11.07.2015 Views

упатство за постапката за царинење на стока

упатство за постапката за царинење на стока

упатство за постапката за царинење на стока

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

SODR@INAA-6- 2 POSTAPKATA NA CARINEWE NA STOKATA.................................... 1A-6-2-1 VOVED ........................................................................................................1A-6-2-2 IZBOR NA CARINSKA POSTAPKA .................................................2A-6-2-3 CARINSKA DEKLARACIJA..............................................................2A-6-2-3-1 Podnesuvawe na carinska deklaracija............................................... 2A-6-2-3-2 Dejstva po podnesuvawe na carinskata deklaracija...................... 2A-6-2-3-3 Odbivawe na deklaracijata ................................................................... 4A-6-2-3-4 Insistirawe na deklarantot za priem na odbiena deklaracija .. 4A-6-2-3-5 Prifa}awe na carinskata deklaracija .............................................. 4A-6-2-3-6 Izmena na podatoci vo carinskata deklaracija ............................... 5A-6-2-3-7 Poni{tuvawe na carinskata deklaracija .......................................... 6A-6-2-3-8 Proverka na carinskata deklaracija .................................................. 7A-6-2-3-9 Proverka na deklaracijata i dokumentite, koi{to japridru`uvaat carinskata deklaracija ................................................................... 7A-6-2-3-10 Proverka na poednostavenite deklaracii........................................ 8A-6-2-3-11 Proverka na dopolnitelni deklaracii ............................................ 8A-6-2-4 PREGLED NA STOKA............................................................................9A-6-2-4-1 Utvrduvawe na koli~inata i karakteristikite na stokata..... 10A-6-2-4-2 Zemawe na mostri.............................................................................. 13A-6-2-4-3 Utvrduvawe na vrednosta................................................................. 15A-6-2-4-4 Utvrduvawe na drugi elementi (poteklo, kvoti, povolnosti,zabrani i ograni~uvawa).......................................................................................... 16A-6-2-4-5 Utvrduvawe na ispolnuvaweto na uslovite za izbranatapostapka ili carinsko osloboduvawe................................................................... 16A-6-2-5 PU[TAWE NA STOKA.......................................................................19A-6-2-5-1 Postapuvawe vo slu~ai koga ne e dozvoleno stokata da se pu{ti 21A-6-2-5-2 Potvrduvawe na deklaracijata ........................................................... 23A-6-2-6 PRESMETUVAWE NA CARINSKIOT DOLG ..............................23A-6-2-6-1 Evidentirawe na iznosot na carinskiot dolg................................. 23A-6-2-6-2 Obezbeduvawe i evidentirawe na eventualniot carinski dolg . 24A-6-2-6-3 Soop{tuvawe na iznosot na carinskiot dolg ................................. 24A-6-2-6-4 Pla}awe na iznosot na carinskiot dolg............................................ 24A-6-2-7 POSTAPKA VO SLUЧAJ NA ISPAD NA ASIKUDA...................... 25ZAPISNIK ZA ZEMAWE NA MOSTRI ................................................................. 26ZAPISNIK ZA UTVRDUVAWE NA POGRE[NO DEKLARIRANAKOLI^INA NA STOKATA ........................................................................................... 27ZAPISNIK ZA UTVRDENI OSNOVI ZA PRIMENA NA MERKI NATRGOVSKA POLITIKA..........................................................................................30


A-6- 2POSTAPKATA NA CARINEWE NA STOKATAA-6-2-1VOVED1. Upatstvoto im e nameneto na carinskite rabotnici vo carinskiteispostavi i se koristi pri carineweto za site carinski postapki od~len 4 to~ka 15 od Carinskiot zakon (vo prodol`enie CZ) i za povtorenizvoz vo smisla na ~len 191 od CZ i se odnesuva za site formi nacarinski deklaracii i poednostaveni i dopolnitelni deklaracii, osvenako so drugite propisi, upatstva i pojasnuvawa, koi{to go opredeluvaatsproveduvaweto na postapkite, ne e opredeleno poinaku.Carinewe na stoka prestavuva sekoe slu`beno dejstvie pri stavawe nastokata vo carinska postapka ili pri izvr{uvawe na formalnosti zapovtoren izvoz na stoka, vo redovna postapka ili vo poednostavnapostapka.Carinski postapki se:- pu{tawe na stoka vo sloboden promet,- tranzit,- carinsko skladirawe,- uvoz za oblagoroduvawe,prerabotka pod carinska kontrola,- privremen uvoz,- izvoz za oblagoroduvawe i- izvoz.2. Kontrolorot vo ispostavata e odgovoren carinskite postapki da sesproveduvaat pravilno. Negova dol`nost e da se gri`i za va`nite zada~ii odluki pri carineweto, na pr. za ramnomerno i soodvetno na analizatana rizikot, opredeluvawe na proverkite na carinskite deklaracii; zaodlu~uvawe za odbivaweto na carinskata deklaracija; za promenata napodatocite vo carinskata deklaracija ili za poni{tuvawe na carinskatadeklaracioja vo slu~aj stokata u{te da ne e pu{teni; za priemot nanepotpolna carinska deklaracija; za opredeluvawe na vremeto i mestotona carinewe, kako i za opredeluvawe na carinski pregled po rabotnotovreme. Kontrolorot se gri`i posebno za toa carinskite rabotnici vosekoja faza na postapkata da gi sproveduvaat site propi{ani postapki isite potrebni dejstva vo soglasnost so carinskite propisi ivoobi~aenata praksa.3. [efot na ispostavata mo`e opredeleni zada~i od to~ka 2 da gi prenesei na drugi carinski rabotnici, koga toa go nalaga obemot na rabotata iokolnostite.Vo pogolemite carinski ispostavi mo`e da se opredelatpove}e kontrolori.1


A-6-2-2IZBOR NA CARINSKA POSTAPKA4. Carinskite slu`benici ne smeat da vlijaat na u~esnikot pri izborotna carinskata postapka i ne smeat da u~estvuvaat vo sostavuvaweto nacarinskata deklaracija. Toa ne isklu~uva davawe na pravna pomo{ voramkite na sopstvenata oblast na rabota (slu`ba za posreduvawe nainformacii, arhiva i dr.).A-6-2-3CARINSKA DEKLARACIJAЧlen 4 to~ka 25od CZA-6-2-3-1 Podnesuvawe na carinska deklaracijaPodnesuvawe na carinska deklaracija e stavawe na uvid na carinskatadeklaracija na nadle`niot carinski organ od strana na deklarantot vopropi{ana forma i na~in na sproveduvawe na odredena carinskapostapka.5. Vremeto na podnesuvawe na carinskite deklaracii i drugi dokumenti,koi{to se odnesuvaat na carineweto, go objavuva ispostavata na oglasnatabla i toa mora da bide vo ramkite na redovnoto rabotno vreme naispostavata. Nadvor od objavenoto vreme na podnesuvawe na carinskadeklaracija, carinski deklracii i drugi dokumenti mo`e da sepodnesuvaat samo ako se odnesuvaat na ve}e podneseni deklaracii.A-6-2-3-2Dejstva po podnesuvawe na carinskata deklaracija6. Ako toa ne e ve}e obezbedeno so upotreba na sistemi za avtomatskaobrabotka na podatocite, kontrolorot pred prifa}aweto na carinskatadeklaracija, kaj sekoja carinska deklaracija utvrduva:• dali e podnesena kaj carinskata ispostava, koja{to e nadle`na zapriem na carinskata deklaracija;• dali e podnesena vo vremeto za priem i na slu`benite mesta nacarinskite organi;• dali se ispolneti uslovite, koi{to gi nalo`uvaat propisite zazabranite i ograni~uvawata za prifa}awe na carinskatadeklaracija i pokrenuvawe na postapka. Stanuva zbor za zabrani iograni~uvawa, spomenati vo ~len 68 stav 2 od CZ, vovedeni sporedposebni propisi vo interes na javniot moral, bezbednosta,za{titata na zdravjeto i `ivotot na lu|eto, `ivotnite irastenijata, za{titata na `ivotnata sredina, za{titata naprirodnite bogatstva, za za{tita na kulturnoto nasledstvo soumetni~ki, istoriski, arheolo{ki, etnolo{ki ili tehni~kivrednost, ili zaradi za{tita na pravata na intelektualnatasopstvenost, kako i uvozno/izvoznite merki na trgovskatapolitika;2


• dali carinskata deklaracija e podnesena od ovlasteno lice (~l. 74od CZ - daklaracija mo`e da podnese sekoe lice koe e vo sostojbada ja stavi na uvid predmetnata stoka ili da nalo`i istata da sestavi na uvid na nadle`niot carinski organ zaedno so celokupnatadokumentacija koja e potrebna). Toa mo`e da se utvrdi odprilo`enite dokumenti, prevoznite dokumenti, transportnitedokumenti, fakturata, uvoznite dozvoli, odobrenijata zapostapkite so ekonomski efekt i dr. Koga carinskata deklaracijase podnesuva vo svoe ime no za smetka na drugo lice (za uvoznikotodnosno izvoznikot), dokumentite, dokolku propisite neopredeluvaat poinaku, glasat na imeto na uvoznikot odnosnoizvoznikot. Sopstvenosta na stokata vo gra|ansko-pravna smislane se utvrduva, dovolno e da se doka`e pravoto na raspolagawe sostokata;• dali carinskata deklaracija za baranata carinska postpaka epodnesena vo propi{anata forma i pravilno popolneta, dali koncarinskata deklaracija se prilo`eni site dokumenti, koi{to sepotrebni za odobruvawe na baranata postapka, i tie dokumenti giizdale nadle`nite organi i gi sodr`ati site podatoci, koi{to sepotrebni za baranata carinska postapka;• dali carinskata deklaracija e potpi{ana (~len 109 od USCZ).Deklaracijata ja potpi{uva deklarantot, vo slu~aj na direktnozastapuvawe deklaracijata mora da ja potpi{e negovoto ovlastenolice (na pr. {pediterot). Pri zastapuvawe, vo rubrikata 14 odECD se zapi{uva soodvetnata oznaka soglasno Pravilnikot zapopolnuvawe na ECD, koja slu`i kako izjava za zastapuvawe. Prizastapuvaweto, vo slu~aj na somnevawe mo`e da se pobara kopija odovlastuvaweto i da se prilo`i kon deklaracijata. Akoovlastuvaweto bilo pobarano, a ne bilo prilo`eno, vodeklaracijata (vo poleto za kontrolna namena) se zapi{uvazabele{ka. Ako liceto ne mo`e verodostojno i neposredno dadoka`e deka nastapuva kako ovlasteno lice vo imeto ili za smetkana drugo lice (direktno zastapuvawe), se smeta deka nastapuva vosvoe ime i za svoja smetka (~len 5 stav 3 vtor podstav od CZ) i natoj na~in stanuva carinski dol`nik. (istoto lice ja popolnuvarubrika 54 od Pravilnikot za popolnuvawe na ECD)Pri direktno zastapuvawe sekoga{ se bara i se prilo`uvaovlastuvawe za zastapuvawe.• dali stokata e stavena na uvid (deka stokata e stavena na uvid morada bide jasno od prilo`enite dokumenti ili od podatocite vocarinskata deklaracija za toa kade se naoga stokata) vo soglasnostso eden od propi{anite na~ini. Carinskata deklaracija predstavawe na stokata na uvid ne smee da se prifati (~len 111 stav 3 odUSCZ).Stavaweto na uvid zna~i izvestuvawe na carinskiot organ, koe{tose vr{i na propi{an na~in, deka stokata pristignale kajcarinskiot organ, odnosno na mestoto, koe{to go opredelilcarinskiot organ. Zavisno od na~inot na sproveduvawe napostapkatapo,(poednostavuvawe redovno carinewe, forma na3


carinskite deklaracii) sekoja carinska ispostava e dol`napostojano da se gri`i za primenata i efikasnosta nasproveduvaweto na stavawe na stokata na uvid kaj oddelniispostavi.• deka se ispolneti uslovite za izdavawe na odobrenie za carinskapostapka so ekonomski efekt, koga prifa}aweto na carinskatadeklaracija se smeta za izdavawe na odobrenie za carinskipostapki so ekonomski efekt. Toa se slu~aite na barawa sopodnesuvawe na deklaracija od stav 3 od ~len 312 od USCZ. Bidejkisekoja deklaracija po prifa}aweto ne odi na proverka (selektivnocarinewe), uslovite za izdavawe na odobrenie za postapka soekonomski efekt se proveruva u{te vo faza na prifa}awe nadeklaracijata i so prethodna proverka od nadzorniot carinskiorgan.7. Ako carinskata deklaracija e pravilno popolneta, taa se primavedna{.A-6-2-3-3 Odbivawe na deklaracijataЧlen 146 stav 2od USCZ8. Ako uslovite navedeni vo prethodniot del, koi se odnesuvaat zaprifa}awe na carinskata deklaracija ne se ispolneti, kontrolorot nadeklaracijata ili na drug soodveten na~in gi naveduva pri~inite zanejzino neprifa}awe i zaedno so prilozite mu ja vra}a na podnositelot.9. Sekoja vratena carinska deklaracija po nejzinoto povtornopodnesuvawe po pravilo treba da ja pregleda kontrolorot, koj{todeklaracijata prethodno ja pregledal, ili drugo lice, koe{to e nadle`noza prodol`uvawe na postapkata spored taa deklaracija.A-6-2-3-4 Insistirawe na deklarantot za priem na odbiena deklaracijaЧlen 146 stav 2od USCZ10. Ako podnositelot pismeno izjavi deka ne se soglasuva so navedenatapri~ina, {efot na ispostavata mora da izdade zaklu~ok so koj{to seodbiva prifa}aweto na carinskata deklaracija.A-6-2-3-5 Prifa}awe na carinskata deklaracijaЧlen 4 to~ka 26od CZPrifa}awe na carinska deklaracija e konstatirawe na carinskiot organdeka carinskata deklaracija e vo soglasnost so ~lenovite 72 i 73 od CZ ievidentirawe na istata od strana na carinskiot organ, vo propi{anataevidencija.4


11. Pismenata carinska deklaracija se prifa}a od strana nakontrolorot, so nejzinoto soodvetno evidentirawe. Pismenata carinskadeklaracija e prifatena od momentot koga }e se zapi{e vo rubrika Aregistarskiot broj od propi{anata evidencii (kontrolnik) i datum,odnosno rubrika V (tranzitna postapka) od ECD ili vo druga predvidenarubrika, ako ne stanuva zbor za obrazec ECD. Evidentiraweto nadeklaracijata vo propi{anata evidencija zna~i i deka deklaracijatado{la vo status na carinewe.A-6-2-3-6 Izmena na podatoci vo carinskata deklaracijaЧlen 75 od CZ12. Otkako carinskata deklaracija e primena, deklarantot mo`e dapobara promena na podatocite vo carinskata deklaracija. Promenata napodatocite ne e dozvolena pred se vo slednive slu~ai:• pogre{no deklarirawe na stokataPromena na deklaracijata ne e dozvolena, ako podatocite vodeklaracijata ne se odnesuvaat na prilo`enite stoka, odnosno vodeklaracijata e deklarirana poinakva stoka od prilo`enata (napr. namesto mebel se prijavuvaat letvi, namesto ma{ini seprijavuva lim). Toa se slu~ai koga stokata pogra{no se deklariraspored svoite o~igledni karakteristiki – o~igledno nepravilnodeklarirawe (vo odnos na te`inata, koli~inata, vid).• pregled na stokataOtkako }e se opredeli pregled na stokata i toa }e mu se soop{ti nadeklarantot (mo`e usmeno), baraweto za promena na podatocite nese prifa}a.• konstatacija na carinskiot organ deka podatocite, koi{todeklarantot saka da gi izmeni vo deklaracijata, se neto~niAko carinskiot organ po prifa}aweto na carinskata deklaracijautvrdi deka podatocite vo carinskata deklaracija se neto~ni, ne sedozvoluva izmena na podatocite vo carinskata deklaracijata.Posebno izvestuvawe na deklarantot ne e potrebno – dovolno esamo usno soop{tenie pri podnesuvaweto na baraweto za izmena napodatocite vo carinskata deklaracija.• pu{tawe na stokata na deklarantotPromenata na podatocite vo carinskata deklaracija po pu{tawetona stokata ne e dozvolena. Pri poednostavno podnesuvawe nacarinski deklaracii treba da se ima predvid, kako pu{taweto eregulirano vo odobrenieto. Ako pravilata za pu{tawe ne bilepovredeni, mo`e da se odobri promena na podatokot vodopolnitelna deklaracija (poednostaveni postapki), do momentotkoga soglasno so ~len 234 stav 2 od CZ treba da se evidentiracarinskiot dolg za toj period.Promenata na podatocite se sproveduva so precrtuvawe napogre{niot podatok vo carinskata deklaracija vo pismena forma5


i se zapi{uva pravilniot podatok nad nego; sekoja takva promenadeklarantot ili negovoto ovlasteno lice treba da ja potvrdat voprisustvo na carinskiot rabotnik, i toa so stavawe na pe~at nadpopraveniot podatok.Sekoja promena treba da se vnese i vo ASYCUDA.Чlen 114 od USCZAko bila odobrena promena na podatocite, mo`e da se dozvoli ilida se bara podnesuvawe na nova carinska deklaracija. so ist datumna prifa}awe i ist broj, kako {to go ima prvi~nata carinskadeklaracija, i so popravenite podatoci (soglasno upatstva naSektorot za AOP).A-6-2-3-7Poni{tuvawe na carinskata deklaracija13. Po prifa}awe na carinskata deklaracija, poni{tuvawe nacarinskata deklaracija mo`e da se odobri samo vo slednive slu~ai:• ako deklarantot duri po prifa}aweto na carinskata deklaracijautvrdil deka po gre{ka nenamerno deklariral stoka za opredelenapostapka (pogre{no deklarirawe za opredelena postapka).• ako postojat posebni okolnosti, zaradi koi vodeweto nadeklariranata postapka ve}e ne bi bilo opravdano. Toa se vojni,nemiri, prirodni katastrofi, plate`na nesposobnost, embargo naOON, ste~aj na prima~ot, smrt na prima~ot i dr.Vo obata slu~ai deklarantot mora da podnese barawe i pri~inataza poni{tuvaweto ubedlivo da ja doka`e. Ako stanuva zbor zaop{to poznat fakt (na pr. vojna) toa ne treba da se doka`uva.14. Za poni{tuvawe na carinskata deklaracija treba da se re{avavedna{ po priemot na baraweto. Ako deklarantot za planiraniotcarinski pregled e ve}e izvesten, za poni{tuvaweto se re{ava duri popregledot. Ako baraweto se prifati pri~inata za poni{tuvawe senaveduva vo poleto za zabele{ki na deklaracijata, a na deklaracijataso golemi pe~atni bukvi se naveduva „PONI[TENO„. Osvenlistovite 1 ili 6 site primeroci zaedno so prilozite mu se vra}aat nadeklarantot. Vo ASYCUDA se sproveduva operacija na poni{tuvawena deklaracijata, soglasno upastvo na Sektor za AOP.^len 76 stav 2od CZPoni{tuvaweto mo`e da se dozvoli do pu{taweto na stokata; popu{taweto ispostavata ve}e ne smee sama da ja poni{ti carinskatadeklaracija.Carinskata deklaracija mo`e da se poni{ti i po pu{tawe na stokatavo soglasnost so ~len 165 od USCZ.6


A-6-2-3-8Proverka na carinskata deklaracija^len 78 od CZ15. Proverkata na carinskata deklaracija mo`e da opfa}a proverkana dokumenti i pregled na stoka, vklu~uvaj}i go i zemaweto mostri.16. Vo slu~aj koga proverkata na carinskata deklaracija ne eopredelana, stokata se pu{ta, carinskata deklaracija se overuva i muse predava na deklarantot, odnosno na negoviot zastapnik. Zakoristewe na odredbite za carinskata postapka se zemaat predvidpodatocite, koi{to carinskiot deklarant gi navel vo carinskatadeklaracija. Vo vrska so pu{taweto na stokata soodvetno seupotrebuvaat to~kite 51 do 53 od ova upatstvo.Proverkata na deklaraciite ja opredeluva kontrolorot, osven akoopredeluvaweto na proverkata ne e uredeno na poinakov na~in.(Modul na selektivnost vo ramki na MAKCIS).Opredeluvawe na deklaraciite koi treba da bidat provereni i vidotna proverkite koi treba da se izvr{at se pravi vrz osnova na analizana rizik i tehniki za upravuvawe so rizik, so ozna~uvawe na soodvetna{ifra na kontrolniot pe~at. (Vidi Upatstvo za selektiven pregledkaj vnatre{nite carinski ispostavi).A-6-2-3-9 Proverka na deklaracijata i dokumentite, koi{to ja pridru`uvaatcarinskata deklaracija17. Ako e opredelen pregled na dokumentite, carinikot za toa mora kajsekoj dokument da ja proveri negovata verodostojnost i to~nosta nasodr`inata, a potoa da ja proveri to~nosta na site dokumenti zaedno socarinskata deklaracija vo odnos na baranata carinska postapka ibaranite carinski povolnosti. Pri utvrduvaweto na verodostojnosta seproveruva dali dokumentot ne e falsifikuvan, a pri proverkata nato~nosta na sodr`inata, dali dokumentot odgovara na baranata carinskapostapka i uslovite koi{to proizleguvaat od va`e~kite propisi.Eventualnoto upatuvawe e pred se pojdovna to~ka vo odnos naverojatnosta na nepravilnosta, zaradi {to se opredeluva proverka. Oddeklarantot mo`e da se bara, ako e toa potrebno, da se prilo`at idopolnitelni dokumenti so koi{to se proveruva to~nosta na navodite vodeklaracijata (od ~len 78 to~ka a) od CZ).Proverkata na carinskata deklaracija opfa}a i proverka naispolnuvawe na uslovite za povlateni postapki (na primer:osloboduvawe) i sproveduvawe na merkite na trgovska politika.Carinskiot rabotnik, koj{to ja proveril carinskata deklaracija, vorubrika G na izvozna deklaracija odnosno rubrika S na uvoznadeklaracija zapi{uva eventualna klauzula za ograni~uvawe naraspolagaweto so stokata, odnosno upotreba za opredelena namena.7


Drugite zabele{ki za re{enijata, izdadeni vo skratena postapka,kontrolorot gi zapi{uva vo poleto za zabele{ki, ako ne e opredelenopoinakuA-6-2-3-10 Proverka na poednostavenite deklaracii18. Kaj nepotpolnite carinski deklaracii zadol`itelno eproveruvaweto na podatocite i dokumentite koi{to mora da gi prilo`ideklarantot i podatocite, koi{to deklarantot mora da gi navedesoglasno so ~lenovite 170 do 173, odnosno ~len 197 od USCZ i vosoglasnost so odobrenieto, koja{to ja dal kontrolorot.19. Pri poednostavnite postapki na deklarirawe, mo`e da seproveruvaat podatoci i dokumenti koi{to treba da se prilo`at isovpa|aweto na tie dokumenti i postapkata so odobrenieto koe{to godalo Centralnata uprava na Carinskata uprava.20. Pri lokalnoto carinewe, stokata se deklarira vrz osnova nazapi{uvawe vo evidencijata. Deklariraweto mo`e da se proveri poizvestuvaweto za deklarirawe. Se proveruva samata evidencija idokumentite, koi{to bile osnova za evidentiraweto, i se pregleduvastokata.A-6-2-3-11 Proverka na dopolnitelni deklaracii21. Proverkata na podatocite i dokumentite za dopolnitelnite carinskideklaracii opfa}a pred se proverka na celosnata usoglasenost nadopolnitelnata deklaracija so poednostavenite carinski deklaracii ito~nosta na dopolnitelnite podatoci zavisno od deklariranite stoka.Za dopolnitelnata carinska deklaracija i dokumentite prilo`eni konnea, proverkata se odviva na ist na~in kako i kaj voobi~aenatadeklaracija. Vo slu~aj na osnovano somnevawe za nepravilnosti, koi{totreba da se utvrdat so pregledot na stokata vo trgovskoto dru{tvo, za toase izvestuva {efot na carinskata ispostava, koj{to go razgleduvaslu~ajot i po potreba bara dopolnitelen pregled na stokata, soglasno so~len 90 od CZ. Ako se utvrdi pove}ekratno kr{ewe na odobrenieto ipove}ekratno docnewe na podnesuvaweto na dopolnitelnata deklaracija,carinskata ispostava vedna{ ja izvestuva Centralnata uprava naCarinskata uprava.Vo sekoj slu~aj, dopolnitelnata deklaracija mora da bide blagovremenopodnesena, vo predvideniot rok, prifatena i dadena za presmetka. Podopolnitelnata presmetka, eventualnata razlika na dava~kite sepresmetuva so dopolnitelna doplata ili vra}awe na dava~kite (~len 243odnosno 250 do 253 od CZ).Kaj poednostavuvawata treba posebno da se vnimava na momentot naprifa}awe na poednostavenata deklaracija, za{to toj moment e povrzanaso primenata na propisite (materijalni i formalni).8


Чlen 78 do 80 od CZ i~len 147 do 149 od USCZA-6-2-4PREGLED NA STOKAЧlen 148 od USCZ22. Pregledot na stokata se vr{i na opredeleni mesta i vo rabotnovreme, koi{to gi opredelil carinskiot organ. Carinikot koj{to }e govr{i pregledot na stokata po konkretnata deklaracija go opredeluvakontrolorot, osven ako pregledot na stokata ne se opredeluva na drugna~in, kako {to e na primer upotrebata na Modulot na selektivnost voramkite na MAKCIS.Ako organizaciski ne e poinaku re{eno, carinikot, koj{to }e japregleduva stokata za toa usno go izvestuva deklarantot ili negoviotzastapnik. Ako bide pregledan samo del od stokata, carinikotistvoremeno usno go izvestuva deklarantot i za toa, koi tovari, odnosnodelovi od stokata, }e bidat pregledani. Ako carinikot go izvestildeklarantot za delumen pregled na stokata, pri pregledot mo`e da odlu~ii za pregled na ostanatiot del od stokata, no i za dopolnitelniotpregled najnapred mora da go izvesti deklarantot, odnosno negovotoovlasteno lice. Pregled na preostanatite deklarirani stoka mo`e dapobara i deklarantot.Чlen 79 stav 2od CZ23. Carinikot mo`e da pobara deklarantot ili negoviot zastapnik dabidat prisatni pri pregledot na stokata, ako e potrebno, za da se olesnipregledot na stokata ili zemaweto na mostri. Deklarantot ili drugotolice, koe{to toj }e go opredeli za u~estvo vo carinskiot pregled, morana carinikot da mu ja dade celata potrebna pomo{, za da se olesni iovozmo`i pregledot na stokata.Чlen 149 stav1od USCZЧlen 149 stav2od USCZAko deklarantot ili liceto, koe{to go ovlastil, ne dava soodvetnapomo{ pri pregledot na stokata ili zemaweto mostri, carinikot vosoglasnost so kontrolorot bara od deklarantot da opredeli drugo lice,koe{to }e dade soodvetna pomo{.Ako carinskiot deklarant ja odbie sorabotkata pri pregledot na stokataili ne ovlasti drugo lice, koe{to pri carinskiot pregled bi ja dalopotrebnata pomo{, carinikot povtorno usno go izvestuva deklarantot imu opredeluva rok vo koj toj mora da gi ispolni svoite obvrski, osven akocarinikot ne se otka`e od pregledot na stokata i ne ja zavr{i postapkatana carinewe bez pregled na stokata. Za toa mora da napravi zabele{ka na9


zadnata strana od deklaracijata od pismenata deklaracija i da navede, zo{tose otka`al od pregledot na stokata.24. Ako deklarantot vo opredelen rok ne gi ispolni nalo`eniteobvrski, carinskata deklaracija mu se predava na kontrolorot, koj{tore{ava za ponatamo{nata postapka.Kontrolorot mo`e vo toj slu~aj, zavisno od okolnostite da re{i:• Deka pregledot na stokata }e se izostavi i postapkata }e se zavr{ibez pregled;• Deka pregledot }e se sprovede po slu`ben pat na rizik i tro{ocina deklarantot, pri {to mo`e da se vklu~at nadvore{nistru~waci, soglasno so ~len 149 vtoriot podstav od stav 2 i stav 3od USCZ. Ako postapkata ne e mo`no da se zavr{i, zavisno odvidot na stokata taa mo`e i da se odzeme ili prodade, soglasno~len 85 od CZ;• Carinskiot organ da ja smeta taa deklaracija za poni{tena ,soglasno so ~len 149 stav 4 od USCZ. Vo toj slu~aj na deklaracijataso golemi pe~atni bukvi se naveduva „PONI[TENO„. Osven listot1, odnosno 6, site примероcи zaedno so prilozite mu se vra}aat nadeklarantot. Vo ASYCUDA se sproveduva operacija naponi{tuvawe na deklaracijata soglasno upatva na Sektor na AOP.25. Ako stokata ne se nao|aat na mesto, kade {to zaradi sproveduvawetona postapkata bi trebalo da se nao|aat, treba najnapred da se utvrdi kadese nao|aat stokata. Vo slu~aj, koga }e se utvrdi deka stokata ne se nao|a namestoto kade {to bi trebalo da bide i deka se dadeni na nedozvolenokoristewe ili upotreba, treba da se utvrdi vrz osnova na koja odredba odCZ nastanal carinskiot dolg. Ako stanuva zbor za nastanuvawe nacarinskiot dolg spored ~lenovite od 217 do 220 od CZ za toa se sostavuvazapisnik, a carinskiot dolg se presmetuva so re{enie. Soglasno so ~len462 od USCZ taa stoka se smeta za doma{na stoka i za nea ne e potrebnacarinska deklaracija za pu{tawe vo sloboden promet, zatoa carinskatadeklaracija (set ECD) po slu`bena dol`nost istovremeno se povlekuva iarhivira zaedno so re{enieto. Vo ovoj slu~aj ako taka proizleguva odpropisite i toa e primenlivo, treba da se upotrebat merkite za zabranai organi~uvawe, koi{to va`at za pu{tawe na taa stoka vo slobodenprometA-6-2-4-1Utvrduvawe na koli~inata i karakteristikite na stokata^len 78 od CZ26. Pregledot na stokata se sproveduva zaradi sporedba na stokatapome|u deklariranata sostojba na stokata vo carinskata deklaracija ifakti~kata sostojba na stokata vo pogled na:10


^len 160od USCZ- koli~inata na stokata (pretstavuva osnova za opredeluvawe nadava~kite koi se zavisni od edinicata merka i upotrebata na koli~inskiograni~uvawa).- karakteristiki i sostav na stokata (pretstavuva osnova zarasporeduvawe na stokata vo Carinskata tarifa, opredeluvawe nadava~kite zavisno od sostavot i vrednosta «ad valorem» i koristewe napropisite za zabranite i ograni~uvawata).27. Pri utvrduvaweto na koli~inata na stokata, carinikot mora da jautvrdi koli~inata na stokata vo onaa edinica merka, koja{to e osnova zapresmetuvawe na dava~kite, odnosno upotreba na koli~inskiteograni~uvawa. Ako na primer e propi{ana posebna dava~ka po kilogram,koli~inata na stokata se utvrduva vo taa edinica merka, ako e propi{anaza litar, se utvrduva koli~inata na stokata vo litri, i ako trebaistovremeno da se utvrdi i te`inata na stokata. Carinikot mora priutvrduvaweto na koli~inata da koristi sredstva za merewe, koi{to sesigurni; vagite i drugite sredstva za merewe mora da bidat inspekciskiprovereni i da imaat soodveten pe~at ili nalepnica. Pri utvrduvawetona koli~estvoto na stokata, koi{to spored svoite karakteristiki sehigroskopski ili se su{at, toa mora da se ima predvid so ogled navremenskite i klimatskite uslovi. Isto taka treba da se imaat predvid irazlikite koi{to nastanuvaat zatoa {to stokata go menuvaat volumenotzavisno od temperaturata.28. Naodite pri pregledotot na stokata mora da ja prika`at fakti~katasostojba i da bidat nedvosmisleno zapi{ani, so zabele{ka vo ECD ili vovid na zapisnik. Naodite od proverkata na deklaracijata mora pokrajop{tite podatoci da gi sodr`i i slednive podatoci:- kade bil vr{en pregledot;- koj go sproveduval pregledot (carinik, stru~no trgovsko dru{tvokoe{to bilo zamoleno za pregled, ve{to lice);- u~estvo na deklarantot ili negoviot zastapnik;- koi merni sredstva bile upotrebeni (nivnata sostojba);- koi otstapuvawa bile zemeni predvid i zo{to (da se navedatmeteorolo{kite pri~ini);- fakti~ki utvrdenata koli~ina, koja{to e osnova za presmetka nadava~kite.29. Carinikot gi utvrduva karakteristikite i svojstvata na stokata predse so organolepti~ki pregled na stokata, pri {to gi ima predvid siteosobenosti na stokata, koi{to se karakteristi~ni za opredeleni stokaili transakcii, i u{te posebno site tie karakteristiki i svojstva,koi{to posebno se zna~ajni za pravilata za rasporeduvawe na stokata voCarinskata tarifa ili za pravilata za odreduvawe nacarinskatavrednost. Vo nekoi slu~ai (opredeleni stoka od Carinskata tarifaopfateni so glava 4, 17, 18, 19, 20, 21, 33) carinikot mora da go proveri isostavot (procent na mle~ni masti, mle~ni proteini, skrob/glikoza,11


Vrz osnova na vizuelno utvrdenite karakteristiki i svojstva na stokata,so upotreba na tehni~ki standardi, normativi i poimi se opredeluvavidot na stokata, a potoa taa stoka so upotreba na op{ti pravila zarasporeduvawe vo kombiniranata nomenklatura (osnovni pravila zaupotreba na kombinirana nomenklatura ) se rasporeduvaat vo carinskatatarifa, pri {to treba kako pomo{ da se koristat i komentarskitezabele{ki kon carinskata tarifa. Karakeristikata i svojstvata nastokata mora jasno da se opredelat vo pogled na momentalnata sostojba namestoto na carinskiot pregled, a ne spored nivnata idna namena.Subjektivnoto – li~no objasnuvawe na celta na upotrebata na stokata nee dozvoleno.A-6-2-4-2Zemawe na mostriЧlen 150 do 155od USCZ31. Ako pravilnoto utvrduvawe na karakteristikata ili sostavot nastokata nemo`e da se utvrdi samo vrz osnova na organolepti~kiotpregled ili proverka na primerokot od stokata, treba da se zemat mostriza analiza, za {to se izvestuva deklarantot ili negoviot zastapnik.A-6-2-4-2-1Zapisnik za zemeni mostriЧlen 155 od USCZ32. Zapisnikot za zemawe na mostri se sostavuva na obrazec, ~ijprimerok se nao|a vo prilogot 25 od USCZ. Zapisnikot za zemawe namostri se izgotvuva vo tri primeroka:- dvata primeroka od mostrite zaedno so soodvetniot list na zapisnikotza zemawe na mostri se nameneti za carinskata laboratorija koja gisproveduva potrebnite analizi i drugite soodvetni ispituvawa,- vtoriot primerok od zapisnik go zadr`uva carinskata ispostava koja gizela mostrite i- tretiot primerok od zapisnikot mu e namenet na deklarantot.Ako na fakturata ima pove}e vidovi razli~na stoka, a vo ECD e navedenasamo edna tarifna oznaka, pri zemaweto na mostra mora da se navede imetona konkretnata stoka, koi{to e zemena za analiza. Zapisnikot e povrzansamo so edno trgovsko ime na stokata.Kon zapisnikot se prilo`uvaat soodvetni pridru`ni dokumenti odcarinskata deklaracija, koi{to go pojasnuvaat vidot na stokata, nivnatapriroda, koli~inata i tehni~kite karakteristiki.Za primerocite stoka, koi{to se spa|aat vo grupite na opasni materii,mora kon zapisnikot za odzemawe na mostri, nameneti za carinskatalaboratorija, da i se prilo`i primerok od bezbednosniot list.13


Carinskiot rabotnik zaradi obezbeduvawe na istovetnost, sekoja zemenamostra da ja ozna~i soodvetno, vklu~uvaj}i go i stavaweto na carinskioznaki, kako {to se pe~at ili carinska plomba.A-6-2-4-2-2Koli~ina na zemeni mostri33. Carinskiot rabotnik po pravilo zema barem dve zvani~ni mostri odkoi ednata mostra slu`i za obezbeduvawe na istovetnost. Na barawe nadeklarantot mo`e da zeme i treta mostra.Vid na mostraMeso (sve`o ili zamrznato)Mleko i mle~ni proizvodiOrizProizvodi od melni~kata industrijaSeme od maslena repkaKolbasi i drugi proizvodi od mesoDrugi prehranbeni proizvodi vo tvrdasostojbaDrugi prehranbeni proizvodi vo te~nasostojbaTe~nosti, pasti, cvrsti materiiNafteni derivatiStoka vo koturiStoka vo listovi ili plo~iPredivo, monofilamenti, vrvkiTekstilna obleka, drugi tekstilniproozvodi odven tkaenini vo bali, obuvki@icaNajmala koli~ina po mostra500 g500 ml/g250 g250g2000 g400 g500 g500 ml100 g500 mlNe pomalku od 50 cm po celata {irinaNe pomalku od 30 h 30 cm ili originalnataforma20 m namotani na truba ili sli~en predmetOriginalna forma – edno par~eNe pomalku od 20 mAko stokata se spakuvani vo forma za proda`ba na malo, treba da sezemat tolku par~iwa na pakuvawa za proda`ba na malo za da se dostignemasata na gore navedenite vrednosti.Ako okolnostite na oddelniot slu~aj go dozvoluvaat toa, mo`e da sezemat i pomali ili pogolemi koli~ini od navedenite vo tabelata.Ako e toa potrebno zaradi pravilno rasporeduvawe spored carinskatatarifa, pregledot na stokata ili zemaweto na mostri mo`e da se izvr{i ipri istovarot ili monta`ata na stokata vo fabrikata, odnosno priutovarot za izvoz.Ma{inite, odnosno napravite, mo`e da se pretstavat i so prospekti,planovi, skici, fotografii ili drugi pismeni dokumenti, koi{tosodr`at potrebni informacii za opredeluvawe na prirodata na stokata.34. Slu~ai koga carinskiot rabotnik ne zema mostra samostojno:- Kaj prehranbenite proizvodi, koi{to se vo rasturenasostojba, odnosno pakuvani na golemo (na pr. mleko vo cisterni,puter vo blokovi nad 1 kg, bra{no, skrob i `ito vo cisterni isl.), sovetuvame mostrata da ja zeme stru~no osposoben pretstavnik14


na pretprijatieto pod neposreden nadzor na carinskiotrabotnik.- Mostrata koja zaradi prirodata na stokata ne e zemena pripregledot (opasna materija, asepti~no pakuvani stoka...), tukudopolnitelno vo pretprijatieto, mora pri zemaweto na mostratazadol`itelno da bide prisuten carinskiot rabotnik.A-6-2-4-2-3Postapuvawe so zemenite mostri35. Primerocite koi{to brzo se rasipuvaat (na pr. mleko i mle~niproizvodi, sve`o meso, gradinarski proizvodi, ovo{je i dr.) morazadol`itelno da se ~uvaat vo ladilnici ili zamrznuva~i. Transportot natakvite stoka do carinskata laboratorija mora da se odviva vo posebnitorbi za ladewe, mora da bide obezbeden takanare~eniot „studen sinxir„,{to zna~i deka primerokot koj{to e oladen ili zamrznat mora da ostanevo takva sostojba do po~etokot na analizata.Vo slu~aj na zemawe na zamrznati ili oladeni mostri, tie mora da sedostavat vo carinskata laboratorija vedna{.A-6-2-4-2-4Postapuvawe so mostrite po izvr{enata analiza36. Zemenite mostri mo`e da se uni{tat koga }e se iscrpat site pravnisredstva, koi{to deklarantot gi ima na raspolagawe protiv re{enietona carinskiot organ. Koga stanuva zbor za mostri koi{to se opasni zaokolinata ili se otrovni, mo`e da barame carinskiot deklarant da giprezeme i da se pogri`i za nivno uni{tuvawe ili da go izvesti deka soispituvaweto stokata e potro{ena.A-6-2-4-3Utvrduvawe na vrednosta37. Utvrduvaweto na karakteristikite i svojstvata na stokata vo odnosna carinskata vrednost opfa}a pred se sporeduvawe na fakti~kiotkvalitet i koli~ina na stokata, koi{to se izrazeni vo cenata za stokata,so deklariranata carinska vrednost. Se utvrduvaat pred sekarakteristikite i svojstvata, koi{to specifi~no ja opredeluvaatvrednosta na stokata, osobeno tie, koi{to o~igledno otstapuvaat odvoobi~aenata fakturna vrednost ili pazarnata vrednost, odnosno odvoobi~aeniot na~in na vrednuvawe na pazarot. Mo`e da proizleguvaatpred se od:- formata na transakciite, zavisno od vidot na stokata (berzanskastoka, zelen~uk, otpadoci);- deklarirawe na stokata zaradi o{tetenost (i o{tetuvawa pod carinskinadzor):- vrednosta na stokata zavisno od vidot na carinskata postapka(prerabotka pod carinski nadzor, privremen izvoz za oblagoroduvawe,uvoz za oblagoroduvawe).15


A-6-2-4-4 Utvrduvawe na drugi elementi (poteklo, kvoti, povolnosti, zabranii ograni~uvawa)38. Po opredeluvaweto na koli~inata na stokata, tarifnata oznaka icarinskata vrednost, zavisno od celta na pregledot ili (ako takanalagaat okolnostite) se sproveduvaat i ponatamo{ni kontroli:- na potekloto na stokata (kontrolite se sproveduvaat sporedpravilata za potekloto),- na tarifnite i netarifnite kvoti (koli~inski ivrednosni),- na drugite carinski povolnosti i olesnuvawa, koi{to sepovrzani so stokata,- na zabranite i ograni~uvawata, koi{to va`at za stokata,- na drugi merki na nadvore{nata trgovija.A-6-2-4-5 Utvrduvawe na ispolnuvaweto na uslovite za izbranata postapka ilicarinsko osloboduvawe39. Dokolku pri proverkata na carinskata deklaracija se utvrdi dekastokata ne gi ispolnuvaat uslovite za povlasteni postapki(osloboduvawe, vra}awe na izvezena stoka) ili druga povolnost, seopredeluva iznos na carinskiot dolg, kako povolnosta da ne bila barana.Vo slu~aj za pu{tawe na stokata da va`at posebni propisi, koi{tobaraat dozvoli, ili va`at drugi zabrani i ograni~uvawa, se utvrduva, koidozvoli treba da se prilo`at i koi barawa treba da bidat ispolneti, zada mo`e stokata da se pu{ti. Takvite konstatacii vo zapisnikot trebadetalno da se obrazlo`at.A-6-2-4-5-1Rezultati na proverkata^len 160 stav 1od USCZ40. Ako carinskata deklaracija se proveruva, predmetot na proverkata irezultatite na proverkata na carinskata deklaracija i pregledot nastokata se bele`at na zadnata strana na carinskata deklaracija (rubriki,G i D (izvoz) odnosno S (uvoz) od ECD). Ako proverkata bila izvr{ena sodelumen pregled na stokata, treba da se navedat i delovite na stokata ilitovarot, koi{to bile pregledani, i podatokot za koja stoka va`atrezultatite na proverkata (za seta stoka ili del od stokata). Se naveduvai ako deklarantot, odnosno negoviot zastapnik, ne bil prisuten pripregledot na stokata. Ako rezultatite na proverkata poka`atusoglasenost na podatocite od carinskata deklaracija so fakti~katasostojba, pored prethodnite zabele{}i se vnesuva (rubriki, G i D, odnosnoS od ECD) i zabele{kata “USOGLASENO„.16


A-6-2-4-5-2Zapisnik za naod^len 160 stav 2od USCZ41. Ako pri proverkata na deklaracijata se utvrdat poinakvi osnovi zaopredeluvawe na uvoznite dava~ki ili ako se utvrdi deka za stokatava`at zabrani i ograni~uvawa ili drugi merki na trgovskata politika,vo odnos na koi deklarantot stokata ne ja deklariral pravilno,carinikot tie naodi gi naveduva vo zapisnik (Zapisnik za naod-vo prilogpove}e vidovi) . Vo zapisnikot se naveduvaat site okolnosti naproverkata i liceto, koe{to od strana na deklarantot u~estvuvalo pricarinskiot pregled, odnosno faktot, deka toa lice pri pregledot nastokata ne bilo prisutno. Zapisnikot go potpi{uva i deklarantot ilinegovoto ovlasteno lice, koe{to bilo prisutno pri carinskiot pregled.Kon zapisnikot se prilo`uvaat site dokumenti, skici, naodi i drugidokumenti, vrz osnova na koi bile utvrdeni poinakvi osnovi zaopredeleuvawe na carinskiot dolg. Zapisnikot go potpi{uva carinikotkoj{to ja sprovel proverkata, odnosno pregledot na stokata. Zapisnik zanaodot ne se sostavuva ako stanuva zbor za zanemarlivi i nesu{tinskiotstapuvawa.Zapisnikot mora, vo zavisnost od deklariranata sostojba i naodite, dasodr`i:• podatoci za deklarantot i eventualniot zastapnik ({pediter),• podatoci za carinskiot dol`nik,• deklarirana sostojba na stokata i deklarirani podatoci zastokata,• pravna osnova za nastanatiot carinski dolg,• podatoci za uvoznikot, odnosno prima~ot na stokata,• opis i oznaki za fakti~kata sostojba na stokata i okolnostite vrzkoi{to se temeli opredeluvaweto na novite osnovi zaopredeluvawe na uvoznite dava~ki ili baraweto za poinakvovcarinski tretman (zabrani, ograni~uvawa, kontingenti i dr.).Pritoa treba da se navede u{te posebno:- predmetot i rezultatot na carinskiot pregled ({to bilopregledano).- kako bile utvrdeni karakteristikite, svojstvata ikoli~inite na stokata (razgleduvawe, mislewe na ve{tolice, mostri, prospekti, planovi, cenovnici, katalozi,merewe i dr.),- zemawe na mostri, ako bile zemeni;- rezultatite od analizata na mostrite;- denot na pu{tawe na stokata, ako stokata bila pu{tena;- podatoci za zabranite i ograni~uvawata za stokata;- merki za obezbeduvawe na istovetnost, ako bile donesenitakvi merki. Treba da se navede i datumot i imeto nacarinikot, koj{to gi prezel tie merki. Koga stokata sepu{ta pred kone~noto utvrduvawe na carinskiot dolg, tiemerki se zadol`itelni;17


- podatok, dali eventualniot carinski dolg e osigurensoglasno so odobrenie za odlo`uvawe na pla}aweto;Чlen230 stav 1od CZ• presmetka na uvoznite dava~ki vo opredeleniot moment i vopropi{anata visina. Pritoa treba zavisno od postapkata :- da se opredeli carinskata vrednost soglasno so naodite odproverkata,- da se opredeli tarifna oznaka i carinska stapka, soglasnoso utvrdenite karakteristiki i svojstva na stokata,- da se presmeta iznosot na carinata,- da se opredlei koli~inata i sostavot na stokata,- da se presmeta iznosot na posebnite dava~ki zazemjodelskite proizvodi, soglasno so utvrdenata koli~ini isostav na stokata,- da se presmeta iznosot na akcizata ,- da se opredeli dano~nata osnova,- da se presmeta visinata na DDV vrz osnova na upotrebenatadano~na stapka,- da se presmetaat drugi uvozni dava~ki,- da se presmeta vkupniot iznos na dava~kite;- da se vnese datum i potpis na carinikot, koj{to ja izvr{ilproverkata na carinskata deklaracija.Zapisnikot mu se vra~uva na deklarantot, odnosno negoviot zastapnik. Vozapisnikot deklarantot se pou~uva deka vo rok od osum (8) dena mo`e dapodnese zabele{ki na zapisnikot. Zapisnikot vo prodol`enie napostapkata ima karakter na dokazno sredstvo.42. Zapisnik za naod na na~inot opredelen so to~ka 46 od ova upatstvo seizgotvuva i vo slu~aj na prethodno zemeni mostri, pri {to vo zapisnikotzadol`itelno se naveduvaat i rezultatite od analizata, koi{to giizvr{ila carinskata ili druga nadle`na laboratorija.Stru~noto mislewe na carinskata laboratorija za rasporeduvawe namostrata na stokata e stru~na pomo{ za ispostavata vo fazata naproverka na deklaracijata spored ~len 78 od CZ. Koga ispostavata }e goprimi stru~noto mislewe na laboratorijata so rezultatite odispituvaweto na stokata, mora da sostavi zapisnik za naod za carinskatadeklaracija i rezulatatite od ispituvaweto zaedno so misleweto zarasporeduvaweto na stokata da gi navede vo zapisnikot so osnovata zanivnoto utvrduvawe. Stru~noto mislewe na laboratorijata e prilog konzapisnikot za naod. So zapisnikot ispostavata go izvestuva deklarantotza rezultatite od proverkata.18


A-6-2-4-5-3Postapka po predavaweto na zapisnikot na deklarantot^len 161 stav 2od USCZ43. Bez vlijanie vrz kaznenite odredbi, deklarantot mo`e, imaj}i go vopredvid naodot vo zapisnikot, da podnese nova carinska deklaracija. Votoj slu~aj merodaven datum za opredeluvawe na dava~kite, koi{to sepla}aat pri uvozot na stokata, ili drugite merki, koi{to se odnesuvaatna baranata carinska postapka, e datumot na priemot na prvi~natacarinska deklaracija. Soodvetno se upotrebuva to~kata 12 od ovaupatstvo.^len 161 stav 3 i 4od USCZ44. Vo slu~ai koga deklarantot ne se soglasuva so konstataciite vozapisnikot od prethodnata to~ka, toj mo`e, vo rok od osum dena od denostna vra~uvaweto na zapisnikot, da podnese prigovor, no prigovor pove}ene mo`e da podnese, ako stokata ve}e mu bile propu{tena vrz osnova nanovata carinska deklaracija.Po priemot na prigovorot, {efot na ispostavata opredeluva tri~lenakomisija (osven za prethodno zemeni mostri), koja{to sproveduvapovtorna proverka na carinskata deklaracija so pregled na prilo`enitedokumenti i stokata. Za rezultatot na proverkata komisijata sostavuvazapisnik (vo prodol`enie: zapisnik na komisijata) i eden primerok muvra~uva na deklarantot. Protiv zapisnikot na komisijata ne e dozvolenprigovor.A-6-2-4-5-4Izdavawe na re{enie^len 161 stav 5od USCZ45. Vrz osnova na zapisnikot na komisijata, odnosno ako deklarantot nepostapuva soglasno so to~ka 5o od ova upatstvo, slu`bata za upravnapostapka i prekr{oci izdava re{enie so koe opredeluva novi osnovi zapresmetka na dava~kite i ja presmetuva razlikata na dava~kite, doiznosot na dava~kite, presmetani na osnovite, koi{to gi naveldeklarantot vo carinskata deklaracija. Vo re{enieto zado`itelno senaveduva i brojot na odobrenie za odlo`eno pla}awe na dava~ki, koj{to ezapi{an vo ECD, na koe se odnesuva re{enieto. Koga vo poleto 48 od ECDe zapi{ano odobrenieto za odlo`uvawe na pla}aweto, odlo`uvaweto napla}aweto va`i i za re{enieto.A-6-2-5PU[TAWE NA STOKA46. Koga carinskata deklaracija e proverena, stokata ja pu{tacarinikot koj{to ja proveruval deklaracijata i prilo`enite dokumenti,19


odnosno izvr{il pregled na stokata. Stokata ja pu{ta vedna{ {tom seispolneti uslovite za pu{tawe na stokata.47. Carinikot koj{to ja izvr{il proverkata na carinskata deklaracija,odnosno pregledot na stokata, pred pu{taweto na stokata donesuvasoodvetni merki za utvrduvawe na istovetnosta na stokata, ako e toapotrebno zaradi sproveduvawe na ponatamo{nata postapka.Prezemenite merki za obezbeduvawe na istovetnosta treba da se navedatvo carinskata deklaracija ili vo zapisnikot kon carinskata deklaracija(plombi, sliki, fotografii, prospekti, primeroci, opis na stokata isl.).Чlen 163 stav 2od USCZStokata po pravilo se pu{ta taka {to se predava primerok od carinskatadeklaracija na deklarantot, a mo`e da se izdade i posebna potvrda ilidrug dokument, na koj{to e navedeno deka stokata se pu{ta Nadeklaracijata se stava zabele{ka za pu{tawe i se stava datumot napu{tawe.Na deklaracijata mora vo MAKCIS da se dade vo status na utvrduvaweso {to avtomatski se vr{i i presmetka . Za toa e pred se odgovorencarinikot, koj{to ja pu{til stokata, a rakovoditelot na ispostavata edol`en nedelno da proveri dali site primeni carinski deklaraciiblagovremeno bile dadeni na presmetka.48. Vo slednite slu~ai za pu{taweto re{ava kontrolorot:Чlen 162 stav 1od USCZ• verojatnost na povisok carinski dolg pri nedovr{ena proverka nadeklaracijataKoga e verojatno deka rezultatite na proverkata }e predizvikaatpovisok carinski dolg otkolku {to e carinskiot dolg {tocarinskiot organ bi trebalo da go presmeta vrz osnova napodatocite, navedeni vo carinskata deklaracija, carinskiotdeklarant mora, pred stokata da mu se pu{ti, bez ogled nazavr{uvawe od proverkata, da podnese soodveten instrument zaobezbeduvawe za eventualnata razlika vo visinata na presmetaniotcarinski dolg ili da go plati taka opredelenito povisok carinskidolg. Na deklaracijata mora da ima napomena deka proverkata ne ezavr{ena. Na deklaracijata, na zadnata strana se naveduvaatizvr{enite delumni proverki, vo koj se naveduvaatdopolnitelnite proverki koi se opredeleni i eventualniot rok zanivno zavr{uvawe. Vakvite deklaracii se zaveduvaat voKontrolnikot za stoka pu{tena vo postapka pred celosno da sezavr{i proverkata. Po zavr{uvaweto na proverkata sledidopolnitelno krajno utvrduvawe na carinskiot dolg soizgotvuvawe na zapisnik za naod soglasno to~ka 41 od ova Upatstvo.20


Чlen 156od USCZ• zemawe na mostriAko carinskiot organ zeme mostra na stokata zaradi proverka nato~nosta i pravilnosta na prifatenata deklaracija, mo`e stokatada mu ja pu{ti na deklarantot porano, pred da bide zavr{enoispituvaweto na mostrata, ako nastanatiot ili eventualniotcarinski dolg vo vrska so taa stoka e platen, odnosno soodvetnoobezbeden i ako pu{taweto ne go onevozmno`uvaat drugi pri~ini.Na deklaracijata mora da bide navedeno deka bile zemeni mostri,vo zadnata strana na carinskata deklaracija, rubrika G i E (izvoz)i rubrika S (uvoz). Kon deklaracijata se prilo`uva zapisnik zazemenite mostri. Vakvite deklaracii se zaveduvaat istotaka i voKontrolnikot za stoka pu{tena vo postapka pred celosno da sezavr{i proverkata. Po zavr{uvaweto na proverkata sledidopolnitelno krajno utvrduvawe na carinskiot dolg soizgotvuvawe na zapisnik za naod soglasno to~ka 41 od ova Upatstvo.• utvrduvawe na povisok carinski dolgKoga carinskiot organ vrz osnova na proverka na deklaracijatautvrdi deka iznosot na carinskiot dolg ne se sovpa|a sopodatocite, koi{to deklarantot gi navel vo deklaracijata,stokata ja pu{ta, ako deklarantot go plati poinaku navedeniotcarinski dolg ili ako soodvetno go obezbedi.• Podnesuvawe na nepotpolna deklaracijaKaj nepotpolnite carinski deklaracii (~len 88 stav 1 to~ka a) odCZ) stokata se propu{ta soglasno so ~len 173 od USCZ.Pri postapka na lokalno carinewe, pu{taweto se sproveduvasoglasno so ~len 182 od USCZ i odobrenieto za upotreba napostapkata za lokalno carinewe. Datumot na pu{tawe ne sezapi{uva vo dopolnitelnata deklaracija ( toa se odnesuva i zapoednostavenata postapka za deklarirawe).Vo vrska so obezbeduvawe na razlikata na carinskito dolg odto~ka 45 od ova upastvo, koe{to e uslov za pu{tawe na stokata, sekoristi to~ka 56 od ova upatstvo.A-6-2-5-1 Postapuvawe vo slu~ai koga ne e dozvoleno stokata da se pu{ti49. Pu{tawe na stokata ne e dozvoleno:Чlen 85 to~ka a)prva alinea od CZa) koga ne bilo mo`no da zapo~ne ili da prodol`i pregledot na stokatavo rokot, koj{to go opredelil carinskiot organ od pri~ini na stranatana deklarantot;21


Чlen 85 to~ka a)vtora alinea od CZb) koga ne se prilo`eni dokumenti, koi{to se potrebni za odobruvawena izbranata carinska postapka;Чlen 85 to~ka a)treta alinea od CZv) koga treba da se plati ili obezbedi carinskio dolg, a toj nema da bideplaten ili soodvetno obezbeden;Чlen 85 to~ka a)~etvrta alinea od CZg) koga za stokata va`at zabrani i ograni~uvawa, koi{to go spre~uvaatsproveduvaweto na baranata postapka;Чlen 162 stav 3od USCZd) koga carinskiot organ ne mo`e da utvrdi dali stokata e predmet nakakvi i da e zabrani ili ograni~uvawa , dodeka ne se poznati rezultatitena proverkata.Vo slu~aite kaj to~kite b) i d) po pravilo se opredeluva rok od desetdena za otstranuvawe na pri~inite koi{to go spre~uvaat propu{taweto.Deklaraciite za stokata, koi{to ne mo`e da se propu{tat nitu poistekot na toj rok, mu se predavaat na {efot na ispostavata, koj{tosproveduva ponatamo{ni postapki, potrebni za premestuvawe i proda`bana stokata.~len 164 stav 2od USCZ50. Koga na deklarantot mu bilo nalo`eno vo opredelen rok da podnesesoodvetni dokumenti (~len 85 to~ka a) vtora alineja) , za da mo`e stokatada se pu{tat, a deklarantot ne go stori toa, carinskata deklaracija sesmeta za neva`e~ka i se poni{tuva (76 stav 3 od CZ) . Vo toj slu~aj nadeklaracijata so golemi pe~atni bukvi se naveduva „PONI[TENO 164/2„.Poni{tuvaweto na deklaracijata va`i od denot na prifa}aweto nadeklaracijata. Osven listot 1, odnosno 6, site primeroci, zaedno soprilozite, mu se vra}aat na deklarantot. Vo MAKCIS carinskatadeklaracija se poni{tuva.^len 164 stav 3od USCZ51. Koga iznosot na carinskiot dolg ne e platen ili vo rokot, koj{to eopredelen ne se prilo`i soodvetno obezbeduvawe (~len 85 to~ka a) tretaalinea od CZ) se sproveduvaat podgotvitelni dejstva za odzemawe iproda`ba na stokata vo soglasnost so ~len 85 od CZ. Na deklarantotmo`e da mu se dozvoli poni{tuvawe na carinskata deklaracija imaj}i govo predvid ~len 76 stav 1 od CZ, odnosno ~lenot 191 od CZ , koga seispolneti uslovite za toa. Koga i vo vremeto, koe{to carinskiot organ22


go upotrebil za podgotvitelni raboti, potrebni za proda`ba napredmetnite stoka, ne se otstraneti pre~kite, koi{to go spre~uvaatpu{taweto na stokata, stokata mo`e da se prodadat vo soglasnost sopropisite koi{to ja reguliraat proda`bata na (carinskata) stoka.Stokata mo`e na tro{ok i rizik na deklarantot da se premestat na drugomesto, kade {to }e mo`e da se sproveduva efikasen nadzor nad stokata.52. Postapkite za voveduvawe na prekr{o~na postapka se sproveduvaatbez ogled na pravilata za nastanuvawe na carinskiot dolg i postapkata nacarinewe na stokata.A-6-2-5-2 Potvrduvawe na deklaracijata53. Carinikot go zaveruva prviot set na carinskata deklaracija soslu`ben pe~at, a potoa gi raspredeluva carinskite deklaracii.Listovite1 , odnosno 6 od ECD gi zadr`uva carinskiot organ zaedno so prilozite.Se zadr`uva eden primerok od fakturata i deklaracijata za carinskatavrednost na stokata i drugi dokumenti, osven ako na deklarantotdokumentite ne mu se potrebni za drugi celi. Vo toj slu~aj carinskiteorgani mora da obezbedat dokumentite da ne mo`e da se upotrebatpoinaku otkolku kako dokaz za koli~inata ili vrednosta na stokata, nakoi{to se odnesuvaat (~len 110 od USCZ).54. Pred da eden primerok od carinskata deklaracija mu se vra~i nadeklararantot ili negoviot zastapnik, treba da se obezbedi:- carinskata deklaracija da gi pominala site barani fazi nacarineweto,- carinskiot dolg da e platen ili osiguren;- na pismentata deklaracija (primerok za strankata) da e stavenazabele{ka za pu{tawe i se zapi{uva datumot na pu{tawe (~len 163stav 2 od USCZ);A-6-2-6PRESMETUVAWE NA CARINSKIOT DOLGA-6-2-6-1 Evidentirawe na iznosot na carinskiot dolg^len 234 od CZ55. Iznosot na utvrdenite dava~ki treba da se evidentira predpu{taweto na stokata. Iznosot na dava~kite, koj{to bil prijaven vocarinskata deklaracija se evidentira zavisno od podatocite koi{to ginavel deklarantot vo carinskata deklaracija. Evidentirawe na dolgot,koj{to e prijaven vo rubrikata 47 od ECD ja sproveduva rabotnikot voispostavata opredelen za tie raboti; toj rabotnik se gri`i i zavra~uvawe na primerocite na ECD.Ako del od dava~kite bil presmetan so re{enie vrz osnova na ~len 161stav 5 od USCZ, toj iznos na dava~kite se evidentira vedna{. Vo poleto44 carinikot koj{to go izrabotil zapisnikot, vrz osnova na koj }e bideizdadeno re{enieto, ja zapi{uva zabele{kata „Zapisnik ~len 161 od23


USCZ „. Stokata ne e dozvoletno da se pu{ti ako dava~kite ne se platenivo celost ili obezbedeni.A-6-2-6-2 Obezbeduvawe i evidentirawe na eventualniot carinski dolg56. Koga se podnesuva i prifa}a nepotpolna carinska deklaracija ( ~len88 stav 1 to~ka a) od CZ) ili ako proverkata na deklaracijata ne ekone~na, se evidentira samo onoj iznos na dava~kite, koj{to proizleguvaod privremenite podatoci i e naveden vo poleto 47 od ECD; za razlikatado mo`niot kone~en iznos na dava~ki, treba da se bara obezbeduvawe(garancija). ( ~len 173 stav 3 i stav 4 to~ka a) od USCZ)Razlikata do eventualniot iznos na dava~kite, carinskiot rabotnik jazapi{uva vo rubrika B od pismenata carinska deklaracija. Vo rubrika44 se zapi{uva vidot na predlo`enoto obezbeduvawe ( GO1 ili G99), a vopoleto B visinata na obezbeduvaweto (iznosot ne eventualniot carinskidolg): tie podatoci se vnesuvaat i vo MAKCIS .Obezbeduvaweto na eventualniot carinski dolg do polnata carinskastapka ne treba da se bara za kvotata, koja{to vo smisla na ~len 218 odUSCZ va`i za nekriti~na.A-6-2-6-3 Soop{tuvawe na iznosot na carinskiot dolg57. Carinskiot dolg treba da mu se soop{ti na deklarantot ili nanegoviot zastapnik. Iznosot na carinskiot dolg, koj{to e opredelen sore{enie, se soop{tuva vo soglasnost so odredbite za vra~uvawe nare{enija ( ZOUP), a carinskiot dolg, presmetan vo carinsktadeklaracija, koja{to ja prifatil carinskiot organ, soglasno ~len 235 st.2od CZ, se smeta za soop{ten vo momentot na pu{tawe na stokata nadeklarantot.A-6-2-6-4 Pla}awe na iznosot na carinskiot dolgЧlen 236 stav 1od CZ58. Iznosot na dava~kite koj{to bil soop{ten, dol`nikot ili drugolice namesto dol`nikot (~len 242 od CZ) mora da go plati vo rok od desetdena od denot na koga na dol`nikot mu bil soop{ten iznosot nadava~kite.59. Bez ogled na odredbata od prethodniot stav, vo slu~aj na odlo`enopla}awe, rokot na odlo`uvawe e do 30 dena soglasno odredbite od ~len240 od USCZ.24


A-6-2-7POSTAPKA VO SLUЧAJ NA ISPAD NA ASIKUDA60. Vo slu~aj na ispad na sistemot za kompjuterska obrabotka na podatoci(MAKCIS) deklaraciite treba da se kni`at ra~no vo kontrolnici,koi{to se propi{ani so upatstvoto br. 1/2004. Po povtornotovospostavuvawe na avtomatskata obrabotka na podatocite, deklaraciitedopolnitelno se vensuvaat vo MAKCIS. Postapkata na carinewe sesproveduva soglasno so ova upatstvo.Prilozi:- primerok na zapisnik za zemawe na mostra- primeroci na zapisnici za proverka na carinskatadeklaracija (za koli~ina, za primena na merki na trgovskapolitika, za tarifen broj, za poteklo, za vrednost)Zapisnicite za tarifen broj, poteklo i vrednost, }e bidat naknadnodostaveni.Ova upastvo se primenuva od 01. 01. 2006 god.25


PRILOG 25 (~len 151)ZAPISNIK ZA ZEMAWE NA MOSTRIMINISTERSTVO ZAFINANSIICARINSKA UPRAVACARINARNICACARINSKA ISPOSTAVABroj:Datum:ZA LABORATORIJA *ZAPISNIKza zemawe na mostri1. Carinski deklarant2. Uvoznik na stokata3. Broj na ECD i vid na carinska postapka4. Trgovski naziv na stokata od faktura **5. Tarifna oznaka6. Mostri, zemeni od:*** sad, vre}a, staklenik, kotur, bala, kutija, omot,vagon, kamion, ...7. Carinski obele`ja:***Broj na plombi:8. Koli~ina zemena za poedine~namostra:Pe~at na carinskiot organ:Mostri zemeni vo originalnaambala`a***9. Zabele{ki i predupreduvawaDANE10. Prilozi:*** faktura, ECD, uverenie, tehni~ki podatoci,garanten list, . . .* na primerokot za carinskiot organ namesto "ZA LABORATORIJA" navedeno e "ZACARINSKI ORGAN", a na primerokot za deklarantot navedeno e " ZA CARINSKIDEKLARANT"** ako stokata e od pove}e vidovi, treba da se obele`i na fakturata. Vo taa rubrikatreba da se napi{e V.F.(vidi faktura).***potrebnoto da se podvle~eZapisnikot e sastaven vo _______________, na den _______________ vo tri primeroci.Bev prisut-en(na) pri zemawe namostri i primiv primerok od zapisnikot:__________________Carinski organM.P.____________26


MINISTERSTVO ZA FINANSIICARINSKA UPRAVACarinarnica __________________________CI ________________________________Broj _______________ od ___. ___. 200__ZAPISNIKZA UTVRDUVAWE NA POGRE[NO DEKLARIRANA KOLI^INA NA STOKATA(Izgotven vo smisla na ~len 160 i 161 od Uredbata za sproveduvawe na Carinskiot zakon)Na den ___ . ___ 200__ god. izvr{ena e proverka na carinskata deklaracija (ECD) br. _____________________ od______200__ god. so __ naimenuvanija podnesena od deklarantot ________________________________________________od ___________________ so dan. broj ________________________ so koja se carini stoka prodadena/ispratena odstrana na izvoznikot/ispra}a~ot _______________________________________________ od _______________________ zauvoznikot/prima~ot _____________________________________________________________ od _____________________ sodan. broj _____________________. Carinski dol`nik e___________________________________________________ od____________________ so dan. broj_________________________.So navedenata carinska deklaracija prijavena e slednata stoka 1 :R. br.nanaim.TarifnaoznakaTrgovski naziv na stokata 2Zemja napotekloKoli~inaEdine~navrednostVkupnavrednost- vidi prilog ____ (za deklaracija so pove}e od 10 naimenuvanija koi se osporuvaat)So pregled na stokata i dokumentite {to se vo prilog na navedenata carinska deklaracija e pronajdeno 33:__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________123Vo tabelata se zapi{uva samo osporuvanata stokaDa se napi{e trgovskiot naziv od fakturataDa se opi{e fakti~kata sostojba na stokata pronajdena pri pregledot na stokata27


6DaPosle izvr{enata proverka na stokata, carinskata deklaracija i prilo`enite dokumenti e utvrdena slednata sostojba:R. br.nanaim.Tarifna oznakaKoli~inaUpotrebeni merni sredstva i dozvolenii ostapuvawa 4- vidi prilog ____ (za deklaracija so pove}e od 10 naimenuvanija koi se osporuvaat)Presmetani dava~ki sporedprilo`enoto ECDNovo utvrdeni dava~kiRazlika za doplataCarina: _________________________ _________________________ _____________________________Posebna dava~ka: _________________________ _________________________ _____________________________DDV: _________________________ _________________________ _____________________________Akciza: _________________________ _________________________ _____________________________Car. evidencija: _________________________ _________________________ _____________________________Nadomestok za izvr car. usl.: _________________________ _________________________ _____________________________Te`inska taksa: _________________________ _________________________ _______________________________________________________: _________________________ _________________________ _____________________________Vkupno: _________________________ _________________________ _____________________________Zapisnikot e primen na den _________ 200__od strana na deklarantotZapisnikot e sostaveno odcarinskiot rabotnik________________________________________(naziv i pe~at)________________________________________(ime, prezime i potpis na odgovornoto lice)___________________________(ime, prezimi i potpis)(m.p)Pregledot na stokata go izvr{il carinskiot rabotnik _________________________________________________ i toa: 51(a) kako delumen pregled i se odnesuva na del od stokata,(b) na del od stokata i se odnesuva na celata stoka,(v) pregled na celata stoka.Deklarantot odnosno negoviot opolnomo{nik koj bil prisuten pri pregledot:___________________________________________________________________________________________________________(ime, prezime i potpis)45Se zapi{uvaat upotrebenite merni sredstva i dozvoleni ostapuvawase zaokru`i konkretniot slu~aj28


Prilog ___ na Zapisnik broj _________________ od __________200___ na CI __________________ (za dekl. so pove}e od 10 naim. koi se osporuvaat)R. br.nanaim.TarifnaoznakaTrgovski naziv na stokata 75Zemja napotekloKoli~inaEdine~navrednostVkupnavrednost- vidi prilog _____R. br.nanaim.Tarifna oznakaKoli~inaUpotrebeni merni sredstva i dozvoleni ostapuvawa 6- vidi prilog _____76Da se napi{e trgovskiot naziv od fakturataSe zapi{uvaat upotrebenite merni sredstva i dozvoleni ostapuvawa29


MINISTERSTVO ZA FINANSIICARINSKA UPRAVACarinarnica __________________________CI ________________________________Broj _______________ od ___. ___. 200__ZAPISNIKZA UTVRDENI OSNOVI ZA PRIMENA NA MERKI NA TRGOVSKA POLITIKA(Izgotven vo smisla na ~len 160 i 161 od Uredbata za sproveduvawe na Carinskiot zakon)Na den ___ . ___ 200__ god. izvr{ena e proverka na carinskata deklaracija (ECD) br. _____________________ od______200__ god. so __ naimenuvanija podnesena od deklarantot ________________________________________________od ___________________ so dan. broj ________________________ so koja se carini stoka prodadena/ispratena odstrana na izvoznikot/ispra}a~ot _______________________________________________ od _______________________ zauvoznikot/prima~ot _____________________________________________________________ od _____________________ sodan. broj _____________________. Carinski dol`nik e___________________________________________________ od____________________ so dan. broj_________________________.So navedenata carinska deklaracija prijavena e slednata stoka (1 :R. br.nanaim.TarifnaoznakaTrgovski naziv na stokata (2Zemja napotekloKoli~inaEdine~navrednostVkupnavrednostSo pregled na stokata i dokumentite {to se vo prilog na navedenata carinska deklaracija e pronajdeno (3 :_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Se izvestuva carinskiot deklarant deka E POTREBNO DA OBEZBEDI ____________________________________,vo rok od OSUM DENA. Vo sprotivno, stokata treba da se vrati vo stranstvo za {to carinskiot organ }e donesere{enie za postapuvawe so stoka ~ij uvoz e zabranet, soglasno ~len 163 od Carinskiot zakon.Zapisnikot e primen na den _________ 200__Zapisnikot e sostaveno odod strana na deklarantotcarinskiot rabotnik________________________________________(naziv i pe~at)________________________________________(ime, prezime i potpis na odgovornoto lice)___________________________(ime, prezimi i potpis)(m.p)Pregledot na stokata go izvr{il carinskiot rabotnik _________________________________________________ i to: 41(a) kako delumen pregled i se odnesuva na del od stokata,(b) na del od stokata i se odnesuva na celata stoka,(v) pregled na celata stoka.Deklarantot odnosno negoviot opolnomo{nik koj bil prisuten pri pregledot:___________________________________________________________________________________________________________(ime, prezime i potpis)1234Vo tabelata se zapi{uva samo osporuvanata stokaDa se napi{e trgovskiot naziv od fakturataDa se opi{e fakti~kata sostojba na stokata pronajdena pri pregledot na stokataDa se zaokru`i konkretniot slu~aj30

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!