Untitled - eBooks

— Krzyżak jak może kogo zgubić, to zgubi — odrzekła księżna — ale ja przedtem
rzekę młodzieńcowi, żeby do naszego dworu przystał. Może też król nie tak srodze
dworzanina naszego ukarze.
To rzekłszy, zawołała Zbyszka, który dowiedziawszy się, o co idzie, zeskoczył z konia,
podjął ją pod nogi i z największą radością zgodził się być jej dworzaninem, nie
tyle dla większego bezpieczeństwa, ile dlatego, że w ten sposób mógł blisko Danusi
pozostać…
Powała zaś spytał tymczasem Maćka:
— A gdzie zamieszkacie?
— W gospodzie.
— W gospodach z dawna nie masz żadnego miejsca.
— To pójdziem do kupca znajomka. Amyleja, może nas przenocuje…
— A ja wam powiem tak: pójdźcie w gościnę do mnie. Bratanek wasz mógłby
z dworzany³³² księżny na zamku zamieszkać, ale lepiej mu będzie nie być królowi pod
ręką. Co się w pierwszym gniewie uczyni, tego się w drugim nie uczyni. Pewnie się
przy tym rozdzielicie dostatkiem, wozami i służbą, a na to potrzeba czasu. Wiecie!
—dobrze wam u mnie będzie i przezpiecznie³³³.
Maćko, lubo³³⁴ zaniepokoił się trochę tym, że Powała tak o ich bezpieczeństwie
myśli, podziękował z wielką wdzięcznością i wjechali do miasta. Lecz tu obaj ze
Zbyszkiem zapomnieli znów na chwilę o troskach na widok cudów, które ich otoczyły.
Na Litwie i na pograniczu widzieli tylko pojedyncze zamki, a z miast znaczniejszych
jedno Wilno — źle pobudowane i spalone, całe w popiele i gruzach, tu
zaś kamienice kupieckie częstokroć okazalsze były od tamtejszego wielkoksiążęcego
zamku. Wiele domów było wprawdzie drewnianych, ale i te dziwiły wyniosłością
ścian i dachów oraz oknami ze szklanych gomółek ³³⁵pooprawianych w ołów, które
odbijały tak blaski zachodzącego słońca, że można było mniemać, iż w domu jest
pożar. W ulicach bliższych rynku pełno było jednak dworzyszcz³³⁶ z czerwonej cegły
albo zgoła³³⁷ kamiennych, wysokich, ozdobionych przystawkami i czarnym krzyżowaniem³³⁸
po ścianach. Stały jedne obok drugich jak żołnierze w szyku, niektóre
szerokie, drugie wąskie na dziewięć łokci³³⁹, ale strzeliste, ze sklepionymi sieniami
— często ze znakiem Bożej Męki lub z obrazem Najświętszej Panny nad bramą.
Były ulice, na których widać było dwa szeregi domów, nad nimi pas nieba, na dole
drogę całkiem wymoszczoną kamieniami, a po obu bokach, jak okiem dojrzeć,
składy³⁴⁰ i składy — sowite³⁴¹ — pełne najprzedniejszych³⁴², częstokroć dziwnych
albo zupełnie nieznanych towarów, na które przywykły do ciągłej wojny i brania łupu
Maćko spoglądał jednak nieco łakomym okiem. Lecz w jeszcze większy podziw
wprowadziły obydwóch gmachy publiczne: kościół Panny Marii w Rynku, sukiennice,
ratusz z olbrzymią piwnicą, w której sprzedawano piwo świdnickie, dżinghus,
toż inne kościoły, toż składy sukna, toż ogromne mercatorium³⁴³ przeznaczone dla
Miasto
³³²z rzay — dziś popr.: z dworzanami.
³³³rzzcz — dziś popr.: bezpiecznie.
³³⁴ (daw.) — chociaż.
³³⁵a — niewielka, okrągła szybka.
³³⁶rzyzcz (daw.) — gmach, okazały budynek.
³³⁷za (daw.) — nawet.
³³⁸rzyża — dekoracja architektoniczna w postaci krzyżujących się belek na fasadzie budynku.
³³⁹ — dawna miara długości, w przybliżeniu odległość od stawu łokciowego do dłoni, ok. 55-77
cm.
³⁴⁰a — tu: sklep.
³⁴¹y (daw.) — obfity, bogaty.
³⁴²arzzy (daw.) — najlepszy, najwyższej jakości.
³⁴³rcar (z łac.) — dom kupców.
42