Leonard Lorentowicz - Ciechocinek
Leonard Lorentowicz - Ciechocinek
Leonard Lorentowicz - Ciechocinek
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
S¸AWNI LUDZIE CIECHOCINKA<br />
LEONARD LORENTOWICZ<br />
W 2006 roku Towarzystwo Przyjació∏ Ciechocinka obchodziç b´dzie 100- lecie swej dzia∏alnoÊci.<br />
Z tej okazji pragn´ przybli˝yç Paƒstwu sylwetk´ za∏o˝yciela naszego Towarzystwa, wieloletniego<br />
Prezesa, cz∏owieka instytucj´, wielkiego patriot´, humanist´ i wspania∏ego lekarza prof. dr. <strong>Leonard</strong>a<br />
<strong>Lorentowicz</strong>a.<br />
<strong>Leonard</strong> <strong>Lorentowicz</strong> urodzi∏ si´ 16 marca 1871r<br />
w Pabianicach z ojca Ludwika i matki Konstancji z Majewskich.<br />
Matur´ uzyska∏ w gimnazjum w Piotrkowie,<br />
po której wstàpi∏ na Wydzia∏ Medyczny Uniwersytetu<br />
Warszawskiego, skàd relegowany zosta∏ z „wilczym<br />
biletem” za udzia∏ w manifestacji patriotycznej, zorganizowanej<br />
przez m∏odzie˝ i obywateli m. Warszawy<br />
dla uczczenia pami´ci Kiliƒskiego. Aresztowano go i<br />
skazano na 6 tygodni wi´zienia w s∏ynnym Pawiaku.<br />
Po wyjÊciu na wolnoÊç musia∏ przerwaç studia<br />
warszawskie. W wyniku usilnych staraƒ zosta∏ przyj´ty<br />
na Uniwersytet w Dorpacie, gdzie ukoƒczy∏ Wydzia∏<br />
Lekarski, otrzymujàc w 1897 r. dyplom lekarski, a rok<br />
póêniej (1898) dosta∏ prawo wykonywania praktyki<br />
lekarskiej w Warszawie. Po krótkim pobycie w Warszawie,<br />
gdzie pracowa∏ w Szpitalu Dzieciàtka Jezus na<br />
oddziale chorób wewn´trznych, <strong>Lorentowicz</strong> wyjecha∏<br />
na dalsze studia do Pary˝a, praktykowa∏ u prof. Pozziego.<br />
Z Pary˝a uda∏ si´ do Gryfii ( Grieswald) gdzie<br />
przesz∏o rok studiowa∏ anatomopatologi´ u prof. Graewitza,<br />
a ginekologi´ u prof. Martina. Studia ginekologii<br />
kontynuowa∏ w Pradze Czeskiej w „Narodnej Porodnice”.<br />
W 1902r wróci∏ do Warszawy, a na sezon<br />
letni po raz pierwszy wyjecha∏ do Ciechocinka, nie<br />
wiedzàc jeszcze, ˝e zwià˝e si´ z nim na ca∏e ˝ycie.<br />
W latach 1904- 1905 <strong>Lorentowicz</strong> zosta∏ wcielony<br />
do armii rosyjskiej i bra∏ udzia∏ jako lekarz pu∏kowy<br />
w wojnie rosyjsko - japoƒskiej. Z terenu dzia∏aƒ wojennych<br />
napisa∏ obszernà korespondencj´ do „Kuriera<br />
Warszawskiego”, którego redaktorem by∏ Konrad<br />
Olchowicz - póêniejszy Prezes Towarzystwa Przyjació∏<br />
Ciechocinka, w której opisa∏ ci´˝kà dol´ ˝o∏nierzy<br />
gn´bionych niejednokrotnie przez oficerów. Oskar˝ony<br />
za szerzenie buntu zosta∏ karnie wys∏any na najbardziej<br />
wysuni´ty odcinek frontu. Przebywa∏ tam a˝ do zakoƒczenia<br />
wojny (do maja 1905).<br />
Po powrocie do Warszawy pracowa∏ w Szpitalu<br />
Âw. Ducha jako ordynator oddzia∏u chirurgicznego u<br />
prof. Leona Kryƒskiego. W szpitalu tym dr <strong>Lorentowicz</strong><br />
zorganizowa∏ pierwsze w Polsce kursy anatomopatologiczne<br />
dla m∏odych lekarzy z zakresu chorób kobiecych.<br />
Organizowa∏ tak˝e pierwsze w Polsce i zaborze<br />
rosyjskim biblioteki szpitalne dla chorych. Bibliotek<br />
takich za∏o˝y∏ kilkanaÊcie, katalogujàc ksià˝ki i czasopisma.<br />
Liczy∏y one oko∏o dziesi´ç tysi´cy tomów.<br />
Lekarskà praktyk´ wakacyjnà w Ciechocinku dr L.<br />
<strong>Lorentowicz</strong> rozpoczà∏ w 1906 roku, w tym te˝ roku<br />
zainicjowa∏ powstanie Towarzystwa Przyjació∏ Ciechocinka,<br />
które w tamtym okresie mia∏o na celu popularyzacj´<br />
urzàdzeƒ i walorów leczniczych Zak∏adu<br />
Zdrojowego oraz uprzyjemnianie pobytu licznej rzeszy<br />
kuracjuszy przez organizacj´ imprez kulturalnych.<br />
Poza tym Towarzystwo dawa∏o licznym kuracjuszom,<br />
przybywajàcym z ca∏ej Polski do Ciechocinka (nale˝y<br />
pami´taç, ˝e Polska by∏a w tym czasie pod zaborami)<br />
mo˝noÊç swobodnego zbierania si´ na koncertach,<br />
wieczorach, wycieczkach jak równie˝ swobodnoÊç<br />
s∏uchania mowy polskiej. Imprezy kulturalne, a szczególnie<br />
koncerty organizowane przez Towarzystwo<br />
Przyjació∏ Ciechocinka sta∏y na wysokim poziomie<br />
literackim i artystycznym. Koncerty, bale, reuniony<br />
Towarzystwo urzàdza∏o w swojej sali i zarazem czytelni,<br />
która mieÊci∏a si´ w obecnym Bristolu. Sala ta, jak<br />
mo˝na wyczytaç w „Zdroju Ciechociƒskim” z 1926 r.,<br />
by∏a najmilszym zakàtkiem uzdrowiska.<br />
Dr <strong>Lorentowicz</strong> w 1907 roku wespó∏ z dr. Julianem<br />
Bandrowskim przy wspó∏udziale ciechociƒskich lekarzy<br />
zapoczàtkowa∏ wydawanie „Zdroju Ciechociƒskiego”.<br />
W tym te˝ roku ukaza∏o si´ 18 zeszytów.<br />
W roku 1908 Towarzystwo Przyjació∏ Ciechocinka<br />
zorganizowa∏o Pierwszà Krajowà Wystaw´ Zdrojowà<br />
o tematyce balneologicznej, w której wzi´∏o udzia∏<br />
wielu wystawców z uzdrowisk polskich i zagranicznych.<br />
Po trudnych staraniach uda∏o si´ dr. <strong>Lorentowicz</strong>owi<br />
otrzymaç specjalne pozwolenie od w∏adz rosyjskich,<br />
aby móc po∏àczyç wystaw´ ze zjazdem lekarzy ze<br />
wszystkich trzech zaborów - co na owe czasy by∏o nies∏ychanym<br />
ewenementem. W∏adze nie przypuszcza∏y,<br />
˝e na zjazd przyb´dzie a˝ 200 lekarzy Polaków. Wystawa<br />
i zjazd uda∏y si´ znakomicie, dajàc 1 tysiàc rubli<br />
dochodu. Pieniàdze te z inicjatywy dr. <strong>Lorentowicz</strong>a<br />
zosta∏y zu˝yte na zapoczàtkowanie doskona∏ej bogatej<br />
czytelni Towarzystwa Przyjació∏ Ciechocinka, obejmujàcej<br />
pod koniec swojego istnienia w 1939 roku dziesi´ç<br />
tysi´cy ksià˝ek w czterech j´zykach. W tym te˝ czasie<br />
tzn. w 1908 roku przy wybitnym wspó∏udziale dr. Kazimierza<br />
Rupperta dr <strong>Lorentowicz</strong> zainicjowa∏ pows-<br />
ZDRÓJ CIECHOCI¡SKI styczeƒ 2006 18
tanie muzeum przyrodniczego Ziemi Kujawskiej. Niestety,<br />
w czasie pierwszej wojny Êwiatowej Niemcy zni-<br />
-szczyli to muzeum wraz ze zbiorami.<br />
RównoczeÊnie w szpitalnictwie warszawskim dr<br />
<strong>Lorentowicz</strong> zajmowa∏ ró˝ne wa˝ne stanowiska - w<br />
latach 1909 - 1912 by∏ ordynatorem uniwersyteckiej<br />
kliniki chirurgicznej, a w latach 1913 - 1914 kliniki<br />
ginekologicznej.<br />
Dr <strong>Leonard</strong> <strong>Lorentowicz</strong> nie nale˝a∏ do ˝adnej<br />
partii. Jako lekarz i wielki humanista wspó∏czu∏ szczerze<br />
niedoli ludzkiej i niejednokrotnie pomaga∏ przy organizowaniu<br />
zwiàzków zawodowych. Leczy∏ równie˝<br />
bezinteresownie wielu biednych chorych. Mi´dzy innymi<br />
te zalety jak równie˝ patriotyzm dr. <strong>Lorentowicz</strong>a<br />
zadecydowa∏y, ˝e po wybuchu I wojny Êwiatowej w<br />
1914 roku zosta∏ wybrany przez ludnoÊç Ciechocinka<br />
Prezesem Komitetu Obywatelskiego. <strong>Ciechocinek</strong> bowiem<br />
przez kilka tygodni od wybuchu wojny nie posiada∏<br />
˝adnej w∏adzy prócz owego Komitetu. Komitet<br />
ten sprawowa∏ funkcje administracyjne, sàdownicze,<br />
a tak˝e prawodawcze i skarbowe, wydajàc w∏asne bony<br />
pieni´˝ne.<br />
Na jesieni 1914 roku dr <strong>Lorentowicz</strong> zostaje powo-<br />
∏any do wojska. Poczàtkowo s∏u˝y na warszawskim<br />
punkcie ewakuacyjnym jako lekarz do specjalnych<br />
poruczeƒ. Z ramienia wojska reorganizuje rozdzielczy<br />
szpital chorych zakaênych w Politechnice Warszawskiej.<br />
Latem 1915 roku wraz ze swym punktem medycznym<br />
ewakuowany zostaje do Borysowa, gdzie skupia wokó∏<br />
siebie uchodêców i wygnaƒców Polaków. W Borysowie<br />
tworzy oddzia∏ Polskiego Towarzystwa Pomocy Ofiarom<br />
Wojny, zak∏ada Dom Polski, czytelni´, szko∏´ polskà<br />
dla 300 dzieci, w której uczniowie zostajà specjalnie<br />
dokarmiani.<br />
Po Rewolucji Paêdziernikowej zostaje wybrany naczelnym<br />
lekarzem punktu ewakuacyjnego, a zaraz po<br />
tym Prezesem Wojskowych Polaków Okr´gu Borysowskiego.<br />
W roku 1918 wraca do Warszawy, pozostawiajàc<br />
w Borysowie zaofiarowany plac na budow´ szko∏y<br />
polskiej dla dzieci Polaków i zebrane na ten cel fundusze.<br />
Ju˝ w maju 1918 roku wraca na sezony letnie do<br />
Ciechocinka.<br />
Po odzyskaniu niepodleg∏oÊci w listopadzie 1918<br />
roku dr <strong>Lorentowicz</strong> pracuje w Szpitalu Âw. Ducha w<br />
Warszawie, po czym na proÊb´ prof. Czy˝ewicza zostaje<br />
kierownikiem pracowni naukowej Kliniki Ginekologiczno<br />
- Po∏o˝niczej Uniwersytetu Warszawskiego.<br />
Prowadzi tam zlecone wyk∏ady dla studentów i lekarzy<br />
z dziedziny anatomii i patologii. Pisze i wydaje prace<br />
naukowe, które ju˝ od 1903 roku zacz´∏y ukazywaç<br />
si´ w druku.<br />
W 1922 roku na Uniwersytecie Warszawskim uzyskuje<br />
tytu∏ doktora. W 1923 zostaje docentem po∏o˝nictwa<br />
i ginekologii, a w 1935 roku profesorem tytularnym<br />
Uniwersytetu Warszawskiego. W 1922 roku<br />
stwarza i redaguje przez 12 lat czasopismo „Ginekologia<br />
Polska”, organizuje Warszawskie Towarzystwo Ginekologiczne.<br />
Za zas∏ugi naukowe i organizacyjno spo-<br />
∏eczne zostaje cz∏onkiem honorowym Towarzystwa<br />
Ginekologicznego w Wilnie oraz wielu innych towarzystw.<br />
By∏ autorem ponad 25 prac naukowych.<br />
Lato jak zawsze dotàd sp´dza w Ciechocinku, gdzie<br />
z powodzeniem rozwija czytelni´ i bibliotek´ Towarzystwo<br />
Przyjació∏ Ciechocinka oraz aktywnie dzia∏a<br />
w Êrodowisku miejscowych lekarzy.<br />
W 1928 roku organizuje wespó∏ z prof. Edwardem<br />
Lothem i prof. Janem Szmur∏à Stowarzyszenie Lekarzy<br />
19<br />
Zdrojowych, które zapoczàtkowa∏o organizacj´ wakacyjnych<br />
kursów lekarskich dla lekarzy z ca∏ej Polski.<br />
W ciàgu kilku pierwszych lat dr <strong>Lorentowicz</strong> jako wiceprzewodniczàcy<br />
tych kursów prowadzi sekretariat i<br />
redakcj´ pami´tników kursu. L. <strong>Lorentowicz</strong> by∏ promotorem<br />
stworzenia w ciechociƒskim zak∏adzie zdrojowym<br />
leczenia fizykoterapeutycznego i irygacyjnego.<br />
Prezesem Towarzystwa Przyjació∏ Ciechocinka <strong>Lorentowicz</strong><br />
zosta∏ w 1924 roku. Pe∏ni∏ t´ funkcj´ nieprzerwanie<br />
do 1939 roku. Z jego inicjatywy Towarzystwo<br />
za∏o˝y∏o pierwszy zak∏ad dietetyczny w Ciechocinku,<br />
który mieÊci∏ si´ w Bristolu. Cz´sto, a w∏aÊciwie<br />
stale, z racji udzia∏u w Radzie Naukowej przy<br />
dyrekcji zdrojowej zapraszany by∏ na narady Zarzàdu<br />
Zdrojowego i by∏ g∏ównà postacià posiedzeƒ lekarskich.<br />
Dr <strong>Lorentowicz</strong> aktywnie dzia∏a∏ w Komitecie Organizacyjnym<br />
budowy pomnika St. Staszica w 1926 r., a<br />
w 1929 roku wybrany zosta∏ na prezesa budowy pomnika<br />
R. Traugutta. Zbiera na ten cel ofiary i datki pieni´˝ne,<br />
m. in. granit na podstaw´ pomnika pozyska∏<br />
od Prezydium m. Warszawy. Jak wiadomo, pomnik<br />
powsta∏ w 1929 roku. Ods∏oni´cia dokona∏a m. in.<br />
córka Romualda Traugutta. Z pozosta∏ej sumy ufundowano<br />
sta∏e stypendium dla najlepszych uczniów<br />
miejscowej szko∏y.<br />
W czasie II wojny Êwiatowej L. <strong>Lorentowicz</strong> pracuje<br />
w klinice warszawskiej, a tak˝e w domu, egzaminujàc<br />
studentów na tajnych kompletach i t∏umaczàc na j´zyki<br />
obce ostatnià swà prac´ o endometriosis. Prace te<br />
zosta∏y zniszczone w czasie Powstanie Warszawskiego,<br />
które <strong>Lorentowicz</strong> szcz´Êliwie prze˝y∏, b´dàc ca∏y czas<br />
w Warszawie. Po powstaniu zostaje internowany i<br />
przebywa wiele miesi´cy w szpitalu obozowym pod<br />
Pruszkowem.<br />
Po zakoƒczeniu wojny ju˝ w lipcu 1945 roku przyje˝d˝a<br />
do Ciechocinka, gdzie znów tak jak przed wojnà<br />
gromadzi wokó∏ siebie grono lekarzy i stwarza nowe<br />
Towarzystwo Lekarskie. Po przej´ciu przez rzàd Polski<br />
Ludowej organizacj´ zwiàzków s∏u˝by zdrowia prof.<br />
<strong>Lorentowicz</strong> pracuje w Ciechocinku jako konsultant<br />
kliniki Uniwersytetu Warszawskiego przy zak∏adach<br />
ZUS i Poradni Zdrojowej.<br />
W roku 1949 obchodzi jubileusz 50- lecia swojej<br />
pracy jako lekarz i spo∏ecznik. 22 wrzeÊnia 1949 roku<br />
W∏adze Uzdrowiska i Miasta zorganizowa∏y specjalnà<br />
akademi´ ku czci jubilata, a Rada Miejska w Ciechocinku<br />
uchwali∏a jednog∏oÊnie nadanie - za po∏o˝one zas∏ugi<br />
dla uzdrowiska - godnoÊç Honorowego Obywatela<br />
Miasta Ciechocinka.<br />
Ostatnie lata ˝ycia sp´dzi∏, osiedliwszy si´ na sta∏e,<br />
w Ciechocinku, gdzie zmar∏ 30 paêdziernika 1951 roku.<br />
Zosta∏ pochowany na cmentarzu parafialnym w<br />
Ciechocinku, a grób jego otaczany jest czcià nie tylko<br />
przez dzia∏aczy Towarzystwa Przyjació∏ Ciechocinka.<br />
Pragn´ z∏o˝yç serdeczne podzi´kowania Panu Piotrowi<br />
<strong>Lorentowicz</strong>owi- stryjecznemu prawnukowi prof.<br />
<strong>Lorentowicz</strong>a, za udost´pnienie notatek rodzinnych,<br />
które pos∏u˝y∏y mi w opracowaniu niniejszego artyku∏u.<br />
Ponadto korzysta∏em z ”Materia∏ów do historii Ciechocinka”<br />
M. Raczyƒskiego i wydaƒ „ Zdroju Ciechociƒskiego”<br />
z 1926 roku.<br />
Przewodniczàcy Komitetu Obchodów 100-lecia<br />
Towarzystwa Przyjació∏ Ciechocinka<br />
Wiceprezes Towarzystwa<br />
Marian Gawinecki<br />
ZDRÓJ CIECHOCI¡SKI styczeƒ 2006