03 TKIVA-provodna tkiva-tkiva za lucenje - Biolozi
03 TKIVA-provodna tkiva-tkiva za lucenje - Biolozi
03 TKIVA-provodna tkiva-tkiva za lucenje - Biolozi
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>TKIVA</strong>TRAJNASistemparenhimskih <strong>tkiva</strong>pokoričnih <strong>tkiva</strong><strong>tkiva</strong> <strong>za</strong> lučenjeprovodnih <strong>provodna</strong> <strong>tkiva</strong>mehanička <strong>tkiva</strong>
<strong>TKIVA</strong>TRAJNAPROVODNA <strong>TKIVA</strong>
PROVODNA <strong>TKIVA</strong>TRANSPORT MATERIJAaksijalni (osovinski)radijalni (bočni)Provoñenje:transpiracioni tokvoda i neorganske materijekoren-stablo-list-asimilacioni tokvoda i organske materijelist – drugi delovi biljkevaskularne biljke vasa = sud, cevpapraticvetnice
P R O V O D N I E L E M E N T Itraheidalni elementi• traheide• trahejeP R.....O V O D N AksilemPROVODNI SNOPICIsitasti elementi• sitaste ćelije• sitaste cevi• ćelije pratiliceT K.....I V Afloemprostisloženikoncentričnikolateralnibikolateralniradijalni
PROVODNA <strong>TKIVA</strong>ksilemfloemp r o v o d n i e l e m e n t i• prozenhimski• tanki zidovi, brojne jamice, perforacije• koso postavljeni poprečni zidovi• bez intercelulara• grade neprekidan provodni sistem
PROVODNA <strong>TKIVA</strong>ksilemfloemp r o v o d n i e l e m e n t i
PROVODNA <strong>TKIVA</strong>ksilemfloemp r o v o d n i e l e m e n t i• traheide• traheje• sitaste cevi• ćelije pratilice
PROVODNA <strong>TKIVA</strong>KSILEMTRAHEIDE• uzdužni nizovi proz.ćelija• prve tokom evolucije• jamice na pop. zidovima• veličina <strong>za</strong>visi od:biljne vrste, organa,vremena formiranja(1 - 4 mm)
PROVODNA <strong>TKIVA</strong>ksilemfloemp r o v o d n i e l e m e n t i• traheide• traheje• sitaste cevi• ćelije pratilice
PROVODNA <strong>TKIVA</strong>KSILEMTRAHEJE• fuzije prozenhimskih ćelija• evoluciono kasnije nastale• poprečni zidovi:iščezli, perforirani• prosečne dužina oko 10 cm• u diferenciranom stanjumrtvi elementi• <strong>za</strong>debljanja bočnih zidova
PROVODNA <strong>TKIVA</strong>KSILEMTRAHEJE
PROVODNA <strong>TKIVA</strong>KSILEMTRAHEJElokalna <strong>za</strong>debljanja bočnih zidova
PROVODNA <strong>TKIVA</strong>TILEfunkcija tila:• <strong>za</strong>tvaranje provodnih elemenata• mehanička• magacioniranje skroba• pomažu provoñenju materija
PROVODNA <strong>TKIVA</strong>ZASTUPLJENOSTTRAHEJA (TJ) I TRAHEIDA (TD)• skrivenosemenice - TJ i TD (neke samo TJ ili samoTD)• golosemenice – TD, TJ uglavnom nemaju• paprati – većina TD, samo neke TJParalelna evolucija cvetnica i nekih manjih grupagolosemenica i paprati !
PROVODNA <strong>TKIVA</strong>ZASTUPLJENOSTTRAHEJA (TJ) I TRAHEIDA (TD)• biljke sušnih staništa – dobro• biljke vlažnih staništa – slabo• biljke vodenih staništa – slabo ili ih nema• parazitske biljke - nema
PROVODNA <strong>TKIVA</strong>ksilemfloemp r o v o d n i e l e m e n t i• traheide• traheje• sitaste cevi• ćelije pratilice
PROVODNA <strong>TKIVA</strong>SITASTE CEVIizdužene prozenhimske ćelije pove<strong>za</strong>ne u nizovenediferencirane (mlade)•citoplazma, jedro, vakuole• mitohondrije, leukoplasti• tanak celulo<strong>za</strong>n ziddiferencirane•citoplazma u tankom sloju• nema jedra, tonoplast se ra<strong>za</strong>ra• u ćel. soku šećeri, fosfati, nitriti
PROVODNA <strong>TKIVA</strong>formiranje sitastih cevi i ćelija pratilica
PROVODNA <strong>TKIVA</strong>SITASTE CEVI I ĆELIJE PRATILICE
PROVODNA <strong>TKIVA</strong>SITASTE CEVI I ĆELIJE PRATILICESE-sitaste cevi , CC-ćelije pratilice, PP-parenhim floema
PROVODNA <strong>TKIVA</strong>SITASTE CEVI I ĆELIJE PRATILICEsitaste pločepoprečni zid horizontalan1 sitasta pločapoprečni zid kosveći broj sitastih ploča
PROVODNA <strong>TKIVA</strong>SITASTE CEVI I ĆELIJE PRATILICEsitasta ploča
PROVODNA <strong>TKIVA</strong>primarni floemprotofloemmetafloemPROKAMBIJUMprimarni meristemkambijumsekundarnimeristemprimarni ksilemsekundarni floemsekundarni ksilemprotoksilemmetaksilem
PROVODNA <strong>TKIVA</strong>Tok diferenciranja ksilemaeg<strong>za</strong>rhendarhme<strong>za</strong>rh
PROVODNI SNOPIĆIProstihadromskileptomskiSloženi (fibrova<strong>za</strong>lni)Složeni (fibrova<strong>za</strong>lni)
PROVODNI SNOPIĆISloženi (fibrova<strong>za</strong>lni)Hadromva<strong>za</strong>lni (drveni) deotrahejetraheideprov. parenhim+mehanički elementi(drvena vlakna)KSILEMLeptomsitasti (kribralni) deositaste cevićelije pratiliceprov. parenhim+mehanički elementilikina vl.FLOEM
PROVODNI SNOPIĆITipovi provodnih snopićaKONCENTRIČNILeptocentrični (amfiva<strong>za</strong>lni)Hadrocentrični (amfikribralni)KOLATERALNIOtvoreniZatvoreniBIKOLATERALNIRADIJALNImonarhdiarhtriarhtetrarhpentarhpoliarh
TIPOVI PROVODNIH SNOPIĆAKONCENTRIČNILeptocentrični
TIPOVI PROVODNIH SNOPIĆAKONCENTRIČNIHadrocentrični
TIPOVI PROVODNIH SNOPIĆAKOLATERALNIZatvoreni12
TIPOVI PROVODNIH SNOPIĆAKOLATERALNIOtvoreni1 3
TIPOVI PROVODNIH SNOPIĆABIKOLATERALNI
TIPOVI PROVODNIH SNOPIĆARADIJALNIdikotilemonokotile
TIPOVI PROVODNIH SNOPIĆARADIJALNIKOREN
TIPOVI PROVODNIH SNOPIĆAKOLATERALNISTABLO
<strong>TKIVA</strong>TRAJNASistemparenhimskih <strong>tkiva</strong>pokoričnih <strong>tkiva</strong><strong>tkiva</strong> <strong>za</strong> lučenjeprovodnih <strong>tkiva</strong>mehaničkih <strong>tkiva</strong>
<strong>TKIVA</strong> ZA LUČENJE(SEKRETORNA)SEKRETI-čvrsti ili tečni produkti metabolizma- izlučuju se spolja ili u unutrašnjosti biljke- joni (u vidu soli); krajnji produktimetabolizma; sekundarni metaboliti;enzimi; hormoniTIPOVI SEKRECIJEprema mestu odlaganja sekretaintracelularnaekstracelularna
<strong>TKIVA</strong> ZA LUČENJESEKRETORNE ĆELIJE- najčešće parenhimskog oblika- tankih ćelijskih zidovaTipovi sekretornih ćelijaendogene sekretornećelije (<strong>tkiva</strong>)(produkti lučenja u ćeliji iintercelularima )egzogene sekretornećelije (<strong>tkiva</strong>)(produkti lučenja izlučuju sena površinu biljke)
<strong>TKIVA</strong> ZA LUČENJEendogene sekretorne ćelije (<strong>tkiva</strong>)Javljaju se kao:• idioblasti• sekretorne cevi• sekretorne šupljine• kanali
<strong>TKIVA</strong> ZA LUČENJEendogene sekretorne ćelije (<strong>tkiva</strong>)IDIOBLASTI• pojedinačne ćelije rasute po drugim tkivima• sadrže: kristale Ca oksalata, terpene, tanine, sluziuljenicekristalne druzećelijski nizovi
<strong>TKIVA</strong> ZA LUČENJEendogene sekretorne ćelije (<strong>tkiva</strong>)Javljaju se kao:• idioblasti• sekretorne cevi• sekretorne šupljine• kanali
<strong>TKIVA</strong> ZA LUČENJEendogene sekretorne ćelije (<strong>tkiva</strong>)SEKRETORNE CEVIMlečne ćelije i cevičlankovitenečlankovitemlečni sok - latex
<strong>TKIVA</strong> ZA LUČENJEendogene sekretorne ćelije (<strong>tkiva</strong>)Uloga:SEKRETORNE CEVI• <strong>za</strong>tvaranje rana• <strong>za</strong>štita od biljojeda• rezervna• provoñenje organskih materija• ishrana
<strong>TKIVA</strong> ZA LUČENJEendogene sekretorne ćelije (<strong>tkiva</strong>)Javljaju se kao:• idioblasti• sekretorne cevi• sekretorne šupljine• kanali
<strong>TKIVA</strong> ZA LUČENJEendogene sekretorne ćelije (<strong>tkiva</strong>)SEKRETORNE ŠUPLJINEnastaju rastvaranjem zidova i sadržaja protoplasta grupe ćelija
<strong>TKIVA</strong> ZA LUČENJEendogene sekretorne ćelije (<strong>tkiva</strong>)Javljaju se kao:• idioblasti• sekretorne cevi• sekretorne šupljine• kanali
<strong>TKIVA</strong> ZA LUČENJEendogene sekretorne ćelije (<strong>tkiva</strong>)KANALI
<strong>TKIVA</strong> ZA LUČENJEendogene sekretorne ćelije (<strong>tkiva</strong>)KANALI
<strong>TKIVA</strong> ZA LUČENJESEKRETORNE ĆELIJE- najčešće parenhimskog oblika- tankih ćelijskih zidovaTipovi sekretornih ćelijaendogene sekretornećelije (<strong>tkiva</strong>)(produkti lučenja u ćeliji iintercelularima )egzogene egzogene sekretorne sekretornećelije ćelije (<strong>tkiva</strong>) (<strong>tkiva</strong>)(produkti lučenja izlučuju sena površinu biljke)
<strong>TKIVA</strong> ZA LUČENJEegzogene sekretorne ćelije (<strong>tkiva</strong>)kožne žlezdenektarijehidatode
<strong>TKIVA</strong> ZA LUČENJEegzogene sekretorne ćelije (<strong>tkiva</strong>)kožne žlezde = žlezdano tkivomrljedlakeljuspekvržice (koletere)- grupe ćelija epidermisa radijalno rasporeñene imalo izdignute- razlikuju se od epidermisa (gušća citoplazmakrupnija jedra)
<strong>TKIVA</strong> ZA LUČENJEegzogene sekretorne ćelije (<strong>tkiva</strong>)kožne žlezde = žlezdano tkivomrljedlakeljuspekvržice (koletere)
<strong>TKIVA</strong> ZA LUČENJEegzogene sekretorne ćelije (<strong>tkiva</strong>)kožne žlezde = žlezdano tkivoDLAKE• ba<strong>za</strong>lni deo – drška• vršni deo – glavica (sekretorna uloga)
<strong>TKIVA</strong> ZA LUČENJEŽLJEZDANE DLAKEKapitatne dlake
<strong>TKIVA</strong> ZA LUČENJEegzogene sekretorne ćelije (<strong>tkiva</strong>)kožne žlezde = žlezdano tkivomrljedlakeljuspekvržice (koletere)
<strong>TKIVA</strong> ZA LUČENJEegzogene sekretorne ćelije (<strong>tkiva</strong>)kožne žlezde = žlezdano tkivoLJUSPE - PELTATNE DLAKE• drška - vrlo kratka• glavica – štitastog oblika (ćelije u više nivoa)
<strong>TKIVA</strong> ZA LUČENJEŽLJEZDANE DLAKEPeltatne dlake
<strong>TKIVA</strong> ZA LUČENJEegzogene sekretorne ćelije (<strong>tkiva</strong>)kožne žlezde = žlezdano tkivomrljedlakeljuspekvržice (koletere)kvržice
<strong>TKIVA</strong> ZA LUČENJEegzogene sekretorne ćelije (<strong>tkiva</strong>)kožne žlezde = žlezdano tkivoKVRŽICE - KOLETERE• drška i glavica - višećelijske• sve ćelije su žlezdane
<strong>TKIVA</strong> ZA LUČENJEegzogene sekretorne ćelije (<strong>tkiva</strong>)kožne žlezdenektarijehidatode
<strong>TKIVA</strong> ZA LUČENJEegzogene sekretorne ćelije (<strong>tkiva</strong>) - hidatode -hydor, gr.= vodaGUTACIJAgutta, lat = kap
<strong>TKIVA</strong> ZA LUČENJEegzogene sekretorne ćelije (<strong>tkiva</strong>)HIDATODEepidermskeepitemsketrihomske
<strong>TKIVA</strong> ZA LUČENJEegzogene sekretorne ćelije (<strong>tkiva</strong>)HIDATODEepitemske (vodene stome)KutikulaSaraEpitemVodena poraTraheideVodeni prostorSaraStoma
<strong>TKIVA</strong> ZA LUČENJEegzogene sekretorne ćelije (<strong>tkiva</strong>)kožne žlezdehidatodenektarije
<strong>TKIVA</strong> ZA LUČENJEegzogene sekretorne ćelije (<strong>tkiva</strong>)NEKTARIJE- floralne (u cvetnoj loži pri osnovi plodnika iliprašničkog konca)- ekstrafloralne (na lisnim drškama, izmeñu lisnihnerava)
<strong>TKIVA</strong> ZA LUČENJEegzogene sekretorne ćelije (<strong>tkiva</strong>)NEKTARIJEfloralne
Change language