íýò öà à ñíû èíäåêñ, õà íøèéí ªªð×ëªëòèéí ñóäà ëãà à - Монголын ...

ÌÝÐÃÝÆÈËÒÍÈÉ ÁÓËÀÍõºðºíãèéí îðëîãî çàðëàãûí çºð¿¿ õàðüöàíãóé áàãàáàéãàà íü äîòîîäûí õºðºí㺠îðóóëàã÷èä áîãèíîáîëîí äóíä õóãàöààíä õºðºí㺠îðóóëàëò õèéæ áàéãààãèëýðõèéëæ áàéíà.Ä¿ãíýëò: Ñ¿¿ëèéí 2 æèëèéí áàéäëààðÌîíãîëûí õºðºíãèéí çàõ çýýë äýýð ãàäààäûíõºðºí㺠îðóóëàã÷èä èõýýõýí õýìæýýíèé õºðºí㺺ðóðò õóãàöààíä, õàðèí äîòîîäûí èðãýä, àæ àõóéííýãæ¿¿ä ãàäààäûí õºðºí㺠îðóóëàã÷èäòàéõàðüöóóëàõàä áàãà õýìæýýíèé õºðºí㺺ð áîãèíî,äóíä õóãàöààíä õºðºí㺠îðóóëàëò õèéæ áàéíà.II. 2006-2007 ÎÍÓÓÄÛÍ ÈÍÄÅÊÑÈÉÍ ªÑªËÒ,Ò¯¯ÍÄ ÍªËªªËÑªÍ Õ¯×ÈÍ Ç¯É˯¯ÄÒÎÏ-20 èíäåêñèéí ººð÷ëºëò 2003-2006 îíóóäàäòîãòâîðòîé áàéñàí áîë 2007 îíä îãöîì íýìýãäýæ500%-èàð ºññºí áàéíà. ÒÎÏ-20 èíäåêñ èéíõ¿¿îãöîì ºñºõ áîëñîí øàëòãààí, ò¿¿íä íºëººëñºíõ¿÷èí ç¿éë íü ñ¿¿ëèéí ñàðóóäûí èíäåêñ, ¿íýõàíøèéí áóóðàëòòàé òîäîðõîé õàìààðàëòàé áàéæáîëîõ ó÷ðààñ ýíý àñóóäëûã ñóäëàõ øààðäëàãàòàéãýæ ¿çëýý.Àðèëæààíû ¿íèéí ä¿íã õºðºí㺠îðóóëàã÷äûíàíãèëëààð íü àâ÷ ¿çâýë 2005 îíîîñ õîéø äîòîîäûíõºðºí㺠îðóóëàã÷äûí õèéñýí àðèëæààíû ¿íèéíä¿í òîãòìîë ºñºõ õàíäëàãàòàé áàéíà. Ýíý íü íýãòàëààñ ñ¿¿ëèéí æèë¿¿äýä õºðºíãèéí çàõ çýýëèéãñóðòàë÷ëàõ ¿éë àæèëëàãàà íýìýãäñýí, õýä õýäýíêîìïàíè õóâüöààãàà íèéòýä ñàíàë áîëãîí ÌÕÁ-ýýðàðèëæèæ ýõýëñýí, õºðºíãèéí çàõ çýýëèéí ñóóðüìýäëýã îëãîõ ñóðãàëòóóä ÿâàãäàõ áîëñîí çýðãýýñøàëòãààëàí îëîí íèéò, íèéãìèéí ñýòãýë ç¿éä ýåðýãîéëãîëòóóä áèé áîëñíîîñ, íºãºº òàëààñ õàäãàëàìæçýýëèéí õîðøîîäûí äàìïóóðàë, àðèëæààíûáàíêóóäûí õàäãàëàìæèéí õ¿¿ãèéí áóóðàëò çýðýãøàëòãààëíààð çàõ çýýë äýõ ñóë ìºíãºí õºðºíãººãººæ ºíäºðòýé, ººð òºðëèéí õºðºí㺠îðóóëàëòðóóøèëæèæ áàéñàíòàé õîëáîîòîé áàéíà.Õàðèí ãàäààäûí õºðºí㺠îðóóëàã÷äûí õèéñýíàðèëæàà 2006 îíä 8.2 äàõèí, 2007 îíä 7.0 äàõèíºññºí áîëîâ÷ 2008 îíû ýõíèé 9 ñàðûí áàéäëààðºìíºõ æèëèéí ìºí ¿åòýé õàðüöóóëàõàä 50%-èàðáóóðñàí áàéíà. Ãàäààäûí õºðºí㺠îðóóëàã÷äûí2005-2008 îíóóäûí õîîðîíä õèéñýí àðèëæààíû¿íèéí ä¿íãèéí äóíäàæ íü 1999-2004 îíû õóãàöààíäõèéñýí àðèëæààíû ¿íèéí ä¿íãèéí äóíäæààñ 176äàõèí èë¿¿ áàéãàà íü ãàäààä õºðºí㺠îðóóëàëòñ¿¿ëèéí 3 æèëèéí õóãàöààíä îãöîì ºññºíèéã èëòãýæáàéíà.Ò¿¿í÷ëýí ãàäààäûí õºðºí㺠îðóóëàëò ñ¿¿ëèéí 3æèëèéí õóãàöààíä òîãòâîðã¿é, îãöîì ººð÷ëºëòòýéáàéíà. Ýíý íü ãàäààäûí õºðºí㺠îðóóëàã÷äûíòîî õàðüöàíãóé öººí, òýäãýýðýýñ çàðèì òîìîîõîíõºðºí㺠îðóóëàã÷èä õºðºí㺠îðóóëàëòàà ò¿ðçîãñîîõîä íèéò àðèëæààíû ä¿íä øóóä íºëººëæáàéãààòàé õîëáîîòîé áàéíà.2007 îíû õàíøèéí îãöîì ºñºëòèéí ¿åèéíõóâüöààíû àðèëæààíû íèéò õóäàëäàí àâàëòûí50-èàñ èë¿¿ õóâèéã ãàäààäûí õºðºí㺠îðóóëàã÷èäõèéñýí áàéíà. Ýíý íü òóõàéí õóãàöààíä (2007.01-2007.11) ãàäààäûí õºðºí㺠îðóóëàã÷äûí õóâüöààõóäàëäàí àâàõ ¿éë àæèëëàãàà ýð÷èìæèæ, óðòõóãàöààíä õºðºí㺠îðóóëàëò õèéæ ýõýëñíèéã, ìºíÒÎÏ-20 èíäåêñèéí ººð÷ëºëò ÌÕÁ-èéí íýãäñýíèíäåêñèéí ººð÷ëºëòººñ èë¿¿ ºññºí íü òýä ÒÎÏ-20 èíäåêñèéí ñàãñàíä áàãòñàí êîìïàíèóäûíõóâüöààãààð õºðºí㺠îðóóëàëòûí ñàãñàà á¿ðä¿¿ëýõáîäëîãî èë¿¿ áàðèìòàëñíûã õàðóóëæ áàéíà.(Ãðàôèê 1). ͺ㺺òýéã¿¿ð ÌÕÁ-ä 1992-1995 îíóóäàäºì÷ õóâü÷ëàëûí çîðèëãîîð á¿ðòãýãäýí àðèëæèãäàæ,äàðàà íü 1996-1999 îíóóäàä õóâüöàà íü öººíòîîíû ýòãýýä¿¿äèéí ãàðò òºâëºðñºí õóâüöààòêîìïàíèóäûí õóâüä ¿ëäýãäýë öººí òîîíû õóâüöààõóäàëäàí àâàõ ýðýëò áóóðñíààñ øàëòãààëàí 2000-2005 îíóóäàä èõýíõ õóâüöààíû àðèëæààíû ¿íý õàíøáîäèò ¿íý õàíøààñàà õýò äîîãóóð òîãòñîí áàéíà.Ýíý íü áîäèò ¿íýýñýý äîîãóóð ¿íýëýãäñýí õóâüöààãõóäàäàí àâàõ ãàäààäûí õºðºí㺠îðóóëàã÷äûíñîíèðõëû㠺人ñºí, óëìààð èõýýõýí õýìæýýíèéõºðºí㺺ð õóâüöààíû õàíøèéã òîäîðõîé õýìæýýíä¿íý ºñãºí õóäàëäàæ àâàõàä õ¿ðãýñýí íýã õ¿÷èí ç¿éëáîëñîí áàéíà.Ò¿¿í÷ëýí 2008 îíîîñ ºìíº Ìîíãîëûíõºðºíãèéí áèðæèéí ¿íýò öààñíû àðèëæààíäõàíøèéí õýëáýëçëèéí õÿçãààðëàëò áàéõã¿é,çàðèì ¿íýò öààñíû õàíø 1 ºäðèéí àðèëæààãààð5-100 äàõèí ºñ÷ áàéñàí íü ýðýëò èõòýé õóâüöààãºíäºð ¿íýýð àðèëæèõ, õàíø áîãèíî õóãàöààíä õýòºñºõ áîëîìæèéã îëãîæ, ÒÎÏ-20 áîëîí íýãäñýíèíäåêñ¿¿äèéí îãöîì ºñºëòºíä òîäîðõîé õýìæýýíäíºëºº ¿ç¿¿ëñýí áàéíà.Ä¿ãíýëò: 2007 îíû õàíøèéí ºñºëò íüãàäààäûí õºðºí㺠îðóóëàëò îãöîì íýìýãäñýíýýñãîëëîí øàëòãààëñàí áàéíà. ̺í äîòîîäûíèðãýä àæ àõóéí íýãæ¿¿ä õºðºíãèéí çàõ çýýëèéãèë¿¿ ñîíèðõîõ áîëñîí, èõýíõ êîìïàíèóäûí õàíøáîäèò ¿íýýñ õýò äîîãóóð ¿íýëýãäñýí, àðèëæààíûæóðàìä õàíøèéí õÿçãààðëàëò õèéãäýýã¿é áàéñàíçýðýã íü ýðýëòèéã íýìýãä¿¿ëæ, õàíøèéí ºñºëòºäòîäîðõîé õýìæýýãýýð íºëººëñºí áàéíà.Õºðºíãèéí çàõ çýýë ¹10 /10/ 20083