Borelioza- tekst lek. Magdalena Sokalska-Jurkiewicz

klinika reumatologiapochodzi³ z obszarów endemicznych, tkwi³w ciele kilka godzin, by³ wype³niony krwi¹lub nie zosta³ usuniêty w ca³oœci. W takich sytuacjachkonieczne jest leczenie doustnym antybiotykiemprzez 28 dni [4].W przypadku rozpoznanej boreliozy czastrwania terapii nie powinien byæ ustalany odgórnie(na np. 28 dni proponowane przezIDSA), ale raczej zale¿ny od odpowiedzi klinicznej.Preparat antybiotykowy oraz drogêjego podania nale¿y dobieraæ z jednej stronybior¹c pod uwagê stopieñ ciê¿koœci choroby,a z drugiej – stan kliniczny pacjenta, jego wieki ewentualne alergie, inne schorzenia i stosowaneleczenie oraz tolerancjê mo¿liwychskutków ubocznych, dane epidemiologiczne,koszt terapii i inne czynniki. Zazwyczaj terapiêrozpoczyna siê od preparatu doustnego.Do doustnych antybiotyków I rzutu zaliczonoamoksycylinê, azytromycynê, cefuroksym,klarytromycynê, doksycyklinê i tetracyklinê.Antybiotyki do¿ylne nale¿y zastosowaæw przypadku przewlek³ej, nawrotowej i opornejna leczenie boreliozy oraz w leczeniu wybranychmanifestacji, takich jak boreliozowezapalenie opon mózgowych czy zapalenie stawów.Do niedawna do¿ylnie stosowano wy-³¹cznie ceftriakson, cefotaksym i penicylinê,ostatnio udowodniono te¿ skutecznoœæ imipenemu,azytromycyny i doksycykliny.Ostatni¹ drog¹ podawania antybiotyków,stosowan¹ wy³¹cznie w przypadku pacjentówz licznymi nawrotami po terapii doustneji do¿ylnej, jest poda¿ domiêœniowa preparatubenzylopenicyliny.W momencie gdy monoterapia nie przynios³aefektu, szczególnie w leczeniu wybranychmanifestacji przewlek³ej i nawrotowejboreliozy, podaje siê terapiê skojarzon¹.Dawki antybiotyków wg znacznej czêœci badañklinicznych powinny byæ wy¿sze odstandardowych, np. 300–400 mg doksycyklinyna dobê. Leczenie powinno siê kontynuowaæprzez pewien czas po ca³kowitym ust¹pieniuobjawów. Praktyka koñczenia leczeniamimo braku ust¹pienia objawów u chorychz przewlek³¹ borelioz¹ nie jest ju¿ zalecana.Pomimo w³aœciwego leczenia, boreliozama tendencje do nawracania, dlatego chorzypowinni pozostawaæ pod sta³¹ obserwacj¹.Ze wzglêdu na du¿e ryzyko przetrwa³ejinfekcji, stosowanie kortykosteroidównie jest zalecane [5].Protokó³ MarshallaOsobn¹ kwestiê w tematyce terapii boreliozystanowi tzw. protokó³ Marshalla. Jest toschemat leczniczy, opracowany przez zespó³naukowców pod kierownictwem TrevoraMarshalla, s³u¿¹cy do leczenia chorób, którecechuje odpowiedŸ immunologiczna typuTh1. Wg dr. Marshalla, u pod³o¿a tych choróble¿¹ infekcje bakteriami pozbawionymi œcianykomórkowej i zdolnymi do prze¿ycia wewn¹trzleukocytów fagocytuj¹cych, a jako ¿eniektóre postacie morfologiczne Borreliaburgdorferi równie¿ nie posiadaj¹ œciany i paso¿ytuj¹wewn¹trzkomórkowo, protokó³Marshalla zacz¹³ byæ stosowany w leczeniuboreliozy.Schemat sk³ada siê z 3 faz. W pierwszejstosuje siê bloker receptora angiotensyny II(olmesartan) oraz antybiotyk (minocyklinê),ponadto konieczne jest unikanie s³oñca i witaminyD. W trakcie kolejnych faz przyjmujesiê ró¿ne kombinacje dodatkowych antybiotyków.Naukowcy z grupy dr. Marshalla prowadz¹internetowe forum, za pomoc¹ któregoprzekazuj¹ zainteresowanym pacjentomszczegó³y terapii. Niestety, wci¹¿ brak jest badañklinicznych weryfikuj¹cych skutecznoœæprotoko³u, co w zasadzie uniemo¿liwia odniesieniesiê do niego w sposób naukowy. Ostatniojednak dr Marshall opublikowa³ pojedynczeprace na temat podstaw immunologicznychswojego protoko³u, co potwierdza naukowycharakter dzia³alnoœci grupy i pozwalamieæ nadziejê na uzyskanie podpartych badaniamidowodów na skutecznoœæ dzia³aniaschematu [14].PodsumowanieBoreliozê jako jednostkê chorobow¹ zaczêtorozpoznawaæ stosunkowo niedawno, bodopiero w latach 70. XX wieku. Od tego momentuca³y czas prowadzone s¹ intensywnebadania naukowe nad wyjaœnieniem etiopatogenezyi opracowaniem skutecznej terapii tejchoroby. Nadal jednak istnieje bardzo wieleniewiadomych. Œrodowiska lekarskie i naukoweistotnie ró¿ni¹ siê w spojrzeniu na boreliozê,co przek³ada siê na konstruowaneprzez specjalistów wytyczne diagnostyczno--terapeutyczne. Ró¿nice te s¹ tak du¿e, ¿e dochodzido powstawania sprzecznych zaleceñ,co wprowadza niepo¿¹dany chaos i rzutuje narelacje pomiêdzy lekarzem a pacjentem. Nale-¿y mieæ nadziejê, ¿e wkrótce uda siê wyjaœniæobecne w¹tpliwoœci i bêdzie mo¿liwe stworzeniejednolitych kryteriów diagnostyczno--terapeutycznych, pozwalaj¹cych na pe³newyleczenie pacjenta z infekcji B. burgdorferiw ka¿dym stadium. ■Piœmiennictwo1. Bach G.: „Recovery of Lyme spirochetes by PCR in semensamples of previously diagnosed Lyme disease patients”.International Scientific Conference on Lyme Disease,April 20012. Bannister B. A., Begg N. T., Gillespie S. H.: „ChorobyzakaŸne”. Wydanie I polskie pod redakcj¹ J. Juszczyka.Wydawnictwo Medyczne Urban&Partner, Wroc³aw 19983. Brorson O, Brorson S.: „A Rapid Method for GeneratingCystic Forms of Borrelia burgdorferi, and Their Reversalto Mobile Spirochetes”. APMIS 1998, 106 (12):1131–11414. Burrascano J. J.: „Advanced Topics in Lyme DiseaseDiagnostic Hints and Treatment Guidelines for Lyme andother „Tick Borne Illnesses”. Fifteenth Edition, CopyrightSeptember 2005, ILADS5. Cameron D., Gaito A., Harris N., Bach G., Bellovin S.,Bock K., Bock S., Burrascano J., Dickey C., Horowitz R.,Phillips S., Meer-Scherrer L., Raxlen B., Sherr V., SmithH., Smith P., Stricker R.: „The International Lyme and AssociatedDiseases Society Evidence-based guidelines forthe management of Lyme disease”. Expert Rev. Anti--infect. Ther. 2 (1), (2004)6. Cutler S.: „Pitfalls in the laboratory diagnosis of Lymeborreliosis”. 2nd European Symposium on Lyme Borreliosis.A NATO advanced research workshop. United Kingdom,19–20 May 1993. Abstracts. Ann Rheum Dis1993; 52; 387–412;7. Flisiak R., Szechiñski J.: „Choroby odkleszczowe”.Szczeklik A. „Choroby wewnêtrzne” Wydanie I Kraków2006 2141–21508. Gruntar I., Malovrh T., Murgia R., Cinco M.: „Conversionof Borrelia garinii cystic forms to motile spirochetesin vivo”. APMIS 2001; 109 (5): 383–89. Harris N. S., Stephens B. G.: „Detection of Borreliaburgdorferi Antigen in Urine from Patients with Lyme Borreliosis“.Journal of Spirochetal and Tick-Borne DiseasesVolume 2, Number 2; 199510. Murgia R., Piazzetta C., Cinco M.: „Cystic forms ofBorrelia burgdorferi sensu lato: induction, development,and the role of RpoS“. Wien Klin Wochenschr. 2002; 31;114 (13–14): 574–9.11. Tylewska-Wierzbanowska S., Chmielewski T.: „Limitationof serologic testing for Lyme borreliosis: evaluationof ELISA and western blot in comparison with PCR andculture methods”. 2002 Wien Klin Wochenschr, 114(13–14): 601–512. Wormser G. P., Dattwyler R. J., Shapiro E. D., HalperinJ. J., Steere A. C., Klempner M. S., Krause P. J., BakkenJ. S., Strle F., Stanek G., Bockenstedt L., Fish D.,Dumler J. S. and Nadelman R. B.: „The Clinical Assessment,Treatment, and Prevention of Lyme Disease, HumanGranulocytic Anaplasmosis, and Babesiosis: ClinicalPractice Guidelines by the Infectious Diseases Society ofAmerica Clinical Infectious Diseases 2006”; 43:1089–13413. Zajkowska J. M. Hermanowska-Szpakowicz T.: „Newaspects of the pathogenesis of Lyme disease”. PrzeglEpidemiol 2002, 56 Suppl 1: 57–6714. www.marshallprotocol.com44 22 paŸdziernika 2007 r.