Wykład 6

u Dionaea muscipulaobwodowobiegnącewcięcie wrozciągliwejścianiekolankagrudki substancjikutynopodobnej

u Biophytum sensitivumgrubościennastymulacyjnaczęść włoskakomórkiczuciowe

TYPY RUCHÓWI. Ze względu na mechanizm ruchu– z udziałem protoplastu• Ruchy turgorowe• Ruchy wzrostowe• Ruchy wzrostowo-turgorowe– bez udziału protoplastu• Kserochazje• Higrochazje• Ruchy kohezyjneII. Ze względu na bodźce (przyczynę ruchu)• Taksje – bodźce działają kierunkowo• Nastie – bodźce nie działają kierunkowo• Ruchy szparek• Zwijanie liści traw• Tropizmy – wzrostowe, kierunkowe• Ruchy nutacyjne• Ruchy eksplozyjne

TYPY RUCHÓW ROŚLIN (I)I. Z udziałem protoplasówze względu ę na mechanizm ze względu na bodziec (przyczynę) ruchu1. Ruchy turgorowe(zmiana objętości komórek)TAKSJE• fototaksjebodźce działają• chemotaksje• termotaksje• r. chloroplastów• tigmotaksjebodźcaNASTIE• fotonastie• termonastie• tigmonastie• chemonastieRUCHY SZPAREKkierunkowo, a reakcjarośliny lub jej częścizachodzi w przestrzeniw kierunku (+) lub(-)bodźce nie działająkierunkowo, k ale wczasie, np. zmianyintensywności światła,zmiany temperatury, arodzaj reakcji zależy ż odbudowy urządzeniaruchowego i organuZWIJANIE SIĘ LIŚCI TRAW

Termo – i fotonastia kwiatów:A śnieżyczkaprzebiśniegABC szafranCB grzybieniebiałe

Fragment przekroju poprzecznego przez poziomousytuowaną łodygę Linum perenne

Skrobia statolitowaVinca minorPhaseolus multiflorus

Tkanka turgorowo – ruchowa w wąsie liściowymg ą yUrvillea ferruginea

TYPY RUCHÓW ROŚLIN (II)I. Z udziałem protoplasówze względu na mechanizmze względu na bodziec (przyczynę) ruchu2. Ruchy wzrostowe lubwzrostowo-turgorowet(nierównomierne powiększaniewymiarów komórek)TROPIZM• fototropizm• geotropizm• tigmotropizm• chemotropizmbodźce działająjak w taksjachRUCHY NUTACYJNE• r. kołujące lub wahadłowe siewek• owijanie pędów wokół podpór• ruchy wąsów czepnych• ruchy typu wygięć w kolankach traw• rozchylanie plewek traw• otwieranie pąków kwiatówRUCHY EKSPLOZYJNE

Wpływ rozmieszczenia auksyn na fototropizm

Heliotropizm i słonecznikał Ruchy sennefasoli zwyczajnejj

FOTOTROPIZM(wzrost rośliny w kierunku światła)GrawitropizmOwijanie się wąsówwinorośli

Młode owijające siępędy chmieluRuchy nastyczneu fasoli

Wąsy czepne u przestepu - Bryonia

Ruchy eksplozyjneRuchy eksplozyjneTryskacz – Ecbalium elaterium

mimoza wstydliwa – Mimosa pudica

u Mimosa pudicagrubościennastymulacyjnaczęść włoskał komórkiczuciowe

Ruchy turgorowe u mimozy wstydliwej

Sposoby rozciągania ścian komórkowychSposoby rozciągania ścian komórkowychw wzroście elongacyjnym

nowa bulwocebulastara bulwocebulaKorzenie kurczliwekorzeń kurczliwystary korzeń chłonnywalec osiowy

KSEROCHAZJATYPY RUCHÓW ROŚLIN (III)RUCHY MECHANICZNEII. Bez udziałów protoplastównierównomierne wysychanie i kurczenie się ścian komórkowych wwielowarstwowej tkanceHIGROCHAZJAnierównomierne pęcznienie ścian komórkowychRUCHY KOHEZYJNEnierównomierne zmiany wymiarów komórek wskutek skurczuspowodowanego ubytkiem wody w komórkach i naprężeńępowodowanych zapadaniem się ścian komórkowych

Schemat ilustrujący kserochazję

Zasada kohezyjnego odginania warstwy komórek z jednejstrony cienkościennych ś i oraz otwieranieizarodni u Dryopteris filix - mas

Dryopteris filix - mas

Przystosowanie roślin do obrony przed patogenami1. Lignifikacja albo suberynizacja ściany komórkowej, co czyni węglowodanyściany niedostępne dla enzymów produkowanych przez patogena;2. Wzmożone odkładanie kalozy;3. Wydzielanie do ściany specyficznych glikoprotein bogatych whydroksyprolinę (HRGP), hamujących wzrost strzępek patogenagrzybowego;4. Rreakcja nadwrażliwościś ia. komórka syntetyzuje związki fenolowe, które ją zabijająb. obumieranie komórek w rejonie infekcji (brak pokarmu) lub utrudnianierozwoju patogena;5. Generowanie aktywnych form tlenu uszkadzających patogena (a równieżkomórki rośliny, może więc być czynnikiem reakcji nadwrażliwości);6. Produkcja fitoaleksyn (w szerokim znaczeniu należą do nich równieżflawonidy);7. Wydzielanie enzymów, takich jak glukanaza, chitynaza, które hydrolizująskładniki ściany patogena;8. Sygnalizacja hormonalna (z udziałem jasmonatów, systeminy, salicylanów)mobilizująca inne części rośliny do obrony.

FUNKCJONALNE UKŁADY TKANKOWE‣Układ izolujący (okrywający)‣Układ fotosyntetyzującyy y‣Układ przewietrzający (wentylacyjny)‣Układ chłonny‣Układ przewodzący‣Układ spichrzowy‣Układ d wydzielniczyi‣Układ ruchowy‣Układ mechaniczny‣Układ czepny‣Układ percepcji bodźców zewnętrznych i transmisjistanu pobudzenia‣Układ obronny przed patogenami