Biuletyn obejmujący streszczenia z XV (2008) Sympozjum ... - Poznań

15Trzmiele szklarniowe – zagrożenie dla dzikich populacjiElżbieta ROŻEJ, Hajnalka SZENTGYŐRGYI, Marta WANTUCH, Dawid MOROŃ,Michał WOYCIECHOWSKIUniwersytet Jagielloński, Instytut Nauk o Środowisku, ul. Gronostajowa 7, 30-387 Kraków, PolskaW ciągu ostatnich dwudziestu lat zwiększyło się zainteresowanie trzmielami jakozapylaczami upraw szklarniowych takich jak pomidory, papryka i ogórki. Zastosowanienaturalnych zapylaczy pozwala osiągnąć wysokie plony i zredukować koszty związane zesztucznym zapylaniem lub hormonizowaniem kwiatów. Efektywność trzmieli, która przekładasię na bezpośrednie korzyści ekonomiczne, przyczyniła się do masowej hodowli rodzintrzmielich przeznaczonych na eksport. Obecnie istnieje kilka firm (miedzy innymi w Holandii,Belgii i Izraelu), sprzedających rodziny trzmiele szklarniom na całym świecie. Może to stwarzaćzagrożenie dla lokalnych populacji trzmieli, gdyż trzmiele szklarniowe, hodowane w sztucznychwarunkach i dużych zagęszczeniach, mogą stanowić rezerwuar pasożytów, które sąprzekazywane do dzikich populacji przez uciekające osobniki szklarniowe.Celem niniejszych badań było ustalenie, czy trzmiele szklarniowe stanowią zagrożenie dladzikich populacji trzmieli jako wektory przenoszące choroby, w szczególności nosemozę,wywoływaną przez mikrosporidium Nosema bombi.Do badań wybrano trzy szklarnie, trzy powierzchnie w pobliżu szklarni i trzy powierzchniekontrolne na południu Polski. Trzmiele szklarniowe uzyskano wraz z ulikami po okresie ichużytkowania. Na wszystkich powierzchniach przeprowadzono jednorazowe odłowy trzmieli podkoniec sierpnia. Osobniki sprawdzono na obecność pasożyta N. bombi. Porównano proporcjezarażonych osobników oraz poziom zarażenia trzmieli ze szklarni, łapanych w ich sąsiedztwie ina powierzchniach kontrolnych. Najwięcej zapasożyconych osobników stwierdzono wszklarniach i na łąkach w pobliżu szklarni (około 60% przebadanych). Wyraźnie mniejzarażonych trzmieli stwierdzono na łąkach kontrolnych. Najwyższy poziom zapasożyceniaodnotowano wśród osobników szklarniowych, niższy wśród trzmieli w pobliżu szklarni, anajniższy na powierzchniach kontrolnych. Te wyniki pozwalają stwierdzić, że trzmieleszklarniowe są źródłem pasożytów i stanowią realne zagrożenie dla lokalnych populacji.