D:\PNR\PNR Spec 2011\PNR Spec 2011.vp - Instytucja Naukowa ...

Postepy ˛naukrolniczychAdvances in Agricultural Scienceszeszytspecjalny2011Polska Akademia NaukWydział NaukBiologicznychi RolniczychKwartalniknr 349 rok 63

Rada RedakcyjnaA. Grzywacz (przewodnicz¹cy),J. Haman, T. Krzymowski, J.J. Lipa,A. Rutkowski, F. Tomczak, M. Truszczyñski, J. WilkinRedakcjaA. Horuba³a (redaktor naczelny),J. Buliñski, A. Gawroñska-Kulesza, W. Józwiak, J. Zimny, T. ¯ebrowska,R. Suska (sekretarz redakcji)Adres Redakcji00-901 Warszawa, Pa³ac Kultury i Nauki, pokój 2113tel. 22 620 33 71, 22 656 60 14e-mail: renata.suska@pan.plWydanie publikacji finansowane ze œrodków PANOpracowanie redakcyjne, korekta i sk³ad — Danuta BoreckaPL ISSN 0032-5547Nak³ad 200 egz. Ark. wyd. 16. Ark. druk. 16.Druk — PAN Warszawska Drukarnia Naukowa,00-656 Warszawa, ul. Œniadeckich 8, tel./faks 22 628 87 77

Postêpy Nauk Rolniczych Zeszyt Specjalny/2011: 3–30Dzia³alnoœæ i osi¹gniêciaWydzia³u Nauk Rolniczych, Leœnychi Weterynaryjnych PAN w latach 2003–2010Andrzej GrzywaczPrzewodnicz¹cy Wydzia³u Nauk Rolniczych,Leœnych i Weterynaryjnych PANWstêpSzeroko rozumiane nauki rolnicze, wraz z dziedzinami nauk pokrewnych, by³yreprezentowane w dzia³alnoœci Polskiej Akademii Nauk od samego pocz¹tku jejfunkcjonowania, traktowane jako jedne z wa¿niejszych ga³êzi nauk przyrodniczych.W strukturach organizacyjnych znajdowa³y siê w Wydziale Nauk BiologicznychPAN, gdzie w 1954 r. utworzono Komitet Nauk Rolniczych, dzia³aj¹cy ju¿ na prawachWydzia³u. Z dniem 1 stycznia 1957 r. utworzono Wydzia³ V Nauk Rolniczychi Leœnych PAN, powo³any na podstawie Uchwa³y Prezydium Rz¹du nr 739/56 z dnia21 listopada 1956 r. w oparciu o Uchwa³ê Zgromadzenia Ogólnego PAN z dnia 12czerwca 1956 r. Nazwa Wydzia³u zosta³a zmieniona (rozszerzona) na Wydzia³ NaukRolniczych, Leœnych i Weterynaryjnych na podstawie Uchwa³y nr 4/1997 z dnia 19grudnia 1997 r. Zgromadzenia Ogólnego PAN. W takiej strukturze Wydzia³ funkcjonowa³do koñca 2010 r. Po prawie 60 latach dzia³alnoœci nauki rolnicze, leœnei weterynaryjne wesz³y w sk³ad nowej struktury organizacyjnej PAN, staj¹c siêczêœci¹ Wydzia³u II Nauk Biologicznych i Rolniczych.Dzia³alnoœæ Wydzia³u w okresie tego pó³wiecza zosta³a zaprezentowana w publikacjachRutkowskiego [3, 4], Zawadzkiego [6] i Truszczyñskiego [5] – kieruj¹cychWydzia³em sekretarzy i przewodnicz¹cych. Powy¿sze opracowanie ma podobny charakter,jest prób¹ syntetycznego przedstawienia dzia³alnoœci i osi¹gniêæ Wydzia³u VPAN w latach 2003–2010, zamykaj¹cych okres jego samodzielnego funkcjonowania.

4 A. GrzywaczCz³onkowie Wydzia³u V PANW dwu minionych kadencjach, w latach 2003–2010, piêciokrotnie odby³y siêwybory nowych cz³onków, korespondentów i rzeczywistych PAN (w latach 2004,2007 i 2010) oraz cz³onków zagranicznych PAN (w roku 2005 i 2009). Wyboryodbywa³y siê zgodnie z obowi¹zuj¹cymi regulaminami i procedurami, a iloœæ nowychcz³onków by³a zgodna z wyznaczon¹ przez Prezydium i Zgromadzenie Ogólne PAN,iloœci¹ miejsc. Wybór nie by³ ³atwy, gdy¿ liczba kandydatów wielokrotnie przewy¿sza³aliczbê nowych miejsc do obsadzenia. Na przyk³ad w roku 2004 by³o 35kandydatów na 4 miejsca, w 2007 r. by³o 45 kandydatów na 6 miejsc, a w 2010 by³o 40kandydatów na 4 miejsca. Nowych cz³onków PAN wybranych w kolejnych latachkadencji 2003–2010 przedstawiono w tabeli 1.Tabela 1. Nowo wybrani cz³onkowie korespondenci i rzeczywiœci oraz zagraniczni PANw kadencji 2003–2010RokwyboruCz³onkowiekorespondenci2004 Ryszard GóreckiStefan MalepszyJerzy WilkinAdam ZiêcikCz³onkowierzeczywiœciJerzy Wa¿nyTadeusz WolskiCz³onkowiezagraniczni2005 — — Josse de Baerdemaeker (Belgia)Winfried Erich Hubert Blum (Austria)Gerhard Oesten (Niemcy)2007 W³odzimierz BednarskiMa³gorzata MañkaZdzis³aw Smor¹gWojciech ŒwiêcickiMarek ŒwitoñskiJan ¯mudziñskiAndrzej GrzywaczZygmunt ReklewskiFranciszek TomczakTeresa ¯ebrowska2009 — — Thomas C. Mettenleiter (Niemcy)Heriberto Rodriquez-Martinez (Szwecja)2010 Jan KotwicaZbigniew KundzewiczWies³aw OleszekErwin W¹sowiczJerzy J. LipaZygmunt PejsakMarian Saniewski———Cz³onkowie krajowi PAN (korespondenci i rzeczywiœci) powo³ani w 1959 r. orazwybrani przez korporacjê PAN w latach 1954–2002, zostali przedstawieni w ZeszycieSpecjalnym nr 6/2002 w „Postêpów Nauk Rolniczych”, z okazji pó³wiecza dzia³alnoœciAkademii [5]. W tym samym opracowaniu zaprezentowano cz³onków zagranicznychWydzia³u V PAN w latach 1959–2000.Wed³ug stanu z kwietnia 2010 r., w Wydziale Nauk Rolniczych, Leœnych i WeterynaryjnychPAN by³o 18 cz³onków rzeczywistych: Ryszard Babicki, EugeniuszBernadzki, Tadeusz Garbuliñski, Jan Gliñski, Andrzej Grzywacz, Janusz Haman,Adolf Horuba³a, Tadeusz Krzymowski, Rudolf Micha³ek, Stanis³aw Nawrocki,Zygmunt Reklewski, Antoni Rutkowski, Andrzej Szujecki, Franciszek Tomczak,

Dzia³alnoœæ i osi¹gniêcia Wydzia³u … 5Marian Truszczyñski, Jerzy Wa¿ny, Teresa ¯ebrowska, Maciej ¯urkowski oraz 15cz³onków korespondentów: W³odzimierz Bednarski, Ryszard Górecki, Jerzy J. Lipa,Stefan Malepszy, Ma³gorzata Mañka, Janusz Nowicki, Zygmunt Pejsak, MarianRó¿ycki, Marian Saniewski, Zdzis³aw Smor¹g, Wojciech Œwiêcicki, MarekŒwitoñski, Jerzy Wilkin, Adam Ziêcik, Jan ¯mudziñski.Po wyborach w 2010 r. cz³onkami korespondentami zostali: Jan Kotwica,Zbigniew Kundzewicz, Wies³aw Oleszek, Erwin W¹sowicz, a cz³onkami rzeczywistymi:Jerzy Lipa, Zygmunt Pejsak i Marian Saniewski. Przed wyborami w 2010 r.16 cz³onków Wydzia³u (49%) by³o pracownikami lub emerytami uczelni wy¿szych,10 cz³onków (30%) wywodzi³o siê z instytutów badawczych (resortowych), a 7 osób(21%) reprezentowa³o Instytuty PAN. Wed³ug specjalnoœci naukowych reprezentowalioni (umowne dzia³y): drzewnictwo – 2, ekonomikê rolnictwa – 2, in¿ynieriêrolnicz¹ – 2, naukê o ¿ywnoœci – 3, leœnictwo – 4, nauki o zwierzêtach – 6, weterynariêi biologiê rozrodu – 6, wszystkie dzia³y produkcji roœlinnej – 8. Wed³ug przynale¿-noœci do oddzia³ów Akademii, cz³onkowie Wydzia³u V PAN reprezentowali: 5 –Oddzia³ w Gdañsku,3–wKrakowie, 6 – w Lublinie, 1 – w £odzi, 5 – w Poznaniu, 1 –we Wroc³awiu, a 12 cz³onków reprezentowa³o œrodowisko warszawskie. W oddzialekatowickim PAN Wydzia³ V nie posiada³ reprezentantów.W latach 2003–2010 zmar³o 3 cz³onków korespondentów, 12 cz³onków rzeczywistychoraz 5 cz³onków zagranicznych (tab. 2).Tabela 2. Zmarli cz³onkowie korespondenci i rzeczywiœci oraz zagraniczni PAN w latach2003–2010Rok zgonu Cz³onkowie korespondenci Cz³onkowie rzeczywiœci Cz³onkowie zagraniczni2003 Leszek Malicki Saturnin Zawadzki Artur Horn (Wêgry)Karol H. Mañka2004 — Stanis³aw Zagaja Roger Ulrich (Francja)2005 — Tadeusz Kobak-NowackiWitold NiewiadomskiTadeusz Wolski—2006 Ryszard Walczak Emil Nalborczyk —2007 — — Ivan S. Shatilov (Rosja)2008 — Szczepan A. Pieni¹¿ekZbigniew Gertych2009 Tomasz Brandyk Franciszek Witczak Norman Ernst Borlaug (USA),laureat Pokojowej Nagrody Nobla2010 — Ryszard BabickiJerzy Wa¿nyDieter Spaar (Niemcy)Charakterystykê cz³onków Wydzia³u V PAN zawieraj¹ kolejno wydawane informatory,ostatni z 2009 r. Przedstawiaj¹ one specjalnoœæ naukow¹, dzia³alnoœæ naukow¹i naukowo-organizacyjn¹, najwa¿niejsze publikacje, pe³nione funkcje w strukturachAkademii i poza ni¹, cz³onkostwo w komitetach redakcyjnych i radach programowychczasopism naukowych, wyró¿nienia i odznaczenia oraz inne informacje

6 A. GrzywaczTabela 3. Cz³onkowie zagraniczni Wydzia³u Nauk Rolniczych, Leœnych i Weterynaryjnych PAN wybierani w latach 1959–2010 (stan – XII2010 r.)Lp. RokwyboruImiê i nazwisko Kraj RokurodzeniaSpecjalnoœæ Uwagi1 2 3 4 5 6 71.2.1959 Ivan V. TIURINEdvard J. RUSSELRosjaWielka Brytania18921872gleboznawstworolnictwo, fizjologia, mikrobiologiazm. 1960zm. 19653. 1962 Khristo S. DASKALOV Bu³garia 1903 hodowla roœlin zm. 19834. 1963 Hans STUBBE Niemcy 1902 genetyka roœlin zm. 19895.6.1966 Stanis³aw K. KONAndrej L. KURSANOVWielka BrytaniaRosja19001902fizjologia i biochemia ¿ywieniafizjologia i biochemia roœlinzm. 1986zm. 19997.8.1967 Rezso R. MANNINGERMaksymilian KLINKOWSKIWêgryNiemcy18901904epizootiologia, mikrobiologiawirusologia roœlinzm. 1970zm. 19719.10.1970 Pavel P. LOBANOVJan V. PEJVERosjaRosja19021907ekonomika i organizacja rolnictwagleboznawstwo, chemia rolnazm. 1984zm. 197811.12.1974 Artur HORNDaniel F. MILLIKANWêgryUSA19111918zootechnikafitopatologiazm. 2003zm. 199613.14.15.1977 Hans LEIBUNDGUTIvan S. SHATILOVRoger ULRICHSzwajcariaRosjaFrancja190919171905leœnictwouprawa roœlinfizjologia roœlinzm. 1993zm. 2007zm. 200416.17.18.1980 Robert S. BANDURSKITadeusz MANNPiotr P. VAVILOVUSAWielka BrytaniaRosja192419081918biochemia i fizjologia roœlinbiochemia i fizjologia rozroduhodowla i uprawa roœlinzm. 1993zm. 198419.20.1985 Marian JUTISZJul LÅGFrancjaNorwegia19201915endokrynologia, fizjologia zwierz¹tgleboznawstwozm. 2002zm. 200021.22.23.1988 Norman Ernest BORLAUGIstván LÁNGDieter SPAARUSAWêgryNiemcy191419311933fizjologia i hodowla roœlinagrochemia, ochrona przyrody w rolnictwiewirusologia roœlinzm. 2009zm. 201024.25.26.27.28.1991 Walter BUSHUKJános HOLLÓJean LAMBERTJan RENDELHeinz RÖHRERKanadaWêgryBelgiaSzwecjaNiemcy19291919193019271905technologia i genetyka zbó¿biotechnologiaekologia u¿ytków zielonychgenetyka zwierz¹t, in¿ynieria genetycznaweterynaria zm. 1992

Dzia³alnoœæ i osi¹gniêcia Wydzia³u … 71 2 3 4 5 6 729.30.31.32.33.1994 Walther AUFHAMMERMarcel de BOODTFrederick J. BOURNEWalter LIESEJan POKORNYNiemcyBelgiaWielka BrytaniaNiemcyCzechy19381926193719261928agronomiafizyka glebyimmunologia, weterynaria zapobiegawczabiologia lasutechnologia ¿ywnoœci34.35.36.37.1997 Gerald ISAACSVolker MOENNIGEgil Robert ØRSKOVCorneliu RAUTAUSANiemcyWielka BrytaniaRumunia1927194619341928in¿ynieria rolniczaweterynaria, wirusologia molekularna¿ywienie zwierz¹tgleboznawstwo, ochrona œrodowiska zm. 199838.39.40.41.2000 Myhaylo P. LISOVOYIvan Ivanovich LISHTVANRobert R. KRAELINGJunichi UEDAUkrainaBia³oruœUSAJaponia1935193219421949ochrona roœlinekologia rolniczaendokrynologia rozrodu zwierz¹tfizjologia roœlin42.43.44.2005 Josse De BAERDEMAEKERWinfried Erich Hubert BLUMGerhard OESTENBelgiaAustriaNiemcy194619411947in¿ynieria rolnicza, roln. precyzyjne, agrofiz., mod.matem.gleboznawstwo, ochrona œrodowiskaurz¹dzanie lasu, ekonomika leœnictwa45.46.2009 Thomas C. METTENLEITERHeriberto RODRIQUEZ-MARTINEZNiemcySzwecja19571950wirusologia weterynaryjna, biologia molekularna,genetykabiotechnologia rozrodu zwierz¹tRazem 46 cz³onków zagranicznych: Austria – 1, Belgia - 3; Bia³oruœ – 1, Bu³garia – 1, Czechy – 1; Francja – 2; Japonia – 1, Kanada – 1;Niemcy – 9; Norwegia – 1; Rosja – 6; Rumunia – 1, Szwajcaria – 1, Szwecja – 2; Ukraina – 1, USA – 5; Wêgry – 4; Wielka Brytania – 5.

8 A. Grzywaczosobowe. „Cz³onkowie Polskiej Akademii Nauk. Informator” z roku 2009 przedstawiasylwetki 35 uczonych, wchodz¹cych w sk³ad Wydzia³u V PAN [2].W ca³ym okresie funkcjonowania Wydzia³u V PAN, 46 naukowców zagranicznychzosta³o jego cz³onkami. W tabeli 3 podano ich kraj pochodzenia, rok urodzenia,specjalnoœæ i datê œmierci. Najwiêcej cz³onków zagranicznych naszego Wydzia³upochodzi³o z Niemiec, Rosji, USA, Wielkiej Brytanii, ³¹cznie wybrano cz³onkamiWydzia³u V PAN uczonych z 18 pañstw. W okresie ostatnich dwu kadencji wybranoprofesorów: Josse de Baerdemaeker (in¿ynieria rolnicza), Winfried Erich HubertBlum (ochrona gleb i œrodowiska), Gerhard Oesten (ekonomika leœnictwa), ThomasC. Mettenleiter (wirusologia weterynaryjna), Heriberto Rodriquez-Martinez (biotechnologiarozrodu zwierz¹t). W koñcu 2010 r. Wydzia³ V PAN posiada³ 23 cz³onkówzagranicznych.W³adze i pracownicy biura Wydzia³u V PANOd pocz¹tku dzia³alnoœci Polskiej Akademii Nauk by³o XIX kadencji w³adzo ró¿nym okresie ich trwania; w latach 1952–1998 by³o 16 kadencji 3-letnich,a w latach 1999–2010 by³y 3 kadencje w³adz o 4-letnim okresie trwania. SekretarzamiWydzia³u w kolejnoœci byli: Mieczys³aw Czaja (1952–1958), Anatol Listowski(1958–1965), Szczepan Pieni¹¿ek (1966–1971), Bohdan Dobrzañski (1972–1977),Zbigniew Gertych (1978–1980), Janusz Haman (1981–1983), Antoni Rutkowski(1984–1989), Saturnin Zawadzki (1990–1997). Przewodnicz¹cymi Wydzia³u V PANbyli: Saturnin Zawadzki (1997–1998), Marian Truszczyñski (1999–2002) i AndrzejGrzywacz (2003–2010). Spoœród cz³onków Wydzia³u V PAN wiceprezesami PANbyli: Anatol Listowski, Szczepan Pieni¹¿ek, Marian Truszczyñski i Emil Nalborczyk,a zastêpcami sekretarza naukowego PAN: Bohdan Dobrzañski, Zbigniew Gertychi Saturnin Zawadzki. W tabeli 4 przedstawiono wykaz cz³onków Wydzia³u V PANzajmuj¹cych stanowiska wiceprezesa, zastêpcy sekretarza naukowego oraz bior¹cychudzia³ w pracach Prezydium PAN, a tak¿e kierownictwo Wydzia³u: sekretarze (przewodnicz¹cy)i zastêpcy sekretarza (zastêpcy przewodnicz¹cego) w kolejnych kadencjachw ca³ym okresie dzia³alnoœci Wydzia³u w latach 1952–2010.Zwraca uwagê malej¹ca z czasem liczba osób pe³ni¹cych funkcjê zastêpcyprzewodnicz¹cego Wydzia³u, by³y okresy, ¿e by³o to 2, niekiedy 3–4 osoby, a w ostatniejkadencji tylko jedna osoba, ze wzglêdu na oszczêdnoœci w funduszu p³ac, jakiemusia³a poczyniæ Akademia. Wynika³o to równie¿ z zadañ, jakie pe³ni³a PAN dawnieja wspó³czeœnie – Wydzia³y zajmowa³y siê tak¿e finansowaniem towarzystw naukowych,rozdzia³em dotacji na wszystkie czasopisma naukowe w kraju, zlecaniembadañ naukowych i ich rozliczaniem, koordynacj¹ tematów badañ tzw. Miêdzyresortowych,wydawaniem czasopism, wspó³prac¹ miêdzynarodow¹, sprawami socjalno-bytowymicz³onków i pracowników placówek naukowych PAN. Akademiaby³a samodzielnym resortem, a sekretarz naukowy PAN by³ cz³onkiem rz¹du. W tym

Dzia³alnoœæ i osi¹gniêcia Wydzia³u … 9Tabela 4. W³adze i pracownicy Wydzia³u Nauk Rolniczych, Leœnych i Weterynaryjnych PAN w latach 1952–2010Kadencjaw³adz PANI1952–1955II1955–1956III1957–1959IV1960–1962V1963–1965VI1966–1968VII1969–1971VIII1972–1974Udzia³ cz³onków Wydzia³u nastanowiskach: wiceprezesa,z-cy sekretarza naukowegoi w Prezydium PANMieczys³aw Czaja(od 1954),Teodor MarchlewskiMieczys³aw Czaja,Teodor Marchlewski,Boles³aw ŒwiêtochowskiMieczys³aw Czaja(do 31 V 1958),Anatol Listowski(od 1 VI 1958)Stanis³aw Bac,Czes³aw Kanafojski,Szczepan A. Pieni¹¿ek,Eugeniusz PijanowskiAnatol Listowski,Marian Numberg,Szczepan A. Pieni¹¿ek,Eugeniusz PijanowskiWiceprezes PAN:Anatol ListowskiStanis³aw Barbacki,Bohdan Dobrzañski,Szczepan A. Pieni¹¿ekZ-ca Sekr. Nauk. PAN:Bohdan DobrzañskiAnatol Listowski,Szczepan A. Pieni¹¿ekW³dys³aw Bielañski,Bohdan Dobrzañski,Ryszard Manteuffel-Szoege,Szczepan A. Pieni¹¿ekKierownictwo Wydzia³u PracownicySekretarz Wydzia³u Z-cy SekretarzaWydzia³u(Mieczys³aw Czaja,przew. KomitetuNauk Rolniczych)(Mieczys³aw Czajaprzew. KomitetuNauk Rolniczych)Mieczys³aw Czaja(do 31 V 1958),Anatol Listowski(od 1 VI 1958)BohdanDobrzañski,Franciszek KrzysikAnatol Listowski Mieczys³aw Birecki,BohdanDobrzañskiAnatol Listowski Mieczys³aw Birecki,Zbigniew GertychSzczepan A.Pieni¹¿ekSzczepan A.Pieni¹¿ekBohdanDobrzañskiZbigniew Gertych,Janusz Haman,HenrykJasiorowski,Zbigniew¯ebrowskiZbigniew Gertych,Janusz Haman,Zbigniew¯ebrowskiAntoni Rutkowski,Zbigniew Gertych(do 31 VII 1973),Franciszek Witczak(od 1 IX 1973)Irena Bobrowska-Korobka, Hubert Bodnar, Janusz Gasparski,Barbara Grabowska, Barbara Hennig, Anna Kucharska,Stanis³aw Korwacki, Wanda Krzêtowska, Krystyna Lindberg,Krystyna Mierzejewska, Lidia Niemczewska, W³adys³awNowicki, W³odzimierz Ramlau, Stefania Œliwiñska, JanTomczak, Wanda Wojcieszek, Danuta ZakrzewskaLech Augustynowicz, Jan Biernacki, Maryna B³aszczekowicz,Irena Bobrowska, Alicja Chrz¹szcz, Joanna D¹browska,Wiktoria Dehnel, Alicja Detkens, Halina Domañska, Wac³awDubielecki, Czes³aw Dudek, Marian Dutz, Antoni Filipowicz,Irena Gawroñska, Stanis³aw G¹siorowski, IzabelaGronkiewicz, Tadeusz Gronkiewicz, Barbara Hennig, MarynaHintze, El¿bieta Kamiñska, Zofia Karpiñska, JadwigaKazimierczak, El¿bieta Kamiñska, Zofia Karpiñska, JadwigaKazimierczak, El¿bieta Kêdzierska, Stefania K³os, JaninaKoczyw¹s, Danuta Kondraciuk, Hanna Kopyciñska, ZofiaKostrzewa, Anna Kowalska, Aleksandra Krasicka, JanKrasicki, Wanda Krzêtowska, Jerzy Kwiatkowski, KrystynaLindberg, Antonina Maciejewska, Tadeusz Majsterkiewicz,Krystyna Mierzejewska, Zofia Miêtkiewicz, Blanka Nalborska,Zofia Niklewicz, Anna Nowak, W³adys³a Nowicki, Stanis³awOlêdzki, Alicja Pietrzak, Helena Pionkowska, KrystynaPiotrowska, Stefania Poniatowska, W³odzimierz Ramlau, WeraRyniejska, Wanda Sarnecka, Wanda Siwek, BarbaraS³upecka, Juliusz Stachy, Danuta Star¿a-Majewska, KazimierzStodolak, Ewa Studziñska, W³odzimierz Szczepkowski,Stefania Œliwiñska, Maria Wêglewska, Eugeniusz Wiszniewski,Wanda Wojcieszek, Wanda Woyno, Barbara Zamojska,Wincenty Zaremba, Hanna Zieliñska

Dzia³alnoœæ i osi¹gniêcia Wydzia³u … 11Kadencjaw³adz PANXV1993–1995XVI1996–1998XVII1999–2002XVIII2003–2006XIX2007–2010Udzia³ cz³onków Wydzia³u nastanowiskach: wiceprezesa,z-cy sekretarza naukowegoi w Prezydium PANJanusz Haman,Marian Truszczyñski,Saturnin ZawadzkiWiceprezes PAN:Marian TruszczyñskiSaturnin ZawadzkiMarian Truszczyñski,Saturnin ZawadzkiWiceprezes PAN:Emil NalborczykJan Gliñski,Andrzej Grzywacz,Marian TruszczyñskiJan Gliñski,Andrzej Grzywacz,Marian TruszczyñskiKierownictwo Wydzia³u PracownicySekretarz Wydzia³u Z-cy SekretarzaWydzia³uSaturninZawadzkiSaturninZawadzki(do 1997), od 1997przewodnicz¹cyWydzia³u NaukRolniczych,Leœnych iWeterynaryjnychMarianTruszczyñskiprzewodnicz¹cyWydzia³uAndrzej Grzywaczprzewodnicz¹cyWydzia³uAndrzej Grzywaczprzewodnicz¹cyWydzia³uHentyk Okruszko,Maciej ¯urkowski(do VI 1994),Emil Nalborczyk(od 1 VII 1994)Emil Nalborczyk,Zygmunt ReklewskiAndrzej Grzywacz,Emil NalborczykTomasz BrandykZygmunt Reklewskiz-cyprzewodnicz¹cegoWydzia³uZygmunt Reklewskiz-caprzewodnicz¹cegoWydzia³uWera Ryniejska, Barbara S³upecka, ReginaStêpieñ-Obolewicz, Renata SuskaWera Ryniejska, Barbara S³upecka, ReginaStêpieñ-Obolewicz, Renata SuskaWera Ryniejska, Barbara S³upecka, ReginaStêpieñ-Obolewicz, Renata SuskaKlaudia Pogoda (od VII 2006 r.), Barbara S³upecka, ReginaStêpieñ-Obolewicz (do VI 2006 r.), Renata SuskaKlaudia Pogoda, Barbara S³upecka, Renata Suska

12 A. Grzywaczokresie w Wydziale pracowa³o zawsze kilkanaœcie osób. Wspó³czeœnie PAN takichfunkcji nie pe³ni.W kadencjach 1993–2002 pracowa³y w Wydziale tylko 4 osoby obs³ugi administracyjnej.W czerwcu 2002 r. przesz³a na emeryturê Wera Ryniejska, od tego czasubiuro Wydzia³u prowadzi³y 3 panie. W czerwcu 2006 r. przesz³a na emeryturê ReginaStêpieñ-Obolewicz, wówczas Kancelaria PAN zezwoli³a dodatkowo na pracê nowejosobie na 1/2 etatu. W ostatniej kadencji 2007–2010 pracowa³y Panie: mgr in¿.Barbara S³upecka, mgr in¿. Renata Suska i Klaudia Pogoda na 1/2 etatu. Pracowa³yz wielkim zaanga¿owaniem, pozostaj¹c bardzo czêsto w biurze Wydzia³u d³ugo pogodzinach pracy, dodatkowo prowadzi³y redakcjê techniczn¹ „Postêpów Nauk Rolniczych”i „Zeszytów Problemowych Postêpów Nauk Rolniczych”, a okresowo tak¿e„Heureka – Problemy Spo³ecznego Ruchu Naukowego” (czasopismo Rady TowarzystwNaukowych przy Prezydium PAN).Medal im. Micha³a OczapowskiegoMedal im. Micha³a Oczapowskiego jest najwy¿szym wyró¿nieniem Wydzia³u V,przyznawanym osobom i instytucjom, które w istotnym stopniu przyczyni³y siê dorozwoju nauki w dziedzinie rolnictwa, leœnictwa i weterynarii w Polsce. Zosta³ onustanowiony przez Wydzia³ Nauk Rolniczych i Leœnych PAN z okazji przypadaj¹cejw 1988 r. 200-letniej rocznicy urodzin (1788) Micha³a Oczapowskiego. Po razpierwszy Medal im. Micha³a Oczapowskiego zosta³ wrêczony w dniu 9 czerwca1988 r. na sesji naukowej zorganizowanej przez Wydzia³ z okazji obchodzonegojubileuszu urodzin Micha³a Oczapowskiego 20 wybitnym uczonym z zakresu naukrolniczych oraz Szkole G³ównej Gospodarstwa Wiejskiego, Polskiemu TowarzystwuGleboznawczemu i Polskiemu Towarzystwu Zootechnicznemu. Do 1995 r. decyzjêo nadaniu Medalu podejmowa³a powo³ana przez Wydzia³ Komisja ds. Medalu im.Micha³a Oczapowskiego, pod przewodnictwem ówczesnych Sekretarzy Wydzia³u:cz³. rzecz. PAN Antoniego Rutkowskiego (1987–1989), a nastêpnie cz³. rzecz. PANSaturnina Zawadzkiego (1990–1995). W 1996 r. (Uchwa³¹ Zebrania PlenarnegoWydzia³u Nauk Rolniczych i Leœnych PAN) zosta³a ustanowiona Kapitu³a Medaluim. Micha³a Oczapowskiego, w sk³ad której wchodz¹ cz³onkowie PAN wyró¿nieniMedalem. Funkcjê przewodnicz¹cego Kapitu³y powierzono cz³. rzecz. PAN AntoniemuRutkowskiemu, któr¹ pe³ni do chwili obecnej.Wnioski o nadanie Medalu im. Micha³a Oczapowskiego rozpatruje Kapitu³a(w g³osowaniu tajnym), a swoj¹ ostateczn¹ decyzjê przedstawia do akceptacji zebraniaplenarnego Wydzia³u V PAN. W latach 1988–2010 Wydzia³ nada³ ³¹cznie 178Medali im. M. Oczapowskiego: w 1988 – 20, 1989 r. – 17, 1990 r. – 13, 1991 r. – 13,1992 r. – 10, 1994 r. –7, 1995 r. – 13, 1996 r. – 5, 1997 r. – 8, 1998 r.– 3, 1999 r. – 7, 2000r. – 4, 2001 r. – 5, 2002 – 7, (w 2002 r. Wydzia³ podj¹³ decyzjê o przyznawaniu rocznie3 medali osobom indywidualnym oraz placówkom i instytucjom obchodz¹cym

Dzia³alnoœæ i osi¹gniêcia Wydzia³u … 13Tabela 5. Zestawienie wyró¿nionych osób i instytucji Medalem im. Micha³a Oczapowskiego wlatach 2003–2010Lp. Imiê Nazwisko Miejsce zatrudnienia RoknadaniaCz³onkowie Polskiej Akademii Nauk133* Eugeniusz BERNADZKI SGGW, Warszawa 2003134 Jan GLIÑSKI IA PAN, Lublin 2007135 Andrzej GRZYWACZ SGGW, Warszawa 2010136 Jerzy J. LIPA IOR – PIB, Poznañ 2008137 Rudolf MICHA£EK UR, Kraków 2010138 Andrzej SZUJECKI SGGW, Warszawa 2006139 Marian TRUSZCZYÑSKI PIW – PIB, Pu³awy 2003140 Jerzy WA¯NY SGGW, Warszawa 2006141 Teresa ¯EBROWSKA IFi¯Z PAN, Jab³onna 2009142 Maciej ¯URKOWSKI SBREiHZZ PAN, Popielno 2005Emerytowani profesorowie143 Ryszard BADURA UP, Wroc³aw 2004144 Nina BARY£KO-PIKIELNA IRZiB¯ PAN, Olsztyn (W-wa) 2010145 Tadeusz BASZYÑSKI UMCS, Lublin 2004146 Marian BUDZYÑSKI UP, Lublin 2008147 Mariusz FOTYMA IUNiG, Pu³awy 2009148 Marian Stanis³aw GRUNDBOECK PIW – PIB, Pu³awy 2010149 Stanis³aw GRZESIUK UWM, Olsztyn 2006150 Jerzy JUSZCZAK UP, Wroc³aw 2006151 Teodor JUSZKIEWICZ PIW-PIB, Pu³awy 2008152 Jan KRZYMAÑSKI IHAR, Oddzia³ w Poznaniu 2005153 Wac³aw LESZCZYÑSKI UP, Wroc³aw 2007154 Teofil MAZUR UWM, Olsztyn 2004155 Stanis³aw PRZESTALSKI UP, Wroc³aw 2009156 Lech RYSZKOWSKI IŒRiL PAN, Poznañ 2005157 Ewald SASIMOWSKI UP, Lublin 2003158 Jerzy STRZE¯EK UWM, Olsztyn 2010159 Czes³aw TARKOWSKI UP, Lublin 2007Profesorowie z zagranicy160 Gruffydd Roger FENWICK Wielka Brytania 2004161 Gennadij Aleksiejewicz ROMANIENKO Rosja 2004162 W³odymyr SNITYNSKIJ Ukraina 2010163 Concepcion VIDAL-VALVERDE Hiszpania 2010164 Dmytro WOYTIUK Ukraina 2008Instytucje165 Centralna Biblioteka Rolnicza im. Micha³a Oczapowskiego w Warszawie 2005166 Drewno – czasopismo Instytutu Technologii Drewna w Poznaniu 2010167 Instytut Badawczy Leœnictwa w Sêkocinie Starym 2005168 Instytut Fizjologii i ¯ywienia Zwierz¹t im. Jana Kielanowskiego PAN w Jab³onnie 2005169 Instytut Fizjologii Roœlin im. Franciszka Górskiego PAN w Krakowie 2006

14 A. GrzywaczLp. Imiê Nazwisko Miejsce zatrudnienia Roknadania170 Instytut Genetyki i Hodowli Zwierz¹t PAN w Jastrzêbcu 2005171 Instytut Genetyki Roœlin PAN w Poznaniu 2004172 Instytut Rybactwa Œródl¹dowego im. Stanis³awa Sakowicza w Olsztynie 2003173 Instytut Technologiczno-Przyrodniczy (dawniej Instytut Budownictwa, Mechanizacji i 2009Elektryfikacji Rolnictwa w Warszawie) w Falentach174 Instytut Technologiczno-Przyrodniczy (dawniej Instytut Melioracji i U¿ytków 2003Zielonych w Falentach) w Falentach175 Instytut Technologii Drewna w Poznaniu 2004176 Medycyna Weterynaryjna – czasopismo 2004177 Polish Journal of Veterinary Sciences – czasopismo Komitetu Nauk Weterynaryjnych 2008PAN i UWM w Olsztynie178 Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny (dawniej Akademia Rolnicza) wSzczecinie2004* Zachowano numeracjê ci¹g³¹ od pocz¹tku istnienia medalu.jubileusz co najmniej 50-lecia), 2003 r. – 5, 2004 r. – 9, 2005 r. – 7, 2006 r. – 5, 2007 r. –3, 2008 r. – 5, 2009 r. – 4, 2010 r. – 8.Z satysfakcj¹ odnotowujemy, ¿e w œrodowisku naukowym w dziedzinach szerokorozumianego rolnictwa, leœnictwa, weterynarii i nauk o ¿ywnoœci, Medal im. Micha³aOczapowskiego jest uznawany za szczególnie wysokie, presti¿owe wyró¿nienie osóbi instytucji naukowych. Zestawienie wyró¿nionych osób i instytucji w latach2003–2010 zawiera tabela 5.Zestawienie wyró¿nionych osób i instytucji Medalem im. Micha³a Oczapowskiegow latach 1988–2002 znajduje siê w numerze 6 z 2002 r. „Postêpów NaukRolniczych (zeszycie specjalnym) [5].Nagrody i wyró¿nienia naukowe Wydzia³u V PAN2003 rok1. NAGRODA za cykl prac „Regulacja funkcjonowania uk³adu gonadotropowegoi somatotropowego w stanie niedo¿ywienia organizmu u owcy” dla zespo³uw sk³adzie: prof. dr hab. Jolanta Polkowska,drAnna Wójcik-G³adysz,drMartaWañkowska z Instytutu Fizjologii i ¯ywienia Zwierz¹t im. J. KielanowskiegoPAN w Jab³onnie.2004 rok1. NAGRODA za prace badawcze „Regulacja rozwoju przewodu pokarmowego wewczesnym okresie postnatalnym ze szczególnym uwzglêdnieniem roli leptynyi cholecystokininy” dla zespo³u: prof. dr hab. Romuald Zabielski, drJaros³awWoliñski, drMarzena Biernat, mgr Rafa³ Matyjek z Instytutu Fizjologiii ¯ywienia Zwierz¹t im. J. Kielanowskiego PAN;

Dzia³alnoœæ i osi¹gniêcia Wydzia³u … 152. NAGRODA za pracê habilitacyjn¹ „Agrochemiczna ocena nawo¿enia kompostamiz komunalnych osadów œciekowych i odpadami przemys³owymi” dla dr.hab. in¿. Czes³awa Wo³oszyka z Akademii Rolniczej w Szczecinie;3. DYPLOM za prace badawcze „Neuralna regulacja uwalniania gonadoliberynyu owcy w ró¿nych stanach fizjologicznych i w czasie stresu” dla zespo³u: prof. drhab. Franciszek Przekop, drDorota Tomaszewska-Zaremba, mgr KrystynaMateusiak z Instytutu Fizjologii i ¯ywienia Zwierz¹t im. J. Kielanowskiego PAN;4. DYPLOM za prace badawcze „Seed-infesting chalcids of the genus MagastigmusDALMAN, 1820 (Hymenoptera: Torymidae) native and introduced to the WestPalearctic region: taxonomy, host specificity and distribution” dla prof. dr hab.Ma³gorzaty Skrzypczyñskiej z Akademii Rolniczej im. H. Ko³³¹taja w Krakowie.2005 rok1. NAGRODA NAUKOWA IM. M. OCZAPOWSKIEGO za ksi¹¿kê „Atlas glebleœnych Polski” dla prof. dr. hab. Stanis³awa Bro¿ka idr.Macieja Zwydakaz Akademii Rolniczej im. H. Ko³³¹taja w Krakowie;2. DYPLOM za ksi¹¿kê „Kulturotwórcza rola lasu” dla prof. dr. hab. JerzegoWiœniewskiego i prof. dr. hab. Bohdana Kie³czewskiego z Akademii Rolniczejim. A. Cieszkowskwiego w Poznaniu;3. NAGRODAza cykl prac badawczych zwi¹zanych z badaniami nad shigatoksycznymiszczepami Escherichia coli, ze szczególnym uwzglêdnieniem izolatówgrupy O157 dla zespo³u: prof. dr hab. Jacek Osek, lek. wet. Marcin Weiner, mgrKinga Wieczorek z Pañstwowego Instytutu Weterynaryjnego w Pu³awach;4. DYPLOM za prace badawcze „Czynniki hormonalne i ¿ywieniowe moduluj¹cesekrecjê LH na poziomie oœrodkowego uk³adu nerwowego u owcy” dla zespo³u: drTomasz Misztal,drKatarzyna Romanowicz, prof. dr hab. Bernard Barcikowskiz Instytutu Fizjologii i ¯ywienia Zwierz¹t im. J. Kielanowskiego PAN w Jab³onnie.5. DYPLOM za pracê habilitacyjn¹ „Krzy¿owanie oddalone i transformacja genetycznaw uzyskiwaniu odpornoœci tytoniu (Nicotiana tabacum L.) na wirusa Yziemniaka (PVY)” dla doc. dr hab. Teresy Doroszewskiej z Instytutu Uprawy,Nawo¿enia i Gleboznawstwa w Pu³awach;6. DYPLOM za prace badawcze „Identyfikacja genów markerów zwi¹zanych z u¿ytkowoœci¹œwiñ” dla zespo³u: prof. dr hab. Jolanta Kury³, mgr in¿. JoannaWyszyñska-Koko,drMariusz Pierzcha³a,drAgnieszka Korwin-Kossakowska,mgr Pawe³ Urbañski, drTadeusz Blicharski z Instytutu Genetyki i HodowliZwierz¹t PAN w Jastrzêbcu.2006 rok1. NAGRODA za cykl prac „Immunobiologia ortopokswirusa ospy myszy (ektromelli)– przyczynek do poznania mechanizmów patogenezy ospy prawdziwej”

16 A. Grzywaczdla zespo³u: prof. dr hab. Marek Niemia³towski,drMa³gorzata Krzy¿owska,drIrma Spohr ze Szko³y G³ównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie;2. NAGRODA za cykl prac „Identyfikacja markerów molekularnych i charakterystykamateria³ów wyjœciowych dla hodowli pszenic odpornych na rdzê brunatn¹i fuzariozê” dla zespo³u: dr Halina Wiœniewska, mgr Lidia B³aszczyk, prof. drhab. Jerzy Che³kowski z Instyututu Genetyki Roœlin PAN w Poznaniu;3. DYPLOM za cykl prac „Badania nad zmiennoœci¹ wirusa zespo³u rozrodczo-oddechowegoœwiñ (PRRSV) i jej konsekwencjami dla wykrywania, zwalczaniai epidemiologii zaka¿eñ tym drobnoustrojem” dla zespo³u: doc. dr hab. TomaszStadejek, drMartin Oleksiewicz (Dania), cz³. koresp. PAN Zygmunt Pejsakz Pañstwowego Instytutu Weterynaryjnego w Pu³awach;4. DYPLOM za cykl prac: „Biochemiczne podstawy funkcjonowania mêskiegouk³adu rozrodczego ryb oraz mo¿liwoœæ ich praktycznego wykorzystania” dlazespo³u: prof. dr hab. Andrzej Ciereszko, prof. dr hab. Jan Glogowski,drMariolaWojtczak, drRados³aw Kowalski, mgr in¿. Grzegorz J. Dietrich, drBeataSarosiek z Instytutu Rozrodu Zwierz¹t i Badañ ¯ywnoœci PAN w Olsztynie;5. DYPLOM za cykl prac „Opracowanie metod oznaczania pozosta³oœci lekówweterynanaryjnych w tkankach zwierzêcych i ¿ywnoœci” dla zespo³u: doc. dr hab.Andrzej Posyniak, prof. dr hab. Jan ¯mudzki, mgr Kamila Mitrowska, mgrJolanta Niedzielska z Pañstwowego Instytutu Weterynaryjnego w Pu³awach.2007 rok1. NAGRODAIM. MICHA£AOCZAPOWSKIEGO za ksi¹¿kê „Zooindication-basedmonitoring of anthropogenic transformations in Bia³owie¿a Primeval Forest” dlazespo³u: cz³. rzecz. PAN Andrzej Szujecki, dr hab. Jaros³aw Sk³odowski, prof.SGGW, dr hab. Ma³gorzata S³awska, prof. dr hab. Henryk Tracz,drAdam Byk,dr hab. Marcin Smoleñski (Polit. Bia³ystok), dr Marek S³awski, prof. dr hab.S³awomir Mazur, drTomasz Mokrzycki, drDariusz £êgowski, drArturRutkiewicz, mgr in¿. Stanis³aw Perliñski ze Szko³y G³ównej GospodarstwaWiejskiego w Warszawie;2. NAGRODA za prace badawcze „Wyizolowanie i zidentyfikowanie genów, którychekspresja jest zwi¹zana z tolerancj¹ odmian uprawnych ziemniaka orazdzikiego gatunku Solanum sogarandinum na stresy wywo³ane ch³odem, susz¹i zasoleniem” dla zespo³u w sk³adzie: doc. dr hab. Tadeusz Rorat,drAgnieszkaKie³bowicz-Matuk, mgr Bartosz Szaba³a,drZhimin Yin z Instytutu GenetykiRoœlin PAN w Poznaniu;3. NAGRODA za rozprawê habilitacyjn¹ „Indeksy selekcyjne uwzglêdniaj¹ce cechymlecznoœci kóz mlecznego typu u¿ytkowego oraz propozycja indeksu selekcyjnegodla cech funkcjonalnych” dla doc. dr hab. Emilii Bagnickiej z InstytutuGenetyki i Hodowli Zwierz¹t PAN w Jastrzêbcu;

Dzia³alnoœæ i osi¹gniêcia Wydzia³u … 174. NAGRODA za rozprawê habilitacyjn¹ „Aktywnoœæ biologiczna oraz procesy jejtowarzysz¹ce w glebach organicznych nawadnianych oczyszczonymi œciekamimiejskimi (badania polowe i modelowe)” dla doc. dr hab. Ma³gorzaty Brzeziñskiejz Instytutu Agrofizyki im. B. Dobrzañskiego PAN w Lublinie;5. NAGRODAza rozprawê habilitacyjn¹ „Postêp techniczny a efektywnoœæ substytucjipracy ¿ywej prac¹ uprzedmiotowion¹ w rolnictwie” dla dr. in¿. SylwestraTabora z Akademii Rolniczej im. H. Ko³³¹taja w Krakowie.2008 rok1. NAGRODA IM. MICHA£A OCZAPOWSKIEGO za ksi¹¿kê „Ochrona zdrowiaœwiñ” dla cz³. koresp. PAN Zygmunta Pejsaka z Pañstwowego Instytutu Weterynaryjnego– PIB w Pu³awach;2. NAGRODA za rozprawê habilitacyjn¹ „Ascid mites (Acari, Mesostigmata) fromselected forest ecosystems and microhabitats in Poland” dla doc. dr. hab. DariuszaJ. Gwiazdowicza z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu;3. NAGRODA za rozprawê habilitacyjn¹ „Modelowanie zagadnieñ odwrotnychprocesu dyfuzji wody zwi¹zanej w drewnie” dla doc. dr. hab. Wies³awa Olkaz Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu;4. NAGRODA za cykl prac „Udzia³ czynników immunologicznych i nieod¿ywczychsk³adników paszy (fitoestrogenów) w regulacji funkcji cia³ka ¿ó³tegokrowy” dla zespo³u: prof. dr hab. Dariusz J. Skar¿yñski, dr n. wet. IzabelaWoc³awek-Potocka, drAnna J. Korzekwa, dr n. wet. Mamadou M. Bahz Instytutu Rozrodu Zwierz¹t i Badañ ¯ywnoœci PAN w Olsztynie;5. NAGRODAza cykl prac „Wp³yw zmiany profilu kwasów t³uszczowych w diecieoraz dodatku selenu i witaminy E na kszta³towanie prozdrowotnych w³aœciwoœciproduktów zwierzêcych” dla zespo³u prof. dr hab. Marian Czauderna, prof. drhab. Jan Kowalczyk, drKatarzyna Marta NiedŸwiecka, mgr Katarzyna Kornilukz Instytutu Fizjologii i ¯ywienia Zwierz¹t im. J. Kielanowskiego PANw Jab³onnie;6. DYPLOM za cykl prac „Genomika cechy odt³uszczenia tuszy u trzody chlewnej”dla: prof. dr hab. Marek Œwitoñski, mgr Monika Stachowiak, dr hab. MaciejSzyd³owski, dr Agata Chmurzyñska, dr Izabela Szczerbal, dr MariuszMaækowski z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu;7. DYPLOM za cykl prac „Poznanie funkcjonalnych efektów introgresji genówz kostrzew do ¿ycic oraz struktury genomu wytworzonych mieszañców” dlazespo³u: prof. dr hab. Zbigniew Zwierzykowski, drArkadiusz Kosmala, mgrEl¿bieta Zwierzykowska, dr hab. Marcin Rapacz, drDagmara G¹sior, drMike Humphreys z Instytutu Genetyki Roœlin PAN w Poznaniu;8. DYPLOM za cykl prac „Molekularne mechanizmy apoptozy i autofagii w komórkachnab³onka gruczo³u sutkowego i raka sutka” dla zespo³u: prof. dr hab.Tomasz Motyl,drMa³gorzata Gajewska,drJoanna Zarzyñska, prof. dr hab.

18 A. GrzywaczBarbara Gajkowska,drMonika Lamparska-Przybysz,drMagdalena Górka,dr Agnieszka Jezierska, mgr Agnieszka Sobolewska ze Szko³y G³ównej GospodarstwaWiejskiego w Warszawie;9. DYPLOM za prace badawcze „Przeciwutleniaj¹ce w³aœciwoœci surowców roœlinnychoraz produktów ich tradycyjnego przetwarzania” dla zespo³u: doc. HenrykZieliñski, mgr Anna Michalska, prof. dr hab. Halina Koz³owska, doc. dr hab.Mariusz Pisku³a z Instytutu Rozrodu Zwierz¹t i Badañ ¯ywnoœci PAN w Olsztynie.2009 rok1. DYPLOM IM. MICHA£A OCZAPOWSKIEGO za ksi¹¿kê „Das PolnischeKonik” dla prof. dr. hab. Tadeusza Antoniego Jezierskiego z Instytutu Genetykii Hodowli Zwierz¹t PAN w Jastrzêbcu i dr. hab. Zbigniewa Jaworskiego, profUWM z Uniwersytetu Warmiñsko-Mazurskiego w Olsztynie;2. NAGRODA za prace badawcze „Nowe perspektywy klonowania ssaków: zastosowaniealternatywnych biorców j¹der komórkowych i chimer zarodkowo-somatycznych”dla zespo³u: prof. dr hab. Jacek A. Modliñski, dr JolantaKarasiewicz, drPawe³ Grêda, drAnna Piliszek, drMariusz Sacharczuk, drAbd-el Nasser Ahmed Mohammed (Egipt) z Instytutu Genetyki i HodowliZwierz¹t PAN w Jastrzêbcu;3. NAGRODA za prace badawcze „Wp³yw sk³adu jakoœciowo-iloœciowego podjednostekwysokocz¹steczkowych bia³ek gluteninowych ziarniaków pszenicyi pszen¿yta na wartoœæ wypiekow¹” dla zespo³u: doc. dr hab. Boles³aw P.Salmanowicz, prof. dr hab. Maria Surma, prof. dr hab. Tadeusz Adamski, mgrin¿. Monika Langner,drBogdan J. Dobraszczyk (Wielka Brytania), dr Micha³Rêbarz z Instytutu Genetyki Roœlin PAN w Poznaniu;4. NAGRODAza prace badawcze „Fizjologiczne i biochemiczne przyczyny zmiennoœcireakcji na dzia³anie stresu suszy u ró¿nych genotypów kukurydzy i pszen-¿yta” dla zespo³u: dr Tomasz Hura, drMaciej T. Grzesiak, prof. dr hab.Stanis³aw Grzesiak,drKatarzyna Hura (UR Kraków), dr hab Andrzej Rzepka(U Pedag. Kraków), prof. dr hab. W³adys³aw Filek (UR Kraków), doc. dr hab.Andrzej Skoczowski,drIlona Czyczy³o-Mysza,drMicha³ Dziurka z InstytutuFizjologii Roœlin im. F. Górskiego PAN;5. DYPLOM za cykl prac: „Bioró¿norodnoœæ grzybów glebowych” dla zespo³u: drhab. Hanna Kwaœna (UP Poznañ), dr Geoffrey Bateman (Wielka Brytania), drHelgard Nirenberg (Niemcy), dr Elaine Ward (Wielka Brytania);6. DYPLOM za cykl prac: „Ekspresja genów GnRH i receptora GnRH w uk³adziepodwzgórzowo-przysadkowym owcy w ró¿nych stanach fizjologicznych; wp³ywuk³adów neuralnych na eksperesjê tych genów” dla zespo³u: prof. dr hab. FranciszekPrzekop, doc. dr hab. Tomasz Misztal, doc. dr hab. Tadeusz Malewski(Muzeum i Instytut Zoologii PAN), mgr Magdalena Ciechanowska, mgr Magdalena£apot, mgr Krystyna Mateusiak z Instytutu Fizjologii i ¯ywieniaZwierz¹t im. J. Kielanowskiego PAN.

Dzia³alnoœæ i osi¹gniêcia Wydzia³u … 192010 rok1. NAGRODA IM. M. OCZAPOWSKIEGO za ksi¹¿kê „Ekologiczne uwarunkowaniazasiêgów drzew i krzewów na aluwialnych obszarach Doliny Odry” dla dr.hab. W³adys³awa Danielewicza z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu;2. DYPLOM za ksi¹¿kê „Album gatunków z rodzaju Nicotiana; Album of Nicotianaspecies” dla zespo³u: prof. dr hab. Teresa Doroszewska, mgr Anna Depta,drAnnaCzubacka z Instytutu Uprawy Nawo¿enia i Gleboznawstwa – PIB w Pu³awach;3. DYPLOM za ksi¹¿kê „Ochrona przyrody” dla prof. dr. hab. Jerzego Wiœniewskiegoi dr. hab. Dariusza J. Gwiazdowicza z Uniwersytetu Przyrodniczegow Poznaniu;4. NAGRODA za cykl prac „Badania nad identyfikacj¹ flawonoidów i ich rol¹w procesach obronnych roœlin” dla zespo³u: doc. dr hab. Piotr Kachlicki, drDorota Muth, prof. dr hab. Maciej Stobiecki, doc. dr hab. Pawe³ Krajewski,drMicha³ Jasiñski,dr£ucja Marczak z Instytutu Genetyki Roœlin PAN w Poznaniu;5. DYPLOM za prace badawcze „Regulacja równowagi redoksowej w tkankachasymilicyjnych liœci” dla zespo³u: dr Marta Libik-Konieczny, prof. dr hab.Zbigniew Miszalski, dr hab. Ewa Niewiadomska,drIreneusz Œlesak, prof. drhab. Stanis³aw Karpiñski, mgr Piotr Rozp¹dek z Instytutu Fizjologii Roœlin im.F. Górskiego PAN w Krakowie;6. DYPLOM za prace badawcze „Wp³yw sk³adników diety na procesy fizjologiczneprzewodu pokarmowego drobiu” dla zespo³u: prof. dr hab. Jan Jankowski, prof.dr hab. Zenon Zduñczyk, doc. dr hab. Jerzy Juœkiewicz, mgr in¿. AgataLecewicz, prof. dr hab. Heinz Jeroch, dr in¿. Bogdan S³omiñski, dr in¿.Krzysztof Koz³owski z Instytutu Rozrodu Zwierz¹t i Badañ ¯ywnoœci PANw Olsztynie.Krótkie streszczenia prac nagrodzonych i wyró¿nionych by³y corocznie publikowanew „Postêpach Nauk Rolniczych”.Statuetka „Laur Wydzia³u V PAN”Statuetka „Laur Wydzia³u V PAN” zosta³a ustanowiona w 2005 roku z inicjatywyprof. Tadeusza Krzymowskiego, cz³. rzecz. PAN, a projekt plastyczny powsta³dziêki staraniom prof. R. Góreckiego, cz³. koresp. PAN. Przyznawana jest przezWydzia³ Nauk Rolniczych, Leœnych i Weterynaryjnych PAN, jako wyraz uznaniai podziêkowania za wybitny wk³ad organizatorski na rzecz nauki oraz wk³ad i rozwójinfrastruktury badawczej. Mo¿e byæ przyznana i wrêczana wraz z dyplomem osobielub instytucji (uczelni, placówce naukowej, czasopismu) zarówno w kraju, jak zagranic¹. Wnioski o przyznanie Statuetki (na specjalnym druku) mog¹ sk³adaæ cz³onkowieWydzia³u, komitety naukowe Wydzia³u, a przyznanie „Lauru” kandydatomzagranicznym odbywa siê na podstawie opinii Kolegium Wydzia³u, przy uwzglêd-

20 A. Grzywacznieniu zasad ogólnej polityki PAN w zakresie wspó³pracy naukowej z zagranic¹.Decyzje o przyznaniu Statuetki podejmuje przewodnicz¹cy Wydzia³u w uzgodnieniuz Kolegium Wydzia³u, a informacjê o przyznanych i wrêczonych uroczyœcie Statuetkachprzedstawia na zebraniu plenarnym Wydzia³u V PAN.Statuetk¹ „Laur Wydzia³u V PAN” wyró¿niono nastêpuj¹ce osoby i instytucje:2006 rok1. Prof. dr hab. Stefan Liwski (czerwiec 2006) za wybitny wk³ad w rozwój naukrolniczych;2. Prof. dr hab. Andrzej Klocek (czerwiec 2006) za wybitny wk³ad w rozwój naukleœnych;3. Akademia Rolnicza im. A. Cieszkowskiego w Poznaniu (wrzesieñ 2006) zawybitny wk³ad w rozwój nauk rolniczych i leœnych z okazji 55-lecia ustanowieniasamodzielnej uczelni rolniczej, ówczesnej Wy¿szej Szko³y Rolniczej, którejkontynuatork¹ jest Akademia Rolnicza;4. Prof. dr hab. Stanis³awa Stok³osowa (paŸdziernik 2006) za wybitny wk³adw rozwój endokrynologii rozrodu zwierz¹t.2007 rok1. Prof. dr hab. Jan Kowalczyk (styczeñ 2007) za wybitny wk³ad w rozwój naukzootechnicznych;2. Prof. dr hab. Stanis³aw Kostrzewa (wrzesieñ 2007) za wybitny wk³ad w rozwójnauk rolniczych;3. Prof. dr hab. Andrzej Libik (wrzesieñ 2007) za wybitny wk³ad w rozwój naukogrodniczych;4. Akademia Rolnicza im. H. Ko³³¹taja w Krakowie (paŸdziernik 2007) za wk³adw rozwój nauk rolniczych, leœnych i nauk o ¿ywnoœci.2008 rok1. Prof. dr hab. Marek K³odziñski (maj 2008) za wybitny wk³ad w rozwój naukekonomiczno-rolniczych;2. Prof. dr hab. Ryszard Badura (maj 2008) za wybitny wk³ad w rozwój naukweterynaryjnych;3. Pañstwowy Instytut Weterynaryjny – PIB w Pu³awach (maj 2008) za wk³adw rozwój nauk weterynaryjnych;4. Prof. dr hab. Zdzis³aw R. Kawecki (paŸdziernik 2008) za wybitny wk³ad w rozwójnauk ogrodniczych;5. Prof. dr hab. W³odzimierz Rajda (wrzesieñ 2008) za wybitny wk³ad w rozwójnauk melioracyjnych;6. Prof. dr hab. Tadeusz Caliñski (listopad 2008) za wybitny wk³ad w rozwój naukrolniczych.2009 rok1. Prof. dr hab. Krzysztof Nyc (paŸdziernik 2009) za wybitny wk³ad w rozwój naukrolniczych;

Dzia³alnoœæ i osi¹gniêcia Wydzia³u … 212. Prof. dr hab. Edward Krzywy (paŸdziernik 2009) za wybitny wk³ad w rozwójnauk rolniczych;3. Prof. dr hab. El¿bieta Biernacka (paŸdziernik 2009) za wybitny wk³ad w rozwójnauk rolniczych;4. Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie (paŸdziernik 2009) za wk³ad w rozwój naukrolniczych i weterynaryjnych.2010 rok1. Instytut Uprawy Nawo¿enia i Gleboznawstwa – PIB (maj 2010) za wk³adw rozwój nauk rolniczych;2. Prof. dr hab. Stefan Kowalski (paŸdziernik 2010) za wybitny wk³ad w rozwójnauk leœnych;3. Prof. dr hab. Zdzis³aw Wójcicki (grudzieñ 2010) za wybitny wk³ad w rozwójin¿ynierii rolniczej;4. Prof. dr hab. Tadeusz M. Wijaszka (grudzieñ 2010) za wybitny wk³ad w rozwójnauk weterynaryjnych;5. Instytut Ochrony Roœlin – PIB (grudzieñ 2010) za wk³ad w rozwój nauk rolniczych.Seminaria Wydzia³u V PANW 2000 r. w³adze Wydzia³u podjê³y decyzjê o organizowaniu seminariów wydzia³owych.Raz w roku na jesieni, najczêœciej w paŸdzierniku lub listopadzie,w Warszawie, w Pa³acu Kultury i Nauki lub w Pa³acu Staszica, w sali seminaryjnejPAN odbywa³y siê spotkania naukowców i praktyków. Tematykê wyznacza³ i zaprasza³prelegentów kolejno któryœ z komitetów naukowych Wydzia³u. Tylko pierwszeseminarium odby³o siê w Poznaniu w Instytucie Genetyki Roœlin PAN, podczaswyjazdowego zebrania plenarnego Wydzia³u. Starano siê, aby tematyka i referatydotyczy³y aktualnej problematyki z elementami zastosowañ praktycznych. Frekwencjana seminariach by³a zró¿nicowana, od 30 do ponad 80 osób, ze znacznymudzia³em praktyków z danej bran¿y (rolnictwa, leœnictwa, weterynarii, in¿ynieriiœrodowiska, zootechniki, ogrodnictwa). Seminaria organizowano bezkosztowo.1. Wk³ad ró¿nych dziedzin wspó³czesnej nauki w rozwój nauk rolniczych– Poznañ, 29 listopada 2000 r.;2. Zalesienia gruntów porolnych i nieu¿ytków a rozwój obszarów wiejskich– Warszawa, 9 kwietnia 2001 r. (Komitet Nauk Leœnych PAN);3. Problematyka gospodarowania przestrzeni¹ rolnicz¹ – Warszawa, 20 listopada2001 r.;4. Woda strategicznym czynnikiem rozwoju obszarów wiejskich – Warszawa,20 paŸdziernika 2004 r. (Komitet Melioracji i In¿ynierii Œrodowiska RolniczegoPAN);5. Biotechnologia w produkcji ¿ywnoœci – Warszawa, 26 paŸdziernika 2005 r.(Komitet Nauk o ¯ywnoœci PAN);

22 A. Grzywacz6. Problemy poznawcze i aplikacyjne w rozrodzie zwierz¹t – Warszawa, 25paŸdziernika 2006 r. (Komitet Biologii Rozrodu Zwierz¹t PAN);7. Badania nad bezpieczeñstwem ¿ywnoœci pochodzenia zwierzêcego oraz pasz.Stan aktualny i perspektywy – Warszawa, 22 paŸdziernika 2007 r. (KomitetNauk Weterynaryjnych PAN);8. Osi¹gniêcia i problemy genetyki i biotechnologii zwierz¹t – Warszawa, 26listopada 2008 r. (Komitet Nauk Zootechnicznych PAN);9. Wieœ, rolnictwo i agrobiznes polski piêæ lat po akcesji do UE – Warszawa, 3listopada 2009 r. (Komitet Ekonomiki Rolnictwa PAN);10. Funkcjonalna genomika w fizjologii i patologii gruczo³u sutkowego u zwierz¹t– Warszawa, 3 grudnia 2009 r. (Komitet Nauk Weterynaryjnych PAN);11. Rola nauki w rozwoju polskiego ogrodnictwa (po³¹czone z wystaw¹ owoców,warzyw i kwiatów) – Warszawa, 20 paŸdziernika 2010 r. (Komitet Nauk OgrodniczychPAN).Wszystkie wyg³oszone na seminariach Wydzia³u referaty i doniesienia zosta³ypóŸniej opublikowane w kolejnych zeszytach „Postêpów Nauk Rolniczych”.Oœwiadczenie w sprawie organizmów genetyczniezmodyfikowanych (GMO)Wydzia³ II Nauk Biologicznych PAN oraz Wydzia³ V Nauk Rolniczych, Leœnychi Weterynaryjnych PAN przygotowa³ oœwiadczenie w sprawie organizmów genetyczniezmodyfikowanych (GMO), które przes³ane zosta³o do licznych instytucji,organizacji i prasy. Czytamy w nim:„Co kilka lat przetacza siê przez Polskê fala dyskusji na temat praktycznegostosowania technologii wykorzystuj¹cych metody rekombinowania DNA, które prowadz¹do otrzymywania organizmów genetycznie zmodyfikowanych. Tocz¹ca siêobecnie dyskusja nabra³a szczególnego znaczenia, poniewa¿ prowadzona jest w przededniupodjêcia przez Sejm wa¿nych uregulowañ prawnych dotycz¹cych GMO.Wydzia³y: Nauk Biologicznych oraz Nauk Rolniczych, Leœnych i WeterynaryjnychPolskiej Akademii Nauk uwa¿aj¹ za konieczne odwo³ywanie siê w dyspucieo GMO do zagadnieñ merytorycznych le¿¹cych u podstaw tych technologii i podlegaj¹cychdoœwiadczalnej weryfikacji. Niezbêdne s¹ krytyczne oszacowania korzyœcii strat, które przynieœæ mo¿e zaniechanie lub te¿ ograniczanie dostêpu do technologiiopartych na zdobyczach naukowych uznawanych przez ekspertów za bezpiecznei korzystne dla zdrowia cz³owieka i gospodarki. Dyskusja powinna w miarê mo¿liwoœciuwzglêdniaæ dokumentacjê faktograficzn¹, która w przypadku GMO jestwyj¹tkowo rzetelna i wszechstronna.Zgodnie z prawodawstwem europejskim wprowadzenie do obiegu produktówzawieraj¹cych GMO poddane jest rygorystycznej kontroli. Instytucj¹, która od sze-

Dzia³alnoœæ i osi¹gniêcia Wydzia³u … 23regu lat z ramienia Unii Europejskiej stoi na stra¿y przestrzegania zabezpieczeñ przednegatywnymi skutkami obecnoœci GMO w rolnictwie i w produktach ¿ywnoœciowych,jest European Food Safety Authority (EFSA). Organizacja ta stale monitoruje produkty¿ywnoœciowe i pasze wytwarzane z udzia³em odmian hodowlanych GM. W tensposób produkty GMO, które monitorowane s¹ od ponad 30 lat, to jest od samegopocz¹tku pojawienia siê tej technologii, nale¿¹ do dobrze przebadanych produktówrynkowych i tym samym uznawane s¹ za bezpieczne.Przegl¹d wykorzystania organizmów zmodyfikowanych genetycznie w medycynie(wiêkszoœæ stosowanych na masow¹ skalê szczepionek dla ludzi i zwierz¹t,a tak¿e liczne biofarmaceutyki, np. hormony) wskazuje, ¿e postêp w wielu dziedzinachdiagnostyki i terapii nie by³by mo¿liwy bez GMO. W rolnictwie racjonalnestosowanie nowych technologii z udzia³em GMO prowadzi, zdaniem wiêkszoœciekspertów, do znacz¹cego zmniejszenia jego energoch³onnoœci oraz do ograniczeniaskutków stosowania szkodliwych – dla cz³owieka i œrodowiska – œrodków chemicznych.Problematyka GMO budzi du¿e zaniepokojenie spo³eczne. Wszelkie dzia³aniaw tej sprawie, a tak¿e kroki legislacyjne powinny byæ podejmowane z niezwyk³¹wnikliwoœci¹ i przy prowadzeniu sta³ego monitoringu produktów rolnych oraz stanuœrodowiska”.Oœwiadczenie to w dniu 10 marca 2010 podpisali prof. Andrzej Legocki, cz³.rzecz. PAN i prof. Andrzej Grzywacz, cz³. rzecz. PAN.Sk³ad gremiów Wydzia³u V PAN w kadencji 2003–2006(stan na koniec kadencji)Kolegium Wydzia³u: cz³. rzecz. PAN Eugeniusz BERNADZKI, cz³. koresp.PAN Tomasz BRANDYK, cz³. rzecz. PAN Zbigniew GERTYCH, cz³. koresp. PANAndrzej GRZYWACZ, cz³. rzecz. PAN Adolf HORUBA£A, cz³. rzecz. PAN EmilNALBORCZYK (zmar³ w 2006 r.), cz³. rzecz. PAN Stanis³aw NAWROCKI, cz³.koresp. PAN Zygmunt REKLEWSKI, cz³. rzecz. PAN Antoni RUTKOWSKI, cz³.koresp. PAN Franciszek TOMCZAK, cz³. rzecz. PAN Marian TRUSZCZYÑSKI, cz³.rzecz. PAN Saturnin ZAWADZKI (zmar³ w 2003 r.), cz³. rzecz. PAN Maciej¯URKOWSKI.Komisja Nagród Naukowych Wydzia³u: cz³. rzecz. PAN Adolf HORUBA£A(przewodnicz¹cy), cz³. rzecz. PAN Eugeniusz BERNADZKI, cz³. rzecz. PAN JanuszHAMAN, cz³. rzecz. PAN Stanis³aw NAWROCKI, cz³. koresp. PAN MarianSANIEWSKI, cz³. koresp. PAN Franciszek TOMCZAK, cz³. rzecz. MarianTRUSZCZYÑSKI, cz³. rzecz. PAN Jerzy WA¯NY, cz³. koresp. PAN Teresa¯EBROWSKA.Cz³onkowie Kapitu³y Medalu im. Micha³a Oczapowskiego w sk³adzie:Prezydium Kapitu³y Medalu: cz³. rzecz. PAN Antoni RUTKOWSKI (przewod-

24 A. Grzywacznicz¹cy), cz³. rzecz. PAN Adolf HORUBA£A (z-ca przewodnicz¹cego), cz³. rzecz.PAN Eugeniusz BERNADZKI (cz³onek prezydium), cz³. rzecz. PAN ZbigniewGERTYCH (cz³onek prezydium), cz³. rzecz. PAN Marian TRUSZCZYÑSKI (cz³onekprezydium); Cz³onkowie Kapitu³y Medalu: cz³. rzecz. PAN Ryszard BABICKI,cz³. rzecz. PAN Tadeusz GARBULIÑSKI, cz³. rzecz. PAN Janusz HAMAN, cz³.rzecz. PAN Tadeusz KOBAK-NOWACKI (zmar³ w 2005 r.), cz³. rzecz. PANTadeusz KRZYMOWSKI, cz³. rzecz. PAN Karol MAÑKA (zmar³ w 2003 r.), cz³.rzecz. PAN Stanis³aw NAWROCKI, cz³. rzecz. PAN Witold NIEWIADOMSKI(zmar³ w 2005 r.), cz³. rzecz. PAN Szczepan PIENI¥¯EK, cz³. rzecz. PAN AndrzejSZUJECKI, cz³. rzecz. PAN Jerzy WA¯NY, cz³. rzecz. PAN Franciszek WITCZAK,cz³. rzecz. PAN Tadeusz WOLSKI (zmar³ w 2005 r.), cz³. rzecz. PAN Stanis³awZAGAJA (zmar³ w 2004 r.), cz³. rzecz. PAN Saturnin ZAWADZKI (zmar³ w 2003 r.),cz³. rzecz. PAN Maciej ¯URKOWSKI.Komisja Wydawnicza Wydzia³u w sk³adzie: cz³. koresp. PAN TomaszBRANDYK (przewodnicz¹cy), cz³. rzecz. PAN Eugeniusz BERNADZKI, cz³. rzecz.PAN Janusz HAMAN, cz³. rzecz. PAN Adolf HORUBA£A, cz³. rzecz. PAN TadeuszKRZYMOWSKI, cz³. rzecz. PAN Rudolf MICHA£EK, cz³. rzecz. PAN EmilNALBORCZYK (zmar³ w 2006 r.), cz³. koresp. PAN Franciszek TOMCZAK.Rada Redakcyjna Postêpów Nauk Rolniczych w sk³adzie: cz³. koresp. PANAndrzej GRZYWACZ (przewodnicz¹cy), cz³. rzecz. PAN Zbigniew GERTYCH, cz³.rzecz. PAN Janusz HAMAN, cz³. rzecz. PAN Tadeusz KRZYMOWSKI, cz³. koresp.PAN Jerzy J. LIPA, cz³. rzecz. PAN Antoni RUTKOWSKI, cz³. koresp. PANFranciszek TOMCZAK, cz³. rzecz. PAN Marian TRUSZCZYÑSKI, cz³. koresp. PANJerzy WILKIN, cz³. rzecz. PAN Saturnin ZAWADZKI (zmar³ w 2003 r.).Komitet Redakcyjny Postêpów Nauk Rolniczych w sk³adzie: cz³. rzecz. PANEmil NALBORCZYK (redaktor naczelny, zmar³ w 2006 r.), cz³. rzecz. PAN AdolfHORUBA£A (redaktor naczelny), cz³. koresp. PAN Tomasz BRANDYK, prof. drhab. Alicja GAWROÑSKA-KULESZA, prof. dr hab. W³odzimierz KAMIÑSKI, cz³.koresp. PAN Teresa ¯EBROWSKA, mgr in¿. Renata SUSKA (sekretarz redakcji).Rada Redakcyjna Zeszytów Problemowych Postêpów Nauk Rolniczych w sk³adzie:cz³. koresp. PAN Tomasz BRANDYK (przewodnicz¹cy), cz³. rzecz. PANEugeniusz BERNADZKI, cz³. rzecz. PAN Emil NALBORCZYK (zmar³ w 2006 r.),cz³. rzecz. PAN Stanis³aw NAWROCKI, cz³. koresp. PAN Zygmunt REKLEWSKI,cz³. koresp. PAN Franciszek TOMCZAK, cz³. rzecz. PAN Saturnin ZAWADZKI(zmar³ w 2003 r.).

Dzia³alnoœæ i osi¹gniêcia Wydzia³u … 25Sk³ad gremiów Wydzia³u V PAN w kadencji 2007–2010(stan na koniec kadencji)Kolegium Wydzia³u: cz³. rzecz. PAN Eugeniusz BERNADZKI, cz³. koresp.PAN Tomasz BRANDYK (zmar³ w 2009 r.), cz³. rzecz. PAN Zbigniew GERTYCH(zmar³ w 2008 r.), cz³. rzecz. PAN Andrzej GRZYWACZ, cz³. rzecz. PAN AdolfHORUBA£A, cz³. rzecz. PAN Stanis³aw NAWROCKI, cz³. rzecz. PAN ZygmuntREKLEWSKI, cz³. rzecz. PAN Antoni RUTKOWSKI, cz³. rzecz. PAN FranciszekTOMCZAK, cz³. rzecz. PAN Marian TRUSZCZYÑSKI, cz³. rzecz. PAN Maciej¯URKOWSKI.Komisja Nagród Naukowych Wydzia³u: cz³. rzecz. PAN Adolf HORUBA£A(przewodnicz¹cy), cz³. rzecz. PAN Eugeniusz BERNADZKI, cz³. rzecz. PAN JanuszHAMAN, cz³. rzecz. PAN Stanis³aw NAWROCKI, cz³. rzecz. PAN MarianSANIEWSKI, cz³. rzecz. PAN Franciszek TOMCZAK, cz³. rzecz. MarianTRUSZCZYÑSKI, cz³. rzecz. PAN Jerzy WA¯NY (zmar³ w 2010 r.), cz³. rzecz. PANTeresa ¯EBROWSKA.Cz³onkowie Kapitu³y Medalu im. Micha³a Oczapowskiego w sk³adzie:Prezydium Kapitu³y Medalu: cz³. rzecz. PAN Antoni RUTKOWSKI(przewodnicz¹cy), cz³. rzecz. PAN Marian TRUSZCZYÑSKI (z-caprzewodnicz¹cego), cz³. rzecz. PAN Zbigniew GERTYCH (cz³onek prezydium,zmar³ w 2008 r.), cz³. rzecz. PAN Adolf HORUBA£A(cz³onek prezydium), cz³. rzecz.PAN Maciej ¯URKOWSKI (cz³onek prezydium); Cz³onkowie Kapitu³y Medalu:cz³. rzecz. PAN Ryszard BABICKI (zmar³ w 2010 r.), cz³. rzecz. PAN EugeniuszBERNADZKI, cz³. rzecz. PAN Tadeusz GARBULIÑSKI, cz³. rzecz. PAN JanGLIÑSKI, cz³. rzecz. PAN Andrzej GRZYWACZ, cz³. rzecz. PAN Janusz HAMAN,cz³. rzecz. PAN Tadeusz KRZYMOWSKI, cz³. rzecz. PAN Jerzy J. LIPA, cz³. rzecz.PAN Rudolf MICHA£EK, cz³. rzecz. PAN Stanis³aw NAWROCKI, cz³. rzecz. PANSzczepan PIENI¥¯EK (zmar³ w 2008 r.), cz³. rzecz. PAN Andrzej SZUJECKI, cz³.rzecz. PAN Jerzy WA¯NY (zmar³ w 2010 r.), cz³. rzecz. PAN Franciszek WITCZAK(zmar³ w 2009 r.), cz³. rzecz. PAN Teresa ¯EBROWSKA.Komisja Wydawnicza Wydzia³u w sk³adzie: cz³. koresp. PAN TomaszBRANDYK (przewodnicz¹cy, zmar³ w 2009 r.), cz³. koresp. PAN MarekŒWITOÑSKI (przewodnicz¹cy), cz³. rzecz. PAN Eugeniusz BERNADZKI, cz³.rzecz. PAN Janusz HAMAN, cz³. rzecz. PAN Adolf HORUBA£A, cz³. rzecz. PANTadeusz KRZYMOWSKI, cz³. rzecz. PAN Rudolf MICHA£EK, cz³. rzecz. PANFranciszek TOMCZAK.Rada Redakcyjna Postêpów Nauk Rolniczych w sk³adzie: cz³. rzecz. PANAndrzej GRZYWACZ (przewodnicz¹cy), cz³. rzecz. PAN Zbigniew Gertych (zmar³w 2008 r.), cz³. rzecz. PAN Janusz HAMAN, cz³. rzecz. PAN Tadeusz KRZYMOWSKI,cz³. rzecz. PAN Jerzy J. LIPA, cz³. rzecz. PAN Antoni RUTKOWSKI, cz³. rzecz. PANFranciszek TOMCZAK, cz³. rzecz. PAN Marian TRUSZCZYÑSKI, cz³. koresp. PANJerzy WILKIN.

26 A. GrzywaczKomitet Redakcyjny Postêpów Nauk Rolniczych w sk³adzie: cz³. rzecz. PANAdolf HORUBA£A (redaktor naczelny), cz³. koresp. PAN Tomasz BRANDYK(zmar³ w 2009 r.), prof. dr hab. Jerzy BULIÑSKI, prof. dr hab. AlicjaGAWROÑSKA-KULESZA, prof. dr hab. Wojciech JÓZWIAK, prof. dr hab. JanuszZIMNY, cz³. rzecz. PAN Teresa ¯EBROWSKA, mgr in¿. Renata SUSKA (sekretarzredakcji).Rada Redakcyjna Zeszytów Problemowych Postêpów Nauk Rolniczych w sk³adzie:cz³. koresp. PAN Tomasz BRANDYK (przewodnicz¹cy, zmar³ w 2009 r.), cz³.rzecz. PAN Andrzej GRZYWACZ (przewodnicz¹cy), cz³. rzecz. PAN EugeniuszBERNADZKI, cz³. rzecz. PAN Stanis³aw NAWROCKI, cz³. rzecz. PAN ZygmuntREKLEWSKI, cz³. rzecz. PAN Marian SANIEWSKI, cz³. koresp. PAN WojciechŒWIÊCICKI, cz³. rzecz. PAN Franciszek TOMCZAK.Wspó³praca z zagranic¹realizowana bezpoœrednio przez Wydzia³W 2003 roku w ramach podpisanych protoko³ów realizowano wspó³pracêz Królewsk¹ Szwedzk¹ Akademi¹ Rolnictwa i Leœnictwa. W dniach 8–12 X 2003 r.przyjêto delegacjê cz³onków Królewskiej Szwedzkiej Akademii Rolnictwa i Leœnictwaw ramach wieloletniej wspó³pracy naukowej. Delegacja sk³ada³a siê ze specjalistówz zakresu rolnictwa, leœnictwa i weterynarii. £¹cznie goszczono 55 osób, w tym42 osoby z Królewskiej Szwedzkiej Akademii. Odby³y siê spotkania zainteresowanychinstytucji na terenie kraju, m.in. kierownictwa Polskiej Akademii Nauk, Wydzia³uNauk Rolniczych, Leœnych i Weterynaryjnych (w Pa³acu w Jab³onnie), Szko³yG³ównej Gospodarstwa Wiejskiego, Instytutu Badawczego Leœnictwa w Warszawie,Instytutu Zootechniki w Balicach, Akademii Rolniczej w Krakowie, RegionalnejDyrekcji Lasów Pañstwowych w Krakowie, Oœrodka Doradztwa Rolniczego w Karniowicach.Wyg³oszono 9 referatów, w tym 3 przez stronê szwedzk¹. Wymienionodoœwiadczenia na temat obecnych i przysz³ych problemów rolnictwa polskiego i wsi,nadzoru nad gospodark¹ leœn¹ w lasach pañstwowych i prywatnych, polskiegorolnictwa w Unii Europejskiej. Odby³o siê równie¿ spotkanie z Miêdzynarodow¹Koalicj¹ dla Ochrony Polskiej Wsi.W dniach 23–25 VI 2004 r. delegacja Wydzia³u w sk³adzie profesorowie A. Grzywacz,A. Rutkowski, J.J. Lipa uczestniczyli w Jubileuszu 75-lecia RosyjskiejAkademii Nauk Rolniczych. Obchody jubileuszu po³¹czone by³y z plenarnymisesjami naukowymi w Moskwie i Sankt Petersburgu. Omówiono udzia³ stronyrosyjskiej w dniach Nauki Rosyjskiej w Polsce oraz zapoznano siê z dzia³alnoœci¹instytutów o podobnym profilu badañ. Instytut Rozrodu Zwierz¹t i Badañ ¯ywnoœciPAN wspólnie z Uniwersytetem Warmiñsko-Mazurskim w Olsztynie zorganizowa³w dniach 12–13 paŸdziernika sympozjum „Biotechnologia i in¿ynieria genetycznamikroorganizmów roœlin i zwierz¹t” w ramach obchodów Dni Nauki Rosyjskiej

Dzia³alnoœæ i osi¹gniêcia Wydzia³u … 27w Polsce. W seminarium wziê³o udzia³ 18 naukowców rosyjskich z wiceprezesemRosyjskiej Akademii Nauk Rolniczych A.L. Iwanowem, kilkunastu naukowcówz placówek PAN, instytutów resortowych i uczelni akademickich. Stronie polskiejprzewodniczy³ prof. E. Nalborczyk.W dniach 12–17 X 2004 r. przyjêto szeœcioosobow¹ delegacjê Chiñskiej AkademiiNauk Rolniczych. Delegacja odby³a spotkanie z pracownikami naukowymiplacówek: Zak³adu Badañ Œrodowiska Rolniczego i Leœnego PAN, Instytutu GenetykiRoœlin PAN, Instytutu Genetyki i Hodowli Zwierz¹t PAN, Instytutu Fizjologiii ¯ywienia Zwierz¹t im. J. Kielanowskiego PAN. Wydzia³ nawi¹za³ wstêpnekontakty, wymieniono wspólne zaintersowania naukowo-badawcze oraz mo¿liwoœciwspó³pracy.25 i 26 XI 2004 r. Wydzia³ przyj¹³ Prezesa Królewskiej Szwedzkiej AkademiiRolnictwa i Leœnictwa prof. dr. hab. Mårtena Carlssona w ramach wieloletniejwspó³pracy naukowej. Spotkanie odby³o siê na terenie Ogrodu Botanicznego – CentrumZachowania Ró¿norodnoœci Biologicznej PAN w Powsinie. Omówiono dalsz¹wspó³pracê miêdzy placówkami naukowymi w Polsce a Królewsk¹ Szwedzk¹ Akademi¹Rolnictwa i Leœnictwa.W 2005 roku w ramach posiadanych œrodków wydzielono kwotê dla wyje¿d¿aj¹cychm³odych naukowców w wieku do 35 lat, z której op³acano (refundowano)koszty miêdzynarodowych podró¿y m³odych uczonych.Wydzia³ w dniu 02 X 2006 r. goœci³ Prezesa Królewskiej Szwedzkiej AkademiiRolnictwa i Leœnictwa prof. Mårtena Carlssona. Na spotkaniu omówionowspó³pracê miêdzy jednostkami naukowymi Szwecji i Polski. Przedstawiona zosta³ainformacja o placówkach i organizacji Wydzia³u Nauk Rolniczych, Leœnych i WeterynaryjnychPAN. Przekazano stronie szwedzkiej projekt protoko³u wspó³pracy na lata2007–2009. Po spotkaniu w Wydziale prof. M. Carlsson spotka³ siê z KierownictwemInstytutu Genetyki i Hodowli Zwierz¹t PAN w Jastrzêbcu.W dniu 2 XI 2006 r. Wydzia³ przyj¹³ czteroosobow¹ delegacjê Komisji Edukacyjno-NaukowejCentralnego Komitetu Komunistycznej Partii Wietnamu z przedstawicielemAmbasady Socjalistycznej Republiki Wietnamu z siedzib¹ w Warszawie.Sk³ad delegacji:1. Dr Bui Si Tieu – Wiceprzewodnicz¹cy Komisji Edukacyjno-Naukowej CentralnegoKomitetu Komunistycznej Partii Wietnamu,2. Dr Trinh Van Tu – Dyrektor Departamentu Edukacyjno-Naukowych RegionówKomisji Edukacyjno-Naukowej Centralnego Komitetu Komunistycznej PartiiWietnamu,3. Dr Nguyen Quanng – Wicedyrektor Departamentu Nauk Œcis³ych i TechnologiiŒrodowiska Komisji Edukacyjno-Naukowej Centralnego Komitetu KomunistycznejPartii Wietnamu,4. Pham Hai – specjalista Departamentu Krajów Wschodnio-Europejskich, Ba³tyckichoraz wspólnoty Niepodleg³ych Pañstw Komisji do Spraw ZagranicznychCentralnego Komitetu Komunistycznej Partii Wietnamu,

28 A. Grzywacz5. Nguyen Quang Thuan – I Sekretarz Ambasady Socjalistycznej Republiki Wietnamuz siedzib¹ w Warszawie.Profesor A. Grzywacz przedstawi³ ogólne informacje o strukturze, zadaniachPolskiej Akademii Nauk oraz Wydzia³u V PAN. Jako uzupe³nienie informacji wszyscycz³onkowie delegacji otrzymali Album PAN oraz ostatnie numery „Akademii”w jêzyku angielskim.Wydzia³ goœci³ w dniu 12 VI 2007 r. delegacjê ze S³owacji w osobach:1. Prof. Ján Plesník,2. Prof. Jozef Bulla,3. Prof. Štefan Mihina.W zwi¹zku z zaproszeniem przez National Centre of Agricultural Sciences nauroczystoœci 125. rocznicy rozpoczêcia badañ rolniczych w Bu³agrii w dniach 24–27X 2007 r. delegowano jako reprezentanta Wydzia³u V PAN prof. dr. hab. JackaSkomia³a – dyrektora Instytutu Fizjologii i ¯ywienia Zwierz¹t im. J. KielanowskiegoPAN w Jab³onnie, który wzi¹³ udzia³ w uroczystoœciach œwiêta nauk rolniczychw Bu³garii.W czerwcu 2008 r. podpisano Memoradum miêdzy Wydzia³em a S³owack¹Akademi¹ Nauk Rolniczych o wspó³pracy w zakresie dalszego rozwijania naukrolniczych, badañ i rozwoju wsi oraz wdra¿ania ich wyników.W dniach 12–14 X 2008 r. w ramach „Dni Nauki Polskiej w Rosji” Wydzia³ V PANreprezentowali w Moskwie prof. Andrzej Grzywacz i prof. Antoni Rutkowski.Wyk³ad na wspólnym posiedzeniu prezydiów Rosyjskiej Akademii Nauk, RosyjskiejAkademii Nauk Rolniczych, Rosyjskiej Akademii Nauk Medycznych i Polskiej AkademiiNauk wyg³osi³ prof. Zbigniew Kundzewicz z Zak³adu Badañ ŒrodowiskaRolniczego i Leœnego PAN „Global climate change: impacts, adaption and vulnerability”.W Sankt Petersburgu odby³o siê wspólne seminarium naukowe „Choroby rzepaku”,w którym ze strony polskiej uczestniczyli: cz³. koresp. PAN J.J. Lipa, doc. M.Jêdryczka, prof. J. Krzymañski, doc. P. Kachlicki, dr J. Kaczmarek, dr W.Irzykowski. Instytuty i uczelnie rolnicze przekaza³y du¿¹ iloœæ ksi¹¿ek i czasopism nawystawê, która towarzyszy³a cyklom imprez „Dni”. Po wystawie wydawnictwa tezosta³y przekazane zainteresowanym placówkom naukowym Federacji Rosyjskiej.Dobr¹ podstaw¹ do wspó³dzia³ania i kontaktów by³a „Umowa o wspó³pracynaukowej miêdzy Polsk¹ Akademi¹ Nauk a Rosyjsk¹ Akademi¹ Nauk Rolniczych nalata 2008–2010” podpisana w Moskwie 13 paŸdziernika 2008 r. podczas „Dni NaukiPolskiej w Rosji”. W ramach wspó³pracy z Rosyjsk¹ Akademi¹ Nauk Rolniczychprzy pomocy sta³ego przedstawiciela PAN przy RAN w Moskwie, zaktywizowanodzia³ania instytutów zajmuj¹cych siê problematyk¹ genetyki zwierz¹t i roœlin. St¹dWydzia³ delegowa³ pracowników naszych instytutów: prof. dr. hab. Jaros³awa Horbañczukaz Instytutu Genetyki i Hodowli Zwierz¹t PAN w Jastrzêbcu i doc. dr hab.Ma³gorzatê Jêdryczkê z Instytutu Genetyki Roœlin PAN w Poznaniu do Moskwyw dniach 10–15 lutego 2009 r., gdzie wyg³osili referaty oraz nawi¹zali wspópracê.

Dzia³alnoœæ i osi¹gniêcia Wydzia³u … 29W latach 2003–2010 wyjazdy pracowników naukowych placówek realizowaneby³y wg limitów wymiany bezdewizowej w ramach porozumieñ o wspó³pracynaukowej PAN z zagranicznymi akademiami nauk i organizacjami równorzêdnymi.Wydatki by³y ponoszone ze œrodków przekazanych na ten cel do dyspozycji przewodnicz¹cegoWydzia³u. Komitetom naukowym przy Wydziale powierzono pe³nieniefunkcji komitetów narodowych ds. wspó³pracy z miêdzynarodowymi organizacjaminaukowymi. Rolê koordynatorów tej wspó³pracy pe³nili wytypowani przez komitetjego cz³onkowie:1. Miêdzynarodowa Unia Gleboznawcza (IUSS) – Komitet Gleboznawstwa i ChemiiRolnej PAN – Komitet Narodowy ds. Wspó³pracy z IUSS,2. Miêdzynarodowe Stowarzyszenie Torfowe (IPS) – Komitet Melioracji i In¿ynieriiŒrodowiska Rolniczego – Komitet Narodowy ds. Wspó³pracy z IPS,3. Miêdzynarodowa Unia Leœnych Organizacji Badawczych (IUFRO) – KomitetNauk Leœnych – Komitet Narodowy ds. Wspó³pracy z IUFRO,4. Miêdzynarodowe Towarzystwo Nauk Ogrodniczych (ISHS) – Komitet NaukOgrodniczych – Komitet Narodowy ds. Wspó³pracy z ISHS,5. Miêdzynarodowa Unia Nauki o ¯ywnoœci i jej Technologii (IUFoST) – KomitetNauki o ¯ywnoœci i jej Technologii – Komitet Narodowy ds. Wspó³pracy z IUFoST,6. Miêdzynarodowa Komisja In¿ynierii Rolniczej (CIGR) – Komitet Techniki Rolniczej– Komitet Narodowy ds. Wspó³pracy z CIGR.Polska Akademia Nauk op³aca³a sk³adki roczne do sekretariatów ww. organizacji.Udzia³ cz³onków PANw kszta³towaniu polityki naukowej i organizacji naukiOsi¹gniêcia poszczególnych cz³onków PAN s¹ udokumentowane w corocznych,osobistych sprawozdaniach znajduj¹cych siê w aktach osobowych, a tak¿e by³ysyntetycznie przedstawiane w „Sprawozdaniach z dzia³alnoœci Wydzia³u V PAN”w formie broszury, przygotowywanej zawsze na zebrania plenarne Wydzia³u. Oprócztego dzia³alnoœæ Wydzia³u by³a opisywana w „Sprawozdaniu PAN”, przedstawianymna wiosennych sesjach Zgromadzenia Ogólnego (synteza sprawozdania Wydzia³uw tych opracowaniach za poszczególne lata ostatniego oœmiolecia, zawarta by³azwykle na 15–20 stronach). Szczególne osi¹gniêcia cz³onków, w tym zaszczytyi wyró¿nienia przedstawiano w „Biuletynie Wydzia³u V PAN” (których wydano 18numerów), zamieszczano tam równie¿ kwartalnie informacjê z dzia³alnoœci instytutówi komitetów naukowych oraz bie¿¹ce informacje organizacyjne [1].W okresie 2003–2010 cz³onkowie PAN z Wydzia³u V pe³nili funkcje wiceprezesaAkademii, byli cz³onkami Prezydium PAN oraz uczestniczyli w pracach ró¿nychkomisji i zespo³ów powo³anych przez Prezesa lub Zgromadzenie Ogólne PAN; prof.Ryszard Górecki by³ i jest senatorem RP; byli cz³onkami Centralnej Komisji ds.Stopni i Tytu³ów; pracowali w Komitecie Badañ Naukowych, Radzie Nauki przy

30 A. GrzywaczMNiSzW; byli dyrektorami placówek naukowych PAN, instytutów badawczych(resortowych); kierownikami katedr i zak³adów na uczelniach, dziekanami, prorektoramii rektorami; byli prezesami towarzystw naukowych; cz³onkami zespo³ów doradczychSejmu, w Komisji ds. Nagród Prezesa Rady Ministrów oraz Ministra Naukii Szkolnictwa Wy¿szego, wielu rad naukowych przy ministerstwach i urzêdachcentralnych; przewodniczyli komitetom naukowym PAN oraz komitetom narodowymPAN; pracowali w radach redakcyjnych i programowych wielu czasopismnaukowych – krajowych i zagranicznych; cz³onkowie PAN uczestniczyli w pracachrad naukowych instytutów i innych placówek naukowych naszego Wydzia³u orazw licznych radach naukowych instytutów badawczych.Z pe³nym przekonaniem mo¿na stwierdziæ, ¿e cz³onkowie PAN w Wydziale NaukRolniczych, Leœnych i Weterynaryjnych, tak¿e w okresie sprawozdawczym 2003–2010,w bardzo szerokim zakresie, aktywnie, w znacz¹cym stopniu przyczyniali siê dokszta³towania polityki naukowej, organizacji placówek, rozwoju badañ i dydaktykikszta³cenia kadr, w tym kadr naukowych, mieli udzia³ i zas³ugi w rozwoju ró¿nychdziedzin gospodarki narodowej, ochrony œrodowiska i przyrody naszego kraju.Z ponad przeciêtnym oddaniem pracowali dla dobra nauki, dla dobra polskiegorolnictwa, leœnictwa, weterynarii, przemys³u spo¿ywczego oraz licznych pokrewnychdziedzin aktywnoœci spo³eczno-gospodarczej.Kierownictwo Wydzia³u uczestniczy³o w ró¿nych imprezach, jubileuszach, pogrzebach,inauguracjach roku akademickiego na wy¿szych uczelniach, uroczystoœciachnadania godnoœci doktora honoris causa, uroczystoœciach wrêczania nagródnaukowych, uroczystoœciach pañstwowych i spo³ecznych.Literatura[1] Biuletyny Wydzia³u V PAN, zestaw nr. 1–18, wydanych w latach 2003–2010.[2] Cz³onkowie Polskiej Akademii Nauk. Informator. 2009. Wydawnictwo PAN, Warszawa: 798 ss.[3] Rutkowski A. 1977. XXV-lecie Polskiej Akademii Nauk. XX-lecie dzia³alnoœci Wydzia³u Nauk Rolniczychi Leœnych PAN. Post. Nauk Rol. 4: 23–64.[4] Rutkowski A. 1987. Dzia³alnoœæ Wydzia³u Nauk Rolniczych i Leœnych PAN w latach 1977–1986. Post. NaukRol. 3: 3–41.[5] Truszczyñski M. 2002. Dzia³alnoœæ i osi¹gniêcia Wydzia³u Nauk Rolniczych, Leœnych i WeterynaryjnychPAN, na tle 50-lecia Polskiej Akademii Nauk oraz zamierzenia na lata nastêpne. Zeszyt Specjalny Post. NaukRol. 6: 3–73.[6] Zawadzki S. 1999. Reprezentacja nauk rolniczych, leœnych i weterynaryjnych w korporacji Polskiej AkademiiNauk w latach 1952–1999. Nauka 4: 169–199.PodziêkowanieBardzo serdeczne podziêkowania sk³adam prof. dr. hab. ZygmuntowiReklewskiemu, mgr in¿. Barbarze S³upeckiej i mgr in¿. Renacie Suskiej zanieocenion¹ pomoc w dostarczeniu danych, zestawieniu tabel oraz redakcji tekstu.

Postêpy Nauk Rolniczych Zeszyt Specjalny/2011: 31–45Dzia³alnoœæ wydawnicza Wydzia³u V PANw latach 2003–2010Andrzej Grzywacz 1 , Barbara S³upecka 2 , Renata Suska 21 Przewodnicz¹cy Wydzia³u V Nauk Rolniczych, Leœnych i Weterynaryjnych PAN2 G³ówny specjalista w Wydziale V Nauk Rolniczych, Leœnych i Weterynaryjnych PANPostêpy Nauk RolniczychPostêpy Nauk Rolniczych (PNR), pocz¹tkowo Postêpy Wiedzy Rolniczej, wydawaneby³y od roku 1949. Najpierw wydawc¹/w³aœcicielem by³ Pañstwowy InstytutWydawnictw Rolniczych, nastêpnie Pañstwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leœnew Warszawie, a od 1954 roku Polska Akademia Nauk (Komitet Nauk Rolniczych –1954–1957, Wydzia³ Nauk Rolniczych i Leœnych – 1957–1997, Wydzia³ NaukRolniczych, Leœnych i Weterynaryjnych – od 1997 r.).Czêstotliwoœæ ukazywania siê – dwumiesiêcznik, a od 2010 roku kwartalnik.Redaktor naczelny w kadencji 2003–2006 – prof. dr hab. Emil Nalborczyk,cz³. rzecz. PAN (zm. w 2006 r.),prof. dr hab. Adolf Horuba³a, cz³.rzecz. PAN;w kadencji 2007–2010 – prof. dr hab. Adolf Horuba³a, cz³.rzecz. PAN.W Postêpach Nauk Rolniczych publikowane s¹ artyku³y przegl¹dowe, dotycz¹cenajnowszych osi¹gniêæ naukowych w dziedzinie nauk rolniczych, z podkreœleniemznaczenia omawianych zagadnieñ dla rolnictwa polskiego. Publikowane s¹ równie¿artyku³y dyskusyjne odnoœnie polityki rolnej, kierunków badañ naukowych, potrzebpraktyki rolniczej w zakresie wsparcia naukowego i organizacyjnego, produkcji rolneji sytuacji ekonomiczno-spo³ecznej w rolnictwie i na wsi, jak równie¿ informacjez dzia³alnoœci komitetów i towarzystw naukowych, z bie¿¹cej dzia³alnoœci Wydzia³u,wspomnienia poœmiertne cz³onków Akademii i wybitnych uczonych zwi¹zanychz Wydzia³em V PAN, sprawozdania z konferencji naukowych i merytoryczne recenzjeksi¹¿ek. Prace publikowane s¹ w j. polskim, ale zawieraj¹ streszczenia angielskie,s³owa kluczowe i tytu³ w j. angielskim. £amy czasopisma otwarte s¹ równie¿ dlakomitetów naukowych PAN oraz placówek naukowych PAN.

32 A. Grzywacz, B. S³upecka, R. SuskaG³ównym celem czasopisma jest przekazanie informacji na wysokim poziomienaukowym o postêpie, jaki dokonuje siê w szeroko rozumianych naukach rolniczych.W zeszycie publikowane s¹ prace przegl¹dowe przygotowane przez pracownikównaukowych z ró¿nych œrodowisk naukowych z zakresu szeroko rozumianych naukrolniczych zarówno z placówek PAN, instytutów resortowych, jak i uczelni wy¿-szych. Wysoki poziom merytoryczny zapewnia recenzowanie artyku³ów przez samodzielnychpracowników naukowych oraz opieka merytoryczna redaktora dzia³owego.Czasopismo adresowane jest do pracowników naukowych, do studentów, ale tak¿e donauczycieli szkó³ œrednich rolniczych i pracowników Oœrodków Doradztwa Rolniczego.Artyku³y przegl¹dowe zawieraj¹ bardzo cenny spis literatury, zgromadzonejdo danego tematu przegl¹dowego. Redakcja stara siê, aby cytowana literatura by³az ostatnich lat, a artyku³y pokazywa³y postêp w naukach rolniczych.Postêpy Nauk Rolniczych publikowa³y równie¿ referaty wyg³oszone na 11 corocznychseminariach Wydzia³u, a tak¿e ukaza³y siê w jej ramach zeszyty specjalne:(nr 300, w 2002 r.) poœwiêcony dzia³alnoœci i osi¹gniêciom Wydzia³u V PANw okresie 50-lecia PAN; (nr 325, w 2007) poœwiêcony ocenie dokonañ w dyscyplinachnaukowych za lata 1994–2003 z zakresu nauk rolniczych, leœnych, weterynaryjnychi nauk o ¿ywnoœci oraz g³ównym obszarom i kierunkom przysz³ych badañs³u¿¹cych rozwojowi nauki, szkolnictwa oraz polskiemu rolnictwu, leœnictwu, weterynariii przemys³owi spo¿ywczemu; (nr 349, w 2011 r.) dotycz¹cy dzia³alnoœciWydzia³u i wspó³dzia³ania z towarzystwami naukowymi zwi¹zanymi (afiliowanymi)z Wydzia³em Nauk Rolniczych, Leœnych i Weterynaryjnych PAN.Tabela 1 zawiera chronologiczn¹ informacjê o historii wydawania PNR orazo osobach pracuj¹cych na rzecz tego tytu³u wydawniczego. W latach 2003–2010w sumie ukaza³y siê 44 zeszyty w cyklu dwumiesiêcznym, a ostatnio w kwartalnym.W ci¹gu tych lat skorzysta³o z ³amów Postêpów Nuk Rolniczych 767 autorów, którzyopublikowali prawie 500 artyku³ów, w tym prawie 400 artyku³ów przegl¹dowych(tab. 2).

Dzia³noœæ Wydawnicza Wydzia³u … 33Tabela 1. Ludzie i historia wydawania Postêpów Nauk Rolniczych w kad. 2003–2010Lata numeracja (od),czêstotliwoœæukazywania siê2003Rok L/LV, Nr 301Zeszyt 1Dwumiesiêcznik2003Rok L/LV, Nr 302Zeszyt 2Dwumiesiêcznik2004Rok LI/LVI, Nr 307Zeszyt 1Dwumiesiêcznik2006Rok LIII/LVIII, Nr 319Zeszyt 1Dwumiesiêcznik2006Rok LIII/LVIII, Nr 323Zeszyt 5Dwumiesiêcznik2007(zmiana sposobunumeracji)Rok 59, Nr 326Zeszyt 1Dwumiesiêcznik2007Nr 331, Rok 59Zeszyt 6Dwumiesiêcznik2009Nr 338, Rok 61Zeszyt 2Dwumiesiêcznik2010Nr 341, Rok 62Zeszyt 1Dwumiesiêcznik2010Nr 343, Rok 62Zeszyt 4KwartalnikKomitetRedakcyjnyEmil Nalborczyk (red. nacz.), TomaszBrandyk, Alicja Gawroñska-Kulesza,Adolf Horuba³a, W³odzimierz Kamiñski,Teresa ¯ebrowska, Renata Suska(sekr. red.)j.w.Emil Nalborczyk (red. nacz.), JerzyBuliñski, Tomasz Brandyk, AlicjaGawroñska-Kulesza, Adolf Horuba³a,W³odzimierz Kamiñski, Janusz Zimny,Teresa ¯ebrowska, Renata Suska(sekr. red.)j.w.Adolf Horuba³a (red. nacz.), JerzyBuliñski, Tomasz Brandyk, AlicjaGawroñska-Kulesza, W³odzimierzKamiñski, Janusz Zimny, Teresa¯ebrowska, Renata Suska (sekr. red.)j.w.Adolf Horuba³a (red. nacz.), JerzyBuliñski, Tomasz Brandyk, AlicjaGawroñska-Kulesza, WojciechJózwiak, Janusz Zimny, Teresa¯ebrowska, Renata Suska (sekr. red.)j.w.Adolf Horuba³a (red. nacz.), JerzyBuliñski, Alicja Gawroñska-Kulesza,Wojciech Józwiak, Janusz Zimny,Teresa ¯ebrowska, Renata Suska(sekr. red.)j.w.RadaRedakcyjnaMarian Truszczyñski (przew.),Eugeniusz Bernadzki, Janusz Haman,Tadeusz Krzymowski, Emil Nalborczyk,Antoni Rutkowski, FranciszekTomczak, Jerzy Wilkin, FranciszekWitczak, Saturnin ZawadzkiAndrzej Grzywacz (przew.), ZbigniewGertych, Janusz Haman, TadeuszKrzymowski, Jerzy J. Lipa, AntoniRutkowski, Franciszek Tomczak, MarianTruszczyñski, Jerzy Wilkin,Saturnin ZawadzkiAndrzej Grzywacz (przew.), ZbigniewGertych, Janusz Haman, TadeuszKrzymowski, Jerzy J. Lipa, AntoniRutkowski, Franciszek Tomczak, MarianTruszczyñski, Jerzy Wilkinj.w.j.w.j.w.j.w.Andrzej Grzywacz (przew.), JanuszHaman, Tadeusz Krzymowski, Jerzy J.Lipa, Antoni Rutkowski, FranciszekTomczak, Marian Truszczyñski, JerzyWilkinW latach 2003–2005 do Nr 318 sk³ad – Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna DABOR (Danuta Borecka),druk – Drukarnia nr 1, Warszawa.Od nr 319 (zeszyt 1 z 2006) Sk³ad – DABOR (Danuta Borecka),druk – PAN Warszawska Drukarnia Naukowa.j.w.j.w.

34 A. Grzywacz, B. S³upecka, R. SuskaTabela 2. Statystyka wydawania czasopisma Postêpy Nauk RolniczychLataLiczba Liczbawydanych arkuszyzeszytów wydawniczychLiczba artyku³ówprzegl¹dowych/liczbaautorówLiczba pozosta³ychartyku³ów (recenzje,kronika, rolnictwo zagranic¹)/liczba autorówLiczba artyku³ówogó³em/liczbaautorów ogó³em2003 6 62,30 61/91 15/16 76/1072004 6 60,00 58/93 5/5 63/982005 6 60,00 59/99 17/19 76/1182006 6 70,00 55/87 10/12 65/992007 7 83,95 52/69 8/8 60/772008 5 43,75 44/84 9/9 53/932009 4 42,25 38/65 12/14 50/792010 4 43,90 47/93 3/3 50/962003–2010 44 466,15 414/681 79/86 493/767Zeszyty Problemowe Postêpów Nauk RolniczychZeszyty Problemowe Postêpów Nauk Rolniczych (ZPPNR) zaczêto wydawaæw 1958 roku.Przez 34 lata przygotowywane by³y w Pañstwowym WydawnictwieRolniczym i Leœnym, a¿ do 394 zeszytu. W 1990 roku od zeszytu 395 robi³o toPañstwowe Wydawnictwo Naukowe. W 1991 roku nast¹pi³y zmiany zasad finansowaniai promowania dzia³alnoœci wydawniczej w Polskiej Akademii Nauk i wówczaszdecydowano, ¿e ZPPNR bêd¹ wydawane z inicjatywy i na koszt komitetów redakcyjnych,pod opiek¹ merytoryczn¹ i jako oficjalne wydawnictwo Wydzia³u V NaukRolniczych, Leœnych i Weterynaryjnych PAN. Polska Akademia Nauk sta³a siêw³aœcicielem tego tytu³u czasopisma naukowego. Zeszyty specjalizowa³y siê w opracowywaniui wdawaniu cykli artyku³ów o naukowych i praktycznych problemachs³u¿¹cych rozwojowi nauki, szkolnictwa oraz polskiemu rolnictwu, leœnictwu, weterynariii przemys³owi spo¿ywczemu. Opierano siê na materia³ach z konferencji i sympozjównaukowych, podsumowaniach wyników badañ z ukoñczonych projektówi grantów, na artyku³ach stanowi¹cych cykl opracowañ o charakterze monograficznym.Inicjatywê wydawania oddzielnego zeszytu podejmowa³y komitety naukowePAN, wy¿sze uczelnie rolnicze, instytuty naukowe (resortowe), placówki PAN,organizatorzy konferencji i sympozjów lub zespo³y badawcze, które zgromadzi³yzestaw publikacji stanowi¹cy merytoryczny problem naukowy. Wydzia³ V PANfirmowa³ jako wspó³wydawca ZPPNR od numeru 395 do 569, czyli przez ponad 20lat. Informacje o ZPPNR o numeracji 396-454 opublikowano w Postêpach NaukRolniczych (2/1998, s. 113–126), a o numerach 454–473 tak¿e w Postêpach NaukRolniczych (1/2001, s. 143–148).W tym opracowaniu przedstawiono tytu³y zeszytów oraz ich redaktorów merytorycznychwraz z instytucj¹ naukow¹, która podjê³a inicjatywê wydania, od numeru

36 A. Grzywacz, B. S³upecka, R. SuskaTabela 1. Zeszyty Problemowe Postêpów Nauk Rolniczych wydane w latach 2001–2011NrTytu³ zeszytuRok wydania474 Genetyka i hodowla traw200147520014762001477200147820014792001480200148120024822002483200248420024852002486200248720024882002Unieszkodliwianie i utylizacjaodpadów p³ynnych i sta³ych orazochrona wód obszarów wiejskichKszta³towanie œrodowiska.Zagro¿enia, monitoring i ochronaœrodowiskaRedaktor naczelny i jego adresDoc. dr hab. Zbigniew ZwierzykowskiInstytut Genetyki Roœlin PAN,ul. Strzeszyñska 34, 60-479 PoznañProf. dr hab. Krzysztof NycInstytut Kszta³towania i Ochrony Œrodowiska,Akademia Rolnicza, pl. Grunwaldzki 24,50-363 Wroc³awProf. dr hab. Józef KocKatedra Melioracji i Kszta³towania Œrodowiska,Uniwersytet Warmiñsko-Mazurski,pl. £ódzki 2, 10-719 OlsztynKszta³towanie œrodowiska. Melioracje Prof. dr hab. Józef Koci rekultywacje oraz zagospodarowanie Katedra Melioracji i Kszta³towania Œrodowiska,odpadówUniwersytet Warmiñsko-Mazurski,pl. £ódzki 2, 10-719 OlsztynKszta³towanie œrodowiska.Prof. dr hab. Józef KocKszta³towanie ekosystemów Katedra Melioracji i Kszta³towania Œrodowiska,³¹kowych, agroekosystemów i Uniwersytet Warmiñsko-Mazurski,krajobrazówpl. £ódzki 2, 10-719 OlsztynU¿ytki zielone Ÿród³em pasz dlazwierz¹t gospodarskichPotas i magnez w rolnictwieProf. dr hab. Marianna WardaKatedra £¹karstwa, Akademia Rolnicza,ul. Akademicka 15, 20-950 LublinProf. dr hab. Stanis³aw MercikKatedra Nauk o Œrodowisku Glebowym,Szko³a G³ówna Gospodarstwa Wiejskiego,ul. Rakowiecka 26/30, 02-528 WarszawaEkofizjologiczne aspekty reakcji roœlin Prof. dr hab. Stanis³aw Grzesiakna dzia³anie czynników stresowych Zak³ad Fizjologii Roœlin im. F. Górskiego PAN,Czêœæ IiIIul. Niezapominajek 21, 30-239 KrakówPrzyrodnicze i antropogeniczneprzyczyny oraz skutki zakwaszeniaglebNowe strategie w nauce i produkcjiroœlin ozdobnychNawo¿enie w kszta³towaniuœrodowiskaCzêœæ IiIIAktualne trendy w produkcji istosowaniu pod³o¿y ogrodniczychProblemy techniki rolniczej i leœnejCzêœæ IiIIPrzeobra¿enia œrodowiska podwp³ywem erozjiNowoczesne metody i technikiw hodowli i fizjologii roœlinCzêœæ II i IIProf. dr hab. Tadeusz FilipekKatedra Chemii Rolnej, Akademia Rolnicza,ul. Akademicka 15, 20-950 LublinDr hab. Ma³gorzata Zalewska, prof. ATRKatedra Roœlin Ozdobnych i Warzywnych,Akademia Techniczno-Rolnicza im. Jana i JêdrzejaŒniadeckich,ul. Bernardyñska 6, 85-029 BydgoszczProf. dr hab. Edward KrzywyKatedra Chemii Œrodowiska, Akademia Rolnicza,ul. S³owackiego 17, 70-434 SzczecinProf. dr hab. Jerzy HetmanKatedra Roœlin Ozdobnych, Akademia Rolnicza,ul. Leszczyñskiego 58, 20-032 LublinProf. dr hab. In¿. Andrzej ChochowskiWydzia³ In¿ynierii Produkcji, Szko³a G³ównaGospodarstwa Wiejskiego,ul. Nowoursynowska 166, 02-787 WarszawaProf. dr hab. Józef SasikInstytut Kszta³towania i Ochrony Œrodowiska,Akademia Rolnicza,Plac Grunwaldzki 24, 50-363 Wroc³awProf. dr hab. Franciszek Dubert,Prof. dr hab. Barbara SkuciñskaAkademia Rolnicza im. H. Ko³³¹taja,al. A. Mickiewicza 21, 31-120 Kraków

Dzia³noœæ Wydawnicza Wydzia³u … 37NrTytu³ zeszytuRok wydania489 Ziemniak spo¿ywczy i przemys³owy2002 oraz jego przetwarzanie –perspektywy ekologicznej produkcjiziemniaka w Polsce4902003491200349220034932003494200349520034962004497200449820044992004500200450120045022004503200550420055052005Aktualne problemy zwi¹zanez biologi¹ i zwalczaniem chwastóww uprawie roœlin rolniczychNowe roœliny ozdobne w uprawachgruntowych pod os³onamiBiologiczne metody oceny stanuœrodowiska przyrodniczegoPrzyczyny i skutki degradacjiœrodowiska glebowegoCzêœæ I, II i IIINawozy naturalne i organiczne£ubin. Wysokobia³kowa roœlina XXIwiekuRedaktor naczelny i jego adresProf. dr hab. Wac³aw LeszczyñskiKatedra Technologii Rolnej i Przechowalnictwa,Akademia Rolnicza,ul. C.K. Norwida 25, 50-375 Wroc³awProf. dr hab. Jerzy Pude³koKatedra Uprawy Roli i Roœlin, Akademia Rolniczaim. A. Cieszkowskiego,ul. Mazowiecka 45/46, 60-623 PoznañProf. dr hab. Jadwiga WaŸbiñskaKatedra Ogrodnictwa, Uniwersytet Warmiñsko--Mazurski, pl. £ódzki 4, 10-718 OlsztynProf. dr hab. Janina NowakKatedra Biochemii, Akademia Rolnicza,ul. S³owackiego 17, 71-434 SzczecinDr hab. in¿. Janina Kaniuczak, prof. URKatedra Agroekologii, Uniwersytet Rzeszowski,ul. M. Æwikliñskiej 2, 35-601 RzeszówProf. dr hab. Edward KrzywyKatedra Chemii Œrodowiska, Akademia Rolnicza,ul. S³owackiego 17, 70-434 SzczecinProf. dr hab. Ewa J. Sawicka-SienkiewiczKatedra Hodowli Roœlin i Nasiennictwa, AkademiaRolnicza, ul. Cybulskiego 34, 50-205 Wroc³awEkofizjologiczne aspekty reakcji roœlin Prof. dr hab. Stanis³aw Grzesiakna dzia³anie czynników stresowych Instytut Fizjologii Roœlin im. F. Górskiego PAN,Czêœæ IiIIul. Niezapominajek 21, 30-239 KrakówZasoby genowe roœlin w ochronieró¿norodnoœci biologicznejCzêœæ IiIIEkologiczne i gospodarcze znaczenied¿d¿ownicKszta³towanie i ochrona œrodowiskawiejskiegoZiemniak spo¿ywczy i przemys³owyoraz jego przetwarzaniegospodarcze znaczenie uprawyziemniaka w PolsceBiologiczne metody oceny stanuœrodowiska przyrodniczegoMikroelementy w rolnictwieCzêœæ IiIIDr Teresa KotliñskaPracownia Zasobów Genowych, InstytutWarzywnictwa im. Emila Chroboczka,ul. Konstytucji 3 Maja, 96-100 SkierniewiceDr hab. Anna Kostecka, prof. URZak³ad Przyrodniczych Podstaw Rolnictwa,Uniwersytet Rzeszowski,ul. M. Æwikliñskiej 2, 35-959 RzeszówProf. dr hab. Edward KrzywyKatedra Chemii Œrodowiska, Akademia Rolnicza,ul. S³owackiego 17, 70-434 SzczecinProf. dr hab. Wac³aw LeszczyñskiKatedra Technologii Rolnej i Przechowalnictwa,Akademia Rolnicza,ul. C.K. Norwida 25, 50-375 Wroc³awProf. dr hab. Janina NowakKatedra Biochemii, Akademia Rolnicza,ul. S³owackiego 17, 71-434 SzczecinProf. dr hab. Zofia SpiakKatedra ¯ywienia Roœlin, Akademia Rolnicza,pl. Grunwaldzki 53, 50-357 Wroc³awProblemy rozwoju obszarów wiejskich Prof. dr hab. Aleksander LewczukKatedra Agrobiznesu i Ekonomii Œrodowiska,Uniwersytet Warmiñsko-Mazurski,pl. £ódzki 2, 10-957 OlsztynPostêp w produkcji roœlin ozdobnychCzêœæ IiIIKszta³towanie œrodowiska. Zagro¿eniai monitoringProf. dr hab. Joanna NowakInstytut Sadownictwa i Kwiaciarstwa,ul. Pomologiczna 18, 96-100 SkierniewiceProf. dr hab. Józef KocKatedra Melioracji i Kszta³towania Œrodowiska,Uniwersytet Warmiñsko-Mazurski,pl. £ódzki 2, 10-719 Olsztyn

38 A. Grzywacz, B. S³upecka, R. SuskaNrTytu³ zeszytuRedaktor naczelny i jego adresRok wydania506 Kszta³towanie œrodowiska. Melioracje, Prof. dr hab. Józef Koc2005 rekultywacja i renaturyzacja Katedra Melioracji i Kszta³towania Œrodowiska,Uniwersytet Warmiñsko-Mazurski,pl. £ódzki 2, 10-719 Olsztyn50720055082006509200651020065112006512200651320065142006515200651620075172007518200751920075202007Kszta³towanie srodowiska. Agroekosystemyi krajobrazy. Czêœæ IiIIEkologiczne aspekty mechanizacjiprodukcji roœlinnejEkofizjologiczne aspekty reakcji roœlinna czynniki stresoweKwiaciarstwo w polskiej nauce i gospodarceZiemniak spo¿ywczy i przemys³owyoraz jego przetwarzanie. Jakoœæ polskichodmian ziemniaka. Czêœæ IiIINawozy naturalne, organiczne i mineralne.Czêœæ IiIAzotany w ekosystemach rolniczychProblemy aktywizacji gospodarczejobszarów wiejskichBiologiczne metody oceny stanuœrodowiska przyrodniczegoZnaczenie gospodarcze i biologiaplonowania upraw mieszanychZasoby genowe roœlin w ochronieró¿norodnoœci biologicznej. Czêœæ I i IIProf. dr hab. Józef KocKatedra Melioracji i Kszta³towania Œrodowiska,Uniwersytet Warmiñsko-Mazurski,pl. £ódzki 2, 10-719 OlsztynProf. dr hab. Edmund KamiñskiWydzia³ In¿ynierii Produkcji,Szko³a G³ówna Gospodarstwa Wiejskiego,ul. Nowoursynowska 166, 02-787 WarszawaProf. dr hab. Stanis³aw GrzesiakInstytut Fizjologii Roœlin im. F. Górskiego PAN,ul. Niezapominajek 21, 30-239 KrakówProf. dr hab. Halina LaskowskaInstytut Roœlin Ozdobnych i ArchitekturyKrajobrazu, Akademia Rolnicza,ul. Leszczyñskiego 58, 20-068 LublinProf. dr hab. Wac³aw LeszczyñskiKatedra Technologii Rolnej i Przechowalnictwa,Akademia Rolnicza,ul. C.K. Norwida 25, 50-375 Wroc³awProf. dr hab. Edward KrzywyKatedra Chemii Œrodowiska, Akademia Rolnicza,ul. S³owackiego 17, 70-434 SzczecinProf. dr hab. Zdzis³aw CieækoKatedra Chemii Œrodowiska, UniwersytetWarmiñsko-Mazurski, pl. £ódzki 4, 10-718 OlsztynProf. dr hab. Aleksander LewczukKatedra Agrobiznesu i Ekonomii Œrodowiska,Uniwersytet Warmiñsko-Mazurski,pl. £ódzki 2, 10-957 OlsztynProf. dr hab. Janina NowakKatedra Biochemii, Akademia Rolnicza,ul. S³owackiego 17, 71-434 SzczecinProf. dr hab. Tadeusz MichalskiKatedra Uprawy Roli i Roœlin, Akademia Rolniczaim. A. Cieszkowskiego,ul. Mazowiecka 45/46, 60-623 PoznañDr hab. Wanda Kociuba, prof. ARInstytut Genetyki, Hodowli i Biotechnologii Roœlin,Akademia Rolnicza,ul. Akademicka 15, 20-934 LublinWykorzystanie odpadów pochodz¹cychz energetyki i gospodarki Katedra Chemii Œrodowiska, Akademia Rolnicza,Prof. dr hab. Edward Krzywykomunalnej w rolnictwie i rekultywacji ul. S³owackiego 17, 70-434 SzczecingruntówIn¿ynieria i kszta³towanie œrodowiskaobszarów niezurbanizowanych –woda w in¿ynierii krajobrazuPrzyczyny i skutki degradacjiœrodowiska glebowego. Czêœæ IiIIProf. dr hab. Jerzy JeznachWydzia³ In¿ynierii i Kszta³towania Œrodowiska,Szko³a G³ówna Gospodarstwa Wiejskiego,ul. Nowoursynowska 159, 02-776 WarszawaDr hab. Janina Kaniuczak, prof. URZak³ad Gleboznawstwa, Chemii Œrodowiska iHydrologii, Uniwersytet Rzeszowski,ul. M. Æwikliñskiej 2, 35-601 Rzeszów

Dzia³noœæ Wydawnicza Wydzia³u … 39NrTytu³ zeszytuRok wydania521 Dodatkowe i alternatywne Ÿród³a2007 dochodów na obszarach wiejskich522200752320075242008525200852620085272008528200852920085302008531200853220085332008534200953520095362009Strategie wykorzystania roœlinstr¹czkowychKultury in vitro w fizjologii roœlinEkofizjologiczne aspekty reakcji roœlinna dzia³anie czynników stresowychMiejsce ogrodnictwa ozdobnego wewspó³czesnej PolsceRola melioracji wodnych w ochronieœrodowiska przyrodniczegoProzdrowotna produkcja roœlinwarzywnych i zielarskichMelioracje wodne w in¿ynieriikszta³towania œrodowiskaNowe patogeny roœlinZiemniak spo¿ywczy i przemys³owyoraz jego przetwarzanie.Przetwórstwo ziemniaka czynnikiemwzrostu i racjonalizacji jego produkcjiChoroby roœlin na tle zmianklimatycznychRola melioracji w kszta³towaniui ochronie zasobów wodnychOdpady w ochronie i kszta³towaniuœrodowiskaKultury in vitro w fizjologii roœlinOdpady w kszta³towaniu i in¿ynieriiœrodowiskaProekologiczna uprawa znanychi mniej znanych roœlin sadowniczychRedaktor naczelny i jego adresProf. dr hab. Aleksander LewczukKatedra Agrobiznesu i Ekonomii Œrodowiska,Uniwersytet Warmiñsko-Mazurski,pl. £ódzki 2, 10-957 OlsztynProf. dr hab. Wojciech Œwiêcicki, cz³. koresp. PANInstytut Genetyki Roœlin PAN,ul. Strzeszyñska 34, 60-479 PoznañDoc. dr hab. Izabela MarciñskaInstytut Fizjologii Roœlin im. F. Górskiego PAN,ul. Niezapominajek 21, 30-239 KrakówProf. dr hab. Stanis³aw GrzesiakInstytut Fizjologii Roœlin im. F. Górskiego PAN,ul. Niezapominajek 21, 30-239 KrakówProf. dr hab. Mieczys³aw CzekalskiKatedra Ogrodnictwa, Uniwersytet Przyrodniczywe Wroc³awiu,pl. Grunwaldzki 24a, 50-363 Wroc³awProf. dr hab. Krzysztof NycInstytut Kszta³towania i Ochrony Œrodowiska,Uniwersytet Przyrodniczy we Wroc³awiu,pl. Grunwaldzki 24, 50-363 Wroc³awProf. dr hab. Brygida WierzbickaKatedra Ogrodnictwa, UniwersytetWarmiñsko-Mazurski,ul. Prawocheñskiego 21, 10-719 OlsztynProf. dr hab. Krzysztof NycInstytut Kszta³towania i Ochrony Œrodowiska,Uniwersytet Przyrodniczy we Wroc³awiu,pl. Grunwaldzki 24, 50-363 Wroc³awProf. dr hab. Leszek B. OrlikowskiInstytut Sadownictwa i Kwiaciarstwa,ul. Pomologiczna 18, 96-100 SkierniewiceProf. dr hab. Wac³aw LeszczyñskiKatedra Technologii Rolnej i Przechowalnictwa,Uniwersytet Przyrodniczy we Wroc³awiu,ul. C.K. Norwida 25, 50-375 Wroc³awDr hab. El¿bieta Pl¹skowskaKatedra Ochrony Roœlin, Uniwersytet Przyrodniczy,pl. Grunwaldzki 24a, 50-363 Wroc³awDr hab. in¿. Krzysztof OstrowskiKatedra Melioracji i Kszta³towania Œrodowiska,Wydzia³ In¿ynierii i Kszta³towania Œrodowiska,Uniwersytet Rolniczy im. H. Ko³³¹taja,al. A. Mickiewicza 24/28, 30-059 KrakówProf. dr hab. Edward KrzywyKatedra Chemii Œrodowiska, Akademia Rolnicza,ul. S³owackiego 17, 70-434 SzczecinDoc. dr hab. Izabela MarciñskaInstytut Fizjologii Roœlin im. F. Górskiego PAN,ul. Niezapominajek 21, 30-239 KrakówProf. dr hab. Stanis³aw BaranInstytut Gleboznawstwa i Kszta³towaniaŒrodowiska, Uniwersytet Przyrodniczy,ul. S. Leszczyñskiego 7, 20-069 LublinDr hab. Jan Kopytowski, prof. UWMKatedra Ogrodnictwa, UniwersytetWarmiñsko-Mazurski,ul. R. Prawocheñskiego 21, 10-759 Olsztyn

40 A. Grzywacz, B. S³upecka, R. SuskaNrTytu³ zeszytuRok wydania537200953820095392009540200954120095422009543200954420105452010546201054720105482010549201055020105512010Nawozy naturalne i organiczne w œrodowiskurolniczymNawozy mineralne w œrodowiskurolniczymOgrodnictwo jutra – wyzwania i zagro¿eniaCzêœæ IiIIKszta³towanie œrodowiska. OchronaekosystemówMikroelementy w rolnictwieCzêœæ IiIIAgrotechnologiczne i spo³eczno-ekonomiczneaspekty kszta³towaniai ochrony obszarów wiejskichCzêœæ IiIIEkologiczne aspekty mechanizacjiprodukcji rolniczej i leœnej¯ywienie w regulacji rozwoju i produkcyjnoœcizwierz¹tEkofizjologiczne aspekty reakcji roœlinna dzia³anie czynników stresowychPostêp w in¿ynierii ¿ywnoœciKszta³towanie œrodowiskaWspó³czesne problemy gospodarkiwodnej i eksploatacji systemówmelioracyjnychRolnicza przestrzeñ produkcyjna i jejwykorzystanie£ubin – Ÿród³em bia³ka dla EuropyRoœliny ozdobne – cz³owiek –œrodowiskoRedaktor naczelny i jego adresProf. dr hab. Edward KrzywyKatedra Chemii Œrodowiska, ZachodniopomorskiUniwersytet Technologiczny,ul. S³owackiego 17, 70-434 SzczecinProf. dr hab. Edward KrzywyKatedra Chemii Œrodowiska, ZachodniopomorskiUniwersytet Technologiczny,ul. S³owackiego 17, 70-434 SzczecinProf. dr hab. Stanis³aw MazurPolskie Towarzystwo Nauk Ogrodniczych, Zarz¹dG³ówny, al. 29 Listopada 54, 31-425 KrakówProf. dr hab. Józef KocKatedra Melioracji i Kszta³towania Œrodowiska,Uniwersytet Warmiñsko-Mazurski, pl. £ódzki 2,10-719 OlsztynProf. dr hab. Zofia SpiakKatedra ¯ywienia Roœlin, Uniwersytet Przyrodniczywe Wroc³awiu,pl. Grunwaldzki 53, 50-357 Wroc³awProf. dr hab. Stanis³aw BaranInstytut Gleboznawstwa i Kszta³towaniaŒrodowiska, Uniwersytet Przyrodniczy,ul. S. Leszczyñskiego 7, 20-069 LublinProf. dr hab. Czes³aw WaszkiewiczWydzia³ In¿ynierii Produkcji, Szko³a G³ównaGospodarstwa Wiejskiego,ul. Nowoursynowska 164, 02-787 WarszawaProf. dr hab. Jan KowalczykInstytut Fizjologii i ¯ywienia Zwierz¹t im. JanaKielanowskiego PAN,ul. Instytucka 3, 05-110 Jab³onnaProf. dr hab. Stanis³aw GrzesiakInstytut Fizjologii Roœlin im. F. Górskiego PAN,ul. Niezapominajek 21, 30-239 KrakówProf. dr hab. Józef GrochowiczPolskie Towarzystwo In¿ynierii i TechnikiPrzetwórstwa Spo¿ywczego SPOMASZul. Doœwiadczalna 44, 20-236 LublinProf. dr hab. Józef KocKatedra Melioracji i Kszta³towania Œrodowiska,Uniwersytet Warmiñsko-Mazurski,pl. £ódzki 2, 10-719 OlsztynDr hab. in¿. El¿bieta Bondar-Nowakowska, prof. UPInstytut Kszta³towania i Ochrony Œrodowiska,Uniwersytet Przyrodniczy,pl. Grunwaldzki 24, 50-363 Wroc³awProf. dr hab. Dorota Bobrecka-JamroKatedra Produkcji Roœlinnej, Uniwersytet Rzeszowski,ul. M. Æwikliñskiej 2, 35-601 RzeszówProf. dr hab. Janusz PrusiñskiUniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy im. Janai Jêdrzeja Œniadeckich,ul. ks. A. Kordeckiego 20, 85-225 BydgoszczProf. dr hab. Anna BachKatedra Roœlin Ozdobnych, Uniwersytet Rolniczyim. Hugona Ko³³¹taja,al. 29 Listopada 54, 31-425 Kraków

Dzia³noœæ Wydawnicza Wydzia³u … 41NrTytu³ zeszytuRok wydania552 Kszta³towanie jakoœci produktów2010 spo¿ywczych i potraw w procesietechnologicznym55320105542010555201055620105572010558201155920115602011561201156220115632011564201156520115662011Wybrane aspekty oceny jakoœcisurowców, dodatków i produktów¿ywnoœciowychNowe patogeny roœlinOcena zasobów genowych roœlinuprawnychProblemy wspó³czesnego rolnictwaCzêœæ IiIIZiemniak spo¿ywczy i przemys³owyoraz jego przetwarzanieZiemniak jako czynnik œrodowiskarolniczego i surowiec ¿ywnoœciowyRedaktor naczelny i jego adresDr in¿. Dorota NowakOddzia³ Warszawski Polskiego TowarzystwaTechnologów ¯ywnoœci,ul. Nowoursynowska 159c, 02-776 WarszawaDr in¿. Dorota NowakOddzia³ Warszawski Polskiego TowarzystwaTechnologów ¯ywnoœci,ul. Nowoursynowska 159c, 02-776 WarszawaProf. dr hab. Leszek B. OrlikowskiInstytut Sadownictwa i Kwiaciarstwa im.Szczepana Pieni¹¿ka,ul. Pomologiczna 18, 96-100 SkierniewiceProf. dr hab. Wojciech Œwiêcicki, cz³. koresp. PANInstytut Genetyki Roœlin PAN,ul. Strzeszyñska 34, 60-479 PoznañProf. dr hab. Adam KaczorWydzia³ Nauk Rolniczych w Zamoœciu,Uniwersystet Przyrodniczy w Lublinie,ul. Szczebrzeska 102, 22-400 ZamoœæProf. dr hab. Wac³aw LeszczyñskiKatedra Technologii Rolnej i Przechowalnictwa,Uniwersytet Przyrodniczy we Wroc³awiu,ul. C.K. Norwda 25, 50-375 Wroc³awWybrane problemy in¿ynierii ¿ywnoœci Prof. dr hab. Dorota Witrowa-RajchertKatedra In¿ynierii ¯ywnoœci i Organizacji Produkcji,Szko³a G³ówna Gospodarstwa Wiejskiego,ul. Nowoursynowska 159c, 02-776 WarszawaProdukcja roœlinna w niekorzystnychwarunkach gospodarowaniaOchrona i kszta³towanie œrodowiskaprzyrodniczego terenów wiejskichWspó³czesne problemy gospodarkiwodnej i kszta³towania œrodowiskaobszarów wiejskichOchrona roœlin w miastach i naterenach podmiejskichBudowa i eksploatacja maszynspo¿ywczych – nowe trendyOchrona i kszta³towanie œrodowiskaChemia rolna w rolnictwie i ochronieœrodowiskaTradycja i nowoczesnoœæ w ¿ywnoœcii ¿ywieniuDr hab. Teresa D¹bkowska, prof. URKatedra Agrotechniki i Ekologii Rolniczej,Uniwersytet Rolniczy im. H. Ko³³¹taja,al. A. Mickiewicza 21, 31-120 KrakówDr hab. Tadeusz Wêgorek, prof. UPKatedra Melioracji i Budownictwa Rolniczego,ul. S. Leszczyñskiego 7, 20-069 LublinProf. dr hab. Krzysztof OstrowskiKatedra Melioracji i Kszta³towania Œrodowiska,Uniwersytet Rolniczy im. H. Ko³³¹taja,al. A. Mickiewicza 21, 31-120 KrakówDr hab. El¿bieta Pl¹skowskaKatedra Ochrony Roœlin, Uniwersytet Przyrodniczy,pl. Grunwaldzki 24a, 50-363 Wroc³awProf. dr hab. Józef GrochowiczWydzia³ In¿ynierii Procesowej i OchronyŒrodowiska, Politechnika £ódzka, ul. Wólczañska213, 90-924 £ódŸProf. dr hab. Józef KocKatedra Melioracji i Kszta³towania Œrodowiska,Uniwersytet Warmiñsko-Mazurski,pl. £ódzki 2, 10-710 OlsztynProf. dr hab. Jan £abêtowiczZak³ad Chemii Rolniczej, Szko³a G³ównaGospodarstwa Wiejskiego,ul. Nowoursynowska 159, 02-776 WarszawaProf. dr hab. Dorota Witrowa-RajchertWydzia³ Nauk o ¯ywnoœci, Szko³a G³ównaGospodarstwa Wiejskiego,ul. Nowoursynowska 159c, 02-776 Warszawa

42 A. Grzywacz, B. S³upecka, R. SuskaNrTytu³ zeszytuRok wydania567 Mikroorganizmy œrodowisk2011 naturalnych i zanieczyszczonych56820115692011Rola zieleni w kszta³towaniukrajobrazuWspó³czesne trendy przemys³owejprodukcji ¿ywnoœciRedaktor naczelny i jego adresProf. dr hab. Jadwiga WyszkowskaKatedra Mikrobiologii, UniwersytetWarmiñsko-Mazurski, pl. £ódzki 3, 10-727 OlsztynProf. dr hab. Aleksandra £ukaszewska(SGGW w Warszawie)Wy¿sza Szko³a In¿ynieryjno-Ekonomiczna(dr in¿. Anna Szopiñska),ul. Mi³ociñska 40, 35-232 RzeszówDr in¿. Dorota NowakOddzia³ Warszawski Polskiego TowarzystwaTechnologów ¯ywnoœci,ul. Nowoursynowska 159c, 02-776 WarszawaNumer 569 jest ostatnim zeszytem wydanym przez Polsk¹ Akademiê Nauk.Publikacja dostêpna na stronie internetowej www.zeszytyproblemowe.pan.plRozpowszechnianiem zajmowa³a siê PAN Warszawska Drukarnia Naukowa, ul.Œniadeckich 8, 00-656 Warszawa, tel. 022-628-76-14, e-mail: dystrybucja@wdnpan.plWydawnictwa komitetoweWydawnictwa wydawane lub wspó³wydawane (finansowane)przez komitety Wydzia³u V PAN1. Annual Review of Agricultural Engineering, wczeœniej Roczniki Nauk Rolniczych,Seria C – Technika Rolnicza, czêstotliwoœæ ukazywania siê – rocznik. W³aœcicielemtytu³u jest Polska Akademia Nauk (Komitet Techniki Rolniczej).Redaktor naczelny w kadencji 2003–2006 – prof. dr hab. Stanis³aw Pabis,w kadencji 2007–2010 – prof. dr hab. Jan Pawlak.2. Folia Forestalia Polonica, Series A – Forestry, czêstotliwoœæ ukazywania siê –1–2 zeszyty w roku. W³aœcicielem tytu³u s¹: Polska Akademia Nauk (Komitet NaukLeœnych) i Instytut Badawczy Leœnictwa w Sêkocinie Starym.Redaktor naczelnyw kadencji 2003–2006 – prof. dr hab. Ryszard Dziêcio³owski,w kadencji 2007–2010 – prof. dr hab. Ryszard Dziêcio³owski,– doc. dr hab. Iwona Skrzecz (od 1 VII 2008)3. Folia Forestalia Polonica, Seria B – Drzewnictwo, czêstotliwoœæ ukazywania siê– rocznik. W³aœcicielem tytu³u jest Polska Akademia Nauk (Komitet TechnologiiDrewna PAN).Redaktor naczelnyw kadencji 2003–2006 – prof. dr hab. Waldemar Moliñski,w kadencji 2007–2010 – prof. dr hab. Waldemar Moliñski.4. Journal of Plant Protection Research, czêstotliwoœæ ukazywania siê – kwartalnik.W³aœcicielami tytu³u s¹: Polska Akademia Nauk (Komitet Ochrony Roœlin),Instytut Ochrony Roœlin – PIB w Poznaniu i Polskie Towarzystwo Ochrony Roœlin.Czasopismo powsta³o z po³¹czenia Journal of Plant Protection Research InstytutuOchrony Roœlin w Poznaniu i Annals of Agricultural Sciences, Series E – Plant Pro-

tection, wczeœniej w polskiej wersji jêzykowej Roczniki Nauk Rolniczych, Seria E –Ochrona Roœlin, Komitetu Ochrony Roœlin PAN.Redaktor naczelny w kadencji 2003–2006 – prof. dr hab. Jerzy J. Lipa, cz³. koresp. PANw kadencji 2007–2010 – prof. dr hab. Henryk Pospieszny.5. Journal of Water and Land Development, wczeœniej Roczniki Nauk Rolniczych,Seria F – Melioracje i In¿ynieria Œrodowiska Rolniczego, czêstotliwoœæ ukazywaniasiê – rocznik. W³aœcicielami tytu³u s¹: Polska Akademia Nauk (Komitet Melioracjii In¿ynierii Œrodowiska Rolniczego) i Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach,wczeœniej istniej¹cy pod nazw¹ Instytutu Melioracji i U¿ytków Zielonychw Falentach.Redaktor naczelnyw kadencji 2003–2006 – prof. dr hab. Waldemar Mioduszewski,w kadencji 2007–2010 – prof. dr hab. Waldemar Mioduszewski.6. Polish Journal of Soil Science, czêstotliwoœæ ukazywania siê – 1–2 zeszytóww roku. W³aœcicielami tytu³u s¹: Polska Akademia Nauk (Komitet Gleboznawstwai Chemii Rolnej) i Instytut Agrofizyki im. B. Dobrzañskiego PAN w Lublinie.Redaktor naczelnyw kadencji 2003–2006 – prof. dr hab. Stanis³aw Uziak,w kadencji 2007–2010 – prof. dr hab. Stanis³aw Uziak.7. Polish Journal of Veterinary Sciences, wczeœniej Archivum Veterinarium Polonicum,czêstotliwoœæ ukazywania siê – kwartalnik. W³aœcicielami tytu³u s¹: PolskaAkademia Nauk (Komitet Nauk Weterynaryjnych) i Uniwersytet Warmiñsko-Mazurskiw Olsztynie.Redaktor naczelnyw kadencji 2003–2006 – prof. dr hab. Ireneusz M. £akomy,w kadencji 2007–2010 – prof. dr hab. Ireneusz M. £akomy.8. Problemy Zagospodarowania Ziem Górskich, czêstotliwoœæ ukazywania siê –rocznik. W³aœcicielem tytu³u jest Polska Akademia Nauk (Komitet ZagospodarowaniaZiem Górskich).Redaktor naczelnyw kadencji 2003–2006 – prof. dr hab. Stanis³aw Kopeæ,w kadencji 2007–2010 – prof. dr hab. Stanis³aw Kopeæ.9. Roczniki Nauk Rolniczych Seria A – Produkcja Roœlinna. W³aœcicielem tytu³uby³a Polska Akademia Nauk (Komitet Uprawy Roœlin). Zakoñczono wydawanie tegoczasopisma, jako ostatni wyszed³ zeszyt nr 116 w 2003 r, a redaktork¹ naczeln¹czasopisma by³a prof. dr hab. Alicja Gawroñska-Kulesza.10. Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G – Ekonomika Rolnictwa, czêstotliwoœæukazywania siê – 2–4 zeszytów w roku. W³aœcicielem tytu³u jest Polska AkademiaNauk (Komitet Ekonomiki Rolnictwa). RNR-Seriê G wydawano z czêstymwsparciem finansowym Szko³y G³ównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie.Redaktor naczelnyDzia³noœæ Wydawnicza Wydzia³u … 43w kadencji 2003–2006 – prof. dr hab. Bogdan Klepacki,w kadencji 2007–2010 – dr hab. Stanis³aw Stañko, prof. SGGW.

44 A. Grzywacz, B. S³upecka, R. SuskaWydawnictwa wspierane merytorycznieprzez komitety Wydzia³u V PANPonadto komitety naukowe Wydzia³u V PAN wspiera³y merytorycznie wydawanieczasopism, których nie by³y w³aœcicielami lub wspó³w³aœcicielami, a mianowicie:1. Acta Physiologiae Plantarum – Instytutu Fizjologii Roœlin im. Franciszka GórskiegoPAN w Krakowie, Zak³adu Fizjologii Roœlin SGGW w Warszawie – wspieranyprzez Komitet Fizjologii, Genetyki i Hodowli Roœlin PAN.2. International Agrophysics – Instytutu Agrofizyki im. Bohdana DobrzañskiegoPAN w Lublinie, wspierany przez Komitet Agrofizyki PAN.3. In¿ynieria Rolnicza – Polskiego Towarzystwa In¿ynierii Rolniczej, InstytutuBudownictwa, Mechanizacji i Elektryfikacji Rolnictwa w Warszawie (od 1 stycznia2010 r. zmiana nazwy na Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach) –wspierana przez Komitet Techniki Rolniczej PAN.4. Polish Journal of Food and Nutrition Sciences, wczeœniej Acta AlimentariaPolonica – Oddzia³u Nauki o ¯ywnoœci Instytutu Rozrodu Zwierz¹t i Badañ ¯ywnoœciPAN w Olsztynie – wspierany przez Komitet Nauk o ¯ywnoœci PAN i PolskieTowarzystwo Technologów ¯ywnoœci.5. Problemy In¿ynierii Rolniczej – Instytutu Budownictwa, Mechanizacji i ElektryfikacjiRolnictwa w Warszawie, wspierany przez Komitet Techniki Rolniczej PANi Polskie Towarzystwo In¿ynierii Rolniczej.6. Zagadnienia Ekonomiki Rolnej – Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki¯ywnoœciowej w Warszawie – wspierany przez Komitet Ekonomiki Rolnictwa PAN.Wydzia³ V PAN przez ca³y okres istnienia poœwiêci³ wiele uwagi dzia³alnoœciwydawniczej. Stara³ siê to realizowaæ poprzez: zwracanie uwagi na poziom publikowanychprac, dobór odpowiednich recenzentów – tematyce tej poœwiêcono wielemiejsca na zebraniach plenarnych Wydzia³u, zebraniach komitetów naukowych,w pracach rad programowych i redakcyjnych oraz w dzia³alnoœci Komisji WydawniczejWydzia³u; zmniejszanie liczby tytu³ów poprzez ³¹czenie czasopism o zbli¿onejtematyce, wydawanych przez ró¿ne piony nauki (uczelnie, instytuty badawcze i placówkinaukowe PAN); zwiêkszanie liczby czasopism wydawanych w j. angielskim;dzia³ania w zakresie zwiêkszania liczby czasopism o tematyce rolniczej, leœneji weterynaryjnej, umieszczanych na Liœcie Filadelfijskiej i posiadaj¹cych Impact Factor;znajdowanie instytucji naukowych wspomagaj¹cych finansowanie wydawaniaczasopism. Nie oby³o siê to bez trudnoœci finansowych, organizacyjnych, kadrowych,technicznych, czasami aby przetrwaæ okresowe trudnoœci ³¹czono poszczególnezeszyty (numery), nie przerywaj¹c cyklu wydawniczego. Zrezygnowano lub powa-¿nie ograniczono honoraria dla autorów, redaktorów naukowych, redaktorów technicznych.Dzia³alnoœæ wydawnicz¹ czasopism placówkowych (instytutów), komitetowychi wydzia³owych (Zeszyty Problemowe Postêpów Nauk Rolniczych, PostêpyNauk Rolniczych) prowadzono z du¿ym wysi³kiem, czêsto dziêki zapa³owi i pracyspo³ecznej. Okresowo wysi³kiem pracowników Wydzia³u V PAN wydawano równie¿

Dzia³noœæ Wydawnicza Wydzia³u … 45zeszyty Heureka – Problemy Spo³ecznego Ruchu Naukowego – organ Rady TowarzystwNaukowych przy Prezydium PAN.W latach 2003–2010 ukazywa³y siê 2 czasopisma Wydzia³u V PAN, 10 czasopismwydawanych lub wspó³wydawanych przez komitety naukowe oraz 6 czasopismwspieranych merytorycznie przez komitety Wydzia³u V PAN (nie licz¹c czasopismsamodzielnie wydawanych przez instytuty naukowe podleg³e Wydzia³owi).Niestety decyzj¹ nowych w³adz Wydzia³u II Nauk Biologicznych i Rolniczychwydawanie dwóch czasopism wydzia³owych przez Akademiê – Postêpów NaukRolniczych oraz Zeszytów Problemowych Postêpów Nauk Rolniczych zosta³o zakoñczone,po wielu dziesi¹tkach lat funkcjonowania i du¿ych zas³ugach dla szerokorozumianych nauk rolnych oraz praktyki rolniczej, spo³ecznego otoczenia rolnictwai obszarów wiejskich, dla potrzeb doradztwa rolniczego. Zeszyt specjalny nr 349z 2011 r. jest ostatnim zeszytem Postêpów Nauk Rolniczych.

Postêpy Nauk Rolniczych Zeszyt Specjalny/2011: 46–144Dzia³alnoœæ i osi¹gniêcia komitetów naukowychWydzia³u Nauk Rolniczych, Leœnychi Weterynaryjnych PAN w latach 2003–2010Andrzej GrzywaczPrzewodnicz¹cy Wydzia³u V PANRenata SuskaG³ówny specjalista w Wydziale V PANWstêpKomitety naukowe s¹ jedn¹ z trzech g³ównych struktur Polskiej Akademii Nauk,obok korporacji uczonych oraz sieci instytutów i placówek badawczych. W latach1952–1956 nauki rolnicze i leœne by³y reprezentowane w PAN tylko przez KomitetNauk Rolniczych, sk³adaj¹cy siê z 10 komisji, które wówczas stanowi³y zal¹¿ki,z których rozwinê³y siê przysz³e komitety. Samodzielny Wydzia³ V Nauk Rolniczychi Leœnych powo³ano z dniem 1 stycznia 1957 r. i w tym samym roku utworzono w jegoramach pierwszych 7 komitetów [4].Wed³ug Ustawy o Polskiej Akademii Nauk z 25 kwietnia 1997 r. (Dz. U. nr 75,poz. 469) „Komitet naukowy jest samodzieln¹ reprezentacj¹ dyscypliny lub pokrewnychdyscyplin naukowych s³u¿¹cych integrowaniu uczonych ca³ego kraju”. Dozadañ komitetów nale¿a³o organizowanie dyskusji i konferencji naukowych w celurozwa¿enia najistotniejszych problemów danej dyscypliny nauki, wspó³dzia³aniew upowszechnianiu wyników badañ oraz we wprowadzaniu ich do praktyki gospodarczeji spo³ecznej; wspó³praca z zagranicznymi organizacjami i oœrodkami naukowymi;dokonywanie ocen stanu i potrzeb reprezentowanej dyscypliny naukowej orazinstytucji i placówek naukowych. Zgodnie z Uchwa³¹ 4/97 z dnia 19 grudnia 1997roku Zgromadzenia Ogólnego PAN do zadañ komitetów nale¿a³a ponadto wspó³pracaze specjalistycznymi towarzystwami naukowymi i przedstawianie Wydzia³owi sprawozdañz dzia³alnoœci w danym roku i danej kadencji; wykonywanie innych zadañpowierzonych przez prezydium, prezesa i przewodnicz¹cego Wydzia³u. Natomiast„Ramowy regulamin komitetu naukowego Polskiej Akademii Nauk” stwierdza³: „Dozadañ Komitetu nale¿y podejmowanie wszelkich dzia³añ s³u¿¹cych rozwojowi dyscyplinynaukowej, reprezentowanej przez Komitet oraz wykorzystywanie jej osi¹g-

Dzia³alnoœæ i osi¹gniêcia komitetów naukowych … 47niêæ dla dobra kraju”, a nastêpnie wymienia³ 13 szczegó³owych zadañ, które komitetpowinien w swojej pracy podejmowaæ.W latach 1952–1998 komitety naukowe funkcjonowa³y w ramach trzyletnichkadencji, by³o ich w tym okresie 16 [4, 5]. Natomiast Ustawa o PAN z 1997 r. (Dz. U.nr 75, poz. 469) postanowi³a, ¿e „kadencja cz³onków komitetu naukowego i jejorganów trwa 4 lata i rozpoczyna siê od dnia pierwszego zebrania w nowo wybranymsk³adzie”. Dlatego te¿ XVII kadencja komitetów, licz¹c od pocz¹tku powstaniaAkademii, by³a pierwsz¹ kadencj¹ czteroletni¹ i obejmowa³a okres 1999–2002.W latach 2003–2010, który to okres jest przedmiotem tego opracowania, mia³ymiejsce XVIII i XIX kadencja komitetów naukowych PAN, które praktycznie pracowa³ydo koñca kadencji na podstawie ustawy z 1997 r. [1].Nowa Ustawa o Polskiej Akademii Nauk z 30 kwietnia 2010 r. (Dz. U. nr 96, poz.619) w podobnym „duchu” ustali³a zadania komitetów, co dawna ustawa, zmieniaj¹cnieco „literê” prawa, miêdzy innymi ograniczaj¹c funkcjê przewodnicz¹cego komitetudo 2 kolejnych kadencji oraz daj¹c inne „akcenty” w 9 wymienionych szczegó³owozadaniach komitetów naukowych. Natomiast nowy Statut PAN przyjêtyUchwa³¹ nr 8/2010 Zgromadzenia Ogólnego PAN z 24 listopada 2010 r. stanowi, ¿e„Podstaw¹ do utworzenia komitetu naukowego jest odpowiedni stopieñ rozwojudyscypliny naukowej lub dyscyplin pokrewnych oraz potrzeba reprezentacji i integracjiœrodowiska naukowego zgodnie z zadaniami Akademii” oraz „Zakres dzia³aniai strukturê komitetu okreœla regulamin komitetu, uchwalony przez zebranie plenarnekomitetu. Regulamin ten zatwierdza wiceprezes Akademii nadzoruj¹cy prace Wydzia³u,z którym wspó³pracuje komitet naukowy”.W zwi¹zku z nowymi aktami legislacyjnymi reguluj¹cymi dzia³alnoœæ Akademii,w tym po³¹czenie od pocz¹tku 2011 r. dawnego Wydzia³u II z Wydzia³em V, jakoWydzia³ Nauk Biologicznych i Rolniczych, ustalenie nowych sk³adów osobowychi w³adz komitetów nast¹pi³o dopiero pod koniec 2011 r.Komitety i ich sk³ady osoboweDaty powo³ania oraz nazwiska przewodnicz¹cych i sekretarzy komitetów naukowychWydzia³u Nauk Rolniczych, Leœnych i Weterynaryjnych w latach 1957–2002przedstawiono w referacie dotycz¹cym komitetów w numerze specjalnym 6/2002„Postêpów Nauk Rolniczych”, przygotowanym z okazji 50-lecia PAN [1]. Jak siêokazuje, wiêkszoœæ komitetów powo³ano w drugiej po³owie lat piêædziesi¹tychubieg³ego wieku, a od oko³o 30 lat sieæ komitetów naukowych Wydzia³u by³a stabilna,nie ulega³a zmianom; tak¿e w latach 2003–2010 dzia³a³o ich 16. W tabeli 1 przedstawionoprzewodnicz¹cych i sekretarzy naukowych w XVIII i XIX kadencji.Zgodnie z wieloletni¹ tradycj¹ i obowi¹zuj¹cym „Ramowym regulaminem komitetównaukowych PAN”, na wniosek zebrania plenarnego komitetu, po zaakceptowaniuprzez Wydzia³, Prezydium PAN mog³o w uznaniu zas³ug wniesionych w kie-

48 A. Grzywacz, R. SuskaTabela 1. Przewodnicz¹cy i sekretarze komitetów naukowych Wydzia³u Nauk Rolniczych, Leœnych i Weterynaryjnych PAN w latach 2003–2010Lp. Komitet Funkcje KadencjeXVIII 2003–2006 XIX 2007–20101. Komitet Agrofizyki Przewodnicz¹cySekretarz2. Komitet Biologii Rozrodu Zwierz¹t Przewodnicz¹cySekretarz3. Komitet Ekonomiki Rolnictwa Przewodnicz¹cySekretarz4. Komitet Fizjologii, Genetyki i Hodowli Roœlin Przewodnicz¹cySekretarz5. Komitet Gleboznawstwa i Chemii Rolnej Przewodnicz¹cySekretarz6. Komitet Melioracji i In¿ynierii Œrodowiska Rolniczego Przewodnicz¹cySekretarz7. Komitet Nauk Leœnych Przewodnicz¹cySekretarz8. Komitet Nauk Ogrodniczych Przewodnicz¹cySekretarz9. Komitet Nauk o ¯ywnoœci Przewodnicz¹cySekretarz10. Komitet Nauk Weterynaryjnych Przewodnicz¹cySekretarz11. Komitet Nauk Zootechnicznych Przewodnicz¹cySekretarz12. Komitet Ochrony Roœlin Przewodnicz¹cySekretarz13. Komitet Techniki Rolniczej Przewodnicz¹cySekretarz14. Komitet Technologii Drewna Przewodnicz¹cySekretarz15. Komitet Uprawy Roœlin Przewodnicz¹cySekretarz16. Komitet Zagospodarowania Ziem Górskich Przewodnicz¹cySekretarzStanis³aw NawrockiAnna S³owiñska-JurkiewiczJerzy Strze¿ekLuiza DuszaJerzy WilkinAndrzej P. WiatrakAndrzej Anio³Janusz A. ZimnyTadeusz FilipekStanis³aw BaranEdward PierzgalskiJerzy JeznachPiotr Paschalis-JakubowiczZbigniew H. SierotaAndrzej LibikEdward ¯urawiczW³odzimierz BednarskiDanuta Ko³o¿yn-KrajewskaW³odzimierz KluciñskiAntoni SchollenbergerDorota JamrozAndrzej FilistowiczJerzy J. LipaLeszek B. OrlikowskiRudolf Micha³ekAleksander SzeptyckiJerzy Wa¿nyW³odzimierz OniœkoStefan GrzegorczykWojciech BudzyñskiStanis³aw KopeæAnna CzemerdaBohdan DobrzañskiTadeusz KêsikLuiza DuszaAndrzej CiereszkoBogdan KlepackiStanis³aw StañkoEwa M. Zimnoch-GuzowskaJanusz A. ZimnyJan KucharskiZdzis³aw CieækoEdward PierzgalskiJerzy JeznachZbigniew H. SierotaStanis³aw Zaj¹cEdward ¯urawiczAndrzej R. BorowyW³odzimierz BednarskiWanda Duszkiewicz-Reinhard (zrezygnowa³a,a obowi¹zki przej¹³ zastêpca przewodnicz¹cegokomitetu Andrzej Lenart)W³odzimierz KluciñskiAntoni SchollenbergerDorota JamrozAndrzej FilistowiczStefan PruszyñskiLeszek B. OrlikowskiJózef KowalskiAleksander SzeptyckiW³odzimierz Pr¹dzyñskiW³odzimierz OniœkoFranciszek RudnickiJanusz PrusiñskiAdam CzudecAnna Czemerda

Dzia³alnoœæ i osi¹gniêcia komitetów naukowych … 49rowanie pracami i uzyskany dorobek komitetu, powo³aæ honorowego przewodnicz¹cego.W omawianym okresie 12 komitetów korzysta³o z takiej formy uhonorowaniaswoich przewodnicz¹cych, przy czym na koniec kadencji 2007–2010 honorowychprzewodnicz¹cych by³o 8. Ostatnie powo³ania honorowych przewodnicz¹cychmia³y miejsce w 2007 r. (profesorowie Stanis³aw Kopeæ, Stanis³aw Kostrzewa, JerzyJ. Lipa). Po tym okresie Prezydium PAN podjê³o decyzjê, aby nie nadawaæ ju¿godnoœci honorowego przewodnicz¹cego komitetu naukowego (tab. 2).Tabela 2. Honorowi przewodnicz¹cy komitetów naukowych Wydzia³u Nauk Rolniczych, Leœnychi Weterynaryjnych PAN w latach 2003–2010Imiê i nazwisko Komitet Rok powo³ania (zgon)Ryszard BABICKI K. Technologii Drewna 1997 (2010)Tadeusz GARBULIÑSKI K. Nauk Weterynaryjnych 1997 (2011)Janusz HAMANK. Techniki Rolniczej,K. Agrofizyki1996,2003Stanis³aw KOPEÆ K. Zagospodarowania Ziem Górskich 2007Stanis³aw KOSTRZEWA K. Melioracji i In¿ynierii Œrodowiska Rolniczego 2007Tadeusz KRZYMOWSKI K. Biologii Rozrodu Zwierz¹t 1997Jerzy J. LIPA K. Ochrony Roœlin 2007Karol MAÑKA K. Nauk Leœnych 1996 (2003)Witold NIEWIADOMSKI K. Uprawy Roœlin 1987 (2005)Szczepan A. PIENI¥¯EK K. Nauk Ogrodniczych 1996 (2008)Antoni RUTKOWSKI K. Nauk o ¯ywnoœci 1995Zbigniew STALIÑSKI K. Nauk Zootechnicznych 2004Lista honorowych przewodnicz¹cych komitetów naukowych Wydzia³u V PAN, powo³anych do2002 r. znajduje siê w nr 6/2002 Postêpów Nauk Rolniczych.W uznaniu szczególnych zas³ug wniesionych w dorobek komitetów lub za wieloletni¹bardzo zaanga¿owan¹ pracê dla ich dobra, na wniosek zebrania plenarnegokomitetu, Wydzia³ móg³ powo³aæ cz³onków honorowych. W kadencjach 2003–2010Wydzia³ V PAN nada³ tak¹ godnoœæ 36 osobom (tab. 3).Wyboru cz³onków komitetów dokonuj¹ wszyscy pracownicy naukowi danejdyscypliny (grupy dyscyplin), objêtej zakresem dzia³ania komitetu, maj¹cy tytu³profesora lub stopieñ doktora habilitowanego (tzw. samodzielni pracownicy naukowi).Liczbê wybieralnych cz³onków komitetu ustala³o zebranie plenarne Wydzia³uoraz przyjmowa³o „Regulamin”, wed³ug którego nastêpowa³a ca³a procedura wyborcza,tryb i harmonogram.Œrodowiska naukowe (liczebnoœæ wyborców) z poszczególnych dyscyplin objêtychobszarem dzia³alnoœci komitetu w Wydziale V PAN, ulegaj¹ zmianom. W 1996 r.1807 osób mia³o mo¿liwoœæ wyboru cz³onków do 16 komitetów naukowych Wydzia-³u V PAN, gdy w 2007 r. ju¿ 2589 osób, czyli w tym okresie wielkoœæ œrodowiskaz szeroko pojêtych nauk rolniczych, leœnych i weterynaryjnych wzros³a o 43% (tab. 4).

50 A. Grzywacz, R. SuskaTabela 3. Honorowi cz³onkowie komitetów naukowych Wydzia³u V PAN (powo³ani w latach2003–2010)Imiê Nazwisko Komitet Rok powo³ania (zgon)Ryszard BADURA K. Nauk Weterynaryjnych 2003Nina BARY£KO-PIKIELNA K. Nauk o ¯ywnoœci 2003Jacek BI£OWICKI K. Techniki Rolniczej 2003Marian BUDZYÑSKI K. Nauk Zootechnicznych 2006Andrzej BYCZKOWSKI K. Melioracji i In¿ynierii Œrodowiska 2005RolniczegoAnna CZEMERDA K. Zagospodarowania Ziem Górskich 2007Andrzej DUBAS K. Uprawy Roœlin 2010Zbigniew DUDA K. Nauk o ¯ywnoœci 2003Tadeusz FILIPEK K. Gleboznawstwa i Chemii Rolnej 2007Tadeusz HO£UBOWICZ K. Nauk Ogrodniczych 2003Julian KAMIÑSKI K. Nauk Zootechnicznych 2004Halina KOZ£OWSKA K. Nauk o ¯ywnoœci 2007Jan KRZYMAÑSKI K. Fizjologii, Genetyki i Hodowli Roœlin 2004Zdzis³aw LARSKI K. Nauk Weterynaryjnych 2003Wac³aw LESZCZYÑSKI K. Nauk o ¯ywnoœci 2007Kazimierz LUTOMSKI K. Technologii Drewna 2003 (2005)Eberhard MAKOSZ K. Zagospodarowania Ziem Górskich 2003Teofil MAZUR K. Gleboznawstwa i Chemii Rolnej 2003Waldemar MIODUSZEWSKI K. Melioracji i In¿ynierii Œrodowiska 2010RolniczegoHelena OBERMAN K. Nauk o ¯ywnoœci 2003W³odzimierz ONIŒKO K. Technologii Drewna 2007Edmund K. PROST K. Nauk Weterynaryjnych 2003 (2008)W³odzimierz RAJDA K. Melioracji i In¿ynierii Œrodowiska 2010RolniczegoEwald SASIMOWSKI K. Nauk Zootechnicznych 2004Zdzis³aw E. SIKORSKI K. Nauk o ¯ywnoœci 2003Henryk SK¥PSKI K. Nauk Ogrodniczych 2007Stanis³awa STOK£OSOWA K. Biologii Rozrodu Zwierz¹t 2008Andrzej B. ŒLEBODZIÑSKI K. Nauk Weterynaryjnych 2003Czes³aw TARKOWSKI K. Fizjologii, Genetyki i Hodowli Roœlin 2004Ryszard TURSKI K. Gleboznawstwa i Chemii Rolnej 2003Stanis³aw UZIAK K. Gleboznawstwa i Chemii Rolnej 2003 (2011)Zygmunt WOJTASZEK K. Ekonomiki Rolnictwa 2010Zdzis³aw WÓJCICKI K. Techniki Rolniczej 2003Piotr ZALEWSKI K. Techniki Rolniczej 2007Maciej ZENKTELER K. Fizjologii, Genetyki i Hodowli Roœlin 2008Aleksandra ZIO£ECKA K. Nauk Zootechnicznych 2004

Dzia³alnoœæ i osi¹gniêcia komitetów naukowych … 51Tabela 4. Liczebnoœæ œrodowiska (wyborców) tzw. samodzielnych pracowników naukowychz dyscyplin objêtych obszarem dzia³alnoœci komitetów naukowych w Wydziale V PANLp. Komitet Liczebnoœæ œrodowiska w roku Przyrost [%]1996 1999 2003 20071996 r. = 1001 Komitet Agrofizyki 33 35 41 100 2032 Komitet Biologii Rozrodu Zwierz¹t 71 70 72 97 363 Komitet Ekonomiki Rolnictwa 146 155 162 196 344 Komitet Fizjologii, Genetyki i Hodowli Roœlin 148 166 164 238 605 Komitet Gleboznawstwa i Chemii Rolnej 130 107 130 171 326 Komitet Melioracji i In¿ynierii Œrodowiska Rolniczego 64 63 72 87 367 Komitet Nauk Leœnych 117 104 134 137 178 Komitet Nauk o ¯ywnoœci 222 216 241 275 249 Komitet Nauk Ogrodniczych 89 87 114 136 5210 Komitet Nauk Weterynaryjnych 159 169 179 189 1911 Komitet Nauk Zootechnicznych 228 270 287 434 9012 Komitet Ochrony Roœlin 113 101 111 139 2313 Komitet Techniki Rolniczej 96 90 160 160 6614 Komitet Technologii Drewna 31 31 48 53 7015 Komitet Uprawy Roœlin 130 101 109 140 2316 Komitet Zagospodarowania Ziem Górskich 30 29 33* 37 23RAZEM 1807 1794 2057 2589 43*Komitet problemowy, powo³ywany przez przewodnicz¹cego Wydzia³u (bez wyborów); brakdanych o wielkoœci œrodowiska.Jest bardzo du¿e zró¿nicowanie w tym wzglêdzie pomiêdzy poszczególnymi komitetami,bardzo (procentowo) wzros³o œrodowisko skupione wokó³ Komitetu Agrofizyki,Nauk Zootechnicznych, Technologii Drewna, Techniki Rolniczej oraz Fizjologii,Genetyki i Hodowli Roœlin. Niewiele w stosunku do 1996 r. zwiêkszy³o siêœrodowisko naukowe zwi¹zane z Komitetem Nauk Leœnych, Nauk Weterynaryjnych,Ochrony Roœlin, Uprawy Roœlin, Zagospodarowania Ziem Górskich. W wielkoœciachbezwzglêdnych najliczniejsze w 2007 r. by³y œrodowiska: Komitetu Nauk Zootechnicznych(434); Nauk o ¯ywnoœci (275); Fizjologii, Genetyki i Hodowli Roœlin (238)– licz¹ce ponad 200 osób. Do ma³ych œrodowisk nale¿y zaliczyæ osoby skupionewokó³ Komitetu Zagospodarowania Ziem Górskich (37), Technologii Drewna (53),Melioracji i In¿ynierii Œrodowiska Rolniczego (87), Biologii Rozrodu Zwierz¹t (97).W ostatnich kadencjach komitetów ³¹czna liczba cz³onków (wybieralnych i niewybieralnych)we wszystkich komitetach Wydzia³u V PAN zawarta by³a w granicach415–455 osób, z czego oko³o 70% stanowili pracownicy szkó³ wy¿szych, oko³o 20%cz³onków komitetu pracowa³o w instytutach badawczych (resortowych) i oko³o 10%w placówkach PAN (lub w innych zak³adach pracy).

52 A. Grzywacz, R. SuskaKomitety NarodoweKoordynacjê wspó³pracy z organizacjami miêdzynarodowymi Polska AkademiaNauk w latach 2003–2010 powierzy³a nastêpuj¹cym komitetom naukowym Wydzia³uV PAN, powo³uj¹c Komitety Narodowe:1. Komitet Gleboznawstwa i Chemii RolnejKomitet pe³ni funkcjê Komitetu Narodowego ds. wspó³pracy z Miêdzynarodow¹Uni¹ Gleboznawcz¹ (IUSS) – przewodnicz¹cy: prof. dr hab. Piotr Sk³odowski.2. Komitet Melioracji i In¿ynierii Œrodowiska RolniczegoKomitet pe³ni funkcjê Komitetu Narodowego ds. wspó³pracy z MiêdzynarodowymStowarzyszeniem Torfowym (IPS) – przewodnicz¹cy: dr hab. Andrzej£achacz, prof. UWM.3. Komitet Nauk LeœnychKomitet pe³ni funkcjê Komitetu Narodowego ds. wspó³pracy z Miêdzynarodow¹Uni¹ Leœnych Organizacji Badawczych (IUFRO) – przewodnicz¹cy: prof. dr hab.Stefan Zaj¹czkowski.4. Komitet Nauk OgrodniczychKomitet pe³ni funkcjê Komitetu Narodowego ds. wspó³pracy z MiêdzynarodowymTowarzystwem Nauk Ogrodniczych (ISHS) – przewodnicz¹cy: cz³. rzecz.PAN Marian Saniewski.5. Komitet Nauk o ¯ywnoœciKomitet pe³ni funkcjê Komitetu Narodowego ds. wspó³pracy z Miêdzynarodow¹Uni¹ Nauki o ¯ywnoœci i jej Technologii (IUFoST) – przewodnicz¹cy: cz³. rzecz.PAN Antoni Rutkowski.6. Komitet Techniki RolniczejKomitet pe³ni funkcjê Komitetu Narodowego ds. wspó³pracy z Miêdzynarodow¹Komisj¹ In¿ynierii Rolniczej (CIGR) – przewodnicz¹cy: prof. dr hab. JózefGrochowicz (kad. 2003–2006); prof. dr hab. Jerzy Weres (kad. 2007–2010).Zespo³y integracyjno-eksperckiePrezes PAN prof. Micha³ Kleiber, decyzjami z dnia 15 maja 2009 r. powo³a³ 41zespo³ów eksperckich, w tym 8 ogólnych i 33 dyscyplinowe – obejmuj¹ce ca³y obszarnauki. Wœród zespo³ów funkcjonuj¹cych przy Wydziale Nauk Rolniczych, Leœnychi Weterynaryjnych PAN by³o 7 Zespo³ów Integracyjno-Eksperckich (tab. 5). Zespo³yzosta³y powo³ane równie¿ na sugestiê Pani Minister Nauki i Szkolnictwa Wy¿szegoprof. Barbary Kudryckiej w nastêpuj¹cych celach: dokonania oceny problematyki badawczej (za lata 2004–2008) na tle rozwoju tejdyscypliny nauki na œwiecie; okreœlenia dalszego rozwoju wraz z koncepcj¹ integracji œrodowiska naukowegoi wspólnej p³aszczyzny dzia³añ;

Dzia³alnoœæ i osi¹gniêcia komitetów naukowych … 53 wykonane opracowania maj¹ s³u¿yæ do konstrukcji szczegó³owych zadañ politykinaukowej pañstwa. Gdy bêd¹ zamówienia i zlecenia na wykonanie ekspertyz, todla najwy¿szych w³adz pañstwa wykona je Zespó³; by³y plany wykorzystania Zespo³u do opiniowania du¿ych programów badawczych,zlecanych np. przez NCBR.Zadaniem Zespo³ów by³o przygotowanie i przedstawienie Prezydium PAN ocenyrealizacji problematyki badawczej w zakresie objêtym zainteresowaniem Zespo³ui wypracowanie koncepcji wspólnej p³aszczyzny dzia³ania. W sk³ad Zespo³ów wchodz¹pracownicy naukowi instytutów badawczych i placówek PAN oraz uczelniwy¿szych, bêd¹cy cz³onkami ró¿nych komitetów naukowych PAN.Tabela 5. Zespo³y integracyjno-eksperckie funkcjonuj¹ce przy Wydziale Nauk Rolniczych,Leœnych i Weterynaryjnych PANZespó³ Integracyjno-Ekspercki Przewodnicz¹cy Afiliacja przewodnicz¹cegoBiologicznych Podstaw ProdukcjiRoœlinnejBiologicznych Podstaw ProdukcjiZwierzêcej*Janusz ZIMNYJerzy STRZE¯EKInstytut Hodowli i AklimatyzacjiRoœlin w RadzikowieUniwersytet Warmiñsko-Mazurskiw OlsztynieNauk o Roœlinach Uprawnych Iwona BARTKOWIAK-BRODA Instytut Hodowli i AklimatyzacjiRoœlin, Oddzia³ w PoznaniuNauk o Œrodowisku Rolniczym Krystyna KONSTANKIEWICZ Instytut Agrofizyki im. B.Dobrzañskiego PAN w LublinieNauk Leœnych* Zbigniew SIEROTA Instytut Badawczy Leœnictwaw Sêkocinie StarymEkonomiki Rolnictwa Andrzej KOWALSKI Instytut Ekonomiki Rolnictwai Gospodarki ¯ywnoœciowej – PIBw WarszawieTechniki Rolniczej* Aleksander SZEPTYCKI InstytutTechnologiczno-Przyrodniczyw Falentach* Raporty opublikowano w ksi¹¿ce „Refleksje nad stanem wybranych obszarów nauki w Polscew ocenie Zespo³ów Integracyjnych i Integracyjno-Eksperckich PAN”. Polska Akademia Nauk,Warszawa 2010 [3].Ocena dokonañ w dyscyplinach naukowychza lata 1994–2003 przeprowadzona przez komitety naukoweNa pocz¹tku 2004 r. z w³asnej inicjatywy kierownictwo Wydzia³u V PANpostanowi³o przygotowaæ zbiorcze opracowanie, spo³eczn¹ ekspertyzê „Ocena dokonañw dyscyplinach naukowych za lata 1994–2003 z zakresu nauk rolniczych,leœnych, weterynaryjnych i nauk o ¿ywnoœci oraz g³ówne obszary i kierunki przysz³ychbadañ s³u¿¹cych rozwojowi nauki, szkolnictwu oraz polskiemu rolnictwu,leœnictwu, weterynarii i przemys³owi spo¿ywczemu”. Celem ekspertyzy wykonanejpod redakcj¹ Andrzeja Grzywacza, przewodnicz¹cego Wydzia³u, by³o przeanalizowaniezmian, jakie dokona³y siê w minionym dziesiêcioleciu w zakresie iloœciowym

54 A. Grzywacz, R. Suskai jakoœciowym placówek naukowych i zatrudnionych w nich kadr, na tle sytuacji opisanejw analogicznym opracowaniu Wydzia³u wykonanym w 1994 r. pod redakcj¹Macieja ¯urkowskiego, zastêpcy sekretarza Wydzia³u. Z powodu opóŸnieñ ca³oœæzebranych materia³ów opublikowano dopiero w 2007 r. w zeszycie specjalnym„Postêpów Nauk Rolniczych” [2].Lektura tego zeszytu specjalnego jest ciekawa i po¿yteczna, zasz³y bowiemw analizowanym okresie znacz¹ce zmiany w strukturze, organizacji i dokonaniachnauki w Polsce. Szczególnie cenny jest zestaw wykonanych badañ – w naukach rolniczych,leœnych, weterynaryjnych i o ¿ywnoœci oraz propozycje nowych obszarówi kierunków zaproponowanych dla poszczególnych dyscyplin i specjalizacji badawczychoraz ich zgodnoœæ z tendencjami europejskimi (œwiatowymi) w tym wzglêdzie.Zachêcamy do ponownej lektury tego zeszytu specjalnego przygotowanego przezkomitety, a tak¿e zwrócenia uwagi na wysuwane tam propozycje, aby zgodniez d³ugoletni¹ tradycj¹ Wydzia³u V PAN, pod koniec 2013 r. przyst¹piæ do prac nadpodobnym opracowaniem, obejmuj¹cym nastêpne dziesiêciolecie 2004–2013,w dziedzinach bêd¹cych obszarem zainteresowania dawnego Wydzia³u V (bêd¹cegocz³onem Wydzia³u II PAN Nauk Biologicznych i Rolniczych).Opracowanie do tego zeszytu wykonali: Stanis³aw Nawrocki, Ryszard Walczak(agrofizyka), Barbara Biliñska, Luiza Dusza, Jadwiga Prza³a, Jan Glogowski, DariuszSkar¿yñski, Jerzy Strze¿ek, Adam Ziêcik (biologia rozrodu zwierz¹t), Andrzej P.Wiatrak (nauki ekonomiczno-rolnicze), Edward Majewski (samoocena œrodowiskaekonomistów rolnych), Dorota Klepacka (m³odzi ekonomiœci rolnictwa o swoichproblemach), Wojciech Œwiêcicki (genetyka roœlin), Franciszek Dubert (fizjologiaroœlin), Janusz Zimny (hodowla roœlin rolniczych), Barbara Michalik (hodowla roœlinogrodniczych), Barbara Michalik (nasiennictwo ogrodnicze i rolnicze), TadeuszFilipek, Stanis³aw Baran, Stanis³aw Kalembasa, Jan Kucharski, Edward NiedŸwiecki(gleboznawstwo, chemia rolna, mikrobiologia rolnicza), Edward Pierzgalski, WaldemarMioduszewski, El¿bieta Biernacka (in¿ynieria œrodowiska rolniczego, gospodarkawodna), W³adys³aw Cha³upka, Stefan Zaj¹czkowski (przyrodnicze podstawyleœnictwa, hodowla lasu), Andrzej Klocek, Konrad Magnuski, Heronim Olenderek(urz¹dzanie lasu, ekonomika leœnictwa), Stefan Kowalski, Zbigniew Sierota, JerzyStarzyk (ochrona lasu), Piotr Paschalis-Jakubowicz (u¿ytkowanie lasu, in¿ynierialeœna), Franciszek Adamicki, Jerzy Hetman, Marek Jerzy, Kazimierz Tomala, Edward¯urawicz (nauki ogrodnicze), Janusz Czapski, Henryk Kostyra, Andrzej Lenart,(nauki o ¿ywnoœci), Tadeusz Studziñski, Miros³aw £akomy (weterynaryjne naukimorfologiczne), Jerzy Kita, Marian Binek (mikrobiologia weterynaryjna, chorobyzakaŸne i inwazyjne), Józef Nicpoñ, W³odzimierz Kluciñski (nauki kliniczne, chorobyniezakaŸne zwierz¹t), Jacek Szczawiñski, Jan ¯mudzki (bezpieczeñstwo ¿ywnoœcipochodzenia zwierzêcego), Eugeniusz Herbut (zoohigiena, œrodowisko i etologiazwierz¹t u¿ytkowych), Franciszek Brzóska (¿ywienie zwierz¹t), Jan Szarek, MariaKulisa, Bo¿ena Kalinowska, Ewa Kapkowska, Czes³aw Klocek, Piotr Epler (hodowla

Dzia³alnoœæ i osi¹gniêcia komitetów naukowych … 55zwierz¹t), Zbigniew T. D¹browski (zoologia stosowana), Leszek B. Orlikowski, PiotrSobiczewski, Selim Kryczyñski (fitopatologia), Kazimierz Adamczewski (herbologia),Józef Szlachta (technika rolnicza), W³odzimierz Oniœko, Waldemar Moliñski (drzewnictwo),Stefan Grzegorczyk, Stanis³aw Berbeæ, Piotr Stypiñski, Marian Weso³owski(uprawa roœlin), Stanis³aw Kopeæ (zagospodarowanie terenów górskich).Dokonania komitetów naukowychKomitety naukowe przygotowa³y ocenê i sprawozdania ze swojej dzia³alnoœci zaokres 2003–2010. Opis dokonañ 16 komitetów obejmuje 88 stron, zawartych w ZeszycieSpecjalnym „Postêpów Nauk Rolniczych” (2011). Wieloœæ i rozmaitoœæ formaktywnoœci utrudnia chocia¿by próbê syntetycznego podsumowania. Jak zwykle by³ykomitety w tym okresie niezwykle aktywne, np. Komitet Techniki Rolniczej, BiologiiRozrodu Zwierz¹t, Nauk Ogrodniczych, dobrze pracuj¹ce oraz o mniejszej intensywnoœcidzia³ania. Nie posiadamy takich mierników oceny, aby uszeregowaæ komitetywed³ug rzeczywistych dokonañ w poszczególnych kadencjach. Do aktywnoœci zaliczamyprzecie¿ bardzo ró¿norodne prace i dokonania: zebrania plenarne; zebraniaprezydium, zebrania wyjazdowe po³¹czone z zapoznawaniem siê z instytutami,zak³adami doœwiadczalnymi i zak³adami pracy interesuj¹cymi dane œrodowiskonaukowe; organizacjê lub wspó³udzia³ w organizacji konferencji (krajowych i miêdzynarodowych),seminariów oraz kongresów organizacji miêdzynarodowych, do którychkomitet nale¿y (rozpiêtoœæ w tym zakresie dzia³añ jest wyj¹tkowo du¿a, np.Komitet Techniki Rolniczej w ci¹gu 8 lat zorganizowa³ 93 konferencje i seminaria,Komitet Nauk Ogrodniczych – 28, a Komitet Ochrony Roœlin – 10); udzia³ w ró¿negotypu spotkaniach, targach, szkoleniach, na które byli delegowani cz³onkowie komitetu;opinie, ekspertyzy, uchwa³y, stanowiska dla ró¿nych instytucji, w tym najwy¿-szych w³adz pañstwa, ministerstw i urzêdów centralnych; opiniowanie (kandydatówna cz³onków korespondentów PAN i cz³onków zagranicznych PAN, nagród naukowychWydzia³u i prezesa Rady Ministrów); wnioskowanie o wyró¿nienie Medalemim. Micha³a Oczapowskiego, Laurem Wydzia³u V PAN); organizacja warsztatów (np.M³odych Ekonomistów Rolnictwa), szkó³ (zimowych i letnich przez KomitetTechniki Rolniczej, a¿ 33 tego typu imprezy); udzia³ w tzw. sieciach naukowych;prace w zespo³ach integracyjno-eksperckich PAN; udzia³ w imieniu komitetuw pracach ró¿nego typu radach naukowo-technicznych w ministerstwach i urzêdachcentralnych; dzia³alnoœæ wydawnicza (czasopisma wydawane lub wspó³wydawaneprzez komitety, ksi¹¿ki, ró¿ne opracowania, broszury pomocnicze); oceny dyscyplinnaukowych, programów i planów nauczania w szko³ach wy¿szych; organizacjakonkursów, np. na najlepsz¹ pracê magistersk¹, wyró¿niaj¹cy siê artyku³, pracênaukow¹ itp.; prowadzenie strony internetowej; udzia³ w imieniu komitetu w ró¿nychjubileuszach i uroczystoœciach oraz inne niewymienione tu dzia³ania dla dobrakomitetu i reprezentowanej dyscypliny nauki.

56 A. Grzywacz, R. SuskaZachêcamy do lektury sprawozdañ komitetów, traktuj¹c to jako mo¿liwoœæ inspiracjii dobrego przyk³adu do dalszej dzia³alnoœci, dla zintensyfikowania pracw³asnego komitetu.W naszej ocenie uwa¿amy, ¿e dzia³alnoœæ komitetów naukowych Wydzia³u V PANnale¿y w kadencjach 2003–2006 i 2007–2010 oceniæ jako bardzo po¿yteczn¹, korzystn¹dla œrodowisk naukowych i dla autorytetu Polskiej Akademii Nauk, z satysfakcj¹odnotowuj¹c dobr¹ pracê i wysok¹ aktywnoœæ, przy s³abym zabezpieczeniu œrodkówfinansowych na dzia³alnoœæ i ma³ym zainteresowaniu w³adz potencja³em intelektualnymkomitetów, zw³aszcza przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wy¿szego.Sk³adamy bardzo serdeczne podziêkowania kierownictwom i wszystkim cz³onkomkomitetów naukowych Wydzia³u V PAN za pracê i trud poœwiêcony dla dobranauki i szkolnictwa wy¿szego oraz dla dobra polskiego rolnictwa, leœnictwa, weterynariii przemys³u spo¿ywczego, ochrony œrodowiska i ojczystej przyrody.Literatura[1] Grzywacz A. 2002. Dzia³alnoœæ i osi¹gniêcia komitetów Wydzia³u V PAN w okresie pó³wiecza istnieniaPolskiej Akademii Nauk. Zeszyt Specjalny. Post. Nauk Rol. 6: 119–162.[2] Grzywacz A. (red.) 2007. Ocena dokonañ w dyscyplinach naukowych za lata 1994-2003 z zakresu naukrolniczych, leœnych i weterynaryjnych i nauk o ¿ywnoœci oraz g³ówne obszary i kierunki przysz³ych badañs³u¿¹cych rozwojowi nauki, szkolnictwu oraz polskiemu rolnictwu, leœnictwu, weterynarii i przemys³owispo¿ywczemu. Zeszyt Specjalny. Post Nauk Rol.: 337 ss.[3] Refleksje nad stanem wybranych obszarów nauki w Polsce w ocenie Zespo³ów Integracyjnych i Integracyjno-EksperckichPAN”. 2010. Warszawa, Polska Akademia Nauk: 699 ss.[4] Rutkowski A. 1977. XXV-lecie Polskiej Akademii Nauk. XX-lecie dzia³alnoœci Wydzia³u Nauk Rolniczychi Leœnych PAN. Post. Nauk Rol. 4: 23–64.[5] Rutkowski A. 1987. Dzia³alnoœæ Wydzia³u Nauk Rolniczych i Leœnych PAN w latach 1977–1986. Post. NaukRol. 3: 3–41.

Komitet Agrofizyki PAN 57Komitet Agrofizyki PANKadencja 2003–2006Komitet Agrofizyki w kadencji 2003–2006 liczy³ 22 cz³onków, w tym 11 pracownikówjednostek PAN, 7 pracowników wy¿szych uczelni, 2 pracowników instytutówresortowych i 2 pracowników innych jednostek.Sk³ad i struktura KomitetuPrezydium Komitetu:przewodnicz¹cy – prof. Stanis³aw NAWROCKI, cz³. rzecz. PANhonorowy przewodnicz¹cy – prof. Janusz HAMAN, cz³. rzecz. PANzastêpcy przewodnicz¹cego – prof. Józef FORNAL, prof. Stanis³aw GRUNDAScz³onkowie Prezydium – prof. Janusz OLEJNIK, prof. Zofia SOKO£OWSKA,prof. Bogus³aw SZOT – Prezes Polskiego Towarzystwa Agrofizycznegosekretarz – prof. Anna S£OWIÑSKA-JURKIEWICZCz³onkowie Komitetu: prof. Tomasz BRANDYK, cz³. koresp. PAN; prof. BohdanDOBRZAÑSKI; prof. Jan GLIÑSKI, cz³. rzecz. PAN; prof. Józef HORABIK;prof. Marian KARGOL; prof. Andrzej KÊDZIORA; prof. Krystyna KONSTAN-KIEWICZ; prof. Leszek KUCHAR; prof. Jerzy LIPIEC; prof. Janusz OSTROWSKI;prof. Stanis³aw PRZESTALSKI (cz³. hon.); prof. Jan SIELEWIESIUK; dr hab. Bogus³awUSOWICZ, doc. IA PAN; prof. Ryszard WALCZAK, cz³. koresp. PAN (zm.w 2006 r.)Struktura: Komitet nie posiada komisji, sekcji i zespo³ów.Wydawnictwo: Komitet nie posida w³asnego wydawnioctwa.Posiedzenia plenarne i prezydiumW kadencji 2003–2006 odby³y siê 3 posiedzenia plenarne Komitetu AgrofizykiPAN oraz 12 posiedzeñ prezydium. Na pierwszym posiedzeniu plenarnym wybranohonorowego przewodnicz¹cego Komitetu Agrofizyki, którym zosta³ prof. dr hab.Janusz Haman, cz³. rzecz PAN. Zebrania poœwiêcone by³y wypracowaniu stanowiskaw sprawie „Zaktualizowanej listy polskich czasopism Zespo³u P06 KomitetuBadañ Naukowych” oraz organizacji wyborów do Komitetu i organizacji konferencjinaukowej „Bonitacja i klasyfikacja gleb Polski w œwietle integracji z Uni¹ Europejsk¹”,a tak¿e dzia³alnoœci wydawniczej.Prof. S. Nawrocki, cz³. rzecz. PAN, zaprosi³ wszystkich cz³onków KA do udzia³uw konferencji obywaj¹cej siê w okresie akcesji Polski do UE oraz do aktywnegoudzia³u w promocji osi¹gniêæ naukowych Instytutu Agrofizyki im. Bohdana DobrzañskiegoPAN w ramach dzia³alnoœci „Centre of Excellence for Applied Physics inSustainable Agriculture” zarówno w ramach organizowanych spotkañ krajowych, jaki zagranicznych. Podczas posiedzenia plenarnego KA PAN zebrano szereg interesuj¹cychpropozycji i uwag zmierzaj¹cych do dalszego umocnienia tej oryginalnej

58 S. Nawrocki, B. Dobrzañskidyscypliny naukowej w obszarze nauk przyrodniczych, jak¹ jest agrofizyka. Stwierdzonopotrzebê umocnienia agrofizyki jako bardzo wa¿nej dla polskiego rolnictwadyscypliny naukowej i jako zamiennika dotychczasowej dyscypliny – agronomii.Powo³ano zespó³ do rozpoczêcia prac nad opracowaniem Encyklopedii Agrofizyki,jako zadania o 3-letnim horyzoncie czasowym. W opinii prezydium KA PAN naszczególne podkreœlenie zas³uguje fakt, ¿e tematyka badawcza Instytutu Agrofizykidostosowywana jest do zapotrzebowania wspó³pracuj¹cych placówek krajowych, jakte¿ do propozycji kontrahentów zagranicznych w obszarach adaptacji i zastosowaniaspecyficznych metod i aparatury opracowanej przez zespo³y naukowe Instytutu. Faktkszta³cenia na poziomie studiów doktoranckich, zgodnie z posiadanymi uprawnieniamiInstytutu w kierunku agronomia-agrofizyka, zas³uguje na szczególnie wysok¹ocenê. Studia stanowi¹ istotne wsparcie transferu wiedzy do praktyki rolniczej.Kszta³cenie w tym intensywnie rozwijaj¹cym siê obszarze dzia³alnoœci naukoweji zwi¹zki z innymi kierunkami nauki w zakresie rolnictwa i kszta³towania œrodowiskaœwiadcz¹ o du¿ym zapotrzebowaniu na badania interdyscyplinarne w kraju.KonferencjeKomitet Agrofizyki PAN we wspó³pracy z Komitetem Gleboznawstwa i ChemiiRolnej PAN, Polskim Towarzystwem Gleboznawczym, Oddzia³em PAN w Lublinie,Instytutem Agrofizyki im. Bohdana Dobrzañskiego PAN w Lublinie oraz Fundacj¹Rozwoju Nauk Agrofizycznych zorganizowa³ w Lublinie w dniach 15–16 maja2004 roku Miêdzynarodow¹ Konferencjê Bonitacja i klasyfikacja gleb Polskiw œwietle integracji z UE. Uczestniczy³o 39 osób oraz 8 z zagranicy. Materia³y z tejkonferencji zosta³y opublikowane w serii monograficznej Acta Agrophysica nr 108,2004.Stwierdzono, ¿e wspó³czesnym standardom odpowiada szczególnie waloryzacjaœrodowiska przyrodniczego pozwalaj¹ca usystematyzowaæ przydatnoœæ tego œrodowiska,jednak mniejsze s¹ mo¿liwoœci oceny poszczególnych gospodarstw, co jestwa¿ne dla powszechnych w Unii Europejskiej celów ewidencyjnych. W opinii Komitetunale¿y ujednoliciæ podzia³ granulometryczny, wa¿ny sk³adnik oceny gleby odbiegaj¹cyw Polsce od norm europejskich i miêdzynarodowych, wprowadziæ ocenêpunktow¹ bonitacji gleb, tak jak waloryzuje siê inne elementy œrodowiska, wprowadziæwyraŸniejsze i wymierne kryteria stanu agrofizycznego gleb, a szczególniew³aœciwoœci wodnych, np. retencji. Nale¿y podj¹æ prace nad wprowadzeniem dodatkowychkryteriów oceny niektórych w³aœciwoœci chemicznych gleby, które mo¿naokreœliæ w polu lub wyprowadziæ z obserwacji polowych.W dniach 11–12 maja 2006 r. odby³a siê kolejna konferencja naukowa pt.Problemy agrofizyczne kszta³towania œrodowiska rolniczego i surowców ¿ywnoœciowych,zorganizowana przez KA PAN przy wspó³udziale Instytutu Agrofizykiim. Bohdana Dobrzañskiego PAN i Oddzia³u PAN w Lublinie. W konferencji wziê³oudzia³ 63 uczestników krajowych, w tym 15 cz³onków KA PAN. Wyg³oszono 23referaty i zaprezentowano 44 prace w formie posterowej. W konferencji wydzielono

Komitet Agrofizyki PAN 59dwie sekcje (surowce i œrodowisko), którym przewodniczyli prof. Józef Fornal i prof.Andrzej Kêdziora. Komitet Agrofizyki PAN, wspó³pracuj¹c z Instytutem AgrofizykiRosyjskiej Akademii Nauk Rolniczych w St. Petersburgu (Rosja) i Instytutem AgrofizykiPAN w Lublinie, okreœli³ zakres wspó³pracy dotycz¹cy opinii i wymianypogl¹dów w obszarze agrofizyki z przedstawicielami instytutów uczestnicz¹cymiw konferencjach organizowanych przez Komitet.Wydawnictwa wspierane przez Komitet Agrofizyki PANW latach 2003–2006 ukaza³o siê kolejnych 16 woluminów (Vol. 17: 1–4 – Vol. 20:1–4) czasopisma International Agrophysics, wydawanego przez IA PAN. W 2004 r.ukaza³ siê zeszyt 108 Acta Agrophysica, w którym zawarto zbiór pracprezentowanych na konferencji pod redakcj¹ Jana Gliñskiego, cz³. rzecz. PANi Stanis³awa Nawrockiego, cz³. rzecz. PAN, oraz monografia w ramach WydawnictwaNaukowego FRNA, Bonitacja i klasyfikacja Gleb Polski – ISBN: 83-87385-75-1Opinie i uchwa³yW kadencji 2003–2006 Komitet Agrofizyki PAN przygotowa³ opiniê oraz zaj¹³stanowisko w sprawie „zaktualizowanej listy polskich czasopism wed³ug rankinguZespo³u P06 Komitetu Badañ Naukowych”, a w szczególnoœci miejsca na tej liœcieczasopism International Agrophysics i Acta Agrophysica. Komitet przygotowa³ ekspertyzêpt. „Ocena dokonañ naukowych za lata 1994–2003 z zakresu nauk rolniczych, leœnych,weterynaryjnych i nauk o ¿ywnoœci”. KA PAN opracowa³ ekspertyzê pt. „Ocenadokonañ w dyscyplinach naukowych za lata 1994–2003 z zakresu nauk rolniczych,leœnych, weterynaryjnych i nauki o ¿ywnoœci oraz g³ówne obszary i kierunki przysz³ychbadañ s³u¿¹cych rozwojowi nauki oraz polskiemu rolnictwu, leœnictwu weterynariii przemys³owi spo¿ywczemu”. Zleceniodawc¹ by³ Wydzia³ V PAN.Kadencja 2007–2010Sk³ad i struktura KomitetuPrezydium Komitetu:przewodnicz¹cy – prof. Bohdan DOBRZAÑSKIhonorowy przewodnicz¹cy – prof. Janusz HAMAN, cz³. rzecz. PANzastêpcy przewodnicz¹cego – prof. Ryszard A. DÊBICKI, prof. Józef FORNALcz³onkowie Prezydium – prof. Stanis³aw T. GRUNDAS, prof. Bogus³aw SZOT– Prezes Polskiego Towarzystwa Agrofizycznegosekretarz – prof. Tadeusz KÊSIKCz³onkowie Komitetu: prof. Tomasz J. BRANDYK, cz³. koresp. PAN (zm. w 2009 r.);prof. Aleksander K. BRZÓSTOWICZ; prof. Jan M. GLIÑSKI, cz³. rzecz. PAN; prof.Józef HORABIK; prof. Marian KARGOL; prof. Krystyna J. KONSTANKIEWICZ;prof. Piotr P. LEWICKI; prof. Jerzy LIPIEC; prof. Stanis³aw NAWROCKI, cz³. rzecz.PAN; prof. Janusz OLEJNIK; prof. Stanis³aw PRZESTALSKI (cz³. hon.); prof. ZofiaE. SOKO£OWSKA; prof. Jerzy TYS; prof. Jerzy R. WARCHALEWSKI

60 S. Nawrocki, B. DobrzañskiStruktura:Komisja Badañ – przewodnicz¹cy prof. Jerzy LipiecKomisja Kszta³cenia – przewodnicz¹ca prof. Krystyna J. KonstankiewiczKomisja Upowszechniania – przewodnicz¹cy prof. Jerzy TysWydawnictwo: Komitet nie posiada w³asnego wydawnictwa.Liczebnoœæ Komitetu po wyborach w 2007 roku nie uleg³a zmianie i sk³adKomitetu stanowi 21 osób w tym 10 osób reprezentowa³o jednostki PAN, 10 osób –szko³y wy¿sze i 1 osoba – instytuty resortowe. Wœród wybranych na kadencjê2007–2010, 7 osób to nowi cz³onkowie Komitetu.Posiedzenia plenarne i prezydiumW kadencji 2007–-2010 odby³o siê 9 posiedzeñ plenarnych Komitetu AgrofizykiPAN (3/2007, 2/2008, 2/2009 i 2/2010) oraz 8 posiedzeñ prezydium. W trakciekolejnych posiedzeñ stwierdzono, ¿e badania agrofizyczne odnosz¹ siê nie tylko dodyscyplin naukowych zwi¹zanych z rolnictwem, ale równie¿ dotycz¹ wielu zagadnieñzwi¹zanych z przetwórstwem na wszystkich etapach produkcji ¿ywnoœci. Podkreœlono,¿e celem rolnictwa pozostaje zachowanie równowagi œrodowiska przyrodniczegooraz dostarczenie surowców o wysokich walorach u¿ytkowych. Zwróconouwagê na postêp w hodowli roœlin i rolê techniki rolniczej, a tak¿e na kierunkiwykorzystania surowców rolniczych na cele nie tylko spo¿ywcze, ale w celu produkcjibiopaliw, w³ókien naturalnych, materia³ów izolacyjnych, co otwiera noweobszary badañ dla agrofizyki. Wa¿nym zagadnieniem staje siê doskonalenie metodbadawczych oraz potrzeba sprecyzowania wskaŸników jakoœci. Sporo miejsca poœwiêconowykorzystaniu pozycji agrofizyki w tworzeniu interdyscyplinarnych zespo³ówbadawczych.Zorganizowanie posiedzenia plenarnego z okazji Walnego Zjazdu PTA stworzy³oszansê powstania pe³nej bazy dotycz¹cej tematyki badañ agrofizycznych. Wnioskowanoo podjêcie uchwa³y w sprawie rozszerzenia zakresu terytorialnego PolskiegoTowarzystwa Agrofizycznego i przekszta³cenia w miarê mo¿liwoœci w Miêdzynarodowe.Komitet wykorzystuj¹c tê okazjê poszerzy³ znacznie liczebnoœæ poszczególnychkomisji Komitetu o osoby niebêd¹ce jego cz³onkami, lecz œciœle zwi¹zane z tematyk¹agrofizyczn¹ w celu tworzenia efektywnych interdyscyplinarnych zespo³ów badawczychoraz integracji œrodowisk naukowych i koordynacji programów. Komitet donajwa¿niejszych zadañ zaliczy³ prace nad powstaniem Encyklopedii Agrofizyki.Prof. Bohdan Dobrzañski, jr przedstawiaj¹c plany dzia³alnoœci komitetu zaproponowa³,¿eby kolejne posiedzenia plenarne planowaæ przy okazji konferencji tematycznychoraz zjazdów naukowych m.in. Polskiego Towarzystwa Agrofizycznego(PTA), co powinno przyczyniæ siê nie tylko do ograniczenia kosztów organizacyjnych,ale szerszej wymiany pomiêdzy Komitetem Agrofizyki PAN a œrodowiskiemnaukowym, którego reprezentacj¹ jest komitet.

Komitet Agrofizyki PAN 61KonferencjeW dniach 15–16 maja 2007 odby³a siê konferencja naukowa zorganizowana przezKA PAN Problemy agrofizyczne kszta³towania œrodowiska rolniczego i surowców¿ywnoœciowych, przy wspó³udziale IA PAN, Oddzia³u Lubelskiego PAN i FundacjiRozwoju Nauk Agrofizycznych w Lublinie. W konferencji wziê³o udzia³ 90 uczestników,w tym 14 cz³onków KA PAN. Wyg³oszono 22 referaty i zaprezentowano 53prace w formie posterowej.Komitet Agrofizyki PAN wspólnie z olsztyñskim oddzia³em PTA zorganizowa³konferencjê naukow¹ pt. W³aœciwoœci geometryczne, mechaniczne i strukturalnesurowców i produktów spo¿ywczych, która odby³a siê w Kêtrzynie 22–25 maja 2007r.. W konferencji wziê³o udzia³ 68 uczestników krajowych, w tym 5 cz³onków KAPAN. Wyg³oszono 16 referatów i zaprezentowano 62 prace w formie porterowej,a referaty plenarne wyg³osili cz³onkowie KAPAN – prof. B. Dobrzañski i prof. Piotr P.Lewicki.W dniach 7–9 listopada 2007 roku w Lublinie odby³o siê 1 st International ScientificSeminar on „Development of food quality and environment protection methodsin PL-BY-UA border area”. Tematyka prezentowana przez cz³onków KA PAN (prof.K. Konstankiewicz, prof. J. Lipiec) dotyczy³a przygranicznego regionu Ukrainy,Bia³orusi i Polski w ramach projektu „Interregionalne Centrum Badawczo-Edukacyjnew IA PAN w Lublinie”.Najwa¿niejszym wydarzeniem w ramach dzia³alnoœci Komitetu Agrofizyki w 2008roku by³a miêdzynarodowa konferencja naukowa New trends in agrophysics’2008.Celem konferencji by³o integrowanie œrodowisk naukowych i zacieœnienie kontaktówmerytorycznych, okreœlenie priorytetów badawczych dla potrzeb nowoczesnegorolnictwa oraz wskazanie nowych trendów w nauce w ramach zastosowañ najnowszychwyników badañ agrofizycznych. Wyk³ady plenarne wyg³osili: Winfried E.H.Blum – Agrophysics and environmental quality – New research concepts for bridgingbetween science and decision making; Rainer Horn – Agrophysical research – an interdisciplinaryapproach to quantify boundary conditions for landuse systems; NaokiSakurai – Quality evaluation of agricultural products by an acoustic vibration method;Victor P. Yakushev – Agrophysics for information support of high agrotechnologiesi Grzegorz Józefaciuk – New trends in agrophysics.W konferencji uczestniczy³o 197 osób, w tym 32 osoby z zagranicy. W obradachoraz uroczystoœciach jubileuszu 40-lecia IA PAN wziêli udzia³ cz³onkowie PAN: JanGliñski, Andrzej Grzywacz, Janusz Haman, Rudolf Micha³ek, Stanis³aw Nawrocki –przewodnicz¹cy komitetu naukowego konferencji, Zygmunt Reklewski oraz cz³onkowiezagraniczni PAN: Jose de Baerdemaeker i Winfried E.H. Blum. KonferencjaNowe trendy w agrofizyce 2008 by³a równoczeœnie g³ównym wydarzeniem naukowymjubileuszu 40-lecia Instytutu Agrofizyki im. Bohdana Dobrzañskiego PANw Lublinie.

62 S. Nawrocki, B. DobrzañskiW 2009 roku Komitet Agrofizyki wspó³organizowa³ konferencjê naukow¹W³aœciwoœci geometryczne, mechaniczne i strukturalne surowców i produktówspo¿ywczych. Tematyka konferencji obejmowa³a zagadnienia wspomagania komputerowego,metod przetwarzania surowców, modelowania kszta³tów surowców i produktówspo¿ywczych oraz nowoczesnych technik pomiarowych. Komitet wspó³organizowa³równie¿ konferencjê naukow¹ Agrofizyka w badaniach œrodowiskaprzyrodniczego oraz Sesjê naukow¹ poœwiêcon¹ 100 rocznicy urodzin profesoraBohdana Dobrzañskiego. Zorganizowanie tej sesji stworzy³o szansê przypomnieniawarunków powstania Instytutu Agrofizyki PAN, jak te¿ i Komitetu Agrofizyki PAN,których to obu jednostek profesor Dobrzañski by³ twórc¹, pierwszym kierownikiemi przewodnicz¹cym. Konferencja pozwoli³a przypomnieæ trud i ogrom prac profesoraoraz Jego Uczniów w³o¿ony w rozwój polskiego rolnictwa, a w szczególnoœcidyscypliny – agrofizyki. Celem konferencji by³o przedstawienie najnowszych wynikówbadañ, metod pomiarów i modelowania w³aœciwoœci fizycznych, chemicznychi biologicznych gleb kszta³tuj¹cych stan œrodowiska przyrodniczego. Komitet organizowa³konferencjê naukow¹ Jakoœæ owoców i warzyw w badaniach agrofizycznych,podczas której przedstawiono tematykê dotycz¹c¹ badania w³aœciwoœci fizycznychowoców zwi¹zanych z ich jakoœci¹, któr¹ jako subspecjalnoœæ agrofizyki mo¿nanazwaæ „hortfizyk¹”.W roku 2010 Komitet Agrofizyki wspó³organizowa³ konferencjê Agrofizykaw in¿ynierii produkcji i ochronie œrodowiska oraz organizowa³ konferencjê Rolaagrofizyki w nauce i nauczaniu, w ramach której przedstawiono referaty: Agrofizykapolsk¹ specjalnoœci¹ – prof. Bohdan Dobrzañski jr, Encyklopedia Agrofizyki – zasiêgi jej znaczenie – prof. Jan Gliñski, cz³. rzecz PAN, Fizyka na studiach rolniczych,przyrodniczych oraz nauczanie fizyki na kierunkach prowadzonych w Szczecinie” –prof. Aleksander Brzóstowicz, Agrofizyka w ramach studiów doktoranckich – prof.Krystyna Konstankiewicz, Rola PTA w integracji agrofizycznych œrodowisknaukowych – prof. Bogus³aw Szot, Znaczenie agrofizyki w obszarze badañ rolniczychi technicznych oraz Treœci kszta³cenia z zakresu agrofizyki a kwalifikacje absolwentastudiów wy¿szych – Jaros³aw Fr¹czek, Zbigniew Œlipek oraz Monografia –Agrofizyka, potrzeba czy koniecznoœæ nauczania fizyki w ramach programów studiówkierunków rolniczych i przyrodniczych – prof. Bohdan Dobrzañski, jr. Cz³onkowiekomitetu stwierdzili, ¿e badania agrofizyczne le¿¹ce w sferze zainteresowañ KAPANrealizowane w IA PAN i innych oœrodkach naukowych stanowi¹ istotn¹ rolê w naucew kraju i w skali miêdzynarodowej. Wszyscy cz³onkowie komitetu stwierdzili, ¿enieprzeciêtna aktywnoœæ Instytutu Agrofizyki im. Bohdana Dobrzañskiego PANw Lublinie oraz uznanie przez krajowe i miêdzynarodowe œrodowisko naukowe,stawia agrofizykê jako dyscyplinê naukow¹, która jest specjalnoœci¹ wybitnie polsk¹.

Komitet Agrofizyki PAN 63Wydawnictwa wspierane przez Komitet Agrofizyki PANW latach 2007–2010 ukaza³o siê kolejnych 16 wolumenów (Vol. 21: 1–4 – Vol.24: 1–4) czasopisma International Agrophysics, wydawanego przez IA PAN orazkolejnych 16 monografii w ramach wydawnictwa naukowego FRNA, dzia³aj¹cego narzecz KA PAN: w 2007 roku: Problemy agrofizyczne kszta³towania œrodowiskarolniczego i jakoœci surowców ¿ywnoœciowych – ISBN: 978-83-60489-04-8;W³aœciwoœci geometryczne, mechaniczne i strukturalne surowców i produktówspo¿ywczych – ISBN: 978-83-60489-05-5; W³aœciwoœci fizyczne suszonychsurowców i produktów spo¿ywczych – ISBN: 978-83-60489-06-2; Nowe trendyw agrofizyce – ISBN: 978-83-60489-07-9; w 2008 roku: Metody fizyczne diagnostykisurowców roœlinnych i produktów spo¿ywczych – ISBN: 978-83-60489-08-6;W³aœciwoœci fizyczne i biochemiczne materia³ów roœlinnych – ISBN:978-83-60489-09-3; Elektrofiltr bifilarny do usuwania py³ów pochodzeniaroœlinnego – ISBN: 978-83-60489-10-9; w 2009 roku: Zasoby i kszta³towanieœrodowiska rolniczego – agrofizyczne metody badañ – ISBN: 978-83-60489-11-6;Ochrona i wartoœæ u¿ytkowa gleb – w³aœciwoœci fizyczne, chemiczne i biologiczne –ISBN: 978-83-60489-12-3; W³aœciwoœci fizyczne surowców roœlinnych: ziarno,owoce, surowce energetyczne – ISBN: 978-83-60489-13-0; Woda w glebie – pomiarynaziemne i satelitarne w badaniu zmian klimatu – ISBN: 978-83-60489-14-7; Applequality – ISBN: 978-83-60489-15-4; Coffee, quality and properties – ISBN:978-83-60489-16-1 oraz w 2010 roku: Wp³yw procesów technologicznych naw³aœciwoœci materia³ów i surowców roœlinnych – ISBN: 978-83-60489-17-8;W³aœciwoœci geometryczne surowców w procesach technologicznych – ISBN:978-83-60489-18-5 i Avocado varietes – ISBN: 978-83-60489-19-2.Opinie i uchwa³yW kadencji 2007–2010 Komitet Agrofizyki PAN przygotowa³ opiniê o dzia-³alnoœci Instytutu Agrofizyki im. Bohdana Dobrzañskiego PAN w latach 2005–2008oraz wyst¹pi³ z wnioskiem o przyznanie Medalu im. Micha³a Oczapowskiego dlaprof. Stanis³awa Przestalskiego, cz³onka honorowego KA PAN, którego wielkiezaanga¿owanie w rozwój dyscypliny, jak¹ jest agrofizyka oraz praca w RadzieNaukowej Instytutu Agrofizyki PAN od pocz¹tku powstania, przyczyni³a siê doumocnienia jej znaczenia wœród nauk rolniczych.Podjêto uchwa³ê w sprawie uznania agrofizyki specjalnoœci¹ polsk¹. To w³aœniew Polsce, jako jedna z pierwszych placówek na œwiecie, zosta³ powo³any do ¿yciaw ramach struktur Polskiej Akademii Nauk Instytut Agrofizyki. W ramach tychstruktur dzia³a te¿ Komitet Agrofizyki PAN. Nale¿y dodaæ, ¿e Polskie TowarzystwoAgrofizyczne, którego zasiêg wykracza poza granice kraju, potwierdza rangê i pozycjêœwiatow¹ agrofizyki. Wieloletnia wspó³praca zagraniczna z oœrodkami w Europiei na Œwiecie by³a powodem powo³ania Europejskiego Centrum Doskona³oœcio akronimie „Agrophysics”. Jedyne tytu³y wydawnicze w tym zakresie, Acta

64 S. Nawrocki, B. DobrzañskiAgrophysica i International Agrophysics obecnie znajduj¹cy siê na „Liœcie Filadelfijskiej”,wydawane s¹ w Polsce w IA PAN.Podsumowuj¹c, do najwa¿niejszych zadañ Komitetu zaliczamy potrzebê wskazaniazakresu kszta³cenia agrofizyki, wyznaczenie nowych trendów w badaniachagrofizycznych oraz wsparcie prac zespo³u kierowanego przez prof. Jana Gliñskiego,cz³. rzecz PAN, nad Encyklopedi¹ Agrofizyki (wyd. Springer) i wysok¹ klasyfikacj¹tego dzie³a.Stanis³aw Nawrocki, cz³. rzecz. PAN, Bohdan Dobrzañski jr.

Komitet Biologii Rozrodu Zwierz¹t PAN 65Komitet Biologii Rozrodu Zwierz¹t PANKomitet Biologii Rozrodu Zwierz¹t U¿ytkowych PAN (KBRZ PAN) powsta³w 1981 r. W 2004 r. zmieni³ nazwê na Komitet Biologii Rozrodu Zwierz¹t (Uchwa³anr 5 Prezydium PAN z 2004 r. Cz³onkami Komitetu s¹ samodzielni pracownicy naukireprezentuj¹cy uniwersytety, jednostki PAN, uniwersytety medyczne i instytutybadawcze. G³ówne kierunki reprezentowanych w Komitecie specjalnoœcinaukowo-badawczych dotycz¹: fizjologii ¿eñskiego i mêskiego uk³adu rozrodczegossaków (w tym cz³owieka), ptaków, ryb, biotechnologii rozrodu, patologii i terapiiuk³adu rozrodczego oraz oddzia³ywania czynników œrodowiskowych na rozród.Dzia³alnoœæ KBRZ PAN w latach 2003–2006Sk³ad i struktura KomitetuPrezydium Komitetu:przewodnicz¹cy – prof. Jerzy STRZE¯EKhonorowy przewodnicz¹cy – prof. Tadeusz KRZYMOWSKI, cz³. rzecz. PANzastêpca przewodnicz¹cego – prof. Barbara BILIÑSKAcz³onkowie Prezydium: prof. Zofia BIELAÑSKA-OSUCHOWSKA (cz³.hon.); prof. Krzysztof BIENIARZ; prof. Jadwiga PRZA£A; prof. ZbigniewSAMBORSKI (cz³. hon.); doc. dr hab. Dariusz SKAR¯YÑSKI – PrezesTowarzystwa Biologii Rozrodu; prof. Zdzis³aw SMOR¥G; prof. S³awomirZDUÑCZYK; prof. Adam ZIÊCIK, cz³. koresp. PAN – Prezes TowarzystwaBiologii Rozrodusekretarz – prof. Luiza DUSZACz³onkowie Komitetu: prof. Jan GLOGOWSKI, prof. dr hab. EwaGREGORASZCZUK, prof. Tomasz JANOWSKI, prof. Jêdrzej JAŒKOWSKI, prof.Jan KOTWICA, prof. Marek KOZIOROWSKI, prof. Jacek MODLIÑSKI, prof.Stanis³aw OKRASA, prof. Stanis³awa STOK£OSOWA, prof. Marian TISCHNER,prof. Jan TWARDOÑ, prof. Jan UDA£A, prof. Edward WIERZCHOŒStruktura:Komisja Andrologii – przewodnicz¹ca prof. Barbara BiliñskaKomisja Biologii Rozrodu Ni¿szych Krêgowców – przewodnicz¹cy prof. KrzysztofBieniarzKomisja Biologii Rozrodu Ptaków – przewodnicz¹cy prof. Janusz Rz¹saKomisja Biotechnologii Rozrodu – przewodnicz¹cy prof. Zdzis³aw Smor¹gKomisja Endokrynologii Rozrodu – przewodnicz¹ca prof. Jadwiga Prza³aKomisja Patologii Rozrodu – przewodnicz¹cy prof. S³awomir ZduñczykKomisja Œrodowiskowych Oddzia³ywañ na Rozród – przewodnicz¹ca prof. LuizaDuszaWydawnictwo: Komitet jest jednym z patronów czasopisma Reproductive Biology,wydawanego przez Towarzystwo Biologii Rozrodu.

66 L. Dusza, A. Ciereszko, J. Strze¿ekCz³onkami Komisji by³o 110 pracowników naukowych prowadz¹cych badaniaw dziedzinie rozrodu, w ró¿nych oœrodkach badawczych w kraju. Cz³onkowie Komisjispotykali siê na zebraniach naukowych, organizowali warsztaty naukowe orazuczestniczyli w konferencjach naukowych krajowych i zagranicznych, co spowodowa³oznaczn¹ konsolidacjê zespo³ów naukowych zajmuj¹cych siê biologi¹ rozroduw Polsce.Zebrania plenarne i posiedzenia prezydium KBRZ PANPodczas kadencji 2003–2006 odby³o siê 6 zebrañ plenarnych KBRZ PAN i 11posiedzeñ prezydium. Na zebraniach plenarnych wyk³ady problemowe prezentowalilaureaci nagród: Prezesa Rady Ministrów i Wydzia³u V PAN, w tym: dr AnnaG³adysz-Wójcik „Rola neuropeptydu Y w regulacji osi somatotropowej i gonadotropoweju owcy”; dr Jaros³aw Woliñski „Rola leptyny zawartej w siarze i mlekuw rozwoju struktury i funkcji przewodu pokarmowego u nowo narodzonych prosi¹t”;dr Dorota Ziêba „Okreœlenie roli lamprey GnRH-III w wydzielaniu LH i FSHu byd³a”; dr Edyta Molik „Laktacja u owiec – proces nierozpoznany”.Inne wa¿ne problemy, które przedstawiano na zebraniach plenarnych, poddanedyskusji, a nastêpnie realizacji:Realizacja projektu zamawianego PBZ-KBN-084/P06/2002 pt. „Biotechnologicznei fizjologiczne metody doskonalenia procesów rozrodu zwierz¹t w warunkachprawid³owego i zak³óconego œrodowiska”. Projekt ten uzyska³ finansowanieKBN dziêki inicjatywie Komitetu i staraniom przewodnicz¹cego prof. dr. hab.Jerzego Strze¿ka oraz prezydium. W ramach projektu realizowano 37 zadañbadawczych zgrupowanych w 6 celach badawczych. W ka¿dym roku odbywa³ysiê sesje sprawozdawcze, a po zakoñczeniu realizacji projektu najwa¿niejszewyniki opublikowano w Suplemencie 1, Reproductive Biology 2006, vol 6. Przygotowanie opracowania pt. „Ocena dokonañ z zakresu dyscypliny naukowej –biologia rozrodu zwierz¹t za lata 1994–2003 oraz g³ówne obszary i kierunkiprzysz³ych badañ”. Autorzy opracowania to: profesorowie – B. Biliñska, L.Dusza, J. Prza³a, J. Glogowski, D. Skar¿yñski. J. Strze¿ek i A. Ziêcik. Opracowaniezosta³o opublikowane w Postêpach Nauk Rolniczych w 2007 roku.W 2004 roku rozpoczêto starania o wyodrêbnienie w dziedzinie „Nauki przyrodnicze”,dyscypliny „Nauka o rozrodzie” z jednoczesnym wprowadzeniem do tejklasyfikacji specjalnoœci „biologia rozrodu zwierz¹t”. W 2006 roku Zespó³ RoboczyNauk Przyrodniczych Komisji Badañ na Rzecz Rozwoju Nauki wprowadzi³do wykazu dyscyplin w pozycji N311 „Nauki o zwierzêtach hodowlanych”poddyscyplinê „biologia rozrodu zwierz¹t”.Organizacja lub wspó³organizacja konferencji naukowych, w tym: The 4th Symposiumof the Society for Biology of Reproduction and Joint Polish-Japanese Seminar,Kraków, wrzesieñ 2005, oko³o 400 uczestników; Seminarium „Rozród ryb”Kraków, listopad 2005, 50 uczestników; Workshop „Reproduction of Wild Ani-

Komitet Biologii Rozrodu Zwierz¹t PAN 67mal Species”, Hannover, sierpieñ 2005 r.; I seminarium „Mo¿liwoœci wykorzystaniabiotechniki i biotechnologii w ochronie gatunkowej ¿ubra”, marzec 2006 r. W zwi¹zku z 25-leciem KBRZ w paŸdzierniku 2006 r. odby³o siê zebranie plenarnepo³¹czone z seminarium „Problemy poznawcze i aplikacyjne w rozrodzie zwierz¹t”.Uczestniczy³o w nim 90 osób, w tym: cz³onkowie PAN i pracownicynaukowi z oœrodków naukowych w Polsce, zajmuj¹cy siê badaniami w zakresiebiologii rozrodu zwierz¹t. Seminarium zainaugurowa³ Przewodnicz¹cy Wydzia³uV PAN – prof. A. Grzywacz, cz³. rzecz. PAN, który wrêczy³ Laur Wydzia³u VPAN prof. dr hab. S. Stok³osowej. Wyg³oszono 8 wyk³adów naukowych, któreopublikowano w Postêpach Nauk Rolniczych, 3/2007. Autorami monografii by³om.in. 9 cz³onków KBRZ PAN. Przygotowano: „Ocenê dzia³alnoœci naukowo-badawczej Instytutu Rozrodu Zwierz¹ti Badañ ¯ywnoœci PAN w Olsztynie w zakresie dyscypliny naukowej biologiarozrodu zwierz¹t za lata 1999–2002”, „Ocenê dzia³alnoœci naukowo-badawczejInstytutu Genetyki i Hodowli Zwierz¹t PAN w Jastrzêbcu za lata 2000–2003”,„Ocenê dzia³alnoœci naukowo-badawczej Instytutu Fizjologii i ¯ywienia Zwierz¹tPAN im. Jana Kielanowskiego w Jab³onnie za lata 2002–2005”. Przygotowano opinie o przyznaniu nagród: Nagrody Wydzia³u V PAN – 2 opinie,Nagrody Prezesa Rady Ministrów – 3 opinie.W grudniu 2006 r. na wniosek prof. dr. hab. Andrzeja Grzywacza, przewodnicz¹cegoWydzia³u V PAN, prof. dr hab. J. Strze¿ek otrzyma³ nagrodê naukowo-organizacyjn¹Prezesa PAN za osobisty wk³ad w kierowanie pracami KBRZ PAN.Dzia³alnoœæ KBRZ PAN w latach 2007–2011Sk³ad i struktura KomitetuPrezydium Komitetu:przewodnicz¹ca – prof. Luiza DUSZAhonorowy przewodnicz¹cy – prof. Tadeusz KRZYMOWSKI, cz³. rzecz. PANzastêpcy przewodnicz¹cej – prof. Barbara BILIÑSKA, cz³. koresp. PAN, prof.Jerzy STRZE¯EKcz³onkowie Prezydium – prof. Zofia BIELAÑSKA-OSUCHOWSKA (cz³.hon.); prof. Zbigniew SAMBORSKI (cz³. hon.); prof. Dariusz J. SKAR¯YÑSKI– Prezes Towarzystwa Biologii Rozrodu; prof. Adam ZIÊCIK, cz³. koresp. PANsekretarz – prof. Andrzej CIERESZKOCz³onkowie Komitetu: dr hab. Renata E. CIERESZKO; prof. Jan T. GLOGOWSKI;prof. Ewa GREGORASZCZUK; prof. Tomasz E. JANOWSKI; prof. KazimierzKOCHMAN; prof. Jan KOTWICA, cz³. koresp. PAN; prof. Marek J.KOZIOROWSKI; dr hab. Rafa³ KURZAWA; prof. Krzysztof W. NOWAK; prof.Stanis³aw C. OKRASA; prof. Jadwiga PRZA£A; dr hab. Andrzej SECHMAN; prof.Stanis³awa STOK£OSOWA (cz³. hon.); prof. Jan A. TWARDOÑ; prof. Jan M.UDA£A; prof. Edward WIERZCHOŒ; prof. Barbara G. WISZNIEWSKA; prof.S³awomir ZDUÑCZYK

68 L. Dusza, A. Ciereszko, J. Strze¿ekStruktura:Komisja Andrologii – przewodnicz¹ca prof. Barbara BiliñskaKomisja Biologii Rozrodu Ni¿szych Krêgowców – przewodnicz¹cy prof. T. GlogowskiKomisja Biologii Rozrodu Ptaków - przewodnicz¹cy dr hab. Andrzej SechmanKomisja Biotechnologii Rozrodu - przewodnicz¹cy prof. Edward WierzchoœKomisja Endokrynologii Rozrodu - przewodnicz¹ca prof. Jadwiga Prza³aKomisja Medycyny Rozrodu – przewodnicz¹cy dr hab. Rafa³ KurzawaKomisja Patologii Rozrodu – przewodnicz¹cy prof. S³awomir ZduñczykKomisja Œrodowiskowych Oddzia³ywañ na Rozród – przewodnicz¹ca prof. EwaGregoraszczukWydawnictwo: Komitet wspiera merytorycznie wydawanie czasopisma ReproductiveBiology.Cz³onkami komisji by³o 156 pracowników naukowych prowadz¹cych badaniaz dziedziny rozrodu, co stanowi istotne zwiêkszenie liczbowe w porównaniu do poprzedniejkadencji. Doprowadzi³o to do wiêkszego wzmocnienia badañ w zakresiebiologii rozrodu oraz dalszej konsolidacji pracowników naukowych zajmuj¹cych siêt¹ dziedzin¹.Zebrania plenarne i posiedzenia prezydium KBRZ PANPodczas kadencji 2007–2010 odby³o siê 9 zebrañ plenarnych KBRZ PAN i 23posiedzenia prezydium. Na zebraniach plenarnych wyk³ady problemowe prezentowalilaureaci nagród: Prezesa Rady Ministrów, MNiSzW i Wydzia³u V PAN, w tym– dr hab. Tadeusz Kamiñski „Opioidy jako lokalne regulatory steroidogenezy w komórkachpêcherzyków jajnikowych œwini”; prof. dr hab. Dariusz J. Skar¿yski, drMamadou Bah i dr Anna Korzekwa „Udzia³ czynników immunologicznych, nieod¿ywczychsk³adników paszy (fitoestrogenów) w regulacji cia³ka ¿ó³tego krowy”;doc. dr hab. Alina Gajewska „Neurony GnRH: wêdrówka do podwzgórza w embriogeneziei aktywacja w okresie dojrzewania”; dr Magdalena Kowalik „Pozagenomowymechanizm dzia³ania progesteronu na czynnoœæ komórek macicy i jajnika krowy”;mgr Ilona Kopera, mgr Ma³gorzata Durlej „Adjudyna i flutamid jako modeledoœwiadczalne w badaniach funkcji gonad szczura i œwini”; dr hab. Anita Franczak„Rola OT i cytokin w regulacji aktywnoœci sekrecyjnej macicy”.Inne wa¿ne problemy, które przedstawiano na zebraniach plenarnych, poddanedyskusji, a nastêpnie realizacji dotyczy³y: Przygotowania do uczestnictwa w programie COST: „COST Action FA0702 Maternalinteraction with gametes and embryos” oraz analiza realizacji programu (prof.J. Strze¿ek i prof. A. Ziêcik – cz³onkowie Komitetu Zarz¹dzaj¹cego GEMINI). Organizacji lub wspó³organizacji konferencji naukowych, w tym: I Zimowej KonferencjiTBR „Centralne i lokalne regulacje procesów rozrodczych”, Zakopane, marzec2007, oko³o 200 uczestników; sympozjum: „Endokrynologia rozrodu”, Miko-³ajki, wrzesieñ 2007, 120 uczestników; V Jubileuszowy Zjazd TBR, Wroc³aw,wrzesieñ 2008, 212 uczestników; II Zimowa Szko³a TBR „Centralne i lokalne

Komitet Biologii Rozrodu Zwierz¹t PAN 69regulacje procesów rozrodczych”, Zakopane, luty 2010, 138 uczestników; Zjazd„Problemy prokreacji” w Polsce wspó³organizowany przez Komisjê MedycynyRozrodu, Warszawa, maj 2010, 354 uczestników. Rozpoczêto przygotowania do VIZjazdu Towarzystwa Biologii Rozrodu w Rzeszowie (wrzesieñ 2011 r.). Utworzenia Komisji Medycyny Rozrodu (2008 r.). Zajêcia stanowiska w sprawie metod wspomaganego rozrodu, w szczególnoœci zap³odnieniapozaustrojowego. KBRZ przygotowa³ w tej sprawie dokument „Stanowiskow sprawie leczenia niep³odnoœci metodami rozrodu wspomaganego medycznie”,który by³ wykorzystany w pracach legislacyjnych Sejmu RP zwi¹zanychz opracowaniem nowelizacji ustaw w zakresie biologii i medycyny rozrodu. Oceny realizacji programów dydaktycznych z zakresu biologii i biotechniki rozroduw szko³ach wy¿szych. Opracowano dokument pt. „Stan nauczania rozroduzwierz¹t na kierunkach zootechnika, medycyna weterynaryjna, rybactwo, biologiai biotechnologia”. Prac Zespo³ów Integracyjno-Eksperckich PAN – Biologicznych Podstaw ProdukcjiZwierzêcej oraz Biologii Zwierz¹t, kierowanych przez prof. dr. hab. JerzegoStrze¿ka i prof. dr. hab. Jana Kotwicê. Opracowania syntezy osi¹gniêæ naukowych w zakresie nauk o rozrodzie, w latach2005–2009, która zosta³a wykorzystana w raporcie przygotowanym przez zespó³pod przewodnictwem prof. J. Strze¿ka.Zebrania prezydium dotyczy³y przygotowania zebrañ plenarnych; przygotowaniaopinii dotycz¹cych m.in.: wniosku o przyznanie medalu im. Micha³a Oczapowskiegodla prof. dr. hab. J. Strze¿ka; kandydatury na cz³onka honorowego KBRZ PAN dlaprof. dr hab. S. Stok³osowej; kandydatur na cz³onków korespondentów PAN oraz nadaniestatusu cz³onka zagranicznego PAN – profesorowi Heriberto Rodriguez-Martinez;wniosków o Nagrodê Wydzia³u V PAN, Nagrodê Prezesa Rady Ministrów orazNagrodê Pro Scientia et Vita; ocen dzia³alnoœci naukowo-badawczej instytutów PAN,rekomendacji przedstawiciela Polski do The Standing Committee of The InternationalCongress on Animal Reproduction (ICAR).Przez ca³y okres dzia³alnoœci KBRZ PAN utrzymywa³ aktywn¹ wspó³pracêz towarzystwami naukowymi, w szczególnoœci z Towarzystwem Biologii Rozrodu(TBR). Cz³onkowie KBRZ byli wspó³za³o¿ycielami TBR. Cz³onkowie KomisjiMedycyny Rozrodu wspó³uczestniczyli w organizacji zjazdu za³o¿ycielskiego PolskiegoTowarzystwa Medycyny Rozrodu. Prof. Barbara Biliñska aktywnie uczestniczyw pracach Zarz¹du G³ównego Polskiego Towarzystwa Histochemików i Cytochemików.Od lat cz³onkowie KBRZ aktywnie dzia³aj¹ w Polskim TowarzystwieFizjologicznym.Pod auspicjami komitetu wydano dwutomowy podrêcznik akademicki pt. „Biologiarozrodu zwierz¹t”: „Fizjologiczna regulacja procesów rozrodczych samicy”(redaktor naukowy prof. T. Krzymowski) oraz „Biologiczne uwarunkowania wartoœcirozrodowej samca” (redaktor naukowy prof. J. Strze¿ek). Wspó³autorami podrêcz-

70 L. Dusza, A. Ciereszko, J. Strze¿eknika by³o 19 cz³onków KBRZ PAN. Podrêcznik zosta³ wyró¿niony przez Zarz¹dG³ówny Polskiego Towarzystwa Nauk Weterynaryjnych oraz Ministra Rolnictwai Rozwoju Wsi.Komitet wspiera i sprawuje opiekê merytoryczn¹ nad czasopismem „ReproductiveBiology”, które w roku 2008 zosta³o w³¹czone do bazy danych ISI (listafiladelfijska), a w roku 2010 uzyska³o „impact factor” (IF = 0,88). Redaktoremnaczelnym czasopisma jest prof. dr hab. Stanis³awa Stok³osowa, a sekretarzem – drhab. Renata Ciereszko.Komitet prowadzi na bie¿¹co stronê internetow¹ http://www.biolroz.pan.pl, gdziezamieszczane s¹ informacje o naszej dzia³alnoœci, jak równie¿ osi¹gniêciach naszychcz³onków. ZapraszamyLuiza Dusza, Andrzej Ciereszko, Jerzy Strze¿ek

Komitet Ekonomiki Rolnictwa PAN 71Komitet Ekonomiki Rolnictwa PANSk³ad i struktura Komitetu w kadencji 2003–2006Prezydium Komitetu:przewodnicz¹cy – prof. Jerzy WILKIN, cz³. koresp. PANzastêpcy przewodnicz¹cego – prof. Bogdan KLEPACKI, prof. Walenty POCZTAcz³onek Prezydium – prof. Andrzej KOWALSKIsekretarz – prof. Andrzej P. WIATRAKCz³onkowie Komitetu: prof. Mieczys³aw ADAMOWICZ; prof. DorotaCZYKIER-WIERZBA; prof. Andrzej CZY¯EWSKI; prof. Eugeniusz GORZELAK(cz³. hon.); prof. Jan GÓRECKI; prof. Tadeusz HUNEK; prof. Wojciech JÓZWIAK;prof. W³odzimierz KAMIÑSKI (cz³. hon.); prof. Roman KISIEL; prof. MarekK£ODZIÑSKI; prof. Tadeusz KOBAK-NOWACKI, cz³. rzecz. PAN (zm. w 2005 r.) ;prof. Barbara KUTKOWSKA; dr Antoni LEOPOLD, doc. INE PAN (cz³. hon.); prof.Eugeniusz NIEDZIELSKI; prof. Aleksander PIETRASZEWSKI (cz³. hon.); prof.Marian PODSTAWKA; prof. Henryk RUNOWSKI; prof. Bogumi³a SOSNOWSKA;prof. Micha³ SZNAJDER; prof. Micha³ ŒWIT£YK; prof. Franciszek TOMCZAK,cz³. koresp. PAN; prof. Marek URBAN (cz³. hon., zm. w 2003 r.); prof. RomanURBAN; prof. Stanis³aw L. URBAN; prof. Augustyn WOŒ; prof. ZofiaWYSZKOWSKA; prof. Wojciech ZIÊTARA; prof. Janusz ¯MIJAStruktura: Komitet nie posiada komisji, sekcji i zespo³ów.Wydawnictwa: Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G – Ekonomika Rolnictwa, ci¹g³ew jêzyku polskim. Red. naczelny – prof. Bogdan KLEPACKI. Zagadnienia EkonomikiRolnej – dwumiesiêcznik Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki ¯ywnoœciowejw Warszawie wychodz¹cy ze wsparciem merytorycznym Komitetu.Sk³ad i struktura Komitetu w kadencji 2007–2010Prezydium:przewodnicz¹cy – prof. Bogdan KLEPACKIzastêpcy przewodnicz¹cego – prof. Walenty POCZTA, prof. Andrzej P. WIATRAKcz³onkowie Prezydium – prof. Andrzej KOWALSKIsekretarz – prof. Stanis³aw STAÑKOCz³onkowie Komitetu: prof. Mieczys³aw ADAMOWICZ; prof. Dorota CZYKIER--WIERZBA; prof. Andrzej J. CZY¯EWSKI; prof. Zbigniew GERTYCH, cz³. rzecz.PAN (zm. w 2008 r.); prof. Eugeniusz GORZELAK (cz³. hon.); prof. Jan H. GÓRECKI;dr Piotr GRADZIUK; prof. Wojciech JÓZWIAK; prof. W³odzimierz M. KAMIÑSKI(cz³. hon.); prof. Marek K£ODZIÑSKI; dr Zofia KRZY¯ANOWSKA; prof. BarbaraKUTKOWSKA; dr Antoni LEOPOLD, doc. INE PAN (cz³. hon., zm. w 2009 r.); prof.Wies³aw MUSIA£; prof. Eugeniusz NIEDZIELSKI; prof. Aleksander PIETRASZEWSKI(cz³. hon.); prof. Lech PA£ASZ (zm. w 2009 r.); prof. Marian G. PODSTAWKA; prof.Henryk RUNOWSKI; prof. Jan SIEKIERSKI; prof. Micha³ SZNAJDER; prof.

72 B. Klepacki, S. StañkoFranciszek TOMCZAK, cz³. rzecz. PAN; prof. Stanis³aw L. URBAN; prof. JerzyWILKIN, cz³. koresp. PAN; prof. Zygmunt WOJTASZEK (cz³. hon.); prof. ZofiaWYSZKOWSKA; prof. Wojciech K. ZIÊTARA; prof. Janusz J. ¯MIJAStruktura: Komitet nie posiada komisji, sekcji i zespo³ów.Wydawnictwa: Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G – Ekonomika Rolnictwa (ci¹g³e,w jêzyku polskim), finansowane wspólnie ze Szko³¹ G³ówn¹ GospodarstwaWiejskiego w Warszawie. Redaktor naczelny – prof. Stanis³aw Stañko. ZagadnieniaEkonomiki Rolnej (dwumiesiêcznik) Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki¯ywnoœciowej – PIB, wydawane przy wspó³udziale merytorycznym Komitetu.Dzia³alnoœæ KER PAN skupia³a siê na trzech g³ównych obszarach obejmuj¹cych:1. Funkcjonowanie i rozwój polskiego rolnictwa i agrobiznesu w kontekœcie europejskimi globalnym.2. Rozwój nauk ekonomicznych, badañ naukowych i kadry w zakresie ekonomii –ekonomiki rolnictwa.3. Organizacjê, funkcjonowanie i finansowanie nauki (w tym mobilnoœæ kadrynaukowej, badania interdyscyplinarne, wspó³pracê miêdzy ró¿nymi jednostkami,integracjê œrodowiska naukowego).Problematyka ta by³a przedmiotem obrad prezydium, zebrañ plenarnych i nakonferencjach, sympozjach i warsztatach naukowych.1. Rozwój i funkcjonowanie rolnictwa i agrobiznesu. Obszar ten obejmowa³ nastêpuj¹c¹problematykê: integracjê, funkcjonowanie polskiego rolnictwa i agrobiznesu na rynku europejskimi globalnym, procesy globalizacji i ich oddzia³ywanie na rozwój obszarów wiejskich i rolnictwa, konkurencyjnoœæ polskiego rolnictwa i uwarunkowania jego rozwoju, procesy dostosowawcze w rolnictwie i przedsiêbiorstwach, do zmieniaj¹cychsiê uwarunkowañ wewnêtrznych i zewnêtrznych, nowe wyzwania determinuj¹ce rozwój, kierunki i formy wsparcia rolnictwa i obszarówwiejskich (zagro¿enia œrodowiskowe, zmiany klimatyczne, bilans wody itp.), ocena produkcyjnych, dochodowych i spo³ecznych skutków funkcjonowaniarolnictwa w ramach UE, wyzwania wynikaj¹ce z zapewnienia bezpieczeñstwa ¿ywnoœciowego, rozwójobszarów wiejskich, przemiany strukturalne obszarów wiejskich, formy i kierunki wspierania rozwoju rolnictwa i obszarów w warunkach ograniczaniainterwencji rynkowej przez UE, efekty œrodowiskowe wspierania rozwoju obszarów wiejskich, bezpieczeñstwo ¿ywnoœciowe i stabilizacja sytuacji ekonomicznej rolników, rolnictwo spo³ecznie zrównowa¿one, stan i mo¿liwoœci rozwojowe przemys³u spo¿ywczego, aktywnoœci mieszkañców wsi oraz roli w przemianach kapita³u ludzkiego i spo-³ecznego,

Komitet Ekonomiki Rolnictwa PAN 73 pomoc instytucjonalna, edukacja na wsi, bariery rozwoju przedsiêbiorczoœci, formy wspó³pracy miêdzynarodowej w dziedzinie agrobiznesu, agroturystyki,rozwoju regionalnego i lokalnego.Problematyce tej poœwiêcone by³y nastêpuj¹ce seminaria i konferencje: Integracja europejska – dostosowanie polskiego rolnictwa do wymogówwspólnej polityki europejskiej (2003), Rolnictwo i przedsiêbiorstwa rolnicze wobec nowych wyzwañ cywilizacyjnych(2003), Rolnictwo spo³ecznie zrównowa¿one (2003, wspólnie z KNE PAN), Rozwój rolnictwa i obszarów wiejskich w ujêciu regionalnym, ze szczególnymuwzglêdnieniem Ma³opolski (2004), Polska wieœ 2025 – wizja rozwoju (2005), Aktualne problemy rozwojowe polskiego agrobiznesu i terenów wiejskich(2005), Wizja rozwoju polskiej wsi w kontekœcie europejskim i globalnym (2005,wspólnie z KNE), Przemiany w rolnictwie zachodnich rejonów Polski po wejœciu do Unii Europejskiej(2006), Strategia transformacji polskiej wsi i rolnictwa – seminarium przygotowaneprzez KER i KNE PAN (2007), Agrobiznes polski w Unii Europejskiej – wa¿niejsze doœwiadczenia (2008), Interwencjonizm pañstwowy w rolnictwie ze szczególnym uwzglêdnieniemobszarów górskich – wspólne seminarium komitetów: Ekonomiki Rolnictwai Zagospodarowania Ziem Górskich PAN (2008), Wieœ, rolnictwo i agrobiznes polski piêæ lat po akcesji do UE – seminariumWydzia³u Nauk Rolniczych, Leœnych i Weterynaryjnych PAN i KomitetuEkonomiki Rolnictwa (2009), Kierunki rozwoju rolnictwa – konferencja wspólnie z WNE SGGW (2010), Uwarunkowania rozwoju polskiego rolnictwa w kontekœcie europejskimi globalnym – wspó³udzia³ WNE SGGW, WNR UP w Lublinie (2010).W ramach tych konferencji przygotowano 129 referatów i wziê³o w nich udzia³739 osób. Przygotowane i opracowane referaty zosta³y opublikowane w wydawnictwachnaukowych.2. Rozwój nauk ekonomicznych, badañ naukowych i kadry w zakresie ekonomii– ekonomiki rolnictwa. Omawiana problematyka obejmowa³a nastêpuj¹cezagadnienia: wspó³czesne teorie ekonomiczne, drogi i bezdro¿a myœli ekonomicznej, funkcje ekonomii (poznawcza i aplikacyjna),

74 B. Klepacki, S. Stañko metodologia i poziom badañ naukowych, wykorzystywanie metod iloœciowych w badaniach ekonomicznych, badania interdyscyplinarne i nowe pola badañ, mobilnoœæ kadry naukowej, wspó³praca miêdzy ró¿nymi jednostkami (krajowymi i zagranicznymi), integracja œrodowiska naukowego ekonomistów rolnych i ogólnych, systemy kszta³cenia i rozwoju kadry naukowej.Problematyce tej poœwiêcone by³y nastêpuj¹ce konferencje i seminaria: Najwa¿niejsze zadania œrodowiska ekonomistów rolnych, w zwi¹zku z wejœciemPolski do UE i objêciem polskiego rolnictwa systemem WspólnejPolityki Rolnej (2004), Ocena dorobku nauk ekonomiczno-rolniczych w latach 1994–2003 (2004), Badania w naukach ekonomicznych i rozwój kadr – problemy metodologiczne,merytoryczne oraz formalno-prawne (2009), Rozwój nauk ekonomicznych – ujêcie historyczne i wspó³czesnoœæ (2010).W ramach tych konferencji wyg³oszono 14 referatów, a uczestniczy³y w nich 422osoby.Wa¿n¹ rolê w zakresie rozwoju nauki odgrywaj¹ organizowane corocznieWarsztaty M³odych Ekonomistów Rolnych w Krasnobrodzie. Bierze w nich udzia³corocznie 30–45 m³odych pracowników nauki z ró¿nych oœrodków naukowych.Podczas spotkañ omawiane s¹ problemy dotycz¹ce celów i metodyki badañ naukowych,doboru próby, formu³owania hipotez, zasad opracowywania, interpretacjii prezentacji wyników, wymogów redakcyjnych itp. Mo¿liwoœæ wymiany pogl¹dówi dyskusji miêdzy osobami z ró¿nych oœrodków jest tak¿e wa¿nym elementemintegracji œrodowiska ekonomistów rolnych.3. Organizacja, funkcjonowanie i finansowanie nauki. W tym obszarze zainteresowañKomitetu by³y nastêpuj¹ce zagadnienia: miejsce i rola Komitetu w kierowaniu badaniami naukowymi, obecnoœæ Komitetu w ¿yciu gospodarczym i spo³ecznym, wymiana miêdzynarodowa, integracja œrodowiska naukowego, mobilnoœæ kadry, badania interdyscyplinarne, wspó³praca z innymi komitetami, organizacja, funkcjonowanie i finansowanie nauki, formy pracy Komitetu.Zagadnieniom tym poœwiecone by³y zebrania prezydium i plenarne Komitetuoraz seminaria: Komitet Ekonomiki Rolnictwa PAN wczoraj, dziœ i jutro – seminarium KER(2007),

Komitet Ekonomiki Rolnictwa PAN 75 Kierunki zmian w prawie dotycz¹cym sfery funkcjonowania i finansowanianauki – seminarium KER (2008).Syntetyczn¹ informacjê liczbow¹ o aktywnoœci Komitetu przedstawionow tabeli 1.Tabela 1. Aktywnoœæ Komitetu Ekonomiki Rolnictwa PAN w latach 2003–2010 w liczbachLata Liczba zebrañ Liczbaplenarnych prezydium konferencji referatów uczestników2003 4 5 4 19 2482004 3 4 1 5 552005 3 4 3 15 1872006 2 4 1 5 882007 4 4 3 12 1272008 3 5 3 11 942009 3 5 3 15 2812010 4 6 4 91 452Bogdan Klepacki, Stanis³aw Stañko

76 Komitet Fizjologii, Genetyki i Hodowli Roœlin PANKomitet Fizjologii, Genetyki i Hodowli Roœlin PANSk³ad i struktura Komitetu w kadencji 2003–2006Prezydium Komitetu:przewodnicz¹cy – prof. Andrzej ANIO£zastêpcy przewodnicz¹cego – prof. Franciszek DUBERT, prof. BarbaraMICHALIK, prof. Wojciech ŒWIÊCICKIcz³onkowie Prezydium – prof. Tadeusz BASZYÑSKI (cz³. hon.); prof. AndrzejJERZMANOWSKI, cz³. koresp. PAN; prof. Jan KRZYMAÑSKI (cz³. hon.);prof. Emil NALBORCZYK, cz³. rzecz. PAN; prof. Marian SANIEWSKI, cz³.koresp. PAN; prof. Czes³aw TARKOWSKI (cz³. hon.)sekretarz – prof. Janusz A. ZIMNYCz³onkowie Komitetu: prof. Tadeusz ADAMSKI; prof. Edward ARSENIUK; prof.Iwona BARTKOWIAK-BRODA; prof. Henryk J. CZEMBOR; prof. Karol W.DUCZMAL; prof. Edward GACEK; prof. Ryszard GÓRECKI cz³. koresp. PAN; prof.Edward A. GWÓD; prof. Alina KACPERSKA-LEWAK; prof. JanKACZMAREK; prof. Zygmunt S. KACZMAREK; prof. Jan KOPCEWICZ; prof.Stefan MALEPSZY cz³. koresp. PAN; prof. Piotr MASOJÆ; prof. Danuta MIAZGA;prof. Katarzyna NIEMIROWICZ-SZCZYTT; prof. Zofia STARCK; prof. Stanis³awWIÊCKOWSKI; prof. Maciej ZENKTELER; prof. Ewa ZIMNOCH-GUZOWSKAStruktura: Komitet nie posiada komisji, sekcji i zespo³ów.Wydawnictwo: Acta Physiologiae Plantarum – kwartalnik Instytutu Fizjologii Roœlin im.F. Górskiego PAN w Krakowie oraz Katedry Fizjologii Roœlin Szko³y G³ównej GospodarstwaWiejskiego w Warszawie, wydawany przy wsparciu merytorycznym Komitetu.Sk³ad i struktura Komitetu w kadencji 2007–2010Prezydium Komitetu:przewodnicz¹ca – prof. Ewa M. ZIMNOCH-GUZOWSKAzastêpcy przewodnicz¹cego – prof. Franciszek DUBERT; prof. KatarzynaNIEMIROWICZ-SZCZYTT; prof. Wojciech K. ŒWIÊCICKI, cz³. koresp. PANcz³onkowie Prezydium – prof. Andrzej M. ANIO£; prof. TadeuszBASZYÑSKI (cz³. hon., zm. w 2009 r.); prof. Ryszard J. GÓRECKI, cz³. koresp.PAN; prof. Jan KRZYMAÑSKI, (cz³. hon.); prof. Stefan MALEPSZY, cz³.koresp. PAN; prof. Marian SANIEWSKI, cz³. rzecz. PAN; prof. Czes³awTARKOWSKI (cz³. hon.)sekretarz – prof. Janusz A. ZIMNYCz³onkowie Komitetu: prof. Tadeusz J. ADAMSKI; prof. Edward ARSENIUK;prof. Iwona M. BARTKOWIAK-BRODA; prof. Zbigniew L. BRODA; prof. HenrykJ. CZEMBOR; prof. Karol W. DUCZMAL; prof. Edward A. GWÓD; prof. JanKACZMAREK; prof. Zygmunt S. KACZMAREK; prof. Jan KOPCEWICZ; prof.Krzysztof KOWALCZYK; prof. Ewa £OJKOWSKA; dr Karol MARCINIAK; prof.

Komitet Fizjologii, Genetyki i Hodowli Roœlin PAN 77Wies³aw OLESZEK, cz³ koresp. PAN; prof. Jan J. RYBCZYÑSKI; prof. Jan W.SADOWSKI; prof. Zofia K. SZWEYKOWSKA-KULIÑSKA; prof. Przemys³awWOJTASZEK; prof. Bogdan WOLKO; prof. Maciej ZENKTELER (cz³. hon.)Struktura: Komitet nie posiada komisji, sekcji i zespo³ów.Wydawnictwo: Acta Physiologiae Plantarum, kwartalnik Instytutu Fizjologii Roœlinim. F. Górskiego PAN w Krakowie i Szko³y G³ównej Gospodarstwa Wiejskiegow Warszawie, wydawany ze wsparciem merytorycznym Komitetu.W latach 2003–2010, Komitet XVI i XVII kadencji liczy³ 29–32 cz³onków,w tym: 3–5 cz³onków koresp. PAN, 1–4 honorowych cz³onków Komitetu. W sk³adzieKomitetu reprezentacja jednostek naukowych przedstawia³a siê nastêpuj¹co: 4–6cz³onków z jednostek naukowych PAN, 14–17 cz³onków z uczelni, 7–11 cz³onkówz instytutów resortowych i innych jednostek.Komitet Fizjologii Genetyki i Hodowli Roœlin PAN dwóch kadencji w latach2003–2010 odby³ 18 zebrañ plenarnych, w tym 7 wyjazdowych do jednostek naukowych,12 posiedzeñ prezydium. By³ wspó³organizatorem 19 konferencji naukowych.Podczas zebrañ plenarnych, poza sprawami administracyjnymi, wyg³oszono trzyreferaty, które spotka³y siê z du¿ym uznaniem s³uchaczy, s¹ to: „Perspektywy rozwojuhodowli molekularnej” – Piotr Masojæ z ZUT w Szczecinie (2007); „Molekularnei fizjologiczne mechanizmy reguluj¹ce darwinowsk¹ konkurencyjnoœæ roœlin w warunkachniedoboru wody i stresu oksydacyjnego” – Stanis³aw Karpiñski, KatedraGenetyki, Hodowli i Biotechnologii Roœlin SGGW w Warszawie (2009); „Prawow³asnoœci odmian roœlin uprawnych w Polsce i jego egzekwowanie” – Karol Marciniak,Firma DANKO Hodowla Roœlin Sp. z o.o. w Choryni.Ponadto odby³o siê jedno zebranie wspólne z Komitetem Biotechnologii (2008).Referaty na temat: „Biogospodarka i biotechnologia w Polsce” wyg³osili profesorowie:Adam Dubin (UJ, Kraków) i Stefan Malepszy (SGGW, Warszawa). Wnioskiz dyskusji, jako „Stanowisko Komitetu Biotechnologii PAN i Komitetu Fizjologii,Genetyki i Hodowli Roœlin PAN w sprawie stanu biotechnologii w obszarze legislacji,edukacji i badañ w Polsce” wys³ano: Prezesowi PAN, Przewodnicz¹cym Wydzia³ówII i V PAN, Ministrowi Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Ministrowi Œrodowiska.Zebrania plenarne wyjazdowe, których by³o siedem, mia³y na celu zapoznaniesiê z pracami naukowo-hodowlanymi jednostek zapraszaj¹cych poprzez wys³uchaniereferatów i zwiedzenie tych jednostek. Zebrania odby³y siê w:1. IHAR, Oddz. M³ochów (2004), gdzie tematyka 7 referatów dotyczy³a genetykii materia³ów wyjœciowych ziemniaka.2. SGGW, Katedra Fizjologii Roœlin (2005). Pracownicy w 4 referatach przedstawilibadania naukowe z zakresu fizjologii, biologii nasion i nasiennictwa.3. Collegium Biologicum UAM w Poznaniu (2005). Cz³onkowie Komitetu, pracownicyUAM przedstawili dwa referaty: „Roœliny alternatywne dla zrównowa¿onegorolnictwa” (M. Zenkteler), „Informacja o pracach naukowo-badawczych realizowanychw Zak³adzie Ekofizjologii Roœlin UAM” (E. GwóŸdŸ).

78 A. Anio³, E. Zimnoch-Guzowska4. Instytut Genetyki i Hodowli Roœlin Akademii Rolniczej w Lublinie (2006),gdzie przedstawiono 4 referaty z prowadzonych badañ naukowych z zakresu genetykii hodowli roœlin.5. IUNG – PIB w Pu³awach (2008), gdzie zapoznano siê z tematyk¹ naukow¹realizowan¹ w IUNG – PIB Pu³awy, a w szczególnoœci z badaniami prowadzonymiw Zak³adzie Biochemii i Jakoœci Plonów kierowanym przez prof. dr. hab. Wies³awaOleszka, cz³. koresp. PAN oraz w Zak³adzie Hodowli Roœlin i Biotechnologiikierowanym przez doc. dr hab. Teresê Doroszewsk¹.6. Spó³ka DANKO Sp. z o.o. w Choryni (2009), gdzie wys³uchano informacjio Firmie DANKO, przedstawionych przez dr. Karola Marciniaka – Prezesa Zarz¹dui Dyrektora Spó³ki DANKO oraz dr Zofiê Banaszak – Dyrektora Zak³adu HodowliRoœlin. Wizytowano pola i szklarnie z doœwiadczeniami hodowli roœlin. Komitet by³pod wra¿eniem skali prac, a tak¿e wyników prac hodowlanych prowadzonychw Firmie DANKO. W dyskusji podkreœlono koniecznoœæ kontynuacji tradycji polskiejhodowli strategicznych roœlin rolniczych.7. SGGW, Katedra Genetyki, Hodowli i Biotechnologii Roœlin (2010) z okazji „Dnidyni i melona”, gdzie zapoznano siê z pracami naukowymi realizowanymi w Katedrze.Informacjê na temat historii i dzia³alnoœci SGGW przedstawi³ Jego MagnificencjaRektor prof. dr hab. Alojzy Szymañski. Ponadto zwiedzono campus uczelni.Prezydium Komitetu odby³o 12 posiedzeñ, ponadto pracowa³o za poœrednictwempoczty elektronicznej. Prezydium realizowa³o sprawy administracyjne pomiêdzyzebraniami plenarnymi. Przedmiotem pracy, poza ustalaniem programów posiedzeñplenarnych, by³o wystêpowanie z wnioskami o nadanie Medalu im. Micha³a Oczapowskiego,opiniowanie wniosków dot. m.in. Nagród Prezesa Rady Ministrów orazinnych spraw wymagaj¹cych wydania opinii w krótkim czasie.Konferencje. W 19 konferencjach dofinansowanych przez Komitet FGiHRuczestniczy³o 3404 pracowników naukowych, w tym 238 z zagranicy, wyg³oszono556 referatów, 358 doniesieñ oraz przedstawiono 861 plakatów. Niektóre konferencjeodbywaj¹ siê cyklicznie, co dwa, trzy lata.Ekspertyzy. Cz³onkowie Prezydium Komitetu uczestniczyli w opracowaniu, naproœbê Wydz. V PAN, ekspertyzy pt.: „Ocena dokonañ w dyscyplinach naukowych zalata 1994–2003 z zakresu nauk rolniczych, leœnych, weterynaryjnych i nauk o ¿ywnoœcioraz g³ówne obszary i kierunki przysz³ych badañ s³u¿¹cych rozwojowi naukioraz polskiemu rolnictwu, leœnictwu, weterynarii i przemys³owi spo¿ywczemu”.Opinie. Cz³onkowie Komitetu i prezydium zaopiniowali 44 wnioski: 5 dotyczy³odzia³alnoœci jednostek naukowych PAN. Trzykrotnie opiniowano kandydatów nacz³onków korespondentów PAN, w sumie 23 kandydatów, z których 4 profesorówzosta³o wybranych na cz³onków korespondentów PAN. Zaopiniowano 10wniosków o Nagrodê Wydzia³u V PAN. Z zaopiniowanych 15 wniosków o NagrodêPrezesa Rady Ministrów za wyró¿niaj¹cy siê dorobek naukowy lub rozprawêdoktorsk¹ – Nagrodê PRM uzyska³y 3 osoby. Spoœród zaopiniowanych 7 wnioskówo medale i honorowe tytu³y, 4 osoby otrzyma³o Medal im. Micha³a Oczapowskiego.

Komitet Fizjologii, Genetyki i Hodowli Roœlin PAN 79Poza opiniowaniem wniosków dotycz¹cych spraw osobowych, Komitet wyra¿a³opinie w zakresie innych projektów, np. uwagi do „Zaktualizowanej listy polskich czasopismwed³ug rankingu Zespo³u PO6 KBN” (2003), „Projektu rozporz¹dzenia ParlamentuEuropejskiego i Rady zmieniaj¹cego dyrektywê 2001/18/WE w zakresie umo¿liwieniapañstwom cz³onkowskim ograniczenia lub zakazania uprawy organizmów zmodyfikowanychgenetycznie na swoim terenie oraz projektu rekomendacji KE w sprawie wytycznychdo wdra¿ania krajowych œrodków ds. koegzystencji w celu zapobie¿enia niezamierzonejobecnoœci GMO w uprawach tradycyjnych i ekologicznych” (2010).Komitet podejmowa³ inicjatywy, np. w 2003 r. podj¹³ uchwa³ê o wyst¹pienieprzez Wydz. V PAN do Ministra Rolnictwa i Rozowju Wsi, wyra¿aj¹c¹ zaniepokojenietrudn¹ sytuacj¹ hodowli roœlin i nasiennictwa w Polsce. W 2009 r.,wspólnie z Komitetem Biotechnologii PAN, uchwalono „Stanowisko w sprawie stanubiotechnologii w obszarze legislacji, edukacji i badañ w Polsce”, które wys³anoadresatom: Prezesowi PAN, Przewodnicz¹cym Wydzia³ów II i V PAN, MinistrowiRolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Ministrowi Œrodowiska.W 2007 r. na proœbê dr. Jana Krzysztofa Fr¹ckowiaka, dyrektora Biura PromocjiNauki PolSCA (Polish Science Contact Agency) PAN w Brukseli, Komitet zg³osi³ 17osób – specjalistów, kandydatów na ekspertów z zakresu podanych tematów dot. naukrolniczych, którzy mog¹ kompetentnie przygotowaæ i przedstawiæ podczas planowanychkonferencji osi¹gniêcia i priorytety badawcze polskich zespo³ów i instytucjinaukowych w zakresie wymienionych tematów.Szeœciu cz³onków Komitetu zosta³o powo³anych przez Prezesa PAN profesoraMicha³a Kleibera (decyzja z 15.05.2009) do Zespo³ów Integracyjno-Eksperckich.W latach 2003–2010 zmarli profesorowie – cz³onkowie Komitetu:21.08.2003 r. W³adys³aw Lonc, em. prof. UP we Wroc³awiu, cz³. Kom. oœmiu kad.1978–200231.08.2003 r. Zygmunt Królikowski, em. prof. IHAR Smolice, cz³. Kom. czterechkad. 1978–198911.03.2005 r. Tadeusz Wolski, em. prof. Firmy DANKO, cz³. rzecz. PAN, cz³. Kom.siedmiu kad. 1981–2002, w tym cz³. Prezydium trzech kadencji.1.05.2005 r. Ignacy Wiatroszak, em. prof. IGR PAN w Poznaniu, cz³. Kom. szeœciukad. 1978–1995, w tym cz³. Prezydium jednej kadencji 1984–1986.20.03.2006 r. Emil Nalborczyk, cz³. rzecz. PAN, cz³. prez. Kom. dziesiêciu kad.1975–2006.4.04.2006 r. Zdzis³aw Szota, em. prof. IHAR w Bydgoszczy, cz³. Kom. dwóch kad.1984–1988.21.12.2006 r. Miros³aw £apiñski, em. prof. AR w Szczecinie, cz³. Kom. trzech kad.1990–1998.15.10.2009 r. Tadeusz Baszyñski, em. prof. UMCS w Lublinie, cz³. Kom. dziesiêciu kad. od1978 r., cz³. Prezydium Komitetu czterech kadencji i od 1999 r. honorowy cz³onek Komitetu.Andrzej Anio³, Ewa Zimnoch-Guzowska

80 Komitet Gleboznawstwa i Chemii Rolnej PANKomitet Gleboznawstwa i Chemii Rolnej PANSk³ad i struktura Komitetu w kadencji 2003–2006Prezydium komitetu:przewodnicz¹cy – prof. Tadeusz FILIPEKzastêpcy przewodnicz¹cego – prof. Stanis³aw KALEMBASA, prof. JanKUCHARSKI, prof. Edward NIEDWIECKIcz³onkowie Prezydium – prof. Jan GLIÑSKI, cz³. rzecz. PAN; prof. PiotrSK£ODOWSKI – Prezes Polskiego Towarzystwa Gleboznawczego; prof.Saturnin ZAWADZKI, cz³. rzecz. PAN (zm. w 2003 r.)sekretarz – prof. Stanis³aw BARANCz³onkowie Komitetu: prof. Wies³aw BARABASZ, prof. Renata BEDNAREK,prof. Zdzis³aw CIEÆKO, prof. Halina D¥BKOWSKA-NASKRÊT, prof. Ryszard A.DÊBICKI, prof. Jerzy DROZD, prof. Florian GAMBUŒ, prof. S³awomir GONET,prof. Edward KRZYWY, prof. Jan £ABÊTOWICZ, prof. Teofil MAZUR (cz³. hon.),prof. Stanis³aw MERCIK, prof. Andrzej MOCEK, prof. Joanna NIEMYSKA--£UKASZUK, prof. Andrzej NOWAK, prof. Henryk PIAŒCIK, prof. AndrzejSAPEK, prof. Aleksandra SAWICKA, prof. Stefan SKIBA, prof. Henryk TERELAK,prof. Ryszard TURSKI (cz³. hon.), prof. Stanis³aw UZIAK (cz³. hon.), prof. JerzyWEBER.Struktura:Sekcja Chemii Rolnej – przewodnicz¹cy prof. Stanis³aw KalembasaSekcja Gleboznawstwa – przewodnicz¹cy prof. Edward NiedŸwieckiSekcja Mikrobiologii – przewodnicz¹cy prof. Jan KucharskiKomitet pe³ni funkcjê Komitetu Narodowego ds. Wspó³pracy z Miêdzynarodow¹Uni¹ Gleboznawcz¹ (IUSS), przewodnicz¹cy – prof. Piotr Sk³odowski.Wydawnictwo: Polish Journal of Soil Science – pó³rocznik Komitetu i InstytutuAgrofizyki im. B. Dobrzañskiego PAN w Lublinie. Redaktor naczelny – prof.Stanis³aw Uziak.Sk³ad i struktura Komitetu w kadencji 2007–2010Prezydium komitetu:przewodnicz¹cy – prof. Jan KUCHARSKIzastêpcy przewodnicz¹cego – prof. Wies³aw BARABASZ, prof. Stanis³aw J.KALEMBASA, prof. Andrzej E. MOCEKcz³onkowie Prezydium – prof. Jan M. GLIÑSKI, cz³. rzecz. PAN; prof. Piotr M.SK£ODOWSKI – Prezes Polskiego Towarzystwa Gleboznawczegosekretarz – prof. Zdzis³aw CIEÆKOCz³onkowie Komitetu: prof. Stanis³aw BARAN, prof. Wies³aw W. BEDNAREK,prof. El¿bieta J. BIELIÑSKA, prof. Tadeusz CHODAK, prof. Danuta J.CZÊPIÑSKA-KAMIÑSKA, prof. Halina D¥BKOWSKA-NASKRÊT, prof.

Komitet Gleboznawstwa i Chemii Rolnej PAN 81Ryszard A. DÊBICKI, prof. Jerzy DROZD, prof. Tadeusz S. FILIPEK (cz³. hon.),prof. Adam KACZOR, prof. Janina KANIUCZAK, prof. Józef KOC, prof. Jan J.£ABÊTOWICZ, prof. Teofil MAZUR (cz³. hon.), prof. Joanna NIEMYSKA--£UKASZUK, prof. Andrzej NOWAK, prof. Halina SMAL, prof. Zofia SPIAK, prof.Henryk TERELAK, prof. Ryszard TURSKI (cz³. hon.), prof. Stanis³aw UZIAK (cz³.hon.), prof. Jerzy WEBER, prof. Jadwiga WYSZKOWSKAStruktura:Sekcja Chemii Rolnej – przewodnicz¹cy prof. Stanis³aw KalembasaSekcja Gleboznawstwa – przewodnicz¹cy prof. Andrzej MocekSekcja Mikrobiologii – przewodnicz¹cy prof. Wies³aw BarabaszKomitet pe³ni funkcjê Komitetu Narodowego ds. Wspó³pracy z Miêdzynarodow¹Uni¹ Gleboznawcz¹ (IUSS), przewodnicz¹cy – prof. Piotr Sk³odowski.Wydawnictwo: Polish Journal of Soil Science – pó³rocznik Komitetu i InstytutuAgrofizyki im. B. Dobrzañskiego PAN w Lublinie. Redaktor naczelny – prof.Stanis³aw Uziak.Dzia³alnoœæ KGiChR zwi¹zana by³a przede wszystkim z: wspieraniem organizacjikonferencji naukowych krajowych i miêdzynarodowych, przygotowaniem wnioskówo dofinansowanie publikacji z konferencji oraz uczestnictwem w spotkaniachnaukowych organizowanych przez Wydzia³ Nauk Rolniczych, Leœnych i WeterynaryjnychPAN w Warszawie.Prezydium KGiChR obradowa³o w czasie konferencji i seminariów ogólnopolskichorganizowanych w ró¿nych oœrodkach naukowych w: Bydgoszczy, Krakowie,Lublinie, Olsztynie, Poznaniu, Rzeszowie, Szczecinie, Wroc³awiu i Warszawie.W czasie tych spotkañ omawiano aktualne problemy naukowe i organizacyjnezwi¹zane z gleboznawstwem, chemi¹ roln¹ i mikrobiologi¹ rolnicz¹. Dyskusja koncentrowa³asiê g³ównie na zagadnieniach zwi¹zanych z dydaktyk¹ i finansowaniemprojektów badawczych. W razie potrzeby prowadzono wymianê pogl¹dów drog¹telefoniczn¹ i elektroniczn¹.Komitet zbiera³ siê na plenarnych posiedzeniach – najczêœciej dwukrotnie w roku.Przedmiotem obrad plenarnych, obok spraw bie¿¹cych, zwi¹zanych z opiniowaniemkandydatur na cz³onków korespondentów PAN, cz³onków honorowych komitetu orazwniosków o wyró¿nienie nagrod¹ Wydzia³u V PAN lub Medalem im. Micha³aOczapowskiego i Statuetk¹ Laur Wydzia³u V PAN, by³y sprawy zwi¹zane z funkcjonowaniemnauki i szkolnictwa wy¿szego, z uwzglêdnieniem prac ustawodawczychw wymienionych obszarach. Przeprowadzono ocenê dokonañ oœrodków naukowychPolski w zakresie gleboznawstwa, chemii rolnej i mikrobiologii rolniczej. Wyznaczonokierunki badañ priorytetowych. Opracowano zalecane jednostki miar i symbole,które powinny byæ stosowane w dziedzinie nauk rolniczych. Publikacja z tegozakresu, pt. „Jednostki miar i symbole stosowane w dziedzinie nauk rolniczych”ukaza³a siê w 2009 r. w Rocznikach Gleboznawczych 60(4): 25–34 – autorzy: FilipekT., Gonet S., Kucharski J., Mocek A.

82 J. Kucharski, J. Wyszkowska, T. FilipekNa zebraniach plenarnych goszczono nastêpuj¹ce osoby: prof. dr. hab. S³awomiraPodlaskiego – cz³onka Rady G³ównej Szkolnictwa Wy¿szego, który wyg³osi³ referatpt. „Kierunki zmian w polskim szkolnictwie wy¿szym”, prof. dr. hab. MariuszaFotymê, który wyg³osi³ referat, pt. „Propozycja nowych liczb granicznych dla zawartoœciprzyswajalnego potasu w glebach Polski”, prof. dr. hab. Andrzeja Dubasa –przewodnicz¹cego Sekcji III CK, który wyg³osi³ referat wprowadzaj¹cy do dyskusjio „Projekcie nowego podzia³u obszarów nauki na dziedziny i dyscypliny naukowe”,prof. dr. hab. Jerzego Drozda – przewodnicz¹cego Zespo³u Odwo³awczego RadyNauki, który zapozna³ zebranych z dzia³alnoœci¹ Rady Nauki i wys³ucha³ uwag, prof.dr. hab. Ryszarda Góreckiego, cz³. koresp. PAN – senatora RP (zastêpcê przewodnicz¹cegoKomisji Nauki, Edukacji i Sportu w Senacie RP), który przedstawi³ stan praclegislacyjnych ustaw dotycz¹cych szkolnictwa wy¿szego i nauki i wys³ucha³ uwagdyskutantów, prof. dr. hab. Jana £abêtowicza, zastêpcê przewodnicz¹cego Zespo³uIntegracyjno-Eksperckiego Nauk o Œrodowisku Rolniczym PAN, który dokona³analizy pracy tego Zespo³u.Z wa¿niejszych dzia³añ o charakterze eksperckim mo¿na wymieniæ:1. Przekazanie opinii do Ministerstwa Œrodowiska na temat stanu zakwaszenia glebobszaru Polski i znaczenia tego problemu w ró¿nych dokumentach wykonawczych.2. Udzia³ prof. dr. hab. Henryka Terelaka w opracowaniu „Monitoringu chemizmugleb ornych Polski w latach 2005–2007” (wyd. Inspekcja Ochrony Œrodowiska,Bibl. Monitor. Œrodow., W-wa, 2008).3. Udzia³ prof. dr. hab. Andrzeja Mocka w opracowaniu pt. „Systematyka glebPolski” wersja pierwsza, wydanie 5., UP w Poznaniu, 2008.4. Zaopiniowanie treœci pisma skierowanego do Przewodnicz¹cego Rady Naukiw Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wy¿szego – prof. dr. hab. Kazimierza Stêpniaz proœb¹ o uwzglêdnienie w Krajowym Programie Badañ Naukowych i PracRozwojowych zagadnieñ dotycz¹cych œrodowiska glebowego i jego ochrony.5. Wyra¿enie opinii na temat mo¿liwoœci utworzenia dyscypliny naukowej „gleboznawstwo”w ramach dziedziny nauki rolnicze.6. Analiza i pozytywna ocena dzia³alnoœci Instytutu Agrofizyki im. B. DobrzañskiegoPAN w Lublinie w latach 2005–2008.7. Wyg³oszenie referatu pt. „Mo¿liwoœci kszta³towania mikrobiologicznych w³aœciwoœcigleb” (prof. dr hab. Jan Kucharski, prof. dr hab. Jadwiga Wyszkowska)8 grudnia 2010 r. w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi, w panelu pt. „CzyPolsce zagra¿a spadek ¿yznoœci gleb?”.Aktywnoœæ miêdzynarodowa Komitetu wyra¿a³a siê w pracach miêdzynarodowychgremiów naukowych poprzez Komitet Narodowy ds. Wspó³pracy z InternationalUnion of Soil Sciences, którego przewodnicz¹cym w obu kadencjach by³ prof.dr hab. Piotr Sk³odowski, a tak¿e poprzez organizacjê Kongresów Polskiego TowarzystwaGleboznawczego i innych konferencji miêdzynarodowych lub z udzia³emgoœci zagranicznych. Na podkreœlenie zas³uguje konferencja pt. „Przyczyny i skutki

Komitet Gleboznawstwa i Chemii Rolnej PAN 83degradacji œrodowiska glebowego” zorganizowana w 2010 r. przez prof. dr hab.Janinê Kaniuczak, wspólnie z Narodowym Uniwersytetem im. Iwana Franki weLwowie – Katedr¹ Gleboznawstwa i Geografii Gleb, Ukraiñsk¹ Akademi¹ NaukRolniczych – Instytutem Rolnictwa i Hodowli Zwierz¹t (Obroszyno k. Lwowa),Narodow¹ Akademi¹ Nauk Ukrainy – Instytutem Chemii Organicznej i ChemiiWêgla im. £.£. Litwinienki, Oddzia³em Energetycznych Kopalin we Lwowie,Lwowskim Narodowym Uniwersytetem Rolniczym w Dublanach, UniwersytetemPedagogicznym im. Iwana Franki w Drohobyczu. Ponadto prof. dr hab. Jerzy Weberw latach 2003–2005 by³ cz³onkiem Rady EUG i przewodnicz¹cym Soil System SciencesDivision.Aktywnoœæ krajow¹ cz³onków Komitetu mo¿na wyraziæ miêdzy innymi w nastêpuj¹cychdzia³aniach:1. Wspó³praca z Polskim Towarzystwem Gleboznawczym. Kilka osób – cz³onkówKomitetu wchodzi w sk³ad Zarz¹du G³ównego PTG, a prof. dr hab. DanutaCzêpiñska-Kamiñska jest redaktorem naczelnym Roczników Gleboznawczychwydawanych przez PTG. Prof. dr hab. Józef Koc jest zastêpc¹ redaktora naczelnegoJournal of Elementology (pisma za 9 pkt.), a prof. dr hab. Jan Kucharski jestwspó³redaktorem tego wydawnictwa.2. Prof. dr hab. Andrzej Mocek jako cz³onek Centralnej Komisji ds. Stopni i Tytu³ówocenia³ na bie¿¹co dorobek naukowy pracowników z dyscyplin wchodz¹cychw sk³ad Komitetu Gleboznawstwa i Chemii Rolnej.3. Profesorowie Jerzy Drozd oraz Tadeusz Filipek pracowali w Radzie Nauki.4. Prof. dr hab. Jan Kucharski uczestniczy³ w pracach Komisji AkredytacyjnejUczelni Rolniczych. Podczas konferencji pt. „Aktualny stan i przysz³oœæ wy¿szegoszkolnictwa rolniczego w Polsce”, zorganizowanej dla rektorów i dziekanówpolskich uczelni rolniczych, w dniach 28–29.02.2008 r. w SGGW, wyg³osi³ referatpt. „Ró¿nice w zasadach akredytacji PKA i KAUR oraz ich konsekwencje”.5. Prof. dr hab. Jan Kucharski by³ przewodnicz¹cym Konferencji Dziekanów Wydzia³ówRolniczych Uczelni Polskich w latach 2003–2005, a prof. AndrzejMocek – w latach 2005–2008.Cz³onkowie Komitetu zostali wyró¿nieni ró¿nymi odznaczeniami akademickimi.Miêdzy innymi tytu³ „Honorowy Profesor Uniwersytetu Warmiñsko-Mazurskiegow Olsztynie” uzyskali: prof. Piotr Sk³odowski, prof. Andrzej Nowak i prof. EdwardKrzywy. Tytu³ doktora honoris causa Akademii Rolniczej w Szczecinie otrzyma³prof. Jan Kucharski, a Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie – prof. Jan Gliñski,cz³. rzecz. PAN.Cz³onkowie Komitetu wnieœli merytoryczny wk³ad w organizacjê wielu konferencjinaukowych. Oto niektóre z nich:1. 26. Kongres Polskiego Towarzystwa Gleboznawczego wraz z Miêdzynarodow¹Konferencj¹ Naukow¹ pt. „Gleba w œrodowisku”. Kongres odby³ siê w 2003 rokuw Krakowie. Wziê³o w nim udzia³ 300 uczestników krajowych i 30 zagranicz-

84 J. Kucharski, J. Wyszkowska, T. Filipeknych. Przewodnicz¹cym komitetu organizacyjnego by³ prof. dr hab. Stefan Skibaz UJ – cz³onek KGiChR, prezesem PTG – prof. dr hab. Piotr Sk³odowski – cz³onekKGiChR.2. „Kszta³towanie i ochrona œrodowiska – uwarunkowania przyrodnicze, technicznei spo³eczno-ekonomiczne” – konferencja odby³a siê 15–17 czerwca 2005 r.w Uniwersytecie Warmiñsko-Mazurskim, pod patronatem JM Rektora prof. dr.hab. Ryszarda Góreckiego. Przewodnicz¹cym komitetu organizacyjnego by³prof. dr hab. Józef Koc.3. „Azotany w ekosystemach rolniczych”. Konferencja odby³a siê w dniach 20–21czerwca 2006 r. w Uniwersytecie Warmiñsko-Mazurskim w Olsztynie. Wspó³organizatoramibyli: Uniwersytet Warmiñsko-Mazurski w Olsztynie, WszechnicaMazurska w Olecku, Polskie Towarzystwo In¿ynierii Œrodowiska, WFOŒiGWw Olsztynie oraz Wigierski Park Narodowy. Przewodnicz¹cym komitetu organizacyjnegoby³ prof. dr hab. Zdzis³aw Cieæko z UWM w Olsztynie.4. III Miêdzynarodowa konferencja pt. „Przyczyny i skutki degradacji œrodowiskaglebowego” zosta³a zorganizowana w dniach 18–20 wrzeœnia 2006 roku wewspó³pracy z Uniwersytetem Rzeszowskim (Wydzia³ Biologiczno-Rolniczy), Politechnik¹Rzeszowsk¹ oraz Uniwersytetem Rolniczym w Dublanach (Ukraina).Przewodnicz¹c¹ Komitetu Organizacyjnego by³a prof. dr hab. Janina Kaniuczak.5. 27. Kongres Polskiego Towarzystwa Gleboznawczego „Gleba w czasie i przestrzeni”odby³ siê w dniach 3–7 wrzeœnia 2007 r. w Warszawie, pod patronatemJM Rektora SGGW prof. dr. hab. Tomasza Boreckiego. Przewodnicz¹c¹ komitetuorganizacyjnego by³a prof. dr hab. Danuta Czêpiñska-Kamiñska. Prace komitetuorganizacyjnego wspiera³ Zarz¹d G³ówny PTG, którego prezesem by³ prof. drhab. Piotr Sk³odowski. W czasie kongresu dokonano wyboru nowych w³adz PTG,wyg³oszono 82 referaty i doniesienia, przedstawiono 140 posterów. W kongresiewziê³o udzia³ 241 osób, w tym 23 z zagranicy. Odby³a siê tak¿e dwudniowakonferencja terenowa.6. „Postêpy w mikrobiologii i higienie œrodowiska”. Konferencja miêdzynarodowa,która odby³a siê w dniach 12–14 czerwca 2008 r. w Bydgoszczy. Przewodnicz¹cymkomitetu organizacyjnego by³ prof. dr hab. Zbigniew Paluszak z UniwersytetuTechnologiczno-Przyrodniczego w Bydgoszczy.7. „Wp³yw kopalnictwa odkrywkowego na otaczaj¹ce œrodowisko przyrodnicze”.Konferencja ogólnopolska, która odby³a siê 11–14 czerwca 2008 r. w Œlesinie.Przewodnicz¹cym komitetu organizacyjnego by³ prof. dr hab. Wojciech Owczarzakz Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu.8. „Zwi¹zki próchniczne i minera³y ilaste w ekosystemach i ochronie œrodowiska”.Konferencja naukowa z udzia³em goœci zagranicznych, po³¹czona z jubileuszem70-lecia profesorów Tadeusza Chodaka i Jerzego Drozda. Konferencja odby³a siêw dniach od 8 do 10 wrzeœnia 2008 r. we Wroc³awiu. Przewodnicz¹cym komitetuorganizacyjnego by³ prof. dr hab. Jerzy Weber.

Komitet Gleboznawstwa i Chemii Rolnej PAN 859. III Miêdzynarodowa Konferencja Naukowa pt. „Azot w œrodowisku przyrodniczym”odby³a siê w dniach 21–22 maja 2009 r. w Uniwersytecie Warmiñsko-Mazurskimw Olsztynie. Konferencjê patronatem obj¹³ JM Rektor UniwersytetuWarmiñsko-Mazurskiego w Olsztynie – prof. dr hab. Józef Górniewicz. Przewodnicz¹cymkomitetu organizacyjnego by³ prof. dr hab. Zdzis³aw Cieæko.W konferencji wziê³o udzia³ 80 osób. Wyg³oszono 23 referaty i zaprezentowano71 posterów.10. III Ogólnopolska Konferencja Naukowa z udzia³em goœci zagranicznych pt.„Kszta³towanie i ochrona œrodowiska, uwarunkowania przyrodnicze, technicznei spo³eczno-ekonomiczne”, która odby³a siê w dniach 23–25 czerwca 2009 r.w Uniwersytecie Warmiñsko-Mazurskim w Olsztynie. Przewodnicz¹cym KomitetuOrganizacyjnego by³ prof. dr hab. Józef Koc. W konferencji wziê³o udzia³ 179osób. Wyg³oszono 49 referatów i zaprezentowano 179 posterów. Ponadto odby³ysiê 3 sesje terenowe: Pojezierze I³awskie (nowe technologie w oczyszczaniu œcieków i utylizacjiodpadów), Grunwald, Olsztynek; Mazurski Park Krajobrazowy, Krutynia, Nadleœnitwo Spychowo; Malbork, ¯u³awy – Wyspa Sobieszowska, Nadleœnictwo Stare Jab³onki.11. IX Miêdzynarodowa Konferencja Naukowa „Nawozy naturalne, organiczne i mineralne”.Konferencja odby³a siê w dniach 8–10 wrzeœnia 2009 r. w Szczecinie.Przewodnicz¹cym komitetu organizacyjnego by³ prof. dr hab. Edward Krzywy.W konferencji wziê³o udzia³ 90 osób. Wyg³oszono 10 referatów i zaprezentowano89 posterów.12. Ogólnopolska Konferencja Naukowa (z udzia³em goœci zagranicznych) pt.„Problemy wspó³czesnego rolnictwa” odby³a siê w dniach 14–16 wrzeœnia 2010 r.w Zamoœciu. Przewodnicz¹cym komitetu organizacyjnego by³ prof. dr hab. AdamKaczor z Katedry Biochemii i Chemii Œrodowiskowej Wydzia³u Nauk Rolniczychw Zamoœciu (UP w Lublinie). Wyg³oszono 12 referatów i zaprezentowano133 postery.13. IV Ogólnopolska Konferencja Naukowa (z udzia³em goœci zagranicznych) pt.„Przyczyny i skutki degradacji œrodowiska glebowego”, która odby³a siê w dniach21–24 wrzeœnia 2010 r. w miejscowoœciach Czarna k. Ustrzyk Dolnych –Lwów –Dublany. Przewodnicz¹c¹ komitetu organizacyjnego by³a prof. dr hab. JaninaKaniuczak. Wyg³oszono ³¹cznie 19 referatów i przedstawiono 74 postery.14. 44 Ogólnopolska Konferencja Naukowo-Dydaktyczna „Mikroorganizmy w ochronieœrodowiska glebowego”, Poznañ-Rydzyna, 14–17 czerwca 2010 r. Przewodnicz¹c¹Komitetu Organizacyjnego by³a prof. dr hab. Aleksandra Sawicka.Wyg³oszono 19 referatów i przedstawiono 59 posterów.15. Ogólnopolska Konferencja Naukowa „Gleby górskie – geneza, w³aœciwoœci,zagro¿enia” po³¹czona z dyskusj¹ nad teoretycznymi i praktycznymi aspektaminowej systematyki gleb Polski, pod patronatem JM Rektora prof. dr. hab. Romana

86 J. Kucharski, J. Wyszkowska, T. FilipekKo³acza. Konferencja odby³a siê w dniach od 6 do 9 wrzeœnia 2010 r. weWroc³awiu. Podczas 6 sesji wyg³oszono 18 referatów.Komitet Gleboznawstwa i Chemii Rolnej zaopiniowa³ wnioski o finansowanienastêpuj¹cych konferencji naukowych organizowanych w 2011 r.:1. 45 Ogólnopolska Konferencja Naukowa „Mikroorganizmy œrodowisk naturalnychi zanieczyszczonych”, UWM Olsztyn, 12–15 wrzeœnia 2011 r., przewodnicz¹cakomitetu organizacyjnego – prof. dr hab. Jadwiga Wyszkowska, UniwersytetWarmiñsko-Mazurski w Olsztynie.2. IV Ogólnopolska Konferencja Naukowa „Wp³yw przekszta³ceñ geomechanicznychi hydrologicznych na œrodowisko przyrodnicze”, UP Poznañ, 15–18 czerwca2011 r., Œlesin k. Konina, przewodnicz¹cy komitetu organizacyjnego – prof.dr hab. Wojciech Owczarzak, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu.3. „Chemia rolna w rolnictwie i ochronie œrodowiska”, SGGW Warszawa, 22–23czerwca 2011 r., przewodnicz¹cy komitetu organizacyjnego – prof. dr hab. Jan£abêtowicz, Szko³a G³ówna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie.4. „Kszta³towanie obszarów przyrodniczo cennych”, UWM w Olsztynie, 28–30czerwca 2011 r., przewodnicz¹cy Komitetu Organizacyjnego – prof. dr hab. JózefKoc, Uniwersytet Warmiñsko-Mazurski w Olsztynie.Jan Kucharski, Jadwiga Wyszkowska, Tadeusz Filipek

Komitet Melioracji i In¿ynierii Œrodowiska Rolniczego PAN 87Komitet Melioracji i In¿ynierii Œrodowiska Rolniczego PANSk³ad i struktura Komitetu w kadencji 2003–2006Prezydium Komitetu:przewodnicz¹cy – prof. Edward PIERZGALSKIzastêpcy przewodnicz¹cego – prof. Krzysztof NYC, prof. W³odzimierz RAJDAcz³onkowie Prezydium – prof. El¿bieta BIERNACKA, prof. WaldemarMIODUSZEWSKIsekretarz – prof. Jerzy JEZNACHCz³onkowie Komitetu: prof. Kazimierz BANASIK; prof. Tomasz BRANDYK, cz³.koresp. PAN; prof. Ryszard B£A¯EJEWSKI; prof. Andrzej BYCZKOWSKI (cz³.hon.); prof. Andrzej J. DRABIÑSKI; prof. Edmund KACA; prof. Stanis³awKOSTRZEWA; prof. Andrzej KOSTURKIEWICZ (cz³. hon.); prof. Stefan LIWSKI(cz³. hon.); dr Marek J. £OŒ; prof. Krzysztof OSTROWSKI; prof. Stanis³aw PA£YS;prof. Leszek P£YWACZYK; prof. Czes³aw RZEKANOWSKI; prof. Czes³awSOMOROWSKI (zm. w 2004 r.); prof. Czes³aw SZAFRAÑSKI; prof. RyszardWALCZAK, cz³. koresp. PAN (zm. w 2006 r.); prof. Jan ¯ELAZOStruktura:Sekcja Gospodarowania Wod¹ i Eksploatacji Systemów Melioracyjnych – przewodnicz¹cyprof. Krzysztof NycSekcja In¿ynierii i Ochrony Œrodowiska Wiejskiego – przewodnicz¹ca prof. El¿bietaBiernackaSekcja Kszta³towania i Rozwoju Obszarów Wiejskich – prof. W³odzimierz RajdaKomitet pe³ni funkcjê Komitetu Narodowego ds. Wspó³pracy z MiêdzynarodowymStowarzyszeniem Torfowym (IPS), przewodnicz¹cy – dr hab. Andrzej£achacz.Wydawnictwo: Journal of Water and Land Development – kontynuacja RocznikówNauk Rolniczych, Serii F – Melioracje i In¿ynieria Œrodowiska Rolniczego –wydawnictwoci¹g³e w jêzyku angielskim Instytutu Melioracji i U¿ytków Zielonychw Falentach oraz Komitetu. Redaktor naczelny – prof. Waldemar Mioduszewski.Sk³ad i struktura Komitetu w kadencji 2007–2010Prezydium Komitetu:przewodnicz¹cy – prof. Edward PIERZGALSKIhonorowy przewodnicz¹cy – prof. Stanis³aw KOSTRZEWAzastêpcy przewodnicz¹cego – prof. Krzysztof NYC, prof. W³odzimierzRAJDA (cz³. hon.)cz³onkowie Prezydium – prof. El¿bieta BIERNACKA; prof. TomaszBRANDYK, cz³. koresp. PAN (zm. w 2009 r.); prof. Piotr KOWALIK, cz³.koresp. PAN; prof. Andrzej £ACHACZ; prof. Waldemar MIODUSZEWSKI

88 E. Pierzgalski, J. Jeznach(cz³. hon.); prof. Janusz NOWICKI, cz³. koresp. PAN; prof. Czes³aw PRZYBY£Asekretarz – prof. Jerzy JEZNACHCz³onkowie Komitetu: prof. Kazimierz BANASIK; prof. Andrzej BYCZKOWSKI(cz³. hon.); prof. Andrzej J. DRABIÑSKI; prof. Edmund KACA; prof. AndrzejKÊDZIORA; prof. Józef KOC; prof. Andrzej KOSTURKIEWICZ (cz³. hon. zm.w 2009 r.); prof. Stefan LIWSKI (cz³. hon.); dr Marek J. £OŒ; prof. KrzysztofOSTROWSKI; prof. Artur Radecki- Pawlik; prof. Czes³aw RZEKANOWSKI; prof.Jan SIUTA; prof. dr hab. Czes³aw SZAFRAÑSKI; dr Leonard SZCZYGIELSKI;prof. Jan ¯ELAZOStruktura:Sekcja Gospodarowania Wod¹ i Eksploatacji Systemów Melioracyjnych – przewodnicz¹cyprof. Krzysztof NycSekcja In¿ynierii i Ochrony Œrodowiska Wiejskiego – przewodnicz¹ca prof. dr hab.El¿bieta BiernackaSekcja Kszta³towania i Rozwoju Obszarów Wiejskich – przewodnicz¹cy prof. W³odzimierzRajdaKomitet pe³ni funkcjê Komitetu Narodowego ds. Wspó³pracy z MiêdzynarodowymStowarzyszeniem Torfowym (IPS), przewodnicz¹cy – prof. Andrzej £achacz.Wydawnictwo: Journal of Water and Land Development – wydawnictwo ci¹g³eInstytutu Melioracji i U¿ytków Zielonych w Falentach oraz Komitetu. Redaktornaczelny – prof. Waldemar Mioduszewski.Zakres dzia³alnoœci utworzonego w 1959 roku Komitetu Melioracji i In¿ynieriiŒrodowiska Rolniczego obejmuje dzia³alnoœæ badawcz¹ i in¿yniersk¹ w dyscyplinienaukowej kszta³towanie œrodowiska w dziedzinie nauk rolniczych. Do g³ównychobszarów dzia³alnoœci Komitetu nale¿¹: gospodarowanie wod¹ w rolnictwie,a w szczególnoœci melioracje u¿ytków rolnych i leœnych, eksploatacja urz¹dzeñi systemów melioracyjnych, zaopatrzenie w wodê, sanitacja wsi, w tym unieszkodliwianiei rolnicze wykorzystywanie odpadów oraz zagadnienia zwi¹zane z in¿ynieri¹i ochron¹ œrodowiska rolniczego.W okresie ostatnich dwóch kadencji Komitetu odby³o siê ³¹cznie 17 posiedzeñplenarnych (8 w latach 2003–2006 i9wkadencji 2007–2010). Oprócz sprawbie¿¹cych i organizacyjnych, tematem posiedzeñ plenarnych by³y badawcze, in¿ynierskiei edukacyjne problemy dotycz¹ce melioracji i in¿ynierii œrodowiska rolniczego.W 2004 roku Komitet zorganizowa³ seminarium V Wydzia³u PAN pt. „Wodastrategicznym czynnikiem rozwoju obszarów wiejskich”. Materia³y przygotowane naseminarium zosta³y opublikowane w Postêpach Nauk Rolniczych nr 3/2005. Wykazanow nich, ¿e w³aœciwa realizacja zadañ gospodarki wodnej, jako strategicznegoczynnika rozwoju obszarów wiejskich, wymaga rozwi¹zania szeregu problemównaukowych o charakterze podstawowym i stosowanym. Konferencjê o równie szerokimprofilu tematycznym Komitet zorganizowa³ w 2009 roku pt. „Wspó³czesneuwarunkowania gospodarowania wod¹ w obszarach wiejskich”. Podjête problemy

Komitet Melioracji i In¿ynierii Œrodowiska Rolniczego PAN 89przedstawiono w ujêciu regionalnym: w obszarach dolinowych, wy¿ynnych i podgórskich.Omówiono tak¿e zagro¿enia dla rolnictwa i obszarów wiejskich zwi¹zanychze zmianami klimatu (Postêpy Nauk Rolniczych nr 1/2011).Do wa¿niejszych wydarzeñ nale¿y zaliczyæ opracowanie przez prof. dr. hab. E.Pierzgalskiego, prof. dr. hab. J. ¯elazo i prof. dr. hab. T. Boreckiego w 2003 rokuraportu dla prezydenta RP o stanie gospodarki wodnej oraz debatê poœwiêcon¹raportowi.Przy naukowym i merytorycznym udziale Komitetu odby³o siê ³¹cznie 36 konferencjinaukowych, wœród nich 6 miêdzynarodowych i 12 z udzia³em goœci zagranicznych.Spoœród konferencji miêdzynarodowych jako najwa¿niejsze nale¿y wymieniædwie. Wa¿na by³a konferencja zorganizowana w 2008 roku pt. „Erozja glebi transport rumowiska rzecznego w zmieniaj¹cym siê œrodowisku”, która stanowi³aplatformê dla naukowców i praktyków do przedstawienia metodyki i wyników badañoraz pogl¹dów z zakresu szeroko rozumianej problematyki erozji wodnej gleb,transportu rumowiska rzecznego i zamulania zbiorników wodnych. Drug¹ o du¿ymznaczeniu by³a konferencja zorganizowana w 2010 roku pt. „Procesy chemiczne,fizyczne i biologiczne zachodz¹ce w glebach mineralnych oraz organicznych”,podczas której podjêto problemy relacji miêdzy w³aœciwoœciami chemicznymi, fizycznymii biologicznymi gleb organicznych i mineralnych, konsekwencje zmianw³aœciwoœci gleb na skutek u¿ytkowania oraz wymieniono pogl¹dy na temat nowoczesnychmetod pomiaru w³aœciwoœci fizycznych, mechanicznych i chemicznychgleb organicznych. Efektem konferencji jest monografia pod redakcj¹ W. Szajdakai A. Karabanova pt. „Physical, chemical and biological processes in soils”, zawieraj¹caponad 600 stron.Oprócz problemów badawczych, na posiedzeniach plenarnych omawiano sprawyzwi¹zane z kszta³ceniem kadr zawodowych. Cz³onek Komitetu prof. dr hab. J. ¯elazoby³ wspó³autorem ekspertyzy dotycz¹cej oceny stanu kadr w zakresie gospodarkii in¿ynierii wodnej. W tej sprawie zorganizowano w 2009 roku wspólne posiedzenieplenarne trzech komitetów: Gospodarki Wodnej, In¿ynierii L¹dowej i Wodnej orazMelioracji i In¿ynierii Œrodowiska Rolniczego, na którym podczas seminarium pt.„Zapewnienie trwa³ego dostêpu do zasobów wodnych przysz³ym pokoleniom”omówiono stan obecny i przedstawiono propozycje reform w zakresie szeroko pojêtejgospodarki wodnej, a tak¿e podjêto uchwa³ê o potrzebie powo³ania nowego kierunkukszta³cenia – gospodarki i in¿ynierii wodnej.Program posiedzeñ plenarnych obejmowa³ tak¿e analizê dokonañ w dyscyplinachnaukowych gospodarki wodnej i in¿ynierii œrodowiska w okresie 1994–2003, przygotowanieopinii o dzia³alnoœci Instytutu Œrodowiska Rolniczego i Leœnego PANw Poznaniu, zaopiniowanie kandydatów na cz³onków koresp. PAN. W 2010 rokupozytywnie zaopiniowany przez Komitet prof. dr hab. Zbigniew Kundzewicz zosta³cz³onkiem korespondentem PAN. Dyskutowano nad tezami Strategii GospodarkiWodnej, ró¿nymi propozycjami zmian w podzia³e nauk przyrodniczych, na bie¿¹co

90 E. Pierzgalski, J. Jeznachomawiano efekty prac ró¿nych gremiów i cia³ doradczych, m.in. Zespo³u ds.Gospodarki Wodnej powo³anego przez Ministra Œrodowiska.Jako wk³ad Komitetu w rozwój m³odych kadr nale¿y zaliczyæ udzia³ w zorganizowaniuX Szko³y Membranowej w 2008 roku w Rogowie.W omawianym okresie odby³o siê 26 posiedzeñ prezydium Komitetu, na którychprzedyskutowano za³o¿enia „Polityki gospodarowania wod¹ do roku 2030” orazzagro¿enia wynikaj¹ce z wdra¿ania Ramowej Dyrektywy Wodnej. Przedyskutowanopropozycjê Centralnej Komisji ds. Stopni i Tytu³ów dotycz¹c¹ zmian klasyfikacjidyscyplin naukowych, dokonano oceny spójnoœci dyscypliny naukowej kszta³towanieœrodowiska i kierunku studiów in¿ynieria œrodowiska na Wydzia³ach In¿ynieriii Kszta³towania Œrodowiska uczelni rolniczych. Okreœlono sposób postêpowaniaw celu utworzenia nowego kierunku studiów na Wydzia³ach In¿ynierii i Kszta³towaniaŒrodowiska uczelni rolniczych oraz jego ramowy program, omówiono projektyzmian w szkolnictwie wy¿szym i Polskiej Akademii Nauk, listê punktowanychczasopism MNiSzW, wnioski z debaty u prezydenta RP na temat problemów gospodarkiwodnej, oceniano dzia³alnoœæ Zak³adu Badañ Œrodowiska Rolniczego i LeœnegoPAN, przeprowadzono dyskusjê nad materia³ami dotycz¹cymi zmian w zarz¹dzaniugospodark¹ wodn¹, omówiono wspó³pracê Komitetu z redakcjami wydawnictwnaukowo-technicznych zwi¹zanych tematycznie z pracami Komitetu, oceniano dzia-³alnoœæ Sekcji, opiniowano wnioski o dofinansowanie konferencji naukowych.W omawianym okresie ukaza³o siê 8 numerów czasopisma o zasiêgu miêdzynarodowym„Journal of Water and Land Development”, wydawanych wspólniez Instytutem Melioracji i U¿ytków Zielonych w Falentach.Komitet uczestniczy³ w pracach zespo³ów powo³anych przez Prezesa PAN,dotycz¹cych oceny osi¹gniêæ i stanu wiedzy w poszczególnych obszarach naukowych.W Zespole ds. Gospodarki Wodnej w pracach uczestniczyli profesorowie EdwardPierzgalski, Waldemar Mioduszewski i Jan ¯elazo. Komitet uczestniczy równie¿w pracach Komitetu Badañ nad Zagro¿eniami, powo³anego przez prezesa PAN.Udzia³ w tym Komitecie bierze prof. Edward Pierzgalski. Efektom pracy tegoKomitetu poœwiêcony zosta³ zeszyt 4/2010 czasopisma „Nauka”. W pracach Zespo³uds. Gospodarki Wodnej, powo³anego przez ministra œrodowiska, z ramienia naszegoKomitetu bierze udzia³ prof. Jan ¯elazo.Na wniosek Komitetu „Laur Wydzia³u V PAN” otrzymali profesorowie: StefanLiwski, Stanis³aw Kostrzewa, W³odzimierz Rajda, Krzysztof Nyc oraz El¿bietaBiernacka.Edward Pierzgalski, Jerzy Jeznach

Komitet Nauk Leœnych PANKadencja 2003–2006Sk³ad i struktura KomitetuPrezydium Komitetu:przewodnicz¹cy – prof. Piotr PASCHALIS-JAKUBOWICZhonorowy przewodnicz¹cy – prof. Karol H. MAÑKA, cz³. rzecz. PAN (zm.w 2003 r.)zastêpcy przewodnicz¹cego – prof. Stefan KOWALSKI, prof. Ma³gorzataMAÑKAsekretarz – prof. Zbigniew SIEROTACz³onkowie Komitetu: prof. Eugeniusz BERNADZKI, cz³. rzecz. PAN; prof.Tomasz BORECKI; prof. Arkadiusz BRUCHWALD; prof. Bogdan BRZEZIECKI;prof. W³adys³aw CHA£UPKA; prof. Jerzy FABIJANOWSKI (cz³. hon.); prof.Maciej GIERTYCH; prof. Andrzej P. GRZYWACZ, cz³. koresp. PAN – PrezesPolskiego Towarzystwa Leœnego; prof. Andrzej JAWORSKI; prof. TytusKARLIKOWSKI (cz³. hon.); prof. Andrzej KLOCEK; prof. dr hab. TadeuszKOWALSKI; prof. Les³aw £ABUDZKI; prof. Konrad MAGNUSKI; prof. HeronimOLENDEREK; prof. Zbigniew PRUSINKIEWICZ (cz³. hon., zm. w 2004 r.); prof.Krystyna PRZYBYLSKA; prof. Kazimierz RYKOWSKI; prof. Jerzy STARZYK;prof. Andrzej SZUJECKI, cz³. rzecz. PAN; prof. Stefan ZAJ¥CZKOWSKI; prof.Henryk ¯YBURAStruktura: Komitet nie posiada komisji, sekcji i zespo³ów.Komitet pe³ni funkcjê Komitetu Narodowego ds. Wspó³pracy z Miêdzynarodow¹Uni¹ Leœnych Organizacji Badawczych (IUFRO), przewodnicz¹cy – prof. StefanZaj¹czkowski.Wydawnictwo: Folia Forestalia Polonica, Series A – Forestry – czasopismo InstytutuBadawczego Leœnictwa w Warszawie i Komitetu, finansowane przemiennieprzez Komitet i Instytut Badawczy Leœnictwa w Warszawie. Redaktor naczelny –prof. Ryszard Dziêcio³owski.KNL na pocz¹tku kadencji liczy³ 27 cz³onków, w tym 2 pracowników PAN, 21osób wywodz¹cych siê ze szkó³ wy¿szych, 4 z instytutów naukowych.Komitet Nauk Leœnych PAN 91Najwa¿niejsze dzia³ania organizacyjneOkreœlenie pozycji krajowego piœmiennictwa leœnego w rankingu œwiatowegopiœmiennictwa, ocena czasopism naukowych i mo¿liwoœci podwy¿szenia ichpoziomu merytorycznego oraz decyzje w sprawie kontynuacji wydawnictwawspólnego z IBL Folia Forestalia Polonica Series A – Forestry.Udzia³ w opracowaniu „Ocena dokonañ w dyscyplinach naukowych za lata1994–2003 z zakresu nauk rolniczych, leœnych i weterynaryjnych i nauk o ¿yw-

92 Z. Sierotanoœci oraz g³ówne obszary i kierunki przysz³ych badañ s³u¿¹cych rozwojowi naukioraz polskiemu rolnictwu, leœnictwu, weterynarii i przemys³owi spo¿ywczemu”.Prezentacja referatu na posiedzeniu plenarnym pt. „Strategia Unii Europejskiej dlarozwoju badañ leœnych” (prof. Piotr Paschalis-Jakubowicz).Prezentacja referatu na posiedzeniu plenarnym pt. „Puszcza Bia³owieska jakoobiekt przyrodniczy i jej rola w ochronie przyrody i nauce” (prof. AleksanderSoko³owski).Prezentacja referatu na posiedzeniu plenarnym pt. „Stan zagospodarowania PuszczyBia³owieskiej” (dr in¿. Ryszard Kapuœciñski – z-ca Dyrektora Generalnego LP).Prezentacja referatu na posiedzeniu plenarnym pt. „Lasy i leœnictwo w œwietleKonwencji Klimatycznej i Protoko³u Kioto. Konsekwencje dla badañ leœnych”(prof. Piotr Paschalis-Jakubowicz).Opinie dla Komisji Nagród Naukowych Wydzia³u.Opinia w sprawie dwóch nowych transgranicznych rezerwatów biosfery przywschodniej granicy Polski.Opinia w sprawie wspó³finansowania konferencji naukowej „Œwierk w ochronieekosystemów leœnych w Europie”.Udzia³ cz³onków KNL w konferencjach i seminariach organizowanych w ramachIUFRO; cz³onkostwo przewodnicz¹cego KNL w Radzie G³ównej IUFRO,wspó³praca z Europejsk¹ Fundacj¹ Nauki, z komitetem naukowym PlatformyTechnologicznej Sektora Leœno-Drzewnego.Okreœlenie stanowiska KNL w odniesieniu do stwierdzeñ zawartych w piœmieKomitetu Ochrony Przyrody do Wydzia³u V PAN w sprawie Puszczy Bia³owieskiej.Udzia³ w posiedzeniach rad naukowych z okazji: jubileuszu 80-lecia InstytutuBadawczego Leœnictwa, jubileuszu Instytutu Dendrologii PAN w Kórniku.Udzia³ w zgromadzeniach ogólnych PAN.Kadencja 2007–2010Sk³ad i struktura KomitetuPrezydium Komitetu:przewodnicz¹cy – prof. Zbigniew H. SIEROTAzastêpcy przewodnicz¹cego – prof. Stefan KOWALSKI; prof. Ma³gorzataMAÑKA, cz³. koresp. PANsekretarz – prof. Stanis³aw ZAJ¥CCz³onkowie Komitetu – prof. Stanis³aw BA£AZY; prof. W³adys³aw J. BARZDAJN;prof. Eugeniusz BERNADZKI, cz³. rzecz. PAN; prof. Tomasz J. BORECKI; prof.Stanis³aw BRO¯EK; prof. Arkadiusz F. BRUCHWALD; prof. Bogdan BRZEZIECKI;prof. W³adys³aw CHA£UPKA; prof. Ryszard DZIÊCIO£OWSKI; prof. JerzyFABIJANOWSKI (cz³. hon., zm. w 2008 r.); prof. Dieter F. GIEFING; prof. AndrzejP. GRZYWACZ, cz³. rzecz. PAN – Prezes Polskiego Towarzystwa Leœnego; prof.

Komitet Nauk Leœnych PAN 93Andrzej JAWORSKI; prof. Tytus KARLIKOWSKI (cz³. hon.); prof. AlojzyKOWALKOWSKI; prof. Les³aw £ABUDZKI; prof. Jerzy MODRZYÑSKI; prof.Heronim OLENDEREK; prof. Piotr PASCHALIS-JAKUBOWICZ; prof. MariaRUDAWSKA; prof. Janusz E. SABOR; doc. dr hab. Iwona SKRZECZ; prof. Jerzy R.STARZYK; prof. Andrzej SZUJECKI, cz³. rzecz. PAN; prof. Jerzy SZWAGRZYK;prof. Stefan ZAJ¥CZKOWSKI; prof. Henryk ¯YBURAStruktura: Komitet nie posiada komisji, sekcji i zespo³ów.Komitet pe³ni funkcjê Komitetu Narodowego ds. Wspó³pracy z Miêdzynarodow¹Uni¹ Leœnych Organizacji Badawczych (IUFRO), przewodnicz¹cy – prof. StefanZaj¹czkowski.Wydawnictwo: Folia Forestalia Polonica, Series A – Forestry – czasopismowydawane i finansowane wspólnie przez Instytut Badawczy Leœnictwa w SêkocinieStarym i Komitet. Redaktor nacz. – prof. Ryszard Dziêcio³owski, a od lipca 2008 r.doc. dr hab. Iwona Skrzecz.KNL liczy 30 cz³onków, w tym 3 pracowników jednostek PAN, 20 pracownikówszkó³ wy¿szych, 2 pracowników instytutów resortowych i 1 pracownik innej instytucji,2 cz³onków rzeczywistych PAN i 2 cz³onków honorowych.Najwa¿niejsze dzia³ania organizacyjneOkreœlono priorytety dzia³añ w celu konsolidacji œrodowiska i jego aktywizacjinaukowej, a zw³aszcza wprowadzenia zmian w dzia³alnoœci komitetu redakcyjnegoczasopisma Folia Forestalia Polonica, Series A – Forestry, wydawanegowspólnie z Instytutem Badawczym Leœnictwa w Sêkocinie.Przeprowadzono procedurê opiniowania kandydatów na cz³onków koresp. PAN.Zg³aszano i opiniowano kandydatury do nagród naukowych Wydzia³u V PAN.Wspó³organizowano konferencjê miêdzynarodow¹ „Norway spruce in the conservationof forest ecosystems in Europe” (3–5.09.2007 r.), (w sk³adzie komitetuorganizacyjnego i rady programowej by³o piêciu cz³onków KNL).Wspó³organizowano konferencjê miêdzynarodow¹ „Nauka dla praktyki – rolai znaczenie ektomikoryz dla optymalnego wzrostu i rozwoju drzew leœnych; 10 latrealizacji programu wdro¿enia polskiej technologii mikoryzacji sadzonek drzewleœnych w Lasach Pañstwowych” (24–26.06.2008 r.), (w sk³adzie kom. organizacyjnegoi rady programowej by³o 5 cz³onków KNL).Wspó³udzia³ KNL w organizacji Europejskiego Kongresu IUFRO „Forests and Forestryin the Context of Rural Development” (6–8.09.2007 r., Wydzia³ Leœny SGGW);Wspó³organizowano konferencjê „Uwarunkowania ochrony i restytucji zadrzewieñna obszarach wiejskich” (19–20.10.2010, Turew).Prezentacja referatu na posiedzeniu plenarnym pt. „Ekosystemy leœne Karpatw okresie transformacji gatunkowej” (prof. dr hab. Stanis³aw Niemtur).Prezentacja referatu na posiedzeniu plenarnym pt. „Natura 2000 w lasach” (prof.dr hab. Jerzy Lesiñski).

94 Z. SierotaPrezentacja referatu na posiedzeniu plenarnym pt. „Teledetekcja w monitorowaniulasów tropikalnych” (prof. dr hab. Tomasz Zawi³a-NiedŸwiecki).Opinie dla MNiSzW w sprawie projektu ustawy o PAN.Wspó³praca z IUFRO.Uczestnictwo sekretarza KNL w pracach Polskiej Platformy TechnologicznejSektora Leœno-Drzewnego w charakterze cz³onka Komitetu Steruj¹cego orazkoordynatora Grupy £añcucha Wartoœci w zakresie leœnictwa (prof. Stanis³awZaj¹c).Prowadzenie strony internetowej Komitetu (administrator: dr M. Ma³ecka).Wyst¹pienia okolicznoœciowe zastêpcy przewodnicz¹cego – prof. M. Mañki, cz³.koresp. PAN z okazji jubileuszów Osób i Instytucji.Od 2009 r. ukazuje siê pod nowym kierownictwem redakcyjnym i w nowej szaciegraficznej czasopismo Folia Forestalia Polonica, Series A – Forestry. Czasopismoma w³asn¹ stronê internetow¹ zawieraj¹c¹ wszelkie niezbêdne informacjedla autorów i czytelników (http://ffp.ibles.pl).Udzia³ cz³onków Komitetu w pracach XXIV Zespo³u Integracyjno-EksperckiegoNauk Leœnych PAN. Cz³onkowie Zespo³u wykonali opracowanie „Dzia³alnoœæjednostek naukowych na rzecz rozwoju nauk leœnych”, przygotowane przezprzedstawicieli poszczególnych komitetów naukowych pod red. prof. ZbigniewaSieroty. W opracowaniu zawarto informacje z ostatniego 5-lecia na temat aktywnoœcinaukowej, publikacyjnej i wydawniczej oraz innych osi¹gniêæ poszczególnychoœrodków naukowych wykonuj¹cych badania zwi¹zane ze œrodowiskiemleœnym z zakresu nauk biologicznych oraz nauk leœnych i nauk drzewnych.Udzia³ w zgromadzeniach ogólnych PAN.Zbigniew Sierota

Komitet Nauk o ¯ywnoœci PAN 95Komitet Nauk o ¯ywnoœci PANSk³ad i struktura Komitetu w kadencji 2003–2006Prezydium Komitetu:przewodnicz¹cy – prof. W³odzimierz BEDNARSKIhonorowy przewodnicz¹cy – prof. Antoni RUTKOWSKI, cz³. rzecz. PANzastêpcy przewodnicz¹cego – prof. Janusz CZAPSKI, prof. Andrzej LENARTcz³onkowie Prezydium – prof. Adolf HORUBA£A, cz³. rzecz. PAN; prof.Tadeusz SIKORA – Prezes Polskiego Towarzystwa Technologów ¯ywnoœcisekretarz – prof. Danuta KO£O¯YN-KRAJEWSKACz³onkowie Komitetu: prof. Bohdan ACHREM-ACHREMOWICZ; prof. BarbaraBARANIAK; prof. Nina BARY£KO-PIKIELNA (cz³. hon.); prof. Stanis³awBIELECKI; prof. Stanis³aw BUJAK (cz³. hon., zm. w 2003 r.); prof. JózefaCHRZANOWSKA; prof. Zbigniew DUDA (cz³. hon.); prof. £ucja FORNAL; prof.Teresa FORTUNA; prof. Jan GAWÊCKI; prof. W³odzimierz GRAJEK; prof. RomanGRZYBOWSKI; prof. Stanis³aw GWIAZDA; prof. Jan ICIEK; prof. JacekKIJOWSKI; prof. Edward KO£AKOWSKI; prof. Henryk KOSTYRA; prof. HalinaKOZ£OWSKA; prof. Wac³aw LESZCZYÑSKI; prof. Piotr LEWICKI; prof.Zdzis³awa LIBUDZISZ; prof. Helena OBERMAN (cz³. hon.); prof. JanOSZMIAÑSKI; prof. Mieczys³aw PA£ASIÑSKI (cz³. hon.); prof. WincentyPEZACKI (cz³. hon.); prof. Jan PIKUL; prof. Andrzej PISULA; prof. PiotrPRZYBY£OWSKI; prof. Zdzis³aw E. SIKORSKI (cz³. hon.); prof. StefanSMOCZYÑSKI; prof. Adam SROCZYÑSKI (cz³. hon.); prof. Zdzis³awTARGOÑSKI; prof. Erwin W¥SOWICZ; prof. Stanis³aw ZMARLICKIStruktura:Zespó³ ds. Koordynacji Imprez Naukowych w Dziedzinie Nauk o ¯ywnoœci –przewodnicz¹ca prof. Danuta Ko³o¿yn-KrajewskaZespó³ ds. Oceny i Promocji Wyników Badañ Naukowych w Obszarze Nauk o ¯ywnoœci– przewodnicz¹cy prof. Janusz CzapskiZespó³ ds. Systemu Oceny Kadr – przewodnicz¹cy prof. W³odzimierz BednarskiKomitet pe³ni funkcjê Komitetu Narodowego ds. Wspó³pracy z Miêdzynarodow¹Uni¹ Nauki o ¯ywnoœci i jej Technologii (IUFoST), przewodnicz¹cy – prof. AntoniRutkowski, cz³. rzecz. PAN.Wydawnictwo: Polish Journal of Food and Nutrition Sciences – kwartalnik Oddzia³uNauki o ¯ywnoœci Instytutu Rozrodu Zwierz¹t i Badañ ¯ywnoœci PAN w Olsztynie,Towarzystwa Technologów ¯ywnoœci, wychodz¹cy przy wsparciu merytorycznymKomitetu.

96 W. BednarskiSk³ad i struktura Komitetu w kadencji 2007–2010Prezydium Komitetu:przewodnicz¹cy – prof. W³odzimierz BEDNARSKI, cz³. koresp. PANhonorowy przewodnicz¹cy – prof. Antoni RUTKOWSKI, cz³. rzecz. PANzastêpcy przewodnicz¹cego – prof. Janusz CZAPSKI; prof. Andrzej LENART;cz³onkowie Prezydium – prof. Adolf HORUBA£A, cz³. rzecz. PAN; prof.Henryk KOSTYRA; prof. Danuta M. KO£O¯YN-KRAJEWSKA – PrezesPolskiego Towarzystwa Technologów ¯ywnoœci; prof. Piotr P. LEWICKI; prof.Stefan S. SMOCZYÑSKIsekretarz – prof. Wanda DUSZKIEWICZ-REINHARD (zrezygnowa³a)Cz³onkowie Komitetu: prof. Bohdan ACHREM-ACHREMOWICZ; prof. BarbaraM. BARANIAK; prof. Nina BARY£KO-PIKIELNA (cz³. hon.); prof. Stanis³awBIELECKI; prof. Józefa M. CHRZANOWSKA; prof. Zbigniew DUDA (cz³. hon.);prof. Teresa FORTUNA; prof. Jan W. GAWÊCKI; prof. Antoni M.GOLACHOWSKI; prof. Roman A. GRZYBOWSKI; prof. Jan A. ICIEK; prof.Henryk H. JELEÑ; prof. Jacek KIJOWSKI; prof. Edward KO£AKOWSKI; prof.Halina KOZ£OWSKA(cz³. hon.); prof. Wac³aw K. LESZCZYÑSKI (cz³. hon.); prof.Zdzis³awa K. LIBUDZISZ; prof. Stanis³aw W. MLEKO; prof. Helena OBERMAN(cz³. hon.); prof. Jan OSZMIAÑSKI; prof. Mieczys³aw PA£ASIÑSKI (cz³. hon.);prof. Wincenty PEZACKI (cz³. hon., zm. w 2008 r.); prof. Jan PIKUL; doc. dr hab.Mariusz K. PISKU£A; prof. Andrzej PISULA; prof. Edward POSPIECH; prof. PiotrP. PRZYBY£OWSKI; prof. Tadeusz SIKORA; prof. Zdzis³aw E. SIKORSKI (cz³.hon.); prof. Adam SROCZYÑSKI (cz³. hon., zm. w 2010 r.); prof. Zdzis³aw J.TARGOÑSKI; prof. Erwin W¥SOWICZ, cz³. koresp. PANStruktura:Komisja Chemii, Biochemii i Analizy ¯ywnoœci – przewodnicz¹cy prof. HenrykKostyraKomisja Jakoœci, Bezpieczeñstwa i Promocji ¯ywnoœci – przewodnicz¹cy prof.Stefan S. SmoczyñskiKomisja Technologii i Biotechnologii - przewodnicz¹cy prof. Piotr P. LewickiKomitet pe³ni funkcjê Komitetu Narodowego ds. Wspó³pracy z Miêdzynarodow¹Uni¹ Nauki o ¯ywnoœci i jej Technologii (IUFoST), przewodnicz¹cy – prof. AntoniRutkowski, cz³. rzecz. PAN.Wydawnictwo: Komitet nie posiada w³asnego wydawnictwa, ale wspiera merytoryczniewydawanie Polish Journal of Food and Nutrition Sciences – kwartalnikaInstytutu Rozrodu Zwierz¹t i Badañ ¯ywnoœci PAN w Olsztynie i TowarzystwaTechnologów ¯ywnoœci.W charakteryzowanym okresie w sk³adzie Komitetu pracowa³o 30 cz³onkówwybieranych w ka¿dej kadencji, 7 cz³onków honorowych oraz cz³onkowie PolskiejAkademii Nauk (2–3) oraz Prezes Polskiego Towarzystwa Technologów ¯ywnoœci.

W okresie obu kadencji corocznie organizowano 2–3 zebrania prezydium Komitetuoraz dwa zebrania plenarne Komitetu, zawsze po³¹czone z czêœci¹ naukow¹, tj.wys³uchaniem dwóch wyk³adów problemowych oraz dyskusj¹. Na przyk³ad w programiezebrania Komitetu 12.05.2006 r. w Poznaniu by³y nastêpuj¹ce wyk³ady:Komitet Nauk o ¯ywnoœci PAN 97Chromatografia w analizie ¿ywnoœci – nowe trendy – prof. Henryk Jeleñ,Innowacyjnoœæ i wdro¿enie nowych produktów w œrednim przedsiêbiorstwieprzemys³u spo¿ywczego – mgr in¿. Adam Radas, w³aœciciel firmy Paula.Do wa¿nych dokonañ Komitetu Nauk o ¯ywnoœci PAN w obydwu kadencjachzaliczyæ mo¿na organizacje sesji, konferencji i sympozjów naukowych.W œrodowisku naukowym du¿ym uznaniem ciesz¹ siê sesje organizowane przezKomitet od 1970 roku. W latach 2003–2010 odby³y siê nastêpuj¹ce:1. XXXIV Sesja Naukowa Komitetu Nauk o ¯ywnoœci PAN pt. „Jakoœæ polskiej ¿ywnoœciw przededniu integracji Polski z Uni¹ Europejsk¹”, Wroc³aw, wrzesieñ 2003 r.2. XXXV Sesja Naukowa Komitetu Nauk o ¯ywnoœci PAN pt. „¯ywnoœæ – aspektytechnologiczne i prozdrowotne”, £ódŸ, 21–22 wrzeœnia 2004 r.3. XXXVI Sesja Naukowa Komitetu Nauk o ¯ywnoœci PAN pt. „Technologiai biotechnologia ¿ywnoœci”, Szczecin, 13–14 wrzeœnia 2005 r.4. XXXVII Sesja Naukowa Komitetu Nauk o ¯ywnoœci PAN pt. „Doskonaleniejakoœci ¿ywnoœci i ¿ywienia w perspektywie potrzeb konsumenta XXI wieku”,Gdynia, 26–27 wrzeœnia 2006 r.5. XXXVIII Sesja Naukowa Komitetu Nauk o ¯ywnoœci PAN pt. „¯ywnoœæ a jakoœæ¿ycia. Uwarunkowania technologiczne, higieniczne, ¿ywieniowe i kulturowe”,Olsztyn, 20–21 wrzeœnia 2007 r.6. XXXIX Sesja Naukowa Komitetu Nauki o ¯ywnoœci PAN pt. „Postêp w wytwarzaniui ocenie ¿ywnoœci”, Poznañ, 29 czerwca–1 lipca 2009 r.Œrednia liczba uczestników Sesji wynosi³a 230–300 osób. Komitet by³ równie¿wspó³organizatorem 14 ró¿nych imprez naukowych, w tym miêdzy innymi: Seminarium pt. „Biotechnologia w produkcji ¿ywnoœci” 2005 r. Konferencji pt. „Ziemniak spo¿ywczy i przemys³owy oraz jego przetwarzanie”2006 r. i 2010 r. Konferencji pt. „Tradycyjne i regionalne produkty w ¿ywieniu cz³owieka” 2008 r. Konferencji naukowo-promocyjnej „¯ywnoœæ regionalna, tradycyjne aspekty surowcowe,technologiczne i ekonomiczne” 2009 r. Konferencji pt. „¯ywnoœæ, ¿ywienie a zdrowie” 2009 r. Konferencji pt. „Postêp w nauce o lipidach, aspekty technologiczne i zdrowotne”. Sympozjum „In¿ynieria ¿ywnoœci” 2008 r. i 2010 r. Sympozjum pt. „¯ywnoœæ wzbogacona i nutraceutyki” 2009 r.Do wa¿nych osi¹gniêæ Komitetu w charakteryzowanym okresie zaliczyæ mo¿nazainicjowanie i opracowanie przez cz³onków Komitetu „Leksykonu nauki o ¿ywnoœcii ¿ywieniu cz³owieka” wydanego w 2008 r.Zakres dzia³alnoœci Komitetu obejmowa³ tak¿e:

98 W. Bednarski Inicjowanie i koordynacjê programów badawczych, np. w 2008 r. przygotowanoza³o¿enia Strategicznego Programu Badawczego pt. „Prozdrowotna ¿ywnoœænowej generacji”. Opiniowanie projektów badawczych, np. w 2009 r. przygotowano opiniê za³o¿eñprojektu badañ UE w problemie Food, Agriculture and Fisheries, and Biotechnology. Opiniowanie sprawozdañ z realizacji zamawianych projektów badawczych tematyczniezwi¹zanych z obszarem nauk o ¿ywnoœci. Opiniowanie projektow zmian w kodeksie prawa ¿ywnoœciowego. Opiniowanie projektów zmian w ustawach: o szkolnictwie wy¿szym, o PAN,o finansowaniu badañ naukowych. Ocenê problematyki oraz wartoœci naukowej prac naukowych publikowanych w: PolishJournal of Food and Nutrition Sciences; ¯ywnoœæ. Nauka. Technologia. JakoœæW okresie 2003–2010 r. œciœle wspó³pracowano z Polskim Towarzystwem Technologów¯ywnoœci oraz z Miêdzynarodow¹ Uni¹ Nauk o ¯ywnoœci i Jej Technologii (IUFoST).W³odzimierz Bednarski, cz³. koresp. PAN

Komitet Nauk Ogrodniczych PAN 99Komitet Nauk Ogrodniczych PANSk³ad i struktura Komitetu w kadencji 2003–2006Prezydium Komitetu:przewodnicz¹cy – prof. dr hab. Andrzej LIBIKhonorowy przewodnicz¹cy – prof. Szczepan A. PIENI¥¯EK, cz³. rzecz. PANzastêpcy przewodnicz¹cego – prof. Marek JERZY, prof. Kazimierz TOMALAsekretarz – prof. Edward ¯URAWICZCz³onkowie Komitetu: prof. Franciszek ADAMICKI; prof. Leon BORNUS (cz³.hon.); prof. Stanis³aw CEBULA – Prezes Polskiego Towarzystwa Nauk Ogrodniczych;prof. Jan DYDUCH; prof Zbigniew GERTYCH, cz³. rzecz. PAN; prof. JerzyHETMAN; prof. Tadeusz HO£UBOWICZ (cz³. hon.); prof. Zdzis³aw KAWECKI;prof. Miko³aj KNAFLEWSKI; prof. Eugeniusz KO£OTA; prof. Nora KRUSZE (cz³.hon., zm. w 2004 r.); prof. Janusz LIPECKI; prof. Kazimierz MYNETT; prof. JoannaNOWAK; prof. Józef NURZYÑSKI; prof. Marian OR£OWSKI; prof. EugeniuszPACHOLAK; prof. Aleksander REJMAN (cz³. hon., zm. w 2005 r.); prof. MarianSANIEWSKI, cz³. koresp. PAN; prof. Henryk SK¥PSKI; prof. JerzySKIERKOWSKI (cz³. hon.); prof. Wojciech SKOWRONEK; prof. Jan RomanSTARCK (cz³. hon.); prof. W³adys³aw SZLACHETKA (zm. w 2005 r.); prof. ZenonWÊGLARZ; prof. Stanis³aw ZAGAJA, cz³. rzecz. PAN (zm. w 2004 r.)Struktura:Sekcja Herbologiczna – przewodnicz¹cy prof. Zdzis³aw KaweckiSekcja Mrozoodpornoœci – przewodnicz¹cy prof. Tadeusz Ho³ubowiczSekcja Przechowalnictwa – przewodnicz¹cy prof. Franciszek AdamickiSekcja Pszczelarska – przewodnicz¹cy prof. Wojciech SkowronekSekcja Roœlin Ozdobnych – przewodnicz¹cy prof. Jerzy H. HetmanSekcja Sadownicza – przewodnicz¹cy prof. Eugeniusz PacholakSekcja Warzywnicza – przewodnicz¹cy prof. Miko³aj KnaflewskiZespó³ Pod³o¿y i Nawo¿enia – przewodnicz¹cy prof. Józef NurzyñskiKomitet pe³ni funkcjê Komitetu Narodowego ds. Wspó³pracy z MiêdzynarodowymTowarzystwem Nauk Ogrodniczych (ISHS), przewodnicz¹cy – prof. MarianSaniewski, cz³. koresp. PAN.Wydawnictwo: Komitet nie posiada w³asnego wydawnictwa.Sk³ad i struktura Komitetu w kadencji 2007–2010Prezydium Komitetu:przewodnicz¹cy – prof. Edward ¯URAWICZhonorowy przewodnicz¹cy – prof. Szczepan A. PIENI¥¯EK, cz³. rzecz. PAN(zm. w 2008 r.)zastêpcy przewodnicz¹cego – prof. Franciszek ADAMICKI; prof. JózefNURZYÑSKI

100 A. Libik, E. ¯urawiczcz³onkowie Prezydium – prof. Andrzej W. LIBIKsekretarz – prof. Andrzej R. BOROWYCz³onkowie Komitetu: prof. Józef B¥KOWSKI; prof. Leon BORNUS (cz³. hon.,zm. w 2010 r.); prof. Stanis³aw CEBULA – Prezes Polskiego Towarzystwa NaukOgrodniczych; prof. Jan M. DYDUCH; prof. Stanis³aw GAWROÑSKI; prof.Zbigniew GERTYCH, cz³. rzecz. PAN (zm. w 2008 r.); prof. Jerzy H. HETMAN; prof.Tadeusz HO£UBOWICZ (cz³. hon.); prof. Zdzis³aw R. KAWECKI; prof. Miko³ajKNAFLEWSKI; prof. Eugeniusz W. KO£OTA; prof. Andrzej KOMOSA; prof. EdwardKUNICKI – Prezes Polskiego Towarzystwa Nauk Ogrodniczych; prof. JanuszLIPECKI; prof Stefan MALEPSZY, cz³. koresp. PAN; prof. Joanna NOWAK; prof.Krystyna M. OSTROWSKA; prof. Eugeniusz M. PACHOLAK; prof. Pawe³ M.PUKACKI; prof. Marian SANIEWSKI, cz³. rzecz PAN; prof. Henryk SK¥PSKI (cz³.hon.); prof. Jerzy SKIERKOWSKI (cz³. hon.); prof. Wojciech SKOWRONEK; prof.Jan Roman STARCK (cz³. hon.); prof. Kazimierz TOMALAStruktura:Sekcja Herbologiczna – przewodnicz¹cy prof. Stanis³aw GawroñskiSekcja Mrozoodpornoœci – przewodnicz¹cy prof. Pawe³ M. PukackiSekcja Nawo¿enia – przewodnicz¹cy prof. Andrzej KomosaSekcja Przechowalnictwa – przewodnicz¹cy prof. Franciszek AdamickiSekcja Pszczelarska – przewodnicz¹cy prof. Wojciech SkowronekSekcja Roœlin Ozdobnych – przewodnicz¹cy prof. Jerzy H. HetmanSekcja Sadownicza – przewodnicz¹cy prof. Kazimierz TomalaSekcja Warzywnicza – przewodnicz¹cy prof. Miko³aj KnaflewskiKomitet pe³ni funkcjê Komitetu Narodowego ds. Wspó³pracy z MiêdzynarodowymTowarzystwem Nauk Ogrodniczych (ISHS), przewodnicz¹cy – prof.Marian Saniewski, cz³. rzecz. PAN.Wydawnictwo: Komitet nie posiada w³asnego wydawnictwa.Zebrania plenarne KNO (18)1. 26.02.2003 r. – Referat prof. K. Kubiaka pt. „Konkurencyjnoœæ polskiego ogrodnictwawzglêdem ogrodnictwa Unii Europejskiej”.2. 05.06.2003 r. – Pierwsze zebranie KNO w kadencji 2003–2006, zebranie organizacyjne.3. 12.12.2003 r. – Zapoznanie siê z planami rozwoju i dzia³alnoœci¹ naukowo-dydaktyczn¹Wydzia³u Ogrodniczego i Architektury Krajobrazu SGGW w Warszawie.4. 19.05.2004 r. – Referat dr in¿. Ewy Bieñkowskiej-Mochtak pt. „Mo¿liwoœcizdobywania œrodków finansowych na badania naukowe z ró¿nych funduszy UniiEuropejskiej”.5. 28.09.2004 r. – Zaopiniowanie kandydatów na cz³onków korespondentów Wydzia-³u Nauk Rolniczych, Leœnych i Weterynaryjnych PAN: prof. Janusza Lipeckigo,prof. Stanis³awa Waldemara Gawroñskiego, prof. Edwarda ¯urawicza. Przedsta-

Komitet Nauk Ogrodniczych PAN 101wienie opracowania pt. „Ocena dokonañ naukowych z zakresu ogrodnictwa za lata1994–2003”. Sprawozdanie z zebrania Zarz¹du ISHS w Australii.6. 10.06.02005 r. – Zatwierdzenie wniosków zg³oszonych do wyró¿nienia naukowegoWydzia³u Nauk Rolniczych, Leœnych i Weterynaryjnych PAN. Informacjao finansowaniu nauki przez Ministerstwo Nauki i Informatyzacji. PropozycjaISHS utworzenia Europejskiego Towarzystwa Nauk Ogrodniczych. Informacjao seminarium zorganizowanym przez Sekcjê Mrozoodpornoœci oraz o posiedzeniuSekcji Przechowalnictwa i organizacji konferencji w 2006 roku. Dyskusja nadnowym podzia³em dyscyplin naukowych.7. 16.12.2005 r. – Omówienie rozporz¹dzenia Ministerstwa Nauki i Informatyzacjiz dnia 4 sierpnia 2005 roku w sprawie kryteriów i trybu przyznawania i rozliczaniaœrodków finansowych na naukê. Przedstawienie tematyki konferencji naukowychplanowanych w 2006 roku w AR w Krakowie, AR w Lublinie i IW w Skierniewicach.Referat doc. Paw³a Pukackiego pt. „Problemy badawcze i perspektywyrozwoju Pracowni Stresów Abiotycznych Instytutu Dendrologii PAN w Kórniku”.Propozycja wspó³pracy KNO PAN z Instytutem Dendrologii w Kórnikuw zakresie mrozoodpornoœci roœlin ogrodniczych.8. 30.06.2006 r. – Wyst¹pienie dyrektora Instytutu Sadownictwa i Kwiaciarstwaw Skierniewicach prof. Danuty Goszczyñskiej – przedstawienie referatu dotycz¹cegohistorii oraz organizacji i dzia³alnoœci naukowej Instytutu Sadownictwai Kwiaciarstwa w Skierniewicach. Informacje o dzia³alnoœci sekcji specjalistycznychKON PAN. Referat prof. Janusza Lipeckiego pt. „Rozwój kadry naukowejw ogrodnictwie”. Zwiedzanie obiektów doœwiadczalnych Instytutu Sadownictwai Kwiaciarstwa w Skierniewicach.9. 01.12.2006 r. – Informacja o nadaniu tytu³u doktora honoris causa AkademiiRolniczej w Poznaniu prof. Tadeuszowi Ho³ubowiczowi. Sprawozdania z konferencjinaukowych, które odby³y siê w roku 2006 w AR w Lublinie, AR w Krakowiei AR w Poznaniu. Referat doc. Paw³a Pukackiego pt. „Frakcja i znaczeniebia³ek przeciwdzia³aj¹cych zamarzaniu (AFPs)”.10. 04.07.2007 r. – Pierwsze zebranie KNO w kadencji 2007–2010, zebranie organizacyjne.11. 19.09.2007 r. – Informacja o pierwszym zebraniu prezydium KNO PAN w kadencji2007–2010, które odby³o siê 31.08.2007 w AR w Lublinie. Informacja o z³o¿onymwniosku o nadanie Statuetki „Laur Wydzia³u V PAN” dla prof. Andrzeja Libika.Informacja o mo¿liwoœci uzyskania dofinansowania organizacji konferencji naukowychw roku 2008. Wybór przewodnicz¹cych Sekcji Sadownictwa, SekcjiPszczelarskiej i Sekcji Przechowalnictwa KNO PAN. W³¹czenie do sk³adu KNOPAN prof. Henryka Sk¹pskiego jako cz³onka honorowego. Informacja o wyborachkandydatów na cz³onków krajowych PAN (cz³onków korespondentów).12. 29.04.2008 r. – Informacja przewodnicz¹cego KNO o drugim zebraniu prezydiumKNO PAN w kadencji 2007–2010, które odby³o siê 31 marca 2008 roku naUniwersytecie Rolniczym w Krakowie i przedyskutowanych problemach. Pro-

102 A. Libik, E. ¯urawiczpozycja utworzenia sieci naukowej z inicjatywy KNO PAN – „Podwy¿szaniei zachowywanie wartoœci biologicznej warzyw i owoców przez wykorzystanienowych technologii”. Propozycja udzia³u w projekcie strategicznym dla Polskiw obszarze badawczym poœwiêconym rolnictwu „Rolnictwo i œrodowisko”.13. 06.01.2009 r. – Uczczenie pamiêci zmar³ych profesorów: Szczepana AleksandraPieni¹¿ka i Zbigniewa Gertycha. Informacja przewodnicz¹cego KNO o trzecimzebraniu prezydium KNO PAN w kadencji 2007–2010, które odby³o siê 12wrzeœnia 2008 roku na Uniwersytecie Rolniczym w Krakowie i przedyskutowanychproblemach. Informacja przewodnicz¹cego KNO o spotkaniach w PAN.Informacja o pracach MNiSzW nad reform¹ nauki w Polsce. Informacja o przyznaniuStatuetki „Laur Wydzia³u V PAN” prof. Zdzis³awowi Kaweckiemu.Informacja o utworzeniu sieci naukowej „Ogrodnictwo dla zdrowia i jakoœci¿ycia”. Sprawozdania z konferencji naukowych zorganizowanych w roku 2008.Informacja o planowanych konferencjach naukowych w roku 2009. Informacjao dzia³alnoœci Sekcji KNO PAN w roku 2008 i planach na rok 2009. Informacjao stronie internetowej KNO PAN (www.knogr.pan.pl).14. 02.06.2009 r. – Informacja o historii, strukturze i dzia³alnoœci naukowo-badawczejWydzia³u Ogrodniczego Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. Informacjaprzewodnicz¹cego KNO o czwartym zebraniu prezydium KNO PANw kadencji 2007–2010, które odby³o siê 25 kwietnia 2009 roku na UniwersytecieRolniczym w Krakowie i przedyskutowanych problemach. Informacja przewodnicz¹cegoKNO o spotkaniach w PAN. Informacja o pracach Rady Nauki przyMinistrze Nauki i Szkolnictwa Wy¿szego. Informacja o sieci naukowej „Ogrodnictwodla zdrowia i jakoœci ¿ycia”. Propozycja wspó³pracy naukowej w ramachkonsorcjum z mo¿liwoœci¹ pozyskania œrodków finansowych z Funduszy Strukturalnych.Proponowany temat: „Biologiczne i agrotechniczne metody podwy¿-szania jakoœci polskich produktów ogrodniczych (warzywa, owoce, kwiaty, zio³a,miód)”. Informacja o konferencjach naukowych organizowanych w 2009 roku.Analiza poziomu naukowego polskich czasopism ogrodniczych. Wyk³ad: „Szparag– roœlina, uprawa, badania”.15. 20.11.2009 r. – Informacja przewodnicz¹cego KNO o pi¹tym zebraniu prezydiumKNO PAN w kadencji 2007–2010, które odby³o siê 29 paŸdziernika 2009 roku naUniwersytecie Rolniczym w Krakowie. Informacja przewodnicz¹cego KNOo spotkaniach w PAN. Sprawozdanie przewodnicz¹cego KNO z dzia³alnoœciKomitetu w roku 2009. Informacja o pracach Rady Nauki przy Ministrze Naukii Szkolnictwa Wy¿szego. Informacja o zaawansowaniu prac w ramach konsorcjumnad mo¿liwoœci¹ pozyskiwania œrodków finansowych z Funduszy Strukturalnychz zakresu ogrodnictwa. Informacja o konferencjach naukowych zorganizowanychw 2009 roku. Informacja o planowanych konferencjach naukowychw roku 2010. Informacja o dzia³alnoœci Sekcji KNO PAN w roku 2009 i planach

Komitet Nauk Ogrodniczych PAN 103na rok 2010. Informacja o wyborach cz³onków krajowych PAN. Informacjao stronie internetowej KNO PAN (www.knogr.pan.pl).16. 11.03.2010 r. – Informacja przewodnicz¹cego KNO o 113. sesji ZgromadzeniaOgólnego PAN. Zaopiniowanie kandydatury prof. Andrzeja Libika na cz³onkakorespondenta PAN w wyborach 2010 r. Organizacja przez KNO sympozjumnaukowego Wydzia³u V Nauk Rolniczych, Leœnych i Weterynaryjnych PANpoœwiêconego problemom nauk ogrodniczych i perspektywie rozwoju polskiegoogrodnictwa. Informacja o projekcie Rozporz¹dzenia Ministra Nauki i SzkolnictwaWy¿szego zmieniaj¹cego rozporz¹dzenie w sprawie kryteriów i trybuprzyznawania oraz rozliczania œrodków finansowych na dzia³alnoœæ statutow¹.Informacja o nowej inicjatywie Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawiepo³¹czenia Instytutu Sadownictwa i Kwiaciarstwa im. Szczepana Pieni¹¿kaw Skierniewicach i Instytutu Warzywnictwa im. Emila Chroboczka w Skierniewicach.Informacja o podjêtej inicjatywie zwiêkszenia punktacji naukowegowydawnictwa w jêzyku angielskim „Acta Horticulturae”. Informacja o III KonferencjiNaukowej zorganizowanej przez Sekcjê Nawo¿enia KNO PAN pt.„Nowe problemy w uprawie i od¿ywianiu roœlin ogrodniczych”. Wspomnienieo prof. dr. hab. Tadeuszu Wojtaszku, cz³onku Komitetu Nauk Ogrodniczych PAN,za³o¿ycielu i pierwszym przewodnicz¹cym Zarz¹du G³ównego Polskiego TowarzystwaNauk Ogrodniczych, w XX rocznicê œmierci.17. 16–17.09.2010 r. – Wyst¹pienie JM Rektora Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinieprof. Mariana Weso³owskiego. Informacja przewodnicz¹cego KNO o 114.sesji Zgromadzenia Ogólnego PAN. Informacja o wynikach wyborów na cz³onkówkrajowych PAN. Zapoznanie cz³onków KNO o stanie organizacji sympozjumnaukowego Wydzia³u V Nauk Rolniczych, Leœnych i Weterynaryjnych PANpoœwiêconego problemom nauk ogrodniczych i perspektywie rozwoju polskiegoogrodnictwa, zaplanowanego na dzieñ 20 paŸdziernika 2010 r. Wyk³ad: „Rolapy³ku kwiatowego w ekologii zapylania i aerobiologii”. Udzia³ w Jubileuszu40-lecia Wydzia³u Ogrodniczego Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie i uroczystoœcinadania godnoœci doktora honoris causa prof. Andrzejowi Libikowi.18. 20.10.2010 r. – Seminarium naukowe pt. „Rola nauki w rozwoju polskiegoogrodnictwa” po³¹czone z wystaw¹ owoców, warzyw i kwiatów. Rola naukiw rozwoju polskiego sadownictwa – historia, stan aktualny i perspektywy dalszegorozwoju – prof. Kazimierz Tomala (SGGW w Warszawie). Rozwój warzywnictwai udzia³ w nim nauki – prof. Miko³aj Knaflewski (UP w Poznaniu).Roœliny ozdobne – estetyka czy u¿ytecznoœæ – prof. Joanna Nowak (ISK w Skierniewicach).Pszczelnictwo w Polsce – jego rola oraz mo¿liwoœci i potrzebydalszego rozwoju – dr Krystyna Pohorecka (ISK w Skierniewicach). Stan obecnyi perspektywy rozwoju pieczarkarstwa w kraju i na œwiecie – dr Krystian Szudyga(IW w Skierniewicach). Sprawy ró¿ne Komitetu Nauk Ogrodniczych PAN.

104 A. Libik, E. ¯urawiczZebrania prezydium KNO (17)1. 20.02.2004 r. – Dyskusja nad podzia³em nauki w obrêbie obszaru nauk przyrodniczychoraz udzia³ KNO w opracowaniu pt. „Ocena dokonañ w dyscyplinach naukowychza lata 1994–2003 z zakresu nauk rolniczych, leœnych, weterynaryjnych i nauko ¿ywnoœci oraz g³ówne obszary i kierunki badañ s³u¿¹cych rozwojowi nauki polskiejoraz polskiemu rolnictwu, leœnictwu, weterynarii i przemys³owi spo¿ywczemu”.2. 15.07.2004 r. – Dyskusja nad koñcow¹ wersj¹ „Oceny dokonañ jednostek naukowychw Polsce z zakresu ogrodnictwa za lata 1994–2003”. Wstêpne zaopiniowaniekandydatów na cz³onków korespondentów PAN.3. 06.01.2005 r. – Przygotowanie listu gratulacyjnego dla prof. Stefana Malepszegow zwi¹zku z jego wyborem na cz³onka korespondenta PAN. Omówienie przygotowañdo konferencji naukowych w roku 2005.4. 18.03.2005 r. – Omówienie i przes³anie do cz³onków KNO PAN regulaminuprzyznawania dyplomów i nagród naukowych Wydzia³u Nauk Rolniczych, Leœnychi Weterynaryjnych PAN. Wstêpne zaopiniowanie wniosków o dofinansowanieze œrodków DWB.5. 12.05.2005 r. – Przygotowanie listu gratulacyjnego dla lubelskiego œrodowiskanaukowego z okazji XXXV-lecia Wydzia³u Ogrodniczego AR w Lublinie.6. 15.10.2005 r. – Przedstawienie opinii Komitetu do wniosków zg³oszonych o nagrodênaukow¹ Wydzia³u Nauk Rolniczych, Leœnych i Weterynaryjnych PAN zawybitn¹ pracê badawcz¹ dla: 1. doc. Paw³a Wójcika za badania pt. „Strategianawo¿enia borem jab³oni, grusz i truskawek”, 2. prof. Marianny Kamiñskiej i mgrHanny Œliwy za badania pt. „Fitoplazmy w uprawie roœlin ozdobnych, szkodliwoœæ,metody wykrywania i identyfikacji”. Finansowanie DWB ze œrodkówMinisterstwa Nauki i Informatyzacji w 2006 roku. Omówienie planu dzia³alnoœciKNO PAN na rok 2006.7. 20.01.2006 r. – Omówienie sytuacji w polskiej nauce i przygotowañ do konferencjinaukowych w roku 2006, które odby³y siê w ISK w Oddziale Pszczelnictwaw Pu³awach, IW w Skierniewicach, AR w Lublinie, AR w Krakowie i AR w Poznaniu.Sprawy bie¿¹ce.8. 24.03.2006 r. – Omówienie i przes³anie do cz³onków KNO PAN „Regulaminuprzyznawania dyplomów i nagród naukowych Wydzia³u Nauk Rolniczych, Leœnychi Weterynaryjnych PAN”.9. 29.04.2006 r. – Przygotowanie siódmego zebrania plenarnego KNO PAN, któreodby³o siê w dniu 29–30 czerwca 2006 roku w Instytucie Sadownictwa i Kwiaciarstwaw Skierniewicach. Sprawy bie¿¹ce.10. 04.09.2006 r. – Omówienie sytuacji w polskiej nauce i przygotowanie listugratulacyjnego dla prof. Tadeusza Ho³ubowicza w zwi¹zku z nadaniem mu tytu³udoktora honoris causa AR w Poznaniu.

Komitet Nauk Ogrodniczych PAN 10511. 23.10.2006 r. – Przygotowanie ósmego zebrania plenarnego KNO PAN, któreodby³o siê w dniu 1 grudnia 2006 roku w Pa³acu Kultury i Nauki w Warszawie.Sprawy bie¿¹ce.12. 31.08.2007 r. – Informacja o wniosku o nadanie Statuetki „Laur Wydzia³u VPAN” dla prof. Andrzeja Libika. Informacja o mo¿liwoœci uzyskania dofinansowaniaorganizacji konferencji naukowych w roku 2008. Dyskusja nad programemdrugiego zebrania plenarnego KNO PAN w kadencji 2007–2010. Dyskusjadotycz¹ca aktywizacji wspó³pracy naukowej i wdro¿eniowej pomiêdzy jednostkamibadawczo-rozwojowymi MRiRW, podmiotami nale¿¹cymi do PANoraz szkolnictwa wy¿szego.13. 31.03.2008 r. – Informacja o spotkaniach w Polskiej Akademii Nauk jesieni¹ 2007roku. Perspektywy finansowania nauki ze œrodków Ministerstwa Nauki i SzkolnictwaWy¿szego. Informacja o zorganizowanych spotkaniach naukowych w ramachSekcji Przechowalnictwa i Nawo¿enia. Informacja o z³o¿onym wnioskuo nadanie Medalu im. Micha³a Oczapowskiego prof. Marianowi Kossowskiemu,emerytowanemu profesorowi Akademii Rolniczej w Lublinie. Informacja o z³o-¿onych wnioskach o finansowanie konferencji naukowych: 1. „Miejsce ogrodnictwaozdobnego we wspó³czesnej Polsce” – 29–30 maja 2008 roku, KatedraOgrodnictwa Uniwersytetu Przyrodniczego we Wroc³awiu, 2. II OgólnopolskiNaukowy Zjazd Warzywniczy „Postêp w technologii uprawy warzyw cebulowych”– 13 listopada 2008 roku, Instytut Warzywnictwa im. Emila Chroboczkaw Skierniewicach, 3. „Prozdrowotna produkcja roœlin warzywnych zielarskich” –26–27 czerwca 2008 roku, Katedra Ogrodnictwa Wydzia³u Kszta³towania Œrodowiskai Rolnictwa Uniwersytetu Warmiñsko-Mazurskiego w Olsztynie. Informacjao pracach nad modyfikacj¹ „Regulaminu przyznawania dyplomów i nagródnaukowych Wydzia³u Nauk Rolniczych, Leœnych i Weterynaryjnych PolskiejAkademii Nauk”. Propozycja utworzenia sieci naukowej z inicjatywy KomitetuNauk Ogrodniczych PAN – „Podwy¿szanie i zachowywanie wartoœci biologicznejwarzyw i owoców przez wykorzystanie nowych technologii”. Propozycjaudzia³u w projekcie strategicznym dla Polski w obszarze badawczym poœwiêconymrolnictwu.14. 12.09.2008 r. – Dyskusja nad zainicjowan¹ i tworzon¹ przez KNO sieci¹ naukow¹„Ogrodnictwo dla zdrowia i jakoœci ¿ycia”. Zaproponowano temat badawczy:„Ocena wartoœci biologicznej i prozdrowotnej warzyw, owoców, grzybów uprawnychi ich przetworów z produkcji krajowej”. Informacja o mo¿liwoœci uzyskaniaœrodków finansowych na dzia³alnoœæ wspomagaj¹c¹ badania (DWB) w roku2009. Informacja o z³o¿onym wniosku o nadanie Statuetki „Laur Wydzia³u VPAN” prof. Zdzis³awowi Kaweckiemu, cz³onkowi Komitetu Nauk Ogrodniczych.Dyskusja nad programem czwartego zebrania plenarnego KNO PAN.15. 25.04.2009 r. – Dyskusja nad proponowan¹ reform¹ nauki w Polsce. Zwróconouwagê na zbli¿aj¹c¹ siê parametryzacjê uczelni wy¿szych i jbr-ów oraz poruszono

106 A. Libik, E. ¯urawiczproblem poziomu naukowego polskich czasopism ogrodniczych. Dyskusja o mo-¿liwoœci pozyskiwania œrodków finansowych na badania naukowe z bud¿etu UniiEuropejskiej w ramach 7 Programu Ramowego oraz Funduszy Strukturalnych nawspieranie restrukturyzacji i modernizacji gospodarki kraju. Dyskusja nad programempi¹tego zebrania plenarnego KNO PAN. Propozycja stworzenia lobbyogrodniczego (spotkania dziekanów wydzia³ów ogrodniczych, dyrektorów jednostekbadawczo-rozwojowych i profesorów seniorów) w celu konsolidacjipolskiej nauki ogrodniczej.16. 29.10.2009 r. – Dyskusja nad stanem zaawansowania reformy nauki w Polsce.Zwrócono uwagê na zbli¿aj¹c¹ siê kolejn¹ parametryzacjê uczelni wy¿szych i jbr.oraz poruszono problem poziomu naukowego polskich czasopism ogrodniczych.Dyskusja o mo¿liwoœci pozyskiwania œrodków finansowych z bud¿etu UniiEuropejskiej w ramach 7 Programu Ramowego oraz funduszy strukturalnych nawspieranie badañ naukowych i modernizacjê zaplecza naukowego. Dyskusja nadpropozycj¹ utworzenia wschodnioeuropejskiego czasopisma naukowego z zakresuogrodnictwa. Dyskusja nad programem szóstego zebrania plenarnego KNOPAN. Dyskusja nad propozycj¹ zorganizowania przez Komitet Nauk Ogrodniczychkonferencji naukowej z zakresu ogrodnictwa. Dyskusja o wyborach cz³onkówkrajowych PAN.17. 26.01.2010 r. – Uczestniczenie w III Konferencji Naukowej organizowanej przezSekcjê Nawo¿enia KNO PAN pt. „Nowe problemy w uprawie i od¿ywianiu roœlinogrodniczych” (organizator prof. Andrzej Komosa). Zapoznanie cz³onków prezydiumze zg³oszonymi kandydatami na cz³onków korespondentów PAN dozaopiniowania przez KNO. Wyznaczenie terminu i dyskusja nad programemsiódmego zebrania plenarnego KNO PAN. Zapoznanie cz³onków prezydiumz regulaminem przyznawania Medalu im. Micha³a Oczapowskiego instytucjomi czasopismom naukowym oraz osobom za wybitny wk³ad w rozwój naukrolniczych, leœnych i weterynaryjnych i omówienie ewentualnych kandydatur.Dyskusja nad pismem KNO do MNiSzW zawieraj¹cym uwagi do projektuRozporz¹dzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wy¿szego zmieniaj¹ce rozporz¹dzeniew sprawie kryteriów i trybu przyznawania oraz rozliczania œrodkówfinansowych na dzia³alnoœæ statutow¹.Konferencje naukowe KNO (28)1. 27.01.2003 r. – Konferencja naukowa poœwiêcona metodykom analiz chemicznychpod³o¿y ogrodniczych, zorganizowana przez Zespó³ Pod³o¿y i Nawo¿enia KNO.2. 14–15.05.2003 r. – „XIII Ogólnopolskie Seminarium Sekcji MrozoodpornoœæKNO PAN” zorganizowane w Instytucie Dendrologii PAN w Kórniku, przezKatedrê Sadownictwa AR w Poznaniu.3. 26–27.06.2003 r. – Konferencja naukowa pt. „Nowe roœliny ozdobne w uprawachgruntowych i pod os³onami” zorganizowana przez Katedrê Ogrodnictwa UniwersytetuWarmiñsko-Mazurskiego w Olsztynie.

Komitet Nauk Ogrodniczych PAN 1074. 4–5.11.2004 r. – Miêdzynarodowa konferencja naukowa pt. „Wiejskie obszaryproblemowe w procesie konsolidacji gospodarczej z Uni¹ Europejsk¹” zorganizowanaprzez Akademiê Rolnicz¹ w Krakowie.5. 31.01.–01.02.2005 r. – Ogólnopolska konferencja naukowa pt. „Postêp w produkcjiroœlin ozdobnych” zorganizowana przez ISK w Skierniewicach.6. 15–16.02.2005 r. – X Ogólnopolski Naukowy Zjazd Hodowców Roœlin Ogrodniczychpt. „Zmiennoœæ genetyczna – utrzymywanie, tworzenie i wykorzystywaniew hodowli roœlin” zorganizowany przez ISK w Skierniewicach.7. 16.02.2005 r. – Konferencja naukowa pt. „Problemy w produkcji krzewów ró¿w nowych warunkach ekonomicznych po akcesji z Uni¹ Europejsk¹” zorganizowanaprzez Katedrê Ekonomiki Ogrodnictwa AR w Lublinie.8. 23–24.06.2005 r. – Konferencja naukowa pt. „ Wspó³czesne systemy uprawya plonowanie i wartoœæ biologiczna warzyw” zorganizowana przez KatedrêOgrodnictwa AR we Wroc³awiu.9. 25–27.04.2006 r. – XLIII Miêdzynarodowa Naukowa Konferencja Pszczelarska(w 100-lecie œmierci ks. dr. Jana Dzier¿ona) zorganizowana przez ISK Oddzia³Pszczelnictwa w Pu³awach.10. 22–23.05.2006 r. – Miêdzynarodowa konferencja naukowa pt. „Przedzbiorcze i pozbiorczeczynniki wp³ywaj¹ce na jakoœæ i wartoœæ od¿ywcz¹ owoców i warzyw”zorganizowana w ramach Akcja COST 924 przez IW i ISK w Skierniewicach.11. 13–14.06.2006 r. – XI Ogólnopolska Konferencja Naukowa pt. „Efektywnoœæstosowania nawozów w uprawach ogrodniczych” zorganizowana przez KatedrêUprawy i Nawo¿enia Roœlin Ogrodniczych AR w Lublinie.12. 20–21.06.2006 r. – Ogólnopolska konferencja naukowa pt. „Ró¿norodnoœæ biologicznawarzyw i roœlin zielarskich z uwzglêdnieniem agrotechniki i technologiiuprawy” zorganizowana przez AR w Krakowie.13. 12–13.09.2006 r. – Ogólnopolska Konferencja Naukowa pt. „Kwiaciarstwow polskiej nauce i gospodarce” zorganizowana przez Instytut Roœlin Ozdobnychi Architektury Krajobrazu AR w Lublinie.14. 21.09.2006 r. – Konferencja naukowa po³¹czona z uroczystoœci¹ 50-lecia istnieniaWydzia³u Ogrodniczego AR w Poznaniu.15. 14–15.02.2007 r. – XI Ogólnopolski Naukowy Zjazd Hodowców Roœlin Ogrodniczychpt. „Naturalna i indukowana zmiennoœæ w genetycznym doskonaleniuroœlin ogrodniczych” zorganizowany przez Akademiê Techniczno-Rolnicz¹w Bydgoszczy.16. 19–21.9.2007 r. – II Zjazd Polskiego Towarzystwa Nauk Ogrodniczych pt. „Nowoczesneogrodnictwo przyjazne cz³owiekowi i œrodowisku” zorganizowanyprzez AR w Poznaniu.17. 29–30.05.2008 r. – Ogólnopolska konferencja naukowa pt. „Miejsce ogrodnictwaozdobnego we wspó³czesnej Polsce” zorganizowana przez Pracowniê RoœlinOzdobnych i Dendrologii Katedry Ogrodnictwa UP we Wroc³awiu.

108 A. Libik, E. ¯urawicz18. 26–27.06.2008 r. – Ogólnopolska konferencja naukowa pt. „Prozdrowotna produkcjaroœlin warzywnych zielarskich” zorganizowana przez Katedrê OgrodnictwaWydzia³u Kszta³towania Œrodowiska i Rolnictwa UWM w Olsztynie.19. 13.11.2008 r. – II Ogólnopolski Naukowy Zjazd Warzywniczy pt. „Postêp w technologiiuprawy warzyw cebulowych” zorganizowany przez IW w Skierniewicach.20. 10–11.03.2009 r. – XLVI Naukowa Konferencja Pszczelarska, zorganizowanaprzez Oddzia³ Pszczelnictwa ISK w Pu³awach.21. 14–15.05.2009 r. – XVI Ogólnopolskie Seminarium Sekcji „Mrozoodpornoœæ”zorganizowane przez Instytut Dendrologii PAN w Kórniku.22. 18–19.06.2009 r. – Ogólnopolska naukowa konferencja pt. „Rola nowychtechnologii w produkcji warzyw wysokiej jakoœci” zorganizowana przez IWw Skierniewicach.23. 25–26.06.2009 r. – Naukowa konferencja sadownicza pt. „Proekologiczna produkcjasadownicza z uwzglêdnieniem roœlin mniej znanych” zorganizowanaprzez Katedrê Ogrodnictwa, Wydzia³ Kszta³towania Œrodowiska i RolnictwaUWM w Olsztynie.24. 12.11.2009 r. – III Ogólnopolski Naukowy Zjazd Warzywniczy pt. „Postêpw technologii uprawy warzyw psiankowatych” zorganizowany przez IWw Skierniewicach.25. 20–21.04.2010 r. – Ogólnopolska konferencja pt. „Mo¿liwoœci intensyfikacjiuprawy krzewów jagodowych przez wdra¿anie najnowszych wyników badañ”z cyklu „Nauka Praktyce” zorganizowana przez ISK w Skierniewicach.26. 24–25.05.2010 r. – 2. Miêdzynarodowa Konferencja Przechowalnicza pt. „Wp³ywprzed- i pozbiorczych czynników na w³aœciwoœci prozdrowotne oraz jakoœæ produktówogrodniczych”, zorganizowana przez IW i ISK w Skierniewicach.27. 29–30.09.2010 r. – XLVI Ogólnopolska Naukowa Konferencja Sadownicza pt.„Nauka Praktyce” zorganizowana przez ISK w Skierniewicach.28. 21.10.2010 r. – IV Ogólnopolski Naukowy Zjazd Warzywniczy pt. „Postêpw integrowanej technologii uprawy warzyw kapustowatych” zorganizowanyprzez IW w Skierniewicach.Nadanie cz³onkostwa honorowego w KNO prof. Tadeuszowi Ho³ubowiczowii prof. Henrykowi Sk¹pskiemu.Przyznanie Statuetki „Laur Wydzia³u V PAN” prof. Andrzejowi Libikowi i prof.Zdzis³awowi Kaweckiemu.Andrzej Libik, Edward ¯urawicz

Komitet Nauk Weterynaryjnych PAN 109Komitet Nauk Weterynaryjnych PANSk³ad i struktura Komitetu w kadencji 2003–2006Prezydium Komitetu:przewodnicz¹cy – prof. W³odzimierz KLUCIÑSKIhonorowy przewodnicz¹cy – prof. Tadeusz GARBULIÑSKI, cz³. rzecz. PANzastêpcy przewodnicz¹cego – prof. Ireneusz M. £AKOMY, prof. EdwardMALINOWSKI, prof. Józef NICPOÑcz³onkowie Prezydium – prof. Tadeusz KRZYMOWSKI, cz³. rzecz. PAN; prof.Zygmunt PEJSAK, cz³. koresp. PAN – Prezes Polskiego Towarzystwa NaukWeterynaryjnych; prof. Marian TRUSZCZYÑSKI, cz³. rzecz. PANsekretarz – prof. Antoni SCHOLLENBERGERCz³onkowie Komitetu: prof. Jerzy ANTYCHOWICZ; prof. Ryszard BADURA(cz³.hon.); prof. Marian BINEK; prof. Ryszard BOBOWIEC; prof. Wojciech BRZESKI;prof. Józef DÊBOWY; prof. Zdzis³aw GLIÑSKI, prof. Witold GOLNIK; prof. JerzyKITA; prof. Henryk KOBRYÑ; prof. Antoni KOPCZEWSKI; prof. Zdzis³awLARSKI (cz³. hon.); prof. Janusz MADEJ; prof. Micha³ MAZURKIEWICZ; prof.Zbigniew POMORSKI; prof. Jerzy PREIBISCH (cz³. hon.); prof. Edmund PROST(cz³. hon.); prof. Tadeusz ROTKIEWICZ; prof. Tadeusz STUDZIÑSKI; prof. Pawe³SYSA; prof. Jacek SZCZAWIÑSKI; prof. Andrzej B. ŒLEBODZIÑSKI (cz³. hon.);prof. Andrzej WERNICKI; prof. Jan F. ¯MUDZIÑSKI; prof. Jan ¯MUDZKIStruktura: Komitet nie posiada komisji, sekcji i zespo³ówWydawnictwo: Polish Journal of Veterinary Sciences – kwartalnik Komitetu, wydawanyz pomoc¹ Instytutu Rozrodu Zwierz¹t i Badañ ¯ywnoœci PAN w Olsztynie.Redaktor naczelny – prof. Ireneusz M. £akomy.Sk³ad Komitetu i struktura w kadencji 2007–2010Prezydium Komitetu:przewodnicz¹cy – prof. W³odzimierz KLUCIÑSKIhonorowy przewodnicz¹cy – prof. Tadeusz GARBULIÑSKI, cz³. rzecz. PANzastêpcy przewodnicz¹cego – prof. Ireneusz M. £AKOMY, prof. EdwardMALINOWSKI, prof. Józef M. NICPOÑcz³onkowie Prezydium – prof. Ryszard BADURA (cz³. hon.); prof. TadeuszKRZYMOWSKI, cz³. rzecz. PAN; prof. dr hab. Zdzis³aw LARSKI (cz³. hon.);prof. Zygmunt PEJSAK, cz³. rzecz. PAN; prof. Jerzy PREIBISCH (cz³. hon.);prof. Edmund PROST (cz³. hon., zm. w 2008 r.); prof. Andrzej B.ŒLEBODZIÑSKI (cz³. hon.); prof. Marian TRUSZCZYÑSKI, cz³. rzecz. PAN;prof. Jan F. ¯MUDZIÑSKI, cz³. koresp. PANsekretarz – prof. Antoni SCHOLLENBERGERCz³onkowie Komitetu: prof. Marian BINEK; prof. Ryszard Sz. BOBOWIEC; prof.Wojciech BRZESKI; prof. Wojciech CYBULSKI; prof. Józef DÊBOWY; prof.

110 W. Kluciñski, A. SchollenbergerZdzis³aw F. GLIÑSKI; prof. Henryk KOBRYÑ; prof. Andrzej KONCICKI; prof.Antoni KOPCZEWSKI (zm. w 2010 r.); prof. Jan KOTWICA, cz³. koresp. PAN; prof.Zygmunt Z. KULETA; prof. Micha³ MAZURKIEWICZ; prof. Tomasz K. MOTYL;prof. Zbigniew NOZDRYN-P£OTNICKI; prof. Bo¿ena J. OBMIÑSKA-MRUKOWICZ;prof. Pawe³ S. SYSA; prof. Józef SZAREK; prof. Jacek A. SZCZAWIÑSKI; prof. JanA. TWARDOÑ; prof. Eugeniusz R. WIŒNIEWSKI; prof. Jan ¯MUDZKIStruktura: Komitet nie posiada komisji, sekcji i zespo³ów.Wydawnictwo: Polish Journal of Veterinary Sciences – kwartalnik UniwersytetuWarmiñsko-Mazurskiego w Olsztynie i Komitetu. Redaktor nacz. – prof. Ireneusz M.£akomy.Okres, którego dotyczy podsumowanie dzia³alnoœci Komitetu Nauk Weterynaryjnych,obejmuje dwie kadencje – w latach 2003–2006 i 2007–2010. W obu kadencjachpierwszy z autorów tego sprawozdania mia³ zaszczyt z wyboru pe³niæ funkcjê przewodnicz¹cego,bêd¹c 6. przewodnicz¹cym od powo³ania Komitetu w 1956 r.Z g³êbokim smutkiem nale¿y odnotowaæ, ¿e podczas kadencji zmarli wybitniprzedstawiciele nauk weterynaryjnych: prof. dr h.c. Edmund Prost ( 20 I 2008 r.), prof.Antoni Kopczewski (29 IX 2010 r.) oraz prof. dr h.c. cz³onek rzeczywisty PANTadeusz Garbuliñski (22 II 2011 r.).Pocz¹tek kadencji 2003–2006 by³ poœwiêcony spotkaniom przewodnicz¹cegoKomitetu z Radami Wydzia³ów Medycyny Weterynaryjnej w Lublinie, Olsztynie,Warszawie i we Wroc³awiu, podczas których dyskutowano nad rozwojem badañz zakresu nauk weterynaryjnych, a tak¿e nad rozpoczêt¹ w tamtym czasie debat¹ nadwyodrêbnieniem trzech dyscyplin w dziedzinie „nauki weterynaryjne”. Ponadtopodczas dwu posiedzeñ plenarnych dyskutowano nad przedstawionym przez Wydzia³V PAN projektem pt. „Nowa klasyfikacja nauk przyrodniczych”. Projekt ten zosta³zaopiniowany negatywnie. W lutym 2004 r. przedstawiono równie¿ stanowisko Komitetu,dotycz¹ce projektu modyfikacji oceny parametrycznej jednostek naukowych.W obu omawianych kadencjach Komitetu jednym z podstawowych zadañ by³atroska o rozwój czasopisma naukowego „Polish Journal of Veterinary Sciences”,które sukcesywnie rozwija³o siê dziêki pracy wysoce merytorycznego zespo³u redakcyjnegopod kierunkiem prof. Miros³awa £akomego i wsparciu nie tylko Wydzia³u VPAN, ale tak¿e Uniwersytetu Warmiñsko-Mazurskiego w Olsztynie. Wymiernymefektem tej dzia³alnoœci by³o uzyskanie przez czasopismo wpisu na Listê Filadelfijsk¹i przyznanie mu Impact Factor oraz wyró¿nienie go przez Wydzia³ V PAN w 2008 r.Medalem im. Micha³a Oczapowskiego.W kadencji 2003–2006 od marca do lipca 2004 r. zosta³ opracowany przez zespó³w sk³adzie: profesorowie Miros³aw £akomy, Tadeusz Studziñski, Jerzy Kita, MarianBinek, Józef Nicpoñ, W³odzimierz Kluciñski, Jacek Szczawiñski i Jan ¯mudzkiszczegó³owy raport dotycz¹cy „Oceny dokonañ nauk weterynaryjnych w latach1994–2003”. Raport po zatwierdzeniu przez cz³onków Komitetu zosta³ przekazanyprzewodnicz¹cemu Wydzia³u V PAN, a nastêpnie opublikowany w „Postêpach Nauk

Rolniczych” (2007, 59, nr 325, s. 183–226). Nale¿y podkreœliæ, ¿e raport ten by³podstaw¹ dla póŸniejszych opracowañ, w tym dla Zespo³u Integracyjno-EksperckiegoPAN pracuj¹cego pod kierunkiem prof. Jana Kotwicy cz³. koresp. PAN,w zakresie biologicznych podstaw produkcji zwierzêcej.W zakresie dzia³alnoœci naukowej Komitetu do najistotniejszych osi¹gniêæ nale¿yzaliczyæ organizacjê lub wspó³organizacjê wielu konferencji i seminariów, które zwykleby³y po³¹czone z posiedzeniami plenarnymi Komitetu. Do najwa¿niejszych zaliczamydwa seminaria zorganizowane wspólnie z w³adzami Wydzia³u Nauk Rolniczych,Leœnych i Weterynaryjnych PAN. Pierwsze, które odby³o siê w paŸdzierniku 2007 r.nosi³o tytu³ „Badania nad bezpieczeñstwem ¿ywnoœci pochodzenia zwierzêcego orazpasz. Stan aktualny i perspektywy”. Wyg³oszone podczas niego referaty zosta³y opublikowanew „Postêpach Nauk Rolniczych” (2008, 60, nr 333, s. 7–84). Drugie seminariumpt. „Funkcjonalna genomika w fizjologii i patologii gruczo³u sutkowego u zwierz¹t”odby³o siê w grudniu 2009 r. Wyk³adowcami byli pracownicy naukowi z zespo³uprof. Tomasza Motyla z Katedry Nauk Fizjologicznych Wydzia³u Medycyny WeterynaryjnejSGGW.Wyrazem d¹¿enia do upowszechniania dzia³alnoœci Komitetu by³o wiele konferencjii seminariów, które odbywa³y siê w ró¿nych miejscach Polski. Do najwa¿-niejszych, które odby³y siê w latach 2003–2010 zaliczamy:Polska w Unii Europejskiej – realizacja idei prof. Wojciecha B. Jastrzêbowskiego,która odby³a siê w SGGW w Warszawie w czerwcu 2004 r. Konferencja zosta³azorganizowana z okazji wejœcia Polski do Unii Europejskiej. Wyg³oszono 3referaty i wziê³o w niej udzia³ 30 osób. Za³o¿enia polityki naukowej Zespo³u P06, która odby³a siê w lipcu 2004 r.w SGGW w Warszawie. Wyg³oszono jeden referat i wziê³o w niej udzia³ 30 osób. Forum M³odych Pracowników Nauki, które odby³o siê we wrzeœniu 2004 r.podczas X Kongresu Polskiego Towarzystw Nauk Weterynaryjnych w Warszawie.Wyg³oszono 5 referatów, wziê³o w nim udzia³ 35 uczestników. Weterynaryjna ochrona zdrowia konsumenta, która odby³a siê w listopadzie 2004 r.na Uniwersytecie Warmiñsko-Mazurskim w Olsztynie. Wyg³oszono 3 referaty,wziê³o udzia³ 100 uczestników.Komitet Nauk Weterynaryjnych PAN 111Dzia³alnoœæ naukowa Zak³adów Higieny Weterynaryjnej, która odby³a siê w lipcu2005 r. w Wy¿szej Szko³y Agrobiznesu w £om¿y. Wyg³oszono 3 referaty, wziê³oudzia³ 120 uczestników. Konferencja mia³a charakter miêdzynarodowy.Rola nauk weterynaryjnych w ochronie zdrowia publicznego, która odby³a siêw paŸdzierniku 2006 r. w Koœcierzynie, zorganizowana wspólnie z GdañskimOddzia³em PTNW i Pomorskim Wojewódzkim Inspektoratem Weterynarii. Wyg³oszono3 referaty, wziê³o udzia³ 40 osób.Neurologia i neurochirurgia u psów, która odby³a siê w maju 2008 r. na WydzialeMedycyny Weterynaryjnej SGGW. Wyg³oszono 4 referaty i odby³o siê 5 warsztatówpraktycznych. Konferencja mia³a charakter miêdzynarodowy i wziê³o w niejudzia³ 60 osób.

112 W. Kluciñski, A. Schollenberger Aktualne problemy zwi¹zane z zarz¹dzaniem zdrowiem stada byd³a mlecznego,która odby³a siê w maju 2009 r. w Koœcierzynie, zorganizowana wspólnie z GdañskimOddzia³em PTNW i Pomorskim Wojewódzkim Inspektoratem Weterynarii.Wyg³oszono 5 referatów. W ramach pierwszej czêœci tej konferencji odby³a siêprezentacja aktualnie prowadzonych badañ naukowych w zakresie nauk klinicznychzwierz¹t gospodarskich w oœrodkach akademickich i Pañstwowym InstytucieWeterynaryjnym – Pañstwowym Instytucie Badawczym w Pu³awach.W konferencji uczestniczy³o 49 osób.Do dzia³alnoœci naukowej Komitetu nale¿y równie¿ zaliczyæ wspó³organizowanielub popieranie wniosków o dofinansowanie nastêpuj¹cych wydarzeñ naukowych,w których organizacyjnie uczestniczyli cz³onkowie Komitetu: Choroba niebieskiego jêzyka: sytuacja epizootyczna w Europie, wektory, rozpoznawaniei zwalczanie. Konferencja odby³a siê w lutym 2007 r. w Warszawie. XXIV Kongres Polskiego Towarzystwa Nauk Fizjologicznych, który odby³ siê wewrzeœniu 2008 r. na Uniwersytecie Przyrodniczym w Lublinie. II i III Targi Lecznictwa Weterynaryjnego i Nadzoru nad Bezpieczeñstwem¯ywnoœci, które odby³y siê w listopadzie 2007 i listopadzie 2008 r. w Warszawie. Konferencja pt. „Postêpy w biotechnologii roœlin i mikroorganizmów, odpornoœciantyzakaŸnej i terapii antynowotworowej”, która odby³a siê w listopadzie2008 r. w Warszawie. G³ównym organizatorem tej konferencji by³ KomitetMikrobiologii PAN. 27. Spotkanie Europejskiego Towarzystwa Patologii Weterynaryjnej i EuropejskiegoKolegium Patologów Weterynaryjnych, które odby³o siê we wrzeœniu2009 r. w Krakowie na Uniwersytecie Jagielloñskim. Konferencja mia³a charaktermiêdzynarodowy. Embriologia XXI wieku, która odby³a siê we wrzeœniu 2009 r. na WydzialeMedycyny Weterynaryjnej SGGW. Diagnostyka i terapia chorób okulistycznych zwierz¹t, która odby³a siê w grudniu2009 r. na Wydziale Medycyny Weterynaryjnej Uniwersytetu Przyrodniczegow Lublinie.Choroby ryb podlegaj¹ce obowi¹zkowi zwalczania i rejestracji, która odby³a siêwe wrzeœniu 2010 r. na Wydziale Medycyny Weterynaryjnej Uniwersytetu Warmiñsko-Mazurskiegow Olsztynie. W³oœnie i w³oœnica – aktualne problemy, która odby³a siê we wrzeœniu 2010 r.w Pañstwowym Instytucie Weterynaryjnym – Pañstwowym Instytucie Badawczymw Pu³awach.5th Symposium on brain-viscera axis: basic and clinical aspects, które odby³o siêwe wrzeœniu 2010 r. na Uniwersytecie Jagielloñskim w Krakowie. Wziê³o udzia³80 osób. Sympozjum mia³o charakter miêdzynarodowy.Zarz¹dzanie stadem w aspekcie zdrowia byd³a, która odby³a siê we wrzeœniu2010 r. w £om¿y. Wyg³oszono 12 referatów, wziê³o udzia³ 300 osób. Konferencja

Komitet Nauk Weterynaryjnych PAN 113mia³a charakter miêdzynarodowy. Wspó³organizatorami byli m.in.: Oddzia³ £om-¿yñsko-Ostro³êcki PTNW, Polskie Stowarzyszenie Bujatryczne i Wy¿sza Szko³aAgrobiznesu w £om¿y.Kolejnym elementem dzia³alnoœci Komitetu by³a poprawa procesu nauczania naWydzia³ach Medycyny Weterynaryjnej. W zwi¹zku z tym w maju 2005 r. zosta³azorganizowana konferencja pt. „Quality assurance and veterinary education”, któraodby³a siê w ramach odbywaj¹cego siê po raz pierwszy w Polsce Ogólnego ZgromadzeniaEAVE – organizacji zajmuj¹cej siê edukacj¹ weterynaryjn¹ w Europie. W konferencjitej uczestniczy³o 135 osób. Ponadto Komitet wyra¿a³ poparcie Wydzia³omMedycyny Weterynaryjnej w ich staraniach o przyznanie wy¿szego wskaŸnikakosztoch³onnoœci studiom weterynaryjnym, a cz³onkowie Komitetu brali udzia³w opracowywaniu nowego standardu kszta³cenia na kierunku „weterynaria”.Na wniosek Komitetu w grudniu 2004 r. Wydzia³ V przyzna³ tytu³ cz³onkahonorowego Komitetu Nauk Weterynaryjnych profesorom: Ryszardowi Badurze,Edmundowi Prostowi, Andrzejowi B. Œlebodziñskiemu i Zdzis³awowi Larskiemu.Równie¿ na wniosek Komitetu profesorowie Ryszard Badura, Teodor Juszkiewiczi Marian Grundboeck (poœmiertnie) zostali wyró¿nieni Medalem im. Micha³aOczapowskiego. Medal ten przyznano te¿ redakcjom czasopism „Polish Journal ofVeterinary Sciences” i„Medycyna Weterynaryjna”.Ponadto na wniosek Komitetu Nauk Weterynaryjnych profesorowie RyszardBadura i Tadeusz Wijaszka oraz Pañstwowy Instytut Weterynaryjny – PañstwowyInstytut Badawczy w Pu³awach zostali wyró¿nieni Statuetk¹ Laur Wydzia³u V PAN.Przy poparciu Komitetu cz³onkiem korespondentem Polskiej Akademii Naukzosta³ prof. Franciszek ¯mudziñski, a doroczne nagrody naukowe Wydzia³u V PANotrzymali: prof. Tomasz Motyl z zespo³em za badania nad molekularnymi mechanizmamiapoptozy i autofagii w komórkach nab³onka gruczo³u sutkowego i raka sutkaoraz prof. Zygmunt Pejsak za podrêcznik „Ochrona zdrowia œwiñ”.Przewodnicz¹cy Komitetu opracowa³ równie¿ recenzjê dorobku Instytutu RozroduZwierz¹t i Badañ ¯ywnoœci PAN w Olsztynie w zwi¹zku z przeprowadzan¹ocen¹ dzia³alnoœci tego Instytutu.Komitet corocznie popiera³ wnioski o nagrody Prezesa PAN za wyró¿niaj¹ce siêprace doktorskie.Sk³adamy specjalne podziêkowania cz³onkom Komitetu Nauk Weterynaryjnychobu kadencji za ich zaanga¿owanie w pracê na rzecz rozwoju nauk weterynaryjnych.W³odzimierz Kluciñski, Antoni Schollenberger

114 Komitet Nauk Zootechnicznych PANKomitet Nauk Zootechnicznych PANSk³ad i struktura Komitetu w kadencji 2003–2006Prezydium Komitetu:przewodnicz¹ca – prof. Dorota JAMROZhonorowy przewodnicz¹cy – prof. Zbigniew STALIÑSKIzastêpcy przewodnicz¹cej – prof. Jan JANKOWSKI, prof. Zygmunt LITWIÑCZUKcz³onkowie Prezydium – prof. Franciszek BRZÓSKA; prof. Eugeniusz HERBUT;prof. Jolanta KURY£; prof. Zygmunt REKLEWSKI, cz³. koresp. PAN – PrezesPolskiego Towarzystwa Zootechnicznego; prof. Marian RÓ¯YCKI, cz³. koresp.PAN; prof. Jan SZAREK; prof. Marek ŒWITOÑSKI; prof. Teresa ¯EBROWSKA,cz³. koresp. PAN; prof. Maciej ¯URKOWSKI, cz³. rzecz. PANsekretarz – prof. Andrzej FILISTOWICZCz³onkowie Komitetu: prof. Franciszek BOROWIEC, prof. Marian BUDZYÑSKI(cz³. hon.), prof. Krystyna CHARON, prof. Alicja DAÑCZAK, prof. ZbigniewDOBRZAÑSKI, prof. Zbigniew DORYNEK, prof. Edward DYMNICKI, prof.Janusz FALKOWSKI, prof. Eugeniusz GRELA, prof. Tomasz M. GRUSZECKI,prof. Gra¿yna JE¯EWSKA, prof. Henryk KAMIENIECKI, prof. Julian KAMIÑSKI(cz³. hon.), prof. dr hab. Barbara KLOCEK, prof. Jerzy KORELESKI, prof. JózefKULISIEWICZ, prof. Czes³awa LIPECKA, prof. W³adys³aw MIGDA£, prof. JanMIKO£AJCZAK, prof. Roman NI¯NIKOWSKI, prof. Ewald SASIMOWSKI (cz³.hon.), prof. Tadeusz SZULC, prof. Stanis³aw WAJDA, prof. Jerzy WILDE, prof.Ryszard WOJDA, prof. Aleksandra ZIO£ECKA (cz³. hon.)Struktura:Komisja Dobrostanu Zwierz¹t i Higieny – przewodnicz¹cy prof. Eugeniusz HerbutKomisja ds. Wydawnictw – przewodnicz¹ca prof. Jolanta Kury³Komisja Genetyki Zwierz¹t – przewodnicz¹cy prof. Marek ŒwitoñskiKomisja Hodowli i Utrzymania Zwierz¹t – przewodnicz¹cy prof. Jan SzarekKomisja ¯ywienia Zwierz¹t – przewodnicz¹cy prof. Franciszek BrzóskaWydawnictwo: Komitet nie posiada w³asnego wydawnictwa.Sk³ad i struktura Komitetu w kadencji 2007–2010Prezydium Komitetu:przewodnicz¹ca – prof. Dorota JAMROZhonorowy przewodnicz¹cy – prof. Zbigniew STALIÑSKIzastêpcy przewodnicz¹cej – prof. Jan JANKOWSKI, prof. Zygmunt A.LITWIÑCZUK, prof. Roman NI¯NIKOWSKIcz³onkowie Prezydium – prof. dr hab. Franciszek BOROWIEC; prof. KrystynaM. CHARON; prof. Eugeniusz HERBUT; prof. Zygmunt REKLEWSKI, cz³.rzecz. PAN – Prezes Polskiego Towarzystwa Zootechnicznego; prof. MarianRÓ¯YCKI, cz³. koresp. PAN; prof. Jan J. SZAREK; prof. Teresa ¯EBROWSKA,

cz³. rzecz. PAN; prof. Maciej ¯URKOWSKI, cz³. rzecz. PANsekretarz – prof. Andrzej R. FILISTOWICZCz³onkowie Komitetu: prof. Marian J. BUDZYÑSKI (cz³. hon.); prof. ZbigniewDOBRZAÑSKI; prof. Edward DYMNICKI; prof. Janusz FALKOWSKI; prof.Eugeniusz R. GRELA; prof. Tomasz M. GRUSZECKI; prof. Jaros³aw O. HORBAÑCZUK;prof. Jolanta JANISZEWSKA; prof. Gra¿yna H. JE¯EWSKA; prof. Wojciech J.KAPELAÑSKI; prof. Julian KAMIÑSKI (cz³. hon.); prof. Barbara KLOCEK; prof.Roman KO£ACZ; prof. Jêdrzej J. KRUPIÑSKI; prof. Teresa OSTASZEWSKA; prof.Andrzej W. RUTKOWSKI; prof. Ewald SASIMOWSKI (cz³. hon.); prof. JacekSKOMIA£; prof. Wies³aw F. SKRZYPCZAK; prof. Zdzis³aw SMOR¥G, cz³. koresp.PAN; prof. Tadeusz SZULC; prof. Tomasz M. SZWACZKOWSKI; prof. Marek Z.ŒWITOÑSKI, cz³. koresp. PAN; prof. Jerzy A. WILDE; prof. Aleksandra ZIO£ECKA(cz³. hon.)Struktura:Komisja Dobrostanu Zwierz¹t i Higieny – przewodnicz¹cy prof. Eugeniusz HerbutKomisja ds. Wydawnictw i Upowszechniania – przewodnicz¹cy prof. RomanNi¿nikowskiKomisja Genetyki Zwierz¹t – przewodnicz¹ca prof. Krystyna M. CharonKomisja Hodowli i U¿ytkowania Zwierz¹t – przewodnicz¹cy prof. Jan J. SzarekKomisja ¯ywienia Zwierz¹t – przewodnicz¹cy prof. Franciszek BorowiecWydawnictwo: Komitet nie posiada w³asnego wydawnictwa.W latach 2003–2010 godnoœæ doktora honoris causa nadano nastêpuj¹cym cz³onkomKNZprof. Teresie ¯ebrowskiej, AR Szczecin 2003,prof. Marianowi Ró¿yckiemu, AR Szczecin 2004, UTP Bydgoszcz 2010,prof. Dorocie Jamroz, AR Lublin 2006, AR Poznañ 2007,prof. Czes³awie Lipeckij, AR Wroc³aw 2006,prof. Tadeuszowi Szulcowi, AR Wroc³aw 2006, UP Lublin 2008, AWFWroc³aw 2009,prof. Zygmuntowi Litwiñczukowi, AP Siedlce 2008,prof. Stanis³awowi Wajdzie, UP Lublin 2008.Medal im. Micha³a Oczapowskiego przyznano prof. dr. hc. Jerzemu Juszczakowi– 2006Wydzia³ Nauk Rolniczych, Leœnych i Weterynaryjnych nada³ godnoœæ honorowegocz³onkostwa KNZ PAN nastêpuj¹cym osobom:honorowy przewodnicz¹cyhonorowy cz³onekKomitet Nauk Zootechnicznych PAN 115prof. Zbigniew Staliñskiprof. Aleksandra Zio³eckaprof. Ewald Sasimowskiprof. Julian Kamiñskiprof. dr hab. Marian Budzyñski

116 D. Jamroz, A. FilistowiczZa³o¿enie i prowadzenie strony internetowej KNZ powierzono prof. RomanowiNi¿nikowskiemu (od 2007 r.).Wspó³praca z zagranic¹Komisja Genetyki Zwierz¹t KNZ nawi¹za³a wspó³pracê z Komisj¹ GenetykiZwierz¹t Czeskiej Akademii Nauk i Komisj¹ Genetyki Zwierz¹t S³owackiej AkademiiNauk od 2003 r. Od tego czasu polscy specjaliœci regularnie uczestnicz¹ w miêdzynarodowychkonferencjach naukowych (Genetic Days) w latach 2004, 2006, 2008i 2010. Komisja ¯ywienia Zwierz¹t rozpoczê³a wspó³pracê z miêdzynarodowymTowarzystwem Fizjologii ¯ywienia GfE (Gesellschaft für Ernährungsphysiologie)z siedzib¹ w Frankfurcie/M.Opracowanie ocenyokresowej dzia³alnoœci naukowejjednostek i Komitetu1. Ocena badañ naukowych i rozwoju kadry w dyscyplinach zootechnicznychza 10-lecie 1994–2003, przeprowadzona przez KNZ pod kierunkiem przewodnicz¹cejprof. dr hab. Doroty Jamroz. Opracowanie raportów przez profesorów(objêtoœæ oko³o 1000 stron): M. Œwitoñski – genetyka zwierz¹t, F.Brzóska – ¿ywienie zwierz¹t i paszoznawstwo, G. Herbut – dobrostan i higienazwierz¹t, J. Szarek – hodowla i u¿ytkowanie zwierz¹t. Skrót sprawozdania opracowanyprzez prof. dr. hab. Z. Reklewskiego opublikowany zosta³ w PostêpachNauk Rolniczych, 2005.2. Oceny 4-letnich okresów dzia³alnoœci naukowej i organizacyjnej (opracowaniao objêtoœci oko³o 30 stron):a. Instytutu Genetyki i Hodowli Zwierz¹t PAN w Jastrzêbcu za lata 2000–2003 (rec.profesorowie K. Charon, Z. Litwiñczuk, Z. Dorynek, synteza i referowanie sprawozdaniaD. Jamroz), za lata 2004–2007 (rec. profesorowie T. Szulc, Z. Litwiñczuk,A. Filistowicz, synteza i referowanie sprawozdania D. Jamroz),b. Instytutu Fizjologii i ¯ywienia Zwierz¹t im. J. Kielanowskiego PAN w Jab³onnie zalata 2002–2005 (rec. profesorowie F. Borowiec, F. Brzóska, synteza i referowaniesprawozdania D. Jamroz), za lata 2006–2009 (rec. profesorowie F. Brzóska, D.Jamroz, synteza i referowanie sprawozdania D. Jamroz).3. Opracowanie wykazu najwa¿niejszych osi¹gniêæ naukowych dyscyplin zootechnicznychna tle nauki œwiatowej za okres 2004–2009 (sporz¹dzi³a prof. D. Jamroz)dla prof. J. Strze¿ka – przewodnicz¹cego Zespo³u Integracyjno-EksperckiegoBiologicznych Podstaw Produkcji Zwierzêcej (III/2010) (opracowanie o objêtoœci 14stron).

Tabela 1. Wykaz zebrañ Komitetu Nauk ZootechnicznychRok Zebrania Daty Omówiona tematyka2003 Zebranie plenarne(32 cz³onków z wyboruoraz 4 cz³onkówPAN)Zebrania prezydium 27.0115.092004 Zebrania plenarne(36 cz³onkówz wyboru oraz4 cz³onków PAN)9.06 Sprawy organizacyjne, ukonstytuowanie siê Komitetu, wybór przewodnicz¹cego(prof. D. Jamroz), wiceprzewodnicz¹cego prof. J. Jankowski,prof. Z. Litwiñczuk, sekretarza prof. A. Filistowicz, powo³anie5 komisji: (E. Herbut) – dobrostan i higiena zwierz¹t, (F. Brzóska) –¿ywienie zwierz¹t i paszoznawstwo, (J. Szarek) – hodowla i u¿ytkowaniezwierz¹t, (M. Œwitoñski) – genetyka zwierz¹t, (J. Kury³) –wydawnicza.27.0130.0315.09Opiniowanie nagród naukowych, omówienie funkcjonowania KNZPrezentacja KNZ w internecie, prezentacja kandydatur na honorowychcz³onków: honorowy przewodnicz¹cy – prof. Zbigniew Staliñski,honorowy cz³onek – prof. Aleksandra Zio³ecka, prof. Ewald Sasimowski,prof. Julian Kamiñski, prof. Marian Budzyñski; sprawy bie¿¹ce.Omówienie prac organizacyjnych zwi¹zanych z opracowaniem raportówoceny dzia³alnoœci naukowej i rozwoju kadry za okres 1994–2003.Opiniowanie kandydatów na cz³onków korespondentów PAN: prof.D. Jamroz, Cz. Lipecka, R. Ni¿nikowski, W. Skrzypczak, M. Œwitoñski2005 Zebranie plenarne 29.06 Dyskusja nad raportem o osi¹gniêciach w zakresie badañ naukowychi rozwoju kadry dyscypliny zootechnicznej za okres 1994–2003Zebrania prezydium 25.0224.102006 Zebrania plenarne 24.0227.10Zebrania prezydium 24.013.022007 Zebrania plenarne 28.0303.0725.09Dyskusja nad kandydaturami na honorowych cz³onków KNZ;opiniowanie wniosków o nagrody Wydz. V PANDyskusja nad raportem o osi¹gniêciach w zakresie badañ i rozwojukadry 1994–2003 (raport o ³¹cznej objêtoœci oko³o 1000 stron).Funkcjonowanie Komisji Etycznych, parametryzacja jednostek naukowychi naukowo-dydaktycznych, dyskusja nad ocen¹ dzia³alnoœciIF¯Z PAN w Jab³onnieSynteza raportów etapowych KNZ; opiniowanie wniosków o nagrodyWydz. V PAN, prowadzenie konsultacji z prezydium drog¹ e-mailow¹– typowanie kandydatów na honorowych cz³onków KNZDyskusja nad parametryczn¹ ocen¹ jednostek i konkursami grantowymioraz kalendarzem wyborów (434 wyborców – samodzielnychpracownioków naukowych; 108 kandydatów).Wrêczenie powo³añ 2 kolejnym cz³onkom KNZ z wyboru;dyskusja nad standardami kszta³cenia studentówZebranie prezydium 25.09 Opiniowanie kandydatów na cz³onków koresp. PAN – konsultacjedrog¹ poczty elektronicznej.2008 Zebrania plenarne 13.0222.1031.03Komitet Nauk Zootechnicznych PAN 117Ocena rozwoju dyscyplin, dyskusja nad kategoryzacj¹ jednostek i kategoryzowaniemczasopism, dyskusja nad standardami kszta³ceniastudentów kierunku zootechnika.Sprawy organizacji Symp. Wydz. V PAN dotycz¹cego GMO w produkcjizwierzêcej, dyskusja nad nowelizacj¹ ustawy o hodowli i rozrodziezwierz¹t, opracowywanie poprawek do przepisów. Konsultacjei opiniowanie spraw drog¹ poczty elektronicznej.Dyskusja panelowa nad relacj¹ nauki i praktyki, praktyki studenckie,wdra¿anie wyników badañ.2009 Zebranie plenarne 18.11 Na zebranie zaproszono dziekanów wydzia³ów kszta³c¹cych na kierunkuzootechnika. Dyskusja nad kszta³ceniem studentów, funkcjonowaniemkomisji etycznych ds. badañ na zwierzêtach, nad ocen¹ parametryczn¹jednostek, nazw¹ dyscypliny uwzglêdniaj¹cej badanianad zwierzêtami dziko ¿yj¹cymi (chów wolierowy) i towarzysz¹cymicz³owiekowi (nauka o zwierzêtach).Zebrania prezydium 28.09 Opiniowanie wniosków o nagrody Wydz. V PAN. Uzgodnieniestanowisk poczt¹ elektroniczn¹.

118 D. Jamroz, A. FilistowiczPosiedzenie Komisji Hodowli i U¿ytkowania Zwierz¹t 18.03.2009 – przygotowanie uwag do nowelizacjiUstawy o hodowli zwierz¹t (organizator – prof. Krupiñski, IZ Kraków).Udzia³ w zjeŸdziedziekanów Wydzia³ówkszta³c¹cych studentówna kierunku „zootechnika”,Dziwnów4–6.06 Dyskusja nad tematyk¹ naukowo-badawcz¹ dyscypliny, kszta³ceniastudentów, przygotowanie wniosków po spotkaniu (udzia³: D. Jamroz,Z. Litwiñczuk, E. Herbut, T. Szulc)2010 Zebranie plenarne 5.03 Opiniowanie wniosku o nagrodê Prezesa Rady Ministrów, ustaleniestanowiska w sprawie rozszerzenia obszarów badawczych i dydaktycznychzootechniki (zwierzêta dziko ¿yj¹ce, ¿yj¹ce w ogrodach zoologicznychitp.). Wybór Komisji skrutacyjnej, dyskusja nad kandydatamina cz³onków korespondentów PAN, charakterystyka kandydatów,opracowanie rankingu kandydatów na cz³onków korespondentówPANZebranie prezydium 29.09. Opiniowanie wniosków o nagrodê Wydz. V PANW okresie lat 2003–2010 odby³o siê: 15 zebrañ plenarnych, 11 zebrañ prezydiumoraz zebrañ specjalistycznych komisji KNZ podczas trwania sympozjów, w tym np. 8zebrañ Komisji ¯ywienia Zwierz¹t, ³¹cznie 10 zebrañ Komisji Dobrostanu Zwierz¹ti Higieny, Komisji Hodowli i U¿ytkowania Zwierz¹t, 8 zebrañ Komisji GenetykiZwierz¹t. Wykaz zebrañ przedstawiono w tabeli 2.Cz³onkowie Komisji ¯ywienia Zwierz¹t opracowali nowe wydanie norm ¿ywieniazwierz¹t dla drobiu; obecnie w fazie koñcowej jest opracowywanie norm ¿ywieniaœwiñ oraz prze¿uwaczy.Tabela 2. Wykaz sympozjów i szkó³ wspó³organizowanych lub organizowanych pod patronatemKomisji Komitetu Nauk Zootechnicznych w latach 2003–20102003 XI Zimowa Szko³a Hodowli Byd³a Zakopane,29.03-2.04XXXI Sesja naukowa Komisji¯ywienia Zwierz¹tLublin,16–17.092004 XII Zimowa Szko³a Hodowli Byd³a Zakopane,30.03-03.04XXXII Sesja naukowa Komisji¯ywienia Zwierz¹tVIII Warszawskie WarsztatyZootechniczneXXI Genetic DaysLublin,24–26. 062005 XIII Zimowa Szko³a Hodowli Byd³a Zakopane,4-8.04XXXIII Sesja naukowa Komisji¯ywienia Zwierz¹tKatedra Hodowli Byd³a AR w KrakowieKomisja Hodowli i UtrzymaniaZwierz¹tKatedra ¯ywienia Zwierz¹t i GospodarkiPaszowej AR w Lublinie,Komisja ¯ywienia Zwierz¹tKatedra Hodowli Byd³a AR w KrakowieKomisja Hodowli i UtrzymaniaZwierz¹tKatedra ¯ywienia Zwierz¹t i GospodarkiPaszowej AR w Lublinie,Komisja ¯ywienia Zwierz¹tWarszawa, 20.09 SGGW, Komisja DobrostanuZwierz¹t i HigienyWroc³aw, 01-03.09 Wydzia³ Biologii i Hodowli Zwierz¹tUP Wroc³aw, Komisja GenetykiZwierz¹tJab³onna,20–22.06Katedra Hodowli Byd³a AR w Krakowie,Komisja Hodowli i UtrzymaniaZwierz¹tIF¯Z PAN w Jab³onnie, Komisja¯ywienia Zwierz¹t

Komitet Nauk Zootechnicznych PAN 1192006 XIV Zimowa Szko³a Hodowli Byd³a Zakopane,27.03-01.04XXXV Sesja Naukowa Komisji¯ywienia Zwierz¹tKonferencja „Strategia produkcjizwierzêcej”Mierki,27–28.06Lublin,01–02.06Katedra Hodowli Byd³a AR w Krakowie,Komisja Hodowli i UtrzymaniaZwierz¹tKatedra ¯ywienia Zwierz¹t i PaszoznawstwaUWM w Olsztynie, Komisja¯ywienia Zwierz¹tWydzia³ Biologii i Hodowli Zwierz¹tAR w Lublinie, KNZ PANX Warsztaty Zootechniczne Warszawa, 15.11 SGGW, Komisja DobrostanuZwierz¹t i Higieny, Komisja Hodowlii Utrzymania Zwierz¹tXXII Days of GeneticNitra,12–14.06Wspó³praca Komisji GenetykiZwierz¹t2007 Organizacja wyborów cz³onków do Komitetu Nauk Zootechnicznych w dniu 10.05 na kadencjê2007–2010; 434 wyborców, 107 kandydatów, g³osowa³y 282 osobyXV Szko³a Zimowa Hodowli Byd³a(konferencja miêdzynarodowa)XXXVI Sesja naukowa Komisji¯ywienia Zwierz¹tMiêdzynarodowa konferencja „Odgenomu tura dokserotransplantologii”Polsko-Niemiecka Konferencjanaukowa dotycz¹ca ekstensywnegou¿ytkowania zwierz¹tXI Warsztaty zootechniczneIV Konferencja M³odych Badaczy„Fizjologia i biochemia w ¿ywieniuzwierz¹t”Zakopane,26–30.03Poznañ,26–27.06Kraków,6–7.11Balice13–15.11Warszawa,21.11Warszawa,17–18.092008 XVI Zimowa Szko³a Hodowli Zwierz¹t Zakopane,31.03-04.04XXVII Sesja Naukowa Komisji¯ywienia Zwierz¹tV Konferencja M³odych Badaczy„Fizjologia i biochemia w ¿ywieniuzwierz¹t”Konferencja „Stan i przysz³oœæzootechniki”Sesja naukowa Wydz. V PAN„Osi¹gniêcia i problemy genetykii biotechnologii zwierz¹t” (problemyGMO w hodowli i ¿ywieniu zwierz¹t)XXIII Genetic Days CzeskieBudziejowice (Czechy)Szczecin,28–30.08Warszawa,22–23.09Wroc³aw, 17.11Warszawa, 26.11CzeskieBudziejowiceKatedra Hodowli Zwierz¹t AR w Krakowie,Komisja Hodowli i U¿ytkowaniaZwierz¹tKatedra ¯ywienia Zwierz¹t i PaszoznawstwaAR w Poznaniu, Komisja¯ywienia Zwierz¹tIZ, Komisja Dobrostanu Zwierz¹ti Higieny, Komisja Hodowli i U¿ytkowaniaZwierz¹tIZ, Komisja Hodowli i U¿ytkowaniaZwierz¹t, Komisja DobrostanuZwierz¹t i HigienySGGW – Wydz. Nauk o Zwierzêtach,Komisja Dobrostanu Zwierz¹ti Higieny, Komisja Hodowlii U¿ytkowania Zwierz¹tIF¯Z PAN Jab³onna, Katedra ¯ywieniaZwierz¹t i Paszoznawstwa SGGW,Komisja ¯ywienia Zwierz¹tKatedra Hodowli Byd³a, KomisjaHodowli i U¿ytkowania Zwierz¹tKatedra ¯ywienia Zwierz¹t AR w Szczecinie,Komisja ¯ywienia Zwierz¹tKatedra ¯ywienia Zwierz¹t i PaszoznawstwaSGGW, IF¯Z PAN w Jab³onnie,Komisja ¯ywienia Zwierz¹tWydzia³ Biologii i Hodowli Zwierz¹tUP we Wroc³awiu, KNZ PANKNZ PAN – organizacja i prowadzenie,publikacja referatów: PostêpyNauk Rolniczych 3–4/2009Wspó³praca Komisji GenetykiZwierz¹t

120 D. Jamroz, A. Filistowicz2009 XVII Zimowa Szko³a Hodowli Byd³a(konferencja miêdzynarodowa)XXXVIII Sesja Naukowa Komisji¯ywienia Zwierz¹tVI Konferencja M³odych Badaczy„Fizjologia i biochemia w ¿ywieniu”2010 XVIII Szko³a Zimowa Hodowli Byd³a(konferencja miêdzynarodowa)XXXIX Sesja Komisji ¯ywieniaZwierz¹t (konf. miêdzynarodowa)VII Konferencja M³odych Badaczy„Fizjologia i biochemia w ¿ywieniuzwierz¹t”Zakopane,23–27.03Balice,28–29.05Jab³onna,7–8.09Zakopane,8–12.03Rynia,26–28.05Kraków,20–21.09Katedra Hodowli Byd³a UR w Krakowie,Komisja Hodowli i U¿ytkowaniaZwierz¹tIZ Balice, Komisja ¯ywienia Zwierz¹tIF¯Z PAN w Jab³onnie, Komisja¯ywienia Zwierz¹tKatedra Hodowli Byd³a UR w Krakowie,Komisja Hodowli i U¿ytkowaniaZwierz¹tIF¯Z PAN w Jab³onnie, Komisja¯ywienia Zwierz¹tKatedra ¯ywienia Zwierz¹t i PaszoznawstwaUR w Krakowie, Komisja¯ywienia Zwierz¹tXXIV Genetic Days Brno Wspó³praca Komisji GenetykiZwierz¹t£¹cznie wspó³organizowano lub organizowano pod patronatem Komitetu NaukZootechnicznych 32 sympozja naukowe, szko³y i specjalistyczne konferencje naukowei naukowo-dydaktyczne. Po wszystkich konferencjach skróty referatów, doniesieñi posterów opublikowano w zwartych materia³ach lub zeszytach naukowych.Podczas konferencji naukowych odbywa³y siê posiedzenia Komisji NaukowychKNZ, które wspó³uczestniczy³y w organizacji sympozjów. Wykaz sympozjów dokumentujedu¿¹ aktywnoœæ cz³onków KNZ. Sympozja naukowe – Szko³a ZimowaHodowli Byd³a, Sesja Naukowa Komisji ¯ywienia Zwierz¹t, Konferencja M³odychBadaczy „Fizjologia i biochemia w ¿ywieniu zwierz¹t” oraz konferencja miêdzynarodowa„Genetic Days” odbywaj¹ siê regularnie, gromadz¹c od 100 do 180 osób(oko³o 80 referatów, doniesieñ i posterów).Komitet zaopiniowa³ ³¹cznie 24 wnioski o nagrody Wydz. V PAN oraz PrezesaRady Ministrów.Dorota Jamroz, Andrzej Filistowicz

Komitet Ochrony Roœlin PAN 121Komitet Ochrony Roœlin PANSk³ad i struktura Komitetu w kadencji 2003–2006Prezydium Komitetu:przewodnicz¹cy – prof. Jerzy J. LIPA, cz³. koresp. PANzastêpcy przewodnicz¹cego – prof. Zbigniew T. D¥BROWSKI, prof.Zbigniew WEBERcz³onkowie Prezydium – prof. Kazimierz ADAMCZEWSKI; dr KazimierzKITA, doc. IPO; prof. Remigiusz OLSZAK; prof. Piotr SOBICZEWSKIsekretarz – prof. Leszek ORLIKOWSKICz³onkowie Komitetu: prof. Jan BOCZEK (cz³. hon.), prof. Antoni FILIPOWICZ,prof. Micha³ HUREJ, prof. Stanis³aw IGNATOWICZ, prof. Stefan KORNOBIS,prof. Danuta KROPCZYÑSKA-LINKIEWICZ, prof. Selim KRYCZYÑSKI, prof.Jan KUÆMIERZ, prof. Barbara £ACIC (cz³. hon.), prof. Ewa £OJKOWSKA, prof.Ma³gorzata MAÑKA - Prezes Polskiego Towarzystwa Fitopatologicznego, prof. JanNAWROT, prof. Edmund NIEMCZYK, prof. Henryk POSPIESZNY, prof. StefanPRUSZYÑSKI, prof. Józef ROLA (cz³. hon.), prof. Kazimierz WIECHStruktura:Sekcja Chorób Roœlin – przewodnicz¹cy prof. Piotr SobiczewskiSekcja Chwastów – przewodnicz¹cy prof. Kazimierz AdamczewskiSekcja Metod i Œrodków Ochrony Roœlin – przewodnicz¹cy prof. Kazimierz KitaSekcja Szkodników Roœlin – przewodnicz¹cy prof. Remigiusz OlszakWydawnictwo: Journal of Plant Protection Research – kwartalnik Komitetu i InstytutuOchrony Roœlin – PIB w Poznaniu. Redaktor naczelny – prof. Jerzy J. Lipa, cz³.koresp. PAN.Sk³ad Komitetu i struktura w kadencji 2007–2010Prezydium Komitetu:przewodnicz¹cy – prof. Stefan PRUSZYÑSKIhonorowy przewodnicz¹cy – prof. Jerzy J. LIPA, cz³. rzecz. PANzastêpcy przewodnicz¹cego – prof. Zbigniew T. D¥BROWSKI, prof. ZbigniewWEBERcz³onkowie Prezydium – dr Kazimierz KITA, doc. IPO; dr hab. MariuszKUCHARSKI, doc. IUNG – PIB; prof. Remigiusz W. OLSZAK; prof. Piotr J.SOBICZEWSKIsekretarz – prof. Leszek B. ORLIKOWSKICz³onkowie Komitetu: prof. Jan BOCZEK (cz³. hon.); prof. Antoni J. FILIPOWICZ;prof. Maria J. GOLINOWSKA; prof. Micha³ HUREJ; prof. Stanis³aw IGNATOWICZ;prof. Jan J. KUÆMIERZ; prof. Tomasz P. KUROWSKI; prof. Barbara £ACIC (cz³.hon., zm. w 2008 r.); prof. Ma³gorzata MAÑKA, cz³. koresp. PAN – Prezes PolskiegoTowarzystwa Fitopatologicznego; prof. Jan W. NAWROT; prof. Henryk POSPIESZNY;

122 L.B. Orlikowski, S. Pruszyñskiprof. Józef ROLA (cz³. hon.); prof. Czes³aw K. SADOWSKI; prof. Marek TOMALAK;prof. Kazimierz WIECH; dr hab. Wies³aw Jan WÓJCIKStruktura:Sekcja Chorób Roœlin – przewodnicz¹cy prof. Piotr J. SobiczewskiSekcja Chwastów – przewodnicz¹cy dr hab. Mariusz Kucharski, doc. IUNG – PIBSekcja Metod i Œrodków Ochrony Roœlin - przewodnicz¹cy dr hab. Kazimierz Kita,doc. IPOSekcja Szkodników Roœlin – przewodnicz¹cy prof. Remigiusz W. OlszakWydawnictwo: Journal of Plant Protection Research – kwartalnik Komitetu,Instytutu Ochrony Roœlin – PIB oraz Polskiego Towarzystwa Ochrony Roœlin. Red.nacz. – prof. dr hab. Henryk Pospieszny.Dzia³alnoœæ Komitetu koncentrowa³a siê na 4 g³ównych zagadnieniach:1. Integracja pracowników naukowych i œrodowisk ochrony roœlin w uczelniachi w instytutach rolniczych oraz zak³adach i organizacjach pracuj¹cych na rzeczochrony roœlin.2. Organizacja konferencji i sympozjów naukowych krajowych i miêdzynarodowych.3. Wspó³praca z Pañstwow¹ Inspekcj¹ Ochrony Roœlin i Nasiennictwa (PIORiN)i Ministerstwem Rolnictwa i Rozwoju Wsi (MRiRW).4. Dzia³alnoœæ wydawnicza i dba³oœæ o podnoszenie poziomu czasopism.W latach 2003–2010 Komitet Ochrony Roœlin dzia³aj¹cy w 25-osobowym sk³adzieodby³ 18 posiedzeñ plenarnych, w tym 14 wyjazdowych. Poza 2 posiedzeniamizwi¹zanymi ze sprawami organizacyjnymi Komitetu po wyborach, pozosta³e organizowanow oœrodkach akademickich oraz w firmach zwi¹zanych z produkcj¹ i dystrybucj¹œrodków ochrony roœlin. Posiedzenia Komitetu odby³y siê m.in. w Bydgoszczy,Krakowie, Rzeszowie, Lublinie, Olsztynie, Szczecinie, Wroc³awiu, Poznaniu (dwukrotnie),Pszczynie i Soœnicowicach, a tak¿e Zak³adach Chemicznych ,,Organika”w Nowej Sarzynie oraz ,,Azot” i ,,Best Pest” w Jaworznie. W programie posiedzeñwyjazdowych bardzo istotne by³y spotkania z samodzielnymi pracownikami naukowymiuczelni i instytutów rolniczych, dyskusja nad rozwojem ochrony roœlin naœwiecie i w Polsce, kierunkami badañ, programami dydaktycznymi oraz naukowymii praktycznymi potrzebami ochrony roœlin w Polsce. W zdecydowanej wiêkszoœcispotkañ uczestniczyli rektorzy i dziekani uczelni oraz dyrektorzy Instytutów i zak³adówprodukcyjnych. Przy okazji plenarnych posiedzeñ wyjazdowych zorganizowanorównie¿ 10 konferencji obejmuj¹cych tematycznie najwa¿niejsze problemy stoj¹ceprzed ochron¹ roœlin (tab. 1).W okresie sprawozdawczym przy wspó³udziale Komitetu Ochrony Roœlin zorganizowanow Polsce 39 konferencji poœwiêconych ochronie roœlin, obejmuj¹cych

Tabela 1. Konferencje naukowe zorganizowane bezpoœrednio przez KOR PANTytu³ konferencjiKomitet Ochrony Roœlin PAN 123Miejscei rokLiczbaprezentacjiLiczbauczestnikówOptymalizacja stosowania herbicydów i retardantów w integrowanejPoznañ 2004 6 52technologii produkcji roœlinnejRola adiuwantów w chemicznej ochronie roœlin Poznañ 2005 5 61Niekonwencjonalne metody ograniczania zachwaszczenia Poznañ 2006 5 54Stan aktualny i potrzeby w zakresie doboru œrodków ochronyPoznañ 2007 9 71roœlinChemiczna ochrona upraw przed chorobami, szkodnikami Sarzyna 2007 6 48i chwastamiWystêpowanie, zagro¿enia i mo¿liwoœci ograniczenia Wroc³aw 2007 7 54zachwaszczeniaChwasty odporne na herbicydy – biologia, identyfikacja Poznañ 2008 5 83i strategia zapobiegania odpornoœciBadania fizyko-chemiczne, toksykologiczne i ekotoksykologicznePszczyna 2009 25 103nowych produktów chemicznychRola u¿ytków ekologicznych w kszta³towaniu ró¿norodnoœci Poznañ 2009 12 90agrocenozStan i kierunki rozwoju metod biologicznych oraz wykorzystaniebiotechnologii w ochronie roœlinPoznañ 2010 12 110swoim zakresem problematykê z zakresu fitopatologii, entomologii, herbologii, metodœrodków ochrony roœlin. Obok pracowników naukowych oraz PIORiN uczestniczyliw nich naukowcy z innych krajów. Na konferencjach zaprezentowano ponad600 referatów i posterów, a materia³y wydrukowano w czasopismach: Post. w Ochr.Roœlin/Progress in Plant. Prot., Journal of Plant Prot. Research,wZesz. Probl. Post.Nauk Rol. oraz wydawnictwach lokalnych.W ci¹gu 8 lat dzia³alnoœci Komitetu w posiedzeniach uczestniczyli dwukrotnieg³ówni inspektorzy PIORiN (dr A. Chodkowski i mgr A. Zych). Obok omawianiabie¿¹cych problemów inspekcji, poruszano takie problemy, jak: przygotowanie pracownikówinspekcji do pracy w Inspekcji Ochrony Roœlin, programu kszta³ceniastudentów z zakresu ochrony roœlin i mo¿liwoœci powo³ania Wydzia³u OchronyRoœlin na jednej z uczelni, bezpieczeñstwo stosowania œrodków ochrony roœlin orazudzia³ cz³onków Komitetu w konsultowaniu ustaw i rozporz¹dzeñ z zakresu ochronyroœlin. W posiedzeniach KOR, w ró¿nych oœrodkach akademickich w kraju 4-krotnieuczestniczyli dyrektorzy lub pracownicy Wojewódzkich Inspektoratów PIORiN,wyg³aszaj¹c referaty oraz uczestnicz¹c w dyskusji.Kontakty z MRiRW mia³y miejsce poprzez bezpoœrednie kontakty przewodnicz¹cychKomitetu z kierownictwem Ministerstwa oraz udzia³ pracowników Ministerstwaw konferencjach organizowanych przez Komitet. W 2009 roku, za poœrednictwemprzewodnicz¹cego Wydz. V PAN, Komitet wystosowa³ list do MRiRWw sprawie zmniejszaj¹cych siê mo¿liwoœci ochrony upraw rolniczych i ogrodniczych,a tak¿e przedstawi³ swoje stanowisko w sprawie GMO. Dodatkowym miejscemspotkañ by³y sesje naukowe Instytutu Ochrony Roœlin – PIB, w których obok cz³on-

124 L.B. Orlikowski, S. Pruszyñskików Komitetu uczestniczyli pracownicy MRiRW oraz PIORiN. Dawa³o to wiêkszemo¿liwoœci bezpoœrednich kontaktów i prowadzenia dyskusji.Komitet Ochrony Roœlin jest wspó³wydawc¹ czo³owego wydawnictwa z zakresuochrony roœlin w Polsce, a mianowicie: Journal of Plant Protection Research orazwspiera merytorycznie wydawanie drugiego czo³owego wydawnictwa Progress inPlant Protection/Postêpy w Ochronie Roœlin. Na ka¿dym posiedzeniu plenarnymKomitetu omawiano problemy zwi¹zane z funkcjonowaniem Journal of Plant Prot.Research pocz¹wszy od sk³adu rady programowej, komitetu redakcyjnego, szatygraficznej oraz umiejscowieniem czasopisma na liœcie filadelfijskiej. W tej ostatniejsprawie w minionych 2 latach dokonano znacznego postêpu.Wzwi¹zku ze zmniejszaj¹c¹ siê liczb¹ godzin nauczania ochrony roœlin na uczelniachrolniczych, Komitet przygotowa³ „Stanowisko dotycz¹ce przygotowania zasobów ludzkichdo wdra¿ania Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/128/WEz 21.11.2009 r. ustanawiaj¹cej ramy wspólnotowego dzia³ania na rzecz zrównowa¿onegostosowania pestycydów”. Zosta³o ono przekazane do w³adz uczelni.W okresie 2003–2010 Komitet wyst¹pi³ 2-krotnie do PAN o przyznanie Medaliim. Micha³a Oczapowskiego dla profesorów: Zbigniewa Boreckiego i Stefana Pruszyñskiegooraz opiniowa³ kandydatów na cz³onków korespondentów Polskiej AkademiiNauk. Zwróci³ siê równie¿ o nagrodzenie ksi¹¿ki dotycz¹cej nematologiinapisanej przez prof. Micha³a Brzeskiego. Komitet 4-krotnie zaopiniowa³ 3 pracedoktorskie i 1 habilitacyjn¹ o nagrodê premiera.Leszek B. Orlikowski, Stefan Pruszyñski

Komitet Techniki Rolniczej PAN 125Komitet Techniki Rolniczej PANSk³ad i struktura Komitetu w kadencji 2003–2006Prezydium Komitetu:przewodnicz¹cy – prof. Rudolf MICHA£EK, cz³. rzecz. PAN – Prezes PolskiegoTowarzystwa In¿ynierii Rolniczejhonorowy przewodnicz¹cy – prof. Janusz HAMAN, cz³. rzecz. PANzastêpcy przewodnicz¹cego – prof. Andrzej KWIECIÑSKI, prof. JózefSZLACHTAcz³onkowie Prezydium – prof. Wac³aw BIEDA, prof. Ma³gorzata BZOWSKA--BAKALARZ, prof. Józef GROCHOWICZ, prof. Leszek POWIER¯A, prof.Jerzy WERES, prof. Piotr ZALEWSKIsekretarz – prof. Aleksander SZEPTYCKICz³onkowie Komitetu: prof. W³adys³aw BALA (cz³. hon., zm. w 2006 r.); dr JacekBI£OWICKI, doc. CUN PAN (cz³. hon.); prof. Jan DAWIDOWSKI; prof. Jaros³awDIAKUN; prof. Kazimierz DRESZER; dr hab. Ryszard HO£OWNICKI, doc. ISK;prof. Ma³gorzata JAROS; prof. Eugeniusz KAMIÑSKI; prof. Tadeusz KOBAK--NOWACKI, cz³. rzecz. PAN (zm. w 2005 r.); prof. dr Zdzis³aw KOŒMICKI; prof.Józef KOWALSKI; prof. Adam KRYSZTOFIAK; prof. Andrzej KUSZ; prof. NorbertMARKS; prof. Tadeusz OLSZEWSKI (zrezygnowa³); prof. Jan PABIS; prof. Stanis³awPABIS (cz³. hon.); prof. Tadeusz RAWA; prof. Mieczys³aw SZPRYNGIEL;prof. Zbigniew ŒLIPEK; prof. Marek TUKIENDORF; prof. Czes³aw WASZKIEWICZ;prof. Zdzis³aw WÓJCICKI (cz³. hon.)Struktura:Sekcja Budownictwa Rolniczego i Infrastruktury – przewodnicz¹cy prof. Wac³awBiedaSekcja Eksploatacji, Ekonom. i Ergonomii – przewodnicz¹cy prof. Leszek Powier¿aSekcja Filmu Naukowego – przewodnicz¹cy prof. Piotr ZalewskiSekcja Mechanizacji Rolnictwa – przewodnicz¹ca prof. Ma³gorzata Bzowska--BakalarzSekcja Techniki w Przetwórstwie Rolno-Spo¿ywczym – przewodnicz¹cy prof. JózefGrochowiczSekcja Zastosowania Informatyki w Rolnictwie – przewodnicz¹cy prof. Jerzy WeresKomitet pe³ni funkcjê Komitetu Narodowego ds. Wspó³pracy z Miêdzynarodow¹Komisj¹ Techniki Rolniczej (CIGR), przewodnicz¹cy – prof. Józef Grochowicz.Wydawnictwa: Annual Review of Agricultural Engineering – wydawnictwo ci¹g³efinansowane w ca³oœci przez Komitet. Redaktor naczelny – prof. Stanis³aw Pabis.KTR PAN sprawuje równie¿ pieczê merytoryczn¹ (bez wsparcia finansowego) naddwoma wydawnictwami: Problemy In¿ynierii Rolniczej, In¿ynieria Rolnicza.

126 R. Micha³ek, J. KowalskiSk³ad i struktura Komitetu w kadencji 2007–2010Prezydium Komitetu:przewodnicz¹cy – prof. Józef KOWALSKIhonorowy przewodnicz¹cy – prof. Janusz HAMAN, cz³. rzecz. PANzastêpcy przewodnicz¹cego – prof. Andrzej R. KWIECIÑSKI, prof. Józef J.SZLACHTA,cz³onkowie Prezydium – prof. Wac³aw BIEDA, prof. Ryszard HO£OWNICKI,prof. Janusz J. LASKOWSKI, prof. Jan PABIS, prof. Jerzy WERES, prof. PiotrZALEWSKI (cz³. hon.)sekretarz – prof. Aleksander SZEPTYCKICz³onkowie Komitetu: dr Jacek BI£OWICKI, doc. CUN PAN (cz³. hon.); prof.Ma³gorzata BZOWSKA-BAKALARZ; prof. Andrzej M. CHOCHOWSKI; prof. JanB. DAWIDOWSKI; prof. Kazimierz A. DRESZER; prof. Józef HORABIK; prof.Zdzis³aw P. KOŒMICKI; prof. Adam W. KRYSZTOFIAK; prof. Norbert F. MARKS;prof. Rudolf MICHA£EK, cz³. rzecz. PAN; prof. Andrzej MYCZKO; prof. MarekOPIELAK; prof. Stanis³aw PABIS (cz³. hon.); prof. Jan S. PAWLAK; prof. Janusz W.PIECHOCKI; prof. Leszek POWIER¯A; prof. Tadeusz RAWA; prof. ZbigniewŒLIPEK; prof. Marek TUKIENDORF; prof. Ewa WACHOWICZ; prof. Zdzis³awWÓJCICKI (cz³. hon.)Struktura:Sekcja Budownictwa Rolniczego i Infrastruktury – przewodnicz¹cy prof. Wac³awBiedaSekcja Eksploatacji, Ekonomiki i Ergonomii – przewodnicz¹cy prof. RyszardHo³ownickiSekcja Energetyki w Rolnictwie – przewodnicz¹cy prof. Jan PabisSekcja Filmu Naukowego – przewodnicz¹cy prof. Piotr ZalewskiSekcja Informatyki w Rolnictwie – przewodnicz¹cy prof. Jerzy WeresSekcja Techniki w Przetwórstwie Rolno-Spo¿ywczym – przewodnicz¹cy prof.Janusz J. LaskowskiKomitet pe³ni funkcjê Komitetu Narodowego ds. Wspó³pracy z Miêdzynarodow¹Komisj¹ Techniki Rolniczej (CIGR), przewodnicz¹cy – prof. Jerzy WeresWydawnictwa: Annual Review of Agricultural Engineering, wydawnictwo ci¹g³eKomitetu. Redaktor naczelny – prof. Jan S. Pawlak. Komitet sprawuje opiekêmerytoryczn¹ nad wydawnictwami: In¿ynieria Rolnicza oraz Problemy In¿ynieriiRolniczej.Za³o¿enia dzia³alnoœci£¹cznie w pierwszej kadencji Komitet liczy³ 33, a w drugiej 32 cz³onków.Oceniaj¹c iloœciowo sk³ad osobowy, w ramach wszystkich sekcji w kadencji pierw-

Komitet Techniki Rolniczej PAN 127szej pracowa³y 134 osoby, a w kadencji drugiej 165 osób. W przewa¿aj¹cej czêœci bylito przedstawiciele nauki. Pewn¹ czêœæ stanowili przedstawiciele praktyki, przemys³uoraz doradztwa i upowszechniania wiedzy specjalistycznej.Komitet Techniki Rolniczej PAN w trakcie ostatnich dwóch kadencji realizowa³zadania statutowe ustalone na pierwszych posiedzeniach plenarnych, przyjmuj¹cnastêpuj¹ce za³o¿enia:I. Integracja œrodowiska in¿ynierii rolniczej w kraju, a tak¿e pog³êbienie i rozszerzeniewspó³pracy miêdzynarodowej – g³ównie poprzez CIGR jako Komitet Narodowyoraz bilateralne kontakty poszczególnych cz³onków Komitetu z przedstawicielamizagranicznych jednostek naukowych (wzajemny udzia³ w organizowanychkongresach, sympozjach i konferencjach naukowych, wspó³praca w badaniach).II. Organizowanie ogólnopolskich konferencji i szkó³ naukowych.III. Umo¿liwianie publikacji wyników badañ w renomowanych wydawnictwachPAN oraz wydawnictwach zagranicznych.IV. Tworzenie struktur i warunków umo¿liwiaj¹cych pozyskiwanie œrodków finansowychna badania.V. Rozwój kadry naukowo-dydaktycznej, a poprzez to d¹¿enie do uzyskiwania prawakademickich w zakresie in¿ynierii rolniczej przez poszczególne oœrodki naukowew Polsce.Zmieniaj¹ce siê w ostatnich latach uwarunkowania szkolenia kadr specjalistówz zakresu szeroko pojêtej in¿ynierii rolniczej na poziomie studiów wy¿szych narzuci³ynam uzupe³nienie powy¿szych priorytetów o „Analizê kadr dydaktycznych orazkierunków i zakresu szkolenia studentów w aspekcie potrzeb gospodarki narodowej”.Priorytety te realizowaliœmy, jako Komitet, przy szerokim udziale kadry naukowo-dydaktycznejze wszystkich oœrodków in¿ynierii obejmuj¹cych 9 uczelni rolniczychoraz 3 politechniki. £¹cznie kadra ze stopniem lub tytu³em liczy obecniew kraju ok. 700 osób.Dzia³alnoœæ organizacyjnaW zakresie dzia³alnoœci organizacyjnej Komitet odby³ 24 zebrania plenarne (10w pierwszej kadencji oraz 14 w drugiej).Prezydium Komitetu w zasadzie pracowa³o w sposób ci¹g³y realizuj¹c na bie¿¹coprogramy dzia³ania ustalane przez zebrania plenarne na pocz¹tku ka¿dego roku kalendarzowego.Równoczeœnie odbywa³y siê spotkania prezydium przy okazji organizowaniakonferencji i szkól naukowych. Spotkañ takich by³o od czterech do szeœciu(œrednio 5). Daje to ³¹czn¹ liczbê 40 posiedzeñ w ocenianych kadencjach. Zarównozebrania plenarne, jak i prezydia poœwiêcone by³y problemom funkcjonowaniaKomitetu i aktualnym zadaniom wynikaj¹cym z potrzeb nauki w danym okresie zakresutematyki oraz organizacji konferencji i szkó³ naukowych. Oddzielnym zagadnieniempodejmowanym w programach posiedzeñ by³a analiza funkcjonowania wydawnictwKomitetu, a w ostatniej kadencji dzia³alnoœæ Sieci Naukowej „AgEngPol”,

128 R. Micha³ek, J. Kowalskiutworzonej przez Komitet oraz problemy szkolenia w Polsce kadry in¿ynierskiejw obrêbie szeroko pojêtej in¿ynierii rolniczej.Najpowa¿niejsze zadania w zakresie nauki realizowa³ Komitet poprzez organizacjêszkó³, konferencji i sympozjów naukowych, publikowanie i upowszechnianiewyników badañ (w tym dzia³alnoœæ wydawnicza), pozyskiwanie funduszy na badanianaukowe oraz dzia³ania na rzecz rozwoju poszczególnych oœrodków poprzez awansenaukowe (stopnie i tytu³y), a tak¿e uzyskiwanie uprawnieñ do nadawania stopnii tytu³ów. W ramach tej dzia³alnoœci Komitet zorganizowa³ 126 konferencji, szkó³i sympozjów naukowych (w tym 33 szko³y naukowe) oraz 54 konferencje i sympozjai jeden kongres CIGR jako miêdzynarodowy. Szczegó³owy rozk³ad zorganizowanychimprez naukowych, z podaniem iloœci w latach i kadencjach zosta³ zamieszczonyw tabeli 1. Zamieszczono tam tak¿e liczbê uczestników tych spotkañ oraz liczbêwyg³oszonych wyk³adów, referatów i przedstawionych posterów. Sumarycznie uczestniczy³ow nich 10295 osób, które zaprezentowa³y swoje wyniki badañ w 5155wyst¹pieniach. Podkreœliæ nale¿y tak¿e, ¿e liczba tych spotkañ z liczb¹ uczestnikówprzekraczaj¹c¹ 100 wynosi³a 38.Tabela 1. Dzia³alnoœæ naukowa KTR w liczbachRokKonferencjenaukoweSzko³ynaukoweRazem W tym Uczestników Referatówpowy¿ej 100uczestnikówmiêdzynarodowe2003 13 4 17 3 4 1000 2402004 12 4 16 5 9 1320 2822005 11 4 15 4 6 1300 2602006 11 5 16 3* 6 1274 872Razem 47 17 64 15 25 4894 16542007 13 5 18 6 9 1310 9302008 12 4 16 8 7 1749 10142009 11 3 14 5 6 1220 7742010 10 4 14 4 7 1122 783Razem 46 16 62 23 29 5401 3501Ogó³em 93 33 126 38 54 10295 5155* W tym jeden Kongres Sekcji VI CIGR – 210 osób, w tym 97 z zagranicy.Oddzieln¹ form¹ dzia³alnoœci Komitetu by³o utworzenie w grudniu 2007 rokui funkcjonowanie od 2008 roku pierwszej (w ramach Wydzia³u V PAN) Sieci„AgEndPol”. Dzia³alnoœæ ta zostanie scharakteryzowana w dalszej czêœci. W tymmiejscu jednak nale¿y dodaæ do dzia³alnoœci Komitetu drugiej kadencji, w aspekciepoczynañ naukowych, zorganizowanie piêciu szkó³ naukowych – w ka¿dej powy¿ej100 uczestników, piêciu seminariów specjalistycznych (powy¿ej 30 uczestnikówka¿de) i dwunastu seminariów regionalnych (powy¿ej 20 uczestników ka¿de). £¹czniew powy¿szych seminariach uczestniczy³o powy¿ej 800 pracowników nauko-

Komitet Techniki Rolniczej PAN 129wych. Nale¿y te¿ zaznaczyæ, ¿e na dzia³alnoœæ w tym zakresie Sieæ pozyska³a ponad 2mln z³otych w ramach dwóch projektów Program Operacyjny Kapita³ Ludzki.Znacz¹c¹ pozycjê w realizacji zadañ naszego Komitetu stanowi dzia³alnoœæwydawnicza. Jej charakterystyka w liczbach wed³ug uk³adu lat i kadencji zamieszczonazosta³a w tabeli 2.Tabela 2. Dzia³alnoœæ wydawnicza KTR w liczbach (sztuk)Rok In¿ynieria Rolnicza Problemy In¿ynierii Rolniczej Annual Reviewzeszyty artyku³y nak³ad zeszyty artyku³y nak³ad zeszyty artyku³y nak³ad2003 13 432 2100 4 72 10002004 5 175 1000 4 72 10002005 15 468 3000 4 72 10002006 13 461 2600 4 72 1000 1 20 800Razem 46 1536 8700 16 288 4000 1 20 8002007 10 273 2000 4 72 10002008 11 396 2200 4 72 1000 2 42 4002009 9 238 1800 4 72 1000 1 18 2002010 7 259 1400 4 72 1000Razem 37 1166 7400 16 288 4000 3 60 600Ogó³em 83 2702 16100 32 576 8000 4 80 1400Sumarycznie wydawnictwo Annual Review of Agricultural Engineering nie spe³ni³onaszych za³o¿eñ strategicznych dotycz¹cych zarówno liczby wydawanych zeszytów, jaki rangi wydawnictwa w uk³adzie zarówno krajowym, jak i miêdzynarodowym. W wynikuniskiej punktacji w roku 2010 zosta³o zawieszone finansowanie przez PAN.Wiod¹c¹ rolê, i to z pozytywnym skutkiem, przejê³y wydawnictwa In¿ynieriaRolnicza wydawana w Krakowie przez ZG PTIR oraz Problemy In¿ynierii Rolniczej,gdzie wydawc¹ jest dawny IBMER, a obecnie ITP w Falentach. Nale¿y podkreœliæ, ¿epowy¿sze wydawnictwa, mimo ¿e nie by³y finansowane przez PAN, funkcjonowa³yjako za³o¿one przez KTR, a tak¿e pod jego kuratel¹ i nadzorem merytorycznym. RadyProgramowe tych wydawnictw by³y wybierane, funkcjonowa³y i sk³ada³y sprawozdaniaz dzia³alnoœci w ramach naszego Komitetu.W okresie obu kadencji In¿ynieria Rolnicza wyda³a 83 zeszyty o ³¹cznej zawartoœci2702 artyku³ów w nak³adzie 16100 egzemplarzy. Problemy In¿ynierii Rolniczejnatomiast, jako kwartalnik, odpowiednio 32 zeszyty, 576 artyku³ów w nak³adzie8000 egzemplarzy.Dzia³alnoœæ naukowa w postaci licznie organizowanych konferencji, szkó³ naukowychi seminariów, umo¿liwiaj¹cych wymianê pogl¹dów oraz prezentacjê w³asnychwyników badañ z jednej strony, z drugiej natomiast szeroki dostêp do publikowaniatych wyników skutkowa³o zarówno osi¹gniêciami naukowymi oœrodków, jaki stymulowa³o intensywny rozwój kadry naukowej.Efektem tego by³o uzyskanie licznych uprawnieñ do nadawania stopni i tytu³ównaukowych przez rady naukowe i rady wydzia³u. W okresie ostatnich dziesiêciu lat

130 R. Micha³ek, J. Kowalskiliczba uprawnieñ do nadawania stopnia doktora wzros³a z 6 do 9, do nadawaniastopnia doktora habilitowanego z 4 do 7. Równoczeœnie liczba osób, które uzyska³ystopnie naukowe doktora habilitowanego zwiêkszy³a siê z 51 do 62 osób. Natomiastliczba awansów na tytu³ profesora wzros³a z 52 do 84. Nale¿y podkreœliæ, ¿e dotyczyto tylko dziedziny nauk rolniczych. Dziêki uczestnictwu w naszych konferencjachi publikacjom w naszych wydawnictwach nast¹pi³y awanse równie¿ w innych dziedzinachnauki, w tym przede wszystkim w dziedzinie nauk technicznych.Dzia³alnoœæ miêdzynarodowa cz³onków KomitetuKomitet Techniki Rolniczej intensywnie wspó³pracowa³ z organizacjami miêdzynarodowymidzia³aj¹cymi w zakresie in¿ynierii rolniczej. Wspó³praca ta dotyczy³ag³ównie Miêdzynarodowego Towarzystwa In¿ynierii Rolniczej (CIGR), gdzie jestzarejestrowany jako Komitet Narodowy. W okresie sprawozdawczym nasi przedstawicielepracuj¹c w ramach Sekcji IV, V i VI pe³nili odpowiedzialne funkcje: Janusz Piechocki – od roku 2000 pe³ni³ funkcjê cz³onka zarz¹du Sekcji IV(Energia w Rolnictwie), od roku 2006 wiceprzewodnicz¹cy Sekcji, Józef Grochowicz – od roku 2003 przewodnicz¹cy Sekcji VI (Technika w Prze-myœle Spo¿ywczym),Tadeusz Juliszewski – w latach 2003–2006 przewodnicz¹cy Sekcji V (Zarz¹dzanie,In¿ynieria Systemów, Ergonomia), od 2006 honorowy przewodnicz¹cy Sekcji.Ponadto pe³ni odpowiedzialne funkcje w Miêdzynarodowym Towarzystwieds. Naukowej Organizacji Pracy w Rolnictwie (CIOSTA – CIGR) – ³¹cznie z funkcj¹prezydenta towarzystwa.W ostatnim Kongresie CIGR w czerwcu 2010 r. w Quebek w Kanadzie uczestniczy³o7 naszych cz³onków. Na pe³nienie odpowiedzialnych funkcji wybrani zostali:Jerzy Weres na cz³onka Komitetu Wykonawczego CIGR oraz cz³onka Zarz¹du SekcjiVI, Janusz Piechocki na przewodnicz¹cego Zarz¹du Sekcji IV, Tadeusz Juliszewskii Józef Grochowicz na honorowych przewodnicz¹cych swoich Sekcji (V i VI).Sieæ „AgEngPol” w ramach dzia³alnoœci KTRZ inicjatywy Komitetu utworzona zosta³a w roku 2007, a w 2008 rozpoczê³adzia³alnoœæ Sieæ Naukowa „Agroin¿ynieria dla rozwoju zrównowa¿onego rolnictwa,przemys³u rolno-spo¿ywczego i obszarów wiejskich – AgEngPol”. Sieæ jest dobrowolnymporozumieniem jednostek naukowych prowadz¹cych dzia³ania ukierunkowanena badania naukowe podstawowe i stosowane oraz dzia³alnoœæ innowacyjno-wdro¿eniow¹z zakresu in¿ynierii rolniczej. Jej g³ównym celem jest konsolidacjapotencja³u naukowo-badawczego polskich jednostek naukowych oraz podniesienieœwiadomoœci pracowników naukowych in¿ynierii rolniczej w zakresie realizacjibadañ naukowych i prac rozwojowych s³u¿¹cych zwiêkszeniu konkurencyjnoœcisektora rolno-spo¿ywczego. Sieæ Naukowa „AgEngPol” jest pierwsz¹ tak¹ inicjatyw¹spoœród komitetów naukowych wchodz¹cych w sk³ad Wydzia³u Nauk Rol-

Komitet Techniki Rolniczej PAN 131niczych, Leœnych i Weterynaryjnych PAN. Nadzór merytoryczny nad Sieci¹sprawuje Komitet Techniki Rolniczej PAN, którego cz³onkowie pe³ni¹ jednoczeœniefunkcjê cz³onków rady programowej Sieci.Obecnie cz³onkami jest 13 jednostek naukowych (9 szkó³ wy¿szych, 3 instytutyresortowe, 1 instytut PAN). Mo¿na wiêc uznaæ, ¿e skupia niemal wszystkie krajoweoœrodki prowadz¹ce dzia³alnoœæ badawcz¹ z zakresu in¿ynierii rolniczej. Sieæ Naukowa„AgEngPol” prowadzi dzia³alnoœæ statutow¹ w oparciu o sk³adki cz³onkowskiei projekty z Funduszy Strukturalnych. W latach 2008–2011 pozyskano na ten cel 2projekty z Programu Operacyjnego „Kapita³ Ludzki” (ponad 2 mln z³).W oparciu o pozyskane œrodki zorganizowano w okresie sprawozdawczym 5Szkó³ Letnich (4-dniowych), 5 Seminariów Specjalistycznych (3-dniowych) i 12Seminariów Regionalnych, w których ³¹cznie wziê³o udzia³ oko³o 800 pracownikównaukowych zajmuj¹cych siê in¿ynieri¹ rolnicz¹. W charakterze wyk³adowców w seminariachuczestniczy³o 34 wybitnych specjalistów z wiod¹cych zagranicznychoœrodków badawczych, którzy przedstawili aktualny stan badañ i trendy rozwojowedla wybranych specjalnoœci in¿ynierii rolniczej w swoich krajach i na œwiecie.Seminaria by³y miejscem aktualizacji wiedzy i wymiany doœwiadczeñ, a przedewszystkim dyskusji naukowej maj¹cej na celu kreowanie pomys³ów na nowe i prawdziwieoryginalne projekty.Ponadto zakupiono tak¿e bazê biblioteczn¹ „ASABE Technical Library” i utworzonoserwis internetowy (www.agengpol.pl), w którym prezentowane s¹ zapowiedzii sprawozdania z konferencji i seminariów realizowanych przez Cz³onków Sieci.Serwis internetowy jest przeznaczony zarówno dla pracowników naukowych reprezentuj¹cychin¿ynieriê rolnicz¹, jak i dla przedsiêbiorców i rolników. W tym celuredagowana jest sta³a rubryka „Co nowego w technice”. Przygotowano tak¿e 20przegl¹dów stanu wiedzy i prac rozwojowych z najwa¿niejszych specjalnoœci in¿ynieriirolniczej, a kolejne 20 przegl¹dów zostanie opracowanych do koñca sierpnia2011 roku. Wed³ug nomenklatury PAN zaliczamy je jako ekspertyzy.W celu udro¿nienia przep³ywu informacji i promowania dialogu pomiêdzy nauk¹i gospodark¹ zorganizowano 2 debaty trójstronne z udzia³em naukowców, rolnikówi producentów maszyn rolniczych. Podczas Miêdzynarodowych Tragów AGRO-SHOW w Bednarach k. Poznania (26.09.2010 r.) odby³a siê debata pt. „Polskierolnictwo potrzebuje nowoczesnych maszyn rolniczych”. Kolejna debata pt. „Technikadla rolnictwa” odby³a siê w Kielcach podczas Miêdzynarodowych TargówAGROTECH (11.03.2011 r.). Podczas debat podjêto próbê okreœlenia potrzeb polskiegorolnictwa dotycz¹cych zaopatrzenia w nowe rodzaje maszyn i technologii orazsposobów ich zaspokojenia we wspó³pracy z jednostkami naukowymi. ObydwieDebaty prowadzi³a pani red. Joanna Warecha z TVP, a jej przebieg zosta³ zarejestrowanyna p³ycie DVD i rozpowszechniony w iloœci 12000 egzemplarzy wœród rolników,przedsiêbiorców i naukowców. W debatach tych uczestniczyli producenci

132 R. Micha³ek, J. Kowalskisprzêtu rolniczego, rolnicy i przedsiêbiorcy rolni oraz przedstawiciele samorz¹dów,jednostek wdro¿eniowych oraz administracji pañstwowej.Pozosta³e osi¹gniêciaPrzedstawiciele Komitetu w okresie sprawozdawczym otrzymali w ramachWydzia³u V PAN: Rudolf Micha³ek – Medal im. Micha³a Oczapowskiego, Zdzis³aw Wójcicki – Laur Wydzia³u V PAN, Sylwester Tabor – Nagroda Naukowa Wydzia³u V Nauk Rolniczych, Leœnychi Weterynaryjnych.Ponadto najwy¿ej sobie cenimy dowód uznania dla czo³owych przedstawicielinaszego Komitetu, jakim jest nadanie doktoratu honoris causa. W okresie sprawozdawczymgodnoœæ tê uzyskali: prof. Janusz Haman – doktorat Akademii Rolniczej w Szczecinie, prof. Rudolf Micha³ek – piêæ doktoratów (Akademii Rolniczych we Wroc³awiu,Szczecinie i Poznaniu oraz Uniwersytetu Warmiñsko-Mazurskiego i PolitechnikiKoszaliñskiej), prof. Józef Grochowicz – doktorat Politechniki Koszaliñskiej.Rudolf Micha³ek cz³. rzecz. PAN, Józef Kowalski

Komitet Technologii Drewna PAN 133Komitet Technologii Drewna PANKadencja 2003–2006Prezydium Komitetu:przewodnicz¹cy – prof. Jerzy WA¯NY, cz³. rzecz. PANhonorowy przewodnicz¹cy – prof. Ryszard BABICKI, cz³. rzecz. PANzastêpca przewodnicz¹cego – prof. W³odzimierz PR¥DZYÑSKIcz³onek Prezydium – prof. Waldemar MOLIÑSKIsekretarz – prof. W³odzimierz ONIŒKOCz³onkowie Komitetu: prof. Witold DZBEÑSKI; prof. Stanis³awDZIÊGIELEWSKI; prof. Ginter J. HRUZIK; prof. Ryszard KOZ£OWSKI; prof.Krzysztof Jan KRAJEWSKI; prof. Kazimierz LUTOMSKI (cz³. hon., zm. w 2005 r.);prof. Janina £ÊCKA; prof. Mieczys³aw MATEJAK; prof. Stanis³aw PROSZYK;prof. Kazimierz PRZYBYSZ; prof. Ewa RATAJCZAK; prof. Andrzej STARECKI;prof. W³odzimierz SUREWICZ (cz³. hon.); prof. Barbara SURMA-ŒLUSARSKA;prof. Arnold WILCZYÑSKIStruktura: Komitet nie posiada komisji, sekcji i zespo³ów.Wydawnictwo: Folia Forestalia Polonica, Seria B – Drzewnictwo, rocznikKomitetu. Redaktor naczelny – prof. Waldemar MOLIÑSKI.W Komitecie pracowa³o ogó³em 20 osób, reprezentuj¹cych nastêpuj¹ce oœrodkinaukowe: wydzia³y technologii drewna w Warszawie i w Poznaniu, InstytutTechnologii Drewna w Poznaniu, Instytut W³ókien Naturalnych w Poznaniu, InstytutPapiernictwa i Poligrafii Politechniki £ódzkiej, Uniwersutet Kazimierza Wielkiego wBydgoszczy, Oœrodek Badawczo-Rozwojowy Przemys³u P³yt Drewnopochodnychw Czarnej Wodzie.Zebrania plenarne KTD: 4.06.2003, PKiN w W-wie, zebranie inauguruj¹cekadencjê. 8.10.2003, Poznañ, Instytut W³ókien Naturalnych (zapoznanie z tematyk¹badawcz¹; zwiedzanie laboratoriów). 18.03.2004, Uniwersytet Kazimierza Wielkiegow Bydgoszczy (uchwa³a o utrzymaniu dotychczasowej klasyfikacji dyscyplinnauk. w leœnictwie i drzewnictwie; informacja pani rektor, prof. U. Wójcickiejo Uczelni; referat prof. A. Wilczyñskiego pt. „Badania z zakresu drzewnictwaw Instytucie Techniki”; zwiedzanie laboratoriów). 7.10.2004, WTD SGGW w W-wie(referat Dziekana WTD, dr. hab. Krzysztofa Krajewskiego nt. aktualnej sytuacjii zamierzeñ rozwojowych Wydzia³u; zreferowanie ekspertyzy W. Moliñskiego i W.Oniœki pt. „Ocena dokonañ w dyscyplinie naukowej drzewnictwo za lata 1994–2003oraz g³ówne obszary i kierunki przysz³ych badañ”, ekspertyza opublikowana w jêz.angielskim, patrz Folia Forestalia Polonica. Seria B – Drzewnictwo, zesz. 36, Poznañ2005, str. 95–110; pozytywne zaopiniowanie kandydatur prof. W. Dzbeñskiego i prof.W. Pr¹dzyñkiego na cz³. korespondentów PAN). 9.06.2005, OBRPPD w CzarnejWodzie (prezentacja Oœrodka przez dyrektora, mgr. in¿. M.A. Hikierta; referat prof.W. Oniœki pt. „Nowe materia³y drewnopochodne”; zwiedzanie Oœrodka). 13–14.10.2005,

134 W. OniœkoKwidzyn (uchwa³a protestuj¹ca pominiêcie na oficjalnej liœcie czasopism punktowanychwydawnictw z dziedziny drzewnictwa; prezentacja ksi¹¿ki Kazimierza i PiotraPrzybyszów pt. „Rozwój pisma i materia³ów do pisania przed wynalezieniem papieru”,Wyd. Politechniki £ódzkiej 2004; referat prof. K. Przybysza pt. „Przemys³celulozowo-papierniczy na prze³omie XX i XXI wieku”; zwiedzanie Zak³adów InternationalPaper Kwidzyn S.A.). 21.03.2006, Tarnowo Podgórne k. Poznania, firma„Schattdecor”(zaznajomienie siê z dzia³alnoœci¹ firmy i z produkcj¹ zak³adu; referatprof. S. Proszyka pt. „Nowoœci w dziedzinie wyrobów lakierowych dla drzewnictwa”).26.10.2006, WTD SGGW (uroczyste wrêczenie medalu im. M. Oczapowskiegocz³onkowi rzecz. PAN, Jerzemu Wa¿nemu; referat prof. W. Oniœki pt. „Nanotechnologiadla przemys³u drzewnego”; prezentacja wyrobów firmy „Wolman”). 17.04.2007,ITD w Poznaniu (Cz. I: Jubileusz 80-lecia honorowego przewodn. KTD, cz³. rzecz.PAN, prof. dr. h.c. Ryszarda Babickiego. Cz. II: sprawozdanie prof. J. Wa¿negoz dzia³alnoœci KTD w kadencji 2003–2006; referat doc. dr. hab. A. Fojutowskiego pt.„Dzia³anie grzybów sinizny pierwotnej na drewno sosny zwyczajnej”).Posiedzenia prezydium KTD odbywa³y siê miêdzy zebraniami plenarnymi i polega³yna ich przygotowywaniu i na za³atwianiu w miarê potrzeby pilnych sprawbie¿¹cych.Komitet by³ wspó³organizatorem nastêpuj¹cych konferencji naukowych:1. „Badania dla meblarstwa” (28.11.2003, 3.12.2004, 21.11.2005, 24.11.2006).2. „XXII Sympozjum Ochrony Drewna” (14–16.09.2004).3. „Ochrona obiektów biologicznych przed korozj¹ biologiczn¹ i ogniem”(16–18.10.2003 i 22–24.09.2005).4. „Trwa³oœæ budowli i ochrona przed korozj¹” (19–22.05.2004 i 25–27.05.2006).Dzia³alnoœæ wydawnicza: Folia Forestalia Polonica, Seria B – Drzewnictwo: 2003,nr 34, 8 art. nauk.; 2004, nr 35, 8 art. nauk. + 3 noty biograficzne; 2005, nr 36, 10 art.nauk.; 2006, nr 37, 6 art. nauk., zeszyt poœwiêcony 80-leciu prof. R. Babickiego, ¿yciorysnaukowy prof. A. Stareckiego, wspomnienie poœmiertne o prof. K. Lutomskim.Kadencja 2007–2010Prezydium Komitetu:przewodnicz¹cy – prof. W³odzimierz PR¥DZYÑSKIhonorowy przewodnicz¹cy – prof. Ryszard BABICKI, cz³. rzecz. PAN (zm.w 2010 r.)zastêpca przewodnicz¹cego – dr hab. Ewa DOBROWOLSKAcz³onkowie Prezydium – prof. Waldemar S. MOLIÑSKI; prof. Jerzy WA¯NY,cz³. rzecz. PAN (zm. w 2010 r.)sekretarz – prof. W³odzimierz ONIŒKO (cz³on. hon.)Cz³onkowie Komitetu: prof. Witold S. DZBEÑSKI (zm. w 2010 r.), prof. Stanis³awDZIÊGIELEWSKI, dr hab. Ewa FABISIAK, prof. Krzysztof J. KRAJEWSKI, prof.Janina £ÊCKA, prof. Mieczys³aw MATEJAK, prof. Stanis³aw PROSZYK, prof.

Komitet Technologii Drewna PAN 135Kazimierz PRZYBYSZ, prof. Ewa RATAJCZAK, prof. Jerzy L. SMARDZEWSKI,prof. Andrzej STARECKI, prof. Barbara SURMA-ŒLUSARSKA, prof. ArnoldWILCZYÑSKIStruktura: Komitet nie posiada komisji, sekcji i zespo³ów.Wydawnictwo: Folia Forestalia Polonica, Seria B – Drzewnictwo. Redaktornaczelny – prof. Waldemar S. Moliñski.W Komitecie ogó³em 19 osób, reprezentuj¹cych te same, co poprzednio oœrodkinaukowe z wyj¹tkiem Inst. W³ókien Naturalnych, którego przedstawiciel nie znalaz³siê w sk³adzie.Zebrania plenarne: 20.06.2007, PKiN W-wa, zebranie inauguracyjne, (ukonstytuowaniesiê prezydium; wybór kandydata na cz³. honorowego KTD w osobie prof.W. Oniœki). 27.09.2007, Kolegium Rungego w Poznaniu (wyst¹pienie JM RektoraAR, prof. E. W¹sowicza; wspomnienie o zmar³ym 19.07.2007 prof. W³odzimierzuSurewiczu; poparcie kandydatury prof. J. Smardzewskiego na cz³. koresp. PAN i jegoreferat pt. „Innowacje w meblarstwie od paleolitu do wspó³czesnoœci”; uczczenie80-lecia prof. J. Wa¿nego). 19–20.05.2008, Oœrodek Kamion k. Wielunia – zebraniew ca³oœci sponsorowane przez Janinê i Wac³awa Witkowskich, w³aœcicieli tartakuw Rych³owicach, (w dn. 19.05: referat dr hab. E. Fabisiak pt. „Zmiennoœæ podstawowychelementów anatomicznych i gêstoœæ drewna wybranych gatunków drzew”;informacja prof. E. Dobrowolskiej nt. wykorzystania œrodków unijnych; w dn. 20.05:zwiedzanie zabytków architektury drewnianej Ziemi Wieluñskiej i Tartaku).5.11.2008, ITD w Poznaniu (wrêczenie prof. J. Wa¿nemu „Ksiêgi pami¹tkowej”z okazjo 80-lecia i przemówienia okolicznoœciowe; informacja o wyst¹pieniu Wydz.V PAN o nagrodê Prezesa RM dla prof. J. Wa¿nego; wrêczenie prof. W. Oniœce aktupowo³ania na cz³. honorowego KTD; referat dr. hab. W. Olka pt. „Identyfikacjawspó³czynnika dyfuzji wody w drewnie”; opinia wniosku o nagrodê Wydz. V PANdla dr hab. W. Olka). 3.03.2009, WTD SGGW w Warszawie (poparcie wniosku Wydz.V PAN o nagrodê Prezesa RM dla prof. J. Wa¿nego; informacja dziekana WTD, prof.Adama Krajewskiego o stanie i perspektywach rozwoju Wydz. Techn. DrewnaSGGW). 25.06.2009, ITD w Poznaniu (udzia³ w seminarium pt. „Drzewnictwo –nowe nurty w technice i technologii”; wrêczenie prof. W. Oniœce listu gratulacyjnegoi albumu z okazji 80-lecia urodzin; informacja o planowanej reorganizacji PAN).15.12.2009, Inst. Papiernictwa i Poligrafii Pol. £ódzkiej (informacja o dokonaniachnaukowych i dydaktycznych Instytutu; przypomnienie sylwetki prof. W. Surewicza;zwiedzanie nowo otwartego Muzeum Papieru i Druku; uroczyste ods³oniêcie br¹zowychpodobizn twórców szko³y papiernictwa w P£, profesorów: H. Karpiñskiego,J. £apiñskiego, E. Szwarcsztajna i W. Surewicza). 15.02.2010, ITD w Poznaniu(zaaprobowanie kandydatury prof. W. Pr¹dzyñskiego na cz³. koresp. PAN; informacjao przyznaniu prof. J. Wa¿nemu nagrody Prezesa RM; przyjêcie wniosku o nadanieczasopismu ITD „Drewno” medalu im. M. Oczapowskiego; referat dr. hab. Bart³omiejaMazeli pt. „Zwiêkszenie trwa³oœci drewna przy wykorzystaniu zwi¹zków

136 W. Oniœkokrzemu w systemach impregnacyjno-ochronnych”). 14.10.2010, WTD w Poznaniu,Kolegium Rungego (przyjêcie wniosku o nagrodê Wydz. V PAN dla doc. dr hab.Jadwigi Zabielskiej-Matejuk; wspomnienie o zmar³ym 12.07.2010 cz³onku KTD,prof. Witoldzie Dzbeñskim; wspomnienie o zmar³ym 23.08.2010 cz³. rzecz. PANJerzym Wa¿nym). Przed zebraniem cz³onkowie KTD wziê³i udzia³ w konferencji pt.„Postêp w badaniach surowców lignocelulozowych i produktów ich konwersji”.Posiedzenia prezydium odbywa³y siê miêdzy zebraniami Komitetu (patrz wy¿ej).Komitet by³ wspó³organizatorem nastêpuj¹cych konferencji naukowych:1. Sympozjum Ochrony Drewna, Rogów (5–7.09.2007 – poœwiêcone prof. J. Wa¿-nemu z okazji 80-lecia urodzin, 8–10.09.2009).2. IX Sympozjum „Ochrona obiektów budowlanych przed wilgoci¹, korozj¹ biologiczn¹i ogniem” (Zakopane, 18–20.10.2007).3. XXII Konferencja „Badania dla meblarstwa” (Poznañ, 30.11.2007).4. „Trwa³oœæ budowli i ochrona przed korozj¹” (Zakopane, 29–31.05.2008).5. „Warsztaty Mykologiczno-Budowlane” (Krasiczyn, 2–4.09.2008).6. „Postêp w badaniach surowców lignocelulozowych i produktów ich konwersji”(Poznañ – Zielonka, 16–17.10.2008 i 14–15.10.2010).7. Konferencje WTD SGGW „Drewno – Materia³ XXI wieku” (Rogów,18–19.11.2008, 17–18.11.2009, 16–17.11.2010).Dzia³alnoœæ wydawnicza: „Folia Forestalia Polonica, Seria B – Drzewnictwo”:2007, nr 38, 8 art. nauk. + 2 noty biograficzne; 2008, nr 39, 8 art. nauk.; 2009, nr 40, 11art. nauk.; 2010, nr 41, 7 art. nauk. + 2 noty biograficzne.W³odzimierz Oniœko

Komitet Uprawy Roœlin PAN 137Komitet Uprawy Roœlin PANSk³ad i struktura Komitetu w kadencji 2003–2006Prezydium Komitetu:przewodnicz¹cy – prof. Stefan GRZEGORCZYKhonorowy przewodnicz¹cy – prof. Witold NIEWIADOMSKI, cz³. rzecz. PAN(zm. w 2005 r.)zastêpcy przewodnicz¹cego – prof. Andrzej KOTECKI, prof. FranciszekRUDNICKIcz³onkowie Prezydium – prof. Stanis³aw BERBEÆ; prof. Piotr STYPIÑSKI;prof. Marian WESO£OWSKIsekretarz – prof. Wojciech BUDZYÑSKICz³onkowie Komitetu: prof. Ryszard BARY£A; prof. Andrzej DUBAS; prof.Stanis³aw DZIENIA; prof. Gabriel FORDOÑSKI; prof. Zygmunt HRYNCEWICZ(cz³. hon., zm. w 2004 r.); prof. Kazimierz JANKOWSKI; prof. Stanis³awKOZ£OWSKI; prof. Jan KUŒ; prof. Jerzy J. LIPA, cz³. koresp. PAN; prof. JanuszNOWICKI, cz³. koresp. PAN; prof. Józef PROÑCZUK (cz³. hon.); prof. JerzyPUDE£KO; prof. Andrzej RADECKI; prof. Barbara RUTKOWSKA (cz³. hon.);prof. Zbigniew SKINDER; prof. Józef STARCZEWSKI; prof. EwaSTUPNICKA-RODZYNKIEWICZ; prof. Marianna WARDAStruktura:Sekcja £¹karstwa – przewodnicz¹cy prof. Piotr StypiñskiSekcja Polowej Uprawy Roœlin Rolniczych – przewodnicz¹cy prof. Stanis³aw BerbeæSekcja Przyrodniczych Podstaw Produkcji Roœlinnej – przewodnicz¹cy prof. PiotrWeso³owskiWydawnictwo: Zakoñczono wydawanie czasopisma Roczniki Nauk Rolniczych,Seria A – Produkcja Roœlinna. W roku 2003 ukaza³ siê ostatni numer (tom 116, zeszyt1–4). Ostatnim redaktorem naczelnym by³a prof. Alicja Gawroñska-Kulesza.Sk³ad i struktura Komitetu w kadencji 2007–2010Prezydium Komitetu:przewodnicz¹cy – prof. Franciszek RUDNICKIzastêpcy przewodnicz¹cego – prof. Andrzej KOTECKI, prof. Danuta PARYLAK,prof. Marianna WARDAsekretarz – prof. Janusz PRUSIÑSKICz³onkowie Komitetu: prof. Stanis³aw BERBEÆ; prof. Andrzej BLECHARCZYK;prof. Dorota Z. BOBRECKA-JAMRO; prof. Wojciech S. BUDZYÑSKI; prof.Andrzej DUBAS (cz³. hon.); prof. Gabriel FORDOÑSKI; prof. Mariusz FOTYMA –Prezes Polskiego Towarzystwa Agronomicznego; prof. Stefan GRZEGORCZYK;prof. Kazimierz JANKOWSKI; prof. Stanis³aw Z. KOZ£OWSKI; prof. Jan KUŒ;prof. Teofil £ABZA; prof. Janusz NOWICKI, cz³. koresp. PAN; prof. Wies³aw

138 F. RudnickiOLESZEK, cz³. koresp. PAN; prof. Józef PROÑCZUK (cz³. hon.); prof. Jan A.ROZBICKI; prof. Barbara RUTKOWSKA (cz³. hon.); prof. Piotr STYPIÑSKI; prof.Jerzy M. SZUKA£A; prof. Marian WESO£OWSKIStruktura: Komitet nie posiada komisji, sekcji i zespo³ów.Wydawnictwo: Komitet nie posiada w³asnego wydawnictwa.Komitet Uprawy Roœlin (KUR) zosta³ powo³any w 1975 roku i dzia³a³ przy WydzialeNauk Rolniczych, Leœnych i Weterynaryjnych PAN. W kadencjach 2003–2006oraz 2007–2010 Komitet liczy³ 24–26 cz³onków (tab. 1). W strukturze sk³adu KURcz³onkowie PAN (1 lub 2 osoby) stanowili 4,2–8,3% zale¿nie od roku, pracownicyszkó³ wy¿szych 68–87%, pracownicy instytutów resortowych 3,8–12,5%, cz³onkowiehonorowi 7,7–12,0% i emeryci 0–8,3%. W sk³adzie Komitetu brak by³opracowników jednostek naukowych PAN. W 2010 roku cz³onkiem honorowym KURzosta³ prof. dr hc. multi. Andrzej Dubas.Tabela 1. Liczba cz³onków Komitetu Uprawy Roœlin PAN w latach 2003–2010Rok Ogó³em w tymze szkó³ z JBR cz³onkowie cz³onkowie emeryciwy¿szychPANhonorowi KUR2003 26 21 1 2 2 02004 25 20 1 2 2 02005 24 21 1 2 2 02006 24 19 1 2 2 02007 24 18 3 1 2 02008 24 17 2 1 2 22009 24 17 2 1 2 22010 25 17 1 2 3 2W latach 2003–2006 w strukturze organizacyjnej KUR funkcjonowa³y 3 sekcje:przyrodniczych podstaw produkcji roœlinnej, polowej uprawy roœlin rolniczych,³¹karstwa. W nastêpnej kadencji nie powo³ano sekcji, natomiast przyjêto zasadêpowo³ywania zespo³ów o zmiennych sk³adach, stosownie do spraw wymagaj¹cychrozpatrzenia lub przygotowania stanowiska KUR.W latach 2003–2010 Komitet odby³ ³¹cznie 12 zebrañ plenarnych. Przedmiotemtych zebrañ by³y m.in.: podzia³ nauk na dziedziny i dyscypliny, zw³aszcza nauk rolniczych, weterynaryjnychi leœnych (z udzia³em cz³onków CK ds. Stopni i Tytu³ów); wytypowanie ekspertów w zakresie organic farming oraz plants for energy productiondo Biura PolSCA w Brukseli; opinia dotycz¹ca rankingu polskich czasopism naukowych przygotowanego przezZespó³ P 06 KBN; ocena kszta³cenia na studiach kierunku „rolnictwo” w Polsce i stanowisko KURw tej sprawie; regulamin Komitetu i jego uchwalenie;

Komitet Uprawy Roœlin PAN 139dyskusja dotycz¹ca „Projektu za³o¿eñ reformy systemu nauki i reformy systemuszkolnictwa wy¿szego” i „Strategii rozwoju nauki w Polsce do 2015 roku” orazwypracowanie stanowiska w tych sprawach;stan organizacyjny i dzia³alnoœæ Polskiego Towarzystwa Agronomicznego afiliowanegoprzy Wydziale V PAN;dzia³alnoœæ Polskiego Towarzystwa £ubinowego i podjêcie uchwa³y popieraj¹cejstarania tego towarzystwa o afiliacjê przy Wydziale V PAN;zmiany w nauce polskiej w œwietle projektów ustaw przygotowanych przezMinisterstwo Nauki i Szkolnictwa Wy¿szego;analiza stanu kszta³cenia na studiach doktoranckich w dyscyplinie „agronomia”w polskich uczelniach;seminarium naukowe pt. „Gospodarka azotem w polskim rolnictwie”;seminarium naukowe pt. „Metoda oceny postêpu hodowlanego na przyk³adziekrajowego rejestru odmian pszen¿yta ozimego”;opiniowanie kandydatur na cz³onków korespondentów PAN;opiniowanie kandydatury prof. Andrzeja Dubasa na cz³onka honorowego Komitetu;opiniowanie wniosków o nagrody Prezesa Rady Ministrów lub PAN za osi¹gniêcianaukowe;ró¿ne sprawy organizacyjne Komitetu.Prezydium KUR, licz¹ce 8–7 osób w kadencji 2003–2006 i 5 osób w latach2007–2010, zajmowa³o siê przygotowaniem organizacyjno-merytorycznym zebrañplenarnych oraz sprawami organizacyjnymi i bie¿¹cymi Komitetu. Prace te prowadzonopodczas 12 zebrañ prezydium oraz poprzez korespondencjê internetow¹.G³ówn¹ form¹ dzia³alnoœci naukowej Komitetu by³a organizacja lub wspó³organizacja12 konferencji naukowych: Proekologiczne technologie produkcji roœlin rolniczych – 2003 r. Agrotechnika a bioró¿norodnoœæ i produkcyjnoœæ pól uprawnych – 2003 r. Trawy w ekstremalnych warunkach siedliskowych – 2004 r.Produkcja roœlinna na prze³omie XX i XXI wieku w kontekœcie rozwoju wspó³czesnychsystemów rolniczych – 2005 r. Znaczenie gospodarcze i biologia plonowania upraw mieszanych – 2006 r. Roœliny zielarskie – uprawa i stosowanie – 2007 r. Czynniki agrotechniczne we wspó³czesnych systemach rolniczych – 2007 r. £ubin w badaniach podstawowych – 2008 r. Œrodowisko rolnicze i produkcja roœlinna w rolnictwie zrównowa¿onym – 2009 r. £ubin Ÿród³em bia³ka dla Europy – 2009 r. Rolnicza przestrzeñ produkcyjna i jej wykorzystanie – 2009 r. Znaczenie gospodarcze i biologia plonowania upraw mieszanych – 2010 r.Od zaprzestania wydawania Roczników Nauk Rolniczych, Serii A – ProdukcjiRoœlinnej, Komitet nie prowadzi³ dzia³alnoœci wydawniczej. Ostatni zeszyt tegoczasopisma (nr 116, z. 104) wydano w 2003 roku. W póŸniejszych latach ukaza³o siê

140 F. Rudnickikilka Zeszytów Problemowych Postêpów Nauk Rolniczych (nr 490, 516, 549, 599) i innychwydawnictw jako „pok³osie” organizowanych przez KUR konferencji naukowych,w których zamieszczone s¹ informacje o wspó³udziale Komitetu w ich przygotowaniu.W latach 2003–2010 Komitet sformu³owa³ 16 opinii i stanowisk. Wœród nichocenê dzia³alnoœci Instytutu Fizjologii Roœlin im. F. Górskiego PAN w Krakowie zalata 2003–2006, opinie 6 wniosków o nagrody i wyró¿nienia naukowe, 4 opinieo dorobku i pozycji naukowej uczonych oraz stanowiska w sprawach dotycz¹cychnauk rolniczych i kszta³cenia rolniczego w szko³ach wy¿szych.Komitet nie prowadzi³ szerszej dzia³alnoœci miêdzynarodowej. Jedynie w organizowanychniektórych konferencjach uczestniczyli uczeni z zagranicy, a cz³onek KURprof. Jan Rozbicki by³ przedstawicielem polskich uczonych w European Society forAgronomy.W ramach dzia³alnoœci upowszechnieniowej Komitet w 2009 roku uczestniczy³w targach AGRO-TECH w Minikowie k. Bydgoszczy, podczas których, wspólniez Polskim Towarzystwem £ubinowym, przeprowadzono seminarium dyskusyjnedotycz¹ce aktualnych problemów uprawy roœlin str¹czkowych w Polsce, z udzia³emprzedstawicieli firm hodowlanych i nasiennych.Cz³onkowie Komitetu (profesorowie Wojciech Budzyñski, Jan Kuœ, Teofil £abza,Franciszek Rudnicki, Piotr Stypiñski, Jerzy Szuka³a) byli cz³onkami zespo³ów integracyjno-eksperckichPAN i w latach 2009–2010 uczestniczyli w pracach tych zespo³ów.Godnym odnotowania jest, ¿e liczni cz³onkowie Komitetu (Gabriel Fordoñski,Kazimierz Jankowski, Andrzej Kotecki, Jan Kuœ, Teofil £abza, Wies³aw Oleszek,Danuta Parylak, Janusz Prusiñski, Marian Weso³owski) równolegle pe³nili kierowniczefunkcje w uczelniach i instytutach naukowych. Profesorowie WojciechBudzyñski, Andrzej Dubas i Mariusz Fotyma zostali wyró¿nieni doktoratamihonoris causa uniwersytetów, profesor Wies³aw Oleszek zosta³ wybrany na cz³onkakorespondenta PAN, a profesor Mariusz Fotyma zosta³ wyró¿niony Medalem im.M. Oczapowskiego.Wa¿na w dzia³alnoœci KUR by³a dobra wspó³praca z Wydzia³em V PAN, PolskimTowarzystwem Agronomicznym, Polskim Towarzystwem £ubinowym, uczelniamiwy¿szymi o profilu rolniczym, dziêki czemu mo¿liwa by³a organizacja konferencjinaukowych i zebrañ Komitetu, a Uniwersytet Warmiñsko-Mazurski w Olsztyniei nastêpnie Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy w Bydgoszczy by³y siedzibamiKomitetu.Franciszek Rudnicki

Komitet Zagospodarowania Ziem Górskich PAN 141Komitet Zagospodarowania Ziem Górskich PANSk³ad i struktura Komitetu w kadencji 2003–2006Prezydium Komitetu:przewodnicz¹cy – prof. Stanis³aw KOPEÆzastêpcy przewodnicz¹cego – prof. Stanis³aw CEBULA, prof. Anna P£YWACZYKcz³onkowie Prezydium – prof. Marian KOZIEJ, prof. Barbara KUTKOWSKA,prof. Danuta PTASZYCKA-JACKOWSKAsekretarz – dr Anna CZEMERDACz³onkowie Komitetu: prof. Jan BORKOWSKI (cz³. hon.); prof. Julian CIURUŒ (cz³.hon.); prof. Adam CZUDEC; prof. Andrzej DRO¯D¯; prof. Jerzy FABIJANOWSKI(cz³. hon.); prof. Janina FATYGA; prof. Franciszek GOSPODARCZYK; prof. JerzyGRUSZCZYÑSKI; dr Violetta KAMIÑSKA; dr hab. Kazimierz KLIMA; prof. EberhardMAKOSZ (cz³. hon.); prof. Rudolf MICHA£EK, cz³. rzecz. PAN; dr hab. Stanis³awNIEMTUR, doc. IBL; prof. Barbara OBRÊBSKA-STARKEL; prof. Zenon PIJANOWSKI– Prezes Polskiego Towarzystwa Rozwoju Ziem Górskich; prof. Leszek STARKEL, cz³.rzecz. PAN; dr Józef SOWIÑSKIStruktura:Sekcja Karpacka – przewodnicz¹ca prof. Danuta Ptaszycka-JackowskaSekcja Sudecka – przewodnicz¹ca prof. Barbara KutkowskaSekcja Œwiêtokrzyska – przewodnicz¹cy prof. Marian KoziejWydawnictwo: Problemy Zagospodarowania Ziem Górskich – rocznik,finansowany w ca³oœci przez PAN. Redaktor naczelny – prof. Stanis³aw Kopeæ.Sk³ad i struktura Komitetu w kadencji 2007–2010PrezydiumKomitetu:przewodnicz¹cy – prof. Adam CZUDEChonorowy przewodnicz¹cy – prof. Stanis³aw KOPEÆzastêpcyprzewodnicz¹cego–prof.Stanis³awCEBULA,prof.AnnaM.P£YWACZYKcz³onkowie Prezydium – prof. Marian KOZIEJ, prof. Barbara KUTKOWSKA,prof. Zenon PIJANOWSKI – Prezes Polskiego Towarzystwa Rozwoju ZiemGórskich, prof. Danuta PTASZYCKA-JACKOWSKAsekretarz – dr Anna CZEMERDA (cz³. hon.)Cz³onkowie Komitetu: prof. Jan BORKOWSKI (cz³. hon.); dr EligiuszBRZENIAK; prof. Julian CIURUŒ (cz³. hon.); prof. Andrzej DRO¯D¯; prof. JerzyFABIJANOWSKI (cz³. hon. zm. w 2008 r.); prof. Janina FATYGA; prof. Jerzy A.GRUSZCZYÑSKI; prof. Kazimierz KLIMA; prof. Eberhard MAKOSZ (cz³. hon.);prof. Rudolf MICHA£EK, cz³. rzecz. PAN; prof. Wies³aw MUSIA£; prof. Stanis³awNIEMTUR; dr Ewa PA£KA; prof. Roman SOJA; prof. Józef SOWIÑSKI; prof.Leszek STARKEL, cz³. rzecz. PANStruktura:

142 A. CzudecSekcja Karpacka – przewodnicz¹ca prof. Danuta Ptaszycka-JackowskaSekcja Sudecka – przewodnicz¹ca prof. Barbara KutkowskaSekcja Œwiêtokrzyska – przewodnicz¹cy prof. Marian KoziejWydawnictwo: Problemy Zagospodarowania Ziem Górskich (ci¹g³e). Redaktornacz. – prof. Stanis³aw Kopeæ.Komitet Zagospodarowania Ziem Górskich od 1957 roku uczestniczy w prowadzeniui upowszechnianiu badañ naukowych w zakresie racjonalnego gospodarowaniaspecyficznymi i cennymi zasobami obszarów górskich, do których nale¿¹ nietylko walory przyrodnicze (atrakcyjny krajobraz, bioró¿norodnoœæ, zasoby leœne, zasobywodne i ziemia rolnicza), ale tak¿e to¿samoœæ kulturowa mieszkañców gór i jakoœækapita³u spo³ecznego.Od pocz¹tku swojej dzia³alnoœci Komitet Zagospodarowania Ziem Górskich macharakter interdyscyplinarny, bo jego cz³onkami s¹ przedstawiciele nauki reprezentuj¹cytakie dziedziny wiedzy i dyscypliny naukowe, jak: nauki rolnicze, leœne, hydrologia,gospodarka przestrzenna, in¿ynieria œrodowiska, ekonomia regionów górskich.Taka struktura Komitetu pozwala na podejmowanie i poszukiwanie rozwi¹zañ wieloaspektowychproblemów gospodarowania na obszarach górskich Polski.Konferencje i seminaria naukoweAktywnoœæ Komitetu w latach 2003–2010 przejawia³a siê przede wszystkimw organizowanych corocznie konferencjach naukowych podejmuj¹cych najbardziejistotne i aktualne problemy gospodarowania na obszarach górskich. Nale¿a³y tu m.in.zagadnienia dotycz¹ce: kierunków zmian w gospodarowaniu na obszarach górskich i ich wp³ywu naœrodowisko; mo¿liwoœci i barier rozwoju œrodowiskowych, spo³ecznych i ekonomicznychfunkcji obszarów górskich; szans rozwoju agroturystyki na obszarach górskich.W 2008 roku Komitet zorganizowa³ w Krynicy seminarium naukowe, wspólniez Komitetem Ekonomiki Rolnictwa PAN, pt: „Rolnictwo i gospodarka ¿ywnoœciowana obszarach górskich”. Podczas seminarium zaprezentowano 5 referatów (3 przezcz³onków Komitetu Zagospodarowania Ziem Górskich, 2 przez cz³onków KomitetuEkonomiki Rolnictwa). Dotyczy³y one gospodarki przestrzennej, przedsiêbiorczoœci,turystyki i gospodarki leœnej oraz problemów doskonalenia systemu wspieraniarolnictwa obszarów górskich. Poza celami merytorycznymi, seminarium mia³o wa¿-ny walor integrowania badañ naukowych prowadzonych przez cz³onków tych komitetówi przyczyni³o siê do lepszego poznania wyników tych badañ.Ponadto, dzia³aj¹ce w strukturze Komitetu sekcje (Karpacka, Sudecka i Œwiêtokrzyska)organizowa³y seminaria naukowe poœwiêcone zagadnieniom dotycz¹cymka¿dego z regionów. £¹cznie w latach 2003–2006 odby³o siê 12 takich seminariów,natomiast w latach 2007–2010 zorganizowano 11 seminariów. W ten sposób Komitet –

Komitet Zagospodarowania Ziem Górskich PAN 143³¹cznie z jego sekcjami – integrowa³ szerokie grono pracowników nauki i przedstawicieliró¿nych instytucji dzia³aj¹cych na rzecz obszarów górskich, a konferencje i seminariaorganizowane cyklicznie w latach 2003–2010 przyczynia³y siê do upowszechnianiawiedzy na temat ró¿nych aspektów gospodarowania w regionach górskich.Zebrania plenarne i posiedzenia prezydiumPrzejawem aktywnoœci Komitetu by³y zebrania plenarne (w latach 2003–2006 – 5zebrañ; w latach 2007–2010 – 9 zebrañ), które by³y poœwiêcone przedstawieniui przedyskutowaniu najwa¿niejszych problemów badawczych dotycz¹cych obszarówgórskich w Polsce. Wœród prezentowanych zagadnieñ (w formie referatu naukowego)by³y m.in. za³o¿enia Konwencji Karpackiej jako instrumentu aktywizuj¹cegowspó³pracê w zakresie zrównowa¿onego rozwoju Karpat, œrodowiskowe i gospodarczeznaczenie zmian granicy rolno-leœnej w Karpatach Polskich; cechy kapita³uludzkiego i spo³ecznego w regionie górskim (na przyk³adzie Bieszczadów); wp³ywturystyki letniej i zimowej na przyrodê Tatrzañskiego Parku Narodowego; problemyhydrologiczne Beskidu Niskiego; rolnictwo i gospodarka ¿ywnoœciowa na obszarachgórskich; opady, powodzie i osuwiska w Karpatach.Tematyka i organizacja zebrañ plenarnych, konferencji i seminariów naukowychby³y przedmiotem zebrañ prezydium Komitetu. W kadencji 2003–2006 odby³o siê 15takich zebrañ, a w latach 2007–2010 – 19.W 2007 roku Komitet wyst¹pi³ z inicjatyw¹ nadania honorowego cz³onkostwawieloletniemu sekretarzowi Komitetu dr Annie Czemerdzie i powierzenia funkcji honorowegoprzewodnicz¹cego Komitetu wieloletniemu przewodnicz¹cemu prof. Stanis³awowiKopciowi. Obie inicjatywy znalaz³y poparcie w³adz Polskiej Akademii Nauk.Dzia³alnoœæ opiniodawczaCz³onkowie Komitetu Zagospodarowania Ziem Górskich przygotowywali opiniena temat kierunków gospodarowania zasobami obszarów górskich. W latach2003–2006 przygotowano 8 takich opinii, a dotyczy³y one m.in. kryteriów wyznaczaniaregionu górskiego, programu chowu i hodowli owiec na obszarach górskich,parków krajobrazowych. Natomiast w kadencji 2007–2010 przygotowano 11 opinii,w tym m.in. na temat przyznawania znaków ochronnych UE górskim produktomregionalnym, projektu rozwoju agroturystyki i gospodarstw ekologicznych, planówprzestrzennego zagospodarowania gmin górskich.W 2009 roku Komitet przygotowa³ „Stanowisko w sprawie kierunków rozwojuobszarów górskich”, w którym wyeksponowano g³ówne problemy, wyzwania i zagro¿eniaw rozwoju Karpat Polskich i przedstawiono najwa¿niejsze rekomendacje codo poprawy spójnoœci ekonomicznej, spo³ecznej i terytorialnej obszarów górskichw Polsce. Stanowisko zosta³o przes³ane Ministrowi Rolnictwa i Rozwoju Wsi, a tak¿emarsza³kom województw: ma³opolskiego, podkarpackiego i œl¹skiego.

144 A. CzudecW 2008 roku przewodnicz¹cy Komitetu Zagospodarowania Ziem Górskichuczestniczy³ w posiedzeniu Sejmowej Komisji Ochrony Œrodowiska, Zasobów Naturalnychi Leœnictwa pt. „Program Natura – 2000, bariera czy szansa rozwoju”.Zaproszenie przedstawiciela Komitetu do udzia³u w tym posiedzeniu mia³o zwi¹zekz tym, ¿e istotna czêœæ dyskusji dotyczy³a problematyki górskiej, w tym relacji miêdzydzia³aniami na rzecz ochrony walorów przyrodniczych gór a mo¿liwoœciami rozwojugospodarczego i spo³ecznego.Komitet Zagospodarowania Ziem Górskich od wielu lat wspó³pracuje z PolskimTowarzystwem Rozwoju Ziem Górskich, które ma swoj¹ siedzibê w Krakowiei którego prezes jest cz³onkiem Komitetu. Ponadto w 2010 roku zosta³a nawi¹zanawspó³praca z Fundacj¹ Rozwoju Ziem Górskich w Starym S¹czu, która od kilku lataktywnie uczestniczy w integrowaniu ró¿nych œrodowisk na rzecz zrównowa¿onegorozwoju Karpat.Dzia³alnoœæ wydawniczaOd pierwszych lat swojej dzia³alnoœci Komitet Zagospodarowania Ziem Górskichwydaje czasopismo naukowe „Problemy Zagospodarowania Ziem Górskich”.W 2010 roku ukaza³ siê kolejny zeszyt (nr 57). Mimo ¿e w czasopiœmie tym s¹publikowane wy³¹cznie recenzowane artyku³y, spe³niaj¹ce wysokie standardy pracnaukowych, to nie uda³o siê poprawiæ jego punktacji w rankingu czasopism prowadzonymprzez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wy¿szego. Ze wzglêdu na„niszowy” charakter czasopisma, nie ma mo¿liwoœci poprawy jego punktacji przezzwiêkszenie liczby publikowanych artyku³ów naukowych w ci¹gu roku.Adam Czudec

Postêpy Nauk Rolniczych Zeszyt Specjalny/2011: 145–241Dzia³alnoœæ i osi¹gniêcia placówek naukowychWydzia³u Nauk Rolniczych, Leœnychi Weterynaryjnch PANZygmunt ReklewskiZastêpca Przewodnicz¹cego Wydzia³u V PANBarbara S³upeckaG³ówny Specjalista w Wydziale V PANWprowadzenieW ramach Wydzia³u Nauk Rolniczych, Leœnych i Weterynaryjnych PAN w latach2003–2010 funkcjonowa³o dziewiêæ placówek naukowo-badawczych. Zak³ad FizjologiiRoœlin im. Franciszka Górskiego z dniem 1 lipca 2003 r. zosta³ przekszta³conyw Instytut Fizjologii Roœlin im. Franciszka Górskiego, a Zak³ad Badañ ŒrodowiskaRolniczego i Leœnego PAN z dniem 1 kwietnia 2009 r. zosta³ przekszta³cony w InstytutŒrodowiska Rolniczego i Leœnego PAN. Z dniem 1 kwietnia 2004 roku ropoczê³a siêrestrukturyzacja Stacji Badawczej Rolnictwa Ekologicznego i Hodowli ZachowawczejZwierz¹t PAN.Placówki nukowe swoje zadania realizowa³y g³ównie opieraj¹c siê na KrajowymProgramie Badañ Naukowych oraz grantach w ramach Ramowego Programu V i VIUnii Europejskiej. Realizowana tematyka i osi¹gniêcia przedstawione s¹ w szczegó³owychopracowaniach dyrektorów poszczególnych jednostek.Prowadzona by³a œcis³a wspó³praca z Uczelniami poprzez kierowanie do placóweknaukowych magistrantów do wykonywania prac magisterskich oraz prowadzonowspólne studia doktoranckie. Pracownicy aktywnie uczestniczyli w dzia³alnoœcidydaktycznej (prowadzenie wyk³adów, æwiczeñ, udzielanie konsultacji magisterskich,udostêpnianie warsztatów badawczych, przyjmowanie grup studenckich).Placówki Wydzia³u w 2010 roku przyjê³y na sta¿ 75 osób, 85 studentów odby³opraktyki, wykonano 11 prac magisterskich pod kierunkiem pracowników naukowychw placówkach i 27 na uczelni. Trzy placówki prowadzi³y samodzieln¹ dzia³alnoœæedukacyjn¹ z zakresu ekologii, ochrony ró¿norodnoœci biologicznej roœlin i zwierz¹toraz ochrony œrodowiska rolniczego. W tym celu Ogród Botaniczny – CentrumZachowania Ró¿norodnoœci Biologicznej PAN prowadzi³ Centrum Edukacji Ekolo-

146 Z. Reklewski, B. S³upeckagicznej, Instytut Œrodowiska Rolniczego i Leœnego PAN – Muzeum Wiedzy o Œrodowisku,Oœrodek Popularyzacji Wiedzy o Kszta³towaniu i Ochronie Krajobrazu orazStacja Badawcza Rolnictwa Ekologicznego i Hodowli Zachowawczej Zwierz¹t PAN– Regionalny Oœrodek Edukacji Ekologicznej. Corocznie jednostki te przyjmuj¹ponad 50 tysiêcy zwiedzaj¹cych (g³ównie m³odzie¿ szkolna i studenci, jak równie¿spo³ecznoœæ lokalna i turyœci).Wydzia³ ocenia³ jednostki regularnie co 4 lata zgodnie z regulaminem i kryteriamizatwierdzonymi przez zebranie plenarne Wydzia³u. W ocenie uczestniczy³y komitetynaukowe (recenzenci opracowywali opiniê), cz³onkowie Wydzia³u, na podstawie opiniiwyg³oszonych przez przewodnicz¹cych komitetów, dyskusji, wizytacji laboratoriówi rozmów z pracownikami, podejmowali uchwa³ê w sprawie oceny dzia³alnoœci zaostatnie 4 lata. W omawianym okresie ocen takich dokonano 17, w tym wyjazdowychdo placówek 12.W okresie sprawozdawczym 4 placówki naukowe obchodzi³y jubileusze 50. latdzia³alnoœci, po³¹czone z uroczystymi sesjami naukowymi, posiedzeniami rad naukowych,wrêczeniem medali i odznaczeñ pañstwowych pracownikom, udzia³em przedstawicieliw³adz Akademii, Wydzia³u i w³adz miast i województw. Uroczystoœci takieodby³y siê w 2004 roku w Instytucie Genetyki Roœlin PAN, w 2005 roku w InstytucieFizjologii i ¯ywienia Zwierz¹t im. J. Kielanowskiego PAN i w Instytucie Genetykii Hodowli Zwierzat PAN, w 2006 roku w Instytucie Fizjologii Roœlin im. F. GórskiegoPAN. Z tej okazji otrzyma³y Medale im. M. Oczapowskiego. Instytut Genetyki RoœlinPAN otrzyma³ tak¿e medal 50-lecia Polskiej Akademii Nauk.W 2004 roku w Stacji Badawczej w Turwi odby³a siê uroczysta sesja RadyNaukowej Zak³adu z okazji 25-lecia dzia³alnoœci Zak³adu Badañ Œrodowiska Rolniczegoi Leœnego PAN.Wed³ug stanu na koniec 2010 roku placówki zatrudnia³y ogó³em 848 osób, w tympracowników naukowych 300 (71 profesorów, w tym 4 cz³onków PAN, docentów 53,adiunktów 132, asystentów 44) i pozosta³ych pracowników 548. W placówkachWydzia³u wydawano 8 czasopism naukowych.W latach 2003–2010 opublikowano ³¹cznie 10 882 prace, z tego 2 664 w recenzowanychczasopismach o zasiêgu miêdzynarodowym.

Instytut Agrofizyki … 147Instytut Agrofizykiim. Bohdana Dobrzañskiego PAN w LublinieDyrektor Józef HorabikDyrektorem Instytutu by³ œp. prof. dr hab. Ryszard Walczak (do 09.07.2006), prof.hab. Józef Horabik jest od 10 lipca 2006 do chwili obecnej.Zastêpcami ds. naukowych byli: prof. dr hab. Józef Horabik (do 09.09.2006),prof. dr hab.Grzegorz Józefaciuk do chwili obecnej.Przewodnicz¹cymi Rady Naukowej byli: œp. prof. dr hab. Saturnin Zawadzki (do17 wrzeœnia 2003), prof. dr hab. Jan Gliñski (2003–2006), prof. dr hab. RudolfMicha³ek (2007–2010).Obecnie dzia³alnoœæ Instytutu koncentruje siê na prowadzeniu badañ poznawczychi aplikacyjnych oraz kszta³ceniu kadr naukowych w zakresie zastosowañ fizykido rozwi¹zywania problemów kszta³towania i ochrony œrodowiska przyrodniczego,zrównowa¿onego rolnictwa oraz przetwórstwa rolno-spo¿ywczego. W tematyce tejwyró¿niæ mo¿na cztery obszary badawcze:Fizyka i biologia œrodowiskaw³aœciwoœci fizyczne, chemiczne i fizyko-chemiczne gleby oraz roœlin i ichzwi¹zek z przebiegiem procesów transportu masy i energii w systemie gleba–roœlina–atmosfera;bazy danych w³aœciwoœci powierzchniowych, hydrofizycznych i termofizycznychgleby oraz systemy ich regulacji;zjawiska i procesy fizyczne warunkuj¹ce jakoœæ gleby;zwi¹zki pomiêdzy fizycznymi i biologicznymi w³aœciwoœciami gleby a stanem jejnatlenienia;emisja gazów cieplarnianych z gleby do atmosfery;jakoœæ œrodowiska.

148 J. HorabikFizyka materia³ów roœlinnychw³aœciwoœci fizyczne roœlin i p³odów rolnych;procesy fizyczne istotne dla zbioru, transportu, przechowywania i przetwarzaniasurowców pochodzenia roœlinnego;mikrostruktura materia³ów roœlinnych;fizyczne i fizykochemiczne metody identyfikacji uszkodzeñ roœlin i p³odówrolnych oraz oceny jakoœci surowców i produktów rolniczych;usprawnienia technologii polepszaj¹cych jakoœæ surowców i produktów ¿ywnoœciowychoraz pasz.Metrologia agrofizycznaopracowywanie i doskonalenie fizycznych metod i urz¹dzeñ do pomiaru, monitoringui analizy czasowo-przestrzennej zmiennoœci fizycznych parametrów œrodowiskaglebowego i materia³ów rolniczych poddawanych procesom agrotechnicznymi technologicznym;standaryzacja metod pomiarowych.Monitoring, modelowanie i symulacje komputerowe monitoring procesów fizycznych i fizykochemicznych zachodz¹cych w œrodowiskupodczas wzrostu i rozwoju roœlin; modele prognostyczne zwi¹zane z rolniczym wykorzystaniem œrodowiska orazoptymalizacj¹ procesów technologicznych pod k¹tem wytwarzania bezpiecznej¿ywnoœci; symulacje komputerowe procesów fizycznych i fizykochemicznych w œrodowiskuprzyrodniczym i obróbce p³odów rolnych.W chwili obecnej wskazaæ mo¿na trzy g³ówne nurty badañ realizowanych orazprzyjêtych za strategiczne dla dalszego rozwoju Instytutu:1. Badania poznawcze. Aktywne siêganie po najnowsze zdobycze nauk œcis³ych(fizyki, chemii i matematyki) w zakresie badañ doœwiadczalnych i teoretycznych orazmodelowania komputerowego do rozwi¹zywania zagadnieñ kszta³towania i ochronyœrodowiska przyrodniczego, rolnictwa i produkcji ¿ywnoœci: tworzenie wyspecjalizowanych metod modelowania komputerowego i prognozowaniaprzebiegu procesów istotnych dla œrodowiska przyrodniczego oraz procesówprzetwórczych; badanie reakcji roœlin na niekorzystne warunki œrodowiskowe; ocena aktywnoœci biologicznej gleby w warunkach stresowych oraz ró¿norodnoœcibiologicznej mikroorganizmów w ekosystemach rolniczych;

Instytut Agrofizyki … 149 tworzenie fizykochemicznych metod oceny oraz zapobiegania degradacji œrodowiskaglebowego.2. Badania aplikacyjne. Rozwi¹zywanie aktualnych, najpilniejszych problemówochrony i kszta³towania œrodowiska, rolnictwa i produkcji ¿ywnoœci, w którychzastosowanie dorobku nauk œcis³ych daje szanse uzyskania istotnych dla praktykirozwi¹zañ: udoskonalanie metod i systemów monitoringu parametrów fizycznych œrodowiska(zdjêcia satelitarne i lotnicze oraz pomiary naziemne), przestrzenna zmiennoœæfizycznych, chemicznych i biologicznych w³aœciwoœci gleb wywo³ana czynnikaminaturalnymi i antropogenicznymi; opracowywanie i doskonalenie w³asnych, oryginalnych metod pomiarowych ocenyjakoœci surowców i produktów ¿ywnoœciowych w poszczególnych ogniwach³añcucha produkcji ¿ywnoœci (termografia, spektroskopia dielektryczna, spektrofotometria,mikrotomografia, emisja akustyczna, mechatronika, analiza obrazu); tworzenie modeli prognostycznych rolniczego wykorzystania œrodowiska w warunkachzmian klimatycznych; modelowanie procesów technologicznych produkcji bezpiecznej ¿ywnoœci; opracowanie metod alternatywnego wykorzystania surowców rolniczych, szczególniew zakresie odnawialnych Ÿróde³ energii.3. Badania w ramach szerokiej wspó³pracy œrodowiska naukowego. Tworzenieinterdyscyplinarnych, sieciowych programów naukowych ³¹cz¹cych wspólned¹¿enia placówek do zwiêkszenia iloœci oraz poprawy jakoœci technologicznej i wartoœci¿ywieniowej produktów rolniczych oraz warunków ¿ycia poprzez skoordynowane,interdyscyplinarne badania ³¹cz¹ce zakresy takich dyscyplin jak: agrofizyka,biotechnologia, fizjologia, genetyka, in¿ynieria rolnicza, kszta³towanie œrodowiska,technologia ¿ywnoœci: wykorzystanie agrofizycznych metod pomiarowych oraz charakterystyk materia³owychdo selekcji odmian roœlin, monitoringu przebiegu zabiegów medycznych(genetyka, medycyna); modelowanie i projektowanie komputerowe procesów, operacji i urz¹dzeñ (przemys³farmaceutyczny, budownictwo – technologie proszków, pudrów, nanoproszków); tworzenie i zarz¹dzanie bazami danych parametrów œrodowiska przyrodniczego,tworzenie modeli prognostycznych.Tematy badawczeAktualnie realizowane badania skupione s¹ w dziewiêciu tematach dzia³alnoœcistatutowej Instytutu:1. Wymiana masy i energii w systemie gleba–roœlina–atmosfera;2. Zmiany mikrostruktury materia³ów rolniczych podczas deformacji;

150 J. Horabik3. Aeracja gleby i jej wp³yw na procesy glebowe i roœliny;4. Wp³yw stanu fizycznego gleby na wzrost i rozwój roœlin;5. Procesy fizykochemiczne w glebie i roœlinie;6. Ocena wartoœci u¿ytkowej ziarna zbó¿ i jego produktów;7. W³aœciwoœci fizyczne materia³ów i surowców roœlinnych;8. Procesy fizyczne w roœlinnych materia³ach sypkich;9. Systematyzacja wiedzy w zakresie agrofizyki.Tematy obejmuj¹ oko³o 40 szczegó³owych zadañ badawczych.Kadra naukowaInstytut zatrudnia 50 pracowników naukowych, w tym 16 profesorów, 8 docentów,23 adiunktów oraz 3 asystentów. Interdyscyplinarn¹ kadrê naukow¹ Instytutustanowi¹ absolwenci ro¿nych kierunków przyrodniczych, takich jak: fizyka, chemia,biologia, mechanika, rolnictwo, ogrodnictwo i geografia.W strukturze Instytutu funkcjonuje 6 Zak³adów: Metrologii i ModelowaniaProcesów Agrofizycznych, Biogeochemii Œrodowiska Przyrodniczego, FizykochemiiMateria³ów Porowatych, Mikrostruktury i Mechaniki Biomateria³ów, BadañSystemu Gleba–Roœlina oraz Zak³ad Fizycznych i Technologicznych W³aœciwoœciAgromateria³ów.Instytut «http://www.ipan.lublin.pl» prowadzi od 8 lat studia doktoranckie, przygotowuj¹cedo uzyskania stopnia doktora nauk rolniczych w zakresie agronomii–agrofizyki.Uczestniczy w nich obecnie 13 s³uchaczy. Prowadzone przez Instytutstudia doktoranckie wchodz¹ w sk³ad Œrodowiskowych Studiów Doktoranckich,prowadzonych wspólnie z Uniwersytetem Przyrodniczym w Lublinie.W okresie 2003–2010 Rada Naukowa Instytutu nada³a 24 stopnie naukowedoktora, 15 stopni naukowych doktora habilitowanego w zakresie agronomii–agrofizykioraz wystêpowa³a 10-krotnie z wnioskami o nadanie tytu³u profesora naukrolniczych.Wspó³praca naukowaInstytut wspó³pracuje z oko³o 40 oœrodkami naukowymi w kraju i 50 za granic¹.W tym okresie zorganizowano 323 wyjazdy pracowników Instytutu w celach badawczych,na konferencje oraz krótko- i d³ugoterminowe sta¿e w zagranicznychoœrodkach naukowych, Instytut zaœ wizytowa³o 205 goœci zagranicznych. Efektemwspó³pracy s¹ 72 wspó³autorskie publikacje z udzia³em autorów zagranicznych.W latach 2003–2010 Instytut by³ organizatorem lub wspó³organizatorem 23 krajowychi 58 miêdzynarodowych konferencji naukowych, seminariów i warsztatów.

Instytut Agrofizyki … 151Instytut wydaje dwa czasopisma naukowe: International Agrophysics – kwartalniko zasiêgu miêdzynarodowym (Impact Factor za 2009 r. 0,580), Acta Agrophysica– pó³rocznik wraz z seri¹ – Rozprawy i Monografie oraz jest wspó³wydawc¹ pó³rocznikao zasiêgu miêdzynarodowym Polish Journal of Soil Science.W powi¹zaniu z Instytutem powsta³y i dzia³aj¹ inne organizacje: Komitet AgrofizykiPAN, Fundacja Rozwoju Nauk Agrofizycznych, Polskie Towarzystwo Agrofizyczne,Oddzia³ Lubelski PAN oraz Regionalny Punkt Kontaktowy ProgramówUnii Europejskiej.Projekty badawczeW latach 2003–2010 Instytut realizowa³ 52 projekty badawcze, w tym 36 w³asnych,16 promotorskich, 5 rozwojowych oraz 16 projektów realizowanych przezpracowników Instytutu w innych placówkach. Aktualnie Instytut realizuje 17 projektów,wœród których znaczna czêœæ ukierunkowana jest na podniesienie innowacyjnoœcii konkurencyjnoœci krajowej gospodarki. Poni¿ej przedstawiono kilka przyk³adówtakich projektów.Projekt Rozwojowy: „Produkcja ekologicznego oleju o wyj¹tkowych w³aœciwoœciachprozdrowotnych”, Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka. Okresrealizacji: 2007–2013.Celem projektu jest opracowanie pilota¿owej linii innowacyjno-produkcyjno-technologicznej,w której zastosowane zostan¹ nowoczesne rozwi¹zania (zg³oszeniepatentowe Nr P-383110) umo¿liwiaj¹ce produkcjê sa³atkowego oleju rzepakowegodo spo¿ycia przy zachowaniu jego naturalnej wysokiej jakoœci prozdrowotnej.Projekt Rozwojowy: POLAPGEN-BD „Narzêdzia biotechnologiczne s³u-¿¹ce do otrzymywania zbó¿ o zwiêkszonej odpornoœci na suszê” Program OperacyjnyInnowacyjna Gospodarka. Okres realizacji: 2007–2013. Koordynator: InstytutGenetyki Roœlin PAN w Poznaniu.Celem zadania realizowanego w IA PAN jest okreœlenie mechanizmów kszta³towaniasiê w³aœciwoœci fizycznych i fizykochemicznych roœlin w adaptacji do warunkówsuszy.Projekt Badawczy Rozwojowy „Opracowanie sposobu wytwarzania i zastosowaniatechnicznego oleju gorczycowego do smarowania pi³ ³añcuchowych dociêcia drewna”. Przedsiêwziêcie MNiSW „Inicjatywa technologiczna I”. Okresrealizacji: 2007–2010.Celem projektu by³o opracowanie technologii wytwarzania oleju smarowegoz surowego oleju gorczycowego przez estryfikacjê wyodrêbnionej czêœci oleju i dodatekestrów do bazy olejowej.

152 J. HorabikProjekt Badawczy Rozwojowy: „Prototyp urz¹dzenia opartego na metodzieemisji akustycznej do oceny kruchoœci i tekstury jab³ek”, N R12 0031 04. Okresrealizacji: 2008–2010.Celem projektu by³o wytworzenie prototypu urz¹dzenia do rejestracji emisjiakustycznej z owoców podczas deformacji. Urz¹dzenie u³atwi obiektywn¹ ocenêjakoœci owoców. W 2009 r. zg³oszono dwa wnioski patentowe dotycz¹ce wytwarzanejaparatury.Konsorcja i sieci naukowe, wspó³praca z gospodark¹Wiele dzia³añ Instytutu zorientowanych jest na prowadzenie badañ dla praktyki.S¹ to miêdzy innymi nowe wdro¿enia, zacieœnianie wspó³pracy z aktualnymi partneramii poszukiwanie nowych, dzia³alnoœæ w ramach w³asnoœci intelektualnej i przemys³owej(wynalazki, patenty i wzory u¿ytkowe). W celu wykorzystania wynikówbadañ w praktyce Instytut prowadzi wspó³pracê z ponad 20 podmiotami gospodarczymioraz instytucjami u¿ytecznoœci publicznej. Ponadto Instytut prowadzi badania,ubiega siê o projekty badawcze, opracowuje wdro¿enia i ekspertyzy wspólnie z innymilaboratoriami krajowymi. Instytut uczestniczy w przedsiêwziêciach wielu siecii konsorcjów naukowych, takich jak: AGROGAS, AgEngPol, PolApGen, NanoFun,INSECTNET, AGROEKOBIOLOGIA, OKSYGENOLOGIA, Q-FOOD-NET orazECOTECH-COMPLEX.W ramach umów zawartych z podmiotami gospodarczymi w Instytucie wykonanychzosta³o wiele us³ug badawczych o charakterze rozwojowym b¹dŸ wdro¿eniowym,takich jak: ocena wp³ywu stosowania regulatorów dojrzewania na w³aœciwoœci plonotwórcze,jakoœciowe oraz zdrowotne nasion rzepaku; ocena odmian i œrodków chemicznych w badaniach poletkowych; ocena zawartoœci WWA (benzo(a)pirenu) w nasionach rzepaku; ocena wp³ywu zastosowania olejów pochodzenia roœlinnego do smarowania ³añcuchóww prasach zwijaj¹cych na ich trwa³oœæ; ocena pêkania ³uszczyn nowych rodów rzepaku ozimego; w³aœciwoœci mechaniczne sypkiej biomasy; okreœlenie charakterystyk fizyko-chemicznych kwasów huminowych pochodz¹cychz lokalnych surowców; wytwarzanie i sprzeda¿ aparatury kontrolno-pomiarowej i systemów monitorowaniaopracowanych i systematycznie doskonalonych w IA PAN dla odbiorcówkrajowych i zagranicznych.

Projekty miêdzynarodoweInstytut uczestniczy³ w 17 projektach miêdzynarodowych. W latach 2003–2006Instytut posiada³ status europejskiego CENTRUM DOSKONA£OŒCI pod nazw¹„Centre of Excellence for Applied Physics in Sustainable Agriculture –AGROPHYSICS” w ramach 5PR UE. Powstanie Centrum Doskona³oœci w Instytucieby³o rezultatem prowadzenia wa¿nych i ciekawych badañ naukowych o charakterzeinterdyscyplinarnym oraz szerokiej wspó³pracy miêdzynarodowej.Dzia³alnoœæ Centrum Doskona³oœci realizowana by³a w 12 pakietach tematycznychdotycz¹cych: hydrotermofizycznych charakterystyk mediów porowatych, aeracjiuk³adu gleba–roœlina–atmosfera, degradacji wierzchniej warstwy gleby, chemiifizycznej powierzchni gleby i roœlin, zwi¹zku miêdzy fizyczn¹ charakterystyk¹ glebya wzrostem korzeni, mikrostruktury surowców roœlinnych, w³aœciwoœci mechanicznychsypkich surowców spo¿ywczych, oceny jakoœci owoców, warzyw, ziarna i nasionroœlin uprawnych.Dzia³alnoœæ Centrum ugruntowa³a miêdzynarodow¹ pozycjê naukow¹ Instytutuoraz przyczyni³a siê do poszerzenia wspó³pracy naukowej z licz¹cymi siê oœrodkaminaukowymi w Europie.6 Program Ramowy Polish Network of Mobility Information Centres (Akronim: PL-MOC NET-WORK); Development of Regional Innovation Strategy of Lubelskie Voivodships(Akronim: RIS LUBELSKIE); Physics of fruit and vegetable tissue in postharvest handling, zadanie badawcze:Permeability and mechanical properties of cell walls – artificial cell walls (ProgramMarie Curie).Program COSTInstytut Agrofizyki … 153COST Action 623 – Soil Erosion and Global Change;COST Action 921 – Food matrices: structural organisation and impact on flavourrelease and perception (zadanie: Struktura i w³aœciwoœci powierzchniowe ekstrudatówskrobiowych);COST Action 634 – On– and Off-site Environmental Impacts of Runoff and Erosion;COST Action 928 – Control and exploitation of enzymes for added – value foodproducts (tytu³ dzia³ania: Zastosowanie metod biotechnologicznych dla projektowaniacech jakoœciowych suszonych produktów z jab³ek);COST Action TD1002 – European network on applications of Atomic Force Microscopyto NanoMedicine and Life Sciences – AFM4NanoMed&Bio.Program S¹siedztwa Polska–Bia³oruœ–Ukraina INTERREG IIIA/TACIS CBC2004–2006 Interregionalne Centrum Badawczo-Edukacyjne w Instytucie Agrofizyki PANw Lublinie (ICeBE);

154 J. HorabikUtworzenie transgranicznej sieci monitoringu ekosystemu glebowego na tereniemiêdzynarodowego Biorezerwatu Zachodnie Polesie;Szkolenia i adaptacja laboratoriów w Instytucie Agrofizyki dla podniesieniajakoœci ¿ywnoœci na terenach przygranicznych PL-BY-UA.Projekty inwestycyjneW ramach Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej finansowanegow latach 2007–2013 ze œrodków Unii Europejskiej w ramach Narodowej StrategiiSpójnoœci w Instytucie realizowane s¹ w chwili obecnej dwa projekty inwestycyjne:„Rozbudowa infrastruktury i doposa¿enie laboratoriów Centrum Doskona³oœciAGROPHYSICS” oraz „Œrodowiskowe Laboratorium Energii Odnawialnej”.Rozbudowa infrastruktury i doposa¿enie laboratoriów Centrum Doskona³oœciAGROPHYSICSCelem projektu jest poprawa warunków prowadzenia dzia³alnoœci gospodarczej,rozwoju przedsiêwziêæ innowacyjnych i ich dyfuzji miêdzy stref¹ nauki i gospodarkiw regionie lubelskim poprzez: zwiêkszenie wykorzystania badañ naukowych przez gospodarkê w zakresie kontrolijakoœci surowców roœlinnych wykorzystywanych na cele ¿ywnoœciowe i nie-¿ywnoœciowe, polepszenie wspó³pracy instytucjonalnej w regionie dla wdra¿ania innowacyjnychrozwi¹zañ w ma³ych i œrednich przedsiêbiorstwach sektora rolno-spo¿ywczego,wzrost kontroli stanu œrodowiska naturalnego w regionie,podniesienie poziomu wykszta³cenia.W ramach projektu realizowane s¹ trzy zadania inwestycyjne:I. Nadbudowa nowego obiektu laboratoriów oraz sal wyk³adowych Instytutu.II. Termomodernizacja g³ównego obiektu Instytutu.III. Doposa¿enie laboratoriów w ponad 60 pozycji nowoczesnej aparatury naukowo-badawczej(m.in. mikroskop si³ atomowych, spektroskop ramanowski, chromatografgazowy, spektrometr masowy, spektrofotometr UV VIS, analizatorTOC, sorptomat, aparat bezpoœredniego œcinania pierœcieniowo-obrotowy, doposa¿eniemaszyn wytrzyma³oœciowych, kamery spektralne: UV, VNIR, SWIR).W ramach realizacji projektu w Instytucie tworzone s¹ nowoczesne laboratoria:monitoringu œrodowiska przyrodniczego, termografii, zastosowañ optycznych technikpomiarowych, spektroskopii dielektrycznej, mikroskopii, analizy sensoryczneji w³aœciwoœci mechanicznych, w³aœciwoœci powierzchniowych i strukturalnych glebi roœlin, chromatografii gazowej, systemu korzeniowego roœlin, w³aœciwoœci fizycznychowoców i warzyw, oceny jakoœci surowców zbo¿owych i oleistych, mechanikimateria³ów sypkich.Ca³kowita wartoœæ projektu wynosi ponad 26 mln PLN. Okres realizacji:2008–2010.

Instytut Agrofizyki … 155Œrodowiskowe Laboratorium Energii OdnawialnejCelem projektu jest wsparcie rozwoju spo³eczno-gospodarczego wschodniejPolski poprzez tworzenie wiedzy i innowacji w zakresie odnawialnych Ÿróde³ energii,a w szczególnoœci przez: rozwój wspó³pracy miêdzy oœrodkami naukowymi Lubelszczyzny i wschodniej Polski; rozwój badañ naukowych w dziedzinie wykorzystania biomasy do celów energetykiodnawialnej; wzrost jakoœci prowadzonych badañ oraz dostosowanie ich do potrzeb regionalneji krajowej gospodarki; zwiêkszenie liczby pracowników naukowych zajmuj¹cych siê problematyk¹ energiiodnawialnej; wsparcie dotychczasowej dzia³alnoœci statutowej Instytutu Agrofizyki; wsparcie dotychczasowych prac dotycz¹cych wytwarzania i ochrony patentów,publikacji rozwi¹zañ innowacyjnych oraz badañ naukowych zwi¹zanych z rozwojemkadry naukowej; poprawê jakoœci i warunków pracy kadr naukowych i adaptacjê laboratoriów.Przedmiotem projektu jest modernizacja oraz kompleksowe wyposa¿enie laboratorióww ponad 150 pozycji specjalistycznej aparatury naukowo-badawczej (m.in.spektrometr masowy Orbitrap Velos sprzê¿ony z chromatografem cieczowym, mikrotomografrentgenowski, fotobioreaktory, bioreaktory do fermentacji metanowej,wyposa¿enie laboratorium mikrobiologicznego, wyposa¿enie laboratorium biochemicznego)do prowadzenia badañ w zakresie wytwarzania i przetwarzania biomasyna cele energetyczne.W sk³ad Œrodowiskowego Laboratorium Energii Odnawialnej wejdzie szeœæspecjalistycznych laboratoriów: nowych technologii pozyskiwania energii odnawialnejoraz biomasy, fermentacji metanowej, analizy biogazu, oceny, ulepszania i wykorzystaniaosadów pofermentacyjnych, mikrobiologii molekularnej i œrodowiskowejoraz laboratorium biochemiczne, a ponadto piêæ pracowni: utylizacji i wykorzystaniafazy sta³ej osadu, fizycznych w³aœciwoœci gleb modyfikowanych, chemicznychi fizykochemicznych w³aœciwoœci osadu, wzrostu roœlin oraz ulepszania gleby.Ca³kowita wartoœæ projektu wynosi ponad 26 mln PLN. Okres realizacji:2009–2011.Wa¿nym efektem realizowanych projektów bêdzie stworzenie warunków dlaszerokiej wspó³pracy Instytutu z otoczeniem spo³eczno-gospodarczym. Jego elementembêdzie stworzenie oferty nauko-badawczej oraz upowszechnianie w regioniewyników prac badawczych Instytutu o du¿ym potencjale innowacyjnym.

156 J. HorabikWyró¿nienia i nagrodyInstytut, a tak¿e jego pracownicy, byli wielokrotnie wyró¿niani i otrzymywaliodznaczenia. Z okazji Jubileuszu 40-lecia Instytut zosta³ wyró¿niony medalem50-lecia Polskiej Akademii Nauk oraz odznaczeniem Zas³u¿ony dla Lubelszczyzny.Prof. dr hab. Jan Gliñski, cz³. rzecz. PAN zosta³ odznaczony Medalem im. Micha-³a Oczapowskiego za wybitny wk³ad w rozwój nauk rolniczych, a w szczególnoœciagrofizyki; dyplomem honorowym, przyznanym przez Radê Ministrów Ukrainy zaaktywn¹ dzia³alnoœæ na rzecz spo³ecznoœci ukraiñskiej, popularyzacjê historii i obecnychdokonañ narodu ukraiñskiego, osobisty wk³ad w miêdzynarodow¹ wspó³pracêoraz dzia³ania dla wzmocnienia œwiatowego autorytetu Ukrainy; tytu³em HonorowegoProfesora przyznanym przez Narodow¹ Akademiê Budownictwa Obiektów Sanatoryjnychi Ochrony Przyrody w Simferopolu na Ukrainie.Mgr Patrycja Boguta, doktorantka IV roku Studiów Doktoranckich IA PAN,zdoby³a I miejsce w konkursie SCOPUS-Perspektywy Young Researcher Award 2010.42 pracowników Instytutu uzyska³o nastêpuj¹ce odznaczenia pañstwowe: Krzy¿Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1), Krzy¿ Oficerski Orderu OdrodzeniaPolski (2), Krzy¿ Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (6), Z³oty Krzy¿ Zas³ugi (7),Srebrny Krzy¿ Zas³ugi (13), Br¹zowy Krzy¿ Zas³ugi (5), Medal Srebrny za D³ugoletni¹S³u¿bê (5), Medal Br¹zowy za D³ugoletni¹ S³u¿bê (3).Najwa¿niejsze osi¹gniêcia naukoweoraz rozwojowo-wdro¿eniowe1. Automatyczny rejestrator danych do monitorowania stanu fizykochemicznegogleb i gruntów wyznaczanego metod¹ TDR zapewniaj¹cy, poprzez ³¹cznoœæ radiow¹z komputerem, odczytywanie danych i zarz¹dzanie przebiegiem pomiarówpoprzez Internet z dowolnego komputera. Umo¿liwia ³¹czenie systemów w siecipomiarowe, integracjê z sieci¹ GIS, lokalizacjê punktów pomiarowych z zastosowaniemsystemu GPS oraz ³¹cznoœæ z nadziemnymi lotniczymi i satelitarnymisystemami obserwacji Ziemi.2. Opracowanie systemu monitorowania temperatury i wilgotnoœci z³o¿a rzepaku.3. Opracowanie metody wykorzystania termografii aktywnej do badania defektówwewnêtrznych i zaburzeñ fizjologicznych w tkankach wybranych owoców i warzyw.4. Opracowanie sposobu wytwarzania i zastosowania technicznego oleju gorczycowegodo smarowania pi³ ³añcuchowych do ciêcia drewna.5. Zaprojektowanie i wykonanie prototypu urz¹dzenia opartego na metodzie emisjiakustycznej Contact Acoustic Emission Detektor CAED2 do oceny kruchoœci i teksturyjab³ek. Urz¹dzenie jest gotowe do sprzeda¿y i zastosowania praktycznego.

Instytut Agrofizyki … 1576. Zaprojektowanie i wykonanie urz¹dzenia do oceny podatnoœci na pêkanie ³uszczynrzepaku.7. Opracowanie unikalnej innowacyjnej linii produkcyjno-technologicznej, w którejzastosowane zostan¹ nowoczesne rozwi¹zania umo¿liwiaj¹ce produkcjê olejurzepakowego do spo¿ycia przy zachowaniu jego naturalnej wysokiej jakoœciprozdrowotnej. Produkcja ekologiczna takiego oleju (bez dostêpu œwiat³a oraztlenu, a tak¿e wykorzystuj¹ca surowiec o specyficznych w³aœciwoœciach, specjalnesposoby zbioru, suszenia i przechowywania) pozwoli na zachowanie w nimszeregu substancji o silnym dzia³aniu prozdrowotnym. Z tego wzglêdu oczekujesiê, ¿e zapotrzebowanie na ten typ oleju bêdzie mia³o miejsce zarówno w kraju,jak i za jego granicami (POIG, lata 2007–2013).8. Okreœlenie wp³ywu odczynu oraz stresu Cu i Al na wybrane fizykochemicznew³aœciwoœci korzeni roœlin jednoliœciennych i dwuliœciennych przy zastosowaniumetod adsorpcyjnych i miareczkowych.9. Ocena wp³ywu stosowania regulatorów dojrzewania na w³aœciwoœci plonotwórcze,jakoœciowe oraz zdrowotne nasion rzepaku. Wykazanie, ¿e optymalny czasdesykacji znacz¹co podnosi plon nasion o 1,5–3 q ha –1 , prowadz¹c do jednoczesnegouzyskania wysokiej wartoœci technologicznej nasion – wy¿sza zawartoœæt³uszczu, bardziej po¿¹dany profil kwasów t³uszczowych, mniej chlorofilu(wspó³praca z Zak³adami T³uszczowymi KRUSZWICA S.A.).10. Okreœlenie wp³ywu nierównomiernego zagêszczenia gleby i zlokalizowanegonawo¿enia na wzrost i funkcjonowanie korzeni kukurydzy.11. Badania wp³ywu stresu suszy na w³aœciwoœci fizyczne i fizykochemiczne roœlinjêczmienia jarego o ró¿nej odpornoœci na stres (POIG, lata 2007–2013, ProjektPOLAPGEN-BD „Narzêdzia biotechnologiczne s³u¿¹ce do otrzymywania zbó¿o zwiêkszonej odpornoœci na suszê” Koordynator Projektu: Instytut GenetykiRoœlin PAN w Poznaniu).12. Zastosowanie techniki SVM (Suport Vector Machine) do opracowania modeluretencji wodnej gleby.13. Opracowanie preparatu skrobiowego ograniczaj¹cego zjawisko pêkania ³uszczyn,którego stosowanie w formie oprysku roœlin na plantacjach produkcyjnychrzepaku mo¿e byæ nowym rozwi¹zaniem w ograniczeniu strat nasion powstaj¹cychw wyniku osypywania siê rzepaków podczas dojrzewania i zbioru.14. Okreœlenie w³aœciwoœci hydrofilowo-hydrofobowych g³ównych gleb Polski ró¿-nymi metodami pomiarowymi.15. Redakcja i opracowanie wydawanej przez wydawnictwo Springer ksi¹¿ki „Encyclopediaof Agrophysics” zawieraj¹cej oko³o 250 artyku³ów z udzia³em miêdzynarodowychautorów. W chwili obecnej prace edytorskie nad encyklopedi¹znajduj¹ siê w koñcowej fazie.

158 J. HorabikPublikacje i patentyW latach 2003–2010 Instytut opublikowa³ ³¹cznie 1570 publikacji naukowych,w tym 106 prac w czasopismach posiadaj¹cych Impact Factor, 480 w czasopismachkrajowych i zagranicznych, 57 monografii, 100 rozdzia³ów w monografiach, 680 pracw materia³ach konferencyjnych oraz ponad 100 innych opracowañ naukowych orazpopularno-naukowych. Instytut uzyska³ ochronê patentow¹ dla 10 wynalazków orazz³o¿y³ wnioski o udzielenie ochrony patentowej dla 16 kolejnych rozwi¹zañinnowacyjnych.Wybrane patenty:1. G³owica akustyczna do pomiaru kruchoœci i tekstury owoców i warzyw, zw³aszczajab³ek. A. Zdunek, P-388444.2. Sposób i urz¹dzenie do pomiaru kruchoœci i tekstury owoców i warzyw, zw³aszczajab³ek. A. Zdunek, J. Pytka, Z. Ranachowski, P-388443.3. Sposób wytwarzania oleju jadalnego z rzepaku. J. Tys, P-383110.4. Biomasa opa³owa oraz sposób zbioru gorczycy bia³ej przeznaczonej na celeenergetyczne. T. Rudko, P-381657.5. Sposób detekcji szklistoœci w jab³kach. P. Baranowski, W. Mazurek, R. Walczak,J. Lipecki, P-380385.6. Inteligentna sonda reflektometryczna do pomiaru wilgotnoœci cia³ kapilarnoporowatychz mo¿liwoœci¹ pomiaru innych parametrów fizycznych i chemicznychtych cia³ oraz sposób komunikacji miêdzy inteligentn¹ sond¹ reflektometryczn¹a modu³em pomiarowym. W. Skierucha, R. Walczak, A. Wilczek, P-377103.7. Sposób wytwarzania oleju technicznego biodegradowalnego z nasion gorczycy.T. Rudko, K. Siarkowski, P-371638.8. Preparat ograniczaj¹cy pêkanie str¹ków roœlin str¹czkowych i ³uszczyn rzepakuoraz sposób sporz¹dzania cieczy u¿ytkowej. T. Rudko, patent: 196394.9. Sposób fizykochemicznej melioracji gleb kwaœnych zanieczyszczonych cynkiem.T. Rajchew, S. Popandowa, S. Piszmanowa, A. Arsova, Z. Soko³owska, M.Hajnos, G. Józefaciuk, patent: 193727.10. Urz¹dzenie pomiarowe do wyznaczania ilorazu naporu oœrodka sypkiego.J. Horabik, M. Molenda, patent: 193648.

Instytut Fizjologii i ¯ywienia Zwierz¹t … 159Instytut Fizjologii i ¯ywienia Zwierz¹tim. Jana Kielanowskiego PAN w Jab³onnieDyrektor Jacek Skomia³Instytut Fizjologii i ¯ywienia Zwierz¹t istnieje od 1955 roku. W latach 2003–2010dyrektorem Instytutu by³ prof. dr hab. Jacek Skomia³, zastêpcami dyrektora ds.naukowych byli kolejno: prof. dr hab. Teresa ¯ebrowska (1999–2003), prof. dr hab.Kazimierz Kochman (2004–2007) i dr hab. Dorota Tomaszewska-Zaremba (2007–2011).Przewodnicz¹cym Rady Naukowej by³ w tym okresie prof. dr hab. Marian Ró¿ycki.Instytut ma prawo nadawania stopnia doktora nauk rolniczych w zakresie zootechnikiod 1971 roku.W latach 2003–2010 Instytut prowadzi³ badania w dwóch dyscyplinach naukowych:biologia i zootechnika. Badania obejmuj¹ce tematykê dotycz¹c¹ fizjologii i ¿ywieniazwierz¹t, g³ównie gospodarskich i laboratoryjnych skupiaj¹ siê na fizjologicznychpodstawach ¿ywienia zwierz¹t, jakoœci produktów pochodzenia zwierzêcegooraz na molekularnej i hormonalnej regulacji procesów wzrostu i rozrodu. Badaniaprowadzone w Instytucie maj¹ g³ównie charakter badañ podstawowych, ale ich wynikimog¹ byæ wykorzystywane w praktyce ¿ywienia i hodowli zwierz¹t w zakresieregulacji wzrostu i rozwoju zwierz¹t, wch³aniania i przemiany sk³adników od¿ywczychoraz hormonalnej i neurohormonalnej regulacji procesów wzrostu i rozroduw po³¹czeniu z wp³ywem czynników ¿ywieniowych. Badania mog¹ znaleŸæ zastosowaniezarówno w naukach rolniczych jak i w naukach weterynaryjnych i medycznych.Obiektem prowadzonych badañ s¹ zwierzêta m³ode i rosn¹ce ró¿nych gatunków(œwinie, owce, kozy, drób i szczury), a tak¿e mikroorganizmy przewodu pokarmowegoprze¿uwaczy i zwierz¹t monogastrycznych. Instytut dla realizacji wyznaczonychkierunków badañ dysponuje interdyscyplinarnym zespo³em pracowników(zootechnicy, specjaliœci technologii ¿ywienia, biolodzy, biotechnolodzy, fizjolodzy,mikrobiolodzy, lekarze medycyny weterynaryjnej, chemicy), nowoczesnymi technikamilaboratoryjnymi (Real Time-PCR, HPLC, chromatografii gazowej, RIA, ELISA,spektrofotometrii masowej, mikroskopii konfokalnej, technik telemetrycznych, mikrodysekcjilaserowej) oraz w³asn¹ kolekcj¹ czystych szczepów bakterii i orzêsków¿waczowych.

160 J. Skomia³Badania prowadzono w ramach dzia³alnoœci statutowej oraz projektów finansowanychprzez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wy¿szego, a tak¿e grantów unijnych.W wiêkszoœci stanowi³y one kontynuacjê dotychczas prowadzonych badañ,a podejmowane nowe tematy wynika³y z postêpu nauki w zakresie bêd¹cym przedmiotempracy naukowej w Instytucie.Badania realizowane by³y w szeœciu tematach badawczych:1. Czynniki reguluj¹ce wzrost zwierz¹t z uwzglêdnieniem genotypu.2. Rozwój i fizjologia przewodu pokarmowego.3. Biologia drobnoustrojów przewodu pokarmowego zwierz¹t prze¿uwaj¹cych.4. Profil przemian sk³adników pokarmowych a jakoœæ produktu.5. Regulacje hormonalne wzrostu i rozrodu na poziomie oœrodkowego uk³adunerwowego (OUN) – wp³yw czynników ¿ywieniowych.6. Neuroendokrynna regulacja sekrecji gonadoliberyny (GnRH).Jednoczeœnie przez ca³y opisywany okres realizowano temat dotycz¹cy doskonaleniawarsztatu badawczego.Badania dotycz¹ce wzrostu zwierz¹t mieœci³y siê w szerokim pojêciu biologiiiloœciowej i mia³y na celu opracowanie modelu wzrostu. Podstaw¹ ich by³o okreœleniepobrania paszy (apetytu), chemicznego sk³adu cia³a zwierz¹t i przemiany energiiw ró¿nych fazach wzrostu postnatalnego. Wyniki tych badañ pozwoli³y m.in. nauœciœlenie zapotrzebowania zwierz¹t rosn¹cych na niezbêdne aminokwasy, wyra¿anegow stosunku do energii metabolicznej dawki i w proporcji do lizyny. Na uwagêzas³uguje znacz¹cy wk³ad pracowników Instytutu w zmianê sposobu wyra¿aniazapotrzebowania na aminokwasy z aminokwasów ogólnych na strawne do koñcajelita cienkiego. Kontynuacja badañ dotycz¹cych niedoboru tryptofanu i treoninyw dietach dla œwiñ wykaza³a, ¿e aminokwasy te odgrywaj¹, poza funkcj¹ strukturaln¹,wa¿n¹ rolê w wielu procesach, w tym funkcjê sekrecyjn¹ œluzówki przewodu pokarmowego.Instytut nale¿y do nielicznych placówek naukowych zajmuj¹cych siêokreœlaniem ró¿nic w dynamice wzrostu i odk³adania bia³ka u œwiñ najwa¿niejszychras u¿ywanych do krzy¿owania dla potrzeb tuczu przemys³owego. Na tej podstawieopracowywane s¹ zalecenia ich ¿ywienia.W badaniach nad okreœleniem zale¿noœci miêdzy odk³adaniem bia³ka i fosforuu œwiñ wykazano, ¿e w czasie wzrostu zwierz¹t szybciej zwiêksza³a siê zawartoœæfosforu ni¿ bia³ka. Natomiast w pracach nad przemianami energii w czasie wzrostukompensacyjnego, a szczególnie nad rozwojem przewodu pokarmowego rosn¹cychœwiñ ¿ywionych paszami z du¿¹ zawartoœci¹ w³ókna stwierdzono, ¿e pasza takamodyfikuje wielkoœæ przewodu pokarmowego. Mo¿e to zmieniaæ rozchód energiiprzeznaczanej na potrzeby bytowe, poniewa¿ istnieje du¿a wspó³zale¿noœæ miêdzyprzemian¹ energii a wielkoœci¹ przewodu pokarmowego.Procesy trawienia, wch³aniania i transport sk³adników do poszczególnych tkanekumo¿liwiaj¹ dostarczenie podstawowych substancji decyduj¹cych o wzroœcie zwierz¹t.Rozwój i stan funkcjonalny przewodu pokarmowego uwa¿ane s¹ obecnie za

Instytut Fizjologii i ¯ywienia Zwierz¹t … 161jeden z najwa¿niejszych kierunków badawczych w nauce ¿ywienia zwierz¹t. Prawid³owefunkcjonowanie i stan zdrowotny przewodu pokarmowego zale¿¹ od interakcjimiêdzy ¿ywieniem a mikroflor¹ zasiedlaj¹c¹ przewód pokarmowy, w tym udzia³embakterii korzystnych i patogennych, oraz od prawid³owo przebiegaj¹cych procesówneuroendokrynnej regulacji pracy przewodu pokarmowego. Prowadzone kompleksowobadania dotyczy³y regulacji procesów rozwoju i dojrzewania przewodu pokarmowegou ró¿nych gatunków, wp³ywu substancji bioaktywnych, w tym bia³eki aminokwasów, frakcji w³ókna pokarmowego, najwa¿niejszych czynników ¿ywieniowych,do których zalicza siê makro- i mikrosk³adniki, dodatki paszowe typuprebiotyki, probiotyki i zakwaszacze oraz tzw. zwi¹zków antyod¿ywczych, na morfologiê,histologiê przewodu pokarmowego, a zw³aszcza na strukturê i enzymatykêb³ony œluzowej jelita, na uk³ad hormonalny i immunologiczny oraz stan zdrowiazwierz¹t.Wk³ad Instytutu w rozwój nauk o ¿ywieniu zwierz¹t polega m.in. na opracowaniupreparatu poprawiaj¹cego stan zdrowotny prosi¹t przy odsadzaniu, opracowaniuzaleceñ dotycz¹cych stosowania enzymów jako dodatków paszowych (fitaza) orazoceny wartoœci pokarmowej i prozdrowotnej pasz roœlinnych i produktów ubocznychprzemys³u rolno-spo¿ywczego. Szczególnie istotny jest udzia³ w badaniach nadkrajowymi Ÿród³ami bia³ka (rzepak) oraz paszami pochodz¹cymi z roœlin genetyczniemodyfikowanych.Intensywnie rozwija³y siê badania nad biologi¹ drobnoustrojów przewodupokarmowego zwierz¹t prze¿uwaj¹cych. Prze¿uwacze s¹ zwierzêtami o du¿ymznaczeniu w gospodarce cz³owieka, poniewa¿ s¹ one Ÿród³em podstawowychproduktów spo¿ywczych oraz surowców dla przemys³u. G³ównym Ÿród³em sk³adnikówod¿ywczych dla prze¿uwaczy nie jest pobrana pasza, a drobnoustroje zasiedlaj¹ce¿wacz. Bakterie, orzêski ¿waczowe i grzyby pe³ni¹ kluczow¹ rolê w zaopatrywaniugospodarza w pe³nowartoœciowe bia³ko i energiê, a tak¿e w wielewitamin. Jednym z podstawowych problemów, zw³aszcza w przypadku zwierz¹twysoko produkcyjnych jest zaspokojenie ich zapotrzebowania na energiê. W paszyobjêtoœciowej prze¿uwaczy przewa¿a celuloza i hemiceluloza, a okresowo wystêpuj¹tak¿e fruktany. Zawarta w nich energia jest wykorzystywana wy³¹cznie zapoœrednictwem drobnoustrojów, poniewa¿ tylko one syntetyzuj¹ odpowiednie enzymytrawienne. Prowadzone prace obejmowa³y charakterystykê enzymów celulolitycznychi hemicelulolitycznych wybranych gatunków orzêsków i enzymówfruktanolitycznych bakterii rodzaju Treponema.Dokonano afiliacji gatunkowej bakterii ¿waczowych rodzaju Treponema, szczepkT, wyizolowanych ze ¿wacza owcy. Zaproponowano podniesienie rangi szczepu kTdo poziomu gatunku. Nowo utworzonemu gatunkowi nadano nazwê Treponemazioleckii (FEMS Microbiology Letters 289: 166–172; 2008), honoruj¹c olbrzymiwk³ad dr Aleksandra Zio³eckiego – wieloletniego pracownika Instytutu – w izolacjêi badania biologii ¿waczowych treponem.

162 J. Skomia³W zwi¹zku z intensywnoœci¹ procesów zachodz¹cych w ¿waczu i ich znaczeniemdla prze¿uwaczy, podjêto badania dotycz¹ce wp³ywu dodatku ró¿nych form t³uszczudo dawki na aktywnoœæ mikroorganizmów ¿waczowych, aktywnoœæ wydzielnicz¹trzustki oraz jakoœæ jagniêciny. Wykazano, ¿e forma t³uszczu i rodzaj podawanegobia³ka mog¹ znacz¹co modyfikowaæ te procesy i zmieniaæ profil kwasów t³uszczowychw miêsie.Istotnym problemem, wa¿nym dla œrodowiska jest ograniczenie emisji gazówzwiêkszaj¹cych efekt cieplarniany. Nale¿y do nich metan, a jednym z g³ównych jegoproducentów s¹ prze¿uwacze, a dok³adniej niektóre drobnoustroje zasiedlaj¹ce ¿wacz.Dlatego podjêto badania dotycz¹ce problemu ograniczania metanogenezy w ¿waczu.¯ywienie zwierz¹t wp³ywa na najwa¿niejsze elementy sk³adaj¹ce siê na jakoœæsurowców zwierzêcych do produkcji ¿ywnoœci, w tym na ich wartoœæ prozdrowotn¹,a przede wszystkim zmniejszenie iloœci t³uszczu i odpowiednie proporcje kwasówt³uszczowych wielonienasyconych do nasyconych i jednonienasyconych, a tak¿estosunek kwasów n-6 do n-3 w produktach zwierzêcych. Zgodnie z zaleceniami,w diecie cz³owieka maksymalnie 30% energii mo¿e pochodziæ z t³uszczu, w tym niewiêcej ni¿ 10% z nasyconych kwasów t³uszczowych (SFA), 7% z (PUFA) i pozosta³aczêœæ z MUFA. Natomiast stosunek kwasów wielonienasyconych z rodziny n-6 don-3 nie powinien przekraczaæ 5.Poniewa¿ stwierdzono mo¿liwoœæ modyfikowania profilu kwasów t³uszczowychw miêsie drobiowym, wo³owym, jagniêcinie, a tak¿e w miêsie wieprzowym, maj¹cymszczególnie niekorzystny profil kwasów t³uszczowych, prowadzono badania,które pozwoli³y na okreœlenie strategii ¿ywieniowych, poprawiaj¹cych cechy prozdrowotnet³uszczu zawartego w tym miêsie. Ostatnio du¿o uwagi poœwiêca siêprozdrowotnemu dzia³aniu selenu i izomerów sprzê¿onego kwasu linolowego (CLA)i mo¿liwoœci wzbogacania w ten kwas t³uszczu miêsa i mleka. Mleko, wo³owinai jagniêcina charakteryzuj¹ siê wielokrotnie wiêksz¹ zawartoœci¹ CLA ni¿ produktyinnego pochodzenia, poniewa¿ ich prekursory s¹ syntetyzowane przez drobnoustroje¿waczowe, a izomery CLA wydzielane w mleku pochodz¹ w znacznej czêœci z endogennejsyntezy tego kwasu w gruczole mlekowym. Dlatego prowadzono systematycznebadania nad poznaniem i mo¿liwoœciami sterowania metabolizmem lipidóww celu zwiêkszenia produkcji izomerów CLA oraz wydajnoœci bioakumulacji selenu,co pozwoli na opracowanie zaleceñ ¿ywieniowych zwiêkszaj¹cych zawartoœæ CLAi selenu w mleku i miêsie prze¿uwaczy, œwiñ i drobiu. Nowoœci¹ prowadzonych pracby³o jednoczesne analizowanie wp³ywu ró¿nych form chemicznych selenu i izomerówCLA na rozmiar bioakumulacji izomerów CLA, ich metabolitów oraz selenui pierwiastków wchodz¹cych w interakcje z tym metaloidem. Stwierdzono, ¿e seleni CLA podawane jednoczeœnie maj¹ silniejsze dzia³anie ni¿ podawane osobno.Ze wzglêdu na potrzebê standaryzacji diet dla zwierz¹t laboratoryjnych, w Instytucieprowadzone s¹ badania, w wyniku których opracowano sk³ad takich diet dlaszczurów, a obecnie kontynuowane s¹ prace zmierzaj¹ce do wdro¿enia w Polsce dietsterylizowanych o podwy¿szonym statusie zdrowotnym i mikrobiologicznym.

Instytut Fizjologii i ¯ywienia Zwierz¹t … 163Prace z zakresu fizjologii zwierz¹t mia³y na celu wszechstronne poznanie mechanizmówreguluj¹cych procesy wzrostu i rozrodu oraz czynników, które mog¹ na niewp³ywaæ. Ma to istotne znaczenie poznawcze, a zarazem stwarza nowe mo¿liwoœciwykorzystywania potencja³u fizjologicznego zwierz¹t gospodarskich. W badaniachprowadzonych na modelu owcy wykazano, ¿e procesy wzrostu i dojrzewania p³ciowegow rozwoju osobniczym przebiegaj¹ ró¿nie u samca i samicy. Skupiono siê naró¿nicach p³ciowych w dojrzewaniu uk³adów podwzgórzowo-gonadotropowychi podwzgórzowo-somatotropowych na poziomie ekspresji genów i regulacji sekrecjiw komórkach przysadki i neuronach podwzgórza w okresie intensywnego wzrostui rozwoju, prowadz¹cych do osi¹gniêcia zdolnoœci do rozrodu.W pracach nad poznaniem roli takich zwi¹zków oreksygennych jak neuropeptyd Y,leptyna, grelina i obestatyna wykazano, ¿e egzogenna leptyna wywiera modulacyjnywp³yw na zakoñczenia neuronów GnRH za poœrednictwem subpopulacji neuronówNPY zlokalizowanych w j¹drze ³ukowatym podwzgórza, u owcy w okresie uzyskiwaniadojrza³oœci p³ciowej, w warunkach ostrego niedoboru pokarmu. Wp³yw tenpolega³ na zniesieniu zahamowania uwalniania GnRH z zakoñczeñ nerwowych orazsyntezy i uwalniania LH z komórek przysadki wywo³anej niedo¿ywieniem.Wysokie wartoœci od¿ywcze i zdrowotne mleka owczego i koziego stymuluj¹wzrost zapotrzebowania na produkty mleczne pochodz¹ce od tych gatunków. Wymagato zapewnienia wysokiej produkcji mleka przez okres ca³ego roku. Wydajnoœæmleczna owiec wykoconych w ró¿nych porach roku jest zró¿nicowana i zale¿y nietylko od warunków ¿ywieniowych, ale tak¿e od aktywnoœci sekrecyjnej gruczo³uprzysadki mózgowej. Identyfikacja nowych zwi¹zków o charakterze neurotransmiteróww oœrodkowym uk³adzie nerwowym rzuca nowe œwiat³o na mechanizmy reguluj¹cesekrecjê hormonów przysadki, dlatego podjêto badania wzajemnych zale¿noœcimiêdzy neurotransmiterami nowo poznanymi (salsolinol) a znanymi oraz wp³ywutych pierwszych na syntezê i uwalnianie hormonów przysadkowych w ró¿nychwarunkach œrodowiska. W prowadzonych badaniach wykazano, ¿e u owcy salsolinoljest wa¿nym elementem neuralnego mechanizmu stymuluj¹cego uwalnianie prolaktynyz przysadki mózgowej pod wp³ywem ssania. Wa¿nym osi¹gniêciem z zakresuendokrynologii laktacji by³o stwierdzenie obecnoœci i okreœlenie neuromodulacyjnejroli salsolinolu (pochodnej dopaminy) w podwzgórzu u owcy. Wykazano wzroststê¿enia salsolinolu w przestrzeniach miêdzykomórkowych podwzgórza pod wp³ywemimpulsu ssania oraz w³aœciwoœci stymulacyjne tego zwi¹zku w odniesieniu dosyntezy i uwalniania prolaktyny z przysadki mózgowej.Zaburzenia procesów rozrodczych s¹ jednym z istotnych schorzeñ cywilizacyjnychstwarzaj¹cych powa¿ne problemy badawcze i lecznicze. Jedn¹ z bezpoœrednichprzyczyn zaburzeñ p³odnoœci s¹ zmiany aktywnoœci gonadoliberyny (GnRH), g³ównegohormonu odpowiedzialnego za regulacjê procesów rozrodu na poziomie OUN.Podejmowana tematyka badawcza dotyczy³a zagadnienia regulacji biosyntezy gonadotropini receptora GnRH w przysadce samic szczura z uwzglêdnieniem modula-

164 J. Skomia³cyjnego oddzia³ywania peptydów i steroidów gonadowych. Prowadzono badaniadotycz¹ce fizjologicznych w³aœciwoœci cz¹steczki GnRH skompleksowanej z metalami.Wykazano, ¿e po zwi¹zaniu z receptorem kompleks Cu-GnRH aktywujecGMP/PKG w komórkach gonadotropowych. W komórkach przysadki zachodzicross-talk miêdzy szlakami cAMP/PKA a cGMP/PKG.Prowadzone prace dotyczy³y równie¿ zale¿noœci pomiêdzy uk³adem neuroendokrynnymi immunologicznym. Badano wp³yw stresu immunologicznego na procesyrozrodu. Wykazano, ¿e interleukina-1β bierze udzia³ w komunikacji miêdzy uk³ademimmunologicznym a neuroendokrynnym. Wydaje siê, ¿e szczególnie wa¿n¹ rolê w modulacjiaktywnoœci osi podwzgórze–przysadka–gonady (HPG) na poziomie podwzgórzaodgrywa endogenna IL-1β syntetyzowana lokalnie w komórkach OUN.Oddzia³ywanie IL-1β w rejonie podwzgórza powoduje zmiany w sekrecji neuronówGnRH, ukierunkowane na hamowanie posttranskrypcyjnych procesów syntezy GnRH.Stwierdzono – po raz pierwszy u owcy – ekspresjê genów koduj¹cych receptory LHi FSH w przedniej przysadce.W latach 2003–2010 rozwijano i stosowano nowoczesne metody i technikibadawcze umo¿liwiaj¹ce podejmowanie nowej tematyki i zapewniaj¹ce wiêksz¹precyzjê pomiarów i oznaczeñ, a mianowicie: rozwijano metody biologii molekularnejw badaniach z zakresu endokrynologii, neuroendokrynologii i w badaniachmikrobiologicznych, doskonalono chemiczne metody analityczne, doskonalono stosowanemetody histologiczne i immunohistologiczne, rozwijano metody badañ in vitrocelem zast¹pienia, przynajmniej w czêœci, doœwiadczeñ na zwierzêtach.Najwa¿niejsze osi¹gniêciaStwierdzenie u jagniêcia zaburzeñ rozwoju neutralnego systemu gonadoliberyny(GnRH), polegaj¹cych na przyspieszeniu procesu dojrzewania formy prohormonalnejdo czynnego dekapeptydu GnRH, w warunkach psychoemocjonalnegostresu odseparowania od matki.Wykazanie (po raz pierwszy) na modelu owcy, ¿e obni¿ona ekspresja genu GnRHi genu receptora GnRH w podwzgórzu oraz genu receptora GnRH w przednimp³acie przysadki mózgowej s¹ istotnymi czynnikami wp³ywaj¹cymi na zmianêprofilu sekrecji LH i zanik owulacji w okresie d³ugiego dnia.Udowodnienie, ¿e chityna stymuluje rozwój populacji Eudiplodinium magii wwarunkachin vitro. Stwierdzono, ¿e pierwotniaki pobieraj¹ i trawi¹ cz¹steczki chityny,a powsta³e produkty fermentuj¹ do lotnych kwasów t³uszczowych. We frakcjicytozolowej orzêsków zidentyfikowano endochitynazê, egzochitynazê i chitobiazê.Stwierdzenie zwiêkszonej aktywnoœci mikroflory na skutek podawania niektórychdodatków paszowych w mieszankach dla kurcz¹t, która mo¿e powodowaæ uwalnianiesubstancji o dzia³aniu anty¿ywieniowym.

Instytut Fizjologii i ¯ywienia Zwierz¹t … 165Stwierdzenie, ¿e proces podzia³u krypt jelitowych b³ony œluzowej jelita cienkiegospe³nia wa¿n¹ rolê w jego wzroœcie u prosi¹t i mo¿e s³u¿yæ jako marker rozwojujelita we wczesnym okresie postnatalnym.Stwierdzenie niskiej wydajnoœci kwasu linolenowego (ALA), jako prekursorakwasów d³ugo³añcuchowych z grupy n-3 (EPA, DPA, i DHA), w ciele œwiñi wykazanie, ¿e w dawkach nale¿y stosowaæ mieszaninê olejów, które uzupe³niaj¹siê pod wzglêdem sk³adu d³ugo³añcuchowych kwasów n-3.Stwierdzenie ¿e salsolinol (pochodna dopaminy) u owcy jest wa¿nym przekaŸnikiemw neuralnym mechanizmie stymuluj¹cym uwalnianie prolaktyny z przysadkipodczas ssania.Stwierdzenie u niedojrza³ej p³ciowo owcy, udzia³u greliny w mechanizmach³¹cz¹cych status od¿ywienia organizmu z aktywnoœci¹ osi somatotropowej napoziomie oœrodkowego uk³adu nerwowego, poprzez stymulowanie uwalnianiahormonu wzrostu na drodze hamowania podwzgórzowej somatostatyny.Wykazanie korzystnego oddzia³ywania w³ókna ziemniaczanego na profil hormonalnyi masê prostaty u szczurów.Opracowano nastêpuj¹ce nowe metody: oznaczania selenoaminokwasów w osoczukrwi owiec i szczurów wykorzystuj¹ce metodê HPLC, oznaczania mRNAprolaktynyowcy metod¹ Northern Blotting, oznaczania receptora estrogenowego w tkancemózgowej metod¹ immunocytochemiczn¹, jednoczesnego oznaczania lotnych kwasówt³uszczowych w materia³ach biologicznych metod¹ HPLC, jednoczesnego oznaczaniaγ-, δ-iα-tokoferolu oraz cholesterolu w tkankach i narz¹dach szczurów i owiecwykorzystuj¹ce metodê HPLC, oznaczania chromatograficznego mocznika w wybranychmateria³ach biologicznych, bezpoœredniego oznaczania kwasów t³uszczowychzawieraj¹cych podwójne sprzê¿one wi¹zania w materia³ach biologicznych metod¹HPLC z wykorzystaniem kwasu sorbowego jako standardu wewnêtrznego.W latach 2003–2010 realizowano miêdzynarodowe programy badawcze, projektyfinansowane ze œrodków Unii Europejskiej, miêdzynarodowe i krajowe siecinaukowe, jak równie¿ granty krajowe finansowane przez MNSzW.W ramach V PR UE realizowano nastêpuj¹ce projekty:European rumen ciliate culture collection (akronim: ERCULE), doc. dr hab.T. Micha³owski, 2000–2003;Ciliates as monitors for environmental safety of GMO (akronim: CIMES), doc. drhab. T. Micha³owski, 2002–2005;Sustainability in the production of pork with improved nutritional and eating qualityusing strategic feeding in out-door production (akronim: SUSPORKQUAL),prof. dr hab. H. Fandrejewski, 2001–2004.

166 J. Skomia³Realizowano projekty miêdzynarodowe:Program Dzia³añ Zintegrowanych POLONIUM Projekt Nr 3712/R01/03 „Rozwój struktury i funkcji przewodu pokarmowego(wydzielanie soku trzustkowego, motoryka jelita) u noworodków ciel¹t i prosi¹t.Znaczenie jelitowych peptydów i czynników troficznych mleka”, koordynator –prof. dr hab. R. Zabielski, 2001–2005. „Morphological and physiological interactions between gonadotrophic andsomatotrophic axes in prepubertal female lambs”, partner francuski – dr Y. Tillet,Control Central de L’Ovulation, INRA-CNRS, Nouzilly, Francja, wykonawca zestrony polskiej – prof. dr hab. J. Polkowska, 2005–2007. „The postnatal ontogeny of neuronal neuropeptide Y system in the hypothalamusand its relationship with the somatotrophic axis in the female lambs”, partnerfrancuski – dr Y. Tillet, Control Central de L’Ovulation, INRA-CNRS, Nouzilly,Francja, wykonawca ze strony polskiej – prof. dr hab. J. Polkowska, 2008–2009.Program EUREKA „Opracowanie standardów i wdro¿enie produkcji pe³nowartoœciowych pasz dlazwierz¹t laboratoryjnych” (akronim LABODIETS), prof. dr hab. B. Pastuszewska,2002–2004. „Zastosowanie preparatów lektynowych do zapobiegania biegunkom u odsadzonychprosi¹t” (akronim HEALTHY-WEANING), prof. dr hab. R. Zabielski,2002–2004.Instytut bra³ udzia³ w programie finansowanym przez Swiss National ScientificFundation pt. „The impact of three major entodiniomorphid protozoal species on ruminantnutrient utilization and methanogenesis”, kierownik prof. Michael Kreuzer – ETHZürich (Szwajcaria). Koordynator ze strony polskiej prof. dr hab. T. Micha³owski,2006–2009.Uczestniczono w lub koordynowano sieci naukowe: Miêdzynarodowa Sieæ Naukowa pn. „Fizjologiczne podstawy ¿ywienia zwierz¹tm³odych – wp³yw dodatków paszowych na rozwój funkcji trawiennych, zdrowiei wzrost zwierz¹t”, koordynator prof. dr hab. T. ¯ebrowska, 2001–2007. Krajowa Sieæ Naukowa (GENOMIKA) pn. „Zastosowanie genomiki, proteomikii metabolomiki w kontroli wzrostu, rozrodu i zdrowia oraz bioró¿norodnoœcizwierz¹t”, koordynator Instytut Rozrodu Zwierz¹t i Badañ ¯ywnoœci PAN, Olsztyn,Wykonawcy zadañ w Instytucie: prof. dr hab. K. Kochman, dr hab. A. Gajewska,dr hab. T. Misztal i dr A. Wójcik-G³adysz, 2006–2009. Krajowa Sieæ Naukowa „BIOMILK – sk³adniki biologicznie czynne i immunostymuluj¹cea wartoœæ od¿ywcza, prozdrowotna siary, mleka i jego produktów ró¿nychgatunków zwierz¹t gospodarskich”, koordynator Instytut Genetyki i Hodowli Zwierz¹tPAN, Jastrzêbiec, wykonawca w Instytucie prof. dr hab. M. Czauderna,2008–2009.Instytut od 2009 r. uczestniczy w Konsorcjum „BIO-CENTRUM ANIMPOL”.

Instytut Fizjologii i ¯ywienia Zwierz¹t … 167Projekty realizowane w ramach Programu OperacyjnegoInnowacyjna Gospodarka (POIG)Nr POIG.02.02.00-00-019/08Projekt: „BIO-CENTRUM: zwierzê, ¿ywnoœæ i cz³owiek” realizowany przezKonsorcjum: IGiHZ PAN w Jastrzêbcu (lider), IFi¯Z PAN w Jab³onnie i IRZiB¯ PANw Olsztynie, kierownik prof. dr hab. Stefania Smulikowska, 2010–2013.Projekt „BIO¯YWNOŒÆ – Innowacyjne, funkcjonalne produkty pochodzeniazwierzêcego”, realizowany przez Konsorcjum 10 wykonawców. Lider projektu:IGiHZ PAN w Jastrzêbcu:Podzadanie 3.2. „Mo¿liwoœci zwiêkszenia zawartoœci kwasów t³uszczowych o w³aœciwoœciachprozdrowotnych w miêsie wieprzowym”, kierownik: dr hab. Stanis³awaRaj; 2010–2013.Podzadanie 4.4. „Modyfikacja sk³adu kwasów t³uszczowych oraz zwiêkszenie potencja³uantyoksydacyjnego w miêsie kurcz¹t brojlerów”, kierownik prof. dr hab.S. Smulikowska, 2010–2013.Projekty rozwojowe w³asneNr N R12003506 „Opracowanie ¿ywieniowych i technologicznych warunkówprodukcji pasz sterylizowanych dla zwierz¹t laboratoryjnych o podwy¿szonym statusiezdrowotnym i mikrobiologicznym”, kierownik: prof. dr hab. Barbara Pastuszewska,2009–2012.Nr N R12006710 „Ekstrakty inuliny jako prebiotyczne dodatki paszowe dlazwierz¹t monogastrycznych”, kierownik: prof. dr hab. Jacek Skomia³, 2010–2013.W latach 2003–2010 realizowano 34 projekty autorskie i 13 promotorskich.W tym okresie Instytut wspó³pracowa³ z wieloma oœrodkami naukowymi w kraju i zagranic¹. Wspó³praca z Instytutem Genetyki i Hodowli Zwierz¹t PAN, Jastrzêbiec,Instytutem Rozrodu Zwierz¹t i Badañ ¯ywnoœci PAN, Olsztyn, SGGW w Warszawie,Instytutem Biotechnologii Przemys³u Rolno-Spo¿ywczego, Oddzia³ TechnologiiMiêsa i T³uszczu w Warszawie, Zwi¹zkiem „Polskie Miêso”, Zak³adami Miêsnymi„Olewnik-Bis” Sp. z o.o., Zak³adami Przetwórstwa Miêsnego Majerowicz Sp. z o.o.,Agro-Danmis, PZHiPTC „Polsus”, Interyeast Sp. z o.o. zaowocowa³a wspólnymiprojektami pt. „Bio-Centrum: zwierzê, ¿ywnoœæ, cz³owiek”, „Bio¿ywnoœæ – Innowacyjne,funkcjonalne produkty pochodzenia zwierzêcego” w ramach dzia³ania 1.1.2.„Strategiczne programy badañ naukowych i prac rozwojowych” POIG. Wraz z Akademi¹Medyczn¹ w Gdañsku, Trójmiejsk¹ Akademick¹ Zwierzêtarni¹ Doœwiadczaln¹;Instytutem Agrofizyki im. B. Dobrzañskiego PAN w Lublinie; Wytwórni¹Pasz i Koncentratów A. Morawski i Zofia Po³czyñska realizowano projekt rozwojowy„Opracowanie ¿ywieniowych i technologicznych warunków produkcji paszsterylizowanych dla zwierz¹t laboratoryjnych o podwy¿szonym statusie zdrowotnymi mikrobiologicznym”.Inne oœrodki krajowe, z którymi wspó³pracowa³ Instytut w ramach umów i realizuj¹cwspólne granty to: Szko³a G³ówna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie,

168 J. Skomia³Uniwersytet Rolniczy w Krakowie; Katedra Fizjologii Uniwersytetu Przyrodniczegow Poznaniu, Uniwersytet Warmiñsko-Mazurski w Olsztynie, Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczyw Bydgoszczy, Centrum Medyczne Kszta³cenia Podyplomowegow Warszawie, Instytut Chemii i Techniki J¹drowej w Warszawie, InstytutGenetyki Roœlin PAN w Poznaniu, Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roœlin Oddzia³w Poznaniu, Radzikowie oraz Instytut Agrofizyki w Lublinie; Instytut Zootechniki –Pañstwowy Instytut Badawczy w Balicach, Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roœlin,Oddzia³ w Jadwisinie.Placówki zagraniczne, z którymi w latach 2003–2010 wspó³pracowa³ Instytut to:Institute of Animal Physiology and Genetics, Praga, Czechy; Research Institute ofAnimal Production, Praga, Czechy; Danish Institute of Agricultural Sciences,Foulum, Tjele, Dania; The Royal Veterinary and Agricultural University, Kopenhaga,Dania; Universite Pierre and Marie Curie, Laboratoire de Signalisation Cellulaire,Regulation de Genes et Physiologie de l’Axe Gonadotrope, Francja; Institut Nationalde la Recherche Agronomique, Pary¿, Francja; Unite Mixte de Recherches sur le Veauet la Porc, St. Gilles. Francja; Controle Central de l’Ovulation, Nouzilly, Francja; Universityof Shizuoka, Japonia; Research Institute for the Biology of Farm Animals,Dummerstorf-Rostock, Niemcy; Freie Universität Berlin, Institut für Tierernahrüng,Niemcy; Institute of Animal Physiology SAN, Koszyce, S³owacja; Slovak AgriculturalResearch Centre, Nitra, S³owacja; Swedish University of Agricultural Sciences,Uppsala, Szwecja; Lund University, Szwecja; Rowett Research Institute, Aberdeen,Szkocja, Wielka Brytania.Wa¿nym elementem wspó³pracy z zagranicznymi placówkami badawczymi by³ykrótko- i d³ugoterminowe wizyty i sta¿e pracowników Instytutu, m.in. w celu wykonaniaeksperymentów w oœrodkach zagranicznych dysponuj¹cych nowoczesn¹ aparatur¹badawcz¹, co umo¿liwi³o prowadzenie badañ o charakterze interdyscyplinarnym,jak równie¿ wizyty naukowców z zagranicznych oœrodków badawczych w naszymInstytucie. Wspó³praca ta zaowocowa³o powstaniem wielu wspólnych publikacjinaukowych.Nawi¹zano wspó³pracê równie¿ z zagranicznymi firmami paszowymi:ILERIMPLANT, Hiszpania; ADISSEO, Francja; AJINOMOTO Eurolysine, Francja,Oddzia³ w Polsce.Wa¿niejsze konferencje organizowanelub wspó³organizowane przez Instytut„Funkcje uk³adu pokarmowego w zdrowiu i chorobie”, cztery Konferencje AdeptówFizjologii: 2004, 2005, 2006, 2007;„Fizjologia i biochemia w ¿ywieniu zwierz¹t”, siedem Konferencji M³odychBadaczy: 2004, 2005, 2006, 2007, 2008, 2009, 2010;II International Conference „Application of scientific achievements in the field ofgenetics, reproduction, nutrition, and carcass and meat quality in modern pigs production”,2004;

Instytut Fizjologii i ¯ywienia Zwierz¹t … 169XXXIV Sesja Naukowa Komisji ¯ywienia Zwierz¹t KNZ PAN pt. „Nutritionaland hormonal factors in regulation of growth, development and productivity of animals”,2005;4th International Sympozjum on Anaerobic Microbiology (Czwarte MiêdzynarodoweSympozjum Mikrobiologii Beztlenowców), 2005; W ramach II Miêdzynarodowego Forum Zarz¹dzania W³asnoœci¹ Intelektualn¹ –Kluczem do Konkurencyjnej Gospodarki” Sympozjum pt. „Biotechnologia”,2009;XXXIV Sesja Naukowa Komisji ¯ywienia Zwierz¹t KNZ PAN pt. „Nutritionaland regulation of development and productivity of animals”, 2010.Uzyskane stopnie i tytu³y naukowe (2003–2010): doktora – 20 osób, doktorahabilitowanego – 4 osoby, profesora – 4 osoby.Instytut od 1991 roku wydaje Journal of Animal and Feed Sciences, czasopismo ozasiêgu miêdzynarodowym, jako kontynuacjê Roczników Nauk Rolniczych, Seria B –Zootechnika. Czasopismo publikuje prace oryginalne i przegl¹dowe w jêzyku angielskimautorów polskich i zagranicznych. Od 1998 roku jest indeksowane w CurrentContents S. Agric. Biol. Environm. Sci., a na liœcie „filadelfijskiej” w roku 2010uzyska³o impact factor – 0,692.W latach 2003–2009 ukaza³o siê drukiem w czasopismach bêd¹cych na „liœciefiladelfijskiej” 246 oryginalnych artyku³ów i rozpraw naukowych i 79 artyku³óww recenzowanych czasopismach krajowych i zagranicznych.Najwa¿niejsze inwestycje aparaturowe i budowlaneW latach 2008–2009 przeprowadzono modernizacjê zespo³u laboratoriów w budynkug³ównym Instytutu, a piêæ lat wczeœniej modernizacjê Pracowni Mikrobiologicznej.Instytut zosta³ pod³¹czony do miejskiej oczyszczalni œcieków.Ze œrodków MNiSzW oraz POIG zakupiono nowoczesn¹ aparaturê, w tym m.in.:mikroskop konfokalny UPLC, ASA, detektor masowy z chromatografem gazowym,licznik gamma, koncentrator pró¿niowy RNA/DNA, molecular imager Pro PlusMultimage system, densometr, kardiomonitor i zestaw do narkozy wziewnej, prasêfrancusk¹, urz¹dzenie do bezprzewodowej rejestracji EMG, zestaw do telemetrii dlama³ych zwierz¹t, zestaw do elektroforezy: DGGE i typu kometa, aparat do oznaczaniaw³ókna i frakcji wêglowodanowych, chromatograf gazowy i cieczowy, mikroskopy.Zwierzêtarnie Instytutu zosta³y wyposa¿one w zestawy nowych klatek bilansowychdla œwiñ, kurcz¹t i szczurów.Z³o¿ono wniosek o przyznanie dotacji na inwestycjê budowlan¹ pn. „Modernizacjazespo³u budynków laboratoryjnych i zwierzêtarni Instytutu” (realizacja w latach 2011–2013).

170 Instytut Genetyki i Hodowli Zwierz¹t …Instytut Genetyki i Hodowli Zwierz¹t PANw JastrzêbcuDyrektor Edward DymnickiDyrektorem Instytutu by³ prof. dr hab. Edward Dymnicki (od 15.06.2003).Zastêpc¹ ds. naukowych by³ prof. dr hab. Lech Zwierzchowski do chwili obecnej.Przewodnicz¹cym Rady Naukowej by³ prof. dr hab. Marian Ró¿ycki, cz³. koresp.PAN do chwili obecnej.W 2005 roku Instytut obchodzi³ 50-lecie swojej dzia³alnoœci. Z tej okazji otrzyma³Medal im. Micha³a Oczapowskiego za wybitny wk³ad w rozwój nauk rolniczych.Instytut prowadzi Studium Doktoranckie w zakresie chowu i hodowli zwierz¹t,genetyki molekularnej, embriologii doœwiadczalnej i zachowania siê zwierz¹t. W latach2003–2010 studia doktoranckie ukoñczy³o 23 osoby uzyskuj¹c stopieñ doktoranauk rolniczych w zakresie zootechniki. Od 1 paŸdziernika 2010 roku przyjêto 12nowych s³uchaczy i ogólna liczba uczestników Studium wynosi 22 ³¹cznie z InstytutemFizjologii i ¯ywienia Zwierz¹t im. J. Kielanowskiego. W latach 2003–2010trzech pracowników naukowych Instytutu uzyska³o tytu³ profesora nauk rolniczych,a 15 stopieñ doktora habilitowanego nauk rolniczych w zakresie zootechniki. Dwóchpracowników naukowych ma otwarte przewody habilitacyjne.W Instytucie wydawane s¹ dwa czasopisma: anglojêzyczny kwartalnik „Animal Science Papers and Reports”, który w paŸdzierniku2007 r. zosta³ wpisany na tzw. listê filadelfijsk¹;polskojêzyczne wydawnictwo ci¹g³e „Prace i Materia³y Zootechniczne”.G³ówne kierunki dzia³alnoœci naukowej Instytutu dotycz¹ badañ podstawowychz zakresu genetyki molekularnej, cytogenetyki, immunogenetyki, embriologii, biochemii,fizjologii stresu i etologii zwierz¹t, a tak¿e biotechnologii i biotechniki zarodka,wykorzystania wyników badañ podstawowych w programach doskonaleniazwierz¹t u¿ytkowych oraz okreœlania genotypów zwierz¹t i ich dostosowania dowarunków i kierunków u¿ytkowania.Badania naukowe prowadzone w Instytucie obejmuj¹ nastêpuj¹c¹ problematykê:struktura, ekspresja i transfer genów u zwierz¹t domowych;

Instytut Genetyki i Hodowli Zwierz¹t … 171 genom zwierz¹t domowych i poszukiwanie markerów genetycznych cech produkcyjnych; introdukcja genów g³ównych u zwierz¹t gospodarskich; biotechnika zarodków zwierz¹t jako metoda powielania wartoœciowych genotypów; genetyczne i fizjologiczne podstawy reaktywnoœci stresowej u zwierz¹t; ocena skutecznoœci ró¿nych metod selekcji i doskonalenia zwierz¹t; optymalizacja systemów chowu i u¿ytkowania zwierz¹t w aspekcie jakoœci orazwartoœci od¿ywczej i technologicznej produktów zwierzêcych.Przedmiotem badañ prowadzonych w Instytucie jest przede wszystkim wykorzystaniemetod hodowlanych i genetyki molekularnej do doskonalenia zdrowiazwierz¹t, jakoœci produktów pochodzenia zwierzêcego oraz ekonomiki ich wytwarzania.Eksperymenty i obserwacje obejmuj¹ wszystkie podstawowe gatunki zwierz¹tgospodarskich utrzymywanych w Polsce, a tak¿e niektóre nowe, np. strusie. W badaniachtych wykorzystywane s¹ zarówno metody genetyki populacji, jak i genetykimolekularnej. Celem prowadzonych badañ jest integracja metod hodowlanych i metodszeroko pojêtego zarz¹dzania stadem, w celu opracowania systemów produkcjizwierzêcej, dostarczaj¹cych bezpiecznej ¿ywnoœci o wysokich walorach dietetycznychi smakowych, przy zachowaniu wymogów ochrony œrodowiska i dobrostanuzwierz¹t produkcyjnych.Najwa¿niejsze wyniki badañ zakoñczonych, realizowanych w Instytucie:Wykazano, ¿e polimorfizm genu CAST, koduj¹cego kalpasatynê, mo¿e byæ wykorzystanyw selekcji œwiñ celem zwiêkszenia masy polêdwicy lub szynki. Analiza sprzê¿eñ miêdzy 16 wybranymi cechami nieœnoœci i jakoœci jaja kur a 12markerami mikrosatelitarnymi po³o¿onymi w chromosomie 4 doprowadzi³a doidentyfikacji QTL dla 12 badanych cech, dla masy cia³a, masy jaja, masy ¿ó³tka,masy bia³ka, jednostek Haugha, masy skorupy, koloru skorupy, dla wieku osi¹gniêciadojrza³oœci p³ciowej, gêstoœci skorupy, dla gruboœci skorupy, nieœnoœcipocz¹tkowej oraz spo¿ycia paszy.Profilowanie ekspresji genów metod¹ microarrays i real time PCR w tkankachchrzêstno-kostnych czaszki kurcz¹t z brakiem koœci pokrywowych czaszki pozwoli³owytypowaæ 3 geny: tioredoksyny (AL585511), reduktazy tioredoksyny(AL584253) i genu Hox A1, które mog¹ byæ genami kandydatami tej wadyrozwojowej.Stwierdzono, ¿e przemiana bia³ka jest szybsza u myszy selekcjonowanych namniejsz¹ masê cia³a w porównaniu do myszy ciê¿szych, co objawia³o siê wy¿sz¹aktywnoœci¹ enzymów proteolitycznych w miêœniach myszy l¿ejszych w porównaniudo myszy ciê¿kich i kontrolnych. Wykazano, ¿e katabolizm bia³ek w miêœniachmyszy selekcjonowanych na mniejsz¹ masê cia³a zale¿a³ g³ównie od katepsynyD, natomiast od aktywnoœci katepsyn siarczkowych u myszy selekcjonowanychna wiêksz¹ masê cia³a.

172 E. DymnickiStwierdzono, ¿e w testowanej populacji koni pe³nej krwi angielskiej wystêpujeszeœæ alleli, których nie zidentyfikowano u koni arabskich, natomiast 5 alleliwystêpuje tylko u koni arabskich czystej krwi.Wykazano po raz pierwszy udzia³ wprowadzonych do zarodka myszy komóreksomatycznych w kolonizacji tkanek urodzonych zwierz¹t wywodz¹cych siê zewszystkich trzech listków zarodkowych (w postaci komórek hybrydowych).Stwierdzono œcis³¹ zale¿noœæ miêdzy si³¹ ekspresji genów β-defensyn a liczb¹komórek somatycznych w mleku kozim. W komórkach mleka krowiego ekspresjêgenu β-defensyny Enteric stwierdzono we wszystkich badanych próbkach mleka.Ekspresja genu LAP (linguinal antimicrobial peptide) nast¹pi³a w mleku krówo podwy¿szonej liczbie komórek somatycznych, powy¿ej 1 mln. W komórkachsomatycznych mleka krów zdrowych nie stwierdzono obecnoœci tego transkryptu.Wykazano wp³yw ¿ywienia byd³a z dodatkiem siemienia lnianego i biopleksów napoziom cholesterolu we krwi. Po 90 dniach stosowania w ¿ywieniu tych dodatkóww grupie doœwiadczalnej buhajków stwierdzono ni¿szy poziom cholesterolu ni¿w grupie kontrolnej buhajków nieotrzymuj¹cych tych dodatków paszowych.Wykazano, ¿e endotoksyna bakteryjna (LPS) i interleukina-1 (IL-1) w istotnymstopniu zak³ócaj¹ wra¿liwoœæ na ból u myszy doœwiadczalnych, wywo³uj¹c hypoalgezjê(zmniejszone odczuwanie bólu). Uzyskany wynik jest istotny, poniewa¿kwestionuje dotychczas opublikowane w literaturze œwiatowej dane sugeruj¹ce,¿e LPS i IL-1 wywo³uj¹ zjawisko odwrotne, mianowicie hyperlagezje (zwiêkszoneodczuwanie bólu).Stwierdzono istotne zale¿noœci genotypów w locus RBP4, EGF i AREG a cechamireprodukcji œwiñ. Geny EGF jak i AREG s¹ umiejscowione w chromosomie 8,a wiêc istotne efekty niektórych wariantów genotypowych na cechy rozrodu,wydaj¹ siê zbie¿ne z sugerowanym przez innych autorów wystêpowaniem QTLw chromosomie 8. Stwierdzono ponadto wystêpowanie pozytywnych zale¿noœcimiêdzy wariantami mikrosatelity SWC9, po³o¿onego w obrêbie genu IGF2a wszystkimi badanymi cechami rozrodu loch, co wskazuje na mo¿liwoœæ wykorzystaniatej mikrosatelity jako markera cech reprodukcyjnych.Stwierdzono zwi¹zek polimorfizmu genu laktoferyny i wystêpowania zapaleniawymienia u krów. Najbardziej korzystnym z punktu widzenia ograniczenia wystêpowaniamastitis wydaje siê genotyp BB laktoferyny, jednak¿e wystêpuje onw populacji byd³a z nisk¹ czêstotliwoœci¹. Nie stwierdzono ró¿nic w ekspresjimiêdzy allelem BoLA- DRB3.2*16 a BoLA- DRB3.2*23 w 5 dniu laktacji.Wykazano zwi¹zek miêdzy polimorfizmem genów IGF1 i IGF2 a cechamiprodukcji mlecznej krów. Krowy mleczne o genotypie CT IGF1 charakteryzowa³ysiê wiêksz¹ dzienn¹ wydajnoœci¹ i zawartoœci¹ procentow¹ w mleku t³uszczui bia³ka, oraz wiêksz¹ dzienn¹ wydajnoœci¹ mleka skorygowanego na zawartoœæt³uszczu i bia³ka – FCM i VCM w porównaniu do zwierz¹t o genotypach TT i CC.Wykazano zale¿noœæ polimorfizmu typu InDel (C/-) w bydlêcym genie IGF2

Instytut Genetyki i Hodowli Zwierz¹t … 173z cechami produkcji mlecznej u polskiego byd³a hf; zwierzêta o homozygotycznymgenotypie (-/-) charakteryzowa³y siê oko³o dwukrotnie wy¿sz¹oznaczon¹ wartoœci¹ hodowlan¹ (EBV) dla badanych cech.Po raz pierwszy u nowonarodzonych prosi¹t z objawami niedokrwistoœci na tleniedoboru ¿elaza oznaczono poziomy mRNA hepcydyny, peptydu hamuj¹cegowch³anianie tego mikroelementu z przewodu pokarmowego. Stwierdzono, ¿ezmodyfikowana suplementacja ¿elazem eliminuje niedokrwistoœæ oraz nie indukujeekspresji mRNA hepcydyny.Znaleziono nowy polimorfizm w eksonie 7 genu receptora estrogenu α byd³a,w regionie koduj¹cym domenê receptora odpowiedzialn¹ za przy³¹czanie liganda,transwersjê C/A, rozpoznawan¹ RFLP-CfrI. Mutacja ta zmienia sekwencjê aminokwasóww bia³ku ERα z alaniny na kwas asparaginowy. Przeprowadzono analizêbioinformatyczn¹ genów receptora estrogenu ERα iERβ. Okreœlono graniceoraz d³ugoœæ poszczególnych eksonów i intronów w genie receptora estrogenuα i β. Ponadto, okreœlono lokalizacjê genu receptora estrogenowego β (ERβ) nachromosomie 10 byd³a.Wykazano obecnoœæ pojedynczego transkryptu (z intronem) w pêcherzyku jajnikowymprzepiórki oraz obecnoœæ aktywnoœci AA-NAT i HIOMT w ¿ó³tku jajaprzepiórki. Stwierdzono tak¿e wystêpowanie MEL w ¿ó³tku. Wyniki te pozwalaj¹stwierdziæ, ¿e wszystkie elementy potrzebne do syntezy MEL, a tak¿e sam produkt– MEL, znajduj¹ siê ju¿ w jaju zgromadzone tam w trakcie oogenezy i mog¹ byæwykorzystywane we wczesnej embriogenezie przez rozwijaj¹cy siê zarodek.W Instytucie na pocz¹tku 2009 r. rozpoczê³o dzia³alnoœæ Centrum Doskona³oœci„ANIMBIOGEN IN EU – Centre of Excellence in Genomics, Biotechnology andQuality of Animal Products in Sustainable Production Systems with consideration ofAnimal Welfare” finansowane ze œrodków 7 Programu Ramowego w dzia³aniu Potencja³Badawczy, bêd¹ce kontynuacj¹ i znacznym rozszerzeniem Centrum Doskona-³oœci ANIMBIOGEN realizowanego w 5 Programie Ramowym w latach 2003–2006.Komisja Europejska oceni³a projekt ANIMBIOGEN in EU na maksymaln¹ liczbêpunktów i zatwierdzi³a go do finansowania. Realizacja projektu rozpoczê³a siê 1 marca2009 r. i bêdzie trwa³a 36 miesiêcy. Œrodki przyznane przez Komisjê Europejsk¹ nadzia³alnoœæ Centrum wynosz¹ ok. 700 000 euro i s¹ prawie czterokrotnie wy¿sze ni¿dofinansowanie uzyskane w 5 PR. Koordynatorem jest prof. dr hab. Jaros³aw Horbañczuk.Realizacja projektu jest wspierana przez Miêdzynarodow¹ Radê Doradcz¹sk³adaj¹c¹ siê z 16 wybitnych naukowców z 8 krajów Europy Zachodniej i Izraela.W projekcie uczestnicz¹ kluczowi partnerzy naukowi z 14 oœrodków zagranicznych.W ramach Centrum organizowane s¹ konferencje naukowe i szkolenia. Wyk³adowcamis¹ najwybitniejsi naukowcy z krajów UE. Pozwala to na nawi¹zaniewspó³pracy naukowej z placówkami naukowymi W³och, Francji, Holandii, WielkiejBrytanii i Niemiec.

174 E. DymnickiCele operacyjne dzia³alnoœci Centrum Doskona³oœci obejmuj¹: poprawê jakoœci, zarz¹dzania i zwiêkszenie efektywnoœci badañ naukowych; rozwój i szkolenie kadry naukowej; zakup najnowszej specjalistycznej aparatury badawczej; zwiêkszenie liczby i wartoœci interdyscyplinarnych projektów badawczych w ramach7 PR we wspó³pracy z wiod¹cymi placówkami naukowymi z zagranicy; zwiêkszenie liczby i wartoœci projektów realizowanych w kooperacji z sektoremrolno-spo¿ywczym, biotechnologicznym i biomedycznym; zwiêkszenie liczby prac naukowych publikowanych w najlepszych periodykachnaukowych z listy filadelfijskiej.Instytut uzyska³ finansowanie trzech projektów w ramach Programu OperacyjnegoInnowacyjna Gospodarka.W roku 2009 Instytut rozpocz¹³ realizacjê projektu „Bio-centrum: zwierzê,¿ywnoœæ, cz³owiek” w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka,dzia³anie 2.2. W sk³ad konsorcjum, którego liderem jest IGHiZ PAN w Jastrzêbcu,wchodz¹ równie¿ Instytut Fizjologii i ¯ywienia Zwierz¹t PAN w Jab³onnie orazInstytut Rozrodu Zwierz¹t i Badañ ¯ywnoœci PAN w Olsztynie. Kwota uzyskanegodofinansowania wynosi 12,7 mln z³, a projekt bêdzie realizowany w latach2009–2011. Realizacja projektu Bio-centrum obejmuje: wytworzenie nowego, rozwój istniej¹cego zaplecza badawczego zaanga¿owanychplacówek PAN;stworzenie specjalistycznych laboratoriów umo¿liwiaj¹cych wytwarzanie surowcówi produktów zwierzêcych charakteryzuj¹cych siê wysok¹ wartoœci¹ od¿ywcz¹,maj¹cych cechy ¿ywnoœci funkcjonalnej.Kierownikiem projektu jest dr hab. Emilia Bagnicka.Od 1.01.2010 roku rozpoczêto realizacjê kolejnego projektu w ramach ProgramuOperacyjnego Innowacyjna Gospodarka, z³o¿onego w ramach dzia³ania 1.1 POIGpoddzia³anie 1.2.POIG. Tytu³ projektu brzmi „BIO¯YWNOŒÆ – innowacyjne, funkcjonalneprodukty pochodzenia zwierzêcego”. Projekt bêdzie realizowany przez 5lat, w ramach powo³anego Konsorcjum Naukowo-Przemys³owego, w sk³ad któregowchodz¹ jednostki naukowe, zwi¹zek bran¿owy oraz ma³e i œrednie przedsiêbiorstwaprzemys³owe, bêd¹ce cz³onkami Polskiej Platformy Technologicznej ¯ywnoœci. Jestto projekt interdyscyplinarny. Celem bezpoœrednim projektu „BIO¯YWNOŒÆ” jestopracowanie technologii wytwarzania innowacyjnych produktów pochodzenia zwierzêcegoo wysokiej wartoœci od¿ywczej i w³aœciwoœciach prozdrowotnych, spe³niaj¹cychkryteria ¿ywnoœci funkcjonalnej, uwzglêdniaj¹cej precyzyjne powi¹zanieogniw w ca³ym ³añcuchu produkcji ¿ywnoœci od „pola do sto³u”.Kierownikiem projektu jest prof. dr hab. Jaros³aw Horbañczuk.Od 1 stycznia 2011 roku rozpocznie siê realizacja kolejnego projektu w ramachDzia³ania 2.3 POIG „Inwestycje zwi¹zane z rozwojem infrastruktury informatycznejnauki”. Tytu³ projektu brzmi „Rozwój infrastruktury teleinformatycznej wspieraj¹cej

Instytut Genetyki i Hodowli Zwierz¹t … 175prowadzenie badañ i wymianê wiedzy z zakresu genomiki, biotechnologii i jakoœciproduktów pochodzenia zwierzêcego”. Projekt bêdzie realizowany przez 3 lata.Celem ogólnym projektu jest podniesienie konkurencyjnoœci polskich jednostekbadawczych poprzez utworzenie infrastruktury informatycznej nauki o znaczeniuponadregionalnym, umo¿liwiaj¹cej prowadzenie nowoczesnych i kompleksowychbadañ oraz udostêpnianie i wykorzystanie ich wyników z zakresu: genomiki, biotechnologiii jakoœci produktów pochodzenia zwierzêcego. Pozwoli to na zwiêkszenie rolinauki w rozwoju gospodarczym, udzia³u Beneficjenta w interdyscyplinarnych miêdzynarodowychi krajowych projektach badawczych oraz zapewnienie ³¹cznoœciz miêdzynarodowymi naukowymi sieciami teleinformatycznymi.Kierownikiem projektu jest dr hab. Jolanta Oprz¹dek.Inne granty miêdzynarodowe realizowanew latach 2003–20091) „Identification and characterization of the DNA-sequences affecting expressionof the casein genes in cattle”Grant NATO LST.CLG.979802 (2003–2005);2) „Regulation of iron regulatory protein 1 expression”Grant NATO LST.CLG.9795519 (2003–2004);3) „New molecules in mood disorders: a genomic, neurobiological and systems approachin animal models and human disorder”Grant w ramach 6 Programu Ramowego Unii Europejskiej (2004–2010);4) „Promoting quality assurance in animal welfare – environment – for quality interactionstudies through upgraded e-learning”Grant w ramach Programu UE „Leonardo da Vinci” (2004–2006);5) „The investigation of mechanism of differentiation in avian germ cells”Grant badawczy japoñskiego National Institute for Environmental Studies,Tsukuba (2006–2008);6) „Improving the quality of pork and pork products for the consumer: Developmentof innovative, integrated and sustainable for production chains of high qualitypork products matching consumer demands”Grant w ramach 6 Programu Ramowego Unii Europejskiej (2007–2012);7) „Applying new electronic sensors to create animal condition scoring protocols forthe automated measurement of health and welfare for use in sustainable organicdry cow breeding programmes” (2007–2010).Pracownicy naukowi Instytutu prowadz¹ liczne badania naukowe, które nieograniczaj¹ siê wy³¹cznie „do granic Instytutu”. Na uwagê zas³uguje bardzo o¿ywionawspó³praca, któr¹ placówka prowadzi z ró¿nymi oœrodkami naukowymiw kraju. Wynikiem tej wspó³pracy by³ miêdzy innymi udzia³ IGiHZ w wielu sieciach

176 E. Dymnickinaukowych. Sieci naukowe utworzone zosta³y w celu prowadzenia wspólnych badañnaukowych i prac rozwojowych, uzupe³niaj¹cych w stosunku do zadañ wykonywanychw ramach dzia³alnoœci statutowej jednostek tworz¹cych sieci naukowe.W ubieg³ych latach Instytut bra³ udzia³ w badaniach nastêpuj¹cych sieci naukowych:1. Sieæ naukowa „Zastosowania genomiki, proteomiki i metabolomiki w kontroliwzrostu, rozrodu i zdrowia oraz bioró¿norodnoœci zwierz¹t”. Sieæ tworz¹nastêpuj¹ce jednostki naukowe:a) Instytut Rozrodu Zwierz¹t i Badañ ¯ywnoœci PAN w Olsztynie – koordynator,b) Instytut Fizjologii i ¯ywienia Zwierz¹t PAN w Jab³onnie,c) Instytut Genetyki i Hodowli Zwierz¹t PAN w Jastrzêbcu,d) Instytut Immunologii i Terapii Doœwiadczalnej PAN we Wroc³awiu.2. Krajowy Bank DNA Roœlin, Grzybów i Zwierz¹t. Sieæ tworz¹ nastêpuj¹cejednostki naukowe:a) Muzeum i Instytut Zoologii PAN w Warszawie – koordynator,b) Instytut Botaniki PAN w Krakowie,c) Instytut Genetyki i Hodowli Zwierz¹t PAN w Jastrzêbcu,d) Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roœlin w Radzikowie,e) Wydzia³ Nauk Biologicznych Uniwersytetu Zielonogórskiego.3) Sieæ naukowa Biotechnologii Rozrodu Zwierz¹t. Sieæ tworz¹ nastêpuj¹ce jednostkinaukowe:a) Instytut Zootechniki–Pañstwowy Instytut Badawczy w Krakowie – koordynator,b) Instytut Genetyki Cz³owieka PAN w Poznaniu,c) Instytut Genetyki i Hodowli Zwierz¹t PAN w Jastrzêbcu.4) Sieæ naukowa „BIOMILK” – sk³adniki biologicznie czynne i immunostymuluj¹cea wartoœæ od¿ywcza, prozdrowotna siary, mleka i produktów mlecznychró¿nych gatunków zwierz¹t gospodarskich”. Sieæ tworz¹ nastêpuj¹ce jednostkinaukowe:a) Instytut Genetyki i Hodowli Zwierz¹t PAN w Jastrzêbcu – koordynator,b) Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu,c) Szko³a G³ówna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie,d) Instytut Fizjologii i ¯ywienia Zwierz¹t PAN w Jab³onnie.Pracownicy Instytutu bior¹ regularnie udzia³ w prowadzeniu szkoleñ dla rolnikówi pracowników s³u¿b doradczych oraz udzielaj¹ indywidualnych konsultacji w zakresiechowu i hodowli byd³a, œwiñ, kóz, owiec, królików, koni i przepiórek. Wymienionadzia³alnoœæ jest realizowana zarówno w formie jednorazowych wyk³adóworganizowanych dla grup odwiedzaj¹cych Instytut, jak i wyst¹pieñ na zaproszenieinstytucji i organizacji z terenu ca³ego kraju. Pracownicy Instytutu bior¹ tak¿e udzia³w realizacji du¿ych projektów szkoleniowych, finansowanych przez ró¿ne instytucje(np. FAPA). Dziêki Zak³adowi Doœwiadczalnemu dysponujemy mo¿liwoœci¹ prowadzeniapraktycznych zajêæ w budynkach inwentarskich. Utrzymywane s¹ podstawowegatunki zwierz¹t gospodarskich (byd³o, owce, œwinie, kozy, króliki). Wyk³ady

Instytut Genetyki i Hodowli Zwierz¹t … 177i doradztwo mog¹ byæ tak¿e prowadzone poza siedzib¹ Instytutu, na podstawieindywidualnych zaproszeñ.Dziêki posiadaniu wykwalifikowanych kadr i odpowiedniej aparatury badawczejInstytut mo¿e prowadziæ rozleg³¹ dzia³alnoœæ us³ugow¹ dla przedsiêbiorstw i instytucjiz ró¿nych dzia³ów gospodarki, zw³aszcza zwi¹zanych z produkcj¹ zwierzêc¹.Aktualnie œwiadczone s¹ nastêpuj¹ce us³ugi: Badanie zwierz¹t zmodyfikowanych genetycznie i ich produktów. Instytutupowa¿niony jest do badania oraz wydawania opinii w sprawach genetyczniezmodyfikowanych zwierz¹t gospodarskich i przetworzonych produktów pochodzeniazwierzêcego (Decyzja Ministra Œrodowiska Nr 4/2003 z dnia 10 marca2003 r.). W tym celu uruchomiono laboratorium referencyjne do badania genetyczniemodyfikowanych organizmów (GMO), które prowadzi jakoœciow¹ oraziloœciow¹ analizê GMO metod¹ PCR w czasie rzeczywistym. Istotn¹ funkcj¹laboratorium bêdzie równie¿ walidacja, a tak¿e opracowywanie nowych metodanalizy nowych produktów GMO dopuszczonych do obrotu na rynku UE. Potwierdzanie pochodzenia zwierz¹t na podstawie grup krwi i analiz molekularnych.Instytut wykonuje obecnie rutynowo analizy molekularne obejmuj¹cegrupy krwi oraz markery mikrosatelitarne dla kontroli pochodzenia koni czystejkrwi i pe³nej krwi w Polsce. W przypadku pojawienia siê takiego zapotrzebowaniakontrola pochodzenia na podstawie analizy DNA mo¿e byæ prowadzona dladowolnego gatunku zwierz¹t. Wykrywanie mutacji genowych istotnych z hodowlanego punktu widzenia.W chwili obecnej wykonywane s¹ standardowo analizy genomu byd³a na nosicielstwomutacji powoduj¹cych wrodzone upoœledzenie odpornoœci (BLAD) orazwczesne zamieranie zarodków (DUMPS), a tak¿e genomu œwiñ w celu oznaczeniagenotypu genu RYR1, zwi¹zanego z podatnoœci¹ na stres. Instytut jest przygotowanydo wykonywania takich analiz w przypadku ka¿dej mutacji, której pod³o¿egenetyczne jest znane. Opiniowanie przydatnoœci i dok³adnoœci dzia³ania urz¹dzeñ do poubojowejklasyfikacji tusz wieprzowych. Instytut jest jedn¹ z trzech jednostek w Polsceuprawnionych (na podstawie Rozporz¹dzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi)do wydawania opinii o choirometrach. Odpowiednie badania wykonano dotychczasna zlecenie firm: DRAMIÑSKI-Elektronika w rolnictwie, UNISCALE-SFKTechnology oraz KOMENDER TECHNOLOGIES. Istnieje mo¿liwoœæ wykonywaniadalszych badañ tego typu. Analiza mleka i pasz. W laboratorium Instytutu oznaczana jest kwasowoœæ mleka(pH, SH) oraz zawartoœæ w nim podstawowych sk³adników (t³uszcz, bia³ko,laktoza), a tak¿e mocznika i sumy bia³ek kazeinowych. Standardowo oznacza siêtak¿e liczbê komórek somatycznych oraz wykonuje podstawowe analizy mikrobiologiczne(ogólna liczba drobnoustrojów, miano coli). Ponadto oznaczane s¹parametry wp³ywaj¹ce na przydatnoœæ technologiczn¹ mleka, a zw³aszcza doprodukcji serów (czas flokulacji, odpornoœæ mechaniczna skrzepu).

178 E. DymnickiW laboratorium paszoznawczym oznaczana jest zawartoœæ sk³adników od¿ywczychw próbkach pasz, ³¹cznie z frakcjami w³ókna (ADF, NDF, ADL). Wartoœæpokarmowa pasz dla prze¿uwaczy okreœlana jest standardowo wed³ug systemuINRA (JPM, BTJ). Prowadzone s¹ tak¿e analizy kiszonek na zawartoœæ kwasówmlekowego, octowego i mas³owego oraz amoniaku i ocena tych pasz wed³ug skaliFliega. W przypadku, gdy wyniki analiz wskazuj¹ na pope³nienie b³êdów przyzbiorze i konserwacji pasz, zleceniodawca otrzymuje sugestie odnoœnie do przypuszczalnychprzyczyn oraz mo¿liwoœci poprawy jakoœci paszy.Kriokonserwacja zarodków ró¿nych gatunków ssaków. Zak³ad EmbriologiiDoœwiadczalnej ma mo¿liwoœci techniczne i dysponuje kadr¹ dla pozyskiwaniai konserwacji w niskich temperaturach zarodków wielu gatunków ssaków. Zamro-¿one zarodki mog¹ byæ przechowywane w ciek³ym azocie praktycznie bezterminowo.Umo¿liwia to tworzenie kolekcji zarodków wybranych gatunków, rodzinlub linii zwierz¹t do celów naukowych lub dla utrzymywania rezerw genetycznych.Nowoczesne badania wymagaj¹ du¿ych zespo³ów badawczych, w których zaanga¿owanis¹ specjaliœci z ró¿nych dziedzin wiedzy. Integracja z innymi placówkaminaukowymi w Polsce i w Unii Europejskiej jest konieczna. Od tego zale¿y przysz³oœæInstytutu i jego ranga naukowa w kraju i na œwiecie.

Instytut Genetyki Roœlin … 179Instytut Genetyki Roœlin PAN w PoznaniuDyrektor Wojciech ŒwiêcickiDyrektorem Instytutu od 1993 roku do 30 wrzeœnia 2003 r. by³ prof. dr hab. JerzyChe³kowski, a od 1 paŸdziernika 2003 r. do chwili obecnej prof. dr hab. WojciechŒwiêcicki, cz³. koresp. PAN.Zastêpcami ds. naukowych byli: od 1994 roku do 2003 prof. dr hab. WojciechŒwiêcicki, a od paŸdziernika 2003 roku do chwili obecnej prof. dr hab. Maria Surma.Zastêpcami ds. ogólnych byli: od 1994 roku do 2003 roku prof. dr hab. ZygmuntKaczmarek, a nastêpnie prof. dr hab. Bogdan Wolko.Przewodnicz¹cymi Rady Naukowej byli: od 1996 do 2006 r. prof. dr hab. StefanMalepszy, od 2007 do 2010 prof. dr hab. Jerzy J. Lipa.W 2004 roku Instytut obchodzi³ 50-lecie swojej dzia³alnoœci. Z tej okazji otrzyma³medal im. Micha³a Oczapowskiego za wybitny wk³ad do rozwoju nauki w dziedzinierolnictwa oraz Medal 50-lecia Polskiej Akademii Nauk.Przedmiotem dzia³ania Instytutu s¹ badania naukowe w zakresie genetyki roœlinze szczególnym uwzglêdnieniem potrzeb rolnictwa. Uprawnienia do nadawania stopniadoktora Instytut uzyska³ w 1977 roku, a doktora habilitowanego w paŸdzierniku2008 r. Ostatnie lata dzia³alnoœci by³y okresem szczególnej intensyfikacji i integrowaniabadañ dostosowanych do priorytetowych obszarów Krajowego Programu BadañNaukowych i Prac Rozwojowych, zadañ wynikaj¹cych z Narodowego ProgramuForesight Polska 2020 oraz programów UE, a tak¿e rozwoju kadry i uzyskaniawy¿szych uprawnieñ, unowoczeœnienia bazy badawczej oraz istotnego wzrostu znaczeniafunduszy pozastatutowych w dzia³alnoœci Instytutu.Program badawczyStruktura organizacyjna Instytutu obejmuje 10 pracowni (Analizy Genomu,Biometrii, Cytogenetyki i Biologii Molekularnej, Genetyki Biochemicznej, GenetykiIloœciowej, Genetyki Odpornoœci, Genomiki Funkcjonalnej, Genomiki Strukturalnej,Metabolomiki, Mieszañców Oddalonych) stanowi¹cych stosunkowo niezmienn¹bazê badawcz¹. Ewoluuj¹cy zgodnie ze œwiatowymi tendencjami program badañ,

180 W. Œwiêcickirealizowany przez interdyscyplinarne zespo³y, uwzglêdnia dwa cele: podstawowy,zmierzaj¹cy do poznania struktury i organizacji genomów roœlin oraz poznawczo-aplikacyjny,dotycz¹cy genetycznych podstaw procesów i zjawisk zwi¹zanychz ulepszaniem roœlin uprawnych. Wykorzystywane s¹ metody z zakresu genetykiklasycznej i molekularnej, biotechnologii, bioinformatyki, in¿ynierii genetyczneji cytogenetyki molekularnej. Obiektami badañ s¹ zbo¿a, trawy pastewne i energetyczne,roœliny str¹czkowe i kapustowate oraz ziemniak, a tak¿e gatunki modelowe:Arabidopsis thaliana i Medicago truncatula.Dziêki nowoczesnemu wyposa¿eniu laboratoriów mo¿liwe jest prowadzeniebadañ na wysokim, œwiatowym poziomie, rozwijanie i stosowanie w badaniachgenetycznych podejœæ biologii systemowej, a wiêc uwzglêdniaj¹cych wszystkieaspekty, pocz¹wszy od analizy fenotypu i jego powi¹zania z warunkami œrodowiska,poprzez proteom, metabolom, transkryptom do struktury i funkcji genu.Prace badawcze skupiono w nastêpuj¹cych grupach tematycznych: analiza genomu roœlin uprawnych, ze szczególnym uwzglêdnieniem roœlin str¹czkowychi kapustowatych; genetyczne i molekularne podstawy odpornoœci roœlin na stresy biotyczne i abiotyczne; biotechnologiczne i biometryczne metody w generowaniu i charakteryzowaniuzmiennoœci roœlin oraz w analizie ekspresji genów; tworzenie i analiza genetyczna mieszañców oddalonych dla ulepszania gatunków/odmianroœlin uprawnych oraz poszerzania ich bioró¿norodnoœci.Analiza genomu roœlin uprawnych. Celem jest uzyskanie podstawowej wiedzydotycz¹cej struktury genomów, lokalizacji w nich regionów i genów odpowiedzialnychza kszta³towanie siê cech, szczególnie o znaczeniu u¿ytkowym. Badania genomuLupinus angustifolius zmierzaj¹ do integracji grup sprzê¿eñ map genetycznychz tworzonymi mapami fizycznymi. Informacje o strukturze, organizacji i modyfikacjachgenomu ³ubinu wykorzystano do poszukiwania genów odpowiedzialnych zaodpornoœæ na choroby. Badania nad grochem zmierzaj¹ do zagêszczenia istniej¹cejmapy genetycznej P. sativum nowymi genami warunkuj¹cymi cechy morfologiczneoraz sekwencyjnie zdefiniowanymi markerami molekularnymi.Prace nad genomami roœlin z rodziny Brassicaceae dotycz¹ identyfikacji i analizyporównawczej sekwencji genów. Analizowana jest struktura pierwszorzêdowa i ekspresjahomologów genów w wybranych rodzinach genowych u ró¿nych gatunków, copozwala na ocenê plastycznoœci funkcjonalnej genomu w odpowiedzi na ró¿ne stresyœrodowiskowe.Prace z zakresu genomiki strukturalnej i porównawczej s¹ czêœci¹ miêdzynarodowychprojektów dotycz¹cych tworzenia map genetycznych i fizycznych gatunkówz rodzajów Brassica, Pisum i Lupinus. Tworzenie mapy ³ubinu by³o czêœci¹ projektubadawczego VI Ramowego Programu Unii Europejskiej. Wiêkszoœæ prac zwi¹zanychz mapowaniem Brassica prowadzonych jest we wspó³pracy z laboratoriami we Fran-

Instytut Genetyki Roœlin … 181cji i USA. Opracowywanie mapy grochu jest czêœci¹ projektu realizowanego w ramachMiêdzynarodowego Komitetu dla Genomu Pisum.Genetyczne i molekularne podstawy odpornoœci roœlin na stresy biotycznei abiotyczne. Badania dotycz¹ce odpornoœci roœlin na stresy œrodowiskowe skoncentrowanes¹ na patogenach roœlin uprawnych, akumulacji mikotoksyn w pora¿onychczêœciach roœlin oraz na stresach abiotycznych, takich jak susza, niskie temperaturyi niedobór sk³adników pokarmowych. Obejmuj¹ one z jednej strony charakterystykêgenetyczn¹, fitopatologiczn¹ i molekularn¹ patogenów roœlin, z drugiej natomiastpodstawy odpornoœci tych roœlin na choroby. Badania nad grzybami Leptosphaeriamaculans i L. biglobosa, sprawcami suchej zgnilizny kapustnych, realizowane s¹ wewspó³pracy z wieloma oœrodkami krajowymi i zagranicznymi. W ramach badañzgromadzono i opisano kolekcjê 600 izolatów grzyba L. maculans pod wzglêdemtypów kojarzeniowych, genów awirulencji, ras, alleli markerów minisatelitarnychoraz wariantów sekwencji mikrosatelitarnych. Jest to pierwsza tak du¿a i reprezentatywnaoraz tak szczegó³owo opisana kolekcja grzyba L. maculans w Europie.Opracowano tak¿e podstawy naukowe systemu wspierania decyzji w ochronie roœlinrzepaku przed such¹ zgnilizn¹ kapustnych (SPEC), który zosta³ wdro¿ony do praktykirolniczej przez firmê DuPont Polska. Jest to obecnie jeden z dwóch najwiêkszych naœwiecie systemów tego typu. Korzyœci dla rolnictwa z tytu³u jego stosowania obliczasiê na oko³o 50 mln z³ rocznie.Prowadzone s¹ tak¿e badania nad identyfikacj¹ aktywnych biologicznie metabolitówwtórnych i bia³ek wytwarzanych przez grzyby chorobotwórcze oraz okreœleniem,jakim zmianom ulegaj¹ profile tych zwi¹zków w odpowiedzi roœlin na infekcjê.Badania dotycz¹ce roœlin zbo¿owych koncentruj¹ siê na zagadnieniach zwi¹zanychz odpornoœci¹ pszenicy na fuzariozê k³osów i rdzê brunatn¹. Okreœlano czêstoœæwystêpowania patogenicznych gatunków Fusarium w ró¿nych rejonach Polski orazoceniano poziom akumulacji mikotoksyn fuzaryjnych w ziarniakach. Przeprowadzanajest weryfikacja efektywnoœci istniej¹cych markerów molekularnych dla genówodpornoœci na rdzê (Lr) oraz opracowywane s¹ nowe markery identyfikuj¹cegeny Lr.Zwiêkszenie tolerancji gatunków uprawnych na nisk¹ temperaturê, niedobór wodyoraz sk³adników pokarmowych jest warunkiem koniecznym dla utrzymania odpowiedniegopoziomu plonu w warunkach glebowo-klimatycznych wystêpuj¹cych w kraju.W Instytucie badania w tym zakresie prowadzono na uprawnych i dzikich gatunkachziemniaka (Solanum), gatunkach traw pastewnych kompleksu Lolium-Festuca, zbó¿(Hordeum i Triticum) oraz uprawnych i dzikich gatunkach nale¿¹cych do rodzinykapustowatych (Brassica napus i Arabidopsis thaliana).Biotechnologiczne i biometryczne metody w generowaniu i charakteryzowaniuzmiennoœci roœlin oraz w analizie ekspresji genów. Prowadzone s¹ prace teoretycznezwi¹zane z metodami obliczeniowymi maj¹cymi zastosowanie w genetycei genomice oraz eksperymentalne zwi¹zane z dziedziczeniem cech i w³aœciwoœci

182 W. Œwiêcickiroœlin o znaczeniu u¿ytkowym i wykazuj¹cych zmiennoœæ ci¹g³¹. Opracowano m.in.programy komputerowe do analizy doœwiadczeñ genetyczno-hodowlanych oraz doanalizy wystêpowania sprzê¿eñ i nieallelicznej interakcji. Programy spotka³y siêz szerokim zainteresowaniem ze strony genetyków i hodowców, o czym œwiadczydu¿a liczba licencji sprzedanych w kraju i za granic¹. Najnowsz¹ wersjê programuSERGEN wdro¿ono w system porejestrowego doœwiadczalnictwa odmianowegoCOBORU. Badania dotycz¹ tak¿e opracowywania algorytmów przetwarzania orazanalizy du¿ych zbiorów danych bêd¹cych wynikami doœwiadczeñ z mikromacierzamiDNA, metodologii analizy wyników wysokoprzepustowego sekwencjonowaniaDNA w zastosowaniach zwi¹zanych z szukaniem miejsc wi¹zania czynnikówtranskrypcyjnych w genomie roœlinnym, a tak¿e analizy danych z zakresu proteomikii metabolomiki. S¹ to oryginalne rozwi¹zania, niespotykane dot¹d w literaturze, jaknp. narzêdzie LigProf do adnotacji sekwencji bia³ek w bazach danych bia³kowych,które jest pierwszym oryginalnym narzêdziem bioinformatycznym zbudowanymz pomoc¹ metod profilowych, umo¿liwiaj¹cym pe³niejsz¹ adnotacjê bia³ek.W ramach tej grupy tematycznej prowadzone s¹ tak¿e badania nad efektywnoœci¹metod uzyskiwania linii homozygotycznych (podwojonych haploiów, DH) jêczmienia,pszenicy i pszen¿yta. Zwiêkszono efektywnoœæ androgenezy u pszen¿yta i pszenicypoprzez modyfikacjê sk³adu po¿ywek oraz warunków fizycznych kultury in vitro,oceniono europejskie odmiany jêczmienia jarego i ozimego pod wzglêdemkrzy¿owalnoœci z Hordeum bulbosum w aspekcie otrzymywania linii DH, opracowanometodykê skracania cyklu hodowlanego pszenicy i jêczmienia ozimego poprzezpo³¹czenie techniki pojedynczego ziarna z kultur¹ in vitro zarodków, a tak¿e wydajn¹metodê mikrorozmna¿ania in vitro oraz poliploidyzacji gatunków z rodzaju Miscanthus.W badaniach nad genetycznym uwarunkowaniem cech iloœciowych o znaczeniuu¿ytkowym u zbó¿ prowadzone s¹ prace nad identyfikacj¹ allelicznych form wysokocz¹steczkowychpodjednostek bia³ek gluteninowych u pszenicy oraz gluteninowychi sekalinowych u pszen¿yta determinuj¹cych wartoœæ technologiczn¹ ziarna.W ostatnich kilku latach rozwijano w Instytucie prace nad wykorzystaniem GMOdo wytwarzania doustnej szczepionki przeciw wirusowemu zapaleniu w¹troby. Rezultatemtych prac by³o m.in. przygotowanie kaset ekspresyjnych i wektorów umo¿liwiaj¹cychwprowadzanie do genomu roœlin szerokiego spektrum sekwencji koduj¹cych,co usprawnia prace nad roœlinami transgenicznymi dla potrzeb badañ podstawowychi biotechnologii. Dotychczasowe wyniki charakteryzuj¹ce siê du¿ym stopniemwynalazczoœci zg³oszono w formie 2 wniosków patentowych krajowychi1zastrze¿eniamiêdzynarodowego.Tworzenie i analiza genetyczna mieszañców oddalonych. Badania dotycz¹zagadnieñ zwi¹zanych z pokonywaniem barier krzy¿owalnoœci odleg³ych gatunkówi generowaniem t¹ drog¹ nowej zmiennoœci. Stosowane s¹ zarówno tradycyjne metodygenetyczno-hodowlane, jak i najnowsze, biotechnologiczne i cytologiczno-molekularne,które umo¿liwiaj¹ monitorowanie procesu introgresji genów z innych

Instytut Genetyki Roœlin … 183gatunków do roœlin uprawnych oraz ich lokalizacjê chromosomow¹. Wytwarzane t¹drog¹ materia³y roœlinne s¹ niejednokrotnie unikalne w skali œwiatowej, np. introgresyjneformy traw pastewnych kompleksu Lolium-Festuca, ¿yto z substytucjamichromosomów pszenicy czy pszenica zwyczajna z materia³em genetycznym pochodz¹cymod dzikich gatunków Triticum.Prowadzone s¹ równie¿ prace nad mieszañcami miêdzyrodzajowymi traw pastewnych.Badania dotycz¹ce traw kompleksu Lolium-Festuca nale¿¹ do tradycjiInstytutu, siêgaj¹cej lat osiemdziesi¹tych ubieg³ego wieku. S¹ to szeroko zakrojoneeksperymenty z zakresu genetyki, cytogenetyki klasycznej i molekularnej, a ostatniotak¿e proteomiki traw pastewnych. W wieloletnich doœwiadczeniach badano m.in.zjawisko niezrównowa¿enia genomowego w kilku kolejnych pokoleniach generatywnychmieszañca F. pratensis (4x) × L. perenne (4x). W dorobku, oprócz pracopublikowanych w presti¿owych czasopismach zagranicznych, jest tak¿e wspó³autorstwoodmian Festulolium – ‘Felopa’, ‘Sulino’, ‘Rakopan’ i ‘Agula’ (wczeœniej ni¿w Polsce odmiany Festulolium wytworzono jedynie w Wielkiej Brytanii, Niemczechi Czechach).Przedstawiona tematyka badawcza realizowana by³a w ramach badañ statutowych,projektów finansowanych z bud¿etu oraz ze œrodków pozabud¿etowych.Uzyskane wyniki mia³y nie tylko znaczenie poznawcze – w wielu przypadkachs³u¿y³y praktyce rolniczej, g³ównie hodowli roœlin. Wytworzone w Instytuciemateria³y roœlinne oraz opracowane nowe procedury hodowlane wdro¿ono w programachhodowli zbó¿, traw i roœlin str¹czkowych, zwiêkszaj¹c efektywnoœæ selekcjioraz skracaj¹c czas potrzebny do wyhodowania nowych odmian. Korzyœci gospodarczez tego tytu³u to zmniejszenie kosztów hodowli i zwiêkszenie konkurencyjnoœcipolskich firm hodowlanych na arenie miêdzynarodowej.Wa¿niejsze osi¹gniêciaZlokalizowanie w genomie ³ubinu w¹skolistnego rejonów odpowiedzialnych zaodpornoœæ na antraknozê i brunatn¹ plamistoœæ ³odyg, a tak¿e zweryfikowanieuszeregowania loci w wybranych regionach chromosomów grochu oraz identyfikacjêmarkerów sprzê¿onych z cechami u¿ytkowymi, przydatnymi w hodowlinowych odmian.Okreœlenie mechanizmów genetycznej rekombinacji odpowiedzialnych za ewolucjêgenomów gatunków z rodziny Brassicaceae oraz zbudowanie mapy g³ównychmiejsc rearan¿acji/rekombinacji chromosomów.Opracowanie metody jakoœciowej i iloœciowej analizy flawonoidów, w tym metodyrozró¿niania izomerycznych malonylowanych pochodnych flawonoidów u ³ubinów,iloœciowej analizy antocyjanin oraz identyfikacji glukuronianów flawonoidów.

184 W. ŒwiêcickiWykazanie, ¿e aklimatyzacja gatunków z rodzaju Solanum do niskiej temperaturyjest zwi¹zana z ekspresj¹ genów koduj¹cych bia³ko dehydrynowe i bia³ko transportuj¹cet³uszcze.Opracowanie algorytmów przetwarzania oraz analizy bioinformatycznej i statystycznejdanych uzyskanych z doœwiadczeñ prowadzonych metodami immunoprecipitacjichromatyny i wysokoprzepustowego sekwencjonowania DNA orazopracowanie narzêdzia do adnotacji sekwencji bia³ek w bazach danych bia³kowych.Opracowanie przy zastosowaniu wolnoroztworowej elektroforezy kapilarnej metodyrozdzia³u podjednostek gluteninowych pszenicy umo¿liwiaj¹cej identyfikacjêi oznaczenie udzia³ów iloœciowych bardzo podobnych strukturalnie bia³ek, nierozró¿nialnychtradycyjnymi metodami elektroforetycznymi oraz nowej klasyfikacjiform allelicznych wysokocz¹steczkowych podjednostek gluteninowych i sekalinowychwystêpuj¹cych w ziarniakach odmian pszen¿yta uprawianych w Europie.Zidentyfikowanie chromosomów genomu T. monococcum zawieraj¹cych genyodpornoœci na rdzê brunatn¹.Okreœlenie sposobu dziedziczenia cech morfologiczno-fizjologicznych pêdu i systemukorzeniowego zbó¿ wp³ywaj¹cych na efektywnoœæ asymilacji CO 2 orazwykorzystania wody i sk³adników pokarmowych w warunkach optymalnych orazstresowych.Opracowanie wydajnej metody mikrorozmna¿ania in vitro oraz poliploidyzacjigatunków z rodzaju Miscanthus.Opracowanie podstaw naukowych i wdro¿enie do praktyki rolniczej systemuwspierania decyzji (SPEC) w ochronie roœlin rzepaku przed such¹ zgnilizn¹kapustnych.Wytworzenie prototypu doustnej szczepionki przeciwko wirusowemu zapaleniuw¹troby typu B w formie tabletki otrzymywanej z roœlin wytwarzaj¹cych bia³kaantygenowe HBV.Wytworzenie unikalnych materia³ów genetycznych, m.in. introgresyjnych formLolium multiflorum z genami Festuca pratensis, charakteryzuj¹cych siê wiêksz¹odpornoœci¹ na suszê i niskie temperatury, ¿yta z substytucjami chromosomówpszenicy, pszenicy zwyczajnej z materia³em genetycznym Triticum monococcum,pszen¿yta z wprowadzonymi chromosomami 1D i 3D pszenicy, warunkuj¹cychodpornoœæ pszen¿yta na rdzê brunatn¹ i porastanie.Projekty badawcze, centra i sieci naukoweG³ównym Ÿród³em finansowania badañ, oprócz dotacji statutowej, by³y projektybadawcze MNiSzW, MRiRW, spó³ek skarbu pañstwa i firm prywatnych, a tak¿e UniiEuropejskiej i innych zleceniodawców zagranicznych. Udzia³ tych Ÿróde³ finansowaniaw stosunku do dotacji statutowej systematycznie wzrasta³ – od 38% w roku2004 do 49% w 2009 roku. W okresie 2003–2010 realizowano ³¹cznie 48 projektów

Instytut Genetyki Roœlin … 185MNiSzW, 30 projektów MRiRW, 13 z funduszy innych Ÿróde³ oraz 8 projektów zeœrodków zagranicznych. Wa¿nym elementem aktywnoœci naukowej by³y centrai sieci naukowe, utworzone w Instytucie lub zewnêtrzne, w których uczestniczylipracownicy Instytutu, w tym: Centrum Doskona³oœci w Agrobiologii i Genetyce Molekularnej Roœlin PAGEN(2003–2006), utworzone i finansowane w ramach V Programu Ramowego UE,którego celem by³a integracja z europejsk¹ przestrzeni¹ badawcz¹; Centrum Genetyki i Biotechnologii Roœlin GENBIOTECH (IGR, 2004–2006),powo³ane decyzj¹ Ministra Nauki i Informatyzacji; Sieæ GENOMIS, utworzona w 2008 r. z inicjatywy Uniwersytetu Przyrodniczego wPoznaniu w celu integracji badañ w zakresie genetyki iloœciowej i bioinformatyki; Konsorcjum „Wielkopolskie Centrum Zaawansowanych Technologii”, koordynowaneprzez Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu, powo³ane w celuintegracji potencja³u intelektualnego dla prowadzenia badañ podstawowych orazopracowywania i przekazywania do przemys³u nowych technologii; Ogólnopolskie Konsorcjum Naukowo-Przemys³owe Genetyki i Genomiki StosowanejPOLAPGEN, utworzone z inicjatywy Instytutu Genetyki Roœlin PANw 2008 r., w sk³ad którego wchodzi 10 placówek naukowych i 2 firmy hodowlane.Celem Konsorcjum jest opracowywanie i upowszechnianie nowych metod biotechnologicznychdla przyspieszenia postêpu biologicznego roœlin uprawnych.IGR jest koordynatorem projektu „Narzêdzia biotechnologiczne s³u¿¹ce do otrzymywaniaodmian zbó¿ o zwiêkszonej odpornoœci na suszê”, finansowanegow ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, o bud¿ecie przekraczaj¹cym23 mln z³. Realizowany jest przez placówki naukowe wchodz¹cew sk³ad Konsorcjum POLAPGEN: Instytut Chemii Bioorganicznej PAN, InstytutGenetyki Roœlin PAN, Instytut Œrodowiska Rolniczego i Leœnego PAN, InstytutAgrofizyki PAN, Instytut Fizjologii Roœlin PAN, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie,Uniwersytet Œl¹ski w Katowicach, Uniwersytet im. Adama Mickiewiczaw Poznaniu, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Instytut Uprawy Nawo¿eniai Gleboznawstwa–PIB.Wspó³praca krajowa i zagranicznaInstytut wspó³pracowa³ z wieloma placówkami, w szczególnoœci z uniwersytetami,instytutami Polskiej Akademii Nauk oraz instytutami resortowymi. Wspó³pracaobejmowa³a realizacjê projektów badawczych, organizowanie konferencji naukowychi seminariów, a tak¿e prowadzenie badañ poza oficjalnymi umowami. Szczególnieefektywne pod wzglêdem dorobku by³y kontakty Instytutu z poznañskimiplacówkami naukowymi: Uniwersytetem Przyrodniczym, Uniwersytetem im A. Mickiewicza,Instytutem Ochrony Roœlin, Instytutem Chemii Bioorganicznej PAN,Instytutem Œrodowiska Rolniczego i Leœnego PAN oraz Poznañskim Oddzia³em

186 W. ŒwiêcickiIHAR. Ka¿dego roku pod opiek¹ naukow¹ pracowników Instytutu realizowano kilkaprac magisterskich studentów UAM i UP w Poznaniu. W Instytucie odbywalipraktyki studenci obu poznañskich uczelni.Wœród wspó³pracuj¹cych oœrodków zagranicznych by³y wiod¹ce laboratoriaw Europie (Czechy, Dania, Francja, Holandia, Niemcy, Norwegia, Portugalia, Szwecja,Wielka Brytania, W³ochy), a tak¿e oœrodki spoza Unii Europejskiej (Rosja,Japonia, Stany Zjednoczone, Australia i Chiny). W latach 2003–2010 Instytut realizowa³we wspó³pracy z instytucjami zagranicznymi œrednio oko³o 25 tematówrocznie w ramach umów miêdzyrz¹dowych, umów miêdzy akademiami nauk orazprojektów Unii Europejskiej. Na szerok¹ skalê prowadzona by³a tak¿e wspó³pracabezpoœrednia pracowników IGR z partnerami zagranicznymi. Efektem wymiernymby³ udzia³ w projektach i akcjach UE, w tym w V i VI Programie Ramowym (projektySECURE, PAGEN, GRAIN LEGUMES), COST ACTION 835, Marie Curie RTN(projekt TRANSISTOR), COST 860 (projekt SUSVAR) oraz w projektach FundacjiPolsko-Francuskiej POLONIUM. Pracownicy IGR byli powo³ywani do komitetóworganizacyjnych konferencji miêdzynarodowych organizowanych przez ró¿ne instytucjei stowarzyszenia naukowe, w tym przez European Association for Research onPlant Breeding (EUCARPIA) oraz do komitetów redakcyjnych czasopism o zasiêgumiêdzynarodowym (Plant Breeding, Genetic Resources and Crop Evolution). Znacz¹cymefektem wspó³pracy by³y wspólne publikacje; w latach 2003–2010 ukaza³osiê 90 artyku³ów, których wspó³autorami byli partnerzy zagraniczni.Konferencje i sympozja naukoweDzia³alnoœæ wzbogaca³y organizowane przez Instytut imprezy naukowe o ró¿nymcharakterze, ciê¿arze gatunkowym i zasiêgu. £¹cznie zorganizowano 27 spotkañkrajowych i 22 o zasiêgu miêdzynarodowym. Wœród nich by³y zarówno jednodnioweseminaria, jak i cykliczne, miêdzynarodowe konferencje. Dla kilku obszarów badawczychInstytut by³ pomys³odawc¹, g³ównym organizatorem lub wspó³organizatoremkonferencji, które na trwa³e wpisa³y siê do kalendarza imprez naukowych, np.dotycz¹cych zastosowania genetyki w ulepszaniu roœlin uprawnych (ma to byæ„flagowa” konferencja Instytutu), grzybów mikroskopijnych i ich metabolitów,genetyki i hodowli traw, roœlin str¹czkowych, ochrony zasobów genowych orazmetod statystycznych w genetyce i hodowli.Kadra naukowaRozwój kadry naukowej by³ jednym z najwa¿niejszych zadañ omawianegookresu. Nie by³o to zadanie ³atwe wobec d³ugotrwa³ego procesu uzyskiwania kolejnychstopni i tytu³u naukowego, a dodatkowo utrudnione sta³¹ liczb¹ pracownikówetatowych (w tym pracowników nienaukowych) i niestety niezwiêkszaj¹cym siêpoziomem finansowania statutowego. Pomimo tego 5 osób uzyska³o tytu³ profesora,

Instytut Genetyki Roœlin … 1877 stopieñ doktora habilitowanego i 27 doktora. Spoœród pracuj¹cych obecnie 19adiunktów 16 zatrudniono w latach 2003–2010. Zatrudnienie tej licznej grupy wypromowanychw Instytucie doktorów doprowadzi³o do wyraŸnego obni¿enia przeciêtnegowieku adiunkta (z 48 lat w 2004 r. do 36 lat w 2009 r.). Natomiast dziêkizwiêkszeniu liczby samodzielnych pracowników naukowych, szczególnie profesorów(obecnie 8 profesorów i 12 doktorów habilitowanych), mo¿liwe by³o uzyskanieuprawnieñ do nadawania stopnia doktora habilitowanego (27.10.2008 r.). Jednymz warunków awansu samodzielnych pracowników naukowych by³o promotorstwodoktorantów. W tym celu podpisano porozumienie z Wydzia³em Biologii UAMw zakresie kszta³cenia na Studiach Doktoranckich, w ramach których finansowanorocznie oko³o 20 stypendiów doktorskich.Nagrody i wyró¿nieniaOsi¹gniêcia i dorobek naukowy pracowników Instytutu doceniono przyznaj¹cnastêpuj¹ce nagrody i wyró¿nienia: Nagroda Prezesa Rady Ministrów za rozprawê doktorsk¹ – dr A. Kosmala, 2006 r.; Nagroda I stopnia z Dziedziny Genetyki Roœlin im. St. Barbackiego –dr D. Babula, 2006 r.; Nagroda Fundacji Pro Scientia et Vita cz³onków V Wydzia³u PAN – dr G. Koczyk,2008 r.; Dyplom Uznania Rektora AR w Lublinie – prof. W. Sodkiewicz, 2006 r.; Pierwsza Nagroda PTG – dr M. Kaczmarek, dr D. Babula, prof. J. Sadowski, 2007 r.; Nagrody Naukowe V Wydzia³u PAN: doc. H. Wiœniewska, dr L. B³aszczyk, prof. J. Che³kowski – 2006 r.; prof. T. Rorat, dr A. Kie³bowicz-Matuk, dr Zhimin Yin, mgr B. Szaba³a – 2007 r.; prof. Z. Zwierzykowski, dr A. Kosmala, mgr E. Zwierzykowska, dr hab.M. Rapacz, dr D. G¹sior, dr M. Humphreys, 2008 r.; doc. B. Salmanowicz, prof. T. Adamski, prof. M. Surma, mgr M. Dylewicz,dr M. Rêbarz – 2009 r.; doc. Kachlicki, prof. P. Krajewski, prof. M. Stobiecki, dr D. Muth, drM. Jasiñski, dr £. Marczak – 2010 r.; prof. W. Œwiêcicki zosta³ cz³onkiem korespondentem PAN w 2007 r., otrzyma³Odznakê Honorow¹ „Zas³u¿ony dla Rolnictwa” 2009 r. oraz zosta³ wyró¿nionyjubileuszowymi medalami – 40-lecia Wydzia³u Rolniczego UTP w Bydgoszczy,i 90-lecia akademickich studiów rolniczych w Poznaniu. 27 pracowników Instytutu otrzyma³o wysokie odznaczenia pañstwowe z okazji50-lecia IGR PAN, a Instytut wyró¿niono Medalem 50-lecia PAN i MedalemM. Oczapowskiego, doc. M. Jêdryczka w uznaniu wieloletniej wspó³pracy z naukowcami w Chinachotrzyma³a nagrodê „Huangshan Friendship Award”, 2006 r., tytu³ profesora

188 W. Œwiêcickihonorowego Akademii Nauk Prowincji Anhui, 2009 r. oraz Z³oty Medal „FriendshipAward” – najwy¿sz¹ nagrodê pañstwow¹ przyznawan¹ ekspertom zagranicznym,2009 r.,mgr J. Kaczmarek otrzyma³a nagrodê Scopus-Perspektywy Young Researcher Award,2009 r., przyznawan¹ przez Elsevier BV i Fundacjê Edukacyjn¹ „Perspektywy”.WydawnictwaInstytut prowadzi³ samodzieln¹ dzia³alnoœæ wydawnicz¹ obejmuj¹c¹ przedewszystkim Jounal of Applied Genetics – kwartalnik w jêzyku angielskim, który powieloletnich staraniach w 2006 r. znalaz³ siê na liœcie czasopism FiladelfijskiegoInstytutu Informacji Naukowej (obecny IF=1,351). Warto podkreœliæ, ¿e InstytutGenetyki Roœlin PAN jako w³aœciciel wydaje czasopismo dla ca³ego œrodowiskagenetyków – roœlin, zwierz¹t, drobnoustrojów i cz³owieka. W 2010 roku podpisanoumowê o wydawaniu tego czasopisma przez firmê Springer. Wydawano ponadto seriêRozprawy i Monografie oraz wydawnictwa nieperiodyczne, w tym materia³y zeszkoleñ i konferencji. W latach 2003–2010 opublikowano 8 opracowañ monograficznychoraz 5 tomów recenzowanych materia³ów z konferencji krajowych i miêdzynarodowych(w tym historiê Instytutu z okazji jubileuszu 50-lecia, dwa tomy pt.„Zarys genetyki zbó¿”, „Kto jest kim w polskiej hodowli roœlin” oraz wydawnictwaCentrum Doskona³oœci PAGEN).Wyposa¿enie laboratoriów i inwestycjeremontowo-budowlaneProwadzenie badañ genetycznych w ujêciu biologii systemowej, a dostosowanychdo potrzeb rolnictwa wymaga szerokiego spektrum analiz, od fenotypu i jego powi¹zaniaz warunkami œrodowiska, poprzez proteom, metabolom, transkryptom dostruktury i funkcji genu. W konsekwencji niezbêdne jest odpowiednie wyposa¿enieaparaturowe – od narzêdzi do doœwiadczeñ polowych i wyposa¿enia szklarni pomikroskop fluorescencyjny, aparat do sekwencjonowania DNA i specjalistyczne oprogramowaniekomputerowe. Niewielka jest wartoœæ nawet najbardziej interesuj¹cychbadañ, je¿eli ich wyniki nie s¹ weryfikowane w praktyce. Dziêki œrodkom z MNiSWw omawianym okresie uzupe³niono wyposa¿enie laboratoriów Instytutu w sprzêt najnowszejgeneracji, w tym: spektrometr mas do identyfikacji zwi¹zków niskocz¹steczkowych i chromatografgazowy do analizy alkaloidów i kwasów t³uszczowych; urz¹dzenie do odczytywania ¿eli elektroforetycznych znakowanych fluorescencyjnielub radioaktywnie; zestaw mikroskopów, w tym mikroskop fluorescencyjny nowej generacji;

Instytut Genetyki Roœlin … 189 instrument do Real-Time PCR; aparat do sekwencjonowania DNA; zestaw instrumentalny do analizy zawartoœci wêgla, azotu i siarki w materialeroœlinnym; instrument do ultrasprawnej chromatografii cieczowej s³u¿¹cy do iloœciowychoznaczeñ metabolitów wtórnych; zestaw instrumentalny do analizy parametrów jakoœciowych ziarniaków zbó¿(miksograf, analizator NIR, reflaksometr, TAXTPlus dough analyzer); zestaw do analizy funkcjonowania systemu fotosyntetycznego roœlin; zestaw do prowadzenia i analizy mikrodoœwiadczeñ polowych; zestaw komór hodowlanych do doœwiadczeñ w warunkach stresu ch³odu i mrozu.Równie wa¿ne by³y inwestycje budowlano-remontowe, zu¿yciu i technologicznemustarzeniu ulegaj¹ bowiem zarówno konstrukcje oraz osprzêt laboratoriówi szklarni, jak i sieæ instalacji wodno-kanalizacyjnej i gazowej. Ze œrodków MNiSWwyremontowano i wyposa¿ono w system kontrolowanych warunków œrodowiskajedn¹ z piêciu szklarni. Natomiast ze œrodków w³asnych wyremontowano zapleczepola doœwiadczalnego w Cerekwicy oraz g³ówny budynek Instytutu i kilka laboratoriów.Nietrudno sobie wyobraziæ, ¿e instalowanie w 40-letnim pomieszczeniunowoczesnej aparatury najczêœciej wymaga kapitalnego remontu, co dla bud¿etuInstytutu i jego pracowników by³o du¿ym wysi³kiem i zmusza³o do rezygnacjiz innych, równie wa¿nych wydatków. Wspomniane unowoczeœnienie bazy badawczejumo¿liwi³o prowadzenie badañ na wysokim, œwiatowym poziomie.PodsumowanieOmawiany okres 2003–2010 obfitowa³ w wa¿ne dla Instytutu wydarzenia, przyniós³istotne osi¹gniêcia naukowe i organizacyjne i obejmowa³ znacz¹ce sukcesyw karierze naukowej wielu pracowników. Do najwa¿niejszych nale¿a³y obchodyjubileuszu 50-lecia (2004 r.), z okazji których Instytut wyró¿niono okolicznoœciowymimedalami, a wielu pracowników otrzyma³o wysokie odznaczenia pañstwowe, w tymKrzy¿e Oficerskie i Kawalerskie Orderu Odrodzenia Polski. Intensywny rozwój kadrynaukowej doprowadzi³ do uzyskania uprawnieñ do nadawania stopnia naukowegodoktora habilitowanego. Czasopismo Instytutu uzyska³o znacz¹cy wspó³czynnik IFi bêdzie publikowane przez dom wydawniczy Springera. £¹czny dorobek publikacyjnytego okresu obejmuje oko³o 600 prac, w tym 30% stanowi³y prace z IF.Instytut dwukrotnie poddawany by³ ocenie przez Wydzia³ V PAN i przez MNiSW.Na podstawie dorobku naukowego i aktywnoœci w latach 2001–2004 zaj¹³ I miejsce,a w latach 2005–2009 – III miejsce w grupie placówek rolniczo-leœnych. W uchwaleWydzia³u V PAN z 12.05.2010 r. uznano IGR PAN za „...jednostkê o wysokiej randzenaukowej, realizuj¹c¹ tematykê badawcz¹ zgodn¹ ze statutem Instytutu, wa¿n¹ dlarolnictwa w skali krajowej i miêdzynarodowej, uwzglêdniaj¹c¹ zrównowa¿ony rozwójrolnictwa i obszarów wiejskich i obejmuj¹c¹ priorytety 7 Programu Ramowego UE”.

190 Instytut Rozrodu Zwierz¹t i Badañ ¯ywnoœci …Instytut Rozrodu Zwierz¹ti Badañ ¯ywnoœci PAN w OlsztynieDyrektor Adam J. ZiêcikDyrektorem od 01.04.2000 do chwili obecnej jest. prof. dr hab. Adam J. Ziêcik.Zastêpcami dyrektora ds. naukowych byli: prof. dr hab. Jan Glogowski (do30.06.2004), prof. dr hab. Henryk Kostyra (do 30.06.2004), prof. dr hab. Józef Fornal(01.07.2004–28.02.2007), prof. dr hab. Dariusz J. Skar¿yñski (01.07.2004–do chwiliobecnej), prof. dr hab. Mariusz K. Pisku³a (01.03.2007 do chwili obecnej).Funkcjê zastêpcy dyrektora ds. administracyjno-ekonomicznych pe³ni³ œp. dr in¿.Marian Mnich (od 1989 do 2005 r.).Przewodnicz¹cym Rady Naukowej by³ prof. dr hab. Zbigniew Œmietana(2003–2006), a od roku 2007 funkcjê tê pe³ni³ prof. dr hab. Jan Kotwica.Od pocz¹tku istnienia placówki w jej strukturze organizacyjnej wyodrêbnione s¹dwa oddzia³y (pocz¹tkowo zak³ady) odpowiadaj¹ce zakresom prowadzonych badañ: Oddzia³ Endokrynologii i Patofizjologii Rozrodu; Oddzia³ Nauki o ¯ywnoœci.W strukturze Oddzia³u Endokrynologii i Patofizjologii Rozrodu funkcjonuj¹ obecnienastêpuj¹ce zak³ady:1. Zak³ad Lokalnych Regulacji Fizjologicznych (kierownik – prof. dr hab. S.Stefañczyk-Krzymowska),2. Zak³ad Mechanizmów Dzia³ania Hormonów (kierownik – doc. dr hab. AgnieszkaBlitek),3. Zak³ad Fizjologii i Toksykologii Rozrodu (kierownik – prof. dr hab. Jan Kotwica),4. Zak³ad Biologii Gamet i Zarodka (kierownik – prof. dr hab. Andrzej Ciereszko),5. Zak³ad Immunologii i Patologii Rozrodu (kierownik – prof. dr hab. DariuszJ. Skar¿yñski),6. Zak³ad Patologii Rozrodu Cz³owieka z siedzib¹ w Bia³ymstoku (kierownik – prof.dr hab. S³awomir Wo³czyñski),a w strukturze Oddzia³u Nauki o ¯ywnoœci:1. Zak³ad Chemicznych i Fizycznych W³aœciwoœci ¯ywnoœci (kierownik – doc. drhab. Ryszard Amarowicz),

Instytut Rozrodu Zwierz¹t i Badañ ¯ywnoœci … 1912. Zak³ad Biologicznych Funkcji ¯ywnoœci (kierownik – prof. dr hab. ZenonZduñczyk),3. Zak³ad Biosensorów (kierownik – prof. dr hab. Jerzy Radecki),4. Zak³ad Immunologii i Mikrobiologii ¯ywnoœci (kierownik – prof. dr hab. HenrykKostyra),5. Zak³ad Chemii i Biodynamiki ¯ywnoœci (kierownik – prof. dr hab. Mariusz K.Pisku³a),6. Zak³ad Profilaktyki Chorób Metabolicznych z siedzib¹ w Bia³ymstoku (kierownik– prof. dr hab. Marek Str¹czkowski).Oddzia³y Instytutu ulokowane s¹ w obiektach na odleg³ych od siebie krañcachOlsztyna – laboratoria Oddzia³u Nauki o ¯ywnoœci (o powierzchni 2620 m 2 ) przy ul.Tuwima 10, przy szosie warszawskiej, naprzeciw Kortowa, miasteczka akademickiegoUniwersytetu Warmiñsko-Mazurskiego; natomiast laboratoria Oddzia³u Endokrynologiii Patofizjologii Rozrodu (o powierzchni 2749 m 2 ) – w pobli¿u wyjazduz Olsztyna w kierunku Bartoszyc i dalej do Kaliningradu.Dziœ z satysfakcj¹ mo¿na powiedzieæ, ¿e budynki laboratoryjne Instytutu spe³niaj¹wymogi stawiane tego typu obiektom, s¹ dobrze wyposa¿one w niezbêdn¹ aparaturê,zapewniaj¹ warunki pracy naukowo-badawczej nieporównywalne z tymi, w jakichplacówka funkcjonowa³a w pierwszych latach swojej dzia³alnoœci, kiedy skromnepomieszczenia laboratoryjne by³y dzier¿awione od Akademii Rolniczo-Technicznejw Olsztynie.Patrz¹c z perspektywy ponad 20 lat funkcjonowania Instytutu trzeba przyznaæ, ¿enie by³y to lata ³atwe. Pierwsze 10 lat pracownicy nêkani byli ustawicznymi zmianamilokalizacji w ró¿nych zastêpczych pomieszczeniach w Kortowie i okolicach obecnegoUniwersytetu.W grudniu 1998 roku Oddzia³ Nauki o ¯ywnoœci rozpocz¹³ zasiedlanie nowooddanego obiektu przy ul. Tuwima 10, który jest obiektem docelowym, spe³niaj¹cympotrzeby lokalowe i wyposa¿eniowe tego Oddzia³u. Piwnice tego budynku zosta³yzaadaptowane na potrzeby administracji Instytutu.Oddzia³ Endokrynologii i Patofizjologii Rozrodu do roku 2007 funkcjonowa³w dwóch odleg³ych od siebie obiektach (przy ul. Bydgoskiej 1/8 i Prawocheñskiego 5).Utrudnia³o to racjonalne korzystanie z aparatury i zwierzêtarni. Podjêto decyzjê, byz pieniêdzy w³asnych placówki rozpocz¹æ rozbudowê i modernizacjê obiektu przy ul.Bydgoskiej 1/8. Tê inwestycjê wspar³o tak¿e MNiSzW. W grudniu 2007 roku obiektzosta³ oddany do u¿ytku.W roku 2009 Instytut uzyska³ w ramach programu operacyjnego InnowacyjnaGospodarka 2007–2013, Dzia³anie 2.1 kwotê 11 mln 420 tys. z³ na wyposa¿enie i modernizacjêzintegrowanych laboratoriów naukowo-badawczych oraz w ramach tegoprogramu Dzia³anie 2.2., wspólnie z instytutami: IGiHZ PAN w Jastrzêbcu i IFi¯Zw PAN Jab³onnie, kwotê 12 mln 720 tys. z³, z czego na Instytut przypad³a kwota ponad3,4 mln z³. Ponadto na remont laboratoriów uzyskano pieni¹dze z MNiSzW, które

192 A.J. Ziêcikzosta³y przekazane na potrzeby Oddzia³u Nauki o ¯ywnoœci. Nigdy jeszcze Instytutnie dysponowa³ takimi œrodkami na poprawê swojej infrastruktury. Dziœ z satysfakcj¹mo¿na powiedzieæ, ¿e Instytut dysponuje nowoczesnymi obiektami, przystosowanymido prowadzenia badañ na œwiatowym poziomie oraz doskona³¹ aparatur¹.Rozwojowi infrastruktury Instytutu towarzyszy³ rozwój kadrowy. Centrum Agrotechnologiii Weterynarii PAN w Olsztynie rozpoczê³o dzia³alnoœæ z 17 pracownikami(w tym: 1 profesor, 1 adiunkt, 4 asystentów). Pod koniec pierwszego roku dzia³alnoœcizatrudnionych by³o ju¿ 32 pracowników naukowych, w tym 3 profesorów i 5docentów. Obecnie Instytut zatrudnia 140 osób, w tym 68 pracowników naukowych:15 profesorów, 12 docentów, 28 adiunktów i 13 asystentów. Kadra techniczna liczy 54osoby, a pracownicy administracji, ksiêgowoœci i redakcji Polish Journal of Food andNutrition Sciences – 18.Dynamiczny rozwój placówki zaowocowa³ uzyskaniem uprawnieñ do nadawaniastopni naukowych – stopnia doktora nauk rolniczych (w roku 1994) w dwóchdyscyplinach – 1) zootechnika; 2) technologia ¿ywnoœci i ¿ywienia, a nastêpnie(w roku 1999) stopnia doktora habilitowanego nauk rolniczych (te¿ w dwóch wymienionychdyscyplinach).Od pocz¹tku istnienia placówki stopieñ doktora nauk rolniczych zdoby³o 77pracowników Instytutu, stopieñ doktora habilitowanego – 23, a tytu³ profesora – 16.Rada Naukowa Instytutu prowadzi³a: 27 przewodów doktorskich w³asnych pracowników oraz 9 przewodów osóbz zewn¹trz i doktorantów nie zatrudnionych w placówce, 11 postêpowañ habilitacyjnych w³asnych pracowników, 6 postêpowañ o nadanie tytu³u profesora w³asnym pracownikom.Dwa zakresy badañ reprezentowane przez Instytut, realizowane s¹ – jak ju¿wspomniano w dwóch oddzia³ach.W Oddziale Endokrynologii i Patofizjologii Rozrodu prowadzone s¹ badania,g³ównie podstawowe, z zakresu biologii i patologii rozrodu zwierz¹t i cz³owieka, zeszczególnym uwzglêdnieniem regulacji hormonalnych, nerwowych i immunologicznych,z wykorzystaniem najnowszych osi¹gniêæ genomiki, metabolomiki, bioinformatyki,biotechnologii i biotechniki rozrodu. Rozpoczêto tak¿e badania nad wp³ywemczynników genetycznych i œrodowiskowych, w tym g³ównie ¿ywienia orazzanieczyszczeñ œrodowiska, na regulacjê procesów fizjologicznych i patologicznychu zwierz¹t i ludzi. Wyodrêbniono trzy g³ówne priorytety badawcze Oddzia³u:1. Badania immuno-endokrynnych, komórkowych i molekularnych mechanizmówkontroluj¹cych interakcjê miêdzy gametami, zarodkiem a œrodowiskiem matkioraz okreœlenie mechanizmów kontroluj¹cych, tzw. „okno implantacyjne” u ludzi,i zwierz¹t.2. Zastosowanie biotechniki i biotechnologii rozrodu w celu zwalczania niep³odnoœcima³¿eñskiej, ochrony bioró¿norodnoœci produkcji zwierzêcej oraz ochronywybranych gatunków zwierz¹t zagro¿onych wyginiêciem.

Instytut Rozrodu Zwierz¹t i Badañ ¯ywnoœci … 1933. Okreœlenie wp³ywu czynników genetycznych i œrodowiskowych, w tym g³ównie¿ywienia oraz zanieczyszczeñ œrodowiska, na regulacjê procesów fizjologicznychi patologicznych u zwierz¹t i ludzi.Do najwa¿niejszych osi¹gniêæ badawczych Oddzia³u Endokrynologii i PatofizjologiiRozrodu nale¿¹: Opisanie pozagenomowego wp³ywu steroidów jajnikowych (progesteronu) naczynnoœæ macicy i jajnika krowy. Opisanie zak³ócaj¹cego wp³ywu ksenobiotyków na czynnoœæ uk³adu rodnego orazopisanie molekularnych mechanizmów dzia³ania endocrine disruptors w komórkachuk³adu rodnego krowy. Stworzenie modelu badawczego in vivo i in vitro do badania interakcji zarodkaz macic¹ we wczesnych etapach ci¹¿y i okreœlenie profili hormonalnych charakterystycznychdla tego okresu u œwini. Wykazanie, ¿e naturalny sygna³ zarodkowy u œwini – estradiol oraz PGE 2 zwiêkszaj¹syntezê i uwalnianie PGE 2 z b³ony œluzowej macicy oraz ekspresjê receptorówPGE 2 . Œwiadczy to o istnieniu autoamplifikacyjnej pêtli wydzielania PGE 2w macicy u œwini, który mo¿e zwiêkszaæ stosunek luteotropowej PGE 2 doluteolitycznej PGF 2α podczas matczynego rozpoznania ci¹¿y, a tym samym przed³u¿yæfunkcjê cia³ka ¿ó³tego w tym okresie. Wykazanie, ¿e kwas lizofosfatydowy oraz glikokortykosteroidy mog¹ pe³niæ rolelokalnych modulatorów funkcji wydzielniczej macicy i jajnika u œwini i krowypodczas cyklu p³ciowego i wczesnej ci¹¿y. Odkrycie ekspresji receptorów LH w tkankach pozagonadowych uk³adu rozrodczegosamicy oraz okreœlenie bezpoœredniego udzia³u LH w funkcjonowaniu endometriumi miometrium macicy, jak i jajowodu, w ró¿nych stanach fizjologicznychu œwini oraz wykazanie mo¿liwoœci ukierunkowanego niszczenia nowotworówgonad i innych tkanek, posiadaj¹cych receptor LH z zastosowaniem koniugatuLH-peptyd lityczny. Wykazanie, ¿e w zapalnie zmienionej macicy œwiñ i krowy zmienia siê wydzielanieprostaglandyn i innych metabolitów kwasy arachidonowego (leukotrienów)oraz ekspresja i/lub komórkowa lokalizacja enzymów uczestnicz¹cych w metabolizmiekwasu arachidonowego. Okreœlenie zwi¹zku miêdzy stanem zapalnym macicyi jajnika a steroidogenez¹ jajnikow¹, prowadz¹c¹ do zak³óceñ osi podwzgórzowo-przysadkoweju œwini. Wyjaœnienia fizjologicznych mechanizmów lokalnej i centralnej regulacji czynnoœcirozrodczych œwini opartych na: (1) modulowanym przez czynniki œrodowiskafunkcjonowaniu barier mózgowia reguluj¹cych dostêp hormonów tarczycyi leptyny do oœrodkowego uk³adu nerwowego, (2) zwrotnym transferze neurohormonówi lokalnie docelowym transferze feromonów w oko³oprzysadkowymkompleksie naczyniowym, (3) zwrotnym lub lokalnie docelowym transferzehormonów jajnikowych i regulatorów wytwarzanych w macicy.

194 A.J. ZiêcikWykazanie wp³ywu cytokin (w tym czynnika martwicy nowotworu oraz interleukin)w regulacji funkcji jajnika i macicy zwierz¹t gospodarskich (krowa, koñ)i towarzysz¹cych cz³owiekowi (kot) podczas cyklu jajnikowego i wczesnej ci¹¿y.Okreœlenie roli tlenku azotu w regulacji funkcji cia³ka ¿ó³tego i macicy w czasiecyklu jajnikowego i we wczesnej ci¹¿y u zwierz¹t gospodarskich (krowa, koñ).Wykazanie, ¿e g³ównym auto/parakrynnym poœrednikiem dzia³ania macicznejprostaglandyny F 2α i cytokin podczas luteolizy u krowy jest tlenek azotu.Okreœlenie wp³ywu aktywnych metabolitów izoflawonów (fitoestrogenów) nafunkcje rozrodcze krowy wraz z opisaniem wewn¹trzkomórkowych i molekularnychmechanizmów dzia³ania izoflawonów w komórkach œluzówki macicy i komórkachsteroidogennych CL.Izolacja i charakterystyka inhibitorów proteinaz serynowych oraz innych bia³ekplazmy nasienia ryb.Opisanie wp³ywu czynników genetycznych i œrodowiskowych na wyznacznikijakoœciowe i parametry biochemiczne oraz wartoœæ biologiczn¹ nasienia rybdoskona³okostnych (pstr¹g têczowy, karp, sandacz, g³owacica) i chrzêstnokostnych(jesiotr syberyjski, sterlet) oraz jelenia szlachetnego i ¿ubra.Udoskonalenie biotechnik kriokonserwacji nasienia wa¿nych gospodarczo (indyk,knur, jeleñ szlachetny) oraz zagro¿onych wyginiêciem gatunków zwierz¹tznajduj¹cych siê w czerwonej ksiêdze gatunków zagro¿onych (¿ubr, g³owacica,kuraki leœne).Pracownicy Oddzia³u Nauki o ¯ywnoœci prowadz¹ badania zwi¹zane z ¿ywieniemcz³owieka i ¿ywnoœci¹, w szczególnoœci: chemii, biochemii, biotechnologii,mikrobiologii i fizyki, z uwzglêdnieniem sk³adników od¿ywczych i nieod¿ywczychoraz ich wp³ywu na w³aœciwoœci sensoryczne, a tak¿e na kszta³towanie funkcjizdrowotnych, bezpieczeñstwa i jakoœci ¿ywnoœci, a tak¿e wp³ywu czynników genetycznychi œrodowiskowych, w tym g³ównie ¿ywienia oraz zanieczyszczeñ œrodowiska,na regulacjê procesów fizjologicznych i patologicznych u zwierz¹t i ludzi.Spoœród wielu osi¹gniêæ naukowych wymieniæ nale¿y: Wprowadzenie nieklinicznych badañ medycznych na ochotnikach do badania biodostêpnoœcibioaktywnych sk³adników ¿ywnoœci i wykazanie, ¿e wch³anianie korzystnychdla zdrowia sk³adników ¿ywnoœci z odpowiednio skomponowanej dietyjest efektywniejsze ni¿ suplementacja diety tymi sk³adnikami w formie czystej. Udokumentowanie, ¿e jednoczesne zastosowanie niskiej dawki streptozotocynyi diety fruktozowej z dodatkiem t³uszczów nasyconych, skuteczniej indukuje objawywczesnej fazy zespo³u metabolicznego u zwierz¹t doœwiadczalnych, ni¿ klasycznadieta wysokofruktozowa. Jest to efekt jednoczesnego oddzia³ywania eksperymentalnejhiperlipidemii i ograniczonej dysfunkcji komórek β wysp trzustkowych,wynikaj¹cej z iniekcji streptozotocyny. Wykazanie, ¿e naturalne gumy roœlinne, powszechnie stosowane w przemyœlespo¿ywczym, takie jak: guma arabska, guma guar, guma ksantan i karboksy-

Instytut Rozrodu Zwierz¹t i Badañ ¯ywnoœci … 195metyloceluloza maj¹ zdolnoœæ maskowania cierpkoœci zwi¹zków fenolowychobecnych w ¿ywnoœci. Opracowanie jono-kana³owego sensora opartego na modyfikowanej z³otej elektrodziedo oznaczania dopaminy w ludzkiej surowicy. Opracowanie metody z potencja³em praktycznego zastosowania przy wytwarzaniupreparatów lignanów lnu. Metoda pozwala na uzyskanie frakcji zawieraj¹cejdiglukozyd sekoizlarycyrezynolu (SDG) wolnej od glukozydów fenolokwasów. Opracowanie sposobu otrzymywania spo¿ywczego preparatu skrobiowego, zawieraj¹cegofrakcjê skrobi opornej na hydrolizê enzymatyczn¹ zakoñczone udzieleniempatentu „Sposób otrzymywania spo¿ywczego preparatu skrobiowego o podwy¿szonejodpornoœci na enzymy amylolityczne” Nr: P. 325981; Kraj: Polska. Wykazanie, ¿e dodatek enzymu sieciuj¹cego, transglutaminazy (m-TG) podczasprodukcji napoju kefirowego oraz jogurtowego, wp³ywa na obni¿enie immunoreaktywnoœciposzczególnych bia³ek o ponad 90%. Zastosowanie dodatku m-TGpozwala na zrezygnowanie z procesu zagêszczania mleka proszkiem mlecznymw technologii produkcji niskoantygenowego napoju mlecznego. Opracowanie nowego biosensora do oznaczania akrylamidu na poziomie nanomoliw próbach ¿ywnoœci. Zademonstrowanie, ¿e obecnoœæ „defektów” w strukturze ziarenka skrobi i ichwysoka zmiennoœæ, wp³ywaj¹ na niektóre termodynamiczne w³aœciwoœci tegobiopolimeru – temperaturê topnienia i entalpiê krystalitów. Stwierdzenie, ¿e nieenzymatyczna glikozylacja (glikacja) bia³ek ¿ywnoœci wp³ywana ich podatnoœæ na hydrolizê enzymatyczn¹ oraz na ekosystem mikrobiologicznyprzewodu pokarmowego cz³owieka. Opracowanie profilu dynamicznych zmian fitozwi¹zków w czasie kie³kowanianasion roœlin krzy¿owych i ustalenie optymalnych warunków tego procesu podk¹tem uzyskania produktu o najwy¿szej pojemnoœci przeciwutleniaj¹cej. Scharakteryzowanie w aspekcie molekularnym, metabolicznym i fizjologicznymszczepów Lactobacillus i Bifidobacterium o potencjalnych cechach prozdrowotnychoraz wykazanie o in vivo ich zró¿nicowanego wp³ywu na zdrowy i zmienionypatologicznie mikroekosystem przewodu pokarmowego (nowotwory, infekcjebakteryjne). Wykazanie, ¿e czas i sposób wzbogacania diety inulin¹ ma wp³yw na ujawnieniei trwa³oœæ korzystnych oddzia³ywañ tego dodatku, natomiast znaczne ograniczeniezawartoœci lub wycofanie prebiotyku z diety, w krótkim czasie, powodujezmianê profilu fermentacji jelitowej na mniej korzystn¹, z punktu widzenia stanuzdrowia jelit. Odkrycie obecnoœci kwasu kawowego w strukturze makromoleku³y lignanu z lnu,którego wolna grupa hydroksylowa podnosi jej aktywnoœæ przeciwutleniaj¹c¹.Profesorowie i docenci zatrudnieni w Instytucie nale¿¹ do najczêœciej cytowanychna œwiecie polskich naukowców w swoich dyscyplinach naukowych (R. Amarowicz,A. Ciereszko, J. Kotwica, M.K. Pisku³a, D.J. Skar¿yñski, A.J. Ziêcik).

196 A.J. ZiêcikInstytut szczyci siê tak¿e zdoln¹ m³odzie¿¹ docenion¹ przez Fundacjê na RzeczNauki Polskiej, bowiem a¿ 13 m³odych pracowników nauki zatrudnionych w Instytucieuzyska³o presti¿owe stypendium przyznawane przez tê Fundacjê za osi¹gniêcianaukowe. Jedna z tych osób – dr hab. Monika M. Kaczmarek – zosta³a w roku 2010uhonorowana stypendium dla wybitnych m³odych naukowców przyznawanym przezMinistra Nauki i Szkolnictwa Wy¿szego. To wyró¿nienie jest przyznawane naukowcom,którzy nie ukoñczyli 35 lat, a ju¿ odnosz¹ sukcesy naukowe dostrzeganei doceniane w Polsce oraz za granic¹. Dr hab. M.M. Kaczmarek jest pierwszympracownikiem nauki z Olsztyna, który uzyska³ to stypendium.W roku 2010 Instytut odnotowa³ kolejny sukces swoich pracowników. W ostatnichwyborach do International Academy of Food Science and Technology w poczetcz³onków Akademii zosta³ wybrany prof. Mariusz Pisku³a.Do grona cz³onków korespondentów PAN do³¹czy³ w 2010 r. prof. dr hab. J.Kotwica.Od pocz¹tku funkcjonowania Instytutu uczestniczy w realizacji programówramowych Unii Europejskiej. Warto wspomnieæ, ¿e jednym z pierwszych tzw.Centrów Doskona³oœci przyznawanych i finansowanych przez UE w Polsce by³oCentrum Doskona³oœci w zakresie ¿ywnoœci i ¿ywienia (CENEXFOOD), którepowsta³o w Olsztynie w Oddziale Nauki o ¯ywnoœci naszego Instytutu (koordynator– prof. H. Koz³owska), jeszcze przed wejœciem Polski do Unii.Tak¿e Oddzia³ Endokrynologii i Patofizjologii Rozrodu uzyska³ status CentrumDoskona³oœci „Biotechnika i biotechnologia w kreowaniu nowych strategii kontrolirozrodu oraz ochrony zdrowia ludzi i zwierz¹t – BIOANIREP”, na mocy decyzjiówczesnego Ministra Nauki i Informatyzacji. Formalnie Centrum by³o finansowanew latach 2004–2006, a w nastêpnych latach jego dzia³alnoœæ by³a kontynuowanaz w³asnych œrodków Instytutu. Wa¿nym elementem dzia³alnoœci Centrum BIOANIREPjest aktywnoœæ w pozyskiwaniu œrodków finansowych na rozwój infrastruktury naukowo-badawczeji dydaktycznej Instytutu w ramach funduszy strukturalnych.Utworzono zespó³ projektowy, przeszkolono kadrê i rozpoczêto ¿mudn¹ procedurêopracowywania i sk³adania wniosków. Wspólnie z Instytutem Genetyki i HodowliZwierz¹t w Jastrzêbcu (lider) i Instytutem Fizjologii i ¯ywienia Zwierz¹t w Jab³onnieopracowaliœmy projekt „BIO-CENTRUM: zwierzê, ¿ywnoœæ, cz³owiek”, któryuzyska³ finansowanie w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka.Dziêki temu stworzyliœmy i wyposa¿yliœmy w najnowoczeœniejsza aparaturênaukowo-badawcz¹ Pracownie In Vitro i Biotechnologii Komórki. Jednak zupe³nienowe mo¿liwoœci w dzia³alnoœci Centrum otworzy³o pozyskanie kolejnych œrodkówna projekt „Wyposa¿enie i modernizacja zintegrowanych laboratoriównaukowo-badawczych Centrum Doskona³oœci BIOANIREP” (koordynator – drhab. M. Kaczmarek) w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, 2.Oœ priorytetowa: Infrastruktura sfery B+R,Dzia³anie 2.1: Rozwój oœrodkówo wysokim potencjale badawczym.

Instytut Rozrodu Zwierz¹t i Badañ ¯ywnoœci … 197W roku 2010 Instytut zapisa³ na swoim koncie kolejny ogromny sukces, którymjest projekt: „Unlocking the Institute of Animal Reproduction and Food Research potentialfor reinforced ERAintegration and regional development” REFRESH (Odblokowywaniepotencja³u Instytutu Rozrodu Zwierz¹t i Badañ ¯ywnoœci PAN dlawzmocnienia integracji z Europejsk¹ Przestrzeni¹ Badawcz¹ i rozwoju regionu).Projekt z³o¿ony w konkursie UE REGPOT-2010-1 w ramach VII Programu Ramowegozosta³ wysoko oceniony przez niezale¿nych ekspertów i skierowany do finansowaniaw wysokoœci 3.150 mln euro. Po negocjacjach, zakoñczonych w czerwcu,w ostatnich dniach sierpnia Komisja Europejska z³o¿y³a podpisy pod umow¹ i od1 wrzeœnia rozpoczêliœmy realizacjê projektu.Konkurencja by³a ogromna, gdy¿ w konkursie z³o¿ono 252 projekty przygotowaneprzez jednostki badawcze z obszaru Unii Europejskiej (w tym 35 z Polski),z których tylko 14 zosta³o wybranych do finansowania (w tym 2 z Polski). W konkursiepokonaliœmy jednostki naukowe m.in. z: Wielkiej Brytanii, Portugali, Hiszpaniii S³owenii.W tym projekcie, koordynowanym przez prof. Mariusza K. Pisku³ê, najwiêkszymrealizowanym w Polsce w obszarze „Potencja³u Badawczego” 7 Programu Ramowego,szczególny nacisk po³o¿ono na kszta³cenie i rozwój kadry Instytutu poprzezdwustronn¹ wymianê osobow¹ z 14 wiod¹cymi europejskimi centrami badawczymioraz specjalistyczne szkolenia. Z pozyskanych œrodków zostanie równie¿ sfinansowanyzakup unikatowej aparatury badawczej oraz zatrudnienie najwy¿szej klasyekspertów o kwalifikacjach niezbêdnych do wdro¿enia d³ugofalowej strategii rozwojuInstytutu. Oczekujemy, ¿e wskutek realizacji projektu Instytut bêdzie dysponowa³,konkurencyjnym na skalê europejsk¹ potencja³em do prowadzenia interdyscyplinarnychbadañ dotycz¹cych bioró¿norodnoœci, ¿ywnoœci i zdrowia.Kluczowym elementem realizacji projektu bêdzie powo³anie platformy transferutechnologii, która zajmie siê organizacj¹ szkoleñ i koordynacj¹ wspó³pracy z przemys³em.Opracowany dla ró¿nych grup odbiorców (urzêdnicy pañstwowi i samorz¹dowi,przedsiêbiorcy, ogó³ spo³eczeñstwa) pakiet seminariów i warsztatów koncentrujesiê na mo¿liwoœciach praktycznego wykorzystania pozyskanej wiedzy.Aktywnoœæ badawcz¹ pracowników Instytutu ilustruj¹ tak¿e liczby realizowanychprojektów: 65 projektów badawczych w³asnych, 11 projektów UE, 13 projektówpromotorskich, 18 projektów zamawianych, 2 projekty rozwojowe, 14 projektówSPUB, 3 projekty finansowane przez instytucje zagraniczne, 7 projektów finansowanychprzez inne (poza KBN) instytucje krajowe. W roku 2010 pracownicy Instytutuuzyskali 19 grantów.Naukowe i organizacyjne osi¹gniêcia placówki zyska³y tak¿e uznanie za granic¹.Pracownicy Instytutu uczestniczyli w programach badawczych UE COSTi COPERNICUS. S¹ cz³onkami komitetów organizacyjnych konferencji zagranicznych,przewodnicz¹cymi sesji.

198 A.J. ZiêcikW latach 2003–2010 Instytut wspó³pracowa³ z 15 instytucjami zagranicznymiw ramach zawartych umów oraz bezumownie – z 36 instytutami. Wspó³pracadotyczy³a oœrodków sponad 20 krajów z ca³ego œwiata, tj. Belgii, Danii, Niemiec,Norwegii, W³och, Rosji, Czech, Chin, S³owacji, Wêgier, Litwy, Hiszpanii, Japonii,USA, Wielkiej Brytanii, Indii, Francji, Portugalii, Szwajcarii. W Instytucie w okresieostatnich oœmiu lat œrednio w roku przebywa³o ok. 50 naukowców z zagranicy,natomiast ok. 80 pracowników Instytutu wyje¿d¿a³o za granicê w ramach wspó³pracynaukowo-badawczej oraz w celu wziêcia udzia³u w ró¿nych spotkaniach organizacyjnych,a tak¿e konferencjach miêdzynarodowych.W zwi¹zku z realizacj¹ projektów miêdzynarodowych niewspó³finansowanychInstytut prowadzi wspó³pracê z instytucjami w Portugalii, Francji i Belgii.W Instytucie s¹ wydawane czasopisma o zasiêgu miêdzynarodowym: PolishJournal of Food and Nutrition Sciences (od roku 1991) oraz Reproductive Biology (odroku 2001).Polish Journal of Food and Nutrition Sciences kontynuuje tradycje wydawanychpod auspicjami Komitetu Technologii i Chemii ¯ywnoœci PAN Roczników Chemiii Technologii ¯ywnoœci (w latach 1957–1974), których redaktorem naczelnym by³ prof.E. Pijanowski, póŸniej Acta Alimentaria Polonica (w latach 1975–1991), którychredaktorem by³ prof. A. Horuba³a. Polish Journal of Food and Nutrition Sciences jestkwartalnikiem, w którym publikowane s¹ w jêz. angielskim) prace z zakresu naukio ¿ywnoœci i ¿ywieniu, promuj¹cym w œwiecie dokonania polskich oœrodków naukowychoraz propaguj¹cym wspó³pracê miêdzynarodow¹ poprzez publikowanie praczagranicznych autorów. Nad poziomem naukowym czasopisma czuwa grono wybitnychnaukowców krajowych i zagranicznych.Reproductive Biology jest kwartalnikiem, w którym s¹ publikowane (w jêz.angielskim) prace z zakresu rozrodu zwierz¹t. Spektrum tematyczne czasopismaobejmuje takie dziedziny jak: fizjologia, endokrynologia, immunologia, biologiamolekularna, receptory, hodowla zwierz¹t, andrologia, embriologia, niep³odnoœæ,rozród wspomagany i zapobieganie ci¹¿y. Czasopismo publikuje prace autorówzagranicznych, a tak¿e promuje osi¹gniêcia polskich oœrodków naukowych. W roku2010 czasopismo uzyska³o po raz pierwszy w ocenie Journal of Citation Reportswartoœæ impact factor = 0,882 (za rok 2009). Uzyskanie za pierwszym razemstosunkowo wysokiego wspó³czynnika cytowalnoœci (IF) jest niew¹tpliwie du¿ymsukcesem Zespo³u Redakcyjnego z redaktorem naczelnym – prof. dr hab. Stanis³aw¹Stok³osow¹ i redaktorem prowadz¹cym – prof. dr hab. Renat¹ Ciereszko, na czele.

Instytut Œrodowiska Rolniczego i Leœnego … 199Instytut Œrodowiska Rolniczego i Leœnego PANDyrektor Andrzej KêdzioraD³ugoletnim Dyrektorem Zak³adu by³ jego twórca, prof. dr hab. Lech Ryszkowskido 31.12.2003, nastêpnie prof. dr hab. Andrzej Kêdziora (01.01.2004–31.03.2009,potem Instytutu do 02.12.2010), doc. dr hab. Piotr Kowalczak od 03.12.2010.Zastêpcami Dyrektora ds. naukowych byli: prof. dr hab. Andrzej Kêdziora (do31.12.2003), prof. dr hab. Stanis³aw Ba³azy (01.03.2004–31.12.2007), prof. dr hab.Zbigniew W. Kundzewicz (01.01.2008–31.11.2010), prof. dr hab. Andrzej Kêdzioraod 04.12.2010.Zastêpc¹ Dyrektora ds. organizacyjno-ekonomicznych by³ prof. dr hab. JanuszJankowiak.Przewodnicz¹cym Rady Naukowej w latach 2003–2010 by³ prof. dr hab. J.J. Lipacz³. rzecz. PAN.W sk³ad Instytutu wchodz¹ cztery zak³ady: Zak³ad Biologii Œrodowiska (kierownik:prof. dr hab. Jerzy Karg); Zak³ad Chemii Œrodowiska (kierownik: prof. dr hab.Lech Szajdak); Zak³ad Klimatu i Zasobów Wodnych (kierownik: prof. dr hab. ZbigniewKundzewicz) i Zak³ad Systemów Rolniczych (kierownik: prof. dr hab. Janusz Jankowiak)oraz Stacja Badawcza w Turwi (kierownik: doc. dr hab. Krzysztof Kujawa).Instytut Œrodowiska Rolniczego i Leœnego PAN (do 31 marca 2009 – Zak³adBadañ Œrodowiska Rolniczego i Leœnego PAN) obejmuje swoimi badaniami zagadnieniazwi¹zane z aspektami œrodowiskowymi, socjalnymi i ekonomicznymi warunkuj¹cymizrównowa¿ony rozwój obszarów wiejskich. Instytut rozwija badania z zakresuekologicznych prawid³owoœci funkcjonowania œrodowiska przyrodniczegoznajduj¹cego siê pod wp³ywem gospodarki rolnej i leœnej, zmierzaj¹ce do rozpoznaniai prognozowania zmian zachodz¹cych w skali ca³ego krajobrazu. Celem tychbadañ jest okreœlenie przebiegu podstawowych procesów przyrodniczych, w tymszczególnie procesów przep³ywu energii i obiegu materii, jak równie¿ skutkówoddzia³ywania cz³owieka na te procesy. Jest to nowy, unikalny kierunek badañprocesów przyrodniczych zachodz¹cych na obszarach wiejskich, niepodejmowanykompleksowo przez ¿adn¹ inn¹ placówkê naukow¹ w Polsce.

200 A. KêdzioraInstytut swoj¹ dzia³alnoœci¹ obejmuje nastêpuj¹ce specjalnoœci badawcze: agroekologia,ochrona œrodowiska rolniczo-leœnego i zasobów biologicznych na obszarachwiejskich, gospodarka wodna na obszarach wiejskich, zmiany globalne klimatu,hydrobiologia obszarów wiejskich.Najwa¿niejszym dla instytucji wydarzeniem w latach 2003–2010 by³o przekszta³cenieZak³adu Badañ Œrodowiska Rolniczego i Leœnego PAN w Instytut ŒrodowiskaRolniczego i Leœnego PAN. Na posiedzeniu Prezydium Polskiej AkademiiNauk w dniu 21 paŸdziernika 2008 r. jednog³oœnie podjêto uchwa³ê w sprawieutworzenia Instytutu Œrodowiska Rolniczego i Leœnego Polskiej Akademii Naukw Poznaniu, w miejsce likwidowanego Zak³adu Badañ Œrodowiska Rolniczegoi Leœnego PAN. W dniu 15 stycznia 2009 roku Premier Rzeczypospolitej Polskiej,Donald Tusk podpisa³ zgodê na powo³anie przez Prezesa Polskiej Akademii Nauk,Instytutu Œrodowiska Rolniczego i Leœnego PAN w Poznaniu. Zgodnie z decyzj¹Prezesa Polskiej Akademii Nauk, prof. Micha³a Kleibera, z dnia 23 lutego 2009,z dniem 1 kwietnia 2009 r. rozpocz¹³ dzia³alnoœæ Instytut Œrodowiska Rolniczegoi Leœnego PAN, w miejsce istniej¹cego od 1 stycznia 1979 r. (zgodnie z uchwa³¹ nr10/78 Prezydium Polskiej Akademii Nauk z dnia 20.6.1978) Zak³adu Badañ ŒrodowiskaRolniczego i Leœnego PAN.Dziêki osi¹gniêciu wymaganych warunków dotycz¹cych liczby samodzielnychpracowników naukowych z jednej dyscypliny naukowej, Centralna Komisja doSpraw Stopni i Tytu³ów Naukowych dzia³aj¹c na podstawie art. 5 ust. 2 ustawy z dnia14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytulew zakresie sztuki (Dz. U. nr 65, poz. 595 ze zm. Dz. U. z 2005 r. nr 164 poz. 1365)postanowi³a przyznaæ Zak³adowi z dniem 29 wrzeœnia 2008 r. uprawnienia donadawania stopnia naukowego doktora nauk rolniczych w dyscyplinie kszta³towanieœrodowiska. Uprawnienia do nadawania stopnia naukowego doktora nauk rolniczychw dyscyplinie kszta³towanie œrodowiska s¹ przeniesione na Instytut.Instytut prowadzi Muzeum Wiedzy o Œrodowisku mieszcz¹ce siê w siedzibieZak³adu w Poznaniu, przy ul. Bukowskiej 19 oraz Oœrodek Popularyzacji Wiedzyo Kszta³towaniu i Ochronie Krajobrazu w Rogaczewie Ma³ym ko³o Turwi, wraz zeœcie¿k¹ dydaktyczn¹.Liczba zatrudnionych w Zak³adzie ulega³a fluktuacjom – stan liczbowy zatrudnionychwynosi obecnie w przeliczeniu na pe³ne etaty – 77,75, w tym 34 etatynaukowe.Osi¹gniêcia naukoweW Instytucie (przedtem Zak³adzie) realizowane by³o w latach 2003–2010 wieleprojektów naukowo-badawczych, z których najwa¿niejsze to:Tematy dzia³alnoœci statutowej: bilans wody i energii w krajobrazie rolniczym;

Instytut Œrodowiska Rolniczego i Leœnego … 201 przemiany form chemicznych g³ównych biogenów oraz sposoby ograniczaniazanieczyszczeñ wody w krajobrazie rolniczym; opracowanie modeli przestrzennej struktury zadrzewieñ ochronnych na równinnychi falisto-morenowych obszarach Polski; oddzia³ywanie rolnictwa na ró¿norodnoœæ biologiczn¹ zbiorników wodnych; wp³yw struktury krajobrazu na ró¿norodnoœæ biologiczn¹ u¿ytków rolnych; rozpoznania ekologicznych efektów ró¿nych systemów produkcji rolniczej; badania d³ugoterminowych zmian u¿ytkowania ziemi, ich skutki œrodowiskowei spo³eczne.Pracownicy Instytutu (przedtem Zak³adu) regularnie wystêpuj¹ o granty badawczena konkursach organizowanych przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wy¿-szego. Czêœæ tych starañ jest uwieñczona powodzeniem, o czym œwiadczy poni¿szalista projektów.Projekty badawcze finansowane przez MNSzW: „Opracowanie modelu prognozowania przewidywanych skutków zdarzeñ ekstremalnychoraz dzia³añ praktycznych zmniejszaj¹cych ryzyko zagro¿eñ”, zadanie badawczerealizowane w ramach projektu zamawianego nr PBZ-KBN-086/P04/2003pt. „Ekstremalne zdarzenia meteorologiczne i hydrologiczne w Polsce (ocenazdarzeñ oraz prognozowanie ich skutków dla œrodowiska ¿ycia cz³owieka)” (prof.Z.W. Kundzewicz); „Wp³yw ró¿nych systemów produkcji roœlinnej na bogactwo i ró¿norodnoœæ zespo³ówowadów” (dr D. Szefliñska); „Ocena lotnych produktów transformacji materii organicznej gleb pod zadrzewieniemœródpolnym dla trwa³ego i zrównowa¿onego rozwoju” (doc. L. Szajdak); „Ekonomiczna i ekologiczna ocena g³ównych dzia³alnoœci gospodarstw rolnychwyró¿nionych wed³ug typologii UE” (dr J. Bieñkowski); „Rolniczo-œrodowiskowe wskaŸniki (indykatory) trwa³ego i zrównowa¿onegorozwoju obszarów wiejskich” (prof. L. Ryszkowski); „Wp³yw ró¿nowiekowych pasów leœnych na ekosystemy pól uprawnych – zawartoœæmaterii organicznej, bogactwo gatunkowe wybranych grup zwierz¹t i grzybóworaz mo¿liwoœci migracji” (prof. J. Karg); „Naturalne i antropogeniczne przemiany roœlinnoœci wodnej i bagiennej w ParkuKrajobrazowym im. gen. D. Ch³apowskiego” (dr H. Przybys³awska-Go³dyn); „Czy wysokie zagêszczenie lisa jest czynnikiem obni¿aj¹cym ró¿norodnoœæ ptakówlêgowych oraz zagêszczenie ich populacji w krajobrazie rolniczym” (dr hab.K. Kujawa); „Glony glebowe jako wskaŸnik do oceny ekologicznych efektów uprawy bezorkowej”(dr D. Sieminiak); „Przemiany kwasów humusowych pod wp³ywem promieniowania UV w ekosystemachrolniczych” (dr M. Lipski);

202 A. Kêdziora „Ocena przemian chemicznych i biochemicznych akrotelmu torfowisk niskichi wysokich na tle uwarunkowañ przyrodniczych œrodowisk torfotwórczych” (prof.L. Szajdak).Ponadto, Instytut (wczeœniej Zak³ad) realizowa³ szereg grantów promotorskich;uczestniczy³ tak¿e w konsorcjach realizuj¹cych wiele projektów wchodz¹cychw sk³ad programów ramowych Unii Europejskiej, odpowiadaj¹c za bloki lubzadania robocze.Tematy badawcze finansowane przez Uniê Europejsk¹:Projekty zintegrowane: MICE „Modelling the impact of climate extremes” (prof. Z.W. Kundzewicz); ADAM „Adaptation and mitigation strategies” (prof. Z.W. Kundzewicz); WATCH „Water and global change” (prof. Z.W. Kundzewicz); Nitro-Europe „The nitrogen cycle and its influence on the European greenhousegas balance” (prof. A. Kêdziora, prof. J. Jankowiak); ENSEMBLES „Ensemble-based predictions of climate changes and their impacts”.(prof. Z.W. Kundzewicz, dr M. Szwed).Projekty sieciowe ERA-Net: CRUE „Coordination de la recherche sur la gestion des inondations” (prof.Z.W. Kundzewicz); ALTER-Net „A long-term biodiversity, ecosystem and awareness research network”(prof. A. Kêdziora, prof. S. Ba³azy).Projekty z Norweskiego Mechanizmu Finansowego: POLAPGEN-BD „Narzêdzia biotechnologiczne s³u¿¹ce do otrzymywania zbó¿o zwiêkszonej odpornoœci na suszê”;„Budowa sieci nauczania na rzecz œrodowiska oraz ochrona pachnicy dêbowej naobszarze wytypowanym do sieci Natura 2000 PLH 300001 Biedrusko.Instytut (Zak³ad) prowadzi³ w latach 2003–2010 prace projektowe i zadrzewieniowena terenach województwa wielkopolskiego (powiaty – Pleszew, Gostyñ,i Koœcian).Pracownicy Instytutu (wczeœniej Zak³adu) opublikowali znaczn¹ liczbê pracnaukowych, w nawiasie podano liczbê artyku³ów w czasopismach z listyfiladelfijskiej: w roku 2003: 58 (12); w roku 2004: 83 (16); w roku 2005: 50 (10); w roku 2006: 94 (14); w roku 2007: 147 (11); w roku 2008: 204 (18); w roku 2009: 154 (18).

Instytut nieprzerwanie od pocz¹tku wprowadzenia parametryzacji placówek badawczychuzyskuje kategoriê I (w myœl oceny pierwotnej lub w efekcie odwo³ania).Pracownicy Instytutu wydali wiele ksi¹¿ek. Szczególnie warto wymieniæ trzeciewydanie (poprawione i rozszerzone) podrêcznika „Podstawy agrometeorologii”autorstwa prof. A. Kêdziory.Informacja o rozwoju kadryW latach 2003–2010 zanotowano szereg sukcesów zwi¹zanych z rozwojem kadryInstytutu (wczeœniej – Zak³adu) Œrodowiska Rolniczego i Leœnego PAN: Cz³onkiem korespondentem PAN zosta³ wybrany w roku 2010 Zbigniew W.Kundzewicz. Tytu³y naukowe profesora nauk rolniczych otrzymali: w roku 2006 – LechInstytut Œrodowiska Rolniczego i Leœnego … 203Szajdak, a w roku 2007 – Maria Jezierska-Madziar.Stopnie naukowe doktora habilitowanego nauk rolniczych otrzymali: Ewa Miedziejko(2004) oraz Krzysztof Kujawa (2007). Stopnie naukowe doktora uzyskali nastêpuj¹cy pracownicy Instytutu (Zak³adu) –stopnie naukowe doktora nauk rolniczych: Teresa Meysner (2005), DamianJózefczyk (2005), Arkadiusz Sadowski (2005), Marta Moliñska-Glura (2007,wyró¿nienie), Ewa Arczyñska-Chudy (2008), Iwona Piñskwar (2009), MaciejNowak (2009), a stopieñ doktora nauk biologicznych – Anna Kujawa (2008,wyró¿nienie).Wyró¿nienia pracownikówW roku 2004, podczas uroczystej jubileuszowej sesji, zorganizowanej w StacjiBadawczej w Turwi z okazji 25-lecia ZBŒRiL PAN, pracownicy Zak³adu otrzymaliodznaczenia pañstwowe. W roku 2005 prof. L. Ryszkowski otrzyma³ Medal im. M. Oczapowskiegoprzyznany przez Wydzia³ V PAN. W roku 2007 Miêdzyrz¹dowy Panel d.s. Zmian Klimatu (IPCC) otrzyma³ Pokojow¹Nagrodê Nobla. Jedn¹ z osób, która wnios³a du¿y wk³ad w prace IPCC (m.in.jako czterokrotny koordynator i autor prowadz¹cy raportów IPCC) by³ prof.Z.W. Kundzewicz, który na okolicznoœæ zbiorowej Nagrody dla IPCC zosta³uhonorowany indywidualnie pami¹tkowym dyplomem. W roku 2008 prof. Z.W. Kundzewicz otrzyma³ z r¹k Prezydenta Miasta Poznaniapresti¿ow¹ Nagrodê Wielkiej Pieczêci Miasta Poznania, a prof. A. Kêdzioraotrzyma³ medal Towarzystwa im. Hipolita Cegielskiego „Labor Omnia Vincit”. W roku 2009 prof. L. Szajdak zosta³ uhonorowany tytu³em doktora h.c. Uniwersytetuw Tartu (Estonia).

204 A. KêdzioraKonferencje, wyk³ady, dzia³alnoœæ w strukturach PANInstytut (przedtem Zak³ad) organizowa³, b¹dŸ wspó³organizowa³ w latach 2003–2010wiele konferencji naukowych, krajowych i miêdzynarodowych. Pracownicy Instytutu(Zak³adu) wyg³osili liczne presti¿owe zamówione wyk³ady plenarne, m.in. polskiwyk³ad na wspólnym posiedzeniu Rosyjskiej Akademii Nauk i Polskiej AkademiiNauk w Moskwie, wyk³ad plenarny im. Penmana Brytyjskiego Towarzystwa Hydrologicznego,referaty na sesji Zgromadzenia Ogólnego PAN, na posiedzeniu KomisjiParlamentarnej RP, oraz na wielu miêdzynarodowych imprezach pod egid¹ organizacjimiêdzyrz¹dowych i pozarz¹dowych.Prof. Z.W. Kundzewicz jest przewodnicz¹cym Komitetu Badañ nad Zagro¿eniamiprzy Prezydium PAN, a dr hab. P. Matczak jest sekretarzem tego Komitetu.Prof. A. Kêdziora jest wiceprzewodnicz¹cym Komitetu Narodowego ds. Wspó³pracyz Miêdzynarodowym Programem „Zmiany Globalne Geosfery i Biosfery” przyPrezydium PAN. Prof. A. Kêdziora jest przewodnicz¹cym Komisji Ochrony ŒrodowiskaOddzia³u PAN w Poznaniu, a prof. J. Jankowiak jest sekretarzem tej Komisji.Osi¹gniêcia we wspó³pracy naukowejPracownicy Instytutu (przedtem Zak³adu) uczestnicz¹ w wiele wspó³dzia³aniachz innymi instytucjami naukowymi w kraju i za granic¹.Prof. L. Ryszkowski zosta³ mianowany przez Prezesa PAN krajowym koordynatoremdo spraw Millennijnego Przegl¹du Ekosystemów, pod patronatem SekretarzaGeneralnego ONZ.Prof. Z.W. Kundzewicz by³ w latach 2003–2010 wspó³koordynatorem i wspó³autoremprowadz¹cym w kilku publikacjach Miêdzyrz¹dowej Komisji d.s. Zmian Klimatu(IPCC), w tym – w Czwartym Raporcie IPCC.Pracownicy Instytutu (Zak³adu) prowadzili wiele cyklów wyk³adów akademickich,przede wszystkim w uczelniach poznañskich jak: Uniwersytet Adama Mickiewiczaoraz Uniwersytet Przyrodniczy (przedtem – Akademia Rolnicza im. AugustaCieszkowskiego).Wœród tematów realizowanych przez Instytut (Zak³ad) wspólnie z partneramizagranicznymi warto wymieniæ kontrakty „Ocena wra¿liwoœci zasobów wodnych nazmiany globalne w skali regionalnej, krajowej i globalnej” – na podstawie umowyz Potsdam Institute for Climate Impact Research (PIK) w Niemczech (Prof. Z.W.Kundzewicz) oraz „Wp³yw melioracji na w³aœciwoœci materii organicznej orazzawartoœæ zwi¹zków biologicznie czynnych w torfach” – na podstawie umowymiêdzynarodowej o wspó³pracy naukowej i naukowo-technicznej na lata 2008–2010miêdzy Rz¹dem Rzeczypospolitej Polskiej, a Rz¹dem Federacji Rosyjskiej (Prof.L. Szajdak).Ponadto realizowana jest wspó³praca na podstawie umów partnerskich z zagranicznymiinstytucjami naukowymi w Rosji, Bia³orusi, Estonii i Niemczech.

Instytut Œrodowiska Rolniczego i Leœnego … 205Inwestycje aparaturowe i badawczeW roku 2009 Instytut uzyska³ dotacjê 1.111 tys. z³ na prace remontowe na terenieStacji Badawczej w Turwi (pa³ac i ogrodzenie) oraz w budynkach u¿ytkowanychprzez Instytut w Poznaniu.Warunki lokalowe Instytutu s¹ bardzo z³e. Od dawna czynione wiêc by³y staraniao rozwi¹zanie tego problemu, ostatnio uwieñczone powodzeniem. W roku 2010 RadaMiasta Poznania podjê³a decyzjê o sprzeda¿y Instytutowi dzia³ki budowlanej popreferencyjnej cenie (z upustem 99% od wartoœci rynkowej). Proces zakoñczy³ siêaktem notarialnym.

206 Instytut Fizjologii Roœlin …Instytut Fizjologii Roœlinim. Franciszka Górskiego PAN w KrakowieDyrektor Franciszek DubertZ dniem 1 lipca 2003 r. Zak³ad Fizjologii Roœlin im. F. Górskiego zosta³ przekszta³conyw Instytut.Dyrektorem do chwili obecnej jest prof. dr hab. Franciszek Dubert. Zastêpcamids. naukowych byli: doc. dr hab. Andrzej Skoczowski (do 30.04.2008), a nastêpnieprof. dr hab. Jolanta Biesaga-Koœcielniak.Przewodnicz¹cymi Rady Naukowej byli: œp. prof. dr hab. Emil Nalborczyk cz³.rzecz. PAN do 20.03.2006, a nastêpnie prof. dr hab. Stanis³aw Ro¿ek.W 2006 roku Instytut obchodzi³ 50-lecie swojej dzia³alnoœci. Z tej okazji otrzyma³Medal im. Micha³a Oczapowskiego za wybitny wk³ad w rozwój nauk rolniczych.Jednostki organizacyjneZak³ad Biologii Komórki (dr hab. Iwona ¯ur)Zak³ad Biologii Rozwoju (prof. dr hab. Jolanta Biesaga-Koœcielniak)Zak³ad Biologii Stresu (prof. dr hab. Zbigniew Miszalski)Zak³ad Biotechnologii (doc. dr hab. Izabela Marciñska)Zak³ad Ekofizjologii (prof. dr hab. Stanis³aw Grzesiak)Pracownia Fotosyntezy i Spektroradiometrii (prof. dr hab. Jan Pilarski)Biblioteka (mgr in¿. Maria G³adysz)Redakcja Acta Physiologiae Plantarum (prof. dr hab. Stanis³aw Grzesiak)Zespó³ Ekonomiczny (mgr Stanis³awa Palma)Stanowisko ds. Pracowniczych i Socjalnych (p.o. mgr Iwona Kmita)Jednostki miêdzyinstytutowe z udzia³em IFR PANMiêdzyinstytutowe Laboratorium Biotechnologii i Katalizy Enzymatycznej (doc.dr hab. Andrzej Skoczowski)Miêdzynarodowe Studium Doktoranckie Nauk Przyrodniczych Polskiej AkademiiNauk w Krakowie (doc. dr hab. Andrzej Skoczowski)

Pracownicy naukowi: 50 osóbW tym: z tytu³em profesora: 7ze stopniem dr hab.: 7adiunkta: 13asystenta: 5doktoranci: 18prac. in¿ynieryjno-techniczni: 11prac. administracyjni: 8prac. obs³ugi: 13Instytut Fizjologii Roœlin … 207Struktura zatrudnieniaNajwa¿niejsze osi¹gniêcia naukoweG³ówny problem, wokó³ którego koncentruj¹ siê tematy badawcze Instytutu, to:„Ekofizjologiczne czynniki wytwarzania ¿ywnoœci o wysokiej jakoœci w warunkachzrównowa¿onego rolnictwa”. Tytu³ ten wskazuje na œcis³y zwi¹zek tej tematykiz naczelnym celem rolnictwa, jakim jest wytworzenie wystarczaj¹cej iloœci ¿ywnoœcio wysokiej jakoœci w warunkach zrównowa¿onego rolnictwa, czyli nie pogarszaj¹cstanu œrodowiska poddanego gospodarce rolniczej oraz jego otoczenia. Temat tenoddaje trendy panuj¹ce w rolnictwie krajów rozwiniêtych, gdzie jakoœæ i wartoœæ¿ywieniowa plonu jest wa¿niejsza od jego iloœci, a coraz wiêksz¹ wagê przywi¹zujesiê do skutków gospodarki rolnej dla ekosystemu. Jest to problem o du¿ym znaczeniutak¿e dla polskiego rolnictwa. W ramach tego problemu, IFR PAN jako jedynaw Polsce placówka prowadzi prace badawcze w zakresie szeroko pojmowanej fizjologiiplonowania roœlin uprawnych, zachowuj¹c równowagê pomiêdzy fizjologi¹w skali makro- (badania na poziomie roœliny i populacji roœlin) a „mikrofizjologi¹”(fizjologia procesów komórkowych i molekularnych) oraz pomiêdzy badaniami dotycz¹cymiroœlin uprawnych a badaniami prowadzonymi na modelowych roœlinachnieuprawnych.Najwa¿niejsze osi¹gniêcia naukowe zgrupowano wed³ug g³ównych tematówbadañ:Mechanizmy odpornoœci roœlin oraz ich komórek w kulturachsterylnych na dzia³anie stresorów abiotycznych i biotycznych1. Na przyk³adzie bobiku i ³ubinu oraz roœliny modelowej Mesembryanthemumcrystallinum wykazano, ¿e natê¿enie stresu oksydacyjnego indukuje morfogenezêkomórek kalusa poprzez zwiêkszenie aktywnoœci fotosystemu PSIIi wzrost aktywnoœci SOD i CAT. Potwierdza to opiniê, ¿e nadtlenek wodoru jestwtórnym przekaŸnikiem sygna³ów, kontroluj¹c wiele procesów fizjologicznychw komórkach roœlin.

208 F. Dubert2. Stwierdzono, ¿e stres suszy indukuje syntezê zwi¹zków fenolowych emituj¹cychniebiesk¹ fluorescencjê. Jej natê¿enie wzrasta jednak wolniej ani¿eli stê¿eniefenoli, co wskazuje na reabsorpcjê tego promieniowania przez aparat asymilacyjnyliœci, a wiêc na bezpoœrednie wspó³dzia³anie fenoli z procesem fotosyntezy.3. Wykazano, ¿e 24-epibrasinolid, przedstawiciel nowej grupy roœlinnych hormonów,wp³ywa korzystnie na powstawanie i sprawnoœæ fotosyntetyczn¹ chlorofiluw warunkach ska¿enia kadmem, ³agodzi te¿ reakcje roœlin na inne czynnikistresowe, takie jak ch³ód i susza. Ochronne dzia³anie przed toksycznymi dawkamikadmu wykazuj¹ te¿ poliaminy: spermidyna i spermina.4. Na przyk³adzie Mesembryanthemum crystallinum wykazano, ¿e stres solny powodujewzrost stê¿enia nadtlenku wodoru, w liœciach, który poprzedza zmianêmechanizmu fotosyntezy z C-4 w metabolizm typu CAM.5. Wykazano, ¿e genotypy kukurydzy odporniejsze na ch³ód charakteryzuj¹ siêlepszym wykorzystaniem wody oraz wy¿sz¹ wydajnoœci¹ aparatu asymilacyjnegow niskich temperaturach, co mo¿e stanowiæ wskaŸnik szybszej selekcji materia³ówhodowlanych.6. Opracowano model komunikacji korzenie–liœcie w warunkach ch³odu i suszy.Dziêki tej komunikacji fizjologiczne i biochemiczne skutki dzia³ania ww. stresorówna system korzeniowy obserwowane s¹ tak¿e w liœciach utrzymywanychw niestresowych warunkach. Model ten obejmuje: spadek potencja³u wody i tempaprzep³ywu soku w ksylemie, wzrost transportu kwasu abscysynowego i spadektransportu zeatyny z korzeni do liœci, a w przypadku stresu suszy dodatkowozakwaszenie soku ksylemowego (100-krotny wzrost stê¿enia jonów H + ).Wzrost i rozwój oraz plonowanie roœlin uprawnych1. Po wielu latach stagnacji uzyskano dowody na sprawcz¹ rolê czynnika hormonalnegow termicznej indukcji kwitnienia roœlin. W szczególnoœci wykazano, ¿eekstrakty z generatywnych organów innych gatunków roœlin stymuluj¹ indukcjêkwitnienia ozimej pszenicy.2. Wykazano, ¿e zdolnoœæ tkanek do wernalizacji wi¹¿e siê z ich strukturaln¹ organizacj¹,bowiem kalus nie jest zdolny do wernalizacji, a jedynie przekazuje stanzwernalizowania z roœliny – dawcy na eksplantaty. Wykazano te¿, ¿e stan zaindukowaniageneratywnego zanika w okresie pomiêdzy stadium niedojrza³ych gametofitówi kilkudniowym zarodkiem, prawdopodobnie podczas mejozy.3. Stwierdzono, ¿e endogenny kwas jasmonowy i jego ester metylowy indukuj¹powstawanie gum w pêdach i cebulkach tulipanów oraz w owocach œliw. Pokazanotak¿e, i¿ egzogenne jasmoniany stymuluj¹ syntezê endogennych jasmonianówi etylenu oraz obni¿aj¹ stê¿enie cukrów stanowi¹cych substrat do syntezygum. Wra¿liwoœæ roœlin na jasmoniany, mierzona zdolnoœci¹ do tworzenia gum,maleje wraz z wiekiem roœlin. Zaproponowano mechanizm dzia³ania jasmonianówprowadz¹cy do powstania gum.

Instytut Fizjologii Roœlin … 2094. Na drodze elektroforezy kapilarnej ekstraktów ze znamion s³upka linii hodowlanychkapusty g³owiastej znaleziono ró¿nice zale¿ne od stopnia samoniezgodnoœciposzczególnych linii. Wyniki opracowane z wykorzystaniem sieci neuronowychwykaza³y, ¿e elektroforeza kapilarna pozwala na szybk¹ detekcjê stopnia samoniezgodnoœciposzczególnych linii, œwiadcz¹ jednak, ¿e jej mechanizm jest bardziejz³o¿ony ni¿ to opisano w literaturze.5. Wykazano, ¿e progesteron i 17-estradiol stymuluj¹ rozwój generatywny pszenicyozimej. Znaleziono receptory tych zwierzêcych hormonów p³ciowych i pokazano,¿e ich liczebnoœæ i aktywnoœæ wzrasta w póŸniejszym okresie wernalizacji.6. Wykazano, ¿e androstendion i zearalenon umo¿liwiaj¹ kwitnienie ozimej pszenicynawet po kilkudniowej wernalizacji, jednak s¹ nieaktywne przy braku nawetkrótkiego okresu ch³odzenia. Wynik ten œwiadczy, ¿e wernalizacja przebiegaprzez dwa etapy: w pierwszym ujawniaj¹ siê fizjologiczne i biochemiczne skutkidzia³ania ch³odu, po czym nastêpuje w³aœciwa wernalizacja. Oznacza to, ¿ezdolne do wernalizacji s¹ jedynie tkanki zaadaptowane wczeœniej do ch³odu.7. Wykazano, ¿e traktowanie egzogennym zearalenonem i epibrassinolidem zwiêkszaplon roœlin pszenicy, rzepaku i soi w uprawie poletkowej.8. Wykazano, ¿e indukcja ró¿nicowania generatywnego wierzcho³ków pêdu rzepakuw wyniku wernalizacji lub szczepienia niewernalizowanych zrazów na generatywnychpodk³adkach powoduje wzrost liczby miejsc demetylacji DNA. DemetylacjaDNA nastêpuj¹ca podczas wernalizacji jest szczególnie nasilonaw pierwszym etapie tego procesu, kiedy jest on niewra¿liwy na dzia³anie egzogennychstymulatorów.9. Opracowano metodykê oznaczania zawartoœci wolnego i zwi¹zanego zearalenonuw ró¿nych organach pszenicy. Umo¿liwi³o to rozstrzygniêcie dylematu czyzearalenon jest hormonem roœlinnym czy jedynie regulatorem, na korzyœæ funkcjihormonalnej. Stosuj¹c tê metodê wykazano, ¿e w trakcie wernalizacji pszenicywzrasta stê¿enie endogennego zearalenonu.Biotechnologia w udoskonalaniu roœlin uprawnych1. Wytworzono model roœlinny pozwalaj¹cy oddzieliæ niespecyficzne efekty ch³oduod wernalizacji. Stanowi¹ go tkanki kalusa pochodz¹ce z tego samego macierzystegogenotypu, regeneruj¹ce roœliny zdolne b¹dŸ niezdolne do kwitnienia bezwernalizacji. Plazmalema komórek drugiego typu by³a mniej przepuszczalna dlaegzogennego 2,4-D, a ich tonoplast charakteryzowa³ siê mniejsz¹ aktywnoœci¹kana³ów jonowych. Aktywnoœæ kana³ów, reguluj¹cych transport jonów, zale¿ywiêc od programu morfogenetycznego komórek.2. Wykazano, ¿e u bobiku mezokotyl niedojrza³ego zarodka jest jedynym eksplantatem,z którego mo¿na zregenerowaæ kalus zdolny do pêdogenezy.3. Udoskonalono procedurê mikrosporogenezy zbó¿: u pszen¿yta, zwiêkszono wydajnoœæotrzymywania zielonych haploidalnych regenerantów, u owsa otrzymano

210 F. Dubertpierwsze regeneranty, a u pszenicy opanowano procedurê w stopniu pozwalaj¹cymna rutynowe otrzymywanie podwojonych haploidów na potrzeby stacjihodowli.4. Opracowano prost¹ metodê otrzymywania szybkorosn¹cej kultury zawiesinowejkukurydzy z dojrza³ych i niedojrza³ych zarodków, która mo¿e stanowiæ szybkitest oznaczania stopnia ch³odowra¿liwoœci ró¿nych genotypów.Cytofizjologiczne procesy ró¿nicowania komórek1. Zbadano wp³yw farmakologicznej indukcji i inhibicji apoptozy i autofagii nakierunek rozwoju izolowanych mikrospor tytoniu. Uzyskane wyniki sugeruj¹, ¿emikrospory poddane indukowanej autofagii nie prze³¹czaj¹ siê automatycznie nadrogê rozwoju sporofitycznego, jednak¿e zablokowanie autofagii hamuje równie¿proces androgenezy, prawdopodobnie na skutek œmierci komórek niezdolnychdo przetrwania stresu, niezbêdnego dla indukcji androgenezy. Wydaje siê, ¿eindukcja apoptozy stymuluje androgenezê, jednak dla prawid³owego rozwojusporofitycznego niezbêdne s¹ inne czynniki o nieznanym charakterze.2. Opracowano technikê znakowania mikrotubul i aktynowych filamentów w komórkachzawiesiny tytoniu po optymalizacji metody „whole amount immunolabeling”.Optymalizacja objê³a: rodzaj i czas utrwalania, dobór enzymów trawi¹cychœciany komórkowe i czas inkubacji, zastosowanie DMSO oraz temperaturêinkubacji z pierwszym przeciwcia³em. Obserwacje prowadzono przy u¿yciumikroskopu z interferencyjnym kontrastem fazowym, mikroskopu fluorescencyjnegooraz konfokalnego.3. U pszen¿yta ozimego wykazano wystêpowanie tolerancji krzy¿owej, przejawiaj¹cejsiê wzrostem odpornoœci roœlin zahartowanych na mróz przeciwko patogenowigrzybowemu Microdochium nivale. Indukcja tolerancji nastêpuje w wynikupowstawania symptomów stresu oksydacyjnego i aktywacji enzymów antyoksydacyjnych.Wykazano te¿, ¿e spadek podatnoœci na patogena u siewek hartowanych namróz, przejawia siê w warunkach in vitro spowolnieniem wzrostu grzybni podczaskokultury z siewkami pszen¿yta. Jest to zatem przyk³ad aktywnego dzia³ania korzeniroœlin przeciwko rozrostowi patogena, co mo¿e wi¹zaæ siê ze zmianami sk³adui p³ynnoœci plazmolemy komórek korzeni w wyniku dzia³ania ch³odu.Fotofizjologia roœlin: fotosynteza i dystrybucja asymilatów,konkurencja i kooperacja organów generatywnych, mechanizmykszta³towania optymalnej architektury roœlin, znaczenie,innych ni¿ liœcie, organów w bilansie energetycznym i biomasie roœlin1. Na przyk³adzie bobiku wykazano, ¿e regulacja liczby str¹ków zale¿y zarówno odkonkurencji organów generatywnych w ró¿nym wieku, jak i od kooperacjim³odych organów, roœliny wytwarzaj¹ taki nadmiar liœci, ¿e usuniêcie do 50% ichliczby nie powoduje obni¿enia plonu, ok. 30–40% asymilatów powstaje poza

Instytut Fizjologii Roœlin … 211liœæmi, a odrzucane m³ode str¹ki s¹ wykszta³cone prawid³owo i w innych warunkachzawieraj¹ dojrza³e nasiona.2. Wykazano, ¿e w korze pêdów jab³oni wystêpuje chlorofil aktywny fotosyntetyczniew stopniu porównywalnym do tego, jaki wystêpuje w liœciach, chocia¿w wiêkszym stopniu rozprasza œwiat³o. U roœlin zielnych liœcie wykazuj¹ sprawnoœæwi¹zania œwiat³a jedynie o ok. 30% wiêksz¹ w porównaniu z pêdami. Wskazujeto, ¿e zdolnoœci pêdów do fotostynetycznego wi¹zania CO 2 s¹ niedoceniane,zw³aszcza ¿e wraz z wiekiem pêdów rozbudowuj¹ siê ich anteny energetyczne, cozwiêksza wykorzystanie œwiat³a docieraj¹cego do warstwy chlorofilowej korkai neutralizuje skutki pogrubiania siê z wiekiem warstwy korka.3. Wykazano, ¿e noc¹ w kana³ach rdzeniowych ³odyg, stê¿enie CO 2 wzrasta kilkusetkrotniew porównaniu ze stê¿eniem atmosferycznym. Wskazuje to na reasymilacjêendogennego CO 2 jako podstawow¹ formê aktywnoœci fotosyntetycznej³odyg.4. Wykazano, ¿e w ³odygach zielnych roœlin typu C-3 obecne s¹ elementy charakterystycznedla mechanizmu fotosyntezy typu C-4. Informacja ta mo¿e byæ wykorzystanado zwiêkszenia produktywnoœci fotosyntetycznej uprawnych roœlin.Publikacje w poszczególnych latach:Rok Ogó³em Monografie irozdzia³yw monografiachPublikacjew czasopismachW tym z listyfiiladelfijskiejDoniesieniakonferencyjne2003 87 36 22 47 42004 81 33 10 36 122005 94 3 19 16 68 42006 93 40 19 52 12007 78 28 15 49 12008 66 4 29 20 332009 91 6 26 20 59InneUzyskany patent polski pt. Œwiat³owodowy uk³ad do pomiaru gradientu œwietlnegow organizmach roœlinnych – autor prof. dr hab. Jan Pilarski, 22.05.2009, PN 361007Nagrody i wyró¿nienia2003Krzy¿ Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski – prof. dr hab. Franciszek Dubert;Z³oty Krzy¿ Zas³ugi – in¿. Zenon Adamski, doc dr hab. Andrzej Skoczowski, docdr hab. Maria Wêdzony;Srebrny Krzy¿ Zas³ugi – doc. dr hab. Jolanta Biesaga-Koscielniak, doc. dr hab. MariaFilek, dr Franciszek Janowiak, dr Izabela Marciñska, dr Ewa Niewiadomska;Br¹zowy Krzy¿ Zas³ugi – mgr in¿. Maria G³adysz, Zofia £uczkoœ, mgr El¿bietaNiemczyk, dr Marta Pilipowicz, dr Ireneusz Œlesak, dr Iwona ¯ur.

212 F. Dubert2006Instytut Fizjologii Roœlin PAN – Medal im. Oczapowskiego przyznany przez Kapitu³êMedalu i Przewodnicz¹cego Wydzia³u V PAN za wyniki prac badawczych wykonanychw okresie 50 lat istnienia placówki;Nagroda fundacji Alexander von Humbolt „Wiedereinladung” za rozwijanie wspó³pracynaukowej miêdzy Polsk¹ i Niemcami – Fundacja Alexander von Humboldt – prof. drhab. Zbigniew Miszalski.2009Nagroda Wydzia³u Nauk Rolniczych, Leœnych i Weterynaryjnych PAN za cykl pracbadawczych „Fizjologiczne i biochemiczne przyczyny zmiennoœci reakcji na dzia³aniestresu suszy u ró¿nych genotypów kukurydzy i pszen¿yta” – dr T. Hura, dr M.Grzesiak, prof. dr hab. S. Grzesiak, doc. dr hab. A. Skoczowski, dr I. Czyczy³o-Mysza,dr M. Dziurka;Medal Ministerstwa Rolnictwa – prof. dr hab. Franciszek Dubert;Medal okolicznoœciowy za zas³ugi we wspieraniu dzia³alnoœci naukowo-dydaktycznejprzyznany przez Dziekana Wydzia³u Ogrodniczego Uniwersytetu Rolniczegow Krakowie – prof. dr hab. Franciszek Dubert.2010Dyplom Wydzia³u Nauk Rolniczych, Leœnych i Weterynaryjnych PAN za cykl pracbadawczych „Regulacja równowagi redoksowej w tkankach asymilacyjnych liœci” –prof. dr hab. Zbigniew Miszalski, dr hab. Ewa Niewiadomska, prof. IFR PAN, dr hab.Ireneusz Œlesak, prof. dr Stanis³aw Karpiñski, mgr Piotr Rozp¹dek.Osi¹gniêcia organizacyjneOrganizowane konferencje, seminaria:Miêdzynarodowe 14th FESPB Congress, 2004 – Instytucjonalnym organizatorem Kongresu by³Instytut Fizjologii Roœlin im. Franciszka Górskiego PAN w Krakowie. Przewodnicz¹cymKomitetu Organizacyjnego by³ prof. dr hab. Franciszek Dubert, zastêpc¹– doc. dr hab. Andrzej Skoczowski. W konstrukcji tematyki naukowej uczestniczylicz³onkowie Narodowego Komitetu Organizacyjnego, MiêdzynarodowegoKomitetu Doradczego (Executive Committee) oraz indywidualni naukowcy.W Kongresie uczestniczy³o ponad 920 naukowców z 53 krajów, z czego ok. 93%z Europy, w tym ok. 180 osób z Polski. £¹cznie zorganizowano 10 sesji plenarnychz 18 mówcami, 20 sesji tematycznych, workshop „Transcriptomics” i konferencjêsatelitarn¹ „Forest genomics”. Miêdzynarodowa konferencja pt. „Ecophysiological aspects of plant responses tostress factors” jest organizowana w cyklu dwuletnim – 2003, 2005, 2007, 2009. Ogólnopolska Konferencja pt. „Kultury in vitro w fizjologii roœlin” jest organizowanaco dwa lata – odby³a siê w 2006 i 2008. W roku 2004 nie organizowano tejkonferencji ze wzglêdu na Kongres FESPB.

Instytut Fizjologii Roœlin … 213Seminaria i warsztaty w ramach realizacji projektu CROPSTRESS: Analityczne Metody w Biologii Roœlin (Analytical Methods in Plant Biology),2004; International Advisory Board Meeting 2004 CropStress nr: QLK5-CT-2002-30424; „Methods of molecular genetics in plant biology”, 2005; „Workshop on Molecular Biology”, 2006; „Molecular Markers for Plant Physiologists”, „Enhancing Basic AcademicSkills”, 2006; International Advisory Board – the Final Meeting, 2006.Dzia³alnoœæ wydawniczaIFR PAN wraz z Katedr¹ Fizjologii Roœlin SGGW pod auspicjami KFGiHR PANwydaje czasopismo Acta Physiologiae Plantarum, notowane w Current Contents orazposiadaj¹ce Impact Factor. Druk i dystrybucjê prowadzi wydawnictwo Springer.Czasopismo jest dostêpne on-line na platformie tego wydawnictwa.Monografie Filek M., Biesaga-Koœcielniak J., Marciñska I. (Eds). Analytical methods in plantstress biology. IFR PAN Kraków 2004.ISBN 83-86878-19-3 166 ss. (w ramachprojektu CROPSTRESS). ¯ur I. Indukcja i regeneracja haploidów w kulturach izolowanych mikrosporpszen¿yta – rozprawa habilitacyjna. Monografie 12. Wyd. Instytut FizjologiiRoœlin im. Franciszka Górskiego PAN, Kraków 2007., ISBN 978-83-86878-22-2:197 ss. Skoczowski A.M., G³adysz M. 2007. Instytut Fizjologii Roœlin im. FranciszkaGórskiego Polskiej Akademii Nauk 1956–2006 – Monografie 13. Wyd. InstytutFizjologii Roœlin im. Franciszka Górskiego PAN, Kraków, ISBN 978-83-86878-22-2:122 ss. Niewiadomska E. Antyoksydacyjny charakter indukowanego stresem metabolizmuCAM (Crassulacean acid metabolism). Rozprawa habilitacyjna, w serii:Monografie 14 2008 IFR PAN Kraków, (ISBN 978-83-86878-23-9): 1–63. Dubert F., Horabik J., Kêdziora A., Puchalski J., Œwiêcicki W. (red.) Jakoœæœrodowiska, surowców i ¿ywnoœci – Materia³y IV Sympozjum Naukowego. IFRPAN Kraków 2010, ISBN 978-83-86878-26-0: 341 ss. Praca zbiorowa – Book of Abstracts 7th International Conference Eco-PhysiologicalAspects of Plant Responses to Stress Factors, Kraków 2007 ISBN978-83-86878-21-5: 131 ss. Praca zbiorowa – Book of Abstracts 8th International Conference Eco-PhysiologicalAspects of Plant Responses to Stress Factors, Kraków 2009, ISBN978-83-86878-25-3: 124 ss.

214 F. DubertPrzynale¿noœæ IFR PAN do sieci naukowych w latach 2003–2010 Q-FOOD-NET Biologiczne Podstawy Zrównowa¿onego Rolnictwa i Produkcji¯ywnoœci Wysokiej Jakoœci, EKO-KAT „Innowacyjne materia³y katalityczne w ochronie ekosystemu”, „Genomika i Transgeneza Roœlin U¿ytkowych”, BIONAN Molekularne mechanizmy oddzia³ywañ w nanaouk³adach bilogicznychoraz uk³adach aktywnych biologicznie modyfikowanych nanaocz¹stkami.Realizacja projektów badawczych finansowanych ze œrodków krajowych Projekty badawcze w³asne MNiSW – 12, Projekty promotorskie MNiSW – 6, Celowe wspólfinansowane przez MNiSW – 1, SPUB i specjalne dofinansowanie projektów zagranicznych i COST– 16, Rozwojowe MNiSW – 2, Zamawiane – 1, Realizowane ze œrodków spoza MNiSW – 7.Instytut ma uprawnienia do nadawania stopnia doktora w dziedzinie nauk rolniczych.Instytut lokuje siê w I kategorii placówek naukowych wg oceny Ministerstwa Naukii Szkolnictwa Wy¿szego.Inwestycje aparaturowe i budowlaneInwestycje aparaturowe 2003 r. Nr decyzji 3466/IA/2003. 102 000 z³. Dofinanasowanie kosztów realizacjiinwestycji aparaturowej- wyposa¿enie do chromatografu. 2008 r. Nr decyzji 5791/1A/23/2008. 2 255 000 z³. Dotacja celowa na zakupaparatury. 2009 r. Nr decyzji 7/1/FNiTP/23/2009. 537 540 z³. Modernizacja LaboratoriumZak³adu Ekofizjologii Roœlin. 2010 r. Nr decyzji 15/FNiTP/23/2010/ 3 162 000 z³. Modernizacja laboratoriówanalitycznych IFR PAN w Krakowie.Inwestycje budowlane 2004 r. Nr decyzji 4459/IB/23/2004. 1 606 000 z³. Zakup i ci¹g dalszy modernizacjibudynku laboratoryjnego przy ul. Niezapominajek 21 – siedziba Instytutu. 2009 r. Nr decyzji. 5842/113/23/2009. 830 000 z³. Kontynuacja remontu siedzibyInstytutu i wyposa¿enie. 2010 r. Nr decyzji 561/FNiTP/23/2010. 466 970 z³. Dokoñczenie remontu orazwyposa¿enie po remoncie budynku Instytutu zlokalizowanego przy ul. Niezapominajek21.

Instytut Fizjologii Roœlin … 215Wspó³praca naukowa z jednostkami krajowymi i zagranicznymiW ramach 5 Programu Ramowego Rozwoju Badañ i Technologii w 2003 rokuInstytut uzyska³ status Centrum Doskona³oœci Unii Europejskiej. Za uzyskanie tegostatusu Instytut otrzyma³ dyplom uznania od Ministra Nauki i Szkolnictwa Wy¿szego.„Centrum badañ nad biologi¹ roœlin poddanych dzia³aniu stresu œrodowiskowegow zrównowa¿onej produkcji rolniczej” (Centre of Research on the Biology of PlantsSubjected to Environmental Stress in Sustainable Agricultural Production) Akronim:CROPSTRESS Nr projektu: QLAM-2001-00424, Nr kontraktu: QLK5-CT-2002-30424,koordynator i autor projektu: doc. dr hab. Maria Wêdzony, 2003–2006 (36 miesiêcy).W ramach dzia³añ zwi¹zanych z CROPSTRESS zacieœniono wspó³pracê z wielomawiod¹cymi zespo³ami naukowymi w krajach UE, nawi¹zano nowe kontakty z partneramiw Polsce i za granic¹, w tym z przedsiêbiorstwami zajmuj¹cymi siê hodowl¹roœlin i przetwarzaniem produktów pochodzenia roœlinnego.„Sustainable grasslands withstanding environmental stresses” Akronim SAGES,nr QLRT-1999-30764, kontrakt QLK5-CT-2000-00764 (2001-2003). 5 PR UE Koordynator:dr Michael Humphreys – Institute of Grassland and Environmental Research,Wielka Brytania. IFR PAN – doc. dr hab. Maria Wêdzony, dr FranciszekJanowiak, mgr El¿bieta Niemczyk.6 PR UE – „Safe and High Quality Food Production using Low Quality Waters andImproved Irrigation Systems and Management” Akronim: SAFIR, FP-23168(2006–2009) Projekt badawczo-rozwojowy (STREP) Koordynator: Danish Instituteof Agricultural Sciences, Department of Agroecology, Research Centre Foulum (drFinn Lars Plauborg).IFR PAN (dr F. Janowiak) w konsorcjum E – Biotechnology, Agricultureand Food Research w akcji STREP konkurs FP6-2004-FOOD-3-B.„Photosynthetic control of plant disease resistance mechanisms”, Acronym:024914 PLANT RESISTANCE (2006–2008). Marie Curie Actions: Human Resourcesand Mobility (Hrm) Activity, Marie Curie Intra-European Fellowships, CallIdentifier FP6-2004-Mobility-5 Koordynator: prof. dr Stanis³aw Karpiñski, The OxidativeStress Group, Department of Botany, Stockholm University, LillaFrescativägen 5, 10691 Stockholm, Sweden, Wykonawca ze strony IFR: drMagdalena Szechyñska-Hebda.„Cell wall-plasmalemma-cytoskeleton as a sensor in cold-induced plant resistanceto fungal infection”. Marie Curie European Reintegration (Stypendium MarieCurie Reintegracyjne) FP7-PEOPLE-2007-2-2-ERG, nr 207350 (2008-2011) Koordynator(person in charge): doc. dr hab. Maria Wêdzony (IFR PAN), wykonawca: drin¿. Magdalena Szechyñska-Hebda.The STINT Fellowship grant „Redox signalling circuitry in higher plants” Szwedzko-brytyjskigrant – ZFR PAN podwykonawca Department of Botany, Stockholm University,Lilla Frescatir. 5, SE-106 91 Stockholm Koordynator strony szwedzkiej: prof.dr S. Karpiñski, koordynator strony polskiej: prof. dr hab. Z. Miszalski (2004–2005).

216 F. DubertCOST Akcja 851 „Gametic Cells and Molecular Breeding for Crop Improvement”(2001–2006) Przewodnicz¹cy Akcji 851 – dr Brian Forster z Scottish Crop ResearchInstitute Invergowrie, Dundee, DD2 5DA Scotland, UK. doc dr hab. MariaWêdzony – delegat Polski do Rady Zarz¹dzaj¹cej Akcji 851 COST.COST 860 SUSVAR „Sustainable low-input cereal production: required varietalcharacteristics and crop diversity” „Zrównowa¿ona niskonak³adowa produkcja zbó¿:wymagania pod wzglêdem odmianowym i zachowania bioró¿norodnoœci” (2005–2008).Koordynator: prof. Hannê Ostergard z Risø National Laboratory w Danii. Doc. dr hab.Maria Wêdzony – cz³onek Rady Zarz¹dzaj¹cej.COST FA0604 TRITIGEN – Genomika Triticeace w podnoszeniu jakoœci zbó¿europejskich (Triticeace genomics for the advancement of essential European crops)(2007–2011) Koordynator: Biotechnology and Food Research (BEL), Plant Genomics(KGE), Finlandia. Koordynator zespo³u IFR PAN: prof. dr hab. Jolanta Biesaga-Koœcielniak– delegat Polski do Rady Zarz¹dzaj¹cej Akcji.COST FA0605 INPAS – „Kontrola sygna³owa tolerancji na stress i produkcjazwi¹zków ochronnych przed stresem u roœlin” (Signalling Control of Stress Toleranceand Production of Stress Protective Compounds in Plants), (2008–2011). Koordynator:Professor Antonio F. Tiburcio z Unitat de Fisiologia Vegetal Productes Naturals,Biologia Vegetal I Edafologia dept. Facultat de Farmacia Universitat de Barcelona,Hiszpania, koordynator zespo³u IFR PAN: doc. dr hab. Izabela Marciñska –delegat Polski do Rady Zarz¹dzaj¹cej Akcji.COST FA0901 Putting halophytes to work – from genes to ecosystems, koordynatorProfessor Timothy Flowers z University of Sussex, koordynator zespo³u IFRPAN: dr Ewa Surówka.Wspó³praca w ramach porozumieñ rz¹dowych MEiN (obecnie MNSzW)Bilateralny projekt polsko-w³oski „Genetic analysis of frost tolerance in barley:differences in genotypic-specific level of abscisic acid (ABA), expression of cold regulatedgenes and frost tolerance-associate molecular markers as tools to improve thewinter-hardiness of barley in Poland” (2003–2005). – Experimental Institute for CerealResearch – Section of Fiorenzuola d’Arda, Via S. Protaso 302, FiorenzuolaD’arda 29017 PC, Italy. Wspó³praca: prof. dr Luigi Cattivelli – dr FranciszekJanowiak.Polsko-austriacki projekt bilateralny „Microarray studies to investigate the functionof wheat defence genes after challenging with Fusarium head blight and rust”(2005–2006) – Universität für Bodenkultur Wien Institut für Angewandte Genetikund Zellbiologie, A – 1190 Wien, Muthgasse 18, Austria. Wspólpraca: Univ. prof. dr.Josef Glossl – doc. dr hab. Izabela Marciñska.

Instytut Fizjologii Roœlin … 217Wieloletnia wspó³praca w ramach umów centralnych PolskiejAkademii Nauk z zagranicznymi instytucjami równorzêdnymiInstytut Fizjologii Roœlin uczestniczy³ w realizacji wspólnych projektów badawczychw ramach porozumieñ Polskiej Akademii Nauk z placówkami równorzêdnymi.Ponadto pracownicy uczestnicz¹ w pracach naukowych w ramach tzw.wolnej wymiany.Institut fûr Biophysik und Röntgenstrukturforschung Östrerreichische Akademieder Wissenschaften (Institute of Biophysic and X-Ray Rentgenography AustianAcademy of Science. Austria – Graz). Wspólne projekty badawcze od roku 1999do chwili obecnej (prof. Perter Laggner – prof. dr hab. Maria Filek.Ghent University, Plant Systems Biology Department (Vib), Ghent, Belgia.Wspólny projekt badawczy od roku 2010. Wspó³praca:dr Eva Benkova – dr EwaDubas.Royal Veterinary and Agricultural University, Department of Agricultural Sciences,Agrohydrology and Bioclimatology, Taastrup, Dania. Wspó³praca ci¹g³a: –prof. Christian R. Jensen – dr F. Janowiak.Department of Applied Chemistry and Microbiology, University of Helsinki, P.O.Box 27, FIN-00014 Helsinki, Finlandia. Wspó³praca (2005–2008): prof. HelinaHartikainen – prof. dr hab. Maria Filek.Ùstav Experimentâlni Botaniniky AVÈR (Institute of Experimental Botany Academyof Sciences of the Czech Republic, Praha). Realizacja wspó³nych projektówbadawczych od 2000 roku. Wspó³praca: prof. Ivana Machaèkova (Praga), prof.Miroslav Strnad (O³omuniec) – prof. dr hab. Maria Filek.Laboratory of Growth Regulators, Faculty of Science, Palacky University Olomouc& Institute of Experimental Botany Academy of Sciences of the Czech Republic– wspólne projekty badawcze od 2007. Wspó³raca: MSc Jana Svaèynova--Okleštková – dr Anna Janeczko.The Institute of Plant Genetics and Biotechnology, Slovak Academy of Sciences,Nitra, S³owacja.Realizacja wspólnych projektów badawczych od 2007 r. Wspó³praca: dr Jan Salaj– dr hab. Iwona ¯ur, dr Jana Moravcikova – dr Ewa Dubas, dr Martin Hajduch – drGabriela Go³êbiowska.Horticulture Research International, East Malling Research Station, Wielka Brytania.(2002–2005) Wspó³praca: Dr. Mark A. Else. – dr F. Janowiak.Magyar Tudományos Akadémia Növényvédelmi Kutatöintézete (Plant ProtectionInstitute, Hungarian Academy of Sciences, Instytut Ochrony Roœlin WAN).Wspólne projekty badawcze od 1997 do chwili obecnej. Wspó³praca: doc. dr hab.Balazs Barna – doc. dr hab. Andrzej Skoczowski.Gabonatermesztesi Kutato Kozhasznu Tarsasag (Cereal Research Non-ProfitCompany), Szeged, Wêgry. Wspólny projekt badawczy zakoñczony w 2004 r.Wspó³praca: dr Ferenc Sagi – dr Izabela Marciñska.

218 F. Dubert Life Science Department, National Chung Hsing University, Department of MolecularBiotechnology Da-Yeh Uniwersity, Tajwan. Wspólne projekty badawczeod 2009. Wspólpraca: Prof. Lin, ChinHo – prof. dr. hab. Zbigniew Miszalski, DrChih-Wen Yu – dr hab. Ewa Niewiadomska.W latach 2003–2010 w wyniku wspó³pracy z zagranic¹ opublikowano 48 artyku³óww czasopismach z listy Filadelfijskiego Instytutu Informacji Naukowej, 7w innych o zasiêgu miêdzynarodowym, 6 o zasiêgu krajowym, 10 rozdzia³óww monografiach oraz przedstawiono osi¹gniêcia badawcze w postaci wyk³adów (9)i posterów (57) na konferencjach zagranicznych i krajowych.Wspó³praca naukowa z placówkami krajowymiIFR PAN wspó³pracuje z jednostkami naukowymi uczelni wy¿szych oraz PAN,a tak¿e ze stacjami badawczymi w ramach realizacji ró¿nych projektów badawczych,w sieciach naukowych oraz na polu bezpoœrednich kontaktów pracowników naukowych.W wyniku tej wspó³pracy powstaje szereg publikacji naukowych. Do najwa¿-niejszych placówek naukowych i stacji hodowli roœlin, z którymi IFR PAN wspó³pracowa³w latach 2003–2010 nale¿¹: Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, ZachodniopomorskiUniwersytet Technologiczny w Szczecinie, Akademia Polonijna w Czêstochowie,Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie (Instytut Biologii), Uniwersytet£ódzki (Wydzia³ Biologii i Ochrony Œrodowiska), Uniwersytet Jagielloñski (Wydzia³Biochemii, Biofizyki i Biotechnologii, Wydzia³ Chemii), Uniwersytet Œl¹ski (Wydzia³Biologii i Ochrony Œrodowiska), Uniwersytet Gdañski, Wydzia³ Genetykii Cytologii, Uniwersytet im. M. Curie-Sk³odowskiej w Lublinie, Uniwersytet Miko-³aja Kopernika w Toruniu, Uniwersytet Warmiñsko-Mazurski w Olsztynie, InstytutChemii Bioorganicznej PAN w Poznaniu, Instytut Farmakologii PAN w Krakowie,Instytut Katalizy i Fizykochemii Powierzchni PAN w Krakowie, Instytut Hodowlii Aklimatyzacji Roœlin, Zak³ad Roœlin Zbo¿owych w Krakowie, Instytut Hodowlii Aklimatyzacji Roœlin w Radzikowie, Instytut Agrofizyki im. Bohdana DobrzañskiegoPAN, Instytut Dendrologii PAN, Instytut Sadownictwa i Kwiaciarstwa, InstytutUprawy Nawo¿enia i Gleboznawstwa, DANKO Hodowla Roœlin Sp. z o.o.,Choryñ, Produkcja i Hodowla Roœlin Ogrodniczych w Krzeszowicach sp. z o.o.,Hodowla Roœlin Smolice Sp. z o.o. Grupa IHAR, Hodowla Roœlin Strzelce Sp. z o.o.Grupa IHAR, Stacja Hodowli Roœlin Szelejewo Sp. z o.o., Poznañska HodowlaRoœlin, POLAN Sp. z o.o.

219 F. DubertLp. Nazwisko iimiê1. Szechyñska--HebdaMagdalena2. GrzesiakMaciejTytu³ rozprawy – promotorWp³yw fizycznych i chemicznych w³aœciwoœci b³onkomórkowych na zdolnoœci embriogenie kultur in vitropszenicy – Doc. dr hab. Maria FilekWp³yw suszy na aparat fotosyntetyczny i produktywnoœægenotypów pszen¿yta jarego oraz mieszañców kukurydzyró¿ni¹cych siê odpornoœci¹ na ten stres – Doc. drhab. Andrzej Skoczowski3. Dudek Anna Wp³yw zearalenonu i wybranych fitohormonów na rozwójozimej pszenicy i rzepaku oraz w³aœciwoœci ich b³on lipidowych– doc. dr hab. Jolanta Biesaga-Koœcielniak4. Dubas Ewa Wykorzystanie kultury izolowanych mikrospor rzepaku(Brassica rapa L. subsp. oleifera DC) jako modelu w badaniachnad wczesnymi etapami rozwoju zarodkowego– doc. dr hab. Maria Wêdzony5. Gil Dominika Optymalizacja warunków kultury zawiesinowej pszenicyw celu uzyskania maksymalnej morfogennoœci – doc. drhab. Izabela Marciñska6. KocurekMaciej7. TokarzKrzysztof8. GolemiecEl¿bieta9. Go³êbiowskaGabriela10. MirekMagdalena11. P³aszczycaMarian12. WaligórskiPiotr13. KamiñskaAgnieszkaUdzia³ pêdów roœlin zielnych Reynoutria japonica i Helianthustuberosus w fotosyntetycznym wi¹zaniu CO 2 .–doc. dr hab. Jan Pilarski.Fotosyntetyczna rola pêdów jab³oni (Malus domestica) i ichudzia³ w bilansie wi¹zania CO 2 – doc. dr hab. Jan PilarskiDynamika metabolizmu cukrów w okresie indukcji androgenicznejw kulturach pylnikowych pszen¿yta – doc. drhab. Maria WêdzonyMechanizmy odpornoœci pszen¿yta ozimego (× TriticosecaleWITTM.) na ró¿ow¹ pleœñ œniegow¹ wywo³an¹przez Microdochium nivale (FR.) SAMUELS &HALLETT –doc. dr hab. Maria WêdzonyChemiczne i fizyczne czynniki wp³ywaj¹ce na indukcjêkwitnienia rzepaku – prof. dr hab. Maria FilekRola wybranych elementów przejœcia miêdzy stanamifotosystemów i statusu redoks chloroplastów w aklimatyzacjido zmiennych warunków œrodowiska – prof. drStanis³aw KarpiñskiOcena stopnia samoniezgodnoœci linii hodowlanych kapustyg³owiastej bia³ej metod¹ elektroforezy kapilarnej– prof. dr hab. Franciszek DubertFizjologiczne i genetyczne czynniki le¿¹ce u podstawwra¿liwoœci roœlin uprawnych na dzia³anie ozonu– doc. dr hab. Andrzej Skoczowski14. Tobola Kinga Rozmna¿anie in situ zagro¿onych gatunków Stipa joannisCELAK, Stipa pulcherina C. KOCH oraz Astragaluspenduliflorus LAM. – prof. dr hab. Franciszek Dubert15. Micha³ Dziurka Udzia³ zearalenonu w rozwoju wybranych roœlinuprawnych – prof. dr hab. Jolanta Biesaga-Koœcielniak16. MarzenaWarcho³17. AgnieszkaKuligaRozmna¿nie Cordyline australis (G.FORST.) ENDL.w kulturach in vitro – prof. dr hab. Franciszek DubertWykorzystanie linii podwojonych haploidów mieszañcaChinese Spring × SQ1do poprawy cech u¿ytkowychpszenicy – doc. dr hab. Izabela MarciñskaRozwój kadry naukowejRok, miejsceDoktoraty2004, AR w Krakowie2004, AR w Krakowie2006, AR w Krakowie2007, UJ2007, Instytut BotanikiPAN2007, Instytut BotanikiPAN2007, AR w Krakowie2008, AR w Krakowie2008, Instytut BotanikiPAN w Krakowie2008, Instytut BotanikiPAN w Krakowie2008, Instytut BotanikiPAN w Krakowie2008, AR w Krakowie2009, Instytut BotanikiPAN w Krakowie2009, Instytut BotanikiPAN w Krakowie2009, Instytut BotanikiPAN w Krakowie2010, Instytut BotanikiPAN w Krakowie2010, Instytut BotanikiPAN w Krakowie

220 F. DubertHabilitacjeLp. Nazwisko i imiê Tytu³ rozprawy Rok, miejsce1. Marciñska Izabela Kultura zawiesiny komórkowej pszenicy 2004, AR w Krakowie2. JanowiakFranciszekRola ACC – prekursora etylenu, jego N-malonylowejpochodnej oraz kwasu abscysynowego w kszta³towaniutolerancji siewek kukurydzy na ch³ód3. ¯ur Iwona Indukcja i regeneracja haploidów w kulturachizolowanych mikrospor pszen¿yta4. NiewiadomskaEwaAntyoksydacyjny charakter indukowanego stresemmetabolizmu CAM (Crassulacean acid metabolism)5. Ireneusz Œlesak Wybrane elementy systemu antyoksydacyjnegow roœlinie o metabolizmie przejœciowym C3-CAMMesembryanthemum crystallinum L.2005, AR w Krakowie2008, AR w Krakowie2009, UniwersytetAdama Mickiewiczaw Poznaniu2010 IB PAN KrakówLp. Nazwisko i imiê Specjalnoœæ Rok1. Maria Filek profesor nauk biologicznych 20052. Jolanta Biesaga-Koœcielniak profesor nauk rolniczych 20093. Jan Pilarski profesor nauk rolniczych 2009Tytu³ profesora

Ogród Botaniczny … 221Ogród Botaniczny – Centrum ZachowaniaRó¿norodnoœci Biologicznej PANDyrektor Jerzy PuchalskiOgród Botaniczny – Centrum Zachowania Ró¿norodnoœci Biologicznej PANistnieje od 1974 roku jako samodzielna placówka Polskiej Akademii Nauk. PrezydiumPAN, realizuj¹c decyzjê Prezydium Rz¹du, podjê³o uchwa³ê o utworzeniuz dniem 1 lipca 1974 roku Ogrodu Botanicznego jako placówki pomocniczej o charakterzenaukowym przy Wydziale II Nauk Biologicznych PAN. Wczeœniej od 1kwietnia 1970 roku istnia³ zal¹¿ek Ogrodu w formie samodzielnej pracowni o nazwiePracownia Zasobów Genowych Roœlin Uprawnych z siedzib¹ w Skierniewicach jakojednostki strukturalnej ówczesnego Zak³adu Genetyki Roœlin PAN w Poznaniu.W Skierniewicach powsta³y pierwsze laboratoria, kolekcje i bank nasion, które odroku 1977 by³y stopniowo przenoszone na teren docelowy Ogrodu do Powsinale¿¹cego na po³udniowym krañcu Warszawy. W 1995 roku Ogród Botaniczny PANdecyzj¹ Prezydium Polskiej Akademii Nauk uzyska³ status placówki naukowej,a w roku 1997 Prezes PAN podniós³ rangê placówki do centrum badawczegozmieniaj¹c jej nazwê na Ogród Botaniczny – Centrum Zachowania Ró¿norodnoœciBiologicznej PAN. Nazwa ta dobrze oddaje wielofunkcyjny charakter tej placówki.Jest to bowiem ogród botaniczny spe³niaj¹cy wszystkie zadania stawiane tego typuinstytucjom w zakresie gromadzenia i udostêpniania swoich kolekcji roœlinnych,a tak¿e popularyzacji wiedzy przyrodniczej, edukacji oraz rekreacji dla szerokichrzesz spo³eczeñstwa, a z drugiej strony aktywna jednostka naukowa prowadz¹caukierunkowane prace badawcze w zakresie botaniki doœwiadczalnej i stosowanej,biotechnologii i genetyki roœlin oraz ekologii stosowanej. Takie po³¹czenie funkcjinaukowych z ogólnospo³ecznymi stwarza bardzo dobr¹ p³aszczyznê do wykonywaniabadañ opartych na zgromadzonych kolekcjach roœlinnych oraz ich wykorzystywaniadla celów popularyzacyjno-edukacyjnych. Jednak te szerokie zadania placówkipowoduj¹, i¿ ró¿ni siê ona od typowych instytutów Polskiej Akademii Naukskupiaj¹cych swoj¹ dzia³alnoœæ na wybranych kierunkach badawczych. Wielofunkcyjnoœætej placówki wymusi³a na kierownictwie stworzenie struktury zatrudnieniaznacznie ró¿ni¹cej od typowej dla jednostek naukowych PAN, a nawet resortowych

222 J. Puchalskiinstytutów badawczych. Zatrudnienie ogó³em na koniec grudnia 2010 wynosi³ow placówce 81 osób na 78,68 etatu. W tej strukturze w dzia³alnoœci naukowo-badawczejzaanga¿owanych jest 26 pracowników na 24,50 etatu, co stanowi 32,1 %. W tejgrupie by³o 10 pracowników naukowych, w tym 6 samodzielnych pracownikównaukowych. Natomiast 22 osoby (27,2%) zajmuj¹ siê zadaniami zwi¹zanymi z gromadzeniemkolekcji, pielêgnacj¹ roœlin czy utrzymaniem terenu oraz popularyzacj¹i edukacj¹. Pozosta³¹ grupê 33 pracowników (40,7%) stanowi administracja i obs³ugatechniczna niezbêdna dla funkcjonowania du¿ego ogrodu botanicznego. Od 2004roku OB-CZRB PAN prowadzi wspólnie z Wydzia³em Ogrodnictwa i ArchitekturyKrajobrazu Niestacjonarne Studium Doktoranckie, którego uczestnikami by³o 12doktorantów finansowanych ze œrodków Ogrodu i wykonuj¹cych prace doktorskiepod kierunkiem samodzielnych pracowników naukowych tej placówki w ramachbadañ statutowych lub projektów badawczych OB-CZRB PAN. Do koñca 2010 rokustopieñ doktora w ramach tego Studium Doktoranckiego uzyska³y 3 osoby. Ponadtow latach 2003–2010 stopieñ doktora nauk rolniczych lub biologicznych otrzyma³o4 pracowników zatrudnionych na stanowiskach asystentów lub specjalistów. W tychsamych latach 2003–2010 jeden pracownik otrzyma³ tytu³ naukowy profesora naukrolniczych oraz jedna osoba stopieñ doktora habilitowanego nauk biologicznych.Ogród Botaniczny– CZRB PAN, pomimo 36 lat samodzielnego istnienia, nale¿a-³oby uznaæ za placówkê ci¹gle znajduj¹c¹ siê w rozwoju. Wynika to ze specyfikiogrodów botanicznych, w których kolekcje i ekspozycje roœlinne tworzone s¹ latamii wymagaj¹ wiele pracy i doœwiadczenia przy zbiorze roœlin, a tak¿e do stworzeniaodpowiednich warunków uprawowych i wypracowania zasad specjalnej pielêgnacjidla ró¿nych grup roœlin. Roœliny, a zw³aszcza drzewiaste, musz¹ te¿ osi¹gn¹æ odpowiedniwzrost. Sadzenie pierwszych roœlin na terenie ogrodu botanicznego w Powsiniemog³o rozpocz¹æ siê w 1979 roku. Jest to wiêc ci¹gle ogród m³ody, który pe³n¹œwietnoœæ osi¹gnie za kolejne 20–25 lat. Podsumowuj¹c te 36 lat jego dotychczasowejdzia³alnoœci mo¿na uznaæ, ¿e plany jego inicjatorów i za³o¿ycieli zosta³y zrealizowanew du¿ym stopniu.Ogród Botaniczny – CZRB PAN stanowi obecnie nieformalne, ale prawdziwecentrum dla wszystkich ogrodów botanicznych w kraju pomagaj¹c im w rozwijaniudzia³alnoœci badawczej, kolekcyjnej i edukacyjnej. Ogród bra³ czynny udzia³ w powstawaniunowych Ogrodów – Œl¹skiego Ogrodu Botanicznego w Miko³owie, ArboretumBramy Morawskiej w Raciborzu czy Ogrodu Botanicznego w Kielcach.W latach 1996–2010 w Warszawie-Powsinie mieœci³a siê siedziba Rady OgrodówBotanicznych w Polsce, a jego dyrektor pe³ni³ funkcjê przewodnicz¹cego Rady,a wicedyrektor sekretarza Rady. Dyrektor Ogrodu jest tak¿e cz³onkiem od dwóchkadencji International Advisory Council of Botanic Gardens Conservation Internationalpe³ni¹cej rolê Œwiatowej Rady Ogrodów Botanicznych z³o¿onej z 20 przedstawicielinajwa¿niejszych ogrodów botanicznych œwiata. Od 2004 roku jest on tak¿ecz³onkiem i przedstawicielem Polski w Europejskim Konsorcjum Ogrodów Bota-

Ogród Botaniczny … 223nicznych – organizacji zrzeszaj¹cej ogrody botaniczne 27 krajów Unii Europejskieji 4 krajów stowarzyszonych. W latach 2003–2010 OB-CZRB PAN zorganizowa³,jako g³ówny organizator, 3 miêdzynarodowe konferencje ogrodów botanicznych,a tak¿e 6 ogólnopolskich zjazdów ogrodów botanicznych. Ogród Botaniczny – CZRBPAN by³ tak¿e inicjatorem i wspó³organizatorem powstania 2 regionalnych sieciogrodów botanicznych w Europie: 11 krajów Œrodkowej i Wschodniej Europy orazz 9 krajów Regionu Morza Ba³tyckiego.Zadania Ogrodu Botanicznego – Centrum Zachowania Ró¿norodnoœci BiologicznejPAN, tak jak i innych jednostek naukowych Polskiej Akademii Nauk, okreœlaUstawa o Polskiej Akademii Nauk z 2010 roku oraz statut jednostki. Plany rozwojoweOgrodu zosta³y tak¿e nakreœlone w Decyzji Nr 51/74 Prezydium Rz¹du z dnia3.05.1974 r. w sprawie zapewnienia warunków dzia³ania i rozwoju Ogrodu BotanicznegoPAN. Dodatkowo zgodnie z Ustaw¹ o Ochronie Przyrody z 16 kwietnia 2004roku zadania dla Ogrodu Botanicznego okreœla decyzja Ministra Œrodowiska z dnia13 lutego 2006 roku.Zadania Ogrodu zapisane w jego statucie okreœlaj¹ szczegó³owo zakres jegodzia³alnoœci. Oprócz prowadzenia badañ naukowych, kszta³cenia pracowników naukowych,wspó³pracy naukowej krajowej i zagranicznej oraz prowadzenia dzia³alnoœciwydawniczej, co jest przedmiotem dzia³ania wiêkszoœci jednostek naukowychPAN, na Ogrodzie Botanicznym – CZRB PAN spoczywaj¹ tak¿e inne zadania jak:prowadzenia dzia³alnoœci dydaktycznej dla studentów szkó³ wy¿szych oraz edukacyjnejdla uczniów, upowszechnianie wiedzy z zakresu nauk przyrodniczych, rolniczychi leœnych, a tak¿e udostêpnianie spo³eczeñstwu urz¹dzonych kolekcji roœlinnych,ekspozycji i wystaw dla celów popularyzacyjno-edukacyjnych oraz rekreacyjnychi kulturalnych.Ogród obowi¹zuj¹ tak¿e zapisy Ustawy o Ochronie Przyrody, zw³aszcza dotycz¹cedzia³alnoœci zwi¹zanej z badaniami nad roœlinami zagro¿onymi i chronionymioraz ich ochron¹ ex situ. Zakres i obowi¹zki Ogrodu w tym zakresie s¹ równie¿podane w œwiatowych i europejskich dokumentach: Konwencji o Ró¿norodnoœciBiologicznej, Konwencji Waszyngtoñskiej CITES, Konwencji Berneñskiej (dotycz¹cejochrony flory i fauny europejskiej i ich siedlisk). Szczegó³owe zadania ogrodówbotanicznych znajduj¹ siê równie¿ w dwóch najwa¿niejszych dokumentach z zakresuochrony œwiata roœlin: „Global Strategy for Plant Conservation” (UNEP-CBD& BGCI, 2002) i „European Plant Conservation Strategy” (Council of Europe &Planta Europa, 2002 i 2007). Ca³okszta³t dzia³alnoœci ogrodów botanicznych i nale-¿¹cych do nich zadañ zosta³ umieszczony w dokumencie opracowanym przez œwiatow¹ich organizacjê o nazwie Botanic Gardens Conservation International pt. „InternationalAgenda for Botanic Gardens in Conservation” (BGCI, 2000). Dla ogrodówbotanicznych w krajach nale¿¹cych do Unii Europejskiej zadania i obowi¹zki przygotowa³aich organizacja – European Botanic Gardens Consortium w dokumencie UEpt. „Action Plan for Botanic Gardens in European Union” (BGCI, 2000). S¹ one tak¿eobowi¹zuj¹ce dla Ogrodu Botanicznego PAN.

224 J. PuchalskiLata 2003–2010 charakteryzowa³y siê znacz¹cym rozwojem czêœci ekspozycyjnejogrodu oraz rozbudow¹ jego infrastruktury technicznej. Szczególnie istotny by³tutaj rok 2003, w którym otwarto i udostêpniono do zwiedzania kolekcjê roœlin górpolskich oraz szklarniê ekspozycyjn¹ „Zielony Raj”. Kolekcja roœlin gór polskich maunikatowy charakter ogrodu górskiego prezentuj¹cego w warunkach ni¿owych Mazowszanajwa¿niejsze pasma Polskich Karpat: Tatr Wysokich, Tatr Zachodnich,Pienin i Bieszczad, w których roœnie oko³o 190 gatunków charakterystycznych dlasiedlisk tych gór. Szklarnia „Zielony Raj” na powierzchni 2000 m 2 prezentuje prawie2000 taksonów roœlin klimatów ciep³ych: tropikalnych, subtropikalnych, œródziemnomorskichi pustynnych. Szklarnia ta jest udostêpniana do zwiedzania publicznegoprzez ca³y rok, równie¿ w sezonie zimowym. Od roku 2006, dziêki wspó³pracyz Ambasad¹ ChRL i mieszkañcami prowincji Hubei tworzony jest w Ogrodzie„Ogród Chiñski” z zachowaniem tradycyjnej chiñskiej architektury. Strona chiñskapodarowa³a i wybudowa³a w 2006 roku na terenie Ogrodu w formie pawilonuz bia³ego marmuru altanê z charakterystyczn¹ chiñska ornamentyk¹.Dla lepszego zaopatrzenia kolekcji Ogrodu w wodê oraz poprawy sytuacji ekonomicznejplacówki bardzo du¿e znaczenie mia³o wybudowanie w latach 2001–2005oczyszczalni œcieków pracuj¹cej w systemie biologicznym i umo¿liwiaj¹cej wykorzystaniewody w systemie zamkniêtym, gdy¿ do podlewania roœlin s³u¿y wy³¹czniewoda po oczyszczeniu œcieków.Dzia³alnoœæ naukowo-badawczaDzia³alnoœæ naukowo-badawcz¹ Ogrodu realizuj¹ trzy zak³ady i piêæ pracowninaukowych. Ogród Botaniczny – Centrum Zachowania Ró¿norodnoœci BiologicznejPAN jest wiod¹cym w kraju i zagranic¹ oœrodkiem badawczym z zakresu ochronyi oceny ró¿norodnoœci biologicznej roœlin, przy czym jego oryginalnoœæ polega natym, ¿e badaniami s¹ objête zarówno roœliny naturalnie wystêpuj¹ce w œrodowisku,jak i roœliny u¿ytkowe.Uznano, i¿ wiod¹cym kierunkiem placówki powinny byæ badania z zakresuochrony ex situ roœlin zagro¿onych wymieraniem na naturalnych stanowiskachw Polsce i w strefie kontynentalnej Europy. Prowadzone s¹ badania nad zmiennoœci¹genetyczn¹ populacji roœlin zagro¿onych w warunkach in situ i ex situ, w tym z wykorzystaniemnowoczesnych markerów molekularnych do analizy struktury genetycznejpopulacji i oceny procesów w nich zachodz¹cych. Szczególn¹ uwag¹ s¹ objêtegatunki endemitów i subendemitów Polski. W celu realizacji postanowieñ ró¿nychstrategii ochrony œwiata roœlin na œwiecie i w Europie, jak „Global Strategy for PlantConservation”, czy „European Plant Conservation Strategy” prowadzone s¹ pracew kierunku utrzymania banku nasion roœlin rzadkich, zagro¿onych i chronionych w Polsce.Bardzo pomocny do realizacji tego celu by³ zrealizowany w latach 2004–2009projekt FP6 Unii Europejskiej ENSCONET zapewniaj¹cy dobr¹ wspó³pracê z czo³o-

Ogród Botaniczny … 225wymi bankami nasion Europy. Ogród Botaniczny by³ koordynatorem grupy tematycznejN3 – Seed Curation i cz³onkiem Zespo³u Koordynacyjnego projektu. Efektemtego by³o opracowanie i opublikowanie wspólnej europejskiej metodyki d³ugotrwa³egoprzechowywania nasion roœlin naturalnie wystêpuj¹cych na naszym kontynencie.W roku 2007 by³ organizatorem dorocznej konferencji projektu ENSCONETwraz z ekspedycj¹ botaniczn¹. W ostatnim okresie zosta³ z³o¿ony do Komisji Europejskiejw ramach 7 Programu Ramowego Badañ UE wniosek na nowy projektbadawczy o nazwie ESBRI (European Seed Banks Research Infrastructure) na lata2011–2015 obejmuj¹cy podstawowe badania z zakresu opracowania metodyki zbiorui d³ugotrwa³ego zachowania nasion flory naturalnej Europy oraz roœlin o znaczeniuu¿ytkowym. Od 2010 roku realizowany jest ze œrodków Unii Europejskiej, w ramachfunduszu Infrastruktura i Œrodowisko, projekt o nazwie FlorNaturOB maj¹cy na celuzachowanie w formie banku nasion 61 gatunków roœlin o najwiêkszym zagro¿eniuw Polsce, wystêpuj¹cych na 161 stanowiskach w czêœci wschodniej Polski. Dziêkiwspó³pracy z Leœnym Bankiem Genów w Kostrzycy, realizuj¹cym bliŸniaczy projektdla 6 województw zachodniej czêœci Polski, powstanie Narodowy Bank Nasion FloryPolskiej. Bank nasion naszego Ogrodu jest jedynym w Europie bankiem wykorzystuj¹cymdo d³ugotrwa³ego przechowywania nasion warunki kriogeniczne ciek³egoazotu. Dotychczas w banku zgromadzono ponad 300 próbek nasion 106 gatunkówflory naczyniowej Polski.Bardzo du¿¹ wartoœæ ma zgromadzona kolekcja rodzaju Secale licz¹ca ponad 2600obiektów. Jest ona uwa¿ana za wiod¹c¹ kolekcjê tego rodzaju w kraju i na œwiecie.W zasobach banku genów ¿yta znajduj¹ siê unikatowe materia³y obejmuj¹ce wszystkiedziko rosn¹ce gatunki Secale oraz tzw. formy lokalne i stare odmiany ¿yta uprawnego.Dziêki temu ¿yto jest nadal wiod¹cym obiektem badawczym Ogrodu. Dziêki posiadaniuwyj¹tkowo bogatej kolekcji zasobów genowych Secale, a zw³aszcza unikatowychlinii wsobnych i samop³odnych ¿yta, s¹ kontynuowane badania nad poszukiwaniemnowych genów u tej roœliny i opisem ich ekspresji oraz nad ich lokalizacj¹ na mapachchromosomowych, w tym z wykorzystaniem markerów molekularnych. Dziêki unikatowympróbkom ziarniaków ¿yta, które obni¿y³y drastycznie swoj¹ ¿ywotnoœæ w wynikunaturalnego starzenia po wieloletnim przechowywaniu w ró¿nych warunkach,kontynuowane s¹ badania nad erozj¹ genetyczn¹ plazmy zarodkowej ¿yta spowodowan¹przechowywaniem i regeneracj¹ ziarniaków. Badania te maj¹ kluczowe znaczeniedla banków genów w celu wypracowania skutecznych metod zachowania ró¿norodnoœcigenetycznej. Olbrzymie znaczenie ma wieloletnia wspó³praca z najlepszymoœrodkiem w tym zakresie na œwiecie – Narodowym Centrum Zachowania ZasobówGenowych Departamentu Rolnictwa USA w Fort Collins.Drug¹ cenn¹ kolekcj¹ roœlin u¿ytkowych jest, obok ¿yta, kolekcja starych,historycznych odmian jab³oni licz¹ca obecnie ponad 600 taksonów. Ze wzglêdu nabrak miejsca na du¿y sad pomologiczny na terenie OB-CZRB PAN rozwijane s¹badania nad opracowaniem technik kriogenicznego przechowywania zasobów geno-

226 J. Puchalskiwych jab³oni w formie organów lub tkanek, np. p¹ków œpi¹cych czy te¿ merystemów.Aktualnie realizowany jest projekt rozwojowy finansowany przez NCBiR maj¹cy nacelu za³o¿enie narodowej kolekcji historycznych odmian jab³oni w formie zrazówp¹kowych przechowywanych w temperaturze ciek³ego azotu. Opisane powy¿ej badaniarealizuje Zak³ad Oceny i Ochrony Ró¿norodnoœci Roœlin.Mo¿na uznaæ, ¿e wspomniana wy¿ej dzia³alnoœæ badawcza placówki zapewnia jejwiod¹c¹ rolê w Polsce w zakresie oceny i ochrony ró¿norodnoœci roœlin, zarównonaturalnie wystêpuj¹cych jak i u¿ytkowych.Drugim wiod¹cym kierunkiem badawczym Ogrodu s¹ badania z zakresu biotechnologiii kultur in vitro realizowane przez Pracowniê Biotechnologii Roœlin.Badania biotechnologiczne nad procesami ró¿nicowania roœlin w warunkach invitro s¹ kompleksowo prowadzone z zastosowaniem analizy cytomorfologicznej,ultrastrukturalnej i skaningowej morfogenezy oraz prac fizjologicznych dotycz¹cychrozwoju systemu fotosyntetycznego przygotowywanych regenerantów do hodowliw warunkach ex vitro, a tak¿e genetyczne z wykorzystaniem markerów molekularnychi proteomiki. Du¿e mo¿liwoœci badawcze zapewnia technika hodowli kulturprotoplastów uzyskiwanych z zawiesin komórek, gdy¿ umo¿liwia ona inicjacjêregeneracji z pojedynczych komórek. Kontrola procesu ró¿nicowania poszczególnychstadiów rozwojowych roœlin w warunkach in vitro jest uzupe³niana badaniamipodstawowymi nad molekularnymi aspektami procesów morfogenetycznych. Wykorzystujesiê ro¿ne metody biochemiczne i molekularne, np. do wyznaczenia bia³ektypowych dla poszczególnych stadiów rozwojowych somatycznego zarodka. Ostatecznymcelem tych badañ jest okreœlenie genów, których ekspresja kontroluje processomatycznej embriogenezy roœlin wy¿szych w ich poszczególnych stadiach. W tensposób wykorzystane s¹ dotychczasowe osi¹gniêcia Pracowni Biotechnologii polegaj¹cena odkryciu modelowego systemu regeneracji roœlin z pojedynczej komórkidrog¹ somatycznej embriogenezy w d³ugotrwa³ych kulturach zawiesinowych. Modelow¹roœlin¹ do tych badañ sta³y siê gatunki goryczek (Gentiana spp.), zarówno krajowe,jak i pochodzenia obcego.W ostatnich latach Pracownika Biotechnologii Roœlin rozwinê³a nowe badaniaz zakresu kriokonserwacji tkanek i komórek. Szczególne znaczenie mia³y prace nadkriokonserwacj¹ w ciek³ym azocie gatunków paproci wnosz¹ce istotny wk³ad dlazachowania ró¿norodnoœci tej wa¿nej grupy roœlin. S¹ one tak¿e wstêpem do przygotowaniametodycznych podstaw do utworzenia banku genów roœlin zarodnikowych,a zw³aszcza paproci.Badania Pracowni Ekologii Roœlin od wielu lat dotycz¹ prac nad rol¹ i utrzymaniemzieleni miejskiej na przyk³adzie Warszawy. Umo¿liwi³y one na przyk³ad wytypowaniegatunków o lepszej tolerancji na zanieczyszczenia miejskie. Znaczenie praktyczne maj¹tak¿e inne badania Pracowni dotycz¹ce wykorzystania roœlin jako bioindykatorówzanieczyszczeñ w œrodowisku miejskim i przemys³owym. Nie s¹ to co prawda badaniao charakterze nowatorskim, ale ich wartoœæ polega na bilansowaniu wieloletnich

Ogród Botaniczny … 227obserwacji i analiz. St¹d te¿ ich wyniki mog¹ s³u¿yæ do okreœlenia wieloletnich trendóww zakresie wzrostu i rozwoju drzew w œrodowisku zanieczyszczonym.Badania zamiejscowej Pracowni Struktury Roœlin, zlokalizowanej w Miko³owiena terenie Œl¹skiego Ogrodu Botanicznego, s¹ ukierunkowane g³ównie na anatomiêfunkcjonaln¹ i rozwojow¹ roœlin, g³ównie gatunków drzewiastych. Podstawowymzagadnieniem badawczym jest opracowywanie modeli przebudowy kambium ró¿-nych gatunków drzew i krzewów. Bardzo du¿e znaczenie dla rozwoju tych badañ makilkuletnia wspó³praca z czo³owymi w œwiecie uczonymi anatomami roœlin z Indii,prowadz¹cymi badania z zakresu anatomii rozwojowej drzew tropikalnych.G³ównym zadaniem Zak³adu Kolekcji Botanicznych i Ogrodniczych Ogrodu jestutrzymywanie kolekcji i ekspozycji roœlinnych Ogrodu s³u¿¹cych badaniom naukowymoraz popularyzacji wiedzy przyrodniczej. Obecnie ³¹czne zbiory roœlinne Ogrodulicz¹ ponad 9 tysiêcy taksonów (odmian i gatunków) roœlin uprawianych w grunciei w szklarni. Prace badawcze tego Zak³adu polegaj¹ g³ównie na charakterystycegenetyczno-taksonomicznej i ocenie wartoœci u¿ytkowej zgromadzonych kolekcji.Od wielu lat prowadzone s¹ prace nad ocen¹ kolekcji ró¿ oraz historycznych i dzikorosn¹cych gatunków jab³oni. Zakoñczone doktoratem zosta³y wieloletnie prace nadkolekcj¹ kosodrzewiny z Tatr uprawianej przez blisko 30 lat w warunkach ni¿owychogrodu botanicznego w Powsinie.Efektem dzia³alnoœci Zak³adu by³o równie¿ wyhodowanie nowych odmianozdobnych roœlin drzewiastych, g³ównie iglastych.Najwa¿niejsze osi¹gniêcia naukoweOchrona ex situ zagro¿onych i chronionych gatunków flory polskiej1. Na podstawie danych zebranych z 27 ogrodów botanicznych w Polsce utworzonoi opublikowano jako monografiê komputerow¹ bazê danych o kolekcjach roœlinzagro¿onych, rzadkich i chronionych flory naczyniowej Polski w ogrodowychkolekcjach ex situ (w formie kolekcji ¿ywych roœlin, banków nasion i banków invitro) wraz z danymi o ich pochodzeniu oraz stanie wzrostu i rozwoju roœlinobejmuj¹c¹ 438 gatunków. Jest to pierwsza w Europie kompletna baza danycho kolekcjach ex situ w ogrodach botanicznych.2. Dziêki wykorzystaniu markerów mikrosatelitarnych DNA typu ISSR i SAMPLdo oceny zmiennoœci genetycznej populacji trzech gatunków flory naczyniowejPolski u dwóch endemitów Cochlearia polonica i Erysimum pieninicum orazu rzadkiego gatunku bêd¹cego reliktem trzeciorzêdowym Dendranthema zawadzkiistwierdzono istotne zawê¿enie zmiennoœci genetycznej w populacjach exsitu roœlin uprawianych przez wiele lat w ogrodzie botanicznym w stosunku dopopulacji in situ na stanowiskach naturalnych. Wyniki tych badañ umo¿liwiaj¹udoskonalenie metod ochrony ró¿norodnoœci genetycznej w warunkach ex situdla rzadkich gatunków flory naturalnej.

228 J. Puchalski3. Rozwiniêto bank nasion flory naturalnej Polski z wykorzystaniem unikatowejw skali europejskiej techniki przechowywania nasion w parach ciek³ego azotuw temperaturze ok. –160°C. Aktualnie w tym banku, maj¹cym charakter bankunarodowego, znajduje siê ponad 300 próbek nasion zebranych z naturalnychstanowisk i reprezentuj¹cych 106 gatunków flory naczyniowej Polski, w tymw wiêkszoœci gatunki uznane za zagro¿one wymieraniem oraz prawnie chronione.Ogród posiada tak¿e bardzo bogate kolekcje ex situ roœlin flory polskiej uprawianew gruncie na terenie ogrodu i s³u¿¹ce celom konserwatorskim i edukacyjnym,licz¹ce ponad 780 gatunków, co stanowi wiêcej ni¿ 1/4 ca³ej florynaczyniowej naszego kraju. Wœród nich 165 to gatunki uznane za zagro¿onew Polsce na podstawie Czerwonej Listy lub Czerwonej Ksiêgi oraz 172 gatunkiprawnie chronione Rozporz¹dzeniem Ministra Œrodowiska z 2004 roku.Gromadzenie zasobów genowych ¿yta1. Na podstawie oceny ¿ywotnoœci ziarniaków kolekcji rodzaju Secale, uznawanejza wiod¹c¹ w œwiecie, obejmuj¹cej ponad 2600 taksonów (dzikich gatunkówSecale oraz form lokalnych i odmian ¿yta uprawnego) po przechowywaniuw banku genów przez okres ponad 25 lat stwierdzono, ¿e zastosowane technikid³ugoletniego przechowywania umo¿liwiaj¹ zachowanie ich wysokiej zdolnoœcikie³kowania, przy czym zauwa¿ono, i¿ o d³ugowiecznoœci ziarniaków decydujezarówno genotyp, jak i warunki w czasie dojrzewania.2. Za pomoc¹ markerów molekularnych DNA: RAPD, AFLP i mikrosatelitarnychtypu SSR okreœlono charakter i poziom zmian genetycznych na poziomie molekularnymw ziarniakach ¿yta o zró¿nicowanym pochodzeniu po wieloletnim przechowywaniuw banku genów i stwierdzono istotny wp³yw procesu naturalnegostarzenia siê na zachowanie wyjœciowej zmiennoœci genetycznej w przechowywanychpróbkach ziarniaków w zale¿noœci od poziomu ich wilgotnoœci orazsk³adu atmosfery w trakcie przechowywania.Genetyka ¿yta1. W badaniach genetycznych nad kolekcj¹ linii wsobnych ¿yta o wysokim stopniuwsobnoœci opisano ekspresje nowego genu dominuj¹cego warunkuj¹cego fioletowezabarwienie ziarniaków i oznaczono go symbolem Vs.2. Na podstawie obserwacji w kolekcji linii wsobnej ¿yta o wysokim stopniu wsobnoœciopisano po raz pierwszy nowego mutanta chlorofilowego charakteryzuj¹cegosiê ¿ó³tymi, poprzecznymi paskami na liœciach, który kontrolowany by³przez recesywny gen hys. Uzyskane w wyniku selekcji mutanty z kolekcji liniiwsobnej ¿yta zosta³y przekazane do celów hodowli nowych odmian o zredukowanymwzroœcie.

Ogród Botaniczny … 229Kriokonserwacja kultur in vitro1. W wyniku przeprowadzonych eksperymentów dotycz¹cych stabilnoœci regeneratówna podstawie analizy genomowego DNApo przechowywaniu w ciek³ym azociezawiesin komórkowych gatunków Gentiana wykazano, ¿e metoda kapsu³kowaniai dehydratacji z wykorzystaniem przedtraktowania wzrastaj¹cymi stê¿eniamisacharozy nie wywo³uje zmian genetycznych, a jednoczeœnie zwiêkszaefektywnoœæ embriogenicznoœci. Dziêki wykorzystaniu dwóch par enzymów restrykcyjnychmetylacji DNA stwierdzono dwa nowe fragmenty AFLP na poziomiesekwencyjnym DNAu regeneratów w porównaniu do roœlin regenerowanychz tkanek nie traktowanych temperatur¹ ciek³ego azotu.2. Wykazano, ¿e gametofit paproci drzewiastych zamkniêty w kapsu³kach alginianowychi przechowywany w temperaturze ciek³ego azotu, mo¿e byæ odpowiedni¹diaspor¹ do odtwarzania jego kultury przybyszowej oraz s³u¿yæ do namna¿aniaz du¿¹ intensywnoœci¹ roœlin pokolenia sporofitowego. Wybrany model dobrzespe³nia warunki tolerancji na dzia³anie stresu dehydratacyjnego oraz ultraniskiejtemperatury.3. Przeprowadzone badania na materiale pochodz¹cym z kultur in vitro dwóch gatunkówpaproci zielnych flory Polski wykaza³y, ¿e wyd³u¿enie prakultury i przedtraktowaniaeksplantatów po zamro¿eniu w ciek³ym azocie do dwóch tygodnisprzyja poszerzeniu powierzchni prze¿ywaj¹cych eksplantatów i kolejno przyspieszaodzyskanie materia³u roœlinnego w kulturze postmro¿eniowej. Stwierdzonorównie¿, ¿e decyduj¹ca rolê odgrywa nie tyle pochodzenie (pierwotne czywtórne) eksplantatu – gametofitu, co indukowana warunkami kultury in vitro ichokresowa zdolnoœæ do proliferacji.Badanie procesów morfogenetycznych u roœlini ich wykorzystanie w biotechnologii1. W badaniach nad zdolnoœciami morfogenetycznymi gatunków goryczek stwierdzono,¿e wyizolowany protoplast zawiesiny komórkowej czy zielonych komórekmezofilu liœcia stanowiæ mo¿e podstawowy obiekt manipulacji genetycznych.W wyniku izolacji protoplastów z komórek mezofilu liœcia G. kurrooi G. tibetica i ich hodowli w kulturze kroplowo-agarozowej uzyskano tkankikalusowe, z których zregenerowano roœliny o zmiennej liczbie chromosomówwykazanej na podstawie cytometrycznej analizy j¹drowego DNA. Wykorzystuj¹cuprzednio rozwiniêty system regeneracji roœlin z blaszek liœciowych i zielonychprotoplastów mezofilu liœcia podjêto próby wykonania modyfikacji genomuG. tibetica z wykorzystaniem transformacji wektorowej A. tumefaciens szczepuC58I posiadaj¹cego geny glukuronidazy oraz odpornoœci na antybiotyk. W DNAregenerantów nie stwierdzono bakteryjnego genu vir G i odkryto, ¿e transgenezagenów uptII i uidA wymaga obok acetosyringonu obecnoœci aminokwasu L-glutaminyw czasie co-kultury eksplantatów liœciowych z bakteri¹.

230 J. PuchalskiEkologia drzew miejskich1. W badaniach nad reakcj¹ drzew przyulicznych w Warszawie na zanieczyszczenieœrodowiska miejskiego stwierdzono, ¿e pomimo znacznego ograniczenia pobieraniaprzez dêby czerwone (Ouercus rubra L.) jonów chloru z gleby zasolonejchlorkiem wapnia wyst¹pi³o zak³ócenie równowagi jonowej wyra¿one zmianamiwzajemnych stosunków jonów w wartoœciach gramorównowa¿nikowych orazzmniejszeniem zawartoœci pierwiastków biogennych: azotu, wapnia i magnezu,co mia³o istotny negatywny wp³yw na stan zdrowotny drzew.2. Podsumowano wieloletnie badania, prowadzone od 1992 roku w ró¿nych rejonachWarszawy, nad ocen¹ zanieczyszczenia œrodowiska 6 metalami ciê¿kimiz wykorzystaniem metod bioindykacyjnych i opartych na wynikach analiz akumulacjimetali w liœciach lipy i w tkankach mchu torfowca, w próbkach pochodz¹cychz 230 punktów pomiarowych w stolicy, wykreœlono przestrzenny rozk³adtych zanieczyszczeñ w postaci map imisji oraz przygotowano prognozy zmianw najbli¿szych latach.3. Na podstawie wieloletnich obserwacji stanu zdrowotnoœci drzew przyulicznychw Warszawie i zastosowaniu jako wskaŸnika stosunku sumy zawartoœci kwasóworganicznych do sumy anionów mineralnych w liœciach wykryto, ¿e zwiêkszenieudzia³u chloru w liœciach powy¿ej 15% w sumie wszystkich sk³adników mineralnychpowoduje istotne obni¿enie zawartoœci magnezu i w mniejszym stopniuwapnia, co wywo³uje powa¿ne zak³ócenia we wzroœcie i stanie zdrowotnym drzew.Anatomia rozwojowa roœlin drzewiastych1. Wykazano, ¿e w przypadku drzew liœciastych istnieje dobowy cykl wzrostu kambiumkorkotwórczego (w czasie dnia), jak i kambium waskularnego (w czasienocy), je¿eli warunki œrodowiskowe zapewniaj¹ odpowiedni poziom fotosyntezy,dostêpnoœci wody, odpowiedniej temperatury i poziomu auksyny. W modelu jakoœciowymwzrostu promieniowego drzew liœciastych powi¹zano oko³odoboweodkszta³canie siê floemu zwi¹zane z transpiracj¹ z procesami wzrostowymikambium waskularnego i korkotwórczego w szczególnoœci ze wzrostem intruzywnymi wzrostem symplastycznym. Postawiono hipotezê mówi¹c¹, ¿e wzrostpromieniowy drzew jest mechanizmem adaptacyjnym do cyklicznie pojawiaj¹cegosiê i ustêpuj¹cego stresu mechanicznego, a transpiracja jest jedn¹ z wa¿-niejszych przyczyn i si³ napêdowych tego wzrostu.2. W badaniach anatomicznych kambium drzew, na przyk³adzie sosny zwyczajnejPinus sylvestris L., stwierdzono ¿e odmiennie ni¿ dotychczas uwa¿ano, wzrostintruzywny nie bierze udzia³u we wzroœcie obwodowym cylindra kambiumi opracowano nowy model matematyczny wzrostu komórek inicjalnych kambium.Przeprowadzone badania anatomiczne wskaza³y, ¿e w kambium sosny niewystêpuje wzrost intruzywny pomiêdzy œciany promieniowe, tylko pomiêdzyœciany styczne. Nierówne podzia³y peryklinalne przekszta³caj¹ œcianê styczn¹inicja³u w promieniow¹. Model matematyczny wskaza³, ¿e w uk³adach ko³owosymetrycznychwzrost intruzywny nie mo¿e braæ udzia³u we wzroœcie obwodowym.

Ogród Botaniczny … 231Dzia³alnoœæ popularyzacyjna i edukacyjnaOgród Botaniczny – Centrum Zachowania Ró¿norodnoœci Biologicznej PANpe³ni bardzo istotn¹ rolê w upowszechnianiu wiedzy przyrodniczej, w tym w zakresieopisu stanu i zagro¿enia flory naturalnej oraz wykorzystania roœlin u¿ytkowych.Ogród zosta³ udostêpniony do zwiedzania publicznego w 1990 roku i w tym czasieodwiedzi³o go oko³o 2,3 mln osób. Rocznie ekspozycje i kolekcje roœlinne zwiedzaprzeciêtnie 150 tys. osób, przy czym frekwencja ta jest uzale¿niona od pogody. Mo¿nauznaæ, ¿e powsiñski Ogród Botaniczny jest ulubionym miejscem rekreacji dla mieszkañcówstolicy oraz goœci, gdy¿ 2-krotnie czytelnicy Gazety Wyborczej uznali Ogródza tzw. „Magiczne miejsce w Warszawie”. Rada Warszawy przyzna³a ogrodowizaszczytny tytu³ „Zas³u¿ony dla Warszawy”. G³ównym elementem popularyzacjiwiedzy s¹ eksponowane kolekcje roœlin wraz z odpowiednimi informacjami uprawianew gruncie oraz w szklarni licz¹ce ponad 9000 taksonów – odmian i gatunkówroœlin. Najwa¿niejsze dzia³y i ekspozycje Ogrodu to: arboretum, dzia³ flory polskiej,dzia³ roœlin ozdobnych z narodow¹ kolekcja ró¿ oraz dzia³ roœlin u¿ytkowych –sadowniczych, warzywnych, leczniczych i przyprawowych, a tak¿e szklarnie ekspozycyjne.Powsiñski Ogród Botaniczny jest jedynym ogrodem w kraju udostêpnionymprzez ca³y rok, tak¿e w sezonie zimowym. Popularyzacji wiedzy przyrodniczej s³u¿¹tak¿e organizowane w sezonie od kwietnia do paŸdziernika wystawy przyrodniczeoraz sztuki o tematyce przyrodniczej – malarstwa, rysunku, fotografii i rzeŸby.Rocznie w OB-CZRB PAN organizowane jest przeciêtnie 18 wystaw i w latach2003–2010 liczba wystaw wynosi³a ponad 100. Wystawom towarzysz¹ koncertyplenerowe na otwartym powietrzu. Od 18 lat corocznie w Powsiñskim Ogrodzieodbywa siê festiwal pianistyczny pod nazw¹ „Floralia Muzyczne – Muzyka w Kwiatach”.Koncerty te odbywaj¹ w niedziele od po³owy maja do po³owy wrzeœnia i ciesz¹siê olbrzymim uznaniem zwiedzaj¹cych, gdy¿ wœród wystêpuj¹cych pianistów s¹artyœci o œwiatowej s³awie. Ogród Botaniczny – Centrum Zachowania Ró¿norodnoœciBiologicznej PAN bierze corocznie aktywny udzia³ w 2 imprezach z zakresu popularyzacjinauki: Warszawskim Pikniku Naukowym oraz Festiwalu Nauki. Intensywnapopularyzacja wiedzy o kolekcjach roœlinnych Ogrodu jest prowadzona w mediach:w ró¿nych programach telewizyjnych i radiowych oraz w prasie. Bardzo wa¿n¹ funkcjêw zakresie edukacji pe³ni otwarte w 1995 roku Centrum Edukacji Przyrodniczo-Ekologicznej.Zajêcia edukacyjne Centrum dotycz¹ biologii ogólnej, ochronyprzyrody i bioró¿norodnoœci oraz ogrodnictwa. Zajêcia w formie tzw. ca³odziennychwarsztatów ekologicznych s¹ przygotowywane dla ró¿nych poziomów nauczaniaszkolnego, a ich tematyka obejmuje ponad 25 zagadnieñ. Z zajêæ w Centrum szko³ykorzystaj¹ bardzo chêtnie, gdy¿ uczniowie mog¹ korzystaæ z nowoczesnego wyposa¿eniasal lekcyjnych. O popularyzacji dzia³alnoœci ogrodowego Centrum edukacjiœwiadczy fakt, ¿e zajêcia nale¿y zamawiaæ z rocznym wyprzedzeniem. W latach2003–2010 odby³o siê blisko 1000 takich warsztatów dla szkó³.

232 J. PuchalskiWykaz najwa¿niejszych projektów badawczychMiêdzynarodowychI. Unii Europejskiej1. VI Ramowy Program UE: Projekt badawczy ENSCONET Nr RICA-CT-2004--506109t. „European Native Seed Conservation Network" (2004 –2009).2. VII Ramowy Program UE: Projekt COST Action 871 „Cryopreservation of cropspecies in Europe” (2007–2010).3. Projekt Operacyjny wspó³finansowany przez Uniê Europejsk¹ „Infrastrukturai Œrodowisko” w ramach Narodowej Strategii Spójnoœci, koordynowany przezCentrum Koordynacji Projektów Œrodowiskowych, Nr POIŒ.05.01.00-00-156/09pt. „FlorNatur OB – Ochrona ex situ dziko rosn¹cych, zagro¿onych i chronionychroœlin w Polsce Wschodniej”, na lata 2010–2013 w ramach konkursu Nr 2/2009CKPŒ „Ochrona gatunków ex situ, ochrona zasobów genowych oraz budowacentrów rehabilitacji zwierz¹t”.II. Departamentu Rolnictwa USA1. Temat Nr PL-ARS-292 „Collection, regeneration of rye landraces and wild types”(1998–2003).2. Temat Nr 58-5402-0-F156 „Inheritance of seed longevity in Secale, Triticum andTriticale” (1998–2003).3. Temat Nr 58-5402-4-F147 „Mechanisms of genetic change during ex situ conservationof rye germplasm" (2004–2009).4. Temat Nr 58-5402-8-159F „Kinetics of seed deterioration in diverse lines of rye,wheat and Triticale” (2008–2013).KrajowychI. Projekty Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wy¿szego, NCBiR oraz NCN:1. Nr 16/E-48/6/PR UE/DIE 311/2005–2008 oraz Nr 1034/6/ PR UE/2009/7 pt.„Europejska sieæ ochrony nasion roœlin rodzimych” (2005–2009).2. Nr 39/N-COST/2007/0 pt. „Krioprezerwacja materia³u roœlinnego z wykorzystaniemtechnik regeneracji in vitro dla zachowania bioró¿norodnoœci roœlin”(2007–2010).3. Nr R 12 0038 06 pt. „Zastosowanie metod kriogenicznych w celu utworzeniabanku genów historycznych odmian jab³oni” (2008–2012).4. Nr N N305 368938 pt. „Reakcje drzew na stres solny – wp³yw wybranychzwi¹zków organicznych na zwiêkszenie ich tolerancji”.II. Projekty w ramach Funduszu Postêpu Biologicznego Ministerstwa Rolnictwai Rozwoju Wsi1. Gromadzenie i zachowanie materia³ów kolekcyjnych dzikich, prymitywnych formi wybranych linii wsobnych ¿yta oraz innych gatunków dzikich roœlin zbo¿owych;gromadzenie i zachowanie kolekcji dzikich, prymitywnych i uprawianychw ubieg³ych stuleciach odmian jab³oni (2003–2007).

Ogród Botaniczny … 2332. Badania wartoœci siewnej i u¿ytkowej zbó¿ i ziemniaków w warunkach plantacjinasiennych gospodarstw ekologicznych (2004–2007).3. Opracowanie metod gromadzenia i zachowania roœlinnych zasobów genowychz wykorzystaniem techniki przechowywania materia³u biologicznego w ciek³ymazocie (2003–2007).4. Reprodukcja i ocena wybranych obiektów kolekcji ¿yta (2004–2007).5. Gromadzenie i zachowanie materia³ów kolekcyjnych dzikich, prymitywnychform i wybranych linii wsobnych ¿yta oraz innych gatunków dzikich roœlinzbo¿owych; gromadzenie i zachowanie kolekcji dzikich, prymitywnych i uprawianychw ubieg³ych stuleciach odmian jab³oni (2008–2013).Zadanie 1.2. „Gromadzenie i d³ugoterminowe przechowywanie w czystoœcigenetycznej i w stanie ¿ywym genotypów roœlin u¿ytkowych”.Zadanie 1.3. „Inwentaryzacja, waloryzacja i charakterystyka gromadzonych exsitu i in situ roœlinnych zasobów genowych”.Zadanie 1.4. „Dokumentacja i udostêpnianie informacji oraz obiektów kolekcyjnychdla potrzeb nauki, hodowli, realizacji programów rolno-œrodowiskowychi proekologicznej polityki pañstwa”.W latach 2003–2010 ponadto zrealizowano 5 projektów promotorskich i 1 habilitacyjnyMNiSzW oraz 2 projekty w ramach programu operacyjnego „Innowacyjnagospodarka”.Wykaz konferencji zorganizowanych i wspó³organizowanychMiêdzynarodowych1. Czech – Polish – Slovak Scientific Conference of Botanical Gardens „Biodiversityconservation and ecological education – The challenges in the united Europe”,Cieszyn, 5–8 July 2004;2. The 2nd International Conference of Eastern and Central European Botanic GardensEastCentGard II „European botanic gardens together towards the implementationof plant conservation strategies”, Warsaw/Rogów, 3-7-July 2007;3. III Roczna Konferencja Projektu ENSCONET„European Native Seed Conservation Network”, 25.06.–2.07.2007, Warszawa/Rajgród.Krajowych1. IX Ogólnopolska Konferencja pt. „Edukacja w Naturze”, 23–24.05.2003 r.,Ogród Botaniczny – Centrum Zachowania Ró¿norodnoœci Biologicznej PAN,Warszawa;2. Sesja Naukowa pt. „Pamiêtajcie o ogrodach”, 14.06.2003 r., Ogród Botaniczny –Centrum Zachowania Ró¿norodnoœci Biologicznej PAN, Warszawa;3. 4 Konferencje Naukowe pt. „Roœliny – Œrodowisko – Cz³owiek" (2004–2007),Ogród Botaniczny – Centrum Zachowania Ró¿norodnoœci Biologicznej PAN,Warszawa.

234 J. PuchalskiZestawienie liczbowe aktywnoœci publikacyjnej w latach 2003–2010Lp. Wyszczególnienie 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 RazemI. Publikacje wydane drukiem 27 32 24 20 26 15 17 17 1781. W czasopismach naukowych 6 5 7 5 9 4 7 4 47z tzw. listy filadelfijskiej2. W recenzowanych czasopismach 16 18 11 11 10 5 8 12 91polskich lub zagranicznych3. Inne publikacje 5 7 1 1 5 3 2 1 254. Monografie 2 1 1 1 55. Ksi¹¿ki popularno-naukowe 1 2 36. Redakcja monografii 1 17. Rozdzia³ w monografii 4 2 6II. Artyku³y popularno-naukowe 32 35 14 32 15 34 26 11 199III. Komunikaty naukowe 19 46 38 45 40 16 30 22 256Razem 78 113 76 97 81 65 73 50 633Rozwój kolekcji roœlinnych w latach 2003–2010Rodzaj kolekcjiLiczba taksonów w latach2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010Kolekcje dendrologiczne 2319 2306 2304 2357 2342 2222 2289 2444Kolekcja roœlin flory polskiej 608 620 644 699 734 746 798 784Kolekcje roœlin ozdobnych (razem), w tym: 2360 2537 2507 2597 2561 2747 2805 2770kolekcja bylin ozdobnych 1042 1048 959 934 918 930 908 886kolekcja irysów i roœlin cebulowych 932 1084 1093 1073 1056 1207 1213 1177kolekcja ró¿ 386 405 455 590 587 610 684 707Kolekcje roœlin u¿ytkowych (razem), w tym: 1204 1314 1344 1360 1457 1632 1688 1656kolekcja warzyw 181 175 167 161 185 194 194 186kolekcja roœlin leczniczych i przyprawowych 304 348 406 430 453 481 512 538kolekcja roœlin sadowniczych 719 791 771 769 819 957 978 932kolekcja roœlin tropikalnych i subtropikalnych 1750 1839 1874 2007 2005 1966 1966 1893Ogó³em 8241 8616 8673 8990 9099 9313 9546 9547

Stacja Badawcza … 235Stacja Badawcza Rolnictwa Ekologicznegoi Hodowli Zachowawczej Zwierz¹t PANw PopielnieDyrektor Andrzej RudzkiDyrektorami Stacji byli: prof. dr hab. Maciej ¯urkowski (1995 do 30 wrzeœnia2003 r.), p.o. dyrektora mgr in¿. Wiktor Chartanowicz (od 1 paŸdziernika 2003 do 29lutego 2004 r.), mgr in¿. Andrzej Rudzki (od 1 marca 2004 r. do chwili obecnej).Przewodnicz¹cym Rady Naukowej by³ prof. dr hab. Czes³aw Ho³dyñski(2003–2004).W 2004 roku rozpoczêto restrukturyzacjê Stacji. Z dniem 31 marca 2004 r.pracownicy naukowi zostali przeniesieni do pracy w Instytucie Genetyki i HodowliZwierz¹t PAN oraz Instytucie Rozrodu Zwierz¹t i Badañ ¯ywnoœci PAN w Olsztynie,w których 2 pracowników naukowych uzyska³o stopieñ doktora habilitowanego.Zmniejszy³o siê zatrudnienie pracowników (2003 rok – 40 pracowników, 2010 rok –18 pracowników).W latach 2003–2010 Stacja Badawcza PAN w Popielnie kontynuowa³a ProgramOchrony Zasobów Genetycznych Koników Polskich, byd³a rasy polskiej czerwoneji nizinno czarno-bia³ej. Kontynuowano badania nad rozrodem byków jeleni szlachetnych.W roku 2006 podczas corocznego Przegl¹du Hodowlanego Konika Polskiegodokonano otwarcia Muzeum Przyrodniczego, zwiêkszonego o 3 sale wystawowe.Uroczystego otwarcia Muzeum Przyrodniczego w Popielnie dokonali: Przewodnicz¹cyWydzia³u V PAN prof. dr hab. A. Grzywacz, prof. dr hab. Z. Vetulanii Burmistrz Gminy Ruciane-Nida Leszek Marek Gryciuk. W nowych pomieszczeniachMuzeum znajduje siê ekspozycja, dotycz¹ca przedstawicieli fauny (ptakii ssaki) pó³wyspu popielniañskiego. Ekspozycjê przygotowano przy udziale Muzeumi Instytutu Zoologii PAN w Warszawie oraz Muzeum £owiectwa i JeŸdziectwaw Warszawie (poro¿a ³osia, daniela, jelenia, sarny oraz poro¿e kopalne renifera sprzed10 tys. lat). W kolejnej Sali znajduj¹ siê zabytkowe powozy, sanie i uprz¹¿ z prze³omuXIX i XX wieku. Otwarcie Muzeum zbieg³o siê z prezentacj¹ fotograficzn¹ „OstatnieDzikie Konie Europy” reportera Nathional Geographic Paolo Volponiego (25 fotogramów,pokazuj¹cych ciekawostki z ¿ycia koników w naszym „rezerwacie”).W nastêpnej sali znajduje siê wystawa poœwiêcona ¿yciu i dokonaniom naukowym

236 A. Rudzkiprof. dr. hab. Tadeusza Vetulaniego. Tego samego dnia odby³o siê seminariumpoœwiêcone Hodowli Konika Polskiego w Popielnie. W II pó³roczu wyremontowanoi zmodernizowano hydroforniê w Popielnie, dziêki temu poprawi³a siê jakoœæ wodypitnej. Stacja Badawcza PAN w Popielnie w oparciu o otrzymany kredyt inwestycyjnydokona³a zakupu maszyn rolniczych, niezbêdnych do dzia³alnoœci. Aby udostêpniædokonania Stacji Badawczej PAN w Popielnie wydano 3 broszury (2 poœwiêconekonikom polskim i 1 poœwiêcona hodowli byd³a polskiego czerwonego).W roku 2007 Stacja kontynuowa³a swoje zadania statutowe, utrzymuj¹c œcis³¹wspó³pracê z Instytutem Genetyki i Hodowli Zwierz¹t PAN w Jastrzêbcu, InstytutemRozrodu i Badañ ¯ywnoœci PAN w Olsztynie, Uniwersytetem Przyrodniczym w Poznaniu,UWM w Olsztynie. Dla wymienionych uczelni zorganizowano praktyki wakacyjnei semestralne. Studenci i pracownicy naukowi wymienionych placówek korzystaj¹cz materia³u badawczego Stacji, realizowali tematy prac doktorskich (3) i magisterskich(7).W 2008 roku w ramach promocji dzia³alnoœci Stacji powsta³ film, który prezentowanow TVP. Promowano konika polskiego w TVP1 – komentarz: dyr. A. Rudzki, prof.Z . Jaworski. Kolejnym przyk³adem promocji hodowli jest album pt. „Konik Polski –skarb polskiej przyrody”, wydany wspólnie z Roztoczañskim Parkiem Narodowym,Biebrzañskim Parkiem Narodowym, PZHK oraz Agencj¹ Nieruchomoœci Rolnej (opisyi komentarze do fotografii P. Volponiego zamieœci³ prof. Z. Jaworski).W omawianym okresie wyremontowano oborê oraz zamontowano nowy ruroci¹gmleczny „Westfalia”, wykonano remont budynku stajni w Popielnie.Pod koniec sierpnia odby³o siê doroczne spotkanie hodowców koników polskichz okazji „Weekendu z konikiem polskim”. W spotkaniu uczestniczyli: Przewodnicz¹cyWydzia³u V PAN – prof. dr hab. A. Grzywacz, burmistrz miasta i gminyRuciane-Nida, dyrektor regionalny Polskiej Federacji Hodowców Byd³a i ProducentówMleka – in¿. Zdzis³aw Szewczak, dyrektorzy banków: BS i BPH, dyrektorzyinstytutów PAN w Jastrzêbcu i Olsztynie, lekarze weterynarii i hodowcy.Zgodnie z programem odby³ siê przegl¹d hodowlany i licencja koników polskich.Na seminarium przedstawiono 4 referaty, dotycz¹ce problemów zwi¹zanych z hodowl¹koników w kraju.Stado krów PC w Popielnie zosta³o wysoko ocenione przez PFHB i PM w swojejklasie ze wzglêdu na wydajnoœæ mleczn¹ krów zajê³o 1. miejsce w kraju. Z tego te¿powodu przedstawiciel Federacji – dyrektor Z. Szewczak przekaza³ na rêce dyrektoraStacji okolicznoœciowy puchar.W paŸdzierniku 2008 roku w Popielnie odby³ siê za³o¿ycielski zjazd Zwi¹zkuHodowców Konika Polskiego. W po³owie grudnia zorganizowano spotkanie hodowcówkonika polskiego z wojewódytwa zachodnio-pomorskiegoW roku 2009 kontynuowano realizacjê Programu Ochrony Zasobów Genetycznychkrów rasy polskiej czerwonej i konika polskiego.W po³owie maja dyrektor Stacji Badawczej PAN w Popielnie wzi¹³ udzia³w I Kongresie Nauk Rolniczych w Pu³awach, na którym zosta³ odznaczony przezMinistra Rolnictwa M. Zalewskiego, odznak¹ „Zas³u¿ony dla rolnictwa”.

Stacja Badawcza … 237Pod koniec sierpnia (22.08.2009) odby³o siê doroczne spotkanie hodowców konikówpolskich z okazji „Weekendu z Konikiem Polskim”. W spotkaniu uczestniczyli:przewodnicz¹cy Wydzia³u V PAN – prof. dr hab. Andrzej Grzywacz, dyrektor Micha³Kabata – PAN, prof. dr hab. Zygmunt Vetulani, dyrektor AR i MR w Piszu – A.Koronkiewicz, dyrektorzy banków BS i BPH, lekarze weterynarii: dr I. Mysiñski, drZ. Wróblewski oraz hodowcy.Zgodnie z programem odby³ siê przegl¹d hodowlany i licencja koników polskich.Na seminarium przedstawiono 4 referaty, zwi¹zane z hodowl¹ koników w kraju.Stacja Badawcza PAN w Popielnie wziê³a udzia³ w XV Jesiennych TargachRolniczych w Olsztynie, na których wystawiono zwierzêta: koniki polskie i krowyrasy polskiej czerwonej. Hodowla zosta³a wysoko oceniona przez kierownictwoWarmiñsko-Mazurskiego Oœrodka Doradztwa Rolniczego w Olsztynie, StacjêHodowli i Unasienniania Zwierz¹t w Bydgoszczy, Polsk¹ Federacjê HodowcówByd³a i Producentów Mleka. Otrzymano I miejsce za najpiêkniejsze zwierzê w grupiekoni, I miejsce w grupie konik polski, I miejsce za prezentacjê krów polskichczerwonych. Zwierzêta w klasie konik polski zdoby³y 2 tytu³y CHAMPIONA,równie¿ 2 krowy pc zdoby³y tytu³ CHAMPIONA.W roku 2010 kontynuowano realizacjê programu ochrony zasobów genetycznychkonika polskiego, krów rasy polskiej czerwonej oraz krów rasy nizinnej czarno-bia³ej.Muzeum Przyrodnicze w Popielnie wzbogaci³o siê o nowe eksponaty (saniei wozy konne). Wykonano remont kapitalny pieca CO oraz podajnika biomasy w kot-³owni. Remont zosta³ wykonany ze œrodków w³asnych.W lesie doœwiadczalnym pozyskiwanie drewna by³o bardzo ograniczone z uwagina wykorzystanie etatu pozyskania drewna. Pracownicy leœni zajmowali siê g³ówniepracami pielêgnacyjnymi.W lipcu rozstrzygniêto przetarg na opracowanie nowego Planu Urz¹dzania Lasuz podk³adami glebowymi na lata 2011–2020. Przetarg wygra³o Biuro Urz¹dzaniaLasu i Geodezji Leœnej o/Olsztyn (koszt wykonania prac urz¹dzeniowych – 170 tys. z³).Zgodnie z procedur¹ w sierpniu 2010 r. odby³o siê posiedzenie Komisji Za³o¿eñPlanu Urz¹dzania Lasu dla Lasu Doœwiadczalnego PAN w Popielnie.Wykonanie opracowania PUL ustalono na 15.12.2010 r. (prace terenowe)i 31.03.2011 r. (prace kameralne).Pod koniec sierpnia odby³o siê doroczne spotkanie hodowców koników polskich naprzegl¹dzie hodowlanym (weekend z konikiem polskim). W spotkaniu uczestniczyli: Prezes PAN – prof. dr hab. Micha³ Kleiber z ma³¿onk¹, wiceprezes PAN – prof. dr hab. Ryszard Górecki, wiceprzewodnicz¹cy V Wydzia³u PAN – prof. dr hab. Zygmunt Reklewski, prof. dr hab. Zygmunt Vetulani z ma³¿onk¹, dyrektor IRiB¯ PAN w Olsztynie – prof. dr hab. Adam Ziêcik, burmistrz miasta i gminy Ruciane-Nida – Leszek Marek Gryciuk, dyrektor DPT PAN w Wierzbie – mgr M.M. Szupryczyñska, dyrektor ZD PAN w Baranowie – dr Henryk Jab³oñski,

238 A. Rudzki dyrektor Regionalny PFHB i PM w Olsztynie – Zdzis³aw Szewczak, dyrektor AR i MR o/Pisz – Adam Koronkiewicz, lekarze weterynarii, obs³uguj¹cy zwierzêta w Popielnie, hodowcy.Obszern¹ relacjê ze spotkania zamieœci³a w swoim programie TVP.Zgodnie z programem przedstawione do oceny zwierzêta otrzyma³y licencjê, a naseminarium przedstawiono referaty, dotycz¹ce problemów zwi¹zanych z hodowl¹koników w Polsce.Stacja Badawcza PAN w Popielnie bra³a równie¿ udzia³ w Wystawie RolniczejZwierz¹t Hodowlanych w Olsztynie (wrzesieñ), na której to krowy rasy polskiej-czerwonejzdoby³y tytu³ Championa i Wicechampiona. Natomiast krowa rasy pc na XXIVKrajowej Wystawie Zwierz¹t Hodowlanych w Poznaniu w paŸdzierniku 2010 r.zdoby³a tytu³ Wicechampiona wystawy w swojej klasie.Z inicjatywy przewodnicz¹cego V. Wydzia³u PAN – prof. dr hab. AndrzejaGrzywacza oraz dyrektora Stacji Badawczej w Popielnie – Andrzeja Rudzkiego dosz³odo kolejnego spotkania kierowników szeœciu Grantów, realizowanych w Popielnie.W spotkaniu udzia³ wziêli: prof. dr hab. Zygmunt Reklewski – Wydzia³ V PAN, prof. dr hab. Edward Dymnicki – Instytut Genetyki i Hodowli Zwierz¹t PANw Jastrzêbcu, dr Tomasz Sakowski – Instytut Genetyki i Hodowli Zwierz¹t PAN w Jastrzêbcu, dr Aleksandra Górecka – Instytut Genetyki i Hodowli Zwierz¹t PAN w Jastrzêbcu,dr hab. Zygmunt Gi¿ejewski – Instytut Rozrodu i Badañ ¯ywnoœci PAN w Olsztynie,dr Jacek Sroka – Pañstwowy Instytut Weterynaryjny–Pañstwowy Instytut Badawczyw Pu³awach.W spotkaniu udzia³ wziêli równie¿: prof. dr hab. Zygmunt Pejsak – PañstwowyInstytut Weterynaryjny–Pañstwowy Instytut Badawczy w Pu³awach oraz prof. dr hab.Tadeusz Jezierski z Instytutu Genetyki i Hodowli Zwierz¹t PAN w Jastrzêbcu.W przedstawionym okresie Stacja Badawcza w Popielnie kontynuowa³a wspó³pracêz oœrodkami naukowymi w kraju: IGiHZ PAN w Jastrzêbcu, IRiB¯ PAN w Olsztynie,IFi¯Z PAN w Jab³onnie, PIWet w Pu³awach, UWM w Olsztynie, SGGW w Warszawie,UP we Wroc³awiu, UP w Lublinie, UP w Szczecinie.Pracownicy i studenci placówek naukowych korzystali z urz¹dzeñ badawczychprzy realizacji prac in¿ynierskich, magisterskich i innych prac badawczych.Organizowano semestralne praktyki dla studentów oœrodków akademickichz Krakowa, Lublina, Olsztyna i Warszawy.W omawianym okresie Stacjê Badawcz¹ w Popielnie odwiedzi³o bardzo wieluturystów krajowych i zagranicznych (ok. 10 tys.).

Postêpy Nauk Rolniczych Zeszyt Specjalny/2011: 239–250Wspó³dzia³anie Wydzia³u V PANz towarzystwami naukowymiz zakresu rolnictwa, leœnictwa i weterynariiw latach 2003–2010Andrzej GrzywaczPrzewodnicz¹cy Wydzia³u V Nauk Rolniczych, Leœnych i Weterynaryjnych PANWstêpSpo³eczny ruch naukowy zwany jest niekiedy czwartym filarem (pionem) nauki,obok uczelni wy¿szych, instytutów badawczych (resortowych) i placówek naukowychPolskiej Akademii Nauk. Charakteryzuje siê znacznym zró¿nicowaniem tworz¹cychgo towarzystw, stowarzyszeñ i fundacji pod wzglêdem zadañ, struktur organizacyjnych,okresu powstania, statusu spo³ecznego i naukowego cz³onków, formi metod dzia³ania, zasad finansowania, wydawanych czasopism i ksi¹¿ek itd. Wszystkieorganizacje ³¹czy natomiast podstawowy cel – rozwój nauki oraz upowszechnianiewyników badañ i wiedzy naukowej.Pierwotnie towarzystwa naukowe grupowa³y g³ównie ludzi nauki, pracownikówuniwersytetów oraz innych wy¿szych uczelni, instytutów i placówek naukowych.Obecnie skupiaj¹ w coraz wiêkszym stopniu tak¿e przyjació³ i mi³oœników wiedzy,œrodowiska zawodowe zainteresowane poszerzaniem swojej specjalistycznej (bran-¿owej) wiedzy zawodowej, pasjonatów i hobbystów, a tak¿e mecenasów i sponsorówdzia³alnoœci naukowej i popularyzatorskiej. S¹ znacz¹cym elementem tzw. spo³eczeñstwaobywatelskiego (samorz¹dowego).Spo³eczny ruch naukowy dzieli siê zwyczajowo na towarzystwa ogólne, o charakterzeakademickim, np. Polska Akademia Umiejêtnoœci, Towarzystwo NaukoweWarszawskie, Towarzystwo Popierania i Krzewienia Wiedzy; towarzystwa naukoweregionalne, np. Poznañskie Towarzystwo Przyjació³ Nauk, Towarzystwo NaukoweP³ockie, Towarzystwo Przyjació³ Nauk w Przemyœlu, Toruñskie Towarzystwo Naukowe;towarzystwa specjalistyczne, np. Polskie Towarzystwo Zootechniczne, PolskieTowarzystwo Historyczne, Polskie Towarzystwo Socjologiczne, Polskie TowarzystwoGleboznawcze; stowarzyszenia naukowo-techniczne, np. StowarzyszenieIn¿ynierów i Techników Wodnych i Melioracyjnych, Polskie Towarzystwo Chi-

240 A. Grzywaczrurgów Drzew, Stowarzyszenie Elektryków Polskich, Stowarzyszenie In¿ynierówi Techników Leœnictwa i Drzewnictwa; fundacje, np. Fundacja na Rzecz NaukiPolskiej, Kasa im. J. Mianowskiego – Fundacja Popierania Nauki, Fundacja „Homo etPlanta”, Fundacja Cz³onków Wydzia³u V PAN „Pro Scientia et Vita” [2, 8].Towarzystwa z zakresu naukrolniczych, leœnych i weterynaryjnychNajstarsze z tej grupy specjalistycznych towarzystw naukowych powstawa³yw XIX wieku na terenie Galicji, gdy¿ na tym terenie by³a najwiêksza autonomiawœród dzielnic by³ego pañstwa polskiego, bêd¹cych wówczas pod rozbiorami Rosji,Prus i Austro-Wêgier. We Lwowie powsta³o Galicyjskie (Polskie) TowarzystwoLeœne (1882), a w Krakowie Towarzystwo Ogrodnicze (1893). Inne, powsta³e w tamtymokresie, które mo¿emy nazwaæ prekursorskimi towarzystwami, nie przetrwa³y dodzisiaj, np. Towarzystwo Gospodarki Wschodniej Ma³opolski we Lwowie (1829),Towarzystwo Rolnicze Krakowskie (1845), Galicyjskie Towarzystwo Weterynaryjnewe Lwowie (1885). Nie powsta³y tego typu polskie towarzystwa w zaborze rosyjskimi pruskim, zaborcze w³adze nie wyrazi³y zgody na ich rejestracjê i dzia³alnoœæ [2].Dopiero po odzyskaniu przez Polskê niepodleg³oœci w 1918 r. powsta³o Polskie TowarzystwoZootechniczne (1922) i Polskie Towarzystwo Gleboznawcze w 1936 r. [8].Po wybuchu II wojny œwiatowej, w latach 1939–1945 dzia³alnoœæ towarzystwnaukowych zosta³a przerwana lub mia³a szcz¹tkowy, konspiracyjny charakter, maj¹tekna ogó³ uleg³ zniszczeniu, w tym bezcenne zbiory biblioteczne. Na pocz¹tku1946 r. towarzystwa wznowi³y dzia³alnoœæ w warunkach zmienionego ustroju spo-³eczno-politycznego, zaczê³y powstawaæ równie¿ nowe. W okresie 1947–1987 powsta³o6 nowych towarzystw: Polskie Towarzystwo Nauk Weterynaryjnych (1952),Polskie Towarzystwo Fitopatologiczne (1971), Polskie Towarzystwo Nauk Agrotechnicznych(1983), Polskie Towarzystwo Nauk Ogrodniczych (1987) oraz PszczelniczeTowarzystwo Naukowe (1987). Po roku 1989, w nowych, w pe³ni demokratycznychwarunkach spo³eczno-politycznych, nast¹pi³o kolejne o¿ywienie w zakresietworzenia struktur spo³ecznego ruchu naukowego, powsta³o 7 nowych towarzystw:Polskie Towarzystwo Technologów ¯ywnoœci (1990), Polskie TowarzystwoIn¿ynierii Rolniczej (1991), Polskie Towarzystwo Rozwoju Ziem Górskich (1992),Polskie Towarzystwo £ubinowe (1992), Ma³opolskie Stowarzyszenie DoradztwaRolniczego (1993), Polskie Towarzystwo Agrofizyczne (1996), TowarzystwoBiologii Rozrodu (1998).Prócz wymienionych powy¿ej, funkcjonuj¹ równie¿, stosunkowo niedawnoutworzone towarzystwa o profilu zainteresowañ Wydzia³u V PAN, o których dzia-³aniu nie mamy jednak szczegó³owych danych, np. Polskie Towarzystwo Rolnicze –Federacja Nauki i Postêpu Rolniczego CEKOP (Pu³awy), Stowarzyszenie Rozwoju

Wspó³dzia³anie Wydzia³u V PAN z towarzystwami naukowymi … 241Rybo³ówstwa (Gdynia) lub te¿ towarzystwa nauk ekonomicznych w czêœci zajmuj¹cesiê rolnictwem i gospodarstwem wiejskim, np. Polskie Towarzystwo EkonomikiGospodarstwa Domowego (1990), Stowarzyszenie Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu(1993). Dla pe³nego obrazu spo³ecznego ruchu naukowego nale¿y wymieniæstowarzyszenia naukowo-techniczne, które wœród swoich zadañ statutowych maj¹dzia³alnoœæ przyczyniaj¹c¹ siê do rozwoju nauki, krzewienia dorobku naukowegow spo³eczeñstwie oraz wdra¿ania osi¹gniêæ nauki do praktyki, s¹ to: StowarzyszenieIn¿ynierów i Techników Wodnych i Melioracyjnych (1911), Stowarzyszenie TechnikówCukrowników (1919), Stowarzyszenie Naukowo-Techniczne In¿ynierówi Techników Przemys³u Spo¿ywczego (1946), Stowarzyszenie Papierników Polskich(1946), Stowarzyszenie In¿ynierów i Techników Leœnictwa i Drzewnictwa (1951),Stowarzyszenie Naukowo-Techniczne In¿ynierów i Techników Rolnictwa (1953),Stowarzyszenie Naukowo-Techniczne In¿ynierów i Techników Ogrodnictwa (1958),Polskie Towarzystwo In¿ynierii i Techniki Przetwórstwa Spo¿ywczego SPOMASZ(1989), Polskie Towarzystwo In¿ynierii Ekologicznej (1990), Polskie TowarzystwoChirurgów Drzew (1991) [2, 7, 8].W opracowaniach Rutkowskiego (2001), Grzywacza (2005) i w S³owniku polskichtowarzystw naukowych pod redakcj¹ Sordylowej i Krajewskiej-Tartakowskiej(2004) znajduje siê charakterystyka towarzystw z obszaru zainteresowañ Wydzia³u VPAN, pod wzglêdem: struktury, siedzib w³adz, wielkoœci (iloœci cz³onków), iloœcipracowników naukowych wœród cz³onków, wydawanych czasopism, ró¿norodnejdzia³alnoœci naukowej, popularyzatorskiej, organizatorskiej, wspó³pracy z zagranic¹,przygotowanych opinii i ekspertyz, memoria³ów i stanowisk do najwy¿szych w³adzw pañstwie, przyznanych nagród za dzia³alnoœæ naukow¹, przyznanych wyró¿nieñi odznaczeñ, cz³onków honorowych itd.Trudn¹ do przecenienia rol¹ towarzystw jest ich funkcja integruj¹ca wszystkieoœrodki, placówki i piony nauki. W towarzystwach wspó³dzia³aj¹ w zakresie prowadzeniaprac badawczych i upowszechniania wiedzy, dzia³alnoœci wydawniczeji organizacji spotkañ (tzw. ¿ycia naukowego), wspó³pracy naukowej z zagranic¹ –pracownicy uczelni wy¿szych, instytutów PAN i instytutów resortowych, pracownicyplacówek naukowych danej i pokrewnych dyscyplin znajduj¹cych siê na terenieca³ego kraju. Rola integruj¹ca polega równie¿ na œcis³ym wspó³dzia³aniu œrodowiskapracowników nauki z praktyk¹ gospodarcz¹, spo³eczn¹ i edukacyjn¹ oraz z tzw.przyjació³mi nauki – amatorami, kolekcjonerami, producentami i hodowcami, m³odzie¿¹szkoln¹. Integracja ma charakter dobrowolny, kole¿eñski, wynikaj¹cy z pasji,zainteresowania wspólnym obszarem wiedzy. Towarzystwa s¹ miejscem wykorzystaniatzw. pozytywnej energii spo³ecznej na rzecz pracy ogólnie u¿ytecznej dladobra nauki, rozwoju kraju, ochrony zasobów przyrodniczych itp. [1].

242 A. GrzywaczWspó³dzia³anie Wydzia³u V PANz towarzystwami naukowymiBezpoœrednio w latach powojennych towarzystwa naukowe samodzielnie dzia-³a³y w oparciu o statuty, w³asne plany i programy oraz fundusze, wed³ug najlepszejtradycji i aktualnych mo¿liwoœci kadrowych i finansowych. By³y wówczas dofinansowywanez bud¿etu pañstwa przez Ministerstwo Oœwiaty. Po utworzeniu PolskiejAkademii Nauk (1952) zdecydowano, aby ta instytucja objê³a opiek¹ merytoryczn¹,sprawozdawcz¹ i finansow¹ nad towarzystwami naukowymi [7]. W koñcu latosiemdziesi¹tych ubieg³ego wieku dofinansowywano dzia³alnoœæ 6 ogólnych towarzystwnaukowych o charakterze akademickim i 84 towarzystwa specjalistyczne.Towarzystwa, aby byæ dofinansowywane przez PAN, przechodzi³y przez tzw. procesafiliacji, czyli wyra¿anie chêci dobrowolnego wspó³dzia³ania, poddania siê nadzorowiprzez w³aœciwy problemowo Wydzia³ oraz dokonywania przez niego kontroli, w tymrozliczeñ finansowych przyznanych œrodków przez PAN. Wydzia³ Nauk Rolniczychi Leœnych afiliowa³, wspó³pracowa³ i dofinansowywa³ 10 towarzystw specjalistycznych:Polskie Towarzystwo Leœne, Polskie Towarzystwo Zootechniczne, Polskie TowarzystwoGleboznawcze, Polskie Towarzystwo Nauk Weterynaryjnych, Polskie TowarzystwoFitopatologiczne, Polskie Towarzystwo Agronomiczne (dawna nazwa PolskieTowarzystwo Nauk Agrotechnicznych), Polskie Towarzystwo Nauk Ogrodniczych,Polskie Towarzystwo Rozwoju Ziem Górskich, a po roku 1990 afiliowa³, ale ju¿bez dofinansowania, które zosta³o wówczas zniesione, tak¿e Polskie TowarzystwoTechnologów ¯ywnoœci oraz Polskie Towarzystwo In¿ynierii Rolniczej.Afiliowane towarzystwo sk³ada³o Wydzia³owi V PAN sprawozdanie ze swejdzia³alnoœci, rozlicza³o siê z finansowych dotacji, a prezes (przewodnicz¹cy) towarzystwawchodzi³ automatycznie (bez procedury wyborczej, na zasadach kooptacji)w sk³ad odpowiedniego komitetu naukowego (najczêœciej by³ równie¿ cz³onkiemprezydium komitetu) [1, 7].W 1992 r. dofinansowanie dzia³alnoœci towarzystw i stowarzyszeñ przej¹³ KomitetBadañ Naukowych (KBN), który zaprzesta³ zasilaæ finansowo dzia³alnoœæ statutow¹,utrzymuj¹c dotowanie bibliotek towarzystw. KBN mia³ równie¿ czêœciowyudzia³ w kosztach tzw. dzia³alnoœci celowej, to jest wydawania czasopism orazorganizacji konferencji i sympozjów naukowych. Po rozwi¹zaniu KBN dzia³ania tegotypu prowadzi bezpoœrednio Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wy¿szego.Wydzia³ V PAN przygotowa³ dokumentacje do afiliacji przez Akademiê dalszychtowarzystw (po akceptacji zebrania plenarnego cz³onków Wydzia³u). Towarzystwa tepragnê³y w ten sposób uzyskaæ status organizacji o charakterze naukowym i jednoczeœniewyraziæ chêæ wspó³pracy z naszym Wydzia³em.W okresie 2003–2010 afiliacjê uzyska³y Polskie Towarzystwo In¿ynierii Ekologicznej(2004), Polskie Towarzystwo £ubinowe (2009), Polskie Towarzystwo OchronyRoœlin (2009). W ten sposób Wydzia³ V PAN wspó³dzia³a³ z 13 towarzystwaminaukowymi (wymienione w kolejnoœci powstania):

Wspó³dzia³anie Wydzia³u V PAN z towarzystwami naukowymi … 243Polskie Towarzystwo Leœne (1882),Polskie Towarzystwo Zootechniczne (1992),Polskie Towarzystwo Gleboznawcze (1936),Polskie Towarzystwo Nauk Weterynaryjnych (1952),Polskie Towarzystwo Fitopatologiczne (1971),Polskie Towarzystwo Nauk Agrotechnicznych (1983),Polskie Towarzystwo Nauk Ogrodniczych (1987),Polskie Towarzystwo Technologów ¯ywnoœci (1990),Polskie Towarzystwo In¿ynierii Ekologicznej (1990),Polskie Towarzystwo In¿ynierii Rolniczej (1991),Polskie Towarzystwo Zagospodarowania Ziem Górskich (1992),Polskie Towarzystwo £ubinowe (1992),Polskie Towarzystwo Ochrony Roœlin (2005).Wydzia³ V PAN utrzymuje kontakty, interesuje siê dzia³alnoœci¹ 3 towarzystwwspó³pracuj¹cych z Akademi¹: Polskim Towarzystwem Agrofizycznym, TowarzystwemBiologii Rozrodu oraz Pszczelniczym Towarzystwem Naukowym.Cele, zadania i funkcje wszystkich towarzystw naukowych, w tym towarzystwspecjalistycznych, podlega³y i podlegaj¹ znacznym zmianom, generalnie rzecz bior¹c,wydaje siê, ¿e ich rola siê zmniejsza. Wspó³dzia³anie PAN z towarzystwaminaukowymi tak¿e zmniejsza siê. W statucie PAN z 1970 r. zapisano jeszcze, ¿eAkademia „sprawuje opiekê nad towarzystwami naukowymii–nazlecenie Rz¹du –nad innymi spo³ecznymi instytucjami naukowymi”. Ustawa z 1997 r. stanowi³a, ¿e dozadañ Akademii nale¿y „wspó³dzia³anie ze szko³ami wy¿szymi i innymi instytucjaminaukowymi oraz z towarzystwami naukowymi”. Ustawa aktualnie obowi¹zuj¹caz 2010 r. stwierdza, ¿e do zadañ Akademii nale¿y w szczególnoœci (wymienia siê 12zadañ), w punkcie 8 „wspó³dzia³anie z uczelniami, instytutami badawczymi i towarzystwaminaukowymi, w szczególnoœci w zakresie realizacji badañ naukowychi prac rozwojowych”. Aktualnie towarzystwa afiliowane i wspó³pracuj¹ce z Wydzia³emV PAN nie poszukuj¹ kontaktów, wspó³dzia³ania, zdarza siê coraz rzadziejwspólne organizowanie seminariów i konferencji oraz wspólne wydawnictwa –komitetu naukowego PAN i odpowiedniego towarzystwa naukowego, np. w zakresiein¿ynierii rolniczej, agrofizyki, biologii rozrodu zwierz¹t.Roda Towarzystw Naukowych przy Prezydium PANW 1963 r. Prezydium PAN powo³a³o Radê Towarzystw Naukowych i UpowszechnianiaNauki, która w 1975 zosta³a podzielona na Radê Towarzystw Naukowychoraz utworzon¹ w 1980 r. Radê Upowszechniania Nauki. Rada TowarzystwNaukowych przechodzi³a ró¿norodne zmiany organizacyjne i kompetencyjne, któreszczegó³owo zosta³y przedstawione przez Ha³onia [4]. Od 1999 r. dzia³a ona na

244 A. Grzywaczprawach komitetu problemowego przy Prezydium PAN. W sk³ad Rady wchodz¹ nazasadach wyboru przedstawiciele wszystkich grup towarzystw. Rada interesuje siêi czuwa nad warunkami i rozwojem dzia³alnoœci towarzystw, wspó³pracuje z komitetaminaukowymi PAN, wspó³dzia³a z Komitetem Badañ Naukowych, a po jegolikwidacji z Ministerstwem Nauki i Szkolnictwa Wy¿szego. Niestety ma doœæ ograniczonemo¿liwoœci wykonawcze [1, 4, 7].Przewodnicz¹cymi Rady byli zwyczajowo wiceprezesi Akademii, np. w latach1999–2002 prof. W³odzimierz Ostrowski, w latach 2003–2006 prof. Jan Strelau,a w kadencji 2007–2010 wiceprezes PAN nie by³ zainteresowany prac¹ w Radzie,dlatego jej przewodnicz¹cym zosta³ prof. Zbigniew Kruszewski, prezes TowarzystwaNaukowego P³ockiego (jednego z najstarszych regionalnych towarzystw naukowychw Polsce). W pracach Rady uczestniczyli równie¿ przedstawiciele Wydzia³u V PANoraz towarzystw afiliowanych przy Wydziale. Prof. Antoni Rutkowski (Polskie TowarzystwoTechnologów ¯ywnoœci) uczestniczy³ w pracach prezydium Rady przez wielelat, by³ równie¿ wiceprzewodnicz¹cym. W poprzednich kadencjach aktywnie uczestniczyliw dzia³alnoœci Rady doc. Jerzy Bielejec (Stowarzyszenie Naukowo-TechniczneIn¿ynierów i Techników Rolnictwa) oraz dr Józef Luchowiec (Polskie TowarzystwoZootechniczne). W latach 2003–2010 wiceprzewodnicz¹cym Rady by³ prof. AndrzejGrzywacz. W sk³ad Rady w kadencji 2003–3006 wchodzili równie¿: prof. TomaszBrandyk jako przedstawiciel Wydzia³u V PAN oraz prof. Zygmunt Reklewski (PolskieTowarzystwo Zootechniczne). W kadencji 2007–2010 w sk³ad Rady wchodzi³ prof.Dariusz Skar¿yñski (Towarzystwo Biologii Rozrodu). Przez bardzo wiele lat aktywnymsekretarzem Rady by³ i nadal jest mgr in¿. Tadeusz Majsterkiewicz, pracownik KancelariiPAN (wczeœniej wieloletni pracownik Wydzia³u V PAN).Rada Towarzystw Naukowych posiada³a swoje wydawnictwo. W latach 1994–2000by³ to kwartalnik „Problemy Spo³ecznego Ruchu Naukowego”, w którym przekazywanowiadomoœci o najistotniejszych wydarzeniach w ¿yciu spo³ecznego ruchunaukowego i nauki w Polsce, informacje o poszczególnych towarzystwach i stowarzyszeniach.By³ wydawany przez £ódzkie Towarzystwo Naukowe pod redakcj¹prof. Juliana £awrynowicza. Od 2001 r. wychodzi³o czasopismo „Heureka – ProblemySpo³ecznego Ruchu Naukowego”, pewnego rodzaju kontynuacja dawnego tytu³uw zmienionej formule i szacie graficznej. Starano siê, aby „Heureka” by³a nie tylkopismem (kwartalnikiem) o ruchu naukowym, ale przede wszystkim wydawnictwemdla towarzystw i stowarzyszeñ naukowych, przydatnym i u¿ytecznym w ich bie¿¹cejdzia³alnoœci [3]. W sk³ad redakcji wchodzili: Andrzej Grzywacz, Tadeusz Majsterkiewicz,a redaktorami technicznymi by³y Panie Barbara S³upecka i Renata Suska,wszyscy byli pracownikami Wydzia³u V PAN. W 2005 r. czasopismo przesta³o siêukazywaæ z powodu zbyt ma³ej iloœci gotowych materia³ów w „teczce redakcyjnej”,niezbyt du¿ego zainteresowania samych towarzystw, trudnoœci ze sfinansowaniemdruku oraz nacisków w³adz Akademii na likwidacjê czasopisma, „gdy¿ nie reprezentujewysokiego poziomu naukowego i nie ma w³aœciwej punktacji wed³ug klasyfikacjiMNiSzW”.

Wspó³dzia³anie Wydzia³u V PAN z towarzystwami naukowymi … 245Rada Towarzystw Naukowych by³a wspó³wydawc¹ „S³ownika polskich towarzystwnaukowych” (1978) oraz nowego uaktualnionego II wydania „S³ownika polskichtowarzystw naukowych” (2004) pod redakcj¹ Sordylowej i Krajewskiej-Tartakowskiej.Rada Towarzystw Naukowych na swoich zebraniach plenarnych i posiedzeniachprezydium w kadencji 2003–2006 koncentrowa³a siê na nastêpuj¹cych problemach: pracach nad II wydaniem „S³ownika polskich towarzystw naukowych”; wypracowaniu kryteriów oceny towarzystw naukowych; strategii dzia³añ na rzecz poprawy warunków ekonomiczno-finansowychtowarzystw; wybranych aspektach spo³ecznego ruchu naukowego w krajach europejskich; przygotowaniu przez Radê w³asnego obywatelskiego projektu ustawy o towarzystwachnaukowych i przedstawieniu jej w Sejmie (propozycja przedstawionaprzez wiceprzewodnicz¹cego prof. A. Grzywacza na zebraniu plenarnym Radyw siedzibie Poznañskiego Towarzystwa Przyjació³ Nauki w dniu 1 grudnia 2005 r.); przygotowaniu „Memoria³u w sprawie zabezpieczenia warunków funkcjonowaniai rozwoju spo³ecznego ruchu naukowego” (Memoria³ zosta³ przes³any doMarsza³ków Sejmu i Senatu RP oraz ministerstw: Finansów, Nauki i SzkolnictwaWy¿szego, Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Prezesa PAN); projekcie tekstu Ustawy o towarzystwach naukowych, który zosta³ przes³any dokonsultacji do ponad 150 towarzystw naukowych (aktywniejszych, wiêkszychpod wzglêdem liczby cz³onków); trudnoœciach z wydawaniem czasopisma „Heureka – Problemy Spo³ecznegoRuchu Naukowego”; uzyskiwaniu przez towarzystwa naukowe statusu organizacji po¿ytku publicznego.W kadencji 2007–2010 Rada Towarzystw Naukowych koncentrowa³a siê wokó³nastêpuj¹cych zagadnieñ: Spotkania z kierownictwem PAN oraz z Prezydium Senackiej Komisji Nauki,M³odzie¿y i Sportu, Prezydium Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, kierownictwemPAN, przewodnicz¹cym Klubu Parlamentarnego Platformy Obywatelskiej,Minister Nauki i Szkolnictwa Wy¿szego – wszystkie (wielokrotne)spotkania dotyczy³y przyjêcia projektu Ustawy o towarzystwach naukowych, jakoprojektu poselskiego (lub senatorskiego). Organizacji wspólnie z Towarzystwem Naukowym P³ockim i Szko³¹ Wy¿sz¹ im.Paw³a W³odkowica w P³ocku konferencji pt. „Rola i zasady funkcjonowaniatowarzystw naukowych w spo³eczeñstwie wiedzy”. Stanowisko Rady w tej sprawiezosta³o przes³ane do najwy¿szych w³adz kraju, Prezesa PAN i do 300towarzystw naukowych. Udzia³u przedstawicieli Rady w jubileuszach: 50-lecia Polskiego TowarzystwaBiochemicznego i 100-lecie Towarzystwa Przyjació³ Nauk w Przemyœlu.

246 A. GrzywaczSzczegó³owe informacje o dzia³alnoœci Rady Towarzystw Naukowych w latach2003–2010 znajduj¹ siê w sprawozdaniach przygotowanych przez sekretarza Rady [5, 6].Rada z niepokojem przyjê³a informacjê, ¿e w nowej, uchwalonej przez SejmUstawie o Polskiej Akademii Nauk (2010), utrzymano jedynie zapis o wspó³dzia³aniuPAN z towarzystwami naukowymi, bez sprecyzowania zasad, na jakich ta wspó³pracapowinna siê odbywaæ i jaki „spo³eczny serwitut” ci¹¿y na Akademii w stosunku doafiliowanych przy PAN towarzystw naukowych. Wieloletnie starania o uchwalenieUstawy o towarzystwach naukowych nie przynios³y rezultatu, zabrak³o „woli politycznej”w Parlamencie i klubach poselskich oraz wsparcia przez Ministerstwo Naukii Szkolnictwa Wy¿szego. Rada w pewnym osamotnieniu zabiega o nale¿ne miejscei rolê spo³ecznego ruchu naukowego w pañstwie wiedzy i w pañstwie obywatelskim,samorz¹dnym.Literatura[1] Grzywacz A. 2002. Wspó³dzia³anie Polskiej Akademii Nauk z towarzystwami naukowymi z zakresu rolnictwa,leœnictwa i weterynarii. Post. Nauk Rol. 6: 223–234.[2] Grzywacz A. 2005. Towarzystwa nauk przyrodniczych i ich udzia³ w rozwoju nauki, edukacji, popularyzacjiwiedzy i gospodarki w Polsce. Heureka – Problemy Spo³ecznego Ruchu Naukowego: 48–60.[3] Grzywacz A., Majsterkiewicz T. 2001. Zamierzenia i plany redakcji. Heureka – Problemy Spo³ecznego RuchuNaukowego 7(1–2): 7–10.[4] Ha³oñ E. 2001. O wspó³dzia³aniu towarzystw naukowych i Polskiej Akademii Nauk. Heureka – ProblemySpo³ecznego Ruchu Naukowego 1–2: 11–63.[5] Majsterkiewicz T. 2007. Dzia³alnoœæ Rady Towarzystw Naukowych w latach 2003–2006 (maszynopis sprawozdaniasekretarza Rady).[6] Majsterkiewicz T. 2011. Dzia³alnoœæ Rady Towarzystw Naukowych w latach 2007–2010 (maszynopis sprawozdaniasekretarza Rady).[7] Rutkowski A. 2001. Towarzystwa naukowe w okresie powojennym 1945–2000. Heureka – Problemy Spo³ecznegoRuchu Naukowego 3/4: 5–26.[8] Sordylowa B., Krajewska-Tartakowska B. (red.). 2004. S³ownik polskich towarzystw naukowych. BibliotekaPAN. Rada Towarzystw Naukowych przy Prezydium PAN, Warszawa.

Fundacja cz³onków Wydzia³u V PAN … 247Fundacja cz³onków Wydzia³u V PAN„Pro Scientia et Vita”Zygmunt Reklewski 1 , Klaudia Pogoda 21 Przewodnicz¹cy Fundacji „Pro Scientia et Vita”2 Sekretarz Fundacji „Pro Scientia et Vita”W roku 2001 cz³onkowie Wydzia³u Nauk Rolniczych, Leœnych i WeterynaryjnychPAN powo³ali Fundacjê o nazwie „Pro Scientia et Vita”.Na pocz¹tku roku 2002 dope³nione zosta³y formalnoœci w KRS, a cz³onkowieWydzia³u V PAN wp³acili pierwsze sk³adki i zadeklarowali coroczn¹ darowiznêokreœlonej kwoty.Przewodnicz¹cym Fundacji „Pro Scientia et Vita” zosta³ wybrany jednog³oœnieprof. Antoni Rutkowski, cz³. rzecz. PAN, Wiceprzewodnicz¹cymi zostali wybraniprof. Tomasz Brandyk, cz³. koresp. PAN i Prof. Zygmunt Pejsak, cz³. koresp. PAN,Cz³onkowie: dr Agnieszka Blitek (IRZiB¯ PAN w Olsztynie), dr Ma³gorzata Brzeziñska(IA PAN w Lublinie) i dr Mariusz Pierzcha³a (IGiHZ PAN w Jastrzêbcu).Celem Fundacji „Pro Scientia et Vita” jest nagradzanie m³odych, aktywnychpracowników nauki z zakresu nauk rolniczych, leœnych, weterynaryjnych i o ¿ywnoœci,wy³anianych na podstawie konkursów. Do konkursu przyst¹piæ mog¹ pracownicynauki do lat 35, wyró¿niaj¹cy siê wysok¹ aktywnoœci¹ w œrodowisku naukowym orazistotnym dorobkiem badawczym. Laureaci konkursu otrzymuj¹ nagrodê pieniê¿n¹oraz dyplom. Fundacja dofinansowuje wyjazdy zagraniczne na konferencje naukowe,kongresy i sympozja do kwoty 1,500 PLN.Pracami Fundacji spo³ecznie kieruje Zarz¹d, w którego sk³ad wchodzi 3 cz³onkówPAN i obecnie 2 wyró¿niaj¹cych siê adiunktów z instytutów PAN. Udzia³ w Zarz¹dziem³odych pracowników ma na celu wzbudzenie wœród kandydatów potrzeby dzia-³alnoœci spo³ecznej.W dniu 08.05.2007 r. odby³o siê zebranie Fundacji „Pro Scientia et Vita”, naktórym Przewodnicz¹cy Fundacji zg³osi³ rezygnacjê z przewodniczenia Fundacji.W regulaminie Fundacji zapisane jest, ¿e to Przewodnicz¹cy Wydzia³u PAN proponujekandydata na nowego Przewodnicz¹cego Fundacji, wiêc Prof. Andrzej Grzywaczzaproponowa³ prof. Zygmunta Reklewskiego, który wyrazi³ zgodê i zosta³ poprzez

248 Z. Reklewski, K. Pogodag³osowanie cz³onków Fundacji jednog³oœnie wybrany na nowego Przewodnicz¹cegoFundacji „Pro Scientia et Vita”.Zarz¹d Fundacji od dnia 08.05.2007 r. stanowi¹:Przewodnicz¹cy: prof. Zygmunt Reklewski, cz³. rzecz. PANWiceprzewodnicz¹cy: prof. Antoni Rutkowski, cz³. rzecz. PAN, prof. TomaszBrandyk, cz³. koresp. PAN i prof. dr hab. Zygmunt Pejsak, cz³. rzecz. PANCz³onkowie: dr Agnieszka Blitek (IRZiB¯ PAN w Olsztynie), dr Ma³gorzataBrzeziñska (IA PAN w Lublinie) i dr Mariusz Pierzcha³a (IGiHZ PAN w Jastrzêbcu),od 2008 r. dr Marcin Taciak (IFi¯Z PAN w Jab³onnie) i od 2009 r. dr KatarzynaG³owacka (IGR PAN w Poznaniu).W latach 2003–2010 Fundacja „Pro Scientia et Vita” przyzna³a ogó³em:nagrody g³ówne – 24,wyró¿nienia – 14,dofinansowania do wyjazdów zagranicznych – 27.Laureaci Fundacji „Pro Scientia et Vita” w latach 2003–20102003 r.Nagrody g³ówne:1. dr Alicja Krzemiñska (Instytut Kszta³towania i Ochrony Œrodowiska, AR weWroc³awiu),2. dr Robert KuŸmiñski (Katedra Entomologii Leœnej, AR w Poznaniu).2004 r.Nagrody g³ówne:1. mgr Klaudia Borowiak (Katedra Ekologii i Ochrony Œrodowiska, AR w Poznaniu),2. mgr Adam Cieœlak (Katedra ¯ywienia Zwierz¹t i Gospodarki Paszowej, ARw Poznaniu),3. mgr Rados³aw Kowalski (Instytut Rozrodu Zwierz¹t i Badañ ¯ywnoœci PAN,Olsztyn).Wyró¿nienia:1. dr Tomasz Gawroñski (Wydzia³ Technologii Drewna, AR w Poznaniu),2. dr Jaros³aw Woliñski (Instytut Fizjologii i ¯ywienia Zwierz¹t im. J. KielanowskiegoPAN, Jab³onna),3. dr Ma³gorzata Wronkowska (Instytut Rozrodu Zwierz¹t i Badañ ¯ywnoœci PAN,Olsztyn).2005 r.Nagrody g³ówne:1. dr Rados³aw Juszczyk (Katedra Agrometeorologii, AR w Poznaniu),2. dr Patryk Oleszczuk (Instytut Gleboznawstwa, AR w Lublinie),3. dr Konrad Ocalewicz (Wydzia³ Ochrony Œrodowiska i Rybactwa, UWMw Olsztynie).

Fundacja cz³onków Wydzia³u V PANi … 2492006 r.Nagrody g³ówne:1. mgr Ewa Michalak (Zak³ad Genetyki, AR w Poznaniu),2. dr Rafa³ Starzyñski (Instytut Genetyki i Hodowli Zwierz¹t PAN, Jastrzêbiec),3. mgr Agnieszka Wac³awik (Instytut Rozrodu Zwierz¹t i Badañ ¯ywnoœci PAN,Olsztyn).Wyró¿nienia:1. dr Grzegorz Dur³o (Wydzia³ Leœny, AR w Krakowie),2. dr Izabela Woc³awek-Potocka (Instytut Rozrodu Zwierz¹t i Badañ ¯ywnoœciPAN, Olsztyn).2007 r.Nagrody g³ówne:1. dr Izabela Szczerbal (Katedra Genetyki i Podstaw Hodowli Zwierz¹t, AR w Poznaniu),2. dr Miros³aw Wiatkowski (Katedra Ochrony Powierzchni Ziemi, UniwersytetOpolski),3. dr Mariola Wojtczak (Instytut Rozrodu Zwierz¹t i Badañ ¯ywnoœci PAN, Olsztyn).Wyró¿nienia:1. dr Monika Kaczmarek (Instytut Rozrodu Zwierz¹t i Badañ ¯ywnoœci PAN,Olsztyn),2. mgr in¿. Joanna Zeyland (Katedra Biochemii i Biotechnologii, AR w Poznaniu).2008 r.Nagrody g³ówne:1. dr Marta Siemieniuch (Instytut Rozwoju Zwierz¹t i Badañ ¯ywnoœci PAN,Olsztyn),2. dr Marta Moliñska-Glura (Zak³ad Badañ Œrodowiska Rolniczego i Leœnego PAN,Poznañ, obecnie: Instytut Badañ Œrodowiska Rolniczego i Leœnego PAN,Poznañ),3. mgr Anna Michalska (Instytut Rozrodu Zwierz¹t i Badañ ¯ywnoœci PAN,Olsztyn),4. dr Grzegorz Koczyk (Instytut Genetyki Roœlin PAN, Poznañ).Wyró¿nienia:1. dr ¯aneta Fiedler (Instytut Ochrony Roœlin - PIB, Poznañ),2. dr in¿. Grzegorz Dietrich (Instytut Rozrodu Zwierz¹t i Badañ ¯ywnoœci PAN,Olsztyn).2009 r.Nagrody g³ówne:1. dr in¿. Aneta Wojdy³o (Zak³ad Technologii Owoców i Warzyw, UP weWroc³awiu),2. dr in¿. Marcin Samiec (Instytut Zootechniki - PIB Balice),3. dr El¿bieta Suchowilska (Katedra Hodowli Roœlin i Nasiennictwa, UWMw Olsztynie).

250 Z. Reklewski, K. PogodaWyró¿nienia:1. dr hab. Marcin Kozak (Katedra Doœwiadczalnictwa i Bioinformatyki, SGGWw Warszawie),2. dr in¿. Marcin Pietrzykowski (Katedra Ekologii Lasu, UR w Krakowie).2010 r.Nagrody g³ówne:1. dr Beata Hasiów-Jaroszewska (Instytut Ochrony Roœlin - PIB, Poznañ),2. mgr Kinga Stuper (Wydzia³ Nauk o ¯ywnoœci i ¯ywieniu, UP w Poznaniu),3. dr Jadwiga Œliwka (Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roœlin, M³ochów).Wyró¿nienia:1. dr Agata Kowalska (Instytut Rybactwa Œródl¹dowego, Olsztyn),2. dr Anna Prusak (Strada) (Katedra Zarz¹dzania Jakoœci¹, UE w Krakowie),3. dr Agnieszka Noszczyk-Nowak (Wydzia³ Medycyny Weterynaryjnej, UP weWroc³awiu).Dofinansowanie wyjazdów na konferencje, kongresy, sympozja zagraniczne:2003 r.1. mgr Hanna Bolibok (SGGW, Warszawa) - Barcelona, Hiszpania,2. dr Justyna Lema-Rumiñska (ATR, Bydgoszcz, obecnie: UTP, Bydgoszcz) –Weihenstephan, Niemcy,3. mgr Rafa³ Matyjek (IFi¯Z PAN, Jab³onna) – Rostock, Niemcy,4. dr Stanis³aw Samborski (SGGW, Warszawa) – Devon, Wlk. Brytania,2004 r.1. dr Anna Iwaniak (UWM, Olsztyn) – Praha, Czechy,2. mgr Anna Korzekwa (IRZiB¯ PAN, Olsztyn) – Budapeszt, Wêgry,3. dr Eliza Kostyra (SGGW, Warszawa) – Florencja, W³ochy,4. dr Katarzyna Marciniak-£ukasiak (SGGW, Warszawa) – Edynburg, WielkaBrytania,5. mgr Agnieszka Wac³awik (IRZiB¯ PAN, Olsztyn) – Ghent, Belgia.2005 r.1. dr Anna Gramza (AR, Poznañ) – Praha, Czechy,2. dr Renata Kostogrys (AR, Kraków) – Ulster, Irlandia,3. dr Pawe³ Satora (AR, Kraków) – Kopenhaga, Dania,4. lek. wet. Krzysztof Œmietanka (PIW – PIB, Pu³awy) – Istambu³, Turcja,5. mgr Marcin Taciak (IFi¯Z PAN, Jab³onna) – Hamburg, Niemcy,6. mgr Agnieszka Wac³awik (IRZiB¯ PAN, Olsztyn) – Warwick, Wlk. Brytania.2006 r.1. dr S³awomir Pietrzyk (AR, Kraków) – Nantes, Francja,2. mgr Ewelina Warzych (AR, Poznañ) – Zurych, Szwajcaria,3. dr Jan Bocianowski (AR, Poznañ) – Zagrzeb, Chorwacja,4. dr Katarzyna £ukasik (SGGW, Warszawa) – Madryt, Hiszpania,

Fundacja cz³onków Wydzia³u V PANi … 2515. dr Maciej Grzesiak (IFR PAN, Kraków) – Salsomaggiore, W³ochy,6. dr Anna Jankowska (IFZi¯Z PAN, Jab³onna) – Vejle, Dania,7. mgr Anna Kotunia (IFZi¯Z PAN, Jab³onna) – Vejle, Dania.2007 r.1. dr Krystyna Oracz (SGGW, Warszawa) – Salamanka, Hiszpania,2. mgr Dominika Œwi¹tecka (IRZiB¯ PAN, Olsztyn) – Monachium, Niemcy,3. mgr Magdalena Majewska (IRZiBZ PAN, Olsztyn) – Celle, Niemcy,4. dr Marcin Taciak (IFi¯Z PAN, Jab³onna) – Vichy, Francja.2010 r.1. mgr Karolina Dêbska (SGGW, Warszawa) – Olomouc, Czechy.

Spis treœciA. Grzywacz — Dzia³alnoœæ i osi¹gniêcia Wydzia³u Nauk Rolniczych,Leœnych i Weterynaryjnych PAN w latach 2003–2010 ........... 3A. Grzywacz, R. Suska — Dzia³alnoœæ Wydawnicza Wydzia³u V PAN . . . 31A. Grzywacz, R. Suska — Dzia³alnoœæ i osi¹gniêcia komitetów naukowychWydzia³u Nauk Rolniczych, Leœnych i Weterynaryjnych PAN w latach2003–2010 .................................. 46Komitet Agrofizyki PAN — S. Nawrocki, B. Dobrzañski ........ 57Komitet Biologii Rozrodu Zwierz¹t PAN — L. Dusza, A. Ciereszko,J. Strze¿ek ............................... 65Komitet Ekonomiki Rolnictwa PAN — B. Klepacki, S. Stañko. ..... 71Komitet Fizjologii, Genetyki i Hodowli Roœlin PAN — A. Anio³,E. Zimnoch-Guzowska. ........................ 76Komitet Gleboznawstwa i Chemii Rolnej PAN — J. Kucharski,J. Wyszkowska, T. Filipek ....................... 80Komitet Melioracji i In¿ynierii Œrodowiska Rolniczego PAN— E. Pierzgalski, J. Jeznach. ..................... 87Komitet Nauk Leœnych PAN — Z. Sierota. ................ 91Komitet Nauk o ¯ywnoœci PAN — W. Bednarski. ............ 95Komitet Nauk Ogrodniczych PAN — A. Libik, E. ¯urawicz ....... 99Komitet Nauk Weterynaryjnych PAN — W. Kluciñski, A.Schollenberger ............................. 109Komitet Nauk Zootechnicznych — D. Jamroz, A. Filistowicz ...... 114Komitet Ochrony Roœlin PAN — L.B. Orlikowski, S. Pruszyñski .... 121Komitet Techniki Rolniczej PAN — R. Micha³ek, J. Kowalski. ..... 125Komitet Technologii Drewna PAN — W. Oniœko ............. 133Komitet Uprawy Roœlin PAN — F. Rudnicki ............... 137Komitet Zagospodarowania Ziem Górskich PAN — A. Czudec. ..... 141Z. Reklewski, B. S³upecka — Dzia³alnoœæ i osi¹gniêcia placówek naukowychWydzia³u Nauk Rolniczych, Leœnych i Weterynaryjnych PAN ...... 145Instytut Agrofizyki im. Bohdana Dobrzañskiego PAN w Lublinie— J. Horabik ............................. 147Instytut Fizjologii i ¯ywienia Zwierz¹t im. Jana Kielanowskiego PANw latach 2003–2010 — J. Skomia³ ................... 159

Instytut Genetyki i Hodowli Zwierz¹t PAN w Jastrzêbcu— E. Dymnicki ............................. 170Instytut Genetyki Roœlin PAN w Poznaniu — W. Œwiêcicki. ....... 179Instytut Rozrodu Zwierz¹t i Badañ ¯ywnoœci PAN w Olsztynie— A.J. Ziêcik .............................. 190Instytut Œrodowiska Rolniczego i Leœnego PAN — A. Kêdziora ..... 199Instytut Fizjologii Roœlin im. Franciszka Górskiego PAN w Krakowie— F. Dubert .............................. 206Ogród Botaniczny – Centrum Zachowania Ró¿norodnoœci BiologicznejPAN — J. Puchalski .......................... 221Stacja Badawcza Rolnictwa Ekologicznego i Hodowli ZachowawczejZwierz¹t PAN w Popielnie — A. Rudzki ............... 235A. Grzywacz — Wspó³dzia³anie Wydzia³u V PAN z towarzystwaminaukowymiz zakresu rolnictwa, leœnictwa i weterynarii w latach2003–2010 .................................. 239Z. Reklewski, K. Pogoda — Fundacja cz³onków Wydzia³u V PAN„Pro Scientia et Vita” ............................ 247

ContentsA. Grzywacz — Activities and achievements of the Division of Agricultural,Forestry and Veterinary Sciences, PAS in the years 2003–2010 ...... 3A. Grzywacz, R. Suska — Publishing activity of the V Division of PAS . . 31A. Grzywacz, R. Suska — Activities and achievemens of the Scientific Committeessubjected to the Division of Agricultural, Forestry and VeterinarySciences, PAS in the years 2003–2010 ................... 46Committee on Agrophysics PAS — S. Nawrocki, B. Dobrzañski .... 57Committee for Biology of Animal Reproduction PAS — L. Dusza, A.Ciereszko, J. Strze¿ek ......................... 65Committee on Agricultural Economics PAS — B. Klepacki, S. Stañko . 71Committee on Physiology, Genetics and Plant Breeding PAS — A. Anio³,E. Zimnoch-Guzowska. ........................ 76Committee on Soil Science and Agricultural Chemistry PAS — J.Kucharski, J. Wyszkowska, T. Filipek ................ 80Committee on Land Reclamation and Rural Environmental EngineeringPAS — E. Pierzgalski, J. Jeznach ................... 87Committee on Forestry Sciences PAS — Z. Sierota ............ 91Committee on Food Sciences PAS — W. Bednarski ........... 95Committee of Horticultural Sciences PAS — A. Libik, E. ¯urawicz ... 99Committee of Veterinary Sciences PAS — W. Kluciñski, A.Schollenberger ............................. 109Committee on Animal Sciences PAS — D. Jamroz, A. Filistowicz .... 114Committee on Plant Protection PAS — L.B. Orlikowski, S. Pruszyñski . 121Committee on Agricultural Engineering PAS — R. Micha³ek, J.Kowalski ................................ 125Committee on Wood Technology PAS — W. Oniœko ........... 133Committee on Plant Cultivation PAS — F. Rudnicki ........... 137Committee on Management of Mountain Regions PAS — A. Czudec. .. 141Z. Reklewski, B. S³upecka — Activities and achievements of the Scientific-ResearchInstitutes subjected to the Division of Agricultural, Forestryand Veterinary Sciences, Polish Academy of Sciences ........... 145Bohdan Dobrzañski Institute of Agrophysics PAS, Lublin— J. Horabik ............................. 147

Jan Kielanowski Institute of Animal Physiology and Nutrition PAS,Jab³onna — J. Skomia³. ........................ 159Institute of Genetics and Animal Breeding PAN, Jastrzêbiec— E. Dymnicki ............................. 170Institute of Plant Genetics PAS in Poznañ — W. Œwiêcicki ........ 179Institute of Animal Reproduction and Food Research PAS, Olsztyn— A.J. Ziêcik .............................. 190Institute of Agricultural and Forest Environment PAS — A. Kêdziora . . 199Franciszek Górski Institute of Plant Physiology PAS, Cracow— F. Dubert .............................. 206Botanical Garden – Center for Biological Diversity Conservation PAS —J. Puchalski ............................... 221Research Station for Ecological Agriculture and Preservation of NativeBreeds of the Polish Academy of Sciences, Popielno — A. Rudzki .. 235A. Grzywacz — Co-operation of the V Division of PAS with agricultural,forestry and veterinary scietific societies in years 2003–2010 ....... 239Z. Reklewski, K. Pogoda — „Pro Scientia et Vita” – Foundation of the Membersof V Division PAS ........................... 247