آشنایی با شیرهای صنعتی

١آشنايي با شيرهاي صنعتيشركت ره آوران فنونپتروشيميفهرست مطالب٣٥٧٨٩١١١١١٢١٢١٣١٤١٦١٩٢١٢٦٢٧٢٧٢٧٢٧٢٧٣٠عنوانصفحهمقدمهفصل اول – انواع شيرهاي صنعتي و کار برد آن-١-١-٢-١شير دروازه ايشير توپي١-٣- شير مجرا بند١-٤- شير ساچمه اي١-٥- شيريکطرفه١-٥-١- شير يکطرفه لولايي١-٥-٢- شير يکطرفه فشاري١-٥-٣- شير يکطرفه پيستوني١-٥-٤- شيريکطرفه کره اي١-٦- شير پروانه اي١-٧- شير ايمني١-٨- شير کنترل١-٩- شير محدود کننده جريانفصل دوم – نحوه انتخاب شيرها٢-١- کار شير٢-٢- مشخصات سيال٢-٣- افت فشار سيستم٢-٤- شرايط کارکرد٢-٥- جنس ساختمان شير٢-٦- اندازه شير٢-٧- ضريب شير

٣آشنايي با شيرهاي صنعتيشركت ره آوران فنونپتروشيميمقدمهشير ها ابزاری هستنئد که در صنعت با توجه به مو قعيت و نحوه عمل آنها مورد استفادهقرار می گيرند.‏ مهمترين استفاده آنها قطع يا ايجاد جريان سيال در درون لوله می باشد.يک شير ايده ال آن است که سيال را با کمترين مقاومت و ايجاد کمترين افت فشار از خودعبور دهد و به بيان ديگر در وقت لازم از عبور سيال به هر صورت از داخل خود جلوگيریکندگاهی اوقات برای تنظيم جريان سيال نيز مورد استفاده قرار می گيرند که اين عمل با تغييرمسير حرکت و با اطجاد اندکی مقاومت صورت می پذيرددر برخی مواقع نوع بخصوصی از شير ها که به طور اتو ماتيِک باز و بسته می شو.ند و ازبروز اتفاقات جلوگيری می کنند در صنعت بکار می روند.‏شير ها انواع مختلف و موارد استفاده متنوعی دارند که در اين جزوه به معرفی آنها و نحوهکارکرد آنها و همچنين تعمير و نگهداری آنها می پردازيماميد است که اين جزوه بتواند کاربرد شير ها و انواع آنها را به خوبی معرفی کرده وراهگشای مشکلات موجود در خصوصز تعمير و نگهداری شيرها باشدلازم به ذکر است توانسته ايم حتی المقدور شيرهايی را که مورد استفاده بيشتری دارند دراين جزوه جمع آوری نموده و خدمت شما عزيزان ارائه دهيم..‏

٤آشنايي با شيرهاي صنعتيشركت ره آوران فنونپتروشيميفصل اول:‏انواع شير هاي صنعتي و کاربرد آنهااهداف آموزشي شناخت شيرهاي صنعتي شناسايي اجزاي مختلف شيرهاکاربرد شيرهاي صنعتي

٥آشنايي با شيرهاي صنعتيشركت ره آوران فنونپتروشيميشير دروازه ايGate Valveعمل اصلي اين شير در حقيقت قطع کامل ويا ايجاد ارتباط بين دو جريان سيال مي باشد.‏ اينبدان معناست که اين نوع شيرها يا بايستي کاملا ً بسته و در واقع بصورت نيمه باز نمي توان ازآنها استفاده کرد.‏ همينطور که از نام اين شير مشخص است به کمک دروازه اي که در مسيرحرکت سيال قابل تغيير مکان دادن مي باشد عمل مي نمايد که در اين دروازه به صورتعمودي در مسير جريان حرکت کرده ودر مورد لزوم جريان را قطع ويا بر قرار مي کند.‏اين شير خود خود در نمونه هاي مختلف وبا اندازه هاي مختلف موجود مي باشد.‏ در مورداين نوع شيرها ذكر اين نكته لازم است كه همگي داراي اجزاي يكسان مي باشند كه با توجه بهمدلهاي مختلف از نظر نوع شركت سازنده با يكديگر تفاوت جزئي دارند ولي نكته اي را كهبايستي بدان توجه نمود اين است كه بطور كلي تمامي شيرها داراي مكانيزم يكسان بوده كهفقط از لحاظ ساختماني با يكديگر تفاوت دارند.‏ {٤}

٦آشنايي با شيرهاي صنعتيشركت ره آوران فنونپتروشيميشکل ١: ساختمان و اجزاء شير دروازه ای شرکت کمرون

٧آشنايي با شيرهاي صنعتيشركت ره آوران فنونپتروشيمي١) (٢- شير توپي ball valveاز نظر كار شير كم وبيش مانند شير دروازه اي بوده ليكن به جاي صفحه اي كه در مسير جريانسيال بود،‏ اين عمل بوسيله جسم كروي شكل كه دروسط آن مجرائي موجود است انجام ميگيرد.‏در وقت باز بودن مجراي مذكور در مسير حركت سيال واقع مي گردد ودر وقت بسته بودنطرف ديگر جسم محل عبور سيال رامسدود مي نمايد.‏ اين شير از نظر ساختمان آسانتر واز نظرقيمت ارزانتر از نمونه هاي ديگر شيرها مي باشد.‏اين نوع شيرها كاربرد زيادي در صنعت دارند وبراي كنترل بسياري از سيالات مانند گازهاوروغن مورد استفاده قرار مي گيرند.‏ ولي بيشتر در سر راه لوله هاي هوا،‏ گاز،‏ موادخورندهوپودر خشك قرار مي گيرند.‏اين شير كمتر درمحل خود محكم مي شود و افت فشاركمي ايجاد مي نمايد وبه راحتي قابلتعمير مي باشد.‏ برخلاف شير دروازه اي كه وقتي نيمه بازاست سيال به صورت مستقيم حركتمي كند در اين حالت اگر شير نيمه بازباشد حركت سيال به صورت مستقيم نيست.‏شکل‎٢‎ ساختمان و اجزاء شير توپی

٨آشنايي با شيرهاي صنعتيشركت ره آوران فنونپتروشيميشير مجرابند ‏(سماوري(plug valve.به اين نوع شيردرزبان انگليسيvalve cock و در زبان آمريكائيvalve plug مي گويند كهداراي ساختمان بسيارساده مي باشد.‏اين شير براي كنترل مناسب نيست وبايد در حالت بسته ويا كاملا ً باز باشد.‏ ساختمان آن سادهوداراي يك بدنه ويك پلاگ توپي كه در آن سوراخي براي عبور سيال تعبيه شده ويك كلاهك آببندي مي باشد.‏پلاگ را به اشكال مختلف مي سازند.‏ ومعمولترين آن به صورت مخروط ناقص ساخته شده كهبا چرخاندن آن در بدنه سوراخ آن روبروي لوله قرار گرفته وجريان سيال ازآن عبورمي كند .اين نوع شير داراي انواع گوناگوني بوده وممكن است سه راهه وچهارراهه آنها براي انتخابمسير جريان وجود داشته باشد.‏در بعضي از شيرهاي سماوري آب بندي پلاگ با بدنه بوسيله نوعي خمير گرافيت انجام ميگيرداين خميراز سر پلاگ تزريق شده وبوسيله پيچي كه روي آن بسته مي شود خمير بداخلشيارهايي كه روي پلاگ تعبيه شده نفوذ كرده وبصورت فيلمي از خميرها بي بدنه وپلاگ قرارمي گيرد.‏ اين عمل علاوه برآب بندي كردن باعث روان چرخيدن پلاگ شده وازسائيدگي ونيزفساد تدريجي پلاگ وبدنه جلوگيري مي كند.{‏‎٤‎‏}‏شکل ٣ ساختمان و اجزا ء شير مجرا بند

٩آشنايي با شيرهاي صنعتيشركت ره آوران فنونپتروشيميشير ساچمه ايGlobe valveاين نوع شير بخصوص در محلهايي كه لوله هاي مسيرجريان كوچك هستند ولازم است دبيتحت تنظيم وكنترل باشد مورداستفاده قرارمي گيرند.‏ مسيرحركت سيال درداخل شيربطورمستقيمنيست وشايد به همين علت مقاومت بيشتري در مقابل جريان از خود نشان مي دهد كه خودباعث تنظيم جريان مي گردد.‏اين شير طوري طراحي شده كه باعث تغيير جهت جريان سيال كه از شيرعبور مي كند ميشود ودر حقيقت حركت يك ديسك كه در مسيرجريان واقع مي شود عمل بازوبسته نمودن‏(يا نيمه بازو نيمه بسته بودن)‏ را انجام مي دهد.‏دراين نوع شيرچون بندآور و نشيمنگاه آن طوري طراحي شده كه بطور سريع روي همقرار مي گيرند،‏ بنابراين وسيله مناسبي است براي جريانهاي كه مرتب باز وبسته مي شوند.‏علاوه بر اين هرگاه لازم باشد فشار سيال را در طول مسير كم كنند از شير ساچمه اياستفاده ميكنند.درشيرساچمه اي مسير سيال به اندازه ٩٠ درجه انحراف پيدا كرده وسپسبا يك انحراففشار مي گردد.‏٩٠درجه اي ديگر در مسير خود جريان مي يابد كه اين انحراف باعث افتنوع زاويه اي آن نيزدرجاهاييكه كه بعلت كمبود فضا نمي توان از زانويي استفاده كرد كاربرددارد.‏

١٠آشنايي با شيرهاي صنعتيشركت ره آوران فنونپتروشيميشکل ٤ ساختمان و اجزاء شير ساچمه ای

١١آشنايي با شيرهاي صنعتيشركت ره آوران فنونپتروشيمي(١-٥) شير يك طرفهCheck valveهمان طور كه از اسم آن برمي آيد از بازپس زدن جريان در يك لوله جلوگيري مي نمايدوبه عبارت ديگرسيال فقط از يك طرف آن مي تواند وارد شود وزماني كه در يك مسير قراردارد جريان سيال از طريق برعكس آن غير ممكن است.‏ ‏(در ساير شيرها محل ورود سيال بهشير مطرح نيست ومي تواند از دو طرف آن باشد.‏ ليكن در اينجا فقط سيال از يك طرفشيرمي تواند وارد شود)‏ به همين علت اگر در محلي قراردارد ومي خواهيم جريان رادرمسيرمخالف عادي خود عبور دهيم بايستي اين شيررا برعكس نمائيم ويا اينكه داخل آنرادرآوريم كه در اين صورت حالت شيريك طرفه را از دست خواهد داد.‏شيرهاي يك طرفه در دو طرح اساسي بنام شيريك طرفه لولايي(Swing check valve)وشيريك طرفه فشاري(‏valve Lift‏)ساخته check مي شودكه درزيربه توضيح آنها ميپردازيم.‏(١-٥-١) شيريك طرفه لولاييSwing check valveاين شير كه مصرف بيشتري دارد داراي بدنه ودرپوش مي باشد كه درون آن ديسكي كهممكن است يكي يا دوتايي باشد بوسيله پين مخصوصي به بدنه لولا شده وآويزان مي باشد.‏البته در نوع دو تايي آن اين پين بين دو ديسك قرار دارد.‏جريان سيال درموقع ورود ديسك را به طرف مسير خود بلند كرده وازاطراف آن عبورميكند و درموقع قطع جريان دسيك به نشيمنگاه چسبيده واجازه برگشت به سيال را نميدهد.(شكل (١-٥ {٤}

١٣آشنايي با شيرهاي صنعتيشركت ره آوران فنونپتروشيمي(١-٥-٤) شير يك طرفه كره اياين نوع شيريك طرفه در دونوع كره اي افقي وعمودي وجود دارد.‏ در نوع عمودي مسيرجريان مستقيم است واين شير بيشتردرجاهائيكه قطع جريان به صورت فوري لازم باشد بكار ميرود.‏نحوه كار اين نوع شيربدين صورت است كه مسير سيال ورودي يك كره را در داخل سيال معلقنگهداشته وسيال از اطراف آن به طرف ديگر مي رود ووقتي كه جريان سيال برعكس شود كرهمورد نظر در نشيمنگاه خود نشسته كه مانع از عبور سيال به طرف ورودي مي شود.‏ يكي ازمزاياي اين نوع شير يك طرفه استفاده ازآنها در سيالاتي كه ويسكوزيته آنها بسيار زياد است ميباشد.(شكل (٧ {٣}شکل ٧ ساختمان و اجزاء شير يک طرفه کروی

١٤آشنايي با شيرهاي صنعتيشركت ره آوران فنونپتروشيمي(١-٦) شير پروانه ايButter fly valveيكي ديگر ازانواع شيردستي شير پروانه اي است كه داراي ساختماني ساده وبهترين نوع شيربراي جريانهاي زياد است.‏بند آورآن به صورت صفحه دايره اي شكل است كه ازبالا يه ساقه ودسته شيرمتصل است وازپائين بوسيله يك پاشنه به بدنه وصل شده است.‏ بطوريكه بند آور مي تواند حول اين پاشنهحركت كرده وجريان سيال را قطع ويا ازشير عبور دهد.‏موقعيكه بند آور موازي جريان قرار مي گيرد حداكثر مقدار سيال از شير عبور مي كند.‏ بهرهبرداري از شيرهاي پروانه اي بزرگ بوسيله نيروي برق واستفاده از چرخ دنده ها ويا هيدروليكصورت مي گيرد.(شكل ٦-١)با توجه به اينكه بيشترين جريان دراين نوع شيرها زماني مي افتد كه بندآور حالت‎٩٠‎درجهنسبت به جريان ها داشته باشد لازم است كه بدانيم در زواياي مختلفي كه بند آور با جريان ميسازد مقدار جريان عبوري از شير چه مقدار خواهد بود.‏ در جدول زير برحسب سايزشيرومقدار زاويه اي كه بندآوربا جريان مي سازد مقدار جريان نشان داده شده است.‏ {٢}

١٥آشنايي با شيرپتروشيميهاي صنعتيجدول - ١مقدار جريان عبوری از شير پروانه ایشركت ره آوران فنونشکل – ٨ ساختمان شير يک طرفه کروی

١٦آشنايي با شيرهاي صنعتيشركت ره آوران فنونپتروشيمي(٧-١) شير ايمنيSafety valveهمانطور كه از نام اين شير بر مي آيد جهت ايمن ساختن لوله ها ودستگاههاي داراي فشار بكارمي رود.‏ وداراي انواع واقسام گوناگوني بوده ومي توان گفت كه متنوع ترين نوع شيرها از نوعشير ايمني هستند.‏اين شير قابل تنظيم بوده وبا توجه به فشار جاري سيال داخل آن تنظيم مي گردند.‏ بدان معنيكه هرگاه فشار جريان بيش از فشار تنظيمي برروي شير باشد شير به صورت اتوماتيك جريان راقطع مي كند واز طرف ديگر اگر فشار جريان كمترازحداقل فشار تنطيمي برروي شير باشد بازهم جريان را قطع خواهد كرد.‏ به همين علت در مسير عبور سيالي كه تغييرات فشار ناگهاني درآن محتمل است از وجود اين شير استفاده مي گردد.‏ مدلهاي مختلفي از اين شير موجود استليكن همگي از نظرعمل تقريبا ً مشابه يكديگرند وبه هرحال با توجه به يك فشار تنظيم شدهبرروي آنها جريان را قطع مي كنند.‏ ونع ديگر اين شير را مي توان طوري تنظيم كرد كه به طوراتوماتيك در موقع لزوم باز شود.‏ ‏(شكل ٩)نوع ديگري از شيرهاي ايمني نيز موجود است كه به آنهاSafety relief valve مي گويند.‏ اينشير برخلاف نمونه بالا با توجه به شرايط تنظيمي برروي آن وموقعيت سيال در وقت لازم بازميشود.وجريان را تغييرمي دهدويا به عبارت ساده تراز فشارلوله مي كاهد.‏ ‏(شكل ١٠) {٣}

١٧آشنايي با شيرهاي صنعتيشركت ره آوران فنونپتروشيميشکل‎٩‎‏-‏ ساختمان شير ايمنی

١٩آشنايي با شيرهاي صنعتيشركت ره آوران فنونپتروشيمي(١-٨) شير كنترلControl valveهمانطور كه از اسم آن بر مي آيد جهت كنترل جريان سيال درمسيرعبورآن قرار داده مي شود.‏اين شير به طور اتوماتيك ومعمولا ً با فشار هوا كار مي كند(در موقع لزوم مي توان آنرا با دستبازوبسته نمود وبديهي است كه در اين حالت ديگر شير كنترل نخواهد بود وفقط يك شيرمعمولي است).‏ اين شير با توجه به موقعيت محل واينكه چه چيزي را بايستي كنترل كند بطوراتوماتيك باز وبسته مي شود ودر حقيقت با توجه به عامل ديگري كه مي بايست كنترل شودومداوم با شير كنترل در رابطه است،‏ محل شير صورت مي گيرد.‏ به طور مثال اگر قرار باشدفشار را كنترل كند از محل ديگري كه فشارش مورد نظر است به طور مداوم با شير ارتباطبرقرار است وباتغيير فشارآن محل شير بازتر ويا بسته تر مي شود تا فشارلازم در آن محلثابت بماند.‏ معمولا ً اين شير براي كنترل فشار،‏ دبي ويا سطح مايع در يك ظرف مورد استفادهقرار مي گيرد ونسبت به تغييرات آنها نيز باز وبسته مي گردد.‏ از اين شير نمونه هاي مختلفيوجود دارد كه از لحاظ عملكرد يكي ميباشند و فقط از لحاظ ساختمان با يكديگر تفاوت دارند.‏‏(شكل (١١ {٧}،{٤}دو نمونه از شيرهاي كنترل كه با هوا كار مي كنند عبارتند از:‏- شيرهايي كه با قطع جريان هوا بسته مي شود.‏- شيرهايي كه با قطع جريان هوا باز مي شود.‏Air to openAir to close

٢٠آشنايي با شيرهاي صنعتيشركت ره آوران فنونپتروشيمي

آشنايي با شير هاي صنعتيپتروشيمي٢١شکل‎١١‎‏-ساختمان يک نمونه شير کنترل که با هوا کار می کندشركت ره آوران فنون(١ -٩) شير محدود كننده جريانChock valveازاين نوع شير جهت كنترل مقدار جريان استفاده مي گردد كه جريان وقتي به آن مي رسدبستگي به اينكه شير از چه نوع محدود كننده اي باشد كم مي شود ومقدار آن نيز طي محاسباتيقابل تعويض يا تنظيم است.‏شيرهاي محدود كننده به دو نوع ثابت وقابل تنظيم تقسيم مي شود.‏محدود كننده هاي ثابت به اين صورت هستند كه در آن عامل محدود كننده با توجه به سايزمحاسبه شده داخل بدنه شيرقرارمي گيرد ودرمسير جريان قرار گرفته وجريان از داخل آنعبور مي كند ولي محدود كننده هاي قابل تنظيم كه خود داراي گونه هاي مختلفي هستند دارايعامل محدود كننده قابل تنظيم بر روي عددهاي محاسبه شده هستند كه فرق اين دوباهم دراين است كه اگر بخواهيم شماره عامل محدود كننده را در شيرهاي محدود كننده كم يا زيادكنيم بايستي حتما شيررا ببنديم وجريان را قطع كنيم كه اين خود باعث وقفه درامرتوليد خواهدشدولي درگونه هاي قابل تنظيم بدون قطع جريان عامل محدود كننده را كه به دسته وصلاست روي عدد مورد نظرنگاه مي داريم.‏ انواع مختلف اين نوع شيرها موجود مي باشد وليمعروفترين آنها ساخت شركت Cameron مي باشد.‏ {٧}

٢٢آشنايي با شيرهاي صنعتيشركت ره آوران فنونپتروشيمي

٢٣آشنايي با شيرپتروشيميهاي صنعتيشکل ١٢- ساختمان و اجزاء شير محدود کننده ثابتشركت ره آوران فنونشکل ‎١٣‎‏-ساختمان و اجزاء شير محدود کننده قابل تنظيم

٢٤آشنايي با شيرهاي صنعتيشركت ره آوران فنونپتروشيميسوالهايي که پس از پا يان فصل بايد به آنها پا سخ داده شود•••••••انواع شيرهاي مورد استفاده در صنعت را نام ببريد؟انواع شيرهاي يك طرفه را نام ببريد؟از كدام شير جهت كنترل جريان با دبي زياد استفاده ميشود؟از كدام شير جهت كنترل در سايزهاي پايين استفاده ميشود؟آيا از شير دروازه اي براي كنترل جريان استفاده مي شود ياخير؟ چرا؟اجزاء مختلف شير پروانه اي را نام ببريد.‏انواع شير هاي محدود كننده جريان را نام ببريد.‏

٢٥آشنايي با شيرهاي صنعتيشركت ره آوران فنونپتروشيميفصل دوم:‏نحوه انتخاب شيرهااهداف آموزشي:‏ شناخت و کارايي هر شيرانخاب متناسب هر شير با جريان آشنايي با روشهاي صحيح استفاده از شير ها درطراحي صحيح کار کردن با شيرها در واحدهاي صنعتي

٢٦آشنايي با شيرهاي صنعتيشركت ره آوران فنونپتروشيميبا پيشرفت صنعت وازدياد مصرف شير كارخانجات سازنده نيز افزايش يافته وكوشش سازندگانبراي مرغوبي جنس وقيمت كم باعث شده است كه شيرهاي بسيار مختلفي همانطور كه ديدهشده است طراحي وساخته شود.‏ در نتيجه انتخاب نوع شير براي كار مخصوص احتياج بهمطالعات بيشتري دارد.‏ براي انتخاب شير معيني براي كار مخصوص عوامل زير را مي بايد درنظر گرفت.‏(٢-١) كار شيرFunctional Requirement¨---¨-----¨--¨--قبل از هر چيز ابتدا بايد تعيين كرد كه شيربراي چه عملي مي بايست به كار رود.‏ با اين معلومات٢٠ درصد كار را انجام داده ايم زيرا كليه شيرها به طبقه از نظرمناسب بودن براي كارمخصوصي بكارمي روند.‏اگر سرويس بازو بسته شدن كامل لازم باشد از شيرهاي زير استفاده مي كنيم.‏شير دروازه اي يا كشوييشير سماوريشير كره ايGate valvePlug valveBall valveاگر براي تنظيم جريان سيال شير لازم باشد،‏ شيرهاي مناسب عبارت خواهند بود از:‏شير ساچمه ايشير زاويه ايشير سوزنيشير پروانه ايشير ديافراگميGlobe valveAngle valveNeedle valveButterfly valveDiaphragm valveبراي جلوگيري از برگشت سيال شيرهاي مناسب عبارتند از:‏شير يك طرفهشير پاييCheck valvePressure valveجهت تنظيم فشار سيال وايمن نمودن مسير از شيرهاي ذيل استفاده مي شود:‏شير ايمنيشير تخليه فشارvalve Safetyvalve Relief

٢٧آشنايي با شيرهاي صنعتيشركت ره آوران فنونPressure valveپتروشيمي- شير فشار شكن(٢-٢)مشخصات سيالFluid to be handleاصولا ً شيرها را مي توان براي كنترل مواد مختلفي نظير پودرها،‏ مايعات غليظ ، گازها،‏ آب،‏ موادشيميايي،‏ نفت،‏ بخاروغيره بكار برد ومشخصات سيال مي تواند راهنماي خوبي از لحاظ نوع شيروجنس آن از لحاظ تماس باسيال باشد.‏(٣-٢)افت فشار سيستمFriction lossچون افت فشار سيال براي هر شير مختلف است در نتيجه افت فشار موجود در سيستم نيز برايانتخاب شير لازم است.‏(٢-٤) شرايط كاركردOperating Conditionشرايط فشار و درجه حرارت موجود در انتخاب شير را از نظر جنس و خوردگي بسيار محدودميكند.‏جداول استاندارد شده براي فشارودرجه حرارت انتخاب شير رااز اين نظر آسان مي كند.‏(٢-٥) جنس ساختمان شيربدنهMaterial- ميله – ديسك –ونشيمنگاه شير از اجناس مختلفي ساخته مي شوند كه هر كدام برايسرويس معيني مناسب است.‏ فلزاتي كه به طور معمول براي ساختمان شيرمصرف مي شوندعبارتند از:‏چدن – برنج – برنز – فولاد – مس –نيكل ويا پلاستيك ، سراميك وگرافيت.‏(٦-٢)اندازه شيرSizeاندازه شير گاهي در انتخاب شير بسيار مؤثر است مثلا اگر شير بسيار بزرگي براي كنترل مايعلازم باشد شير پروانه اي برشير فلكه اي يا ساچمه اي ترجيح داده مي شود.‏ بعلاوه جنس شير نيزبراي اندازه مختلف تغيير مي كنند.‏ {٣}،{٢}جداول ٣ ٢، راهنماي خوبي جهت انتخاب شير مورد مصرف در صنعت واستفاده بهينه در انتخابشير وكاربرد صحيح آنها در صنايع مي باشد

٢٨آشنايي با شيرهاي صنعتيشركت ره آوران فنونپتروشيميجدول‎٢‎‏-کاربرد انواع شيرهای صنعتی

٢٩آشنايي با شيرهاي صنعتيشركت ره آوران فنونپتروشيميجدول – ٣ انتخاب شير جهت مصارف خاص

٣٠آشنايي با شيرهاي صنعتيشركت ره آوران فنونپتروشيمي---(٧-٢) ضريب شير ومقدار جريانضريب شير يكي ازمشخصات ديگرجهت اندازه گيري مقدارجريان وافت فشاردر سيستم مي باشدكه براي انتخاب شير بسيار مهم مي باشد.‏ ضريب شير گاهي اوقات عدد جريان ناميده مي شود.‏ضريب شير با تغيير سايز آن ومقدار باز بودن شير متناسب بوده ومعمولا ً براساس باز بودنشير بصورت ‎١٠٠‎درصد ) كاملا ً باز)‏ بيان مي شود.‏ضريب شير يا عدد جريان با سه واحد بيان مي شود.‏در سيستم آمريكايي Ib/in٢ CvKv در سيستم بر اساسF در سيستم انگليسيو US gal/minLiters/min و barImp gal/min و Ib/in٢كه هر سه آنها به يكديگر قابل تبديل بوده ورابطه آنها به قرار ذيل مي باشد.{‏‎٢‎‏}‏Kv Cv FKv -- ١٤٫٢٨ ١٧٫٠٩Cv ٠٫٠٧ -- ١٫١٩٦٦F ٠٫٠٥٨٥ ٠٫٨٣٥٧ --بنا بر اينCv مقدار گالن بر دقيقه آبي است كه در دماي بين ٥ درجه سانتيگراد‎٤٠‎ درجهسانتي گراد از بين يك شير عبور كند بطوريكه افت فشار آن يك پوند بر اينچ مربع باشد.‏

٣١آشنايي با شيرهاي صنعتيشركت ره آوران فنونپتروشيميشکل ‎١‎‏-مقدار عددی جريان بر حسب سايز شير و نوع آن

٣٢آشنايي با شيرهاي صنعتيشركت ره آوران فنونپتروشيميجدول ٥- مقدار عددی جريان و افت فشار برای انواع شيرهای ٦ اينچ

٣٣آشنايي با شيرهاي صنعتيشركت ره آوران فنونپتروشيميجدول ٦- شير های مورد استفاده در شرايط فشار و دمای متفاوت

٣٤آشنايي با شيرهاي صنعتيشركت ره آوران فنونپتروشيميسوالهايي که در انتهاي اين فصل بايد به آنها پاسخ داده شود:‏كاربرد شيرهاي دروازه اي چيست؟آيا از شيرهاي پروانه اي مي توان جهت تعويضجريان استفاده كرد؟اگر سيال مورد نظر بخار باشد چه نوع شيريبراي آن مناسب است؟موارد كاربرد شيرهاي سماوري را بيان كنيد؟.‏پنج پارامتر اصلي جهت انتخاب شير را نام ببريد.؟•••••

٣٥آشنايي با شيرهاي صنعتيشركت ره آوران فنونپتروشيميفصل سوم:‏افت فشار در شيرهااهداف آموزشي آشنايي با افت فشار در شيرهانحوه محاسبه افت فشار در شيرهااستفاده از جداول ونمودارهاي مربوط به شيرهانحوه انتخاب شير با استفاده از محاسبه افت فشار در آن

٣٦آشنايي با شيرهاي صنعتيشركت ره آوران فنونپتروشيمي(١-٣)افت فشار در شيرافت فشار در شيرها بدليل آنكه بايستي در طراحي وانتخاب شير در مسير جريان مد نظر قرارگيرد بسيا مهم است وما بايستي در نظر داشته باشيم كه مقدار افت فشار جريان پس از شير چهمقدار خواهد بود لذا در اين مبحث به بررسي ومحاسبه افت فشار در شيرها مي پردازيم.‏افت فشار در شير از فرمول زير محاسبه مي شود:‏٢v ρ∆Ρ = Κ٢β: كه در آنβ در سيستم SI برابر يك خواهد بود ودرسيستمK ضريب افت فشار براي هر شيري مي باشد.‏V سرعت سيال براساس سايز شير مي باشد.‏ρ دانسيته سيال تعريف شده استfps برابر ٣٢/١٧٤.مقدار عددي ضريب افت فشار به نوع شير واندازه آن مشخص مي شود.‏در زير ضريب افت فشار را براي انواع شيرهايي كه بيشترين مصرف رادر صنعت دارند وبا درنظر گرفتن اينكه كاملا ً باز مي باشند وسيال داخل آنها بصورت تربو لنت مي باشد ذكر كرده ايم.‏

٣٨آشنايي با شيرهاي صنعتيشركت ره آوران فنونپتروشيميضريب افت فشار در شيرهايي از قبيل دروازه اي،‏ پروانه اي ، ساچمه اي وديافراگمي اگر درحالت نيمه باز يا بصورت جزئي باز مي باشند از حاصل ضرب مقدار K درضريبكه مقدار K١ از طريق نمودارهاي ٣-١ تا ٤-٣ بدست مي آيد.‏Kiنمودار ٣-١ شير ساچمه اینمودار ٣-٢ شير دروازه ای

٣٩آشنايي با شيرهاي صنعتيشركت ره آوران فنونپتروشيمينمودار ٣-٣ شير پروانه اینمودار ٣-٤ شير ديافراگمی

٤٠آشنايي با شيرهاي صنعتيشركت ره آوران فنونپتروشيمي(٢-٣)پديده كاويتاسيون در شيرهازمانيكه يك مايع از ميان يك شير نيمه باز عبور مي كند فشار آن در ناحيه اي كه سرعت افزايشپيدا كرده كاهش مي يابد وبه فشار بخار مايع مي رسد.‏مايع در ناحيه كم فشار شروع به بخارشدن مي كند وحفره هارا توسط حبابهاي گاز توليد شده از بخار مايع پر مي كنند.‏وقتي مايع مجددا ً به فشار استاتيك برسد،‏ حبابها بطور ناگهاني جمع مي شوند.‏اين پديده كهباعث ايجاد شكاف در شير مي شود را كويتاسيون مي گويند.‏اگر اين عمل بطور مرتب تكرار شود در نهايت باعث شكستگي واز بين رفتن شير مي شود كهالبته اين پديده در لوله ها نيز ممكن است اتفاق بيافتد.‏يكي از مشخصه هايي كه براي مصرف كنندگان شير مد نظر مي باشد ضريب كويتاسيون بودهكه بايستي شدت آن مشخص باشد.‏ اين پارامتر به صورت ذيل بيان مي شود.‏c =pdpu−−pvpdکه در آن: ضريب كويتاسيونC:Pv:Pd:Puفشار بخار مايعفشار در لوله اي كه ١٢ برابر قطر لوله متصل به جريان بعد از شير است.‏فشار در لوله اي كه ٣ برابر قطر لوله متصل به جريان قبل از شير است.‏نمودارهاي ذيل مقدار C رابراي شيرهاي گوناگون نشان مي دهد.‏

٤١آشنايي با شيرهاي صنعتيشركت ره آوران فنونپتروشيميشکل ٢- ضريب کاويتاسيون برای شير های مختلف

٤٢آشنايي با شيرهاي صنعتيشركت ره آوران فنونپتروشيميبراي جلوگيري از پديده مي توانيم قطر لوله خروجي از شير را بطور ناگهاني افزايش دهيم كهمقدار آن نيز قابل محاسبه مي باشد.‏اگر بتوانيم يك افزايش به قطر ١/٥ برابر قطر لوله وطولي معادل ٨ برابر قطر لوله بعد از شيربگذاريم خواهيم توانست از كويتاسيون كه در نهايت باعث از بين رفتن شير مي شود جلوگيريبعمل آوريم.{‏‎١‎‏}‏

٤٣آشنايي با شيرهاي صنعتيشركت ره آوران فنونپتروشيميسوالهايي که پس از پا يان فصل بايد به آنها پا سخ داده شودافت فشار در شيرها را توضيح دهيد.؟پديده كويتاسيون چيست؟راههاي جلوگيري از پديده كويتاسيون چيست؟ضريب افت فشار در حالتيكه شير نيمه باز باشدچگونه بدست مي آيد؟••••

٤٤آشنايي با شيرهاي صنعتيشركت ره آوران فنونپتروشيميفصل چهارم:‏روشهاي تنظيم شيرهاي ايمني خودکاراهداف آموزشي: شناخت شيرهاي خودکار آشنايي با نحوه کار شير هاي خودکار طرز استفاده شيرهاي خودکارمحل استفاده شيرهاي خودکار

٤٥آشنايي با شيرهاي صنعتيشركت ره آوران فنونپتروشيمي) ٤-١) شيرهاي خودكار•••شيركنترل كننده عبارتست از يك مانع متغييركه در معبريك لولهقرار مي دهند تا بدانوسيله مقدار ماده سيال يا گاز كه از داخل آن لوله مي گذرد بوسيله يك دستگاه كنترلكننده خودكارممكن مي سازد.‏ اين شيرخودكار ممكن است از راه دوربوسيله تنظيم دستيويا خودكار عمل نمايد.{‏‎٣‎‏}‏شيرهاي خودكار داراي يك عامل ايمني مي باشند كه جهت ايمن ساختن مسيرجريان درمقابل عوامل مختلفي نظر فشار يا دما ويا سطح مايعات در ظروف وغيره كه براي كنترلآن تعريف ميشود.‏بطور كلي همانطور كه از نام اين شير پيداست براي ارسال فرمان توسط عوامل مختلفينظير هوا ويا روغن هيدروليك عاملي براي عملكرد شير ايمني بوجود خواهد آمد كه بافرماني كه صادر ميشود شير مورد نظرباز يا بسته خواهد شد.‏قبل آنكه به توضيح در مورد نحوه تنظيم وشناخت شيرهاي خودكار بپردازيم لازم استكه موارد اوليه كه بايستي در موقع تنظيم شيرهاي خودكار رعايت كنيم راتوضيح دادهوپس از آن به نحوه تنظيم اين شيرهاي خودكار مي پردازيم.{‏‎٧‎‏}‏-١(٤-٢) رابطه فشار تنظيمي شيرهاي ايمني با فشار دستگاههاي تفكيك و لوله هاهر دستگاه تفكيك ويا لوله انتقال نفت وگاز در رابطه با فشار دروني آنها وحد تنظيمي شيرهايايمني مشخصاتي را به شرح ذيل روي آن مي نويسند.‏مي كند.‏فشاركاركردن(operating press)-٢حداكثر فشار كاركردن يا طراحي شدهفشاريست كه در موقع عمليات تحت آن فشار قرار مي گيرد.‏فشاري را گويند كه هميشه دستگاه تحت آن فشاركار(Max . Working or design press)-٣حداكثر فشار آزمايش شدهبعد از نصب مورد آزمايش قرار مي دهند.‏(Max . test press)-٤حداكثرحداكثر فشاري است كه دستگاه ويا لوله رافشار تنظيمي شيرهاي ايمني كه حداكثر فشاري است كه شير ايمني رامي توان روي آنتنظيم نمود كه براي شيرهاي ايمني حداكثر ‎١٠‎درصد بيشتراز حداكثر فشار طراحي شده وبرايشيرهاي خلاصي حداكثر ٢٠ درصد بيشتر از حداكثر فشار طراحي شده نبايد تنظيم شوند.‏

٤٦آشنايي با شيرهاي صنعتيشركت ره آوران فنونپتروشيمي(١-٢- ٤)-١نكات مهم در تعيين مقدار تنظيم شيرهاي ايمنيدر مورد تنظيم شيرهاي ايمني خودكار نكات مهمي بايستي در نظر داشته باشيم تا بر اساس ايناطلاعات مقادير تعيين شده براي تنظيم شير خودكار كه در مواقع اضطراري عمل خواهند كردراروي آنها اعمال كرده وبا يك تنظيم صحيح به يك عامل ايمني مناسب دست پيدا كنيم.‏اين نكات مهم عبارتند از:‏همواره اندازه فشارتنظيمي شيرهاي ايمني رامد نظرداشته باشيدوبه هيچ عنوانفشاركاركردنرا به آن حد بالانبريد.‏-٢-٣شيرهاي لوله هاي ورودي وخروجي شيرهاي ايمني را همواره به حالت باز نگه داشته تاشيرايمني بتواند به صورت اتوماتيك كارخود را انجام دهد.‏در مواقع تعمير كلي دستگاهها شيرهاي ايمني را جهت بازرسي وتنظيم مجدد به محلمربوطه انتقال دهيد وتنظيم آنها را مجددا ً بررسي نماييد.‏٤- در موقع برگشت شيرهاي ايمني ونصب مجدد آن روي دستگاهها به تاريخ اعتبار حد تنظيميشيرايمني توجه كنيد وتاريخ آنرا ثبت نمائيد تا در موقع مقرر مجددا ً جهت تنظيم فرستاده شود.‏٥- روي بدنه شيرهاي اطمينان خلاص(S.R.V)-٧پلاگهاي پلاستيكي نصب شده است كه نبايد آنهارا با پلاگ فلزي مسدود نماييد چرا كه علت قرار دادن پلاگهاي پلاستيكي اين است كه چناچه بيلوزداخلي شيرايمني سوراخ شود جريان از طريق اين پلاگها خارج شده ومشخص شود كه شيرايمنيعمل كرده است.‏٦- چناچه بعد از چندين بار اسفاده از شيرايمني مقدار تنظيمي آن بهم خورد فورا ً جهت تنظيممجدد آن اقدام نمائيد.‏چناچه روي دستگاه تفكيكي چندين دستگاه ايمني نصب شده باشد،‏ همواره اندازهفشارتنظيمي شيرهاي ايمني رادر آخرين مرحله قرار دهيد.‏٨- هرگز اندازه فشار تنظيمي شيرهاي ايمني را بيشتر ويا مساوي با حداكثر فشار آزمايش شدهقرار ندهيد.‏شيرهاي ايمني را طوري روي دستگاه نصب كنيد كه ايجاد ارزش ننمايد .

٤٧آشنايي با شيرهاي صنعتيشركت ره آوران فنونپتروشيمي(٤-٢-٢) شير ايمني خودكارشير ايمني خودكار شيري است كه آنرا در سرچاهها،‏ دستگاههاي تفكيك كننده،‏ ظروف لولههاي جريان نصب مي كنند ودرمواقع اضطراري و خطر جريان نفت را بطور خودكار قطع ميكند و براي اينكاراز دستگاههاي مختلفي بنام فرماندهدو نوع پايلوت برروي شير ايمني قرار دارد:‏(pilot)--فشار زيادفشار كمH.pilotL.pilotاستفاده مي شود.‏وقتي پايلوتها را روي فشارهاي بالا وپائين تنظيم مي كنيم منظور اينست كه اگر فشار درسيستم كه فرض مي كنيم خط لوله باشد بالا رود بطوريكه از فشارتنظيمي برايH.pilotزيادترشود فشار پشت پيستون نگهدارنده دروازه كه بصورت باز مي باشد را از مجرايتخليه به بيرون هدايت كرده ودر نتيجه شير بسته خواهد شد.‏ ودرپي آن مسير جريان قطعخواهد گرديد.‏با توجه به توضيحات بالا بايستي فشار جريان همواره بين فشارهاي تنظيمي جهت فشار بالا وفشار پائين قرار گيرد.‏پايلوتهادرجاهاي مختلف نصب مي شوندوچون فرمانده مي باشندبرروي هرگونه شيري ميتوانند نصب شده وفرمان را صادر نمائيد.‏ پايلوتها همچنين برروي شيرهاي خلاص(‏ Relief(valvesمي توانند نصب شده وبر اساس موارد تنظيمي فشار را به بيرون تخليه كرده وباعث بستهشدن شيرگردند.‏شكل ١ نمونه اي از يك پايلوت نصب شده روي شير خلاصي را نشان مي دهد كه وقتي فشاراز مقدار تنظيمي براي پايلوت بالاتر وپائينتر برود پيستون داخل پايلوت از مقابل سوراخ تخليهكنار رفته پشت پيستون كه باعث باز نكه داشتن شير شده است را به بيرون تخليه مي كند كهدر نهايت شير بسته خواهد شد.‏

٤٨آشنايي با شيرهاي صنعتيشركت ره آوران فنونپتروشيميشکل ‎١‎‏-پايلوت نصب شده جهت تخليه فشار پشت پيستون شير

٤٩آشنايي با شيرهاي صنعتيشركت ره آوران فنونپتروشيمي(٤-٢-٣) ساختمان شير ايمني خودكاربه طور كلي شيرهاي ايمني خودكار داراي مكانيسم عمل يكسان مي باشند وتفاوت آنها فقطدر فرمانده مي باشد كه ممكن است بصورت هيدروليك،‏ هوايي يا فشار خود جريان باشد.در اينجا ساختمان يك نوع شير ايمني خودكار را به تفصيل توضيح داده وپس از آن به بررسينحوه باز وبسته كردن آن خواهيم پرداخت.‏اجزاي شير ايمني خودكار در شكل ٤-٢ آمده است به شرح ذيل مي باشد:‏١- ميله اصلي٢- پيستو ن٣- رينگ پيستونstempistono-Ringgateneedle valvevelocity check valvespringHousing springpilotsopening protector٤- دروازه٥- شيرسوزني٦- شيرسرعتي٧- فنر٨- محفظه فنر٩- فرمانده ها١٠- مجراي تنفسي١١- سر پوش قفل كننده١٢- فاصله گيرlock capspacerNutcylinder١٣- مهره١٤- استوانه

٥٠آشنايي با شيرهاي صنعتيشركت ره آوران فنونپتروشيميشکل ٢- ساختمان شيرايمنی خودکار

٥١آشنايي با شيرهاي صنعتيشركت ره آوران فنونپتروشيمي(٤-٢-٣-١) طرز كار شير ايمني خودكاراين نوع شير ايمني بوسيله فشار جريان كار مي كند به اين ترتيب كه فشار از طريق شيرهايسوزني وسرعتي روي پيستون منتقل مي شود وآنرا بطرف پائين حركت مي دهد.‏ در محفظهبالايي فنري روي ميله اصلي قرار گرفته است كه در جهت مخالف حركت پيستون ايستادگي ميكند.‏ پس كافي است كه فشاري بيشتر از نيروي ايستادگي فنر روي پيستون وارد آيد تا شيرخودكار ايمني باز شود وهمين امر باعث سريع آزاد شدن آن مي باشد وتا موقعي كه فشار رويپيستون برقرار است شير ايمني خودكار باز است ولي در مواقع اضطراري كه اين فشار بوسيلهيكي از فرمانده ها به خارج تخليه شود نيروي ذخيره شده درفنر باعث بالاكشيدن ميله اصليودرنتيجه بسته شدن شيرايمني خودكارمي شود.‏ چناچه بخواهيم درحالت باز باقي بماندسرپوش قفل كننده را روي آن مي بنديم ودرصورتيكه بخواهيم در حالت بسته باقي بماندبوسيله فاصله گير ومهره آنرا قفل ميكنيم.‏ هواي زير پيستون بوسيله مجراي تنفسي با هواي جودر ارتباط است ودر مواقعي كه رينگهاي پيستون سائيده مي شوند نفت بالاي پيستون به زير نفوذمي كند واز طريق مجراي تنفسي به خارج نشت ميكند.‏(٤-٢-٣-٢) طريقه باز وبستنطريقه باز وبسته كردن شير ايمني خودكار بستگي به محل نصب آن دارد.‏(٤-٢-٣-٢-١) شير ايمني خودكار سرچاهكليه وسايلي كه سرچاه نصب مي شوند و لوله انتقال جريان نفت به كارخانه را طوري انتخاب ميكنند كه قدرت تحمل حداكثر فشار چاه را در شرايط عادي داشته باشند وبراي ايمني نگه داشتنآنها از شير ايمني خودكار كه مجهز به فرمانده هاي H . L باشد استفاده مي كنند.‏چنانچه وضع دروني چاه تغيير نمايد،‏ فشار به تدريج بالا مي رود كه براي جلوگيري از تركيدنوسايل و لوله ها فرمانده فشار زياد(H . pilot)را كه قبلا ً مقدارش را برمبناي حداكثر فشاريكهچاه ايجاد مي كند وقدرت تحمل ضعيف ترين قسمت وسايل و لوله ها تنظيم كرده اند رويسرويس مي آيد ومسير جريان را قطع مي كند.‏ولي چناچه لوله انتقال جريان بعللي شكسته شود فشار درون لوله پائين خواهد آمد كه برايجلوگيري از هدر رفتن نفت وخطرات احتمالي ناشي ازآن فرمانده فشار كم(L . pilot)را كهقبلا ً مقدارش را بر مبناي حداقل فشاريكه در اثر شكستن لوله چاه ممكن است بوجود بيايد تنظيمكرده اند روي سرويس مي آيد ومسير جريان را قطع مي كند.{‏‎٢‎‏}‏

٥٢آشنايي با شيرهاي صنعتيشركت ره آوران فنونپتروشيميلازم بذكر است كه در بعضي از شيرهاي ايمني خودكار نصب مي شوند به جاي استفاده ازفرمانده هاي كم وزياد از يك فرمانده كه شامل هر دوي آنها مي باشد استفاده مي شود.{‏‎٢‎‏}‏ازروي شكل ٣ مراحل بازوبستن را بررسي مي كنيم.‏شکل ٣- ساختمان شير ايمنی خودکار

٥٣آشنايي با شيرهاي صنعتيشركت ره آوران فنونپتروشيميباز كردن:‏١- فرمانده فشار كم L . pilot را از سرويس خارج مي كنيم ‏(پيچ انتهايي آنرا باز مي كنيم تاشيارآن پيدا شود)‏٢- فرمانده فشار زيادH . pilot رابررسي مي كنيم٣- شير سوزني را مي بنديم.‏٤- شير سرعتي را باز مي كنيم.‏٥- شير تخليه اضطراري رايررسي مي كنيم كه بسته باشد.‏٦- شيرهاي بعد از شير ايمني خودكار را باز مي كنيم.‏٧- بوسيله راه فرعي(By pass)فشار در طرف آنرا يكي مي كنيم.‏‏(دكمه آنرا مي چرخانيم تا آزاد شود)‏‎٨‎‏-شير سوزني را به آرامي باز مي كنيم تا فشار روي پيستون داخلي وارد شود.‏‎٩‎‏-براي جلوگيري از بسته شدن آن حين كار مي توان از سرپوش استفاده كرد.‏بستن:‏براي بستن شير ايمني خودكار از راههاي ذيل مي توان استفاده كرد:‏١- باز كردن شير تخليه‎٢‎‏-باز كردن پيچ انتهايي فرمانده فشار زياد كه در اينحالت فشار جريان از فشار فنر بيشترشده وشير بسته خواهد شد.‏٣- شير قبل از شير ايمني خودكار را مي بنديم كه در اينصورت فشار از حد تنظيمي فشارفرمانده كم پائين آمده وشير بسته خواهد شد.‏

٥٤آشنايي با شيرهاي صنعتيشركت ره آوران فنونپتروشيميسؤالاتي كه در پايان اين فصل بايستي پاسخ داده شود.‏••••اجزاء شير ايمني خودكار را نام ببريد.؟نحوه تنظيم شير ايمني خودكار را توضيح ذهيد.؟مكانيسم عمل فرمانده را توضيح دهيد؟.‏انواع پايلوتها ونحوه عملكرد آنهارا در فشار بالاتوضيح دهيد.؟و پائين

٥٥آشنايي با شيرهاي صنعتيشركت ره آوران فنونپتروشيميفصل : ٥ روانكاري شيرهااهداف آموزشي:هدف از روانكاريميزان تزريق عامل روان كننده به شيرهانقش عامل روان كننده در شيرها..

٥٦آشنايي با شيرهاي صنعتيشركت ره آوران فنونپتروشيمييكي از مراحلي كه در تعمير و نگهداري شيرها بايستي مورد توجه قرار گيردروانكاري .شيرها ميباشد كه اصولا ً هدف از روانكاري شيرها عملكرد آسان آنها و جلوگيري ازخوردگي و از بين رفتن شيرها مي باشد.چرا كه به دفعات اتفاق افتاده است كه شيرها دراثر عدم روانكاري كارايي خود را از دست داده و فقط در حكم يك لوله رابط عمل مي كند كهاين بسيار خطرناك خواهد بود.وقتي ما نياز داريم كه در مواقع اضطراري جريان را قطع كنيم و يا آن را برقرار سازيممستلزم اين خواهد بود كه شير به راحتي باز و بسته شود.چرا كه شايد زمان كافي براي آنموجود نباشد كه ما از لوازم جانبي براي باز كردن يا بستن شير استفاده كنيم و بدليل عدمروانكاري موجب بوجود آمدن حادثه اي ناگوار در صنعت گرديم بهمين جهت برنامه ايدوره اي براي روانكاري شيرها بايستي در نظر گرفته شود كه مي توان از آنها به بازديدهايايمني ماهيانه كه واحدهاي عملياتي مختلف انجام مي دهد اشاره كرد كه پس از بازديد ايمنيو اطمينان از عملكرد خوب يا نا مناسب شير براي آن برنامه اي تنظيم خواهد شدكه .روانكاري آن صورت گيرد ولي بطور مرتب لازم است كه هر شير بر اساس نظريات شركتسازنده كه در مورد روانكاري شيرها ارائه مي كند مورد عمل قرار گيرد در ادامه بهبررسي نحوه روانكاري و مقدار آن در شيرهاي شركت كمرون مي پردازيم و بقيه شيرها رابه اين مطالب تعميم مي دهيم.(٥-١) روانكاريهمانطور كه مي دانيد هر شير از دو قسمت اصلي بدنه و اجزاي متحرك تشكيل شده است وبديهي است كه هر دو قسمت آنها بايستي روانكاري گردند.در روانكاري خوب است كه عاملروان كننده را مطابق مشخصات سازنده مصرف كنيم و مقدار آن نيز طبق نظر سازنده باشد.حال به بررسي روانكاري قسمتهاي شير دروازه اي شركت كمرون كه در فصل قبل توضيح داديم. مي پردازيم(٥-١-١) روانكاري بدنهعامل روان كننده اي كه اين شركت جهت شيرهاي خود ارائه مي دهد از نوع CL-١٤ يا TF-٤١ميباشد كه در دماي o F٢٠-تا +F٢٥٠ o كار مي كنددرجه گريسي از نوع NS-١٤ را پيشنهاد مي دهد..البته براي كاركرد شير در زير دماي صفر

٥٧آشنايي با شيرهاي صنعتيشركت ره آوران فنونپتروشيميروانكاري بدنه جهت اين شيرها بعد از ده سيكل كه هر سيكل عبارتست از يكبار باز و بسته شدنشير انجام مي شود.براي روانكاري بدنه آن به شرح ذيل عمل مي كنيم- پوشش محل گريسكاري را از روي آن باز مي كنيم..- از وسيله تزريق گريس استفاده كرده و آنرا روي محل نصب مي كنيم.- گريس را به اندازه لازم كه در جدول ٦-١ آمده است داخل آن پمپ مي كنيم.علاوه بر روانكاري بعد از ده سيكل،‏ در مورد ذيل نيز خوب است كه شيرها را روانكاري مي كنيم‏.بعد از انجام عملياتي كه باعث عبور يك سيال غير متعارف نظير سيمان ، اسيد و يا مواد باويسكوزينه بالا باشد.جدول ‎١‎ميزان گريس لازم جهت روانکاری شيرها ی دروازه ای

٥٨آشنايي با شيرهاي صنعتيشركت ره آوران فنونپتروشيميجدول ‎٢‎انتخاب روان کننده در شرايط مختلف(٥-٢) روانکاري قسمت متحرک شيرهاشرکت کمرون جهت روانکاري قسمتهاي متحرک از نوعهمان نوعي است که براي بدنه استفاده مي شود.‏يا CI-١٤ TF-٤١مي باشد کهموقعي که ما به راحتي نتوانستيم شير را باز يا بسته نمائيم لازم است که قسمتهاي متحرک راگريسکاري کنيم و از روي محل گريسکاري که روي درپوش ميله وجود دارد توسط پمپمربوطه گريس را تزريق کنيم.سوراخ موجود روي در پوش گريس اضافي بيرون بيايد.‏در اين قسمت ميزان آن زماني کافي خواهد بود که از روي

يستيحت٥٩آشنايي با شيرهاي صنعتيشركت ره آوران فنونپتروشيميبعد از تزريق روي قسمت متحرک بايبرابه قسمتهاي مختلف رفته و عمل خود را انجام دهد.که شير را چند دور باز و بسته کنيم تا گريسدر جدول ذيل مشکلاتي که ناشي از عدم روانکاري بوجود مي آيد عنوان شده است و درحالتي که اشکالي براي شير بوجود آمد با مراجعه به آن مي توان محل مورد نظر را اصلاحنمود.‏ {٦}جدول ٣ رفع عيب از شيرهای دروازه ای

٦٠آشنايي با شيرهاي صنعتيشركت ره آوران فنونپتروشيميسوالاتي که کارآموزبايستي بدان پاسخ دهد.••چه نوع گريسي جهت روانکاري بدنه شير مناسب است؟شرايط عملکرد گريس از نوعدهيد؟.‏TF_٤١••را توضيحچگونه متوجه گريس کافي درون قسمتهاي متحرکمي شويم ؟شيربدنه لازم دارد ؟٥٠٠٠ - ٨/١ ٥چه مقدار گريس جهت روانکاري

٦١آشنايي با شيرهاي صنعتيشركت ره آوران فنونپتروشيميمنابع و مراجع:‏١-R.W.Zappe-Value Selection Hand book-Gulf Publishing Company-Book١Division Houston, London, Paris, Tokyo٢-١R.H.Warring-Hand book of Values, Piping and Pipelines-Trade andTechnical Pass Limited, ١٩٨٢‎٣‎‏-رشنو شيرها اداره آموزش پالايشگاه تهران‎٤‎‏-مجيد لياقت مهندس بهره برداري.‏٥-Cooper Cameron Corporation-١٩٩٢-Houston, Texas٦-Cooper Cameron Corporation-Cameron Division-١٩٩٧-Houston Texas