Strateški plan lokalnog ekonomskog razvoja ... - Grad Smederevo

VizijaSmederevo je grad zadovoljnih ljudi, razvijenindustrijski, trimodalni logistički centar, univerzitetski,poljoprivredni i turistički grad koji posebnu pažnjuposvećuje kvalitetu života svih grañanaSmederevo će razvijati sve svoje komparativne prednosti,podržavati postojeću industriju, mala i srednja preduzeća i stvaratibolje uslove za investiranje;razvijati sve vrste saobraćaja (trimodalni transport), čime će seprivredi i grañanima omogućiti efikasniji transport;podržavati razvoj poljoprivrede i prerañivačke industrije;podsticati razvoj turizma koji se oslanja na istorijske vrednosti aide u korak sa modernim turističkim zahtevima.Smederevo će pružiti šansu mladima da se školuju i ostaju uSmederevu a svim grañanima da žive u gradu u kome seprimenjuju svi ekološki standardi.Стр. 3

neophodne investitorima, kao i olakšati izdavanje grañevinskih dozvola. Biće kreirani ažuriran Geografski Informacioni Sistem (GIS). Razvijati promotivne materijale i promotivne aktivnosti u cilju privlačenja investitora.- Stvaranje i unapreñenje pozitivnog imidža SmederevaSmederevo će raditi na unapreñenju sopstevnog imidža kroz promotivne aktivnosti ucilju privlačenja investitiora- Povećanje zaposlenostiKroz stimulisanje i investiranje u permanetno obrazovanje, kao i razvijanjemalternativnog obrazovanja i usavršavanja znanja, koje će uskladiti ponudu radne snage spotražnjom privatnog sektora. Kreiranje novih edukativnih institucija, adaptacija postojećihuz izmenu formalnog sistema obrazovanja u cilju usmerene tržišne orijentacije produkcijeznanja. Uključivanje inovativnih pristupa u obrazovni program i adekvatnije korišćenje iprofesionalizacija ljudskih resursa.II 1. Infrastrukturno opremanje industrijskog zemljišta za postojeće biznise i noveinvestitoreII-1.1 Infrastrukturno opremanje nove industrijske zoneNosilac projekta grad Smederevo i Direkcija za izgradnju, urbanizam i grañevinskozemljište JP SmederevoVreme 2009-2011II-1.2 Osnivanje industrijskog parkaNosilac projekta grad Smederevo i Direkcija za izgradnju, urbanizam i grañevinskozemljište JP SmederevoVreme 2010-2011II-1.3 Poboljšanje infrastrukturne opremljenosti ostalih industrijskih zonaNosilac projekta grad Smederevo i Direkcija za izgradnju, urbanizam i grañevinskozemljište JP SmederevoVreme 2009-2010II-1.4 Prenamena i infrastrukturno opremanje poljoprivrednog zemljišta ugravitacionoj zoni luke i industrijske zone, za razvoj industrijskih i energetskihkapaciteta opštih i posebnih namenaNosilac projekta grad Smederevo i Direkcija za izgradnju, urbanizam i grañevinskozemljište JP SmederevoVreme 2010-2012II-1.5 Postrojenje za POV( prečišćavanje otpadnih voda) I faza - Sabirni kolektorotpadnih vodaNosilac projekta grad Smederevo i Direkcija za izgradnju, urbanizam i grañevinskozemljište JP SmederevoVreme 2009-2012II-1.6 Izgradnja centra za upravljanje komunalnim otpadomregionalne sanitarnedeponiijeNosilac grad Smederevo,JKP „Komunalac“ i strateški partnerVreme 2009-2011Стр. 13

II-2. Unapreñenje odnosa javnog i privatnog sektoraII-2.1 Formiranje gradskog uslužnog centraNosilac projekta Gradska uprava Smederevo, Odeljenje za LERVreme 2009II-2.2 Formiranje gradskog privrednog savetaNosilac projekta grad Smederevo, Odeljenje za LERVreme 2009II-2.3 Profesionalizacija udruženja preduzetnika i privrednikaNosilac projekta Regionalna Privredna komora, Odeljenje za privredu i preduzetništvoVreme 2009-2010II-2.4 Biznis inkubator centarNosilac projekta grad Smederevo, Odeljenje za LERVreme 2010-2011II-2.5 Implementacija standarda kvaliteta i koncepta HACCP u privrednim subjektimaNosilac projekta Regionalna privredna komoraVreme 2010-2011II-3. Stvaranje i unapreñenje pozitivnog imidža SmederevaII-3.1 Internet prezentacija, promotivni materijal, usvajanje knjige standardaNosilac projekta Odeljenje za LER, Kabinet gradonačelnikaVreme 2009II-3.2 Učešće na sajmovimaNosilac projekta Odeljenje za LER, Odeljenje za privredu i preduzetništvoVreme 2009 - 2011II-3.3 Uspostavljanje i održavanje baze podatakaNosilac projekta Odeljenje za LERVreme 2009 - 2011II-3.4 Izrada internet kataloga privredeNosilac projekta Regionalna privredna komoraVreme 2010-2011II-4. Povećanje zaposlenostiII-4.1 Sajmovi zapošljavanjaNosilac projekta NSZ, Savet za zapošljavanjeVreme 2009-2011II-4.2 Izrada programa prekvalifikacijeNosilac projekta NSZVreme 2009-2010II- 4.3 Pomoć ili servis za poslovnu orijentaciju, razmenu informacija, lokalnepreduzetničke saradnje i bolju prezentaciju na tržištuNosilac projekta Odeljenje za LER, Regionalna privredna komoraVreme 2009-2010Стр. 14

II- 4.4 Formiranje mreža ili klasteraNosilac projekta Odeljenje za LER, Regionalna privredna komoraVreme 2009-2010II- 4.5 Podrška društvenoj uključenosti i sposobnosti zapošljavanja ugroženih grupaNosilac projekta grad Smederevo, Lokalni savet za planiranje socijalne politikeVreme 2009-2011Стр. 15

III Razvoj turizmaTurizam predstavlja perspektivnu razvojnu šansu Grada komplementarnu sa drugimprivrednim granama.Usko povezano sa turističkom privredom otvara se i pitanje strateške orijentacijeSmedereva u pravcu evropskih integracija, što je u skladu sa utvrñenim načelimademetropolizacije u svim oblastima kao jednog od principa prostornog razvoja Srbije.Kao jedan od nedovoljno prepoznatih kapaciteta grada Smedereva jesu njegovituristički potencijali. Grad se opredelio da razvija turizam, postoje dostupne parcele zaizgradnju ugostiteljskih objekata, Smederevska tvrñava kao kulturna destinacija, blizinaBeograda.Osnovni problemi u razvoju turizma su nedovoljan broj stručnog kadra, nedostatakprojekata, nepostojanje turističkog pristana na Dunavu, neiskorišćenost kapaciteta,nedostatak sadržaja, zagañenost, prljavi delovi grada, nepostojanje turističkih kapaciteta zakongresni i sajamski turizam.Grad Smederevo je kao ključne projekte u ovoj oblasti s obzirom na ciljeve postaviosledeće:III-1.1 Turistička signalizacija (sve vrste)Nosilac projekta „Turistička organizacija grada Smedereva“, grad SmederevoVreme 2010-2011III-1.2 Formiranje baze POI (point of interest) na teritoriji Smedereva (GPS)Nosilac projekta, „Turistička organizacija grada Smedereva“, Grad SmederevoVreme 2009-2010III-1.3 Projekat osmišljavanja i promocije lovnog i ribolovnog turizma (manif.i sl.)Nosilac projekta „Turistička organizacija grada Smedereva“, Odeljenje za privredu ipreduzetništvoVreme 2010III-1.4 Izrada strategije razvoja turizma na teritoriji SmederevaNosilac projekta „Turistička organizacija grada Smedereva“, grad SmederevoVreme 2010III-1.5 Projekat izgradnje bazenaNosilac projekta grad Smederevo, JP Sportski centarVreme 2009-2010III-1.6 Iskorišćenje termalnih voda u JugovuNosilac projekta Privatni sektorVreme 2011III 1.7 Razvoj MSP u turizmuNosilac projekta grad Smederevo,Odeljenje za privredu i preduzetništvoVreme 2010III- 1.8 Proširenje turističke ponude i bolja promocija postojećih resursa i podizanjenjihove reprezentativnostiNosilac projekta grad Smederevo, „Turistička organizacija grada Smedereva“ Vreme 2009-2010III-1.9 Tvrñava,ureñenje i korišćenje, sprovesti sva nedovršena istraživanja iiskopavanja kako bi se što pre završila restauracijaNosilac projekta grad Smederevo, „Turistička organizacija grada Smedereva“, Zavod zazaštitu spomenikaVreme 2010-2011Стр. 16

IV Razvoj poljoprivredeU Smederevu je poljoprivreda jedna od dominantnih privrednih delatnosti, a ruralniprostor zauzima 80,6 procenata ukupnih površina ili 40.190 hektara, dok preko 40 %stanovništva živi u selima i 45 % narodnog dohotka stvara poljoprivreda.Poslednjih godina Gradska uprava Smederevo je učinila značajne korake naorganizovanju i podsticanju poljoprivredne proizvodnje, preko gradskog Fonda za razvojpoljoprivrede, izdvajajući iz budžeta prosečno godišnje oko 50 miliona dinara.Meñutim, to nije dovoljno da se poljoprivreda razvije i predstavlja jednu od okosnicarazvoja Smedereva.I pored prirodnih resursa koje Smederevo ima, a to su Dunav, Velika Morava,povoljna klima i tradicija bavljenja voćarstvom i vinogradarstvom kao i ratarstvom,povrtarstvom i stočarstvom, nedostaje mnogo toga.Osnovni problem je što je većini seoskog stanovištva i dalje poljoprivreda dodatnadelatnost, i što su male površine pod voćem i vinogradima. Takoñe direktnih ulaganja upoljoprivredu nema, pa je mehanizacija zastarela. Gradska uprava nema kompletnepodatake o registorovnim poljoprivrednim gazdinstvima. Jedna od najvećih pretnji razvojupoljoprivrede od koje se "živi dobro" je i zagañenost od železare. Komasacija je do sadazavršena samo za tri od 27 mesnih zajednica, pa su gazdinstva usitnjena i neekonomična.Problem je i ne udruživanje poljoprivrednih proizvoñača, gubitak brenda - „smederevke“ ineinstitucionalizovan otkup.Snage razvoja poljoprivrede su prirodni uslovi i tradicija bavljenja poljoprivredom,razvijeno voćarstvo, geografski uslovi ( Dunav, Velika Morava), putna mreža, klima,zemljište, vetrovi, tri merne stanice zagañenosti, tradicionalno bavljenje voćarstvom,vinogradarstvom, ratarstvom, povrtarstvom i stočarstvom.Slabosti: manje od jedne trećine su ozbiljni poljoprivredni proizvoñači, malepovršine pod voćem i vinogradima, starosna struktura ( staro stanovništvo), zastarelamehanizacija, nema podataka o broju registrovanih gazdinstava, neažurirani statističkipodaci, zagadjenost od železare, usitnjeni posedi, komasacija je urañena samo za 3mesne zajednice, slaba organizovanost – udruživanje poljoprivrednih proizvoñača, gubitakbrenda, neinstitucinalizovan otkup.Grad Smederevo dalji razvoj poljoprivrede vidi kroz usmeravanje resursa i pomoćpoljoprivrednim proizvoñačima u osnivanju udruženja, zadruga, povećanjem površina podvoćarskim zasadima, vinogradima, povrćem i ratarskim kulturama, kao i kroz podsticanjenavodnjavanja i plasmana konzumne robe i to ostvarivanjem sledećih ciljeva:1. Institucionalna podrška (povezivanje) poljoprivrednim proizvoñačima (zadruge,edukacija)2. Infrastruktura (atarski putevi, navodnjavanje, odvodnjavanje)3. Održavanje primarne poljoprivredne proizvodnje i unapreñenje voćarstva ivinogradarstva4. Brendiranje, geografsko poreklo5. Restrukturiranje Fonda za poljoprivredu (da postane razvojni)Стр. 17

Projektne ideje:• Dugoročni ciljevi iz usvojene strategije razvoja poljoprivrede (kao projektne ideje)• Formiranje centra za kompletnu logistiku poljoprivredi u cilju usmeravanja na vrstuproizvodnje do marketinga i plasmana na tržištu• Stvaranje baze podataka i sistema informisanja poljoprivrednih proizvoñača (putemSMS-a npr)• Pružanje finansijske i institucionalne pomoći u organizovanju poljoprivrednihproizvoñača• Projekat navodnjavanja Udovice – Seone (projektna dokumentacija)• Projekat sertifikacije kvaliteta i porekla poljoprivrednih proizvodaIV-1.1 Dugoročni ciljevi iz usvojene strategije razvoja poljoprivredeNosilac projekta Odeljenje za privredu i preduzetništvo, Fond za poljoprivreduVreme 2009-2011IV-1.2 Stvaranje baze podataka i sistema informisanja poljoprivrednih proizvoñača(putem SMS-a)Nosilac projekta Odeljenje za privredu i preduzetništvo, Fond za poljoprivreduVreme 2009-2010IV-1.3 Pružanje finansijske i institucionalne pomoći u organizovanju poljoprivrednihproizvoñačaNosilac projekta Odeljenje za privredu i preduzetništvo, Fond za poljoprivreduVreme 2009-2011IV-1.4 Formiranje centra za kompletnu logistiku poljoprivredi u cilju usmeravanje navrstu proizvodnje do marketinga i plasmana na tržištuNosilac projekta Odeljenje za privredu i preduzetništvo, Fond za poljoprivreduVreme 2009-2011IV-1.5 Pokretanje pilot projekata u cilju razvoja poljoprivrede koji se kasnije mogudalje implementiratiNosilac projekta Odeljenje za privredu i preduzetništvo, Fond za poljoprivreduVreme 2009-2011IV-2.1 Održavanje primarne poljoprivredne proizvodnje i unapreñenje voćarstva ivinogradarstvaNosilac projekta Odeljenje za privredu i preduzetništvo, Fond za poljoprivreduVreme 2009-2011IV-3.1 Restruktuiranje Fonda za poljoprivredu u razvojniNosilac projekta Odeljenje za privredu i preduzetništvo, Fond za poljoprivreduVreme 2009-2011IV-4.1 Razvoj infrastrukture (atarski putevi, navodnjavanje,odvodnjavanje)Nosilac projekta Odeljenje za privredu i preduzetništvo, Fond za poljoprivreduVreme 2009-2011IV-5.1 Projekat sertifikacije kvaliteta i porekla poljoprivrednih proizvodaNosilac projekta Odeljenje za privredu i preduzetništvo, Fond za poljoprivreduVreme 2009-2011IV-5.2 Uvoñenje uniformnog standarda i strategija promovisanja polj.proizvodaNosilac projekta Odeljenje za privredu i preduzetništvo, Fond za poljoprivreduVreme 2009-2011Стр. 18

Projektne ideje identifikove u toku procesa:V 1. Razvoj viskoškolskog obrazovanjaV 1.1.- Otvaranje univerziteta – fakultetaV 1.2. Stvaranje uslova za otvaranje privatnih univerziteta ( mogućnost privatno –javnog partnerstva)V 1.3. Odabir i opremanje lokacije za budući univerzitetV 1.4. Stvaranje uslova za otvaranje studentskog domaV 2. Unapreñivanje osnovnog i srednjoškolskog obrazovanjaV 2.1 .- Uvoñenje video nadzora u OŠ „Dimitrije Davidovic“ (1478 učenika; jedinaškola u gradu bez video nadzora)V 2.2.- Projekat promovisanja odreñenih proizvodnih zanimanja za budućesrednjoškolceV 2.3- Projekat osnivanja centra za obrazovanje odraslih po kriterijumima NSZV 2.4- Organizovanje radionica i edukacija za grañane i srednjoškolce zaprofesionalnu orjentaciju i animacija za aktivno traženje posla (Klub IDEA)V 2.5- Otvaranje Kancelarije za mladeV 3. Briga o starim licimaV 3.1- Izgradnja ili proširenje ustanove (doma) za stara licaV 3.2- Organizovanje profesionalne službe za brigu o starim licima (možda PPP)-projekat počeoV 3.3- Oživljavanje ambulanti u naseljenim mestima (rekonstrukcija objekata) –očekuje se prelazak Doma zdravlja u lokalnu ingerencijuV 4. Briga o životnoj srediniV 4.1- Formiranje službe u okviru Gradske uprave za strateško upravljanje otpadom(klasifikovanje i recikliranje)V 4.2- Formiranje gradskog Saveta za zdravu i kvalitetnu životnu sredinuV 4.3- Vršnjačka edukacija učenika osnovnih i srednjih škola – Zaštita životnesredineV 4.4- Izrada lokalnog i regionalnog plana upravljanja otpadomСтр. 20

Plan implementacijeProces izrade Akcionog plana za lokalni ekonomski razvoj podrazumevao je rad ugrupama formiranim u skladu s definisanim ključnim oblastima. Članovi Komisije zastrateško planiranje su aktivno učestvovali u radu radnih grupa po oblastima. Rezultatnjihovog rada je preko 90 predloženih projekata.Imajući u vidu materijalno tehničke i ljudske resurse kojima raspolaže Smederevo,moralo se pristupiti utvrñivanju prioriteta kako bi se u Akcioni plan uvrstio realan brojprojekata, koji je moguće implementirati u zadatom vremenskom okviru.Prioritizacija je urañena dvostruko. Svi članovi Komisije su procenjivali sve predlogeprojekata u skladu sa unapred definisanim kriterijumima i brojem bodova po kriterijumu(prikaz rezultata videti u tabeli). Nakon toga, radne grupe su u svojim oblastima utvrdilenosioce aktivnosti i vremenski okvir za implementaciju (prikaz rezultata videti u tabeli) .Kriterijumi za izbor projekataU kojoj meri ovaj posebni cilj utiče na ostvarenje opšteg cilja iz koga proizilazi?Uticaj na opšti cilj3 – Mnogo2 – Srednje1 – Malo0 – Ni maloKolika je verovatnoća da će finansijski i ljudski resursi neophodni za implementacijuposebnog cilja (projekta) biti dostupni?Izvodljivost6 – Velika verovatnoća, već su obezbeñena4/3 – Verovatnoća postoji, poznati su izvori2/1 – Nije sigurno0 – Ne postoji načinNakon koliko vremena će se moći izmeriti rezultati uticaja projekta?Vremenski okvirKreiranje novih radnihmesta / Zadržavanjeradnih mesta iprivlačenje investicijaSpremnost za učešće(podrška)Kompatibilnost saostalim posebnimciljevima3 – Kratkoročno (manje od jedne godine)2 – Srednjoročno (2-4 godine)1 – Dugoročno (5 i više godina)Na koji način će projekat uticati na grad u smislu stvaranja novih radnih mesta,zadržavanja radnih mesta i/ili kapitalnih investicija?3 – Veoma mnogo2/1 – Srednje0 – Nema efekataU kojoj meri ste spremni da lično učestvujete u realizaciji ovog konkretnog posebnog cilja?3 – Velika2/1 – Srednja0 – Ne postojiDa li će ostvarenje ovog posebnig cilja doprineti ostvarenju drugih posebnih i opštihciljeva?3 – Da2/1 – Srednja0 – Nema efekataСтр. 21

Od samih početaka procesa strateškog planiranja naglašena je važnost realizacijeplana i monitoringa realizacije. Uspešnost Strateškog plana će se meriti pozitivnimekonomskim i drugim promenama koje se budu desile kao rezultat realizacije ciljeva plana.Prvi korak u realizaciji plana će biti njegovo usvajanje od strane Skupštine grada.Ovo će u suštini obezbediti postojanje političke volje za sprovoñenje promena i dostupnostljudskih i finansijskih resursa koji će biti potrebni za dostizanje postavljenih ciljeva.Odgovornost za monitoring plana će biti dodeljena Savetu za ekonomski razvoj.Ovaj Savet biće nadležan da koordinira sve planirane razvojne aktivnosti sa utvrñenimnosiocima.Savet za ekonomski razvoj je stalno telo koje će biti formirano sa ulogom :• praćenje i ocenjivanje realizacije projekata i projektnih zadataka izStrateškog plana• revizija postojećeg Strateškog i Akcionog plana• podrška gradonačelniku u odlučivanju vezanom za ekonomske irazvojne programe• podrška Odeljenju za LERСтр. 22

Projekti koji su ocenjivani:Br.II.1.1I.1.2Utvrñivanje prioritetaUticaj na opšti cilj (0-3)Izvodljivost (0-6)Vremenski okvir (1 – 3)Poseban cilj / ProjekatRazvoj saobraćajne i komunalne infrastruktureUticaj na investicije i novaradna mesta (0 – 3)Zainteresovanost za učešćepodrška (0-3)Kompatibilnost sa drugimposebnim ciljevima (0 – 3)Стр. 23TOTALRangIzrada PDR-a za kompletnu dunavskuobalu 311 10Geodetsko snimanje postojećeinfrastrukturne mreže (koja nije snimljena) 282 33I.1.3 Rešavanje imovinskih problema 275 37I.2.1Formiranje Odeljenja u okviru Gradskeuprave za upravljanje saobraćajem 289 24I.2.2Utvrñivanje nadležnosti upravljanja,korišćenja i održavanja lokalnihsaobraćajnica 274 38I.3.1Kompletiranje putne mreže u okvirukružnog prstena 304 13I.3.2Izgradnja fast-parkova (problemparkiranja) 283 31I.3.3Projekat rešavanja problema druge lipskerampe (ukrštanje putnog i železničkogpravca) 288 26I.3.4Povezivanje starog mosta na Jezavi saind. zonama 231 55I.3.5 Izgradnja biciklističke i pešačke staze 252 48I.3.6 Uspostavljanje zelenog talasa 232 54I.3.7 Izmeštanje autobuske stanice 270 41Rekonstrukcija i rehabilitacija gradskihI.3.8 ulica 320 6I.3.9 Rehabilitacija lokalnih puteva 320 6Izmeštanje US Steel pristaništa iz centraI.4.1 grada 312 9I.4.2 Izgradnja marine 280 35I.4.3 Izgradnja turističkog pristana 301 15I.4.4 Izrada PDR-a za novu luku na Dunavu 295 18I.5.1Izmeštanje železničke stanice iz centragrada 289 24I.5.2Izgradnja industrijskog koloseka do noveluke 326 4I.6.1Osposobljavanje aerodroma za potrebeprivrede i turizma 249 51

I.7.1Opredeljenje koridora zatelekomunikacionu mrežu 252 48I.8.1Projektovanje i dogradnja primarnogsistema vodosnabdevanja 114 61I.8.2Generalni Projekat vodosnabdevanjagrada 114 61I.8.3 Proširenje izvorišta 112 63I.8.4 Povećanje kapaciteta prerade 110 65I.8.5Izgradnja transportnog cevovoda dorezervoara ,,Carina,, 110 65I.8.6 Izgradnja nove PS ,,Carina,, 108 66I.8.7 Transportni cevovod izvorište – prerada 113 62I.8.8Izgradnja prerade, rezervoara, pumpnihstanica i transportnih cevovoda zamoravska sela 117 60I.8.9GIS za vodovodne i kanalizacionesisteme 108 66I.8.10I.8.11I.8.12Izgradnja objekta za poslove održavanjavik-a na lokaciji ppv- ,,Godomin,, 89 74Vodosnabdevanje i kanalizacija seoskihMesnih Zajednica 117 60Izgradnja kanalizacione mreže i preradaotpadnih voda za naselja Šalinac i Kulič ucilju zaštite izvorišta “Šalinac” 101 71I.9.1 Izgradnja distributivne gasne mreže 108 66Konverzija svih kotlarnica u gradu naI.10.1 prirodni gas 106 68I.10.2 Izgradnja Toplane-energane na gas 106 68I.11.1 Izgradnja trafostanica u Ind.zoni 117 60IIII.1.1Pozitivna poslovna klimaInfrastrukturno opremanje noveindustrijske zone 356 1II.1.2 Osnivanje industrijskog parka 350 2II.1.3Poboljšanje infrastrukturne opremljenostiostalih industrijskih zona 325 5II.1.4Prenamena i infrastrukturno opremanjepolj.zemljišta u gravitacionoj zoni luke iindustrijske zone za razvoj industrijskih ienergetskih kapaciteta opštih i posebnihnamena 325 5II.1.5Postrojenje za PPOV I faza –Sabirnikolektor otpadnih voda 299 16II.1.6Izgradnja Centra za upravljanjekomunalnim otpadom 332 3II.2.1Formiranje gradskog uslužnog centraСтр. 24316 7II.2.2 Formiranje gradskog privrednog saveta 287 29Profesionalizacija udruženja preduzetnikaII.2.3 i privrednika 256 47II.2.4 Biznis inkubator centar 107 67II.2.5Implementacija standarda kvaliteta ikoncepta HACCP u privrednimsubjektima 107 67

II.3.1Internet prezentacija, promotivni materijal,usvajanje knjige standarda 313 8II.3.2 Učešće na sajmovima 316 7Uspostavljanje i održavanje bazeII.3.3 podataka 294 20II.3.4 Izrada internet kataloga privrede 293 21II.4.1 Sajmovi zapošljavanja 291 23II.4.2 Izrada programa prekvalifikacije 285 30II.4.3Pomoć ili servis za poslovnu orijentaciju,razmenu informacija, lokalnepreduzetničke saradnje i boljuprezentaciju na tržištu 105 69II.4.4 Formiranje mreža ili klastera 100 72II.4.5Podrška društvenoj uključenosti isposobnosti zapošljavanja ugroženihgrupa 104 70IIIRazvoj turizmaIII.1.1 Turistička signalizacija (sve vrste) 282 33III.1.2Formiranje baze POI (point of interest) nateritoriji Smedereva (GPS) 234 53III.1.3Razvoj i promocije lovnog i ribolovnogturizma (manifestacije i sl.) 262 45III.1.4Izrada strategije razvoja/Master plana/turizma na teritoriji grada Smedereva 288 26III.1.5 Izgradnja bazena 304 13III.1.6 Iskorišćenje termalnih voda na Jugovu 295 18III.1.7 Razvoj MSP u turizmu 105 69III.1.8Proširenje turističke ponude i boljapromocija postojećih resursa i podizanjenjihove reprezentativnosti 129 57III.1.9.IVIV.1.1.IV.1.2IV.1.3IV.1.4IV.1.5Tvrñava, ureñenje i korišćenje,sprovestisva nedovršena istraživanja i iskopavanjakako bi se što pre završila restauracija 107 67Razvoj poljoprivredeDugoročni ciljevi iz usvojene Strategijerazvoja poljoprivrede (kao projektne ideje)Stvaranje baze podataka i sistemainformisanja poljoprivrednih proizvoñača(putem SMS-a npr.)Pružanje finansijske i institucionalnepomoći u organizovanju poljoprivrednihproizvoñačaСтр. 25292 22276 36283 31Formiranje centra za kompletnu logistikupoljoprivredi u cilju usmeravanje na vrstuproizvodnje do marketinga i plasmana natržištu 123 58Pokretanje pilot projekata u cilju razvojapoljoprivrede koji se kasnije mogu daljeimplementirati 112 63

IV.2.1IV.3.1IV.4.1IV.5.1IV.5.2VV 1V.1.1V.1.2V.1.3V.1.4V 2V 2.1V.2.2V.2.3V 2.4V.2.5V 3V 3.1V 3.2V.3.3Održavanje primarne poljoprivredneproizvodnje i unapreñenje voćarstva ivinogradarstva 307 12Restruktuiranje Fonda za poljoprivredu(da postane razvojni) 309 11Infrastruktura (atarski putevi,navodnjavanje, odvodnjavanje) 177 56Projekat sertifikacije kvaliteta i poreklapoljoprivrednih proizvoda 265 44Uvoñenje uniformnog standarda istrategije promovisanja poljoprivrednihproizvoda 112 63Obrazovanje, nauka i društvenedelatnostiRazvoj visokoškolskogobrazovanjaOtvaranje univerziteta - fakulteta121 59Stvaranje uslova za otvaranje privatnihuniverziteta (mogućnost privatno-javnogpartnerstva 121 59Odabir i opremanje lokacije za budućiuniverzitetStvaranje uslova za otvaranjestudentskog domaUnapreñenje osnovnog isrednjoškolskog obrazovanjaСтр. 26121 59117 60Projekat osnivanja Centra za obrazovanjeodraslih po kriterijumima NSZ 269 42Uvoñenje video nadzora u OŠ “DimitrijeDavidović” (1478 učenika; jedina škola ugradu bez video nadzora) 273 39Projekat promovisanja odreñenihproizvodnih zanimanja za budućesrednjoškolce 296 17Organizovanje radionica i edukacija zagrañane i srednjoškolce za profesionalnuorijentaciju i animaciju za aktivno traženjeposla uz mogućnost praktične primene(Klub IDEA) 111 64Otvaranje Kancelarije za mladeBriga o starim licima271 40Organizovanje profesionalne službe zabrigu o starim licima (možda PPP) 271 40Oživljavanje ambulanti u naseljenimmestima (rekonstrukcija objekata) –očekuje se prelazak Doma zdravlja ulokalnu ingerenciju 288 26Izgradnja ili proširenje ustanove (doma)za stara lica ( možda grad može daobezbedi zemljište)236 52

V 4V.4.1V.4.2V.4.3V.4.4Zdrava i kvalitetna životna sredinaFormiranje službe u okviru Gradskeuprave za strateško upravljanje otpadom(klasifikovanje i recikliranje) 110 65Formiranje gradskog saveta za zdravu ikvalitetnu životnu sredinu 97 73Vršnjačka edukacija učenika osnovnih isrednjih škola – Zaštita životne sredine 108 66Izrada lokalnog i regionalnog planaupravljanja otpadom 332 3Стр. 27

Projektni formulariKLjUČNO PITANjE – POZITIVNA POSLOVNA KLIMACiljStvaranje i unapreñenje pozitivnog imidža Smedereva.Ojačati kapacitet gradske administracije i Odeljenja za LER grada Smedereva, da budu servis za razvijanje ijačanje lokalne ekonomijeZadatak (projekat)OpisRezultati ProjektaEkonomski rezultat (predvidetibr.radnih mesta, investicije, PJP,koji će se stvoriti zahvaljujućiimplementaciji ovog programa)II 3.3 Uspostavljanje i održavanje baze podatakaProjekat podrazumeva formiranje tima za izradu baze podataka, formiranje tima anketara, obuka anketara kojiće obići Grad i izvršiti anketu. Podatke će proslediti Odeljenju za LER koje će obraditi podatke i formirati bazupodataka koja bi se redovno ažurirala. Izrada novih i dopuna postojećih baza podataka relevantnih zaekonomski razvoj Smedereva u cilju boljeg informisanja svih korisnika.Dostupnost informacija, promocija privrede Smedereva, poboljšan imidž GradaBr. radnih mestaKoličina investicijaIndirektno projekat može dovesti do formiranjanovih radnih mesta.Privatno-javno partnerstvoIndirektni rezultatOlakšan i mnogo efikasniji rad Odeljenja za LER pripružanju pomoći i usluga privrednicima.Realizacija Organizacija OsobaNadležni Gradska uprava, Odeljenje za LER načelnik Odeljenja za LERPartneri u saradnjiBudžet (total)Nacionalna služba za zapošljavanje, Odeljenje za privredu ipreduzetništvo,Agencija za privredne registre,NBS,Republički zavod za statistiku1.000 EURFinansiranjeGrad SmederevoPLAN RADA-AKTIVNOSTIAkti vnost Opis Nadležnost Rok1 Formiranje tima anketara Odeljenje za LER 15dana2 Obuka anketara Odeljenje za LER 1 mesec3 Anketiranje Odeljenje za LER 3 meseca4 Obrada podataka Odeljenje za LER 2 meseca5 Formiranje baze podataka, ažuriranje, promocija Odeljenje za LER trajnoСтр. 28

KLjUČNO PITANjE – POZITIVNA POSLOVNA KLIMACiljUnapreñenje odnosa javnog i privatnog sektoraZadatak (projekat)OpisII 2.2 Formiranje gradskog privrednog SavetaFormiranje gradskog privrednog Saveta od stručnih ljudi iz lokalne zajednice koji će analizirati stanje lokalne ekonomije ipredložiti mere za njeno unapreñenje. Cilj projekta je organizovano i sveukupno istraživanje stanja, položaja i mogućnostiza održivi razvoj smederevske ekonomije kroz monitoring realizacije Strategije lokalnog ekonomskog razvoja.Rezultati ProjektaEkonomski rezultat (predvidetibr.radnih mesta, investicije, PJP,koji će se stvoriti zahvaljujućiimplementaciji ovog programa)Sveobuhvatno istraženo stanje smederevske ekonomije i mogućnosti za njen dalji razvoj. Zajednička saradnja Grada,privrednika i investitora radi stvaranja i povećavanja kvaliteta života i poboljšanja poslovne klimeBr. radnih mestaKoličina investicijaPrivatno-javno partnerstvoOmogućava i kontroliše sprovoñenje projekatakoji direktno utiču na otvaranje novih radnih mesta.Uticajem na sprovoñenje Strateškog planaomogućava nove investicijeIndirektni rezultatRealizacija Organizacija OsobaNadležni Gradska uprava, Odeljenje za LER načelnik Gradske upraveUtiče na sprovoñenje Strateškog plana i drugeaktivnosti Odeljenja za LER.Partneri u saradnjiNacionalna služba za zapošljavanje, Odeljenje zafinansije,Odeljenje za privredu i preduzetništvoBudžet (total)1.000 EURFinansiranjeGrad SmederevoDonacijaPLAN RADA-AKTIVNOSTIAkti vnost Opis Nadležnost Rok1 Odabir članova Saveta Odeljenje za LER 15 dana2 Osnivanje gradskog privrednog Saveta gradonačelnik,Odeljenje zaLER1 mesecСтр. 29

KLjUČNO PITANjE – POZITIVNA POSLOVNA KLIMACiljUnapreñenje odnosa javnog i privatnog sektoraZadatak (projekat)OpisRezultati ProjektaEkonomski rezultat (predvidetibr.radnih mesta, investicije, PJP,koji će se stvoriti zahvaljujućiimplementaciji ovog programa)II 2.4 Biznis inkubator centarCilj ovog projekta je razvoj MSP u Smederevu, kroz stvaranje struktura za pomoć MSP. Osnovaće seefikasan i funkcionalan Biznis inkubator centar koji će pomoći njihov razvoj tokom početnih godina rada, kadasu najviše osetljivi i ranjivi. Većina novo registrovanih MSP se suočava sa problemom prostora inedostatka znanja u oblasti istraživanja tržišta, menadžmenta i finansija. U tom smislu, najveći problemje prostor u kome bi se mogao osnovati Biznis inkubator. Dakle, prvo je potrebno da se ili posredstvomnekog PJP izgradi zgrada za inkubator centar, ili da se adaptira već postojeća zgrada. Nakon toga jepotrebno da se izvrši obuka zaposlenih u Inkubator Centru, kao i sveobuhvatna medijska kampanja kako bise promovisao značajusluga Biznis inkubatora.Rezultat je pomoć izvozno orijentisanim MSP i novim preduzetnicima u prvim godinama rada, sapotencijalom rasta, uz obezbeñivanje zapošljavanja većeg broja ljudi kako bi se stimulisao processamozapošljavanja i dalji razvoj preduzetništva u Smederevu.Br. radnih mesta5, a indirektno, svi koji bi koristili Biznisinkubator, po proceni oko 50 novih radnihmesta.Količina investicija80.000 EURPrivatno- javno partnerstvoMogućeIndirektni rezultat Poboljšanje poslovne klime, dugoročno -povećanje prihoda gradskog budžetaRealizacija Organizacija OsobaNadležni Gradska uprava, Direkcija za izgradnju,Odeljenje za LER načelnik Odeljenja za LERPartneri u saradnjiUSAID/MEGA, Regionalna razvojnaAgencija,Donatori,Privatni partneriBudžet (total)100.000 EURFinansiranjeGrad SmederevoDonatoriPrivatni kapitalPLAN RADA-AKTIVNOSTIAkti vnost Opis Nadležnost Rok1 Odreñivanje prostora za Biznis inkubator Direkcija zaizgradnjuСтр. 306 meseci2 Adaptacija i opremanje prostora Gradska uprava 2 meseca3 Obuka zaposlenih Donator 1 mesec4 Marketing i promocija Odeljenje za LER 1 mesec

KLjUČNO PITANjE – POZITIVNA POSLOVNA KLIMACiljPovećanje zaposlenostiZadatak (projekat)OpisRezultati ProjektaEkonomski rezultat (predvidetibr.radnih mesta, investicije, PJP,koji će se stvoriti zahvaljujućiimplementaciji ovog programa)II 4.5 Formiranje mreža ili klasteraProjekat prodrazumeva izradu programa za postojece preduzetnike i industrije na teritoriji Smedereva radipodsticanja njihovog klasterskog udruživanja. Namena je da se unapredi poslovanje datih privrednih granana teritoriji kroz njihovo umrežavanje i klustersko udruživanje. Treba održati niz seminara, radionica kao iomogućiti konstantnu pomoć od strane Odeljenja za privredui preduzetništvo za stvaranje vertikalnih ihorizontalnih klasterskih udruženja zainteresovanih. Potrebno je dakle izraditi sveobuhvatan program kojiće pomoći osnivanju klasterskih udruženja,primeniti kvantitivne analize radi indentifikovanja mogućihklastera. Jedan od ciljeva ovog programa je i jačanje svesti privrednika o važnosti klasterskih udruženjaradi efikasnijeg korišćenja ograničenih resursa i jačanje ekonomskog razvoja kako ragiona tako i lokalnezajednice, a samim tim i bolje konkuretnosti datih članova klastera.Jačanje konkuretnosti zastupljenih grana privrede na teritoriji Smedereva krozvertikalno i horizontalno klastersko udruživanje i umrežavanje, a samim tim i boljiekonomski razvoj Smedereva i veće zapošljavanje.Br. radnih mestaMoguć je posredan uticaj na povećanje brojazaposlenih.Količina investicijaPrivatno-javno partnerstvoMogućeIndirektni rezultatKlastersko udruživanje će posredno uticati naekonomske rezultate udruženih preduzeća ipoboljšanje plasmana njihovih proizvodaRealizacija Organizacija OsobaNadležni Odeljenje za privredu i preduzetništvo,Odeljenje za LER načelnik Odeljenja za privredu i preduzetništvo, načelnikOdeljenja za LERPartneri u saradnjiUSAID/MEGA, Regionalna razvojnaAgencija,Donatori,Regionalna privredna komoraBudžet (total)3.000 EURFinansiranjeGrad SmederevoDonatoriPLAN RADA-AKTIVNOSTIAkti vnost Opis Nadležnost Rok1 Izrada programa o klasterskim udruživanjima MEGA /Odeljenje za LER5 meseci2 Istraživanje kroz kvantitivnu analizu mogućih klastera na teritoriji Smedereva i regiona Odeljenje za LER 2 meseca3 Seminari i radionice sa privrednicima o klasterima Donator 1 mesec4 Konstantna pomoć zainteresovanima za otvaranje klastera Odeljenje za LERСтр. 32

KLjUČNO PITANjE – POZITIVNA POSLOVNA KLIMACiljStvaranje i unapreñenje pozitivnog imidža SmederevaZadatak (projekat)OpisII 3.1 Internet prezentacija,promotivni materijal,knjiga standardaProjekat podrazumeva poboljšanje internet prezentacije Smedereva, usvajanje Knjige standarda, kaoi osmišljavanje, štampanje i distribuciju promotivnog materijala. Marketinški program zahtevastvaranje promotivne brošure, profila zajednice i audio-vizuelne prezentacije. Kreiranje promotivnebrošure zahteva najveće izdatke. Potrebno je učiniti je toliko atraktivnom da privuče potencijalneinvestitore. Ta brošura će služiti kao uvodna informacija o gradu ili oblasti.Audio-vizuelne prezentacije su važne za dve ciljne grupe: grañane konkretne oblasti i potencijalneinvestitore. Najčešće se koristi „powerpoint“ prezentacija.Pripremanje prezentacije u okviru lokalnihmogućnosti je nešto što se jednostavno i lako može sprovesti. Koristiti preporuke iz Knjigestandarda.Sajt održavati i redovno ažurirati kako bi u svakom trenutku pružio prave informacijezainteresovanim grañanima i investitorimaRezultati ProjektaEkonomski rezultat (predvidetibr.radnih mesta, investicije, PJP,koji će se stvoriti zahvaljujućiimplementaciji ovog programa)Organizovan marketing i promocija Smedereva kao pravog mesta za život i investiranje .Povećan brojzainteresovanih investitora,kao posledica pozitivnog imidža SmederevaBr. radnih mestaKoličina investicijaPosredno može doći do otvaranja novih radnihmesta usled većeg interesovanja investitoraPrivatno-javno partnerstvoIndirektni rezultatRealizacija Organizacija OsobaNadležni Gradska uprava, Odeljenje za LER , Kabinet gradonačelnika načelnik Odeljenja za LER,Poboljšanje poslovne klime , veće interesovanjeinvestitoraPartneri u saradnjiBudžet (total)USAID/MEGA, Regionalna razvojnaAgencija,VNG,Donatori,5.000 EURFinansiranjeGrad SmederevoDonatoriPLAN RADA-AKTIVNOSTIAkti vnost Opis Nadležnost Rok1 Odreñivanje Urednika sajta Kabinetgradonačelnika10 dana2 Osmišljavanje dizajna promotivnog materijala LER,MEGA, 2 mesecaAgencija3 Štampanje i distribucija promotivnog materijala Gradska uprava 3 mesecaСтр. 33

KLjUČNO PITANjE – POZITIVNA POSLOVNA KLIMACiljStvaranje i unapreñenje pozitivnog imidža SmederevaZadatak (projekat)OpisII 3.2 Učešće na sajmovimaProjekat podrazumeva veću saradnju izmeñu grada Smedereva i privrednika sa teritorije Gradaprilikom učešća na domaćim i meñunarodnim sajmovima, izradu zajedničkog promotivnog materijalana više jezika, te tešnju saradnju prilikom ciljanog odabira sajamskih manifestacija.Bolja organizacija i saradnja sa poslovnim sektorom treba da dovede do smanjenja troškova zanastup na sajmovima, ali i boljih efekata od nastupa za Grad i njegove privrednike.Rezultati ProjektaEkonomski rezultat (predvidetibr.radnih mesta, investicije, PJP,koji će se stvoriti zahvaljujućiimplementaciji ovog programa)Organizovana promocija Smedereva i njegovih privrednih, kulturnih i turističkih potencijala. Povećan brojzainteresovanih investitora,kao posledica dobrog i osmišljenog nastupa na sajmovima, povećan brojposeta Smederevu.Br. radnih mestaKoličina investicijaPosredno može doći do otvaranja novih radnihmesta usled većeg interesovanja investitoraPrivatno-javno partnerstvoIndirektni rezultatVrlo je poželjnoPovećanje vidljivosti i prisutnosti Smedereva u stranoj idomaćoj javnosti, kao i atraktivno sredstvo za privlačenjeinvesticija. Bolji plasman proizvoda i usluga.Realizacija Organizacija OsobaNadležniPartneri u saradnjiOdeljenje za privredu i preduzetništvo, Odeljenje za LER,Kabinet gradonačelnikaRegionalna razvojna agencija,Marketinškeagencije, Poslovni sektornačelnik Odeljenja za LER, načelnik odeljenja za privredu ipreduzetništvoNadležni pomoćnik GradonačelnikaBudžet (total)3.000.000 dinaraFinansiranjeGrad SmederevoDonatoriPrivredniciPLAN RADA-AKTIVNOSTIAkti vnost Opis Nadležnost Rok1 Osmišljavanje dizajna nastupa i promotivnog materijala LER, Agencija 2 meseca2 Štampanje promotivnog materijala LER, Agencija 15 dana3 Organizacija izlaganja pre konkretnog sajma Gradska uprava 2 mesecaСтр. 34

KLjUČNO PITANjE – Pozitivna poslovna klimaCiljInfrastrukturno opremanje industrijskog zemljišta za postojeće biznise i noveinvestitoreZadatak (projekat)OpisII-1.1Infrastrukturno opremanje Nove industrijske zone grada SmederevaRealizacijom predloženog Projekta stvaraju se pretpostavke za izgradnju novih industrijskihkapaciteta na površini od oko 64 ha.Osnovna ideja je razvijanje proizvodnih sadržaja većeg obima, uvoñenje složenijih oblikaorganizacije industrije, poput industrijskog parka, i omogućavanje širokog spektramenadžmentskog delovanja – pre svega za lokalnu samoupravu.Uvažavajući aktuelni privredno-ekonomski ambijent, koncept je da se kroz modularni sistemureñenja (na prostorne celine veće površine – 2,5 ha i više) stvore fleksibilne mogućnosti zarealizaciju sadržaja – determinisane planski opredeljenim okvirom namena, ali i u ovomtrenutku nepoznatim konkretnim zahtevima budućih korisnika.Opredeljen metodološki model realizacije Projekta podrazumeva prethodnu izgradnjuPlanom utvrñene saobraćajne mreže i primarnih infrastrukturnih sistema u njenimkoridorima, a zatim modulaciju i sukcesivno aktiviranje ostalog zemljišta, namenjenogizgradnji proizvodnih i pratećih sadržaja (koji stiču uslove za priključenje na svu potrebnuinfrastrukturu).Rezultati ProjektaEkonomski rezultat (predvidetibr.radnih mesta, investicije, PJP,koji će se stvoriti zahvaljujućiimplementaciji ovog programa)Rezultati i efekti ovog Projekta su dugoročni, budući da je njegov karakter inicijalnoulaganje u aktivan razvojni proces čija se održivost bazira na permanentnom obrtukapitala, trajnim prilivima sredstava koji obezbeñuju održavanje postojećeg iiniciraju dalja ulaganja u opremanje i izgradnju, potencijalno trajnom procesupovećanja zaposlenosti, sukcesivnom povećanju i održivosti ekonomske razmene it.d.Suštinski, tek nakon završetka Projekta lokalna samouprava stiče uslove daodgovornim menadžmentom, poreskom i rentnom politikom uspostavi uslove zanjegovo trajno održavanje, a zatim i stvori ambijent za dalje kvantitativno ikvalitativno unapreñenje.Nova radna mesta tokom realizacije Projekta oko150,poslezavršetka Projekta potencijalno 500-800 novih radnih mestaInvesticije,domaće i straneRealizacija Organizacija OsobaNadležniGradska upravaPartneri u saradnjiBudžet (total)FinansiranjeDirekcija za izgradnju, urbanizam i grañevinsko zemljište Smederevo275 000 000,00 dinaraGrad Smederevo 145.000.000,00 dinaraNIP, Donacije 130.000.000,00 dinaraСтр. 36

PLAN RADA-AKTIVNOSTIAkti vnost Opis Nadležnost Rok1 Izrada studije opravdanosti Grad Smederevo 20092 Pribavljanje javnog zemljišta zasaobraćajniceGrad Smederevo 20103 Pribavljanje odobrenja za izgradnju iprijave grañenjaDirekcija za izgradnju, urbanizam i grañevinskozemljište Smederevo20104 Izgradnja infrastrukturne mreže Direkcija za izgradnju, urbanizam i grañevinskozemljište Smederevo20105 Rekonstrukcija postojećih i izgradnjaplaniranih saobraćajnicaDirekcija za izgradnju, urbanizam i grañevinskozemljište Smederevo2010Стр. 37

KLjUČNO PITANjE – Pozitivna poslovna klimaCiljZadatak (projekat)OpisInfrastrukturno opremanje industrijskog zemljišta za postojeće biznise inove investitoreII-1.4Postrojenje za prečišćavanje otpadnih voda (PPOV)grada Smedereva – Ifaza – Sabirni kolektor otpadnih vodaSledeći savremene koncepte prikupljanja ,odvoñenja i prečišćavanja otpadnih vodaformirane na osnovu evropskog zakonodavstva a posebno evropske direktive o vodamakao i Zakona o vodama RS , odnosno odredbe Zakona o planiranju i izgradnji RS gradSmederevo se kroz niz planskih dokumenata (Prostorni plan opštine Smederevo,Generalni plan grada Smedereva) opredelio da se pristupi realizaciji projekta izgradnjepostrojenja za prečišćavanje otpadnih voda grada Smedereva na lokaciji odreñenoj GUPomsa posebnim akcentom na prikupljanje i prečišćavanje otpadnih voda postojeće ibuduće industrijske zone u kojoj nedostatak mreže za prikupljanje upotrebljenih vodapredstavlja faktor ograničenja privrednog razvoja ovog područja.Predlažući projekat izgradnje postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda za realizaciju uokviru NIP-a za 2007.- 2010. godinu, grad Smederevo je video mogućnost da se počnesa realizacijom ovog strateški važnog projekta koji po svom značaju, sadržini iinvesticijama neophodnim za njegovu realizaciju prevazilazi okvire budžeta lokalnesamouprave. Osim neposrednog značaja vezanog za unapreñenje životne sredine izaštitu Dunava projekat je neodvojivo vezan za aktiviranje privrednih potencijalaIndustrijske zone Smedereva u čijem se središtu nalazi jer predstavlja kapitalni objekatinfrastrukture, odnosno neodvojiv je deo srodnog projekta Industrijskog parka koji setakoñe finansira iz sredstava NIP-a. Paložaj budućeg industrijskog parka i postojećeindustrijske zone nameće izgradnju ovog PPOV-a kao jedinog mogućeg rešenjaevakuacije otpadnih voda ovog područja.Rezultati ProjektaEkonomski rezultat (predvidetibr.radnih mesta, investicije, PJP,koji će se stvoriti zahvaljujućiimplementaciji ovog programa)- Izgradnja postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda grada Smedereva potehnološkim i kapacitetskih fazama- Izgradnja sabirnog kolektora od crpne stanice Jezava do PPOV-a- Stvaranje mogućnosti za priključenje sekundarne mreže postojećih i planiranihkorisnika u industrijskoj zoni.- Zaštita podzemnih voda i kanalske mreže Godominskog polja- Zaštita eko sistema reke Dunav i nacionalnog parka ðerdap- Zaštita životne sredine i povećanje standarda grañanaNova radna mesta tokom realizacije projekta oko 200,poslezavršetka projekta potencijalno 20 novih radnih mestaInvesticije u industrijski kompleks,domaće i stranePovećanje vrednosti zemljišta u industrijskoj zoniRealizacija Organizacija OsobaNadležniDirekcija za izgradnju, urbanizam i grañevinsko zemljište SmederevoPartneri u saradnjiBudžet (total)FinansiranjeMinistarstvo za NIP, RRA70 000 000,00 dinaraGrad Smederevo 45.000.000,00 dinaraNIP, Donacije, 25.000.000,00 dinaraСтр. 38

PLAN RADA-AKTIVNOSTIAkti vnost Opis Nadležnost Rok1Izrada Glavnog projekta PPOV-a2 Izrada Studije uticaja na životnusredinu PPOV-aDirekcija za izgradnju, urbanizam i grañevinskozemljište SmederevoDirekcija za izgradnju, urbanizam i grañevinskozemljište Smederevo200920103 Izrada Idejnog i Glavnog projektarekonstrukcije crpne staniceJezava4 Izgradnja I faze sabirnogkolektoraDirekcija za izgradnju, urbanizam i grañevinskozemljište SmederevoDirekcija za izgradnju, urbanizam i grañevinskozemljište Smederevo201020105 Završetak sabirnog kolektora Direkcija za izgradnju, urbanizam i grañevinskozemljište Smederevo2010Стр. 39

KLjUČNO PITANjE – Razvoj sobraćajne i komunalne infrastruktureCiljZadatak (projekat)OpisRazvoj drumskog saobraćaja.Primarni cilj realizacije projekta je neometanoodvijanje osnovnih gradskih životnih funkcija (javni gradski saobraćaj, individualniputnički saobraćaj, snabdevanje gradskih trgovina, parkiranje, pešački i biciklističkisaobraćaj) i teretnog saobraćaja kao privredne delatnosti i transportno logističkedelatnosti kao posebnih privrednih sistema.I-3.8Rekonstrukcija i rehabilitacija gradskih ulica grada SmederevaSmederevo ima veoma razgranatu mrežu gradskih ulica u čiju se rekonstrukciju iodržavanje godišnje uloži preko 100 miliona dinara, što svakako nije dovoljno da bise stanje ovih ulica smatralo prihvatljivim. Direkcija za izgradnju je u prethodnomperiodu pribavila projekte svih značajnijih ulica u gradu, poštujući principeravnomernog teritorijalnog razvoja gradskih područja, saobraćajni značaj i stanjesaobraćajnica.Predlažući projekat rekonstrukcije i rehabilitacije gradskih ulica u okviru NIP-a, gradSmederevo sagledava mogućnost da se nastavi sa realizacijom ovog strateškivažnog posla koji po svom značaju, sadržini i investicijama neophodnim za njihovurealizaciju, prevazilazi mogućnosti budžeta lokalne samouprave.Ekonomska kriza i smanjen priliv sredstava u budžet grada Smedereva značajnoutiču na mogućnost realizacije višegodišnjeg programa rekonstrukcije i rehabilitacijeprimarnih gradskih saobraćajnica, te je obezbeñenje dodatnih sredstava iz ostalihizvora finansiranja od velikog značaja za razvoj saobraćajne infrastrukture kaopreduslova za dalji ekonomski razvoj, unapreñenje bezbednosti učesnika usaobraćaju i smanjenje godišnjih troškova redovnog održavanja.Rezultati ProjektaEkonomski rezultat (predvidetibr.radnih mesta, investicije, PJP,koji će se stvoriti zahvaljujućiimplementaciji ovog programa)32.625m2 rekonstruisanih i rehabilitovanih gradskih ulicaSmanjenje troškova redovnog godišnjeg održavanjaPovećanja kvaliteta gradskih saobraćajnicaPovećanje bezbednosti učesnika u saobraćajuNova radna mesta indirektno100InvesticijePovećan broj turističkih posetaRealizacija Organizacija OsobaNadležniGradska upravaPartneri u saradnjiBudžet (total)Direkcija za izgradnju, urbanizam i grañevinsko zemljište Smederevo112.374.000 dinaraFinansiranjeGrad Smederevo 39.330.900 dinaraNIP 16.856.100 dinaraEIB 56.187.000 dinaraСтр. 40

PLAN RADA-AKTIVNOSTIAkti vnost Opis Nadležnost Rok1 Sprovoñenje postupka javne nabavkeradova za rekonstrukciju ulica Partizanske IIfaze i rehabilitaciju ulice Miloša Velikog.Direkcija za izgradnju,urbanizam i grañevinskozemljište Smederevo20102 Sprovoñenje postupka javne nabavkeradova za rekonstrukciju ulica Čapajeve,Despota ðurña i Knez Mihajlove3 Izvoñenje radova na rekonstrukciji ulicaPartizanske II faze i rehabilitaciji UliceMiloša VelikogDirekcija za izgradnju,urbanizam i grañevinskozemljište SmederevoDirekcija za izgradnju,urbanizam i grañevinskozemljište Smederevo201020104 Izvoñenje radova na rekonstrukciji ulicaČapajeve, Despota ðurña i Knez MihajloveDirekcija za izgradnju,urbanizam i grañevinskozemljište Smederevo2010Стр. 41

KLjUČNO PITANjE – Razvoj sobraćajne i komunalne infrastruktureCiljZadatak (projekat)OpisRazvoj drumskog saobraćaja. Primarni cilj realizacije projekta je rehabilitacija imodernizacija navedenih saobraćajnica uz povećanje bezbednosti svih učesnika usaobraćaju, posebno pešaka na delu kojim putevi prolaze kroz naseljena mesta kao ikvalitetno saobraćajno povezivanje agrarnog područja naselja Drugovac, Badljevica,Binovac i Lunjevac.I-3.9 Rehabilitacija lokalnih putevaRehabilitacija mreža lokalnih puteva na teritoriji gradaRehabilitacija lokalnih puteva L-1, L-10, L-12 i L-13 u dužini od 7,86km, osim neospornogsaobraćajnog značaja i velikih troškova na godišnjem održavanju, predstavlja neophodanuslov za ubrzani razvoj voćarskog kraja u čijem se središtu sela nalaze, kao i za ruralnirazvoj uz stvaranje uslova za ostanak mladih na selu i stvaranje uslova za njihovo radnoangažovanje.Direkcija za izgradnju, urbanizam i grañevinsko zemljište Smederevo, kao ovlašćeniupravljač javnih puteva na teritoriji grada Smedereva, je 2004. godine, sačinila akcioni planrekonstrukcije i rehabilitacije lokalnih puteva starosti preko 30 godina, sagledavajući njihovološe stanje i potrebu modernizacije. Realizacija ovog plana odvijala se u proteklom periodukroz izradu projektne dokumentacije i delimično izvoñenje, u skladu sa materijalnimmogućnostima budžeta lokalne samouprave i priliva republičkih sredstava kroz različiteprograme finansiranja.Predlažući projekat rehabilitacije lokalnih puteva na teritoriji grada Smedreva u okviru NIP-a,grad Smederevo sagledava mogućnost da se nastavi sa realizacijom ovog strateški važnogprojekta koji po svom značaju, sadržini i investicijama neophodnim za njegovu realizaciju,prevazilazi okvire budžeta lokalne samouprave.Ekonomska kriza i smanjen priliv sredstava u budžet grada Smedereva značajno utiču namogućnosti realizacije višegodišnjeg programa rekonstrikcije i rehabilitacije lokalnih puteva,te je obezbeñenje dodatnih sredstava iz ostalih izvora finansiranja od velikog značaja zarazvoj saobraćajne infrastrukture, kao preduslova za dalji ekonomski razvoj pomoravskih išumadijskih sela, unapreñenje bezbednosti učesnika u saobraćaju i smanjenje godišnjihredovnih troškova održavanja.Rezultati ProjektaEkonomski rezultat (predvidetibr.radnih mesta, investicije, PJP,koji će se stvoriti zahvaljujućiimplementaciji ovog programa)51.810,50m 2 rehabilitovanih lokalnih puteva i trotoaraSmanjenje troškova redovnog godišnjeg održavanjaPovećanja kvaliteta lokalnih putevaPovećanje bezbednosti učesnika u saobraćajuNova radna mesta indirektno100InvesticijePovećan broj turističkih posetaRealizacija Organizacija OsobaNadležniGradska upravaPartneri u saradnjiBudžet (total)FinansiranjeDirekcija za izgradnju, urbanizam igrañevinsko zemljište Smederevo97.133.040 dinaraGrad Smederevo 33.996.564 dinaraNIP 14.569.956 dinaraEIB 48.566.520 dinaraСтр. 42

PLAN RADA-AKTIVNOSTIAkti vnost Opis Nadležnost Rok1 Rehabilitacija lokalnog puta L-1Projektom je predviñena rehabilitacija 2,54 kmlokalnog puta za sela Šalinac, Kulič i izvorištegrada Smedereva Šalinačko polje.Cilj projekta je kvalitetnije saobraćajnopovezivanje stanovništva pomoravskih sela ipoljoprivrednog područja, odnosno izvorišta„Šalinačko polje“ sa gradom, kao i boljapovezanost izletišta Šalinački lug i njegovturistički razvoj.Cilj projekta je i smanjenje ukupnih troškovaredovnog godišnjeg održavanja puta kojipremašuju 1,2 miliona dinara godišnje.Direkcija za izgradnju,urbanizam i grañevinskozemljište Smederevo20102 Rehabilitacija lokalnog puta L-10Projektom je predviñena rehabilitacija 1,3 kmlokalnog puta za selo Binovac kao jedinesaobraćajne veze ovog naselja sa okolnomsaobraćajnom infrastrukturom.Cilj projekta je kvalitetnije saobraćajnopovezivanje stanovništva Šumadijskog regionai poljoprivredno - voćarskog regiona saSmederevom, autoputem i regionalnimputevima prema Smederevskoj Palanci iMladenovcu. Cilj projekta je i smanjenjeukupnih troškova redovnog godišnjegodržavanja puta koji premašuju 1 milion dinaragodišnje.3 Rehabilitacija lokalnog puta L-12Projektom je predviñena rehabilitacija 2,56 kmlokalnog puta za selo Badljevicu.Cilj projekta je kvalitetnije saobraćajnopovezivanje stanovništva Šumadijskog regionai poljoprivredno-voćarskog regiona saSmederevom, autoputem i regionalnimputevima prema Smederevskoj Palanci iMladenovcu. Cilj projekta je i smanjenjeukupnih troškova redovnog godišnjegodržavanja puta koji premašuju 2 milionadinara godišnje4 Rehabilitacija lokalnog puta L-13Projektom je predviñena rehabilitacija 1,46 kmlokalnog puta za selo Lunjevac (fabrika Hellovoćnih sokova Fruvita).Cilj projekta je kvalitetnije saobraćajnopovezivanje stanovništva Šumadijskog regionai poljoprivredno - voćarskog regiona saSmederevom, autoputem i regionalnimputevima prema Smederevskoj Palanci iMladenovcu. Cilj projekta je i smanjenjeukupnih troškova redovnog godišnjegodržavanja puta koji premašuju 4 milionadinara godišnjeDirekcija za izgradnju,urbanizam i grañevinskozemljište SmederevoDirekcija za izgradnju,urbanizam i grañevinskozemljište SmederevoDirekcija za izgradnju,urbanizam i grañevinskozemljište Smederevo201020102010Стр. 43

Projekti prijavljeni za NIP 2010.godineProjekti koji su prijavljeni za NIP 2010.godineRed.br . Naziv projekta Sektor Tip1.Dogradnja jedneObrazovanje i Izvoñenjemultimedijalne učionice naukaradova2.3.4.5.6.7.8.Izgradnja Regionalnesanitarne deponije čvrstogkomunalnog otpada za gradSmederevo, opštine Kovin iPožarevacZavršetak streljane ikuglane u DvoraniSmederevoIzgradnja severnog aneksaDvorane SmederevoIzgradnja pumpne stanice"Carina" na lokacijirezervoara "Carina" uSmederevuIzgradnja distributivnevodovodne linije ipriključaka u delu UliceKarañorñeve u SmederevuIzgradnja fekalnekanalizacije naseljaRadinacKonverzija kotlarnice"Beogradska banka"Razvojinfrastrukture -ekološkainfrastrukturaPodizanjestandardagrañana - sportPodizanjestandardagrañana - sportRazvojinfrastrukture -komunalnainfrastrukturaRazvojinfrastrukture -komunalnainfrastrukturaRazvojinfrastrukture -komunalnainfrastrukturaEnergetskainfrastrukturaIzvoñenjeradovaBudžet gradaSmederevaza 2010.godinuBudžet izNIP-a za2010.godinuUkupanbudžet saPDV-om1.988.000 1.988.000 3.976.000134.573.244 134.573.243 269.146.487Izvoñenjeradova 5.000.000 5.000.000 10.000.000Izvoñenjeradova 33.500.000 33.500.000 67.000.000IzvoñenjeradovaIzvoñenjeradovaIzvoñenjeradova12.493.693 12.493.693 24.987.3865.324.424 5.324.424 10.648.84850.000.000 50.000.000 100.000.000Izvoñenjeradova 7.500.000 7.500.000 15.000.0009.10.11.12.13.Rekonstrukcija imodernizacija kotlarnice"Parnjača"Izgradnja glavnog gradskogsabirnog kolektora od CS"Jezava" do PPOVRekonstrukcija dela UliceVučačkeRekonstrukcija UlicePartizanske III fazaRekonstrukcija UliceGoričkeEnergetskainfrastrukturaRazvojinfrastrukture -komunalanainfrastrukturaRazvojinfrastrukture -saobraćajnainfrastrukturaRazvojinfrastrukture -saobraćajnainfrastrukturaRazvojinfrastrukture -saobraćajnaIzvoñenjeradova 7.500.000 7.500.000 15.000.000IzvoñenjeradovaIzvoñenjeradovaIzvoñenjeradova79.060.000 79.060.000 158.120.00019.980.000 19.980.000 39.960.0003.510.000 3.510.000 7.020.000Izvoñenjeradova 14.040.000 14.040.000 28.080.000Стр. 44

infrastruktura14.15.16.17.18.19.Rekonstrukcija UliceDespota GrguraRehabilitacija lokalnog putaL-1 Šalinac - Kulič I deonicaRehabilitacija lokalnog putaL-13 od R-109 do LunjevcaI deonicaRehabilitacija lokalnog putaL-10 od R-109 do BinovcaIII deonicaRehabilitacija lokalnog putaL-12 Drugovac - BadljevicaI deonicaRekonstrukcija sadašnjeggledališta Sportskog centrau sunčališteRazvojinfrastrukture -saobraćajnainfrastrukturaRazvojinfrastrukture -saobraćajnainfrastrukturaRazvojinfrastrukture -saobraćajnainfrastrukturaRazvojinfrastrukture -saobraćajnainfrastrukturaRazvojinfrastrukture -saobraćajnainfrastrukturaPodizanjestandardagrañana - sportIzvoñenjeradovaIzvoñenjeradovaIzvoñenjeradovaIzvoñenjeradovaIzvoñenjeradova4.374.000 4.374.000 8.748.00022.680.000 22.680.000 45.360.00011.880.000 11.880.000 23.760.0009.720.000 9.720.000 19.440.00020.520.000 20.520.000 41.040.000Izvoñenjeradova 18.346.857 18.346.858 36.693.71520.Rekonstrukcija novinarskelože Sportskog centra urestoranske sadržajePodizanjestandardagrañana - sportIzvoñenjeradova 6.786.020 6.786.021 13.572.04121.22.23.Izgradnja dela za prodajubrze hrane, novina,napitaka i sl. uz bazen naSportskom centruRekonstrukcija spoljnefasade, rasvete, prilaznihputeva i komunikacija naSportskom centruHortikulturno ureñenjeTvrñavePodizanjestandardagrañana - sportPodizanjestandardagrañana - sportPodizanjestandardagrañana -kulturaIzvoñenjeradovaIzvoñenjeradova3.650.888 3.650.888 7.301.7762.876.197 2.876.197 5.752.394Izvoñenjeradova 3.000.000 3.000.000 6.000.000Стр. 45

Aneks I - SWOT analizaOsnovne snage Smedereva jesu, prisustvo velikih investitora (U.S. Steel, MESSER,REMAR-GRANPET/Želvoz), četiri izlaza na auto put, politički ambijent, položaj nakoridorima 7 i 10, Luka Smederevo - najveća srpska luka, stručna radna snaga, ušćeMorave u Dunav, Kovinski most, Dunav, povoljni klimatski uslovi za bavljenjevinogradarstvom i voćarstvom,turistički resursi.SNAGESLABOSTI-U.S. Steel-Želvoz-Četiri izlaza na auto put-Politički ambijent-Položaj na koridorima 7 i 10-Luka Smederevo – najveća srpska luka-Studija trimodalog transporta za gravitacionuzonu Smederevo-Postojanje aerodroma-Izvorište-Stručna radna snaga ( U.S.Steel)-Ušće VelikeMorave u Dunav-Kovinski most-Dunav-Studija podzemnih voda-Dobri klimatski uslovi za bavljenjepoljoprivredom , vinogradarstvom ivoćarstvom-Postojanje zadruga-% visoko obrazovanih-Turizam ( kartografija interreg)-Kvalitet zemljišta ( struktura tla) na mestubuduće industrijske zone-Prestanak rada poljoprivrednog kombinata –finalizacija-Neorganizovani otkup poljoprivrednihproizvoda-Krčenje vinograda zbog nerentabilnosti-Neiskorišćenost potencijala zanavodnjavanje-Nedovoljno radne snage stručnokvalifikovane - starosna struktura i kadrovi-Nedostatak mladih sa menadžerskimiskustvom-Nejasan imidž grada – istraživanjeMOGUĆNOSTIPRETNjE-Svetska potražnja za vagonima-Republička startegija razvoja infrastrukture-Politički ambijent-Povezivanje Koridora 7 i 10 sa LukomSmederevo-Velike investicije -Fiat-Mogućnost avio saobraćaja-Subvencije države-Mogućnosti udruživanja kooperanata-Otvaranje univerziteta u Smederevu-Konkurentski Koridor 4 (Bugarska iRumunija)-Svetska ekonomska kriza-Komplikovana zakonska procedura zapreradu poljoprivrednih proizvoda-Blizina Kragujevca i Beograda-Pad nataliteta-Neusklañenost sistema obrazovanja sapotrebama zajednice-Nedostatak zakona o javnoj imoviniСтр. 46

1. SWOT Analiza - Radna grupa za saobraćaj i komunalnu infrastrukturuSNAGESLABOSTI- Koridor 7 (Dunav)- Kovinski most, Regionalni put M-24- Moravski most (požarevačka petlja)- Aerodrom privredne avijacije- Koridor 10- Luka U.S. Steel, industrijska luka- 4 izlaza na auto put- Postojanje planova za izmeštanje,(žel.stanice, autob.stanice, pristaništaU.S.Steel)iz centra grada- Stari most na Jezavi (kao alternativa) vezasa industrijskim zonama- Neiskorišćeni lučki potencijali- Ne postojanje PDR-a koji bi predvideoizgradnju luke na Dunavu- Nekompletan PDR za dunavsku obalu- Saobraćajna petlja II lipska rampa- Nedostatak nadležnosti nad regionalnim imagistralnim pravcima (gradske ulice)- Ograničen kapacitet nadvožnjaka kaindustrijskoj zoni- Slab protok saobraćaja, nema zelenogtalasa- Nepostojanje lokalnog organa za upravljanjesaobraćajem (Odeljenje-Odsek)MOGUĆNOSTIPRETNjE- Razvoj komercijalnog avio saobraćaja- Projekat Ru-Hu-Bul-Ser, izgradnjaželezničkog mosta na Dunavu- Mreža regionalnih puteva- Izmeštanje industrijskih koloseka, žel.stanice, autobuske stanice i U.S. Steel luke izcentra grada- Povezivanje starog mosta na Jezavi sa ind.zonom- Marina, veliki kapaciteti korišćenja- Vojni aerodrom u Kovinu- Konkurentski Koridor 4 (Bugarska iRumunija)- Regulisanje vlasništva nad zemljištem- Neadekvatna zakonska regulativa(Srbijavode)- Obilaznica i M-24 u ingerenciji Puteva SrbijeСтр. 47

2. SWOT Analiza - Radna grupa za pozitivnu poslovnu klimuSNAGESLABOSTI- Opredeljenost gradskog rukovodstva zarazvijanje dobre poslovne klime- Izražena potražnja za industrijskimlokacijama- Postojanje Odeljenja za LER- Kvalifikovana i iskusna radna snaga uodreñenim oblastima- Postojanje relevantnih baza podataka- Prisustvo U.S.Steel-a- Moderna sportska hala- Geografski položaj- Veliki potencijal za razvoj poljoprivrede iturizma- Najveći proizvoñači vina i grožña- Privredna komora u Smederevu- Postojanje gradskog fonda za poljoprivredu- Neobjedinjen marketinški nastup gradaSmedereva- Zatvoreni veliki sistemi (firme)- Nedostatak svesti privrednika o važnostiučešća u donošenju odluka (stare navike)- Nepostojanje infrastrukturom opremljeneindustrijske zone- Neorganizovanost i neadekvatna uloga iznačaj udruženja privrednika- Spora i komplikovana procedura izdavanjadozvola (odnos privatnog i javnog sektora)- Nepotpuna opremljenost Odeljenja za LER(prostor, oprema, osoblje)- Marketing- Nedovoljna diverzifikovanost privrede- Nedostatak kvalifikovane radne snage uodreñenim oblastimaMOGUĆNOSTIPRETNjE- Zainteresovanost investitora- Tradicija industrije i vinogradarstva- Predpristupni fond EU + NIP- Regionalna agencija za razvoj- Prisustvo banaka- Podizanje nivoa preduzetničkekvalifikovanosti- Seljenje kapitala- Susedne opštine (na višem nivou razvoja)- Ekonomska kriza (redukcija proizvodnjeU.S.Steel-a i povezanih preduzeća)- Vizni režim- DenacionalizacijaСтр. 48

3. SWOT Analiza - Radna grupa za poljoprivreduSNAGESLABOSTI- Voćarstvo na višem nivou nego ratarstvo istočarstvo- Geografski uslovi (blizina Dunava i VelikeMorave)- Veliko učešće poljoprivrednog zemljišta uukupnom zemljištu (80%)- Putna mreža- Klima, zemljište, vetrovi- 3 merne stanice za zagañenost- Tradicija voćarstva, vinogradarstva,ratarstva, povrtarstva i stočarstva- Oko 1/3 ozbiljnih polj. proizvoñača- Male površine pod voćem i vinogradima- Starosna struktura- Zastarela mehanizacija- Nedostupnost zvaničnih informacija o broju iostalim podacima o registrovanimpoljoprivrednim gazdinstvima- Neažurirani statistički podaci- Zagañenje od železare (u krugu od 2-3 km)- Usitnjeni posedi (komasacija urañena u 3mesne zajednice)- Slaba organizovanost poljoprivredneproizvodnje (propale zadruge)- Gubitak prepoznatiljivosti vinarskog kraja(brenda Smederevke)- Neinstitucionalizovan otkupMOGUĆNOSTIPRETNjE- Uspostavljanje geografskog porekla zaneke proizvode- Povećanje površina pod voćarskimzasadima i vinogradima- Povećanje površina pod povrćem- Povećanje površina pod ratarskimkulturama- Navodnjavanje- Plasman konzumne robe- Nepostojanje poljoprivrednih osnova- Nepoštovanje dogovora od strane države- Monopol u otkupu- Neureñenost tržištaСтр. 49

4. SWOT Analiza - Radna grupa za turizamSNAGESLABOSTI- Opredeljenost grada za razvoj turizma- Postojanje slobodnih kapaciteta (parcela)- Tvrñava- Postojanje TO- Broj turista koji posećuju Smederevo- Letnja rezidencija Obrenovića- Ukupna kulturna baština – spomenici imanifestacije- Blizina Beograda- Dobar vodovod (mreža i kvalitet vode)- Ušće Morave u Dunav- Ljudski resursi (nedovoljan broj)- Neureñena pijaca- Nedostatak projekata- Nepostojanje turističkog pristana- Neiskorišćenost kapaciteta- Nepotpuna evidencija broja turista(neprijavljivanje)- Nedostatak sadržaja unutar Tvrñave- Nedostatak smeštajnih kapaciteta- Zagañenost- Deo prilaza Smederevu nepokrivenmobilnom telefonskom mrežom- Delovi grada prljavi- Nedovoljan marketing- Nepostojanje bazena (neiskorišćenipotencijali za sportski turizam)- Nepostojanje receptivnih turističkih agencija- Nepostojanje kapaciteta za kongresni isajamski turizamMOGUĆNOSTIPRETNjE- Sanitarna deponija; fabrika za reciklažu- Postojanje uslova za lovni i ribolovni turizam- Razvoj vinskog turizma- Razvoj rečnog turizma- Postojanje termalnih voda- Regionalna saradnja- Blizina Beograda- Kriza (manje novca)- Trenutna lokacija autobuske, železničkestanice i luke- Ureñenje Tvrñave je van gradskihingerencijaСтр. 50

5. SWOT Analiza - Radna grupa za nauku, obrazovanje i društvene delatnostiSNAGESLABOSTI- Postojanje srednjih i srednjih stručnih škola- Uglavnom dobra tehnička opremljenost- Geografski položaj (zbog gravitiranjastudenata i učenika)- Stručna radna snaga (delom)- Izražena potreba privrede za odreñenimprofilima- Mogućnost prekvalifikacije- Rad lokalnog Saveta za zapošljavanje- Rad lokalnog Saveta za socijalnu politiku- Postojanje Strategije socijalne zaštite- Lokalni akcioni plan za ugrožene grupe(Romi)- Tradicionalni način rada u školama- Preveliki broj osnovnih škola (potrebnaracionalizacija)- Nedovoljna informisanost i efikasnost- Nepostojanje školske uprave u Smederevu- Neadekvatan plan upisa (ne postojiusklañenost sa privredom)- Nedovoljno interesovanje dece zadeficitarna zanimanja- Nepostojanje standarda Radničkoguniverziteta (zbog čega ta ustanova ne možeda izdaje sertifikate)- Nasilje u školama (takoñe i pretnja)MOGUĆNOSTIPRETNjE- Postojanje različitih programa zapošljavanjai samozapošljavanja (NSZ)- Dolazak stranog univerziteta (fakulteti iliodeljenja fakulteta)- Pad nataliteta- Nedovoljan broj lekara u primarnojzdravstvenoj zaštiti- Sporost i neefikasnost u donošenju imenjanju zakona- Ekonomska krizaСтр. 51

ANEKS II – Komisija za strateško planiranje-Radne grupe po ključnim pitanjimaRazvoj saobraćaja / komunalna infrastruktura1. Nenad Krčum2. Katarina Kodžas-Jovanović3. Vladimir Krstin4. Milena Drašković5. Slobodan Ristić6. Predrag Umičević7. Miodrag Jovković8. Zoran Anñelković9. Igor ðokić10. Zoran Cvišić11. Slobodan UgljevarevićStvaranje povoljne poslovne klime (privlačenje investicija, MSP, ind. zone, marketing ibrendiranje)1. Predrag Umičević2. Milija Barović3. Živka Josipović Bulatović4. Mirče Balan5. Snežana Savić-Stoiljković6. Branko Grujić7. Dragomir Milošević8. Aleksandar Čurović9. Milijan Marinković10. Dr Živoslav AdamovićPoljoprivreda1. Zoran Ivanović2. Radiša Milić3. Nataša Miladinović4. Branče Stojanović5. Jovica VujovićRazvoj turizma1. Danijela Srejić2. Saša Momić3. Milovan Kostić4. Zoran Ivanović5. Vladan Biskupljanin6. Nataša NikolovaСтр. 52

Obrazovanje, nauka i društvene delatnosti1. Bojan Teofilović2. Goro Redžić3. Darko Memedović4. Dr Vesna Jeremić Dragojević5. Dragana Dobrić6. Snežana ðurić7. Dragan Stanić8. Živorad Rašić9. Dr Ivan StevanovićKoordinator Komisije za strateško planiranjeZdravka Kovačević-VasićPredstavnici USAID/MEGA programaJelena Mihajlović-TanasijevićZoran IlićNiko se ne diže tako visoko kao onaj koji zna kuda ide.Stendal, francuski književnik(1783-1842)Стр. 53

ANEKS IIISMEDEREVO – UPITNIK -MIŠLJENJE PRIVREDNOG SEKTORAAnketu sprovelaKomisija za strateško planiranjeu saradnji saThe Urban Instituteuz podrškuOktobar 2008.Стр. 54

UPITNIK – MIŠLJENJE PRIVREDNOG SEKTORAI. UVODU septembru i oktobru 2008. godine, sprovedena je anketa u pogledu mišljenja privrednogsektora meñu poslodavcima Smedereva. Ova anketa je deo nastojanja strateškog planiranjaekonomskog razvoja na nivou lokalne zajednice, koje se odnosi na budućnost grada. Svrha oveankete je bila da se obezbede korisne i pouzdane informacije za članove Komisije za strateškoplaniranje, koje se odnose na stavove onih koji investiraju i otvaraju radna mesta u Smederevu. Uanketi su postavljana pitanja koja su za cilj imala da ustanove kakva je generalno poslovna klima uopštini, kao i zadovoljstvo privrednika kvalitetom. Stavke u upitniku su obuhvatale istorijat i statusfirmi, prirodu njihovog posla, pitanja radne snage i zaposlenih, planove za investicije, informacije oposlovnim objektima, usluge lokalne uprave i odnose sa njom i sveukupne utiske o gradu kao mestuposlovanja.II. METODOLOGIJAAnketom je obuhvaćeno ukupno 26 preduzeća, koja zapošljavaju 1.955 radnika. Iako je upitanju relativno mali uzorak, dobijeni odgovori su dovoljno relevantni za opšti utisak o stavovimapreduzeća i poslovnoj klimi u opštini. Od preduzeća obuhvaćenih anketom, 22 je u privatnomvlasništvu, 3 u državnom i 1 u društvenom. Devet firmi se bavi proizvodnjom, četiri grañevinarstvomi inženjeringom, četiri trgovinom i devet ostalim uslugama (transport, razne popravke, komunalneusluge). Od ukupnog broja anketiranih preduzeća, najviše je malih, što i odražava strukturuprivrede. Preciznije, anketirano je 18 preduzeća sa manje od 50 zaposlenih, šest preduzeća kojaimaju izmeñu 50 i 250 zaposlenih i dva preduzeća sa preko 250 zaposlenih. Ovaj izveštaj obuhvataukupne odgovore svih firmi. Članovi Komisije za strateško planiranje su obavili svih 26 razgovora.Kako bi se podstakli kompletni i iskreni odgovori od poslodavaca, oni su najpre uvereni da seovaj izveštaj neće pozivati na konkretne firme, te da će formulari upitnika ostati poverljivi.Iako anketiranje 26 firmi ne može da odrazi stavove celokupne poslovne zajednice, ove firme,velike i male, tradicionalne i nove, zapošljavaju značajan deo lokalne ekonomski aktivne radne snage,te rezultati ankete jesu vrlo indikativni i predstavljaju koristan instrument za strateško planiranjeekonomskog razvoja. Pored toga, anketom su utvrñene razlike u stavovima firmi koje predstavljajurazličite sektore lokalne privrede (proizvodnja, grañevinarstvo, transport, trgovine, ostale usluge), štododatno doprinosi informativnosti ovog istraživanja i boljem razumevanju objektivnog stanja u lokalnojprivredi.Стр. 55

III. GLAVNI REZULTATI1. Poslovna klima u Smederevu je, u poreñenju sa ostalim Opštinama u Srbiji, relativno povoljna.Stopa nezaposlenosti u prvoj polovini 2008. godine iznosi 20,5%, što je ispod republičkogproseka (22,8%). Prosečna neto plata u prvih devet meseci 2008. godine iznosi 37.054 dinara,što je 16% više od republičkog proseka (31.832 dinara). Ipak, porast plata u prvih devet meseci,koji iznosi 11% u odnosu na prošlu godinu, je manji u odnosu na republički prosek (19%).Ukupan broj zaposlenih u opštini iznosi 27.015 i praktično je nepromenjen u odnosu na prošlugodinu.2. Preduzeća obuhvaćena anketom zapošljavaju 1.955 radnika. Od toga je 696 u industrijskojproizvodnji i grañevinarstvu i 1.259 u trgovini, transportu i ostalim uslugama, tj. 1.194 uprivatnom sektoru i 761 u državnom i društvenom. Preduzeća predviñaju da će naredne godineimati porast broja zaposlenih za oko 5%. Ako gledamo samo privatna preduzeća, onapredviñaju da će povećati broj zaposlenih za oko 11%.3. Preduzeća očekuju da će u 2008. imati relativno solidan rast prihoda od 23% u odnosu na 2007.Preduzeća iz sektora industrijske proizvodnje i grañevinarstva očekuju još veći rast prihoda, od32%, dok preduzeća iz sektora trgovine, transporta i ostalih usluga očekuju manji rast prihoda,od 15%.4. Anketirana preduzeća su u najvećoj meri orjentisana na poslovanje unutar opštine i regiona.Čak 64% plasmana preduzeća su ostvarila unutar regiona. U ostatku Srbije je realizovano 19%plasmana, a svega 17% plasmana je realizovano na inostranim tržištima. Ipak, postoje značajnerazlike meñu sektorima. Preduzeća iz sektora industrijske proizvodnje i grañevinarstva realizuju33% svog plasmana van teritorije Srbije, tj. izvozom. Sa druge strane, preduzeća iz sektoratrgovine, transporta i ostalih usluga realizuju samo 3% plasmana van Srbije, a čak 84%plasmana unutar opštine.5. Poslodavci su generalno zadovoljni kvalitetom radne snage u svojim preduzećima. Od ukupnogbroja zaposlenih, 26% je ocenjeno kao izvrsno, a 40% kao dobro. S druge strane, 25%zaposlenih je ocenjeno samo kao zadovoljavajuće, a 8% kao loše. Primetna je razlika meñusektorima. Preduzeća iz sektora industrijske proizvodnje i grañevinarstva smatraju da je 79%njihovih zaposlenih izvrsno ili dobro, a 21% zadovoljavajuće ili loše. Mnogo negativnija situacijeje kod preduzeća iz sektora trgovine, transporta i ostalih usluga, gde je svega 59% zaposlenihocenjeno kao izvrsno ili dobro, a čak 41% kao zadovoljavajuće ili loše.6. Čak 52% preduzeća ima ili očekuje da će imati problema sa pronalaženjem novih radnika saodgovarajućim znanjima i veštinama. Ovo je posebno izraženo u sektoru industrijskeproizvodnje i grañevinarstva, gde čak 69% preduzeća identifikuje ovaj problem. Kod preduzećaiz sektora trgovine, transporta i ostalih usluga situacija je nešto povoljnija; 33% ovih preduzećaima ili očekuje da će imati problem sa nalaženjem odgovarajućih radnika.7. Čak 19 preduzeća, od ukupno 26 interjvuisanih, planira investicije radi proširenja poslovanja uSmederevu. Pored toga, još 5 preduzeća razmatra ovu mogućnost. Svega 2 preduzećatrenutno ni ne razmatra mogućnost novih investicija. Većina planiranih investicija će bitirealizovana u 2008. i 2009. Preduzeća očekuju da će ukupan iznos planiranih investicija biti2.457 miliona dinara (ili oko 30 miliona evra). Preduzeća očekuju da će ovim investicijamakreirati 488 novih radnih mesta (što je 25% od trenutnog broja zaposlenih). Pored toga, 6preduzeća planira, a 3 preduzeća razmatra mogućnost investicija van teritorije opštine. Dvaglavna razloga za investiranje van teritorije opštine su želja za širenjem na nova tržišta iproblemi sa grañevinskim zemljištem i dozvolama unutar opštine.Стр. 56

8. Tri preduzeća planira, a dva razmatra mogućnost izmeštanja celokupnog ili dela poslovanja vanopštine. Kao glavni razlog navode neadekvatnost postojećeg prostora, nedostatak zemljišta zaproširenje i povoljniju poslovnu klimu u drugom mestu.9. Kao faktore koji najnegativnije utiču na trenutni i budući razvoj svog poslovanja, preduzećaidentifikuju opštu privrednu situaciju. Za preduzeća iz sektora industrijske proizvodnje igrañevinarstva bitan otežavajući faktor predstavlja i nedostatak kvalifikovane radne snage. Zapreduzeća iz sektora trgovine, transporta i ostalih usluga posebno negativan uticaj ima i nivodomaće konkurencije.10. Upitana za negativne i pozitivne strane vezane za ulazak Srbije u EU, preduzeća kaonajpozitivniji efekat identifikuju stabilnu poslovnu klimu i lakše sprovoñenje zakona. Kaonegativne strane, preduzeća navode veće troškove rada, ulaganja koja će biti neophodna zaprilagoñavanje novim uslovima i jaču konkurenciju.11. U principu, lokalna samouprava po mišljenju preduzeća nije visoko ocenjena. Na skali od 1 do 4,gde je 1 najbolja, a 4 najlošija ocena, lokalna samouprava dobija opštu ocenu od 2,9. Preciznije,2 preduzeća ocenjuje lokalnu samoupravu kao izvrsnu, 4 kao dobru, 10 kao zadovoljavajuću i 6kao lošu. Kada se gledaju pojedinačne institucije, najpovoljnije su ocenjeni Privredna komora,Biro za zapošljavanje i Gradonačelnik, dok su najlošije ocenjeni Kancelarija za lokalniekonomski razvoj i Direkcija.12. Kvalitet usluga koje pruža lokalna samouprava je takoñe ocenjen relativno loše. Na skali od 1do 4, gde je 1 najbolja, a 4 najlošija ocena, lokalna samouprava je za usluge koje pruža dobilaukupnu ocenu 3,21. Najlošije je ocenjena ponuda lokacija i zgrada za poslovanje (3,86),održavanje puteva (3,65) i izdavanje grañevinskih dozvola (3,58), a najpovoljnije izdavanjedozvola za privredne delatnosti(2,48). Na pitanje koje usluge lokalne samouprave bi prvotrebalo unaprediti, preduzeća ponovo navode da su to ponuda lokacija i zgrada za poslovanje,održavanje puteva i izdavanje grañevinskih dozvola.13. Na pitanje koje uloge bi lokalna samouprava trebalo da ima u razvoju lokalne privrede, najvišepreduzeća smatra da bi lokalna samouprava trebalo da uspostavi centre za pomoćpreduzećima oko birokratskih problema i procedura, da izradi etički kodeks za rad sapreduzećima, da ima stručnjake za ekonomski razvoj koji će aktivno pomagati preduzećima kojainvestiraju, kao i da se bave aktivnim privlačenjem investicija. Po preduzećima, najprioritetnijeteme kojima bi trebalo da se bavi strateški plan ekonomskog razvoja su razvoj malih i srednjihpreduzeća, podrška i pružanje pomoći preduzećima i razvoj komunalne infrastruktura. Poredtoga, preduzeća iz sektora industrijske proizvodnje i grañevinarstva smatraju da bi jedan odglavnih prioriteta strateškog plana trebalo da bude privlačenje stranih direktnih investicija.14. Skoro sva preduzeća su pozitivno ocenila sprovoñenje ovakvog istraživanja i pozdravljajuinicijativu za veće uključivanje privrede u proces strateškog planiranja.Стр. 57

IV. REZULTATI ANKETE1. Profil preduzeća i opšta poslovna klimaOd 26 anketiranih preduzeća najveći broj, njih 15, je osnovano tokom devedesetih godina.Sedam preduzeća je osnovano pre 1990. a tri preduzeća posle 2000. (jedno preduzeće nije odgovorilona pitanje kada je osnovano). Dvadeset firmi je u većinskom privatnom vlasništvu, a četiri u državnomili društvenom (preciznije, tri u državnom i jedna u društvenom). Sve anketirane firme su u domaćemvlasništvu.Anketirane firme ukupno zapošljavaju 1.955 radnika. Od tog broja, firme u privatnom vlasništvuzapošljavaju 1.194 ili 61% radnika, a firme u državnom i društvenom vlasništvu 761 ili 39% radnika.Anketirane firme u proseku imaju 75 zaposlenih. Kada gledamo samo firme u privatnom vlasništvu,one u proseku imaju 54 zaposlenih, dok firme u državnom i društvenom vlasništvu u proseku imaju190 zaposlenih.Od 26 anketiranih firmi, najveći broj, njih devet, se bavi industrijskom proizvodnjom. Četiri firmese bave grañevinskim delatnostima. Što se tiče uslužnih delatnosti, četiri firme se bave trgovinom, dokse devet firmi bavi ostalim uslugama. U ovoj grupi se nalaze tri firme koje se bave transportom, tri kojese bave komunalnim delatnostima, dve koje se bave raznim opravkama i jedna koja se bavisavetodavnim uslugama.Anketirana preduzeća nemaju previše povoljno mišljenje o Smederevu kao mestu zaposlovanje. Upitani kako generalno vide svoj grad kao mesto za poslovanje, od ukupno 26 preduzećasamo dva je dalo ocenu izvrsno. Šest preduzeća je dalo ocenu dobro, a čak 16 je dalo samozadovoljavajuću ocenu. Na kraju, dva preduzeća smatra da je njihov grad loše mesto za poslovanje (Slika 1). Radi poreñenja, navedimo da je u Inñiji, kao jednoj od vodećih opština po kvalitetu poslovneklime, od ukupno 29 anketiranih firmi čak 7 dalo ocenu da je njihov grad izvrsno mesto za poslovanje,a 12 kao dobro, dok je 9 dalo ocenu „zadovoljavajuće” i samo jedno je dalo ocenu „loše”. Slično jeocenjen i generalni kvalitet života u gradu. Četiri preduzeća je smatra da je generalno kvalitet života ugradu dobar, čak 17 da je samo zadovoljavajuć, a pet da je loš.Navedeni koja je glavna prednost Smedereva kao sredine za poslovanje, skoro sva anketiranapreduzeća su navela geografski položaj, blizinu Beogradu kao najvećem domaćem tržištu i blizinuDunava. Sa druge strane, kao glavne probleme većina preduzeća navodi nezadovoljavajuću ponuduindustrijskog zemljišta i nedovoljnu opremljenost infrastrukturom.Slika 1: Mišljenje o gradu kao mestu za poslovanjeSlika 2: Mišljenje o kvalitetu života u graduIzuzetno2Izuzetno0Dobro6Dobro4Zadovoljavajuće16Zadovoljavajuće17Loše2Loše5Стр. 58

2. Struktura prometaAnketirane firme su u najvećoj meri usmerene na lokalno tržište. One čak 64% svogplasmana ostvaruju u okviru regiona, dok 19% prometa firme ostvaruju na ostatku teritorije Srbije.Anketirane firme samo 17% prometa realizuju izvozom (Slika 3). Drugačija slika se dobija kadaposmatramo posebno firme koje se bave industrijskom proizvodnjom i grañevinarstvom i firme kojese bave trgovinom i drugim uslugama. Firme koje se bave industrijskom proizvodnjom igrañevinarstvom ostvaruju 43% svog prometa u okviru regiona, 25% ostvaruju u ostatku Srbije, aizvozom ostvaruju relativno solidnih 32% ukupnog prometa (Slika 4). Sa druge strane, firme koje sebave trgovinom i drugim uslugama, čak 84% prometa ostvaruju lokalno, 12% u ostatku Srbije isvega 3% izvozom. Kada gledamo pojedinačne firme, od ukupnog broja anketiranih firmi njih 19preko polovinu prometa realizuje lokalno. Sedam firmi veći deo prometa ostvaruje van regiona, odtoga dve firme većinu prometa realizuju izvozom.Slika 3: Realizacija plasmana, sve firmeEvropa i ostalezemlje; 14%lokalno(region); 64%Balkan; 3%Srbija; 19%Slika 4: Realizacija plasmana, firme koje se bave proizvodnjom i grañevinarstvomEvropa i ostalezemlje; 28%lokalno(region); 43%Balkan; 4%Srbija; 25%Ukupan promet firmi iznosi 1,9 miliona dinara godišnje po zaposlenom. Firme iz sektoratrgovine, u skladu sa prirodom delatnosti, ostvaruju najveći promet po zaposlenom, od 5,9 milionadinara. Firme iz sektora proizvodnje i grañevinarstva ostvaruju promet od 2,6 miliona dinaragodišnje po zaposlenom, dok firme koje se bave ostalim uslugama ostvaruju niži promet, od 1,2miliona dinara godišnje po zaposlenom.U vezi poslovnih očekivanja, firme su generalno optimistične. Firme u proseku očekuju da ćeu 2008. imati porast prometa od 23,1% u odnosu na prethodnu godinu. Gledano pojedinačno, dvefirme očekuju pad prometa, dok ostale firme očekuju porast prometa. Ponovo uočavamo bitnerazlike u očekivanjima kod firmi iz različitih sektora. Naime, firme iz sektora proizvodnje igrañevinarstva očekuju porast prometa od 31,7%, dok firme koje se bave trgovinom i ostalimuslugama očekuju rast prometa od 14,7% (Slika 5).Стр. 59

Slika 5: Očekivani rast prometa u 2008.35%30%25%20%15%10%5%0%sve firmeproizvodnja igrañevinarstvotrgovina i ostaleuslugeOd svih anketiranih firmi, 77% ima važne klijente u regionu. Ovaj procenat je još veći kodpreduzeća koja se bave trgovinom i drugim uslugama. Naime, čak 12 od 13 ovih firmi (ili 92%) uregionu ima važne klijente. Sa druge strane, od 13 firmi koje se bave industrijskom proizvodnjom igrañevinarstvom, njih 8 (ili 62%) ima važne klijente u regionu. Slična je situacija i sa kvalifikovanomradnom snagom: od svih preduzeća, njih 18 (ili 69%) u regionu ima kvalifikovanu radnu snaguvažnu za svoj posao. Sa druge strane, svega 10 preduzeća (ili 38%) ima važne dobavljače sirovinau regionu.3. Zaposleni i radna snagaKao što smo već naveli, u anketiranim preduzećima je zaposleno 1.955 radnika. Ovo je porastod 11% u odnosu na prošlu godinu. Kada pogledamo broj zaposlenih u 2003, vidimo da je za petgodina broj zaposlenih u anketiranim preduzećima porastao za 17%. U odnosu na prošlu godinu,najviše radnih mesta je otvoreno u sektorima industrijske proizvodnje i grañevinarstva, ali i u sektorutrgovine. Jedino sektor ostalih usluga beleži nešto sporiji rast broja zaposlenih (Slika 6). U 2009. godinipreduzeća očekuju dalji porast broja zaposlenih, ali nižom stopom nego u 2008. Naime, upitana za brojzaposlenih u 2009. godini, preduzeća očekuju da će ukupan broj zaposlenih tada biti 2.059, što jeporast od 5% u odnosu na 2008. Rast zaposlenih očekuju preduzeća iz sektora proizvodnje,grañevinarstva i trgovine, dok preduzeća koja se bave ostalim uslugama očekuju blagi padzaposlenosti.Firme su generalno zadovoljne radnom snagom. Kada posmatramo sve firme, one smatrajuda je 66% radne snage izuzetno ili dobro, dok je 25% radne snage ocenjeno kao zadovoljavajuće, a8% kao loše (Slika 7). Firme iz proizvodnje i grañevinarstva su nešto zadovoljnije radnom snagom,jer je kod njih samo 21% radne snage ocenjeno kao zadovoljavajuće ili loše, dok je kod firmi koje sebave trgovinom i uslugama čak 41% radne snage ocenjeno kao zadovoljavajuće ili loše.Стр. 60

Slika 6: Porast broja zaposlenih u 2008, u odnosu na prošlu godinu25%20%15%10%5%0%sve firmeproizvodnja igrañevinarstvotrgovinaostale uslugeSa druge strane, značajan broj firmi smatra da će u budućnosti imati problema sapronalaženjem novih radnika odgovarajućih kvaliteta. Od 26 anketiranih firmi, čak 11 firmi već ima,a još dve očekuju da će imati probleme sa nalaženjem adekvatnih radnika. Problem je posebnoizražen kod firmi iz sektora proizvodnje i grañevinarstva, jer čak 9 od 13 ovih firmi (ili 69%) ima iliočekuje da će imati probleme sa nalaženjem odgovarajućih radnika (Slika 8). Zanimljivo je da firmeimaju najviše problema sa nalaženjem kvalitetnih i/ili iskusnih KV i VKV radnika.Slika 7: Zadovoljstvo firmi radnom snagom60%50%40%30%20%10%0%sve firmeproizvodnja igrañevinarstvotrgovina i ostaleuslugeIzuzetno Dobro Zadovoljava LošeProcenat zaposlenih sa visokim obrazovanjem u anketiranim preduzećima je vrlo nizak. Oničine svega 6,1% od ukupnog broja zaposlenih. Ovo je znatno niže od republičkog proseka po komje učešće visoko obrazovanih u ukupnoj radnoj snazi oko 18%. Po odgovorima preduzeća,procenat zaposlenih sa visokim obrazovanjem će se u 2009. neznatno povećati, na 6,3% odukupno zaposlenih.U odnosu na ukupan broj zaposlenih, u anketiranim preduzećima žene čine 25% radnesnage. Ovo je ispod republičkog proseka od oko 45% učešća žena u ukupnom broju zaposlenih.Стр. 61

Slika 8: Procenat firmi koje imaju ili očekuje da će imati probleme sa nalaženjem odgovarajućih radnika80%70%60%50%40%30%20%10%0%sve firmeproizvodnja igrañevinarstvotrgovina i ostaleuslugeSudeći po anketi, prosečna plata u anketiranim preduzećima iznosi 20.046 dinara. I ovdepostoji uočljiva razlika izmeñu sektora. Prosečna plata u preduzećima koja se bave industrijskomproizvodnjom i grañevinarstvom je 26.266 dinara, dok je u preduzećima koja se bave trgovinom iostalim uslugama prosečna plata 16.608 dinara.Pet anketiranih preduzeća ima odeljenje za istraživanje i razvoj. U ovim odeljenjima je uproseku zaposleno 3 osobe. Odeljenja za istraživanje i razvoj se prvenstveno bave unapreñenjimapostojeće tehnologije i razvojem novih proizvoda.4. Investicije i planovi za razvojOd ukupnog broja anketiranih preduzeća, njih 15 je vlasnik prostorija u kojima posluje.Osam preduzeća zakupljuje prostorije, a tri preduzeća su vlasnici dela prostorija u kojima posluju, adeo zakupljuju. Ipak, čak 14 preduzeća smatra da prostorije u kojima trenutno posluju nisu dovoljneda bi omogućile proširenje poslovnih ili proizvodnih kapaciteta. Ovo je verovatno jedan od razlogazašto veliki procenat preduzeća planira nove investicije u proširenje kapaciteta koje bi omogućilorast poslovanja.Najveći broj preduzeća planira nove investicije radi proširenja kapaciteta u Smederevu. Čak19 od ukupno 26 preduzeća je reklo da planira nove investicije na teritoriji opštine. Pored toga, jošpet preduzeća razmatra mogućnost novih investicija. Svega dva preduzeća ni ne razmatramogućnost proširenja postojećih kapaciteta. Planirane investicije će uglavnom biti realizovane u2008. ili 2009. godini. Ukupan iznos planiranih investicija iznosi 2,46 milijardi dinara, ili nešto višeod 30 miliona evra. Ovaj iznos predstavlja oko 80% ukupnog prometa preduzeća koja planirajuinvesticije. Preduzeća očekuju da će ovim investicijama stvoriti 488 novih radnih mesta. Ovopredstavlja povećanje od 25% postojeće radne snage, ili čak 37% od postojeće radne snage upreduzećima koja planiraju investicije.Pored investicija na teritoriji opštine, šest preduzeća planira, a tri preduzeća razmatramogućnost investicija van teritorije opštine. Od preduzeća koja planiraju investicije van teritorijeopštine, tri se bave proizvodnjom, dva trgovinom i jedno ostalim uslugama. Glavni razlozi zainvestiranje van teritorije opštine su želja za širenjem na nova tržišta i problemi sa grañevinskimzemljištem i dozvolama unutar opštine.Стр. 62

Na kraju, recimo i da tri preduzeća planira, a dva razmatra mogućnost izmeštanjacelokupnog ili dela poslovanja van opštine. Sva tri preduzeća koja planira kompletno ili delimičnoizmeštanje sa teritorije opštinu su u sektoru industrijske proizvodnje. Pored toga, po jednopreduzeće koje se bavi trgovinom i grañevinarstvom razmatra ovu mogućnost. Kao glavni razlog zapreseljenje, preduzeća navode neadekvatnost postojećeg prostora, nedostatak zemljišta zaproširenje i povoljniju poslovnu klimu u drugom mestu. Većina ovih preduzeća bi promenila odlukuo preseljenju kada bi imala kvalitetniju ponudu infrastrukturom opremljenog zemljišta.5. Prepreke za dalji razvojPreduzeća su upitana koji faktori iz poslovnog okruženja po njihovom mišljenju imajunajnegativniji uticaj na budući razvoj njihovog poslovanja. Daleko najveći broj preduzeća, njih 19 (ili73%) kao glavni negativni faktor navodi opštu ekonomsku situaciju. Pored toga, kada posmatramosva preduzeća, kao negativni faktori se ističu i domaća konkurencija, i u nešto manjoj meri: troškovienergije, nacionalno zakonodavstvo, držanje lokalne samouprave, kamatne stope, pristupfinansiranju i raspoloživost obučene radne snage (Slika 9).Uočavamo i odreñene zanimljive razlike meñu odgovorima preduzeća iz različitih sektora.Naime, iako se sva preduzeća slažu da je glavni otežavajući faktor opšta privredna situacija,postoje razlike u rangiranju ostalih faktora. Tako je za preduzeća iz sektora proizvodnje igrañevinarstva sledeći veliki problem nedostatak kvalifikovane radne snage (dok ovo skoro uopštenije problem za preduzeća iz sektora trgovine i ostalih usluga). Probleme za ova preduzećapredstavljaju i kamatne stope, ali i držanje lokalne samouprave, što verovatno ima veze saproblemima vezanim za raspoloživo industrijsko zemljište. Sa druge strane, za preduzeća iz sektoratrgovine i ostalih usluga veliki problem predstavlja domaća konkurencija (dok za preduzeća koja sebave proizvodnjom ovo nije toliki problem). Pored toga, za ova preduzeća se kao problemi izdvajajui troškovi energije i troškovi radne snage (što je pomalo neočekivano, s obzirom da su plate u ovomsektoru manje od ukupnog proseka, te to verovatno govori o nižoj efikasnosti ovih preduzeća).Najmanji problem za sva preduzeća je udaljenost od tržišta i gubitak tržišta bivšeJugoslavije. Ovi odgovori su u skladu sa ranije spomenutom činjenicom da su anketiranapreduzeća u najvećoj meri orijentisana na lokalno tržište.Стр. 63

Slika 9: Glavni otežavajući faktori za poslovanje, % firmi koje spominju navedeni faktor0% 20% 40% 60% 80% 100%Opšta privredna situacijaDomaća konkurencijaTroškovi energijeNacionalno zakonodavstvoDržanje lokalne upraveKamatne stopeNe/dostupnost finansijaNedostatak kvalifikovane radne snageNeadekvatni kapacitetiTroškovi radne snageInostrana konkurencijaTroškovi materijala, komponenti, itd.Ekološka ograničenjaUdaljenot tržištaGubitak tržišta bivše Jugoslavijesve firme proizvodnja i grañevinarstvo trgovina i ostale usluge6. Javne usluge i odnosi sa vlastimaUkupno mišljenje anketiranih firmi o lokalnim vlastima je tek zadovoljavajuće. Naime, od 26anketiranih preduzeća koja su upitane za njihovo opšte mišljenje o lokalnoj vlasti, dva su dalaocenu „izvrsno“, četiri „dobro“, čak deset „zadovoljavajuće“ i čak šest „loše“ (Slika 10). Četiripreduzeća nisu odgovorila na ovo pitanje. Dodatni pokazatelj o ograničenom poverenju u lokalnusamoupravu dobijamo i kada pogledamo odgovore na pitanje da li lokalna samouprava primenjujeprocedure za izdavanje dozvola, naplatu poreza i druge naknade na jednak i pošten način svimgrañanima i privrednim subjektima. Naime, čak 14 od 26 preduzeća se donekle ili u potpunosti neslaže sa ovom konstatacijom. Samo devet preduzeća se donekle slaže, a ni jedno preduzeće senije izjasnilo da se slaže u potpunosti sa ovom tvrdnjom (tri preduzeća nisu odgovorila na ovopitanje).Kada se gledaju pojedinačne institucije, najpovoljnije su ocenjeni Privredna komora, Biro zazapošljavanje i Gradonačelnik (Slika 11).Стр. 64

Slika 10: Opšte mišljenje o lokalnoj samoupraviIzuzetno2Dobro4Zadovoljavajuće10Loše6Slika 11: Ukoliko ste imali profesionalni kontakt sa dole navedenim organizacijama, kako ih ocenjujeteTrgovinska i privredna komoraGradonačelnikBiro za zapošljavanjeZamenik gradonačelnikaUprava carinePoslovno udruženjeSIEPAAgencija za privredne registreDirekcijaOdeljenje za ekonomiju i finansijeSkupština/VećeAgencija za MSPKancelarija za Lokalni Ekonomski RazvojOUC/CIDRepublički garancijski fondRepublički fond za razvojPoreska upravaPokrajinske vlastiRepubličke vlasti0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%Izuzetno Dobro Zadovoljavajuće Loše Bez mišljenja/nisu imali kontaktKvalitet usluga koje pruža lokalna samouprava je takoñe ocenjen relativno loše. Na skali od1 do 4, gde je 1 najbolja, a 4 najlošija ocena, lokalna samouprava je za usluge koje pruža dobilaukupnu ocenu 3,21. Najlošiju ocenu dobila je ponuda lokacija i zgrada za poslovanje (3,86). Poredtoga, prilično loše ocene je dobilo održavanje puteva, izdavanje grañevinskih dozvola i podrškaMSP (Slika 12). Relativno povoljne ocene su dobili izdavanje dozvola za privredne delatnosti(2,48), stanovanje, javna bezbednost i javni transport. Na pitanje koje usluge lokalne samouprave biСтр. 65

prvo trebalo unaprediti, preduzeća navode upravo one usluge koje su i dobile najlošije ocene:ponudu lokacija i zgrada za poslovanje, održavanje puteva i izdavanje grañevinskih dozvola.Slika 12: Kvalitet javnih usluga (veća vrednost ukazuje na lošiji kvalitet, tj. 1=izvrsno, 4=loše)Ponuda lokacija i zgrada za poslovanjeOdržavanje putevaIzdavanje grañevinskih dozvolaPodrška MSPRazvoj infrastrukture (gas, voda, struja i sl.)UkupnoOdnošenje otpadaJavni transportJavna bezbednostStanovanjeIzdavanje dozvola za privredne delatnosti2,0 2,5 3,0 3,5 4,0Na pitanje koje uloge bi lokalna samouprava trebalo da ima u razvoju lokalne privrede,uočavamo da privrednici pre svega smatraju da bi lokalna samouprava trebalo aktivnije da pomažepreduzećima u problemima sa kojima se suuočavaju. Tako najviše preduzeća navodi da bi lokalnasamouprava trebalo da uspostavi centre za pomoć preduzećima oko birokratskih problema iprocedura, kao i da uposli stručnjake za ekonomski razvoj koji će aktivno pomagati preduzećimakoja investiraju (Slika 13). Pored toga, preduzeća smatraju da je važno da lokalna samoupravaizradi etički kodeks za rad sa preduzećima, kao i da se aktivno bavi privlačenjem investicija. Sadruge strane, relativno mali broj preduzeća smatra da lokalna samouprava treba da ima ulogu udirektnoj podršci menadžmentu.Upitana šta bi trebalo da budu prioritetne teme kojima treba da se bavi strateški planekonomskog razvoja, daleko najveći broj preduzeća se izjasnio da je to razvoj malih i srednjihpreduzeća. Ovo je donekle i očekivano, s obzirom da skoro sva anketirana preduzeća spadajuupravo u grupu MSP. Pored toga, značajn broj preduzeća smatra da su prioritetne teme i podrška ipružanje pomoći preduzećima, razvoj komunalne infrastruktura, kao i privlačenje stranih direktnihinvesticija i obrazovanje (Slika 14). Sa druge strane, samo mali broj preduzeća smatra da biprioriteti strateškog plana lokalnog ekonomskog razvoja trebalo da budu turizam, razvojpoljoprivrede i sela, razvoj radne snage, istraživanje i razvoj tehnologija, transport i industrijskorestrukturiranje. Zanimljivo je istaći da je za preduzeća iz sektora industrijske proizvodnje igrañevinarstva privlačenje stranih direktnih investicija jednako važan prioritet kao i podrška MSP.Стр. 66

Slika 13: Usluge kojima bi trebalo da se bavi lokalna samouprava (prikazan je broj preduzeća koja su potvrdno odgovorila)Centri za pomoć preduzetnicimaEtički kodeksStručnjaci za ekonomski razvojAktivno privlačenje investicijaRazvoj radne snagePoreske olakšicePodrška lokalnim firmamaBiznis inkubatoriBesplatne lokacijeFinansijska pomoć preduzetnicimaDirektna pomoć menadžmentu0 5 10 15 20 25sigurno daverovatno daSlika 14: Prioritetne teme kojima treba da se bavi strateški plan ekonomskog razvoja opštine (prikazan je broj preduzećakoja su potvrdno odgovorila)Razvoj malih i srednjih preduzećaKomunalna infrastrukturaPodrška i pružanje pomoći preduzećimaPrivlačenje stranih direktnih investicijaObrazovanjeTurizamRazvoj poljoprivrede i selaRazvoj radne snageIstraživanje i razvoj, transfer tehnologijaTransportIndustrijsko restruktuiranje / diversifikacija0 5 10 15 20 257. Odnos prema pridruživanju Evropskoj unijiPreduzeća su pitana i za njihova očekivanja vezana proces pridruživanja Evropskoj uniji, tj.za pozitivne i negativne aspekte tog procesa. Kao najpozitivniji efekat, najveći broj preduzećanavodi stabilnu poslovnu klimu. Pored toga, kao pozitivne efekte preduzeća često navode i lakšesprovoñenje zakona, kao i slobodan pristup velikom tržištu EU, neometan carinskim i drugimpreprekama (Slika 15). Samo dva preduzeća kao prednosti ulaska u EU vidi korišćenjejedinsvtvene valute i bolju ponudu radne snage. Kao negativne strane, preduzeća pre sveganavode veće troškove radne snage, trošak ulaganja koja će biti neophodna za prilagoñavanjenovim uslovima i jaču konkurenciju.Стр. 67

Slika 15: Pozitivni efekti ulaska u EU (broj preduzeća koja su navela dati faktor)Stabilna poslovna klima19Lakše sprovoñenje zakona12Pristup velikom tržištu bez carina i drugihprepreka10Viši nivo zaštite ekonomske konkurencije8Učešće u programima EU8Stabilno tržište kapitala7Jedinstvena valuta2Bolja ponuda radne snage2Slika 16: Negativni efekti ulaska u EU (broj preduzeća koja su navela dati faktor)Veći troškovi radne snage17Ulaganje u prilagoñavanje novim uslovima16Jaka konkurencija11Striktnije ekološko zakonodavstvo6Striktnija državna pravila za pomoćpreduzećimaStriktnija zaštita potrošača22Prestanak uslova za kokurentniju cenu2Viši etički zahtevi0Стр. 68

ANEKS IV – PROFIL ZAJEDNICEСтр. 69

SADRŽAJLista tabela................................................................................................................ 721 Uvod ................................................................................................................... 742 Osnovne karakteristike..................................................................................... 752.1 Geografski položaj (lokacija)....................................................................................................... 752.2 Opšti podaci ................................................................................................................................ 762.3 Klima ........................................................................................................................................... 772.4 Lokalna samouprava (administracija) ......................................................................................... 782.5 Istorija, tradicija i kulturno nasleñe.............................................................................................. 793 Prirodni resursi.................................................................................................. 813.1 Reljef........................................................................................................................................... 813.2 Hidrografija.................................................................................................................................. 813.3 Zemljište...................................................................................................................................... 813.4 Mineralni potencijali .................................................................................................................... 823.5 Šumski potencijal ........................................................................................................................ 824 Ljudski resursi................................................................................................... 834.1 Stanovništvo (broj stanovnika i stopa rasta)............................................................................... 834.2 Stanovništvo prema tipu naselja................................................................................................. 844.3 Vitalni dogañaji............................................................................................................................ 844.4 Stanovništvo prema bračnom stanju .......................................................................................... 854.5 Starosna struktura stanovništva ................................................................................................. 854.6 Polna struktura stanovništva....................................................................................................... 874.7 Etnička struktura stanovništva .................................................................................................... 874.8 Struktura stanovništva prema veroispovesti............................................................................... 884.9 Struktura stanovništva prema maternjem jeziku......................................................................... 884.10 Stanovništvo prema aktivnosti .................................................................................................... 894.10.1 Struktura stanovništva prema aktivnosti i polu ...................................................................894.10.2 Struktura aktivnog stan.prema vrsti zanimanja i oblasti delatnosti.....................................894.11 Obrazovna struktura stanovništva .............................................................................................. 904.12 Porodice i domaćinstva............................................................................................................... 914.12.1 Porodice..............................................................................................................................914.12.2 Domaćinstva .......................................................................................................................914.13 Migracije stanovništva ................................................................................................................ 924.13.1 Doseljenici...........................................................................................................................924.13.2 Dnevne migracije ................................................................................................................935 Stambeni resursi ............................................................................................... 945.1 Stambena statistika..................................................................................................................... 945.2 Stambena izgradnja.................................................................................................................... 955.3 Cene na tržištu............................................................................................................................ 966 Privreda .............................................................................................................. 97Privredna struktura............................................................................................................................... 976.1 Privredna struktura po delatnostima........................................................................................... 976.2 Industrija ................................................................................................................................... 1026.3 Poljoprivreda ............................................................................................................................. 1046.4 Šumarstvo................................................................................................................................. 1076.5 Investicione mogućnosti ........................................................................................................... 1076.6 Ukupan obim proizvodnje ......................................................................................................... 1086.7 Preduzeća prema broju zaposlenih .......................................................................................... 1086.8 Makroekonomski pokazatelji..................................................................................................... 1086.9 Spoljno trgovinska robna razmena ........................................................................................... 1096.10 Struktura izvoza prema destinaciji ............................................................................................ 1106.11 Struktura investicija................................................................................................................... 111Javne finansije ................................................................................................................................... 1116.12 Prihod opštinskog budžeta ....................................................................................................... 1116.13 Rashod opštinskog budžeta ..................................................................................................... 112Finansijske institucije ......................................................................................................................... 1126.14 Banke........................................................................................................................................ 1127 Radna snaga .................................................................................................... 1137.1 Broj i struktura zaposlenih ........................................................................................................ 113Str. 70

7.2 Zaposlenost po delatnostima.................................................................................................... 1137.3 Prosečne zarade....................................................................................................................... 1147.4 Zarade po delatnostima ............................................................................................................ 1157.5 Zapošljavanje............................................................................................................................ 1157.6 Nezaposlenost .......................................................................................................................... 1167.7 Stopa nezaposlenosti ............................................................................................................... 1167.8 Nezaposlenost prema stepenu obrazovanja ............................................................................ 1177.9 Nezaposlenost prema dužini čekanja....................................................................................... 1177.10 Nezaposlenost prema starosnoj strukturi ................................................................................. 1178 Javni resursi .................................................................................................... 1188.1 Saobraćajna infrastruktura........................................................................................................ 1188.1.1 Putna infrastruktura ..........................................................................................................1188.1.2 Železnički saobraćaj i infrastruktura .................................................................................1198.1.3 Vazdušni saobraćaj ..........................................................................................................1208.1.4 Rečni saobraćaj ................................................................................................................1208.2 Komunalna infrastruktura.......................................................................................................... 1218.2.1 Vodovod i kanalizacija ......................................................................................................1218.2.2 Sistem daljinskog grejanja ................................................................................................1218.2.3 Elektro infrastruktura.........................................................................................................1218.2.4 Telekomunikacioni sistem.................................................................................................1228.3 Energetika................................................................................................................................. 1228.4 Zdravstvena i socijalna zaštita.................................................................................................. 1228.5 Obrazovni kapaciteti ................................................................................................................. 1249 Resursi životne sredine .................................................................................. 1279.1 Kvalitet vazduha........................................................................................................................ 1279.2 Kvalitet zemljišta ....................................................................................................................... 1279.3 Kvalitet voda ............................................................................................................................. 1279.4 Upravljanje čvrstim komunalnim otpadom................................................................................ 12810 Turistički resursi ............................................................................................. 12810.1 Broj posetilaca .......................................................................................................................... 12810.2 Smeštajni kapaciteti.................................................................................................................. 12811 Kultura.............................................................................................................. 130Lokalni razvoj u relaciji sa regionalnim i državnim strateškim dokumentima .. 131Str. 71

Lista tabelaTabela 1. Osnovno poreñenje opštine i okruženja (površina i stanovništvo), 2005. ..................... 75Tabela 2. Opšti podaci o naseljima i katastarskim opštinama, 2005. .............................................. 76Tabela 3. Podaci o naseljima (tip naselja, broj stanovnika i površina), 2002.................................. 76Tabela 4. Spisak naselja i pripadajućih katastarskih opština........................................................... 77Tabela 5. Klimatski pokazetelji............................................................................................................. 77Tabela 6. Struktura odbornika u skupštini opštine/Grada, 2004/2008. ............................................ 78Tabela 7. Struktura zemljišnih površina, 2005. .................................................................................. 82Tabela 8. Uporedni pregled broja stanovnika, podaci iz popisa. ..................................................... 83Tabela 9. Procenjeni broj stanovnika u periodu 1999-2005. ............................................................. 83Tabela 10. Struktura stanovništva prema tipu naselja, 2002. ........................................................... 84Tabela 11. Vitalni dogañaji, 2005. ........................................................................................................ 84Tabela 12. Struktura ženskog stanovništva starog 15 godina i više prema broju živoroñene dece,2002......................................................................................................................................................... 84Tabela 13. Struktura stanovništva starog 15 i više godina prema bračnom stanju i polu, 2002. . 85Tabela 14. Struktura stanovništva prema starosti i polu, 2002. ....................................................... 85Tabela 15. Struktura stanovništva po osnovnim kontigentima, 2002.............................................. 86Tabela 16. Starosni indikatori stanovništva, 2005. ............................................................................ 86Tabela 17. Polna struktura stanovništva, 2002. ................................................................................. 87Tabela 18. Struktura stanovništva prema etničkoj ili nacionalnoj pripadnosti, 2002. ................... 87Tabela 19. Struktura stanovništva prema veroispovesti, 2002......................................................... 88Tabela 20. Struktura stanovništva prema maternjem jeziku, 2002................................................... 88Tabela 21. Struktura stanovništva prema aktivnosti i polu, 2002..................................................... 89Tabela 22. Struktura aktivnog stanovništva koje obavlja zanimanjeprema zanimanju i polu, 2002. ............................................................................................................. 89Tabela 23. Struktura stanovništva starog 15 i više godinaprema školskoj spremi i pismenosti, 2002. ........................................................................................ 90Tabela 24. Struktura porodica prema broju dece, 2002..................................................................... 91Tabela 25. Struktura porodica prema tipu, 2002. ............................................................................... 91Tabela 26. Struktura domaćinstava prema broju članova, 2002. ..................................................... 91Tabela 27. Broj doseljenika po vremenskim periodima. ................................................................... 92Tabela 28. Struktura doseljenika prema području sa kojeg su doseljeni, 1940-2002. ................... 92Tabela 29. Dnevne migracije prema tipu migranata, 2002. ............................................................... 93Tabela 30. Dnevne migracije stanovništva koje obavljazanimanje prema tipu delatnosti, 2002................................................................................................ 93Tabela 31. Uporedni pregled broja stanova po popisima. ................................................................ 94Tabela 32. Broj i površina stanova, drugih nastanjenih prostorija,kolektivnih stanova i nastanjena lica, 2002. ....................................................................................... 94Tabela 33. Struktura kolektivnih stanova, 2002. ................................................................................ 94Tabela 34. Struktura stanova prema vrsti i opremljenosti, 2002. ..................................................... 94Tabela 35. Struktura stanova prema godini izgradnje, 2002............................................................. 95Tabela 36. Struktura nastanjenih stanova prema broju domaćinstava i lica, 2002. ....................... 95Tabela 37. Stambene jedinice prema nivou opremljenosti infrastrukturom, 2007. ........................ 95Tabela 38. Stambena izgradnja, 2005/2007......................................................................................... 95Tabela 39. Vrednost izvedenih grañevinskih radova, 2005/2007...................................................... 96Tabela 40. Cene stanova na tržištu, 2008............................................................................................ 96Tabela 41. Cene stanova novogradnje, II polugodište 2007. ............................................................ 96Tabela 42. Broj preduzeća po delatnostima i veličini, 31.12.2007. (NBS)........................................ 97Tabela 43. Broj radnika u preduzećima po delatnosti i veličini preduzeća, 31.12.2007.(NBS)...... 98Tabela 44. Struktura preduzeća, ustanova i drugih pravnih lica prema oblasti delatnosti,stanje 31.12.2007. .................................................................................................................................. 99Tabela 45. Struktura (aktivnih)preduzetničkih radnji po delatnostima, 24.06.2008...................... 100Tabela 46. Struktura preduzetničkih radnji prema oblicima organizovanja, stanje 12.04.2006. . 101Tabela 47. Struktura aktivnog stanovništva koje obavlja zanimanje po delatnostima, 2002. ..... 101Tabela 48. Struktura poljoprivrednog stanovništva prema posedovanjupoljoprivrednog gazdinstva, polu i aktivnosti, 2002........................................................................ 104Tabela 49. Struktura poljoprivrednih gazdinstava prema veličini, 2002........................................ 105Tabela 50. Struktura ukupne poljoprivredne površine u opštiniprema načinu korišćenja, 2005. ......................................................................................................... 105Str. 72

Tabela 51. Struktura poljoprivredne površine privatnih gazdinstavaprema načinu korišćenja, 2005. ......................................................................................................... 105Tabela 52. Proizvodnja pojedinih ratarskih kultura, industrijskog,povrtnog i krmnog bilja, 2005. ........................................................................................................... 106Tabela 53. Proizvodnja voća i grožña, 2005...................................................................................... 106Tabela 54. Broj stoke, stanje 15.01.2006. .......................................................................................... 106Tabela 55. Prosečan broj stoke, stanje 15.01.2006. ......................................................................... 106Tabela 56. Prodaja i otkup poljoprivrednih proizvoda, 2005........................................................... 107Tabela 57. Pošumljene površine i posečena drvna masa, 2005..................................................... 107Tabela 58. Raspoložive lokacije za investiciona ulaganja. ............................................................. 107Tabela 59. Veličina preduzeća prema broju zaposlenih, 2007........................................................ 108Tabela 60. Struktura narodnog dohotka po delatnostima, 2005..................................................... 108Tabela 61. Struktura narodnog dohotka po oblicima svojine, 2005............................................... 109Tabela 62. Društveni proizvod, 2005. ................................................................................................ 109Tabela 63. Osnovni podaci o preduzećima, 2005............................................................................. 109Tabela 64. Struktura izvoza 2007/2008. ............................................................................................. 109Tabela 65. Struktura uvoza 2007/2008............................................................................................... 110Tabela 66. Struktura izvoza prema destinaciji.................................................................................. 110Tabela 67. Struktura ostvarenih investicija prema karakteru izgradnjei tehničkoj strukturi, 2005. .................................................................................................................. 111Tabela 68. Struktura prihoda opštinskog budžeta, 2005................................................................. 111Tabela 69. Struktura rashoda opštinskog budžeta, 2005. ............................................................... 112Tabela 70. Broj i struktura zaposlenih, 2005..................................................................................... 113Tabela 71. Struktura zaposlenih po sektorima delatnosti, 2007..................................................... 113Tabela 72. Prosečne zarade po zaposlenom, februar 2008............................................................. 114Tabela 73. Uporedni pregled prosečnih zarada po zaposlenom po godinama............................. 114Tabela 74. Prosečne zarade po zaposlenom bez poreza i doprinosa,po sektorima delatnosti, 2005. ........................................................................................................... 115Tabela 75. Slobodna radna mesta, 2007. .......................................................................................... 115Tabela 76. Struktura zapošljavanja, 2007.......................................................................................... 115Tabela 77. Struktura nezaposlenih i tražilaca zaposlenja prema polu, decembar 2007. ............. 116Tabela 78. Broj i polna struktura nezaposlenih, pregled po godinama. ........................................ 116Tabela 79. Stopa nezaposlenosti, 2007. ............................................................................................ 116Tabela 80. Nezaposleni prema stepenu obrazovanja, 2007. ........................................................... 117Tabela 81. Nezaposleni prema dužini čekanja, 2007. ...................................................................... 117Tabela 82. Nezaposleni prema starosnoj strukturi, 2007. ............................................................... 117Tabela 83. Dužina puteva, 2005.......................................................................................................... 119Tabela 84. Promet robe i putnika u železničkom saobraćaju, 2005. .............................................. 119Tabela 85. PTT saobraćaj, 2005 / 2007. ............................................................................................. 122Tabela 86. Iskorišćenje energije, 2007. ............................................................................................. 122Tabela 87. Bolnički kapaciteti, 2007. ................................................................................................. 123Tabela 88. Ulaganja u zdravstvo i socijalni rad, 2005...................................................................... 123Tabela 89. Lekari, stomatolozi i diplomirani farmaceuti u zdravstvenim službama, 2005........... 123Tabela 90. Korisnici socijalne zaštite – maloletna lica, 2005.......................................................... 124Tabela 91. Korisnici socijalne zaštite – punoletna lica, 2005. ........................................................ 124Tabela 92. Kapaciteti obrazovnih institucija, pregled po godinama. ............................................. 124Tabela 93. Ulaganja u obrazovanje, 2005.......................................................................................... 125Tabela 94. Broj i struktura obrazovnih ustanova, 2005. .................................................................. 125Tabela 95. Ukupan broj učenika, studenata i korisnika obrazovnih ustanova, 2005. .................. 125Tabela 96. Prosečan broj učenika, studenata i korisnika smeštajau obrazovnim ustanovama, 2005. ...................................................................................................... 126Tabela 97. Ukupan broj učenika u osnovnim školama, 2008.......................................................... 126Tabela 98. Broj i struktura turista i ostvarenih turističkih noćenja,2005/ 2006............................. 128Tabela 99. Smeštajni kapaciteti, 2007. .............................................................................................. 129Tabela 100. Broj bioskopa, bioskopskih sedišta, projekcija i posetilaca, 2005............................ 130Str. 73

1 UvodZa potrebe izrade Strateškog plana Grada Smedereva, identifikovani sukvantitativni i kvalitativni raspoloživi resursi Grada . Prilikom prikupljanja i pripremekvantitativnih podataka korišćeni su podaci iz Statističkih godišnjaka, Biltena i Saopštenja,Republičkog zavoda za statistiku Srbije, podaci iz NSZ-Filijala Smederevo, Agencije zaprivredne registre, kao i NBS. Dobijeni su podaci o osnovnim prirodnim, ekonomskim,geografskim, demografskim i socijalnim faktorima od Popisa 2002. godine, do 2008.godine. Kvalitativnom analizom prikupljeni podaci stavljeni su u odreñeni kontekst naosnovu čega je utvrñena perspektiva daljeg ekonomskog razvoja Grada Smedereva.Str. 74

Tabela 1. Osnovno poreñenje opštine i okruženja (površina i stanovništvo), 2005.Udeo u ukupnoj površiniUdeo u ukupnom broju(%)stanovnika (%)Površina(km 2 )Opštine Okruga SrbijeBrojstanovnika*Opštine Okruga SrbijeGustinanaseljenosti(br.stanov./km 2 )Urbana zona 38,58 8 3,10 0,05 62.698 57,19 30,10 0,84 1625Ruralna zona 443,12 92 35,50 0,50 46.933 42,81 22,53 0,63 106Opština 481,7 100 38,60 0,55 109.631 100 52,63 1,47 228Okrug 1.248 / 100 1,41 208.297 / 100 2,80 167Srbija 88.361 / / 100 7.440.769 / / 100 84*procena RZS2 Osnovne karakteristike2.1 Geografski položaj (lokacija)Smederevo je pozicionirano na 40,39 0 severne geografske širine i 20,57 0 istočnegeografske dužine. Nalazi se u severoistočnom delu Republike Srbije, na drugoj po veličinievropskoj reci Dunavu. Od prestonice, Beograda, udaljeno je svega 46 km.Osnovni potencijal Grada Smedereva je upravo njegov karakterističan mikropoložajodnosno izuzetno povoljan geosaobraćajni položaj izmeñu dva evropska koridora - kopnenogX - auto-put i vodnog - VII - Dunav. Ovu prednost sa lokalnog aspekta sagledavanja trebamaksimalno iskoristiti.Grad Smederevo zahvata blago zatalasano nizijsko područje južnog obodaPanonskog basena, u krajnjem severo-istočnom delu Šumadije. Teritorija Grada pripadaPodunavlju i donjem Pomoravlju. Prostire se neposredno ispred ušća Velike Morave uDunav, pri čemu (u hidrografskom pogledu) najvećim delom pripada slivu Velike Morave.Ukupna površina Grada Smedereva iznosi 481,7km 2 .Najznačajnija prirodna prednost Smedereva,u odnosu na susedne gradove, aliimajući u vidu i ostale podunavske Regione, je izuzetno povoljna, zapravo strateškinajpovoljnija geografsko-saobraćajna lokacija jer poseduje najseverniju luku koja može daStr. 75

primi crnomorske brodove. Nizvodno od Smedereva se nalazi kovinski most, koji je ujednoposlednja veza sa levom obalom Dunava sve do HE „ðerdap I“.Prema Prostornom planu Republike Srbije, usvojenom 1996.godine, Smederevo jeregionalni centar i nalazi se na mestu susticanja dva prioritetna planirana pojasaintenzivnog razvoja (Savsko-Dunavskog i Dunavsko-Veliko Moravskog), a u planu je da seprofiliše kao lučki grad i kao multimodalno saobraćajno čvorište.2.2 Opšti podaciTabela 2. Opšti podaci o naseljima i katastarskim opštinama, 2005.OpštinaOkrugBroj naselja 27 58Prosečna veličina naselja (km 2 ) 17,7 21,4Broj gradskih naselja 1 3Broj ostalih naselja 26 55Broj katastarskih opština 30 64Prosečna veličina katastarske opštine (km 2 ) 16,06 19,5Grad Smederevo je osnovna teritorijalna jedinica u kojoj grañani ostvaruju lokalnusamoupravu u skladu sa Ustavom.Teritoruju Grada Smedereva čine područija 27 naseljeneh mesta, koje ulaze u njensastav.Tabela 3. Podaci o naseljima (tip naselja, broj stanovnika i površina), 2002.Tip naseljaUdeo u ukupnomRedniNaseljeno mesto (gradsko/ Broj stanovnika broju stanovnika ubrojostalo)opštini (%)Str. 76Površina(km 2 )1 Badljevica ostalo 439 0,40 8,032 Binovac ostalo 444 0,40 8,163 Vodanj ostalo 1314 1,20 13,874 Vranovo ostalo 2682 2,44 16,915 Vrbovac ostalo 1108 1,01 15,286 Vučak ostalo 1655 1,51 8,797 Dobri Do ostalo 1118 1,02 17,608 Drugovac ostalo 1906 1,74 25,859 Kolari ostalo 1196 1,09 10,0410 Landol ostalo 1068 0,97 12,3111 Lipe ostalo 3338 3,04 34,6212 Lunjevac ostalo 3384 3,08 8,2813 Lugavčina ostalo 607 0,55 33,5014 Mala Krsna ostalo 1753 1,60 12,8115 Malo Orašje ostalo 1139 1,04 16,4216 Mihajlovac ostalo 3093 2,82 34,2517 Osipaonica ostalo 4071 3,71 41,2018 Petrijevo ostalo 1093 1,00 6,5019 Radinac ostalo 4920 4,48 13,9720 Ralja ostalo 1537 1,40 7,5121 Saraorci ostalo 2413 2,20 19,1722 Seone ostalo 994 0,91 10,5123 Skobalj ostalo 1880 1,71 23,55

24 Smederevo gradsko 62698 57,19 38,4825 Suvodol ostalo 849 0,77 11,8526 Udovice ostalo 2018 1,84 11,2027 Šalinac ostalo 985 0,90 17,19Tabela 4. Spisak naselja i pripadajućih katastarskih opština.RednibrojNaseljeno mestoKatastarska opština1 Badljevica Badljevica2 Binovac Binovac i Drugovac II3 Vodanj Vodanj4 Vranovo Vranovo5 Vrbovac Vrbovac6 Vučak Vučak7 Dobri Do Dobri Do8 Drugovac Drugovac I , Drugovac II10 Landol Landol11 Lipe Lipe12 Lunjevac Lunjevac13 Lugavčina Lugavčina14 Mala Krsna Mala Krsna15 Malo Orašje Malo Orašje16 Mihajlovac Mihajlovac17 Osipaonica Osipaonica18 Petrijevo Petrijevo19 Radinac Radinac20 Ralja Ralja21 Saraorci Saraorci22 Seone Seone23 Skobalj Skobalj24 Smederevo Smederevo25 Suvodol Suvodol26 Udovice Udovice27 Šalinac Šalinac2.3 KlimaTabela 5. Klimatski pokazetelji.OpštinaTEMPERATURAProsečna temperatura vazduha – januar (ºC) - 0,6Prosečna temperatura vazduha – jul (ºC) 21,9Prosečna temperatura vazduha – godišnja (ºC) 11,4Srednji broj mraznih dana – godišnje 73Srednji broj tropskih dana – godišnje 90VLAŽNOST VAZDUHAProsečna vlažnost vazduha – godišnja (%) 67TRAJANJE SIJANJA SUNCAProsečan broj vedrih dana – godišnje 245Prosečan broj oblačnih dana – godišnje 120PADAVINEProsečna količina padavina – godišnje (mm) 650POJAVEProsečan broj dana sa snegom – godišnje 36Prosečan broj dana sa snežnim pokrivačem – godišnje 22Str. 77

2.4 Lokalna samouprava (administracija)Tabela 6. Struktura odbornika u skupštini opštine/Grada, 2004/2008.Udeo u ukupnomBroj odbornika uBroj odbornika ubroju odbornika uopštini 2004Gradu 2008opštini 2004 (%)Udeo u ukupnombroju odbornika uGradu 2008 (%)UKUPNO 70 100 70 100DS 16 22,86 14 20,00SRS 12 17,14 16 22,86DSS 12 17,14 10 14,28NS - - - -SPS 10 14,29 7 10,00G17+ - - - -PSS 8 11,43 - -SPO - - - -Grupe gradjana 9 12,86 23 32,86Stranke manjina - - - -Ostali 3 4,28 - -Struktura odbornika u skupštini opštine, 2004.11.43%12.86%4.29%22.86%14.29%17.14%17.14%DS SRS DSS SPS PSS Grupe grañana OstaliGrad ima svojstvo pravnog lica i predstavlja ga Gradonačelnik .Sedište Grada je u Smederevu, ulica Omladinska br.1.Organi grada su: Skupština Grada, Gradonačelnik i Gradsko veće. Radi ostvarivanje poslovaiz nadležnosti Grada, pored organa Grada, obrazuje se i Gradska Uprava.Struktura odbornika u gradskoj skupštini,2008.32.86%20.00%10.00%14.29%22.86%DS SRS DSS SPS Grupe grañanaStr. 78

2.5 Istorija, tradicija i kulturno nasleñePrvo pominjanje Smedereva pod ovim nazivomzabeleženo je u Povelji vizantijskog cara Vasilija II iz1019.godine, u delu koji govori o Braničevskoj eparhijiOhridske episkopije. Prvi pisani pomen o Smederevunalazi se i u Povelji kneza Lazara iz 1381.godine u kojojse spominje manastir Ravanica i sela i imanja kojapoklanja „ u Smederevu ljudini Bogosavu s općinom ibaštinom“.Grad Smederevo se nalazi uz pravac rimske granice(Limes) i Carigradskog druma, što je tokom istorije bitnoodreñivalo njegov značaj i ulogu u istorijskimdogañajima. Kao takvo, ovo mesto ima kontinuitet odpraistorije, preko antike i srednjeg veka do današnjihdana. O svim tim vremenima svedoči bogato kulturnonasleñe smederevskog kraja oličeno u više lokalitetarasporeñenih u gradu i oko njegaPoseban značaj Smederevo dobija početkom petnaestog veka, u doba despotaðurña Brankovića, kada postaje poslednja prestonica srpske srednjevekovne države isedište crkvenog i privrednog života. Sagrañena je Smederevska tvrñava, čiji bedemi idanas stoje i svedoče o burnoj prošlosti grada, ali i značaju Smedereva koji već tadapremašuje lokalnu i regionalnu dimenziju. Smederevo postaje centar na razmeñicivilizacija, gde se prepliću uticaji istoka i zapada.Tvrñava je smeštena na desnoj obali Dunava, na ušću reke Jezave.Unutrašnjiprostor zauzima 11ha, a šire okruženje danas zalazi u urbane strukture.Grañena je pouzoru na Carigradsku tvrñavu, kao fortifikacija za odbranu i predstavlja jednu od najvećihtvrñava u Evropi.Nakon pada u turske ruke, Smederevo zadržava širi regionalni značaj kao sedištesandžakata, sve do 1521.godine.Tokom šesnaestog i sedamnaestog veka, razvilo se uveću orijentalnu varoš. Krajem sedamnaestog veka, za vreme austro-turskih ratova, varošje naizmenično bila u rukama zaraćenih strana, razarana je i privredno opala. U vremeaustrijske vlasti ovde je bio centar distrikta.Str. 79

U obnovljenoj srpskoj državi Smederevo igra značajnu ulogu, pre svega kao sedišteSovjeta od 1805.-1807.godine, ali i kao razvijeno gradsko naselje, trgovačko sedište iglavni grad Smederevske nahije.Tokom čitavog 19. i 20.veka, nekad u većoj, nekad u manjoj meri, koristeći svojepotencijale, imalo je svoje mesto u redu najrazvijenijih gradova Srbije.Ne navodeći taksativno sve resurse, vrednosti, kulturno - istorijsko nasleñe iduhovnu ponudu Smedereva, opšte je viñenje i zaključak da Smederevo predstavljacentar srpske kulture, što mu daje duhovni i kulturni značaj koji znatno premašuje lokalnu iregionalnu dimenziju.Kulturna baština i duhovno značenje Smedereva treba da budu predmet pažljive isinhronizovane revalorizacije i aktivnog uključenja u tokove prostorne, privredne i kulturneintegracije ovog prostora u zoni Podunavlja i šire.Hram Sv.ðorña – 1854.Crkva Uspenja Presv.Bogorodice XV vekVila „Obrenović“ – 1831.Str. 80

3 Prirodni resursi3.1 ReljefPoložaj na obali Dunava uz znatne površine sa malim nagibom čini da reljef GradaSmedereva ne predstavlja ograničavajući faktor korišćenja prostora.Izuzetak su nestabilnitereni na dunavskoj obali i tereni sa nešto jačom erozijom.Najbolji geomorfološki uslovi za razvoj industrije, poljoprivrede i naseljavanje nalazese na aluvijalnim ravnima većih reka, na njihovim blagim dolinskim stranama i natemenima površi izmeñu rečnih dolina. Zapaža se izrazita podeljenost teritorije Grada naniži prostor dna dolina Velike Morave, Ralje i donjeg toka Konjske reke i viši prostor ucentralnom i zapadnom delu Grada Smedereva.3.2 HidrografijaOsnovna hidrografska karakteristika Grada Smedereva je prisustvo dve velike reke,Dunava i Velike Morave. Dunav prolazi tokom od 20 km, čineći severnu granicu Grada,dok Velika Morava predstavlja istočnu granicu . Hidrografski, najvećim delom teritorijaGrada pripada slivu Velike Morave. U aluvijalnim ravnima Morave i Dunava vode imadovoljno, ali je najveći problem njen kvalitet, a ne kvantitet. Dunav ima proticaj od 5490m 3 /s, a Velika Morava 260 m 3 /s.Dunav i Velika MoravaUšće Velike Morave u Dunav3.3 ZemljišteGrad Smederevo ima ukupno 48.170 ha. Kvalitetnija zemljišta se nalaze na višim ioceditim terenima duž dna doline Velike Morave i na nižim i ravnijim terenimaŠumadijskog pobrña, a manje kvalitetna bliže Velikoj Moravi i na terenima sa većimStr. 81

nagibom u zapadnom delu Grada. Može se zaključiti da područje Grada Smederevaspada meñu najplodnija u Srbiji. Najkvalitetnije zemljište, prve i druge klase čini 15,8% odukupne površine , treće i četvrte 64,3% zemljišta, dakle, dve trećine prostora GradaSmedereva predstavlja izuzetno vredan agrarni potencijal.Prirodni uslovi u Smederevu su povoljni za poljoprivredu i obuhvataju 80,59%površina, što je iznad proseka za Republiku Srbiju.Tabela 7. Struktura zemljišnih površina, 2005.Opština(km 2 )Udeo uukupnojpovršiniopštine (%)Udeoopštine upovršiniistog tipa uokrugu (%)Okrug(km 2 )Udeookruga upovršiniistog tipa uSrbiji (%)Srbija (km 2 )Ukupnapovršina481,7 100 38,60 1.248 1,41 88.361Poljoprivrednapovršina388,2 80,59 37,36 1.033 2,02 51.123Obradivepovršine*312,6 64,89 36,48 857 2,57 33.299Obrasla šumskapovršina24 4,98 33,80 71 0,12 19.845podatak iz 2006. godine3.4 Mineralni potencijaliPotencijal razvoja predstavljaju veće akumulacije mladih sedimenata. Od mineralnihsirovina utvrñena su nalazišta niskokaloričnog uglja, gline, šljunka i peska.U površinskimslojevima rezerve šljunka, peska i gline su velike, i predstavljaju jedno od najvećih ležišta uovom delu Srbije, a na višim terenima, na Šumadijskom pobrñu, nañene su i rezervegrañevinskog kamena.3.5 Šumski potencijalŠume u Gradu Smederevu zauzimaju oko 5% ukupne teritorije, što je znatno manjeu odnosu na Republiku (26%), odnosno na region (23%). Ukupna površina pod šumom išumskim zemljištem iznosi 2.391,08 ha. Šume u privatnom vlasništvu zauzimaju 2.006,02ha. Šume područja Grada Smedereva pripadaju području rasprostranjenja klimatogenešume sladuna i cera.Šalinački lugŠalinački lugStr. 82

4 Ljudski resursi4.1 Stanovništvo (broj stanovnika i stopa rasta)Tabela 8. Uporedni pregled broja stanovnika, podaci iz popisa.1948 1953 1961 1971 1981 1991 2002Broj stanovnika u opštini 59.545 66.132 77.682 90.650 107.366 110.768 109.809Promena broja stanovnika u opštini / 6.587 11.550 12.968 16.716 3.402 -959Stopa rasta broja stanovnika uopštiniStope rasta broja stanovnika uokruguStopa rasta broja stanovnika uSrbiji/ 11,06 17,46 16,69 18,44 3,17 -0,9/ 7,80 9,20 9,50 11,80 2,60 -0,6/ 6,30 8,40 7,90 7,30 1,20 0,9Uporedni pregled broja stanovnika, podaci iz popisaBroj stanovnika uOpštini66.13259.54577.68290.650110.768107.366109.8090 20 40 60 80 100 1201848 1953 1961 1971 1981 1991 2002Tabela 9. Procenjeni broj stanovnika u periodu 1999-2005.1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005Broj stanovnika u opštini 110.505 110.325 110.022 109.782 109.622 109.669 109.631Ukupna promena brojastanovnika u opštiniStopa rasta broja stanovnika uopštiniStope rasta broja stanovnika uokruguStopa rasta broja stanovnika uSrbiji/ -180 -303 -240 -160 47 -38/ -0,16 -0,27 -0,22 -0,15 0,04 -0,03/ -0,40 -0,39 -0,35 -0,33 -0,22 -0,35/ -0,32 -0,17 -0,04 0,26 -0,23 -0,30Str. 83

4.2 Stanovništvo prema tipu naseljaTabela 10. Struktura stanovništva prema tipu naselja, 2002.Opština Okrug SrbijaBroj Učešće (%) Broj Učešće (%) Broj Učešće (%)Gradsko stanovništvo 62.805 57,19 104.315 49,61 4.225.896 56,36Ostalo stanovništvo 47.004 42,81 105.975 50,90 3.272.105 43,64Ukupno stanovništvo 109.809 100 210.290 100 7.498.001 100Struktura stanovništva prema tipu naselja, 2002.42.81%57.19%Gradsko stanovništvoOstalo stanovništvo4.3 Vitalni dogañajiTabela 11. Vitalni dogañaji, 2005.Opština Okrug SrbijaŽivoroñeni 1136 2014 72180Živoroñeni na 1000 stanovnika 10,4 9,7 9,7Umrli 1519 2997 106771Umrli na 1000 stanovnika 13,9 14,4 14,3Prirodni priraštaj -383 -983 -23525Prirodni priraštaj na 1000 stanovnika -3,5 -4,7 -4,6Tabela 12. Struktura ženskog stanovništva starog 15 godina i više prema broju živoroñenedece, 2002.OpštinaUdeo u ukupnom broju žena starih15 i više god. u opštini (%)Ukupno 46.424 100Nije rañala 10.669 22,981 dete 7.753 16,702 20.336 43,80Rodila3 5.398 11,634 1.397 3,015 i više dece 836 1,80Str. 84

4.4 Stanovništvo prema bračnom stanjuTabela 13. Struktura stanovništva starog 15 i više godina prema bračnom stanju i polu,2002.Udeo u ukupnom brojuOpštinastanovnika u opštini (%)Ukupno 90.755 100Neoženjeni/neudati 22.477 24,77Oženjeni/udati 54.941 60,54Razvedeni 3.937 4,34Udovci/udovice 9.184 10,12Nepoznato 216 0,234.5 Starosna struktura stanovništvaTabela 14. Struktura stanovništva prema starosti i polu, 2002.Ukupnostanovništvo0-45-910-1415-1920-2425-2930-3435-3940-4445-4950-54OpštinaUdeo u ukupnom brojustanovnika u opštini (%)Ukupno 109.809 100muško 54.099 49,27žensko 55.710 50,73Ukupno 5.553 5,05muško 2.880 2,62žensko 2.673 2,43Ukupno 6.427 5,85muško 3.309 3,01žensko 3.118 2,84Ukupno 7.074 6,44muško 3.579 3,26žensko 3.495 3,18Ukupno 7.973 7,26muško 4.092 3,73žensko 3.881 3,53Ukupno 7.845 7,14muško 4.077 3,71žensko 3.768 3,43Ukupno 7.755 7,06muško 3.969 3,61žensko 3.789 3,45Ukupno 6.726 6,13muško 3.369 3,07žensko 3.357 3,06Ukupno 6.965 6,34muško 3.402 3,10žensko 3.563 3.24Ukupno 8.069 7.35muško 3.993 3,64žensko 4076 3,71Ukupno 9.766 8,89muško 4.904 4,47žensko 4.862 4,42Ukupno 8.622 7,85muško 4.444 4,05žensko 4.178 3,80Str. 85

55-5960-6465-6970-7475-7980-8485-8990-9495 i višenepoznatoUkupno 5.218 4,75muško 2.529 2,30žensko 2.689 2,45Ukupno 5.619 5,12muško 2.588 2,36žensko 3.031 2,76Ukupno 6.070 5,53muško 2.802 2,55žensko 3.268 2,98Ukupno 5.107 4,65muško 2.245 2,04žensko 2.862 2,61Ukupno 3.052 2,78muško 1.174 1,07žensko 1.878 1,71Ukupno 1.090 0,99muško 393 0,36žensko 697 0,63Ukupno 289 0,26muško 99 0,09žensko 190 0,17Ukupno 133 0,12muško 43 0,04žensko 90 0,08Ukupno 18 0,02muško 7 0,01žensko 11 0,01Ukupno 438 0,40muško 201 0,18žensko 237 0,22Tabela 15. Struktura stanovništva po osnovnim kontigentima, 2002.Opština, 2002 Opština, 2005*Broj Udeo u ukupnom Broj Udeo u ukupnomstanovnika stanovništvu (%) stanovnika stanovništvu (%)Predškolski uzrast 0-6 8.003 7,29 8.349 7,62Školski uzrast 7-14 11.051 10,06 10.442 9,52Radni kontigent 15-64 74.558 67,90 74.827 68,25Stanovništvo od 65 godina i više 15.759 14,35 - -Punoletni 18 i više - - 86.449 78,85Fertilni 15-49 27.293 24,85 26.356 24,04Ukupno 109.809 100 109.631 100* procenaStarosna struktura stanovništva Smedereva ukazuje da se ono može svrstati ukategoriju demografski relativno mlade populacije. Prosečna starost stanovništva GradaSmedereva je 38,93 godina,što je niže od proseka Okruga i Republike.Tabela 16. Starosni indikatori stanovništva, 2005.Opština Okrug SrbijaProsečna starost (godine) 38,93 40,14 40,57Očekivano trajanje života - muškarci (godine) 69,14 69,75 69,73Očekivano trajanje života - žene (godine) 74,22 75,44 75,05Indeks starenja* 79,67 92,86 100,62• Indeks starenja – predstavlja odnos starog (60 i više godina) prema mladom (0-19) stanovništvuStr. 86

41403938Starosni indikatori stanovništva, 2005.40.5740.1438.93Prosečna starost(godine)Opština Okrug Srbija4.6 Polna struktura stanovništvaTabela 17. Polna struktura stanovništva, 2002.OpštinaStruktura stanovništvau opštini (%)Struktura stanovništvau okrugu (%)Struktura stanovništvau Srbiji (%)Muško 54.099 49,27 49,13 48,63Žensko 55.710 50,73 50,87 51,37Ukupno 109.809 100 100 100Podaci pokazuju da je odnos muškog i ženskog stanovništva u Opštini znatnoujednačeniji nego na nivou Republike.4.7 Etnička struktura stanovništvaTabela 18. Struktura stanovništva prema etničkoj ili nacionalnoj pripadnosti, 2002.OpštinaOkrugBrojUdeo u ukupnomUdeo u ukupnomBrojstanovništvu (%)stanovništvu (%)Srbi 104.222 94.91 202.008 96.06Crnogorci 533 0.49 774 0.37Jugosloveni 296 0.27 471 0.22Albanci 37 0.03 68 0.03Bošnjaci 17 0.02 20 0.01Bugari 35 0.03 58 0.03Bunjevci 4 0.00 6 0.00Vlasi 9 0.01 44 0.02Goranci - - 20 0.01Mañari 144 0.13 186 0.09Makedonci 354 0.32 555 0.26Muslimani 52 0.05 97 0.05Nemci 26 0.02 32 0.02Romi 1.801 1.64 2.541 1.21Rumuni 66 0.06 92 0.04Rusi 32 0.03 57 0.03Rusini 6 0.01 6 0.00Slovaci 12 0.01 17 0.01Slovenci 39 0.04 73 0.03Str. 87

Ukrajinci 15 0.01 20 0.01Hrvati 198 0.18 326 0.16Česi 10 0.01 14 0.01Ostali 51 0.05 111 0.05Neopredeljeni 578 0.53 913 0.43Regionalna pripadnost 24 0.02 36 0.02Nepoznato 1.248 1.14 1.745 0.83Ukupno 109.809 100 210.290 1004.8 Struktura stanovništva prema veroispovestiTabela 19. Struktura stanovništva prema veroispovesti, 2002.OpštinaOkrugBroj (%) Broj (%)Pravoslavna 103.622 94,37 201.350 95,75Katolička 401 0,36 595 0,28Protestantska 87 0,08 112 0,05Islamska 1.030 0,94 1.162 0,55Judaistička 1 0 3 0Proorijentalnih kultova 9 0,01 12 0,01Pripada veroispovesti koja nije navedena 216 0,20 621 0,29Vernik je, ali ne pripada nijednoj veroispovesti 1 0 1 0Nije vernik 125 0,11 238 0,11Neizjašnjen 1.389 1,26 2.196 1,04Nepoznato 2.928 2,67 4.000 1,90Ukupno 109.809 100 210.290 1004.9 Struktura stanovništva prema maternjem jezikuTabela 20. Struktura stanovništva prema maternjem jeziku, 2002.OpštinaOkrugBroj (%) Broj (%)Srpski 106.003 96,53 205.297 97,63Albanski 47 0,04 79 0,04Bosanski 2 0 6 0Bugarski 16 0,1 31 0,01Vlaški 10 0,1 43 0,02Mañarski 96 0,9 126 0,06Makedonski 269 0,24 414 0,38Romski 2.228 2,03 2.619 1,24Rumunski 109 0,10 152 0,07Slovački 11 0,01 16 0,01Hrvatski 94 0,08 172 0,08Ostali jezici 114 0,10 201 0,10Nepoznato 810 0,74 1.134 0,54Ukupno 109.809 100 210.290 100Str. 88

4.10 Stanovništvo prema aktivnosti4.10.1 Struktura stanovništva prema aktivnosti i poluTabela 21. Struktura stanovništva prema aktivnosti i polu, 2002.OpštinaUdeo u ukupnomstanovništvuopštine (%)Udeo u ukupnomaktivnomstanovništvuopštine (%)Ukupno stanovništvo 109.809 100 /Aktivno stanovništvo 48.632 44,29 100Aktivnoukupno 37.936 34,55 78,01stanovništvo koje muško 23.497 21,40 48,32obavlja zanimanje žensko 14.439 13,15 29,69Lica sa ličnimprihodomIzdržavanostanovništvoLica u inostranstvudo 1 god.ukupno 18.718 17,04 38,49ukupno 41.990 38,24 /ukupno 469 0,43 0,96na radu 337 0,31 0,69članovi porodice 132 0,12 0,274.10.2 Struktura aktivnog stan.prema vrsti zanimanja i oblasti delatnostiTabela 22. Struktura aktivnog stanovništva koje obavlja zanimanje prema zanimanju i polu,2002.Ukupno*Poljoprivreda, lovi šumarstvoRibarstvoVañenje ruda ikamenaPrerañivačkaindustrijaEnergetikaGrañevinarstvoTrgovinaHoteli i restoraniZakonodavci,funkcioneri,rukovodiociStručnjaciStru-čnisaradniciitehničariSlužbeniciUslu-žniradnici itrgovciRadnici upoljoprivredi,ribarstvu išuma-rsvtuZanatlijeisrodniradniciRuko-vaocimaši-namai ure-ñajimai monteriStr. 89Osno-vnajednostavnazanimanjaVojnalicaNepoznatoU 1434 2086 7063 1991 3747 6825 6019 3865 2534 129 1731M 955 988 3082 827 1448 3952 5614 3286 1511 127 1346Ž 479 1098 3981 1164 2299 2873 405 579 1023 2 385U 15 44 191 71 55 6762 28 79 196 - -M 14 28 72 31 46 3916 27 76 132 - -Ž 1 16 119 40 9 2846 1 3 64 - -U - - - - - 4 - - - - -M - - - - - 4 - - - - -Ž - - - - - - - - - - -U 1 - 11 4 - - 4 6 2 - -M 1 - 2 2 - - 4 5 2 - -Ž - - 9 2 - - - 1 - - -U 274 536 2798 641 535 17 3747 2687 677 1 759M 216 337 1596 249 201 12 3456 2161 415 1 603Ž 58 199 1202 392 334 5 291 526 262 - 156U 4 13 104 53 7 - 99 64 42 - 4M 2 10 65 20 3 - 99 61 24 - 3Ž 2 3 39 33 4 - - 3 18 - 1U 64 26 170 61 24 1 845 112 458 - 3M 52 16 86 26 16 1 828 110 434 - 3Ž 12 10 84 35 8 - 17 2 24 - -U 523 74 440 202 1960 9 300 143 107 - 66M 303 32 184 79 627 1 284 139 71 - 43Ž 220 42 256 123 1333 8 16 4 36 - 23U 142 - 38 31 449 - 16 6 89 - 8M 96 - 13 17 201 - 11 5 29 - 6Ž 46 - 25 14 248 - 5 1 60 - 2Saobraćaj, U 124 21 265 289 133 - 168 449 115 - 27

skladištenje ivezeFinansijskoposredovanjeM 111 16 150 194 79 - 165 440 59 - 20Ž 13 5 115 95 54 - 3 9 56 - 7U 19 31 197 80 6 - - 1 10 - 8M 9 10 38 15 4 - - 1 2 - 3Ž 10 21 159 65 2 - - - 8 - 5U 82 181 364 97 47 6 210 52 123 - 29M 56 111 119 26 23 4 199 39 41 - 24Nekretnine iposlovneaktivnosti Ž 26 70 245 71 24 2 11 13 82 - 5U 26 184 330 198 167 - 32 41 49 128 18M 17 78 170 61 160 - 30 37 9 126 10Državna uprava iodbranaObrazovanjeZdravstveni isocijalni radŽ 9 106 160 137 7 - 2 4 40 2 8U 19 474 726 46 29 - 10 17 198 - 8M 13 128 207 11 - - 9 16 30 - 5Ž 6 346 519 35 29 - 1 1 168 - 3U 35 365 1085 83 183 9 369 119 206 - 162M 16 131 174 35 31 6 315 111 48 - 135Ž 19 234 911 48 152 3 54 8 158 - 27U 89 119 210 53 127 17 38 37 145 - 16M 36 79 141 18 35 8 37 37 122 - 13Komunalne,društvene i ličnedelatnosti Ž 53 40 69 35 92 9 1 - 23 - 3Privatna U - - - - 2 - - - 8 - 5domaćinstva sa M - - - - - - - - 1 - 2radnicima Ž - - - - 2 - - - 7 - 3U - - - - - - - - - - -EksteritorijalneM - - - - - - - - - - -organizacije i telaŽ - - - - - - - - - - -U 17 18 134 82 23 - 153 52 109 - 618Nepoznato M 13 12 65 43 22 - 150 48 92 - 476Ž 4 6 69 39 1 - 3 4 17 - 142*U – ukupno; M – muškarci; Ž – žene.4.11 Obrazovna struktura stanovništvaTabela 23. Struktura stanovništva starog 15 i više godina prema školskoj spremi ipismenosti, 2002.Opština (broj) Opština (%) Srbija (%)ženeženeukupnomuškarciukupnomuškarciukupnomuškarciUkupno stanovništvo(>15)90.755 44.331 46.424 100 100 100 100 100 100ukupno 4.913 1.100 3.813 5,41 2,48 8,21 5,65 2,53 8,55Bez školskespreme nepisme2.379 533 1.864 2,62 0,59 2,03 2,55 0,38 2,17ni1-3 razreda ukupno 1.901 544 1.357 2,09 1,23 2,92 1,99 1,23 2,70osnovne nepismeškoleni921 264 657 1,01 0,29 0,72 0,90 0,14 0,764-7 razreda osnovneškole12.968 5.455 7.513 14,29 12,30 16,18 14,19 12,30 15,94Osnovno obrazovanje 25.535 12.023 13.512 28,14 27,12 29,10 23,87 22,97 24,72Srednje obrazovanje 36.783 20.471 16.312 40,53 46,18 35,14 41,07 46,08 36,43Više obrazovanje 3.495 1.753 1.742 3,85 3,95 3,75 4,51 4,94 4,11Visoko obrazovanje 3.764 2.137 1.627 4,15 4,82 3,50 6,52 7,33 5,76Nepoznato 1.396 848 548 1,54 1,91 1,18 2,18 2,61 1,78Nepismeni ukupno 3.318 797 2.521 3,66 0,88 2,78 3,45 0,52 2,93ženeStr. 90

4.12 Porodice i domaćinstva4.12.1 PorodiceTabela 24. Struktura porodica prema broju dece, 2002.Udeo u ukupnomOpštinabroju porodica uopštini (%)Broj porodica - ukupno 32.499 100Broj porodica bez dece 9.455 29,09Broj porodica sa decom 23.044 70,91Broj porodica sa 1 detetom 10.434 32,10Broj porodica sa 2 deteta 10.471 32,22Broj porodica sa 3 deteta 1.807 5,56Broj porodica sa 4 deteta 249 0,77Broj porodica sa 5 i više dece 83 0,26Broj porodica sa decom mlañom od 25 godina 18.518 56,98Broj dece mlañe od 25 godina 31.845 /Prosečan broj dece mlañe od 25 godina po porodici 1,72 /Tabela 25. Struktura porodica prema tipu, 2002.OpštinaUdeo u ukupnom broju porodica uopštini (%)Broj porodica - ukupno 32.499 100Bračni par bez dece 9.455 29,09Bračni par sa decom 18.234 56,11Majka sa decom 3.554 10,94Otac sa decom 1.256 3,864.12.2 DomaćinstvaTabela 26. Struktura domaćinstava prema broju članova, 2002.BrojUdeo u ukupnom brojudomaćinstava u opštini(%)Domaćinstva u opštiniProsečan broj članovadomaćinstvaukupno 34.657 100sa 1 članom 5.850 16,882 7.885 22,753 6.539 18,874 8.030 23,175 3.362 9,706 1.930 5,577 687 1,988 218 0,639 104 0,3010 i više 52 0,15Opština 3,17 /Okrug 3,21 /Srbija 2,97 /Str. 91

4.13 Migracije stanovništvaSmederevo je godinama bilo pod udarom migratornih kretanja stanovništva koje seiz različitih krajeva doseljavalo i distribuiralo na ovo područje. Trenutno na teritoriji GradaSmedereva živi 49,6% doseljenog stanovništva, što znači da je tek nešto više od polovineautohtono stanovništvo.Motivi za preseljavanje bili su različiti u raznim vremenskim periodima, počev odekonomskih, socijalnih, pa do političkih, koji svakako uključuju psihološke i moralnemotive.Razlozi za naseljavanje su takoñe različiti: u osnovi je razvijena privredna baza ipočetak industrijalizacije, ali i široka otvorenost Smedereva prema jugu, dolinom VelikeMorave, neposredna blizina Beograda kao vodećeg centra itd.4.13.1 DoseljeniciTabela 27. Broj doseljenika po vremenskim periodima.Broj doseljenika uopštinuUdeo u odnosu naukupan broj doseljenikau opštinu (%)Broj doseljenika u okrug1940 i ranije 634 1,31 1.3711941-1945 627 1,30 1.3341946-1960 8.386 17,35 15.1821961-1970 9.084 18,79 16.1421971-1980 10.780 22,30 18.4481981-1990 7.831 16,20 13.8291991-2002 9.110 18,84 16.523Broj doseljenika po vremenskim periodimaVremenski period1991-20021971-19801941-19451940 i ranije1981-19901961-19701946-19600 1000 2000 3000 4000 5000 6000 7000 8000 9000 10000Tabela 28. Struktura doseljenika prema području sa kojeg su doseljeni, 1940-2002.OpštinaUdeo u ukupnom brojudoseljenika u opštinu (%)Doseljenici - ukupno 48.342 100Doseljenici izSrbije - ukupno 40.705 84,20drugog mesta iste opštine 11.677 24,15Centralne Srbije 17.953 37,14Str. 92

Vojvodine 2.609 5,40Kosova i Metohije 8.466 17,51Crne Gore 477 0,99Bosne i Hercegovine 2.148 4,44Hrvatske 3.202 6,62Makedonije 1.039 2,15Slovenije 116 0,24ostalih država 315 0,65nepoznato 340 0,704.13.2 Dnevne migracijeTabela 29. Dnevne migracije prema tipu migranata, 2002.OpštinaUdeo u ukupnom brojudnevnih migranata (%)Dnevni migranti - ukupno 13.532 100Dnevni migrantikoji obavljajuzanimanjeDnevni migrantikoji se školujuukupno 10.385 76,74u drugom naselju iste opštine 8.763 64,76u drugoj opštini 1.481 10,94u drugoj državi 6 0,04ukupno 3.147 23,26učenici 2.014 14,88studenti 1.139 8,42u drugom naselju iste opštine 1.830 13,52u drugoj opštini 1.266 9,36u drugoj državi - -Tabela 30. Dnevne migracije stanovništva koje obavlja zanimanje prema tipu delatnosti,2002.OpštinaUdeo u ukupnom brojudnevnih migranata (%)Ukupno - dnevni migranti 10.385 100Poljoprivreda, lov i šumarstvo 255 2,45Ribarstvo 1 0,01Vañenje ruda i kamena 19 0,18Prerañivačka industrija 5.943 57,23Energetika (el.energija, gas, voda) 108 1,04Grañevinarstvo 588 5,66Trgovina i opravka motornih vozila 753 7,25Hoteli i restorani 154 1,48Saobraćaj, skladištenje i veze 502 4,83Finansijsko posredovanje 50 0,48Nekretnine i ostale poslovne aktivnosti 359 3,46Državna uprava i odbrana i socijalno osiguranje 369 3,55Obrazovanje 323 3,11Zdravstveni i socijalni rad 587 5,65Komunalne, društvene i lične delatnosti 118 1,14Privatna domaćinstva sa zaposlenim licima - -Eksteritorijalne organizacije i tela 1 0,01Nepoznato 255 2,45Str. 93

5 Stambeni resursi5.1 Stambena statistikaTabela 31. Uporedni pregled broja stanova po popisima.1971 1981 1991 2002Broj stanova u opštini 16.088 26.058 34.821 38.019Opštinabroj stanova na 100 stanovnika 17,44 24,10 31,44 34,62porast broja stanova (%) / 61,97 33,63 9,18Okrugbroj stanova na 100 stanovnika 15,67 22,49 28,82 33,04porast broja stanova (%) / 60,39 31,50 13,98Srbijabroj stanova na 100 stanovnika 17,62 24,69 30,92 34,76porast broja stanova (%) / 50,38 26,72 13,44Tabela 32. Broj i površina stanova, drugih nastanjenih prostorija, kolektivnih stanova inastanjena lica, 2002.OpštinaOkrugprosekStr. 94SrbijaprosekUkupanbroj/površinaProsek postanuBroj stanova 40.425 / / /Površina stanova (m 2 ) 2.586.272 63,98 66,97 64,78Broj lica u stanovima 114.478 2,83 2,75 2,56Broj drugih nastanjenih prostorija 236 / / /Površina drugih nastanjenih prostorija (m 2 ) 8.012 33,95 35,21 33,63Broj lica u drugim nastanjenim prostorijama 699 2,96 3,01 3,02Brok kolektivnih stanova 8 / / /Tabela 33. Struktura kolektivnih stanova, 2002.OpštinaOkrugUkupan broj kolektivnih stanova 8 18Baraka za smeštaj radnika 3 4Dom ili hotel za samce 1 2Studentski, ñački dom i internat - -Dom za decu i omladinu ometenu u razvoju - -Dom za socijalno ugroženu decu - -Dom za penzionere, stare i iznemogle 1 1Dom za odrasle invalide - -Manastirski, samostanski konak - 2Ostali kolektivni stanovi 3 9Tabela 34. Struktura stanova prema vrsti i opremljenosti, 2002.OpštinaUdeo uProsečna površina stana (m 2 )ukupnombroju stanovaOpština Okrug Srbijau opštini (%)Stanovi - ukupno 38.019 100 64,80 67,83 66,04Stanovi u vlasništvu fizičkih lica 37.445 98,49 64,96 67,99 66,31posebne sobe 560 1,47 18,43 18,42 18,15garsonjere i 1-sobni 6.643 17,47 33,17 33,11 33,76Vrsta stana2-sobni 13.550 35,64 55,72 55,80 56,013-sobni 10.070 26,49 71,59 71,92 73,684-sobni 4.432 11,66 88,67 90,87 84,345 i više sobni 2.756 7,25 131,94 134,35 135,95Opremljenost vodovodom 33.392 87,83 67,11 71,78 68,16instalacijama el. strujom 37.737 99,26 64,95 68,12 66,24

Tabela 35. Struktura stanova prema godini izgradnje, 2002.OpštinaUdeo uProsečna površina stana (m 2 )ukupnom brojustanova uOpština Okrug Srbijaopštini (%)Stanovi - ukupno 38.019 100 64,80 67,83 66,04do 1918. godine 473 1,24 50,08 47,83 60,121919-1945 1.738 4,57 52,71 51,11 57,311946-1960 4.496 11,83 51,96 54,01 55,491961-1970 7.659 20,14 58,25 61,60 60,04Stanoviizgrañeni1971-1980 9.970 26,22 69,98 74,32 70,181981-1990 8.763 23,05 72,00 77,86 75,651991-2000 2.914 7,66 74,52 81,32 77,082001 219 0,58 79,28 80,32 70,401. kvartal 2002. 65 0,17 72,09 74,77 73,63Tabela 36. Struktura nastanjenih stanova prema broju domaćinstava i lica, 2002.Udeo u ukupnom brojuOpštinastanova u opštini (%)Nastanjeni stanovi -ukupno 33.887 1001 domaćinstvo 32.221 95,082 domaćinstva 1.522 4,493 domaćinstva 129 0,38Stanovi u kojimastanuje1 lice 4.932 14.552 7.189 21,213 6.196 18,284 7.871 23,235 3.798 11,216 2.369 6,997 i više lica 1.532 4,52Tabela 37. Stambene jedinice prema nivou opremljenosti infrastrukturom, 2007.Opština (%)Procenat stambenih jedinica priključenih na elektrodistributivnu mrežu 95Procenat stambenih jedinica priključenih na vodovodnu mrežu 75Procenat stambenih jedinica priključenih na kanalizacionu mrežu 64Procenat stambenih jedinica priključenih na gas 10Procenat stambenih jedinica sa daljinskim grejanjem 24Procenat stambenih jedinica priključenih na telefonsku mrežu 805.2 Stambena izgradnjaTabela 38. Stambena izgradnja, 2005/2007.Opština2005Okrug2005Srbija2005Opština2007Okrug2007Srbija2007Broj stanova – ukupno 351 / / 524 / /Broj završenih stanova 75 / / 194 / /Broj nezavršenih stanova 276 / / 330 / /Prosečna površina završenih stanova (m 2 ) 66,34 96,70 75,71 77,39 97,35 69,46Broj izgrañenih stanova na 1000stanovnika0,7 1,7 2,2 1,78 2,00 2,46Str. 95

Tabela 39. Vrednost izvedenih grañevinskih radova, 2005/2007.Udeo uOpština 2005. vrednosti svih(€)* grañevisnkihradova (%)Opština 2007.(€)*Udeo uvrednosti svihgrañevisnkihradova (%)Vrednost izvedenih grañevinskihradova - ukupno10.680.433 100 20.106.727 100Stambena izgradnja - ukupno 2.852.901 26,71 4.503.826 22,40Stambena izgradnja u privatnojsvojini1.452.070 13,59 2.575.281 12,81Stambena izgradnja u ostalimoblicima svojine1.400.830 13,12 1.928.545 9,59* srednji kurs NBS 31.12.2005. - 1€ = 85.5 rsd* prosečni srednji kurs NBS 2007. - 1€ = 79.98 rsd5.3 Cene na tržištuTabela 40. Cene stanova na tržištu, 2008.Veličina stambene jedinice Lokacija Cena (€/m 2 )*GarsonjeraJednosobniDvosobniTrosobniPreko tri sobe* srednji kurs NBS 5.06.2008.-1€ = 81,7399 rsdTabela 41. Cene stanova novogradnje, II polugodište 2007.centar 550 - 600periferija 450 - 500centar 600 - 800periferija 550 - 700centar 650 - 730periferija 400 - 500centar 680 - 1000periferija 460 - 600centar 500 - 650periferija 460 - 500Opština Beograd Srbija (prosek)Prosečna površina stanova (m 2 ) 45 61 53Cena stana (€/m 2 )* 557,23 1.458,65 1.131,23Cena grañevinskog zemljišta (€/m 2 ) 17,06 425,26 289,87Cena grañenja (€/m 2 ) 498,90 824,62 676,84Ostali troškovi (€/m 2 ) 41,28 208,76 164,52* srednji kurs NBS 31.12.2007. - 1€ = 79,2362 rsdStr. 96

6 PrivredaPrivredna strukturaPrivredna i tehnička struktura, iako deklarisana sa ozbiljnim nedostacima izaostacima u odnosu na zahteve budućeg kvalitetnijeg i dinamičnijeg razvoja opštine,zajedno sa velikim kadrovskim potencijalom, dobra je osnova i veliki potencijal u daljemrazvoju opštine Smederevo.U.S.Steel Serbia - okosnica privrednog razvoja opštine Smederevo iistovremeno industrijski gigant od republičkog značaja,(vodeći izvoznik u Republici),kaoprimer uspešne transformacije i aranžmana sa inostranim ulagačima i zakupcima (USS),predstavlja značajnu perspektivu u daljem razvoju opštine.6.1 Privredna struktura po delatnostimaTabela 42. Broj preduzeća po delatnostima i veličini, 31.12.2007. (NBS)Broj preduzećaUdeo u ukupnom broju preduzeća(%)velika srednja mala ukupno velika srednja mala ukupnoUKUPNO 5 26 782 813 0,62 3,20 96,18 100Poljoprivreda i lov - 3 22 25 - 11,54 2,81 3,07Šumarstvo - - - - - - - -Vodoprivreda - - 1 1 - - 0,13 0,12Ribarstvo - - - - - - - -Vañenje ruda i kamena - - 4 4 - - 0,51 0,49Proizvodnja prehrambenihproizvoda pića i duvana- 1 21 22 - 3,85 2,68 2,71Proizvodnja tekstila i tekstilnihproizvoda- - 1 1 - - 0,13 0,12Prerada kože i proizvodnjapredmeta od kože- - 8 8 - - 1,02 0,98Prerada drveta i proizvodi oddrveta- - 7 7 - - 0,90 0,86Proizvodnja celuloze, papira iizdavačka delatnost i štampanje- - 18 18 - - 2,30 2,21Proizvodnja koksa i derivata nafte - - 1 1 - - 0,13 0,12Proizvodnja hemijskih proizvoda iveštačkih i sintetičkih vlakana- - 4 4 - - 0,51 0,49Proizvodnja proizvoda od gume iod plastičnih masa- - 5 5 - - 0,64 0,62Proizvodnja proizvoda od ostalihnemetalnih minerala- 2 5 7 - 7,69 0,64 0,86Proizvodnja metala i metalnihproizvoda1 1 30 32 20,00 3,85 3,84 3,95Proizvodnja mašina i ureñaja 1 1 16 18 20,00 3,85 2,05 2,21Proizvodnja električnih i optičkihureñaja- - 6 6 - - 0,77 0,74Proizvodnja saobraćajnihsredstava1 - 3 4 20,00 - 0,38 0,49Ostala prerañivačka industrija - 2 17 19 - 7,69 2,17 2,34Prerañivačka industrija - ukupno 3 7 142 152 60,00 26,92 18,16 18,70Proizvodnja i snabdevanje el.energijom, gasom i vodom- 2 - 2 - 7,69 - 0,25Grañevinarstvo - 4 57 61 - 15,38 7,29 7,50Trgovina na veliko i malo iopravka motornih vozila i2 6 375 383 40,00 23,08 47,95 47,11predmeta za ličnu upotrebuHoteli i restorani - - 19 19 - - 2,43 2,34Str. 97

Saobraćaj, skladištenje i veze - 2 59 61 - 7,69 7,54 7,50Finansijsko posredovanje - - 4 4 - - 0,51 0,49Aktivnosti u vezi sanekretninama, iznajmljivanje i - 1 68 69 - 3,85 8,70 8,49poslovne aktivnostiDržavna uprava i odbrana iobavezno socijalno osiguranje- - 1 1 - - 0,13 0,12Obrazovanje - - 15 15 - - 1,92 1,84Zdravstveni i socijalni rad - - 5 5 - - 0,64 0,62Ostale komunalne, društvene ilične uslužne aktivnosti- 1 10 11 - 3,85 1,28 1,35Eksteritorijalne organizacije i tela - - - - - - - -Broj preduzeća po veličini, 31.12.2007.Velikapreduzeća0.62%Srednjapreduzeća3.20%Malapreduzeća96.19%Tabela 43. Broj radnika u preduzećima po delatnosti i veličini preduzeća, 31.12.2007.(NBS)Broj radnika u preduzećimaUdeo u ukupnom broju radnika upreduzećima (%)velika srednja mala ukupno velika srednja mala ukupnoUKUPNO 8.215 2.143 3.184 13.542 60,66 15,82 23,52 100Poljoprivreda i lov - 138 100 238 - 6,44 3,14 1,76Šumarstvo - - - - - - - -Vodoprivreda - - 42 42 - - 1,32 0,31Ribarstvo - - - - - - - -Vañenje ruda i kamena - - 7 7 - - 0,22 0,05Proizvodnja prehrambenihproizvoda pića i duvana- 181 66 247 - 8,45 2,07 1,82Proizvodnja tekstila i tekstilnihproizvoda- - - - - - - -Prerada kože i proizvodnjapredmeta od kože- - 81 81 - - 2,54 0,60Prerada drveta i proizvodi oddrveta- - 20 20 - - 0,63 0,15Proizvodnja celuloze, papira iizdavačka delatnost i štampanje- - 50 50 - - 1,57 0,37Proizvodnja koksa i derivatanafte- - - - - - - -Proizvodnja hemijskih proizvoda iveštačkih i sintetičkih vlakana- - 18 18 - - 0,56 0,13Proizvodnja proizvoda od gume iod plastičnih masaProizvodnja proizvoda od ostalihnemetalnih minerala- - 6 6 - - 0,19 0,04- 73 73 146 - 3,41 2,29 1,08Str. 98

Proizvodnja metala i metalnihproizvoda5.766 77 179 6.022 70,19 3,59 5,62 44,47Proizvodnja mašina i ureñaja 750 195 56 1.001 9,13 9,10 1,76 7,39Proizvodnja električnih i optičkihureñaja- - 11 11 - - 0,35 0,08Proizvodnja saobraćajnihsredstava1.484 - 4 1.488 18,06 - 0,13 10,99Ostala prerañivačka industrija - 245 55 300 - 11,43 1,73 2,22Prerañivačka industrija - ukupno 8.000 771 619 9.390 97,38 35,98 19,44 69,34Proizvodnja i snabdevanje el.energijom, gasom i vodom- 279 - 279 - 13,02 - 2,06Grañevinarstvo - 301 310 611 - 14,04 9,74 4,51Trgovina na veliko i malo iopravka motornih vozila ipredmeta za ličnu upotrebu215 195 1.095 1.505 2,62 9,10 34,39 11,11Hoteli i restorani - - 162 162 - - 5,09 1,20Saobraćaj, skladištenje i veze - 40 250 290 - 1,87 7,85 2,14Finansijsko posredovanje - - 4 4 - - 0,13 0,03Aktivnosti u vezi sanekretninama, iznajmljivanje iposlovne aktivnostiDržavna uprava i odbrana iobavezno socijalno osiguranje- 18 252 270 - 0,84 7,91 1,99- - 20 20 - - 0,63 0,15Obrazovanje - - 70 70 - - 2,20 0,52Zdravstveni i socijalni rad - - 122 122 - - 3,83 0,90Ostale komunalne, društvene ilične uslužne aktivnosti- 401 131 532 - 18,71 4,11 3,93Eksteritorijalne organizacije i tela - - - - - - - -Tabela 44. Struktura preduzeća, ustanova i drugih pravnih lica prema oblasti delatnosti,stanje 31.12.2007.OpštinaUdeo u ukupnom brojupreduzeća (%)UKUPNO 1.627 100Industrija i rudarstvo 47 2,89Poljoprivreda i ribarstvo 23 1,41Šumarstvo 1 0,06Vodoprivreda - -Grañevinarstvo 22 1,35Saobraćaj i veze 13 0,80Trgovina 205 12,60Ugostiteljstvo i turizam 12 0,74Zanatsvo i lične usluge 21 1,29Stambeno-komunalne delatnosti 2 0,12Finansijske i druge usluge 57 3,50Obrazovanje i kultura 254 15,61Zdravstvo i socijalna zaštita 15 0,92Društveno-političke zajednice i organizacije 291 17,89Str. 99

Tabela 45. Struktura (aktivnih)preduzetničkih radnji po delatnostima, 24.06.2008.Udeo u ukupnom brojuBroj preduzetničkih radnjipreduzetničkih radnji (%)UKUPNO 3.117 100Poljoprivreda i lov 12 0,38Šumarstvo 4 0,13Vodoprivreda / /Ribarstvo / /Vañenje ruda i kamena 2 0,06Proizvodnja prehrambenihproizvoda pića i duvanaProizvodnja tekstila i tekstilnihproizvodaPrerada kože i proizvodnjapredmeta od kožePrerada drveta i proizvodi oddrvetaProizvodnja celuloze, papira iizdavačka delatnost i štampanje91 2,9280 2,575 0,1631 0,9916 0,51Proizvodnja koksa i derivata nafte / /Proizvodnja hemijskih proizvoda iveštačkih i sintetičkih vlakanaProizvodnja proizvoda od gume iod plastičnih masaProizvodnja proizvoda od ostalihnemetalnih mineralaProizvodnja metala i metalnihproizvoda2 0,0612 0,3828 0,9084 2,69Proizvodnja mašina i ureñaja 11 0,35Proizvodnja električnih i optičkihureñajaProizvodnja saobraćajnihsredstava12 0,382 0,06Ostala prerañivačka industrija 67 2,15Prerañivačka industrija - ukupno 441 14,15Proizvodnja i snabdevanje el.energijom, gasom i vodom/ /Grañevinarstvo 302 9,69Trgovina na veliko i malo iopravka motornih vozila ipredmeta za ličnu upotrebu1254 40,23Hoteli i restorani 288 9,24Saobraćaj, skladištenje i veze 314 10,07Finansijsko posredovanje 29 0,93Aktivnosti u vezi sa nekretninama,iznajmljivanje i poslovne aktivnosti264 8,47Obrazovanje 11 0,35Zdravstveni i socijalni rad 46 1,48Ostale komunalne, društvene ilične uslužne aktivnosti150 4,81Str. 100

Tabela 46. Struktura preduzetničkih radnji prema oblicima organizovanja, stanje 12.04.2006.Udeo u ukupnom brojuOpštinapreduzetničkih radnji(%)UKUPNO 3.337 100Samostalne radnje 2.839 87,70Ortačke radnje 30 0,93Radnje čiji je osnivač u radnom odnosu ili penzioner 368 11,37Struktura preduzetničkih radnji prema oblicima organizovanja,2006.0.93%11.37%87.70%Samostalne radnjeOrtačke radnjeRadnje čiji je osnivač u radnom odnosu ili penzionerTabela 47. Struktura aktivnog stanovništva koje obavlja zanimanje po delatnostima, 2002.OpštinaUdeo u ukupnom brojuaktivnog stanovništva (%)Aktivno stanovništvo - ukupno 37.936 100Poljoprivreda, lov i šumarstvo 7.468 19,69Ribarstvo 5 0,01Vañenje ruda i kamena 44 0,12Prerañivačka industrija 12.384 32,64Energetika (el.energija, gas, voda) 414 1,09Grañevinarstvo 2.019 5,32Trgovina i opravka motornih vozila 3.977 10,48Hoteli i restorani 819 2,16Saobraćaj, skladištenje i veze 1.590 4,19Finansijsko posredovanje 356 0,94Nekretnine i ostale poslovne aktivnosti 1.235 3,25Državna uprava i odbrana i socijalno osiguranje 1.392 3,67Obrazovanje 1.539 4,06Zdravstveni i socijalni rad 2.538 6,69Komunalne, društvene i lične delatnosti 872 2,30Privatna domaćinstva sa zaposlenim licima 15 0,04Eksteritorijalne organizacije i tela 1 0Nepoznato 1.268 3,34Str. 101

6.2 IndustrijaIndustrijske (privredne) zone1. Industrijska zona U.S.Steel-a locirana 7 km jugoistočno od grada, ujedno inajznačajniji pol razvoja grada, vezana je za proizvodnju sirovog gvožña i čelika, odnosnosegment crne metalurgije. Obuhvata površinu od oko 300 ha, sa visokim vrednostimatehnoekonomskoh i prostornih karakteristika u pogledu potrošnje vode (ima sopstvenoizvorište pitke vode),količine otpadnih voda ( koje se evakuišu preko kolektora u rekuRalju), potrošnje električne energije (razvijena mreža dalekovoda), velikog obimatransporta ulaznog i izlaznog tereta (u okviru zone je železnička stanica) sa veomaizraženom pozicijom u sistemu proizvodnih veza u republičkoj, a danas sve više i utransregionalnoj prostornoj dimenziji.Na dotičnoj lokaciji se ostvaruje i proizvodnja industrijskih i medicinskih gasova upreduzeću ''MESSER-Tehnogas''. Specifična vrsta, količine i način proizvodnje u okviruzone stvara izuzetno veliki ekološki pritisak na sve elemente okruženje te je reč o prostorusa najvišim stepenom ugroženosti životne sredine.2. Industrijska zona zapadno od centra - tradicionalna zona stare železare površineod 21 ha, takoñe je monostrukturnog karaktera i visokih vrednosti tehnoekonomskihkarakteristika. U početnim fazama razvoja bila je bitan aglomerativni element u prostornojstrukturi grada, ali vremenom postaje usko grlo razvoja u stalnom konfliktu s okolnimsadržajem i prepreka obuhvatnijem i primernijem razvoju dunavskog priobalja. Iz tograzloga, treba težiti prenameni proizvodno-industrijske funkcije ka turističko-kulturnomsadržaju kroz formiranje različitih modela kulturoloških projekata.3. Industrijska zona u Godominskom polju, severoistočno od grada, podeljena je nanekoliko podzona. Reč je, zapravo o privrednoj zoni koja je nedovoljno prostornozaokružena, nekomletnog sadržaja ali velikih prostorno-razvojnih mogućnosti. Nazivindustrijska potiče, pre svega od početnih, inicijalnih i za sada preovlañujućih industrijskihaktivnosti u njoj, ali je prisutan i drugi privredni sadržaj manje ili više komplementaranindustrijsko-proizvodnim aktivnostima u zoni. Po položaju, sadržaju, ispoljenim problemimai mogućnostima razvoja izdvajaju se sledeće podzone prema:(1) postojeća industrijska zona površine 101,3 ha u kojoj je lociran najveći brojindustrijskih preduzeća, izražene diversifikovane strukture: proizvodnja aparata zadomaćinstvo (''Milan Blagojević''), mašina za proizvodnju i iskorišćavanjemehaničke energije (''Uniteh''), mašina za specijalne namene (''Fagram''),proizvodnja odevnih predmeta (''Uno Martin'') i dr., ali i ostalih privrednih aktivnosti- saobraćaja, proizvodnog zanatstva, trgovine na veliko i skladištenja i dr.(''Lasta'', ''Zmaj'', ''Jugopetrol'', ''Dunav'' itd.).Prostorne mogućnosti u okviru postojećih pojedinačnih lokacija industrijskihpreduzeća postoje ali su ograničenja daljeg razvoja vezana za ekološki aspekt,pre svega za evakuaciju otpadnih tehnoloških i sanitarnih voda i obezbeñivanjeoptimalnog nivo podzemnih voda;(2) podzona “Šalinački put”, površine 15 ha, u kojoj se trenutno realizuje parcelacijaprostora što će, uz infrastrukturno opremanje i saobraćajno povezivanje,predstavljati značajan potencijal s osnovnom orijentacijom ka razvoju MSP. Topodrazumeva jasno definisanje proizvodnih programa usklañenih sa ekološkimkapacitetom sredine dodatno potenciranim postojanjem izvorišta i preduzeća zavodosnabdevanje u neposednoj blizini;Str. 102

(3) podzona locirana duž glavnog puta industrijske zone je višenamenskogkaraktera, ukupne površine 36,86 ha. S desna strane puta, ka vezi sa Kovinskimmostom (površine 20,56 ha) nalaze se objekti komunalnih delatnosti i dr. Sa levestrane puta, na obali Dunava su pretovarne lokacije separacije (9 ha) igrañevinsko preduzeće ''Jugovo company'' (7,3 ha).Na ovom lokalitetu velikih razvojnih mogućnosti ispoljeni su problemivlasništva nad zemljištem i nerešenih hidrotehničkih mera u funkciji održavanjanivoa podzemnih voda i sl.Pored izdvojenih podzona, u širem prostornom kontekstu oveindustrijske/privredne zone nalazi se i lokalitet u okviru koga se obavlja industrijskaaktivnost:(10,8ha),a vezan je za proizvodnju saobraćajnih sredstava – ''Želvoz'', sarelativno dovoljno rezervi prostora za dalji razvoj ali prisutnih ekoloških ograničenja.4. Nova industrijska zona i industrijski park – U toku je realizacija projektainfrastrukturnog opremanja nove industrijske zone (84ha), usvojen je plan detaljneregulacije, rešavanje imovinskih pitanja i projektovanje su u toku uz podršku NIP-a.1. Stara Industrijskazona i zona oko“Vodovoda”2. Šalinački put3. Nova industrijskazona i Industrijskipark4. SPIC (Specijalizovaniproizvodnoindustrijskicentar)5. Nova Luka6. Logistika Luke7. Servisno-skladišniterminali8. Industrijska zonaUSS SerbiaStr. 103

6.3 PoljoprivredaPrikaz osnovnih performansi poljoprivrede i razvojna opredeljenjaNa prostoru opštine Smederevo poljoprivreda je dominantnija privredna delatnost, aruralni prostor je najveće društveno i prirodno bogatstvo što potkrepljuju sledeći podaci: 80,6 % ukupnih površina Opštini su poljoprivredne površine (40190 ha), 96,3 % ukupnog broja naselja su seoska naselja, 42,8 % stanovništva 2002. godine živi u seoskim naseljima, 45,9 % narodnog dohotka Opštine stvara poljoprivreda 0,35 ha poljoprivrednog odnosno, 0,34 ha obradivog zemljišta per capita, 31,1 % stanovništva je poljoprivredno, dok je 19,7 % aktivnog poljoprivrednog stanovništva u ukupnom aktivnom.Poslednjih godina opština Smederevo je učinila značajne korake na organizovanju ipodsticanju poljoprivredne proizvodnje, preko opštinskog Fonda za razvoj poljoprivrede,izdvajajući iz Budžeta prosečno godišnje oko 50.000.000,00 dinara.Tabela 48. Struktura poljoprivrednog stanovništva prema posedovanju poljoprivrednoggazdinstva, polu i aktivnosti, 2002.OpštinaUdeo uukupnomstanovništvuopštine (%)Udeo u polj.stanovništvuopštine (%)Stanovništvo - ukupno 109.809 100 /Ukupno 34.141 31,09 100Poljoprivredno stanovništvoMuško 17.202 15,66 51,26Žensko 16.939 15,43 48,74Ukupno 11.124 10,13 32,58Polj. stanovništvo sa gazdinstvom Muško 5.702 5,19 16,70Žensko 5.422 4,94 15,88Aktivno poljoprivredno stanovništvo Ukupno 7.071 6,44 20,71Ukupno 7.071 6,44 20,71Aktivno poljoprivredno stanovništvokoje obavlja zanimanjeMuško 4.116 3,75 12,06Žensko 2.955 2,69 8,65Ukupno 6.729 6,13 19,71Individulani poljoprivredniciMuško 3.888 3,54 11,39Žensko 2.841 2,59 8,32Ukupno 4.053 3,69 11,87Izdržavano poljoprivrednostanovništvoMuško 1.586 1,44 4,64Žensko 2.467 2,25 7,23Str. 104

Tabela 49. Struktura poljoprivrednih gazdinstava prema veličini, 2002.OpštinaUdeo u ukupnombroju gazdinstava(%)Udeo u ukupnombroju polj.gazdinstava (%)Gazdinstva – ukupno 9.545 100 /Nepoljoprivredna gazdinstva 5.585 61,37 /Mešovita gazdisntva 1.903 19,94 /Gazdinstva bez prihoda 358 3,75 /ukupno 1.608 16,84 100bez zemljišta 5 0,05 0,31Poljoprivrednagazdinstvado 0,1 ha 2 0,02 0,120,1 – 1 ha 169 1,77 10,511 – 5 ha 999 10,47 62,135 – 10 ha 377 3,95 23,4410 – 20 ha 50 0,52 3,11Preko 20 ha 6 0,06 0,38Tabela 50. Struktura ukupne poljoprivredne površine u opštini prema načinu korišćenja,2005.Opština (ha)Udeo u ukupnoj polj.površini (%)Površina – ukupno 48.170 /Poljoprivredna površina – ukupno 38.820 100ukupno 31.265 80,54žito 20.884 53,80Oranice i bašteind. bilje 393 1,01povrtno bilje 3.133 8,07krmno bilje 3.857 9,94voćnjaci 3.170 8,16vinogradi 1.940 5,00livade 1.662 4,18pašnjaci 649 1,67Ribnjaci, trstici i bare 134 0,34Tabela 51. Struktura poljoprivredne površine privatnih gazdinstava prema načinukorišćenja, 2005.Opština(ha)Udeo u ukupnoj polj.površini privatnihgazdinstava (%)Površina – ukupno 48.170 /Poljopriv. površina privatnih gazdinstava – ukupno 35.681 100ukupno 28.826 80,79žito 20.624 57,80Oranice i bašteind. bilje 341 0,95povrtno bilje 3.133 8,78krmno bilje 3.851 10,79voćnjaci 2.858 8,01vinogradi 1.682 4,71livade 1.572 4,40pašnjaci 608 1,70Ribnjaci, trstici i bare 131 0,37Str. 105

Tabela 52. Proizvodnja pojedinih ratarskih kultura, industrijskog, povrtnog i krmnog bilja,2005.Udeo u ukupnomprinosu prinos u opštini prinos u okrugu prinos u SrbijiProsečan Prosečan ProsečanUkupan prinosu opštini (t)Srbije (%) (kg/ha)(kg/ha) (kg/ha)Pšenica 15.039 0,75 3.433 3.430 3.796Kukuruz 76.087 1,07 2.793 4.270 6.434Šećerna repa 4.199 3,11 33.063 29.901 48.210Suncokret 283 1,08 2.112 1.852 1.773Pasulj 580 0,99 1.450 1.427 1.294Krompir 6.038 0,62 8.972 11.290 11.402Detelina 1.631 0,28 3.575 6.520 4.533Lucerka 22.504 1,93 6.885 7.256 6.003Livade 6.663 0,53 2.265 2.968 1.925Pašnjaci 536 0,11 882 765 584Tabela 53. Proizvodnja voća i grožña, 2005.Broj rodnihstabala/rodnihčokotaUkupanprinos uopštini (t)Udeo uukupnomprinosu Srbije(%)Prosečanprinos uopštini(kg/stablu/čokotu)Prosečanprinos uokrugu(kg/stablu/čokotu)Prosečanprinos u Srbiji(kg/stablu/čokotu)Jabuka 1.714.700 12.719 6,42 7,4 8,6 13,4Šljiva 199.500 1.531 0,50 7,7 6,9 7,1Grožñe 5.862 3.911 1,63 0,7 0,7 0,7Tabela 54. Broj stoke, stanje 15.01.2006.OpštinaUdeo u ukupnombroju u okrugu (%)Udeo u ukupnombroju u Srbiji /%)Govedaukupno 5.617 24,75 0,51krave i steone junice 4.373 25,82 0,62Svinjeukupno 47.982 35,46 1,49krmače i suprasne nazimice 18.143 39,91 2,65Ovceukupno 6.109 19,71 0,38ovce za priplod 4.548 21,51 0,38Živina ukupno 158.367 36,98 0,88Tabela 55. Prosečan broj stoke, stanje 15.01.2006.Opština Okrug SrbijaBroj goveda na 100 ha obradive površine 15 22 26Broj svinja na 100 ha oranične površine 153 158 96Broj ovaca na 100 ha poljoprivredne površine 16 30 31Str. 106

Tabela 56. Prodaja i otkup poljoprivrednih proizvoda, 2005.OpštinaUdeo u ukupnomprometu u okrugu (%)Udeo u ukupnomprometu u Srbiji (%)Pšenica (t) 1.390 8,94 0,25Kukuruz (t) 263 73,67 0,05Pasulj (t) 4 100,00 9,30Krompir (t) 15 100,00 0,05Jabuke (t) - - -Šljive (t) - - -Grožñe (t) - - -Goveda (t) 6 20,00 0,02Svinje (t) 153 98,08 0,23Jaja (1000 kom.) 111 100,00 0,12Mleko (1000 lit.) 1.136 18,96 0,206.4 ŠumarstvoTabela 57. Pošumljene površine i posečena drvna masa, 2005.Opština Udeo u Srbiji (%)Ukupna površina opštine (ha) 48.170 0,55Obrasla šumska površina (ha) 2.910 0,15Pošumljeno u šumi (ha)Pošumljeno van šume (ha)lišćarima - -četinarima - -lišćarima - -četinarima - -Posečena drvna masa – ukupno lišćara 798 0,04(m 2 ) četinara - -Posečan drvna masa – tehničko lišćara 53 0,06drvo (%) četinara - -6.5 Investicione mogućnostiTabela 58. Raspoložive lokacije za investiciona ulaganja.PovršinaLokacijaVlasništvo(m 2 Namena površine)ZonaOstaleinformacijeK.O.12496/1Državno-Direkcija zaizgradnju37.550Višepor.stamb.-poslovni obj.-P+3Gradska2 km odcentra gradaStr. 107

6.6 Ukupan obim proizvodnje6.7 Preduzeća prema broju zaposlenihTabela 59. Veličina preduzeća prema broju zaposlenih, 2007.Broj zaposlenihBroj preduzećaUdeo u ukupnom broju preduzeća uopštini (%)0 (samozaposleni) 31 3,811-10 zaposlenih 464 57,0710-50 zaposlenih 84 10,3350-100 zaposlenih 11 1,35100-250 zaposlenih 9 1,11250-500 zaposlenih 1 0,12500-1000 zaposlenih 1 0,121000-5000 zaposlenih 1 0,12preko 5000 zaposlenih 1 0,12Nepoznato 210 25,856.8 Makroekonomski pokazateljiTabela 60. Struktura narodnog dohotka po delatnostima, 2005.Opština (€)*Strukturanar.dohotkau opštini(%)Okrug (€)Strukturanar.dohotkau okrugu(%)Srbija (€)Str. 108Strukturanar.dohotkau Srbiji(%)Ukupno 51.173.474 100 136.101.708 100 10.745.414.877 100Po stanovniku 466,78 / 653,40 / 1.444,13 /Nivo u odnosu naSrbiju (%)32,32 / 45,24 / 100 /Poljoprivreda, lov,šumarstvo i23.508.269 45,94 55.744.889 40,96 1.825.110.281 16,98vodoprivredaRibarstvo - - - - 4.572.374 0,04Vañenje ruda ikamena17.286 0,03 251.345 0,18 532.031.988 4,95Prerañivačkaindustrija9.809.801 19,17 30.069.778 22,09 2.916.976.058 27,15Proizv. i snabdev.energijom, gasom i -10.622.339 -20.76 -8.398.912 -6,17 207.143.730 1,93vodomGrañevinarstvo 5.294.748 10,35 10.078.327 7,40 787.407.637 7,33Trgovina na veliko imalo i opravka 13.342.982 26,07 30.012.315 22,05 2.654.025.660 24,61motornih vozilaHoteli i restorani 960.269 1,88 2.390.327 1,75 194.186.187 1,81Saobraćaj,skladištenje i veze3.077.309 6,01 8.956.970 6,58 1.119.485.730 10,42Aktivnosti u vezi sanekretninama i 2.609.473 5,10 3.296.760 2,42 455.164.620 4,23iznajmljiv.Zdravtsveni i socijalnirad3.134.573 6,12 3.637.275 2,67 25.351.544 0,23Ostale komunalne,društvene i lične41.099 0,09 62.631 0.05 23.959.064 0,22usluge* srednji kurs NBS 31.12.2005. - 1€ = 85.5 rsd

Tabela 61. Struktura narodnog dohotka po oblicima svojine, 2005.Opština (€)*Struktura nar.dohotka uopštini (%)Struktura nar.dohotka uokrugu (%)Struktura nar.dohotka u Srbiji(%)Ukupno 51.173.474 100 100 100ukupno 32.064.035 62,66 70,79 75,66Privatnasvojinapreduzeća 4.650.222 9,09 19,75 52,58gazdinstva i radnje 27.413.813 53,57 51,04 23,07Društvena svojina 1.918.433 3,75 7,77 3,23Zadružna svojina 442.947 0,86 0,77 0,67Mešovita svojina 7.208.608 14,08 9,67 6,56Državna svojina 9.539.450 18,65 11,00 13,88* srednji kurs NBS 31.12.2005. - 1€ = 85.5 rsdTabela 62. Društveni proizvod, 2005.Opština (€)* Okrug (€) Srbija (€)Društveni proizvod 65.593.240 163.348.889 12.541.343.157Društveni proizvod po stanovniku 598,30 784,21 1685,48* srednji kurs NBS 31.12.2005. - 1€ = 85.5 rsdTabela 63. Osnovni podaci o preduzećima, 2005.Opština – ukupno zasva preduzeća u opštiniUdeo u okrugu (%) Udeo u Srbiji (%)Amortizacija (€)* 12.073.474 56,44 0,77Narodni dohodak (€) 23.759.661 35,65 0,29Materijalni troškovi (€) 578.177.544 86,95 4,11Društveni proizvod (€) 35.833.134 40,70 13,37Broj zaposlenih 16.544 25.493 1.048.345*srednji kurs NBS 31.12.2005. - 1€ = 85.5 rsd6.9 Spoljno trgovinska robna razmenaSmederevo ima vrlo pozitivan rezultat spoljno trgovinske razmene. Pokrivenostuvoza izvozom u 2007-oj godini je 145,13%, dok je procenat pokrivenosti za period I –IX 2008.godine 152,02%. U ukupnom izvozu Smedereva, U.S.Steel Serbia učestvuje sa97%. Udeo izvoza Smedereva u ukupnom izvozu Republike je vrlo značajan i iznosi14,37% za period I – IX 2008.godine, dok je udeo uvoza za isti period 4,54%.Tabela 64. Struktura izvoza 2007/2008.2007 (€)* I-IX 2008 (€)*Udeo uukupnomizvozu/2007Udeo uukupnomizvozu/2008Republika 6.432.400.000 5.689.600.000 100 100Okrug 731.574.715 890.116.849 11,37 15,64Opština 687.905.326 817.647.889 10,69 14,37* srednji kurs NBS 31.12.2007. - 1€ = 79,2362 rsd* srednji kurs NBS 30.09.2008. - 1€ = 76,5972 rsdStr. 109

Udeo u ukupnom izvozu, 2007.Udeo u ukupnom izvozu, I-IX 2008.11.37%10.69%15.64%14.37%100%100%Srbija Okrug OpštinaSrbija Okrug OpštinaTabela 65. Struktura uvoza 2007/2008.2007 (€)* I-IX 2008 (€)*Udeo uukupnomuvozu/2007Udeo uukupnomuvozu/2008Republika 13.506.800.000 11.848.200.000 100 100Okrug 510.900.059 575.639.336 3,78 4,86Opština 474.005.191 537.865.674 3,51 4,54* srednji kurs NBS 31.12.2007. - 1€ = 79,2362 rsd* srednji kurs NBS 30.09.2008. - 1€ = 76,5972 rsdUdeo u ukupnom uvozu,2007.Udeo u ukupnom uvozu, I-IX 2008.3.78%3.51%4.86%4.54%100%Srbija Okrug Opština100%Srbija Okrug Opština6.10 Struktura izvoza prema destinacijiTabela 66. Struktura izvoza prema destinaciji.I – IX 2008 (€)* Udeo %Evropska Unija 433.465.947 80,59Bivše jugoslovenske republike 68.308.941 12,70Bliski istok 8.498.278 1,58Ostalo 27.592.508 5,13Ukupno 537.865.674 100*srednji kurs NBS 30.09.2008. - 1€ = 76,5972 rsdStr. 110

Struktura izvoza prema destinaciji, I-IX 2008.1.58%5.13%12.70%80.59%EU Bivše jugoslovenske republike Bliski istok Ostalo6.11 Struktura investicijaTabela 67. Struktura ostvarenih investicija prema karakteru izgradnje i tehničkoj strukturi,2005.Opština (€)*Udeo u ukupniminvesticijama u opštini (%)Ukupne investicije 23.530.105 100KarekterizgradnjeNovi kapaciteti 20.351.286 86,49Rekonstrukcija, dogradnja i proširenje 2.638.316 11,21Održavanje 540.503 2,30Grañevinski radovi 3.889.041 16,53Tehnička Oprema sa montažom - domaća 2.671.556 11,35strukturaOprema sa montažom - uvozna 14.182.515 60,28Ostalo 2.786.994 11,84* srednji kurs NBS 31.12.2005. - 1€ = 85.5 rsdJavne finansije6.12 Prihod opštinskog budžetaTabela 68. Struktura prihoda opštinskog budžeta, 2005.Opština (€)*Strukturaprihoda uopštini (%)Struktura prihoda(u proseku) uSrbiji (%)Ukupni prihodi 12.835.333 100 100Porezi 8.307.438 64,73 50,89Donacije 651.298 5,07 0.45Transferi 1.877.743 14,63 17,14Drugi prihodi 1.157.766 9,02 22,25Primanja od prodaje nefinansijske imovine 5.474 0,04 0,23Primanja od zaduženja i prodaje finansijske imovine 45.509 0,35 3,15Preneta sredstva 790.105 6,16 5,89*srednji kurs NBS 31.12.2005. - 1€ = 85.5 rsdStr. 111

6.13 Rashod opštinskog budžetaTabela 69. Struktura rashoda opštinskog budžeta, 2005.Opština (€)*Strukturarashoda u opštini(%)Strukturarashoda (uproseku) u Srbiji(%)Rasporeñeni i nerasporeñeni prihodi - UKUPNO 12.835.333 100 100Obrazovanje, kultura, fizička kultura, izdavaštvo 3.077.240 23,97 22,34Zdravtsvo i socijalna zaštita 124.725 0,97 4,34Društvene organizacije i udruženja 71.485 0,56 0,90Stambeni razvoj, zemljište, vodosnabdevanje,lokalni putevi, gradski saobraćaj2.070.526 16,13 26,90Komunalne usluge i smanjenje zagañenosti 1.522.807 11,86 5,05Poljoprivreda, turizam i ekonomski poslovi 1.455.953 11,34 3,75Transferi drugim nivoima i subvencije - - 4,32Izdvajanje za stalnu rezervu - - 0,07Rad državnih organa, mesne zajednice, javnired i bezbednost3.234.398 25,20 24,34Budžetske obaveze iz prethodnih godina - - 0,19Ostali rashodi 958.515 7,47 1,64Nerasporeñeni prihodi 319.684 2,49 6,16* srednji kurs NBS 31.12.2005. - 1€ = 85.5 rsdFinansijske institucije6.14 Banke1. Agrobanka2. Credy banka3. Erste Bank4. Findomestik5. Intesa6. Komercijalna banka7. Meridian Bank8. Metals-banka9. Nacionalna banka Grcke10. Postanska stedionica11. ProCredit Banka12. Raiffeisen Bank13. Societe Generale14. Vojvodjanska Banka15. Volksbank16. AIK BankaStr. 112

7 Radna snaga7.1 Broj i struktura zaposlenihTabela 70. Broj i struktura zaposlenih, 2005.OpštinaStrukturazaposlenih uopštini (%)Strukturazaposlenih uokrugu (%)Strukturazaposlenih uSrbiji (%)Zaposleni - ukupno 30.215 100 100 100Žene 12.449 41,20 41,80 43,50Muškarci 17.766 58,80 58,20 56,50U preduzećima, ustanovama,zadrugama i organizacijama21.934 72,59 72,07 74,75Privatni preduzetnici, samostalnidelatnici i zaposleni kod njih8.281 27,41 27,92 25,257.2 Zaposlenost po delatnostimaTabela 71. Struktura zaposlenih po sektorima delatnosti, 2007.OpštinaStrukturazaposlenih uopštini (%)Strukturazaposlenih uokrugu (%)Strukturazaposlenih uSrbiji (%)Zaposleni - ukupno 27347 100 100 100Žene 9033 33,03 34,18 43,35Muškarci 18314 66,97 65,82 56,65Poljoprivreda, lov, šumarstvo ivodoprivreda265 0,97 1,49 2,70Ribarstvo 0 - 0,0 0,05Vañenje ruda i kamena 4 0,01 0,08 1,17Prerañivačka industrija 8916 32,60 27,77 19,57Proizv. i snabdev. energijom,gasom i vodom414 1,51 1,59 2,25Grañevinarstvo 568 2,08 3,94 4,13Trgovina na veliko i malo iopravka motornih vozila1639 5,99 6,53 9,80Hoteli i restorani 169 0,62 0,84 1,21Saobraćaj, skladištenje i veze 871 3,18 3,31 5,45Finansijsko posredovanje 191 0,70 0,54 1,53Poslovi sa nekretninama iiznajmljivljivanjemDržavna uprava i socijalnoosiguranje306 1,12 1,03 3,33669 2,45 2,53 3,43Obrazovanje 1605 5,87 6,48 6,46Zdravtsveni i socijalni rad 1997 7,30 7,98 7,84Ostale komunalne, društvene ilične uslugePrivatni preduzetnici izaposleni kod njih589 2,15 1,69 2,629.148 33,45 34,18 28,44Str. 113

7.3 Prosečne zaradeTabela 72. Prosečne zarade po zaposlenom, februar 2008.Opština (€)* Okrug (€) Srbija (€)Prosečna bruto zarada (sa porezom i doprinosima) 611,97 549,88 517,97Prosečna neto zarada (bez poreza i doprinosa) 436,87 393,84 371,32* srednji kurs NBS 29.02.2008. - 1€ = 83.4635 rsdTabela 73. Uporedni pregled prosečnih zarada po zaposlenom po godinama.2002(€)*2003(€)*2004(€)*2005(€)*2006(€)*2007(€)*Februar2008 (€)*Prosečna bruto zarada u opštini 164,56 243,36 279,19 345,39 488,15 597,03 611,97Prosečna bruto zarada u okrugu 168,85 219,14 250,82 307,85 434,42 533,66 549,88Prosečna bruto zarada u Srbiji 215,56 243,17 260,57 298,41 401,84 488,97 517,97Prosečna neto zarada u opštini 112,90 169,18 192,09 236,29 333,49 425,73 436,87Prosečna neto zarada u okrugu 116,36 151,83 172,38 210,67 297,10 382,02 393,84Prosečna neto zarada u Srbiji 118,52 168,34 178,84 204,01 274,77 350,33 371,32* srednji kurs NBS 31.12.2002. - 1€ = 61,5152 rsd* srednji kurs NBS 31.12.2003. - 1€ = 68,3129 rsd* srednji kurs NBS 31.12.2004. - 1€ = 78,8850 rsd* srednji kurs NBS 31.12.2005. - 1€ = 85.5 rsd* srednji kurs NBS 31.12.2006. - 1€ = 79.0 rsd* srednji kurs NBS 31.12.2007. - 1€ = 79,2362 rsd* srednji kurs NBS 29.02.2008. - 1€ = 83,4365 rsd700Uporedni pregled prosečnih zarada po zaposlenom, pogodinama60050040030020010002002 (€)* 2003 (€)* 2004 (€)* 2005 (€)* 2006 (€)* 2007 (€)* Februar 2008(€)*Prosečna bruto zarada u opštiniProsečna bruto zarada u SrbijiProsečna neto zarada u okruguProsečna bruto zarada u okruguProsečna neto zarada u opštiniProsečna neto zarada u SrbijiStr. 114

7.4 Zarade po delatnostimaTabela 74. Prosečne zarade po zaposlenom bez poreza i doprinosa, po sektorima delatnosti,2005.Opština (€)* Okrug (€) Srbija (€)Prosečna neto zarada - ukupno 236,29 210,67 204,01Poljoprivreda, lov, šumarstvo i vodoprivreda 16,56 81,20 161,81Ribarstvo - - 190,45Vañenje ruda i kamena - - 245,48Prerañivačka industrija 263,06 234,48 163,10Proizv. i snabdev. energijom, gasom i vodom 267,13 244,95 285,02Grañevinarstvo 45,27 167,65 178,19Trgovina na veliko i malo i opravka motornih vozila 66,61 69,46 181,26Hoteli i restorani 69,96 52,81 140,35Saobraćaj, skladištenje i veze 205,89 202,22 237,91Finansijsko posredovanje 312,63 312,47 454,41Poslovi sa nekretninama i iznajmljivljivanjem 18,97 117,73 257,39Državna uprava i socijalno osiguranje 228,64 211,37 264,71Obrazovanje 207,75 198,48 216,96Zdravtsveni i socijalni rad 220,76 207,80 214,36Ostale komunalne, društvene i lične usluge 170,29 161,25 230,33* srednji kurs NBS 31.12.2005. - 1€ = 85.5 rsd7.5 ZapošljavanjeTabela 75. Slobodna radna mesta, 2007.Opština Udeo u okrugu (%) Udeo u Srbiji (%)Slobodna radna mesta - ukupno 7.956 53,06 1,04Na neodreñeno broj 3.619 61,50 1,20vreme % 45,50 / /Na odreñeno broj 4.337 47,62 0,95vreme % 54,50 / /Tabela 76. Struktura zapošljavanja, 2007.Opština Udeo u okrugu (%) Udeo u Srbiji (%)Zapošljavanje - ukupno 7.032 54,52 1,01Zapošljavanje - broj 3.175 59,05 0,98žene % 45,20 / /Zapošljavanje - broj 3.857 51,29 1,03muškarci % 54,80 / /Na neodreñeno broj 3.194 63,46 1,16vreme % 45,40 / /Na odreñeno broj 3.838 48,80 0,91vreme % 54,60 / /Str. 115

7.6 NezaposlenostTabela 77. Struktura nezaposlenih i tražilaca zaposlenja prema polu, decembar 2007.OpštinaUdeo u okrugu(%)Udeo u Srbiji (%)Nezaposleni - ukupno 9.731 51,52 1,20Nezaposleni - ženebroj 5.530 50,99 1,27% 56,80 / /Nezaposleni - muškarcibroj 4.201 52,24 1,13% 43,20 / /Tražioci zaposlenja - ukupno 10.985 53,32 1,24Tražioci zaposlenja - ženebroj 6.263 52,57 1,31% 57,00 / /Tražioci zaposlenja -broj 4.722 54,36 1,16muškarci % 43,00 / /Učešće nezaposlenih u% 88,58 / /broju tražilaca zaposlenja % 88,30 / /(%) % 89,00 / /Tabela 78. Broj i polna struktura nezaposlenih, pregled po godinama.2000 2003 2004 2005 2006 2007Nezaposleni - ukupno 11.892 13.824 13.916 14.274 15.305 9.731Nezaposleni - žene 7.424 8.410 5.959 8.294 8.782 5.530Nezaposleni - muškarci 4.468 5.416 7.957 5.980 6.523 4.2012000015000100005000Broj i polna struktura nezaposlenih, pregled po godinama0Nezaposleni - ukupno Nezaposleni - žene Nezaposleni - muškarci2000 2003 2004 2005 2006 20077.7 Stopa nezaposlenostiTabela 79. Stopa nezaposlenosti, 2007.Opština Okrug SrbijaStopa nezaposlenosti - ukupno 22,5 24,70 26,83Str. 116

7.8 Nezaposlenost prema stepenu obrazovanjaTabela 80. Nezaposleni prema stepenu obrazovanja, 2007.OpštinaUdeo u ukupnom brojunezaposlenih (%)UKUPNO 9.731 100Bez osnovne škole 3.502 35,99Osnovno obrazovanje 579 5,95Srednje obrazovanje 5.007 51,45Više obrazovanje 399 4,10Fakultetsko obrazovanje 241 2,48Postdiplomske studije 3 0,037.9 Nezaposlenost prema dužini čekanjaTabela 81. Nezaposleni prema dužini čekanja, 2007.OpštinaUdeo u ukupnom brojunezaposlenih (%)UKUPNO 9.731 100Prvo zaposlenje 4.257 43,74Do 1godine 1.898 19,501 - 2 godine 2.651 27,242 - 3 godine 1.275 13,103 - 5 godina 1.861 19,135 - 8 godina 845 8,688 - 10 godina 296 3,05Preko 10 godina 905 9,307.10 Nezaposlenost prema starosnoj strukturiTabela 82. Nezaposleni prema starosnoj strukturi, 2007.Broj godinaOpštinaUdeo u ukupnom brojunezaposlenih (%)UKUPNO 9.731 100Do 18 godina 146 1,5019 - 25 1.716 17,6425 - 30 1.264 12,9930 - 40 2.383 24,4840 - 50 2.088 21,45Preko 50 2.134 21,93Nezaposleni prema starosnoj strukturi, 2007.21.93%1.50%17.63%21.46%24.49%12.99%Do 18 godina 19 - 25 25 - 30 30 - 40 40 - 50 Preko 50Str. 117

8 Javni resursi8.1 Saobraćajna infrastrukturaPo pitanju razvoja saobraćaja smederevska opština i sam grad Smederevo posedujubrojne povoljne uslove gotovo u svim vidovima sabraćaja. U smederevskoj opštini ukrštajuse mnogobrojni saobraćajni pravci od značaja za Evropu, Republiku, region i samuOpštinu. Najvažnija komponenta je sučeljavanje dva važna evropska saobraćajnakoridora, kopnenog X i vodnog VII. Ta činjenica daje dodatni kvalitet i omogućavamultimodalnost saobraćajnih vidova koji daju dodatnu razvojnu šansu Smederevu kaoregionalnom centru Srbije. Saobraćajni značaj republičkih vrednosti pored ovih evropskihdaju i ostale putne magistralne veze, posebno put M-24 ili "Banatski pravac", te železničkapruga magistralnog značaja sa važnim čvorištem u Maloj Krsni.8.1.1 Putna infrastrukturaSvoj saobraćajni legalitet regionalnog značaja pored navedenih koridoraSmederevo potvrñuje i regionalnim putnim pravcima: R109, R100, R109b, i R214, R202,R214. Od značaja je i regionalni pravac M1.10. Grad Smederevo je jedan od retkihgradova koji ima izgrañene tranzitne puteve van gradskih jezgara u Srbiji. Sve ovesabraćajne karakteristike omogućavaju,sa tog osnova povoljan razvoj pored gradaSmedereva i za ostala seoska naselja.Osnovu putne infrastrukture opštine Smederevo čine regionalni i lokalni putevi ideonica magistralnog puta kojima se odvija i gradski i prigradski saobraćaj. Tranzitnisaobraćaj odvija se pre svega autoputem E-75, koji preseca teritoriju opštine na severni ijužni deo, magistralnim putem M-24 i obilaznicom. Ukupna dužina magistralnih,regionalnih i lokalnih puteva na teritoriji opštine Smederevo je 221 km. Opštinu Smederevokarakteriše razvijena mreža magistralnih i regionalnih puteva i solidna mreža lokalnihputeva.Može se konstatovati da je Smederevo, zahvaljujući saobraćajnom položajuevropski grad, važan republički centar, regionalni centar i centar opštine.Posebna ulaganja očekuju se u Luku Smederevo, železničku prugu i čvorište MalaKrsna, modernizaciju i opremanje Autoputa pratećim sadržajima, rekonstrukciju imodernizaciju regionalnih puteva i koncipiranje avio-saobraćaja. Na lokalnom nivou odinvesticionih prioriteta treba izdvojiti: ulaganja u saobraćajnu mrežu grada sa prioritetom uautobusku i železničku stanicu, glavne gradske saobraćajnice, u stacionarni saobraćaj(rešavanje parkiranja), kao i u javni gradski prevoz, zatim u lokalne puteve posebno unjihovu modernizaciju i dr.Str. 118

Tabela 83. Dužina puteva, 2005.Opština (km)Udeo u dužiniputeva u okrugu (%)Okrug (km)Dužina puteva - ukupno 232 23,89 971Savremeni kolovoz 230 34,69 663Magistralniukupno 49 83,05 59savremeni kolovoz 47 82,46 57Regionalniukupno 106 44,35 239savremeni kolovoz 106 44,35 239Lokalniukupno 77 11,44 673savremeni kolovoz 77 20,98 3678.1.2 Železnički saobraćaj i infrastrukturaŽeleznički saobraćaj je jedan od značajnih elemenata saobraćajnog sistema uopštini. Gotovo svi rangovi pruga su prisutni u sistemu. Tako glavni pravac predstavljapruga E-85 Beograd-Mala Krsna- Niš, koji deli Opštinu na dva dela severni i južni. Pruga jenajvišeg tehnološkog nivoa u zemlji i Smederevo povezuje sa Evropom i razvojnomkičmom u Republici, koridorom X. Železničko čvorište Mala Krsna je jedno odnajperspektivnijih u Republici. Preko njega krak pruge povezuje opštinu sa istokomRepublike, pravac Požarevac-Bor i grad Smederevo. Smederevska opština ima 1,7železničkih stanica na 100 km2 dok ta vrednost za Republiku iznosi 0,8. U Republicigustina mreže železničkih pruga dostiže oko 4,3 km/100 km2, dok taj indikator za opštinuSmederevo iznosi 11,8. U privrednom smislu železnički saobraćaj je najjača saobraćajnagrana privrede i u kasnim osamdesetim godinama oko 50 % zaposlenih u saobraćaju biloje na železnici. Budući izgled i razvojna šansa Smedereva u železničkom saobraćaju jenajavljena modernizacija železničkog saobraćaja u Republici i realno planirana vezaPančevo-Kovin-Mala Krsna čime bi Smederevo postalo još značajnije železničko čvorište,a rasteretio bi se beogradski čvor.Čvorišta železničkog saobraćaja čine 7 stanica: Smederevo, Radinac, Mala Krsna,Osipaonica, Skobalj, Vranovo i Kolari, i 6 stajališta: Godomin, Vranovo, Osipaonica,Lugavčina, Skobalj i Ralja.Tabela 84. Promet robe i putnika u železničkom saobraćaju, 2005.OpštinaUdeo opštine uukupnom prometu uokrugu (%)Broj železničkih stanica 7 43,75 16OkrugBroj prevezenih putnika 168.341 65,83 255.715Broj prevezenih pošiljki 3.822.318 99,70 3.834.009Str. 119

8.1.3 Vazdušni saobraćajI u ovom vidu saobraćaja vidi se šansa za razvoj, jer postoji jezgro razvoja ujednom, za sada sportsko-turističkom aerodromu. Posebno se njegova perspektiva vidi uveoma povoljnom položaju u odnosu na položaj ostalih punktova razvoja luke, železničkestanice i cele industrije. Ovaj aerodrom može veoma brzo prerasti u turističko - poslovniaerodrom sa zadržanom sportskom i poljoprivrednom ulogom.8.1.4 Rečni saobraćajZnačaj ovog vida saobraćaja u smederevskoj opštini je ujednačenog intenziteta.Iako je on imao presudni značaj za lokacije nekih strateških privrednih kapaciteta urazvojnom saobraćajnom smislu njegova uloga je manja od moguće u budućnosti.Aktuelno je pitanje putničkog pristaništa radi razvoja turizma kao i adekvatnog tretmanateretne luke.Infrastrukturu rečnog saobraćaja opštine Smederevo čine plovni put Dunava, staropristanište, marina, nova luka, terminal za tečne terete Jugopetrola, kao i manja pristaništa(šljunkare) koja se nalaze uz obalu u industrijskoj zoni.Pristanište je registrovano za meñunarodni promet, nalazi se u samom središtugrada i raspolaže pretovarnim kapacitetima kojima je moguće ostvariti 1,5 miliona tonatereta godišnje. Opština ima značajne razvojne mogućnosti u oblasti rečnog saobraćaja,kako teretnog, tako i putničkog.Str. 120

8.2 Komunalna infrastruktura8.2.1 Vodovod i kanalizacijaVodovodna mreža- 300 km vodovodne mreže u gradu i naseljenim mestima- priključeno ukupno 70.000 stanovnika (pokrivenost 63,74%)- godišnja proizvodnja vode - 8.666.895 m 3 (271 l/s)Kanalizaciona mreža- 150 km kanalizacione mreže- priključeno ukupno 50.000 stanovnika (pokrivenost 45,50%)- godišnje procenjeno ispuštanje - 4.602.326m 3 (146 l/s)Atmosferska kanalizacija- postoji u gradu i pojedinim naseljenim mestima razdvojena od sanitarnih voda,ali nedovoljno- konstantno se vrši njeno unapreñivanje-U opštini Smederevo u toku su pripreme i realizacija velikih projekata iz oblastivodosnabdevanja i sakupljanja i prerade otpadnih voda : Proširenje mreževodovoda i kanalizacije,završena je izgradnja rezervoara i pumpnih stanica za poboljšanjevodosnabdevanja II i III visinske zone, u toku je izgradnja centralnog gradskog kolektora,kao i centralnog postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda.8.2.2 Sistem daljinskog grejanjaJKP Stambeno i Toplifikacija brine o snabdevanju toplotnom energijomdomaćinstava i privrede.U sistemu se nalazi 12 blokovskih kotlarnica sa 28 kotlovskihpostrojenja. Na sistem daljinskog grejanja povezano je 4.499 korisnika (stanovi idomaćinstva), kao i 9.017 korisnika (poslovni prostor). U toku je konverzija kotlovskihpostrojenja za korišćenje gasa umesto mazuta.Snabdevanje opštine prirodnim gasom vrši se preko magistralnog gasovodaPančevo-Smederevo, projektovanog kapaciteta 140 miliona m 3 . Ocena je da iskorišćenostgasovoda nije dovoljna u privrednom sistemu, a u toku je izgradnja gradske primarne isekundarne mreže.8.2.3 Elektro infrastrukturaSnabdevanje električnom energijom opštine Smederevo vrši se preko prenosnogsistema EPS-a dalekovodima od ðerdapskih hidroelektrana, Moravske i Kostolačkihtermoelektrana, a to sve je objedinjeno u elektroenergetski sistem Republike. Održavanje irazvoj sistema obavlja ''Elektromorava'' sa sedištem u Požarevcu. Osnovna polazištabaziraju se na sledećem: moćnoj prenosnoj mreži sa dalekovodima različitih naponskih nivoa koji dobropokrivaju glavne potrošačke zone grada Smedereva i U.S.S.Serbia, itrafostanicama TS ''Smederevo 3'' 400/220/110 kV, TS ''Smederevo 1 i 2'' 110/35 iEBP Vodanj; relativno dobroj distributivnoj mreži čiji su delovi distributivne mreže i TS 10/0.4 kVzahtevaju rekonstrukciju i modernizaciju;Str. 121

8.2.4 Telekomunikacioni sistemTabela 85. PTT saobraćaj, 2005 / 2007.Opština 2005.Udeo uokrugu2005.(%)Opština2007.Udeo uokrugu2007.(%)Broj pošta 19 57,58 16 48,48Broj telefonskih pretplatnika 32.228 51,05 35.271 51,75PTT promet(otpremljeno)pismonosne pošiljke(1000)1.366 55,64 1292 59,90paketi (1000) 3 25,00 2 28,578.3 EnergetikaTabela 86. Iskorišćenje energije, 2007.OpštinaElektrična energija (MWh)JP Elektromorava- domaćinstva- pravna licaCenaGas (1.000 m 3 )CenaVoda i kanalizacija (m 3 )Stopa iskorišćenosti 75%Cena/m 3 bez PDV-a- stambeni prostor 22,47 din.- ustanove 44,94 din.- poslovni prostor 67,41 din.Daljinsko grejanje (m 2 )- domaćinstva 4.499 korisnika- pravna lica 9.017 korisnikaCena/m 2 bez PDV-a:- stambeni prostor 46,70 din.- ustanove 93,40 din.- poslovni prostor 140,10 din.8.4 Zdravstvena i socijalna zaštitaZdravstvena zaštita stanovništva grada i opštine Smederevo bazirana je prostorno iorganizaciono na mogućnostima i kapacitetima Zdravstvenog centra ''Sveti Luka'', čiji suobjekti ukupne površine 17.503m², smešteni u zoni šireg centra grada, na površini oko2.23 ha. Zdravstveni centar čine četiri organizacione celine i to:1. Opšta bolnica2. Dom zdravlja3. Urgentno prijemni blok4. Zajedničke službeStr. 122

a) Primarna zdravstvena zaštitaSmederevo poseduje jedan Dom zdravlja, kao prioritetnu ustanovu primarnemedicinske zaštite. U njemu je zaposleno 491 medicinski radnik, od čega su 141 lekar,249 medicinskih sestara, laboranata i tehničara i 79 ostalog osoblja. Dom zdravlja jeorganizaciono podeljen u 14 službi.Teritorijalno Dom zdravlja u Smederevu ima manje organizacione jedinice narazličitim lokacijama grada i Opštine, formirajući time mrežu primarne medicinske zaštitesvih kategorija stanovništva.b) Specijalizovana zdravstvena zaštitaSmederevo poseduje jednu opštu bolnicu, kao osnovnu ustanovu primarnemedicinske zaštite. Opšta bolnica je smeštena na lokaciji šireg centra grada u objektuspratnosti P+2, veličine oko 12862 m² bruto grañevinske površine. Opšta bolnica pokrivapodručje Opštine Smederevo koja broji 109.809 stanovnika (po poslednjem popisu iz2002. god. ). To znači da na 100 stanovnika opštine dolazi 0,36 bolesničkih postelja.Tabela 87. Bolnički kapaciteti, 2007.Broj krevetaUdeo u ukupnom broju Broj kreveta na 100kreveta (%)stanovnikaAkutni 178 44,61 0,16Hronični 191 47,87 0,17Psihijatrijski 25 6,27 0,02Socijalni 5 1,25 0,01UKUPNO 399 100 0,36Tabela 88. Ulaganja u zdravstvo i socijalni rad, 2005.Opština (€)*Rashodi (ulaganja) u zdravstvo i socijalni rad 20.549.813* srednji kurs NBS 31.12.2005. - 1€ = 85.5 rsdTabela 89. Lekari, stomatolozi i diplomirani farmaceuti u zdravstvenim službama, 2005.OpštinaLerkari – ukupno 224Lekari u službi opšte i specijalističke medicine 73Lekari u službi za borbu protiv TBC 3Lekari u službi za zdravstvenu zaštitu žena 10Lekari u službi za zdravstvenu zaštitu predškolske dece 13Str. 123

Lekari u službi za zdravstvenu zaštitu školske dece i omladine 12Lekari u službi za zaštitu i lečenje zuba 32Diplomirani farmaceuti 28Broj stanovnika na jednog lekara u opštini 489Broj stanovnika na jednog lekara u okrugu 509Broj stanovnika na jednog lekara u Srbiji 377Broj stanovnika na jednog lekara, 2005.600400489 5093772000Broj stanovnika na jednog lekara u opštiniBroj stanovnika na jednog lekara u okruguBroj stanovnika na jednog lekara u SrbijiTabela 90. Korisnici socijalne zaštite – maloletna lica, 2005.OpštinaUdeo u ukupnom brojukorisnika (%)Ukupno 1.674 100Ugroženi porodičnom situacijom 1.053 62,90Lica sa poremećaijma u ponašanju 290 17,32Mentalno zaostali 56 3,34Ometeni u fizičkom razvoju 39 2,33Lica sa kombinovanim smetnjama 39 2,33Ostali maloletni korisnici socijalne zaštite 197 11,78Tabela 91. Korisnici socijalne zaštite – punoletna lica, 2005.OpštinaUdeo u ukupnom brojukorisnika (%)Ukupno 2.868 100Lica sa poremećaijma u ponašanju 12 0,42Psihički i fizički ometena lica 458 15,97Materijalno neobezbeñena lica 919 32,04Nezbrinuta lica 15 0,52Ostarela lica 566 19,73Ostali punoletni korisnici socijalne zaštite 896 31,328.5 Obrazovni kapacitetiTabela 92. Kapaciteti obrazovnih institucija, pregled po godinama.2000 2007Broj ustanovaBroj slobodnihBroj slobodnihBroj ustanovamestamestaPredškolske ustanove 26 - 33 -Osnovne škole 33 - 33Srednje škole 5 - 6Visoko i više obrazovanje - - 1 -Str. 124

Tabela 93. Ulaganja u obrazovanje, 2005.Opština (€)* Okrug (€) Srbija (€)Rashodi (ulaganja) u obrazovanje - ukupno 9.121.672 16.355.730 871.701.789Rashodi (ulaganja) u osnovno obrazovanje 5.512.327 10.096.199 367.236.900Rashodi (ulaganja) u osnovno obrazovanje po učeniku 498 530 569* srednji kurs NBS 31.12.2005. - 1€ = 85.5 rsdTabela 94. Broj i struktura obrazovnih ustanova, 2005.OpštinaUdeo u ukupnom brojuustanova u okrugu (%)Osnovne školeukupno 33 41,25odeljenja 494 52,50Srednje školeukupno 6 50,00odeljenja 175 58,53Specijalne školeukupno 11 68,75odeljenja 27 62,79Škole za odrasleukupno - -odeljenja - -Više škole - -Fakulteti - -Ustanove za decu predškolskog uzrasta 29 48,33Studentski domovi - -Domovi učenika - -Tabela 95. Ukupan broj učenika, studenata i korisnika obrazovnih ustanova, 2005.OpštinaUdeo u ukupnom brojuučenika/studenata/korisnikau okrugu (%)Osnovne škole - učeniciukupno 11.342 55,82završili školu 1.386 54,31Srednje škole - učeniciukupno 4.732 59,36završili školu 1.248 59,40Specijalne škole - učeniciukupno 193 70,70završili školu 30 73,17Škole za odrasle - ukupnoukupno - -završili školu - -ukupno - -Više škole - studenti na budžetu - -završili školu - -ukupno - -Fakulteti - studenti na budžetu - -završili školu - -Predškolske ustanove deca korisnici 2.183 54,97Studentski domovi korisnici smeštaja - -Domovi učenika korisnici smeštaja - -Str. 125

Tabela 96. Prosečan broj učenika, studenata i korisnika smeštaja u obrazovnimustanovama, 2005.Opština Okrug SrbijaBroj učenika po osnovnoj školi 344 254 183Broj učenika po odeljenju osnovne škole 23 22 21Broj učenika po srednjoj školi 789 664 605Broj učenika po odeljenju srednje škole 27 27 27Broj učenika po specijalnoj školi 17 17 33Broj učenika po odeljenju specijalne škole 7 6 6Broj učenika po školi za odrasle - - 177Broj učenika po odeljenju škole za odrasle - - 15Broj studenata po višoj školi - - 1.011Broj diplomiranih studenata po višoj školi - - 152Broj studenata po fakultetu - - 1.524Broj diplomiranih studenata po fakultetu - - 167Broj dece korisnika po predškolskoj ustanovi 75 66 89Broj korisnika smeštaja po studentskom domu - - 475Broj korisnika smeštaja po domu za učenike - - 154Tabela 97. Ukupan broj učenika u osnovnim školama, 2008.OpštinaUdeo u ukupnom broju učenikaosnovnih škola u okrugu (%)Učenici osnovnihškolaukupno 10.688 55,99učenice 5.226 56,62učenici 5.462 55,41Str. 126

9 Resursi životne sredineKvalitet životne sredine opštine Smederevo, predstavlja jedan od imperativa njenogbudućeg razvoja, a naročito u dinamici njegove realizacije. Smederevo mora napustitidosadašnji koncept prioritetnog razvoja niskoakumulativnih privrednih delatnosti igeneralno (strateški), mora dati prednost ekološkoj komponenti, čime će pružiti podrškuopšte prihvaćenom principu održivog razvoja. Opština Smederevo je 2007.godine sačinila iusvojila LEAP. Time će, kada je ekologija u pitanju, lokalni organi vlasti, u uslovimatranzicije i privatizacije, biti spremniji za približavanje evropskim standardima, a na tajnačin i dostupnosti fondovima i kreditima za razvoj.9.1 Kvalitet vazduhaNajveći zagañivač vazduha je U.S.S. Serbia koji emituje ogromne količinezagañujućih materija (SO 2 , prašina, CO, NOx, čañ) iz svojih emitera (ima ih ukupno 89) isa svojih deponija ruda i sekundarnih sirovina (ima ih 5). Najugroženija naselja su uneposrednoj okolini U.S.S. Serbia, odnosno Radinac, Vranovo, Mala Krsna i Ralja. Mereza smanjenje zagañenosti vazduha od U.S.S. Serbia ulaze u domen tehničko-tehnološkihmera o kojima ovom prilikom neće biti detaljnije govoreno. U industrijskoj zoni uGodominskom polju locirani su najveći objekti metaloprerañivačke industrije imašinogradnje, koji emituju znatne količine polutanata (CO, SO 2 , NOx, HCl, ksilol, etanol,praškaste materije). U krugu ovih preduzeća se nalaze i kotlarnice. Zagañivanje vazduha ugradu Smederevu posledica je grejanja tj. rada kotlarnica i individualnih ložišta. Kotlarniceu Smederevu su rasporeñene po celom gradu i kao takve neracionalne. Kao energent sekoristi ugalj ili mazut i lož ulje. Naročiti problem predstavljaju kotlarnice koje koriste mazut(ima ih 12 od ukupno 58 kotlarnica) i gde se često javljaju koncentracije čañi, SO 2 i NO xiznad propisanih graničnih vrednosti. Pored U.S.S. Serbia i kotlarnica, značajan izvorzagañivanja vazduha je saobraćaj. Problem zagañivanja vazduha od saobraćaja jenaročito prisutan duž Autoputa i u gradu Smederevu.9.2 Kvalitet zemljištaNeracionalna upotreba pesticida i ñubriva u poljoprivredi, kao i zagañivanje od voda ideponija, doprinosi zagañivanju zemljišta na prostoru Opštine. Problem koji se javlja saprekomernom upotrebom pesticida je u njihovoj postojanosti u prirodnim uslovima isadržaju fenola i teških metala što opterećuje zemljište. Trenutno se ne vrši sistematskaanaliza zemljišta, niti prati promena kvaliteta (zagañenost) zemljišta. Potrebno je jošpomenuti da melioracioni kanali u Godominskom polju mogu biti potencijalni faktorzagañenja sredine. Naime, podizanjem nivoa podzemnih voda dolazi do zaslanjivanja tlakoje se negativno odražava na kvalitet izutetno vrednog zemljišnog potencijala.9.3 Kvalitet vodaZagañivanje vode predstavlja veliki problem opštine Smederevo. Sa lokacije Stareželezare i industrijske zone otpadna voda se ispušta u Dunav, a U.S.S. Serbia otpadnevode ispušta u reku Ralju. Skoro nijedan industrijski pogon nema efikasan ureñaj zaprečišćavanje otpadnih voda. Otpadne industrijske vode sa lokacije Stare železare se bezikakvog prečišćavanja direktno ispuštaju u Dunav preko 5 ispusta. Sva preduzeća uindustrijskoj zoni otpadnu tehnološku vodu ispuštaju u Dunav, i to preko crpne stanice zaotpadne vode Jezava ili sopstvenim pumpama. Veće količine ovih voda iz industrijskezone su neprečišćene. Preko CS Jezava se u Dunav ispuštaju i atmosferske i fekalnevode grada Smedereva. Jedan deo objekata iz industrijske zone svoje otpadne vodeStr. 127

ispušta u otvorenu kanalsku mrežu i drenažne kolektore, a preko crpne staniceSmederevo prepumpava u Dunav (oko 32.000 m3 mesečno). Karakteristika svih otpadnihvoda je da su izuzetno zagañene jer sadrže veće koncentracije teških metala.U toku je realizacija izgradnje gradskog postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda ,kao i glavnog sabirnog kolektora, sredstvima NIP-a i opštinskog budžeta.9.4 Upravljanje čvrstim komunalnim otpadomJavno komunalno preduzeće „Komunalac“ organizovano odnosni smeće sa celeteritorije Opštine Smederevo. Ukupan broj stanovnika pokriven ovim uslugama je oko70.000, sa tendencijom povećanja. Smeće se organizovano i redovno odnosi na gradskudeponiju.U toku je realizacija projekta izgradnje regionalne sanitarne deponije, u saradnji saRepublikom i strateškim partnerima, a takoñe je u toku sanacija postojeće deponije.10 Turistički resursiTurizam predstavlja perspektivnu razvojnu šansu opštine komplementarnu sadrugim privrednim granama.Usko povezano sa turistiškom privredom otvara se i pitanje strateške orijentacijeSmedereva u pravcu evropskih integracija, što je u skladu sa utvrñenim načelimademetropolizacije u svim oblastima kao jednog od principa prostornog razvoja Srbije.10.1 Broj posetilacaTabela 98. Broj i struktura turista i ostvarenih turističkih noćenja,2005/ 2006.Opština Opština OkrugSrbijaOkrug 2006 Srbija 20052005 2006 20052006ukupno 2.159 4.689 23.670 27.530 1.988.469 2.006.488Broj turista domaći 953 2.974 20.123 24.309 1.535.790 1.537.646strani 1.206 1.715 3.544 3.221 452.679 468.842ukupno 8.360 9.139 30.996 40.899 6.499.352 6.592.622domaći 5.900 6.937 25.660 36.062 5.507.604 5.577.310Brojnoćenjastrani 2.460 2.202 5.336 4.837 991.748 1.015.312ukupno 3,87 1,95 1,48 1,5 3,27 3,29domaći 6,2 2,3 1,3 1,5 3,6 3,6Prosečanbrojnoćenja strani 2,0 1,3 1,5 1,5 2,2 2,2U odnosu na podatke iz 2005.godine, Smederevo beleži rast ukupnog broja turista za117,18%, i rast noćenja za 9,32%.10.2 Smeštajni kapacitetiStr. 128

Prema informaciji Turističke organizacije opštine Smederevo, krajem 2007.godinena raspolaganju su bili sledeći smeštajni kapaciteti:Tabela 99. Smeštajni kapaciteti, 2007.Destinacija Naziv Broj krevetaSmederevo, ðure Daničića 66 Hotel-restoran “Car” 100Smederevo , Autoput bb Motel “Jerina” 58Smederevo, Kovinski put bb Motel “Zlatnik” 25Smederevo, Ante Protića 21 Pansion “Kruna” 12Smederevo, Šalinačka bb Apartmani “Lux” 5Smederevo, Makedonska 9Lovački dom“Mića lovac”- domaća radinostSmederevo, Goranska 165 Apartmani “Stasea” 14Put Smederevo-Požarevac Prenoćište “Jatagan” 26Smederevo, Dine Mančića 16 Privatni smeštaj “Marija” 7Smederevo,Lukijana Mušickog 75Smederevo, Maršala Tita 83SkobaljSmederevo, Cvijićeva 5/9Smederevo,Starca Vujadina 100Smederevo, Srbina 9Privatni smeštajJančićPrivatni smeštajS.JovanovićPrivatni smeštajO.PetrovićPrivatni smeštajŽ.AleksićPrivatni smeštajG.Jovanović1454354UKUPNO 282Motel “Jerina” Privatni smeštaj Jančić Apartmani “Stasea”Hotel “Car“ Restoran “Perper“ Apartmani “Kruna“Str. 129

11 KulturaSmederevo ima razgranatu mrežu ustanova u kulturi kao što su Istorijski Arhiv,Biblioteka, Centar za kulturu, Muzej i Regionalni zavod za zaštitu spomenika, bogatumetnički život i brojne kulturne manifestacije.Tabela 100. Broj bioskopa, bioskopskih sedišta, projekcija i posetilaca, 2005.Opština Okrug SrbijaBroj bioskopa 2 4 138Broj sedišta u bioskopskim salama 1.438 2.470 53.909Broj projekcija 1.013 1.280 66.350Broj posetilaca 38.000 45.000 2.298.000Iskorišćenost bioskopskih sala (%) 6 6 9Broj posetilaca na 1000 stanovnika 37 23 33BioskopCentar za kulturuGalerijaBibliotekaGradovi pobratimi• Herceg Novi, Crna Gora• Pale, Republika Srpska, BiH• Volos, GrčkaStr. 130

Lokalni razvoj u relaciji sa regionalnim i državnim strateškimdokumentimaOBAVEZE, USLOVI I SMERNICEIZ PLANSKIH DOKUMENATA ŠIREG PODRUČJA• Prostorni plan Republike Srbije ("Sl. glasnik RS", br. 13/96):Prostorni plan Republike Srbije je analizirao i apostrofirao područje opštineSmederevo i od kapitalnih investicionih predloga opredelio izgradnju železničkog mosta naDunavu severoistočno od gradskog tkiva, oko postojećeg drumskog mosta. Ovuprostornu-infrastrukturnu preporuku treba poštovati u odredbama prostornog i generalnogplana, kao značajni koridor povezivanja južno banatskog i šumadijsko-pomoravskogpravca, ali njegova realizacija zavisiće od uslova implamentacije samog plana.Dva najznačajnija koridora evropskog ranga – koridor VII i koridor X auto-put prolazeteritorijom opštine Smederevo. Koridor X – autoput obrañen je posebnim –Prostorni planinfarstrukturnog koridora X usvojenim od strane vlade Republike Srbije – Uredba outvrñivanju prostornog plana područje infrastrukturnog koridora auto puta E-75, deonicaBeograd-Niš («Službeni glasnik RS», br. 69/03.). Kako na teritoriji opštine Smederevoegzistiraju tri izlaza – punkta za priključak na auto-put: Petrijevo, Kolari i Ralja, to se nepredviña formiranje novih priključaka na teritoriji opštine Smederevo, a pomenutim Planomse utvrñuju koridori potrebni za razvoj infrastrukture – saobraćajne, železničke,gasovodne, koridor optičkog kabla, utvrñuju zaštitni pojasevi i pravila ureñenja koja suprihvaćena u Prostornom planu opštine Smederevo, a još bliže definisana izradompotrebnih regulacionih planova u ovim pojasevima. Značajno je napomenuti da prostorniplan koridora X obuhvata skoro 2/3 teritorije celokupne opštine Smederevo iz razlogajasnijeg definisanja granica Plana koja je išla celokupnim katastarskim opštinama uobuhvatu Plana. U tim prostorima, kao namena površina, data je pretežna namenapoljoprivredno zemljište, i kao takva ta preporuka će se poštovati u onoj meri u kojojpostojećom izgradnjom nije već narušena.Na ovaj način definisali smo odredbe planova višeg reda koje su osnovni ulaznipodaci višeg nivoa u strateškom planiranju prostora opštine Smederevo.• Strategija za smanjenja siromaštva u Srbiji do 2010.• Strategija razvoja poljoprivrede SrbijeStr. 131