Pobierz - Buderus

[ Powietrze ][ Woda ]Materiały do projektowanianr 01/2010[ Ziemia ][ Buderus ]Wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u.Ciepło jest naszym żywiołem

Spis treści1 Podgrzewacze i zasobniki Logalux marki Buderus do podgrzewania wody użytkowej .................................................. 21.1 Komfort ciepłej wody .......................................................................................................................................................................................................... 21.2 Oznaczanie podgrzewaczy i zasobników wody użytkowej marki Buderus ....................................................................................................... 32 Informacje podstawowe .............................................................................................................................................................. 42.1 Systemy podgrzewania wody użytkowej ...................................................................................................................................................................... 42.2 Rodzaje źródeł ciepła dla podgrzewaczy ................................................................................................................................................................... 102.3 Regulacja temperatury c.w.u. przy zastosowaniu urządzeń regulacyjnych Logamatic .............................................................................. 173 Wymiarowanie podgrzewaczy .................................................................................................................................................. 203.1 Wskazania podstawowe .................................................................................................................................................................................................. 203.2 Dobór podgrzewacza wg wskaźnika zapotrzebowania dla budynków mieszkalnych ................................................................................. 293.3 Dobór podgrzewacza wg mocy trwałej c.w.u. .......................................................................................................................................................... 443.4 Dobór podgrzewacza wg szczytowego zapotrzebowania c.w.u. ........................................................................................................................ 563.5 Dobór podgrzewacza przy pomocy wykresu zapotrzebowania ciepła .............................................................................................................763.6 Dobór podgrzewacza do basenu pływackiego ........................................................................................................................................................ 824 Wybór podgrzewaczy i zasobników ........................................................................................................................................ 854.1 Podgrzewanie wody użytkowej z marką Buderus ................................................................................................................................................... 854.2 Stojące podgrzewacze wody użytkowej Logalux ST, SU oraz SF ( z wbudowanym wymiennikiem ciepła) ......................................... 884.3 Leżące podgrzewacze wody użytkowej Logalux L oraz LT ................................................................................................................................. 1014.4 Systemy ładowania zasobników: zestaw WT Logalux LAP z zasobnikiem Logalux SF oraz podgrzewaczem SU .......................... 1184.5 Systemy ładowania zasobników: zestaw WT Logalux LSP z zasobnikiem Logalux SF oraz LF ............................................................. 1235 Pomoce przy doborze .............................................................................................................................................................. 1375.1 Współczynniki korekcyjne przy doborze podgrzewaczy .................................................................................................................................... 1375.2 Wskaźnik zapotrzebowania dla budynków mieszkalnych .................................................................................................................................. 1385.3 Średnie wartości zapotrzebowania c.w.u. oraz energii cieplnej ....................................................................................................................... 1425.4 Pływalnia kryta / basen kąpielowy ............................................................................................................................................................................. 1445.5 Hale sportowe ................................................................................................................................................................................................................... 1445.6 Obiekty rzemieślnicze i przemysłowe ....................................................................................................................................................................... 1455.7 Formularz do ustalenia wielkości podgrzewaczy wody (wzory do skopiowania) ....................................................................................... 1456 Dodatek ....................................................................................................................................................................................... 148Podstawowe wzory ......................................................................................................................................................................................................... 148Wielkości obliczeniowe ................................................................................................................................................................................................. 149Punkty pomiarowe wielkości obliczeniowych ........................................................................................................................................................ 1507 Podgrzewacze wody/zasobniki ciepła w instalacjach słonecznych ............................................................................... 1517.1 Biwalentne podgrzewacze c.w.u. Logalux SM ....................................................................................................................................................... 1517.2 Podgrzewacze c.w.u. z syfonem termicznym Logalux SL ................................................................................................................................... 1537.3 Zespolony, dwufunkcyjny podgrzewacz /zasobnik c.w.u. Logalux P750 S .................................................................................................. 1557.4 Zespolony, dwufunkcyjny zasobnik /podgrzewacz c.w.u. Logalux PL…/2S ................................................................................................. 1577.5 Zasobnik ciepła zespolony z wężownicą do podgrzewania c.w.u. Duo FWS ............................................................................................... 1597.6 Zalecany dobór ilości kolektorów słonecznych do wielkości zasobników/podgrzewaczy c.w.u. ......................................................... 1638 DIWA – program do doboru podgrzewaczy i zasobników ciepłej wody użytkowej ..................................................... 1648.1 Kategorie zapotrzebowania oraz linie sumaryczne ............................................................................................................................................. 1648.2 Wykres pojemności cieplnej ........................................................................................................................................................................................ 1678.3 Opis programu .................................................................................................................................................................................................................. 1738.4 Wskazania do wyboru systemu podgrzewaczy pojemnościowych lub systemu ładowania zasobników ........................................... 1758.5 Przykłady ............................................................................................................................................................................................................................ 1768.5.1 Zapotrzebowanie kompleksowe (budynek jednorodzinny z dwoma łazienkami) ....................................................................................... 1768.5.2 Podział normalny, przy dowolnym czasie trwania cyklu (kemping) ................................................................................................................ 1828.5.3 Podział normalny wg DIN 4708 (budynek mieszkalny wielorodzinny) .......................................................................................................... 1888.5.4 Zapotrzebowanie cykliczne (koszary) ..................................................................................................................................................................... 1948.6 Słownik pomocniczy do programu DIWA ............................................................................................................................................................... 200Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 1

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejInformacje podstawowe2 Informacje podstawowe2.1 Systemy podgrzewania wody użytkowej2.1.1 System podgrzewaczy pojemnościowychZasada działaniaSystemy przygotowania wody użytkowejw podgrzewaczach pojemnościowych, znanesą w praktyce pod nazwą „pojemnościowychpodgrzewaczy c.w.u.”. Z reguły, są toprzypadki jednego pojemnościowego podgrzewacza.W systemie pojemnościowegoprzygotowania c.w.u., woda zimna (wodociągowa)jest podgrzewana i przygotowanado poboru przez użytkowników. Służy dotego podgrzewacz pojemnościowy, składającysię ze zbiornika oraz zintegrowanegoz nim wymiennika ciepła (⇒ 4/1).Wymiennik ciepła znajduje się zawsze w dolnejczęści zbiornika, dzięki czemu możliwejest wykorzystanie zjawiska grawitacji, w wynikuktórego „lżejsza” dzięki różnicy gęstościpodgrzana woda użytkowa unosi się ku górze,w kierunku króćca poboru ciepłej wody,powodując równocześnie na tej zasadzie rozpływwody w całej objętości zasobnika.System podgrzewania pojemnościowegoumożliwia przygotowanie i dostarczeniedużych ilości ciepłej wody, zabezpieczającychjej szczytowe zapotrzebowanie, przywykorzystywaniu relatywnie małej mocygrzewczej. Niezależnie od wielkości mocygrzewczej zainstalowanego kotła, możliwyjest bezzwłoczny pobór całej będącejdo dyspozycji w podgrzewaczu pojemnościowymilości ciepłej wody, i to w dużejilości. Po wykorzystaniu pewnej częścizmagazynowanej w podgrzewaczu ciepłejwody, możliwe jest jeszcze dostarczaniejedynie takiej ilości ciepłej wody, która odpowiadatzw. wydajności trwałej (ciągłej),zabudowanego w podgrzewaczu wymiennikaciepła. W trybie wydajności trwałej,wpływająca do podgrzewacza woda zimnajest podgrzewana na zasadzie przeciwprądu– z pełną mocą źródła ciepła.Jeżeli pomieszczenie zainstalowania nienadaje się do umieszczenia w nim jednegodużego podgrzewacza pojemnościowegolub nie można wprowadzić największegobędącego do dyspozycji podgrzewacza,możliwe jest odpowiednie połączenie zesobą kilku stojących lub leżących podgrzewaczy,w celu uzyskania większej pojemnościłącznej (połączenie równoległe⇒ 5/1, połączenie szeregowe ⇒ 5/2).➡ Specjalnym przypadkiem zastosowań,jest przyłączenie kilku pojemnościowychpodgrzewaczy wody, do jednej centralicieplnej. Pozwala to między innymi, przykorzystaniu tylko z jednego źródła ciepła,na równoczesne uzyskiwanie zróżnicowanychpoziomów temperatury ciepłej wody,np. 60°C dla natrysków w hotelu oraz 70°Cna potrzeby kuchni.VHRH123AWEKOpis:AW – wypływ ciepłej wodyEK – dopływ wody zimnejRH – powrót czynnika grzewczegoVH – zasilanie czynnikiem grzewczym1 – izolacja cieplna2 – zbiornik podgrzewacza3 – zintegrowany wymiennik ciepła4/1 Zasada działania systemu pojemnościowego podgrzewania wody użytkowej z wykorzystaniem jednego podgrzewaczaSposoby podgrzewania wody użytkowejPodgrzewanie wody użytkowej w systemiepodgrzewania pojemnościowego, możliwejest:• przy pomocy kotła grzewczego• z sieci ciepłowniczej zdalaczynnej lublokalnej sieci cieplnej (z centralną kotłowniądla kilku budynków)• przy wykorzystaniu energii słonecznej(biwalentne podgrzewacze c.w.u).• za pomocą energii elektrycznej (dodatkowepodgrzewanie elektryczne, np. w lecie)• przy użyciu pary.O tym, jaki sposób pojemnościowego podgrzewaniawody jest dozwolony, zależy odrodzaju zintegrowanego wymiennika ciepła.W zależności od typu podgrzewaczapojemnościowego, można zastosować:wspawany lub wymienny wymiennik ciepłaz rur gładkich, wymienny wymiennik ciepłaz rur ożebrowanych wykonanych z różnychmateriałów, zestaw grzałek elektrycznych,rurowy przewód spalinowy gazowego podgrzewaczawody (sposoby podgrzewaniawody w podgrzewaczach ⇒ strona 10).4Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

Informacje podstawoweWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejUkłady regulacji dla systemów podgrzewaczypojemnościowychZadaniem układów regulacji pracy pojemnościowychsystemów podgrzewania wody,jest możliwie dokładne utrzymywanie zadanejwartości temperatury c.w.u. w podgrzewaczach.Rodzaj zastosowanej regulacjizależy od sposobu podgrzewania wodyi dlatego został przy nim opisany.Przy podgrzewaniu c.w.u. za pomocą kotłagrzewczego (⇒ strona 10) lub instalacjisłonecznej (⇒ strona 14), stosowane sązwykłe metody regulacji automatycznej, tojest sterowanie przy użyciu energii pomocniczej(elektrycznej) pomp lub zaworówz siłownikiem na obiegu grzewczym. Podobnewskazówki do projektowania regulacjijak przy podgrzewaniu z kotła grzewczego,obowiązują przy pośrednim podgrzewaniuwody, ze zdalaczynnej sieci ciepłowniczej(z zastosowaniem węzła cieplnego) lubz lokalnej sieci cieplnej, współpracującejz centralą cieplną. Przy bezpośrednim podgrzewaniuwody ciepłem zdalaczynnym(⇒ strona 12) lub parą (⇒ strona 16), w obiegugrzewczym należy zastosować regulatortemperatury bezpośredniego działania(pracujący bez energii pomocniczej), któryposiada jeszcze funkcję ogranicznika temperaturybezpieczeństwa (STB), jeżeli temperaturaczynnika grzewczego na zasilaniuprzekracza 110°C. W układach podgrzewaniawody użytkowej z wykorzystaniemenergii elektrycznej (⇒ strona 15), niezbędnejest użycie termostatu wraz z czujnikiemtemperatury. Specjalne urządzenie regulacyjne,obok regulatora temperatury zawierarównież ogranicznik temperatury bezpieczeństwa(STB), w razie ewentualnej potrzebyodłączenia zasilania elektrycznego,ze względów bezpieczeństwa.➡ Urządzenia regulacyjne Logamatic markiBuderus, stosowane do regulacji temperaturyciepłej wody w systemie pojemnościowegopodgrzewania wody użytkowej,zestawiono w tabeli 18/1.Właściwości pojemnościowego systemupodgrzewania wody użytkowej• Wysoka niezawodność, bezproblemoweużytkowanie instalacji.• Możliwość zastosowania do wszystkichrodzajów wody pitnej.• Łatwa regulacja, dokładne utrzymywaniezadanej wartości temperatury, niedochodzi do przegrzewów c.w.u.• Sterowanie czasowe, pozwalające nazmniejszenie strat ciepła.• Opis wszystkich wymagań komfortuużytkowania c.w.u.• System pojemnościowy, możliwy równieżjako kombinacja kilku stojących lubleżących podgrzewaczy wody użytkowej(połączenie równoległe ⇒ 5/1, połączenieszeregowe ⇒ 5/2).• Możliwość przyłączenia kilku pojemnościowychpodgrzewaczy wody o zróżnicowanychwartościach wymaganejtemperatury (np. 60°C dla natryskóww hotelu oraz 70°C dla potrzeb kuchni),do jednego tylko źródła ciepła.• Łatwe czyszczenie emaliowanych zbiorników.• Większe zapotrzebowanie miejsca, w stosunkudo systemów przepływowego podgrzewaniaciepłej wody przez urządzeniaelektryczne lub gazowe.➡ W przypadku zastosowania systemu pojemnościowegozaleca się staranny dobórpodgrzewaczy, ponieważ błędy projektowejak np. przewymiarowanie lub niedowymiarowanie,prowadzą do utraty mocy lub obniżeniakomfortu korzystania z ciepłej wodyużytkowej.Właściwości równoległego połączenia podgrzewaczy• Optymalne dostosowanie do specjalnychokoliczności pomieszczenia zainstalowaniapodgrzewaczy.• Duża wydajność (moc) trwała poboruciepłej wody użytkowej.• Podgrzewacze mogą być czyszczonei konserwowane pojedynczo, co zapewniaciągłość dostawy c.w.u.➡ Połączeń podgrzewaczy należy dokonaćw układzie Tichelmanna.VHRHAWEKOpis:AW – wypływ ciepłej wodyEK – dopływ wody zimnejRH – powrót czynnika grzewczegoVH – zasilanie czynnikiem grzewczym5/1 Zasada działania systemu pojemnościowego składającego się z dwóch połączonych równolegle podgrzewaczypojemnościowych (w układzie Tichelmanna)Właściwości szeregowego połączenia podgrzewaczy• Optymalne dostosowanie do specjalnychokoliczności pomieszczenia zainstalowaniapodgrzewaczy.• Wysoka wartość szczytowego rozbioruc.w.u.• Większe schłodzenie wody grzewczejniż w pojedynczym podgrzewaczu, costwarza idealne warunki do podgrzewuwody z kotła kondensacyjnego lub zdalaczynnejsiecią ciepłowniczej.VHRHAWEKOpis:AW – wypływ ciepłej wodyEK – dopływ wody zimnejRH – powrót czynnika grzewczegoVH – zasilanie czynnikiem grzewczym5/2 Zasada działania systemu pojemnościowego złożonego z dwóch połączonych szeregowo podgrzewaczy pojemnościowychMateriały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 5

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejInformacje podstawowe2.1.2 System ładowania zasobników c.w.u.Zasada działaniaSystem ładowania zasobników c.w.u. różnisię od systemu podgrzewaczy pojemnościowych,przede wszystkim umiejscowieniemwymiennika ciepła do podgrzewania wodyużytkowej. O ile w systemie podgrzewaczypojemnościowych każdy podgrzewacz posiadazintegrowany wymiennik ciepła, tow systemie ładowania znajduje się przynajmniejjeden zasobnik c.w.u., nie posiadającywymiennika ciepła.W odróżnieniu od systemu podgrzewaczypojemnościowych, gdzie zintegrowany wymiennikciepła podgrzewa wodę w zbiornikuod dołu do góry (zjawisko grawitacji),w systemach ładowania zasobnik wody(bez zintegrowanego wymiennika ciepła)„ładowany” jest podgrzaną wodą użytkową(c.w.u.) od góry do dołu t.j. warstwowo,przy pomocy pompy ładującej c.w.u. Dlategomówi się także o zasobniku ładowanymwarstwowo (zasada ładowania warstwowego).Ze względu na zlokalizowanie wymiennikaciepła, rozróżnia się podstawowy podziałna:• system ładowania zasobników c.w.u.z zewnętrznym wymiennikiem ciepła,t.zn. że wymiennik umieszczony jest nazewnątrz zbiornika zasobnikowego (zestawwymiennika ciepła: Logalux LAPzamontowany na zasobniku ⇒ 8/1, lubLogalux LSP zlokalizowany obok zasobnika⇒ 8/2).• system ładowania zasobników c.w.u.z wewnętrznym wymiennikiem ciepła,t.zn. że wymiennik umiejscowionyjest wewnątrz jednego ze zbiornikówzasobnikowych. Jest to kombinacjapodgrzewacza pojemnościowego ze zintegrowanymwymiennikiem ciepła orazzasobnika c.w.u. niewyposażonego w wymiennikciepła (⇒ 9/1).Jeżeli pobór ciepłej wody z zasobnika będzietak duży, że zareaguje na to układ regulacjiautomatycznej i załączy pompęładującą, to rozróżnia się przy tym dwaprzypadki:1. Jeżeli moc cieplna odpowiadająca wielkościpoboru c.w.u. jest mniejsza niżmaksymalna moc wymiennika ciepła, tożądaną ilość ciepłej wody uzyska się jużw wyniku jej przepływu przez wymiennik.Ilość zakumulowanej w zasobnikuciepłej wody, pozostaje zachowana.2. Gdy moc cieplna odpowiadająca wielkościpoboru c.w.u. wzrasta i przekraczamaksymalną moc wymiennika ciepła,to będzie pobierana także ciepła wodazakumulowana w zasobniku. Przy dalszymzapotrzebowaniu, przez dowolnyprzeciąg czasu można pobierać c.w.u.w ilości odpowiadającej maksym. mocywymiennika ciepła („mocy trwałej”).Jeżeli pomieszczenie zainstalowania nienadaje się do umieszczenia w nim jednegodużego zasobnika wody lub nie możnawprowadzić największego będącegodo dyspozycji zasobnika, możliwe jest połączenieszeregowe lub równoległe kilkustojących lub leżących zasobników, którewraz z wymiennikiem ciepła tworzą systemładowania, celem uzyskania większejpojemności łącznej zasobników.Przy większym strumieniu przepływuw cyrkulacji c.w. należy uwzględnić sekundowyprzepływ systemu ładowania. Powinienon być wiekszy, aby proces ładowaniaprzebiegał właściwie. W przeciwnym razie,należy zaprojektować wyłączenie cyrkulacjipodczas ładowania.➡ Specjalnym przypadkiem zastosowań,jest przyłączenie kilku systemów ładowaniac.w.u. do jednej centrali cieplnej. Pozwalato np. przy korzystaniu tylko z jednegoźródła ciepła, na równoczesne uzyskiwaniezróżnicowanych poziomów temperaturyciepłej wody, np. 60°C dla natryskóww hotelu oraz 70°C na potrzeby kuchni.Sposoby podgrzewania ciepłej wodyTypowymi sposobami podgrzewania ciepłejwody w systemie ładowania zasobnikówsą:• przy pomocy kotła grzewczego (preferujesię kotły kondensujące),• ze zdalaczynnej sieci ciepłowniczej lubinnego systemu zdalnego (np. z kotłowniogrzewającej kilka budynków).Zestawy zewnętrznych wymiennikówciepła Logalux LAP oraz LSP zawierająwymienniki płytowe wykonane z blachynierdzewnej, posiadają dużą moc cieplnąi nadają się do obu sposobów podgrzewu.Zestaw wymiennika Logalux LAP może byćwykorzystany do podgrzewu biwalentnego(z dwóch źródeł), we współpracy ze stojącympodgrzewaczem pojemnościowymLogalux SU, jeżeli zintegrowany z podgrzewaczemwymiennik ciepła z rur gładkich,zostanie podłączony do instalacji słonecznej(⇒ strona 118).⇒ Przy zestawach wymienników ciepła LogaluxLAP oraz LSP, temperatura na zasilaniupo stronie pierwotnej może wynosićmaksymalnie 75°C (uniknięcie zakamieniania).Jeżeli twardość wody przekracza8°n, to maksymalną temperaturę zasilanianależy ograniczyć nawet do 70°C, celemuniknięcia zakamieniania wymiennika płytowego.Dezynfekcja termiczna systemówładowania zasobników c.w.u., tzn. podgrzewaniepojemności zasobników do 70°C(⇒ strona 22), przy twardości wody przekraczającej8°n, jest możliwe jedynie w koniecznychprzypadkach.W systemie ładowania zasobników c.w.u.z wewnętrznym wymiennikiem ciepła,oprócz podgrzewania wody za pomocą kotłagrzewczego lub z sieci cieplnej zdalaczynnej,możliwe jest podgrzewanie parąwodną (⇒ strona 9).Zestawy grzałek elektrycznych (wyposażeniedodatkowe) podgrzewają wodę sięw zbiorniku od dołu do góry, a więc nazasadzie systemu podgrzewaczy pojemnościowych.Dlatego ich zastosowaniew systemie ładowania zasobników c.w.u.ma sens jedynie jako dodatkowe źródłoenergii, np. w lecie.6Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

Informacje podstawoweWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejReguły regulacji automatycznej systemówładowania zasobników wody użytkowejPonieważ zasadą działania systemu ładowaniazasobników c.w.u. jest ładowanie(podgrzewanie) od góry do dołu,a więc zupełnie inaczej niż w systemiepodgrzewaczy pojemnościowych, układregulacji musi uwzględniać tą właściwość.Polega ona na tym, że w systemieładowania zasobników temperaturęciepłej wody „uzyskuje się” na zewnątrzzasobników, a jej wartość odczytuje siędopiero po dopłynięciu wody do zasobnika,za pomocą czujnika temperaturyw zasobniku. Toteż, wskazania czujnikatemperatury w zasobniku, nie mająwpływu na temperaturę ciepłej wody ładującejzasobnik.Możliwe jest zainstalowanie zaworu ograniczającegoprzepływ w obiegu wtórnymza wymiennikiem ciepła i nastawienie obliczonejwielkości przepływu, co pozwaliuzyskać wymaganą wartość temperaturyciepłej wody. Jest to możliwe, jeżeli znanajest moc cieplna wymiennika ciepła orazparametry temperaturowe.Mamy do czynienia z dwoma ekstremalnymiprzypadkami, które mogą panować przyzałączaniu procesu ładowania:• zasobnik wypełniony jest wodą zimną(np. o temperaturze 10°C)lub• proces ładowania uaktywnia się, gdyosiągnięta zostaje wartość histerezy załączaniaukładu sterowania (np. przy histereziewynoszącej 5 K oraz wartościzadanej temperatury w zasobniku 60°C,załączenie procesu ładowania następujeprzy wartości temperatury wody wynoszącej55°C).W pierwszym przypadku należy nastawićmniejszy przepływ podgrzewanej wody,musi on przetransformować dużą różnicętemperatur z 10°C do 60°C. W drugimprzypadku, przyrost temperatury o 5 K jestniewielki, tak więc przy nastawionej nastałe małej wartości przepływu, przy odpowiedniowysokiej temperaturze na zasilaniuczynnika grzewczego, ciepła wodamoże osiągnąć zbyt wysoką temperaturę,skutkiem czego ewentualnie możebyć niebezpieczeństwo poparzenia. Dobórukładu automatycznej regulacji, musiuwzględniać możliwość wystąpienia tychobydwóch ekstremalnych przypadków.Rodzaj zastosowanej regulacji dla systemuładowania zasobników c.w.u. zależy równieżod sposobu podgrzewania i dlategojest tam także opisany. Zasada działaniajest jednakowoż zasadniczo jednakowa.Przy podgrzewaniu wody za pomocą kotłagrzewczego (⇒ strona 10), występujązwykłe układy regulacji, które przy pomocy(elektrycznej) energii pomocniczej, sterująodpowiednimi pompami lub zaworamiz organami nastawczymi, w obiegachgrzewczych. Wskazówki do projektowaniaukładów regulacji procesu podgrzewaniawody użytkowej przez kocioł grzewczy,w równej mierze obowiązują także przypośrednim podgrzewaniu wody z sieciciepłowniczej zdalaczynnej (za pośrednictwemwęzłów cieplnych) wzgl. z innegosystemu zdalnego, zasilanego z centralicieplnej. Przy bezpośrednim podgrzewaniuwody ciepłem zdalaczynnym (⇒ strona 12),w obiegu grzewczym należy zastosować regulatortemperatury bezpośredniego działania(pracujący bez energii pomocniczej),który posiada jeszcze funkcję ogranicznikatemperatury bezpieczeństwa (STB), jeżelitemperatura czynnika grzewczego na zasilaniuprzekracza 110°C.➡ Urządzenia regulacyjne Logamatic markiBuderus, stosowane do regulacji temperaturyciepłej wody w systemie ładowaniazasobników, zestawiono w tabeli 19/1.Właściwości systemu ładowania zasobnikówc.w.u.• Szybka dyspozycyjność ciepłej wody.• Pełne podgrzanie całej pojemności zasobnika.• Wysoka wielkość szczytowego poboru,gdyż po rozładowaniu zasobnika, natychmiastjest do dyspozycji pełna mocwymiennika ciepła.• Duże schłodzenie czynnika grzewczego,dzięki czemu uzyskuje się niską temperaturęwody powrotnej, a to są idealnewarunki do podgrzewu wody ze zdalaczynnejsieci ciepłowniczej oraz rozwiązańwykorzystujących kondensację.• Niewielka strata ciśnienia.• Łatwe czyszczenie zasobników.• Należy zwracać uwagę na twardośćwody, aby uniknąć zjawiska zakamienianiapłytowego wymiennika ciepła.• Możliwość elastycznego projektowaniamocy cieplnej wymiennika oraz pojemnościzasobnika c.w.u., stosownie dodanej instalacji.• W przypadku budynków mieszkalnych,często możliwe jest zastosowaniemniejszych zbiorników, w porównaniuz systemem podgrzewaczy pojemnościowych.➡ Przy projektowaniu należy pamiętać, żesystemy ładowania zasobników muszą byćwyregulowane lub wymagają stosownejregulacji automatycznej.Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 7

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejInformacje podstawoweSystem ładowania zasobników z zewnętrznym zestawem wymiennika ciepła Logalux LAP lub LSPWymiennik ciepła zlokalizowany nad zasobnikiemW tym wariancie mamy do dyspozycji zestawwymiennika ciepła Logalux LAP(system ładowania z „nasadzonym” na zasobnikuwymiennikiem płytowym), dostępnyw różnych wielkościach (⇒ 8/1). Zestawwymiennika ciepła Logalux LAP stosowanyjest z zasobnikami stojącymi Logalux SFlub z podgrzewaczami pojemnościowymiLogalux SU (⇒ strona 118).Dla zestawów wymienników ciepła LogaluxLAP, wielkość minimalnej przyłączonejmocy cieplnej (do doboru pompy w obiegupierwotnym), wynosi:• 20 kW dla wymiennika LAP 1.1/1.2• 35 kW dla wymiennika LAP 2.1/2.2• 60 kW dla wymiennika LAP 3.1/3.2➡ Jeżeli przewiduje się równoczesną pracęna potrzeby ogrzewania budynku orazpodgrzewanie wody użytkowej, należy zaprojektowaćdodanie tych mocy, do mocycieplnej kotła (⇒ strona 24).Wymiennik ciepła zlokalizowany obok zasobnikaW tym wariancie, oferuje się zestaw wymiennikaciepła Logalux LSP (system ładowaniaze zlokalizowanym obok zasobnikawymiennikiem płytowym), dostępny w różnychwielkościach mocy (⇒ 8/2). Zestawwymiennika ciepła Logalux LSP możewspółpracować z pojedynczym zasobnikiemc.w.u., albo z kilkoma zasobnikamiLogalux SF/Logalux LF, połączonymi równoleglelub szeregowo (⇒ strona 123).Zestaw wymiennika ciepła Logalux LSPdobierany jest według wymaganej mocycieplnej oraz spadku ciśnienia po stroniec.w.u. Na dopływie czynnika grzewczegowystępuje regulator temperaturybezpośredniego działania oraz zawór regulacyjny,na którym należy nastawić takąwartość przepływu czynnika grzewczego,aby na wypływie c.w.u. uzyskać wymaganąwartość temperatury.Praca ciągła pompy ładującej zasobnikc.w.u. – mniejsza pojemność zasobnikaPrzy ciągłej pracy pompy ładującej zasobnik,po każdym poborze ciepłej wody następujenatychmiastowe podgrzanie wodyw zasobniku, do nastawionej wartości zadanej.Pozwala to na dobór zasobników onieco mniejszej pojemności. Na podstawiedoświadczeń, wariant taki należy wybraćdla zasobników o pojemności ponad1000 litrów, w instalacjach z długotrwałympoborem ciepłej wody, bez krótkotrwałychpoborów szczytowych.Okresowa praca pompy ładującej zasobnikc.w.u. – większa pojemność zasobnikaW przypadku pracy okresowej, pompa ładującazasobnik c.w.u. załączana jest tylkow razie potrzeby, t.j. dopiero wtedy, gdypewna część wody zostanie z zasobnikapobrana, wzgl. schłodzona. Przy większychrozbiorach ciepłej wody należy zatem dobraćzasobnik o większej pojemności, abyzapewnić wystarczający zapas c.w.u. Zaletąokresowo pracującej pompy ładującej,jest niższe zużycie energii elektrycznej.RHVHAWEKOpis:AW – wypływ ciepłej wodyOpis oznaczeń (→ 8/1 oraz 8/2):EK – dopływ wody zimnejRH – powrót czynnika grzewczegoAW – wypływ ciepłej wodyVH – zasilanie czynnikiem grzewczymEK – dopływ wody zimnejRH – powrót czynnika grzewczegoVH – zasilanie czynnikiem grzewczym8/1 Zasada działania systemu ładowania zasobnika z zewnętrznym zestawem wymiennika ciepła Logalux LAPzlokalizowanym nad zasobnikiemVHAWOpis:AW – wypływ ciepłej wodyEK – dopływ wody zimnejRH – powrót czynnika grzewczegoVH – zasilanie czynnikiem grzewczymRHEK8/2 Zasada działania systemu ładowania zasobnika z zewnętrznym zestawem wymiennika ciepła Logalux LSPzlokalizowanym obok zasobnika8Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

Informacje podstawoweWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejSystem ładowania zasobników c.w.u. z wewnętrznym wymiennikiem ciepłaZestawy zbiornikówTen wariant systemu ładowania zasobnikówjest realizowany np. z zastosowaniempodgrzewaczy pojemnościowych LogaluxLT... (od pojemności 400 l) oraz zasobnikówc.w.u. Logalux LF. Jest to kombinacjasystemu ładowania z wewnętrznym wymiennikiemciepła, gdyż wymiennik ciepłasystemu ładowania znajduje się wewnątrzjednego ze zbiorników, mianowicie w podgrzewaczupojemnościowym Logalux LT...W tej kombinacji – jak zwykle w systemieładowania – występuje co najmniej jedenzbiornik bez zintegrowanego wymiennikaciepła, a mianowicie Logalux LF o tej samejpojemności, który jest ładowany podgrzanąwodą użytkową (⇒9/1).➡ W opisanym systemie ładowania, opróczpodgrzewania wody za pomocą kotła grzewczegolub ze zdalaczynnej sieci ciepłowniczej,możliwe jest podgrzewanie parą wodną. Koniecznajest w tym przypadku kombinacjapodgrzewacza pojemnościowego LogaluxLTD ze zintegrowanym wymiennikiem ciepłazasilanym parą oraz zasobnika c.w.u.Logalux LF bez wymiennika ciepła.Zasada działania systemuTen wariant systemu ładowania zasobników,do podgrzewania wody wykorzystujezintegrowany wymiennik ciepła z rur gładkich(wężownicę) dolnego podgrzewaczapojemnościowego Logalux LT… Pompaładująca ciepłej wody tłoczy wodę w celupodgrzania, z górnego zasobnika ciepłejwody Logalux LF, do podgrzewacza pojemnościowegoLogalux LT... Podgrzanawoda użytkowa zasila następnie zasobnikLogalux LF, ładując go od góry do dołu.Króciec poboru ciepłej wody jest podłączonydo dolnego podgrzewacza pojemnościowego.Ponieważ woda zimna dopływarównocześnie do obu zbiorników, ciepławoda z górnego zasobnika wody LogaluxLF, będzie wypierana do dolnego podgrzewaczapojemnościowego LogaluxLT… Dopływająca do dolnego podgrzewaczapojemnościowego Logalux LT… wodazimna, zostanie tam podgrzana przy pomocyzintegrowanego wymiennika ciepła(wężownicy) i jest do dyspozycji, jako wydajność(moc) trwała, stosownie do mocycieplnej wymiennika ciepła (wężownicy).Właściwości systemu• Wysoka wielkość poboru szczytowego.• Możliwość zastosowania do wszystkichwartości twardości wody.• Dobre dostosowanie do różnych zapotrzebowańc.w.u. oraz różnych wielkościprzepływu wody grzewczej.• Oprócz podgrzewania wody za pomocąkotła grzewczego lub ze zdalaczynnejsieci ciepłowniczej, możliwe jest podgrzewanieparą.➡ Doboru pompy ładującej ciepłej wodydokonać na podstawie wydajności (mocy)ciągłej podgrzewacza pojemnościowegoLogalux LT…VHRHPS2EKAWOpis:AW – wypływ ciepłej wodyEK – dopływ wody zimnejPS2 – pompa ładująca c.w.u.(w obiegu wtórnym)RH – powrót czynnika grzewczegoVH – zasilanie czynnikiem grzewczym9/1 Zasada działania systemu ładowania zasobników jako kombinacja podgrzewacza pojemnościowego Logalux LT...(od pojemności 400 l) oraz leżącego na nim zasobnika c.w.u. Logalux LFMateriały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 9

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejInformacje podstawowe2.2 Rodzaje źródeł ciepła dla podgrzewaczy2.2.1 Podgrzewanie wody za pomocą kotła grzewczegoZasadniczo nie ma znaczenia, czy kociołgrzewczy opalany jest olejem, gazem, energiąelektryczną lub paliwem stałym. Temperaturaczynnika grzewczego wynosi z regułyponiżej 110°C. Jeżeli przekracza ona 110°C,należy przewidzieć dodatkowy ograniczniktemperatury bezpieczeństwa (STB), doprzerwania trybu pracy grzewczej.➡ Wskazówki projektowe dotyczące regulacjiukładów przygotowania c.w.u. przypodgrzewaniu przez kocioł grzewczy, obowiązująw większości także przy pośrednimpodgrzewaniu wody, ze zdalaczynnej sieciciepłowniczej (za pośrednictwem węzłacieplnego) lub z innego systemu zdalnegodoprowadzania ciepła, np. przy zastosowaniucentralnego źródła ciepła, zasilającegokilka budynków.System podgrzewaczy pojemnościowych podgrzewanych przez kocioł grzewczyPodgrzewacze pojemnościowePodstawowym założeniem konstrukcyjnymdla procesu podgrzewu oraz regulacjipodgrzewaczy pojemnościowych c.w.u.marki Buderus jest wymiennik ciepła, zlokalizowanyw dolnej części podgrzewaczy.Pozwala to wykorzystać efekt cyrkulacjigrawitacyjnej w całej pojemności podgrzewacza,podczas procesu podgrzewania.Dlatego ważnym kryterium oceny podgrzewaczy,jest rodzaj oraz wielkość powierzchnigrzewczej wymiennika ciepła.Oferowane podgrzewacze pojemnościowec.w.u. marki Buderus typu Logalux, posiadajązintegrowane wymienniki ciepłalub możliwość zabudowy dodatkowegowymiennika ciepła, dobranego optymalniedo każdorazowej pojemności podgrzewacza.Systemy podgrzewaczy pojemnościowychc.w.u. należy zaprojektować tak, abybędąca do dyspozycji moc cieplna, odpowiadałamocy cieplnej zintegrowanychwymienników ciepła. Celem powinno być,aby przerwy w ogrzewaniu obiektu byłymożliwie krótkie, a podgrzewanie wodyodbywało się bez przerw w pracy kotłagrzewczego (bez t.zw. „taktowania”).Regulacja temperatury ciepłej wodyPodstawowym celem regulacji systemupodgrzewaczy pojemnościowych c.w.u. jestutrzymywanie możliwie dokładnie, zadanejwartości temperatury c.w. w podgrzewaczu.Nowoczesne układy regulacji, jak np. urządzeniaregulacyjne Logamatic marki Buderus,umożliwiają to, pozwalają sensowniewykorzystać energię i zapewniają ekonomicznąpracę instalacji (⇒ strona 17).Regulacja temperatury c.w.u. w podgrzewaczachpojemnościowych c.w.u. odbywasię zwykle przy udziale:• sterownika regulacyjnego kotła grzewczegoLogamatic z funkcją podgrzewuc.w.u.,lub• niezależnego urządzenia regulacyjnegoLogamatic, do podgrzewu wody użytkowej(⇒ 18/1).Jedna pompa ładująca podgrzewacza orazjeden czujnik temperaturyDzięki regulatorowi temperatury z zanurzeniowymczujnikiem temperatury c.w.u.umieszczonym w podgrzewaczu (alternatywniemożna wykorzystać czujnik przylgowy),możliwe jest sterowanie pompąładującą lub zaworem regulacyjnym, abyutrzymywać zadaną wartość temperaturyw podgrzewaczu. Wielkość dozwolonejodchyłki od wartości zadanej nastawianajest jako wielkość histerezy załączaniaoraz wyłączania w regulatorze. Zastosowaniezaworu zwrotnego za pompą ładującąna przewodzie zasilającym czynnikagrzewczego, pozwala uniknąć niepożądanegoschłodzenia podgrzewacza przezobieg grzewczy.VHRHPSLogamaticKRFWAWEKOpis:Logamatic.... – sterownik regulacyjny kotła grzewczego Logamaticlub niezależne urządzenie regulacyjne Logamatic do podgrzewuwody użytkowej (⇒ 18/1).AW – wypływ ciepłej wodyEK – dopływ wody zimnejFW – czujnik temperatury c.w.u.KR – zawór zwrotnyPS – pompa ładująca w obiegu grzewczymRH – powrót czynnika grzewczegoVH – zasilanie czynnikiem grzewczym10/1 Zasada regulacji podgrzewacza pojemnościowego c.w.u. z pompą ładującą w obiegu grzewczym i z czujnikiem temperatury10Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

Informacje podstawoweWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejSystem ładowania zasobników c.w.u. przy podgrzewaniu wody z kotła grzewczegoWstępna regulacja temperatury wodygrzewczej na zasilaniuZ zasady możliwe jest nastawienie na sterownikuregulacyjnym kotła grzewczegoLogamatic 4000, stałej wartości temperaturyna zasilaniu wody grzewczej po stroniepierwotnej, stosownie do wymaganejtemperatury c.w.u. Pozwala to uniknąćprzekroczenia temperatury ciepłej wodyw obiegu wtórnym. Jeżeli wstępna regulacjatemperatury zasilania wody grzewczejnie byłaby możliwa, należy zaprojektowaćzawór mieszający, aby ograniczyć temperaturęwody grzewczej na zasilaniu, a tymsamym moc cieplną wymiennika ciepła.Jedna pompa ładująca oraz dwa czujnikitemperaturyZasadę prostej regulacji temperatury ciepłejwody w systemie ładowania zasobnikówc.w.u. przedstawia schemat 11/1. Doregulacji temperatury c.w.u. nie zostajeuwzględniona regulacja obiegu kotła. Jeżeliograniczenie temperatury zasilania wzgl.strumienia wody grzewczej przez regulacjękotła jest niemożliwe, to alternatywąjest zastosowanie regulatora temperaturybezpośredniego działania, bez energii pomocniczej(zasada ⇒ 13/1).W tym prostym wariancie regulacji uruchomieniekotła grzewczego jest problematyczne.Jeżeli kocioł np. w lecie nie osiągnąłjeszcze dostatecznie wysokiego poziomutemperatury, to sterowana w funkcji czasu,a więc pracująca w sposób ciągły pompaładująca, tłoczy podczas rozgrzewania siękotła, zimną lub niedostatecznie podgrzanąwodę użytkową do górnej części zasobnikac.w.u., schładzając tym samym gorącączęść zasobnika.Rozwiązaniem tego problemu, jest okresowopracująca pompa ładująca, w zależnościod temperatury c.w. W celu sterowaniapompą ładującą PS2 (po stronie wtórnej),przy użyciu czujnika temperatury załączaniaFW Einoraz czujnika temperatury wyłączaniaFW Aus, należy zastosować urządzenieregulacyjne Logamatic 4117, do sterowaniaprocesem podgrzewania wody użytkowej(⇒19/1).Dwie pompy ładujące oraz trzy czujnikitemperaturyNowoczesny układ regulacji temperaturyc.w.u. steruje dwoma pompami ładującymi,przy pomocy trzech czujników temperatury(⇒ 11/2). Przekroczenie wartościhisterezy czujnika FW2 umieszczonegow połowie wysokości zasobnika, podajesygnał do załączenia kotła grzewczegooraz obu pomp ładujących. Czujnik FW3wyłączający pracę pomp, zlokalizowanyjest w dolnej części zasobnika. Układ regulacjiporównuje mierzoną przez czujnikreferencyjny FW1 temperaturę ładowaniazasobnika, z nastawioną wartością zadanątemperatury, utrzymując temperaturęładowania na stałym poziomie, za pomocąmodulacyjnego sterowania pomp.VHRHLogamaticFW EinFW AusPS2AWEKOpis :Logamatic.... – sterownik regulacyjny kotła grzewczego Logamaticlub niezależne urządzenie regulacyjne Logamaticdo podgrzewu wody użytkowej (⇒ 19/1).AW – wypływ ciepłej wodyEK – dopływ wody zimnejFW... – czujnik temperatury c.w.u.KR – zawór zwrotnyPS1 – pompa ładująca zasobnik (po stronie pierwotnej)PS2 – pompa ładująca c.w.u. (po stronie wtórnej)RH – powrót czynnika grzewczegoVH – zasilanie czynnikiem grzewczym11/1 Zasada działania prostego układu regulacji ładowania zasobnika c.w.u. z jedną pompą ładującą oraz dwoma czujnikamitemperatury; stałowartościowa regulacji temperatury na zasilaniu po stronie pierwotnejVHRHPS1KRLogamaticFW1FW2FW3PS2AWEKOpis :Logamatic.... – sterownik regulacyjny kotła grzewczego Logamaticlub niezależne urządzenie regulacyjne Logamaticdo podgrzewu wody użytkowej (⇒ 19/1).AW – wypływ ciepłej wodyEK – dopływ wody zimnejFW... – czujnik temperatury c.w.u.KR – zawór zwrotnyPS1 – pompa ładująca zasobnik (po stronie pierwotnej)PS2 – pompa ładująca c.w.u. (po stronie wtórnej)RH – powrót czynnika grzewczegoVH – zasilanie czynnikiem grzewczym11/2 Zasada działania nowoczesnego układu regulacji ładowania zasobnika c.w.u. z dwoma pompami ładującymi(po stronie pierwotnej i wtórnej) oraz trzema czujnikami temperatury➡ Układ regulacji z dwoma pompami ładującymioraz trzema czujnikami temperatury,umożliwia płynną regulację przepływóww obiegach pierwotnym i wtórnym, pozwalauniknąć schłodzenia ogrzanej górnejczęści zasobnika podczas rozruchu kotłagrzewczego, wyklucza przegrzanie ciepłejwody. Przy szeregowym połączeniu kilkuzasobników, możliwa jest dowolna lokalizacjaczujnika załączającego. Natomiastczujnik wyłączający należy umieścić w dolnejczęści ostatniego zasobnika.Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 11

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejInformacje podstawowe2.2.2 Podgrzewanie wody ze zdalaczynnej sieci ciepłowniczejWażnym czynnikiem wpływającym na efektywnośćekonomiczną oraz niezawodnośćdziałania przy zasilaniu z sieci zdalaczynnej,są instalacje odbiorcze. Dzięki dużej różnicytemperatur pomiędzy zasilaniem i powrotemczynnika grzewczego, t.zn. dobremuschłodzeniu sieciowej wody grzewczejw domowym węźle cieplnym, wzgl. w instalacjidomowej, można uzyskać niskie temperaturyna powrocie czynnika grzewczego.➡ W niniejszym podrozdziale przedstawionowyłącznie właściwości bezpośredniegopodgrzewania c.w.u. ciepłem pochodzącymz sieci ciepłowniczej. W przypadkachpośredniego podgrzewania c.w.u. ciepłemz sieci zdalaczynnej (poprzez węzeł cieplny)wzgl. z sieci związanej z centralą cieplną,obowiązują w zasadzie takie samewskazania projektowe, jak przy podgrzewaniuwody użytkowej z kotła grzewczego(⇒ strona 10).System podgrzewaczy pojemność c.w.u. zasilanych z sieci ciepłowniczej (zasilanie bezpośrednie)Dobór podgrzewaczy pojemnościowychc.w.u.➡ Bezpośrednie przyłączenie do sieci ciepłowniczejpodgrzewacza pojemnościowegoc.w.u. za pośrednictwem regulatoratemperatury bezpośredniego działania jestmożliwe, jeżeli posiada on mufę do zabudowaniatulei zanurzeniowej (Logalux SF300do SF1000 z zabudowanym wymiennikiemciepła z rur ożebrowanych lub Logalux LTNwzgl. LTH). Jeżeli podgrzewacz nie posiadamufy do zamontowania tulei, to możliwajest regulacja przy pomocy regulatora temperaturyz czujnikiem oraz zaworu z siłownikiemelektrycznym.Podstawą doboru podgrzewaczy pojemnościowychc.w.u. w Niemczech jest normaDIN 4708-2, z uwzględnieniem instrukcjiZwiązku Przedsiębiorstw Ciepłowniczych(AGFW). W tabelach „Moce cieplne na potrzebyc.w.u.” oraz na wykresach mocy dlapodgrzewaczy pojemnościowych c.w.u.Logalux marki Buderus, podane są znamionowewspółczynniki mocy wg DIN4708 (⇒ rozdział 4).Jeżeli w wyniku doboru dokonanego wgnormy DIN 4708 musi być przyjęta maksymalnawartość współczynnika mocy N Ldlapodgrzewacza (wg właściwej tabeli „Moccieplna na potrzeby c.w.u.”), należy przyjąćnastawę ogranicznika temperatury powrotupojedynczego podgrzewacza o 5K wyższą,niż to wynika z wymagań dostawcyciepła. Przez to ograniczenie temperaturypowrotu przy mocy trwałej (ciągłej) nie jestkwestionowane. Jeżeli wyższa nastawanie jest dozwolona, to jako podstawę doborunależy przyjąć wartość temperaturypowrotu o 5K niższą (np. zamiast 70/50°Ctylko 70/45°C).Regulacja temperatury ciepłej wody➡ Przy bezpośrednim przyłączeniu do sieciciepłowniczej, ze względu na dyspozycyjneciśnienie czynnika grzewczego, wystarczającymjest zastosowanie regulatora temperaturybezpośredniego działania TRoH(⇒ 12/1). Jak tylko czujnik FTRoH regulatoratemperatury osiągnie wartość zadaną, następujezamknięcie zaworu regulacyjnegoi odcięcie dopływu czynnika grzewczego.Przy doborze zaworu regulacyjnego należyuwzględnić warunki techniczne przyłączeniado sieci cieplnej wydane przez dostawcęciepła, zakres zmian wartości zadanejtemperatury na termostacie oraz dyspozycyjnąróżnicę ciśnień. Dyspozycyjna różnicaciśnień rozstrzyga o zastosowaniuzaworu odciążonego lub nie odciążonegociśnieniowo. Każdy rodzaj zanieczyszczeńwpływa na szczelność, a więc również naniezawodną pracę zaworu. Z tego względu,zalecana jest zabudowa filtra zanieczyszczeń(SMF).Urządzenia zabezpieczające➡ Przy temperaturach zasilania powyżej110 °C, zgodnie z normą DIN 4753 niezbędnejest zastosowanie ogranicznikatemperatury bezpieczeństwa (STB). Nadzorujeon przy pomocy czujnika FSTB,temperaturę ciepłej wody w górnej częścipodgrzewacza. Przy zabudowie ogranicznikatemperatury czynnika grzewczego napowrocie, czujnik FR należy zamontowaćbezpośrednio na przyłączeniu powrotuz podgrzewacza c.w.u.VHRHSMFFSTBFTRoHTRoHFRAWEKOpis:TRoH– zawór regulatora temperatury bezpośredniego działaniawraz z układem STB (konieczny dla temperatur na zasilaniupowyżej 110 °C) oraz z ogranicznikiem temperatury czynnikagrzewczego na powrocie (jeżeli konieczny)– wypływ ciepłej wody– dopływ wody zimnej– czujnik temperatury powrotu (jeżeli konieczny)– czujnik ogranicznika temperatury bezpieczeństwaAWEKFRFSTBFTRoH – czujnik regulatora temperatury bezpośredniego działaniaRH – powrót czynnika grzewczegoSMF – filtr zanieczyszczeńVH – zasilanie czynnikiem grzewczym12/1 Zasada działania układu regulacji podgrzewacza pojemnościowego c.w.u. przy bezpośrednim zasilaniu z sieci ciepłowniczej;np. Logalux SF z zabudowanym wymiennikiem ciepła z rur ożebrowanych (wyposażenie dodatkowe)12Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

Informacje podstawoweWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejSystem ładowania zasobników c.w.u. przy zasilaniu z sieci ciepłowniczej (zasilanie bezpośrednie)Bezpośrednia regulacja objętościowegostrumienia przepływu czynnika grzewczegoPrzy bezpośrednim przyłączeniu do zdalaczynnejsieci ciepłowniczej, mamy ustalonąokreśloną wartość ciśnienia dyspozycyjnego.Dlatego nie jest wymagana pompaw obiegu pierwotnym, wystarcza zastosowanieregulatora temperatury (TRoH)bezpośredniego działania (⇒13/1). Tulejępomiarową czujnika FTRoH regulatoratemperatury bezpośredniego działania,umieścić możliwie szczelnie, na wypływieciepłej wody, po stronie wtórnej wymiennikaciepła. Jest on nastawiony nastałą temperaturę ładowania. Właściwy organnastawczy regulujący wielkość strumieniaprzepływu czynnika grzewczego,umieszczony jest po stronie pierwotnej, nazasilaniu czynnikiem grzewczym. Temperaturazasilania w systemie ładowania, niepowinna przekraczać 75°C. Przy wyższychtemperaturach na zasilaniu, należy przewidziećograniczenie.➡ Aby utrzymać wymaganą przez dostawcęenergii cieplnej różnicę temperatur zasilaniai powrotu czynnika grzewczego,w obiegu wtórnym należy zaprojektowaćzawór Tacosetter, regulujący wielkośćprzepływu.Jedna pompa ładująca oraz dwa czujnikitemperaturyJeżeli po stronie wtórnej będzie zastosowaneurządzenie regulacyjne: Logamatic4117 wzgl. SPI 1042 przeznaczone dopodgrzewania wody użytkowej (⇒19/1), topompa ładująca ciepłej wody PS2 (w obieguwtórnym) będzie sterowana za pomocączujnika temperatury załączającego FW Einoraz czujnika temperatury FW Aus, wyłączającegopracę pompy.Po przekroczeniu wartości histerezy załączaniana czujniku temperatury FW Ein,urządzenie regulacyjne Logamatic załączapompę ładującą ciepłej wody PS2, ta przetłaczazimną wodę z zasobnika przez wymiennikciepła, omywając następnie czujnikFTRoH regulatora temperatury bezpośredniegodziałania. Czujnik temperaturypowoduje otwarcie organu nastawczegoTRoH, wywołując dopływ czynnika grzewczego.Przy maksymalnym objętościowymstrumieniu przepływu czynnika grzewczego,wymiennik ciepła natychmiast dajemaksymalną moc, a temperatura ładowaniaciepłej wody po stronie wtórnej wymiennikaciepła, zaczyna wzrastać.Jak tylko nastawiona wartość temperaturyc.w. zostanie przekroczona, regulatorpowoli zaczyna się zamykać, zmniejszającstrumień przepływu czynnika grzewczego,czyli moc cieplną wymiennika ciepła i totak długo, aż osiągnie położenie, przy którymtemperatura ładowania ciepłej wodyodpowiada nastawionej wartości zadanej.Jeżeli w zasobniku c.w.u. w miejscu zainstalowaniaczujnika temperatury FWAusrównież zostanie osiągnięta żądana wartośćtemperatury ciepłej wody, to ładowaniezasobnika jest zakończone, a układregulacji wyłącza pompę ładującą.VHRHSMF TRoHFRFSTBLogamaticFTRoHFW EinFW AusPS2 SAAWEKOpis:Logamatic....–urządzenie regulacyjne Logamatic 4117 lub SPI 1042,sterujące podgrzewem wody użytkowej (⇒ 19/1)TRoH – organ nastawczy regulatora temperatury bezpośredniegodziałania wraz z układem STB (wymaganym dla temperaturna zasilaniu powyżej 110°C) oraz ogranicznikiem temperaturyczynnika grzewczego na powrocie (jeżeli konieczny)AW – wypływ ciepłej wodyEK – dopływ wody zimnejFR – czujnik temperatury ogranicznika temperatury powrotu(jeżeli konieczny)FSTB – czujnik ogranicznika temperatury bezpieczeństwaFTRoH – czujnik regulatora temperatury bezpośredniego działaniaFW...PS2RHSASMFVH– czujnik temperatury ciepłej wody– pompa ładująca ciepłej wody (regulacja czasu pracyw funkcji temperatury przez urządzenie regulacyjneLogamatic 4117 lub SPI 1042)– powrót czynnika grzewczego– zawór regulacyjny przepływu, np. Tacosetter– filtr zanieczyszczeń– zasilanie czynnikiem grzewczym13/1 Zasada działania układu regulacji systemu ładowania zasobnika c.w.u. z jedną pompą ładującą oraz dwoma czujnikamitemperatury, przy bezpośrednim przyłączeniu do zdalaczynnej sieci ciepłowniczej (zasilanie przez regulator temperaturybezpośredniego działania )➡ Zasada układu regulacji polega na zastosowaniupompy ładującej c.w.u., sterowanejw funkcji temperatury, nie pracującejw sposób ciągły (⇒ strona 8). Przy użyciupompy ładującej sterowanej w funkcji czasutzn. pracującej w trybie ciągłym, możnazrezygnować z zastosowania układu regulacjiautomatycznej Logamatic. Przy pompieładującej pracującej w trybie ciągłym,unika się zwłoki podczas kolejnych cyklipracy instalacji, na podgrzanie rurociągóworaz wymiennika ciepła. Zasobnik jestprzy tym w pełni podgrzany. Wadą takiegorozwiązania, są wyższe koszty energiielektrycznej, pobieranej przez ciągle pracującąpompę.Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 13

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejInformacje podstawowe2.2.3 Podgrzewanie wody z instalacji słonecznejBiwalentne pojemnościowe podgrzewaczewodyIdealnym rozwiązaniem dla podgrzewaniawody z termicznej instalacji słonecznej, sąbiwalentne pojemnościowe podgrzewaczewody, z dwoma wbudowanymi wymiennikamiciepła. Kocioł grzewczy będzie załączanyjedynie podczas niedoborów energiisłonecznej, dostarczając wodę grzewcządo górnego wymiennika ciepła (⇒ 14/1).Innym rozwiązaniem jest podgrzewanie stojącegopodgrzewacza pojemnościowegoc.w.u. z instalacji słonecznej, do którego dodatkowopodłączony jest zewnętrzny wymiennikciepła, ogrzewany konwencjonalnie(⇒ 14/1). Bardzo dobrze nadaje się do tegowyposażenie zestawu wymiennika ciepłaLogalux LAP, marki Buderus (⇒ strona 118).Zestaw jest nasadzony na podgrzewaczu pojemnościowymLogalux SU, podgrzewanymbiwalentnie, którego zintegrowany wymiennikciepła (wężownica) z rur gładkich, jestpodłączony do instalacji słonecznej.➡ W przypadku wykorzystywania instalacjisłonecznej zarówno do podgrzewaniawody użytkowej, jak również do wspomaganiainstalacji ogrzewczej, opracowanospecjalne zbiorniki dwufunkcyjne, któreoprócz podgrzewacza pojemnościowegowody użytkowej, zawierają zasobnik ciepłazwiązany z instalacją ogrzewczą.Regulacja procesu podgrzewania wodyz instalacji słonecznejPraca termicznej instalacji słonecznej,t.zn. załączanie pompy obiegowej układusłonecznego ma sens jedynie wtedy, jeżelitemperatura w kolektorach słonecznychjest wyższa, niż w podgrzewaczu. Ponieważw termicznych instalacjach słonecznychnie są rozstrzygającymi dokładnewartości temperatury lecz różnica temperatur,znajdują tutaj zastosowanie takie rodzajeregulatorów, które bazują właśnie naróżnicy temperatur. Te elektroniczne regulatorywychwytują przy pomocy czujnikówtemperatury, różnicę temperatur pomiędzykolektorem słonecznym, a podgrzewaczem.Jeżeli ilość energii słonecznej niejest wystarczająca do pokrycia zapotrzebowaniac.w.u., konieczne jest dogrzewaniewody użytkowej, przez konwencjonalneźródło ciepła.Dla kombinowanej regulacji pracy układów:kocioł grzewczy-instalacja słoneczna,opracowano specjalne moduły funkcyjne,do wypróbowanego modułowego systemuregulacyjnego Logamatic. Możnanp. solarny moduł funkcyjny FM244 zabudowaćw sterowniku regulacyjnym kotłagrzewczego Logamatic 2107, i regulowaćinstalację słoneczną z jednym użytkownikiem(podgrzewaczem). Funkcyjny modułsolarny FM443 do instalacji słonecznejz dwoma użytkownikami, w której znajdująsię dwa układy odbioru ciepła. ModułFM443 może być zainstalowany w złączuwtykowym dowolnego cyfrowego urządzeniaregulacyjnego, modułowego systemuregulacyjnego Logamatic 4000.➡ Przy podgrzewaniu wody w podgrzewaczachz instalacji słonecznej, celowym jestzalecane ograniczenie do minimum czasupracy pompy cyrkulacyjnej.RHVHAWVSFSS1RSVHFWRHEKAWFSS2FSS1VSRSVHFWRHEKVSFSS1RSFWLogalux SM300,SM400, SM500Opis :AW – wypływ ciepłej wodyEK – dopływ wody zimnejFSS1 – czujnik temperatury w dolnej częścipodgrzewacza (instalacja słoneczna)FSS2 – czujnik progowy w górnej częścipodgrzewacza (instalacja słoneczna)FW – czujnik temperatury ciepłej wody(dogrzewanie konwencjonalne)RHRSVHVSLogalux SL300-2,SL400-2, SL500-2– powrót czynnika grzewczego(dogrzewanie konwencjonalne)– powrót z podgrzewacza(instalacja słoneczna)– zasilanie czynnikiem grzewczym(dogrzewanie konwencjonalne)– zasilanie podgrzewacza(z instalacji solarnej)Logalux LAP1.1, LAP2.1, LAP3.1Logalux SU400-100, SU500-100,SU750-100, SU1000-10014/1 Połączenia hydrauliczne biwalentnych słonecznych podgrzewaczy wody z górnym wymiennikiem ciepła, względniez nasadzonym zestawem wymiennika ciepła Logalux LAP do konwencjonalnego dogrzewania c.w.u.➡ Szczegółowe opisy zawierają „Materiałydo projektowania” dotyczące instalacjisłonecznych.14Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

Informacje podstawoweWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowej2.2.4 Podgrzewanie wody za pomocą energii elektrycznejDodatkowe ogrzewanie przy pomocy energiielektrycznej, może zapewnić podgrzaniewody użytkowej w okresie, gdy z różnychpowodów musi być całkowicie wyłączoneźródło ciepła.➡ Praca dodatkowego elektrycznego podgrzewaniawody jest dopuszczalna jedynieprzez przełącznik: dodatkowe podgrzewanieelektryczne/kocioł grzewczy. Przy projektowaniuelektrycznego podgrzewaniac.w.u., należy przestrzegać przepisów lokalnegoprzedsiębiorstwa energetycznego.Zestaw grzałek elektrycznychZestawy grzałek elektrycznych przewidzianodo zabudowy w dolnej części danych typówzbiorników wody. Podgrzewają onewodę w zbiorniku na zasadzie cyrkulacjigrawitacyjnej, niezależnie od przyjętegosystemu podgrzewania wody użytkowej.Zastosowanie grzałek elektrycznych możliwejest w kilku typoszeregach podgrzewaczypojemnościowych i zasobników markiBuderus. Możliwy jest również późniejszymontaż grzałek.➡ Zestawy grzałek elektrycznych przeznaczonedo typoszeregów podgrzewaczyi zasobników Logalux SU oraz SF,wyposażone są w regulatory oraz ogranicznikitemperatury bezpieczeństwa.Elektryczny system ładowaniaW elektrycznym systemie ładowania LSE,zestaw grzałek elektrycznych nie jest zainstalowanyw zbiorniku podgrzewacza,lecz na przewodzie spinającym rurociągizasilania i powrotu, doprowadzone dopodgrzewacza c.w.u. Elektryczny systemładowania nadaje się tylko do podgrzewaczypojemnościowych, z wbudowanymiwymiennikami ciepła z rur gładkich.Ponieważ grzałki w elektrycznym systemieładowania nie są zanurzone w wodzieużytkowej zawierającej tlen lecz w wodziegrzewczej, daje to następujące korzyści:• brak osadzania się kamienia na powierzchnigrzałek,• elementy grzewcze nie korodują• podwyższona niezawodność użytkowania• dłuższa żywotność urządzeń.Elektryczny system ładowania LSE jestcałkowicie zmontowany i okablowany,w dwóch wariantach (LSE bez obudowy;LSE_V z obudową) i dostarczany wtrzech wielkościach mocy. Nadaje się jakowyposażenie dodatkowe do współpracyz systemami regulacyjnymi marki Buderus:Logamatic EMS, 2000, 3000 i4000(ze sterownikiem Logamatic 4201 dopierood wersji 6.12, jednakże nie działa z LogamaticHW 4201) pod warunkiem, że zastosowaneurządzenie regulacyjne posiadafunkcję sterowania podgrzewem ciepłejwody, przez oddziaływanie na pompę ładującąpodgrzewacza (w systemie podgrzewaczapojemnościowego).PSKRAWKRVSFWLSERSEKOpis :AW – wypływ ciepłej wodyEK – dopływ wody zimnejFW – czujnik temperatury ciepłej wodyKR – zawór zwrotnyLSE – elektryczny system ładowania LSEPS – pompa ładująca podgrzewacza pojemnościowegoRS – powrót z podgrzewacza pojemnościowegoVS – zasilanie podgrzewacza pojemnościowego15/1 Elektryczny system ładowania LSE zamontowany na rurociągu spinającym przewody zasilania i powrotu doprowadzonedo podgrzewacza, służący do podgrzewania wody za pomocą wymiennika ciepła z rur gładkich; praca systemu możliwajedynie przy wyłączonym kotle grzewczymMateriały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 15

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejInformacje podstawowe2.2.5 Podgrzewanie wody parą wodnąWymaganiaPrzy doborze urządzeń do podgrzewaniawody użytkowej parą wodną, należy przestrzegaćprzepisów VDI 2035 (obowiązująw Niemczech) „Zapobieganie szkodomw instalacjach do podgrzewania wodyużytkowej”. Na ich podstawie, dla markiBuderus sporządzono arkusz roboczyK8. Znajdują się tam wskazówki dotycząceuzdatniania wody do wytwarzania parywodnej.Odprowadzanie kondensatuPrzy wykorzystywaniu pary wodnej do podgrzewaniawody, należy zapewnić swobodnyodpływ kondensatu. Jest to konieczne,dla uniknięcia zalegania (powstawania „korków”)kondensatu w wymienniku ciepła.RegulacjaDo podgrzewania wody użytkowej przypomocy pary, wystarcza zastosowanieregulatora temperatury bezpośredniegodziałania (⇒ 16/1, pozycja 6). Przy wyborzepodgrzewacza pojemnościowegoc.w.u. należy zwrócić uwagę na to, abymożliwe było zainstalowanie czujnika temperatury(poz. 7) tego regulatora. Jest tomożliwe w przypadku leżących podgrzewaczypojemnościowych c.w.u. LogaluxLTD, L2TD, względnie L3TD, z wymiennymwymiennikiem ciepła z rur gładkich (wężownicą)przeznaczonym do ogrzewaniaparą wodną.Przy zastosowaniu kombinacji kilku podgrzewanychparą podgrzewaczy pojemnościowych,należy oddzielnie regulowaćpracę każdego podgrzewacza.➡ Jeżeli podgrzewacz nie jest przeznaczonydo ciągłego poboru ciepłej wody lecz jejmagazynowania na okresy rozbiorów szczytowych,w przypadku zastosowania leżącychpodgrzewaczy pojemnościowychc.w.u. Logalux LTD, L2TD, wzgl. L3TD,w celu wygrzania całej pojemności podgrzewacza,przewidziane jest zastosowanieprzewodu spinającego (bypassowego)wraz z pompą (poz. 4) pomiędzy wypływemciepłej, a dopływem zimnej wody. Dosterowania pracą pompy bypassowej przewidzianejest zastosowanie urządzenia regulacyjnegoLogamatic SPI 1022 lub SPZ1022 (⇒ 18/1).EZAWEKAKO81 2 3 425LogamaticSPI 102276EDOpis :AW – wypływ ciepłej wodyAKO – odpływ kondensatuED – dopływ paryEK – dopływ wody zimnejEZ – dopływ cyrkulacji1 – zawór regulacyjny2 – zawór odcinający3 – zawór zwrotny4 – pompa bypassowa5 – czujnik temperatury do układu regulacji bypassu6 – regulator temperatury bezpośredniego działania7 – czujnik regulatora temperatury8 – pływakowy odwadniacz kondensatuz automatycznym odpowietrzeniem16/1 Przewód spinający (bypassowy) przy leżącym pojemnościowym podgrzewaczu wody użytkowej Logalux LTD, z parowymwymiennikiem ciepła; sterowanie pracą pompy bypassowej przy pomocy urządzenia regulacyjnego Logamatic SPI 1022(wzór ⇒ 117/1).(dalsza armatura ⇒117/1)16Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

Informacje podstawoweWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowej2.3 Regulacja temperatury c.w.u. przy zastosowaniu urządzeń regulacyjnych Logamatic2.3.1 Funkcje sterowania przygotowaniem c.w.u. kotłowego sterownika regulacyjnego LogamaticFunkcje sterowania przygotowaniem c.w.u.Sterowniki regulacyjne kotłów LogamaticEMS, 2107, 4121 i 4211, a także moduł funkcyjnyFM441 (wyposażenie dodatkowecyfrowych sterowników regulacyjnych Logamatic4...) przeznaczone są do regulacjitempertury c.w.u. w systemie podgrzewaczypojemnościowych. System regulacyjnyLogamatic oferuje w tym celu m. in. następującefunkcje:• wybieg pompy ładującej zasobnika,w celu wykorzystania ciepła zakumulowanegow kotle, do dalszego podgrzewaniawody użytkowej,• oszczędnościowa funkcja letnia, dosterowania pracą kotła grzewczegowyłącznie na potrzeby podgrzewaniawody użytkowej (ograniczająca stratyciepła na utrzymanie kotła w stanie gotowości),• funkcja czasowa dla okresowego załączaniapompy cyrkulacyjnej orazautomatycznej funkcji dezynfekcji termicznej(⇒ strona 22; nie jest realizowanaprzez sterownik Logamatic 2107),• swobodny wybór przedziału czasowegopodgrzewania wody w podgrzewaczu,w celu uniknięcia niepotrzebnegopodgrzewu (np. w nocy); tej funkcji nieposiada sterownik Logamatic 2107.Optymalizacja czasowa funkcji priorytetuc.w.u. w systemie regulacyjnym Logamatic4000Przy funkcji optymalizacji czasowej należyustalić jedynie końcowy czas, po którymc.w.u. oraz ogrzewane pomieszczenia,uzyskają wymagane temperatury. Wychodzącod tego punktu czasowego, układ regulacjioblicza punkty czasowe załączaniapracy grzewczej oraz podgrzewania wodyużytkowej. Podgrzewanie ciepłej wody powinnozakończyć się do czasu załączeniapracy kotła grzewczego na ogrzewanie pomieszczeń.T em peratura ϑ [˚C ]abOpis:a – temperatura ciepłej wody użytkowejb – temperatura pomieszczeń– punkt czasowy załączenia podgrzewu c.w.u.– punkt czasowy załączenia ogrzewania pomieszczeń– końcowy punkt czasowy(osiągnięcia żądanej temperatury c.w.u. oraz pomieszczeń)Czas t [s]17/1 Optymalizacja załączania systemu regulacyjnego Logamatic 4000 w połączeniu z optymalizacją czasową funkcji priorytetupodgrzewania c.w.u.2.3.2 Niezależne układy regulacji Logamatic do podgrzewania wody użytkowejPonieważ w przeważającej ilości przypadkówregulacja temperatury c.w.u. realizowanajest przez nowoczesne sterownikiregulacyjne kotłów grzewczych, sterowanieprocesem podgrzewania c.w.u. przezniezależny układ regulacji, jest ograniczonedo nielicznych zastosowań. Zastosowanieniezależnych układów regulacjiLogamatic do sterowania podgrzewaniemwody użytkowej, wchodzi w rachubę w następującychprzypadkach:• kocioł grzewczy pracuje jako stałotemperaturowy,• podgrzewacz pojemnościowy współpracujez systemem ładowania, a rozszerzeniecyfrowego układu regulacjiLogamatic 4... o moduł funkcyjny FM445, nie jest możliwe,• podłączony jest dodatkowy układ podgrzewaniaelektrycznego,• kilka podgrzewaczy pojemnościowychw jednej instalacji, wymaga oddzielnejregulacji ( różnych wartości temperaturc.w.u. lub różnych czasów poboru c.w.u.),• urządzenie regulacyjne przejmuje zadaniadodatkowe (np. urządzenie regulacyjneLogamatic SPI steruje pracąanody inercyjnej, zainstalowanej w zasobnikachLogalux LF oraz podgrzewaczachlogalux LT ,od pojemności 400 l).➡ Przegląd urządzeń regulacyjnych Logamaticdo sterowania podgrzewem c.w.u.,podzielonych na systemy podgrzewaczypojemnościowych oraz systemy ładowaniazasobników c.w.u., zawierają tabele18/1 oraz 19/1.Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 17

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejInformacje podstawowe2.3.3 Urządzenia regulacyjne Logamatic dla systemu podgrzewaczy pojemnościowychUrządzenieregulacyjneTyppodgrzewaczaRodzajpodgrzewuFunkcje oraz wyposażenieLogamaticEMSLogaluxST, SU,SM, SL, Llub LT, P, PLKotły grzewczenaścienneoraz stojące• Sterownik regulacyjny kotła grzewczego z modułem obsługowym do obiegów grzewczychoraz układu podgrzewania c.w.u.• Regulacja temperatury c.w.u. przez wysterowanie pompy ładującej podgrzewacza pojemność;wyposażenie: czujnik temp. c.w.u., regulator temperatury c.w.u. do 80°C,możliwość podłączenia pompy ładującej, przełącznik pracy ręcznej, możliwość funkcjipriorytetu podgrzewania c.w.u., możliwość ustawienia czasu wybiegu pomp.• Uwaga: wolno stosować wyłącznie pompy jednofazowe, nie jest możliwe zastosowanieelektrycznego podgrzewania c.w.u.Logamatic2107LogaluxST, SU,SM, SL, Llub LT, P, PLKotły grzewczestojące• Sterownik regulacyjny kotła grzewczego z modułem obsługowym do obiegów grzewczychoraz układu podgrzewania c.w.u.• Regulacja temperatury c.w.u. przez wysterowanie pompy ładującej podgrzewacza pojemność.;wyposażenie: czujnik temp. c.w.u., regulator temperatury c.w.u. do 60°C,możliwość podłączenia pompy ładującej, przełącznik pracy ręcznej, możliwość funkcjipriorytetu podgrzewania c.w.u., możliwość ustawienia czasu wybiegu pomp.• Uwaga: wolno stosować wyłącznie pompy jednofazowe, nie jest możliwe zastosowanieelektrycznego podgrzewania c.w.u.Logamatic41214211LogaluxST, SU,SM, SL, Llub LT, P, PLNaścienne kotły grzewczeze sterownikiemLogamatic 4121; kotłystojące ze sterownikiemLogamatic 4211• Sterownik regulacyjny kotła grzewczego z modułem obsługowym do obiegów grzewczychoraz układu podgrzewania c.w.u.• Regulacja temperatury c.w.u. przez wysterowanie pompy ładującej podgrzewacza pojemność.;wyposażenie: czujnik temp. c.w.u., regulator temperatury c.w.u. do 90°C,możliwość podłączenia pompy ładującej oraz pompy cyrkulacyjnej, przełącznik pracyręcznej, możliwość funkcji priorytetu podgrzewania c.w.u., możliwość ustawienia czasuwybiegu pomp.• Funkcja dezynfekcji termicznej oraz meldunków błędów (na module obsługowym lubw systemie komunikacji zdalnej Logamatic, w postaci klarownego tekstu).• Uwaga: Układ regulacji temperatury c.w.u. w podgrzewaczu pojemnościowym niedziała przy zastosowaniu modułu funkcyjnego FM445, przeznaczonego dla systemuładowania zasobników c.w.u. (19/1). Można stosować wyłącznie pompy jednofazowe,nie jest możliwe zastosowanie elektrycznego podgrzewania c.w.u.ModułfunkcyjnyFM441LogaluxST, SU,SM, SL, Llub LT, P, PLNaścienne kotły grzewczeze sterownikiemLogamatic 4122 lub4323; kotły stojącez Logamatic 4311, 4322lub 4323• Moduł funkcyjny jako wyposażenie dodatkowe lub uzupełnienie modułowego systemuregulacyjnego Logamatic 4000, sterujący jednym obiegiem grzewczym oraz jednymukładem przygotowania c.w.u.• Regulacja temperatury c.w.u. poprzez wysterowanie pompy ładującej podgrzewaczapojemnościowego; wyposażenie jak dla sterownika Logamatic 4121 oraz 4211.• Funkcja dezynfekcji termicznej oraz meldunków błędów (na module obsługowym lubw systemie komunikacji zdalnej Logamatic, w postaci klarownego tekstu).• Uwaga: alternatywnie można zastosować moduł funkcyjny FM445 (← 19/1)! W sterownikuwolno umieścić tylko jeden moduł! Można stosować wyłącznie pompy jednofazowe,nie jest możliwe elektryczne podgrzewanie c.w.u.Logamatic4115LogaluxST, SU,SM, SL, L lubLT, P, PLKotły grzewcze stałotemperaturowe;kotłybez regulacji temperaturyc.w.u.; pośredniezasilanie z sieci ciepłowniczejzdalaczynnej,przy maksym. temp.zasilania do 110°C• Sterowanie pompą ładującą podgrzewacza c.w.u. oraz członem nastawczym do regulacjitemperatury c.w.u., przy temp. zasilania wody grzewczej maksym. do 110°C .• Wyposażenie: czujnik temperatury c.w.u., regulator temperatury c.w.u. do 90°C, przełącznikpracy ręcznej, załączanie funkcji oszczędnościowej pracy w lecie, możliwośćfunkcji priorytetu podgrzewania c.w.u., wyjście sygnału bezpotencjałowego, możliwośćustawienia czasu wybiegu pomp, przełącznik stanu pracy: „dodatkowe ogrzewanieelektryczne/kocioł grzewczy”.• Możliwość doposażenia w ogranicznik temperatury bezpieczeństwa - STB (moduł dodatkowyZM 436), jeżeli temperatura wody grzewczej na zasilaniu przekracza 110°C.• Uwaga: można stosować wyłącznie pompy jednofazowe!LogamaticSPI 1022SPZ 1022LogaluxLT....(≥ 400 l)Kotły grzewcze stałotemperaturowe;kotłybez regulacji temperaturyc.w.u.; pośredniezasilanie z sieci ciepłowniczejzdalaczynnej,przy maksym. temp.zasilania do 110°C• Sterowanie pompą ładującą podgrzewacza c.w.u. oraz anodą inercyjną, załączaniefunkcji oszczędnościowej pracy letniej, termometr do Logalux LT...400 do LT...1500(wyposażenie dodatkowe zamiast wyposażenia podstawowego Logamatic SPI 1010).• Logamatic SPZ 1022 - urządzenie regulacyjne jak Logamatic SPI 1022, jednakże dosterowania dwoma anodami inercyjnymi, do podgrzewaczy LT...2000 do LT....3000(wyposażenie dodatkowe zamiast wyposażenia podstawowego Logamatic SPZ 1010).•Uwaga: przy kilku pogrzewaczach Logalux L2T... lub L3T… potrzebny jest tylko jedensterownik Logamatic SP...1022, do pozostałych podgrzewaczy wystarczy zastosowanieLogamatic SP...1010 będącego ich wyposażeniem podstawowym!LogamaticSPI 1030SPZ 1030LogaluxLT....(≥ 400 l)Podgrzewanie jakz Logamatic SP...1022,jednakże przy temp. nazasilaniu ponad 110°C,z ogranicznikiem temperaturybezpieczeństwa(STB)• Urządzenia regulacyjne podobne do Logamatic SP...1022, jednakże dodatkowo ze sterowaniem3-drogowym zaworem mieszającym z siłownikiem elektrycznym, do regulacjiutrzymywania zadanej temperatury na zasilaniu czynnikiem grzewczym (bez funkcjioszczędnościowej pracy w lecie).18/1 Możliwości zastosowań i funkcje urządzeń regulacyjnych Logamatic do regulacji temper. c.w.u. w systemach podgrzewaczy pojemność.18Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

Informacje podstawoweWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowej2.3.4 Urządzenia regulacyjne Logamatic dla systemu ładowania zasobników c.w.u.UrządzenieregulacyjneTyppodgrzewaczaRodzajpodgrzewuFunkcje oraz wyposażenieModułfunkcyjnyFM445Logalux LAPz Logalux SFlub SU,względnieLogalux LSPz Logalux SFlub LFStojące kotły grzewczeze sterownikiem Logamatic4311, 4312 lub 4323; naściennekotły grzewczeze sterownikiem Logamatic4122 lub 4323• Moduł funkcyjny jako wyposażenie dodatkowe lub doposażenie modułowego systemuregulacyjnego Logamatic 4000.• Sterowanie dwoma pompami ładującymi (po stronie pierwotnej i wtórnej) oraz3-drogowym zaworem mieszającym z siłownikiem elektrycznym, do regulacji dopływuciepła.• Wyposażenie: 3 czujniki temperatury (wyłączania, załączania oraz temperaturyw wymienniku ciepła), regulator temperatury c.w.u. do 90°C, możliwość podłączeniadwóch pomp ładujących oraz pompy cyrkulacyjnej, dwa przełączniki pracy ręcznej,wyjście sygnału bezpotencjałowego, sterowanie 3-drogowym zaworem mieszającymz siłownikiem elektrycznym.• Funkcje ochrony przed osadzaniem się kamienia kotłowego, dezynfekcji termicznejoraz meldunków błędów (na urządzeniu regulacyjnym Logamatic lub w systemiekomunikacji zdalnej Logamatic, w postaci klarownego tekstu).• Uwaga: alternatywnie można zastosować moduł funkcyjny FM441! (⇒ 18/1)W sterowniku wolno umieścić tylko jeden moduł!Można stosować wyłącznie pompy jednofazowe.Logamatic4126Logalux LAPz Logalux SFlub SU,względnieLogalux LSPz Logalux SFlub LFStojące kotły grzewcze bezLogamatic 4211, 4311, 4312lub 4313; naścienne kotłygrzewcze bez Logamatic4121, 4122 lub 4313; zasilaniepośrednie ze zdalaczynnejsieci ciepłowniczej• Sterowanie dwoma pompami ładującymi (po stronie pierwotnej i wtórnej) oraz3-drogowym zaworem mieszającym z siłownikiem elektrycznym, do regulacji dopływuciepła.• Wyposażenie: analogiczne jak modułu funkcyjnego FM445 oraz dodatkowo modułobsługowy.• Funkcje ochrony przed osadzaniem się kamienia kotłowego, dezynfekcji termicznejoraz meldunków błędów (w postaci klarownego tekstu lub powiadamianie przezsystem komunikacji zdalnej Logamatic).• Uwaga: Można stosować wyłącznie pompy jednofazowe ! Nie jest możliwe przyłączenieelektrycznego podgrzewania c.w.u.Przy zastosowaniu sterownika Logamatic 4116 do regulacji temperatury c.w.u.w kilku zasobnikach Logalux L2F lub L3F, wystarcza zamontowanie w każdym z zasobnikówsterownika SPI 1010 (będącego ich wyposażeniem podstawowym)!Logamatic4117Logalux LAPz Logalux SFlub SU,względnieLogalux LSPz Logalux SFlub LFZasilanie z sieci ciepłowniczejzdalaczynnej lub z innegosystemu zdalnegodoprowadzenia ciepła; zasilaniebezpośrednie przymaksymalnej temper. czynnikagrzewczego na zasilaniudo 110°C• Sterowanie pompą ładującą ciepłej wody użytkowej we współpracy z regulatoremtemperatury bezpośredniego działania (przy zasilaniu z sieci ciepłowniczej zdalaczynnejlub innego systemu zdalnego doprowadzenia ciepła, przy maksymalnejtemperaturze czynnika grzewczego na zasilaniu do 110°C).• Z dwoma czujnikami temperatury (załączania i wyłączania,), regulatorem temperaturyc.w.u. do 90°C, możliwością przełączania punktów pomiarowych oraz wyjściemsygnału bezpotencjałowego.• Możliwość doposażenia w ogranicznik temperatury bezpieczeństwa (dodatkowymoduł ZM436), przy temperaturze wody grzewczej na zasilaniu przekraczającej110 °C• Uwaga: Nie jest możliwe zastosowanie elektrycznego podgrzewania c.w.u.Przy zastosowaniu sterownika Logamatic 4117 do regulacji temperatury c.w.u.w kilku zasobnikach Logalux L2F lub L3F, wystarcza zamontowanie w każdym z zasobnikówsterownika SPI 1010 (urządzenie regulacyjne do sterowania anodą inercyjną,jako wyposażenie podstawowe zasobników Logalux LF) !LogamaticSPI 1042Logalux LSPz Logalux LFZasilanie z sieci ciepłowniczejzdalaczynnej lub z innegosystemu zdalnegodoprowadzenia ciepła; zasilaniebezpośrednie przymaksymalnej temp. czynnikagrzewczego na zasilaniudo 110°C• Sterowanie pompą ładującą ciepłej wody użytkowej we współpracy z regulatoremtemperatury bezpośredniego działania.Wyposażenie: dwa czujniki temperatury (załączania i wyłączania,), regulator temperaturyc.w.u. do 90°C, termometr, załączanie funkcji oszczędnościowej pracyw lecie, regulacja sterowania anodą inercyjną w celu katodowej ochrony antykorozyjnejzasobników c.w.u. Logalux LF (wyposażenie dodatkowe zamiast wyposażeniapodstawowego Logamatic SPI 1010)• Uwaga: Można stosować wyłącznie pompy jednofazowe!Przy kilku zasobnikach Logalux L2F lub L3F potrzebny jest tylko jeden sterownikSPI 1042, do pozostałych zasobników wystarcza zastosowanie regulatoraLogamatic SPI 1010, będącego ich wyposażeniem podstawowym!Przy zastosowaniu sterownika Logamatic 4117 do regulacji temperatury c.w.u.w kilku zasobnikach, wystarcza zamontowanie w każdym z zasobników sterownikaSPI 1010 (urządzenie regulacyjne do sterowania anodą inercyjną, jako wyposażeniepodstawowe zasobników Logalux LF) !19/1 Możliwości zastosowań oraz funkcje urządzeń regulacyjnych Logamatic do regulacji temperatury c.w.u.w systemach ładowania zasobnikówMateriały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 19

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejWymiarowanie podgrzewaczy3 Wymiarowanie podgrzewaczy3.1 Wskazania podstawowe3.1.1 Przepisy i wytycznePrzepis Oznaczenie WskazanieInstalowanie oraz wyposażenie instalacji ogrzewczych i do podgrzewania ciepłej wody użytkowejDIN EN 1717Ochrona wody pitnej przed zanieczyszczeniami w instalacjach wodociągowych oraz ogólne wymagania dla urządzeńzabezpieczających przed zanieczyszczeniem przez przepływ zwrotnyDIN 1988-1 Wymagania techniczne dla instalacji wodociągowych (TRWI), wymagania techniczne DVGW – część 1: wymagania ogólneDIN 1988-2 TRWI – część 2: Projektowanie oraz wykonanie; części składowe, urządzenia, materiały ⇒ strona 21DIN 1988-3DIN 4701DIN 4708DIN 4747-1DIN 4751-1DIN 4751-2DIN 4751-3DIN 4752DIN 4753-1DIN V473-8DIN EN 12897DIN 18032-1DIN 18380DIN 18381DIN 18421– AVB 2) ; wodaDVGW W 551TRWI – część 3: Określanie średnic rurociągówZasady wyznaczania zapotrzebowania ciepła (mocy grzewczej) budynkówCentralne instalacje podgrzewania c.w.u.(⇒ dobór podgrzewaczy pojemnościowych z wykorzystaniem współczynników zapotrzebowania oraz mocy, strona 29)Instalacje ciepła zdalaczynnego – część 1: wyposażenie bezpieczeństwa domowych węzłów cieplnych, przyłączonychdo zdalaczynnych sieci ciepłowniczychInstalacje ogrzewania wodnego – część 1: otwarte i zamknięte, zabezpieczone fizycznie instalacje źródeł ciepłao temperaturze na zasilaniu do 120° C – wyposażenie zabezpieczająceInstalacje ogrzewania wodnego – część 2: zamknięte, zabezpieczone termostatycznie instalacje źródeł ciepła o temperaturzena zasilaniu do 120° C – wyposażenie zabezpieczająceInstalacje ogrzewania – część 3: zamknięte, zabezpieczone termostatycznie instalacje źródeł ciepła o znamionowejmocy cieplnej 50 kW, z wymuszonym obiegiem w źródle ciepła oraz maksymalnej temperaturze na zasilaniu do 95°C– wyposażenie zabezpieczająceInstalacje ogrzewania wodą gorącą z temperaturą na zasilaniu powyżej 110 °C (zabezpieczone przed wzrostem ciśnieniaponad 0,5 bar [w nadciśnieniu]); wymagania i wykonaniePodgrzewacze oraz instalacje podgrzewania wody użytkowej i przemysłowej – część 1: wymagania, oznakowanie,wyposażenie, badaniePodgrzewacze oraz instalacje podgrzewania wody użytkowej i przemysłowej – część 8: izolacja cieplna podgrzewaczyc.w.u. o pojemności znamionowej do 1000 l – wymagania oraz badaniaZaopatrzenie w wodę – ustalenia dla pośrednio podgrzewanych, zamkniętych pojemnościowych podgrzewaczy wodyHale sportowe – hale oraz pomieszczenia dla sportu i wielofunkcyjnego wykorzystania – część 1: zasady projektowaniaVOB 1) ; instalacje ogrzewcze oraz centralne instalacje podgrzewania c.w.u.VOB 1) ; roboty montażowe instalacji wodnych, gazowych oraz kanalizacyjnych wewnątrz budynkówVOB 1) ; roboty izolacyjne na instalacjach technicznychInstalacje podgrzewania oraz rozprowadzania wody użytkowej; środki techniczne zapobiegające rozmnażaniu siębakterii Legionella w nowych instalacjach20/1 Wyciąg ważniejszych przepisów i wytycznych do projektowania i wykonania instalacji podgrzewania wody użytkowej⇒ strona 24⇒ strona 22DVGW W 553 Wymiarowanie systemów cyrkulacyjnych w centralnych instalacjach podgrzewania c.w.u. ⇒ strona 22EN 806Zasady techniczne dla instalacji wodociągowychTRD 701 Wymagania techniczne dla kotłów parowych: instalacje kotłów parowych z wytwornicami pary grupy II ⇒ strona 1997/23/EGVDI 2035VDI 2089VDI 6001VDI 6003VDI 6023AGFW...Instalacje elektryczneDIN VDE 0100VDE 0190DIN 18 382Dyrektywa europejska dla urządzeń ciśnieniowych (DGR)Zapobieganie szkodom w instalacjach ogrzewania wodnegoTechnika cieplna AGAW wentylacyjna, doprowadzenie AGAW odprowadzenie wody w basenach krytych AGAWotwartychModernizacja instalacji sanitarnych – instalacje wodociągoweInstalacje do podgrzewania wody użytkowej – kryteria komfortu kategorie wymagań do projektowania, oceny, stosowaniaHigiena w instalacjach wodociągowychArkusze danych przedsiębiorstw dostarczających energię cieplnąHigiena w instalacjach wodociągowychArkusze danych przedsiębiorstw dostarczających energię cieplnąVOB 1); kable i instalacje elektryczne w budynkach1)VOB – przepisy dotyczące robót budowlanych (w Niemczech) – część C: Ogólne wymagania techniczne dotyczące robót budowlanych (ATV)2)Wyciąg z przepisów dotyczących robót budowlanych w budownictwie wysokościowym przy szczególnym uwzględnieniu budownictwa mieszkaniowego➡ Zamówienia aktualnych wydań normDIN, obejmujących wszystkie dziedzinytechniki, można realizować przez wydawnictwoBeuth. Dokładne informacje w tymzakresie dostępne są pod adresem internetowym:www.beuth.de➡ Specjalistyczne wymagania technicznedostępne są również we właściwych organizacjachtechnicznych. W Niemczechjest to: Deutschen Vereinigung des GasundWasserfaches e.V. Adres internetowy:www.dvgw.de20Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

Wymiarowanie podgrzewaczyWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejW Polsce należy uwzględniać przepisyobowiązujące w naszym kraju. Poniżej, niektórez nich:• Rozporządzenie Ministra Zdrowiaz 19.11.2002 r. w sprawie wymagań dotyczącychjakości wody przeznaczonejdo spożycia przez ludzi.• PN-92/B-0706: Instalacje wodociągowe.Wymagania w projektowaniu.• PN-B-01706/Az1: Instalacje wodociągowe.Wymagania w projektowaniu(Zmiana Az1).• PN-EN 1717: Ochrona przed wtórnymzanieczyszczeniem wody w instalacjachwodociągowych.• Rozporządzenie Ministra Infrastrukturyz 12.04.2002 r. w sprawie warunkówtechnicznych, jakim powinny odpowiadaćbudynki i ich usytuowanie.• Rozporządzenie Ministra Infrastrukturyz 06.11.2008 r. zmieniające rozporządzeniew sprawie warunków technicznych,jakim powinny odpowiadać budynkii ich usytuowanie.Przyłączenia po stronie wody wodociągowej wg DIN 1988-2 (TRWI)Poz. armatura dopływ w. zimnej wypływ c.w. wejście cyrkulac.1 Organ odcinający • 1) – • 1)2 Zawór redukujący ciśnienie • 2) – –3 Zawór (kurek) kontrolny • 3) – –4 Urządzenie zapobiegające przepływowi zwrotnemu • – –5Manometr-króćce przyłączeniowe (do 1000 l) 4) • – –Manometr (ponad 1000 l) 4) • – –6 Membranowy zawór bezpieczeństwa • – –7 Zawór napowietrzający i odpowietrzający – • –8 Zawór odcinający z zaworem odwadniającym – • –9 Pompa cyrkulacyjna sterowana w funkcji czasu – – •10 Zawór zwrotny – – •11 Trójnik oraz kurek odwadniający • – –21/1 Armatura na przyłączeniach wody wodociągowej do podgrzewacza wody użytkowej wg DIN 1988-2 (usytuowanie ⇒ 21/2Objaśnienie oznakowań: • wymagane wg DIN1988; – nie jest wymagane1)Niezbędne zastosowanie dwóch organów odcinających2)Wymagany, gdy ciśnienie w sieci wodociągowej jest wyższe niż dopuszczalne nadciśnienie robocze podgrzewacza lub wyższe, niż ciśnieniezadziałania zainstalowanego zaworu bezpieczeństwa3)Niezbędny w przypadku zastosowania zaworu redukującego ciśnienie4)Przy podgrzewaczach o pojemności do 1000 litrów przewidzieć króćce przyłączeniowe do manometru; przy pojemnościach o pojemnościponad 1000 litrów, zgodnie z normą DIN 4753-1 niezbędne jest zainstalowanie manometruAW87EZ1 9 10 16EK12 4 531Opis :AW – wypływ ciepłej wodyEK – dopływ wody zimnejEZ – wejście cyrkulacjiPozycje ⇒ 21/1Całość armatury montowana na obiekcie1121/2 Usytuowanie armatury na przyłączeniach wody wodociągowej do podgrzewacza wody użytkowej wg DIN 1988-2Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 21

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejWymiarowanie podgrzewaczyPrzewody cyrkulacyjneW instalacji rozprowadzającej ciepłą wodęużytkową, możliwie blisko miejsc jej poboru,powinny być zainstalowane odgałęzieniado rurociągu cyrkulacyjnego, doprowadzonegodo podgrzewacza. W tym obiegucyrkuluje ciepła woda. Dzięki temu, natychmiastpo otwarciu punktów poboru,użytkownik ma do dyspozycji ciepłą wodę.W przypadku większych budynków (wielorodzinnych,hoteli, itp.) instalowanie przewodówcyrkulacyjnych jest interesującetakże w aspekcie strat wody. W odległychpunktach poboru, jeżeli nie zastosowanoprzewodów cyrkulacyjnych, konieczne jestnie tylko długie oczekiwanie na dopłynięcieciepłej wody, ale odpływa także dużowody niewykorzystanej (strata).Sterowanie cyrkulacją c.w.u. w funkcjiczasuZgodnie z zarządzeniem o oszczędzaniuenergii (EnEV − obowiązującymi w Niemczech),instalacje cyrkulacyjne muszą byćwyposażone w samoczynnie działającesterowanie do wyłączania pompy cyrkulacyjnej(maksymalnie 8 godzin na dobę wgDVGW-arkusz W551) oraz zaizolowanetermicznie zgodnie z uznanymi zasadamitechniki, aby uniknąć strat ciepła. Różnicatemperatur pomiędzy wypływem ciepłejwody oraz powrotem cyrkulacji dopodgrzewacza, nie powinna przekraczać5K (⇒ 22/1). Średnice rurociągów cyrkulacyjnychsą wymiarowane wg normy DIN1988-3, względnie wg wskazówek zawartychw arkuszu roboczym DVGW W553.W instalacjach o pojemności przewodówrozbiorczych c.w. > 3 l pomiędzy wypływemc.w.u. z podgrzewacza a punktem poboru,a także w dużych instalacjach, należywykonywać instalacje cyrkulacyjne, zgodniez arkuszem roboczym DVGW W551.➡ W niewielkich instalacjach, przy podgrzewaniuwody w podgrzewaczach z instalacjisłonecznej, zgodnie z arkuszemroboczym DVGW W551, czas pracy pompycyrkulacyjnej powinien być ograniczonydo minimum.Dezynfekcja termicznaWykorzystując rurociągi cyrkulacyjne,można podwyższyć temperaturę w przeważającejczęści instalacji ciepłej wody,a tym samym przeprowadzić „dezynfekcjętermiczną”, celem unieszkodliwieniabakterii (np. bakterii Legionella). Przy dezynfekcjitermicznej, wskazane jest zastosowaniearmatury czerpalnej z regulacjątermostatyczną.➡ Pompy cyrkulacyjne oraz przyłączonedo instalacji węże z tworzyw sztucznych,muszą być odporne na temperaturę powyżej60 °C.AWEKEZPZKROpis :AW – wypływ ciepłej wodyEK – dopływ wody zimnejEZ – wejście cyrkulacjiKR – zawór zwrotnyPZ – pompa cyrkulacyjna ze sterowaniem czasowymArmatura ⇒ 21/222/1 Schemat obiegu cyrkulacji c.w.u.Zachowanie higieny przy podgrzewaniuc.w.u. - zapobieganie rozmnażaniu się bakteriiLegionellaArkusz roboczy DVGW W551 wśród instalacjipodgrzewu c.w.u.,rozróżnia:• Instalacje małe- w domach jedno- i dwurodzinnych- instalacje z podgrzewaczami o pojemnościponiżej 400 l, jeżeli pojemność pojedynczychprzewodów rozbiorczychciepłej wody, pomiędzy podgrzewaczema punktem poboru, wynosi maksymalnie3 litry (⇒ 22/2). Nie uwzględnia się przytym rurociągów cyrkulacyjnych.• Instalacje duże, do których zalicza sięwszystkie pozostałe instalacje, np.- budynki mieszkalne, hotele- domy opieki dla osób starszych, szpitale- urządzenia sportowe i przemysłowe- kampingi, baseny pływackierury miedzianeØ x grub. ścianki [mm]długość przewodówo pojemności 3 l [m]rury miedzianeØ x grub. ścianki [mm]długość przewodówo pojemności 3 l [m]10 x 1,0 60,0 22 x 1,0 9,512 x 1,0 38,0 28 x 1,0 5,715 x 1,0 22,5 28 x 1,5 6,118 x1,0 14,9 35 x 1,5 3,722/2 Długość przewodów o pojemności 3 l22Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

Wymiarowanie podgrzewaczyWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejFunkcje sterowania przygotowaniem c.w.u.• temperatura 60°C – zawsze dostępnaw podgrzewaczu (temperatura utrzymywana)• przy wstępnym stopniu podgrzewu,cała pojemność wody musi być raz nadobę podgrzana do temperatury 60 °C• podgrzewacz pojemnościowy musi posiadaćodpowiedni otwór rewizyjny• rurociągi cyrkulacyjne oraz towarzysząceogrzewanie wzdłuż rurociągówc.w.u., należy doprowadzić do armaturyw punktach poboru ciepłej wody• maksymalne schłodzenie wody cyrkulacyjnejnie powinno przekraczać 5K• sterowanie czasowe nie powinno przerywaćpracy instalacji na okres dłuższy,niż 8 godzin.➡ W przypadku podgrzewaczy pojemnościowychwody użytkowej marki Buderus:Logalux ST i SU, jak również Logalux LT(do 300 l), zagwarantowane jest całkowitepodgrzanie podgrzewacza. Przy leżącychpodgrzewaczach pojemnościowych wodyużytkowej Logalux LT..., L2T..., oraz L3T...(powyżej 400 l), należy przewidzieć pompębypassową (⇒ 23/1, pozycja 4), która przetłaczawodę będącą w podgrzewaczu.EK 1 2 3 4 2AWEZOpis:AW – wypływ ciepłej wodyEK – dopływ wody zimnejEZ – wejście cyrkulacji1 – zawór regulacyjny2 – organ odcinający3 – zawór zwrotny4 – pompa bypassowaArmatura ⇒ 21/223/1 Przewód bypassowy przy pojemnościowych podgrzewaczach wody Logalux LT… powyżej 400 l (wzór ⇒114/1)[l/h]wydajność pompybypassowej m BP20001800160014001200100080060040020000 100 200 300 400 500 600 700przenoszona moc cieplnaQ [kW]23/2 Wymiarowanie pompy bypassowejdla dezynfekcji termicznejŁadowanie podgrzewaczy pojemnościowych c.w.u.Pompa ładująca podgrzewacza c.w.u.Praca pompy ładującej podgrzewaczac.w.u. jest sterowana przez sterownik regulacyjnykotła grzewczego lub niezależneurządzenie regulacyjne do podgrzewaniawody użytkowej. Należy przy tym pamiętać,że w układach regulacji, w których regulacjaprędkości obrotowej pomp odbywa sięprzez oddziaływanie na przebieg sinusoidynapięcia zasilającego (np. sterownik systemuregulacyjnego Logamatic 4000 markiBuderus z modułem funkcyjnym FM 445lub regulator sterujący podgrzewem wodyużytkowej Logamatic 4126) nie możnastosować pomp z silnikami trójfazowymi.Jako podstawę doboru t.zw.„pompy obiegupierwotnego” należy przyjąć efektywnąmoc cieplną, a więc moc przyłączonegokotła grzewczego, albo moc przenoszonąprzez zewnętrzny lub wewnętrzny wymiennikciepła. Łączna strata ciśnienia składasię z sumy strat ciśnienia na zewnętrznymlub wewnętrznym wymienniku ciepła, kotlegrzewczym, rurociągach także na rurociągachi armaturze.➡ Pompa powinna być zamontowanaprzed elementem, o największym oporzehydraulicznym. Za pompą, w kierunkuprzepływu czynnika grzewczego, należyw każdym przypadku zamontować zawórzwrotny.Zawór regulacyjny z siłownikiem elektrycznymW niektórych przypadkach może okazaćsię, że nie przewidziano specjalnej pompyładującej, ale mamy zawsze określonądyspozycyjną różnicę ciśnień. W takichprzypadkach należy zainstalować zawórregulacyjny z siłownikiem elektrycznym,który w razie potrzeby otwiera dopływczynnika grzewczego, a po osiągnięciu żądanejtemperatury c.w.u. w podgrzewaczupojemnościowym, zamyka się.➡ Sterowanie zaworem regulacyjnymz siłownikiem elektrycznym wymaga zastosowaniaurządzenia regulacyjnegoLogamatic, którego regulator temperaturydysponuje trzema wyjściami (zestyki„otwórz”/„zamknij”).Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 23

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejWymiarowanie podgrzewaczyDodatek do mocy kotła ze względu na podgrzewanie wody użytkowej zgodnie z DIN 4708-2Zapotrzebowanie mocy cieplnej do ogrzewaniabudynków oraz podgrzewania wodyużytkowejPodczas każdorazowego projektowania instalacjipodgrzewu wody użytkowej należysprawdzić, czy celowym jest powiększeniemocy kotła (dodatek do mocy kotła).W okresie ostatnich dwudziestu lat, w regularnychodstępach czasowych, obniżanodopuszczalne wartości specyficznychcech, wpływających na straty ciepła nowobudowanychbudynków. Wynikiem tegosą bardzo niskie wielkości zapotrzebowaniaciepła budynków, które właściwie wymagająniewielkich mocy kotłów - byłybyone jednak niewystarczające do podgrzewaniatakże wody użytkowej. Dla zapewnieniakomfortu użytkowania c.w.u., częstokonieczne jest zwiększenie mocy kotła.Rozstrzygnięcie co do wielkości dodatkumocy do kotła grzewczego, wynika z trzechwymagań podanych w normie DIN 4708-2,przy pomocy której wymiarowana jest instalacjaprzygotowania c.w.u.:1. Ustalony współczynnik znamionowymocy N Lwybranego podgrzewacza pojemnościowegoc.w.u., musi mieć conajmniej taką wartość, jak obliczonywspółczynnik znamionowy zapotrzebowaniamocy N2. Moc cieplna kotła Q Kmusi być co najmniejtak duża jak moc trwała (ciągła)Q D, która niezbędna jest do osiągnięciawymaganej wartości współczynnikaznamionowego mocy N L3. Moc cieplna kotła Q Kmusi być co najmniejtak duża, jak suma zapotrzebowaniaciepła na ogrzewanie budynkuQ N,Geboraz dodatku do mocy kotła Q WWna potrzeby podgrzewania ciepłej wodyużytkowej. Jako wielkość szacunkowądodatku do mocy kotła (kW), może byćprzyjęta wartość współczynnika znamionowegozapotrzebowania mocy N.Obliczeniową wartość dodatku do mocykotła grzewczego Q WWuzyskuje się z wykresu24/1.➡ Najwyższa wartość Q Kokreśla mocgrzewczą kotła do zainstalowania.60dodatek do mocy kotłana podgrzewanie wodyużytkowej Q WW[kW]50403025201000 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50wspołczynnik znamionowyzapotrzebowania mocy N24/1 Dodatek do mocy kotła grzewczego na podgrzewanie wody użytkowejna podstawie współczynnika znamionowego zapotrzebowania mocy NPrzykładDane:• budynek wielorodzinny z 25 mieszkaniami• zapotrzebowanie ciepła na ogrzewanie budynku ok. 75 kW• obliczony współczynnik znamionowego zapotrzebowania mocy N = 20Odczyt z wykresu:dodatek do mocy kotła Q WW= 25 kWMinimalną moc grzewczą kotła QK oblicza się na podstawie zapotrzebowania ciepła na ogrzewanie budynku oraz dodatku domocy kotła :Q K= 75 kW + 25 kW = 100 kW24Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

Wymiarowanie podgrzewaczyWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejMoc kotła dla budynków jedno- i dwurodzinnychIm mniejszy jest budynek, tym relatywniewiększy jest udział zapotrzebowania mocycieplnej na podgrzewanie c.w.u.Pojemność cieplna 150-litrowego podgrzewaczazawierającego wodę o temperaturzeϑ Sp=60 °C, wynosi ok. 9 kWh. Przykrótkim czasie podgrzewania t a= 40 min,wzrasta współczynnik korekcyjny x = 0,85i efektywna moc przyłączeniowa do ok. 16kW (⇒ strona 57).Każdy rodzaj dłuższej przerwy w pracygrzewczej (np. obniżenie nocne, podgrzewaniewody w podgrzewaczu), prowadzido bardziej lub mniej odczuwalnego obniżeniatemperatury pomieszczeń, co możebyć skompensowane jedynie przez większąmoc cieplną kotła.➡ W przypadku budynków energooszczędnych,moc zainstalowanego kotłagrzewczego należy ustalać na podstawieczasu nagrzewania się podgrzewaczawody (30 do maksymalnie 45 minut), copozwoli uzyskać komfort użytkowania ciepłejwody użytkowej.Moc kotła dla budynków wielorodzinnychdo 30 mieszkańDla zrozumienia tego typu budynków, przywołanowykres 25/1. Przedstawiono nanim, niezależnie od siebie, wielkości zapotrzebowaniamocy cieplnej na cele ogrzewaniabudynków oraz na podgrzewaniewody użytkowej, w zależności od ilości jednostekmieszkaniowych w budynku.W zakresie ilości mieszkań pomiędzy 20oraz 30, przeważa zapotrzebowanie mocyna podgrzewanie wody, a więc należy dobraćwiększy kocioł. Czy zwiększenie mocykotła jest wystarczające, można odczytaćz wykresu 24/1.Moc kotła dla budynków wielorodzinnychpowyżej 30 mieszkańUstalanie mocy cieplnej kotła jest tutaj zasadniczopodobne, jak dla mniejszych budynkówwielorodzinnych, maksymalnie do30 mieszkań• należy ustalić moc kotła na pokryciestrat cieplnych budynku oraz niezależniezapotrzebowanie mocy do podgrzewuwody użytkowej, odpowiadającejznamionowemu współczynnikowi mocypodgrzewacza N L• wykazaną różnicę porównać z wykresem24/1403020abilość jednostekmieszkaniowych n1054321010 20 30 40 50 60 70 80 90100 110Opis:a – zapotrzebowanie mocy cieplnej na podgrzewaniewody użytkowej, odpowiadające znamionowemuwspółczynnikowi mocy pogrzewacza N Lb – normatywna moc na ogrzewanie budynku,według Rozporządzenia o oszczędności energii(EnEV – obowiązuje w Niemczech)moc cieplna Q [kW]→ 25/1 Przedstawienie zapotrzebowania mocy cieplnej na ogrzewanie budynków oraz na podgrzewanie wody użytkowejMateriały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 25

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejWymiarowanie podgrzewaczy3.1.2 Procedury w doborze podgrzewaczySposób postępowaniaZasadniczo, każdy dobór podgrzewaczapojemnościowego wody użytkowej, powinienbyć przeprowadzony wg następujących,opisanych poniżej czynności:• Przeprowadzenie analizy zapotrzebowaniaJako pomoc w analizie, służy dwuczęściowyarkusz danych (⇒ 26/1 i 26/2)• Uwzględnienie specyfiki źródła ciepła• Uwzględnienie regulacji i jej zachowaniasię• Ustalenie postępowania w doborzepodgrzewaczaUstalenie wielkości podgrzewacza pojemnościowegomarki Buderus do podgrzewaniawody użytkowej, jest możliweprzy pomocy różnych sposobów. Wyboruprzyjętej metody dokonać wg okolicznościpraktycznych.• Opracować rozwiązanieFormularz danych do przeprowadzeniaanalizy zapotrzebowaniaCzęść 1 formularza danych obok ogólnychinformacji o obiekcie, zawiera dane o miejscuzainstalowania, układzie regulacji orazrodzaju podgrzewu.Część 2 formularza danych zawiera specyficznedane o obiekcie. Przy tym rozstrzygasię, dla jakiego obiektu podgrzewaczjest dobierany: budynku mieszkalnego, budynkuo charakterze mieszkalnym, zakładuprzemysłowego, basenu kąpielowegolub obiektu sportowego.Opis oznaczeń (⇒ 26/2)Wskazówki do procedur doboru podgrzewaczy pojemnościowych:Budynki jednorodzinne ⇒ strony 29, 34 i 76, budynki wielorodzinne ⇒ strony 29 i 37Budynki o charakterze mieszkalnym − zalecany jedynie program doborowy DIWA (⇒ strona 27)Obiekty rzemieślnicze i przemysłowe ⇒ strona 44, 47, 56 i 62Obiekty sportowe ⇒ strona 72Baseny kąpielowe ⇒ strona 82➡ Z uzyskanych danych wynikają różnesposoby doboru podgrzewacza pojemnościowego,które w niniejszym rozdzialebędą objaśnione na przykładach.Formularz do ustalenia wielkości pojemnościowych podgrzewaczy wody (część 1/2)Formularz do ustalenia wielkości pojemnościowych podgrzewaczy wody (część 2/2)ObiektRodzaj budynku:MiejscowośćUlicaBudynki mieszkalne:Partner do rozmówOpracowałTelefonTelefaksKolejny nrgrupymieszkańIlość pomieszczeńmieszkalnychIlośćmieszkańPunkty poboru c.w.u.Ilość/zapotrzebowanie c.w.u. na jedno użycie w litrachWanna Natrysk Umywalka BidetNowa instalacjaZmiana1////Wymiana instalacjiRozszerzenie2////Wymagane parametryWspółczynnik zapotrzebowania NIstniejące parametryWspółczynnik zapotrzebowania N34////////Moc trwałal/hkWMoc trwałal/hkW////Pobór szczytowy c.w.u.l/minPobór szczytowy c.w.u.l/min////Temperatura wody zimnej˚CTemperatura wody zimnej˚CHotele, domy opieki społecznej lub podobneTemperatura w podgrzewaczuTemperatura poboru c.w.u.System podgrzewaczypojemnościowychPodgrzewacz stojącyCyrkulacja˚C˚CSystem ładowaniazasobnikówPodgrzewacz leżącyTemperatura w podgrzewaczuTemperatura poboru c.w.u.System podgrzewaczypojemnościowychPodgrzewacz stojącyCyrkulacja˚C˚CSystem ładowaniazasobnikówPodgrzewacz leżącyWyposażenie pokoiZapotrzebowanie c.w.u.Ilość pokoitylko z wannąIlość pokoitylko z natryskiemZapotrzebowanie c.w.u. na jedno użycie w litrachIlość pokoitylko z umywalkąWprowadzenie/ustawienieInneOtwór do wprowadzenia: szer. x wys.mmPowierzchnia do ustawienia: dł. x szer.mmWysokość pomieszczeniammRegulacja automatycznaRegulacja elektroniczna za pomocą urządzenia regulacyjnego kotła grzewczegoNiezależny regulator do podgrzewu c.w.u.z ogranicznikiem temperatury bezpieczeństwa (STB)Rzemiosło/przemysłRodzaj zakładu przemysłowegoZapotrzebowanie c.w.u.Do mycia sięIlość osób na zmianieStopień zabrudzenia pracyIlość:natryskówSposób poboru c.w.u.lekki średni mocnyumywalekmiejsc w umywalni szereg.Regulator temperatury bezpośredniego działaniaPrzewidywany dodatk. podgrzew elektrycznyz STBS z ogranicznikiem temp. powrotuMoc przyłącza elektrycznegokWDo produkcjiMożliwy czas podgrzewuZapotrzebow. równomiernehl/hkWŹródło ciepła Kocioł grzewczy Ciepło zdalaczynne Para wodnaZapotrzebowanie szczytowel/minNiskotemper. kocioł grzewczyStałotemper. kocioł grzewczyKondensujący kocioł grzewczyCałkowita moc cieplnaz tego na podgrzewanie c.w.u.kWkWkW m 3/hkW m 3/hkg/hkWSportSala gimnastycznaIlość osób na jednym ćwiczeniuInternat sportowyInneIlość natryskówPobór c.w.u. przez 1 natryskl/minTemperatura zasilania˚C˚C(w lecie)Basen pływackiTemperatura powrotu˚C˚C(w lecie)Basen halowyBasen otwartyStrata ciśnieniambarmbarPowierzchnia niecki basenowejm 2Ilość natryskówNadciśnienie pary wodnejbarCzas korzystania z natryskówmin/hPobór c.w.u. przez 1 natryskl/min26/1 Formularz do analizy zapotrzebowania, przy określaniuwielkości podgrzewacza pojemnościowego c.w.u(część 1; kopia wzoru ⇒ 146/1)26/2 Formularz do analizy zapotrzebowania, przy określaniuwielkości podgrzewacza pojemnościowego c.w.u.(część 2; kopia wzoru ⇒ 147/1)26Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

Wymiarowanie podgrzewaczyWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejUkłady regulacjiW celu dokonania wyboru układu regulacji,należy wyjaśnić następujące kwestie• Można założyć działanie elektrycznego(elektronicznego) układu regulacji lubzastosowanie regulatora temperaturybezpośredniego działania (bez energiipomocniczej)?• Czy jest przewidziany ogranicznik temperaturybezpieczeństwa (STB)?• Czy przepisy wymagają zastosowaniaogranicznika temperatury powrotu?• Czy przewiduje się dodatkowe podgrzewanieelektryczne?• Czy dobrano zewnętrzny wymiennik ciepła?• Czy możliwe jest wykonanie wszystkichniezbędnych podłączeń na wybranympodgrzewaczu pojemnościowym?• Czy wybrany podgrzewacz posiadawszystkie wymagane możliwości do zabudowania?Ponadto, niektóre z tych pytań mogą miećewentualny bezpośredni wpływ na dobórwielkości podgrzewacza. Ogranicznik temperaturypowrotu redukuje z reguły moccieplną przenoszoną przez wymiennik ciepła,t.zn. może być konieczny podgrzewaczo większej pojemności. Takiego podgrzewaczawymaga także przewidziane dla okresuletniego dodatkowe podgrzewanie elektryczne,szczególnie w dużych instalacjach,gdzie moc cieplna kotła znacznie przekraczawielkości mocy, możliwe do pobraniaz przyłączenia do sieci elektroenergetycznej.Program DIWA do doboru wielkości podgrzewaczyZakres zastosowańProgram „DIWA” pomaga w obliczeniachoraz optymalizacji podgrzewaczydla różnych zapotrzebowań ciepłej wodyużytkowej. Możliwe jest wymiarowaniepodgrzewaczy dla budynków mieszkalnych,zgodnie z DIN 4708 (dla budynkówjedno- oraz wielorodzinnych), jak równieżobliczenia do specjalnych zapotrzebowań,np. hoteli lub obiektów przemysłowych.Zintegrowana z programem metoda liniisumarycznych, pozwala na dokonanie obliczeńprzy wahających się rozbiorach c.w.,w wielu innych przypadkach zastosowań.Kategorie zapotrzebowaniaŁącznie, do wyboru jest pięć kategorii zapotrzebowania:• normalny podział wg DIN 4708, do ustaleniawspółczynnika zapotrzebowaniadla budynków jedno- oraz wielorodzinnych,• normalny podział, przy dowolnym czasietrwania cykli poboru (ze względu napodwyższoną jednoczesność poboru)dla mieszkań zakładowych, siedzib firm,hoteli, internatów, campingów, itp.,• podział blokowy, dla poborów ciągłych(np. w rzeźniach) lub pojedynczych poborówszczytowych (np. w restauracjach),• zapotrzebowanie cykliczne, do ustaleniawielkości podgrzewacza oraz mocy(wydajności) dla obiektów sportowychlub innych obiektów, w których mająmiejsce kolejne, powtarzające się cyklezapotrzebowania,• kompleksowe zwiększone zapotrzebowanie,do określenia zapotrzebowaniadla różnych celów, w różnych ilościachoraz przy zróżnicowanych temperaturachi czasie poboru (np. w szpitalach).Zakres funkcjiPrzy pomocy programu „DIWA”, możliwejest:• sporządzenie danych o klientach orazinstalacjach• przedstawienie graficzne wyników obliczeńoraz ich wydrukowanie• korzystanie z banku danych dotyczącychpodgrzewaczy marki Buderus.Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 27

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejWymiarowanie podgrzewaczyPrzegląd procedur programu doboru podgrzewaczy pojemnościowych c.w.u.ObiektKryteria poboruMożliwe procedury obliczeńręcznychDodatek domocy kotłaKategoria programuDIWAWskazówkiprojektoweBudynekjednorodzinnyMieszane „zasiedlenie”budynkuKompleksowe zwiększonezapotrzebowanieWspółczynnik zapotrzebowaniawg DIN 4708Metoda linii sumarycznych(zalecana tylko wraz z programemdoborowym DIWA)TakTakNormalny podziałwg DIN 4708Kompleksowezwiększonezapotrzebowanie⇒ strona 29⇒ strona 32⇒ strona 34⇒ strona 27⇒ strona 76BudynekwielorodzinnyMieszane „zasiedlenie”mieszkań osobamiWyznaczanie współczynnikazapotrzebowania mocy zgodniez normą DIN 4708Zależnie odwielkościbudynkuNormalny podziałwg DIN 4708⇒ strona 29⇒ strona 37Mieszkaniazakładowe,siedziby firm,hotele, internaty,campingiPobory o podobnymcharakterze, większajednoczesność poboru, niżw domach wielorodzinnychBudynki o charakterze mieszkalnymna podstawie DIN 4708 (zalecanetylko wraz z programem doborowymDIWA)Normalnypodział,dowolny czastrwania cykliMieszane„zasiedlenie”budynku⇒ strona 27Długie okresy poboru,(np. w produkcji), przy stałejilości poboruZastosowanie wykresów dla mocy(wydajności) trwałejTakPodział blokowydla poborów ciągłych⇒ strona 44⇒ strona 47ObiektyprzemysłoweorazrzemieślniczeKrótkie okresy poboru, przydużej wielkości poboru (np.prysznice w zakładach pracy,na koniec zmiany)Pełne przygotowanie zapasu c.w.u.narozbiór szczytowy, przy długim czasiepodgrzewu (ponad 2 godz.)Przewidziana kombinacja pełnegoprzygotowania zapasu c.w.u. orazmocy trwałej, wg metody liniisumarycznych (zalecana tylko wrazz programem doborowym DIWA)NieTakZapotrzebowaniecykliczneKompleksowezwiększonezapotrzebowanielub zapotrzebowaniecykliczne⇒ strona 62⇒ strona 27⇒ strona 76Ubojnie, rzeźnieRozbiory gwałtowne,najczęściej przy temperaturzec.w.u. powyżej 65°CMoc trwała i /lub przygotowaniepełnego zapasu; zastosowaćprocedurę wyznaczającą liczbę „k”dla temperatur poboru powyżej 65°CRaczejtakPodział blokowydla zapotrzebowaniatrwałego (tylkodo wymiarowania,bez doborupodgrzewacza)⇒ strona 51RestauracjePojedyncze rozbioryszczytowe, najczęściej przytemperaturze c.w. powyżej65°CPełne przygotowanie zapasu połowyzapotrzebowania c.w.u. w porzeobiadowejNiePodział blokowydla pojedynczychszczytów poboru⇒ strona 49Hale sportowe,obiekty treningowe,koszary,przedszkolaDuże wielkości poboruw krótkim czasie, najczęściejna jeden prysznic przypadają1-2 osoby, najczęściejwystępują stosunkowo długieczasy podgrzewania wodyPełne przygotowanie zapasu c.w.u.na rozbiór szczytowy, przy krótszymczasie podgrzewu (do 2 godzin) dlakażdej grupy liczącej ok. 25 osób(dla koszar i przedszkoli odpowiedniowięcej), DIN 18032NieZapotrzebowaniecykliczne⇒ strona 72PływalnieDział przygotowania wody;prysznice działają w czasieod 30 do 45 minutPostępowanie zgodnie z wytycznymiVDI 2089.TakZapotrzebowaniekompleksowelub cykliczne⇒ strona 82⇒ strona 83Sauny, klubyfitness, obiektymedycznePobór od równomiernego,do burzliwego (w zależnościod wielkości obiektu)Kombinacja pełnego przygotowaniazapasu c.w.u. oraz mocy trwałej, wgmetody linii sumarycznych (zalecanatylko wraz z programem doborowymDIWA)TakZapotrzebowaniekompleksowe lubcykliczne⇒ strona 27⇒ strona 7628/1 Kryteria wyboru procedur przy doborze podgrzewaczy pojemnościowych c.w.u.28Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

Wymiarowanie podgrzewaczyWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowej3.2 Dobór podgrzewacza wg wskaźnika zapotrzebowania dla budynków mieszkalnych3.2.1 Norma DIN 4708 jako pomoc w obliczeniach dla budynków mieszkalnychZakres ważności normy DIN 4708Norma DIN 4708 jest podstawą do obliczaniawartości współczynnika zapotrzebowaniaN dla różnorodnie zasiedlonychbudynków mieszkalnych, w celu umożliwieniadoboru pogrzewaczy ciepłej wodyużytkowej. Budynki są różnorodnie zasiedlone(różne ilości osób w poszczególnychmieszkaniach) przez osoby różnych zawodów,których rozkład dnia jest w każdymprzypadku inny i przez to wymagają ciepłejwody o różnych porach. Następstwem tegosą długie okresy poboru c.w.u., przy stosunkowomałych poborach szczytowych.Innymi słowy, bazą zakresu ważności normyDIN 4708 jest niewielkie prawdopodobieństwojednoczesnego wystąpieniazapotrzebowania szczytowego u wszystkichmieszkańców budynku. Mieszkaniazakładowe, hotele, domy opieki dla osóbstarszych oraz inne budynki mające charakterobiektów mieszkalnych, nie wchodząw zakres ważności normy DIN 4708.Jednostka mieszkaniowaNorma DIN 4708 definiuje pojęcie „jednostkimieszkaniowej” i przyporządkowujejej wartość współczynnika zapotrzebowaniaN = 1. Współczynnik zapotrzebowaniaokreśla, że zapotrzebowanie ciepłej wodyużytkowej obliczanego budynku, odpowiadaN-krotnemu zapotrzebowaniu jednejjednostki mieszkaniowej.Za „jednostkę mieszkaniową” uważa sięcztery pomieszczenia, w których mieszkaprzeciętnie trzy do czterech osób. Jako obliczeniowypunkt poboru przyjmowana jestnormalna wanna kąpielowa NB 1 (wyposażenieznormalizowane ⇒ 139/1). Wedługwskaźników zapotrzebowania w punktachpoboru w V(⇒ 140/1), otrzymuje się z tegozapotrzebowanie energii na podgrzaniewody użytkowej wynoszące: 3,5 x 5820Wh = 20370 Wh.Cykl rozbioru c.w.u.W założeniach teoretycznych normy DIN4708 przyjęto cykl rozbioru c.w.u., w którymrozbiór początkowo powoli wrasta,w pobliżu środka cyklu osiąga wartośćmaksymalną, a pod koniec znowu powolispada (krzywa Gaussa). Cykl rozbioru podzielonoprzy tym abstrakcyjnie na 5 czasówpoboru oraz 4 przerwy, przy czymtrzeci pobór c.w.u. trwa zawsze 10 minut.Wszystkie inne czasy poboru, jak równieżprzynależne do nich wielkości rozbiorówc.w.u., dla wartości współczynnika zapotrzebowaniamocy w zakresie od N = 1 doN = 300, ustalono w normie DIN 4708-3.Dobór podgrzewacza pojemnościowegoAby dobrać podgrzewacz przy pomocywspółczynnika zapotrzebowania lub znamionowegowspółczynnika mocy, należyspełnić trzy warunki:1. Znamionowy współczynnik mocy N Lpodgrzewacza, musi mieć wartość conajmniej taką, jak obliczony współczynnikzapotrzebowania N.2. Moc cieplna kotła musi być co najmniejtaka, jak podana razem ze znamionowymwspółczynnikiem mocy,wydajność trwała (ciągła) c.w.u. przytemperaturach 10/45 °C.3. Jeżeli kocioł grzewczy przewidziany jestzarówno do pracy na potrzeby grzewcze,jak również do podgrzewu wodyużytkowej, wymagany jest dodatek domocy kotła (⇒ strona 24).Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 29

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejWymiarowanie podgrzewaczy3.2.2 Obliczanie współczynnika zapotrzebowania dla budynków mieszkalnychFormularz do obliczania współczynnika zapotrzebowaniaZapotrzebowanie c.w.u.przy centralnym zaopatrzeniu mieszkańNr projektu:Numer arkusza:Data:Opracował:Obliczenie współczynnika zapotrzebowania N do ustalenia wielkości pojemnościowego podgrzewacza c.w.u.Projekt„Jednostka mieszkaniowa” wg DIN 4708-2UwagiPrzykład wypełnienia formularza1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11punkty poboru (na mieszkanie)Numer grupy mieszkańIlość pomieszczeńmieszkalnychIlość mieszkańIlość osób w mieszkaniuIlość punktów poboruSkrócony opisZapotrzebowanie punktówpoboru w WhIlość punktów poborux zapotrzebowaniepunktów poboru w Whr n p n · p z w Vz · w Vn · p · ∑ w VTryb obliczeń: kolumny 3·4 6·8 5·91 4 1 3,5 3,5 1 NB 1 5 820 5 820 20 370WhUwagi∑ n = ∑ (n · p · ∑ w V) =1 20 370 WhNΣ( n · p · Σ w V )= ---------------------------------- - =3,5 · 582020370 Wh-----------------------------------------------------------------------------------------------20 370 Wh=130/1 Formularz jako pomoc w obliczaniu współczynnika zapotrzebowania, z przykładowymi wartościami dla „jednostki mieszkaniowej”wg normy DIN 4708-2 (kopia wzoru ⇒ 141/1)Sposób postępowania• W odpowiednie kolumny formularza,należy wstawić dane:1. Kolejny numer grupy mieszkań, o takiejsamej ilości pomieszczeń orazwyposażeniu sanitarnym2. Ilość pomieszczeń mieszkalnych (pokoi)na podstawie projektu budowlanego(przykład: r = 4; ⇒ 30/1, )3. Ilość mieszkań, względnie jednostekmieszkaniowych (przykład: n = 1; ⇒30/1, )4. Ilość osób w mieszkaniu, na podstawiedanych administracji lub z tabeli138/1 (przykład ⇒ 31/1 oraz 30/1, )5. Wynik mnożenia wartości zamieszczonychw kolumnach 3 oraz 46. Liczba punktów poboru, któreuwzględniono według tabel 139/1lub 139/27. Krótkie oznaczenie podanych w kolumnie6 punktów poboru, na podstawietabeli 140/1 (przykład ⇒ 31/2oraz 30/1, )8. Zapotrzebowanie punktów poboruna podstawie danych z tabeli 140/1(przykład ⇒ 31/2 oraz 30/1, )9. Wynik mnożenia wartości zamieszczonychw kolumnach 6 oraz 810. Wynik mnożenia wartości zamieszczonychw kolumnach 5 oraz 9• Zsumować wartości zapisane w kolumnie10, a wynik wstawić do równania w dolnejczęści formularza (przykład ⇒ 33/1, )• Obliczyć współczynnik zapotrzebowaniaN (przykład ⇒ 30/1, ).30Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

Wymiarowanie podgrzewaczyWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejWskaźniki do ustalania zapotrzebowania ciepłej wody użytkowejIlość pomieszczeń oraz ilość osób w mieszkaniuIlość osób w mieszkaniu p określa, ile osóbrzeczywiście przebywa w danym mieszkaniu,a tym samym korzysta z ciepłej wody.Jeżeli nie dysponuje się danymi o rzeczywistejilości osób w mieszkaniu, można zastosowaćprzeciętne „zaludnienie” mieszkań,z tabeli 138/1. Ilość pomieszczeń r w każdymmieszkaniu, odpowiada łącznej ilościpokoi mieszkalnych, sypialni, pomieszczeńpobytu osób, w jednym mieszkaniu. Nieuwzględnia się pomieszczeń towarzyszących,jak kuchnia (nie dotyczy to kuchnibędącej „pomieszczeniem mieszkalnym”),sień, korytarz, łazienka, skrytka. „Jednostkamieszkaniowa” wg DIN 4708 składa sięz czterech pomieszczeń mieszkalnych, a zamieszkujeją przyjęta ilość mieszkańcówwynosząca 3,5 (przykład ⇒ 31/1 i 30/1, ).ilość pomieszczeń rIlość osób/mieszkanie2 ½ 1) 2,33 2,73 ½ 3,14 3,54 ½ 3,95 4,331/1 Wyciąg z tabeli „Zaludnienie mieszkań”; Przykład wyróżniony kolorem niebieskim(pełna tabela ⇒ 138/1)1)Jako ½ pomieszczenia zaliczane są sienie zamieszkałe oraz ogrody zimoweIlość punktów poboru oraz zapotrzebowaniepunktów poboruW normie DIN 4708 ustalono, które punktypoboru ciepłej wody w mieszkaniu, sąuwzględniane przy obliczaniu zapotrzebowaniac.w.u. Rozróżnia przy tym normalnewyposażenie mieszkań (⇒ 139/1) oraz wyposażeniekomfortowe (⇒ 139/2). Dla „jednostkimieszkaniowej” jako naliczany punktpoboru wg tabeli 139/1, przyjmuje się jedyniewannę kąpielową wg DIN 4475-E (1700x 750 mm). Taka wanna, wg tabeli 140/1otrzymuje oznaczenie skrótowe (symbol)NB 1 (przykład ⇒ 31/2 oraz 30/1, ).Wielkość zapotrzebowania punktu poboruwv podaje, jaka ilość ciepła jest koniecznado przygotowania ciepłej wody, w każdympunkcie poboru. Według danych zamieszczonychw tabeli 140/1, wielkość zapotrzebowaniapunktu poboru dla normalnejwanny kapielowej wynosi 5820 Wh (przykład⇒ 31/2 oraz 30/1, ).LiczbaporządkowaUrządzenie pobierające c.w.u.Skrót(symbol)Wielkość poboru V Eprzy każdorazowymużyciu 1)lZapotrzebowaniepunktu poboru w vna każde użycieWh1 Wanna kąpielowa, DIN 4475-E (1600 x 700) NB 1 140 58202 Wanna kapielowa, DIN 4475-E (1700 x 750) NB 2 160 65103 Wanna do małych pomieszczeń lub wanna nasiadowa KB 120 489031/2 Wyciąg z tabeli „Zapotrzebowanie energii cieplnej przez różne urządzenia pobierające c.w.u. w mieszkaniach, jako wskaźnikido formularza 141/1”; przykład oznaczono kolorem niebieskim (pełna tabela ⇒ 140/1)1)W przypadku wanien kąpielowych, równocześnie pojemność użytkowaMateriały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 31

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejWymiarowanie podgrzewaczy3.2.3 Dobór podgrzewaczy według wskaźnika zapotrzebowaniaKażdy pojemnościowy podgrzewacz wodyużytkowej posiada znamionowy współczynnikmocy N L, który podaje, dla ilu „jednostekmieszkaniowych” wystarcza mocpodgrzewacza. Wychodząc ze współczynnikazapotrzebowania N, projektuje się takipodgrzewacz, którego znamionowy współczynnikmocy N Ljest większy lub równywspółczynnikowi zapotrzebowania.Z jednej strony, Buderus oferuje możliwośćdoboru podgrzewacza w kombinacji z kotłemgrzewczym (możliwość zastosowaniapodgrzewacza o pojemności do 300 l).Z drugiej strony, możliwy jest niezależnydobór podgrzewacza przy pomocy danychdotyczących mocy oraz wymiarów.Dobór podgrzewaczy (do 300 litrów) w zestawie z kotłem grzewczymPomoce w doborzeKatalog produktów marki Buderus, w rozdziałachdotyczących określonych typówkotłów grzewczych, zawiera tabele „Wydajnościtrwałej c.w.u.” dla wszystkichwielkości mocy kotłów, w zestawie z różnymipodgrzewaczami pojemnościowymi do300 l. Tabele te zawierają m. in. wymaganewartości współczynnika znamionowegomocy N L(przykład ⇒ 32/1, ).➡ Podane wydajności c.w.u. poszczególnychzestawów kotła z podgrzewaczem,będą osiągnięte tylko przy zastosowaniuoferowanych przewodów łączących kociołgrzewczy z podgrzewaczem, włączniez odpowiednią pompą ładującą podgrzewacza(⇒ 32/1, ).Kryteria doboru podgrzewaczy pojemnościowychPrzy pomocy rysunków z wymiarami oraztabeli „Wymiary” zamieszczonych w kataloguproduktów marki Buderus możnasprawdzić, czy określony zestaw kotłagrzewczego i podgrzewacza, uwzględniającrzeczywiste możliwości wprowadzeniai wymiary pomieszczenia, może być zainstalowanyw przeznaczonym do tego pomieszczeniu.W przypadku niemożnościwprowadzenia lub ustawienia zestawuw pomieszczeniu zainstalowania, możnarozważyć inną kombinację (np. z podgrzewaczemleżącym).Kompletne wyposażenie zestawuZestaw kocioł grzewczy-podgrzewacz pojemnościowyc.w.u., składa się z:• kotła grzewczego z palnikiem lub bezpalnika,• układu regulacji automatycznej,• pojemnościowego podgrzewacza c.w.u.,• rurociągi łączące kocioł grzewczy z podgrzewaczem,wraz z pompą ładującąpodgrzewacza oraz zaworem zwrotnym.➡ Możliwe jest zastosowanie kolejnychelementów wyposażenia dodatkowego.Wielkość kotła 17 21 28 34Tryb pracy niskotemperaturowej 2) 1,9Znamionowy współcz. mocy N LTryb pracy ze stałą temperaturą 3) 2,3LogaluxkW 17 21 28 33Moc (wydajność) trwałaSU 160 1) 4) l/h 418 516 688 757t 5)Ponowny czas podgrzewu wody 1min 35 28 21 18t 6) 2min 44 39 32 28Tryb pracy niskotemperaturowejZnamionowy współcz. mocy N 2) 3,1LTryb pracy ze stałą temperaturą 3) 3,8LogaluxkW 17 21 28 34Moc (wydajność) trwałaSU 200 4) 1) l/h 418 516 688 835t 5)Ponowny czas podgrzewu wody 1min 41 33 25 24t 6) 2min 49 41 35 32Tryb pracy niskotemperaturowejZnamionowy współcz. mocy N 2) 5,0LTryb pracy ze stałą temperaturą 3) 9,0LogaluxkW 17 21 28 34Moc (wydajność) trwałaSU 300 4) 1) l/h 418 516 688 835t 5)Ponowny czas podgrzewu wody 1min 62 50 37 33t 6) 2min 69 57 46 4132/1 Dane o wydajności c.w.u. kotłów Logano G125 BE Eco/G125 Eco w zestawie ze stojącym podgrzewaczem pojemnościowymwody użytkowej Logalux SU1)Połączonych przy pomocy oferowanych rurociągów łączących kocioł z podgrzewaczem2)Określone przez normy zakładowe producenta wyrobów marki Buderus3)Temperatura na zasilaniu kotła ϑ V= 80 °C, temperatura c.w.u. w podgrzewaczu ϑ Sp= 60 °C4)Przy podgrzaniu od 10 °C do 45 °C, przy ϑ V= 80 °C5)Kocioł grzewczy w stanie gorącym, czas ponownego podgrzania pojemności podgrzewacza od 10 °C do 60°C6)Kocioł grzewczy w stanie zimnym, czas ponownego podgrzania pojemności podgrzewacza od 10 °C do 60°C32Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

Wymiarowanie podgrzewaczyWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejNiezależny dobór podgrzewaczy przy pomocy danych o mocy oraz wymiarach podgrzewaczyPomoce w doborzeNiniejsze materiały do projektowania, w rozdziale4 zawierają odpowiednie tabele z danymio wielkościach wydajności trwałychc.w.u. wszystkich podgrzewaczy pojemnościowychmarki Buderus, przy różnych rodzajachpodgrzewu. Tabele te zawierająm. in. znamionowe współczynniki mocy N L(przykład ⇒ 33/1, ).Kryteria doboru podgrzewaczy pojemnościowychPrzy pomocy odpowiednich rysunkówz wymiarami oraz tabeli „Wymiary” możnasprawdzić, czy określony podgrzewacz,uwzględniając rzeczywiste możliwościwprowadzenia i wymiary pomieszczenia,może być zainstalowany w przeznaczonymdo tego pomieszczeniu. W razie potrzeby,można zastosować kombinacjemniejszych podgrzewaczy, współpracującychze sobą.Pojemność.podgrzewaczc.w.u. LogaluxTemp. wodygrzewczejna zasilaniuZnamionowy współczynnikmocy N L1)przy temp. wodyw podgrzewaczuTrwała wydajność c.w.u.przy temperaturze c.w.u.na wypływie 2)Zapotrzebowaniewody grzewczejStrataciśnieniaw wężownicySU 40060°C 45°C 60°C°C l/h kW l/h kW m 3 /h mbar5060708090––13,814,515,331174410811486183812,730,344,060,574,8––6058141098––35,247,363,87,00 250SU 5005060708090––17,017,818,944693313241757223018,238,053,971,590,8––70010411372––40,760,579,84,95 35033/1 Wyciąg z tabeli „Wydajności c.w.u. stojących podgrzewaczy pojemnościowych Logalux SU400 do SU1000, podgrzewanychprzy pomocy kotła grzewczego, przy dużym zapotrzebowaniu wody grzewczej”; przykład wyróżniono kolorem niebieskim(pełna tabela ⇒ 93/1)1)Według normy DIN 4708 współczynnik mocy dla danych standardowych (tłusty druk) odniesiono do ϑ V= 80°C oraz ϑ Sp= 60°C;minimalne zapotrzebowanie ciepła odpowiada mocy trwałej c.w.u. [kW] przy 45°C2)Temperatura wody zimnej wody na dopływie 10°CInstalacje z dwoma lub trzema podgrzewaczami• W przypadku instalacji z dwoma lubtrzema podgrzewaczami, odpowiedniznamionowy współczynnik mocy N Lwybranegopodgrzewacza odczytany z tabeli„Trwałe wydajności c.w.u.”, należypomnożyć przez podaną poniżej wartośćmnożnika:- przy dwóch podgrzewaczach, mnożnik= 2,4- przy trzech podgrzewaczach, mnożnik= 3,8.• Należy przy tym uwzględnić następującewarunki:- podgrzewacze powinny być jednakowejwielkości- wydajność (moc) trwała c.w.u. jestdwu- lub trzykrotnie większa, niż pojedynczegopodgrzewacza- podgrzewacze powinny być połączonesystemie Tichelmanna.PrzykładDane:2 podgrzewacze pojemnościowe c.w.u. Logalux SU400Odczyt:1 podgrzewacz pojemnościowy N L= 14,5 (⇒ 33/1, )Obliczenie:dla 2-ch podgrzewaczy: N L= 14,5 x 2,4 = 34,8➡ Do podgrzewania wody użytkowej zezdalaczynnej sieci ciepłowniczej, obowiązująinne wartości mocy oraz inne wielkościmnożników.Wartości współczynnika znamionowegomocy N Ldla innych, niż ujęte w tabeli „Trwałewydajności c.w.u.” wartości mocy grzewczychoraz strumieni przepływów wodygrzewczej, można określić przy pomocyodpowiednich wykresów mocy. Tabele teoraz wykresy zawierające dane wydajnościtrwałej c.w.u., a także dalsze wskazówki dodoboru podgrzewaczy o wybranych wymiarach,wielkościach mocy, a także przykładyinstalacji, zawarte są w rozdziale 4, w podrozdziałachdotyczących odpowiednich typoszeregówpodgrzewaczy.Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 33

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejWymiarowanie podgrzewaczy3.2.4 Przykład dla budynku jednorodzinnegoZadanie do wykonaniaDane:Budynek jednorodzinny• 4 mieszkańców (bezpośredni inwestor, dlatego znana jest ilość mieszkańców)• 1 wanna kąpielowa GB• 2 umywalki• 1 bidet• 1 zlewozmywak• temperatura c.w. w podgrzewaczu ϑ SP= 60°C• kocioł grzewczy niskotemperaturowy o mocy 15 kW• stojący podgrzewacz pojemnościowy c.w.u. (przyjęty dla uproszczenia)➡ Przy zastosowaniu programu doborowego DIWA, wybrano kategorię zapotrzebowania „Normalny podział wg DIN 4708”.Do ustalenia:Współczynnik zapotrzebowania NTyp oraz wielkość podgrzewacza pojemnościowego.OpracowanieWspółczynnik zapotrzebowaniaWspółczynnik zapotrzebowania N możnaobliczyć przy pomocy formularza 141/1„Zapotrzebowanie c.w.u. przy centralnymzaopatrzeniu mieszkań” (przykład ⇒ 35/2).Ilość punktów poboru które należy uwzględnićoraz zapotrzebowanie punktów poboru,ustala się wg tabel 139/2 oraz 140/1.• obu umywalek nie uwzględnia się (przykład⇒ 34/1, )• bidet w tym przypadku uwzględnia się,ponieważ istnieje więcej, niż dwa „małeodbiorniki” (przykład ⇒ 34/1 i 35/2, )• zlewozmywaka również nie uwzględniasię (przykład ⇒ 34/1, )• zapotrzebowanie punktu poboru – wannykąpielowej GB, wynosi 8720 Wh(przykład ⇒ 35/1 i 35/2, )• zapotrzebowanie punktu poboru – bidetu,wynosi 810 Wh (przykład ⇒ 35/1i 35/2, )Pomieszczenie Wyposażenie istniejące Przy ustalaniu zapotrzebowania, zastosować jak poniżej:Wanna kąpielowa 1) Jaka istnieje, wg tabeli 140/1, nr kolejny 2-4ŁazienkaKabina natryskowa 1) Jaka istnieje, ewentualnie obejmuje dodatkowe urządzenia wg tabeli 140/1nr kolejny 5-7, jeżeli z rozmieszczenia urządzeń wynika, że możliwe jest równoczesnekorzystanie z nich 2)Umywalka 1)Bidet 3)(nie uwzględnia się)(nie uwzględnia się)Kuchnia Zlewozmywak kuchenny (nie uwzględnia się)34/1 Wyciąg z tabeli „ Uwzględnianie urządzeń do poboru ciepłej wody w mieszkaniach o wyposażeniu komfortowym 4) ...”;przykład wyróżniono kolorem niebieskim (pełna tabela ⇒ 139/1)1)Wielkości odmienne od normalnego wyposażenia2)O ile nie występuje wanna kąpielowa, należy wstawić jak w przypadku normalnego wyposażenia, zamiast kabiny natryskowej wannę kąpielową,wg tabeli „Zapotrzebowanie punktów poboru wv” (⇒ 140/1). Jeżeli w takim przypadku przewidziane jest zastosowanie kilku różnych kabinnatryskowych, to dla kabiny natryskowej o największym zapotrzebowaniu punktu poboru, należy wstawić dane wanny kąpielowej3)Jeżeli występuje więcej niż dwa „małe odbiorniki” należy uwzględnić bidet4)Za wyposażenie komfortowe uważa się występowanie innych lub rozległych urządzeń, aniżeli podane jako normalne wyposażenie mieszkania34Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

Wymiarowanie podgrzewaczyWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejNrkolejnyUrządzenie pobierające ciepłą wodę użytkową Skrót Wielkość poboru V Ena jednorazowe użycieurządzenia 1)35/1 Wyciąg z tabeli „Zapotrzebowanie energii cieplnej przez różne urządzenia pobierające c.w.u. w mieszkaniach, jako wskaźnikido formularza 141/1”; przykład oznaczono kolorem niebieskim (pełna tabela ⇒ 140/1)1)W przypadku wanien kąpielowych równocześnie pojemność użytkowa2)Uwzględniać jedynie w przypadkach występowania wanny oraz kabiny natryskowej3)Odpowiada czasowi wykorzystania, wynoszącemu 6 minutlZapotrzebowaniepunktu poboru w Vna każdorazowy pobórWh3 Wanna do małych pomieszczeń i wanna nasiadowa KB 120 48904 Wanna do dużych pomieszczeń (1800 x 750 mm) GB 200 87205Kabina natryskowa 2) z baterią mieszającąi oszczędnym natryskiemBRS 40 1) 1630... ... ... ... ...9 Bidet BD 20 810Zapotrzebowanie c.w.u.przy centralnym zaopatrzeniu mieszkańNr projektu:Numer arkusza:Data:Opracował:Obliczenie współczynnika zapotrzebowania N do ustalenia wielkości pojemnościowego podgrzewacza c.w.u.ProjektBudynek jednorodzinnyUwagi1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11punkty poboru (na mieszkanie)Numer grupy mieszkańIlość pomieszczeńmieszkalnychIlość mieszkańIlość osób w mieszkaniuIlość punktów poboruSkrócony opisZapotrzebowaniepunktów poboru w WhIlość punktów poborux zapotrzebowaniepunktów poboru w WhWhUwagiTryb obliczeń: kolumnyr n p n·p z w Vz·w Vn·p· ∑ w V3·4 6·8 5·91 4 4 1 GB 8 720 8 720 34 880 Natrysk jestzintegrowanyw wannie1 BD 810 810 3 240∑ n = 1 ∑ (n· p· ∑ w V) =38120 WhNΣ( n · p Σw V)= ----------------------------------3,5 · 5820=38120 Wh----------------------------------------------------------------------------------------------- =20 370 Wh1,935/2 Formularz jako pomoc w obliczeniach, do przykładu z budynkiem jednorodzinnym (kopia wzoru ⇒141/1)Wyniki pośrednieWspółczynnik zapotrzebowania N =1,9 po obliczeniach na formularzu 141/1 (przykład ⇒ 35/2)➡ Na podstawie tego współczynnika zapotrzebowania, dobiera się typ i wielkość podgrzewacza (⇒ 36/1, ).Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 35

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejWymiarowanie podgrzewaczyTyp oraz wielkość podgrzewacza➡ Należy dobrać taki podgrzewacz pojemnościowywody użytkowej, któregoznamionowy współczynnik mocy N Lmawartość co najmniej taką, jak współczynnikzapotrzebowania N.Dla uproszczenia przyjęto podgrzewaczstojący. Jego wymiary muszą odpowiadaćmożliwościom wprowadzenia do pomieszczeniaoraz ustawienia w pomieszczeniuzainstalowania. Uwzględniając obliczonąwartość współczynnika zapotrzebowaniaN = 1,9, odpowiednim jest podgrzewacztypu Logalux SU, którego znamionowywspółczynnik N Lznajduje się w pożądanymzakresie.Przy wyborze wielkości podgrzewacza(do 300 l pojemności) zaleca się zestaw:kocioł grzewczy-podgrzewacz pojemnościowy(⇒ strona 37). Zaprojektowanytam kocioł grzewczy niskotemperaturowy(⇒ strona 34), można sprawdzić w wierszu„Tryb pracy niskotemperaturowej”(przykład ⇒ 36/1, ).Wielkość kotła 17 21 28 34Tryb pracy niskotemperaturowej 2) 1,9Znamionowy współcz mocy N LTryb pracy ze stałą temperaturą 3) 2,3LogaluxkW 17 21 28 33Moc (wydajność) trwałaSU 160 1) 4) l/h 418 516 688 757t 5)Ponowny czas podgrzewu wody 1min 35 28 21 18t 6) 2min 44 39 32 28Tryb pracy niskotemperaturowejZnamionowy współcz. mocy N 2) 3,1LTryb pracy ze stałą temperaturą 3) 3,8LogaluxkW 17 21 28 34SU 200 1) Moc (wydajność) trwała 4) l/h 418 516 688 835t 5)Ponowny czas podgrzewu wody 1min 41 33 25 24t 6) 2min 49 41 35 32LogaluxkW 17 21 28 34Moc (wydajność) trwałaSU 300 1) l/h 418 516 688 835Tryb pracy niskotemperaturowejZnamionowy współcz. mocy N 2) 5,0LTryb pracy ze stałą temperaturą 3) 9,0Ponowny czas podgrzewu t 5) 1min 62 50 37 33wodyt 6) 2min 69 57 46 4136/1 Dane o wydajności c.w.u. kotłów Logano G125 BE Eco/G125 Eco w zestawie ze stojącym podgrzewaczem pojemnościowymwody użytkowej Logalux SU; przykład wyróżniony kolorem niebieskim1)Połączonych przy pomocy oferowanych rurociągów łączących kocioł z podgrzewaczem2)Określone przez normy zakładowe producenta wyrobów marki Buderus3)Temperatura na zasilaniu kotła ϑ V= 80°C, temperatura c.w.u. w podgrzewaczu ϑ Sp= 60 °C4)Przy podgrzaniu od 10°C do 45 °C, przy ϑ V= 80°C5)Kocioł grzewczy w stanie gorącym, czas ponownego podgrzania pojemności podgrzewacza od 10 °C do 60°C6)Kocioł grzewczy w stanie zimnym, czas ponownego podgrzania pojemności podgrzewacza od 10 °C do 60°CWyniki:Współczynnik zapotrzebowania N = 1,9, wg obliczeń na formularzu 141/1 (przykład ⇒ 35/2).Pojemnościowy podgrzewacz c.w.u. Logalux SU200 o pojemności 200 l (⇒ 36/1).➡ Dla pojemnościowego podgrzewacza c.w.u. Logalux SU160, podana wielkość znamionowego współczynnika mocy N Lwynosi 1,9(⇒ 36/1, ). Teoretycznie, podgrzewacz taki byłby wystarczający dla podgrzania wody użytkowej. Jednak praktyka wykazała, żew zakresie niższych wartości znamionowego współczynnika mocy, dobór podgrzewacza powinien być przyjęty tak, aby przyjednakowych wielkościach współczynnika zapotrzebowania N i znamionowego współczynnika mocy N L, dobierać następną(większą) wielkość podgrzewacza. W przedstawionym przykładzie, występuje podgrzewacz Logalux SU200, dla którego przynależnyznamionowy współczynnik mocy N L= 3,1(⇒ 36/1, ).36Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

Wymiarowanie podgrzewaczyWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowej3.2.5 Przykład dla budynku wielorodzinnegoKompleksowym przykładem doboru pojemnościowegopodgrzewacza wody użytkowejz wykorzystaniem współczynnikazapotrzebowania, jest budynek mieszkalnywielorodzinny. Dla instalacji centralnegoprzygotowania ciepłej wody użytkowejdla budynku mieszkalnego wielorodzinnego,najpierw oblicza się współczynnik zapotrzebowaniaN. Na tej podstawie, ustalasię typ i wielkość podgrzewacza. Do tegosłużą 4 możliwości rozwiązania, a mianowiciedla rodzajów podgrzewu wody zapomocą kotła grzewczego lub ze zdalaczynnejsieci ciepłowniczej, oraz każdorazowowariant: system podgrzewaczypojemnościowych lub system ładowaniazasobników c.w.u.Sposób postępowaniaStosownie do postawionego zadania, należyokreślić:1. Współczynnik zapotrzebowania N2. Typ oraz wielkość podgrzewacza dlasystemu podgrzewaczy pojemnościowych,przy podgrzewaniu za pomocąkotła grzewczego.3. Typ oraz wielkość zasobnika, dla systemuładowania zasobników, przy podgrzewaniuza pomocą kotła grzewczego.4. Typ oraz wielkość zasobnika dla systemuładowania zasobników, przypodgrzewaniu ze zdalaczynnej cieciciepłowniczej.Typ oraz wielkość podgrzewaczadla systemu ładowaniapodgrzewaczy pojemnościowych podgrzewanychprzez ciepło pochodząceze zdalaczynnej sieci grzewczej.➡ Specjalne dane podane są przy każdorazowopostawionym zadaniu.W praktyce nakład czasu na obliczenia obniżasię, ponieważ rodzaj podgrzewu jestzwykle zadany. Przykład zawiera wszystkiezadania obliczeniowe, także wtedy, gdy dobranyw międzyczasie podgrzewacz możebyć przyjęty jako dowiedziony, właściwywariant rozwiązania.➡ Przy zastosowaniu programu doborowegoDIWA wybrano kategorię zapotrzebowania„Normalny podział zgodniez normą DIN 4708”.Zadanie 1Dane:Duży budynek wielorodzinny, z trzema grupami mieszkań• 10 mieszkań 2-pokojowych, wyposażonych w:- 1 kabinę natryskową z normalnym natryskiem- 1 umywalkę- 1 zlewozmywak• 2 mieszkania 4-pokojowe, wyposażone w:- 1 normalną wannę kąpielową- 1 umywalkę- 1 zlewozmywak• 3 mieszkania 5-pokojowe, wyposażone w:- 1 normalną wannę kąpielową- 1 umywalkę- 1 zlewozmywakDo ustalenia:Współczynnik zapotrzebowania NOpracowanieWspółczynnik zapotrzebowania mocy Nnależy obliczyć wg formularza 141/1 „Zapotrzebowaniec.w.u. przy centralnym zaopatrzeniumieszkań”.➡ Sposób wypełniania tego formularza,przedstawiono w przykładzie dla budynkujednorodzinnego (⇒ strona 34).Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 37

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejWymiarowanie podgrzewaczyZapotrzebowanie c.w.u.przy centralnym zaopatrzeniu mieszkańNr projektu:Numer arkusza:Data:Opracował:Obliczenie współczynnika zapotrzebowania N do ustalenia wielkości pojemnościowego podgrzewacza c.w.u.ProjektUwagiBudynek mieszkalny wielorodzinny z apartamentamiPrzykład wypełnienia formularza1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11punkty poboru (na mieszkanie)Numer grupy mieszkańIlość pomieszczeńmieszkalnychIlość mieszkańIlość osób w mieszkaniuIlość punktów poboruSkrócony opisZapotrzebowaniepunktów poboru w WhIlość punktów poborux zapotrzebowaniepunktów poboru w WhWhUwagiTryb obliczeń: kolumnyr n p n·p z w Vz·w Vn·p· ∑ w V3·4 6·8 5·91 2 10 2,5 25,0 1 NB 1 5 820 5 820 145 500 Musi byćwybrany NB 12 4 2 3,5 7,0 1 NB 1 5 820 5 820 40 7403 5 3 4,3 12,9 1 NB 1 5 820 5 820 75 078∑ n = ∑ (n·p· ∑ w V) =15 261 318 WhNΣ( n · p Σw= ---------------------------------- V)3,5 · 5820=261318 Wh----------------------------------------------------------------------------------------------- =20 370 Wh12,838/2 Formularz jako pomoc w obliczeniach, do przykładu z budynkiem mieszkalnym wielorodzinnym (kopia wzoru⇒141/1)Wynik 1:Współczynnik zapotrzebowania N = 12,8 wg obliczeń na formularzu 141/1 (przykład ⇒ 38/1)➡ Na podstawie tego współczynnika zapotrzebowania oraz dalszych wartości zadanych, opracowano kolejne zadania 2 do 5(⇒ strona 39).38Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

Wymiarowanie podgrzewaczyWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejZadanie 2Dane:• obliczona wartość współczynnika zapotrzebowania N = 12,8 (⇒ 38/1)• żeliwny kocioł grzewczy Logano G225• moc cieplna kotła Q K= 55 kW• temperatura na zasilaniu kotła ϑ V= 70°C• temperatura c.w.u. w podgrzewaczu ϑ SP= 60°C• stojący podgrzewacz pojemnościowy ze wspawanym wymiennikiem ciepła z rur gładkich (przyjęty dla ułatwienia)Do ustalenia:➡ Założono podgrzewanie c.w.u. przy pomocy kotła grzewczego.Dla obliczonej wartości współczynnika zapotrzebowania budynku mieszkalnego wielorodzinnego, założono zastosowaniepodgrzewacza c.w.u. działającego wg systemu podgrzewaczy pojemnościowych, dla którego należy ustalić:Typ oraz wielkość podgrzewacza.Wielkość trwałej wydajności (mocy) c.w.u. Q Dw kW.Objętościowy strumień przepływu wody grzewczej V Hw l/h, wzgl. w m 3 /h.Stratę ciśnienia po stronie wody grzewczej Δ pHw mbar.Opracowanie 2Aby dobrać typ i wielkość podgrzewacza,z tabel „Trwałe wydajności c.w.u.” (⇒ rozdział 4)należy dobrać taki podgrzewacz pojemnościowyc.w.u., którego znamionowy współczynnikmocy N Lma co najmniej tak dużąwartość, jak dany współczynnik zapotrzebowaniaN. Po wstępnym doborze typu podgrzewacza(założono podgrzewacz stojący;wybrano Logalux SU400 do SU1000), z tabeli93/1 wynika, że odpowiednim jest pojemnościowypodgrzewacz wody LogaluxSU400 (przykład ⇒ 39/1, ). Podgrzewaczten przy wymienionych warunkach maznamionowy współczynnik mocy N L= 13,8(⇒ 39/1, ), a więc spełnia osiągnięcieobliczonej wartości współczynnika zapotrzebowaniaN = 12,8 (⇒ 38/1, ). Przewidzianamoc kotła grzewczego Q K= 55 kWjest również większa, niż minimalna wydajność(moc) trwała c.w.u. = 44,0 kW(⇒ 39/1, ). Z tabeli 39/1 można również odczytaćwielkość objętościowego strumieniaprzepływu wody grzewczej oraz straty ciśnieniapo stronie wody grzewczej .Pojemność.podgrzewaczc.w.u. LogaluxTemp. wodygrzewczejna zasilaniuZnamionowy współczynnikmocy N L1)przy temp. wodyw podgrzewaczuTrwała wydajność c.w.u.przy temperaturze c.w.u.na wypływie 2)Zapotrzebowaniewody grzewczejStrataciśnieniaw wężownicySU 40060°C 45°C 60°C°C l/h kW l/h kW m 3 /h mbar5060708090––13,814,515,331174410811486183812,730,344,060,574,8––6058141098––35,247,363,87,00 25039/1 Wyciąg z tabeli „Wydajności trwałe c.w.u. podgrzewaczy Logalux SU400 do SU1000”; przykład wyróżniono koloremniebieskim (pełna tabela⇒ 93/1)1)Według normy DIN 4708 współczynnik mocy dla danych standardowych (tłusty druk) odniesiono do ϑ V= 80°C oraz ϑ Sp= 60°C;minimalne zapotrzebowanie ciepła odpowiada mocy trwałej c.w.u. [kW] przy 45°C2)Temperatura wody zimnej wody na dopływie 10°CWynik 2:Podgrzewacz pojemnościowy c.w.u. Logalux SU400, o pojemności 400 l.Q D= 44 kW, przy ϑ V= 70°C.Objętościowy strumień przepływu wody grzewczej V H= 7,0 m 3 /h.Strata ciśnienia po stronie wody grzewczej Δp H= 250 mbar.➡ W systemie podgrzewaczy pojemnościowych, wybrany tryb pracy jest możliwy. Tym samym, zbędne jest w normalnychwarunkach projektowych, rozpatrywanie wariantu pracy w systemie ładowania zasobników (zadanie 3).Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 39

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejWymiarowanie podgrzewaczyZadanie 3Dane:• obliczona wartość współczynnika zapotrzebowania N = 12,8 (⇒ 38/1)• żeliwny kocioł grzewczy Logano G225• moc cieplna kotła Q K= 55 kW• temperatura c.w.u. w podgrzewaczu ϑ SP= 60°C• stojący zasobnik c.w.u. z zestawem wymiennika ciepła Logalux LAP (przyjęty dla ułatwienia)Do ustalenia:➡ Założono podgrzewanie c.w.u. przy pomocy kotła grzewczego.Dla zadanego współczynnika zapotrzebowania N wielorodzinnego budynku mieszkalnego, należy ustalić odpowiedni systemładowania zasobnika c.w.u.:Typ oraz wielkość zasobnika c.w.u.Moc (wydajność) trwałą systemu ładowania Q Dw kWWielkość wymiennika ciepłaWartość temperatury na zasilaniu ϑ Vw 0 COpracowanie 3Zasobnik c.w.u. oraz wydajność (moc)trwała systemu ładowaniaPrzy pomocy wykresów mocy dobiera się takizasobnik marki Buderus, którego znamionowywspółczynnik mocy N Lw systemie ładowaniazasobnika, ma wartość co najmniejtaką, jak zadany współczynnik zapotrzebowaniaN. Na podstawie tego znamionowegowspółczynnika mocy, z wykresu 120/2 (przyzałożeniu zasobnika stojącego) można określićzestaw zasobnik – wymiennik ciepła, dlaktórego osiągnięcie wydajności (mocy) trwałejc.w.u. przy temperaturze wody w zasobniku60°C, wystarczy dyspozycyjna moc cieplnakotła grzewczego = 55 kW.Z wykresu 120/2 (⇒ przykład 40/1) możnaodczytać, że przy wartości znamionowegowspółczynnika mocy = 12,8 w rachubęwchodzi zarówno zasobnik c.w.u. LogaluxSF300 z trwałą wydajnością systemu ładującegoQ D= 49 kW , jak też zasobnikc.w.u. Logalux SF400 z trwałą wydajnością(mocą) Q D= 33 kW. Ponieważ w budynkachprzeważnie zainstalowane są natryski(⇒ strona 37), tzn. mniejsze odbiornikiw odróżnieniu od wanien, wybrano mniejszyzasobnik c.w.u. Logalux SF300 .Wymagana wydajność (moc) trwała systemuładowania wynosząca 49 kW, jest pokrytaprzez będącą do dyspozycji moc cieplnąkotła grzewczego wynoszącą 55 kW.➡ Do doboru systemu ładowania zasobnikówc.w.u., służy także wykres dotyczącypracującej w sposób ciągły pompy ładującejc.w.u. (⇒ 120/3). W przykładzie dlabudynku mieszkalnego wielorodzinnego,należałoby jednakże wybrać wykres dlapompy ładującej c.w.u. pracującej okresowo,ponieważ przewidziano mniejszy zasobnik,którego czas podgrzewu wynosi tylko20 minut. W stosunku do pompy pracującejw sposób ciągły, pozwala to na utrzymanieniższych kosztów energii elektrycznej.➡ Załączana okresowo pompa ładującac.w.u. jest optymalnym trybem pracy tegosystemu ładowania zasobnika c.w.u. w połączeniuz urządzeniem regulacyjnym markiBuderus Logamatic 4126, 4117 lub 4....,z modułem funkcyjnym FM445.ϑ sp =45 ˚C250ϑ sp =50 ˚C2003004005007501000ϑ sp =55 ˚Cϑ sp =60 ˚CMoc trwała c.w.u. Q D [kW ]200150150100150100150100Moc trwała c.w.u. Q D [kW ]100505049330 12,8 30 40 50 6070 8000Znamionowy współczynnik mocy NL40/1 Pojemność zasobników c.w.u. Logalux SF300 do SF1000 w systemie ładowaniazasobników, w zależności od znamionowego współczynnika mocy N L, wydajności(mocy) trwałej oraz temperatury c.w.u. w zasobniku, przy okresowo pracującejpompie ładującej c.w.u.; przykład wyróżniono kolorem niebieskim (wzór ⇒120/2)40Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

Wymiarowanie podgrzewaczyWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejWielkość wymiennika ciepła oraz temperaturana zasilaniuDo określenia zasobnika w systemie ładowaniazasobników c.w.u., należy teraz dobraćwłaściwy zestaw wymiennika ciepła LogaluxLAP. Do współpracy z zasobnikiem c.w.u.Logalux SF300 zasługują na uwagę zestawywymienników ciepła Logalux LAP1.2,LAP2.2 oraz LAP3.2 (⇒ strona 118).Do zestawu wymiennika ciepła LogaluxLAP1.2 konieczna jest, jak to wynika z wykresu121/1, temperatura na zasilaniu = 76°C.Ta może jednak wynosić maksymalnie75°C, a w przypadku wody zawierającejzwiązki wapnia i twardości powyżej 8 °n,nawet maksymalnie tylko 70°C. Dlategodobrano Logalux LAP2.2 . Z wykresu121/2 mocy trwałej zestawu wymiennikaciepła Logalux LAP2.2 można odczytać,że przy będącej do dyspozycji mocy cieplnejkotła grzewczego = 55 kW oraz zadanejtemperaturze c.w.u. w zasobnikuϑ SP= 60°C, temperatura na zasilaniu osiągawartość 70 °C (przykład ⇒ 41/1, ).120110Moc trwała c.w.u. Q D [kW ]10090807060555045ϑ WW 10 /… ˚C5055604030205060 70 80temperatura na zasilaniuczynnika grzewczego ϑ V [˚C]9041/1 Moc trwała zestawów wymienników ciepła Logalux LAP2.1 oraz LAP2.2;przykład wyróżniono kolorem niebieskim (wzór 121/2)Wynik 3:Zasobnik c.w.u. Logalux SF300, o pojemności 300 l.Moc (wydajność) trwała c.w.u. na osi temperatury w zasobniku ϑ SP= 60 °C (⇒ 40/1): Q D= 49 kW dla systemu ładowania zasobników c.w.u.Zestaw wymiennika ciepła Logalux LAP 2.2.Temperatura na zasilaniu, przy wykorzystaniu dyspozycyjnej mocy cieplnej kotła grzewczego Q K= 55 kW (⇒ 44/1): ϑ V= 70°C.➡ Alternatywnie do (podanego wcześniej) zestawu wymiennika ciepła Logalux LAP, do współpracy z zasobnikiem c.w.u. LogaluxSF300 możliwe jest również zastosowanie zestawu wymiennika ciepła Logalux LSP (⇒ strona 126), lub innego odpowiedniegowymiennika. Przy pomocy programów doborowych wymienników ciepła udostępnianych przez ich producentów, wymiennikmożna dobrać odpowiednio do istniejących temperatur i mocy.Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 41

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejWymiarowanie podgrzewaczyZadanie 4Dane:• obliczona wartość współczynnika zapotrzebowania N = 12,8 (⇒ 38/1)• zapotrzebowanie ciepła budynku (= moc przyłączona) około 55 kW• pośrednie przyłączenie do zdalaczynnej sieci ciepłowniczej przez węzeł cieplny• temperatury wody grzewczej dla węzła cieplnego w okresie letnim ϑ V/ϑ R= 70/40°C• maksymalna dopuszczalna strata ciśnienia po stronie czynnika grzewczego (zadana przez dostawcę ciepła) Δp H= 250 mbar• temperatura c.w.u. w podgrzewaczu ϑ SP= 60°C• stojący zasobnik c.w.u. z zestawem wymiennika ciepła Logalux LSP (przyjęty dla ułatwienia)• regulacja przy pomocy Logamatic 4126Do ustalenia:➡ Założono podgrzewanie c.w.u. ze zdalaczynnej sieci ciepłowniczej.Dla zadanego współczynnika zapotrzebowania N wielorodzinnego budynku mieszkalnego, należy ustalić odpowiedni systemładowania zasobnika c.w.u.:Typ oraz wielkość zasobnika c.w.u.Moc (wydajność) trwałą systemu ładowania Q Dw kW.Wielkość wymiennika ciepła.Strumień objętościowy czynnika grzewczego V Hw l/h, wzgl. w m 3 /h.Stratę ciśnienia po stronie czynnika grzewczego Δp Hw mbar.Opracowanie 4Zasobnik c.w.u. oraz wydajność (moc)trwała systemu ładowaniaPrzy pomocy wykresów mocy dobiera siętaki zasobnik marki Buderus, którego znamionowywspółczynnik mocy N Lw systemieładowania zasobnika, ma wartość conajmniej taką, jak zadany współczynnikzapotrzebowania N. Na podstawie tegoznamionowego współczynnika mocy, z wykresu131/1 (przy założeniu zasobnika stojącego)można określić zestaw zasobnik– wymiennik ciepła, dla którego osiągnięciewydajności (mocy) trwałej c.w.u. przytemperaturze wody w zasobniku 60°C, wystarczyprzyłączona moc cieplna = 55 kW.Z wykresu 131/1 (⇒ przykład 42/1) możnaodczytać, że przy wartości znamionowegowspółczynnika mocy = 12,8 w rachubęwchodzi zarówno zasobnik c.w.u. LogaluxSF300 z trwałą wydajnością systemu ładującegoQ D= 49 kW , jak też zasobnikc.w.u. Logalux SF400 z trwałą wydajnością(mocą) Q D= 33 kW. Ponieważ w budynkachprzeważnie zainstalowane są natryski(⇒ strona 37), t. zn. mniejsze odbiornikiw odróżnieniu od wanien, wybrano mniejszyzasobnik c.w.u. Logalux SF300 .Wymagana wydajność (moc) trwała systemuładowania wynosząca 49 kW, jestpokryta przez będącą do dyspozycji przyłączonąmoc cieplną, wynoszącą 55 kW.➡ Do doboru systemu ładowania zasobnikówc.w.u., służy także wykres dotyczącypracującej w sposób ciągły pompy ładującejc.w.u. (⇒131/2). W przykładzie dlabudynku mieszkalnego wielorodzinnego,należałoby jednakże wybrać wykres dlapompy ładującej c.w.u. pracującej okresowo,ponieważ przewidziano mniejszy zasobnik,którego czas podgrzewu wynosi tylko20 minut. W stosunku do pompy pracującejw sposób ciągły, pozwala to na utrzymanieniższych kosztów energii elektrycznej.➡ Załączana okresowo pompa ładującac.w.u. jest optymalnym trybem pracy tegosystemu ładowania zasobnika c.w.u. w połączeniuz urządzeniem regulacyjnym markiBuderus Logamatic 4126, 4117 lub 4....,z modułem funkcyjnym FM445.ϑ sp =45 ˚C250ϑ sp =50 ˚C2003004005007501000ϑ sp =55 ˚Cϑ sp =60 ˚Cmoc trwała c.w.u. Q D [kW ]20015010015010050150100501501004933Q D [kW ]moc trwała c.w.u.0 12,8 30 40 50 60070 800znamionowy współczynnik mocy N L42/1 Pojemność zasobników c.w.u. Logalux SF300 do SF1000 w systemie ładowaniazasobników, w zależności od znamionowego współczynnika mocy N L, wydajności(mocy) trwałej oraz temperatury c.w.u. w zasobniku, przy okresowo pracującej pompieładującej c.w.u. (…); przykład wyróżniono kolorem niebieskim (wzór ⇒ 131/1)42Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

Wymiarowanie podgrzewaczyWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejWielkość wymiennika ciepła oraz daneznamionowe po stronie c.w.u.Do określenia zasobnika w systemie ładowaniazasobników c.w.u., należy teraz dobraćwłaściwy zestaw wymiennika ciepłaLogalux LSP. Do współpracy z zasobnikiemc.w.u. Logalux SF300 zasługują nauwagę wg tabeli 128/2 Logalux LSP1 orazLSP2 (⇒ przykład 43/1). Dla zadanej różnicytemperatur wody grzewczej 70/40°Cpasuje jednakże tylko Logalux LSP2 .Zastosowano system ładowania LogaluxSF300 z LSP2, ponieważ znamionowywspółczynnik mocy N L= 13,1 ma wartośćwiększą, niż obliczony współczynnik mocyN = 12,8. Do tego, podana w tabeli 128/2wymagana moc trwała c.w.u. systemu ładującegozasobnika = 50 kW (przykład ⇒43/1, ), będzie pokryta przez dyspozycyjną,przyłączoną moc cieplną.zasobnikLogaluxzestaw wymiennikaciepła Logaluxdane o mocy c.w.u. przy temperaturach c.w.u. 10/60°C 1)przy temperaturach zasilania i powrotu wody grzewczej70/50°C70/40°Cznamionowywspółczynnik mocy N Lmoc trwała[kW]znamionowywspółczynnik mocy N Lmoc trwała[kW]SF300LSP1 6,7 20 9,2 30LSP2 10,0 33 13,1 5043/1 Wyciąg z tabeli „Dane o mocy c.w.u. zestawu wymiennika Logalux LSP1 do LSP4 we współpracy z zasobnikami c.w.u.Logalux SF300 do SF1000”; przykład wyróżniono kolorem niebieskim (pełna tabela ⇒ 128/2)1)Temperatura c.w.u. na wypływie 60 °C, przy temperaturze wody zimnej na dopływie 10°CDane znamionowe po stronie grzewczejsystemu ładowania zasobników c.w.u.Dla podanych wcześniej danych o instalacji(⇒ strona 42) zaleca się dokonać doborusystemu ładowania zasobników napodstawie wartości uzyskanych z tabeli128/1 „Dane o mocy c.w.u. zestawów wymiennikówciepła LSP” (przykład ⇒ 43/2).Wprawdzie przyjęty w przykładzie systemładowania zasobnika nie wykorzystujew pełni będącej do dyspozycji przyłączonejmocy cieplnej = 55 kW, jednak dobórznacznie się uprościł.Przy objętościowym strumieniu przepływupo stronie wtórnej 860 l/h , uzyskuje sięzałożoną różnicę temperatur wody grzewczej70/40°C . System ładowania zasobnikac.w.u. Logalux SF300 (⇒ 43/1, )wraz z LSP2 (⇒ 43/1, ) pozwala na przeniesienietrwałej mocy c.w.u. ok. 50 kW ,przy objętościowym strumieniu przepływuczynnika grzewczego 1440 l/ h (⇒ 43/2, )oraz stracie ciśnienia 250 mbar .zestawwymiennikaciepłaLogaluxLSP2różnica temperaturwody grzewczej 1 )strumień przepływupo stronie wtórnejmoc trwała c.w.u. przy temp.c.w.u. 10/60 °C 2)strumień przepływuwody grzewczejstrataciśnienia°C l/h kW l/h mbar70/5070/4070/3057286011483350671440 25043/2 Wyciąg z tabeli „Dane o mocy c.w.u. zestawu wymiennika ciepła Logalux LSP”; przykład wyróżniono kolorem niebieskim(pełna tabela ⇒ 128/1)1)Zadane rożnice temperatur uzyskuje się po wyregulowaniu wymienionego strumienia przepływu po stronie wtórnej2)Temperatura c.w.u. na wypływie 60°C, przy temperaturze wody zimnej na dopływie 10°CWynik 4:Zasobnik c.w.u. Logalux SF300, o pojemności 300 l.Moc trwała (wydajność) c.w.u. na osi temperatury w podgrzewaczu ϑ SP= 60° C (⇒ 42/1): Q D= 49 kW dla systemu ładowaniapodgrzewaczy; wartość tabelaryczna Q D= 50 kW (⇒ 43/1).Zestaw wymiennika ciepła Logalux LSP2.Objętościowy strumień przepływu czynnika grzewczego V H= 1440 l/ h.Strata ciśnienia po stronie czynnika grzewczego Δp H= 250 mbar.➡Zaletą systemu ładowania zasobników c.w.u. w stosunku do systemu podgrzewaczy pojemnościowych jest to, że po pobraniuzmagazynowanej w zasobniku ciepłej wody, natychmiast do dyspozycji jest pełna moc wymiennika ciepła., co umożliwia dalszypobór ciepłej wody. Przy innych temperaturach doboru, odmienne dane można określić za pomocą wykresów mocy trwałej,ewentualnie przez interpolację i obliczenia. Objętościowe strumienie przepływu po stronie pierwotnej i wtórnej, regulowane sąautomatycznie przez urządzenie regulacyjne Logamatic 4126, bez regulacji wstępnej.Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 43

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejWymiarowanie podgrzewaczy3.3 Dobór podgrzewacza według mocy (wydajności) trwałej c.w.u.3.3.1 Wykres mocy trwałej jako pomoc w obliczeniach (przedstawienie zasady)W trybie mocy trwałej, do podgrzewaczapojemnościowego powinno być doprowadzonedokładnie tyle samo energii, ile jestodbierane po stronie c.w.u. Podgrzewaczpracuje przy tym jako podgrzewacz przepływowy.Do podgrzewacza wpływa wodazimna o temperaturze ok. 10°C, a wypływaciepła woda o żądanej temperaturze.W trybie mocy trwałej, pojemność podgrzewaczanie ma znaczenia; moc trwałajest zależna od powierzchni grzejnej orazod proporcji temperatur.➡ Jako pomoc w obliczeniach, do każdegopodgrzewacza pojemnościowego c.w.u.marki Buderus, istnieje wykres mocy trwałej.Zakresy mocy trwałejNa wykresie mocy trwałej, każdej temperaturzezasilania jest przyporządkowaneszare pole, ograniczone od góry i od dołu(⇒ 44/1). Na przykład, pole ϑ V= 80°C jestograniczone krzywymi ϑ WW= 10/ 45°Coraz ϑ WW= 10/60°C .To pole wyznacza zakres, w którym podgrzewaczpojemnościowy przy wystarczającejmocy cieplnej oraz przy temperaturzena zasilaniu 80°C i temperaturze 10°C nadopływie wody zimnej, może trwale dostarczaćciepłą wodę o temperaturze nawyjściu w zakresie od 45 °C do 60°C.Dodatkowe wartości można ustalić przezinterpolację lub ekstrapolację, i przedstawićprzy pomocy linii pomocniczych.Przykłady wielkości dodatkowych:• temperatura c.w.u. na wyjściu (⇒ 45/1)• strata ciśnienia oraz objętościowy strumieńprzepływu wody grzewczej (⇒ 45/2)• temperatura zasilania (⇒ 83/1)Moc trwała c.w.u. Q D [kW ]605040302010∆p H/ mbarV H/ m 3 /hϑ V /˚C7050 60458060459045500 400 3007,4 6,6 5,860452004,6ϑ WW 10/… ˚C60451003,3502,3Wielkości zależne:Q D– moc (wydajność) trwała c.w.u. w kW oraz w l/h,przy temperaturze ciepłej wody na wyjściu ϑ WW= 45°CΔp H– strata ciśnienia po stronie wody grzewczej w mbarV H– objętościowy strumień przepływu wody grzewczej w m 3 /hϑ WW– temperatura ciepłej wody na wyjściu w °C,przy temperaturze wody zimnej na dopływie ϑ KW= 10°Cϑ V– temperatura zasilania wody grzewczej w °CΔϑ H– różnica temperatur po stronie wody grzewczej w Kϑ R– temperatura powrotu wody grzewczej w °C(uzyskana ze wzoru: ϑ R= ϑ V- Δϑ H)002 46 8 10 12Różnica temperatur po stroniewody grzewczej ∆ϑ H [K]14 1644/1 Zakresy mocy trwałej podgrzewacza pojemnościowego Logalux SU300 (wzór ⇒ 97/2)44Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

Wymiarowanie podgrzewaczyWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejDodatkowe wartości temperatury na wyjściuc.w.u.• Odstęp pomiędzy krzywymi 45 °C a 60°C, podzielić na 3 równe odstępy (przykład45/1, punkty dla 50 °C i 55 °C)• Poprowadzić linie pomocnicze, równoległedo krzywych ograniczających pole(⇒ 45/1), uzyskując krzywe dla temperatur50 °C i 55 °C• Przesunąć linię pomocniczą na zewnątrzpola, w odstępie 5°C (⇒ 45/1),uzyskując krzywe odpowiadające wartościomtemperatury 40 °C i 65 °C➡ Dalsze przesuwanie krzywych w kierunkutemperatur 35 °C oraz 70 °C, nie odpowiadarzeczywistym wartościom mocy.Odczyt wartościPrzykład 1Podgrzewacz pojemnościowy c.w.u. Logalux SU300 przy poborze mocy 38 kW, powinien dostarczać ciepłą wodę o temperaturze 45°C.Temperatura na zasilaniu czynnika grzewczego wynosi 80°C. Jakie warunki po stronie wody grzewczej powinny być dotrzymane ?Dane:Q D= 38 kWϑ WW= 45 °C (ϑ V= 80°C)Odczytane (⇒45/2):Δp H= 200 mbarV H= 4,6 m 3 / hΔϑ H= 7 KPrzykład 2Jaką moc trwałą może przenieść podgrzewacz pojemnościowy c.w.u. Logalux SU300, jeżeli temperatury po stronie wody grzewczejzadane są temperatury 80/70 °C, a po stronie c.w.u. 10/55°C ?Dane:V H= 80 °C-70 °C = 10 Kϑ WW= 55 °C (ϑV = 80 °C)Odczytane (⇒ 45/2):Q D= 31 kWΔp H= 70 mbarV H= 2,6 m3/ h60∆p H/ mbarV H / m 3 /h500 400 3007,4 6,6 5,82004,61003,360∆p H/ mbarV H / m 3 /h500 400 3007,4 6,6 5,82004,61003,3Moc trwała c.w.u. Q D [kW ]5040302010ϑ V /˚C50 60457080604590456045ϑ WW 10/… ˚C604565555040502,3Moc trwała c.w.u. Q D [kW ]5038312010ϑ V /˚C7050 604580604590604545ϑ WW 10/… ˚C60455550702,6502,300 2 4 6 8 10 12 14 16Różnica temperatur∆ϑ H [K]po stronie wody grzewczej002 46 7 8 10 12Różnica temperaturpo stronie wody grzewczej∆ϑ H [K]14 1645/1 Wykres mocy trwałej dla Logalux SU300 z liniami pomocniczymidla dodatkowych wartości temperatury c.w.u. na wyjściu;przykład wyróżniono kolorem niebieskim (wzór ⇒ 97/2)45/2 Wykres mocy trwałej dla Logalux SU300 z liniami pomocniczymidla wartości dodatkowych; przykłady wyróżniono koloremniebieskim (wzór ⇒ 97/2)Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 45

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejWymiarowanie podgrzewaczy3.3.2 Procedury obliczeń przy doborze podgrzewaczy według mocy trwałej c.w.u.➡ W celu doboru podgrzewacza pojemnościowegoc.w.u. na podstawie mocy trwałejc.w.u., należy określić dane o zapotrzebo-waniu mocy, typie i wielkości podgrzewacza,a także do doboru pompy.Określenie zapotrzebowania mocyWymaganą moc cieplną można obliczyćna podstawie wzoru (148/5):Q D= V WW· Δϑ WW· cStrumień objętościowy przepływu należyokreślić jako sumę wszystkich pojedynczychpoborów. Można je ustalić napodstawie:• pomiarów na instalacji (jeżeli ona już istnieje)• szacunków dokonanych przy użyciustatystycznych wartości średnich z tabel,lub wartości uzyskanych na podstawiedoświadczeń• obliczenia przeciętnych, specyficznychilości poboru oraz określenia na tej podstawiezapotrzebowania łącznego• przeliczenia jednostek przepływu [l/h]lub [m 3 /h], na [kW], na podstawieprzedstawionego powyżej wzoru podstawowego(⇒ 148/5; porównanie jednostek).Dobór podgrzewaczaDoboru podgrzewacza można dokonaćprzy uwzględnieniu znanych danych, w połączeniuz wykresami mocy trwałej. Jeżeliwymagana temperatura ciepłej wody nawyjściu z podgrzewacza ma być wyższa niż65°C, to należy postępować jak w przykładziedla rzeźni (⇒ strona 51).Przy doborze podgrzewacza należy miećna uwadze, aby:• Zastosować właściwy wykres dla podgrzewaczyleżących lub stojących• Dobierać stratę ciśnienia nie większą,niż ok. 350 mbar• Ewentualnie uwzględnić wielkość minimalnegozapasu ciepłej wody• Szczególnie przy wysokich temperaturachna zasilaniu czynnika grzewczegooraz/lub temperatury c.w.u. w podgrzewaczu,rozważyć uwzględnienie współczynnikazabrudzenia wymiennika z rurgładkich (wężownicy).• Nie wybierać mocy trwałej c.w.u. większej,niż będąca do dyspozycji moccieplna przeznaczona do podgrzewu.Obliczenie objętościowego strumieniaprzepływu wody grzewczejDla mocy trwałej c.w.u., z wykresu mocytrwałej podgrzewacza, można określićróżnicę temperatur Δϑ Hpo stronie wodygrzewczej. Mając te dane, można obliczyćobjętościowy strumień przepływu wodygrzewczej, na podstawie wzoru podstawowego(148/4):V H=Q eefΔϑ H· cOkreślenie straty ciśnienia po stronie wodygrzewczejDo doboru pompy w obiegu wody grzewczej,konieczne jest określenie straty ciśnieniapo stronie wody grzewczej. Wartościstandartowe można znaleźć w tabelach„Dane o mocy c.w.u.”, dla poszczególnychtypów podgrzewaczy. Dla specjalnychprzypadków doboru, stratę ciśnienia możnaodczytać z wykresu mocy trwałej (przezinterpolację ⇒ 45/2), wzgl. z wykresu stratciśnienia, w zależności od strumienia przepływuwody grzewczej.46Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

Wymiarowanie podgrzewaczyWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowej3.3.3 Przykład dla temperatur c.w.u. do 65°C (przedstawienie zasad)Zadanie➡ Przy temperaturach c.w.u. na wylocie w zakresie od 45 °C do 65 °C, podgrzewacz może być dobrany według wykresu mocy trwałej.W tym zakresie temperatur, możliwe jest ustalenie danych o mocy c.w.u. dla temperatur innych niż 45 °C lub 65 °C, przez ekstrapolacjęlub interpolację lub (⇒ 45/1).Dane:• pobór ciepłej wody V WW= 1600 l/ h• temperatura na wyjściu ciepłej wody ϑ WW= 65°C• temperatura zasilania wody grzewczej ϑ V= 90°C• udział mocy cieplnej kotła grzewczego na podgrzewanie wody użytkowej: Q eff= ok. 100 kW• ilość zapasu (zmagazynowanej) ciepłej wody: ok. 40 do 50% zapotrzebowania• leżący podgrzewacz pojemnościowyDo ustalenia:Typ oraz wielkość podgrzewaczaStrata ciśnienia po stronie wody grzewczej Δp Hw mbar.Objętościowy strumień przepływu wody grzewczej V Hw l/h, wzgl. m 3 /hRóżnica temperatur po stronie wody grzewczej Δϑ Hw K.Temperatura wody na powrocie ϑ Rw °COpracowanieMoc trwała c.w.u.Zadany pobór ciepłej wody, przy pomocydanej różnicy temperatur (ϑ K= 10°C), możnaprzeliczyć na wymaganą moc trwałąc.w.u., wg wzoru podstawowego 148/5:V WW· Δϑ WW· c1600 l/h · (65-10) K · kWhQ D=860 l · KQ D= 102 kW➡ Podgrzewacz dobrać na podstawiemocy trwałej c.w.u., metodą iteracji.Typ oraz wielkość podgrzewacza c.w.u.Do doboru typu oraz wielkości podgrzewacza(zadany podgrzewacz leżący), jakosprawdzający się należy przyjąć wykres mocytrwałej c.w.u., dotyczący podgrzewaczy pojemnościowychc.w.u. Logalux LTN750 orazLTN950, ponieważ podgrzewacz LogaluxLTN950 umożliwia uzyskanie wymaganego50 % zapasu ciepłej wody (800 l).Na wykresie mocy trwałej 112/1, przy założonejtemperaturze zasilania wody grzewczej90°C, naniesiono linię pomocniczą dlatemperatury ciepłej wody = 65°C (przykład⇒ 47/1). Z wykresu mocy ciągłej, możliwado jednoznacznego odczytania, jest tylkoprzynależna różnica temperatur po stroniewody grzewczej Δϑ H= 25 K .∆p H/ mbarV H / m 3 /h500 400 30013,0 11,6 10,02008,21005,8moc trwała c.w.u. QD [kW ]200150102505060ϑ V / ˚C70554580906045100604560456045ϑWW4510/… ˚C4,2?65 5550 5000 10 25 30 40różnica temperaturpo stronie wody grzwewczej ∆ϑ H [K]47/1 Wykres mocy trwałej c.w.u. dla Logalux LTN750 i LTN950; przykład wyróżnionokolorem niebieskim (wielkości zależne ⇒ 44/1, wzór ⇒ 112/1)➡ Dla tego specjalnego przypadku doboru,należy najpierw obliczyć strumień przepływuwody grzewczej . Stratę ciśnieniapo stronie wody grzewczej , można następnieodczytać z wykresu spadku ciśnieniadla danego podgrzewacza.Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 47

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejWymiarowanie podgrzewaczyStrumień objętościowy przepływu wodygrzewczejStrumień objętościowy przepływu wodygrzewczej oblicza się wg wzoru podstawowego148/ 4:Q KV H=Δϑ H· cQ D=102 kW · 860 l · K25 K · kWhV H= 3509 l/hSpadek ciśnienia po stronie wody grzewczejWychodząc z obliczonego strumienia objętościowegoprzepływu wody grzewczej ,z wykresu strat ciśnienia 111/1 dla podgrzewaczapojemnościowego LogaluxLTN950 , odczytuje się stratę ciśnieniapo stronie wody grzewczej (przykład ⇒48/ 1).605037Strata ciśnienia po stronie wody grzewczej ∆p H [m bar ]20105750 … 9501500400 … 55020002500 … 300020,8 0,9 1 1,5 2 3,5 4 5 6 7 8 9 10Strumień przepływu wody grzewczej V H [m 3 /h]48/1 Spadek ciśnienia po stronie wody grzewczej Logalux LTN400 do LTN3000;przykład wyróżniono kolorem niebieskim (wzór ⇒ 111/ 1)Wynik:Typ podgrzewacza pojemnościowego c.w.u Logalux LTN950,o pojemności 950 l, w tym możliwy jest 50 % zapas c.w.u. (800 l)Strata ciśnienia po stronie wody grzewczej Δp H= 37 mbarStrumień objętościowy przepływu wody grzewczej V H= 3509 l/hRóżnica temperatur po stronie wody grzewczej Δϑ H= 25 KTemperaturę na powrocie ϑ Ruzyskuje się z wyliczenia: ϑ R= ϑ V- Δϑ H= 70°C48Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

Wymiarowanie podgrzewaczyWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowej3.3.4 Przykład obliczeń dla restauracjiZadanie➡ Instalacje przygotowania ciepłej wody użytkowej w restauracjach i gościńcach powinny być zaprojektowane tak, aby pokryćwystępujące zapotrzebowania szczytowe.Dane:• Restauracja wydająca przeciętnie 170 posiłków dziennie, z czego 50 w godzinach południowych oraz 120 wieczorem(w przeciągu ok. trzech godzin)• Maksymalna temperatura zasilania wody grzewczej ϑ V= 80°CDo ustalenia:Zapotrzebowanie ciepłej wody V WW, w lTyp oraz wielkość podgrzewacza pojemnościowego c.w.u.Moc cieplna Q effw kW, dla czasu podgrzewu t a≈ 0,5 hObjętościowy strumień przepływu wody grzewczej V Hw m 3 /hStrata ciśnienia po stronie wody grzewczej Δp Hw mbar➡ Przy zastosowaniu programu obliczeniowego DIWA, należy wybrać kategorię zapotrzebowania„Podział blokowy – pojedyncze zapotrzebowanie szczytowe”.OpracowanieZapotrzebowanie c.w.u. oraz moc cieplna➡ Aby zwymiarować podgrzewacz pojemnościowy,należy ustalić największe dobowezapotrzebowanie c.w.u. w kuchni.Ponieważ przeważająca część posiłkówprzypada na wieczór, należy to równieżuwzględnić przy doborze podgrzewacza.Przy doborze podgrzewaczy do obiektówrzemieślniczo-przemysłowych, pomocąw doborze są tabele, zawierające wskaźnikizapotrzebowania (⇒ 142/2 oraz153/1). Przy pomocy wskażnika (przykład⇒ 49/1) można wyznaczyć łączne zapotrzebowaniaciepłej wody:V WW= 120 · 4 l = 480 lDo wieczornego zużycia, powinno być więcprzygotowane 480 litrów ciepłej wodyo temperaturze 60°C. Łączne zapotrzebowanieciepłej wody nie dotyczy jednak jednorazowegopoboru. Część zużywana jestna przygotowanie posiłków, a następnie,z godzinnym opóźnieniem, na zmywanie.Dla uzyskania wymaganej ilości 480 l ciepłejwody, należy obliczyć:• na podstawie wzoru 148/2 pojemnośćcieplną podgrzewacza, przy założeniuη SP= 1 (ponieważ cała ilość wody będziezużyta):Q SP= V SP · (ϑ SP- ϑ KW) · η SP· cQ SP= 480 l · 50 K · 1,0 ·Q SP= 27,9 kWh1 · kWh860 l · K➡ na podstawie wzorów 148/7 oraz 148/8efektywną moc przyłączoną, z uwzględnieniemkorekcyjnego współczynnika przenoszeniaciepła x = 0,85 (⇒137/2, krzywa „a”dla 0,5 h):Q eff=Q eff=Q SPt a· x27,9 kWh0,5 h · 0,85Q eff= 65,6 kWUżytkownikZapotrzebowaniec.w.u.Wielkośćzużyciaw odniesieniu doTemperaturac.w.u. na wyjściuŚredniezapotrzebownieciepłal °C WhBiurowce 10 - 40 osoby i doby 45 390 - 1550Obiekty handlowe 10 - 40 zatrudnionego i doby 45 390 -1 550Restauracje, gościńce- na przygotowanie posiłków- przesunięcie czasowe na zmywanie441-go posiłku1-go posiłku60 - 6560 - 65170 -190170 -19049/1 Wyciąg z tabeli „Wskaźniki średniego zapotrzebowania c.w.u. oraz energii cieplnej, dla różnych odbiorców”;przykład oznaczono kolorem niebieskim (pełna tabela ⇒ 142/2)Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 49

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejWymiarowanie podgrzewaczyTyp oraz wielkość podgrzewaczaOdpowiedni podgrzewacz, powinien uprzednioprzygotować zapotrzebowaną ilość c.w.W rachubę wchodzi więc, tylko taki podgrzewacz,którego pojemność wynosi conajmniej 480 litrów. Ponadto, powinien onzapewnić moc trwałą c.w.u. na poziomieminimum 65,6 kW , aby możliwe było ponownepodgrzanie wody w podgrzewaczu,w przeciągu pół godziny.Doboru podgrzewacza dokonać na podstawietabeli 93/1 „Dane o mocy ciągłejc.w.u. Logalux SU400 do SU1000”, przezzestrojenie wartości żądanej z dyspozycyjnąmocą trwałą c.w.u. odpowiedniegopodgrzewacza, przy uwzględnieniu temperaturyna zasilaniu wynoszącej maksymalnie80°C (przykład ⇒ 50/ 1). Z tabelimożna również odczytać wielkość strumieniaprzepływu wody grzewczej oraz stratęciśnienia po stronie wody grzewczej .Podgrzewacz pojemnościowy c.w.u. LogaluxSU500, przy przy Q eff= 60,5 kWwymaga możliwego do przyjęcia czasupodgrzewania, obliczonego z przekształconegowzoru podanego na str. 49:t a=t a=Q SPQ eff· x27,9 kWh60,5 kWh · 0,85t a= 0,54 h = 32,5 min➡ Następny co do wielkości podgrzewaczLogalux SU750 o mocy Q eff= 73,7 kW ,pokrywa wprawdzie w pełni wymaganąmoc trwałą c.w.u. wynoszącą 65,6 kW, alemusiałoby być dodatkowo (bez potrzeby)podgrzane 250 l wody użytkowej.Pojemność.podgrzewaczc.w.u. LogaluxSU 400Temp. wodygrzewczejna zasilaniuZnamionowy współczynnikmocy N L1)przy temp. wodyw podgrzewaczuTrwała wydajność c.w.u. przytemperaturze c.w.u. na wypływie 2)Zapotrzebowaniewody grzewczejStrata ciśnieniaw wężownicy60°C 45°C 60°C°C l/h kW l/h kW m 3 /h mbar5060708090––13,814,515,331174410811486183812,730,344,060,574,8––6058141098––35,247,363,87,00 250SU 5005060708090––17,017,818,944693313241757223018,238,053,971,590,8––70010411372––40,760,579,84,95 350SU 7505060708090––24,927,432,2554116318382176281122,647,374,888,6114,4––89912671740––52,373,7101,24,30 35050/1 Wyciąg z tabeli „Wydajności c.w.u. podgrzewaczy Logalux SU400 do SU1000, podgrzewanych przy pomocy kotła grzewczego,przy dużym zapotrzebowaniu wody grzewczej”; przykład wyróżniono kolorem niebieskim (pełna tabela ⇒ 93/1)1)Według normy DIN 4708 współczynnik mocy dla danych standardowych (tłusty druk) odniesiono do ϑ V= 80°C oraz o ϑ Sp= 60°C;minimalne zapotrzebowanie ciepła odpowiada mocy trwałej c.w.u. [kW] przy 45°C2)Temperatura wody zimnej wody na dopływie 10°CWynik:Zapotrzebowanie c.w.u.: 2 x 480 litrów, o temperaturze 60°CPodgrzewacz pojemnościowy c.w.u. Loglux SU500 o pojemności 500 litrów, spełnia te wymaganiaMoc (wydajność) trwała c.w.u. Q effw 60,5 kW, przy temperaturze zasilania ϑ V= 80 °C, dla czasu podgrzewania t a= 32,5 min.Strumień przepływu wody grzewczej V H= 4,95 m 3 /hStrata ciśnienia po stronie wody grzewczej Δp H= 350 mbar➡ Dla uniknięcia pogorszenia komfortu cieplnego ogrzewania, przerwa w pracy kotła na potrzeby c.o. z powodu podgrzewaniawody użytkowej, nie powinna przekraczać pół godziny . Podgrzewacz pojemnościowy c.w.u. Logalux SU500 dla którego czaspodgrzewania wynosi 32,5 minuty jest jednakże wystarczający, ponieważ rzeczywisty czas podgrzewu będzie krótszy, jeżeli obliczonezapotrzebowanie szczytowe nie będzie wykorzystywane w całości. Następny co do wielkości podgrzewacz Logalux SU750o pojemności 750 litrów, byłby w tym przykładzie nieuzasadniony ze względów ekonomicznych.50Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

Wymiarowanie podgrzewaczyWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowej3.3.5 Przykład obliczeń dla rzeźni (temperatura c.w.u. powyżej 65 °C)Zadanie➡ Jeżeli wymagana temperatura c.w.u. wynosi powyżej 65°C, nie jest możliwe uzyskanie przynależnych wartości mocy z wykresumocy ciągłej, poprzez ekstrapolację. W takim przypadku, należy obliczyć logarytmiczną różnicę temperatur oraz przeprowadzić porównaniewspółczynnika przewodzenia ciepła (współczynnika „k”).Dane:• efektywna moc przyłączona Q eff= 280 kW• temperatura zasilania wody grzewczej ϑ V= 100°C• temperatura c.w.u. na wyjściu ϑ WW= 80 °C• ze względu na uwarunkowania lokalizacyjne, projektuje się podgrzewacz leżący;przewiduje się podgrzewacz Logalux LT... 2500 do LT... 3000➡ Przy zastosowaniu programu obliczeniowego DIWA, należy wybrać kategorię zapotrzebowania c.w.u.:„Podział blokowy – zapotrzebowanie trwałe”.Do ustalenia:Typ oraz wielkość podgrzewacza pojemnościowego c.w.uStrumień przepływu wody grzewczej V Hw l/h, wzgl. w m 3 /hStrata ciśnienia po stronie wody grzewczej Δp Hw mbarRóżnica temperatur po stronie wody grzewczej Δϑ Hw KTemperatura na powrocie wody grzewczej ϑ Rw °COpracowanie➡ Z wykresów mocy trwałej, możliwy jestodczyt mocy trwałej jedynie dla temperaturc.w.u. na wyjściu, maksymalnie do 65°C(⇒ 45/ 1)Punkt pracyCelowym jest obliczenie najpierw na podstawiedostępnych danych, wartościwspółczynnika „k” w rzeczywistym punkciepracy, z możliwą do przeniesieniamocą. Do tego wybrano podgrzewacz LogaluxLTN . Na przynależnym wykresiemocy trwałej 113/3, jako linię strat ciśnieniaprzyjmuje się jako słuszną, krzywą przyΔp H= 300 mbar (przykład ⇒ 51/1, ). Przyjętoto jako podstawę do dalszych obliczeń.Tym samym, ustalono stałą prędkość przepływuw wymienniku ciepła.Z wykresu mocy trwałej, można odczytaćdane dotyczące mocy w punkcie pracy .Dla przewidywanej temperatury zasilaniawody grzewczej ϑ V= 100°C oraz podgrzewaniuwody od ϑ KW= 10°C do ϑ WW= 60°C,otrzymuje się moc Q D∼ 480 kW oraz różnicętemperatur po stronie wody grzewczejΔϑ H∼ 17 K.W punkcie pracy , dla zadanej mocy przyłączonejQ eff= 280 kW, różnica temperaturpo stronie wody grzewczej wynosi Δϑ H= 10 K. Na tej samej linii strat ciśnienia, tenpunkt jest ważny do przyjęcia podgrzewuwody od ϑ KW= 10° do ϑ WW= 80°C, przy zadanejtemperaturze zasilania ϑ V= 100°C.600∆p H/ mbarV H/ m 3 /h500 400 30030,0 27,0 23,220019,010013,8moc trwała c.w.u. QD [kW ]550500480450400350300280250200ϑ V / ˚C708090100456060456045ϑWW4510/… ˚C509,61506060451005050554500 10 17 20 30różnica temperaturpo stronie wody grzwewczej ∆ϑ H [K]4051/1 Moc trwała c.w.u. Logalux LTN2500 oraz LTN3000;przykład wyróżniono kolorem niebieskim (wielkości zależne ⇒ 44/1, wzór⇒ 113/ 3)Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 51

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejWymiarowanie podgrzewaczyWartość współczynnika „k” w rzeczywistympunkcie pracyNależy najpierw obliczyć logarytmicznąróżnicę temperatur Δϑ minwymiennika ciepłaz rur gładkich, w punkcie pracy ze wzoru148/10:Δϑ min=Δϑ duże- Δϑ małeln (Δϑ duże/Δϑ małe)Różnica temperatur Δϑ dużejest większą różnicątemperatur, Δϑ małemniejszą różnicątemperatur, jaka powstaje pomiędzy wodągrzewczą a użytkową, na początku wzgl. nakońcu wymiennika ciepła. Te różnice temperaturmożna obliczyć na podstawie temperaturwystępujących po stronie wody grzewczej(Δϑ H) , wzgl. wody użytkowej (Δϑ WW).Δϑ H: 100 °C 83 °CΔϑ WW: 60 °C 10 °CΔϑ małe= 40 K Δϑ duże= 73 KΔϑ małe=73 K - 40 K = 54,9 Kln (73 K/40K)Przez przekształcenie podstawowegowzoru 148/11, można określić współczynnik„k”. Dla powierzchni grzejnej wymiennikaciepła podgrzewaczy c.w.u. LogaluxLTN 2500 oraz LTN 3000 = A = 11,5 m 2(⇒ 105/2) uzyskuje się:Qk stary=A · Δϑ min480 kWk stary=11,5 m 2 · 54,9 Kk stary= 0,760kWm 2 · KWartość współczynnika „k” w założonympunkcie pracyPonieważ w rozpatrywanym przykładziewymagana moc 280 kW jest wielkością zadaną,dla punktu pracy można równieżwyznaczyć logarytmiczną różnicę temperaturΔϑ minoraz odpowiednią wartośćwspółczynnika „k”.Δϑ H: 100 °C 90 °CΔϑ WW: 80 °C 10 °CΔϑ małe= 20 K Δϑ duże= 80 KZ tej wartości, otrzymuje się nowy współczynnik„k”:k nowy=k nowy= 0,563280 kW11,5 m 2 · 43,3 KkWm 2 · KΔϑ małe=80 K - 20 K = 43,3 Kln (80 K/20K)Porównanie wartości współczynników „k”Porównanie obydwu wartości współczynnikówprzewodzenia ciepła: k staryoraz k nowyprowadzi do ogólnego wniosku, że w przypadkuzastosowania wyższych temperatur,przy takim samym strumieniu przepływuwody grzewczej oraz stałym spadku ciśnieniapo stronie wody grzewczej, wartośćwspółczynnika k wzrasta. Wszystkie wielkościmocy, dla których współczynnik przewodzeniaciepła k nowyjest mniejszy niż k stary,mogą zatem być przeniesione.➡ Jeżeli maksymalna moc podgrzewaczadla wyższych temperatur c.w.u. na wyjściujest wartością szukaną, to przedstawionaprocedura obliczeniowa musi być powtórzonaewentualnie kilkakrotnie, każdorazowodla innej linii straty ciśnienia.Wynik:Odpowiednimi są oba podgrzewacze pojemnościowe c.w.u.: Logalux LTN2500 lub LTN3000Strumień przepływu wody grzewczej dla Q = 280 kW i Δϑ H= 10 K, wg wzoru 148/4:280 kWV H=10 K· 860l · KkWhV H= 24080 l/h ≈ 24,1 m 3 /hStrata ciśnienia po stronie wody grzewczej Δp H= 300 mbarRóżnica temperatur po stronie wody grzewczej ΔϑH = 10 KTemperatura na powrocie: ϑ R= ϑ V- Δϑ H= 90°C52Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

Wymiarowanie podgrzewaczyWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejZadanie➡ Na przykładzie wysokociśnieniowej instalacji parowej o nadciśnieniu powyżej 1,0 bar, będzie przedstawiony dobór podgrzewaczapojemnościowego c.w.u. wykorzystywanej do celów przemysłowych, przy wysokim, ciągłym poborze wody. Wysokociśnieniowe instalacjeparowe są niedozwolone do celów ogrzewania pomieszczeń mieszkalnych.Dane:• Zakład przemysłowy z ciągłym poborem ciepłej wody wynoszącym 3700 l/h• Temperatura ciepłej wody użytkowej ϑ WW= 60°C• Temperatura wody zimnej ϑ KW= 10 °C• Medium grzewcze: para wodna o nadciśnieniu 2,5 bar• Temperatura pary nasyconej: 133°C przy nadciśnieniu 2,0 barDo ustalenia:Typ oraz wielkość podgrzewacza pojemnościowego c.w.u.Przepływ masowy pary m Daw kg/hPrzepływ masowy kondensatu m Kow kg/hOpracowanieMoc (wydajność) trwała c.w.u. do doborupodgrzewaczaNajpierw należy obliczyć moc, wymaganądo godzinowego poboru ciepłej wodyw ilości 3700 litrów o temperaturze 60°C,wg wzoru 148/5:Q D= V WW· Δϑ WW· cl 1 kW · hQ D= 3700 · · · 50 Kh 860 l · KQ D= 215 kW➡ Wobec ciągłego poboru ciepłej wody,przewidziano podgrzewanie wody użytkowejprzy mocy trwałej. W tym przypadku,wielkość podgrzewacza odgrywa drugorzędnąrolę. Może być zastosowanymniejszy podgrzewacz, który posiada odpowiedniąmoc trwałą.W tabeli 109/1 można więc sprawdzić,który podgrzewacz takiej mocy dostarcza(przykład ⇒ 53/1). Ponieważ tabela nie podajemocy trwałej c.w.u. dla zadanej wartościnadciśnienia roboczego wynoszącej2,5 bar, należy dokonać oszacowania. Dlazakresu mocy pomiędzy 2,0 bar a 3,0 barnadciśnienia pary, wybrano podgrzewaczpojemnościowy Logalux LTD 400.Pojemnościowypodgrzewacz wodyLogaluxLTD400LTD550Temperaturac.w.u.Moc trwała ciepłej wody użytkowej w kW 1) oraz wymagane średnice znamionoweprzewodów kondensatu, przy nadciśnieniu pary wodnej, wynoszącym°C 0,1 bar 0,3 bar 0,5 bar 1,0 bar 2,0 bar 3,0 bar 4,0 bar 5,0 bar456045608181818110510510510512212212212216316316316323320923320927925627925632630232630237234937234953/1 Wyciąg z tabeli „Wielkości mocy c.w.u. Logalux LTD w powiązaniu z pływakowym oddzielaczem kondensatu”;przykład wyróżniono kolorem niebieskim (pełna tabela ⇒ 109/1)Wymagana średnica nominalna przewodu kondensatu: DN151)Wszystkie wielkości mocy uzyskuje się jedynie przy ograniczonej prędkości przepływu pary w króćcach przyłączeniowych wymiennikaciepła z rur gładkich oraz przy swobodnym odpływie kondensatu, bez zatorówMateriały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 53

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejWymiarowanie podgrzewaczyMoc (wydajność) trwała c.w.u. przy brakującychwartościach tabelarycznychNależy najpierw sprawdzić, czy podgrzewaczpojemnościowy c.w.u. Logalux LTD400 przy nadciśnieniu pary wodnej 2,5 bar,może dostarczyć trwałą moc c.w.u. w wysokości215 kW. Wartością wyjściową jestpodana w tabeli moc trwała c.w.u. podgrzewaczaLogalux LTD 400, przy nadciśnieniupary 2,0 bar.Dla mocy (wydajności) trwałej c.w.u. wynoszącej209 kW, przy temperaturze pobieranejc.w.u. 60 °C (⇒ 53/1, ), temperaturzepary wodnej nasyconej 133°C i nadciśnieniupary 2,0 bar oraz kondensacji przy 100°Cokoło ciśnienia atmosferycznego, uzyskujesię następujące zależności temperaturowe:Δϑ H: 133°C 100°CΔϑ WW: 60°C 10°CΔϑ małe= 73 K Δϑ duże= 90 KDla tych wielkości, logarytmiczna różnicatemperatur wg wzoru 148/10 ma wartość:Przez przekształcenie podstawowego wzoru148/11, można określić współczynnik „k”.Dla powierzchni grzejnej wymiennika ciepłapodgrzewacza c.w.u. Logalux LTD400 =A = 2,6 m 2 (⇒ 105/2) uzyskuje się:k =k =Δϑ min=QA · Δϑ min90 K - 73 K = 81,2 Kln (90 K/73K)209 kW2,6 m 2 · 81,2 Kk = 0,990kWm 2 · KNa podstawie tego współczynnika „k” obliczasię najpierw moc trwałą c.w.u. przynadciśnieniu pary 2,5 bar, przez to polepszasię przewodzenie ciepła, a obliczonawartość współczynnika „k” stanowi dolnągranicę dla tego przypadku doboru. Abymożliwe było obliczenie współczynnika „k”,wpierw należy określić logarytmiczną różnicętemperatur Δϑ mindla danego przypadkudoboru:Δϑ H: 138°C 100°CΔϑ WW: 60°C 10°CΔϑ małe= 78 K Δϑ duże= 90 KΔϑ min=Ze wzoru 148/11 uzyskuje się więc:Q = A · k Δϑ minQ SP= 2,6m 2 · 0,990Q = 216 kW90 K - 78 K = 83,9 Kln (90 K/78K)kWhm 2 · K· 83,9 KWybrany podgrzewacz może przenieśćwymaganą moc w wysokości 215 kW ,przy nadciśnieniu pary nasyconej 2,5 bar.54Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

Wymiarowanie podgrzewaczyWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejWynik:Pojemnościowy podgrzewacz c.w.u Logalux LTD 400, o pojemności 400 litrówPrzepływ masowy pary, określany jest na podstawie ilorazu mocy oraz entalpii pary wodnej nasyconej (przykład ⇒ 55/1, ):m Da=Qh”215 kW · kgm Da=0,7568 kWh= 284 kg/hPrzepływ masowy kondensatu określa się na podstawie ilorazu mocy oraz ciepła parowania (⇒ 55/1, ):m Ko=Qr215 kW · kgm Ko=0,5965 kWh= 360 kg/hNadciśnienie pary wodnejTemperatura pary wodnejnasyconejEntalpia pary wodnej h”Ciepło parowania rbar °C kWh//kg kWh/kg0,1 102,3 0,7444 0,62530,2 104,8 0,7453 0,62330,3 107,1 0,7464 0,62170,4 109,3 0,7472 0,62000,5 111,4 0,7481 0,61840,6 113,3 0,7489 0,61690,7 115,2 0,7497 0,61560,8 116,9 0,7506 0,61420,9 118,6 0,7511 0,61281,0 120,2 0,7518 0,61161,5 127,4 0,7546 0,60582,0 133,5 0,7568 0,60092,5 138,9 0,7588 0,59653,0 143,6 0,7604 0,59253,5 147,9 0,7619 0,58884,0 151,8 0,7632 0,58545,0 158,8 0,7654 0,579255/1 Parametry pary wodnej; przykład wyróżniono kolorem niebieskimMateriały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 55

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejWymiarowanie podgrzewaczy3.4 Dobór podgrzewacza wg szczytowego zapotrzebowania c.w.u.3.4.1 Obliczenie mocy cieplnej do podgrzewania c.w.uPrzebieg procesu podgrzewania ciepłejwodyW odróżnieniu od mocy (wydajności) trwałejc.w.u., podczas podgrzewania nie ma poboruwody przez użytkowników. W następstwiepodgrzewania, w sposób ciągły wzrastatemperatura ciepłej wody w podgrzewaczu.W miarę, jak woda użytkowa podgrzewa się,obniża się moc cieplna wymiennika ciepła,gdyż z założenia temperatura zasilania czynnikagrzewczego jest stała.Jeżeli pojemność wodna podgrzewaczazostanie podgrzana w czasie t xdo zadanejtemperatury, to teoretycznie powinienon przyjąć ilość ciepła Q Dx· t x. Odpowiadaona powierzchni poniżej prostej Q Dx(⇒ 56/2, krzywa a). W odróżnieniu od trybumocy trwałej, gdzie przez cały czas przekazywanajest jednakowa moc, obniża siępostępująca z upływem czasu, możliwa doprzeniesienia dyspozycyjna teoretycznamoc przyłączona Q teor.(moc wymiennikaciepła). Przenoszona ilość ciepła (⇒ 56/2,powierzchnia zakreskowana poniżej krzywejb) jest więc mniejsza, niż przy trybiemocy trwałej. Oznacza to, że po upływieczasu t Xcała pojemność podgrzewaczanie osiągnie zadanej temperatury.Aby osiągnąć zadaną temperaturę w czasiet x, należy podnieść teoretyczną mocprzyłączoną Q teor.do takiej wartości, ażpole znajdujące się poniżej krzywej Q effbędzieodpowiadało brakującej ilości ciepła,t.zn. będzie jednakowo duża, jak powierzchniaponiżej krzywej Q Dx(⇒ 56/3). Efektywnamoc przyłączona Q effjest potrzebna doustalenia wielkości kotła oraz ilości wodygrzewczej (dla doboru pomp). Teoretycznamoc przyłączona Q teor.jest wykorzystywanado określania czasu podgrzewania.AWVHϑ VOpisAW – wyjście ciepłej wodyEK – dopływ wody zimnejRH – powrót czynnika grzewczegoVH – zasilanie czynnikiem grzewczymV H∆ϑ HWielkości przeliczeniowe ⇒ strona 149RHϑ REK56/1 Przebieg procesu podgrzewania: brak poboru c.w.u., wyłącznie doprowadzanie ciepła, Δ ϑ Hzmienia się w sposób ciągłyMoctrwała c.w.u. Q D [kW ]Czas t [h]t xQ DxaQ theor.bOpisa – moc przenoszona w trybie mocy trwałejb – moc przenoszona podczas procesu podgrzewu c.w.u.c – podwyższona moc przenoszona podczas procesu podgrzewu c.w.u.Wielkości przeliczeniowe ⇒ strona 14956/2 Przebieg procesu podgrzewania oraz tryb mocy trwałejQ D [kW ]Moctrwała c.w.u.Czas t [h]t xQ DxacQ theor.bQ effOpisa – moc przenoszona w trybie mocy trwałejb – moc przenoszona podczas procesu podgrzewu c.w.u.c – podwyższona moc przenoszona podczas procesu podgrzewu c.w.u.Wielkości przeliczeniowe ⇒ strona 14956/3 Teoretyczna oraz efektywna moc przyłączona (moc wymiennika ciepła)56Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

Wymiarowanie podgrzewaczyWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejWspółczynnik korekcyjny „x” przenoszonejmocy cieplnejWykres 137/2 pokazuje wielkości współczynnikakorekcyjnego „x” przenoszonej mocycieplnej w funkcji czasu podgrzewu (przykład⇒ 57/1). Jeżeli temperatura powrotu czynnikagrzewczego jest wyższa niż zadana temperaturac.w.u. w podgrzewaczu, obowiązujekrzywa „a” (dla zadanej temperatury c.w.u.w podgrzewaczu = 60°C), wzgl. krzywa „b”(dla zadanej temperatury w podgrzewaczu= 45°C). Jeżeli temperatura powrotu czynnikagrzewczego jest niższa niż zadana temperaturac.w.u. w podgrzewaczu, to obowiązująodpowiednio krzywe „c” lub „d”.PrzykładDane:• czas podgrzewu ta = 1 h• temperatura c.w.u. w podgrzewaczu ϑ SP= 60°C• temperatura powrotu ϑ R< 60°CKorekcja mocy wymiennika ciepła• Obowiązuje krzywa „c” (⇒ 57/1): współczynnik korekcyjny przenoszonej mocy cieplnej x = 0,85• Obliczenie efektywnej mocy przyłączonej Q eff(mocy wymiennika ciepła) na podstawie wzoru 148/8:Q eff=Q teor.x➡ W celu odczytania teoretycznej mocy przyłączonej Q teor.z wykresu mocy trwałej podgrzewacza, należy wybrać krzywątemperatury na wyjściu c.w. z podgrzewacza, która odpowiada temperaturze c.w.u. zadanej w podgrzewaczu.Objętościowy współczynnik korekcyjny „y”Przy tworzeniu zapasu wody w podgrzewaczuz wymiennikiem ciepła z rur gładkich,należy zawsze uwzględnić, że podgrzanie100% całkowitej pojemności podgrzewaczado pożądanej temperatury, nie jestmożliwe. Aby obliczyć użyteczną pojemnośćpodgrzewacza, należy uwzględnićobjętościowy współczynnik korekcyjny „y”,wg tabeli 137/1 (przykład ⇒ 57/2).PrzykładDane:• obliczona pojemność podgrzewacza V Sp= 160 l• przyjęto podgrzewacz Logalux SU160Korekcja pojemności podgrzewacza• objętościowy współczynnik korekcyjny „y” = 0,94 (⇒ 57/2)• pojemność użytkowa podgrzewacza V Sp= 160 l · 0,94 = 150,40 l➡ Gdyby wybrano następny co do wielkości podgrzewacz Logalux SU200 o pojemności 200 litrów, to pojemność użytkowapodgrzewacza wyniosłaby jedynie 188 litrów.1,00Pojemnościowy podgrzewaczwody LogaluxObjętościowy współczynnikkorekcyjny „y”SU (stojący) 0,94STWspółczynnik korekcyjny „x” przenoszenia mocy0,900,850,80a b c d0,700,5 1 1,5Czas podgrzewu t a [h]2LT (leżący) 0,96LT > 400 (leżący) 0,9057/2Objętościowy współczynnik korekcyjny „y” dla czasu poboruod 15 do 20 minut; przy krótszych czasach poboru wartośćwspółczynnika zredukować o 0,05; przykład wyróżnionokolorem niebieskim (wzór ⇒ 137/1)Opis:a – temperatura powrotu wody grzewczej, wyższa niżtemperatura c.w.u. w podgrzewaczu np. 60°C, przy mocytrwałej, odniesionej do temperatur po stronie c.w.u. 10/60°Cb – jak „a”, jednak w odniesieniu do temperatur 10/45°Cc – temperatura powrotu wody grzewczej, niższa niżtemperatura c.w.u. w podgrzewaczu np. 60°C, przy mocytrwałej, odniesionej do temperatur po stronie c.w.u. 10/60°Cd – jak „c”, jednak w odniesieniu do temperatur 10/45°C57/1 Współczynnik korekcyjny „x” przenoszonej mocy; przykład oznaczono kolorem niebieskim (wzór ⇒ 137/2)Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 57

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejWymiarowanie podgrzewaczy3.4.2 Zapotrzebowanie szczytowe z długim czasem podgrzewu (ponad 2 godziny)Przypadek zastosowaniaJako zapotrzebowanie szczytowe rozumianyjest pobór dużej ilości ciepłej wodyw krótkim czasie. Typowym tego przykłademjest zakład przemysłowy, w którymciepła woda potrzebna jest wyłącznie domycia się pracowników na koniec zmiany.Przy tego rodzaju zapotrzebowaniu, możliwejest często także długie, wielogodzinnepodgrzewanie wody.➡ Przy doborze wielkości podgrzewacza,należy podjąć decyzję o wyborze pomiędzydwoma spotykanymi wariantami: systemempodgrzewaczy pojemnościowych,a systemem ładowania zasobników.Rozstrzygnięcie o wyborze systemuWariant systemu podgrzewaczy pojemnościowychCałkowite zapotrzebowanie będzie przygotowanewcześniej. Dla tego wariantuwystarcza moc cieplna, zwymiarowana odpowiedniodo dyspozycyjnego czasu podgrzewui w typowych przypadkach jestrelatywnie niska. Jeżeli decydujemy sięna wybór systemu podgrzewaczy pojemnościowych,a więc zbiorników z wbudowanymwymiennikiem ciepła, należy nawszelki wypadku uwzględnić objętościowywspółczynnik korekcyjny „y”, stosowniedo opisu na str. 57.➡ Całkowite zapotrzebowanie ciepłejwody musi być przygotowane wcześniej,ponieważ w systemie podgrzewaczy pojemnościowych,podczas krótkich poborówszczytowych, nie można wliczaćczęściowych udziałów mocy trwałej.Wariant systemu ładowania zasobnikówc.w.u.Tylko część całkowitego zapotrzebowaniajest przygotowywana wcześniej, resztapodgrzewana jest przez moc trwałą, za pomocąwymiennika ciepła. Pierwszeństwow tworzeniu koncepcji systemu ładowaniazasobników c.w.u. powinny mieć takieinstalacje, w których możliwe jest dowolneprzyporządkowanie pojemności zasobnikai mocy wymiennika ciepła.Dla doboru wymiennika ciepła do podgrzewuwody użytkowej, miarodajną jestmoc cieplna, z będących do dyspozycji: kotłagrzewczego lub zdalaczynnej sieci ciepłowniczej.➡ Przy pracy systemu ładowania zasobnikóww odniesieniu do procesu regulacjinależy mieć na uwadze, aby już porozpoczęciu poboru c.w.u. czynnik grzewczyzasilał wymiennik ciepła. Pozwala tona zastosowanie mniejszego wymiennikaciepła.58Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

Wymiarowanie podgrzewaczyWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowej3.4.3 Procedury obliczeń przy długim czasie podgrzewuProcedury obliczeniowe objaśniają postępowaniekrok po kroku, w obu wariantach:systemie podgrzewaczy pojemnościowychoraz systemie ładowania zasobników c.w.u.➡ Porównanie obu wariantów, wskazuje elementywspólne oraz różnice w obliczeniach.Określenie wielkości zużycia, względnie zapotrzebowaniaSystem podgrzewaczy pojemnościowych oraz system ładowania zasobników (jednakowo w obu wariantach)q m= V · t · Δϑ59/1 Wzór dla średniego jednostkowego zużycia ciepłej wody, w czasie jednego poboruSumę wszystkich pojedynczych poborów,ustala się na podstawie:• pomiarów na instalacji (w przypadku instalacjiistniejących)• szacunków przy pomocy średnich wartościstatystycznych z tabel lub wartościpochodzących z doświadczeńWielkości obliczeniowe:q m– średnie zapotrzebowanie jednostkowe w czasie jednego poboru w [kWh]V – strumień przepływu objętościowego wody w [l/ h]t – czas trwania poboru c.w.u. w [h]c – ciepło właściwe wody w [kWh/ (860 ·l · K)]Δϑ – różnica temperatur w [K] ( ⇒ strona 149)• obliczeń średniego jednostkowego zapotrzebowania,w czasie jednego poboruObliczenie pojemności cieplnej podgrzewacza (zasobnika c.w.u.)System podgrzewaczy pojemnościowych oraz system ładowania zasobników (jednakowo w obu wariantach)Wielkości obliczeniowe:Q Sp– pojemność cieplna podgrzewacza w [kWh]n – ilość poborówQ Sp= q m· n59/2 Wzór dla pojemności cieplnej podgrzewacza (zasobnika c.w.u.)Pojemność cieplną podgrzewacza otrzymujesię z ekstrapolacji średniego jednostkowegozużycia w czasie jednego poboru,na całkowite zużycie c.w.u.Dalsze wielkości obliczeniowe ⇒ 59/1➡ Przy tworzeniu 100 % zapasu potrzebnejciepłej wody, pojemność cieplna podgrzewaczajest równa całkowitemu poborowi, względniecałkowitemu zapotrzebowaniu c.w.u.Obliczenie pojemności podgrzewaczaWariant systemu podgrzewaczy pojemnościowychQV SpSp=y · Δϑ WW·c59/3 Wzór na pojemność podgrzewacza w systemie podgrzewaczy pojemnościowych➡ W systemie podgrzewaczy pojemnościowychnależy uwzględnić, że nie jest możliwepodgrzanie całej pojemności podgrzewaczado żądanej wartości temperatury. Niezbędnąpojemność podgrzewacza możnaobliczyć za pomocą objętościowego współczynnikakorekcyjnego „y”, dotyczącegostopnia wykorzystania podgrzewacza(⇒ strona 57). Przy tworzeniu 100 % zapasuwymaganej ilości ciepłej wody, obliczonapojemność podgrzewacza odpowiada szukanejwielkości podgrzewacza.Wariant systemu ładowania zasobnikówWielkości obliczeniowe (⇒ 59/3 i 59/4):V Sp– pojemność podgrzewacza (zasobnika) w [ l ]y – objętościowy współczynnik korekcyjnyQV SpSp=Δϑ WW·c59/4 Wzór na pojemność zasobnika w systemie ładowania zasobnikówDalsze wielkości obliczeniowe ⇒ 59/1➡ Przy tworzeniu 100 % zapasu wymaganejilości ciepłej wody, obliczona pojemnośćzasobnika odpowiada szukanejwielkości zasobnika.Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 59

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejWymiarowanie podgrzewaczyObliczanie efektywnej mocy przyłączonejWariant systemu podgrzewaczy pojemnościowychQ eff=Q= Q teor. Spx t a· x60/1 Wzór na efektywną moc przyłączoną w systemie podgrzewaczy pojemność (przekształcony wzór 148/7 i wstawiony do 148/8)➡ Proces podgrzewu w systemie podgrzewaczypojemnościowych, różni się zasadniczood systemu ładowania zasobników,co jednakże jest bez znaczenia przy długim(ponad dwie godziny) czasie podgrzewu.Dopiero, jeżeli czas podgrzewu jestkrótszy niż dwie godziny, przy obliczeniachefektywnej mocy przyłączonej do systemupojemnościowego, należy uwzględnićwspółczynnik korekcyjny przenoszonejmocy „x” (⇒ strona 57).Wariant systemu ładowania zasobnikówQ eff= Q teor.=Q Spt a60/2 Wzór na efektywną moc przyłączoną w systemie ładowania zasobników (przekształcony wzór 148/7)➡ W systemie ładowania zasobników,efektywna moc przyłączona jest równateoretycznej mocy przyłączonej.Wielkości obliczeniowe (⇒ 60/1 oraz 60/2):Q eff– efektywna moc przyłączona (moc wymiennika ciepła) w [kW]Q theor– teoretyczna moc przyłączona (moc wymiennika ciepła) w [kW]Q Sp– pojemność cieplna podgrzewacza w [kWh]t a– czas podgrzewania w [ h ]x – współczynnik korekcyjny przenoszonej mocy przy czasie podgrzewu dłuższym niż 2 godziny, x = 1Dobór podgrzewacza pojemnościowego lub wymiennika ciepłaWariant systemu podgrzewaczy pojemnościowychPodgrzewacz pojemnościowy c.w.u. jestdobierany odpowiednio do określonejpojemności i odpowiedniej mocy trwałej,w wykonaniu leżącym lub stojącym, przyuwzględnieniu efektywnej mocy przyłączonejQ efforaz odpowiednich temperatur.➡ W wariancie systemu podgrzewaczy pojemnościowychnie można uwzględnić, wodróżnieniu od wariantu systemu ładowaniazasobników, częściowej mocy trwałejpodczas poboru c.w.u., ponieważ zwykleźródło ciepła załączane jest dopiero wówczas,kiedy pobrane jest około połowy ilościzmagazynowanego ciepła. Do chwilizałączenia kotła grzewczego, minęła jużpołowa czasu poboru c.w.u.W najbardziej niekorzystnym przypadkumoże się zdarzyć, że kocioł grzewczy w momenciezałączenia, jest wychłodzony aż dotemperatury otoczenia. Podczas fazy nagrzewaniasię kotła, z podgrzewacza nadalbędzie pobierana ciepła woda. Oznacza to,że aż do czasu gdy temperatura wody w kotlebędzie dostatecznie wysoka aby oddawaćciepło do wody użytkowej, duża częśćpojemności podgrzewacza powyżej wymiennikaciepła z rur gładkich, będzie równieżzimna. W krótkim czasie pozostałymdo końca poboru c.w., kocioł grzewczy niejest w stanie podgrzać wody użytkowej dozadanej temperatury.Wariant systemu ładowania zasobnikówNależy rozróżnić dwie możliwości:• Całkowita pojemność zasobnika tworzyzapas c.w.u. Zasobnik jest dobieranyodpowiednio do określonej pojemności,w wykonaniu leżącym lub stojącym.Wymiennik ciepła dobiera się odpowiedniodo obliczonej efektywnej mocyprzyłączonej, przy uwzględnieniu odpowiednichtemperatur.• Tylko część zapotrzebowania c.w.u.przygotowana jako zapas. Zależnie odwielkości będącej do dyspozycji efektywnejmocy przyłączonej, obliczonapojemność zasobnika może być zredukowana.Różnica musi potem być wyrównanaprzez wymiennik ciepła.➡ Efektywna moc przyłączona Q effwymiennikaciepła, musi być odniesiona dorzeczywistego czasu poboru c.w. Jeżelizałączenie pracy wymiennika ciepła orazźródła ciepła następuje natychmiast porozpoczęciu poboru ciepłej wody, uzyskujesię mniejszy wymiennik ciepła.60Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

Wymiarowanie podgrzewaczyWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejUstalanie parametrów do doboru pompSystem podgrzewaczy pojemnościowych oraz system ładowania zasobników (jednakowo w obu wariantach)V H=Q effΔϑ H· c61/1 Wzór na objętościowy strumień przepływu wody grzewczej w systemie podgrzewaczy pojemnościowych oraz objętościowystrumień przepływu wody grzewczej (po stronie pierwotnej) w systemie ładowania zasobników (wyprowadzony ze wzoru 148/4)Wielkości przeliczeniowe ⇒ 61/2Z wykresu mocy trwałej określonegopodgrzewacza pojemnościowego c.w.u.(⇒ rozdział 4), dla systemu podgrzewaczypojemnościowych można ustalić różnicętemperatur po stronie wody grzewczej,a strumień objętościowy przepływu wodygrzewczej obliczyć. W systemie ładowaniazasobników c.w.u., strumień przepływuwody grzewczej oblicza się przy uwzględnieniuefektywnej mocy przyłączonej oraztemperatur po stronie czynnika grzewczego.Ustalenie straty ciśnienia po stronie wody grzewczej (do doboru pomp)Wariant systemu podgrzewaczy pojemnościowychStratę ciśnienia w wymienniku ciepła z rurgładkich (wężownicy) przy obliczonym j.w.strumieniu przepływu wody grzewczej V H,można uzyskać z wykresu strat ciśnienia,przeznaczonego dla wybranego podgrzewaczapojemnościowego c.w.u. marki Buderus(⇒ rozdział 4). Przy doborze pompy,należy uwzględnić również pozostałe stratyciśnienia w instalacji.Wariant systemu ładowania zasobnikówciepłej wodyStratę ciśnienia w wymienniku ciepłaprzy obliczonym j.w. strumieniu przepływuwody grzewczej V H, można uzyskać wgdanych producenta wymiennika. Przy doborzepompy obiegu pierwotnego, należyuwzględnić również pozostałe straty ciśnieniaw instalacji.Ustalenie straty ciśnienia po stronie c.w.u. (dobór pompy w obiegu wtórnym)Wariant systemu podgrzewaczy pojemnościowych➡ Nie występuje !Wielkości obliczeniowe (⇒ 61/1):V H– strumienia przepływu wody grzewczej w [l/h]m WW– wielkość poboru ciepłej wody w [l/h]Q eff– efektywna moc przyłączona (moc wymiennika ciepła) w [kW]c – ciepło właściwe wody w [kWh/ (860 ·l · K)Δϑ H– różnica temperatur po stronie wody grzewczej w [K]Δϑ WW– różnica temperatur po stronie wody użytkowej w [K]Wariant systemu ładowania zasobników c.w.u.Ilość pobranej ciepłej wody, podgrzanejw wymienniku ciepła oblicza się ze wzoru:V WW=Q effΔϑ WW· c61/2 Wzór na wielkość poboru ciepłej wody (po stronie wtórnej) systemie ładowania zasobników c.w.u.Stratę ciśnienia w wymienniku ciepła postronie ciepłej wody użytkowej, przy wielkościstrumienia przepływu V WW, możnauzyskać na podstawie danych producentawymiennika. Przy doborze pompy w obieguwtórnym, należy uwzględnić równieżpozostałe straty ciśnienia w instalacji.Podgrzewanie wody użytkowej parą wodną lub ze zdalaczynnej sieci ciepłowniczejSystem podgrzewaczy pojemnościowychoraz system ładowania zasobników (jednakowow obu wariantach)Przy podgrzewaniu wody parą wodną, należyuwzględnić wielkość mocy trwałej dladanego nadciśnienia pary. W przypadkachpodgrzewania wody ciepłem ze zdalaczynnychsieci ciepłowniczych, należyuwzględnić odpowiednie temperaturyw trybie pracy letniej oraz każdorazowomaksymalną wartość dopuszczalnegospadku ciśnienia.Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 61

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejWymiarowanie podgrzewaczy3.4.4 Przykład zakładu przemysłowego (przedstawienie zasady)Zadanie➡ W obiektach rzemieślniczych i przemysłowych rozpoznaje się ilość miejsc do mycia według rodzaju pracy lub gałęzi przemysłuoraz według ilości zatrudnionych na najliczniejszej zmianie.Dane:• istniejąca instalacja natryskowa dla 90 osób• przygotowanie zapasu całkowitego zapotrzebowania c.w.u., wzgl. zredukowanego zapotrzebowania• możliwy długi czas podgrzewu c.w.u. (kilka godzin)• wielkość zużycia ciepłej wody: 8 l/ min, na każdy punkt poboru• temperatura c.w.u. w podgrzewaczu: ϑ Sp= 60°C• czas kąpieli pod prysznicem: 6 min, co oznacza średnie typowe zużycie energii cieplnej = 1,675 kWh na każdą kąpiel,przy ϑ WW= 40°C (⇒142/1)• temperatura zasilania wody grzewczej ϑ V= 80 °C; podgrzewacz pojemnościowy leżący (z warunków zabudowy)• 18 natrysków dla 90 osób, rodzaj pracy umiarkowanie brudny (wytyczne ⇒ 145/1)• łączny czas korzystania z pryszniców: ok. 30 min.Do ustalenia:pojemność cieplna podgrzewacza Q Spw kWhpojemność podgrzewacza V Spw lefektywna moc przyłączona Q effw kWczas podgrzewu ta w [h]strumień przepływu wody grzewczej V Hw l/hstrata ciśnienia Δp Hw mbartemperatura na powrocie ϑ Rw°C➡ Przy zastosowaniu programu doborowego DIWA, należy wybrać kategorię: „zapotrzebowanie cykliczne”.OpracowaniePojemność cieplna podgrzewacza c.w.u.Najpierw należy ustalić wielkość całkowitegozapotrzebowania c.w.u. (przy tworzeniu100 % zapasu potrzebnej ilości wody,jest to wielkość pojemności cieplnej podgrzewacza)wg wzoru 59/ 2, przy jej pobraniuprzez 90 osób:Q Sp= 90 · 1,675 kWhQ Sp= 151 kWhPojemność podgrzewaczaNa podstawie pojemności cieplnej podgrzewacza, oblicza się jego pojemnośćV Sp, po przekształceniu wzoru podstawowego148/ 2:V Sp=151 kWh · 860 l · K(60-10)K · kWh · 0,9V Sp= 2885 l ≈ 3000 lWarianty rozwiązańW dalszym rozpracowaniu tego zadania,będą pokazane następujące trzy różne wariantyrozwiązania:• wariant A:System podgrzewaczy pojemnościowychz podgrzewaczem Logalux LNT3000(⇒ strona 63)• wariant B:System ładowania zasobników c.w.u. (przytworzeniu 100 % zapasu ciepłej wody)z zewnętrznym wymiennikiem ciepła orazzasobnikiem c.w.u. Logalux LF3000(⇒ strona 64)• wariant C:System ładowania zasobników ciepłejwody (przy tworzeniu 50 % zapasu ciepłejwody) z zewnętrznym wymiennikiemciepła oraz zasobnikiem c.w.u. LogaluxLF1500 (⇒ strona 65)62Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

Wymiarowanie podgrzewaczyWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejOpracowanie (Wariant A)➡ W wariancie A (strona 62), dla obliczonejpojemności podgrzewacza , dobrano systempojemnościowych podgrzewaczy wody,z podgrzewaczem Logalux LTN3000.Efektywna moc przyłączonaNa podstawie ustalonej pojemności cieplnejpodgrzewacza c.w.u. , uwzględniającwspółczynnik korekcyjny mocyprzenoszonej „x” (⇒ strona 57), oblicza sięefektywną moc przyłączoną , ze wzoru60/1. Wybrano czas podgrzewu t a= 1 h ,aby umożliwić korzystanie z wykresu mocytrwałej. Współczynnik korekcyjny mocy przenoszonej„x” wynosi więc 0,85 (⇒ 57/1).QQ eff= Spt a· x151 kWhQ eff= = 178 kW1 h · 0,85Parametry do doboru pompZ wykresu mocy trwałej 113/3 dotyczącegopodgrzewaczy pojemnościowych c.w.u.Logalux LTN2500 oraz LTN3000, wychodzącz efektywnej mocy przyłączonej ,można odczytać różnicę temperatur postronie wody grzewczej Δϑ H= 28 K (przykład⇒ 63/1).➡ Jeżeli nie jest możliwe odczytanie wielkościstrumienia przepływu wody grzewczejz wykresu mocy trwałej, do obliczeniasłuży 61/1.Na podstawie różnicy temperatur po stroniewody grzewczej , otrzymuje się wielkośćstrumienia przepływu wody grzewczej :V H=178 kWh · 860 l · K28 K · kWhV H= 5467 l/h600∆p H/ mbar—— –—————V H / m 3 /h500—–30,0400—–27,0300—–23,2200—–19,0100—–13,8550500100ϑ WW 10/… ˚C4550—–9,645090Moc trwała c.w.u. Q D [kW ]40035030025017815060ϑ V / ˚C7080456060456045604510055455000 10 20 28Różnica temperatur po stronie∆ϑwody grzewczejH [K]4063/1 Moc trwała c.w.u. Logalux LTN2500 oraz LTN3000;przykład wyróżniono kolorem niebieskim (wzór ⇒ 113/ 3)Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 63

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejWymiarowanie podgrzewaczyNa podstawie wielkości strumienia przepływuwody grzewczej , z wykresu stratciśnienia 111/1 dotyczącego podgrzewaczypojemnościowych c.w.u. LogaluxLTN400 do LTN3000, można odczytaćstratę ciśnienia po stronie wody grzewczej. Z krzywej dotyczącej wybranegopodgrzewacza Logalux LTN3000, dla strumieniaprzepływu wody grzewczej V H≈ 5,5m 3 /h , możliwe jest odczytanie straty ciśnieniapo stronie wody grzewczej Δp H: 18mbar (przykład ⇒ 64/1).Wyniki częściowe (wariant A):Pojemność cieplna podgrzewacza Q Sp= 151 kWhPojemność podgrzewacza V Sp= 3000 lEfektywna moc przyłączona Q eff= 178 kWCzas podgrzewu t a= 1 hStrumień przepływu wody grzewczej V H= 5467 l/hStrata ciśnienia Δp H= 18 mbarTemperaturę na powrocie uzyskuje się z obliczenia:ϑ R= ϑ V- Δϑ H= 52°C∆p H [m bar ]Strata ciśnienia po stronie wody grzewczej6050403018105750 … 9502500 … 300020,8 0,9 1 1,5 2 3 4 5,5 8 9 1064/1 Strata ciśnienia po stronie wody grzewczej Logalux LTN400 do LTN3000;przykład wyróżniono kolorem niebieskim (wzór ⇒ 111/1)400 … 550Strumień przepływu wody grzewczej V H [m 3 /h]15002000Opracowanie (wariant B)➡ W wariancie B (⇒ strona 62), dobranosystem ładowania zasobnika c.w.u. z zewnętrznymwymiennikiem ciepła orazzasobnikiem Logalux LF3000 (zapewniającegostworzenie 100 % zapasu zapotrzebowanejc.w.u.). Ponieważ przy zastosowaniuzewnętrznego wymiennika ciepła możliwyjest długi czas podgrzew c.w.u., wybranow tym przykładzie 3-godzinny czas podgrzewu.To czyni możliwym zredukowaniemocy cieplnej wymiennika, a więc mniejszyi tańszy wymiennik.Efektywna moc podgrzewu c.w.u.Efektywną moc przenoszenia wymiennikaciepła można ustalić wg wzoru 60/1, napodstawie pojemności cieplnej zasobnikac.w.u. Q Sp= 151 kWh (⇒strona 62, ),uwzględniając czas podgrzewania t a= 3 h .W systemie ładowania zasobników c.w.u.z zewnętrznym wymiennikiem ciepła, należyzastosować współczynnik korekcyjnyprzenoszonej mocy, x = 1.Q eff=Q eff=Q Spt a· x151 kWh3 h · 0,85= 50,3 kWhWyniki częściowe (wariant B):Pojemność cieplna zasobnika c.w.u. Q Sp= 151 kWhPojemność zasobnika V Sp= 3000 lEfektywna moc przyłączona Q eff= 50,3 kWCzas podgrzewu ta = 3 hWartości strumienia przepływu wody grzewczej V H, straty ciśnienia Δp Horaz temperatury na powrocie ϑ R, uzyskuje się dla poszczególnegotypu wymiennika ciepła, dla odpowiedniej różnicy temperatur po stronie wody użytkowej: 10/60°C ( ⇒ strona 128).64Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

Wymiarowanie podgrzewaczyWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejOpracowanie (Wariant C)➡ Ponieważ w wariancie C w odróżnieniuod wariantu B (⇒ strona 64), tworzony jesttylko 50 % zapas zapotrzebowanej c.w.u.,przewidziano zasobnik Logalux LF1500,o pojemności 1500 l .Pojemność cieplna zasobnika c.w.u.Na podstawie wzoru 148/2 określa siępojemność cieplną , dla „przepołowionej”pojemności zasobnika. W systemie ładowaniazasobników c.w.u. przyjmuje sięsprawność zasobnika η SP= 1.Q Sp= V Sp· (ϑ Sp- ϑ KW) · η Sp· ckWhQ SP= 1500 l · 50 K · 1 ·860 · (l ·K)Q Sp= 87,2 kWhNa podstawie wielkości różnicy pomiędzycałkowitym zapotrzebowaniem c.w.u.(⇒ strona 62, ), a pojemnością cieplną zasobnika, dobierany jest wymiennik ciepła:Q reszt.= 151 kWh - 87 kWhQ reszt.= 64 kWhEfektywna moc przyłączonaŁączny czas używania pryszniców, wynosi30 minut (⇒ strona 62). W tym czasie, musipracować wymiennik ciepła. Ponieważ podawanemoce wymienników odnoszą się dojednej godziny, musi nastąpić przeliczenie:Q reszt.Q WT=t=eff64 kWh0,5 hPonieważ w systemie ładowania zasobnikówmożliwe jest przenoszenie ciepła zestałą mocą, odpowiednio:Q WT= 128 kWPrzy pomocy wartości efektywnej mocywymiennika ciepła, można określić rzeczywistyczas podgrzewu , przez przekształceniewzoru 60/2:Q SP87 kWht a=Q=WT128 kWt a= 0,68 h = 40 minWyniki częściowe (wariant C):Wariant C wymaga, przy wyznaczonej całkowitej pojemności cieplnej zasobnika Q Sp= 151 kWh, jedynie resztowego zapotrzebowaniaQ reszt= 64 kWh, dla doboru wymiennika ciepła przy tworzeniu 50% zapasu zapotrzebowania ciepłej wodyPojemność zasobnika V Sp= 1500 l, przy tworzeniu 50 % zapasu zapotrzebowania ciepłej wodyEfektywna moc przyłączona Q eff= 128 kWCzas podgrzewu t a= 40 minWartości strumienia przepływu wody grzewczej V H, straty ciśnienia Δp Horaz temperatury na powrocie ϑ R, uzyskuje się dla poszczególnegotypu wymiennika ciepła, dla odpowiedniej różnicy temperatur po stronie wody użytkowej:10/60°C (⇒ strona 128).Wynik zadania:Porównanie kosztów instalacji tych trzech wariantów rozwiązań wykazuje, że wariant C jest najkorzystniejszym w zakresie kosztów.Założeniem do zrealizowania jest regulacja automatyczna, która spowoduje szybkie podgrzewanie wymiennika ciepła, natychmiastpo rozpoczęciu poboru c.w.u. Można to optymalizować przez głębokie usytuowanie załączającego czujnika temperatury.Ponadto, źródło ciepła musi natychmiast podawać do dyspozycji wystarczającą temperaturę i moc. Ponieważ szczególnie płytowewymienniki ciepła są wrażliwe na zakamienianie się przy twardej wodzie, należy zwracać uwagę na jakość wody.Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 65

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejWymiarowanie podgrzewaczy3.4.5 Przykład podgrzewacza zasilanego parą wodnąZadanie➡ Na przykładzie zakładu przemysłowego o wysokim zapotrzebowaniu ciepłej wody w stosunkowo krótkim czasie, będzie przedstawionydobór podgrzewacza zasilanego parą wodną, przy pełnym przygotowaniu zapasu zapotrzebowanej c.w.u.Dane:• wymagana ciepła woda w ilości ok. 2,1 m 3 w przeciągu 20 minut• temperatura poboru ciepłej wody 60°C, przy temperaturze wody zimnej ϑ KW= 10°C• medium grzewcze: para o nadciśnieniu 2,0 bar• wymagany czas podgrzewu: t a= 1 h• pełne przygotowanie zapasu zapotrzebowanej c.w.u.Do ustalenia:Typ oraz wielkość podgrzewacza pojemnościowego c.w.u.Wartość zadana temperatury c.w.u. w podgrzewaczuOpracowanie➡ Ze względu na duży pobór c.w.u. w stosunkowokrótkim czasie, całkowita ilośćpobieranej wody będzie podgrzana wcześniej(stworzenie zapasu).Dobrano podgrzewacz pojemnościowyc.w.u. Logalux LTD2000 . Ponieważ niejest możliwe 100 % podgrzanie wody dożądanej temperatury, musi być uwzględnionyobjętościowy współczynnik korekcyjny„y”, wg tabeli 57/2. Dla wybranegopodgrzewacza: y = 0,9. Użyteczna pojemnośćpodgrzewacza redukuje się przezto do V Sp= 1800 l.Aby jednak możliwe było zastosowanie tejwielkości podgrzewacza, należy nastawićwyższą temperaturę wody w podgrzewaczu.W celu ustalenia zadanej temperaturyc.w.u. w podgrzewaczu potrzebne jestobliczenie wymaganej ilości ciepła wgwzoru 163/2, dla pobrania 2100 litrów ciepłejwody:Q Sp= V Sp · (ϑ Sp– ϑ KW ) · cQ Sp=2100 l · (60 – 10) K · kWh860 l · KQ Sp= 122 kWhTemperaturę wody tworzącej zapas, obliczasię teraz w oparciu o wzór 148/2, z pojemnościcieplnej podgrzewacza :Q∆ϑ = ϑ Sp– ϑ KW=V · cQϑ Sp= + ϑV · c KW122 kWh · 860 l · Kϑ Sp=+10 °C1800 l · kWhϑ Sp= 68 °CAby przygotować całkowity zapas zapotrzebowanejciepłej wody, zadana temperaturac.w.u. w podgrzewaczu musi byćnastawiona na wartość 68 °C .➡ Uwaga: niebezpieczeństwo oparzenia się!Koniecznie należy przewidzieć zawór mieszającyciepłej wody.Moc trwała c.w.u. (⇒ 66/1, ) dobranegopodgrzewacza pojemnościowego c.w.u.Logalux LTD2000, przy temperaturzec.w.u. w podgrzewaczu 68 °C jest położonawprawdzie nieco poniżej 419 kW, alemimo to znacznie powyżej koniecznych122 kW . Pozwala to łatwo spełnić wymaganie,aby czas podgrzewu wynosił co najwyżejjedną godzinę.Pojemnościowypodgrzewacz wodyLogaluxLTD1500LTD2000Temperaturac.w.u.Moc trwała ciepłej wody użytkowej w kW 1) oraz wymagane średnice znamionoweprzewodów kondensatu, przy nadciśnieniu pary wodnej, wynoszącym°C 0,1 bar 0,3 bar 0,5 bar 1,0 bar 2,0 bar 3,0 bar 4,0 bar 5,0 bar 2)4560456012212216316315715720920918618624424424424432632634931446541941938455851248845465160555852374469866/1 Wyciąg z tabeli „Moc trwała c.w.u. Logalux LTD w powiązaniu z pływakowymi oddzielaczami kondensatu”;przykład wyróżniono kolorem niebieskim (pełna tabela ⇒109/1)Wymagane średnice odprowadzenia kondensatu DN15 DN20 DN251)Wszystkie wielkości mocy uzyskuje się jedynie przy ograniczonej prędkości przepływu strumienia pary w króćcach przyłączeniowychwymiennika ciepła z rur gładkich oraz przy swobodnym odpływu kondensatu, bez zatorów66Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

Wymiarowanie podgrzewaczyWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejWynik zadania:Podgrzewacz pojemnościowy c.w.u. Logalux LTD2000, o pojemności 2000 litrówZadana temperatura c.w.u. w podgrzewaczu ϑ Sp= 68 °CUwaga: Niebezpieczeństwo oparzenia się!Koniecznie należy przewidzieć zawór mieszający ciepłej wody (⇒ 67/2) !Pojemność podgrzewacza c.w.u. wynosząca 2000 litrów jest wystarczająca, ponieważ zadana wartość temperatury ciepłej wodyw podgrzewaczu jest wyższa niż temperatura wody pobieranej. W przypadku, gdy nie jest dozwolone przekroczenie zadanej temperaturyc.w.u. w podgrzewaczu = 60 °C, należy dobrać większy podgrzewacz lub kilka mniejszych, aby w ten sposób umożliwićefektywne stworzenie zapasu c.w.u., w ilości co najmniej 2,1 m3.➡ Przy tworzeniu większych zapasów ciepłej wody należy zwrócić uwagę, aby w celu podgrzania całej pojemności podgrzewacza,przewidzieć przewód spinający (bypass) rurociąg wyjściowy c.w.u. z podgrzewacza, z rurociągiem doprowadzającym wodę zimną(⇒ 67/2).EZAWLogamaticSPZ 1022EKAKO – odpływ kondensatuAW – wyjście ciepłej wodyED – dopływ paryEK – dopływ wody zimnejEZ – wejście cyrkulacji1 – zawór regulacyjny2 – zawór odcinający3 – zawór zwrotny4 – pompa bypassowa5 – czujnik temperatury dla układu regulacji bypassu6 – termostatyczny zawór mieszający ciepłej wodyAKO1 2 3 4256ED(dalsze elementy armatury ⇒ 117/1)67/2 Połączenia hydrauliczne podgrzewacza pojemnościowego c.w.u. Logalux LTD2000 z zaworem mieszającym ciepłej wody(oznaczonym kolorem niebieskim) dla ochrony przed oparzeniem, a także z urządzeniem regulacyjnym Logamatic SPZ 1022oraz z przewodem spinającym (bypassowym - oznaczonym kolorem niebieskim) w celu podgrzania całej pojemności podgrzewacza,przy tworzeniu dużych zapasów ciepłej wody.; należy zapewnić swobodny odpływ kondensatu ! (wzór ⇒ 117/1)Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 67

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejWymiarowanie podgrzewaczy3.4.6 Zapotrzebowanie szczytowe przy krótkim czasie podgrzewu (do 2 godzin)Przypadek zastosowaniaPod pojęciem zapotrzebowania szczytowegorozumie się pobór dużej ilości ciepłejwody, w bardzo krótkim czasie.Jeżeli w pewnych odstępach czasu przewidzianejest wystąpienie kilku rozbiorówszczytowych w ciągu dnia, czas podgrzewupomiędzy nimi może być relatywniekrótki. Pomimo pewnych odrębności, obowiązująte same założenia, jak dla zapotrzebowaniaszczytowego z długim czasempodgrzewu.➡ Przy doborze wielkości podgrzewacza,należy podjąć decyzję o wyborze pomiędzydwoma spotykanymi wariantami: systemempodgrzewaczy pojemnościowych,a systemem ładowania zasobników.Rozstrzygnięcie o wyborze systemu podgrzewuWariant systemu podgrzewaczy pojemnościowychW systemie podgrzewaczy pojemnościowych,w czasie poboru c.w.u. nie możnauwzględniać częściowej mocy trwałej,a to oznacza, że cała potrzebna ilość ciepłejwody musi być przygotowana wcześniej,jako zapas (⇒ także strona 58).Wariant systemu ładowania zasobnikówciepłej wodyW systemie ładowania zasobników ciepłejwody, jeżeli jest do dyspozycji odpowiedniamoc przyłączona, część wymaganegozapotrzebowania ciepłej wody jest dostarczanaprzez zewnętrzny wymiennik ciepła(⇒ także strona 58).3.4.7 Procedury obliczeniowe dla krótkiego czasu podgrzewuProcedury obliczeniowe objaśniają postępowaniekrok po kroku, w obu wariantach:systemie podgrzewaczy pojemnościowychoraz systemie ładowania zasobnikówc.w.u.➡ Porównanie obu wariantów, wskazujeelementy wspólne oraz różnice w obliczeniach.Określenie wielkości zużycia, względnie zapotrzebowaniaSystem podgrzewaczy pojemnościowychoraz system ładowania zasobników (jednakowow obu wariantach)Średnie typowe zużycie ciepłej wody najeden pobór, oblicza się analogicznie dozapotrzebowania szczytowego z długimczasem podgrzewu, wg wzoru 59/1:q m= V · t · c · ∆ϑWielkości obliczeniowe ⇒ 59/1Sumę wszystkich pojedynczych odbiorówustala się według:• pomiarów na instalacji (w przypadkachistniejących instalacji)• szacunków przeprowadzonych przy pomocyśrednich wartości statystycznychzawartych w tabelach lub wartości uzyskanychz doświadczeń• obliczenia wielkości średniego jednostkowegozużycia, w czasie jednego poboru.68Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

Wymiarowanie podgrzewaczyWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejObliczanie pojemności cieplnej podgrzewaczy / zasobników c.w.u.System podgrzewaczy pojemnościowychoraz system ładowania zasobników (jednakowow obu wariantach)Pojemność cieplna podgrzewacza/zasobnikac.w.u. wynika z ekstrapolacji średniegotypowego zużycia c.w.u. w czasiejednego poboru, na całkowite zużyciec.w.u., według wzoru 59/2:Q Sp= q m · nWielkości obliczeniowe ⇒ 59/2➡ Przy tworzeniu 100 % zapasu zapotrzebowanejc.w.u., pojemność cieplnapodgrzewacza/zasobnika jest równa całkowitemuzużyciu, wzgl. całkowitemu zapotrzebowaniuc.w.u.Obliczenie pojemności podgrzewaczy / zasobników c.w.u.Wariant systemu podgrzewaczy pojemnościowych➡ W systemie podgrzewaczy pojemnościowychnależy uwzględnić, że nie jestmożliwe podgrzanie całej pojemności podgrzewaczado żądanej wartości temperatury.Niezbędną pojemność podgrzewaczamożna obliczyć za pomocą objętościowegowspółczynnika korekcyjnego „y”,dotyczącego stopnia wykorzystania podgrzewacza(⇒ strona 57), wg wzoru 59/3:V Sp=Q Spy · ∆ϑ WW · cWielkości przeliczeniowe ⇒ 59/3➡ Przy tworzeniu 100 % zapasu wymaganejilości ciepłej wody, obliczona pojemnośćpodgrzewacza odpowiada szukanejwielkości podgrzewacza.Wariant systemu ładowania zasobnikówciepłej wodyW tym wariancie, pojemność zasobnikaoblicza się wg wzoru 59/4:V Sp=Q Sp∆ϑ WW · cWielkości obliczeniowe ⇒ 59/4➡ Przy tworzeniu 100 % zapasu wymaganejilości ciepłej wody, obliczona pojemnośćzasobnika odpowiada szukanejwielkości zasobnika.Obliczanie efektywnej mocy przyłączonejWariant systemu podgrzewaczy pojemnościowychObliczenie efektywnej mocy przyłączonejw systemie podgrzewaczy pojemnościowych,odnosi się do wzoru 60/1:Q eff=Q teor.x=Q Spt a · x➡ Proces podgrzewu w systemie podgrzewaczypojemnościowych, różni się zasadniczood systemu ładowania zasobników.Przy czasach podgrzewu krótszych niżdwie godziny, należy uwzględnić współczynnikkorekcyjny przenoszonej mocy „x”(⇒ strona 57).Wielkości obliczeniowe ⇒ 60/1Wariant systemu ładowania zasobnikówW systemie ładowania, efektywna mocQ SpQprzyłączona jest równa teoretycznej mocy eff= Q teor.=t aprzyłączonej i uzyskuje się ją ze wzoru60/2: Wielkości obliczeniowe ⇒ 60/2Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 69

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejWymiarowanie podgrzewaczyDobór podgrzewacza pojemnościowego lub wymiennika ciepłaWariant systemu podgrzewaczy pojemnościowychPodgrzewacz pojemnościowy c.w.u. jestdobierany odpowiednio do powyżej określonejpojemności i odpowiedniej mocytrwałej, w wykonaniu leżącym lub stojącym,przy uwzględnieniu efektywnej mocyprzyłączonej Q efforaz odpowiednich temperatur.➡ W wariancie systemu podgrzewaczypojemnościowych nie można uwzględnić,w odróżnieniu od wariantu systemu ładowaniazasobników, częściowej mocytrwałej podczas poboru c.w.u., ponieważzwykle źródło ciepła załączane jest dopierowówczas, kiedy pobrane jest okołopołowy ilości zmagazynowanego ciepła.Do chwili załączenia kotła grzewczego,minęła już połowa czasu poboru c.w.u.W najbardziej niekorzystnym przypadkumoże się zdarzyć, że kocioł grzewczyw momencie załączenia, jest wychłodzonyaż do temperatury otoczenia. Podczasfazy nagrzewania się kotła, z podgrzewaczanadal będzie pobierana ciepławoda. Oznacza to, że aż do czasu gdytemperatura wody w kotle będzie dostateczniewysoka aby oddawać ciepło dowody użytkowej, duża część pojemnościpodgrzewacza powyżej wymiennika ciepłaz rur gładkich, będzie również zimna.W krótkim czasie pozostałym do końcapoboru c.w., kocioł grzewczy nie jestw stanie podgrzać wody użytkowej do zadanejtemperatury.Wariant systemu ładowania zasobnikówNależy rozróżnić dwie możliwości:• Całkowita pojemność zasobnika tworzyzapas c.w.u.Zasobnik jest dobierany odpowiedniodo określonej pojemności, w wykonaniuleżącym lub stojącym. Wymiennikciepła dobiera się odpowiednio do obliczonejefektywnej mocy przyłączonej,przy uwzględnieniu odpowiednich temperatur.• Tylko część zapotrzebowania c.w.u.przygotowana jako zapas.Zależnie od wielkości będącej do dyspozycjiefektywnej mocy przyłączonej, obliczonapojemność zasobnika może byćzredukowana. Różnica musi potem byćwyrównana przez wymiennik ciepła.➡ Efektywna moc przyłączona Q effwymiennikaciepła, musi być odniesiona dorzeczywistego czasu poboru c.w. Jeżelizałączenie pracy wymiennika ciepła orazźródła ciepła następuje natychmiast porozpoczęciu poboru ciepłej wody, uzyskujesię mniejszy wymiennik ciepła.Ustalanie parametrów do doboru pompSystem podgrzewaczy pojemnościowychoraz system ładowania zasobników (jednakowow obu wariantach)Z wykresu mocy trwałej określonegopodgrzewacza pojemnościowego c.w.u.(⇒ rozdział 4), dla systemu podgrzewaczypojemnościowych można ustalić różnicętemperatur po stronie wody grzewczej,a strumień objętościowy przepływu wodygrzewczej obliczyć wg wzoru 61/1:V H=Q eff∆ϑ H · cWielkości obliczeniowe ⇒ 61/1W systemie ładowania zasobników c.w.u.,strumień przepływu wody grzewczej obliczasię przy uwzględnieniu efektywnejmocy przyłączonej oraz temperatur postronie czynnika grzewczego.70Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

Wymiarowanie podgrzewaczyWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejUstalanie straty ciśnienia po stronie wody grzewczej (do doboru pomp)Wariant systemu podgrzewaczy pojemnościowychStratę ciśnienia w wymienniku ciepła z rurgładkich (wężownicy) przy uprzednio obliczonymstrumieniu przepływu wody grzewczejV H, można uzyskać z wykresu stratciśnienia, przeznaczonego dla wybranegopodgrzewacza pojemnościowego c.w.u.marki Buderus (⇒ rozdział 4). Przy doborzepompy, należy uwzględnić również pozostałestraty ciśnienia w instalacji.Wariant systemu ładowania zasobnikówciepłej wodyStratę ciśnienia w wymienniku ciepła przyuprzednio obliczonym strumieniu przepływuwody grzewczej V H, można uzyskać wgdanych producenta wymiennika. Przy doborzepompy obiegu pierwotnego należyuwzględnić również pozostałe straty ciśnieniaw instalacji.Ustalenie straty ciśnienia po stronie c.w.u. (dobór pompy w obiegu wtórnym)Wariant systemu podgrzewaczy pojemnościowych➡ Nie występuje !Wariant systemu ładowania zasobnikówc.w.u.Ilość pobranej ciepłej wody podgrzanej wwymienniku ciepła, oblicza się ze wzoru61/2:V WW=Q eff∆ϑ WW · cStratę ciśnienia w wymienniku ciepła postronie ciepłej wody użytkowej, przy wielkościstrumienia przepływu V WW, możnauzyskać na podstawie danych producentawymiennika. Przy doborze pompy w obieguwtórnym, należy uwzględnić równieżpozostałe straty ciśnienia w instalacji.Wielkości obliczeniowe (⇒ 61/1):Podgrzewanie wody użytkowej parą wodną lub ze zdalaczynnej sieci ciepłowniczejSystem podgrzewaczy pojemnościowychoraz system ładowania zasobników (jednakowow obu wariantach)Przy podgrzewaniu wody parą wodną, należyuwzględnić wielkość mocy trwałej dladanego nadciśnienia pary.W przypadkach podgrzewania wody ciepłemze zdalaczynnych sieci ciepłowniczych,należy uwzględnić odpowiednietemperatury w trybie pracy letniej, orazkażdorazowo maksymalną wartość dopuszczalnegospadku ciśnienia.Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 71

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejWymiarowanie podgrzewaczy3.4.7 Przykład obiektu sportowegoZadanie➡ Przykład obiektu sportowego obrazuje typowy przypadek doboru podgrzewacza pojemnościowego c.w.u. dla szczytowego rozbioruciepłej wody, przy krótkim czasie podgrzewu wody. Czas podgrzewania wody nie powinien być dłuższy niż regulaminowy czas trwaniameczu piłkarskiego. Zasady projektowania oraz budowy hal sportowych, reguluje (w Niemczech) norma DIN 18032-1.Dane:• instalacja natryskowa z ilością 2 x 10 natrysków• przewidywana moc cieplna kotła grzewczego Q eff= 45 kW• utworzenie zapasu całkowitego zapotrzebowania ciepłej wody• temperatura c.w.u. w podgrzewaczu: ϑ Sp= 60°C• temperatura zasilania wody grzewczej ϑ V= 70°C• podgrzewacz pojemnościowy stojący, ze względu na warunki zabudowyNależy uwzględnić co najmniej 28 osób:• 2 drużyny piłkarskie• 3 graczy rezerwowych• 3 sędziów (główny i 2 liniowych)Do ustalenia:średnie jednostkowe zużycie wody, na jedno mycie pod prysznicem q mw kWhpojemność podgrzewacza V Spw ltyp i wielkość podgrzewaczateoretyczna moc przyłączona Q teor.w kWczas podgrzewu t aw [h]strumień przepływu wody grzewczej V Hw l/htemperatura na powrocie ϑ Rw °Cstrata ciśnienia Δp Hw mbar, po stronie wody grzewczej➡ Przy zastosowaniu programu doborowego DIWA, należy wybrać kategorię: „zapotrzebowanie cykliczne”.OpracowanieJednostkowe zapotrzebowanie energiicieplnejW celu zaopatrzenia hali sportowej, zalecasię temperaturę c.w.u. 40°C, przy jej jednostkowympoborze w ilości 8 litrów naminutę. Wskaźniki zapotrzebowania ilościenergii cieplnej można znaleźć w rozdziale5 „Pomocy w doborze”. Według tabeli142/1, przy czasie kąpieli pod natryskiemwynoszącym 6 minut, zapotrzebowanieenergii cieplnej wynosi 1675 Wh, dla jednejosoby oraz jednej kąpieli (przykład ⇒72/1, ).Pojemność cieplna podgrzewacza pojemnościowegoc.w.u.Na podstawie średniego jednostkowegozużycia , można ustalić całkowite zapotrzebowanieenergii cieplnej (przy 100 %zapasie, równym pojemności cieplnej podgrzewacza)dla 28 odbiorców (osób), wgwzoru 59/2:Q Sp=Q Sp=28 · 1,675 kWh46,9 kWhWielkośćjednostkowegopoboru c.w.u.Temperatura c.w.una wyjściuŚrednie zapotrzebowanie energii cieplnej na jedną kąpiel pod natryskiem,przy czasie kąpieli wynoszącym:4 min. 5 min. 6 min. 7 min. 10 min.l/min. °C Wh Wh Wh Wh Wh8103540453540459301155130511651395163011651395163014551745203513951675195572/1 Wyciąg z tabeli „Średnie zapotrzebowanie energii cieplnej na jedną kąpiel pod natryskiem, przy zróżnicowanych czasachtrwania kąpieli oraz warunków poboru c.w.”; przykład wyróżniono kolorem niebieskim (pełna tabela ⇒ 142/1)17452095244016301955228020352440285023252790325529103490407072Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

Wymiarowanie podgrzewaczyWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejPojemnościowy podgrzewacz wody LogaluxTyp oraz wielkość podgrzewacza c.w.u.Doboru typu podgrzewacza można dokonaćprzy pomocy tabel „Wielkości mocytrwałej c.w.u.”(⇒ rozdział 4). Na podstawieobliczonej pojemności cieplnej podgrzewacza, dobrano typ podgrzewacza pojemnościowegoc.w.u. Logalux SU400 doSU1000. Wymaganą pojemność podgrzewacza, oblicza się przez przekształceniewzoru 148/2.Podgrzanie 100% całkowitej pojemnościpodgrzewacza do żądanej temperatury,Objętościowy współcz. korekcyjny „y”nie jest możliwe. W tych warunkach, należywprowadzić do obliczeń objętościowywspółczynnik korekcyjny „y”, wg tabeli137/ 1 (przykład ⇒ 73/1).SU (stojący) 0,94STLT (leżący) 0,96LT > 400 (leżący) 0,9073/1 Objętościowy współczynnik korekcyjny „y” dla czasu poboru od 15 do 20 minut;przy krótszych czasach poboru, współczynnik należy zmniejszyć o 0,05;przykład wyróżniono kolorem niebieskim (wzór ⇒ 137/1)Według tabeli 137/1 dla podgrzewaczypojemnościowych c.w.u. Logalux SU, objętościowywspółczynnik korekcyjny mawartość: y = 0,94 (⇒ 73/1). Przy czasie poboruponiżej 15 minut, wartość tę należyzredukować o 0,05:y= 0,94 – 0,05 =0,89Z tą wartością, przez przekształcenie podstawowegowzoru 148/2, uzyskuje się:46,9 · kWhV Sp=(60 –10) K · 0,89 · 860 · l · KkWhV Sp= 906 lWłaściwym podgrzewaczem pojemnościowymc.w.u. jest zatem Logalux SU1000,o pojemności 1000 litrów .Moc cieplna przenoszona przez wymiennikciepłaMoc cieplna przenoszona przez wymiennikciepła (wężownicę) podgrzewaczapojemnościowego c.w.u., obniża się zewzrostem temperatury c.w.u. w podgrzewaczu(⇒ strona 56). Aby możliwe byłoprzenoszenie wystarczającej mocy, koniecznejest podwyższenie teoretycznejmocy przenoszenia. Będzie to uwzględnione,dzięki współczynnikowi korekcyjnemuprzenoszenia mocy „x”, uzyskanemu z wykresu137/2 (przykład ⇒73/2).1,00Współczynnik korekcyjny podnoszenia „x”0,90a b c d0,850,800,700,5 1 1,5Czas podgrzewu t a [h]2Opis :a – temperatura na powrocie wody grzewczej; wyższa niż temperaturac.w.u. w podgrzewaczu wynosząca np. 60°C, przy mocy trwałejodniesionej do temperatur po stronie ciepłej wody 10/60°Cb – jak „a”, jednakże odniesiona do temperatur 10/45°Cc – temperatura na powrocie wody grzewczej; niższa niż temperaturac.w.u. w podgrzewaczu wynosząca np. 60°C, przy mocy trwałejodniesionej do temperatur po stronie ciepłej wody 10/60°Cd – jak „c”, jednakże moc trwała odniesiona do temperatur 10/45°C77/ 2 Współczynnik korekcyjny przenoszenia mocy „x”; przykład wyróżniono kolorem niebieskim (wzór ⇒ 137/ 2)Szacunkowy, efektywny czas podgrzewuwynosi jedną godzinę. Z krzywej „c”uzyskuje się wartość współczynnika korekcyjnegoprzenoszonej mocy: x = 0,85(⇒ 73/2). Teoretyczną wartość przenoszonejmocy można obliczyć, przez przekształceniewzoru podstawowego 148/8:Q teor.=Q teor=Q eff· x = 45 kW · 0,8538,25 kWMateriały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 73

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejWymiarowanie podgrzewaczyCzas podgrzewu c.w.u.Ze wzoru podstawowego 148/7 możliwejest określenie czasu podgrzewu t a, dlazredukowanej teoretycznej mocy przyłączonejQ teor.:t a=t a=Q Sp46,9 kWHQ=teor. 38,25 kWQ SpQ= 1,23 h = 74 min.teor.Parametry do doboru pompDo obliczenia wielkości strumienia przepływuwody grzewczej , z wykresu mocytrwałej podgrzewacza pojemnościowegoc.w.u. Logalux SU1000 (⇒ 98/2), możnaodczytać różnicę temperatur po stroniewody grzewczej Δϑ H= 28 K (przykład⇒ 74/1), przy zadanej mocy cieplnej kotłagrzewczego Qeff = 45 kW, temperaturzena zasilaniu czynnika grzewczego ϑ V= 70 °Coraz temperaturze c.w.u. w podgrzewaczuϑ Sp= 60°C.➡ Jeżeli wielkości strumienia przepływuwody grzewczej oraz spadku ciśnieniapo stronie wody grzewczej nie mogąbyć odczytane z wykresu mocy trwałej,można wrysować dodatkową linię strat ciśnienia(przykład ⇒ 45/2). Ponieważ przezinterpolację uzyskuje się jedynie wartościprzybliżone, zalecaną alternatywą jestobliczenie wielkości strumienia przepływuwody grzewczejstronie 70., odpowiednio jak naZnając wartość różnicy temperatur po stroniewody grzewczej można obliczyć wielkośćstrumienia przepływu wody grzewczejna podstawie wzoru 65/1:V H=Q eff∆ϑ H · c45 kW · 860 l · KV H=28 K · kWhV H= 1382 l/hTemperaturę na powrocie można obliczyć,jako różnicę pomiędzy zadaną temperaturązasilania wody grzewczej, a różnicątemperatur po stronie wody grzewczej :ϑ R= ϑ V– ∆ϑ = 42 °CH∆p H/ mbar—— –—————V H / m 3 /h500—–4,5400—–4,0350—–3,8300—–3,5Q D [kW ]150100200—–2,9ϑ WW 10/… ˚C9045Moc trwała100ϑ V / ˚C8045606045100—–2,070604550—–1,445506055604525—–1,04500 10 20 28 40Różnica temperatur po stronie∆ϑwody grzewczejH [K]5074/1 Moc trwała c.w.u. Logalux SU1000;przykład wyróżniono kolorem niebieskim (wzór ⇒ 98/2)74Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

Wymiarowanie podgrzewaczyWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejStrata ciśnienia po stronie wody grzewczejNa podstawie obliczonego objętościowegostrumienia przepływu wody grzewczejz wykresu strat ciśnienia dla podgrzewaczypojemnościowych c.w.u. LogaluxSU400 do SU1000 (⇒ 96/2), można odczytaćwysokość strat ciśnienia po stroniewody grzewczej , dla podgrzewaczapojemnościowego Logalux SU1000 (przykład⇒75/1).300200∆p H [m bar ]Strata ciśnienia po stronie wody grzewczej100655040302010SU 1000750 500 400ST 300 200 15050,3 0,4 0,5 0,6 0,7 0,8 0,9 1 1,4 2 3Strumień przepływu wody grzewczej V H [m 3 /h]75/1 Strata ciśnienia po stronie wody grzewczej Logalux SU400 do SU1000;przykład wyróżniono kolorem niebieskim (wzór⇒ 96/ 2)Wynik zadania:Jednostkowe zużycie c.w.u. podczas jednej kąpieli pod natryskiem q m= 1,675 kWhPojemność cieplna podgrzewacza Q Sp= 46,9 kWhTyp oraz wielkość podgrzewacza: Logalux SU1000, o 1000 litrówTeoretyczna moc przyłączona Q teor.= 38,25 kWCzas podgrzewu t a= 74 minStrumień przepływu wody grzewczej V H= 1382 l/hTemperatura na powrocie wody grzewczej ϑ R= 42°CStrata ciśnienia po stronie wody grzewczej Δp H= 65 mbarMateriały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 75

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejWymiarowanie podgrzewaczy3.5 Dobór podgrzewacza przy pomocy wykresu zapotrzebowania ciepła3.5.1 Metoda linii sumarycznychWykres zapotrzebowania ciepła umożliwiagraficzne przedstawienie zapotrzebowaniaenergii na podgrzewanie wodyużytkowej, przede wszystkim przy kompleksowychprofilach zapotrzebowania.Konstrukcja wykresu zapotrzebowaniaciepła może być także określona, jako metodalinii sumarycznych.➡ Ze względu na możliwe niedokładnościprzy konstruowaniu wykresu zapotrzebowaniaciepła, przy zastosowaniu metody liniisumarycznych zalecany jest koniecznieprogram obliczeniowy DIWA (⇒ 28/1).Zapotrzebowanie energii do podgrzewania wody użytkowejMoc podgrzewu c.w.u. oraz pojemnośćcieplna podgrzewaczaZałożono, że wanna kąpielowa będzie napełnionaciepłą wodą o temperaturze 40°C,w ilości 150 litrów, w przeciągu 10 minut.Na podstawie wzoru 148/3, wypełnieniewanny ma pojemność cieplną:Jeżeli na potrzeby podgrzewania wodyużytkowej jest do dyspozycji przykładowomoc grzewcza Q H= 14 kW, to na podstawiewzoru 148/1, możliwa do przeniesieniaw ciągu 10 minut ilość energii cieplnej,wynosi:Deficyt zapotrzebowania energii cieplnejna końcu cyklu poboru wody, może pokryćpodgrzewacz o pojemności cieplnej Q Sp≥2,9 kWh.Q NB=Q NB=Q NB=m NB· ∆ϑ WW· c150 l · (40 – 10) K · kWh860 l · K5,2 kWhQ H=Q H=Q H=Q H· t14 kW · 10 min · h60 min.2,3 kWhPrzedstawienie graficzne na wykresie zapotrzebowaniaciepłaWykres 76/1 jest już zastosowaniem wykresuzapotrzebowania ciepła. Wychodzącz pojemności cieplnej Q NBwodywypełniającej wannę oraz czasu jej napełniania=10 minut, w wyniku uzyskuje siępunkt zapotrzebowania dla wanny kąpielowej.Nachylenie linii zapotrzebowaniałączącej punkt zerowy wykresu z punktem, odpowiada wymaganej wielkości mocypodgrzewu, wg przekształconego wzorupodstawowego 148/1:Q NB=5,2 kWh· 60 min.10 min · hQ NB= 31,2 kW6Q [kWh]Ilość energii cieplnej5,243Q NB2,3Q H10Q NB = 31,2 kWQ H = 1 4 kWQ SpOpis :Q H– teoretyczna moc cieplna źródła ciepła,na potrzeby podgrzewu wody użytkowejQ H– ilość energii cieplnej (pojemność cieplna)dostarczona do podgrzewu wody użytkowejQ NB– moc cieplna wymagana do napełnienia wanny kąpielowejQ NB– pojemność cieplna wody wypełniającej wannęQ Sp– teoretycznie wymagana pojemność cieplna podgrzewacza(deficyt zapotrzebowania)Dalsze wielkości obliczeniowe ⇒ strona 1490Czas t [min]1076/1 Napełnianie wanny kąpielowej z wykorzystaniem mocy trwałej oraz pojemności cieplnej podgrzewaczaAnalogicznie, nachylenie linii grzewczej pomiędzypunktem zerowym i punktem , odpowiadamocy podgrzewu Q H=14 kW. Ztego bezpośrednio wynika, że przy większejmocy linia grzewcza jest bardziej stroma,a tym samym teoretycznie wymagana pojemnośćcieplna podgrzewacza Q Sp(deficytzapotrzebowania) byłaby mniejsza.Przy mocy cieplnej = Q H= Q NB= 31,2 kW,nie byłby potrzebny zasobnik. Zazwyczaj,źródło ciepła nie jest w stanie przygotowaćw krótkim czasie mocy szczytowej, do podgrzewuna zasadzie przepływowej.76Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

Wymiarowanie podgrzewaczyWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejTeoretyczna pojemność cieplna podgrzewacza c.w.u.Odczytywanie teoretycznej wielkości pojemnościcieplnej podgrzewacza c.w.u.Na wykresie zapotrzebowania ciepła, należyprzesunąć równolegle linię grzewcząQ H= 14 kW tak, aby trafiła w punkt zapotrzebowania(⇒ 77/1). W punkcie przecięciaz osią rzędnych, można odczytaćteoretyczną pojemność cieplną podgrzewaczac.w.u. Q Sp= 2,9 kWh. Na podstawieteoretycznej pojemności cieplnej, możnaustalić odpowiednią pojemność podgrzewacza.Obliczenie pojemności podgrzewacza c.w.u.Przy mocy kotła grzewczego Q H= 14 kWoraz czasie napełniania wanny kąpielowej10 minut, byłaby przeniesiona pojemnośćcieplna Q H= 2,3 kWh, jako moctrwała (⇒ 76/1). Odpowiada jej ilość ciepłejwody o temperaturze 40°C, obliczonawg przekształconego wzoru podstawowego148/3:V WW=V WW=V WW=2,3 kWh · 860 l · K(40 – 10) K · kWh67 lQ WWJako różnicę do napełnienia wanny kąpielowejwodą w ilości 150 litrów o temperaturze40 °C, przy teoretycznej wymaganejtemperaturze w podgrzewaczu ϑ Sp= 40°C,uzyskuje się w wyniku pojemność podgrzewacza:V Sp= 150 l – 67 l = 83 l6Q [kWh]Ilość energii cieplnej5,2Q H 42,9Q NBQ S p2100..Q H = 14 kWQ ṄB = 31,2 kW.Czas t [min]Q H = 1 4 kW10Opis :– teoretyczna moc cieplna źródła ciepła,Hna potrzeby podgrzewu wody użytkowejQ H– ilość energii cieplnej (pojemność cieplna)dostarczona do podgrzewu wody użytkowej– moc cieplna wymagana do napełnienia wanny kąpielowejNBQ NB– pojemność cieplna wody wypełniającej wannęQ Sp– teoretycznie wymagana pojemność cieplna podgrzewacza(deficyt zapotrzebowania)Dalsze wielkości obliczeniowe ⇒ strona 14977/1 Określanie teoretycznej pojemności cieplnej podgrzewacza c.w.u. przy zadanej mocy cieplnejPraktyczne wpływyWysokość temperatury w podgrzewaczuPrzyjęta teoretyczna wartość temperaturyw podgrzewaczu 40 °C, praktyczniezapewne nie znajdzie zastosowania, ponieważnie można wykluczyć strat ciepła nadrodze do punktów poboru. Poza tym, przy(ϑ WW– ϑ KW ) · c V Sp=wyższej temperaturze wody w podgrzewaczu,wystarczyłby mniejszy podgrzewacz.Przyjmując ϑ Sp= 55°C, zgodnie z przekształconymwzorem podstawowym148/2, byłaby wymagana pojemność podgrzewacza:V Sp=V Sp=(ϑ WW– ϑ ) · c KW2,9 kWh · 860 l · K(55 – 10) K · kWh55 lQ SpObjętościowy współczynnik korekcyjny „y"Jest w zwyczaju, korygować wielkość podgrzewaczaprzy pomocy współczynnika„y”, który uwzględnia niepełne ładowaniecałej pojemności zbiornika (⇒ strona 57).Przy nowoczesnych podgrzewaczach onwłaściwie odpada, zwłaszcza, że praktyczniezastosowana pojemność podgrzewacza,w stosunku do wyliczonej wartości V Sp,zawsze musi być ukierunkowana na następną,dostępną w handlu wielkość podgrzewacza.Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 77

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejWymiarowanie podgrzewaczyPełna moc podgrzewu w systemie ładowaniazasobników c.w.u.Wykres zapotrzebowania ciepła 77/1 zakładaz góry, że pobór 83 litrów wody ze zbiornikaoraz podgrzewanie 67 litrów na drodzeprzepływowej przy pomocy Q H= 14 kW,odbywa się równocześnie.➡ Możnaby przyjąć z góry, że zasada podgrzewaniawody użytkowej, właściwieodpowiada systemowi ładowania zasobników.Zredukowana moc podgrzewu w systemiepodgrzewaczy pojemnościowychNa początku poboru ciepłej wody z w pełninaładowanego podgrzewacza, jego wymiennikciepła zanurzony jest w wodzieo wyrównanej temperaturze, i dlatego niemoże oddać swojej pełnej mocy (⇒ 78/2,pozycja A). Podczas opróżniania się podgrzewacza(pozycja B), moc cieplna wymiennikazwiększa się. Na końcu poboruc.w.u. (pozycja C), podgrzewacz ma wyrównanątemperaturę, przy∆ϑ Sp=Q HV Sp · cPrzenosząc tą sytuację na wykres zapotrzebowaniaciepła, można poznać deficytzapotrzebowania (-Q Sp), który musi byćwyrównany poprzez odpowiednie zwiększenieQ Sp. Na wykresie zapotrzebowaniaciepła należy przesunąć równolegle linięgrzewczą Q’ Htak, aby trafiła w punkt zapotrzebowania(⇒ 78/2). W punkcie przecięciaz osią rzędnych, można odczytaćwielkość skorygowanej pojemności cieplnejpodgrzewacza Q’ Sp.Zasada działania40 ˚CAW40 ˚CQ H = 14 kW40 ˚CEK10 ˚CV Sp = 8,3 l/minV WW = 6,7 l/minΣ V = 15 l/minSystem ladowania zasobników c.w.u.AWEKOpis oznaczeń (⇒ 78/1 oraz 78/2):AW – wypływ ciepłej wodyEK – dopływ wody zimnejV Sp– część poboru c.w.u. przez zasobnikV WW– część poboru c.w.u.(przez zewnętrzny wymiennik ciepła)∑V – całkowity pobór do napełnienia wannyQ H– teoretyczna moc cieplna źródła ciepła do podgrzewu c.w.u.Q’ H– rzeczywista moc cieplna źródła ciepła do podgrzewu c.w.u.Q NB– moc podgrzewu wymagana do napełnienia wanny kąpielowejQ NB– pojemność cieplna wypełnienia wanny kąpielowejQ Sp– teoretycznie wymagana pojemność cieplna podgrzewacza(deficyt zapotrzebowania)- Q Sp– dodatkowy deficyt zapotrzebowaniaQ’ Sp– minimalna pojemność cieplna podgrzewacza(deficyt zapotrzebowania)Dalsze wielkości obliczeniowe ⇒ strona 14978/1 Zasada działania systemu ładowania zasobników c.w.u.: pobór c.w.u. pokrywany z pojemności zasobnikaoraz przez moc trwałą wymiennika ciepłaABC6AWEKAWEKAWEKtQ [kWh]Ilość energii cieplnejQ NBQ S pQ‘ S p5,243,221Q H = 1 4 kWQ‘ H–Q SpQ NB = 31,2 kW00 5 10A B CCzas t [min]82/2 Zasada działania systemu podgrzewaczy pojemnościowych ciepłej wody: pobór oraz podgrzewanie ciepłej wodyw warunkach deficytu energii cieplnej odwzorowanego na diagramie zapotrzebowania ciepła78Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

Wymiarowanie podgrzewaczyWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejOpóźnienia (czasy martwe) w załączaniudo pracy systemu podgrzewaczy pojemnościowychSytuacja pogarsza się, jeżeli moc cieplnabędzie zażądana dopiero po pobraniuz podgrzewacza określonej ilości ciepłejwody, a źródło ciepła dopiero wówczaspoda wodę o temperaturze wymaganejdo ładowania. Czas opóźnień w załączaniuźródła ciepła, nazywany jest równieżczasem martwym. Wynika on z położeniaczujnika temperatury oraz stanu pracy systemupodgrzewaczy pojemnościowychc.w.u. Należy przy tym rozróżnić, pomiędzyczasem martwym t 1do momentu zareagowaniaczujnika temperatury ciepłej wodyFW w podgrzewaczu, a czasem martwymt 2, t j. chwili, kiedy źródło ciepła podałoczynnik grzewczy, o temperaturze ładowania(⇒ 79/1). Czasy martwe t 1i t 2mogą byćw sumie ewentualnie dłuższe, niż okres zapotrzebowaniaciepłej wody.AWOpist 155 ˚Ct 1 + t FW2t 2FKPS KRt 1 + t 2EKAW – wypływ ciepłej wodyEK – dopływ wody zimnejFK – czujnik temperatury w kotleFW – czujnik temperatury c.w.u.(w podgrzewaczu)KR – zawór zwrotnyPS – pompa ładująca podgrzewaczat 1– czas martwy podgrzewacza– czas martwy kotłat 279/1 Czasy martwe w systemie podgrzewaczy pojemnościowychPrzygotowanie pełnego zapasu c.w.u. nazapotrzebowanie szczytowe➡ Jeżeli wystąpią wszystkie opisane wywierającewpływ czynniki, konsekwencjątego jest przygotowanie całkowitego zapasuc.w.u. na zapotrzebowanie szczytowe.W przypadku wanny kąpielowej, przy temperaturzeciepłej wody w podgrzewaczu55°C, w oparciu o wzór podstawowy148/2, wymagana pojemność podgrzewaczawynosi:V Sp=V Sp=V Sp= 100 lQ Sp(ϑ WW– ϑ KW ) · c5,2 kWh · 860 · l · K(55 – 10) K · kWhMinimalnym wymaganiem jest, aby na początkupoboru szczytowego, do dyspozycjibył całkowicie naładowany podgrzewacz.W najbardziej niekorzystnym przypadku,podgrzewacz może być rozładowany prawiedo wysokości umiejscowienia czujnikatemperatury. Czas martwy t 1jest potemwprawdzie bardzo krótki, ale do dyspozycjijest także tylko około 50 % pojemnościcieplnej podgrzewacza (⇒ 80/1). To jestpodstawa, dla której w budynkach jednorodzinnychstandardowo stosowane są podgrzewacze,o pojemności do 200 litrów.➡ Podgrzewacz mógłby być mniejszyprzy tym samym komforcie dostawy ciepłejwody i można byłoby go zwymiarowaćz większą pewnością, gdyby „zarządca”podgrzewacza, t.j. technika regulacyjna,uwzględniała opisane czynniki wpływającena proces podgrzewu wody.Aby przygotować całkowity zapas ciepłejwody na krótkotrwały pobór szczytowy,należy przeanalizować kompleksowe profilezapotrzebowania w długich przedziałachczasowych, dla właściwego zakresuzastosowań wykresu zapotrzebowania ciepła.Należy także uwzględnić czas martwypodgrzewacza t 1(⇒ 80/1). Czas martwykotła t 2, w sezonie grzewczym najczęściejnie ma znaczenia, dzięki stałej gotowościpodania właściwej temperatury.Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 79

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejWymiarowanie podgrzewaczy3.5.2 Konstrukcja prostego wykresu zapotrzebowania ciepłaKrótkotrwałe szczytowe zapotrzebowaniec.w.u.Wychodząc z przypadku zapotrzebowaniaciepłej wody dla wanny kąpielowej (⇒ strona76) oraz konieczności przygotowaniapełnego zapasu, można rozwinąć wykreszapotrzebowania ciepła 80/1. Należy przytym przyjąć, że podgrzewacz po ok. 28 minutachod rozpoczęcia poboru , będzieponownie dysponował pełną pojemnościącieplną. Możliwe więc będzie, w tychprzedziałach czasowych, powtarzanie dowolnieczęsto, takich samych poborów.Wymagają one oczywiście każdorazowopełnej mocy cieplnej kotła.Z tego wynika wymaganie dla najczęstszychpraktycznych przypadków zastosowań,dla których nie jest przewidywanalinia grzewcza lecz linia zapotrzebowania,aby buforować krótkotrwałe szczytowe zapotrzebowaniaQ Sp.Możliwa do pobrania pojemność cieplnapodgrzewaczaAż do punktu czasowego A (⇒ 80/1) występujedodatnia pojemność cieplna podgrzewacza,przy czym nie jest możliweustalenie, czy on osiągnął także użytecznątemperaturę. Dopływająca od dołuwoda zimna, pobiera większość oddawanejmocy cieplnej i podgrzewa się przy tymw sposób „przepływowy”, stosownie do:∆ϑ WW=Q Hc · V SpWielkość poboru ciepłej wody (przepływ)z podgrzewacza V Spwynika z równaniaopisującego mieszania się wody:V Sp=V WWϑ Sp– ϑ WWϑ WW– ϑ KW+ 1Przy zadanej wielkości poboru ciepłej wodydo napełnienia wanny kąpielowej V WW= 15l/min., przy ϑ WW= 40 °C oraz przyjętej temperaturzec.w. w podgrzewaczu ϑ Sp= 55°C(⇒ strona 77), można obliczyć:V Sp=15 l/min.55 °C – 40 °C+ 140 °C – 10 °CV Sp= 10 l/minPrzy pojemności 100 litrów, podgrzewaczbędzie całkowicie rozładowany po 10 minutach.Wypływająca teraz ciepła woda matemperaturę 30°C, jeżeli moc cieplna będziedo dyspozycji natychmiast po rozpoczęciupoboru. Temperatura wody będzieodpowiednio niższa, jeżeli wystąpi oddziaływanieczasu martwego t 1(⇒ 80/1).1210B8Q HQ S pQ [kWh]Ilość energii cieplnej64Q N BAQ S p50 % Q2S p00 10 20 30t 1 t 150 % Q S p40 50OpisQ H– teoretyczna moc cieplna źródła ciepłana potrzeby podgrzewu c.w.u.Q NB– pojemność cieplna wypełnienia wannyQ Sp– teoretyczna wymagana pojemność cieplna podgrzewacza(deficyt zapotrzebowania)– czas martwy podgrzewaczat 1Dalsze wielkości obliczeniowe ⇒ strona 149Czas t [min]80/1 Ustalanie teoretycznej wielkości pojemności cieplnej podgrzewacza przy zadanej wartości mocy cieplnejMinimalna pojemność cieplna podgrzewaczaDodatnia pojemność cieplna ok.1,2 kWhdo punktu czasowego A (⇒ 80/1), odpowiadapodwyższeniu temperatury o Δϑ WW= 10K, a z tym temperatury poboru ϑ WW= 20°C.W rozpatrywanym przypadku nie będzieniekorzystnych następstw, ponieważ po poborzeszczytowym rozbiorze nie następujekolejne zapotrzebowanie c.w.u., a podgrzewaczbędzie ponownie ładowany.We wszystkich innych przypadkach, pojemnośćcieplna podgrzewacza w żadnympunkcie czasowym nie powinna spaść poniżejwartości minimalnej Q’ Sp. W rozpatrywanymprzypadku (⇒ 80/1), w oparciuo wzór 148/2, jest to:Q' Sp= V Sp ·(ϑ Sp– ϑ KW ) · cQ' Sp=Q' Sp= 3,5 kWh100 l · (40 – 10) K · kWh860 l · K80Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

Wymiarowanie podgrzewaczyWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowej3.5.3 Kompleksowy teoretyczny profil zapotrzebowaniaPojemność cieplna podgrzewaczaPojemność cieplna podgrzewacza Q Spzostaładobrana odpowiednio do krótkotrwałegopoboru szczytowego c.w.u., pomiędzypunktami zapotrzebowania i z wykresuzapotrzebowania ciepła 81/1 i wynosi:Q Sp= 35 kWh – 15 kWh = 20 kWhMinimalna pojemność cieplna podgrzewaczaDla wybranej temperatury w podgrzewaczuϑ Sp= 60°C oraz temperatury poboruc.w. ϑ WW= 40°C, pojemność cieplnapodgrzewacza c.w.u. nie powinna spaśćponiżej Q’ Sp= 12 kWh. Na tej podstawieustalono punkty A i B (⇒ 81/1).Moc grzewczaWymaganą moc grzewczą podgrzewaczapojemnościowego c.w.u. (moc trwałą)można obliczyć przy pomocy wzorupodstawowego 148/1, wykorzystującwartości pojemności cieplnych zapotrzebowaniacałkowitego (⇒ 81/1, punkt C)oraz przy pełnym rozładowaniu podgrzewacza(punkt A), a także przynależne donich czasy:Q H= Q – Q 2 1t 2– t 1Q H= 60 kWh – 35 kWh8 h – 6 hQ H= 12,5 kWWielkość podgrzewacza oraz rozpoczęciepodgrzewuWielkość podgrzewacza oblicza się napodstawie wzoru podstawowego 148/2:V Sp=V Sp=V Sp=Q Sp(ϑ WW– ϑ KW ) · c20 kWh · 860 l · K(60 – 10) K · kWh344 lwzgl. 400 litrów, jako następna co do wielkości,dostępna w handlu pojemność podgrzewacza.Wykres zapotrzebowania ciepła 81/1 pozwalarozpoznać, że przy wykorzystaniupodgrzewania wody dopiero po 50 % rozładowaniupodgrzewacza , pojawia się deficyt.Zamiast możliwej korekty pojemnościcieplnej podgrzewacza w górę (w przedłożonymprzypadku odpowiada to przygotowaniucałego zapasu c.w.u.), lepiej jest skrócićczas martwy t 1, a tym samym oddać równocześniedo dyspozycji moc grzewczą .6560C555045BQ Sp40Q HQ ' SpQ [kWh]Ilość energii cieplnej353025201510Q S p5AQ Sp50 % Q SpOpis oznaczeńQ H– teoretyczna moc grzewcza źródła ciepła na potrzebypodgrzewu wody użytkowejQ Sp– teoretyczna wymagana pojemność cieplna podgrzewacza(deficyt zapotrzebowania)Q’ Sp– minimalna pojemność cieplna podgrzewacza(deficyt zapotrzebowania)– czas martwy podgrzewaczat 10012 3 4 5 6 7 8 9 1011 12Dalsze wielkości obliczeniowe ⇒ strona 149t 1Czas t [h]81/1 Konstruowanie linii grzewczej na wykresie zapotrzebowania ciepła➡ Ze względu na możliwe niedokładnościpodczas konstruowania wykresu zapotrzebowaniaciepła, przy stosowaniu metody liniisumarycznych, zaleca się konieczniekorzystanie z programu obliczeniowegoDIWA (⇒ 28/1).Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 81

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejWymiarowanie podgrzewaczy3.6 Dobór podgrzewacza do basenu pływackiego3.6.1 Wytyczne 2089 VDI jako pomoc w obliczeniachWskaźnikiZ wartości tabelarycznych zawartychw Wytycznych 2089 VDI (NiemieckiegoZwiązku Inżynierów), można uzyskaćdane dotyczące zużycia ciepłej wodyoraz wartości porównawcze, do wymiarowaniapodgrzewaczy pojemnościowychwody użytkowej, do basenów pływackich(⇒ strona 144).Dla doboru podgrzewaczy przy pomocynomogramu (⇒ 82/1), następujące danewyjściowe muszą być znane, wzgl. należyje oszacować:• powierzchnia niecki basenu w m 2• efektywna wydajność wody do każdegonatrysku w l/ min• szacunkowy, całkowity czas użytkowanianatrysków w min/h• udział [w %] przygotowanego wcześniejzapasu wody, w całkowitym zapotrzebowaniuciepłej wodyNomogramu do doboru podgrzewaczy dla basenu pływackiego807012 l/min10 l/min8 l/min6 l/minWymaganailość natrysków605040Efektywna wydajność wody302010700 600 500 400 300 200 100 150 300 450 600 750 900 1050Całkowita wydajność wody [l/min] Powierzchnia niecki basenu [m 2 ]36911222333533025 min/h30 min/h35 min/h40 min/h45 min/h50 min/hCzas korzystania z natryskówCałkowity pobór c.w.u.o temp. 4 2 ˚C [m 3 /h ]1215182124273044755867078189310051116Moc trwała przy10/42 ˚C [kW]20 % całkowitego zapotrzebowania40 % całkowitego zapotrzebowania33 % całkowitego zapotrzebowania2000 3000 4000 5000 6000 70001800 Przygotowany zapas c.w.u. przy 60 ˚C [l]82/1 Nomogram do doboru podgrzewaczy dla basenu pływackiego (według VDI – arkusz 2089, wydanie z kwietnia1993);przykład dla pływalni krytej wyróżniono kolorem niebieskim (⇒ strona 83)82Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

Wymiarowanie podgrzewaczyWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowej3.6.2 Przykład pływalni krytej (przedstawienie zasady)Zadanie➡ Na przykładzie krytej pływalni, zostanie przedstawiony dobór instalacji do podgrzewania wody użytkowej. Przy relatywnie dużejpojemności podgrzewacza, istnieje zasadniczo możliwość zastosowania kilku mniejszych podgrzewaczy, współpracujących ze sobą.Dane:• pływalnia kryta o powierzchni niecki basenu 600 m 2• wydajność wody na każdy natrysk 8 l/min, z samoczynnym odcięciem czasowym• czas korzystania z natrysków 40 min/h• przygotowanie 33 % całkowitego zapotrzebowania c.w.u. (przyjmuje się podgrzewacz leżący)• temperatura zasilania wody grzewczej ϑ V= 85°C• temperatura ciepłej wody ϑ WW= 60°CDo ustalenia:wymagana ilość prysznicówmoc trwała c.w.u. Q Dw kW, do podgrzewu 10/42 °Cpojemność podgrzewacza V Spw ltyp oraz wielkość podgrzewaczaróżnica temperatur po stronie wody grzewczej Δϑ Hw Kstrumień przepływu wody grzewczej V Hw m 3 /hstrata ciśnienia po stronie wody grzewczej Δp Hw mbar➡ Przy zastosowaniu programu doborowego DIWA, należy wybrać kategorię: „Kompleksowe zwiększone zapotrzebowanie”.OpracowanieWartości odczytane z nomogramu:• Wychodząc z wielkości powierzchniniecki basenu i wiodąc po nomogramie(⇒ 82/1), odczytujemy:ilość natrysków 30 sztukmoc trwałą c.w.u. Q D= 330 kWpojemność podgrzewacza V Sp≈ 1800 lParametry do doboru pompyStosownie do ustalonej pojemności podgrzewacza, dobrano leżący podgrzewaczpojemnościowy wody użytkowej LogaluxL2TH1900 . Jest to podgrzewacz podwójny,składający się z dwóch podgrzewaczywody Logalux LTH950. Dla wymaganejtemperatury zasilania 85 °C, na wykresiemocy trwałej podgrzewacza pojemnościowegoLogalux LTH950 (⇒112/2) należy nanieśćlinię pomocniczą dla temperatury nawyjściu ciepłej wody = 60°C. Linię tą uzyskujesię jako linię wypośrodkowaną pomiędzykrzywą ϑ WW=10/60°C w polu ϑ V= 80°C,a krzywą ϑ WW= 10/60°C w polu ϑV = 90 °C(przykład ⇒ 83/1). Możliwe jest odczytanieróżnicy temperatur po stronie wody grzewczej, przy mocy trwałej c.w.u. Q D= 165kW (dla każdego podgrzewacza) . Strumieniaprzepływu wody grzewczej orazstraty ciśnienia po stronie wody grzewczej, nie da się dokładnie określić z wykresumocy trwałej. Objętościowy strumień przepływuwody grzewczej , wg wzoru podstawowego148/4 wynosi:V H=V H=165 kW · 860 l · K3 K · kWh4730 l/h300∆p H/ mbarV H / m 3 /h100500 4009,2 8,33007,12005,8ϑ WW 10/… ˚C2509045Q D [kW ]Moc trwała c.w.u.2001651501006070ϑ V / ˚C6045808545606045604560?1004,1502,85050554500 10 20 30Różnica temperatur po stroniewody grzewczej ∆ϑ H [K]4087/1 Moc trwała c.w.u. Logalux LTH750 oraz LTH950;przykład wyróżniono kolorem niebieskim (wzór ⇒112/2)Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 83

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejWymiarowanie podgrzewaczyStrata ciśnienia po stronie wody grzewczejMając obliczony strumień przepływuwody grzewczej można odczytać stratęciśnienia po stronie wody grzewczejdo podgrzewacza pojemnościowego LogaluxLTH950, z wykresu strat ciśnieniadotyczącego podgrzewaczy pojemnościowychwody użytkowe Logalux LTH400 doLTH3000 (przykład ⇒ 84/1).600500∆p H [m bar ]Strata ciśnienia po stronie wody grzewczej40030020014010050750 … 950400 … 55015002500 … 30003 4 4,71020 30Strumień przepływu wody grzewczej V H [m 3 /h]200084/1 Strata ciśnienia po stronie wody grzewczej Logalux LTH400 do LTH3000;przykład wyróżniono kolorem niebieskimWynik:ilość natrysków 30 sztukmoc trwała c.w.u. Q eff= 330 kWpojemność podgrzewacza V Sp= 2000 lTyp oraz wielkość podgrzewacza Logalux L2TH1900różnica temperatur po stronie wody grzewczej Δϑ H= 30 Kłączny strumień przepływu wody grzewczej przez podwójny podgrzewacz V H= 9,4 m 3 /hstrata ciśnienia po stronie wody grzewczej Δp H= 140 mbar(przy podłączeniu podgrzewaczy w układzie Tichelmanna, a więc równolegle)Alternatywnie do podwójnego podgrzewacza Logalux L2TH1900, może być również zastosowany podgrzewacz pojemnościowyc.w.u. Logalux LTH2000. Niezbędne dane dotyczące tego podgrzewacza, można ustalić analogicznie, jak powyżej.84Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

Wybór podgrzewaczy i zasobnikówWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowej4 Wybór podgrzewaczy i zasobników c.w.u.4.1 Podgrzewanie wody użytkowej z marką Buderus4.1.1 Podgrzewacze/zasobniki dla każdego celu zastosowaniaPodgrzewacze pojemnościowe oraz zasobnikic.w.u. marki Buderus, stosowanesą w różnych wariantach systemów: podgrzewaczypojemnościowych lub ładowaniazasobników c.w.u. Posiadają bardzoefektywną izolację cieplną z poliuretanu,wolnego od związków FCKW. Zbiornikio pojemności do 300 litrów, posiadają wykonanąfabrycznie izolację z pianki twardej.Od pojemności 400 litrów, izolacjacieplna zbiorników wykonana jest z piankimiękkiej lub segmentów z pianki twardej,a montuje się ją po zainstalowaniu zbiornika.Wewnątrz zbiorników, marka Buderusoferuje termoglazurę DUOCLEAN MTK(MTK = technologia wieloskładnikowa),zapewniającą zachowanie wysokich standardówhigienicznych dla powierzchnikontaktujących się z wodą użytkową. Zabezpieczenieprzed korozją zapewnia systemochrony katodowej z termoglazurąDUOCLEAN MTK oraz anodą magnezową,wzgl. bezobsługową anodą inercyjną.Wszystkie pojemnościowe podgrzewaczewody marki Buderus z wbudowanymiwymiennikami ciepła, są certyfikowanewg europejskiej dyrektywy ciśnieniowej97/ 23/ EG.Dostępne są również podgrzewacze pojemnościoweprzystosowane do specjalnychrodzajów pogrzewu (np. ciepłemzdalaczynnym lub parą), a także, do specjalnychjakości wody (np. wykonanie dlawody morskiej).Podgrzewacze/zasobniki stojąceStojące podgrzewacze pojemnościowe LogaluxST lub SU, a także zasobniki c.w.u.Logalux SF, można ustawiać w różnych wariantach,obok kotła grzewczego. Stojącepodgrzewacze pojemnościowe Logalux ST(o poj. do 300 litrów), dostępne są w różnychzestawach z kotłem, przy zachowaniujednolitego wystroju plastycznego. Dostępnesą również stosowne przewody łączącekocioł z podgrzewaczem, wraz z pompąładującą podgrzewacza oraz zaworemzwrotnym. Zestaw kotła grzewczego i stojącegoobok podgrzewacza, jest klasycznym,szczególnie interesującym wariantem, jeśliw pomieszczeniu zainstalowania jest wystarczającailość miejsca. Przez zestawieniekilku stojących podgrzewaczy, z którychkażdy ma pojemność do 1000 litrów, możnauzyskać każdą żądaną pojemność podgrzewacza„wspólnie zestawionego”. W zależnościzarówno od systemu (podgrzewaczypojemnościowych lub ładowania zasobników),jak również od oraz wariantu połączeń(równoległego lub szeregowego), należyzwrócić uwagę na specjalne wymaganiaco do orurowania, po stronie wody grzewczejoraz po stronie ciepłej wody. Dzięki wystarczającodużym otworom rewizyjnym,wszystkie podgrzewacze stojące można łatwoczyścić oraz konserwować.Podgrzewacze/zasobniki leżąceLeżące podgrzewacze pojemnościowe LogaluxL oraz LT (o pojemności do 300 litrów)są do nabycia w różnych zestawachz kotłem grzewczym, z określonym wystrojemplastycznym oraz kompletnym przewodemłączącym kocioł z podgrzewaczem.Podgrzewacze te można obciążać do maksimum500 kg, co z ustawionym na nichkotłem grzewczym tworzy jednostkę, pozwalającąna oszczędność miejsca. Przezotwory rewizyjne można łatwo przeprowadzaćprzeglądy konserwacyjne zbiorników.Pojemnościowe podgrzewacze wody użytkowejLogalux LT o pojemności większej niż400 litrów oraz zasobniki ciepłej wody LogaluxLF, jako zbiorniki pojedyncze lub kombinacjakilku zbiorników leżących, dają częstojedyną sensowną możliwość, ulokowania wobiekcie dużej pojemności podgrzewaczy.Do konserwacji oraz rewizji, wystarczającymisą istniejące włazy, otwierane ręcznie.Podgrzewacze do zastosowań specjalnych➡ Podgrzewaczy do specjalnych przypadkówzastosowań, nie uwzględniono w tymrozdziale. Przy ich wyborze obowiązująkryteria, które różnią się od zasad doboruużytych w tych materiałach.Podgrzewacze pojemnościowe współpracujące z kotłami naściennymiNowoczesne, naścienne kotły grzewczemarki Buderus mają budowę kompaktowąi zajmują mało miejsca. Określony optymalnieco do wymiarów jak i wystroju plastycznego,podgrzewacz pojemnościowyw białej obudowie, można zamontowaćponiżej (nie wymaga dodatkowej powierzchni),lub obok naściennego kotłagrzewczego.➡ Materiały do projektowania dla wybranychnaściennych kotłów grzewczych, zawierająistotne wskazówki dotyczącepodgrzewania wody użytkowej.Podgrzewacze solarneDoboru podgrzewaczy solarnych dokonujesię w zależności od projektowanegosystemu słonecznego (solarnego) orazustalonej ilości kolektorów słonecznych.➡ Materiały do projektowania „Technikasolarna Logasol do podgrzewania wodyużytkowej oraz wspomagania ogrzewania”,traktują zarówno o podgrzewaczachwody użytkowej, jak i o układach kombinowanych,do podgrzewania wody użytkowejze wspomaganiem solarnym instalacjiogrzewczej.Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 85

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejWybór podgrzewaczy i zasobników4.1.2 Wybrane cechy i właściwości podgrzewaczy oraz zasobników c.w.u. LogaluxPodgrzewacz/zasobnikLogaluxWymiennikSystem/wykonanieWłaściwości (ogólne cechy ⇒ strona 85) 1)ST160/4doST300/4• podgrzewacz pojemnościowy wody użytkowej, ze wspawanym wymiennikiem ciepła z rur gładkich• ochrona antykorozyjna przez anodę magnezową, bezobsługową anodę inercyjną z urządzeniem regulacyjnym,jako osprzęt dodatkowy• wystrój plastyczny dostosowany do kotłów grzewczych Logano G125 oraz G144• wymiennik ciepła z rur ożebr. (osprzęt dodatk.) do biwalentnego podgrzewu z instalacji słonecznej lubalternatywnie grzałka elektryczna (dodatk.) zabudowana w pokrywie otworu rewizyjnego,z przodu• inny osprzęt dodatkowy: urządzenia regulacyjne (⇒ 18/1), termometr, elektryczny system ładowaniaLSE (przyłączenie do wymiennika ciepła z rur gładkich)SU160 (W)doSU300 (W)ZintegrowanySystempodgrzewaczypojemnościowych/stojący• podgrzewacz pojemnościowy wody użytkowej, ze wspawanym wymiennikiem ciepła z rur gładkich• ochrona antykorozyjna przy pomocy anody magnezowej• wymiennik ciepła z rur ożebr. (osprzęt dodatk.) do biwalentnego podgrzewu z instalacji słonecznej lubalternatywnie grzałka elektryczna(dodatk.) zabudowana w pokrywie otworu rewizyjnego,z przodu• inny osprzęt dodatkowy: urządzenia regulacyjne (⇒18/1), termometr, elektryczny system ładowaniaLSE (przyłączenie do wymiennika ciepła z rur gładkich)SU400 (W)doSU1000 (W)• podgrzewacz pojemnościowy wody użytkowej, ze wspawanym wymiennikiem ciepła z rur gładkich• ochrona antykorozyjna przez anodę magnezową, bezobsługową anodę inercyjną z urządzeniem regulacyjnym,jako osprzęt dodatkowy• wymiennik ciepła z rur ożebr. (osprzęt dodatk.) do biwalentnego podgrzewu z instalacji słonecznej, zabudowanyw otworze rewizyjnym z przodu; zestaw wymien. ciepła LAP do późniejszej zabudowy• inny osprzęt dodatkowy: urządzenia regulacyjne (⇒ 18/1), grzałka elektryczna (alternat. do wym. z rurożebrow.) oraz elektryczny system ładowania LSE (przyłączenie do wymiennika ciepła z rur gładkich)• dostarczany także w wykonaniu do wody morskiej (z dodatkową warstwą pokrywającą)L135/1doL200/1LT135/1doLT300/1LT …od 400 lZintegrowanySystempodgrzewaczypojemnościowych/leżący• podgrzewacz pojemnościowy wody użytkowej, ze wspawanym wymiennikiem ciepła z rur gładkich• ochrona antykorozyjna przez anodę magnezową, bezobsługową anodę inercyjną z urządzeniem regulacyjnym,jako osprzęt dodatkowy• Logalux L z wystrojem plastycznym dostosowanym do kotłów Logano G144 oraz S125• Logalux LT z wystrojem plastycznym dostosowanym do kotła Logano G125• inny osprzęt dodatkowy: urządzenia regulacyjne (⇒ 18/1), termometr oraz elektryczny system ładowaniaLSE (przyłączenie do wymiennika ciepła z rur gładkich)• podgrzewacz pojemnościowy wody użytkowej, z wymiennym wymiennikiem ciepła z rur gładkich• wymiennik ciepła w wykonaniu: normalnej mocy (LTN), wysokiej mocy (LTH), do pary wodnej (LTD)• Logalux LT…, jako podgrzewacz pojemnościowy pojedynczy, podwójny (L2T…) lub potrójny (L3T…)• ochrona antykorozyjna przy pomocy bezobsługowej anody inercyjnej, wraz z urządzeniem regulacyjnymLogamatic SPI 1010 (od 2000 l pojemności pojedynczego podgrzewacza -2 anody inercyjnez urządzeniem regulacyjnym SPZ 1010)• urządzenia regulacyjne (⇒ 18/1) oraz grzałki elektryczne do nabycia jako wyposażenie dodatkowe• certyfikowany przez TÜV lub dostarczany w wykonaniu morskim (z dodatkową warstwą pokrywającą)SF300doSF1000ZewnętrznyzestawwymiennikaciepłaLogalux LAPlub LSPSystem ładowaniazasobników c.w./stojący• zasobnik c.w.u. (bez wymiennika) oraz zestaw wymiennika ciepła Logalux LAP (nasadzony) lub LSP(boczny), z wymiennikiem płytowym ze stali szlachetnej, dla dużych mocy, przy małych gabarytach• Logalux LAP kpl., montowany na pokrywie górnego otworu rewizyjn., z odpowiednią izolacją cieplną• Logalux LSP kompletnie zmontowany, z odpowiednią izolacją cieplną, ustawiony obok zasobnika; zestawprzyłączeniowy zasobnika oraz przewody łączące wymiennik z zasobnikiem – do nabycia jakoosprzęt dodatkowy• inny osprzęt dodatkowy: urządzenia regulacyjne (⇒ 18/1), wymiennik ciepła z rur ożebrowanych lub alternat.grzałka elektryczna (oba elementy do zabudowania w pokrywie przedniego otworu rewizyjn.)• dostarczany także w wykonaniu morskim (z dodatkową warstwą pokrywającą)SU400doSU1000ZewnętrznyzestawwymiennikaciepłaLogalux LAPSystem ładowaniazasobników c.w./stojący• zasobnik c.w.u. oraz zestaw wymiennika ciepła Logalux LAP (nasadzony) z płytowym wymiennikiemciepła ze stali szlachetnej, dla dużych mocy cieplnych, przy małych gabarytach• Logalux LAP kpl., montowany na pokrywie górnego otworu rewizyjn., z odpowiednią izolacją cieplną• możliwy podgrzew biwalentny z instalacji słonecznej, przez wspawany wymiennik ciepła z rur gładk.• inny osprzęt dodatkowy: urządzenia regulacyjne (⇒ 19/1) oraz grzałka elektryczna (zabudowaw pokrywie otworu rewizyjnego)• dostarczany także w wykonaniu morskim (z dodatkową warstwą pokrywającą) ⇒ Logalux SU400 doSU1000 (system podgrzewaczy pojemnościowych)LFod 400 lZewnętrznyzestawwymiennikaciepłaLogalux LSPSystem ładowaniazasobników c.w./leżący• zasobnik c.w.u. (bez wymiennika) oraz zestaw wymiennika ciepła Logalux LSP (boczny), z płytowymwymiennikiem ciepła ze stali szlachetnej, dla dużych mocy cieplnych, przy małych gabarytach• Logalux LSP kompletnie zmontowany, z odpowiednią izolacją cieplną, ustawiony obok zasobnika; zestawprzyłączeniowy zasobnika oraz przewody łączące wymiennikz zasobnikiem – do nabycia jako osprzęt dodatkowy• Logalux LF jako zasobnik pojedynczy, podwójny (L2F) lub potrójny (L3F)• ochrona antykorozyjna przy pomocy bezobsługowej anody inercyjnej, wraz z urządzeniem regulacyjnymLogamatic SPI 1010• urządzenia regulacyjne (⇒ 19/1) do nabycia jako osprzęt dodatkowy; grzałka elektrycznaz urządzeniem regulacyjnym – na zapytanie• dostarczany także w wykonaniu morskim (z dodatkową warstwą pokrywającą)86/1 Wybrane cechy i właściwości podgrzewaczy oraz zasobników c.w.u. Logalux, dla systemu podgrzewaczy pojemnościowychoraz systemu ładowania zasobników c.w.u.1)Ochrona cieplna wszystkich zbiorników do 300 l z pianki twardej, od 400 l z pianki twardej lub miękkiej (zdejmowanej)86Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

Wybór podgrzewaczy i zasobnikówWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowej4.1.3 Pomoc w wyborze podgrzewaczy pojemnościowych oraz zasobników c.w.u. Logalux(bez podgrzewaczy małych oraz solarnych)PojemnośćpodgrzewaczaPojemnościowy podgrzewacz wody użytkowej Logaluxw systemie podgrzewaczy pojemnościowych ze zintegrowanym wymiennikiemciepłaZasobnik c.w.u. Logalux w systemie ładowaniazasobników z zewnętrznym zestawemwymiennika ciepłastojący leżący stojący leżącywymiennik ciepłaz rur gładkich 1)wymienik ciepłaz rur ożebrow. 2)wymiennik ciepłaz rur gładkich 1)wymiennik ciepłaz rur gładkich 3)LogaluxLAP 4)LogaluxLSP 4)LogaluxLSP 4)l wspawany wymienny wspawany wymienny nasadzany z boku z boku135 L135/1 LT135/1160 ST160/4 SU160 5) L160/1 LT160/1200 ST200/4 SU200 5) L200/1 LT200/1300 ST300/4 SU300 5) SF300 LT300/1 SF300400 SU400 SF400 LT…400 SF400 SU400 6) SF400 LF400500 SU500 SF500 SF500 SU500 6) SF500550 LT…550 LF550750 SU750 LT…750 SF750 SU750 6) SF750 LF750800 L2T…800 7) L2F800 7)950 LT950 SU1000 6) LF9501000 SU1000 SF1000 SU1000 SF10001100 L2T…1100 7) L2F1100 7)1200 L3T…1200 8) L3F1200 8)1500 LT1500 LF15001500 L2T…1500 7) L2F1500 7)1650 L3T…1650 8) L3F1650 8)1900 L2T…1900 7) L2F1900 7)2000 LT…2000 LF20002250 L3T…2250 8) L3F2250 8)2500 LT…2500 LF25003000 LT…3000 LF30003000 L2T…3000 7) L2F3000 7)4000 L2T…4000 7) L2F4000 7)5000 L2T…5000 7) L2F5000 7)6000 LT2…6000 L2F6000 7)Danetechniczne⇒ str.88⇒ str.90, 92⇒ str.94⇒ str.101⇒ str.103⇒ str.105⇒ str.118⇒ str.118⇒ str.123, 126⇒ str.124, 12687/1 Pomoc w wyborze podgrzewaczy pojemnościowych oraz zasobników c.w.u. Logalux do zastosowania w systemachpodgrzewaczy pojemnościowych oraz systemach ładowania zasobników ciepłej wody użytkowej.1)Podgrzewany przez kocioł grzewczy, ciepło zdalaczynne lub centralę cieplną(w sposób zbliżony do ciepła zdalaczynnego)2)Podgrzewany przez kocioł grzewczy, ciepło zdalaczynne, poprzez wbudowany wymiennik ciepła z rur ożebrowanych(wyposażenie dodatkowe)3)Logalux LTN oraz LTH podgrzewane przez kocioł grzewczy lub ciepło zdalaczynne (bezpośrednio lub pośrednio);Logalux LTD podgrzewany parą wodną4)Podgrzewany przez przez kocioł grzewczy lub ciepło zdalaczynne (bezpośrednio lub pośrednio)5)Może być dostarczany także w białej obudowie jako Logalux SU...W do kotłów naściennych6)Logalux LAP wraz z Logalux SU jest odpowiedni do biwalentnego podgrzewania przez instalację słoneczną7)Logalux L2... – podwójny podgrzewacz/zasobnik (leżący jeden na drugim)8)Logalux L3... – potrójny podgrzewacz/ zasobnik /zasobnik c.w.u. (leżące jeden na drugim)Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 87

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejWybór podgrzewaczy i zasobników4.2 Stojące podgrzewacze wody użytkowej Logalux ST, SU oraz SF (z wbudowanym wymiennikiem ciepła)4.2.1 Wymiary oraz dane techniczne Logalux ST160/4 do ST300/4TABR1H ABEZR3/ 4H EZDVSR1punktpomiarowyH VSHRSR1EKR1.1/4H RSH EK88/1 Wymiary stojących podgrzewaczy pojemnościowych wody użytkowej Logalux ST160/4 do ST300/4Pojemnościowy podgrzewacz wody Logalux ST160/4 ST200/4 ST300/4Pojemność podgrzewacza l 160 200 300ŚrednicaDØF DmmmmGłębokość T mm 583 583 708Wysokość bez nóżek H mm 1250 1510 1515Wysokość pomieszczenia 1) mm 1600 1800 1950Zasilanie podgrzewacza H VSmm 644 644 682Powrót podgrzewacza H RSmm 238 238 297Dopływ wody zimnejØEKH EKDNmmWejście cyrkulacji H EZmm 724 724 762Wyjście c.w.u. H ABmm 1111 1371 1326Pojemność wody grzewczej l 4,5 4,5 8,0Ilość ciepła na utrzymanie w gotowości 2) kWh/24h 1,9 2,1 2,3Ciężar netto 3) kg 98 110 145Maks. nadciśnienie robocze bar 16 woda grzewcza/10 woda użytkowaMaks. temperatura robocza °C 160 woda grzewcza/95 woda użytkowaPowierzchnia grzejna wymiennika ciepła z rur gładkich m² 0,9 0,9 1,21557495R 157557495R 157674610R 1¼60Nr certyfikatu na podstawie badań typu wg dyrektywy 97/23/EGZ-DDK-MUC-02-318302-1588/2 Wymiary oraz dane techniczne stojących podgrzewaczy pojemnościowych wody Logalux ST160/4 do ST300/41)Minimalna wysokość pomieszczenia, wymagana do wymiany anody magnezowej2)Przy temperaturze c.w.u. w podgrzewaczu 65°C oraz temperaturze pomieszczenia 20°C (według DIN V 4753-8)3)Ciężar wraz z opakowaniem jest o ok. 5% większy88Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

Wybór podgrzewaczy i zasobnikówWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowej4.2.2 Moc/wydajność podgrzewaczy Logalux ST160/4 do ST300/4Podgrzewanie przez kocioł grzewczy, przy dużym zapotrzebowaniu wody grzewczejPodgrzewaczwodyLogaluxTemperatura wodygrzewczej na zasilaniuWspółczynnik mocy N Lprzy temperat. c.w.u. 1)Trwała wydajność c.w.u.przy temperaturze c.w.u. 2)60°C 45°C 60°CZapotrzebowaniewody grzewczejStrata ciśnieniaw wężownicy°C l/h kW l/h kW m³/h mbarST300/45060708090––9,310,010,7295520710945122012,021,228,838,549,6––360545760––20,931,744,25,0 22389/1 Moc/wydajność c.w.u. Logalux ST300/41)Według normy DIN 4708 współczynnik mocy dla danych standardowych (tłusty druk) odniesiono do ϑ V= 80°Coraz ϑ Sp= 60°C; minimalne zapotrzebowanie ciepła odpowiada mocy trwałej c.w.u. [kW] przy 45°C2)Temperatura wejściowa wody zimnej wynosi 10°CPodgrzewanie przez kocioł grzewczy, przy zredukowanym zapotrzebowaniu wody grzewczej(standard przy doborze)PodgrzewaczwodyLogaluxST160/4ST200/4Temperatura wodygrzewczej na zasilaniuWspółczynnik mocy N Lprzy temperat. c.w.u. 1)Trwała wydajność c.w.u.przy temperaturze c.w.u. 2)60°C 45°C 60°CZapotrzebowaniewody grzewczejStrata ciśnieniaw wężownicy°C l/h kW l/h kW m³/h mbar50607080905060708090––2,42,63,0––4,14,24,62654406258051000265440625805100010,717,925,432,840,710,717,925,432,840,7––335475635––335475635––19,427,536,9––19,427,536,92,0 190ST300/45060708090––9,19,710,1285510695875104011,620,728,235,642,4––355500645––20,729,237,62,6 6389/2 Moc/wydajność c.w.u. Logalux ST160/4 do ST300/41)Według normy DIN 4708 współczynnik mocy dla danych standardowych (tłusty druk) odniesiono do ϑ V= 80°Coraz ϑ Sp= 60°C; minimalne zapotrzebowanie ciepła odpowiada mocy trwałej c.w.u. [kW] przy 45°C2)Temperatura wejściowa wody zimnej wynosi 10°CInstalacja z dwoma lub trzema podgrzewaczami• Mnożnik do współczynnika mocy N L:- przy 2 podgrzewaczach = 2,4- przy 3 podgrzewaczach = 3,8Przykład ( ⇒ strona 33)Warunki:• podgrzewacze jednakowej wielkości• moc/wydajność trwała c.w.u. jest odpowiednio dwu- lub trzykrotnie większa, niż pojedynczego podgrzewacza• wykonanie połączeń w układzie Tichelmanna.Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 89

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejWybór podgrzewaczy i zasobników4.2.3 Wymiary oraz dane techniczne Logalux SU160 (W) do SU300 (W)AWR1HH AWDWidok z góryLogalux SU160 (W)Logalux SU200 (W)Widok z góryLogalux SU300 (W)EZR¾VSR1M 1)Ø19H VSH EZA 1A 2A 1A 2H H2)RSR1EKH RSH EK15–251)wspawana zanurzeniowa tuleja pomiarowa2)możliwość zabudowy grzałki elektrycznej (osprzęt dodatk.) lub alternatywnie wymiennika ciepła z rur ożebrowanych (sprzęt dodatkowy)dla podgrzewu biwalentnego90/1 Wymiary stojących podgrzewaczy pojemnościowych wody Logalux SU160 (W) do SU300 (W)Pojemnościowy podgrzewacz wody użytkowej Logalux SU160W SU200W SU300WPojemność podgrzewacza l 160 200 300Średnica ØD 1mm 556 556 672Wysokość H mm 1188 1448 1465Wysokość pomieszczenia 1) mm 1600 1800 1950Zasilanie podgrzewacza H VSmm 644 644 682Powrót podgrzewacza H RSmm 238 238 297Zasilanie/powrót podgrzewacza z rur ożebr.zabudow. w przednim otworze rewizyjnym 2)ØWysok.calmmR½294R½294R½382Wysokość otworu rewizyjnego 2) H Hmm 309 309 397Dopływ wody zimnejØEKH EKWejście cyrkulacji H EZmm 724 724 762Wyjście c.w.u. H AWmm 1111 1371 1326Rozstaw nóżekA 1A 2Powierzchnia grzejna wymmiennika rur gładkich m² 0,9 0,9 1,21Pojemn. wody grzewczej w wym. z rur gładkich l 4,5 4,5 8,0Pojemn. wody grzewczej w wym. z rur ożebr. 2) l ≈ 0,5 ≈ 0,5 ≈ 0,5Ilość ciepła na utrzymanie w gotowości 3) kWh/24h 1,8 2,0 2,1Ciężar netto 4) kg 98 110 145Maks. nadciśnienie robocze bar 16 woda grzewcza/10 woda użytkowaMaks. temperatura robocza °C 160 woda grzewcza/95 woda użytkowacalmmmmmmR 157289333R 157289333R 1¼60400408Nr certyfikatu na podstawie badań typu wg dyrektywy 97/23/EGZ-DDK-MUC-02-318302-1590/2 Wymiary oraz dane techniczne stojących podgrzewaczy pojemnościowych wody Logalux SU160 (W) do SU300 (W)1)Minimalna wysokość pomieszczenia, wymagana do wymiany anody magnezowej2)Możliwość zabudowy grzałki elektrycznej (wyposażenie dodatkowe) lub alternatywnie wymiennika ciepła z rur ożebrowanych (wyposażeniedodatkowe) dla podgrzewu biwalentnego3)Przy temperaturze c.w.u. w podgrzewaczu 65°C oraz temperaturze pomieszczenia 20°C(wg DIN V 4753-8)4)Ciężar wraz z opakowaniem jest o ok. 5% większy90Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

Wybór podgrzewaczy i zasobnikówWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowej4.2.4 Moc/wydajność podgrzewaczy Logalux SU160 (W) do SU300 (W)Podgrzewanie przez kocioł grzewczy, przy dużym zapotrzebowaniu wody grzewczejPodgrzewaczwody LogaluxTemperatura wodygrzewczej na zasilaniuWspółczynnik mocy N Lprzy temperat. c.w.u. 1)Trwała wydajność c.w.u. przytemperaturze c.w.u. 2)Zapotrzebowaniewody grzewczejStrata ciśnieniaw wężownicy60°C 45°C 60°C°C l/h kW l/h kW m³/h mbarSU300SU300W5060708090––9,310,010,7295520710945122012,021,228,838,549,6––360545760––20,931,744,25,0 22391/1 Moc/wydajność c.w.u. Logalux SU300/W1)Według normy DIN 4708 współczynnik mocy dla danych standardowych (tłusty druk) odniesiono do ϑ V= 80°Coraz ϑ Sp= 60°C; minimalne zapotrzebowanie ciepła odpowiada mocy trwałej c.w.u. [kW] przy 45°C2)Temperatura wejściowa wody zimnej wynosi 10°CPodgrzewanie przez kocioł grzewczy, przy zredukowanym zapotrzebowaniu wody grzewczej(standard przy doborze)Podgrzewaczwody LogaluxTemperatura wodygrzewczej na zasilaniuWspółczynnik mocy N Lprzy temperat. c.w.u. 1)Trwała wydajność c.w.u.przy temperaturze c.w.u. 2)Zapotrzebowaniewody grzewczejStrata ciśnieniaw wężownicy60°C 45°C 60°C°C l/h kW l/h kW m³/h mbarSU160/SU160 WSU200/SU200 W50607080905060708090––2,42,63,0––4,14,24,62654406258051000265440625805100010,717,925,432,840,710,717,925,432,840,7––335475635––335475635––19,427,536,9––19,427,536,92,0 190SU300/SU300 W5060708090––9,19,710,1285510695875104011,620,728,235,642,4––355500645––20,729,237,62,6 6391/2 Moc/wydajność c.w.u. Logalux SU160 (W) do SU300 (W)1)Według normy DIN 4708 współczynnik mocy dla danych standardowych (tłusty druk) odniesiono do ϑ V= 80°Coraz ϑ Sp= 60°C; minimalne zapotrzebowanie ciepła odpowiada mocy trwałej c.w.u. [kW] przy 45°C2)Temperatura wejściowa wody zimnej wynosi 10°CInstalacja z dwoma lub trzema podgrzewaczami• Mnożnik do współczynnika mocy N L:- przy 2 podgrzewaczach = 2,4- przy 3 podgrzewaczach = 3,8Przykład ( ⇒ strona 33)Warunki:• podgrzewacze jednakowej wielkości• moc/wydajność trwała c.w.u. jest odpowiednio dwu- lub trzykrotnie większa, niż pojedynczego podgrzewacza• wykonanie połączeń w układzie Tichelmanna.Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 91

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejWybór podgrzewaczy i zasobników4.2.5 Wymiary oraz dane techniczne Logalux SU400 do SU1000D SPDAWHH AWWidok zgóryEZR¾VSR1¼H EZH VSA 1A 2H H2)M 1)Ø19RSR1¼EKH RSH EK1)wspawana zanurzeniowa tuleja pomiarowa2)możliwość zabudowy grzałki elektrycznej (osprzęt dodatkowy) lub alternatywnie wymiennika ciepła z rur ożebrowanych (sprzęt dodatkowy)dla podgrzewu biwalentnego92/1 Wymiary stojących podgrzewaczy pojemnościowych wody Logalux SU400 do SU1000Pojemnościowy podgrzewacz wody użytkowej Logalux SU400 SU500 SU750 SU1000Pojemność podgrzewacza l 400 490 750 1000ŚrednicaØDØD Spmmmmmm810 1)850 2)650810 1)850 2)650960 1)1000 2)8001060 1)1100 2)900Wysokość H mm 1550 1850 1850 1920Wysokość pomieszczenia mm 1880 2150 2150 2220Szerokość wymagana do wprowadzenia mm 660 660 810 910Zasilanie podgrzewacza H VSmm 790 940 973 1033Powrót podgrzewacza H RSmm 303 303 283 326Zasilanie/powrót podgrzewacza z rur ożebr.zabudow. w przednim otworze rewizyjnym 3)ØWysok.calmmWysokość otworu rewizyjnego 3) H Hmm 408 408 388 401ØEKcal R 1¼R 1¼R 1½R 1½Dopływ wody zimnejH EKmm 148148133121Wejście cyrkulacji H EZmm 912 1062 1065 1126Wyjście c.w.u.Rozstaw nóżekØAWH AWA 1A 2calmmmmmmR½393R 1¼1343483419R½393R 1¼1643483419R½373R 1¼1648628546Powierzchnia grzejna wymmiennika rur gładkich m² 1,63 2,2 3,0 3,7Pojemn. wody grzewczej w wym. z rur gładkich l 12 16 23 28Pojemn. wody grzewczej w wym. z rur ożebr. 3) l 0,5 0,5 0,5 0,5Ilość ciepła na utrzymanie w gotowości 4)kWh/24hkWh/24hR½386R 1½17217116154,043,42 1)1)5,132,942,87 2) 2) 1)5,55 1)3,94 2) 4,31 2)Ciężar netto 5) kg 195 238 319 406Maks. nadciśnienie robocze bar 16 woda grzewcza/10 woda użytkowaMaks. temperatura robocza °C 160 6) woda grzewcza/95 woda użytkowaNr certyfikatu na podstawie badań typu wg dyrektywy 97/23/EGZ-DDK-MUC-02-318302-1592/2 Wymiary oraz dane techniczne stojących podgrzewaczy pojemnościowych wody Logalux SU400 do SU10001)Przy Logalux …-80, z płaszczem izolacji cieplnej gr. 80 mm z miękkiej pianki poliuretanowej2)Przy Logalux …-100, z płaszczem izolacji cieplnej gr. 100 mm z miękkiej pianki poliuretanowej3)Możliwość zabudowy grzałki elektrycznej (wyposażenie dodatkowe) lub alternatywnie wymiennika ciepła z rur ożebrowanych (wyposażeniedodatkowe) dla podgrzewu biwalentnego4)Przy temperaturze c.w.u. w podgrzewaczu 65°C oraz temperaturze pomieszczenia 20°C(wg DIN V 4753-8)5)Ciężar wraz z opakowaniem jest o ok. 5% większy6)Dopuszczalne tylko w powiązaniu z zestawem wymiennika ciepła92Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

Wybór podgrzewaczy i zasobnikówWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowej4.2.6. Moc/wydajność podgrzewaczy Logalux SU400 do SU1000Podgrzewanie przez kocioł grzewczy, przy dużym zapotrzebowaniu wody grzewczejPodgrzewaczwody LogaluxSU400SU500SU750SU1000Temperatura wodygrzewczej na zasilaniuWspółczynnik mocy N Lprzy temperat. c.w.u. 1)Trwała wydajność c.w.u. przytemperaturze c.w.u. 2)60°C 45°C 60°CZapotrzebowaniewody grzewczejStrata ciśnieniaw wężownicy°C l/h kW l/h kW m³/h mbar5060708090506070809050607080905060708090––13,814,515,3––17,017,818,9––24,927,432,2––30,834,839,33117441081148618384469331324175722305541163183821762811757141919872487306812,730,344,060,574,818,238,053,971,590,822,647,363,088,6114,430,857,880,9101,2124,9––6058141098––70010411372––89912671740––109815511968––35,247,363,8––40,760,579,8––52,373,7101,2––63,890,2114,47,00 2504,95 3504,30 3503,80 35093/1 Moc/wydajność c.w.u. Logalux SU400 do SU 1000 (instalacje z dwoma lub trzema podgrzewaczami ⇒ strona 33)1)Według normy DIN 4708 współczynnik mocy dla danych standardowych (tłusty druk) odniesiono do ϑ V= 80°Coraz ϑ Sp= 60°C; minimalne zapotrzebowanie ciepła odpowiada mocy trwałej c.w.u. [kW] przy 45°C2)Temperatura wejściowa wody zimnej wynosi 10°CPodgrzewanie przez kocioł grzewczy, przy zredukowanym zapotrzebowaniu wody grzewczej(standard przy doborze)Podgrzewaczwody LogaluxSU400SU500SU750SU1000Temperatura wodygrzewczej na zasilaniuWspółczynnik mocy N Lprzy temperat. c.w.u.1)Trwała wydajność c.w.u. przytemperaturze c.w.u. 2)60°C 45°C 60°CZapotrzebowaniewody grzewczejStrata ciśnieniaw wężownicy°C l/h kW l/h kW m³/h mbar5060708090506070809050607080905060708090––13,614,114,7––16,717,217,9––21,724,329,3––27,830,634,527166295913111636392757113514861595473974129718252365595113515811559250011,027,039,153,466,616,030,846,260,575,919,339,652,874,396,324,246,264,479,8101,8––520728993––6058701145––75710591456––88912201551––30,342,457,8––35,250,666,6––44,061,684,7––51,771,090,23,5 752,5 902,2 1001,9 9093/1 Moc/wydajność c.w.u. Logalux SU400 do SU 1000 (instalacje z dwoma lub trzema podgrzewaczami ⇒ strona 33)1)Według normy DIN 4708 współczynnik mocy dla danych standardowych (tłusty druk) odniesiono do ϑ V= 80°Coraz ϑ Sp= 60°C; minimalne zapotrzebowanie ciepła odpowiada mocy trwałej c.w.u. [kW] przy 45°C2)Temperatura wejściowa wody zimnej wynosi 10°CMateriały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 93

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejWybór podgrzewaczy i zasobników4.2.7 Wymiary oraz dane techniczne Logalux SF300 do SF500 (z zabudowanym wymiennikiem ciepła)D SPDAWALR1¼EZR¾M1 1)Rp¾HH AWH ALWidok z góryA 1H EZH HRH 3)VH 3)AM2 2)2H VH,RHVH/RH 3) EKHR1¼EK1)mufa2)przy Logalux SF300 wspawana tuleja zanurzeniowa ø zewn. 19 mm; od Logalux SF400 czujnik przylgowy3)jako wyposażenie dodatkowe do nabycia wymiennik ciepła z rur ożebrowanych94/1 Wymiary stojących zasobników wody Logalux SF300 do SF500; przy zastosowaniu jako pojemnościowy podgrzewacz wody,należy zamówić (wyposażenie dodatk.) wymiennik ciepła z rur ożebrow. i zabudować go w przednim otworze rewizyjnymZasobnik wody użytkowej SF300 SF400 SF500Pojemność podgrzewacza l 300 400 500ŚrednicaØDØD Spmmmmmm810 2)672– 1) 650– 1)850 3)Wysokość H mm 1465 4) 1550 1850Szerokość do wprowadzenia mm 680 660 660Wysokość pomieszczenia 5) mm 1845 – –Zasilanie/powrót podgrzewacza z rur ożebrowanych(zabudowa w przednim otworze rewizyjnym)ØVH/RHH VH/RHcalmmR½R½382 4) 393Wysokość otworu rewizyjnego H Hmm 397 4) 408 408Dopływ wody zimnej H EKmm 60 4) 148 148Wejście cyrkulacji H EZmm 762 4) 912 1062Wyjście c.w.u.ØAWH AWcalmmR 1R 1¼1326 4) 1343Króciec ładowania H ALmm 1077 4) 1102 1252Rozstaw nóżekA 1A 2Poj. wody grzewczej w wymienniku z rur ożebrowanych l 0,5 0,5 0,5Ilość ciepła na utrzymanie w gotowości 7)kWh/24h2,20 1)2)3,32 2)3,94 2)2,20 1) 2,77 3) 2,84 3)Ciężar netto 8) kg 110 153 186Maks. nadciśnienie robocze bar 10Maks. temperatura robocza °C 9594/2 Wymiary oraz dane techniczne stojących zasobników wody Logalux SF300 do SF500; przy zastosowaniu jako pojemnościowypodgrzewacz wody, należy zamówić (jako wyposażenie dodatkowe) wymiennik ciepła z rur ożebrowanych i zabudować gow przednim otworze rewizyjnym1)Płaszcz izolacji cieplnej z twardej pianki poliuretanowej o grub. 50 mm, nie pozwalający się zdejmować2)Przy Logalux …-80, z płaszczem izolacji cieplnej gr. 80 mm z miękkiej pianki poliuretanowej3)Przy Logalux …-100, z płaszczem izolacji cieplnej gr. 100 mm z miękkiej pianki poliuretanowej4)Z doliczeniem 15-20 mm dla nóżek ustawczych5)Minimalna wysokość pomieszczenia wymagana dla wymiany anody magnezowej6)Wymiennik ciepła z rur ożebrowanych do nabycia jako wyposażenie dodatkowe7)Z wbudowanym wymiennikiem ciepła z rur ożebrowanych (wyposażenie dodatkowe); przy temperaturze c.w.u8)Ciężar wraz z opakowaniem jest o ok. 5% większymmmm400408419483810 2)850 3)650R½393R 1¼164341948394Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

Wybór podgrzewaczy i zasobnikówWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowej4.2.8 Wymiary oraz dane techniczne Logalux SF300 do SF500 (z zabudowanym wymiennikiem ciepła)Moc/wydajność trwała c.w.u. z zabudowanym wymiennikiem ciepła z rur ożebrowanych,przy podgrzewaniu wody ze zdalaczynnej sieci ciepłowniczejOznaczenieTemperaturawodygrzewczej nazasilaniuStrumień przepływu 300 l/h (Dp = 110 mbar)Znamion.współczynnikmocy N LWydajność trwałac.w.u. 10/45°CWydajność trwałac.w.u. 10/60°CStrumień przepływu 600 l/h (Dp = 365 mbar)Znamion.współczynnikmocy N LWydajność trwałac.w.u. 10/45°CWydajność trwałac.w.u. 10/60°C°C l/h kW l/h kW l/h kW l/h kW60 2,4 1) 190 7,8 – – 3,3 1) 295 12,0 – –SF30065 3,1 235 9,6 – – 4,6 370 15,0 – –70 3,5 280 11,3 100 5,7 5,7 435 17,7 170 10,080 5,1 385 15,6 185 10,7 7,5 550 22,5 300 17,560 3,5 1) 190 7,8 – – 5,2 1) 295 12,0 – –SF40065 4,3 235 9,6 – – 6,4 370 15,0 – –70 5,4 280 11,3 100 5,7 7,9 435 17,7 170 10,080 7,6 385 15,6 185 10,7 11,1 550 22,5 300 17,560 4,6 1) 190 7,8 – – 6,8 1) 295 12,0 – –SF50065 5,6 235 9,6 – – 8,4 370 15,0 – –70 6,9 280 11,3 100 5,7 10,5 435 17,7 170 10,080 10,0 385 15,6 185 10,7 12,9 550 22,5 300 17,595/2 Moc/wydajność c.w.u. LogaluxSF300 do SF500, z zabudowanym wymiennikiem ciepła z rur ożebrowanych (wyposażenie dodatkowe);moc/wydajność zasobników ciepłej wody Logalux SF300 do SF500 (bez zabudowanego wymiennika) w powiązaniuz zestawem wymiennika Logalux LAP (system ładowania zasobników z nabudowanym płytowym wymiennikiem ciepła)⇒ 119/1, wzgl. w powiązaniu z zestawem wymiennika ciepła Logalux LSP (system ładowania zasobników płytowym wymiennikiemciepła, ustawionym z boku zasobnika) ⇒ 128/21)temperatura c.w.u. w zasobniku = 55°CDp = opór hydrauliczny wymiennika po stronie wody grzewczejInstalacja z dwoma lub trzema podgrzewaczami• Mnożnik do współczynnika mocy N L:- przy 2 podgrzewaczach = 2,4- przy 3 podgrzewaczach = 3,8Przykład ( ⇒ strona 33)Warunki:• podgrzewacze jednakowej wielkości• moc/wydajność trwała c.w.u. jest odpowiednio dwu- lub trzykrotnie większa, niż pojedynczego podgrzewacza• wykonanie połączeń w układzie Tichelmanna.Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 95

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejWybór podgrzewaczy i zasobników4.2.9 Wykresy mocy Logalux ST oraz SU➡ Wartości standardowe do doboru podgrzewaczy,są podane w tabelach dla poszczególnych typów podgrzewaczy.W przypadkach specjalnych, odpowiednie wartości możnaokreślić z wykresów.Podgrzewanie przez kocioł grzewczy Logalux ST160/4do ST300/4 oraz SU160 (W) do SU300 (W)500Metody doboru podgrzewaczy⇒ strona 28400Objaśnienie znaków we wzorach⇒ strona 148∆p H [m bar ]strata ciśnienia po stronie wody grzewczej30020010001SU160, SU200ST160/4, ST200/42 3 4SU300ST300/4strumień przepływu wody grzewczej V H [m 3 /h]596/1 Strata ciśnienia po stronie wody grzewczej(wartości standardowe ⇒ tabela 89/1 i 89/2 oraz 91/1 i 91/2)Podgrzewanie przy małym strumieniu przepływuwody grzewczej Logalux SU400 do SU1000Podgrzewanie przez kocioł grzewczyLogalux SU400 do SU1000strata ciśnienia po stronie wody grzewczej ∆p H [m bar ]3002001005040302010SU 1000750 500 40050,3 0,4 0,5 0,6 0,7 0,8 0,9 1 1,5 2 3strumień przepływu wody grzewczej V H [m 3 /h]∆p H [m bar ]strata ciśnienia po stronie wody grzewczej5004003002001009080SU 1000 750 500 400703 4 5 6 7strumień przepływu wody grzewczej V H [m 3 /h]8 996/2 Strata ciśnienia po stronie wody grzewczej(wartości standardowe ⇒ tabela 93/2)96/3 Strata ciśnienia po stronie wody grzewczej(wartości standardowe ⇒ tabela 93/1)96Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

Wybór podgrzewaczy i zasobnikówWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejPodgrzewanie przez kocioł grzewczy Logalux SU160, SU200oraz ST160/4, ST200/4Podgrzewanie przez kocioł grzewczy Logalux SU300oraz ST300/4505003,44003,03002,62002,2∆p H/ mbarV H / m 3 /h1001,560∆p H/ mbarV H / m 3 /h500 400 3007,4 6,6 5,82004,61003,34090ϑ WW 10/… ˚C45501,055090ϑ WW 10/… ˚C45502,3Q D [kW ]moc trwała c.w.u.3020105060ϑ V / ˚C704580604545604560moc trwała c.w.u. Q D [kW ]40302010ϑ V /˚C50 604570806045456045600010 20różnica temperaturpo stronie wody grzewczej ∆ϑ H [K]30002 46 8 10 12różnica temperaturpo stronie wody grzewczej ∆ϑ H [K]14 1697/1 Moc trwała c.w.u.(wartości standardowe ⇒ tabela 89/2 oraz 91/1 i 91/2)97/2 Moc trwała c.w.u.(wartości standardowe ⇒ tabela 89/1 oraz 91/1 i 91/2)Podgrzewanie przez kocioł grzewczyLogalux SU400Podgrzewanie przez kocioł grzewczyLogalux SU500110∆p H/ mbarV H / m 3 /h4003009,3 8,0250 2007,0 6,21004,2502,8110∆p H/ mbarV H / m 3 /h500 400 350 3005,9 5,3 4,95 4,62002,81002,66Q D [kW ]moc trwała c.w.u.100908070605040302010ϑ V / ˚C6070804590551006045604560456045ϑ WW 10/… ˚C45251,85Q D [kW ]moc trwała c.w.u.100908070605040302010ϑ V / ˚C4560455550 6070604560458090 100ϑ WW 10/… ˚C456045902,5501,8525—–1,300 10 20 30różnica temperaturpo stronie wody grzewczej ∆ϑ H [K]4000 10 20 30różnica temperaturpo stronie wody grzewczej ∆ϑ H [K]4097/3 Moc trwała c.w.u.(wartości standardowe ⇒ tabela 93/1 oraz 93/2)97/4 Moc trwała c.w.u.(wartości standardowe ⇒ tabela 93/1 oraz 93/2)Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 97

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejPodgrzewanie przez kocioł grzewczyLogalux SU750Podgrzewanie przez kocioł grzewczyLogalux SU1000140∆p H/ mbar—— –—————V H / m 3 /h500 400 350 300—– —– —– —–5,0 4,5 4,3 3,9200—–3,2200∆p H/ mbar—— –—————V H / m 3 /h500—–4,5400—–4,0350—–3,8300—–3,5130100ϑ WW 10/… ˚CQ D [kW ]moc trwała c.w.u.1201101009080706050403060ϑ V / ˚C55706045804590604560604545100—–2,250—–1,5525—–1,07Q D [kW ]moc trwała c.w.u.1501005050607055ϑ V / ˚C80604590100604545606045ϑ WW 10/… ˚C45200—–2,9100—–2,050—–1,425—–1,020504545100010 20 30różnica temperaturpo stronie wody grzewczej ∆ϑ H [K]4000 10 20 30 40różnica temperaturpo stronie wody grzewczej ∆ϑ H [K]5098/1 Moc trwała c.w.u.(wartości standardowe ⇒ tabela 93/1 oraz 93/2)98/2 Moc trwała c.w.u.(wartości standardowe ⇒ tabela 93/1 oraz 93/2)98Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

Wybór podgrzewaczy i zasobnikówWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowej4.2.10 Przykłady instalacji Logalux ST, SU oraz SF (z zabudowanym wymiennikiem ciepła)➡ Przedstawione przykłady instalacji są jedynieniewiążącymi wskazaniami do możliwegopołączenia hydraulicznego, bezroszczeń co do kompletności. Dla praktycznychrealizacji, obowiązują właściwereguły wiedzy technicznej.Podgrzewanie wody użytkowej przy pomocy kotła grzewczegopodgrzewacz pojedyczyAW45EZ1 2 3 16EK17 9 108113AW wyjście ciepłej wodyEK wody dopływ zimnejEZ dopływ cyrkulacjiRS powrót z podgrzewaczaVS zasilanie podgrzewacza czynnikiem grzewczym1 zawór odcinający2 pompa cyrkulacyjna z czasowym układem sterującym3 zawór zwrotny4 zawór odcinający z kurkiem spustowym5 zawór napowietrzająco-odpowietrzający6 membranowy zawór bezpieczeństwa, sprawdzonywg DIN 4753-1 (1 szt. dla każdego podgrzewacza,jeżeli są pojedynczo odcinane)7 zawór redukcyjny, jeżeli ciśnienie w sieci wodociągowejjest wyższe niż 80 % ciśnienia, przy którym następujezadziałanie zaworu bezpieczeństwa8 zawór do pobierania próbek9 zawór zapobiegający przepływowi zwrotnemu10 króćce przyłączeniowe do manometru, zgodniez DIN 4753-1, dla podgrzewaczy o pojemności do1000 litrów; manometr zgodnie z DIN 4753-1,dla podgrzewaczy o pojemności ponad 1000 litrów11 trójnik oraz kurek spustowy(ważny dla szybkiego płukania/spustu)12 pompa ładująca podgrzewacza13 membranowy zawór bezpieczeństwa, sprawdzonyzgodnie z DIN 4753-1, konieczny przy zastosowaniudodatkowego podgrzewu grzałką elektryczną,do zabezpieczenia wymiennika ciepła z rur gładkichprzy odciętym obiegu grzewczym; ciśnienie zadziałaniazaworu takie samo, jak zaworu bezpiecz. kotła grzewczego14 zawór spustowyWszystkie elementy są wyposażeniem obiektowymAWEZEKVSRS1 7 9 108111143112połączenie równoległe(możliwość odcięcia pojedynczych podgrzewaczy)1 2 3 11 12 36 1 1 6 1 1 6 1 1111 1 1413 13 131 1 114 11 14 11 1451VSRS99/1 Połączenia hydrauliczne podgrzewaczy pojemnościowych c.w.u. Logalux SU.... (połączenie równoległe)Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 99

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejWybór podgrzewaczy i zasobnikówPodgrzewanie wody użytkowej ze zdalaczynnej sieci ciepłowniczej (przedstawienie zasad)Podgrzewanie ze zdalaczynnej sieci ciepłowniczej (zasilanie bezpośrednie)Logalux SF… z zabudowanym wymiennikiem ciepła z rur ożebrowanychAW54EZEK1 2 3 161 7 9 108 112131711151161411918 1191VHFRHFAW wyjście ciepłej wodyEK dopływ wody zimnejEZ dopływ cyrkulacjiRHF powrót czynnika grzewczego dozdalaczynnej sieci cieplnejVHF zasilanie czynnika grzewczego zezdalaczynnej sieci cieplnej1 zawór odcinający2 pompa cyrkulacyjna z czasowymukładem sterującym3 zawór zwrotny4 zawór napowietrzająco odpowietrzający5 zawór odcinający z kurkiem spustowym6 membranowy zawór bezpieczeństwa;sprawdzony zgodnie z DIN 4753-1, średnicaznamionowa DN20 przy uwzględnieniumocy zamieszczonych w tabeli 95/1(maksymalna moc grzewcza 150 kW)Dla innych czynników grzewczychlub temperatur c.w.u. należy określićwłaściwą maksymalną moc grzewcząi dobrać większy zawór bezpieczeństwa!7 zawór redukcyjny, jeżeli ciśnieniaw sieci wodociągowej jest wyższe,niż 80 % ciśnienia zadziałania zaworubezpieczeństwa8 zawór do pobierania próbek9 zawór zapobiegający przepływowizwrotnemu10 króćce przyłączeniowe do manometru,zgodnie z DIN 4753-1, dla podgrzewaczyo pojemności do 1000 litrów; manometrzgodnie z DIN 4753-1, dla podgrzewaczyo pojemności ponad 1000 litrów11 trójnik oraz kurek spustowy(ważny dla szybkiego płukania/spustu)12 czujnik ogranicznika temperaturybezpieczeństwa, przy temperaturze nazasilaniu ponad 110°C13 czujnik regulatora temperatury14 czujnik ogranicznika temperatury napowrocie (w koniecznych przypadkach)15 zawór spustowy16 regulator temperatury bezpośredniegodziałania, z ogranicznikiem temperaturybezpieczeństwa przy temperaturzena zasilaniu ponad 110°C orazogranicznikiem temperatury na powrocie17 filtr zanieczyszczeń18 organ nastawczy19 termometrWszystkie elementy stanowią wyposażenieobiektowe100/1 Hydrauliczne połączenia zasobników wody Logalux SF… jako przedstawienie zasad100Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

Wybór podgrzewaczy i zasobnikówWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowej4.3 Leżące pojemnościowe podgrzewacze wody użytkowej Logalux L oraz LT4.3.1 Wymiary oraz dane techniczne Logalux L135/1 do L200/1380659AW310650L H AWHRSRSVSH VSHEZEZH EK / EK/ELH ELF L 262101/1 Wymiary leżących pojemnościowych podgrzewaczy wody użytkowej Logalux L135/1 do L200/1Pojemnościowy podgrzewacz wody użytkowej Logalux L135/1 L160/1 L200/1Pojemność podgrzewacza l 135 160 200Długość L mm 843 953 1108Rozstaw nóżek F Lmm 390 500 655Zasilanie podgrzewaczaPowrót podgrzewaczaWejście cyrkulacjiDopływ wody zimnejSpustWyjście wody ciepłejØVSH VSØRSH RSØEZH EZØEKH EKØELH ELØAWH AWcalmmcalmmcalmmcalmmcalmmcalmmR 1378R 1378R ¾328R 1¼83R 1¼83R 1578R 1378R 1378R ¾328R 1¼83R 1¼83R 1578Pojemność wody grzewczej l 5 6 7Powierzchnia grzejna wymmiennika ciepła rur gładkich m² 0,58 0,81 0,93Ilość ciepła na utrzymanie w gotowości 1) kWh/24h 1,2 1,3 1,4Maksymalne obciążenie ciężarem kg 500 500 500Ciężar netto 2) kg 90 104 116Maks. nadciśnienie robocze bar 16 woda grzewcza/10 woda użytkowaMaks. temperatura robocza °C 110 woda grzewcza/95 woda użytkowaR 1378R 1378R ¾328R 1¼83R 1¼83R 1578Nr certyfikatu na podstawie badań typu wg dyrektywy 97/23/EGZ-DDK-MUC-318302-16101/2 Wymiary oraz dane techniczne leżących pojemnościowych podgrzewaczy wody użytkowej Logalux L135/1 do L200/11)Przy temperaturze c.w.u. w podgrzewaczu 65°C oraz temperaturze pomieszczenia 20°C(wg DIN V 4753-8)2)Ciężar wraz z opakowaniem jest o ok. 5% większyMateriały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 101

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejWybór podgrzewaczy i zasobników4.3.2 Moc/wydajność podgrzewaczy Logalux L135 do L200/1Podgrzewanie przez kocioł grzewczy, przy dużym zapotrzebowaniu wody grzewczejPojemność.podgrzewaczc.w.u. LogaluxTemperatura wodygrzewczej na zasilaniuWspółczynnik mocy N Lprzy temperaturze wodyw podgrzewaczu 1)Trwała wydajność c.w.u.przy temperaturzec.w.u. na wyjściu 2)60°C 45°C 60°CZapotrzebowaniewody grzewczejStrata ciśnieniaw wężownicy°C l/h kW l/h kW m³/h mbarL135/1 80 2,4 556 22,7 308 18,0 3,5 77L160/1 80 3,7 721 29,4 396 23,1 3,5 92L200/1 80 4,9 814 33,1 468 27,1 4,0 133102/1 Moc/wydajność c.w.u. Logalux L135/1 do L200/11)Według normy DIN 4708 współczynnik mocy dla danych standardowych (tłusty druk) odniesiono do ϑ V= 80°Coraz ϑ Sp= 60°C; minimalne zapotrzebowanie ciepła odpowiada mocy trwałej c.w.u. [kW] przy 45°C2)Temperatura wejściowa wody zimnej wynosi 10°CPodgrzewanie przez kocioł grzewczy, przy zredukowanym zapotrzebowaniu wody grzewczejPojemność.podgrzewaczc.w.u. LogaluxTemperatura wodygrzewczej na zasilaniuWspółczynnik mocy N Lprzy temperaturze wodyw podgrzewaczu 1)Trwała wydajność c.w.u.przy temperaturzec.w.u. na wyjściu 2)60°C 45°C 60°CZapotrzebowaniewody grzewczejStrata ciśnieniaw wężownicy°C l/h kW l/h kW m³/h mbarL135/1 80 2,3 528 21,6 297 17,3 2,8 50L160/1 80 3,5 699 28,4 385 22,2 2,8 60L200/1 80 4,6 759 30,8 424 24,8 2,8 68102/1 Moc/wydajność c.w.u. Logalux L135/1 do L200/11)Według normy DIN 4708 współczynnik mocy dla danych standardowych (tłusty druk) odniesiono do ϑ V= 80°Coraz ϑ Sp= 60°C; minimalne zapotrzebowanie ciepła odpowiada mocy trwałej c.w.u. [kW] przy 45°C2)Temperatura wejściowa wody zimnej wynosi 10°CInstalacja z dwoma lub trzema podgrzewaczami• Mnożnik do współczynnika mocy N L:- przy 2 podgrzewaczach = 2,4- przy 3 podgrzewaczach = 3,8Przykład ( ⇒ strona 33)Warunki:• podgrzewacze jednakowej wielkości• moc/wydajność trwała c.w.u. jest odpowiednio dwu- lub trzykrotnie większa, niż pojedynczego podgrzewacza• wykonanie połączeń w układzie Tichelmanna102Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

Wybór podgrzewaczy i zasobnikówWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowej4.3.3 Wymiary oraz dane techniczne Logalux LT135/1 do LT300/1659LAWR1H AW380656H VSVSR1RSR1EZR¾H RSH EZEK/ELR1¾H EK /H EL15–2515–25310 F L192103/1 Wymiary leżących pojemnościowych podgrzewaczy wody użytkowej Logalux LT135/1 do LT300/1Pojemnościowy podgrzewacz wody użytkowej Logalux LT135/1 LT160/1 LT200/1 LT300/1Pojemność podgrzewacza l 135 160 200 300Długość L mm 882 992 1147 1537Rozstaw nóżek F Lmm 390 500 655 1045Zasilanie podgrzewacza H VSmm 378 378 378 378Powrót podgrzewacza H RSmm 378 378 378 378Wejście cyrkulacji H EZmm 328 328 328 328Dopływ wody zimnej H EKmm 83 83 83 83Spust H ELmm 83 83 83 83Wyjście wody ciepłej H AWmm 578 578 578 578Pojemność wody grzewczej l 5 6 7 11Powierzchnia grzejna wymmiennika ciepła rur gładkich m² 0,58 0,81 0,93 1,50Ilość ciepła na utrzymanie w gotowości 1) kWh/24h 1,1 1,2 1,4 1,7Maksymalne obciążenie ciężarem kg 500 500 500 500Ciężar netto 2) kg 86 100 112 165Maks. nadciśnienie robocze bar 16 woda grzewcza/10 woda użytkowaMaks. temperatura robocza °C 110 woda grzewcza/95 woda użytkowaNr certyfikatu na podstawie badań typu wg dyrektywy 97/23/EGZ-DDK-MUC-318302-16103/2 Wymiary oraz dane techniczne leżących pojemnościowych podgrzewaczy wody użytkowej Logalux LT135/1 do LT300/11)Przy temperaturze c.w.u. w podgrzewaczu 65°C oraz temperaturze pomieszczenia 20°C(wg DIN V 4753-8)2)Ciężar wraz z opakowaniem jest o ok. 5% większyMateriały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 103

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejWybór podgrzewaczy i zasobników4.3.4 Moc/wydajność podgrzewaczy Logalux LT135/1 do LT300/1Podgrzewanie przez kocioł grzewczy, przy dużym zapotrzebowaniu wody grzewczejPojemność.podgrzewaczc.w.u. LogaluxTemperatura wodygrzewczej na zasilaniuWspółczynnik mocy N Lprzy temperaturze wodyw podgrzewaczu 1)Trwała wydajność c.w.u.przy temperaturzec.w.u. na wyjściu 2)Zapotrzebowaniewody grzewczejStrata ciśnieniaw wężownicy60°C 45°C 60°C°C l/h kW l/h kW m³/h mbarLT135/1 80 2,4 556 22,7 308 18,0 3,5 77LT160/1 80 3,7 721 29,4 396 23,1 3,5 92LT200/1 80 4,9 814 33,1 468 27,1 4,0 133LT300/1 80 9,6 1202 49,0 689 40,0 5,0 240104/1 Moc/wydajność c.w.u. Logalux LT135/1 do LT300/11)Według normy DIN 4708 współczynnik mocy dla danych standardowych (tłusty druk) odniesiono do ϑ V= 80°Coraz ϑ Sp= 60°C; minimalne zapotrzebowanie ciepła odpowiada mocy trwałej c.w.u. [kW] przy 45°C2)Temperatura wejściowa wody zimnej wynosi 10°CPodgrzewanie przez kocioł grzewczy, przy zredukowanym zapotrzebowaniu wody grzewczejPojemność.podgrzewaczc.w.u. LogaluxTemperatura wodygrzewczej na zasilaniuWspółczynnik mocy N Lprzy temperaturze wodyw podgrzewaczu 1)Trwała wydajność c.w.u.przy temperaturzec.w.u. na wyjściu 2)Zapotrzebowaniewody grzewczejStrata ciśnieniaw wężownicy60°C 45°C 60°C°C l/h kW l/h kW m³/h mbarLT135/1 80 2,3 528 21,6 297 17,3 2,8 50LT160/1 80 3,5 699 28,4 385 22,2 2,8 60LT200/1 80 4,6 759 30,8 424 24,8 2,8 68LT300/1 80 9,2 1070 43,6 605 35,2 2,8 80104/2 Moc/wydajność c.w.u. Logalux LT135/1 do LT300/11)Według normy DIN 4708 współczynnik mocy dla danych standardowych (tłusty druk) odniesiono do ϑ V= 80°Coraz ϑ Sp= 60°C; minimalne zapotrzebowanie ciepła odpowiada mocy trwałej c.w.u. [kW] przy 45°C2)Temperatura wejściowa wody zimnej wynosi 10°CInstalacja z dwoma lub trzema podgrzewaczami• Mnożnik do współczynnika mocy N L:- przy 2 podgrzewaczach = 2,4- przy 3 podgrzewaczach = 3,8Przykład ( ⇒ strona 33)Warunki:• podgrzewacze jednakowej wielkości• moc/wydajność trwała c.w.u. jest odpowiednio dwu- lub trzykrotnie większa, niż pojedynczego podgrzewacza• wykonanie połączeń w układzie Tichelmanna104Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

Wybór podgrzewaczy i zasobnikówWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowej4.3.5 Wymiary oraz dane techniczne Logalux LT…, L2T… oraz L3T… (od 400 litrów)BLD SpL Sp1)1)1)AWEZVSRSEKAWEZVSRSEKAWEZVSRSEKH3H3 AWH3 EZH3 VSH3 RSH3 EKH2H2 AWH2 EZH2 VSH2 RSH2 EKHH AWH EZH VSH RSH EK2)2)2)A A 2 A 3A 21)mufa R 1¼ (np. do regulatorów bezpośr. działania)2)tuleja pomiarowa R ¾ oraz kolejna mufa R ¾ w pokrywie otworu rewizyjnego105/1 Wymiary leżących pojemnościowych podgrzewaczy wody Logalux LT…, L2T…, L3T… (od 400 litrów)Pojemnościowy podgrzewacz wody LogaluxLT...400LT...550Pojemność podgrzewacza l 400 550 750 950 1500 2000 2500 3000Pojemnościowy podgrzewacz wody LogaluxL2T...800L2T...1100Pojemność podgrzewacza l 2 x 400 2 x 550 2 x 750 2 x 950 2 x 1500 2 x 2000 2 x 2500 2 x 3000Pojemnościowy podgrzewacz wody LogaluxL3T...1200L3T...1650Pojemność podgrzewacza l 3 x 400 3 x 550 3 x 750 – – – – –Średnica ØD Spmm 650 800 800 900 1000 1250 1250 1250Szerokość B mm 810 1000 1000 1100 1200 1450 1450 1450DługośćWysokośćRozstaw nóżekZasilaniepodgrzewaczaPowrót podgrzewaczaLLSPHH2H3A (LT/L2T)A (L3T)A 2A 3ØVSH VSH2 VSH3 VSØRSH RSH2 RSH3 RSmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm1600135583016802530400600410535DN5054013902240DN502401090194015101265101020303050470700400470DN5055015702590DN5025012702590105/2 Wymiary oraz dane techniczne leżących pojemnościowych podgrzewaczy wody Logalux LT…, L2T…, L3T… (od 400 litrów)LT...750L2T...1500L3T...225019101665101020303050470700400865DN5055015702590DN5025012702590LT...950L2T...1900––1910166511102230–520–420820DN505501670–DN502501370–LT...1500L2T...3000––2405216012102430–560–4451270DN655851805–DN652851505–LT...2000L2T...4000––2150190514602930–680–505890DN807252195–DN802851755–LT...2500L2T...5000––2570232514602930–680–5051310DN809902460–DN802901760–LT...3000L2T...6000––2970272514602930–680–5051710DN809902460–DN802901760–c.d. ⇒ na stronie następnejMateriały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 105

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejWybór podgrzewaczy i zasobnikówc.d. tabeli ze strony 105Pojemnościowy podgrzewacz wody LogaluxLT...400LT...550Pojemność podgrzewacza l 400 550 750 950 1500 2000 2500 3000Pojemnościowy podgrzewacz wody LogaluxL2T...800L2T...1100Pojemność podgrzewacza l 2 x 400 2 x 550 2 x 750 2 x 950 2 x 1500 2 x 2000 2 x 2500 2 x 3000Pojemnościowy podgrzewacz wody LogaluxL3T...1200L3T...1650Pojemność podgrzewacza l 3 x 400 3 x 550 3 x 750 – – – – –Dopływ wodyzimnejWejście cyrkulacjiWyjście ciepłej wodyPojemność wodygrzewczejPowierzchniagrzejnaCiężar (netto)ØEKH EKH2 EKH3 EKØEZH EZH2 EZH3 EZØ AWH AWH2 AWH3 AWLTNLTHLTDL2TNL2THL2TDL3TNL3THL3TDLTNLTHLTDL2TNL2THL2TDL3TNL3THL3TDLTNLTHLTDL2TNL2THL2TDL3TNL3THL3TDcalmmmmmmcalmmmmmmcalmmmmmmlllllllllm²m²m²m²m²m²m²m²m²kgkgkgkgkgkgkgkgkgR 1½1459951845R 1¼47013102160R 1½705155524052 x 102 x 92 x 102/2 x 102/2 x 92/2 x 103/2 x 103/2 x 93/2 x 102,64,22,65,28,45,27,812,67,8330363330682748682103411331034R 1½16011802200R 1¼57015902610R 1½860188029002 x 102 x 92 x 102/2 x 102/2 x 92/2 x 103/2 x 103/2 x 93/2 x 102,64,22,65,28,45,27,812,67,8367400367762828762115712561157LT...750L2T...1500L3T...2250R 1½16011802200R 1¼57015902610R 1½860188029002 x 142 x 122 x 102/2 x 142/2 x 122/2 x 103/2 x 143/2 x 123/2 x 103,65,62,67,211,25,210,816,87,84705204399681068906146616161373LT...950L2T...1900––R 1½1601280–R 1¼6201740–R 1½9602080–2 x 142 x 122 x 102/2 x 142/2 x 122/2 x 10–––3,65,62,67,211,25,2–––517567486106611561004LT...1500L2T...3000––R 21651385–R 1½6901910–R 210552275–3 x 183 x 143 x 102/3 x 182/3 x 142/3 x 10–––6,99,753,913,819,57,8–––875957819178419481672LT...2000L2T...4000––R 21651635–R 1½8352305–R 213002770–4 x 94 x 144 x 102/4 x 92/4 x 142/4 x 10–––8,411,25,216,822,410,4–––114512541068233125492177Maks. nadciśnienie robocze bar 16 woda grzewcza/10 ciepła woda użytkowaMaks. temperatura robocza °C 160 woda grzewcza/95 ciepła woda użytkowa–––––––––LT...2500L2T...5000––R 2½1751645–R 28352305–R 2½12952765–5 x 185 x 145 x 102/5 x 182/5 x 142/5 x 10–––11,516,256,52332,513–––130014361204264129132449–––LT...3000L2T...6000––R 2½1751645–R 28352305–R 2½12952765–5 x 185 x 145 x 102/5 x 182/5 x 142/5 x 10–––11,516,256,52332,513–––146015961364296132332769–––Certyfikacja według dyrektywydotyczącej urządzeń ciśnieniowejNr. P-DDK-MUC-02-318302-71105/2 Wymiary oraz dane techniczne leżących pojemnościowych podgrzewaczy wody Logalux LT…, L2T…, L3T… (od 400 litrów)106Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

Wybór podgrzewaczy i zasobnikówWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowej4.3.6 Moc/wydajność Logalux LT…, L2T… oraz L3T… (od 400 litrów)Podgrzewane przez kocioł grzewczy, pojemnościowe podgrzewacze wody Logalux LTN(wykonanie normalne)Pojemność.podgrzewaczwody LogaluxLTN400LTN550LTN750LTN950LTN1500LTN2000LTN2500LTN3000Temperatura wodygrzewczej na zasilaniuWspółczynnik mocy N Lprzy temperat. c.w.u. 1)w podgrzewaczuTrwała wydajność c.w.u. przytemperaturze c.w.u. 2) na wypływie60°C 45°C 60°CZapotrzebowaniewody grzewczejStrata ciśnieniaw wężownicy°C l/h kW l/h kW m³/h mbar50607080905060708090506070809050607080905060708090506070809050607080905060708090––172226––172226––374959––415368––7094113––101134160––148199242––1562102557261254189224533014726125418922453301410341826279436414400103418262794364144001573270641145533672120793553543473158899273947197128959211627273947197128959211627305177100123305177100123427411414817942741141481796411016822527485144221298362111191290390473111191290390473––112214521892––112214521892––149621342706––149621342706––222232124070––292642245368––380655006930––380655006930107/1 Moc/wydajność c.w.u. Logalux LTN400 do LTN3000 (wykonanie normalne)1)Według normy DIN 4708 współczynnik mocy dla danych standardowych (tłusty druk) odniesiono do ϑ V= 80°Coraz ϑ Sp= 60°C; minimalne zapotrzebowanie ciepła odpowiada mocy trwałej c.w.u. [kW] przy 45°C2)Temperatura wejściowa wody zimnej wynosi 10°C––6585110––6585110––87124157––87124157––129187237––170246312––221320403––22132040312,011,015,520,526,0350Instalacja z dwoma lub trzema podgrzewaczami• Mnożnik do współczynnika mocy N L:- przy 2 podgrzewaczach = 2,4- przy 3 podgrzewaczach = 3,8Przykład ( ⇒ strona 33)Warunki:• podgrzewacze jednakowej wielkości• moc/wydajność trwała c.w.u. jest odpowiednio dwu- lub trzykrotnie większa, niż pojedynczego podgrzewacza• wykonanie połączeń w układzie Tichelmanna➡ Przy podgrzewaniu wody ze zdalaczynnej sieci ciepłowniczej, obowiązują inne wartości mocy oraz inne mnożniki.Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 107

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejWybór podgrzewaczy i zasobnikówPodgrzewane przez kocioł grzewczy, podgrzewacze wody Logalux LTH (wymiennik ciepła wysokiej mocy)Pojemność.podgrzewaczwody LogaluxTemperatura wodygrzewczej na zasilaniuWspółczynnik mocy N Lprzy temp. c.w.u. 1)w podgrzewaczuTrwała wydajność c.w.u. przytemperaturze c.w.u. 2) na wypływieZapotrzebowaniewody grzewczejStrata ciśnieniaw wężownicyLTH400LTH550LTH750LTH950LTH1500LTH2000LTH2500LTH300060°C 45°C 60°C°C l/h kW l/h kW m³/h mbar50607080905060708090506070809050607080905060708090506070809050607080905060708090––263442––293946––465874––557086––95126147––125184226––195270332––20528134497918812794367445879791881279436744587128725193806496159401287251938064961594018813641553374479086242047747315984511990314662269548128811562031466226954812881156204077114150187407711415018752102155202241521021552022417714822530337098194298400487128252389525636128252389525636––140822663058––140822663058––184829483828––184829483828––292643345654––389456767370––501677009944––501677009944––82132178––82132178––108171223––108171223––170252319––227330426––292448578––2924485788,77,811,115,019,8350108/1 Moc/wydajność c.w.u. Logalux LTH400 do LTH3000 (wymiennik ciepła wysokiej mocy)1)Według normy DIN 4708 współczynnik mocy dla danych standardowych (tłusty druk) odniesiono do ϑ V= 80°Coraz ϑ Sp= 60°C; minimalne zapotrzebowanie ciepła odpowiada mocy trwałej c.w.u. [kW] przy 45°C2)Temperatura wejściowa wody zimnej wynosi 10°CInstalacja z dwoma lub trzema podgrzewaczami• Mnożnik do współczynnika mocy N L:- przy 2 podgrzewaczach = 2,4- przy 3 podgrzewaczach = 3,8Przykład ( ⇒ strona 33)Warunki:• podgrzewacze jednakowej wielkości• moc/wydajność trwała c.w.u. jest odpowiednio dwu- lub trzykrotnie większa, niż pojedynczego podgrzewacza• wykonanie połączeń w układzie Tichelmanna➡ Przy podgrzewaniu wody ze zdalaczynnej sieci ciepłowniczej, obowiązują inne wartości mocy oraz inne mnożniki.108Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

Wybór podgrzewaczy i zasobnikówWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejPodgrzewane parą wodną, pojemnościowe podgrzewacze wody Logalux LTDPojemność.podgrzewaczwody LogaluxTemperaturac.w.u.Moc trwała c.w.u. [kW]1)/zwymiarowanie pływakowego odwadniacza kondensatu przy nadciśnieniu pary°C 0,1 bar 0,3 bar 0,5 bar 1,0 bar 2,0 bar 3,0 bar 4,0 bar 5,0 bar 2)LTD400456081/DN 1581/DN 15105/DN 15105/DN 15122/DN 15122/DN 15163/DN 15163/DN 15233/DN 15209/DN 15279/DN 15256/DN 15326/DN 15302/DN 15372/DN 15349/DN 15LTD550456081/DN 1581/DN 15105/DN 15105/DN 15122/DN 15122/DN 15163/DN 15163/DN 15233/DN 15209/DN 15279/DN 15256/DN 15326/DN 15302/DN 15372/DN 15349/DN 15LTD750456081/DN 1581/DN 15105/DN 15105/DN 15122/DN 15122/DN 15163/DN 15163/DN 15233/DN 15209/DN 15279/DN 15256/DN 15326/DN 15302/DN 15372/DN 15349/DN 15LTD950456081/DN 1581/DN 15105/DN 15105/DN 15122/DN 15122/DN 15163/DN 15163/DN 15233/DN 15209/DN 15279/DN 15256/DN 15326/DN 15302/DN 15372/DN 15349/DN 15LTD15004560122/DN 15122/DN 15157/DN 15157/DN 15186/DN 15186/DN 15244/DN 15244/DN 15349/DN 15314/DN 15419/DN 20384/DN 20488/DN 20454/DN 20558/DN 20523/DN 20LTD20004560163/DN 15163/DN 15209/DN 15209/DN 15244/DN 15244/DN 15326/DN 15326/DN 15465/DN 20419/DN 20558/DN 20512/DN 20651/DN 20605/DN 20744/DN 25698/DN 25LTD2500LTD300045604560204/DN 15204/DN 15204/DN 15204/DN 15262/DN 15262/DN 15262/DN 15262/DN 15308/DN 15308/DN 15308/DN 15308/DN 15407/DN 20407/DN 20407/DN 20407/DN 20582/DN 20523/DN 20582/DN 20523/DN 20698/DN 25640/DN 25698/DN 25640/DN 25814/DN 25756/DN 25814/DN 25756/DN 25930/DN 25872/DN 25930/DN 25872/DN 25109/1 Moc c.w.u. Logalux LTD400 do LTD3000 (wymiennik ciepła zasilany parą wodną) w powiązaniu z pływakowym oddzielaczem kondensatuW tabeli podano wymagane średnice przewodów kondensatu (DN..)1)Wszystkie moce uzyskuje się tylko przy ograniczonej prędkości strumienia pary, w króćcach przyłączeniowych wymiennika ciepła z rurgładkich (wężownicy)2)Moce podgrzewaczy zasilanych parą wodną o temperaturze ponad 160°C i odpowiednio do tego, o nadciśnieniu pary wyższym niż 5 bar,a także o temperaturze c.w.u. ponad 60°C – na zapytanieMateriały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 109

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejWybór podgrzewaczy i zasobników4.3.7 Wykresy mocy podgrzewaczy Logalux L oraz LT➡ Wartości standardowe do doboru podgrzewaczy,są podane w tabelach dla poszczególnych typów podgrzewaczy.W przypadkach specjalnych, odpowiednie wartości możnaokreślić z wykresów.Metody doboru podgrzewaczy⇒ strona 28Podgrzewanie przez kocioł grzewczyLogalux L135/1 do L300/1 oraz LT135/1 do LT300/1240220200Objaśnienie znaków we wzorach⇒ strona 148strata ciśnienia po stronie wody grzewczej ∆p H [m bar ]18016014012010080604020012 3L160/1, LT160/1L135/1, L T135/14LT300/1L200/1, LT200 /15strumień przepływu wody grzewczej V H [m 3 /h]110/1 Strata ciśnienia po stronie wody grzewczej(wartości standardowe ⇒ tabela 102/1 i 102/2 oraz 104/1 i 104/2)Podgrzewanie przez kocioł grzewczyLogalux LTN oraz LTH∆p W W [m bar ]strata ciśnienia po stronie c.w.u.3020105432400…950 ( R1 1 /2)1500…2000 ( R2)2500…3000 (R 2 1 /2)10,5 1 2 3 4 5 10 20 30pobór c.w.u. V WW [m 3 /h]1,510,5prędkość przepływu v [m /s]110/2 Strata ciśnienia po stronie c.w.u. oraz prędkośćprzepływu w króćcach przyłączeniowych110Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

Wybór podgrzewaczy i zasobnikówWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejPodgrzewanie przez kocioł grzewczyLogalux LTN400 do LTN3000Podgrzewanie przez kocioł grzewczyLogalux LTH400 do LTH3000600500400600500400strata ciśnienia po stronie wody grzewczej ∆p H [m bar ]30020010050750 … 950400 … 550150020002500 … 30004 51020strumień przepływu wody grzewczej V H [m 3 /h]30∆p H [m bar ]strata ciśnienia po stronie wody grzewczej30020010050750 … 950400 … 55015002500 … 30003 4 51020 30strumień przepływu wody grzewczej V H [m 3 /h]2000111/1 Strata ciśnienia po stronie wody grzewczej(wartości standardowe ⇒ tabela 107/1)111/2 Strata ciśnienia po stronie wody grzewczej(wartości standardowe ⇒ tabela 108/1)Podgrzewanie przez kocioł grzewczyLogalux LTN400 do LTN550Podgrzewanie przez kocioł grzewczyLogalux LTH400 do LTH550moc trwała c.w.u. Q D [kW ]1501401301201101009080706050403020∆p H/ mbar 500 400 300V H / m 3 /h 14,2 12,8 11,1ϑ V / ˚C607080554590100604560452009,060451006,44560ϑWW45504,510/… ˚C102,0Q D [kW ]moc trwała c.w.u.2001501005060∆p H/ mbarV H / m 3 /h554570809060ϑ V / ˚C 100604545500 400 30010,5 9,5 8,1456045602006,7ϑ WW 10/… ˚C451004,7503,3100010 20różnica temperaturpo stronie wody grzewczej ∆ϑ H [K]3000 10 20 30różnica temperaturpo stronie wody grzewczej ∆ϑ H [K]40111/3 Moc trwała c.w.u.(wartości standardowe ⇒ tabela 107/1)111/4 Moc trwała c.w.u.(wartości standardowe ⇒ tabela 108/1)Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 111

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejWybór podgrzewaczy i zasobnikówPodgrzewanie przez kocioł grzewczyLogalux LTN750 do LTN950Podgrzewanie przez kocioł grzewczyLogalux LTH750 do LTH950200∆p H/ mbarV H / m 3 /h500 400 30013,0 11,6 10,01002008,21005,8300∆p H/ mbarV H / m 3 /h100500 4009,2 8,33007,12005,8Q D [kW ]moc trwała c.w.u.150100505060ϑ V / ˚C70554580906045604560456045ϑWW4510/… ˚C504,2Q D [kW ]moc trwała c.w.u.250200150100505060455570ϑ V / ˚C6045809045604560ϑ WW 10/… ˚C4560451004,1502,800 10 20 30różnica temperaturpo stronie wody grzewczej ∆ϑ H [K]4000 10 20 30różnica temperaturpo stronie wody grzewczej ∆ϑ H [K]40112/1 Moc trwała c.w.u.(wartości standardowe ⇒ tabela 107/1)112/2 Moc trwała c.w.u.(wartości standardowe ⇒ tabela 108/1)Podgrzewanie przez kocioł grzewczyLogalux LTN1500Podgrzewanie przez kocioł grzewczyLogalux LTH1500350∆p H/ mbarV H / m 3 /h100500 400 30018,0 16,2 14,220011,81008,2450∆p H/ mbarV H / m 3 /h100500 400 30012,9 11,6 10,22008,4300400ϑWWQ D [kW ]moc trwała c.w.u.25020015010060ϑ V / ˚C70809060604560456045ϑWW4510/… ˚C505,8Q D [kW ]moc trwała c.w.u.35030025020015060ϑ V / ˚C70604580904560604560454510/… ˚C1005,9504,1451005055455050554500 10 20 30różnica temperaturpo stronie wody grzewczej ∆ϑ H [K]4000 10 20 30 40różnica temperaturpo stronie wody grzewczej ∆ϑ H [K]50112/3 Moc trwała c.w.u.(wartości standardowe ⇒ tabela 107/1)112/4 Moc trwała c.w.u.(wartości standardowe ⇒ tabela 108/1)112Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejPodgrzewanie przez kocioł grzewczyLogalux LTN2000Podgrzewanie przez kocioł grzewczyLogalux LTH2000∆p H/ mbarV H / m 3 /h500 400 30024,0 22,0 19,020015,51005,9650∆p H/ mbarV H / m 3 /h500 40018,0 16,030014,020011,5450600Q D [kW ]moc trwała c.w.u.400350300250200150100505060ϑ V / ˚C70554580906045100604560456045ϑWW4510/… ˚C504,1Q D [kW ]moc trwała c.w.u.5505004504003503002502001501005050605545ϑ V / ˚C7060458090604510060456045ϑWW10/… ˚C451008,1504,700 10 20 30różnica temperaturpo stronie wody grzewczej ∆ϑ H [K]4000 10 20 30 40różnica temperaturpo stronie wody grzewczej ∆ϑ H [K]50113/1 Moc trwała c.w.u.(wartości standardowe ⇒ tabela 107/1)Podgrzewanie przez kocioł grzewczyLogalux LTN2500 do LTN3000113/2 Moc trwała c.w.u.(wartości standardowe ⇒ tabela 108/1)Podgrzewanie przez kocioł grzewczyLogalux LTH2500 do LTH3000Q D [kW ]moc trwała c.w.u.6005505004504003503002502001501005050∆p H/ mbarV H / m 3 /h60ϑ V / ˚C70554580906045100500 400 30030,0 27,0 23,26045604520019,06045ϑWW00 10 20 30różnica temperaturpo stronie wody grzewczej ∆ϑ H [K]4510/… ˚C10013,840509,6Q D [kW ]moc trwała c.w.u.75075070065060055050045040035030025020015010050∆p H/ mbarV H / m 3 /h50605545ϑ V / ˚C70604580904510060500 400 30023,2 21,0 18,400 10 20 30 40różnica temperaturpo stronie wody grzewczej ∆ϑ H [K]456045ϑWW604520015,010/… ˚C10010,75050—–7,4113/3 Moc trwała c.w.u.(wartości standardowe ⇒ tabela 107/1)113/4 Moc trwała c.w.u.(wartości standardowe ⇒ tabela 108/1)Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 113

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejWybór podgrzewaczy i zasobników4.3.8 Przykłady instalacji Logalux LT… oraz L2T… (od 400 litrów)➡ Przedstawione przykłady instalacji sąjedynie niewiążącymi wskazaniami domożliwego połączenia hydraulicznego,bez roszczeń co do kompletności.Dla praktycznych realizacji, obowiązująwłaściwe reguły wiedzy technicznej.Podgrzewanie wody użytkowej przy pomocy kotła grzewczegoAW Wyjście ciepłej wodyEK Dopływ wody zimnejEZ Wejście cyrkulacjiRS Powrót z podgrzewaczaVS Zasilanie podgrzewacza czynnikiem grzewczym1 Membranowy zawór bezpieczeństwa;badanie typu wg DIN 4753-1, rozdział 6.3(1 szt. dla każdego podgrzewacza, jeżeli sąpojedynczo odcinane).Przy mocy podgrzewu max. 150 kW średnicanominalna DN20 dla Logalux:LTN400 do LTN950,LTH400L2TN800 do L2TN1900,EKL2TH800L3TN1200 do L3TN2250oraz L3TH1200.Przy mocy podgrzewu max. 1000 kW średnicanominalna DN32 dla Logalux:LTN2000 do LTN3000,LTH1500 do LTH3000,L2TN4000 do L2TN6000 orazL2TH3000 do L2TH6000.Średnice nominalne zaworów podano przyuwzględnieniu mocy wg DIN 4708, dlatemperatury na zasilaniu 80°C.Przy innych temperaturach zasilania, należyokreślić właściwą maksymalną moc podgrzewu!2 Zawór spustowy3 Zawór odcinający4 Zawór napowietrzjąco-odpowietrzający5 Zawór odcinający z kurkiem spustowym6 Pompa cyrkulacyjna z zegarem sterującym7 Zawór zwrotny8 Pompa ładująca podgrzewacza9 Zawór redukcyjny, jeżeli ciśnieniew sieci wodociągowej jest wyższe niż 80 %ciśnienia zadziałania zaworu bezpieczeństwa10 Zawór do pobierania próbek11 Zawór zapobiegający przepływowi zwrotnemu12 Króćce do przyłączenia manometru zgodnie EKz DIN 4753-1, przy podgrzewaczach do poj. 1000 l;manometr wg DIN 4753-1 przy podgrzewaczacho pojemności ponad 1000 litrów13 Trójnik oraz kurek spustowy(ważny dla szybkiego płukania/spustu)14 Membranowy zawór bezpieczeństwa; badanietypu wg DIN 4753-1, konieczny przy zastosowaniudodatkowego podgrzewu elektrycznego,do zabezpieczenia wymiennika ciepła z rurgładkich przy odciętym obiegu grzewczym;ciśnienie zabezpieczenia takie, jak zaworubezpieczeństwa kotła grzewczegoWszystkie elementy stanowią wyposażenie obiektowe339 11 12109 11 12103113EZ31 67313EZLogalux LT…354Logalux L2T…(połączenie równoległe)367354AW2AW23314147 87 83333VSRSVSRS114/1 Połączenia hydrauliczne pojemnościowych podgrzewaczy wody Logalux LT… oraz L2T… (połączenie równoległe)114Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

Wybór podgrzewaczy i zasobnikówWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejPodgrzewanie ze zdalaczynnej sieci ciepłowniczejAW Wyjście ciepłej wodyEK Dopływ wody zimnejEZ Wejście cyrkulacjiRHF Powrót do sieci zdalaczynnejVHF Zasilanie z sieci zdalaczynnej1 Membranowy zawór bezpieczeństwa; badanietypu wg DIN 4753-1 (1 szt. dla każdegopodgrzewacza, jeżeli są pojedynczo odcinane).Przy mocy podgrzewu max. 150 kW średnicanominalna DN20 dla Logalux:LTN400 do LTN950 orazLTH400 do LTH950.Przy mocy podgrzewu max. 250 kW średnicanominalna DN25 dla Logalux:LTN1500 do LTN3000 orazLTH1500 do LTH3000.Średnice nominalne zaworów podano przyuwzględnieniu mocy wg DIN 4708, dlatemperatury na zasilaniu 80°C. Przy innychtemperaturach zasilania, należy określić właściwąmaksymalną moc podgrzewu!2 Zawór spustowy3 Zawór odcinający4 Zawór napowietrzjąco-odpowietrzający5 Zawór odcinający z kurkiem spustowym6 Pompa cyrkulacyjna z zegarem sterującym7 Zawór zwrotny8 Zawór redukcyjny, jeżeli ciśnienie w sieciwodociągowej jest wyższe niż 80 % ciśnieniazadziałania zaworu bezpieczeństwa9 Zawór do pobierania próbek10 Zawór zapobiegający przepływowi zwrotnemu11 Króćce do przyłączenia manometru zgodniez DIN 4753-1, przy podgrzewaczach do poj. 1000 l;manometr wg DIN 4753-1 przy podgrzewaczacho pojemności ponad 1000 litrów12 Trójnik oraz kurek spustowy(ważny dla szybkiego płukania/spustu)13 Czujnik ogranicznika temperaturybezpieczeństwa przy temperaturze zasilaniapowyżej 110°C14 Czujnik regulatora temperatury15 Czujnik ogranicznika temperatury powrotu(jeżeli jest wymagany)Uwaga! Czujnik termostatu umieścić naprzyłączeniu, t.zn. w mufie na kolanie przewoduprzyłączeniowego16 Regulator temperatury bezpośredniego działaniaz ogranicznikiem temperatury bezpieczeństwaprzy temperaturze na zasilaniu powyżej 110°Coraz z ogranicznikiem temperatury powrotu17 Filtr zanieczyszczeń18 Organ nastawny19 TermometrWszystkie elementy stanowią wyposażenie obiektoweEKEK338 10 1198 10 11931211312EZ15EZ15Logalux LT…367314AW131623Logalux L2T…(połączenie równoległe)367314254AW17318191316 17354183193333VHFRHFVHFRHF115/1 Połączenia hydrauliczne pojemnościowych podgrzewaczy wody Logalux LT… oraz L2T… (połączenie równoległe)Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 115

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejWybór podgrzewaczy i zasobnikówPodgrzewanie ze zdalaczynnej sieci ciepłowniczejAW Wyjście ciepłej wodyEK Dopływ wody zimnejEZ Wejście cyrkulacjiRHF Powrót do sieci zdalaczynnejVHF Zasilanie z sieci zdalaczynnej1 Membranowy zawór bezpieczeństwa; badanietypu wg DIN 4753-1 (1 szt. dla każdegopodgrzewacza, jeżeli są pojedynczo odcinane).Przy mocy podgrzewu max. 150 kW średnicanominalna DN20 dla Logalux:EKLTN400 do LTN950 orazLTH400 do LTH950.Przy mocy podgrzewu max. 250 kW średnicanominalna DN25 dla Logalux:LTN1500 do LTN3000 orazLTH1500 do LTH3000.Średnice nominalne zaworów podano przyuwzględnieniu mocy wg DIN 4708, dlatemperatury na zasilaniu 80°C. Przy innychtemperaturach zasilania, należy określić właściwąmaksymalną moc podgrzewu!2 Zawór spustowy3 Zawór odcinający4 Zawór napowietrzjąco-odpowietrzający5 Zawór odcinający z kurkiem spustowym6 Pompa cyrkulacyjna z zegarem sterującym7 Zawór zwrotny8 Zawór redukcyjny, jeżeli ciśnienie w sieciwodociągowej jest wyższe niż 80 % ciśnieniazadziałania zaworu bezpieczeństwa9 Zawór do pobierania próbek10 Zawór zapobiegający przepływowi zwrotnemu11 Króćce do przyłączenia manometru zgodniez DIN 4753-1, przy podgrzewaczach do poj. 1000 l;manometr wg DIN 4753-1 przy podgrzewaczacho pojemności ponad 1000 litrów12 Trójnik oraz kurek spustowy(ważny dla szybkiego płukania/spustu)13 Czujnik ogranicznika temperaturybezpieczeństwa przy temperaturze zasilaniapowyżej 110°C14 Czujnik regulatora temperatury15 Czujnik ogranicznika temperatury powrotu(jeżeli jest wymagany)Uwaga! Czujnik termostatu umieścić naprzyłączeniu, t.zn. w mufie na kolanie przewoduprzyłączeniowego16 Regulator temperatury bezpośredniego działaniaz ogranicznikiem temperatury bezpieczeństwaprzy temperaturze na zasilaniu powyżej 110°Coraz z ogranicznikiem temperatury powrotu17 Filtr zanieczyszczeń18 Organ nastawny19 Termometr20 OdpowietrznikWszystkie elementy stanowią wyposażenie obiektowe3EK8 10 11931123158 10 1193122 × Logalux LT…(połączenie szeregowe)12015EZ3673EZAWAW5413Logalux L2T…(połączenie równoległe)36735414 161314 16232317318173181919333VHFRHF3VHFRHF116/1 Połączenia hydrauliczne pojemnościowych podgrzewaczy wody Logalux LT… oraz L2T… (połączenie szeregowe)116Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

Wybór podgrzewaczy i zasobnikówWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejPodgrzewanie wody parą wodnąLogalux LTDEZAWEK27 9 108AKO212562431514 1213ED11AW Wyjście ciepłej wodyAKO Odpływ kondensatuED Dopływ paryEK Dopływ wody zimnejEZ Wejście cyrkulacji1 Membranowy zawór bezpieczeństwa;badanie typu wg DIN 4753-1(1 szt. dla każdego podgrzewacza, jeżelisą pojedynczo odcinane).Przy mocy podgrzewu max. 150 kWśrednica nominalna DN20 dla Logalux:LTN400 do LTN950 orazLTH400 do LTH950.Przy mocy podgrzewu max. 250 kWśrednica nominalna DN25 dla Logalux:LTN1500 do LTN3000 orazLTH1500 do LTH3000.Średnice nominalne zaworów podanoprzy uwzględnieniu mocy wg DIN 4708,dla temperatury na zasilaniu 80°C.Przy innych temperaturach zasilania,należy określić właściwą maksymalnąmoc podgrzewu!2 Organ odcinający3 Zawór napowietrzjąco-odpowietrzający4 Zawór odcinający z kurkiem spustowym5 Pompa cyrkulacyjna z zegaremsterującym6 Zawór zwrotny7 Zawór redukcyjny, jeżeli ciśnieniew sieci wodociągowej jest wyższeniż 80 % ciśnienia zadziałania zaworubezpieczeństwa8 Zawór do pobierania próbek9 Zawór zapobiegający przepływowizwrotnemu10 Króćce do przyłączenia manometruzgodnie z DIN 4753-1, przypodgrzewaczach do pojemności1000 l; manometr wg DIN 4753-1przy podgrzewaczach o pojemnościponad1000 litrów11 Trójnik oraz kurek spustowy(ważny dla szybkiego płukania/spustu)12 Czujnik regulatora temperatury13 Regulator temperatury bezpośredniegodziałania14 Pływakowy oddzielacz kondensatu(bez regulacji temperatury)z automatycznym odpowietrzaniem15 Czujnik ogranicznika temperaturybezpieczeństwa przy temperaturzezasilania powyżej 110°CWszystkie elementy stanowiąwyposażenie obiektowe117/1 Połączenia hydrauliczne pojemnościowego podgrzewacza wody Logalux LTD(z zapewnieniem swobodnego odpływu kondensatu)Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 117

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejWybór podgrzewaczy i zasobników4.4 System ładowania zasobników: zestaw wymiennika ciepła Logalux LAP z zasobnikiem Logalux SForaz z podgrzewaczem Logalux SU4.4.1 Wymiary i dane techniczne Logalux LAP z Logalux SF oraz SURS powrót podgrzewacza(instalacja słoneczna)VS zasilanie podgrzewacza(instalacja słoneczna)1 zestaw wymiennika ciepłaLogalux LAP (orurowanie na górnejpokrywie otworu rewizyjnego)2 zasobnik Logalux SF(należy zamówić oddzielnie)3 podgrzewacz Logalux SU(zamówić oddzielnie)12H H4)D SPHVL/RLH LAP1AWH AWEZH R¾EZM 1)Rp¾M2 3)EKHR1¼EK3D SPVL/RLAWEZR¾VSR1¼M 1)2)RSR1¼EKHH LAPH AWH EZH VSH RSH EK12/3DA 2RL 5) VL 5) A 11)Mufa do zabudowy na obiekcie tulei ochronnej2)Tuleja ochronna wspawana, wewn. Ø 19 mm3)Przy Logalux SF300 tuleja ochronna wspawana, wewn. Ø 19 mm; od Logalux SF400 opaska zaciskowa do czujnika przylgowego4)Możliwość zabudowy grzałki elektr. (wyposaż. dodatk.); przy Logalux SF alternatywnie wymiennik z rur ożebr. do ogrzew. biwalent. (⇒ 123/1)5)Rury przyłączeniowe po stronie grzewczej przynależą do zakresu dostawy tylko przy Logalux LAP1.2 oraz 3.2118/1 Wymiary zestawu wymiennika Logalux LAP, montowanego na zasobniku wody Logalux SF lub podgrzewaczu Logalux SUZestaw wymiennika ciepła LAP 1.2/2.2/3.2 LAP 1.1/ LAP 2.1/ LAP 3.1z zasobnikiem wody Logalux SF300 SF400 SF500 SF750 SF1000z pojemnościowym podgrzewaczem Logalux – SU400 SU500 SU750 SU1000Pojemność podgrzewacza l 300 400 500 750 1000ŚrednicaØDmm672850 2)850 2) 1000 2) 1100 2)ØD Spmm– 1) 650650800900Wysokość H mm 1645 1730 2030 2030 2100Szerokość do wprowadzenia zbiornika mm 680 660 660 810 910Wysokość pomieszczenia zainstalowania mm 2005 3) 2090 2390 2390 2460Zasilanie/powrótZestaw wymiennika ciepła Logalux LAPDopływ wody zimnejØH LAPØEKH EKcalmmcalmm118/2 Wymiary zestawu wymiennika ciepła Logalux LAP w kombinacji z zasobnikiem wody Logalux SF oraz pojemnościowym podgrzewaczemwody Logalux SUR 11565R 11650R 1¼R 1¼60 4) 148R 11950R 1¼1481)Płaszcz izolacji cieplnej z twardej pianki poliuretanowej grubości 50 mm, niezdejmowalny2)Przy Logalux SF…-100 oraz SU…-100, płaszcz izolacji cieplnej z miękkiej pianki poliuretanowej grubości 100 mm3)Do montażu wymiennika ciepła, zestawy Logalux LAP4)Doliczyć 15 do 20 mm na nóżki ustawczeR 11950R 1½133Wejście cyrkulacji H EZmm 762 4) 912 1062 1065 1126Wyjście ciepłej wodyRozstaw nóżekØAWH AWA 1A 2calmmmmmmR 1R 1¼1326 4) 1343400408419483R 1¼1643419483R 1¼1648546628R 12020R 1½121R 1½1721615711Zestaw wymiennika ciepła LAP 1.1 LAP 1.2 LAP 2.1 LAP 2.2 LAP 3.1 LAP 3.2Ciężar 1) (netto)Wymiennik płytowywbudowanykg 16,4Alfa Laval CB 27-18H(V22, V22)17,0 18,0Alfa Laval CB 27-24H(V22, V22)Pompa ładująca ciepłej wody wbudowana Grundfos UP 20-45 NAlfa Laval CB 27-34H(V22, V22)Max. strumień przepływu po stronie wtórnej l/h 1400 1650 1800Maks. nadciśnienie robocze bar 30 po stronie wody grzewczej/10 po stronie wody użytkowejMaks. temperatura robocza °C 75 2) po stronie wody grzewczej/70 po stronie wody użytkowej118/3 Dane techniczne zestawu wymiennika ciepła Logalux LAP1)Doliczyć ciężar zbiornika (Logalux SF ⇒ 123/2; Logalux SU ⇒ 92/2); ciężar z opakowaniem około 5 % większy2)Przy twardości wody począwszy od 8 °n, należy ograniczyć temperaturę wody na zasilaniu do 70°C118Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

Wybór podgrzewaczy i zasobnikówWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowej4.4.2 Moc zestawów wymienników ciepła Logalux LAP z Logalux SF oraz SUPodgrzewanie przez kocioł grzewczy, zestaw wymiennika Logalux LAP z Logalux SF oraz SU400 do SU1000Zasobnik c.w.u.Logalux SF,lub podgrzewaczwody Logalux SU 1)Zestawwymiennikaciepła LogaluxMoc c.w.u. przy temperaturach c.w.u. 10/60°C 2)przy temperaturach wody grzewczej na zasilaniu/powrocieWspółczynnikmocy N L70/50°C75/50°CZapotrzebowaniewody grzewczejMinim.moc kotłaStrataciśnieniaMoc trwała Współczynnik Moc trwałamocy N LkW kW m³/h kW mbarLAP1.2 11,3 42,6 13,2 53,5 1,86 20 210SF300LAP2.2 14,4 57,6 16,4 71,5 2,45 ≈ 35 210LAP3.2 20,5 81,8 23,7 101,4 3,40 ≈ 60 210SF400SU400SF500SU500SF750SU750SF1000SU1000LAP1.1 14,9 42,6 17,0 53,5 1,86 20 210LAP2.1 18,5 57,6 21,2 71,5 2,45 ≈ 35 210LAP3.1 25,1 81,8 29,6 101,4 3,40 ≈ 60 210LAP1.1 17,4 42,6 20,5 53,5 1,86 20 210LAP2.1 21,4 57,6 24,6 71,5 2,45 ≈ 35 210LAP3.1 27,8 81,8 33,0 101,4 3,40 ≈ 60 210LAP1.1 23,8 42,6 27,2 53,5 1,86 20 210LAP2.1 28,8 57,6 32,4 71,5 2,45 ≈ 35 210LAP3.1 36,2 81,8 42,5 101,4 3,40 ≈ 60 210LAP1.1 29,7 42,6 33,3 53,5 1,86 20 210LAP2.1 35,3 57,6 38,7 71,5 2,45 ≈ 35 210LAP3.1 43,7 81,8 50,3 101,4 3,40 ≈ 60 210119/1 Moc c.w.u. zestawów wymienników ciepła Logalux LAP, w połączeniu z zasobnikami c.w.u. Logalux SF300 do SF1000oraz z pojemnościowymi podgrzewaczami wody Logalux SU400 do SU10001)Przy podgrzewaczach Logalux SU obowiązują tylko wartości dla mocy trwałej, a nie dla współczynnika mocy2)Temperatura ciepłej wody na wyjściu 60°C, przy temperaturze wody zimnej na dopływie 10°C3)Przy twardości wody począwszy od 8 °n, należy ograniczyć temperaturę wody na zasilaniu do 70°CMateriały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 119

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejWybór podgrzewaczy i zasobników4.4.3 Wykresy dla Logalux LAP z Logalux SF oraz SU➡ Wykresy mocy dla Logalux LAP obowiązują dla wszystkichrodzajów podgrzewu. Wartości standardowe do doboruzasobników, podane są w odpowiednich tabelach.W przypadkach specjalnych, odpowiednie wartości możnaokreślić z wykresów.Logalux SF300 do SF1000301,5Sposoby doboru podgrzewaczy⇒ strona 28Objaśnienie znaków we wzorach⇒ strona 148strata ciśnienia po stronie wody grzewczej ∆p W W [m bar ]2010543210,5 1 2 3 4 5 10 20 30powrót c.w.u. V WW [m 3 /h]300…750 (R1 1 /4)1000 (R1 1 /2)10,5[m /s]vprędkość przepływu120/1 Strata ciśnienia po stronie c.w.u. oraz prędkość przepływuprzez króćce przyłączenioweSystem ładowania zasobników z Logalux SF300 do SF1000System ładowania zasobników z Logalux SF300 do SF1000ϑ sp =45 ˚C250ϑ sp =50 ˚C2003004005007501000ϑ sp =55 ˚Cϑ sp =60 ˚Cϑ sp =45 ˚C250ϑ sp =50 ˚C200ϑ sp =55 ˚Cϑ sp =60 ˚Cmoc trwała c.w.u Q D [kW ]200150100150100501501005015010050Q D [kW ]moc trwała c.w.uQ D [kW ]moc trwała c.w.u2001501001501005030040050075010001501005015010050Q D [kW ]moc trwała c.w.u00 10 20 30 40 50 6070080000 10 20 30 40 50 60 70 8000współczynnik mocy N Lwspółczynnik mocy N L120/2 Pojemność zasobników w zależności od współczynnikamocy N L, mocy trwałej c.w.u. oraz temperatury w zasobniku,bez ciągłej pracy pompy ładującej c.w.u. (np. w powiązaniuz urządz. regulacyjnym Logamatic 4116, 4117 lub Logamatic 4…z modułem funkcyjnym FM445)120/3 Pojemność zasobników w zależności od współczynnika mocyN L, mocy trwałej c.w.u. oraz temperatury w zasobniku, przyciągłej pracy pompy ładującej c.w.u. (np. przez przyłączeniedo nastawianego zegara czasowego, staraniem inwestora)120Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejLogalux LAP1.1 oraz LAP1.2Logalux LAP2.1 oraz LAP2.29080120110100Q D [kW ]moc trwała c.w.u.7060504045ϑ WW 10 /… ˚C505560Q D [kW ]moc trwała c.w.u.908070605045ϑ WW 10 /… ˚C5055604030302050 60 70 80temperatura zasilania czynnika grzewczego ϑ V [˚C]902050 60 70 80 90temperatura zasilania czynnika grzewczego ϑ V [˚C]121/1 Moc trwała c.w.u.(podstawa ⇒ tabela 119/1)Logalux LAP3.1 oraz LAP3.2121/2 Moc trwała c.w.u.(podstawa ⇒ tabela 119/1)120110100moc trwała c.w.u. Q D [kW ]90807060504045ϑ WW 10 /… ˚C505560302050 60 70 80temperatura zasilania czynnika grzewczego ϑ V [˚C]90121/3 Moc trwała c.w.u.(podstawa ⇒ tabela 119/1)Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 121

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejWybór podgrzewaczy i zasobników4.4.4 Przykłady instalacji Logalux LAP z Logalux SF oraz SU➡ Przedstawione przykłady instalacji są jedynieniewiążącymi wskazaniami do możliwegopołączenia hydraulicznego, bezroszczeń co do kompletności. Dla praktycznychrealizacji, obowiązują właściwereguły wiedzy technicznej.Podgrzewanie Logalux LAP z kotła grzewczego lub ze zdalaczynnej sieci ciepłowniczejLogalux LAP z Logalux SF314 5 67 8RHVHAW6496AW wyjście ciepłej wodyEK dopływ wody zimnejEZ wejście cyrkulacjiRH powrót czynnika grzewczegoRS powrót podgrzewacza(instalacja słoneczna)VH zasilanie czynnikiem grzewczymVS zasilanie podgrzewacza(inst. słoneczna)1 zestaw wymiennika ciepła Logalux LAP2 zasobnik c.w.u. Logalux SF lub pojemnościowypodgrzewacz wody Logalux SU3 membranowy zawór bezpieczeństwa;badanie typu wg DIN 4753-1(1 szt. dla każdego zbiornika,jeżeli są pojedynczo odcinane)4 zawór zwrotny(staraniem inwestora)5 pompa ładująca podgrzewacza(staraniem inwestora)6 organ odcinający(staraniem inwestora)7 zawór napowietrzjąco-odpowietrzający8 zawór odcinający z kurkiem spustowym9 pompa cyrkulacyjna z zegarem sterującym10 króćce do przyłączenia manometru zgodniez DIN 4753-1, przy podgrzewaczach do poj. 1000 l;manometr wg DIN 4753-1 przy podgrzewaczacho pojemności ponad 1000 litrów11 zawór zapobiegający przepływowi zwrotnemu12 zawór do pobierania próbek13 zawór redukcyjny, jeżeli ciśnienie w sieciwodociągowej jest wyższe niż 80 % ciśnieniazadziałania zaworu bezpieczeństwa14 trójnik oraz kurek spustowy(ważny dla szybkiego płukania/spustu)15 czujnik temperatury załączania16 czujnik temperatury wyłączania17 czujnik w dolnej części podgrzewacza solarnego18 pompa cyrkulacyjna do codziennegoprzewarstwienia wg DVGW W55121516instalacja słonecznaVSRS11521617146 10 11 13 661846314124 5 66EZEKLogalux LAP z Logalux SU(alternatywnie z Logalux SF i zabudowanymwymiennikiem ciepła z rur ożebrowanych)7 846 10 11 13 61296RHVHAWEZEK122/1 Hydrauliczne przyłączenie zestawu wymiennika ciepła Logalux LAP, w powiązaniu z pojemność. podgrzewaczem wodyLogalux SU lub zasobnikiem c.w.u. Logalux SF w systemie ładowania zasobników, przyłącza zbiorników ⇒ strony 92 i 94122Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

Wybór podgrzewaczy i zasobnikówWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowej4.5 Systemy ładowania zasobników: zestaw wymiennika ciepła Logalux LSP z Logalux SF oraz LF4.5.1 Wymiary oraz dane techniczne Logalux SF 300 do SF1000D SPDHAWALH AWH ALA 1EZHR¾EZM1 1)Rp¾RH 3)VH 3)3)H A H M2 2)2EKHR1¼EK1)mufa do tulei zanurzeniowej, do wykonania na obiekcie2)przy Logalux SF300 tuleja wspawana, wewn. Ø 19 mm; od Logalux SF400 opaska zaciskowa do czujnika przylgowego3)możliwość zabudowy grzałki elektr. (wyposaż. dod.) lub alternatywnie wymiennika z rur ożebr. (wyposaż. dod.) do ogrzew. biwalentnego123/1 Wymiary stojących zasobników c.w.u. Logalux SF300 do SF1000Zasobnik wody użytkowej SF300 SF400 SF500 SF750 SF1000Pojemność podgrzewacza l 300 400 500 750 1000ŚrednicaØDØD Spmmmmmm810 2)672– 1) 650– 1)850 3)810 2)850 3)650960 2)1000 3)800Wysokość H mm 1465 4) 1550 1850 1850 1920Szerokość do wprowadzenia mm 680 660 660 810 910Wysokość pomieszczenia 5) mm 1845 5) 1880 2150 2150 2220Zasilanie/powrót podgrzewacza z rur ożebrowanych(zainst. w przednim otworze rewizyjnym) 6)ØVH/RHH VH/RHcalmmR½R½382 4) 393Wysokość otworu rewizyjnego 6) H Hmm 397 4) 408 408 388 401Dopływ wody zimnejØEKH EKmmR 1¼ R 1¼60 4) 148Wejście cyrkulacji H EZmm 762 4) 912 1062 1065 1126Wyjście c.w.u.Króciec ładowaniaRozstaw nóżekØAWH AWØALH ALA 1A 2calmmmmR 1 R 1¼1326 4) 1343R 1¼ R 1¼1077 4) 1102Poj. wody grzewczej w wymienniku z rur ożebrowanych 6) l 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5Ilość ciepła na utrzymanie w gotowości 7) kWh/24h 2,20 1) 2,77 3) 2,84 3) 3,84 3) 4,21 3)Ciężar 8) (netto) kg 110 153 186 244 348Maks. nadciśnienie robocze bar 10Maks. temperatura robocza °C 95123/2 Wymiary oraz dane techniczne stojących zasobników wody Logalux SF300 do SF1000;1)Płaszcz izolacji cieplnej z twardej pianki poliuretanowej o grub. 50 mm, nie pozwalający się zdejmować2)Przy Logalux …-80, z płaszczem izolacji cieplnej gr. 80 mm z miękkiej pianki poliuretanowej3)Przy Logalux …-100, z płaszczem izolacji cieplnej gr. 100 mm z miękkiej pianki poliuretanowej4)Z doliczeniem 15-20 mm dla nóżek ustawczych5)Minimalna wysokość pomieszczenia wymagana dla wymiany anody magnezowej6)Możliwość zabudowania grzałki elektrycznej (wyposażenie dodatkowe) lub alternatywnie wymiennika ciepła z rur ożebrowanych(wyposażenie dodatkowe), do podgrzewau biwalentnego7)Przy temperaturze c.w.u. w podgrzewaczu 65°C oraz temperaturze pomieszczenia 20°C (wg DIN V 4753-8)8)Ciężar wraz z opakowaniem jest o ok. 5% większymmmm400408419483R½393R 1¼148R 1¼1643R 1¼1252419483R½373R 1½133R 1¼1648R 1½144854662810601100 3)900R½386R 1½121R 1½1721R 1½1496615711Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 123

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejWybór podgrzewaczy i zasobników4.5.2. Wymiary oraz dane techniczne Logalux LF, L2F, L3FBD SpLL Sp1)AWALEZH 3H3 AWH3 ALH3 EZ2)1)EKAWALEZH3 EKH 2H2 AWH2 ALH2 EZ2)1)EKAWALEZH EKHH AWH ALH EZ2)EKH EKA A 2 A 3A 21)mufa R 1¼ (np. do regulatora bezpośredniego działania)2)tuleja zanurzeniowa oraz kolejna mufa R ¾ w pokrywie otworu rewizyjnego124/1 Wymiary leżących zasobników c.w.u. Logalux LF, L2F, L3FZasobnik c.w.u. Logalux LF400 LF550 LF750 LF950 LF1500 LF2000 LF2500 LF3000Pojemność zasobnika l 400 550 750 950 1500 2000 2500 3000Zasobnik c.w.u. Logalux L2F800 L2F1100 L2F1500 L2F1900 L2F3000 L2F4000 L2F5000 L2F6000Pojemność zasobnika l 2 x 400 2 x 550 2 x 750 2 x 950 2 x 1500 2 x 2000 2 x 2500 2 x 3000Zasobnik c.w.u. Logalux L3F1200 L3F1650 L3F2250 – – – – –Pojemność zasobnika l 3 x 400 3 x 550 3 x 750 – – – – –Średnica D Spmm 650 800 800 900 1000 1250 1250 1250Szerokość B mm 810 1000 1000 1100 1200 1450 1450 1450DługośćWysokośćRozstaw stópKróćce ładowaniaWejście wody zimnejWejście cyrkulacjiLLSpHH2H3A (LF/L2F)A (L3F)A 2A 3Ø ALH ALH2 ALH3 ALØEKH EKH2 EKH3 EKØEZH EZH2 EZH3 EZmmmmmmmmmmmmmmmmmmcalmmmmmmcalmmmmmmcalmmmmmm1600135583016802530400600410535R 1½60514552305R 1½1459951845R 1¼470950143015101265101020303050470700400470R 1½76017802800R 1½16011802200R 1¼5701150173019101665101020303050470700400865R 1½76017802800R 1½16011802200R 1¼570115017301910166511102230–520–420820R 1½8601980–R 1½1601280–R 1¼6201250–2405216012102430–560–4451270R 29352155–R 21651385–R 1½6901390–2150190514602930–680–505890R 211802650–R 21651635–R 1½8351680–2570232514602930–680–5051310R 2½11452615–R 2½1751645–R 28351680–2970272514602930–680–5051710R 2½11452615–R 2½1751645–R 28351680–124/2 Wymiary oraz dane techniczne leżących zasobników c.w.u. Logalux LF, L2F, L3Fc.d. ⇒ na stronie następnej124Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

Wybór podgrzewaczy i zasobnikówWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejc.d. tabeli ze strony 124Zasobnik c.w.u. Logalux LF400 LF550 LF750 LF950 LF1500 LF2000 LF2500 LF3000Pojemność zasobnika l 400 550 750 950 1500 2000 2500 3000Zasobnik c.w.u. Logalux L2F800 L2F1100 L2F1500 L2F1900 L2F3000 L2F4000 L2F5000 L2F6000Pojemność zasobnika l 2 x 400 2 x 550 2 x 750 2 x 950 2 x 1500 2 x 2000 2 x 2500 2 x 3000Zasobnik c.w.u. Logalux L3F1200 L3F1650 L3F2250 – – – – –Pojemność zasobnika l 3 x 400 3 x 550 3 x 750 – – – – –Wyjście c.w.u.Ø AWH AWH2 AWH3 AWcalmmmmmmR 1½70515552405R 1½86018802900R 1½86018802900R 1½9602080–R 210552275–R 213002770–R 2½12952765–R 2½12952765–CiężarLFL2FL3Fkgkgkg29060291432768510403677621157414860–7081450–9231887–10222085–11822405–Maks. nadciśnienie robocze bar 10Maks. temperatura robocza °C 95124/2 Wymiary oraz dane techniczne leżących zasobników c.w.u. Logalux LF, L2F, L3FMateriały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 125

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejWybór podgrzewaczy i zasobników4.5.3 Wymiary oraz dane techniczne Logalux LSP z Logalux SF oraz LFAW wyjście ciepłej wodyEK dopływ wody zimnejRH powrót czynnika grzewczego (wymiennik)VH zasilanie czynnikiem grzewczym (wymiennik)1 płytowy wymiennik ciepła2 kurek KLE (do czyszczenia wymiennika)3 termometr4 zawór bezpieczeństwa5 punkt pomiarowy ogranicznika temperaturybezpieczeństwa6 punkt pomiarowy regulacji temparatury7 zawór odcinający c.w.u.8 zawór odcinający wody zimnej9 Tacosetter (do regulacji strumieniaprzepływu po stronie wtórnej, w trybiepodgrzewu zdalaczynnego)10 pompa ładująca c.w.u.11 tabliczka znamionowa12 ochrona cieplna775VH1 2 3 2 45 671212305RH980AW9EK725103863511234061512B1215-25126/1 Wymiary zestawu wymiennika ciepła Logalux LSPZestaw wymiennika Logalux LSP1 LSP2 LSP3 LSP4 LSP5Wysokość mm 980 980 980 980 980Szerokość mm 660 690 720 830 860Głębokość mm 340 340 340 340 340Przyłączeniastrona c.w.ustrona grzewcza wym.calcalRp 1G 1¼Rp 1G 1¼Rp 1G 1¼Rp 1¼G 1¼Ciężar 1) (netto) kg 23 25 28 41 47Wbudowana pompa ładująca c.w.u.GrundfosUPS 25-60 BGrundfosUPS 25-60 BGrundfosUPS 25-60 BGrundfosUPS 32-80 BMaksymalne nadciśnienie robocze bar 30 woda grzewcza/10 woda użytkowaMaksymalna temperatura robocza °C 75 2) woda grzewcza/70 woda użytkowa126/2 Wymiary oraz dane techniczne zestawu wymiennika ciepła Logalux LSP1)Ciężar z opakowaniem jest ok. 10% większy2)Przy twardości wody powyżej 8°n, maksymalną temperaturę wody grzewczej na zasilaniu należy ograniczyć do 70°CRp 1¼G 1¼GrundfosUPS 32-80 B126Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

Wybór podgrzewaczy i zasobnikówWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejZestaw przyłączeniowy zasobnikaW celu przyłączenia zestawu wymiennika ciepła Logalux LSP dozasobnika wody Logalux SF lub LF, jako wyposażenie dodatkowemożna otrzymać zestaw przyłączeniowy zasobnika. Zawiera on kolano90° do przyłączenia zasilania (górą) oraz specjalny czwórnikdo przyłączenia powrotu (dołem); zostało to zoptymalizowane nastanowisku próbnym (⇒ 127/3). W czwórniku zintegrowane są: dopływwody zimnej, odejście do zestawu wymiennika ciepła LogaluxLSP, przyłącze do opróżnienia zasobnika oraz zawór zwrotny, dlauniknięcia nieprawidłowej cyrkulacji.Zasobnik wody LogaluxSF300 do SF500SF750 do SF1000LF400 do LF950Gwint przyłączaR 1¼R 1½R 1½LF1500 i LF2000 R 2LF2500 i LF3000R 2½Przewody łączące wymiennik z zasobnikiemDo połączenia zestawu przyłączeniowego zasobnika z zestawemwymiennika ciepła Logalux LSP, dostępne są jako wyposażeniedodatkowe, odpowiednie przewody połączeniowe, wykonane z zaizolowanychcieplnie, uzbrojonych rur falistych ze stali szlachetnej(⇒ 127/3; pomoc w doborze ⇒ 127/4).TypGwinty przyłączeńŚrednicanominalnaDługość[mm]A R 1/Rp 1¼ DN25 620B R 1/Rp 1¼ DN25 820C R 1/Rp 1¼ DN25 920D R 1/Rp 1¼ DN25 1020E R 1¼/Rp 1¼ DN32 670F R 1¼/Rp 1¼ DN32 102012365 2Opis:EK dopływ wody zimnejEL króciec spustowy1 zawór odcinający ciepłej wody (Logalux LSP)2 przewód łączący wymiennik z zasobnikiem3 kolano 90° (z zestawu przyłączen. zasobnika)4 czwórnik (z zestawu przyłączen. zasobnika)5 zawór odcinający wody zimnej (Logalux LSP)6 tabliczka znamionowaEK4EL127/3 Zestaw przyłączeniowy zasobnika oraz przewody łączące wymiennik z zasobnikiem, dla zestawu wymiennika ciepła Logalux LSPZasobnikwodyLogaluxOdpowiednie przewody łączące wymiennik ciepła z zasobnikiem 1) przy zastosowaniu zestawu wymiennika LogaluxLSP1 LSP2 LSP3 LSP4 LSP5górne dolne górne dolne górne dolne górne dolne górne dolneSF300 C A C A C A – – – –SF400 B B B B B B – – – –SF500 B B B B B B – – – –SF750 C C C C C C F F F FSF1000 D D D D D D F F F FLF400 C A C A C A – – – –LF550 C A C A C A – – – –LF750 C A C A C A F E F ELF950 C A C A C A F E F ELF1500 – – C B C B F E F ELF2000 – – – – D C F F F FLF2500 – – – – D D F F F FLF3000 – – – – – – F F F F127/4 Zestaw przyłączeniowy zasobnika oraz przewody łączące wymiennik z zasobnikiem, dla zestawu wymiennika ciepła Logalux LSP1)Do wykonania każdego połączenia odpowiedniego typu, konieczne jest przyłączenie na zasilaniu (górne) oraz na powrocie (dolne)Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 127

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejWybór podgrzewaczy i zasobników4.5.4 Moc zestawów wymienników ciepła Logalux LSP z Logalux SF oraz LFMoc trwała c.w.u. zestawów wymiennika ciepła Logalux LSPZestawwymiennikaciepła Logalux LSPLSP1Przepływ po Przepływ po Moc trwała ciepłej wody przy Przepływ wody Stratastronie wtórnej 2) stronie wtórnej 2)3) 4)temperaturach c.w.u. 10/60°C grzewczej ciśnienia°C l/h l/min kW l/h mbarTemperaturywody grzewczej 1)70/5070/4070/303465186916912203040865 250LSP270/5070/4070/3057286011481015203350671440 250LSP370/5070/40114817242029671002880 250LSP470/5070/402758413646701602406900 250LSP570/5070/403560534260892073108900 250128/1 Moc trwała c.w.u. zestawów wymiennika ciepła Logalux LSP1)Podane różnice temperatur wody grzewczej uzyskuje się po wyregulowaniu wymienionego przepływu po stronie wtórnej2)Przepływ po stronie wtórnej przy uwzgl. straty ciśnienia na zaworze zwrotnym (czwórnik) i przewodach połączeniowych3)Moc trwała c.w.u. przy uwzględnieniu straty ciśnienia na zaworze zwrotnym (czwórnik) i przewodach połączeniowych4)Temperatura ciepłej wody na wyjściu 60°C, przy temperaturze wody zimnej na dopływie 10°CMoc trwała c.w.u. zestawów wymiennika ciepła Logalux LSP z Logalux SFZasobnik wodyLogaluxSF300SF400SF500SF750Zestawwymiennikaciepła LogaluxMoc ciepłej wody przy temperaturach c.w.u. 10/60°C 1) przy temperaturach wody grzewczejna zasilaniu i powrocie70/50°C70/40°CWspółczynnikmocy N LMoc trwałakWWspółczynnikmocy N LMoc trwałakWLSP1 6,7 20 9,2 30LSP2 10,0 33 13,1 50LSP3 15,0 67 22,0 100LSP1 9,2 20 12,1 30LSP2 13,3 33 16,2 50LSP3 19,0 67 28,0 100LSP1 10,5 20 14,7 30LSP2 15,7 33 21,5 50LSP3 25,4 67 35,4 100LSP1 17,5 20 20,0 30LSP2 21,0 33 26,9 50LSP3 31,5 67 43,1 100LSP4 62,0 160 88,0 240LSP5 76,0 207 111,0 310LSP1 21,7 20 26,0 30LSP2 27,0 33 32,3 50SF1000LSP3 37,7 67 50,0 100LSP4 72,0 160 102,0 240LSP5 88 207 125,0 310128/2 Moc c.w.u. zestawów wymiennika ciepła Logalux LSP1 do LSP5 w powiązaniu z zasobnikiem Logalux SF300 do SF10001)Temperatura ciepłej wody na wyjściu 60°C, przy temperaturze wody zimnej na dopływie 10°C128Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

Wybór podgrzewaczy i zasobnikówWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejMoc c.w.u. zestawów wymiennika ciepła Logalux LSP z Logalux LFZasobnik wodyLogaluxLF400Zestawwymiennikaciepła LogaluxMoc ciepłej wody przy temperaturach c.w.u. 10/60°C 1) przy temperaturach wody grzewczejna zasilaniu i powrocie70/50°C70/40°CWspółczynnikmocy N LMoc trwałakWWspółczynnikmocy N LMoc trwałakWLSP1 9,2 20 12,3 30LSP2 13,5 33 16,9 50LSP3 19,0 67 22,0 100LSP1 11,6 20 15,3 30LF550LSP2 17,0 33 23,1 50LSP3 26,5 67 36,4 100LSP1 17,5 20 20,2 30LSP2 21,7 33 27,5 50LF750LSP3 31,6 67 42,3 100LSP4 62,0 160 88,0 240LSP5 76,0 207 111,0 310LSP1 21,0 20 25,0 30LSP2 26,0 33 31,3 50LF950LSP3 36,0 67 48,2 100LSP4 69,0 160 99,0 240LSP5 87,0 207 124,0 310LSP2 32,1 33 39,8 50LF1500LSP3 43,0 67 56,0 100LSP4 83,0 160 117,0 240LSP5 104,0 207 144,0 310LSP3 49,0 67 63,0 100LF2000LSP4 94,0 160 130,0 240LSP5 114,0 207 160,0 310LSP3 56,0 67 70,0 100LF2500LSP4 103,0 160 139,0 240LSP5 122,0 207 174,0 310LF3000LSP4 111,0 160 147,0 240LSP5 131,0 207 181,0 310129/2 Moc c.w.u. zestawów wymiennika ciepła Logalux LSP1 do LSP5 w powiązaniu z zasobnikiem Logalux SF400 do SF30001)Temperatura ciepłej wody na wyjściu 60°C, przy temperaturze wody zimnej na dopływie 10°CMateriały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 129

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejWybór podgrzewaczy i zasobników4.5.5 Wykresy dla Logalux LSP z Logalux SF oraz LF➡ Wartości standardowe do doboru zasobników podanesą w odpowiednich tabelach. W przypadkach specjalnych,odpowiednie wartości można określić z wykresów.Logalux SF300 do SF1000Sposoby doboru zasobników⇒ strona 28Objaśnienie znaków we wzorach⇒ strona 148∆p W W [m bar ]strata ciśnienia po stronie c.w.u.3020105432300…750 (R1 1 /4)1000 (R1 1 /2)1,510,5v [m /s]prędkość przepływu10,5 1 2 3 4 5 1020 30pobór c.w.u V WW [m 3 /h]130/1 Strata ciśnienia po stronie c.w.u. oraz prędkośćprzepływu przez króćce przyłączenioweLogalux LF400 do LF3000301,520strata ciśnienia po stronie c.w.u. ∆p W W [m bar ]105432400…950 (R1 1 /2)1500 …2000 (R 2)2500 …3000 (R 2 1 /2)10,5[m /s]vprędkość przepływu10,5 1 2 3 4 5 10 20 30pobór c.w.u V WW [m 3 /h]130/2 Strata ciśnienia po stronie c.w.u. oraz prędkośćprzepływu przez króćce przyłączeniowe130Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

Wybór podgrzewaczy i zasobnikówWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejSystem ładowania zasobników z Logalux SF300 do SF1000System ładowania zasobników z Logalux SF300 do SF1000ϑ sp =45 ˚C250ϑ sp =50 ˚C2003004005007501000ϑ sp =55 ˚Cϑ sp =60 ˚Cϑ sp =45 ˚C250ϑ sp =50 ˚C200ϑ sp =55 ˚Cϑ sp =60 ˚Cmoc trwała c.w.u. Q D [kW ]200150100150100501501005015010050Q D [kW ]moc trwała c.w.u.Q D [kW ]moc trwała c.w.u.2001501001501005030040050075010001501005015010050Q D [kW ]moc trwała c.w.u.00 10 20 30 40 50 6070080000 10 20 30 40 50 60 70 8000współczynnik mocy N Lwspółczynnik mocy N L131/1 Pojemność zasobników w zależności od współczynnikamocy N L, mocy trwałej c.w.u. oraz temperaturyw zasobniku, bez ciągłej pracy pompy ładującej c.w.u.(np. w powiązaniu z urządz. regulacyjnym Logamatic 4116,4117 lub Logamatic 4… z modułem funkcyjnym FM445)131/2 Pojemność zasobników w zależności od współczynnikamocy N L, mocy trwałej c.w.u. oraz temperaturyw zasobniku, przy ciągłej pracy pompy ładującej c.w.u.(np. przez przyłączenie do nastawianego zegaraczasowego, staraniem inwestora)System ładowania zasobników z Logalux LF oraz L2FSystem ładowania zasobników z Logalux LF oraz L2Fϑ sp =45 ˚Cϑ sp =50 ˚Cϑ sp =55 ˚Cϑ sp =60 ˚Cϑ sp =45 ˚Cϑ sp =50 ˚Cϑ sp =55 ˚Cϑ sp =60 ˚CQ D [kW ]moc trwała c.w.u.4504003503002502001501004003503002502001501004000400550500075095060008000150020002500300040035030025020015010070400350300250200150100Q D [kW ]moc trwała c.w.u.Q D [kW ]moc trwała c.w.u.4504003503002502001501004003503002502001501004004000500055075095060008000150020002500 300040035030025020015010070400350300250200150100Q D [kW ]moc trwała c.w.u.0 50 100 150 200 2503000 50 100 150 200 250300współczynnik mocy N Lwspółczynnik mocy N L131/3 Pojemność zasobników w zależności od współczynnikamocy N L, mocy trwałej c.w.u. oraz temperaturyw zasobniku, bez ciągłej pracy pompy ładującej c.w.u.(np. w powiązaniu z urządz. regulacyjnym Logamatic 4116,4117 lub Logamatic 4… z modułem funkcyjnym FM445)131/4 Pojemność zasobników w zależności od współczynnikamocy N L, mocy trwałej c.w.u. oraz temperaturyw zasobniku, przy ciągłej pracy pompy ładującej c.w.u.(np. przez przyłączenie do nastawianego zegaraczasowego, staraniem inwestora)Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 131

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejWybór podgrzewaczy i zasobników4.5.6 Przykłady instalacji Logalux LSP z Logalux SF lub LFRodzaj podgrzewu Hydraulika Urządzenia regulacyjne PrzykładKocioł grzewczy, przytemperaturze zasilaniaϑ V≤ 75°C– moduł funkcyjny FM445(dla urządzeń regulacyjnych Logamatic4121, 4112, 4211, 4311, 4312 lub 4313),lub urządzenie regulacyjne Logamatic4126 (funkcje regulacyjne ⇒ 19/1)⇒ 133/1⇒ 134/1⇒ 135/1Kocioł grzewczy, przytemperaturze zasilaniaϑ V≤ 75°C– moduł funkcyjny FM445(dla urządzeń regulacyjnych Logamatic4121, 4112, 4211, 4311, 4312 lub 4313),lub urządzenie regulacyjne Logamatic4126 (funkcje regulacyjne ⇒ 19/1)– pompa po stronie wtórnej, ze stałąprędkością obrotów– zawór mieszający do regulacji mocy⇒ 133/1⇒ 134/1⇒ 135/1Ciepło zdalaczynne– węzeł cieplny, przytemperaturze zasilaniaϑ V≤ 75°C,zasilanie pośrednieϑ V– moduł funkcyjny FM445(dla urządzeń regulacyjnych Logamatic4121, 4112, 4211, 4311, 4312 lub 4313),lub urządzenie regulacyjne Logamatic4126 (funkcje regulacyjne ⇒ 19/1)⇒ 133/1⇒ 134/1⇒ 135/1Ciepło zdalaczynne– węzeł cieplny, przytemperaturze zasilaniaϑ V≤ 75°C, zasilaniepośrednieϑ V– moduł funkcyjny FM445 (dla urządzeńregulacyjnych Logamatic 4121, 4112,4211, 4311, 4312 lub 4313),lub urządzenie regulacyjne Logamatic4126 (funkcje regulacyjne ⇒ 19/1)– pompa po stronie wtórnej, ze stałąprędkością obrotów– zawór mieszający do regulacji mocy⇒ 133/1⇒ 134/1⇒ 135/11 x na system ładowania zasobnika:Jedna centrala grzewczadla kilku budynków(podobnie jak przy siecizdalaczynnej)przy temperaturzezasilania ϑ V≤ 75°C– regulator temperatury bezpośredniegodziałania (jako zawór przelotowy)– pompa ładująca c.w.u. z zaworemregulacyjnym Tacosetter– urządz. regulacyjne Logamatic 4117lub urządzenie regulacyjne LogamaticSPI 1042 (funkcje regulacyjne ⇒ 19/1)Ciepło zdalaczynne– węzeł cieplny, przytemperaturze zasilaniaϑ V≤ 75°C, zasilaniebezpośrednie– regulator temperatury bezpośr. działania(jako 3-drog. zawór mieszający)– pompa ładująca c.w.u. z zaworemregulacyjnym Tacosetter– urządz. regulacyjne Logamatic 4117lub urządzenie regulacyjne LogamaticSPI 1042 (funkcje regulacyjne ⇒ 19/1)⇒ 136/1132/1 Przegląd możliwych schematów hydraulicznych dla systemów ładowania zasobników, z zestawem wymiennika ciepła LogaluxLSP oraz zasobnikami Logalux SF lub LF➡ Przykłady instalacji są jedynie niewiążącymwskazaniem możliwych połączeńhydraulicznych – bez roszczeń co do kompletności.Dla praktycznych realizacji, obowiązująwłaściwe reguły wiedzy technicznej.132Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

Wybór podgrzewaczy i zasobnikówWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejPodgrzewanie z kotła grzewczego lub ciepłem zdalaczynnym (zasilanie pośrednie)Maksymalne temperatury zasilania 75°C (do 8°n),wzgl. 70°C (od 8°n)AW Wyjście ciepłej wodyEK Dopływ wody zimnejEZ Wejście cyrkulacjiR Urządzenie regulacyjne Logamatic (⇒132/1)RH Powrót czynnika grzewczegoVH Zasilanie czynnikiem grzewczym1 Zestaw wymiennika ciepła Logalux LSP2 Zasobnik wody Logalux SFwzgl. alternatywnie Logalux LF (⇒135/1)3 Płytowy wymiennik ciepła4 Pojemnik czujnika z miejscem pomiarowymdo urządzenia regulacyjnego5 Termometr6 Organ odcinający (obiektowy)7 Zawór kulowy (zakres dostawy Logalux LSP)8 Membranowy zawór bezpieczeństwa(zakres dostawy Logalux LSP)9 Membranowy zawór bezpieczeństwa(wyposażenie obiektowe); badanie typu wg DIN 4753-1.Przy mocy podgrzewu max. 150 kW średnica nominalnaDN20 dla Logalux: SF300 do SF400 (wzgl. LF400).Przy mocy podgrzewu max. 250 kW średnica nominalnaDN25 dla Logalux: SF500 do SF1000(wzgl. LF500 do LF950).Przy mocy podgrzewu max. 1000 kW średnica nominalnaDN32 dla Logalux: LF1500 do LF3000.Średnice zaworów podano przy uwzględnieniu mocy,wprowadzonych do tabel 128/1 do129/1 (przy innychczynnikach grzewczych wzgl. temperaturach c.w.u.,należy określić właściwą maksymalną moc podgrzewu!).10 Zawór do napełniania oraz spustu11 Zawór do dokładnej regulacji (Tacosetter)12 Zawór zwrotny13 Punkt pomiarowy czujnika temper. załączania14 Punkt pomiarowy czujnika temper. wyłączania15 Czwórnik z zestawu przyłączeniow. zasobnika (⇒ 127/3)ze zintegrowanym zaworem zwrotnym, a także z zaworemspustowym16 Zawór redukcyjny, jeżeli ciśnienie w sieci wodociągowejjest wyższe niż 80 % ciśnienia zadziałania zaworubezpieczeństwa17 Zawór do pobierania próbek18 Zawór zapobiegający przepływowi zwrotnemu19 Króćce do przyłączenia manometru zgodnie z DIN 4753-1,przy podgrzewaczach o pojemności ponad 1000 l20 Pompa obiegu pierwotnego (w obiegu grzewczym)21 Pompa w obiegu wtórnym, pompa ładująca c.w.u.22 Pompa cyrkulacyjna (przy urządzeniu regulacyjnymLogamatic SPI 1041 z obiektowym zegarem sterującym)23 3-drogowy zawór mieszający (sterowany elektrycznie)24 Zawór napowietrzająco-odpowietrzający25 Zawór odcinający z kurkiem spustowymEZVHRHEZVHRH620 126106 23M20 126103131AW6 22 12 62524R8254751071121131014156 16 18 19 6EK17AlternatywaAW6 22 12 62524R82547510711211310141599Wszystkie elementy, oprócz Logalux LSP wraz ze śrubunkamiwymiennika ciepła po stronie pierwotnej, są wyposażeniemobiektowym!EK6 16 18 19 617133/1 Przyłączenie hydrauliczne zestawu wymiennika ciepła Logalux LSP w powiązaniu z zasobnikiem wody Logalux SF, w systemieładowania zasobników; przedstawione zasady obowiązują zasadniczo także dla zasobników leżących Logalux LF (⇒ 135/1)Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 133

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejWybór podgrzewaczy i zasobnikówPodgrzewanie z kotła grzewczego lub ciepłem zdalaczynnym (zasilanie pośrednie)AW Wyjście ciepłej wodyEK Dopływ wody zimnejEZ Wejście cyrkulacjiR Urządzenie regulacyjne Logamatic (⇒132/1)RH Powrót czynnika grzewczegoVH Zasilanie czynnikiem grzewczym1 Zestaw wymiennika ciepła Logalux LSP2 Zasobnik wody Logalux SF wzgl. alternatywnieLogalux LF (⇒135/1)3 Płytowy wymiennik ciepła4 Pojemnik czujnika z miejscem pomiarowymdo urządzenia regulacyjnego5 Termometr6 Organ odcinający (obiektowy)7 Zawór kulowy (zakres dostawy Logalux LSP)8 Membranowy zawór bezpieczeństwa(zakres dostawy Logalux LSP)9 Membranowy zawór bezpieczeństwa(wyposażenie obiektowe); badanie typu wgDIN 4753-1 (1 szt. na zasobnik, jeżeli sąodcinane pojedynczo).Przy mocy podgrzewu max. 150 kWśrednica nominalna DN20 dla Logalux:SF300 do SF400 (wzgl. LF400).Przy mocy podgrzewu max. 250 kW średnicanominalna DN25 dla Logalux: SF500 do SF1000(wzgl. LF500 do LF950).Przy mocy podgrzewu max. 1000 kW średnicanominalna DN32 dla Logalux: LF1500 do LF3000.Średnice zaworów podano przy uwzględnieniumocy, wprowadzonych do tabel 128/1 do129/1(przy innych czynnikach grzewczych wzgl.temperaturach c.w.u., należy określić właściwąmaksymalną moc podgrzewu!).10 Zawór do napełniania oraz spustu11 Zawór do dokładnej regulacji (Tacosetter)12 Zawór zwrotny13 Punkt pomiarowy czujnika temp. załączania(dalsze możliwe usytuowania – zakreskowano)14 Punkt pomiarowy czujnika temp. wyłączania15 czwórnik z zestawu przyłączeniow. zasobnika(⇒ 127/3) ze zintegrowanym zaworem zwrotnym,a także z zaworem spustowym16 Zawór redukcyjny, jeżeli ciśnienie w sieciwodociągowej jest wyższe niż 80 % ciśnieniazadziałania zaworu bezpieczeństwa17 Zawór do pobierania próbek18 Zawór zapobiegający przepływowi zwrotnemu19 Króćce do przyłączenia manometru zgodniez DIN 4753-1, przy podgrzewaczach o pojemnościponad 1000 l20 Pompa obiegu pierwotnego (w obiegu grzewczym)21 Pompa w obiegu wtórnym, pompa ładująca c.w.u.22 Pompa cyrkulacyjna23 Zawór napowietrzająco-odpowietrzający24 Zawór odcinający z kurkiem spustowymWszystkie elementy, oprócz Logalux LSP wrazze śrubunkami wymiennika ciepła po stronie pierwotnej,są wyposażeniem obiektowym!EZVHRH620 121031315521541010521106 22 12 681111777RRAW2423EK2 213 1313 14106 16171518 19 66 22 12 6 24EZ 923VHRH6Maksymalne temperatury zasilania 75°C (do 8°n),wzgl. 70°C (od 8°n); zasobniki połączone szeregowo(zwrócić uwagę na podwyższone straty ciśnienia,w stosunku do połączenia równoległego!)20 1210Zasobniki połączone równolegle41087AW131415EK2 26 161718 19 69134/1 Przyłączenie hydrauliczne zestawu wymiennika ciepła Logalux LSP w powiązaniu z dwoma zasobnikami wody Logalux SF,w systemie ładowania zasobników; przedstawione zasady obowiązują zasadniczo także dla zasobników leżących Logalux LF (⇒ 135/1)134Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

Wybór podgrzewaczy i zasobnikówWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejPodgrzewanie z kotła grzewczego lub ciepłem zdalaczynnym (zasilanie pośrednie)Maksymalne temperatury zasilania 75°C (do 8°n),wzgl. 70°C (od 8°n)EZAWAW Wyjście ciepłej wodyEK Dopływ wody zimnejEZ Wejście cyrkulacjiR Urządzenie regulacyjne Logamatic (⇒132/1)RH Powrót czynnika grzewczegoVH Zasilanie czynnikiem grzewczym1 Zestaw wymiennika ciepła Logalux LSP2 Zasobnik wody Logalux LF wzgl. alternatywnieLogalux SF (⇒ 133/1 i 135/1)3 Płytowy wymiennik ciepła4 Pojemnik czujnika z miejscem pomiarowymdo urządzenia regulacyjnego5 Termometr6 Organ odcinający (obiektowy)7 Zawór kulowy (zakres dostawy Logalux LSP)8 Membranowy zawór bezpieczeństwa (jak poz. 8)9 Membranowy zawór bezpieczeństwa(wyposażenie obiektowe); badanie typu wg DIN 4753-1(1 szt. na zasobnik, jeżeli są odcinane pojedynczo).Przy mocy podgrzewu max. 150 kW średnica nominalnaDN20 dla Logalux: LF400 (wzgl. SF300 do SF400).Przy mocy podgrzewu max. 250 kW średnicanominalna DN25 dla Logalux: LF500 do LF950 (wzgl.SF500 do SF1000).Przy mocy podgrzewu max. 1000 kW średnicanominalna DN32 dla Logalux: LF1500 do LF3000...Średnice zaworów podano przy uwzględnieniu mocy,wprowadzonych do tabel 128/1 do129/1(przy innych czynnikach grzewczych wzgl.temperaturach c.w.u., należy określić właściwąmaksymalną moc podgrzewu!)10 Zawór do napełniania oraz spustu11 Zawór do dokładnej regulacji (Tacosetter)12 Zawór zwrotny13 Punkt pomiarowy czujnika temper. załączania(przeciwległa strona zasobnika)14 Punkt pomiarowy czujnika temper. wyłączania15 Czwórnik z zestawu przyłączeniow. zasobnika(⇒ 127/3) ze zintegrowanym zaworem zwrotnym,a także z zaworem spustowym16 Zawór redukcyjny, jeżeli ciśnienie w sieciwodociągowej jest wyższe niż 80 % ciśnieniazadziałania zaworu bezpieczeństwa17 Zawór do pobierania próbek18 Zawór zapobiegający przepływowi zwrotnemu19 Króćce do przyłączenia manometru zgodniez DIN 4753-1, przy podgrzewaczach o pojemnościponad 1000 l20 Pompa obiegu pierwotnego (w obiegu grzewczym)21 Pompa w obiegu wtórnym, pompa ładująca c.w.u.22 Pompa cyrkulacyjna23 Zawór napowietrzająco-odpowietrzający24 Zawór odcinający z kurkiem spustowymVHRHVHRH620 1210620 121031316242223R 12985647107252111101314156 16 18 19 6EK17Zasobniki połączone równolegleEZAW6242223R 129856471072521111013141515Wszystkie elementy, oprócz Logalux LSP wraz ześrubunkami wymiennika ciepła po stronie pierwotnej,są wyposażeniem obiektowym!EK6 16 18 19 617135/1 Przyłączenie hydrauliczne zestawu wymiennika ciepła Logalux LSP w powiązaniu z jednym lub dwoma zasobnikami wody LogaluxLF, w systemie ładowania zasobników; przedstawione zasady obowiązują zasadniczo także dla zasobników stojących Logalux SF(⇒ 133/1 oraz 134/1)Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 135

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejWybór podgrzewaczy i zasobnikówPodgrzewanie ze zdalaczynnej sieci ciepłowniczej (zasilanie bezpośrednie)Maksymalne temperatury zasilania 75°C (do 8 °n), wzgl. 70°C (od 8 °n)(przyłączenie po stronie pierwotnej obowiązuje dla równoległego, a także szeregowego połączenia)EZ6 23 14 6AW25VHRH669 81231105412513221277R24215161711EK6 181920 21 6AW Wyjście ciepłej wodyEK Dopływ wody zimnejEZ Wejście cyrkulacjiR Urządzenie regulacyjne Logamatic (⇒132/1)RH Powrót czynnika grzewczegoVH Zasilanie czynnikiem grzewczym1 Zestaw wymiennika ciepła Logalux LSP2 Zasobnik wody Logalux SF wzgl.alternatywnie Logalux LF3 Płytowy wymiennik ciepła4 Pojemnik czujnika z miejscem pomiarowymdo STB (powyżej 110°C) oraz regulatoratemperatury bez pośredniego działania5 Termometr6 Organ odcinający (obiektowy)7 Zawór kulowy(zakres dostawy Logalux LSP)8 Filtr zanieczyszczeń9 Regulator temperatury bezpośredniegodziałania, jako zawór przelotowyz ogranicznikiem temperatury powrotu10 Membranowy zawór bezpieczeństwa(zakres dostawy Logalux LSP)11 Membranowy zawór bezpieczeństwa(wyposażenie obiektowe);badanie typu wg DIN 4753-1.Przy mocy podgrzewu max. 150 kWśrednica nominalna DN20 dla Logalux:SF300 do SF400 (wzgl. LF400).Przy mocy podgrzewu max. 250 kWśrednica nominalna DN25 dla Logalux:SF500 do SF1000 (wzgl. LF500 do LF950).Przy mocy podgrzewu max. 1000 kWśrednica nominalna DN32 dla Logalux:LF1500 do LF3000.Średnice zaworów podano przyuwzględnieniu mocy, wprowadzonychdo tabel 128/1 do129/1 (przy innychczynnikach grzewczych wzgl. temperaturachc.w.u., należy określić właściwą maksymalnąmoc podgrzewu!).12 Zawór do napełniania oraz spustu13 Zawór do dokładnej regulacji (Tacosetter)14 Zawór zwrotny15 Punkt pomiarowy czujnika temp. załączania16 Punkt pomiarowy czujnika temp. wyłączania17 Czwórnik z zestawu przyłączeniow.zasobnika (⇒ 127/3) ze zintegrowanymzaworem zwrotnym, a także z zaworemspustowym18 Zawór redukcyjny, jeżeli ciśnienie w sieciwodociągowej jest wyższe niż 80 % ciśnieniazadziałania zaworu bezpieczeństwa19 Zawór do pobierania próbek20 Zawór zapobiegający przepływowizwrotnemu21 Króćce do przyłączenia manometru zgodniez DIN 4753-1, przy podgrzewaczacho pojemności ponad 1000 l22 Pompa w obiegu wtórnym, pompa ładująca c.w.u.23 Pompa cyrkulacyjna (przy urządzeniuregulacyjnym Logamatic SPI 1042z obiektowym zegarem sterującym)24 Zawór napowietrzająco-odpowietrzający25 Zawór odcinający z kurkiem spustowymWszystkie elementy, oprócz Logalux LSP wrazze śrubunkami wymiennika ciepła po stroniepierwotnej, są wyposażeniem obiektowym!136/1 Przyłączenie hydrauliczne zestawu wymiennika ciepła Logalux LSP w powiązaniu z zasobnikiem wody Logalux SF, w systemieładowania zasobników; przedstawione zasady obowiązują zasadniczo także dla zasobników leżących Logalux LF136Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

Pomoce przy doborzeWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowej5. Pomoce przy doborze5.1 Współczynniki korekcyjne przy doborze podgrzewaczy➡ Określenie wielkości podgrzewaczy pojemnościowychwody użytkowej marki Buderusmoże nastąpić z różnych punktówwidzenia i jest ukierunkowane na warunkizastosowania. Między innymi musi byćuwzględnione, czy trwała moc c.w.u. jest wymaganaw trybie ciągłym, czy tylko krótkotrwaleoraz czy konieczny jest duży zapasc.w.u. dla zapotrzebowania szczytowego.5.1.1 Pokrycie zapotrzebowania c.w.u. przez moc trwałąDobór podgrzewaczy pojemnościowychwody użytkowej odbywa się przy pomocywykresów mocy trwałej (⇒ str.44),jeśli maksymalna moc trwała c.w.u. podgrzewaczajest wymagana krótkotrwalelub w trybie ciągłym. Z podanych dalej danych,co najmniej trzy muszą być znane:• moc trwała c.w.u.• temperatura zasilania wody grzewczej• różnica temperatur wody grzewczej• temperatura c.w.u. na wyjściu (40°C do65°C), przy temperaturze wejściowejwody zimnej 10°C• strata ciśnienia po stronie wody grzewczej.5.1.2 Pokrycie zapotrzebowania c.w.u. przez przygotowanie zapasu dla poborów szczytowychObjętościowy współczynnik korekcyjny „y”Pojemność znamionowa pojemnościowegopodgrzewacza wody użytkowej musibyć większa od wymaganej pojemnościpodgrzewacza. Nie jest możliwe 100% podgrzaniecałkowitej pojemności podgrzewacza,do żądanej wartości temperatury(⇒ strona 57). Udział będącej do dyspozycjiwody o żądanej temperaturze w podgrzanympodgrzewaczu, uzyskuje sięz tabeli 137/1.Pojemnościowy podgrzewacz wody LogaluxSUST(stojący)Objętościowy współczynnik korekcyjny „y”0,94LT (leżący) 0,96LT > 400 (leżący) 0,90137/1 Objętościowy współczynnik korekcyjny „y” dla czasu poboru od 15 do 20 minut;przy krótszych czasach poboru, współczynnik zredukować o 0,05Współczynnik korekcyjny przenoszonejmocy „x”➡ Przy poborach szczytowych, które powtarzająsię w określonych odstępachczasowych, do podgrzewania wody w podgrzewaczupojemnościowym, miarodajnąjest efektywna moc trwała Q eff(= mocyprzyłączonej).Obowiązujący dla systemu podgrzewaczypojemnościowych współczynnik korekcyjny„x” (⇒ strona 57), umożliwia określenieefektywnej mocy trwałej Q eff, uwzględniającczas podgrzewania, przy przebiegupodgrzewu bez równoczesnego poboruciepłej wody.Opis oznaczeń (schemat 137/2):a temperatura powrotu wody grzewczej,wyższa niż temperatura c.w. w podgrzewaczunp. 60°C, przy mocy trwałej odniesionejdo temperatur po stronie ciepłejwody 10/60°Cb jak „a”, jednak odniesiona do temperatur10/45°Cc temperatura powrotu wody grzewczej,niższa niż temperatura c.w. w podgrzewaczunp. 60°C, przy mocy trwałej odniesionejdo temperatur po stronie ciepłejwody 10/60°Cd jak „c”, jednak odniesiona do temperatur10/45°Cwspółczynnik korekcyjny przenosz. mocy1,000,900,80a b c d0,700,5 1 1,5czas podgrzewu t a [h]2137/2 Współczynnik korekcyjny przenoszonej mocy „x”Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 137

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejPomoce przy doborze5.2 Wskaźnik zapotrzebowania dla budynków mieszkalnychWskaźnik zapotrzebowania N określa ile„jednostek mieszkaniowych” zawiera budynekmieszkalny. Obliczenie odbywa sięw oparciu o normę DIN 4708-2. Jednąz najważniejszych pomocy podczas obliczeńjest formularz „Zapotrzebowaniec.w.u. przy centralnym zaopatrzeniu mieszkań”.Przy pomocy wskaźnika mocy, z tabelzawierających wielkości mocy możnaokreślić wymaganą wielkość podgrzewaczaoraz przynależną moc trwałą.5.2.1 Wytyczne do ustalenia zapotrzebowania c.w.u. w budynkach mieszkalnychllość pomieszczeń oraz zaludnieniemieszkańIlość pomieszczeń „r” w mieszkaniu, odpowiadailości pokoi mieszkalnych, sypialnioraz pomieszczeń stałego pobytu.Nie uwzględnia się pomieszczeń pomocniczych,jak kuchnia (nie dotyczy kuchnimieszkalnej), sień, korytarz, łazienka lubgarderoba. Zaludnienie mieszkań (ilośćosób w mieszkaniu) „p” określa ile osóbrzeczywiście mieszka w danym mieszkaniu,a tym samym korzysta z ciepłej wody.Jeżeli nie dysponuje się danymi o rzeczywistymzaludnieniu mieszkania, można zastosowaćprzeciętne zaludnienie, z tabeli138/ 1.Uwzględnianie istniejących punktów poboruciepłej wodyWedług normy DIN 4708, przy doborze pojemnościowychpodgrzewaczy c.w.u., naogół pod uwagę brane są jedynie największepunkty poboru.Jeżeli występuje tylko kabina prysznicowa,to mimo tego, przyjmuje się wartość jakdla wanny kąpielowej. Punkty poboru takiejak umywalki, bidety oraz zlewozmywakikuchenne, nie są na ogół uwzględniane.Jeżeli chodzi o wyposażenie mieszkaniaw urządzenia sanitarne, należy zasadniczorozróżnić pomiędzy wyposażeniemstandardowym (⇒ 139/1), a komfortowym(⇒ 139/2).➡ Dla punktów poboru nad wannami kąpielowymioraz innymi urządzeniami, dlaktórych wielkości poboru odbiegają odwartości podanych w tabeli 140/1, należyoddzielnie obliczyć zapotrzebowaniepunktu poboru w V[Wh] oraz wprowadzićje do formularza obliczeniowego 141/1.Obowiązuje wzór podstawowy 148/3.Przyjmując symbole z formularza obliczeniowegooraz tabeli 140/1, przyjmuje onpostać:w V= V E. Dϑ . cJako różnica temperatur Dϑ, przyjmowanajest wartość 35 K.Ilość pomieszczeń „r”Zaludnienie (ilość osób) „p”1 2,0 1)1½ 2) 2,02 2,02½ 2,33 2,73½ 3,14 3,54½ 3,95 4,35½ 4,66 5,06½ 5,47 5,6138/1 Zaludnienie mieszkań jako jako wytyczne do formularza 141/11)Zaludnienie p=2,5, jeśli występują przeważnie mieszkaniaz jednym lub dwoma pomieszczeniami2)Jako ½ pomieszczenia liczy się zamieszkałą sień138Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

Pomoce przy doborzeWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejPunkty poboru c.w.u. w mieszkaniach z wyposażeniem standardowymPomieszczenie Wyposażenie istniejące Przy ustalaniu zapotrzebowania, uwzględnić:Łazienkawanna kąpielowa, DIN 4475-E (1600 x 700 mm), 140 llubkabina natryskowa z baterią mieszającą i normalnym natryskiemwannę kapielową, DIN 4475-E, 1600x700 mm), 140 lwannę kapielową, DIN 4475-E, 1600x700 mm), 140 l1 umywalka (nie uwzględnia się)Kuchnia zlewozmywak kuchenny (nie uwzględnia się)139/1 Uwzględnienie urządzeń pobierających c.w.u. w mieszkaniach ze standardowym wyposażeniem sanitarnym, do ustalenia ilościpunktów poboru „z” (⇒ 141/1) oraz zapotrzebowania c.w.u. w punktach poboru w V(⇒ 140/1)Punkty poboru c.w.u. w mieszkaniach z wyposażeniem komfortowym 1)Pomieszczenie Wyposażenie istniejące Przy ustalaniu zapotrzebowania, uwzględnić:wanna kąpielowa 2) taką, jaka istnieje, wg tabeli 140/1, poz. nr 2-4Łazienkakabina natryskowataką, jaka istnieje, ewentualnie z dodatkowymurządzeniem wg tabeli 140/1, poz. nr 5-7,jeżeli wg przyporządkowania możliwe jest tamjednoczesne korzystanie z niego 3)umywalka(nie uwzględnia się)bidet 4)(nie uwzględnia się)Kuchnia zlewozmywak kuchenny (nie uwzględnia się)Pokójgościnnywanna kąpielowalubkabina natryskowawannę – jaka istnieje w pokoju gościnnym – wg tabeli140/1, poz. nr 1-4 , przyjmując 50 % zapotrzebowaniapunktu poboru w Vkabinę – jaka istnieje, ewentualnie z dodatkowymurządzeniem wg tabeli 140/1, poz. nr 5-7, przyjmując100 % zapotrzebowania punktu poboru w Vumywalka 100 % zapotrzebowania punktu poboru wg tab. 140/1 5)bidet 100 % zapotrzebowania punktu poboru wg tabeli 140/1139/2 Uwzględnienie urządzeń pobierających c.w.u. w mieszkaniach z wyposażeniem komfortowym, do ustalenia ilości punktów poboru„z” (⇒141/1) oraz zapotrzebowania c.w.u. w punktach poboru w V(⇒ 140/1)1)Za komfortowe, uważa się występujące w mieszkaniu wyposażenie inne lub bogatsze, niż podane dla wyposażenia standardowego (⇒ 139/1)2)Wielkości różniące się od wyposażenia standardowego (⇒ 139/1).3)O ile nie występuje wanna kąpielowa, należy wstawić – jak w przypadku wyposażenia standardowego – zamiast kabiny natryskowej, wannęwg tabeli „Zapotrzebowanie punktów poboru w V” (⇒ 140/1). Jeżeli w takim przypadku występuje kilka różnych kabin natryskowych, to dlakabiny natryskowej o największym zapotrzebowaniu punktu poboru, należy wstawić dane dotyczące wanny kąpielowej4)Bidet uwzględnia się, jeżeli występuje więcej niż dwa „małe punkty poboru”5)W przypadku, jeżeli w pokoju gościnnym nie występuje wanna kąpielowa lub kabina natryskowaMateriały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 139

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejPomoce przy doborzeZapotrzebowanie przez punkty poboru c.w.u.Nr poz. Urządzenie pobierające c.w.u.OznaczenieskrótoweWielkość poboru V Eprzy jednokrotnymwykorzystaniu 1)Zapotrzebowanie przezpunkt poboru w Vpodczaskażdego poborulWh1 Wanna kąpielowa, DIN 4475-E (1600 x 700 mm) NB1 140 58202 Wanna kąpielowa, DIN 4475-E (1700 x 700 mm) NB2 160 65103 Wanna do małych pomieszczeń oraz wanna nasiadowa KB 120 48904 Wanna do dużych pomieszczeń (1800 x 750 mm) GB 200 8720567Kabina natryskowa z baterią mieszającą i natryskiemoszczędnościowymKabina natryskowa z baterią mieszającą i natryskiemstandardowym (normalnym)Kabina natryskowa z baterią mieszającą i natryskiemluksusowymBRS 40 2) 1630BRN 90 3660BRL 180 73208 Umywalka WT 17 7009 Bidet BD 20 81010 Mała umywalka do rąk HT 9 35011 Zlewozmywak kuchenny SP 30 1160140/1 Zapotrzebowanie energii cieplnej różnych urządzeń pobierających c.w.u. w mieszkaniach, jako wytyczne do formularza 141/11)Przy wannach jest to jednocześnie pojemność użytkowa2)Odpowiada czasowi użytkowania 6 minut5.2.2 Zapotrzebowanie c.w.u. przy centralnym zaopatrzeniu mieszkań (formularz wg DIN 4708 – wzór)➡ Przy doborze ze wskaźnikiem zapotrzebowaniaN, należy ustalić wielkościobliczeniowe i nanieść je na formularzu„Zapotrzebowanie c.w.u. przy centralnymzaopatrzeniu mieszkań” (⇒ 141/1). Przykładwypełniania formularza, objaśnionona stronie 30.140Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

Pomoce przy doborzeWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejZapotrzebowanie c.w.u.przy centralnym zaopatrzeniu mieszkańUstalenie wskaźnika zapotrzebowania N, do określenia wielkości pojemnościowego podgrzewacza wodyProjektUwagiNr projektu:Numer arkusza:Data:Opracował:1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11Kolejny numer grupy mieszkańIlość pomieszczeńIlość mieszkańZaludnieniepunkty poboru (na mieszkanie)Ilość punktów poboruKrótki opis (oznaczenie)Zapotrzebowaniepunktów poboru w WhIlość punktów poborux zapotrzebowaniepunktów poboru w WhWhUwagir n p n · p z w Vz · w Vn · p · ∑ w VTryb obliczeń: kolumny3 · 4 6 · 8 5 · 9∑ n = ∑ (n · p · ∑ w V) =N=Σ( n · p · Σ w V )=3,5 · 5820 20 370 Wh=141/1 Formularz do określenia wskaźnika N dla budynków mieszkalnych wymóg zgodnie z normą DIN 4708-2(wytyczne ⇒ na stronie 138 i następnych)Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 141

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejPomoce przy doborze5.3 Średnie wartości zapotrzebowania c.w.u. oraz energii cieplnejZapotrzebowanie energii cieplnej na jedną kąpiel pod natryskiem, wg czasu trwania oraz warunków poboruWielkośćpoboru c.w.u.Temperatura c.w.u. nawyjściu 1) Średnie zapotrzebowanie energii cieplnej 2)na jedną kąpiel pod natryskiem, przy czasie trwania kąpieli:4 min. 5 min. 6 min. 7 min. 10 min.l/min. ºC Wh Wh Wh Wh Wh8354045930111513051165139516301395167519551630195522802325279032551035404511651395163014551745203517452095244020352440285029103490407012354045139516751955174520952440209525102930244029303420142/1 Średnie zapotrzebowanie energii cieplnej na jedną kąpiel pod natryskiem przy różnych czasach trwania kąpielioraz warunkach poboru1)Założenie: temperatura wody zimnej na wejściu 10°C2)Wartości zaokrąglono do 5 Wh349041854885Średnie zapotrzebowanie c.w.u. oraz energii cieplnej przez różnych odbiorcówOdbiorcaZapotrzebowaniec.w.u.Wielkość odniesieniaTemperaturac.w.u.nawyjściu 1)Zapotrzebowanieenergii cieplnej 2)l °C WhNatryski:• obiekty sportowe• przemysł, praca mało brudząca• przemysł, praca mocno brudząca354055na 1 natryskna 1 natryskna 1 natrysk404040122013951920Urządzenia kąpielowe• wanny standardowe• duże wanny• wanny do hydroterapii• wanny do dużych pomieszczeń120200300300na 1 kąpielna 1 kąpielna 1 kapielna 1 kąpiel45454545488581401221012210Budynek mieszkalny jednorodzinny• prosty standard• średni standard• podwyższony standard304050na osobę i dobęna osobę i dobena osobę i dobę606060174523252910Budynek mieszkalny wielorodzinny• budownictwo mieszkalne socjalne• budownictwo powszechne• budown. o podwyższonym standardzie253545na osobę i dobęna osobę i dobęna osobę i dobę606060145520352620Hotele, apatamentowce• zwykłe• 2-ej klasy• 3-ej klasy305070na łóżko i dobęna łóżko i dobęna łóżko i dobę606060174529104070Rzemiosło/przemysł• przy długim poborze szczytowym36-42• przy krótszym poborze szczytowym30-36• wartości przybliżone dla utrzymania50w czystości stanowisk 3) 30na 1 natryskna 1 natryskna osobę i dobęna osobę i dobę454540601465-17101220-146517451745Szkoły• bez natrysków• z natryskami5-1530-50na ucznia i dobęna ucznia i dobę4545205-6101220-2035Koszary 30-50 na osobę i dobę 45 1220-2035142/1 Wskaźniki średniego zapotrzebowania c.w.u. oraz energii cieplnej przez różnych odbiorcówc.d. ⇒ na stronie następnej142Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

Pomoce przy doborzeWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejc.d. tabeli ze strony 142OdbiorcaZapotrzebowaniec.w.u.Wielkość odniesieniaTemperaturac.w.u.na wyjściu 1)Zapotrzebowanieenergii cieplnej 2)Baseny kryte• ogólnodostępne• prywatnel °C Wh6030na 1 użytkownikana 1 użytkownika404020951050Sauny• ogólnodostępne• prywatne10050na 1 użytkownikana 1 użytkownika404034901745Obiekty sportowe 25-40 na 1 natrysk 40 875-1395Kluby fitness 40 na 1 użytkownika 60 2325Kąpiele lecznicze 200-400 na pacjenta i dobę 45 8140-16280Szpitale• ze zwykłym wyposażen. medycznym• z przeciętnym wyposażen. medycznym• z bogatym wyposażeniem medycznym507090na łóżko i dobęna łóżko i dobena łóżko i dobę606060291040705235Budynki biurowe 10-40 na osobę i dobę 45 410-1630Domy handlowe 10-40 na pracownika i dobę 45 410-1630Restauracje, jadłodajnie• na przygotowanie• na zmywanie naczyń po posiłku44na 1 posiłekna 1 posiłek60-6560-65235-255235-255Piekarnie• przygotowanie ciasta, czyszczeniemaszyn i urządzeń• sprzątanie zakładu• mycie ciała pracowników(natryski, umywalki)40140na 1 m² powierzchni wypiekuna 1 m² powierzchni roboczejna pracownika i dobę6060602325602325Masarnie• gotowanie, czyszczenie maszyni urządzeń• sprzątanie zakładu• mycie ciała pracowników(natryski, umywalki)60240na 1 świnię i tydzieńna 1 m² powierzchni roboczejna 1 pracownika i dobę60606034901202325Ubojnie• kadzie z flakami (o pojemności 100 l)• kadzie rosołowe• kadzie do parzenia wieprzowiny (200 l)40050200na godzinęna godzinęna godzinę60606023255291011630Browary 250-300 na 100 l piwa 60 14535-17440Mleczarnie 1-1,5 na 1 litr mleka 75 75-115Pralnie 250-300 na 100 kg bielizny 75 18900-22680Zakłady fryzjerskie• salon męski• salon damski• sprzątanie zakładu55-90150-2001na 1 stanowisko pracy i dobęna 1 stanowisko pracy i dobęna 1 m² powierzchni zakładu4545452240-36606100-814040142/2 Wskaźniki średniego zapotrzebowania c.w.u. oraz energii cieplnej przez różnych odbiorców1)Założenie: temperatura wody zimnej na wejściu 10°C2)Wartości zaokrąglono do 5 Wh3)Włącznie z zapotrzebowaniem dla kuchni oraz do sprzątaniaMateriały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 143

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejPomoce przy doborze5.4 Pływalnia kryta/basen kąpielowyWartości doświadczalnePrzy podgrzewaniu wody użytkowej w systemiepodgrzewaczy pojemnościowych,uwzględnia się rzeczywisty czas użytkowanianatrysków (według frekwencji odwiedzających),tylko od 25 do 45 minutw ciągu godziny.Z tabel 144/1 oraz 144/2 można wywieśćdane o zapotrzebowaniu c.w.u., koniecznedo zwymiarowania podgrzewacza.➡ Wytyczne dla instalacji do podgrzewaniawody użytkowej w pływalniach krytychlub basenach kąpielowych są wyjęte z wytycznychVDI 2089 „Ogrzewanie, wentylacjapomieszczeń oraz uzdatnianie wodyw basenach kąpielowych”.Dla wartości różniących się jest do dyspozycjinomogram. Przykład doboru podgrzewaczapojemnościowego przy pomocynomogramu dla basenu kąpielowego, objaśnionona stronie 83.Dane do doboru ciepłej wody na podstawie wielkości niecki basenowejPowierzchnia wodyniecki basenowejIlość natryskówWielkość poboru c.w.u.przez 1 natryskZapotrzebowanie c.w.u. przez 1osobęnormalnemaksymalneTemperaturac.w.u. nawyjścium² l/s l/min l l °Cdo 150 10151 do 450 20na każde dalsze 15010 dodatkowo0,20-0,27 12-16 50-80 150 maks. 42 1)144/1 Dane do doboru c.w.u. dla pływalni krytych/basenów kąpielowych, w zależności od wielkości niecki basenowej1)Do zwymiarowania podgrzewaczy zalecane jest 60°C (ochrona przed bakteriami Legionella), jako temperatura obliczeniowaDane porównawcze o korzystaniu z natryskówCzas korzystaniaz natrysków 1)Wielkość poboru c.w.u.przez 1 natryskCzas trwania kąpieli pod natryskiem jednej osoby, przy zużyciu 80 l c.w.u.min./h l/min. min.35-45 8 6,25-10,0030-40 10 5,00-8,0025-35 12 4,20-6,75144/2 Dane porównawcze o wykorzystaniu natrysków w pływalniach krytych1)Przy oszczędnych instalacjach natryskowych z regulowanymi głowicami natrysków dla jednorazowych nastaw ilości wodyoraz samoczynnym urządzeniem wyłączającym, może być przyjęty najkrótszy czas korzystania z natrysków5.5 Hale sportoweZaleceniaDla hal sportowych, zalecane są następującedane przy doborze:• temperatura ciepłej wody 40°C• pobór ciepłej wody przez natrysk8 l/min• czas kąpieli jednej osoby pod prysznicem4 min• 25 osób biorących udział w ćwiczeniach• temperatura w podgrzewaczu 60°C(ochrona przed bakteriami Legionella)• czas podgrzewu wody 50 min.➡ Zasady oraz wskazówki do projektowaniainstalacji do podgrzewania wodyużytkowej w halach sportowych, zawieranorma DIN 18032-1.Przy doborze podgrzewaczy pojemnościowych,należy zastosować procedurędla zapotrzebowania szczytowegoz krótkim czasem podgrzewu (przykład⇒ strona 72).144Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

Pomoce przy doborzeWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowej5.6 Obiekty rzemieślnicze i przemysłowe➡ Przy ustalaniu ilości oraz wyposażeniastanowisk przeznaczonych do myciasię i kąpieli pracowników w obiektach rzemieślniczychi przemysłowych, zgodniez normą DIN 18228-3 należy kierować się rodzajempracy lub gałęzi przemysłu, a takżeilością zatrudnionych na najliczniejszej zmianie.Ilość miejsc do mycia oraz natrysków, należyrozdzielić wg stwierdzonych warunków.Ilość stanowisk do mycia się i kąpieli na 100 osóbStopień zabrudzenia pracy Zwykłe warunki pracy Nadzwyczajne warunki pracy 1)lekki 15 –średni 20 2) –mocny 25 3) 25145/1 Wytyczne do ilości stanowisk do mycia się i kąpieli pod natryskiem, w rzemiośle i przemyśle, według warunków pracy1)Niebezpieczne warunki pracy, lub gdy produkty stawiają szczególne wymagania higieniczne2)2 stanowiska do mycia się i kąpieli,odpowiadają 1-mu prysznicowi3)1 stanowisko do mycia się i kąpieli, odpowiada 1-mu prysznicowiŚrednie zapotrzebowanie na mycie się i kąpiel oraz czas korzystania z urządzeńUrządzenie pobierające c.w.u.Pobórc.w.u.CzaskorzystaniaZużycie c.w.u.podczas 1-gowykorzystaniaTemperaturac.w.u. nawyjściuŚrednie zapotrzebowanieenergii cieplnej na jednowykorzystanie 1)l/min. min l °C WhUmywalka 6 5 30 35 870Umywalnia szeregowa z zaworem wylotowym 6-10 3-5 30 35 870Umywalnia szeregowa z zaworem natryskowym 3-5 3-5 15 35 435Okrągła umywalnia zdrojowa dla 6 osób 20 3-5 60 35 1740Okrągła umywalnia zdrojowa dla 10 osób 25 3-5 75 35 2175Instalacja natryskowabez przebieralniInstalacja natryskowaz przebieralnią8 6 2) 50 35 145010 15 3) 80 35 2320Wanna kapielowa 25 30 4) 250 35 7250145/2 Wytyczne zapotrzebowania c.w.u. oraz energii cieplnej dla stanowisk do mycia się i kąpieli, w rzemiośle i przemyśle1)Średnie zapotrzebowanie energii cieplnej na 1 zatrudnionego i dobę ⇒ 142/ 22)Czas kąpieli pod prysznicem bez przebierania się3)Wraz z czasem czynności towarzyszących, przy czym rzeczywisty czas kąpieli wynosi ok. 8 minut4)Wraz z czasem czynności towarzyszących5.7 Formularz do ustalenia wielkości pojemnościowych podgrzewaczy wody użytkowej (wzory do kopiowania)Ustalenie wielkości pojemnościowychpodgrzewaczy wody użytkowej marki Buderusjest możliwe przy pomocy różnychmetod (strona 26). Przy wyborze właściwejmetody, należy kierować się względamipraktycznymi.➡ Jako pomoc w analizie zapotrzebowaniac.w.u. jest do dyspozycji dwuczęściowyformularz (⇒ strony 146, 147)Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 145

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejPomoce przy doborzeFormularz do ustalenia wielkości pojemnościowych podgrzewaczy wody (część 1/2)ObiektMiejscowośćUlicaPartner do rozmówTelefonOpracowałTelefaksNowa instalacjaZmianaWymiana instalacjiRozszerzenieWymagane parametryIstniejące parametryWspółczynnik zapotrzebowania NWspółczynnik zapotrzebowania NMoc trwałal/hkWMoc trwałal/hkWPobór szczytowy c.w.u.l/minPobór szczytowy c.w.u.l/minTemperatura wody zimnej˚CTemperatura wody zimnej˚CTemperatura w podgrzewaczu˚CTemperatura w podgrzewaczu˚CTemperatura poboru c.w.u.˚CTemperatura poboru c.w.u.˚CSystem podgrzewaczypojemnościowychPodgrzewacz stojącySystem ładowaniazasobnikówPodgrzewacz leżącySystem podgrzewaczypojemnościowychPodgrzewacz stojącySystem ładowaniazasobnikówPodgrzewacz leżącyCyrkulacjaCyrkulacjaWprowadzenie/ustawienieInneOtwór do wprowadzenia: szer. x wys.Powierzchnia do ustawienia: dł. x szer.Wysokość pomieszczeniammmmmmRegulacja automatycznaRegulacja elektroniczna za pomocą urządzenia regulacyjnego kotła grzewczegoNiezależny regulator do podgrzewu c.w.u.Z ogranicznikiem temperatury bezpieczeństwa (STB)Regulator temperatury bezpośredniego działaniaZ STBSz ogranicznikiem temp. powrotuPrzewidywany dodatk. podgrzew elektrycznyMoc przyłącza elektrycznegokWŹródło ciepła Kocioł grzewczy Ciepło zdalaczynne Para wodnaNiskotemper. kocioł grzewczyStałotemper. kocioł grzewczyKondensujący kocioł grzewczyCałkowita moc cieplnakWkW m 3 /hkg/hz tego na podgrzewanie c.w.u.kWkW m 3 /hkWTemperatura zasilania˚C˚C(w lecie)Temperatura powrotu˚C˚C(w lecie)Strata ciśnieniambarmbarNadciśnienie pary wodnejbar146/1 Formularz do analizy zapotrzebowania c.w.u., dla określenia wielkości pojemnościowych podgrzewaczy wody użytkowej(część 1 – wzór do kopiowania; część 2 ⇒ 147/1)146Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

Pomoce przy doborzeWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejFormularz do ustalenia wielkości pojemnościowych podgrzewaczy wody (część 2/2)Rodzaj budynku:Budynki mieszkalne:Kolejny nrgrupymieszkańIlość pomieszczeńmieszkalnychIlośćmieszkańPunkty poboru c.w.u.Ilość/zapotrzebowanie c.w.u. na jedno użycie w litrachWanna Natrysk Umywalka Bidet1////2////3////4////////////Hotele, domy opieki społecznej lub podobneIlość pokoitylko z wannąIlość pokoitylko z natryskiemIlość pokoitylko z umywalkąWyposażenie pokoiZapotrzebowanie c.w.u.Zapotrzebowanie c.w.u. na jedno użycie w litrachRzemiosło/przemysłRodzaj zakładu przemysłowegoZapotrzebowanie c.w.u.Do mycia sięIlość osób na zmianieStopień zabrudzenia pracyIlość:natryskówSposób poboru c.w.u.lekki średni mocnyumywalekmiejsc w umywalni szereg.Możliwy czas podgrzewuhDo produkcjiZapotrzebow. równomiernel/hkWZapotrzebowanie szczytowel/minSportSala gimnastycznaInternat sportowyInneIlość osób na jednym ćwiczeniuIlość natryskówPobór c.w.u. przez 1 natryskl/minBasen pływackiBasen halowyBasen otwartyPowierzchnia niecki basenowejm 2Ilość natryskówCzas korzystania z natryskówmin/hPobór c.w.u. przez 1 natryskl/min146/1 Formularz do analizy zapotrzebowania c.w.u., dla określenia wielkości pojemnościowych podgrzewaczy wody użytkowej(część 2 – wzór do kopiowania; część 1 ⇒ 146/1)Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 147

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejDodatek6 DodatekPodstawowe wzoryIlość ciepła (energii cieplnej) Q w kWh Efektywna moc przyłączona Q effw kWhQ = Q · tkW · hQ eff=Q teor.xkW148/1 Wzór podstawowy i ujednolicenie jednostek dla ilości ciepławzgl. pojemności cieplnej148/8 Wzór podstawowy i ujednolicenie jednostek dla efektywnejmocy przyłączonej (mocy wymiennika ciepła)Pojemność cieplna podgrzewacza Q Spw kWh Pobór c.w.u. z podgrzewacza V Spw l/hQ Sp= V Sp· (ϑ Sp– ϑ KW) · η Sp· cI · K · kWhI · KV Sp=Q eff(ϑ WW– ϑ KW) · ckW · I · KK · kWh148/2 Wzór podstawowy i ujednolicenie jednostek dla pojemnościcieplnej podgrzewacza148/9 Wzór podstawowy i ujednolicenie jednostek dla wielkościpoboru c.w.u. z podgrzewaczaPojemność cieplna c.w.u. Q WWw kWh Logarytmiczna różnica temperatur ∆ϑ min.w KQ WW= V WW· (ϑ WW– ϑ KW) · cI · K · kWhI · K∆ϑ min.=∆ϑ duże – ∆ϑ małeIn (ϑ duże/ϑ małe)KK · K148/3 Wzór podstawowy i ujednolicenie jednostek dla pojemnościcieplnej c.w.u.148/10 Wzór podstawowy i ujednolicenie jednostek dla logarytmicznejróżnicy temperaturObj. strumień przepływu wody grzewczej V Hw l/hPrzenoszona moc cieplna Qw kWV H=Q K∆ϑ H· ckWh · I · KK · kWhQ = A · k · ∆ϑ minm² · kW · Km² · K148/4 Wzór podstawowy i ujednolicenie jednostek dla strumieniaobjętościowego wody grzewczej148/11 Wzór podstawowy i ujednolicenie jednostek dla przenoszonejmocy cieplnejMoc trwała c.w.u. Q DQ D= V WW· ∆ϑ WW· cw kWhI · K · kWhh · I · KPunkty pomiarowe dla wielkości obliczeniowych ⇒ str. 150Wielkości obliczeniowe ⇒ strona 149148/5 Wzór podstawowy i ujednolicenie jednostek dla mocytrwałej c.w.u.Ilość ciepłej wody użytkowej m WWV WW= V Sp ·∆ϑ Sp∆ϑ WW– ∆ϑ KW148/6 Wzór podstawowy i ujednolicenie jednostek dla ilości ciepłejwody użytkowejCzas podgrzewu t at a=Q SpQ teor.V Sp · ∆ϑ Sp · η Sp · c=Q teor.w lI · KKw hI · K · kWhI · K · kW148/7 Wzór podstawowy i ujednolicenie jednostek dla czasupodgrzewu;(Q teor.dla systemu podgrzewaczy pojemnościowych ⇒ 148/8)Indeksy:a podgrzewanie (podgrzew)D moc trwałaeff efektywna (y)H woda grzewczaK kocioł grzewczyKW woda zimnaln logarytmicznam średniR powrótSp podgrzewacz/zasobnikteor. teoretyczna (y)V zasilanieWT wymiennik ciepłaWW ciepła wodaPonieważ objętość 1 l wody odpowiada dokładnie masie 1 kg,w odpowiednich wzorach podano objętość V, a nie masę „m”.148Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

DodatekWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejWielkości obliczenioweWielkość Oznaczenie we wzorach JednostkaMoc cieplna• moc kotła grzewczego• moc trwała c.w.u.• moc wymiennika ciepła (moc trwała)• teoretyczna moc przyłączona• efektywna moc przyłączonaIlość ciepła (energii cieplnej)• pojemność cieplna podgrzewacza/zasobnika• pojemność cieplna c.w.u.Objętościowy strumień przepływu wody• strumień przepływu wody zimnej• pobór z podgrzewacza• strumień przepływu wody grzewczejIlość wody• pojemność podgrzewacza• ilość c.w.u. (zmieszanej)KDWTteor.effQQ SpQ WWKWSpHVV SpV WWkWkWkWkWkWkWkWhkWhkWhl/hl/hl/hl/hlllTemperatura• temperatura wody zimnej 1)• temperatura wody w podgrzewaczu• temperatura c.w.u. na wyjściu (zmieszanej)• temperatura zasilania czynnika grzewczego• temperatura powrotu czynnika grzewczegoϑ°Cϑ KW°Cϑ Sp°Cϑ WW°Cϑ V°Cϑ R°CRóżnica temperatur• różnica temperatur po stronie wody grzewczej• podgrzewanie pojemności podgrzewacza• różnica temperatur po stronie c.w.u.Czas• czas podgrzewuStrata ciśnienia• strata ciśnienia po stronie wody grzewczej• strata ciśnienia po stronie ciepłej wody 2)ΔϑΔϑ H= ϑ V– ϑ RΔϑ Sp= ϑ Sp– ϑ KWΔϑ WW= ϑ WW– ϑ KWtt aΔpΔp HΔp WWKKKKh, minh, minmbarmbarmbarPrędkość przepływu 3) v m/sCiepło właściwe wodyc kWh/(l · K)c =1 kWh·860 l · KPowierzchnia grzejna (powierzchnia wymiennika) A m²Współczynnik przenikania ciepła k kW/ m² · KWspółczynnik korekcyjny przenoszonej mocy cieplnejObjętościowy współczynnik korekcyjnySprawność podgrzewaczaZnamionowy współczynnik mocyWspółczynnik zapotrzebowania• prowizoryczny współczynnik zapotrzebowaniaxyη SpN LNN V149/1 Wielkości obliczeniowe do wymiarowania systemu podgrzewaczy pojemnościowych oraz systemów ładowania zasobników,do podgrzewania wody użytkowej (punkty pomiarowe ⇒ strona 150; podstawowe wzory ⇒ strona 148/8)1)Z reguły temperatura wody zimnej ϑ KW= 10°C; możliwe inne wartości, jeżeli np. podgrzewacz jest połączony szeregowo2)Podgrzewacz wzgl. zasobnik i zewnętrzny wymiennik ciepła w systemie ładowania3)Pomierzona na króćcach przyłączeniowych podgrzewaczaMateriały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 149

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejDodatekPunkty pomiarowe wielkości obliczeniowychQ WWV WWV WWϑ WWQ SpV SpV Spϑ SpV Hϑ VQ K∆p Sp∆ϑ sp∆ϑ WW∆p H∆ϑ HQ WTϑ Rϑ KWV KW150/1 Przegląd punktów pomiarowych wielkości obliczeniowych w systemie podgrzewaczy pojemnościowych(podstawowe wzory ⇒ strona 148; wielkości obliczeniowe ⇒ strona 149)Q WWV WWV WWϑ WWϑ VQ SpV SpV Spϑ SpV HV WWϑ KW∆p WW∆ϑ WW∆p H∆ϑ HQ WT∆ϑ WWϑ RV KW150/2 Przegląd punktów pomiarowych wielkości obliczeniowych w systemie ładowania zasobników(podstawowe wzory ⇒ strona 148; wielkości obliczeniowe ⇒ strona 149)150Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

Podgrzewacze wody/zasobniki ciepław instalacjach słonecznychWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowej7 Podgrzewacze wody/zasobniki ciepła w instalacjach słonecznych7.1 Biwalentne podgrzewacze c.w.u. Logalux SM• Z dwoma wymiennikami ciepła – wężownicamiz rur gładkich; górna wężownicajest zasilana z kotła grzewczego,a dolna z instalacji słonecznej• System ochrony przed korozją, polegającyna zastosowaniu najwyższej jakościtermoglazury Duoclean MKT markiBuderus oraz zabudowanej izolowanejanody magnezowej ( przy SM400 orazSM500)• Dużych rozmiarów otwory rewizyjne,umożliwiające łatwe czyszczenie orazkonserwację• Niewielkie straty ciepła, dzięki zastosowaniuizolacji termicznej, wolnej odzwiązków FCKW• Warstwa izolacji cieplnej o grubości50 mm z twardej pianki poliuretanowej,wolnej od związków FCKW – przySM300, natomiast 100 mm z pianki miękkiejwolnej od związków FCKW i powłokązewnętrzną z polistyrenu – przy SM400i SM500 (możliwość zdejmowania)• Pojemność dogrzewana przez kociołgrzewczy, wynosi: ok. 150 l dla LogaluxSM300, 165 l dla Logalux SM400 oraz215 l dla Logalux SM500• Nóżki podgrzewaczy z możliwością regulacjiwysokości• Podgrzewacze dostępne są z obudowąw kolorze niebieskim lub białymOznaczenie Opis Numer artykułuLogalux SM300SM300 W• pojemność podgrzewacza 290 lSM300 – obudowa niebieskaSM300 W – obudowa biała30 008 81630 008 817Logalux SM400SM400 W• pojemność podgrzewacza 390 lSM400 – obudowa niebieskaSM400 W – obudowa biała30 005 24030 008 579Logalux SM500SM 500 W• pojemność podgrzewacza 490 lSM500 – obudowa niebieskaSM500 W – obudowa biała30 005 25330 008 580Wyposażenie dodatkowe do Logalux SMOznaczenie Opis Numer artykułuTermostatyczny mieszaczc.w.u. ciepłej wodyTermostatyczna grupamieszająca c.w.u.Termometr do SM300Termometr cyfrowy (DTA)Termometr doSM400/500Anoda inercyjnado SM400/500Przyrząd do kontroli anodyCorro Scout 500Czwórnik (krzyżak)Zestaw uzupełniającyArmatura do szybkiegopłukania (trójnik)• służy do ochrony przed oparzeniem się w punktach poboru c.w.u.• zakres nastaw 38-60°C• R ¾• grupa kompaktowa z termostatycznym mieszaczem c.w.u. oraz pompą cyrkulacyjną• zakres nastaw: 35-65°C• wskaźniki temperatury w podgrzewaczu oraz na wyjściu c.w.u.• z odcięciem do łatwej konserwacji oraz izolacją cieplnąs• 30-80°C• wraz z czujnikiem o kształcie ¼ walca• możliwość zabudowania w listwie zamykającej• z baterią• możliwość zabudowania w listwie zamykającej• 30-80°C• wraz z czujnikiem o kształcie ¼ walca• z wtyczką ze zintegrowanym stykiem ochronnym układu stałopotencjałowego• montowana w izolowanym otworze, z trzpieniem z gwintem M8• przystosowana do zasilania z typowego gniazdka elektrycznego 230 V• wraz z kablem łączącym• przyrząd do kontroli procesu katodowej ochrony przed korozją, emaliowanegopodgrzewacza wody użytkowej• dostarczany z baterią zasilającą• do napełniania i opróżniania systemu słonecznego,ponadto umożliwia montaż czujnika temperatury na powrocie z systemusłonecznego(w celu optymalizacji pozyskiwania energii słonecznej)• umożliwia podłączenie do podgrzewacza c.w.u. Logalux SM• wraz z zaworem FE (napełniająco-spustowym)• nie można stosować z modułami funkcyjnymi FM 244, SM10 wzgl. FM443• do przedłużenia przewodów łączących kocioł grzewczy z podgrzewaczem,do Logalux ST/SU• do przyłączenia na górne wężownice podgrzewaczy Logalux SM/SL• do czyszczenia lub opróżniania zbiorników• z mosiądzu• opróżnianie z odcięciem• Rp 1¼83 013 07963 041 9995 236 2107 747 201 0045 236 2003 868 35481 065 15083 006 38063 019 53163 024 017Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 151

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejPodgrzewacze wody/zasobniki ciepław instalacjach słonecznychDane techniczne i wymiary Logalux SMAWVS2R 1HH AWH VS2M1 ø 19 mm wewn.DA 1A 2EZR 3/4RS 2R 1VS1R 1RS1R 1EK/ELR 11 / 4H EZH RS 2H VS1M2 ø 19 mm wewn.H RS1H EK/EL20 - 25SM300 SM400 SM500Średnica Ø D mm 672 850 850Średnica zbiornika bez izolacji Ø mm – 650 650Wysokość H mm 1465 1550 1850Wysokość pomieszczenia 1) mm 2150 1880 2150Dopływ wody zimnej/spust H EK/ELmm 60 148 148Powrót – po stronie solarnej H RS1mm 297 303 303Zasilanie – po stronie solarnej H VS1mm 682 690 840Powrót z podgrzewacza – do kotła H RS2mm 764 790 940Zasilanie podgrzewacza – z kotła H VS2mm 1077 1103 1253Wejście cyrkulacji H EZmm 886 912 1062Wylot ciepłej wodyØ ABH ABDNmmR 11326R 1¼1343R 1¼1643Rozstaw stóp podgrzewaczaA 1A 2mmmm400408480420480420całkowitaczęści utrzymywanejw gotowościll290~ 120 390~ 165 490~ 215Pojemność podgrzewaczaPojemność solarnego wymiennika ciepła l 8 9,5 13,2Wielkość solarnego wymiennika ciepła m 2 1,2 1,3 1,8Strata ciepła na utrzymanie w gotowości 2) kWh/24 h 2,10 2,81 3,30Współcz. znam. mocy (górny wym. ciepła) 3) N L2,9 4,1 6,7Moc ciągła (górnego wymiennika) 4)Ciężar netto kg 155 202 248Maks.nadciśnienie robocze: woda grzewcza/użytkowa bar 16/10Maks.temperatura robocza: woda grzewcza/użytkowa °C 160/951)Minimalna wysokość pomieszczenia, wymagana dla wymiany anody magnezowej2)Po 24 h przy temperaturze wody w podgrzewaczu 65°C (według normy E DIN 4753-8)3)Według normy E DIN 4708 przy podgrzewaniu do t sp= 60°C oraz t v= 80°C4)Przy t V= 80°C, 10/45°CkWl/h34,3843152Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

Podgrzewacze wody/zasobniki ciepław instalacjach słonecznychWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowej7.2 Podgrzewacze c.w.u. z syfonem termicznym Logalux SL• Do podgrzewania wody użytkowej,w systemie Logasol• Górny, konwencjonalny wymiennik ciepła(wężownica z rur gładkich), przeznaczonyjest do dogrzewania wody w celuutrzymywania podgrzewacza w staniegotowości• Opatentowana rura syfonu termicznego(rura rozprowadzająca ciepło)z klapkami grawitacyjnymi, wywołującawarstwowe ładowanie podgrzewacza• Ochrona przed korozją, przez pokryciewnętrza najwyższej jakości termoglazurąDuoclean MKT marki Buderus orazzastosowanie anody magnezowej• Izolacja cieplna: 100 mm grubości warstwaz miękkiej pianki poliuretanowejwolnej od związków FCKW, z bocznąosłoną zewnętrzną z polistyrenu;150 mm izolacja na górze (możliwośćzdejmowania)• Wbudowany słoneczny wymiennik ciepła,w dolnej części rury termosyfonowej• Dopływ wody zimnej, nie powodującyzawirowań• Dodatkowo może być dostarczony elektrycznysystem ładowania, jako elektrycznysystem podgrzewu• Obudowa zewnętrzna podgrzewaczaw kolorze niebieskim lub białymOznaczenie Opis Numer artykułuLogalux SL300-1/Logalux SL300-1 WLogalux SL300-2/Logalux SL300-2 WLogalux SL400-2/Logalux SL400-2 WLogalux SL500-2/Logalux SL500-2 W• pojemność podgrzewacza 300 l• z jednym wymiennikiem• pojemność podgrzewacza 300 l• z dwoma wymiennikami• pojemność podgrzewacza 380 l• z dwoma wymiennikami• pojemność podgrzewacza 500 l• z dwoma wymiennikamiSL300-1 – obudowa niebieskaSL300-1 W – obudowa białaSL300-2 – obudowa niebieskaSL300-2 W – obudowa białaSL400-2 – obudowa niebieskaSL400-2 W – obudowa białaSL500-2 – obudowa niebieskaSL500-2 W – obudowa biała5 067 0305 067 0325 067 1305 067 1325 067 1405 067 1425 067 1505 067 152Wyposażenie dodatkowe do Logalux SLOznaczenie Opis Numer artykułuTermostatyczny mieszaczc.w.u. ciepłej wodyTermostatyczna grupamieszająca c.w.u.TermometrAnoda inercyjnaPrzyrząd do kontroli anodyCorro Scout 500Zestaw uzupełniającyArmatura do szybkiegopłukania (trójnik)• służy do ochrony przed oparzeniem się w punktach poboru c.w.u.• zakres nastaw 38-60°C• R ¾• grupa kompaktowa z termostatycznym mieszaczem c.w.u. oraz pompą cyrkulacyjną• zakres nastaw: 35-65°C• wskaźniki temperatury w podgrzewaczu oraz na wyjściu c.w.u.• z odcięciem do łatwej konserwacji oraz izolacją cieplną• 30-80°C• wraz z czujnikiem o kształcie ¼ walca• z wtyczką ze zintegrowanym stykiem ochronnym układu stałopotencjałowego• montowana w izolowanym otworze, z trzpieniem z gwintem M8• przystosowana do zasilania z typowego gniazdka elektrycznego 230 V• wraz z kablem łączącym• przyrząd do kontroli procesu katodowej ochrony przed korozją,emaliowanego podgrzewacza wody użytkowej• dostarczany z baterią zasilającą• do przedłużenia przewodów łączących kocioł grzewczy z podgrzewaczem,do Logalux ST/SU• do przyłączenia na górne wężownice podgrzewaczy Logalux SM/SL• do czyszczenia lub opróżniania zbiorników• z mosiądzu• opróżnianie z odcięciem• Rp 1¼Uwaga ! Dodatkowym wyposażeniem może być również elektryczny system ładowania LSE; szczegółowe informacje o systemiepodano w „Katalogu urządzeń 2008/2009”, na stronach od 10-056 do 10-05983 013 07963 041 9995 236 2103 868 35481 065 15063 019 53163 024 017Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 153

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejPodgrzewacze wody/zasobniki ciepław instalacjach słonecznychDane techniczne i wymiary Logalux SLHHABH ABABH ABEZH EZA 1VSHM ø VS19 mm wewn.EZA 1EHH EHEKVS1RS1A 2H EKH VS1H RS18EHH EHRSEKVS1RS1H RSA 2H EKH VS1H RS18Logalux SL300-1Logalux SL300-2/SL400-2/SL500-2SL300-1 SL300-2 SL400-2 SL500-2Średnica Ø D mm 770 770 850 850Średnica zbiornika bez izolacji Ø mm 570 570 650 650Wysokość H mm 1670 1670 1670 1970Dopływ wody zimnejPowrót – po stronie solarnejZasilanie – po stronie solarnejPowrót z podgrzewacza – do kotłaZasilanie podgrzewacza – z kotłaWejście cyrkulacjiWyjście ciepłej wodyØ EKH EK/ELØ RS1H RS2Ø VS1H VS2Ø RSH RS1Ø VSH VS1Ø EZH EZØ ABH ABGrzałka elektryczna H EH949 – – 985Rozstaw stóp podgrzewaczaA 1A 2całkowitaczęści utrzymywanejw gotowości~ 155 ~ 180 l –~ 230380500Pojemność podgrzewaczaPojemność solarnego wymiennika ciepła l 0,9 0,9 1,4 1,4Wielkość solarnego wymiennika ciepła m 2 0,8 0,8 1 1Strata ciepła na utrzymanie w gotowości 1)DNmmDNmmDNmmDNmmDNmmDNmmDNmmmmmmlkWh/24hR 1¼245R ¾170R ¾100––R ¾1008R 11393380385300R 1¼245R ¾170R ¾100R 1886R 11199R ¾1008R 11393375435300R 1¼230R ¾170R ¾100R 1872R 11185R ¾994R 1¼1392440600R 1¼230R ¾170R ¾100R 11032R 11345R ¾1154R 1¼16924406002,51 2,51 2,85 3,48Współcz. znam. mocy (górny wym. ciepła) 2) N L– 2,3 4,1 6,7Moc ciągła (górnego wymiennika) 3)Ciężar netto kg 122 138 182 209Maks.nadciśnienie robocze:obieg solarny/woda grzewcza/użytkowaMaks.temperatura robocza:obieg solarny/woda grzewcza/użytkowa1)Po 24 h przy temperaturze wody w podgrzewaczu 65°C (według normy E DIN 4753-8)2)Według normy E DIN 4708 przy podgrzewaniu do t sp= 60°C oraz t v= 80°C3)Przy t V= 80°C, 10/45°CkWl/h34,384334,384334,384334,3843bar 8/–/10 8/16/10 8/16/10 8/16/10°C 135/–/95 135/160/95 135/160/95 135/160/95154Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

Podgrzewacze wody/zasobniki ciepław instalacjach słonecznychWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowej7.3 Zespolony, dwufunkcyjny podgrzewacz/zasobnik c.w.u. Logalux P750 S• Zbiornik stojący, wykonany ze stali.• Wspawany słoneczny (solarny) wymiennikciepła – wężownica z rur gładkich,w dolnej części zasobnika.• Zasobnik ciepła zespolony z wewnętrznympodgrzewaczem c.w.u., pokrytymtermoglazurą DUOCLEAN MKT i wyposażonyw anodę magnezową.• Zawiera podgrzewacz wody użytkowejo poj. 160 l, pokryty termoglazurą.Podgrzewacz nie jest wyposażonyw wewnętrzny wymiennik ciepła; wodaużytkowa jest podgrzewana w wynikuwymiany ciepła, wyłącznie przez całąpowierzchnię płaszcza podgrzewacza.• Przestrzeń wodna pomiędzy płaszczemzewnętrznym, a płaszczem podgrzewaczawody użytkowej, jest zasobnikiemciepła, który jest ładowany z instalacjisłonecznej oraz z kotła grzewczego; zasobnikciepła może wspierać także instalacjęogrzewczą obiektu.• Zewnętrzny płaszcz zasobnika w kolorzeniebieskim lub białym.• Izolacja cieplna: 100 mm grubości warstwaz miękkiej pianki poliuretanowej,wolnej od związków z FCKW, osłona zewnętrznaz polistyrenu.Oznaczenie Opis Numer artykułuLogalux P750 SLogalux P750 S W• pojemność zbiornika 750 l• zawiera zasobnik wody użytkowej pokryty termoglazurąP750 S – obudowa niebieskaP750 S W – obudowa biała5 067 4005 067 402Wyposażenie dodatkowe do Logalux P750 S oraz Logalux PL…/2SOznaczenie Opis Numer artykułuTermostatyczny mieszaczc.w.u. ciepłej wodyTermostatyczna grupamieszająca c.w.u.Anoda inercyjnaPrzyrząd do kontrolianody Corro Scout 500Układ kontrolitemperatury powrotu• służy do ochrony przed oparzeniem się w punktach poboru c.w.u.• zakres nastaw 38-60°C• R ¾• grupa kompaktowa z termostatycznym mieszaczem c.w.u. oraz pompą cyrkulacyjną• zakres nastaw: 35-65°C• wskaźniki temperatury w podgrzewaczu oraz na wyjściu c.w.u.• z odcięciem do łatwej konserwacji oraz izolacją cieplną• z wtyczką ze zintegrowanym stykiem ochronnym układu stałopotencjałowego• montowana w izolowanym otworze, z trzpieniem z gwintem M8• przystosowana do zasilania z typowego gniazdka elektrycznego 230 V• wraz z kablem łączącym• przyrząd do kontroli procesu katodowej ochrony przed korozją, emaliowanegopodgrzewacza wody użytkowej• dostarczany z baterią zasilającą• składa się z regulatora różnicy temperatur, sterownika Logamatic SC10,zaworu 3-drogowego DN25, do podwyższania temperatury wody powrotnej,przy wspomaganiu ogrzewania83 013 07963 041 9993 868 35481 065 1507 747 004 409Grzałka elektryczna• do Logalux PL750/2S oraz PL1000/2S• Rp 1½ ”• kompletna, z regulacją2,0 kW (prąd przemienny 230 V)3,0 kW (prąd trójfazowy 400 V)4,5 kW (prąd trójfazowy 400 V)6,0 kW (prąd trójfazowy 400 V)5 238 2505 238 2545 238 2585 238 262Uwaga ! Dodatkowym wyposażeniem może być również elektryczny system ładowania LSE; szczegółowe informacje o systemiepodano w „Katalogu urządzeń 2008/2009”, na stronach od 10-056 do 10-059Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 155

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejPodgrzewacze wody/zasobniki ciepław instalacjach słonecznychDane techniczne i wymiary Logalux P750 SVS2VS3192016681513Widok z dołu550RS2VS4VS1RS31033911788500640EZ /ABRS1RS4/EL370215MB1 ø 11 mm8MB1 = punkt pomiarowy c.w.u.P750 SŚrednica Ø D mm 1000Średnica zbiornika bez izolacji Ø mm 800Dopływ wody zimnej Ø EK DN R ¾Spust z obiegu ogrzewczego EL DN R 1¼Powrót – po stronie solarnej Ø RS1 DN R 1Zasilanie – po stronie solarnej Ø VS1 DN R 1Powrót – do kotła grzewczego olejowego, gazowego lubkondensacyjnego, z podgrzewu c.w.u.Zasilanie – z kotła grzewczego olejowego, gazowegolub kondensacyjnego, do podgrzewu c.w.u.Ø RS2 DN R 1¼Ø VS3 DN R 1¼Powrót z obiegu grzewczego Ø RS3 DN R 1¼Powrót do kotła grzewczego na paliwo stałe Ø RS4 DN R 1¼Zasilanie obiegu grzewczego Ø VS4 DN R 1¼Zasilanie z kotła grzewczego na paliwo stałe Ø VS2 DN R 1¼Wejście cyrkulacji Ø EZ DN R ¾Wyjście ciepłej wody Ø AB DN R ¾Pojemność zasobnika l 750Pojemność części bufora, poniżej zasobnika c.w.u. ok. l 400Pojemność wody użytkowej ok. l 160Pojemność solarnego wymiennika ciepła l 16,4Wielkość solarnego wymiennika ciepła m 2 2,15Strata ciepła na utrzymanie w gotowości 1) kWh/24 h 3,70Współcz. znam. mocy 2) N L3Moc ciągła 3)kWl/h28688Ciężar netto kg 262Maks. nadciśnienie robocze wymiennika solarnego bar 8Maks.nadciśnienie robocze: woda grzewcza/użytkowa bar 3/10Maks.temperatura robocza: woda grzewcza/użytkowa °C 95/951)Po 24 h przy temperaturze wody w podgrzewaczu 65°C (według normy E DIN 4753-8)2)Według normy E DIN 4708 przy podgrzewaniu do t sp= 60°C oraz t v= 80°C3)Przy t V= 80°C, 10/45°C156Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

Podgrzewacze wody/zasobniki ciepław instalacjach słonecznychWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowej7.4 Zespolone, dwufunkcyjne zasobniki/podgrzewacze c.w.u. Logalux PL…/2S• Zbiornik stojący, wykonany ze stali.• Opatentowana rura syfonu termicznego(rura rozprowadzająca ciepło)z klapkami grawitacyjnymi, wywołującawarstwowe ładowanie podgrzewacza,położona w jego dolnej części, dla optymalnegowykorzystania energii słońca.• Wymiennik słoneczny (solarny) z możliwościąwymiany, umieszczony w rurzetermosyfonowej podgrzewacza.• Zasobnik zespolony z wewnętrznym,o konicznym kształcie podgrzewaczemc.w.u., pokrytym termoglazurą DUOC-LEAN MKT marki Buderus, oraz wyposażonymw anodę magnezową.• Zawiera podgrzewacz c.w.u. o pojemności300 l (w tym 150 l w stanie gotowości),pokryty termoglazurą.• Przestrzeń wodna pomiędzy płaszczemzewnętrznym, a płaszczem podgrzewaczawody użytkowej, jest zasobnikiemciepła, który może być ładowany w dwojakisposób: od strony podgrzewaczawody użytkowej (powierzchnią wymianyciepła jest cała powierzchnia płaszczapodgrzewacza) w okresach dużegouzysku energii słonecznej, względniez kotła grzewczego (także na paliwo stałe),gdy energii słonecznej nie wystarcza.Zasobnik ciepła może wspierać instalacjęogrzewczą obiektu.• Liczne punkty pomiarowe.• Izolacja cieplna: warstwa grubości100 mm z miękkiej pianki poliuretanowej,wolnej od związków FCKW, z osłonązewnętrzną z polistyrenu.• Przyłączenia do źródła ciepła i obiegówgrzewczych, a także ciepłej i zimnejwody, cyrkulacji c.w.u. oraz do ogrzewaniaelektrycznego.• Możliwość doposażenia w grzałkę elektryczną2-6 kW.Oznaczenie Opis Numer artykułuLogalux PL750/2SLogalux PL750/2S WLogalux PL1000/2SLogalux PL1000/2S W• pojemność zbiornika 750 l• zawiera zasobnik wody użytkowej pokryty termoglazurąPL750/2S – obudowa niebieskaPL750/2S W – obudowa biała• pojemność zbiornika 940 l• zawiera zasobnik wody użytkowej pokryty termoglazurą• możliwość montażu zestawu grzałki elektrycznej 2-6 kWPL1000/2S – obudowa niebieskaPL1000/2S W – obudowa biała5 067 3505 067 3525 067 3565 067 358Wyposażenie dodatkowe do Logalux PL…/2S, podano na stronie 155.Uwaga ! Dodatkowym wyposażeniem może być również elektryczny system ładowania LSE; szczegółowe informacje o systemiepodano w „Katalogu urządzeń 2008/2009”, na stronach od 10-056 do 10-059Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 157

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejPodgrzewacze wody/zasobniki ciepław instalacjach słonecznychDane techniczne i wymiary Logalux PL…/2SVS219201668Widok z dołuVS3RS215131033550MB2 ø 11 mmEKAB /EZMB1 ø 11 mmEL2VS4VS5RS3RS4RS5/ELVS1RS19117885003702151701008RS1VS1EL2640EHMB2MB1 = punkt pomiarowy c.w.u.MB2 = punkt pomiarowy instalacji solarnejE Z/ABPL750/2SPL1000/2SŚrednica Ø D mm 1000 1100Średnica zbiornika bez izolacji Ø mm 800 900Dopływ wody zimnej Ø EK DN R 1 R 1Spust z ogrzewaniaSpust z instalacji solarnejSpust ciepłej wodyELEL 1EL 2DNR 1¼R ¾R ½R 1¼R ¾R ½Powrót – po stronie solarnej Ø RS1 DN R ¾ R ¾Zasilanie – po stronie solarnej Ø VS1 DN R ¾ R ¾Powrót – (z podgrzewu c.w.u)do kotła olejowego, gazowego lub kondensacyjnegoØ RS2 DN R 1¼ R 1¼Zasilanie – z kotła olejowego, gazowegolub kondensacyjnego (do podgrzewu c.w.u.)Ø VS3 DN R 1¼ R 1¼Powrót do kotła grzewczego olejowo/gazowego Ø RS3 DN R 1¼ R 1¼Zasilanie z kotła grzewczego olejowo/gazowego Ø VS5 DN R 1¼ R 1¼Powrót z obiegów grzewczych Ø RS4 DN R 1¼ R 1¼Zasilanie obiegów grzewczych Ø VS4 DN R 1¼ R 1¼Powrót do kotła na paliwo stałe Ø RS5 DN R 1¼ R 1¼Zasilanie z kotła na paliwo stałe Ø VS2 DN R 1¼ R 1¼Wejście cyrkulacji Ø EZ DN R ¾ R ¾Wyjście ciepłej wody Ø AB DN R ¾ R ¾Pojemność zasobnika l 750 940Pojemność części zasobnika, położonej poniżejutrzymywanej w gotowości wody użytkowejok. l 275 380Całkowita pojemność wody użytkowej ok. l 300 300Pojemność utrzymywanej w gotowości c.w.u. ok. l 150 150Pojemność solarnego wymiennika ciepła l 1,4 1,6Wielkość solarnego wymiennika ciepła m 2 1,0 1,2Strata ciepła na utrzymanie w gotowości 1) kWh/24 h 3,70 4,57Współcz. znam. mocy 2) N L3,8 3,8Moc ciągła 3)Ciężar netto kg 252 266Maks. nadciśnienie robocze wymiennika solarnego bar 8 8Maks.nadciśnienie robocze: woda grzewcza/użytkowa bar 3/10 3/10Maks.temperatura robocza: woda grzewcza/użytkowa °C 95/95 95/951)Po 24 h przy temperaturze wody w podgrzewaczu 65°C (według normy E DIN 4753-8)2)Według normy E DIN 4708 przy podgrzewaniu do t sp= 60°C, t V= 80°C oraz m v= 2,5 m ³ /h3)Przy t V= 80°C, 10/45°CkWl/h2868828688158Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

Podgrzewacze wody/zasobniki ciepław instalacjach słonecznychWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowej7.5 Zasobnik ciepła zespolony z wężownicą do podgrzewania c.w.u. Duo FWS• Zespolony zasobnik/podgrzewacz, dopodgrzewania wody użytkowej orazwspomagania instalacji ogrzewczejprzez energię słoneczną, w wykonaniustojącym, ze stali (producent: Flamco).• Umieszczona wewnątrz wężownicaz rury falistej ze stali nierdzewnej, do higienicznegopodgrzewania c.w.u.• Pojemność wody użytkowej tylko 38 litrów(woda użytkowa przepływa wewnątrzwężownicy).• Do każdej wody pitnej, zgodnej z obowiązującymiprzepisami.• Wysoki komfort c.w.u., dzięki dużej powierzchniwymiany ciepła (7 m²).• Optymalny uzysk energii słonecznej,dzięki dużemu schłodzeniu buforaw dolnej części zbiornika.• Duży wymiennik słoneczny, z rur gładkich(w formie wężownicy).• Wysmukła budowa: średnica bez izolacji750 mm (750 l) , wzgl. 800 mm (1000 l)• Listwa zaciskowa czujników.• Izolacja cieplna grubości 80 mmz miękkiej pianki z płaszczem foliowym(montaż przed instalacją rurową),lub grubości 120 mm z pianki miękkiejz osłoną z polistyrenu (montaż po instalacjirurowej).• Płaszcz zewnętrzny w kolorze niebieskimlub białym.Oznaczenie Opis Numer artykułuDwufunkcyjnyzasobnik/podgrzewaczc.w.u. Duo FWS• z wężownicą z rury falistej ze stali szlachetnej, do podgrzewania wody użytkowej(wewnątrz rury)750 l1000 l7 747 200 3717 747 200 372Izolacja cieplna dladwufunkcyjnego zasobnika/podgrzewacza c.w.u.Duo FWS• izolacja z pianki miękkiej grubości 80 mm, z płaszczem foliowym lub• izolacja z pianki miękkiej grubości 120 mm, z płaszczem z polistyrenu• w kolorze niebieskim80 mm dla 750 l80 mm dla 1000 l120 mm dla 750 l120 mm dla 1000 l• w kolorze białym80 mm dla 750 l80 mm dla 1000 l120 mm dla 750 l120 mm dla 1000 l7 747 200 3737 747 200 3747 747 200 3757 747 200 3767 747 200 7627 747 200 7637 747 200 7647 747 200 765Wyposażenie dodatkoweOznaczenie Opis Numer artykułuZestaw cyrkulacyjnydo Duo FWSTermostatycznagrupa mieszająca c.w.u.Termostatycznymieszacz c.w.u. ciepłejwodyTermometrTermometr cyfrowy (DTA)• do zabudowania na wyjściu c.w.u.• składa się m.in. z trójnika i rury falistej• do małych strumieni przepływu wody cyrkulacyjnej lub cyklicznego trybu cyrkulacji• grupa kompaktowa z termostatycznym mieszaczem c.w.u. oraz pompą cyrkulacyjną• zakres nastaw: 35-65°C• wskaźniki temperatury w podgrzewaczu oraz na wyjściu c.w.u.• z odcięciem do łatwej konserwacji oraz izolacja cieplna• w połączeniu z Duo FWS, dodatkowo jest konieczny zestaw cyrkulacyjny• służy do ochrony przed oparzeniem się w punktach poboru c.w.u.• zakres nastaw 38-60°C• R ¾• możliwość zabudowania w listwie zamykającej (tylko przy izolacji o grub. 120 mm)• wraz z czujnikiem o kształcie ¼ walca• możliwość zabudowania w listwie zamykającej• z baterią7 747 200 96863 041 99983 013 0795 236 2007 747 201 004Uwaga ! Dodatkowym wyposażeniem może być również elektryczny system ładowania LSE; szczegółowe informacje o systemiepodano w „Katalogu urządzeń 2008/2009”, na stronach od 10-056 do 10-059Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 159

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejPodgrzewacze wody/zasobniki ciepław instalacjach słonecznychDane techniczne i wymiary Duo FWSWidok z wycięciem w płaszczu, ukazujący wężownicęoraz wymiennik z rury falistej (do podgrzewania c.w.u.)Widok zewnętrzny, bez wężownicyi bez wymiennika z rury falistejWidok bez wymiennika z rury falistejD48G1½ABVS2A120H ABR1¼G1½G1½AH VS2H VS3listwa zaciskowaczujników temperatury120VS3G1½H VS4G1½G1G1½H RS2H VS1H RS51450VS4H gesH EKR1¼G1½G1G1½H RS3H RS1H RS4RS2Ø600VS1RS5Bez wężownicy solarnejA - ARS3EKRS1RS4160Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

Podgrzewacze wody/zasobniki ciepław instalacjach słonecznychWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowej750 1000Średnica z izolacją cieplną grubości80 mm120 mmØD Wmmmm9109909601040Średnica zbiornika bez izolacji ØD mm 750 800Wysokość H gesmm 1948 2208Wysokość z izolacją grubości80 mm120 mmH Wmmmm1985202522602300Wysokość umożliwiająca przechylenie zbiornika mm 2020 2280Dopływ wody zimnejØ EKH EKDNmmR 1¼270R 1¼280Powrót – po stronie solarnejØ RS1H RS1DNmmG 1370G 1380Zasilanie – po stronie solarnejØ VS1H VS1DNmmG 1930G 1980Powrót (z podgrzewu c.w.u.) do kotła olejowego, gazowego lubkondensacyjnego/zasilanie obiegu grzewczego/powrót do kotła na peletyØ RS2H RS2DNmmG 1½1030G 1½1080Powrót (z podgrzewu c.w.u.) do kotła olejowego, gazowegolub kondensacyjnego (alternatywa)Ø RS5H RS5DNmmG 1½830G 1½880Zasilanie z kotła olejowego, gazowego lub kondensacyjnego(do podgrzewania c.w.u.)Ø VS3H VS3DNmmG 1½1570G 1½1830Powrót z obiegów grzewczychØ RS3H RS3DNmmG 1½470G 1½480Powrót do kotła na paliwo stałeØ RS4H RS4DNmmG 1½280G 1½290Zasilanie obiegów grzewczych, w instalacjiz kotłem na peletyØ VS4H VS4DNmmG 1½1230G 1½1280Zasilanie z kotła na paliwo stałe/na peletyØ VS2H VS2DNmmG 1½1660G 1½1920Wyjście ciepłej wodyØ ABH ABDNmmR 1¼1670R 1¼1930Pojemność zasobnika l 750 1000Pojemność rury falistej ze stali szlachetnej (c.w.u.) l 38 38Wielkość rury falistej ze stali szlachetnej m 2 7 7Pojemność solarnego wymiennika ciepła l 11 13Wielkość solarnego wymiennika ciepła m 2 2,2 2,7Wydajność poboru c.w.u. (bez dogrzewania,zasobnik częściowo naładowany do 70°C). Wyjście c.w.u. 45°Cprzy rozbiorze 10 l/minprzy rozbiorze 20 l/min275218407324Współczynnik znamionowy mocy N L(wg DIN 4708 cz.3)przy mocy kotła 30 kWprzy mocy kotła 45 kW3,2––4,2Ciężar netto kg 240 270Maks. nadciśnienie robocze:woda grzewcza/c.w.u./obieg solarnyMaks. temperatura robocza:woda grzewcza/c.w.u./obieg solarnybar 3/10/10 3/10/10°C 95/95/110 95/95/110Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 161

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejPodgrzewacze wody/zasobniki ciepław instalacjach słonecznychDuo FWS – schematy hydraulicznePodgrzewanie wody użytkowej przy pomocy energii słonecznej oraz wspomaganie ogrzewania:Podgrzewanie wody użytkowej przy pomocy energii słonecznej oraz wspomaganie ogrzewania:kocioł grzewczy stojący, zasobnik zespolony z wężownicą do podgrzewania c.w.u.kocioł na pelety, zasobnik zespolony z wężownicą do podgrzewania c.w.uKocioł na paliwo stałe (opcja)MVS2RS4FVPHSHMFVPHSHMWWMWWMPrawidłowe wysokości czujnikówPrawidłowe nad posadzką wysokości [mm] czujnikównad posadzką [mm]wielkośćwielkość750 l750 l1000 l1000 lFBFB1300130013501350FPFK950115010001200FSSFSS650650680680AB ABVS2VS3FB FBVS4RS2VS1VS1FKFPFSSRS3RS1AMBABLogamatic 4211+FM443SVFKKocioł stojącyolejowy/gazowySVEK EKPrzykładowy schematTW TWDuo FWSSolar SolarSRFRPPKocioł na peletyUwaga! Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12.04.2002 r. zabrania stosowania (w Polsce) kotłów na paliwo stałe, w układach zamkniętych.Przed ewentualnym skorzystaniem z powyższych schematów należałoby sprawdzić, czy to Rozporządzenie uległo zmianie.Podgrzewanie wody użytkowej przy pomocy energii słonecznej oraz wspomaganie ogrzewania:kocioł naścienny, zasobnik zespolony z wężownicą do podgrzewania c.w.u.Kocioł na paliwo stałe (opcja)VS2Logamatic 4121+FM443FVPHKocioł naściennySHMMRS4WWMFKPrawidłowe wysokości czujnikównad posadzką [mm]ABVS3FBwielkość750 l1000 lFBFP130095013501000RS2VS1FPFSS650680RS3RS1FSSABMABEKPrzykładowy schematTWDuo FWSSolarFR162Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

Podgrzewacze wody/zasobniki ciepław instalacjach słonecznychWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowej7.6 Zalecany dobór ilości kolektorów słonecznych do wielkości zasobników/podgrzewaczy c.w.u.Całkowita pojemnośćpodgrzewacza/zasobnika 1)Możliwy do zastosowaniapodgrzewacz/zasobnik markiBuderusZalecana ilość kolektorów słonecznychLogasol SKN 3.0z kompletną stacjąl Logalux Logasol KS...Vaciosol CPC(ilość rur)300 SM300 2-3 18400 SM400 2-4 24500 SM500 3-5 30300 SL300-1 2-4 18300 SL300-2 2-4 18400 SL400-2 2-4 24500 SL500-2 2-4 30160 SU160 2-3 2) 12200 SU200 2-3 2) 12300 SU300 2-3 18400 SU400 2-4 24500 SU500 3-5 30750 SU750 5-8 36-481000 SU1000 6-10 48-60750 P750 S 4-6 36-48750 PL750 4-8 36-48750 PL750/2S 4-8 36-48750 Duo FWS750 4-6 36-481000 Duo FWS1000 4-8 48-601000 PL1000 4-8 48-601000 PL1000/2S 6-10 48-601500 PL1500 8-16 72-1081)Przy współpracy z zastosowanym wcześniej na obiekcie, ogrzewanym konwencjonalnie podgrzewaczem pojemnościowym ciepłej wody,wystarczającym jest dobór odpowiednio mniejszego podgrzewacza solarnego2)W zależności od konfiguracji instalacji, w odniesieniu do całkowitej pojemności wody użytkowej wynoszącej 300 litrów oraz uwarstwieniapomiędzy wstępnym stopniem podgrzewu a zbiornikiem wody podgrzanej, gotowej do użyciaMateriały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 163

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejDIWA – program do doboru podgrzewaczyi zasobników ciepłej wody użytkowej8 DIWA – program do doboru podgrzewaczy i zasobników ciepłej wody użytkowejZakres zastosowańProgram „DIWA” pomaga w obliczeniachoraz optymalizacji podgrzewaczy i zasobnikówdla różnych zapotrzebowań ciepłejwody użytkowej. Możliwe jest wymiarowaniepodgrzewaczy i zasobników dla budynkówmieszkalnych, zgodnie z DIN 4708 (dlabudynków jedno- oraz wielorodzinnych),jak również obliczenia do specjalnych zapotrzebowań,np. hoteli lub obiektów przemysłowych.Zintegrowana z programemmetoda linii sumarycznych, pozwala na dokonanieobliczeń przy wahających się rozbiorachc.w.u, w wielu innych przypadkachzastosowań.Uwaga !Aktualnie, program obliczeniowy jest dostępnytylko w wersji niemieckojęzycznej.Jednak dla umożliwienia korzystania z niego,w dalszej części tego rozdziału podanoprzetłumaczone na język polski słowa,nazwy, zwroty oraz informacje, używanew programie. Dotyczy to szczególnie zamieszczonychprzykładów, które pozwalająopanować procedury przeprowadzaniaobliczeń i doboru podgrzewaczy oraz zasobnikówciepłej wody użytkowej.Zakres funkcjiPrzy pomocy programu „DIWA”, możliwejest:• sporządzenie danych o klientach orazinstalacjach• przedstawienie graficzne wyników obliczeńoraz ich wydrukowanie• korzystanie z banku danych, dotyczącychpodgrzewaczy marki Buderus.8.1 Kategorie zapotrzebowania oraz linie sumaryczneZapotrzebowanie ciepłej wody użytkowej,różni się jakościowo tylko przez rozkład zapotrzebowaniaw czasie. Opierając się natym, można utworzyć typowe kategorie zapotrzebowania,jak podział blokowy, normalny,a także inne, nie zaszeregowanepodziały. Jednakże temu może być przyporządkowanytylko jeden rodzaj schematu.Założeniem każdego odpowiedniego dozapotrzebowania systemu wymiarowania,jest zawsze znajomość zapotrzebowaniaco do jego wielkości oraz podziału czasowego.Do opracowań obliczeniowych służą pojemnościcieplne, związane z wymaganymiilościami ciepłej wody:C = m · c · (ϑ N– 10)pojemność cieplna ciepłej wody [kWh]Przebieg zapotrzebowania w czasie, możnazobrazować w postaci linii sumarycznych,t.zn. sumującej się (narastającej)pojemności cieplnej ciepłej wody, pobieranejz systemu. Nachylenie linii sumarycznejwyznacza „moc ciepłej wody”:➡ kWh/h = kW.temperatura wody zimnej [°C]temperatura użytkowa ciepłej wody [°C]ciepło właściwe wody [kWh/l · °C]ilość ciepłej wody [ l ]164Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

DIWA – program do doboru podgrzewaczyi zasobników ciepłej wody użytkowejWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowej8.1.1 Podziały blokoweJako podział blokowy, mogą być oznaczonezapotrzebowania ciepłej wody,występujące w sposób nieprzerwany. Pojawiającymisię formami są zapotrzebowaniatrwałe, pojedyncze oraz ciągi zapotrzebowańpojedynczych lub zapotrzebowaniacykliczne.Podział zapotrzebowaniaLinia sumarycznaZapotrzebowania trwałeObiekty o charakterze zapotrzebowaniatrwałego są często spotykane w dziedzinierzemiosła, jak np. zakłady fryzjerskie, mleczarnie,browary, zakłady pralnicze, i.t.d.l/hlitrpojemność cieplna kWhlinia sumarycznahh1 1zapotrzebowanie trwałeZapotrzebowanie pojedynczePojedyncze zapotrzebowania blokowe są„wystającymi” wymaganiami szczytowymi,jakie spotyka się np. dla okresowegoprzygotowania posiłków w jadłodajniach.W praktyce jest nieco inaczej, niż oddano totutaj w idealistycznie równomiernych zapotrzebowaniachtrwałych lub pojedynczych.Dla wymiarowania jest to jednak mało znaczące,ponieważ we wszystkich regułachprzewidziano zrównoważenie pojemnościcieplnej podgrzewaczy. Ponadto, metoda liniisumarycznych pozwala dobrze oszacowaćmożliwe krytyczne stany pracy.l/hhkWhzapotrzebowanie pojedynczehCiąg zapotrzebowań pojedynczychCiąg zapotrzebowań pojedynczych wskazujena instalacje z kąpielami medycznymilub urządzenia do mycia się w zakładachrzemieślniczych.l/hkWhhhciąg zapotrzebowań pojedynczychZapotrzebowania cykliczneWłasny, całkowicie specyficzny podział zapotrzebowaniawykazują obiekty, w którychw okresach szczytowych, większailość osób korzysta z mniejszej ilości urządzeńc.w.u., np. w obiektach sportowych,koszarach, zakładowych łaźniach z natryskamioraz umywalkami, i t.d. W tych przypadkach,z dwóch lub więcej turnusów,uzyskuje się istniejące cykle zapotrzebowania.l/hhkWhzapotrzebowanie cyklicznehMateriały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 165

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejDIWA – program do doboru podgrzewaczyi zasobników ciepłej wody użytkowej8.1.2 Podziały normalneNastępny typ zapotrzebowania – „normalnypodział Gaussowski”, może być przyjęty dlaobiektów mieszkalnych oraz o charakterzemieszkalnym. Do rozstrzygnięcia pozostajepomiędzy podziałem wg DIN 4708 część 1,oraz od tego odbiegającymi formami.Podział zapotrzebowania wg DIN 4708część 1, jest zwrócony na zwykłe budynkijedno- i wielorodzinne. „Zwykłe” oznacza,że urządzenia pobierające c.w.u. będąwykorzystywane z przeciętną równoczesnością.Norma DIN ustala przebieg normalnegopodziału pod pojęciem „trwaniacyklu”, a także zapotrzebowania szczytowei całkowite, w zależności od wielkościobiektu. Istnieje wiele obiektów mieszkalnychoraz o charakterze mieszkalnym, któreoczekiwałyby podziału normalnego, aleze względu na równoczesność poniżej lubpowyżej przeciętnej, wypadają z zakresuobowiązywania normy DIN. Ponadprzeciętnejrównoczesności można spodziewaćsię w mieszkaniach fabrycznychi zakładowych, a także w hotelach i internatach.Podział zapotrzebowaniaczas trwania cykluzapotrzebowanieszczytowezapotrzebowaniecałkowitehhkWhkWhLinia sumaryczna z wielkościamizadanymi do sprawdzeniawskaźnika mocy wg DINPodział normalny wg DIN 4708 cz.1Podział normalny, odbiegający od DIN 4708hh8.1.3. Inne sposoby podziałówTutaj mieszczą się wszystkie inne obiekty,niepodporządkowane obu kategoriom. Naprzykład w szpitalach pobór ciepłej wodyodbywa się przez cały dzień, ze szczególnymiwymaganiami pomiędzy godziną6. a 8.Należą tutaj także spotykane często zespolone,t.zn. nakładające się zapotrzebowaniajednakowych lub różnych kategorii.Już w budynku dwurodzinnym należy liczyćsię z nakładaniem się dwóch szczytówzapotrzebowania, np. dwóch kąpieli wannowych,lub kąpieli w wannie i pod prysznicem.l/hl/hkWhh6.00 19.00 godz. 6.00 19.00 godz.wanna1-szy natrysk2-gi natryskhkWhhh166Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

DIWA – program do doboru podgrzewaczyi zasobników ciepłej wody użytkowejWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowej8.2 Wykres pojemności cieplnejMoc cieplna przenoszona przez wymiennik ciepła, jest istotnym czynnikiem,odpowiednim do wymiarowania podgrzewacza.PojemnośćkWhCzasPunkty czasoweWykres pojemności8.2.1 Uwagi ogólnePonieważ linia sumaryczna przedstawiaprzebieg powiązanego z poborem ciepłejwody odbioru pojemności cieplnej, możliwejest, że w jednakowy sposób przedstawiaona pojemność cieplną przygotowanąw podgrzewaczu i dostarczoną ze źródłaciepła. Tym samym, graficzne odtworzenielinii sumarycznej jest rozszerzone do„wykresu pojemności” (KSB = Kapazitätenschaubild)i obrazuje zachowanie sięcałego systemu.Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 167

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejDIWA – program do doboru podgrzewaczyi zasobników ciepłej wody użytkowejPunkty czasoweStan naładowania podgrzewacza, odpowiednio do wykresu pojemności cieplnejPodgrzewacz w całkowitej swojej pojemności jest naładowany do np. 60°C, a więcswojej pełnej pojemności nominalnej C S, do rozpoczęcia cyklu zapotrzebowania szczytowego.Poprzez pobór, podgrzewacz został opróżniony z ciepłej wody, do miejsca usytuowaniaczujnika temperatury – około połowy wysokości podgrzewacza. On posiada przy tymjeszcze 40 do 50 procent pojemności cieplnej resztowej. Moc podgrzewu zostaje uaktywnionaprzez czujnik temperatury.Pojemność cieplna podgrzewacza została całkowicie zredukowana, t. zn. podgrzewaczjest „pusty”. Wprawdzie działająca od „1” moc podgrzewu Q doprowadza pojemnośćcieplną do napływającej wody zimnej, ale to nie wystarcza, aby doprowadzić do wymaganejtemperatury użytkowej 40°C. Będzie to widoczne przez przekroczenie „minimalnejpojemności cieplnej” podgrzewacza C Smin, odniesionej do temperatury 40°C.Aby osiągnąć minimalną pojemność cieplną, musi być odpowiednio podwyższona mocpodgrzewu. W tym przypadku jest ona tak duża, że zapotrzebowanie ciepłej wody takżebez zasobnika – przy podgrzewie przepływowym – byłoby pokryte, optycznie możliwedo rozpoznania na wznoszących się liniach.Żądanie zapotrzebowania jest zakończone. Podgrzewacz jest uwarstwiony pod względemtemperatury.Podgrzewacz jest znowu naładowany, pełną pojemnością cieplną C S.Termografia pokazuje stany naładowania podgrzewacza,odpowiednio do punktów czasowych 1 oraz 0168Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

DIWA – program do doboru podgrzewaczyi zasobników ciepłej wody użytkowejWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejJak pokazuje przykład, „Q” okazuje się wymuszonewielkością zadaną zapotrzebowaniaczęściowo przygotowanego zapasu pojemnościcieplnej podgrzewacza. Podobnyprzypadek zapotrzebowania, teraz z pełnymprzygotowaniem zapasu zapotrzebowania:Moc podgrzewu będzie wymagana ponownieprzy częściowo „opróżnionym”podgrzewaczu, ale nie będzie ona zużywanado pokrywania zapotrzebowania.„Q” nie jest zatem związane z pojemnościącieplną podgrzewacza i może być ustalonewedług innych kryteriów, np. punktu czasowegoponownego pełnego przygotowania.Ten rodzaj wymiarowania podgrzewaczyoraz mocy, jest typowy dla systemu podgrzewaczypojemnościowych, w połączeniuz krótkotrwałymi zdarzającymi się zapotrzebowaniamiszczytowymi, wymaga wprawdzienajczęściej zwiększonej pojemnościpodgrzewacza. Podobny przypadek zapotrzebowania,w połączeniu z systemem ładowaniazasobników:Wskaźnik zapotrzebowania N=1Zapotrzebowanie odpowiada1 „jednostce mieszkaniowej”Ustalenia dla N=1:Czas trwania cyklu 3,7 hCałkowite zapotrzebowanie 12 kWh10-min. zapotrzeb. szczytowe 5,82 kWhpojemnośćkWhpojemnośćkWhzapotrzebowanieszczytowe 5,82 kWhzapotrzebowaniecałkowite 12 kWh10 minCzas3,7 h czas trwania cyklupunktyczasoweczaspunktyczasoweczasZapotrzebowanie c.w.u. oraz podziałczasowy wg DIN 4708, cz. 1Na skutek tego, że w systemie ładowaniamoc wymiennika ciepła działa równoleglez rozładowywaniem zasobnika,odpada ta krytyczna dla systemu podgrzewaczypojemnościowych sytuacja,przekroczenia minimalnej pojemnościcieplnej. Dlatego na wykresie pojemnościlinia „Q” może dotykać linii sumarycznej.Przy jednakowej mocy, systemładowania wymaga z reguły wyraźniemniejszych pojemności, niż system podgrzewaczypojemnościowych.Te objaśnione na wykresach pojemnościcieplnej procesy pokazują, że wymiarowaniewg linii sumarycznej polega na tym, żez wielu możliwych kombinacji – pojemnośćcieplna podgrzewacza/moc podgrzewu– ustala się tą, która jest najkorzystniejszadla obiektu.8.2.2 Specjalny przypadek DIN 4708Norma DIN zajmuje się wymaganiami odnośniec.w.u. dla budynków jedno- i wielorodzinnych.Część 1 wychodzi od zdefiniowanychcykli zapotrzebowania. Czasowy podział zapotrzebowaniawynika ze zmodyfikowanego„Gaussowskiego” podziału normalnego, przyczym zapotrzebowanie opiera się na „jednostkachmieszkaniowych”. Ilość jednostekmieszkaniowych do zaopatrzenia, będzieoznaczona jako „współczynnik zapotrzebowania”(N). Tak jest zdefiniowany współczynnikzapotrzebowania N=1, przy czasietrwania cyklu 3,7 godziny, w którym następujepodział 12 kWh, jako zapotrzebowania całkowitego.Czasowo, w środku znajduje sięjako zapotrzebowanie szczytowe, 10-minutowenapełnienie wanny o wartości 5,82 kWh.Przy N=14, to zapotrzebowanie szczytowenp. zdefiniowano na 20 kWh, co odpowiadarównoczesności ilości kąpieli w wannie= 20/5,82 = 3,4. Część 2 normy DIN, traktujeo przeliczeniu rzeczywistej ilości danychmieszkań na odpowiednią ilość jednostekmieszkaniowych. W praktyce, jest to właściwynakład pracy, powiązany z wymiarowaniempodgrzewacza. Jako wynik, wychodziwspółczynnik zapotrzebowania N.W części 3 normy DIN, przetworzono wymaganiawspółczynników zapotrzebowaniaw praktycznie realizowane programypoboru. Dzięki temu, producenci mogąswoje podgrzewacze przebadać i przyporządkowaćdo nich „znamionowe współczynnikimocy” (N L). Np. N L=8 oznacza,że podgrzewacz może spełnić wymaganiawspółczynnika zapotrzebowania N=8,a więc dla 8 jednostek mieszkaniowych.Dobór podgrzewacza dla danego obiektuodbywa się w odpowiedni sposób wg kryteriumN L≥ N, przy czym należy zauważyć,że do liczby N Lprzynależy także określonaminimalna moc podgrzewu.Program poboru wg części 3 normy, następujewedług podziału zapotrzebowania wynikającegoz linii sumarycznych, jednakżejest przetworzony z uwzględnieniem praktycznejrealizacji w pojedynczych przedziałachpoboru, z przerwami pomiędzy nimi.Graficznie, linia sumaryczna przedstawiasię jako krzywa schodkowa.Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 169

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejDIWA – program do doboru podgrzewaczyi zasobników ciepłej wody użytkowej20pojemność cieplna c.w.u.kWh161264czas trwania zapotrzebowanialub czas zegarowy0:00 1:00 2:00 3:00 5:00Tym samym, sposób wymiarowania DINjest praktycznym zastosowaniem metodylinii sumarycznych. Pojemność podgrzewaczyoraz moc podgrzewu, będą znalezionemetodą techniczną na schodkowouformowanej linii sumarycznej.Tego samego można dokonać na drodzeczysto analitycznej, przy pomocy wykresupojemności cieplnej (KSB) i to jest interesujące,czy oba wyniki zgadzają się. Przytym oczywiście należy mieć na uwadze,że wykres pojemności nie jest modelowąkopią rzeczywistego poboru. Przeciwkoprzemawia sama wielość parametrów konstrukcyjnychpodgrzewaczy, rozstrzygającychdla zachowania procesu (pojemnośćczynna zamiast nominalnej, usytuowanieczujnika temperatury, zależność przenoszonejmocy cieplnej wymiennika ciepłaod temperatur, itp.).Dlatego zawsze miarodajnymi są danetechniczne, podane w normie DIN.Program poboru wg DIN 4708, cz.3, dla współczynnika mocy N=1Zasobnik z zewnętrznym wymiennikiem ciepła w fazie ładowania170Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

DIWA – program do doboru podgrzewaczyi zasobników ciepłej wody użytkowejWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowej8.2.3 PrzykładPodgrzewacz wody użytkowej Buderus Logalux ST 150Współczynnik mocy 2,1 przy 24,5 kW mocy podgrzewuPrzyjęto dla wykresu (KSB):• temperatura w podgrzewaczu 60°C• do rozpoczęcia poboru c.w.u. – podgrzewacz całkowicie naładowany• moc podgrzewu będzie oddziaływać po pobraniu 40 % pojemnościProgram doboru wg DIN cz. 3 dla znam. współczynnika mocy = 2,130pojemność cieplna c.w.u.kWh24181296czas trwania zapotrzebowanialub czas zegarowy0:00 1:00 2:00 3:00 4:00 5:00KSB 1: pojemność podgrzewacza 150 l moc podgrzewu 24,5 kW N L= 2,1Przebieg poboru c.w.u.:Do rozpoczęcia poboru c.w.u. podgrzewaczjest całkowicie naładowany, pojemnośćcieplna 9 kWh. Moc podgrzewubędzie wyzwolona na 2-gim stopniu (2- gipobór zadany odpowiednio przez DIN)przy 40 % „opróżnieniu” podgrzewacza.Druga przerwa w poborze, wystarcza doponownego całkowitego naładowania podgrzewacza.W odpowiedni sposób, powtarzająsię przebiegi przy dalszych stopniach.Z wykresu (KSB) można się zorientować,że dostarczanie N L= 2,1 jest bezproblemowe.Przy stopniowych profilach zapotrzebowania,pod które podlegają wszystkieznamionowe współczynniki mocy wg DIN,już małe różnice mogą mieć znaczące oddziaływanie,i od tego potem zależy, od któregostopnia nastąpi wyzwolenie procesuładowania.Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 171

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejDIWA – program do doboru podgrzewaczyi zasobników ciepłej wody użytkowejWykres (KSB) 2 pokazuje taki sam podgrzewacz na liniisumarycznej dla N L=1.20pojemność cieplna c.w.u.kWhprogram poboru wg DIN 4708 cz.3dla znam. współczynnika mocy = 1,0Moc podgrzewu zostanie wyzwolona dopiero na 3 stopniu.Ten stopień zawiera pobór maksymalny. Na końcupoboru podgrzewacz jest całkowicie rozładowany,a doprowadzona z mocą podgrzewu pojemność cieplnaprzekracza (w dół) pojemność minimalną odniesionądo temperatury użytkowej 45 °C, wymagana temperaturapoboru zostanie przekroczona i tym samym N L=1 niedostarczyło. Zasadą jest schodkowa forma linii sumarycznej,która już przy niewielkich zmianach, może powodowaćcałkowicie inne zachowanie się podczas pracy.16129 kWh846 kWh minimalna pojemność cieplnaczas trwania zapotrzebowanialub czas zegarowy0:00 1:00 2:00 3:00 4:00 5:00KSB2: pojemność podgrzewacza 150 l moc podgrzewu 24,5 W N L= 1,0Przy 155 litrach 3-ci stopień zostanie „przeskoczony”– podgrzewacz ma jeszcze pojemność resztową – dopieroprzy 4-tym poborze, przygotowana uprzednio (wyjściowa)pojemność cieplna zostanie zredukowana. Aby mócwyzwolić moc podgrzewu już na 2-gim stopniu, opóźnienie(zwłoka) musiałaby być zredukowana do ok. 32 % lubniżej, względnie zastosowana mniejsza pojemność podgrzewacza.20pojemność cieplna c.w.u.kWh16129 kWh8program poboru wg DIN 4708 cz.3dla znam. współczynnika mocy = 1,04czas trwania zapotrzebowanialub czas zegarowy0:00 1:00 2:00 3:00 4:00 5:00KSB 3: pojemność podgrzewacza 155 l moc podgrzewu 24,5 kW, N L=1,0Wykres KSB 4 pokazuje, że ta pojemność powinna byćnieco większa niż 120 l (przy 40 % zwłoce). Wystarczającajest moc podgrzewu 13 kW.Uwaga:W praktyce, linia sumaryczna w przeciwieństwie do programupoboru wg DIN, nie ma formy schodkowej leczprzebieg ciągły. Podgrzewacz z określoną wartością N Lpokrywa więc zawsze także małe wymagania, tzn. niższewartości N L. Należy jeszcze raz powtórzyć wskazanie, żewykres pojemności cieplnej (KSB) nie powinien być rozumianyjako wykres wzorcowy. Miarodajnymi są zawszedane na podstawie DIN, podane przez producenta.20pojemność cieplna c.w.u.kWh161287 kWh4program poboru wg DIN 4708 cz.3dla znam. współczynnika mocy = 1,05 kWh minimalna pojemność cieplnaczas trwania zapotrzebowanialub czas zegarowy0:00 1:00 2:00 3:00 4:00 5:00KSB 4: pojemność podgrzewacza 120 l moc podgrzewu 13 kW, N L= 1,0172Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

DIWA – program do doboru podgrzewaczyi zasobników ciepłej wody użytkowejWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowej8.3 Opis programuDiWaKategorie zapotrzebowaniaZapotrzebowanieciepłej wodyPodział blokowyZapotrzebowanie cyklicznePodział normalnyZapotrzebowania kompleksoweWykres pojemnościcieplnejWybórpojemnościpodgrzewaczaoraz mocypodgrzewuDane o obiekcieBaza wyjściowasystemu podgrzewaczypojemnościowychprzy 2 /3 pełnegoprzygotowania zapasuProgram obliczeniowy DIWA, jako pomocprzy wymiarowaniu podgrzewaczy i zasobnikówciepłej wody, oferuje Użytkownikowiwszystkie zalety metody linii sumarycznych,do łatwego i kompleksowego zapotrzebowaniaciepłej wody użytkowej.To, że zasadniczo może chodzić tylkoo pomoc, pokazuje podkreślone w poprzednichrozdziałach znaczenie podziałuzapotrzebowania w czasie. O tyle podziałznaleziony we właściwej literaturze w tabelachzapotrzebowania podstawowego, np.300 l/dobę i łóżko w szpitalu, jest ledwieużyteczny – chyba, że wyjdziemy zasadniczood tworzenia całkowitego zapasuc.w.u., czego jednak przynajmniej dla systemówładowania, nie należałoby określaćjako „wymiarowanie odpowiednie do zapotrzebowania”.Dlatego DIWA nie oferuje zestawieniawszystkich możliwych rodzajów obiektówdo „kliknięcia”, lecz wejście przez kategoriezapotrzebowania. Ponieważ w praktycetylko rzadko prezentowane są dokładnedane o podziale zapotrzebowania w czasie,w Innych Założeniach spotyka się szczegółowebadanie obiektu, w każdym wymaganajest znajomość rzeczy i doświadczenie.Ustalenie pojemności podgrzewacza orazprzynależnej mocy podgrzewu następujeodpowiednio do możliwości, pokazanychna wykresach KSB. DIWA oferuje po tojako bazę wyjściową, system podgrzewaczypojemnościowych z 2/3 pełnego przygotowaniazapasu c.w.u. oraz odpowiedniąmocą podgrzewu. Ostateczne ustaleniedotyczy Użytkownika, przy uwzględnieniuokoliczności, specyficznych dla obiektu.Kryteriami mogą być: usytuowanie, dyspozycyjnamoc podgrzewu, koszty całkowiteitd.Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 173

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejDIWA – program do doboru podgrzewaczyi zasobników ciepłej wody użytkowejAby móc opracować wszystkie obiekty, następujewypytywanie o zapotrzebowaniaciepłej wody w znacznie uogólnionej formie,opracowanej dla określonych pojęć (terminów).Obowiązuje to zwłaszcza dla kategorii„Podziału normalnego o dowolnym czasietrwania cyklu”, które spotyka się przy hotelach,internatach, kempingach i innych.Tego rodzaju obiekty wykazują najczęściejróżnie definiowane, równolegle występującezapotrzebowania ciepłej wody,którew programie DIWA są opisane jako jednostkazapotrzebowania (Bedarfseinheit).Jedną jednostkę zapotrzebowania stanowipokój 2-osobowy w hotelu obsadzonyprzez 2 osoby, wraz z istniejącymi urządzeniamizużywającymi ciepłą wodę, a kolejnąjednostkę zapotrzebowania – pokój1-osobowy obsadzony przez jedną osobę.Zapotrzebowanie całkowite uzyskuje sięnastępnie z każdorazowej ilości takich jednostekzapotrzebowania.Podanie struktury przy różnych rodzajach równoległych zapotrzebowańIlość jednostekzapotrzebowaniaIlość zapotrzebowań podstawowychw czasie trwania zapotrzebowaniaJednostka zapotrzebowaniaIlość użytkowników lubzapotrzebowania podstawowena jednostkę zapotrzebowaniaZapotrzebowaniepodstawoweW większości przypadków, zapotrzebowanieciepłej wody składa się w sumie z pewnejilości zapotrzebowań podstawowych(np. l/posiłek). Przedział czasowy, w którymrozciągają się zapotrzebowanie pojedynczelub wszystkie podstawowe, jestczasem trwania zapotrzebowania (Bedarfsdauer).Ważnym jest, przyporządkowaćpodanemu czasowi trwania zapotrzebowania,odpowiednią ilość zapotrzebowańpodstawowych.525 osób korzysta z 9 natrysków.Zapotrzebowanie podstawowe 8 l/min.,przy czasie trwania 5 min.czasowi trwania zapotrzebowania (5 min.),jest przyporządkowanych 9 zapotrzebowańpodstawowychmin.Na przykładzie obiektu jest to łatwe dowykonania. Tutaj 25 osób korzysta z 9 natrysków.Jeżeli jako czas trwania zostanieustalone pojedyncze zapotrzebowaniepodstawowe, może wystąpić maksymalnietaka ilość natrysków o odpowiednimzapotrzebowaniu podstawowym. Wychodzącz tego, program DIWA oblicza ilośćnastępujących po sobie cyklicznie turnusówzapotrzebowania. Inną możliwością,jest przyporządkowanie całkowitego czasutrwania zapotrzebowania (15 min.),wszystkim 25 zapotrzebowaniom podstawowym.Ilość jednostekzapotrzebowaniaIlość użytkownikówlub zapotrzebowaniapodstawowe na jednostkęzapotrzebowaniaZapotrzebowaniepodstawowePodanie struktury – przykłady(Anzahl = ilość, Nutzer = użytkownik, Person = osoba,Dusche = natrysk, Waschbecken = umywalka)1150 · 0,7natryskkemping1150 · 0,315umywalka25150 osób, z tego:70% korzysta z 15 natrysków30% korzysta z 25 umywalekOsoba korzystająca z natrysku,a także z umywalki, stanowi każdorazowo1 jednostkę zapotrzebowania2030 · 0,630 · 0,4112natrysk1natrysk1natryskhotel20 pokoi 1-os.,każdy z 1 natryskiem30 pokoi 2-os.,każdy z 1 natryskiem,z tego 60% obsadzonychprzez 1 osobęZapotrzebowanie hotelu jest tutajpodzielone na 3 jednostki zapotrzebowania:pokoje 1-osobowe,2-osobowe z obsadą jednoosobową,2-osobowe z obsadą dwuosobową1174Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

DIWA – program do doboru podgrzewaczyi zasobników ciepłej wody użytkowejWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowej8.4 Wskazania do wyboru systemu podgrzewaczy pojemnościowych lub systemu ładowania zasobnikówObliczenia są zakończone wówczas, gdyzostała ustalona całkowita pojemność podgrzewacza/zasobnikaoraz moc podgrzewu.Do uwzględnienia są tutaj jeszcze dalszekryteria, np. możliwość usytuowania, wprowadzeniaurządzeń do pomieszczenia zainstalowania,dyspozycyjna moc podgrzewuoraz ewentualnie koszty instalacji.Odpowiednie wskazania będą następniewpisane w polu Projekt (Projekt), w obrębieDanych projektowych (Projektdaten)adresu instalacji, a także w zakresie Wielkościzadanych (Vorgaben) ustalone wymaganewartości temperatur. Ponieważprzez te temperatury DIWA przyporządkowujekażdorazowo przynależne moce,zarówno w systemie podgrzewaczy pojemnościowych,jak też w systemie ładowaniazasobników, wybór powinien nastąpić wewłaściwym czasie.DIWA daje Państwu w tym miejscu propozycje,w postaci:• typu podgrzewacza/zasobnika• wielkości podgrzewacza/zasobnika• ew. ilości podgrzewaczy/zasobników.Ta propozycja może być zmieniona wewszystkich punktach.Jeżeli chodzi o określenie wielkości podgrzewaczy/zasobnikówdla budynkówmieszkalnych, to odbywa się ono przy użyciuwspółczynnika zapotrzebowania N,a już po ustaleniu współczynnika, pojawiasię zapytanie o Rozstrzygnięcie systemu(Systementscheidung), wg następującychkryteriów:• duże zapotrzebowanie wody grzewczej• małe zapotrzebowanie wody grzewczej• podgrzewacz/zasobnik stojący• podgrzewacz/zasobnik leżący• system podgrzewaczy pojemnościowych• system ładowania zasobników.Zasadniczo, instalacja może składać sięz jednego lub kilku podgrzewaczy/zasobników.Podgrzewacze/zasobniki leżące,podano już jako podwójne lub potrójne(jeden na drugim). W przypadku stojących,określoną pojemność całkowitą podgrzewacza/zasobnika,można podzielić namniejsze jednostki.Pod pojęciem dużego zapotrzebowaniawody grzewczej należy rozumieć taką ilośćwody grzewczej, przy której maksymalnamoc trwała może być przeniesiona, przymożliwej do pokonania stracie ciśnienia.Tą stratę ciśnienia dla dużych podgrzewaczy,ustalono na 350 mbar.Jako małe zapotrzebowanie wody grzewczej,wybrano 50 % ilości dużego zapotrzebowania.Jeżeli wybrano system podgrzewaczy pojemnościowych,indywidualnie zmienianamoże być przenoszona moc lub ilość wodygrzewczej (w granicach pomiędzy dużym,a małym zapotrzebowaniu wody grzewczej).DIWA każdorazowo oblicza inne wartościoraz zawsze temperatury wody powrotnej.Jeżeli ma się rozstrzygać o systemie ładowania,można wybrać pomiędzy systemem„nasadzanym” (LAP), a bocznym (LSP). Należyzauważyć, że w LAP każdy zasobnik SFwymaga swojego urządzenia, natomiast wLSP jedno urządzenie może być zastosowanedo kilku zasobników (we wspólnymsystemie ładowania). Mogą to być zarównozasobniki stojące, jak też leżące. Dla uniknięcianiebezpieczeństwa narastania kamieniakotłowego, system ładowania powinien pracowaćprzy maksymalnej temperaturze nazasilaniu 75°C. Zawsze będzie uzyskiwanatemperatura ciepłej wody użytkowej 60°C.W systemie ładowania można także wybieraćdużą i małą ilość wody grzewczej.Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 175

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejDIWA – program do doboru podgrzewaczyi zasobników ciepłej wody użytkowej8.5 Przykłady8.5.1 Zapotrzebowanie kompleksoweAby poznać program, zaleca się wejścieprzez kategorię „kompleksowego zapotrzebowaniazadanego” („KomplexeBedarfsvorgaben”). Chodzi przy tymo ogólniejszą formę wejścia, z którą będziemożna pracować zasadniczo ze wszystkimi– oprócz obliczanych wg DIN 4708 – zapotrzebowaniamiciepłej wody użytkowej.Budynek jednorodzinny z dwoma łazienkamiDane:Łazienka 1:Pobór przez 1 wannę kąpielową. Zapotrzebowanie odpowiada wielkości zadanej w normie DIN 4708 dla wanny normalnej NB1.Łazienka 2:Z 5 minutowym przestawieniem czasowym w stosunku do rozpoczęcia napełniania wanny, będzie brana kąpiel pod oszczędnymnatryskiem 7 minut po jej zakończeniu, nastąpi druga kąpiel.Należy ustalić, czy przewidziany, położony pod kotłem podgrzewacz o pojemności 135 l, z N L=2, przy 19,6 kW mocy cieplnej kotła,może pokryć zapotrzebowanie c.w.u.Po uruchomieniu programu DIWA, pojawia się informacja:– należy wybrać stosowny przypadek.„Eröffnen eines neuen Projektes”= rozpoczęcie nowego projektu,„Öffnen eines bestehenden Projektes”= otwarcie projektu istniejącego;Podziały blokoweZapotrzebowanie trwałe-> rzeźnie (ubojnie)-> pralnie, zakłady fryzjerskiePojedynczezapotrzebowanie szczytowe-> restauracjePodział normalny wg DIN 4708Budynki jedno- i wielorodzinne1. Wybór kategorii zapotrzebowania„Kompleksowe zapotrzebowanie zadane”(„Komplexe Bedarfsvorgaben”).Podział normalny,dowolny czas trwania cyklu-> hotel, internat-> kampingZapotrzebowania cykliczneSekwensje zapotrzebowania-> obiekty sportowe-> koszaryKolejność pojedynczychzapotrzebowań-> kąpiele medyczneKompleksowezapotrzebowanie zadaneProfile zapotrzebowania,zapotrzebowanie równoległe-> szpital, rzemiosło, przemysł176Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

DIWA – program do doboru podgrzewaczyi zasobników ciepłej wody użytkowejWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowej↓ SumaPrzedziały czasowe Zapotrzebowania podzielonePunkty poboru lub zapotrzebowanie podstawowe2. Zadanie arkusza roboczego. Jako następnykrok, zaleca się ustalenie rozważanegoprzedziału czasowego, jakrównież jego tabelaryczne i graficznewyskalowanie.PoprawićUsunąćKociołDo podgrzewu wody użytkowej:MockWZwiązanie mocy kotłaPodgrzewacz/zasobnikTemperatura °CPojemnośćLitrówSystem podgrzewaczy pojemnościowychSystem ładowania zasobnikówZwłoka (opóżnienie)%Stan początkowyNie naładowany3. Wprowadzenie danych:– rozpatrywanego przedziałuczasowego 30 minut– wyskalowanie tabeli czasowejco 1 minutę– wyskalowanie osi czasu nawykresie KSB (pojemnościcieplnej), co 5 minut– potwierdzenie danych przezkliknięcie „i.O.”Von = odbis = doUhr = godzinaIntervalle Tabelle = odstęp wyskalowania wykresuMinuten = minutyAbbruch = przerwanieMateriały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 177

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejDIWA – program do doboru podgrzewaczyi zasobników ciepłej wody użytkowej4. Na arkuszu roboczym ukazuje się tabelaczasowa, do podania danycho zapotrzebowaniu. Następnymkrokiem jest uaktywnienie funkcji„Punkty poboru lub zapotrzebowaniapodstawowe” („Zapfstellen oderGrundbedarfe).Es muß eine Zapfstelle defifniert werden= musi być zdefiniowany punkt poboru5. Z tabeli wybrano i przyjęto normalnąwannę NB1. W okienku podglądowymukazują się odpowiednie dane.PobranieWybór zakończony6. W ten sam sposób wybrano i przyjętonatrysk oszczędnościowy BRS.Na tym dane o zapotrzebowaniu zakończono.Punkty poboru wg DIN 4708Wanna kąpielowaWanna kąpielowaWanna do małych pomieszczeńWanna do dużych pomieszczeńKabina natryskowaKabina natryskowaKabina natryskowaUmywalka do mycia rąkBidetUmywalkaZlewozmywakNB1NB2KBGBBRSBRNBRLHTBDWTSPZapotrzebowanie podstawowe w WhIlość zapotrzebowań podstawowychpodczas czasu trwania zapotrzebowaniaUrządzenie pobierające c.w.u.Temperatura użytkowa c.w.u. w °CZapotrzebowanie poboru w l/minCzas trwania zapotrzebowania w min.Suma zapotrzebowań podstawowych w WhWanna kąpielowa DIN 4475-E [1600x700 mm]Zapotrzebowanie podstawowe w litrachInne zapotrzeb. podst. lub punkty poboruPiekarniawypiekBrowarpiwoKabina natryskowa BRSBiurowiecbiuroFitnessfitnessRzeźnictwoz produkcjąRzeźnictwobez produkcjiFryzjerdamskiFryzjermęskiMleczarniamlekoRestauracja posiłekSaunaotwartaSaunaprywatnaPralniapranieZachować nowy Zachować UsunąćOznaczenie skrótowe:178Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

DIWA – program do doboru podgrzewaczyi zasobników ciepłej wody użytkowejWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowej7. Naniesienie zapotrzebowań przezuaktywnienie odpowiednich punktówczasowych (każdorazowo rozpoczęciezapotrzebowania).8. Pierwsza kąpiel pod natryskiem trwado końca 11 minuty. Druga następujew odstępie 7 minut, kończy siępo upływie 18-tej minuty. Obie kąpielepod natryskiem są identyczne,wystarcza jednorazowe podanie,w kroku 6. Przy zróżnicowanych zapotrzebowaniach,konieczne jest każdorazowepodanie danych. Tabelapokazuje wówczas odpowiednią ilośćwierszy do wprowadzenia.9. Linia sumaryczna składa się z liniiczęściowych wanny i natrysku. Przezuaktywnienie wierszy (rzędów), zostanąpokazane odpowiednie linieczęściowe. Tutaj: częściowa linia sumarycznanapełniania wanny kąpielowej.Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 179

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejDIWA – program do doboru podgrzewaczyi zasobników ciepłej wody użytkowej10. Częściowa linia sumaryczna, jakoskutek kąpieli wziętych pod natryskiem.11. Pełna linia sumaryczna pokazanaprzez uaktywnienie „Sumy” („Summe”),jako graficzna edycja częściowychlinii sumarycznych orazautomatycznie naniesiona zadanapojemność cieplna podgrzewacza/zasobnika, odpowiadająca 2/3 całkowitejzapotrzebowanej pojemności– a także przynależna minimalnamoc podgrzewu – wyemitowane jakowykres pojemności cieplnej (KSB).180Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

DIWA – program do doboru podgrzewaczyi zasobników ciepłej wody użytkowejWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowej12. Przez uaktywnienie symbolu przy„Volumen” (pojemność), zostaniewstawiona następna co do wielkości,pojemność podgrzewacza/zasobnikamarki Buderus. Tutaj: 135 litrów.Do utrzymania minimalnej pojemnościcieplnej, obliczona moc podgrzewuwynosi 40,9 kW.13. W następnej co do wielkości pojemnościpodgrzewacza – 160 litrów– jest przygotowany zapas zapotrzebowaniacałkowitego. Moc podgrzewumoże teraz być wybranadowolnie, np. po punkcie czasowympełnej, ponownej gotowości podgrzewacza.Wynik:Przy przewidywanym podgrzewaczu o pojemności 135 litrów, pomimo N L= 2, przy mocy podgrzewu 19,6 kW, zapotrzebowanienie jest pokryte. Wymagana moc podgrzewu wynosi co najmniej 40,9 kW. Przy pojemności podgrzewacza 160 l, zapotrzebowaniec.w.u. jest w pełni przygotowane. Moc podgrzewu jest ustalana wg pożądanej ponownej gotowości podgrzewacza. Podgrzewaczo pojemności 160 l, ma jeszcze wystarczającą resztową pojemność cieplną, do ewentualnego dalszego zapotrzebowania.Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 181

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejDIWA – program do doboru podgrzewaczyi zasobników ciepłej wody użytkowej8.5.2 Podział normalny, przy dowolnym czasie trwania cykluKempingDane:150 osób może korzystać z 15 natrysków oraz z 25 umywalek. Przedział czasowy zapotrzebowania ciepłej wody, rozciąga się na3 godziny. Przyjęto „podział normalny”. Dalej przyjęto, że 70 % osób korzysta z natrysków, a 30 % tylko z umywalek. Dla natryskówi umywalek zastosowano odpowiednie dane wg DIN. Jednakże temperaturę użytkową ciepłej wody skorygowano z 45 °C, na 40 °C.Jako czas trwania kąpieli pod natryskiem, przyjęto 4 minuty.1. Po wyborze kategorii zapotrzebowania„Podział normal ny przy dowolnymczasie trwania cyklu” (Normalverteilungfreie Periodendauer” patrzstr. 176), przyjęto opracowanie jakoobiektu, o zróżnicowanym zapotrzebowaniu(natryski oraz umywalki).Erfassen einer Bedarfsgruppe= co obejmuje dana grupa zapotrzebowaniaBearbeiten = poprawićEntfernen = usunąćNeue Zapfstelle oder Grundbedarf= nowy punkt poboru lub zapotrzebowaniepodstawoweBestimmung von Speichervolumenund Erwärmeleistung mit demKapazitätenschaubild= ustalenie pojemności podgrzewacza/zasobnika oraz mocy podgrzewu przypomocy wykresu pojemności cieplnej.2. Po uaktywnieniu funkcji „Co obejmujedana grupa zapotrzebowania” („Erfasseneiner Bedarfsgruppe”), może nastąpićwprowadzenie danych. Osobybiorące kąpiel pod natryskiem stanowiąjedną (1) jednostkę zapotrzebowaniaz 15 natryskami (patrz s. 174).Dane potwierdzić przez kliknięcie„i.O.”. Aby przejść do następnego kroku,należy uaktywnić „nowy punktpoboru lub zapotrzebowanie podstawowe(„Neue Zapfstelle oder Grundbedarf”).Dane o grupach zapotrzebowaniao jednakowym wyposażeniu sanitarnymOznaczenie np. „Natryski”Ważne wskazówki:Należy mieć na uwadze, czy:- jednostkę wykorzystano odpowiednio do wielkości obsadzenia?np. czy pokoje 2-osobowe są zawsze obsadzone przez 2 osoby?- zapotrzebowanie punktów poboru policzono w pełni?np. czy wanny kąpielowe będą wykorzystywane do brania natrysków?- więcej punktów poboru będzie przyjęte w jednej jednostce, tak żew wybranym przedziale czasowym wszyscy użytkownicy wykorzystująwiększość punktów poboru. Takie przyjęcie prowadzi do najbardziejmożliwego zapotrzebowania.To wszystko powinno być rozważone przed podaniem procentowejwartości wykorzystania punktów poboru.Ilość jednakowych jednostekzapotrzebowania (np. ilość pokoi 2-osob.)Ilość użytkowników lub zapotrzebowaniepodstawowe na każdą jednostkę zapotrzebowania(np. 2 w pokoju 2-osobowym)Ile osób korzysta (%)i.O.Przerwanie182Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

DIWA – program do doboru podgrzewaczyi zasobników ciepłej wody użytkowejWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejPobranieWybór zakończony3. Jako natrysk, zadano odpowiadającyDIN natrysk oszczędnościowy(BRS). Czas trwania jednej kąpielipod natryskiem zredukowano do4 minut, tak samo temperaturę użytkowądo 40 °C. Ponieważ istnieje 15natrysków, maksymalnie może byćwziętych równocześnie 15 kąpieli(15 zapotrzebowań podstawowych),tzn. w przeciągu 4 minut.NatryskiTemperatura użytkowa c.w.u. w °CPunkty poboru wg DIN 4708Wanna kąpielowaWanna kąpielowaWanna do małych pomieszczeńWanna do dużych pomieszczeńKabina natryskowaKabina natryskowaKabina natryskowaUmywalka do mycia rąkBidetUmywalkaZlewozmywakNB1NB2KBGBBRSBRNBRLHTBDWTSPZapotrzebowanie podstawowe w WhIlość zapotrzebowań podstawowychpodczas czasu trwania zapotrzebowaniaSuma zapotrzebowań podstawowych w WhUrządzenie pobierające c.w.u.Kabina natryskowa z baterią mieszającąoraz z natryskiem oszczędnościowymOznaczenie skrótowe:Zapotrzebowanie poboru w l/minCzas trwania zapotrzebowania w min.Zapotrzebowanie podstawowe w litrachInne zapotrzeb. podst. lub punkty poboruPiekarniaBrowarKabina natryskowaBiurowiecFitnesRzeźnictwoRzeźnictwoFryzjerFryzjerMleczarniaRestauracjaSaunaSaunaPralniawypiekpiwoBRSbiurofitnessz produkcjąbez produkcjidamskimęskimlekoposiłekotwartaprywatnapranieZachować nowy Zachować UsunąćBRSMateriały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 183

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejDIWA – program do doboru podgrzewaczyi zasobników ciepłej wody użytkowej4. W ten sam sposób odbywa się podanieodpowiednich danych dla umywalek.Korzystające z umywalek osoby(30 %), znowu stanowią jedną jednostkęzapotrzebowania, z 25 umywalkami.Opis w języku polskim ⇒ jak na stronie 1825. Jako umywalki, wybrano według DINumywalki do mycia rąk (Handwaschbecken– HT). Temperaturę użytkowąc.w. zredukowano znowu na 40°C.Opis w języku polskim ⇒ jak na stronie 183184Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

DIWA – program do doboru podgrzewaczyi zasobników ciepłej wody użytkowejWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowej6. Po prawej stronie arkusza roboczegozestawiono obliczone wyniki. Przezuaktywnienie symbolicznego przyciskuKSB, odbywa się obliczenie wykresupojemności cieplnej.Całkowite zapotrzebowanie wszystkich jednostek 160,0 kWhJeżeli w jednostce zapotrzebowania znajduje się więcej punktów poboru,podane tutaj zapotrzebowanie jest najbardziej możliwe1x Natryski146,47 kWhIlość użytkowników: 150Jaki % korzysta: 70%15x kabina natryskowa z baterią mieszającą oraz natryskiem oszczędnymZapotrzebowanie podstawowe: 1395,00 WhZapotrzebowanie całkowite: 20925,00 WhCzas trwania zapotrzebowania: 4,00 minut1x Umywalki14,13 kWhIlość użytkowników: 150Jaki % korzysta: 30%25x umywalka do mycia rąkZapotrzebowanie podstawowe: 314,00 WhZapotrzebowanie całkowite: 7850,00 WhCzas trwania zapotrzebowania: 3,00 minut7. Oznaczenie zadanych 3 godzin (180minut) dla podziału normalnego, jakoprzedziału czasowego zapotrzebowaniaciepłej wody. Potwierdzenieprzez „i.O.”Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 185

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejDIWA – program do doboru podgrzewaczyi zasobników ciepłej wody użytkowejPo potwierdzeniu przez kliknięcie „i.O.”, mogą pojawić się 2 komunikaty, które w j. polskim brzmią następująco:Erster Vorschlagswert = pierwsza proponowana wartość:W przypadku, gdy dotąd nie istnieją wymagania co do wybranego systemu ciepłej wody, pierwszaproponowana wartość dla pojemności podgrzewacza/zasobnika, wynosi 2/3 całkowitego tworzonegozapasu c.w.u.. Chodzi tu tylko o wartość wejściową.Wykres pojemności cieplnej powinien teraz być wykorzystany do znalezienia optymalnej kombinacjipojemności podgrzewacza/zasobnika i mocy podgrzewu. Wielkość zaznaczona haczykiem służy jakopodstawa do obliczenia, a więc jest wartością ustaloną.i.O. (potwierdzenie)Warmwass = ciepła woda! Kocioł grzewczy o tej mocy, jest związany dłużej niż 45 minut, do jednokrotnego przygotowania c.w.u .OK8. Emisja wykresu KSB (pojemności cieplnej).Aby znaleźć wejście, DIWA podaje2/3 tworzonego całkowitego zapasu,co tutaj oznacza 2007 litrów. Przynależnamoc podgrzewu jest odpowiednioobliczona, aby nie zeszła poniżej minimalnejpojemności cieplnej (patrz strona168) i wynosi 98,3 kW.Ważne: Ta wielkość zadana nie jestzaleceniem, lecz tylko bazą wyjściowądo przeprowadzonych dalej wariantów.9. Przy pojemności 3000 litrów, zapotrzebowaniec.w.u. jest całkowicieprzygotowane. Wybrano tutaj mocpodgrzewu 80 kW. Przy tej mocy, pozakończeniu zapotrzebowania, podgrzewaczzostanie ponownie naładowanyw czasie krótszym, niż 30minut.186Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

DIWA – program do doboru podgrzewaczyi zasobników ciepłej wody użytkowejWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowej10. W systemie ładowania zasobnikówc.w.u., pojemność 2000 litrów byłabywystarczająca, przy mocy podgrzewu80 kW.Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 187

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejDIWA – program do doboru podgrzewaczyi zasobników ciepłej wody użytkowej8.5.3 Podział normalny wg DIN 4708Budynek mieszkalny wielorodzinnyDane:10 mieszkań 2-pokojowych (1. grupa), 2 mieszkania 4-pokojowe (2. grupa), 3 mieszkania 5-pokojowe (3. grupa)Każde z mieszkań, jest wyposażone w:– 1 kabinę natryskową z baterią mieszającą i natrysk oszczędnościowy– 1 umywalkę– 1 zlewozmywak1. Po wyborze kategorii zapotrzebowania„Podział normalny wg DIN 4708”(Normalverteilung nach DIN 4708”– patrz strona 175), określenie ścieżkiobliczeniowej „Budynek mieszkalnywielorodzinny” („Mehrfamilienhaus”).Einfamilienhaus= budynek mieszkalny jednorodzinnyMehrfamilienhaus= budynek mieszkalny wielorodzinny2. Następny krok – przez aktywnienie funkcji„Co obejmuje jedna grupa mieszkań”(„Erfassung einer Wohnungsgruppe”).Wprowadzenie danych pierwszej grupymieszkań. Jeżeli nie są zadane „zaludnienia”mieszkań, zostanie przyjęte„zaludnienie” statystyczne („StatistischeBelegung nach DIN”). Potwierdzenieprzez „i.O.”.1. grupa mieszkańIlość mieszkań o jednakowymwyposażeniu sanitarnymIlość pomieszczeń (mieszkalnych)w mieszkaniuZaludnienie mieszkańDowolna wartośćZaludnienie statystyczne wg DINIlość łazienekllość pokoi gościnnych z urządzeniamipobierającymi c.w.u.i.O.Przerwanie188Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

DIWA – program do doboru podgrzewaczyi zasobników ciepłej wody użytkowejWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowej3. DIWA zadaje jako 1-szy punkt poboruzasadniczo normalną wannę kąpielową(Badewanne NB1), jako wyposażeniestandardowe. Jeżeli występujeinne nie podane wyposażenie, jak tutajprzy 1-szej grupie mieszkań, następujeodpowiednia korekta przezpolecenie „Poprawić” („Bearbeiten”).Co obejmuje grupa robocza1. grupa mieszkańPoprawić UsunąćPomieszcz. z wyposażeniem sanit.Łazienka:Wanna kąpielowa NB1Wg DIN 4708 uzyskuje się:Współczynnik zapotrzebowania 7,1WSKAZÓWKA:Znamionowy współczynnik mocy wybranego podgrzewacza,musi być > = współczynnikowi zapotrzebowania10 x 1. grupa mieszkań2 pokoje na mieszkaniezaludnienie: 2.5łazienka1x wanna kąpielowa DIN 4475 – E (1600x700)PoprawićUsunąćNowe punkty poboruDobór podgrzewacza/zasobnikaMateriały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 189

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejDIWA – program do doboru podgrzewaczyi zasobników ciepłej wody użytkowej4. Zastąpienie wanny przez kabinę natryskowąBRS. Zadaną przez normętemperaturę użytkową c.w. 45 °C, skorygowanotutaj na potrzebną zwykle40 °C. Podane w normie zapotrzebowaniapodstawowe punktów poboru,czasem nie zgadzają się z warto ściamiwyliczonymi zgodnie ze wzoremQ = m·c·(45-10) (patrz str. 164). Użytkownikma wybór: przyjąć wartość wgDIN lub dokładnie wyliczoną matematycznie,przy udziale „kalkulatorakieszonkowego”. W ten sam sposób,wprowadza się dane dla drugiegoi trzeciego punktu poboru (umywalki– WT oraz zlewozmywaka – SP).Brausekabine BRS = kabina natryskowa BRSÜbernehmen = przyjęcieAuswahl beendet = wybór zakończonyBrausekabine mit Mischbatterieund Sparbrause= kabina natryskowa z baterią mieszającą i natryskiem oszczędnym5. Wielkości wprowadzone i obliczone,będą podawane w sposób ciągły naarkuszu roboczym. Dla 1-szej grupymieszkań, obliczony współczynnik zapotrzebowaniawynosi 7,1.Co obejmuje grupa robocza1. grupa mieszkańPoprawić UsunąćPomieszcz. z wyposażeniem sanit.Łazienka:Kabina natryskowa BRSUmywalkaWTZlewozmywakSPPoprawić UsunąćWg DIN 4708 uzyskuje się:Współczynnik zapotrzebowania 7,1WSKAZÓWKA:Znamionowy współczynnik mocy wybranego podgrzewacza,musi być > = współczynnikowi zapotrzebowania10 x 1. grupa mieszkań2 pokoje na mieszkaniezaludnienie: 2.5łazienka1x kabina natryskowa z baterią mieszającąi natryskiem oszczędnym1x umywalka1x zlewozmywak kuchennyNowe punkty poboru190Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

DIWA – program do doboru podgrzewaczyi zasobników ciepłej wody użytkowejWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowej6. Wprowadzenie danych dla 2. grupymieszkań, jak uprzednio. Tak samowprowadzenie punktów poboru.7. Wprowadzenie danych 3. grupymieszkań8. Arkusz roboczy z pełnym zestawieniemoraz obliczonym współczynnikiemzapotrzebowania N = 12,8.Następny krok, przez uaktywnieniefunkcji „Wybór podgrzewacza/zasobnika”(„Auswahl Speicher”).Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 191

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejDIWA – program do doboru podgrzewaczyi zasobników ciepłej wody użytkowejTeraz pojawi się okno dialogowe: Welches System? = jaki system?System podgrzewaczy pojemność.System ładowania zasobnikówWykonanie podgrzewacza/zasobnikastojącyleżącyZapotrzebowanie wody grzewczejdużezredukowaneNależy haczykami zaznaczyć wersję wykonania zbiornika i zapotrzebowania wody grzewczej oraz wybrać jeden z systemów.W przypadku wybrania systemu ładowania zasobników, pojawi się komunikat:Warmwass = ciepła woda! System ładowania nie jest możliwy przy temperaturach ładowania > = 80 °C (niebezpieczeństwo zakamieniania).W projektowanych danych, należy zmienić temperaturę lub wybrać system podgrzewaczy pojemnościowych.Czy temperatura na zasilaniu powinna być teraz zredukowana do 75 °C ?TakNie9. Z banku danych marki Buderus, zostaniepokazany podgrzewacz/zasobnik,odpowiedni do zapotrzebowania.Tutaj: SU400 ze znamionowym współczynnikiemmocy N L= 14,5.Wybór podgrzewacza/zasobnikaZnam. współ.mocyPropozycjaDla wszystkich podgrzewaczy/zasobnikówOferta podgrzewacza/zasobnikaPrzy podanej w założniach projektutemperaturze zasilania:°CTemperatura c.w.u. na wyjściu= temperaturze poboru *Wspólny system ładowaniaZnam.wsp.mocyNiePrzenoszona moc cieplnaJeżeli dwa podgrzewacze będą połączonerównolegle, to mnożnik do współcz.znam. =2,4, a jeżeli trzy, to mnożnik =3,8.°Ci.O. (potwierdzenie)Przerwać* w wersji systemu ładowania nie występuje: „= temperaturze poboru”Speicherinhalt = pojemność podgrzewacza/zasobnikaKennzahl = współcz. znamionowyDurchsatz = przepływcbm/h = m³/hÜbertragungsleistung = przenoszona moc cieplnaLadesystem = system ładowania zasobnikówkein Ladesystem = to nie jest system ładowania zasobników192Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

DIWA – program do doboru podgrzewaczyi zasobników ciepłej wody użytkowejWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowej10. Arkusz roboczy z kompletną edycjądanych.Uaktywnienie wykresu pojemnościcieplnej (KSB), przez symbolicznyprzycisk wykresuWybrany przez Państwa podgrzewacz:Logalux ST400 SU400Pojemność podgrzewacza:400 400 litrówZnamionowy współczynnik mocy: 14,5 14,5Przenoszona moc moc cieplna:60,5 60,5 kW kWZgodnie z DIN 4708 uzyskuje się:Współczynnik zapotrzebowania: 12,8WSKAZÓWKA:Przy wymiarowaniu mocy kotła, wg DIN4708, należy spełnić następującewymagania:1. moc kotła > = mocy przenoszonej przez podgrzewacz2. moc kotła > = zapotrzebowaniu ciepła budynku + Q WWDodatek do mocy cieplnej kotła ze względu na c.w.u. 18 kW (Q WW)Przy dodatku mocy ze względu na c.w.u. należy mieć na względzie obowiązującerozporządzenia.obowiązujące rozporządzenia.Po „kliknięciu” symbolicznego przycisku wykresu, ukazuje się jeszcze najpierw okno „Bedarfskennzahl”(współczynnik zapotrzebowania), w którym ukazuje się obliczona wartość współczynnikazapotrzebowania. Jeżeli go przyjmiemy przez „i.O.” (druga możliwość: Abbruch = przerwać), toukaże się już wykres, ale na jego tle mogą się jeszcze pojawić (po kolei) dwa okna-informacje.warmwass! Keine Anzeige einer Minimalkapazität, da die Speicherkapazität nicht vollständig abgebaut wird. Die zugeführte Leistungreicht aus, um den Speicher vor jeder Bedarfsanforderung komplett durchgeladen.ciepła woda! Brak wskazania minimalnej pojemności cieplnej, ponieważ pojemność cieplna podgrzewacza/zasobnika nie zostaław pełni zredukowana. Doprowadzana moc cieplna wystarcza, aby podgrzewacz/zasobnik naładować przed każdym żądaniemzapotrzebowania.Hinweis zum KapazitätenschaubildDas Kapazitätenschaubild ist keine Modelbildung das reale Ablaufs, bei dem eine Vielzahl technischer, konstruktiverParameter eine Rolle spielen.Es kann deshalb sein dass ein Speicher mit gegeneber Leistungskennzahl und Erwärmleistung im Kapazitäten-Schaubild die Minimalkapazität unterschreitet. · In diesem Fall gilt selbstverständlich die Herstellerangabe.Aufgrund der Treppenform können bereits geringfügige Variationen der Parameter Volumen, Speichertemperatur,Verzögerung, Ladezustand erhebliche Auswirkungen haben. Auch ist es möglich dass eine Leistungskennzahl nichterbracht wird, aber dafür die nächste höhere. Dies ist kein Fehler von DIWA, sondern eine Wiedergabe auch in derpraktischen Messung auftretender Sachverhalte.Uwaga do wykresu pojemności cieplnejWykres pojemności cieplnej nie jest wzorcowym odzwierciedleniem rzeczywistego przebiegu procesu, w którym odgrywarolę wiele parametrów technicznych i konstrukcyjnych. Dlatego może się zdarzyć, że podgrzewacz/zasobnikz podanym znamionowym współczynnikiem mocy oraz mocą podgrzewu, na wykresie pojemności cieplnej przekracza(w dół) minimalną pojemność cieplną. W tym przypadku, obowiązują oczywiście dane producenta.W oparciu o formę schodkową, już niewielkie zmiany parametrów: pojemności, temperatury wody w podgrzewaczu/zasobniku, zwłoka, stan naładowania, mogą mieć znaczne oddziaływanie. Jest także możliwe, że dany znamionowywspółczynnik mocy nie zostanie otwarty, ale za to następny, większy. Nie jest to błędem programu DIWA, lecz odtworzeniemw praktycznym pomiarze, występującego faktycznego stanu rzeczy.i.O. (przyjęcie, potwierdzenie)Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 193

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejDIWA – program do doboru podgrzewaczyi zasobników ciepłej wody użytkowejWarmwasserkapazität= pojemność cieplna c.w.u.11. Edycja wyników w postaci wykresupojemności cieplnejZeitprogramm nach DIN 4708, Teil 3für Bedarfskennzahl 12.8= program czasowy wg DIN 4708, część 3dla współczynnika zapotrzebowania 12,8Bedarfsdauer oder Uhrzeit= czas trwania zapotrzebowania lub czaszegarowyPrzy próbach przejścia na inne wykonanie podgrzewacza/zasobnika (stojący/leżący), może pojawić się okienko z informacją:! „Sie hatten vorher eine andere Speicherausführung gewählt, d.h. Speicher müssen neu gewählt werden.“W języku polskim, oznacza to:„Jeżeli wcześniej wybraliście Państwo inne wykonanie podgrzewacza/zasobnika (stojący/leżący), tzn. że podgrzewacz/zasobnikmusi być wybrany od nowa”.8.5.4 Zapotrzebowanie cykliczneKoszaryDane:Pomieszczenie do mycia z natryskami i umywalkami jest wyposażone w 25 natrysków oraz 30 umywalek. W okresach szczytowych,należy liczyć się z ich wykorzystaniem przez 120 osób. Można przyjąć, że korzystające z nich osoby, rozdzielą się na każdorazowobędące wolne natryski wzgl. umywalki.1. Wybór kategorii zapotrzebowania„Serielle Bedarfe” (zapotrzebowaniacykliczne), odpowiednio do postępowaniawg strony 175. Po uaktywnieniufunkcji „Angabe zum Objekt”(„Dane o obiekcie”), ukazuje się tabelado wprowadzenia danych. Jakoopis obiektu (Bezeichnung) możnawpisać np. „Koszary”. Podaje się takżeilość użytkowników (tutaj : 120)lub zapotrzebowanie podstawowe(Anzahl Nutzer oder Grundbedarfe).„i.O.“ = potwierdzenie.194Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

DIWA – program do doboru podgrzewaczyi zasobników ciepłej wody użytkowejWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejPobranieWybór zakończony2. Najpierw wejść w „Neue Zapfstelleoder Grundbedarf” („Nowe punktypoboru lub zapotrzebowanie podstawowe”).Dla natrysków, jako punktypoboru wg DIN wybrano kabinę natryskowąz mieszaczem i natryskiemoszczędnym (BRS), przy czym jakotemperaturę użytkową zadano 40 °Coraz skorygowano czas trwania zapotrzebowaniado 6 minut. Ważnym jestwprowadzenie równoczesnego wykorzystania25 natrysków. Na koniec,kolejno kliknąć na: symbol kalkulatora,„Übernehmen” (przyjąć) oraz „Auswahlbeendet” (wybór zakończony).KoszaryTemperatura użytkowa c.w.u. w °CZapotrzebowanie poboru w l/minCzas trwania zapotrzebowania w min.Zapotrzebowanie podstawowe w litrachPunkty poboru wg DIN 4708Wanna kąpielowaWanna kąpielowaWanna do małych pomieszczeńWanna do dużych pomieszczeńKabina natryskowaKabina natryskowaKabina natryskowaUmywalka do mycia rąkBidetUmywalkaZlewozmywakNB1NB2KBGBBRSBRNBRLHTBDWTSPInne zapotrzeb. podst. lub punkty poboruZapotrzebowanie podstawowe w WhIlość zapotrzebowań podstawowychpodczas czasu trwania zapotrzebowaniaSuma zapotrzebowań podstawowych w WhUrządzenie pobierające c.w.u.Kabina natryskowa z baterią mieszającąoraz z natryskiem oszczędnościowymOznaczenie skrótowe:BRSPiekarniaBrowarKabina natryskowaBiurowiecFitnesRzeźnictwoRzeźnictwoFryzjerFryzjerMleczarniaRestauracjaSaunaSaunaPralniawypiekpiwoBRSbiurofitnessz produkcjąbez produkcjidamskimęskimlekoposiłekotwartaprywatnapranieZachować nowy Zachować UsunąćMateriały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 195

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejDIWA – program do doboru podgrzewaczyi zasobników ciepłej wody użytkowej3. W ten sam sposób odbywa się wprowadzeniedanych umywalek do myciarąk (HT). Temperatura użytkowa ciepłejwody, jest również skorygowanado 40 °C.4. Arkusz roboczy z dokumentacją obliczonychzapotrzebowań ciepłej wody.Edycja wykresu pojemności cieplnej(KSB), przez uaktywnienie (kliknięcie)symbolicznego przycisku wykresu.1 x Koszary 167,40 kWhIlość użytkowników: 120Ile % wykorzystuje: 100%25 x kabina natryskowa z baterią mieszającą i natryskiem oszczędnymZapotrzebowanie podstawowe: 1395,00 WhZapotrzebowanie całkowite: 34875,00 WhCzas trwania zapotrzebowania: 6,00 minut30 x umywalki do mycia rąkZapotrzebowanie podstawowe: 314,00 WhZapotrzebowanie całkowite: 9420,00 WhCzas trwania zapotrzebowania: 3,00 minut196Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

DIWA – program do doboru podgrzewaczyi zasobników ciepłej wody użytkowejWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowej5. Tabliczka pokazuje dokonany wgkryterium „Wykorzystanie każdego,będącego wolnym wyposażenia”(„Ausnutzung jejeder frei werdendenGarnitur”), podział 120 osób na natryskioraz umywalki. Ten podział możebyć dowolnie skorygowany. Jakoprzerwę pomiędzy poszczególnymiwejściami do mycia i kąpieli, przyjęto2 minuty. „Weiter” = dalej.Rodzaje punktówpoboru:Użytkownicy danegorodzaju punktów poboru:Przerwy pomiędzypoborami:25 x kabina natryskowa z baterią miesz. i natryskiem oszcz.30 x umywalka do mycia rąk507022w minutachŁączna ilość użytkowników120Wykorzystanie każdego wolnego wyposażeniaDalejTeraz w okienku pojawia się informacja, którą dla lepszego rozpoznania podajemy w obu wersjach językowych:Erster VorschlagswertFalls bis dato keine Anforderungen an das zu wählende Warmwassersystem bestehen, beträgtder erste Vorschlagswert für das Speichervolumen 2/3 der Gesamtbevoratung. Es handelt hiernur um einen Einstiegswert. Das Kapazitätenschaubild soll nun genutzt werden um die optimaleKombination von Speichervolumen und Erwärmleistung zu finden. Die mit einem Haken verseheneGröße dient als Grundlage für die Berechnung, ist also der bestimmende Wert.i.O.Pierwsza proponowana wartość:W przypadku, gdy dotąd nie istnieją wymagania co do wybranego systemu ciepłej wody, pierwszaproponowana wartość dla pojemności podgrzewacza/zasobnika, wynosi 2/3 całkowitegotworzonego zapasu c.w.u.. Chodzi tu tylko o wartość wejściową. Wykres pojemności cieplnejpowinien teraz być wykorzystany do znalezienia optymalnej kombinacji pojemności podgrzewacza/zasobnikai mocy podgrzewu. Wielkość zaznaczona haczykiem służy jako podstawa doobliczenia, a więc jest wartością ustaloną.i.O.(potwierdzenie)Po tym potwierdzeniu (i.O.), na tle wykresu pojemności cieplnej może pojawić się informacja, o następującej treści:Warmwass„! Der Heizkessel ist mit dieser Leistung mehr als 80 % des gewählten Zeitraums zur Bereitungvon Warmwasser gebunden.“„! Kocioł grzewczy o tej mocy, jest związany dłużej niż 80 % wybranego okresu czasu, do przygotowaniac.w.u .”Po potwierdzeniu przez „OK.”, ukaże się nie przesłonięty już wykres (KSB).Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 197

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejDIWA – program do doboru podgrzewaczyi zasobników ciepłej wody użytkowej6. Ze względu na polepszenie przejrzystości,zmieniono wyskalowanie czasuna grafice, z 1 minuty na 12 minut.W tym celu, przez wskazanie „Zeitraum”(„przedział czasu”) przywołujesię tabliczkę, w której wpisuje sięzmianę. Po potwierdzeniu przez „i.O.”,następuje tu także jak zawsze, pierwszaoferta, jako system podgrzewaczypojemnościowych z utworzeniemzapasu 2/3 zapotrzebowania c.w.u.(309,4 kW i 1143 l).7. Możliwe zwymiarowanie w systemiepodgrzewaczy pojemnościowych, przystworzeniu pełnego zapasu 1900 l orazmocy podgrzewu 120 kW.198Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

DIWA – program do doboru podgrzewaczyi zasobników ciepłej wody użytkowejWymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejPrzy poszukiwaniu najlepszej kombinacji: podgrzewacz/zasobnik – moc podgrzewu (przez zmianę pojemności lub mocy), mogąsię pojawić następujące informacje, podane poniżej w wersji dwujęzycznej (dla łatwiejszego rozpoznania):warmwass„! Abstand Heizlinie zur Bedarfslinie ( = …… kWh)kleiner Minimalkapazität (= …… kWh)“.OK„! Odstęp linii grzewczej od linii zapotrzebowania (= …… kWh),jest mniejszy od minimalnej pojemności cieplnej“ (= …… kWh)”.OKwarmwass„! Heizlinie liegt unter Bedarfslinie”OK„! Linia grzewcza leży poniżej linii zapotrzebowania”OKGesamtbevoratung„Eingegebenes oder errechnetes Volumen ist höher als der gesamte Bedarf, dies bedeutetGesamtbevoratung. Eingabe einer Kesselleistung oder des Zeitraums in dem der Speicherwiederaufgeheizt sein soll angeben.Minuten kWi.O. AbbruchHinweis ab jetzt ignorieren “„Wprowadzona lub obliczona pojemność jest większa niż całkowite zapotrzebowanie, a tooznacza przygotowanie całkowitego zapasu. Wprowadzenie mocy kotła lub okresu czasu,w którym podgrzewacz/zasobnik powinien być ponownie podgrzany.Minuty kWi.O. (potwierdzenie) Przerwać„ Odtąd uwagę ignorować ”8. Także w systemie ładowania zasobnikówc.w.u. (kliknąć na „Speicherladesystem”),przy mocy 120 kW,pojemność zasobnika może wypaśćmniejsza.Podczas prób zmiany pojemności zasobników lub mocy cieplnej, może pojawić się informacja:warmwass„! Heizlinie liegt unter Bedarfslinie”OK„! Linia grzewcza leży poniżej linii zapotrzebowania”OKMateriały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008) 199

Wymiarowanie i dobórpodgrzewaczy ciepłej wody użytkowejDIWA – program do doboru podgrzewaczyi zasobników ciepłej wody użytkowej8.6 Słownik pomocniczy do programu DIWA(niemiecko – polski, zawiera słowa i zwroty najczęściej występujące w programie)Abbruch – przerwanieAnfangszustand – stan początkowyAnforderung – wymaganie, żądanieAngaben zum Objekt – dane o obiekcieAnzahl – ilość, liczbaAnzeige – wskazanieauslegen – dobraćAuswahl – wybórAuswahl beendet – wybór zakończonyBadewanne – wanna kąpielowaBadezimmer – łazienkabearbeiten – poprawić, przepracowaćBedarf – zapotrzebowanieBedarfskennzahl – współczynnik zapotrzebowaniaBelegungszahl – „zaludnienie“ (mieszkania)Bevorratung – tworzenie (przygotowanie) zapasuBezeichnung – opisBidet – bidetBindung Kesselleistung – powiązanie mocy kotłaBrause – natryskBrausekabine – kabina natryskowadurchzuladen – naładowaćDusche – natryskEinfamilienhaus – dom jednorodzinnyEingabe – wprowadzenie, podanie danychentfernen – usunąćeröffnen eines neuen Projektes – rozpoczęcie nowego projektuErwärmleistung – moc podgrzewuFriseur – fryzjer (Damen = damski, Herren = męski)Gewerbe – przemysł, rzemiosłoGroßraum – duże pomieszczenieHandwaschbecken – umywalka do mycia rąkHeizleistung – moc grzewczaHeizwasserbedarf – zapotrzebowanie wody grzewczejhoch – wysoki, wysokieimmer rechnen – zawsze obliczyći.O. – skrót oznaczający zgodę, potwierdzenieja – takKapazitätenschaubild – wykres pojemności cieplnejKaserne – koszaryKessel – kociołKesselleistung – moc cieplna kotłaKleinraum – małe pomieszczenieKrankenhaus – szpitalKüche – kuchniaÖffnen eines bestehenden Projektes – otwarcie istniejącegoprojektuparallel – równolegleRaum (Räume) – pomieszczenie (pomieszczenia)reduziert – zredukowaneSchlachthof – rzeźniaSparbrause – natrysk oszczędnySpeicher – podgrzewacz/zasobnikSpeicherausführung – wykonanie podgrzewacza/zasobnikaSpeicherinhalt – pojemność podgrzewacza/zasobnikaSpeicherkapazität – pojemność cieplna podgrzewacza/zasobnikaSpeicherladesystem – system ładowania zasobnikówspeichern – zachowaćSpeichersystem – system podgrzewaczy pojemnościowychSportstätte – obiekty sportoweSpüle – zlewozmywak kuchennystehend – stojącySumme – sumaTrinkwassererwärmung – podgrzewanie wody użytkowejUhr – godzinaübernehmen – pobraćÜbertragungsleistung – przenoszona moc cieplnaVerzögerung – zwłoka, opóźnienieVollbevorratung – przygotowanie pełnego zapasuvollständig – w pełni, całkowicieVolumen – objętość, pojemnośćVorgabe – zadanie (czegoś), wielkość zadanaVorlauftemperatur – temperatura na zasilaniuVorschlag – propozycjaWarmwasser – ciepła wodaWarmwasseraustritttemperatur – temperatura ciepłej wody nawyjściuWarmwassereinrichtung – urządzenie pobierające ciepłą wodęWarmwasserkapazität – ciepło właściwe wodyWaschtisch – umywalkaWerte – wartośćWohnung (Wohnungen) – mieszkanie (mieszkania)Zapfstelle (Zapfstellen) – punkt poboru (punkty poboru)Zimmer – pokójZeiträume – okresy, przedziały czasoweLeistung – mocLeistungskennzahl – znamionowy współczynnik mocyLeistungszuschlag – dodatek do mocyliegend –leżącyMehrfamilienhaus – budynek wielorodzinnyMinimalkapazität – minimalna pojemność cieplnanein – nieneue Zapfstelle (neue Zapfstellen) – nowy punkt poboru (nowepunkty poboru)nicht durchgeladen – nienaładowanyNutzer – użytkownik200Materiały do projektowania – wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. – 01/2010 (oryg. 01/2008)

Lp.Oddziałykodpocztowymiasto ulica telefon telefax e-mail:1. Buderus Poznań 62-080 Tarnowo Podgórne Krucza 6 +48 61 816 71 00 +48 61 816 71 60 poznan@buderus.pl2. Buderus Katowice 41-253 Czeladź Wiejska 46 +48 32 295 04 00 +48 32 295 04 14 katowice@buderus.pl3. Buderus Gdańsk 80-299 Gdańsk Galaktyczna 32 +48 58 340 15 00 +48 58 340 15 15 gdansk@buderus.pl4. Buderus Warszawa 02-230 Warszawa Jutrzenki 102/104 +48 22 863 27 66 +48 22 863 27 78 warszawa@buderus.pl5. Buderus Wrocław 55-070 Nowa Wieś Wrocławska Wymysłowskiego 3 +48 71 364 79 00 +48 71 364 79 06 wroclaw@buderus.pl6. Buderus Rzeszów 35-232 Rzeszów Miłocińska 15 +48 17 863 51 50 +48 17 863 51 50 rzeszow@buderus.pl7. Buderus Szczecin 72-005 Przecław Al. Kasztanowa 17 +48 91 432 51 14 +48 91 432 51 19 szczecin@buderus.pl8. Buderus Olsztyn 10-521 Olsztyn Partyzantów 16 A +48 89 533 96 39 +48 89 539 10 55 olsztyn@buderus.pl9. Buderus Kraków 30-716 Kraków Przewóz 38 +48 12 653 07 65 +48 12 653 07 66 krakow@buderus.pl10. Buderus Opole 45-123 Opole Budowlanych 46 B +48 77 454 98 88 +48 77 454 98 98 opole@buderus.pl11. Buderus Kielce 25-668 Kielce Hubalczyków 30 +48 41 345 92 04 +48 41 346 54 52 kielce@buderus.pl12. Buderus Bydgoszcz 85-758 Bydgoszcz Przemysłowa 8 +48 52 346 58 80 +48 52 346 58 85 bydgoszcz@buderus.pl13. Buderus Łódź 94-104 Łódź Obywatelska 102/104 +48 42 648 87 60 +48 42 648 89 09 lodz@buderus.pl14. Buderus Lublin 20-484 Lublin Inżynierska 8 H +48 81 441 59 41 +48 81 441 59 40 lublin@buderus.pl15. Buderus Białystok 15-008 Białystok Ryska 1 +48 85 653 90 99 +48 85 653 98 99 bialystok@buderus.plAutoryzowany Partner Handlowy:Buderus Technika Grzewcza Sp. z o.o.ul. Krucza 662-080 Tarnowo Podgórnetel.: +48 61 816 71 00fax: +48 61 816 71 60e-mail: biuro@buderus.plwww.buderus.pl© by Buderus Technika Grzewcza Sp. z o.o. Opracowanie graficzne: Wydawnictwo Horyzont, www.wydawnictwohoryzont.pl