Αφιέρωμα: Όταν οι νέοι καινοτομούν! - Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης

αφιέρωμαΌταν οι νέοι καινοτομούν!Η καινοτομία αναφέρεται συχνά ως "μονόδρομος" για την ανταγωνιστικότητα και την ευημερία της Ευρώπης.Στην πρώτη γραμμή της καινοτομίας δεν μπορούν παρά να βρίσκονται νέοι ερευνητές, με δημιουργικό ταλέντοκαι φαντασία που μετατρέπουν τις ιδέες σε πρωτοποριακές τεχνολογίες.Στην Ελλάδα, παρά τις όποιες αντιξοότητες, νέοι φοιτητές διακρίνονται και καινοτομούν. Στους νέους αυτούςείναι αφιερωμένο το κύριο θέμα του τεύχους. Σε ομάδες φοιτητών από την Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη, την Πάτρα,την Κρήτη, τη Λαμία, που είτε διακρίθηκαν σε διεθνείς διαγωνισμούς, είτε ανέπτυξαν καινοτόμες εφαρμογέςκατά τη διάρκεια των σπουδών τους.Τρία οικολογικά οχήματα που αξιοποιούν το υδρογόνο και την ηλιακή ενέργεια, ένα μικρό αεροσκάφοςμε φωτοβολταϊκά και έξι καινοτόμες τεχνολογικές λύσεις λογισμικού είναι τα επιτεύγματα των νέων ερευνητώνπου παρουσιάζονται στη συνέχεια.22ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ ΕΡΕΥΝΑ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ Ι 04- 05/2010

αφιέρωμαΠρωτοποριακά, "πράσινα" οχήματααπό φοιτητές του Πολυτεχνείου ΚρήτηςΜε το όχημα ER10, ένα ολοκληρωμένο όχημα εξοπλισμένο μεκυψέλες υδρογόνου και καινοτόμες τεχνολογικές λύσεις στοντομέα της ασφάλειας, το οποίο διένυσε 373 χλμ. με ένα λίτροκαυσίμου, συμμετείχε η ελληνική ομάδα TUCer (TechnicalUniversity of Crete Eco Racing team) στον διεθνή διαγωνισμόShell Eco Marathon 2010. Η ομάδα του Πολυτεχνείου Κρήτης,που συμμετείχε για δεύτερη χρονιά στον διαγωνισμό, κατάφερενα αποσπάσει το πρώτο βραβείο στον παράλληλο διαγωνισμόασφαλείας (ADAC Safety Award), χαρίζοντας στη χώραμας μια σημαντική διάκριση.Στον διαγωνισμό Shell Eco Marathon 2010, που πραγματοποιήθηκεστη Γερμανία κατά το διάστημα 4 έως 7 Μαΐου, συμμετείχαν221 ομάδες πανεπιστημίων από όλη την Ευρώπη καιόχι μόνο, οι οποίες σχεδίασαν και κατασκεύασαν οχήματα μεστόχο να καλύψουν τη μεγαλύτερη απόσταση με όσο το δυνατόνλιγότερο καύσιμο. Στόχος του διαγωνισμού είναι η ανάπτυξηφιλικών προς το περιβάλλον τεχνολογιών για την κίνησηοχημάτων με τη μικρότερη δυνατή κατανάλωση καυσίμου.Το ρεκόρ σε όλες τις κατηγορίες του διαγωνισμού κατέρριψετο όχημα του γαλλικού Πολυτεχνείου της Ναντ, το οποίο διένυσε4.896 χιλιόμετρα με υδρογόνο που ισοδυναμεί σε έναλίτρο καυσίμου.Η ομάδα TUCer συμμετείχε στην κατηγορία μονοθέσιων οχημάτωνπόλης (Urban Concept), χρησιμοποιώντας τεχνολογίααιχμής που περιλαμβάνει κυψέλη καύσιμου υδρογόνου καικίνηση με ηλεκτρικό κινητήρα, τα οποία εκπέμπουν μηδενικούςρύπους κατά την κίνηση του οχήματος. Ιδιαίτερη εντύπωση στηνεπιτροπή έκανε η κατασκευή και τοποθέτηση ρυθμιζόμενηςκολώνας τιμονιού και η εμπρόσθια ζώνη ελεγχόμενης παραμόρφωσηςγια προστασία του οδηγού σε περίπτωση πρόσκρουσης,το αυτόματο άνοιγμα της καμπίνας του οδηγού γιαγρήγορη έξοδο από το όχημα, καθώς επίσης η χρήση εξειδικευμένωναισθητήρων για τον εντοπισμό διαρροών καυσίμου.Η ομάδα σχεδίασε το πρώτο της όχημα, το Eco Racer I, τονΜάιο του 2008. Στη συνέχεια, η ομάδα σχεδίασε, εξέλιξε καικατασκεύασε -στο Διατμηματικό Εργαστήριο Εργαλειομηχανώνκαι στο Εργαστήριο Ευφυών Συστημάτων και Ρομποτικής τουΠολυτεχνείου Κρήτης- το Eco Racer II, ένα πρωτότυπο τετράτροχο,μονοθέσιο ηλεκτρικό όχημα πόλης. Το Eco Racer II αποτέλεσεπλατφόρμα πειραματισμού για προβλήματα που σχετίζονταιμε την επίτευξη χαμηλής κατανάλωσης, την οδηγικήασφάλεια αλλά και την αυτόνομη πλοήγηση, ενώ αποτέλεσεκαι αντικείμενο έρευνας με στόχο τη συνεχή εξέλιξη του και τηβελτίωση των επιδόσεών του. Το Μάιο του 2009 συμμετείχεγια πρώτη φορά στον Shell Eco Marathon.Με το όχημα ER10, ένα ολοκληρωμένο όχημα με κυψέλες υδρογόνου,η ομάδα TUCer απέσπασε το πρώτο βραβείο στην κατηγορία ασφαλείαςστον διεθνή διαγωνισμό Shell Eco Marathon 2010.χνείου Κρήτης, στόχος είναι το ΕΡ10 να φθάσει τα 800 χλμ. μεένα λίτρο ισοδύναμο καυσίμου. Τα μέλη της ομάδας TUCer2010 είναι οι: Νικόλαος Τσουρβελούδης, Πολυχρόνης Σπανουδάκης,Σάββας Πιπερίδης, Ιωάννης Τσινάρης, ΔημήτριοςΕυσταθίου, Αναστάσιος Παππάς, Ευάγγελος Πλουμάκης καιΙωάννης Στρατηγός.Αξίζει να σημειωθεί ότι και μια δεύτερη ερευνητική ομάδα τουΠολυτεχνείου Κρήτης έχει ασχοληθεί με τη μελέτη, τον σχεδιασμόκαι την κατασκευή πρωτοποριακών, φιλικών προς τοπεριβάλλον οχημάτων. Πρόκειται για την ομάδα TUC HephaestusSolar Car, η οποία έχει σχεδιάσει ένα ηλεκτροηλιακό όχημαπου κινείται με τη μετατροπή (απευθείας ή μη) της ηλιακής ενέργειαςσε ηλεκτρική. Η ομάδα έλαβε το 2ο βραβείο σε διεθνήδιαγωνισμό που διοργανώθηκε τον Ιούνιο του 2008 από τοΕλληνικό Ινστιτούτο Ηλεκτροκίνητων Οχημάτων μεταξύ Πανεπιστημιακώνκαι Τεχνολογικών Ιδρυμάτων, στο πλαίσιο τουπρογράμματος Interreg "Ήλιος Ζωή - Ελλάδα Ιταλία", ενώ έχειβραβευθεί και από το Εθνικό Κέντρο Περιβάλλοντος και ΑειφόρουΑνάπτυξης.Η μελέτη περιλαμβάνει αναλυτικά σχέδια για όλα τα μηχανολογικάκαι ηλεκτρικά υποσυστήματα του οχήματος, εκτενή ανάλυσητης σχεδίασης και του υπολογισμού της δομής του αμαξώματος,των υποσυστημάτων ανάρτησης, διεύθυνσης καιπέδησης. Κατά τον σχεδιασμό του οχήματος επιλέχθηκε η χρήσητριών τροχών, έτσι ώστε να μειωθούν όσο το δυνατόν περισ-Το ER10 είναι η αναβαθμισμένη έκδοσή του, ενώ η επίδοσητων 373 χλμ. με ένα λίτρο ισοδύναμου καυσίμου (ποσότητααέριου υδρογόνου που ισοδυναμεί ενεργειακά με ένα λίτροσυμβατικού καυσίμου) που πέτυχε στον διαγωνισμό Shell EcoMarathon 2010 θέτει τη βάση για νέες επιτυχίες στις επόμενεςδιοργανώσεις.Οσον αφορά τα τεχνικά χαρακτηριστικά του ER 10, το πλαίσιοείναι από σωλήνες αλουμινίου, το κάλυμμα από ανθρακονήματα,ο κινητήρας είναι ηλεκτρικός, ως μονάδα παραγωγήςενέργειας χρησιμοποιούνται κυψέλες υδρογόνου, οι διαστάσειςείναι 2,5 x 1,25 x 1 (ΜxΠxΥ σε μέτρα) και το βάρος του οχήματοςείναι 110 Kg.Σύμφωνα με τον Ν. Τσουρβελούδη, επίκουρο καθηγητή τουΤμήματος Μηχανικών Παραγωγής και Διοίκησης του Πολυτε-Φωτορεαλιστική απεικόνιση του ηλεκτροηλιακού οχήματοςHephaestus.04 - 05/2010 Ι ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ ΕΡΕΥΝΑ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ 23

αφιέρωμασότερο οι πιθανές τριβές και απώλειες από τη χρήση τέταρτηςρόδας και διαφορικού συστήματος. Το ηλεκτρικό σύστημα τουοχήματος, στηρίζεται σε φωτοβολταϊκή γεννήτρια, μπαταρίες(περίπου 4,75 kWh) και ηλεκτρικό κινητήρα ισχύος περίπου 3kW και βάρους 10 kg. Το επόμενο φιλόδοξο βήμα των νέωνερευνητών είναι η συμμετοχή -με το όχημα που κατασκευάζεται-σε προσεχή Παγκόσμιο Διαγωνισμό Ταχύτητας ΗλιακώνΟχημάτων. Αυτή τη στιγμή βρίσκεται στο τελικό στάδιο της υλοποίησηςη κατασκευή του οχήματος, ενώ το κάλυμμα με τα Φ/Βέχει σχεδόν ολοκληρωθεί. Σύντομα θα γίνουν οι πρώτες δοκιμέςκύλισης όπου το όχημα πλέον θα κινηθεί χωρίς τη χρήσηφωτοβολταϊκών, αλλά μόνο με την ενέργεια των μπαταριών του.Η ομάδα TUC Hephaestus Solar Car απαρτίζεται από τους φοιτητές/ερευνητές:Αθανάσιο Μαλισόβα, Βουτσαρά Γεώργιο, ΜαλλάΑλέξανδρο, Καμπιανάκη Ελευθέριο, Σηφάκη Χαρίκλεια,Παπαμεντζελόπουλο Ιωάννη, Τσουράκη Αργυρώ και τους υπεύθυνουςκαθηγητές: Κωνσταντίνο Καλαϊτζάκη, Θεοχάρη Τσούτσο,Δημήτριο Ρόβα.iΟμάδα TUCerhttp://www.tucer.tuc.gr/Shell Eco Marathonhttp://www.shell.com/ecomarathon/Hephaestus TUC Solar Car Teamhttp://solarcar.tuc.gr/Προμηθέας: οικολογικό όχημαυδρογόνου από το ΕΜΠΕίναι μονοθέσιο, κινείται με υδρογόνο, δεν επιβαρύνει το περιβάλλονκαι μπορεί να διανύσει 840 χλμ. με ένα ισοδύναμολίτρο καυσίμου. Είναι ο Προμηθέας, ένα πρωτότυπο ερευνητικόόχημα που αναπτύχθηκε από την ομάδα NTUA ΕcoΜarathonTeam στο Εργαστήριο Ηλεκτρικών Μηχανών και ΗλεκτρονικώνΙσχύος της Σχολής Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και ΜηχανικώνΗ/Υ του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, με στόχο τη συμμετοχήστον διεθνή διαγωνισμό Shell EcoΜarathon. To όχημακινείται με ηλεκτρικό κινητήρα μόνιμων μαγνητών και τροφοδοτείταιμέσω κυψελών υδρογόνου.Η πρώτη έκδοση του οχήματος, ο Προμηθέας Ι, αναπτύχθηκετο 2009 με στόχο τη συμμετοχή στον Shell Eco Marathon Europeπου έγινε τον Μάιο του 2009 στην πίστα EuroSpeedWay στοLausitz της Γερμανίας. Ο Προμηθέας ΙΙ, εξέλιξη του μοντέλουτου 2009 με βελτιώσεις στην αεροδυναμική απόδοση, γύρισεστην Ελλάδα, έχοντας ολοκληρώσει και τους 8 γύρους του φετινούδιαγωνισμού της Shell σε 51 λεπτά και 30 δευτερόλεπτα,διανύοντας 840 χιλιόμετρα με ένα ισοδύναμο λίτρο καυσίμου-επίδοση ρεκόρ για τα ελληνικά δεδομένα, καθώς η καλύτερηπροηγούμενη απόδοση ελληνικού αυτοκινήτου στον διαγωνισμόήταν μόλις 470 χλμ/λίτρο.σχεδιάστηκε και κατασκευάστηκε ειδικός για τις απαιτήσεις τουαυτοκινήτου κινητήρας, ο οποίος λειτουργεί χωρίς να παράγεικαυσαέρια ή κάποια άλλη ρυπογόνα ουσία. Το όχημα χρησιμοποιείως πηγή ενέργειας το υδρογόνο. Η αξιοποίηση τουυδρογόνου και η μετατροπή του σε ηλεκτρισμό γίνεται μέσωτης τεχνολογίας κυψελών καυσίμου (fuel cell technology) πουμετατρέπουν ηλεκτροχημικά το υδρογόνο σε ηλεκτρισμό. Ηηλεκτρική ενέργεια μετατρέπεται σε κινητική ενέργεια και έναμικρό ποσοστό χάνεται ως θερμότητα στο περιβάλλον. Αν ηηλεκτρική ενέργεια με τη σειρά της ληφθεί από ανανεώσιμεςπηγές ενέργειας, τότε έχουμε ένα 100% οικολογικό όχημα.Στην μείωση της απώλειας ενέργειας συμβάλλουν και οι τροχοίτου Προμηθέα, στους οποίους τοποθετήθηκαν ελαστικά μειωμένηςτριβής κύλισης. Το αμάξωμα του οχήματος δανείστηκεη ομάδα του Πολυτεχνείου από το 2ο Γυμνάσιο Χίου, πουτο είχε κατασκευάσει για το όχημα Σπονδοφόρος. Στο αρχικόαμάξωμα έγιναν οι κατάλληλες τροποποιήσεις ώστε να τοποθετηθούντα νέα τμήματα.Οσον αφορά τα τεχνικά χαρακτηριστικά του οχήματος: η ισχύςλειτουργίας είναι 160 W, η μέγιστη ισχύς 300 W, η ταχύτητακανονικής λειτουργίας 32 km/h, η μέγιστη ταχύτητα 50 km/h, ηκατανάλωση: 1.100 km/ισοδ.λίτρο (0,09 lt / 100 km). Επίσης,ο τύπος κινητήρα είναι 10πολικός σύγχρονος κινητήρας μονίμωνμαγνητών, η πηγή ενέργειας είναι κυψέλη καυσίμου ισχύος0,6 kW, ενώ για την τροφοδοσία χρησιμοποιούνται ηλεκτρονικάισχύος φτιαγμένα ειδικά για τον συγκεκριμένο κινητήρα.Γενικά, η ομάδα NTUA EcoMarathon Team έχει συγκεντρώσειτα τελευταία χρόνια σημαντική τεχνογνωσία όσον αφορά ταηλεκτρικά οχήματα, την οποία προσπαθεί να μεταφέρει και εκτόςεργαστηρίου. Αυτή τη στιγμή εργάζεται πάνω στην κατασκευήηλεκτρικού κινητήρα και συστήματος τροφοδοσίας που θα μπορούσενα μετατρέψει οποιοδήποτε συμβατικό αυτοκίνητο σεηλεκτρικό. Αντί, δηλαδή, να χρειάζεται να σχεδιαστεί από τηναρχή, να κατασκευαστεί και να βγει στην παραγωγή ένα ηλεκτρικόαυτοκίνητο, θα μπορεί με την προσαρμογή του κινητήρααυτού να μετατραπεί σε ηλεκτρικό οποιοδήποτε από τα αυτοκίνηταπου ήδη κυκλοφορούν, εξοικονομώντας χρόνο και χρήμα.Μέχρι το τέλος της χρονιάς, μάλιστα, αναμένεται να είναι έτοιμογια δοκιμές το ηλεκτρικό μοντέλο μικρού αυτοκίνητου πόληςγνωστής εταιρείας.Παράλληλα, η ομάδα NTUA ΕcoΜarathon Team αναμένει έγκρισηγια πρόταση που έχει υποβάλλει σε ευρωπαϊκό έργο γιατην κατασκευή ηλεκτρικού λεωφορείου, μαζί με την ΕλληνικήΟι προδιαγραφές του οχήματος, που συμμετείχε στην κατηγορίαPrototype (πρωτότυπα οχήματα που σχεδιάζονται με μεγαλύτερηελευθερία επιλογών ώστε να πετύχουν την καλύτερη δυνατήεξοικονόμηση ενέργειας) βασίστηκαν κυρίως στους κανόνες τουδιαγωνισμού Shell Eco Marathon. Bασική απαίτηση ήταν το όχημανα πληροί τους κανονισμούς ασφαλείας και να μπορεί να διανύσειόσο το δυνατόν μεγαλύτερη απόσταση με καύσιμο υδρογόνοπου αντιστοιχεί σε ένα λίτρο βενζίνη, με ταχύτητα τουλάχιστον30 χλμ./ώρα, φέροντας οδηγό βάρους τουλάχιστον 50 κιλών.Η ανάγκη για ελαχιστοποίηση της απώλειας ενέργειας οδήγησεστην επιλογή ηλεκτρικού κινητήρα μονίμων μαγνητών. Έτσι,Η ομάδα NTUA EcoMarathon Team με το όχημα Προμηθέας.24ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ ΕΡΕΥΝΑ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ Ι 04- 05/2010

αφιέρωμαΒιομηχανία Οχημάτων, τη μεγαλύτερη βιομηχανία κατασκευήςειδικών οχημάτων στην Ελλάδα.Τα μέλη της ομάδας NTUA EcoMarathon Team (Υπεύθυνος Καθηγητής:Αν. Κλαδάς, Τομέας Ηλεκτρικής Ισχύος ΕΜΠ) είναι: α) PR-FRTeam: Μάνος Πολιούδης, Ηλίας Παπασταματίου, ΓεώργιοςΧατζής, Κων/νος Τολέρης, Έφη Θεοδώρου (Οδηγός), β) ΟμάδαR&D Κινητήρα: Κων/νος Λάσκαρης, Αρης Σταθάκης, Σταύρος Γιαγιάννος,γ) Oμάδα R&D Ηλεκτρονικών Ισχύος: Αντώνιος Χανιώτης,Λένος Χατζηδημητρίου, Δημήτριος Γυπαράκης, δ) Fuel Cell Team:Κων/νος Παπαπασχάλης, (Νικόλαος) Ιάσων Αβραμιώτης (Φαληρέας),Κωνσταντίνος Μπούρχας, Γεώργιος Κωτσιανδρής, ΑναστάσιοςΔούκας, ε) EcoCar Team: Μάνος Πολιούδης, Παύλος Ζακάκης,Νικηφόρος Κουφόπουλος, Νίκος Αποστολόπουλος.Ως πλατφόρμα μεταφοράς του συστήματος λήψης και ασύρματηςμετάδοσης εικόνας (video) χρησιμοποιήθηκε κατάλληλα τροποποιημένοηλεκτρικό ανεμόπτερο (τύπου SIG Riser RC-52),συνολικού βάρους απογείωσης 1,35 κιλών και εκπετάσματος 2μέτρων. Στην πτέρυγα του αεροσκάφους τοποθετήθηκε συστοιiNTUA ΕcoΜarathon Team – Προμηθέαςhttp://www.ntua-sem.gr/Μικρό αεροσκάφος με ενέργειααπό φωτοβολταϊκάΈνα μικρό μη-επανδρωμένο τηλεκατευθυνόμενο αεροσκάφος,τροφοδοτούμενο με ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται απόφωτοβολταϊκά συστήματα, ανέπτυξαν οι Ίκαροι IV (I) ΓιώργοςΦωτιάδης και Μιχάλης Κατάκης. Η επίδειξη του αεροσκάφουςπραγματοποιήθηκε στη Σχολή Ικάρων κατά τη διάρκεια παρουσίασηςτης διπλωματικής τους εργασίας με θέμα "Κατασκευήκαι δοκιμή μικρού αεροσκάφους ενεργειακά στηριζόμενου σεφωτοβολταϊκά στοιχεία – Επιχειρησιακή αξιοποίηση σε ρόλουςεναέριας επιτήρησης – αναγνώρισης".Η ανάπτυξη και κατασκευή του μικρού ηλεκτρικού ανεμόπτερου"Μολυβάδας Ι" αποτελεί την πρώτη, σε εθνικό επίπεδο,επίσημα καταγεγραμμένη επιτυχή χρήση φωτοβολταϊκών συστημάτωνπαροχής ηλεκτρικής ισχύος σε μη-επανδρωμένο τηλεκατευθυνόμενοαεροσκάφος. Η ονομασία του δόθηκε προςτιμή του βετεράνου αεροπόρου του Β' Παγκοσμίου Πολέμουκαι διεθνούς φήμης ερευνητή Στέφανου Μολυβάδα.χία φωτοβολταϊκών στοιχείων (solar cells). Η εικόνα (video) λαμβάνεταικαι μεταδίδεται σε πραγματικό χρόνο, μέσω ασύρματηςμικροκάμερας που τοποθετείται στο κάτω μέρος της ατράκτου.Το σύστημα διαθέτει δυνατότητα μετάδοσης video σε ευθείααπόσταση 150 μέτρων. Το κόστος ανάπτυξης και κατασκευήςτου αεροσκάφους δεν ξεπερνά τα 1.000 ευρώ, συμπεριλαμβανομένωντων υλικών κατασκευής και των εργαλείων.Το σύστημα μπορεί να αξιοποιηθεί για ημερήσια/νυκτερινή εναέριαεπιτήρηση (διαφύλαξη συνόρων, ασφάλεια εγκαταστάσεων,αστυνόμευση, κ.λπ.), έλεγχο δασικών περιοχών για την πρόληψηή/και έγκαιρη καταστολή πυρκαγιών, μέτρηση και συλλογήμετεωρολογικών στοιχείων (π.χ. θερμοκρασία, υγρασία), κ.λπ.Σύμφωνα με τους νέους ερευνητές, το αεροσκάφος θα μπορούσενα πετάξει, με κατάλληλο τηλεχειρισμό και ιδανικές μετεωρολογικέςσυνθήκες, 40 μίλια για 6 ώρες. Επιδέχεται βέβαιαεπιπλέον βελτιώσεων στα επιμέρους συστήματα, ενώ απαιτούνταιαρκετές πτητικές δοκιμές για να αξιολογηθούν οι δυνατότητεςεπιχειρησιακής χρήσης. Μελλοντικός στόχος είναι ο σχεδιασμόςκαι η κατασκευή ενός ολοκληρωμένου αυτόνομουσυστήματος εναέριας επιτήρησης υψηλών επιδόσεων.Επιβλέποντες καθηγητές των νέων Ικάρων είναι ο ΣμηναγόςΚυριάκος Κουρούσης, ο δ/δ Α. Κόρας και ο Αντισμήναρχος Χ.Σολομωνίδης.iΣχολή Ικάρων (σχετική ανακοίνωση)http://www.haf.gr/el/career/academies/si/news.asp?id=4345&archive=1&page=1Καινοτόμες λύσειςλογισμικού από φοιτητέςΈξι ομάδες φοιτητών από το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών,το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, το ΠανεπιστήμιοΠατρών, το Πανεπιστήμιο Αθηνών και το ΤΕΙ Λαμίας διαγωνίστηκανστον ελληνικό τελικό του Παγκόσμιου ΦοιτητικούΔιαγωνισμού Imagine Cup που διοργάνωσε η Microsoft στηνΑθήνα, στις 4 Μαΐου. Σκοπός του παγκόσμιου διαγωνισμού,που φέτος προσέλκυσε το ενδιαφέρον 200.000 φοιτητών καιμαθητών από 100 χώρες, είναι να βοηθήσει τους φοιτητές ναβελτιώσουν τον κόσμο μέσω τεχνολογικών λύσεων.Φέτος, όγδοη χρονιά του διαγωνισμού με θέμα "Φανταστείτεέναν κόσμο όπου η τεχνολογία θα συμβάλει στη λύση τωνμεγαλύτερων σύγχρονων προβλημάτων", οι συμμετέχοντεςκλήθηκαν να καταθέσουν προτάσεις για την επίλυση ενός απότους οκτώ Αναπτυξιακούς Στόχους της Χιλιετίας, όπως αυτοίέχουν καθοριστεί από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών.Οι Ίκαροι Γιώργος Φωτιάδης και Μιχάλης Κατάκης με το "Μολυβάδας Ι".Ο διαγωνισμός καλύπτει 5 κατηγορίες: Software Design,Embedded Development, Game Design, IT Challenge, DigitalMedia. Στο ελληνικό σκέλος του διαγωνισμού, 1.250 φοιτητέςκαι σπουδαστές εκδήλωσαν φέτος το ενδιαφέρον τους στηνκατηγορία Software Design (Σχεδιασμός Λογισμικού). Την πρωτιάαπέσπασε η αυτόματη εξατομικευμένη ξενάγηση σε εκθεσιακούςχώρους του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, έργοπου θα εκπροσωπήσει τη χώρα στους παγκόσμιους τελικούςπου θα διεξαχθούν στην Πολωνία. Τη δεύτερη και τρίτη θέσηαπέσπασαν ένα ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης πόνουαπό το Πανεπιστήμιο Πατρών και μια εκπαιδευτική πλατφόρμαγια τη συνεργασία των μαθητών από το Αριστοτέλειο ΠανεπιστήμιοΘεσσαλονίκης, αντίστοιχα. Στη συνέχεια παρουσιάζονταιοι έξι συμμετοχές στον ελληνικό τελικό του Imagine Cup.04 - 05/2010 Ι ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ ΕΡΕΥΝΑ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ 25

αφιέρωμαΑυτόματα εξατομικευμένες ξεναγήσειςΟμάδα Megadodo, Πλατφόρμα Touring Machine (A' θέση)Η πλατφόρμα Touring Machine παράγει αυτόματα εξατομικευμένεςξεναγήσεις για εκθεσιακούς χώρους, όπως μουσείακαι αρχαιολογικούς χώρους, με βάση τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικάτου χρήστη (ηλικία, ενδιαφέροντα, προσανατολισμός καιτοποθεσία στο χώρο, ιστορικό περιήγησης). Την εφαρμογή, ηοποία συμβάλει στη διάσωση και προβολή της πολιτιστικής μαςκληρονομιάς, ανέπτυξαν οι φοιτητές Γιώργος Καρακατσιώτηςκαι Βαγγέλης Πτερνέας από το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών(Τμήμα Πληροφορικής).Η πλατφόρμα βασίζεται σε περιγραφές που δεν είναι στατικά προηχογραφημένες,αλλά συντίθενται δυναμικά με βάση τη μηχανήπαραγωγής φυσικής γλώσσας NaturalOWL, που ανέπτυξε ηΟμάδα Επεξεργασίας Φυσικής Γλώσσας του Οικονομικού ΠανεπιστημίουΑθηνών. Η συγκεκριμένη Ομάδα, υπό την επίβλεψητου επίκουρου καθηγητή Ίωνα Ανδρουτσόπουλου, αναπτύσσειγλωσσικές τεχνολογίες που παράγουν κείμενα σε φυσική γλώσσα,ώστε να είναι προσβάσιμα από τον καθένα και, μέσω κωδικοποίησης,μεταφράζονται σε καθομιλουμένη γλώσσα.Η πλατφόρμα υποστηρίζει δύο εφαρμογές: μία για σταθερούςυπολογιστές, η οποία αναπαριστά τρισδιάστατα τον χώρο τηςξενάγησης, προσδίδοντας μια ρεαλιστική περιήγηση στον εικονικόκόσμο, και μία για κινητά τηλέφωνα για όσους προτιμούννα επισκέπτονται τον ίδιο τον αρχαιολογικό χώρο. Στην περίπτωσηαυτή το πρόγραμμα αντιλαμβάνεται τον χώρο μέσω GPS,εντοπίζει τη θέση του επισκέπτη και περιγράφει, ανάλογα με τονπροσανατολισμό του κινητού, τα εκθέματα που προβάλλονται.Το σύστημα αποφεύγει την επανάληψη πληροφοριών, ενώ ταυτόχρονα,συγκρίνει τα εκθέματα που παρουσιάζονται με όσαέχουν ήδη περιγραφεί, δίνοντας μια αίσθηση συνέχειας και ζωντάνιαςστην ξενάγηση. Οι περιγραφές μπορούν να παραχθούν αυτόματασε πολλές γλώσσες, ενώ η έκφρασή τους αλλάζει ανάλογαμε την ηλικία του χρήστη (πχ οι προτάσεις για παιδιά είναι πιοαπλές και σύντομες από τις αντίστοιχες για ενηλίκους).Στόχος των δημιουργών της εφαρμογής είναι να κυκλοφορήσεισύντομα στην αγορά, με συνεχείς βελτιώσεις με βάση τιςαπαιτήσεις των χρηστών.Μέλη: Γιώργος Καρακατσιώτης (karakatsiotisgeo@gmail.com),Βαγγέλης Πτερνέας (pterneas@gmail.com)Μέντορας: Ίων Ανδρουτσόπουλος (επίκουρος καθηγητής, ΤμήμαΠληροφορικής, Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών)Oλοκληρωμένο σύστημαδιαχείρισης πόνουΟμάδα Epione, Σύστημα Epione (Ηπιόνη) (Β' θέση)Η "Epione" (Ηπιόνη) είναι ένα ολοκληρωμένο σύστημα ανίχνευσηςκαι διαχείρισης πόνου (σωματικού και ψυχολογικού)που ανέπτυξαν οι Κώστας Βρένας, Σταμάτης Γεωργούλης, ΣτέφανοςΕλευθεριάδης και Δημήτρης Τζιώνας από το ΑριστοτέλειοΠανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (Τμήμα Ηλεκρολόγων Μηχανικώνκαι Μηχανικών Υπολογιστών).To σύστημα αξιοποιεί την τεχνολογία για την αντιμετώπιση τουπαγκόσμιου και διαχρονικού προβλήματος του πόνου. Θα μπορούσενα λειτουργήσει ως 3D περιβάλλον, στο οποίο βρίσκεταιο χρήστης και μια webcam αναγνωρίζει εκφράσεις πόνουτις οποίες κατατάσσει σύμφωνα με μια επιστημονική κλίμακακαι ενεργοποιεί διάφορες αντιδράσεις και λύσεις του προβλήματος.Έχει αναπτυχθεί σε περιβάλλον .NET, με προηγμένεςτεχνικές επεξεργασίας εικόνας για την ανίχνευση εκφράσεωνπόνου και ψυχολογικής κατάστασης στο πρόσωπο του χρήστη.Διαθέτει εφαρμογές εικονικής και επαυξημένης πραγματικότηταςγια προσομοιώσεις σωματικών μελών που λείπουν, αντιμετωπίζονταςτο αίσθημα πόνου σε ακρωτηριασμένο μέλος("phantom limb pain").Περιλαμβάνει δομικές πληροφορίες κοινωνικής συμπεριφοράςαπό κοινωνικά δίκτυα για διαμόρφωση 3D περιβάλλοντος απόσπασηςπροσοχής από το αίσθημα του πόνου, καθώς και διαδραστικά(χειρονομίες, λόγος) συστήματα ανάδρασης (διεγέρτες-TENS)για μεγιστοποίηση του αισθήματος ανακούφισης απότον πόνο.Μέλη:Βρένας Κώστας (k.vrenas@gmail.com),Γεωργούλης Σταμάτης (stgeorgo@auth.gr),Ελευθεριάδης Στέφανος (stelefth@ee.auth.gr),Tζιώνας Δημήτρης (dim.tziwnas@gmail.com).Μέντορας: Λεόντιος Χατζηλεοντιάδης, αναπληρωτής καθηγητής,Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών,ΑΠΘΕκπαιδευτική πλατφόρμαγια συνεργασία μαθητώνΟμάδα Beezy, Έργο Beehive (Γ' θέση)Η εκπαιδευτική πλατφόρμα BeeHive, εμπνευσμένη από την"ομαδική εργασία" στην κοινωνίες των μελισσών, αποτελείεργαλείο για την επικοινωνία και συνεργασία των εφήβων σεθέματα βασικής εκπαίδευσης, σχολικών εργασιών, κ.ά. Η πλατφόρμασχεδιάστηκε από τις Κική Κεντζίδου, Λία Καμπάνταη καιΜαριάννα Πολάτογλου από το Τμήμα Πληροφορικής του ΑριστοτελείουΠανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.Η πλατφόρμα παρέχει έγκυρες πηγές πληροφοριών και δυνατότηταδιαχείρισης του υλικού με ένα recommender system.Δίνει έμφαση στην εγκυρότητα της πληροφορίας και εκτείνεταισε τέσσερις κατευθυντήριες γραμμές: μαθαίνω, δικτυώνομαι,δρω και παίζω. Οι μαθητές, λειτουργώντας ως "κυψέλη", ωθούνταισε δραστηριότητες με βάση όσα έμαθαν, κάνοντας μικράβήματα προς μια κοινωνία συνεργασίας.Mε την εφαρμογή Touring Machine, η ομάδα Megadodoτων Γ. Καρακατσιώτη και Β. Πτερνέα κατέλαβε την α' θέσηστον ελληνικό διαγωνισμό Imagine Cup.Μέλη:Κεντζίδου Κική (roxani@pathfinder.gr),Καμπάνταη Λία (ekampant@csd.auth.gr),Πολάτογλου Μαριάννα (marianna@csd.auth.gr)Μέντορας: Αθηνά Βακάλη, αναπληρώτρια καθηγήτρια, ΤμήμαΠληροφορικής, ΑΠΘ26ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ ΕΡΕΥΝΑ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ Ι 04- 05/2010

αφιέρωμαΔιαδικτυακός εθελοντισμόςΟμάδα ΜΑΧ, Έργο Act-SocialΤο ACT-SOCIAL είναι μία διαδικτυακή εφαρμογή που μέσααπό την τεχνολογία της κοινωνικής δικτύωσης προωθεί τονεθελοντισμό και τις δωρεές, ώστε να δημιουργήσει μια κοινότηταενεργών πολιτών, και να βοηθήσει στην επίλυση περιβαλλοντικών,κοινωνικών και οικονομικών προβλημάτων. Ηεφαρμογή αναπτύχθηκε από τους Άννα Τρικαλινού, ΜαρίαΓραμμένου και Χαράλαμπο Ξιναρή, φοιτητές στο Τμήμα Πληροφορικήςκαι Τηλεπικοινωνιών του Εθνικού και ΚαποδιστριακούΠανεπιστημίου Αθηνών.Κάθε πολίτης ή Μη Κυβερνητικός Οργανισμός μπορεί να ενημερωθεί,να δημιουργήσει και να συμμετάσχει σε εκδηλώσεις,εθελοντικά προγράμματα, δωρεές και φιλανθρωπικές εκδηλώσεις.Μέσω μίας οθόνης ο εθελοντισμός μπορεί να μπει στοκάθε σπίτι, να καλυφθεί η άγνοια, να ευαισθητοποιηθούν οιπολίτες και να ωθηθούν οι κυβερνήσεις σε παρεμβάσεις.Μέλη: Άννα Τρικαλινού, Μαρία Γραμμένου,Χαράλαμπος Ξιναρής (admin@act-social.com)Μέντορας: Σέργιος Θεοδωρίδης, καθηγητής, Τμήμα Πληροφορικήςκαι Τηλεπικοινωνιών, Εθνικό και Καποδιστριακό ΠανεπιστήμιοΑθηνώνΛογισμικό για παιδιάμε νοητική υστέρησηΟμάδα dotSPECIAL, Έργο OramAΤο ΟramA είναι η μόνη σουίτα λογισμικού που είναι ειδικά σχεδιασμένηγια παιδιά με νοητική υστέρηση, με στόχο να φέρειτους υπολογιστές στη ζωή τους. Το έργο σχεδιάστηκε από τουςφοιτητές του Πανεπιστημίου Πατρών (Τμήμα Μηχανικών Η/Υκαι Πληροφορικής) Ερρίκο Αλκαλάι, Νικόλαο Καλλιαγκόπουλος,Παναγιώτη Λελούδα και Αγησίλαο Σούλα.Στην εφαρμογή περιλαμβάνοντα προγράμματα καθημερινής χρήσης(π.χ. πρόγραμμα ζωγραφικής, ημερολόγιο), αλλά και εκπαιδευτικόλογισμικό σχεδιασμένο με βάση τις σύγχρονες παιδαγωγικέςμελέτες και υπό την καθοδήγηση επιστημόνων και ανθρώπωνμε εμπειρία στην καθημερινή επαφή με παιδιά με νοητική υστέρηση.Παρόλο που οι Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνιώνεξελίσσονται συνεχώς, με ραγδαίους ρυθμούς, τα προγράμματαπου λαμβάνουν υπόψη τις ιδιαιτερότητες των παιδιώνμε νοητική υστέρηση είναι ελάχιστα. Η εφαρμογή OramA μπορείνα προσαρμοστεί στις ανάγκες κάθε παιδιού, ενώ παιδοψυχολόγοικαι εκπαιδευτικοί μπορούν εύκολα να προσθέτουν και νααφαιρούν προγράμματα. Με αυτό τον τρόπο τα παιδιά με νοητικήστέρηση εξερευνούν ένα νέο αντικείμενο που τα ενδιαφέρει,και οι θεραπευτές διευρύνουν τις επιλογές εκπαίδευσης και παρακολούθησηςτης προόδου τους μέσα από διάφορα παιχνίδια.Μέλη: Ερρίκος Αλκαλάι (alkalai@ceid.upatras.gr),Νικόλαος Καλλιαγκόπουλος (kalliagk@ceid.upatras.gr),Παναγιώτης Λελούδας (leloudas@ceid.upatras.gr),Αγησίλαος Σούλας (soulas@ceid.upatras.gr)Μέντορας: Θεόδωρος Παπαθεοδώρου, καθηγητής, ΤμήμαΜηχανικών Η/Υ και Πληροφορικής Πανεπιστήμιο ΠατρώνΛογισμικό για ιατρικές διαγνώσειςΟμάδα CADD, Έργο umbrellaGRΤο λογισμικό CADD σχεδιάστηκε για να βοηθάει τον γιατρόκατά τη διάρκεια της διαγνωστικής διαδικασίας. ΑναπτύχθηκεΟι νικήτριες ομάδες του ελληνικού τελικού του διαγωνισμού Imagine Cupαπό τον Δημήτρη Ζέρβα, φοιτητή στο Τμήμα Πληροφορικήςκαι Τεχνολογίας Υπολογιστών στο ΤΕΙ Λαμίας.Εισάγοντας συμπτώματα, χαρακτηριστικά ή άλλα στοιχεία τουασθενούς στη βάση δεδομένων, το πρόγραμμα τα αντιστοιχείσε ασθένειες και κάνει προτάσεις για θεραπεία ή και για επιπλέονσυμπτώματα που θα μπορούσαν να ελεγχθούν. Η εφαρμογήμπορεί να αξιοποιηθεί από γιατρούς χωρίς ιδιαίτερη εμπειρίασε κάποιο τομέα, ή από άλλο ιατρικό προσωπικό, ώστε ναγίνει καταγραφή συμπτωμάτων του ασθενούς, επιλογή κατάλληλωνεπιπλέον εξετάσεων και ακριβής διάγνωση. Θα μπορούσεεπίσης να χρησιμοποιηθεί για εκπαιδευτικούς λόγουςαπό ιατρικό προσωπικό και φοιτητές, για υπενθύμιση σπάνιωνκαι μη ασθενειών, συμπτωμάτων, φαρμάκων και θεραπειών.Μέλη: Ζέρβας Δημήτρης (zervas_dimi@yahoo.com)Ελληνικές διακρίσεις σε παλαιότερουςδιαγωνισμούςΣημειώνεται πως εφαρμογές Ελλήνων φοιτητών έχουν διακριθείσε διεθνείς "αναμετρήσεις" του Imagine Cup. Για παράδειγμα,το 2004 ο προηγμένος πλοηγός για άτομα με προβλήματαόρασης SmartEyes (Αριστοτέλειο ΠανεπιστήμιοΘεσσαλονίκης) απέσπασε την τρίτη θέση παγκοσμίως στον τελικότης Βραζιλίας, ενώ, το 2005, ο φορητός μεταφραστής νοηματικήςγλώσσας Sign2Talk (Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης)κέρδισε το δεύτερο βραβείο στον τελικό της Ιαπωνίας.Στην πρώτη περίπτωση η εμπορική εφαρμογή χρηματοδοτήθηκεαπό τη Microsoft, την Cosmote και την εταιρεία Geomaticsπου κατασκευάζει ψηφιακούς χάρτες, και έχει ήδη εφαρμοστείπιλοτικά σε άτομα με προβλήματα όρασης στην Αθήνα και τηΘεσσαλονίκη, ενώ αναζητούνται τρόποι για την εμπορική διάθεσητης εφαρμογής. Η δεύτερη εφαρμογή χρηματοδοτήθηκεως ερευνητικό έργο από τη Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίαςγια την ανάπτυξη του λογισμικού. Η εφαρμογή δεν έχειακόμη φτάσει στο στάδιο του τελικού προϊόντος.iΠληροφορίες-βίντεο για όλες τις ομάδες τουImagine Cup 2010http://tinyurl.com/icgr2010Διαγωνισμός Imagine Cuphttp://www.imaginecup.com/04 - 05/2010 Ι ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ ΕΡΕΥΝΑ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ 27