²Èºøê²Ü¸ð ØÚ²êÜÆÎÚ²Ü

ÐÐ ØÞ²ÎàôÚÂÆ Ü²Ê²ð²ðàôÂÚàôÜвڲêî²ÜÆ ²¼²ÚÆÜ ð²¸²ð²Ü²Èºøê²Ü¸ð ØÚ²êÜÆÎÚ²ÜλÝë³Ù³ï»Ý³·ÇïáõÃÛáõÝ1956 - 2011ºðºì²Ü 2012

Ðî¸ 01:329.15ظ 91.9.66.61Ø 823ÜíÇñíáõÙ ¿ ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÍÝÝ¹Û³Ý 125-³ÙÛ³ÏÇÝØ 823²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý: λÝë³Ù³ï»Ý³·ÇïáõÃÛáõÝ/ÐÐ Øß³ÏáõÛÃÇ Ý³Ë³ñ³ñáõÃÛáõÝ, г۳ëï³ÝÇ ²½·³ÛÇÝ·ñ³¹³ñ³Ý: ºñ., Çñù, 2012.- 452 ¿çÐî¸ 01:329.15ظ 91.9.66.61ISBN 978-99930-65-82-1¡ г۳ëï³ÝÇ ²½·³ÛÇÝ ·ñ³¹³ñ³Ý, 2012

²É»ùë³Ý¹ñ سñïáõÝÇÝ Ñ³Ûáó Üáñä³ïÙáõÃÛ³Ý ëϽμÇÝ ³Ù»Ý³Ù»ÍëÇÙíáÉÝ»ñÇó Ù»ÏÝ ¿:ì²Ð²Ü ÂàÂàìºÜòºðÎàô ÊàêøÐ³Û ÅáÕáíñ¹Ç ٻͳÝáõÝ ·áñÍÇãÝ»ñÇ ß³ñùáõÙ ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÁ áõñáõÛÝ ï»Õ áõÝÇ: 1886–ÇÝ ÍÝí»Éáí Üáñ ܳËÇ稳ÝáõÙ(³ÛÅÙ` ¸áÝÇ èáëïáí), áõë³Ý»Éáí ØáëÏí³ÛÇ È³½³ñÛ³Ý ×»Ù³ñ³ÝáõÙ,³ÛÝáõÑ»ï¨ ØáëÏí³ÛÇ å»ï³Ï³Ý ѳٳÉë³ñ³ÝÇ Çñ³í³μ³Ý³Ï³Ýý³ÏáõÉï»ïáõÙ, ݳ Çñ ³ÙμáÕç ѻﳷ³ ·áñÍáõÝ»áõÃÛáõÝÁ ÝíÇñ»óëáódzÉǽÙÇ ·³Õ³÷³ñÝ»ñÇ Ï»Ýë³·áñÍÙ³ÝÁ` ¹³éݳÉáí Ýñ³ áõÕÕ³-ÙÇï, ÝíÇñÛ³É, ³ÝÏ³ß³é ·áñÍÇãÁ:Ø»ñ ÅáÕáíñ¹Ç ѳٳñ ѳïϳå»ë ѳïϳÝß³Ï³Ý ¿ ²É»ùë³Ý¹ñØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ·áñÍáõÝ»áõÃÛáõÝÁ 1921–25 Ãí³Ï³ÝÝ»ñÇÝ: ºñμ 1920Ã.ÝáÛ»Ùμ»ñÇ 29-ÇÝ Ð³Û³ëï³Ýáõ٠ѳëï³ïí»óÇÝ ËáñÑñ¹³ÛÇÝ Ï³ñ·»ñ,»ñÏÇñÁ ·ïÝíáõÙ ¿ñ ͳÝñ ïÝï»ë³Ï³Ý, ëáóÇ³É³Ï³Ý ¨ ù³Õ³ù³Ï³ÝíÇ׳ÏáõÙ:1921Ã.-Ç Ù³ÛÇëÇÝ ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ·³ÉÇë ¿ г۳ëï³Ý` Ý߳ݳÏíáõÙгÝñ³å»ïáõÃÛ³Ý ÅáÕáíñ¹³Ï³Ý ÏáÙÇë³ñÝ»ñÇ ËáñÑñ¹Ç ݳ-˳·³Ñ ¨ é³½Ù³Ï³Ý ·áñÍ»ñÇ ÅáÕÏáÙ: Üñ³ ³Ý³ë»ÉÇ ç³Ýù»ñÇ, Ñ»-é³ï»ëáõÃÛ³Ý, ßñç³Ñ³Û³óáõÃÛ³Ý, ÝíÇñí³ÍáõÃÛ³Ý ßÝáñÑÇí г۳ëï³ÝáõÙÇñ³íÇ׳ÏÁ ϳÛáõݳÝáõÙ ¿, ϳå»ñ »Ý ëï»ÕÍíáõÙ ¨ ½³ñ·³-ÝáõÙ ²Ý¹ñÏáíϳëÇ Ñ³Ýñ³å»ïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ¨ èáõë³ëï³ÝÇ Ñ»ï:ÐáíѳÝÝ»ë ÂáõÙ³ÝÛ³ÝÁ ²ñß³Ï âáå³ÝÛ³ÝÇÝ 1921 Ã. ÑáÏï»Ùμ»ñÇ6-Ç Ý³Ù³ÏáõÙ` ³Û¹ ûñ»ñÇ Ù³ëÇÝ, ·ñ»É ¿. §…ä»ïù ¿ íϳۻÙ, áñ Ù»Íó÷áí áõ Ù»Í ³ÝÏ»ÕÍáõÃÛ³Ùμ »Ý Ù³ñ¹ÇÏ ³ß˳ïáõÙ ÷ñÏ»É Åá-Õáíñ¹ÇÝ áõ í»ñ³ßÇÝ»É »ñÏÇñÁ: ºí, ³Ýßáõßï, åÇïÇ Ñ³çáÕ»Ý, »Ã»³ñï³ùÇÝ ÙÇ áñ¨¿ ¹Åμ³Ëï ³Ý³ÏÝÏ³É ã˳ݷ³ñÇ:ܳ˳·³ÑÁ` ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ¨ Çñ ÁÝÏ»ñÝ»ñÁ ³ñųÝÇ »Ý ³Ù»Ý ·áí³ë³ÝùÇáõ ³ç³ÏóáõÃ۳ݦ:ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ïáãáí ï³ñμ»ñ ͳ·»ñÇó г۳ëï³ÝÇ í»ñ³ßÇÝáõ-3

ÃÛ³ÝÁ »Ï³Ý Ù³ëݳÏó»Éáõ Ñ³Û ·ñáÕÝ»ñ, ·ÇïݳϳÝÝ»ñ, Ùï³íáñ³-ϳÝÝ»ñ:²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ѳÛïÝÇ ·ñ³Ï³Ý³·»ï ¿ñ, μ³½Ù³ÃÇí áõß³·ñ³íáõëáõÙݳëÇñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ñ»ÕÇݳÏ, ³ÝËáÝç ËÙμ³·Çñ, áñ ËÙμ³·ñ»É ¿ßáõñç 10-Á å³ñμ»ñ³Ï³Ý: Üñ³ Ñ»ï³ùñùñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ßñç³Ý³ÏÁ ɳÛÝ¿ñ` ·³ÕáõóѳÛáõÃÛáõÝÇó` ѻճ÷áË³Ï³Ý ß³ñÅáõÙÝ»ñ, ëáóÇ³É –ïÝï»ë³Ï³Ý íÇ׳ÏÇó` Ù»Í ï»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ù³Õ³ù³Ï³Ý ߳ѻñ ¨³ÛÉÝ: Üñ³ ·ñ³Ï³Ý ¨ ѻճ÷áË³Ï³Ý Í³ÍϳÝáõÝÝ»ñÝ ¿ÇÝ` ²É. سñïáõÝÇ,²ÉÛáß³, ´áÉߨÇÏ, ÎáÙáõÝÇëï:ܳ ³é³çÇÝÝ ¿ñ, áñ ì³Ñ³Ý î»ñÛ³ÝÇ Ù³Ñí³ÝÇó Áݹ³Ù»ÝÁ 3 ûñ³Ýó` Ýñ³ ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý ³ñŨáñÙ³Ý Ù³ëÇÝ Ñá¹í³Í ·ñ»ó ¨ ïå³-·ñ»ó §Æ½í»ëïdz¦ ûñÃáõÙ:²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñá·³ÍáõÃÛ³Ùμ Ï»Ýë³Ãáß³Ï Ý߳ݳÏí»ó ÙÇ ß³ñù·ñáÕÝ»ñÇ ¨ ·»Õ³ñí»ëï³·»ïÝ»ñÇ: §…ºÃ» ³Ûëå»ë ß³ñáõݳÏíÇ,áñÇÝ ã»Ù ϳëϳÍáõÙ, Ù»ñ ³ß˳ñùáõÙ, ϳñáÕ »Ù ³ë»É, áñ ³ñ¹»Ý³å³Ñáí »Ý ·ñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý ¨ ·»Õ³ñí»ëïÇ Ù³ñ¹ÇϦ,- ·ñáõÙ ¿ ÐáíÑ.ÂáõÙ³ÝÛ³ÝÁ ²ñß³Ï âáå³ÝÛ³ÝÇÝ:²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ·áñÍáõÝ»áõÃÛáõÝÁ ·Ý³Ñ³ï»É Ý»Õ, Ïáõë³Ïó³Ï³Ý߳ѻñÇó »ÉÝ»Éáí` ÙáÉáñáõÃÛáõÝ ¿: ܳ áã ÙÇ Ï³å ãáõÝÇ Çñ Ù³ÑÇó ³í»ÉÇù³Ý Ù»Ï ï³ëݳÙÛ³Ï Ñ»ïá »Õ³Í Çñ³¹³ñÓáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ñ»ï: öáñӻɷïÝ»É Ýñ³ ù³Õ³ù³Ï³Ý ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý Ù»ç ÇÝã-áñ ë˳ÉÝ»ñ, »ñμ³Û¹å»ë Ùï³ÍáÕÝ»ñÁ ѳßíÇ ã»Ý ³éÝáõÙ Ýñ³ ·³Õ³÷³ñ³Ï³Ý áõÕ-Õí³ÍáõÃÛ³Ý ïñ³Ù³μ³ÝáõÃÛáõÝÁ, Çñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝÁ ·Ý³Ñ³ï»Éáõϳٳ۳ϳÝáõÃÛáõÝ ¿:ø³Õ³ù³Ï³Ý, ëáódzÉ-ïÝï»ë³Ï³Ý Çñ³íÇ׳ÏÝ»ñÇ ÷á÷áËáõ-ÃÛ³Ý å³ÛÙ³ÝÝ»ñáõÙ ÙÇßï ¿É Ï³ñ»ÉÇ ¿ ûñáõÃÛáõÝÝ»ñ ·ïÝ»É, μ³Ûó ÇÝãù³Ýáí¿ñ Ñݳñ³íáñ μ³½Ù³ÃÇí ÑÇÙݳËݹÇñÝ»ñ áõ Ñá·ë»ñ áõÝ»óáÕг۳ëï³ÝÇ Ñ³Ù³ñ ³Ý»É ³ÛÝ, áñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ãÇ ³ñ»É Çñ ·áñÍáõ-Ý»áõÃÛ³Ý ß³ï ϳñ× ÁÝóóùáõÙ:²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ û¨ ÍÝí»É ¿ñ г۳ëï³ÝÇ ï³ñ³ÍùÇó Ñ»éáõ, μ³ÛóáõÕÝ áõ ÍáõÍáí Ñ³Û Ù³ñ¹ ¿ñ ¨ ͳé³Û»ó Ñ³Û ÅáÕáíñ¹ÇÝ` ³ÝÙݳóáñ¹:Ø»ñ ÅáÕáíñ¹Ç ٻͳÝáõÝ ·áñÍÇãÝ»ñÇó ß³ï»ñÁ ³ÏݳͳÝùáí »Ý ·ñ»É²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ:§»ñ³½³Ýóáñ»Ý å»ï³Ï³Ý Ù³ñ¹ ¨ ·»ñ³½³Ýóáñ»Ý ·ñ³Ï³Ý4

Ù³ñ¹: ÆÝÓ áõ ÐáíѳÝÝ»ë ÂáõÙ³ÝÛ³ÝÇÝ Ñ³÷ßï³ÏáõÙ ¿ñ Ñ»Ýó ³ÛÝѳݷ³Ù³ÝùÁ, áñ »ñÏñáñ¹ Ù³ñ¹Ý ³ÛÝù³Ý ë»ñïáñ»Ý Ý»ñ¹³ßݳÏí³Í¿ ³é³çÇÝ Ù³ñ¹áõ Ñ»ï: ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ËáëáõÙ ¿ñ ·ñ³Ï³-ÝáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ áã û Çμñ¨ ·ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝÇó Ñ»éáõ ÙÇ ÏáÕ٠ϳݷݳÍÙÇ Ñ³Ù³ÏñáÕ, ÙÇ Ù»Ï»Ý³ë: à°ã: ܳ ÇÝùÝ ·ñ³Ï³Ý Ùß³Ï ¿ñ: ²Ñ³ ÇÝãÝ¿ñ ³Ù»ÝÇó óÝÏÁ Ù»½ ѳٳñ¦,- ·ñáõÙ ¿ å³ïÙ³μ³Ý, ·ñáÕ È»áÝ:É˳íáñ³å»ë ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ç³Ýù»ñáí Ññ³ï³ñÏí»óÇÝ Ðáí-ѳÝÝ»ë ÂáõÙ³ÝÛ³ÝÇ ¨ ì.î»ñÛ³ÝÇ ëï»Õͳ·áñÍáõÃÛáõÝÝ»ñÁ` Ýñ³ÝóÙ³ÑÇó ³ÝÙÇç³å»ë Ñ»ïá: È»áÝ` ÂáõÙ³ÝÛ³ÝÇ å³ñ³·³ÛÇ Ù³ëÇÝ ·ñ»É¿. §....Ø»ñ í³Õ³Ù»éÇÏ μ³Ý³ëï»ÕÍÇ ï³Õ³Ý¹Á åë³Ïí»ó ÙÇãï»ëÝí³Í Ù»Í å³ïíáí, ãï»ëÝí³Í áã ÙdzÛÝ Ù»ñ, ³Ûɨ ѳٳÏáíϳë-Û³Ý Çñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý Ù»ç: ²Û¹ ÂáõÙ³ÝÛ³ÝÇ »ñÏ»ñÇ Ññ³ï³ñ³ÏáõÃÛáõÝÝ¿ñ ÎáíϳëÛ³Ý ÊáñÑñ¹³ÛÇÝ ü»¹»ñ³ódzÛÇ Ñ³ßíáí, áñ ¨ Ùdzųٳ-Ý³Ï ÂáõÙ³ÝÛ³ÝÇ Ù»Í ÁÝï³ÝÇùÇ ³å³ÑáíáõÃÛáõÝÝ ¿ñ:àí± ¨ »±ñμ ¿ ï»ë»É ³ÛëåÇëÇ »ñ¨áõÛæ:ºÕÇß» â³ñ»ÝóÁ μ³½Ù³ÃÇí ѳݹÇåáõÙÝ»ñ ¿ áõÝ»ó»É ²É. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»ï: Üñ³ ßÝáñÑÇí â³ñ»ÝóÁ 1924 Ã. ÝáÛ»Ùμ»ñÇó ÙÇÝ㨠1925Ã. ÑáõÝÇëÇ í»ñçÁ ßñç³·³ÛáõÙ ¿ ³ñï³ë³ÑÙ³ÝáõÙ: ÈÇÝáõÙ ¿ Âáõñùdz-ÛáõÙ, »ñÙ³ÝdzÛáõÙ, Æï³ÉdzÛáõÙ, üñ³ÝëdzÛáõÙ, áñÁ Ëáßáñ Ý߳ݳ-ÏáõÃÛáõÝ ¿ áõÝ»ÝáõÙ â³ñ»ÝóÇ Ñ»ï³·³ ëï»Õͳ·áñÍ³Ï³Ý ·áñÍáõ-Ý»áõÃÛ³Ý Ñ³Ù³ñ: ܳ μ³Ý³ëï»ÕÍáõÃÛáõÝÝ»ñ áõÝÇ ÝíÇñí³Í ²É.ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÇÝ, ÇëÏ Ýñ³ÝÇó ëï³ó³Í ïå³íáñáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ â³ñ»ÝóÁ·ñ»É ¿. §ÎÛ³ÝùáõÙ Ç٠ѳݹÇå³Í Ù³ñ¹Ï³ÝóÇó ³Ù»Ý³Ù»Í ïå³íáñáõ-ÃÛáõÝÝ ÇÝÓ íñ³ ÃáÕ»É ¿ ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ: ²é³çÇÝ Ñ»ñÃÇÝ Ñ»Ýó Ýñ³³ñï³ùÇÝÁ ËÇëï ïå³íáñÇã ¿ñ ¨ ³ãùÇ ÁÝÏÝáÕ: ´áÉáñ ¿åÇï»ïÝ»ñÇóÝñ³Ý Ïë³½»ñ §μñáݽ³ÓáõÛɦ-Á, áñ »ë Ýñ³ í»ñ³μ»ñÙ³Ùμ ÏÇñ³é»É »ÙÙÇ ù³ÝÇ ³Ý·³Ù ÇÙ μ³Ý³ëï»ÕÍáõÃÛáõÝÝ»ñáõÙ: ...îå³íáñÇã ¿ÇÝ ¨³ãù»ñÁ, Ùáõ·-߳ϳݳϳ·áõÛÝ, ÙÇ ÷áùñ ·áñß ëåÇï³ÏáõóÝ»ñáí, ѳ-Û³óùÁ ÃáÕÝáõÙ ¿ñ ýǽÇϳå»ë ×ÝßáÕ ïå³íáñáõÃÛáõÝ: øã»ñÁ ϳñáÕ¿ÇÝ ¹ÇÙ³Ý³É ³Û¹ ݳÛí³ÍùÇ áõÅÇÝ ¨ Çñ»Ýó ѳ۳óùÁ ãËáݳñÑ»É Ýñ³ýǽÇÏ³Ï³Ý ×ÝßÙ³Ý Ý»ñùá¦:²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¿áõÃÛ³Ý ÙÇ Ñ³Ùå³ñ÷³Ï Ýϳñ³·Çñ ¿ Ý»ñϳ۳ó-ÝáõÙ ³Ýí³ÝÇ ·ñáÕ ¸»ñ»ÝÇÏ ¸»ÙÇ×Û³ÝÁ` Áݹ³Ù»ÝÁ ÙÇ ù³ÝÇ ïáÕ»-ñáõÙ.5

§Êáñ ¿ñ Ýñ³ Ý»ñùÇÝ ÏÛ³ÝùÁ, ½·áõÙ ¿Çñ Ý»ñùÇÝ Í³Ýñ, ɳñí³Í³ß˳ï³ÝùÁ: ÆÝãå»¯ë ¿ñ ¹»ë áõ ¹»Ý ÁÝÏÝáõÙ, ÇÝãå»¯ë ¿ñ ßï³åáõÙ ¨á±ñï»Õ, »±ñμ ã¿ñ ÉÇÝáõ٠سñïáõÝÇÝ: Çß»ñ, ó»ñ»Ï, Ï»ë·Çß»ñÇÝ, ï³ñ³Å³Ù,³Ý³ÏÝϳÉ...ø³Õ³ù³Ï³Ý ÏÛ³ÝùÇó Ñ»éáõ Ùï³íáñ³Ï³ÝÇ ï³ñ³Ïáõë³ÝùÝ»ñÇëųÙÇÝ ÙÇßï ³Û¹ ¹»ÙùÝ ¿ñ ·³ÉÇë »ñ¨áõóÝáõÙ ³ãù»ñÇë ³é³ç ¨ »ëÇëÏáõÛÝ Ñ³Ý·ëï³ÝáõÙ ¿Ç...ØÛ³ëÝÇÏÛ³¯ÝÁ ϳ...¦:39 ï³ñÇ ³åñ»ó ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ: Üñ³ áÕμ»ñ·³Ï³Ý Ù³-ÑÁ` 1925 Ã. Ù³ñïÇ 22-ÇÝ, ß³ï ͳÝñ ³åñ»ó Ñ³Û ÅáÕáíáõñ¹Á ѳÛñ»-ÝÇùáõÙ ¨ ë÷ÛáõéùáõÙ: Üñ³ ÑÇß³ï³ÏÁ ¨ ·áñÍÁ ٻͳñáÕ μ³½Ù³ÃÇíÑá¹í³ÍÝ»ñ ·ñí»óÇÝ Å³Ù³Ý³ÏÇ Ñ³ÛïÝÇ ·ñáÕÝ»ñÇ, ³ñí»ëï³·»ïÝ»-ñÇ, ·ÇïáõÃÛ³Ý, Ùß³ÏáõÛÃÇ ¨ ù³Õ³ù³Ï³Ý ·áñÍÇãÝ»ñÇ ÏáÕÙÇó` ѳÛ-Ï³Ï³Ý ¨ ËáñÑñ¹³ÛÇÝ å³ñμ»ñ³Ï³Ý Ù³ÙáõÉáõÙ:²÷ëáë³ÝùÇ Ëáëù»ñÁ ß³¯ï-ß³¯ï ¿ÇÝ, μ³Ûó ÇÝã ³ñ³Í, ÇÝãå»ë º.â³ñ»ÝóÝ ¿ 1927 Ã. Ù³ñïÇ 21-ÇÝ ·ñ»É §êÇñ»ÉÇ ²É»ùë³Ý¹ñ ü»á¹áñáíÇãÇݦÝíÇñí³Í ÑÇß³ï³ÏÇ ËáëùáõÙ.ì³½áõÙ ¿ ÏÛ³ÝùÁ, ·ÝáõÙ ³é³ç,²ÛÝù³Ý ³ñ³˜· ¿ ï»ÙåÁ ÏÛ³ÝùÇ –ºí ûñ»ñáõÙ ³Ûë ÑáÕٳѳɳÍâϳ ¹³¹³ñ áõ ãϳ ѳݷÇëï:... ºí ûñ»ñáõÙ ³Ûë ³ñ³·ÁÝóó,ºñμ Ù»Ýù í³ÛñÏÛ³Ý ÙÇ Ý³ÛáõÙ »Ýù Ñ»ï`î»ëÝáõÙ »Ýù ¹»ÙùÁ Ó»ñ ÙdzÛÝ å³ñ½ºí Ó»ñ ·áñÍ»ñÁ` ³ÛÝù³Ý í»Ñ...6

* * *²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³Ñí³ÝÇó Ñ»ïá, Ýñ³ ÑÇß³ï³ÏÁ ѳí»ñųóÝ»-Éáõ ѳٳñ, μ³½Ù³ÃÇí μݳϳí³Ûñ»ñ, ÷áÕáóÝ»ñ, ѳëï³ïáõÃÛáõÝ-Ý»ñ, ϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÝ»ñ Ïáãí»óÇÝ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ (سñïáõÝÇ)³ÝáõÝáí: Ü»ñϳÛÇë г۳ëï³ÝÇ ²½·³ÛÇÝ ·ñ³¹³ñ³ÝÁ 1925-1990 ÃÃ.Ïñ»É ¿ ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ³ÝáõÝÁ:1925Ã. ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ³ÛñÇÝ` êáõë³Ýݳ î»ñÛ³Ý-ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ²½·³ÛÇÝ ·ñ³¹³ñ³ÝÇÝ ¿ ѳÝÓÝ»É ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ³ÝÓÝ³Ï³Ý ·ñ³¹³ñ³ÝÁ,áñÁ Áݹ·ñÏáõÙ ¿ 1870-1925 ÃÃ. »Õ³Í Ññ³ï³ñ³ÏáõÃÛáõÝÝ»ñÁ`ѳۻñ»Ý, éáõë»ñ»Ý ¨ ³ÛÉ É»½áõÝ»ñáí ·ñù»ñ áõ å³ñμ»ñ³Ï³Ý Ññ³ï³ñ³ÏáõÃÛáõÝÝ»ñ,áñáÝó ÁݹѳÝáõñ ù³Ý³ÏÝ ³í»ÉÇ ù³Ý 6590 Ùdzíáñ ¿:ñ³¹³ñ³ÝáõÙ å³Ñå³ÝíáõÙ ¿ μ³½Ùáó, μ³½Ï³Ãáé, ·ñ³å³Ñ³ñ³Ý-Ý»ñ, áñáÝù í»ñ³·ñíáõÙ »Ý ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ:ñ³¹³ñ³ÝÁ μ³½ÙÇóë ³Ý¹ñ³¹³ñÓ»É ¿ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñáμ»ÉÛ³-Ý³Ï³Ý ï³ñ»ÉÇóÝ»ñÇÝ Ï³½Ù³Ï»ñå»Éáí ·ñ³¹³ñ³Ý³ÛÇÝ-Ù³ï»Ý³·Çï³Ï³ÝμÝáõÛÃÇ μ³½Ù³ÃÇí ÙÇçáó³éáõÙÝ»ñ` óáõó³Ñ³Ý¹»ëÝ»ñ, ¹³ë³ËáëáõÃÛáõÝÝ»ñ,Ù³ï»Ý³·Çï³Ï³Ý ï»ëáõÃÛáõÝÝ»ñ ¨ ³ÛÉÝ:1956Ã.-ÇÝ ·ñ³¹³ñ³ÝÁ Ññ³ï³ñ³Ï»É ¿ ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ï»Ýë³Ù³ï»Ý³·ÇïáõÃÛáõÝÁ:Üñ³ ÍÝÝ¹Û³Ý 80, 90 ¨ 100 ³ÙÛ³ÏÝ»ñÇ Ï³å³Ïóáõ-ÃÛ³Ùμ ·ñ³¹³ñ³ÝÇ §ÐÇß³ñÅ³Ý ï³ñ»Ãí»ñ¦ ûñ³óáõÛóáõÙ ³é³ÝÓÇÝÑá¹í³Í ¨ ï»Õ»Ï³ïáõ ·ñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý ó³ÝÏ ¿ ÝíÇñí»É Ñáμ»ÉÛ³ñÇÝ:1986-ÇÝ ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 100-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí ·ñ³¹³ñ³ÝÁÑñ³ï³ñ³Ï»É ¿ §²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏ۳ݦ Ù»Ãá¹³Ï³Ý ÅáÕáí³ÍáõÝ:2011-ÇÝ Éñ³ó³í ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 125-³ÙÛ³ÏÁ: ²Ûë ϳå³ÏóáõÃÛ³Ùμг۳ëï³ÝÇ ²½·³ÛÇÝ ·ñ³¹³ñ³ÝÁ Ññ³ï³ñ³ÏáõÙ ¿Ýñ³ Ï»Ýë³Ù³ï»Ý³·ÇïáõÃÛáõÝÁ, áñÝ Áݹ·ñÏáõÙ ¿ 1956-2011 Ãí³-ϳÝÝ»ñÁ: êáõÛÝ ·ñùáõÙ Ý»ñϳ۳óí³Í ¿ ѳۻñ»Ý ¨ éáõë»ñ»Ý É»½áõÝ»-ñáí ѳñáõëï ÝÛáõÃ, áñÁ û·ï³Ï³ñ ÏÉÇÝÇ ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÏÛ³Ýùáí ¨ ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ùμ Ñ»ï³ùñùñíáÕÝ»ñÇ Ñ³Ù³ñ:è²üÆÎ Ô²¼²ðÚ²Ü7

². ü. ØÚ²êÜÆÎÚ²ÜÆ ÎÚ²ÜøÆ ºì àðÌàôܺàôÂÚ²ÜÐÆÞ²ðÄ²Ü î²ðºÂìºðÀ1886, 8 ÷»ïñí³ñÇ (27 ÑáõÝí³ñÇ) - Üáñ ܳËÇ稳ÝáõÙ (¸áÝÇ èáëïáí)ÍÝí»ó ². ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ:1898 - 1903 - êáíáñáõÙ ¿ Üáñ ܳËÇ稳ÝÇ Ñ³Ûáó Ã»Ù³Ï³Ý ¹åñáóáõÙ:1904-1906 - êáíáñáõÙ ¿ ØáëÏí³ÛÇ ³ñ¨»ÉÛ³Ý É»½áõÝ»ñÇ ÇÝëïÇïáõïáõÙ`ȳ½³ñÛ³Ý ×»Ù³ñ³ÝáõÙ:1906 - ÀݹáõÝíáõÙ ¿ μáÉߨÇÏÛ³Ý Ïáõë³ÏóáõÃÛ³Ý ß³ñù»ñÁ:1906-1908 - лճ÷áË³Ï³Ý ³ß˳ï³Ýù ¿ ϳï³ñáõÙ ²Ý¹ñÏáíϳëáõÙ,³é³í»É³å»ë` ´³ùíáõÙ:1908-1911 - àõëáõÙÁ ß³ñáõݳÏáõÙ ¿ ØáëÏí³ÛÇ Ñ³Ù³Éë³ñ³ÝÇ Çñ³í³μ³Ý³Ï³Ýý³ÏáõÉï»ïáõÙ ¨ ³ÛÝ ³í³ñïáõÙ ¿ ³é³çÇÝ Ï³ñ·Ç¹ÇåÉáÙáí: ²ÏïÇí Ù³ëݳÏóáõÃÛáõÝ ¿ áõÝ»ÝáõÙ ³ÝÉ»·³É ëáódzÉ-¹»ÙáÏñ³ï³Ï³Ý ËÙμ³ÏÝ»ñÇÝ, áõë³ÝáÕ³Ï³Ý Ñ»Õ³÷á˳ϳÝß³ñÅÙ³ÝÁ:1911-1912 - ̳é³ÛáõÙ ¿ ØáëÏí³ÛÇ Ï³Û³½áñáõÙ:1914, û·áëïáë - ØáμÇÉǽ³óíáõÙ ¿ μ³Ý³Ï, Ý߳ݳÏíáõÙ N 121 ·Ý¹Çí³ñÅ³Ï³Ý ·áõÙ³ñï³ÏÇ å»ï:1915 - 1916 - X μ³Ý³ÏÇ Ï³½ÙáõÙ ì³ñß³í³ÛÇ ßñç³ÝáõÙ Ù³ëݳÏóáõÙ¿ é³½Ù³Ï³Ý ·áñÍáÕáõÃÛáõÝÝ»ñÇÝ:1917, ³åñÇÉ - ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ ¨ Ù³ñ½Ç ½ÇÝíáñ³Ï³Ý ¹»-åáõï³ïÝ»ñÇ ³é³çÇÝ Ñ³Ù³·áõÙ³ñáõÙ Ø.ì.üñáõݽ»Ç Ñ»ïÁÝïñíáõÙ ¿ 鳽ٳ׳ϳïÇ ½ÇÝíáñ³Ï³Ý ÏáÙÇï»Ç ݳ˳·³-ÑáõÃÛ³Ý ³Ý¹³Ù, ջϳí³ñáõÙ ¿ ³Û¹ ÏáÙÇï»Ç μáÉߨÇÏÛ³Ý ýñ³ÏódzÝ:1917, 19 Ù³ÛÇëÇ - Իϳí³ñáõÙ ¿ ØÇÝëÏÇ μáÉߨÇÏÝ»ñÇ Ý³Ë³Ó»éÝáÕËÙμÇ ÅáÕáíÁ, áñÁ áñáßáõÙ ¿ ¹áõñë ·³É Ù»ÝߨÇÏÝ»ñÇ Ñ»ï §ÙÇ-³ó۳ɦ ϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÇó ¨ ëï»ÕÍ»É ÇÝùÝáõñáõÛÝ μáÉߨÇÏ-Û³Ý Ï³½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝ:1917, 4 ÑáõÝÇëÇ - ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Õ»Ï³í³ñáõÃÛ³Ùμ Ó¨³íáñíáõÙ ¿ ØÇÝë-ÏÇ μáÉߨÇÏÛ³Ý Ï³½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÁ: ÀÝïñíáõÙ ¿ è긴(μ)ÎØÇÝëÏÇ Å³Ù³Ý³Ï³íáñ ÏáÙÇï»` ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ý³Ë³·³Ñáõ-ÃÛ³Ùμ:1917, 13 ÑáõÝÇëÇ - ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ³é³ç³ñÏáõÃÛ³Ùμ ØÇÝëÏÇ ëáí»ïÁμáÕáù ¿ ÁݹáõÝáõÙ ì.Æ.È»ÝÇÝÇÝ Ó»ñμ³Ï³É»Éáõ Ù³ëÇÝ Ä³Ù³Ý³-ϳíáñ ϳé³í³ñáõÃÛ³Ý Ññ³Ù³ÝÇ, ä»ï»ñμáõñ·Ç μ³ÝíáñÝ»ñÇË³Õ³Õ óáõÛóÇ ·Ý¹³ÏáÍÙ³Ý ¨ μáÉߨÇÏÝ»ñÇ Ã»ñûñÁ ÷³Ï»Éáõ¹»Ù:8

1917, ÑáõÉÇë - ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ý³Ë³Ó»éÝáõÃÛ³Ùμ ÉáõÛë ¿ ï»ëÝáõÙ μáÉߨÇÏ۳ݧ¼í»½¹³¦ ûñÃÁ (ѻﳷ³ÛáõÙ §ØáÉáï¦, §´áõñ»í»ëï-ÝÇϦ): »ñÃáõÙ ïå³·ñíáõÙ »Ý Ýñ³ μ³½Ù³ÃÇí Ñá¹í³ÍÝ»ñÁ`§²É. سñïáõÝǦ, §²ÉÛáß³¦, §´áÉߨÇϦ ëïáñ³·ñáõÃÛáõÝÝ»ñáí:1917, ÑáõÉÇë-û·áëïáë - àñå»ë ØÇÝëÏÇ μáÉߨÇÏÛ³Ý Ï³½Ù³Ï»ñåáõ-ÃÛ³Ý å³ï·³Ù³íáñ Ù³ëݳÏóáõÙ ¿ Ïáõë³ÏóáõÃÛ³Ý VI ѳٳ-·áõÙ³ñÇÝ, ³ÛÝï»Õ »ÉáõÛà ¿ áõÝ»ÝáõÙ ¨ ½»ÏáõóáõÙ ²ñ¨ÙïÛ³Ý鳽ٳ׳ϳïÇ ¹ñáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ:1917, 14 û·áëïáëÇ - ØÇÝëÏÇ Ñ³Ù³ù³Õ³ù³ÛÇÝ Ïáõë³Ïó³Ï³Ý ÅáÕáíáõÙ½»ÏáõóáõÙ ¿ è긴(μ)Î VI ѳٳ·áõÙ³ñÇ ³ñ¹ÛáõÝùÝ»ñÇ ¨²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ áõ ´»ÉáéáõëdzÛÇ μáÉߨÇÏÝ»ñÇ ËÝ-¹ÇñÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ:1917, 5-7 ÑáÏï»Ùμ»ñÇ - Իϳí³ñáõÙ ¿ è긴(μ)Î ÑÛáõëÇë-³ñ¨ÙïÛ³ÝÙ³ñ½³ÛÇÝ II ÏáÝý»ñ³ÝëÁ: ÎñÏÇÝ ÁÝïñíáõÙ ¿ Ù³ñ½ÏáÙÇ Ý³Ë³-·³Ñ:1917, 26 ÑáÏï»Ùμ»ñÇ - ÀÝïñíáõÙ ¿ ²ñ¨ÙïÛ³Ý Ù³ñ½Ç μáÉߨÇÏÛ³Ý é³½-Ù³-ѻճ÷áË³Ï³Ý ÏáÙÇï»Ç ݳ˳·³Ñ:1917, 21 ÝáÛ»Ùμ»ñÇ - ØÇÝëÏáõÙ ²ñ¨ÙïÛ³Ý Ù³ñ½Ç ½ÇÝíáñ³Ï³Ý ¹»åáõï³ïÝ»ñÇêáí»ïÝ»ñÇ II ѳٳ·áõÙ³ñáõÙ ÁÝïñíáõÙ ¿ ²ñ¨ÙïÛ³Ý鳽ٳ׳ϳïÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñ:1917, ÝáÛ»Ùμ»ñ-¹»Ïï»Ùμ»ñ - Իϳí³ñáõÙ ¿ ²ñ¨ÙïÛ³Ý Ù³ñ½Ç ÅáÕáíñ-¹³Ï³Ý ÏáÙÇë³ñÝ»ñÇ ëáí»ïÁ, è긴(μ)Î ÑÛáõëÇë-³ñ¨ÙïÛ³ÝÙ³ñ½³ÛÇÝ ÏáÙÇï»Ý, áñå»ë å³ßïáݳϳï³ñ ϳï³ñáõÙ ¿ êáí»ï³Ï³Ýèáõë³ëï³ÝÇ ½ÇÝí³Í áõÅ»ñÇ ·»ñ³·áõÛÝ ·É˳íáñÑñ³Ù³Ý³ï³ñÇ å³ñï³Ï³ÝáõÃÛáõÝÝ»ñÁ:1918, ÑáõÝí³ñ - ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ áñå»ë å³ï·³Ù³íáñ Ù³ëݳÏóáõÙ ¿ëáí»ïÝ»ñÇ Ð³Ù³éáõë³ëï³ÝÛ³Ý III ѳٳ·áõÙ³ñÇÝ, ѳݹÇåáõÙ¿ ì.Æ.È»ÝÇÝÇ Ñ»ï: ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ áñå»ë êáí»ï³Ï³Ý èáõë³ëï³ÝǽÇÝí³Í áõÅ»ñÇ ·»ñ³·áõÛÝ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñ»ñ»ù ³Ý·³Ù ѻ鳷Çñ ¿ áõÕ³ñÏáõÙ êáí»ï³Ï³Ý Çß˳ÝáõÃÛáõÝ-Ý»ñÇÝ, ³Û¹ ÃíáõÙ` ѳÛáó ²½·³ÛÇÝ ËáñÑñ¹ÇÝ, å³Ñ³Ýç»Éáí ϳë»óÝ»É鳽ٳ׳ϳïÇó éáõë³Ï³Ý ½áñù»ñÇ Ñ»é³óáõÙÁ: ê³-ϳÛÝ ³Û¹ å³Ñ³ÝçÁ ãÇ Ï³ï³ñíáõÙ:1918, ³åñÇÉ - êÙáÉ»ÝëÏáõÙ Ù³ëݳÏóáõÙ ¿ ²ñ¨ÙïÛ³Ý Ù³ñ½Ç ëáí»ïÝ»-ñÇ II ѳٳ·áõÙ³ñÇÝ, ÁÝïñíáõÙ ¿ Ù³ñ½³ÛÇÝ ·áñÍÏáÙÇ Ý³Ë³-·³Ñ:1918, ³åñÇÉ-ÑáõÝÇë - àõÕ³ñÏíáõÙ ¿ ²ñ¨»ÉÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ï, ¨ ջϳí³ñáõÙã»ËáëÉáí³ÏÛ³Ý Ëéáí³ñ³ñÝ»ñÇ ¹»Ù ÙÕí³Í 鳽ٳϳݷáñÍáÕáõÃÛáõÝÝ»ñÁ:1918, ÑáõÝÇë - Àݹ·ñÏíáõÙ ¿ гÝñ³å»ïáõÃÛ³Ý é³½Ù³Ï³Ý ËáñÑñ¹Ç9

ϳ½ÙáõÙ:1918, ¹»Ïï»Ùμ»ñÇ 30-31 - سëݳÏóáõÙ ¿ ´»ÉáéáõëdzÛÇ ÏáÙáõÝÇëï³-Ï³Ý Ïáõë³ÏóáõÃÛ³Ý Ñ³Ù³·áõÙ³ñÇÝ, ½»ÏáõóáõÙ ¿ ÁÝóóÇÏ Ùá-Ù»ÝïÇ Ù³ëÇÝ, ÁÝïñíáõÙ ¿ ´Î(μ)ΠλÝïñáÝ³Ï³Ý ÎáÙÇï»Ç μÛáõñáÛÇݳ˳·³Ñ:1919, ÷»ïñí³ñÇ 2-4 - سëݳÏóáõÙ ¿ ´»ÉáéáõëdzÛÇ ëáí»ïÝ»ñÇ Ñ³-Ù³·áõÙ³ñÇÝ, ÁÝïñíáõÙ ¿ ´»ÉáéáõëdzÛÇ Î»Ýï·áñÍÏáÙÇ Ý³Ë³-·³Ñ:1919, Ù³ñï - ØáëÏí³ÛáõÙ Ù³ëݳÏóáõÙ ¿ ì. Æ. È»ÝÇÝÇ Õ»Ï³í³ñáõ-ÃÛ³Ùμ ï»ÕÇ áõÝ»ó³Í ½ÇÝíáñ³Ï³Ý ËáñÑñ¹³ÏóáõÃÛ³ÝÁ, ³å³èÎ(μ)Î VIII ѳٳ·áõÙ³ñÇÝ:1919, ³åñÇÉ - ²ß˳ï³ÝùÇ ¿ Ý߳ݳÏíáõÙ èÎ(μ)Î ØáëÏí³ÛÇ ÏáÙÇï»-áõÙ, áñå»ë ½ÇÝíáñ³Ï³Ý ϳ½Ù³Ï»ñåÇã:1920, 13 ÑáõÝí³ñÇ - ÀÝïñíáõÙ ¿ èÎ(μ)Î ØáëÏí³ÛÇ ÏáÙÇï»Ç ù³ñïáõ-Õ³ñ:1920, 23 ÑáõÝí³ñÇ - ÀÝïñíáõÙ ¿ ØáëÏí³ÛÇ ëáí»ïÇ Ý³Ë³·³ÑáõÃ۳ݳݹ³Ù:1920, 29 Ù³ñïÇ - 5 ³åñÇÉÇ - سëݳÏóáõÙ ¿ èÎ(μ)Î IX ѳٳ·áõÙ³ñÇÝ,áñå»ë Ïáõë³ÏóáõÃÛ³Ý ØáëÏí³ÛÇ Ï³½Ù³Ï»ñåáõÃÛ³Ýå³ï·³Ù³íáñ:1920, 23 ³åñÇÉÇ - Իϳí³ñáõÙ ¿ èÎ(μ)Î ØáëÏí³ÛÇ ÏáÙÇï»Ç ϳ½Ù³-Ï»ñå³Í ѳݹÇë³íáñ »ñ»ÏáÝ` ÝíÇñí³Í ì. Æ. È»ÝÇÝÇ ÍÝݹ۳Ý50-³ÙÛ³ÏÇÝ:1920, 1 Ù³ÛÇëÇ - ì. Æ. È»ÝÇÝÇ ¨ Ïáõë³Ïó³Ï³Ý ·áñÍÇãÝ»ñÇ Ñ»ï Ù³ë-ݳÏóáõÙ ¿ гٳéáõë³ëï³ÝÛ³Ý ß³μ³ÃûñÛ³ÏÇÝ` Îñ»ÙÉáõÙ:1920, ÑáõÝÇë-ÑáõÉÇë - سëݳÏóáõÙ ¿ ÎáÙÇï»Ý»ñÇ II ÏáÝ·ñ»ëÇ ³ß˳ï³ÝùÇÝ:1920, Ù³ÛÇë-ÑáÏï»Ùμ»ñ - ²ß˳ïáõÙ ¿ áñå»ë ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³-ϳïÇ ù³Õí³ñãáõÃÛ³Ý å»ï:1921, ÷»ïñí³ñ - ØáëÏí³ÛáõÙ ÉáõÛë ¿ ï»ëÝáõÙ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ §Ð³ÝáõÝÏáõë³ÏóáõÃ۳ݦ ·ÇñùÁ` áõÕÕí³Í ïñáóÏÇëïÝ»ñÇ ¨ ÙÛáõë ѳ-ϳÏáõë³Ïó³Ï³Ý μÉáÏÝ»ñÇ ¹»Ù:1921, Ù³ñï - سëݳÏóáõÙ ¿ èÎ(μ)Î X ѳٳ·áõÙ³ñÇÝ:1921, 13 ³åñÇÉÇ - È»ÝÇÝÁ ½ñáõóáõÙ ¿ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»ï ²Ý¹ñÏáíϳëáõÙÏáõë³Ïó³Ï³Ý ¨ ëáí»ï³Ï³Ý ³ß˳ï³ÝùÇ ËݹÇñÝ»ñÇ áõ³é³ÝÓݳѳïÏáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ:1921, 14 ³åñÇÉÇ - êï³ÝáõÙ ¿ ì. Æ. È»ÝÇÝÇ Ý³Ù³ÏÁ` §²¹ñμ»ç³ÝÇ,ìñ³ëï³ÝÇ, г۳ëï³ÝÇ, ¸³Õëï³ÝÇ È»éݳϳÝÝ»ñÇ Ñ³Ýñ³å»ïáõÃÛ³ÝÏáÙáõÝÇëï ÁÝÏ»ñÝ»ñÇݦ:1921, 4 Ù³ÛÇëÇ - ³ÉÇë ¿ ºñ¨³Ý ¨ ëï³ÝÓÝáõ٠г۳ëï³ÝÇ Ñ»ÕÏáÙÇ10

ջϳí³ñáõÃÛáõÝÁ:1921, 10 Ù³ÛÇëÇ - ºñ¨³ÝáõÙ ê.Þ³ÑáõÙÛ³ÝÇ ³Ýí³Ý μ³Ýíáñ³Ï³Ý³ÏáõÙμáõÙ »ÉáõÛà ¿ áõÝ»Ýáõ٠г۳ëï³Ýáõ٠سÛÇëÛ³Ý ³åëï³ÙμáõÃ۳ݳé³çÇÝ ï³ñ»¹³ñÓÇ ³éÃÇí:1921, 21 Ù³ÛÇëÇ - гëï³ïíáõÙ ¿ г۳ëï³ÝÇ êáí»ï³Ï³Ý êáódz-ÉÇëï³Ï³Ý гÝñ³å»ïáõÃÛ³Ý ÅáÕáíñ¹³Ï³Ý ÏáÙÇë³ñÝ»ñÇ ëáí»ïÇݳ˳·³Ñ ¨ é³½Ù³Ï³Ý ·áñÍ»ñÇ ÅáÕÏáÙ:1921, ÑáõÝÇë - ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ý³Ë³Ó»éÝáõÃÛ³Ùμ, êáí»ï³Ï³Ý èáõë³ëï³ÝÇÅáÕÏáÙëáí»ïÇ áñáßÙ³Ùμ ØáëÏí³ÛÇ È³½³ñÛ³Ý ×»-Ù³ñ³ÝÇ áõÝ»óí³ÍùÁ ÷á˳¹ñí»ó г۳ëï³Ý:1921, 12 ÑáõÝÇëÇ - ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ëïáñ³·ñáõÙ ¿ г۳ëï³ÝÇ ÅáÕÏáÙëáí»ïǹ»Ïñ»ïÁ È»éݳÛÇÝ Ô³ñ³μ³ÕÁ г۳ëï³ÝÇÝ í»ñ³ÙÇ-³íáñ»Éáõ Ù³ëÇÝ:1921, ÑáõÝÇë-ÑáõÉÇë - ²í³ñïíáõÙ ¿ ù³Õ³ù³óÇ³Ï³Ý å³ï»ñ³½ÙÁ ¨¼³Ý·»½áõñÁ ÙdzóíáõÙ ¿ êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÇÝ:1921, ÑáõÉÇë - ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ññ³í»ñáí г۳ëï³Ý »Ï³Ý سñïÇñáëê³ñÛ³ÝÁ, Þáõß³ÝÇÏ ÎáõñÕÇÝÛ³ÝÁ ¨ ³ÛÉ Ý߳ݳíáñ ·áñÍÇãÝ»ñ:1921, 13 ÑáõÉÇëÇ - ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ý³Ë³Ó»éÝáõÃÛ³Ùμ ϳ½ÙíáõÙ ¿ ·³Õ-óϳÝÝ»ñÇ ·áñÍ»ñÇ ·É˳íáñ í³ñãáõÃÛáõÝ: êÏëíáõÙ ¿³ñ¨Ùï³Ñ³Û»ñÇ ½³Ý·í³Í³ÛÇÝ í»ñ³¹³ñÓÁ ¹»åÇ Ð³Û³ëï³Ý:1921, 16 ÑáõÉÇëÇ - ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ¹»Ù ¿ ³ñï³Ñ³Ûïíáõ٠γíμÛáõñáÛÇÑáõÉÇëÇ 5-Ç áñáßÙ³ÝÁ ¨ ÏáÙÏáõëÇ Ï»ÝïÏáÙÇ åÉ»ÝáõÙáõ٠ѳÛï³ñ³ñáõÙ¿. §Ô³ñ³μ³ÕÇ Ñ³ñóÇ ÉáõÍáõÙÁ Ù»½ ãÇ μ³í³ñ³ñáõÙ¦:1921, 22 û·áëïáëÇ - ºÉáõÛà ¿ áõÝ»Ýáõ٠г۳ëï³ÝÇ ÏáÙ»ñÇïÙÇáõÃ۳ݳé³çÇÝ Ñ³Ù³·áõÙ³ñáõÙ:1921, ë»åï»Ùμ»ñ - ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ý³Ë³Ó»éÝáõÃÛ³Ùμ Ññ³íÇñí»ó г-Û³ëï³ÝÇ û·ÝáõÃÛ³Ý ÏáÙÇï»Ç (ÐúÎ) ÑÇÙݳ¹Çñ ѳٳ·áõÙ³ñ ¨ÏáÙÇï»Ç ݳ˳·³Ñ ÁÝïñí»ó ÐáíѳÝÝ»ë ÂáõÙ³ÝÛ³ÝÁ:1921, 21 ë»åï»Ùμ»ñÇ - ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ëïáñ³·ñáõÃÛ³Ùμ ÁݹáõÝí»ó³Ý·ñ³·ÇïáõÃÛáõÝÁ í»ñ³óÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ ÄáÕÏáÙëáí»ïÇ ¹»Ïñ»-ïÁ:1921, ÑáÏï»Ùμ»ñ - ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ý³Ë³Ó»éÝáõÃÛ³Ùμ Çñ³Ï³Ý³óí»óÂáõñùdzÛÇó Ñ³Û é³½Ù³·»ñÇÝ»ñÇ í»ñ³¹³ñÓÁ: ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ýdzé³ç³ñÏáõÃÛ³Ùμ êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÇ Ï³é³í³ñáõÃÛáõÝÁÃáß³Ï Ý߳ݳϻó ÙÇ ËáõÙμ Ý߳ݳíáñ ·ñáÕÝ»ñÇ ¨ ³ñí»ëï³-·»ïÝ»ñÇ` ÐáíÑ.ÂáõÙ³ÝÛ³ÝÇÝ, ².ÞÇñí³Ý½³¹»ÇÝ, Ð.ÐáíѳÝ-ÝÇëÛ³ÝÇÝ, ܳñ-¸áëÇÝ, ¸.¸»ÙÇñ×Û³ÝÇÝ, Ð.гÏáμÛ³ÝÇÝ, ²í.Æë³-ѳÏÛ³ÝÇÝ, È.Þ³ÝÃÇÝ, È»áÇÝ, ê.ÈÇëÇóÛ³ÝÇÝ, Ø.ê³ñÛ³ÝÇÝ,º.³¹¨áëÛ³ÝÇÝ, .´³ßÇÝç³ÕÛ³ÝÇÝ, êÇñ³ÝáõÛßÇÝ, Ð.²μ»ÉÛ³-11

ÝÇÝ, Ø.سÝí»ÉÛ³ÝÇÝ, ú.سÛëáõñÛ³ÝÇÝ:1921, ÝáÛ»Ùμ»ñ - ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ç³Ýù»ñáí ¹ñí»ó ѳÛÏ³Ï³Ý ³½·³ÛÇݹÇíǽdzÛÇ Ó¨³íáñÙ³Ý ÑÇÙùÁ:1922, 24 ÑáõÝí³ñÇ - ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ³ç³ÏóáõÃÛ³Ùμ ºñ¨³ÝáõÙ μ³óí»ó. êáõݹáõÏÛ³ÝÇ ³Ýí³Ý å»ï³Ï³Ý óïñáÝÁ:1922, 26-29 ÑáõÝí³ñÇ - سëݳÏóáõÙ ¿ ÐÎ(μ)Î ³é³çÇÝ Ñ³Ù³·áõÙ³ñÇÝ,½»ÏáõóáõÙÝ»ñ ¿ ï³ÉÇë, ÁÝïñíáõÙ ¿ ÐÎ(μ)ΠλÝïÏáÙÇ Ý³-˳·³ÑáõÃÛ³Ý ³Ý¹³Ù:1922, 30 ÑáõÝí³ñÇ - ÐêêÐ êáí»ïÝ»ñÇ ³é³çÇÝ Ñ³Ù³·áõÙ³ñáõ٠ѳÝ-¹»ë ¿ ·³ÉÇë ѳßí»ïáõ ½»ÏáõóÙ³Ùμ` ëáí»ï³Ï³Ý ϳé³í³ñáõ-ÃÛ³Ý ³ß˳ï³ÝùÇ Ù³ëÇÝ:1922, 18-20 ÷»ïñí³ñÇ - ²Ý¹ñÏáíϳëÇ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý ϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÝ»ñdzé³çÇÝ Ñ³Ù³·áõÙ³ñáõÙ ½»ÏáõóáõÙ ¿ Ïáõë³Ïó³-Ï³Ý ßÇݳñ³ñáõÃÛ³Ý Ñ³ñó»ñÇ Ù³ëÇÝ, »½ñ³÷³ÏÇã Ëáëù ¿³ëáõ٠ѳٳ·áõÙ³ñÇ ÷³ÏÙ³Ý Å³Ù³Ý³Ï:1922, 12 Ù³ñïÇ - гëï³ïíáõÙ ¿ ²Ý¹ñý»¹»ñ³ódzÛÇ ¹³ßݳÏó³ÛÇÝËáñÑñ¹Ç ݳ˳·³Ñ, ³å³` ²Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý »ñÏñ³ÛÇÝ ÏáÙÇï»-Ç ù³ñïáõÕ³ñ:1922, ë»åï»Ùμ»ñ - ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ý³Ë³Ó»éÝáõÃÛ³Ùμ гÛÏ ´ÅßÏÛ³ÝÁ(³Û) Ññ³íÇñíáõÙ ¿ г۳ëï³Ý ¨ Ý߳ݳÏíáõÙ é³½Ù³Ï³Ý ·áñ-Í»ñÇ ÅáÕÏáÙ:1922, ¹»Ïï»Ùμ»ñ - ÀÝïñíáõÙ ¿ êêÐØ Î»Ýï·áñÍÏáÙÇ ³Ý¹³Ù, ÇëÏλÝï·áñÍÏáÙÇ Ýëï³ßñç³ÝáõÙ` λÝï·áñÍÏáÙÇ Ý³Ë³·³Ñáõ-ÃÛ³Ý ³Ý¹³Ù:1922 - ê. úñçáÝÇÏÇÓ»Ç ¨ Ø. úñ³Ë»ßíÇÉáõ Ñ»ï ÙdzëÇÝ Õ»Ï³í³ñáõÙ ¿§¼³ñÛ³ ìáëïáϳ¦ ûñ³Ã»ñÃÁ:1923 - ÈáõÛë ¿ ï»ëÝáõÙ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ §³ÕáõÃ³Ñ³Û ³ß˳ï³íáñáõ-ÃÛáõÝÁ¦ ·ÇñùÁ:1923, 19-23 Ù³ñïÇ - ²Ý¹ñÏáíϳëÇ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý ϳ½Ù³Ï»ñåáõ-ÃÛáõÝÝ»ñÇ »ñÏñáñ¹ ѳٳ·áõÙ³ñáõ٠ѳݹ»ë ¿ ·³ÉÇë èÎ(μ)βݹñ»ñÏñÏáÙÇ Ï³½Ù³Ï»ñå³Ï³Ý ѳßí»ïíáõÃÛ³Ùμ ¨ ïÝï»ë³-Ï³Ý ßÇݳñ³ñáõÃÛ³Ý Ñ³ñó»ñÇ Ù³ëÇÝ: äÉ»ÝáõÙáõÙ í»ñÁÝïñíáõÙ¿ ²Ý¹ñ»ñÏñÏáÙÇ ù³ñïáõÕ³ñ:1923 - ÐÇÙݳ¹ñáõÙ ¨ ջϳí³ñáõÙ ¿ ²Ý¹ñ»ñÏñÏáÙÇ ûñ·³Ý §Ø³ñï³-Ïá㦠ûñÃÁ:1923, ³åñÇÉ - Îáõë³ÏóáõÃÛ³Ý XII ѳٳ·áõÙ³ñáõÙ ÁÝïñíáõÙ ¿ èÎ(μ)ÎλÝïÏáÙÇ ³Ý¹³ÙáõÃÛ³Ý Ã»ÏݳÍáõ:1924, 14-15 ÑáõÝí³ñÇ - ØáëÏí³ÛáõÙ Ù³ëݳÏóáõÙ ¿ èÎ(μ)ΠλÝïÏáÙÇåÉ»ÝáõÙÇ ³ß˳ï³ÝùÝ»ñÇÝ:1924, 16-18 ÑáõÝí³ñÇ - سëݳÏóáõÙ ¿ èÎ(μ)Î XIII гٳéáõë³ëï³Ý-12

Û³Ý ÏáÝý»ñ³ÝëÇÝ:1924, 21-25 ÑáõÝí³ñÇ - سëݳÏóáõÙ ¿ ëáí»ïÝ»ñÇ Ñ³Ù³ÙÇáõûݳ-Ï³Ý »ñÏñáñ¹ ѳٳ·áõÙ³ñÇÝ, ì.Æ.È»ÝÇÝÇ Ã³ÕÙ³Ý ³ñ³ñáÕáõ-ÃÛáõÝÝ»ñÇÝ:1924, 13-15 Ù³ñïÇ - ²Ý¹ñÏáíϳëÇ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý ϳ½Ù³Ï»ñåáõ-ÃÛáõÝÝ»ñÇ »ññáñ¹ ѳٳ·áõÙ³ñáõ٠ѳݹ»ë ¿ ·³ÉÇë ²Ý¹ñ»ñÏñ-ÏáÙÇ Ï³½Ù³Ï»ñå³Ï³Ý ѳßí»ïíáõÃÛ³Ùμ: ì»ñÁÝïñíáõÙ ¿ ²Ý¹ñ»ñÏñÏáÙÇù³ñïáõÕ³ñ:1924, 23-31 Ù³ÛÇëÇ - سëݳÏóáõÙ ¿ èÎ(μ)Î XIII ѳٳ·áõÙ³ñÇ ³ß˳ï³ÝùÝ»ñÇÝ,í»ñÁÝïñíáõÙ ¿ Ïáõë³ÏóáõÃÛ³Ý Î»ÝïÏáÙÇ Ï³½-ÙáõÙ:1924, 11 ¹»Ïï»Ùμ»ñÇ - ØáëÏí³ÛáõÙ Ù³ëݳÏóáõÙ ¿ èÎ(μ)ΠλÝïÏáÙÇù³ÕμÛáõñáÛÇ ÝÇëïÇÝ:1925, 22 Ù³ñïÇ - ÂμÇÉÇëÇÇ Ùáï ï»ÕÇ áõÝ»ó³Í ÇÝùݳÃÇéÇ ³Õ»ïÇѻ勉Ýùáí ½áÑíáõÙ ¿ Çñ Ù³ñï³Ï³Ý ÁÝÏ»ñÝ»ñÇ` .²Ã³ñμ»Ï-Û³ÝÇ ¨ ê.Øá·ÇɨëÏáõ Ñ»ï ÙdzëÇÝ:13

ºðκð1. ºñÏ»ñ: ÐÇÝ· ѳïáñáí / ÊÙμ. ÏáÉ.` êÇÙáÝÛ³Ý Ð. è. ¨ áõñÇßÝ. - º.:гÛå»ïÑñ³ï, 1984. -Ðï. 1 / γ½Ù. ¨ ͳÝáó·ñ.` гÛϳ½ úѳÝÛ³Ý.- 464 ¿ç, 7 Ã. ÝÏ.´áí³Ý¹.` ²é³ç³μ³Ý: Ü»ñϳ ÙáÙ»ÝïÁ; §¾É·³¦; ì»ñç³å»ë Ëáë»óÇÝ; ƱÝã³Ý»É; “Ñòðîèòåëè æèçíè”; §àõñí³Ï³ÝÝ»ñÇ »ï¨Çó¦; §Ö³Û¦; Ø»ñ Çñ³Ï³Ýáõ-ÃÛáõÝÇó; ¸Çٳϳíáñí³Í ٻݳßÝáñÑáõÃÛáõÝÁ; è³Ùϳí³ñ ѳÝñ³å»ïáõ-ÃÛáõÝ; ÆÝãå»ë »Ý ·ñíáõÙ é»ó»Ý½Ç³Ý»ñÁ Ù»½³ÝáõÙ (Ý³Ù³Ï ËÙμ³·ñáõÃÛ³ÝÁ);ØÇù³Û»É ܳÉμ³Ý¹Û³Ý (ÝϳïáÕáõÃÛáõÝÝ»ñ); Ü³Ù³Ï ËÙμ³·ñáõÃÛ³ÝÁ; ²ß˳ï³ÝùÇïáÝÁ; гë³ñ³Ï³Ï³Ý ¹³ë³Ï³ñ·»ñÇ Ù³ëÇÝ; ´³ñ»·áñÍáõÃÛáõÝ ¨Ýñ³ ëå³ë³íáñÝ»ñÁ; Ð. ÐáíѳÝÝÇëÛ³ÝÇ ¨ ²É. ̳ïáõñÛ³ÝÇ μ³Ý³ëï»ÕÍáõ-ÃÛáõÝÝ»ñÇ Ñ³ë³ñ³Ï³Ï³Ý ³ñÅ»ùÁ; ²ñ¹Ç ïÝï»ë³Ï³Ý ÏÛ³ÝùÁ; γåÇï³Éǽ-ÙÁ èáõë³ëï³ÝáõÙ; ²½·³ÛÇÝ Ñ³ñóÇ ³éÃÇí (³½·³ÛÇÝ Ñ³ñóÇ ÉáõÍÙ³Ý Ù³ëÇÝ);ºñÏáõ ÏáõÉïáõñ³Ï³Ý ïáÝ; ²½·³ÛÇÝ ÏéÇíÁ Üáñ-ܳËÇ稳ÝáõÙ; èáõë ÉÇμ»ñ³-ÉÁ ѳÛÏ³Ï³Ý Ñ³ñóÇ Ù³ëÇÝ; гÛÏ³Ï³Ý Ñ³ñóÇ ·áñÍݳϳÝÁ; гÛÏ³Ï³Ý é»-ýáñÙÝ»ñÇ Ý³Ë³·ÇÍÁ; ²ñÃݳóáõÙÁ; гë³ñ³Ï³Ï³Ý ËáóÁ; Êáßáñ Ñ³Û ·ñáÕÇÑÇß³ï³ÏÇÝ; гÛÏ³Ï³Ý Ù³Ýã»ëïñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝÁ; ³ÕóÛÇÝ Ñ³ñóÁ; ²½·³-ÛÇÝ Ñ³ñóÇ ÙáïÇÏ ³ÝóÛ³ÉÇó èáõë³ëï³ÝáõÙ; ÎáÝëå»Ïï §¸³ßï³ÛÇÝ Í³é³-ÛáõÃ۳ݦ éáõë³Ï³Ý, ·»ñÙ³Ý³Ï³Ý ¨ ³íëïñÇ³Ï³Ý Ï³Ýáݳ·ñù»ñÇ Ñ³Ù»Ù³ï³Ï³Ý³ÏݳñÏÇ; ºÉáõÛà ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ ½ÇÝíáñÝ»ñÇ, μ³ÝíáñÝ»-ñÇ ¨ ·ÛáõÕ³óÇÝ»ñÇ ¹»åáõï³ïÝ»ñÇ Ñ³Ù³·áõÙ³ñÇ ·áñͳ¹Çñ ÏáÙÇï»Ç 1917Ã. Ù³ÛÇëÇ 26-Ç ÝÇëïáõÙ; ºÉáõÛà ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ ·áñͳ¹Çñ ÏáÙÇï»ÇÑáõÝÇëÇ 1-Ç åɻݳñ ÝÇëïáõÙ; Ö³é X μ³Ý³ÏÇ ÏáÙÇï»Ç ÑáõÝÇëÇ 7-Ç åÉ»-ݳñ ÝÇëïáõÙ; ºÉáõÛÃÝ»ñ è긴(μ)Ï VI ѳٳ·áõÙ³ñáõÙ; Ø»ñ ûñÃÁ; ´áÉߨÇÏÝ»-ñÁ; Ø»ÕùÁ áõñÇßÇ íñ³ »Ý μ³ñ¹áõÙ; ØáëÏí³ÛÇ ËáñÑñ¹³ÏóáõÃÛ³Ý ßáõñçÁ; è³½-ٳ׳ϳïÇ ÁÝÏ»ñÝ»ñÇÝ; §êáódzÉ-¹»ÙáÏñ³ïǦ ËÙμ³·ñáõÃÛ³ÝÁ; äñáÉ»ï³ñdzïÝáõ μáõñÅáõ³½Ç³Ý ³ñ¹Ç ѻճ÷áËáõÃÛ³Ý Ù»ç; ø³Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛáõÝ ¨Ñ³Ýó³·áñÍáõÃÛáõÝ; ØáëÏí³ÛÇ ËáñÑñ¹³ÏóáõÃÛáõÝÁ; ´³ÝíáñÝ»ñÇ ¨ ½ÇÝíáñÝ»-ñÇ ¹»åáõï³ïÝ»ñÇ ØÇÝëÏÇ ëáí»ïáõÙ; ´áÉߨÇÏÝ»ñÁ åáëïáõÙ »Ý, å³ßïå³-ÝáճϳÝÝ»ñÁ` áõջ˳ãùÇ ³é³ç; λóó»’ Ë½áõÙÁ §å³ßïå³ÝáճϳÝÝ»ñǦѻï; §ØdzíáñÇ㦠ѳٳ·áõÙ³ñÇ ßáõñçÁ; ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ ·áñÍÏá-ÙÇ û·áëïáëÇ 27-Ç ÁݹѳÝáõñ ÅáÕáíáõÙ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ³é³ç³ñÏ³Í μ³-ݳӨÁ ØáëÏí³ÛÇ ËáñÑñ¹³ÏóáõÃÛ³Ý Ñ³Ï³Ñ»Õ³÷áË³Ï³Ý μÝáõÛÃÇ Ù³ëÇÝ;è긴(μ)Ï ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ ¨ Ù³ñ½³ÛÇÝ ËáñÑñ¹³ÏóáõÃÛ³Ý μ³-ݳӨ»ñÁ å³ï»ñ³½ÙÇ, ù³Õ³ù³Ï³Ý ÙáÙ»ÝïÇ ¨ ù³Õμ³Ýï³ñÏÛ³ÉÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ;§üñáÝï¦ Ã»ñÃÇ ËÙμ³·ñáõÃÛ³ÝÁ; λÝïñáÝ³Ï³Ý ÏáÙÇï»Ç ù³ñïáõÕ³ñÇÝ;úñ»Ýù ëáódzÉÇëïÝ»ñÇ ¹»Ù; è긴(μ)Î ÐÛáõëÇë-²ñ¨ÙïÛ³Ý Ù³ñ½³ÛÇÝ ¨é³½Ù³×³Ï³ï³ÛÇÝ ÏáÝý»ñ³ÝëÇ ë»åï»Ùμ»ñÇ 15-Ç ÝÇëïáõÙ ³ñï³ë³Ý³Í»ÉáõÛÃÇ ß³ñ³¹ñ³ÝùÁ; гë³ñ³Ï³Ï³Ý-ù³Õ³ù³Ï³Ý μ³é³ñ³Ý; ÈÇμ»ñ¹³Ý³-ϳÝÝ»ñ; Üáñ ë¨Ñ³ñÛáõñ³Ï³ÛÇÝ Ã»ñà ØÇÝëÏáõÙ; ¸»ÙáÏñ³ï³Ï³Ý ËáñÑñ¹³ÏóáõÃÛáõÝÁ¨ Çß˳ÝáõÃÛáõÝÁ; ²½·»ñÇ ³½³ïáõÃÛáõÝÁ; 賽ٳ׳ϳï³ÛÇÝ Ñ³-Ù³·áõÙ³ñÇ Ññ³íÇñÙ³Ý Ñ³ÝÓݳÅáÕáíÇ 1917 Ã. ë»åï»Ùμ»ñÇ 23-Ç ÝÇëïáõÙ14

»ÉáõÛÃÇ ß³ñ³¹ñ³ÝùÁ; ܳϳ½ ¹»É»·³ïÝ»ñÇÝ; è긴ΠλÝïñáÝ³Ï³Ý ÏáÙÇï»Ý;êáódzÉ-¹»ÙáÏñ³ïÝ»ñÁ èáõë³ëï³ÝáõÙ; ÐáõÉÇëÛ³Ý ûñ»ñÁ ä»ïñá·ñ³-¹áõÙ; êáí»ïÝ»ñÁ ¨ ¹»ÙáÏñ³ïdzÝ; ø³Õ³ù³Ï³Ý μ³Ýï³ñÏÛ³ÉÝ»ñ; ´áõݹ(ÝϳïáÕáõÃÛáõÝ); гë³ñ³Ï³Ï³Ý-ù³Õ³ù³Ï³Ý μ³é³ñ³Ý; л鳷Çñ λÝï-ÏáÙÇÝ; è긴ΠλÝïñáÝ³Ï³Ý ÏáÙÇï»ÇÝ; §1905 Ã. μ³ÝíáñÝ»ñÇ ¹»åáõï³ï-Ý»ñÇ ä»ïñá·ñ³¹Ç ëáí»ïÇ ³é³çÝáñ¹Ý»ñÁ¦ Ñá¹í³ÍÇó; 1905 Ã. ÑáÏï»Ùμ»-ñÇÝ ä»ïñá·ñ³¹áõÙ ³é³ç³ó³Í μ³ÝíáñÝ»ñÇ ¹»åáõï³ïÝ»ñÇ I ëáí»ïÇÝÝíÇñí³Í` ÑáÏï»Ùμ»ñÇ 22-Ç Ñ³Ý¹Çë³íáñ ÅáÕáíáõÙ ³ñï³ë³Ý³Í ׳éÇ Éñ³·-ñ³ÛÇÝ ß³ñ³¹ñ³ÝùÁ; ºÉáõÛà ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ ·ÛáõÕ³óÇÝ»ñÇ ¹»åáõï³ïÝ»ñÇѳٳ·áõÙ³ñáõÙ; гí»Éí³Í; ñ³ËáëáõÃÛáõÝ Ñ³ÛÏ³Ï³Ý Ñ³ñóÇÙ³ëÇÝ; ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÏÛ³ÝùÇ áõ ѻճ÷áË³Ï³Ý ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý Ï³ñ¨áñï³ñ»Ãí»ñÁ; ²Ýí³Ý³ó³ÝÏ; ´áí³Ý¹³ÏáõÃÛáõÝ:ñ³Ëáë.` ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ï»ë³Ï³Ý ųé³Ý·áõÃÛáõÝÁ // ñù»ñdzß˳ñÑ. – 1984. – Ã. 8. – 19 û·áëï. - ¿ç 1, Éáõë³ÝÏ.Ðï. 2. - 392 ¿ç, 4 Ã. ÝÏ.´áí³Ý¹.` ²é³ç³μ³Ý; êáódzÉÇëï-ѻճ÷á˳ϳÝÝ»ñÇ Ý³ËÁÝïñ³Ï³ÝٳݨñÁ; ¸»Ý Ý»ï»ù ¹ÇÙ³ÏÝ»ñÁ; λóó» μ³ÝíáñÝ»ñÇ, ½ÇÝíáñÝ»ñÇ ¨ ·ÛáõÕ³óÇÝ»ñÇѻճ÷áËáõÃÛáõÝÁ, Ù»Ýù ·ÝáõÙ »Ýù ¹»åÇ Ñ³ßïáõÃÛáõÝ, ¹»åÇ ÑáÕ ¨Ñ³ó; èáõë³ëï³ÝÇ ù³Õ³ù³Ï³Ý Ïáõë³ÏóáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ; 10-ñ¹ μ³Ý³ÏÇIII ѳٳ·áõÙ³ñáõÙ ². ü. ØÛ³ëÝÇÏáíÇ »ÉáõÛÃÇ Éñ³·ñ³ÛÇÝ ß³ñ³¹ñ³ÝùÁ; 10-ñ¹μ³Ý³ÏÇ III ѳٳ·áõÙ³ñÇ μ³Ý³Ó¨Á; лé³Ëáë³·Çñ ì. Æ. È»ÝÇÝÇÝ ¨ Ñ»é³Ëáë³½ñáõÛóØáëÏí³ÛÇ ½ÇÝíáñ³Ï³Ý ûÏñáõ·Ç ÏáÙÇë³ñ Øáõñ³ÉáíÇ Ñ»ï; ø³Õ³ù³Ï³ÝÏáõë³ÏóáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ; ØÇÝëÏÇ ¨ ìÇÉÝáÛÇ Ý³Ñ³Ý·Ý»ñÇ ·ÛáõÕ³ódzϳÝѳٳ·áõÙ³ñáõÙ ØÛ³ëÝÇÏáíÇ ³é³ç³ñÏ³Í μ³Ý³Ó¨Á ÁÝóóÇÏ Ùá-Ù»ÝïÇ Ù³ëÇÝ; ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ μ³Ý³ÏÝ»ñÇ II ѳٳ·áõÙ³ñáõÙ ².ü. ØÛ³ëÝÇÏáíÇ »ÉáõÛÃÇ Éñ³·ñ³ÛÇÝ ß³ñ³¹ñ³ÝùÁ ¨ ÇÝýáñÙ³ódz ²ñ¨ÙïÛ³Ý鳽ٳ׳ϳïÇ μ³Ý³ÏÝ»ñÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñ ÁÝïñ»Éáõ Ù³ëÇÝ;²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ II ѳٳ·áõÙ³ñÇ áÕçáõÛÝÇ Ñ»é³·ÇñÁ ÅáÕáíñ¹³-Ï³Ý ÏáÙÇë³ñÝ»ñÇ ËáñÑñ¹ÇÝ; ²ÙáóÉÇ, û` å³ïí³íáñ ѳßïáõÃÛáõÝ; ²ñ¨Ùï-Û³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ μ³Ý³ÏÝ»ñÇ II ѳٳ·áõÙ³ñÇ áÕçáõÛÝÇ Ñ»é³·ÇñÁ ·»ñ³-·áõÛÝ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñ Ü. ì. ÎéÇÉ»ÝÏáÛÇÝ; Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³-׳ϳïÇ μ³Ý³ÏÝ»ñÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ, N 2276, 1917 Ã. ÝáÛ»Ùμ»ñÇ25; Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ μ³Ý³ÏÝ»ñÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ,N 2279, 1917 Ã. ÝáÛ»Ùμ»ñÇ 25; Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ μ³-ݳÏÝ»ñÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ, N 2280, 1917 Ã. ÝáÛ»Ùμ»ñÇ 27; Ðñ³Ù³Ý²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ μ³Ý³ÏÝ»ñÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ, N 2281,1917 Ã. ÝáÛ»Ùμ»ñÇ 25; Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ μ³Ý³ÏÝ»ñÇ ·É˳íáñÑñ³Ù³Ý³ï³ñÇ, N 5/2287, 1917 Ã. ÝáÛ»Ùμ»ñÇ 27; Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý鳽ٳ׳ϳïÇ μ³Ý³ÏÝ»ñÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ, N 6/2288, 1917 Ã. Ýá-Û»Ùμ»ñÇ 27; Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ μ³Ý³ÏÝ»ñÇ ·É˳íáñ Ññ³-ٳݳï³ñÇ, N 7/2290, 1917 Ã. ÝáÛ»Ùμ»ñÇ 29; Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³-ϳïÇ μ³Ý³ÏÝ»ñÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ, N 8/2291, 1917 Ã. ÝáÛ»Ùμ»ñÇ 29;Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ μ³Ý³ÏÝ»ñÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ, N15

9/2292, 1917 Ã. ÝáÛ»Ùμ»ñÇ 26; Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ μ³Ý³ÏÝ»-ñÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ, N 10/2293, 1917 Ã. ÝáÛ»Ùμ»ñÇ 30; Ðñ³Ù³Ý²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ μ³Ý³ÏÝ»ñÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ, N 2295,1917 Ã. ÝáÛ»Ùμ»ñÇ 30; Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ μ³Ý³ÏÝ»ñÇ ·É˳íáñÑñ³Ù³Ý³ï³ñÇ, N 13/2300, 14/2301, 1917 Ã. ÝáÛ»Ùμ»ñÇ 30; N 15/2302,1917 Ã. ¹»Ïï»Ùμ»ñÇ 2; Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ μ³Ý³ÏÝ»ñÇ ·É-˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ, N 2294, 1917 Ã. ÝáÛ»Ùμ»ñÇ 30; Ðñ³Ù³Ý N 1, 1917 Ã.ÝáÛ»Ùμ»ñÇ 30, Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ μ³Ý³ÏÝ»ñÇ ·É˳íáñÑñ³Ù³Ý³ï³ñÇ, 1917 Ã. ÝáÛ»Ùμ»ñ; N 2, 1917 Ã.; 1917 Ã. ¹»Ïï»Ùμ»ñÇ 1; Ðñ³-Ù³Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ μ³Ý³ÏÝ»ñÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ, N16/2303, 1917 Ã. ¹»Ïï»Ùμ»ñÇ 2; Ðñ³Ù³Ý N 3, ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ μ³-ݳÏÝ»ñÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ 1917 Ã. ¹»Ïï»Ùμ»ñÇ 2; ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½-ٳ׳ϳïÇ μ³Ý³ÏÝ»ñÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ ¹ÇÙáõÙÁ ϳ½³ÏÝ»ñÇÝ ¨áõÏñ³ÇݳóÇÝ»ñÇÝ Ñ³Ï³Ñ»Õ³÷áËáõÃÛ³Ý ¹»Ù å³Ûù³ñÇ Ïáãáí, N 290, 1917Ã. ¹»Ïï»Ùμ»ñÇ 3; Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ μ³Ý³ÏÝ»ñÇ ·É˳íáñÑñ³Ù³Ý³ï³ñÇ, N 17/2304, 1917 Ã. ¹»Ïï»Ùμ»ñÇ 3; Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½-ٳ׳ϳïÇ μ³Ý³ÏÝ»ñÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ, N 23 /2310, 1917 Ã. ¹»Ïï»Ùμ»ñÇ3; Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ μ³Ý³ÏÝ»ñÇ ·É˳íáñ Ññ³-ٳݳï³ñÇ N 27/2314, 1917 Ã. ¹»Ïï»Ùμ»ñÇ 3; ¸ÇÙáõÙ ½ÇÝíáñÝ»ñÇÝ` é³½Ù³-׳ϳïÝ»ñáõÙ ½Çݳ¹³¹³ñ ÏÝù»Éáõ ¨ μ³Ý³ÏÇ ËݹÇñÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ, 1917 Ã.¹»Ïï»Ùμ»ñÇ 3; Ðñ³Ù³Ý N 4: Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ μ³Ý³ÏÝ»-ñÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ, N 22/2309, 1917 Ã. ¹»Ïï»Ùμ»ñÇ 6; Ðñ³Ù³Ý²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ μ³Ý³ÏÝ»ñÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ, N 26/2313,1917 Ã. ¹»Ïï»Ùμ»ñÇ 6; ²ñ¨ÙïÛ³Ý Ù³ñ½Ç μ³ÝíáñÝ»ñÇ, ½ÇÝíáñÝ»ñÇ ¨ ·ÛáõÕ³óÇÝ»ñǹ»åáõï³ïÝ»ñÇ ëáí»ïÝ»ñÇ ·áñÍÏáÙÇ ¨ ýñ³ÏódzÛÇ »ñÏñáñ¹ åɻݳñÝÇëïÁ; л鳷Çñ; Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ,N 29/2316, 1917 Ã. ¹»Ïï»Ùμ»ñÇ 8; Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇμ³Ý³ÏÝ»ñÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ, N 30/2317, N 31/2318, 1917 Ã. ¹»Ïï»Ùμ»ñÇ9; Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ, N32· /2319·, 1917 Ã. ¹»Ïï»Ùμ»ñÇ 9; л鳷Çñ, 1917 Ã. ¹»Ïï»Ùμ»ñÇ 10; Ðñ³-Ù³Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ` ·»ñ³·áõÛÝ ·É˳íáñÑñ³Ù³Ý³ï³ñ Ü. ì. ÎéÇÉ»ÝÏáÛÇ Ñ»é³·ñÇ ï»ëùáí; л鳷Çñ, 1917 Ã. ¹»Ïï»Ùμ»ñÇ11; »ñ³·áõÛÝ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñ Ü. ì. ÎéÇÉ»ÝÏáÛÇ Ññ³Ù³ÝÁ². ü. ØÛ³ëÝÇÏáíÇÝ ·»ñ³·áõÛÝ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ Å³Ù³Ý³Ï³íáñå³ßïáݳϳï³ñ Ý߳ݳϻÉáõ Ù³ëÇÝ, 1917 Ã. ¹»Ïï»Ùμ»ñÇ 12; Ðñ³Ù³Ý²ñ¨ÙïÛ³Ý ¨ гñ³í-²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÝ»ñÇ μ³Ý³ÏÝ»ñÇ ·É˳íáñÑñ³Ù³Ý³ï³ñÇ, N 36/2323, 1917 Ã. ¹»Ïï»Ùμ»ñÇ 12; Ðñ³Ù³Ý N 6 ²ñ¨ÙïÛ³Ý鳽ٳ׳ϳïÇ μ³Ý³ÏÝ»ñÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ, 1917 Ã. ¹»Ïï»Ùμ»ñÇ12; Ðñ³Ù³Ý èáõë³ëï³ÝÇ ëáí»ï³Ï³Ý ѳÝñ³å»ïáõÃÛ³Ý μ³Ý³ÏÝ»ñÇ ·»ñ³-·áõÛÝ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ å³ñï³Ï³ÝáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Å³Ù³Ý³Ï³íáñ ϳï³ñÙ³ÝݳÝóÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ, N 982, 1917 Ã. ¹»Ïï»Ùμ»ñÇ 12; Ðñ³Ù³Ý ·»ñ³-·áõÛÝ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ, N 984, 1917 Ã. ¹»Ïï»Ùμ»ñÇ 13; л鳷Çñ,1917 Ã. ¹»Ïï»Ùμ»ñÇ 14; Ðñ³Ù³Ý ·»ñ³·áõÛÝ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ N 986,1917 Ã. ¹»Ïï»Ùμ»ñÇ 15; ´³ó³ïñ³·Çñ ·»ñ³·áõÛÝ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ16

1917 Ã., ¹»Ïï»Ùμ»ñÇ 15-Ç N 986 Ññ³Ù³ÝÇÝ Ïóí³Í óáõó³ÏÇ í»ñ³μ»ñÛ³É, N986, 1917 Ã. ¹»Ïï»Ùμ»ñÇ 15; Ðñ³Ù³Ý ·»ñ³·áõÛÝ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ,1917 Ã. ¹»Ïï»Ùμ»ñÇ 15; Ðñ³Ù³Ý ¹³ï³ñ³ÝÇ Ù³ëÇÝ, N 8835, 1917 Ã. ¹»Ïï»Ùμ»ñÇ15; Ðñ³Ù³Ý ·»ñ³·áõÛÝ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ, 1917 Ã. ¹»Ïï»Ùμ»ñÇ15; Ðñ³Ù³Ý 鳽ٳ׳ϳïÝ»ñÁ ¹³ßï³ÛÇÝ ßï³μÇ å³Ñ³ÝçÝ»ñÇÝ »Ý-óñÏ»Éáõ Ù³ëÇÝ, 1917 Ã. ¹»Ïï»Ùμ»ñÇ 17; Ðñ³Ù³Ý ·»ñ³·áõÛÝ ·É˳íáñ Ññ³-ٳݳï³ñÇ, N 987, 1917 Ã. ¹»Ïï»Ùμ»ñÇ 18; Ðñ³Ù³Ý ·»ñ³·áõÛÝ ·É˳íáñÑñ³Ù³Ý³ï³ñÇ, N 988, 1917 Ã. ¹»Ïï»Ùμ»ñÇ 18; Ðñ³Ù³Ý ·»ñ³·áõÛÝ ·É˳íáñÑñ³Ù³Ý³ï³ñÇ, 1917 Ã. ¹»Ïï»Ùμ»ñÇ 18; Ðñ³Ù³Ý ÅáÕáíñ¹³Ï³Ý áõÝ»óí³ÍùÇѳ÷ßï³ÏÇãÝ»ñÇ ¹»Ù í×é³Ï³Ý å³Ûù³ñ ÙÕ»Éáõ Ù³ëÇÝ, 1917 Ã. ¹»Ïï»Ùμ»ñÇ18; Ðñ³Ù³Ý ·»ñ³·áõÛÝ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ, N 992, 1917 Ã.¹»Ïï»Ùμ»ñÇ 19; Ðñ³Ù³Ý ·»ñ³·áõÛÝ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ N 995, 1917 Ã.¹»Ïï»Ùμ»ñÇ 17; Ðñ³Ù³Ý ·»ñ³·áõÛÝ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ N 996, 1917 Ã.¹»Ïï»Ùμ»ñÇ 17; Ðñ³Ù³Ý ·»ñ³·áõÛÝ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ, N 1004, 1917Ã. ¹»Ïï»Ùμ»ñÇ 17; гñ³í- ²ñ¨ÙïÛ³Ý ¨ èáõÙÇÝ³Ï³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÝ»ñÇ μ³-ݳÏÝ»ñÇ ½ÇÝíáñ»ñÇÝ, 1917 Ã. ¹»Ïï»Ùμ»ñÇ 19; »ñ³·áõÛÝ ·É˳íáñ Ññ³Ù³-ݳï³ñÇ Ñ»é³·ÇñÁ; Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý ¨ гñ³í-²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ï-Ý»ñÇ μ³Ý³ÏÝ»ñÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ, N 37 /2341, N 38/2342, 1917 Ã.¹»Ïï»Ùμ»ñÇ 21; Ðñ³Ù³Ý N 7, 1917 Ã. ¹»Ïï»Ùμ»ñÇ 24; ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³-ϳïÇ μ³Ý³ÏÝ»ñÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ýï³ñÇ Ñ»é³·ÇñÁ; Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý ¨Ð³ñ³í-²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÝ»ñÇ μ³Ý³ÏÝ»ñÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ,N 60/2364, 61 /2365, 62/2366, 64/2368, 65/2369, 66/2370, 1917 Ã. ¹»Ïï»Ùμ»ñÇ28, 29, 27, 29; Ðñ³Ù³Ý N 8, 1917 Ã. ¹»Ïï»Ùμ»ñÇ 28; л鳷Çñ, 1917 Ã.¹»Ïï»Ùμ»ñÇ 28; Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý ¨ ѳñ³í ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÝ»ñÇμ³Ý³ÏÝ»ñÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ N 74/2378, 75/2379, 1917 Ã. ¹»Ïï»Ùμ»-ñÇ 29; 賽ٳ׳ϳï³ÛÇÝ ËáñÑñ¹³ÏóáõÃÛ³Ý áñáßáõÙÁ ¨ ݳ˳·ÇÍ ÅáÕáíñ-¹³Ï³Ý ϳñÙÇñ μ³Ý³ÏÇ Ï³½Ù³íáñÙ³Ý Ù³ëÇÝ, 1917 Ã. ¹»Ïï»Ùμ»ñÇ 29; Ðñ³-Ù³Ý N 9, 1917 Ã. ¹»Ïï»Ùμ»ñÇ 31; Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ μ³-ݳÏÝ»ñÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ, 1917 Ã. ¹»Ïï»Ùμ»ñÇ 31; Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨Ùï-Û³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ μ³Ý³ÏÝ»ñÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ 1917 Ã. ¹»Ïï»Ùμ»ñÇ31; Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý ¨ гñ³í-²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÝ»ñÇ μ³Ý³Ï-Ý»ñÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ, N 2/2, 3/3, 1918 Ã. ÑáõÝí³ñÇ 3; Ðñ³Ù³Ý²ñ¨ÙïÛ³Ý ¨ гñ³í-²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÝ»ñÇ μ³Ý³ÏÝ»ñÇ ·É˳íáñÑñ³Ù³Ý³ï³ñÇ, N 4/4, 1918 Ã. ÑáõÝí³ñÇ 3; Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý ¨ гñ³í-²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÝ»ñÇ μ³Ý³ÏÝ»ñÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ; N 5/5,1918 Ã. ÑáõÝí³ñÇ 3; Ðñ³Ù³Ý N 10, 1918 Ã. ÑáõÝí³ñÇ 3; Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨Ùï۳ݨ гñ³í-²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÝ»ñÇ μ³Ý³ÏÝ»ñÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ,1918 Ã. ÑáõÝí³ñÇ 3; л鳷Çñ ë³Ñٳݳ¹Çñ ÅáÕáíÁ μ³ó»Éáõ ¨ óñ»Éáõ Ù³ëÇÝ,N 512; ØÇÝëÏ` ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñáõÃÛ³-ÝÁ ¨ ¹»åáõï³ïÝ»ñÇ ëáí»ïÇÝ; Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÝ»ñÇ μ³-ݳÏÝ»ñÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ, N 7³/12³, 1918 Ã. ÑáõÝí³ñÇ 16; лé³-·Çñ, 1917 Ã. ÑáõÝí³ñÇ 19; Ðñ³Ù³Ý N 10, 10-ñ¹ μ³Ý³ÏÇ ¹»åáõï³ïÝ»ñÇ μ³-ݳϳÛÇÝ ëáí»ïÇ, 1918 Ã. ÑáõÝí³ñÇ 19; Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý ¨ гñ³í-²ñ¨Ùï-Û³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÝ»ñÇ μ³Ý³ÏÝ»ñÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ N 6/6, 1918 Ã.17

ÑáõÝí³ñÇ 20; л鳷Çñ, 1918 Ã. ÑáõÝí³ñÇ 20; Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý ¨ гñ³í-²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÝ»ñÇ μ³Ý³ÏÝ»ñÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ, NN8/43, 9/44, 10/45, 11/46, 12/47, 13/48, 1918 Ã. ÑáõÝí³ñÇ 20, 21, 20, 21; Ðñ³-Ù³Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý ¨ гñ³í-²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÝ»ñÇ μ³Ý³ÏÝ»ñÇ ·É˳íáñÑñ³Ù³Ý³ï³ñÇ, N 14/49, 1918 Ã. ÑáõÝí³ñÇ 21; Ðñ³Ù³Ý N 12, 10-ñ¹ μ³-ݳÏÇ ¹»åáõï³ïÝ»ñÇÇ μ³Ý³Ï³ÛÇÝ ëáí»ïÇ, 1918 Ã. ÑáõÝí³ñÇ 23; л鳷Çñ,1918 Ã. ÑáõÝí³ñÇ 23; ¸»Ïñ»ï ù³Õ³ù³óÇ³Ï³Ý Ñ³Ûó»ñÇó ¹³ï³Ï³Ý ïáõñù»ñ·³ÝÓ»Éáõ Ù³ëÇÝ; ¸»Ïñ»ï ÙdzÝí³· ѳñÏÇ Ù³ëÇÝ` ²ñ¨ÙïÛ³Ý Ù³ñ½Ç ¨é³½Ù³×³Ï³ïÇ ÅáÕáíñ¹³Ï³Ý ÏáÙÇë³ñÝ»ñÇ ³Ýí³Ý ·áñͳ½áõñÏÝ»ñÇ ýáݹëï»ÕÍ»Éáõ ѳٳñ; л鳷Çñ 5-ñ¹ μ³Ý³Ï³ÛÇÝ ¹ÇíǽdzÛÇ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇÝ,1918 Ã. ÑáõÝí³ñÇ 24; Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý ¨ гñ³í-²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³-ϳïÝ»ñÇ μ³Ý³ÏÝ»ñÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ, NN 16/51, 17/52, 18/53,19/54, 20/55, 21/56, 22/57, 1918 Ã. ÑáõÝí³ñÇ 24; Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý ¨ гñ³í-²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÝ»ñÇ μ³Ý³ÏÝ»ñÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ, N25/60, 1918 Ã. ÑáõÝí³ñÇ 24; гñ³í ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÝ»ñÇ μ³Ý³ÏÝ»-ñÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ, N 29/64, 1918 Ã. ÑáõÝí³ñÇ 24; гñ³í ²ñ¨Ùï-Û³Ý ¨ Ðñ³í ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÝ»ñÇ μ³Ý³ÏÝ»ñÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ,N 30/65-6, 1918 Ã. ÑáõÝí³ñÇ 24; Ðñ³Ù³Ý N 12, 1918 Ã. ÑáõÝí³ñÇ 24;Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý ¨ гñ³í-²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÝ»ñÇ μ³Ý³ÏÝ»ñÇ ·É-˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³Ç, N 23/58 – 4, 1918 Ã. ÑáõÝí³ñÇ 25; Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨Ùï۳ݨ гñ³í-²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÝ»ñÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ, N 7/7,1918 Ã. ÑáõÝí³ñÇ 26; ÀÝÏ. ØÛ³ëÝÇÏáíÇ N 334 ѻ鳷ÇñÁ Øá·ÇÉ¨Ç Ñ»Õ³÷á-Ë³Ï³Ý çáϳïÇ å»ïÇÝ, 1918 Ã. ÑáõÝí³ñÇ 26; Ðñ³Ù³Ý N 14, 10-ñ¹ μ³Ý³Ïǹ»åáõï³ïÝ»ñÇ μ³Ý³Ï³ÛÇÝ ëáí»ïÇ, 1918 Ã. ÑáõÝí³ñÇ 26; Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨Ùï-Û³Ý ¨ гñ³í-²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÝ»ñÇ μ³Ý³ÏÝ»ñÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³-ݳï³ñÇ, N 28/63 – 5, 1918 Ã. ÑáõÝí³ñÇ 27; Ðñ³Ù³Ý N 15, 10-ñ¹ μ³Ý³ÏÇ ¹»-åáõï³ïÝ»ñÇ μ³Ý³Ï³ÛÇÝ ëáí»ïÇ, 1918 Ã. ÑáõÝí³ñÇ 27; л鳷Çñ ²ñ¨ÙïÛ³ÝÙ³ñ½Ç ¨ 鳽ٳ׳ϳïÇ ¹»åáõï³ïÝ»ñÇ ëáí»ïÇ Ù³ñ½³ÛÇÝ ·áñͳ¹Çñ Ïá-ÙÇï»Ç, N 1156, 1918 Ã. ÑáõÝí³ñÇ 29; Ðñ³Ù³Ý 10-ñ¹ μ³Ý³ÏÇ ¹»åáõï³ïÝ»-ñÇ μ³Ý³Ï³ÛÇÝ ëáí»ïÇ, 1918 Ã. ÑáõÝí³ñÇ 29; Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³-ϳïÇ μ³Ý³ÏÝ»ñÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ, 1918 Ã. ÑáõÝí³ñÇ 29; Ðñ³Ù³Ý²ñ¨ÙïÛ³Ý ¨ гñ³í-²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÝ»ñÇ, μ³Ý³ÏÝ»ñÇ ·É˳íáñÑñ³Ù³Ý³ï³ñÇ, N 32/67-7, 1918 Ã. ÑáõÝí³ñÇ 29; Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý ¨ гñ³í-²ñ¨ÙïÛ³Ý鳽ٳ׳ϳïÝ»ñÇ μ³Ý³ÏÝ»ñÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ,1918 Ã. ÑáõÝí³ñÇ 29; л鳷Çñ, 1918 Ã. ÑáõÝí³ñÇ 30; Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý ¨Ð³ñ³í-²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÝ»ñÇ μ³Ý³ÏÝ»ñÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³³ï³ñÇ,N 8/8, 1918 Ã. ÑáõÝí³ñÇ 30; л鳷Çñ 1918 Ã. ÑáõÝí³ñÇ; Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨Ùï۳ݨ гñ³í-²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÝ»ñÇ μ³Ý³ÏÝ»ñÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ,1918 Ã. ÑáõÝí³ñÇ…; ÀÝÏ. ØÛ³ëÝÇÏáíÇ N 103 ѻ鳷ÇñÁ ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½-ٳ׳ϳïÇÝ ÏÇó ѻճ÷áË³Ï³Ý ßï³μÇÝ, 1918 Ã. ÑáõÝí³ñÇ 31; л鳷Çñ,1918 Ã. ÷»ïñí³ñÇ 3; Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³-ݳï³ñÇ, N 10, 1918 Ã. ÷»ïñí³ñÇ 10; 1918 Ã. ÷»ïñí³ñÇ 11; Ðñ³Ù³Ý²ñ¨ÙïÛ³Ý ¨ гñ³í-²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÝ»ñÇ μ³Ý³ÏÝ»ñÇ ·É˳íáñÑñ³Ù³Ý³ï³ñÇ, N 43/78, 1918 Ã. ÷»ïñí³ñÇ 14 (1); γé³í³ñáõÃÛ³Ý ·áñÍá-18

ÕáõÃÛáõÝÝ»ñÁ; ¸»Ïñ»ï; Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³-ݳï³ñÇ; 1918 Ã. ÷»ïñí³ñÇ 17; л鳷Çñ, 1918 Ã. ÷»ïñí³ñÇ 18; л鳷Çñ1918 Ã. ÷»ïñí³ñÇ 18; ¼»Ïáõó³·Çñ ½áñ³Ï³Û³ÝÇÝ é³½Ù³×³Ï³ïÇ Ý³Ñ³ÝçÇÙ³ëÇÝ; л鳷Çñ; ²ñ¨ÙïÛ³Ý Ù³ñ½Ç ·áñÍÏáÙÇ Í³ÝáõóáõÙÁ êÙáÉ»ÝëÏ ù³Õ³ùáõÙ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ ßï³μ ϳ½Ù³Ï»å»Éáõ Ù³ëÇÝ, 1918 Ã. ÷»ïñíáñÇ21; Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ, N 1,1918 Ã. ÷»ïñí³ñÇ 22/9; Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ ·É˳íáñ Ññ³-ٳݳï³ñÇ, 1918 Ã. ÷»ïñí³ñÇ 23; Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ ·É-˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ, N 2, 1918 Ã. ÷»ïñí³ñÇ 23; Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½-ٳ׳ϳïÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ, N 3, 1918 Ã. ÷»ïñí³ñÇ 23/10; Ðñ³-Ù³Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ, N 4, 1918 Ã.÷»ïñí³ñÇ 24; Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ,N 6, 1918 Ã. ÷»ïñí³ñÇ 24/11; ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ ·É˳íáñ Ññ³-ٳݳï³ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹ÇÙáõÙÁ μݳÏãáõÃÛ³ÝÁ` ÃßݳÙáõÝ Ñ³Ï³Ñ³ñí³Íï³Éáõ ѳٳñ áõÅ»ñÁ ÙáμÇÉǽ³óÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ, 1918 Ãí³Ï³ÝÇ ÷»ïñí³ñÇ 25-Çó áã áõß; Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ, N 7;1918 Ã. ÷»ïñí³ñÇ 25/12; Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ ·É˳íáñ Ññ³-ٳݳï³ñÇ, N 8, 1918 Ã. ÷»ïñí³ñÇ 25/12; Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ, N 10, 1918 Ã. ÷»ïñí³ñÇ 25; Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨Ùï-Û³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ, N 11, 1918 Ã. ÷»ïñí³ñÇ25/12; ¼»Ïáõó³·Çñ é³½ÙÅáÕÏáÙ äá¹íáÛëÏáõÝ ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïáõÙïÇñáÕ ¹ñáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ, 1918 Ã. ÷»ïñí³ñÇ 26; Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³-׳ϳïÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ, N 15, 1918 Ã. ÷»ïñí³ñÇ 27; Ðñ³Ù³Ý²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ, N 46, 1918 Ã. ÷»ïñí³ñÇ27; Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ N 17,1918 Ã. ÷»ïñí³ñÇ 27; Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³-ݳï³ñÇ, N 18, 1918 Ã. ÷»ïñí³ñÇ 27/14; Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ, N 19, 1918 Ã. ÷»ïñí³ñÇ 26; Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨Ùï-Û³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ, N 20; 1918 Ã. ÷»ïñí³ñÇ 24; Ðñ³Ù³Ý²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ, N 22, 1918 Ã. ÷»ïñí³ñÇ28; Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ, N 23,1918 Ã. Ù³ñïÇ 1; سñ½³ÛÇÝ ·áñͳ¹Çñ ÏáÙÇï»Ç áñáßáõÙÁ; Ðñ³Ù³Ý N 24,1918 Ã. ÷»ïñí³ñÇ 28; ÀÝÏ»ñ Îá½á-äáÉÛ³ÝëÏáõÝ, N 236; 1918 Ã. ÷»ïñí³ñÇ28; Ðñ³Ù³Ý (ݳ˳·ÇÍ) ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ μ³Ý³ÏÝ»ñÇ ·É˳íáÑñ³Ù³Ý³ï³ñÇ, 1918 Ã. ÷»ïñí³ñÇ; л鳷Çñ, 1918 Ã. ÷»ïñí³ñ; Ðñ³Ù³Ý N25, 1918 Ã. Ù³ñïÇ 23; ²ñ¨ÙïÛ³Ý Ù³ñ½Ç ¨ 鳽ٳ׳ϳïÇ é³½Ù³Ï³Ý ·áñ-Í»ñÇ ÏáÙÇë³ñ ². ü. ØÛ³ëÝÇÏáíÇ Ñ³Ûï³ñ³ñáõÃÛáõÝÁ ½ÇÝíáñ³Ï³Ý ÏáÙÇë³ñÇ-³ï ϳ½Ù³Ï»ñå»Éáõ Ù³ëÇÝ; Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ ·É˳íáñÑñ³Ù³Ý³ï³ñÇ N 26, 1918 Ã. Ù³ñïÇ 3; Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ, N 27, 1918 Ã. Ù³ñïÇ 3; Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½-ٳ׳ϳïÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ, N 28, 1918 Ã. Ù³ñïÇ 3; Ðñ³Ù³Ý²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ, N 29, 1918 Ã. Ù³ñïÇ 3;л鳷Çñ, 1918 Ã. Ù³ñïÇ 3; Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ ·É˳íáñÑñ³Ù³Ý³ï³ñÇ, N 30, 1918 Ã. Ù³ñïÇ 4; Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ19

·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ, N 31, 1918 Ã. Ù³ñïÇ 4; Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½-ٳ׳ϳïÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ N 32, 1918 Ã. ÷»ïñí³ñÇ 27; ²ñ¨Ùï-Û³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ μ³Ý³ÏÝ»ñÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñ ². ü. ØÛ³ëÝÇÏáíÇÑñ³Ù³ÝÁ ·»ñÙ³Ý³Ï³Ý ûÏáõå³ÝïÝ»ñÇ ÃÇÏáõÝùáõÙ å³ñïǽ³Ý³Ï³Ý å³Ûù³ñϳ½Ù³Ï»ñå»Éáõ Ù³ëÇÝ, 1918 Ã. Ù³ñïÇ 4 (÷»ïñí³ñÇ 19); Ðñ³Ù³Ý²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ, N 33, 1918 Ã. Ù³ñïÇ 5;Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ, N 34, 1918 Ã.Ù³ñïÇ 1; Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ, N35, 1918 Ã. Ù³ñïÇ 5; л鳷Çñ, 1918 Ã. Ù³ñïÇ 5; Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³-׳ϳïÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ N 37, 1918 Ã. Ù³ñïÇ 6; î»Õ³Ï³Ý ÏÛ³Ýù(²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ ÏáÕÙÇó); л鳷Çñ,1918 Ã. Ù³ñïÇ 6; î»Õ³Ï³Ý ÏÛ³Ýù (»ñϳÃáõÕ³ÛÇÝ å³ñ»ïÇ Ý߳ݳÏáõÙÁ); л-é³·Çñ ÅáÕÏáÙËáñÑÇÝ ¨ ·»ñ³·áõÛÝ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇÝ` ë³ÑÙ³ÝáõÙé³½Ù³Ï³Ý ·áñÍáÕáõÃÛáõÝÝ»ñÁ ¹³¹³ñ»óÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ, 1918 Ã. Ù³ñïÇ 7; Ðñ³-Ù³Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ, N 38, 1918 Ã. Ù³ñïÇ8; Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ, N 39,1918 Ã. Ù³ñïÇ 8; Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ,N N 40, 41, 42, 1918 Ã. Ù³ñïÇ 8; Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ, N N 43, 44, 1918 Ã. Ù³ñïÇ 8; Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý鳽ٳ׳ϳïÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ, N 46, 1918 Ã. Ù³ñïÇ 9; Ðñ³Ù³Ý²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ, N 48, 1918 Ã. Ù³ñïÇ 8;л鳷Çñ, 1918 Ã. Ù³ñïÇ 10; л鳷Çñ, 1918 Ã. Ù³ñïÇ 10; л鳷Çñ, 1918 Ã.Ù³ñïÇ 10; л鳷Çñ, 1918 Ã., Ù³ñïÇ 10; Ðñ³Ù³Ý N 7, ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³-ϳïÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ, 1918 Ã. Ù³ñïÇ 10; Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½-ٳ׳ϳïÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ, N 53, 1918 Ã. Ù³ñïÇ 11; Ðñ³Ù³Ý²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ, N 79, 80 1918 Ã. Ù³ñïÇ20; Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ, N 81,1918 Ã. Ù³ñïÇ 5; Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ,N 32, 33, 1918 Ã. Ù³ñïÇ 5; Ðñ³Ù³ÝÝ»ñ ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ ·É-˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ N N 84, 85, 86, 87, 88, 1918 Ã. Ù³ñïÇ 22, 22, 22, 20,22; Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ, N 89, 1918Ã. Ù³ñïÇ 22; Ðñ³Ù³ÝÝ»ñ ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ,N N 90, 91, 92, 93, 94, 1918 Ã. Ù³ñïÇ 20, ÷»ïñí³ñÇ 26, Ù³ñïÇ 23,24, ³åñÇÉÇ 3; Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨ÙÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ, N52, 1918 Ã. Ù³ñïÇ 26; ÀÝÏ. è»ÛÝ·áɹÇÝ; Ðñ³Ù³ÝÝ»ñ ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ, N N 95, 96, 97, 98, 99, 100, 1918 Ã. ³åñÇÉÇ 3,6, 6, 6, 6; Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ, N101, 1918 Ã. ³åñÇÉÇ 4; л鳷Çñ, 1918 Ã. ³åñÇÉÇ 4; л鳷Çñ, 1918 Ã. ³åñÇ-ÉÇ 5; л鳷Çñ, 1918 Ã. ³åñÇÉÇ 6; Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ ·É˳íáñÑñ³Ù³Ý³ï³ñÇ, N 103, 1918 Ã. ³åñÇÉÇ 6; Ðñ³Ù³ÝÝ»ñ ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½-ٳ׳ϳïÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ N N 104, 105, 106, 1918 Ã. ³åñÇÉÇ 7,10, 11; 賽ٳ׳ϳïÇ ÇÝŻݻñÝ»ñÇ å»ï úïáóÏÇÇÝ, 1918 Ã. ³åñÇÉÇ 7;²ñ¨ÙïÛ³Ý Ù³ñ½Ç ëáí»ï³Ï³Ý Çß˳ÝáõÃÛ³Ý Ï³½Ù³Ï»ñåÙ³Ý Ù³ëÇÝ; лé³-·Çñ, 1918 Ã. ³åñÇÉÇ 7; ²ñ¨ÙïÛ³Ý Ù³ñ½Ç μ³ÝíáñÝ»ñÇ ¨ ·ÛáõÕ³óÇÝ»ñÇ ¹»-20

åáõï³ïÝ»ñÇ ëáí»ïÝ»ñÇ Ñ³Ù³·áõÙ³ñÁ; Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ, N 107, 1918 Ã. ³åñÇÉÇ 12; àÕçáõÛÝÇ Ñ»é³·Çñì. Æ. È»ÝÇÝÇÝ` ²ñ¨ÙïÛ³Ý Ù³ñ½Ç ëáí»ïÝ»ñÇ II ѳٳ·áõÙ³ñÇ ÏáÕÙÇó, 1918 Ã.³åñÇÉÇ 13; ¸»Ïñ»ï N 8, 1918 Ã. Ù³ÛÇëÇ 3; ²ñ¨ÙïÛ³Ý Ù³ñ½Ç ·áñÍÏáÙÇ ÷áùñëáí»ïÇ ¹»Ïñ»ïÁ êÙáÉ»ÝëÏÇ Ý³Ñ³Ý·³ÛÇÝ ·áñÍÏáÙÁ í»ñ³óÝ»Éáõ ¨ Ýñ³ýáõÝÏódzݻñÁ ²ñ¨ÙïÛ³Ý Ù³ñ½·áñÍÏáÙÇÝ Ñ³ÝÓÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ, 1918 Ã. Ù³ÛÇëÇ3; ¸»Ïñ»ï N 9, 1918 Ã. Ù³ÛÇëÇ 4; ä³ñ½³μ³ÝáõÙ 1918 Ã. ³åñÇÉÇ 23-Ç N 1¹»Ïñ»ïÇ í»ñ³μ»ñÛ³É; ¸»Ïñ»ï ²ñ¨ÙïÛ³Ý Ù³ñ½Ç ·áñͳ¹Çñ ÏáÙÇï»Ç, 1918 Ã.Ù³ÛÇëÇ 8; ²ñ¨ÙïÛ³Ý Ù³ñ½Ç ·áñͳ¹Çñ ÏáÙÇï»Ç ݳ˳·³ÑÇ ÏáÕÙÇó; ²ñ¨Ùï-Û³Ý Ù³ñ½Ç ·áñÍÏáÙÇ ¹»Ïñ»ïÁ μݳÏãáõÃÛ³Ý Ñ³ñÏÙ³Ý Ù³ëÇÝ, 1918 Ã. Ù³ÛÇëÇ16; л鳷Çñ 1918 Ã. ÑáõÝÇëÇ 5; γñ·³¹ñáõÃÛáõÝ ¸. äáåáíÇÝ çáϳïÝ»ñÇÙÇç¨ Ï³å ѳëï³ï»Éáõ ¨ Ëéáí³ñ³ñÝ»ñÇÝ μéÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ; Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨Ùï-Û³Ý â»ËáëÉáí³ÏÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ ·Íáí, N 3, 1918 Ã. ÑáõÝÇëÇ 7; Ðñ³Ù³Ý²ñ¨ÙïÛ³Ý-â»ËáëÉáí³ÏÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ, N 5,1918 Ã. ÑáõÝÇëÇ 9; γñ·³¹ñáõÃÛáõÝ êÇÙμÇñëÏÇ ßï³μÇ å»ïÇÝ` ã»ËáëÉáí³Ï-Û³Ý ¿ß»ÉáÝÝ»ñÁ àõý³ÛÇ ×³Ý³å³ñÑÇÝ μéÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ, 1918 Ã. ÑáõÝÇëÇ 9; Ðñ³-Ù³Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý-â»ËáëÉáí³ÏÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ,N 6, 1918 Ã. ÑáõÝÇëÇ 9; Îáã ²ñ¨ÙïÛ³Ý-â»ËáëÉáí³ÏÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ ·É-˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ, 1918 Ã. ÑáõÝÇëÇ 11; Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý - â»ËáëÉáí³ÏÛ³Ý鳽ٳ׳ϳïÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ, N 7, 1918 Ã. ÑáõÝÇëÇ 11;л鳷Çñ, 1918 Ã. ÑáõÝÇëÇ 11; Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý-â»ËáëÉáí³ÏÛ³Ý é³½Ù³-׳ϳïÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ, N 9, 1918 Ã. ÑáõÝÇëÇ 12; ÀÝóóÇÏ ÙáÙ»ÝïÁ;Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý-â»ËáëÉáí³ÏÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³-ݳï³ñÇ, N 10, 1918 Ã. ÑáõÝÇëÇ 13; Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý-â»ËáëÉáí³ÏÛ³Ý é³½-ٳ׳ϳïÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ, N 11, 1918 Ã. ÑáõÝÇëÇ 13; â»ËáëÉáí³ÏÛ³Ýß³ñÅáõÙÁ, ØÛ³ëÝÇÏáíÇ Ññ³Ù³ÝÁ; л鳷Çñ, 1918 Ã. ÑáõÝÇëÇ 13; Ðñ³-Ù³Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý-â»ËáëÉáí³ÏÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ,N 13, 1918 Ã. ÑáõÝÇëÇ 15; ØÛ³ëÝÇÏáíÇ Ññ³Ù³ÝÁ; ØÛ³ëÝÇÏáíÇ ÏáãÁ; Ðñ³Ù³Ý²ñ¨ÙïÛ³Ý-â»ËáëÉáí³ÏÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ, N 15,1918 Ã. ÑáõÝÇëÇ 17; ¼»Ïáõó³·Çñ, 1918 Ã. ÑáõÝÇëÇ 25; èÏ(μ)Ï ÐÛáõëÇë-²ñ¨Ùï-Û³Ý Ù³ñ½³ÛÇÝ ÏáÙÇï»Ç ѳßí»ïíáõÃÛáõÝÇó, 1918 Ã. ÑáõÝÇëÇ 29; л鳷Çñ áõ-ÕÇÕ ·Íáí λÝï·áñÍÏáÙ ÁÝÏ. êí»ñ¹ÉáíÇÝ, ÄáÕÏáÙËáñÑ` ÁÝÏ. È»ÝÇÝÇÝ é³½Ù-ÅáÕÏáÙÇÝ, 1918 Ã. ÑáõÝÇë; ̳Ýáó·ñáõÃÛáõÝÝ»ñ; ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÏÛ³ÝùÇѻճ÷áË³Ï³Ý ¨ é³½Ù³Ï³Ý ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý Ï³ñ¨áñ ï³ñ»Ãí»ñÁ; ²Ýí³Ý³ó³ÝÏ:Ðï. 3. - º.: г۳ëï³Ý, 1985.– 552 ¿ç, ÝÏ.´áí³Ý¹.` ²é³ç³μ³Ý; ´³Ý³Ó¨ é³½Ù³Ï³Ý ù³Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ`ÁݹáõÝí³Í ²ñ¨ÙïÛ³Ý Ù³ñ½Ç ëáí»ïÝ»ñÇ ·áñͳ¹Çñ ÏáÙÇï»Ç ÏáÕÙÇó 1918 Ã.ÑáõÉÇëÇ 1-Ç ÝÇëïáõÙ; èÏ(μ)Ï ²ñ¨ÙïÛ³Ý Ù³ñ½³ÛÇÝ ÏáÙÇï»Ç N 138 ѻ鳷ÇñÁëáí»ïÝ»ñÇ Ð³Ù³éáõë³ëï³ÝÛ³Ý ÑÇÝ·»ñáñ¹ ѳٳ·áõÙ³ñÇ Ý³Ë³·³Ñáõ-ÃÛ³ÝÁ; êáódzÉÇëï-ѻճ÷á˳ϳÝÝ»ñ; ø³Õ³ù³Ï³Ý ÏÛ³Ýù; Ø»ñ é³½Ù³·»-ñÇÝ»ñÁ; Øáõñ³íÛáí ¨ äáåáí; èáõë»ñ»Ý É»½íáí ·»ñÙ³Ý³Ï³Ý Ã»ñûñ (I, II, III);´áÉߨǽÙÁ ³ñï³ë³ÑÙ³ÝáõÙ; êáódzÉ-¹³í³×³ÝÝ»ñÇ ÙÇ ËÕ×áõÏ ÃéáõóÇÏÇ21

³éÃÇí; гñ·»ÉÇ ÁÝÏ»ñÝ»ñ; ì. . ÎáõÏáÝÇÏáí; â»ËáëÉáí³ÏÛ³Ý ËáóÁ; ì³ñÓ-Ï³Ý ·ñã³ÏÝ»ñÁ Ññ³å³ñ³Ï³ËáëÝ»ñÇ ¹»ñáõÙ; ØÇç³½·³ÛÇÝ ¹ñáõÃÛáõÝÁ ¨ êáí»ï³Ï³Ýèáõë³ëï³ÝÁ; γñÙÇñ μ³Ý³ÏÇ å³ñïùÁ; ²ÝÏáõë³Ïó³Ï³ÝáõÃÛáõݨ ѳٳӳÛÝáճϳÝÝ»ñ; л鳷Çñ; êÇμÇñÛ³Ý ËáóÁ ÷áñÓÇ Ù»ç; ÐÇßáÕáõÃÛáõÝ-Ý»ñ; ÈÇïí³ÛÇ ¨ ´»ÉáéáõëdzÛÇ ûÏáõå³óí³Í ï»ñÇïáñdzݻñÇ ÏáÙáõÝÇëï³-Ï³Ý Ï³½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÝ»ñÇ I ÏáÝý»ñ³ÝëÇ μ³Ý³Ó¨Á ÁÝóóÇÏ ÙáÙ»ÝïÇ Ù³ëÇÝ;ìÇï»μëÏÇ ÏáÙáõÝÇëïÝ»ñÇ ÏáÙÇï»Ý; ܳóÇáݳÉDZ½Ù, û± ëáódzÉǽÙ; Ø»ñμ³Ý³ÏÁ; ÎñÏݳÏÇ Ã»Ã¨³ÙïáõÃÛáõÝ; ØÇÝëÏÇ Éñ³·ñ³ÛÇÝ ·³ñß³ÝùÁ éáõë»ñ»ÝÉ»½íáí; êáí»ïÝ»ñÇ êÇãáíϳÛÇ Ñ³Ù³·áõÙ³ñÇ μ³Ý³Ó¨Á; ³í³é³ÛÇÝ ¹»åëáí»ïÇÝ;êå³ÛáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ; èÏ(μ)Ï ÐÛáõëÇë-²ñ¨ÙïÛ³Ý Ù³ñ½³ÛÇÝ V ÏáÝý»-ñ³ÝëáõÙ ïí³Í ½»ÏáõóÙ³Ý ß³ñ³¹ñ³Ýù; ÆÙ »½ñ³÷³ÏÙ³Ý ËáëùÁ; èÏ(μ)ϲñ¨ÙïÛ³Ý Ù³ñ½³ÛÇÝ ÏáÙÇï»Ç åÉ»ÝáõÙÇ áñáßáõÙÁ ·»ñٳݳóÇÝ»ñÇ ÏáÕÙÇóìÇï»μëÏÇ Ý³Ñ³Ý·Ç ûÏáõå³óí³Í Ù³ëÇ Ù³ùñÙ³Ý Ù³ëÇÝ; ²ñ¨ÙïÛ³Ý Ù³ñ½Çëáí»ïÝ»ñÇ III ѳٳ·áõÙ³ñÇ μ³Ý³Ó¨Á; èáõë³ëï³ÝÁ ¨ ÙÇç³½·³ÛÇÝ ¹ñáõ-ÃÛáõÝÁ; гϳѻճ÷áËáõÃÛáõÝ; è³½Ù³Ï³Ý ·áñÍ»ñÇ ØáëÏí³ÛÇ ûÏñáõ·³ÛÇÝÏáÙÇë³ñ ÁÝÏ. Ü. Øáõñ³ÉáíÇÝ; 5-ñ¹ μ³Ý³ÏÇ ßï³μÇÝ; Ø»ñ Ïáõë³ÏóáõÃÛáõÝÁ ¨êÙáÉ»ÝëÏÇ Ï³Û³½áñÁ; ØÇ ¿ç ²ñ¨ÙïÛ³Ý Ù³ñ½Ç Ù»ñ Ïáõë³ÏóáõÃÛ³Ý å³ïÙáõ-ÃÛáõÝÇó; êÙáÉ»ÝëÏÇ ëáí»ïÁ; Ø»ñ Ïáõë³ÏóáõÃÛáõÝÁ êÙáÉ»ÝëÏáõÙ; ÀÝÏ. ØÛ³ëÝÇ-ÏáíÇ N 766 ѻ鳷ÇñÁ ÅáÕáíñ¹³Ï³Ý ÏáÙÇë³ñÝ»ñÇ ËáñÑñ¹ÇÝ; ºñÏáõ íÇÅí³Íù;ÆÝãå»ë ·ñ»É ¨ Ëáë»É; úÏáõå³óÇáÝ Çß˳ÝáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ·ñ³Ï³Ý íÇÅí³ÍùÝ»ñÁÏ»ÝïñáÝ³Ï³Ý ï»ñáõÃÛáõÝÝ»ñáõÙ ï»ÕÇ áõÝ»ó³Í í»ñçÇÝ ¹»åù»ñÇÙ³ëÇÝ; Îáõë³ÏóáõÃÛ³Ý ³½·³ÛÇÝ ë»ÏódzݻñÇ Ù³ëÇÝ; àõÏñ³ÝÇ³Ï³Ý ßáíÇ-ÝǽÙ; ºÉáõÛà ²ñ¨ÙïÛ³Ý ßñç³ÝÇ μ³Ýíáñ³Ï³Ý Ïááå»ñ³ódzÛÇ ÏáÝý»ñ³ÝëáõÙ;èáõë ѳÛñ»Ý³ë»ñÝ»ñÁ àõÏñ³ÇݳÛÇó; ʳñ¹³Ë Ù³ÙáõÉ; ¸³ñÓÛ³É ³Û¹μáÉߨǽÙÁ; ìÇï»μëÏ, ÏáÙáõÝÇëïÝ»ñÇ ÏáÙÇï»Ý; ´»ÉëÏÇ, μáÉߨÇÏÝ»ñÇ Ïáõë³ÏóáõÃÛ³ÝÏáÙÇï»Ý; ØÇç³½·³ÛÇÝ ¹ñáõÃÛáõÝÁ ¨ Ù»ñ ËݹÇñÝ»ñÁ; êáí»ï³Ï³ÝßÇݳñ³ñáõÃÛ³Ý Ñ³ñó»ñ (ä»ï³Ï³ÝáõÃÛáõÝ); ÎÇ¨Û³Ý Ã»ñûñÇó; ÎáñãÇ Ó³Ë¿ë»éÁ; êáí»ï³Ï³Ý ßÇݳñ³ñáõÃÛ³Ý Ñ³ñó»ñ (ä»ïáõÃÛáõÝ ¨ ëáódzÉǽÙ); ÂáÕ³ëïí³Í ÑÇßáÕáõÃÛáõÝÝ ³í»É³óÝÇ; Ø»ñ ³ñÅ»ùÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ; ´»Éáéáõë³Ï³Ýé³¹³Ý ¨ ˳μ»μ³Ý»ñÇ ËáõÙμÁ; (êáí»ï³Ï³Ý ßÇݳñ³ñáõÃÛ³Ý Ñ³ñó»ñ) §êáí»ï³Ï³ÝμÛáõñáÏñ³ïdz¦); ÆÝãÇ Ù³ëÇÝ »Ý »ñ³½áõÙ éáõë Ùdzå»ï³Ï³ÝÝ»-ñÁ àõÏñ³ÇݳÛáõÙ; êáí»ï³Ï³Ý ßÇݳñ³ñáõÃÛ³Ý Ñ³ñó»ñ (гßí³éáõÙ õ í»-ñ³ÑëÏáÕáõÃÛáõÝ); ÐáÏï»Ùμ»ñÁ ´»ÉáéáõëdzÛáõÙ; ÐáÏï»Ùμ»ñÛ³Ý ûñ»ñÁ ²ñ¨Ùï-Û³Ý Ù³ñ½áõÙ; Ø»ñ Ïáõë³ÏóáõÃÛáõÝÁ ÐáÏï»Ùμ»ñÛ³Ý ûñ»ñÇÝ ²ñ¨ÙïÛ³Ý Ù³ñ-½áõÙ ¨ 鳽ٳ׳ϳïáõÙ; ºñÏáõ ¹ÇÏï³ïáõñ³; âù³íáñ³Ï³Ý ÏáÙÇï»Ý»ñÇÙ³ñ½³ÛÇÝ Ñ³Ù³·áõÙ³ñ Ññ³íÇñ»Éáõ Ù³ëÇÝ èÏ(μ)Ï ÐÛáõëÇë-²ñ¨ÙïÛ³Ý Ù³ñ-½³ÛÇÝ ÏáÙÇï»Ç ÝÇëïÇ ³ñӳݳ·ñáõÃÛáõÝÇó; лñÃ³Ï³Ý ËݹÇñÁ; γñÙÇñ μ³-ݳÏ: (ä³ïÙ³Ï³Ý ï»Õ»Ï³Ýù); γñÙÇñ μ³Ý³Ï (ÆÝã ¿ ѳñϳíáñ ³Ý»É);²ñ¨ÙïÛ³Ý å³ßïå³ÝáõÃÛ³Ý é³½Ù³Ñ»Õ³÷áË³Ï³Ý ËáñÑñ¹ÇÝ; ¼»Ïáõó³·Çñì. Æ. È»ÝÇÝÇÝ ¨ Ú³. Ø. êí»ñ¹ÉáíÇÝ` ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïáõÙ ïÇñáÕ é³½-Ù³Ï³Ý ¹ñáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ; ²ñ¨ÙïÛ³Ý Ù³ñ½Ç ·áñÍÏáÙÇ ¹ÇÙáõÙÁ ëáí»ï³Ï³ÝÑÇÙݳñÏÝ»ñÇ ³ß˳ïáÕÝ»ñÇÝ` μݳÏãáõÃÛ³Ý ßñç³ÝáõÙ ³·Çï³óÇáÝ ³ß˳ï³ÝùÁμ³ñ»É³í»Éáõ Ù³ëÇÝ; γñÙÇñ μ³Ý³Ï (μ³ñÓñ³·áõÛÝ Ññ³Ù³Ý³ï³ñáõ-ÃÛ³Ý Ï³½Ù³Ï»ñåÙ³Ý Ù³ëÇÝ); èÎ (μáÉߨÇÏÝ»ñÇ) »ñÏñ³Ù³ë³ÛÇÝ ÏáÙÇï»Ý;22

²ñӳݳ·ñáõÃÛáõÝ èÏ (μáÉߨÇÏÝ»ñÇ) ¨ ÐÛáõëÇë-²ñ¨ÙïÛ³Ý Ù³ñ½³ÛÇÝ ÏáÙÇï»Ç1918 Ãí³Ï³ÝÇ ÝáÛ»Ùμ»ñÇ 24-Ç ÝÇëïÇ; úÏáõå³óÇáÝ Ã»ñûñ; ¼»ÏáõóáõÙ èáõë³ëï³ÝÇÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý (μáÉߨÇÏÝ»ñÇ) Ïáõë³ÏóáõÃÛ³Ý ÐÛáõëÇë-²ñ¨ÙïÛ³ÝÙ³ñ½³ÛÇÝ ÏáÙÇï»Ç ÝÇëïáõÙ; èáõë³ëï³ÝÇ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý (μáÉߨÇÏÝ»ñÇ)Ïáõë³ÏóáõÃÛ³Ý ØÇÝëÏÇ ÏáÙÇï»ÇÝ; ²ñ¨ÙïÛ³Ý ÏáÙáõݳÛÇ ÅáÕáíñ¹³Ï³Ý Ïñ-ÃáõÃÛ³Ý μ³ÅÝÇ í³ñÇãÇÝ; ¼áñ³Ññ³Ù³Ý³ï³ñÝ»ñ Ï³Ù é³½Ù³Ï³Ý ËáñÑáõñ¹-Ý»ñ; èÏ (μáÉߨÇÏÝ»ñÇ) Î ÐÛáõëÇë-²ñ¨ÙïÛ³Ý Ù³ñ½³ÛÇÝ ÏáÙÇï»Ç 1918 Ãí³Ï³-ÝÇ ¹»Ïï»Ùμ»ñÇ 8-Ç ÝÇëïáõÙ »ÉáõÛÃÇ ß³ñ³¹ñ³Ýù; ¸íÇÝëÏ, ·áñÍÏáÙ, ÁÝÏ. êá-˳óÏÇÇÝ Ï³Ù ÎáÅáõñáÛÇÝ Ï³Ù Ýñ³Ýó ï»Õ³Ï³ÉÝ»ñÇÝ; èÏ(μ)Î ÐÛáõëÇë²ñ¨ÙïÛ³Ý Ù³ñ½³ÛÇÝ ÏáÙÇï»Ç ݳ˳·³Ñ ². ü. ØÛ³ëÝÇÏáíÇ Ñ»ï ì. Æ. êï³-ÉÇÝÇ` áõÕÇÕ ·Íáí áõÝ»ó³Í Ëáë³ÏóáõÃÛ³Ý ·ñ³éáõÙÁ ´»ÉáéáõëdzÛÇ å»ï³Ï³ÝßÇݳñ³ñáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ; ´Ï(μ)Î I ѳٳ·áõÙ³ñÇ 1918 Ãí³Ï³ÝÇ ¹»Ïï»Ùμ»ñÇ30-Ç »ñ»ÏáÛ³Ý ÝÇëïáõÙ; ´³Ý³Ó¨ ÁÝóóÇÏ ÙáÙ»ÝïÇ Ù³ëÇÝ; ÀÝÏ. ØÛ³ëÝÇÏáídzé³ç³ñÏ³Í μ³Ý³Ó¨Á` ²ñ¨ÙïÛ³Ý ÏáÙáõÝ³Ý ´»Éáéáõë³Ï³Ý êáí»ï³Ï³ÝêáódzÉÇëï³Ï³Ý гÝñ³å»ïáõÃÛáõÝ Ñéã³Ï»Éáõ Ù³ëÇÝ` áñå»ë ÁÝóóÇÏ Ùá-Ù»ÝïÇ í»ñ³μ»ñÛ³É ³ñí³Í ½»ÏáõóáõÙÇó μËáÕ μ³Ý³Ó¨; ´Ï(μ)Î I ѳٳ·áõÙ³ñÇѻ鳷ÇÁ èêüêÐ ÅáÕÏáÙËáñÑÇÝ ´»ÉáéáõëdzÛÇ Å³Ù³Ý³Ï³íáñ μ³Ýíáñ³·-ÛáõÕ³óÇ³Ï³Ý ëáí»ï³Ï³Ý ϳé³í³ñáõÃÛ³Ý Ù³ÝÇý»ëïÁ; ÀÝÏ. ØÛ³ëÝÇÏáíÇ´êêÐ Ñéã³Ï»Éáõ Ù³ëÇÝ Ù³ÝÇý»ëïÇ ³éÃÇí; ØÇçÝáñ¹áõÃÛáõÝ Ú³. Ø. êí»ñ¹ÉáíǨ ýÇݳÝëÝ»ñÇ ÅáÕÏáÙ³ïÇ ³éç¨` ´»ÉáéáõëdzÛÇ Ï³é³í³ñáõÃÛ³ÝÁ ýÇݳÝë³Ï³Ýû·ÝáõÃÛáõÝ óáõÛó ï³Éáõ Ù³ëÇÝ; гÕáñ¹áõÙ Ú³. Ø. êí»ñ¹ÉáíÇÝ` ´»ÉáéáõëdzÛáõÙÏáõë³Ïó³Ï³Ý ¨ ëáí»ï³Ï³Ý Ù³ñÙÇÝÝ»ñÇ Ï³½Ù³Ï»ñåÙ³Ý Ù³ëÇÝ;ºÉáõÛà ´»ÉáéáõëdzÛÇ Î(μ)ΠλÝïñáÝ³Ï³Ý μÛáõñáÛÇ 1919 Ãí³Ï³ÝÇ ÑáõÝí³ñÇ15-Ç ÝÇëïáõÙ; гñϳíáñ ¿ ɳñ»É áõÅ»ñÁ; àñáßáõÙ N 4 ´»Éáéáõë³Ï³ÝѳÝñ³å»ïáõÃÛ³Ý Å³Ù³Ý³Ï³íáñ μ³Ýíáñ³·ÛáõÕ³óÇ³Ï³Ý ëáí»ï³Ï³Ý ϳé³í³ñáõÃÛ³Ý;¸»Ïñ»ï ´»ÉáéáõëdzÛÇ μ³ÝíáñÝ»ñÇ, ½ÇÝíáñÝ»ñÇ ¨ ·ÛáõÕ³óÇ-Ý»ñÇ ¹»åáõï³ïÝ»ñÇ ëáí»ïÝ»ñÇ ÎÎ-Ç Ý³Ë³·³ÑáõÃÛ³Ý: ò³Ýù³ï³ñ³Íáõ-ÃÛáõÝÁ ³í»É³óÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ; ´»ÉáéáõëdzÛÇ êáódzÉÇëï³Ï³Ý êáí»ï³Ï³ÝгÝñ³å»ïáõÃÛ³Ý μ³ÝíáñÝ»ñÇ, ½ÇÝíáñÝ»ñÇ ¨ ·ÛáõÕ³óÇÝ»ñÇ ¹»åáõï³ïÝ»-ñÇ ëáí»ïÝ»ñÇ Î»ÝïñáÝ³Ï³Ý ·áñͳ¹Çñ ÏáÙÇï»Ç ¹»Ïñ»ïÁ: ÛáõÕ³ïÝï»-ëáõÃÛ³Ý Ù³ëݳ·»ïÝ»Ç Ñ³ßí³éÙ³Ý ¨ ÙáμÇÉǽ³óÙ³Ý Ù³ëÇÝ; ´áõÝ¹Ç Ïáñͳ-ÝáõÙÁ; ºÉáõÛà ´»ÉáéáõëdzÛÇ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý (μáÉߨÇÏÝ»ñÇ) Ïáõë³ÏóáõÃÛ³ÝλÝïñáÝ³Ï³Ý μÛáõñáÛÇ 1919 Ãí³Ï³ÝÇ ÑáõÝí³ñÇ 22-Ç ÝÇëïáõÙ; л鳷Çñ ì.Æ. È»ÝÇÝÇ ´Ï(μ)ΠλÝïμÛáõñáÛÇó ¨ ´»ÉáéáõëdzÛÇ Å³Ù³Ý³Ï³íáñ μ³Ýíáñ³·-ÛáõÕ³óÇ³Ï³Ý Ï³é³í³ñáõÃÛáõÝÇó; ´»Éáéáõë³Ï³Ý – ÈÇïí³Ï³Ý гÝñ³å»-ïáõÃÛ³Ý ëï»ÕÍÙ³Ý Ù³ëÇÝ ´Ï(μ)ΠλÝïμÛáõñáÛÇ ÝÇëïÇ ³ñӳݳ·ñáõÃÛáõ-ÝÇó… Ö³é ëáí»ïÝ»ñÇ ³é³çÇÝ Ñ³Ù³μ»Éáéáõë³Ï³Ý ѳٳ·áõÙ³ñáõÙ; ÀÝóóÇÏÙáÙ»ÝïÇ Ù³ëÇÝ; êáí»ïÝ»ñÇ μ»Éáéáõë³Ï³Ý ѳٳ·áõÙ³ñÇ ¹»Ïɳñ³óÇ-³Ý; ´êêÐ ÎÎ-Ç å³ñ»Ý³ÛÇÝ ¹»Ïñ»ïÁ; §ø³Õù»ÝÇáõÃÛáõݦ Ñá¹í³ÍÇ ³éÃÇí;гϳѻճ÷áËáõÃÛ³Ý ¹»Ù å³Ûù³ñáÕ ³ñï³Ï³ñ· ѳÝÓݳÅáÕáíÝ»ñÁ; γñ-ÙÇñ μ³Ý³ÏÇ ½ÇÝíáñÝ»ñÇÝ; üñ³Ýó Ø»ñÇÝ·; ºÉáõÛà ´»ÉáéáõëdzÛÇ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý(μáÉߨÇÏÝ»ñÇ) Ïáõë³ÏóáõÃÛ³Ý Î»ÝïñáÝ³Ï³Ý μÛáõñáÛÇ 1919 Ãí³Ï³-ÝÇ ÷»ïñí³ñÇ 15-Ç ÝÇëïáõÙ; ØÇÝëÏ ù³Õ³ùÇ Ï³Û³½áñÇÝ; Üáï³ É»Ñ³Ï³Ýϳé³í³ñáõÃÛ³ÝÁ; ²é¨ïñÇ ³½·³ÛݳóáõÙÁ; ´êêÐ ÎÎ-Ç Ý³Ë³·³ÑáõÃÛ³Ý23

áñáßáõÙÁ å³ñ»Ý³íáñÙ³Ý Ù³ñÙÇÝÝ»ñÇ Çñ³íáõÝùÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ; ´êêÐ ÎÎ-Çݳ˳·³ÑáõÃÛ³Ý áñáßáõÙÁ ØÇÝëÏ ù³Õ³ùáõÙ ïå³ñ³ÝÝ ³½·³ÛݳóÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ;Ø»ñ ¹ñáõÃÛáõÝÁ; Ö³é ÈÇïí³ÛÇ ¨ ´»ÉáéáõëdzÛÇ ÏáÙÏáõë³ÏóáõÃÛ³Ý ÙdzíáñÇãѳٳ·áõÙ³ñáõÙ; ÀÝÏ. ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ã»½ÇëÝ»ñÁ é³½Ù³Ï³Ý Ñ³ñóÇÙ³ëÇÝ ÈÇïí³ÛÇ ¨ ´»ÉáéáõëdzÛÇ ÏáÙÏáõë³ÏóáõÃÛ³Ý ÙdzíáñÇã ѳٳ·áõÙ³ñáõÙ,ÁݹáõÝí³Í ѳٳ·áõÙ³ñÇ ÏáÕÙÇó μáÉáñ Ó³ÛÝ»ñáí` 2 Ó»éÝå³Ñáí; ´»ÉáéáõëdzÛáõÙ,ÈÇïí³ ¨ ´»Éáéáõëdz; ºÉáõÛà μ»Éáéáõë³Ï³Ý å»ï³Ï³Ý ѳٳÉë³ñ³ÝÇϳ½Ù³Ï»ñåÙ³Ý Ù³ëÇÝ èêüêÐ ÉáõëÅáÕÏáÙ³ïÇÝ ÏÇó Ññ³íÇñí³ÍËáñÑñ¹³ÏóáõÃÛáõÝáõÙ; êáí»ïÝ»ñÁ ¨ Ïááå»ñ³ódzÝ; ØÇÝëÏÇ Ý³Ñ³Ý·Ç ÏáÙáõ-ÝÇëïÝ»ñÇ å³ï·³Ù³íáñ³Ï³Ý I ËáñÑñ¹³ÏóáõÃÛ³Ý ³ñӳݳ·ñáõÃÛáõÝÇó;̳Ýáó·ñáõÃÛáõÝÝ»ñ; ². ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ïáõë³Ïó³Ï³Ý, å»ï³Ï³Ý áõ é³½-Ù³Ï³Ý ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý Ï³ñ¨áñ ï³ñ»Ãí»ñ; ²Ýí³Ý³ó³ÝÏ:Ðï. 4. - 499 ¿ç, 5 Ã. ÝÏ.´áí³Ý¹.` ²é³ç³μ³Ý; 1919 Ãí³Ï³ÝÇ Ù³ÛÇëÇ 3-Ç ØáëÏí³ÛÇ Ñ³Ù³ù³Õ³ù³ÛÇÝÏ»Ýý»ñ³Ýëáõ٠ϳñÙÇñμ³Ý³Ï³ÛÇÝ ½áñ³Ù³ë»ñáõÙ ï³ñíáÕ ³ß˳ï³ÝùÝ»ñÇÙ³ëÇÝ ½»ÏáõóÙ³Ý ß³ñ³¹ñ³ÝùÁ; ìÇÉÝáÛÇ ¹³ëÁ; سÝñμáõñÅáõ³-Ï³Ý ëñÇϳݻñÇ áñçáõÙ; Ø»ñ ËݹÇñÝ»ñÁ ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïáõÙ; Îáõë³ÏóáõÃÛáõÝÁ¨ ϳñÙÇñ μ³Ý³ÏÁ; êáí»ï³Ï³Ý Çß˳ÝáõÃÛáõÝÁ ¨ ÙÇç³ÏÝ»ñÁ;ä³ßïå³ÝáõÃÛ³Ý ¹Çñù»ñáõÙ; ÎáÙÇë³ñÁ ¨ Ïáõë³ÏóáõÃÛáõÝÁ; è³½Ù³·»ñÇÝ»-ñÁ ¨ Ïáõë³ÏóáõÃÛáõÝÁ; è³½Ù³·»ñÇÝ»ñÁ ¨ ѻճ÷áËáõÃÛ³Ý å³ßïå³ÝáõÃÛáõ-ÝÁ; Èáõë³íáñ³Ï³Ý ³ß˳ï³ÝùÁ μ³Ý³ÏáõÙ; ÛáõÕ³óÇ³Ï³Ý Ý³Ù³Ï³ÝÇ; ¸³ë³ÉùáõÃÛ³ÝÙ³ëÇÝ; γ½Ù³Ï»ñå³Ï³Ý ³ß˳ï³ÝùÁ ï»Õ»ñáõÙ; ÆÝã ¿ Ý߳ݳ-Ïáõ٠ѳïáõÏ ³ß˳ï³Ýù μ³Ý³ÏáõÙ; ÂÇÏáõÝùÇ ³ß˳ï³ÝùÁ; ¸ñáõÃÛáõÝÁ鳽ٳ׳ϳïÝ»ñáõÙ; úñí³ ËݹÇñÁ; ºñÏñÇ ¹ñáõÃÛáõÝÁ ¨ Ù»ñ å³Ûù³ñÁ;¸ñáõÃÛáõÝÁ ½ÇÝíáñ³Ï³Ý-ë³ÝÇï³ñ³Ï³Ý ѳëï³ïáõÃÛáõÝÝ»ñáõÙ; ²é³ç, ¹»-åÇ êÇμÇñ ¨ ¹»åÇ Îáíϳë; ¼»ÏáõóáõÙ é³½Ù³Ï³Ý μ³ÅÝÇ ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝèÎÎ ØáëÏí³ÛÇ ÏáÙÇï»Ç 1919 Ã. ÑáõÉÇëÇ 11-Ç ÝÇëïáõÙ; سñï³Ï³Ý åáëïáõÙ;ºñÏÇñÁ ¨ ѳϳѻճ÷á˳ϳÝáõÃÛáõÝÁ; ¼»ÝùÇ Ñ³í³ùáõÙ; Êá¹ÇÝϳÛÇϳ۳½áñÇ Ï³ñÙÇñμ³Ý³Ï³ÛÇÝÝ»ñÇ ³ÝÏáõë³Ïó³Ï³Ý ÏáÝý»ñ³Ýëáõ٠ϳñÙÇñμ³Ý³ÏÇ ¨ ÙÇç³Ï ·ÛáõÕ³óÇáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ ³ñï³ë³Ý³Í ׳éÇ Éñ³·ñ³ÛÇÝ ß³ñ³¹ñ³ÝùÁ;ä³ñïǽ³ÝáõÃÛáõÝ; ÐáõÝ·³ñ³Ï³Ý ѳϳѻճ÷áËáõÃÛáõÝÁ ¨éáõë³Ï³Ý ѻճ÷áËáõÃÛáõÝÁ; ijٳݳϳÏÇó éáõë íï³ñ³Ý¹ÇáõÃÛáõÝÁ; Îáõë³ó³Ï³ÝμçÇçÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ; äñáÉ»ï³ñdzïÇ ¹ÇÏï³ïáõñ³Ý ¨ Ïááå»ñ³óÇ-³Ý; ¸³ë³ÉùáõÃÛ³Ý ¹»Ù; ÎáÙáõÝÇëï³Ï³Ý ³ß˳ï³ÝùÇ ë³ÕÙ»ñÁ; êåÇï³Ï·í³ñ¹Ç³Ï³Ý Ù³ÙáõÉÇ ÏáÉã³ÏáíßãÇݳÛÇ Ù³ëÇÝ; úï³ñ ¨ ѳñ³½³ï; ²ß˳ï³ÝùÁμ³Ý³ÏÇ Ñ³Ù³ñ; سëë³Ý»ñÇ ù³Õ³ù³Ï³Ý ¹³ëïdzñ³ÏáõÃÛáõÝÁ;سÙáÝïáíÁ ¨ åñáíáϳódzÝ; ÀÝÏ»ñ ïճݻñ; Üáñ ·ñù»ñ; Ö³é ϳñÙÇñ ·»Ý»-ñ³É ÁÝÏ. Êï³ÝϨÇãÇ ÑÇß³ï³ÏÇÝ; §ÎáÙáõÝÇëï³Ï³Ý ß³μ³Ãí³¦ ³éÃÇí;Ö³é Êá¹ÇÝϳÛÇ Ï³Û³½áñÇ Ï³ñÙÇñμ³Ý³Ï³ÛÇÝÝ»ñÇ ³ÝÏáõë³Ïó³Ï³Ý ÏáÝý»ñ³ÝëáõÙ;¼»ÏáõóáõÙ èÏ(μ)Î ØáëÏí³ÛÇ ÏáÙÇï»Ç 1919 Ã. ë»åï»Ùμ»ñÇ 20-ÇÝÇëïáõÙ` é³½Ù³Ï³Ý ¹ñáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ; ºÉáõÛà èÏ(μ)Î ØáëÏí³ÛÇ ÏáÙÇï»Ç1919 Ã. ë»åï»Ùμ»ñÇ 20-Ç ÝÇëïáõÙ; ¼»ÏáõóáõÙ èÏ(μ)Î ØáëÏí³ÛÇ Ï³½Ù³Ï»ñåáõÃÛ³Ý1919 Ã. ë»åï»Ùμ»ñÇ 24-Ç Ñ³Ù³ù³Õ³ù³ÛÇÝ ÏáÝý»ñ³ÝëáõÙ; êåÇ-24

ï³Ïμ³Ý³Ï³ÛÇÝÇ ï³ï»ËǽÇëÁ; ÆÝãå»ë ï»ÕÇ áõÝ»ó³í ٳѳ÷áñÓÁ; гí»ñÅÑÇß³ï³Ï ½áÑí³ÍÝ»ñÇÝ; ÎáÙáõÝǽÙÇ Ý³Ñ³ï³ÏÝ»ñÇ Ã³ÕáõÙÁ; êñμ³-½³Ý å³ñï³Ï³ÝáõÃÛáõÝ; гñ·»ÉÇ ÁÝÏ»ñ êï³ëáí³; êåÇï³Ï·í³ñ¹Ç³Ï³Ý·áñͳϳÉÝ»ñ; ÎáÙáõÝÇëïÝ»ñÇ ÙáμÇÉǽ³ódz; ä³ï»ñ³½ÙÁ ¨ ëáí»ï³Ï³ÝÇß˳ÝáõÃÛáõÝÁ; ä³Ûù³ñ ¸áÝÇ ³í³½³ÏÝ»ñÇ ¹»Ù; ä³ï»ñ³½ÙÁ ¨ ïñ³Ù³¹ñáõÃÛáõÝÁ;ä³ßïå³ÝáõÃÛ³Ý ß³μ³Ã; ²ÝÏáõë³Ïó³Ï³Ý ÏáÝý»ñ³Ýë; ¸»åÇϳñÙÇñ 鳽ٳ׳ϳï; Ø»ÝߨÇÏÝ»ñÇ Ýáñ »ÉáõÛÃÁ; ºñÏáõ ÷³ëï³ÃáõÕÃ; ´³Ý-¹ÇïÝ»ñÇ ß³Ûϳ; ¸»ÝÇÏÇÝÛ³Ý íáïãÇݳÛáõÙ; ¼»ÏáõóáõÙ é³½Ù³Ï³Ý ¹ñáõÃÛ³ÝÙ³ëÇÝ èÎÎ ØÎ-Ç 1919 Ãí³Ï³ÝÇ ÝáÛ»Ùμ»ñÇ 18-Ç ÝÇëïáõÙ; ²Ûμμ»Ý³ñ³ÝÙ»ÝߨÇÏÝ»ñÇ Ñ³Ù³ñ; γñÙÇñ μ³Ý³ÏÇ Ññ³Ù³Ý³ï³ñáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ; Þ³μ³-ÃûñÛ³ÏÝ»ñÇ Ï³½Ù³Ï»ñåáõÙÁ; §Þ³μ³ÃûñÛ³ÏÝ»ñǦ Ëáñ³óáõÙÁ; ²ÝÏáõë³Ïó³Ï³ÝÏáÝý»ñ³Ýë; ÆÝãåÇëÇ±Ý å»ïù ¿ ÉÇÝ»Ý Ñ³Ù³Éë³ñ³ÝÝ»ñÁ` êáí»ï³-Ï³Ý èáõë³ëï³ÝáõÙ; ØáëÏí³ÛÇ ÙÇçßñç³Ý³ÛÇÝ ËáñÑñ¹³ÏóáõÃÛ³Ý 1920 Ãí³-ϳÝÇ ÑáõÝí³ñÇ 9-Ç ÝÇëïáõÙ ½»ÏáõóÙ³Ý ß³ñ³¹ñ³ÝùÁ; ø³Õ³ù³ódzϳÝå³ï»ñ³½ÙÇ Ù»Ï ï³ñÇÝ; ¼»ÏáõóáõÙ èÏ(μ)Î ØáëÏí³ÛÇ ÏáÙÇï»Ç 1920 Ãí³Ï³-ÝÇ ÑáõÝí³ñÇ 13-Ç ÝÇëïáõÙ; ºÉáõÛà èÏ(μ)Î ØáëÏí³ÛÇ ÏáÙÇï»Ç 1920 Ã. ÑáõÝí³ñÇ13-Ç ÝÇëïáõÙ; ÎáíϳëÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ï; è³½Ù³Ïáõë³Ïó³Ï³Ý ³ß˳ï³ÝùÇϳ½Ù³Ï»ñåáõÙÁ; гÕÃ³Ï³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÁ ëáíÛ³É ØáëÏí³ÛÇÝ; ¸á-ÝÇ Ù³ñï»ñÁ; ºÉáõÛà èÏ(μ)Î ØáëÏí³ÛÇ ÏáÙÇï»Ç 1920 Ãí³Ï³ÝÇ ÷»ïñí³ñÇ 1-Ç ÝÇëïáõÙ; èáëïáíÇ Ùáï; ²ß˳ï³ÝùÇ ÏáãÇ ß³μ³Ã; سÝÇãÇ íñ³; ²ñ¨ÙáõïùáõÙ;ÐÛáõëÇë³ÛÇÝ é³½Ù³×³Ï³ïÇ í»ñ³óÙ³Ý ßáõñçÁ; ¸ñáõÃÛáõÝÁ 鳽ٳ׳-ϳïÝ»ñáõÙ; ´³Ý³ÏÁ ¨ ³ß˳ï³ÝùÁ; ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ï; ºÉáõÛÃèÏ(μ)Î ØáëÏí³ÛÇ ÏáÙÇï»Ç 1920 Ãí³Ï³ÝÇ Ù³ñïÇ 11-Ç ÝÇëïáõÙ` ·áñͳ¹ÇñѳÝÓݳÅáÕáíÇ ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý Ù³ÇÝ; ìɳ¹Çϳíϳ½Ç Ù³ÛñáõÕáõÙ; ¼»ÏáõóáõÙèÏ(μ)Î ØáëÏí³ÛÇ Ï³½Ù³Ï»ñåáõÃÛ³Ý ÏáõëÏáÝý»ñ³ÝëáõÙ` ϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛ³ÝϳÝáݳ¹ñáõÃÛ³Ý Ý³Ë³·ÍÇ Ù³ëÇÝ; Ø»ñ ûñÃÁ; º½ñ³÷³ÏÇã ËáëùèÏ(μ)Î ØáëÏí³ÛÇ Ï³½Ù³Ï»ñåáõÃÛ³Ý ÏáõëÏáÝý»ñ³ÝëáõÙ; ì»ñçÇÝ μáõÛÝÁ; Îáõë³ÏóáõÃÛáõÝÁ¨ ³ñÑ»ëï³Ïó³Ï³Ý ÙÇáõÃÛáõÝÝ»ñÁ; гóÇ ÷é»ñÇ ¨ ѳóÃáõËÝ»-ñÇ Ù³ëÇÝ; àñï»ÕÇó ¿ êáõ˳ñ¨Ï³ÛÇ Ñ³óÁ; гñ³í-²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ï;²Û ù»½ ѳÛñ»Ý³ë»ñ; гó³í³×³éÝ»ñÁ ¨ ³Ý³ñËÇëïÝ»ñÁ; Ö³é ì. Æ. È»ÝÇÝÇÍÝÝ¹Û³Ý ÑÇëݳÙÛ³ÏÇÝ ÝíÇñí³Í ٻͳñÙ³Ý »ñ»ÏáÛáõÙ; ì. Æ. È»ÝÇÝÁ áñå»ëï»ë³μ³Ý; سÛÇëÇ 1-Á ¨ ³ß˳ï³Ýù³ÛÇÝ ×³Ï³ïÇ ß³μ³ÃÁ; Î. ². îÇÙÇñ-Û³½¨Ç óÕáõÙÁ; лé³Ëáë³·Çñ èÎÎ μáÉáñ ßñçÏáÙÝ»ñÇÝ` èÎÎ ØáëÏí³ÛÇ ÏáÙÇï»Çó;ä³ÝÁ ¨ Ùß³ÏÁ; Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ μ³Ý³ÏÝ»ñÇÝ` Ñ»Õ-ÏáÙÝ»ñÇÝ ³éÁÝûñ ·ñ³Ï³Ý Ññ³ï³ñ³ÏãáõÃÛ³Ý ¨ ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇèàêî²-Ç ÃÕóÏóÇ å³ßïáÝ ÑÇÙÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ; Ðñ³Ñ³Ý· Ñ»ÕÏáÙÝ»ñÇÝ ³éÁÝ-ûñ ·áñÍáÕ ÃÕóÏÇóÝ»ñÇ Ñ³Ù³ñ; È»Ñ³Ï³Ý å³ï»ñ³½ÙÇ μÝáõÛÃÇ Ù³ëÇÝ;²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïáõÙ; ø³Õμ³ÅÝÇ ³ß˳ï³ÝùÇ í»ñ³Ï³éáõóÙ³Ý Ù³ëÇݲñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ ù³Õμ³ÅÝÇ Ññ³Ù³ÝÇó; ä³ï»ñ³½ÙÁ å³Ý³-Ï³Ý È»Ñ³ëï³ÝÇ ¹»Ù; ÀÝÏ. ³ÛÁ; ɳíåáÉÇïíá¹; ɳíåáÉÇïíá¹Ç ù³Õ³ù³-Ï³Ý ï»ëãáõÃÛáõÝÁ; Îáõë³Ïó³Ï³Ý ÏÛ³ÝùÇ Ñ³ñó»ñ; ú·ÝáõÃÛáõÝ é³½Ù³×³Ï³ïÇÝ;Üáñ é»Éë»ñÇ íñ³; ÀݹѳÝáõñ é³½Ù³Ï³Ý áõëáõóáõÙ; л鳷Çñ ѳÝñ³å»ïáõÃÛ³Ýé³½ÙÑ»ÕËáñÑñ¹ÇÝ` μ³Ý³ÏáõÙ ù³Õ³ù³Ï³Ý ³ß˳ï³ÝùÁ áõÅ»-Õ³óÝ»Éáõ ³ÝÑñ³Å»ßïáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ; ²ñÑÙÇáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ; ²ñï³¹ñ³-25

Ï³Ý ¹»ÙáÏñ³ïdz; ¼»ÏáõóáõÙ ´Ï(μ) IX ÏáÝý»ñ³ÝëáõÙ; §ä»ïáõÃÛáõÝ ¨ ѻճ-÷áËáõÃÛáõÝÁ¦ ѳۻñ»Ý; гÝáõÝ Ïáõë³ÏóáõÃÛ³Ý; ̳Ýáó·ñáõÃÛáõÝÝ»ñ; ². ü.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÏÛ³ÝùÇ ¨ ѻճ÷áË³Ï³Ý ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý Ï³ñ¨áñ ï³ñ»Ãí»ñ;²Ýí³Ý³ó³ÝÏ:ñ³Ëáë.` [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ »ñÏ»ñÇ Ðï. 4-Ç Ù³ëÇÝ] // ñù»ñÇ ³ß˳ñÑ. -1986. - Ã. 4. - 20 ³åñ. - ¿ç 1:Ð. 5. - º.: ØáõÕÝÇ, 2007. – 220 ¿ç, Éáõë³ÝÏ.´áí³Ý¹.` ºÉáõÛÃÝ»ñ, ׳é»ñ, ½»ÏáõóáõÙÝ»ñ; ñù»ñ; Îáõë³ÏóáõÃÛáõÝÝ»ñÁ·³ÕáõóѳÛáõÃÛ³Ý Ù»ç; Æ٠ѳݹÇåáõÙÝ»ñÁ ÁÝÏ»ñ È»ÝÇÝÇ Ñ»ï; л鳷ñ»ñ;Þñç³μ»ñ³Ï³ÝÝ»ñ; ܳٳÏÝ»ñ; ¸»Ïñ»ïÝ»ñ; Ðá¹í³ÍÝ»ñ; ܳٳÏÝ»ñ; ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ïáõë³Ïó³Ï³Ý áõ å»ï³Ï³Ý ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý Ï³ñ¨áñ³·áõÛÝï³ñ»Ãí»ñÁ; ̳Ýáó·ñáõÃÛáõÝÝ»ñ:26

ÀÜîÆð ºðκð19572. ÀÝïÇñ »ñÏ»ñ. - º.: гÛå»ïÑñ³ï, 1957. – 518 ¿ç, Éáõë³ÝÏ.´áí³Ý¹.` ÆÝëïÇïáõïÇ ÏáÕÙÇó; Ü»ñϳ ÙáÙ»ÝïÁ; è³Ùϳí³ñ ѳÝñ³å»-ïáõÃÛáõÝ; ØÇù³Û»É ܳÉμ³Ý¹Û³Ý; ²ñ¹Ç ïÝï»ë³Ï³Ý ÏÛ³ÝùÁ; ºñÏáõ ÏáõÉïáõñ³Ï³ÝïáÝ; ²½·³ÛÇÝ Ñ³ñóÇ ³éÃÇí; ²ñÃݳóáõÙÁ; гÛÏ³Ï³Ý Ù³Ýã»ëïñ³-ϳÝáõÃÛáõÝÁ; ´áÉߨÇÏÝ»ñÁ; ºÉáõÛÃÝ»ñ è긴(μ)ä VI ѳٳ·áõÙ³ñáõÙ; §êáóÇ-³É-¹»ÙáÏñ³ï¦-Ç ËÙμ³·ñáõÃÛáõÝÁ; äñáÉ»ï³ñdzïÝ áõ μáõñÅáõ³½Ç³Ý ³ñ¹Çѻճ÷áËáõÃÛ³Ý Ù»ç; ܳϳ½ ¹»É»·³ïÝ»ñÇÝ; êáí»ïÝ»ñÇ é»ëåáõμÉÇϳÛÇÙ³ëÇÝ; ¸»Ý Ý»ï»ù ¹ÇÙ³ÏÝ»ñÁ; Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ ·É˳íáñÑñ³Ù³Ý³ï³ñÇ; Ðñ³Ù³Ý ·»ñ³·áõÛÝ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ; гñ³í-³ñ¨ÙïÛ³Ý ¨ èáõÙÇÝ³Ï³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÝ»ñÇ μ³Ý³ÏÝ»ñÇ ½ÇÝíáñÝ»ñÇÝ; êáódzÉÇëï-é¨áÉÛáõóÇáÝ»ñÝ»ñÁ;Ðñ³Ù³Ý ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ ·É˳íáñÑñ³Ù³Ý³ï³ñÇ; ä³ñïÇ³Ï³Ý μçÇçÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ; êáí»ï³Ï³Ý ßÇݳñ³ñáõ-ÃÛ³Ý Ñ³ñó»ñÁ; ºñÏáõ ¹ÇÏï³ïáõñ³; ´»ÉáéáõëdzÛÇ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý å³ñïÇ-³ÛÇ ³é³çÇÝ Ñ³Ù³·áõÙ³ñÁ (àÕçáõÛÝÇ Ëáëù, ½»ÏáõóáõÙ, ÁÝóóÇÏ ÙáÙ»ÝïÇÙ³ëÇÝ ¨ μ³Ý³Ó¨»ñ` ÁÝóóÇÏ ÙáÙ»ÝïÇ ¨ ´»Éáéáõë³Ï³Ý êêè ϳ½Ù»Éáõ Ù³ëÇÝ);ä³ñïÇ³Ý ¨ γñÙÇñ μ³Ý³ÏÁ; ²Ýå³ñïÇ³Ï³Ý ÏáÝý»ñ»Ýódz; úñí³ËݹÇñÁ; سñï³Ï³Ý åáëïáõÙ; 賽ٳϳÝ-å³ñïÇ³Ï³Ý ³ß˳ï³ÝùÇ Ï³½-ٳϻñåáõÙÁ; ìɳ¹Çϳíϳ½Ç Ù³·Çëïñ³ÉáõÙ; ä³ñïÇ³Ý ¨ åñáý»ëÇáÝ³É ÙÇáõÃÛáõÝÝ»ñÁ;ì. Æ. È»ÝÇÝÁ áñå»ë ûáñ»ïÇÏ. §ä»ïáõÃÛáõÝ ¨ ѻճ÷áËáõ-ÃÛáõݦ-Á ѳۻñ»Ý; гÝáõÝ å³ñïdzÛÇ; Ö³é ÐÎÎ ºñ¨³ÝÇ Ï³½Ù³Ï»ñåáõÃ۳ݨ ³ñÑ»ëï³Ïó³Ï³Ý ÙÇáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ÙdzóÛ³É Ñ³Ý¹Çë³íáñ ÝÇëïáõÙ; ä³ï-·³ÙÝ»ñ ¼³Ý·»½áõñÁ å³ßïå³ÝáÕ é³½ÙÇÏÝ»ñÇÝ; Ðñ³Ù³Ý Ðêêè 鳽ٳ׳-ϳïÝ»ñáõÙ ·áñÍáÕ ½áñ³Ù³ë»ñÇÝ; ¼³Ý·»½áõñÇ Ñ»ñáëÝ»ñÇÝ; ºññáñ¹ ÏáÙáõ-ÝÇëï³Ï³Ý ÇÝï»ñݳóÇáݳÉÁ; ÆÝã ¿ åñáÉ»ï³ñdzïÇ ¹ÇÏï³ïáõñ³Ý; ÎáÙáõ-ÝǽÙÁ ¨ åñáÉ»ï³ñdzïÇ ¹ÇÏï³ïáõñ³Ý; ê. Þ³ÑáõÙÛ³ÝÇ ÑÇß³ï³ÏÇÝ; Îáõë³ÏóáõÃÛ³ÝÙ³ùñáõÙÁ; Þ³μ³ÃûñÛ³ÏÝ»ñÇ Ï³½Ù³Ï»ñåáõÙÁ; ÎáíϳëÛ³Ý Ñ³Ýñ³å»ïáõÃÛáõÝÝ»ñÇý»¹»ñ³ódzÝ; ²Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý é»ëåáõμÉÇϳݻñÇ ý»¹»-ñ³ódzÛÇ Ù³ëÇÝ; г۳ëï³ÝÇ Ï³ñÙÇñ μ³Ý³ÏÁ; ÐÇÝ ¨ Ýáñ г۳ëï³ÝÁ; سë-ݳíáñ Ó»éÝ»ñ»óáõÃÛáõÝÁ; ¸³ßݳÏóáõÃÛ³Ý ÷³ëï³ÃÕûñÇó; гßí»ïáõ ½»-ÏáõóáõÙ Ðêêè êáí»ïÝ»ñÇ ³é³çÇÝ Ñ³Ù³·áõÙ³ñáõÙ; ä³ñïÇ³Ï³Ý ßÇݳñ³ñáõÃÛ³ÝÙ³ëÇÝ (¼»ÏáõóáõÙ èÎ (μ)ä ²Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý Ï³½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÝ»ñÇ1-ÇÝ Ñ³Ù³·áõÙ³ñáõÙ); г۳ëï³ÝÇ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý å³ñïdzÛÇ Ý߳ݳÏáõ-ÃÛáõÝÁ; ñ³Ï³Ý ùÝݳ¹³ïáõÃÛ³Ý Ù»Ãá¹Ç Ù³ëÇÝ; Úáõ. ²ÛË»Ýí³É¹Ç §´³Ý³ëï»ÕÍÝ»ñÁ¨ μ³Ý³ëï»ÕÍáõÑÇÝ»ñÁ¦; º½ñ³÷³ÏÙ³Ý Ëáëù ²Ý¹ñÏáíϳëÇ êáí»ïÝ»ñÇI ѳٳ·áõÙ³ñáõÙ; ÎáÙáõÝÇëï³Ï³Ý Ïáõë³ÏóáõÃÛáõÝÁ ¨ ³½·³ÛÇÝѳñóÁ ²Ý¹ñÏáíϳëáõÙ; ÐáÏï»Ùμ»ñÁ ¨ åñáÉ»ï³ñdzïÇ ¹ÇÏï³ïáõñ³Ý; ÆÙѳݹÇåáõÙÝ»ñÁ ÁÝÏ»ñ È»ÝÇÝÇ Ñ»ï; Ø»ñ ØÇáõÃÛáõÝÁ; ê»åï»Ùμ»ñÇ 25-ÇÝ ÁÝ-ϳÍÝ»ñÇ ÑÇß³ï³ÏÇÝ; Ø»ñ å³ñïÇ³Ý ¨ îñáóÏÇÝ; ²Ý¹ñÏáíϳëÇ ÅáÕáíáõñ¹-Ý»ñÇ μ³ñ»Ï³ÙáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ; ̳Ýáó·ñáõÃÛáõÝÝ»ñ:27

ñ³Ëáë.` ÞÇÙßÇñÛ³Ý Ø. ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ »ñÏ»ñÇ ÅáÕáí³ÍáõÝ // È»ÝÇÝÛ³ÝáõÕÇáí. – 1958. – Ã. 1. - ¿ç 115-119; Ð. ¾ÉãÇμ»ÏÛ³Ý. ². ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ §ÀÝïÇñ»ñÏ»ñÁ¦: (ñ³ËáëáõÃÛáõÝ) // êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³Ý. – 1958. – Ã. 9. – 11ÑáõÝí. - ¿ç 2:19653. Ìÿñíèêÿí À.Ô. Èçáðàííûå ïðîèçâåäåíèÿ / Àðìÿíñêèé ôèëèàëèíñòèòóòà ìàðêñèçìà-ëåíèíèçìà ïðè ÖÊ ÊÏÑÑ Èíñòèòóò èñòîðèèïàðòèè ïðè ÖÊ ÊÏ Àðìåíèè. Ðåä. êîëëåãèÿ; Àãàÿí Ö., Áçíóíè À., ÌíàöàêàíÿíÀ. (ðóê.), Àáðàìÿí Â., È.Ô. Ìÿñíèêÿí (ïåðåâîä ñ àðìÿíñêîãî),Ìàêèíöÿí À. - Å.: “Àéàñòàí”, 1965. - 708ñ.; Ôîòî.Ñîäåðæ.: À.Ô. Ìÿñíèêÿí (À.Ô. Ìÿñíèêîâ), ââîäíàÿ ñòàòüÿ; Òåêóùèé ìîìåíò;Çàìàñêèðîâàííàÿ ìîíîïîëèÿ; Äåìîêðàòè÷åñêàÿ ðåñïóáëèêà; ÏèñüìîÌ.Ñ. Ñàðüÿíó; Ìèêàåë Íàëáàíäÿí. Çàìå÷àíèÿ I, II, III, IV, V, VI, VII; Ïðàçäíèêòðóäà; Äâà êóëüòóðíûõ ïðàçäíèêà; Ðóññêèé ëèáåðàë îá àðìÿíñêîì âîïðîñå;Ïðîåêò àðìÿíñêèõ ðåôîðì; Ê ðåøåíèþ íàöèîíàëüíîãî âîïðîñà I, II, III, IV, V,VI, VII, VIII; Èç íåäàâíåãî ïðîøëîãî íàöèîíàëüíîãî âîïðîñà â Ðîññèè; Ïðîáóæäåíèå;VI ñúåçä ÐÑÄÐÏ 26 èþëÿ-3 àâãóñòà 1917ã.; Âûñòóïëåíèå íàïåðâîì çàñåäàíèè 26 èþëÿ (8 àâãóñòà); Äîêëàä íà ïÿòîì çàñåäàíèè î ðàáîòåáîëüøåâèêîâ íà Çàïàäíîì ôðîíòå è â Áåëîðóññèè 28 èþëÿ (10 àâãóñòà);Ïîïðàâêà ê ðåçîëþöèè “Òåêóùèé ìîìåíò è âîéíà”, ïðèíÿòàÿ íà òðèíàäöàòîìçàñåäàíèè 2(15) àâãóñòà; Íàøà ãàçåòà; Áîëüøåâèêè I, II, III;  ðåäàêöèþ “Ñîöèàë-äåìîêðàòà”;Ïðîëåòàðèàò è áóðæóàçèÿ â íûíåøíåé ðåâîëþöèè; Ïðàâäàî ñîáûòèÿõ 3-5 èþëÿ; Çàêîí ïðîòèâ ñîöèàëèñòîâ; Íàêàç ðàáî÷èõ è ñîëäàòäåëåãàòàì ïðè âûáîðàõ â Ìèíñêèé Ñîâåò; Âîæäè Ïåòðîãðàäñêîãî Ñîâåòà ðàáî÷èõäåïóòàòîâ 1905ã.; Î ðîëè Ñîâåòîâ; Ìàñêè äîëîé!; Î ïîëèòè÷åñêèõïàðòèÿõ â Ðîññèè; Ïðèâåòñòâåííàÿ òåëåãðàììà II ñúåçäà àðìèé ÇàïôðîíòàÑîâåòó Íàðîäíûõ Êîìèññàðîâ 22 íîÿáðÿ 1917ã.; Ïðèêàç î âñòóïëåíèè âäîëæíîñòü Ãëàâêîçàïà. 25 íîÿáðÿ 1917ã.; Îáðàùåíèå ê êàçàêàì è óêðàèíöàìñ ïðèçûâîì ê áîðüáå ïðîòèâ êîíòððåâîëþöèè. 3 äåêàáðÿ 1917ã.; ÒåëåãðàììàÃëàâêîçàïà ñ òåêñòîì ïðèêàçà Ãëàâêîâåðõà Í.Â. Êðûëåíêî; ÒåëåãðàììàÂåðõîâíîãî ãëàâíîêîìàíäóþùåãî îò 19 äåêàáðÿ 1917ã.; ÏðèêàçÃëàâíîêîìàíäóþùåãî àðìèÿìè Çàïàäíîãî è Þãî-Çàïàäíîãî ôðîíòîâ îðàñôîðìèðîâàíèè I Ïîëüñêîãî êîðïóñà. 21 ÿíâàðÿ 1918ã.; Êîíòððåâîëþöèÿ.Îêêóïèðîâàííàÿ ñâîëî÷ü; Äâà âûðîäêà I, II; Èç êèåâñêèõ ãàçåò; Î ÷åì ìå÷òà-28

þò ðóññêèå ìîíàðõèñòû íà Óêðàèíå; Íàøà ïàðòèÿ â Îêòÿáðüñêèå äíè â Çàïàäíîéîáëàñòè è íà ôðîíòå; Îêêóïàöèîííûå ãàçåòû: Êàïèòóëÿöèÿ ãåðìàíñêîãîêóëàêà, Áîëüøåâèñòñêàÿ îïàñíîñòü, Ðåâîëþöèîííûé èìïåðèàëèçì,Îäíè áîÿòñÿ, à äðóãèå óñïîêàèâàþò; Äâå äèêòàòóðû; Âûñòóïëåíèÿíà I ñúåçäå ÊÏ Áåëîðóññèè: Ïðè îòêðûòèè ñúåçäà, Äîêëàä î òåêóùåììîìåíòå. Ïðîòîêîëüíàÿ çàïèñü; Ãèáåëü Áóíäà; ×ðåçâû÷àéíûå êîìèññèè ïîáîðüáå ñ êîíòððåâîëþöèåé; Ôðàíö Ìåðèíã; Ñîâåòñêàÿ âëàñòü è ñåðåäíÿêè;Îðãàíèçàöèîííàÿ ðàáîòà íà ìåñòàõ. Ïðîâèíöèàëüíûå âïå÷àòëåíèÿ; Ñáîðîðóæèÿ; Ñîâðåìåííàÿ ðóññêàÿ ýìèãðàöèÿ; Ïðîòèâ äåçåðòèðñòâà; Çà÷àòêèêîììóíèñòè÷åñêîãî òðóäà. Î Êîììóíèñòè÷åñêèõ ñóááîòíèêàõ; Ìàìîíòîâ èïðîâîêàöèÿ; Äðóçüÿ-ïðèÿòåëè; Íîâûå êíèãè; Áîðüáà ñ äîíñêèìè ðàçáîéíèêàìè;Îðãàíèçàöèÿ ñóááîòíèêîâ; Áåñïàðòèéíàÿ êîíôåðåíöèÿ; Íàøà ãàçåòà;Î ïðîåêòå óñòàâà Ìîñêîâñêîé îðãàíèçàöèè. Äîêëàä íà êîíôåðåíöèè ìîñêîâñêîéîðãàíèçàöèè ÐÊÏ (á) 17 ìàðòà 1920 ã.; Îòêóäà õëåá íà Ñóõîðåâêå?;Êîðïóñ òîâ. Ãàÿ; Âñòóïèòåëüíîå ñëîâî íà âå÷åðå, ïîñâÿùåííîì 50-ëåòèþ ñîäíÿ ðîæäåíèÿ Â.È. Ëåíèíà 23 àïðåëÿ 1920ã.; Â.È. Ëåíèí êàê òåîðåòèê;Âîïðîñû ïàðòèéíîé æèçíè: I Ìèëèòàðèçì è áþðîêðàòèçì, II “Âåðõè” è “íèçû-”, III Áåñïàðòèéíûå êîíôåðåíöèè, IV Ðàáîòà â ìàññàõ; “Ãîñóäàðñòâî è ðåâîëþöèÿ”íà àðìÿíñêîì ÿçûêå. Ïîñëåñëîâèå ê àðìÿíñêîìó èçäàíèþ êíèãè Â.È.Ëåíèíà “Ãîñóäàðñòâî è ðåâîëþöèÿ”; Çà ïàðòèþ. Ê êðèçèñó ïàðòèè: I Ïðîèñõîæäåíèåîïïîçèöèè, II “Ðàáî÷àÿ îïïîçèöèÿ”, III Ãðóïïà “Äåìîêðàòè÷åñêîãîöåíòðàëèçìà”, IV Äåìîêðàòè÷åñêèé öåíòðàëèçì, V Î áþðîêðàòèçìå, VIÂûâîäû, VII “Âåðõè” è “íèçû”, VIII Ðàáî÷àÿ äåìîêðàòèÿ, IX Çàêëþ÷åíèå; Ðå÷üíà îáúåäèíåííîì òîðæåñòâåííîì çàñåäàíèè Åð. Îðã. ÊÏÀ è ïðîôñîþçîâ;Òðåòèé Êîììóíèñòè÷åñêèé Èíòåðíàöèîíàë; Êîììóíèçì è äèêòàòóðà ïðîëåòàðèàòà;Ïàìÿòè Ñ. Øàóìÿíà. Èç âîñïîìèíàíèé; ×èñòêà ïàðòèè; Ôåäåðàöèÿêàâêàçñêèõ ðåñïóáëèê; Î Ôåäåðàöèè çàêàâêàçñêèõ ðåñïóáëèê. ÐåçîëþöèÿÊàâáþðî ÖÊ ÐÊÏ; Êðàñíàÿ Àðìèÿ Àðìåíèè I, II, III; Ñòàðàÿ è íîâàÿ Àðìåíèÿ;×àñòíàÿ ïðåäïðèèì÷èâîñòü; Çíà÷åíèå êîììóíèñòè÷åñêîé ïàðòèè Àðìåíèè;Îò÷åòíûé äîêëàä íà I ñúåçäå Ñîâåòîâ ÑÑÐÀ. 30 ÿíâàðÿ 1922ã.: Íàøàâíóòðåííÿÿ æèçíü, Ýêîíîìèêà è ìåëêèå ñîáñòâåííèêè, ñîöèàëüíàÿ ðàáîòà,ñàìîñòîÿòåëüíîñòü Ñîâåòñêîé Àðìåíèè; Ïåðâûé Çàêàâêàçñêèé ñúåçäêîììóíèñòè÷åñêèõ îðãàíèçàöèé 18-22 ôåâðàëÿ 1922ã.: Âûñòóïëåíèå 18 ôåâðàëÿ,Äîêëàä î ïàðòèéíîì ñòðîèòåëüñòâå, Âûñòóïëåíèå ïðè çàêðûòèè ñúåçäà22 ôåâðàëÿ; Î ìåòîäå ëèòåðàòóðíîé êðèòèêè. Çàìåòêè; Ïîýòû è ïîýòåññûÞ. Àéõåíâàëüäà; Çàêàâêàçñêàÿ Ôåäåðàöèÿ; Êîíåö Ýíâåðà-ïàøè; Ïî÷åìóÃðóçèÿ, Àçåðáàéäæàí è Àðìåíèÿ âõîäÿò â Ñîþç Ðåñïóáëèê ÷åðåç Çàêàâ-29

êàçñêóþ Ôåäåðàöèþ; II Çàêàâêàçñêàÿ êîíôåðåíöèÿ ÐÊÏ; Çàêàâêàçñêèé ñúåçäÑîâåòîâ; Óðîêè ñîâåòèçàöèè Àðìåíèè; Èç äîêóìåíòîâ äàøíàêöóòþíà; ïîïîâîäó ïåðâîãî íîìåðà æóðíàëà “Ìóð÷”, ïîñâÿùåííîãî âîïðîñàì ïðîëåòàðñêîéëèòåðàòóðû; Î ðàáîòå ïàðòèè íà Çàïàäíîì ôðîíòå â 1917-1918ãã.Âûñòóïëåíèå íà âå÷åðå âîñïîìèíàíèÿ â Áåëîðóññêîì ïðåäñòàâèòåëüñòâå;Âòîðîé ñúåçä êîììóíèñòè÷åñêèõ îðãàíèçàöèé Çàêàâêàçüÿ. 19-23 ìàðòà1923ã.; Äîêëàä ïî îðãàíèçàöèîííîìó îò÷åòó Çàêêðàéêîìà. 20 ìàðòà 1923ã.;Çàêëþ÷èòåëüíîå ñëîâî ïî îðã. îò÷åòó 20 ìàðòà 1923ã.; Äîêëàä î õîçÿéñòâåííîìñòðîèòåëüñòâå 22 ìàðòà 1923ã.; Çàêëþ÷èòåëüíîå ñëîâî ïî äîêëàäó îõîçÿéñòâåííîì ñòðîèòåëüñòâå 22 ìàðòà 1923ã.; Êîììóíèñòè÷åñêàÿ ïàðòèÿ èíàöèîíàëüíûé âîïðîñ â Çàêàâêàçüå; Ïàìÿòè âîæäåé êàâêàçñêîãî ïðîëåòàðèàòà;Ìèêàåë Íàëáàíäÿí è àðìÿíñêàÿ èíòåëëèãåíöèÿ; Îêòÿáðü è äèêòàòóðàïðîëåòàðèàòà; Ìîè âñòðå÷è ñ òîâàðèùåì Ëåíèíûì; III ñúåçä êîììóíèñòè÷åñêèõîðãàíèçàöèé Çàêàâêàçüÿ: Îðãàíèçàöèîííûé îò÷åò Çàêêðàéêîìà,Çàêëþ÷èòåëüíàÿ ðå÷ü ïî îðãàíèçàöèîííîìó îò÷åòó Çàêêðàéêîìà; Íàø Ñîþç;Íàøà äåðåâíÿ; Àðìÿíñêèå ïîëèòè÷åñêèå ïàðòèè çà ðóáåæîì; Ïðåäèñëîâèå,I Âñòóïëåíèå, II Ïàðòèÿ äåìîêðàòîâ-ëèáåðàëîâ (ðàìêàâàðîâ), III Äàøíàêöóòþí,IV Ãí÷àêèñòû, V Êîììóíèñòè÷åñêîå äâèæåíèå, VI Ê êîììóíèçìó;Ïðèâåòñòâèå Ñîâåòñêîé Àðìåíèè; Áàêèíñêîé îðãàíèçàöèè áîëüøåâèêîâ; ÎÇàêàâêàçñêîé Ôåäåðàöèè. Ðå÷ü íà IV ñúåçäå Ñîâåòîâ ÀÑÑÐ 12 ìàðòà 1925;Ïðèìå÷àíèÿ; Õðîíîëîãè÷åñêèå äàòû æèçíè è äåÿòåëüíîñòè; Ñîäåðæàíèå.ñ³Ëáë.` Ô³½³ÝçÛ³Ý ì. ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÁÝïÇñ »ñÏ»ñÁ éáõë»ñ»Ý // êáí»ï.г۳ëï³Ý. – 1966. – Ã. 267. – 16 ÝáÛ»Ùμ. - ¿ç 2:19854. Ìÿñíèêîâ À.Ô. Èçáðàííûå ïðîèçâåäåíèÿ / À.Ô. Ìÿñíèêîâ (Ìÿñíèêÿí).- Ì.: Ïîëèòèçäàò, 1985. - 263 ñ. 1 ë. ïîðò. -  íàäçàã.: Èí-òìàðêñèçìà-ëåíèíèçìà ïðè ÖÊ ÊÏÑÑ è äð.Ñîäåðæ.: Ïðåäèñëîâèå; Âûñòóïëåíèå è äîêëàä íà VI ñúåçäå ÐÑÄÐÏ (á).26, 26 èþëÿ 1917ã.; Ðåçîëþöèÿ îáùåãî ñîáðàíèÿ Ìèíñêîé îðãàíèçàöèèÐÑÄÐÏ (á) ïî âîïðîñó î âëàñòè 13 àâãóñòà 1917ã.; Ðåçîëþöèÿ î êîíòððåâîëþöèîííîìÌîñêîâñêîì ñîâåùàíèè, ðàññìîòðåííàÿ íà çàñåäàíèè ÈñïîëêîìàÇàïàäíîãî ôðîíòà. 27 àâãóñòà 1917ã.; Ïèñüìî â Öåíòðàëüíûé ÊîìèòåòÐÑÄÐÏ (á). 9 ñåíòÿáðÿ 1917ã.; Âûñòóïëåíèå íà I Ñåâåðî-Çàïàäíîé îáëàñòíîéêîíôåðåíöèè ÐÑÄÐÏ (á), Ïðîòîêîëüíàÿ çàïèñü. 15, 17 ñåíòÿáðÿ30

1917ã.; Îò÷åò áþðî Ñåâåðî-Çàïàäíîãî îáëàñòíîãî êîìèòåòà ÐÑÄÐÏ (á) âÖåíòðàëüíûé Êîìèòåò ïàðòèè î II ×ðåçâû÷àéíîé Ñåâåðî-Çàïàäíîé îáëàñòíîéêîíôåðåíöèè ÐÑÄÐÏ (á). 18 îêòÿáðÿ 1917ã.; Âûñòóïëåíèå íà ñúåçäåêðåñòüÿíñêèõ äåïóòàòîâ Çàïàäíîãî ôðîíòà. 24 îêòÿáðÿ 1917ã.; Ìàñêè äîëîé!1 íîÿáðÿ 1917ã.; Î ïîëèòè÷åñêèõ ïàðòèÿõ â Ðîññèè. 4 íîÿáðÿ 1917ã.;Ïðèâåòñòâèå, ïîñëàííîå ïðåäñåäàòåëåì ïðåçèäèóìà âòîðîãî ñúåçäà àðìèéÇàïàäíîãî ôðîíòà Ñîâåòó Íàðîäíûõ Êîìèññàðîâ. 23 íîÿáðÿ 1917ã.; ÏðèêàçÃëàâíîêîìàíäóþùåãî àðìèÿìè Çàïàäíîãî ôðîíòà îá óñòàíîâëåíèè ðåâîëþöèîííîãîïîðÿäêà â òûëó è íà ôðîíòå. 27 íîÿáðÿ 1917ã.; Ïðèêàç Ãëàâíîêîìàíäóþùåãîàðìèÿìè Çàïàäíîãî ôðîíòà î ðàçâèòèè ïîëîæåíèÿ, î äåìîêðàòèçàöèèàðìèè. 3 äåêàáðÿ 1917ã.Îáðàùåíèå Ãëàâíîêîìàíäóþùåãî àðìèÿìè Çàïàäíîãî ôðîíòà ê ñîëäàòàìâ ñâÿçè ñ çàêëþ÷åíèåì ïåðåìèðèÿ íà ôðîíòàõ. 3 äåêàáðÿ 1917ã.; Ïðèêàçâðåìåííî èñïîëíÿþùåãî äîëæíîñòü Âåðõîâíîãî Ãëàâíîêîìàíäóþùåãî îíà÷àëå ìèðíûõ ïåðåãîâîðîâ è óêðåïëåíèè ðåâîëþöèîííîé äèñöèïëèíû âàðìèè. 13 äåêàáðÿ 1917ã.; Îáðàùåíèå âðåìåííî èñïîëíÿþùåãî äîëæíîñòüÂåðõîâíîãî Ãëàâíîêîìàíäóþùåãî ê ñîëäàòàì Þãî-Çàïàäíîãî è Ðóìûíñêîãîôðîíòîâ î áîðüáå ñ ïðîâîêàöèÿìè Ïåòëþðû. 19 äåêàáðÿ 1917ã; Îáðàùåíèåôðîíòîâîãî ñîâåùàíèÿ Çàïàäíîãî ôðîíòà è ïðîåêò ôîðìèðîâàíèÿ Êðàñíîéãâàðäèè. Íå ðàíåå 30 äåêàáðÿ 1917ã. Ïîäãîòîâêà Îêòÿáðÿ. (Âîñïîìèíàíèÿêî äíþ ïåðâîé ãîäîâùèíû “Çâåçäû”), 1918ã.; Âûñòóïëåíèå íà çàñåäàíèèÑåâåðî-Çàïàäíîãî îáëàñòíîãî êîìèòåòà ÐÊÏ (áîëüøåâèêîâ). Ïðîòîêîëüíàÿçàïèñü. 8 äåêàáðÿ 1918ã.; Òåëåãðàììà ïðåäñåäàòåëÿ ïðåçèäèóìà I ñúåçäàÊÏ (á) Áåëîðóññèè â Ìîñêâó, Êðåìëü, Ñîâíàðêîì. 30 äåêàáðÿ 1918ã.; Äîêëàäïî òåêóùåìó ìîìåíòó íà I ñúåçäå Êîììóíèñòè÷åñêîé ïàðòèè (áîëüøåâèêîâ)Áåëîðóññèè. 30 äåêàáðÿ 1918ã.; Ïîëèòè÷åñêàÿ ðàáîòà â àðìèè. 29 èþíÿ1919ã.; Çà÷àòêè êîììóíèñòè÷åñêîãî òðóäà. Î êîììóíèñòè÷åñêèõ ñóááîòíèêàõ.23 àâãóñòà 1919ã.; Ðàáîòà íà àðìèþ. 4 ñåíòÿáðÿ 1919ã.; Ìîáèëèçàöèÿêîììóíèñòîâ. 12 îêòÿáðÿ 1919ã.; Áåñïàðòèéíàÿ êîíôåðåíöèÿ. Äåêàáðü1919ã.; Îðãàíèçàöèÿ âîåííî-ïàðòèéíîé ðàáîòû. 25 ÿíâàðÿ 1920ã.; Íåäåëÿïðèçûâà ê òðóäó. 3 ôåâðàëÿ 1920ã.; Àíêåòà äåëåãàòà X ñúåçäà ÐÊÏ (á). 7ìàðòà 1921ã.; Èç êíèãè “Çà ïàðòèþ (Ê êðèçèñó ïàðòèè)”. 1921ã.; Çíà÷åíèåÊîììóíèñòè÷åñêîé ïàðòèè Àðìåíèè. 25 ÿíâàðÿ 1922ã.; Íàøà ïîëèòèêà èî÷åðåäíûå çàäà÷è (Îò÷åòíûé äîêëàä íà ïåðâîì ñúåçäå Ñîâåòîâ ÀðìÿíñêîéÑÑÐ). 30 ÿíâàðÿ 1922ã.; Îáðàùåíèå I ñúåçäà Ñîâåòîâ Àðìåíèè ê òðóäÿùèìñÿçàðóáåæíûì àðìÿíàì. 4 ôåâðàëÿ 1922ã.; Âûñòóïëåíèå è äîêëàä î ïàðòèéíîìñòðîèòåëüñòâå íà ïåðâîì ñúåçäå êîììóíèñòè÷åñêèõ îðãàíèçàöèé31

Çàêàâêàçüÿ. 18, 21 ôåâðàëÿ, 1922ã.; Î ðàáîòå ïàðòèè íà Çàïàäíîì ôðîíòå â1917-1918ãã. Âûñòóïëåíèå íà âå÷åðå âîñïîìèíàíèé â Áåëîðóññêîì ïðåäñòàâèòåëüñòâå.30 äåêàáðÿ 1922ã.; Î ñîþçå ðàáî÷åãî ñ êðåñòüÿíèíîì. (Ïîïîâîäó ïîñëåäíåé ñòàòüè ò. Ëåíèíà). 9 ôåâðàëÿ 1923ã.; Äâåíàäöàòü ëó÷øèõ.22 ôåâðàëÿ 1923ã.; Äîêëàä î õîçÿéñòâåííîì ñòðîèòåëüñòâå è çàêëþ÷èòåëüíîåñëîâî ïî äîêëàäó íà âòîðîì ñúåçäå êîììóíèñòè÷åñêèõ îðãàíèçàöèéÇàêàâêàçüÿ. 22 ìàðòà 1923ã.; Êîììóíèñòè÷åñêàÿ ïàðòèÿ è íàöèîíàëüíûéâîïðîñ â Çàêàâêàçüå. Àïðåëü 1923ã.; Ïàìÿòè âîæäåé êàâêàçñêîãî ïðîëåòàðèàòà.20 ñåíòÿáðÿ 1923ã.; Ìîè âñòðå÷è ñ òîâàðèùåì Ëåíèíûì. 23 àïðåëÿ1924ã.; Èç îðãàíèçàöèîííîãî îò÷åòà Çàêêðàéêîìà íà III ñúåçäå êîììóíèñòè-÷åñêèõ îðãàíèçàöèé Çàêàâêàçüÿ. 13 ìàÿ 1924ã.; Î ðîëè íàøåé êîîïåðàöèè. 5èþíÿ 1924ã.; Íàøà äåðåâíÿ. 3 àâãóñòà 1924ã.; Ñåìü ëåò íîâîé æèçíè. 7íîÿáðÿ 1924ã. Ïóñòü æèâåò íàøà Ôåäåðàöèÿ. 12 ìàðòà 1925ã.; Î ÇàêàâêàçñêîéÔåäåðàöèè. Ðå÷ü íà IV ñúåçäå Ñîâåòîâ Àçåðáàéäæàíñêîé ÑîâåòñêîéÐåñïóáëèêè. 12 ìàðòà 1925ã.; Ïðèìå÷àíèÿ.; (Îñíîâíûå äàòû æèçíè èäåÿòåëüíîñòè À.Ô. Ìÿñíèêîâà (1886-1925ã.)32

²è²ÜÒÆÜ ðøºð19575. Æ٠ѳݹÇåáõÙÝ»ñÁ ÁÝÏ»ñ È»ÝÇÝÇ Ñ»ï. - º., 1957. – 23 ¿ç:6. Âåëèêàÿ Îêòÿáðüñêàÿ Ñîöèàëèñòè÷åñêàÿ ðåâîëþöèÿ â Áåëîðóññèè.Äîêóìåíòû è ìàòåðèàëû. Ò. 1 Áåëîðóññèÿ â ïåðèîä ïîäãîòîâêèñîöèàëèñòè÷åñêîé ðåâîëþöèè (ôåâðàëü-îêòÿáðü 1917ã.). Ò. 2.Ïîáåäà ñîöèàëèñòè÷åñêîé ðåâîëþöèè è óïðî÷åíèå Ñîâåòñêîé âëàñòèâ Áåëîðóññèè (îêòÿáðü 1917ã. - ìàðò 1918ã.) / Ðåä. êîëëåãèÿ: Ò.Ñ.Ãîðáóíîâ Ô.À. Íîâèêîâà, È.Ñ. Êðàâ÷åíêî, Í.Ì. Ìàøêîâ, À.Í. Àçàðîâ.- Ìí.: Ãîñèçäàò ÁÑÑÐ, 1957. - 1007 ñ. (Ò.1)Èç ñîäåðæ.: í. 258. Çàïèñü âûñòóïëåíèÿ À.Ô. Ìÿñíèêîâà íà çàñåäàíèèèñïîëêîìà Çàïàäíîãî ôðîíòà è ïðåäëîæåííàÿ èì ðåçîëþöèÿ ñîöèàë-äåìîêðàòè÷åñêîéôðàêöèè ïî âîïðîñó î íàöèîíàëüíûõ âîéñêàõ. 26 ìàÿ 1917ã.,í. 441. Ïðîòîêîëüíàÿ çàïèñü âûñòóïëåíèÿ À.Ô. Ìÿñíèêîâà íà VI ñúåçäåÐÑÄÐÏ (á). 28 èþëÿ 1917ã. [Ðå÷ü Ìÿñíèêÿíà î ïîëîæåíèè âî ôðîíòîâûõêîìèòåòàõ ÐÑÄÐÏ (á)]; í. 522.Îò÷åò ãàçåòû “Çâåçäà” î çàñåäàíèè ÌèíñêîãîÑîâåòà ïî âîïðîñó î çàïðåùåíèè Ãëàâêîçàïîì ñîáðàíèÿ ðîòíûõ è ïîëêîâûõêîìèòåòîâ. 17 àâãóñòà 1917ã. [Êðàòêàÿ ðå÷ü Ìÿñíèêÿíà ïî ïîâîäó Ðåçîëþöèè,ðåøåíèå êîòîðîé íàõîäèòñÿ ïîä óãðîçîé]; í. 546. Ðåçîëþöèÿ îêîíòððåâîëþöèîííîì ìîñêîâñêîì ñîâåùàíèè, âíåñåííàÿ À.Ô. Ìÿñíèêîâûìíà çàñåäàíèè Èñïîëêîìà Çàïàäíîãî ôðîíòà. 27 àâãóñòà 1917ã., í. 580.Ïèñüìî À.Ô. Ìÿñíèêîâà â ðåäàêöèþ ãàçåòû “Ôðîíò” î ïðèñîåäèíåíèè ê ðåçîëþöèèÈñïîëêîìà çàïàäíîãî ôðîíòà îá îòìåíå ñìåðòíîé êàçíè. 4 ñåíòÿáðÿ1917ã. / À. Ìÿñíèêîâ; í. 598. Ïèñüìî À.Ô. Ìÿñíèêîâà â Öåíòðàëüíûé ÊîìèòåòÐÑÄÐÏ (á) 9 ñåíòÿáðÿ 1917ã. [Ñîîáùåíèå À. Ìÿñíèêÿíà â ÖÊ ÐÑÄÐÏ (á)îá îðãàíèçàöèè Ñåâåðî-çàïàäíîé îáëàñòè] / À. Ìÿñíèêîâ; í. 660 Íàêàç ðàáî÷èõè ñîëäàò äåëåãàòàì ïðè âûáîðàõ â Ìèíñêèé Ñîâåò, ñîñòàâëåííûéÀ.Ô. Ìÿñíèêîâûì 24 ñåíòÿáðÿ 1917ã. / À. Ìÿñíèêîâ; í. 767. Îò÷åò áþðîÑåâåðî-çàïàäíîãî îáëàñòíîãî êîìèòåòà ÐÑÄÐÏ (á) â Öåíòðàëüíûé êîìèòåòïàðòèè î II ×ðåçâû÷àéíîé Ñåâåðî-Çïàäíîé îáëàñòíîé êîíôåðåíöèè ÐÑÄÐÏ(á) 18 îêòÿáðÿ 1917ã. Ïðåäñåäàòåëü À. ÌÿñíèêîâÒ.2. - 1069 ñ.Èç ñîäåðæ.: í. 66 Âîççâàíèå áîëüøåâèñòñêîé ôðàêöèè Èñïîëêîìà Çàïàäíîãîôðîíòà êî âñåì ñîëäàòàì ñ ïðèçûâîì ïåðåèçáðàòü ôðîíòîâîé êî-33

ìèòåò 2 íîÿáðÿ 1917ã. / À. Ìÿñíèêîâ è äð.; í. 75 Ñòàòüÿ À. Ô. Ìÿñíèêîâà “Îïîëèòè÷åñêèõ ïàðòèÿõ â Ðîññèè”, îïóáëèêîâàííàÿ â ãàçåòå “Çâåçäà” 4 íîÿáðÿ1917ã. / À. Ìÿñíèêîâ. í. 211. Ïðèâåòñòâåííàÿ òåëåãðàììà II ñúåçäà àðìèéÇàïàäíîãî ôðîíòà Ñîâåòó Íàðîäíûõ Êîìèññàðîâ 22 íîÿáðÿ 1917ã. / Ïðåäñåäàòåëüñúåçäà Ìÿñíèêîâ; í. 216 Ïðèâåòñòâåííàÿ òåëåãðàììà II ñúåçäààðìèé Çàïàäíîãî ôðîíòà Ãëàâêîâåðõó Í.Â. Êðûëåíêî 23 íîÿáðÿ 1917ã. /Ïðåäñåäàòåëü ñúåçäà Ìÿñíèêîâ, í. 230 Ïðèêàç À.Ô. Ìÿñíèêîâà î âñòóïëåíèèåãî â äîëæíîñòü Ãëàâêîçàïà 25 íîÿáðÿ 1917ã. /Ãëàâêîçàï À. Ìÿñíèêîâ;í. 239 Ïðèêàç Ãëàâêîçàïà À.Ô. Ìÿñíèêîâà îá îáðàçîâàíèè ôðîíòîâûõðåêâèçèöèîííûõ êîìèññèé 26 íîÿáðÿ, 1917ã. / Ãëàâêîì. Ìÿñíèêîâ; í. 242Ïðèêàç í. 2280 Ãëàâêîçàïà À.Ô. Ìÿñíèêîâà îá óñòðàíåíèè íåäîðàçóìåíèéïðè âûïîëíåíèè ïîñòàíîâëåíèé II ñúåçäà àðìèé Çàïàäíîãî ôðîíòà î äåìîêðàòèçàöèèàðìèè. 27 íîÿáðÿ 1917ã. / Ãëàâêîçàï À. Ìÿñíèêîâ, í. 243 ÏðèêàçN6 / 2288 Ãëàâêîçàï À.Ô. Ìÿñíèêîâà îá óñòàíîâëåíèè ðåâîëþöèîííîãîïîðÿäêà â òûëó è íà ôðîíòå 27 íîÿáðÿ 1917ã. / Ãëàâêîçàï À. Ìÿñíèêîâ; í.255 Ïðèêàç í. 7 /2290 Ãëàâêîçàïà À.Ô. Ìÿñíèêîâà îá óñòðàíåíèè ïðåïÿòñòâèéñî ñòîðîíû ïîëüñêèõ âîéñê â ïðîâåäåíèè Äåêðåòà î çåìëå íà ìåñòàõ29 íîÿáðÿ 1917ã. / Ãëàâíîêîìàíäóþùèé àðìèÿìè Çàïàäíîãî ôðîíòà À.Ìÿñíèêîâ; í. 256 Ïðèêàç í. 8 /2291 Ãëàâêîçàïà À.Ô. Ìÿñíèêîâà î ðàçðåøåíèèôîðìèðîâàíèÿ ïîëüñêèõ ðåâîëþöèîííûõ áàòàëüîíîâ. 29 íîÿáðÿ 1917ã./ Ãëàâêîçàï À. Ìÿñíèêîâ; í. 264. Ïðèêàç í. 2294 Ãëàâêîçàïà À.Ô. Ìÿñíèêîâàñ îáúÿâëåíèåì ïîëîæåíèÿ î äåìîêðàòèçàöèè àðìèè 30 íîÿáðÿ 1917ã. /Ãëàâêîçàï À. Ìÿñíèêîâ; í. 265 ïðèêàç Ãëàâêîçàïà À.Ô. Ìÿñíèêîâà î ñîçäàíèèâîåííîãî îòäåëà ïðè Îáëèñïîëêîìçàïå, ðîñïóñêå óäàðíûõ áàòàëüîíîâ,óêðåïëåíèè äèñöèïëèíû è êîíòðîëå íàä èíòåíäàíòñòâîì 30íîÿáðÿ 1917ã. Ñïåøíî / Ãëàâêîçàï. À. Ìÿñíèêîâ; í. 266 ïðèêàç í. 1 ÃëàâêîçàïàÀ.Ô. Ìÿñíèêîâà ïî ãîðîäó è ãàðíèçîíó Ìèíñêà î íàâåäåíèè ðåâîëþöèîííîãîïîðÿäêà â ãîðîäå. 30 íîÿáðÿ 1917ã. / Ãëàâíîêîìàíäóþùèé àðìèÿìèÇàïàäíîãî ôðîíòà À. Ìÿñíèêîâ; í. 275 Ïðèêàç í. 2 Ãëàâêîçàïà À.Ô.Ìÿñíèêîâà îá óñèëåíèè áäèòåëüíîñòè è óêðåïëåíèè äèñöèïëèíû â ñâÿçè ñîáúÿâëåíèåì ã. Ìèíñêà íà âîåííîì ïîëîæåíèè 1 äåêàáðÿ 1917ã. / Íà÷.ãàðíèçîíà è Ãëàâíîêîìàíäóþåé àðìèÿìè Çàïàäíîãî ôðîíòà À. Ìÿñíèêîâ; í.289 Îáðàùåíèå Ãëàâêîçàïà À.Ô. Ìÿñíèêîâà ê àðìèè â ñâÿçè ñ çàêëþ÷åíèåìïåðåìèðèÿ íà ôðîíòàõ 3 äåêàáðÿ 1917 / Ãëàâêîçàï Ìÿñíèêîâ; í. 290 ÎáðàùåíèåÃëàâêîçàïà À.Ô. Ìÿñíèêîâà ê êàçàêàì è óêðàèíöàì ñ ïðèçûâîì êáîðüáå ïðîòèâ êîíòððåâîëþöèè 3 äåêàáðÿ 1917. / Ãëàâêîçàï À. Ìÿñíèêîâ; í.296 Ïðèêàç í. 22 Ãëàâêîçàïà À.Ô. Ìÿñíèêîâà ñ îáúÿâëåíèåì ïðèêàçà Ãëàâêîâåðõàî çàêëþ÷åíèè ïåðåìèðèÿ íà âñåõ ôðîíòàõ 5 äåêàáðÿ 1917 / Ãëàâíîêîìàíäóþùèéàðìèÿìè À. Ìÿñíèêîâ; í. 300. Ïðèêàç í. 25 Ãëàâêîçàïà À.Ô.34

Ìÿñíèêîâà ñ. îáúÿâëåíèåì ïðèêàçà Ãëàâêîâåðõà Í.Â. Êðûëåíêî îá óñèëåíèèáîðüáû ñ êîíòððåâîëþöèåé 5 äåêàáðÿ 1917ã. / ÃëàâíîêîìàíäóþùèéÌÿñíèêîâ è äð.; í. 311 Ïðèêàç í. 27 / 2314à Ãëàâêîçàïà À.Ô. Ìÿñíèêîâà ñîáúÿâëåíèåì ïðèêàçà Ãëàâêîâåðõà Í.Â. Êðûëåíêî î ïîðÿäêå ôîðìèðîâàíèÿíàöèîíàëüíûõ ïîëêîâ. 7 äåêàáðÿ 1917ã. / Âåðõ. Ãëàâíîêîì. Êðûëåíêî ãëàâíîêîìàðìèÿìè Çàïàä. ôðîíòà À. Ìÿñíèêîâ í. 325 Ïðèêàç í. 28 / 2315Ãëàâêîçàïà À.Ô. Ìÿñíèêîâà ñ îáúÿâëåíèåì äîïîëíåíèÿ ê ïðèêàçó ÃëàâêîâåðõàÍ.Â. Êðûëåíêî î ïîðÿäêå ôîðìèðîâàíèÿ íàöèîíàëüíûõ ïîëêîâ 8 äåêàáðÿ1917ã. Ñðî÷íî / Ãëàâíîêîìàíäóþùèé À. Ìÿñíèêîâ; í. 334 ÒåëåãðàììàÃëàâêîçàïà À.Ô. Ìÿñíèêîâà ñ òåêñòîì ïðèêàçà Ãëàâêîâåðõà Í.Â. Êðûëåíêîîá îðãàíèçàöèè áîðüáû ñ êîíòððåâîëþöèîííîé Óêðàèíñêîé ðàäîé è ìÿòåæîìÊàëåäèíà è Äóòîâà 10 äåêàáðÿ 1917ã. / Ãëàâíîêîìàíäóþùèé À. Ìÿñíèêîâ;í. 363 ïðèêàç í. 991 Âðèä Ãëàâêîâåðõà À.Ô. Ìÿñíèêîâà î ïîä÷èíåíèèÏîëüñêîãî êîðïóñà êîìàíäîâàíèþ Çàïàäíîãî ôðîíòà 14 äåêàáðÿ 1917ã. /Âðèä Âåðõîâíîãî ãëàâíîêîìàíäóþùåãî À. Ìÿñíèêîâ; í. 396 ïðèêàç í. 988âðèä Ãëàâêîâåðõà À.Ô. Ìÿñíèêîâà î äåìîáèëèçàöèè ñîëäàò áåç îðóæèÿ èñíàðÿæåíèÿ 18 äåêàáðÿ 1917ã. / Âðèä Âåðõîâíîãî Ãëàâíîêîìàíäóþùåãî À.Ìÿñíèêîâ; í. 435 Ïðèêàç Ãëàâíîêîìàíäóþùåãî Çàïàäíûì è Þãî-Çàïàäíûìôðîíòîì À.Ô. Ìÿñíèêîâà ïî ãîðîäó è ãàðíèçîíó Ìèíñêà î íàâåäåíèèïîðÿäêà íà âîêçàëå, óïîðÿäî÷åíèè âûäà÷è êåðîñèíà è äð. 24 äåêàáðÿ 1917ã./ Íà÷. ãàðíèçîí, Ãëàâíîêîì. àðìèÿìè Çàï. è Þãî-Çàï. ôðîíòîâ À. Ìÿñíèêîâ;í. 496 Ñîîáùåíèå ãàçåòû “Èçâåñòèÿ Ñîâåòà X àðìèè” î ñîâåùàíèè ïðåäñòàâèòåëåéàðìèé Çàïàäíîãî ôðîíòà ñ òåêñòîì ïðîåêòà ðåîðãàíèçàöèèàðìèè 6 ÿíâàðÿ 1918 / Ïðåäñåäàòåëü Ñîâ. Ìÿñíèêîâ, ñåêð. Åãîðîâ; í. 512Òåëåãðàììà Ãëàâêîçàïà À.Ô. Ìÿñíèêîâà îá îòêðûòèå è ðîñïóñêå Ó÷ðåäèòåëüíîãîñîáðàíèÿ 9 ÿíâàðÿ 1918ã. / Ìÿñíèêîâ; í. 577 Ïðèêàç í. 10 Ãëàâíîêîìàíäóþùåãîàðìèÿìè Çàïàäíîãî è Þãî-Çàïàäíîãî ôðîíòîâ À.Ô. Ìÿñíèêîâàî ñäà÷å öàðñêèõ îðäåíîâ è ìåäàëåé íà íóæäû Ðåñïóáëèêè. 20 ÿíâàðÿ 1918ã./ Ãëàâíîêîìàíä. àðìèÿìè À. Ìÿñíèêîâ; í. 584 Ïðèêàç í. 11 Ãëàâíîêîìàíäóþùåãîàðìèÿìè Çàïàäíîãî è Þãî-çàïàäíîãî ôðîíòîâ À.Ô. Ìÿñíèêîâà îðàñôîðìèðîâàíèè 1-ãî ïîëüñêîãî êîðïóñà 21 ÿíâàðÿ 1918ã. / Ãëàâíîêîì.àðìèÿìè À. Ìÿñíèêîâ; í. 593 Äåêðåò Îáëèñêîìçàïà î åäèíîâðåìåííîìíàëîãå íà áóðæóàçèþ äëÿ ñîçäàíèÿ ôîíäà áåçðàáîòíûõ 23 ÿíâàðÿ 1918ã. /Ïðåäñåä. Îáëàñòíîãî èñïîëíèò. êîìèòåòà À. Ìÿñíèêîâ è äð.; í. 594 ÄåêðåòÎáëèñêîìçàïà “Î âçèìàíèè ñóäåáíûõ ïîøëèí ñ ãðàæäàíñêèõ èñêîâ” 23 ÿíâàðÿ1918ã. / Ïðåäñåä. Îáëàñòí. èñïîëí. êîìèò. ñúåçäà Ñîâåò. ðàáî÷. ñîëä. èêðåàò. äåïóòàòîâ Çàïàäí. îáë. è ôðîíòà À. Ìÿñíèêîâ è äð; í. 624 Ïðîòîêîëîáùåãî ñîáðàíèÿ êîìèòåòîâ 8-ãî ãðåíàäåðñêîãî Ìîñêîâñêîãî ïîëêà ïîâîïðîñó ðåîðãàíèçàöèè åãî â Âîåííî-ðåâîëþöèîííûé ïîëê ìîñêîâñêèõ ãðå-35

íàäåð 27 ÿíâàðÿ 1918 / Ãëàâêîçàï Ìÿñíèêîâ; í. 669 Èçâåùåíèå Îáëèñêîìçàïàîá Îáðàçîâàíèè â ãîð. Ñìîëåíñêå øòàáà Çàïàäíîãî ôðîíòà 21 ôåâðàëÿ1918ã. / Ïðåäñåä. Îáë. èñïîë. êîìèò., Ãëàâêîçàï Ìÿñíèêîâ; í. 672 ÏðèêàçN1 Ãëàâêîçàïà À.Ô. Ìÿñíèêîâà îá îáðàçîâàíèè øòàáà ÃëàâíîêîìàíäóþùåãîÇàïàäíûì ôðîíòîì â ãîð. Ñìîëåíñêå 22 ôåâðàëÿ 1918ã. /Ãëàâíîêîì. Çàï. ôðîíòîì À. Ìÿñíèêîâ; í. 678 Ïðèêàç í. 5 Ãëàâêîçàïà À.Ô.Ìÿñíèêîâà ñ îáúÿâëåíèåì ïðèêàçà Ãëàâêîâåðõà Í. Â. Êðûëåíêî î ïðèâåäåíèèâ áîåñïîñîáíîñòü àðìèþ 23 ôåâðàëÿ 1918ã. / Âåðõîâ. - ãëàâíîêîì. Í.Êðûëåíêî, Ãëàâíîêîì Çàïàä. ôðîíòîì À. Ìÿñíèêîâ;7. Âåëèêàÿ Îêòÿáðüñêàÿ Ñîöèàëèñòè÷åñêàÿ ðåâîëþöèÿ è ïîáåäàÑîâåòñêîé âëàñòè â Àðìåíèè (Ñáîðíèê äîêóìåíòîâ) / ïîä ðåä.: À.Í.Ìíàöàêàíÿíà, À.Ì. Àêîïÿíà, Ã.Ì. Äàëëàêÿíà. - Å.: Àéïåòðàò, 1957. -683 ñ.Èç ñîäåðæ.: í. 413. 1921ã. ìàÿ 23. - Çàïèñü ðàçãîâîðà ïî ïðÿìîìó ïåðåâîäóêîìàíäóþùåãî XI Àðìèè Ãåêêåðà ñ À. Ìÿñíèêÿíîì / Ñ ïîäëèííèêîìâåðíî ïîäïèñü, ñåêð. XI Ò. Ìèðàíöåâ; í. 418. 1921ã. èþíÿ 19. - ÎáðàùåíèåÏðåäñåäàòåëÿ Ñîâíàðêîìà Àðìåíèè À. Ìÿñíèêÿíà ê òðóäÿùèìñÿ ðåñïóáëèêèâñâÿçè ñ ïðîäîëæàþùåéñÿ àâàíòþðîé äàøíàêîâ â Çàíãåçóðå / Ïðåäñåä.Ñîâíàðêîìà Àðìåíèè Ìÿñíèêîâ (Ìàðòóíè); í. 419 1921ã. èþíÿ 19. -Çàÿâëåíèå Ñîâåòà Íàðîäíûõ Êîìèññàðîâ ÑÑÐ Àðìåíèè î äàøíàêñêîé âëàñòèâ Çàíãåçóðå / Ïðåäñåä. Ñîâíàðêîìà ÑÑÐÀ Ìÿñíèêÿí (Àë. Ìàðòóíè) è äð.;í. 422. 1921ã. èþíÿ 19 - Äåêðåò Ðåâêîìà ÑÑÐ Àðìåíèè î ïðîäíàëîãå /Ïðåäñåä. Ñîâ Íàð. Êîì. À. Ìÿñíèêÿí (Àë. Ìàðòóíè) è äð.; í. 428 1921ã. èþëÿ3. - Íàïóòñòâèå áîéöàì, íàñòóïàþùèì íà Çàíãåçóð / Íàð. Êîì. ïî âîåí. äåëàìÑÑÐÀ è ÷ëåí Ðåââîåíñîâåòà Îòäåëüíîé Êàâêàçñêîé àðìèè À. Ìÿñíèêÿí;í. 432. 1921ã. ñåíòÿáðÿ 29. - Èç ïðèêàçà íàðîäíîãî êîìèññàðà ïî âîåííûìäåëàì ÑÑÐ Àðìåíèè À.Ô. Ìÿñíèêîâà î ìåðàõ ïî ëèêâèäàöèè áàíäèòèçìà/ Íàðêîìâîåí ÑÑÐÀ À. Ìÿñíèêîâ; í. 433. 1921ã. íîÿáðÿ 24. - ÏðèêàçÍàðîäíîãî êîìèññàðà ïî âîåííûì äåëàì ÑÑÐ Àðìåíèè À.Ô. Ìÿñíèêîâå âñâÿçè ñ ãîäîâùèíîé óñòàíîâëåíèÿ Ñîâåòñêîé âëàñòè â Àðìåíèè / Íàðêîìâîåíè ÷ëåí Ðåââîåíñîâåòà ÎÊÀ À. Ìÿñíèêîâ, Âðèä. íà÷øòàáà Áàãäàñàðîâ;í. 434 1922ã. ÿíâàðü 25. - Ñòàòüÿ À. Ìÿñíèêîâà “Çíà÷åíèå Êîììóíèñòè÷åñêîéïàðòèè Àðìåíèè” / À. Ìÿñíèêÿí; í. 436. 1922ã. ôåâðàëü. - Îáðàùåíèå Iñúåçäà Ñîâåòîâ Àðìåíèè ê òðóäÿùèìñÿ àðìÿíñêèõ êîëîíèé / Ïðåçèäèóìñúåçäà, Ïðåäñåä. ïåðâîãî ñúåçäà ðàáîò, êðåñò. è êðàñíîã. Ñîâåòîâ Ñîöèàëèñò.Ñîâåò. Ðåñïóá. Àðìåíèè À. Ìÿñíèêîâ, ñåêð. Ä. Òåð-Ñèìîíÿí.36

8. Èâàøèí Â.Ò. Âåëèêèé Îêòÿáðü â Ìèíñêå. - Ìí.: Èçä. Áåëîãîñóíòà,1957. - 168ñ.Èç ñîäåðæ.: Áîëüøåâèêè Ìèíñêà çà ïîäãîòîâêó âîîðóæåííîãî âîññòàíèÿ[Èç ðå÷è íà VI ñúåçäå ÐÑÄÐÏ (á) îò Ìèíñêîé ïàðòîðãàíèçàöèè; Èç ðå÷è íàâíåî÷åðåäíîì ñîáðàíèè Ìèíñêîãî Ñîâåòà, îñóäèâ îò èìåíè áîëüøåâèñòñêîéôðàêöèè äåéñòâèÿ øòàáà ôðîíòà] / À. Ìÿñíèêîâ; Ïîáåäà Âåëèêîãî Îêòÿáðÿâ Ìèíñêå [Èç ðå÷è ñ ïðèçûâîì ê ðàáî÷èì è ñîëäàòàì ê ñâåðæåíèþÂðåìåííîãî ïðàâèòåëüñòâà; Îòâåò êîíòððåâîëþöèîíåðàì îò èìåíè òðóäÿùèõñÿìàññ Áåëîðóññèè] / À. Ìÿñíèêîâ.9. Ìîè âñòðå÷è ñ òîâàðèùåì Ëåíèíûì.- Å.: Àéïåòðàò, 1957. - 22 ñ.195810. Âîññòàíîâëåíèå íàðîäíîãî õîçÿéñòâà Àðìÿíñêîé ÑÑÐ (Ìàòåðèàëûè äîêóìåíòû çà 1921-1928ãã.) / ÀÍ. Àðì. ÑÑÐ Èíñòèòóò ýêîíîìèêè,Àðõèâíîå Óïðàâëåíèå ÌÂÄ Àðì. ÑÑÐ, ïîä ðåä. À.Î. Ìàðóõÿíà.- Å.: Èçä. ÀÍ Àðì. ÑÑÐ, 1958. - 115ñ.Èç ñîäåðæ.: 1) Ïðèêàç Ðåâêîìà è Íàðêîìòðóäà ÑÑÐÀ “Î ðàçìåðàõ îïëàòûñïåöèàëèñòîâ” 14 ìàÿ 1921ã. / Ïðåäñåäàòåëü Àðìðåâêîìà À. Ìÿñíèêÿí(Àë. Ìàðòóíè) è äð; Äåêðåò Ðåâêîìà è Íàðêîìçäðàâà ÑÑÐÀ “Îá îáåñïå÷åíèèìåäèöèíñêîé ïîìîùüþ òðóäÿùèõñÿ ìàññ” 17 ìàÿ 1921ã. / ÏðåäàðìðåâêîìàÀ. Ìÿñíèêÿí (Àë. Ìàðòóíè) è äð.; Äåêðåò ÑÍÊ ÑÑÐÀ “Î ïîòðåáèòåëüñêîéêîîïåðàöèè ” 3 èþíÿ 1921ã. / Ïðåä. ÑÍÊ À. Ìÿñíèêÿí (Àë. Ìàðòóíè) èäð.; Äåêðåò ÑÍÊ ÑÑÐÀ “Î íàöèîíàëèçàöèè Ýðèâàíñêîãî âîäîïðîâîäà” 8èþíÿ 1921ã. / Ïðåä. ÑÍÊ. À. Ìÿñíèêÿí (Àë. Ìàðòóíè) è äð.; Äåêðåò ÑÍÊ èÍàðêîìïðîñà ÑÑÐÀ “Î ãîñóäàðñòâåííîì èçäàòåëüñòâå” 8 èþíÿ 1921ã. /Ïðåä. Ñîâíàðêîìà À. Ìÿñíèêÿí (Àë. Ìàðòóíè) è äð.; Äåêðåò ÑÍÊ ÑÑÐÀ “Îïðîäíàëîãå” 24 èþíÿ 1921ã. / Ïðåä. ÑÍÊ ÑÑÐÀ À. Ìÿñíèêîâ (Àë. Ìàðòóíè) èäð.; Äåêðåò ÑÍÊ è Íàðêîìôèíà ÑÑÐÀ. “Îá îòìåíå “çàéìà íåçàâèñèìîñòè””28 èþíÿ 1921ã. / Ïðåä. ÑÍÊ À. Ìÿñíèêîâ (Àë. Ìàðòóíè) è äð.; Äåêðåò ÑÍÊ èÍàðêîìôèíà ÑÑÐÀ “Î íàòóðàëüíîì íàëîãå íà çåðíîâûå õëåáà è êàðòîôåëü”29 èþíÿ 1921ã. / Ïðåä. ÑÍÊ À. Ìÿñíèêîâ (Àë. Ìàðòóíè) è äð.; Äåêðåò ÑÑ-ÐÀ “Îá îðãàíèçàöèè ñåëüñêèõ âîëîñòíûõ è óåçäíûõ ðåâîëþöèîííûõêîìèòåòîâ 20 èþëÿ 1921ã. / Ïðåä. Ñîâíàðêîìà À. Ìÿñíèêÿí (Àë. Ìàðòóíè) èäð.; Äåêðåò ÑÍÊ è íàðêîìôèíå ÑÑÐÀ “Î íîâûõ ñîâåòñêèõ äåíåæíûõ çíàêàõ”26 èþëÿ 1921ã. / Ïðåä. ÑÍÊ À. Ìÿñíèêÿí (Àë. Ìàðòóíè) è äð.; ÏîñòàíîâëåíèåÑÍÊ, ÂÑÍÕ è Íàðîìçåìà ÑÑÐÀ “Î íàöèîíàëèçàöèè êîíüÿ÷íûõ, ñïèðòîâûõ,37

âèííûõ è âîäî÷íûõ çàâîäîâ” 3 àâãóñòå 1921ã. / Ïðåä. ÑÍÊ À. Ìÿñíèêîâ (Àë.Ìàðòóíè) è äð.; Äåêðåò ÑÍÊ è ÂÑÍÕ ÑÑÐÀ “Î ìåðàõ ñîäåéñòâèÿ êóñòàðíîéè ìåëêîé ïðîìûøëåííîñòè” 10 àâãóñòà 1921 / Ïðåä. ÑÍÊ À. Ìÿñíèêÿí (Àë.Ìàðòóíè) è äð.; Ïîñòàíîâëåíèå ÑÍÊ è ÂÑÍÕ ÑÑÐÀ “Î íàöèîíàëèçàöèèêîæåâåííûõ çàâîäîâ” 11 àâãóñòà 1921ã. / Ïðåä. ÑÍÊ À. Ìÿñíèêîâ (Àë.Ìàðòóíè) è äð.; Äåêðåò ÑÍÊ ÑÑÐÀ “Î íàòóðàëüíîì íàëîãå íà âèíîãðàä” 16àâãóñòà 1921ã. / Ïðåä. ÑÍÊ À. Ìÿñíèêÿí (Àë. Ìàðòóíè) è äð.; Èç äåêðåòà ÑÍÊÑÑÐÀ “Îá ó÷åòå òåõíè÷åñêèõ ñèë” 21 íîÿáðÿ 1921ã. / Ïðåä ÑÍÊ À. Ìÿñíèêÿí(À. Ìàðòóíè) è äð.; Òåëåãðàììà ïðåäñåäàòåëÿ ÑÍÊ ÑÑÐÀ Ìÿñíèêÿíà èÍàðêîìïðåäà Èâàíÿíà íàðêîìïðåäó ÐÑÔÑÐ Õàëàòîâó î ïîëó÷åíèè õëåáà èçÓêðàèíû. 10 ÿíâàðÿ 1922ã. / Ìÿñíèêÿí è äð.11. Øåñòîé ñúåçä ÐÑÄÐÏ (áîëüøåâèêîâ). Àâãóñò 1917 ãîäà. Ïðîòîêîëû/ Èíñòèòóò Ìàðêñèçìà-ëåíèíèçìà ïðè ÖÊ ÊÏÑÑ: Ïðîòîêîëûè ñòåíîãðàôè÷åñêèå îò÷åòû ñúåçäîâ è êîíôåäåðàöèé Êîììóíèñòè-÷åñêîé ïàðòèè Ñîâåòñêîãî Ñîþçà. - Ì.: Ãîñ. èçä.-âî Ïîëèò. ëèòåðàòóðû,1958. - 487ñ.Èç ñîäåðæ.: Çàñåäàíèå ïåðâîå (Âå÷åðíåå) 26 èþëÿ [8 àâãóñòà] [Ïðåäñòàâëÿÿã. Ìèíñê ïðåäëîæèë óñèëèòü ðàáîòó â àðìèè, ò.ê. ïîëîæåíèå íà Çàïàäíîìôðîíòå, ñ êîòîðûì õîðîøî çíàêîì, õîòÿ è íå ÿâëÿåòñÿ åå ïðåäñòàâèòåëåìíà ñúåçäå, çàÿâèë, ÷òî âëèÿíèå ïàðòèè â àðìèè íåçíà÷èòåëüíî,÷òî ÷ðåâàòî äëÿ äàëüíåéøèõ ïëàíîâ ïàðòèè] / À. Ìÿñíèêîâ; Çàñåäàíèå ïÿòîå(Óòðåííåå) 28 èþëÿ [10 àâãóñòà] [Ðå÷ü î ïîëîæåíèè â Ìèíñêîé ïàðòîðãàíèçàöèè,î ðàçäåëåíèè ôðîíòîâîãî êîìèòåòà íà ôðàêöèè, î ñîçäàíèèêóðñîâ àãèòàòîðîâ äëÿ ðàáîòû ñðåäè ñîëäàò Çàïàäíîãî ôðîíòà, î íåäîñòàòî÷íîñòèïàðòèéíîé ëèòåðàòóðû íà ìåñòàõ, î íåîáõîäèìîñòè íàëàæèâàíèÿêðåïêîé ñâÿçè ìåñòíûõ ïàðòîðãàíèçàöèé ñ ÖÊ, î ñëàáîñòè ïðîôåññèîíàëüíîãîäâèæåíèÿ â Ìèíñêå, î íåîáõîäèìîñòè ïðîâåñòè â àðìèè ñîöèàëäåìîêðàòè÷åñêóþêîíôåðåíöèþ, íî ïîä áîëüøåâèñòñêèì ôëàãîì] / À. Ìÿñíèêîâ;Çàñåäàíèå òðèíàäöàòîå (Âå÷åðíåå) 2 [15] àâãóñòà [Ó÷àñòèå â îáñóæäåíèèïðîåêòà ðåçîëþöèè ñúåçäà “Òåêóùèé ìîìåíò è âîéíà”, ïðåäëàãàÿñâîè ïîïðàâêè] / À. Ìÿñíèêîâ.196012. Æ٠ѳݹÇåáõÙÝ»ñÁ ÁÝÏ»ñ È»ÝÇÝÇ Ñ»ï. - º.: гÛå»ïÑñ³ï,1960. – 15 ¿ç:38

13. Äðóæáà - îá àðìÿíî-ðóññêèõ ñâÿçÿõ. Ñòàòüè. Î÷åðêè. Èññëåäîâàíèÿ.Âîñïîìèíàíèÿ. Ïèñüìà / Ñîñòàâèòåëü è àâòîð Àøîò Àðçóìàíÿí.- Å.: Àðìãîñèçäàò, 1960. - â 2X êí. Êí. 1. - 703 ñ.Èç ñîäåðæ.: Íîâûé ýòàï ðàçâèòèÿ àðìÿíî-ðóññêèõ ñâÿçåé â ïåðèîä ðàñïðîñòðàíåíèÿìàðêñèçìà â Ðîññèè è ñîâìåñòíîé áîðüáå çà ïîáåäó ñîöèàëèñòè÷åñêîéðåâîëþöèè (80-îå ãã. XIX â - 1920ã.) [Î ïîñëåäíåé âñòðå÷å Ìÿñíèêÿíàñ Ëåíèíûì] / Ìÿñíèêÿí À.; Ìîè âñòðå÷è ñ òîâàðèùåì Ëåíèíûì / À.Ìÿñíèêÿí.196314. Õàðìàíäàðÿí Ñ.Â., Õóäàâåðäÿí Ê.Ñ. Ñúåçäû Ñîâåòîâ Àðìåíèè(1922-1937). - Å.: Àðìãîñèçäàò, 1963. - 228ñ.Èç ñîäåðæ.: Ãëàâà I. Ïåðâûé ñúåçä Ñîâåòîâ [Î òîðæåñòâàõ, êîòîðûå åùåíå âèäåë àðìÿíñêèé íàðîä, âìåñòå ñ òðóäÿùèìèñÿ ðàçíûõ íàöèîíàëüíîñòåé,ïðîæèâàþùèõ â Àðìåíèè] / À.Ô. Ìÿñíèêÿí.196415. Áàãäàñàðÿí Î.Ì. Áîðüáà çà åäèíñòâî ÊÏÑÑ 1920-1930ãã. Ïîìàòåðèàëàì ÊÏ Àðìåíèè. - Å.: Àéïåòðàò, 1964. -191ñ.Èç ñîäåðæ.: Ãëàâà Âòîðàÿ. Áîðüáà çà åäèíñòâî ÊÏÑÑ â ïåðèîä âîññòàíîâëåíèÿíàðîäíîãî õîçÿéñòâà ñòðàíû [Èç ñòàòüè “Çà ïàðòèþ” (“Ê êðèçèñóïàðòèè”), â êîòîðîé ïîäâåðãíóòû óíè÷òîæàþùåé êðèòèêå òðîöêèñòû, ãðóïïû“ðàáî÷àÿ îïïîçèöèÿ”, “äåìîêðàòè÷åñêèé öåíòðàëèçì” “áóôåðíàÿ” è äð.; Îçíà÷åíèè ïðèíöèïà “äåìîêðàòè÷åñêîãî öåíòðàëèçìà” è íàïðàâëÿþùåé ðîëèÖÊ; Î åäèíñòâå ïàðòèè ñ íàðîäíûìè ìàññàìè; Î íåîáõîäèìîñòè ÷èñòêè ïàðòèè,òðåáîâàíèÿ ïî ðåøåíèþ X ñúåçäà ïàðòèè, ïî ïîâîäó ÷åãî áûëà íàïå÷àòàíàñòàòüÿ “÷èñòêà ïàðòèè”, â êîòîðîé îòìå÷àëàñü êðàéíÿÿ íåîáõîäèìîñòüèçáàâëÿòüñÿ îò áþðîêðàòîâ è êàðüåðèñòîâ â ðÿäàõ ïàðòèè] / À.Ô. Ìÿñíèêÿí.196616. Õóäàâåðäÿí Ê.Ñ. Êóëüòóðíàÿ ðåâîëþöèÿ â Ñîâåòñêîé Àðìåíèè1920-1940 / ÀÍ Àðì. ÑÑÐ. Èíñòèòóò èñòîðèè. - Å.: Èçä. ÀÍ Àðì.ÑÑÐ, 1966. - 304ñ.Èç ñîäåðæ.: Ãëàâà ïåðâàÿ. Îêòÿáðüñêàÿ ðåâîëþöèÿ è àðìÿíñêàÿ êóëüòó-39

ðà [Îá îöåíêå ïåðåâîäà êíèãè Ëåíèíà “Ãîñóäàðñòâî è ðåâîëþöèÿ” ÂààíîìÒåðÿíîì] / À. Ìÿñíèêÿí.196817. Áîðüáà çà Ñîâåòñêóþ âëàñòü â Áåëîðóññèè. 1918-1920ãã.Ñáîðíèê äîêóìåíòîâ è ìàòåðèàëîâ â äâóõ òîìàõ . Òîì ïåðâûé (ôåâðàëü1918ã. - ôåâðàëü 1919ã/). - Ìí.: Áåëàðóñü, 1968. - 604 ñ.Èç ñîäåðæ.: í. 8 Äîíåñåíèå Ãëàâíîêîìàíäóþùåãî Çàïàäíûì ôðîíòîìÀ.Ô. Ìÿñíèêîâà â ñòàâêó îá îòñòóïëåíèè àðìèé ôðîíòà. Îðøà. 20 ôåâðàëÿ1918ã. 19 ÷àñ. 45 ìèí. / Ãëàâêîìçàï Ìÿñíèêîâ; í. 10 Ïðèêàç ÃëàâíîêîìàíäóþùåãîÇàïàäíûì ôðîíòîì À.Ô. Ìÿñíèêîâà î ìîáèëèçàöèè ñèë äëÿ áîðüáûñ ãåðìàíñêèìè îêêóïàíòàìè. í.2, Ñìîëåíñê 23 ôåâðàëÿ 1918ã. / ÃëàâíîêîìàíäóþùèéÇàïàäíûì ôðîíòîì À. Ìÿñíèêîâ; í. 13. Îáðàùåíèå ÃëàâíîêîìàíäóþùåãîÇàïàäíûì ôðîíòîì À.Ô. Ìÿñíèêîâà ê íàñåëåíèþ î ìîáèëèçàöèèñèë äëÿ îòïîðà âðàãó. Íå ïîçäíåå 25 ôåâðàëÿ 1918ã.; N16 ÄîíåñåíèåÃëàâíîêîìàíäóþùåãî Çàïàäíûì ôðîíòîì À.Ô. Ìÿñíèêîâà â Íàðîäíûéêîìèññàðèàò ïî âîåííûì äåëàì î ïîëîæåíèè íà ôðîíòå 26 ôåâðàëÿ 1918ã./ Ãëàâêîçàï Ìÿñíèêîâ; í. 30 Îáðàùåíèå Ãëàâíîêîìàíäóþùåãî Çàïàäíûìôðîíòîì À.Ô. Ìÿñíèêîâà ê òðóäÿùèìñÿ Çàïàäíîé îáë. îá óñèëåíèè áäèòåëüíîñòè6 ìàðòà 1918ã. Ãëàâíîêîìàíäóþùèé À. Ìÿñíèêîâ; í. 31 ÒåëåãðàììàÃëàâíîêîìàíäóþùåãî Çàïàäíûì ôðîíòîì À.Ô. Ìÿñíèêîâà Ñîâåòó ÍàðîäíûõÊîìèññàðîâ è Âåðõîâíîìó Ãëàâíîêîìàíäóþùåìó î ïðåêðàùåíèèâîåííûõ äåéñòâèé í. 636. 7 ìàðòà 1918ã. / Ãëàâêîçàï Ìÿñíèêîâ; í. 32 ÏðèêàçÃëàâíîêîìàíäóþùåãî Çàïàäíûì ôðîíòîì À. Ô. Ìÿñíèêîâà î ðàñôîðìèðîâàíèèâñåõ øòàáîâ âîéñê ñòàðîé àðìèè í. 39 Ñìîëåíñê 8 ìàðòà 1918ã. /Ãëàâíîêîìàíäóþùèé Çàïàäíûì ôðîíòîì À. Ìÿñíèêîâ; í. 71 Äåêðåò Ìàëîãîñîâåòà Îáëèñêîìçàïà îá óïðàçäíåíèè Ñìîëåíñêîãî ãóáåðíñêîãî èñïîëêîìàè ïåðåäà÷å åãî ôóíêöèé Îáëèñêîìçàïó í. 5, Ñìîëåíñê. 3 ìàÿ 1918 ã. /Ìÿñíèêîâ; 1. 77 Äåêðåò Îáëèñêîìçàïà î íàëîãîâîì îáëàæåíèè íàñåëåíèÿ.16 ìàÿ 1918ã. / Ïðåäñåäàòåëü Îáëèñêîìçàïà À. Ìÿñíèêîâ, ñåêðåòàðü Ìàðãîëèí;í. 267 Îáðàùåíèå Îáëèñêîìçàïà ê ðàáîòíèêàì ñîâåòñêèõ ó÷ðåæäåíèéîá óëó÷øåíèè àãèòàöèîííîé ðàáîòû ñðåäè íàñåëåíèÿ. 19 íîÿáðÿ 1918ã. /Óïîëíîìî÷åííûé Âñåðîññèéñêîãî Öåíòðàëüíîãî Èñïîëíèòåëüíîãî ÊîìèòåòàÀ. Ìÿñíèêîâ è äð.; í. 354 Çàïèñü ðàçãîâîðà ïî ïðÿìîìó ïðîâîäó È.Â.Ñòàëèíà ñ ïðåäñåäàòåëåì Ñåâåðî-Çàïàäíîãî îáëàñòíîãî êîìèòåòà ÐÊÏ(á)À.Ô. Ìÿñíèêîâûì î ãîñóäàðñòâåííîì ñòðîèòåëüñòâå Áåëîðóññèè. 25 äåêàáðÿ1918ã.; í. 370 Ìàíèôåñò Âðåìåííîãî Ðàáî÷å-êðåñòüÿíñêîãî Ñîâåòñêîãîïðàâèòåëüñòâà Áåëîðóññèè. 1 ÿíâàðÿ 1918ã. / ×ëåíû ïðàâèòåëüñòâà: À.40

Ìÿñíèêîâ è äð.; í. 410 Òåëåãðàììà ÖÁ ÊÏ (á) Á è Âðåìåííîãî Ðàáî÷åêðåñòüÿíñêîãîïðàâèòåëüñòâà Áåëîðóññèè Â.È. Ëåíèíó ñ ïðèãëàøåíèåì íà Iñúåçä Ñîâåòîâ Áåëîðóññèè. 27 ÿíâàðÿ 1919ã. / Îò ÖÁ è ïðàâèòåëüñòâà À.Ìÿñíèêîâ; í. 421 Èç ïðîòîêîëà çàñåäàíèé ÖÁ ÊÏ (á) Á î ñîçäàíèè Áåëîðóññêî-Ëèòîâñêîéðåñïóáëèêè 2 ôåâðàëÿ 1919ã. / Ïðåäñåäàòåëü Ìÿñíèêîâ,ñåêðåòàðü Êíîðèí; í. 432 Ïðîäîâîëüñòâåííûé äåêðåò ÖÈÊ ÁÑÑÐ. 8 ôåâðàëÿ1919ã. / Ïðåäñåäàòåëü ÖÈÊ Áåëîðóññèè À. Ìÿñíèêîâ è äð. í. 450 ÏîñòàíîâëåíèåÏðåçèäèóìà ÖÈÊ ÁÑÑÐ î ïðàâàõ ïðîäîâîëüñòâåííûõ îðãàíîâ. 22ôåâðàëÿ 1919ã. / Ïðåäñåäàòåëü ÖÈÊ ÁÑÑÐ À. Ìÿñíèêîâ, ñåêðåòàðü À. Àíòîíèêîâñêèé;í. 455 Ïîñòàíîâëåíèå Ïðåçèäèóìà ÖÈÊ ÁÑÑÐ î íàöèîíàëèçàöèèòèïîãðàôèè â ãîðîäå Ìèíñêå. 24 ôåâðàëÿ 1919ã. / Ïðåäñåäàòåëü ÖÈÊ ÁÑÑÐÀ. Ìÿñíèêîâ, ñåêðåòàðü À. Àíòîíèêîâñêèé.Òîì 2. 1971. – 632 ñ.Èç ñîäåðæ.: í. 2. Íîòà Âðåìåííîãî ðåâîëþöèîííîãî ïðàâèòåëüñòâà Ñîöèàëèñòè÷åñêîéÑîâåòñêîé Ðåñïóáëèêè Ëèòâû è ÖÈÊ Ñîâåòîâ ÑÑÐÁ ïîëüñêîìóïðàâèòåëüñòâó ñ ïðåäëîæåíèåì ñîçäàòü ñìåøàííóþ êîìèññèþ äëÿìèðíîãî óðåãóëèðîâàíèÿ òåððèòîðèàëüíûõ âîïðîñîâ 16 ôåâðàëÿ / ÏðåäñåäàòåëüÖÈÊ Ñîâåòà ðàáî÷èõ, ñîëäàòñêèõ è êðåñòüÿíñêèõ äåïóòàòîâ ÁåëîðóññèèÀ. Ìÿñíèêîâ.18. Ïàìÿòè 26 áàêèíñêèõ êîìèññàðîâ. Äîêóìåíòû è ìàòåðèàëû /Èíñòèòóò èñòîðèè ïàðòèè ÖÊ ÊÏ Àçåðáàéäæàíà-ôèëèàë ÈÌË ïðè ÖÊÊÏÑÑ. Áàêó, 1968. - 202ñ.Èç ñîäåðæ.: Ïàìÿòè âîæäåé Êàâêàçñêîãî ïðîëåòàðèàòà [Î 26-òè áàêèíñêèõêîìèññàðàõ â ñâÿçè ñ 5-ëåòèåì ñî äíÿ èõ ãèáåëè] / À. Ìÿñíèêîâ.18 ³ . Äèðåêòèâû Ãëàâíîãî êîìàíäîâàíèÿ Êðàñíîé Àðìèè (1917-1920). Ñáîðíèê äîêóìåíòîâ Ì., Âîåíèçäàò., 1969. - ñ. 883.Èç ñîäåðæ.: Ïðèêàç Ãëàâíîêîìàíäóþùåãî ×åõîñëîâàöêèì ôðîíòîì À. Ô.Ìÿñíèêîâà â ñâÿçè ñ ñîçäàíèåì ôðîíòà. N 1. 1 èþíÿ 1918 ã. / Ãëàâêîì ôðîíòàÀ. Ìÿñíèêîâ.41

196919. Õàðìàíäàðÿí Ñ.Â. Ëåíèí è ñòàíîâëåíèå Çàêàâêàçñêîé Ôåäåðàöèè1921-1923 / Èíñòèòóò èñòîðèè ïàðòèè ïðè ÖÊ ÊÏ Àðìåíèè-ÔèëèàëÈíñòèòóòà ìàðêñèçìà-ëåíèíèçìà ïðè ÖÊ ÊÏÑÑ. - Å.: Àéàñòàí,1969. - 456 ñ.Èç ñîäåðæ.: Ãëàâà V. Îáðàçîâàíèå Ôåäåðàòèâíîãî Ñîþçà ÑîâåòñêèõÑîöèàëèñòè÷åñêèõ Ðåñïóáëèê Çàêàâêàçüÿ [Èç ðå÷è íà îáúåäèí. çàñåäàíèèÝðèâàíñêîé îðãàíèçàöèè ÊÏ (á) Àðìåíèè è ïðîôñîþçîâ, â êîòîðîé îòìåòèëî íåîáõîäèìîñòè áðàòñêîé ñâÿçè ñ Çàêàâêàçüåì â öåëîì è íåîáõîäèìîñòèñîçäàòü Çàêâêàçñêóþ Ôåäåðàöèþ, î ïðîáëåìàõ, êîòîðûå íåèçáåæíû ïðèãîñóäàðñòâåííî-ïîëèòè÷åñêîì îáúåäèíåíèè Çàêàâêàçñêèõ ðåñïóáëèê] / À.Ìÿñíèêÿí; Çàêëþ÷åíèå [Î âñòðå÷àõ ñ Ëåíèíûì] / À. Ìÿñíèêÿí.197020. Ìíàöàêàíÿí À.Í. Ëåíèí è ðåøåíèå íàöèîíàëüíîãî âîïðîñà âÑÑÑÐ / ÀÍ Àðì. ÑÑÐ. Èíñòèòóò èñòîðèè. - Å.: Èçä. Àí. Àðì. ÑÑÐ,1970. - 364 ñ.Èç ñîäåðæ.: Ãëàâà XI.  îáëàñòè ãîñóäàðñòâåííîãî ñòðîèòåëüñòâà. 7. Ôåäåðàòèâíûéñîþç ñîâåòñêèõ ðåñïóáëèê - ëó÷øàÿ ôîðìà íàöèîíàëüíî-ãîñóäàðñòâåííîãîóñòðîéñòâà [Î ðîëè àíãëèéñêèõ îôèöåðîâ â äàøíàêñêîéÀðìåíèè. Èç îïóáëèêîâàííûõ äîêóìåíòîâ “Äàøíàêöóòþí”] / À. ÌÿñíèêÿíÃë. XIII. Íàöèîíàëüíàÿ ïîëèòèêà â ñòðîèòåëüñòâå âîîðóæåííûõ ñèë [Îïðèêàçå Âåðõîâ. Ãëàâíîêîì. ñâåñòè 1 è 2 ëàòûøñêèå áðèãàäû â äèâèçèè âîçëîæèòüíà øòàá Ñåâåðíîãî ôðîíòà ñíàáæåíèå ëàòûøñêîãî êîðïóñà] / À.Ìÿñíèêîâ.197121. Ãàðèáäæàíÿí Ã.Á. Â.È. Ëåíèí è áîëüøåâèêè Çàêàâêàçüÿ. - Ì,Ïîëèòèçäàò, 1971. - 382ñ.Èç ñîäåðæ.: Ãëàâà ñåäüìàÿ Âîîðóæåííûå âîññòàíèÿ â Ãðóçèè è Àðìåíèè.Îáðàçîâàíèå êîìïàðòèé (áîëüøåâèêîâ) Ãðóçèè è Àðìåíèè [Î çíà÷åíèè ðàáîòûËåíèíà “Ãîñóäàðñòâî è ðåâîëþöèÿ”] / Ìÿñíèêÿí À.Ô.; Ãëàâà âîñüìàÿ [Îâñòðå÷å Ìÿñíèêÿíà â äåêàáðå 1922 ãîäà â Ãîðêàõ ñ Ëåíèíûì] / ÌÿñíèêÿíÀ.Ô.42

21 ³ . Äèðåêòèâû êîìàíäîâàíèÿ ôðîíòîâ Êðàñíîé Àðìèè (1917-1922 ãã.) Ñáîðí. äîê. â 4-õ òîìàõ. - Ì., 1971. Òîì 1. - ñ. 787.Èç ñîäåðæ.: Ïðèêàç êîìàíäóþùåãî Çàïàä. ôðîíòîì À. Ìÿñíèêîâà îá îðãàíèçàöèèîáîðîíû ïî ëèíèè Âèòåáñê-Îðøà-Ìîãèëåâ-Ãîìåë. Ñìîëåíñê 23ôåâðàëÿ 1918 ã. / Ãëàâêîì À. Ìÿñíèêîâ; Ïðèêàç êîìàíä. ×åõîñëîâ. ôðîíòîìÀ. Ìÿñíèêîâà î íàçíà÷åíèè Ä. È. Ïîïîâà êîìàíä. îòðÿäàìè, äåéñòâóþù.ïðîòèâ ÷åõîñëîâàêîâ â Ñûçðàíñêîì ðàéîíå. N 25 ã. Ñûçðàíü. 6 èþíÿ 1918 ã.14 ÷àñ / Ìÿñíèêîâ; Ïðèêàç À. Ô. Ìÿñíèêîâà Ä. È. ïîïîâó î çàäåðæàíèè÷åõîñëîâ. îòðÿäîâ N 26, ã. Ñûçðàíü 6 èþíÿ 1918 ã. 14 ÷àñ / Ìÿñíèêîâ; ÓêàçàíèåÌÿñíèêîâà íà÷. ðåâîë. øòàáà â Ñèìáèðñêå À. Ì. Èçìàéëîâó î çàäåðæàíèè÷åõîñëîâ. ýøåëîíîâ ïî ïóòè ê Óôå. N 88, ã. Ñûçðàíü 19 èþíÿ 1918 ã./ Ìÿñíèêîâ.197222. Àãàÿí Ö.Ï. Âåêîâàÿ äðóæáà íàðîäîâ Çàêàâêàçüÿ. ×. 2. - Å.:Àéàñòàí, 1972. - 406ñ.Èç ñîäåðæ.: Ãëàâà II. Ïîáåäà Ñîâåòñêîé âëàñòè â Çàêàâêàçüå íàâåêèñêðåïèëà äðóæáó íàðîäîâ. 4. Áðàòñòâî, çàêàëåííîå â áîðüáå çà âëàñòüÑîâåòîâ [Îá èíòåðíàöèîíàëüíîì äóõå Êðàñíîé Àðìèè Àðìåíèè; Î ðîëè óñòàíîâëåíèÿÑîâåòñêîé âëàñòè, â äðóæáå íàðîäîâ; Î âñòðå÷å ñ Ëåíèíûì âàïðåëå 1921ã. ïåðåä îòúåçäîì â Àðìåíèþ] / À. Ìÿñíèêÿí;Ãëàâà III Çàêàâêàçñêàÿ - Ôåäåðàöèÿ æèâîå âîïëîùåíèå ëåíèíñêèõ èäåéäðóæáû íàðîäîâ. 2. Äâèæåíèå çà îáðàçîâàíèå Çàêàâêàçñêîé Ôåäåðàöèè [Îðàçìàõå çà êîìïàíèþ ïî ñîçäàíèþ Çàêôåäåðàöèè â çàêàâêàçñêèõ ðåñïóáëèêàõ]/ À. Ìÿñíèêÿí; Ç. Ôåäåðàöèÿ çàêàâêàçñêèõ ðåñïóáëèê - ÿðêîåâîïëîùåíèå ëåíèíñêîé äðóæáû íàðîäîâ [Î Ôåäåðàöèè, ñòàâøåé ãàðàíòèåéíàö. ñîëèäàðíîñòè è ýêîíîì. è ïîëèò. ðàçâèòèÿ íàöèé] / À. Ìÿñíèêÿí.Ãëàâà IV. Îáðàçîâàíèå ÑÑÑÐ. Ñîþç íåðóøèìûé [Î çíà÷åíèè îáðàçîâàíèÿÑÑÐ, â êîòîðîì íåò ïðèâèëåãèðîâàííûõ íàöèé; Î òðóäÿùèõñÿ,ñïàÿííûõ â îäíó ñåìüþ - ÑÑÑÐ] / À. Ìÿñíèêÿí.197323. Ìíàöàêàíÿí À.Í.: Íà áàððèêàäàõ Îêòÿáðÿ. - Å.: Àéàñòàí,1973.- 350 ñ.:Èç ñîäåðæ.: Ðàçäåë ÷åòâåðòûé. Ñðåäè ðóêîâîäèòåëåé ïåðåâîðîòà â43

ñòàâêå è îðãàíèçàòîðîâ Ñîâåòñêîé Àðìåíèè. 3. “Ãåíåðàë îò ðåâîëþöèè” [ÎáðàùåíèåÀ.Ô. Ìÿñíèêÿíà ñî ñëîâàìè áëàãîäàðíîñòè, â ñâÿçè ñ åãî èçáðàíèåìïðåäñåäàòåëåì ñúåçäà ñîëäàòñêèõ äåïóòàòîâ Çàïàäíîãî ôðîíòà,Òåëåãðàììà Ìÿñíèêÿíà â Ñîâíàðêîì îò II ñúåçäà àðìèé Çàïàäíîãî ôðîíòà]/ À. Ìÿñíèêîâ; 4. Íà ïîñòó Âåðõîâíîãî Ãëàâíîêîìàíäóþùåãî [Îáðàùåíèå êñîëäàòàì, íå äàòü ñîðâàòü äåëî ìèðà êîíòððåâîëþöèîííûì ãåíåðàëàì, Îáðàùåíèåê âîéñêàì ôðîíòà î ïîäëîé ïîëèòèêå Ïåòëþðû â îòíîøåíèè ñîëäàòðåâîëþöèè] / À. Ìÿñíèêîâ’ Ðàçäåë âîñüìîé . Î áîÿõ çà îñâîáîæäåíèåÊèåâà, Ìèíñêà, Âèëüíþñà. 4. Âíîâü òóäà, ãäå ðåâîëþöèè óãðîæàëà îïàñíîñòü[Îáðàùåíèå ê Ãàþ, êîòîðûé çà êîðîòêèé ñðîê ñîçäàë êîðïóñ èì.Áåëîðóññêîé Ñîâåò. Ðåñïóáëèêè] / À. Ìÿñíèêîâ; Ðàçäåë äåñÿòûé. 2. ÑåêðåòàðüÌîñêîâñêîãî êîìèòåòà è íà÷àëüíèê îïåðàòèâíîãî øòàáà îáîðîíû ñòîëèöû[Î âñòðå÷àõ ñ Ëåíèíûì] / À. Ìÿñíèêÿíîâ; Ðàçäåë äâåíàäöàòûé.  ñðàæåíèÿõçà Áàêèíñêóþ êîììóíó. [Î ïåðâîé âñòðå÷å ñî Ñòåïàíîì Øàóìÿíîì â1907 ãîäó â Áàêó] / À. Ìÿñíèêÿí; Ðàçäåë ïÿòíàäöàòûé. Ïîñëàíöû íàðîäîâ-áðàòüåâíà çåìëå Àðìåíèè. 5. Àðìÿíñêèé íàðîä ÷òèò ïàìÿòü ãåðîåâ [Îáðàùåíèåê ðóññêèì è àðìÿíñêèì âîèíàì â ñâÿçè ñ ïîáåäîé Ñîâåòñêîéâëàñòè â Çàíãåçóðå] / À. Ìÿñíèêÿí.197524. Øàóìÿí Ñò., Ñïàíäàðÿí Ñ., Ìÿñíèêÿí À. Î êóëüòóðå, èñêóññòâåè ëèòåðàòóðå / Ïîäãîòîâ. òåêñòà, ïðèìå÷. è âñòóïèò. ñòàòúÿ À.Ê.Âîñêåðò÷ÿíà. - Å.: Àéàñòàí, 1975. - 322ñ.Èç ñîäåðæ.: ×àñòü III Àë. Ìÿñíèêÿí 1. Îáùèå âîïðîñû. Çàìàñêèðîâàííàÿìîíîïîëèÿ; Ïèñüìî ê Ì.Ñ. Ñàðüÿíó; Î íàøèõ öåííîñòÿõ; ïî ïîâîäó ñòàòüè“Îáûâàòåëüùèíà”; Î ìåòîäå ëèòåðàòóðíîé êðèòèêè; Î íàöèîíàëüíîéêóëüòóðå è ÿçûêå (Îòðûâêè); Ðàäèî-âñå; II Îá Àðìÿíñêîé ëèòåðàòóðå èîáùåñòâåííîé ìûñëè. Ìèêàåë Íàëáàíäÿí; Äâà êóëüòóðíûõ ïðàçäíèêà; Ïîïîâîäó ïåðâîãî íîìåðà æóðíàëà “Ìóð÷” (“Ìîëîò”), ïîñâÿùåííîãî âîïðîñàìïðîëåòàðñêîé ëèòåðàòóðû; Ìèê. Íàëáàíäÿí è àðìÿíñêàÿ èíòåëëèãåíöèÿ;Ñîöèàëüíàÿ öåííîñòü òâîð÷åñòâà Î. Òóìàíÿíà (Ñîöèîëîãè÷åñêèé î÷åðê); ÎÂàãàíå Òåðÿíå; Îá Àêîïå Àêîïÿíå; Äâå áåñòàêòíîñòè (ïî ïîâîäó çàìåòêè“Íàáëþäàòåëü” îá Àêîïå Àêîïÿíå). III Î ðóññêîé ëèòåðàòóðå è òåàòðàëüíûåðåöåíçèè. Ïðîáóæäåíèå (Î Ãîðüêîì); “Ïîýòû è ïîýòåññû” Þ. Àéõåíâàëüäà;Äðàìà “Ýëüãà” Ãàóïòìàíà; ïüåñà À. ×åõîâà “×àéêà”.44

197725. Ãîëóá Ï.À. Áîëüøåâèêè è àðìèÿ â òðåõ ðåâîëþöèÿõ. - Ì.,Ïîëèòèçäàò, 1977. - 320ñ.Èç ñîäåðæ.: Ãëàâà òðåòüÿ. 5. Âîåííûå îðãàíèçàöèè ïàðòèè â ïåðèîääâîåâëàñòèÿ. Îñíîâíûå íàïðàâëåíèÿ è ôîðìû èõ ðàáîòû [Î íåäîïóñòèìîñòèôîðìèðîâàíèÿ ïîëêîâ ïî íàöèîíàëüíîìó ïðèçíàêó, ÷òî íàáëþäàëîñüíà Çàïàäíîì ôðîíòå] / Ìÿñíèêîâ À.Ô.; 6. Êîíåö äâîåâëàñòèÿ. Êóðñ ïàðòèèíà âîîðóæåííîå âîññòàíèå. Íîâûé ýòàï áîðüáû áîëüøåâèêîâ çà àðìèþ [Îáîáñóæäåíèè ðàáîòû â àðìèè] / Ìÿñíèêîâ À.Ô.; Ãëàâà ÷åòâåðòàÿ. 2. Ðåâîëþöèÿíà ôðîíòå [Î ñîãëàøåíèè ñ “êîìèòåòîì ñïàñåíèÿ” è äîãîâîðåííîñòèíå ïîñûëàòü âîéñêà â Ïåòðîãðàä è Ìîñêâó â ïîìîùü Êåðåíñêîìó; ÒåëåãðàììàËåíèíó èç Ìèíñêà] / Ìÿñíèêîâ; 3. Çàâåðøàþùèé ýòàï áîðüáû çà àðìèþ[Î ñîîáùåíèè â Ñòàâêó Ãëàâêîìà àðìèÿìè Çàïàäíîãî ôðîíòà ÌÿñíèêîâûìÀ.Ô. â ÿíâàðå 1918ã.] / Ìÿñíèêîâ26. Êàìåíñêàÿ Í.Â., Ñåëèâàíîâ Ï.À. Âåëèêèé Îêòÿáðü â Áåëîðóññèè.- Ìí.: Íàóêà è òåõíèêà, 1977. - 80ñ.Èç ñîäåðæ.: Êóðñ íà âîîðóæåííîå âîññòàíèå [Î ãàçåòå “Çâåçäà”, êîòîðàÿñòàëà ïîëèòè÷åñêèì âîñïèòàòåëåì ñîëäàò, áàòðàêîâ è ðàáî÷èõ Çàïàäíîãîêðàÿ, Î íåîáõîäèìîñòè îðãàíèçàöèè ðåâîë. âëàñòè, âëàñòüþ êîòîðîé íàìåñòàõ áóäóò Ñîâåòû] / À. Ìÿñíèêîâ27. Ïî÷àíèí Ñ.Ç. Èñòîðèåé îáðå÷åííûå. - Ìí.: Áåëàðóñü, 1977. -286 ñ.Èç ñîäåðæ.: Ãëàâà âòîðàÿ. 1. “Êîìèòåò ñïàñåíèÿ” òåðïèò êðàõ [Èç ñòàòüè«Ìàñêè äîëîé!», îïóáëèêîâàííîé â ãàçåòå «Çâåçäà» îò 1 íîÿáðÿ 1917ã, îïðèçûâå ê íàðîäó íà âîññòàíèå; Î ðàçîáëà÷åíèè À. Ìÿñíèêÿíîì ïðåäàòåëüñòâàìåíüøåâèêîâ è ýññåðîâ] / À. Ìÿñíèêîâ; 2. Ñìåùåíèå ãåíåðåëà Áàëóåâà[Òåëåôîííûé ðàçãîâîð ïðåäñåä. Ñåâåðî-Çàïàäíîãî îáëàñòíîãî êîìèòåòàÐÑÄÐÏ (á), ÷ëåíà Âîåííî-ðåâîë. êîìèòåòà Çàïàäíîãî ôðîíòà À.Ô. Ìÿñíèêîâàñ äåæóðíûì, êîìèñàðîì Ìîññîâåòà ñ ïðîñüáîé ïåðåäàòü ïðèêàç Âîåíðåâîë.êîìèòåòà Çàïàä. ôðîíòà îò 12 íîÿáðÿ 1917ã. íåïîñðåäñòâåííî âÏåòðîãðàä Â.È. Ëåíèíó; Î ñîîáùåíèè Ìÿñíèêîâà Ëåíèíó î òîì, ÷òî âîåííàÿâëàñòü ôðîíòà ïîëíîñòüþ ïåðåøëà â èõ ðóêè è â çàêëþ÷åíèè Ìÿñíèêîâ ñîîáùèë,÷òî íîâûé Ãëàâêîì ïðèñòóïèë ê îáÿçàííîñòÿì]45

197828. Èõ èìåíà áåññìåðòíû. (Íàðîäû ìèðà î 26 áàêèíñêèõ êîìèññàðàõ).Áàêó, Àçåðíåøð, 1978. - 106 ñ.Èç ñîäåðæ.: Ñîþç Ñîâåòñêèõ Ñîöèàëèñòè÷åñêèõ Ðåñïóáëèê [Î ïîäâèãåÑòåïàíà Øàóìÿíà, À. Äæàïàðèäçå, Àçèçáåêîâà è Ôèîëåòîâà] / À.Ô.Ìÿñíèêîâ.198329. Êîçåêî È.Í. Ì.Â. Ôðóíçå: Ðåâ. äåÿòåëüíîñòü â Áåëîðóñèè. -Ìí.: Áåëàðóñü, 1983. - 175ñ.; Ôîòî.Èç ñîäåðæ.: Íà ïóòè ê Îêòÿáðþ [Î ïîèñêàõ ñðåäñòâ íà îðãàíèçàöèþïå÷àòíîãî îðãàíà áîëüøåâèêîâ - ãàçåòû “Çâåçäà”] / À.Ô. Ìÿñíèêîâ.198830. Ïî âîëå íàðîäà: Èç èñòîðèè îáðàçîâàíèÿ ÁÑÑÐ è ñîçäàíèÿÊÏÁ: Äîêóìåíòû è ìàòåðèàëû / Ñîñò. Ì.Ô. Øóìåéêî è äð. - Ìí.:Áåëàðóñü, 1988. - 256 ñ.Èç ñîäåðæ.: Ðàçäåë I. Âåëèêèé Îêòÿáðü è îáðàçîâàíèå ÁåëîðóññêîéÑÑÐ. Ñîçäàíèå Êîììóíèñòè÷åñêîé ïàðòèè Áåëîðóññèè. N14. Èç ïðèêàçà N22Ãëàâíîêîìàíäóþùåãî Çàïàäíûì ôðîíòîì À.Ô. Ìÿñíèêîâà ñ îáúÿâëåíèåìïðèêàçà Ãëàâêîâåðõà î çàêëþ÷åíèè ïåðåìèðèÿ íà âñåõ ôðîíòàõ. 5 äåêàáðÿ1917ã. / Ãëàâêîì àðìèÿìè À. Ìÿñíèêîâ; N26. Èç ïðèêàçà N2 ÃëàâíîêîìàíäóþùåãîÇàïàäíûì ôðîíòîì À.Ô. Ìÿñíèêîâà î ìîáèëèçàöèè ñèë äëÿ áîðüáûñ ãåðìàíñêèìè îêêóïàíòàìè. 23 ôåâðàëÿ 1918ã. / Ãëàâíîêîì. Çàï. ôðîíòîìÀ. Ìÿñíèêîâ; N27. Ðåçîëþöèÿ Îáëèñêîìçàïà îá îäîáðåíèè ðåøåíèÿÑîâåòñêîãî ïðàâèòåëüñòâà çàêëþ÷èòü ìèð ñ Ãåðìàíèåé. 4 ìàðòà 1918ã. /Ïðåäñåä. Ìÿñíèêîâ; N28. Îáðàùåíèå Ãëàâíîêîìàíäóþùåãî Çàïàäíûìôðîíòîì À.Ô. Ìÿñíèêîâà ê òðóäÿùèìñÿ Çàïàäíîé îáëàñòè îá óñèëåíèè áäèòåëüíîñòè.6 ìàðòà 1918ã. / Ãëàâêîì À. Ìÿñíèêîâ; N57. Çàïèñü ðàçãîâîðà ïîïðÿìîìó ïðîâîäó È.Â. Ñòàëèíà ñ ïðåäñåäàòåëåì Ñåâåðî-Çàïàäíîãî îáëàñòíîãîêîìèòåòà ÐÊÏ (á) À.Ô. Ìÿñíèêîâûì î ãîñóäàðñòâåííîì ñòðîèòåëüñòâåÁåëîðóññèè. 25 äåêàáðÿ 1918ã.; N66. Èç ïðîòîêîëà N1 çàñåäàíèÿ ÖåíòðàëüíîãîÁþðî ÊÏ (á) Áåëîðóññèè 31 äåêàáðÿ 1918ã. / Ïðåäñåä. Ìÿñíèêîâ;N67. Ìàíèôåñò Âðåìåííîãî Ðàáî÷å-Êðåñòúÿíñêîãî Ñîâåòñêîãî ïðàâèòåëü-46

ñòâà Áåëîðóññèè. 1 ÿíâàðÿ 1919ã. / ×ëåíû ïðàâèò.: À. Ìÿñíèêîâ è äð.; N77.Òåëåãðàììà ÖÁ ÊÏ (á) Á è Âðåìåííîãî-Ðàáî÷å-Êðåñòüÿíñêîãî ïðàâèòåëüñòâàÁåëîðóññèè Â.È. Ëåíèíó ñ ïðèãëàøåíèåì íà I ñúåçä Ñîâåòîâ Áåëîðóññèè.27 ÿíâàðÿ 1919ã. / Îò ÖÁ è ïðàâèò. À. Ìÿñíèêîâ; N84. Èç ïðîòîêîëà çàñåäàíèÿÖÊ ÊÏ (á) Á î ñîçäàíèè Áåëîðóññêî-Ëèòîâñêîé Ðåñïóáëèêè. 2 ôåâðàëÿ1919ã. / Ïðåäñåä. Ìÿñíèêîâ; N88. Èç ïðîòîêîëà ñîâåùàíèÿ ïî îðãàíèçàöèèÃîñóäàðñòâåííîãî óíèâåðñèòåòà Áåëîðóññèè. 22 ìàðòà 1919ã. [Îíåîáõîäèìîñòè îòêðûòèÿ Ãîñ. óíèâåðñèòåòà â Ìèíñêå] / À. Ìÿñíèêîâ.199031. Àãàÿí Ö.Ï. è äð. Èñòîðèÿ àðìÿíñêîãî íàðîäà (1900-1987ãã.).Ó÷åáíèê äëÿ 9-10 êëàññîâ ñðåäíåé øêîëû / Ö.Ï. Àãàÿí, Ø.Ð. Àðóòþíÿí,À.Í. Ìíàöàêàíÿí. - Å.: Ëóéñ, 1990, 4-å èçä. - 224ñ.Èç ñîäåðæ.: Ðàçäåë III. Ñîâåòñêàÿ Àðìåíèÿ â ïåðèîä ïîñòðîåíèÿ ñîöèàëèçìà(1921-1937ãã.). Ãëàâà XI Ñîâåòñêàÿ Àðìåíèÿ â ãîäû ïîñòðîåíèÿ ýêîíîì-îñíîâûñîöèàëèçìà (1921-1932ññ.). Îáðàçîâàíèå Çàêàâêàçñêîé ôåäåðàöèè.[Î çíà÷åíèè Çàêôåäåðàöèè äëÿ íàðîäîâ Çàêàâêàçüÿ è, â ÷àñòíîñòè,äëÿ Àðìåíèè] / À. Ìÿñíèêÿí.47

ä²ð´ºð²Î²Ü زØàôÈàôØ ºì ÄàÔàì²ÌàôܺðàôØ195632. Ìîè âñòðå÷è ñ òîâ. Ëåíèíûì // Êîììóíèñò Áåëîðóññèè. -1956.- N 5. - Ñ. 11-16:195733. ²ëáõÛÃÝ»ñ ºÕÇß» â³ñ»ÝóÇ Ù³ëÇÝ: (ºÕÇß» â³ñ»Ýó 1897-1957)// ´³Ýíáñ. – È»ÝÇݳϳÝ. – 1957. – Ã. 190. – 15 ë»åï. - ¿ç 2:34. ´áÉß»õÇÏÝ»ñÁ »õ ѳۻñÁ: [ÄáÕÏáÙËáñÑÇ Ý³Ë³·³Ñ ². ØÛ³ëÝÇÏ-Û³ÝÇ ¨ áõñÇßÝ. ëïáñ³·ñáõÃÛ³Ùμ È»éݳÛÇÝ Ô³ñ³μ³ÕÁ г۳ëï³ÝdzÝμ³Å³Ý Ù³ëÁ ÉÇÝ»Éáõ ѳÛï³ñ³ñáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ] // Ú³é³ç. - ö³ñǽ,1957. - Ã. 3721. - 20 ÛáõÝÇëÇ. - ¿ç 2:35. [º. â³ñ»ÝóÇ Ù³ëÇÝ: ¸ñí³ï³ÝùÇ Ëáëù»ñ] // ²í³Ý·³ñ¹. –1957. – Ã. 117. – 28 ë»åï. - ¿ç 2; êáí»ï. ìñ³ëï³Ý. – 1957. – Ã. 230.– 28 ë»åï. - ¿ç 2; êáí»ï. ·ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ. – 1957. – Ã. 9. - ¿ç 26; Îá-ÙáõÝÇëï. - ´³ùáõ, 1957. – Ã. 228. – 28 ë»åï. - ¿ç 3:36. Æ٠ѳݹÇåáõÙÝ»ñÁ È»ÝÇÝÇ Ñ»ï // êáí»ï. г۳ëï³Ý. – 1957.– Ã. 4. - ¿ç 2, 7; ²í³Ý·³ñ¹. – 1957. – Ã. 88. – 23 ÑáõÉÇëÇ. - ¿ç 2; Ã. 89.– 25 ÑáõÉÇëÇ. - ¿ç 2; Ã. 91. – 30 ÑáõÉÇëÇ. - ¿ç 2; Ð³Û Ù³ÙáõÉ. - ´. ²Ûñ»ë,1957. - Ã. 405. - 7 ÝáÛ»Ùμ. - ¿ç 2, Éáõë³ÝÏ.; ºñ¨³Ý. - 1958. - Ã. 78. - 20³åñ. - ¿ç 1:37. [ØÇù³Û»É ܳÉμ³Ý¹Û³ÝÇ Ù³ëÇÝ §². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ é»íáÉÛáõóÇáÝ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý í³Õ ßñç³ÝÁ¦ Ñá¹í³ÍáõÙ] // ʳã³ïñÛ³Ý ê. ´. ²É»ùë³Ý¹ñØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ´»ÉáéáõëdzÛáõÙ. - º.: 1957. - ¿ç 7-14, Éáõë³ÝÏ.38. Þ³ÑáõÙÛ³Ý êï., ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý ²É. êï. Þ³ÑáõÙÛ³ÝÁ ¨ ²É. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÁ ÐáÏï»Ùμ»ñÛ³Ý Ø»Í é¨áÉÛáõódzÛÇ Ù³ëÇÝ // êáí»ï. ·ñ³Ï³-ÝáõÃÛáõÝ. – 1957. – Ã. 11. - ¿ç 6-7:39. øáã³ñ Ðñ³ãÛ³: [ÎáÝïñé¨áÉÛáõódzÛÇ áõÅ»ñÇ ¹»Ù å³Ûù³ñÇ,²ñ¨ÙïÛ³Ý ýñáÝïÇ Ññ³Ù³Ý³ï³ñ, ´»ÉáéáõëdzÛÇ ÅáÕÏáÙËáñÑÇ Ý³-48

˳·³Ñ, èáõë³ëï³ÝÇ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý å³ñïdzÛÇ ØáëÏí³ÛÇ ÏáÙÇï»Ç³é³çÇÝ ù³ñïáõÕ³ñ ³ß˳ï»Éáõ, 1922 Ã. áñÏÇáõÙ È»ÝÇÝÇ Ñ»ï²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ³Ý¹ÇåÙ³Ý Ù³ëÇÝ] // øáã³ñ Ðñ³ãÛ³. Ø»Í ï³ñ»·-ñáõÃÛ³Ý ¿ç»ñÇó. - º., 1957. - ¿ç 43-53:40. Íåòûëüêèí À. Áîëüøåâèêè Çàïàäíîãî ôðîíòà â Îêòÿáðüñêèåäíè 1917 ãîäà (Ê 40-ëåòèþ Âåëèêîãî Îêòÿáðÿ) // Êîììóíèñò Áåëîðóññèè.- 1957. - N5. - Ñ. 14-21Èç ñîäåðæ. [Òåëåãðàììà Ëåíèíó î ñíÿòèè Âîåííî-ðåâîë. êîìèòåòîì ñïîñòà Ãëàâêîìà ãåíåðàëà Áàëóåâà è íàçíà÷åíèè ïîäïîëêîâíèêà Êàìåíùèêîâàíà ïîñò ãëàâíîêîìàíäóþùåãî ôðîíòîì] / À. Ìÿñíèêîâ.41. Ïîäãîòîâêà Îêòÿáðÿ (Âîñïîìèíàíèÿ êî äíþ ïåðâîé ãîäîâùèíû“Çâåçäû”) //  áîðüáå çà Îêòÿáðü â Áåëîðóññèè è íà Çàïàäíîìôðîíòå. Âîñïîìèíàíèÿ àêòèâíûõ ó÷àñòíèêîâ Îêòÿáðüñêîé ðåâîëþöèè.Ìí.; 1957. - Ñ. 26-32. – Ôîòî.195842. Æ٠ѳݹÇåáõÙÝ»ñÁ È»ÝÇÝÇ Ñ»ï: (È»ÝÇÝÛ³Ý ûñ»ñÇ ³éÇÃáí) //ºñ¨³Ý. – 1958. – Ã. 78. – 20 ³åñ. - ¿ç 1:43. §Î³ñÙÇñ ½ÇÝíáñÝ»ñ, Ññ³Ù³Ý³ï³ñÝ»ñ ¨ ÏáÙáõÝÇëïÝ»ñ¦:[¼³Ý·»½áõñÁ ¹³ßݳÏÝ»ñÇó ³½³ï³·ñ»Éáõ í»ñ³μ»ñÛ³É Ññ³Ù³ÝÇï»ùëï] // êáÕáÙáÝÛ³Ý ê. . ø³Õ³ù³óÇ³Ï³Ý ÏéÇíÝ»ñÁ ¼³Ý·»½áõñáõÙ.- º., 1958. - ¿ç 97-99. – êïáñ³·ñ.` ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý (²É. سñïáõÝÇ).Ðêêè é³½Ù³Ï³Ý ·áñÍ»ñÇ ÅáÕÏáÙ ¨ ÎáíϳëÛ³Ý Ñ³ïáõÏ μ³Ý³ÏÇé³½Ù³-é¨áÉÛáõóÇáÝ ËáñÑñ¹Ç ³Ý¹³Ù ì»ÉÇϳÝáí. ºñ¨³ÝÛ³Ý é³½Ù³-Ï³Ý ËÙμ³íáñÙ³Ý Ññ³Ù³Ý³ï³ñ:44. Ð³Û å³ñμ»ñ³Ï³Ý Ù³ÙáõÉÇ μÇμÉÇá·ñ³ýdz: [ܳ¨` ²É. ØÛ³ëÝÇÏ-Û³ÝÇ μ³ó³ë³Ï³Ý ϳñÍÇùÁ è²Î-Ç Ù³ëÇÝ] / . È. // гé³ç. - ö³ñǽ,1958. - Ã. 4050. - 23 ÛáõÉÇëÇ. - ¿ç 2:45. êï. Þ³ÑáõÙÛ³ÝÇ ÑÇß³ï³ÏÇÝ // ºñ¨³Ý. – 1958. – Ã. 186. – 20ë»åï. - ¿ç 1:49

195946. Æ٠ѳݹÇåáõÙÝ»ñÁ È»ÝÇÝÇ Ñ»ï // ¸ÇÉÇç³Ý. – 1959. – Ã. 33. –22 ³åñ. - ¿ç 2:196047. [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ »ñ³ËïÇùÇ ËáëùÁ áõÕÕí³Í ²É»ùë³Ý¹ñ³åá-ÉÇ Ñ»ñáëÝ»ñÇÝ] // êáí»ï. ·ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ. – 1960. – Ã. 5. - ¿ç 135:48. Æ٠ѳݹÇåáõÙÝ»ñÁ ÁÝÏ»ñ È»ÝÇÝÇ Ñ»ï: (гïí³Í) // êáí»ï.г۳ëï³Ý. – 1960. – Ã. 45. – 24 ÷»ïñ. - ¿ç 2; ºñ¨³Ý. – 1960. – Ã.95.– 24 ³åñ. - ¿ç 2:49. Ø»ñ ųٳݳÏÇ Ñ³Ý׳ñÁ: (гïí³ÍÝ»ñ Ñáõß»ñÇó) [È»ÝÇÝÇ Ù³ëÇÝ]// ñ³Ï. ûñÃ. – 1960. – Ã. 17. – 22 ³åñ. - ¿ç 2, Éáõë³ÝÏ.50. [ä»ï³Ï³Ý ѳٳÉë³ñ³ÝÇ ¹»ñÁ ¨ Ý߳ݳÏáõÃÛáõÝÁ: îå³·ñí³ÍÈ. ä. Ô³ñÇμç³ÝÛ³ÝÇ §¾ç»ñ ºñ¨³ÝÇ å»ï³Ï³Ý ѳٳÉë³ñ³ÝÇå³ïÙáõÃÛáõÝÇó (1921-1930) Ñá¹í³ÍáõÙ] // î»Õ»Ï³·Çñ: гë. ·Çï. /гÛÏ. êêè ². – 1960. – Ã. 1. - ¿ç 17-34:51. ö³ëï³ÃÕûñ ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ áõë³ÝáÕ³Ï³Ý ï³ñÇ-Ý»ñÇ í»ñ³μ»ñÛ³É: ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹ÇÙáõÙÝ»ñÁ` áõÕÕí³Í Ü. ܳËÇ稳Ýǻϻջó³Ï³Ý Ñá·³μ³ñÓáõÃÛ³Ý ËáñÑñ¹Ç ݳ˳·³ÑÇÝ: 30 Ñáõ-ÉÇëÇ 1905 Ã. Ü. ܳËÇ稳Ý; 12 ÑáõÝí³ñÇ 1906 Ã., 5 û·áëïáëÇ Ü. ܳ-ËÇ稳Ý, 11 ÑáõÝí³ñÇ 1907, 19 Ù³ÛÇëÇ Üáñ ܳËÇ稳Ý; 24 ÑáõÝÇëÇ´³ùáõ; 10 ÑáõÉÇëÇ 1908 Ü. ܳËÇ稳Ý: [²é³ç³μ. ¨ Ññ³å.] / . гñáõ-ÃÛáõÝÛ³Ý // Çï³-ÇÝýáñÙ³óÇáÝ μÛáõÉ»ï»Ý / гÛÏ³Ï³Ý êêè ÜØ ²ñ-ËÇí³ÛÇÝ í³ñãáõÃÛáõÝ. – 1960. – Ã. 3. - ¿ç 19-22:52. Ïðàçäíèêè îí ïðîâîäèë ñ ðàáî÷èìè [Âîñïîìèíàíèÿ âèäíîãîäåÿòåëÿ ðåâîë. äâèæåíèÿ Àëåêñàíäðà Ìÿñíèêÿíà î Â.È. Ëåíèíå] //Çàðÿ Âîñòîêà. - 1960. - N82. - 7 àïð. - Ñ. 253. Ñðåäè âîèíîâ [Ìÿñíèêÿí î Â.È. Ëåíèíå] // Êîììóíèñò. - 1960.- N32. - 7 ôåâð. - Ñ. 250

196154. г۳ëï³ÝÇ Ï³ñÙÇñ μ³Ý³ÏÇ »ñ¨³ÝÛ³Ý ½áñ³ËÙμÇ ³ñß³í³ÝùÁ¹»åÇ ¼³Ý·»½áõñ: [Îáã: ²é³ç³μ. ¨ Ññ³å.] / ². Øݳó³Ï³ÝÛ³Ý //Øݳó³Ï³ÝÛ³Ý ². Ü. è¨áÉÛáõóÇ³Ý ²Ý¹ñÏáíϳëáõÙ ¨ èáõë³ëï³ÝÇå³ïíÇñ³ÏÝ»ñÁ / 1917-1921/: º., 1961. – ¿ç 547:55. гÛÏ³Ï³Ý êêè é³½Ù³Ï³Ý ·áñÍ»ñÇ ÅáÕÏáÙÇ Ññ³Ù³ÝÁ ·áñ-ÍáÕ ½áñ³Ù³ë»ñÇÝ ¼³Ý·»½áõñÁ ¹³ßݳÏÝ»ñÇó Ù³ùñ»Éáõ Ù³ëÇÝ //´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. – 1961. – Ã. 1. - ¿ç 91-92. – êïáñ³·ñ.`ÐÊêÐ é³½Ù³Ï³Ý ·áñÍ»ñÇ ÅáÕÏáÙ ¨ ³é³ÝÓÇÝ ÏáíϳëÛ³Ý μ³-ݳÏÇ é½Ù³Ñ»Õ³÷áË³Ï³Ý ËáñÑñ¹Ç ³Ý¹³Ù ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý (²É. سñïáõÝÇ):56. [ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñáõß»ñÁ ì. Æ. È»ÝÇÝÇ Ù³ëÇÝ] // ²í³Ý·³ñ¹. –1961. – Ã. 48. – 22 ³åñ. - ¿ç 1:57. Îáðàùåíèå ïðåäñåäàòåëÿ ÑÍÊ ò. Ìÿñíèêîâà ê òðóäÿùèìñÿÇàíãåçóðà î íåîáõîäèìîñòè óíè÷òîæèòü îñòàòêè êîíòððåâîëþöèè èïåðåéòè ê ìèðíîìó òðóäó. 19 èþíÿ 1921ã. / Ìÿñíèêîâ (Ìàðòóíè),ïðåäñåä. Ñîâíàðêîìà Àðìåíèè // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. -1961. - Ã.1. - ¿ç 88-90. - Ïîäïèñü.:196258. È»ÝÇÝÁ ·ñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý ¨ ³ñí»ëïÇ Ù³ëÇÝ: (سñ¹Á, ѳÝ׳ñÁ,³é³çÝáñ¹Á) // ñ³Ï. ûñÃ. – 1962. – Ã. 16. – 20 ³åñ. - ¿ç 2:´áí³Ý¹-Çó.` ². ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý. ². ü. ØÛ³ëÇÝÏÛ³ÝÇ Ñáõß»ñÁ È»ÝÇÝÇ Ù³ëÇÝ:59. ö³ëï³ÃÕûñÁ å³ïÙáõÙ »Ý… (Ø»ëñáå سßïáóÇ ÍÝݹ۳Ý1000-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí) // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. – 1962. – Ã.3. - ¿ç 300:196360. ²ÝÝÏáõÝ É»ÝÇÝÛ³ÝÁ: [êï. Þ³ÑáõÙÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ ïå³·ñí³Í ê³Ùí»ÉñÇ·áñÛ³ÝÇ Ñ³Ù³ÝáõÝ Ñá¹í³ÍáõÙ] // ÎáÙáõÝÇëï. - ´³ùáõ, 1963.– Ã. 240. – 13 ÑáÏï. - ¿ç 2:51

61. Æ٠ѳݹÇåáõÙÝ»ñÁ ÁÝÏ»ñ È»ÝÇÝÇ Ñ»ï // ´³ñ»Ï³ÙáõÃÛáõÝ:Çñù 1. - º., 1963. - ¿ç 473-484:62. [Ø. ܳÉμ³Ý¹Û³ÝÁ Ñ³Û Çñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý »ñ¨»ÉÇ ¹»Ùù»ñÇó Ù»ÏÁ ÉÇ-Ý»Éáõ Ù³ëÇÝ] // гñáõÃÛáõÝÛ³Ý Þ. è. ä³ïÙ³·ÇïáõÃÛ³Ý ½³ñ·³óáõÙÁêáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝáõÙ 1920-1963: àõñí³·Í»ñ. - º., 1967. - ¿ç277:63. Äîêóìåíòû î ãîñóäàðñòâåííîé äåÿòåëüíîñòè À.Á. Õàëàòîâà /Ïóáë. À.Í. Ìíàöàêàíÿíà, äîê. èñò. íàóê; Ë.À. Ñààêÿí // ´³Ýμ»ñ г-Û³ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1963. - Ã. 2. - ¿ç 9-34Èç ñîäåðæ. Çàïèñêà À.Ô. Ìÿñíèêÿíà è Íàðêîìïðåäà Àðìåíèè ÈâàíÿíàÕàëàòîâó ñ ïðîñüáîé î äîïîëíèòåëüíîì îòïóñêå ïðîäîâîëüñòâèÿ. 15 ÿíâàðÿ1922ã. / Ìÿñíèêÿí, Èâàíÿí; Çàïèñêà À. Ìÿñíèêÿíà Ñ. Îðäæîíèêèäçå ïî ïîâîäóîáåñïå÷åíèÿ Àðìåíèè ïîñåâíûì ìàòåðèàëîì. 2 ìàðòà 1922ã. / À.Ìÿñíèêÿí.196464. Æ٠ѳݹÇåáõÙÝ»ñÁ ÁÝÏ»ñ È»ÝÇÝÇ Ñ»ï: (ØÇ Ñ³ïí³Í ÑÇßáÕáõ-ÃÛáõÝÝ»ñÇó) // êáí»ï. г۳ëï³Ý. – 1964. – Ã. 4. - ¿ç 3-4, Éáõë³ÝÏ.:65. ÐêÊÐ ÅáÕÏáÙËáñÑÇ ¹»Ïñ»ïÁ ·ñ³Ï³Ý-·»Õ³ñí»ëï³Ï³Ý ³ß-˳ï³íáñÝ»ñÇ ÝÛáõÃ³Ï³Ý ³å³ÑáíáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝdzñËÇíÝ»ñÇ. – 1964. – Ã. 2. - ¿ç 20. – êïáñ³·ñ.` ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý(²É. سñïáõÝÇ). ÅáÕáíñ¹³Ï³Ý ÏáÙÇë³ñÝ»ñÇ ËáñÑñ¹Ç ݳ˳·³Ñ ¨³ÛÉáù:66. ÐêÊÐ ÅáÕÏáÙËáñÑÇ ¹»Ïñ»ïÁ §Ð³Û³ëï³ÝÇ û·ÝáõÃÛ³Ý ÏáÙÇﻦëï»ÕÍ»Éáõ Ù³ëÇÝ // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. – 1964. –Ã. 2. - ¿ç 19-20. – êïáñ³·ñ.` ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý (²É. سñïáõÝÇ). ÅáÕáíñ-¹³Ï³Ý ÏáÙÇë³ñÝ»ñÇ ËáñÑñ¹Ç ݳ˳·³Ñ ¨ ³ÛÉáù:67. ÐêÊÐ ÅáÕÏáÙËáñÑÇ ¹»Ïñ»ïÁ é¨áÉÛáõódzÛÇ ³ÏïÇí Ù³ëݳÏÇó-Ý»ñÇÝ Ï»Ýë³Ãáß³ÏÝ»ñ Ý߳ݳϻÉáõ Ù³ëÇÝ // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝdzñËÇíÝ»ñÇ. – 1964. – Ã. 2. - ¿ç 22. - êïáñ³·ñ.` ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý (²É.سñïáõÝÇ). ÅáÕáíñ¹³Ï³Ý ÏáÙÇë³ñÝ»ñÇ ËáñÑñ¹Ç ݳ˳·³Ñ ¨ ³Û-Éáù:5268. ÐêÊÐ ÅáÕÏáÙËáñÑÇ áñáßáõÙÁ μ³Ýíáñ-ͳé³ÛáÕÝ»ñÇ ³ß˳-

ï³í³ñÓÇ ³í»É³óÙ³Ý Ù³ëÇÝ // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. –1964. – Ã. 2. - ¿ç 19. – êïáñ³·ñ.` ݳ¨ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý (²É. سñïáõÝÇ).ÅáÕáíñ¹³Ï³Ý ÏáÙÇë³ñÝ»ñÇ ËáñÑñ¹Ç ݳ˳·³Ñ:69. Äîêóìåíòû èç èñòîðèè ãðàæäàíñêîé âîéíû è ñîâåòñêîé àðìèè/ ïóáë. À. Ìíàöàêàíÿíà, Ë. Ñààêÿíà // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»-ñÇ. - 1964. - Ã. 2. - ¿ç 3-23Ñîäåðæ.: Òåëåôîíîãðàììà À.Ô. Ìÿñíèêÿíà Â.È. Ëåíèíó è çàïèñü ðàçãîâîðàïî ïðÿìîìó ïðîâîäó ñ êîìèññàðîì Ìîñêîâñêîãî âîåííîãî îêðóãà 12íîÿáðÿ 1917ã. / Ìÿñíèêîâ, Ìóðàëîâ; Äîíåñåíèå À. Ô. Ìÿñíèêÿíà Â.È. Ëåíèíóè ß.Ì. Ñâåðäëîâó î âîåííî-ïîëèòè÷åñêîì ïîëîæåíèè íà Âîñòî÷íîìôðîíòå. 25 èþíÿ 1918ã. / Ìÿñíèêîâ, áûâøèé Ãëàâêîì Çàï÷åõôðîíòîì; Äîêëàäíàÿçàïèñêà À.Ô. Ìÿñíèêÿíà â Ñîâíàðêîì è ÖÈÊ ÐÑÔÑÐ î ñîñòîÿíèèÑîâåòñêèõ âîéñê è çàäà÷àõ ñîçäàíèÿ êðåïêîé Êðàñíîé Àðìåíèè. 25 èþíÿ,1918ã. / À. Ìÿñíèêîâ; Äîíåñåíèå À.Ô. Ìÿñíèêÿíà èç Ñìîëåíñêà Â.È. Ëåíèíóè ß.Ì. Ñâåðäëîâó î âîåííîé îáñòàíîâêå íà çàïàäíîì ôðîíòå. 18 íîÿáðÿ1918ã., Ñìîëåíñê / Ìÿñíèêîâ; Õîäàòàéñòâî À.Ô. Ìÿñíèêÿíà ïåðåä ß.Ì.Ñâåðäëîâûì è Íàðêîìàòîì ôèíàíñîâ îá îêàçàíèè ôèíàíñîâîé ïîìîùèïðàâèòåëüñòâó Áåëîðóññèè. 12 ÿíâàðÿ, 1919ã., Ìèíñê / À. Ìÿñíèêîâ, îò ïðàâèòåëüñòâàÁåëîðóññèè; Ñîîáùåíèå À.Ô. Ìÿñíèêÿíà ß.Ì. Ñâåðäëîâó îá îðãàíèçàöèèïàðòèéíûõ è ñîâåòñêèõ îðãàíîâ â Áåëîðóññèè. 15 ÿíâàðÿ 1919ã..,Ìèíñê / À.Ô. Ìÿñíèêÿí; Ïðîòîêîë çàñåäàíèÿ Ìîñêîâñêîãî êîìèòåòà ÐÊÏ (á)î ïåðåèçáðàíèè À.Ô. Ìÿñíèêÿíà ñåêðåòàðåì Ìîñêîâñêîãî ãîðîäñêîãîãóáåðíñêîãî êîìèòåòà ÐÊÏ (á). 21 ìàÿ 1920ã. / À. Ìÿñíèêîâ, ñåêðåòàðü ÌÊ;Ïðèêàç Íàðîäíîãî êîìèññàðà ïî âîåííûì äåëàì ÑÑÐ Àðìåíèè À.Ô.Ìÿñíèêÿíà îá îêàçàíèè êðåñòüÿíàì ïîìîùè â óáîðêå õëåáà. 20 èþëÿ 1921ã./ À. Ìÿñíèêÿí, Íàðîä. Êîìèñ. ïî âîåí. äåëàì; Âåëèêàíîâ, êîìãðóïïû Ýðèâàíñêîé;Îáðàùåíèå Íàðîäíîãî êîìèññàðà ïî âîåííûì äåëàì ÑÑÐ ÀðìåíèèÀ. Ìÿñíèêÿíà ê êðàñíîãâàðäåéöàì â ñâÿçè ñ îêîí÷àíèåì ãðàæäàíñêîéâîéíû â Àðìåíèè. 30 ñåíòÿáðÿ 1921ã. / À. Ìÿñíèêÿí, Ïðåäñåä. Ñîâåòà íàðîäí.êîìèñ. è Íàðêîìâîåí ÑÑÐÀ; Ïðèêàç Íàðîäíîãî Êîìèññàðà ïî âîåííûìäåëàì ÑÑÐ Àðìåíèè Ìÿñíèêÿíà î çàäà÷àõ àðìèè â ñâÿçè ñ ïåðåõîäîìíà ìèðíîå ïîëîæåíèå. 24 îêòÿáðÿ, 1921ã. / Ìÿñíèêîâ, Íàðêîìâîåí ÑÑÐÀ;Ïðèòîìàíîâ, íà÷. Ãåíøòàáà.53

196570. §Ü³ Ù»Í ¿ñ ÑáÕáí, ³ñÛáõÝáí…¦ [ÐáíѳÝÝ»ë ÂáõÙ³ÝÛ³ÝÇÍÝÝ¹Û³Ý Ñ³ñÛáõñ³ÙÛ³ÏÇÝ ÝíÇñí³Í ѳݹÇëáõÃÛ³Ý ¨ §ÂáõÙ³ÝÛ³ÝÁųٳݳϳÏÇóÝ»ñÇ ¨ Ñ»ïÝáñ¹Ý»ñÇ ëñï»ñáõÙ¦ ·ñùÇ »ñÏñáñ¹ ·ÉËáõÙݳ¨ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ï³ñÍÇùÝ»ñÝ áõ ³ëáõÛÃÝ»ñÁ ÂáõÙ³ÝÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ] //ÂáõÙ³ÝÛ³Ý ÐáíѳÝÝ»ë: (1869-1969): ²ëáõÛÃÝ»ñ; ¨³íáñ Ëáëù»ñ;λÝë³·ñ³Ï³Ý ¨ Ù³ï»Ý³·Çï³Ï³Ý ï»Õ»ÏáõÃÛáõÝÝ»ñ / ²É. ØÛ³ëÝÇÏ-Û³ÝÇ ³Ýí. гÝñ³å»ï. ·ñ³¹³ñ³Ý. - º., 1965. - ¿ç 5:71. Êàìî [Äîêóìåíòû] / ïóáë. Ì. Îãàíåñÿí, Ý. Êàçàðÿí // ´³Ýμ»ñг۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1965. - Ã.3. - ¿ç 87-113.Èç ñîäåðæ.: [Ýïèãðàô ê ïðåäèñëîâèþ î Êàìî] / À. Ìÿñíèêÿí.196672. [². ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ý³Ù³ÏÝ»ñÁ Þáõß³ÝÇÏ ÎáõñÕÇÝÛ³ÝÇÝ §Îá㦳ÝáõÝÁ ÏñáÕ Ã»ñÃÇ ÉáõÛë ÁÝͳÛÙ³Ý ³éÃÇí] // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝdzñËÇíÝ»ñÇ. – 1966. – Ã. 1. - ¿ç 42-44:73. ². ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ý³Ù³ÏÝ»ñÁ ê»ñÇÏ ¸³íÃÛ³ÝÇÝ: [Ü³Ù³Ï Ã.3, Ã. 4] // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. – 1966. – Ã. 1. - ¿ç 44-46:74. Æ٠ѳݹÇåáõÙÝ»ñÁ ÁÝÏ»ñ È»ÝÇÝÇ Ñ»ï: (гïí³ÍÝ»ñ Ñáõß»-ñÇó): (ì. Æ. È»ÝÇÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 96-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí) // гÛñ»ÝÇùÇ Ó³ÛÝ. –1966. – Ã. 17. – 24 ³åñ. - ¿ç 2:75. ö³ëï³ÃÕûñ 1921-1926ÃÃ. гÛñ»Ý³¹³ñÓáõÃÛ³Ý í»ñ³μ»ñÛ³É/ Ññï. ñÇ·áñÛ³Ý èáÅ»Ýï // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1966.- Ã.3. - ¿ç 37-56Èç ñîäåðæ.: Îòíîøåíèå ïðåäñåäàòåëÿ âîåííî-ðåâîëþöèîííîãî êîìèòåòàÑÑÐ Àðìåíèè Àë. Ìÿñíèêÿíà Íàðîäíîìó êîìèññàðó âíóòðåííèõ äåëÐåñïóáëèêè ïî óðåãóëèðîâàíèþ áåæåíñêîãî âîïðîñà 18 ìàÿ 1921ã. Åðåâàí /Ïðåäàðìåíðåâêîì Àë. Ìÿñíèêîâ; Òåëåãðàììà ñåêðåòàðÿ Çàêêðàéêîìà ÐÊÏ(á) Àë. Ìÿñíèêÿíà  ÖÊ ÊÏ Àðìåíèè îá îðãàíèçîâàííîì ïðèåìå çàðóáåæíûõàðìÿí, ïðèáûâøèõ èç Êîíñòàíòèíîïîëÿ. 17 èþíÿ 1924ã.. Òèôëèñ / ÑåêðåòàðüÇÊÊ ÐÊÏ ÌÿñíèêîâÑîîáùåíèÿ Ä. Øàâåðäÿíà è Àë. Ìÿñíèêÿíà â Ñîâíàðêîì ÑÑÐ Àðìåíèè54

î ïðèíÿòèè íîâûõ ãðóïï ðåïàòðèàíòîâ-àðìÿí, 29 èþëÿ, 1924ã. Òèôëèñ /Ñåêðåòàðü ÇÊÊ ÐÊÏ Ìÿñíèêîâ.76. Âåðíûé ëåíèíåö (ê 80-ëåòèþ ñî äíÿ ðîæäåíèÿ Ñààêà Ìèðçîåâè÷àÒåð-Ãàáðèåëÿíà (äîêóìåíòû) / ïóáë. À.Í. Êàðàïåòÿí // ´³Ýμ»ñг۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1966. - Ã. 2. - ¿ç 61-82. - Ïðèìå÷àíèÿÈç ñîäåðæ.: Ìàíäàò, âûäàííûé Ñ.Ì. Òåð-Ãàáðèåëÿíà Çàêêðàéêîìà ÐÊÏ(á) 3 îêòÿáðÿ 1922ã. [Î âûäà÷å Ìàíäàòà óïîëíîìî÷åííîãî ÇàêêðàéêîìîìÒåð-Ãàáðèåëÿíó] / Ñåêðåòàðü Çàêêðàéêîìà ÐÊÏ (á) À. Ìÿñíèêîâ; ÏèñüìàÀ.Ô. Ìÿñíèêÿíà ê [Ñ.Ì. Òåð-Ãàáðèåëÿíó] 3 ôåâðàëÿ 1922ã. Åðåâàí [Î ïðîñüáåÌÿñíèêÿíà Òåð-Ãàáðèåëÿíó ïðèîáðåñòè äëÿ Àðìåíèè â Ìîñêâå íåîáõîäèìûåòîâàðû] / À. Ìÿñíèêîâ; 9 ôåâðàëÿ 1922ã. [Î ïðîñüáå áûñòðååïåðåñëàòü â Àðìåíèþ ñåìåíà è îáìóíäèðîâàíèå] / À. Ìÿñíèêîâ; 15 ìàðòà [Îïðîñüáå ïðèîáðåñòè 7 òûñÿ÷ êîìïëåêòîâ îáìóíäèðîâàíèÿ è ïðîñüáà îêàçàòüÌàêèíöÿíó ñîäåéñòâèå â Ìîñêâå] / À. Ìÿñíèêîâ; 9 àâãóñòà 1923ã. Òèôëèñ [Îïðîñüáå ñîäåéñòâèÿ äîâåðåííîìó ëèöó «Çàðè Âîñòîêà» è ïðîñüáà ñîîáùèòüÊàòàíüÿíó è Àéêóíè, ÷òî âîïðîñ îá èçäàòåëüñòâå ïåðåäàí â ÖÊ Àðìåíèè] /Àëåøà [Ìÿñíèêÿí]77. Èìÿ, ñòàâøåå ëåãåíäîé. Ñëîâî î ãåðîå Ãðàæäàíñîé âîéíûÃàéêå Áæèøêÿíöå (1887-1937ãã.). Äîêóìåíò / ïóáë. À.Ì. Äóíàåâñêîãî// ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1966. - Ã. 2. - ¿ç 33-60. - Ïðèìå-÷àíèåÈç ñîäåðæàíèÿ: Ñòàòüÿ À.Ô. Ìÿñíèêÿíà «Êîðïóñ òîâ. Ãàÿ» 1 àâãóñòà1920ã. [Î âûäàþùåéñÿ ðîëè êîìàíäèðà êîííîãî êîðïóñà Ãàÿ (Àéêà Áæèøêÿíöà)â áîÿõ íà Çàïàäíîì ôðîíòå] / À. Ìÿñíèêÿí78. Ìíàöàêàíÿí À. Ïðîâîäíèê ëåíèíñêîé íàöèîíàëüíîé ïîëèòèêè.Ê 80-ëåòèþ ñî äíÿ ðîæäåíèÿ Ñ.Ì. Êèðîâà // Êîììóíèñò. - 1966. -N 72. - 27 ìàðòà. - Ñ.2Èç ñîäåðæ.: [Î Êèðîâå Ñ.Ì.] / À. Ìÿñíèêÿí196779. ²¹ñμ»ç³ÝÇ ³ß˳ï³íáñÝ»ñÇ ³Ýë³ÑÙ³Ý ë»ñÁ ÆÉÛÇãÇ Ýϳï-Ù³Ùμ: ¸»åÇ Ø»Í ÐáÏï»Ùμ»ñÇ 50-³ÙÛ³ÏÁ / ¾çÇ ÝÛáõûñÁ ϳ½Ù.` Ê. ì»-½ÇñáíÁ // ÎáÙáõÝÇëï. - ´³ùáõ, 1967. – Ã. 45. – 22 ÷»ïñ. - ¿ç 2:´áí³Ý¹.-Çó` ÐÛáõñ È»ÝÇÝÇ Ùáï: ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ³Õáñ¹áõÙÁ / ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý:55

80. [²ëáõÛà º. â³ñ»ÝóÇ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. ·ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ. – 1967.– Ã. 9. - ¿ç 8:81. ´³ñë»ÕÛ³Ý Ê. ÆÉÛÇãÇ Ñ»ï // êáí»ï. г۳ëï³Ý. – 1967. – Ã.94. – 21 ³åñ. - ¿ç 2:´áí³Ý¹-Çó.` ²Ýã³÷ »ñç³ÝÇÏ »Ù / ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý82. [¸³ßݳÏóáõÃÛ³Ý ³ÝóÛ³É ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý, Ýñ³ ͳ·Ù³Ý, ½³ñ-·³óÙ³Ý ¿åá˳ݻñÇ Ù³ëÇÝ] // гñáõÃÛáõÝÛ³Ý Þ. è. ä³ïÙ³·Çïáõ-ÃÛ³Ý ½³ñ·³óáõÙÁ êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝáõÙ 1920-1963: àõñí³·-Í»ñ. - º., 1967. - ¿ç 422:83. §¸ñ³Ý ³í»É³óñ»ù ë»ñÝ áõ ѳñ·³ÝùÁ…¦ ÁÝÏ. ³Û: [²ñ¨ÙïÛ³Ý鳽ٳ׳ϳïáõÙ ï»ÕÇ áõÝ»óáÕ Ù³ñï»ñáõÙ ³ÛÇ Ñ»Í»É³½áñ³ÛÇÝÏáñåáõëÁ ³ãùÇ ÁÝÏÝáÕ ¹»ñ ˳ճÉáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. –1967. – Ã. 36. – 11 ÷»ïñ. - ¿ç 3:84. лճ÷áËáõÃÛ³Ý ³ñ¨Á ëñïáõÙ: [ñ³ß³ñ-μ³Ýíáñ, سÛÇë۳ݳåëï³ÙμáõÃÛ³Ý Ù³ëݳÏÇó γÙë³ñ ê³ñ·ëÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ; îå³·ñ.å³ï. ] / è»íÇÏ º½»ÏÛ³Ý // ´³Ýíáñ. – È»ÝÇݳϳÝ, 1967. – Ã. 192. – 17û·áëï. - ¿ç 2, Éáõë³ÝÏ. – (Üñ³Ýù Ù³ñïÝã»É »Ý ëáí»ï³Ï³Ý Çß˳Ýáõ-ÃÛ³Ý Ñ³Ù³ñ):85. ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý ²É., Þ³ÑáõÙÛ³Ý êï. êï. Þ³ÑáõÙÛ³ÝÁ ¨ ²É. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÁ ÑáÏï»Ùμ»ñÛ³Ý Ù»Í Ñ»Õ³÷áËáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ // êáí»ï³Ï³Ý·ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ. – 1967. – Ã. 11. - ¿ç 10-11:86. [ܳÉμ³Ý¹Û³ÝÁ ³ÝóÛ³É ¹³ñÇ Ï»ëÇó ÙÇÝ㨠XX ѳñÛáõñ³ÙÛ³ÏÁÑ³Û Çñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý ÙÇ Ëáßáñ ÉáõÛë ÉÇÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ´³ñë»ÕÛ³Ý Ê.سñùëǽÙÇ ï³ñ³ÍáõÙÁ г۳ëï³ÝáõÙ: (1880-³Ï³Ý ÃÃ. – 1904 Ã.)Çñù ³é³çÇÝ. - º., 1967. - ¿ç 130:87. [êáí»ï³Ï³Ý Çß˳ÝáõÃÛ³Ý ¹»ñÁ Ñ³Û ÅáÕáíñ¹Ç ÏÛ³ÝùáõÙ] //гÛñ»ÝÇùÇ Ó³ÛÝ. - 1967. - Ã. 46. - 7 ÝáÛ»Ùμ. - ¿ç 9, Éáõë³ÝÏ.:88. Ïðèâåòñòâèå Îðäæîíèêèäçå, Ìÿñíèêîâà, Êàðàåâà, Ýëèàâûâûïóñêíèêàì Àðìÿíñêîé îáúåäèíåííîé âîåííîé øêîëû. 17 îêòÿáðÿ,1924ã. / Îðäæîíèêèäçå, Ìÿñíèêîâ, Êàðàåâ, Ýëèàâû // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝdzñËÇíÝ»ñÇ. - 1967. - Ã. 2. - ¿ç 77. - Ïîäïèñè.56

89. Ïðèêàç Íàðîäíîãî êîìèññàðà ïî âîåííûì äåëàì ÑÑÐ ÀðìåíèèÀ. Ìÿñíèêÿíà îá îðãàíèçàöèè êîìàíäíûõ êóðñîâ â Ýðèâàíå 19èþëÿ 1921ã. / Íàð. êîìèñ. ïî âîå.-äåëàì À. Ìÿñíèêîâ; Íà÷. øòàáàÏðèòîìàíîâ // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1967. - Ã. 2. - ¿ç 73196890. [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ßÝáñѳíáñ³Ï³Ý ËáëùÁ` áõÕÕí³Í سñÇ»ï³Þ³ÑÇÝÛ³ÝÇÝ ·ñ³Ï³Ý ѳçáÕáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ñ³Ù³ñ] // ñ³Ï. ûñÃ. –1968. – Ã. 14. – 5 ³åñ. - ¿ç 2:91. ²ëáõÛÃÝ»ñ 26-Ç Ù³ëÇÝ: (´³ùíÇ 26 ÏáÙÇë³ñÝ»ñÇ ½áÑí»Éáõ 50-³ÙÛ³ÏÁ) // ñ³Ï. ²¹ñμ»ç³Ý. – 1968. – Ã. 5. - ¿ç 6-7:92. [Êáëù ì. Æ. È»ÝÇÝÇ §ä»ïáõÃÛáõÝ ¨ ѻճ÷áËáõÃÛáõݦ ·ñùÇ ì.î»ñÛ³ÝÇ Ã³ñ·Ù³ÝáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ] // ä³ñïǽáõÝÇ ì³ã». ì³Ñ³Ý î»ñ-Û³Ý: êï»Õͳ·áñÍáõÃÛáõÝÝ»ñÁ. - º., 1968. – 294 ¿ç:93. Ðáõß»ñ [êï. Þ³ÑáõÙÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï г۳ëï³Ý. – 1968.– Ã. 241. – 13 ÑáÏï. - ¿ç 2:94. Êîììóíàðû æèâóò è ïîáåæäàþò [Î Ñòåïàíå Øàóìÿíå, ÀëåøåÄæàïàðèäçå, Àçèçáåêîâå è Ôèîëåòîâå] //Æèçíü-ôàêåë. (Î÷åðêè,ñòàòüè, âîñïîìèíàíèÿ î 26 áàêèíñêèõ êîìèññàðàõ). - Áàêó, 1968. - ñ. 10196995. [²ëáõÛà ÂáõÙ³ÝÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. ·ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ. - 1969.- Ã. 9. - ¿ç 9:96. [¸ñí³ï³ÝùÇ Ëáëù»ñ ÐáíÑ. ÂáõÙ³ÝÛ³ÝÇÝ ÝíÇñí³Í] // ºñ»Ïá-Û³Ý ºñ¨³Ý. - 1969. - Ã. 223. - 24 ë»åï. - ¿ç 1:97. гïí³ÍÝ»ñ ÑÇßáÕáõÃÛáõÝÝ»ñÇó [1970Ã. Ýßí³Í ì.Æ. È»ÝÇÝÇÍÝÝ¹Û³Ý 50-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí] // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. - 1969. - Ã. 94. - 22³åñ. - ¿ç 2:98. ÐáíÑ. ÂáõÙ³ÝÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ [¹ñí³ï³ÝùÇ Ëáëù»ñ] / ²É. ØÛ³ëÝÇÏ-Û³Ý [¨ áõñÇßÝ.] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. - 1969. - Ã. 9. - ¿ç 11:57

197099. ². ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ý³Ù³Ï³·ñáõÃÛáõÝÇó: ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏ-Û³ÝÇ Ý³Ù³ÏÁ ²ëù³Ý³½ Øé³íÛ³ÝÇÝ [г۳ëï³ÝÇ ýÇݳÝë. ËݹÇñÝ»-ñÇ Ù³ëÇÝ]: 19 ÑáÏï»Ùμ»ñÇ, 1923 Ã., ÂÇýÉÇë: [²é³ç³μ. ¨ Ññ³å.] / ì.Ü»ñϳñ³ñÛ³Ý; ². ³ÇñÛ³Ý; Ø. ÂáõÙ³ÝÛ³Ý // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝdzñËÇíÝ»ñÇ. - 1970. -Ã. 3. - ¿ç 39-40:100. ². ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ý³Ù³Ï³·ñáõÃÛáõÝÇó / Ññ³å. ì. Ü»ñϳñ³ñÛ³Ý,². ³ÇñÛ³Ý, Ø. ÂáõÙ³ÝÛ³Ý // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇí-Ý»ñÇ. - 1970. - Ã. 3. - ¿ç 39-45:´áí³Ý¹.-Çó: Ïèñüìî Àëåêñàíäðà Ìÿñíèêÿíà Àñêàíàçó Ìðàâÿíó 12 ôåâð.1924ã. Òèôëèñ [Îòâåò Ìÿñíèêÿíà íà òåëåãðàììó Ìðàâÿíà î ïðîåêòå àðìÿíñêîãîèçäàíèÿ Ìàðêñà è Ýíãåëñà ïîä ðåä. Êàñüÿíà èçäàòåëü ä»ïÑñ³ï (Ìðàâÿí)]/ Ìÿñíèêÿí101. ²ëáõÛÃÝ»ñ È»ÝÇÝÇ Ù³ëÇÝ / ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý [¨ áõñÇßÝ.] // êáí»ï.г۳ëï³Ý. - 1970. - Ã. 4. - ¿ç 6:102. Æ٠ѳݹÇåáõÙÝ»ñÁ ÁÝÏ»ñ È»ÝÇÝÇ Ñ»ï // êáí»ï. г۳ëï³Ý.- 1970. - Ã. 89. - 16 ³åñ. - ¿ç 2:103. [ÐáíѳÝÝ»ë ÂáõÙ³ÝÛ³ÝÇ, ²ëù³Ý³½ Øé³íÛ³ÝÇ, ²É»ùë³Ý¹ñØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¨ ²Ý³ïáÉÇ Èáõݳã³ñëÏáõ ³ëáõÛÃÝ»ñÁ г۳ëï³ÝÇ Ù³ëÇÝ]// ºñ¨³ÝÇ Ñ³Ù³Éë. - 1970. - Ã. 8. - ¿ç 3:104. Ðáõß»ñ È»ÝÇÝÇ Ù³ëÇÝ // ºñ¨³Ý. - êáýdz, 1970. - Ã. 15. - 10³åñ. - ¿ç 2-3:1971105. Ø»ñ ÙÇáõÃÛáõÝÁ: (êêÐØ 50) // êáí»ï. г۳ëï³Ý. - 1971. - Ã. 4.- ¿ç 4:1972106. Ø»ñ ÙÇáõÃÛáõÝÁ: (êêÐØ 50) // êáí»ï. г۳ëï³Ý. - 1972.- Ã. 4.- ¿ç 4, Éáõë³ÝÏ. ³ñï³ïå. §¼³ñÛ³ ìáëïáϳ¦ N 619, 6 ÑáõÉÇëÇ 1924 Ã.:58

107. ö³ëï³ÃÕûñ ²Ý¹ñý»¹»ñ³ódzÛÇ Ï³½Ù³íáñÙ³Ý Ù³ëÇÝ /Ðñå. ú. ´³ÉÇÏÛ³Ý, Ð. ñÇ·áñÛ³Ý // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ.- 1972. - Ã. 1. - ¿ç 113-132Èç ñîäåðæ.: Ñîãëàøåíèå ìåæäó Ñîâåòñêèìè Ñîöèàëèñòè÷åñêèìè ðåñïóáëèêàìèÃðóçèåé, Àçåðáàéäæàíîì è Àðìåíèåé îá îáúåäèíåíèè îðãàíîââíåøíåé òîðãîâëè 2 èþíÿ 1921ã. Áàêó / À. Ìÿñíèêîâ, Ïðåäñåä. Ðåâêîìà Àðìåíèè:Í. Íàðèìàíîâ, Ïðåä. ÑÍÊ Àçåðá. ÑÑÐ; Ìàõàðàäçå Ô., Ïðåä. ÐåâêîìàÃðóçèè; Ïèñüìî À.Ô. Ìÿñíèêÿíà â ÖÈÊ Àðìåíèè î ðåøåíèÿõ, ïðèíÿòûõÑîþçíûì Ñîâåòîì. 25 ìàðòà, 1922ã. / Ìÿñíèêîâ, Ïðåäñåä. Ñîþç. Ñîâåòà;Äåêðåò N 6 Ñîþçíîãî Ñîâåòà ÑÑÐ Çàêàâêàçüÿ îá óòâåðæäåíèè “Ïîëîæåíèÿî Çàêàâêàçñêîé ×ðåçâû÷àéíîé Êîìèññèè” 12 èþíÿ 1922ã. / Ìÿñíèêîâ, Ïðåäñåä.Ñîþçí. Ñîâåòà; Äåêðåò N7 Ñîþçíîãî Ñîâåòà Çàêàâêàçüÿ îá îáúåäèíåíèèðóêîâîäñòâà èíîñòðàííîé ïîëèòèêîé òðåõ ðåñïóáëèê. 13 èþíÿ 1922ã. /Ìÿñíèêÿí À, Ïðåäñåä. Ñîþçí. Ñîâåòà; Ìèõàéëîâ, ñåêðåòàðü.108. ö³ëï³ÃÕûñ ¨ ÝÛáõûñ êêÐØ Ï³½Ù³íáñÙ³Ý Ù³ëÇÝ / Ðñ³å.Ðñ. ñÇ·áñÛ³Ý // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1972. - Ã.2. - ¿ç69-86Èç ñîäåðæ.: Âåðèòåëüíàÿ ãðàìîòà Ñ.Ì. Òåð-Ãàáðèýëÿíà î íàçíà÷åíèèåãî ïîëíîìî÷íûì ïðåäñòàâèòåëåì ïðè ïðàâèòåëüñòâå ÐÑÔÑÐ [äî 14] ñåíòÿáðÿ1921ã. ã. Ýðèâàíü / Ìÿñíèêîâ, Ïðåäñåä. Ñîâåòà Íàðîä. Êîììèñàðîâ,Ìðàâÿí, Íàðîä. Êîìèññàð ïî èíîñòðàí. Äåëàì.109. Äîêóìåíòû îá îáðàçîâàíèè ÑÑÑÐ / Ïóáë. È.Í. Âëàäèìèðöåâà// Âîïðîñû èñòîðèè. - 1972. - í. 6. - Ñ. 3-19Èç ñîäåðæ.: Çàÿâëåíèå À.Ô. Ìÿñíèêîâà íà IX Âñåðîññèéñêîì ñúåçäå Ñîâåòîâ27 äåêàáðÿ 1921 ãîäà / À. Ìÿñíèêÿí110. Êóçíèöà Êðàñíûõ êîìàíäèðîâ. Ñòðàíèöû èñòîðèè îáúåäèíåííîéÀðìÿíñêîé âîåííîé øêîëû èìåíè À.Ô. Ìÿñíèêÿíà (1922-1927ãã.) (Äîêóìåíòû) / Ïóáë. Àðóòþíÿí À.Î., Ñàðêèñÿí Ý. Ã., ×îëàõÿíË.Â., Êàðàïåòÿí À.Ã. // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1972. - Ã.1. - ¿ç 11-112. - Ðåçþìå íà àðì. ÿç.Èç ñîäåðæ.: Ïðèêàç Íàðîäíîãî êîìèññàðà ïî âîåííûì äåëàì ÑÑÐ ÀðìåíèèÀ.Ô. Ìÿñíèêÿíà îá îðãàíèçàöèè ïåðâûõ êîìàíäíûõ êóðñîâ â Ýðèâàíå.19 èþëÿ 1921ã. / À. Ìÿñíèêîâ, Íàðîäíûé êîìèññàð ïî âîåííûì äåëàì; Ïðèòîìàíîâ,íà÷. øòàáà; À.Ô. Ìÿñíèêÿí ïðîùàåòñÿ ñ Êðàñíîé Àðìèåé Àðìåíèè.26 àïðåëÿ 1922ã. / Ìÿñíèêÿí À., Íàðêîìâîåí; Ïðèâåòñòâèå À.Ô. Ìÿñíèêÿíà59

ïåðâîìó âûïóñêó. 16 ìàÿ 1923ã. [Ïðèâåòñòâèå êóðñàíòàì ïåðåäîâèêàìàðìÿíñêîé Êðàñíîé Àðìèè] / Ìÿñíèêîâ111. 1917ã. 29 íîÿáðÿ - Ïðèêàç À.Ô. Ìÿñíèêÿíà î ðåîðãàíèçàöèèïîëüñêèõ ÷àñòåé è ôîðìèðîâàíèè ïîëüñêèõ ðåâîëþöèîííûõ áàòàëüîíîâ/ Ãëàâêîçàï. À. Ìÿñíèêîâ // Èñ³μ»ñ ѳë. ·Çï. - 1972. - Ã. 9. - ¿ç65. - Ïîäïèñü112. 1917ã. 12 äåêàáðÿ - Ïðèêàç N 982 À.Ô. Ìÿñíèêÿíà î âñòóïëåíèèâî âðåìåííîå èñïîëíåíèå îáÿçàííîñòåé Âåðõîâíîãî ãëàâíîêîìàíäóþùåãîàðìèÿìè Ðîññèéñêîé Ñîâåòñêîé ðåñïóáëèêè / Âðåìåííîèñïîëíÿþùèé äîëæíîñòü Âåðõîâíîãî Ãëàâíîêîìàíäóþùåãî À.Ìÿñíèêîâ // Èñ³μ»ñ ѳë. ·Çï. - 1972. - Ã. 9. - ¿ç 62. - Ïîäïèñü113. 1917ã. 13 äåêàáðÿ - Ïðèêàç Âåðõîâíîãî Ãëàâíîêîìàíäóþùåãîè îáðàùåíèå ê ñîëäàòàì î íà÷àëå ïåðåìèðèÿ è ïðèíöèïàõ ñîâåòñêîéïîëèòèêè / Âð. È. ä. Âåðõîâíîãî Ãëàâíîêîìàíäóþùåãî À. Ìÿñíèêîâ// Èñ³μ»ñ ѳë. ·Çï. - 1972. - Ã. 9. - ¿ç 62-64. - Ïîäïèñü.114. 1917ã. 14 äåêàáðÿ - Ïðèêàç Âåðõîâíîãî Ãëàâíîêîìàíäóþùåãîî âîåííî-ïîëèòè÷åñêîì ñîñòîÿíèè ïîëüñêèõ ÷àñòåé / Âð. èñï. ä.Âåðõîâíîãî Ãëàâíîêîìàíäóþùåãî À. Ìÿñíèêîâ // Èñ³μ»ñ ѳë. ·Çï.- 1972. - Ã. 9. - ¿ç 64. – Ïîäïèñü.115. 1917ã. 15 äåêàáðÿ - Ïðèêàç Âåðõîâíîãî ÃëàâíîêîìàíäóþùåãîN986 î çàäà÷àõ îðãàíîâ âîåííîé êîíòððàçâåäêè / Âð. è ä.Âåðõîâíîãî Ãëàâíîêîìàíäóþùåãî À. Ìÿñíèêîâ // Èñ³μ»ñ ѳë. ·Çï.- 1972. - Ã. 9. - ¿ç 66. – Ïîäïèñü.116. 1917ã. 15 äåêàáðÿ - Îáúÿñíèòåëüíàÿ çàïèñêà À.Ô. Ìÿñíèêÿíàî çàäà÷àõ è ôóíêöèÿõ îðãàíîâ âîåííîé êîíòððàçâåäêè / Âð. È. ä.Ãëàâêîâåðõà À. Ìÿñíèêîâ // Èñ³μ»ñ ѳë. ·Çï. - 1972. - Ã. 9. - ¿ç 66,67. – Ïîäïèñü.117. 1917ã. 15 äåêàáðÿ - Ïðèêàç Âåðõîâíîãî Ãëàâíîêîìàíäóþùåãîîá îòíîøåíèè ðåâîëþöèîííûõ âîéñê ê ñòàðîìó îôèöåðñòâó / Âð.60

è. ä. Âåðõîâíîãî Ãëàâíîêîìàíäóþùåãî À. Ìÿñíèêîâ // Èñ³μ»ñ ѳë.·Çï. - 1972. - Ã. 9. - ¿ç 67- 68. – Ïîäïèñü.118. 1917ã. 15 äåêàáðÿ - Ïðèêàç Âåðõîâíîãî Ãëàâíîêîìàíäóþùåãîè òåëåãðàììà Íàðêîìà ïî âîåííûì äåëàì î ïîðÿäêå ïîäáîðàðàáîòíèêîâ äëÿ âîåííî-ïîëèòè÷åñêîãî è ãðàæäàíñêîãî óïðàâëåíèÿñòàâêè [Îá îáúÿâëåíèè òåëåãðàììû íàðîä. êîìèññàðà ïî âîåí. äåëàìÏîäâîéñêîãî âñåì âîéñêîâûì îðãàí. è òåëåãðàììà À. ÌÿñíèêÿíàÃîñáàíêó äëÿ ñïåøíîé îðãàíèçàöèè îòðÿäîâ êàíöåëÿðñêèõ ðàáîòíèêîâäëÿ àðìèè] / Âð. è. ä. Âåðõîâíîãî Ãëàâíîêîìàíäóþùåãî À.Ìÿñíèêîâ // Èñ³μ»ñ ѳë. ·Çï. - 1972. - Ã. 9. - ¿ç 68. – Ïîäïèñü.119. 1917ã. 16 äåêàáðÿ - Ïðèêàç Âåðõîâíîãî Ãëàâíîêîìàíäóþùåãîî ñóäå è ðàáîòå ñóäåáíûõ îðãàíîâ â äåéñòâóþùåé àðìèè. Îâîåííî-ðåâîëþöèîííûõ òðèáóíàëàõ / Âðåìåííî èñïîëíÿþùèé äîëæíîñòüÂåðõîâíîãî Ãëàâíîêîìàíäóþùåãî À. Ìÿñíèêîâ // Èñ³μ»ñ ѳë.·Çï. - 1972. - Ã. 9. - ¿ç 68-71. – Ïîäïèñü.120. 1917ã. 17 äåêàáðÿ - Ïðèêàç Âåðõîâíîãî Ãëàâíîêîìàíäóþùåãîî âîåííî-ïîëèòè÷åñêîì ïîëîæåíèè íà Þãî-Çàïàäíîì ôðîíòå è îáîðãàíèçàöèîííûõ ìåðàõ äëÿ óñòàíîâëåíèÿ ðåâîëþöèîííîãî ïîðÿäêà/ Âð. è. ä. Âåðõîâíîãî Ãëàâíîêîìàíäóþùåãî À. Ìÿñíèêîâ // Èñ³μ»ñѳë. ·Çï. - 1972. - Ã. 9. - ¿ç 72. – Ïîäïèñü.121. 1917ã. 17 äåêàáðÿ - Ïðèêàç Âåðõîâíîãî Ãëàâíîêîìàíäóþùåãîîá îñóùåñòâëåíèè ïîëîæåíèÿ î äåìîêðàòèçàöèè àðìèè,óïðàçäíåíèè ñòàðûõ ÷èíîâ, ïðîâåäåíèè âûáîðîâ êîìàíäíîãî ñîñòàâà/ Âð. è. ä. Âåðõîâíîãî ãëàâíîêîìàíäóþùåãî À. Ìÿñíèêîâ // Èñ³μ»ñѳë. ·Çï. - 1972. - Ã. 9. - ¿ç 72- 73. – Ïîäïèñü.122. 1917ã. 17 äåêàáðÿ - Ïðèêàç Âåðõîâíîãî Ãëàâíîêîìàíäóþùåãîî ðàñôîðìèðîâàíèè ëàòûøñêèõ ñòðåëêîâûõ áðèãàä è îðãàíèçàöèèëàòûøñêîãî êîðïóñà / Âð. è. ä. Âåðõîâíîãî Ãëàâíîêîìàíäóþùåãî À.Ìÿñíèêîâ // Èñ³μ»ñ ѳë. ·Çï. - 1972. - Ã. 9. - ¿ç 73. – Ïîäïèñü.123. 1917ã. 17 äåêàáðÿ - Ïðèêàç Âåðõîâíîãî Ãëàâíîêîìàíäóþùå-61

ãî î ïåðåäâèæåíèè âîéñê ïî æåëåçíûì äîðîãàì è óñòàíîâëåíèè ðåâîëþöèîííîãîïîðÿäêà / Âð. è. ä. Âåðõîâíîãî ÃëàâíîêîìàíäóþùåãîÀ. Ìÿñíèêîâ // Èñ³μ»ñ ѳë. ·Çï. - 1972. - Ã. 9. - ¿ç 73-74 – Ïîäïèñü.124. 1917ã. 18 äåêàáðÿ - Ïðèêàç Âåðõîâíîãî Ãëàâíîêîìàíäóþùåãîî ñàìî÷èííûõ ïðèêàçàõ àãåíòîâ Óêðàèíñêîé Ðàäû, î ïðåñå÷åíèèñàìîâîëüíûõ óâîëüíåíèé è îòïóñêîâ ñîëäàò ñ ôðîíòà / Âð. è. ä. ÂåðõîâíîãîÃëàâíîêîìàíäóþùåãî À. Ìÿñíèêîâ // Èñ³μ»ñ ѳë. ·Çï. -1972. - Ã. 9. - ¿ç 74 -Ïîäïèñü.125. 1917ã. 18 äåêàáðÿ - Ïðèêàç Âåðõîâíîãî Ãëàâíîêîìàíäóþùåãîî íåäîïóùåíèè óõîäà èç àðìèè ñ îðóæèåì, î ñîõðàíåíèè áîåâûõñðåäñòâ â ÷àñòÿõ è ñêëàäàõ / Âð. è. ä. Âåðõîâíîãî ÃëàâíîêîìàíäóþùåãîÀ. Ìÿñíèêîâ // Èñ³μ»ñ ѳë. ·Çï. - 1972. - Ã. 9. - ¿ç 74 -Ïîäïèñü.126. 1917ã. 18 äåêàáðÿ - Ïðèêàç Âåðõîâíîãî Ãëàâíîêîìàíäóþùåãîî ìåðàõ îðãàíèçîâàííîãî ñîõðàíåíèÿ íàðîäíîãî äîñòîÿíèÿ, îáîðüáå ïðîòèâ ÿâíûõ è òàéíûõ õèùíèêîâ îáùåñòâåííîãî äîáðà / Âð.è. ä. Âåðõîâíîãî Ãëàâíîêîìàíäóþùåãî À. Ìÿñíèêîâ // Èñ³μ»ñ ѳë.·Çï . - 1972. - Ã. 9. - ¿ç 75. – Ïîäïèñü.127. 1917ã. 18 äåêàáðÿ - Ïðèêàç Âåðõîâíîãî Ãëàâíîêîìàíäóþùåãîâñåì ôðîíòàì è êîìèòåòàì î çëîóïîòðåáëåíèÿõ âðà÷åáíûõ êîìèññèé,î áîðüáå ñ äåçåðòèðñòâîì è äðóãèìè ïðåñòóïëåíèÿìè / Âð.è. ä. Âåðõîâíîãî Ãëàâíîêîìàíäóþùåãî À. Ìÿñíèêîâ // Èñ³μ»ñ ѳë.·Çï. - 1972. - Ã. 9. - ¿ç 75. – Ïîäïèñü.128. 1917ã. 19 äåêàáðÿ - Ïðèêàç Âåðõîâíîãî Ãëàâíîêîìàíäóþùåãîî ñîñòîÿíèè æåëåçíîäîðîæíîãî òðàíñïîðòà, î íåäîïóùåíèè ðàñõèùåíèéèìóùåñòâà, åäèíñòâå àðìèé è æåëåçíîäîðîæíûõ âåäîìñòâ/ Âð. è. ä. Âåðõîâíîãî Ãëàâíîêîìàíäóþùåãî À. Ìÿñíèêîâ // Èñ³μ»ñѳë. ·Çï. - 1972. - Ã. 9. - ¿ç 75- 76. – Ïîäïèñü.129. 1917ã. 29 äåêàáðÿ - Ïîñòàíîâëåíèå ôðîíòîâîãî ñîâåùàíèÿïîä ïðåäñåäàòåëüñòâîì À.Ô. Ìÿñíèêÿíà è ïðîåêò ôîðìèðîâàíèÿÍàðîäíîé Êðàñíîé Àðìèè (ïî øòàáó Ãëàâíîêîìàíäóþùåãî) / Ãëàâ-62

íîêîìàíäóþùèé àðìèÿìè À. Ìÿñíèêîâ // Èñ³μ»ñ ѳë. ·Çï. - 1972. -Ã. 9. - ¿ç 76. – Ïîäïèñü.130. 1917ã. 29 äåêàáðÿ - Ïîñòàíîâëåíèå ôðîíòîâîãî ñîâåùàíèÿïîä ïðåäñåäàòåëüñòâîì À.Ô. Ìÿñíèêÿíà è ïðîåêò î ôîðìèðîâàíèèÍàðîäíîé Êðàñíîé Àðìèè. Ê ïðèêàçó Ãëàâíîêîìàíäóþùåãî N1/1(ñåêðåòíî) [Ê Ïðèêàçó ïðèëîæåí ïðîåêò áóäóùåé àðìèè, â êîòîðîìðàññìîòðåíû âîïðîñû: “Î ôðîíòîâîì ñîâåùàíèè àðìèé Çàïàäíîãîôðîíòà”; I Ïðîåêò ôîðìèðîâàíèÿ íàðîäíîé “Êðàñíîé Ãâàðäèè”; IIÄåìîáèëèçàöèÿ àðìèè... III “Îòïóñêè”; IV “Íàñòàâëåíèÿ”] / Ïðåäñåäàòåëüñîâåùàíèÿ À. Ìÿñíèêîâ, ñåêðåòàðü Åãîðîâ // Èñ³μ»ñ ѳë. ·Çï.– 1972. - Ã. 9. - ¿ç 76-81. - Ïîäïèñè. - Ðåçþìå íà àðì. ÿç.1973131. Æ٠ѳݹÇåáõÙÝ»ñÁ ÁÝÏ»ñ È»ÝÇÝÇ Ñ»ï: (гïí³Í Ñáõß»ñÇó) //гÛñ»ÝÇùÇ Ó³ÛÝ. - 1973. - Ã. 17. - 25 ³åñ. - ¿ç 2; ºñ¨³Ý. - êáýdz,1973. - Ã. 3. - 19 ÑáõÝí. - ¿ç 3:132. Íàø ñîþç [Î Ñîþçå ÑÑÐ: ñòàòüÿ íàïå÷àòàíà â ãàçåòå “Ïðàâäà”6 èþíÿ 1924ã.] / Ãàðèáäæàíÿí Ã.Á., Áàãäàñàðÿí Ñ.Á., Àðàìÿí Ò.À.// Ãàçåòà “Ïðàâäà” îá Àðìåíèè (ñáîðíèê). Å. 1973. - Ñ. 49, 50.1974133. Äåêðåò ÑÍÊ ÑÑÐÀ î äåòñêèõ äîìàõ-ÿñëÿõ. 26 èþíÿ 1921ã. /Ïðåäñåä. Ñîâíàðêîìà À. Ìÿñíèêÿí (À. Ìàðòóíè); Çàì ÍàðêîìçäðàâàÑ. Ëàçàðÿí; ñåêðåòàðü Ñîâíàðêîìà Ì. Êàðàáåêÿí // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝdzñËÇíÝ»ñÇ. - 1974. - Ã. 2. - ¿ç 61- 62. – Ïîäïèñè.Î ñîçäàíèè ïðèþòîâ äëÿ äåòåé-ñèðîò, à òàêæå äëÿ æåëàþùèõ ïîñåùàòüäåò-ÿñëè.134. Äåêðåò ÑÍÊ ÑÑÐÀ î ëèêâèäàöèè íåãðàìîòíîñòè. 21 ñåíòÿáðÿ1921ã. / Ïðåäñåä. Ñîâíàðêîìà À. Ìÿñíèêÿí (Àë. Ìàðòóíè); ÍàðêîìïðîñÀ. Èîàííèñÿí; ñåêðåòàðü Ñîâíàðêîìà Ì. Êàðàáåêÿí // ´³Ýμ»ñг۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1974. - Ã. 2. - ¿ç 108-109. – Ïîäïèñè.63

135. Äåêðåò ÑÍÊ ÑÑÐÀ îá ó÷ðåæäåíèè ñòèïåíäèè â Ýðèâàíñêîìóíèâåðñèòåòå. 8 ôåâðàëÿ 1922ã. / Ïðåäñåä. Ñîâåòà Íàðîäíûõ êîìèññàðîâÑÑÐ Àðìåíèè À. Ìÿñíèêÿí (Àë. Ìàðòóíè) // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³-ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1974. - Ã. 2. - ¿ç 134. – Ïîäïèñü.136. Äåêðåò ÑÍÊ è Íàðêîìïðîñà ÑÑÐÀ î Ãîñóäàðñòâåííîì èçäàòåëüñòâå.8 èþíÿ 1921ã. / Ïðåäñåä. Ñîâíàðêîìà À. Ìÿñíèêÿí (Àë.Ìàðòóíè): Íàðêîìïðîñ À. Èîàííèñÿí; ñåêðåòàðü Ñîâíàðêîìà Ì. Êàðàáåêÿí// ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1974. - Ã. 2. - ¿ç 157-159. - Ïîäïèñè.137. Äåêðåò ÑÍÊ ÑÑÐÀ îá îñíîâàíèè Ìóçåÿ ðåâîëþöèè Àðìåíèè.8 èþíÿ 1921ã. / Ïðåäñåä. Ñîâåòà Íàðîäíûõ Êîìèññàðîâ À. Ìÿñíèêÿí(Àë. Ìàðòóíè); Íàðêîìïðîñ À. Èîàííèñÿí; ñåêðåòàðü Ñîâíàðêîìà Ì.Êàðàáåêÿí // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1974. - Ã. 2. - ¿ç 159-160 – Ïîäïèñè.138. Äåêðåò ÑÍÊ ÑÑÐÀ î ìàòåðèàëüíîì îáåñïå÷åíèè ðàáîòíèêîâëèòåðàòóðû è èñêóññòâà 21 ñåíòÿáðÿ 1921ã. / Ïðåäñåä. ÑîâíàðêîìàÀ. Ìÿñíèêÿí (Àë. Ìàðòóíè); Íàðêîìïðîñ À. Èîàííèñÿí // ´³Ýμ»ñ г-Û³ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1974. - Ã. 2. - ¿ç 196- 197. – Ïîäïèñè.1976139. Áåëîãâàðäåéñêèå àãåíòû. 9 îêòÿáðÿ, 1919ã. [Î ïðèçûâå ê áäèòåëüíîñòèè ê áîðüáå ñî ñêðûòûìè áåëîãâàðäåéñêèìè àãåíòàìè] //´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 175-176. – Ïîäïèñü.140. Áîðüáà ñ äîíñêèìè ðàçáîéíèêàìè. 16 îêòÿáðÿ 1919ã. [Î áåçîòëàãàòåëüíîéáîðüáå ñ ãðàáèòåëÿìè Äîíà-äåíèêèíöàìè] // ´³Ýμ»ñг۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 178-179. - Ïîäïèñü.141. Âîåííîïëåííûå è çàùèòà ðåâîëþöèè. [5 èþíÿ 1919ã.] [Îïðèâëå÷åíèè â ñîâåòñêóþ àðìèþ áûâøèõ ñîëäàò ñòàðîé àðìèè,âîçâðàùàþùèõñÿ èç ïëåíà] / Ìÿñíèêîâ // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñ-64

ËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 160-161. - Ïîäïèñü.142. Âîççâàíèå Ãëàâêîçàïà À. Ô. Ìÿñíèêÿíà ê êàçàêàì è óêðàèíöàìñ ïðèçûâîì ê áîðüáå ñ êîíòððåâîëþöèåé. 3 äåêàáðÿ 1917 ã. /Ãëàâêîçàï À. Ìÿñíèêîâ // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. – 1976. –Ã. 1. - ¿ç 63-64. - Ïîäïèñü.143. Âîççâàíèå Ãëàâíîêîìàíäóþùåãî Âîñòî÷íûì ôðîíòîì À.Ô.Ìÿñíèêÿíà ê íàñåëåíèþ â ñâÿçè ñ îêêóïàöèåé Ñàìàðû 11 èþíÿ1918ã. Ñûçðàíü / Ãëàâíîêîìàíäóþùèé Ìÿñíèêîâ. // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝdzñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 141-142. - Ïîäïèñü.144. Âîççâàíèå Ìèíñêîãî Êîìèòåòà ÐÑÄÐÏ(á) ê òðóäÿùèìñÿ âñâÿçè ñ îáðàçîâàíèåì ñàìîñòîÿòåëüíîé áîëüøåâèñòñêîé îðãàíèçàöèè.17 èþíÿ 1917 ã. Ìèíñê [Ñ ìàðòà ïî íîÿáðü 1917 ã. ÏðåäñåäàòåëåìÌèíñêîãî êîìèòåòà ÐÑÄÐÏ(á) áûë èçáðàí À. Ìÿñíèêÿí] // ´³Ýμ»ñг۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. – 1976. – Ã. 1. - ¿ç 17-20; Ôîòî.145. Âîççâàíèå Ìèíñêîãî êîìèòåòà ÐÑÄÐÏ(á) î ñîçûâå ôðîíòîâîéêîíôåðåíöèè ñîöèàë-äåìîêðàòîâ, áîëüøåâèêîâ è èíòåðíàöèîíàëèñòîâÇàïàäíîãî ôðîíòà 20 àâãóñòà 1917 ã. ã. Ìèíñê [Ñ ìàðòà ïîíîÿáðü 1917 ã.ïðåäñåäàòåëåì Ìèíñêîãî êîìèòåòà ÐÑÄÐÏ(á) áûëèçáðàí À. Ìÿñíèêÿí] // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. – 1976. – Ã.1. - ¿ç 24-25:146. Âîéíà è íàñòðîåíèå. 19 îêòÿáðÿ 1919ã. [Î ïîäíÿòèè äóõà âáîðüáå ñ âðàãàìè ïðîëåòàðèàòà] // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ.- 1976. - Ã. 1. - ¿ç 179-180. - Ïîäïèñü.147. Âïåðåä, â Ñèáèðü è íà Êàâêàç! 8 èþëÿ 1919ã. [Î ïðîäâèæåíèèÊðàñíûõ âîéñê ê Óðàëó â Ñèáèðü, à òàê æå íà þã ê Êàâêàçó] // ´³Ýμ»ñг۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 167-169. - Ïîäïèñü.148. Âûñòóïëåíèå À.Ô. Ìÿñíèêÿíà íà âå÷åðå â Áåëîðóññêîìïðåäñòàâèòåëüñòâå â Ìîñêâå ñ âîñïîìèíàíèÿìè î ðàáîòå ïàðòèè íàÇàïàäíîì ôðîíòå â 1917-1918 ãã. 1923ã. [Âûñòóïëåíèå, èç Ñá. À. Ô.65

Ìÿñíèêÿíà (Ìÿñíèêîâ). Èçáðàííûå ïðîèçâåäåíèÿ... ñ. 450-459] //´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 128-135. - Ïîäïèñü.149. Âûñòóïëåíèå À. Ô. Ìÿñíèêÿíà íà çàñåäàíèè Èñïîëêîìà Çàïàäíîãîôðîíòà è ïðåäëîæåííàÿ èì ðåçîëþöèÿ ñîöèàë-äåìîêðàòè-÷åñêîé ôðàêöèè î íàöèîíàëüíûõ âîéñêàõ. 26 ìàÿ 1917 ã. ã. Ìèíñê.[Àâòîðñòâî âûñòóïëåíèÿ ïîäòâåðæäåíî ïðîòîêîëîì çàñåäàíèÿ] //´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. – 1976. – Ã. 1. - ¿ç 15-17:150. Âûñòóïëåíèå À. Ô. Ìÿñíèêÿíà íà VI ñúåçäå ÐÑÄÐÏ(á) î ñîñòîÿíèèäåë âî ôðîíòîâîì êîìèòåòå è çàäà÷àõ ïàðòèéíîé ðàáîòû âÀðìåíèè. 26 èþëÿ 1917 ã. // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. – 1976.– Ã. 1. - ¿ç 20:151. Âûñòóïëåíèå À. Ô. Ìÿñíèêÿíà íà VI ñúåçäå ÐÑÄÐÏ(á) î ñîñòîÿíèèäåë âî ôðîíòîâîì êîìèòåòå è çàäà÷àõ ïàðòèéíîé ðàáîòû âÀðìèè. Äîêëàä íà ïÿòîì çàñåäàíèè î ðàáîòå áîëüøåâèêîâ íà Çàïàäíîìôðîíòå è â Áåëîðóññèè 28 èþëÿ 1917 ã. // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝdzñËÇíÝ»ñÇ. – 1976. – Ã. 1. - ¿ç 20 – 22:152. Âûñòóïëåíèå À. Ô. Ìÿñíèêÿíà íà VI ñúåçäå ÐÑÄÐÏ(á) î ñîñòîÿíèèäåë â ôðîíòîâîì êîìèòåòå è çàäà÷àõ ïàðòèéíîé ðàáîòû âÀðìåíèè. Ïîïðàâêà ê ðåçîëþöèè “Òåêóùèé ìîìåíò è âîéíà”, ïðèíÿòîéíà 13-îì çàñåäàíèè ñîþçà. 2 àâãóñòà 1917 ã. [Ïîïðàâêà îòíîñèòåëüíîñîñòîÿíèÿ è âîçìîæíîñòåé Êðàñíîé Àðìèè] // ´³Ýμ»ñ г-Û³ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. – 1976. – Ã. 1. - ¿ç 22:153. Äåêðåò Ðåâêîìà ÑÑÐÀ î ââåäåíèè ïðîäíàëîãà äëÿ íóæäÊðàñíîé Àðìèè è íàðîäíîãî õîçÿéñòâà ðåñïóáëèêè. 24 èþíÿ 1921ã. ã.Ýðèâàíü / Ìÿñíèêÿí À. (Àë. Ìàðòóíè), ïðåäñåäàòåëü Ñîâåòà ÍàðîäíûõÊîìèññàðîâ; Èâàíÿí À., Íàðêîìïðîä; Êàðàáåêÿí Ì., ñåêðåòàðü //´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 213- 214. – Ïîäïèñè.66154. Äåêðåò Ñîâåòà Íàðîäíûõ êîìèññàðîâ ÑÑÐÀ î ðàñïðîñòðàíå-

íèè äåéñòâèÿ äåêðåòà Ðåâêîìà Àðìåíèè îò 4 ÿíâàðÿ 1921ã. «Î ïåíñèîííîìîáåñïå÷åíèè êðàñíîàðìåéöåâ è èõ ñåìåé» è íà íåêîòîðûåêàòåãîðèè âîåííîñëóæàùèõ. 8 èþíÿ 1921ã. ã. Ýðèâàíü / Ìÿñíèêîâ,Ïðåäñåä. Ñîâíàðêîìà; Õà÷èêîâ À., Íàðêîìñîáåñ; Êàðàïåòÿí ñåêðåòàðüÑîâíàðêîìà // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. -¿ç 208. – Ïîäïèñè.155. Äîêëàä À.Ô. Ìÿñíèêÿíà â ÑÍÊ Ðåñïóáëèêè î âîåííî-ïîëèòè÷åñêîìñîñòîÿíèè Âîñòî÷íîãî ôðîíòà 25 èþíÿ 1918ã. / ÁûâøèéÃëàâêîì Çàï÷åõôðîíòà Ìÿñíèêîâ // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»-ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 142-143. - Ïîäïèñü.156. Äîíåñåíèå À.Ô. Ìÿñíèêÿíà â ÑÍÊ [Ñîâåò Íàðîäíûõ Êîìèññàðîâ]Ðåñïóáëèêè îá îáñòàíîâêå íà ôðîíòå 18 íîÿáðÿ 1918ã. ã.Ñìîëåíñê / Ìÿñíèêîâ // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã.1. - ¿ç 150. - Ïîäïèñü.157. Äîíåñåíèå Ãëàâêîçàïà À.Ô. Ìÿñíèêÿíà Âåðõîâíîìó Ãëàâíîêîìàíäóþùåìóî ïîëîæåíèè íà ãðàíèöå. 7 ìàðòà, 1918ã. / ÃëàâêîçàïÌÿñíèêîâ // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 116158. Äîíåñåíèå Ãëàâêîçàïà À.Ô. Ìÿñíèêÿíà Íàðêîìâîåíó Ïîäâîéñêîìóî ïîëîæåíèè íà Çàïàäíîì ôðîíòå. 26 ôåâðàëÿ. 1918ã. ã.Ñìîëåíñê // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 108.– Ïîäïèñü.159. Äîíåñåíèå Íàðêîìâîåíà ÑÑÐÀ íà÷àëüíèêó øòàáà ÎÊÀ îïåðåôîðìèðîâàíèè Àðìÿíñêîé Êðàñíîé àðìèè â îäíó ñâîäíóþ áðèãàäó20 íîÿáðÿ 1921ã. / Ìÿñíèêîâ, Íàðêîìâîåí ÑÑÐÀ // ´³Ýμ»ñ г-Û³ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 3. - ¿ç 25. – Ïîäïèñü.160. Äîíñêèå áîè (Âîåííûé îáçîð) 30 ÿíâàðÿ 1920ã. [Îá óñïåõàõÊðàñíîé Àðìèè íà Êàâêàçñêîì ôðîíòå] // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñ-ËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 187-188. - Ïîäïèñü.161. Çàïàäíûé ôðîíò. 5 ìàðòà 1920ã. [Î ïîëîæåíèè íà Çàïàäíîì67

ôðîíòå, ãäå Êðàñíàÿ Àðìèÿ óñïåøíî ïðîòèâîñòîèò ïîëüñêîé è áåëîëàòûøñêîéàðìèÿì è âûíóäèëà Ýñòëÿíäèþ íà ìèð] // ´³Ýμ»ñ г-Û³ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 192-193. - Ïîäïèñü.162. Çàïèñü ðàçãîâîðà ïî ïðÿìîìó ïðîâîäó À. Ô. Ìÿñíèêÿíà ñ êîìàíäóþùèìâîéñêàìè Ìîñêîâñêîãî îêðóãà Í. È. Ìóðàëîâûì î ïîëîæåíèèíà Çàïàäíîì ôðîíòå 12 íîÿáðÿ 1917 / À. Ô. Ìÿñíèêÿí; Í. È.Ìóðàëîâ // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ.– 1976. – Ã. 1. - ¿ç 42-43.163. Çàïèñü ðàçãîâîðà ïî ïðÿìîìó ïðîâîäó À.Ô. Ìÿñíèêÿíà ñ êîìàíäóþùèì11-é Àðìèåé Ãåêêåðîì î ëèêâèäàöèè äàøíàêñêîé àâàíòþðûâ Çàíãåçóðå. 23 ìàÿ 1921ã. [Çàïèñàë] / Ñåêðåòàðü íà÷ñíàáàðìà11-é àðìèè Ìèðàíöåâ // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã.1. - ¿ç 205-206. - Ïîäïèñü.164. Çàÿâëåíèå Ñîâåòà Íàðîäíûõ Êîìèññàðîâ ÑÑÐÀ äàøíàêñêèììÿòåæíèêàì Çàíãåçóðà. 19 èþíÿ 1921ã. / Ìÿñíèêÿí (Àë. Ìàðòóíè),Ïðåäñåäàòåëü Ñîâíàðêîìà ÑÑÐÀ; ×ëåíû Ïðåçèäèóìà ÑîâåòàÍàðîäíûõ Êîìèññàðîâ: Ï. Ìàêèíöÿí, À. Áåêçàäÿí, Ñ. Ñðàïèîíÿí (Ëóêàøèí),À. Êàðèíÿí; ñåêðåòàðü, Ì. Êàðàáåêÿí // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝdzñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 211- 212. – Ïîäïèñè.165. Èç ïðèêàçà ÍÊ Âîåíà ÑÑÐÀ À.Ô. Ìÿñíèêÿíà î ìåðàõ ïî ëèêâèäàöèèáàíäèòèçìà. 29 ñåíòÿáðÿ 1921ã. ã. Ýðèâàíü / À. Ìÿñíèêîâ,Íàðêîìâîåí ÑÑÐÀ // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1.- ¿ç 232-233. – Ïîäïèñü.166. Èíñòðóêöèÿ äëÿ êîððåñïîíäåíòîâ ïðè Ðåâêîìàõ [Ðåâîë.êîìèòåòàõ.] / À. Ìÿñíèêîâ, Âðèä [Âðåìåí. èñïîëí. äîëæíîñòü] íà÷.ïîëèòîòäåëà Ðåââîåíñîâåòà Çàïàäíîãî ôðîíòà; À. ×åðâÿêîâ, íà÷.îòäåëà Ðåâêîìîâ Çàïàäíîãî ôðîíòà; À. Êàäèøîâ, íà÷. Ëèòèçäàòàïîëèòîòäåëà Çàï. ôðîíòà // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976.- Ã. 1. - ¿ç 197-198. – Ïîäïèñè.167. Èíôîðìàöèÿ À.Ô. Ìÿñíèêÿíà îá îòêðûòèè è ðîñïóñêå Ó÷ðåäèòåëüíîãîñîáðàíèÿ. 9 ÿíâàðÿ 1918ã. / Ìÿñíèêîâ // ´³Ýμ»ñ г۳ë-68

ï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 96-97. – Ïîäïèñü.168. Êàâêàçñêé ôðîíò (Âîåííûé îáçîð) 24 ÿíâàðÿ 1920ã. [Î ïîëîæåíèèíà Êàâêàçñêîì ôðîíòå â áîðüáå ñ Äåíèêèíûì] // ´³Ýμ»ñ г-Û³ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 183-185. - Ïîäïèñü.169. Êîìèññàð è ïàðòèÿ. 29 ìàÿ 1919ã. [Ñòàòüÿ À. Ìÿñíèêÿíàïîñâÿùåíà ïðàâàì è îáÿçàííîñòÿì êîìèññàðîâ è ïàðòèéíûõ ÿ÷ååê âàðìèè] // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 159-160.- Ïîäïèñü; Ôîòî.170. Êîðïóñ Òîâ. Ãàÿ. 1 àâãóñòà 1920ã. [Î âûäàþùåéñÿ ðîëè êîííîãîêîðïóñà, âîçãëàâëÿåìîãî Ãàåì, ïåðåáðîøåííîãî çà Çàïàäíûéôðîíò, ïîñëå óñïåøíûõ áîåâ íà Þæíîì ôðîíòå] // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝdzñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 202. – Ïîäïèñü.171. Ìîáèëèçàöèÿ êîììóíèñòîâ 12 îêòÿáðÿ 1919ã. [Î ñêîðåéøåéìîáèëèçàöèè êîììóíèñòîâ íà Þæíîì ôðîíòå, îòêóäà èñõîäèò óãðîçàöåíòðó Ðîññèè] // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. -¿ç 176-178. – Ïîäïèñü.172. Íà Âëàäèêàâêàçñêîé ìàãèñòðàëè (Âîåííûé îáçîð) 14 ìàðòà1920ã. [Î ïîëîæåíèè íà Êàâêàçñêîì ôðîíòå â áîðüáå ïðîòèâ äåíèêèíñêèõâîéñê, êîòîðûå îêîí÷àòåëüíî ðàçëàãàþòñÿ ïîä íàòèñêîìÊðàñíîé Àðìèè] // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç193-195. - Ïîäïèñü.173. Íà Êðàñíûé ôðîíò. Ðå÷ü Ìÿñíèêîâà 24 îêòÿáðÿ 1919ã. [Îïîñåùåíèè ãðóïïû êîììóíèñòîâ Èâàíî-Âîçíåñåíñêà è Êàçàíè ÌîñêîâñêîãîÊÏ è ðå÷ü À. Ìÿñíèêÿíà ïåðåä ìîáèëèçîâàííûìè íà ôðîíò]// ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 180-181:174. Íà ñòðàæå. 25 ìàÿ 1919ã. [Î Êðàñíîé Àðìèè, ñòîÿùåé íàñòðàæå çàâîåâàíèé ðåâîëþöèè è áîðüáû Ñîâåòîâ ñ âðàãàìè] // ´³Ýμ»ñг۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 158-159. - Ïîäïèñü.69

175. Íàêàç ðàáî÷èõ è ñîëäàò äåëåãàòàì ïðè âûáîðàõ â ÌèíñêèéÑîâåò. 24 ñåíòÿáðÿ 1917 ã. [Î òðåáîâàíèÿõ, êîòîðûõ äîëæíû ïðèäåðæèâàòüñÿäåëåãàòû ðàáî÷. è ñîëä. íà âûáîðàõ â Ìèíñêèé ñîâåò] //´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. – 1976. – Ã. 1. - ¿ç 34-36. - Ïîäïèñü.176. “Íàïóòñòâèå áîéöàì, ïîäíÿâøèìñÿ çà Çàíãåçóð”, íàïèñàííîåÀ.Ô. Ìÿñíèêÿíîì. Ôðîíò, 3 èþëÿ 1921ã. [Îá àãèòàöèîííîì ëèñòêåîáðàùåíèèê íàñåëåíèþ ïðîòèâ äàøíàêîâ è ìàóçåðèñòîâ] / À. Ìÿñíèêîâ,Íàðîäíûé êîìèññàð ïî âîåííûì äåëàì ÑÑÐÀ è ÷ëåí Ðåââîåíñîâåòàîòäåëüíîé Êàâêàçñêîé àðìèè // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝdzñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 216-217. – Ïîäïèñü.177. Íàøè çàäà÷è íà Çàïàäíîì ôðîíòå [Î ïîëîæåíèè íà Çàïàäíîìôðîíòå ïîñëå ïàäåíèÿ ã. Âèëüíû è î íåîáõîäèìîñòè ïàðòèéíîéðàáîòû â Ëèòâå è Áåëîðóññèè è ÷åòêî ïðèäåðæèâàòüñÿ äèðåêòèâàìöåíòðà] // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ.- 1976. - Ã. 1. - ¿ç 154-156:178. Íåäåëÿ ïðèçûâà ê òðóäó. 3 ôåâðàëÿ 1920ã. [Î ïðèçûâå òðóäîâîéñòðàíû ê òðóäó íà òðàíñïîðòå, â ïðîìûøëåííîñòè è õîçÿéñòâåâîîáùå, îò ÷åãî çàâèñèò ñóäüáà ðàáî÷åé ðåâîëþöèè] // ´³Ýμ»ñ г-Û³ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 188-190. - Ïîäïèñü.179. Î äåçåðòèðñòâå. 20 èþíÿ 1919ã. // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñ-ËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 162-165. - Ïîäïèñü.180. Î êîìàíäîâàíèè â Êðàñíîé Àðìèè. 24 äåêàáðÿ 1919ã. [Îíåîáõîäèìîñòè ïîñòåïåííîãî ïåðåõîäà ê ñèñòåìå ïîëíîãî åäèíîíà-÷àëèÿ â àðìèè] // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç182-183. - Ïîäïèñü.181. Î ïðîñâåòèòåëüíîé ðàáîòå â Àðìèè. 8 èþíÿ 1919ã. [Î êóëüòóðíî-ïðîñâåòèòåëüíîéðàáîòå â Ìîñêîâñêîì ãàðíèçîíå] // ´³Ýμ»ñг۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 162. - Ïîäïèñü.182. Î õàðàêòåðå ïîëüñêîé âîéíû. 9 èþíÿ 1920ã. [Î õàðàêòåðèñòèêåÏîëüøè è âîéíû ñ Ïîëüøåé, êàê ãðàæäàíñêîé âîéíû] // ´³Ýμ»ñ70

г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 198-200. - Ïîäïèñü.183. Îáðàùåíèå À.Ô. Ìÿñíèêÿíà ê Êðàñíîé Àðìèè Àðìåíèè âñâÿçè ñ îòúåçäîì íà ðàáîòó â Çàêôåäåðàöèþ. 26 àïðåëÿ 1922ã. ã.Ýðèâàíü / À. Ìÿñíèêîâ, Íàðêîìâîåí // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇí-Ý»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 246. – Ïîäïèñü.184. Îáðàùåíèå Âðèä [Âðåìåííî èñïîëíÿþùèé äîëæíîñòü] ÃëàâêîâåðõàÀ. Ô. Ìÿñíèêÿíà ê ñîëäàòàì î íà÷àëå ìèðíûõ ïåðåãîâîðîâ,ïðèíöèïàõ ñîâåòñêîé ìèðíîé ïîëèòèêè è îá óêðåïëåíèè äèñöèïëèíûâ àðìèè. 13 äåêàáðÿ 1917 ã. / Âðèä Âåðõîâíîãî ÃëàâíîêîìàíäóþùåãîÀ. Ìÿñíèêîâ // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. – 1976. – Ã. 1. - ¿ç71-73. - Ïîäïèñü.185. Îáðàùåíèå Âðèä [Âðåìåí. èñïîë. äîëæí.] Ãëàâêîâåðõà êñîëäàòàì Þãî-Çàïàäíîãî è Ðóìûíñêîãî ôðîíòîâ î áîðüáå ñ ïðîâîêàöèÿìèÏåòëþðû 19 äåêàáðÿ 1917ã. / Âðåìåííî èñïîëíÿþùèéäîëæíîñòü Âåðõîâíîãî Ãëàâíîêîìàíäóþùåãî À. Ìÿñíèêîâ // ´³Ýμ»ñг۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 80-82. – Ïîäïèñü.186. Îáðàùåíèå Ãëàâêîçàïà À.Ô. Ìÿñíèêÿíà ê íàñåëåíèþ ñïðèçûâîì îáúåäèíèòü óñèëèÿ ïðîòèâ âðàãà. 23 ôåâðàëÿ 1918ã. ã.Ñìîëåíñê / Ãëàâíîêîìàíäóþùèé Çàïàäíûì ôðîíòîì À. Ìÿñíèêîâ //´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ.- 1976.- Ã. 1.- ¿ç 103-104.– Ïîäïèñü.187. Îáðàùåíèå Ãëàâêîçàïà À. Ô. Ìÿñíèêÿíà ê ñîëäàòàì â ñâÿçèñ çàêëþ÷åíèåì ïåðåìèðèÿ íà ôðîíòàõ è î çàäà÷àõ àðìèè â ýòèõ óñëîâèÿõ.3 äåêàáðÿ 1917 ã. / À. Ô. Ìÿñíèêÿí // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝdzñËÇíÝ»ñÇ. – 1976. – Ã. 1. - ¿ç 64-65:188. Îáðàùåíèå Ãëàâêîçàïà À.Ô. Ìÿñíèêÿíà ê òðóäÿùèìñÿ Çàïàäíîéîáëàñòè î çàêëþ÷åíèè ìèðà è óñèëåíèè áäèòåëüíîñòè. 6ìàðòà 1918ã. / Ãëàâíîêîìàíäóþùèé À. Ìÿñíèêîâ // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝdzñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 115-116. - Ïîäïèñü.189. Îáðàùåíèå ÍÊ Âîåíà è ïðåäñåäàòåëÿ ÑÍÊ ÑÑÐÀ À.Ô. Ìÿñ-71

íèêÿíà ê êðàñíîàðìåéöàì â ñâÿçè ñ îêîí÷àíèåì ãðàæäàíñêîé âîéíûâ ðåñïóáëèêå 30 ñåíòÿáðÿ 1921ã. ã. Ýðèâàíü / À. Ìÿñíèêîâ, ïðåäñåäàòåëüÑîâåòà Íàðîäíûõ Êîìèññàðîâ, ÍÊ Âîåí ÑÑÐÀ // ´³Ýμ»ñ г-Û³ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 234-235. – Ïîäïèñü.190. Îáðàùåíèå îáëèñïîëêîìà ê ðàáîòíèêàì ñîâåòñêèõ ó÷ðåæäåíèéîá óëó÷øåíèè àãèòàöèîííîé ðàáîòû ñðåäè íàñåëåíèÿ è ëèêâèäàöèèáåñïîðÿäêîâ 19 íîÿáðÿ 1918ã. ã. Ñìîëåíñê / Ïðåäñåä. Îáëèñêïîë.Êàëìàíîâè÷; ñåêðåòàðü Àíòîíîâ; ÷ëåí âîåííî-ðåâîë. ñîâåòàÇàïàä. ôðîíòà Àëèáåêîâ; ïðåäñåä. ×Ê Çàïàäí. êîììóíû ßðêèí;Óïîëíîìî÷åííûé Âñåðîññèéñêîãî Öåíòðàëüíîãî Èñïîëíèòåëüíîãîêîìèòåòà À. Ìÿñíèêîâ // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã.1. - ¿ç 150-151. - Ïîäïèñü.191. Îáðàùåíèå ïðåäñåäàòåëÿ ÑÍÊ ÑÑÐÀ À.Ô. Ìÿñíèêÿíà êáîéöàì 20-é äèâèçèè â ñâÿçè ñ åå 3-õ ëåòèåì / À. Ìÿñíèêîâ (À.Ìàðòóíè), Ïðåäñåäàòåëü Ñîâåòà Íàðîäíûõ Êîìèññàðîâ ÑÑÐÀ; Ì.Êàðàáåêÿí, ñåêðåòàðü // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã.1. - ¿ç 221-222. - ïîäïèñè192. Îáúÿâëåíèå êîìèññàðà ïî âîåííûì äåëàì Çàïàäíîé îáëàñòèè ôðîíòà À.Ô. Ìÿñíèêÿíà îá îáðàçîâàíèè âîåííîãî êîìèññàðèàòà3 ìàðòà 1918ã. / Êîìèññàð ïî âîåííûì äåëàì Çàïàäíîé îáëàñòè èôðîíòà À. Ìÿñíèêîâ // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã.1. - ¿ç 113:193. Îðãàíèçàöèÿ âîåííî-ïàðòèéíîé ðàáîòû. 25 ÿíâàðÿ 1920ã. [Îðåàëèçàöèè ðåçîëþöèè VIII ñúåçäà ïî óñèëåíèþ ïàðòèéíîé ðàáîòû âàðìèè] // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 185-187.- Ïîäïèñü.194. Ïàí è ðàáîòíèê. 16 ìàðòà 1920ã. [Î ïðèçûâå ê êðàñíûì âîéñêàìâûéòè ïðîòèâ âîéñê ïàíñêîé Ïîëüøè] // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝdzñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 195-196. - Ïîäïèñü.72195. Ïàðòèçàíùèíà. 5 àâãóñòà 1919ã. [Îá èñêîðåíåíèè ïàðòèçàí-

ùèíû â ðÿäàõ Êðàñíîé Àðìèè] // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. -1976. - Ã. 1. - ¿ç 172-173. - Ïîäïèñü.196. Ïàðòèÿ è Êðàñíàÿ Àðìèÿ. 11 ìàÿ 1919ã. [Î ïðîáëåìàõ, ñòîÿùèõïåðåä Êðàñíîé Àðìèåé, î ñëàáîì ïîëèòè÷åñêîì âîñïèòàíèèñðåäè êðàñíîàðìåéöåâ, îá óêðåïëåíèè äèñöèïëèíû è íåîáõîäèìîñòèêóëüòóðíî-âîñïèòàòåëüíîé ðàáîòû] // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñ-ËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 157-158. - Ïîäïèñü.197. Ïåðåäîâàÿ ñòàòüÿ À.Ô. Ìÿñíèêÿíà “Ñåìü ëåò” 23 ôåâðàëÿ1925ã. [Î 7-îé ãîäîâùèíå Âåëèêîé Îêòÿáðüñêîé ðåâîëþöèè è î äîñòèæåíèÿõïîáåäîíîñíîé Êðàñíîé Àðìèè, î íåîáõîäèìîñòè ðåøåíèÿçàäà÷ â îáëàñòè âîåííîãî ñòðîèòåëüñòâà] // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝdzñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 267-269:198. Ïèñüìî À. Ô. Ìÿñíèêÿíà â ðåäàêöèþ ãàçåòû “Ôðîíò” î ïðèñîåäèíåíèèê ðåçîëþöèè Èñïîëêîìà Çàïàäíîãî ôðîíòà îá îòìåíåñìåðòíîé êàçíè. 4 ñåíòÿáðÿ 1917 ã. // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇí-Ý»ñÇ. – 1976. – Ã. 1. - ¿ç 33. - Ïîäïèñü.199. Ïèñüìî À. Ô. Ìÿñíèêÿíà â ÖÊ ÐÑÄÐÏ(á) î ñîçäàíèè Ñåâåðî-Çàïàäíîé îáëàñòè. 9 ñåíòÿáðÿ 1917 ã. / À. Ì. [ÿñíèêîâ] // ´³Ýμ»ñ г-Û³ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. – 1976. – Ã. 1. - ¿ç 33. - Ïîäïèñü.200. Ïîëèòè÷åñêàÿ ðàáîòà â Àðìèè. 8 èþíÿ 1919ã. // ´³Ýμ»ñ г-Û³ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 166-167. - Ïîäïèñü.201. Ïîñòàíîâëåíèå Âðåìåííîãî ðàáî÷å-êðåñòüÿíñêîãî Ñîâåòñêîãîïðàâèòåëüñòâà Áåëîðóññèè îá îðãàíèçàöèè è ïîðÿäêå âûâîçàè çàêóïîê ïðîäîâîëüñòâèÿ 18 ÿíâàðÿ 1919ã. ã. Ìèíñê / À. Ìÿñíèêîâ -îò ïðåçèäèóìà Âðåì. ðàá-êðåñò. ñîâåòñê. ïðàâèò. Áåëîðóññèè; Êàëìàíîâè÷,÷ëåí ÂÐÊ ñîâ. ïðàâèò., êîìèññèÿ ïðîäîâîëüñòâ. Áåëîðóñ.;Êíîðèí, óïðàâëÿþù. äåëàìè ïðàâèò.; Àíòîíèêîâñêèé, ñåêðåòàðü //´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ.- 1976.- Ã. 1.- ¿ç 151-152. - Ïîäïèñü.202. Ïðåäïèñàíèå Çàêêðàéêîìà âñåì ÖÊ ÊÏ Ðåñïóáëèê Çàêàâ-73

êàçüÿ î øèðîêîé ïîëèòè÷åñêîé ïðîñâåòèòåëüíîé ðàáîòå â ñâÿçè ñ 5-îé ãîäîâùèíîé Êðàñíîé Àðìèè. 2 ôåâðàëÿ 1923ã. ã. Òèôëèñ / Ìÿñíèêîâ,ñåêð. Çàêêðàéêîìà // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. -Ã. 1. - ¿ç 252. – Ïîäïèñü.203. Ïðåäïèñàíèå ñåêðåòàðÿ Çàêêðàéêîìà ÐÊÏ (á) À.Ô. Ìÿñíèêÿíàâ ÖÈÊ ÑÑÐ Àðìåíèè î òîðæåñòâåííîì ïðîâåäåíèè ãîäîâùèíûÎÊÀ [Îòäåëüíàÿ Êðàñíàÿ Àðìèÿ] 25 àâãóñòà 1922ã. ã. Òèôëèñ /Ìÿñíèêîâ, Ñåêðåòàðü Çàêêðàéêîìà ÐÊÏ (á); Íàðèìàíîâ, ïðåäñîþçñîâåòà// ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 247. –Ïîäïèñè.204. Ïðåäñòàâëåíèå ÷ëåíîâ Ðåââîåíñîâåòà Êàâêàçñêîé Àðìèè âÐÂÑ ÑÑÑÐ îá óâåëè÷åíèè íàöèîíàëüíûõ ôîðìèðîâàíèé. 18 äåêàáðÿ1923ã. ã. Òèôëèñ / Åãîðîâ, Ýëèàâà, Îðäæîíèêèäçå, Ìÿñíèêîâ //´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ.- 1976.- Ã. 1.- ¿ç 259.– Ïîäïèñè.205. Ïðèâåòñòâèå À.Ô. Ìÿñíèêÿíà ïåðâîìó âûïóñêó Ýðèâàíñêèõêîìàíäíûõ êóðñîâ. 16 ìàÿ 1923ã. ã. Òèôëèñ / Ìÿñíèêîâ // ´³Ýμ»ñ г-Û³ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 258. – Ïîäïèñü.206. Ïðèâåòñòâèå Â.È. Ëåíèíó îò II ñúåçäà Ñîâåòîâ Çàïàäíîéîáëàñòè. 13 àïðåëÿ 1918ã. ã. Ñìîëåíñê / Ïðåçèäèóì, Ìÿñíèêîâ //´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 120. - Ïîäïèñü.207. Ïðèâåòñòâèå II ñúåçäà Àðìèé Çàïàäíîãî ôðîíòà ÑîâåòóÍàðîäíûõ Êîìèññàðîâ. 22 íîÿáðÿ 1917 / Ïðåäñåäàòåëü ñúåçäà Ìÿñíèêîâ// ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. – 1976. – Ã. 1. - ¿ç 46.208. Ïðèêàç À.Ô. Ìÿñíèêÿíà î ñòðîãîì ó÷åòå îðóæèÿ, íàõîäÿùåãîñÿíà âîîðóæåíèè ÍÊ Âîåíà Àðìåíèè. 11 èþíÿ 1921ã. ã. Ýðèâàíü/ Ìÿñíèêîâ À., Íàðîäíûé âîåííûé êîìèññàð; Êâà÷åíêî, Âðèä[Âðåì. èñïîëí. äîëæí.] íà÷. øòàáà; Êàìåíåâ, íà÷. è âîåíêîì ñíàáæåíèÿ;Âàâèëîâ, Íà÷àðòñíàá [Íà÷. ñíàáæåí. àðòèë.] // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝdzñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 209. – Ïîäïèñè.74

209. Ïðèêàç àðìèÿì Çàïàäíîãî ôðîíòà îá ó÷ðåæäåíèè â ðåâêîìàõäîëæíîñòè êîððåñïîíäåíòà Ëèòèçäàòà è Çàïôðîíòðîñòà 7èþíÿ 1920ã. / Òóõà÷åâñêèé, Êîìàíäóþùèé àðìèÿìè ôðîíòà; È. Óíøëèõò,÷ëåí Ðåâ. Âîåí. Ñîâåòà; Øâàðö, íà÷. Ãåíåð. øòàáà; Ìÿñíèêîâ,íà÷. ïîëèòîòäåëà ôðîíòà // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976.- Ã. 1. - ¿ç 196-197. – Ïîäïèñè.210. Ïðèêàç âîéñêàì è íàñåëåíèþ ã. Ìèíñêà î ïåðåõîäå âîåííîãîóïðàâëåíèÿ â ðóêè âîåííîãî îòäåëà Ñîâåòà. 30 íîÿáðÿ 1917 ã. / À.Ìÿñíèêÿí // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. – 1976. – Ã. 1. - ¿ç 56-57. - Ïîäïèñü.211. Ïðèêàç Âðèä. [Âðåìåííî èñïîëí. äîëæíîñòü.] ÃëàâêîâåðõàÀ.Ô. Ìÿñíèêÿíà î ïîä÷èíåíèè ïîëüñêîãî êîðïóñà êîìàíäîâàíèþÇàïàäíîãî Ôðîíòà è ïðîâåäåíèè â íåì ïðèíöèïîâ äåìîêðàòèçàöèè.14 äåêàáðÿ 1917ã. / Âðèä. Âåðõîâíîãî Ãëàâíîêîìàíäóþùåãî À. Ìÿñíèêîâ// ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 73-74. –Ïîäïèñü.212. Ïðèêàç Âðèä [Âðåìåí. èñïîëí. äîëæí.] Âåðõîâíîãî ÃëàâíîêîìàíäóþùåãîÀ.Ô. Ìÿñíèêÿíà î ñîêðàùåíèè ÷èñëåííîñòè âîåííîéêîíòðàçâåäêè. 15 äåêàáðÿ 1917ã. / Âðèä. Âåðõîâíîãî Ãëàâíîêîìàíäóþùåãî. Ìÿñíèêîâ // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã.1. - ¿ç 74-75. – Ïîäïèñü.213. Ïðèêàç Âðèä [Âñåì èñïîë. äîëæíîñòü] Âåðõîâíîãî ÃëàâíîêîìàíäóþùåãîÀ.Ô. Ìÿñíèêÿíà îá îòíîøåíèè ðåâîëþöèîííûõâîéñê ê ñòàðîìó îôèöåðñòâó. 15 äåêàáðÿ 1917ã. ã. Ìèíñê / Âðèä.Âåðõîâíîãî Ãëàâíîêîìàíäóþùåãî À. Ìÿñíèêîâ // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³-ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 75-76. – Ïîäïèñü.214. Ïðèêàç Âðèä [Âðåìåí. èñïîë. äîëæíîñòü] Ãëàâêîâåðõà À.Ô.Ìÿñíèêÿíà, äîïîëíÿþùèé ïîëîæåíèå î äåìîêðàòèçàöèè àðìèè. 17äåêàáðÿ 1917 ã. / Âðèä. Âåðõîâíîãî Ãëàâíîêîìàíäóþùåãî À. Ìÿñíèêîâ// ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 76-77. –Ïîäïèñü.75

215. Ïðèêàç Âðèä [Âðåìåí. èñïîë. äîëæí.] Ãëàâêîâåðõà À.Ô. Ìÿñíèêÿíàî ôîðìèðîâàíèè ëàòûøñêèõ ñòðåëêîâûõ áðèãàä è ëàòûøñêîãîêîðïóñà. 17 äåêàáðÿ, 1917ã. / Âðèä. Âåðõîâíîãî ÃëàâíîêîìàíäóþùåãîÀ. Ìÿñíèêîâ // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã.1. - ¿ç 77- 78. – Ïîäïèñü.216. Ïðèêàç Âðèä [Âðåìåí. èñïîë. äîëæí.] Ãëàâêîâåðõà À.Ô.Ìÿñíèêÿíà î ïîä÷èíåíèè ôðîíòîâ òðåáîâàíèÿì ïîëåâîãî øòàáà. 17äåêàáðÿ 1917ã. ã. Ìîãèëåâ / Âðèä Âåðõîâíîãî ÃëàâíîêîìàíäóþùåãîÀ. Ìÿñíèêîâ // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 78.– Ïîäïèñü.217. Ïðèêàç Âðèä [Âðåìåí. èñïîë. äîëæíîñòü] Ãëàâêîâåðõà îñîçäàíèè êîìèññàðèàòà Þãî-Çàïàäíîãî ôðîíòà. 17 äåêàáðÿ 1917ã. /Âðèä Âåðõîâíîãî Ãëàâíîêîìàíäóþùåãî À. Ìÿñíèêîâ // ´³Ýμ»ñ г-Û³ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 78-79. – Ïîäïèñü.218. Ïðèêàç Âðèä [Âðåìåí. èñïîë. äîëæí.] Ãëàâêîâåðõà À.Ô.Ìÿñíèêÿíà î çàïðåùåíèè óâîëüíåíèÿ ñîëäàò ñ îðóæèåì 18 äåêàáðÿ1917ã. ã.Ìîãèëåâ. Ñòàâêà / Âðèä Âåðõîâíîãî Ãëàâíîêîìàíäóþùåãî À.Ìÿñíèêîâ; ïðåäñåä. Ðåâêîìà Ç. Ñàçîíîâ // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñ-ËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 79. – Ïîäïèñè.219. Ïðèêàç Âðèä [Âðåìåí. èñïîë. äîëæí.] Ãëàâêîâåðõà À.Ô. Ìÿñíèêÿíàî ðåøèòåëüíîé áîðüáå ñ ðàñõèòèòåëÿìè íàðîäíîãî èìóùåñòâà.18 äåêàáðÿ 1917ã. ã. Ìîãèëåâ / Âðèä Âåðõîâíîãî ÃëàâíîêîìàíäóþùåãîÀ. Ìÿñíèêîâ // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã.1. - ¿ç 79, 80. – Ïîäïèñü.220. Ïðèêàç Âðèä [Âðåìåí. èñïîë. äîëæí.] Ãëàâêîâåðõà âñåìôðîíòàì î êîíòðîëå çà äåÿòåëüíîñòüþ âðà÷åáíûõ êîìèññèé ñ öåëüþïðåäîòâðàùåíèÿ çëîóïîòðåáëåíèé. 18 äåêàáðÿ. 1917ã. ã. Ìîãèëåâ /Âðèä Âåðõîâíîãî Ãëàâíîêîìàíäóþùåãî À. Ìÿñíèêîâ // ´³Ýμ»ñ г-Û³ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 80. – Ïîäïèñü.76221. Ïðèêàç Âðèä [Âðåìåí. èñïîë. äîëæí.] Ãëàâêîâåðõà À. Ìÿñ-

íèêÿíà î ñîñòîÿíèè æåëåçíîäîðîæíîãî òðàíñïîðòà è èìóùåñòâà è îáåðåæíîì îòíîøåíèè ê íèì. 19 äåêàáðÿ 1917ã. ã. Ìîãèëåâ / Âðèä.Âåðõîâíîãî ãëàâíîêîìàíäóþùåãî À. Ìÿñíèêîâ // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³-ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 82-83. – Ïîäïèñü.222. Ïðèêàç Ãëàâêîâåðõà Í. Â. Êðûëåíêî î ââåäåíèè â äåéñòâèåïîëîæåíèÿ î äåìîêðàòèçàöèè Àðìèè. 30 íîÿáðÿ 1917 ã. Ìîãèëeâ [Îïðèêàçå Ãëàâêîâåðõà Êðûëåíêî è îá îáúÿâëåíèè Ãëàâíîêîìàíäóþùèìàðìèÿìè Çàïàäíîãî ôðîíòà À. Ìÿñíèêîâà] / Ãëàâíîêîìàíäóþùèéàðìèÿìè Çàïàäíîãî ôðîíòà À. Ìÿñíèêîâ // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³-ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. – 1976. – Ã. 1. - ¿ç 58-60. - Ïîäïèñü.223. Ïðèêàç Ãëàâêîçàïà À. Ô. Ìÿñíèêÿíà îá îáðàçîâàíèè ôðîíòîâûõðåêâèçèöèîííûõ êîìèññèé ñ öåëüþ óëó÷øåíèÿ ïðîäîâîëüñòâåííîãîïîëîæåíèÿ 26 íîÿáðÿ 1917 ã. [Ïðèêàç î êàòàñòðîôè÷åñêîìïîëîæåíèè ñ ïðîäîâîëüñòâèåì íà ôðîíòå] / ÃëàâíîêîìàíäóþùèéÌÿñíèêîâ // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. – 1976. – Ã. 1. - ¿ç 50-51. – Ïîäïèñü.224. Ïðèêàç Ãëàâêîçàïà À. Ô. Ìÿñíèêÿíà î ïîääåðæàíèè òâåðäîãîðåâîëþöèîííîãî ïîðÿäêà â òûëó è íà ôðîíòå. 27 íîÿáðÿ 1917 ã. /Ãëàâçàï À. Ìÿñíèêîâ // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. – 1976. – Ã.1. - ¿ç 51- 52. – Ïîäïèñü.225. Ïðèêàç Ãëàâêîçàïà À. Ô. Ìÿñíèêÿíà îá óñòðàíåíèè íåäîðàçóìåíèéïðè âûïîëíåíèè ïîñòàíîâëåíèé II ñúåçäà àðìèé Çàïàäíîãîôðîíòà î äåìîêðàòèçàöèè àðìèè. 27 íîÿáðÿ 1917 ã. / ÃëàâêîçàïÀ. Ìÿñíèêîâ // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. – 1976. – Ã. 1. - ¿ç52- 53. – Ïîäïèñü.226. Ïðèêàç Ãëàâêîçàïà À. Ô. Ìÿñíèêÿíà î ïîðÿäêå ïðîâåäåíèÿ âæèçíü äåêðåòà ÑÍÊ î çåìëå è îá óñòðàíåíèè ïðåïÿòñòâèé ñî ñòîðîíûïîëüñêèõ âîéñê. 29 íîÿáðÿ 1917 ã. [Î ïðèêàçå, ñïîñîáñòâóþùåìðàçðåøåíèþ êîíôëèêòà ìåæäó ïîëüñêèìè óëàíàìè è êðåñòüÿíñòâîì;çàïðåùàþùåì êðåñòüÿíàì çàõâàò çåìåëü, à òàêæå ñàìîâîëüíî ðåêâèçèðîâàòüêðåñòüÿíñêèå çàïàñû õëåáà, ôóðàæà è ñêîòà] / Ãëàâíî-77

êîìàíäóþùèé àðìèÿìè Çàïàäíîãî ôðîíòà À. Ìÿñíèêîâ // ´³Ýμ»ñг۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. – 1976. – Ã. 1. - ¿ç 53- 54:227. Ïðèêàç Ãëàâêîçàïà À. Ô. Ìÿñíèêÿíà î ðàçðåøåíèè ôîðìèðîâàíèÿïîëüñêèõ ðåâîëþöèîííûõ áàòàëüîíîâ. 29 íîÿáðÿ 1917 ã. /Ãëàâêîçàï À. Ìÿñíèêîâ // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. – 1976. –Ã. 1. - ¿ç 54- 55. - Ïîäïèñü.228. Ïðèêàç Ãëàâêîçàïà À. Ô. Ìÿñíèêÿíà î ñîçäàíèè âîåííîãîîòäåëà îáëèñêîìçàïà, ðîñïóñêå óäàðíûõ è øòóðìîâûõ áàòàëüîíîâ èïîìîùè â ðàáîòå èíòåíäàíòñòâà. 30 íîÿáðÿ 1917 ã. Ñïåøíî [Îñîçäàíèè îáëàñòíîãî èñïîëêîìà Çàïàäíîãî ôðîíòà äëÿ âûïîëíåíèÿôóíêöèé îïåðàòèâíî-îðãàíèçàöèîííîãî, ïðîäîâîëüñòâåííîãî èñàíèòàðíîãî õàðàêòåðà Çàïàäíîãî ôðîíòà] / Ãëàâêîçàï À. Ìÿñíèêîâ// ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. – 1976. – Ã. 1. - ¿ç 55- 56. -Ïîäïèñü.229. Ïðèêàç Ãëàâêîçàïà À. Ô. Ìÿñíèêÿíà î íåîáõîäèìîñòèðàçúÿñíåíèÿ ñîëäàòàì íàçíà÷åíèÿ àðìåéñêèõ äîâîëüñòâèé. 30íîÿáðÿ 1917 ã. / Ãëàâêîçàï À. Ìÿñíèêîâ // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñ-ËÇíÝ»ñÇ. – 1976. – Ã. 1. - ¿ç 57. - Ïîäïèñü.230. Ïðèêàç Ãëàâêîçàïà À. Ô. Ìÿñíèêÿíà î ïîðÿäêå óâîëüíåíèÿñîëäàò â îòïóñê ïî áîëåçíè è ñíàáæåíèÿ èõ âåùåâûì äîâîëüñòâèåì.30 íîÿáðÿ, 1917 ã. / Ãëàâêîçàï À. Ìÿñíèêîâ // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝdzñËÇíÝ»ñÇ. – 1976. – Ã. 1. - ¿ç 57- 58. - Ïîäïèñü.231. Ïðèêàç Ãëàâêîçàïà À. Ô. Ìÿñíèêÿíà îá îòâîäå êîííûõ ÷àñòåéâ òûë äëÿ ïîäêðåïëåíèÿ, ââèäó òÿæåëîãî ïðîäîâîëüñòâåííîãîïîëîæåíèÿ. Íîÿáðü 1917 ã / Ãëàâêîçàï Ìÿñíèêîâ // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝdzñËÇíÝ»ñÇ. – 1976. – Ã. 1. - ¿ç 61. - Ïîäïèñü.232. Ïðèêàç Ãëàâêîçàïà À. Ô. Ìÿñíèêÿíà îá óñèëåíèè áäèòåëüíîñòèè óêðåïëåíèè äèñöèïëèíû â ñâÿçè ñ îáúÿâëåíèåì ãîð. Ìèíñêàíà âîåííîì ïîëîæåíèè. 1 äåêàáðÿ 1917 ã. Ìèíñê / Íà÷àëüíèê ãàðíèçîíàè Ãëàâíîêîìàíäóþùèé àðìèÿìè Çàïàäíîãî ôðîíòà À. Ìÿñíè-78

êîâ // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. – 1976. – Ã. 1. - ¿ç 62. -Ïîäïèñü.233. Ïðèêàç Ãëàâêîçàïà À. Ô. Ìÿñíèêÿíà î ðàáîòå Êðàñíîãî Êðåñòàíà Çàïàäíîì ôðîíòå. 2 äåêàáðÿ 1917 ã. / Ãëàâíîêîìàíäóþùèéàðìèÿìè Çàïàäíîãî ôðîíòà À. Ìÿñíèêîâ // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñ-ËÇíÝ»ñÇ. – 1976. – Ã. 1. - ¿ç 62-63. - Ïîäïèñü.234. Ïðèêàç Ãëàâêîçàïà À. Ô. Ìÿñíèêÿíà ñ îáúÿâëåíèåì ïðèêàçàãëàâêîâåðõà Í. Â. Êðûëåíêî î çàêëþ÷åíèè ïåðåìèðèÿ íà âñåõ ôðîíòàõ5 äåêàáðÿ 1917 ã. / Ãëàâíîêîìàíäóþùèé àðìèÿìè Çàïàäíîãîôðîíòà À. Ìÿñíèêîâ // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. – 1976. – Ã.1. - ¿ç 66- 67. - Ïîäïèñü.235. Ïðèêàç Ãëàâêîçàïà À. Ô. Ìÿñíèêÿíà ñ îáúÿâëåíèåì äîïîëíåíèÿê ïðèêàçó Ãëàâêîâåðõà Í. Â. Êðûëåíêî î ïðèîñòàíîâëåíèèôîðìèðîâàíèÿ íàöèîíàëüíûõ ïîëêîâ. 8 äåêàáðÿ 1917 ã. Ñðî÷íî /Ãëàâíîêîìàíäóþùèé À. Ìÿñíèêîâ // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»-ñÇ. – 1976. – Ã. 1. - ¿ç 67- 68. - Ïîäïèñü.236. Ïðèêàç Ãëàâêîçàïà è íà÷àëüíèêà Ìèíñêîãî ãàðíèçîíà À. Ô.Ìÿñíèêÿíà î ïîðÿäêå ïîëó÷åíèÿ ïðàâ íà íîøåíèå îðóæèÿ è áîðüáåñ ïðåñòóïíîñòüþ â ãîðîäå. 8 äåêàáðÿ 1917 ã. ã. Ìèíñêà / Íà÷àëüíèêãàðíèçîíà Ãëàâíîêîìàíäóþùèé Çàïàäíîãî ôðîíòà À. Ìÿñíèêîâ //´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ.– 1976.– Ã. 1.- ¿ç 68- 69. - Ïîäïèñü.237. Ïðèêàç Ãëàâêîçàïà À. Ô. Ìÿñíèêÿíà î íåâûäà÷å îðóæèÿóâîëüíÿåìûì ñîëäàòàì. 9 äåêàáðü, 1917 ã. ã. Ìèíñê / ÃëàâíîêîìàíäóþùèéÀ. Ìÿñíèêîâ // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. – 1976. – Ã.1. - ¿ç 69. - Ïîäïèñü.238. Ïðèêàç Ãëàâêîçàïà À.Ô. Ìÿñíèêÿíà ïî ãàðíèçîíó ã. Ìèíñêà îíàâåäåíèè ïîðÿäêà íà âîêçàëå, óïîðÿäî÷åíèè âûäà÷è êåðîñèíà èäð. 24 äåêàáðÿ 1917ã. ã. Ìèíñê / Íà÷àëüíèê ãàðíèçîíà, Ãëàâíîêîìàíäóþùèéàðìèÿìè Çàïàäíîãî è Þãî-Çàïàäíîãî ôðîíòîâ À. Ìÿñíèêîâ79

´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 83- 84. – Ïîäïèñü.239. Ïðèêàç Ãëàâêîçàïà À.Ô. Ìÿñíèêÿíà î ìåðàõ ïî èñïîëíåíèþïðèêàçà Ãëàâêîâåðõà îá îõðàíå æåëåçíûõ äîðîã. 31 äåêàáðÿ 1917ã.Ìèíñê / À. Ìÿñíèêîâ // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã.1. - ¿ç 84-85. – Ïîäïèñü.240. Ïðèêàç Ãëàâêîçàïà À.Ô. Ìÿñíèêÿíà î ñîáëþäåíèè ðåâîëþöèîííîãîïîðÿäêà è ïðåêðàùåíèè ñàìîâîëüíûõ óâîëüíåíèé ñîëäàò.31 äåêàáðÿ 1917ã. ã. Ìèíñê / Ìÿñíèêîâ // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñ-ËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 85-86. – Ïîäïèñü.241. Ïðèêàç Ãëàâêîçàïà À.Ô. Ìÿñíèêÿíà ñ îáúÿâëåíèåì ïðèìåðíîéèíñòðóêöèè ïî ôîðìèðîâàíèþ íàðîäíî-ñîöèàëèñòè÷åñêîé ãâàðäèè.3 ÿíâàðÿ 1918ã. ã. Ìèíñê / Ãëàâíîêîìàíäóþùèé àðìèÿìè À.Ìÿñíèêîâ // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 86-89. – Ïîäïèñü.242. Ïðèêàç Ãëàâêîçàïà À.Ô. Ìÿñíèêÿíà î ìåðàõ ïî óñèëåíèþáîåñïîñîáíîñòè àðìèé è ñáåðåæåíèÿ âîéñêîâîãî èìóùåñòâà. 4 ÿíâàðÿ1918ã. ã. Ìèíñê / Ãëàâíîêîìàíäóþùèé À. Ìÿñíèêîâ, ÍàäåìçàïÌèõàéëîâ // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 89-91. – Ïîäïèñè.243. Ïðèêàç Ãëàâêîçàïà À.Ô. Ìÿñíèêÿíà ñ îáúÿâëåíèåì ïîñòàíîâëåíèÿñîâåùàíèÿ àðìèé Çàïàäíîãî ôðîíòà î ïðîåêòå ôîðìèðîâàíèÿíàðîäíîé ðåâîëþöèîííîé ãâàðäèè. 3 ÿíâàðÿ 1918ã. / Ïðåäñåäàòåëüñîâåùàíèÿ À. Ìÿñíèêîâ; ñåêðåòàðü Åãîðîâ // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝdzñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 92-96. – Ïîäïèñü.244. Ïðèêàç Ãëàâêîçàïà À.Ô. Ìÿñíèêÿíà î ïðèíÿòèè ìåð ê ñîõðàíåíèþìàòåðèàëüíîé ÷àñòè àðìèé. 19 ÿíâàðÿ 1918ã. ã. Ìèíñê /Ãëàâíîêîìàíäóþùèé àðìèÿìè Çàïàäíîãî ôðîíòà À. Ìÿñíèêîâ;Ãåíêâàðòçàï [ãåíåðàë-êâàðòèðìåéñò. Çàïàäí. ôðîíòà] Ãîåðåö //´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 97- 98. – Ïîäïèñü.80

245. Ïðèêàç Ãëàâêîçàïà è Ãëàâêîþçà À.Ô. Ìÿíñèêÿíà î ñäà÷åöàðñêèõ îðäåíîâ è ìåäàëåé íà íóæäû ðåñïóáëèêè. 20 ÿíâàðÿ 1918ã./ Ãëàâíîêîìàíäóþùèé àðìèÿìè À. Ìÿñíèêîâ // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝdzñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 98. – Ïîäïèñü.246. Ïðèêàç Ãëàâêîçàïà è Ãëàâêîþçà À.Ô. Ìÿíñèêÿíà î ðàñôîðìèðîâàíèèïîëüñêîãî êîðïóñà. 20 ÿíâàðÿ 1918ã. / ÃëàâíîêîìàíäóþùèéÌÿñíèêîâ // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç98-99. – Ïîäïèñü.247. Ïðèêàç Ãëàâêîçàïà À.Ô. Ìÿñíèêÿíà î ôîðìèðîâàíèè äîáðîâîëüíûõäðóæèí èç ñîëäàò ðàñôîðìèðîâàííîãî ïîëüñêîãî êîðïóñà31 ÿíâàðÿ 1918ã. / Ãëàâêîçàï Ìÿñíèêîâ // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝdzñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 100. – Ïîäïèñü.248. Ïðèêàç Ãëàâêîçàïà À.Ô. Ìÿñíèêÿíà ñ îáúÿâëåíèåì ïîñòàíîâëåíèéôðîíòîâîãî ñîâåùàíèÿ ïðè øòàáå àðìèé Çàïàäíîãîôðîíòà è ðàñôîðìèðîâàíèå ÷àñòåé, îðãàíèçàöèè Êðàñíîé Àðìèè 17ôåâðàëÿ 1918ã. / Ãëàâíîêîìàíäóþùèé Ìÿñíèêîâ // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝdzñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 100-102. – Ïîäïèñü.249. Ïðèêàç Ãëàâêîçàïà À.Ô. Ìÿñíèêÿíà î ðåîðãàíèçàöèè øòàáàÇàïàäíîãî ôðîíòà. 22 ôåâðàëÿ 1918ã. / Ãëàâíîêîìàíäóþùèé Çàïàäíûìôðîíòîì À. Ìÿñíèêîâ // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. -1976. - Ã. 1. - ¿ç 102-103. – Ïîäïèñü.250. Ïðèêàç Ãëàâêîçàïà À.Ô. Ìÿñíèêÿíà î ââåäåíèè âîåííîãîïîëîæåíèÿ â ã. Ñìîëåíñêå 23 ôåâðàëÿ 1918ã. ã. Ñìîëåíñê / ÃëàâíîêîìàíäóþùèéÇàïàäíûì ôðîíòîì À. Ìÿñíèêîâ // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝdzñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 104-105. – Ïîäïèñü.251. Ïðèêàç Ãëàâêîçàïà À.Ô. Ìÿñíèêÿíà îá îðãàíèçàöèè ëèíèèîáîðîíû çàïàäíûõ ãðàíèö. 23 ôåâðàëÿ 1918ã. / ÃëàâíîêîìàíäóþùèéÀ. Ìÿñíèêîâ // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç105-106. – Ïîäïèñü.81

252. Ïðèêàç Ãëàâêîçàïà À.Ô. Ìÿñíèêÿíà î ñôîðìèðîâàíèè óïðàâëåíèÿãëàâíîãî íà÷àëüíèêà ñíàáæåíèÿ ôðîíòà. 25 ôåâðàëÿ 1918ã. ã.Ñìîëåíñê / Ãëàâíîêîìàíäóþùèé Çàïàäíûì ôðîíòîì À. Ìÿñíèêîâ //´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ.- 1976.- Ã.1. - ¿ç 106-107.– Ïîäïèñü.253. Ïðèêàç Ãëàâêîçàïà À.Ô. Ìÿñíèêÿíà îá îðãàíèçàöèè àâòîìîáèëüíîãîäåëà è âîåííûõ ñîîáùåíèé ôðîíòà. 26 ôåâðàëÿ 1918ã.Ñìîëåíñê / Ãëàâíîêîìàíäóþùèé Çàïàäíûì ôðîíòîì À. Ìÿñíèêîâ //´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ.- 1976.- Ã. 1.- ¿ç 107-108.– Ïîäïèñü.254. Ïðèêàç Ãëàâêîçàïà À.Ô. Ìÿñíèêÿíà îá îðãàíèçàöèè ó÷åòà èöåíòðàëèçàöèè ýêñïëóàòàöèè àâòîìîáèëåé. 27 ôåâðàëÿ 1918ã. ã.Ñìîëåíñê / Ãëàâíîêîìàíäóþùèé Çàïàäíûì ôðîíòîì À. Ìÿñíèêîâ //´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ.- 1976.- Ã. 1.- ¿ç 108-109.– Ïîäïèñü.255. Ïðèêàç Ãëàâêîçàïà À.Ô. Ìÿñíèêÿíà î ñîëäàòàõ, ïîäëåæàùèõäåìîáèëèçàöèè. 27 ôåâðàëÿ 1918ã. ã. Ñìîëåíñê / ÃëàâíîêîìàíäóþùèéÇàïàäíûì ôðîíòîì À. Ìÿñíèêîâ // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñ-ËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 109. - Ïîäïèñü.256. Ïðèêàç Ãëàâêîçàïà À.Ô. Ìÿñíèêÿíà î ïîðÿäêå ðàñôîðìèðîâàíèÿçàïàñíûõ ïîëêîâ. 27 ôåâðàëÿ 1918ã. ã. Ñìîëåíñê / ÃëàâíîêîìàíäóþùèéÇàïàäíûì ôðîíòîì À. Ìÿñíèêîâ // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝdzñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 109-110. - Ïîäïèñü.257. Ïðèêàç Ãëàâêîçàïà À.Ô. Ìÿñíèêÿíà ñ îáúÿâëåíèåì â Çàïàäíîéîáëàñòè ïîëîæåíèÿ ýâàêóàöèè. 28 ôåâðàëÿ 1918ã. ã. Ñìîëåíñê/ Ãëàâíîêîìàíäóþùèé À. Ìÿñíèêîâ // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝdzñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 110. - Ïîäïèñü.258. Ïðèêàç Ãëàâêîçàïà À.Ô. Ìÿñíèêÿíà î ïåðåôîðìèðîâàíèèâîéñê ôðîíòà. 1 ìàðòà 1918ã. ã. Ñìîëåíñê / Ãëàâíîêîìàíäóþùèé Çàïàäíûìôðîíòîì À. Ìÿñíèêîâ // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. -1976. - Ã. 1. - ¿ç 111. - Ïîäïèñü.82259. Ïðèêàç Ãëàâêîçàïà À.Ô. Ìÿñíèêÿíà î ïåðåäà÷å æåëåçíîäî-

ðîæíûõ âîéñê â âåäåíèå êîëëåãèè ïóòåé ñîîáùåíèÿ è ñîçäàíèÿ æ /ä.îòðÿäîâ îñîáîãî íàçíà÷åíèÿ. 2 ìàðòà 1918ã. ã. Ñìîëåíñê / Íàðêîìçàïïóòåé ñîîáùåíèÿ Ñàâèöêèé; Ãëàâíîêîìàíäóþùèé À. Ìÿñíèêîâ// ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 112-113.– Ïîäïèñè.260. Ïðèêàç Ãëàâêîçàïà À.Ô. Ìÿñíèêÿíà î ôóíêöèÿõ è çàäà÷àõâîåííîãî êîìèññàðèàòà Çàïàäíîé îáëàñòè 3 ìàðòà 1918ã. /Ãëàâíîêîìàíäóþùèé Çàïàäíûì ôðîíòîì À. Ìÿñíèêÿí // ´³Ýμ»ñг۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 113-114. – Ïîäïèñü.261. Ïðèêàç Ãëàâêîçàïà À.Ô. Ìÿñíèêÿíà î ðàñôîðìèðîâàíèèËèòîâñêîãî çàïàñíîãî áàòàëüîíà. 3 ìàðòà 1918ã. / ÃëàâíîêîìàíäóþùèéÇàïàäíûì ôðîíòîì À. Ìÿñíèêîâ // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇí-Ý»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 114. – Ïîäïèñü.262. Ïðèêàç Ãëàâêîçàïà À.Ô. Ìÿñíèêÿíà î ñîçäàíèè ÷ðåçâû÷àéíîéýâàêóàöèîííîé êîìèññèè. 3 ìàðòà 1918ã. ã. Ñìîëåíñê. Ñïåøíî /Ãëàâíîêîìàíäóþùèé Çàïàäíûì ôðîíòîì À. Ìÿñíèêîâ // ´³Ýμ»ñг۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 114-115. – Ïîäïèñü.263. Ïðèêàç Ãëàâêîçàïà À.Ô. Ìÿñíèêÿíà î ðàñôîðìèðîâàíèèóïðàâëåíèÿ Ìèíñêîãî âîåííî-âîçäóøíîãî îêðóãà. 4 ìàðòà 1918ã. ã.Ñìîëåíñê / Ãëàâíîêîìàíäóþùèé Çàïàäíûì ôðîíòîì À. Ìÿñíèêîâ //´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 115. - Ïîäïèñü.264. Ïðèêàç Ãëàâêîçàïà À.Ô. Ìÿñíèêÿíà îá îòìåíå ýâàêóàöèè÷àñòè ñàíèòàðíûõ ó÷ðåæäåíèé â ñâÿçè ñ âîåííîé îáñòàíîâêîé. 8ìàðòà 1918ã. ã. Ñìîëåíñê / Ãëàâíîêîìàíäóþùèé Çàïàäíûì ôðîíòîìÀ. Ìÿñíèêîâ // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç116- 117. - Ïîäïèñü.265. Ïðèêàç Ãëàâêîçàïà À.Ô. Ìÿñíèêÿíà î ðàñôîðìèðîâàíèèøòàáîâ ñòàðîé àðìèè. 8 ìàðòà 1918ã. ã. Ñìîëåíñê / ÃëàâíîêîìàíäóþùèéÇàïàäíûì ôðîíòîì À. Ìÿñíèêîâ // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝdzñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 117-118. - Ïîäïèñü.83

266. Ïðèêàç Ãëàâêîçàïà À.Ô. Ìÿñíèêÿíà î ðîñïóñêå àðìåéñêèõâîéñêîâûõ êîìèòåòîâ â ñâÿçè ñ îáùåé äåìîáèëèçàöèåé. 9 ìàðòà1918ã. ã. Ñìîëåíñê / Ãëàâíîêîìàíäóþùèé Çàïàäíûì ôðîíòîì À.Ìÿñíèêîâ // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 118.- Ïîäïèñü.267. Ïðèêàç Ãëàâêîçàïà À.Ô. Ìÿñíèêÿíà î ïåðåôîðìèðîâàíèèøòàáà Çàïàäíîãî ôðîíòà 22 ìàðòà 1918ã. ã. Ñìîëåíñê / ÃëàâíîêîìàíäóþùèéÌÿñíèêîâ // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã.1. - ¿ç 118. - Ïîäïèñü.268. Ïðèêàç Ãëàâêîçàïà À.Ô. Ìÿñíèêÿíà î ìåðàõ áîðüáû ñíàðóøåíèÿìè äèñöèïëèíû, õèùåíèåì îáùåñòâåííîãî èìóùåñòâà.26 ìàðòà 1918ã. ã. Ñìîëåíñê. Ñïåøíî / Ãëàâíîêîìàíäóþùèé Çàïàäíûìôðîíòîì À. Ìÿñíèêîâ // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. -1976. - Ã. 1. - ¿ç 119. - Ïîäïèñü.269. Ïðèêàç Ãëàâêîçàïà À.Ô. Ìÿñíèêÿíà îá îõðàíå èìóùåñòâàïðè ëèêâèäàöèè âîéñêîâûõ ÷àñòåé 3 àïðåëÿ 1918ã. / ÃëàâíîêîìàíäóþùèéÌÿñíèêîâ // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1.- ¿ç 119-120. - Ïîäïèñü.270. Ïðèêàç Ãëàâêîìà Âîñòî÷íîãî ôðîíòà À.Ô. Ìÿñíèêÿíà îáîðãàíèçàöèè Ñûçðàíüñêîé ãðóïïû îòðÿäîâ è ïî îïåðàòèâíûìâîïðîñàì 7 èþíÿ 1918ã. / Ãëàâíîêîìàíäóþùèé ôðîíòîì À. Ìÿñíèêîâ// ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 139-140. -Ïîäïèñü.271. Ïðèêàç Ãëàâíîêîìàíäóþùåãî Çàïàäíûì ôðîíòîì À. Ô.Ìÿñíèêÿíà î âñòóïëåíèè â äîëæíîñòü 25 íîÿáðÿ 1917 ã. / À. Ô.Ìÿñíèêîâ Ãëàâêîçàï // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. – 1976. – Ã.1. - ¿ç 48-50; Ôîòî. – Ïîäïèñü.272. Ïðèêàç Ãëàâíîêîìàíäóþùåãî Çàïàäíûì ôðîíòîì À.Ô. Ìÿñíèêîâàî ïîñòåïåííîì ïåðåôîðìèðîâàíèè øòàáà Ìèíñêîãî âîåííîãîîêðóãà. 25 ôåâðàëÿ 1918ã. ã. Ñìîëåíñê / Ãëàâíîêîìàíäóþùèé84

Çàïàäíûì ôðîíòîì À. Ìÿñíèêîâ // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ.- 1976. - Ã. 1. - ¿ç 106-107. – Ïîäïèñü.273. Ïðèêàç Ãëàâíîêîìàíäóþùåãî Âîñòî÷íûì ôðîíòîì À.Ô.Ìÿñíèêÿíà î âñòóïëåíèè â äîëæíîñòü 16 èþíÿ 1918ã. // ´³Ýμ»ñ г-Û³ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 137:274. Ïðèêàç ÍÊ Âîåíà À.Ô. Ìÿñíèêÿíà â ñâÿçè ñ åãî îòúåçäîì âÃðóçèþ è â Àçåðáàéäæàí. 29 ìàÿ 1921ã. ã. Ýðèâàíü [Î âîçëîæåíèèñâîèõ ïîëíîìî÷èé íà Ìàêèíöÿíà íà âðåìÿ åãî îòñóòñòâèÿ] / Ìÿñíèêîâ,Íàðîä. êîìèñ. ïî âîåííûì äåëàì; Ìåëèê-Øàõíàçàðîâ, çà íà÷.øòàáà // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 207. –Ïîäïèñè.275. Ïðèêàç ÍÊ Âîåíà À.Ô. Ìÿñíèêÿíà î áîðüáå ñ çëîóïîòðåáëåíèÿìèïðè îïðåäåëåíèè âîçðàñòà ïðèçûâíèêîâ. 27 èþíÿ 1921ã. ã.Ýðèâàíü / Ìÿñíèêîâ, Íàðîäíûé âîåííûé êîìèññàð; Ïðèòîìàíîâ,Íà÷. øòàáà Ãåíåðàëüíîãî øòàáà // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ.- 1976. - Ã. 1. - ¿ç 215. – Ïîäïèñè.276. Ïðèêàç ÍÊ Âîåíà À.Ô. Ìÿñíèêÿíà î âûäà÷å æàëîâàíèÿ áûâøèìîôèöåðàì è ÷èíîâíèêàì, îòïðàâëåííûì â Ðîññèþ è âåðíóâøèìñÿâ ÑÑÐÀ. 27 èþëÿ 1921ã. ã. Ýðèâàíü / Ìÿñíèêîâ // ´³Ýμ»ñ г-Û³ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 223:277. Ïðèêàç ÍÊ Âîåíà À.Ô. Ìÿñíèêÿíà î âûäâèæåíèè îñîáî îòëè÷èâøèõñÿêðàñíîàðìåéöåâ íà ìëàäøèå êîìàíäíûå äîëæíîñòè. 6àâãóñòà 1921ã. ã. Ýðèâàíü / À. Ìÿñíèêîâ, Íàðîäíûé êîìèññàð ïîâîåííûì äåëàì; Ïðèòîìàíîâ, íà÷. øòàáà Ãåíåðàëüíîãî øòàáà //´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 228. – Ïîäïèñè.278. Ïðèêàç ÍÊ Âîåíà À.Ô. Ìÿñíèêÿíà î âûïîëíåíèè äåêðåòàÑÍÊ ÑÑÐÀ îá óâîëüíåíèè â îòïóñê åäèíñòâåííûõ êîðìèëüöåâ äëÿïîääåðæàíèÿ õîçÿéñòâà. 2 àâãóñòà 1921ã. ã. Ýðèâàíü / À. Ìÿñíèêîâ(Àë. Ìàðòóíè), Ïðåäñåäàòåëü Ñîâåòà Íàðîäíûõ Êîìèññàðîâ; Ì. Êàðàáåêÿí,ñåêðåòàðü; Íà÷. øòàáà Ãåíåðàëüíîãî øòàáà Ïðèòîìàíîâ //85

´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 226-227. –Ïîäïèñè.279. Ïðèêàç ÍÊ [Íàðîäíîãî Êîìèññàðà] Âîåíà À.Ô. Ìÿñíèêÿíà îâñòóïëåíèè â äîëæíîñòü. 21 ìàÿ, 1921ã. ã. Ýðèâàíü / À. Ìÿñíèêîâ,Íàðîäíûé âîåííûé êîìèññàð // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. -1976. - Ã. 1. - ¿ç 205. - Ïîäïèñü.280. Ïðèêàç ÍÊ Âîåíà À.Ô. Ìÿñíèêÿíà î âîçâðàùåíèè â âîéñêàïîëèòðàáîòíèêîâ, óâîëåííûõ â áåññðî÷íûé îòïóñê. 31 èþëÿ 1921ã. ã.Ýðèâàíü / À. Ìÿñíèêîâ, Íàðîäíûé êîìèññàð ïî âîåííûì äåëàì ñåêðåòàðüÖÊ ÊÏÀ Ëóêàøèí // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976.- Ã. 1. - ¿ç 225. – Ïîäïèñè.281. Ïðèêàç ÍÊ Âîåíà À.Ô. Ìÿñíèêÿíà î âîçìåùåíèè êîìàíäíîìóè àäìèíèñòðàòèâíî-õîçÿéñòâåííîìó ñîñòàâó Êðàñíîé Àðìèè óáûòêîâ,ïîíåñåííûõ âî âðåìÿ äàøíàêñêîé àâàíòþðû. 17 èþíÿ 1921ã. /Ìÿñíèêîâ À., Íàðîäíûé âîåííûé êîìèññàð ÑÑÐÀ; Ïðèòîìàíîâ, íà÷.øòàáà Ãåíåðàëüíîãî øòàáà // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. -1976. - Ã. 1. - ¿ç 210. – Ïîäïèñè.282. Ïðèêàç ÍÊ Âîåíà À.Ô. Ìÿñíèêÿíà î çíà÷åíèè è îðãàíèçàöèèñòðîãîãî ó÷åòà èíòåíäàíòñêîãî èìóùåñòâà. 29 èþëÿ 1921ã. ã.Ýðèâàíü / À. Ìÿñíèêîâ, Íàðîäíûé êîìèññàð ïî âîåííûì äåëàì; Êàìåíåâ,Íà÷àëüíèê ñíàáæåíèÿ; Ïðèòîìàíîâ, Íà÷àëüíèê Ãåíåðàëüíîãîøòàáà // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 223-225. – Ïîäïèñè.283. Ïðèêàç ÍÊ Âîåíà À.Ô. Ìÿñíèêÿíà î çíà÷åíèè êîííèöû èíåîáõîäèìîñòè áåðåæíîãî óõîäà çà ëîøàäüìè. 11 îêòÿáðÿ 1921ã. ã.Ýðèâàíü / À. Ìÿñíèêîâ, Íàðîäíûé êîìèññàð ïî âîåííûì äåëàì; Ïðèòîìàíîâ,íà÷àëüíèê øòàáà Ãåíåðàëüíîãî øòàáà // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝdzñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 235- 236. – Ïîäïèñè.284. Ïðèêàç ÍÊ Âîåíà ÑÑÐÀ À.Ô. Ìÿñíèêÿíà î ìåðàõ ïî ýêîíîìèèêàíöåëÿðñêèõ ïðèíàäëåæíîñòåé è áóìàãè. 16 ñåíòÿáðÿ 1921ã. ã.86

Ýðèâàíü / À. Ìÿñíèêîâ, Íàðîäíûé êîìèññàð ïî âîåííûì äåëàì //´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ.- 1976.- Ã. 1.- ¿ç 230-231.– Ïîäïèñü.285. Ïðèêàç ÍÊ Âîåíà À.Ô. Ìÿñíèêÿíà î ìåðàõ ïî ñîêðàùåíèþðàñõîäîâ íà êàíöåëÿðñêèå òîâàðû. 26 èþíÿ 1921ã. ã. Ýðèâàíü /Ìÿñíèêîâ, Íàðîäíûé êîìèññàð; Êàìåíåâ, Íà÷ñíàáâîåíêîì // ´³Ýμ»ñг۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 214. – Ïîäïèñè.286. Ïðèêàç ÍÊ Âîåíà À.Ô. Ìÿñíèêÿíà î íàçíà÷åíèè êîìèññèèäëÿ èíñïåêòèðîâàíèÿ àðòñêëàäîâ ÀÀÐÀ 5 àâãóñòà 1921ã. ã. Ýðèâàíü /À. Ìÿñíèêîâ, Íàðîäíûé êîìèññàð ïî âîåííûì äåëàì; Êàìåíåâ, íà÷.ñíàáæåíèÿ; Ïðèòîìàíîâ, íà÷. øòàáà Ãåíåðàëüíîãî øòàáà // ´³Ýμ»ñг۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 227. – Ïîäïèñè.287. Ïðèêàç ÍÊ Âîåíà À.Ô. Ìÿñíèêÿíà î ïåðåõîäå íà ôðîíòîâîéïàåê âîåííûõ ó÷ðåæäåíèé è ÷àñòåé ã. Ýðèâàíü. 11 èþíÿ 1921ã. ã.Ýðèâàíü / À. Ìÿñíèêîâ, Íàðîäí. Âîåííûé êîìèññàð; Êâà÷åíêî, Âðèä[Âðåìåííî èñïîëí. äîëæíîñòü] íà÷. øòàáà // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝdzñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 208. – Ïîäïèñè.288. Ïðèêàç ÍÊ Âîåíà ÑÑÐÀ À.Ô. Ìÿñíèêÿíà î ïîðÿäêåïðèâëå÷åíèÿ íà âîåííóþ ñëóæáó ÷ëåíîâ ïàðòèè è ïîëèòðàáîòíèêîâ.9 àâãóñòà 1921ã. ã. Ýðèâàíü / À. Ìÿñíèêîâ, Íàðîäíûé êîìèññàð ïîâîåííûì äåëàì; Ëóêàøèí, ñåêðåòàðü ÖÊ ÊÏÀ; Ïðèòîìàíîâ, íà÷àëüíèêøòàáà Ãåíåðàëüíîãî øòàáà // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. -1976. - Ã. 1. - ¿ç 228-229. – Ïîäïèñè.289. Ïðèêàç ÍÊ Âîåíà À.Ô. Ìÿñíèêÿíà î ïîðÿäêå ïðèçûâà âàðìèþ ìîëîêàí-áàïòèñòîâ. 30 ñåíòÿáðÿ 1921ã. ã. Ýðèâàíü / À. Ìÿñíèêîâ,Íàðîäíûé êîìèññàð ïî âîåííûì äåëàì; Ïðèòîìàíîâ, Íà-÷àëüíèê øòàáà Ãåíåðàëüíîãî øòàáà // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇí-Ý»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 233-234. – Ïîäïèñü.290. Ïðèêàç ÍÊ Âîåíà À.Ô. Ìÿñíèêÿíà î ïîðÿäêå ïðîèçâîäñòâàçàêóïîê ïðîäîâîëüñòâèÿ äëÿ àðìèè. 22 èþíÿ 1921ã. ã. Ýðèâàíü / Ìÿñíèêîâ,Íàðîäíûé âîåííûé êîìèññàð; Ìåëèê-Øàõíàçàðîâ, çà íà÷àëü-87

íèêà øòàáà // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 213.– Ïîäïèñè.291. Ïðèêàç ÍÊ Âîåíà ÑÑÐÀ À.Ô. Ìÿñíèêÿíà î ïðèçûâå âÊðàñíóþ Àðìèþ ãðàæäàí 1900 è 1901ãã. ðîæäåíèÿ. 29 ñåíòÿáðÿ1921ã. ã. Ýðèâàíü / À. Ìÿñíèêîâ, Íàðêîìâîåí ÑÑÐÀ; Ïðèòîìàíîâ, íà-÷àëüíèê øòàáà Ãåíåðàëüíîãî øòàáà // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇí-Ý»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 231- 232. – Ïîäïèñè.292. Ïðèêàç ÍÊ Âîåíà À.Ô. Ìÿñíèêÿíà î ïðîâåäåíèè òîðæåñòâ âñâÿçè ñ ãîäîâùèíîé óñòàíîâëåíèÿ Ñîâåòñêîé âëàñòè â Àðìåíèè. 24íîÿáðÿ 1921ã. ã. Ýðèâàíü / À. Ìÿñíèêîâ, Íàðêîìâîåí è ÷ëåí ÐåââîåíñîâåòàÎÊÀ; Áàãäàñàðîâ, Âðèä. íà÷øòàáà // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝdzñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 240-241. – Ïîäïèñè.293. Ïðèêàç ÍÊ Âîåíà À.Ô. Ìÿñíèêÿíà î ïðîèçâîäñòâå åæåìåñÿ÷íûõîñìîòðîâ è óñèëåíèè ñàíèòàðíîãî íàäçîðà â âîéñêàõ. 24îêòÿáðÿ 1921ã. ã. Ýðèâàíü / À. Ìÿñíèêîâ, Íàðêîìâîåí ÑÑÐÀ; ÏðèòîìàíîâÍà÷øòàáà Ãåíøòàáà // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. -1976. - Ã. 1. - ¿ç 240. – Ïîäïèñè.294. Ïðèêàç ÍÊ Âîåíà À.Ô. Ìÿñíèêÿíà î ðàçðåøåíèè óâîëüíåíèÿêðàñíîàðìåéöåâ â îòïóñê äëÿ îêàçàíèÿ ïîìîùè íàñåëåíèþ â ñáîðåóðîæàÿ 11 èþëÿ 1921ã. ã. Ýðèâàíü / Ìÿñíèêîâ, Íàðîäíûé êîìèññàðïî âîåííûì äåëàì; Ïðèòîìàíîâ, íà÷àëüíèê øòàáà Ãåíåðàëüíîãîøòàáà // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 217. –Ïîäïèñè.295. Ïðèêàç ÍÊ Âîåíà À.Ô. Ìÿñíèêÿíà î ñîçäàíèè êîìèññèè ïîâûðàáîòêå çíàêà è ïîäàðêîâ âîèíàì, îòëè÷èâøèìñÿ âî âðåìÿ ãðàæäàíñêîéâîéíû. 21 èþëÿ 1921ã. ã. Ýðèâàíü / À. Ìÿñíèêîâ, Íàðîäíûéêîìèññàð ïî âîåííûì äåëàì; Ïðèòîìàíîâ, Íà÷àëüíèê øòàáà Ãåíåðàëüíîãîøòàáà; ×èëèíãàðîâ, Íà÷èíñêïåêòîð // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝdzñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 221. – Ïîäïèñè.88296. Ïðèêàç ÍÊ Âîåíà À.Ô. Ìÿñíèêÿíà î ñîçäàíèè êóðñîâ ïî-

ëèòãðàìîòû äëÿ êîìñîñòàâà. 24 îêòÿáðÿ 1921ã. ã. Ýðèâàíü / À. Ìÿñíèêÿí,Íàðîäíûé êîìèññàð ïî âîåííûì äåëàì; Ïðèòîìàíîâ Íà÷øòàáàÃåíøòàáà // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. -¿ç 239. – Ïîäïèñè.297. Ïðèêàç ÍÊ Âîåíà À.Ô. Ìÿñíèêÿíà î ÷àñòè÷íîé äåìîáèëèçàöèèÊðàñíîé Àðìèè, åå ïîïîëíåíèè ìîëîäûìè ïðèçûâíèêàìè èìåðàõ ïî óëó÷øåíèþ ðàáîòû ñ íèìè. 13 îêòÿáðÿ 1921ã. ã. Ýðèâàíü /À. Ìÿñíèêîâ, Íàðîäíûé êîìèññàð ïî âîåííûì äåëàì ÑÑÐÀ; Ïðèòîìàíîâ,íà÷àëüíèê øòàáà Ãåíåðàëüíîãî øòàáà // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝdzñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 237-238. – Ïîäïèñè.298. Ïðèêàç ÍÊ Âîåíà À.Ô. Ìÿñíèêÿíà îá îêàçàíèè ïîìîùèêðåñòüÿíñòâó ëîøàäüìè â äåëå óáîðêè óðîæàÿ. 20 èþëÿ 1921ã. ã.Ýðèâàíü / À. Ìÿñíèêîâ, Íàðîäíûé êîìèññàð ïî âîåííûì äåëàì;Âåëèêàíîâ, Êîìãðóïï Ýðèâàíñêîé; Ïðèòîìàíîâ, Íà÷àëüíèê øòàáàÃåíåðàëüíîãî øòàáà // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã.1. - ¿ç 220. – Ïîäïèñè.299. Ïðèêàç ÍÊ Âîåíà À.Ô. Ìÿñíèêÿíà îá óñèëåíèè ïîëèòèêîïðîñâåòèòåëüíîéðàáîòû â Àðìèè. 24 îêòÿáðÿ 1921ã. ã. Ýðèâàíü / À.Ìÿñíèêîâ, Íàðêîìâîåí ÑÑÐÀ; Ïðèòîìàíîâ, Íà÷øòàáà Ãåíøòàáà //´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 238-239. –Ïîäïèñè.300. Ïðèêàç ÍÊ Âîåíà À.Ô. Ìÿñíèêÿíà îá óñòàíîâëåíèè êîìàíäèðîâî÷íûõñóìì êîìñîñòàâó. 16 èþíÿ 1921ã. Ýðèâàíü / ÌÿñíèêîâÀ. Íàðîäíûé âîåííûé êîìèññàð ÑÑÐÀ; Ìåëèê-Øàõíàçàðîâ, çàíà÷. øòàáà // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 210.– Ïîäïèñè.301. Ïðèêàç ÍÊ Âîåíà À.Ô. Ìÿñíèêÿíà îá óñòàíîâëåíèè êîíòàêòàñ ãðàæäàíñêèì âåòóïðàâëåíèåì [âåòåðèíàðíîå óïðàâëåíèå] 26 ìàÿ1921ã. ã. Ýðèâàíü / À. Ìÿñíèêîâ, Íàðîäíûé êîìèññàð ïî âîåííûì äåëàì;Ìåëèê-Øàõíàçàðîâ, çà íà÷. øòàáà // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñ-ËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 207. – Ïîäïèñè.89

302. Ïðèêàç ÍÊ Âîåíà À.Ô. Ìÿñíèêÿíà ñ îáúÿâëåíèåì âûãîâîðàêîìàíäèðó ïîëêà çà áåñïîìîùíîñòü è ïàðòèçàíùèíó. 27 èþëÿ 1921ã.ã. Ýðèâàíü [Î âûãîâîðå êîìïîëêà Áàõ÷èíÿíó] / À.Ìÿñíèêîâ, Íàðîäíûéêîìèññàð ïî âîåííûì äåëàì; Ïðèòîìàíîâ, Íà÷àëüíèê øòàáàÃåíåðàëüíîãî øòàáà // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. -Ã. 1. - ¿ç 222-223. – Ïîäïèñè.303. Ïðèêàç ÍÊ Âîåíà ÑÑÐÀ À.Ô. Ìÿñíèêÿíà â ñâÿçè ñ ëèêâèäàöèåéäàøíàêñêîé àâàíòþðû â Çàíãåçóðå. 18 èþëÿ 1921ã. Ýðèâàíü/ À. Ìÿñíèêîâ, Ïðåäñåä. Ñîâåòà Íàðîäíûõ êîìèññàðîâ è Íàðîäíûéêîìèññàð ïî âîåííûì äåëàì À. Ìÿñíèêîâ // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñ-ËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 218- 219. – Ïîäïèñü.304. Ïðèêàç Íàðêîìâîåíà ÑÑÐÀ î ïåðåôîðìèðîâàíèè ÀðìÿíñêîéÊðàñíîé Àðìèè â îäíó ñâîäíóþ áðèãàäó 18 íîÿáðÿ. 1921ã. N131,ã. Ýðèâàíü / Íàðêîìâîåí [Ìÿñíèêîâ] // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇí-Ý»ñÇ. - 1976. - Ã. 3 - ¿ç 22-24305. Ïðèêàç ÍÊ Âîåíà ÑÑÐÀ À.Ô. Ìÿñíèêÿíà îá îêàçàíèè ñîäåéñòâèÿâ ðàáîòå ïî çàãîòîâêå òîïëèâà è ñòðîèòåëüíûõ ìàòåðèàëîâíà çèìó. 29 àâãóñòà 1921ã. ã. Ýðèâàíü / Ìÿñíèêîâ, ÷ëåí ÐÂÑÎÊÀ [Ðåâîëþöèîííûé âîåííûé ñîâåò îòäåëüíîé Êðàñíîé Àðìèè] èÍàðêîìâîåí ÑÑÐÀ; Âåëèêàíîâ, íà÷. 20é äèâèçèè; Ïðèòîìàíîâ, íà÷.øòàáà Ãåíåðàëüíîãî øòàáà // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. -1976. - Ã. 1. - ¿ç 229- 230. – Ïîäïèñè.306. Ïðèêàç ÍÊ Âîåíà ÑÑÐÀ À.Ô. Ìÿñíèêÿíà îá îðãàíèçàöèè êîìàíäíûõêóðñîâ â Ýðèâàíè. 19 èþëÿ 1921ã. ã. Ýðèâàíü / À. Ìÿñíèêîâ,Íàðîäíûé êîìèññàð ïî âîåííûì äåëàì; Ïðèòîìàíîâ, íà÷àëüíèêøòàáà Ãåíøòàáà // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. -¿ç 219-220. – Ïîäïèñè.307. Ïðèêàç ÍÊ Âîåíà ÑÑÐÀ À.Ô. Ìÿñíèêÿíà î çàïðåùåíèèâîèíñêèì ÷àñòÿì ïàñòè ëîøàäåé è ïîðòèòü ïîñåâû ìåñòíîãî íàñåëåíèÿ.17 èþëÿ 1921ã. ã. Ýðèâàíü / À. Ìÿñíèêîâ, Íàðîäíûé êîìèññàðïî âîåííûì äåëàì; Ïðèòîìàíîâ íà÷. øòàáà Ãåíåðàëüíîãî øòàáà //90

´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ.- 1976.- Ã. 1.- ¿ç 217-218.- Ïîäïèñè.308. Ïðèêàç ÐÂÑ ÊÊÀ ïî âîéñêàì â ñâÿçè ñ 7-îé ãîäîâùèíîéÊðàñíîé Àðìèè. 16 ôåâðàëÿ 1925ã. ã. Òèôëèñ / Ïóãà÷åâ, êîìàíäóþùèéâîéñêàìè Êàâêàçñêîé Êðàñíîçíàìåííîé àðìèè; Îðäæîíèêèäçå,Ýëèàâà, Ìÿñíèêîâ, Êàðàåâ, ÷ëåíû Ðåâîëþöèîííîãî Âîåííîãî ñîâåòà;Ðàòíåê, íà÷àëüíèê ïîëèòè÷åñêîãî óïðàâëåíèÿ; Â. Ãåîðãàäçå, íà-÷àëüíèê óïðàâëåíèÿ ÊÊÀ // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976.- Ã. 1. - ¿ç 265-267. – Ïîäïèñè.309. Ïðèêàç ÐÂÑ âîéñêàì ÊÊÀ ïî ñëó÷àþ 7-îé ãîäîâùèíûÎêòÿáðüñêîé ðåâîëþöèè. 7 íîÿáðÿ 1924ã. ã. Òèôëèñ / Ïóãà÷åâ, êîìàíäóþùèéâîéñêàìè Êàâêàçñêîé Êðàñíîçíàìåííîé àðìèè; ÷ëåíûÐåââîåíñîâåòà ÊÊÀ; Îðäæîíèêèäçå, Ìÿñíèêîâ, Ýëèàâà, Êàðàåâ //´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 261-262. – Ïîäïèñè.310. Ïðîòèâ äåçåðòèðñòâà. 21 àâãóñòà 1920ã. [Îá îáðàùåíèèêðàñíîàðìåéöåâ ìîñêîâñêñîãî ãàðíèçîíà â ÌÊ (Ìîñêîâ. êîìèòåòïàðòèè) î ïðîâåäåíèè ìàññîâûõ ìèòèíãîâ ïîðèöàíèÿ è îñóæäåíèÿäåçåðòèðñòâà] // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç203- 204. - Ïîäïèñü.311. Ïðîòîêîë ñîáðàíèÿ êîìèòåòîâ 8-ãî ãðåíàäåðñêîãî ïîëêà îïåðåôîðìèðîâàíèè åãî â âîåííî-ðåâîëþöèîííûé ïîëê. 27 ÿíâàðÿ1918ã. / Ãëàâêîçàï Ìÿñíèêîâ // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. -1976. - Ã. 1. - ¿ç 99-100. – Ïîäïèñü.312. Ðàáîòà íà àðìèþ. 4 ñåíòÿáðÿ 1919ã. [Î áîðüáå ñ äåçåðòèðñòâîìè íåîáõîäèìîñòè ñîöèàëüíîãî îáåñïå÷åíèÿ ñåìåé êðàñíîàðìåéöåâ]// ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç173-175. – Ïîäïèñü.313. Ðàñïîðÿæåíèå Ãëàâêîìà À.Ô. Ìÿñíèêÿíà Ä. Ïîïîâó îá óñòàíîâëåíèèñâÿçè ìåæäó îòðÿäàìè è î çàäåðæàíèè ìÿòåæíèêîâ. 6èþíÿ 1918ã. ã. Ñûçðàíü / Ìÿñíèêîâ // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇí-91

Ý»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 138. - Ïîäïèñü.314. Ðàñïîðÿæåíèå Ãëàâêîìà À.Ô. Ìÿñíèêÿíà íà÷àëüíèêó øòàáàâ Ñèìáèðñêå î çàäåðæàíèè ÷åõîñëîâàöêèõ ýøåëîíîâ ïî ïèóò ê Óôå9 èþíÿ 1918ã. ã. Ñûçðàíü / Ìÿñíèêîâ // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇí-Ý»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 140. – Ïîäïèñü.315. Ðåçîëþöèè Çàïàäíî-ôðîíòîâîãî è îáëàñòíîãî ñîâåùàíèÿÐÑÄÐÏ î âîéíå, ïîëèòè÷åñêîì ìîìåíòå è ïîëèòçàêëþ÷åííûõ, ñîñòàâëåííûåÀ. Ô. Ìÿñíèêÿíîì 3 ñåíòÿáðÿ 1917 ã. // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝdzñËÇíÝ»ñÇ. – 1976. – Ã. 1. - ¿ç 29-33:316. Ðåçîëþöèÿ î êîíòððåâîëþöèîííîì õàðàêòåðå Ìîñêîâñêîãîñîâåùàíèÿ, âíåñåííàÿ À. Ô. Ìÿñíèêÿíîì íà çàñåäàíèè ÈñïîëêîìàÇàïàäíîãî ôðîíòà. 27 àâã. 1971 ã. // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»-ñÇ. – 1917. – Ã. 1. - ¿ç 25- 26:317. Ñ Ëåíèíûì // Êîììóíèñò. - 1976. - N 32. - 10 ôåâð. - Ñ. 2318. Ñáîð îðóæèÿ. 20 èþëÿ 1919ã. [Î îáðàùåíèè ê ãðàæäàíàì Ñîâåòñêîéñòðàíû-ñäàâàòü îðóæèå äëÿ íóæä Êðàñíîé Àðìèè] // ´³Ýμ»ñг۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 171-172. - Ïîäïèñü.319. Ñòàòüÿ À.Ô. Ìÿñíèêÿíà “Ãðàæäàíñêàÿ âîéíà â Ðîññèè” (Êþáèëåþ Êðàñíîé Àðìèè) // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976.- Ã. 1. - ¿ç 253-256. – Ïîäïèñü.320. Ñòàòüÿ À.Ô. Ìÿñíèêÿíà “Êðàñíàÿ Àðìèÿ (×òî íóæíî ñäåëàòü)”15 ñåíòÿáðÿ 1918ã. [Î ïðåäëîæåíèÿõ À. Ìÿñíèêÿíà ïî ïðåîäîëåíèþïðîáëåì â ñòàíîâëåíèè Êðàñíîé Àðìèè, âîñïèòàíèþ íîâûõñîâåòñêèõ âîåíà÷àëüíèêîâ è î ïðèâëå÷åíèè ê ðàáîòå âîåíñïåöîâñòàðîé ðóññêîé àðìèè] / À. Ìÿñíèêîâ // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇí-Ý»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 145-148321. Ñòàòüÿ À.Ô. Ìÿñíèêÿíà “Êðàñíàÿ Àðìèÿ Àðìåíèè” 29 íîÿáðÿ1921ã. // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 241-24392

322. Ñòàòüÿ À.Ô. Ìÿñíèêÿíà “Íàøà ïàðòèÿ â Îêòÿáðüñêèå äíè âÇàïàäíîé îáëàñòè è íà ôðîíòå” 7 íîÿáðÿ 1918ã. / Ìÿñíèêÿí À. //´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ.- 1976.- Ã. 1.- ¿ç 125-128.- Ïîäïèñü.323. Ñòàòüÿ À.Ô. Ìÿñíèêÿíà “Íàøà ïàðòèÿ è ñìîëåíñêèé ãàðíèçîí”3 îêòÿáðÿ 1918ã. [Î íåîáõîäèìîñòè âëèÿíèÿ íà Êðàñíóþ Àðìèþ,åå ÷àñòåé ïàðòèéíûìè îðãàíèçàöèÿìè, ÷òî ïëîõî óäàåòñÿ ñìîëåíñêîéïàðòîðãàíèçàöèè] // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. -1976. - Ã. 1. - ¿ç 148-149. - Ïîäïèñü.324. Ñòàòüÿ À.Ô. Ìÿñíèêÿíà “Íàøå ïîëîæåíèå” 28 ôåâðàëÿ1919ã. [Îá àòàêå ïîëüñêèõ áåëîãâàðäåéñêèõ îòðÿäîâ íà Êðàñíûåâîéñêà è î ìåðàõ ïî ïðåîäîëåíèþ ýòîãî ïîëîæåíèÿ] / À. Ìÿñíèêîâ //´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 152-153:325. Ñòàòüÿ À.Ô. Ìÿñíèêÿíà “Ïàìÿòè ïîãèáøèõ 25 ñåíòÿáðÿ”.Ñåíòÿáðü 1924ã. [Î ãîäîâùèíå ïàìÿòè ïîãèáøèõ 12-òè ðàáîòíèêîâÌîñêîâñêîãî Êîìèòåòà ïàðòèè (25 ñåíò. 1919ã.) îò ëåâîýñåðîâñêîãîçàãîâîðà] // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 260-261. – Ïîäïèñü.326. Ñòàòüÿ À.Ô. Ìÿñíèêÿíà “Ïî ñëó÷àþ ïðàçäíèêà ÊðàñíîéÀðìèè” 23 ôåâð. - 1923ã. // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976.- Ã. 1. - ¿ç 256-257. – Ïîäïèñü.327. Ñòàòüÿ À. Ô. Ìÿñíèêÿíà “Ïîçîðíûé èëè ïî÷åòíûé ìèð?” 22íîÿáðÿ 1917 ã. [Î ïåðåãîâîðàõ áîëüøåâèêîâ ñ íåìöàìè ïî âûõîäóÐîññèè èç I ìèðîâîé âîéíû (“èç Àíòàíòû”)] / Ìÿñíèêÿí À. Ô. // ´³Ýμ»ñг۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. – 1976. – Ã. 1. - ¿ç 44-45:328. Ñòàòüÿ À. Ô. Ìÿñíèêÿíà “Ñ áîëüíîé ãîëîâû -íà çäîðîâóþ “îáèñòèííûõ âèíîâíèêàõ ïîðàæåíèÿ ðóññêèõ àðìèé íà Þãî-Çàïàäíîìôðîíòå 1 àâãóñòà 1917 ã. / Ì[ÿñíèêîâ] // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñ-ËÇíÝ»ñÇ. – 1976. – Ã. 1. - ¿ç 22-24. – Ïîäïèñü.329. Ñòàòüÿ À.Ô. Ìÿñíèêÿíà ”Óðîêè «ñîâåòèçàöèè Àðìåíèè”. 2993

íîÿáðÿ 1922ã. // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç247-250:330. Ñòðàíà è êîíòððåâîëþöèÿ. 19 èþëÿ 1919ã. [Î ñóäüáå ðåâîëþöèè,êîòîðàÿ ðåøàåòñÿ íà Þæíîì ôðîíòå â áîðüáå ñ Äåíèêèíûì]// ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 169-171. -Ïîäïèñü.331. Ñòðàíè÷êà êðàñíîàðìåéöà. Àðìèÿ è òðóä. 27 ôåâðàëÿ 1920ã.[Î íåîáõîäèìîñòè ïðåâðàùåíèÿ Êðàñíîé Àðìèè â àðìèþ áîðüáû èòðóäà, ÷åðåç òðóä è äèñöèïëèíó ê ñâîáîäå è ðàâåíñòâó] // ´³Ýμ»ñг۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 191-192. - Ïîäïèñü.332. Ñòðàíè÷êà êðàñíîàðìåéöà - ïîëîæåíèå â âîåííî-ñàíèòàðíûõçàâåäåíèÿõ. 6 èþíÿ 1919ã. [Î äåÿòåëüíîñòè ìåä. ïåðñîíàëà ãîñïèòàëåé]// ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 165. -Ïîäïèñü.333. Òåëåãðàììà À.Ô. Ìÿñíèêÿíà â ÐÂÑ [Ðåâîë. âîåí. ñîâåò] ðåñïóáëèêèî ïîáåäàõ Êðàñíîé Àðìèè â Àðìåíèè è ñ ïðîñüáîé îêàçàòüïîìîùü îáîðóäîâàíèåì è îáìóíäèðîâàíèåì. 1 èþëÿ 1921ã. ã.Ýðèâàíü / Ïðåäñîâíàðêîìà è ÍÊ Âîåí ÑÑÐ Àðìåíèè Ìÿñíèêîâ //´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ.- 1976.- Ã. 1.- ¿ç 215-216.- Ïîäïèñü.334. Òåëåãðàììà Ãëàâêîìà À.Ô. Ìÿñíèêÿíà â ÍÊ Âîåí î âûñûëêåàâèàöèîííîãî áåíçèíà äëÿ íóæä ôðîíòà. 6 èþíÿ 1918ã. ã. Ñûçðàíü /Ìÿñíèêîâ // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 138.- Ïîäïèñü.335. Òåëåãðàììà Ãëàâêîìà À.Ô. Ìÿñíèêÿíà â ÍÊ Âîåí. î ïðåäîñòàâëåíèèäåíåæíûõ ñðåäñòâ äëÿ ôîðìèðîâàíèÿ âîéñêîâûõ ÷àñòåéâ Ñèìáèðñêå 11 èþíÿ 1918ã. ã. Ñûçðàíü / Ìÿñíèêîâ, Ãëàâêîì //´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ.- 1976.- Ã. 1.- ¿ç 140-141.- Ïîäïèñü.336. Òåëåãðàììà À.Ô. Ìÿñíèêÿíà â Ðåââîåíñîâåò ðåñïóáëèêè îíåîáõîäèìîñòè óñèëåíèÿ ïîëèòè÷åñêîé ðàáîòû â Àðìèè. 29 ÿíâàðÿ.94

1921ã. ã. Ìèíñê // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç204. – Ïîäïèñü.337. Òåëåãðàììà Ãëàâêîçàïà À. Ô. Ìÿñíèêÿíà ñ òåêñòîì ïðèêàçàÃëàâêîâåðõà Í. Â. Êðûëåíêî îá îðãàíèçàöèè áîðüáû ñ êîíòððåâîëþöèîííîéÓêðàèíñêîé Ðàäîé è ìÿòåæîì Êàëåäèíà è Äóòîâà. 10äåêàáðÿ 1917 ã. ã. Ìèíñê / Ãëàâíîêîìàíäóþùèé À. Ìÿñíèêîâ // ´³Ýμ»ñг۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. – 1976. – Ã. 1. - ¿ç 69- 70. - Ïîäïèñü.338. Òåëåôîíîãðàììà À. Ô. Ìÿñíèêÿíà Â. È. Ëåíèíó îá îòñòðàíåíèèãåíåðàëà Áàëóåâà îò äîëæíîñòè Ãëàâêîçïà, íàçíà÷åíèè Êàìåíüùèêîâà,è î íà÷àëå ïåðåãîâîðîâ î ïåðåìèðèè íà Çàïàäíîìôðîíòå. 12 íîÿáðÿ 1917 ã. / Ìÿñíèêîâ // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñ-ËÇíÝ»ñÇ. – 1976. – Ã. 1. - ¿ç 43-44339. Öèðêóëÿð Çàêêðàéêîìà ÐÊÏ (á) âñåì ÖÊ Çàêðåñïóáëèê î ïðîâåäåíèèíåäåëè Êðàñíîãî Ôëîòà. 21 ÿíâàðÿ 1923ã. ã. Òèôëèñ / À.Ìÿñíèêîâ, Ñåêðåòàðü Çàêêðàéêîì ÐÊÏ (á) // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñ-ËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 250-252. – Ïîäïèñü; Ôîòî.340. Öèðêóëÿð Çàêêðàéêîìà ÖÊ îáêîìàì è óêîìàì ÊÏ Çàêàâêàçüÿîá îðãàíèçàöèè òåððèòîðèàëüíûõ ôîðìèðîâàíèé Êðàñíîé Àðìèè. 17ôåâðàëÿ 1925ã. ã. Òèôëèñ / À. Ìÿñíèêîâ, Ñåêðåòàðü ÇàêêðàéêîìàÐÊÏ; Ðàòíåê, íà÷. ïîëèò. óïðàâëåíèÿ ÊÊÀ // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñ-ËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 263-265. – Ïîäïèñè.341. Öèðêóëÿð Çàêêðàéêîìà ÐÊÏ ê 10-ëåòèþ èìïåðèàëèñòè÷åñêîéâîéíû. 17 èþëÿ 1924ã. ã. Òèôëèñ / À. Ìÿñíèêîâ, Ñåêðåòàðü ÇàêêðàéêîìàÐÊÏ; Ýññåí, çàì. çàâ. àãèòïðîï // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇí-Ý»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 259-260. – Ïîäïèñè.1977342. [¸ñí³ï³ÝùÇ Ëáëù ²Ù»ñÇϳÛÇ Ñ³Û ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý ϳ½Ù³-Ï»ñåáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ] // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1977. - Ã. 2.- ¿ç 42:95

1978343. [¸ñí³ï³ÝùÇ Ëáëù»ñ êï»÷³Ý Þ³ÑáõÙÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ] / ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý ¨ áõñÇßÝ. // гÛñ»ÝÇùÇ Ó³ÛÝ. - 1978. - Ã. 47. - 22 ÝáÛ»Ùμ. -¿ç 4; ´³Ýíáñ. - È»ÝÇݳϳÝ, 1978. - Ã. 272. - 21 ÝáÛ»Ùμ. - ¿ç 2; γÛÍ. -ÎÇñáí³Ï³Ý, 1978. - Ã. 122. - 12 ÑáÏï. - ¿ç 1:344. Ïðèêàç Íàðêîìâîåíà ÑÑÐÀ è êîìàíäóþùåãî Ãðóïïîé âîéñêýðèâàíñêîãî íàïðàâëåíèÿ ñ ïðèçûâîì áûñòðåå ïîêîí÷èòü ñ àâàíòþðîéäàøíàêîâ â Çàíãåçóðå. Íà÷àëî èþëÿ 1921ã. / Íàðîäíûé êîìèññàðïî âîåííûì äåëàì ÑÑÐÀ è ÷ëåí Ðåââîåíñîâåòà Îòäåëüíîé Êàâêàçñêîéàðìèè À. Ìÿñíèêîâ (Àë. Ìàðòóíè); Êîì. Ýðèâàíñêîé ãðóïïîéâîéñê Âåëèêàíîâ // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1978. - à 1. -¿ç 162-163. – Ïîäïèñè; Ïðèëîæåíèå.345. Ïðèêàç Íàðêîìâîåíà ÑÑÐÀ î ñîçäàíèè êîìèññèè ïî ïðåäñòàâëåíèþê íàãðàäå êîìàíäèðîâ è êðàñíîàðìåéöåâ, îòëè÷èâøèõñÿâ ðàçãðîìå ôåâðàëüñêîé àâàíòþðû äàøíàêîâ. 25 íîÿáðÿ 1921ã. N285 / Íàðîäíûé êîìèññàð ïî âîåííûì äåëàì À. Ìÿñíèêîâ; Âðèä. íà÷.øòàáà Áàãäàñàðîâ; Íà÷. èíñïåêò. îòäåëåíèÿ ×èëèíãàðîâ // ´³Ýμ»ñг۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1978. - à 1. - ¿ç 168. – Ïîäïèñè.1979346. [Ø. ܳÉμ³Ý¹Û³ÝÇ Ù³ëÇݪ ³ëáõÛÃ] // ñ³Ï. ûñÃ. - 1979. - Ã. 46.- 16 ÝáÛ»Ùμ. - ¿ç 3. - γÛÍ. - ÎÇñáí³Ï³Ý, 1979. - Ã. 137. - 17 ÝáÛ»Ùμ. -¿ç 3; ²í³Ý·³ñ¹. - 1979. - Ã. 138. - 18 ÝáÛ»Ùμ. - ¿ç 1; ñù»ñÇ ³ß˳ñÑ.- 1979. - Ã. 11. - 15 ÝáÛ»Ùμ.; êáí»ï. ¹åñáó. - 1979. - Ã.46. - 15 ÝáÛ»Ùμ.- ¿ç 3; êáí»ï. г۳ëï³Ý. - 1979. - Ã.11. - ¿ç 3:1980347. ì. Æ. È»ÝÇÝ - 110: [1922 Ã. ¹»Ïï»Ùμ»ñÇÝ È»ÝÇÝÇ Ñ»ï ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÇ í»ñçÇÝ Ñ³Ý¹ÇåÙ³Ý Ù³ëÇÝ] // гÛñ»ÝÇùÇ Ó³ÛÝ. - 1980. - Ã.16. - 16 ³åñ. - ¿ç 2, Éáõë³ÝÏ.:96

1981348. §²å»ñ³Ëï »íñáå, ÑÇß» ѳۻñáõÝ…¦ [ïáÕáí ù³é³ïáÕïå³·ñí³Í ñ. ê³ñ·ëÛ³ÝÇ §²½³ï³Ù³ñï ùݳñ¦ (è. ä³ïϳÝÛ³ÝÇÍÝÝ¹Û³Ý 150-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí) Ñá¹í³ÍáõÙ] // ´³Ýμ»ñ ºñ¨³ÝÇ Ñ³Ù³Éë.– 1981. – Ã. 1. - ¿ç 32-45. - ³Ù÷á÷. éáõë.:349. [Üáñ ïÝï»ë³Ï³Ý ù³Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛáõÝÁ г۳ëï³ÝáõÙÏÇñ³é»Éáõ Ù³ëÇÝ §è³½Ù³Ï³Ý ÏáÙáõÝǽÙÇ Ï»Ýë³·áñÍáõÙÁ г۳ëï³ÝáõÙ¦Ñá¹í³ÍáõÙ] // úѳÝç³ÝÛ³Ý ´. ê. êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÁÅáÕáíñ¹³Ï³Ý ïÝï»ëáõÃÛ³Ý í»ñ³Ï³Ý·ÝÙ³Ý Å³Ù³Ý³Ï³ßñç³ÝáõÙ:(1921-1925 ÃÃ.): (ä³ïÙ³·ñ³Ï³Ý ³ÏݳñÏ). - º., 1981. - ¿ç 38-61:1982350. [سñÇ»ï³ Þ³ÑÇÝÛ³ÝÇ §êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³Ý¦ ·ñùáõÛÏÇÙ³ëÇÝ] //гÛñ»ÝÇùÇ Ó³ÛÝ.- 1982.- Ã. 14.- 31 Ù³ñïÇ.- ¿ç 4, Éáõë³ÝÏ.:351. [سñÇ»ï³ Þ³ÑÇÝÛ³ÝÇÝ ÝíÇñí³Í ¹ñí³ï³ÝùÇ Ëáëù] //ñ³Ï. ûñÃ. - 1982. - Ã. 13. - 26 Ù³ñïÇ. - ¿ç 3:352. [ì. Æ. È»ÝÇÝÇ Å³Ù³Ý³Ï³ÏÇóÁ ÉÇÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ] (²åñÇÉÇ 22-Áìɳ¹ÇÙÇñ ÆÉÛÇã È»ÝÇÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý ûñÝ ¿) // гÛñ»ÝÇùÇ Ó³ÛÝ. – 1982. – Ã.17. – 21 ³åñ. - ¿ç 2:353. Èç èñòîðèè ðàçâèòèÿ öâåòíîé ìåòàëëóðãèè â ÑîâåòñêîéÀðìåíèè (1920-1950ãã.). Ñáîðíèê äîêóìåíòîâ è ìàòåðèàëîâ. ×àñòü 1/ ïóáë. Ñàðêèñÿíà Ý.Ò., Àìèðÿíà Ý.Â., Ìàðòèðîñÿíà Ì. Â.; ïîä ðåä.Àðóòþíÿíà À.Î., Ïåòðîñÿíà Ô.À., Àãàáàáÿíà Ð.Ë. // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝdzñËÇíÝ»ñÇ. - 1982. - Ã. 2. - ¿ç 3-194Èç ñîäåðæ.: Ïèñüìî æèòåëåé Àëàâåðäû ïðåäñåäàòåëþ Ðåâêîìà Àðìåíèèîá îêàçàíèè ïîìîùè, ââèäó òÿæåëîãî ïîëîæåíèÿ. 25 ìàÿ 1921ã. ã. Ýðèâàíü.Ðåçîëþöèÿ / Ìÿñíèêîâ.1984354. [ºñ³ËïÇùÇ Ëáëù ²É»ùë³Ý¹ñ³åáÉÇ Ñ»ñáëÝ»ñÇÝ: îå³·ñí³Í¨áñ· Ô³ñÇμç³ÝÛ³ÝÇ §Ð»Õ³÷áË³Ï³Ý ¨ ³ß˳ï³Ýù³ÛÇÝ ³í³Ý-97

¹áõÛÃÝ»ñÇ ù³Õ³ùÁ¦ Ñá¹í³ÍáõÙ] // ´³Ýíáñ. – È»ÝÇݳϳÝ, 1984. – Ã.257. – 2 ÝáÛ»Ùμ. - ¿ç 2:355. §3.11.1925 Ã.¦: [ÐÏ(μ)Ï ÎÎ-Ç μ³ÅÝÇ í³ñÇã ÁÝÏ. Þ³Ñëáõí³ñÛ³ÝÇÝØáëÏí³ÛÇ Ñ³Û áõë³ÝáÕÝ»ñÇ μݳϳñ³Ý³ÛÇÝ å³ÛÙ³ÝÝ»ñÇμ³ñ»É³íÙ³Ý Ëݹñ³Ýù] // ¨áñ·Û³Ý ò. ê. г۳ëï³ÝáõÙ Ïáõë³Ïó³-Ï³Ý – ëáí»ï³Ï³Ý ջϳí³ñ ϳ¹ñ»ñÇ å³ïñ³ëïÙ³Ý å³ïÙáõÃÛáõ-ÝÇó: (1920-1953 ÃÃ.). - º., 1984. - ¿ç 63356. ʳã³ïñÛ³Ý ê. ´. [ø»Ù³É³Ï³Ý μ³ñμ³ñáë μ³Ý³ÏÇ ÏáÕÙÇó²É»ùë³Ý¹ñ³åáÉÇ ·³í³éÇ Ë³Õ³Õ μݳÏãáõÃÛ³Ý Ù³ëë³Û³Ï³Ý Ïáïáñ³ÍÇ,μéÝáõÃÛáõÝÝ»ñÇ, ·»ñ»í³ñáõÃÛ³Ý í»ñ³μ»ñÛ³É êáí»ï³Ï³Ý г-Û³ëï³ÝÇ Ï³é³í³ñáõÃÛ³Ý Ý³Ë³·³Ñ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ èêüêÐ-ÇÝÏÇó ³ñï·áñÍÅáÕÏáÙ âÇã»ñÇÝÇÝ, èêüêÐ ³ñï³Ï³ñ· Édz½áñ ËÙμÇÝ»ñϳ۳óáõóÇã È»·ñ³ÝÇÝ, ÐêêÐ Édz½áñ Ý»ñϳ۳óáõóÇã î»ñ-³μñÇ»ÉÛ³ÝÇÝØáëÏí³ Ñ»é³·Çñ áõÕ³ñÏ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ʳã³ïñÛ³Ý ê. ´.¨áñ· гݻëûÕÉÛ³Ý. - º., 1984. - ¿ç 24-25:357. [§Ð³ÛÏ³Ï³Ý êêРγñÙÇñ ¹ñáßÇ ßù³Ýß³ÝǦ ݳËݳϳÝݳ˳·ÍáõÙ 4 Ï»ïÇó μ³Õϳó³Í ÷á÷áËáõÃÛ³Ý ³é³ç³ñÏ] // ´³Ýμ»ñг۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. – 1984. – Ã. 3. - ¿ç 178-181. – êïáñ³·ñ.` ².ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý. ÄáÕáíñ¹³Ï³Ý ÏáÙÇë³ñÝ»ñÇ ËáñÑñ¹Ç ݳ˳·³Ñ; Ø.Ô³ñ³μ»ÏÛ³Ý. ù³ñïáõÕ³ñ:358. àñáßáõÙ ÐêÊÐ ÅáÕÏáÙÝ»ñÇ ËáñÑñ¹Ç ϳñÙÇñ ¹ñáß³ÏÇ é³½-Ù³Ýß³Ý ÑÇÙÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ: (1 ë»åï»Ùμ»ñ – 1921 Ã. ºñ¨³Ý) // ´³Ýμ»ñг۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. – 1984. – Ã. 3. - ¿ç 177. – êïáñ³·ñ.` ².ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý (²É. سñïáõÝÇ). ÅáÕÏáÙÝ»ñÇ ËáñÑñ¹Ç ݳ˳·³Ñ; Ø. Ô³ñ³μ»ÏÛ³Ý.ÅáÕÏáÙÝ»ñÇ ËáñÑñ¹Ç ù³ñïáõÕ³ñ:359. ê³ñ·ëÛ³Ý Ð»ÝñÇ: êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÇ ³é³çÇÝ ßù³-Ýß³ÝÇ ëï»ÕÍÙ³Ý å³ïÙáõÃÛáõÝÇó [1921 Ã. ë»åï»Ùμ»ñÇ 3-ÇÝ ². ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÇ` ÅáÕÏáÙÝ»ñÇ ËáñÑñ¹Ç ݳ˳·³Ñ ëïáñ³·ñáõÃÛ³Ùμ §ÊáñÑñ-¹³ÛÇÝ Ð³Û³ëï³Ý¦ ûñÃáõÙ] // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. –1984. – Ã. 3. - ¿ç 176-177:360. [êáí»ï³Ï³Ý ØÇáõÃÛ³Ý Ù»Í áõÅÇ Ù³ëÇÝ: ²ëáõÛÃ] // Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý. ´. лճ÷áËáõÃÛ³Ý Ù³ñïÇÏÝ»ñÁ. - º., 1984. - ¿ç 146:98

1985361. [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ï³ñÍÇùÁ ѳٳÉë³ñ³ÝÁ áñå»ë ÏáõÉïáõñ³-ÛÇ Ï»ÝïñáÝ ÉÇÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ´³¹³ÉÛ³Ý Ø. ². ²ëù³Ý³½ Øé³íÛ³ÝÁ ¨ëáí»ï³Ñ³Û ¹åñáóÇ ½³ñ·³óÙ³Ý Ñ³ñó»ñÁ. - º., 1985. - ¿ç 40-41:362. ²åñÇÉÇ 22-ÇÝ Éñ³ÝáõÙ ¿ ì. Æ. È»ÝÇÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 115-ñ¹ ï³ñ»-¹³ñÓÁ: [¸ñí³ï³ÝùÇ Ëáëù»ñ È»ÝÇÝÇ Ù³ëÇÝ] // гÛñ»ÝÇùÇ Ó³ÛÝ. -1985. - Ã. 16. - 17 ³åñ. - ¿ç 1:363. [¸ñí³ï³ÝùÇ Ëáëù»ñ ì. î»ñÛ³ÝÇÝ ÝíÇñí³Í] // ºñ»Ïá۳ݺñ¨³Ý. – 1985. – Ã. 139. – 17 ÑáõÝÇëÇ. - ¿ç 1:364. ä»ïáõÃÛáõÝÝ áõ Û»Õ³÷áËáõÃÇõÝÁ ѳۻñ»Ý / ³ñ·Ù.` ì³Ñ³Ýî»ñÛ³Ý // È»ÝÇÝ ì. Æ. ä»ïáõÃÛáõÝ ¨ ѻճ÷áËáõÃÛáõÝ: (سñùëǽÙÇáõëÙáõÝùÁ å»ïáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ ¨ åñáÉ»ï³ñdzïÇ ¹»ñÁ ѻճ÷áËáõ-ÃÛ³Ý Ù»ç). - º., 1985. - 145-146 ¿ç:1986365. ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ³ëáõÛÃÝ»ñÇó // ²í³Ý·³ñ¹. – 1986. – Ã. 62. –23 Ù³ÛÇëÇ. - ¿ç 2; êáí»ï. г۳ëï³Ý. – 1986. – Ã. 1. - ¿ç 7. - (²É»ùë³Ý¹ñØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý - 100):366. -ºë ³Ýã³÷ »ñç³ÝÇÏ »Ù ¨ ÙÇÝ㨠ÏÛ³ÝùÇë í»ñçÁ ÏÑå³ñï³-ݳÙ, áñ »Õ»É »Ù ì. Æ. È»ÝÇÝÇ Å³Ù³Ý³Ï³ÏÇóÁ, ³ÝÓ³Ùμ ͳÝáà »Ù»Õ»É, Ëáë»É »Ù Ñ»ïÁ, ë»ÕÙ»É »Ù Ýñ³ Ó»éùÁ… ßñç³·³Û»É Ýñ³ Ñ»ï,»Õ»É »Ù ³Û¹ ÑëϳÛÇ, Ù»ñ ųٳݳÏÇ Ñ³Ý׳ñÇ Ñ»ï¨áñ¹Á áõ ÷áùñ³ß³Ï»ñïÁ // êáí»ï. г۳ëï³Ý. – 1986. – Ã. 124. – 23 Ù³ÛÇëÇ. - ¿ç 2,Éáõë³ÝÏ.367. ÎáÙáõÝÇëï` μ³ñÓñ ¿ ÑÝãáõÙ: [²ëáõÛÃ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. –1986. – Ã. 124. – 23 Ù³ÛÇëÇ. - ¿ç 2:368. [ÐÇß³ï³ÏÇ Ëáëù ÝíÇñí³Í ì. Æ. È»ÝÇÝÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý.– 1986. – Ã. 1. - ¿ç 5:369. Ø»Í ÏÛ³ÝùÇ ¿ç»ñÇó: (ö³ëï»ñ ¨ Ñáõß»ñ) [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÑáõß»ñÇó ÙÇ Ñ³ïí³Í ì. Æ. È»ÝÇÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 50-³ÙÛ³ÏÇÝ ÝíÇñí³Í Ù»-99

ͳñÙ³Ý »ñ»ÏáÛÇó] // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. – 1986. – Ã. 120. – 23 Ù³ÛÇëÇ.- ¿ç 2:370. Ø»ñ ѳÕÃáõÃÛáõÝÁ ÏñÃáõÃÛáõÝÇó, ·Çï³ÏóáõÃÛáõÝÇó ¨ ¹³ëïdzñ³ÏáõÃÛáõÝÇó¿ ϳËí³Í // ²ÙÇñÛ³Ý ê. ê. ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏ-Û³Ý. - º., 1986. - ¿ç 512:371. ì»ñóÝ»É Çß˳ÝáõÃÛáõÝÁ ϳÙ, »Ã» ãѳçáÕíÇ, Ù»éÝ»É ÷³é³íáñÙ³Ñáí: [²ëáõÛÃ] // ²ÙÇñÛ³Ý ê. ê. - ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý. - º.,1986. - ¿ç 195:372. [àõÕ»ñÓ ³ß˳ï³íáñáõÃÛ³ÝÁ] // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. – 1986. – Ã.120. – 23 Ù³ÛÇëÇ. - ¿ç 1, Éáõë³ÝÏ.:373. Èç ëè÷íîé ïåðåïèñêè (ê 100-ëåòèþ ñî äíÿ ðîæä. À.Ô. Ìÿñíèêÿíà)[Ïèñüìî (îò 1908 ãîäà) Àë. Ìÿñíèêÿíà áëèæàéøåìó äðóãó, âèäíîìóëèòåðàòîðó, ñ êîòîðûì îí ó÷èëñÿ â Ìîñêîâñêîì Ëàçàðåâñêîìèíñòèòóòå, Öîëàêó Õàíçàäÿíó] / Ïóáëèêàöèþ ïîäãîòîâèë Î. Ãàíàëàíÿí// Êîìñîìîëåö. - 1986. - N61. - 22 ìàÿ. - Ñ. 3. - Ôîòî.374. Ïèñüìî À.Ô. Ìÿñíèêÿíà. Ö.Õ. Õàíçàäÿíó. 1908ãîä. Áàêó. [Îòðûâîêèç ïèñüìà òîâàðèùó ïî Ëàçàðåâñêîìó èíñòèòóòó] // Êîììóíèñò.- 1986. - N122. - 23 ìàÿ. - Ñ. 3. – ôîòî.1987375. §²Ûë »ñÏÇñÁ Ù»ñÝ ¿… å»ïù ¿ Ñ³Ý»É ³Û¹ íÇ׳ÏÇó¦ / ². ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³Ý // г۳ëï³ÝáõÙ ëáí»ï³Ï³Ý Çß˳ÝáõÃÛ³Ý ³Ùñ³åݹٳÝå³ïÙáõÃÛ³Ý ÙÇ ù³ÝÇ Ñ³ñó»ñ: (1920-1922 ÃÃ.). - º., 1987. - ¿ç 69:376. [³ÛÇ Ù³ëÇÝ] // ²í³Ý·³ñ¹. – 1987. – Ã. 22. – 20 ÷»ïñ. - ¿ç 2,Éáõë³ÝÏ.; ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. – Ã. 43. – 19 ÷»ïñ. - ¿ç 3, Éáõë³ÝÏ.:377. [³ÛÇ ÙdzÓáõÛÉ ¨ åáÕå³ïÇ å»ë ³Ùáõñ ѻͻɳ½áñÇ Ù³ëÇÝ] //гÛñ»ÝÇùÇ Ó³ÛÝ. – 1987. – Ã. 9. – 25 ÷»ïñ. - ¿ç 3, Éáõë³ÝÏ.:378. [¸ñí³ï³ÝùÇ Ëáëù»ñ â³ñ»ÝóÇÝ ÝíÇñí³Í] (²ëáõÙ »Ý ÇñÙ³ëÇÝ) // ²í³Ý·³ñ¹. – 1987. – Ã. 69. – 5 ÑáõÝÇëÇ. - ¿ç 2; ñ³Ï. ûñÃ.– 1987. – Ã. 23. – 5 ÑáõÝÇëÇ. - ¿ç 1:100

1988379. Æ٠ѳݹÇåáõÙÝ»ñÁ ÁÝÏ»ñ È»ÝÇÝÇ Ñ»ï: (²åñÇÉÇ 22-ÇÝ Éñ³-ÝáõÙ ¿ ì. Æ. È»ÝÇÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 118 ï³ñÇÝ) // гÛñ»ÝÇùÇ Ó³ÛÝ. – 1988. –Ã. 17. – 20 ³åñ. -¿ç 1, Éáõë³ÝÏ.; ´³Ýíáñ. – È»ÝÇݳϳÝ, 1988. – Ã. 94.– 22 ³åñ. - ¿ç 1:1989380. ¸»Ïñ»ï 58: г۳ëï³ÝÇ û·ÝáõÃÛ³Ý ÏáÙÇï»Ç Ù³ëÇÝ 1921 Ã.ë»åï»Ùμ»ñÇ 28 // ²Õ³Û³Ý Ì. ä. Ð³Û ÅáÕáíñ¹Ç å³ïÙáõÃÛ³Ý Ýϳñ³-½³ñ¹ ³ÏݳñÏÝ»ñ. - º., 1989. - ¿ç 194. – êïáñ³·ñ.` ². Ø»³ëÝÇÏ»³Ý(²É. سñïáõÝÇ). ÄáÕÏáÙÝ»ñÇ ËáñÑñ¹Ç ݳ˳·³Ñ; Ø. Ô³ñ³μ¿Ï»³Ý.ù³ñïáõÕ³ñ:²ñï³ïå.` ÊáñÑñ¹³ÛÇÝ Ð³Û³ëï³Ý. – 1921. – Ã. 203. – 29 ÑáÏï.381. ì. î»ñÛ³Ý: (²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ýáñ³Ñ³Ûï Ñá¹í³ÍÁ ì. î»ñÛ³ÝÇÙ³ëÇÝ) [²é³ç³μ. ¨ Ññ³å.] / ¨áñ· Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý // ñ³Ï. ûñÃ. –1989. – Ã. 12. – 17 Ù³ñïÇ. - ¿ç 3:2000382. ¸»Ïñ»ï г۳ëï³ÝÇ êáódzÉÇëï³Ï³Ý ÊáñÑñ¹³ÛÇÝ Ð³Ýñ³å»ïáõû³ÝÅáÕáíñ¹³Ï³Ý ÏáÙÇë³ñÝ»ñÇ ËáñÑñ¹Ç г۳ëï³ÝÇå»ï³Ï³Ý Ññ³ï³ñ³Ïãáõû³Ý Ù³ëÇÝ 1921 Ã. ÚáõÝÇë 10, ºñ¨³Ý //гÛñ»ÝÇù. - 2000. - Ã. 1. - ¿ç 1. - êïáñ³·ñ.ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏ»³Ý (²É. سñïáõÝÇ),². ÚáíѳÝÝÇ뻳Ý, Ø. Ô³ñ³μ»ÏÛ³Ý:2007383. ´³ñ»·áñÍáõÃÛáõÝ ¨ Ýñ³ ëå³ë³íáñÝ»ñÁ: [Ðñ³å³ñ³Ï³Ëáë.]// Çï»ÉÇù. - 2007. - Ã. 28. - ¿ç 22-28:2010384. ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý: §²ÝÑ»ï³Ó·»ÉÇ å³Ñ³Ýç¦: [Øï³íáñ³Ï³ÝáõÃÛ³ÝÙ»ç ³½·³ÛݳϳÝÝ»ñÇ ÏáÕùÇÝ μáõñÅáõ³Ï³Ý ѳϳë³Ï³Ýïñ³Ù³¹ñáõÃÛáõÝÝ»ñáí ѳٳÏí³Í ï³ññÇ Ù³ëÇÝ] // Ð³Û ½ÇÝíáñ.- 2010. - Ã. 26. - 7-14 ÑáõÉÇëÇ. - ¿ç 10:101

ðøºð ²Èºøê²Ü¸ð ØÚ²êÜÆÎÚ²ÜÆ Ø²êÆÜ1956385. ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý: 1886-1925: ´ÇμÉÇá·ñ³ýdz / Ðêêè²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ³Ýí. å»ï. ·ñ³¹³ñ³Ý; î»Õ»Ï³ïáõ-μÇμÉÇá·ñ³ý.μ³ÅÇÝ; ÊÙμ. ¨ ³é³ç³μ.` ²ñï. àëÏ»ñãÛ³Ý. - º., 1956. – 149 ¿ç:ñ³Ëáë.` ޳ѳ½Ç½Û³Ý ²É. ²ñÅ»ù³íáñ μÇμÉÇá·ñ³ýdz ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÙ³ëÇÝ // êáí»ï. г۳ëï³Ý. – 1956. – Ã. 276. – 28 ÝáÛ»Ùμ. - ¿ç 3:386. ´³ñë»ÕÛ³Ý Ê. Ð. ´áÉߨÇÏÛ³Ý Ñ³Û å³ñμ»ñ³Ï³Ý Ù³ÙáõÉÇå³ïÙáõÃÛáõÝ: 1900-1920 / ÊÙμ.` ì. ê³Ñ³ÏÛ³Ý. - º.: гÛå»ïÑñ³ï,1956. – 515 ¿ç:´áí³Ý¹.-Çó` ÉáõË í»ó»ñáñ¹. ´áÉߨÇÏÛ³Ý Ñ³Û å³ñμ»ñ³Ï³Ý Ù³ÙáõÉÁÐáÏï»Ùμ»ñÛ³Ý ëáódzÉÇëï³Ï³Ý Ù»Í é¨áÉÛáõódzÛÇ Ý³Ë³å³ïñ³ëïÙ³Ý ¨³ÝóϳóÙ³Ý ßñç³ÝáõÙ (1917 Ã. ³åñÇÉ – 1918 Ã. Ù³ÛÇë): ì. Æ. È»ÝÇÝDzåñÇÉÛ³Ý Ã»½ÇëÝ»ñÁ: ´áÉߨÇÏÛ³Ý Ù³ÙáõÉÁ г۳ëï³ÝáõÙ: [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇݳ˳ӻéÝáõÃÛ³Ùμ ´»Éáéáõë³Ï³Ý §¼í»½¹³¦ ûñÃÇ Ññ³ï³ñ³ÏÙ³Ý, Ñá¹í³ÍÝ»ñÁ§². سñïáõÝǦ, §²ÉÛáß³¦, §´áÉߨÇϦ ͳÍϳÝáõÝÝ»ñáí Ññ³ï³ñ³Ïí»Éáõ,Ñá¹í³ÍÝ»ñÇ Ñ»ÕÇݳÏÁ ¨ ËÙμ³·ÇñÁ ÉÇÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ]; §êáódzÉ-¹»ÙáÏñ³ï¦ μáÉߨÇÏÛ³Ý Ã»ñÃÇÝ Ý³¨ ØÛ³ëÝÏÛ³ÝÁ ³ß˳ï³ó»Éáõ, å³ñïdzÛÇ6-ñ¹ ѳٳ·áõÙ³ñÇÝ Ù³ëݳÏó»Éáõ, ²ñ¨ÙïÛ³Ý ×³Ï³ïÇ ¨ ´»ÉáéáõëdzÛÇμáÉߨÇÏÛ³Ý Ï³½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Õ»Ï³í³ñ ³ß˳ï»Éáõ, ²ñ¨ÙïÛ³Ý鳽ٳ׳ϳïÇ ½ÇÝíáñÝ»ñÇ 2-ñ¹ ѳٳ·áõÙ³ñÁ ·É˳íáñ»Éáõ, ·É˳íáñÑñ³Ù³Ý³ï³ñ ÁÝïñí»Éáõ, ÙÇ³Å³Ù³Ý³Ï ´»ÉáéáõëdzÛÇ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ýå³ñïdzÛÇ Ï»ÝïñáÝ³Ï³Ý ÏáÙÇï»Ç, ´»ÉáéáõëdzÛÇ é¨ÏáÙÇ ¨ ØÇÝëÏÇ êáí»ïdzß˳ï³ÝùÝ»ñÁ ջϳí³ñ»Éáõ, ݳ¨ ²ñ¨ÙïÛ³Ý Ù³ñ½³ÛÇÝ êáí»ïÇ ·áñÍÏáÙÇݳ˳·³Ñ, ·»ñ³·áõÛÝ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ Å³Ù³Ý³Ï³íáñ å³ßïáݳ-ϳï³ñ, 1919 Ã. ØáëÏí³ÛÇ Ï»ÝïÏáÙÇ ù³ñïáõÕ³ñ, ²Ýï³ÝïÇ 3-ñ¹ ³ñß³í³ÝùÇÅ³Ù³Ý³Ï ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ ù³Õ³ù³Ï³Ý í³ñãáõÃÛ³Ý å»ïÇμáÉߨÇÏÛ³Ý Ñ³Û Ù³ÙáõÉÇ ½³ñ·³óÙ³ÝÁ Ýå³ëï»Éáõ Ù³ëÇÝ]:387. ¼³ù³ñÛ³Ý ². êáõñ»Ý êå³Ý¹³ñÛ³ÝÁ ¨ ·ñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ýѳñó»ñÁ. - º.: гÛÏ³Ï³Ý êêè ² Ññ³ï., 1956. – 211 ¿ç:´áí³Ý¹.-Çó` áñÏáõ, åñáÉ»ï³ñ³Ï³Ý Ýáñ ·ñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý Þ³ÑáõÙÛ³ÝÇ ¨êå³Ý¹³ñÛ³ÝÇ ëϽμáõÝù³ÛÇÝ å³ßïå³ÝáõÃÛáõÝÁ ÙÇÝ㨠ëáí»ï³Ï³Ý ûñ»ñÁÑ³Û Ù³ñùëÇëï ùÝݳ¹³ïÝ»ñ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ, ². Øé³íÛ³ÝÁ, ². γñÇÝÛ³ÝÁ¨ ÙÛáõëÝ»ñÁ ѳëóÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ:388. γñ³å»ïÛ³Ý Ð. Ü. г۳ëï³ÝÇ ÏáÙ»ñÇïÙÇáõÃÛ³Ý ÍÝáõݹÁ /ÊÙμ.` Î. ì³ñ¹³ÝÛ³Ý. - º.: гÛå»ïÑñ³ï, 1956. - 252 ¿ç:102

´áí³Ý¹.-Çó` ÉáõË »ññáñ¹. г۳ëï³ÝÇ ÏáÙ»ñÇïÙÇáõÃÛ³Ý Ï³½Ù³Ï»ñå³Ï³ÝÓ¨³íáñáõÙÁ: [1921 Ãí³Ï³ÝÇ û·áëïáëÇ 21-ÇÝ ºñ¨³Ýáõ٠γñÙÇñ μ³-ݳÏÇ ï³ÝÁ г۳ëï³ÝÇ ³é³çÇÝ ÏáÙ»ñÇïÙÇáõÃÛ³Ý Ñ³Ù³·áõÙ³ñÇ μ³óÙ³Ý,Ðêêè ÅáÕÏáÙëáí»ïÇ Ý³Ë³·³Ñ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ÁÝóóÇÏ ÙáÙ»ÝïÇ, ÏáÙ»-ñÇïÙÇáõÃÛ³Ý ËݹÇñÝ»ñÇ, ÙÇç³½·³ÛÇÝ ¹ñáõÃÛ³Ý, »ñÇï³ë³ñ¹áõÃÛ³Ý ¹³ëïdzñ³ÏáõÃÛ³Ý,ÏáÝïñé¨áÉÛáõódzÛÇÝ í»ñç ¹Ý»Éáõ, ºñÇï³ë³ñ¹áõÃÛ³Ý ÏáÙáõ-ÝÇëï³Ï³Ý ¹³ëïdzñ³ÏáõÃÛáõÝÁ ϳñ¨áñ»Éáõ, ϳݳÝó ßñç³ÝáõÙ ï³ñíáÕ³ß˳ï³ÝùÝ»ñÁ áõŻճóÝ»Éáõ ³ÝÑñ³Å»ßïáõÃÛ³Ý í»ñ³μ»ñÛ³É ½»ÏáõóáõÙáíѳݹ»ë ·³Éáõ Ù³ëÇÝ]:389. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý . ´. ²É»ùë³Ý¹ñ üÛá¹áñáíÇã ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý: (²É.سñïáõÝÇ) / ÊÙμ.` º. ʳɻóÛ³Ý. - º., 1956. – 33 ¿ç:390. Èç èñòîðèè áîðüáû ñîâåòñêîãî íàðîäà ïðîòèâ èíîñòðàííîéâîåííîé èíòåðâåíöèè è âíóòðåííåé êîíòððåâîëþöèè â 1918ã. Ñáîðíèêñòàòåé / Ðåä.-ðû ñáîðíèêà: Íàéäà Ñ.Ô. è äð. - Ì.: Ïîëèòèçäàò,1956. - 567ñ.Èç ñîäåðæ.: Ðàçãðîì àâñòðî-ãåðìàíñêèõ èíòåðâåíòîâ íà Óêðàèíå è âÁåëîðóññèè â 1918ã. [Î òðåáîâàíèè Ãëàâíîêîìàíäóþùåãî âîéñêàìè Çàïàäíîãîôðîíòà À.Ô. Ìÿñíèêîâà ïðåãðàäèòü âðàãàì âñå äîñòóïû âãëóáü ñòðàíû]/ À.Å. Àíòîíîâ; Ñòðîèòåëüñòâî Êðàñíîé Àðìèè â 1918ã. [Î íàçíà÷åíèè ïàðòèåéâîåííûì êîìèññàðîì Çàïàäíîé îáëàñòè, ïî äåêðåòó Ñîâ. Íàð. Êîìà. îò8 àïð. 1918ã. áîëüøåâèêà À.Ô. Ìÿñíèêîâà] / È.Ì. Âîëêîâ.391. Îðäæîíèêèäçå Ã.Ê. Ñòàòüè è ðå÷è â äâóõ òîìàõ, Òîì 1. 1910-1926ãã. / Èíñòèòóò ìàðêñèçìà-ëåíèíèçìà ïðè ÖÊ ÊÏÑÑ. - Ì.: ÃîñèçäàòÏîëèòëèòåðàòóðà, 1956. - 516ñ.Èç ñîäåðæ.: Î Ôåäåðàöèè Çàêàâêàçñêèõ Ðåñïóáëèê. Äîêëàä íàîáùåãîðîäñêîì ñîáðàíèè Òèôëèññêîé îðãàíèçàöèè Êîì. ïàðòèè Ãðóçèè 22íîÿáðÿ 1921ã. Ñîöèàë-ïðåäàòåëè è áåëîãâàðäåéöû - ïðîòèâ [Î ñîñòàâåÊàâáþðî, êóäà âõîäèëè êîììóíèñòû èç Çàêàâêàçüÿ è À. Ìÿñíèêÿí â òîì ÷èñëå];Ïîëèòè÷åñêèé îò÷åò Çàêàâêàçñêîãî êðàåâîãî êîìèòåòà ÐÊÏ(á) III ñúåçäóêîììóíèñòè÷åñêèõ îðãàíèçàöèé Çàêàâêàçüÿ. Òèôëèñ, 13 ìàÿ 1924ã. [Îáîáúÿâëåíèè Îðäæîíèêèäçå, î ñëåäóþùåì äîêëàäå, êîòîðûé áóäåò ñäåëàíÀ. Ìÿñíèêîâûì]; Ðå÷ü íà òðàóðíîì ìèòèíãå ïî ïîâîäó ãèáåëè À.Ô. Ìÿñíèêÿíàè äðóãèõ òîâàðèùåé. Òèôëèñ, 24 ìàðòà 1925ã.; Ðå÷ü íà òîðæåñòâåííîìñîáðàíèè â òåàòðå èì. Øîòà Ðóñòàâåëè, ïîñâÿùåííîì 5-îé ãîäîâùèíå óñòàíîâëåíèÿÑîâåòñêîé âëàñòè â Àðìåíèè. Òèôëèñ, 29 íîÿáðÿ, 1925ã. Ãàçåòíûéîò÷åò [Óïîìèíàíèå îá À. Ìÿñíèêÿíå, ïîñâÿòèâøåãî æèçíü çà ëó÷øåå áóäóùååòðóäÿùèõñÿ]103

392. Ïàìÿòè À.Ô. Ìÿñíèêîâà (Àë. Ìàðòóíè) / Ñáîðí. ñîñòàâèëè À.Êàðèíÿí, Ñò. Âàðäàíÿí. - Çàêêíèãà. - Òèïîãð. ãàç. “Çàðÿ Âîñòîêà”. -Á.Ì. è ã. - 84 ñ.Ñîäåðæ.: Ïðàâèòåëüñòâåííîå ñîîáùåíèå / Çàêàâêàçñêèé ÊðàåâîéÊîìèòåò ÐÊÏ(á); Ïðèêàç Ðåââîåíñîâåòà ÑÑÑÐ / Ïðåä. Ðåââîåíñîâ. ÑÑÐÔðóíçå; Ïîñòàíîâëåíèå Ïðåçèäèóìà ÇàêÖÈÊ’à è ÑÍÊ ÇÑÔÑÐ / Çàì. ïðåä.Çàê. Öåíòð. Èñïîë. êîìèòåò Â. Ñòóðóà, Ïðåäñåä. ÑÍÊ ÇÑÔÑÐ Ì. Îðàõåëàøâèëè,Ñåê. Çàê. Èñïîëí. Êîìèò. À. Øàâåðäîâ, 24 ìàðòà 1925ã. Òèôëèñ.Äâîðåö; Àëåêñàíäð Ôåäîðîâè÷ Ìÿñíèêîâ. Êðàòêèé áèîãðàôè÷åñêèé î÷åðê /Â.Ã. Êíîðèí; Ñòàòüè è âîñïîìèíàíèÿ: À.Ô. Ìÿñíèêîâ / Ñò. Âàðäàíèàí (Ðîçèí);Òÿæåëàÿ ïîòåðÿ / Ä. Ãóñåéíîâ; Ê ñìåðòè è ãèáåëè íàøèõ òîâàðèùåé èäðóçåé / À. Åíóêèäçå; Ïàìÿòè À.Ô. Ìÿñíèêîâà / Ìèõ. Êàõèàíè; Ïàìÿòè òðåõëó÷øèõ / Ìàìèÿ Îðàõåëàøâèëè; Ñãîðåëè-ïîãèáëè ... / Ñ. Îðäæîíèêèäçå.À.Ô. Ìÿñíèêîâ è êîììóíèñòè÷åñêîå äâèæåíèå àðìÿíñêîãî çàðóáåæüÿ / Ñ. Ïèðóìîâ;Ïàìÿòè äðóãà / Ã. Ïè÷èêèàí; Àë. Ìàðòóíè â Ñîâ. Àðìåíèè è Çàêàâêàçüå(Âîñïîìèíàíèÿ) (Ïåðåâîä ñ àðì.) / Äð. Ñèìîíÿí; Òÿæåëàÿ, íåâîçâðàòèìàÿïîòåðÿ / Ø. Ýëèàâà1957393. ²Õ³Û³Ý Ì. ÐáÏï»Ùμ»ñÛ³Ý é¨áÉÛáõóÇ³Ý ¨ Ñ³Û ÅáÕáíñ¹Ç ³½³ï³·ñáõÙÁ.- º.: гÛå»ïÑñ³ï, 1957. – 407 ¿ç:´áí³Ý¹.-Çó` ÉáõË í»Õ»ñáñ¹. سÛÇëÛ³Ý ³åëï³ÙμáõÃÛáõÝÁ г۳ëï³-ÝáõÙ: [سÛÇëÛ³Ý ³åë³ïÙμáõÃÛ³Ý ³é³çÇÝ ï³ñ»¹³ñÓÇÝ (1921Ã.) ²É. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÇ ËáëùÇ Ù³ëÇÝ]: ÉáõË ÇÝÝ»ñáñ¹. êáí»ï³Ï³Ý Çß˳ÝáõÃÛ³Ý Ñ³ëï³ïáõÙÝáõ ³Ùñ³åݹáõÙÁ г۳ëï³ÝáõÙ: êáí»ï³Ï³Ý Çß˳ÝáõÃÛ³Ý ³é³çÇÝù³ÛÉ»ñÁ г۳ëï³ÝáõÙ: [ºñ¨³ÝÇ Ñ³Ù³Éë³ñ³Ý³ÛÇÝ ¨ ÏáõÉïáõñ³Ï³Ý ßÇݳñ³ñáõÃÛáõÝÁϳñ¨áñ»Éáõ Ù³ëÇÝ]; ø³Õ³ù³óÇ³Ï³Ý ÏéÇíÝ»ñáõÙ ï³ñ³Í ѳÕ-óݳÏÁ [Ðêêè ÅáÕáíñ¹³Ï³Ý ÏáÙÇë³ñÝ»ñÇ êáí»ïÇ ³é³çÇÝ Ý³Ë³·³Ñ,Ðêêè é³½Ù³Ï³Ý ·áñÍ»ñÇ ÅáÕÏáÙ ¨ ÎáíϳëÛ³Ý μ³Ý³ÏÇ é³½Ù³é¨áÉÛáõóÇáÝÏáÙÇï»Ç ³Ý¹³Ù Ý߳ݳÏí»Éáõ, ¹³ßݳÏó³Ï³Ý ³í³ÝïÛáõñÇëïÝ»ñÇÝ Ù»ñ-ϳóÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ]; ì»ñç³μ³Ý [²Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý ý»¹»ñ³ódzÛÇ ëï»ÕÍáõÙÁϳñ¨áñ»Éáõ Ù³ëÇÝ]:394. ʳã³ïñÛ³Ý ê. ´. ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ´»ÉáéáõëdzÛáõÙ:²ÏݳñÏ é³½Ù³é¨áÉÛáõóÇáÝ ¨ å»ï³Ï³Ý ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ:(1917-1919). - º., 1957. – 166 ¿ç, Éáõë³ÝÏ.´áí³Ý¹.` Ü»ñ³ÍáõÃÛáõÝ: ÉáõË ³é³çÇÝ: ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ é¨áÉÛáõóÇáÝ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý í³Õ ßñç³ÝÁ: ÉáõË »ñÏñáñ¹: ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ·áñÍáõÝ»áõ-ÃÛáõÝÁ ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïáõÙ ¨ ´»ÉáéáõëdzÛáõÙ ÐáÏï»Ùμ»ñÛ³Ý ëáódz-104

ÉÇëï³Ï³Ý Ø»Í é¨áÉÛáõódzÛÇ Ý³Ë³å³ïñ³ëïÙ³Ý Å³Ù³Ý³Ï³ßñç³ÝáõÙ:ÉáõË »ññáñ¹. ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ·áñÍáõÝ»áõÃÛáõÝÁ ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïáõÙ¨ ´»ÉáéáõëdzÛáõÙ ÐáÏï»Ùμ»ñÛ³Ý é¨áÉÛáõódzÛÇ Çñ³·áñÍÙ³Ý Å³Ù³Ý³-ϳßñç³ÝáõÙ: ÉáõË ãáññáñ¹: ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ·áñÍáõÝ»áõÃÛáõÝÁ ´»-ÉáéáõëdzÛáõÙ ëáí»ï³Ï³Ý ϳñ·»ñÁ ³Ùñ³åݹ»Éáõ ѳٳñ ÙÕí³Í å³Ûù³ñáõÙ:º½ñ³÷³ÏáõÙ:395. ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý ². ü. /1886-1925/ ñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý Ñ³ÝÓݳñ³ñ³Ï³Ýó³ÝÏ / ÐêêÐ ÏáõÉïáõñ³ÛÇ ÙÇÝÇëïñáõÃÛáõÝ: ÄáÕáíáõñ¹Ý»ñÇμ³ñ»Ï³ÙáõÃÛ³Ý ßù³Ý߳ݳÏÇñ ÐêêÐ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ³Ýí³Ý å»-ï³Ï³Ý ·ñ³¹³ñ³Ý: ºñÏñ³·Çï³Ï³Ý ¨ ѳÝÓݳñ³ñ³Ï³Ý Ù³ï»Ý³-·ÇïáõÃÛ³Ý μ³ÅÇÝ. - º., 1957. – 57 ¿ç:´áí³Ý¹.` γ½ÙáÕÇ ÏáÕÙÇó; ²é³ç³μ³Ý; ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ³ëáõÛÃÝ»ñÁ;²ëáõÛÃÝ»ñ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ; ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ »ñÏ»ñÁ; ñ³Ï³ÝáõÃÛáõݲÉ. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ; ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ·»Õ³ñí»ëï³Ï³Ý ·ñ³Ï³ÝáõÃÛ³ÝÙ»ç; سï»Ý³·Çï³Ï³Ý ó³ÝÏ»ñ; ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÏÛ³ÝùÇ ¨ ѻճ÷á˳ϳݷáñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý Ï³ñ¨áñ ï³ñ»Ãí»ñÁ:396. â³ñ»Ýó ºÕÇß»: ñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ / ²é³ç³μ., ï»ùëïÇå³ïñ³ëï. ¨ ͳÝáó·ñ.` ê. ê³ñÛ³ÝÇ. - º.: гÛÏ³Ï³Ý êêè ²Ññ³ï., 1957. – 217 ¿ç:´áí³Ý¹.-Çó` â³ñ»ÝóÇ ·ñ³ùÝݳ¹³ï³Ï³Ý Ñá¹í³ÍÝ»ñÁ [â³ñ»ÝóÇ ¨ÁݹѳÝñ³å»ë ëáí»ï³Ñ³Û ·ñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý ½³ñ·³óÙ³ÝÁ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝdzÝÙÇç³Ï³Ý Ù³ëݳÏóáõÃÛ³Ý, §Øáõñצ ³Ùë³·ñáõÙ Ññ³ï³ñ³Ïí³Í Ñá¹í³ÍÝ»ñÝáõ μ³Ý³ëï»ÕÍáõÃÛáõÝÝ»ñÁ ùÝݳ¹³ï»Éáõ ¨ áã åñáÉ»ï³ñ³Ï³Ýѳٳñ»Éáõ Ù³ëÇÝ]: Ü³Ù³Ï ÐáíÑ. ÂáõÙ³ÝÛ³ÝÇÝ : ²Ù»Ý³ëÇñ»ÉÇ ÐáíѳÝÝ»ëÂáõÙ³ÝÛ³Ý [²É»ùë³Ý¹ñ ü»á¹áñáíÇãÇ Ñ»ï ºñ¨³Ý Ù»ÏÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ]; ܳٳϲÉ. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ: ²Ù»Ý³Ñ³ñ·»ÉÇ ²É»ùë³Ý¹ñ ü»á¹áñáíÇã; Ü³Ù³Ï §ìÇßϳ¦-Ç ËÙμ³·ñáõÃÛ³ÝÁ [ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÑÇß³ï³ÏÇÝ ·ñí³Í §ØÛáõñ ¹»ü»¹»ñ»¦ åá»ÙÇ Ù³ëÇÝ]:397. Âåëèêàÿ Îêòÿáðüñêàÿ Ñîöèàëèñòè÷åñêàÿ ðåâîëþöèÿ âÁåëîðóññèè. Äîêóìåíòû è ìàòåðèàëû.Ò.1. Áåëîðóññèÿ â ïåðèîä ïîäãîòîâêè ñîöèàëèñòè÷åñêîé ðåâîëþöèè(ôåâðàëü-îêòÿáðü 1917ã.). Ò.2 Ïîáåäà ñîöèàëèñòè÷åñêîéðåâîëþöèè è óïðî÷åíèå Ñîâåòñêîé âëàñòè â Áåëîðóññèè (îêòÿáðü1917-ìàé 1918ã.) / Ðåä. êîëëåãèÿ: Ò.Ñ. Ãîðáóíîâ. - Ìí.: ÃîñèçäàòÁÑÑÐ, 1957.. - 1007ñ. (Ò.1)Èç ñîäåðæ.: í. 274 - Ñîîáùåíèå ãàçåòû “Íîâîå âàðøàâñêîå óòðî” îðåøåíèè áîëüøåâèêîâ âûéòè èç Ìèíñêîé îáúåäèíåííîé îðãàíèçàöèèÐÑÄÐÏ(á) 2 èþíÿ 1917 [Îá îáðàçîâàíèè âðåìåííîãî êîìèòåòà, â ñîñòàâ105

êîòîðîãî âîøåë è Ìÿñíèêÿí]; í. 398. Ïðîòîêîë îáúåäèíåííîãî ñîáðàíèÿèñïîëêîìîâ Ìèíñêîãî Ñîâåòà, Çàïàäíîãî ôðîíòà, Ñîâåòà êðåñòüÿíñêèõ äåïóòàòîâÌèíñêîé è Âèëåíñêîé ãóá. ñ ó÷àñòèåì ïðåäñòàâèòåëåé îò ñîöèàëèñòè÷åñêèõïàðòèé î ñîçäàíèè â ãîð. Ìèíñêå “Êîìèòåòà ðåâîëþöèîííûõîðãàíèçàöèé” è äð. 13 èþëÿ 1917ã. [Î ñîçäàíèè àãèòàòîðñêèõ êîìèññèé äëÿ÷àñòåé ãàðíèçîíà ãîð. Ìèíñêà, â ñîñòàâ êîòîðîãî âîøåë è Ìÿñíèêÿí]; í. 573Ãàçåòíûé îò÷åò î Çàïàäíî-ôðîíòîâîì è îáëàñòíîì ñîâåùàíèè ÐÑÄÐÏ(á) âãîð. Ìèíñêå 3 ñåíòÿáðÿ 1917ã. [Îá èçáðàíèè Ìÿñíèêÿíà â îáëàñòíîå áþðî];í. 630 Ïðîòîêîëû 1 Ñåâåðî-Çàïàäíîé îáëàñòíîé êîíôåðåíöèè ÐÑÄÐÏ(á) 18ñåíòÿáðÿ 1917ã. [Îá èçáðàíèè Ìÿñíèêÿíà ïðåäñåäàòåëåì ïðåçèäèóìàñîáðàíèÿ, Î âíåî÷åðåäíîì çàÿâëåíèè Ìÿñíèêÿíà îá èçáðàíèè ìàíäàòíîéêîìèññèè, Î âûñòóïëåíèè Ìÿñíèêÿíà îò ãîð. Ìèíñêà, Î ïðåäëîæåíèè Ìÿñíèêÿíàî ïîðÿäêå çàñåäàíèé êîíôåðåíöèè, Îá îòêðûòèè çàñåäàíèÿ òðåòüåãîäíÿ ïîä ïðåäñåäàòåëüñòâîì Ìÿñíèêÿíà, Î âîçðàæåíèè Ìÿñíèêÿíà ñîçäàâàòüäèâèçèîííûå è êîðïóñíûå êîìèòåòû, Îá îòêðûòèè çàñåäàíèÿ ÷åòâåðòîãîäíÿ ïîä ïðåäñåäàòåëüñòâîì Ìÿñíèêÿíà, Îá èçáðàíèè Ìÿñíèêÿíàòàêæå â îáëàñòíîé êîìèòåò îò ã. Ìèíñêà, Î çàêðûòèè êîíôåðåíöèèïðåäñåäàòåëåì Ìÿñíèêÿíîì] / Ñåëåçíåâ; í. 703 Ñîîáùåíèå ãàçåòû “Ìîëîò”îá îòêðûòèè II ×ðåçâû÷àéíîé Ñåâåðî-Çàïàäíîé îáëàñòíîé êîíôåðåíöèèÐÑÄÐÏ(á). 5 îêòÿáðÿ 1917ã. [Îá èçáðàíèè Ìÿñíèêÿíà ïðåäñåäàòåëåì êîíôåðåíöèè];í. 742 Ñîîáùåíèå ãàçåòû “Áóðåâåñòíèê” î ïîáåäå áîëüøåâèêîââ Ìèíñêîì Ñîâåòå. 13 îêòÿáðÿ 1917ã. [Îá èçáðàíèè À. Ìÿñíèêÿíà ïðåäñåäàòåëåìîáùåãî Ñîáðàíèÿ Ñîâåòîâ íîâîãî ñîñòàâà]; í. 754 Ñïèñîê êàíäèäàòîââ Ó÷ðåäèòåëüíîå ñîáðàíèå î ÐÑÄÐÏ(á) ïî Ìèíñêîìó èçáèðàòåëüíîìóîêðóãó. 15 îêòÿáðÿ 1917ã. [Î âíåñåíèè â ñïèñêè êàíäèäàòîâ â Ó÷ðåäèòåëüíîåñîáðàíèå À.Ô. Ìÿñíèêîâà (ñ êðàòêèìè áèîãðàôè÷åñêèìè äàííûìè); í. 771.Ñîîáùåíèå ãàçåòû “Áóðåâåñòíèê” îá îáùåì ñîáðàíèè Ìèíñêîãî Ñîâåòà ïîâîïðîñó îá ó÷àñòèè âî Âñåðîññèéñêîì ñúåçäå Ñîâåòîâ [Î ïðåäëîæåííîìÌÿñíèêÿíîì Ñîáðàíèþ ïðîåêòà íàêàçà èç 12 ïóíêòîâ]; í. 786 ÈçâåùåíèåÑåâåðî-Çàïàäíîé îáëàñòíîé èçáèðàòåëüíîé êîìèññèè ÐÑÄÐÏ(á) ïîâûáîðàì â Ó÷ðåäèòåëüíîå ñîáðàíèå îá îòêðûòèè êóðñîâ. 21 îêòÿáðÿ 1917ã.[Îá ó÷àñòèè Ìÿñíèêÿíà íà êóðñàõ â êà÷åñòâå ëåêòîðà íà òåìó “Âîéíà è ìèð”];í. 795 Ñòàòüÿ “Äåíü Ñîâåòîâ”, îïóáëèêîâàííàÿ â ãàçåòå “Áóðåâåñòíèê”. 22îêòÿáðÿ 1917ã. [Î ðå÷è À. Ìÿñíèêÿíà íà òåìó î ðîëè Ñîâåòîâ]; í. 803 Èíôîðìàöèÿî âûñòóïëåíèè À.Ô. Ìÿñíèêîâà íà ñúåçäå êðåñòüÿíñêèõ äåïóòàòîâÇàïàäíîãî ôðîíòà. 24 îêòÿáðÿ 1917ã. [Î âûñòóïëåíèè Ìÿñíèêÿíà íàòåìó î çåìåëüíîé ðåôîðìå]; Õðîíîëîãè÷åñêèé óêàçàòåëü 1917 ãîä [Äîê. í.286 “Ðåçîëþöèÿ Èñïîëêîìà Çàïàäíîãî ôðîíòà ïðîòèâ íàñòóïëåíèÿ íàôðîíòå, ïðèíÿòàÿ ïî ïðåäëîæåíèþ ôðàêöèè áîëüøåâèêîâ 5 èþëÿ 1917ã.” -106

âíåñåíà Ìÿñíèêîâûì]; Èìåííîé óêàçàòåëü [Êðàòêàÿ áèîãðàôèÿ À.Ô. Ìÿñíèêîâà]Ò.2. - 1069 ñ.Èç ñîäåðæ.: í. 74 Ïðèêàç í. 5 Âîåííî-ðåâîëþöèîííîãî êîìèòåòà Çàïàäíîãîôðîíòà î íàçíà÷åíèè êîìèññàðîâ, çàäåðæàíèè êîìèññàðà Âðåìåííîãîïðàâèòåëüñòâà è ðîñïóñêå “Êîìèòåòà ñïàñåíèÿ” 4 íîÿáðÿ 1917ã. [Îñîçäàíèè âðåìåííîãî áþðî Âîåííî-ðåâîë. êîìèòåòà, â ñîñòàâ êîòîðîãîâîøåë è Ìÿñíèêÿí òàêæå]; í. 116 Îò÷åò ãàçåòû “Áþëëåòåíü Âîåííî-ðåâîëþöèîííîãîêîìèòåòà X àðìèè” î III ñúåçäå X àðìèè 10 íîÿáðÿ 1917ã. 3 äåíü[Î âûñòóïëåíèè Ìÿñíèêÿíà îò áîëüøèíñòâà, Îá îòâåòàõ íà âîïðîñû èîãëàøåíèè ðåçîëþöèè Ìÿñíèêÿíîì]; í. 202 Òåëåãðàììà â Öåíòðàëüíûéêîìèòåò ÐÑÄÐÏ(á) îá îòêðûòèè II ñúåçäà àðìèé Çàïàäíîãî ôðîíòà 21íîÿáðÿ 1917ã. [Îá èçáðàíèè ïðåäñåäàòåëåì Ìÿñíèêîâà] / Ôîìèí; í. 225Ãàçåòíûé îò÷åò è ðåçîëþöèè II ñúåçäà àðìèé Çàïàäíîãî ôðîíòà 25 íîÿáðÿ1917ã. [Îá èçáðàíèè ïðåäñåäàòåëåì è ãîðÿ÷åì ïðèâåòñòâèè ñúåçäîì À.Ìÿñíèêÿíà, Î âûñòóïëåíèè Ìÿñíèêÿíà ñîäîêëàä÷èêîì íà ñúåçäå, Îáîñâåùåíèè ðàáîòû ôðîíòîâîãî êîìèòåòà Ìÿñíèêÿíîì; Î ñîîáùåíèèÌÿñíèêÿíà íà âå÷åðíåì çàñåäàíèè ñúåçäà î ñòîëêíîâåíèè ìåæäó ïîëüñêèìèè ñîâåòñêèìè ÷àñòÿìè, Î âûäâèæåíèè êàíäèäàòóðû À.Ô. Ìÿñíèêÿíàíà ïîñò ãëàâíîêîìàíäóþùåãî, ñäåëàííîãî íà çàñåäàíèè 24 íîÿáðÿ è îáèçáðàíèè îòêðûòûì ãîëîñîâàíèåì Ìÿñíèêîâà À.Ô. Ãëàâíîêîìàíä., Îâûñòóïëåíèè Ìÿñíèêÿíà ñ áëàãîäàðíîé ðå÷üþ ê èçáèðàòåëÿì è ê áûâøåìóÃëàâíîêîìàíä. Êàìåíüùèêîâó, Î çàêëþ÷èòåëüíîì ñëîâå ïðåäñåäàòåëÿñúåçäà Ãëàâíîêîìàíä. Ìÿñíèêîâà]; í. 235 Ñîîáùåíèå ãàçåòû “Ñîâåòñêàÿïðàâäà” î 1-îì ïëåíàðíîì çàñåäàíèè Îáëèñïîëêîìà. 26 íîÿáðÿ 1917 [Îðóêîâîäñòâå âîåííûì îòäåëîì è åãî ïîäîòäåëàìè ïðè øòàáå ÃëàâêîçàïàÌÿñíèêîâûì]; í. 238 Ñîîáùåíèå ãàçåòû “Çâåçäà” î ìàíèôåñòàöèè òðóäÿùèõñÿâ ãîð. Ìèíñêå. 26 íîÿáðÿ 1917ã. [Î ïðèâåòñòâèè ìàíèôåñòàíòàìè À.Ô.Ìÿñíèêîâà]; í. 281. Ïðîòîêîë çàñåäàíèÿ ôðàêöèè áîëüøåâèêîâ Îáëèñêîìçàïà2 äåêàáðÿ 1917ã. [Î äîêëàäå Ìÿñíèêîâà î ïðåäñòîÿùèõ âûáîðàõ íà÷.øòàáà è î äåíåæíûõ çíàêàõ]; í. 282 Ñîîáùåíèå ãàçåòû “Ñîâåòñêàÿ ïðàâäà”î 2-îì ïëåíàðíîì çàñåäàíèè Îáëèñêîìçàïà. 2 äåêàáðÿ 1917ã. [Î âíåñåíèèîáúÿñíåíèé çàñåäàíèþ, ÷òî ïðèêàç î âîåííîì ïîëîæåíèè èì ïðèíÿò íååäèíîëè÷íî, à ñ ñîãëàñèÿ Ñîâ. Íàð. Êîì.], í. 287. Ñîîáùåíèå ãàçåòû “Ñîâåòñêàÿïðàâäà” î 3-ì ïëåíàðíîì çàñåäàíèè Îáëèñêîìçàïà 3 äåêàáðÿ 1917ã.[Î äîêëàäå íà çàñåäàíèè Ìÿñíèêîâà îá îðãàíèçàöèè âðåìåííîé ðåäàêöèèãàçåòû “Ñîâåòñêàÿ ïðàâäà”]; í. 323. Ïðîòîêîë ðåçîëþöèè III ×ðåçâû÷àéíîãîñúåçäà III àðìèè. 8 äåêàáðÿ 1917ã. [Î ïðèâåòñòâèè ñúåçäîì III àðìèè107

Ãëàâêîçàïà Ìÿñíèêîâà; Î ïðèâåòñòâèè Ìÿñíèêîâûì ðåøåíèÿ îá èçáðàíèèñïåöèàëüíîé êîìèññèè ïî äåìîáèëèçàöèè; Î ñîîáùåíèè Ìÿñíèêîâûì îáîòìåíå ôðîíòîâûì êîìèòåòîì ïîñòàíîâëåíèÿ ñúåçäà î äîâîëüñòâèè è ò.ä.];í. 339 Ïðîòîêîë çàñåäàíèÿ ôðàêöèè áîëüøåâèêîâ Îáëèñêîìçàïà 11äåêàáðÿ 1917ã. [Î êðèòèêå Àëèáåãîâûì Ïîëóêàðîâà, êîòîðûé â ñâîåé ðå÷èâûñêàçûâàåò íåäîâåðèå Ìÿñíèêîâó, ÷òî äîëæíî áûòü èñêëþ÷åíî]; í. 368.Ïðèâåòñòâèå II ×ðåçâû÷àéíîãî ñúåçäà ñîëäàò-êðåñòüÿí àðìèé Çàïàäíîãîôðîíòà Í.Â. Êðûëåíêî è À.Ô. Ìÿñíèêîâà. 15 äåêàáðÿ 1917ã. / Ïðåäñåä.Ïèêåëü, ñåêð. Êîìàðîâ; í. 372 Òåëåãðàììà áþðî Ñåâåðî-Çàïàäíîãî îáëàñòíîãîêîìèòåòà ÐÑÄÐÏ(á) ôðàêöèè áîëüøåâèêîâ Âîåííî-ðåâîëþöèîííîãîêîìèòåòà Çàïàäíîé îáë. è ôðîíòà, àðìåéñêèì êîìèòåòàì î ñîçûâå III×ðåçâû÷àéíîé Ñåâåðî-Çàïàäíîé îáëàñòíîé è ôðîíòîâîé êîíôåðåíöèè.ÐÑÄÐÏ(á) 15 äåêàáðÿ 1917ã. [“Î ïîðÿäêå äíÿ” - äîêëàä Ìÿñíèêîâà î òåêóùåììîìåíòå; í. 382 Ñîîáùåíèå ãàçåòû “Áþëëåòåíü Âîåííî-ðåâîëþöèîííîãîêîìèòåòà X àðìèè” î íàçíà÷åíèè À.Ô. Ìÿñíèêîâà âðåìåííî èñïîëíÿþùèìäîëæíîñòü Ãëàâêîâåðõà. 16 äåêàáðÿ 1917ã.; í. 390 Ñîîáùåíèå ãàçåòû “ÐåâîëþöèîííàÿÑòàâêà” î ïîáåäå áîëüøåâèêîâ íà âûáîðàõ â Ó÷ðåäèòåëüíîåñîáðàíèå ïî Çàïàäíîìó ôðîíòó. 17 äåêàáðÿ 1917ã. [Îá èçáðàíèè îò áîëüøåâèêîâÌÿñíèêîâà è äð.]; í. 425 Ñîîáùåíèå ãàçåòû ”Çâåçäà” îá îòêðûòèèIII ×ðåçâû÷àéíîé Ñåâåðî-Çàïàäíîé îáëàñòíîé è ôðîíòîâîé êîíôåðåíöèèÐÑÄÐÏ(á). 23 äåêàáðÿ 1917ã. [Îá îòêðûòèè êîíôåðåíöèè ïðåäñåäàòåëåì À.Ìÿñíèêîâûì, êîòîðûé ïðåäëîæèë ñíÿòü äîêëàä î ðàáîòå Ñîâåòà Íàðîä.Êîìèñ.]; í. 464 Ïðîòîêîë N1 çàñåäàíèÿ Ñîâíàðêîìà Çàïàäíîé îáëàñòè èôðîíòà. 2 ÿíâàðÿ 1918ã. [Îá ó÷àñòèè Ìÿñíèêÿíà òàêæå íà çàñåäàíèè è îâîçëîæåíèè äîëæíîñòè ïðåäñåä. ÑÍÊ íà Êàëìàíîâè÷à äî âîçâðàùåíèÿÌÿñíèêÿíà]; í. 560 Ïðîòîêîë çàñåäàíèÿ áþðî Çàïàäíîãî îáëàñòíîãî êîìèòåòàÐÑÄÐÏ(á). 17 ÿíâàðÿ 1918 ã. [íà êîòîðîì ïðèñóòñòâîâàë è Ìÿñíèêîâòàêæå è î ïîðó÷åíèè åìó ñäàâàòü äîêëàä îá óïðàçäíåíèè âîåííûõ îòäåëîâè çàìåíå èõ êîìèññàðàìè]; í. 561 Ïðîòîêîë N 8 çàñåäàíèÿ ÑîâíàðêîìàÇàïàäíîé îáë. è ôðîíòà. 17 ÿíâàðÿ 1918ã. [Î äîêëàäå, ñäåëàííîìÌÿñíèêîâûì “Îá îõðàíå êîìèññàðèàòîâ”, à òàêæå äîêëàä “Äåìîáèëèçàöèÿíàðîäíîãî õîç.”]; í. 569 Ïðîòîêîë N9 çàñåäàíèÿ Ñîâíàðêîìà Çàïàäíîé îáë.è ôðîíòà. 19 ÿíâàðÿ 1918ã. [Î ïðåäñåäàòåëüñòâå Ìÿñíèêîâà]; í. 616.Ïðîòîêîë í. 11 çàñåäàíèÿ Ñîâíàðêîìà Çàïàäíîé îáë. è ôðîíòà. 26 ÿíâàðÿ1918ã. [Î ïðèñóòñòâèè êîìèññàðîâ è Ìÿñíèêîâà òàêæå]; Ïðèìå÷àíèÿ [Î Ìÿñíèêîâå:ïðèì. 15 (í.42); ïðèì. 44 è 45 (í. 130); ïðèì. 47 (í. 133)]; Èìåííîéóêàçàòåëü [Êðàòêèå áèîãðàôè÷åñêèå äàííûå î Ìÿñíèêîâå]398. Âåëèêàÿ Îêòÿáðüñêàÿ Ñîöèàëèñòè÷åñêàÿ ðåâîëþöèÿ è ïîáåäàÑîâåòñêîé âëàñòè â Àðìåíèè (Ñáîðíèê äîêóìåíòîâ) / Ïîä ðå-108

äàêöèåé: À.Í. Ìíàöàêàíÿíà, À.Ì. Àêîïÿíà, Ã.Ì. Äàëëàêÿíà. - Å.:Àéïåòðàò, 1957. - 683ñ.Èç ñîäåðæ.: í. 118 1918ã. ÿíâàðü 19. - Ïîñòàíîâëåíèå îáúåäèíåííîãîçàñåäàíèÿ Êðàåâîãî öåíòðà ðàáî÷èõ, ñîëäàòñêèõ è êðåñòüÿíñêèõ äåïóòàòîâè Òèôëèññêîãî ñîâåòà ïî âîïðîñó î ðàçîðóæåíèè ýøåëîíîâ ñ âîçâðàùàþùèìñÿñ ôðîíòà ñîëäàòàìè [Î çàÿâëåíèè ïðåäñòàâèòåëÿ Êðàñíîãî êîìèò.áîëüøåâ. Êóçíåöîâà, ÷òî ïðèêàç Ìÿñíèêîâà î íåäîïóñòèìîñòè ðàçîðóæåíèÿâîçâðàùàþùèõñÿ ñ ôðîíòà ñîëäàò íå äåéñòâóåò íà Êàâêàçñêóþ àðìèþ] /Ïðåäñåä. Æîðäàíèÿ, ñåêð. Çëàòèí; í. 313. 1920ã. äåêàáðÿ 10. - Èç ïðîòîêîëàÎðãáþðî ÖÊ ÐÊÏ(á) î ìîáèëèçàöèè ïàðòèéíûõ è ñîâåòñêèõ ðàáîòíèêîâ äëÿÀðìåíèè [Îá îòêëàäûâàíèè âîïðîñà îá îòêîìàíäèðîâàíèè Ìÿñíèêîâà âÀðìåíèþ]; í. 412. 1921ã. ìàÿ 21 - Ïîñòàíîâëåíèå Âîåííî-Ðåâîëþöèîííîãîêîìèòåòà Ñîöèàëèñòè÷åñêîé Ñîâåòñêîé Ðåñïóáëèêè Àðìåíèè î ïðåîáðàçîâàíèèÐåâêîìà â ñîñòàâå Ñîâåòà Íàðîäíûõ Êîìèññàðîâ ÑÑÐ Àðìåíèè [Îáóòâåðæäåíèè Àëåêñàíäðà Ìÿñíèêÿíà (Àë. Ìàðòóíè) ïðåäñåä. Ñîâåòà Íàð.Êîìèññàðîâ, Íàðîäíûé êîìèññàð ïî âîåííûì äåëàì]; í. 417 1921ã. èþíÿ 15- Òåëåãðàììà âîåííîãî êîìèññàðà Ñâèðèäîâà Ïðåäñîâíàðêîìà ÀðìåíèèÌÿñíèêîâó îá î÷èùåíèè Çàíãåçóðà îò äàøíàêîâ / Âîåíêîì Ñâèðèäîâ.399. Èâàøèí Â.Ã. Âåëèêèé Îêòÿáðü â Ìèíñêå. - Ìí.: Èçä. Áåëãîñóíòà,1957. - 168ñ.Èç ñîäåðæ.: Ìèíñêèå áîëüøåâèêè â äíè ôåâðàëüñêîé ðåâîëþöèè [Îíàïðàâëåíèè ÖÊ îïûòíûõ ïàðòèéíûõ ðóêîâîäèòåëåé Ì. Ôðóíçå è À.Ìÿñíèêîâà â Áåëîðóññèþ, íà Çàïàäíûé ôðîíò; Íåñìîòðÿ íà ïðåîáëàäàíèåâ Ìèíñêîì Ñîâåòå ñîãëàøàòåëåé, èìåëîñü êðåïêîå áîëüøåâèñòñêîå ÿäðî,âîçãëàâëÿåìîå áîëüøåâèêàìè Ì. Ôðóíçå è À. Ìÿñíèêÿíîì]; Áîðüáàáîëüøåâèêîâ Ìèíñêà çà ðåâîëþöèîííóþ ìîáèëèçàöèþ ìàññ â ïåðèîäìèðíîãî ðàçâèòèÿ ðåâîëþöèè [Î ñîçäàíèè â ìàå â Ìèíñêå áîëüøåâèñòñêîéãðóïïû, êîòîðàÿ âåëà áîëüøóþ ïðîïàãàíäèñòñêóþ ðàáîòó ïî ðàçúÿñíåíèþ“Àïðåëüñêèõ òåçèñîâ” Ëåíèíà, ñðåäè íèõ - À.Ô. Ìÿñíèêîâ; Îá îêîí÷àòåëüíîìðàçðûâå áîëüøåâèêîâ ñ ñîãëàøàòåëÿìè; Îá èçáðàíèè áîëüøåâèñòñêîãîÂðåìåííîãî êîìèòåòà, â ñîñòàâ êîòîðîãî âîøåë è À. Ìÿñíèêîâ; Îá èçáðàíèèÈñïîëêîìà Çàïàäíîãî ôðîíòà, â ñîñòàâ êîòîðîãî îò áîëüøåâèêîâ âîøåë èÀ. Ìÿñíèêÿí òàêæå; Îá îòâåòå À. Ìÿñíèêîâà ñòîðîííèêàì ëîçóíãà “Çàùèòàîòå÷åñòâà”; Îá èçäàíèè ãàçåòû “Çâåçäà”, îäíèì èç ðåäàêòîðîâ êîòîðîé áûëÀ. Ìÿñíèêîâ]; Áîëüøåâèêè Ìèíñêà â áîðüáå çà ïîäãîòîâêó âîîðóæåííîãîâîññòàíèÿ [Îá ó÷àñòèè À. Ìÿñíèêîâà íà VI ñúåçäå ïàðòèè îò Ìèíñêîé ïàðòèéíîéîðãàí.; Î çàâåðåíèÿõ À.Ô. Ìÿñíèêîâà ñúåçäó ïàðòèè, ÷òî Ìèíñêàÿáîëüøåâèñòñêàÿ îðãàíèçàöèÿ ñäåëàåò âñå äëÿ ïîáåäû ïðîëåòàðñêîé109

ðåâîëþöèè; Î äîêëàäå Ìÿñíèêîâà ïåðåä ñîáðàíèåì Ìèíñêîé îðãàíèçàöèè ñîò÷åòîì î VI ñúåçäå ïàðòèè; Î ñîâåùàíèè âîèíñêèõ êîìèòåòîâ Ìèíñêîãîãàðíèçîíà, íà êîòîðîì ñ äîêëàäîì âûñòóïèë À. Ìÿñíèêîâ, è ïîòðåáîâàëïðåêðàùåíèÿ ðåïðåññèé ïðîòèâ ðåâîë. äåì. îðãàíèçàöèé è îñâîáîæäåíèÿçàêëþ÷åííûõ; Î íàïå÷àòàííîì â ãàçåòå “Ìîëîò” À. Ìÿñíèêîâûì “Ïðîåêòåíàêàçà” îò èçáèðàòåëåé ñîëäàò è ðàáî÷èõ äåïóòàòîâ â Ìèíñêèé ñîâåò èç 12ïóíêòîâ, îäèí èç êîòîðûõ “Î âëàñòè”; Î ïåðâîì îáùåì ñîáðàíèè Ñîâåòàíîâîãî ñîñòàâà ïîä ïðåäñåäàòåëüñòâîì À.Ô. Ìÿñíèêîâà; Î ñîâìåñòíîìôðîíòîâîì è îáëàñòíîì ñîâåùàíèè áîëüøåâèêîâ ïîä ïðåäñåäàòåëüñòâîìÀ.Ô. Ìÿñíèêîâà; Î ïðèíÿòèè ðåçîëþöèè ïî äîêëàäó À.Ô. Ìÿñíèêîâà îòåêóùåì ìîìåíòå; Îá èçáðàíèè Ñîâåùàíèåì îáëàñòíîãî ïàðòèéíîãî áþðî,â ñîñòàâ êîòîðîãî âîøåë è À. Ìÿñíèêîâ; Î ñîçûâå I Ñåâåðî-Çàïàäíîéîáëàñòíîé è ôðîíòîâîé êîíôåðåíöèè ÐÑÄÐÏ(á), êîòîðàÿ ïî äîêëàäó À.Ìÿñíèêîâà î òåêóùåì ìîìåíòå ïðèíÿëà òðè ðåçîëþöèè;1.Îá ýêîí. ïîëîæ., 2. Î ïîëèò. ìîìåíòå; 3. Î âîéíå; Îá èçáðàíèè Ñåâåðî-Çàïàäíîãî îáëàñòíîãî êîìèòåòà ÐÑÄÐÏ(á), ïðåäñåäàòåëåì êîòîðîãî ñòàë À.Ìÿñíèêîâ; Î ñîçûâå 5-7 îêò. 1917 â Ìèíñêå II Ñåâåðî-çàïàäíîé îáëàñòíîéêîíôåðåíöèè ÐÑÄÐÏ(á), êîòîðóþ îòêðûë À. Ìÿñíèêîâ è áûë èçáðàíïðåäñåäàòåëåì êîíôåðåíöèè; Î âûáîðàõ äåëåãàòîâ íà II âñåðîññèéñêèéñúåçä Ñîâåòîâ, â ñâÿçè ñ ÷åì À.Ô. Ìÿñíèêîâûì áûë íàïèñàí íàêàç äåëåãàòàìñ òðåáîâàíèåì íåìåäëåííîãî îêîí÷àíèÿ âîéíû è ïåðåäà÷è çåìëèêðåñòüÿíàì]; Ïîáåäà Âåëèêîãî Îêòÿáðÿ â Ìèíñêå [Î ñîçäàíèè ïðè ÌèíñêîìÑîâåòå Âîåííî-ðåâîë. êîìèòåòà, äëÿ ñîçäàíèÿ íà ìåñòàõ âëàñòíûõñòðóêòóð, â ñîñòàâ êîòîðîãî âîøåë è À. Ìÿñíèêîâ; Î òîðæåñòâåííîì çàñåäàíèèÌèíñêîãî Ñîâåòà ñîâìåñòíî ñ ïðåäñòàâèòåëÿìè ðàáî÷. è ñîëä. îðãàíèç.,ïåðåä êîòîðûìè âûñòóïèë, ïðèíÿòûé áóðíûìè îâàöèÿìè À. Ìÿñíèêîâñ ïðèçûâîì ïîêîí÷èòü ñ ïðåäàòåëüñêèì “Êîìèòåòîì ñïàñåíèÿ”; Î ïðåäëîæåííîéÌÿñíèêîâûì ðåçîëþöèè, ïðèíÿòîé ñîáðàíèåì; Î äîêëàäå Ëåíèíóïðåäñåäàòåëåì Âðåìåí-ðåâîë. êîìèòåòà À. Ô. Ìÿñíèêîâûì î çàâåðøåíèèðåâîëþöèîííîãî ïåðåâîðîòà â Áåëîðóññèè, î íàçíà÷åíèè íîâîãî ÃëàâêîìàÇàïàä. ôðîíòà, Î ñúåçäå Ñîâåòîâ ðàá. è ñîëä. äåïóò. Ñåâåðî-çàïàä. îáëàñòè,íà÷àëî ðàáîòû 19 íîÿáðÿ 1917ã. ïîä ïðåäñåä. À.Ô. Ìÿñíèêîâà]400. Ìíàöàêàíÿí À.Í. Àëåêñàíäð Ìÿñíèêîâ (Ìÿñíèêÿí) / Àâòîðèç.ïåðåâîä ñ àðì. Àíàèò Ìàêèíöÿí. - Å.: Àéïåòðàò, 1957. - 307ñ.Ðåö.: Ñåéðàíÿí Ï. Êíèãà î âûäàþùåìñÿ äåÿòåëå Êîììóíèñòè÷åñêîéïàðòèè // Êîììóíèñò. - 1957. - N226. - 24 ñåíò. - Ñ.2; ØÏñïãÛ³Ý ²ñß³Ï. Çñù²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ // ÎáÙáõÝÇëï. - 1957. - Ã. 222. - 12 ¹»Ïï. - ¿ç2, 3110

401. Íàéäà Ñ. Òðèóìôàëüíîå øåñòâèå Ñîâåòñêîé âëàñòè. - Ì.:Ïîëèò. ëèòåð., 1957. - 127ñ.Èç ñîäåðæ.: Ïîáåäà ñîöèàëèñòè÷åñêîé ðåâîëþöèè â íàöèîíàëüíûõîêðàèíàõ [Î ñîçäàíèè Âîåííî-ðåâîëþöèîííîãî êîìèòåòà Ñåâåðî-Çàïàäíûìîáëàñòíûì êîìèòåòîì ÐÑÄÐÏ(á), ñòàâøåãî øòàáîì áîðüáû çà óñòàíîâëåíèåÑîâåò. âëàñòè ïî âñåé Áåëîðóññèè, â ñîñòàâ êîòîðîãî âîøåë è áîëüøåâèêÀ. Ìÿñíèêîâ, Î íàçíà÷åíèè ïðåäñåä. Ñåâåðî-Çàïàäíîãî îáëàñòíîãîêîìèòåòà áîëüøåâèêîâ À. Ìÿñíèêîâà íà ïîñò Ãëàâíîêîì. àðìèÿìèÇàïàäíîãî ôðîíòà]402. Òîâìàñÿí Ñ.À. Ñîâåòñêàÿ Àðìåíèÿ - äåòèùå ÂåëèêîãîÎêòÿáðÿ. Ì.: Ïîëèòèçäàò, 1957. - 160ñ.Èç ñîäåðæ.: Ãëàâà II. Îêòÿáðüñêàÿ ðåâîëþöèÿ ñïàñëà àðìÿíñêèé íàðîä[Î ïðèáûòèè À.Ô. Ìÿñíèêÿíà â Àðìåíèþ ñ ïèñüìîì îò Â. Ëåíèíà (“Òîâàðèùàìêîììóíèñòàì Àçåðáàéäæàíà, Ãðóçèè, Àðìåíèè, Äàãåñòàíà, Ãîðñêîéðåñïóáëèêè”; Î áîðüáå ñ íàöèîíàëèçìîì â Çàêàâêàçüå, êîòîðàÿ îñóùåñòâëÿëàñüâèäíûìè áîëüøåâèêàìè - ëåíèíöàìè, ñðåäè íèõ è À.Ô. Ìÿñíèêÿí]403. Õðîíèêà ñîáûòèé ïåðèîäà ïîäãîòîâêè è ïðîâåäåíèÿ ÂåëèêîéÎêòÿáðüñêîé ñîöèàëèñòè÷åñêîé ðåâîëþöèè â Áåëîðóññèè (àïðåëü1917- ôåâðàëü 1918ãã. / Ñîñòàâèòåëü Í.È. Ãàëåí÷èê. - Ìí., 1957. -29ñ.- (N10)Èç ñîäåðæ.: 1917ã. Èþíü. 1 [Î ñîçäàíèè áîëüøåâèñòñêîé ôðàêöèè â ÌèíñêîìÑîâåòå âî ãëàâå ñ À.Ô. Ìÿñíèêîâûì]; 14 [Îá èçáðàíèè áîëüøåâèêàìèâðåìåííîãî êîìèòåòà, â ñîñòàâ êîòîðîãî âîøåë è À. Ìÿñíèêîâ, èçáðàííûéåãî ïðåäñåäàòåëåì]; 18 [Îá ýêñòðåííîì çàñåäàíèè èñïîëêîìà Çàïàäíîãîôðîíòà, íà êîòîðîì À. Ìÿñíèêîâ ïðåäëîæèë ðåçîëþöèþ ïðîòèâ íàñòóïëåíèÿíà ôðîíòå, êîòîðàÿ áûëà ïðèíÿòà]; Àâãóñò. 9 [Î âûõîäå â Ìèíñêå ïåðâîãîíîìåðà ãàçåòû “Çâåçäà”; Îäíèì èç ðåäàêòîðîâ êîòîðîé ñòàë è À.Ìÿñíèêîâ]; Ñåíòÿáðü. 14-16 [Î ñîâåùàíèè Çàïàäíîé îáëàñòè è ôðîíòàÐÑÄÐÏ(á), ñîçâàííîãî ïî èíèöèàòèâå Ìèíñêîãî êîìèòåòà áîëüøåâèêîâ, íàêîòîðîì âûñòóïèë ñ äîêëàäîì î òåêóùåì ìîìåíòå À. Ìÿñíèêîâ. Áûëîèçáðàíî îáëàñòíîå è ôðîíòîâîå áþðî ÐÑÄÐÏ(á), â ñîñòàâ êîòîðîãî âîøåëè Ìÿñíèêîâ]; Îêòÿáðü. 2 [Îá èçäàíèè ãàçåòû “Ìîëîò”, îäíèì èç ðåäàêòîðîâêîòîðîé ñòàë À. Ìÿñíèêîâ]; Íîÿáðü. 9 [Î ïîñòàíîâëåíèè Ñåâåðî-Çàïàäíîãîîáëàñòíîãî ïàðò. êîìèòåòà ÐÑÄÐÏ(á), ñîçäàòü ïðè Ìèíñêîì Ñîâåòå Âîåííîðåâîëþö.êîìèòåò Áåëîðóññèè è Çàïàäíîãî ôðîíòà, â ñîñòàâ êîòîðîãîâîøåë è À. Ìÿñíèêîâ]; Äåêàáðü. 13 [Î ïðèêàçå Ãëàâêîìà Çàïàäíîãî ôðîíòàÀ.Ô. Ìÿñíèêîâà ñîçäàòü âîåííûé îòäåë ïðè Îáëèñêîìçàïå]; 27 [Î ïðèêàçå111

Ãëàâêîìà Çàï. ôðîíòîì À.Ô. Ìÿñíèêîâà ïðåêðàòèòü àíòèñîâåòñêèåäåéñòâèÿ îò ïîëüñêîãî êîðïóñà Äîâáîð-Ìóñíèêöêîãî]; 1918ã. Ôåâðàëü. 23 [Îçàäà÷å, êîòîðóþ ïîñòàâèë Ãëàâêîì Çàï. ôðîíòîì À.Ô. Ìÿñíèêîâ ïåðåäÂèòåáñêèì, Îðìàíñêèì, Ìîãèëåâñêèì îòðÿäàìè è 2-é ðåâîë. àðìèåé -çàäåðæàòü ïðîäâèæåíèå íåìöåâ âãëóáü]1958404. ²í³·Û³Ý ê. ¸. гٳéáï ³ÏݳñÏ ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ1921-1925 ÃÃ. ÅáõéݳÉÇëï³Ï³Ý-Ññ³å³ñ³Ï³Ëáë³Ï³Ý ·áñÍáõÝ»áõ-ÃÛ³Ý: ²é³ÝÓݳïÇå N 8 §àõë³ÝáÕ³Ï³Ý ·Çï³Ï³Ý ³ß˳ïáõÃÛáõÝ-Ý»ñǦ ÅáÕáí³ÍáõÝ»ñÇó. - º., ºñ¨³ÝÇ Ñ³Ù³Éë. Ññ³ï. - 1958. - 50 ¿ç.- ³Ù÷á÷. éáõë.:405. г۳ëï³ÝÇ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý å³ñïdzÛÇ å³ïÙáõÃÛ³Ýáõñí³·Í»ñ / ÊÙμ.` Ðñ. Ê. سñ·³ñÛ³ÝÇ ¨ áõñÇßÝ. - º.: гÛå»ïÑñ³ï.– 1958. – 686 ¿ç:´áí³Ý¹.-Çó` ÉáõË ÑÇÝ·»ñáñ¹. г۳ëï³ÝÇ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý å³ñïdzÝÅáÕáíñ¹³Ï³Ý ïÝï»ëáõÃÛ³Ý í»ñ³Ï³Ý·ÝÙ³Ý Å³Ù³Ý³Ï³ßñç³ÝáõÙ (1921-1925 ÃÃ.): ÐÏ(μ)ä å³Ûù³ñÁ êáí»ï³Ï³Ý ϳñ·»ñÇ ³Ùñ³åÝ¹Ù³Ý Ñ³Ù³ñ:ö»ïñí³ñÛ³Ý ³í³ÝïÛáõñ³ÛÇ ç³Ëç³ËáõÙÁ: [èÏ(μ)ä Ï»ÝïÏáÙÇ áñáßÙ³Ùμ1921 Ã. Ù³ÛÇëÇÝ ². ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ (²É. سñïáõÝÇ) г۳ëï³Ý ·³Éáõ, ѳ-Û³ëï³ÝÇ è¨ÏáÙÇ Ý³Ë³·³Ñ, ÇëÏ è¨ÏáÙÁ í»ñ³Ï³½Ùí»Éáõó Ñ»ïá Ðêêè Åá-Õáíñ¹³Ï³Ý ÎáÙÇë³ñÝ»ñÇ êáí»ïÇ Ý³Ë³·³Ñ ¨ è³½Ù³Ï³Ý ·áñÍ»ñÇ Åá-Õáíñ¹³Ï³Ý ÏáÙÇë³ñ Ý߳ݳÏí»Éáõ, ¼³Ý·»½áõñÇ ³½³ï³·ñÙ³Ý Ù³ñï³Ï³Ý·áñÍáÕáõÃÛáõÝÝ»ñÁ ջϳí³ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ]: ÎáÙáõÝÇëï³Ï³Ý å³ñïdzÛÇ ÝáñïÝï»ë³Ï³Ý ù³Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛáõÝÁ: ì. Æ. È»ÝÇÝÇ Ý³Ù³ÏÁ ÎáíϳëÇ ÏáÙáõ-ÝÇëïÝ»ñÇÝ: ÐÏ(μ)ä I ѳٳ·áõÙ³ñÁ: [èÏ(μ)ä X ѳٳ·áõÙ³ñÁ (1921 Ã. Ù³ñï)ùÝÝáõÃÛ³Ý ³éÝ»Éáí ì. Æ. È»ÝÇÝÇ ½»ÏáõóáõÙÁ, áñáßáõÙ ¿ ÁݹáõÝáõÙ å³ñ»Ý³-Ù³ëݳïñáõÙÇó å³ñ»Ý³Ñ³ñÏÇÝ ³ÝóÝ»Éáõ, é³½Ù³Ï³Ý ÏáÙáõÝǽÙÇó Ýáñ ïÝï»ë³Ï³Ýù³Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛ³Ý ³ÝóÝ»Éáõ, 1921 Ã. ³åñÇÉÇ 14-Ç Íñ³·ñ³ÛÇÝݳٳÏÁ ²¹ñμ»ç³ÝÇ, ìñ³ëï³ÝÇ, г۳ëï³ÝÇ, ¸³Õëï³ÝÇ, É»éݳϳÝÝ»ñÇé»ëåáõμÉÇϳÛÇ ÏáÙáõÝÇëï ÁÝÏ»ñÝ»ñÇÝ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ г۳ëï³Ý μ»ñ»Éáõ,г۳ëï³ÝÇ μ³ÝíáñÝ»ñÇ, ·ÛáõÕ³óÇÝ»ñÇ ¨ ϳñÙÇñ μ³Ý³Ï³ÛÇÝÝ»ñÇ ¹»åáõï³ïÝ»ñÇêáí»ïÝ»ñÇ I ѳٳ·áõÙ³ñÁ 1922 Ã. ÑáõÝí. 30-Çó ÙÇÝ㨠÷»ïñí³ñÇ4-Á ºñ¨³ÝáõÙ ï»ÕÇ áõݻݳÉáõ Ù³ëÇÝ, áñÁ ѳëï³ïáõÙ ¿ êáí»ï³Ï³Ý г-Û³ëï³ÝÇ ³é³çÇÝ ÎáÝëïÇïáõóÇ³Ý ¨ ÁÝïñáõ٠λÝïñáÝ³Ï³Ý ·áñͳ¹Çñ Ïá-ÙÇï»:1922 Ã. ÑáõÝí³ñÇ 22-29 ºñ¨³Ýáõ٠г۳ëï³ÝÇ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý å³ñïÇ-³ÛÇ ³é³çÇÝ Ñ³Ù³·áõÙ³ñÁ ëÏëí»Éáõ, èÏ(μ)ä XI ÏáÝý»ñ»ÝódzÛÇ ³ñ¹ÛáõÝùÝ»-ñÇ Ù³ëÇÝ ½»ÏáõóáõÙáí гÛÏ³Ï³Ý êêè ÅáÕÏáÙëáí»ïÇ Ý³Ë³·³ÑÁ ѳݹ»ë·³Éáõ Ù³ëÇÝ: г۳ëï³ÝÇ ÏáÙå³ñïdzÛÇ ³é³çÇÝ Ñ³Ù³·áõÙ³ñáõÙ ëáí»ï³-112

Ï³Ý ßÇݳñ³ñáõÃÛ³Ý, ²Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý ý»¹»ñ³ódzÛÇ Ï³½Ù³Ï»ñåÙ³Ý Ñ³ñó»ñÇßáõñç ½»ÏáõóáõÙáí ѳݹ»ë ·³Éáõ, гٳ·áõÙ³ñÁ г۳ëï³ÝÇ ÏáÙå³ñïdzÛÇÏ»ÝïÏáÙÇ Ýáñ ϳ½Ù, ì»ñëïáõ·Çã ѳÝÓݳÅáÕáí, ²Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý Ïá-ÙáõÝÇëï³Ï³Ý ϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ³é³çÇÝ Ñ³Ù³·áõÙ³ñÇ ¹»É»·³ïÝ»ñ,Ï»ÝïÏáÙÇ ³Ý¹³Ù ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ÁÝïñí»Éáõ ¨ ѳٳ·áõÙ³ñáõÙ ½»ÏáõóáõÙáíѳݹ»ë ·³Éáõ Ù³ëÇÝ:èÏ(μ)ä ²Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý ºñÏñ³ÛÇÝ ÏáÙÇï»Ç ¨ èÏ(μ)ä XI ѳٳ·áõ³ñÝ»ñǹ»É»·³ïÝ»ñÇ ÁÝïñáõÃÛ³Ý, ²Ý¹ñ»ñÏñÏáÙÇ Ï³½ÙáõÙ ¨ ²Ý¹ñ»ñÏñÏáÙÇ ³é³çÇÝù³ñïáõÕ³ñ ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ÁÝïñí»Éáõ Ù³ëÇÝ]; ²Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý ý»¹»-ñ³ódzÛÇ ëï»ÕÍáõÙÁ: ÐÏ (μ)ä II ѳٳ·áõÙ³ñÁ 1922 Ã. Ù³ñïÇÝ ²Ý¹ñÏáíϳë-Û³Ý ý»¹»ñ³ódzÛÇ Ï³½Ù³Ï»ñåÙ³Ý ³ß˳ï³ÝùÝ»ñÇ ³í³ñïÇ, [1922 Ã. ¹»Ïï»Ùμ»ñÇÝ´³ùíáõÙ êáí»ïÝ»ñÇ ²Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý ³é³çÇÝ Ñ³Ù³·áõÙ³ñÁ ï»-ÕÇ áõݻݳÉáõ ¨ ²Ý¹ñý»¹»ñ³ódzÛÇ Õ»Ï³í³ñ ûñ·³ÝÁ` ²Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý Ï»Ýï-·áñÍÏáÙÁ ÁÝïñ»Éáõ Ù³ëÇÝ: 1923 Ã. ÷»ïñí³ñÇ 13-17 ºñ¨³Ýáõ٠г۳ëï³ÝÇÏáÙå³ñïdzÛÇ II ѳٳ·áõÙ³ñÁ ï»ÕÇ áõݻݳÉáõ, ì»ñëïáõ·Çã ¨ ì»ñ³ÑëÏÇãѳÝÓݳÅáÕáíÝ»ñÇ Ýáñ ϳ½Ùáõ٠ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÝ ÁÝïñí»Éáõ, 1923 Ã.Ù³ñïÇ 19-23-Á ÂÇýÉÇëáõÙ ²Ý¹ñÏáíϳëÇ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý ϳ½Ù³Ï»ñåáõ-ÃÛáõÝÝ»ñÇ II ѳٳ·áõÙ³ñÁ ï»ÕÇ áõݻݳÉáõ, ݳ¨ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ½»ÏáõóáõÙáíѳݹ»ë ·³Éáõ Ù³ëÇÝ]:406. ÐÇÝ μáÉߨÇÏÝ»ñÇ ÑÇßáÕáõÃÛáõÝÝ»ñÁ: ÄáÕáí³Íáõ: Çñù 1. - º.,гÛå»ïÑñ³ï, 1958. – 484 ¿ç, Éáõë³ÝÏ.´áí³Ý¹.-Çó` ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý [Ï»Ýë³·ñ³Ï³Ý]; Æ٠ѳݹÇåáõÙÝ»-ñÁ ÁÝÏ»ñ È»ÝÇÝÇ Ñ»ï [1921 Ãí³Ï³ÝÇ ³åñÇÉÇÝ êáí»ï³Ï³Ý ²Ý¹ñÏáíϳë³å³ г۳ëï³Ý Ù»ÏÝ»Éáõó ³é³ç È»ÝÇÝÇ Ñ»ï ѳݹÇåÙ³Ý, гÛÏ³Ï³Ý êêèÅáÕÏáÙëáí»ïÇ Ý³Ë³·³Ñ ¨ é³½Ù³Ï³Ý ·áñÍ»ñÇ ÅáÕÏáÙ Ý߳ݳÏí»Éáõ, 1922Ã. ¹»Ïï»μ»ñÇÝ È»ÝÇÝÇ Ñ»ï áñϳÛáõ٠ѳݹÇåÙ³Ý Ù³ëÇÝ]; ¸Åí³ñ áõÕÇÝ»ñ[êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÇ Çß˳ÝáõÃÛáõÝÁ ¨ å³ñïdzÛÇ Ï»ÝïÏáÙÁ ¼³Ý·»-½áõñÇ ËݹñÇ ÉáõÍÙ³Ý Ñ³Ù³ñ 1921 Ã. ÑáõÝÇëÇÝ ³ÏïÇíÇ ÅáÕáí Ññ³íÇñ»Éáõ,²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ½»ÏáõóáõÙáí ѳݹ»ë ·³Éáõ, ². Øé³íÛ³ÝÁ, ². γñÇÝÛ³ÝÁ, º.âáõμ³ñÁ Ýñ³ ѳñó³¹ñáõÙÝ»ñÁ å³ßïå³Ý»Éáõ Ù³ëÇÝ] / Îáëï³ÝÛ³Ý ÜÇÏá-ɳÛ:407. ä»ïñáëÛ³Ý Þ. Ü. êáí»ï³Ï³Ý å»ï³Ï³ÝáõÃÛ³Ý Ñ³ëï³ïáõ-ÙÁ ¨ ³Ùñ³åݹáõÙÁ г۳ëï³ÝáõÙ 1920 Ã. ÜáÛ»Ùμ»ñ – 1922 Ã. ÷»ïñí³ñ/ ä³ï. ËÙμ.` ². Ø. гÏáμÛ³Ý. - º.: ºñ¨³ÝÇ Ñ³Ù³Éë. Ññ³ï., 1958.– 163 ¿ç, Éáõë³ÝÏ.´áí³Ý¹.-Çó` ²é³ç³μ³Ý [êáõÛÝ ³ß˳ïáõÃÛáõÝÁ ·ñ»ÉÇë ݳ¨ ²É. ü. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÇ ³ß˳ïáõÃÛáõÝÝ»ñÇó û·ïí»Éáõ Ù³ëÇÝ] / Þ. ä.; ÉáõË »ñÏñáñ¹. êáí»-ï³Ï³Ý å»ï³Ï³Ý ³å³ñ³ïÇ ëï»ÕÍáõÙÁ г۳ëï³ÝáõÙ: ä»ï³Ï³Ý ßÇݳñ³ñáõÃÛáõÝ.ûñ»Ýë¹ñáõÃÛáõÝ: [ø³Õ³ù³óÇ³Ï³Ý å³ï»ñ³½ÙÇ ûñ»ñÇÝ ÄáÕáíñ-¹³Ï³Ý ÎáÙÇë³ñÝ»ñÇ ëáí»ïÇ Ý³Ë³·³Ñ ¨ é³½Ù³Ï³Ý ·áñÍ»ñÇ ÅáÕÏáÙ ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ëïáñ³·ñáõÃÛ³Ùμ г۳ëï³ÝÇ ³ß˳ï³íáñÝ»ñÇÝ áõÕÕí³Í`113

1921 Ã. ÑáõÝÇëÇ 19-Ç ÏáãÇ, 1921 Ã. Ù³ÛÇëÇ 21-ÇÝ ÄáÕáíñ¹³Ï³Ý ÏáÙÇë³ñÝ»-ñÇ êáí»ïÇ Ý³Ë³·³Ñ ¨ é³½Ù³Ï³Ý ·áñÍ»ñÇ ÅáÕáíñ¹³Ï³Ý ÏáÙÇë³ñ ѳëï³ïí»Éáõ¨ г۳ëï³ÝáõÙ ëáí»ï³Ï³Ý å»ï³Ï³ÝáõÃÛ³Ý ³Ùñ³åݹٳݷáñÍÇÝ Çñ ÷áñÓÁ Ç ëå³ë ¹Ý»Éáõ Ù³ëÇÝ]; ÉáõË »ññáñ¹. êáí»ï³Ï³Ý å»ï³-Ï³Ý ûñ·³ÝÝ»ñÇ Ñ»ï³·³ ³Ùñ³åݹáõÙÁ: гÛÏ³Ï³Ý êêè êáí»ïÝ»ñÇ ³é³çÇÝѳٳ·áõÙ³ñÁ ¨ é»ëåáõμÉÇϳÛÇ ³é³çÇÝ ÎáÝëïÇïáõódzÛÇ ÁݹáõÝáõÙÁ:[гÛÏ. êêè μ³ÝíáñÝ»ñÇ, ·ÛáõÕ³óÇÝ»ñÇ ¨ γñÙÇñμ³Ý³Ï³ÛÇÝÝ»ñÇ å³ï·³-Ù³íáñÝ»ñÇ ëáí»ïÝ»ñÇ ³é³çÇÝ Ñ³Ù³·áõÙ³ñÁ 1922 Ãí³Ï³ÝÇ ÑáõÝí³ñÇ 30-ÇÝ ºñ¨³ÝáõÙ μ³óí»Éáõ, гÛÏ³Ï³Ý êêè ÅáÕáíñ¹³Ï³Ý ÏáÙÇë³ñÝ»ñÇ êáí»ïÇ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ ÄáÕÏáÙëáí»ïÇ Ý³Ë³·³Ñ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ½»Ïáõó-Ù³Ý, Ð³Û³Ï³Ý êêè λÝï·áñÍÏáÙÇ ³Ý¹³Ù ÁÝïñí»Éáõ ¨ ÄáÕáíñ¹³Ï³Ý ÏáÙÇë³ñÝ»ñÇêáí»ïÇ Ï³½ÙÁ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ý³Ë³·³ÑáõÃÛ³Ùμ ѳëï³ï»Éáõ,гÛÏ³Ï³Ý êêè ³é³çÇÝ ÎáÝëïÇïáõóÇ³Ý ÁݹáõÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ]:408. Àìèðõàíÿí Ø. Îá Àëåêñàíäðå Ìÿñíèêÿíå è Ãåîðãèè Àòàðáåêÿíå.- Å.: Àðì. Ãîñ. èçä-âî, 1958. - 52 ñ.Èç ñîäåðæ.: Î äåÿòåëüíîñòè Ìÿñíèêîâà â Àðìåíèè.409. Âîññòàíîâëåíèå íàðîäíîãî õîçÿéñòâà Àðìÿíñêîé ÑÑÐ(Ìàòåðèàëû è äîêóìåíòû çà 1921-1928ãã.) / ÀÍ Àðì. ÑÑÐ Èíñòèòóòýêîíîìèêè, Àðõèâíîå Óïðàâëåíèå ÌÂÄ Àðì. ÑÑÐ; Ïîä ðåä. À.Î.Ìàðóõÿíà. - Å.: Èçä. ÀÍ Àðì. ÑÑÐ, 1958. - 115ñ.Èç ñîäåðæ.: Ïîñòàíîâëåíèå ñîâåùàíèÿ ïðåäñòàâèòåëåé íàðêîìïðîäîâÐÑÔÑÐ È ÇÑÔÑÐ îá îòïóñêå ïðîäîâîëüñòâèÿ Çàêàâêàçñêèì ðåñïóáëèêàì.28 ñåíòÿáðÿ 1922ã. [Î ïðèñóòñòâèè Ìÿñíèêÿíà íà ñîâåùàíèè]410. Èñààêÿí Ã.Ä. Àðìÿíñêàÿ ÑÑÐ. Êðàòêèé èñòîðèêî-ýêîíîìè÷åñêèéî÷åðê. - Ì.: Ïîëèòèçäàò, 1958. - 120ñ.Èç ñîäåðæ.: Ãëàâà III. Íà ïóòè ê ñîöèàëèçìó. Íà÷àëî ñîöèàëèñòè÷åñêîãîñòðîèòåëüñòâà [Î ïðåîáðàçîâàíèè Ðåâêîìà â Ñîâåò Íàð. Êîìèññàðîâ, ïðåäñåäàòåëåìêîòîðîãî ñòàë À.Ô. Ìÿñíèêÿí, î ðîëè Ìÿñíèêÿíà â ñïëî÷åíèèíàðîäîâ Çàêàâêàçüÿ]410 ³ . Èñòîðèÿ ãðàæäàíñêîé âîéíû â ÑÑÐ Ì., Ïîëèòèçäàò, 1958.Ò. 3. - ñ. 677.Èç ñîäåðæ.: Ãëàâà 1. Òðèóìôàëüíîå øåñòâèå Ñîâåò. âëàñòè 1. Óñòàíîâ.Ñîâåò. âëàñòè â öåíòðàë. ðàéîíàõ ñòðàíû [Îá ó÷àñòèè è Ìÿñíèêîâà âðàçðàáîòêå ïëàíà âîññòàíèÿ íà Ñåâåðíîì è Çàïàäíîì ôðîíòàõ]; 2. ÏîáåäàÑîâ. âëàñòè â Áåëîðóññèè è Ïðèáàëòèêå [Î ïðåäëîæåíèè Ìÿñíèêîâà íà÷àòü114

âîîðóæ. âîññòàí. â ÷àñòÿõ Çàï. ôðîíòà; Îá ó÷àñòèè Ìÿñíèêîâà â ðàáîòåñúåçäà àðìèé Çàï. ôðîíòà]; Ãëàâà 6. 2. Óêðåïëåíèå Âîñòî÷íîãî ôðîíòà [Îâûñòóïëåíèè Ìÿñíèêîâà íà ìèòèíãå â ã. Ñìîëåíñêå ïåðåä êðàñíîàðìåéöàìè];Ãëàâà 7. Êðàõ ãåðìàíñêîé èíòåðâåíö. 1. Îñâîáîäèò. áîðüáà òðóäÿù.ïðîòèâ àâñòðî-ãåðìàíñêèõ îêêóïàíòîâ [Î äîêë. ñåêð. Ñåâåðî-Çàï. îáë.êîìèòåòà ïàðòèè Ìÿñíèêîâà íà 1-îé êîíôåðåíö. îêêóï. ðàéîíîâ Áåëîðóññèèè Ëèòâû] 4. Èçãíàíèå ãåðìàíñêèõ èíòåðâåíòîâ è âîññòàíîâëåíèå Ñîâ.âëàñòè â Áåëîðóññèè è Ïðèáàëòèêå [Îá îáðàçîâàíèè áåëîðóñ. Ñîâ. ðåñïóá.è èçáðàí. Ìÿñíèêîâà ïðåäñåä. ïðàâèòåëüñòâà].411. Êàçåêî È.È. Ì.Â. Ôðóíçå â Áåëîðóññèè. - Ìí.: Ãîñ. èçä-âîÁÑÑÐ, 1958. - 167ñ.Èç ñîäåðæ.: Ì.Â. Ôðóíçå âî ãëàâå ðåâîëþöèîííûõ ñèë Áåëîðóññèè [Îõàðàêòåðèñòèêå Ìèíñêîãî Ñîâåòà äàííîé À.Ô. Ìÿñíèêîâûì íà VI ñúåçäåïàðòèè, Î âûñòóïëåíèè ÷ëåíîâ áîëüøåâèñòñêîé ôðàêöèè IV Ãîñäóìû, ñðåäèêîòîðûõ áûë è Ìÿñíèêîâ, íà ñúåçäå âîåííûõ è ðàáî÷èõ äåïóòàòîâ àðìèé èòûëà Çàïàäíîãî ôðîíòà, Îá èçáðàíèè À. Ìÿñíèêîâà â ðóêîâîäÿùèé ñîñòàâôðîíòîâîãî êîìèòåòà, à çàòåì ïðåäñåäàòåëåì ãîðîäñêîãî êîìèòåòàáîëüøåâ. ïàðòèè, îäíèì èç îðãàíèçàòîðîâ áîëüøåâèñòñêîé ãàçåòû “Çâåçäà”(áûë îäíèì èç ðåäàêòîðîâ ãàçåòû è ðóêîâîäèòåëåì ïîäãîòîâêè èïðîâåäåíèÿ â Áåëîðóññèè ñîöèàëèñòè÷åñêîé ðåâîëþöèè è óñòàíîâëåíèÿÑîâåòñêîé âëàñòè, Îá èçáðàíèè Ìÿñíèêîâà áîëüøåâèêàìè Ìèíñêà âîâðåìåííûé ãîðîäñêîé êîìèòåò; Î ñòàòüå Ìÿñíèêîâà â ãàçåòå “Çâåçäà” îïîèñêàõ ñðåäñòâ íà îðãàíèçàöèþ îðãàíà áîëüøåâèêîâ êðàÿ - ãàçåòû“Çâåçäà”, Îá èçáðàíèè À.Ô. Ìÿñíèêîâà ïðåäñåäàòåëåì Ìèíñêîãî ãîðîäñêîãîêîìèòåòà ÐÑÄÐÏ(á) è ÷ëåíîì ôðîíòîâîãî êîìèòåòà, Î òàëàíòëèâîìïóáëèöèñòå Ìÿñíèêîâå, êîòîðîãî çàìåíèë â ãàçåòå “Çâåçäà” Ì. Ôðóíçå,êîãäà òîò îòáûë â Ïåòðîãðàä íà VI ñúåçä ÐÑÄÐÏ(á); Î ïîâñåäíåâíîé ðàáîòåâ ãàçåòå, êàê ðåäàêòîðà è àêòèâíîãî àâòîðà-Ìÿñíèêîâà, ïå÷àòàþùåãîñÿ íàñòðàíèöàõ áîëüøåâèñòñêîé ãàçåòû ïîä ïñåâäîèìåíåì Ìàðòóíè, Àëåøà è äð.412. Êàðàïåòÿí Àìáàðöóì: Ðîæäåíèå Êîìñîìîëà Àðìåíèè. - Å.:Àðìÿíñêîå ãîñ. èçä-âî, 1958. - 159ñ.Èç ñîäåðæ.: Ãëàâà òðåòüÿ. Îðãàíèçàöèîííîå îôîðìëåíèå êîìñîìîëàÀðìåíèè. II [Î áîëüøîì çíà÷åíèè äîêëàäà ïðåäñåäàòåëÿ Ñîâåòà ÍàðîäíûõÊîìèññàðîâ ÑÑÐÀ Ìÿñíèêÿíà: Î òåêóùåì ìîìåíòå, Î ïîëîæåíèè íàÊàâêàçå, Î íåîáõîäèìîñòè äåðæàòü âûñîêî çíàìÿ èíòåðíàöèîíàëèçìà, Îõîçÿéñòâåííîì ñòðîèòåëüñòâå, Î êîíòððåâîëþöèè, êîòîðàÿ îêîí÷àòåëüíî íåðàçáèòà, Î íåîáõîäèìîñòè óñèëåíèÿ ïîëèòèêî-âîñïèòàòåëüíîé ðàáîòû115

ñðåäè ìîëîäåæè, Îá óñèëåíèè ðàáîò ñðåäè æåíùèí - íà Ïåðâîì ñúåçäåÊîìñîìîëà Àðìåíèè (21 àâãóñòà 1921ã.)]413. Êîðñàêîâ È.À., Ðîìàíîâ Ì.È. Èç èñòîðèè Ìîðäîâèè â ãîäûãðàæäàíñêîé âîéíû.- Ñàðàíñê: Ìîðäîâñêîå êíèæí. èçä-âî, 1958, 189 ñ.Èç ñîäåðæ.: 1. Ìîðäîâèÿ â íà÷àëå ãðàæäàíñêîé âîéíû è èíîñòðàííîéâîåííîé èíòåðâåíöèè [Î ïîìîùè Ïåíçå, êóäà áûë ïîñëàí èç Ìîñêâû ÑîâåòîìÍàðîäíûõ Êîìèññàðîâ À.Ô. Ìÿñíèêîâ, íàçíà÷åííûé ãëàâíîêîìàíäóþùèìôðîíòîì â Ïîâîëæüå äëÿ áîðüáû ñ áåëî÷åõàìè, Î ïðèêàçå À. Ìÿñíèêîâà- ãëàâêîìà ÷åõîñëîâàöêîãî ôðîíòà - î ïîääåðæàíèè ïîðÿäêà, óñèëåíèèíàäçîðà äëÿ îõðàíû æåëåçíîäîðæí. ñîîðóæåíèé, òåëåãðàôà è ìîñòîâ, Îáîáðàùåíèè 5 èþíÿ À.Ô. Ìÿñíèêîâà ñ âîççâàíèåì ê íàñåëåíèþ ïðèâîëæñêèõãóáåðíèé, ñ îáúÿñíåíèÿìè öåëåé è çàäà÷ Êðàñíîé Àðìèè]; Ôîòî.414. Øåñòîé ñúåçä ÐÑÄÐÏ (áîëüøåâèêîâ) Àâãóñò 1917 ãîäà.Ïðîòîêîëû / Èíñòèòóò ìàðêñèçìà-ëåíèíèçìà ïðè ÖÊ ÊÏÑÑ: ïðîòîêîëûè ñòåíîãðàôè÷åñêèå îò÷åòû ñúåçäîâ è êîíôåðåíöèé Êîììóíèñòè÷åñêîéïàðòèè Ñîâåòñêîãî Ñîþçà. Ì.: Ãîñ. èçä-âî Ïîëèòëèòåðàòóðû,1958. - 487ñ.Èç ñîäåðæ.: Óêàçàòåëü èìåí. [Êðàòêàÿ áèîãðàôèÿ À. Ô. Ìÿñíèêîâà(Ìÿñíèêÿíà)]1959415. Èç èñòîðèè áîðüáû Êîìïàðòèè Áåëîðóññèè çà óïðî÷åíèåÑîâåòñêîé âëàñòè è ñîöèàëèñòè÷åñêîå ñòðîèòåëüñòâî. Ñáîðíèêñòàòåé / Ðåä. êîëëåãèÿ: Â.Ì. Ñèêîðñêèé è äð. - Ìí.: Èç-âî Áåëãîñ-óíò,1959. - 195 ñ.Èç ñîäåðæ.: Êîììóíèñòû Áåëîðóññèè â áîðüáå çà Ñîâåòñêóþ âëàñòü âïåðèîä íåìåöêîé îêêóïàöèè (1918ã. ôåâðàëü 1919ã.) [Î òåëåãðàììå ÌÿñíèêîâàÀ.Ô. Ñâåðäëîâó ß.Ì. îò 15 ôåâðàëÿ 1919ã. î ëèêâèäàöèè Ïîëåññêîãîðåâêîìà è îá îðãàíèçàöèè ïàðòèéíîé è ñîâåòñêîé ðàáîòû íà ìåñòàõ] /Ãðàêîâ Í.Å.416. ÊÏÑÑ è ñòðîèòåëüñòâî âîîðóæåííûõ ñèë ÑÑÑÐ (1918 - èþíü1941) / ïîä ðåä. Êîðàáëåâà Þ.È. è Ëîãèíîâà Ì.È. - Ì.: Âîåíèçäàò,1959. - 452ñ.116

Èç ñîäåðæ.: Ãëàâà II Áîðüáà çà ñîçäàíèå è óêðåïëåíèå Êðàñíîé Àðìèè âãîäû èíîñòðàííîé âîåííîé èíòåðâåíöèè è ãðàæäàíñêîé âîéíû (1918-1920ãã.). Áîðüáà çà ìàññîâóþ ðåãóëÿðíóþ àðìèþ [Î Âûñøåì ÂîåííîìÑîâåòå (4 ìàðòà 1918ã.) ïðåäñòàâèâøåãî ïðåäëîæåíèÿ ïî äàëüíåéøåìóñòðîèòåëüñòâó Âîîðóæåííûõ ñèë Ëåíèíó, î êîòîðîì íàèáîëåå äåòàëüíîîñòàâèë ñâîè âîñïîìèíàíèÿ, êàê ó÷àñòíèê ñîâåùàíèÿ Ãëàâêîì Çàïàäíûìèôðîíòàìè, à çàòåì Ïîâîëæñêèì ôðîíòàìè, âèäíûé äåÿòåëü ïàðòèè - À.Ô.Ìÿñíèêîâ. Ñâèäåòåëüñòâî Ìÿñíèêîâà î ñïîðå ñðåäè ó÷àñòíèêîâ ñîâåùàíèÿîá îòíîøåíèè ê âîåííûì ñïåöèàëèñòàì, Ìÿñíèêîâ ïèñàë, ÷òî ïðîòèâíèêè“îòðàæàëè” âðåìÿ “âîåííîãî ðîìàíòèçìà” è, êàê ïèñàë Ìÿñíèêîâ, ÖÊ íåïîøåë íà ýòî]; Ðåøåíèÿ VIII ñúåçäà ïàðòèè ïî âîåííîìó âîïðîñó è áîðüáàçà èõ îñóùåñòâëåíèå [Î ñîçäàâøåéñÿ “âîåííîé îïïîçèöèè”, êóäà âõîäèëèêîììóíèñòû-ôðîíòîâèêè, â òîì ÷èñëå è À. Ìÿñíèêîâ, íåäîâîëüíûåìåòîäàìè ðóêîâîäñòâà àðìèåé Òðîöêèì, êîòîðûé îáñóæäàëñÿ íà VIII ñúåçäåïàðòèè] Ãëàâà III Äåÿòåëüíîñòü ïàðòèè ïî ñòðîèòåëüñòâó Âîîðóæåííûõ Ñèëâ ïåðèîä âîññòàíîâëåíèÿ íàðîäíîãî õîçÿéñòâà (1921-1925ãã.). Ïðîâåäåíèåâîåííîé ðåôîðìû â 1924-25ãã. [Î íàçíà÷åíèè è À.Ô. Ìÿñíèêÿíà 26 ÿíâàðÿ1925ã. ÷ëåíîì íîâîãî ñîñòàâà Ðåââîåíñîâåòà Ñîþçà ÑÑÐ]1960417. гñáõÃÛáõÝÛ³Ý Þ. è. êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÁ 40 ï³ñáõÙ:î³ñ»·ñáõÃÛáõÝ: гٳéáï ù³Õí³ÍùÝ»ñáí ¨ μÇμÉÇá·ñ³ýdzϳÝïíÛ³ÉÝ»ñáí / ÊÙμ.` Î. ì³ñ¹³ÝÛ³Ý. - º.: гÛå»ïÑñ³ï, 1960. – 483¿ç:´áí³Ý¹-Çó` êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÇ ï³ñ»·ñáõÃÛáõÝÁ (1920-1960 ÃÃ.)1920: [ì. Æ. È»ÝÇÝÇ §ä»ïáõÃÛáõÝ ¨ ѻճ÷áËáõÃÛáõݦ ³ß˳ïáõÃÛáõÝÁ ì. î»ñ-Û³ÝÇ Ã³ñ·Ù³ÝáõÃÛ³Ùμ ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ í»ñç³μ³Ýáí Ññ³ï³ñ³Ïí»Éáõ Ù³ëÇÝ];1921 [ì. Æ. È»ÝÇÝÇ Ý³Ù³ÏÁ ²¹ñμ»ç³ÝÇ, ìñ³ëï³ÝÇ, г۳ëï³ÝÇ,¸³Õëï³ÝÇ ¨ È»éݳϳÝÝ»ñÇ é»ëåáõμÉÇϳÛÇ ÏáÙáõÝÇëïÝ»ñÇÝ ²Ý¹ñÏáíÏ³ë ¨Ð³Û³ëï³Ý μ»ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ; 5 Ù³ÛÇëÇ èÏ(μ)ä λÝïÏáÙÇ áñáßÙ³Ùμ ºñ¨³Ý ·³-Éáõ ¨ г۳ëï³ÝÇ è¨ÏáÙÇ Ý³Ë³·³Ñ Ý߳ݳÏí»Éáõ Ù³ëÇÝ; 21 Ù³ÛÇëÇ – гÛ-Ï³Ï³Ý êêè è¨ÏáÙÁ гÛÏ³Ï³Ý êêè ÄáÕáíñ¹³Ï³Ý ÎáÙÇë³ñÝ»ñÇ êáí»ïÇ í»-ñ³Ï³½Ùí»Éáõ ¨ é³½Ù³Ï³Ý ·áñÍ»ñÇ ÅáÕáíñ¹³Ï³Ý ÏáÙÇë³ñ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁÝ߳ݳÏí»Éáõ Ù³ëÇÝ; 23 Ù³ÛÇëÇ - ¾çÙdzÍÝáõÙ ·³í³éÇ é¨ÏáÙÝ»ñÇ Ý³Ë³·³Ñ-Ý»ñÇ ³é³çÇÝ Ñ³Ù³·áõÙ³ñáõÙ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ½»ÏáõóáõÙáí ѳݹ»ë ·³ÉáõÙ³ëÇÝ; 18 ÑáõÝÇëÇ - ¼³Ý·»½áõñÁ ¹³ßݳÏó³Ï³Ý μ³Ý¹³Ý»ñÇó ³½³ï³·ñ»-Éáõ ѳٳñ Ðêêè ÄáÕÏáÙëáí»ïÇ Ý³Ë³·³Ñ` ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ³ß˳ï³íáñáõ-ÃÛ³ÝÝ áõÕÕí³Í ÏáãÇ ³ëÇÝ; 1 ÑáõÉÇëÇ – Ðêêè é³½Ù³Ï³Ý ·áñÍ»ñÇ, ÅáÕÏáÙ ¨ÎáíϳëÛ³Ý Ð³ïáõÏ μ³Ý³ÏÇ é³½Ù³-é¨áÉÛáõóÇáÝ ËáñÑñ¹Ç ³Ý¹³Ù ². ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÇ áõ ºñ¨³ÝÇ é³½Ù³Ï³Ý ËÙμ³íáñÙ³Ý Ññ³Ù³Ý³ï³ñ Ø. ì»ÉÇϳÝÝáíÇ117

ëïáñ³·ñáõÃÛáõÝÝ»ñáí Ðêêè ׳ϳïÝ»ñáõÙ ·áñÍáÕ ½áñ³Ù³ë»ñÇÝ áõÕÕí³ÍÏáãÇ Ù³ëÇÝ; 3 ÑáõÉÇëÇ - ¼³Ý·»½áõñáõÙ ¹³ßݳÏó³Ï³ÝÝ»ñÇ ³í³ÝïÛáõñ³Ýç³Ëç³Ë»Éáõ ѳٳñ Ðêêè è³½Ù³Ï³Ý ·áñÍ»ñÇ ÅáÕÏáÙ ¨ ÎáíϳëÛ³Ý Ð³ïáõÏ´³Ý³ÏÇ è³½Ù³-é¨áÉÛáõóÇáÝ ËáñÑñ¹Ç ³Ý¹³Ù ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÏáãÁÑñ³å³ñ³Ï»Éáõ Ù³ëÇÝ; 15 ÑáõÉÇëÇ - ¼³Ý·»½áõñÁ ¹³ßݳó³Ï³ÝÝ»ñÇó ³½³ï³·ñ»Éáõ³éÃÇí Ðêêè ÄáÕÏáÙëáí»ïÇ Ý³Ë³·³Ñ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ áõÕÕí³ÍγñÙÇñ μ³Ý³ÏÇ é³½Ù³Ï³Ý ÏáÙÇë³ñ Æ. êíÇñǹáíÇ Ñ»é³·ñÇ Ù³ëÇÝ; 18 Ñáõ-ÉÇëÇ - ¼³Ý·»½áõñÁ ¹³ßݳÏó³Ï³Ý μ³Ý¹³Ý»ñÇó ³½³ï³·ñ»Éáõ ³éÃÇíºñ¨³ÝÇ ½áñ³Ù³ëÇ Ññ³Ù³Ý³ï³ñ Ø. ì»ÉÇϳÝáíÇÝ ¨ é³½Ù³Ï³Ý ÏáÙÇë³ñ Î.è³ïÝÇÏÇÝ Ðêêè ÄáÕÏáÙëáí»ïÇ Ý³Ë³·³Ñ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ áõÕÕ³Í Ñ»é³·-ñÇ Ù³ëÇÝ; 29 ë»åï»Ùμ»ñÇ – Ðêêè è³½Ù³Ï³Ý ÅáÕÏáÙ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ññ³-Ù³ÝÁ μ³Ý¹ÇïǽÙÇ ÉÇÏíǹ³óÙ³Ý Ñ³Ù³ñ ÙÇçáóÝ»ñ ӻݳñÏ»Éáõ Ù³ëÇÝ; 29ÝáÛ»Ùμ»ñÇ - г۳ëï³ÝáõÙ êáí»ï³Ï³Ý ϳñ·»ñÇ Ñ³ëï³ïÙ³Ý ³é³çÇÝ ï³ñ»ÉÇóÇÝÝíÇñí³Í ѳݹÇë³íáñ ÝÇëïáõÙ ²Ý¹ñý»¹»ñ³ódzÛÇ ³ÝÑñ³Å»ßïáõ-ÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ ½»ÏáõóáõÙáí ѳݹ»ë ·³Éáõ í»ñ³μ»ñÛ³É; 1922 Ã. 26 ÑáõÝí³ñÇ ÐÏ(μ)ä ³é³çÇÝ Ñ³Ù·áõÙ³ñÁ ºñ¨³ÝáõÙ μ³óí»Éáõ ¨ гٳéáõë³Ï³Ý å³ñïdz-Ï³Ý ÏáÝý»ñ»ÝódzÛÇ Ù³ëÇÝ áõ êáí»ï³Ï³Ý ßÇݳñ³ñáõÃÛáõÝÁ ¨ ²Ý¹ñÏáíϳë-Û³Ý é»ëåáõμÉÇϳݻñÇ ý»¹»ñ³óÇ³Ý Ñ³ñó»ñÁ ݳ¨ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ùÝÝ»ÉáõÙ³ëÇÝ; 30 ÑáõÝí³ñÇ - ºñ¨³ÝáõÙ Ðêêè êáí»ïÝ»ñÇ I ѳٳ·áõÙ³ñáõÙ ½»ÏáõóáõÙáíѳݹ»ë ·³Éáõ ¨ λÝï·áñÍÏáÙÁ ÄáÕáíñ¹³Ï³Ý ÎáÙÇë³ñÝ»ñÇ êáí»ï`². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ý³Ë³·³ÑáõÃÛ³Ùμ ÁÝïñ»Éáõ Ù³ëÇÝ; 11-12 Ù³ñïÇ – ÂÇýÉÇëáõÙг۳ëï³ÝÇ, ìñ³ëï³ÝÇ ¨ ²¹ñμ»ç³ÝÇ Î»Ýï·áñÍÏáÙÝ»ñÇ Édz½áñ – ÏáÝý»ñ»Ýódzï»ÕÇ áõݻݳÉáõ ¨ ¸³ßݳÏó³ÛÇÝ ËáñÑñ¹Ç ݳ˳·³Ñ ²É. ØÛ³ëÝÇÏ-Û³ÝÁ ѳëï³ïí»Éáõ Ù³ëÇÝ; 28 Ù³ñïÇ - ´³ÝíáñÝ»ñÇ ¨ ϳñÙÇñμ³Ý³Ï³ÛÇÝ-Ý»ñÇ å³ï·³Ù³íáñÝ»ñÇ ù³Õ³ù³ÛÇÝ êáí»ïÇ ¨ ³ñÑÙÇáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ËáñÑñ¹ÇÙdzóÛ³É Ñ³Ý¹Çë³íáñ ÝÇëïáõÙ §²Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý ý»¹»ñ³ódzÛÇ ÙÇç³½·³ÛÇݹñáõÃ۳ݦ í»ñ³μ»ñÛ³É ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ½»ÏáõóáõÙáí ѳݹ»ë ·³Éáõ Ù³ëÇÝ; 9³åñÇÉÇ - ºñ¨³ÝáõÙ ²Ý¹ñÏáíϳëÇ ³ñ¨Ùï³Ñ³Û ³ß˳ï³íáñÝ»ñÇ Ñ³Ù³·áõ-Ù³ñÇ μ³óÙ³ÝÁ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ »ÉáõÛà áõݻݳÉáõ Ù³ëÇÝ; 13 ÑáõÉÇëÇ – γÙá-ÛÇ Ã³ÕÙ³ÝÁ ݳ¨ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ׳éáí ѳݹ»ë ·³Éáõ Ù³ëÇÝ; 15 ÑáÏï»Ùμ»-ñÇ - ºñ¨³Ýáõ٠г۳ëï³ÝÇ ²ñÑ»ëï³Ïó³Ï³Ý ÙÇáõÃÛáõÝÝ»ñÇ 2-ñ¹ ѳٳ·áõ-Ù³ñÇ μ³óÙ³ÝÁ ݳ¨ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ áÕçáõÛÝÇ ×³éáí ѳݹ»ë ·³Éáõ Ù³ëÇÝ;18 ÑáÏï»Ùμ»ñÇ – ØáëÏí³ÛÇó ºñ¨³Ý Å³Ù³Ý³Í ². ØÛ³ëÝÇÏáíÇ` ì. Æ. È»ÝÇÝÇÑ»ï áõÝ»ó³Í ½ñáõÛóÇ μáí³Ý¹³ÏáõÃÛáõÝÁ §Ê. Ð.¦ - áõÙ Ññ³å³ñ³Ïí»Éáõ Ù³ëÇÝ;1 Ù³ñïÇ – ÂÇýÉÇëáõÙ ²Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý ïÝï»ë³Ï³Ý ËáñÑñ¹³ÏóáõÃÛ³-ÝÁ ݳ¨ ². ØÛ³ëÝÇÛ³ÝÇ Ù³ëݳÏóáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ; 1923 Ã. ¹»Ïï»μ»ñÇÝ -ºñ¨³ÝáõÙÐêêè êáí»ïÝ»ñÇ 2-ñ¹ ѳ³·áõÙ³ñÇ μ³óÙ³ÝÁ ݳ¨ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³-ÝÁ ׳éáí ѳݹ»ë ·³Éáõ Ù³ëÇÝ; 1923 Ã. Îáï³ÛùÇ ßñç³ÝáõÙ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝdzÝí³Ý »ñÏñáñ¹ ëáíËá½Á ϳ½Ù³Ï»ñåí»Éáõ Ù³ëÇÝ; 1924: 29 ë»åï»Ùμ»ñÇ -ºñ¨³ÝÇ å³ñïdzϳÝ, åñáýÙÇáõÃ»Ý³Ï³Ý ¨ ÏáÙ»ñÇï³Ï³Ý ϳ½Ù³Ï»ñåáõ-ÃÛáõÝÝ»ñÇ ÅáÕáíáõÙ êêèØ Ý»ñùÇÝ ¨ ³ñï³ùÇÝ ¹ñáõÃÛ³Ý í»ñ³μ»ñÛ³É ². ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÁ ½»ÏáõóáõÙáí ѳݹ»ë ·³Éáõ Ù³ëÇÝ; 31 ÑáÏï»Ùμ»ñÇ – ܳ¨ ². ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»é³·ÇñÁ §ÊáñÑñ¹³ÛÇÝ Ð³Û³ëï³Ý¦ ûñÃÇ 1000-ñ¹ ѳٳñÇ Ññ³å³ñ³ÏٳݳéÃÇí; 1925: 22 Ù³ñïÇ – ݳ¨ ÎáÙáõÝÇëï³Ï³Ý å³ñïdzÛÇ ²Ý¹-118

ñ»ñÏáÙÇ ù³ñïáõÕ³ñ, ²Ý¹ñÅáÕÏáÙëáí»ïÇ ÷áËݳ˳·³Ñ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÙ³Ñí³Ý Ù³ëÇÝ; Æ Ñ³í»ñųóáõÙÝ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ºñ¨³ÝÇ Ð³Ýñ³ÛÇÝ ·ñ³¹³ñ³ÝÁ,ºñ¨³ÝÇ 2-ñ¹ ³ëïÇ׳ÝÇ ¹åñáóÝ»ñÇó Ù»ÏÁ Ýñ³ ³Ýí³Ùμ Ïáã»Éáõ Ù³ëÇÝ;- ºñ¨³ÝÇ å»ï³Ï³Ý óïñáÝáõ٠ݳ¨ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ ÝíÇñí³Í ë·á ÙÇïÇÝ·áõݻݳÉáõ Ù³ëÇÝ; 25 Ù³ñïÇ – ݳ¨ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³Ñí³Ý ³éÃÇíèÏ(μ)ä ²Ý¹ñ»ñÏáÙÇ ÏáãÁ Ññ³å³ñ³Ï»Éáõ Ù³ëÇÝ; 1940: 21 ÝáÛ»Ùμ»ñÇ - ².ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ³Ýí³Ý ä»ï³Ï³Ý гÝñ³ÛÇÝ ·ñ³¹³ñ³ÝÇ Ýáñ ß»ÝùÇ Ñ³Ý¹Çë³íáñμ³óÙ³Ý Ù³ëÇÝ; 1954: 11 Ù³ñïÇ - ²ß˳ï³íáñáõÃÛ³ÝÁ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÑÇß³ï³ÏÁ å³Ñ»Éáõ í»ñ³μ»ñÛ³É ². Æ. ØÇÏáÛ³ÝÇ ³é³ç³ñÏÇ Ù³ëÇÝ; 1956: 8÷»ïñí³ñÇ - ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 70-³ÙÛ³ÏÁ Ýß»Éáõ ¨ سñùëǽ٠– É»ÝÇ-ÝǽÙÇ ÇÝëïÇïáõïÇ Ð³ÛÏ³Ï³Ý ýÇÉdzÉáõÙ »ñ»Ïá ï»ÕÇ áõݻݳÉáõ Ù³ëÇÝ;1957: 11 û·áëïáëÇ – سñïáõÝÇáõÙ ². ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ³ñÓ³ÝÇ μ³óÙ³Ý Ù³ëÇÝ]:418. ÐáÏï»Ùμ»ñÛ³Ý ëáódzÉÇëï³Ï³Ý Ù»Í é¨áÉÛáõóÇ³Ý ¨ ëáí»ï³-Ï³Ý Çß˳ÝáõÃÛ³Ý Ñ³ÕóݳÏÁ г۳ëï³ÝáõÙ: ö³ëï³ÃÕûñÇ ¨ÝÛáõûñÇ ÅáÕáí³Íáõ / ÊÙμ.` ². Ü. Øݳó³Ï³ÝÛ³Ý ¨ áõñÇßÝ.: гÛÏ. êêè·ÇïáõÃ. ³Ï³¹»ÙdzÛÇ Ññ³ï., º., 1960. – 642 ¿ç:´áí³Ý¹.-Çó` ÐÇÝ·»ñáñ¹ μ³ÅÇÝ. êáí»ï³Ï³Ý ϳñ·»ñÇ Ñ³ÕóݳÏÁ г-Û³ëï³ÝáõÙ: гÛÏ³Ï³Ý êêè ëï»ÕÍáõÙÁ ¨ ³Ùñ³åݹáõÙÁ: (1920 Ã. ÝáÛ»Ùμ. –1922 Ã. ÷»ïñí³ñ); 1920 Ã. ¹»Ïï»Ùμ»ñÇ 10. - èÏ(μ)ä ϳ½ÙμÛáõñáÛÇ ÝÇëïdzñӳݳ·ñáõÃÛáõÝÇó` г۳ëï³ÝÇ Ñ³Ù³ñ å³ñïÇ³Ï³Ý áõ ëáí»ï³Ï³Ýϳ¹ñ»ñ ÙáμÇÉǽ³óÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ: Èë»óÇÝ [ݳ¨ ØÛ³ëÝÇÏáíÇ ·áñÍáõÕÙ³Ý Ñ³ñóÁÑ»ï³Ó·»Éáõ Ù³ëÇÝ]; 1921 Ã. Ù³ÛÇëÇ 17 – Ðêêè è¨ÏáÙÇ ¨ ²é ÅáÕÏáÙ³ïǹ»Ïñ»ïÁ ³ß˳ï³íáñ³Ï³Ý Ù³ëë³Ý»ñÇÝ μÅßÏ³Ï³Ý û·ÝáõÃÛ³Ùμ ³å³Ñáí»ÉáõÙ³ëÇÝ] / ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý (²É. سñïáõÝÇ). гÛÑ»ÕÏáÙÇ Ý³Ë.; ê. гÙμ³ñ-ÓáõÙÛ³Ý. ²éÅáÕÏáÙ; 1921 Ã. Ù³ÛÇëÇ 23. – 11-ñ¹ ´³Ý³ÏÇ Ññ³Ù³Ý³ï³ñ лÏ-Ï»ñÇ` áõÕÇÕ Ñ³Õáñ¹³É³ñáí ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»ï áõÝ»ó³Í Ëáë³ÏóáõÃ۳ݷñ³éáõÙÁ; 1921 Ã. ÑáõÝÇëÇ 13. - гÛÏ³Ï³Ý êêè ÄáÕáíñ¹³Ï³Ý ÎáÙÇë³ñÝ»ñÇêáí»ïÇ Ñ³Ûï³ñ³ñáõÃÛáõÝÁ ¼³Ý·»½áõñÇ ¹³ßݳÏó³Ï³Ý Çß˳ÝáõÃÛ³ÝÁ /ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý (²É. سñïáõÝÇ). ÐêÊÐ ÄáÕÏáÙËáñÑÇ Ý³Ë³·³Ñ; ä. سÏÇÝóÛ³Ý,². ´»Ï½³¹Û³Ý, ê. êñ³åÇáÝÛ³Ý (ÈáõϳßÇÝ); ². γñÇÝÛ³Ý. ÄáÕáíñ¹³Ï³Ý Ïá-ÙÇë³ñÝ»ñÇ ÊáñÑñ¹Ç ݳ˳·³ÑáõÃÛ³Ý ³Ý¹³ÙÝ»ñ; ØÇù. Ô³ñ³μ»ÏÛ³Ý. ø³ñïáõÕ³ñ;1921 Ã. ÑáõÝÇëÇ 18. - г۳ëï³ÝÇ ÅáÕÏáÙëáí»ïÇ Ý³Ë³·³Ñ ².ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹ÇÙáõÙÁ ³ß˳ï³íáñÝ»ñÇÝ ¼³Ý·»½áõñÇ ¹»åù»ñÇ ³éÃÇí / ².ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý (²É. سñïáõÝÇ). г۳ëï³ÝÇ ÅáÕáíñ¹³Ï³Ý ÏáÙÇë³ñÝ»ñÇËáñÑñ¹Ç ݳ˳·³Ñ; 1921 Ã. ÑáõÝÇëÇ 24. – êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÇ ÄáÕÏáÙëáí»ïǹ»Ïñ»ïÁ å³ñ»Ý³ïáõñùÇ Ù³ëÇÝ / ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý (²É. سñïáõÝÇ); ².Æí³ÝÛ³Ý. ä³ñÅáÕÏáÙ; Ø. Ô³ñ³μ»ÏÛ³Ý. ÄáÕÏáÙËáñÑÇ ù³ñïáõÕ³ñ; 1921 Ã.ÑáõÉÇëÇ 3. – àÕç»ñÃÇ Ëáëù»ñ ¼³Ý·»½áõñÇ íñ³ ѳñÓ³ÏíáÕ Ù³ñïÇÏÝ»ñÇÝ /². ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý. Ðêêè è³½Ù³Ï³Ý ·áñÍ»ñÇ ÄáÕáíñ¹³Ï³Ý ÎáÙÇë³ñ ¨ Îáí-ϳëÛ³Ý Ñ³ïáõÏ μ³Ý³ÏÇ è³½ÙéËáñÑñ¹Ç ³Ý¹³Ù; 1921 Ã. ÑáõÉÇëÇ 15. - ¼ÇÝíáñ³Ï³ÝÏáÙÇë³ñ êíÇñǹáíÇ Ñ»é³·ÇñÁ г۳ëï³ÝÇ ÄáÕÏáÙëáí»ïÇ Ý³-˳·³Ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ ¼³Ý·»½áõñÁ ¹³ßݳÏÝ»ñÇó Ù³ùñ»Éáõ Ù³ëÇÝ / êíÇñÇ-119

¹áí. ¼ÇÝÏáÙ; 1921 Ã. ë»åï»Ùμ»ñÇ 29. – гÛÏ³Ï³Ý êêè è³½Ù³Ï³Ý áñÍ»ñÇÄáÕáíñ¹³Ï³Ý ÎáÙÇë³ñ ². ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ññ³Ù³ÝÇó` μ³Ý¹ÇïǽÙÁ ÉÇÏíÇ-¹³óÝ»Éáõ ÙÇçáó³éáõÙÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ / ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý. êêè è³½Ù³Ï³Ý ·áñÍ»ñÇÄáÕÏáÙ; 1921 Ã. ÝáÛ»Ùμ»ñÇ 24. - гÛÏ³Ï³Ý êêè è³½Ù³Ï³Ý ·áñÍ»ñÇ ÅáÕáíñ-¹³Ï³Ý ÏáÙÇë³ñ ². ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ññ³Ù³ÝÁ г۳ëï³ÝáõÙ êáí»ï³Ï³ÝÇß˳ÝáõÃÛ³Ý Ñ³ëï³ïÙ³Ý ï³ñ»¹³ñÓÇ Ï³å³ÏóáõÃÛ³Ùμ / ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý.è³½Ù³Ï³Ý ·áñÍ»ñÇ ÄáÕÏáÙ ¨ Îд è³½Ùé¨ËáñÑñ¹Ç ³Ý¹³Ù; ´³Õ¹³ë³ñáí.Þï³μÇ å»ïÇ Å³Ù³Ý³Ï³íáñ å³ßïáݳϳï³ñ; 1922 Ã. ÷»ïñí³ñÇ 3. - г-Û³ëï³ÝÇ êáí»ïÝ»ñÇ ³é³çÇÝ Ñ³Ù³·áõÙ³ñÇ ¹ÇÙáõÙÁ ·³ÕáõÃÝ»ñÇ Ñ³Û ³ß-˳ï³íáñáõÃÛ³ÝÁ / ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý. г۳ëï³ÝÇ êáódzÉÇëï³Ï³Ý ÊáñÑñ-¹³ÛÇÝ Ð³Ýñ³å»ïáõÃÛ³Ý μ³ÝíáñÝ»ñÇ, ·ÛáõÕ³óÇÝ»ñÇ ¨ ϳñÙÇñμ³Ý³Ï³ÛÇÝ-Ý»ñÇ ÊáñÑáõñ¹Ý»ñÇ ³é³çÇÝ Ñ³Ù³·áõÙ³ñÇ Ý³Ë³·³Ñ; ¸. î»ñ-êÇÙáÝÛ³Ý.ù³ñïáõÕ³ñ:419. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý . ´. ì. Æ. È»ÝÇÝÁ ¨ ²Ý¹ñÏáíϳëÇ ÅáÕáíáõñ¹-Ý»ñÇ ³½³ï³·ñáõÙÁ / ÊÙμ.` ´. úѳÝç³ÝÛ³Ý. - º.: гÛå»ïÑñ³ï,1960. – 168 ¿ç:´áí³Ý¹.-Çó` ÉáõË »ññáñ¹. ì. Æ. È»ÝÇÝÁ ¨ êáí»ï³Ï³Ý Çß˳ÝáõÃÛ³ÝѳÕóݳÏÁ ²Ý¹ñÏáíϳëáõÙ [1920 Ã. ì. Æ. È»ÝÇÝÇ §ä»ïáõÃÛáõÝ ¨ ѻճ÷á-ËáõÃÛáõݦ ·ÇñùÁ ì. î»ñÛ³ÝÇ Ã³ñ·Ù³ÝáõÃÛ³Ùμ ¨ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ·ñ³Í ѳïáõÏí»ñç³μ³Ýáí ÉáõÛë ï»ëÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ]; ÉáõË ãáññáñ¹. ì. Æ. È»ÝÇÝÁ ¨ êáí»ï³Ï³Ýϳñ·»ñÇ ³Ùñ³åݹáõÙÁ ²Ý¹ñÏáíϳëáõÙ [ì. Æ. È»ÝÇÝÇ ³é³ç³ñÏáí1921 Ã. ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ²Ý¹ñÏáíÏ³ë ³ß˳ï³ÝùÇ ·áñÍáõÕí»Éáõ, §²¹ñμ»ç³-ÝÇ, ìñ³ëï³ÝÇ, г۳ëï³ÝÇ, ¸³Õëï³ÝÇ, È»éݳϳÝÝ»ñÇ é»ëåáõμÉÇϳÛÇ Ïá-ÙáõÝÇëï ÁÝÏ»ñÝ»ñÇݦ í»ñݳ·ñáí ·ñí³Í ݳٳÏÁ ÎáíϳëÇ μ»ñ»Éáõ, ì. Æ. È»-ÝÇÝÇ óáõóáõÙÝ»ñáí ²Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý êáí»ï³Ï³Ý é»ëåáõμÉÇϳݻñÇ Ùdzíáñ-Ù³Ý ÙdzíáñÙ³Ý ·áñÍáõ٠ݳ¨ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Í³é³ÛáõÃÛáõÝÝ»ñÇ, 1922 Ã.¹»Ïï»μ. ì. Æ. È»ÝÇÝÇ Ñ»ï áñÏÇáõ٠ѳݹÇåÙ³Ý Ù³ëÇÝ]:420. Äðóæáà. Ñòàòüè, î÷åðêè, èññëåäîâàíèÿ, âîñïîìèíàíèÿ, ïèñüìàîá àðìÿíî-ðóññêèõ ñâÿçÿõ [ 2õ ò. ïîñâÿù. 40-ëåòèþ Ñîâåò. Àðìåíèè]Ñîñò. è àâòîð âñòóï. î÷åðêà À. Àðçóìàíÿí [4-å ïåðåðàá. Èçä.]Ò. 1-2. - Å., Àéïåòðàò, 1960.Êí. 1. – 703 ñ.Èç ñîäåðæ.: Íîâûé ýòàï ðàçâèòèÿ àðìÿíî-ðóññêèõ ñâÿçåé â ïåðèîä ðàñïðîñòðàíåíèÿìàðêñèçìà â Ðîññèè è ñîâìåñòíîé áîðüáû çà ïîáåäó ñîö. ðåâîë.(80-å ãã. XIX â. 1920 ã.) [Îá À. Ô. Ìÿñíèêÿíå. Êðàòêàÿ áèîãðàôèÿ; Î âûñêàçûâàíèÿõÌÿñíèêÿíà î ×åõîâå, äàðâèíèçìå, Òèìèðÿçåâå; Î åãî äîêëàäåâî âðåìÿ ïðåïîäàâàíèÿ â Ñìîëåíñêîì óíèâåðñèòåòå – “Êàêèìè äîëæíûáûòü óíèâåðñèòåòû Ñîâåòñêîé Ðîññèè”; Î åãî ëèòåðàòóðîâåä÷åñêîé äåÿòåëüíîñòè,êðèòè÷åñêèå ñòàòüè îá èñêóññòâå, òåàòðàëüíûõ ïîñòàíîâêàõ; Îåãî çàáîòå î ìîëîäåæè; Î Ìÿñíèêÿíå] / Ñ. Êèðîâ.120

Êí. 2. - 593 ñ.Èç ñîäåðæ.: Ìîñêîâñêèé óíèâåðñèòåò è äåÿòåëè íàóêè è êóëüòóðû àðìÿíñêîãîíàðîäà [Îá Àëåêñàíäðå Ìÿñíèêîâå - îäíîì èç ñòóäåíòîâ-áîëüøåâèêîâÌÓ, ñòàâøåãî âïîñëåäñòâèè, èçâåñòíûì êðèòèêîì-ìàðêñèñòîì ïîäïñåâäîíèìîì Ìàðòóíè, ãîñ. ïàðò. è âîåí. äåÿòåëåì, ïåðâûì ïðåäñåä. ÑîâíàðêîìàÑîâåòñêîé Àðìåíèè] / È. Ïåòðîâñêèé, àêàäåìèê, ðåêòîð Ìîñêîâñêîãîóíèâåðñèòåòà.421. Èç èñòîðèè ïàðòèéíî-ñîâåòñêîé ïå÷àòè Áåëîðóññèè (Ñáîðíèêñòàòåé) / Ðåäêîëëåãèÿ: Ì.Ñ. Çåðíèöêèé è äð. - Ìí.: Èçä-âî Áåëãîñóíèâåðñèòåò,1960. - 269ñ.Èç ñîäåðæ.: Ãàçåòà “Çâåçäà” â ïåðèîä îáðàçîâàíèÿ ÁÑÑÐ è ðàçãðîìàïåðâûõ äâóõ ïîõîäîâ Àíòàíòû (1919ã.); Îáðàçîâàíèå ÁÑÑÐ. Ïåðâûé ñúåçäÊÏ(á)Á è ïåðâûé Âñåáåëîðóññêèé ñúåçä Ñîâåòîâ â îñâåùåíèè “Çâåçäû” [Îïðåäëîæåíèè À.Ô. Ìÿñíèêîâà íà ïåðâîì çàñåäàíèè VI Ñåâåðî-Çàïàäíîé îáëàñòíîéïàðò. êîíôåðåíöèè ÐÊÏ(á) è íà I ñúåçäå Êîì. ïàðòèè áîëüøåâèêîâÁåëîðóññèè, â ãàçåòå “Çâåçäà”, ñòàâøåé îðãàíîì ÖÊ ÊÏ(á) Áåëîðóññèè â N344 îò 1 ÿíâàðÿ 1919ã. áûë îïóáëèêîâàí äîêëàä À.Ô. Ìÿñíèêîâà ïî òåêóùåìóìîìåíòó] / Ì.Ñ. Çåðíèöêèé.1961422. áõɳÝÛ³Ý Ê. . سñùëÇëï³Ï³Ý ïÝï»ë³·Çï³Ï³Ý ÙïùÇï³ñ³ÍáõÙÁ Ñ³Û Çñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý Ù»ç / ÊÙμ.` Ü. ÂáíÙ³ëÛ³Ý, ì. Êáç³μ»ÏÛ³Ý.- º.: гÛå»ïÑñ³ï, 1961. – 455 ¿ç:´áí³Ý¹.-Çó` Ü»ñ³ÍáõÃÛáõÝ: [ܳ¨ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ áã ÙdzÛÝ Ð³Û³ëï³ÝÇ,³Ûɨ ²Ý¹ñÏáíϳëÇ áõ èáõë³ëï³ÝÇ μ³Ýíáñ³Ï³Ý ϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÝ»ñÇÑ»ï ϳå ѳëï³ï»Éáõ Ù³ëÇÝ]; ºñÏñáñ¹ ·ÉáõË. ²Ý¹ñÏáíϳëÇ Ñ³Û ëáódzÉ-¹»ÙáÏñ³ï³Ï³Ý ϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ¹»ñÁ Ù³ñùëÇëï³Ï³Ý-É»ÝÇÝÛ³ÝïÝï»ë³·ÇïáõÃÛ³Ý ï³ñ³ÍÙ³Ý ·áñÍáõÙ: سñùëÇëï³Ï³Ý ·ñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ýï³ñ³ÍáõÙÁ Ñ³Û ³ß˳ï³íáñÝ»ñÇ ßñç³Ýáõ٠ݳËù³Ý ëáódzÉ-¹»ÙáÏñ³ï³-Ï³Ý Ï³½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ³é³ç³óáõÙÁ: [ܳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñá¹í³Í-Ý»ñÁ ûñÃñáõÙ ¨ ³Ùë³·ñ»ñáõÙ ïå³·ñí»Éáõ Ù³ëÇÝ]; سñùëÇëï³Ï³Ý É»ÝÇÝ-Û³Ý ïÝï»ë³·Çï³Ï³Ý ÙïùÇ åñáå³·³Ý¹³Ý Ñ³Û ëáódzÉ-¹»ÙáÏñ³ï³Ï³ÝÙ³ÙáõÉáõÙ: [ܳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ñùëÇëï³Ï³Ý ï»ë³Ï³Ý ³ß˳ïáõ-ÃÛáõÝÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ]; ºññáñ¹ ·ÉáõË: Ð³Û Ý߳ݳíáñ Ù³ñùëÇëïÝ»ñÇ ¹»ñÁ Ù³ñùëÇëï³Ï³Ý-É»ÝÇÝÛ³ÝïÝï»ë³·Çï³Ï³Ý ÙïùÇ ï³ñ³ÍÙ³Ý áõ ½³ñ·³óٳݷáñÍáõÙ: [Ð³Û ³ß˳ï³íáñÝ»ñÇ ßñç³ÝáõÙ Ù³ñùëÇëï³Ï³Ý-É»ÝÇÝÛ³Ý ïÝï»-ë³·Çï³Ï³Ý ÙïùÇ ï³ñ³ÍÙ³Ý ¨ ½³ñ·³óÙ³Ý ·áñÍÇÝ Í³é³Û»Éáõ Ù³ëÇÝ];²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý [ÑÇÝ μáÉߨÇÏÛ³Ý ·í³ñ¹Ç³ÛÇ Ý»ñϳ۳óáõóÇãÇ, ÐáÏï»Ùμ»ñÛ³ÝêáódzÉÇëï³Ï³Ý Ø»Í é¨áÉÛáõódzÛÇ Ù³ëݳÏÇó ¨ ÎáÙáõÝÇëï³-121

Ï³Ý å³ñïdzÛÇ áõ êáí»ï³Ï³Ý å»ïáõÃÛ³Ý ³Ï³Ý³íáñ ·áñÍãÇ Ù³ëÇÝ]; º½ñ³÷³ÏáõÙ[ݳ¨ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ³ÝáõÝÁ μáÉߨÇÝ»ñÇ å³ñïdzÛÇ å³ïÙáõ-ÃÛ³Ý Ù»ç ÙïÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ]:423. ÐÇßáÕáõÃÛáõÝÝ»ñ ºÕÇß» â³ñ»ÝóÇ Ù³ëÇÝ: (â³ñ»ÝóÇ Ñ»ï) /ÊÙμ. ÏáÉ»·Ç³` Ø. س½Ù³ÝÛ³Ý; γ½Ù.` º. ÐáíѳÝÝÇëÛ³Ý. - º.: гÛå»ïÑñ³ï,1961. – 394 ¿ç:´áí³Ý¹.-Çó` â³ñ»Ýó-ܳٻ: ܳ˳μ³Ý [ݳ¨ ²Ý¹ñ»ñÏñÏáÙÇ Ý³Ë³·³Ñ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ] / áõñ·»Ý سѳñÇ; â³ñ»ÝóÁ ¨ §ÜáÛ»Ùμ»ñ¦Á:(гïí³ÍÝ»ñ Ñáõß»ñÇ ·ñùÇó) [ܳ¨` سñïáõÝÇÝ, §ºñ»ùǦ ¹»Ïɳñ³óÇ-³ÛÇ ë˳ÉÝ»ñÁ ùÝݳ¹³ï»Éáõ, ·ñ³Ï³Ý ѳñó»ñÇÝ ³Ý¹ñ³¹³éݳÉáõ, ¨ â³ñ»ÝóǧØÛáõñ ¹» ü»¹»ñ»¦ ·áñÍÁ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÑÇß³ï³ÏÇÝ ÝíÇñ»Éáõ Ù³ëÇÝ] /ØÏñïÇã ²ñÙ»Ý; ØdzëÇÝ ³Ýóϳóí³Í ûñ»ñÇó [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ سÙÇÏáݨáñ·Û³ÝÇÝ ä»ï. óïñáÝÇ ¹Çñ»ÏïáñÇ ¨ ÈáõëÅáÕÏáÙ³ïÇ Ã³ï»ñ³Ï³Ýμ³ÅÝÇ í³ñÇãÇ å³ßïáÝÁ ³é³ç³ñÏ»Éáõ, â³ñ»ÝóÇ ï³Õ³Ý¹Á μ³ñÓñ ·Ý³Ñ³ï»ÉáõÙ³ëÇÝ] / سÙÇÏáÝ ¨áñ·Û³Ý; äá»ï ù³Õ³ù³óÇÝ [1924 Ã. ²É. ØÛ³ëÝÇÏ-Û³ÝÇ Ý³Ë³Ó»éÝáõÃÛ³Ùμ â³ñ»ÝóÁ ³ñï³ë³ÑÙ³Ý Ù»ÏÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ] / ¸³Ýǻɸ½ÝáõÝÇ:424. Øݳó³Ï³ÝÛ³Ý ²ñ³Ù³ÛÇë Ü. è»íáÉÛáõóÇ³Ý ²Ý¹ñÏáíϳëáõÙ ¨èáõë³ëï³ÝÇ å³ïíÇñ³ÏÝ»ñÁ (1917-1921). - º.: [гÛå»ïÑñ³ï],1961. – 547 ¿ç:´áí³Ý¹.-Çó` ÉáõË I. ²Ý¹ñÏáíϳëÇ ÅáÕáíáõñ¹Ý»ñÇ ¨ éáõë ÅáÕáíñ¹Ç μ³ñ»Ï³ÙáõÃÛ³Ýïñ³¹ÇódzݻñÁ ¨ ѳٳï»Õ å³Ûù³ñÁ é¨áÉÛáõódzÛÇ Ñ³Õóݳ-ÏÇ Ñ³Ù³ñ: ´áÉߨÇÏÛ³Ý Ï³½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÝ»ñÁ ݳ˳å³ïñ³ëïáõÙ »Ý ³ß-˳ï³íáñÝ»ñÇ ½ÇÝí³Í å³Ûù³ñÁ ²Ý¹ñÏáíϳëáõÙ êáí»ï³Ï³Ý é»ëåáõμÉÇ-ϳݻñ ëï»ÕÍ»Éáõ ѳٳñ [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ γñÙÇñ μ³Ý³ÏÇ ³é³çÇÝ Ï³½Ù³-Ï»ñåáÕÝ»ñÇó áõ ½áñ³í³ñÝ»ñÇó Ù»ÏÝ ¿ñ, ·»ñÙ³Ý³Ï³Ý ûÏáõå³ÝïÝ»ñÇ ¨ É»-Ñ³Ï³Ý ëåÇï³Ï·í³ñ¹Ç³Ï³ÝÝ»ñÇ ¹»Ù ÏéíáÕ ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇé¨áÉÛáõóÇáÝ μ³Ý³ÏÝ»ñÇ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÁ, ջϳí³ñáõÙ ¿ñ ²ñ¨»ÉÛ³Ý – ìáÉ·Û³Ý鳽ٳ׳ϳïÇ μ³Ý³ÏÝ»ñÇÝ, áñáÝù ÏéíáõÙ ¿ÇÝ ã»ËáëÉáí³ÏÛ³Ý Ëéáí³ñ³ñ-Ý»ñÇ áõ ëåÇï³Ï·í³ñ¹Ç³Ï³ÝÝ»ñÇ ¹»Ù]: ÉáõË II. ²Ý¹ñÏáíϳëÇ ³½³ï³·-ñáõÃÛ³Ý Ñ³ñóÁ ¨ ÎáíϳëÛ³Ý μÛáõñáÛÇ áõ ÎáíϳëÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ Õ»Ï³í³ñÝ»ñÁ.1 èÏ(μ)ä λÝïÏáÙÇ ÏáíϳëÛ³Ý μÛáõñáÝ ¨ ÎáíϳëÛ³Ý é³½Ù³×³-ϳïÇ é³½Ù³Ï³Ý ËáñÑáõñ¹Á [ݳ¨ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ÎáíϳëÛ³Ý μÛáõñáÛÇ ³Ý-¹³Ù ѳëï³ïí»Éáõ Ù³ëÇÝ] 2. ÎáíϳëÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ Ññ³Ù³Ý³ï³ñîáõ˳ã¨ëÏÇÝ ¨ ²Ý¹ñÏáíϳëÇ ³½³ï³·ñÙ³Ý é³½Ù³Ï³Ý ·áñÍáÕáõÃÛáõÝÝ»ñÇݳ˳å³ïñ³ëïáõÙÁ [ݳ¨ ². ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ è긴(μ)ä 6-ñ¹ ѳٳ·áõÙ³ñÇÝÙ³ëݳÏó»Éáõ Ù³ëÇÝ]: ÉáõË VII. êáí»ï³Ï³Ý èáõë³ëï³ÝÇ ¹Çí³Ý³·ÇïáõÃÛ³Ýå³Ûù³ñÁ ²Ý¹ñÏáíϳëÇ ÅáÕáíáõñ¹Ý»ñÇ ß³Ñ»ñÇ Ñ³Ù³ñ 1920 Ãí³-ϳÝÇÝ: ê. Ø. ÎÇñáíÇ ¹»ëå³ÝáõÃÛáõÝÁ ÂÇýÉÇëáõÙ ¨ å³Ûù³ñ èêüêè-Ç ù³Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛ³ÝÏÇñ³éÙ³Ý Ñ³Ù³ñ [èêüêè-Ç, àõêêè-Ç ¨ ´»Éáéáõë³Ï³Ý êêè-ÇÑ»ï êáí»ï³Ï³Ý êáódzÉÇëï³Ï³Ý è»ëåáõμÉÇϳݻñÇ ØÇáõÃÛáõÝ ëï»ÕÍ»Éáõí»ñ³μ»ñÛ³É êáí»ïÝ»ñÇ ²Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý I ѳٳ·áõÙ³ñÇ ³ÝáõÝÇó ². ØÛ³ë-122

ÝÇÏÛ³ÝÇ ëïáñ³·ñ³Í ٳݹ³ïáí ê. Ø. ÎÇñáíÁ å³Ûٳݳ·Çñ ÏÝù»Éáõ, ê. Ø.ÎÇñáíÁ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ áñå»ë é¨áÉÛáõódzÛÇ ÍÝ³Í ·»Ý»ñ³É μÝáõó·ñ»Éáõ ¨². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ï³ñÍÇùÁ ÎÇñáíÇ Ù³ëÇÝ]; È»ÝÇÝÇ Ù³Ý¹³ïáí [1921 Ãí³Ï³-ÝÇ ÑáõÉÇëÇ 2-3-ÇÝ èÏ(μ)ä Ï»ÝÏáÙÇ ÎáíϳëÛ³Ý μÛáõñáÛÇ åÉ»ÝáõÙÇ ³ß˳ï³Ýù-Ý»ñÇÝ Ý³¨ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëݳóáõÃÛ³Ý, г۳ëï³ÝÇ μ³ÝíáñÝ»ñÇ, ·ÛáõÕ³óÇÝ»ñǨ ½ÇÝíáñÝ»ñÇ ¹»åáõï³ïÝ»ñÇ êáí»ïÝ»ñÇ ³é³çÇÝ Ñ³Ù³·áõÙ³ñÇÝáÕçáõÛÝÇ ×³éáí ѳݹ»ë ·³Éáõ Ù³ëÇÝ]; ÉáõË VIII. èêüêè ϳñÙÇñ μ³Ý³Ïǹ»ñÁ г۳ëï³ÝÇ ¨ ìñ³ëï³ÝÇ ÅáÕáíáõñ¹Ý»ñÇ ³½³ï³·ñáõÃÛ³Ý ·áñÍáõÙ.¼áñ³Ññ³Ù³Ý³ï³ñÝ»ñÇ Ýϳñ³·ÇñÁ: [ܳ¨` ´áñÇë ØÇ˳ÛÉáíÇ å³ñïdz-ϳÝ-½ÇÝíáñ³Ï³Ý ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý í»ñ³μ»ñÛ³É ². ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ïí³ÍμÝáõó·ñÇ Ù³ëÇÝ]; 20-ñ¹ ¹ÇíǽdzÛÇ Ù³ñï³Ï³Ý áõÕÇÝ àõñ³ÉëÏÇó ÙÇÝ㨲ñ³ùë: [20-ñ¹ Ññ³Ó·³ÛÇÝ ¹ÇíǽdzÛÇ, 1918 Ã. Ù³ÛÇëÇÝ ëåÇï³Ï ã»Ë³Ï³ÝËéáí³ñ³ñÝ»ñÇ ¹»Ù ²ñ¨»ÉÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ï ݳ¨ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ Ù»ÏÝ»ÉáõÙ³ëÇÝ]; γñÙÇñ ·Ý¹»ñÁ ¨ ³åëï³ÙμÝ»ñÁ Ëáñï³ÏáõÙ »Ý Ù»ÝߨÇÏÝ»ñǧ³Ý³éÇÏ ³ÙñáóÝ»ñÁ¦ [ÂÇýÉÇëÇ áõÕÕáõÃÛ³Ùμ ѳñÓ³ÏíáÕ ½áñ³ËÙμÇ Ï³½-Ùáõ٠ѳÛÏ³Ï³Ý Ñ»ÍÛ³É μñÇ·³¹Ç ¨ Èáéí³ å³ñïǽ³Ý³Ï³Ý ѳïáõÏ ·Ý¹ÇÙ³ëݳÏóáõÃÛáõÝÁ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ¨ ê. úñçáÝÇÏÇÓ»Ý μ³ñÓñ ·Ý³Ñ³ï»Éáõ Ù³ëÇÝ];ÉáõË IX. èáõë ½ÇÝíáñÝ»ñÇ û·ÝáõÃÛáõÝÁ г۳ëï³ÝÇ ³ß˳ï³íáñÝ»-ñÇÝ, ¹³ßݳÏÝ»ñÇ ÷»ïñí³ñÛ³Ý ³í³ÝïÛáõñ³Ý ç³Ëç³Ë»Éáõ ¨ ²É»ùë³Ý¹ñ³åáÉÁÃáõñù»ñÇó ³½³ï³·ñ»Éáõ ·áñÍáõÙ: èáõë ¨ Ñ³Û ½ÇÝíáñÝ»ñÇ Ñ³Ù³ï»ÕÙ³ñï»ñÁ ºÉ»ÝáíϳÛÇ é³½Ù³×³Ï³ïáõÙ [äáÉÛ³ñëÏáõÝ Çñ ϳï³ñ³Í ³ß˳ï³ÝùÇí»ñ³μ»ñÛ³É ². ØÛ³ëÝÇÏáíÇ óáõóáõÙÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ]; ºñ¨³ÝÛ³Ý ½áñ³ËÙμÇѳñÓ³ÏáõÙÁ ¨ ѳÛÏ³Ï³Ý êêè Ù³Ûñ³ù³Õ³ùÇ ³½³ï³·ñáõÙÁ [ݳ¨ ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÇ ³ç³ÏóáõÃÛ³Ùμ »ÏÏ»ñÁ ´Ïμ ß³ñù³ÛÇÝ Ññ³Ùϳ½ÙÇ μ³ñÓñ³·áõÛÝé³½Ù³-³Ï³¹»ÙÇ³Ï³Ý ¹³ëÁÝóóÝ»ñÁ 1921 Ã. ÁݹáõÝí»Éáõ ¨ ì»ÉÇϳÝáídzí³Ý¹Á Ñ³Û ÅáÕáíñ¹Ç ³½³ï³·ñÙ³Ý ·áñÍáõÙ ·Ý³Ñ³ï»Éáõ Ù³ëÇÝ]; èáõë³-Ï³Ý Î³ñÙÇñ ½áñù»ñÝ ²É»ùë³Ý¹ñåáÉáõÙ: ÞÇñ³ÏÇ ·³í³éÇ ³½³ï³·ñáõÙÁÃáõñù³Ï³Ý μéݹ³ïÇãÝ»ñÇó [²É»ùë³Ý¹ñ³åáÉÝ ³½³ï³·ñ»Éáõó Ñ»ïá êêèè¨ÏáÙÇ Ý³Ë³·³Ñ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ý³Ë³Ó»éÝáõÃÛ³Ùμ »ñϳÃáõÕáõ ϳ۳ñ³ÝÁ¨ ù³Õ³ùÇ ÙÛáõë Ù³ë»ñÁ ³Ï³Ý³½»ñÍ»Éáõ ѳٳñ ѳïáõÏ Ñ³ÝÓݳÅá-Õáí ëï»ÕÍ»Éáõ Ù³ëÇÝ]; ÉáõË XI. èêüêè å³ïíÇñ³ÏÝ»ñÇ Ù³ëݳÏóáõÃÛáõÝÁ²Ý¹ñÏáíϳëáõ٠ѳϳé¨áÉÛáõódzÛÇ í»ñçÇÝ Ñ»Ý³Ï»ïÇ ÉÇÏíǹ³óÙ³Ý Ñ³Ù³ñÙÕí³Í Ù³ñï»ñÇÝ: ²Ý¹ñÏáíϳëÇ êáí»ï³Ï³Ý é»ëåáõμÉÇϳݻñÇ Ýáñ ËݹÇñ-Ý»ñÁ ¨ ѳϳé¨áÉÛáõóÇáÝ áõÅ»ñÇ Ñ³ñáõó³Í ³ñ·»ÉùÝ»ñÁ [1921 Ã. ³åñÇÉÇ 14-ÇÝ ². ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ì. Æ. È»ÝÇÝÇ å³ïÙ³Ï³Ý Ý³Ù³ÏÁ Çñ Ñ»ï Îáíϳë μ»-ñ»Éáõ, ê. úñçáÝÇÏÇÓ»Ç, ê. ÎÇñáíÇ Ñ»ï ¼³Ý·»½áõñáõ٠ѳϳëáí»ï³Ï³Ý áõ-Å»ñÁ ÉÇÏíǹ³óÝ»Éáõ ¨ Ë³Õ³Õ ×³Ý³å³ñÑáí êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÇÝ ÙÇ-³óÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ]; êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÇ å³ïíÇñ³ÏáõÃÛáõÝÁ ¼³Ý·»½áõñáõÙ[г۳ëï³ÝÇ è¨ÏáÙÇ Ý³Ë³·³Ñ ÁÝÏ. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¨ ÄáÕÏáÙËáñÑÇ ³Ý-¹³ÙÝ»ñÇ ÏáÕÙÇó ·ñí³Í å³ßïáÝ³Ï³Ý Ñ³Ûï³ñ³ñáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ] (1921 Ã.ÑáõÝÇëÇ 20); г۳ëï³ÝÇ Ï³ñÙÇñ μ³Ý³ÏÇ ºñ¨³ÝÛ³Ý ½áñ³ËÙμÇ ³ñß³í³ÝùÁ¹»åÇ ¼³Ý·»½áõñ [ݳ¨ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¨ ºñ¨³ÝÇ é³½Ù³Ï³Ý ËÙμ³íáñ-Ù³Ý Ññ³Ù³Ý³ï³ñ ì»ÉÇϳÝáíÇ ÏáãÇ Ù³ëÇÝ]; Îáã áõÕÕí³Í ½ÇÝíáñÝ»ñÇÝ / ².ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý (²É. سñïáõÝÇ)Ðêêè è³½Ù³Ï³Ý áñÍ»ñÇ ÄáÕÏáÙ ¨ ²é³ÝÓÇÝ123

ÎáíϳëÛ³Ý μ³Ý³ÏÇ è³½Ù³-è¨áÉÛáõóÇáÝ ÊáñÑñ¹Ç ³Ý¹³Ù; ì»ÉÇϳÝáí.ºñ¨³ÝÇ é³½Ù³Ï³Ý ËÙμ³íáñÙ³Ý Ññ³Ù³Ý³ï³ñ; èáõë³ëï³ÝÇ Î³ñÙÇñ μ³-ݳÏÇ Ô³ñ³μ³Õ-¼³Ý·»½áõñÇ ½áñ³ËÙμÇ Ñ³ñÓ³ÏáõÙÁ ¨ ¼³Ý·»½áõñÇ ³½³ï³·ñáõÙÁ[¼³Ý·»½áõñáõÙ é¨áÉÛáõóÇáÝ Ï³ñ· áõ ϳÝáÝ Ñ³ëï³ï»Éáõ í»ñ³μ»ñÛ³ÉÎáíϳëÛ³Ý I-ÇÝ ÏáñåáõëÇ Ññ³Ù³Ý³ï³ñ îá¹áñëÏÇÝ ¨ ½ÇÝÏáÙ êíÇñÇ-¹áíÁ 1921 Ã. ÑáõÉÇëÇ 15-ÇÝ Ð³Û³ëï³ÝÇ ÄáÕÏáÙëáí»ïÇ Ý³Ë³·³Ñ ²É. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÇÝ Ñ»é³·ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ]; öáÃáñÇÏÝ»ñáõÙ Ïá÷í³Í Ñ»ñáëáõÑÇÝ»ñÝ áõ Ñ»-ñáëÝ»ñÁ [ݳ¨ éáõë ݳí³ëïÇ üÛá¹áñ ì³ëÇɨÇã Äáõñ³íÉÛáíÁ ¸³ñ³É³·Û³½Ç ¨¼³Ý·»½áõñÇ Ù³ñï»ñÇÝ Ù³ëݳÏó»Éáõ ¨ 1920 Ã. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»ï ³ß˳ï»-Éáõ, ¸³ñ³É³·Û³½Ç ¨ ¼³Ý·»½áõñÇ ÏéÇíÝ»ñÇ Ù³ëݳÏÇóÝ»ñÇÝ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³-ÝÇ 1921 Ã. ÑáõÉÇëÇ Ññ³Ù³ÝÇ Ù³ëÇÝ]; º½ñ³÷³ÏáõÙ [ݳ¨ ѳÛÏ³Ý ½áñ³Ù³ë»-ñÇ Ù³ëݳÏóáõÃÛ³Ùμ ¼³Ý·»½áõñÁ ³½³ï³·ñ»Éáõ í»ñ³μ»ñÛ³É ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³-ÝÇ Ý³Ù³ÏÇ Ù³ëÇÝ]:425. Øé³íÛ³Ý ²ëù³Ý³½: Ðá¹í³ÍÝ»ñ ¨ ׳é»ñ 1913-1929 / ÊÙμ.`Ø. ²ñ½áõÙ³ÝÛ³Ý. - º.: гÛå»ïÑñ³ï, 1961. – 412 ¿ç, Éáõë³ÝÏ.´áí³Ý¹.-Çó` ²é³ç³μ³Ý: [г۳ëï³ÝÇ è¨ÏáÙÁ Ðêêè ÅáÕÏáÙëáí»ïÇ` ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ý³Ë³·³ÑáõÃÛ³Ùμ 1921 Ã. í»ñ³Ï³½Ùí»Éáõ, Øé³íÛ³ÝÇ ÑÇßá-ÕáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ]: Üñ³Ýó ÑÇß³ï³ÏÇÝ (1925 Ã.) [Ð³Û μáõñÅáõ³½Ç³ÛÇ ¹»ÙÑñ³å³ñ³Ï³Ëáë³Ï³Ý-ùÝݳ¹³ï³Ï³Ý Ñá¹í³ÍÝ»ñáí ѳݹ»ë ·³Éáõ, г-Û³ëï³ÝáõÙ, ¨ ²Ý¹ñÏáíϳëáõÙ ³ß˳ï»Éáõ, г۳ëï³ÝÝ ²Ý¹ñÏáíϳëÇ ý»¹»-ñ³ódzÛÇ ³å³ ÊáñÑñ¹³ÛÇÝ ØÇáõÃÛ³Ý Ù»ç Çμñ¨ ¹³ßݳÏó³ÛÇÝ Ñ³Ýñ³å»ïáõ-ÃÛáõÝ ÙïÝ»Éáõ, ù³Õ³ù³Ï³Ý ³ß˳ï³ÝùÁ ϳ½Ù³Ï»ñå»Éáõ Ù³ëÇÝ]; ÎáõÉïáõñ³Ï³Ýѻճ÷áËáõÃÛáõÝÁ ¨ Ýñ³ ËݹÇñÝ»ñÁ Éáõë³íáñáõÃÛ³Ý ×³Ï³ïáõÙ: ¼»-ÏáõóáõÙ μ³ñÓñ ïÇåÇ ¹åñáóÝ»ñÇ Ñ³Ù³Ñ³Û³ëï³ÝÛ³Ý 3-ñ¹ ÏáÝý»ñ»Ýódz-ÛáõÙ 1928 Ã.: äñáÉ»ï³ñdzïÇ ¹ÇÏï³ïáõñ³ÛÇ ¹³ñμÇÝÁ [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÙ³Ñí³Ý, ÷»ïñí³ñÛ³Ý ³í³ÝïÛáõñ³Ý ç³Ëç³Ë»Éáõ, ÊáñÑñ¹³ÛÇÝ Ð³Û³ëï³-ÝÇ å»ï³Ï³Ý ϳ½Ù³íáñÙ³Ý ·áñÍáõÙ Ëáßáñ ¹»ñ ϳï³ñ»Éáõ, μ³Ýíáñ³-·Ûáõ-Õ³óÇ³Ï³Ý Ð³Û³ëï³ÝÇ Ïáõë³ÏóáõÃÛ³Ý ¨ ßÇݳñ³ñáõÃÛ³Ý Ñ³ñó»ñÁ ÉáõÍ»Éáõ,²Ý¹ñÏáíϳëÇ ÊáñÑñ¹³ÛÇÝ ý»¹»ñ³ódzÛÇ Ï³½Ù³Ï»ñåÙ³Ý, ²Ý¹ñÏáíϳëÇý»¹»ñ³ïÇí ϳé³í³ñáõÃÛ³Ý ¨ ²Ý¹ñÏáíϳëÇ Ïáõë³Ïó³Ï³Ý Ï»ÝïÏáÙÇ ³ß-˳ï³ÝùÝ»ñÇÝ ³ç³Ïó»Éáõ Ù³ëÇÝ]:426. ä»ïñáëÛ³Ý Þ. Ü. êáí»ï³Ï³Ý å»ï³Ï³ÝáõÃÛ³Ý Ï³½Ù³íáñáõÙÁ¨ ½³ñ·³óáõÙÁ г۳ëï³ÝáõÙ / ÊÙμ.` ê. ². úíë»÷Û³Ý. - º.: гÛå»ïÑñ³ï,1961. – 280 ¿ç, Éáõë³ÝÏ.´áí³Ý¹.-Çó` ÉáõË »ñÏñáñ¹. ²½·³ÛÇÝ ëáõí»ñ»Ý ëáódzÉÇëï³Ï³Ý å»ï³-ϳÝáõÃÛ³Ý Ï³½Ù³íáñáõÙÁ г۳ëï³ÝáõÙ: ä»ï³Ï³Ý Çß˳ÝáõÃÛ³Ý ¨ ϳé³í³ñÙ³ÝÏ»ÝïñáÝ³Ï³Ý ûñ·³ÝÝ»ñÇ ëï»ÕÍáõÙÁ: [1921 Ã. Ù³ÛÇëÇ 21-ÇÝ Äá-Õáíñ¹³Ï³Ý ÎáÙÇë³ñÝ»ñÇ êáí»ïÇ Ý³Ë³·³Ñ ¨ è³½Ù³Ï³Ý ·áñÍ»ñÇ Åá-Õáíñ¹³Ï³Ý ÏáÙÇë³ñ Ý߳ݳÏí»Éáõ Ù³ëÇÝ; 1921 Ã. ÑáõÉÇëÇ 13-ÇÝ ²É. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÇ Ý³Ë³Ó»éÝáõÃÛ³Ùμ ÅáÕáíñ¹³Ï³Ý ÏáÙÇë³ñÝ»ñÇ ëáí»ïÁ ѳïáõϹ»Ïñ»ïáí ·³ÕÃ³Ï³Ý³Ï³Ý ·áñÍ»ñÇ ·É˳íáñ í³ñãáõÃÛáõÝ ëï»ÕÍ»Éáõ, ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ëïáñ³·ñáõÃÛ³Ùμ г۳ëï³ÝÇ ³ß˳ï³íáñÝ»ñÇÝ áõÕÕí³Í124

1921 Ã. ÑáõÝÇëÇ 18-Ç ÏáãÇ ëïáñ³·ñÙ³Ý, êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÇ Î³ñÙÇñμ³Ý³ÏÇ ³Ùñ³åÝ¹Ù³Ý ·áñÍáõÙ ÷áñÓÇ Ý»ñ¹ñÙ³Ý, 1922 Ã. ÑáõÝí³ñÇÝ ÐÏ(μ)ä³é³çÇÝ Ñ³Ù³·áõÙ³ñáõÙ ëáí»ï³Ï³Ý ßÇݳñ³ñáõÃÛ³Ý ¨ ²Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ýý»¹»ñ³ódzÛÇ Ù³ëÇÝ ½»ÏáõóáõÙáí ѳݹ»ë ·³Éáõ Ù³ëÇÝ]; ÉáõË »ññáñ¹. ²é³çÇÝûñ»Ýë¹ñ³Ï³Ý ³Ïï»ñÁ ëáódzÉÇëï³Ï³Ý ¿ÏáÝáÙÇϳÛÇ ¨ ÏáõÉïáõñ³Ï³ÝßÇݳñ³ñáõÃÛ³Ý μݳ·³í³éáõÙ: ²é³çÇÝ ûñ»Ýë¹ñ³Ï³Ý ³Ïï»ñÁ ëáódzÉÇëï³Ï³ÝßÇݳñ³ñáõÃÛ³Ý μݳ·³í³éáõÙ: [ºñ¨³ÝÇ Ñ³Ù³Éë³ñ³ÝÁ ·ÇïáõÃÛ³Ýï³×³ñ ѳٳñ»Éáõ ¨ г۳ëï³ÝÇ êêè Ï»Ýï·áñÍÏáÙÇ ³é³çÇÝ Ï³½ÙáõÙ ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ÁݹáõÝí»Éáõ Ù³ëÇÝ]; ÉáõË ÑÇÝ·»ñáñ¹. ²Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý ý»¹»-ñ³ódzÛÇ Ï³½Ù³Ï»ñåáõÙÁ ¨ Ðêêè áñå»ë Ýñ³ Çñ³í³Ñ³í³ë³ñ ³Ý¹³Ù:Ðêêè-Ç ¹»ñÁ ²Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý ý»¹»ñ³ódzÛÇ Ï³½Ù³íáñÙ³Ý ·áñÍáõÙ: [1921 Ã.ÝáÛ»Ùμ»ñÇ 3-Ç èÏ(μ)ä λÝïÏáÙÇ ÎáíϳëÛ³Ý μÛáõñáÛÇ åÉ»ÝáõÙÇ Õ»Ï³í³ñÝ»ñ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ¨ ÙÛáõëÝ»ñÁ ÏáÝïñé¨áÉÛáõóÇáÝ áõÅ»ñÇ ¹»Ù áñáßÙ³Ý í»ñ³μ»ñ۳ɲݹñÏáíϳëÛ³Ý é»ëåáõμÉÇϳݻñÇ ë»ñï ¹³ßÇÝù ëï»ÕÍ»Éáõ, 1922 Ã.¹»Ïï»Ùμ»ñÇ 11-ÇÝ êáí»ïÝ»ñÇ ²Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý ³é³çÇÝ Ñ³Ù³·áõÙ³ñáõÙݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ ¹»É»·³ï ÁÝïñ»Éáõ Ù³ëÇÝ]:427. ê³Ññ³¹Û³Ý ê. Ø. è³½Ù³-é¨áÉÛáõóÇáÝ ÏáÙÇï»Ý»ñÁ г۳ëï³ÝáõÙ(1917-1922 ÃÃ.) / ÊÙμ.` . Î. ³ݷ۳Ý. - º.: гÛå»ïÑñ³ï,1961. – 187 ¿ç:´áí³Ý¹.-Çó` ÉáõË »ñÏñáñ¹. è»íÏáÙÝ»ñÁ г۳ëï³ÝáõÙ ëáí»ï³Ï³Ý Çß-˳ÝáõÃÛ³Ý ³Ùñ³åÝ¹Ù³Ý Ñ³Ù³ñ ÙÕí³Í å³Ûù³ñáõÙ: III. è»íÏáÙÝ»ñÇ ³é³çÇÝù³ÛÉ»ñÁ ù³Ûù³Ûí³Í ÅáÕáíñ¹³Ï³Ý ïÝï»ëáõÃÛ³Ý í»ñ³Ï³Ý·ÝÙ³Ý ·áñ-ÍáõÙ [ì. Æ. È»ÝÇÝÇ 1921 Ã. ³åñÇÉÇ 14-Ç Íñ³·ñ³ÛÇÝ Ý³Ù³ÏÁ. §²¹ñμ»ç³ÝÇ,ìñ³ëï³ÝÇ, г۳ëï³ÝÇ, ¸³Õëï³ÝÇ, È»éݳϳÝÝ»ñÇ é»ëåáõμÉÇϳÛÇ ÏáÙáõ-ÝÇëï ÁÝÏ»ñÝ»ñÇݦ ²Ý¹ñÏáíϳë μ»ñ»Éáõ, 1921 Ã. Ù³ÛÇëÇ 5-ÇÝ ºñ¨³Ý ·³Éáõ,гÛÏ³Ï³Ý êêè ÅáÕÏáÙëáí»ïÇ Ý³Ë³·³Ñ ¨ é³½Ù³Ï³Ý ·áñÍ»ñÇ ÅáÕáíñ¹³-Ï³Ý ÏáÙÇë³ñ Ý߳ݳÏí»Éáõ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Õ»Ï³í³ñáõÃÛ³Ùμ ÅáÕÏáÙëáí»ïÁêáí»ï³Ï³Ý Çß˳ÝáõÃÛ³Ý ³Ùñ³åÝ¹Ù³Ý Ñ³Ù³ñ Ëáßáñ ³ß˳ï³Ýù ϳï³ñ»Éáõ¨ §Ð³ó³Ñ³ïÇÏÇ ¨ ·»ïݳËÝÓáñÇ íñ³ ¹ñí³Í μÝ³Ï³Ý ïáõñùÇ Ù³ëÇݹ»Ïñ»ïÁ 1921 Ãí³Ï³ÝÇ ÑáõÝÇëÇ 29-ÇÝ ÅáÕÏáÙëáí»ïÇ Ý³Ë³·³Ñ ²É. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÇ ëïáñ³·ñáõÃÛáõÝáí Ññ³ï³ñ³Ï»Éáõ ¨ Ù³ëݳíáñ Ó»éÝ»ñ»óáõÃÛ³ÝÁï»Õ ï³Éáõ Ù³ëÇÝ], ÐÏ(μ)ä ºñ¨³ÝÇ Ï³½Ù³Ï»ñåáõÃÛ³Ý ¨ ³ñÑ»ëï³Ïó³Ï³ÝÙÇáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ñ³Ù³ù³Õ³ù³ÛÇÝ ÙdzóÛ³É ÝÇëïáõÙ êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÇÑ»ñÃ³Ï³Ý ËݹÇñÝ»ñÇ í»ñ³μ»ñÛ³É ½»ÏáõóáõÙáí ѳݹ»ë ·³Éáõ Ù³ëÇÝ]; IV.²ÝóáõÙÁ é¨áÉÛáõóÇáÝ ÏáÙÇï»Ý»ñÇó ëáí»ïÝ»ñÇÝ [1922 Ã. ÑáõÝí³ñÇ 30-Çݺñ¨³Ýáõ٠ѳÛÏ³Ï³Ý êêè μ³ÝíáñÝ»ñÇ, ·ÛáõÕ³óÇÝ»ñÇ ¨ ϳñÙÇñμ³Ý³Ï³ÛÇÝ-Ý»ñÇ ¹»åáõï³ïÝ»ñÇ êáí»ïÝ»ñÇ ³é³çÇÝ Ñ³Ù³·áõÙ³ñáõ٠гÛÏ³Ï³Ý êêèϳé³í³ñáõÃÛ³Ý Ù»Ï ï³ñí³ ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý í»ñ³μ»ñÛ³É Ñ³ßí»ïáõ ½»ÏáõóáõÙï³Éáõ, ÷»ïñí³ñÇ 3-Ç ÝÇëïáõ٠гÛÏ³Ï³Ý êêè ³é³çÇÝ ÎáÝëïÇïáõóÇ-³Ý ¨ ѳٳ·áõÙ³ñÁ ÷»ïñí³ñÇ 4-Ç ÝÇëïáõ٠ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ Ð³Ûϳ-Ï³Ý êêè λÝïñáÝ³Ï³Ý ·áñͳ¹Çñ ÏáÙÇï»Ç ³Ý¹³Ù ÁÝïñ»Éáõ Ù³ëÇÝ]:428. Àíòîíîâ À.Å. Áîåâîé Âîñåìíàäöàòûé ãîä (Âîåííûå äåé-125

ñòâèÿ Êðàñíîé Àðìèè â 1918-íà÷àëå 1919ã.). - Ì.: Âîåíèçäàò, 1961. -262ñ. (Âîåííî-èñòîðè÷åñêèé î÷åðê)Èç ñîäåðæ.: Ãëàâà ïåðâàÿ. Áîðüáà Êîììóíèñòè÷åñêîé ïàðòèè çà âûõîäèç âîéíû. Íà÷àëî èíîñòðàííîé âîåííîé èíòåðâåíöèè (ôåâðàëü-ìàé 1918ã.)1. Ïåðâûå øàãè êîììóíèñòè÷åñêîé ïàðòèè è Ñîâåòñêîãî ïðàâèòåëüñòâà ïîñîçäàíèþ Êðàñíîé Àðìèè. Áîðüáà ñ àâñòðî-ãåðìàíñêèìè èíòåðâåíòàìè [Îñîïðîòèâëåíèè íàñòóïàþùèì ãåðìàíñêèì âîéñêàì îòðÿäàìè, ðóêîâîäèìûìèÃëàâêîìîì Çàïàäíîãî ôðîíòà À.Ô. Ìÿñíèêîâûì; Î ïðèêàçå îò 23 ôåâðàëÿ1918ã. Ãëàâêîìà Çàïàäíîãî ôðîíòà À.Ô. Ìÿñíèêîâà î íåäîïóùåíèèïðîäâèæåíèÿ ãåðìàíñêèõ âîéñê â ãëóáü ñòðàíû, âïëîòü äî âåäåíèÿ ïàðòèçàíñêîéâîéíû; Î òåëåãðàììå Ìÿñíèêîâà îá îñâîáîæäåíèè ã. Êàëèíîâè÷è;Ãëàâà âòîðàÿ. Ïåðâûå ïîáåäû Êðàñíîé Àðìèè (èþíü-íà÷àëî íîÿáðÿ1918ã.) 1. Îáîñòðåíèå ãðàæäàíñêîé âîéíû â ñòðàíå [Î íàçíà÷åííîì ÃëàâíîêîìàíäóþùèìÇàïàäíûì (Ïîâîëæñêèì) ôðîíòîì À.Ô. Ìÿñíèêîâà âáîðüáå ïðîòèâ áåëî÷åõîâ]; Ãëàâà ÷åòâåðòàÿ. 3. Îñâîáîæäåíèå Êðàñíîé ÀðìèåéÏðèáàëòèêè è Áåëîðóññèè [Îá îïóáëèêîâàíèè Ìàíèôåñòà îá óòâåðæäåíèèÑîâåòñêîé âëàñòè â Áåëîðóññèè À. Ô. Ìÿñíèêÿíîì, âîçãëàâèâøèìÂðåìåííîå ðåâîë. ïðàâèòåëüñòâî ÁÑÑÐ]429. Èñòîðèÿ Áåëîðóññêîé ÑÑÐ â äâóõ òîìàõ / Ðåä. êîë. Ë.Ñ.Àáåöåäàðñêèé, Ò. 1-2. - Ìí.: Èçä. ÀÍ ÁÑÑÐ, 1961. Ò1. - 655 ñ.Èç ñîäåðæ.: Ãëàâà XX Áåëîðóññèÿ â ïåðèîä Ïåðâîé ìèðîâîé âîéíû èâòîðîé ðóññêîé ðåâîëþöèè. 4. Íàçðåâàíèå ðåâîëþöèîííîãî êðèçèñà [Îâèäíîì ïàðòèéíîì ðàáîòíèêå ñ 1906ã. À.Ô. Ìÿñíèêîâå, êîòîðûé íàõîäÿñü íàÇàïàäíîì ôðîíòå, ñòàë êðóïíåéøèì îðãàíèçàòîðîì è ðóêîâîäèòåëåìáîëüøåâèêîâ Áåëîðóññèè è Çàïàäíîãî ôðîíòà]Ò.2. - 702 ñ. Ãëàâà I Áåëîðóññèÿ â ïåðèîä ïîäãîòîâêè è ïðîâåäåíèÿÂåëèêîé Îêòÿáðüñêîé Ñîöèàëèñòè÷åñêîé ðåâîëþöèè (ìàðò 1917ã. - ôåâðàëü1918ã.) 1. Ïîëîæåíèå â Áåëîðóññèè ïîñëå Ôåâðàëüñêîé ðåâîëþöèè. Áîðüáàçà áîëüøåâèçàöèþ Ñîâåòîâ â ïåðèîä ìèðíîãî ðàçâèòèÿ ðåâîë. [Î I ñúåçäåâîåííûõ è ðàá. äåïóò. àðìèè è òûëà Çàï. Ôðîíòà, â êîòîðîì ó÷àñòâîâàë èÌÿñíèêîâ îò áîëüøåâèêîâ; Î âûñòóïëåíèè Ìÿñíèêîâà íà ñúåçäå; Îá èçáðàíèèèñïîëíèòåëüíîãî êîìèòåòà Çàï. ôðîíòà ñúåçäîì, â ñîñòàâ êîòîðîãîâîøåë è À. Ìÿñíèêîâ; Îá èçáðàíèè Áþðî ñîö. - äåì. ôðàêöèè ÌèíñêîãîÑîâåòà, â ñîñòàâ êîòîðîãî âîøåë è À. Ìÿñíèêîâ; Î çàÿâëåíèè Ìÿñíèêîâà íàçàñåäàíèè èñïîëêîìà Çàï. ôðîíòà î âûñòóïëåíèè ïðîòèâ ïîëèòèêè Âðåìåííîãîïðàâèò.]; 2. Äåÿòåëüíîñòü áîëüøåâèêîâ ïî ìîáèëèçàöèè ìàññ íàâîîðóæåííîå âîññòàíèå [Î ïðåäëîæåíèè Ôðóíçå è Ìÿñíèêîâà íà çàñåäàíèèÌèíñêîãî Ñîâåòà - ïðèíÿòü ðåçîëþöèþ ïðîòèâ ïðèêàçà Âðåìåííîãî ïðàâèò.126

îá àðåñòå Ëåíèíà; Îá èçäàíèè áîëüøåâèêàìè Çàï. ôðîíòà ãàçåòû “Çâåçäà”,â ðåäêîëëåãèþ êîòîðîé âîøåë è À. Ìÿñíèêîâ; Î äîêëàäå äåëåãàòà VI ñúåçäàïàðòèè À. Ìÿñíèêîâà íà ñîáðàíèè Ìèíñêîé ïàðò. îðãàíèçàöèè îá èòîãàõ 6ñúåçäà ÐÑÄÐÏ(á)]; 3. Ìàññîâîå ðåâîë. äâèæåí. íàêàíóíå Îêòÿáðüñêîé ñîö.ðåâîë. [Îá èçáðàíèè îáëàñòíîãî è ôðîíòîâîãî áþðî ÐÑÄÐÏ(á) èç 5 ÷åëîâåêè Ìÿñíèêîâà â òîì ÷èñëå; Î ðîëè áîëüøåâèñòñêîé ïå÷àòè-ãàçåò, ðåäàêòîðîìêîòîðûõ áûë è À. Ìÿñíèêîâ]; 4. Ïîáåäà Âåë. Îêò. ñîö. ðåâîëþöèè.Óñòàíîâëåíèå Ñîâåò. âëàñòè â Áåëîðóññèè [Î íàïðàâëåíèè Ëåíèíûìáîëüøåâèêîâ äëÿ ïîäãîòîâêè è ðóêîâîäñòâà ìàññàìè â ðàçëè÷íûå ðåãèîíûñòðàíû - Ìÿñíèêîâà - â Áåëîðóññèþ äëÿ îñóùåñòâëåíèÿ ñîö. ðåâîëþöèè; Îñîçäàíèè Âîåí. - ðåâîë. êîìèòåòà ïðè Ìèíñêîì Ñîâåòå, ïðåäñåäàòåëåìêîòîðîãî áûë èçáðàí À. Ìÿñíèêîâ; Î ðàáîòå ÷ëåíîâ Âîåí-ðåâ. êîìà, ñðåäèêîòîðûõ è Ìÿñíèêîâ, ïî óêðåïëåíèþ Êðàñíîé ãâàðäèè]; 5. Ëèêâèäàöèÿ ñòàðîãîãîñ. àïïàðàòà. Îðãàíèçàöèÿ îðãàíîâ Ñîâåò. âëàñòè [Î ñîçûâå IIôðîíòîâîãî ñúåçäà ñîëäàò. êîìèò. àðìèé Çàï. ôðîíòà (íîÿáðü 1917ã.),ïðåäñåäàòåëåì êîòîðîãî áûë èçáðàí À.Ô. Ìÿñíèêîâ; Îá èçáðàíèè ñúåçäîìôðîíòîâîãî êîìèòåòà, À.Ô. Ìÿñíèêîâà Ãëàâíîêîìàíäóþùèì Çàïàäíûìôðîíòîì; Î ïðèêàçå Ãëàâêîì. Çàïàä. ôðîíòà À. Ìÿñíèêîâà êîìàíäèðó ïîëüñêèõëåãèîíåðîâ Äîâáîð-Ìóñíèöêîìó - ïðåêðàòèòü êîíòððåâîë. äåéñòâèÿ];Ãëàâà II. Áåëîðóññèÿ â ãîäû èíîñòðàííîé âîåííîé èíòåðâåíöèè è ãðàæäàíñêîéâîéíû (ôåâð. 1918ã. - 1920ã.) 4. Îñâîáîæäåíèå Áåëîðóññèè îò íåìåöêèõîêêóïàíòîâ è âîññòàíîâëåíèå Ñîâåòñêîé âëàñòè. ÏðîâîçãëàøåíèåÁåëîðóññêîé Ñîâåò. Ñîö. Ðåñïóáëèêè. Îðãàíèçàöèÿ ÊÏ(á)Á è ÊÑÌÁ. ÑîçäàíèåËèòîâñêî-Áåëîðóññêîé ÑÑÐ [Î I ñúåçäå ÊÏ(á)Á, èçáðàâøåãî Öåíòð.Áþðî ÊÏ(á)Á - ïðåäñåäàòåëåì áûë èçáðàí À.Ô. Ìÿñíèêîâ; Îá îáúåäèíèòåëüíîìñúåçäå Ëèòâû è Áåëîðóññèè, â ñîñòàâ êîòîðîãî âîøåë è À. Ìÿñíèêîâ]430. Ìíàöàêàíÿí À.Í. Â.È. Ëåíèí è îñâîáîæäåíèå àðìÿíñêîãî íàðîäà.Íà ïðàâàõ ðóêîïèñè. - Å.: Èçä.-å Îáùåñòâà ïî ðàñïðîñòðàíåíèþïîëèò. è íàó÷. çíàíèé Àðì. ÑÑÐ, 1961. - 33ñ.Èç ñîäåðæ.: [Î ðóêîâ. À. Ìÿñíèêîâûì áîëüøåâèêàìè Çàï. Ôðîíòà, âïîñëåäñòâèèñòàâøèì ïðåäñåä. Ðåâêîìà Áåëîðóññèè è Ãëàâêîìîì Çàïàä.Ôðîíòà, à 26 îêò., ïîñëå ïîáåäû ðåâîë. â Ïåòðîãðàäå, Ìÿñíèêÿí ïðîâîçãëàñèëÑîâåò. âëàñòü â Ìèíñêå; Î íàïðàâëåíèè â Ñîâåòñêóþ Àðìåíèþ âèäíûõðàáîòíèêîâ ïàðòèè - À. Ìÿñíèêÿíà è Ñ. Ëóêàøèíà]431. 40 ëåò Ñîâåòñêîé Àðìåíèè. - Å.: Àéïåòðàò, 1961. - 299 ñ.Èç ñîäåðæ.: 40 ëåò Àðìÿíñêîé ÑÑÐ è Êîììóíèñòè÷åñêîé ïàðòèè Àðìå-127

íèè. Äîêëàä ïåðâîãî ñåêðåòàðÿ ÖÊ ÊÏ Àðìåíèè òîâ. ß.Í. Çàðîáÿíà [Î âåðíûõó÷åíèêàõ è ñîðàòíèêàõ Ëåíèíà, â ÷èñëå êîòîðûõ è À.Ô. Ìÿñíèêÿí] / ß.Í.Çàðîáÿí; Ðå÷ü òîâàðèùà Í.Ñ. Õðóùåâà íà òîðæåñòâåííîì çàñåäàíèè âãîðîäå Åðåâàíå, ïîñâÿùåííàÿ 40-ëåòèþ óñòàíîâëåíèÿ Ñîâåòñêîé âëàñòè èñîçäàíèÿ Êîììóíèñòè÷åñêîé ïàðòèè Àðìåíèè. 6 ìàÿ 1961 ãîäà [Îáëàãîäàðíîñòè ðàáî÷èõ è êðåñòüÿí áîëüøåâèêàì-ëåíèíöàì, ñðåäè êîòîðûõè À.Ô. Ìÿñíèêÿí] / Í.Ñ. Õðóùåâ; Öåíòðàëüíîìó Êîìèòåòó Êîììóíèñòè÷åñêîéïàðòèè Àðìåíèè, Ñîâåòó Ìèíèñòðîâ Àðìÿíñêîé ÑÑÐ, Ïðåçèäèóìó ÂåðõîâíîãîÑîâåòà Àðìÿíñêîé ÑÑÐ [Î ëþáâè ãðóçèíñêîãî íàðîäà ê ïëàìåííûìðåâîëþöèîíåðàì àðìÿíñêîãî íàðîäà, ñðåäè êîòîðûõ è À. Ìÿñíèêîâ] / ÖÊ ÊÏÃðóçèè, Ïðåçèäèóì Âåðõîâíîãî Ñîâåòà Ãðóçèíñêîé ÑÑÐ, Ñîâåò ÌèíèñòðîâÃðóç. ÑÑÐ.432. Õðóùåâ Í.Ñ. Ðå÷ü íà òîðæåñòâåííîì çàñåäàíèè â ãîðîäåÅðåâàíå, ïîñâÿùåííîì 40-ëåòèþ óñòàíîâëåíèÿ Ñîâåòñêîé âëàñòè èñîçäàíèÿ êîììóíèñòè÷åñêîé ïàðòèè Àðìåíèè (6 ìàÿ 1961 ãîäà). - Å.Àðì. ãîñèçäàò, 1961. – 35 ñ.Èç ñîäåðæ.: [Î áëàãîäàðíîñòè íàðîäà áîëüøåâèêàì-ëåíèíöàì, â ÷èñëåêîòîðûõ è À. Ìÿñíèêÿí]1962433. àëÏ»ñãÛ³Ý ²ñï³ß»ë: Ð³Û Ù³ñùëÇëï³Ï³Ý ùÝݳ¹³ïáõÃÛ³ÝÑÇÙݳ¹ÇñÝ»ñÁ: êï»÷³Ý Þ³ÑáõÙÛ³Ý, êáõñ»Ý êå³Ý¹³ñÛ³Ý / ÊÙμ.` Ê.ê. äáÕáëÛ³Ý. - º.: гÛå»ïÑñ³ïÇ, 1962. – 532 ¿ç:´áí³Ý¹.-Çó` ²é³ç³μ³Ý: [²ß˳ïáõÃÛ³Ý »ñÏñáñ¹ ·ÇñùÁ ݳ¨ ²É»ùë³Ý¹ñØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ ÝíÇñ»Éáõ Ù³ëÇÝ]; Ü»ñ³ÍáõÃÛáõÝ: Ø»Í Ñ»Õ³ßñçáõÙ Ñ³Û Ñ³ë³ñ³Ï³Ï³ÝÏÛ³ÝùÇ ¨ Ùï³íáñ áõ ¿ëûïÇÏ³Ï³Ý ½³ñ·³óÙ³Ý å³ïÙáõÃÛ³Ý Ù»ç[ݳ¨ Ñ³Û åñáý»ëÇáÝ³É é¨áÉÛáõóÇáÝ»ñ, ѳٳéáõë³Ï³Ý μ³Ýíáñ³Ï³Ý ³½³ï³·ñ³Ï³Ýß³ñÅÙ³Ý Õ»Ï³í³ñ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ]: ÉáõË III. êáõñ»Ýêå³Ý¹³ñÛ³ÝÁ éáõë ·ñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ: 4. ²ëáõÛÃÝ»ñ ³é³ÝÓÇÝ éáõë ·ñáÕ-Ý»ñÇ Ù³ëÇÝ [ݳ¨ â»ËáíÇ] / ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý; ÉáõË IV. êáõñ»Ý êå³Ý¹³ñÛ³ÝÁÑ³Û Ñ³ë³ñ³Ï³Ï³Ý ·³Õ³÷³ñ³Ï³Ý Ñáë³ÝùÝ»ñÇ, Ù³ÙáõÉÇ ¨ ·ñ³Ï³ÝáõÃÛ³ÝÙ³ëÇÝ: ²ëáõÛÃÝ»ñ Ñ³Û ·ñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý, ³é³ÝÓÇÝ Ñ³Û ·ñáÕÝ»ñÇ ¨ ·ñ³Ï³Ýμ³ñù»ñÇ Ù³ëÇÝ: §´³ñ»·áñÍáõÃÛáõÝÝ áõ Ýñ³ ëå³ë³íáñÝ»ñÁ Ñá¹í³ÍáõÙ μ³ñ»·áñÍáõÃÛáõÝÝ»ñÇμáõñÅáõ³Ï³Ý μÝáõÛÃÁ μ³ó³Ñ³Ûï»Éáõ, ¨ سÝóßÛ³ÝÇÝμ³ñ»·áñÍ Ý»ñϳ۳óÝ»Éáõ ²É. ÞÇñí³Ý½³¹»Ç ³ÝѳçáÕ ÷áñÓÁ Ù»ñÅ»Éáõ Ù³ëÇÝ];º½ñ³÷³ÏáõÙ [ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ éáõë ÅáÕáíñ¹Ç é¨áÉÛáõóÇáÝ ïñ³¹Çódzݻñáí¹³ëïdzñ³Ïí»Éáõ Ù³ëÇÝ]:128

434. Èõ èìåíàìè íàçâàíû óëèöû ãîðîäà Áàêó / Ðåä-ðû: Ï.À.Àçèçáåêîâà, Ì.À. Êàçèåâ. - Áàêó: Èçä-âî ÀÍ Àçåðá. ÑÑÐ, 1962. - 379ñ.Èç ñîäåðæ.: Ìÿñíèêîâ Àëåêñàíäð Ôåäîðîâè÷ (1886-1925) [Áèîãðàôèÿ]1963435. ʳݽ³¹Û³Ý òáɳÏ: Ðá¹í³ÍÝ»ñÇ ÅáÕáí³Íáõ / ÊÙμ.` Ð. ². г-Ùμ³ñÓáõÙÛ³Ý. - º.: гÛÏ. êêè ² Ññ³ï, 1963. - 273 ¿ç:´áí³Ý¹.-Çó` òáÉ³Ï Ê³Ý½³¹Û³Ý: (ºñÏáõ Ëáëù) [§³ñáõݦ ³ÉٳݳËÇÑñ³ï³ñ³ÏÙ³ÝÁ ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëݳÏóáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ] / ². ÆÝ×ÇÏ-Û³Ý, Ð. ԳݳɳÝÛ³Ý; ²É»ùë³Ý¹ñ ̳ïáõñÛ³Ý: [سñùëÇëï ²É. سñïáõÝÇÝ̳ïáõñÛ³ÝÇ ëï»Õͳ·áñÍáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ]; ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝسñïáõÝÇ (²ÉÛáß³): (´Ýáõó·ñÙ³Ý ÷áñÓ): 1886-1925; ì³Ñ³Ý î»ñÛ³ÝÇ »ñÏ»-ñÇ Ññ³ï³ñ³ÏáõÃÛáõÝÁ ä. سÏÇÝóÛ³ÝÇ ËÙμ³·ñáõÃÛ³Ùμ: ì³Ñ³Ý î»ñÛ³Ý -ºñÏ»ñÇ ÅáÕáí³Íáõ, ѳïáñ 1-4, 1923 - 1925 [ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ §³ñáõݦ³ÉٳݳËÇ ËÙμ³·ñ³Ï³Ý ³ß˳ï³ÝùÝ»ñÇÝ Ù³ëݳÏó»Éáõ Ù³ëÇÝ]; ØÇù³Û»ÉܳÉμ³Ý¹Û³ÝÇ §¸Çí³ÝǦ ³éÃÇí: (ö³ëï»ñÇ ëïáõ·Ù³Ý-×ß·ñïÙ³Ý ¨ ÁݹѳÝñ³óÙ³Ý÷áñÓ) [ܳÉμ³Ý¹Û³ÝÇ Ññ³å³ñ³Ï³Ëáë³Ï³Ý ·ñí³ÍùÝ»ñÇ í»ñ³μ»ñÛ³ÉÈ»áÇ Ï³ñÍÇùÁ ²É. سñïáõÝÇÝ (ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ) Ñ»ñù»Éáõ Ù³ëÇÝ ; ܳ-Ù³ÏÝ»ñ [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ³ÛÏ³Ï³Ý ³ÏáõÙμáõÙ ¹³ë³ËáëáõÃÛáõÝ Ï³ñ¹³Éáõí»ñ³μ»ñÛ³É ²É. ̳ïáõñÛ³ÝÇÝ áõÕÕí³Í ݳٳÏáõÙ ÑÇß³ï³Ï»Éáõ Ù³ëÇÝ] / ò.ʳݽ³¹Û³Ý:436. γñ³å»ïÛ³Ý Ð. Ü. Ø»Í å³Ûù³ñÇ Ù³ñ¹ÇÏ: ê³ñ·Çë γëÛ³Ý,ê³Ñ³Ï î»ñ-³μñÇ»ÉÛ³Ý, ¨áñ· ²Ã³ñμ»ÏÛ³Ý / ÊÙμ.` ². ²¹áÛ³Ý. - º.:гÛå»ïÑñ³ï, 1963. – 481 ¿ç:´áí³Ý¹.-Çó` VI г۳ëï³ÝÇ é¨ÏáÙÇ Ý³Ë³·³ÑÁ: [1921 Ã. Ù³ÛÇëÇÝ ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÁ ºñ¨³Ý ·³Éáõ ¨ Ðêêè ÅáÕÏáÙëáí»ïÇ Ý³Ë³·³ÑÇ ¨ é³½Ù³Ï³Ý ·áñ-Í»ñÇ ÅáÕáíñ¹³Ï³Ý ÏáÙÇë³ñÝ»ñÇ å³ßïáÝÝ»ñÁ ëï³ÝÓÝ»Éáõ, 1927 Ã. ÝáÛ»Ùμ.²Ý¹ñÏáíϳëÇ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý ѳٳÉë³ñ³ÝÝ ëï»ÕÍí»Éáõ ·áñÍÇÝ úñçáÝÇ-ÏÇÓ»Ç ¨ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ý³Ë³Ó»éÝáõÃÛ³Ý, 1922 Ã. Ù³ñïÇÝ, ÂÇýÉÇëáõÙ ²Ý¹ñ-ÏáíϳëÇ ëáí»ï³Ï³Ý é»ëåáõμÉÇϳݻñÇ Ï»Ýï·áñÍÏáÙÝ»ñÇ ³ñï³Ï³ñ· ÏáÝý»ñ³ÝëÇÝݳ¨ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëݳÏóáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ]; ä³ñïdzÛÇ ·³Õ³-÷³ñ³Ï³Ý ׳ϳïÇ ³ÝËáÝç ½ÇÝíáñÁ [γëÛ³ÝÁ` ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ áñå»ëå³ñïÇ³Ï³Ý ¨ å»ï³Ï³Ý ·áñÍÇã μ³ñÓñ ·Ý³Ñ³ï»Éáõ Ù³ëÇÝ]; IV. Èdz½áñÝ»ñϳ۳óáõóÇãÁ [êáí»ï³Ï³Ý èáõë³ëï³Ýáõ٠г۳ëï³ÝÇ Édz½áñ Ý»ñϳ-Û³óáõóÇã î»ñ-³μñÇ»ÉÛ³ÝÇ ¨ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ³Ù³·áñͳÏóáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ];γé³í³ñáõÃÛ³Ý Õ»Ï³í³ñÁ [ÄáÕÏáÙëáí»ïÇ Ý³Ë³·³Ñ î»ñ-³μñÇ»ÉÛ³ÝÇÑáõß»ñÁ ݳ¨ ÄáÕÏáÙëáí»ïÇ ³é³çÇÝ Ý³Ë³·³Ñ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ];¨áñ· ²Ã³ñμ»ÏÛ³Ý [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¨ ²Ã³ñμ»ÏÛ³ÝÇ áõë³ÝáÕ³Ï³Ý ï³ñÇ-Ý»ñÇ ÁÝÏ»ñ³Ï³Ý ѳñ³μ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ]; III. ²μ˳½Ç³ÛáõÙ [êáËáõÙÇáõÙ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¨ ²Ã³ñμ»ÏÛ³ÝÇ Ñ³Ý¹ÇåÙ³Ý Ù³ëÇÝ]; IX. ø³Õ³ù³ódz-Ï³Ý ÏéÇíÝ»ñÇ Ñ»ñáëÁ [ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ г۳ëï³Ý ·³Éáõ ¨ ÄáÕÏáÙëá-129

í»ïÇ Ý³Ë³·³Ñ Ý߳ݳÏí»Éáõ Ù³ëÇÝ]; º½ñ³÷³ÏÙ³Ý ÷á˳ñ»Ý [1925 Ã.Ù³ñïÇ 22-ÇÝ êáõËáõÙ` ²μ˳½Ç³ÛÇ êáí»ïÝ»ñÇ Ñ³Ù³·áõÙ³ñÇÝ Ù³ëݳÏó»-Éáõ Ù»ÏÝ»Éáõ ¨ ³ídzíóñÇ »ÝóñÏí»Éáõ Ù³ëÇÝ]:437. г۳ëï³ÝÇ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý å³ñïdzÛÇ å³ïÙáõÃÛ³Ý áõñí³·Í»ñ/ ËÙμ³·ñ.` Ì. ä. ²Õ³Û³ÝÇ ¨ áõñÇßÝ. - º.: гÛå»ïÑñ³ï. –1963. – 758 ¿ç:´áí³Ý¹.-Çó` ÉáõË áõûñáñ¹. г۳ëï³ÝÇ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý å³ñïdzÝÅáÕáíñ¹³Ï³Ý ïÝï»ëáõÃÛ³Ý í»ñ³Ï³Ý·ÝÙ³Ý Ñ³Ù³ñ ÙÕ³Í å³Ûù³ñáõÙ(1921-1925 Ãí³Ï³ÝÝ»ñ): ø³Õ³ù³óÇ³Ï³Ý ÏéÇíÝ»ñÁ г۳ëï³ÝáõÙ: г۳ëï³ÝÇÏáÙå³ñïÇ³Ý êáí»ï³Ï³Ý Çß˳ÝáõÃÛ³Ý ³Ùñ³åÝ¹Ù³Ý Ñ³Ù³ñ ÙÕ³Íå³Ûù³ñáõÙ [1921 Ãí³Ï³ÝÇÝ ². ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ г۳ëï³Ý ·³Éáõ, г۳ëï³ÝÇé¨ÏáÙÇ Ý³Ë³·³Ñ, ÇëÏ é¨ÏáÙÁ í»ñ³Ï³½Ùí»Éáõó Ñ»ïá` гÛÏ³Ï³Ý êêèÅáÕáíñ¹³Ï³Ý ÏáÙÇë³ñÝ»ñÇ ëáí»ïÇ Ý³Ë³·³Ñ ¨ é³½Ù³Ï³Ý ·áñÍ»ñÇ Åá-Õáíñ¹³Ï³Ý ÏáÙÇë³ñ Ý߳ݳÏí»Éáõ Ù³ëÇÝ]; г۳ëï³ÝÇ ÏáÙå³ñïÇ³Ý Ë³-Õ³Õ ßÇݳñ³ñ³Ï³Ý ³ß˳ï³ÝùÝ»ñÇ ³é³çÇÝ ßñç³ÝáõÙ [1921 Ã. ³åñÇÉÇÝ ì.Æ. È»ÝÇÝÇ §²¹ñμ»ç³ÝÇ, ìñ³ëï³ÝÇ, г۳ëï³ÝÇ, ¸³Õëï³ÝÇ, È»éݳϳÝÝ»-ñÇ é»ëåáõμÉÇϳÛÇ ÏáÙáõÝÇëï ÁÝÏ»ñÝ»ñÇݦ Íñ³·ñ³ÛÇÝ Ý³Ù³ÏÁ Çñ Ñ»ï Îáí-ϳë μ»ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ]; г۳ëï³ÝÇ ÏáÙå³ñïdzÛÇ I ѳٳ·áõÙ³ñÁ: гÛϳϳÝêêè ³é³çÇÝ ÏáÝëïÇïáõóÇ³Ý [1922 Ã. ÑáõÝí. 26-ÇÝ ºñ¨³Ýáõ٠г۳ëï³ÝÇÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý å³ñïdzÛÇ I ѳٳ·áõÙ³ñÁ Çñ ³ß˳ï³ÝùÝ»ñÁ ëÏë»Éáõ,èÏ(μ)ä XI ÏáÝý»ñ³ÝëÇ ³ñ¹ÛáõÝùÝ»ñÇ í»ñ³μ»ñÛ³É, ëáí»ï³Ï³Ý ßÇݳñ³ñáõ-ÃÛ³Ý ¨ ²Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý ý»¹»ñ³ódzÛÇ Ï³½Ù³Ï»ñåÙ³Ý Ñ³ñóÇ ßáõñç ². ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÇ ½»ÏáõóÙ³Ý, ѳٳ·áõÙ³ñáõ٠г۳ëï³ÝÇ Ï»ÝïÏáÙÇ ³Ý¹³Ù ¨ ²Ý¹ñ»ñÏáÙÇù³ñïáõÕ³ñ ÁÝïñí»Éáõ Ù³ëÇÝ]; г۳ëï³ÝÇ ÏáÙå³ñïdzÛÇ II ѳ-Ù³·áõÙ³ñÁ [1923 Ã. Ù³ñïÇ 13-17-Á ºñ¨³Ýáõ٠г۳ëï³ÝÇ ÏáÙå³ñïdzÛÇ IIѳٳ·áõÙ³ñÁ ï»ÕÇ áõݻݳÉáõ, ÐÏ(μ)ä λÝïÏáÙÇ, ì»ñëïáõ·Çã ¨ ì»ñ³ÑëÏÇãѳÝÓݳÅáÕáíÇ Ýáñ ϳ½Ùáõ٠ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ÁÝïñí»Éáõ, 1923 Ã. Ù³ñïÇ19-23-Á ÂÇýÉÇëáõÙ ²Ý¹ñÏáíϳëÇ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý ϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÝ»-ñÇ II ѳٳ·áõÙ³ñáõÙ ²Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý »ñÏñ³ÛÇÝ ÏáÙÇï»Ç ù³Õ³ù³Ï³Ý ¨Ï³½Ù³Ï»ñå³Ï³Ý ѳßí»ïíáõÃÛ³Ùμ ݳ¨ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ѳݹ»ë ·³Éáõ Ù³ëÇÝ];ÉáõË XV. г۳ëï³ÝÇ ÎáÙáõÝÇëï³Ï³Ý å³ñïÇ³Ý ÅáÕáíñ¹³Ï³Ý ïÝï»ëáõÃÛ³ÝÑáõÅÏáõ í»ñ»ÉùÇ ¨ ëáódzÉǽÙÇ Ï³éáõóáõÙÝ ³í³ñï»Éáõ ßñç³ÝáõÙ:(1953-1958 Ãí³Ï³ÝÝ»ñ): ä³ñïÇ³Ï³Ý ³ß˳ï³ÝùÇ í»ñ³Ï³éáõóáõÙÁ É»-ÝÇÝÛ³Ý ÝáñٳݻñÇ ÑÇÙ³Ý íñ³: ÐÎä XVII ѳٳ·áõÙ³ñÁ [ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³-ÝÇ é¨áÉÛáõóÇáÝ ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³ÝÁ ÝíÇñí³Í ³ß˳ïáõÃÛáõÝÝ»ñ Ññ³ï³ñ³Ïí»-Éáõ Ù³ëÇÝ]:438. Øݳó³Ï³ÝÛ³Ý ². Ü. ì. Æ. È»ÝÇÝÁ ¨ Ñ³Û ÅáÕáíñ¹Ç ³½³ï³·-ñ³Ï³Ý å³Ûù³ñÁ / ä³ï. ËÙμ.` Øáñáõë гëñ³ÃÛ³Ý. - º.: Ðêêè ²Ññ³ï., 1963. – 420 ¿ç:´áí³Ý¹.-Çó` ÉáõË »ñÏñáñ¹. Ð³Û ÅáÕáíñ¹Ç é¨áÉÛáõóÇáÝ ³½³ï³·ñ³Ï³Ýå³Ûù³ñÁ Ùdzå»ï³Ï³Ý ϳñ·»ñÇ ¹»Ù: Ð³Û ³Ï³Ý³íáñ Ù³ñùëÇëïÝ»ñÁ ѳ-Ù³éáõë³Ï³Ý é¨áÉÛáõóÇáÝ ß³ñÅÙ³Ý Õ»Ï³í³ñÝ»ñÇ ß³ñùáõÙ [ݳ¨` ². ØÛ³ë-130

ÝÇÏÛ³ÝÁ ´. ÎÝáõÝÛ³ÝóÇ ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ]; ÉáõË »ññáñ¹. гÛϳϳÝμáõñÅáõ³Ï³Ý å³ñïdzݻñÇ ¨ Ù³ÝñμáõñÅáõ³Ï³Ý ϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÝ»ñÇ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý ùÝݳ¹³ïáõÃÛáõÝÁ [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ÑÝã³ÏÛ³Ý å³ñïdzÛÇÙ³ëÇÝ]; ´³ÅÇÝ »ñÏñáñ¹. ì. Æ. È»ÝÇÝÁ ¨ Ñ³Û ÅáÕáíñ¹Ç ³½³ï³·ñáõÃÛ³Ý Ñ³ñóÁèáõë³ëï³ÝáõÙ êáódzÉÇëï³Ï³Ý é¨áÉÛáõódzÛÇ ¨ ù³Õ³ù³óÇ³Ï³Ý ÏéÇí-Ý»ñÇ ï³ñÇÝ»ñÇÝ: (1917-1920): ÉáõË Ûáûñáñ¹. ÐáÏï»Ùμ»ñÛ³Ý é¨áÉÛáõódzÛÇμ³ñÇϳ¹Ý»ñÇ íñ³ ¨ ù³Õ³ù³óÇ³Ï³Ý ÏéÇíÝ»ñÇ ¹Çñù»ñáõÙ: ä»ï»ñμáõñ·áõÙ¨ ØáëÏí³ÛáõÙ: [ܳ¨` ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ î»ñ-гñáõÃÛáõÝÛ³ÝóÇ Ñ»ï Øá·ÇÉÛáíáõÙ·ïÝíáÕ ¸áõËáÝÇÝÇ ½áñ³Ï³Û³ÝÇ (ß³μÁ) íñ³ ѳñ³íÇó ·ñáÑ»Éáõ Ù³ëÇÝ]; ´»-ÉáéáõëdzÛáõÙ ¨ àõÏñ³ÇݳÛáõÙ [ܳ¨` ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ È»ÝÇÝÇ Õ»Ï³í³ñáõ-ÃÛ³Ùμ ·áñÍ»Éáõ ¨ È»ÝÇÝÇ ·áñÍáõÝ»áõÃÛáõÝÁ Ññ³ï³ñ³Ïí³Í ·ñù»ñáõÙ Éáõë³μ³Ý»Éáõ,å³ñïdzÛÇ Î»ÝïÏáÙÁ ê³Ñٳݳ¹Çñ ÅáÕáíÇ ÁÝïñáõÃÛáõÝÝ»ñÇÝ Ý³¨². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ã»ÏݳÍáõÃÛáõÝÁ ³é³ç³¹ñ»Éáõ, êÙáÉ»ÝëÏÇ Ñ³Ù³Éë³ñ³ÝÇϳ½Ù³Ï»ñåÙ³ÝÁ Ù³ëݳÏó»Éáõ Ù³ëÇÝ]; ì. Æ. È»ÝÇÝÇ Ñá·³ï³ñáõÃÛáõÝÁ ·³Õ-Ã³Í Ñ³Û ³ß˳ï³íáñÝ»ñÇ Ýϳï³Ùμ ¨ Ýñ³Ýó Ý»ñ·ñ³íõÙÁ é¨áÉÛáõóÇáÝ å³ù³ñÇÙ»ç èáõë³ëï³ÝÇ Ù³ñ½»ñáõÙ [1918 Ãí³Ï³ÝÇ ÑáõÝí. 15-ÇÝ ì. Æ. È»ÝÇÝÇݳ˳ӻéÝáõÃÛ³Ùμ ·³ÕóϳÝáõÃÛ³Ý íÇ׳ÏÇ ¨ Ýñ³Ý û·ÝáõÃÛáõÝ óáõÛó ï³-Éáõ ѳñóÁ ÄáÕÏáÙëáí»ïÁ ùÝÝ»Éáõ ¨ û·ÝáõÃÛáõÝ Ñ³ïϳóÝ»Éáõ, §ÎáÙáõÝÇëï¦Ñ³Û³ï³é ß³μ³Ã³Ã»ñÃÁ ÑÇÙÝí»Éáõ, ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ î»ñÛ³ÝÁ ¨ áõñÇßÝ»ñÁ ûñ-ÃÇ ¿ç»ñáõ٠ѳݹ»ë ·³Éáõ Ù³ëÇÝ]; Ð³Û ³Ï³Ý³íáñ é¨áÉÛáõóÇáÝ ·áñÍÇãÝ»ñÁ ¨½áñ³Ññ³Ù³Ý³ï³ñÝ»ñÁ ù³Õ³ù³óÇ³Ï³Ý å³ï»ñ³½ÙÇ é³½Ù³×³Ï³ïÝ»-ñáõÙ [êáí»ïÝ»ñÇ VI ѳٷáõÙ³ñÇ å³ï·³Ù³íáñ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ³ñ¨ÙïÛ³Ý鳽ٳ׳ϳïÇ ßï³μ Ù»ÏÝ»Éáõ, ØáëÏí³ÛáõÙ È»ÝÇÝÇ Õ»Ï³í³ñáõÃÛ³Ý Ý»ñùá³ß˳ï»Éáõ, 1920 Ã. ³åñÇÉÇÝ ³é³çÝáñ¹Ç 50 ³ÙÛ³ÏÇÝ ÝíÇñí³Í ѳݹÇë³íáñáõÃÛ³ÝÁÝ»ñ³Í³Ï³Ý ׳éáí ѳݹ»ë ·³Éáõ, Çñ ËÙμ³·ñ³Í §ÎáÙáõÝÇëïÇã»ë-ÏÇ ïñáõ¹¦ ûñÃÁ È»ÝÇÝÇÝ ÝíÇñ»Éáõ, ì. Æ. È»ÝÇÝÇ §ä»ïáõÃÛáõÝÁ ¨ ѻճ÷á-ËáõÃÛáõÝÁ¦ ·ñùÇÝ ÝíÇñí³Í Ñá¹í³Íáí ѳݹ»ë ·³Éáõ, ØáëÏí³ÛÇ ù³Õ³ù³ÛÇݨ ݳѳݷ³Ï³Ý ÏáÙÇï»Ç ù³ñïáõÕ³ñ ÉÇÝ»Éáõ, ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïáõÙÙÕ³Í Ù³ñï»ñÇ ù³Õ³ù³Ï³Ý ջϳí³ñáõÃÛáõÝÝ ³å³Ñáí»Éáõ, ². ²Ã³ñμ»ÏÛ³-ÝÇ ³í³Ý¹Á ëáódzÉǽÙÇ ßÇݳñ³ñáõÃÛ³Ý ·áñÍÇÝ, éáõëÝ»ñÇÝ, áõÏñ³ÇݳóÇÝ»-ñÇÝ ¨ μ»ÉáéáõëÝ»ñÇÝ ÝíÇñ»Éáõ Ù³ëÇÝ]; ´³ÅÇÝ »ññáñ¹. ì. Æ. È»ÝÇÝÇ Õ»Ï³í³ñáõÃÛáõÝÁгÛÏ³Ï³Ý êêè-Ç ëï»ÕÍÙ³Ý, Ýñ³ ù³Õ³ù³Ï³Ý, ïÝï»ë³Ï³Ý ¨ÏáõÉïáõñ³Ï³Ý ÏÛ³ÝùÇ é¨áÉÛáõóÇáÝ í»ñ³÷áËáõÙÝ»ñÇ ÝϳïÙ³Ùμ: (1920-1924) ÉáõË áõûñáñ¹. è»íáÉÛáõódzÛÇ Ñ³ÕóݳÏÁ г۳ëï³ÝáõÙ ¨ ³ñÙ³ï³Ï³Ýßñç³¹³ñÓÁ Ñ³Û ÅáÕáíñ¹Ç å³ïÙ³Ï³Ý μ³ËïÇ Ù»ç: Ðá·³ï³ñáõÃÛáõ-ÝÁ êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÇ å³ñïÇ³Ï³Ý ¨ êáí»ï³Ï³Ý ûñ·³ÝÝ»ñÇ ³Ùñ³åݹٳÝÙ³ëÇÝ [Ð³Û ÏáÙáõÝÇëï ·áñÍÇãÝ»ñÇó ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ г-Û³ëï³Ý ·³Éáõ ¨ гÛÏ³Ï³Ý êêè è¨ÏáÙÇ Ý³Ë³·³Ñ Ý߳ݳÏí»Éáõ Ù³ëÇÝ];гÛÏ³Ï³Ý êêè-Ç ¨ ²Ý¹ñÏáíϳëÇ ÙÛáõë é»ëåáõμÉÇϳݻñÇ ëáódzÉÇëï³Ï³Ý½³ñ·³óÙ³Ý É»ÝÇÝÛ³Ý Íñ³·ÇñÁ, Ýñ³Ýó »Õμ³Ûñ³Ï³Ý ѳٳ·áñͳÏóáõÃÛáõÝÁêáí»ï³Ï³Ý ÙÇáõÃÛ³Ý ÅáÕáíáõñ¹Ý»ñÇ Ñ»ï [èÎä X ѳٳ·áõÙ³ñáõÙ (1921 Ã.Ù³ñïÇÝ) ì. Æ. È»ÝÇÝÁ Çñ »ÉáõÛÃáõÙ ÎáÙ. å³ñïdzÛÇ ¨ êáí»ï³Ï³Ý Çß˳Ýáõ-ÃÛ³Ý ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý Íñ³·ñ³ÛÇÝ ËݹÇñÝ»ñÁ ß³ñ³¹ñ»Éáõ, Üáñ ïÝï»ë³Ï³Ýù³Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛáõÝ ÏÇñ³é»Éáõ ¨ ëáódzÉǽÙÇ áõÕÇáí ·Ý³Éáõ, ѳٳ·áõÙ³ñÇ131

³ß˳ï³ÝùÝ»ñÇÝ Ý³¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ Ù³ëݳÏó»Éáõ, 1921 Ã. ù³Õ³ù³ódz-Ï³Ý ÏéÇíÝ»ñÇ, 1922 Ã. ÑáõÝí. гÛÏ³Ï³Ý Ðêêè-Ç ë»ñÙ³óáõÇ Ï³ñÇùÇ Ñ³ñóáíêêè ϳé³í³ñáõÃÛ³Ý Ý³Ë³·³ÑÁ û·ÝáõÃÛáõÝ ëï³Ý³Éáõ ѳٳñ ì. Æ. È»ÝÇ-ÝÇÝ ¹ÇÙ»Éáõ, 1922 Ã. ë»åï. áñϳÛáõÙ Ýñ³ Ñ»ï ѳݹÇåÙ³Ý ¨ 1922 Ã. ¹»Ïï.²ß˳ï³ÝùÇ ¨ ä³ßïå³ÝáõÃÛ³Ý ËáñÑáõñ¹Á §êáíÛ³É Ñ³Û»ñÇÝ û·Ý»Éáõ ѳñóÁ¦ùÝÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ]; ÉáõË ÇÝÝ»ñáñ¹. ì. Æ. È»ÝÇÝÇ å³ï·³ÙÝ»ñÇ Çñ³Ï³Ý³óáõÙÁ¨ Ñ³Û ÅáÕáíñ¹Ç ³é³çÁÝóóÁ ¹»åÇ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý ³å³·³Ý: ì. Æ.È»ÝÇÝÇ Ù³ÑÁ. ѳٳÅáÕáíñ¹³Ï³Ý íÇßï [ݳ¨ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ áñÏÇ Ù»ÏÝ»-Éáõ, ³Û¹ ûñ»ñÇÝ Ï³½Ù³Í ûñ³·ñÇ, óÕÙ³Ý Éá½áõÝ·Ý»ñ Ù߳ϻÉáõ Ù³ëÇÝ]:Ðåö.: Õàðìàíäàðÿí Ñ. Â. È. Ëåíèí è îñâîáîäèòåëüíàÿ áîðüáà àðìÿíñêîãîíàðîäà // Êîììóíèñò. - 1964. - N 17. - 21 ÿíâ. - Ñ. 2, 3.439. Äàðîíÿí Ñ.Ê. Ìèêàýë Íàëáàíäÿí / îòâ. ðåä. È.Ê. Êóñèêüÿí. -Ì.: Èçä-âî ÀÍ ÑÑÑÐ, 1963. - 200ñ.Èç ñîäåðæ.: Çàêëþ÷åíèå [Î ãëóáîêîì ñëåäå, êîòîðûé îñòàâèë Ì. Íàëáàíäÿííà ðàçâèòèè àðìÿíñêîé îáùåñòâåííîé ìûñëè, íà öåëîå ïîêîëåíèåâûäàþùèõñÿ îáùåñòâåííûõ äåÿòåëåé è À.Ô. Ìÿñíèêÿíà â òîì ÷èñëå, î âûäàþùåéñÿðîëè À.Ô. Ìÿñíèêÿíà â äåëå ïðîïàãàíäû èäåé Ìèêàýëà Íàëáàíäÿíà]440. Õàðìàíäàðÿí Ñ.Â., Õóäàâåðäÿí Ê.Ñ. Ñúåçäû Ñîâåòîâ Àðìåíèè(1922-1937). - Å.: Àðìãîñèçäàò, 1963. - 228ñ.:Èç ñîäåðæ.: Ãëàâà I Ïåðâûé ñúåçä Ñîâåòîâ [Îá îòêðûòèè ñúåçäà ïðåäñåä.ÑÍÊ Àðìåíèè À.Ô. Ìÿñíèêÿíîì, î âûñòóïëåíèè ñ îò÷åòíûì äîêëàäîìïðåäñåä. ÑÍÊ À.Ô. Ìÿñíèêÿíà; Î çíà÷èòåëüíîé ðîëè â ãîñóäàðñòâåííîìñòðîèòåëüñòâå Ñîâåòñêîé Àðìåíèè À. Ìÿñíèêÿíà è Ñ. Ëóêàøèíà (Ñðàïèîíÿíà);Î ïðèçûâå Ìÿñíèêÿíà k òðóäÿùèìñÿ ðåñïóáëèêè ê ñîçèäàòåëüíîé ðàáîòåè îçâó÷åíèå öèôð, ãîâîðèâøèõ îá îêàçàíèè ÐÑÔÑÐ ïîìîùè ÑîâåòñêîéÀðìåíèè; Îá èçáðàíèè íà ñúåçäå ÖÈÊ ðåñïóáëèêè, À. Ìÿñíèêÿíà, â ñâîþî÷åðåäü ÖÈÊ èçáðàë ïðàâèòåëüñòâî - ÑÍÊ ïîä ïðåäñåäàòåëüñòâîì Ìÿñíèêÿíà;Î çàêðûòèè ñúåçäà Àë. Ìÿñíèêÿíîì]; Ãëàâà II Âòîðîé ñúåçä Ñîâåòîâ[Î òåëåãðàììå íà èìÿ ïðåäñåä. ÖÈÊ ÑÑÐ ñåêðåòàðÿ Çàêêðàéêîìà ÐÊÏ (á)À.Ô. Ìÿñíèêÿíà îò òðóäÿùèõñÿ Ñîâåò. Àðìåíèè ñ ïîçäðàâëåíèÿìè ñî âòîðîéãîäîâùèíîé óñòàíîâëåíèÿ ñîâåòñêîé âëàñòè; Î ðîëè î÷àãîâ êóëüòóðû,ñðåäè êîòîðûõ Ãîñ. ïóáëè÷íàÿ áèáëèîòåêà (âïîñëåäñòâèè áûëî ïðèñâîåíîèì. À. Ìÿñíèêÿíà), â êóëüòóðíîì è äóõîâíîì ðàçâèòèè òðóäÿùèõñÿ, î ñîþçíîìäîãîâîðå ìåæäó çàêàâêàçñêèìè ðåñïóáëèêàìè, ïî ãîñóä. óñòðîéñòâó áûëóñòàíîâëåí ïîðÿäîê íàçíà÷åíèÿ ïðàâèò. Çàê. ôåäåðàöèè ïî ðîòàöèîííîéñèñòåìå. Ïåðâûì ïðåäñåä. Ñîþçíîãî Ñîâåòà è Âûñøåãî ýêîíîì. ñîâåòà(ÂÝÑ) áûë èçáðàí ïðåäñåä. ÑÍÊ Àðìåíèè À.Ô. Ìÿñíèêÿí; Îá èçáðàíèè II132

ñúåçäîì Ñîâåòîâ ÖÈÊ êóäà âîøåë òàêæå À. Ìÿñíèêÿí], Ãëàâà III Òðåòèéñúåçä Ñîâåòîâ [Î ïðèâåòñòâèè À. Ìÿñíèêÿíîì ñúåçäà îò èìåíè Êîìïàðòèè,Î âûñòóïëåíèè Ìÿñíèêÿíà, ïîä÷åðêíóâøåãî íåîáõîäèìîñòü ïîäíÿòèÿ êóëüòóðíîãîóðîâíÿ òðóäÿùèõñÿ, î ïðèâåòñòâèè À. Ìÿñíèêÿíà àðìÿíñêèõ ÷àñòåéÊðàñíîé Àðìèè, â ñâÿçè ñ 3-õ ëåòèåì ñîçäàíèÿ; Î ðåøåíèè III ñúåçäà,èçáðàâøåãî ÖÈÊ, ÷ëåíîì êîòîðîãî ñòàë è À. Ìÿñíèêÿí]; Ãëàâà IV ×åòâåðòûéñúåçä Ñîâåòîâ [Îá èçáðàíèè 4-ì ñúåçäîì Ñîâåòîâ ÖÈÊ, â ñîñòàâ êîòîðîãîáûë èçáðàí è Ìÿñíèêÿí]; Ãëàâà V Ïÿòûé ñúåçä Ñîâåòîâ [Î V ñúåçäåÑîâåòîâ Àðìåíèè, ïî÷òèâøåãî ïàìÿòü ÷ëåíîâ ñòàðîé ðåâîë. ãâàðäèè è À.Ìÿñíèêÿíà â òîì ÷èñëå]1964441. ²í³·Û³Ý ê. ¸. ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ Ññ³å³ñ³Ï³Ëáë: (гٳéáï³ÏݳñÏ). - º.: ØÇïù, 1964. – 97 ¿ç, Éáõë³ÝÏ.ñ³Ëáë.` ²ÙÇñμ»ÏÛ³Ý ì. Ø»Í Ñ»Õ³÷á˳ϳÝÇ Ññ³å³ñ³Ï³ËáëáõÃÛáõ-ÝÁ // ñ³Ï. ûñÃ. – 1965. - Ã. 11. – 12 Ù³ñïÇ. - ¿ç 3:442. ì³Ñ³Ý î»ñÛ³ÝÁ ųٳݳϳÏÇóÝ»ñÇ Ñáõß»ñáõÙ / γ½Ù.,³é³ç³μ. ·ñ»ó ¨ ͳÝáÃ. ì. ä³ñïǽáõÝÇ. - º.: гÛå»ïÑñ³ï, 1964. –582 ¿ç:´áí³Ý¹.-Çó` î»ñÛ³ÝÁ ųٳݳϳÏÇóÝ»ñÇ Ñáõß»ñáõÙ [§Î»Ýë³·ñ³Ï³Ý Ù»-Ãá¹Ç¦ ѳϳé³Ïáñ¹Ý»ñÁ ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ]; Ðáõß»ñ: Ðáõß»ñ åá»-ïÇ Ù³ëÇÝ [ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ ³å³ëï³Ý ï³Éáõ ѳٳñ î»ñÛ³ÝÇÝ Ó»ñμ³Ï³É»ÉáõÙ³ëÇÝ] / Ø. ø³ñ³ÙÛ³Ý; ²Ýó³Í ï³ñÇÝ»ñ… [سñùëÇëï ²É. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÇ ³½¹»óáõÃÛáõÝÁ î»ñÛ³ÝÇ Ñ³Û³óùÝ»ñÇ Ó¨³íáñÙ³Ý íñ³] / ². γñÇÝ-Û³Ý; î»ñÛ³ÝÁ ´á¹É»ñÇ Ã³ñ·Ù³ÝÇã: (гïí³Í Ñáõß»ñÇó) [ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³-ÝÁ êáõë³Ýݳ î»ñÛ³ÝÇÝ ëÇñáí áõ ѳñ·³Ýùáí í»ñ³μ»ñí»Éáõ Ù³ëÇÝ]; ²Ý³ÏÝ-Ï³É Ñ³Ý¹ÇåáõÙ [1924 Ã. ÂμÇÉÇëÇáõ٠ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»ï ѳݹÇåÙ³ÝÙ³ëÇÝ] / Ì. Âáñ·áÙÛ³Ý:443. Áàãäàñàðÿí Î.Ì. Áîðüáà çà åäèíñòâî ÊÏÑÑ. Ïî ìàòåðèàëàìÊÏ Àðìåíèè. - Å.: Àéïåòðàò, 1964. - 191ñ.Ãëàâà ïåðâàÿ. Ëåíèíñêèå èäåè î åäèíñòâå ïàðòèè è èõ çàùèòà áîëüøåâèòñêèìèîðãàíèçàöèÿìè Àðìåíèè [Î çàñëóãàõ À.Ô. Ìÿñíèêÿíà â áîðüáåçà åäèíñòâî ïàðòèè; Î âûäàþùåéñÿ ðîëè áîëüøåâèêîâ Çàêàâêàçüÿ çàóñòàíîâëåíèå è óïðî÷åíèå Ñîâåòñêîé âëàñòè â Çàêàâêàçüå, ñðåäè êîòîðûõ èÀ.Ô. Ìÿñíèêÿí]; Ãëàâà âòîðàÿ. Áîðüáà çà åäèíñòâî ÊÏÑÑ â ïåðèîä âîññòàíîâëåíèÿíàðîäíîãî õîçÿéñòâà ñòðàíû [Î ðîëè À.Ô. Ìÿñíèêÿíà íà ïîñòóñåêðåòàðÿ Ìîñêîâêñîãî êîìèòåòà ïàðòèè â áîðüáå çà åäèíñòâî ïàðòèè, ïðîòèâîïïîçèöèè, ôåâðàëü 1921ã. ñòàòüÿ “Çà ïàðòèþ” (“Ê êðèçèñó ïàðòèè”); Î133

ñîñòîÿâøåìñÿ â ÿíâàðå 1922ã. I ñúåçäå ÊÏ Àðìåíèè, íà êîòîðîì áûëçàñëóøàí äîêëàä ïðåäñåäàòåëÿ Ñîâíàðêîìà Àðìåíèè À.Ô. Ìÿñíèêÿíà îáèòîãàõ XI Âñåðîññèéñêîé êîíôåðåíöèè ÐÊÏ (á); Î åäèíîäóøíîì îäîáðåíèèI ñúåçäà ÊÏ Àðìåíèè òåçèñîâ äîêëàäà À. Ìÿñíèêÿíà î íåîáõîäèìîñòèñîçäàíèÿ Çàêàâêàçñêîé ôåäåðàöèè]1965444. ´³ñë»ÕÛ³Ý Ê. Ð. г۳ëï³ÝÇ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý å³ñïdzÛÇϳ½Ù³íáñáõÙÁ / ËÙμ.` ìÉ. Ð. äáÕáëÛ³Ý. - º.: г۳ëï³Ý, 1965. – 342¿ç:´áí³Ý¹.-Çó` Ø³ë ³é³çÇÝ. ´áÉߨÇÏÛ³Ý Ï³½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ³é³ç³óáõÙÁг۳ëï³ÝáõÙ ¨ Ýñ³Ýó å³Ûù³ñÁ ëáódzÉÇëï³Ï³Ý é¨áÉÛáõódzÛÇ Ñ³Õ-óݳÏÇ Ñ³Ù³ñ: IV. г۳ëï³ÝÇ μáÉߨÇÏÝ»ñÇ ·áñÍáÕáõÃÛáõÝÁ ÙÇÝ㨠1917 Ã.÷»ïñí³ñÛ³Ý é¨áÉÛáõódzÝ: (1907 - ÷»ïñí³ñ – 1917 Ã.): è»íáÉÛáõóÇáÝ Ýáñí»ñ»ÉùÇ ï³ñÇÝ»ñÇÝ [ݳ¨ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ μáõñÅáõ³Ï³Ý ݳóÇáݳÉǽÙÇ ¹»ÙÑá¹í³ÍÝ»ñ ·ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ]; Ø³ë »ñÏñáñ¹. г۳ëï³ÝÇ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý(μáÉߨÇÏÝ»ñÇ) å³ñïdzÛÇ Ï³½Ù³Ï»ñå³Ï³Ý Ó¨³íáñáõÙÁ: г۳ëï³ÝÇ Ïá-ÙáõÝÇëï³Ï³Ý Ïáõë³ÏóáõÃÛ³Ý ·áñÍáõÝ»áõÃÛáõÝÁ [ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ III ÇÝï»ñݳóÇáݳÉdzé³çÇÝ ÏáÝ·ñ»ëÇÝ Ù³ëݳÏó»Éáõ Ù³ëÇÝ]; III. г۳ëï³ÝÇÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý (μáÉߨÇÏÝ»ñÇ) å³ñïdzÛÇ Ï³½Ù³Ï»ñå³Ï³Ý Ó¨³íáñáõÙÁ:èÏ(μ) г۳ëï³ÝÇ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý ϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÝ»ñÇ 1920 Ãí³Ï³ÝÇÑáõÝí³ñÛ³Ý ÏáÝý»ñ³ÝëÁ [ݳ¨ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ §èáõë³ëï³ÝÇ ÏáÙáõÝÇëï³-Ï³Ý å³ñïdzÛÇ, г۳ëï³ÝÇ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý ϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÝ»ñdzé³çÇÝ ÏáÝý»ñ³ÝëÇ μ³Ý³Ó¨Ç¦ μ³Ý³í»×ÇÝ Ù³ëݳÏó»Éáõ Ù³ëÇÝ]; г۳ëï³ÝÇÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý (μáÉߨÇÏÝ»ñÇ) å³ñïdzÛÇ Ï³½Ù³Ï»ñå³Ï³ÝÓ¨³íáñÙ³Ý ³í³ñïáõÙÁ [1921 Ã. ݳ¨ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ г۳ëï³Ý ·³Éáõ ¨Ð³Û³ëï³ÝÇ è¨ÏáÙÇ Ý³Ë³·³Ñ, ÇëÏ ³ÛÝ í»ñ³Ï³½Ùí»Éáõó Ñ»ïá` гÛϳϳÝêêè ÅáÕÏáÙëáí»ïÇ Ý³Ë³·³Ñ ¨ é³½Ù³Ï³Ý ·áñÍ»ñÇ ÅáÕáíñ¹³Ï³Ý ÏáÙÇë³ñÝ߳ݳÏí»Éáõ Ù³ëÇÝ]445. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý È. ä. ºñ¨³ÝÇ å»ï³Ï³Ý ѳٳÉë³ñ³ÝÁ (1920-1930 ÃÃ.) / ä³ï. ËÙμ.` ². ä. êÇÙáÝÛ³Ý. - º.: §ØÇïù¦, 1965. – 296 ¿ç:´áí³Ý¹.-Çó` ÉáõË ³é³çÇÝ. ºñ¨³ÝÇ å»ï³Ï³Ý ѳٳÉë³ñ³ÝÇ ÑÇÙݳ¹ñáõÙÁ:2. ºñ¨³ÝÇ ÅáÕáíñ¹³Ï³Ý ѳٳÉë³ñ³ÝÇ ÑÇÙݳ¹ñáõÙÁ [1920 Ã. ¹»Ïï»Ùμ»ñÇÝ,ÇëÏ 1921 Ã. ÑáõÝí. 23-ÇÝ å³ßïáݳå»ë μ³óí»Éáõ, äáÉëáõÙ Ññ³ï³ñ³ÏíáÕ§ÄáÕáíñ¹Ç Ó³Ûݦ ûñÃáõ٠ѳٳÉë³ñ³ÝÇ μ³óáõÙÁ §ßé³ÛÉáõÃÛáõݨ ßù»ÕáõÃÛáõݦ ѳٳñ»Éáõ ¨ г۳ëï³ÝÇ ËáñÑáõñ¹Ý»ñÇ I ѳٳ·áõÙ³ñáõÙ(1922 Ã.) ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ùÝݳ¹³ï³Ï³Ý ½»ÏáõóÙ³Ý Ù³ëÇÝ]; ÉáõË »ñÏñáñ¹.гٳÉë³ñ³ÝÇ áõë³ÝáÕáõÃÛáõÝÁ ¨ å³ïñ³ëïí³Í ϳ¹ñ»ñÁ: гٳÉë³ñ³ÝÇý³ÏáõÉï»ïÝ»ñÁ 1920-1930 ÃÃ. [ÐêÊÐ ÄáÕÏáÙËáñÑÇ Ý³Ë³·³Ñ ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ѳٳÉë³ñ³ÝÇ ¹»ñÁ ϳñ¨áñ»Éáõ Ù³ëÇÝ]; гٳÉë³ñ³ÝÇ áõë³-ÝáÕáõÃÛáõÝÁ: §¸»Ïñ»ï ºñ¨³ÝÇ Ñ³Ù³Éë³ñ³ÝÇ 6 Ï»ïÇó μ³Õϳó³Í Ãáß³ÏÝ»-134

ñÇ Ù³ëÇÝ: 1922 Ã. ÷»ïñí³ñÇ 8 / ÄáÕáíñ¹³Ï³Ý ÎáÙÇë³ñÝ»ñÇ ËáñÑñ¹Ç ݳ-˳·³Ñ` ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý – (²É. سñïáõÝÇ); ÊáñÑñ¹Ç ù³ñïáõÕ³ñ` Ø»ÉÇù-Ðáíë»÷Û³Ý];ÉáõË »ññáñ¹. гٳÉë³ñ³ÝÇ åñáý»ëáñ³-¹³ë³Ëáë³³Ï³Ý Ï³½-ÙÁ: [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ Ùï³íáñ³Ï³ÝáõÃÛ³ÝÁ μ³ñÓñ ·Ý³Ñ³ï»Éáõ Ù³ëÇÝ];ÉáõË ãáññáñ¹. àõëáõÙÝ³Ï³Ý ¨ ¹³ëïdzñ³Ïã³Ï³Ý ³ß˳ï³ÝùÝ»ñÁ ѳٳÉë³ñ³ÝáõÙ[1922 Ã. ÝáÛ»Ùμ. 8-ÇÝ ºñ¨³ÝÇ ÅáÕáíñ¹³Ï³Ý ѳٳÉë³ñ³ÝÇ ÙÇ ù³-ÝÇ áõëáõÙݳ-ûųݹ³Ï ѳëï³ïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ μ³óÙ³Ý ³éÇÃáí ÂÇýÉÇë` ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ áõÕ³ñÏ³Í Ñ»é³·ñÇ Ù³ëÇÝ]; ÉáõË ÑÇÝ·»ñáñ¹. Çï³Ñ»ï³-½áï³Ï³Ý ³ß˳ï³ÝùÝ»ñÁ ѳٳÉë³ñ³ÝáõÙ: гë³ñ³Ï³Ï³Ý ·ÇïáõÃÛáõÝÝ»-ñÇ ½³ñ·³óáõÙÁ ѳٳÉë³ñ³ÝáõÙ [ò. ʳݽ³¹Û³ÝÁ é¨áÉÛáõóÇáÝ-ѳë³ñ³Ï³-Ï³Ý ¨ ·ñ³Ï³Ý ·áñÍÇã ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Çμñ¨ ·ñ³Ï³Ý³·»ïÇ ¨ å»ï³Ï³Ý·áñÍãÇ Ï»ñå³ñÁ ëï»ÕÍ»Éáõ Ù³ëÇÝ]; гí»Éí³Í: λÝë³·ñ³Ï³Ý ѳٳéáïï»Õ»ÏáõÃÛáõÝÝ»ñ ѳٳÉë³ñ³ÝÇ 1920-1930 ÃÃ. ¹³ë³ËáëÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ [ݳ¨òáÉ³Ï Ê³Ý½³¹Û³ÝÁ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ, ì. î»ñÛ³ÝÇ, ä. سÏÇÝóÛ³ÝÇ Ñ»ï ȳ-½³ñÛ³Ý ×»Ù³ñ³ÝáõÙ ëáíáñ»Éáõ Ù³ëÇÝ]:446. Øݳó³Ï³ÝÛ³Ý ². Ü. ÎáÙáõÝÇëï³Ï³Ý å³ñïÇ³Ý Ñ³Û Åá-Õáíñ¹Ç ³½³ï³ñ³ñÝ ¿. - º.: г۳ëï³Ý, 1964. – 127 ¿ç:´áí³Ý¹.-Çó` III Ð³Û ÅáÕáíñ¹Ç ³½·³ÛÇÝ-³½³ï³·ñ³Ï³Ý å³Ûù³ñÁ Åá-Õáíñ¹³Ï³Ý-é¨áÉÛáõóÇáÝ å³Ûù³ñ ¿ñ: [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ Ñ³Û ³½·³ÛÇÝ ³½³ï³·ñ³Ï³Ýß³ñÅÙ³Ý ·³Õ³÷³ñ³ËáëÝ»ñÇÝ, Ýñ³Ýó ëï»Õͳ·áñÍáõÃÛáõÝÝ»-ñÇ ³é³ç³¹ÇÙ³Ï³Ý μÝáõÛÃÁ μ³ñÓñ ·Ý³Ñ³ï»Éáõ ¨ Ñá¹í³ÍÝ»ñáí ѳݹ»ë ·³-Éáõ Ù³ëÇÝ]; IV. èáõë³Ï³Ý é¨áÉÛáõóÇ³Ý ¨ Ñ³Û ÅáÕáíñ¹Ç å³ïÙ³Ï³Ý μ³ËïÁ:²½·³ÛÇÝ í»ñ³ÍÝÝ¹Ç ëÏǽμÁ [гÛÏ³Ï³Ý êêè ϳé³í³ñáõÃÛ³Ý Ý³Ë³·³Ñ ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»ï 1921 Ã. ³åñ. 13-ÇÝ ÎáíϳëÇ ÏáÙáõÝÇëïÝ»ñÇÝ áõÕ³ñϳÍݳٳÏÇ, §Ð³Û³ëï³ÝÇÝ èêüêè-Çó û·ÝáõÃÛ³Ý ³Ùë³Ï³Ý ¨ ï³ñ»Ï³Ý ÝáñÙ³-Ý»ñÁ áñáß»Éáõ ѳñóÇݦ ÂÇýÉÇëáõ٠ʳɳÃáíÇ Ñ»ï ³Ýóϳóñ³Í ËáñÑñ¹³ÏóáõÃÛ³ÝÙ³ëÇÝ]; V. êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³Ýáõ٠ϳï³ñí³Í ëáódzÉÇëï³Ï³Ýí»ñ³÷áËáõÙÝ»ñÁ: ²½·³Ñ³í³ùÙ³Ý åñáó»ëÁ êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝáõÙ:êáódzÉÇëï³Ï³Ý Ñ³Û ³½·Á [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ·³ÕáõóѳÛáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ]:447. Øݳó³Ï³ÝÛ³Ý ²ñ³Ù³ÛÇë ܳí³ë³ñ¹Ç: Ð³Û ÅáÕáíñ¹Ç áÕμ»ñ·áõÃÛáõÝÁéáõë ¨ ѳٳß˳ñѳÛÇÝ Ñ³ë³ñ³Ï³Ï³Ý ÙïùÇ ·Ý³-ѳïÙ³Ùμ. - º.: г۳ëï³Ý, 1965. – 207 ¿ç:´áí³Ý¹.-Çó` ´³ÅÇÝ »ñÏñáñ¹. ºñÏáõ èáõë³ëï³Ý, »ñÏáõ ù³Õ³ù³Ï³Ýáõ-ÃÛáõÝ ³ñ¨Ùï³Ñ³ÛáõÃÛ³Ý Ñ³ñóáõÙ: È»ÝÇÝÛ³Ý å³ñïdzÛÇ í»ñ³μ»ñÙáõÝù³ñ¨Ùï³Ñ³ÛáõÃÛ³Ý μ³ËïÇ ÝϳïÙ³Ùμ: [²ñ¨Ùï³Ñ³Û»ñÇ ³½³ï³·ñÙ³Ýé¨áÉÛáõóÇáÝ áõÕÇÝ, ѳÛÏ³Ï³Ý ³ÝÏ³Ë å»ï³Ï³ÝáõÃÛ³Ý ëï»ÕÍÙ³Ý ¨ Ñ³Û Åá-Õáíñ¹Ç ÇÝùÝáñáßÙ³Ý ËݹÇñÝ»ñÁ, ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ³ÛÏ³Ï³Ý Ñ³ñóÇÝ ÝíÇñí³ÍÑá¹í³ÍÝ»ñáõÙ ß³ñ³¹ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ]; ´³ÅÇÝ ÑÇÝ·»ñáñ¹. èáõë³ëï³ÝÁ ¨Ñ³Û ÅáÕáíñ¹Ç ¹³ñ³íáñ Ùß³ÏáõóÛÇÝ ·³ÝÓ»ñÇ å³ßïå³ÝáõÃÛáõÝÁ úëÙ³Ý-Û³Ý Ë³í³ñ³ÙáÉÝ»ñÇó: èáõë ³ñí»ëï³·»ïÝ»ñÁ ¨ Ñ³Û ³ñí»ëïÇ ëï»Õͳ·áñ-ÍáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ñ³í³ùáõÙÁ, å³Ñå³ÝáõÙÁ ¨ åñáå³·³Ý¹³Ý [èáõë³ëï³ÝÇÝ߳ݳíáñ ÏáÙåá½Çïáñ ØÇ˳ÛÇÉ ØÇ˳ÛÉáíÇã ÆåáÉÇïáí – Æí³ÝáíÇ ¨ ².135

ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Í³ÝáÃáõÃÛ³Ý ¨ ݳٳϳ·ñáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ]:448. Èçáðàííûå ïðîèçâåäåíèÿ / Àðìÿíñêèé ôèëèàë èíñòèòóòàìàðêñèçìà-ëåíèíèçìà ïðè ÖÊ ÊÏÑÑ. Èíñòèòóò èñòîðèè ïàðòèè ïðèÖÊ ÊÏ Àðìåíèè. Ðåä. êîëëåãèÿ: Àãàÿí Ö., Áçíóíè À., Ìíàöàêàíÿí À.(ðóê.), Àáðàìÿí Â., È.Ô. Ìÿñíèêÿí (ïåðåâîä ñ àðìÿíñêîãî), ÌíàöàêàíÿíÀ. - Å.: Àéàñòàí, 1965. - 708ñ; ÔîòîÈç ñîäåðæ.: Õðîíîëîãè÷åñêèå äàòû æèçíû è äåÿòåëüíîñòè [Î Ìÿñíèêÿíå]1966449. ²ÉÇ˳ÝÛ³Ý ê. î. êáí»ï³Ï³Ý èáõë³ëï³ÝÇ ¹»ñÁ Ñ³Û Åá-Õáíñ¹Ç ³½³ï³·ñÙ³Ý ·áñÍáõÙ (1917-1921 ÃÃ.) / ÊÙμ.` ê. Î. ʳã³ïñÛ³Ý.- º.: г۳ëï³Ý, 1966. – 413 ¿ç:´áí³Ý¹.-Çó` ²é³ç³μ³Ý: [ܳ¨ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ³ß˳ïáõÃÛáõÝÝ»ñáõÙ ¹³ß-ݳÏóáõÃÛ³Ý ·áñÍáõÝ»áõÃÛáõÝÁ ùÝݳ¹³ï»Éáõ, ²Ý¹ñÏáíϳëáõÙ ¨ г۳ëï³-ÝáõÙ ëáí»ï³Ï³Ý Çß˳ÝáõÃÛ³Ý Ñ³ëï³ïÙ³Ý, êáí»ï³Ï³Ý èáõë³ëï³ÝÇ`г۳ëï³ÝÇ ³ß˳ï³íáñáõÃÛ³ÝÁ óáõÛó ïí³Í û·ÝáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ]; ÉáõË I.ÐáÏï»Ùμ»ñÛ³Ý é¨áÉÛáõóÇ³Ý ¨ Ñ³Û ÅáÕáíñ¹Ç ³½³ï³·ñÙ³Ý Ñ³ñóÁ: êáí»ï³-Ï³Ý å»ïáõÃÛ³Ý ³½·³ÛÇÝ ù³Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛ³Ý Çñ³·áñÍáõÙÁ Ñ³Û ÅáÕáíñ¹ÇÝϳïÙ³Ùμ: [ܳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ. §²½·³ÛÇÝ Ñ³ñóÇ Ù³ëÇݦ ³ß˳ïáõÃÛáõ-ÝÁ ѳÛÏ³Ï³Ý ·áñÍ»ñÇ ÏáÙÇë³ñdzïÁ Ññ³ï³ñ³Ï»Éáõ, 1919 Ã. Ù³ÛÇëÇ 2-ÇÝØáëÏí³Ûáõ٠ѳÛÏ³Ï³Ý ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý ê»ÏódzݻñÇ êï. Þ³ÑáõÙÛ³ÝÇ ³Ýí³Ýå³ñïÇ³Ï³Ý ³ÏáõÙμÇ μ³óÙ³ÝÁ ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ »ÉáõÛÃÇ Ù³ëÇÝ];îÝï»ë³Ï³Ý û·ÝáõÃÛáõÝÁ êáí»ï³Ï³Ý ³Û³ëï³ÝÇÝ [ݳ¨` ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÙ³ëݳÏóáõÃÛ³Ùμ 1921 Ã. ³åñ. 3-ÇÝ ÑÇÝ· Ï»ïÇó μ³Õϳó³Í г۳ëï³ÝÇ û·-ÝáõÃÛ³Ý áñáßáõÙÁ, ¨ г۳ëï³ÝÇ ÅáÕÏáÙëáí»ïÇ Ý³Ë³·³ÑÇ Ñ»é³·ÇñÁ ë»ñ-Ù³óáõ μ³óÃáÕÝ»Éáõ í»ñ³μ»ñÛ³É ì. ². ²í³Ý»ëáíÇ Ý³Ë³·³ÑáõÃÛ³Ùμ ùÝÝ»ÉáõÙ³ëÇÝ]; êáí»ï³Ï³Ý Çß˳ÝáõÃÛ³Ý ûñ·³ÝÝ»ñÇ ³Ùñ³åݹáõÙÁ ¨ ¹³ßݳÏóáõ-ÃÛ³Ý í»ñçÇÝ Ùݳóáñ¹Ý»ñÇ ç³Ëç³ËáõÙÁ [1921 Ã. Ù³ÛÇëÇ 2-ÇÝ ÂÇýÉÇëáõÙèÏ(μ)ä λÝïÏáÙÇ ÎáíϳëÛ³Ý μÛáõñáÛÇ ÝÇëïÇÝ Ù³ëݳÏó»Éáõ, Ù³ÛÇëÇ 5-Çݺñ¨³Ý Ù»ÏÝ»Éáõ ¨ ³ñï³ùÇÝ ·áñÍ»ñÇ ÅáÕáíñ¹³Ï³Ý ÏáÙÇë³ñ Ý߳ݳÏí»Éáõ,1921 Ã. Ù³ÛÇëÇ 19-ÇÝ Ð³Û³ëï³ÝÇ Î»ÝïÏáÙÇ Ý³Ë³·³ÑáõÃÛ³Ý Ï³½ÙáõÙ ¨ÏáíϳëÛ³Ý μ³Ý³ÏÇ é³½Ù³é¨áÉÛáõóÇáÝ ËáñÑñ¹Ç ³Ý¹³Ù ³é³ç³¹ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ]:450. Ãðèãîðÿíö À. Ê. Ôîðìèðîâàíèå è ðàçâèòèå òåõíè÷åñêîé èíòåëëèãåíöèèÀðìåíèè (1920-1965).–Å.: Èçä-âî ÀÍ Àðì ÑÑÐ, 1966.– 361ñ.Èç ñîäåðæ.: Ãëàâà II. Ôîðìèðîâàíèå è ðàçâèòèå àðìÿíñêîé ñîâåòñêîéòåõíè÷åñêîé èíòåëëèãåíöèè (1920-1940 ãã.) 1. Ïðèâëå÷åíèå ñòàðîé òåõí.èíòåë. ê ñîö. ñòðîé. â ðåñïóáëèêå [Îá óëó÷øåíèè îòíîøåíèÿ ñîâåò. âëàñòè136

ñòàðîé àðì. èíòåë. è òåõí. ñïåö. ñ ïðèõîäîì ê ðóêîâîäñòâó ðåñïóá. À. Ìÿñíèêÿíà;Î òåëåãðàììå ïðåäñåä. ÑÍÊ À. Ìÿñíèêÿíà â Òèôëèñ; Î åãî ñîãëàñèèïðèãëàñèòü ñïåöèàëèñòîâ èç Êðûìà; Î ñîçäàíèè âîçìîæíûõ óñëîâèé äëÿðàáîòû è æèçíè ñòàðîé èíòåë. è ñî ñòîðîíû À. Ìÿñíèêÿíà òàêæå]; 2. Ôîðìûè ìåòîäû ïîäãîòîâêè êàäðîâ àðì. ñîâåò. òåõ. èíòåë. [Î ïîäïèñàííîì À.Ìÿñíèêÿíîì 8 äåê. 1922 ã. äåêðåòå “Îá ó÷ðåæäåíèè â Åðåâàíñêîì ÍàðîäíîìÓíèâåðñèòåòå 5-òè ñòèïåíäèé”].451. Õóäàâåðäÿí Ê.Ñ. Êóëüòóðíàÿ ðåâîëþöèÿ â Ñîâåòñêîé Àðìåíèè1920-1940 / ÀÍ Àðì. ÑÑÐ. Èíñòèòóò èñòîðèè. - Å.: Èçä. ÀÍÀðì. ÑÑÐ, 1966. - 304ñ.Èç ñîäåðæ.: Ãëàâà ïåðâàÿ. Îêòÿáðüñêàÿ ðåâîëþöèÿ è àðìÿíñêàÿ êóëüòóðà[Î ñîòðóäíèêàõ ãàçåò, èçäàâàâøèõñÿ Êîìèññàðèàòîì ïî àðìÿíñêèìäåëàì, âïîñëåäñòâèè âèäíûõ ïàðò. è ãîñ. äåÿòåëåé, ðàáîòíèêîâ êóëüòóðíîãîôðîíòà, ñðåäè êîòîðûõ Àëåêñàíäð Ìÿñíèêÿí; Î ìíåíèè À. Ìÿñíèêÿíà îñîñòîÿíèè àðì. êóëüòóðû â ïåðèîä áóðæ. ðåñïóáëèêè];Ãëàâà âòîðàÿ. Íà÷àëî êóëüòóðíîé ðåâîëþöèè [Î ïèñüìå Ëåíèíà, ïîñëàííîãîíà Êàâêàç ÷åðåç À. Ìÿñíèêÿíà, Îá èçäàíèè â 20-å ãîäû XX â.ïðîèçâåäåíèé è À.Ô. Ìÿñíèêÿíà òàêæå; Î ðåøåíèè ïðàâèòåëüñòâà, ñîçäàòüâ 1921ã. Ãîñ. ïóáëè÷íóþ áèáëèîòåêó Àðìåíèè, ïðèñâîèâ åé èìÿ À.Ô. Ìÿñíèêÿíà;Î ïðîäîëæåíèè òðàäèöèé ìàðêñèñòêîãî ëèòåðàòóðîâåäåíèÿ, çàëîæåííûõÑòåïàíîì Øàóìÿíîì, Ñóðåíîì Ñïàíäàðÿíîì, Àëåêñàíäðîì Ìÿñíèêÿíîìè äð.; Î âîñïîìèíàíèè Ë. Êàëàíòàðà – îòêðûòü 25 ÿíâàðÿ 1922 ã. Àðì.Äðàì. òåàòð ïüåñîé Ã. Ñóíäóêÿíà [“Ïåïî” ïðåäëîæèë ïðåäñåä. ÑîâíàðêîìàÀ. Ô. Ìÿñíèêÿí].1967452. ´³ñë»ÕÛ³Ý Ê. سñùëǽÙÇ ï³ñ³ÍáõÙÁ г۳ëï³ÝáõÙ:(1880-³Ï³Ý ÃÃ. – 1904 Ã.): Çñù ³é³çÇÝ / ÊÙμ.` ÐêêÐ ² ³Ï³¹»ÙÇ-Ïáë ²ßáï ÐáíѳÝÝÇëÛ³Ý. - º.: гÛÏ. êêÐ ² Ññ³ï., 1967. – 456 ¿ç:´áí³Ý¹.-Çó` ²é³ç³μ³Ý: [ܳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ É»ÝÇÝÛ³Ý Ïáõë³ÏóáõÃÛ³Ýç³ï³·áíÁ ÉÇÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ]; Ü»ñ³ÍáõÃÛáõÝ: ñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý ¨ ³ÕμÛáõñÝ»ñÇ ï»-ëáõÃÛáõÝ: [سñùë-É»ÝÇÝÛ³Ý ïÝï»ë³·Çï³Ï³Ý áõëÙáõÝùÇ ï³ñ³ÍÙ³Ý, ѳÛÙ³ñùëÇëï³Ï³Ý ïÝï»ë³·Çï³Ï³Ý ÙïùÇ Ï³½Ù³Ï»ñåÙ³Ý ·áñÍáõ٠ݳ¨ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Í³é³ÛáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ]; ºñÏñáñ¹ μ³ÅÇÝ. سñùëǽÙÇ ï³ñ³Íٳݷ³Õ³÷³ñ³Ï³Ý ݳ˳¹ñÛ³ÉÝ»ñÁ ¨ ³é³ÝÓݳѳïÏáõÃÛáõÝÝ»ñÁ:ÉáõË »ñÏñáñ¹. ²ñ»í»É³Ñ³Û ѳë³ñ³Ï³Ï³Ý ÙÇïùÁ ݳ˳ٳñùëÛ³Ý ßñç³-ÝáõÙ [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ Ø. ܳÉμ³Ý¹Û³ÝÇ Ñ»Õ³÷áË³Ï³Ý ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ]:137

ñ³Ëáë.` â³·ÇÝ ´., ê³ñ·ëÛ³Ý ê. ä³ïÙáõÃÛáõÝÁ ·Çï³Ï³Ý Ù»Ïݳμ³Ý-Ù³Ùμ: (Ü»ñϳ۳óí³Í ¿ ÐêêÐ å»ï³Ï³Ý Ùñó³Ý³ÏÇ) // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. -1984. - Ã. 209. - 10 ë»åï. - ¿ç 3; ì³ñ¹³ÝÛ³Ý Ð. Üáñ ³í³Ý¹ Ù³ñùëÇëï³Ï³ÝÑ³Û å³ïÙ³·ñáõÃÛ³Ý Ù»ç: ñ³ËáëáõÃÛáõÝ // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. - 1968. - Ã. 58.- 9 Ù³ñïÇ. - ¿ç 3; Ü. ê³ñáõ˳ÝÛ³Ý. سñùëǽÙÇ ï³ñ³ÍáõÙÁ г۳ëï³ÝáõÙ //ñ³Ï³Ý ûñÃ. - 1968. - Ã. 14. - 5 ³åñ. - ¿ç 1:453. ñÇ·áñÛ³Ý ¼. î. Ð³Û ¨ éáõë ÅáÕáíáõñ¹Ý»ñÇ μ³ñ»Ï³ÙáõÃÛáõÝÁ:(лïÑáÏï»Ùμ»ñÛ³Ý Å³Ù³Ý³Ï³ßñç³Ý) / ÊÙμ. Ê. Ð. ´³ñë»ÕÛ³Ý. - º.:г۳ëï³Ý Ññ³ï., 1967. – 463 ¿ç:´áí³Ý¹.-Çó` ÉáõË »ññáñ¹. гٳï»Õ ç³Ýù»ñ г۳ëï³ÝáõÙ êáí»ï³-Ï³Ý Çß˳ÝáõÃÛ³Ý ³Ùñ³åÝ¹Ù³Ý Ñ³Ù³ñ: [ܳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ Ñ³Û ÅáÕáíñ-¹Ç ÝϳïÙ³Ùμ ì. Æ. È»ÝÇÝÇ óáõó³μ»ñ³Í Ñá·³ï³ñáõÃÛ³Ý í»ñ³μ»ñÛ³É íϳ-ÛáõÃÛáõÝÝ»ñ ï³Éáõ, 1921 Ã. ·³ñݳÝÁ г۳ëï³Ý Ùßï³Ï³Ý ³ß˳ï³ÝùÇ ·³-Éáõ, 1922 Ã. ¹»Ïï. áñÏÇáõÙ È»ÝÇÝÇ Ñ»ï í»ñçÇÝ Ñ³Ý¹ÇåÙ³Ý Ù³ëÇÝ]; ÉáõËãáññáñ¹. è³½Ù³Ï³Ý Ñ³Ù³·áñͳÏóáõÃÛáõÝ: [ÎáíϳëÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ鳽ٳѻճ÷áË³Ï³Ý ËáñÑáõñ¹Á, 11-ñ¹ μ³Ý³ÏÇ Ññ³Ù³Ý³ï³ñáõÃÛáõÝÁ`·ÉË. Ññ³Ù³Ý³ï³ñ ². »ÏÏ»ñ, é³½Ù³-ѻճ÷áË³Ï³Ý ËáñÑñ¹Ç ³Ý¹³ÙÝ»ñê. ÎÇñáíÁ, ´. ØÇ˳ÛÉáíÁ, 11-ñ¹ μ³Ý³ÏÇ »ñ¨³ÝÛ³Ý ½áñ³ËÙμÇ Ññ³Ù³Ý³ï³ñ`Ø. ì»ÉÇϳÝáíÁ ¨ áõñÇßÝ. ѳÛÏ³Ï³Ý êêÐ μ³Ý³ÏÇ Ï³½Ù³Ï»ñåÙ³ÝÁ³ç³Ïó»Éáõ, ºñ¨³ÝáõÙ 1921 Ã. ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ³Ýí³Ý Ññ³Ù³Ý³ï³ñ³Ï³Ý¨ é³½Ù³-ù³Õ³ù³Ï³Ý ¹åñáóÇ ÑÇÙݳ¹ñÙ³Ý, ¼³Ý·»½áõñÇ ³½³ï³·ñáõÃÛ³Ýí»ñ³μ»ñÛ³É áñÇëÇó ÐêêÐ ÅáÕáíñ¹³Ï³Ý ÏáÙÇë³ñÝ»ñÇ ËáñÑñ¹Ç ݳ˳·³Ñ¨ é³½Ù³Ï³Ý ·áñÍ»ñÇ ÅáÕáíñ¹³Ï³Ý ÏáÙÇë³ñ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ Ð³ÛϳϳÝêêРϳñÙÇñ μ³Ý³ÏÇ ½ÇÝÏáÙ Æ. êíÇñǹáíÇ Ñ»é³·ñÇ, 1917 Ã. ÝáÛ»Ùμ. 25-Çݳñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ ½ÇÝíáñÝ»ñÇ ¹»åáõï³ïÝ»ñÇ ËáñÑñ¹Ç 2-ñ¹ ѳ-Ù³·áõÙ³ñÇ, ³ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ ½áñù»ñÇ ·ÉË. Ññ³Ù³Ý³ï³ñ ÁÝïñ»-Éáõ, ϳñ× Å³Ù³Ý³Ïáí ݳ¨ ѳÝñ³å»ïáõÃÛ³Ý ½ÇÝí³Í áõÅ»ñÇ ·»ñ³·áõÛÝ·ÉË. Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ å³ñï³Ï³ÝáõÃÛáõÝÝ»ñÁ ϳï³ñ»Éáõ, 1918 Ã. ·³ñݳÝÁäáíáÉÅÇ»Ç é³½Ù³×³Ï³ïÇ Ññ³Ù³Ý³ï³ñ Ý߳ݳÏí»Éáõ ¨ ã»ËáëÉáí³ÏÛ³ÝáõÅ»ñÇ ¹»Ù å³Ûù³ñ»Éáõ, ê. Ø. ÎÇñáíÇ é³½Ù³Ï³Ý ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý, ê. úñçá-ÝÇÏÇÓ»Ç áÕμ»ñ·³Ï³Ý Ù³Ñí³Ý Ù³ëÇÝ]; ÉáõË áõûñáñ¹. ºÕμ³Ûñ³Ï³Ý »ñÏáõÅáÕáíáõñ¹Ý»ñÇ ·ñ³Ï³Ý ϳå»ñÁ [Ø. áñÏÇÝ Ý³¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ·³Ï³Ý·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ]:454. ºë³Û³Ý ². г۳ëï³ÝÇ ÙÇç³½·³ÛÇÝ-Çñ³í³Ï³Ý ¹ñáõÃÛáõÝÁ /ÊÙμ. å³ïÙ. ·Çï. ¹áÏ. æ. ê. ÎÇñ³ÏáëÛ³Ý. - º.: ØÇïù, 1967. – 431 ¿ç:´áí³Ý¹.-Çó` ´³ÅÇÝ ´. г۳ëï³ÝÇ êáí»ï³Ï³Ý êáódzÉÇëï³Ï³Ý гÝñ³å»ïáõÃÛáõÝÁ:ÉáõË ³é³çÇÝ. г۳ëï³ÝÇ êáí»ï³Ï³Ý êáódzÉÇëï³Ï³ÝгÝñ³å»ïáõÃÛ³Ý Ï³½Ù³íáñáõÙÁ: êáí»ï³Ï³Ý Çß˳ÝáõÃÛ³Ý Ñ³ëï³ïáõÙÁг۳ëï³ÝáõÙ [г۳ëï³ÝÇ êáí»ï³Ï³Ý êáódzÉÇëï³Ï³Ý гÝñ³å»ïáõ-ÃÛ³Ý ÄáÕáíñ¹³Ï³Ý ÏáÙÇë³ñÝ»ñÇ ÊáñÑñ¹Ç ݳ˳·³Ñ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ1920 Ã.-ÇÝ Ð³Û³ëï³ÝÇ íñ³ Âáõñù»ñÇ Ñ³ñÓ³ÏÙ³Ý Ù³ëÇÝ]; êáí»ï³Ï³Ý Çß-˳ÝáõÃÛ³Ý Ñ³ÕóݳÏÁ г۳ëï³ÝáõÙ ¨ ѳñ¨³Ý μáõñÅáõ³Ï³Ý »ñÏñÝ»ñÇ138

黳ÏóÇáÝ ßñç³ÝÝ»ñÇ ¹»ñÁ [Ãáõñù³Ï³Ý é³½Ù³Ï³Ý Ý³Ë³å³ïñ³ëïáõ-ÃÛáõÝÝ»ñÇ í»ñ³μ»ñÛ³É Ô³ñëÇó é³½Ù³Ï³Ý ÅáÕÏáÙ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ Ñ³Õáñ-¹³·ñáõÃÛáõÝ áõÕ³ñÏ»Éáõ Ù³ëÇÝ]; ÉáõË »ñÏñáñ¹: êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÁ`ÙÇç³½·³ÛÇÝ Çñ³íáõÝùÇ ëáõμÛ»Ïï: êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÇ ×³Ý³ãáõÙÁ [г-Û³ëï³ÝÇ ÅáÕáíñ¹³Ï³Ý ÏáÙÇë³ñÝ»ñÇ ËáñÑñ¹Ç ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý (1922 Ã.)í»ñ³μ»ñÛ³É ². ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ½»ÏáõóÙ³Ý Ù³ëÇÝ]; ÉáõË »ññáñ¹. êáí»ï³-Ï³Ý Ð³Û³ëï³ÝÇ ÙÇç³½·³ÛÇÝ å³Ûٳݳ·ñ³ÛÇÝ åñ³ÏïÇϳÝ: êáí»ï³Ï³ÝѳÝñ³å»ïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ñ»ï г۳ëï³ÝÇ êêРѳٳ·áñͳÏóáõÃÛ³Ý å³ÛÙ³-ݳ·ñ³ÛÇÝ – Æñ³í³Ï³Ý Ó¨»ñÁ [Þ³ÑÁ` êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÇ Édz½áñ-Ý»ñ-ϳ۳óáõóÇã ȨáÝ ê³ñ·ëÛ³ÝÇÝ ÁݹáõÝ»Éáõ ¨ ÐêêÐ ÏáÙÇë³ñÝ»ñÇ Ý³Ë³·³ÑØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ Ý³Ù³Ïáí ï»Õ»Ï³óÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ];455. γñ³å»ïÛ³Ý Ð. Ü. Ø»Í å³Ûù³ñÇ Ù³ñ¹ÇÏ: ê³ñ·Çë Èáõϳß-ÇÝ, ²É»ùë³Ý¹ñ ´»Ï½³¹Û³Ý, ìɳ¹Çëɳí γëå³ñáí: Çñù »ñÏñáñ¹ /ÊÙμ.` Ð. ². ÎÝÛ³½Û³Ý. - º.: г۳ëï³Ý Ññ³ï., 1967. – 641 ¿ç, Éáõë³ÝÏ.´áí³Ý¹.-Çó` ܳ˳å³ïñ³ëïáõÃÛ³Ý ï³ñÇÝ»ñÁ [Üáñ ܳËÇ稳ÝáõÙݳ¨ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ]; III. ê³ñ·Çë ÈáõϳßÇÝÁ г۳ëï³ÝáõÙ:(1921-1925): г۳ëï³ÝÇ ÏáÙÏáõëÇ Ï»ÝïÏáÙÇ ù³ñïáõÕ³ñÝ áõÅáÕïÝïËáñÑÇ Ý³Ë³·³ÑÁ [1921 Ã. û·áëïáëÇ 21-ÇÝ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ¨ ê.ÈáõϳßÇÝÁ §Î³ßíÇ ·áñͳñ³ÝÝ»ñÇ ³½·³ÛݳóÙ³Ý Ù³ëÇݦ ÄáÕÏáÙËáñÑÇ ¨ÅáÕïÝïËáñÑÇ ¹»Ïñ»ïÁ ëïáñ³·ñ»Éáõ, г۳ëï³ÝÇ ÏáÙÏáõëÇ ³é³çÇÝ Ñ³-Ù³·áõÙ³ñÇ (1922 Ã. ÑáõÝí.) Ýáñ ϳ½ÙáõÙ ÄáÕÏáÙËáñÑÇ Ý³Ë³·³ÑáõÃÛ³Ýϳ½ÙÁ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ·É˳íáñáõÃÛ³Ùμ ÁÝïñ»Éáõ, ÐÎÎ å³ïíÇñ³ÏÝ»ñÁ(÷»ïñ. 19-ÇÝ) ÂÇýÉÇëáõÙ ²Ý¹ñÏáíϳëÇ Ïáõë³Ïó³Ï³Ý ϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝ-Ý»ñÇ I ѳٳ·áõÙ³ñÇ Ý³Ë³·³ÑáõÃÛ³Ý Ï³½Ùáõ٠ݳ¨ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ ÁÝïñ»Éáõ,²Ý¹ñ»ñÏñÏáÙÇ ³é³çÇÝ ù³ñïáõÕ³ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ ·ñ³Í ÈáõϳßÇÝÇݳٳÏÇ, üñ³ÝëdzÛÇó ѳÛñ»Ý³¹³ñÓáõÃÛáõÝÁ ϳ½Ù³Ï»ñå»Éáõ, 1922 Ã. Ñáõ-ÝÇëÇ 20-Ç ÐÏÏ Î»ÝïÏáÙÇ åÉ»ÝáõÙÇÝ, ØáëÏí³ÛáõÙ (1922 Ã.) ÄáÕÏáÙËáñÑÇ ÝÇëïÇÝÙ³ëݳÏó»Éáõ, ²ßáï ÐáíѳÝÝÇëÛ³ÝÁ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ áñå»ë êáí. г۳ëï³Ýǧå»ï³Ï³ÝáõÃÛ³Ý Ï³éáõóáÕÇ, áñå»ë ÁÝÏ»ñáç, áñÁ Ù³ñÙݳíáñáõÙ ¿³Û¹ å»ï³Ï³ÝáõÃÛ³Ý ·³Õ³÷³ñÁ¦ μÝáõó·ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ]; IV. ²Ý¹ñÏáíϳëÇϳé³í³ñáõÃÛ³Ý ÷áËݳ˳·³ÑÁ (1925-1926) [1923 Ã. Ù³ñïÇÝ ²Ý¹ñÏáíϳëÇÏáõëϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÝ»ñÇ 2-ñ¹ ѳٳ·áõÙ³ñáõÙ ïÝï»ë³Ï³Ý ßÇݳñ³ñáõÃÛ³Ýí»ñ³μ»ñÛ³É ½»ÏáõóáõÙáí ѳݹ»ë ·³Éáõ, ѳٳ·áõÙ³ñÇ Ã»½ÇëÝ»ñÙß³ÏáÕ Ñ³ÝÓݳÅáÕáíÇ Ï³½ÙáõÙ ÁÝïñí»Éáõ Ù³ëÇÝ]; VII. º½ñ³÷³ÏáõÙ: (²Ý-ѳïÁ, Ñ»ñáëÁ, å³ïÙáõÃÛáõÝÁ) [ÈáõϳßÇÝÁ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³Ñí³Ý Ù³ëÇÝ];гÝñ³å»ïáõÃÛ³Ý å³ñ»Ý³ÛÇÝ ¹ñáõÃÛáõÝÁ ûè³óÝ»Éáõ ѳٳñ [ØáëÏí³ÛáõÙèÏ(μ)ΠλÝïÏáÙÇ ù³ÕμÛáõñáÝ Ð³Û³ëï³ÝÇ Ù³ï³Ï³ñ³ñÙ³Ý Ñ³ÝÓݳËáõÙμÇϳ½Ùáõ٠ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ Áݹ·ñÏ»Éáõ Ù³ëÇÝ]:ñ³Ëáë.` ì³ñ¹³ÝÛ³Ý ê. Ø»Í å³Ûù³ñÇ Ù³ñ¹ÇÏ // êáí»ï. ìñ³ëï³Ý. -1968. - Ã. 135. - 16 ÝáÛ»Ùμ. - ¿ç 2:456. Ð³Û ÅáÕáíñ¹Ç å³ïÙáõÃÛáõÝ: Ð. VII. êáí»ï³Ï³Ý Çß˳Ýáõ-ÃÛ³Ý Ñ³ÕóݳÏÁ г۳ëï³ÝáõÙ: гÛÏ³Ï³Ý êáí»ï³Ï³Ý êáódzÉÇë-139

ï³Ï³Ý гÝñ³å»ïáõÃÛáõÝÁ ëáódzÉÇëï³Ï³Ý ßÇݳñ³ñáõÃÛ³Ý Å³-ٳݳϳßñç³ÝáõÙ 1917-1941 / ä³ï. ËÙμ.` Ì. ä. ²Õ³Û³Ý ¨ áõñÇßÝ. -º.: гÛÏ. êêÐ ² Ññ³ï., 1967. – 654 ¿ç, Éáõë³ÝÏ.´áí³Ý¹.-Çó` ÉáõË ÑÇÝ·»ñáñ¹. ø³Õ³ù³óÇ³Ï³Ý ÏéÇíÝ»ñÁ г۳ëï³-ÝáõÙ 1921 Ãí³Ï³ÝÇÝ: êáí»ï³Ï³Ý Çß˳ÝáõÃÛ³Ý ³Ùñ³åݹáõÙÁ: ¼³Ý·»½áõñdz½³ï³·ñáõÙÁ: [ܳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ г۳ëï³Ý ·³Éáõ, гÛÏ³Ï³Ý êêÐÄáÕáíñ¹³Ï³Ý ÏáÙÇë³ñÝ»ñÇ ëáí»ïÇ Ý³Ë³·³Ñ ¨ é³½Ù³Ï³Ý ·áñÍ»ñÇ ÏáÙÇë³ñÝ߳ݳÏí»Éáõ, 1921 Ã. ·³ñݳÝÁ ²Ý¹ñÏáíϳëáõÙ ëáí»ï³Ï³Ý ѳÝñ³å»-ïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ å³ßïå³ÝáõÃÛáõÝÝ ³Ùñ³åݹ»Éáõ ¨ Ù³ÛÇëÇÝ XI μ³Ý³ÏÇ é³½-Ù³-ѻճ÷áË³Ï³Ý ËáñÑñ¹Ç ϳ½ÙÇ Ù»ç ÙïÝ»Éáõ, êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÇÄáÕÏáÙëáí»ïÇ Ý³Ë³·³Ñ ¨ é³½Ù³Ï³Ý ·áñÍ»ñÇ ÅáÕáíñ¹³Ï³Ý ÏáÙÇë³ñÝ߳ݳÏí»Éáõ, 1921 Ã. ÑáõÉÇëÇÝ ¼³Ý·»½áõñÁ ³½³ï³·ñ»Éáõ ³éÇÃáí ÐêêÐÄáÕÏáÙëáí»ïÇ Ý³Ë³·³Ñ ¨ ÏáíϳëÛ³Ý Ñ³ïáõÏ μ³Ý³ÏÇ é³½Ù³-ѻճ÷á-Ë³Ï³Ý ËáñÑñ¹Ç ³Ý¹³Ù ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ áÕçáõÛÝÇ ËáëùÁ áõÕÕí³Í »ñ¨³Ý-Û³Ý ½áñ³Ù³ë»ñÇ Ññ³Ù³Ý³ï³ñ ì»ÉÇϳÝáíÇÝ ¨ ½ÇÝíáñ³Ï³Ý ÏáÙdzñ è³ï-Ý»ÏÇÝ / ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý]; ´³ÅÇÝ ´. êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÁ ÅáÕáíñ¹³Ï³ÝïÝï»ëáõÃÛ³Ý í»ñ³Ï³Ý·ÝÙ³Ý Å³Ù³Ý³Ï³ßñç³Ýáõ: 1921-1925: ÉáõË í»ó»-ñáñ¹. ²ÝóáõÙ Ýáñ ïÝï»ë³Ï³Ý ù³Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛ³Ý: Ê³Õ³Õ ßÇݳñ³ñáõÃ۳ݳé³çÇÝ Ñ³çáÕáõÃÛáõÝÝ»ñÁ [ì. Æ. È»ÝÇÝÇ Ý³Ù³ÏÁ 1921 Ã. Çñ Ñ»ï ²Ý¹ñÏáí³ë¨ ³å³ г۳ëï³Ý μ»ñ»Éáõ, гÛÏ³Ï³Ý êêÐ ÄáÕÏáÙëáí»ïÇ ¹»Ïñ»ïÁ §ä³ñ»ÝïáõñùÇÙ³ëÇݦ ÑáõÝÇëÇ 24-ÇÝ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ëïáñ³·ñáõÃÛ³Ùμ Ññ³å³ñ³Ïí»ÉáõÙ³ëÇÝ]; Ê³Õ³Õ ßÇݳñ³ñáõÃÛ³Ý Ñ³çáÕáõÃÛáõÝÝ»ñÁ: ܾädzé³çÇÝ ³ñ¹ÛáõÝùÝ»ñÁ [1922 Ã. ÑáõÝí. 30-Çó ÙÇÝ㨠÷»ïñ. 4-Á гÝñ³å»ïáõ-ÃÛ³Ý ëáí»ïÝ»ñÇ ³é³çÇÝ Ñ³Ù³·áõÙ³ñáõÙ Ýáñ ïÝï»ë³Ï³Ý ù³Õ³ù³Ï³Ýáõ-ÃÛ³Ý ³é³çÇÝ ï³ñí³ êáí»ï. г۳ëï³ÝÇ Ó»éù μ»ñ³Í ѳçáÕáõÃÛáõÝÝ»ñÁÄáÕáíñ¹³Ï³Ý ÏáÙÇë³ñÝ»ñÇ ëáí»ïÇ Ñ³ßí»ïíáõÃÛ³Ý Ù»ç ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁÝ»ñϳ۳óÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ]; êáí»ï³Ï³Ý èáõë³ëï³ÝÇ û·ÝáõÃÛáõÝÁ г۳ëï³-ÝÇÝ [1922 Ã. ÷»ïñí³ñÇÝ Ð³Û³ëï³ÝÇ μ³ÝíáñÝ»ñÇ, ·ÛáõÕ³óÇÝ»ñÇ ¨ ϳñÙÇñμ³Ý³Ï³ÛÇÝÝ»ñÇëáí»ïÝ»ñÇ ³é³çÇÝ Ñ³Ù³·áõÙ³ñáõÙ 1921 Ã. ëϽμÇó ÙÇÝã¨1922 Ã. ëÏǽμÁ êáí»ï³Ï³Ý èáõë³ëï³ÝÇó ëï³ó³Í û·ÝáõÃÛ³Ý ³ñ¹ÛáõÝùÝ»-ñÁ гÛÏ³Ï³Ý êêРϳé³í³ñáõÃÛ³Ý Ñ³ßí»ïíáõÃÛ³Ý Ù»ç ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝßáõÙÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ]; ÉáõË Ûáûñáñ¹. гÛÏ³Ï³Ý êêÐ ³é³çÇÝ ë³Ñٳݳ¹ñáõ-ÃÛ³Ý ÁݹáõÝáõÙÁ: ²Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý ý»¹»ñ³ódzÛÇ ëï»ÕÍáõÙÁ: êêÐØ-Ç Ï³½Ù³íáñáõÙÁ:êáí»ï³Ï³Ý ßÇݳñ³ñáõÃÛáõÝÁ г۳ëï³ÝáõÙ [г۳ëï³ÝÇ ÏáÙáõ-ÝÇëï³Ï³Ý Ïáõë³ÏóáõÃÛ³Ý I ѳٳ·áõÙ³ñáõÙ (1922 Ã. ÑáõÝí.) ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³-ÝÇ ëáí»ï³Ï³Ý ßÇݳñ³ñáõÃÛ³Ý í»ñ³μ»ñÛ³É ½»ÏáõóÙ³Ý Ù³ëÇÝ]; г۳ëï³-ÝÇ ëáí»ïÝ»ñÇ ³é³çÇÝ Ñ³Ù³·áõÙ³ñÁ: гÛÏ³Ï³Ý êêÐ ê³Ñٳݳ¹ñáõÃÛ³ÝÁݹáõÝáõÙÁ [1922 Ã. ÑáõÝí. 30-Çó ÙÇÝ㨠÷»ïñí³ñÇ 4-Á г۳ëï³ÝÇ μ³Ýíáñ-Ý»ñÇ, ·ÛáõÕ³óÇÝ»ñÇ ¨ ϳñÙÇñμ³Ý³Ï³ÛÇÝÝ»ñÇ ¹»åáõï³ïÝ»ñÇ ëáí»ïÝ»ñdzé³çÇÝ Ñ³Ù³·áõÙ³ñÁ ºñ¨³Ýáõ٠ϳ۳ݳÉáõ, ÐêêÐ ë³Ñٳݳ¹ñáõÃÛáõÝÁѳëï³ï»Éáõ, ѳٳ·áõÙ³ñÁ êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÇ Ï³é³í³ñáõÃÛ³Ý Ù»Ïï³ñí³ ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý í»ñ³μ»ñÛ³É ÄáÕÏáÙëáí»ïÇ Ý³Ë³·³Ñ ²É. ØÛ³ëÝÇÏ-Û³ÝÇ ½»ÏáõóáõÙÁ Éë»Éáõ, гÛÏ³Ï³Ý êêРϳé³í³ñáõÃÛ³Ý` ÄáÕáíñ¹³Ï³Ý Ïá-ÙÇë³ñÝ»ñÇ ëáí»ïÇ Ï³½ÙÁ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ý³Ë³·³ÑáõÃÛ³Ùμ ѳëï³ï»-140

Éáõ, г۳ëï³ÝÇ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý Ïáõë³ÏóáõÃÛ³Ý Î»ÝïñáÝ³Ï³Ý ÏáÙÇï»Ç³Ý¹³Ù ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÝ ÁÝïñí»Éáõ Ù³ëÇÝ]; ²Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý ý»¹»ñ³óÇ-³ÛÇ ëï»ÕÍáõÙÁ [ݳ¨ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Õ»Ï³í³ñáõÃÛ³Ùμ ý»¹»ñ³ódzÛÇ Ï³½-ٳϻñåÙ³Ý, »ñÏñ³Ù³ëÇ êáí»ï³Ï³Ý ѳÝñ³å»ïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ¹³ßÇÝùÇ ¨Ñ³Ù³·áñͳÏóáõÃÛ³Ý ³Ùñ³åÝ¹Ù³Ý áõÕÕáõÃÛ³Ùμ ³Ë³ï³Ýù ï³Ý»Éáõ,²Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý Ð³Ýñ³å»ïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ý»¹»ñ³ódzÛÇ Ï³½Ù³Ï»ñåÙ³Ý í»-ñ³μ»ñÛ³É ². Ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ½»ÏáõóÙ³Ý ³éÃÇí ÁݹáõÝ³Í áñáßÙ³Ý, ²Ý¹ñÏáí-ϳëÛ³Ý ý»¹»ñ³ódzÛÇ ëï»ÕÍÙ³Ý Ñ³Ù³ñ г۳ëï³ÝÇ ÄáÕÏáÙëáí»ïÇ Ý³-˳·³Ñ ¨ é³½Ù³Ï³Ý ·áñÍ»ñÇ ÅáÕáíñ¹³Ï³Ý ÏáÙÇë³ñ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ²Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý »ñÏñ³ÛÇÝ ÏáÙÇï» Õ»Ï³í³ñ ³ß˳ï³ÝùÇ ÷á˳¹ñí»ÉáõÙ³ëÇÝ]; êêÐØ Ï³½Ù³íáñáõÙÁ: ²Ý¹ñý»¹»ñ³óÇ³Ý êêÐØ Çñ³í³Ñ³í³ë³ñ ³Ý-¹³Ù [êáí»ïÝ»ñÇ ³Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý ³é³çÇÝ Ñ³Ù³·áõÙ³ñáõ٠ݳ¨ ØÛ³ëÝÇÏÛ³-ÝÁ ëáí»ïÝ»ñÇ Ñ³Ù³ÙÇáõÃ»Ý³Ï³Ý ³é³çÇÝ å³ï·³Ù³íáñ ÁÝïñí»Éáõ Ù³ëÇ];´³ÅÇÝ º. êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÇ Ùß³ÏáõÛÃÁ 1920-1940: ÉáõË ï³ëÝÑÇÝ-·»ñáñ¹. ÎáõÉïáõñ³Ï³Ý ѻճ÷áËáõÃÛáõÝÁ êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝáõÙ: سëë³Ý»ñÇÙ»ç ï³ñíáÕ ÏáõÉïáõñ-Éáõë³íáñ³Ï³Ý ³ß˳ï³ÝùÁ [1921 Ã. ÐêêÐϳé³í³ñáõÃÛ³Ý áñáßÙ³Ùμ г۳ëï³ÝÇ Ñ³Ýñ³ÛÇÝ ·ñ³¹³ñ³ÝÁ ëï»ÕÍ»Éáõ ¨Ñ»ï³·³ÛáõÙ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ³ÝáõÝáí Ïáã»Éáõ Ù³ëÇÝ]; ÉáõË ï³ëÝí»ó»-ñáñ¹. êáí»ï³Ñ³Û ·ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝÁ: êáí»ï³Ñ³Û ·ñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý Ó¨³íáñáõÙÁ[20-³Ï³Ý Ãí³Ï³ÝÝ»ñÇÝ Ý³¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ·ñ³ùÝݳ¹³ïáõÃÛ³Ý, ëáódz-ÉǽÙÇ ·³Õ³÷³ñÝ»ñÝ ³ñï³Ñ³ÛïáÕ Ýáñ ·ñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý ëï»ÕÍÙ³Ý ·áñÍÇÝÙ³ëݳÏó»Éáõ Ù³ëÇÝ]; ÉáõË ï³ëÝÛáûñáñ¹. êáí»ï³Ñ³Û ³ñí»ëïÁ: λñå³ñí»ëïÁ[ì³Õ³ñß³Ï Ø»ÉÇù-гÏáμÛ³ÝÁ ¨ γñá гɳμÛ³ÝÁ ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏ-Û³ÝÇ ÏÇë³Ý¹ñÇÝ ëï»ÕÍ»Éáõ Ù³ëÇÝ]; ´³ÅÇÝ ¼. гÛÏ³Ï³Ý ë÷ÛáõéùÁ: 1920-1940: ÉáõË ï³ëÝáõûñáñ¹. êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÁ ¨ ë÷Ûáõéù³Ñ³ÛáõÃÛáõ-ÝÁ: ê÷Ûáõéù³Ñ³ÛáõÃÛ³Ý ÏáÕÙÝáñáßáõÙÁ ¹»åÇ êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³Ý [ݳ¨²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ·³ÕáõÃ³Ñ³Û ³ß˳ï³íáñáõÃÛ³Ý ¨ êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³-ÝÇ ÙÇç¨ ³Ùáõñ ϳÙáõñç ëï»ÕÍ»Éáõ Ù³ëÇÝ]; ê÷Ûáõéù³Ñ³Û»ñÇ Ñ³Ûñ»Ý³¹³ñ-ÓáõÃÛáõÝÁ 1921-1925 Ãí³Ï³ÝÝ»ñÇÝ [ݳ¨` ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÙÇçáóáí ØÇç³-·»ïùÇ Ñ³Û ï³ñ³·ÇñÝ»ñÇÝ Ð³Û³ëï³Ý (1921 Ã.) ï»Õ³÷áË»Éáõ Ù³ëÇÝ];ÉáõË ï³ëÝÇÝÝ»ñáñ¹. ê÷Ûáõéù³Ñ³Û Ùß³ÏáõÛÃÁ: ³ïñáÝÁ [ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏ-Û³ÝÇ Ññ³í»ñáí ÐáíѳÝÝ»ë ²μ»ÉÛ³ÝÁ г۳ëï³Ý ·³Éáõ Ù³ëÇÝ]:457. г۳ëï³ÝÇ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý Ïáõë³ÏóáõÃÛ³Ý å³ïÙáõÃÛ³Ýáõñí³·Í»ñ / г۳ëï³ÝÇ ÏáÙÏáõëÇ Ï»ÝïÏáÙÇ Ïáõë³ÏóáõÃÛ³Ý å³ï-ÙáõÃÛ³Ý ÇÝëïÇïáõï; êØÎÎ Ï»ÝïÏáÙÇÝ ÏÇó Ù³ñùëǽÙ-É»ÝÇÝǽÙÇÇÝëïÇïáõïÇ Ñ³ÛÏ³Ï³Ý ýÇÉdzÉ; ÊÙμ. Ì. ä. ²Õ³Û³ÝÇ ¨ áõñÇßÝ. - º.:г۳ëï³Ý, 1967. – 822 ¿ç, Éáõë³ÝÏ.´áí³Ý¹.-Çó` ÉáõË IV. г۳ëï³ÝÇ μáÉߨÇÏÝ»ñÁ ѻճ÷áË³Ï³Ý Ýáñ í»-ñ»ÉùÇ ï³ñÇÝ»ñÇÝ (1910-1914 Ãí³Ï³ÝÝ»ñ): г۳ëï³ÝÇ μáÉߨÇÏÝ»ñÇ å³Ûù³ñÝÁݹ¹»Ù μáõñÅáõ³-ݳóÇáݳÉÇëï³Ï³Ý Ïáõë³ÏóáõÃÛáõÝÝ»ñÇ, ѳÝáõݳ½·³ÛÇÝ Ñ³ñóÇ Ù³ñùë-É»ÝÇÝÛ³Ý ï»ëáõÃÛ³Ý ¨ Íñ³·ñÇ: [². ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ýǧ²½·³ÛÇÝ Ñ³ñóÇ ÉáõÍÙ³Ý Ù³ëÇݦ, §èáõë³ëï³ÝáõÙ ³½·³ÛÇÝ Ñ³ñóÇ ÙáïÇϳÝóÛ³ÉÇó¦ Ñá¹í³ÍÝ»ñÁ Ñ³Û μáõñÅáõ³Ï³Ý ݳóÇáݳÉÇëïÝ»ñÇ Ù»ñϳóÙ³Ý141

·áñÍáõÙ Ù»Í ¹»ñ ˳ճÉáõ Ù³ëÇÝ]; ÉáõË VI. г۳ëï³ÝÇ μáÉߨÇÏÝ»ñÁ ÐáÏï»Ùμ»ñÛ³ÝëáódzÉÇëï³Ï³Ý Ù»Í Ñ»Õ³÷áËáõÃÛ³Ý Ý³Ë³å³ïñ³ëïÙ³Ý ¨Çñ³Ï³Ý³óÙ³Ý Å³Ù³Ý³Ï³ßñç³ÝáõÙ (1917 Ã. Ù³ñï-ÑáÏï»Ùμ»ñ): ´áÉߨÇÏÝ»-ñÇ å³Ûù³ñÁ Ù³ëë³Ý»ñÇ Ýí³×Ù³Ý Ñ³Ù³ñ »ñÏÇß˳ÝáõÃÛ³Ý Å³Ù³Ý³Ï³ßñç³ÝáõÙ:г۳ëï³ÝÁ ÑáõÉÇëÛ³Ý ûñ»ñÇÝ [ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ´³ùíáõÙ Ññ³ï³ñ³ÏíáÕ(1917 Ã.) §êáóÇ³É ¹»ÙáÏñ³ï¦ ѳۻñ»Ý ûñÃÇÝ ÃÕóÏó»Éáõ Ù³ëÇÝ];ÉáõË VIII. г۳ëï³ÝÇ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý Ïáõë³ÏóáõÃÛáõÝÁ ÅáÕáíñ¹³-Ï³Ý ïÝï»ëáõÃÛ³Ý í»ñ³Ï³Ý·ÝÙ³Ý Ñ³Ù³ñ ÙÕí³Í å³Ûù³ñáõÙ (1921-1925Ãí³Ï³ÝÝ»ñ): ø³Õ³ù³óÇ³Ï³Ý ÏéÇíÝ»ñÁ г۳ëï³ÝáõÙ: г۳ëï³ÝÇ ÏáÙ-Ïáõë³ÏóáõÃÛáõÝÁ ëáí»ï³Ï³Ý Çß˳ÝáõÃÛ³Ý ³Ùñ³åÝ¹Ù³Ý Ñ³Ù³ñ ÙÕí³Íå³Ûù³ñáõÙ [1921 Ã. Ù³ÛÇëÇÝ Ý³¨ ². ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ (²É. سñïáõÝÇ) г۳ëï³Ý·³Éáõ ¨ г۳ëï³ÝÇ Ñ»ÕÏáÙÇ Ý³Ë³·³Ñ, ÇëÏ Ñ»ÕÏáÙÁ í»ñ³Ï³½Ùí»ÉáõóÑ»ïá` гÛÏ³Ï³Ý êêÐ ÄáÕáíñ¹³Ï³Ý ÏáÙÇë³ñÝ»ñÇ ëáí»ïÇ Ý³Ë³·³Ñ ¨é³½Ù³Ï³Ý ·áñÍ»ñÇ ÅáÕáíñ¹³Ï³Ý ÏáÙÇë³ñ Ý߳ݳÏí»Éáõ Ù³ëÇÝ]; г۳ëï³ÝÇÏáÙÏáõë³ÏóáõÃÛáõÝÁ Ë³Õ³Õ ßÇݳñ³ñ³Ï³Ý ³ß˳ï³ÝùÇ ³ÝóÝ»Éáõßñç³ÝáõÙ [1921 Ã. ³åñÇÉÇÝ ì. Æ. È»ÝÇÝÇ Ñ»ï ѳݹÇåÙ³Ý ¨ §²¹ñμ»ç³ÝÇ,ìñ³ëï³ÝÇ, г۳ëï³ÝÇ, ¸³Õëï³ÝÇ, È»éݳϳÝÝ»ñÇ Ð³Ýñ³å»ïáõÃÛ³Ý Ïá-ÙáõÝÇëï ÁÝÏ»ñÝ»ñÇݦ Íñ³·ñ³ÛÇÝ Ý³Ù³ÏÁ Îáíϳë μ»ñ»Éáõ, ÑáõÝÇëÇ 24-Çݧä³ñ»ÝïáõñùÇ Ù³ëÇݦ гÛÏ³Ï³Ý êêÐ ÄáÕÏáÙëáí»ïÇ ¹»Ïñ»ïÁ ²É. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÇ ëïáñ³·ñáõÃÛ³Ùμ Ññ³å³ñ³Ïí»Éáõ 1922 Ã. ÑáõÝí³ñÇ 26-Çݺñ¨³Ýáõ٠г۳ëï³ÝÇ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý Ïáõë³ÏóáõÃÛ³Ý I ѳٳ·áõÙ³ñáõÙèÏ(μ)Î XI ÏáÝý»ñ³ÝëÇ ³ñ¹ÛáõÝùÝ»ñÇ í»ñ³μ»ñÛ³É ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ½»Ïáõóáõ-Ùáí ѳݹ»ë ·³Éáõ, ²Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý ý»¹»ñ³ódzÛÇ ëï»ÕÍÙ³Ý Ï³å³Ïóáõ-ÃÛ³Ùμ »ñÏñ³Ù³ëÇ Ïáõë³Ïó³Ï³Ý ϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ¨ ëáí»ï³Ï³Ý ûñ-·³ÝÝ»ñÇ ÏáÝÏñ»ï ËݹÇñÝ»ñÁ ùÝݳñÏ»Éáõ, Îáõë³ÏóáõÃÛ³Ý ¨ ëáí»ï³Ï³Ý ßÇ-ݳñ³ñáõÃÛ³Ý Ñ³ñó»ñÇ í»ñ³μ»ñÛ³É ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ½»ÏáõóÙ³Ý, èÏ(μ)Î XIѳٳ·áõÙ³ñÇ å³ï·³Ù³íáñ ¨ ²Ý¹ñ»ñÏáÙÇ ù³ñïáõÕ³ñ ÁÝïñí»Éáõ Ù³ëÇÝ];г۳ëï³ÝÇ ÏáÙÏáõë³ÏóáõÃÛ³Ý II ѳٳ·áõÙ³ñÁ [1923 Ã. Ù³ñïÇ 13-17-Áºñ¨³Ýáõ٠г۳ëï³ÝÇ ÏáÙÏáõë³ÏóáõÛ³Ý II ѳٳ·áõÙ³ñÇ Ï³½Ùáõ٠ݳ¨ ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÝ ÁÝïñí»Éáõ, 1923 Ã. Ù³ñïÇ 19-23-Á ÂÇýÉÇëáõÙ ²Ý¹ñÏáíϳëÇÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý ϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÝ»ñÇ II ѳٳ·áõÙ³ñáõÙ ²Ý¹ñÏáíϳë۳ݻñÏñ³ÛÇÝ ÏáÙÇï»Ç ù³Õ³ù³Ï³Ý ¨ ϳ½Ù³Ï»ñå³Ï³Ý ѳßí»ïíáõÃÛ³Ùμ ݳ¨²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ѳݹ»ë ·³Éáõ Ù³ëÇÝ]; ÉáõË XIII. г۳ëï³ÝÇ ÏáÙáõÝÇëï³-Ï³Ý Ïáõë³ÏóáõÃÛ³Ý å³Ûù³ñÁ ÅáÕáíñ¹³Ï³Ý ïÝï»ëáõÃÛ³Ý í»ñ³Ï³Ý·ÝÙ³Ýáõ ½³ñ·³óÙ³Ý Ñ³Ù³ñ Ñ»ïå³ï»ñ³½ÙÛ³Ý Å³Ù³Ý³Ï³ßñç³ÝáõÙ (1946-1950Ãí³Ï³ÝÝ»ñ): Îáõë³ÏóáõÃÛ³Ý ÙÇçáó³éáõÙÝ»ñÁ ·³Õ³÷³ñ³Ï³Ý ׳ϳïáõÙ[ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ §ÙdzëÝ³Ï³Ý Ñá³ÝùǦ ï»ëáõÃÛ³Ý μáõñÅáõ³Ï³Ý, ݳóÇáݳÉÇëï³Ï³Ý¿áõÃÛáõÝÁ Ù»ñϳóÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ]; ÉáõË XIV. г۳ëï³ÝÇ Ïá-ÙáõÝÇëï³Ï³Ý Ïáõë³ÏóáõÃÛáõÝÁ ëáódzÉǽÙÇ Ï³éáõóáõÙÝ ³í³ñï»Éáõ ßñç³-ÝáõÙ: (1950-1955 Ãí³Ï³ÝÝ»ñ): Îáõë³Ïó³Ï³Ý ³ß˳ï³ÝùÇ í»ñ³Ï³éáõóáõÙÁÉ»ÝÇÝÛ³Ý ÝáñٳݻñÇ ÑÇÙ³Ý íñ³: ÐÎÎ XVII ѳٳ·áõÙ³ñÁ [1954 Ãí³Ï³ÝÇ÷»ïñí³ñÇ 14-17-Á ѳٳ·áõÙ³ñÁ ï»ÕÇ áõݻݳÉáõ, êêÐØ ØÇÝÇëïñÝ»ñÇ ëáí»ïÇݳ˳·³ÑÇ ³é³çÇÝ ï»Õ³Ï³É ². Æ. ØÇÏáÛ³ÝÁ ². ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÑÇß-³ï³ÏÁ Ùáé³óáõÃÛ³Ý Ù³ïÝ»Éáõ í»ñ³μ»ñÛ³É ÷³ëïÁ ëË³É Ñ³Ù³ñ»Éáõ Ù³-142

ëÇÝ]; ÉáõË XV. г۳ëï³ÝÇ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý Ïáõë³ÏóáõÃÛáõÝÁ ÏáÙáõÝÇëï³-Ï³Ý ßÇݳñ³ñáõÃÛ³Ý Í³í³ÉÙ³Ý Ñ³Ù³ñ ³ÝÙÇç³Ï³Ý å³ÛÙ³ÝÝ»ñ ݳ˳å³ïñ³ëï»Éáõųٳݳϳßñç³ÝáõÙ (1956-1961 Ãí³Ï³ÝÝ»ñ): êØÎÎ XX ѳ-Ù³·áõÙ³ñÁ: ÐÎÎ ·áñÍáõÝ»áõÃÛáõÝÁ êØÎÎ XX ѳٳ·áõÙ³ñÇ áñáßáõÙÝ»ñÁ Ï»Ýë³·áñÍ»ÉáõáõÕÕáõÃÛ³Ùμ [ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ »ñÏ»ñÁ, ÏÛ³ÝùÝ áõ ѻճ÷á-Ë³Ï³Ý ·áñÍáõÝ»áõÃÛáõÝÁ ³é³ÝÓÇÝ Ù»Ý³·ñáõÃÛáõÝÝ»ñáõÙ ÉáõÛë ï»ëÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ]:458. гñáõÃÛáõÝÛ³Ý Þ. è. ä³ïÙ³·ÇïáõÃÛ³Ý ½³ñ·³óáõÙÁ êáí»-ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝáõÙ 1920-1965: àõñí³·Í»ñ / ÊÙμ.` ì. ². ä³ñë³Ù-Û³Ý. - º.: г۳ëï³Ý, 1967. – 551 ¿ç:´áí³Ý¹.-Çó` ²é³çÇÝ ·ÉáõË. Çï³Ñ»ï³½áï³Ï³Ý ³ß˳ï³ÝùÇ Ï³½Ù³-Ï»ñåáõÙÁ å³ïÙ³·ÇïáõÃÛ³Ý μݳ·³í³éáõÙ [ºñ¨³ÝÇ Ñ³Ù³Éë³ñ³ÝÇ μ³óáõ-ÙÁ ϳñ¨áñ»Éáõ, ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ (Ðêêè ÄáÕÏáÙëáí»ïÇ Ý³Ë³·³Ñ) ëïáñ³·-ñáõÃÛ³Ùμ г۳ëï³ÝÇ é¨áÉÛáõóÇáÝ Ã³Ý·³ñ³ÝÇ μ³óÙ³Ý (1921 Ã. ÑáõÝÇë),Ù³ñùëÇëï³Ï³Ý ³ß˳ñѳ۳óùÇ Ó¨³íáñÙ³Ý ·áñÍáõÝ»áõÃÛáõÝÁ »ñμ»Ùݳճí³Õ»Éáõ Ù³ëÇÝ]; ºññáñ¹ ·ÉáõË. Üáñ å³ïÙáõÃÛ³Ý Ñ»ï³½áïáõÃÛáõÝÁ:(1801-1917): Ð³Û Ñ³ë³ñ³³Ï³Ý Ñáë³ÝùÝ»ñÁ XIX ¹³ñÇ »ñÏñáñ¹ Ï»ëÇÝ [².ÐáíѳÝÝÇëÛ³ÝÁ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ³ß˳ïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ]; гÛϳϳÝÏáõÉïáõñ³Ý [ݳ¨ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÁ Ñ³Û å³ïÙ³·ñáõÃÛ³Ý Ù»ç Ù³ñùë-É»-ÝÇÝÛ³Ý ï»ëáõÃÛ³Ý ï³ñ³ÍÙ³Ý ·áñÍáõÙ]; âáññáñ¹ ·ÉáõË. г۳ëï³ÝáõÙ êáí»ï³Ï³Ýϳñ·»ñÇ Ñ³ëï³ïÙ³Ý ¨ ù³Õ³ù³óÇ³Ï³Ý ÏéÇíÝ»ñÇ å³ïÙáõ-ÃÛ³Ý Ñ»ï³½áïáõÃÛáõÝÁ: (1917-1921 ÃÃ.) êáí»ï³Ï³Ý ϳñ·»ñÇ Ñ³ëï³ïáõ-ÙÁ г۳ëï³ÝáõÙ [². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ سÛÇëÛ³Ý ³åëï³ÙμáõÃÛ³Ý ·Ý³Ñ³ïÙ³Ý,Ðêêè ÄáÕÏáÙëáí»ïÇ ³é³çÇÝ Ï³½ÙáõÙ ÄáÕÏáÙëáí»ïÇ Ý³Ë³·³Ñ ¨ é³½Ù³-Ï³Ý ·áñÍ»ñÇ ÅáÕÏáÙ ÁÝïñí»Éáõ Ù³ëÇÝ]; 1921 Ã. ù³Õ³ù³óÇ³Ï³Ý ÏéÇíÝ»ñÁг۳ëï³ÝáõÙ [ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÁ ϳñÙÇñ μ³Ý³ÏÇ Ýáñ ½áñ³Ù³ë»ñ ϳ½Ù»-Éáõ ·áñÍáõÙ (1921Ã. ³åñÇÉ); гÛÏ³Ï³Ý ù³Õ³ù³Ï³Ý å³ñïdzݻñÇ áõ ϳ½-Ù³»ñåáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý ùÝݳ¹³ïáõÃÛáõÝÁ ëáí»ï³Ñ³Û å³ï-Ù³·ñáõÃÛ³Ý Ù»ç [1922 Ã. ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ³é³ç³μ³Ýáí §¸³ßݳÏó³Ï³Ý ϳé³í³ñáõÃ۳ݹáÏáõÙ»ÝïÝ»ñÇó¦ ÅáÕáí³ÍáõÝ Ññ³ï³ñ³Ïí»Éáõ Ù³ëÇÝ]; ì»-ó»ñáñ¹ ·ÉáõË. г۳ëï³ÝÇ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý å³ñïdzÛÇ å³ïÙáõÃÛ³Ý ¨ ѳÛé¨áÉÛáõóÇáÝ ·áñÍÇãÝ»ñÇ ÏÛ³ÝùÇ áõ ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý Éáõë³μ³ÝáõÙÁ: Ð³Û ³Ï³-ݳíáñ é¨áÉÛáõóÇáÝ»ñÝ»ñÇ ÏÛ³ÝùÁ ¨ ·áñÍáõÝ»áõÃÛáõÝÁ [ݳ¨ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇå³ñïdzϳÝ, å»ï³Ï³Ý é³½Ù³Ï³Ý ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ]:459. ÐáÏï»Ùμ»ñÁ ¨ Ñ³Û ·ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝÁ: Ðá¹í³ÍÝ»ñÇ ÅáÕáí³Íáõ/ ä³ï. ËÙμ.` ê. ´. ²Õ³μ³μÛ³Ý, ì. Ø. Øݳó³Ï³ÝÛ³Ý. - º.: ÐêêÐ ²Ññ³ï., 1967. – 426 ¿ç:´áí³Ý¹.-Çó` ÆÝëïÇïáõïÇ ÏáÕÙÇó [ÄáÕáí³ÍáõÇ »ñÏñáñ¹ μ³ÅÝÇ áõëáõÙ-ݳëÇñáõÃÛáõÝÝ»ñÁ ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ ÝíÇñ»Éáõ Ù³ëÇÝ]; ÐáÏï»Ùμ»ñÁ ¨Ñ³Û ·ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝÁ: [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ áñμ»ñáí áõ ·³ÕóϳÝÝ»ñáí É»óáõÝêáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÇ Ù³ëÇÝ] / ¾¹. Âá÷ãÛ³Ý; ØÃÝß³ÕÇó ÙÇÝ㨠ѻճ÷á-143

ËáõÃÛ³Ý ÙññϳѳíÁ [ì. î»ñÛ³ÝÇ ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ³Ù³·áñͳÏóáõÃÛ³ÝÙ³ëÇÝ] / ì. ä³ñïǽáõÝÇ; ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ »ïÑáÏï»Ùμ»ñÛ³Ý ·ñ³ùÝݳ¹³ï³Ï³Ýųé³Ý·áõÃÛáõÝÁ / ê. سÝáõÏÛ³Ý:460. Øݳó³Ï³ÝÛ³Ý ². ÐáÏï»Ùμ»ñÇ μ³ñÇϳ¹Ý»ñÇ íñ³: º.: г-Û³ëï³Ý, 1967. – 362 ¿ç, 8 Ã. ÝÏ.´áí³Ý¹.-Çó` ºñÏñáñ¹ μ³ÅÇÝ. ä»ïñá·ñ³¹Ç ÐáÏï»Ùμ»ñÛ³Ý Ñ»ñáë³Ù³ñïáõÙ:IV ѳٳ·áõÙ³ñÇ ³ÙμÇáÝÇó: [Îáõë³ÏóáõÃÛ³Ý VI ѳٳ·áõÙ³ñáõÙ ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÇ ½»ÏáõóÙ³Ý Ù³ëÇÝ]; âáññáñ¹ μ³ÅÇÝ. ¼áñ³Ï³Û³ÝáõÙ ¨ 賽ٳ׳ϳïáõÙѻճßñçáõÙÁ ջϳí³ñáÕÝ»ñÇ ¨ êáí»ï³Ï³Ý μ³Ý³ÏÁ ϳ½Ù³Ï»ñåáÕ-Ý»ñÇ ß³ñù»ñáõÙ: ¸»åÇ Øá·ÇÉÛáí [Øá·ÇÉÛáíáõÙ ². ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñáõß³ñÓ³-ÝÁ Ù»ï³Éáõñ·Ç³Ï³Ý ·áñͳñ³ÝÇ Ññ³å³ñ³Ïáõ٠ϳݷݻóÝ»Éáõ ØÇÝëÏÇ ëáí»ïÁ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ý³Ë³·³ÑáõÃÛ³Ùμ é³½Ù³-ѻճ÷áË³Ï³Ý ÏáÙÇï»ëï»ÕÍ»Éáõ, ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ ¨ ØÇÝëÏÇ Ñ»ÕÏáÙÇ Ý³Ë³·³ÑÁ ½áñ³-ϳ۳ÝÝ»ñáõ٠ϳï³ñíáÕ Çñ³¹³ñÓáõÃÛáõÝÝ»ñÁ È»ÝÇÝÇÝ Ñ³Õáñ¹»Éáõ Ù³ëÇÝ];¸áõËáÝÇÝÇ ½áñ³Ï³Û³ÝÇ ç³Ëç³ËáõÙÁ. ѻճ÷áË³Ï³Ý ½áñ³Ï³Û³ÝÇ ëï»Õ-ÍáõÙÁ [²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ ¨ ´»ÉáéáõëdzÛÇ é³½Ù³Ñ»Õ³÷áË³Ï³Ý Ïá-ÙÇï»Ç ݳ˳·³Ñ ². ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ÎéÇÉ»ÝÏáÛÇ ¨ î»ñ-гñáõÃÛáõÝÛ³ÝóÇ Ñ»ïØá·ÇÉÛáíÇ ½áñ³Ï³Û³ÝÇ ¹»Ù ·ñáÑÇ Ñ³ñóÁ ùÝݳñÏ»Éáõ Ù³ëÇÝ]; лճ÷áËáõ-ÃÛ³Ý Ù»ç ÍÝí³Í ·»Ý»ñ³ÉÁ [²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ ½ÇÝíáñ³Ï³Ý ¹»åáõï³ïÝ»ñÇѳٳ·áõÙ³ñÇ Ý³Ë³·³Ñ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÝ ÁÝïñí»Éáõ ¨ »ñ³-·áõÛÝ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ ÏáÕÙÇó ѻ鳷Çñ áõÕ³ñÏ»Éáõ Ù³ëÇÝ / Ü. ÎéÇ-É»ÝÏá; §ÄáÕáíñ¹³Ï³Ý ÏáÙÇë³ñÝ»ñÇ ëáí»ïÇݦ [áÕçáõÛÝÇ Ñ»é³·Çñ ѻճ÷á-ËáõÃÛ³Ý Ñ³ÕóݳÏÇ ³éÇÃáí] / ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý. ѳٳ·áõÙ³ñÇ Ý³Ë³·³Ñ;²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ·»ñ³·áõÛÝ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ åáëïáõÙ;γñÙÇñ μ³Ý³ÏÁ ϳ½Ù³Ï»ñåáÕ μ³ñÓñ³·áõÛÝ ûñ·³ÝÝ»ñÇ Ï³½ÙáõÙ [ݳ¨ ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëݳÏóáõÃÛ³Ùμ ØÇÝëÏáõÙ ëáí»ï³Ï³Ý μ³Ý³ÏÇ ½áñ³Ù³ë»ñëï»ÕÍ»Éáõ, ɳïÇß³Ï³Ý Ï³ñÙÇñ ¹ÇíǽdzݻñÁ ɳïÇß³Ï³Ý ÏáñåáõëÇ Ù»çÙdzíáñ»Éáõ, 1917 Ã. ¹»Ïï. 29-30-ÇÝ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ý³Ë³·³ÑáõÃÛ³Ùμ ½ÇÝíáñ³Ï³ÝËáñÑñ¹³ÏóáõÃÛáõÝ ï»ÕÇ áõݻݳÉáõ, 1918 Ã. ÑáõÝí. – ÷»ïñ. ØÇÝë-ÏáõÙ, ìÇÉÝÛáõëáõÙ, Øá·ÇÉÛáíáõÙ, êÙáÉ»ÝëÏáõÙ Ýñ³ ջϳí³ñáõÃÛ³Ùμ ëáí»ï³-Ï³Ý μ³Ý³ÏÇ ¹Çíǽdzݻñ ϳ½Ù³íáñ»Éáõ ¨ è³½Ù³-ѻճ÷áË³Ï³Ý ËáñÑñ-¹Ç ³Ý¹³Ù ѳëï³ïí»Éáõ Ù³ëÇÝ]; ÐÇÝ·»ñáñ¹ μ³ÅÇÝ. ²ñ¨»ÉÛ³Ý é³½Ù³×³-ϳïÝ»ñáõ٠ѻճ÷áËáõÃÛ³Ý Ýí³×áõÙÝ»ñÁ å³ßïå³ÝáÕÝ»ñÇ Ù³ñï³Ï³ñ·»-ñáõÙ: èáõë³Ï³Ý ѻճ÷áËáõÃÛ³Ý ÷ñÏáõÃÛáõÝÁ ³ñ¨»ÉÛ³Ý-ã»ËáëÉáí³ÏÛ³Ý鳽ٳ׳ϳïáõÙÝ ¿ [². ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ØáëÏí³ÛáõÙ ²ñ¨»ÉÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇÑñ³Ù³Ý³ï³ñáõÃÛ³ÝÁ ÁݹáõÝ»Éáõ, êÙáÉ»ÝëÏÇó ³ñ¨»ÉÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÙ»ÏÝ»Éáõ, 1918 Ã. ÑáõÉÇëÇ 4-ÇÝ Ñ³ïáõÏ Ïáãáí ³ñ¨»ÉÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ ½áñù»ñÇÝ,ï»Õ³Ï³Ý ëáí»ïÝ»ñÇÝ ¨ ½ÇÝíáñ³Ï³Ý ÏáÙÇë³ñdzïÇÝ ¹ÇÙ»Éáõ, ã»-Ë³Ï³Ý ÏáñåáõëÇ ÃÇÏáõÝù Ïáã»ñ ¨ ÃéáõóÇÏÝ»ñ áõÕ³ñÏ»Éáõ, ´»Éáéáõë³Ï³Ýëáí»ï³Ï³Ý ѳÝñ³å»ïáõÃÛ³Ý Ï³½Ù³íáñÙ³Ý ¨ μ»ÉáéáõëdzÛÇ ÏáÙáõÝÇëï³-Ï³Ý Ïáõë³ÏóáõÃÛ³Ý ëï»ÕÍÙ³Ý å³Ûù³ñÁ ·É˳íáñ»Éáõ Ù³ëÇÝ]; ´³ëÙ³ãÝ»ñǹ»Ù, ¾Ýí»ñ ÷³ß³ÛÇ μ³Ý¹³Ý»ñÇ ç³Ëç³ËÙ³Ý Ù³ñï»ñáõÙ: [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁêáí»ï³Ï³Ý Çß˳ÝáõÃÛ³Ý ¹»Ù ¾Ýí»ñ ÷³ß³ÛÇ ³í³ÝïÛáõñ³ÛÇ Ù³ëÇÝ]; Úáû-144

ñáñ¹ μ³ÅÇÝ. ѳñ³í-³ñ¨ÙïÛ³Ý ¨ ³ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÝ»ñáõÙ. ÎǨÇ,ØÇÝëÏÇ, ìÇÉÝÛáõëÇ ³½³ï³·ñÙ³Ý Ù³ñï»ñáõÙ: ¸³ñÓÛ³É ³ÛÝï»Õ, áõñ ѻճ-÷áËáõÃÛ³ÝÝ ³é³í»É Ù»Í íï³Ý· ¿ñ ëå³éÝáõÙ: [îáõ˳ã¨ëÏÇÝ ¨ ØÛ³ëÝÇÏÛ³-ÝÁ ³ÛÇÝ 3-ñ¹ Ñ»ÍÛ³É ÏáñåáõëÇ Ññ³Ù³Ý³ï³ñ Ý߳ݳϻÉáõ, ³ÛÇ é³½Ù³í³ñ³Ï³ÝÁݹáõݳÏáõÃÛáõÝÝ»ñÁ ϳñ¨áñ»Éáõ Ù³ëÇÝ]; ÆÝÝ»ñáñ¹ μ³ÅÇÝ. سÛñ³ù³Õ³ùØáëÏí³ÛáõÙ ¨ »ñÏñáõ٠ѻճ÷áËáõÃÛáõÝÁ ß³ñáõݳÏíáõÙ ¿: ØáëÏí³ÛÇÏáÙÇï»Ç ù³ñïáõÕ³ñÁ ¨ Ù³Ûñ³ù³Õ³ùÇ å³ßïå³ÝáõÃÛ³Ý ûå»ñ³ïÇí ßï³μÇå»ïÁ [ÎáÉã³ÏÇ ¨ ¸»ÝÇÏÇÝÇ Ñ³ñÓ³ÏáõÙÝ»ñÁ ¹»åÇ ØáëÏí³ Ï³ÝË»Éáõ ѳ-Ù³ñ λÝïÏáÙÁ ¨ ϳé³í³ñáõÃÛáõÝÁ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ ØáëÏí³ÛÇ ÏáÙÇï» áõ-Õ³ñÏ»Éáõ ¨ áñå»ë é³½Ù³Ï³Ý Ï³½Ù³Ï»ñåÇã áõ å³ßïå³ÝáõÃÛ³Ý ûå»ñ³ïÇíßï³μÇ å»ï Ý߳ݳϻÉáõ Ù³ëÇÝ]; Ð³Û ·ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝÁ ѻճ÷áËáõÃÛ³Ýμ³ñÇϳ¹Ý»ñÇ íñ³: [ì. î»ñÛ³ÝÇ Ñ³Û»ñ»Ý óñ·Ù³Ý³Í ì. Æ. È»ÝÇÝÇ §ä»ïáõ-ÃÛáõÝ ¨ ѻճ÷áËáõÃÛáõݦ »ñÏÇÝ Ïóí³Í Ñá¹í³ÍáõÙ μ³Ý³ëï»ÕÍÇ ¨ ù³Õ³ù³-Ï³Ý Ù³ñïÇÏÇ μÝáõó·ÇñÁ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ï³Éáõ Ù³ëÇÝ]; êáí»ï³Ï³Ý ·ÇïáõÃ۳ݨ ÅáÕáíñ¹³Ï³Ý Éáõë³íáñáõÃÛ³Ý ³é³çÇÝ ·áñÍÇãÝ»ñÇ ß³ñù»ñáõÙ:[êáí»ï³Ï³Ý èáõë³ëï³ÝÇ Éáõë³íáñáõÃÛ³Ý ÅáÕáíñ¹³Ï³Ý ÏáÙÇë³ñdzïdzé³çÇÝ Õ»Ï³í³ñÝ»ñÇó, êáí»ï³Ï³Ý ѳٳÉë³ñ³ÝÝ»ñÇ åñáý., ·Çï³Ï³Ý³ß˳ï³ÝùÇ Ï³½Ù³Ï»ñåÇã, ·ñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý áõ ³ñí»ëïÇ Õ»Ï³í³ñ ä. س-ÏÇÝóÛ³ÝÁ ì. î»ñÛ³ÝÇ, ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ, ̳ïáõñÛ³ÝÇ Ñ»ï §³ñáõݦ ·ñ³Ï³Ý³ÉٳݳËÁ Ññ³ï³ñ³Ï»Éáõ ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»ï ØÇÝëÏáõÙ ´»Éáéáõë³Ï³ÝѳٳÉë³ñ³Ý ëï»ÕÍ»Éáõ Ù³ëÇÝ]:ñ³Ëáë.` гÏáμÛ³Ý . §ÐáÏï»Ùμ»ñÇ μ³ñÇϳ¹Ý»ñÇ íñ³¦ // êáí»ï. г-Û³ëï³Ý. – 1968. – Ã. 9. – 12 ÑáõÝí. - ¿ç 4; гÛñ³å»ïÛ³Ý ²ß. §ÐáÏï»Ùμ»ñÇμ³ñÇϳ¹Ý»ñÇ íñ³¦ // ñ³Ï. ûñÃ. – 1968. – Ã. 3. – 19 ÑáõÝí. - ¿ç 2; êï»÷³Ý-Û³Ý ØÇÑñ. Çñù Ñ³Û ÅáÕáíñ¹Ç ѻճ÷áË³Ï³Ý ½³í³ÏÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ // êáí»ï.ìñ³ëï³Ý. - 1968. - Ã. 7. - 16 ÑáõÝÇëÇ. - ¿ç 2:461. ê³Ñ³ÏÛ³Ý Ð. Ø»Í ÑáÏï»Ùμ»ñÁ ¨ ³½·³ÛÇÝ Ñ³ñóÇ ÉáõÍáõÙÁ²Ý¹ñÏáíϳëõáÙ / ê. Î. ʳã³ïñÛ³Ý. - º.: г۳ëï³Ý, 1967. – 193 ¿ç:´áí³Ý¹.-Çó` Ü»ñ³ÍáõÃÛáõÝ: [²½·³ÛÇÝ Ñ³ñóÇ, ³ß˳ï³íáñÝ»ñÇ ÇÝï»ñ-ݳóÇáÝ³É Ï³å»ñÇ ³Ùñ³åÝ¹Ù³Ý í»ñ³μ»ñÛ³É Ý³¨ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ Ñá¹í³Í-Ý»ñáí ѳݹ»ë ·³Éáõ Ù³ëÇÝ]; ÉáõË ³é³çÇÝ. ²½³ï³ñ³ñ ÑáÏï»Ùμ»ñÁ ¨²Ý¹ñÏáíϳëÇ ÅáÕáíáõñ¹Ý»ñÁ [ݳ¨ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ 1921 Ã. ØáëÏí³ÛÇó êáí»-ï³Ï³Ý г۳ëï³Ý ·³Éáõ Ù³ëÇÝ]; ÉáõË »ñÏñáñ¹. ÄáÕáíáõñ¹Ý»ñÇ μ³ñ»Ï³-ÙáõÃÛ³Ý ³ÙñáóÇ ÑÇÙݳ¹ñáõÙÁ ²Ý¹ñý»¹»ñ³ódzÛÇ ëï»ÕÍÙ³Ý ³ÝÑñ³Å»ßïáõ-ÃÛáõÝÁ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý Ïáõë³ÏóáõÃÛáõÝÁ »ñÏñ³Ù³ëÇ å»ï³Ï³Ý ÙdzíáñÙ³Ýѳٳñ ѳٳÅáÕáíñ¹³Ï³Ý ß³ñÅÙ³Ý Ý³Ë³Ó»éÝáÕ áõ ջϳí³ñ [ÐÏ(μ)ÏÏ»ÝïñáÝ³Ï³Ý ÏáÙÇï»Ý ùÝݳñÏ»Éáí ²Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý ý»¹»ñ³ódz ëï»ÕÍ»-Éáõ í»ñ³μ»ñÛ³É èÏ(μ)Ï Ï»ÝïÏáÙÇ ¹Çñ»ÏïÇíÝ»ñÁ ¨ ì. Æ. È»ÝÇÝÇ Õ»Ï³í³ñ óáõóáõÙÝ»ñÇÇñ³·áñÍÙ³Ý Ñ³ñó»ñÁ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ Ñ³ÝÓݳñ³ñ»Éáõ, Îáíϳë-Û³Ý μÛáõñáÛÇ áñáßÙ³Ý Ý³Ë³·ÇÍÁ ϳ½Ù»Éáõ, ²Ý¹ñý»¹»ñ³ódzÛÇ ÑÇÙݳ¹ñÙ³Ýѳٳñ ͳí³ÉíáÕ ß³ñÅáõÙÁ ϳ½Ù³Ï»ñå»Éáõ, §ÎáíϳëÛ³Ý Ñ³Ýñ³å»ïáõ-ÃÛáõÝÝ»ñÇ ý»¹»ñ³ódzݦ Ñá¹í³ÍÁ Ññ³å³ñ³Ï»Éáõ, §²Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý ý»¹»-ñ³ódzÛÇ ¨ ÁÝóóÇÏ ÙáÙ»ÝïÇ Ù³ëÇݦ ½»ÏáõóáõÙÁ ºñ¨³ÝÇ Ïáõë³Ïó³Ï³Ý145

ϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÝ»ñÁ, г۳ëï³ÝÇ Ï(μ)Ï Ï»ÝïÏáÙÇ ¨ ºñ·³íÏáÙÇ ³Ý¹³Ù-Ý»ñÇ ÅáÕáíÁ Éë»Éáõ ¨ ùÝݳñÏ»Éáõ Ù³ëÇÝ]; ²êüêРϳ½Ù³Ï»ñåáõÙÁ ¨ Ýñ³ÙáõïùÁ êêÐØ Ù»ç [1922 Ã. ÷»ïñí³ñÇ 18-ÇÝ ²Ý¹ñÏáíϳëÇ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ýϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÝ»ñÇ I ѳٳ·áõÙ³ñáõÙ ²Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý »ñÏñ³ÛÇÝ ÏáÙÇï»Çݳ˳·³ÑáõÃÛ³Ý Ï³½ÙáõÙ ÁÝïñí»Éáõ, 1922 Ã. Ù³ñïÇ 11-ÇÝ ÂÇýÉÇëáõÙ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëݳÏóáõÃÛ³Ùμ ²Ý¹ñÏáíϳëÇ ëáí»ï³Ï³Ý ѳÝñ³å»ïáõ-ÃÛáõÝÝ»ñÇ ÏáÝý»ñ³ÝëáõÙ ²¹ñμ»ç³ÝÇ, г۳ëï³ÝÇ ¨ ìñ³ëï³ÝÇ êáí»ï³-Ï³Ý Ð³Ýñ³å»ïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ý»¹»ñ³ïÇí ØÇáõÃÛáõÝ ÑÇÙݳ¹ñí»Éáõ, ØÇáõû-Ý³Ï³Ý ëáí»ïÇ Ý³Ë³·³Ñ ². ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ѳëï³ïí»Éáõ, ²Ý¹ñý»¹»ñ³ódzÛÇëï»ÕÍÙ³Ý ¨ êêÐØ ÑÇÙݳ¹ñÙ³Ý Ñ³Ù³ñ ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ï³ï³ñ³Í³ß˳ï³ÝùÇ, êáí»ï³Ï³Ý èáõë³ëï³ÝÇ ¹»ñÁ ÎáíϳëÇ ÅáÕáíáõñ¹Ý»ñdz½³ï³·ñÙ³Ý ·áñÍáõ٠ϳñ¨áñ»Éáõ Ù³ëÇÝ]; ÉáõË »ññáñ¹. êáódzÉǽÙÇ Ï³éáõóáõÙÁ¨ É»ÝÇÝÛ³Ý ²½·³ÛÇÝ Íñ³·ñÇ Ï»Ýë³·áñÍáõÙÁ ²Ý¹ñÏáíϳëáõÙ: êáóÇ-³ÉÇëï³Ï³Ý ¿ÏáÝáÙÇϳÛÇ ¨ ÏáõÉïáõñ³Ï³Ý ѻճ÷áËáõÃÛ³Ý Ýí³×áõÙÝ»ñÁ³Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý Ñ³Ýñ³å»ïáõÃÛáõÝÝ»ñáõÙ [²Ý¹ñÏáíϳëÇ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ýϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÝ»ñÇ II ѳٳ·áõÙ³ñáõÙ (1923 Ã. Ù³ñï) ²Ý¹ñÏáíϳëÇïÝï»ë³Ï³Ý ßÇݳñ³ñáõÃÛ³Ý ËݹÇñÝ»ñÇ í»ñ³μ»ñÛ³É ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ½»-ÏáõóÙ³Ý, г۳ëï³ÝÇ Ï³é³í³ñáõÃÛáõÝÁ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ý³Ë³·³Ñáõ-ÃÛ³Ùμ áñμ³ÝáóÝ»ñÁ ÉáõëÅáÕÏáÙ³ïÇÝ Ñ³ÝÓÝ»Éáõ, ºñ¨³ÝÇ å»ï³Ï³Ý ѳٳÉë³ñ³Ýǹ»ñÁ ϳñ¨áñ»Éáõ, ²Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý ѳٳÉë³ñ³-ÝáõÙ ¹³ë³ËáëáõÃÛáõÝÝ»ñ ϳñ¹³Éáõ ¨ 1922 Ã. ÝáÛ»Ùμ. 7-ÇÝ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝdzÝí³Ý å»ï³Ï³Ý ѳÝñ³ÛÇÝ ·ñ³¹³ñ³ÝÁ μ³óí»Éáõ Ù³ëÇÝ]:Ðåö.: Áàéðàìîâ Ì. Êíèãà î äðóæáå íàðîäîâ: (Êðèòèêà è áèáëèîãðàôèÿ) //Êîììóíèñò. - 1968. - N 82. - 7 àïð. - Ñ. 3.462. Î÷åðêè èñòîðèè Êîììóíèñòè÷åñêîé ïàðòèè Àðìåíèè / ðåä.Àãàÿí Ö.Ï. - Å.: Àéàñòàí, 1967. - 639ñ.Èç ñîäåðæ.: Ãëàâà IV Áîëüøåâèêè Àðìåíèè â ïåðèîä íîâîãî ðåâîë.ïîäúåìà (1910-1914ãîäû). 3 Áîðüáà áîëüøåâèêîâ Àðìåíèè ïðîòèâ áóðæóàçíî-íàöèîíàëèñòè÷åñêèõïàðòèé çà ìàðêñèñòêî-ëåíèíñêóþ òåîðèþ è ïðîãðàììóïî íàö. âîïðîñó [Î ðîëè ñòàòåé À. Ìÿñíèêÿíà ïî íàö. âîïðîñó: “Î ðàçðåøåíèèíàö. âîïðîñà”, “Èç íåäàâíåãî ïðîøëîãî íàö. âîïðîñà â Ðîññèè” è äð.â áîðüáå ñ íàöèîíàëèçìîì]; Ãëàâà VI Áîëüøåâèêè Àðìåíèè â ïåðèîä ïîäãîòîâêèè ïðîâåäåíèÿ Âåëèêîé Îêòÿáðüñêîé Ñîö. ðåâîëþöèè (ìàðò-îêòÿáðü1917ã.). 2. Áîðüáà áîëüøåâèêîâ çà çàâîåâàíèå ìàññ â ïåðèîä äâîåâëàñòèÿ.Àðìåíèÿ â èþëüñêèå äíè [Î âûõîäå â ñâåò ñ ìàÿ 1917ã. â Áàêó ãàçåòû “Ñîöèàë-äåìîêðàò”,ñ êîòîðîé ñîòðóäíè÷àë è À. Ìÿñíèêÿí]; Ãëàâà VIII Êîììóíèñòè÷åñêàÿïàðòèÿ Àðìåíèè â áîðüáå çà âîññòàíîâëåíèå íàðîäíîãî õîçÿéñòâà(1921-1925 ãîäû). 2. Ãðàæäàíñêàÿ âîéíà â Àðìåíèè. Êîìïàðòèÿ Àðìåíèèâ áîðüáå çà óïðî÷åíèå Ñîâåòñêîé âëàñòè [Î ðåøåíèè ÖÊ ÐÊÏ (á) íàïðàâèòüÀë. Ìÿñíèêÿíà íà ðóêîâîäÿùóþ ðàáîòó â Àðìåíèþ, ê êîòîðîé îíïðèñòóïèë â ìàå 1921ã.]; 3. Êîìïàðòèÿ Àðìåíèè â ïåðèîä ïåðåõîäà ê146

ìèðíîìó, ñîçèäàòåëüíîìó òðóäó [Î âñòðå÷å è áåñåäå Ëåíèíà ñ Ìÿñíèêÿíîì,íàêàíóíå åãî îòúåçäà â Àðìåíèþ, Îá îïóáëèêîâàíèè äåêðåòà ÑîâíàðêîìàÀðìÿíñêîé ÑÑÐ çà ïîäïèñüþ ïðåäñåä. ÑÍÊ À. Ìÿñíèêÿíà “Î ïðîäíàëîãå”];4. I ñúåçä êîìïàðòèè Àðìåíèè. Ïåðâàÿ Êîíñòèòóöèÿ Àðìÿíñêîé ÑÑÐ [Î äîêëàäåÀ. Ìÿñíèêÿíà îá èòîãàõ XI ïàðòêîíôåäåðàöèè ÐÊÏ (á) íà I ñúåçäåÊîìïàðòèè Àðìåíèè, Î äîêëàäå À. Ìÿñíèêÿíà ïî âîïðîñàì ñîâåòñêîãîñòðîèòåëüñòâà è îáðàçîâàíèÿ Çàêàâêàçñêîé Ôåäåðàöèè; Îá èçáðàíèèñúåçäîì ñîñòàâà ÖÊ ÊÏ Àðìåíèè, â êîòîðûé âîøåë è À.Ô. Ìÿñíèêÿí; Îïåðâîì ñúåçäå (ôåâð. 1922ã.) êîììóíèñòè÷åñêèõ îðãàíèçàöèé Çàêàâêàçüÿ,íà êîòîðîì ñ äîêëàäîì ïî âîïðîñàì ïàðòèéíîãî è ñîâåòñêîãî ñòðîèòåëüñòâàâûñòóïèë À.Ô. Ìÿñíèêÿí; Îá èçáðàíèè À. Ìÿñíèêÿíà Ñåêðåòàðåì Çàêêðàéêîìà];6. II ñúåçä Êîìïàðòèè Àðìåíèè [Îá èçáðàíèè ÷ëåíîì ÖÊ Êîì. ïàðòèèÀðìåíèè À. Ìÿñíèêÿíà; Î âòîðîì ñúåçäå (ìàðò 1923ã.) êîì. îðãàíèçàöèéÇàêàâêàçüÿ, íà êîòîðîì ñ îò÷åòíûì äîêëàäîì âûñòóïèë À. Ìÿñíèêÿí]; ÃëàâàXIII. Áîðüáà êîìïàðòèè Àðìåíèè çà âîññòàíîâëåíèå è ðàçâèòèå íàð. õîç-âàâ ïîñëåâîåííûé ïåðèîä (1946-1950 ãîäà). 3. Ìåðîïðèÿòèÿ ïàðòèè íàèäåîëîãè÷åñêîì ôðîíòå [Î âêëàäå, åùå íà çàðå ðåâîë. ðàáî÷åãî äâèæåíèÿ,àðìÿíñêèõ ðåâîëþöèîíåðîâ, â òîì ÷èñëå è À. Ìÿñíèêÿíà, â áîðüáó çàìàðêèñèñòñêóþ òåîðèþ ìàòåðèàëèñòè÷åñêîãî ïîíèìàíèÿ èñòîðèè, ðîëèêëàññîâîé áîðüáû è ïðèíöèïà ïàðòèéíîñòè â ëèòåðàòóðå è íàóêå]; Ãëàâà XIVÊîìïàðòèÿ Àðìåíèè â áîðüáå çà äàëüíåéøåå ðàçâèòèå ñîöèàëèñòè÷åñêîãîîáùåñòâà (1950-1955 ãîäû). 3. Ïåðåñòðîéêà ïàðòèéíîé ðàáîòû íà îñíîâåëåíèíñêèõ íîðì XVII ñúåçä ÊÏ Àðìåíèè [Î âûñòóïëåíèè íà ñúåçäå ïàðòèèÀ.È. Ìèêîÿíà, ïðèçíàâøåãî íåäîïóñòèìûì ïðåäàíèå çàáâåíèþ èìåíè âûäàþùåãîñÿãîñóäàðñòâåííîãî è ïàðòèéíîãî äåÿòåëÿ Àëåêñàíäðà Ìÿñíèêÿíà];Ãëàâà XV Êîìïàðòèÿ Àðìåíèè â ïåðèîä ïîäãîòîâêè íåïîñðåäñòâåííûõóñëîâèé äëÿ ðàçâåðòûâàíèÿ êîììóíèñòè÷åñêîãî ñòðîèòåëüñòâà (1956-1961ãîäû). 1. XX ñúåçä ÊÏÑÑ. Äåÿòåëüíîñòü ÊÏ Àðìåíèè ïî îñóùåñòâëåíèþðåøåíèé XX ñúåçäà ÊÏÑÑ [Î çíà÷èòåëüíîì ñîáûòèè â êóëüòóðíîé æèçíèðåñïóáëèêè - èçäàíèè òðóäîâ è À.Ô. Ìÿñíèêÿíà òàêæå].1968463. ³Ùñ³½áí³ Æ. äñáÉ»ï³ñ³Ï³Ý ÇÝï»ñݳóÇáݳÉǽÙÇ ¹ñáßÇÝ»ñùá: ²Ý¹ñÏáíϳëÇ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý ϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÝ»ñÇ å³Ûù³ñÁ³ß˳ï³íáñÝ»ñÇ ÇÝï»ñݳóÇáÝ³É Ñ³Ù³ËÙμÙ³Ý Ñ³Ù³ñ1921-1925. - º.: г۳ëï³Ý, 1968. – 160 ¿ç, Éáõë³ÝÏ.´áí³Ý¹.-Çó` ²Ý¹ñÏáíϳëÇ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý ϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÝ»ñÇ·áñÍáõÝ»áõÃÛáõÝÁ ²Ý¹ñý»¹»ñ³ódzÛÇ ¨ êêÐØ-Ç ëï»ÕÍÙ³Ý Å³Ù³Ý³Ï [²Ý¹ñ-ÏáíϳëÛ³Ý ý»¹»ñ³ódzÛÇ ·³Õ³÷³ñÝ»ñÁ »ñÏñ³Ù³ëÇ ³ß˳ï³íáñ³Ï³Ý147

Ù³ëë³Ý»ñÇ ·Çï³ÏóáõÃÛ³ÝÁ ѳëóÝ»Éáõ ·áñÍáõ٠ݳ¨ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Í³é³-ÛáõÃÛáõÝÝ»ñÇ, 1922 Ã. ÑáõÝí. 26-ÇÝ Ð³Û³ëï³ÝÇ Î(μ)Î ³é³çÇÝ Ñ³Ù³·áõÙ³ñáõÙ§êáí»ï³Ï³Ý ßÇݳñ³ñáõÃÛ³Ý ¨ ²Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý Ñ³Ýñ³å»ïáõÃÛáõÝ»ñÇý»¹»ñ³ódzÛÇ Ù³ëÇݦ ½»ÏáõóÙ³Ý, èÏ(μ)Î ²Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý »ñÏñ³Ù³ë³ÛÇÝÏáÙÇï»Ç ϳ½Ùáõ٠ݳ˳·³ÑáõÃÛ³Ý ³Ý¹³Ù ¨ ù³ñïáõÕ³ñ ÁÝïñí»Éáõ, ·»ñ³-·áõÛÝ ïÝï»ë³Ï³Ý ËáñÑñ¹Ç ջϳí³ñ ѳëï³ïí»Éáõ, ²Ý¹ñ»ñÏáÙÇ åÉ»ÝáõÙÇѳÝÓݳÅáÕáíáõÙ Áݹ·ñÏí»Éáõ Ù³ëÇÝ]; ²Ý¹ñÏáíϳëÇ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý ϳ½-ٳϻñåáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ·áñÍáõÝ»áõÃÛáõÝÁ »ñÏñ³Ù³ëÇ ÅáÕáíáõñ¹Ý»ñÇ ïÝï»ë³-Ï³Ý ¨ ÏáõÉïáõñ³Ï³Ý ٳϳñ¹³ÏÁ μ³ñÓñ³óÝ»Éáõ áõÕÕáõÃÛ³Ùμ [²Ý¹ñÏáíϳëÇÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý ϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÝ»ñÁ ¿ÏáÝáÙÇϳÛÇ í»ñ³Ï³Ý·ÝÙ³Ý áõѻﳷ³ ½³ñ·³óÙ³Ý ËݹÇñÝ»ñÁ ÉáõÍ»Éáõ, ²Ý¹ñ»ñÏáÙÇ Õ»Ï³í³ñáõÃÛ³Ùμг۳ëï³ÝÇ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý Ïáõë³ÏóáõÃÛáõÝÁ ѳÝñ³å»ïáõÃÛ³Ý ïÝï»ë³-Ï³Ý í»ñ³Ï³Ý·ÝÙ³Ý áõ ÏáõÉïáõñ³Ï³Ý ßÇݳñ³ñáõÃÛ³Ý ³ëå³ñ»½áõ٠ݳ¨ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëݳÏóáõÃÛ³Ùμ ÑëÏ³Û³Ï³Ý ³ß˳ï³Ýù ϳï³ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ];º½ñ³÷³ÏáõÙ [ܳ¨ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ èÏ(μ)ΠλÝïÏáÙÇ ÏáíϳëÛ³Ý μÛáõñáÝ³å³ ²Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý »ñÏñ³Ù³ë³ÛÇÝ ÏáÙÇï»Ý ·É˳íáñ»Éáõ Ù³ëÇÝ]:464. г۳ëï³ÝÇ É»ÝÇÝÛ³Ý ÏáÙ»ñÇïÙÇáõÃÛ³Ý å³ïÙáõÃÛáõÝ /êØÎÎ Ï»ÝïÏáÙÇÝ ³éÁÝûñ Ù³ñùëǽ٠ɻÝÇÝǽÙÇ ÇÝëïÇïáõïÇ Ñ³Û-Ï³Ï³Ý ýÇÉÇ³É – ÐÎÎ Ï»ÝïÏáÙÇ Ïáõë³ÏóáõÃÛ³Ý å³ïÙáõÃÛ³Ý ÇÝëïÇïáõï,Ññ³ï. ËÙμ.` ì. ². гñáõÃÛáõÝÛ³Ý. - º.: г۳ëï³Ý, 1968. – 415¿ç:´áí³Ý¹.-Çó` 1919-1921 ÃÃ. ºñÏñáñ¹ ·ÉáõË. г۳ëï³ÝÇ ÏáÙ»ñÇïÙÇáõ-ÃÛ³Ý ³é³ç³óáõÙÝ áõ ϳ½Ù³Ï»ñå³Ï³Ý Ó¨³íáñáõÙÁ: (1919-1921 ÃÃ.): г-Û³ëï³ÝÇ ÏáÙ»ñÇïÙÇáõÃÛ³Ý I ѳٳ·áõÙ³ñÁ [1921 Ã. û·áëï. –Ç 21-Çݺñ¨³Ýáõ٠г۳ëï³ÝÇ ÏáÙ»ñÇïÙÇáõÃÛ³Ý I ѳٳ·áõÙ³ñáõÙ ÁÝóóÇÏ ÙáÙ»ÝïÇÙ³ëÇÝ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ½»ÏáõóÙ³Ý Ù³ëÇÝ]; ºññáñ¹ ·ÉáõË. г۳ëï³ÝÇÏáÙ»ñÇïÙÇáõÃÛáõÝÁ ÅáÕáíñ¹³Ï³Ý ïÝï»ëáõÃÛáõÝÁ í»ñ³Ï³Ý·Ý»Éáõ ï³ñÇÝ»-ñÇÝ: (1921-1925 ÃÃ.): ÎéÇí ïÝï»ë³Ï³Ý ÷Éáõ½Ù³Ý ¹»Ù [ÐÏ(μ)Î 1-ÇÝ Ñ³Ù³·áõ-Ù³ñáõÙ (1922 Ã. ÑáõÝí³ñ) ·³ÕóϳÝÝ»ñÇ ¨ áñμ »ñ»Ë³Ý»ñÇ Ñ³ñóÇÝ ÐêêÐÅáÕÏáÙËáñÑÇ Ý³Ë³·³Ñ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ³Ý¹ñ³¹³éݳÉáõ Ù³ëÇÝ]; ä³Ûù³ñÝáñ ·ÛáõÕÇ Ñ³Ù³ñ: ÎáÙ»ñÇï³Ï³Ý ϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ³Ùñ³åݹáõÙÁ[²Ý¹ñÏáíϳëÇ ¨ г۳ëï³ÝÇ Ïáõë³Ïó³Ï³Ý áõ å»ï³Ï³Ý ջϳí³ñÝ»ñÇóݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ÏáÙ»ñÇï³Ï³Ý ϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ñ»ï ë»ñï ϳåѳëï³ï»Éáõ Ù³ëÇÝ]:465. êÇÙáÝÛ³Ý Ðñ³ãÇÏ: ê÷Ûáõéù³Ñ³ÛáõÃÛáõÝÁ ëáódzÉ-ù³Õ³ù³Ï³Ýå³Ûù³ñÇ áõÕÇÝ»ñáõÙ / ÊÙμ.` Î. È. ¸³ÉɳùÛ³Ý. - º., г۳ëï³Ý, 1968. - 672 ¿ç:´áí³Ý¹.-Çó` Ü»ñ³ÍáõÃÛáõÝ [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ (²É. سñïáõÝÇ) §Îáõë³ÏóáõÃÛáõÝÝ»ñÁ·³ÕáõóѳÛáõÃÛ³Ý Ù»ç¦ ³ß˳ïáõÃÛáõÝÁ êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÇÙï³íáñ³Ï³ÝÝ»ñÇ Ñ³Ù³ñ Ù»Ãá¹áÉá·Ç³Ï³Ý Ó»éݳñÏÇ ¹»ñ ˳ճÉáõÙ³ëÇÝ]; ÉáõË ãáññáñ¹. êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÇ μ³ñ»Ï³ÙÝ»ñÝ áõ ÃßݳÙÇ-Ý»ñÁ: ØÇ ùÇã å³ïÙáõÃÛáõÝ ¨ ¹³éÁ ÅåÇï: [ܳËÏÇÝ ¹³ßݳÏó³Ï³Ý ϳé³í³ñáÕÝ»ñÇí»ñ³μ»ñÛ³É ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ï³ñÍÇùÇ Ù³ëÇÝ]:148

466. Áîðüáà çà Ñîâåòñêóþ âëàñòü â Áåëîðóññèè. 1918-1920ãã.Ñáîðíèê äîêóìåíòîâ è ìàòåðèàëîâ â äâóõ òîìàõ. Òîì ïåðâûé (ôåâðàëü1918ã. - 1919ã.). - Ìí.: Áåëàðóñü, 1968. - 604 ñ.Èç ñîäåðæ. í. 9 Èç ñâîäêè ãåíåðàë-êâàðòèðìåéñòðà Ñòàâêè Ý.À. Âåðöèíñêîãîî ïîëîæåíèè íà Çàïàäíîì ôðîíòå ñ 20 ôåâðàëÿ ïî 22 ôåâðàëÿ1918ã. í. 2, Ïåòðîãðàä [Î âûåçäå Ìÿñíèêîâà èç Ìèíñêà ñîâìåñòíî ñ ñîâåòñêèìèâëàñòÿìè, â ñâÿçè ñ íàñòóïëåíèåì ãåðìàíñêèõ âîéñê] / Ãåíåðàë-êâàðòèðìåéñòåðÃåíåðàëüíîãî øòàáà Âåðöèíñêèé; í. 68 ñîîáùåíèå î çàñåäàíèèÎáëèñêîìçàïà, èçáðàííîãî II Îáëàñòíûì ñúåçäîì Ñîâåòîâ 16 àïðåëÿ 1918ã.[Îá èçáðàíèè À.Ô. Ìÿñíèêîâà ïðåäñåäàòåëåì Îáëàñòíîãî èñïîëíèòåëüíîãîêîìèòåòà Çàïàäíîé îáëàñòè]; í. 83 Ðåçîëþöèÿ IV Ñåâåðî-Çàïàäíîéîáëàñòíîé êîíôåðåíöèè ÐÊÏ (á) ïî îðãàíèçàöèîííîìó âîïðîñó 4 èþíÿ1918ã. [Ïîäñòðî÷íàÿ ñíîñêà îá èçáðàíèè â ðåäàêöèîííóþ êîëëåãèþ ãàçåòû“Çâåçäà” òàê æå è Ìÿñíèêîâà; í. 358 Òåëåãðàììà È.Â. Ñòàëèíà â Ìèíñê ïðåäñòàâèòåëþÑîâíàðêîìà ÐÑÔÑÐ Ãîïíåð ñ èíôîðìàöèåé î ìåðîïðèÿòèÿõ ïîïîäãîòîâêå ê ïðîâîçãëàøåíèþ Áåëîðóññêîé Ñîâåòñêîé Ðåñïóáëèêè. 27äåêàáðÿ 1918ã. [Îá óïîìèíàíèè Ñòàëèíûì î ïðåäâàðèòåëüíûõ äîãîâîðåííîñòÿõïî äàííîìó âîïðîñó ñ Ìÿñíèêîâûì] / Ñòàëèí; í. 361 Òåëåãðàììà È.Â.Ñòàëèíà â Äâèíñêèé Âîåííûé Ñîâåò Â.Ñ. Ìèöêåâè÷ó î ïðåäñòîÿùåìîáúÿâëåíèè Áåëîðóññêîé Ñîâåòñêîé Ñîöèàëèñòè÷åñêîé Ðåñïóáëèêè. 28äåêàáðÿ 1918ã. [Îá óïîìèíàíèè Ñòàëèíûì î åãî âñòðå÷å â Ìîñêâå ñ Ìÿñíèêîâûì]/ Ñòàëèí; í. 388. Èç îáçîðà ïå÷àòè áåëîðóññêîãî ñòîëà èíôîðìàöèîííîãîîòäåëà Íàðîäíîãî êîìèññàðèàòà ïî äåëàì íàöèîíàëüíîñòåé îáîáðàçîâàíèè Áåëîðóññêîé Ñîâåòñêîé Ñîöèàëèñòè÷åñêîé Ðåñïóáëèêè. Íåðàíåå 12 ÿíâàðÿ 1919ã. [Îá èíôîðìàöèè èç ãàçåòû “Èçâåñòèÿ” í. 2 îò 3ÿíâàðÿ 1919ã. Îá èìåíàõ, ïîäïèñàâøèõ Ìàíèôåñò ÷ëåíîâ Ïðàâèòåëüñòâà,ñðåäè êîòîðûõ À. Ìÿñíèêîâ]; í. 420 Èç îò÷åòà î äåÿòåëüíîñòè Ö Á ÊÏ (á) Áçà ÿíâàðü 1919ã. Íå ðàíåå ôåâðàëÿ 1919ã. [Î I ñúåçäå ÊÏ (á) Áåëîðóñèè,èçáðàâøåãî Öåíòðàëüíîå Áþðî (ÖÁ), â ñîñòàâ êîòîðîãî âîøåë À.Ô. Ìÿñíèêîâòàêæå]; í. 433. Îáçîð ïå÷àòè áåëîðóññêîãî ñòîëà èíôîðìàöèîííîãîîòäåëà íàðîäíîãî êîìèññàðèàòà ïî äåëàì íàöèîíàëüíîñòåé î I Âñåáåëîðóññêîìñúåçäå Ñîâåòîâ è êîíôåðåíöèè Êîììóíèñòè÷åñêèõ ïàðòèé Ëèòâû èÁåëîðóññèè. Íå ðàíåå 9 ôåâðàëÿ 1919ã. [Îá èçáðàíèè è Ìÿñíèêîâà òàêæå âïðåçèäèóì I ñúåçäà ÊÏ (á) Áåëîðóññèè] / Èíôîðìàòîð Êàðàâàé Ï.; Ïðèìå-÷àíèÿ [Î Ìÿñíèêîâå À.Ô. Êðàòêèå áèîãðàôè÷åñêèå äàííûå]Ò. 2, 1971. - 632 ñ.Èç ñîäåðæ.: í. 6 Èíôîðìàöèîííîå ñîîáùåíèå î ïåðâîì çàñåäàíèè ÖÈÊÑÑÐ ËèÁ â ñîñòàâå èçáðàííîãî ïðàâèòåëüñòâà 28 ôåâðàëÿ 1919 ã. [Î âûñ-149

òóïëåíèè íà çàñåäàíèè îò Áåëîðóññèè À. Ìÿñíèêîâà]; í. 39 Èç ïðîòîêîëà Iäåëåãàòñêîãî ñîâåùàíèÿ êîììóíèñòîâ Ìèíñêîé ãóá. 13 àïðåëÿ 1919ã. [Îäîêëàäå Ìÿñíèêîâà íà ñîâåùàíèè]; í. 52 Èç äîêëàäà î äåÿòåëüíîñòè ÖÊ ÊÏ(á) ËèÁ çà ìàðò-àïðåëü 1919ã. Íå ðàíåå 1 ìàÿ 1919ã. [Î ââåäåíèè Ìÿñíèêîâàâ ñîñòàâ ÖÊ ÊÏ (á) ËèÁ]; í. 219 ïðîòîêîë N 1 çàñåäàíèÿ ÖÊ ÊÏ (á) ËèÁ29 ìàÿ 1920ã. [Î ïðèñóòñòâèè íà çàñåäàíèè Ìÿñíèêîâà òàêæå, î ïîðó÷åíèèÌÿñíèêîâó è Êíîðèíó - îðãàíèçîâàòü ãàçåòó “Çâåçäà”]; í. 224 Èç ïðîòîêîëà í.2 çàñåäàíèÿ ÖÊ ÊÏ(á) ËèÁ 1 èþíÿ 1920ã. [Î ïîðó÷åíèè À.Ô. Ìÿñíèêÿíó âåñòèêóëüòóðíî-ïðîñâåòèòåëüñêóþ ðàáîòó ñðåäè íàö. ìåíøèíñòâ] / ñåêðåòàðüÊíîðèí467. Ïàìÿòè 26 áàêèíñêèõ êîìèññàðîâ. Äîêóìåíòû è ìàòåðèàëû /Èíñòèòóò èñòîðèè ïàðòèè ÖÊ ÊÏ Àçåðáàéäæàíà - ôèëèàë ÈÌË ïðèÖÊ ÊÏÑÑ - Áàêó, 1968. - 202 ñ.Èç ñîäåðæ.: Ïðèìå÷àíèÿ [Î Ìÿñíèêîâå (Ìÿñíèêÿíå) À.Ô., Êðàòêàÿáèîãðàôèÿ]1969468. ²Õ³Û³Ý Ì. ²ñß³íÇñ Ø»ÉÇùÛ³Ý. - º.: г۳ëï³Ý, 1969. -196 ¿ç:´áí³Ý¹.-Çóª Üáñ êáí»ï³Ï³Ý ÏáõÉïáõñ³ÛÇ ëï»ÕÍÙ³Ý ³ÝËáÝç Ù³ñïÇÏÁ:²ñß. Ø»ÉÇùÛ³ÝÇ ÏÛ³ÝùÇ ¨ ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý í»ñçÇÝ ßñç³ÝÁ: [ܳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏ-Û³ÝÇ ²ñß. Ø»ÉÇùÛ³ÝÇÝ ÐÎ(μ)ÎÎÎ-Ç ïñ³Ù³¹ñáõÃÛ³Ý ï³Ï å³ï³ë˳ݳïáõ¹³ë³Ëáë³Ï³Ý ¨ åñáå³·³Ý¹Çëï³Ï³Ý ³ß˳ï³Ýù ϳï³ñ»Éáõ áñáßáõÙÁëïáñ³·ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ, ÇÝãå»ë ݳ¨ Ïáõë³ÏóáõÃÛ³Ý Ù»ç Ýñ³Ý í»ñ³Ï³Ý·Ý»Éáõѳٳñ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÙÇçÝáñ¹áõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ]; ì. Æ. È»ÝÇÝÇ ¨ Ýñ³ ÙÇ ù³Ýdzß˳ïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ: [ܳ¨ ²É. سñïáõÝáõ í»ñç³μ³Ýáí 1921Ã. ØáëÏí³ÛáõÙì.Æ. È»ÝÇÝÇ §ä»ïáõÃÛáõÝ ¨ ѻճ÷áËáõÃÛáõÝÁ¦ ³ß˳ïáõÃÛáõÝÁ ÉáõÛëï»ëÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ]:469. ²ñ½áõÙ³ÝÛ³Ý Ø. г۳ëï³Ý 1914-1917. - º.: г۳ëï³Ý,1969. – 780 ¿ç:´áí³Ý¹.-Çóª ²ñ¨ÙïÛ³Ý Ð³Û³ëï³ÝÁ Ãáõñù³Ï³Ý μéݳϳÉáõÃÛ³Ý ³ñÛáõ-Ýáï ×Çñ³ÝÝ»ñáõÙ [ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ éáõë ÉÇμ»ñ³ÉÇ ³·ñ»ëÇí Ó·ïáõÙÝ»-ñÁ Ù»ñϳóÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ]; гÛÏ³Ï³Ý Ñ³ñóÁ 1912-14 Ãí³Ï³ÝÝ»ñÇÝ [ݳ¨ ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ éáõë-Ãáõñù³Ï³Ý ѳٳӳÛݳ·ñÇ Ù³ëÇÝ]; г۳ëå³ÝáõÃÛ³ÝѳÝó³íáñÝ»ñÇ å³ï³ë˳ݳïíáõÃÛ³Ý Ñ³ñóÁ: [ܳ¨` ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ §¾Ýí»ñ÷³ß³ÛÇ ÏáñͳÝáõÙÁ¦ Ñá¹í³Íáí ѳݹ»ë ·³Éáõ Ù³ëÇÝ]:470. ´³Õ¹³ë³ñÛ³Ý ÐáíÑ. ²Ý¹ñÏáíϳëÇ Ïáõë³Ïó³Ï³Ý ϳ½Ù³-Ï»ñåáõÃÛáõÝÝ»ñÇ å³Ûù³ñÁ êØÎÎ ÙdzëÝáõÃÛ³Ý Ñ³Ù³ñ 1920-1936. -150

º.: г۳ëï³Ý, 1969. - 534 ¿ç:´áí³Ý¹.-Çóª гí³ï³ñÇÙ Ù³ñùëÇëï³Ï³Ý-É»ÝÇÝÛ³Ý ·³Õ³÷³ñÝ»ñÇÝ:[ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ]; èÎ(μ)Î X ѳٳ·áõÙ³ñÁ: ²Ý¹ñÏáíϳëÇ Ïáõë³Ïó³Ï³Ýϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÝ»ñÇ å³Ûù³ñÁ ѳٳ·áõÙ³ñÇ áñáßáõÙÝ»ñÇÏ»Ýë³·áñÍÙ³Ý Ñ³Ù³ñ: [ܳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ½»ÏáõóÙ³Ý ¨ §Îáõë³ÏóáõÃ۳ݽïáõÙÁ¦ Ñá¹í³ÍÇ Ù³ëÇÝ]; ºñÏñ³Ù³ëÇ Ïáõë³Ïó³Ï³Ý ϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÝ»-ñÇ ß³ñù»ñÇ Ñ»ï³·³ ³Ùñ³åݹáõÙÁ [ܳ¨ èÎ(μ)Î XI ÏáÝý»ñ³ÝëÇ ³ñ¹ÛáõÝù-Ý»ñÇ ³éÇÃáí ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ½»ÏáõóÙ³Ý Ù³ëÇÝ]; ä³Ûù³ñÁ ïñáóÏǽÙÇ ¹»Ù:îñáóÏǽÙÁ É»ÝÇÝǽÙÇ ÃßݳÙÇÝ ¿: ²Ý¹ñÏáíϳëÇ Ïáõëϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÝ»ñÇå³Ûù³ñÁ Áݹ¹»Ù ïñáóÏǽÙÇ: [ܳ¨ª îñáóÏáõ ¹»Ù ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ »ÉáõÛÃÇ Ù³ëÇÝ];È»ÝÇÝÛ³Ý ÏáãÇ ³ñÓ³·³ÝùÝ»ñÁ ²Ý¹ñÏáíϳëáõÙ: [Îáõë³ÏóáõÃÛ³Ý å³ï-ÙáõÃÛ³Ý ï³ñμ»ñ ¿ï³åÝ»ñÇ ¨ É»ÝÇÝǽÙÇ Ñ³ñó»ñÇ í»ñ³μ»ñÛ³É Ý³¨ ²É. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÇ ½»ÏáõóÙ³Ý Ù³ëÇÝ]:471. ´³ñë»ÕÛ³Ý Ê. Ð. ì. Æ. È»ÝÇÝÇ ³ß˳ïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ñ³Û»ñ»ÝÑñ³ï³ñ³ÏáõÃÛáõÝÝ»ñÇ å³ïÙáõÃÛáõÝ.- º.: г۳ëï³Ý, 1969. – 215 ¿ç:´áí³Ý¹.-Çóª ²é³ç³μ³Ý: [ܳ¨` ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ì. Æ. È»ÝÇÝÇ ½ÇݳÏÇóÁÉÇÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ]; ì. Æ. È»ÝÇÝÇ ³ß˳ïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ý³Ë³ÑáÏï»Ùμ»ñÛ³Ý ßñç³-ÝÇ Ñ³Û»ñ»Ý Ññ³ï³ñ³ÏáõÃÛáõÝÝ»ñÁ [ݳ¨` ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»ï ݳٳϳ·-ñáõÃÛ³Ý ¨ ѳݹÇåáõÙÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ]; ì. Æ. È»ÝÇÝÇ Ññ³ï³ñ³ÏáõÃÛáõÝÝ»ñÁ[ݳ¨` ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ §ä»ïáõÃÛáõÝ ¨ ѻճ÷áËáõÃÛáõÝÁ¦ ѳۻñ»Ý¦ ì»ñç³μ³ÝÁ·ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ]; ì. Æ. È»ÝÇÝ. §Ò³ËáõÃÛ³Ý Ù³ÝÏ³Ï³Ý ÑÇí³Ý¹áõÃÛáõÝÁÏáÙáõÝǽÙÇ Ù»ç [ݳ¨` ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»ï ϳå»ñÇ ¨ ݳٳϳ·ñáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ];ì. Æ. È»ÝÇÝ. γñ·³å³ÑáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ [ݳ¨` ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»ï áõÝ»-ó³Í ѳݹÇåáõÙÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ]:472. ÐáíѳÝÝÇëÛ³Ý ²ßáï: Ðáõß»ñ ¨ μÝáõó·ñáõÙÝ»ñ / ÊÙμ.ª Ê.Ð.´³ñë»ÕÛ³Ý. - º.: г۳ëï³Ý, 1969. -130 ¿ç:´áí³Ý¹.-Çóª ²é³ç³μ³ÝÇ ÷á˳ñ»Ý: [ܳ¨ª ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÁ êáí»ï³-Ï³Ý Ð³Û³ëï³ÝÇ ½³ñ·³óÙ³Ý ·áñÍáõÙ] / äñáý. Ê. ´³ñë»ÕÛ³Ý; ¼áÑí³Í ÁÝ-Ï»ñÝ»ñÇ ÑÇß³ï³ÏÇÝ: (Ö³é ºñ¨³ÝÇ ù³ÕËáñÑñ¹Ç ë·á ÝÇëïáõÙ): ²É. ØÛ³ëÝÇÏ-Û³Ý. ËáëùÇ ¨ ·ñãÇ Ù³ñ¹Á; ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁª é³½Ù³Ï³Ý ·áñÍÇã; ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁËáñÑáõñ¹Ý»ñÇ ¨ Ïáõë³ÏóáõÃÛ³Ý Ï³éáõóáÕ; лճ÷áË³Ï³Ý ³ß˳ï³ÝùÇ ÙÇ-³ëÝáõÃÛ³Ý ·³Õ³÷³ñÁ: [ܳ¨ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ]; ƱÝã ³ñ»ó ²É. ØÛ³ëÝÇÏ-Û³ÝÁ г۳ëï³ÝÇ μ³ÝíáñÝ»ñÇ ¨ ·ÛáõÕ³óÇÝ»ñÇ Ñ³Ù³ñ; ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ¨ÊáñÑñ¹³ÛÇÝ Ð³Ýñ³å»ïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ý»¹»ñ³ódzÝ; ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ¨ г۳ëï³ÝÇϳñÙÇñ ½áñùÁ; ²½·³ÛÇÝ å»ï³Ï³ÝáõÃÛ³Ý ëáóÇ³É³Ï³Ý ÑÇÙù»ñÁ:[ܳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ·áñÍáõÝ»áõÃ. Ù³ëÇÝ]; ²ß˳ï³íáñ ÇÝï»ÉÇ·»ÝódzÛÇËݹÇñÁ: [г۳ëï³ÝÇ Ù³ëë³Û³Ï³Ý ÇÝï»ÉÇ·»ÝódzÛÇ Ñ»ï ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇù³Õ³ù³Ï³Ý ݳ˳ӻéÝáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ]; ²½·³ÙÇçÛ³Ý Ë³Õ³ÕáõÃÛ³Ý å³ï-·³Ù³ËáëÁ; Üñ³Ýó áõÕÇÝ»ñáí; Ðáõß»ñ ¨ ËáÑ»ñ ê³ñ·Çë êñ³åÇáÝÛ³Ý-Èáõϳß-ÇÝÇ Ù³ëÇÝ: (ÌÝÝ¹Û³Ý 80-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí) [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý ê³ñ·Çë êñ³åÇáÝ-Û³Ý-ÈáõϳßÇÝ Ùï»ñÙáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ]; Ðáõß»ñ ³ÝóÛ³ÉÇó: [ܳ¨ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»-ñÁ ·ñ³Ï³Ý-ùÝݳ¹³ï³Ï³Ý ϳ¹ñ»ñÇ å³ïñ³ëïÙ³Ý ·áñÍáõÙ]; Ðáõß»ñ ²Ï³-151

¹»ÙÇÏáë Ðñ³ãÛ³ ²×³éÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ: [ܳ¨ª ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ ÑÕ³Í Ý³Ù³ÏÇ Ù³ëÇÝ]473. سÝáõÏÛ³Ý è.². ´áÉߨÇÏÝ»ñÇ Ñ»Õ³÷áË³Ï³Ý ³ß˳ï³ÝùÁÏáíϳëÛ³Ý μ³Ý³ÏáõÙ (1917Ã. ÷»ïñí³ñ-1918Ã. ÷»ïñí³ñ). - º.:ØÇïù, 1969. - 270 ¿ç:´áí³Ý¹.-Çóª É. »ñÏñáñ¹. ¼ÇÝíáñ³Ï³Ý ¹»åáõï³ïÝ»ñÇ ëáí»ïÝ»ñÇëï»ÕÍáõÙÁ: ø³Õ³ù³Ï³Ý Ïáõë³ÏóáõÃÛáõÝÝ»ñÇ å³Ûù³ñÁ ½ÇÝíáñ³Ï³Ý Ù³ëë³Ý»ñÇѳٳñ (1917Ã. ÷»ïñí³ñ - 1917Ã. ë»åï»Ùμ»ñ) [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³-ÝÇ ³é³ç³ñÏáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ]; É. »ññáñ¹. è긴(μ)Î ÎáíϳëÛ³Ý »ñÏñ³ÛÇݳé³çÇÝ Ñ³Ù³·áõÙ³ñÁ ÏáíϳëÛ³Ý μ³Ý³ÏáõÙ »Õ³Í Ïáõë³Ïó³Ï³Ý ϳ½Ù³-Ï»ñåáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ËݹÇñÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ³Ý¹»ë ·³ÉáõÙ³ëÇÝ]; É. ãáññáñ¹. ÐáÏï»Ùμ»ñÁ ¨ ÎáíϳëÛ³Ý μ³Ý³ÏÁ: [¼áñù»ñÇ ³½·³ÛݳóáõÙÁ¹³¹³ñ»óÝ»Éáõ Ýå³ï³Ïáí ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ ·É˳íáñ Ññ³-ٳݳï³ñ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝǪ 1917Ã. ¹»Ïï»Ùμ»ñÇ 11-Ç Ññ³Ù³ÝÇ Ù³ëÇÝ]; ì»ñç³μ³Ý:[ܳ¨ª 1917Ã. ¹»Ïï»Ùμ»ñÇÝ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ѳÝñ³å»ïáõÃÛ³Ý ½ÇÝí³ÍáõÅ»ñÇ ·»ñ³·áõÛÝ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ Å³Ù³Ý³Ï³íáñ å³ßïáݳ-ϳï³ñ Ý߳ݳÏí»Éáõ Ù³ëÇÝ]:474. Èç èñòîðèè Ñîâåòñêîé Áåëîðóññèè. Äîêëàäû êîíôåðåíöèèñåêöèé Íàó÷íîãî Ñîâåòà ïî ïðîáëåìå “Èñòîðèÿ ÁÑÑД / Ðåä. êîë.:È.Ñ. Êðàâ÷åíêî. - Ìí.: 1969. - 572 ñ.Èç ñîäåðæ.: Êóëüòóðíîå ñòðîèòåëüñòâî â Áåëîðóññèè â ïåðâûå ãîäûÑîâåòñêîé âëàñòè (1917-1920ãã.) [Î ïðîâîçãëàøåíèè 31 äåêàáðÿ 1918ã. ÁåëîðóññêîéÑÑÐ è îá îáðàçîâàíèè Âðåìåííîãî ðåâîë. ðàáî÷å-êðåñòüÿíñêîãîïðàâèòåëüñòâà, â ñîñòàâ êîòîðîãî âîøåë è À.Ô. Ìÿñíèêîâ] / Àíòîíèøèí Â.Ì.;Íà÷àëî ôîðìèðîâàíèÿ Êðàñíîé Àðìèè â Áåëîðóññèè [Î íàçíà÷åíèè ÃëàâíîêîìàíäóþùèìÇàïàäíîãî ôðîíòà À.Ô. Ìÿñíèêîâà, Âèòåáñêîé, Îðìàíñêîé,Ìîãèëåâñêîé îòðÿäàì è 2-é Ðåâîë. àðìèè - îêàçûâàòü ñîïðîòèâëåíèåïðîäâèæåíèþ íåìåöêèõ âîéñê] / Ñåëèâàíîâ Ï.À.475. Õàðìàíäàðÿí Ñ.Â. Ëåíèí è ñòàíîâëåíèå Çàêàâêàçñêîé Ôåäåðàöèè1921-1923 / Èíñòèòóò èñòîðèè ïàðòèè ïðè ÖÊ ÊÏ Àðìåíèè-ÔèëèàëÈíñòèòóòà ìàðêñèçìà-ëåíèíèçìà ïðè ÖÊ ÊÏÑÑ. - Å.: Àéàñòàí,1969, 456 ñ.Èç ñîäåðæ.: Ðàçäåë I Ñîçäàíèå Çàêôåäåðàöèè. Ãëàâà 1. Ïîáåäà Ñîâåòñêîéâëàñòè â Çàêàâêàçüå è äèðåêòèâû Ëåíèíà êîììóíèñòàì êðàÿ âåñíîé1921 ãîäà [Î ïèñüìå Ëåíèíà ê êîììóíèñòàì Êàâêàçà, ïåðåäàííîãî ÷åðåçÌÿñíèêÿíà; Î íàçíà÷åíèè â àïðåëå 1921ã. À. Ìÿñíèêÿíà ïðåäñåä. ÑÍÊ Àðìåíèè;Î ïðèáûòèè â Òèôëèñ 2 ìàÿ 1921ã. íà çàñåäàíèå Êàâáþðî, íà êîòîðîìèíôîðìèðîâàë î ïèñüìå Ëåíèíà]; Ãëàâà II Ñîâåòñêîå ãîñóäàðñòâåííîå152

ñòðîèòåëüñòâî â Çàêàâêàçñêèõ ðåñïóáëèêàõ [Î òåëåãðàììå ÎðäæîíèêäçåÑòàëèíó î íåáëàãîïîëó÷íûõ âçàèìîîòíîøåíèÿõ â ðóêîâîäñòâå Àðìåíèè, âñâÿçè ñ ÷åì ñðî÷íî íåîáõîäèì ïðèåçä â Àðìåíèþ À.Ô. Ìÿñíèêîâà; Î ïðèåçäåâ Àðìåíèþ À.Ô. Ìÿñíèêîâà; Î ïðèåçäå â Àðìåíèþ Ìÿñíèêÿíà è Ëóêàøèíà,ñ ïðèåçäîì êîòîðûõ áûëè óëàæåíû âñå ðàçíîãëàñèÿ â ðóêîâîäñòâå;Îá îïóáëèêîâàííîì, çà ïîäïèñüþ À. Ìÿñíèêîâà â öåíòðàëüíîì îðãàíåãàçåòû “Õîðóðäàèí Àéàñòàí” (“Ñîâåòñêàÿ Àðìåíèÿ”) î òîì, ÷òî íà îñíîâàíèèñîãëàøåíèÿ ñ Àç. ÑÑÐ Íàãîðíûé Êàðàáàõ ÿâëÿåòñÿ íåîòúåìëåìîé ÷àñòüþÀðìåíèè; Î âûñòóïëåíèè Ìÿñíèêÿíà íà ïëåíóìå Êàâáþðî; Î âûñòóïëåíèèÀ. Ìÿñíèêÿíà íà çàñåäàíèè ïëåíóìà (4 èþëÿ 1921ã.) ïî âîïðîñó ÍàãîðíîãîÊàðàáàõà è î ãîëîñîâàíèè À. Ìÿñíèêÿíà î âêëþ÷åíèè Êàðàáàõà â ñîñòàâÀðìÿíñêîé ÑÑÐ, ïóòåì ïðîâåäåíèÿ ïëåáèñöèòà òîëüêî ñðåäè àðìÿí Êàðàáàõà];Ãëàâà III. Íà÷àëî ýêîíîìè÷åñêîãî îáúåäèíåíèÿ Çàêàâêàçüÿ [Îá ó÷àñòèèÀ. Ìÿñíèêîâà â ñîâåùàíèè â Òèôëèñå î ìåðàõ ïî ñíàáæåíèþ Àðìåíèè];Ãëàâà IV Îá óñèëåíèè áðàòñêèõ ñâÿçåé ñ ÐÑÔÑÐ è óêðåïëåíèè ìåæäóíàðîäíîãîïîëîæåíèÿ Ñîâåòñêèõ Ðåñïóáëèê Çàêàâêàçüÿ [Îá ó÷àñòèè ïðåäñåä.ÑÍÊ Àðìåíèè Ìÿñíèêîâà ñ ïðåäñòàâèòåëÿìè Ãðóçèè, Àçåðáàéäæàíà èÐÑÔÑÐ â ïîäïèñàíèè âîåííîé êîíâåíöèè-ñîãëàøåíèè ïî âîåííî-ìîðñêèìäåëàì, î åäèíîì êîìàíäîâàíèè âñåìè âîîðóæåííûìè ñèëàìè Çàêàâêàçüÿ âëèöå ÐÂÑ ÎÊÀ]; Ãëàâà V Îáðàçîâàíèå Ôåäåðàòèâíîãî Ñîþçà ÑîâåòñêèõÑîöèàëèñòè÷åñêèõ Ðåñïóáëèê Çàêàâêàçüÿ [Î ïîðó÷åíèè ÖÊ ÊÏ (á) ÀðìåíèèÀ. Ìÿñíèêîâó çàùèòèòü â Êàâáþðî ñîçäàíèå Êàâêàçñêîé ôåäåðàöèè; Î ïîääåðæêåèäåè ñîçäàíèÿ Çàêôåäåðàöèè ïî äîêëàäó Ìÿñíèêÿíà íà ñîáðàíèè÷ëåíîâ ÖÊ Ýðèâàíñêîãî óåçäíîãî è ãîðîäñêîãî êîìèòåòîâ ïàðòèè]; Ãëàâà VI.Çàêàâêàçñêàÿ Ôåäåðàöèÿ â ïåðèîä ìàðò-äåêàáðü 1922 ãîäà [Îá óòâåðæäåíèèïîñòàíîâëåíèÿ Îðãáþðî ÖÊ ÐÊÏ (á) îò 24 ôåâðàëÿ 1922 ã. î ñîñòàâåÇàêêðàéêîìà, êóäà âîøåë è À. Ìÿñíèêÿí, î ñîîáùåíèè Îðäæîíèêèäçå îðåøåíèè ÖÊ ÐÊÏ (á) ïåðåìåñòèòü Ìÿñíèêîâà íà ðàáîòó â Äàëüíåâîñòî÷íîåÁþðî ÖÊ ÐÊÏ (á), íî ââèäó ñëîæíîãî ïîëîæåíèÿ â Çàêàâêàçüå íåïåðåìåùàòü; Î íàçíà÷åíèè. Ìÿñíèêÿíà îòâåòñòâåííûì ðåäàêòîðîì ãàçåòû“Çàðÿ Âîñòîêà”, à òàêæå ñåêðåòàðåì ÇÊÊ; Îá îðã. îò÷åòå, ñäåëàííûì À. Ìÿñíèêÿíîìíà II ñúåçäå êîì. îðãàíèçàöèé Çàêàâêàçüÿ: Îá îáñóæäåíèè âîïðîñàñîçäàíèÿ Ñîþçíîãî Ñîâåòà (âíåøíåãî îðãàíà Çàêàâêàçñêèõ ðåñïóáëèê),êîòîðîå áûëî âîçëîæåíî íà À. Ìÿñíèêÿíà; Î ïîñòàíîâëåíèè î ñíÿòèèïîëíîìî÷èé ïðåäñåäàòåëüñòâóþùåãî â Ñîþçíîì Ñîâåòå (Çàêôåäåðàöèè) ñÀ. Ìÿñíèêÿíà ââèäó èñòå÷åíèÿ ñðîêà ïðåäñåäàòåëüñòâà; Î ïåðåâîäå Ìèõàéëîâàïîìîùíèêîì ñåêðåòàðÿ ÇÊÊ Ìÿñíèêîâà; Î òåëåãðàììå îò 20 àâãóñòà1922ã. â ÖÊ êîìïàðòèè Àçåðáàéäæàíà, Òóðöèè è Àðìåíèè î íåìåäëåííîìóïðàçäíåíèè ïîãðàíè÷íûõ çàñòàâ è êîíòðîëüíûõ ïóíêòîâ ìåæäó153

Çàêàâêàçñêèìè ðåñïóáëèêàìè, Î ïðåäñåäàòåëüñòâå Ìÿñíèêÿíà íà ñîâåùàíèèÇÊÊ ïî îñóùåñòâëåíèþ ôèíàíñîâîãî îáúåäèíåíèÿ Çàêàâêàçüÿ; Âõîæäåíèåâ ñîñòàâ ïðåçèäèóìà ÇÊÊ, Ìÿñíèêîâà, ïîñòàíîâèâøåãî ïðèçíàòüíåîáõîäèìîñòü óñòàíîâëåíèÿ ôèíàíñîâîãî åäèíñòâà ñ ÐÑÔÑÐ]; Ãëàâà VII.Äàëüíåéøåå óêðåïëåíèå ìåæäóíàðîäíîãî ïîëîæåíèÿ ðåñïóáëèê ÇàêàâêàçñêîéÔåäåðàöèè. [Î íîòå ïîäïèñàííîé è Ìÿñíèêÿíîì ïðàâèòåëüñòâàì Âåëèêîáðèòàíèè,Ôðàíöèè, Èòàëèè è ò.ä.]; Ãëàâà VIII. Ïîäãîòîâêà ê îáðàçîâàíèþÑÑÑÐ è áîðüáà âîêðóã ýòîãî âîïðîñà â Çàêàâêàçüå [Î âîçâðàùåíèè Ìÿñíèêÿíàâ Òèôëèñ è î åãî òåëåãðàììå â Ìîñêâó Ñòàëèíó; Î âûåçäå â Ýðèâàíüäëÿ äîêëàäà ÖÊ ÐÊÏ (á) Àðìåíèè îá Îêòÿáðüñêîì ïëåíóìå ÖÊ ÐÊÏ (á); Îâõîæäåíèè Ìÿñíèêÿíà â êîìèññèþ äëÿ îñóùåñòâëåíèÿ âûáîðîâ äåëåãàòîâíà Âñåðîññèéñêèé è Îáùåñîþçíûé ñúåçäû ñîâåòîâ, Î íåöåëåñîîáðàçíîñòèâõîäèòü â ñîñòàâ ÑÑÑÐ ïî-îòäåëüíîñòè, à òîëüêî Çàêôåäåðàöèåé òðåáîâàëÀ. Ìÿñíèêÿí]; Ãëàâà IX. Ïåðâûé Çàêàâêàçñêèé ñúåçä Ñîâåòîâ è ïåðåèìåíîâàíèåÔÑÑÑÐÇ â ÇÑÔÑÐ. Ïîëíîå ïîðàæåíèå íàöèîíàë-óêëîíèñòîâ [Îâõîæäåíèè À. Ìÿñíèêÿíà îò ÇÑÔÑÐ â Ïðåçèäèóì ÖÈÊ ÑÑÐ [Î ñàìîì ýíåðãè÷íîìó÷àñòèè À. Ìÿñíèêÿíà â áîðüáå ñ óêëîíèñòàìè â ïàðòèè, (ãðóçèíñêèåíàöèîíàë-óêëîíèñòû); Î âûñòóïëåíèè íà VIII çàñåäàíèè ñúåçäà ÊÏ (á)Ãðóçèè À. Ìÿñíèêîâà ïðîòèâ íàöèîíàëèñòîâ, Î ïèñüìå Ìÿñíèêÿíà Òðîöêîìóî íåîáõîäèìîñòè óñòàíîâëåíèÿ ìèðà â ÊÏ (á) Ãðóçèè, Î ëó÷øèõ ñûíàõíàðîäîâ Çàêàâêàçüÿ, ñðåäè êîòîðûõ è À. Ìÿñíèêîâ (Ìÿñíèêÿí) ïîëîæèâøèõâñå ñâîè ñèëû íà ñîçäàíèå ëó÷øåé æèçíè]; Èñòî÷íèêè è ëèòåðàòóðà [Îáèñïîëüçîâàíèè ìíîãî÷èñëåííûõ ñòàòåé, äîêëàäîâ, ðå÷åé ðóêîâ. äåÿòåëåéÊîì. ïàðòèè äëÿ èññëåäîâàíèÿ ýòîãî âîïðîñà è ñðåäè íèõ ïðåäëîæåíèé À.Ô.Ìÿñíèêÿíà]1970476. Øݳó³Ï³ÝÛ³Ý ².Ü. Ð³Û ÅáÕáíñ¹Ç ³½³ï³·ñáõÙÝ áõ í»-ñ³ÍÝáõݹÁ. - º.: г۳ëï³Ý, 1970. - 99 ¿ç:´áí³Ý¹.-Çóª I г۳ëï³ÝÇ Ï³óáõÃÛáõÝÁ XIX ¹³ñÇ í»ñçÇÝ ¨ XX ¹³ñÇ ëϽμÇÝ:[²ñ¨Ùï³Ñ³ÛáõÃÛ³Ý ³½³ï³·ñ³Ï³Ý å³Ûù³ñÇ í»ñ³μ»ñÛ³É Ý³¨ª ²ÉØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñá¹í³ÍÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ]; VII Ð³Û ÅáÕáíñ¹Ç ½³í³ÏÝ»ñÇ Ñ³Ù³ËÙμáõÙÁêáí»ï³Ï³Ý Çß˳ÝáõÃÛ³Ý ¹ñáßÇ Ý»ñùá, Ýñ³Ýó ½³Ý·í³Í³ÛÇÝ ëËñ³-·áñÍáõÃÛáõÝÝ»ñÁ ù³Õ³ù³óÇ³Ï³Ý ÏéÇíÝ»ñÇ ×³Ï³ïÝ»ñáõÙ: [ÐáÏï»Ùμ»ñÛ³Ýѻճ÷áËáõÃÛ³Ý Ñ³ÕóݳÏÇ ·áñÍáõÙ ²ñ¨ÙïÛ³Ý ¨ ³å³ ²ñ¨»ÉÛ³Ý é³½Ù³-׳ϳïÝ»ñÇ Ññ³Ù³Ý³ï³ñ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÇ ¨ Ù³ÙáõÉáõÙ Ññ³å³ñ³Ïí³Í§¾Ýí»ñ ÷³ß³ÛÇ ÏáñͳÝáõÙÁ¦ í»ñݳ·ñáí Ñá¹í³ÍÇ Ù³ëÇÝ]:477. êï»÷³ÝÛ³Ý êï. ä³ÝͳÉÇ ÑÇëݳÙÛ³Ï: г۳ëï³ÝáõÙ ëáí»-ï³Ï³Ý Çß˳ÝáõÃÛ³Ý Ñ³ëï³ïÙ³Ý ¨ г۳ëï³ÝÇ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý154

Ïáõë³ÏóáõÃÛ³Ý Ï³½Ù³íáñÙ³Ý 50-³ÙÛ³ÏÁ / ÐÎΠλÝïÏáÙÇ ¹³ë³Ëáë³Ï³ÝËáõÙμ; ÊÙμ.ª Ð.è. êÇÙáÝÛ³Ý. - º.: 1970. - 48 ¿ç:´áí³Ý¹.-Çóª Ð³Û ÅáÕáíñ¹Ç å³ïÙ³Ï³Ý ³ÝóÛ³ÉÇó [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ýǹ»ñÁ г۳ëï³ÝáõÙ êáí»ï. ϳñ·»ñÇ Ñ³ëï³ïÙ³Ý ·áñÍáõÙ]; êáí»ï³Ï³ÝÇß˳ÝáõÃÛ³Ý Ñ³ÕóݳÏÁ г۳ëï³ÝáõÙ; г۳ëï³ÝÇ ³ß˳ï³íáñáõÃÛ³Ýå³Ûù³ñÁ êáódzÉǽÙÇ Ñ³ÕóݳÏÇ Ñ³Ù³ñ [1925Ã. ºñ¨³ÝÇ Ñ³Ýñ³ÛÇÝ ·ñ³-¹³ñ³ÝÁ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ³Ýí³Ùμ Ïáãí»Éáõ Ù³ëÇÝ]:478. Êî÷àð Ðà÷èÿ: Èç ñòðàíèö âåëèêîé ëåòîïèñè / ïåðåâîä. ñ àðìÿíñêîãîÃ. Òàòîñÿí. - Å.: Àéàñòàí, 1970. - 52 ñ.Èç ñîäåðæ.: VII [Î ðàáîòå À.Ô. Ìÿñíèêÿíà ñåêðåòàðåì Ìîñêîâñêîãî êîìèòåòàÐÊÏ (á), î åãî âñòðå÷àõ ñ Ëåíèíûì, î êîòîðûõ îí îñòàâèë âîñïîìèíàíèÿ];IX [Î ñïèñêå èìåí àðìÿí-ëåíèíöåâ, ñðåäè êîòîðûõ è À. Ìÿñíèêÿí]479. Ìíàöàêàíÿí À.Í. Ëåíèí è ðåøåíèå íàöèîíàëüíîãî âîïðîñà âÑÑÑÐ / ÀÍ Àðì. ÑÑÐ. Èíñòèòóò èñòîðèè. - Å.: Èçä. ÀÍ Àðì ÑÑÐ,1970. - 364ñ.Èç ñîäåðæ.: Ãëàâà III. Ëåíèíñêèå óñòàíîâêè ðàçðåøåíèÿ íàöèîíàëüíîãîâîïðîñà â ïåðèîä áóðæóàçíî-äåìîêðàòè÷åñêèõ ðåâîëþöèé [Î ðàñêîëå âàðìÿíñêîé ñîö.-äåì. ïàðòèè, ñ êîòîðîé ñîòðóäíè÷àë Ìÿñíèêÿí, êàê ÷ëåíÐÑÄÐÏ îñóæäàë Ôåäåðàëèñòñêèé ïðèíöèï ïîñòðîåíèÿ ïàðòèè, ïîääåðæèâàåìûéàðì. ñîö.-äåì. â ðàçðåç ðåøåíèé V ñúåçäà ÐÑÄÐÏ, Î êðèòèêå Ìÿñíèêÿíîìâçãëÿäîâ Áóíäà, ëîçóíã êîòîðûõ - êóëüòóðíî-íàöèîíàëüíàÿ àâòîíîìèÿ,áûë îñóæäåí èì â ðàáîòàõ “Èç èñòîðèè íàö. âîïðîñà â Ðîññèè” è “Îðåøåíèè íàö. âîïðîñà”]; Ãëàâà X. Ó÷àñòèå óãíåòåííûõ íàðîäîâ â áîðüáå çàïîáåäó è óïðî÷åíèå Ñîâåòñêîé âëàñòè â Ðîññèè [Îá ó÷àñòèè ñûíîâ Àðìåíèèâ ïîäãîòîâêå è îñóùåñòâëåíèè Îêòÿáðüñêîé ðåâîëþöèè, ñðåäè êîòîðûõ è À.Ìÿñíèêÿí]; Ãëàâà XI  îáëàñòè ãîñóäàðñòâåííîãî ñòðîèòåëüñòâà. Ç. Âïåðâûåâ èñòîðèè Áåëîðóññèè [Î âêëþ÷åíèè Ìÿñíèêÿíîì â íàêàç ðàáî÷èõ è ñîëäàòäåëåãàòîââ Ìèíñêèé Ñîâåò ïóíêòà “Î ïðàâå íàöèé íà ñàìîîïðåäåëåíèå”, Îêîíñóëüòàöèÿõ ñ Ëåíèíûì äëÿ ïîäãîòîâêè íåîáõîäèìûõ óñëîâèé äëÿñîçäàíèÿ Áåëîðóññêîé Ñîâ. Ðåïóáëèêè; Î ðóêîâ. áîëüø. îðãàíèç. Çàïàä.ôðîíòà À. Ìÿñíèêÿíîì, Î êîíñóëüòàöèÿõ Ìÿñíèêÿíà ñ Ëåíèíûì è Ñâåðäëîâûìïî Áðåñòñêîìó ìèðó, êîòîðîìó ïðèøåë ëîãè÷åñêèé êîíåö è î ãîñóäàðñòâ.óñòðîéñòâå áåëîðóññêîé çåìëè - ñîçäàíèå Áåë. Ñîâ. Ðåñï., â êà÷åñòâåíåçàâèñèìîé è ðàâíîé ÐÑÔÑÐ; Î ïðèáûòèè èç Ñìîëåíñêà Ìÿñíèêÿíà âÌîñêâó, êàê ðóêîâ. áîëüøåâèêîâ Áåëîðóññèè íà Âñåðîññèéñêèé ñúåçä Áåëîðóññêèõñåêöèé ÐÊÏ (á), êîòîðûé îäîáðèë ðåøåíèå ÖÊ ÐÊÏ (á) îá îáðàçîâàíèèÁÑÑÐ; Î ðóêîâîäñòâå ñúåçäà Ìÿñíèêÿíîì, êîòîðûé ÷åòêî ïðîâîäèëëèíèþ Ëåíèíà íà ñîçäàíèå ÁÑÑÐ, î âêëþ÷åíèè À. Ìÿñíèêÿíà âî Âðåìåí155

ðåâîë. ðàáî÷å-êðåñò. ïðàâèò. Áåëîðóññèè]; 7. Ôåäåðàòèâíûé ñîþç ñîâåòñêèõðåñïóáëèê-ëó÷øàÿ ôîðìà íàöèîíàëüíî-ãîñóäàðñòâåííîãî óñòðîéñòâà [Îñîçäàíèè â àâãóñòå 1922 ãîäà ÖÊ ÐÏÏ (á) êîìèññèè, âî ãëàâå ñî Ñòàëèíûì,êóäà îò Àðìåíèè âõîäèë À.Ô. Ìÿñíèêÿí, äëÿ ïîäãîòîâêè âîïðîñàäàëüíåéøåãî íàö.-ãîñ. ñòðîèòåëüñòâà ñîâåòñêèõ ðåñïóáëèê, Î ïîäïèñè èÌÿñíèêÿíà òàêæå íà ïðîåêòå ñîçäàíèÿ Ñîþçà Ñîâ. Ðåñïóáëèê]; Ãëàâà XIIÍàöèîàíàëüíàÿ ïîëèòèêà â ïàðòèéíîì ñòðîèòåëüñòâå. Êîììóíèñòè÷åñêèåïàðòèè Ñóâåðåííûõ Ðåñïóáëèê è íàöèîíàëüíûå ñåêöèè Êîììóíèñòîâ ÐÊÏ(á) [Î ïðåäëîæåíèè À.Ô. Ìÿñíèêÿíà íà VI êîíôåðåíöèè Ñåâåðî-Çàïàäí.îáëàñòíîé ïàðòîðãàíèçàöèè ñ÷èòàòü åå I ñúåçäîì êîìïàðòèè Áåëîðóññèè,Îá èçáðàíèè ÖÊ ÊÏÁ, â ñîñòàâ êîòîðîãî âîøåë Ìÿñíèêÿí (ïðåäñåäàòåëü)];Ãëàâà XIII Íàöèîíàëüíàÿ ïîëèòèêà â ñòðîèòåëüñòâå âîîðóæåííûõ ñèë [Îâîçëîæåíèè îáÿçàííîñòåé íàðêîìà ïî âîåííûì äåëàì íà ïðåäñåäàòåëÿ ÖÊÁÑÑÐ À.Ô. Ìÿñíèêÿíà, Î íàïðàâëåíèè Ìÿñíèêÿíà â Àðìåíèþ â êà÷åñòâåïðåäñåäàòåëÿ Ðåâêîìà]; Ãëàâà XIV Ðàñöâåò ýêîíîìèêè è êóëüòóðû ñîâåòñêèõíàðîäîâ-òîðæåñòâî ëåíèíñêîé íàöèîíàëüíîé ïîëèòèêè [Î çíà÷åíèè,êîòîðîå ïðèäàâàë Ìÿñíèêÿí ïèñüìåííîìó ÿçûêó äëÿ ðàçâèòèÿ êóëüòóðû èöèâèëèçàöèè äëÿ íàðîäà, Î ëåêöèè À. Ìÿñíèêÿíà íà òåìó “Êàêèìè äîëæíûáûòü ñîâåòñêèå óíèâåðñèòåòû”. Î âûñòóïëåíèè Ìÿñíèêÿíà íà ñîâåùàíèè,íàçíà÷åííîì Íàðêîìîì Ëóíà÷àðñêèì, íà êîòîðîì çàÿâèë, ÷òî Ãîñ. óíèâåðñèòåòâ Ìèíñêå ÿâëÿåòñÿ ôàêòîì, ïîñëå ÷åãî Íàðêîìïðîñ ïîäòâåðäèëíåîáõîäèìîñòü îòêðûòèÿ óíèâåðñèòåòà]480. Ñîâåòñêàÿ Àðìåíèÿ çà 50 ëåò / Àãàÿí Ö.Ï. - Å.: Èç-âî Àí Àðì.ÑÑÐ, 1970. - 335ñ.Èç ñîäåðæ.: Ãëàâà I Èç ãëóáèíû âåêîâ. 4. Íîâàÿ ýðà â èñòîðèè àðìÿíñêîãîíàðîäà [Î ðîëè, íàðÿäó ñ äðóãèìè, À. Ô. Ìÿñíèêÿíà â óñòàíîâëåíèè èóïðî÷åíèè Ñîâåòñêîé âëàñòè â Àðìåíèè; Î ïèñüìå Â. Ëåíèíà áîëüøåâèêàìÇàêàâêàçüÿ è Êàâêàçà, ïåðåäàííîå ÷åðåç À. Ìÿñíèêÿíà; Î ðîëè âûäàþùèõñÿäåÿòåëåé Êîì. ïàðòèè è Ñîâåòñêîãî ãîñóäàðñòâà, ñðåäè êîòîðûõ è À.Ìÿñíèêÿí, â ñîöèàëèñòè÷åñêîì ñòðîèòåëüñòâå]1971481.ÛáõÉݳ½³ñÛ³Ý Ê. Ø. Ð³Û ùÝݳ¹³ï³Ï³Ý ÙÇïùÁ 1920-³Ï³ÝÃí³Ï³ÝÝ»ñÇÝ / ÊÙμ.` ê.Ð.²ñ½áõÙ³ÝÛ³Ý.- º.: ÐêêÐ ². - 1971. - 240 ¿ç:´áí³Ý¹.-Çó` ²é³ç³μ³Ý: [ܳ¨` ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ùÝݳ¹³ï³Ï³Ý áõ ·ñ³-ϳݳ·Çï³Ï³Ý Ñá¹í³ÍÝ»ñáí ѳݹ»ë ·³Éáõ Ù³ëÇÝ]; É. »ñÏñáñ¹. ñ³Ï³ÝËÙμ³íáñáõÙÝ»ñÁ: [ܳ¨` ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ §ñ³Ï³Ý ùÝݳ¹³ïáõÃÛ³Ý Ù»Ãá¹ÇÙ³ëÇݦ Ñá¹í³ÍÇ Ý߳ݳÏáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ]; É. »ññáñ¹. ¸³ë³Ï³Ý ·ñ³Ï³Ýáõ-156

ÃÛ³Ý ³ñÅ»ùÝ»ñÝ áõ ·ñ³ùÝݳ¹³ïáõÃÛáõÝÁ: [ܳ¨` ². ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ §Ðáí-ѳÝÝ»ë ÂáõÙ³ÝÛ³ÝÇ ëï»Õͳ·áñÍáõÃÛ³Ý ëáóÇ³É³Ï³Ý ³ñÅ»ùÁ¦ Ñá¹í³ÍÇ ¨§ØÇù³Û»É ܳÉμ³Ý¹Û³Ý¦ ³ß˳ïáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ]; É. ãáññáñ¹. êáí»ï³Ñ³Û·ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝÁ ùë³Ý³Ï³Ý Ãí³Ï³ÝÝ»ñÇ ùÝݳ¹³ïáõÃÛ³Ý ·Ý³Ñ³ïÙ³Ùμ:[ܳ¨` ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ §äñáÉ»ï³ñ³Ï³Ý ·ñ³Ï³ÝáõÃÛ³ÝÁ ÝíÇñí³Í §Øáõñצ³Ùë³·ñÇ N 1-Ç ³éÃÇí¦ Ñá¹í³ÍÁ §ÊáñÑñ¹³ÛÇÝ Ð³Û³ëï³Ý¦ ûñÃáõÙ ÉáõÛëï»ëÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ]:482. ê¨Û³Ý ì. Ô. Ð³Û μáõñÅáõ³Ï³Ý ÷ÇÉÇëá÷³ÛáõÃÛ³Ý ùÝݳϳÝí»ñÉáõÍáõÃÛáõÝ (20-ñ¹ ¹³ñÇ ëÏǽμ). - º.: г۳ëï³Ý, 1971. – 222 ¿ç´áí³Ý¹.-Çó` Ü»ñ³ÍáõÃÛáõÝ: [ܳ¨` ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ Ù³ñùëǽÙÇ ï»ë³Ï³Ý-÷ÇÉÇëá÷³Û³Ï³Ý ëϽμáõÝùÝ»ñÁ å³ßïå³Ý»Éáõ Ù³ëÇÝ]; سñùëÇëï³Ï³Ý ¹Ç-³É»ÏïÇϳÛÇ Ý»Ý·³÷áËáõÙÁ Ù»ï³ýǽÇϳÛáí: [ܳ¨` ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ï³ñ-ÍÇùÇ Ù³ëÇÝ]:483. Â.È. Ëåíèí è ñîâðåìåííîñòü (Ìàòåðèàëû íàó÷íî-òåîðåòè-÷åñêîé êîíôåðåíöèè, ïîñâÿùåííîé 100-ëåòèþ ñî äíÿ ðîæäåíèÿ Â.È.Ëåíèíà) / Èíñòèòóò èñòîðèè ïàðòèè ïðè ÖÊ ÊÏ Àðìåíèè. Ôèëèàë èíñòèòóòàìàðêñèçìà-ëåíèíçìà ïðè ÖÊÏÑÑ: Îòâåò ðåä. Ì.Ò. Íèêîãîñîâ.- Å.: Àéàñòàí, 1971. - 175 ñ.Èç ñîäåðæ.: Ëåíèí êàê èñòîðèê ïàðòèè [Î çíà÷åíèè ïèñüìà Ëåíèíà êîììóíèñòàìÇàêàâêàçüÿ è Êàâêàçà, êîòîðîå â 1921ã. èç Ìîñêâû ïðèâåç À.Ìÿñíèêÿí] / Ì.Â. Àðçóìàíÿí.484. Ãàðèáäæàíÿí Ã.Á. Â.È. Ëåíèí è áîëüøåâèêè Çàêàâêàçüÿ. - Ì.,Ïîëèòèçäàò, 1971. - 382ñ.Èç ñîäåðæ.: Ââåäåíèå [Ïåðâîèñòî÷íèêàìè äëÿ íàïèñàíèÿ êíèãè ñòàëèòàêæå ñòàòüè è âûñòóïëåíèÿ À.Ô. Ìÿñíèêÿíà]; Ãëàâà ïåðâàÿ. Â.È. Ëåíèí îáýêîíîìè÷åñêèõ è ñîöèàëüíî-ïîëèòè÷åñêèõ óñëîâèÿõ äîðåâîëþöèîííîãîÊàâêàçà [Î âåðíûõ ñîðàòíèêàõ è ó÷åíèêàõ Ëåíèíà, ñðåäè êîòîðûõ è À.Ô.Ìÿñíèêÿí]; Ãëàâà òðåòüÿ.  áîðüáå çà ëåíèíñêóþ ïðîãðàììó ïàðòèè ïîíàöèîíàëüíîìó âîïðîñó [Î ïðèâëå÷åíèè, íàðÿäó ñ äðóãèìè Êàâêàçñêèìèáîëüøåâèêàìè ê ðàçðàáîòêå íàöèîíàëüíîãî âîïðîñà è À. Ìÿñíèêÿíà]; Ãëàâàøåñòàÿ. Íà ôðîíòàõ ãðàæäàíñêîé âîéíû [Î áîåâûõ äåéñòâèÿõ â 1918 ã.Êðàñíîé Àðìèè íà Çàïàäíîì è Âîñòî÷íîì ôðîíòàõ, êîòîðûìè ðóêîâîäèëÀ.Ô. Ìÿñíèêîâ]; Ãëàâà ñåäüìàÿ. Âîîðóæåííûå âîññòàíèÿ â Ãðóçèè èÀðìåíèè. Îáðàçîâàíèå êîìïàðòèé (áîëüøåâèêîâ) Ãðóçèè è Àðìåíèè [Î ìíåíèèÀ. Ìÿñíèêÿíà ïî ïîâîäó ïåðåâîäà íà àðìÿíñêèé ÿçûê Â. Òåðÿíîì êíèãèËåíèíà “Ãîñóäàðñòâî è ðåâîëþöèÿ”]; Áîëüøåâèêè Çàêàâêàçüÿ íà II Êîíãðåññå[(Ïîäñòðî÷íàÿ ñíîñêà) Îá îòêðûòèè ñåêðåòàðåì Ìîñêîâñêîãî êîìèòåòà157

ïàðòèè À. Ìÿñíèêÿíîì Òîðæåñòâåííîãî âå÷åðà, ïîñâÿùåííîãî 50-ëåòèþ ñîäíÿ ðîæäåíèÿ Â.È. Ëåíèíà è îá îïóáëèêîâàíèè ñòàòüè Ìÿñíèêÿíà “Â.È. Ëåíèíêàê òåîðåòèê”]; Ãëàâà âîñüìàÿ. Ïèñüìî Ëåíèíà êîììóíèñòàì Êàâêàçà -ïðîãðàììíûé äîêóìåíò. Ëåíèíñêàÿ çàáîòà î íàöèîíàëüíûõ êàäðàõ [Îá èíèöèàòèâåÂ.È. Ëåíèíà íàïðàâèòü â àïð. 1921ã. Ìÿñíèêÿíà íà ðàáîòó â Çàêàâêàçüå,à òàêæå íàïðàâèòü ÷åðåç À.Ô. Ìÿñíèêÿíà ïðîãðàììíîå ïèñüìî“Òîâàðèùàì - êîììóíèñòàì Àçåðáàéäæàíà, Ãðóçèè, Àðìåíèè, Äàãåñòàíà,Ãîðñêîé ðåñïóáëèêè”, Î íàõîæäåíèè, â ëè÷íîé áèáëèîòåêå Ëåíèíà áðîøþðûÀ.Ô. Ìÿñíèêÿíà ”Ñîöèàëèñòû-ðåâîëþöèîíåðû” (Ìèíñê, 1919ã.); Ôîòî];Ñîþç íà îñíîâå äîáðîâîëüíîñòè è ðàâíîïðàâèÿ [Î áåñåäå Ëåíèíà ñÌÿñíèêÿíîì î ñîçäàíèè óñëîâèé íàöèîíàëüíîãî ìèðà â Çàêàâêàçüå; Îâõîæäåíèè Ìÿñíèêÿíà â Îðãêîìèññèþ ÖÊ ÐÊÏ (á) îò 11 àâãóñòà 1922ã. îòÀðìåíèè (ïîäñòðî÷íàÿ ñíîñêà); Î áåñåäå Ëåíèíà â Ãîðêàõ ñ ïðåäñåä. ÑîâíàðêîìàÀðìåíèè À.Ô. Ìÿñíèêîâûì ïî âîïðîñó îáúåäèíåíèÿ ñîþçíûõ ðåñïóáëèêè î ïîâòîðíîé èõ âñòðå÷å â Ãîðêàõ â äåêàáðå 1922 ã.]; Çàêëþ÷åíèå.Ïî Ëåíèíñêîìó ïóòè ê ïîáåäå êîììóíèçìà [Î áîðüáå Ìÿñíèêÿíà ñ òðîöêèçìîìíàðÿäó ñ äðóãèìè âèäíûìè áîëüøåâèêàìè Êàâêàçà]485. Ëåíèíñêèé Êîìñîìîë Àðìåíèè Î÷åðêè èñòîðèè / Àâòîð. êîë.À.Í. Êàðàïåòÿí (ðóê.) è äð.: Ðåä. êîë.: Ã.Á. Ãàðèáäæàíÿí (ïðåäñåä). -Å.: Àéàñòàí, 1971. - 314ñ.Èç ñîäåðæ.: 8. Îðãàíèçàöèîííîå îôîðìëåíèå êîìñîìîëà Àðìåíèè. Ïåðâûéñúåçä êîìñîìîëà Àðìåíèè. Ïåðâûé ñúåçä êîìñîìîëà ðåñïóáëèêè [Îäîêëàäå ïðåäñåä. Ñîâíàðêîìà Àðìåíèè À.Ô. Ìÿñíèêÿíà î òåêóùåì ìîìåíòå,î ðîëè êîìñîìîëà â ñòðîèòåëüñòâå íîâîé æèçíè íà 1 ñúåçäå ÊîìñîìîëàÀðìåíèè]; Ãëàâà âòîðàÿ. 2 Ïåðâûå øàãè íà ïóòè âîçðîæäåíèÿ [Î âûñòóïëåíèèïðåäñåä. Ñîâíàðêîìà Àðìåíèè À. Ìÿñíèêÿíà íà 1 ñúåçäå ÊÏ (á) Àðìåíèè,ãäå êîñíóëñÿ âîïðîñîâ áåæåíöåâ è äåòåé êàê àðìÿí, òàê è ìóñóëüìàí]486. Ñåëèâàíîâ Ï. Íà çàùèòå çàâîåâàíèé Îêòÿáðÿ. Èç èñòîðèèáîðüáû áîëüøåâèêîâ Áåëîðóññèè çà ñîçäàíèå ñîâåòñêîé âîåííîéîðãàíèçàöèè (îêòÿáðü 1917- 1918ãã.). - Ìí.: Áåëîðóñü, 1971. - 144ñ.Èç ñîäåðæ.: Áîëüøåâèêè Áåëîðóññèè è Çàïàäíîãî ôðîíòà â áîðüáå çàñëîì ñòàðîé àðìèè è îðãàíèçàöèþ ðåâîëþöèîííûõ îòðÿäîâ. Áîðüáà áîëüøåâèêîâçà äåìîêðàòèçàöèþ è äåìîáèëèçàöèþ ñòàðîé àðìèè [Îá èçáðàíèèÀ.Ô. Ìÿñíèêîâà Ãëàâíîêîìàíäóþùèì âîéñêàìè Çàïàäíîãî ôðîíòà è î ïðèêàçåÀ. Ìÿñíèêîâà “Ïîëîæåíèå î äåìîêðàòèçàöèè àðìèè”, Î òåëåãðàììåÌÿñíèêîâà êîìàíäóþùèì àðìèÿìè Çàïàäíîãî ôðîíòà î ïðèíÿòèè ñòðîãèõìåð ïðîòèâ ñàìîâîëüíîãî óâîëüíåíèÿ ñîëäàò]; Ñëîì ñòàðîãî âîåííî-àäìè-158

íèñòðàòèâíîãî àïïàðàòà. Ðóêîâîäÿùàÿ ðîëü áîëüøåâèêîâ â ñîçäàíèè ñîâåòñêèõîðãàíîâ âîåííîãî óïðàâëåíèÿ [Î ðóêîâîäñòâå âîåííûì Îáëèñïîëêîìçàïàâèäíûì îáùåñòâåííûì è ãîñóäàðñòâåííûì äåÿòåëåì ÁåëîðóññèèÀ.Ô. Ìÿñíèêîâûì; Î ïðèêàçå Ìÿñíèêîâà - ëèêâèäèðîâàòü øòàá Ìèíñêîãîâîåí. îêðóãà è ôîðìèðîâàíèå íîâîãî øòàáà Çàïàäíîãî ôðîíòà â Ñìîëåíñêå];Äåÿòåëüíîñòü áîëüøåâèêîâ Áåëîðóññèè ïî óêðåïëåíèþ Êðàñíîéãâàðäèè è ñîçäàíèþ ðåâîëþöèîííûõ ÷àñòåé â ñîñòàâå ñòàðîé àðìèè [Îôîðìèðîâàíèè ðåâîë. îòðÿäîâ â ÷àñòÿõ 3-ãî Ñèáèðñêîãî êîðïóñà 2-é àðìèè(íàðîäíàÿ ñîöèàëèñòè÷åñêàÿ ãâàðäèÿ) è î ñîâåùàíèè âñåõ ïðåäñòàâèòåëåéñîëäàòñêèõ êîìèòåòîâ, áîëüøåâ. ÿ÷ååê, êîòîðûå âîçãëàâèë À.Ô. Ìÿñíèêîâ,òàêæå î ðåøåíèè À.Ô. Ìÿñíèêîâà ðàçðåøèòü ñôîðìèðîâàòü ïîëüñêèå ðåâîë.÷àñòè ïðè 1-îì ðåâîë. ïîëêå èì. Ìèíñêîãî Ñîâåòà]; Áîðüáà áîëüøåâèêîâÁåëîðóññèè çà îðãàíèçàöèþ Êðàñíîé Àðìèè. Ðàáîòà ïàðòèéíûõ êîìèòåòîâ,ñîâåòñêèõ è âîåííûõ îðãàíîâ Áåëîðóññèè ïî âîâëå÷åíèþ ðàáî÷èõ, òðóäÿùèõñÿêðåñòüÿí â ðÿäû Êðàñíîé Àðìèè è ôîðìèðîâàíèþ ïåðâûõ êðàñíîàðìåéñêèõ÷àñòåé [Î âîñïîìèíàíèè À.Ô. Ìÿñíèêîâà êàê ïðèíèìàëîñü ðåøåíèåñîçäàòü Êðàñíóþ ðàáî÷å-êðåñòüÿíñêóþ Àðìèþ; Î ðîëè Ìÿñíèêîâà âôîðìèðîâàíèè Êðàñíîé Àðìèè, Î ôîðìèðîâàíèè â ã. Ñìîëåíñêå Çàïàäíîãîôðîíòà, â ñîñòàâ êîòîðîãî âîøåë è Ãëàâíîêîìàíä. Çàïàäí. ôðîíòîì À.Ìÿñíèêîâ; Îá îðãàíèçàöèè Ìÿñíèêîâûì ñîïðîòèâëåíèÿ íåìåöêèì âîéñêàì,ïðîðâàâøèì ëèíèþ Çàïàäíîãî ôðîíòà]; Äåÿòåëüíîñòü ïàðòèéíûõ èñîâåòñêèõ îðãàíîâ Áåëîðóññèè ïî ïðîâåäåíèþ ìîáèëèçàöèè òðóäÿùèõñÿ âÊðàñíóþ Àðìèþ [Î ïðèíÿòèè 20 èþí. 1918ã. îáêîìîì ïàðòèè òåçèñîâ À.Ìÿñíèêîâà ïî âîåííîìó âîïðîñó, Î ðîëè ïåðèîäè÷åñêîé ïå÷àòè, â êîòîðîéî÷åíü ÷àñòî ïå÷àòàëñÿ è À. Ìÿñíèêîâ, â ôîðìèðîâàíèè Êðàñíîé Àðìèè, Îòðåáîâàíèè Ìÿñíèêîâà ê ïàðòèéíûì îðãàíèçàöèÿì - óäåëÿòü ïîëîâèíó ñâîåãîâðåìåíè-àðìèè]; Çàêëþ÷åíèå [Îá îöåíêå, àðìåéñêèõ ÷àñòåé, ñôîðìèðîâàííûõâ Áåëîðóññèè, Î âèäíîé ðîëè îðãàíèçàöèè Êðàñíîé Àðìèè â Áåëîðóññèè,ïðèíàäëåæèò À.Ô. Ìÿñíèêîâó è äð.]1972487. Àãàÿí Ö.Ï. Âåêîâàÿ äðóæáà íàðîäîâ Çàêàâêàçüÿ. ×. 2. - Å.:Àéàñòàí, 1972. - 406 ñ.Èç ñîäåðæ.: Ãëàâà III Çàêàâêàçñêàÿ ôåäåðàöèÿ - æèâîå âîïëîùåíèåëåíèíñêèõ èäåé äðóæáû íàðîäîâ. 1. Èñòîêè ôåäåðàòèâíîãî îáúåäèíåíèÿñîâåòñêèõ ðåñïóáëèê Çàêàâêàçüÿ [Î ïëåÿäå âûäàþùèõñÿ ðåâîëþöèîíåðîâÇàêàâêàçüÿ, â ÷èñëå êîòîðûõ À.Ô. Ìÿñíèêÿí]; 2. Äâèæåíèå çà îáðàçîâàíèåÇàêàâêàçñêîé Ôåäåðàöèè [Îá îáðàçîâàíèè Çàêàâêàçñêîãî êðàåâîãî êîìèòåòà159

ÐÊÏ (á), â ñîñòàâ êîòîðîãî âîøëè âûäàþùèåñÿ äåÿòåëè ïàðòèè, â èõ ÷èñëåè À. Ìÿñíèêÿí]; 3. Ôåäåðàöèÿ çàêàâêàçñêèõ ðåñïóáëèê - ÿðêîå âîïëîùåíèåëåíèíñêîé äðóæáû íàðîäîâ [Îá îòêðûòèè ïëåíóìà Çàêêðàéêîìà ÐÊÏ (á) À.Ìÿñíèêÿíîì è î åãî äîêëàäå î ïîäãîòîâèò. ðàáîòå ïàðòîðãàíèçàöèé ê Iñúåçäó Ñîâåòîâ Çàêàâêàçüÿ]; Ãëàâà IV Îáðàçîâàíèå ÑÑÑÐ. 2. Ñîþçíåðóøèìûé [Îá îðãàíèçàöèè, â àâãóñòå 1922ã. ÖÊ ÐÊÏ (á) êîìèññèè äëÿâûðàáîòêè ïðåäëîæåíèé î âçàèìîîòíîøåíèÿõ ñîâåòñêèõ ðåñïóáëèê, âñîñòàâ êîòîðîé áûë èçáðàí è À. Ìÿñíèêÿí]1973488. γñ³å»ïÛ³Ý Ð. Ü. ØÇáõÃÛ³Ý Ù»ç ¿ áõÅÁ: (ÄáÕáíáõñ¹Ý»ñǹ³ßÇÝùÁ` ѳë³ñ³Ï³Ï³Ý ³é³ç³¹ÇÙáõÃÛ³Ý ³½¹³Ï). - º.: г۳ëï³Ý,1973. – 134 ¿ç:´áí³Ý¹.-Çó` ÆÉÛÇãÁ áõÕÕáõÙ ¿ ¨ ѳÛïݳ·áñÍáõÙ: [ܳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇå³ï³ë˳ݳïáõ å³ßïáÝÝ»ñ ½μ³Õ»óÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ]; ܳË` ÅáÕáíáõñ¹Ý»ñÇϳï³ñÛ³É »Õμ³ÛñáõÃÛáõÝ [ݳ¨` ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ]; ä»ïáõÃÛ³Ý Ñ³ñó»-ñÁ Ñ³Û É»ÝÇÝÛ³ÝÝ»ñÇ ï»ë³Ï³Ý ųé³Ý·áõÃÛ³Ý Ù»ç [ݳ¨` ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇϳñÍÇùÇ Ù³ëÇÝ]; γñ¨áñ ù³ÛÉ êêÐØ Ï³½Ù³íáñÙ³Ý ×³Ù³å³ñÑÇÝ [ݳ¨` ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÁ èÎ(μ)Î ²Ý¹ñ»ñÏñÏáÙÇ Ï³½Ù³íáñÙ³Ý ·áñÍáõÙ]; гٳ·áñ-ͳÏóáõÃÛ³Ý å»ñ׳Ëáë ÷³ëï»ñ [ݳ¨` ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ];²Ý¹ñý»¹»ñ³óÇ³Ý ÙÇáõÃÛ³Ý Ï³½ÙáõÙ [ݳ¨` ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÇ Ù³ëÇÝ]:489. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý .´. ²ÝÙáé³Ý³ÉÇ Ñ³Ý¹ÇåáõÙÝ»ñ: Ð³Û ·áñÍÇã-Ý»ñÇ Ñ³Ý¹ÇåáõÙÝ»ñÝ áõ ϳå»ñÁ ì.Æ. È»ÝÇÝÇ Ñ»ï 1892-1923ÃÃ. /ÊÙμ.ª ê.Ð. è³ßǹ۳Ý. - º.: ÈáõÛë, 1973. - 82 ¿ç, Éáõë³ÝÏ.:´áí³Ý¹.-Çóª §²Ù»Ý³μáõÅÇã, ³Ù»Ý³É³í íÇñ³Ï³åÁ¦: [È»ÝÇÝÇ ·É˳íáñáõ-ÃÛ³Ùμ ϳ½Ù³Ï»ñåí³Í ÃßݳÙáõ ç³Ëç³ËÙ³Ý ·áñÍáõ٠ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ýǹ»ñÇ Ù³ëÇÝ]; §ä»ïù ¿ ·ñ»Ç ßï³å Ï»ñåáí, áñå»ë½Ç áõÕ³ñÏ»Ç ÁÝÏ. ØÛ³ëÝÇ-ÏáíÇ Ñ»ï¦: [È»ÝÇÝÇ Ï³ñ·³¹ñáõÃÛ³Ùμ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ Ð³Û³ëï³Ý ³ß˳ï³ÝùÇáõÕ³ñÏ»Éáõ Ù³ëÇÝ]; Ð³Û ÅáÕáíáõñ¹Á ëñμáõÃÛ³Ùμ ¿ å³ÑáõÙ ì. Æ. È»ÝÇ-ÝÇ ÑÇß³ï³ÏÁ [ì. Æ. È»ÝÇÝÇ »ñÏ»ñÇ Ã³ñ·Ù³ÝáõÃÛ³Ý ·áñÍáõÙ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³-ÝÇ ¹»ñÇ Ù³ëÇÝ]490. Ãàçåòà “Ïðàâäà” îá Àðìåíèè (ñáîðíèê) / Ãàðèáäæàíÿí Ã.Á.,Áàãäàñàðÿí Ñ.Á., Àðàêåëÿí Ã.À. - Å. 1973. - 477ñ.Èç ñîäåðæ.: Îòêðûòèå òðîïè÷åñêîãî èíñòèòóòà â Àðìåíèè [Î ïðèâåòñòâåííîéðå÷è À.Ô. Ìÿñíèêÿíà îò èìåíè Ñîâíàêîìà Çàêôåäåðàöèè]; Ïàìÿòèò.ò. Íàðèìàíîâà, Ìÿñíèêîâà, Ìîãèëåâñêîãî è Àòàðáåêîâà [Î âå÷åðå ïàìÿòèïîãèáøèõ Ìÿñíèêîâà, Àòàðáåêîâà, Ìîãèëåâñêîãî è Íàðèìàíîâà, ñîñòîÿâøå-160

ãîñÿ â êëóáå Äîìà êóëüòóðû Àðìåíèè 24 ìàðòà 1926ã.]; Ïðèìå÷àíèÿ [Áèîãðàô.äàííûå î Ìÿñíèêÿíå]491. Ìíàöàêàíÿí À.Í. Íà áàððèêàäàõ Îêòÿáðÿ. - Å.: Àéàñòàí,1973. - 350ñ.Èç ñîäåðæ.: Ñëîâî ê ÷èòàòåëÿì [Î ëó÷øèõ ïðåäñòàâèòåëÿõ ðàçíûõ íàöèîíàëüíîñòåéðåâîëþöèîàíåðîâ-èíòåðíàöèîíàëèñòîâ îò Àðìåíèè ýòî - À.Ìÿñíèêÿí, Ñ. Øàóìÿí]; Ðàçäåë ÷åòâåðòûé Ñðåäè ðóêîâîäèòåëåé ïåðåâîðîòàâ ñòàâêå è îðãàíèçàòîðîâ Ñîâåòñêîé Àðìèè. 2. Ðàçãðîì Ñòàâêè Äóõîíèíà.Ñîçäàíèå ðåâîëþöèîííîãî Âåðõîâíîãî ãëàâíîêîìàíäîâàíèÿ [Îá îáñóæäåíèèðóêîâ. Ñåâåðî-Çàïàäíîãî ôðîíòà è Âîåííî-ðåâîë. êîìèòåòîì ÁåëîðóññèèÀ. Ìÿñíèêÿíîì âîïðîñîâ øòóðìà ñòàâêè Äóõîíèíà ñ Êðûëåíêî è Òåð-Àðóòþíÿíöåì]: 3. “Ãåíåðàë îò ðåâîëþöèè [Îá èçáðàíèè À. Ìÿñíèêÿíà ïðåäñåä.ñúåçäà ñîëäàòñêèõ äåïóò. Çàïàäí. ôðîíòà, Î ïðåäëîæåíèè Îðäæîíèêèäçåèçáðàòü ãëàâíîêîìàíäóþùèì Çàïàäíîãî ôðîíòà À.Ô. Ìÿñíèêîâà, Îïðèâåòñòâåííîé òåëåãðàììå Âåðõ. Ãëàâêîìà Í. Êðûëåíêî Ìÿñíèêîâó âñâÿçè ñ èçáðàíèåì Ãëàâêîìîì Çàï. Ôðîíòà, Î ãàçåòíûõ ñîîáùåíèÿõ îáèçáðàíèè 2-ì ôðîíòîâûì ñúåçäîì àðìèè Çàï. ôðîíòà À.Ô. ÌÿñíèêîâàÃëàâíîêîì. ôðîíòà, Îá óòâåðæäåíèè À.Ô. Ìÿñíèêîâà, íàðÿäó ñ äîëæíîñòüþÃëàâíîêîìàíäóþùåãî Çàï. ôðîíòîì, íà äîëæíîñòü çàìåñòèòåëÿ Âåðõîâíîãîãëàâíîêîìàíäóþùåãî Âîîðóæåííûìè Ñèëàìè Ðîññèè, Î âûñîêîé îöåíêåÌÿñíèêÿíà äàííîé Êèðîâûì, Ïðèâåòñòâèå ÷ðåçâû÷àéíîãî ñúåçäà êðåñòñîëäàòàðìèé Çàïàäíîãî ôðîíòà âûáîðíûõ âîæäåé: òîâ. Êðûëåíêî èÌÿñíèêîâà]; 4. Íà ïîñòó Âåðõîâíîâíîãî Ãëàâíîêîìàíäóþùåãî [Î ïîåçäêå âÌîãèëåâ, äëÿ ïðåäñòàâëåíèÿ Âåðõ. Ãëàâêîìó Êðûëåíêî], òàê íà÷àëàñü ñîâìåñòíàÿðàáîòà Ìÿñíèêÿíà è Êðûëåíêî â Ãëàâíîé Ñòàâêå, Îá îäíîâðåìåííîéðàáîòå Ìÿñíèêÿíà íå òîëüêî íàä âîïðîñàìè ôîðìèðîâàíèÿ íîâîé àðìèè,íî è âîïðîñàìè óëó÷øåíèÿ ðàáîòû ìåñòíûõ ïàðòîðãàíèçàöèé è Ñîâåòàðàáî÷., êðåñò. è ñîëä. äåïóòàòîâ, Î ñîçûâå ãóáåðíñêîãî ñúåçäà Ñîâåòà,ïðîâîçãëàñèâøåãî Ñîâåòñêóþ âëàñòü â ãîðîäå è ãóáåðíèè, Î âûñîêîé îöåíêåäåÿòåëüíîñòè Ìÿñíèêÿíà Áîí÷-Áðóåâè÷åì, Î ïðèêàçå îò 10 äåêàáðÿÊðûëåíêî, ïî ñëó÷àþ åãî îòúåçäà â Ïåòðîãðàä âîçëîæèòü èñïîëíåíèå îáÿçàííîñòåéÂåðõîâíîãî Ãëàâíîêîìàíäóþùåãî íà À. Ìÿñíèêÿíà, êîòîðûé ÷åòêîâûïîëíÿë äèðåêòèâû Ëåíèíà íà íåìåäëåííîå çàêëþ÷åíèå ìèðà, Îïðèêàçå N 984 îò 13 äåêàáðÿ 1917ã., â êîòîðîì Ìÿñíèêÿí îáúÿâèë î íà÷àëåïåðåãîâîðîâ â Áðåñò-Ëèòîâñêå, î ñîçäàíèè óñëîâèé âîññòàíîâèòü íåçàâèñèìîñòüíàðîäîâ, ïîïàâøèõ ïîä èãî çàâîåâàòåëåé, Î ïðèêàçå Ìÿñíèêÿíà,îñóæäàþùåãî íåäîçâîëåííûå äåéñòâèÿ ïî îòíîøåíèþ ê îôèöåðàì ñòàðîéàðìèè, Î ïðèêàçå N 985 À. Ìÿñíèêÿíà ïî ðåîðãàíèçàöèè âîåííî-ïîëèòè-161

÷åñêîãî è ãðàæä. óïðàâëåíèÿ Ñòàâêè, î ïîïûòêàõ áåëîãâàðäåéöåâ äèñêðåäèòèðîâàòüÌÿñíèêÿíà, Î äîêëàäàõ Ìÿñíèêÿíà Ëåíèíó è Êðûëåíêî ïî âîïðîñóîðãàíèçàöèè íàðîäíîé ñîöèàëèñòè÷åñêîé àðìèè 5.  ðåâîëþöèîííîìïîëåâîì øòàáå Ñòàâêè [Î çàäàíèè Êðûëåíêî Ìÿñíèêÿíó âîçãëàâèòü êðàñíîãâàðäåéñêèåîòðÿäû íà êèåâñêîì íàïðàâëåíèè äëÿ èçãíàíèÿ áóðæóàçíîéÐàäû]; 7.  ñîñòàâå âûñøèõ âîåííûõ îðãàíîâ-îðãàíèçàòîðîâ Êðàñíîé Àðìèè[Î ñîçäàíèè ñîâåòñêèõ âîèíñêèõ ÷àñòåé èç ðåâ. ñîëäàò ñòàðîé àðìèè À.Ìÿñíèêÿíîì, Î ñîâåùàíèè, ïîä ïðåäñåä. Àë. Ìÿñíèêÿíà, íà êîòîðîì îíâûñòóïèë ñ äîêëàäîì î çàäà÷àõ ñîçäàíèÿ àðìèè íîâîãî òèïà, Î âñòðå÷å â1918ã. Ìÿñíèêÿíà ñ Ëåíèíûì, íà êîòîðîé îáñóæäàëñÿ âîïðîñ ôîðìèðîâàíèÿÊðàñíîé Àðìèè, î íåïîñðåäñòâåííîì ó÷àñòèè Ìÿñíèêÿíà â ôîðìèðîâàíèèäåñÿòêîâ äèâèçèé Êðàñíîé Àðìèè, ñ ïåðâûõ äíåé ñîçäàíèÿ Âîåííî-ðåâîë.ñîâåòà ðåñïóáëèêè è äî êîíöà æèçíè À.Ô. Ìÿñíèêÿí ÿâëÿëñÿ åãî ÷ëåíîì];Ðàçäåë ïÿòûé.  áîåâûõ ðÿäàõ çàùèòíèêîâ çàâîåâàíèé ðåâîëþöèè íàÂîñòî÷íîì ôðîíòå [Î íàçíà÷åíèè À. Ìÿñíèêÿíà êîìàíäóþùèì Âîñòî÷íûìôðîíòîì, êîòîðûé íåïîñðåäñòâåííî ñ Ïîäâîéñêèì ïðèñòóïèë ê áîåâûìäåéñòâèÿì; Î ðàçâåðòûâàíèè ðàáîòû â òûëó âðàãà, Îá óìåíèè Ìÿñíèêÿíàñî÷åòàòü âîåííî-áîåâóþ ðàáîòó ñ ïîëèòè÷åñêîé, î ïðåäîñòàâëåíèè ÌÿñíèêÿíîìËåíèíó äîêëàäà î ïîëîæåíèè äåë ïî óêðåïëåíèþ Êðàñíîé Àðìèè, Îïðåäëîæåíèè ïåðåõîäà îò äîáðîâîëü÷åñêîé ñèñòåìû ê îáÿçàòåëüíîé âîåííîéñëóæáå, Î âîçâðàùåíèè íà Çàïàäíûé ôðîíò è áîðüáà Ìÿñíèêÿíà çàîáðàçîâàíèå êîìïàðòèè Áåëîðóññèè è ñîçäàíèå Áåëîðóññêîé Ñîâåò.ðåñïóá.]Ðàçäåë âîñüìîé.  áîÿõ çà îñâîáîæäåíèå Êèåâà, Ìèíñêà, Âèëüíþñà 2.Ñíîâà íà Çàïàäíîì ôðîíòå. Âìåñòå ñ Óíøëèõòîì è Òóõà÷åâñêèì [Î áîðüáå,â êîòîðîé ó÷àñòâîâàë è À. Ìÿñíèêÿí, ïðîòèâ áåëîïîëÿêîâ íà Þãî-Çàïàäíîìôðîíòå, ãäå îí âîçãëàâëÿë îáùåïîëèòè÷åñêîå ðóêîâîäñòâî ôðîíòîì, àòàêæå ÷àñòî ïå÷àòàëñÿ íà ñòðàíèöàõ ãàçåò “Ïðàâäà” è “Èçâåñòèÿ” ñ ðàçîáëà÷åíèÿìèäåêàäåíñòâóþùåé èíòåëëèãåíöèè, ïðèìêíóâøåé ê áåëîãâàðäåéöàì];4. Âíîâü òóäà, ãäå ðåâîëþöèè óãðîæàëà îïàñíîñòü [Î ñòàòüå Ìÿñíèêÿíà“Òîâàðèù Ãàé”, íàïå÷àòàííîé â “Áþëëåòåíü” Âîåíðåâ. êîìèòåòàÂèëüíþñà, ãäå äàâàëñÿ àíàëèç äåÿòåëüíîñòè Ãàÿ-êîìàíäèðà; Ðàçäåëäåñÿòûé. Ðåâîëþöèÿ ïðîäîëæàåòñÿ. 2. Ñåêðåòàðü Ìîñêîâñêîãî êîìèòåòà èíà÷àëüíèê îïåðàòèâíîãî øòàáà îáîðîíû ñòîëèöû [Î òåëåãðàììå Ñâåðäëîâàâ Ìèíñê î ñðî÷íîé íåîáõîäèìîñòè, â ñâÿçè ñ òÿæåëåéøèì ïîëîæåíèåì íàÂîñòî÷íîì ôðîíòå, êîìàíäèðîâàòü Ìÿñíèêîâà â Ìîñêâó, ââèäó íàçíà÷åíèÿåãî îêðóæíûì âîåííûì êîìèññàðîì Óðàëüñêîãî îêðóãà, Î íàçíà÷åíèè Ìÿñíèêÿíà,â ñâÿçè ñ óãðîçîé äëÿ ñòîëèöû - ïîëîæåíèåì íà Âîñòî÷íîì ôðîíòå,íà ðàáîòó â Ìîñêîâñêèé êîìèòåò ïàðòèè â êà÷åñòâå âîåííîãî îðãàíèçàòîðà162

è íà÷. îïåðàòèâíîãî øòàáà îáîðîíû Ìîñêâû, Î íàçíà÷åíèè À. Ìÿñíèêÿíà íàïîñò ñåêðåòàðÿ Ìîñêîâñêîãî êîìèòåòà ïàðòèè, ïîñëå ãèáåëè Çàãîðñêîãî];Ðàçäåë îäèííàäöàòûé. Ðóññêàÿ ðåâîëþöèÿ è àðìÿíñêàÿ èíòåëëèãåíöèÿ. 1.Âåëèêèå èäåè ðåâîëþöèè - â àðìÿíñêèå íàðîäíûå ìàññû [Îá àðìÿíñêèõïóáëèöèñòàõ, ñðåäè êîòîðûõ âèäíîå ìåñòî çàíèìàåò À.Ô. Ìÿñíèêÿí, êîòîðûéïîä ïñåâäîíèìîì Àë. Ìàðòóíè îïóáëèêîâàë òàêèå çíà÷èòåëüíûå òðóäû,êàê “Ìèêàåë Íàëáàíäÿí”, “Ïî ïîâîäó íàöèîíàëüíîãî âîïðîñà”, “ÁèîãðàôèÿÂ. È. Ëåíèíà”, “Ïàìÿòè 26-òè òîâàðèùåé êîììóíàðîâ, “Ïàðèæñêàÿ êîììóíà”,“Êàðë Ëèáêíåõò” è äð.]; 2. Ëèòåðàòóðà íà ïåðåäíåì êðàå áîðüáû [Î ðîëèïîýòà Àë. Âåðìèøåâà, â ðàñêðûòèè ñòðàäàíèé àðìÿíñêîãî íàðîäà, êîòîðîãîòåñíî ñâÿçûâàëà äðóæáà ñ àðì. ðåâîëþöèîíåðàìè è â òîì ÷èñëå ñ À.Ìÿñíèêÿíîì]; 5.  áîðüáå çà æèçíü çàùèòíèêîâ ðåâîëþöèè [Î òåñíîì ñîòðóäíè÷åñòâåçàâ. îòäåëîì Ãëàâíîãî ñàíèòàðíîãî óïðàâëåíèÿ Êðàñíîé ÀðìèèÅðâàíäà Ïîãîñÿíà ñ Àë. Ìÿñíèêÿíîì, Ôðóíçå è äð., âûïîëíÿþùåãî èõïîðó÷åíèÿ ïî ëèíèè âðà÷åáíî-ñàíèòàðíîé ñëóæáû â Àðìèè]; Ðàçäåë îäèííàäöàòûé. ñðàæåíèè çà Áàêèíñêóþ êîììóíó. 6. Èäåîëîãè÷åñêàÿ ðàáîòà íàñëóæáå [Îá èçäàíèè â ìàå 1917ã. ãàçåòû Áàêèíñêîãî êîìèòåòà “Ñîöèàëäåìîêðàò”íà àðì. ÿç., ãëàâíûì ðåä. êîòîðîé áûë Ñòåïàí Øàóìÿí, íà ñòðàíèöàõêîòîðîé, íàðÿäó ñ äðóãèìè âèäíûìè àðìÿíñêèìè áîëüøåâèêàìè, ïå-÷àòàëñÿ, ïðèñûëàÿ ñ Çàïàäíîãî ôðîíòà ñòàòüè, À. Ìÿñíèêÿí]; Ðàçäåë ïÿòíàäöàòûé.Ïîñëàíöû íàðîäîâ-áðàòüåâ íà çåìëå Àðìåíèè. 1. Îáÿçàòåëüíîåóñëîâèå ïîáåäû êëàññîâîé áîðüáû òðóäÿùèõñÿ Àðìåíèè [Î çíà÷åíèè âðåâîëþöèîííîì ïðåîáðàæåíèè íàðîäà, øèðîêî îñâåùàòü æèçíü, äåÿòåëüíîñòüè òðóäû âûäàþùèõñÿ ðåâîëþöèîíåðîâ, ñðåäè êîòîðûõ è À. Ìÿñíèêÿí,÷òî è äåëàëîñü íà ïðîòÿæåíèè ìíîãèõ ëåò]492. Ñåëèâàíîâ Ï.À. Âîåííîå ñòðîèòåëüñòâî â Áåëîðóññèè â ïåðèîäðàçãðîìà ïîõîäà Àíòàíòû. - Ìí.: Íàóêà è òåõíèêà, 1973. - 208 ñ.Èç ñîäåðæ.: Ãëàâà I Óêðåïëåíèå Êðàñíîé àðìèè â Áåëîðóññèè äî âñòóïëåíèÿðåñïóáëèêè â âîåííî-ïîëèòè÷åñêèé ñîþç. 1. Ñîäåðæàíèå îðãàíîââîåííîãî óïðàâëåíèÿ Áåëîðóññêîé ÑÑÐ [Î òåçèñàõ ïî âîåííîìó ñòðîèòåëüñòâó,ïîäãîòîâëåííûõ À.Ô. Ìÿñíèêîâûì (ñåðåäèíà ôåâðàëÿ 1919ã.)]1974493. ²ÉÇ˳ÝÛ³Ý ê.î.: . Î. úñçáÝÇÏÇÓ»Ý ¨ êáí»ï³Ï³Ý Çß˳-ÝáõÃÛ³Ý Ñ³ëï³ïáõÙÁ г۳ëï³ÝáõÙ. - º.: г۳ëï³Ý, 1974. - 219 ¿ç:´áí³Ý¹.-Çóª ܳ˳μ³Ý: [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÁ ݳóÇáݳÉǽÙÇ ¹ñë¨áñáõÙÝ»ñÇÙ»ñϳóÙ³Ý ·áñÍáõÙ]; Ü»ñÏáõë³Ïó³Ï³Ý ï³ñ³Ó³ÛÝáõÃÛáõÝÝ»ñÇѳÕóѳñÙ³Ý Ñ³Ù³ñ: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝǪ ³Ýѳå³Õ г۳ëï³Ý Ù»Ï-163

Ý»Éáõ ¨ ³Û¹ ·áñÍáõÙ Ýñ³ ¹»ñÇ Ù³ëÇÝ]; ²é³çÇÝ ³Ý·³Ù ºñ¨³ÝáõÙ: [ܳ¨ ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ Ð³Û³ëï³ÝÇ é³½Ù³-ѻճ÷áË³Ï³Ý ÏáÙÇï»Ç ³Ý¹³Ù Ý߳ݳ-Ï»Éáõ ¨ ³Ýѳå³Õ ·áñÍáõÕ»Éáõ Ù³ëÇÝ]; .Î. úñçáÝÇÏÇÓ»Ý Ð³Û³ëï³ÝáõÙ ¨Ð³Û³ëï³ÝÇ Ù³ëÇÝ: [1922Ã. ÷»ïñí³ñÇ 4-ÇÝ ÐÎÎ ³é³çÇÝ Ñ³Ù³·áõÙ³ñáõÙ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ μ³óÙ³Ý ËáëùÇ Ù³ëÇÝ]; Øá·³Ï³Ý ·ñ³íãáõÃÛáõÝ: [ܳ¨ úñçáÝÇÏÇӻǨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ùï»ñÙáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ]:494. ²Ý³ÝÇÏÛ³Ý ´.Ð. ¸³ßݳÏóáõÃÛ³Ý ·³Õ³÷³ñ³Ï³Ý-ù³Õ³ù³-Ï³Ý Ïñ³ËÁ. - º.: г۳ëï³Ý, 1974. - 408 ¿ç:´áí³Ý¹.-Çóª Ü»ñ³ÍáõÃÛáõÝ: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¨ ¹³ßݳÏóáõÃÛ³Ý ·³-Õ³÷³ñ³Ï³Ý ѳϳëáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ]; É;. ³é³çÇÝ. ¸³ßݳÏóáõÃÛ³Ý ¹³ë³Ï³ñ·³ÛÇÝ¿áõÃÛ³Ý Ñ³ñóÇ ßáõñçÁ: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ï³ñÍÇùÇ Ù³ëÇÝ];É. »ñÏñáñ¹. ¸³ßݳÏóáõÃÛ³Ý ³ñ߳ϳí³ÝÁ Ù³ñùëǽÙÇ ¹»Ù: [î»ëáõÃÛ³Ýѳñó»ñáõÙ ¹³ßݳÏóáõÃÛ³Ý ¹ÇñùáñáßÙ³Ý í»ñ³μ»ñÛ³É ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ï³ñ-ÍÇùÇ Ù³ëÇÝ]; É. »ññáñ¹. ²í³ÝïÛáõñǽÙÇ ï»ë³Ï³Ý §ÑÇÙݳíáñáõÙÁ¦: [¸³ß-ݳÏóáõÃÛ³Ý ³½·³ÛÇÝ ù³Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛ³Ý í»ñ³μ»ñÛ³É ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇϳñÍÇùÇ Ù³ëÇÝ]:495. γñ³å»ïÛ³Ý Ð³Ùμ³ñÓáõÙ ÜÇÏáɳÛÇ: ºñ¨³ÝÇ Ñ»Õ³÷á˳-Ï³Ý ³í³Ý¹áõÛÃÝ»ñÁ. - º.: г۳ëï³Ý, 1974. - 85 ¿ç:´áí³Ý¹.-Çóª ²ß˳ï³ÝùÇ É»ÝÇÝÛ³Ý á× ºñ¨³ÝáõÙ: [ܳ¨ г۳ëï³ÝÇ Ùß³-ÏáõóÛÇÝ ÏÛ³ÝùáõÙ ·ñ³Ï³Ý³·»ï, ùÝݳ¹³ï ¨ é³½Ù³Ï³Ý ·áñÍÇã ²É. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÇ Ù³ëÇÝ]:496. лճ÷áË³Ï³Ý ÏáÙÇï»Ý»ñÁ г۳ëï³ÝáõÙ: ö³ëï³ÃÕûñǨ ÝÛáõûñÇ ÅáÕáí³Íáõ (1920Ã. ÝáÛ»Ùμ»ñ-1922Ã. ÑáõÝí³ñ) / ÊÙμ. ÏáÉ.ªÌ.ä. ²Õ³Û³Ý ¨ áõñÇßÝ. - º.: г۳ëï³Ý, 1974. - 375 ¿ç:´áí³Ý¹.-Çóª 1921Ã. ÑáõÉÇëÇ 13. - ÐêêÐ ÅáÕÏáÙëáí»ïÇ ¹»Ïñ»ïÁ ·³Õó-Ï³Ý³Ï³Ý ·áñÍ»ñÇ ·É˳íáñ í³ñãáõÃÛáõÝ ÑÇÙÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ / ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý(²É. سñïáõÝÇ). ÄáÕÏáÙËáñÑÇ Ý³Ë³·³Ñ, Ø. Ô³ñ³μ»ÏÛ³Ý. ÄáÕÏáÙËáñÑÇù³ñïáõÕ³ñ; 1921Ã. ÑáõÉÇëÇ 20. - ÐêêÐ ÄáÕÏáÙëáí»ïÇ ¹»Ïñ»ïÁ ·ÛáõճϳÝ,·³í³é³Ï³ÛÇÝ ¨ ·³í³é³Ï³Ý ѻճ÷áË³Ï³Ý ÏáÙÇï»Ý»ñÇ Ï³½Ù³Ï»ñåÙ³ÝÙ³ëÇÝ (². ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý / ²É. سñïáõÝÇ). ÄáÕÏáÙËáñÑÇ Ý³Ë³·³Ñ, Ø. Ô³ñ³μ»ÏÛ³Ý.ÄáÕÏáÙËáñÑÇ ù³ñïáõÕ³ñ; 1921Ã. ÑáõÉÇëÇ 20. - êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÇÅáÕÏáÙëáí»ïÇ ¹»Ïñ»ïÁ ÐêêÐ í³ñã³Ï³Ý í»ñ³μ³Å³ÝáõÙÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ/ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý (²É. سñïáõÝÇ). ÄáÕÏáÙËáñÑÇ Ý³Ë³·³Ñ, Ø. Ô³ñ³μ»ÏÛ³Ý.ÄáÕÏáÙËáñÑÇ ù³ñïáõÕ³ñ; 1921Ã. û·áëï. 16. - êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÇÄáÕÏáÙëáí»ïÇ ¹»Ïñ»ïÁ ÐêêÐ ï»ñÇïáñdzÛÇ í³ñã³Ï³Ý í»ñ³μ³Å³Ýٳݹ»Ïñ»ïÇ ÷á÷áËÙ³Ý ¨ Éñ³óÙ³Ý Ù³ëÇÝ / ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý (²É»ùë³Ý¹ñ سñïáõÝÇ).ÄáÕÏáÙËáñÑÇ Ý³Ë³·³Ñ, ². ޳ѷ»É¹Û³Ý. Ü»ñù·áñÍÅáÕÏáÙÇ ï»Õ³-ϳÉ, Ø. Ô³ñ³μ»ÏÛ³Ý. ù³ñïáõÕ³ñ; 1921Ã. û·áëï. 31. - ÐêêÐ ÄáÕÏáÙëáí»ïÇáñáßáõÙÁ ¼³Ý·»½áõñÇ ·³í³é ϳ½Ù»Éáõ Ù³ëÇÝ / ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý (²É. سñïáõ-ÝÇ). ÄáÕÏáÙËáñÑÇ Ý³Ë³·³Ñ, ä. سÏÇÝóÛ³Ý. Ü»ñù·áñÍÅáÕÏáÙ, Ø. Ô³ñ³μ»ÏÛ³Ý.ÄáÕÏáÙËáñÑÇ ù³ñïáõÕ³ñ; 1921Ã. ÑáÏï»Ùμ. 5. - ÐêêÐ ÄáÕÏáÙëáí»-164

ïÇ ¹»Ïñ»ïÁ ÐêêÐ Ï»ÝïñáÝ³Ï³Ý íÇ׳ϳ·ñ³Ï³Ý í³ñãáõÃÛáõÝ ÑÇÙÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ/ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý. (²É. سñïáõÝÇ). ÄáÕÏáÙËáñÑÇ Ý³Ë³·³Ñ; Ø. Ô³ñ³μ»Ï-Û³Ý. ÄáÕÏáÙËáñÑÇ ù³ñïáõÕ³ñ; 1921Ã. Ù³ÛÇëÇ 11. - гÛÏ³Ï³Ý êêРлÕÏáÙÇÑñ³Ù³ÝÁ ³Û·ÇÝ»ñÁ, μ³Ýç³ñ³ÝáóÝ»ñÁ ¨ ó³Ýùë»ñÁ ³Ý³ëáõÝÝ»ñÇ ³ñ³Í³óáõÙÇóå³ßïå³Ý»Éáõ ¨ ³ñáï³ï»ÕÇÝ»ñ ѳïϳóÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ / ². ØÛ³ëÝÇÏ-Û³Ý. ÐêÊРлÕÏáÙÇ Ý³Ë³·³Ñ, ìÇÏïáñáí. ¼áñ³ËÙμ»ñÇ Å³Ù³Ý³Ï³íáñÑñ³Ù³Ý³ï³ñ, ²íÇë. è³½ÙÅáÕÏáÙ; 1921Ã. ÑáõÝÇëÇ 24. - ÐêêÐ ÄáÕáíñ¹³Ï³ÝÏáÙÇë³ñÝ»ñÇ ëáí»ïÇ ¹»Ïñ»ïÁ å³ñ»ÝïáõñùÇ Ù³ëÇÝ / ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý (²É.سñïáõÝÇ). ÄáÕÏáÙËáñÑÇ Ý³Ë³·³Ñ, ². Æí³ÝÛ³Ý. ä³ñÅáÕÏáÙ, Ø. Ô³ñ³μ»ÏÛ³Ý.ÄáÕÏáÙËáñÑÇ ù³ñïáõÕ³ñ; 1921 Ã. ÑáõÝÇëÇ 29. - ÐêêÐ ÄáÕÏáÙëáí»-ïÇ ¹»Ïñ»ïÁ ѳó³Ñ³ïÇÏÇ ¨ ·»ïݳËÝÓáñÇ íñ³ ¹ñí³Í μÝ³Ï³Ý ïáõñùÇ Ù³ëÇÝ/ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý. ÄáÕÏáÙËáñÑÇ Ý³Ë³·³Ñ, ². Æí³ÝÛ³Ý. ä²ñÅáÕÏáÙ, Ø.Õ³ñ³μ»ÏÛ³Ý. ÄáÕÏáÙËáñÑÇ ù³ñïáõÕ³ñ; 1921Ã. ÑáõÉÇëÇ 18. - ÐêêÐ ÄáÕÏáÙëáí»ïÇÑñ³Ù³ÝÁ ³Û·ÇÝ»ñÇ óáõó³ÏÝ»ñ ϳ½Ù»Éáõ Ù³ëÇÝ / Ø. ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý (²É.سñïáõÝÇ). ÄáÕÏáÙËáñÑÇ Ý³Ë³·³Ñ, ê. êñ³åÇáÝÛ³Ý (ÈáõϳßÇÝ). ÄáÕïÝï-ËáñÑÇ Ý³Ë³·³Ñ, ². ºñ½ÝÏÛ³Ý. гÛÅáÕÏáÙ, Ø. Ô³ñ³μ»ÏÛ³Ý.ÄáÕÏáÙËáñÑÇù³ñïáõÕ³ñ; 1912Ã. û·áëïáëÇ 16. - ÐêêÐ ÄáÕÏáÙëáí»ïÇ ¹»Ïñ»ïÁ ˳ÕáÕÇμÝ³Ï³Ý ïáõñùÇ Ù³ëÇÝ / ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý (²É. سñïáõÝÇ). ÄáÕÏáÙËáñÑÇ Ý³-˳·³Ñ, Ø. Ô³ñ³μ»ÏÛ³Ý. ÄáÕÏáÙËáñÑÇ ù³ñïáõÕ³ñ; 1921Ã. û·áëï. 23. -ÐêêÐ ÄáÕÏáÙëáí»ïÇ áñáßáõÙÁ ¸ÇÉÇç³ÝáõÙ ·ïÝíáÕ ÂáõÙ³ÝÛ³ÝÇ Ï³Éí³Íùdz½·³ÛݳóÙ³Ý Ù³ëÇÝ / ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý (²É. سñïáõÝÇ). ÄáÕÏáÙËáñÑÇ Ý³Ë³-·³Ñ, Ø. Ô³ñ³μ»ÏÛ³Ý, ø³ñïáõÕ³ñ; 1921Ã. û·áëïáëÇ 24. - ÐêêÐ ÄáÕÏáÙëáí»ïǹ»Ïñ»ïÁ ·ÛáõÕ³ïÝï»ëÝ»ñÇ, ÑáÕ³ã³÷»ñÇ ¨ ³Ý³ëݳμáõÛÅÝ»ñÇ ÙáμÇ-Éǽ³ódzÛÇ Ù³ëÇÝ / ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý (²É. سñïáõÝÇ). ÅáÕÏáÙÇï»Ç ݳ˳·³Ñ,Ø. Ô³ñ³μ»ÏÛ³Ý. ø³ñïáõÕ³ñ; 1921Ã. ë»åï. 28 ÐêêÐ ÄáÕÏáÙëáí»ïÇ áñáßáõ-ÙÁ ѳճμ³ßËÙ³Ý Å³Ù³Ý³Ï³íáñ ϳÝáÝÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ; 1921Ã. ÝáÛ»Ùμ»ñÇ 25. -êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÇ ÄáÕÏáÙëáí»ïÇ ¹»Ïñ»ïÁ μ³Ùμ³Ï³·áñÍáõÃ۳ݽ³ñ·³óÙ³Ý Ù³ëÇÝ / ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ (²É. سñïáõÝÇ). ÄáÕÏáÙËáñÑÇ Ý³Ë³-·³Ñ, ¸. î»ñ-êÇÙáÝÛ³Ý. ÄáÕÏáÙËáñÑÇ ù³ñïáõÕ³ñ, 1921Ã. Ù³ÛÇëÇ 14- ÐêêÐлÕÏáÙÇ Ññ³Ù³ÝÁ Ù³ëݳ·»ïÝ»ñÇ í³ñÓ³ïñáõÃÛ³Ý ã³÷Ç Ù³ëÇÝ / ². ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³Ý (²É. سñïáõÝÇ), лÕÏáÙÇ Ý³Ë³·³Ñ, Ð. ²½³ïÛ³Ý. ²ßËÅáÕÏáÙ åñáý.ÙÇáõÃ. ËáñÑñ. ݳ˳·³Ñ; 1921Ã. ÑáõÝÇëÇ 8. - ÐêêÐ ÄáÕÏáÙëáí»ïÇ ¹»Ïñ»ïÁºñ¨³ÝÇ çñÙáõÕÇ å»ï³Ï³Ý³óÙ³Ý Ù³ëÇÝ; 1921Ã. û·áëï. 3. - ÐêêÐ ÄáÕÏáÙëáí»ïÇáñáßáõÙÁ ÏáÝÛ³ÏÇ, ëåÇñïÇ, ·ÇÝáõ ¨ ûÕáõ ·áñͳñ³ÝÝ»ñÇ å»ï³Ï³-ݳóÙ³Ý Ù³ëÇÝ; 1921Ã. û·áëï. 10. - ÐêêÐ ÄáÕÏáÙëáí»ïÇ ¹»Ïñ»ïÁ ³ß˳ï³Ýù³ÛÇÝå³Ñ³ÏáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ; 1921Ã. û·áëïáëÇ 10. - ÐêêÐ ÄáÕÏáÙëáí»-ïÇ ¹»Ïñ»ïÁ ïݳÛݳ·áñÍáõÃÛáõÝÁ ¨ Ù³Ýñ ³ñ¹Ûáõݳμ»ñáõÃÛ³ÝÁ ûųݹ³Ï»-Éáõ ÙÇçáó³éáõÙÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ; 1921Ã. û·áëïáëÇ 11 - ÐêêÐ ÄáÕÏáÙëáí»ïÇ áñáßáõÙÁϳßíÇ ·áñͳñ³ÝÇ å»ï³Ï³Ý³óÙ³Ý Ù³ëÇÝ; 1921Ã. û·áëïáëÇ 24. -ÐêêÐ ÄáÕÏáÙëáí»ïÇ ¹»Ïñ»ïÁ Ñ»é³Ëáë³ÛÇÝ ¨ ѻ鳷ñ³ÛÇÝ ·áõÛùÇ å»ï³-ϳݳóÙ³Ý Ù³ëÇÝ; 1921Ã. û·áëïáëÇ 31. - êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÇ ÅáÕÏáÙëáí»ïÇáñáßáõÙÁ ºñ¨³ÝÇ ¿É»Ïïñ³Ï³Û³ÝÝ»ñÇ áõÅÇó û·ïí»Éáõ ϳñ·Ç Ù³ëÇÝ;1921Ã. ë»åï»Ùμ»ñÇ 15. - ÐêêÐ ÄáÕÏáÙëáí»ïÇ ¹»Ïñ»ïÁ Ù³ëݳïÇñ³Ï³Ýç³Õ³óÝ»ñÝ áõ ¹ÇÝ·»ñÝ Çñ»Ýó ݳËÏÇÝ ï»ñ»ñÇÝ í»ñ³¹³ñÓÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ;165

192Ã. ë»åï»Ùμ»ñÇ 15. - ÐêêÐ ÄáÕÏáÙëáí»ïÇ áñáßáõÙÁ ͳé³ÛáÕÝ»ñÇ áõ μ³ÝíáñÝ»ñdzß˳ï³í³ñÓÇ ³í»É³óÙ³Ý Ù³ëÇÝ; 1921Ã. ë»åï»Ùμ»ñÇ 15. - ÐêêÐÄáÕÏáÙëáí»ïÇ ¹»Ïñ»ïÁ ³ñÑ»ëïÇ Ñ³ñÏÇ Ù³ëÇÝ / ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý (²É. سñïáõÝÇ).ÄáÕÏáÙËáñÑÇ Ý³Ë³·³Ñ, »ÝÏÇÝ. ýÇÝÅáÕÏáÙ, Ø. Ô³ñ³μ»ÏÛ³Ý. ÄáÕ-ÏáÙËáñÑÇ ù³ñïáõÕ³ñ; 1921Ã. ÝáÛ»Ùμ»ñÇ 21. - ÐêêÐ ÄáÕÏáÙëáí»ïÇ ¹»Ïñ»ïÁï»ËÝÇÏ³Ï³Ý áõÅ»ñÇ Ñ³ßí³éÙ³Ý Ù³ëÇÝ / ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý (²É. سñïáõÝÇ).ÄáÕÏáÙËáñÑÇ Ý³Ë³·³Ñ, ¸. î»ñ-êÇÙáÝÛ³Ý. ÄáÕÏáÙËáñÑÇ ù³ñïáõÕ³ñ;1921Ã. ÝáÛ»Ùμ»ñÇ 25. - ÐêêÐ ÄáÕÏáÙëáí»ïÇ ¹»Ïñ»ïÁ ïݳÛݳ·áñÍáõÃÛ³Ý ¨Ù³Ýñ ³ñ¹Ûáõݳμ»ñáõÃÛ³Ý ÝϳïÙ³Ùμ Çß˳ÝáõÃÛ³Ý Ù³ñÙÇÝÝ»ñÇÝ áõÕÕí³Íջϳí³ñ óáõóÙáõÝùÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ / ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý (²É. سñïáõÝÇ). ÄáÕÏáÙ-ËáñÑÇ Ý³Ë³·³Ñ, ¸. î»ñ-êÇÙáÝÛ³Ý. ÄáÕÏáÙËáñÑÇ ù³ñïáõÕ³ñ; 1921Ã. Ñáõ-ÝÇëÇ 3. - ÐêêÐ ÄáÕáíñ¹³Ï³Ý ÏáÙÇë³ñÝ»ñÇ ëáí»ïÇ ¹»Ïñ»ïÁ ëå³éáճϳÝÏááå»ñ³ódzÛÇ Ù³ëÇÝ / ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý (²É. سñïáõÝÇ). ÄáÕÏáÙËáñÑÇ Ý³Ë³-·³Ñ, Ø. Ô³ñÇμÛ³Ý. ÄáÕÏáÙËáñÑÇ ù³ñïáõÕ³ñ; 1921Ã. ÑáõÝÇëÇ 3. - ÐêêÐ ÄáÕ-ÏáÙëáí»ïÇ ¹»Ïñ»ïÁ §Ð³ÛÏááåǦ ϳÝáݳ¹ñáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ / ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý(²É. سñïáõÝÇ). ÄáÕÏáÙËáñÑÇ Ý³Ë³·³Ñ, Ø. Ô³ñÇμÛ³Ý. ÄáÕÏáÙËáñÑÇ ù³ñïáõÕ³ñ;1921Ã. ÑáõÉÇëÇ 26. - ÐêêÐ ÄáÕÏáÙëáí»ïÇ ¹»Ïñ»ïÁ êáí»ï³Ï³Ý Ýáñ¹ñ³Ù³ÝÇßÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ / ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý (²É. سñïáõÝÇ). ÄáÕÏáÙËáñÑÇ Ý³Ë³-·³Ñ, º. ºñ½ÝÏÛ³Ý. ýÇÝÅáÕÏáÙÇ ï»Õ³Ï³É, Ø. Ô³ñ³μ»ÏÛ³Ý. ÄáÕÏáÙËáñÑÇù³ñïáõÕ³ñ; 1921Ã. û·áëïáëÇ 24. - ÐêêÐ ÄáÕÏáÙëáí»ïÇ ¹»Ïñ»ïÁ ÅáÕáíñ-¹³Ï³Ý ïÝï»ëáõÃÛ³Ý ·»ñ³·áõÛÝ ËáñÑñ¹ÇÝ ÏÇó Ïááå»ñ³ódzÛÇ, ïݳÛݳ·áñ-ÍáõÃÛ³Ý ¨ Ù³Ýñ ³ñ¹Ûáõݳμ»ñáõÃÛ³Ý í³ñãáõÃÛáõÝ ÑÇÙÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ / ². ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³Ý (²É. سñïáõÝÇ). ÄáÕÏáÙËáñÑÇ Ý³Ë³·³Ñ, Ø. Ô³ñ³μ»ÏÛ³Ý. ÄáÕÏáÙ-ËáñÑÇ ù³ñïáõÕ³ñ; 1921Ã. ÝáÛ»Ùμ»ñÇ 24. - ÐêêÐ ÄáÕÏáÙëáí»ïÇ ¹»Ïñ»ïÁ ÙÇ-³ëÝ³Ï³Ý Ïááå»ñ³ódzÛÇ Ù³ëÇÝ / ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý (²É. سñïáõÝÇ). ÄáÕÏáÙ-ËáñÑÇ Ý³Ë³·³Ñ, ¸. î»ñ-êÇÙáÝÛ³Ý; ÄáÕÏáÙËáñÑÇ ù³ñïáõÕ³ñ; 1921Ã. Ù³ÛÇëÇ22. - ÐêêÐ ÄáÕÏáÙëáí»ïÇ áñáßáõÙÁ ϳñÙÇñμ³Ý³Ï³ÛÇÝÝ»ñÇ Ï³óáõÃÛáõÝÁμ³ñ»É³íáÕ ³ñï³Ï³ñ· ѳÝÓݳÅáÕáí ëï»ÕÍ»Éáõ Ù³ëÇÝ / ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý(²É. سñïáõÝÇ). ÄáÕÏáÙËáñÑÇ Ý³Ë³·³Ñ, Ø. Ô³ñ³μ»ÏÛ³Ý. ù³ñïáõÕ³ñ -1921Ã., ÑáõÝÇëÇ 21. - гÛÏ. êêÐ ÄáÕáíñ¹³Ï³Ý ÏáÙÇë³ñÝ»ñÇ ëáí»ïÇ ¹»Ïñ»-ïÁ ѳϳѻճ÷áËáõÃÛ³Ý ½áÑ»ñÇÝ û·Ý»Éáõ Ù³ëÇÝ / ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý. ݳ˳-·³Ñ, ². ʳßǨ. êáó³åÅáÕÏáÙ, ². γñÇÝÛ³Ý. ݳ˳·³ÑáõÃÛ³Ý ³Ý¹³Ù;1921Ã. û·áëïáëÇ 24-ÇÝ. - ÐêêÐ ÄáÕÏáÙëáí»ïÇ ¹»Ïñ»ïÁ ·³ÕóϳݳϳÝå³ñ»ÝÇ ¨ ë»ñÙ³óáõÇ Ñ³ïáõÏ ýáݹ ϳ½Ù³Ï»ñå»Éáõ Ù³ëÇÝ; 1921Ã. ë»åï»Ùμ»ñÇ21. - ÐêêÐ ÅáÕÏáÙëáí»ïÇ ¹»Ïñ»ïÁ ·ñ³Ï³Ý, ·»Õ³ñí»ëï³Ï³Ý ³ß˳ï³íáñÝ»ñdzå³ÑáíáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ; 1921 ë»åï»Ùμ. - 28. - ÐêêÐ ÄáÕÏáÙëáí»-ïÇ ¹»Ïñ»ïÁ г۳ëï³ÝÇ û·ÝáõÃÛ³Ý ÏáÙÇï»Ç Ù³ëÇÝ; 1921Ã. ÑáÏï»Ùμ»ñÇ12. - êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÇ ÄáÕÏáÙëáí»ïÇ ¹»Ïñ»ïÁ ù³Õ³ù³ÛÇÝ ³Ýß³ñÅ·áõÛùÇ Ù³ëÇÝ; 1921Ã. ÑáÏï»Ùμ»ñÇ 19. - ÐêêÐ ÄáÕÏáÙëáí»ïÇ ¹»Ïñ»ïÁ ·³Õ-óϳÝÝ»ñÇ û·ïÇÝ ÙdzÝí³· ³ñï³Ï³ñ· ïáõñù ë³ÑٳݻÉáõ Ù³ëÇÝ, 1921Ã.ÑáÏï»Ùμ»ñÇ 26. - ÐêêÐ ÅáÕÏáÙëáí»ïÇ ¹»Ïñ»ïÁ ù³Õ³ù³óÇ³Ï³Ý ÏéÇíÝ»ñÇßñç³ÝáõÙ ½áÑí³Í áõ ³ÝÑ»ï Ïáñ³Í ³ÝÓ»ñÇ ÁÝï³ÝÇùÝ»ñÇ ¨ ѳßٳݹ³ÙÝ»-ñÇ ëáóÇ³É³Ï³Ý ³å³ÑáíáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ; 1921Ã. ÑáÏï»Ùμ»ñÇ 26. - ÐêêÐ ÄáÕ-ÏáÙëáí»ïÇ ¹»Ïñ»ïÁ μ³Ýíáñ³-·ÛáõÕ³óÇ³Ï³Ý Ñ»Õ³÷áËáõÃÛ³ÝÁ ѳïáõÏ166

ͳé³ÛáõÃÛáõÝÝ»ñ Ù³ïáõó³Í ³ÝÓ»ñÇ Ï»Ýë³Ãáß³ÏÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ / ². ØÛ³ëÝÇÏ-Û³Ý (²É. سñïáõÝÇ). ÄáÕÏáÙËáñÑÇ Ý³Ë³·³Ñ, Ø. Ô³ñ³μ»ÏÛ³Ý. ÄáÕÏáÙËáñ-ÑÇ ù³ñïáõÕ³ñ; 1921Ã. ¹»Ïï»Ùμ»ñÇ 8. - ÐêêÐ ÄáÕÏáÙëáí»ïÇ áñáßáõÙÁ μ³ñÓñ³·áõÛÝμݳϳñ³Ý³ÛÇÝ Ñ³ÝÓݳÅáÕáí ϳ½Ù»Éáõ Ù³ëÇÝ / ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý (²É.سñïáõÝÇ). ÄáÕÏáÙËáñÑÇ Ý³Ë³·³Ñ, ². Ø»ÉÇù-Ðáíë»÷Û³Ý. ÄáÕÏáÙËáñÑÇù³ñïáõÕ³ñ; 1921Ã. Ù³ÛÇëÇ 17. - ÐêРлÕÏáÙÇ ¨ ³éÅáÕÏáÙ³ïÇ ¹»Ïñ»ïÁ ³ß-˳ï³íáñ³Ï³Ý Ù³ëë³Ý»ñÇÝ [μÅßϳϳÝ] û·ÝáõÃÛáõÝ ³å³Ñáí»Éáõ Ù³ëÇÝ /². ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý. гÛÑ»ÕÏáÙÇ Ý³Ë³·³Ñ, ê. гÙμ³ñÓáõÙÛ³Ý. ²éÅáÕÏáÙ;1921Ã. ÑáõÉÇëÇ 26. - ÐêêÐ ÅáÕÏáÙëáí»ïÇ ¹»Ïñ»ïÁ ÑÕÇ Ï³Ý³Ýó ³å³Ñáíáõ-ÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ / ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý (²É. سñïáõÝÇ). ÄáÕÏáÙËáñÑÇ Ý³Ë³·³Ñ, ².ʳã»Û³Ý. êáó³åÅáÕÏáÙ, Ø. Ô³ñ³μ»ÏÛ³Ý. ÄáÕÏáÙËáñÑÇ ù³ñïáõÕ³ñ;1921Ã. ÑáõÉÇëÇ 26. - ÐêêÐ ÄáÕÏáÙëáí»ïÇ ¹»Ïñ»ïÁ »ñ»Ë³Ý»ñÇ Ñ³Ù³ñ ëï³-Ùáùë³-³ÕÇù³ÛÇÝ ÑÇí³Ý¹áõÃÛáõÝÝ»ñÇ ¹»Ù å³Ûù³ñ»Éáõ ѳٳñ ѳïáõÏ ýáݹëï»ÕÍ»Éáõ Ù³ëÇÝ; 1921Ã. ÑáõÉÇëÇ 26. - ÐêêÐ ÄáÕÏáÙëáí»ïÇ ¹»Ïñ»ï Ù³Ýϳ-Ï³Ý ïÝ»ñ-ÙëáõñÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ; 1921Ã. ÑáõÉÇëÇ 26. - ÐêêÐ ÄáÕÏáÙëáí»ïÇ ¹»Ïñ»ïÁÍÍÏ»ñ Ù³ÝáõÏÝ»ñÇ ¨ Ýñ³Ýó Ù³Ûñ»ñÇ Ñ³Ù³ñ ÏáÝëáõÉï³ódzݻñ Ññ³íÇñ»Éáõ¨ ÏáõÃÇ ËáѳÝáóÝ»ñ ϳ½Ù³Ï»ñå»Éáõ Ù³ëÇÝ; 1921Ã. û·áëïáëÇ 24. -ÐêêÐ ÄáÕÏáÙëáí»ïÇ áñáßáõÙÁ ͳÕÏÇ å³ïí³ëïÙ³Ý Ù³ëÇÝ; 1921Ã. û·áëïáëÇ31. - ÐêêÐ ÄáÕÏáÙëáí»ïÇ ¹»Ïñ»ïÁ μáõÅ³Ï³Ý μáõÛë»ñÇ Ù»Ý³ßÝáñÑÇÙ³ëÇÝ; 1921Ã. ë»åï»Ùμ»ñÇ 28. - êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÇ ÄáÕÏáÙëáí»ïǹ»Ïñ»ïÁ ý³ñÙ³ó»íïÝ»ñÇ, μÅÇßÏÝ»ñÇ û·Ý³Ï³ÝÝ»ñÇ, ·ÃáõÃÛ³Ý ùáõÛñ»ñÇïáÙ³ñ³·ñÙ³Ý áõ ÙáμÇÉǽ³óÙ³Ý Ù³ëÇÝ; 1921Ã. ÑáÏï»Ùμ»ñÇ 15. - ÐêêÐ ÄáÕ-ÏáÙëáí»ïÇ áñáßáõÙÁ г۳ëï³ÝÇ Ï³ñÙÇñ ˳ãÇ ÁÝÏ»ñáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ / ².ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý (²É. سñïáõÝÇ). ÄáÕÏáÙËáñÑÇ Ý³Ë³·³Ñ, Ø. Ô³ñ³μ»ÏÛ³Ý. ÄáÕ-ÏáÙËáñÑÇ ù³ñïáõÕ³ñ; 1921Ã. ÑáõÝÇëÇ 8. - ÐêêÐ ÄáÕÏáÙëáí»ïÇ ¹»Ïñ»ïÁг۳ëï³ÝÇ Ð»Õ³÷áË³Ï³Ý Ñݳ¹³ñ³Ý ÑÇÙÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ; 1921Ã. ÑáõÝÇëÇ 8.- êáí»ï³Ï³Ý ѳ۳ëï³ÝÇ ÄáÕÏáÙëáí»ïÇ ¹»Ïñ»ïÁ å»ï³Ï³Ý Ññ³ï³ñ³ÏãáõÃÛ³ÝÙ³ëÇÝ; 1921Ã. ÑáõÉÇëÇ 26. - ÐêêÐ ÄáÕÏáÙëáí»ïÇ ¹»Ïñ»ïÁ ³ñ·»É³-÷³ÏÙ³Ý ïÝ»ñáõÙ ÏáõÉïáõñ-ÏñÃ³Ï³Ý ³ß˳ï³ÝùÁ Éáõë³íáñáõÃÛ³Ý ÅáÕáíñ-¹³Ï³Ý ÏáÙÇë³ñdzïÇÝ Ñ³ÝÓÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ, 1921Ã. ë»åï»Ùμ»ñÇ 21. - ÐêêÐÄáÕÏáÙëáí»ïÇ ¹»Ïñ»ïÁ ³Ý·ñ³·ÇïáõÃÛ³Ý í»ñ³óÙ³Ý Ù³ëÇÝ / ². ØÛ³ëÝÇÏ-Û³Ý (²É. سñïáõÝÇ). ÄáÕÏáÙËáñÑÇ Ý³Ë³·³Ñ, ². ÐáíѳÝÝÇëÛ³Ý. ÈáõëÅáÕ-ÏáÙ, Ø. Ô³ñ³μ»ÏÛ³Ý. ÄáÕÏáÙËáñÑÇ ù³ñïáõÕ³ñ; 1921Ã. ÝáÛ»Ùμ»ñÇ 17. - ÐêêÐÄáÏáÙëáí»ïÇ ÏáÕÙÇó ѳëï³ïí³Í μ³ÝíáñÝ»ñÇ, ·ÛáõÕ³óÇÝ»ñÇ ¨ ϳñÙÇñμ³Ý³Ï³ÛÇÝÝ»ñÇ å³ï·³Ù³íáñÝ»ñÇ ëáí»ïÝ»ñÇ ÁÝïñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Å³Ù³Ý³-ϳíáñ ϳÝáݳ¹ñáõÃÛáõÝÁ / ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý (²É. سñïáõÝÇ). ÄáÕÏáÙËáñÑÇݳ˳·³Ñ, Ø. Ô³ñ³μ»ÏÛ³Ý. ù³ñïáõÕ³ñ; 1921Ã. ÝáÛ»Ùμ»ñÇ 24. - ÐêêÐ ÄáÕ-ÏáÙëáí»ïÇ Ññ³Ñ³Ý·Á ÐêêÐ μ³ÝíáñÝ»ñÇ, ·ÛáõÕ³óÇÝ»ñÇ, ϳñÙÇñ μ³Ý³Ï³-ÛÇÝÝ»ñÇ, å³ï·³Ù³íáñÝ»ñÇ ëáí»ïÝ»ñÇ ÁÝïñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ í»ñ³μ»ñÛ³É / ².ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý (²É. سñïáõÝÇ). ÄáÕÏáÙËáñÑÇ Ý³Ë³·³Ñ, Ø. Ô³ñ³μ»ÏÛ³Ý. ÄáÕ-ÏáÙËáñÑÇ ù³ñïáõÕ³ñ:497. àëÏ»ñãÛ³Ý ²ñï. ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ¨ ·ñ³Ï³Ý ѳñó»ñÁ. / ÊÙμ.ªÊ.ê. äáÕáëÛ³Ý. - º.: г۳ëï³Ý, 1974. - 466 ¿ç:167

´áí³Ý¹.` ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÏÛ³ÝùÇ áõñí³·ÇÍÁ; ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ¨Ñ³Û ѳë³ñ³Ï³Ï³Ý ÙïùÇ áõ ·ñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý å³ïÙáõÃÛ³Ý Ñ³ñó»ñÁ; Ø»ëñáåسßïáóÇ ·ÛáõïÇ å³ïÙ³Ï³Ý áõ ÏáõÉïáõñ³Ï³Ý Ý߳ݳÏáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ; ØÇù.ܳÉμ³Ý¹Û³ÝÁ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ·Ý³Ñ³ïÙ³Ùμ; ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ¨ ÐáíѳÝ-Ý»ë ÂáõÙ³ÝÛ³ÝÇ ·ñ³Ï³Ý ųé³Ý·áõÃÛ³Ý ·Ý³Ñ³ïáõÃÛ³Ý Ñ³ñóÁ; ²É. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÁ ¨ éáõë ·ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝÁ; ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ¨ ³ñí»ëïÁ; êáí»ï³Ñ³Û·ñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý áõ ÏáõÉïáõñ³ÛÇ ½³ñ·³óÙ³Ý Ñ³ñó»ñÁ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Éáõë³μ³ÝáõÃÛ³Ùμ:ºñÏñáñ¹ Ù³ë: ÎáõÉïáõñ³ÛÇ, ³ñí»ëïÇ ¨ ùÝݳ¹³ïáõÃÛ³Ýѳñó»ñ; ì. Æ. È»ÝÇÝÁ ¨ ³ñí»ëïÇ Ñ³ñó»ñÁ; èáõë ¨ ²Ý¹ñÏáíϳëÇ ÅáÕáíáõñ¹-Ý»ñÇ å³ïÙ³Ï³Ý ¨ ÏáõÉïáõñ³Ï³Ý μ³ñ»Ï³ÙáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ; ÐáíѳÝÝ»ë Âáõ-Ù³ÝÛ³ÝÁ ¨ ѻճ÷áËáõÃÛáõÝÁ; ÎáÙÇï³ë: I ºñ³ÅßïáõÃÛ³Ý ¨ åỽdzÛÇ Ùdzë-ÝáõÃÛáõÝÁ; II ÎáÙÇï³ëÇ Ñá·¨áñ ¹ñ³Ù³Ý; ä³Ûù³ñÇ áõ ³ß˳ï³ÝùÇ á·»ßáõÝã»ñ·ÇãÁ; ºÕÇß» â³ñ»ÝóÇ È»ÝÇÝdzݳÝ; ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝÁ ¨ »ñÇï³ë³ñ¹áõÃÛáõ-ÝÁ; Ð³Û Ù³ñùëÇëï³Ï³Ý ùÝݳ¹³ïáõÃÛ³Ý å³Ûù³ñÁ سùëÇÙ áñÏáõ ѳٳñ;гÛÏ ÛáõÉÇù»íËÛ³ÝÁ áñå»ë ·ñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý ¨ ³ñí»ëïÇ ï»ë³μ³Ý áõ ùÝݳ-¹³ï; È»½í³Ï³Ý ÷á˳éÙ³Ý Ñ³ñóÇ ßáõñçÁ; Êáëù Ù»ñ ùÝݳ¹³ïáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ:498. ä³ïÙ³-Ïáõë³Ïó³Ï³Ý ·ÇïáõÃÛ³Ý Ï»ÝïñáÝÁ г۳ëï³ÝáõÙ:(سñùëǽÙ-É»ÝÇÝǽÙÇ ÇÝëïÇïáõïÇ Ñ³ÛÏ³Ï³Ý ýÇÉdzÉÇ 50-³ÙÛ³ÏdzéÃÇí). - º.: г۳ëï³Ý, 1974. - 69 ¿ç:´áí³Ý¹.-Çóª سñùëǽÙ-É»ÝÇÝǽÙÇ ÏɳëÇÏÝ»ñÇ »ñÏ»ñÇ Ã³ñ·Ù³ÝáõÃÛáõÝÁѳۻñ»Ý É»½íáí: [ì. î»ñÛ³ÝÇ Ã³ñ·Ù³ÝáõÃÛ³Ùμ ì.Æ. È»ÝÇÝÇ §ä»ïáõÃÛáõÝ ¨Ñ»Õ³÷áËáõÃÛáõݦ »ñÏÇ í»ñç³μ³ÝáõÙ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ·Ý³Ñ³ï³Ï³ÝÇ Ù³ëÇÝ];ÆÝëïÇïáõïÇ Ïáõë³Ïó³Ï³Ý ³ñËÇíÁ: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ³ÝÓݳ-Ï³Ý ýáݹ»ñÇ å³Ñå³ÝÙ³Ý Ù³ëÇÝ]: ÆÝëïÇïáõïÇ ·Çï³Ï³Ý ·ñ³¹³ñ³ÝÁ:[ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ »ñÏ»ñÇ ÅáÕáí³ÍáõÝ»ñÇ å³Ñå³ÝÙ³Ý Ù³ëÇÝ]: ÆÝëïÇïáõïÇ·Çï³Ï³Ý ³ß˳ï³ÝùÇ ÑÇÙÝ³Ï³Ý áõÕÕáõÃÛáõÝÝ»ñÝ áõ ·É˳íáñ ËÝ-¹ÇñÝ»ñÁ [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ý³Ë³ëáí»ï³Ï³Ý ßñç³ÝÇ ¨ ëáí»ï³Ï³Ýï³ñÇÝ»ñÇ ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý Ñ³ñó»ñÇÝ ÝíÇñí³Í μ³½áõ٠ٻݳ·ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇáõ ·Çï³Ï³Ý ³ÛÉ ³ß˳ïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ]:499. Èç èñòîðèè ãðàæäàíñêîé âîéíû è èíòåðâåíöèè 1917-1922ãã.Ñáîðíèê ñòàòåé / Ðåä. êîëëåãèÿ: È.È. Ìèíö. (îòâåò. ðåä. è äð.). - Ì.:Èçä-âî Íàóêà, 1974. - 480ñ.Èç ñîäåðæ.: Ïîìîùü òðóäÿùèõñÿ Áåëîðóññèè Êðàñíîé Àðìèè [Î ñîîáùåíèèÃëàâíîêîìàíä. Çàïàäíûì ôðîíòîì À.Ô. Ìÿñíèêîâûì â Ñîâ. Íàð. Êîìèñ.ÐÑÔÑÐ îá óñïåøíîì ôîðìèðîâàíèè ÷àñòåé Êðàñíîé Àðìèè â ãîðîäàõÁåëîðóññèè, î âûçîâå Ëåíèíûì ê ñåáå ïðåäñåäàòåëÿ Ñåâåðî-Çàïàäíîãî îáëàñòíîãîêîìèòåòà ÐÊÏ (á) À.Ô. Ìÿñíèêîâà äëÿ îáñóæäåíèÿ âîïðîñà î÷èùåíèÿñîâåòñêîé çåìëè îò íåìöåâ] / Êàìåíñêàÿ Í.Â.168

1975500. ´³ñë»ÕÛ³Ý Ê. Ð. سñùëǽÙÇ ï³ñ³ÍáõÙÁ г۳ëï³ÝáõÙ:ä³Ûù³ñ سñùë-É»ÝÇÝÛ³Ý ·³Õ³÷³ñÝ»ñÇ Ñ³ÕóݳÏÇ Ñ³Ù³ñ 1905-1920: Çñù »ñÏñáñ¹. - º.: ÐêêÐ ² Ññ³ï., 1975. - 606 ¿ç:´áí³Ý¹.ª ºñÏáõ Ëáëù: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ·ñ³Ï³Ý ųé³Ý·áõÃÛ³ÝÝ߳ݳÏáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ]; ²é³ç³μ³ÝÇ ÷á˳ñ»Ý: سñùëǽÙ-É»ÝÇÝǽÙÇ Å³Ù³-ݳϳÏÇó Ï»Õͳñ³ñÝ»ñÁ; ²é³çÇÝ μ³ÅÇÝ: È»ÝÇÝǽÙÁ Ù³ñùëÇë½ÙÇ ½³ñ·³ó-Ù³Ý μ³ñÓñ³·áõÛÝ ³ëïÇ׳ÝÝ ¿; ÉáõË ³é³çÇÝ. лճ÷áË³Ï³Ý ß³ñÅٳݳí³Ý·³ñ¹Á; É. »ñÏñáñ¹. سñùëǽÙ-É»ÝÇÝǽÙÇ ·³Õ³÷³ñÝ»ñÇ åñáå³-·³Ý¹³Ý [ܳ¨ª ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÇ Ù³ëÇÝ]; É. »ññáñ¹. ºñÏáõ ѻճ÷áËáõ-ÃÛáõÝÝ»ñÇ ÙÇç¨: [ܳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ μ³½Ù³ÃÇí Ñá¹í³ÍÝ»ñáõÙ ·ñ³Ï³Ýáõ-ÃÛ³Ý ¨ ³ñí»ëïÇ Ñ³ñó»ñÇ ÝϳïÙ³Ùμ áõÝ»ó³Í Ïáõë³Ïó³Ï³Ý ëϽμáõÝù³Û-ÝáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ]; ̳ÝáõóáõÙÝ È»ÝÇÝÇ: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ §Ø߳Ϧ-ÇÝ ³ß-˳ï³Ïó»Éáõ ѳñóÇ í»ñ³μ»ñÛ³É μ³Ý³í»×ÇÝ Ù³ëݳÏó»Éáõ ¨ ËÙμ³·ñáõÃÛ³-ÝÁ Ý³Ù³Ï áõÕÕ»Éáõ Ù³ëÇÝ]; É. ãáññáñ¹. г۳ëï³ÝÇ ù³Õ³ù³Ï³Ý ÏÛ³Ýùdzñï³óáÉáõÙÁ μáÉߨÇÏÛ³Ý Ï»ÝïñáÝ³Ï³Ý Ù³ÙáõÉáõÙ; Ð³Û μáõñÅáõ³Ï³Ý ·³-Õ³÷³ñ³ËáëáõÃÛ³Ý ëݳÝÏáõÃÛáõÝÁ: [г۳ëï³ÝáõÙ Ù³ñùëǽÙ-É»ÝÇÝǽÙÇ·³Õ³÷³ñÝ»ñÇ Ñ³ÕóݳÏÇ Ñ³Ù³ñ ÙÕ³Í å³Ûù³ñáõÙ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÇÙ³ëÇÝ]; ºñÏñáñ¹ μ³ÅÇÝ: سñùëǽÙ-É»ÝÇÝǽÙÇ ·³Õ³÷³ñÝ»ñÇ Ñ³ÕóݳÏÁ:É. ³é³çÇÝ. Î. سñùëÇ, ü. ¾Ý·»ÉëÇ, ì.Æ. È»ÝÇÝÇ ³ß˳ïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ñ³Û»ñ»ÝÑñ³ï³ñ³ÏáõÃÛáõÝÝ»ñÁ: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÁ ѳۻñ»Ý óñ·Ù³Ýáõ-ÃÛáõÝÝ»ñÇ ·áñÍáõÙ; É. »ñÏñáñ¹. ÐáÏï»Ùμ»ñÇ áõÕÇÝ»ñáõÙ; É. »ññáñ¹. ì.Æ. È»-ÝÇÝÇ ¨ Ñ³Û Ñ»Õ³÷áË³Ï³Ý ·áñÍÇãÝ»ñÇ ù³Õ³ù³Ï³Ý ϳå»ñÝ áõ ݳٳϳ·-ñáõÃÛáõÝÁ [ܳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ]]Å; ²É»ùë³Ý¹ñ ü»á¹áñáíÇã ØÛ³ëÝÇÏ-Û³ÝÁ (²É. سñïáõÝÇ 1886-1925): [ÎÛ³ÝùÁ ¨ ·áñÍáõÝ»áõÃÛáõÝÁ]; É. ãáññáñ¹.´áÉߨÇÏÛ³Ý ·³Õ³÷³ñÝ»ñÇ ï³ñ³ÍáÕÝ»ñÁ: [гۻñ»Ý ï³é»ñ Ó»éù μ»ñ»Éáõ³éÇÃáí ·ñ³ß³ñ ²í. Îá¹³μ³ßÛ³ÝǪ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»ï ѳݹÇåÙ³Ý Ù³ëÇÝ];É. ÑÇÝ·»ñáñ¹. äñáÉ»ï³ñdzïÇ ¹ÇÏï³ïáõñ³ÛÇ å³ÛÙ³ÝÝ»ñáõÙ Ïáõë³ÏóáõÃÛ³ÝϳéáõóÙ³Ý É»ÝÇÝÛ³Ý ëϽμáõÝùÝ»ñÇ Ñ³ÕóݳÏÁ: [سÛÇë۳ݳåëï³ÙμáõÃÛ³Ý ¹³ë»ñÇ í»ñ³μ»ñÛ³É ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ï³ñÍÇùÇ ¨ èÎ(μ)ÎλÝïÏáÙÇ ÏáíϳëÛ³Ý μÛáõñáÛÇ Ï³½ÙáõÙ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Áݹ·ñÏí»Éáõ Ù³ëÇÝ];É. í»ó»ñáñ¹. ´áõñÅáõ³Ï³Ý ¨ Ù³ÝñμáõñÅáõ³Ï³Ý Ïáõë³ÏóáõÃÛáõÝÝ»ñÇ·³Õ³÷³ñ³Ï³Ý Ïñ³ËÁ: [è³Ùϳí³ñ-³½³ï³Ï³Ý Ïáõë³ÏóáõÃÛ³Ý ¨ ëáódz-ÉÇëï. ѻճ÷áË³Ï³Ý ï»ë³μ³ÝÝ»ñÇó ȨáÝ ²Ã³μ»ÏÛ³ÝÇ ·³Õ³÷³ñ³Ëáëáõ-ÃÛ³ÝÁ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ï³ñÍÇùÇ Ù³ëÇÝ]:501. Ô³½³Ë»óÛ³Ý ì. Ü. êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÇ ·ÛáõÕ³óÇáõ-ÃÛ³Ý å³ïÙáõÃÛáõÝÁ 1920-1929 ÃÃ. / ä³ï. ËÙμ.` . Ø. »Õ³ÙÛ³Ý. - º.:ÐêêÐ ². – 1975. – 405 ¿ç:´áí³Ý¹.-Çóª ÛáõÕ³óÇáõÃÛáõÝÁ ÅáÕáíñ¹³Ï³Ý ïÝï»ëáõÃÛ³Ý í»ñ³Ï³Ý·Ý-Ù³Ý ï³ñÇÝ»ñÇÝ (1920-1925): É. ³é³çÇÝ. êáí»ï³Ï³Ý Çß˳ÝáõÃÛ³Ý ³Ùñ³åݹáõÙÁ¨ ·ÛáõÕ³óÇáõÃÛáõÝÁ: [ܳ¨` г۳ëï³ÝáõÙ μݳÏíáÕ ÅáÕáíáõñ¹Ý»-169

ñÇ μ³ñ»Ï³ÙáõÃÛ³Ý ³Ùñ³åÝ¹Ù³Ý ·áñÍáõÙ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ï³ñÍÇùÇ Ù³ëÇÝ];ÛáõÕ³óÇáõÃÛ³Ý ëáódzÉ-ïÝï»ë³Ï³Ý ¹ñáõÃÛáõÝÁ: ²ÝóáõÙÁ Ýáñ ïÝï»-ë³Ï³Ý ù³Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛáõÝÁ: [ܳ¨` ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ г۳ëï³ÝÇ ëáí»ïÝ»-ñÇ 1-ÇÝ Ñ³Ù³·áõÙ³ñáõÙ (1922 Ã. ÑáõÝí³ñ-÷»ïñí³ñ) êáí»ï³Ï³Ý èáõë³ëï³ÝÇóѳÝñ³å»ïáõÃÛ³Ý ëï³ó³Í û·ÝáõÃÛ³Ý ³ñ¹ÛáõÝùÝ»ñÁ ³Ù÷á÷»Éáõ ¨ëáíÛ³ÉÝ»ñÇÝ û·Ý»Éáõ ë³ÑÙ³ÝÝ»ñÁ å³ñ½»Éáõ ѳٳñ ѳÝÓݳÅáÕáí ëï»ÕÍ»-Éáõ Ù³ëÇÝ]; ²·ñ³ñ³ÛÇÝ í»ñ³÷áËáõÙÝ»ñÇ ëÏǽμÁ: ÐáÕ³ßÇݳñ³ñáõÃÛ³Ý ¨ÑáÕ³μ³Å³ÝáõÃÛ³Ý ÁÝóóùÁ [ݳ¨` ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëݳÏóáõÃÛ³Ùμ ²Ý¹ñ»ñÏñÏáÙÁ1922 Ã. ÑáÏï»Ùμ»ñÇ 30-ÇÝ Ñ³ÝÓݳÅáÕáí ëï»ÕÍ»Éáõ Ù³ëÇÝ]; É.»ñÏñáñ¹. êáódzÉ-ïÝï»ë³Ï³Ý ï»Õ³ß³ñÅ»ñÁ г۳ëï³ÝÇ ·ÛáõÕáõÙ 20-³-Ï³Ý Ãí³Ï³ÝÝ»ñÇÝ: [ܳ¨` ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ §Ø»ñ ·ÛáõÕÁ¦ Ñá¹í³ÍÇ Ù³ëÇÝ];É. »ññáñ¹. гë³ñ³Ï³Ï³Ý-ù³Õ³ù³Ï³Ý ¨ ÏáõÉïáõñ³Ï³Ý ÏÛ³ÝùÇ í»ñ»ÉùÁ:[ܳ¨` ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ 1924 Ã. ÑáÏï»Ùμ»ñÇ 10-ÇÝ ²Ý¹ñ»ñÏñÏáÙÇÝ áõÕÕí³ÍݳٳÏáõÙ ¹³ßݳÏó³Ï³ÝÝ»ñÇ ëÏïÇí³óÙ³ÝÁ ³Ý¹ñ³¹³éݳÉáõ Ù³ëÇÝ]: É.ãáññáñ¹. ÛáõÕ³ïÝï»ëáõÃÛ³Ý ÏáÉ»ÏïÇí³óÙ³Ý ³é³çÇÝ ù³ÛÉ»ñÁ: [êå³éá-Õ³Ï³Ý Ïááå»ñ³ódzÛÇ Ù³ëÇÝ 1921 Ã. ÑáõÝÇëÇ 3-ÇÝ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ëïáñ³·ñáõÃÛ³ÙμÐêÊÐ ÄáÕÏáÙËáñÑÇ áñáßáõÙ ÁݹáõÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ]:502. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý .´. È»ÝÇÝÁ ¨ ²Ý¹ñÏáíϳëÁ 1893-1924: Ðï. III(1917-1924). - º.: г۳ëï³Ý, 1975. - 537 ¿ç:´áí³Ý¹.-Çóª É. ÑÇÝ·»ñáñ¹. ì.Æ. È»ÝÇÝÇ Õ»Ï³í³ñáõÃÛ³Ùμ ëáódzÉÇëï³-Ï³Ý Ñ³Ûñ»ÝÇùÇ å³ßïå³ÝáõÃÛ³Ý ¹Çñù»ñáõÙ: [ÎáÙÇÝï»ñÝÇ ³é³çÇÝ ÏáÝ·ñ»-ëÇ ¨ Ïáõë³ÏóáõÃÛ³Ý VIII ѳٳ·áõÙ³ñÇ ³ß˳ï³ÝùÝ»ñÇÝ Ý³¨ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³-ÝÇ Ù³ëݳÏóáõÃÛ³Ý ¨ 1918Ã. »ñÏñáñ¹ Ï»ëÇÝ ²ñ¨ÙïÛ³Ý ¨ ²ñ¨»ÉÛ³Ý é³½Ù³×³-ϳïÝ»ñáõ٠ϳñÙÇñ μ³Ý³ÏÇ Ù³ñï³Ï³Ý ·áñÍáÕáõÃÛáõÝÝ»ñÁ ջϳí³ñ»ÉáõÙ³ëÇÝ]; É. í»ó»ñáñ¹. È»ÝÇÝÛ³Ý Ïáõë³ÏóáõÃÛ³Ý ²Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý çáϳïÝ»ñÇϳ½Ù³íáñáõÙÁ ¨ êáí»ï³Ï³Ý Çß˳ÝáõÃÛ³Ý Ñ³ÕóݳÏÁ ²¹ñμ»ç³ÝáõÙ, г-Û³ëï³ÝáõÙ áõ ìñ³ëï³ÝáõÙ: [ܳ¨ª ì. î»ñÛ³ÝÇ Ã³ñ·Ù³ÝáõÃÛ³Ùμ ì.Æ. È»ÝÇÝǧä»ïáõÃÛáõÝ ¨ ѻճ÷áËáõÃÛáõݦ ·ñùÇ í»ñç³μ³ÝÁ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ·ñ»ÉáõÙ³ëÇÝ]; É. Ûáûñáñ¹. ì.Æ. È»ÝÇÝÇ û·ÝáõÃÛáõÝÁ ²Ý¹ñÏáíϳëÇ ³ß˳ï³íáñáõ-ÃÛ³ÝÁª ÅáÕáíñ¹³Ï³Ý ïÝï»ëáõÃÛ³Ý í»ñ³Ï³Ý·ÝÙ³Ý ¨ êáí»ï³Ï³Ý ѳÝñ³å»ïáõÃÛáõÝÝ»ñÇë»ñï ¹³ßÇÝùÇ ëï»ÕÍÙ³Ý ·áñÍáõÙ: [ܳ¨ г۳ëï³ÝÇ Õ»-ϳí³ñ Ù³ñÙÇÝÝ»ñÇ Ëݹñ³Ýùáí ¨ È»ÝÇÝÇ ³é³ç³ñÏáõÃÛ³Ùμ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³-ÝÁ г۳ëï³Ý ³ß˳ï³ÝùÇ áõÕ³ñÏí»Éáõ Ù³ëÇÝ]; É. áõûñáñ¹. È»ÝÇÝÛ³Ý ²½-·³ÛÇÝ ù³Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛ³Ý Ù»Í Ñ³ÕóݳÏÁ: [ܳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÁ²Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý ëáí»ï³Ï³Ý ѳÝñ³å»ïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ÙdzíáñÙ³Ý ·áñÍáõÙ ¨1921Ã. ÑáõÝÇëÇ 6-ÇÝ §´³ÏÇÝëÏÇ é³μáãǦ ûñÃáõÙ ïå³·ñí³Í ²É. ØÛ³ëÝÇÏ-Û³ÝÇ ËáëùÇ Ù³ëÇÝ]; É. ÇÝÝ»ñáñ¹. È»ÝÇÝǽÙÇ áõÕÇáí: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁÉ»ÝÇÝÛ³Ý ·É˳íáñ ·ÍÇ å³ßïå³ÝáõÃÛ³Ùμ ѳݹ»ë ·³Éáõ Ù³ëÇÝ]; ì.Æ. È»ÝÇ-ÝÇ ÏÛ³ÝùÇ ¨ ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý ³ÛÝ ï³ñ»Ãí»ñÁ, áñáÝù ³ÝÙÇç³Ï³Ý ³éÝãáõ-ÃÛáõÝ áõÝ»Ý ²Ý¹ñÏáíϳëÇ Ñ»ï 1917-1924: ²åñÇÉ, 13 [ÎáíϳëáõÙ Ïáõë³Ïó³-Ï³Ý áõ ëáí»ï³Ï³Ý ³ß˳ï³ÝùÇ ËݹÇñ»ÝñÇ ¨ ³é³ÝÓݳѳïÏáõÃÛáõÝÝ»ñÇÙ³ëÇÝ Ð³Û³ëï³ÝÇ ÄáÕÏáÙëáí»ïÇ Ý³Ë³·³Ñ ².ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¨ ì.Æ. È»ÝÇ-ÝÇ ½ñáõÛóÇ Ù³ëÇÝ]; ê»åï»Ùμ»ñ, 1. [ìñ³ëï³ÝÇ, г۳ëï³ÝÇ áõ ²¹ñμ»ç³ÝÇ170

¹ñáõÃÛ³Ý í»ñ³μ»ñÛ³É ².ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¨ È»ÝÇÝÇ ½ñáõÛóÇ Ù³ëÇÝ]; ê»åï»Ùμ»ñ,29. [êáí»ï³Ï³Ý ѳÝñ³å»ïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ÙdzíáñÙ³Ý Ñ³ñóÇ ßáõñç ².ü.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¨ È»ÝÇÝÇ ½ñáõÛóÇ Ù³ëÇÝ]:503. Ø»ÉÇùë»ÃÛ³Ý Ð. àõ. ²ñ¨Ùï³Ñ³Û»ñÇ μéݳ·³ÕÃÁ ¨ ë÷Ûáõéù³-ѳۻñÇ Ñ³Ûñ»Ý³¹³ñÓáõÃÛáõÝÁ êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³Ý (1915-1940ÃÃ.). - º.: ºñ¨. ѳٳÉë. Ññ³ï., 1975. - 295 ¿ç:´áí³Ý¹.-Çóª É. »ñÏñáñ¹. êáí»ï³Ï³Ý Çß˳ÝáõÃÛ³Ý ³é³çÇÝ Ó»éݳñ-ÏáõÙÝ»ñÁ ·³ÕóϳÝáõÃÛ³Ý Ñ³ñóÇ ÉáõÍÙ³Ý áõÕÕáõÃÛ³Ùμ ¨ μ³ñ»·áñͳϳÝѳëï³ïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ·áñÍáõÝ»áõÃÛáõÝÁ: [ܳ¨ª ÐêÊÐ ÄáÕÏáÙËáñÑÇ ³é³çÇÝݳ˳·³Ñ ²É. ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ç³Ýù»ñáí ÷³Ëëï³Ï³ÝáõÃÛ³Ý í»ñ³¹³ñÓÁϳ½Ù³Ï»ñå»Éáõ Ù³ëÇÝ]; É. »ññáñ¹. ê÷Ûáõéù³Ñ³Û ³ß˳ï³íáñÝ»ñÇ ÏáÕÙ-ÝáñáßáõÙÁ ¹»åÇ êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³Ý: [³ÕáõóѳÛáõÃÛ³Ý ÝϳïÙ³Ùμêáí»ï. г۳ëï³ÝÇ Ï³é³í³ñáõÃÛ³Ý í³ñ³Í ù³Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛ³Ý ·áñÍáõÙ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÇ Ù³ëÇÝ]; É. ãáññáñ¹. ê÷Ûáõéù³Ñ³Û»ñÇ Ñ³Ûñ»Ý³¹³ñ-ÓáõÃÛáõÝÁ ÅáÕáíñ¹³Ï³Ý ïÝï»ëáõÃÛ³Ý í»ñ³Ï³Ý·ÝÙ³Ý ï³ñÇÝ»ñÇÝ: [1921Ã.³Ùé³ÝÁ ØÇç³·»ïùÇ ·³ÕóϳÝáõÃÛ³Ý Ý»ñϳ۳óáõóÇãÝ»ñÇ ¨ ÐêÊÐ ÄáÕÏáÙ-ËáñÑÇ Ý³Ë³·³Ñ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÙÇç¨ μ³Ý³ÏóáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ]; É. ÑÇÝ-·»ñáñ¹. ·³ÕáõÃ³Ñ³Û μáõñÅáõ³Ï³Ý ϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÝ»ñÇ áõ Ñáë³ÝùÝ»ñǹÇñùÁ ѳÛñ»Ý³¹³ñÓáõÃÛ³Ý Ñ³Ý¹»å: [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ï³ñÍÇùÇ Ù³ëÇÝ]; É.Ûáûñáñ¹. г۳ëï³ÝÇ û·ÝáõÃÛ³Ý ÏáÙÇï»Ý, Ýñ³ ¹»ñÁ ѳÛñ»ÝÇùÇ Ñ»ï ë÷-Ûáõéù³Ñ³ÛáõÃÛ³Ý Ï³å»ñÇ ³Ùñ³åÝ¹Ù³Ý ¨ ѳÛñ»Ý³¹³ñÓáõÃÛ³Ý Çñ³Ï³Ý³ó-Ù³Ý ·áñÍáõÙ: [ÐúÎ-Ç Ï³ñ¨áñáõÃÛ³Ý í»ñ³μ»ñÛ³É Ý³¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ï³ñ-ÍÇùÇ Ù³ëÇÝ]:504. î»ñÛ³Ý ì³Ñ³Ý: ºñÏ»ñÇ ÅáÕáí³Íáõ: Ðï. »ññáñ¹. - º.: г۳ëï³Ý,1975. - 363 ¿ç:´áí³Ý¹.-Çóª ܳٳÏÝ»ñ ¨ ѻ鳷ñ»ñ: ú. úѳÝç³ÝÛ³ÝÇÝ: ; ê. úï³ñÛ³ÝÇÝ: 1907, 11 Ù³ÛÇëÇ, Øá½¹áÏ, 27Ù³ÛÇëÇ, 16 ÑáõÝÇëÇ; ´³ùáõ; ò. ʳݽ³¹Û³ÝÇÝ:

Èç ñîäåðæ.: Âñòóïèòåëüíàÿ ñòàòüÿ [Î ëèòåðàòóðíîì íàñëåäèè è Ìÿñíèêÿíàòàêæå ïî âîïðîñàì êóëüòóðû, èñêóññòâà è ëèòåðàòóðû, î åãî êðèòè÷åñêèõñòàòüÿõ]; IV [Îá Àëåêñàíäðå Ôåäîðîâè÷å Ìÿñíèêÿíå, êàê î âèäíîìïîëèòè÷åñêîì, ãîñóäàðñòâåííîì è âîåííîì äåÿòåëå è î çíà÷åíèè åãîëèòåðàòóðíî-êðèòè÷åñêîãî íàñëåäèÿ] / Àðò. Âîñêåðò÷ÿí.1976507. ²í»ïÇëÛ³Ý ì.². Ð³Û Ñ³ë³ñ³Ï³Ï³Ý ÙïùÇ ½³ñ·³óÙ³ÝÙ³ñùë-É»ÝÇÝÛ³Ý ÷áõÉÇ ëϽμݳíáñáõÙÁ / ä³ï. ËÙμ.ª ì.Ü. Ü»ñϳñ³ñÛ³Ý.- º.: г۳ëï³Ý, 1976. - 570 ¿ç:´áí³Ý¹.ª Ü»ñ³ÍáõÃÛáõÝ: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ·ñ³Ï³Ý ųé³Ý·áõÃÛ³Ýѳí³ùÙ³Ý Ù³ëÇÝ]; É. ³é³çÇÝ. г۳ëï³ÝÇ êáódzÉ-ïÝï»ë³Ï³Ý ¨ ù³Õ³ù³Ï³ÝíÇ׳ÏÁ XIX ¹³ñÇ »ñÏñáñ¹ Ï»ëáõÙ: 1. г۳ëï³ÝÁ XIX ¹³ñÇ 70-³Ï³ÝÃí³Ï³ÝÝ»ñÇÝ: §ÛáõÕ³óÇ³Ï³Ý é»ýáñÙǦ ÏÇñ³éáõÙÁ; 2. γåÇï³ÉǽÙǽ³ñ·³óáõÙÁ ¨ ³ñ¹Ûáõݳμ»ñ³Ï³Ý åñáÉ»ï³ñdzïÇ Ó¨³íáñáõÙÁ: ÄáÕáíñ¹³-Ï³Ý ½³Ý·í³ÍÝ»ñÇ ¹ñáõÃÛáõÝÁ: [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ²Ý¹ñÏáíϳëáõÙ ³½·³ÛÇݳÝï³·áÝǽÙÇ ïÝï»ë³Ï³Ý ݳ˳¹ñÛ³ÉÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ]; ÐÝã³ÏÛ³Ý ¨ ¹³ßݳÏó³Ï³Ý³½·³ÛÝ³Ï³Ý Ïáõë³ÏóáõÃÛáõÝÝ»ñÁ: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ѳÛϳϳÝÉÇμ»ñ³ÉǽÙÇ ¨ ¹³ßݳÏóáõÃÛ³Ý ÙdzëÝ³Ï³Ý ·³Õ³÷³ñÇ Ù³ëÇÝ]; É. »ññáñ¹.Çï³Ï³Ý ëáódzÉǽÙÇ ï³ñ³ÍáõÙÁ ¨ ëáódzÉ-¹»ÙáÏñ³ï³Ï³Ý ³é³çÇÝ Ï³½-ٳϻñåáõÃÛáõÝÝ»ñÁ г۳ëï³ÝáõÙ; É. ãáññáñ¹. Ð³Û Ñ³ë³ñ³Ï³Ï³Ý ÙïùÇ ¨³½³ï³·ñ³Ï³Ý ß³ñÅáõÙÝ»ñÇ Ã¨³ÏáËáõÙÁ Ù³ñùëÇëï³Ï³Ý-É»ÝÇÝÛ³Ý ÷áõ-ÉÁ; 5. êáódzÉ-¹»ÙáÏñ³ïÇ³Ý ¨ §Ð³ÛÏ³Ï³Ý Ñ³ñóÁ¦: ܳóÇáݳÉǽÙÇ ¨ μáõñ-Åáõ³Ï³Ý ÉÇμ»ñ³ÉǽÙÇ Ù»ñϳóáõÙÁ [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ Ñ³Û ÅáÕáíñ¹Ç ³½-·³ÛÇÝ-³½³ï³·ñ³Ï³Ý ß³ñÅáõÙÝ»ñÇ Ñ³ñóÇÝ ³Ý¹ñ³¹³éݳÉáõ Ù³ëÇÝ]; É.ÑÇÝ·»ñáñ¹. È»ÝÇÝÛ³Ý Ï³½Ù³Ï»ñå³Ï³Ý áõ ·³Õ³÷³ñ³Ï³Ý ·ÍÇ Ñ³Õóݳ-ÏÇ Ñ³Ù³ñ ÙÕí³Í å³Ûù³ñáõÙ ; 5. È»ÝÇÝÛ³Ý ¹Çñù»ñÇó: [´áÉߨÇÏÛ³Ý Ïáõë³ÏóáõÃÛ³ÝϳéáõóÙ³Ý Ù»ç ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÇ Ù³ëÇÝ]; º½ñ³÷³ÏáõÙ[Ð³Û Çñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝáõÙ Ù³ñùǽÙ-É»ÝÇÝǽÙÇ ï³ñ³ÍÙ³Ý, μ³Ýíáñ³Ï³Ýß³ñÅÙ³Ý ½³ñ·³óÙ³Ý, ²Ý¹ñÏáíϳëÇ μ³½Ù³½· åñáÉ»ï³ñdzïÇ ÇÝï»ñݳóÇáݳÉѳٻñ³ßËáõÃÛ³Ý Ïá÷Ù³Ý ·áñÍáõ٠ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÇ Ù³ëÇÝ]:508. ¸³ÉɳùÛ³Ý Î³éÉ»Ý: ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý / ÊÙμ.ª Ð.ê. Øáõñ³¹Û³Ý;î»ËÝ. ËÙμ.ª ².Ø. Ü»ñëÇëÛ³Ý. - º.: Çï»ÉÇù, 1976. - 39 ¿ç:509. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý .´. ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý: /лճ÷áË. áõÙ³ñï³Ï³Ý ÷³é³íáñ áõÕÇÝ/. - º.: §Ð³Û³ëï³Ý¦, 1976. - 95 ¿ç, Éáõë³ÝÏ.,¹ÇÙ³ÝÏ.´áí³Ý¹.` èáõë³ëï³ÝÛ³Ý »ñ»ù ѻճ÷áËáõÃÛáõÝÝ»ñÇ μáíáõÙ; ø³Õ³ù³ódzϳÝå³ï»ñ³½ÙÝ»ñÇ Ñ»ñáëÝ áõ ½áñ³í³ñÁ: ´»ÉáéáõëdzÛÇ ÏáÙÏáõëÇ ¨ êá-172

í»ï³Ï³Ý ´»ÉáéáõëdzÛÇ Õ»Ï³í³ñÁ; Îáõë³ÏóáõÃÛ³Ý ØáëÏí³ÛÇ ÏáÙÇï»Çù³ñïáõÕ³ñÁ; êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÇ Ï³é³í³ñáõÃÛ³Ý Ý³Ë³·³ÑÁ: ²Ý¹ñý»¹»ñ³ódzÛÇÕ»ÏÇ Ùáï; ÄáÕáíáõñ¹Ý»ñÇ μ³ñ»Ï³ÙáõÃÛ³Ý ç³ï³·áíÁ; ².ü.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ³ß˳ïáõÃÛáõÝÝ»ñÁ ³é³ÝÓÇÝ ·ñù»ñáí; ².ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÏÛ³ÝùÇ ¨ ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý ÑÇÙÝ³Ï³Ý ï³ñ»Ãí»ñÁ:510. Øݳó³Ï³ÝÛ³Ý ². Ü. Àݹ¹»Ù å³ïÙáõÃÛ³Ý ¹³ßݳÏó³Ï³Ýݻݷ³÷áËáõÃÛ³Ý. - º.: г۳ëï³Ý, 1976. – 115 ¿ç:´áí³Ý¹.-Çó` Æß˳ÝáõÃÛáõÝÁ §Ë³Õ³Õ Ï»ñåáí¦ ÏáÙáõÝÇëïÝ»ñÇÝ Ñ³ÝÓÝ»-Éáõ ÑáñÇÝí³ÍùÁ: [ܳ¨ ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñ`²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ]; ö»ïñí³ñÛ³Ý ËéáíáõÃÛ³Ý å³ï-׳éÝ»ñÁ: [ܳ¨` ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ §¸³ßݳÏó³Ï³Ý ϳé³í³ñáõÃÛ³Ý ¹áÏáõ-Ù»ÝïÝ»ñÇó¦ ·ñùáõÛÏÇ ³é³ç³μ³ÝáõÙ ¹³ßݳÏó³Ï³ÝÝ»ñÇÝ μÝáõó·ñ»ÉáõÙ³ëÇÝ]; гٳÅáÕáíñ¹³Ï³Ý ß³ñÅá±õ٠û ¹³í³¹ñáõÃÛáõÝ: [ܳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏ-Û³ÝÇ ¼³Ý·»½áõñÇ ·³í³éÁ êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÇÝ ÙdzóÝ»Éáõ ¹³ßݳÏó³Ï³ÝÝ»ñÇÝáõÕÕí³Í ¹ÇÙáõÙÇ Ù³ëÇÝ]:511. ì³ñ¹³å»ïÛ³Ý ².ì. γñÙÇñ μ³Ý³ÏÁ ϳ½Ù³Ï»ñåáÕÝ»ñÇß³ñù»ñáõÙ / ºñ¨³ÝÇ ÅáÕïÝï. ÇÝëï.; ÊÙμ.ª Ð.Ü. γñ³å»ïÛ³Ý. - º.:ºñ¨. ѳٳÉë. Ññ³ï., 1976. - 343 ¿ç, Éáõë³ÝÏ.´áí³Ý¹.ª γñÙÇñ μ³Ý³ÏÇ Ï³½Ù³Ï»ñåÇãÝ áõ ³é³çÝáñ¹Á É»ÝÇÝÛ³Ý Ïáõë³ÏóáõÃÛáõÝÝ¿: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÁ 鳽ٳ׳ϳïÝ»ñÇ μ³Ý³ÏÝ»ñÇѳٳÉñÙ³Ý ·áñÍáõÙ]; ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý [·áñÍáõÝ»áõÃÛáõÝÁ]; гÛÏ´ÅßÏÛ³Ý (³Û) [ܳ¨ª ²È. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ï³ñÍÇùÇ Ù³ëÇÝ]; ñÇ·áñ ʳ˳ÝÛ³Ý[ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ ²ñ¨»ÉÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ï áõÕ³ñÏ»Éáõ Ù³ëÇÝ]; ØÇù³-Û»É î»ñ-гñáõÃÛáõÝÛ³Ýó [ܳ¨ª ²É. ü. ØÛ³ÝëÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÁ ¸áõËáÝÇÝÇ ½áñ³Ï³-Û³ÝÁ ÉáõͳñùÇ »ÝóñÏ»Éáõ ·áñÍáõÙ]; гÛÏ Ðáíë»÷Û³Ý [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³-ÝÇ Ñ»ï ѳٳ·áñͳÏó»Éáõ Ù³ëÇÝ]:512. Ìíàöàêàíÿí À.Í. Áåççàâåòíîå ñëóæåíèå íàðîäó. - Åð.: Àéàñòàí,1976. - 110 ñ.; ÔîòîÑîäåðæ.: Ïðîëîã;  ãîðíèëå ðóññêîé ðåâîëþöèè; Èäåéíûé áîðåö ëåíèíñêîéãâàðäèè;  îãíå îêòÿáðüñêèõ âîîðóæåííûõ ñõâàòîê; Ïåðâûéâûáîðíûé Ãëàâíîêîìàíäóþùèé;  ñòðîþ ñîçäàòåëåé Áåëîðóññêîãî ñîâåòñêîãîãîñóäàðñòâà;  Ìîñêâå, âìåñòå ñ Ëåíèíûì; Âî ãëàâå âîçðîæäàþùåéñÿÀðìåíèè; Âî èìÿ èíòåðíàöèîíàëüíîãî åäèíñòâà ñîâåòñêèõ íàðîäîâ; Ïóáëèöèñò,ïðîïàãàíäèñò, ëèòåðàòîð ëåíèíñêîé øêîëû; Âå÷íî â ïàìÿòè íàðîäà.173

1977513. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý .´. Ø»Í ÐáÏï»Ùμ»ñÁ ¨ åñáÉ»ï³ñ³Ï³ÝÇÝï»ñݳóÇáݳÉǽÙÁ. - º.: г۳ëï³Ý, 1977. - 202 ¿ç:´áí³Ý¹.-Çóª É. »ñÏñáñ¹. ²ß˳ï³íáñ ¨ ߳ѳ·áñÍíáÕ ÅáÕáíáõñ¹Ý»ñdz½³ï³ñ³ñÁ: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ]; É. »ññáñ¹. ²ñï³ë³ÑÙ³ÝÛ³ÝÇÝï»ñݳóÇáݳÉÇëïÝ»ñÁ êáí»ï³Ï³Ý Çß˳ÝáõÃÛ³Ý Ñ³Ù³ñ ÙÕí³Í å³Ûù³ñáõÙ:[ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ï³å»ñÇ Ù³ëÇÝ]; É. ãáññáñ¹. äñáÉ»ï³ñ³Ï³Ýѳٻñ³ßËáõÃÛ³Ý ¨ ѳٳß˳ñѳÛÇÝ Ñ»Õ³÷áË³Ï³Ý åñáó»ëÇ ½³ñ·³óáõ-ÙÁ: [ܳ¨ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý ß³ñÅÙ³ÝÁ ·³ÕáõóѳÛáõÃÛ³Ý Ù³ëݳÏóáõÃÛ³Ýí»ñ³μ»ñÛ³É ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ï³ñÍÇùÇ ¨ ÑáõÝ³Ñ³Û ³ß˳ï³íáñÝ»ñÇ í»ñ³μ»ñÙáõÝùÁ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ï»ñå³ñÇ Ù³ëÇÝ]:514. Ãîëóá Ï.À. Áîëüøåâèêè è àðìèÿ â òðåõ ðåâîëþöèÿõ. - Ì.,Ïîëèòèçäàò, 1977. - 320ñ.Èç ñîäåðæ.: Ãëàâà âòîðàÿ. 3. Áîëüøåâèêè è àðìèÿ â ãîäû Ïåðâîé ìèðîâîéâîéíû [Î êàäðàõ âîåííûõ ðàáîòíèêîâ, êîòîðûå íåïîñðåäñòâåííî ââîéñêàõ âåëè ðàáîòó, ñðåäè êîòîðûõ áûë è À.Ô. Ìÿñíèêîâ]; Ãëàâà òðåòüÿ. 5.Âîåííûå îðãàíèçàöèè ïàðòèè â ïåðèîä äâîåâëàñòèÿ. Îñíîâíûå íàïðàâëåíèÿè ôîðìû èõ ðàáîòû [Î ðàáîòå ÷ëåíîâ áîëüøåâèñòñêîé ôðàêöèèÌèíñêîãî ñîâåòà â àðìèÿõ Çàïàäíîãî ôðîíòà, ñðåäè êîòîðûõ áûë è À.Ìÿñíèêîâ]; 6. Êîíåö äâîåâëàñòèÿ. Êóðñ ïàðòèè íà âîîðóæåííîå âîññòàíèå.Íîâûé ýòàï áîðüáû áîëüøåâèêîâ çà àðìèþ [Î äîêëàäå íà VI ñúåçäå ÐÑÄÐÏ(á) Ìÿñíèêîâûì î ïàðòèéíîé ðàáîòå íà Çàïàäíîì ôðîíòå, î áîðüáå, â êîòîðîé,íàðÿäó ñ äðóãèìè, ó÷àñòâîâàë À.Ô. Ìÿñíèêÿí çà áîëüøåâèçàöèþ âîåííûõ÷àñòåé Çàïàäíîãî ôðîíòà]; Ãëàâà ÷åòâåðòàÿ. 2. Ðåâîëþöèÿ íà ôðîíòå[Î íà÷àëå äåéñòâèÿ Âîåííî-Ðåâîë. Êîìèòåòà Çàïàä. ôðîíòà, êîòîðûé âîçãëàâèëÌÿñíèêÿí]515. Èñòîðèÿ Áåëîðóññêîé ÑÑÐ. - Ìí.: Íàóêà è òåõíèêà, 1977. -632ñ.Èç ñîäåðæ.: Ãëàâà V. 1. Áåëîðóññèÿ â ïåðèîä ïîäãîòîâêè ñîö. ðåâîëþöèè(ìàðò-îêòÿáðü 1917ã.) [Îá îðãàíèçàöèè áîëüøåâèêàìè, ñðåäè êîòîðûõ è À.Ìÿñíèêîâ, îòäåëüíûõ îò ìåíüøåâèêîâ è áóíäîâöåâ ïàðò. îðãàíèçàöèé âÁåëîðóññèè]; 2. Óñòàíîâëåíèå Ñîâåò. âëàñòè â Áåëîðóññèè. Ïåðâûå ñîö.ïðåîáðàçîâàíèÿ (îêòÿáðü 1917-ôåâðàëü 1918ã.) [Î ôîðìèðîâàíèè äëÿáîðüáû ñ êîíòððåâîëþöèé Âîåí-ðåâîë. êîìèòåòîì Çàïàäíîãî ôðîíòà, â ñîñòàâêîòîðîãî âîøëè äåÿòåëè ðåâîë. äâèæåíèÿ Áåëîðóññèè, â ÷èñëå êîòîðûõè À. Ìÿñíèêÿíîâ; Î âûñòóïëåíèè íà òîðæåñòâåííîì ñîáðàíèè Ìèíñêîãî Ñîâåòàïðåäñåä. Ñåâåðî-Çàïàäíîãî îáëàñòíîãî êîìèòåòà ÐÑÄÐÏ (á) À.Ô. Ìÿñ-174

íèêîâà Î ïîëîæåíèè â Ìèíñêå; Î ïðèêàçå Ãëàâêîìà Çàïàäíûì ôðîíòîìÀ.Ô. Ìÿñíèêîâà î ðàñôîðìèðîâàíèè 1-ãî ïîëüñêîãî êîðïóñà]; 3. Áîðüáà ïðîòèâíåìåöêèõ çàõâàò÷èêîâ. Ñîö. ñòðîèòåëüñòâî íà ñâîáîäíûõ îò îêêóïàíòîâòåððèòîðèÿõ Áåëîðóññèè (ôåâðàëü-äåêàáðü 1918ã.) [Î II ñúåçäå ÑîâåòîâÁåëîðóññèè, èçáðàâøåãî Îáëàñòíîé èñïîëíèòåëüíûé êîìèòåò ïîä ïðåäñåäàòåëüñòâîìÀ.Ô. Ìÿñíèêîâà]; 4. Îáðàçîâàíèå Áåëîðóññêîé ÑÑÐ è Ëèòîâñêî-ÁåëîðóññêîéÑÑÐ [Î I ñúåçäå ÊÏ(á) Áåëîðóññèè, èçáðàâøåãî ïðåçèäèóìÖÁ ÊÏ (á)Á ïîä ïðåäñåäàòåëüñòâîì À.Ô. Ìÿñíèêîâà; Î âîçâðàùåíèè âÌèíñê Âðåìåííîãî ïðàâèòåëüñòâà è ôîðìèðîâàíèè öåíòðàëüíîãî ãîñ.àïïàðàòà Áåëîðóññèè, èçáðàâøåãî ïðåçèäèóì ïðàâèòåëüñòâà, â ñîñòàâ êîòîðîãîâîøåë è À. Ìÿñíèêîâ; Îá îáðàçîâàíèè, äëÿ îáîðîíû ðåñïóáëèêè, âÿíâàðå 1919. Âîåííî-ðåâîë. ñîâåòà âî ãëàâå ñ ïðåäñåä. ÖÁ ÊÏ (á) Á À.Ô.Ìÿñíèêîâûì; Î ñîñòîÿâøåìñÿ â ìàðòå 1919 ãîäà Îáúåäèíèòåëüíîì ñúåçäåêîìïàðòèé Ëèòâû è Áåëîðóññèè, èçáðàâøåãî ÖÊ ÊÏ (á) ËèÁ, â ñîñòàâêîòîðîãî âîøåë òàêæå À.Ô. Ìÿñíèêîâ.516. Êàìåíñêàÿ Í.Â., Ñåëèâàíîâ Ï.À. Âåëèêèé Îêòÿáðü â Áåëîðóññèè.- Ìí.: Íàóêà è òåõíèêà, 1977. - 80 ñ.Èç ñîäåðæ.: Êóðñ íà âîîðóæåííîå âîññòàíèå [Î ðîëè ãàçåòû “Çâåçäà”, íàñòðàíèöàõ êîòîðîé ïå÷àòàëèñü Ëåíèí, À. Ìÿñíèêîâ, Ì. Ôðóíçå è äð. äåÿòåëèáîëüøåâèñòñêîé ïàðòèè, â öåëÿõ ïðîïàãàíäû ðåâîëþöèîííûõ èäåé ñðåäèðàáî÷èõ, êðåñòüÿí è ñîëäàò; î ñîçäàíèè ïðè èñïîëêîìå Ìèíñêîãî ÑîâåòàÐåâîë. êîìèòåòà, çàòåì ïðåîáðàçîâàííîãî â Âîåííî-ðåâîë. êîìèòåò Çàïàäíîéîáëàñòè è Çàïàäíîãî ôðîíòà, ïðåäñåä. êîòîðîãî ñòàë À. Ìÿñíèêîâ]516 ³ . Ìèíö È. È. Èñòîðèÿ Âåëèêîãî Îêòÿáðÿ 1917-1977, â òðåõòîìàõ Ì. Íàóêà., 1977. - Òîì 1. - ñ. 784.Èç ñîäåðæ.: Ãëàâà ÷åòâåðòàÿ. Ïàðòèÿ áîëüøåâèêîâ â áîðüáå çàïðåâðàùåíèå èìïåðèàëèñòè÷åñêîé âîéíû â âîéíó ãðàæäàíñêóþ 7. Ðàáîòà âìàññàõ [è î Ìÿñíèêÿíå êàê îá îäíîì èç âûäàþùèõñÿ ïàðò. è âîåí. äåÿòåëåé];Òîì 2. 1978 ã. Ãëàâà 8. Ðàçâåðòûâàíèå ìàññîâîãî ðåâîëþöèîííîãîäâèæåíèÿ â ïåðèîä ïåðâîé êîàëèöèè. 3. Ðîñò ðåâîë. äâèæåíèÿ â àðìèè [îõîæäåíèè Ìÿñíèêîâà â Èñïîë. êîìèòåò çàïàä. ôðîíòà îò áîëüøåâèêîâ]; [ÎÌÿñíèêîâå, êàê îäíîì èç ðèêîâ. Ìèíñêîãî êîììèòåòà ÐÑÄÐÏ (á) è Çàïàä.ôðîíòà]; [Î ïðèíÿòèè Ìèíñêèì Ñîâåòîì ðåçîëþöèè À. Ìÿñíèêîâà, ñ îñóæä.íàñòóïëåíèÿ íà ôðîíòå]; Ãëàâà 12. Ðåâîëþöèîííûå ñèëû âûõîäÿò èç-ïîäóäàðà. 3. Ñîïðîòèâëåíèå ñèëàì êîíòððåâîëþöèè â àðìèè. [Î Ìÿñíèêîâå -îäíîì èç ïåðâûõ ðåäàêòîðîâ áîëüøåâ. ãàçåòû “Çâåçäà”]; Òîì 3. 1979 ã.Ãëàâà 5. Îêòÿáðü íà Çàïàä. ôðîíòå [Îá èçáðàíèè Ìÿñíèêîâà ïðåäñåä. ÐÂÊ175

Çàï. ôðîíòà; Îá àãèòàòîðñêîé äåÿòåëüíîñòè Ìÿñíèêîâà íà ôðîíòå]; 10-àÿàðìèÿ [Î âûñòóïëåíèè Ìÿñíèêîâà íà ñúåçäå 10-îé àðìèè]; 3-ÿ àðìèÿ [Îáèçáðàíèè Ìÿñíèêîâà ïðåäñåä. ñúåçäà 3-é àðìèè; Îá èçáð. Ìÿñíèêîâà ÃëàâêîìîìÇàï. ôðîíòà íà ñúåçäå]; 3. Ëèêâèä êîíòððåâîëþöèîííîé Ñòàâêè [Îäîêëàäå Ìÿñíèêîâà Ëåíèíó î ïîëîæåíèè â Ìîãèëåâå]; 7. Ñîëäàòñêèå ìàññûâ áîðüáå çà ïåðåìèðèå [Îá îáðàçîâàíèè Öåíòð. êîìèññèè ôðîíòîâîãî ÐÂÊïî ïåðåìèðèþ ïîä ðóê. Ìÿñíèêîâà]; Ãëàâà 6. Ïîáåäà ñîö. ðåâîë. íà ôðîíòå2. Îêòÿáðü íà Çàï. ôðîíòå [Î âûäàþùèõñÿ áîëüøåâèêàõ Çàï. ôðîíòà è Ìÿñíèêîâàòàêæå]; Îá èçáðàíèè Ìÿñíèêîâà ïðåäñåä. Ñåâåðî-Çàïàä. îáë. ïàðò.êîìèòåòà ÐÑÄÐÏ (á); Îá èçáðàíèè Ìÿñíèêîâà ïðåäñåä. 2-îãî ñúåçäà àðìèèÇàï. ôðîíòà; Î òåëåãðàììå ìÿòåæíîãî ãåíåðàëà Äîâáîð-Ìóñíèöêîãî ÃëàâêîìóÇàï. ôðîíòà Ìÿñíèêîâó. 3. Ëèêâèä. êîíòððåâîë. Ñòàâêè [Î ïðèêàçåÌÿñíèêîâà î íåìåäëåííîì ðàñôîðìèðîâàíèè ìÿòåæíîãî 1-îãî Ïîëüñêîãîêîðïóñà]; Ãëàâà 7. 2. Ñîâåò. ãîñ. ñòðîèòåëüñòâî [Î âûäàþù. âîåí. êàäðàõáîëüøåâèêîâ, ñðåäè êîòîðûõ è Ìÿñíèêîâ].517. Ïî÷àíèí Ñ.Ç. Èñòîðèåé îáðå÷åííûå Ìí.: Áåëàðóñü, 1977. -286 ñ.Èç ñîäåðæ.: Ãëàâà ïåðâàÿ. Ðåâîëþöèÿ ïîáåäèëà [Î áîëüøåâèñòñêèõîðãàíèçàöèÿõ Áåëîðóññèè, ðóêîâîäèìûõ âèäíûìè ðåâîëþöèîíåðàìè À.Ìÿñíèêÿíîì òàêæå, ñäåëàëè èõ ìîùíîé ïîëèò. ñèëîé; Î ôîðìèðîâàíèè íà IÑåâåðíî-Çàï. îáëàñò. êîíôåäåðåíöèè åäèí. ïàðò. öåíòðà âî ãëàâå ñ À. Ìÿñíèêîâûì;Î âîñïîìèíàíèÿõ áîëüøåâèêà Â.Â. Êàìåíùèêîâà, À. Ìÿñíèêîâåíà çàñåäàíèè îáëêîìèòåòà, êîãäà ïðèøëî èçâåñòèå èç Ïåòðîãðàäà î áîëüøîìñîáûòèè, êîòîðîå ïðî÷èòàë Ìÿñíèêîâ; Î ñâåðæåíèè Âðåìåííîãî ïðàâèòåëüñòâà;Î ïðåäëîæåíèè Ìÿñíèêîâà ïðè îòêðûòèè çàñåäàíèÿ î çàõâàòåâñåé âëàñòè â Ìèíñêå; Î çàêðûòèè çàñåäàíèÿ, ïîñëå êîòîðîãî À. Ìÿñíèêîâíàïðàâèëñÿ íà ñúåçä êðåñò. äåïóò. Çàï. ôðîíò; Î ìèòèíãå ó çäàíèÿ ÌèíñêîãîÑîâåòà, íà êîòîðîì âûñòóïèë Ïðåäñåä. Ñåâåðî-Çàïàä. îáëàñòí. êîìèòåòàïàðòèè Ìÿñíèêîâ, ïðèçâàâøèé çàùèùàòü âëàñòü Ñîâåòîâ; Î ðåøåíèè îáëàñòíîãîêîìèòåòà ïàðòèè ñîçäàòü Âîåííî-Ðåâîë. êîìèòåò, â ñîñòàâ êîòîðîãîâîøåë è À. Ìÿñíèêîâ; Î ñîçûâå 23 äåê. 1917ã. â Ìèíñêå III ×ðåçâû-÷àéíîé Ñåâåðî-Çàïàä. îáëàñòíîé è ôðîíòîâîé êîíôåðåíöèè áîëüøåâèêîâ,êîòîðóþ îòêðûë ïðåäñåä. îáëêîìèòåòà À.Ô. Ìÿñíèêîâ, íà êîòîðîì îí òàêæåâûñòóïèë î òåêóùåì ìîìåíòå]; Ãëàâà âòîðàÿ. 1. “Êîìèòåò ñïàñåíèÿ” òåðïèòêðàõ [Î âîççâàíèè áîëüøåâèêîâ “Êî âñåì ñîëäàòàì ôðîíòà”, êîòîðîåïîäïèñàëè ÷ëåíû áîëüøåâèñòñêîé ôðàêöèè, â èõ ÷èñëå è À. Ìÿñíèêîâ; Îäîêëàäå À. Ìÿñíèêîâà, âñòðå÷åííîãî áóðíûìè îâàöèÿìè, ïðîòèâ ïðåäàòåëüñêîãî“Êîìèòåòà ñïàñåíèÿ”, íà Ñîáðàíèè Ìèíñêîãî Ñîâåòà ðàáî÷. è ñîëä.176

äåïóòàòîâ]; 3. Êîíåö êîíòððåâîëþöèîííîãî ãíåçäà â Ìîãèëåâ [Î äîêëàäå À.Ìÿñíèêÿíà Â.È. Ëåíèíó î òîì, ÷òî â ðàéîíå Ìîãèëåâà êîíöåíòðèðóþòñÿêîíòððåâîë. ñèëû, âñå ýòî ïðåâðàùàåò Ìîãèëåâ âî âòîðîé Âåðñàëü]; 5. Áåññëàâíûéïîõîä [Î òåëåãðàììå ãåíåðàëà ïîëüñêèõ óëàíîâ Äîáð-ÌóñíèöêîãîÂåðõîâíîìó Ãëàâêîìó Êðûëåíêî è Ãëàâêîìó Çàï. ôðîíòîì À. Ìÿñíèêîâó,÷òî íàõîäèòñÿ â ñîñòîÿíèè âîéíû ñ Ñîâåò. Ðåñïóáëèêîé; Î ïðèêàçå ÃëàâêîìóÇàï. ôðîíòîì À. Ìÿñíèêîâà îò 21 ÿíâ. 1918ã. ðàñôîðìèðîâàòü ïîëüñêèéêîðïóñ]; Ãëàâà 4. 4. Çàãîâîð Äîðìàíà [Î ïëàíàõ çàãîâîðùèêîâ àðåñòîâàòüâñåõ êîìèññàðîâ, â òîì ÷èñëå À. Ìÿñíèêîâà]; 5. Íîâûé óäàð ïî êîíòððåâîëþöèè[Î òåëåãðàììå Âñåðîññèéñêîãî Öåíòð. Èñïîë. êîìèòåòà äåëåãèðîâàòü÷ëåíà ÂÖÈÊ À.Ô. Ìÿñíèêîâà â ïðåäåëû Çàïàäíîé îáëàñòè, à âñåìñîâåòñêèì âîåííûì ëèöàì è ó÷ðåæä. îêàçûâàòü åìó ñîäåéñòâèå]518. Ñåëèâàíîâ Ï.À. Ëþäè âûñîêîãî äîëãà. - Ìí.: Íàóêà è òåõíèêà,1977. - 64 ñ.Èç ñîäåðæ.: Îãíåííûå âåðñòû Èâàí Äàíèëîâè÷ Òðóñåâè÷ (1894-1970) [Îêîìàíäèðå Êðàñíîé Àðìèè Òðóñåâè÷å è î åãî âñòðå÷å ñ À.Ô. Ìÿñíèêîâûì];Ïî âåëåíèþ äîëãà Èîñèô Àëåêñàíäðîâè÷ Àäàìîâè÷ (1896-1937) [Î äîêëàäåïðåäñåä. çàñåäàíèÿ Ñåâåðî-Çàïàäíîãî îáëàñòíîãî êîìèòåòà ïàðòèè À.Ô.Ìÿñíèêîâó Ñìîëåíñêèì óåçäíûì êîìèññàðîì È. Àäàìîâè÷åì îá îòïðàâêåïîäêðåïëåíèé íà ÷åõîñëîâàöêèé ôðîíò]519. Øàòèðÿí Ì. Ãåíåðàë, ðîæäåííûé ðåâîëþöèåé: Ïîâåñòü îáÀëåêñàíäðå Ìÿñíèêîâå (Ìÿñíèêÿíå). - Ì., Ïîëèòèçäàò, 1977. – 430 ñ.1978520. »Õ³ÙÛ³Ý . Ø. êáódzÉ-ïÝï»ë³Ï³Ý ÷á÷áËáõÃÛáõÝÝ»ñÁг۳ëï³Ýáõ٠ܾäÇ ï³ñÇÝ»ñÇÝ (1921-1936) / ä³ï. ËÙμ. å³ïÙ.·Çï. ¹áÏïáñ Î. ê. Êáõ¹³í»ñ¹Û³Ý. - º.: ÐêêÐ ² Ññ³ï., 1978. – 302¿ç:´áí³Ý¹.-Çóª Ü»ñ³ÍáõÃÛáõÝ: [ܳ¨` ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ Çñ »ÉáõÛÃÝ»ñáõÙ ÝáñïÝï»ë³Ï³Ý ù³Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛ³Ý Ï»Ýë³·áñÍáõÙÁ ÑÇÙݳíáñ»Éáõ Ù³ëÇÝ]; ´³-ÅÇÝ ³é³çÇÝ. ܳѳÝçÇ ¨ áõÅ»ñÇ í»ñ³ËÙμ³íáñÙ³Ý ÷áõÉ (1921-1929): É.³é³çÇÝ. êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÁ ܾäÇÝ ³ÝóÝ»Éáõ ݳËûñÛ³ÏÇÝ: [ܳ¨` ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ï³ñÍÇùÇ Ù³ëÇÝ]; É. »ñÏñáñ¹. ²Ýóáõ٠ܾäÇÝ: [ܳ¨` ²É. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÁ èÎ(μ)ΠλÝïÏáÙÇ áñáßÙ³Ùμ (1920 Ã. ¹»Ïï»Ùμ»ñ) г۳ëï³Ý ³ß˳ï³ÝùÇáõÕ³ñÏí»Éáõ Ù³ëÇÝ]; É. »ññáñ¹. êáódzÉ-ïÝï»ë³Ï³Ý í»ñ»ÉùÇ ëÏǽμÁ:[ܳ¨` ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ É»ÝÇÝÛ³Ý Ïááå»ñ³ïÇí åɳÝÇ ÑÇÙÝ³Ï³Ý ¹ñáõÛÃ-Ý»ñÁ ϳñ¨áñ»Éáõ Ù³ëÇÝ]; É. ãáññáñ¹. ܾäÁ ¨ ÏáõÉïáõñ³Ï³Ý ѻճ÷áËáõ-177

ÃÛ³Ý Ï»Ýë³·áñÍáõÙÁ г۳ëï³ÝáõÙ [ܳ¨` ì. Æ. È»ÝÇÝÇ Íñ³·ñ³ÛÇÝ Ý³Ù³ÏÁ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ г۳ëï³Ý μ»ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ]:521. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý .´. êï»÷³Ý Þ³ÑáõÙÛ³Ý: (ä³ïٳϻÝë³·-ñ³Ï³Ý ³ÏݳñÏ) / ä³ï. ËÙμ.ª .Ü. ÐáíݳÝ. - º.: ÐêêÐ ² Ññ³ï.,1978. - 162 ¿ç:´áí³Ý¹.-Çóª èáõë³Ï³Ý ³é³çÇÝ Ñ»Õ³÷áËáõÃÛ³Ý μáíáõÙ: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÁ êï. Þ³ÑáõÙÛ³ÝÇ ½ÇݳÏÇóÁ ÉÇÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ]; §Ø»Ýù ³ÙμáÕçáíÇÝ ÆÉÛÇãÇÏáÕÙÝ »Ýù¦ [´³ùíáõÙ Þ³ÑáõÙÛ³ÝÇ ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý í»ñ³μ»ñÛ³É Ñ³ïí³Íݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñáõß»ñÇó]:522. äáÕáëÛ³Ý Þ.². È»ÝÇÝÛ³Ý í»ñ³ÑëÏáÕáõÃÛáõÝÁ ·áñÍáÕáõÃÛ³ÝÙ»ç: г۳ëï³ÝÇ ÎìÐ-Ç ¨ ´î-Ç ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý å³ïÙáõÃÛáõÝÇó1920-1934. - º.: г۳ëï³Ý, 1978. - 227 ¿ç:´áí³Ý¹.-Çóª É. ³é³çÇÝ. ÎìÐ-Ç ¨ ´î-Ç ·áñÍáõÝ»áõÃÛáõÝÁ ÅáÕáíñ¹³Ï³ÝïÝï»ëáõÃÛ³Ý í»ñ³Ï³Ý·ÝÙ³Ý Å³Ù³Ý³Ï³ßñç³ÝáõÙ å»ï³Ï³Ý ³å³ñ³ïݳÙñ³åݹ»Éáõ ѳٳñ: 1. г۳ëï³ÝÇ μ³Ý·ÛáõÕï»ëãáõÃÛ³Ý ³é³çÇÝ ù³ÛÉ»ñÁ[سÛÇëÇ 21-Ç ¹»Ïñ»ïáí Ýáñ ϳé³í³ñáõÃÛ³Ý Ï³½ÙÇ Ñ³ëï³ïí»Éáõ ¨ ÄáÕ-ÏáÙëáí»ïÇ Ý³Ë³·³Ñ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Áݹ·ñÏí»Éáõ Ù³ëÇÝ]; 2. ²Ý¹ñÏáíϳë-Û³Ý ëáí»ï³Ï³Ý ѳÝñ³å»ïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ÙdzíáñÙ³ÝÁ ½áõ·³Ñ»é: [ܳ¨ª ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ·É˳íáñáõÃÛ³Ùμ 1922Ã. Ù³ñïÇ 12-ÇÝ ²Ý¹ñÏáíϳëÇ êáí»ï³-Ï³Ý êáódzÉÇëï³Ï³Ý гÝñ³å»ïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ý»¹»ñ³ïÇí ØÇáõÃÛáõÝÁ Ñéã³-Ï»Éáõ Ù³ëÇÝ]:523. Þ³ÃÇñÛ³Ý ØÇù³Û»É: лճ÷áËáõÃÛ³Ý ·»Ý»ñ³ÉÁ [ö³ë³ï³·ñ.í»å ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ·áñÍáõÝ»áõÃ. Ù³ëÇÝ]. - º.: êáí»ï. ·ñáÕ,1978. - 675 ¿ç:523 ³ . Êðàòêàÿ èñòîðèÿ ÑÑÐ â 2-õ ÷àñòÿõ Ì., Íàóêà, 1978., ×àñòü2. - ñ. 776.Èç ñîäåðæ.: Ãëàâà 3. Ïåðåõîä ê ìèðíîìó ñòðîèòåëüñòâó. ÎáðàçîâàíèåÑÑÐ. Âîññòàíîâëåíèå íàðîäíîãî õîçÿéñòâà (1921-25 ãã.) [Îá ó÷àñòèè À.Ìÿñíèêîâà â ñïåö. êîìèññèè ÖÊ ÐÊÏ (á), ñîçäàííîé â àâãóñòå 1922 ã., äëÿðàçðàáîòêè âîïðîñà ïî îáúåäèíåíèþ ñîâåò. ðåñïóáëèê].1979524. Ðáíë»÷Û³Ý Ð.². Æñ³í³ù³Õ³ù³Ï³Ý ѳñó»ñÁ ´. ÎÝáõÝÛ³ÝóǨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ³ß˳ïáõÃÛáõÝÝ»ñáõÙ / ËÙμ.ª Ø.Ü. سÝáõÏÛ³Ý. - º.:г۳ëï³Ý, 1979. - 160 ¿ç:´áí³Ý¹.-Çóª ²é³ç³μ³Ý: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÏÛ³ÝùÇ ¨ ѳë³ñ³Ï³-178

ϳÝ-ù³Õ³ù³Ï³Ý ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ]; ºñÏñáñ¹ Ù³ë: Æñ³í³ù³Õ³ù³-Ï³Ý Ñ³ñó»ñÁ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ³ß˳ïáõÃÛáõÝÝ»ñáõÙ: É. ³é³çÇÝ. гë³ñ³-ÏáõÃÛ³Ý ½³ñ·³óÙ³Ý, ¹³ë³Ï³ñ·»ñÇ ¨ ¹³ë³Ï³ñ·³ÛÇÝ å³Ûù³ñÇ, å»ïáõ-ÃÛ³Ý ¨ Çñ³íáõÝùÇ Ñ³ñó»ñÇ Ù³ëÇÝ: 1. гë³ñ³ÏáõÃÛ³Ý ½³ñ·³óÙ³Ý, ¹³ë³-ϳñ·»ñÇ ³é³ç³óÙ³Ý ¨ ¹³ë³Ï³ñ·³ÛÇÝ å³Ûù³ñÇ ûñÇݳã³÷áõÃÛáõÝÝ»ñÁ[´áõñÅáõ³Ï³Ý ·³Õ³÷³ñ³ËáëÝ»ñÇ ¹»Ù ².ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ å³Ûù³ñÇ Ù³ëÇÝ];2. ä»ïáõÃÛ³Ý ¨ Çñ³íáõÝùÇ Ñ³ñó»ñÇ Ù³ëÇÝ [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Éáõë³μ³ÝÙ³Ùμ];É. »ñÏñáñ¹. ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ å³Ûù³ñÁ åñáÉ»ï³ñdzïÇ ¹ÇÏï³ïáõñ³ÛÇѳٳñ: سñùë-É»ÝÇÝÛ³Ý áõëÙáõÝùÇ ³Ý³Õ³ñïáõÃÛ³Ý áõ Ýñ³ Ï»Ýë³·áñÍÙ³Ýѳٳñ; É. »ññáñ¹. ²½·³ÛÇÝ Ñ³ñóÇ Ù³ñùë-É»ÝÇÝÛ³Ý ï»ëáõÃÛ³Ýå³ßïå³ÝáõÃÛ³Ý ¹Çñù»ñáõÙ: 1. ²½·³ÛÇÝ Ñ³ñóÇ ¨ ÏáõÉïáõñ-³½·³ÛÇÝ ³íïá-ÝáÙdzÛÇ Ù³ëÇÝ: [´áõñÅáõ³Ï³Ý ÙÇ ß³ñù ï»ë³μ³ÝÝ»ñÇ ¹ñáõÛÃÝ»ñÁ ²É. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÇ í»ñÉáõÍáõÃÛ³Ùμ]; 2. ²½·³ÛÇÝ å»ïáõÃÛ³Ý åñáμÉ»ÙÁ; êáódzÉÇëï³-Ï³Ý ý»¹»ñ³ódzÛÇ ëï»ÕÍÙ³Ý Ñ³Ù³ñ ÙÕíáÕ å³Ûù³ñáõÙ [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ýǹ»ñÇ Ù³ëÇÝ]:ñ³Ëáë.` سÝáõÏÛ³Ý Ø. Ü. ²ñÅ»ù³íáñ áõëáõÙݳëÇñáõÃÛáõÝ: (È»ÝÇÝ۳ݷí³ñ¹Ç³ÛÇ Ù³ñïÇÏÝ»ñÁ) // ñù»ñÇ ³ß˳ñÑ. – 1980. – Ã. 5. – 15 Ù³ÛÇëÇ. - ¿ç4:525. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý .´. ²ÉÛáß³ æ³÷³ñÇÓ». - º.: г۳ëï³Ý, 1979.– 256 ¿ç:´áí³Ý¹.-Çóª êáí»ï³Ï³Ý Çß˳ÝáõÃÛ³Ý Ñ³ÕóݳÏÇ Ñ³Ù³ñ ÙÕí³Í å³Ûù³ñáõÙ:[è긴(μ)Î VI ѳٳ·áõÙ³ñÇ ³ßËï³ÝùÝ»ñÇÝ Ý³¨ ².ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÙ³ëݳÏóáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ]; ÎáÙÇë³ñÝ»ñÇ ³ÝÙ³ÑáõÃÛáõÝÁ: [´³ùíÇ μáÉߨÇÏÛ³Ýϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛ³Ý 25-ñ¹ ï³ñ»¹³ñÓÇ ûñÁ èÎ(μ)Î ²Ý¹ñ»ñÏñÏáÙÇ ´³ùáõ áõ-Õ³ñÏ³Í ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ áÕçáõÛÝÇ ËáëùÇ Ù³ëÇÝ]:526. î»ñÛ³Ý ì³Ñ³Ý: ºñÏ»ñÇ ÅáÕáí³Íáõ: Ðï. ãáññáñ¹. - º.: гÛå»ïÑñ³ï,1979. – 459 ¿ç:´áí³Ý¹.-Çóª ܳٳÏÝ»ñ ¨ ѻ鳷ñ»ñ: ò. ʳݽ³¹Û³ÝÇÝ: 1911, 9 ÝáÛ»Ùμ»-ñÇ, ØáëÏí³; ò. ʳݽ³¹Û³ÝÇÝ: ; ò. ʳÝ-½³¹Û³ÝÇÝ: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»ïÙï»ñÙáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ]:527. Áàãðàìÿí È.Õ. Ìîè âîñïîìèíàíèÿ. - Åð.: Àéàñòàí, 1979. - 664ñ. 30 ë. èë. - (Âîåííûå ìåìóàðû)Èç ñîäåðæ.: ×àñòü II Âìåñòå ñî âñåé ñòðàíîé. Çàðÿ ñâîáîäû íàä Àéàñòàíîì[Âîñïîìèíàíèÿ À.Ô. Ìÿñíèêÿíà, ïðèáûâøåãî â Àðìåíèþ, î åãî äåÿòåëüíîñòèâ Àðìåíèè è Çàêàâêàçüå è îöåíêå åãî êàê ãîñ. è âîåí. äåÿòåëÿ]528. Äàðîíÿí Ñ.Ê. Ìèêàýë Íàëáàíäÿí è ðóññêèå ðåâîëþöèîííûåäåìîêðàòû. Èçä. 2-å, ïåðåðàá. è äîïîë.-Ì.: Õóäîæ. ëèò., 1979.- 317 ñ.179

Èç ñîäåðæ.: Îò àâòîðà [À. Ìÿñíèêÿí î Ì. Íàëáàíäÿíå, êîòîðîãî ñ÷èòàëïðîäóêòîì àðìÿíñêîé æèçíè]; Ãëàâà IV  ãîäû ðåâîëþöèîííîé ñèòóàöèè. Âêðóãó åäèíîìûøëåííèêîâ (1859-1862) [Î ðàáîòå À. Ìÿñíèêÿíà “ÌèêàýëÍàëáàíäÿí”, íàïå÷àòàííîé â 1919ã. ñ ïîçèöèé êðèòèêà - ìàðêñèñòà]; “Ñêâîçüäàëü âðåìåí…” (Âìåñòî ïîñëåñëîâèÿ) [Î ìàðêñèñòêîé îöåíêå ðîëè è çíà-÷åíèÿ Ì. Íàëáàíäÿíà áûëà äàíà âèäíûìè äåÿòåëÿìè êîìïàðòèè Ñ. Øàóìÿíîì,à òàêæå À. Ìÿñíèêÿíîì, Åùå â 1910 ãîäó, áóäó÷è ñòóäåíòîì Ìîñêîâñêîãîóíèâåðñèòåòà, À. Ìÿñíèêÿí ïðî÷èòàë ïóáëè÷íóþ ëåêöèþ, â êîòîðîé ñìàðêñèñòñêèõ ïîçèöèé îñâåòèë äåÿòåëüíîñòü Íàëáàíäÿíà]1980529. ²ÉÇ˳ÝÛ³Ý ê. î. È»ÝÇÝÛ³Ý ÷³ëï³ÃÕûñ г۳ëï³ÝÇ Ù³ëÇÝ.- º.: г۳ëï³Ý, 1980. – 140 ¿ç; Éáõë³ÝÏ.:´áí³Ý¹.-Çó` îÝï»ë³Ï³Ý û·ÝáõÃÛáõÝ êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÇÝ [ì. Æ.È»ÝÇÝÇ óáõóáõÙáí ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¨ èÏ(μ)ΠλÝïÏáÙÇ ù³ÕμÛáõñáÛÇ Ù³ë-ݳÏóáõÃÛ³Ùμ г۳ëï³ÝÇÝ û·ÝáÕ Ñ³ïáõÏ Ñ³ÝÓݳÅáÕáí ëï»ÕÍ»Éáõ Ù³ëÇÝ];Ü³Ù³Ï ÎáíϳëÇ ÏáÙáõÝÇëïÝ»ñÇÝ [ܳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ Ð³Û³ëï³Ý ·áñ-ÍáõÕ»Éáõ Ù³ëÇÝ]; ì. Æ. È»ÝÇÝÁ ²Ý¹ñý»¹»ñ³ódzÛÇ ¨ êêÐØ-Ç ëï»ÕÍáÕÝ ¿: [ܳ¨1922 Ã. ÑáõÝí³ñÇ 26-ÇÝ μ³óí³Í г۳ëï³ÝÇ ÏáÙÏáõëÇ ³é³çÇÝ Ñ³Ù³·áõÙ³ñáõÙ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ½»ÏáõóáõÙáí ѳݹ»ë ·³Éáõ Ù³ëÇÝ]:530. Æë³Ñ³ÏÛ³Ý Ð.². ²Ý¹ñÏáíϳëÁ éáõë ѻճ÷áË³Ï³Ý ÙïùǷݳѳïÙ³Ùμ. 1895-1917Ã.Ã. (ä³ïÙ³Ïáõë³Ïó³Ï³Ý ³ëå»Ïï) /ÊÙμ. ´. Ð. ²Ý³ÝÇÏÛ³Ý. - º.: §Ð³Û³ëï³Ý¦, 1980. – 364 ¿ç:´áí³Ý¹.-Çóª ÉáõË ãáññáñ¹: èáõë ѻճ÷áË³Ï³Ý ÙÇïùÁ ¨ ³½·³ÛÇÝ Ñ³ñóÇï»ëáõÃÛ³Ý áõ åñ³ÏïÇϳÛÇ åñáμɻٳïÇÏ³Ý ²Ý¹ñÏáíϳëáõÙ ¨ ¹ñ³å³ïÙ³Ï³Ý Ý߳ݳÏáõÃÛáõÝÁ: [ܳ¨ ².ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÇ Ù³ëÇÝ]; ÉáõËí»ó»ñáñ¹. ²Ý¹ñÏáíϳëÇ Ïáõëϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÝ»ñÁ ¨ Ýñ³Ýó ·áñÍÇãÝ»ñÁè긴Πѳٳ·áõÙ³ñÝ»ñáõÙ, ÏáÝý»ñ³ÝëÝ»ñáõÙ, Ï»ÝïÏáÙÇ åÉ»ÝáõÙÝ»ñáõÙ áõÝÇëï»ñáõÙª éáõë ѻճ÷áË³Ï³Ý ÙïùÇ ·Ý³Ñ³ïÙ³Ùμ: [ܳ¨ ².ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³-ÝÇ Ù³ëÇÝ]:531. ʳݻÝó . Ð³Û ÅáÕáíñÇ í»ñ³ÍÝáõݹÁ. - »Ññ³Ý, 1980. - 13¿ç:´áí³Ý¹.-Çóª [1921Ã. Ù³ñïÇ 16-Ç å³Ûٳݳ·ñÇ ÏÝùÙ³Ý í»ñ³μ»ñÛ³É ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ íϳÛáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ]:532. γñ³å»ïÛ³Ý Ð. Ü. êáódzÉ-ïÝï»ë³·Çï³Ï³Ý ÙÇïùÁμáÉߨÇÏÛ³Ý Ñ³Û å³ñμ»ñ³Ï³Ý Ù³ÙáõÉáõÙ: (²ÏáõÝùÝ»ñÇó ÙÇÝ㨠1917Ãí³Ï³ÝÁ) / ÊÙμ.` ì. º. Êáç³μ»ÏÛ³Ý. - º.: ºñ¨³ÝÇ Ñ³Ù³Éë. Ññ³ï.,180

1980. – 340 ¿ç:´áí³Ý¹.-Çó` Ü»ñ³ÍáõÃÛáõÝ: [ܳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ïÝï»ë³·Çï³Ï³Ýѳ۳óùÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ]; É. ³é³çÇÝ: سñùëǽÙÇ ¹³ë³Ï³ÝÝ»ñÇ »ñÏ»ñÇ Ññ³ï³ñ³ÏáõÙÝáõ ¹ñ³Ýó ïÝï»ë³·Çï³Ï³Ý ¹ñáõÛÃÝ»ñÇ Ù»çμ»ñáõÙÁ ѳÛμáÉߨÇÏÛ³Ý å³ñμ»ñ³Ï³Ý Ù³ÙáõÉáõÙ (1900-1920ÃÃ.): [ܳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ1912 Ã. §Ø»ñ áõÕÇݦ ÅáÕáí³ÍáõáõÙ ½»ï»Õí³Í` Çñ §²ñ¹Ç ïÝï»ë³Ï³Ý ÏÛ³ÝùÁ¦áõëáõÙݳëÇñáõÃÛ³Ý Ù»ç ϳåÇï³ÉǽÙÇ ½³ñ·³óÙ³Ý ³é³ÝÓݳѳïÏáõ-ÃÛáõÝÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ]; ÉáõË »ññáñ¹. ´³ÝíáñÝ»ñÇ ¨ ·ÛáõÕ³óÇÝ»ñÇ Ñ»Õ³÷á˳-Ï³Ý å³Ûù³ñÇ ³ÝËáõë³÷»ÉÇáõÃÛ³Ý ïÝï»ë³Ï³Ý ÑÇÙݳíáñáõÙÁ 1905-1907Ãí³Ï³ÝÝ»ñÇ Ñ³Û μáÉߨÇÏÛ³Ý ûñ·³ÝÝ»ñáõÙ: (§´³ÝíáñÇ Ó³ÛÝÁ¦, §Î³Ûͦ,§Üáñ Ëáëù¦, §úñ»ñ¦, §ü³ÏïǦ): [ܳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñá¹í³ÍÝ»ñÁ ÜáñܳËÇ稳ÝáõÙ Ññ³ï³ñ³ÏíáÕ §Üáñ ÏÛ³Ýù¦ ß³μ³Ã³Ã»ñÃáõÙ ïå³·ñí»ÉáõÙ³ëÇÝ]; êáódzÉ-ïÝï»ë³·Çï³Ï³Ý ѳñó»ñÇ ³ñͳñÍáõÙÁ å³ï»ñ³½Ù³Ï³ÝųٳݳÏÇ ûñ·³ÝÝ»ñáõÙ: [ܳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ åñáå³·³Ý¹Çëï³Ï³ÝËáëùáí Ù³ÙáõÉáõ٠ѳݹ»ë ·³Éáõ Ù³ëÇÝ]:533. гÏáμÛ³Ý ².Ø. êáí»ï³Ï³Ý ÅáÕáíáõñ¹Ý»ñÇ »Õμ³Ûñ³Ï³Ý ÁÝï³ÝÇùáõÙ:(ú·ÝáõÃÛáõÝ ¹³ë³ËáëÇÝ) / ä³ï. ËÙμ.ª ì.Ü. Ô³½³Ë»ó-Û³Ý. å.·.¹. - º., 1980. - ¿ç 39:´áí³Ý¹.-Çóª [ܳ¨ ².ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ð³Û³ëï³ÝÇ êáí»ïÝ»ñÇ ³é³çÇÝѳٳ·áõÙ³ñáõ٠ϳé³í³ñáõÃÛ³Ý Ñ³ßí»ïíáõÃÛáõÝÁ ³Ù÷á÷»Éáõ Ù³ëÇÝ]:534. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý . ´. ì. Æ. È»ÝÇÝÁ ¨ Ñ³Û ·áñÍÇãÝ»ñÁ: гݹÇåáõÙÝ»ñ:ܳٳϳ·ñáõÃÛáõÝ / ä³ï. ËÙμ.` . ´.ÐáíݳÝ. - º.: ÐêêÐ ²Ññ³ï., 1980. – 224 ¿ç, ÝÏ.:´áí³Ý¹.-Çó` ºñÏáõ Ëáëù: [ܳ¨` ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¨ ì. Æ. È»ÝÇÝÇ Ý³Ù³-ϳ·ñáõÃÛ³Ý áõ ÷á˳¹³ñÓ Ï³å»ñÇ Ù³ëÇÝ]; ì. Æ. È»ÝÇÝÁ г۳ëï³ÝÇ ¨ ѳÛÅáÕáíñ¹Ç Ù³ëÇÝ: [ܳ¨` ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ ³ÝÓ³Ùμ ׳ݳã»Éáõ Ù³ëÇÝ]; §²Ý-Ó³Ùμ ׳ݳãáõÙ »Ù¦: [γÙáÛÇ Ã³ÕÙ³ÝÁ ݳ¨ ². ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ »ÉáõÛÃÇ Ù³ëÇÝ];§²Ù»Ý³μáõÅÇã, ³Ù»Ý³É³í íÇñ³Ï³åÁ¦: [î³ñμ»ñ 鳽ٳ׳ϳïÝ»ñáõÙÃßݳÙáõ ç³Ëç³ËÙ³Ý Ï³½Ù³Ï»ñåÙ³Ý ·áñÍáõ٠ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ë-ݳÏóáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ]; §ä»ïù ¿ ·ñ»Ç ßï³å Ï»ñåáí, áñå»ë½Ç áõÕ³ñÏ»Ç ÁÝÏ.ØÛ³ëÝÇÏáíÇ Ñ»ï¦ [²ñ¨»ÉÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ï Ù»ÏÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ ì. Æ. È»ÝÇÝdzé³ç³ñÏáõÃÛ³Ý í»ñ³μ»ñÛ³É]; Ð³Û ÅáÕáíáõñ¹Á ëñμáõÃÛ³Ùμ ¿ å³ÑáõÙ ì. Æ.È»ÝÇÝÇ ÑÇß³ï³ÏÁ: [ܳ¨` ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÁ ºñÏ»ñÇ Ã³ñ·Ù³ÝáõÃ۳ݷáñÍáõÙ]; ì. Æ. È»ÝÇÝÇ ÏÛ³ÝùÇ ¨ ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý ³ÛÝ ï³ñ»Ãí»ñÁ, áñáÝù ³Ý-ÙÇç³Ï³Ý ³éÝãáõÃÛáõÝ áõÝ»Ý Ñ³Û ·áñÍÇãÝ»ñÇ Ñ»ï: ÐáõÝí³ñ 2. [´»Éáéáõë³Ï³Ý¨ ØÇÝëÏáõÙ èêüêРϳé³í³ñáõÃÛ³Ý ÙÇç¨ Ï³åÇ ¨ ÷á˳¹³ñÓ ÇÝýáñÙ³ódz-ÛÇ Ñ³Ù³ñ ѳïáõÏ Ý»ñϳ۳óáõóÇã ·áñÍáõÕ»Éáõ í»ñ³μ»ñÛ³É ². ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³-ÝÇÝ È»ÝÇÝÇ Ñ»é³·ñÇ Ù³ëÇÝ]; ²åñÇÉ Ï³Ù Ù³ÛÇë [È»ÝÇÝÇ ·ñáõÃÛáõÝÝ»ñÁ ². ü.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ·É˳íáñáõÃÛ³Ùμ ѳïáõÏ ËáõÙμ ëï»ÕÍ»Éáõ Ù³ëÇÝ]; ÐáõÉÇëÇ 15.[´³ÝíáñÝ»ñÇ, ϳñÙÇñμ³Ý³Ï³ÛÇÝÝ»ñÇ ïñ³Ù³¹ñáõÃÛ³Ý, ØáëÏí³ÛÇ Ï³½Ù³-Ï»ñåáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ È»ÝÇÝÇ ½ñáõÛóÝ»ñÁ ². ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»ï]; ¸»Ïï»Ùμ»ñÇ9. [VII ·áõÙ³ñÙ³Ý Ð³Ù³éáõë³ëï³ÝÛ³Ý Î»Ýï·áñÍÏáÙÇ Ý³Ë³·³ÑáõÃÛ³Ý181

ϳ½ÙÇ Ù³ëÇÝ ². ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ È»ÝÇÝÇ ³é³ç³ñÏáõÃÛ³Ý í»ñ³μ»ñÛ³É]; س-ÛÇëÇ 1. [ØáëÏí³ÛÇ ßñç³ÝÝ»ñáõÙ Ù³ÛÇëÙ»ÏÛ³Ý ÙÇïÇÝ·Ý»ñÇÝ Ù³ëݳÏó»Éáõ ѳ-Ù³ñ ². ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ È»ÝÇÝÇ ³é³ç³ñÏÇ Ù³ëÇÝ]; ÐáõÝÇëÇ 29. [². ü. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÇÝ ØáëÏí³ Ññ³íÇñ»Éáõ Ù³ëÇÝ èÎ(μ)Î ù³ÕμÛáõñáÛÇ ÝÇëïÇ Ù³ëÇÝ]; ²åñÇÉÇ13. [ÎáíϳëáõÙ Ïáõë³Ïó³Ï³Ý áõ ëáí»ï³Ï³Ý ³ß˳ï³ÝùÇ ËݹÇñÝ»ñǨ ³é³ÝÓݳѳïÏáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»ï È»ÝÇÝÇ ½ñáõÛóÝ»ñÇÙ³ëÇÝ]; ê»åï»Ùμ»ñÇ 29. [êáí»ï³Ï³Ý ѳÝñ³å»ïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ÙdzíáñÙ³ÝѳñóÇ ßáõñç г۳ëï³ÝÇ ÄáÕÏáÙËáñÑÇ Ý³Ë³·³Ñ ². ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»ïÈ»ÝÇÝÇ ½ñáõÛóÇ Ù³ëÇÝ]:535. ä³ñë³ÙÛ³Ý ì.². ì.Æ. È»ÝÇÝÁ ¨ Ñ³Û ÅáÕáíñ¹Ç ³½³ï³·ñáõ-ÃÛáõÝÁ / ÐêêÐ §Çï»ÉÇù¦ ÁÝÏ»ñáõÃ., ä³ï. ËÙμ.ª Þ.è. гñáõÃÛáõÝÛ³Ýå³ïÙ. ·ÇïáõÃ. ¹áÏï. - º.: 1980. - 34 ¿ç:´áí³Ý¹.-Çóª [ܳ¨ ì.Æ. È»ÝÇÝÇ ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ³ÝÓÝ³Ï³Ý áõ ·³Õ³-÷³ñ³Ï³Ý ϳå»ñÇ ¨ 1922Ã. ÑáõÝí³ñÇÝ Ð³Û³ëï³ÝÇ ëáí»ïÝ»ñÇ ³é³çÇÝѳٳ·áõÙ³ñáõÙ ½»ÏáõóÙ³Ý Ù³ëÇÝ]:536. Çóðàáîâ Àðìåí: Ðîæäåíèå: Êèíîïîâåñòü (Âñòóï. ñòàüÿ À.Ìåäâåäåâà). - Ì.: Èñêóññòâî, 1980. - 127ñ., èë.Îá Àëåêñàíäðå Ìÿñíèêÿíå537. Ñåëèâàíîâ Ï.À. Àðìèÿ, ðîæäåííàÿ Îêòÿáðåì / Íàó÷. ðåä.Þ.Â. ßêóíèí. - Ìí.: Íàóêà è òåõíèêà, 1980. - 104ñ.Èç ñîäåðæ.: Èñòîðè÷åñêàÿ íåîáõîäèìîñòü [Îá óêàçàíèè ÃëàâíîêîìàíäóþùåãîÇàïàäíûì ôðîíòîì À.Ô. Ìÿñíèêîâûì øòàáàì è êîìèòåòàì óñèëèòüðàáîòó ïî ñîçäàíèþ íîâîé àðìèè]; 3. Íà ôðîíòàõ ãðàæäàíñêîé âîéíû[Î ñëîæèâøèõñÿ â ãîäû ãðàæäàíñêîé âîéíû îñíîâàõ ñîâåò. âîåí. íàóêè èïëåÿäå òàëàíòëèâûõ âîåíà÷àëüíèêîâ è ïîëèòðàáîòíèêîâ Êðàñíîé Àðìèè èñðåäè íèõ À.Ô. Ìÿñíèêîâ]538. Ñåëèâàíîâ Ï.À. Âîåííàÿ äåÿòåëüíîñòü Ñîâåòîâ Áåëîðóññèè.1917-1920ãã. / Íàó÷. ðåä. Ï.Ò. Ïåòðèêîâ. - Ìí.: Íàóêà è òåõíèêà, 1980.- 296ñ.Èç ñîäåðæ.: I Ñîâåòû Áåëîðóññèè â áîðüáå çà óêðåïëåíèå äèêòàòóðûïðîëåòàðèàòà. Ïðåâðàùåíèå Ñîâåòîâ â îðãàíû ãîñóäàðñòâåííîé âëàñòè.Ñîçäàíèå ïåðâûõ îðãàíîâ çàùèòû ñîöèàëèñòè÷åñêîé ðåâîëþöèè [Îá èçáðàíèèíà II ñúåçäå àðìèé Çàïàäíîãî ôðîíòà À.Ô. Ìÿñíèêîâà Ãëàâíîêîìàíäóþùèìàðìèÿìè Çàïàäíîãî ôðîíòà; Î ðóêîâîäèòåëÿõ Âîåííûì îòäåëîìÎáèñïîëêîìà, ñðåäè êîòîðûõ áûë è À.Ô. Ìÿñíèêîâ]; Íà÷àëî äåÿòåëüíîñòèñîâåòñêîãî àïïàðàòà ïî îðãàíèçàöèè çàùèòû ðåâîëþöèîííûõ çàâîåâàíèé [Î182

ïðèêàçå Ãëàâíîêîìàíä. Çàïàäíûì ôðîíòîì À.Ô. Ìÿñíèêîâà îò 21 ÿíâàðÿ1918ã. î ïîðÿäêå óâîëüíåíèÿ ñî ñëóæáû ñîëäàò è îôèöåðîâ]; II Ñîâåòû Áåëîðóññèèâ çàùèòå çàâîåâàíèé Âåëèêîãî Îêòÿáðÿ â ïåðâûé ïåðèîä Ãðàæäàíñêîéâîéíû è èíîñòðàííîé âîåííîé èíòåðâåíöèè, Âîåííî-îðãàíèçàòîðñêàÿðàáîòà Ñîâåòîâ â ïåðèîä íàøåñòâèÿ ãåðìàíñêîãî èìïåðèàëèçìà èïîñëå çàêëþ÷åíèÿ Áðåñòñêîãî ìèðà [Î ïåðåìåùåíèè â ñâÿçè ñ çàõâàòîìíåìöàìè ÷àñòè øòàáà Çàïàäíîãî ôðîíòà âî ãëàâå ñ Ìÿñíèêîâûì À.Ô. èçÌèíñêà â Ñìîëåíñê, à òàêæå î ôîðìèðîâàíèè íîâîãî øòàáà Çàïàäíîãîôðîíòà, â ñîñòàâ êîòîðîãî âîøåë è Ãëàâíîêîìàíäóþùèé Çàïàäíûìôðîíòîì À.Ô. Ìÿñíèêîâ, Îá óïðàçäíåíèè îáëàñòíîãî âîåí. êîìèññàðèàòà èñîçäàíèè Ñìîëåíñêîãî âîåí. êîìèññàðèàòà âî ãëàâå ñ À.Ô. Ìÿñíèêîâûì];Ñîâåòû Áåëîðóññèè â áîðüáå çà óêðåïëåíèå Êðàñíîé Àðìèè [Î âûñòóïëåíèèñîâåòñêèõ ïàðòèéíûõ è âîåííûõ ðóêîâîäèòåëåé Áåëîðóññèè, â òîì ÷èñëå èÀ.Ô. Ìÿñíèêîâà, ñî ñòàòüÿìè â ïåðèîäè÷åñêîé ïå÷àòè. Àêòèâíîå ó÷àñòèå âñîçäàíèè Êðàñíîé Àðìèè â Áåëîðóññèè ïðèíÿë è ïðåäñåäàòåëü ÎáëèñêîìçàïàÀ. Ô. Ìÿñíèêîâ]. III Ñîâåòû Áåëîðóññèè â áîðüáå ïðîòèâ âíåøíåé èâíóòðåííåé êîíòððåâîëþöèè â ãîä êîðåííîãî ïåðåëîìà â ãðàæäàíñêîéâîéíå è ðåøàþùèõ ïîáåä Êðàñíîé Àðìèè. Äåÿòåëüíîñòü Ñîâåòîâ ïîñîçäàíèþ è óêðåïëåíèþ îðãàíîâ âîîðóæåííîé çàùèòû íà îñâîáîæäåííîéòåððèòîðèè [Î ôîðìèðîâàíèè ðåñïóáëèêàíñêèõ âîåííî-àäìèíèñòðàòèâíûõîðãàíîâ è î íàçíà÷åíèè À. Ìÿñíèêîâà ïðåäñåäàòåëåì Ðåâîë. âîåí. ÑîâåòàÁåëîðóññèè (21 ÿíâ. 1919ã.), Î ñîñòîÿâøåìñÿ I Âñåáåëîðóññêîì ñúåçäåÑîâåòîâ, êîòîðûé èçáðàë Öåíòðàëüíûé Èñïîëíèòåëüíûé Êîìèòåò âî ãëàâåñ À.Ô. Ìÿñíèêîâûì]; IV Ó÷àñòèå Ñîâåòà Áåëîðóññèè â ðàçãðîìå ïîñëåäíåãîíàøåñòâèÿ Àíòàíòû. Äåÿòåëüíîñòü Ñîâåòîâ â ïåðèîä îòðàæåíèÿ è íàïàäåíèÿâîéñê áóðæóàçíî-ïîìåùè÷üåé Ïîëüøè è ðàçãðîìà àðìèè Âðàíãåëÿ[Îá óêðåïëåíèè Êðàñíîé Àðìèè, â ñâÿçè ñ ÷åì â ãàçåòå “Çâåçäà”, ïå÷àòàëèñüñòàòüè îòâåòñòâåííûõ ïàðòèéíûõ ñîâåòñêèõ è âîåííûõ ðàáîòíèêîâ, â òîì÷èñëå è À.Ô. Ìÿñíèêîâà]1981539. γñ³å»ïÛ³Ý Ð. Ü. Ð³Û ¹»ÙáÏñ³ï³Ï³Ý-³é³ç³¹ÇٳϳÝ,Ù³ñùëÇëï³Ï³Ý ÙÇïùÁ èáõë³ëï³ÝÇ ¨ éáõë ÅáÕáíñ¹Ç Ù³ëÇÝ: (²Ï-ݳñÏÝ»ñ Ñ³Û Ñ³ë³ñ³Ï³Ï³Ý ÙïùÇ å³ïÙáõÃÛáõÝÇó) / ÊÙμ. ì. Ø. ê³-ѳÏÛ³Ý. - º.: г۳ëï³Ý, 1981. - 304 ¿ç:´áí³Ý¹.-Çó` ºñÏáõ Ëáëù: [ܳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ñùëÇëï³Ï³Ý ѳ۳óùÇí»ñÉáõÍáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ]; ´³ÅÇÝ »ñÏñáñ¹. ØÇù³Û»É ܳÉμ³Ý¹Û³Ý: [²É. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÁ ØÇù³Û»É ܳÉμ³Ý¹Û³ÝÇ Ù³ëÇÝ]. ´³ÅÇÝ ãáññáñ¹. Ð³Û Ù³ñùëÇëï³-Ï³Ý ÙÇïùÁ Ñ³Û ÅáÕáíñ¹Ç å³ïÙ³Ï³Ý ×³Ï³ï³·ñáõÙ éáõë åñáÉ»ï³ñdzïÇ183

¨ ѻճ÷áË³Ï³Ý èáõë³ëï³ÝÇ ¹»ñÇ Ù³ëÇÝ: ÉáõË »ñÏñáñ¹. ¸³ñ³ëϽμÇéáõë³ëï³ÝÛ³Ý ÏÛ³ÝùÇ μÝáõó·ñáõÙÝ»ñ: γåÇï³ÉǽÙÇ Ñ³ëï³ïáõÙÁ: [²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ èáõë³ëï³ÝáõÙ ³ñ¹Ûáõݳμ»ñ³Ï³Ý ϳåÇï³ÉÇ Ñ»ï Ù»Ïï»ÕýÇݳÝë³Ï³Ý ϳåÇï³ÉÇ Í³í³ÉÙ³Ý ¨ ÎáíϳëÇ (ݳ¨ г۳ëï³Ý) ïÝï»ë³-Ï³Ý ½³ñ·³óÙ³Ý Ù³ëÇÝ]; ÉáõË »ññáñ¹. èáõë³ëï³ÝÁ ѻճ÷áË³Ï³Ý ÙÏñïáõÃÛ³Ý³í³½³Ý: èáõë ÅáÕáíáõñ¹ ¨ éáõë³ó ϳé³í³ñáõÃÛáõÝ: [èáõë ÅáÕáíñ-¹Ç í»ñ³μ»ñÛ³É ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ËáëùÇ Ù³ëÇÝ]; ò³ñǽÙÇ ùÝݳ¹³ïáõÃÛáõÝÁ[ò³ñ³Ï³Ý ϳé³í³ñáõÃÛ³Ý Ë³μ»áõÃÛ³Ý í»ñ³μ»ñÛ³É Ý³¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇùÝݳ¹³ï³Ï³Ý í»ñ³μ»ñÙáõÝùÇ Ù³ëÇÝ]; ÉáõË ÑÇÝ·»ñáñ¹. èáõë³ëï³ÝÇÑ»ï ëáódzÉǽÙÇÝ ³ÝóÙ³Ý ÁݹѳÝáõñ ûñÇݳã³÷áõÃÛáõÝÝ»ñ ¨ ï»Õ³Ï³Ý³é³ÝÓݳѳïÏáõÃÛáõÝÝ»ñ г۳ëï³ÝáõÙ: [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ êáí»ï³Ï³Ýг۳ëï³ÝÇ ¨ êáí»ï³Ï³Ý èáõë³ëï³ÝÇ Ï³åÇï³ÉǽÙÇó ëáódzÉǽÙÇݳÝóÙ³Ý ûñÇݳã³÷áõÃÛáõÝÝ»ñÇ áõ Ûáõñ³Ñ³ïÏáõÃÛáõÝÝ»ñÇ, ÇÝãå»ë ݳ¨ êáí»ï³Ï³Ýèáõë³ëï³ÝÇ ¨ êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÇ åñáÉ»ï³ñ³Ï³Ý áõÅ»ñÇÛáõñ³Ñ³ïÏáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ]; г۳ëï³ÝÇÝ èáõë³ëï³ÝÇ û·ÝáõÃÛ³Ý Ñ³ñóÁ[²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ѳÝñ³å»ïáõÃÛ³Ý Ý»ñùÇÝ áõ ÙÇç³½·³ÛÇÝ ¹ñáõÃÛáõÝÁêáí»ï³Ï³Ý èáõë³ëï³ÝÇ Ý»ñùÇÝ áõ ÙÇç³½·³ÛÇÝ ¹ñáõÃÛ³Ùμ å³Ûٳݳíáñ»-Éáõ Ù³ëÇÝ]; ÉáõË ï³ëÝ»ñáñ¹. êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÁ ¨ êáí»ï³Ï³Ý èáõë³ëï³ÝÁ[²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÇ ÝϳïÙ³Ùμ êáí»ï³-Ï³Ý èáõë³ëï³ÝÇ Ï³ñÙÇñ μ³Ý³ÏÇ í»ñ³μ»ñÙáõÝùÇ Ñ³ñóÇ ßáõñç êáí»ïÝ»ñÇ»ñÏñáñ¹ ѳٳéáõë³ëï³ÝÛ³Ý Ñ³Ù³·áõÙ³ñáõÙ (1922 Ã.) ³Ý¹ñ³¹³éݳÉáõ,³ñïáÝÛ³É èáõë³ëï³ÝÁ ѳɳÍí³Í ³½·»ñÇ Ñ»ï å»ï³Ï³Ýáñ»Ý ѳí³ë³ñ¹ñáõÃÛ³Ý Ù»ç ¹ñí»Éáõ Ù³ëÇÝ]; ÉáõË ï³ëÝٻϻñáñ¹. гÛ-éáõë ³éÝãáõÃÛáõÝ-Ý»ñÁ Áëï Ñ³Û Ù³ñùëÇëï³Ï³Ý å³ïÙ³·ñáõÃÛ³Ý: (²ßáï ÐáíѳÝÝÇëÛ³Ý,´³·ñ³ï ´áñÛ³Ý) [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ¨ ÙÛáõë Ñ³Û Ù³ñùëÇëïÝ»ñÁ Ñ³Û ÅáÕáíñ-¹Ç ÏÛ³ÝùáõÙ èáõë³ëï³ÝÇ Ù»Í ¹»ñÁ ³ñÅ»íáñ»Éáõ ¨ Ñ³Û Ù³ñùëÇëï³Ï³Ýå³ïÙ³·ñáõÃÛ³Ý ÑÇÙùÁ ¹Ý»Éáõ Ù³ëÇÝ] / ²ßáï ÐáíѳÝÝÇëÛ³Ý:540. г۳ëï³ÝÇ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý Ïáõë³ÏóáõÃÛ³Ý å³ïÙáõÃÛ³Ýѳٳéáï ųٳݳϳ·ñáõÃÛáõÝ (1920-1980 ÃÃ.). - º., г۳ëï³Ý,1981. – 656 ¿ç:´áí³Ý¹.-Çó` ²é³çÇÝ μ³ÅÇÝ. г۳ëï³ÝÇ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý Ïáõë³Ïóáõ-ÃÛáõÝÁ êáí»ï³Ï³Ý Çß˳ÝáõÃÛ³Ý Ñ³ëï³ïÙ³Ý ¨ гÝñ³å»ïáõÃÛáõÝáõÙ ëáódzÉǽÙÇѳÕóݳÏÇ Ñ³Ù³ñ ÙÕ³Í å³Ûù³ñÇ Å³Ù³Ý³Ï³ßñç³ÝáõÙ (1920-1937 Ãí³Ï³ÝÝ»ñ): ÉáõË »ñÏñáñ¹. г۳ëï³ÝÇ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý Ïáõë³Ïóáõ-ÃÛáõÝÁ ÅáÕáíñ¹³Ï³Ý ïÝï»ëáõÃÛ³Ý í»ñ³Ï³Ý·ÝÙ³Ý Å³Ù³Ý³Ï³ßñç³ÝáõÙ(1921-1925 Ãí³Ï³ÝÝ»ñ) 1921 Ãí³Ï³Ý: ²åñÇÉÇ 14 [ì. Æ. È»ÝÇÝÇ §²¹ñμ»ç³ÝÇ,г۳ëï³ÝÇ, ìñ³ëï³ÝÇ, ¸³Õëï³ÝÇ, È»éݳϳÝÝ»ñÇ Ñ³Ýñ³å»ïáõÃÛ³Ý Ïá-ÙáõÝÇëï ÁÝÏ»ñÝ»ñÇݦ ݳٳÏÁ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÝ Çñ Ñ»ï ²Ý¹ñÏáíϳë μ»ñ»ÉáõÙ³ëÇÝ]; سÛÇëÇ ëÏǽμÝ»ñÇÝ [г۳ëï³ÝÇ Ð»ÕÏáÙÇ Ý³Ë³·³Ñ Ý߳ݳÏí»ÉáõÙ³ëÇÝ]; سÛÇëÇ 10 [ºñ¨³ÝáõÙ Ù³ÛÇëÛ³Ý ³åëï³ÙμáõÃÛ³Ý ³é³çÇÝ ï³ñ»-¹³ñÓÇÝ ÝíÇñí³Í ѳݹÇë³íáñ ÝÇëïáõ٠ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ׳éáí ѳݹ»ë·³Éáõ Ù³ëÇÝ]; سÛÇëÇ 15 [ºñ¨³ÝÇ Ïáõë³Ïó³Ï³Ý ϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÝ»ñÇÅáÕáíáõ٠ݳ¨ ÐêêÐ Ñ»ÕÏáÙÇ Ý³Ë³·³Ñ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ èÏ(μ)Î X ѳٳ·áõ-184

Ù³ñÇ ³ñ¹ÛáõÝùÝ»ñÇ í»ñ³μ»ñÛ³É ½»ÏáõÛóáí ѳݹ»ë ·³Éáõ Ù³ëÇÝ]; سÛÇëÇ 21[ÄáÕáíñ¹³Ï³Ý ÏáÙÇë³ñÝ»ñÇ ËáñÑñ¹Ç ݳ˳·³Ñ, é³½Ù³Ï³Ý ·áñÍ»ñÇ Åá-Õáíñ¹³Ï³Ý ÏáÙÇë³ñ` ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý Ý߳ݳÏí»Éáõ Ù³ëÇÝ]; سÛÇëÇ 23 [¾ç-ÙdzÍÝáõÙ ·³í³éÇ Ñ»ÕÏáÙÝ»ñÇ 1-ÇÝ Ñ³Ù³·áõÙ³ñáõÙ ÁÝóóÇÏ ÙáÙ»ÝïÇ í»-ñ³μ»ñÛ³É ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ½»ÏáõóáõÙáí ѳݹ»ë ·³Éáõ Ù³ëÇÝ]; ÐáõÝÇëÇ 18[¼³Ý·»½áõñáõÙ ¹³ßݳÏó³Ï³ÝÝ»ñÇ ÏáÕÙÇó ß³ñáõݳÏíáÕ ³í³ÝïÛáõñ³ÛÇϳå³ÏóáõÃÛ³Ùμ ѳÝñ³å»ïáõÃÛ³Ý ³ß˳ï³íáñÝ»ñÇÝ Ð³Û³ëï³ÝÇ ÄáÕ-ÏáÙËáñÑÇ Ý³Ë³·³Ñ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹ÇÙáõÙÁ Ññ³å³ñ³Ï»Éáõ Ù³ëÇÝ]; Ðáõ-ÉÇëÇ 15 [¼³Ý·»½áõñÁ ¹³ßݳÏó³Ï³ÝÝ»ñÇó ³½³ï³·ñ»Éáõ í»ñ³μ»ñÛ³É Ð³-Û³ëï³ÝÇ ÄáÕÏáÙËáñÑÇ Ý³Ë³·³Ñ ²É. ØÛ³ÝëÇÏÛ³ÝÇÝ ½ÇÝíáñ³Ï³Ý ÏáÙÇë³ñÆ. ². êíÇñǹáíÇ Ñ»é³·ñÇ Ù³ëÇÝ]; ê»åïáÙμ»ñÇ 29 [´³Ý¹ÇïǽÙÁ ÉÇÏíǹ³ó-Ý»Éáõ í»ñ³μ»ñÛ³É Ð³ÛÏ³Ï³Ý êêÐ é³½Ù³Ï³Ý ·áñÍ»ñÇ ÅáÕáíñ¹³Ï³Ý ÏáÙÇë³ñ²É. ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ññ³Ù³ÝÁ Ññ³å³ñ³Ïí»Éáõ Ù³ëÇÝ]; ÐáÏï»Ùμ»ñÇ 13[²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ §Îáõë³ÏóáõÃÛ³Ý Ù³ùñáõÙÁ¦ Ñá¹í³ÍÁ Ññ³å³ñ³Ïí»Éáõ Ù³ëÇÝ];ÜáÛ»Ùμ»ñÇ 29 [Ð ³Û³ëï³ÝáõÙ ëáí»ï³Ï³Ý ϳñ·»ñÇ Ñ³ëï³ïٳݳé³çÇÝ ï³ñ»¹³ñÓÇÝ ²Ý¹ñý»¹»ñ³ódzÛÇ ëï»ÕÍÙ³Ý ³ÝÑñ³Å»ßïáõÃÛ³Ý í»-ñ³μ»ñÛ³É Ý³¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ½»ÏáõóÙ³Ý Ù³ëÇÝ]; 1922 Ãí³Ï³Ý: ÐáõÝí³ñÇ25 [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ §Ð³Û³ëï³ÝÇ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý Ïáõë³ÏóáõÃÛ³Ý Ýß³-ݳÏáõÃÛáõÝÁ¦ Ñá¹í³ÍÁ Ññ³å³ñ³Ï»Éáõ Ù³ëÇÝ]; Ðáõí³ñÇ 26-29 [ºñ¨³ÝáõÙϳ۳ó³Í г۳ëï³ÝÇ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý Ïáõë³ÏóáõÃÛ³Ý ³é³çÇÝ Ñ³Ù³·áõ-Ù³ñáõ٠ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ÐÏ(μ)ΠλÝïÏáÙÇ ³Ý¹³Ù ÁÝïñí»Éáõ Ù³ëÇÝ];ö»ïñí³ñÇ 18 [ÂÇýÉÇëáõÙ ²Ý¹ñÏáíϳëÇ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý ϳ½Ù³Ï»ñåáõ-ÃÛáõÝÝ»ñÇ I-ÇÝ Ñ³Ù³·áõÙ³ñáõÙ Ïáõë³Ïó³Ï³Ý ¨ ëáí»ï³Ï³Ý ßÇݳñ³ñáõ-ÃÛ³Ý Ñ³ñó»ñÇ í»ñ³μ»ñÛ³É ½»ÏáõóÙ³Ý ¨ ²Ý¹ñ»ñÏñÏáÙÇ Ï³½ÙáõÙ Áݹ·ñÏí»ÉáõÙ³ëÇÝ]; ÐáÏï»Ùμ»ñÇ 18 [ì. Æ. Ñ»ï ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ½ñáõÛóÇ í»ñ³μ»ñÛ³É Ñ³-Õáñ¹áõÙÁ §ÊáñÑñ¹³ÛÇÝ Ð³Û³ëï³Ý¦ ûñÃáõÙ Ññ³å³ñ³Ïí»Éáõ Ù³ëÇÝ]; 1923Ãí³Ï³Ý: سñïÇ 19-23 [²Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý ϳ½Ù³Ï»ñåáõ-ÃÛáõÝ»ñÇ 2-ñ¹ ѳٳ·áõÙ³ñáõÙ ²Ý¹ñ»ñÏñÏáÙÇ ù³Õ³ù³Ï³Ý ¨ ϳ½Ù³Ï»ñå³-Ï³Ý ³ß˳ï³ÝùÇ Ñ³ßí»ïíáõÃÛ³Ùμ ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ѳݹ»ë ·³Éáõ Ù³ëÇÝ];ê»åï»Ùμ»ñÇ 6 [§ÊáñÑñ¹³ÛÇÝ ØÇáõÃÛ³Ý ³ñï³ùÇÝ ¨ Ý»ñùÇÝ Ï³óáõÃÛ³ÝÙ³ëÇݦ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ½»ÏáõóáõÙáí ѳݹ»ë ·³Éáõ ¨ μ³Ý³Ó¨ ÁݹáõÝ»ÉáõÙ³ëÇÝ]; 1924 Ãí³Ï³Ý: ê»åï»Ùμ»ñÇ 29 [êêÐØ Ü»ñùÇÝ ¨ ³ñï³ùÇÝ ¹ñáõÃÛ³Ýí»ñ³μ»ñÛ³É ºñ¨³ÝÇ Ïáõë³Ïó³Ï³Ý, ³ñÑÙÇáõÃ»Ý³Ï³Ý ¨ ÏáÙ»ñÇï³Ï³Ý ϳ½-ٳϻñåáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ÅáÕáíáõÙ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ½»ÏáõóÙ³Ý Ù³ëÇÝ]; 1925Ãí³Ï³Ý: [ܳ¨ èÏ(μ)Î ²Ý¹ñ»ñÏñÏáÙÇ ù³ñïáõÕ³ñ, ²Ý¹ñÅáÕÏáÙËáñÑÇ ÷áË-ݳ˳·³Ñ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ú¹³ÛÇÝ ³Õ»ïÇ »ÝóñÏí»Éáõ Ù³ëÇÝ]; سñïÇ 24[ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÑÇß³ï³ÏÇÝ ÝíÇñí³Í ë·á ÙÇïÇÝ· ºñ¨³ÝÇ å»ï. óïñáÝáõÙï»ÕÇ áõݻݳÉáõ Ù³ëÇÝ]; سñïÇ 29 [ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³Ñí³Ý³éÃÇí èÏ(μ)Î ²Ý¹ñ»ñÏñÏáÙÇ ÏáãÁ` áõÕÕí³Í Ïáõë³ÏóáõÃÛ³Ý μáÉáñ ³Ý¹³ÙÝ»-ñÇÝ ¨ ²Ý¹ñÏáíϳëÇ ³ß˳ï³íáñáõÃÛ³ÝÁ]:541. úѳÝç³ÝÛ³Ý ´. ê. êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÁ ÅáÕáíñ¹³Ï³ÝïÝï»ëáõÃÛ³Ý í»ñ³Ï³Ý·ÝÙ³Ý Å³Ù³Ý³Ï³ßñç³ÝáõÙ (1921-1925 ÃÃ.):(ä³ïÙ³·Çï³Ï³Ý ³ÏݳñÏ) / ä³ï. ËÙμ.` Î. ê. Êáõ¹³í»ñ¹Û³Ý, ñ³-185

Ëáë.` Ê. Ð. ´³ñë»ÕÛ³Ý, ä. Ø. سÛÇÉÛ³Ý. - ºñ.: ÐêêÐ ² Ññ³ï., 1981.– 294 ¿ç:´áí³Ý¹.-Çó` Ü»ñ³ÍáõÃÛáõÝ: [1921 Ã. ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ Çñ §ÐÇÝ ¨ Ýáñ г-Û³ëï³ÝÁ] Ñá¹í³ÍáõÙ Éáõë³íáñáõÃÛ³Ý áõ ¹³ëïdzñ³ÏáõÃÛ³Ý íÇ׳ÏÁ ѳÝñ³å»ïáõÃÛáõÝáõÙí»ñÉáõÍ»Éáõ, г۳ëï³ÝÇ ÅáÕáíñ¹³Ï³Ý ïÝï»ëáõÃÛ³Ý í»-ñ³Ï³Ý·ÝÙ³Ý Å³Ù³Ý³Ï³ßñç³ÝÇ í»ñ³μ»ñÛ³É ³ß˳ïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ÅáÕáí³-ÍáõÝ»ñÁ, ½»ÏáõóáõÙÝ»ñÁ Ññ³å³ñ³Ïí»Éáõ Ù³ëÇÝ]; ÉáõË ³é³çÇÝ. êáí»ï³-Ï³Ý Çß˳ÝáõÃÛ³Ý ³é³çÇÝ ù³ÛÉ»ñÁ: ø³Õ³ù³Ï³Ý ³ß˳ï³ÝùÇ áõŻճóáõ-ÙÁ ¼³Ý·»½áõñÇ ³½³ï³·ñÙ³Ý Å³Ù³Ý³Ï³ßñç³ÝáõÙ [1921 Ã. Ù³ÛÇëÇ 28-ÇóÙÇÝ㨠31-Á ì³Õ³ñß³å³ïáõÙ ¾çÙdzÍÝÇ ·³í³éÇ Ñ»ÕÏáÙÝ»ñÇ ³é³çÇÝ Ñ³Ù³-·áõÙ³ñáõÙ Ý»ñϳ ÙáÙ»ÝïÇ Ù³ëÇÝ ½»ÏáõóáõÙáí ѳݹ»ë ·³Éáõ, 鳽ٳϳÝÏáÙáõÝǽÙÇ ù³Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛ³Ý í»ñ³μ»ñÛ³É Ý³¨ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ³ëáõÛÃÇ Ù³ëÇÝ];ì. Æ. È»ÝÇÝÇ Ý³Ù³ÏÁ ÎáíϳëÇ ÏáÙáõÝÇëïÝ»ñÇÝ: [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ Ïááå»ñ³ódzÛÇ,³ß˳ï³íáñ ·ÛáõÕ³óÇáõÃÛ³Ý ¨ Ùï³íáñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý Ýϳï-Ù³Ùμ ù³Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛáõÝ Ù߳ϻÉáõ, г۳ëï³ÝÇ Ñ»ÕÏáÙÇ Ý³Ë³·³Ñ ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ³é³çÝáñ¹Ç Íñ³·ñ³ÛÇÝ Ý³Ù³ÏÁ Çñ Ñ»ï Îáíϳë μ»ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ];Îáõë³Ïó³Ï³Ý ßÇݳñ³ñáõÃÛáõÝ [ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ÊáñÑñ¹³ÛÇÝ Ð³-Û³ëï³Ý ջϳí³ñ ³ß˳ï³ÝùÇ ·³Éáõ, ܺäÇ Ù³ëÇÝ è(μ)Î X ѳٳ·áõÙ³ñÇáñáßáõÙÝ»ñÁ ·ÛáõÕ³óÇáõÃÛ³ÝÁ ѳëóÝ»Éáõ ѳٳñ ÐÏ(μ)Î ·³íÏáÙÝ»ñÇ ù³ñïáõÕ³ñÝ»ñÇ,ѳÝñ³å»ïáõÃÛ³Ý Õ»Ï³í³ñ ³ß˳ïáÕÝ»ñÇ ËáñÑñ¹³ÏóáõÃÛ³-ÝÁ Ýáñ ïÝï»ë³Ï³Ý ù³Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛ³Ý í»ñ³μ»ñÛ³É ½»ÏáõóáõÙáí ²É. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÁ ѳݹ»ë ·³Éáõ, ºñ¨³ÝÇ ÏáÙÇï»Ç ϳ½Ù³Ï»ñå³Í ù³Õ³ùÇ ÏáÙáõ-ÝÇëïÝ»ñÇ ÁݹѳÝáõñ ÅáÕáíÝ»ñáõÙ ë»åï. 11-Ç §Ø»ñ ïÝï»ë³Ï³Ý Ýáñ ËÝ-¹ÇñÝ»ñÇ Ù³ëÇݦ, ë»åï. 23-Ç ÅáÕáíÇÝ §²ñ¨»ÉÛ³Ý Ù»ñ ù³Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛáõÝÁ¦Ñ³ñóÇ, ë»å. 30-Ç §Î³ñÙÇñ μ³Ý³Ï ϳ½Ù³Ï»ñå»Éáõ¦ í»ñ³μ»ñÛ³É ²É. ØÛ³ë-ÝÇÏÛÝÇ ½»ÏáõóáõÙÝ»ñÇ, Üñ³ ·ñ³Í §Îáõë³ÏóáõÃÛ³Ý ½ïáõÙÁ¦ Ñá¹í³ÍÇ, §Î³-ÝáÝ Ïáõë³ÏóáõÃ۳ݦ (§Îáõë³ÏóáõÃÛ³Ý ×·Ý³Å³ÙÇ ßáõñçÁ¦) ³ß˳ïáõÃÛ³ÝÑñ³å³ñ³ÏÙ³Ý, 1922 Ã. ÑáõÝí. 26-30-Á ºñ¨³ÝáõÙ ï»ÕÇ áõÝ»ó³Í ÐÏ(μ)γé³çÇÝ Ñ³Ù³·áõÙ³ñÁ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ èÏ(μ)Î XI ÏáÝý»ñ³ÝëÇ ³ñ¹ÛáõÝùÝ»-ñÇ Ù³ëÇÝ ½»ÏáõóáõÙÁ Éë»Éáõ, ѳٳ·áõÙ³ñáõÙ §êáí»ï³Ï³Ý ßÇݳñ³ñáõÃ۳ݨ ²Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý Ñ³Ýñ³å»ïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ý»¹»ñ³ódzݦ ѳñóÇ í»ñ³μ»ñ۳ɽ»ÏáõóÙ³Ý Ù³ëÇÝ]; êáí»ï³Ï³Ý ßÇݳñ³ñáõÃÛáõÝ [1922 Ã. ÑáõÝí. 30-Çó ÙÇÝã÷»ïñí³ñÇ 4-Á г۳ëï³ÝÇ ëáí»ïÝ»ñÇ ³é³çÇÝ Ñ³Ù³·áõÙ³ñÁ ²É. ØÛ³ëÝÇÏ-Û³ÝÇ ëáí»ï³Ï³Ý ßÇݳñ³ñáõÃÛ³Ý ¨ ²Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý Ñ³Ýñ³å»ïáõÃÛáõÝÝ»ñÇý»¹»ñ³ódz ëï»ÕÍ»Éáõ Ù³ëÇÝ ½»ÏáõóáõÙÁ Éë»Éáõ áõ ùÝݳñÏ»Éáõ, Çñ ½»Ïáõó-Ù³Ý »ñÏñáñ¹ Ù³ëÁ ²Ý¹ñý»¹»ñ³ódzÛÇ ëï»ÕÍÙ³ÝÁ ÝíÇñ»Éáõ Ù³ëÇÝ]; ÐÏ(μ)Îù³Õ³ù³Ï³Ý ³ß˳ï³ÝùÁ [ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÙÇçÝáñ¹áõÃÛ³Ùμ Âáõñùdz-ÛÇó ϳï³ñíáÕ μ³Ý¹Çï³Ï³Ý ѳñÓ³ÏáõÙÝ»ñÁ ¹³¹³ñ»óÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ]:542. Äåìèð÷ÿí Ê.Ñ. Ñâåòëîé äîðîãîé Îêòÿáðÿ. Äîêëàä íà òîðæåñòâåííîìçàñåäàíèè ÖÊ ÊÏ Àðìåíèè è Âåðõîâíîãî Ñîâåòà ÀðìÿíñêîéÑÑÐ, ïîñâÿùåííîì 60-ëåòèþ Àðìÿíñêîé ÑÑÐ è ÊîìïàðòèèÀðìåíèè. - Å.: Àéàñòàí, 1981. - 55 ñ.186

Èç ñîäåðæ.: [Î âêëàäå àðìÿíñêèõ áîëüøåâèêîâ, ñðåäè êîòîðûõ è À.Ô.Ìÿñíèêÿíîâ, â äåëî ïîáåäû Îêòÿáðüñêîé Ðåâîëþöèè, Î ïèñüìå Ëåíèíàáîëüøåâèêàì Çàêàâêàçüÿ, Äàãåñòàíà è Ãîðñêîé ðåñïóáëèêè, ïåðåäàííîãî÷åðåç À. Ìÿñíèêÿíà, îòáûâàþùåãî èç Ìîñêâû â Àðìåíèþ; Î ðîëè À. Ìÿñíèêÿíà,íàðÿäó ñ åãî ñîðàòíèêàìè â äåëå èíäóñòðèàëèçàöèè, êîëëåêòèâèçàöèèè êóëüòóðíîé ðåâîëþöèè â Àðìåíèè]543. Ñàâèöêèé Ý.Ì. Ðåâîëþöèîííîå äâèæåíèå â Áåëîðóññèè (àâãóñò1914-ôåâðàëü 1917ãã.) / Íàó÷ ðåä. Ê. È. Øàáóíÿ. - Ìí.: Íàóêà èòåõíèêà, 1981. - 182 ñ.Èç ñîäåðæ.: Ãëàâà II Ðåâîë. äâèæåíèå â Áåëîðóññèè â ãîäû I ìèðîâîéâîéíû. 2. Êðåñòüÿíñêîå äâèæåíèå [Î ïðèñòàëüíîì âíèìàíèè ïàðòèè ê äåëàìíà Çàïàäíîì ôðîíòå, êóäà áûëè ïîñëàíû çàêàëåííûå â ïîäïîëüíîé ðàáîòåáîëüøåâèêè Ì. Ôðóíçå, À. Ìÿñíèêîâ è äð.]1982544. ²Õ³Û³Ý Ì. ä. ÐáÏï»Ùμ»ñÁ ¨ Ñ³Û ÅáÕáíñ¹Ç ³½³ï³·ñ³Ï³Ýå³Ûù³ñÁ / ÊÙμ. Ø. Ü. سÝáõÏÛ³Ý. - ºñ.: ºñ¨³ÝÇ Ñ³Ù³Éë. Ññ³ï.,1982. – 416 ¿ç:´áí³Ý¹.-Çó` ÉáõË ÑÇÝ·»ñáñ¹: Âáõñù ç³ñ¹³ñ³ñÝ»ñÇ Ñ³Û³çÇÝç ù³Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛáõÝÁ¨ ÇÙå»ñdzÉǽÙÁ: ê¨ñÇ å³Ûٳݳ·ñÇ Ñ»ï¨³ÝùÝ»ñÁ [ù³Õ³ù³ódzϳÝÏéÇíÝ»ñÇ ¨ ûï³ñ»ñÏñÛ³ ÇÝï»ñí»ÝódzÛÇ Å³Ù³Ý³Ï³ßñç³ÝáõÙÉ»Ñ³Ï³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇó 1920 Ã. ÑáõÝÇëÇÝ ØáëÏí³ Å³Ù³Ý»Éáõ ¨ ѳÛϳϳÝå³ïíÇñ³ÏáõÃÛ³Ý μ³Ý³ÏóáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ñ³çáÕ ³í³ñïÇÝ Ýå³ëï»Éáõ Ù³ëÇÝ];²ñ¹³ñ ¹³ï³ëï³ÝÇ Ñ³Ù³ñ [ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ §¾Ýí»ñ ÷³ß³ÛÇ í³Ë׳ÝÁ¦Ñá¹í³ÍÁ ·ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ]; ÉáõË í»ó»ñáñ¹. êáí»ï³Ï³Ý ϳñ·»ñÇ Ñ³Õóݳ-ÏÁ г۳ëï³ÝáõÙ [ݳ¨ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ áñå»ë μ³Ý³ÏÇ ù³Õ³ù³Ï³Ý ϳ½Ù³-Ï»ñåãÇ ¨ ½ÇÝíáñ³Ï³Ý ÏáÙÇë³ñÇ Ð³Û³ëï³Ý μ»ñ»Éáõ ѳñóÁ ¹»Ïï. 17-ÇÝλÝïÏáÙáõÙ ¹Ý»Éáõ, 1921 Ã. ÝáÛ»Ùμ»ñÇ 29-ÇÝ êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÇ ³é³çÇÝï³ñ»¹³ñÓÇ ïáÝÇÝ Ñݳñ³íáñáõÃÛáõÝ ãáõݻݳÉáõ Ù³ëݳÏó»Éáõ, ê. úñçá-ÝÇÏÇÓ»Ç ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ ÑÕ³Í Ñ»é³·ñÇ, г۳ëï³ÝÇ Ñ³Ù³ñ 50 í³·áÝѳó³Ñ³ïÇÏ áõÕ³ñÏ»Éáõ íñ³μ»ñÛ³É å³ñ»ÝÅáÕÏá٠ʳɳïáíÁ 1921 Ã. Ýá-Û»Ùμ. 23-Ç Ñ»é³·ñáí ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ Ñ³Õáñ¹»Éáõ Ù³ëÇÝ]:545. ³ÉáÛ³Ý . ². ä³ïÙáõÃÛ³Ý ù³éáõÕÇÝ»ñáõÙ: ²½³ï³·ñí³ÍÅáÕáíñ¹Ç í»ñ³ÍÝáõݹÁ. - ºñ.: г۳ëï³Ý, 1982. – 464 ¿ç:´áí³Ý¹.-Çó` ÉáõË IV: ØÇç³½·³ÛÇÝ ÇÙå»ñdzÉǽÙÇ ·³ÕáõóÛÇÝ ù³Õ³ù³Ï³ÝáõÃ۳ݨ ¹³ßݳÏóáõÃÛ³Ý ïÇñ³å»ïáõÃÛ³Ý ï³å³ÉáõÙÁ: Ð³Û ÅáÕáíñ-¹Ç ³½·³ÛÇÝ áõ ëáóÇ³É³Ï³Ý ³½³ï³·ñáõÙÁ: êáí»ï³Ï³Ý èáõë³ëï³ÝÇ ¹»-ñÁ ²Ý¹ñÏáíϳëÇ, êáí»ï³Ï³Ý гÝñ³å»ïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ÙÇç³½·³ÛÇÝ ¹Çñù»ñÁ187

³Ùñ³åݹ»Éáõ ·ÑáñÍáõÙ: [г۳ëï³ÝÇ ÅáÕÏáÙËáñÑÇ Ý³Ë³·³Ñ ²É. ØÛ³ëÝÇÏ-Û³ÝÁ ¼³Ý·»½áõñáõÙ ¹³ßݳÏó³Ï³ÝÝ»ñÇ ËéáíáõÃÛ³Ý ÉÇÏíǹ³óÙ³Ý ·áñÍÁջϳí³ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ]; ÉáõË V. êáí»ï³Ï³Ý ÅáÕáíáõñ¹Ý»ñÇ »Õμ³Ûñ³Ï³Ý Ù»ÍÁÝï³ÝÇùáõÙ: îÝï»ë³Ï³Ý í»ñ³ÍÝáõÃÛ³Ý ³ñß³ÉáõÛëÇÝ [ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³-ÝÇ Ù³ëݳÏóáõÃÛ³Ùμ г۳ëï³ÝÁ å³ñ»Ý³ÙûñùÝ»ñáí áõ í³ÉÛáõï³Ûáí Ù³ï³Ï³ñ³ñáÕѳÝÓݳÅáÕáíÁ 4 Ï»ïÇó μ³Õϳó³Í áñáßáõÙÁ ÁݹáõÝ»Éáõ, Îáí-ϳëÇ ÏáÙáõÝÇëïÝ»ñÇÝ 1921 Ã. ³åñ. 14-ÇÝ ·ñ³Í ì. Æ. È»ÝÇÝÇ Ý³Ù³ÏÁ ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ Çñ Ñ»ï ²Ý¹ñÏáíϳë μ»ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ]; ²Ý¹ñý»¹»ñ³ódzÛÇ ¨êêÐØ-Ç ëï»ÕÍáõÙÁ: ²½·³ÛÇÝ Ñ³ñóÇ ÉáõÍáõÙÁ ²Ý¹ñÏáíϳëáõÙ [²¹ñμ»ç³ÝÇêáí»ïÝ»ñÇ IV ѳٳ·áõÙ³ñáõÙ (1925 Ã. Ù³ñïÇ 15-ÇÝ) ²Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý ý»-¹»ñ³ódzÛÇ ëï»ÕÍáõÙÁ »ñÏñáõ٠ϳñ¨áñ»Éáõ, ²Ý¹ñ»ñÏñÏáÙÇ Ï³½Ùáõ٠ݳ¨ ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÝ ÁÝïñí»Éáõ, êêÐØ Ï³½Ù³íáñÙ³Ý áñáßÙ³Ý Ý³Ë³·ÇÍ å³ïñ³ëïáÕѳÝÓݳÅáÕáíÇ Ï³½ÙáõÙ ÙïÝ»Éáõ, ²Ý¹ñÏáíϳëÇ Ïáõë³ÏóáõÃÛ³Ý Ï³½-ٳϻñåáõÃÛáõÝÝ»ñáõÙ ïÇñáÕ ¹ñáõÃÛ³Ý ßáõñç ì. Æ. È»ÝÇÝÇ Ñ»ï ½ñáõÛóÇ, 1922Ã. ÑáÏï. 6-ÇÝ èÏ(μ)ΠλÝïÏáÙÇ åÉ»ÝáõÙÁ §²ÝÏ³Ë ëáí»ï³Ï³Ý ëáódzÉÇëï³Ï³ÝѳÝñ³å»ïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ñ»ï èêüêÐ ÷áËѳñ³μ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ù³ëÇÝáñáßáõÙÁ ÁݹáõÝ»Éáõ, ¹ñ³ ßáõñç ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ³Õáñ¹áõÙÁ Éë»Éáõ, ѳí³ÝáõÃÛáõÝï³Éáõ ¨ ½»ÏáõóáõÙáí ѳݹ»ë ·³Éáõ, 1922 Ã. ÝáÛ»Ùμ. 2-ÇÝ §¼³ñ-Û³ ìáëïáϳ¦-áõÙ ïå³·ñ³Í Ñá¹í³Íáõ٠ݳóÇáÝ³É áõÏÉáÝÇëïÝ»ñÇ å³é³ÏïÇãÝáñ ¹Çï³íáñáõÃÛáõÝÁ Ù»ñϳóÝ»Éáõ, ²Ý¹ñÏáíϳëáõÙ É»ÝÇÝÛ³Ý ²½·³ÛÇÝù³Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛáõÝÝ ³Ùñ³åݹ»Éáõ ·áñÍÇÝ Ù³ëݳÏó»Éáõ Ù³ëÇÝ]; ²½·³ÛÇÝͳÕÏÙ³Ý ¨ ëáóÇ³É³Ï³Ý ³é³ç³¹ÇÙáõÃÛ³Ý áõÕÇáí [(èÏ(μ)Ï Î»ÝïÏáÙÁ ݳ¨²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ Ð³Û³ëï³Ý ջϳí³ñ ³ß˳ï³ÝùÇ áõÕ³ñÏ»Éáõ Ù³ëÇÝ]:546. гñáõÃÛáõÝÛ³Ý Þ. è. êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³Ý. î³ñ»·ñáõÃÛáõÝ(1920-1980) / ÊÙμ.` ì. ê. ê³Ñ³ÏÛ³Ý. - º.: г۳ëï³Ý, 1982. – 436 ¿ç:´áí³Ý¹.-Çó` 1920 Ãí³Ï³Ý: 15 ¹»Ïï»Ùμ»ñÇ [1923-1937 ÃÃ. ÂÇýÉÇëáõÙ(èÏ(μ)Ï ²Ý¹ñ»ñÏñÏáÙÇ Ññ³ï³ñ³ÏáõÃÛ³Ùμ §Ø³ñï³Ïá㦠ûñ³Ã»ñÃÁ (ÑÇÙ-ݳ¹ñ.` ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý ÉáõÛë ï»ëÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ)]; [1920 Ã. ì. Æ. È»ÝÇÝÇ §ä»ïáõ-ÃÛáõÝ ¨ ѻճ÷áËáõÃÛáõݦ (²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ í»ñç³μ³Ýáí) ÉáõÛë ï»ëÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ];1921 Ãí³Ï³Ý: 14 ³åñÇÉÇ [ì. Æ. È»ÝÇÝÇ §²¹ñμ»ç³ÝÇ, ìñ³ëï³ÝÇ, г-Û³ëï³ÝÇ, ¸³Õëï³ÝÇ ¨ È»éݳϳÝÝ»ñÇ Ð³Ýñ³å»ïáõÃÛ³Ý ÏáÙáõÝÇëïÝ»-ñÇݦ ݳٳÏÁ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ Çñ Ñ»ï ²Ý¹ñÏáíϳë μ»ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ]; 5 Ù³ÛÇëÇ[èÏ(μ)ΠλÝïÏáÙÇ áñáßÙ³Ùμ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ºñ¨³Ý ųٳݻÉáõ ¨ г۳ëï³ÝÇÑ»ÕÏáÙÇ Ý³Ë³·³Ñ Ý߳ݳÏí»Éáõ Ù³ëÇÝ]; 10 Ù³ÛÇëÇ [سÛÇëÛ³Ý ³åëï³ÙμáõÃ۳ݳé³çÇÝ ï³ñ»¹³ñÓÇÝ ÝíÇñí³Í ѳݹÇë³íáñ ÝÇëïáõÙ ÐêêÐÑ»ÕÏáÙÇ Ý³Ë³·³Ñ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ׳éáí ѳݹ»ë ·³Éáõ Ù³ëÇÝ]; 21 Ù³ÛÇëÇ[²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ÐêêРϳé³í³ñáõÃÛ³Ý Ý³Ë³·³Ñ ¨ é³½Ù³Ï³Ý ·áñÍ»-ñÇ ÅáÕáíñ¹³Ï³Ý ÏáÙÇë³ñ Ý߳ݳÏí»Éáõ Ù³ëÇÝ]; 1 ÑáõÉÇëÇ: [Îáã áõÕÕí³ÍÐêêР׳ϳïÝ»ñáõÙ ·áñÍáÕ ½áñ³Ù³ë»ñÇÝ Ý³¨ ÐêêÐ é³½Ù³Ï³Ý ·áñÍ»ñÇÅáÕÏáÙ ¨ ÎáíϳëÛ³Ý Ñ³ïáõÏ μ³Ý³ÏÇ é³½Ù³Ñ»Õ³÷áË³Ï³Ý ËáñÑñ¹Ç ³Ý-¹³Ù ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ëïáñ³·ñáõÃÛ³Ùμ Ññ³å³ñ³Ïí»Éáõ Ù³ëÇÝ]; 3 ÑáõÉÇëÇ:[¼³Ý·»½áõñáõÙ ¹³ßݳÏó³Ï³ÝÝ»ñÇ ³í³ÝïÛáõñ³Ý ç³Ëç³Ë»Éáõ í»ñ³μ»ñÛ³ÉÐêêÐ é³½Ù³Ï³Ý ·áñÍ»ñÇ ÅáÕÏáÙ ¨ ÎáíϳëÛ³Ý Ñ³ïáõÏ μ³Ý³ÏÇ é½Ù³Ñ»Õ³-188

÷áË³Ï³Ý ËáñÑñ¹Ç ³Ý¹³Ù ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ` γñÙÇñ μ³Ý³ÏÇ ½ÇÝíáñÝ»ñÇÝáõÕÕí³Í ÏáãÁ Ññ³å³ñ³Ïí»Éáõ Ù³ëÇÝ]; 13 ÑáõÉÇëÇ: [¼³Ý·»½áõñÁ ¹³ßݳÏó³-ϳÝÝ»ñÇó ³½³ï³·ñ»Éáõ í»ñ³μ»ñÛ³É ÐêêÐ ÄáÕÏáÙËáñÑÇ Ý³Ë³·³Ñ ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ` ½ÇÝíáñ³Ï³Ý ÏáÙÇë³ñ Æ. êíÇñǹáíÇÝ ÑÕ³Í Ñ»é³·ñÇ Ù³ëÇÝ];18 ÑáõÉÇëÇ: [¼³Ý·»½áõñÁ ¹³ßݳÏó³Ï³ÝÝ»ñÇó ³½³ï³·ñ»Éáõ ³éÃÇí ÐêêÐÄáÕÏáÙËáñÑÇ Ý³Ë³·³Ñ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ºñ¨³ÝÇ ½áñ³Ù³ëÇ Ññ³³Ý³ï³ñØ. ì»ÉÇϳÝáíÇÝ ¨ ½ÇÝíáñ³Ï³Ý ÏáÙÇë³ñ Î. è³ï»ÝÇÏÇÝ áõÕÕí³Í ѻ鳷ñÇÙ³ëÇÝ]; 29 ë»åï»Ùμ»ñÇ: [´³Ý¹ÇïǽÙÇ ÉÇÏíǹ³óÙ³Ý Ñ³Ù³ñ ÐêêÐ é³½Ù³-Ï³Ý ÅáÕÏáÙ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ññ³Ù³ÝÁ]: 20 ¹»Ïï»Ùμ»ñÇ: ºñ¨³ÝáõÙ ÐêêÐϳñÙÇñ μ³Ý³ÏÇ Ññ³Ù³Ý³ï³ñ³Ï³Ý ϳ½ÙÇ ¹³ëÁÝóóÝ»ñÇ μ³óÙ³Ý ¨ 1925Ã. ÑáÏï»Ùμ. 1-Çó ¹åñáóÁ ². ØÛ³ÝëÇÏÛ³ÝÇ ³ÝáõÝÁ Ïñ»Éáõ Ù³ëÇÝ]; 1922 Ãí³-ϳÝ: 30 ÑáõÝí³ñÇ [ºñ¨³ÝáõÙ ÐêêÐ ëáí»ïÝ»ñÇ I ѳٳ·áõÙ³ñáõ٠ϳ½ÙíáõÙ ¿ÅáÕáíñ¹³Ï³Ý ÏáÙÇë³ñÝ»ñÇ ËáñÑáõñ¹` ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ý³Ë³·³ÑáõÃÛ³Ùμ];11-12 Ù³ñïÇ [ÂÇýÉÇëáõ٠г۳ëï³ÝÇ, ìñ³ëï³ÝÇ ¨ ²¹ñμ»ç³ÝÇ Î»Ýï·áñÍ-ÏáÙÝ»ñÇ Édz½áñ-ÏáÝý»ñ³ÝëáõÙ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ¹³ßݳÏó³ÛÇÝ ËáñÑñ¹Ç ݳ-˳·³Ñ ѳëï³ïí»Éáõ Ù³ëÇÝ]; 18 ÑáÏï»Ùμ»ñÇ [ØáëÏí³ÛÇó ºñ¨³Ý ųٳݳͲÉ. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ` áñϳÛáõÙ ì. Æ. È»ÝÇÝÇ Ñ»ï áõÝ»ó³Í ½ñáõÛóÇ Ù³ëÇÝ Ñ³-Õáñ¹áõÙÁ Ññ³å³ñ³Ï»Éáõ ¨ ³Û¹ ³éÃÇí Ñáõß»ñÇ Ù³ëÇÝ]; ÜáÛ»Ùμ»ñ-¹»Ïï»Ùμ»ñ:[§Üáñù¦ ѳݹ»ëÇÝ Ý³¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ³ß˳ï³Ïó»Éáõ Ù³ëÇÝ]; 1924 Ãí³-ϳÝ: 31 ÑáÏï»Ùμ»ñÇ [ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ áÕçáõÛÝÇ Ñ»é³·ÇñÁ §ÊáñÑñ¹³ÛÇÝг۳ëï³Ý¦ ûñÃÇ 1000-ñ¹ ѳٳñÇ Ññ³å³ñ³ÏÙ³Ý ³éÃÇí]; 1925 Ãí³Ï³Ý:22 Ù³ñïÇ [ݳ¨ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý Ïáõë³ÏóáõÃÛ³Ý ²Ý¹ñ»ñÏñÏáÙÇ ù³ñïáõÕ³ñ,²Ý¹ñÅáÕÏáÙËáñÑÇ ÷áËݳ˳·³Ñ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³Ñí³Ý Ù³ëÇÝ]; 2 ³åñÇÉÇ[ݳ¨ ²É. ØÛ³ÝëÇÏÛ³ÝÇÝ ÝíÇñí³Í ë·á ÙÇïÇÝ·Ý»ñ ºñ¨³ÝáõÙ ¨ ѳÝñ³å»-ïáõÃÛ³Ý ÙÛáõë ù³Õ³ùÝ»ñáõÙ áõ ·ÛáõÕ»ñáõÙ ï»ÕÇ áõݻݳÉáõ Ù³ëÇÝ]: 1940Ãí³Ï³Ý: 21 ÝáÛ»Ùμ»ñÇ: [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ³Ýí³Ý å»ï³Ï³Ý ѳÝñ³ÇÝ ·ñ³-¹³ñ³ÝÇ Ýáñ ß»ÝùÇ μ³óÙ³Ý Ù³ëÇÝ]; 1956 Ãí³Ï³Ý: [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÍÝݹ-Û³Ý 70-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí Ù³ñùëǽÙ-É»ÝÇÝǽÙÇ ÇÝëïÇïáõïÇ Ð³ÛÏ³Ï³Ý ýÇÉdz-ÉáõÙ »ñ»Ïá ï»ÕÇ áõݻݳÉáõ Ù³ëÇÝ]; 1957 Ãí³Ï³Ý: 11 û·áëïáëÇ: [سñïáõÝáõßñçÏ»ÝïñáÝáõÙ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ³ñÓ³ÝÇ μ³óáõÙÁ ï»ÕÇ áõݻݳÉáõ Ù³ëÇÝ];1966 Ãí³Ï³Ý: [ÎÇñáí³Ï³ÝáõÙ ùÇÙÇ³Ï³Ý ÏáÙμÇݳïÇ Ññ³å³ñ³ÏáõÙ μ³óíáõÙ¿ ²É. ØÛ³ëÝÇÛÛ³ÝÇ ³ñÓ³ÝÁ]; 1980 Ãí³Ï³Ý: 25 ÝáÛ»Ùμ»ñÇ: [ºñ¨³ÝáõÙ ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñáõß³ñÓ³ÝÇ μ³óáõÙÁ ï»ÕÇ áõݻݳÉáõ Ù³ëÇÝ]:547. гñáõÃÛáõÝÛ³Ý Þ. è. êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÁ êêÐØ ÅáÕáíáõñ¹Ý»ñÇ»Õμ³Ûñ³Ï³Ý ÁÝï³ÝÇùáõÙ: (ú·ÝáõÃÛáõÝ ¹³ë³ËáëÇÝ) /ñ³Ëáë.` ê. î. ²ÉÇ˳ÝÛ³Ý; ä³ï. ËÙμ.` ì. ². ä³ñë³ÙÛ³Ý. - º.: г-Û³ëï³Ý, 1982. – 36 ¿ç:´áí³Ý¹.-Çó` 1. ÐáÏï»Ùμ»ñÛ³Ý Ñ»Õ³÷áËáõÃÛáõÝÁ ¨ Ñ³Û ÅáÕáíñ¹Ç í»ñ³Í-ÝáõݹÁ [ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ É»ÝÇÝÛ³Ý ·í³ñ¹Ç³ÛÇ ½ÇÝíáñ ÉÇÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ];êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÁ ëáódzÉǽÙÇ Ï³éáõóÙ³Ý ¨ ³Ùñ³åÝ¹Ù³Ý Å³Ù³Ý³-ϳßñç³ÝáõÙ [èÏ(μ)Î ²Ý¹ñ»ñÏñÏáÙÇ ù³ñïáõÕ³ñ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ, 1922 Ã.¹»Ïï.áñϳÛáõÙ ì. Æ. È»ÝÇÝÇ Ñ»ï í»ñçÇÝ Ñ³Ý¹ÇåÙ³Ý ¨ ³åñÇÉÇ 14-Ç Ý³Ù³-ÏÁ Çñ Ñ»ï Îáíϳë μ»ñ»Éáõ, ²Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý ý»¹»ñ³ódzÛÇ Ï³½Ù³Ï»ñåÙ³Ý189

ѳٳñ (1921 Ã. ÝáÛ»μ. 29) ݳ˳å³ïñ³ëï³Ï³Ý ³ß˳ï³Ýù ͳí³É»ÉáõÙ³ëÇÝ]:548. àëÏ»ñãÛ³Ý ²ñï³ß»ë: èáõë ¨ Ñ³Û ·ñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý Ñ³ñó»ñ:(Ðá¹í³ÍÝ»ñ) / ÊÙμ.` ê. . ê³Ñ³ÏÛ³Ý: º.: êáí»ï. ·ñáÕ, 1982. – 408 ¿ç:´áí³Ý¹.-Çó` ñ³Ï³Ý ¹»åù»ñ ¨ ¹»Ùù»ñ: лճ÷áË³Ï³Ý ïñ³¹Çódzݻ-ñÇ ¨ ·»Õ³ñí»ëï³Ï³Ý ·ñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ: (гÏáμ гÏáμÛ³ÝÇ, Þáõß³ÝÇÏÎáõñÕÇÝÛ³ÝÇ, ì³Ñ³Ý î»ñÛ³ÝÇ ¨ ºÕÇß» â³ñ»ÝóÇ ëï»Õͳ·áñÍáõÃÛáõÝÝ»ñdzéÃÇí) [ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ гÏáμ гÏáμÛ³ÝÇ ëï»Õͳ·áñÍáõÃÛáõÝÝ»ñÁμ³ñÓñ ·Ý³Ñ³ï»Éáõ Ù³ëÇÝ]; êáí»ï³Ñ³Û ·ñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý ³Ï³Ý³íáñ Ý»ñϳ-Û³óáõóÇãÁ: ²½³ï ìßïáõÝáõ ÍÝÝ¹Û³Ý 75-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí: [êáí»ï³Ñ³Û ·ñ³Ï³-ÝáõÃÛ³Ý ½³ñ·³óÙ³Ý ·áñÍáõÙ §Øáõñ×Ǧ ¹»ñÁ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ³ñÅ»íáñ»ÉáõÙ³ëÇÝ]; سñÇ»ï³ Þ³ÑÇÝÛ³ÝÇ ëï»Õͳ·áñÍ³Ï³Ý áõÕÇÝ: [سñÇ»ï³ Þ³ÑÇÝ-Û³ÝÇÝ Ñ³ëó»³·ñ³Í ݳٳÏáõÙ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ Ýñ³ ëï»Õͳ·áñÍ³Ï³Ý ³ß-˳ï³ÝùÝ»ñÁ ϳñ¨áñ»Éáõ Ù³ëÇÝ]:549. ê³ñÏÇëáí ´. º. êáí»ï³Ï³Ý ÅáÕáíáõñ¹Ç Ù»Í ÁÝï³ÝÇùáõÙ. -ºñ.: г۳ëï³Ý, 1982. – 152 ¿ç:´áí³Ý¹.-Çó` سù³éáõÙÇ ×³Ý³å³ñÑáí: [ܳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÛÛ³ÝÁ μ³Ýíáñ¹³ë³Ï³ñ·Ç ѳÕóݳÏÇ ·áñÍÇÝ ÝíÇñí»Éáõ Ù³ëÇÝ]; êêÐØ Ï³½Ù³íáñáõÙÁ:êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÁ »Õμ³Ûñ³Ï³Ý ÁÝï³ÝÇùõÙ: [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ·É˳íáñáõÃÛ³Ùμ1921 Ã. Ù³ÛÇëÇ 21-ÇÝ Ñ»ÕÏáÙÁ ÅáÕáíñ¹³Ï³Ý ÏáÙÇë³ñÝ»ñÇËáñÑñ¹Ç í»ñ³Ï³½Ùí»Éáõ, ì. Æ. È»ÝÇÝÇ Íñ³·ñ³ÛÇÝ Ý³Ù³ÏÁ Çñ Ñ»ï Îáíϳëμ»ñ»Éáõ, 1922 Ã. Ù³ñïÇ 12ÇÝ ÂÇýÉÇëáõÙ ìñ³ëï³ÝÇ, ²¹ñμ»ç³ÝÇ ¨ г۳ëï³ÝÇλÝï·áñÍÏáÙÝ»ñÇ Édz½áñ ÏáÝý»ñ³ÝëÇÝ Ý³¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ë-ݳÏóáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ]:550. Êàãðàìàíÿí Íåðñåñ. Äîì êóëüòóðû Ñîâåòñêîé Àðìåíèè âÌîñêâå. – Å., Àðì. Òåàòð. Îáø-âî, 1982. – 140 ñ.Èç ñîäåðæ.: Ãëàâà 1. Íà÷àëî ïóòè [Îá àðì. ñîðàòíèêàõ Â. Ëåíèíà, ñðåäèêîòîðûõ è À. Ìÿñíèêÿí]; Ãëàâà 2. Î Ëàçàðåâûõ è Ëàçàðåâñêîì èíñòèòóòå,ñðåäè êîòîðûõ è À. Ìÿñíèêÿí: Î áóäóùèõ ðåâîëþöèîíåðàõ, ñòóäåíòàõ-àðìÿíàõÌîñêîâñêîãî óíèâåðñèòåòà, ñðåäè êîòîðûõ è À. Ìÿñíèêÿí; Î âîñïèòàííèêåËàçàðåâñêîãî èíñòèòóòà À. Ìÿñíèêÿíå, â ïîñëåäñòâèè ñòàâøåãî ïåðâûìñåêð. ìîñêîâñêîãî êîìèòåòà ïàðòèè, ïåðâûì ïðåäñåä. Ñîâíàðêîìà Àðìåíèè]551. Ëåíèí Â.È. Ïîëí. ñîáð. ñî÷. ò. 43 (ìàðò-èþíü 1921). - Ì.:Ïîëèòèçäàò, 1982. - 561ñ.Èç ñîäåðæ.: Òîâàðèùàì êîììóíèñòàì Àçåðáàéäæàíà, Ãðóçèè, Àðìåíèè,Äàãåñòàíà, Ãîðñêîé ðåñïóáëèêè [Î ïèñüìå Ëåíèíà, ïîñëàííîãî ÷åðåç À.Ìÿñíèêîâà, íàïðàâëÿþùåãîñÿ â Àðìåíèþ ïî ðåøåíèþ ïàðòèè, êîììóíèñòàì190

Êàâêàçà è Çàêàâêàçüÿ]; Óêàçàòåëü èìåí [Î êðàòêèõ áèîãðàôè÷åñêèõ äàííûõÀ.Ô. Ìÿñíèêîâà]552. Õàðìàíäàðÿí Ñ.Â. Ñïëî÷åíèå íàðîäîâ â ñòðîèòåëüñòâåñîöèàëèçìà (îïûò ÇÑÔÑÐ) / Îòâ. ðåä. Ì. È. Êóëè÷åíêî. - Ì.: Íàóêà,1982. - 288ñ.Èç ñîäåðæ.: Ðàçäåë ïåðâûé. Ðîëü ÇÑÔÑÐ â ëèêâèäàöèè ôàêòè÷åñêîãîíåðàâåíñòâà íàðîäîâ. Ãëàâà ïåðâàÿ. Ñîâåòñêîå ãîñóäàðñòâåííîå îáúåäèíåíèåíàðîäîâ Çàêàâêàçüÿ [Î ïîäïèñàíèè ïîñòàíîâëåíèÿ î ãðàíèöå ìåæäóäâóìÿ ñîâåòñêèìè ðåñïóáëèêàìè - Àðìåíèåé, îò èìåíè êîòîðîé ïîäïèñàëïðåäñåä. ÑÍÊ ÑÑÐ Àðì. À.Ô. Ìÿñíèêîâ (Ìÿñíèêÿí) è Ãðóçèåé - Áóäó Ìäèâàíè;Î ôîðìèðîâàíèè Ñåññèåé ÖÈÊ Ïðàâèòåëüñòâà (ÑÍÊ) ðåñïóáëèêè âîãëàâå ñ À. Ìÿñíèêîâûì (1922ã.); Î ïðåäñåäàòåëüñòâå À.Ô. Ìÿñíèêîâà (ïåðâûìïî î÷åðåäè) íà Ñîþçíîì Ñîâåòå ÔÑÑÐÇ; Îá îáðàçîâàíèè ÂÝÑ ïîäïðåäñåäàòåëüñòâîì À. Ìÿñíèêÿíà; Î I Âñåñîþçíîì ñúåçäå ñîâåòîâ,èçáðàâøåãî ÖÈÊ ÑÑÑÐ, â ñîñòàâ êîòîðîãî âîøåë è À. Ìÿñíèêÿí]; Ãëàâàâòîðàÿ. Óêðåïëåíèå è ðàçâèòèå ÇÑÔÑÐ, êàê óñëîâèå áðàòñêîãî åäèíåíèÿíàðîäîâ [Î I ñåññèè Çàê ÖÈÊ II Ñîçûâà, èçáðàâøåãî À. Ìÿñíèêÿíà òàêæå è÷ëåíîì ÇàêÖÈÊ-à; Îá îáðàçîâàíèè ïðàâèòåëüñòâà ÇÑÔÑÐ ÖÍÊ, èçáðàâøåãîçàì. ïðåäñåäàòåëÿ À. Ìÿñíèêÿíà]; Ãëàâà òðåòüÿ. Ðîñò àêòèâíîñòè ìíîãîíàöèîíàëüíûõòðóäÿùèõñÿ ìàññ [Îá îòíîøåíèè ê Ñîâåòñêîìó ãîñóäàðñòâó è À.Ìÿñíèêÿíó òàêæå íà IV ñúåçäå êîì. îðãàíèçàöèé Çàêàâêàçüÿ]; Ðàçäåë âòîðîé.Ýêîíîìè÷åñêîå è êóëüòóðíîå ðàçâèòèå ÇÑÔÑÐ, êàê ôàêòîð ñïëî÷åíèÿíàðîäîâ. Ãëàâà ÷åòâåðòàÿ. Åäèíñòâî äåéñòâèé òðóäÿùèõñÿ â áîðüáå çàâîññòàíîâëåíèå íàðîäíîãî õîçÿéñòâà è èíäóñòðèàëèçàöèþ ñòðàí [Îá îðãàíèçàöèîííîìîò÷åòå Çàêêàðàéêîìà (äîêëàä÷èê À. Ìÿñíèêÿí) íà III ñúåçäåêîì. îðãàíèç. Çàêàâêàçüÿ (ìàé 1924ã.)]; Ãëàâà ïÿòàÿ. Ñàìîîòâåðæåííûé òðóäíà áëàãî ñîöèàëèçìà. Ñîöèàëèñòè÷åñêèå íàöèè è íàðîäíîñòè Çàêàâêàçüÿ [Îðîëè êîììóíèñòîâ-àðìÿí Çàêàâêàçüÿ, ñûãðàâøèõ çíà÷èòåëüíóþ ðîëü â Êîì.ïàðòèè è ñòðîèòåëüñòâå ñîöèàëèçìà, ñðåäè êîòîðûõ è À.Ô. Ìÿñíèêÿí]1983553. γñ³Û³Ý è. Ø. öñÏáõÃÛáõÝ: [ì»å: ܳ¨` г۳ëï³ÝÇ Ñ»ÕÏáÙ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ]. - º., êáí»ï. ·ñáÕ, 1983. – 504 ¿ç:554. Èç èñòîðèè âåêîâîé äðóæáû: Ñáîðíèê ñòàòåé / ÀÍ Àðì ÑÑÐ,Èí-ò èñòîðèè; ðåäêîë.; Ì.Ã. Íåðñèñÿí è äð. - Å.: Èçä-âî ÀÍ Àðì. ÑÑÐ,1983. - 269ñ.191

Èç ñîäåðæ.: Ñòðàíèöû èñòîðèè Óêðàèíû â òâîð÷åñêîì íàñëåäèè È.Õ.Ëàëàÿíà, Ñ.Ñ. Ñïàíäàðÿíà, Ñ.Ò. Øàóìÿíà, À.Ô. Ìÿñíèêÿíà [Î ïðÿìûõ èëèêîñâåííûõ ñâèäåòåëüñòâàõ â ðåâîë. ïóáëèñò. íàñëåäèè Ñïàíäàðÿíà,Øàóìÿíà è Ìÿñíèêÿíà îòíîñèòåëüíî ïðîáëåì èñòîðèè Óêðàèíû, Îá Àë. Ô.Ìÿñíèêÿíå, î åãî “Îáðàùåíèè ê êàçàêàì è óêðàèíöàì ñ ïðèçûâîì ê áîðüáåïðîòèâ êîíòððåâîëþöèè” (îò 3 äåê. 1917ã.), Îá “Îáðàùåíèè …” (ê íàðîäóÓêðàèíû) îò 19 äåê. 1917ã., Î ïîääåðæêå Ìÿñíèêÿíîì ëåíèíñêîãî òðåáîâàíèÿíå ïîääàâàòüñÿ ïðîâîêàöèè êèåâñêîé Ðàäû, Î áîðüáå Ìÿñíèêÿíà ñâðàãàìè Ñîâåòñêîé âëàñòè òàêæå è ïåðîì íà ñòðàíèöàõ áîëüøåâèñòñêèõãàçåò, ïîä ïñåâäîíèìîì Áîëüøåâèê, Î ñòàòüÿõ Ìÿñíèêÿíà “Ïîëîæåíèå íàôðîíòàõ”, “Çàäà÷à äíÿ”, “Ïàðòèçàíùèíà” ñûãðàâøèõ áîëüøóþ ðîëü â áîðüáåñ êîíòððåâîëþöèåé íà Óêðàèíå, Îá îñóæäåíèè Ìÿñíèêÿíîì “ïàðòèçàíùèíû”,ìåøàþùåé íàñòóïëåíèþ Êðàñíîé Àðìèè íà äåíèêèíñêèå âîéñêà, Îðàñêðûòèè Ìÿñíèêÿíîì òàêòè÷åñêèõ çàäà÷ áåëîïîëüñêèõ âîéñê ïðîòèâÊðàñíîé Àðìèè â Êðûìó] / Â.Ò. Ñàðáåé; Â.È. Ëåíèí è Àðìåíèÿ [Î âêëàäåàðìÿí â ðåâîë. áîðüáó, ñðåäè êîòîðûõ áûë è À.Ô. Ìÿñíèêÿí, Î ìîáèëèçàöèèäëÿ ðàáîòû â Àðìåíèè òàêîãî âåðíîãî ñîðàòíèêà Ëåíèíà, êàêèì áûëÌÿñíèêÿí; Î âûñòóïëåíèè Ìÿñíèêÿíà íà VI ñúåçäå ïàðòèè (26 èþëÿ 1917ã.)ñ äîêëàäîì î ïîëîæåíèè íà Çàïàäíîì ôðîíòå, èì áûë ïðåäëîæåí êóðñ íàðåâîëþöèþ, î ðîëè àðìèè â âîîðóæåííîé áîðüáå è î åãî ïîñëåñúåçäîâñêîéàãèòàöèîííîé ðàáîòå â ðàéîíàõ Ïåòðîãðàäà, Âîñïîìèíàíèÿ ÑåðãîÎðäæîíèêèäçå î òåõ äíÿõ äåÿòåëüíîñòè Àëåøè (Ìÿñíèêÿíà)] / Ã.Á.Ãàðèáäæàíÿí; Áðàòñêàÿ ïîìîùü Ñîâåòñêîé Ðîññèè Àðìåíèè â 1921-1925ãã.[Î íàçíà÷åíèè Àë. Ìÿñíèêÿíà ïðåäñåä. Ðåâêîìà è íàðîä. êîìèññàðîì ïîâîåííûì äåëàì Àðìåíèè, à ïîñëå ðåîðãàíèçàöèè 21 ìàÿ Ðåâêîìà â ÑîâåòÍàðîäíûõ Êîìèññàðîâ Àðì. ÑÑÐ ñòàë ïðåäñåä. ÑÍÊ Àð. ÑÑÐ, Î âîñïîìèíàíèèÌÿñíèêÿíà î åãî âñòðå÷å ñ Ëåíèíûì ïåðåä ïîåçäêîé â Àðìåíèþ, âîâðåìÿ êîòîðîé ïîëó÷èë ïèñüìî Ëåíèíà äëÿ áîëüøåâèêîâ Êàâêàçà] / À.Ì.Àêîïÿí.555. Êàçåêî È.È. Ì.Â. Ôðóíçå: Ðåâ. äåÿòåëüíîñòü â Áåëîðóññèè. -Ìí.: Áåëàðóñü, 1983. - 175 ñ; ÔîòîÈç ñîäåðæ.: Íà ïóòè ê Îêòÿáðþ [Î ðåâîëþöèîííîé ðàáîòå ñðåäè ñîëäàòíà Çàïàäíîì ôðîíòå, êîòîðóþ ïðîâîäèë À. Ô. Ìÿñíèêîâ, Î ïðèçíàíèèáîëüøåâèêîâ Ìèíñêîãî ñîâåòà, ÷òî íåñìîòðÿ íà òî ÷òî îíè ñîñòîÿëè â“îáúåäèíåíèè” (ìåíüøåâèêè è äð. ðàíåå çàïðåù. ñîöèàë-äåì. ïàðòèè) îíèïðîâîäèëè ëîçóíãè, êîòîðûå âûäâèãàëè Â.È. Ëåíèí, Ôðóíçå è À.Ô. Ìÿñíèêîâ,Î ñîçäàíèè áîëüøåâèêàìè, òðóäÿùèìèñÿ Áåëîðóññèè è ñîëäàòàìèÇàïàäíîãî ôðîíòà ñîáñòâåííîé ïàðò. îðãàíèçàöèè - ãîðîäñêîé êîìèòåò,ïðåäñåäàòåëåì êîòîðîãî áûë èçáðàí À.Ô. Ìÿñíèêîâ, Îá àêòèâíîé ðàáîòå ïî192

âûïóñêó áîëüøåâèñòñêîé ãàçåòû, â êîòîðîé äåÿòåëüíîå ó÷àñòèå ïðèíèìàë èÀ. Ìÿñíèêîâ, Î âàæíîé ðîëè â îðãàíèçàöèè è ïîâñåäíåâíîé ðàáîòå â ãàçåòåîäíîãî èç ðåäàêòîðîâ ãàçåòû Àëåêñàíäðà Ìÿñíèêîâà, ïå÷àòàþùåãîñÿ ïîäïñåâäîíèìàìè Ìàðòóíè, Àëåøà è äð., Î áîëüøîì âêëàäå è Ìÿñíèêîâàòàêæå â óòâåðæäåíèè áîëüøåâèñòñêîé íàïðàâëåííîñòè ãàçåòû “Çâåçäà” -ñâîèìè ïåðåäîâèöàìè è ñòàòüÿìè]; Ñïëî÷åíèå ðåâîëþöèîííûõ ñèë ôðîíòàè òûëà [Îá ó÷àñòèè è âûñòóïëåíèè íà ñúåçäå IV ãîñäóìû À. Ìÿñíèêîâà, Îðåøåíèè ôðîíòîâîãî ñúåçäà (Çàïàäíîãî ôðîíòà), îöåíèâøåãî ñïîñîáíîñòèè ðåâîëþöèîííûé òåìïåðàìåíò Ìÿñíèêîâà, èçáðàòü åãî íàðÿäó ñ äðóãèìè,â ñîñòàâ ôðîíòîâîãî êîìèòåòà, ÷òî ïðåäîïðåäåëèëî åãî ïåðååçä â Ìèíñê,ãäå ñ íà÷àëà áîëüøåâèêè èçáèðàþò Ìÿñíèêîâà ïðåäñåäàòåëåì ãîðîäñêîãî,çàòåì Ñåâåðî-Çàïàäíîãî îáëàñòíîãî êîìèòåòà ÐÑÄÐÏ(á) è îí âîçãëàâèëáîðüáó çà óñòàíîâëåíèå Ñîâåò. âëàñòè â Áåëîðóññèè, Î ïðîâîäèìîé íàðÿäóñ äðóãèìè áîëüøåâèêàìè ýíåðãè÷íîé ðàáîòå â èþëå 1917 ãîäà âî âðåìÿíàñòóïëåíèÿ êîíòððåâîëþöèè]; Çà Ñîâåòñêóþ Áåëîðóññèþ [Î âàæíîé ðîëè,êîòîðóþ ïðîâîäèë Ìÿñíèêîâ íà ñòðàíèöàõ áîëüøåâèñòñêèõ ãàçåò “Çâåçäà”,“Ìîëîò”, “Áóðåâåñòíèê” ïî ïðîïàãàíäå ëåíèíñêîé íàöèîíàëüíîé ïðîãðàììû,íàðÿäó ñ äðóãèìè áîëüøåâèêàìè-ëåíèíöàìè]1984556. ¨áñ·Û³Ý ò. ê. г۳ëï³ÝáõÙ Ïáõë³Ïó³Ï³Ý-ëáí»ï³Ï³Ýջϳí³ñ ϳ¹ñ»ñÇ å³ïñ³ëïÙ³Ý å³ïÙáõÃÛáõÝÇó (1920-1953 ÃÃ.). -ºñ.: г۳ëï³Ý, 1984. – 168 ¿ç:´áí³Ý¹.-Çó` Ü»ñ³ÍáõÃÛáõÝ: [²Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý Ïáõë³Ïó³Ï³Ý ϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÝ»ñÇ»ññáñ¹ ѳٳ·áõÙ³ñÇÝ (1924 Ã. Ù³ÛÇë) Ïáõë¹åñáóÝ»ñÇ Ï³½-ٳϻñåÙ³Ý í»ñ³μ»ñÛ³É ½»ÏáõóÙ³ÝÁ ³Ý¹ñ³¹³éݳÉáõ Ù³ëÇÝ]; ÉáõË ³é³çÇÝ.Իϳí³ñ ϳ¹ñ»ñÇ å³ïñ³ëïáõÙÝ áõ í»ñ³å³ïñ³ëïáõÙÁ êáí»ï³Ï³ÝÇß˳ÝáõÃÛ³Ý ³é³çÇÝ ï³ñÇÝ»ñÇÝ: (1920-1925 ÃÃ.): ²é³çÇÝ ù³ÛÉ»ñÁ [ݳ¨ ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ г۳ëï³Ý ³ß˳ï»Éáõ ·áñÍáõÕí»Éáõ Ù³ëÇÝ]; гëáõݳóÙ³Ý׳ݳå³ñÑÇÝ [§ÆÝãáõ åÇïÇ Ù³ùñ»É Ïáõë³ÏóáõÃÛáõÝÁ¦, §Îáõë³ÏóáõÃÛ³ÝÙ³ùñáõÙÁ¦ Ñá¹í³ÍÝ»ñáõÙ Ïáõë³ÏóáõÃÛ³Ý Ù³ùñáõÙÁ ϳñ¨áñ»Éáõ, ݳ¨ ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ §²Ý¹ñÏáíϳëÇ Ñ³Ýñ³å»ïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ÷áËѳñ³μ»ñáõÃÛáõÝ-Ý»ñÁ¦ ½»ÏáõóáõÙÁ Ïáõë³Ïó³Ï³Ý-ëáí»ï³Ï³Ý ³ß˳ïáÕÝ»ñÇ áõëÙ³Ý áõ¹³ëïdzñ³ÏáõÃÛ³Ý ·áñÍÇÝ Ýå³ëï»Éáõ, Ññ³Ñ³Ý·ã³Ï³Ý ÅáÕáí-ËáñÑñ¹³ÏóáõÃÛáõÝÝ»ñÁí³ñ»Éáõ, §ä³ï³ë˳ݳïíáõÃÛ³Ý Ù³ëÇݦ Ñá¹í³ÍÇ, гÛϳ-Ï³Ý Ññ³Ó·³ÛÇÝ ¹ÇíǽdzÛÇ ù³Õμ³ÅÝÇ å»ï Ð. ÐáíѳÝÝÇëÛ³ÝÁ ²Ý¹ñ»ñÏñÏá-ÙÇ ù³ñïáõÕ³ñ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ 1923 Ã. û·áëïáëÇ 15-ÇÝ »ñÏáõ ½ÇÝͳé³-ÛáÕÝ»ñÇ ØáëÏí³ÛáõÙ ëáíáñ»Éáõ ÙÇçÝáñ¹áõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ]; ÉáõË »ñÏñáñ¹. ºñÏñÇëáódzÉÇëï³Ï³Ý Çݹáõëïñ³óÙ³Ý ¨ ·ÛáõÕ³ïÝï»ëáõÃÛ³Ý ÏáÉ»ÏïÇí³óÙ³ÝѳÕóݳÏÇ Ñ³Ù³ñ ÙÕí³Í å³Ûù³ñÇ Å³Ù³Ý³Ï³ßñç³ÝáõÙ: (1926-1932 ÃÃ.):26 ÏáÙÇë³ñÝ»ñÇ ³Ýí³Ý ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý ѳٳÉë³ñ³ÝÇ ëï»ÕÍÙ³Ý áõ ·áñ-193

ÍáõÝ»áõÃÛ³Ý å³ïÙáõÃÛáõÝÇó [ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ²Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý ÏáÙáõ-ÝÇëï³Ï³Ý ѳٳÉë³ñ³ÝÇ μ³óÙ³Ý ³ß˳ï³ÝùÝ»ñÇÝ Ù³ëݳÏó»Éáõ Ù³ëÇÝ]:557. ä³ñïǽáõÝÇ ì. ¼. ì. î»ñÛ³ÝÇ Ï»Ýë³å³ïáõÙÁ / ÊÙμ.` ². ê.ÐáõݳÝÛ³Ý. - º.: êáí»ï. ·ñáÕ, 1984. – 356 ¿ç:´áí³Ý¹.-Çó` ܳ˳μ³Ý: [î»ñÛ³ÝÇ ëï»Õͳ·áñÍ³Ï³Ý ÏÛ³ÝùÁ ݳ¨ ³-é³Ýó ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ý»ñϳ۳óÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ]; ÉáõË »ñÏñáñ¹. ȳ½³ñÛ³Ý ×»-Ù³ñ³ÝáõÙ: ñ³Ï³Ý μ»Ù»ÉÁ: [ܳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ×»Ù³ñ³ÝáõÙ áõë³Ý»Éáõï³ñÇÝ»ñÇÝ ³½·³ÛÇÝ-³½³ï³·ñ³Ï³Ý á·áí áõÕáñ¹í»Éáõ, ò. ʳݽ³¹Û³ÝÁ×»Ù³ñ³ÝáõÙ áõë³Ý»Éáõ ï³ñÇÝ»ñÇÝ §²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏ۳ݦ ·ñùáõÛÏÇ,ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ¨ î»ñÛ³ÝÁ ѳϳϳé³í³ñ³Ï³Ý óáõÛó»ñÇÝ áõ »ÉáõÛÃÝ»ñÇÝ Ù³ë-ݳÏó»Éáõ Ù³ëÇÝ]; ÉáõË »ññáñ¹. ØáëÏí³ÛÇ Ñ³Ù³Éë³ñ³ÝáõÙ: §ú¹Á ÉÇùÝ ¿ñî»ñÛ³Ýáí¦: §ÐÇÙ³ ùá ѳ½³ñÝ ¿¦ [ܳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ØáëÏí³ÛÇ Ï³Ûë»ñ³-Ï³Ý Ñ³Ù³Éë³ñ³ÝÇ áõë³ÝáÕÝ»ñÇ ß³ñù»ñÁ ѳٳÉñ»Éáõ, ì. î»ñÛ³ÝÁ ²É. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»ï ´³ùíáõÙ Ïáõë³Ïó³Ï³Ý ³ß˳ï³ÝùÇ ÷áñÓ»ñ ϳï³ñ»Éáõ,ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý ¨ î»ñÛ³Ý 1904-Çó ÁÝÏ»ñáõÃÛ³Ý, ò. ʳݽ³¹Û³ÝÇÝ áõÕÕí³Í ݳ-Ù³ÏáõÙ î»ñÛ³ÝÇ §ØÃÝß³ÕÇ ³ÝáõñçÝ»ñǦ Ññ³ï³ñ³ÏáõÃÛ³Ý Ñ³ñóáí Ñ»-ï³ùñùñí»Éáõ Ù³ëÇÝ]; ÉáõË ãáññáñ¹. ä»ï»ñμáõñ·Ç ѳٳ·áõÙ³ñáõÙ: ñ³-ϳÝ-Ññ³ï³ñ³Ïã³Ï³Ý ·áñÍáõÝ»áõÃÛáõÝÁ [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ î»ñÛ³ÝÇ Ñ»Õ³-÷áË³Ï³Ý ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý, ëáí»ï³Ï³Ý å³éɳٻÝïÇ ³Ý¹³Ù, å»ï³Ï³ÝÝ߳ݳíáñ ·áñÍÇã ÉÇÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ]; ÉáõË ÑÇÝ·»ñáñ¹. лճ÷áËáõÃÛ³Ý Ñ»ï:ä»ï³Ï³Ý ·áñÍáõÝ»áõÃÛáõÝÁ: ÐÇí³Ý¹áõÃÛáõÝÁ ¨ Ù³ÑÁ [1920 Ã. ØáëÏí³ÛáõÙ`²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ §ä»ïáõÃÛáõÝ ¨ ѻճ÷áËáõÃÛáõÝÁ ѳۻñ»Ý¦ í»ñç³μ³Ýáíïå³·ñí»Éáõ, ê³Ù³ñ³ÛÇó ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ ·ñ³Í î»ñÛ³ÝÇ Ý³Ù³ÏÇ Ù³ëÇÝ]:1985558. ²Õ³Û³Ý Ì. ä. ¨ áõñÇßÝ. Ð³Û ÅáÕáíñ¹Ç å³ïÙáõÃÛáõÝ (1900-1983 ÃÃ.) ¹³ë³·Çñù ÙÇçݳϳñ· ¹åñáóÇ 9-10-ñ¹ ¹³ë³ñ³ÝÝ»ñÇ Ñ³-Ù³ñ / Ì. ä. ²Õ³Û³Ý, Þ. è. гñáõÃÛáõÝÛ³Ý, ². Ü. Øݳó³Ï³ÝÛ³Ý; ÊÙμ.`Ð. ². ²í»ïÇëÛ³Ý. - º.: ÈáõÛë, 1985. – 214 ¿ç, Éáõë³ÝÏ.:´áí³Ý¹.-Çó` ²é³çÇÝ μ³ÅÇÝ. г۳ëï³ÝÁ ÇÙå»ñdzÉǽÙÇ ¨ μáõÅáõ³-¹»-ÙáÏñ³ï³Ï³Ý ѻճ÷áËáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Å³Ù³Ý³Ï³ßñç³ÝáõÙ: VI ·ÉáõË. гÛϳ-Ï³Ý Ùß³ÏáõÛÃÁ 1900-1917 Ãí³Ï³ÝÝ»ñÇÝ: ÇïáõÃÛáõÝÁ [ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁÑ³Û Ù³ñùëÇëï³Ï³Ý áõÕÕáõÃÛ³Ý Ý»ñϳ۳óáõóÇãÁ ÉÇÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ]; ºñÏñáñ¹μ³ÅÇÝ. ÐáÏï»Ùμ»ñÛ³Ý ëáódzÉÇëï³Ï³Ý Ù»Í Ñ»Õ³÷áËáõÃÛáõÝÁ ¨ ëáí»ï³-Ï³Ý Ï³ñ·»ñÇ Ñ³ëï³ïáõÙÝ áõ ³Ùñ³åݹáõÙÁ г۳ëï³ÝáõÙ 1917-1921 ÃÃ.:VII ·ÉáõË. Æñ³¹ñáõÃÛáõÝÁ г۳ëï³ÝáõÙ ÐáÏï»Ùμ»ñÛ³Ý Ñ»Õ³÷áËáõÃÛáõÝÇóÑ»ïá: ÐáÏï»Ùμ»ñÛ³Ý Ñ»Õ³÷áËáõÃÛáõÝÁ ¨ г۳ëï³ÝÁ [1918-1920 Ãí³Ï³Ý-Ý»ñÇÝ »ñÏÇñÁ ³ñï³ùÇÝ áõ Ý»ñùÇÝ ÃßݳÙÇÝ»ñÇó å³ßïå³Ý»Éáõ ·áñÍáõÙ²ñ¨ÙïÛ³Ý ¨ ³å³` ²ñ¨»ÉÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÝ»ñÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñ,êáí»ï³Ï³Ý èáõë³ëï³ÝÇ ½ÇÝí³Í áõÅ»ñÇ ·»ñ³·áõÛÝ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇå³ßïáݳϳï³ñ, ´»ÉáéáõëdzÛÇ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý Ïáõë³ÏóáõÃÛ³Ý194

λÝïÏáÙÇ μÛáõñáÛÇ Ý³Ë³·³Ñ, Ïáõë³ÏóáõÃÛ³Ý ØáëÏí³ÛÇ ù³ÕÏáÙÇ ù³ñïáõ-Õ³ñ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëݳÏóáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ]; X ·ÉáõË. гÛÏ³Ï³Ý êáí»ï³-Ï³Ý ëáódzÉÇëï³Ï³Ý гÝñ³å»ïáõÃÛ³Ý Ï³½Ù³íáñáõÙÁ ¨ ³Ùñ³åݹáõÙÁ:¸³ßݳÏó³Ï³ÝÝ»ñÇ ÷»ïñí³ñÛ³Ý Ñ³Ï³Ñ»Õ³÷áË³Ï³Ý ËéáíáõÃÛáõÝÁ ¨Ýñ³ ç³Ëç³ËáõÙÁ [èÏ(μ)ΠλÝïÏáÙÁ г۳ëï³Ý ջϳí³ñ ³ß˳ï³ÝùÇݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ áõÕ³ñÏ»Éáõ ¨ г۳ëï³ÝÇ Ñ»ÕÏáÙÇ, ³å³ Ù³ÛÇëÇ 21-ÇÝ Ñ»ÕÏáÙÁ í»ñ³Ï³½Ùí»ó ÅáÕáíñ¹³Ï³Ý ÏáÙÇë³ñÝ»ñÇ ËáñÑñ¹Ç` ²É. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÇ Ý³Ë³·³ÑáõÃÛ³Ùμ, ¼³Ý·»½áõñÁ ¹³ßݳÏó³Ï³ÝÝ»ñÇó ³½³ï³·ñ»-ÉáõÝ Ù³ëݳÏó»Éáõ Ù³ëÇÝ]; ºññáñ¹ μ³ÅÇÝ. êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÁ ëáódz-ÉǽÙÇ Ï³éáõóÙ³Ý Å³Ù³Ý³Ï³ßñç³ÝáõÙ: XI ·ÉáõË. êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÁêáódzÉǽÙÇ ïÝï»ë³Ï³Ý ÑÇÙùÇ Ï³éáõóÙ³Ý ï³ñÇÝ»ñÇÝ (1921-1932 ÃÃ.):г۳ëï³ÝÇ ëáí»ïÝ»ñÇ ³é³çÇÝ Ñ³Ù³·áõÙ³ñÁ: ÐêêÐ ë³Ñٳݳ¹ñáõÃÛ³ÝÁݹáõÝáõÙÁ [1922 Ã. ÑáõÝí³ñÇ 30-ÇÝ ºñ¨³Ýáõ٠г۳ëï³ÝÇ ëáí»ïÝ»ñÇ ³é³çÇÝѳٳ·áõÙ³ñáõ٠г۳ëï³ÝÇ êêРϳé³í³ñáõÃÛ³Ý ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý í»-ñ³μ»ñÛ³É ÄáÕÏáÙËáñÑÇ Ý³Ë³·³Ñ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ½»ÏáõóÙ³Ý, ÐêêÐ ³é³çÇÝë³Ñٳݳ¹ñáõÃÛ³Ý ùÝݳñÏÙ³Ý áõ ѳëï³ïÙ³Ý Ù³ëÇÝ]; ²Ý¹ñÏáíϳë-Û³Ý ý»¹»ñ³ódzÛÇ Ï³½Ù³Ï»ñåáõÙÁ [ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ²Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ýý»¹»ñ³ódzÛÇ Ï³½Ù³Ï»ñåÙ³Ý Ñ³Ù³ñ Ù³ëë³Ý»Ç Ù»ç ݳ˳å³ïñ³ëï³-Ï³Ý ³ß˳ï³Ýù ͳí³É»Éáõ, ý»¹»ñ³ódzÛÇ ëï»ÕÍáõÙÁ ϳñ¨áñ»Éáõ Ù³ëÇÝ]:559. Ð³Û ÅáÕáíñ¹Ç å³ïÙáõÃÛáõÝ: Ðݳ·áõÛÝ Å³Ù³Ý³ÏÝ»ñÇó ÙÇÝã¨Ù»ñ ûñ»ñÁ / . Ê. ê³ñ·ëÛ³Ý, Â. Ê. гÏáμÛ³Ý, ². . ²μñ³Ñ³ÙÛ³Ý ¨ áõñÇßÝ./ ÊÙμ.` Ø. . Ü»ñëÇëÛ³Ý, 2-ñ¹ Éñ³óí³Í Ññ³ï. - ºñ., ºñ¨³ÝÇ Ñ³-Ù³Éë. Ññ³ï., 1985. – 528 ¿ç, Éáõë³ÝÏ.:´áí³Ý¹.-Çó` ´³ÅÇÝ ãáññáñ¹. êáí»ï³Ï³Ý ßñç³Ý: ÉáõË ùë³Ýٻϻñáñ¹:ÐáÏï»Ùμ»ñÛ³Ý Ñ»Õ³÷áËáõÃÛáõÝÁ ¨ êáí»ï³Ï³Ý Çß˳ÝáõÃÛ³Ý Ñ³ëï³ïáõÙÁг۳ëï³ÝáõÙ: êáí»ï³Ï³Ý Çß˳ÝáõÃÛ³Ý ³é³çÇÝ ù³ÛÉ»ñÁ [1921 Ã. Ù³ÛÇëÇ21-ÇÝ Ð³Û³ëï³ÝÇ Ð»ÕÏáÙÇ ÷á˳ñ»Ý ÅáÕáíñ¹³Ï³Ý ÏáÙÇë³ñÝ»ñÇ Ëáñ-Ñáõñ¹ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ·É˳íáñáõÃÛ³Ùμ ϳ½Ùí»Éáõ, êáí»ï³Ï³Ý ´»ÉáéáõëÇ-³Ûáõ٠ѳÝñ³å»ïáõÃÛ³Ý Î»ÝïñáÝ³Ï³Ý ·áñͳ¹Çñ ÏáÙÇï»Ç ݳ˳·³Ñ,³å³ èÏ(μ)Î ØáëÏí³ÛÇ ù³Õ³ù³ÛÇÝ ÏáÙÇï»Ç ù³ñïáõÕ³ñ ³ß˳ï»Éáõ,èÏ(μ)ΠλÝïñáÝ³Ï³Ý ÏáÙÇï»Ç áñáßÙ³Ùμ г۳ëï³ÝÇ ÄáÕÏáÙËáñÑÇ Ý³Ë³-·³Ñ Ý߳ݳÏí»Éáõ Ù³ëÇÝ]; ÉáõË ùë³Ý»ñÏáõ»ñáñ¹. êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÁëáódzÉÇëï³Ï³Ý ßÇݳñ³ñáõÃÛ³Ý Å³Ù³Ý³Ï³ßñç³ÝáõÙ: (1920-1930-³Ï³ÝÃÃ.): êáódzÉÇëï³Ï³Ý ßÇݳñ³ñáõÃÛ³Ý ëÏǽμÁ г۳ëï³ÝáõÙ [ݳ¨ ²Ý¹ñ»ñÏñÏáÙÇϳ½ÙÇ Ù»ç ÙïÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ]; êáí»ï³Ñ³Û Ùß³ÏáõÛÃÇ ½³ñ·³óáõÙÁ[ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ êáí»ï³Ñ³Û ·ñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý ëï»ÕÍÙ³ÝÁ Ýå³ëï»ÉáõÙ³ëÇÝ]:560. Ø»ÉÇùë»ÃÛ³Ý Ð. àõ. гÛñ»ÝÇù-ë÷Ûáõéù ³éÝãáõÃÛáõÝÝ»ñÁ ¨ ѳÛñ»Ý³¹³ñÓáõÃÛáõÝÁ(1920-1980 ÃÃ.) / »Õ. ËÙμ.` Ü. ². ÂáíÙ³ëÛ³Ý. -ºñ.: ºñ¨³ÝÇ Ñ³Ù³Éë. Ññ³ï., 1985. – 476 ¿ç:´áí³Ý¹.-Çó` Ü»ñ³ÍáõÃÛáõÝ [ê÷Ûáõéù-ѳÛñ»ÝÇù ³éÝãáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Éáõë³μ³ÝÙ³ÝáõÕÕáõÃÛ³Ùμ ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ (سñïáõÝÇ) ³ß˳ïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ195

ϳñ¨áñ ¹»ñÇ ¨ §Îáõë³ÏóáõÃÛáõÝÝ»ñÁ ·³ÕáõóѳÛáõÃÛ³Ý Ù»ç¦ ³ß˳ïáõ-ÃÛáõÝáõÙ ë÷Ûáõéù³Ñ³Û Ïáõë³ÏóáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ·áñÍáõÝ»áõÃÛáõÝÁ í»ñÉáõÍ»Éáõ, Ñ»-ï³·³ å³Ûù³ñÇ áõÕÇÝ óáõÛó ï³Éáõ Ù³ëÇÝ]; ÉáõË ³é³çÇÝ. ijٳݳϳÏÇóë÷ÛáõéùÇ ³é³ç³óáõÙÁ ¨ Ýñ³ ÏáÕÙÝáñáßáõÙÁ ¹»åÇ êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³Ý[ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ (سñïáõÝÇ) ë÷Ûáõéù³Ñ³ÛáõÃÛ³Ý ÝϳïÙ³Ùμ ×Çßï ù³-Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛ³Ý Ùß³ÏÙ³Ý áõ Çñ³Ï³Ý³óÙ³Ý ·áñÍÇÝ Í³é³Û»Éáõ Ù³ëÇÝ];ÉáõË »ññáñ¹. ê÷Ûáõéù³Ñ³Û»ñÇ Ñ³Ûñ»Ý³¹³ñÓáõÃÛáõÝÁ 1921-1936 Ãí³Ï³Ý-Ý»ñÇÝ: ê÷Ûáõéù³Ñ³Û»ñÇ Ñ³Ûñ»Ý³¹³ñÓáõÃÛáõÝÁ ÅáÕáíñ¹³Ï³Ý ïÝï»ëáõÃÛ³Ýí»ñ³Ï³Ý·ÝÙ³Ý ï³ñÇÝ»ñÇÝ [1921 Ã. ³Ùé³ÝÁ ØÇç³·»ïùÇ ·³ÕóϳÝáõÃÛ³ÝÝ»ñϳ۳óáõóÇãÝ»ñÁ ³íñǽáõÙ êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÇ ·³ÕóϳݳϳݷáñÍ»ñÇ Édz½áñ Ý»ñϳ۳óáõóÇã ñ. ì³ñ¹³ÝÛ³ÝÇ Ñ»ï μ³Ý³ÏóáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ¨ºñ¨³Ý Ù»ÏÝ³Í Çñ»Ýó å³ïíÇñ³ÏÝ»ñÇ ÙÇçáóáí ÐêÊÐ ÄáÕÏáÙËáñÑÇ Ý³Ë³-·³Ñ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»ï ·³ÕóϳÝáõÃÛ³ÝÁ г۳ëï³Ý ï»Õ³÷áË»ÉáõѳñóÁ ÉáõÍ»Éáõ Ù³ëÇÝ]; ÉáõË ÑÇÝ·»ñáñ¹. г۳ëï³ÝÇ û·ÝáõÃÛ³Ý ÏáÙÇï»Ç·áñÍáõÝ»áõÃÛáõÝÁ ѳÛñ»ÝÇù-ë÷Ûáõéù ϳå»ñÇ ½³ñ·³óÙ³Ý ¨ ѳÛñ»Ý³¹³ñ-ÓáõÃÛ³Ý Çñ³Ï³Ý³óÙ³Ý áõÕÕáõÃÛ³Ùμ [ÐêÊÐ ÄáÕÏáÙËáñÑÇ Ý³Ë³·³Ñ ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ÐúÎ-ÇÝ (г۳ëï³ÝÇ û·ÝáõÃÛ³Ý ÏáÙÇï») ϳñ¨áñáõÃÛáõÝ ï³-Éáõ Ù³ëÇÝ]; ÉáõË áõûñáñ¹. î³ñμ»ñ ¹ÇñùáñáßáõÙÝ»ñ ѳÛñ»Ý³¹³ñÓáõÃÛ³ÝÝϳïÙ³Ùμ: [³ÕóϳÝáõÃÛáõÝÁ г۳ëï³Ý ã·Ý³Éáõ ¹³ßݳÏó³Ï³ÝÝ»ñÇù³Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛ³Ý í»ñ³μ»ñÛ³É ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ï³ñÍÇùÇ Ù³ëÇÝ]:561. ä³ñë³ÙÛ³Ý ì. ². ä³ïÙ³·Çï³Ï³Ý ³ß˳ïáõÃÛáõÝÝ»ñ /ÊÙμ.` è. Ø. Ðáíë»÷Û³Ý; ñ³Ëáë` È. Ð. ´³μ³Û³Ý. - ºñ.: ÈáõÛë, 1985. –368 ¿ç:´áí³Ý¹.-Çó` ì. Æ. È»ÝÇÝÁ ¨ ²Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý ý»¹»ñ³óÇ³Ý [È»ÝÇÝÁ §²¹ñμ»ç³ÝÇ,ìñ³ëï³ÝÇ, г۳ëï³ÝÇ, ¸³Õëï³ÝÇ, È»éݳϳÝÝ»ñÇ Ñ³Ýñ³å»-ïáõÃÛ³Ý ÏáÙáõÝÇëï ÁÝÏ»ñÝ»ñÇݦ ݳٳÏÁ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ Çñ Ñ»ï ²Ý¹ñÏáí-ϳë μ»ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ]; Ð³Û ¨ íñ³ó ÅáÕáíáõñ¹Ý»ñÇ ¹³ñ³íáñ μ³ñ»Ï³ÙáõÃÛáõÝÁ[ݳ¨ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ²Ý¹ñÏáíϳëÇ ÅáÕáíáõñ¹Ý»ñÇ μ³ñ»Ï³ÙáõÃÛ³Ý, Ýñ³Ýó ÇÝï»ñݳóÇáݳÉϳå»ñÇ ³Ùñ³åÝ¹Ù³Ý ·áñÍáõÙ Ù»Í ¹»ñ ˳ճÉáõ Ù³ëÇÝ];²Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý ý»¹»ñ³ódzÛÇ å³ïÙ³Ï³Ý ¹»ñÁ [ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ²Ý¹ñý»¹»ñ³ódzÛÇ Ï³½Ù³Ï»ñåÙ³Ý ·áñÍÇÝ Ù³ëݳÏó»Éáõ, 1922 Ã. ÷»ïñ. 18-22-Á ÂÇýÉÇëáõÙ ·áõÙ³ñí³Í ²Ý¹ñÏáíϳëÇ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý ϳ½Ù³Ï»ñåáõ-ÃÛáõÝÝ»ñÇ ³é³çÇÝ Ñ³Ù³·áõÙ³ñáõÙ ý»¹»ñ³ódzÛÇ ³ÝÑñ³Å»ßïáõÃÛáõÝÁ Çñ½»ÏáõóÙ³Ý Ù»ç ϳñ¨áñ»Éáõ Ù³ëÇÝ]; Çï³Ñ»ï³½áï³Ï³Ý ³ß˳ï³ÝùÁ г-Û³ëï³ÝáõÙ [1920-³Ï³Ý Ãí³Ï³Ý»ñÇÝ Ý³¨ §¸³ßݳÏó³Ï³Ý ϳé³í³ñáõÃ۳ݹáÏáõÙ»ÝïÝ»ñÇó¦ ÅáÕáí³ÍáõÝ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ³é³ç³μ³Ýáí Ññ³ï³ñ³Ïí»ÉáõÙ³ëÇÝ]; ì. Æ. È»ÝÇÝÁ ¨ Ñ³Û ÅáÕáíñ¹Ç ³½³ï³·ñáõÃÛáõÝÁ [ݳ¨ ²É. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÁ èáõë³ëï³ÝáõÙ ¨ ³ñï³ë³ÑÙ³ÝáõÙ ³é³çÝáñ¹Ç Ñ»ï ϳå»ñ áõÝ»-ݳÉáõ, ²É»ùë³Ý¹ñ³åáÉÇ ³åûñÇÝÇ å³Ûٳݳ·ñÇ ¹»Ù μáÕáùÇ, èáõë³ëï³Ýǹ»ñÁ Ñ³Û ÅáÕáíñ¹Ç ³½³ï³·ñáõÃÛ³Ý ·áñÍáõ٠ϳñ¨áñ»Éáõ, ¹³ßݳÏÝ»ñdzñ¨ÙïÛ³Ý ¨ Ãáõñù³Ï³Ý ûñÇ»Ýï³óÇ³Ý ùÝݳ¹³ï»Éáõ Ù³ëÇÝ]:196562. Ìÿñíèêîâ À.Ô. Èçáðàííûå ïðîèçâåäåíèÿ / À.Ô. Ìÿñíèêîâ

(Ìÿñíèêÿí). - Ì.: Ïîëèòèçäàò, 1985. - 263ñ., 1ë. ïîðò. - Èí-ò ìàðêñèçìà-ëåíèíèçìàïðè ÖÊ ÊÏÑÑ è äð.Èç ñîäåðæ.: Îñíîâíûå äàòû æèçíè è äåÿòåëüíîñòè À.Ô. Ìÿñíèêîâà(1886-1925)563. Øàòèðÿí Ì. Ãåíåðàë, ðîæäåííûé ðåâîëþöèåé: Ïîâåñòü îáÀëåêñàíäðå Ìÿñíèêîâå (Ìÿñíèêÿíå).- 2-å èçä.- Ì.: Ïîëèòèçäàò, 1985.- 430ñ., èë. - (Ïëàìåííûå ðåâîëþöèîíåðû)1986564. ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý: ÌÝÝ¹Û³Ý 100-³ÙÛ³ÏÁ / Ø»ÃṳϳÝѳÝÓݳñ³ñ³Ï³ÝÝ»ñ ·ñ³¹³ñ³ÝÝ»ñÇ Ñ³Ù³ñ; гÛÏ³Ï³Ý êêÐ ÏáõÉïáõñ³ÛÇÙÇÝÇëïñáõÃÛáõÝ: ÄáÕáíáõñ¹Ý»ñÇ μ³ñ»Ï³ÙáõÃÛ³Ý ßù³Ýß³-ݳÏÇñ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ³Ýí. å»ï. ·ñ³¹³ñ³Ý: ñ³¹³ñ³Ý³·Çïáõ-ÃÛ³Ý ·Çï³Ù»Ãá¹³Ï³Ý μ³ÅÇÝ. - º., 1986. – 87 ¿ç:´áí³Ý¹` ÎÛ³Ýù` ÝíÇñí³Í Ïáõë³ÏóáõÃÛ³ÝÁ ¨ ÅáÕáíñ¹ÇÝ; ²É»ùë³Ý¹ñØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÏÛ³ÝùÇ ¨ ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý ÑÇÙÝ³Ï³Ý ï³ñ»Ãí»ñÁ: ñù³ÛÇÝ óáõó³Ñ³Ý¹»ëÇåɳÝ: ÝûñóáÕÝ»ñÇ ÏáÝý»ñ³Ýë: ñ³Ï³Ý-·»Õ³ñí»ëï³Ï³Ý »ñ»-Ïá: ²ñß³ÉáõÛëÝ»ñ »Ý ÷éí»É ³ß˳ñÑáõÙ / óï»ñ³Ï³Ý³óí³Í Ý»ñϳ۳óÙ³Ýëó»Ý³ñ /: ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ùïù»ñÇó: ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ:´³Ý³ëï»ÕÍáõÃÛáõÝÝ»ñ` ÝíÇñí³Í ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ: ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ:Ðåçþìå.565. ²ÙÇñÛ³Ý ê. ê. ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý. - º.: г۳ëï³Ý, 1986.– 640 ¿ç:´áí³Ý¹.-Çó` ܳ˳μ³Ý: ÉáõË ³é³çÇÝ Ø»Í ÏÛ³ÝùÇ ëÏǽμÁ; ²ÝѳïÇÓ¨³íáñÙ³Ý ³ÏáõÝùÝ»ñÁ: ÉáõË »ñÏñáñ¹: ÎÛ³ÝùÇ ³é³çÇÝ` ÙáëÏáíÛ³Ý ßñç³-ÝÁ; ²ÝóáõÙÁ ѳϳѻճ÷áË³Ï³Ý Ù³ñùëǽÙÇ ¹Çñù»ñÁ; è긴Π߳ñù»ñáõÙ:ÉáõË »ññáñ¹: ÎÛ³ÝùÝ áõ ·áñÍáõÝ»áõÃÛáõÝÁ 1907-1917 Ãí³Ï³ÝÝ»ñÇÝ: 1. ´³ùíáõÙ:äñáý»ëÇáÝ³É Ñ»Õ³÷á˳ϳÝÝ áõ μáÉߨÇÏ åñáå³·³Ý¹ÇëïÁ: 2. ÎñÏÇÝØáëÏí³ÛáõÙ: ³. гٳÉë³ñ³ÝÇ áõë³ÝáÕÁ; μ. ò³ñ³Ï³Ý μ³Ý³ÏáõÙ; ·. ºñ¹í-Û³É Ñ³í³ï³ñÙ³ï³ñÇ û·Ý³Ï³ÝÁ; ¹. лճ÷áË³Ï³Ý Ù³ñùëǽÙÇ å³ßïå³-ÝáõÃÛ³Ý ¹Çñù»ñáõÙ; ». سñùëÇëï ·ñ³ùÝݳ¹³ïÁ; ½. §áñ¹Û³Ý ѳݷáõÛó¦; 3.гٳß˳ñѳÛÇÝ å³ï»ñ³½ÙÇ ï³ñÇÝ»ñÇÝ: ÉáõË ãáññáñ¹: лճ÷á˳-ϳÝÝ Çñ ï³ñ»ñùáõÙ (1917 Ã. ÷»ïñí³ñ-ÝáÛ»Ùμ»ñ): 1. 賽ٳ׳ϳï³ÛÇÝ Ïá-ÙÇï»Ç ³Ý¹³ÙÁ; 2. гÝáõÝ ÇÝùÝáõñáõÛÝ Ï³½Ù³Ï»ñåáõÃÛ³Ý Ó¨³íáñÙ³Ý; 3.ä³ï·³Ù³íáñÁ ØÇÝëÏÇó; 4. ä³Ûù³ñ VI ѳٳ·áõÙ³ñÇ ³é³ç³¹ñ³Í ÏáõñëÇÇñ³Ï³Ý³óÙ³Ý Ñ³Ù³ñ; 5. ä³Ûù³ñ ÐÛáõëÇë³ñ¨ÙïÛ³Ý Ù³ñ½Ç μáÉߨÇÏÛ³Ýϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ÙdzíáñÙ³Ý áõ ³Ùñ³åݹٳÝ, ѻճ÷áË³Ï³Ý ù³-Õ³ù³Ï³Ý μ³Ý³ÏÇ Ó¨³íáñÙ³Ý Ñ³Ù³ñ; 6. 賽ٳѻճ÷áË³Ï³Ý ÏáÙÇï»Ç197

ݳ˳·³ÑÁ: ÉáõË ÑÇÝ·»ñáñ¹: äñ³åáñßãÇÏÁ éáõë³ëï³ÝÛ³Ý ÅáÕáíñ¹³Ï³Ýμ³Ý³ÏÇ ³é³çÇÝ ÁÝïñáíÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñ: ÉáõË í»ó»ñáñ¹: γñ-ÙÇñ μ³Ý³ÏÇ ßÇݳñ³ñáõÃÛ³Ý ³ÏïÇí Ù³ëݳÏÇó: ÉáõË Ûáûñáñ¹: ²É. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÇ ·áñÍáõÝ»áõÃÛáõÝÁ 1918 Ã. ÑáõÉÇëÇó 1919 Ã. Ù³ÛÇëÁ ÁÝÏ³Í Å³Ù³Ý³-ϳѳïí³ÍáõÙ: 1. ä³Ûù³ñ ÐÛáõëÇë-³ñ¨ÙïÛ³Ý Ù³ñ½áõÙ ëáí»ï³Ï³Ý Çß˳-ÝáõÃÛ³Ý ³Ùñ³åÝ¹Ù³Ý ¨ ëáódzÉÇëï³Ï³Ý ѻճ÷áËáõÃÛ³Ý ËݹÇñÝ»ñÇ ÉáõÍ-Ù³Ý Ñ³Ù³ñ: 2. ´»Éáéáõë³Ï³Ý êáí»ï³Ï³Ý гÝñ³å»ïáõÃÛ³Ý ³é³çÇÝ Õ»-ϳí³ñÁ: ÉáõË áõûñáñ¹: ØáëÏí³ÛÇ ù³ÕÏáÙÇ ù³ñïáõÕ³ñÁ: (²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³-ÝÇ ·áñÍáõÝ»áõÃÛáõÝÁ ØáëÏí³ÛáõÙ 1919 Ã. Ù³ÛÇë – 1921 Ã. ³åñÇÉ): 1. ØáëÏí³-ÛÇ ù³ÕÏáÙÇ é³½Ù³Ï³Ý Ï³½Ù³Ï»ñåÇãÁ: 2. ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ջϳí³ñáõÙ ¿ØáëÏí³ÛÇ Ïáõë³Ïó³Ï³Ý ϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÁ: 3. ä³Ûù³ñ Ïáõë³ÏóáõÃÛ³ÝÙdzëÝáõÃÛ³Ý Ñ³Ù³ñ` ѳÝáõÝ É»ÝÇÝÛ³Ý ·ÍÇ Ñ³ÕóݳÏÇ: ÉáõË ÇÝÝ»ñáñ¹:êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÇ Ï³é³í³ñáõÃÛ³Ý ³é³çÇÝ Ý³Ë³·³ÑÁ: 1. §Ø»Ýùã»Ýù »Ï»É ³Ûëï»Õ ù³Õ³ù³óÇ³Ï³Ý ÏéÇí ³Ý»Éáõ¦: 2. §²Ûë »ñÏÇñÁ Ù»ñÝ ¿…å»ïù ¿ Ñ³Ý»É ³Û¹ íÇ׳ÏÇó¦: 3. §Ð³ñϳíáñ ¿ ϳñ·Ç μ»ñ»É ëáí»ï³Ï³Ý³å³ñ³ïÁ, ¹ñ³ÝáõÙ ¿ Ù»ñ ÷ñÏáõÃÛáõÝÁ¦: 4. §ÂáÕ Ù»ñ Ïáõë³ÏóáõÃÛáõÝÁ ù³-ݳÏáí ÷áùñ³ÃÇí, μ³Ûó áñ³Ïáí ³í»ÉÇ É³í ¨ áõÅ»Õ ÉÇÝǦ: 5. ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³-ÝÁ ¨ Ñ³Û ÅáÕáíñ¹Ç Ñá·¨áñ í»ñ³ÍÝÝ¹Ç ³é³çÇÝ ù³ÛÉ»ñÁ: 6. ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ·áñÍáõÝ»áõÃÛáõÝÁ ³½·³ÛÇÝ Ë³Õ³ÕáõÃÛ³Ý ëï»ÕÍÙ³Ý ¨ ѳÝñ³å»ïáõÃÛ³ÝÙÇç³½·³ÛÇÝ ¹ñáõÃÛ³Ý ³Ùñ³åÝ¹Ù³Ý áõÕÕáõÃÛ³Ùμ: ÉáõË ï³ëÝ»ñáñ¹: ²Ý¹ñý»¹»ñ³ódzÛÇÕ»ÏÇ Ùáï: ÄáÕáíáõñ¹Ý»ñÇ μ³ñ»Ï³ÙáõÃÛ³Ý Ù»Í ç³ï³·áíÁ: 1.§ÎÑÇÙÝ»Ýù ÎáíϳëÛ³Ý ý»¹»ñ³ódz: ²Û¹ ÙÇáõÃÛ³Ý Ù»ç ¿ Ù»ñ ÷ñÏáõÃÛáõÝÁ, Ù»ñáõÅÁ¦: 2. ²Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý ý»¹»ñ³ódzÛÇ ëÇñïÁ¦:ñ³Ëáë.` Ü»ñϳñ³ñÛ³Ý ìɳ¹ÇÙÇñ. øÝݳ¹³ïáõÃÛáõÝ ¨ Ù³ï»Ý³Ëáëáõ-ÃÛáõÝ // Èñ³μ»ñ ѳë. ·Çï. – 1987. – Ã. 6. - ¿ç 90-92:566. γñ³å»ïÛ³Ý Ð. Ü. È»ÝÇÝÁ ¨ г۳ëï³ÝÁ: Çñù ³é³çÇÝ. -ºñ.: г۳ëï³Ý, 1986. – 384 ¿ç:´áí³Ý¹.-Çó` ÉáõË »ññáñ¹. Ð³Û Çñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý ³ñÓ³·³ÝùÝ»ñÁ: ì. Æ. È»-ÝÇÝÇ ³½¹»óáõÃÛ³Ý ³é³çÇÝ ¹ñë¨áñáõÝ»ñÝ áõ Ýñ³ Ù³ëÇÝ ³é³çÇÝ ï»Õ»Ïáõ-ÃÛáõÝÝ»ñÁ Ñ³Û Çñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý Ù»ç: ²½³ï³·ñ³Ï³Ý ѻճ÷áË³Ï³Ý å³Ûù³ñÇëϽμݳ÷áõÉÁ: [ܳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ³ÝÓÝ³Ï³Ý ·ñ³¹³ñ³ÝÇ Ù³ëÇÝ];ÉáõË ÑÇÝ·»ñáñ¹. èáõë³Ï³Ý ³é³çÇÝ Ñ»Õ³÷áËáõÃÛ³Ý ï³ñÇÝ»ñÇÝ: (1905-1907 ÃÃ.) [XX ¹³ñáõÙ Ñ³Û ÅáÕáíñ¹Ç ͳí³É³Í ³½³ï³·ñ³Ï³Ý ѻճ÷á˳-Ï³Ý å³Ûù³ñÇ, Ýñ³ Ùï³íáñ ÏáõÉïáõñ³Ï³Ý ½³ñ·³óÙ³Ý å³ïÙáõÃÛ³Ý Ù»çݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÁ]; ÉáõË í»ó»ñáñ¹. ä³Ûù³ñÇ ¨ ܳ˳å³ïñ³ëïáõÃÛ³Ýï³ëݳÙÛ³Ï: (1907-1917) [1912 Ã. ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ §²ñ¹Ç ïÝï»ë³-Ï³Ý ÏÛ³ÝùÁ¦ Ëáñ³·ñáí ·ñí³Í ³ß˳ïáõÃÛ³Ý μáí³Ý¹³ÏáõÃÛ³Ý ¨ å»ï³-Ï³Ý Ï³é³í³ñÙ³Ý Ó¨Ç Ù³ëÇÝ]:Ðåö.: Õàðëàìàíäàðÿí Ñ. Ñòðàíèöû áîëüøîé áèîãðàôèè // Êîììóíèñò. -1986. - N 167. - 15 èþë. - Ñ. 3.567. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý . ´. Ð³Û ÅáÕáíñ¹Ç ³½³ï³·ñ³Ï³Ý å³Ûù³ñÁXIX ¹³ñÇ í»ñçÇÝ ¨ XX ¹³ñÇ ëϽμÇÝ / ÊÙμ.` Ð. Ø. äáÕáëÛ³Ý. – ºñ.:198

ºñ¨³ÝÇ Ñ³Ù³Éë. Ññ³ï., 1986. – 164 ¿ç:´áí³Ý¹.-Çó` ²é³çÇÝ Ñ³Ù³ß˳ñѳÛÇÝ å³ï»ñ³½ÙÇ Ý³ËûñÛ³ÏÇÝ ¨ å³ï»ñ³½ÙÇï³ñÇÝ»ñÇÝ [1913 Ã. ¹»Ïï»Ùμ»ñÇÝ ØáëÏí³ÛáõÙ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇϳñ¹³ó³Í Ññ³å³ñ³Ï³ÛÇÝ ¹³ë³ËáëáõÃÛ³Ý (²¹³Ý³ÛÇ Ñ³Û»ñÇ Ïáïáñ³ÍÝ»-ñÇ), úëÙ³ÝÛ³Ý Ï³é³í³ñáÕÝ»ñÇ Ñ³Û³ëå³Ý ù³Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛ³Ý ¹³ï³å³ñïÙ³ÝÙ³ëÇÝ]; Ø»Í ÐáÏï»Ùμ»ñÁ ¨ Ñ³Û ÅáÕáíñ¹Ç ³½³ï³·ñ³Ï³Ý å³Ûù³ñÁ[1917 Ã. ¹»Ïï»Ùμ»ñÇÝ èáõë³ëï³ÝÇ Ð³Ýñ³å»ïáõÃÛ³Ý ½ÇÝí³Í áõÅ»ñÇ·»ñ³·áõÛÝ ·ÉË. Ññ³Ù³Ý³ï³ñ Ý߳ݳÏí»Éáõ, 1918 Ã. ²ñ¨ÙïÛ³Ý ¨ ²ñ¨»ÉÛ³Ý鳽ٳ׳ϳïÝ»ñáõ٠ϳñÙÇñ μ³Ý³ÏÇ Ù³ñï³Ï³Ý ·áñÍáÕáõÃÛáõÝÝ»ñÁ ջϳí³ñ»Éáõ,ê. Ø. ÎÇñáíÁ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ïáõë³Ïó³Ï³Ý, å»ï³Ï³Ý áõ é³½Ù³-Ï³Ý ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý, سÛÇëÛ³Ý ³åëï³ÙμáõÃÛ³Ý Ý߳ݳÏáõÃÛáõÝÁ ¨ ¹³ë»ñÁμ³ñÓñ ·Ý³Ñ³ï»Éáõ, 1921 Ã. ³åñÇÉÇ 13-ÇÝ ì. Æ. È»ÝÇÝÁ ². ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝÁݹáõÝ»Éáõ ¨ §²¹ñμ»ç³ÝÇ, ìñ³ëï³ÝÇ, г۳ëï³ÝÇ, ¸³Õëï³ÝÇ, È»éݳϳÝ-Ý»ñÇ Ð³Ýñ³å»ïáõÃÛ³Ý ÏáÙáõÝÇëï ÁÝÏ»ñÝ»ñÇݦ áõÕÕí³Í ݳٳÏÁ Çñ Ñ»ïÎáíϳë μ»ñ»Éáõ, ѳÛñ»Ý³¹³ñÓáõÃÛ³Ý ·áñÍÇÝ Áݹ³é³ç»Éáõ Ù³ëÇÝ]:568. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý . ´.; Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý ê. . êï»÷³Ý ²É³í»ñ¹-Û³Ý / ÊÙμ.` ì. ². ØÇù³Û»ÉÛ³Ý. - º.: г۳ëï³Ý, 1986. – 200 ¿ç, 7 Ã. ÝÏ.´áí³Ý¹.-Çó` ØáëÏí³ÛÇ μáÉߨÇÏÝ»ñÇ ß³ñù»ñáõÙ: [ØáëÏí³ÛÇ Ñ³Ù³Éë³ñ³-ÝáõÙ ²É³í»ñ¹Û³ÝÁ ݳ¨ ². ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»ï ϳå»ñ ѳëï³ï»Éáõ ¨ áõë³-ÝáÕ³Ï³Ý ß³ñÅáõÙÝ»ñÇÝ Ù³ëݳÏó»Éáõ Ù³ëÇÝ]; سÛÇëÛ³Ý ³åëï³ÙμáõÃÛ³Ýûñ»ñÇÝ: ´³Ýï ¨ ·Ý¹³Ï³Ñ³ñáõÃÛáõÝ: [г۳ëï³ÝáõÙ Ù³ÛÇëÛ³Ý ³åëï³Ùμáõ-ÃÛ³Ý Ñ»ï¨³Ýùáí ëï»ÕÍí³Í Çñ³íÇ׳ÏÇ í»ñ³μ»ñÛ³É ØáëÏí³ÛáõÙ ÎáÙáõÝÇëï³Ï³ÝÇÝï»ñݳóÇáݳÉÇ »ñÏñáñ¹ ÏáÝ·ñ»ëÇ (1920 Ã. ÑáõÉÇëÇ 19 – û·áëï. 7)å³ï·³Ù³íáñ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÙïáñáõÙÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ]:569. ì³ñ¹³å»ïÛ³Ý ². ì. È»·»Ý¹³ñ ½áñ³í³ñÝ»ñ / ÊÙμ.` . ².ä»ïñáëÛ³Ý. - º.: ºñ¨³ÝÇ Ñ³Ù³Éë. Ññ³ï. – 1986. – 180 ¿ç, Éáõë³ÝÏ.:´áí³Ý¹.-Çó` Ø. ì. üñáõݽ»: (1885-1925) [1916 Ã. ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïáõÙݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Áݹѳï³ÏÛ³ ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý, ½áñ³Ù³ë»ñáõÙ·áõÙ³ñí³Í ËáñÑñ¹³ÏóáõÃÛ³ÝÁ Ù³ëݳÏó»Éáõ, ¨ ½ÇÝíáñ³Ï³Ý ¹»åáõï³ï-Ý»ñ ÁÝïñ»Éáõ, 1917 Ã. ³åñ. 6-ÇÝ ØÇÝëÏáõÙ ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ ¨ Ù³ñ-½Ç ½ÇÝíáñ³Ï³Ý ¹»åáõï³ïÝ»ñÇ ³é³çÇÝ Ñ³Ù³·áõÙ³ñáõ٠׳éáí ѳݹ»ë·³Éáõ, ½ÇÝíáñ³Ï³Ý ÏáÙÇï»Ç ݳ˳·³ÑáõÃÛ³Ý Ï³½ÙáõÙ ÙïÝ»Éáõ, ²É ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÇ Ý³Ë³Ó»éÝáõÃÛ³Ùμ §¼í»½¹³¦ ûñÃÇ ëï»ÕÍÙ³Ý Ù³ëÇÝ]; Ø»Í ÐáÏï»Ùμ»ñÇμ³ñÇϳ¹Ý»ñáõÙ [². ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ³ñ¨ÙïÛ³Ý Ù³ñ½»ñÇ ÏáÙÇë³ñdzïǽÇÝíáñ³Ï³Ý ÏáÙÇë³ñ Ý߳ݳÏí»Éáõ, é³½Ù³Ï³Ý é»ýáñÙÇ Ï»Ýë³-·áñÍÙ³Ý ·áñÍÇÝ Ù³ëݳÏó»Éáõ Ù³ëÇÝ]; Ð. è. ´ÅßÏÛ³Ý (³Û): (1887-1937 ÃÃ.)[ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ, áñå»ë ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ ù³Õμ³ÅÝÇ å»ï1920 Ã. ³åñ. – Ù³ÛÇëÇÝ, ëåÇï³Ï ɻѻñÇó ëáí»ï³Ï³Ý ÑáÕÁ ³½³ï³·ñ»Éáõ·áñÍÇÝ Ù³ëݳÏó»Éáõ Ù³ëÇÝ]:570. úñçáÝÇÏÇÓ»-100 / Ø»Ãá¹³Ï³Ý ÝÛáõûñ ·ñ³¹³ñ³Ý³í³ñÝ»ñÇѳٳñ / гÛÏ³Ï³Ý êêÐ ÏáõÉïáõñ³ÛÇ ÙÇÝÇëïñáõÃÛáõÝ: ÄáÕáíáõñ¹Ý»-199

ñÇ μ³ñ»Ï³ÙáõÃÛ³Ý ßù³Ý߳ݳÏÇñ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ³Ýí³Ý å»ï³-Ï³Ý ·ñ³¹³ñ³Ý: ñ³¹³ñ³Ý³·ÇïáõÃÛ³Ý ·Çï³Ù»Ãá¹³Ï³Ý μ³ÅÇÝ. -º., 1986. – 52 ¿ç. - ²Ù÷á÷. éáõë.:´áí³Ý¹.-Çó` ñù³ÛÇÝ óáõó³Ñ³Ý¹»ë [ݳ¨ ѻճ÷áË³Ï³Ý ². ü. ØÛ³ëÝÇÏ-Û³ÝÇ ÝϳñÝ»ñÁ óáõó³¹ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ]; . Î. úñçáÝÇÏÇÓ»Ç ÏÛ³ÝùÇ ¨ ·áñÍáõÝ»-áõÃÛ³Ý ÑÇÙÝ³Ï³Ý ï³ñ»Ãí»ñ [1922 Ã. ÷»ïñ. ²Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý Ïáõ³Ïó³Ï³Ýϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÝ»ñÇ 1-ÇÝ Ñ³Ù³·áõÙ³ñáõ٠ݳ¨ ². ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ μ³ó-Ù³Ý ×³éáí ѳݹ»ë ·³Éáõ ¨ èÏ(μ)Î ²Ý¹ñÏáíϳëÇ Ý³Ë³·³ÑáõÃÛ³Ý ³Ý¹³ÙÁÝïñí»Éáõ Ù³ëÇÝ]:571. Êàðàïåòÿí À.Í. Ñàðêèñ Ëóêàøèí (Ñðàïèîíÿí): Î÷åðê. - Ðîñòîâí/Ä.: Êí. èçä.-âî, 1986. - 96 ñ. – Ôîòî.Èç ñîäåðæ.: Ãîäû âîçìóæàíèÿ [Îá À.Ô. Ìÿñíèêîâå, èìåíåì êîòîðîãî áûëíàçâàí Íîâîíàõè÷åâàíñêèé îêðóã â Þæíîé Ðîññèè, Îá ó÷åáå Ëóêàøèíàñîâìåñòíî ñ Àë. Ìÿñíèêÿíîì â Íàõè÷åâàíî-Áåñàðàáñêîé àðìÿíñêîé åïàðõèàëüíîéäóõîâíîé ñåìèíàðèè, Îá óâëå÷åíèè òåàòðîì è À. Ìÿñíèêÿíà];Äîíñêàÿ îáëàñòü â ïåðèîä ïîäãîòîâêè Ðåâîëþöèè [Î ðåøåíèè, ïðèíÿòîì âÌîñêâå - êîìàíäèðîâàòü À.Ô. Ìÿñíèêîâà íà ðàáîòó â Àðìåíèþ è î ïåðåäà÷åïèñüìà Ëåíèíà êîììóíèñòàì Êàâêàçà è Çàêàâêàçüÿ ÷åðåç Ìÿñíèêÿíà; Îäîãîâîðåííîñòè Ëóêàøèíà (Ñðàïèîíÿíà) è Ìÿñíèêÿíà âñòðåòèòüñÿ âÐîñòîâå, ÷òîáû âìåñòå îòïðàâèòüñÿ â Àðìåíèþ, Î ïðèáûòèè Ëóêàøèíà èÌÿñíèêÿíà â Áàêó, à çàòåì â Òèôëèñ, ãäå íà çàñåäàíèè Êàâêàçñêîãî áþðî ÖÊÐÊÏ (á) À. Ìÿñíèêÿí çà÷èòàë ïèñüìî Ëåíèíà (2 ìàÿ, 1921ã.), Î ïðèáûòèè âÅðåâàí À.Ô. Ìÿñíèêÿíà è Ñ.Ï. Ëóêàøèíà (Ñðàïèîíÿíà) (4 ìàÿ, 1921ã.), ãäåíà âîêçàëå èõ ïðèâåòñòâîâàë ïî÷åòíûé êàðàóë è îá èõ âûñòóïëåíèè ñêðàòêèìè ðå÷àìè]; ×åòûðå ãîäà â Àðìåíèè. Ñåêðåòàðü ÖÊ Êîìïàðòèè. Ãëàâàïðàâèòåëüñòâà [Î ïîëèòè÷åñêîé ëèíèè À. Ìÿñíèêÿíà íà ïðåîäîëåíèå ãðàæäàíñêîéâîéíû è ïåðåõîäà ê ìèðíîé æèçíè, Îá îáðàçîâàíèè, ìàðò 1922ã.Çàêàâêàçêîé ôåäåðàöèè, èçáðàâøåé À.Ô. Ìÿñíèêÿíà ïðåäñåäàòåëåìÑîþçíîãî Ñîâåòà, ñ ïåðåâîäîì íà ðàáîòó â Òèôëèñ, Î ïîðòðåòå À.Ìÿñíèêÿíà, âèñåâøåãî íà ñòåíå êàáèíåòà Ñ. Ëóêàøèíà];  Çàêàâêàçüå [Îáåñåäå Ñ.Ë. Ëóêàøèíà ñ âðà÷îì Ì.Í. Àãîÿíîì î ñâîåì òîâàðèùå åùå ñîøêîëüíîé ñêàìüè, À.Ô. Ìÿñíèêÿíå è îá îáñòîÿòåëüñòâàõ êàòàñòðîôû,ïðèâåäøåé ê ãèáåëè À. Ìÿñíèêÿíà]572. Ñåëèâàíîâ Ï.À. À.Ô. Ìÿñíèêîâ: Ñòðàíèöû áèîãðàôèè. - Ìí.:Áåëàðóñü, 1986. - 78ñ., 8 ë. èë.Ñîäåðæ.: Ïðåäèñëîâèå; Øàãè â áîëüøóþ æèçíü; Îêòÿáðüñêèå äíè; Ñîëäàòðåâîëþöèè; Ó èñòîêîâ áåëîðóññêîé ãîñóäàðñòâåííîñòè; Ìîáèëèçîâàííûéïàðòèåé; Ïðåðâàííûé ïîëåò; Ïðèìå÷àíèå.200

1987573. ¼áõñ³μáí ². ². ÌÝáõݹ; î³Ã¨: ìÇå³ÏÝ.: [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÙ³ëÇÝ] // ². ². ¼áõñ³μáí. – ÌÝáõݹ. - º.: ²ñ¨ÇÏ, 1987. - ¿ç 4-158:574. г۳ëï³ÝáõÙ ëáí»ï³Ï³Ý Çß˳ÝáõÃÛ³Ý ³Ùñ³åݹٳÝå³ïÙáõÃÛ³Ý ÙÇ ù³ÝÇ Ñ³ñó»ñ (1920-1922 ÃÃ.): [ÄáÕáí³Íáõ] / ÊÙμ.` È.². Êáõñßáõ¹Û³Ý, ê. ê. ²ÙÇñÛ³Ý. - º.: ºñ¨³ÝÇ Ñ³Ù³Éë. Ññ³ï., 1987. –292 ¿ç:´áí³Ý¹.-Çó` г۳ëï³ÝáõÙ êáí»ï³Ï³Ý Çß˳ÝáõÃÛ³Ý ³é³çÇÝ ³ÙÇëÝ»-ñÇÝ ÐÎÎ Ý»ñùÇÝ ù³Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛ³Ý ÙÇ ù³ÝÇ Ñ³ñó»ñÇ Ù³ëÇÝ: [гÝñ³å»-ïáõÃÛáõÝáõÙ ï»Õ ·ï³Í ¹Åí³ñáõÃÛáõÝÝ»ñÁ ѳÕóѳñ»Éáõ ·áñÍáõ٠ݳ¨ ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëݳÏóáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ] / Î. Ê. ê³ñ¹³ñÛ³Ý; êáí»ï³Ñ³Û å³ï-Ù³·ñáõÃÛáõÝÁ г۳ëï³ÝáõÙ §è³½Ù³Ï³Ý ÏáÙáõÝǽÙǦ ù³Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛ³ÝÏ»Ýë³·áñÍÙ³Ý Ù³ëÇÝ: [1922 Ã. ÑáõÝí. г۳ëï³ÝÇ ëáí»ïÝ»ñÇ ³é³çÇÝ Ñ³-Ù³·áõÙ³ñáõÙ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ »ÉáõÛÃÇ Ù³ëÇÝ] / Úáõ. È. Ðáíë»÷Û³Ý; êáí»ï³-Ï³Ý Ð³Û³ëï³ÝÇ Ï³é³í³ñáõÃÛ³Ý ³é³çÇÝ Ý³Ë³·³ÑÁ [1921 Ã. Ù³ñïÇ 21-ÇÝ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ Î»ÝïÏáÙÇ Ï½ÙμÛáõñáÛÇ áñáßÙ³Ùμ гÛÑ»ÕÏáÙÇ Ý³Ë³·³ÑÝ߳ݳϻÉáõ, г۳ëï³ÝÇ ÏáÙÏáõëÇ Î»ÝïÏáÙÇ μÛáõñáÛÇ Ï³½ÙÇ Ù»ç ÙïÝ»Éáõ,1921 Ã. ³åñÇÉÇ í»ñçÇÝ Ð³Û³ëï³Ý ·³Éáõ ¨ È»ÝÇÝÇ å³ïÙ³Ï³Ý ¹Çñ»ÏïÇí-ݳٳÏÁ §²¹ñμ»ç³ÝÇ, ìñ³ëï³ÝÇ, г۳ëï³ÝÇ, ¸³Õëï³ÝÇ É»éݳÛÇÝ Ð³Ýñ³å»ïáõÃÛ³ÝÏáÙáõÝÇëï ÁÝÏ»ñÝ»ñÇݦ Çñ Ñ»ï ²Ý¹ñÏáíϳë μ»ñ»Éáõ, È»ÝÇÝÇëïáñ³·ñáõÃÛ³Ùμ ٳݹ³ï ëï³Ý³Éáõ, Ù³ÛÇëÇ 4-ÇÝ Ð»ÕÏáÙÇ Ýáñ ݳ˳·³ÑÁºñ¨³Ý ųٳݻÉáõ ¨ ³ß˳ï³ÝùÇ ³ÝóÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ] / ê. ê. ²ÙÇñÛ³Ý; §Ø»Ýùã»Ýù »Ï»É ³Ûëï»Õ ù³Õ³ù³óÇ³Ï³Ý ÏéÇí ³Ý»Éáõ¦ [ÄáÕÏáÙËáñÑÇ Ý³Ë³·³Ñ,é³½ÙÅáÕÏáÙ ¨ ÏáíϳëÛ³Ý μ³Ý³ÏÇ é³½Ù³Ñ»Õ³÷áË³Ï³Ý ËáñÑñ¹Ç ³Ý¹³Ù²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Õ»Ï³í³ñáõÃÛ³Ùμ ¼³Ý·»½áõñÁ ³½³ï³·ñ»Éáõ ¨ г۳ëï³-ÝÇÝ ÙdzóÝ»Éáõ, 1922 Ã. γñÙÇñ ¹ñáßÇ ßù³Ýß³Ýáí å³ñ·¨³ïñí»Éáõ, 1921 Ã.³ßݳÝÁ г۳ëï³ÝÇ Ï³ñÙÇñ μ³Ý³ÏÇ í»ñ³Ï³éáõóÙ³Ý ¨ »ñÇï³ë³ñ¹³ó-Ù³Ý Ñ³ñóÇ ÉáõÍáõÙÁ ϳ½Ù³Ï»ñå»Éáõ Ù³ëÇÝ]; §²Ûë »ñÏÇñÁ Ù»ñÝ ¿… ä»ïù ¿Ñ³Ý»É ³Û¹ íÇ׳ÏÇó¦: [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ г۳ëï³ÝÇ Ñ»ÕÏáÙÇ Ý³Ë³·³ÑÝ߳ݳÏí»Éáõ, »ñÏñÇ ïÝï»ë³Ï³Ý í»ñ³Ï³éáõóÙ³Ý ³ß˳ï³ÝùÝ»ñÁ ϳ½Ù³-Ï»ñå»Éáõ, 1921 Ã. ÑáõÉÇëÇ 13-Ç ¹»Ïñ»ïáí ·³ÕÃ³Ï³Ý ·áñÍ»ñÇ ·É˳íáñ í³ñãáõÃÛáõÝÑÇÙÝ»Éáõ, 1922 Ã. ³åñÇÉÇÝ ³ñ¨Ùï³Ñ³Û ³ß˳ï³íáñáõÃÛ³Ý Ñ³Ù³-·áõÙ³ñáõÙ áÕçáõÛÝÇ Ëáëùáí ѳݹ»ë ·³Éáõ Ù³ëÇÝ]; §Ð³ñϳíáñ ¿ ϳñ·Ç μ»-ñ»É ëáí»ï³Ï³Ý ³åñáõëïÁ, ¹ñ³ÝáõÙ ¿ Ù»ñ ÷ñÏáõÃÛáõÝÁ: [êáí»ï³Ï³Ý å»-ï³Ï³ÝáõÃÛ³Ý ëï»ÕÍÙ³Ý áõ ³Ùñ³åݹٳÝ, åñáÉ»ï³ñdzïÇ ¹ÇÏï³ïáõñ³-ÛÇ ëï»ÕÍÙ³Ý, ï»ÕÏáÙÝ»ñÇ ³ß˳ï³ÝùÇ, 1921 Ã. ¹³ï³ñ³ÝÝ»ñÇ, Ýñ³ÝóÝëï³ßñç³ÝÝ»ñÇ ³ß˳ï³ÝùÇ áõ ϳñ·Ç í»ñ³μ»ñÛ³É áñáßáõÙÝ»ñÇ ÁݹáõÝ-Ù³Ý, 1922 Ã. ÑáõÝí. 30-ÇÝ ëáí»ïÝ»ñÇ Ñ³Ù³Ñ³Û³ëï³ÝÛ³Ý ³é³çÇÝ Ñ³Ù³-·áõÙ³ñáõÙ Ý»ñ³Í³Ï³Ý Ëáëùáí ѳݹ»ë ·³Éáõ, êáí»ï. гÝñ³å»ïáõÃ۳ݳé³çÇÝ ë³Ñٳݳ¹ñáõÃÛáõÝÁ Ýñ³ ջϳí³ñáõÃÛ³Ùμ Ùß³Ïí»Éáõ Ù³ëÇÝ]; ÂáÕÙ»ñ Ïáõë³ÏóáõÃÛáõÝÁ ù³Ý³Ïáí ÷áùñ³ÃÇí, μ³Ûó áñ³Ïáí ³í»ÉÇ É³í ¨ áõÅ»Õ201

ÉÇÝǦ [1921 Ã. ÑáÏï. 13-ÇÝ §ÊáñÑñ¹³ÛÇÝ Ð³Û³ëï³Ý¦ ûñÃáõÙ §Îáõë³Ïóáõ-ÃÛ³Ý Ù³ùñáõÙÁ¦ Ñá¹í³ÍÁ ïå³·ñí»Éáõ, 1922 Ã. ÑáõÝí. 26-ÇÝ ºñ¨³Ýáõ٠г-Û³ëï³ÝÇ ÎáÙÏáõëÇ ³é³çÇÝ Ñ³Ù³·áõÙ³ñáõÙ Ïáõë³ÏóáõÃÛ³Ý Ñ³Ù³éáõë³ëï³ÝÛ³Ý11-ñ¹ ÏáÝý»ñ³ÝëÇ ³ñ¹ÛáõÝùÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ ½»ÏáõóáõÙáí ѳݹ»ë ·³Éáõ,ѳٳ·áõÙ³ñáõÙ »ñÏñáñ¹ ½»ÏáõóáõÙÁ` ëáí»ï³Ï³Ý ßÇݳñ³ñáõÃÛ³Ý ¨ ²Ý¹ñý»¹»ñ³ódzÛÇ,§Ð³Û³ëï³ÝÇ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý Ïáõë³ÏóáõÃÛ³Ý Ý߳ݳÏáõ-ÃÛáõÝÁ¦ Ñá¹í³Íáí ѳݹ»ë ·³Éáõ Ù³ëÇÝ] / ê. ê. ²ÙÇñÛ³Ý; ºíñáå³Ï³Ý »ñÏñ-Ý»ñÇ Ñ»ï êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÇ ³é¨ïñ³-ïÝï»ë³Ï³Ý ³éÝãáõÃÛáõÝÝ»ñÇå³ïÙáõÃÛáõÝÇó (1920-1922 ÃÃ.) [1921 Ã. ÑáÏï. 25-ÇÝ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ý³-˳·³ÑáõÃÛ³Ùμ ÐêêÐ ÅáÕÏáÙËáñÑÇ Ý³Ë³·³ÑáõÃÛ³Ý ÝÇëïáõÙ §ÎáíϳëÛ³ÝѳÝñ³å»ïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ¨ »ñÙ³ÝdzÛÇ ÙÇç¨ ³é¨ïñ³Ï³Ý å³Ûٳݳ·Çñ ÏÝù»Éáõ³éÃÇí ϳ۳ݳÉÇù ËáñÑñ¹³ÏóáõÃÛ³Ý Ù³ëÇݦ ѳñóÁ Éë»Éáõ, ØÛ³ëÝÇÏ-Û³ÝÇ Ð³Û³ëï³Ý ųٳݻÉáõ ϳå³ÏóáõÃÛ³Ùμ ÁݹáõÝí³Í ¹»Ïɳñ³ódzݺñ¨³ÝáõÙ Æï³ÉdzÛÇ ³é¨ïñ³Ï³Ý Ý»ñϳ۳óáõóÇã ÈáõãdzÝá γýýáõÇÝ Ý»ñ-ϳ۳óÝ»Éáõ, 1921 Ã. ÑáõÉÇëÇ 1-ÇÝ ÂÇýÉÇëáõÙ Þí»Ûó³ñdzÛÇ ý»¹»ñ³ïÇí ѳÝñ³å»ïáõÃÛ³Ý÷áËÑÛáõå³ïáëÇ ·áñÍ³Ï³É è³ý³Û»É ²μ·³ñÛ³ÝÁ §ïÝï»ë³-Ï³Ý Ï³å»ñ áõ ³é¨ïñ³Ï³Ý ѳñ³μ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñ ѳëï³ï»É¦áõ ³é³ç³ñÏáíÐêêРϳé³í³ñáõÃÛ³ÝÁ ¹ÇÙ»Éáõ Ù³ëÇÝ] / ¾. ¼áÑñ³μÛ³Ý; ²ñ¨Ùï³Ñ³Û ·³Õó-ϳÝáõÃÛ³Ý Ñ³ñóÁ êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝáõÙ (1920-22 ÃÃ.) [1921 Ã. ÑáõÝí.11-ÇÝ Â³íñǽáõÙ ·áõÙ³ñí³Í ·³ÕóϳÝÝ»ñÇ ÏáÝý»ñ³ÝëáõÙ ³ñ¨Ùï³Ñ³Û·³ÕóϳÝÝ»ñÇ íÇ׳ÏÇ, êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÇ Ý»ñùÇÝ áõ ³ñï³ùÇÝ Ï³óáõÃÛ³Ýѳñó»ñÇ ùÝݳñÏÙ³Ý μ³Ý³Ó¨Á ÄáÕÏáÙËáñÑÇ Ý³Ë³·³Ñ ²É. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÇÝ ¨ ³ñï·áñÍÅáÕÏáÙÇ ï»Õ³Ï³É ². γñÇÝÛ³ÝÇÝ Ñ³ÝÓÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ] /¾. . ¸³ÝÇ»ÉÛ³Ý; êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÇ ¨ ë÷ÛáõéùÇ Ï³å»ñÇ ëϽμݳíáñáõÙÁ[Ðêê ÅáÕÏáÙËáñÑÇ Ý³Ë³·³Ñ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Í³é³ÛáõÃÛáõÝÝ»ñÁ êáí»ï³Ï³Ýг۳ëï³ÝÇ ¨ ê÷ÛáõéùÇ Ñ³ñ³μ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ³Ùñ³åÝ¹Ù³Ý ·áñ-ÍÇÝ ÝíÇñ»Éáõ, ØÇç³·»ïùÇ Ñ³Û ·³ÕóϳÝáõÃÛ³ÝÁ ѳÛñ»ÝÇù ÷á˳¹ñ»ÉáõÙ³ëÇÝ] / Ð. àõ. Ø»ÉÇùë»ÃÛ³Ý:574 ³ . Âåëèêàÿ Îêò. Ñîö. ðåâîëþöèÿ. Ýíöèêëîïåäèÿ Ì., 1987. - ñ.639.Èç ñîäåðæ.: [È î Ìÿñíèêîâå]575.  îãíå ãðàæäàíñêîé âîéíû / Ñîñò. Ï.À. Ñåëèâàíîâ, Ï.Â.Àêóëîâ. - Ìí.: Áåëàðóñü, 1987. – 159 ñ.Èç ñîäåðæ.: Ïðåäèñëîâèå [Î âñòóïëåíèè À.Ô. Ìÿñíèêîâà, ïðåäñåäàòåëÿÑåâåðî-Çàïàäíîãî îáëàñòíîãî êîìèòåòà ïàðòèè, à òàêæå Ãëàâíîêîì. Çàïàäíîãîôðîíòà ê êîìàíäîâàíèþ Âîñòî÷íûì ôðîíòîì]; È ïîäíÿëñÿ íàðîä [Îâñòðå÷å Ç. Àðåõîâà ñ À.Ô. Ìÿñíèêîâûì â Ñåâåðî-Çàïàäíîì îáëàñòíîìêîìèòåòå ÐÑÄÐÏ (á)] / Ç.È. Àðåõîâ, êîìàíäèð ïàðòèçàíñêîãî îòðÿäà;  âèõðåñîáûòèé [Î âñòðå÷å ñ À. Ìÿñíèêîâûì ñðàçó ïîñëå ñâåðøåíèÿ ôåâðàëüñêîéáóðæóàçíî-äåìîêðàòè÷åñêîé ðåâîëþöèè íà Çàïàäíîì ôðîíòå Ê. Áà-202

ðàíîâñêîãî] / Ê. Ò. Áàðàíîâñêèé, àäúþòàíò â ïîëêó Êðàñíûõ êîììóíàðîâ.576. Ãàðèáäæàíÿí Ã.Á. Âåëèêèé Îêòÿáðü è âîçðîæäåíèåàðìÿíñêîãî íàðîäà / Îáùåñòâî “Çíàíèå” Àðìÿíñêîé ÑÑÐ. - Å.: 1987.- 62ñ.Èç ñîäåðæ.: [Î âåðíîì ñîðàòíèêå Â.È. Ëåíèíà Àëåêñàíäðå Ìÿñíèêÿíå];“Ïðèâåòñòâóþ îñâîáîæäåííóþ îò ãíåòà èìïåðèàëèçìà òðóäîâóþ ÑîâåòñêóþÀðìåíèþ” [Î ïèñüìå Â.È. Ëåíèíà ê êîììóíèñòàì Çàêàâêàçüÿ, ïîñëàííîãî÷åðåç À.Ô. Ìÿñíèêÿíà]576 ³ . Ãðàæäàíñêàÿ âîéíà è âîåííàÿ èíòåðâåíöèÿ â ÑÑÐ.Ýíöèêëîïåäèÿ Ì., 1987. - ñ. 720.Èç ñîäåðæ.: [Êðàòêàÿ áèîãðàôèÿ Àë. Ìÿñíèêÿíà].577. Èõ èìåíàìè íàçâàíû … Ýíöèêë. ñïðàâî÷íèê / Áåë ÑÝ; Ðåä.êîë.: È.Ï. Øàìÿêèí (ãë. ðåä.). - Ìí.: Áåë ÑÝ, 1987. - 711ñ.: èë.Èç ñîäåðæ.: Ìÿñíèêîâ Àëåêñàíäð Ôåäîðîâè÷ (9.2.1886. - 22.3.1925) [Îñîâ. ãîñ. è ïàðò. äåÿòåëå, îäíèì èç ðóê. áîðüáû çà Ñîâ. âëàñòü â Áåëîðóññèè]578. Ñåëèâàíîâ Ï.À. Óêðåïëåíèå òûëà Êðàñíîé Àðìèè: ÄåÿòåëüíîñòüÑîâåòîâ è ðåâêîìîâ Áåëîðóññèè (1918-1920ãã..) / ïîä ðåä. È.Ì.Èãíàòåíêî. - Ìí.: Íàóêà è òåõí., 1987. - 239ñ.Èç ñîäåðæ.: Ó÷àñòèå ñîâåòñêèõ îðãàíîâ â ñîçäàíèè òûëà Êðàñíîé Àðìèè.Íà÷àëî åãî ôóíêöèîíèðîâàíèÿ [Î ðåøåíèè ÖÊ ÐÊÏ(á) íàïðàâèòü íà Âîñòî÷íûéôðîíò âîåííûõ ðàáîòíèêîâ, â èõ ÷èñëå è À.Ô. Ìÿñíèêîâà, è î åãî òåëåãðàììåâ êà÷åñòâå êîìàíäóþù. Âîñòî÷íûì (Ïîâîëæñêèì ôðîíòîì (èþëü1918ã.) âîåí. êîìèññàðèàòó Çàïàäíîé îáëàñòè î ïîëîæåíèè íà Âîñòî÷íîìôðîíòå]; Ìîáèëèçàöèÿ ñèë è ñðåäñòâ òðóäÿùèõñÿ Áåëîðóññèè â ïåðèîäàêòèâíûõ áîåâûõ äåéñòâèé âîéñê Çàïàäíîãî ôðîíòà [Îá àêòèâíîéïîëèòè÷åñêîé ðàáîòå ñðåäè òðóäÿùèõñÿ, êîòîðóþ âåë òàêæå íà÷. ïîëèòîòäåëàÐåââîåíñîâåòà ôðîíòà À.Ô. Ìÿñíèêîâ]1988579. Ãàðèáäæàíÿí Ã.Á., Ãàðèáäæàíÿí Ñ.Ã. Ñòåïàí Àëàâåðäÿí /Ïåð. ñ àðì. Ð.Â. Âàðòàíÿíà. - Å.: Àéàñòàí, 1988. - 104ñ.Èç ñîäåðæ.:  ðÿäàõ ìîñêîâñêèõ áîëüøåâèêîâ [Î ðàáîòå Ñòåïàíà Àëàâåðäÿíàâ áîëüøåâèñòñêîì êðóæêå Êîììåð÷åñêîãî èíñòèòóòà Çàìîñêâî-203

ðåöêîãî ðàéîíà Ìîñêâû, âîçãëàâëÿåìîãî À.Ô. Ìÿñíèêÿíîì]580. Ïî âîëå íàðîäà: Èç èñòîðèè îáðàçîâàíèÿ ÁÑÑÐ è ñîçäàíèÿÊÏÁ: Äîêóìåíòû è ìàòåðèàëû / Ñîñò. Ì.Ô. Øóìåéêî è äð. - Ìí.: Áåëàðóñü,1988. - 256ñ.Èç ñîäåðæ.: Ïðåäèñëîâèå [Î ïðèêàçå Ãëàâêîìà Çàï. ôðîíòà À. Ìÿñíèêîâàî ìîáèëèçàöèè ñèë ïðîòèâ ãåðìàíñêîãî íàñòóïëåíèÿ; Î ñîîáùåíèèÍàðêîìà ïî íàö. È. Ñòàëèíà ïðåäñåä. Ñåâåðî Çàï. îáëàñòí. êîìèò. ÐÊÏ(á)À. Ìÿñíèêîâó î ãîñóäàðñòâåííîì ñòðîèòåëüñòâå Áåëîðóññèè; Îá èçáðàíèèÀ. Ìÿñíèêîâà ïðåä. ÖÊ ÊÏ(á)Á; Î ñîçäàíèè Âðåìåííîãî ðàáî÷å-êðåñò.ïðàâèò. Áåëîðóññèè, â ñîñòàâ êîòîðîãî âîøåë è À. Ìÿñíèêîâ]; Ðàçäåë I.Âåëèêèé Îêòÿáðü è îáðàçîâàíèå Áåëîðóññêîé ÑÑÐ. Ñîçäàíèå êîììóíèñòè-÷åñêîé ïàðòèè Áåëîðóññèè. N33. Èç ñîîáùåíèÿ ãàçåòû “Çâåçäà” î ïåðâîìçàñåäàíèè Èñïîëíèòåëüíîãî êîìèòåòà Ñîâåòà ðàáî÷èõ, ñîëäàòñêèõ èêðåñòüÿíñêèõ äåïóòàòîâ Çàïàäíîé îáëàñòè. 16 àïðåëÿ 1918ã. [Îá èçáðàíèèÀ.Ô. Ìÿñíèêîâà ïðåäñåäàòåëåì Èñïîëí. êîìèò. Çàï. îáëàñòè]; N58 ÒåëåãðàììàÈ.Â. Ñòàëèíà â Äâèíñêèé âîåííûé Ñîâåò Â.Ñ. Ìèöêÿâè÷þñó-Êàïñóêàñóî ïðåäñòîÿùåì îáúÿâëåíèè Áåëîðóññêîé Ñîâåòñêîé Ñîöèàëèñòè÷åñêîéÐåñïóáëèêè. 28 äåêàáðÿ 1918ã. [Ñîîáùåíèå î âñòðå÷å Ñòàëèíàâ Ìîñêâå ñ Ìÿñíèêîâûì è Êàëìàíîâè÷åì, ñ êîòîðûìè îáñóæäàëñÿ âîïðîñòåððèòîð. ñîñòàâà Áåëîðóññèè] / Ñòàëèí; N60. Èç ïèñüìà È.Â. Ñòàëèíà À.Ô.Ìÿñíèêîâó. 29 äåêàáðÿ 1918ã.; N92. Èç äîêëàäà î äåÿòåëüíîñòè ÖÊ ÊÏ (á)ËèÁ çà ìàðò-àïðåëü 1919ã. Íå ðàíåå 1 ìàÿ 1919ã. [Î ñîñòàâå ÖÊ, êóäà âîøåëè À. Ìÿñíèêîâ òàêæå]; Ïðèìå÷àíèÿ 19. [Î ôðîíòîâîì êîìèòåòå Çàï. ôðîíòà,â îñíîâíîì ñîñòîÿùåãî èç ýñåðîâ, áîëüøåâèñòñêóþ ôðàêöèþ âîçãëàâëÿë À.Ìÿñíèêîâ]; 32. [Î ðåâîëþö. ïðåäëîæåí. À. Ìÿñíèêîâà îò èìåíè ôðàêöèèáîëüøåâèêîâ î ïîääåðæêå Ñîâåò. âëàñòè]; 45. [Î ïåðâîíà÷àëüíîì îòíîøåíèèÌÿñíèêîâà ê âîïðîñó ñàìîîïðåäåëåíèÿ Áåëîðóññèè]; 51. [Îá èíôîðìàöèè,äàííîé À. Ìÿñíèêÿíîì Ñòàëèíó î òðóäíûõ îáñóæäåíèÿõ ïî ôîðìèðîâàíèþïðàâèòåëüñòâà Áåëîðóññèè]581. Ñåëèâàíîâ Ï.À. Àðìèÿ Ñîâåòñêàÿ, Àðìèÿ íàðîäíàÿ / ïîäðåä. È.Ì. Èãíàòåíêî. - Ì.: Íàóêà è òåõíèêà, 1988. - 128 ñ.Èç ñîäåðæ.: Ó èñòîêîâ Ñîâåòñêîé Àðìèè [Î ïðèêàçå îò 23 ôåâðàëÿ 1918ã.Ãëàâíîêîìàíäóþùåãî Çàïàäíûì ôðîíòîì À.Ô. Ìÿñíèêîâà ñ ïðèçûâîì ïðåãðàäèòüïóòü íàñòóïàþùèì íåìåöêèì âîéñêàì íà Çàïàäíîì ôðîíòå]582. 70 ëåò ÁÑÑÐ è ÊÏÁ. Ñòàòüè, î÷åðêè, ðåïîðòàæè, èíòåðâüþ. -Ìí.: Áåëàðóñü, 1988. - 223 ñ.204

Èç ñîäåðæ.: Åñòü ó ðåâîëþöèè íà÷àëî … [Î äîêëàäå 1 íîÿáðÿ 1917 ãîäàÀ.Ô. Ìÿñíèêîâà Â.È. Ëåíèíó î çàâåðøåíèè ðåâîë. ïåðåâîðîòà â Ìèíñêå] /Ì.Ò. Ïàíàñåâè÷; Ó èñòîêîâ ñîçäàíèÿ ÁÑÑÐ è Êîìïàðòèè Áåëîðóññèè [Îáó÷àñòèè ïðåäñòàâèòåëåé Ñåâåðî-Çàïàä. îáêîìà ÐÊÏ(á) À. Ìÿñíèêîâà è Ì.Êîëìàíîâè÷à íà ñîâåùàíèè â ÖÊ ÐÊÏ(á) ñ ðóê. ÖÁ Áåëîðóñ. êîììóíèñòîâ ïîêîíñòðóèðîâàíèþ ïðàâèòåëüñòâà Áåëîðóññèè; Îá èçáðàíèè ÖÁ ÊÏ(á)Á, âñîñòàâ êîòîðîãî âîøåë è À. Ìÿñíèêîâ] / Í.Ñ. Ñòàøêåâè÷.1989583. ²Õ³Û³Ý Ì. ä. Ð³Û ÅáÕáíñ¹Ç å³ïÙáõÃÛáõÝ Ýϳñ³½³ñ¹ ³Ï-ݳñÏÝ»ñ / ÊÙμ.` ². Æ. Þ³Ñݳ½³ñÛ³Ý. - ºñ.: г۳ëï³Ý, 1989. – 319¿ç, ÝÏ.:´áí³Ý¹.-Çó` êáódzÉǽÙ: Ø»Í ÑáÏï»Ùμ»ñÁ Ñ³Û ÅáÕáíñ¹Ç ³½³ï³ñ³ñ [².ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ êáí»ï³Ï³Ý èáõë³ëï³ÝÇ ½ÇÝí³Í áõÅ»ñÇ ·»ñ³·áõÛÝ ·É˳íáñÑñ³Ù³Ý³ï³ñÇ å³ßïáݳϳï³ñ, ´»ÉáéáõëdzÛÇ ÏáÙÏáõëÇ Ï»ÝÏáÙÇ μÛáõñáÛÇݳ˳·³Ñ ³å³ ØáëÏí³ÛÇ ù³Õ³ù³ÛÇÝ ÏáÙÇï»Ç ù³ñïáõÕ³ñ ³ß˳ï»ÉáõÙ³ëÇÝ]; г۳ëï³ÝÇ μáõñÅáõ³Ï³Ý гÝñ³å»ïáõÃÛáõÝÁ [سÛÇëÛ³Ý ³åëï³ÙμáõÃ۳ݳé³çÇÝ ï³ñ»¹³ñÓÇ Ï³å³ÏóáõÃÛ³Ùμ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ »ÉáõÛÃÇ Ù³ëÇÝ];êáí»ï³Ï³Ý ϳñ·»ñÇ Ñ³ÕóݳÏÁ ¨ ³Ùñ³åݹáõÙÁ г۳ëï³ÝáõÙ: [²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ºñ¨³ÝÇ Ñ³Ù³Éë³ñ³ÝÁ ¨ ÏáõÉïáõñ³Ï³Ý ßÇݳñ³ñáõÃÛáõÝÁϳñ¨áñ»Éáõ Ù³ëÇÝ]; ø³Õ³ù³óÇ³Ï³Ý ÏéÇíÝ»ñáõÙ ï³ñ³Í ѳÕóݳÏÁ:[¼³Ý·»½áõñÁ ³½³ï³·ñ»Éáõ í»ñ³μ»ñÛ³É ÐêêÐ ÅáÕáíñ¹³Ï³Ý ÏáÙÇë³ñÝ»ñÇËáñÑñ¹Ç ݳ˳·³Ñ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¨ ºñ¨³ÝÇ é³½Ù³Ï³Ý ËÙμ³íáñÙ³Ýßï³μÇ å»ïÇ ëïáñ³·ñáõÃÛ³Ùμ ïñí³Í Ññ³Ù³ÝÇ Ù³ëÇÝ]; êáódzÉǽÙÇ ÑÇÙù»ñÇϳéáõóÙ³Ý ëÏǽμÁ: [²É. ØÛ³ÝëÇÏÛ³ÝÁ ·ÛáõÕáõÙ ï³ñíáÕ ³ß˳ï³ÝùÁ ¨²Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý ý»¹»ñ³óÇ³Ý Ï³ñ¨áñ»Éáõ Ù³ëÇÝ]:584. ²í³·Û³Ý ê. ¸. гٳéáï ³ÏݳñÏÝ»ñ êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÇå³ñμ»ñ³Ï³Ý Ù³ÙáõÉÇ å³ïÙáõÃÛ³Ý (1920-1930 ÃÃ.). - º., г-Û³ëï³Ý, 1989. – 208 ¿ç´áí³Ý¹.-Çó` ì»ñ³ÍÝáõݹ: §ÎáÙáõÝÇëï¦ - §ÊáñÑñ¹³ÛÇÝ Ð³Û³ëï³Ý¦[ݳ¨ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ §ÊáñÑñ¹³ÛÇÝ Ð³Û³ëï³ÝǦ ¿ç»ñáõÙ Ñá¹í³ÍÝ»ñáí áõݳٳÏÝ»ñáí ѳݹ»ë ·³Éáõ Ù³ëÇÝ]; èáõë»ñ»Ý ¨ ³¹ñμ»ç³Ý»ñ»Ý å³ñμ»ñ³-ϳÝÝ»ñÁ [§ÎáÙáõÝÇëï¦ Ã»ñÃáõ٠ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ §Ð»ñÃ³Ï³Ý ËݹÇñÝ»-ñÁ¦ (1921-Ç ÝáÛ»Ùμ. 15), §Îááå»ñ³óÇ³Ý Ð³Û³ëï³ÝáõÙ¦ (1921-Ç ÝáÛ»Ùμ. 27),§Î³ñÙÇñ μ³Ý³ÏÁ г۳ëï³ÝáõÙ (1921 –Ç ÝáÛ»Ùμ. 29) Ñá¹í³ÍÝ»ñÁ ïå³·ñí»Éáõ,§Æ½í»ëïdz¦ ûñÃÝ (1922 Ã. ÑáõÝí. 25-ÇÝ) Çñ ·áñÍáõÝ»áõÃÛáõÝÁ ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ` §Ð³Û³ëï³ÝÇ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý Ïáõë³ÏóáõÃÛ³Ý Ý߳ݳÏáõÃÛáõ-ÝÁ¦ Ñá¹í³Íáí ëÏë»Éáõ Ù³ëÇÝ]; ÛáõÕÇ ³ß˳ï³íáñÇÝ Ã¨ áõ ÃÇÏáõÝù [êáí»-ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÇ ãáññáñ¹ ï³ñ»¹³ñÓÇ ³éÃÇí ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ·ñ³Í§Ø»ñ ·ÛáõÕÁ¦ Ñá¹í³ÍÇ Ù³ëÇÝ]; ³í³éÇ Ó³ÛÝÝ áõ Ñá·ë»ñÁ [1921 Ã. ëϽμÇμÝ205

²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ г۳ëï³Ý ·³Éáõ, 1921 Ã. ÑáõÝÇëÇ 2-ÇÝ ¾çÙdzÍÝÇ ·³í³éÇÑ»ÕÏáÙÝ»ñÇ Ñ³Ù³·áõÙ³ñÇ áÕçáõÛÝÇ Ñ»é³·ÇñÁ гÛÑ»ÕÏáÙÇÝ, г۳ëï³ÝÇÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý Ïáõë³ÏóáõÃÛ³Ý Î»ÝïñáÝ³Ï³Ý ÏáÙÇï»ÇÝ, è³½ÙÅáÕÏáÙ ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ áõÕÕ»Éáõ, §ÊáñÑñ¹³ÛÇÝ ¼³Ý·»½áõñ¦ ûñÃÇ »ñÏñáñ¹ ѳٳñáõÙÎáíϳëÇ ³é³çÇÝ ÏáñåáõëÇ Ññ³Ùϳ½ÙÇÝ ¨ Ù³ñïÇÏÝ»ñÇÝ` ¼³Ý·»½áõñÝѳϳëáí»ï³Ï³Ý ï³ññ»ñÇó Ù³ùñ»Éáõ ϳå³ÏóáõÃÛ³Ùμ г۳ëï³ÝÇ ÅáÕ-ÏáÙËáñÑÇ Ý³Ë³·³Ñ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ áÕçáõÛÝÇ Ñ»é³·ÇñÁ, §ÐêÊÐ Ù»ç ³Ý·-ñ³·ÇïáõÃÛáõÝÁ í»ñ³óÝ»Éáõ Ù³ëÇݦ г۳ëï³ÝÇ ÅáÕáíñ¹³Ï³Ý ÏáÙÇë³ñÝ»-ñÇ ËáñÑñ¹Ç ¹»Ïñ»ïÁ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¨ ÈáõëÅáÕÏáÙ ². ÐáíѳÝÝÇëÛ³ÝÇ ëïáñ³·ñáõÃÛ³Ùμïå³·ñí»Éáõ Ù³ëÇÝ]; гÛñ»ÝÇùÇ å³ßïå³ÝáõÃÛ³Ý ¹Çñù»ñáõÙ[§Î³ñÙÇñ ½ÇÝíáñ¦ ûñÃáõÙ ÑáÏï. 19-ÇÝ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ` г۳ëï³ÝÇ Îκñ¨³ÝÇ Ï³½Ù³Ï»ñåáõÃÛ³Ý ÁݹѳÝáõñ ÅáÕáíáõÙ áõÝ»ó³Í ½»ÏáõóÙ³Ý Ñ³Ù³éáï³·ñáõÃÛáõÝÁïå³·ñí»Éáõ, §ä³Ñ³Ï¦ ³Ùë³·ñáõÙ êÊÐØ ¨ ÎáíϳëÛ³Ýμ³Ý³ÏÇ é³½Ù³Ñ»Õ³÷áË³Ï³Ý ËáñÑáõñ¹Ý»ñÇ ³Ý¹³Ù ². ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÙ³Ñí³Ý ѳÕáñ¹³·ñáõÃÛ³Ý, Ð. Ðáíë»÷Û³ÝÇ §ÀÝÏ. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ѳÛϳϳÝϳñÙÇñ ½áñ³Ù³ë»ñÇ Ï³½Ù³Ï»ñåÇ㦠Ñá¹í³ÍÇ ïå³·ñáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ]; ºñÏñÇѳë³ñ³Ï³Ï³Ý-ù³Õ³ù³Ï³Ý ÏÛ³ÝùÇÝ Ñ³ÙÁÝóó [§Üáñù¦ ѳݹ»ëáõ٠ݳ¨². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ §Ð³Û³ëï³ÝÇ ÙÇç³½·³ÛÇÝ ù³Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛáõÝÁ¦ Ñá¹í³ÍÇïå³·ñáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ]; ÎñÃáõÃÛ³Ý ¨ ¹³ëïdzñ³ÏáõÃÛ³Ý Ñ³Ù³ñ [1921-Ç ë»åï»Ùμ»ñÇ21-Ç ³Ý·ñ³·ÇïáõÃÛ³Ý í»ñ³μ»ñÛ³É ¹»Ïñ»ïÁ ݳ¨ ÅáÕÏáÙËáñÑÇݳ˳·³Ñ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ëïáñ³·ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ]; »Õ»óÇÏ ËáëùÇ ¨ ³ñí»ëïÇáõÅáí [. ²μáíÇ §²É. سñïáõÝÇÝ ¨ Ýáñ³·áõÛÝ ·ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝÁ¦, §²É»ùë³Ý¹ñØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ·ñ³Ï³Ý ųé³Ý·áõÃÛáõÝÁ¦ Ñá¹í³ÍÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ]; ²Ûɨ³ÛÉå³ñμ»ñ³Ï³ÝÝ»ñ [ì³Õ³ñß³å³ïáõÙ Ññ³ï³ñ³ÏíáÕ §Ðñ³íÇñ³ÏÁ¦ å³ñμ»-ñ³Ï³ÝáõÙ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ §º±ñμ ¨ ÇÝãå»±ë ͳÛñ ³é³í г۳ëï³ÝÇ û·Ýáõ-ÃÛ³Ý ÏáÙÇï»Ý¦ Ñá¹í³ÍÁ ÉáõÛë ï»ëÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ]:585. ä³ñïǽáõÝÇ ì. æ. ì³Ñ³Ý î»ñÛ³ÝÇ Ñ»ï. - º.: г۳ëï³Ý,1989. – 328 ¿ç:´áí³Ý¹.-Çó` ´³Ý³ëï»ÕÍÁ ¨ ųٳݳÏÁ: [ò. ʳݽ³¹Û³ÝÁ ²É. ØÛ³ëÝÇÏ-Û³ÝÇ È³½³ñÛ³Ý ×»Ù³ñ³Ý ÙïÝ»Éáõ ÷³ëïÁ ÑÇß³ï³Ï»Éáõ, ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÑñ³í»ñáí 1907 Ã. Ù³ÛÇëÇÝ î»ñÛ³ÝÁ ´³ùáõ Ù»ÏÝ»Éáõ ¨ μ³Ýíáñ³Ï³Ý ßñç³Ý-Ý»ñáõÙ ëáódzÉ-¹»ÙáÏñ³ïdzÛÇ û·ïÇÝ åñáå³·³Ý¹Çëï³Ï³Ý ³ß˳ï³Ýùϳï³ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ]; ì. î»ñÛ³ÝÇ Ñ³ÛïÝáõÃÛáõÝÁ: (´³Ý³ëï»ÕÍÇ áõÕ»·ÇÍÁÙÇÝ㨠§ØÃÝß³ÕÇ ³ÝáõñçÝ»ñÁ¦) [ܳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ î»ñÛ³ÝÇ 1907-1908-ÇÝïå³·ñí³Í μ³Ý³ëï»ÕÍáõÃÛáõÝÝ»ñÁ μ³ñÓñ ·Ý³Ñ³ï»Éáõ Ù³ëÇÝ]; §ØÃÝß³ÕdzÝáõñçÝ»ñǦ ³é³çÇÝ ³ñÓ³·³ÝùÝ»ñÁ: (î»ñ۳ݳ·ÇïáõÃÛ³Ý ³ÏáõÝùÝ»ñÇÙáï) [ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹ñí³ï³ÝùÇÝ ³ñųݳݳÉáõ Ù³ëÇÝ]; ì. î»ñÛ³ÝÇμ³Ý³ëï»ÕÍáõÃÛáõÝÝ»ñÇ »ñÏñáñ¹ ѳïáñÁ [1920 Ã. Ù³ñïÇ 7-ÇÝ î»ñÛ³ÝÇ·ñ³Ï³Ý ųé³Ý·áõÃÛáõÝÝ ³Ù÷á÷áÕ ³ÏïÁ ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ëïáñ³·ñ»-Éáõ, »ñÏ»ñÇ ÅáÕáí³ÍáõÇ Ññ³ï³ñ³ÏáõÃÛ³Ý ·áñÍÁ ջϳí³ñ»Éáõ ¨ ²É. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÇ 1922 Ã. ÑáõÝÇëÇ 19-Ç Ñ»é³·ÇñÁ` ²ñï³ùÇÝ ·áñÍ»ñÇ ÅáÕáíñ¹³Ï³ÝÏáÙÇë³ñdzïÇ Ð³Û³ëï³ÝÇ Ý»ñϳ۳óáõóÇã ê. î»ñ-³μñÇ»ÉÛ³ÝÇÝ î»ñÛ³ÝÇӻ鳷ñ»ñÁ г۳ëï³ÝÇ ÊêРϳé³í³ñáõÃÛ³ÝÁ ѳÝÓÝ»Éáõ, î»ñÛ³ÝÇ »ñÏ»ñÁ206

ÑÇÝ· ѳïáñáí Ññ³ï³ñ³Ï»Éáõ í»ñ³μ»ñÛ³É Ø³ÏÇÝóÛ³ÝÇ` ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ·ñ³Í (1923 Ã. ÝáÛ»Ùμ.) ݳٳÏÇ Ù³ëÇÝ]:1990586. Àãàÿí Ö.Ï. è äð. Èñòîðèÿ àðìÿíñêîãî íàðîäà (1900-1987ññ.)Ó÷åáíèê äëÿ 9-10 êëàññîâ ñðåäíåé øêîëû / Ö.Ï. Àãàÿí, Ø.Ð. Àðóòþíÿí,À.Í. Ìíàöàêàíÿí. - Å.: Ëóéñ, 1990, 4-å èçä. - 224ñ.Èç ñîäåðæ.: Ãëàâà VII Îáñòàíîâêà â Àðìåíèè ïîñëå Îêòÿáðüñêîé ðåâîëþöèè.Îêòÿáðüñêàÿ ðåâîëþöèÿ è Àðìåíèÿ [Î ñûíàõ àðìÿíñêîãî íàðîäà,ïðèíÿâøèõ àêòèâíîå ó÷àñòèå â Îêòÿáðüñêîé ðåâîë, â èõ ÷èñëå êîìàíäóþùèéÇàïàäíûì è Âîñòî÷íûì ôðîíòàìè, èñïîëí. îáÿçàííîñòè Âåðõîâíîãî ãëàâíîêîì.Âîîðóæ. ñèë Ñîâåò. Ðîññèè Àëåêñàíäð Ìÿñíèêÿí] Ãëàâà X. Îáðàçîâàíèåè óïðî÷åíèå Àðìÿíñêîé Ñîâåòñêîé Ñîöèàëèñòè÷åñêîé ðåñïóáëèêè,Ôåâðàëüñêèé êîíòððåâîë. ìÿòåæ äàøíàêîâ è åãî ðàçãðîì [Î íàïðàâëåíèè âÖÊ ÐÊÏ(á) ãðóïïû àðìÿíñêèõ äåÿòåëåé, â èõ ÷èñëå À. Ìÿñíèêÿíà, Î ïðåîáðàçîâàíèèÐåâêîìà â Ñîâ. Íàð. Êîìèñ. ïîä ïðåäñåäàòåëüñòâîì Ìÿñíèêÿíà];Ãëàâà XI Ñîâåòñêàÿ Àðìåíèÿ â ãîäû ïîñòðîåíèÿ ýêîí. îñíîâû ñîöèàëèçìà(1921-1932ãã.). Ïîìîùü Ñîâåòñêîé Ðîññèè è äðóãèõ áðàòñêèõ ðåñïóáëèêÀðìåíèè [Î âîñïîìèíàíèÿõ Ñåêðåòàðÿ Çàêêðàéêîìà ÐÊÏ(á) À. Ìÿñíèêÿíà îåãî ïîñëåäíåé âñòðå÷å ñ Ëåíèíûì]; Ïåðâûé ñúåçä Ñîâåòîâ Àðìåíèè. ÏðèíÿòèåÊîíñòèòóöèè ÑÑÐ Àðìåíèè [Î äîêëàäå ïðåäñåä. Ñîâíàðêîìà À. Ìÿñíèêÿíàíà ñúåçä]; Îáðàçîâàíèå Çàêàâêàçñêîé Ôåäåðàöèè, îá àêòèâíîìó÷àñòèè êîììóíèñòîâ Çàêàâêàçüÿ, â ÷èñëå êîòîðûõ è À. Ìÿñíèêÿí, ïî ñîçäàíèþÇàêàâêàçñêîé Ôåäåðàöèè, Î ñëîâàõ Ìÿñíèêÿíà, ÷òî Çàêôåäåðàöèÿ ñòàëàíîâîé âåõîé â èñòîðèè íàðîäîâ Çàêàâêàçüÿ.1994587. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý È. ä. ºñ¨³ÝÇ å»ï³Ï³Ý ѳٳÉë³ñ³ÝÁ 1919-1930 ÃÃ. (ºñÏñáñ¹` Éñ³óí³Í ¨ μ³ñ»÷áËí³Í Ññ³ï³ñ³ÏáõÃÛáõÝ) /ÊÙμ.` åñáý. Î. ê. Êáõ¹³í»ñ¹Û³Ý. - º., 1994. – 304 ¿ç, 18 Ã. Éáõë³ÝÏ.:´áí³Ý¹.-Çó` ÉáõË »ññáñ¹. гٳÉë³ñ³ÝÇ áõë³ÝáÕáõÃÛáõÝÁ ¨ å³ïñ³ëï³Íϳ¹ñ»ñÁ: 1. гٳÉë³ñ³ÝÇ ý³ÏáõÉï»ïÝ»ñÁ 1919-1930 ÃÃ.: гٳÉë³ñ³ÝÁÏáõÉïáõñ³ÛÇ ûç³Ë ÉÇÝ»Éáõ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ μÝáñáßÙ³Ý Ù³ëÇÝ]; гٳÉë³ñ³ÝÇáõë³ÝáÕáõÃÛáõÝÁ: [§¸»Ïñ»ï ºñ¨³ÝÇ Ñ³Ù³Éë³ñ³ÝÇ Ãáß³ÏÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ:1922 Ã. ÷»ïñí³ñÇ 8] / ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý (²É. سñïáõÝÇ. ÄáÕáíñ¹³Ï³Ý ÎáÙÇë³ñÝ»ñÇËáñÑñ¹Ç ݳ˳·³Ñ); Ø»ÉÇù-Ðáíë»÷Û³Ý. ÊáñÑñ¹Ç ù³ñïáõÕ³ñ;ÉáõË ãáññáñ¹. гٳÉë³ñ³ÝÇ åñáý»ëáñ³¹³ë³Ëáë³Ï³Ý ϳ½ÙÁ: [²É. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÁ Ùï³íáñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý Í³é³ÛáõÃÛáõÝÝ»ñÁ μ³ñÓñ ·Ý³Ñ³ï»Éáõ Ù³-207

ëÇÝ]; ÉáõË ÑÇÝ·»ñáñ¹. àõëáõÙÝ³Ï³Ý ³ß˳ï³ÝùÁ ѳٳÉë³ñ³ÝáõÙ [1922 Ã.ÝáÛ»Ùμ. 8-ÇÝ Ñ³Ù³Éë³ñ³ÝÇ áõëáõÙݳûųݹ³Ï ѳëï³ïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ μ³ó-Ù³Ý ³éÃÇí ÂÇýÉÇë ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ Ñ³Ù³Éë³ñ³ÝÇ ³ß˳ï³Ï³½ÙÇ ³Ýáõ-ÝÇó áÕçáõÛÝÇ Ñ»é³·Çñ áõÕ³ñÏ»Éáõ Ù³ëÇÝ]; λÝë³·ñ³Ï³Ý ï»Õ»ÏáõÃÛáõÝÝ»ñѳٳÉë³ñ³ÝÇ 1919-1930 ÃÃ. ¹³ë³ËáëÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ [ݳ¨ òáÉ³Ï Ê³Ý½³¹Û³-ÝÁ ì. î»ñÛ³ÝÇ, ä. سÏÇÝóÛ³ÝÇ, ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»ï ȳ½³ñÛ³Ý ×»Ù³ñ³-ÝáõÙ ëáíáñ»Éáõ ¨ ³í³ñï»Éáõ Ù³ëÇÝ]:1996587 ³ . ä»ïñáëÛ³Ý ìɳ¹ÇÙÇñ: ¾Ýí»ñÇ í»ñçÁ: (ö³ëï³-í³í»ñ³·-ñ³Ï³Ý å³ïÙ³íÇå³Ï) / ÊÙμ.` ÄÇñ³Ûñ ܳÛÇñÇ. - ä¿ÛñáõÃ, 1996. - 193¿ç:´áí³Ý¹.-Çó` ². Ù³ë [¼áñ³Ù³ë»ñÇ í»ñ³ËÙμ³íáñÙ³Ý í»ñ³μ»ñÛ³É]:(ØÛ³ëÝÇÏáíÁ áõÕÇÕ Ï³åÇ Ùûï ¿) / ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý. ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñ; ¸»åÇ ´»Éáéáõëdz [γٳíáñ³Ï³Ý çáϳïÇÑñ³Ù³Ý³ï³ñ Ú³Ïáí Ø»ÉùáõÙáíÇ çáϳïÁ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ññ³Ù³ÝáõÙ Ýßí»-Éáõ Ù³ëÇÝ]; гݹÇåáõÙ ²É»ùë³Ý¹ñ ØdzëÝÇÏ»³ÝÇ Ñ»ï [γٳíáñ³Ï³Ý çá-ϳïÇ Ññ³Ù³Ý³ï³ñ Ú³Ïáí Ø»ÉùáõÙáíÇ ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ³Ý¹ÇåÙ³Ý Ù³ëÇÝ];§Ð³Û ÅáÕáíáõñ¹Á »ñÏñáñ¹ Ïáïáñ³ÍÇÝ ãÇ ¹Çٳݳۦ [г۳ëï³ÝÇÝ áõÎáíϳëÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇÝ í»ñ³μ»ñáÕ ÷³ëï³ÃÕûñÇ ÃÕóå³Ý³ÏÁ, ¨Ø³ñïÇñáë ê³ñÛ³ÝÇÝ áõÕÕí³Í ݳٳÏÁ Ø»ÉùáõÙáíÇÝ Ñ³ÝÓÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ]; ¸.Ù³ë. ¾Ýí»ñÇÝ Û³çáÕíáõÙ ¿ ·ñ³í»É ØáëÏí³ÛÇ áõß³¹ñáõÃÛáõÝÁ [ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇí»ñ³μ»ñÙáõÝùÁ ¾Ýí»ñÇ ÝϳïÙ³Ùμ, . âÇã»ñÇÝÇ Ñ»ï ѳݹÇåÙ³Ý, îáõ-˳ã¨ëÏáõ Ññ³Ù³Ý³ï³ñáõÃÛ³Ùμ ·áñÍáÕ ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ï Ù»ÏÝ»Éáõ¨ 鳽ٳ׳ϳïÇ ù³Õí³ñãáõÃÛ³Ý å»ïÇ å³ñï³Ï³ÝáõÃÛáõÝÝ»ñÁ ëï³ÝÓÝ»-Éáõ Ù³ëÇÝ]:1997588. öÇñáõÙ»³Ý èáõμÇݳ: г۳ëï³ÝÁ Ð.Ú.¸. - ´áÉß»õÇÏ Û³ñ³μ»-ñáõÃÇõÝÝ»ñÇ áÉáñïáõÙ: (1917-1921). - º.: ºñ. ѳٳÉë., 1997. - 421 ¿ç:´áí³Ý¹.-Çóª È»éݳÛÇÝ Ð³Û³ëï³Ýª í»ñçÇÝ ³ÙñáõÃÇõÝÁ μáÉߨÇÏ»³Ý μéݳå»ïáõû³Ý¹¿Ù: [1921-Ç Ù³ÛÇëÇÝ È»éݳѳ۳ëï³ÝÇ Ï³é³í³ñáõû³Ý íëï³ÑáõÃÛáõÝÁ߳ѻÉáõ ³éÇÃáí ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ·É˳íáñáõÃÛ³Ùμ ϳ½Ùí³Íå³ïíÇñ³ÏáõÃÛáõÝ áõÕ³ñÏ»Éáõ ¨ Ñ³Û ·³ÕóϳÝáõÃÛ³ÝÁ û·Ý»Éáõ ³éÇÃáí ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ï³ï³ñ³Í ³ß˳ï³ÝùÇ Ù³ëÇÝ]; È»éݳѳ۳ëï³ÝÇ Ñ»ñáë³-Ï³Ý å³Ûù³ñÇ Ý߳ݳÏáõÃÇõÝÁ [γëÛ³ÝÇ Ñ³Ï³·³ÛÇÝ Ð»ÕÏáÙÇÝ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ÷á˳ñÇÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ]; гٳ·áñͳÏóáõÃ»Ý ÙÇ í»ñçÇÝ ÷áñÓ: [´áÉߨÇÏ-¸³ß-ݳÏóáõÃÛáõÝ Ñ³í³Ý³Ï³Ý ѳݹÇåÙ³Ý í»ñ³μ»ñÛ³É ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ í»ñ³μ»ñ-ÙáõÝùÇ Ù³ëÇÝ]:208

1998589. Ð³Û ùÝݳ¹³ïáõÃÛ³Ý å³ïÙáõÃÛáõÝ: ºñÏáõ ѳïáñáí: Ðï. 2 /Àݹ. ËÙμ. ê. Ü. ê³ñÇÝÛ³ÝÇ. - º.: ÐÐ ²² Ññ³ï., 1998. - 600 ¿ç:´áí³Ý¹.-Çóª ñ³Ï³Ý ùÝݳ¹³ïáõÃÛáõÝÁ 1900-1910-³Ï³Ý Ãí³Ï³ÝÝ»ñÇÝ:Ü»ñ³ÍáõÃÛáõÝ: [ܳ¨` ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÇ Ù³ëÇÝ]; Ð³Û Ù³ñùëÇëï³Ï³Ý ùÝ-ݳ¹³ïáõÃÛáõÝÁ: ÀݹѳÝáõñ ³ÏݳñÏ: [ܳ¨` ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÁ ·ñ³Ï³ÝùÝݳ¹³ïáõÃÛ³Ý ½³ñ·³óÙ³Ý ·áñÍáõÙ]; òáÉ³Ï Ê³Ý½³¹Û³Ý [ݳ¨ ²É. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³Ý Ùï»ñÙáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ]:590. Ãàðèáäæàíÿí Ã.Á. Ñòðàíèöû èñòîðèè àðìÿíñêîãî íàðîäà /Îòâ. ðåä. Ã.À. Àâåòèñÿí Í.À. Ãàâàêàëÿí. - Åð.: Èçä.-âî “Ãèòóòþí” ÍÀÍÐÀ, 1998. - 276 ñ.Èç ñîäåðæ.: Ìàðøàë Ñîâåòñêîãî Ñîþçà Èâàí Õðèñòîôîðîâè÷ Áàãðàìÿí.Ñòàíîâëåíèÿ ìàðøàëà [Îá àêòèâíîì ó÷àñòèè áóäóùåãî ìàðøàëà Áàãðàìÿíàâ ñòàíîâëåíèå Ñîâåòñêîé âëàñòè â Àðìåíèè, ñëóæáà ïîä ðóêîâîäñòâîìÀëåêñàíäðà Ìÿñíèêÿíà]2002591. ²ñ½áõÙ³ÝÛ³Ý Üáñ³Ûñ: ÆÙ Ñ³Û ÅáÕáíáõñ¹: [μ³Ý³ëï., Ñáõß³å³ïáõÙÝ.,Ñáõß»ñ, ³é³ÏÝ., Ñá¹í³ÍÝ., ÅáÕáí³Íáõ]: Çñùë ÝíÇñáõÙ »ÙÑ³Û ÅáÕáíñ¹Ç å³ÝͳÉÇ ½³í³Ï ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ å³ÛͳéÑÇß³ï³ÏÇÝ. - º.: ¼³Ý·³Ï-97, 2002. - 399 ¿ç:592. سÝáõÏÛ³Ý ².ê. ø³Õ³ù³Ï³Ý ÏÛ³ÝùÁ г۳ëï³ÝáõÙ 1920-1940ÃÃ. - º.: ÇïáõÃÛáõÝ, 2002. - 192 ¿ç:´áí³Ý¹.-Çóª Ü»ñ³ÍáõÃÛáõÝ: [ܳ¨ ïíÛ³É Å³Ù³Ý³Ï³ßñç³ÝÇÝ í»ñ³μ»ñáÕ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ·áñÍ»ñÁ ¨ Ýñ³ Ù³ëÇÝ ·ñí³Í ³ß˳ïáõÃÛáõÝÝ»ñÁ û·ï³-·áñÍ»Éáõ Ù³ëÇÝ]; ÉáõË ³é³çÇÝ. гë³ñ³Ï³Ï³Ý-ù³Õ³ù³Ï³Ý Çñ³íÇ׳ÏÁܾä-Ç å³ÛÙ³ÝÝ»ñáõÙ (1921-1929ÃÃ.): ´. àã ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý Ïáõë³ÏóáõÃÛáõÝ-Ý»ñÇ í»ñ³óáõÙÁ [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ §ëå»óÇýÇÏÝ»ñǦ ϳ½ÙáõÙ ·ïÝí»ÉáõÙ³ëÇÝ]:2006593. ¸»íñÇÏÛ³Ý îÇ·ñ³Ý: ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý: / ÉË. ËÙμ.ìñ»Å Æëñ³Û»ÉÛ³Ý; ÊÙμ. ê³Ùí»É ¸ÇɳÝÛ³Ý; »Õ. ËÙμ. ØÇù³Û»É ڳɳ-Ýáõ½Û³Ý. - º. - 2006. - 79 ¿ç:´áí³Ý¹.ª ÀÙμáëï ³ß³Ï»ñïÝ áõ ѳٳÉë³ñ³Ý³Ï³ÝÁ; »ñ³·áõÛÝ ·É˳íáñÑñ³Ù³Ý³ï³ñÁ; г۳ëï³Ý. ù³Õ³ù³óÇ³Ï³Ý å³ï»ñ³½ÙÇ í»ñçÇÝ ¹ñ-209

í³·Á; г۳ëï³ÝÇ é³½Ù³Ï³Ý ·áñÍ»ñÇ ³é³çÇÝ ÅáÕÏáÙÁ; ²í»ñí³Í »ñÏñÇϳé³í³ñáõÃÛ³Ý Ý³Ë³·³ÑÁ; Æñ³ï»ë³Ï³Ý ù³Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛáõÝ Ï³Ù ×³-ݳå³ñÑ ¹»åÇ ½áѳë»Õ³Ý:594. Ô³½³Ë»óÛ³Ý ìɳ¹ÇÙÇñ: г۳ëï³ÝÁ 1920-1940 ÃÃ. / ä³ï.ËÙμ.` Ð. Ø. гñáõÃÛáõÝÛ³Ý. - º.: ä³ïÙ. ÇÝëï. Ññ³ï., 2006. – 564 ¿ç:´áí³Ý¹.ª ´³ÅÇÝ ³é³çÇÝ Ð³Û³ëï³ÝÁ 1920-1922 ÃÃ. É. I ÊáñÑñ¹³ÛÇÝÇß˳ÝáõÃÛ³Ý Ñ³ëï³ïáõÙÁ: [Æß˳ÝáõÃÛ³Ý Ù³ñÙÇÝÝ»ñÇ Ï³½Ù³íáñáõÙÁݳ¨` ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÁ èáõë³ëï³Ýáõ٠ϳï³ñíáÕ Ï³¹ñ»ñÇ Ñ³í³ù³·ñٳݷáñÍáõÙ ØáëÏí³Ûáõ٠г۳ëï³ÝÇ Ý»ñϳ۳óáõóÇã î»ñ-³μñÇ»ÉÛ³-ÝÇ 1921 Ã. ÑáõÝí³ñÇ 15-Ç Ý³Ù³ÏáõÙ]; 2. §è³½Ù³Ï³Ý ÏáÙáõÝǽÙǦ ù³Õ³ù³-ϳÝáõÃÛáõÝÁ: [ܳ¨` ¹³ë³Ï³ñ·³ÛÇÝ ÏéíÇ ù³Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛ³Ý ·áñÍáõÙ ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹ÇïáÕáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ]; 3. 1921 Ã. ÷»ïñí³ñÛ³Ý ³åëï³Ùμáõ-ÃÛáõÝÁ ¨ ù³Õ³ù³óÇ³Ï³Ý ÏéÇíÝ»ñÁ: [ܳ¨` ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ·É˳íáñáõ-ÃÛ³Ùμ г۳ëï³ÝÇ ÅáÕáíñ¹Ç ÝϳïÙ³Ùμ лÕÏáÙÇ ½áõëå áõ ѳí³ë³ñ³Ïßéí³Íí³ñÙáõÝùÇ Ù³ëÇÝ]; É. II ÐêÊÐ ï³ñ³Íù³ÛÇÝ ÑÇÙݳËݹÇñÝ»ñÁ 1921 Ã.:2. Èáéáõ ¨ ²É»ùë³Ý¹ñ³åáÉÇ ·³í³éÝ»ñÇ ³½³ï³·ñáõÙÁ: [ܳ¨` ´³ùíáõ٠г-Û³ëï³ÝÇ Ý»ñϳ۳óáõóÇã ¸áíɳÃÛ³ÝÇ áõÕ³ñÏ³Í Ñ»é³·ÇñÁ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³-ÝÇÝ Ñ³ÝÓÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ]; 3. È»éݳÛÇÝ Ô³ñ³μ³ÕÇ ËݹÇñÁ [ݳ¨` ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³-ÝÇ ëïáñ³·ñáõÃÛ³Ùμ ѳÛï³ñ³ñáõÃÛáõÝ-áñáßáõÙ ÁݹáõÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ]; 4. ¼³Ý-·»½áõñÇ ÇÝùݳå³ßïå³ÝáõÃÛáõÝÁ: [ܳ¨` ÐêÊÐ ½ÇÝíáñ³Ï³Ý ·áñÍ»ñÇ ·ÍáíÄáÕÏáÙ ¨ ²é³ÝÓÇÝ ÏáíϳëÛ³Ý μ³Ý³ÏÇ é³½Ùѻճ÷áË³Ï³Ý ËáñÑñ¹Ç ³Ý-¹³Ù ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÇ Ù³ëÇÝ]; É. III ÊáñÑñ¹³ÛÇÝ Çß˳ÝáõÃÛ³Ý ³Ùñ³åݹáõÙÁ:1. ²ÝóáõÙÁ Üáñ ïÝï»ë³Ï³Ý ù³Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛ³Ý (ܾä) [ܳ¨` ì.Æ. È»ÝÇÝÇ ³åñÇÉÇ 14-Ç Ý³Ù³ÏÁ ÎáíϳëÇ ÏáÙáõÝÇëïÝ»ñÇÝ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝÎáíϳë μ»ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ]; 2. ÐêÊÐ ê³Ñٳݳ¹ñáõÃÛ³Ý ÁݹáõÝáõÙÁ: ²Ý¹ñÏáí-ϳëÛ³Ý ¹³ßÝáõÃÛ³Ý ¨ ÊêÐØ-Ç Ï³½Ù³íáñáõÙÁ [ݳ¨` ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÇÙ³ëÇÝ]; ´³ÅÇÝ »ñÏñáñ¹. г۳ëï³ÝÁ ïÝï»ëáõÃÛ³Ý í»ñ³Ï³Ý·ÝÙ³Ý ï³ñÇ-Ý»ñÇÝ (1923-1928 ÃÃ.): É. IV êáódzÉ-ïÝï»ë³Ï³Ý ï»Õ³ß³ñÅ»ñ: 1. îÝï»ëáõ-ÃÛ³Ý í»ñ³Ï³Ý·ÝáõÙÁ [ݳ¨` ÑáõÝÇëÇ 22-ÇÝ ²Ý¹ñ»ñÏñÏáÙÇ ù³ñïáõÕ³ñ ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÐÎ(μ)ΠλÝïÏáÙ áõÕ³ñÏ³Í Ñ»é³·ñÇ Ù³ëÇÝ]:595. Èñòîðèÿ àðìÿíñêîãî íàðîäà â âîïðîñàõ è îòâåòàõ. - Å.: ÈçäâîÐÀÓ, 2006. - 378ñ.Èç ñîäåðæ.: IV Íîâåéøàÿ èñòîðèÿ Àðìåíèè. 11. Áîðüáà çà Çàíãåçóð èÍàãîðíûé Êàðàáàõ â 1920-1921ãã. [Î ðàáîòå ïëåíóìà Êàâêàçñêîãî áþðî ÖÊÐÊÏ(á), êîòîðûé íà÷àëñÿ 4 èþëÿ 1921ã. è â êîòîðîì ó÷àñòâîâàë ïðåäñåäàòåëüïðàâèòåëüñòâà Àðìåíèè Àë. Ìÿñíèêÿí, ãäå îáñóæäàëñÿ âîïðîñ îïðèíàäëåæíîñòè Íàãîðíîãî Êàðàáàõà (Ðåøåíèåì ïëåíóìà Íàãîðíûé Êàðàáàõäîëæåí áûë âõîäèòü â ñîñòàâ Àðìåíèè)]210

2008596. Êîâêåëü È.È. Èñòîðèÿ Áåëîðóññèè ñ äðåâíåéøèõ âðåìåí äîíàøåãî âðåìåíè / È.È. Êîâêåëü, Ý.Ñ. ßðìóñèê. - 7-å èçä., äîï. - Ìí.:Àâåðñýâ, 2008. - 622ñ. - (Øêîëüíèêàì, àáèòóðèåíòàì, ó÷àùèìñÿ)Èç ñîäåðæ.: Áåëàðóñü â ãîäû Ïåðâîé Ìèðîâîé âîéíû [Î äåÿòåëüíîñòèáîëüøåâèêîâ-ïîäïîëüùèêîâ íà Çàïàäíîì ôðîíòå (Áåëîðóññèÿ), ñðåäèêîòîðûõ è ÷ëåí ÐÑÄÐÏ(á) ñ 1906 ãîäà À. Ìÿñíèêîâ]; Áåëîðóññèè âåñíîé èëåòîì 1917ã. [Î ðàçîáëà÷åíèÿõ áîëüøåâèêàìè, â òîì ÷èñëå è Ìÿñíèêîâûì,êàäåòîâ è Âðåìåííîãî ïðàâèòåëüñòâà, òðåáóþùèõ ïðîäîëæåíèÿ âîéíû, íà Iñúåçäå âîåííûõ è ðàáî÷èõ äåïóòàòîâ àðìèè è òûëà Çàïàäíîãî ôðîíòà,ïðîõîäèâøåãî â Ìèíñêå â àïðåëå 1917ã.; Î ñîçûâå Ñåâåðî-Çàïàäíîé îáëàñòíîéêîíôåðåíöèè, èçáðàâøåé îáëàñòíîå áþðî, â ñîñòàâ êîòîðîãîâîøåë è À. Ìÿñíèêîâ, Î ñîçûâå 1 Ñåâåðî-Çàïàäíîé êîíôåðåíöèè ÐÑÄÐÏ(á)â ñåíò. 1917ã. â ã. Ìèíñêå, êîòîðûé èçáðàë îáëàñòíîé êîìèòåò ÐÑÄÐÏ(á) ïîäïðåäñåäàòåëüñòâîì À. Ìÿñíèêîâà]; Îêòÿáðüñêàÿ ðåâîëþöèÿ è óñòàíîâëåíèåÑîâåòñêîé âëàñòè â Áåëîðóññèè [Î II ñúåçäå àðìèé Çàïàäíîãî ôðîíòà âíîÿáðå 1917ã. â. ã. Ìèíñêå, èçáðàâøåãî ãëàâíîêîìàíäóþùèì Çàïàäíîãîôðîíòà À.Ô. Ìÿñíèêîâà]; Ïðîâîçãëàøåíèå ÁÑÑÐ è ñîçäàíèå Ëèòîâñêî-Áåëîðóññêîé ÑÑÐ [Îá îáðàùåíèè Ñòàëèíà ê À. Ìÿñíèêîâó, íàõîäèâøåìóñÿâ ã. Ñìîëåíñêå, ñ ïðîñüáîé ïðèáûòü â Ìîñêâó äëÿ îáñóæäåíèÿ òåõíè÷. è îðãàíèçàö.âîïðîñîâ, ñâÿçàííûõ ñ ïðîâîçãëàøåíèåì ÁÑÑÐ; Îá ó÷àñòèè À.Ìÿñíèêîâà âî âòîðîì ñîâåùàíèè â Íàðêîìíàöå ñî Ñòàëèíûì, ãäå îáñóæäàëñÿâîïðîñ î ïðîâîçãëàøåíèè ÁÑÑÐ; Îá óêàçàíèÿõ Ñòàëèíà îò 25 äåêàáðÿ1918ã. À. Ìÿñíèêîâó Î âíåñåíèè ïóíêòîâ “óñëîâèé” äëÿ ïðîâîçãëàøåíèÿÁÑÑÐ; Î ñîçûâå VI Ñåâåðî-Çàïàäíîé îáëàñòíîé êîíôåðåíöèè ÐÊÏ(á), êîòîðàÿïðîõîäèëà â äåêàáðå 1918ã. â Ñìîëåíñêå íà êîòîðîé âûñòóïèë ñ äîêëàäîì“Î òåêóùåì ìîìåíòå” ïðåäñåä. Ñåâåðî-Çàïàäíîãî îáë. êîìèòåòà À.Ô.Ìÿñíèêîâ, Î ïðåäëîæåíèè À.Ô. Ìÿñíèêîâà, â ñâÿçè ñ ïðîâîçãëàøåíèåìÁÑÑÐ, ïåðåèìåíîâàòü VI Ñåâåðî-Çàïàä. îáë. êîíôåðåíöèþ â I ñúåçä Êîì.ïàðòèè (áîëüøåâèêîâ) Áåëîðóññèè; Îá èçáðàíèè ñúåçäîì ÖÁ ÊÏ (á), â ñîñòàâêîòîðîãî âîøåë è À.Ô. Ìÿñíèêîâ; Î ôîðìèðîâàíèè ïðàâèòåëüñòâàÁÑÑÐ, ïðè îáñóæäåíèè ïåðñîíàëüíîãî ñîñòàâà, ïîñòóïèëî ïðåäëîæåíèåÄ.Ô. Æèëíîâè÷à èñêëþ÷èòü èç ñîñòàâà ïðåäñòàâèòåëåé Çàïàäíîãî ôðîíòà âòîì ÷èñëå è Ìÿñíèêîâà; Îá îêîí÷àòåëüíîì ôîðìèðîâàíèè Âðåìåííîãîïðàâèòåëüñòâà ÁÑÑÐ (ÿíâàðü 1919ã.), â ñîñòàâ êîòîðîãî âîøåë è À.Ô.Ìÿñíèêîâ â êà÷åñòâå íàðêîìà ïî âîåííûì äåëàì; Î ïîäïèñàíèè ìàíèôåñòàî ïðîâîçãëàøåíèè ÁÑÑÐ, â ÷èñëå êîòîðûõ áûë è Ìÿñíèêîâ, ÷òî ñòàëî ïåðâûìïîëèòè÷åñêèì è þðèäè÷åñêèì àêòîì Áåëîðóññêîé ÑÑÐ]211

2011596 ³ . ä»ïñáëÛ³Ý ìɳ¹ÇÙÇñ: г۳ëï³Ý. 1919-1922 Ãí³Ï³ÝÝ»ñ:ºñÏáõ ѳïáñáí. Ðï. 2 (1921-1922 Ãí³Ï³ÝÝ»ñ) / ìɳ¹ÇÙÇñ ä»ïñáë-Û³Ý. - º.: лÕÇݳϳÛÇÝ Ññ³ï., 2011. - 678 ¿ç:´áí³Ý¹.-Çó` ²É»ùë³Ý¹ñ³åáÉÇ §Ð»ÕÏáÙǦ ëï»ÕÍáõÙÁ [ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏ-Û³ÝÇ ç³Ýù»ñáí ÂáõñùdzÛÇÝ ½»Ýùáí áõ áëÏáí û·Ý»ÉÁ èáõë³ëï³ÝÁ ¹³¹³ñ»ó-Ý»Éáõ Ù³ëÇÝ]; ä³ï³ë˳ݳïíáõÃÛáõÝÇó Ëáõë³÷»Éáõ ÷áñÓ»ñÁ [ݳ¨ ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ·Ý³Ñ³ï³Ï³ÝÁ ²É»ùë³Ý¹ñ³åáÉÇ å³Ûٳݳ·ñÇ ëïáñ³·ñٳݷáñÍáõÙ]; ²É»ùë³Ý¹ñ³åáÉÇ Ñ³Û»ñÇ ç³ñ¹Á ϳÝË»Éáõ §³é³ëå»ÉÁ¦ [ݳ¨ ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ áõÕ³ñÏ³Í Ý³Ù³ÏÁ] / ². Øé³íÛ³Ý; êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÇϳé³í³ñáõÃÛ³Ý ¹»Ïñ»ïÁ [ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÁ]; 1921 Ãí³Ï³ÝÇ Ñáõ-ÉÇëÇ 4-Ç ¨ 5-Ç áñáßáõÙÝ»ñÁ [ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÁ È»éݳÛÇÝ Ô³ñ³μ³ÕÇÝÇÝùݳí³ñáõÃÛáõÝ ï³Éáõ ·áñÍáõÙ]; ö»ïñí³ñÛ³Ý ËéáíáõÃÛáõÝÁ ϳï³ñí»É ¿Ãáõñù»ñÇ Ã»É³¹ñ³Ýùáí [ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ·Ý³Ñ³ï³Ï³ÝÇ Ù³ëÇÝ]; ².´»Ï½³¹Û³ÝÇ ½»Ïáõó³·ÇñÁ [ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»ï ùÝݳñÏ»Éáõ í»ñ³μ»ñ-Û³É]; Ü»ñáõÙ »Ý ëï³Ýáõ٠ݳ¨ ³ùëáñí³Í ëå³Ý»ñÁ [1921 Ã.-Ç Ù³ÛÇëÇ 11-ÇÝ ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ëïáñ³·ñáõÃÛ³Ùμ ÁݹáõÝí³Í лÕÏáÙÇ Ññ³Ù³ÝÇ Ù³ëÇÝ]; ²É»ùë³Ý¹ñØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ³Ù³éáï Ï»Ýë³·ñáõÃÛáõÝÁ: ȳ½³ñÛ³Ý ×»Ù³ñ³ÝáõÙ;§Ü³ ³Ý÷á˳ñÇÝ»ÉÇ ïñÇμáõÝ ¿ñ¦; §ØÇù³Û»É ܳÉμ³Ý¹Û³ÝÇ å³ïÙ³Ï³Ý ³ñ-ųÝÇùÁ¦; §àñù³Ý Ùáõà ¿ ·Çß»ñÁ, ³ÛÝù³Ý å³ÛÍ³é »Ý ³ëïÕ»ñÁ¦; ²é³çÇÝ Ñ³-Ù³ß˳ñѳÛÇÝ å³ï»ñ³½ÙÇ é³½Ù³×³Ï³ïÝ»ñáõÙ; 賽ٳ׳ϳï³ÛÇÝ ½ÇÝíáñ³Ï³ÝÏáÙÇï»Ç ݳ˳·³ÑÁ; ²ñ¨ÙïÛ³Ý Ù³ñ½»ñÇ é³½Ù³-ѻճ÷á˳ϳÝÏáÙÇï»Ç ݳ˳·³ÑÁ; ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÁ;êáí»ï³Ï³Ý èáõë³ëï³ÝÇ ½ÇÝí³Í áõÅ»ñÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇ å³ßïáݳϳï³ñÁ;². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ã¿ñ íëï³ÑáõÙ îñáóÏáõÝ; Àݹ¹»Ù ·»ñٳݳ-Ï³Ý ½³íÃÇãÝ»ñÇ; êÙáÉ»ÝëÏ ù³Õ³ùÇ Ñ³Ù³Éë³ñ³ÝÇ ÑÇÙݳ¹ñáõÙÁ; â»ËáëÉáí³ÏÛ³Ý鳽ٳ׳ϳïÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÁ; ´»ÉáéáõëdzÛÇ êáí»ï³-Ï³Ý Ð³Ýñ³å»ïáõÃÛ³Ý ¨ ÎáÙÏáõëÇ ÑÇÙݳ¹ÇñÁ; êáí»ï³Ï³Ý èáõë³ëï³ÝÇÙ³Ûñ³ù³Õ³ù ØáëÏí³ÛÇ Õ»Ï³í³ñÁ; ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ г۳ëï³-ÝáõÙ: гݹÇåáõÙ È»ÝÇÝÇ Ñ»ï; ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ëï³ÝÓÝáõÙ ¿ г۳ëï³ÝÇ Ð»Õ-ÏáÙÇ Õ»Ï³í³ñáõÙÁ; ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ³é³çÇÝ Ññ³å³ñ³Ï³ÛÇÝ »ÉáõÛÃÁ; г۳ëï³ÝÇÄáÕÏáÙëáí»ïÇ Ï³½ÙáõÙÁ; ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÏáãÁ Ùݳó ³Ýå³ï³ë˳Ý; ².ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ³Ûï³ñ³ñáõÃÛáõÝÁ [¼³Ý·»½áõñÇ ¹³ßݳÏó³Ï³Ý Çß˳ÝáõÃÛ³-ÝÁ]; è³½Ù³Ï³Ý ·áñÍ»ñÇ ÅáÕÏáÙ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ññ³Ù³ÝÁ [ÜŹ»ÑÇ Ñ³ñÓ³Ï-Ù³Ý Ï³å³ÏóáõÃÛ³Ùμ]; ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ å³ï·³ÙÝ»ñÁ [¼³Ý·»½áõñÇ é³½Ù³-׳ϳï Ù»ÏÝáÕ Ï³ñÙÇñ Ù³ñïÇÏÝ»ñÇÝ]; Æñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý Ñ»ï áã ÙÇ ³Õ»ñë ãáõ-Ý»óáÕ Í³é³ÛáõÃÛáõÝ [ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÁ ¼³Ý·»½áõñáõ٠鳽ٳϳݷáñÍáÕáõÃÛáõÝÝ»ñÁ ßáõï³÷áõÛà ³í³ñï»Éáõ ·áñÍáõÙ]; ². ²Ñ³ñáÝÛ³ÝÇá·¨áñáõÃÛáõÝÁ [ݳ¨ 1921 Ãí³Ï³ÝÇ ÑáõÉÇëÇ 25-ÇÝ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ê. î»ñ-³μñÇ»ÉÛ³ÝÇÝáõÕ³ñÏ³Í Ý³Ù³ÏÇ Ù³ëÇÝ]; ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ï»ë³Ï»ïÁ [ê. î»ñ-³μñÇ»ÉÛ³ÝÇ ¹³ßݳÏóáõÃÛ³Ý å³ïíÇñ³ÏáõÃÛ³Ý Ñ»ï ï»ÕÇ áõÝ»ó³Í μ³-ݳÏóáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ³éÇÃáí]; ܳËÏÇÝ §÷ñÏáõÃÛ³Ý ÏáÙÇï»Ç¦ ³Ý¹³ÙÝ»ñÁ212

ä³ñëϳëï³ÝáõÙ: êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÇ Ï³é³í³ñáõÃÛ³ÝÝ áõÕÕí³Íí»ñçݳ·ÇñÁ [áõÕÕí³Í ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ]; §Ø»ñ ÅáÕáíáõñ¹Á Ñá·Ý»É ¿ ÏéÇíÝ»-ñÇó...¦ [1921 Ã. ë»åï»Ùμ»ñÇ 17-ÇÝ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ §ÊáñÑñ¹³ÛÇÝ Ð³Û³ëï³Ý¦Ã»ñÃáõÙ §Î³ñëÇ Ë³Õ³ÕáõÃÛ³Ý ÏáÝý»ñ³ÝëÁ¦ Ñá¹í³Íáí ѳݹ»ë ·³-Éáõ Ù³ëÇÝ]; Âáõñù³Ï³Ý ÏáÕÙÁ Ù»ñÅáõÙ ¿ ²ÝÇÝ í»ñ³¹³ñÓÝÉáõ å³Ñ³ÝçÁ [ݳ¨²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ áõÕÕí³Í Øé³íÛ³ÝÇ Ý³Ù³ÏÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ]; γñëÇ å³Ûٳݳ-·ÇñÁ í»ñ³óÝ»Éáõ å³Ñ³ÝçÁ [ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÇ Ù³ëÇÝ]; г۳ëï³ÝÇγñÙÇñ μ³Ý³ÏÇ ëï»ÕÍáõÙÁ: ´³Ý³Ï³ÛÇÝ ßÇݳñ³ñáõÃÛáõÝÝ áõß³¹ñáõÃÛ³ÝÏ»ÝïñáÝáõÙ [ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÁ]; §ÐÇÝ ¨ Ýáñ г۳ëï³ÝÁ¦ [Ñá¹í³-Íáí 1921 Ã. ÝáÛ»Ùμ»ñÇ 29-ÇÝ §ÊáñÑñ¹³ÛÇÝ Ð³Û³ëï³Ý¦ ûñÃáõÙ ²É. ØÛ³ëÝÇÏ-Û³ÝÁ ѳݹ»ë ·³Éáõ Ù³ëÇÝ]; Ê³Õ³Õ ßÇݳñ³ñáõÃÛ³Ý ³é³çÇÝ ù³ÛÉ»ñÁ: êáí»-ï³Ï³Ý èáõë³ëï³ÝÇ û·ÝáõÃÛáõÝÁ [ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ï³ñÍÇùÇ Ù³ëÇÝ];§ì»ñ³óñÇÝù ³Ûë »ñÏñÇ ·ÉËÇÝ Ï³Ëí³Í ¹³ÙáÏÉÛ³Ý ëáõñÁ¦ [ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏ-Û³ÝÇ ¹»ñÁ ¼³Ý·»½áõñáõÙ μݳÏãáõÃÛ³Ý Ï³ñÇùÝ»ñÁ Ñá·³Éáõ ·áñÍáõÙ]; ²í»-ñ³ÏáõÛïÇó Ýáñ μ³ñÓñ³óáÕ »ñÏñÇ ³é³çÇÝ ù³ÛÉ»ñÁ [ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»-ñÁ]; г۳ëï³ÝÇ ú·ÝáõÃÛ³Ý ÏáÙÇï»Ç ëï»ÕÍáõÙÁ: ÐáíѳÝÝ»ë ÂáõÙ³ÝÛ³ÝÇÏáãÁ [г۳ëï³ÝÇ ïÝï»ëáõÃÛáõÝÁ í»ñ³Ï³Ý·Ý»Éáõ ·áñÍáõÙ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ýǹ»ñÇ Ù³ëÇÝ]; ìï³ñ³Ý¹Ç Ý»ñϳ۳óáõóÇãÝ»ñÁ ã»Ý ѳݷëï³ÝáõÙ: üñ³Ýëdz-ÛÇ ÙÇÝÇëïñ Èáõß»ñÇ »ñ»ù ѳñóÁ [ݳ¨ ù³Ûù³Ûí³Í ïÝï»ëáõÃÛáõÝÁ í»ñ³Ï³Ý·-Ý»Éáõ ·áñÍáõÙ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÇ Ù³ëÇÝ]; ³ÕóϳÝáõÃÛ³Ý ËݹÇñÁ: àñå»ë½ÇãÑÇßíÇ Ý½áíÛ³É §·³Õóϳݦ μ³éÁ [ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ 1921 Ã. Ñáõ-ÉÇëÇ 13-Ç ëïáñ³·ñ³Í ¹»Ïñ»ïáí ܳñÇÙ³Ý î»ñ-Ô³½³ñÛ³ÝÇ Ý³Ë³·³Ñáõ-ÃÛ³Ùμ ·³ÕÃ³Ï³Ý ·áñÍ»ñÇ ·É˳íáñ í³ñãáõÃÛáõÝ Ï³½Ùí»Éáõ Ù³ëÇÝ]; Î. äáÉëǼ³í»Ý å³ïñdzñùÇ Ý³Ù³ÏÝ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ; ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ï»ë³Ï»-ïÁ ·³ÕóϳÝáõÃÛ³Ý í»ñ³μ»ñÛ³É; ³ÕÃ³Ï³Ý Ñ³Û»ñÁ ìñ³ëï³ÝáõÙ [ݳ¨ ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÁ]; êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÇ ³é³çÇÝ ë³Ñٳݳ¹ñáõÃÛáõÝÁ[ݳ¨ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ·É˳íáñáõÃÛ³Ùμ Ù߳ϻÉáõ Ù³ëÇÝ]; êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÇå»ï³Ï³Ý ½ÇݳÝß³ÝÁ [ݳ¨ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ³é³ç³ñÏáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ];Øß³ÏáõÛÃÇ ½³ñ·³óÙ³Ý ³é³çÇÝ ù³ÛÉ»ñÁ: ²Ý·ñ³·ÇïáõÃÛáõÝÁ í»ñ³óÝ»Éáõ³ÝÑñ³Å»ßïáõÃÛáõÝÁ [ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÁ]; ¾Ýí»ñÇ í»ñçÁ: سùëÇÙáñÏÇÝ ½·áõß³óÝáõÙ ¿ñ [ݳ¨ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÁ »ñÇïÃáõñù³Ï³Ý å³ñ³·-ÉáõËÝ»ñÇ Ë³ñ¹³í³ÝùÝ»ñÇÝ ãѳí³ï³Éáõ ·áñÍáõÙ]; æ»Ù³É ÷³ß³ÛÇ áãÝã³óáõÙÁ[ݳ¨ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÙÇçÝáñ¹áõÃÛ³Ùμ Ó»ñμ³Ï³Éí³Í Ù³ñ¹Ï³Ýó ³½³ï³ñӳϻÉáõ Ù³ëÇÝ]; ²Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý ý»¹»ñ³ódzÛÇ ëï»ÕÍáõÙÁ: ²Ý¹ñý»¹»ñ³ódzÛÇѳϳé³Ïáñ¹Ý»ñÇ ·É˳íáñ ÷³ëï³ñÏÁ; ²Ý¹ñý»¹»ñ³ódz ϳ½Ù³-Ï»ñå»Éáõ ³ÝÑñ³Å»ßïáõÃÛáõÝÁ; ƱÝã ¿ñ ï³Éáõ ²Ý¹ñý»¹»ñ³óÇ³Ý Ð³Û³ëï³-ÝÇÝ; ²Ý¹ñý»¹»ñ³ódzÛÇ ÙÇçáóáí ¹»åÇ êáí»ï³Ï³Ý ØÇáõÃÛáõÝ; ö³Ûï» ³ñáñÇóÙÇÝ㨠³ïáÙ³ÛÇÝ ¿Ý»ñ·Ç³ [ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÁ]; ². ²Ñ³ñáÝÛ³ÝÇμ³ó ݳٳÏÁ . âÇã»ñÇÝÇÝ: ²é³çÇÝ §¹³íÁ¦ [ݳ¨ êáí»ï³Ï³Ý èáõë³ëï³ÝǽÇÝí³Í áõÅ»ñÇ Å³Ù³Ý³Ï³íáñ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ1918 Ã. ÑáõÝí³ñÇÝ áõÕ³ñÏ³Í »ñ»ù ѻ鳷ñ»ñÇ Ù³ëÇÝ]:213

²Èºøê²Ü¸ð ØÚ²êÜÆÎÚ²ÜÆ Ø²êÆÜ ä²ð´ºð²Î²ÜزØàôÈàôØ ºì ÄàÔàì²ÌàôܺðàôØ1956597. ²¹á»³Ý ²¹á: ²É»ùë³Ý¹ñ ØdzëÝÇÏ»³Ý: [1955 Ã. Ññ³ï³ñ³Ïí³Í². Øݳó³Ï³ÝÛ³ÝÇ §²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏ۳ݦ Ëáñ³·ñáí ·ñùÇí»ñÉáõÍáõÃÛáõÝÁ] // Ð³Û Ø³ÙáõÉ. - ´. ²Ûñ»ë, 1956. - Ã. 273. - 11 ÛáõÝí. -¿ç 4, Éáõë³ÝÏ.:598. ²Ý¹ñ¿³ë»³Ý ². Ð³Û Û»Õ³÷áËáõû³Ý Ù³ëÇÝ [ݳ¨ ²É. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÁ ÑáÏï»Ùμ»ñÛ³Ý Ñ»Õ³÷áËáõÃÛ³Ý Ñ³ÕóݳÏÇÝ Çñ ͳé³Ûáõ-ÃÛáõÝÝ»ñÁ Ù³ïáõó»Éáõ Ù³ëÇÝ] // Üáñ ûñ. - üñ»½Ýá, 1956. - Ã. 23. - 23Ù³ñïÇ. - ¿ç 1; Ã. 24. - 27 Ù³ñïÇ. - ¿ç 2:599. ²í»ïÇëÛ³Ý ê. È»ÝÇÝÛ³Ý ·í³ñ¹Ç³ÛÇ ÷³é³å³ÝÍ Ù³ñïÇÏÁ:(²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 70-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí) // ²í³Ý·³ñ¹. – 1956. –Ã. 17. – 9 ÷»ïñ. - ¿ç 2, ¹ÇÙ³ÝÏ.:600. ´³ñë»ÕÛ³Ý Ê. ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý: (ÌÝÝ¹Û³Ý 70-³ÙÛ³ÏdzéÃÇí) // êáí»ï. ·ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ – 1956. – Ã. 3. - ¿ç 90-97:601. ´»·É³ñÛ³Ý ². ÎáÙáõÝǽÙÇ μáó³ßáõÝã Ù³ñïÇÏÁ: (ê. Ø. ÎÇñáíÇÍÝÝ¹Û³Ý 70-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí) [ê. Ø. ÎÇñáíÁ ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»ïÙdzëÇÝ ²Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý ý»¹»ñ³óÇ³Ý ëï»ÕÍ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï.ìñ³ëï³Ý. – 1956. – Ã. 73. – 27 Ù³ñïÇ. - ¿ç 3, Éáõë³ÝÏ.:602. ´»·É³ñÛ³Ý ². ÎáÙáõÝÇëï³Ï³Ý å³ñïdzÛÇ ¨ êáí»ï³Ï³Ýå»ïáõÃÛ³Ý ³Ï³Ý³íáñ ·áñÍÇãÁ: (²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 70-³ÙÛ³-ÏÇ ³éÃÇí) // êáí»ï. ìñ³ëï³Ý. – 1956. – Ã. 35. – 10 ÷»ïñ. - ¿ç 2, Éáõë³ÝÏ.:603. ÛáõÉݳ½³ñÛ³Ý Ê. ²ÝÙáé³Ý³ÉÇ μáÉߨÇÏÁ: (²É. Øé³íÛ³ÝÇÍÝÝ¹Û³Ý 70-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí): [²ëù³Ý³½ Øé³íÛ³ÝÁ êï. Þ³ÑáõÙÛ³ÝÇ,ê. êå³Ý¹³ñÛ³ÝÇ, ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»ï ÙdzëÇÝ ³é³çÇÝ Ñ³Û ·ñ³Ï³-ݳ·»ïÝ»ñÇó Ù»ÏÁ ÉÇÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ñ³Ï. ûñÃ. – 1956. – Ã. 1. – 10ÑáõÝí. - ¿ç 2, Éáõë³ÝÏ.:604. ÛáõÉݳ½³ñÛ³Ý Ê. ²ëù³Ý³½ Øé³íÛ³ÝÁ ¨ ·ñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ýѳñó»ñÁ [ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»ï ÙdzëÇÝ ³é³çÇÝ Ñ³Û Ù³ñùëÇëï214

·ñ³Ï³Ý³·»ïÝ»ñÇó Ù»ÏÁ ÉÇÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // î»Õ»Ï³·Çñ: гë. ·Çï. /гÛÏ. êêè ². – 1956. – Ã. 3. - ¿ç 3-10:605. ñÇ·áñÛ³Ý Î³Ùë³ñ: ì³Ñ³Ý î»ñÛ³Ý: [1908 ÃíÇ ³Ùé³ÝÁ ´³ùíáõÙ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»ï Ïáõë³Ïó³Ï³Ý ³ß˳ï³ÝùÝ»ñÇÝ Ù³ëݳÏó»Éáõ÷áñÓ Ï³ï³ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ñÇ·áñÛ³Ý Î³Ùë³ñ. ì³Ñ³Ý î»ñ-Û³Ý. - º., 1956. - ¿ç 143:606. ºñ»Ïá ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 70-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí: [êØÎäÏ»ÝïÏáÙÇÝ ÏÇó سñùëÇ-¾Ý·»ÉëÇ-È»ÝÇÝÇ-êï³ÉÇÝÇ ÇÝëïÇïáõïÇ Ñ³Û-Ï³Ï³Ý ýÇÉdzÉáõÙ é¨áÉÛáõóÇáÝ»ñ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ ÝíÇñí³Í »ñ»Ïáï»ÕÇ áõݻݳÉáõ ¨ Ê. ´³ñë»ÕÛ³ÝÁ ½»ÏáõóáõÙáí ѳݹ»ë ·³Éáõ, ÑÇÝμáÉߨÇÏÝ»ñ ²ñï³ß»ë γñÇÝÛ³ÝÇ, ȨáÝ Ô³½³ñÛ³ÝÇ ¨ гÛÏ ´³ïÇÏ-Û³ÝÇ Ñáõß»ñÇ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. – 1956. – Ã. 35. – 10÷»ïñ. - ¿ç 1:607. ¼³ù³ñÛ³Ý ². [²É. سÝóßÛ³ÝÇ ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³ÝÁ ²É. ÞÇñí³Ý-½³¹»Ç ïí³Í ·Ý³Ñ³ï³Ï³ÝÇÝ Ý³¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ï³ñÍÇùÇ Ù³ëÇÝ]// ¼³ù³ñÛ³Ý ². êáõñ»Ý êå³Ý¹³ñÛ³ÝÁ ¨ ·ñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý Ñ³ñó»-ñÁ. - º., 1956. - ¿ç 112-125:608. È»ÝÇÝÁ Ñ³Û ÅáÕáíñ¹Ç Ù»Í μ³ñ»Ï³Ù ¿: [È»ÝÇÝÇ Ñ³í³ï³ñÇٳ߳ϻñïÝ»ñ, êáõñ»Ý êå³Ý¹³ñÛ³ÝÁ, êï»÷³Ý Þ³ÑáõÙÛ³ÝÁ, ´á·¹³ÝÎÝáõÝÛ³ÝóÁ, ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ, ²Ý³ëï³ë ØÇÏáÛ³ÝÁ, γÙáÝ ¨áõñÇßÝ»ñÁ Ñ³Û Çñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý Ù»ç ÉÇÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ñ³Ï. ûñÃ. –1956. – Ã. 15. – 22 ³åñ. - ¿ç 1:609. È»íÇݳ ¼., èáÙ³Ýáí³ ². ì. Æ. È»ÝÇÝÇ Ù»Í ¹»ñÁ êáí»ï³Ï³Ýé»ëåáõμÉÇϳݻñÇ ÙÇáõÃÛ³Ý Ï³½Ù³Ï»ñåÙ³Ý ·áñÍáõÙ [èÏ(μ)ä Ï»Ýï-ÏáÙÇ 1922 Ãí³Ï³ÝÇ û·áëïáëÇÝ ëï»ÕÍí³Í ѳÝÓݳÅáÕáíÇ ³ß˳ï³ÝùÇݲ. ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëݳÏóáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ] // ÎáÙáõÝÇëï. –´³ùáõ, 1956. – Ã. 176. – 1 û·áëï. - ¿ç 2:610. ʳã³ïñÛ³Ý ê. ÎáÙáõÝÇëï³Ï³Ý å³ñïdzÛÇ ¨ êáí»ï³Ï³Ýå»ïáõÃÛ³Ý ³Ï³Ý³íáñ ·áñÍÇãÁ: (²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 70-³ÙÛ³-ÏÇ ³éÃÇí) // êáí»ï. г۳ëï³Ý. – 1956. – Ã. 33. – 8 ÷»ïñ. - ¿ç 2, Éáõë³ÝÏ.:611. γñ³å»ïÛ³Ý Ð. Ü. г۳ëï³ÝÇ ÏáÙ»ñÇïÙÇáõÃÛ³Ý Ï³½Ù³-Ï»ñå³Ï³Ý Ó¨³íáñáõÙÁ [1921 Ã. Ù³ÛÇëÇÝ Ð³Û³ëï³ÝÇ è¨ÏáÙÁ Ðêêè215

ÅáÕáíñ¹³Ï³Ý ÏáÙÇë³ñÝ»ñÇ ëáí»ïÇ í»ñ³Ï³½Ùí»Éáõ ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏ-Û³ÝÁ ݳ˳·³Ñ Ý߳ݳÏí»Éáõ, 1921 Ã. û·áëïáëÇ 21 –ÇÝ Ð³Û³ëï³ÝÇÏáÙ»ñÇïÙÇáõÃÛ³Ý ³é³çÇÝ Ñ³Ù³·áõÙ³ñáõÙ ÎáíϳëÇ ¹ñáõÃÛ³ÝÁ³Ý¹ñ³¹³éݳÉáõ, ÇÝï»ñݳóÇáݳÉǽÙÇ, »ñÏñÇ ïÝï»ë³Ï³Ý ßÇݳñ³ñáõÃÛ³Ý,»ñÇï³ë³ñ¹áõÃÛ³Ý Ù»ç ù³Õ³ù³Ï³Ý ¹³ëïdzñ³Ïã³Ï³Ý³ß˳ï³Ýù ï³Ý»Éáõ, ϳݳÝó ³ß˳ï³ÝùáõÙ Áݹ·ñÏ»Éáõ Ù³ëÇÝ] //γñ³å»ïÛ³Ý Ð. Ü. г۳ëï³ÝÇ ÏáÙ»ñÇïÙÇáõÃÛ³Ý ÍÝáõݹÁ. - º.,1956. - ¿ç 183-244:612. Îá½ÙáÛ³Ý Î. ²É»ùë³Ý¹ñ ü»á¹áñáíÇã ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý: (ÌÝݹ۳Ý70-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí) // êáí»ï. ¹åñáó. – 1956. – Ã. 7. – 10 ÷»ïñ. - ¿ç 2,Éáõë³ÝÏ.:613. [1921: 21 Ù³ÛÇëÇ: êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÇ è¨ÏáÙÁ í»ñ³-ϳ½Ù³íáñíáõÙ ¿ ¨ ëï»ÕÍíáõÙ ¿ êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÇ ÅáÕáíñ¹³-Ï³Ý ÏáÙÇë³ñÝ»ñÇ ËáñÑáõñ¹Á` ²É. ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ·É˳íáñáõÃÛ³Ùμ]:(ä³Ûù³ñÇ ¨ ѳÕóݳÏÇ ï³ñ»Ãí»ñ) // ñ³Ï. ûñÃ. – 1956. – Ã. 44. –30 ÝáÛ»Ùμ. - ¿ç 1:614. гñáõÃÛáõÝÛ³Ý ². ÈdzñÛáõÝ μݳíáñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ñ³Ù³ñ: [²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ØáëÏí³ÛáõÙ ì. Æ. È»ÝÇÝÇ Ñ»ï ѳݹÇåÙ³Ý ¨ È»ÝÇÝÇ ¹Çñ»ÏïÇíݳٳÏÁ §²¹ñμ»ç³ÝÇ, ìñ³ëï³ÝÇ, г۳ëï³ÝÇ, ¸³Õëï³ÝÇÉ»éݳÛÇÝ é»ëåáõμÉÇϳÛÇ ÏáÙáõÝÇëï ÁÝÏ»ñÝ»ñÇݦ ²Ý¹ñÏáíϳë ÇñÑ»ï μ»ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. ·ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ. – 1956. – Ã. 7. - ¿ç 134-136:615. Ô³½³ÝãÛ³Ý ì. §Î³Ùᦠ[í»åáõÙ Ñ»ñáëÁ ųٳݳÏÇ Ý߳ݳíáñ·áñÍÇãÝ»ñ úñçáÝÇÏÇÓ»Ç, Þ³ÑáõÙÛ³ÝÇ, ÎÇñáíÇ, ²Ã³ñμ»ÏÛ³ÝÇ,ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ, гÏáμ гÏáμÛ³ÝÇ ¨ ÙÛáõëÝ»ñÇ Ñ»ï ѳٳï»Õ ·áñÍáõ-Ý»áõÃÛ³Ùμ ѳݹ»ë ·³Éáõ Ù³ëÇÝ] // ñ³Ï. ûñÃ. – 1956. – Ã. 27. – 27ÑáõÉÇëÇ. - ¿ç 2:616. سÝáõÏÛ³Ý ê. ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ¨ ·ñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý ÙÇ ù³ÝÇѳñó»ñ // î»Õ»Ï³·Çñ: гë. ·Çï. гÛÏ. êêè ². – 1956. – Ã. 4. - ¿ç 15-24:617. Ü»ñϳñ³ñÛ³Ý ì. Ü. ²ÝóáõÙÁ ܺäÇÝ ¨ Ýñ³ ³é³çÇÝ ³ñ¹ÛáõÝù-Ý»ñÁ êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝáõÙ: г۳ëï³ÝÇ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ýå³ñïÇ³Ý ²Ý¹ñý»¹»ñ³ódzÛÇ ¨ êêèØ ëï»ÕÍÙ³Ý Ñ³Ù³ñ ÙÕíáÕ å³Ûù³ñáõÙ:ÐÎä ³é³çÇÝ Ñ³Ù³·áõÙ³ñÁ [г۳ëï³Ýáõ٠ܺäÇ ù³Õ³ù³-216

ϳÝáõÃÛ³Ý ÏÇñ³éÙ³Ý, èÏ(μ)ä Ï»ÝïñáÝ³Ï³Ý ÏáÙÇï»Ç áñáßÙ³ÙμØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ 1921 Ã. г۳ëï³Ý ·³Éáõ, ì. Æ. È»ÝÇÝÇ §²¹ñμ»ç³ÝÇ,ìñ³ëï³ÝÇ, г۳ëï³ÝÇ, ¸³Õëï³ÝÇ È»éݳÛÇÝ é»ëåáõμÉÇϳÛÇ Ïá-ÙáõÝÇëï ÁÝÏ»ñÝ»ñÇݦ ݳٳÏÁ Çñ Ñ»ï μ»ñ»Éáõ, ºñ¨³ÝáõÙ è¨ÏáÙÇ Ý³-˳·³Ñ Ý߳ݳÏí»Éáõ, ºñ¨³ÝÇ å³ñïÇ³Ï³Ý Ï³½Ù³Ï»ñåáõÃÛ³Ý Ñ³-Ù³ù³Õ³ù³ÛÇÝ ÅáÕáíáõÙ å³ñïdzÛÇ 10-ñ¹ ѳٳ·áõÙ³ñÇ Ù³ëÇÝ ½»-ÏáõóáõÙáí ѳݹ»ë ·³Éáõ, 1921 Ã. ÐÏ(μ)ä Ï»ÝïÏáÙÁ ²Ý¹ñý»¹»ñ³ódz-ÛÇ Ï³½Ù³Ï»ñåÙ³Ý Ñ³ñóÁ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ Ñ³ÝÓݳñ³ñ»Éáõ, 1921 Ã.û·áëïáëÇÝ Ð³Û³ëï³ÝÇ ÏáÙ»ñÇï³Ï³Ý ϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÝ»ñÇ é»ëåáõμÉÇϳϳÝ1-ÇÝ Ñ³Ù³·áõÙ³ñáõÙ ½»ÏáõóáõÙáí ѳݹ»ë ·³Éáõ, 1922Ã. ÑáõÝí³ñÇÝ ºñ¨³Ýáõ٠г۳ëï³ÝÇ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý å³ñïdzÛdzé³çÇÝ Ñ³Ù³·áõÙ³ñÇ μ³óÙ³Ý èÏ(μ)ä гٳéáõë³ëï³ÝÛ³Ý 11-ñ¹ÏáÝý»ñ»ÝódzÛÇ ¨ ²Ý¹ñý»¹»ñ³ódzÛÇ Ù³ëÇÝ ½»ÏáõóáõÙÝ»ñÇ, ѳٳ-·áõÙ³ñÇ Ï»ÝïÏáÙÇ Ï³½ÙáõÙ ¨ ²Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ýϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ³é³çÇÝ Ñ³Ù³·áõÙ³ñÇ ¹»É»·³ï ÁÝïñí»ÉáõÙ³ëÇÝ] // Ü»ñϳñ³ñÛ³Ý ì. Ü. г۳ëï³ÝÇ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý å³ñïÇ-³Ý ÅáÕáíñ¹³Ï³Ý ïÝï»ëáõÃÛ³Ý í»ñ³Ï³Ý·ÝÙ³Ý Å³Ù³Ý³Ï³ßñç³-ÝáõÙ: (1921-1925 ÃÃ.). - º., 1956. - ¿ç 83-173:618. Ü»ñϳñ³ñÛ³Ý ì. ´áó³ßáõÝã é¨áÉÛáõóÇáÝ»ñÁ: (². ü. ØÛ³ëÝÇÏ-Û³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 70-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí) // ñ³Ï. ûñÃ. – 1956. – Ã. 5. – 9÷»ïñ. - ¿ç 2, Éáõë³ÝÏ.:619. Ü»ñϳñ³ñÛ³Ý ì. г۳ëï³ÝÇ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý å³ñïdzÛdzé³çÇÝ Ñ³Ù³·áõÙ³ñÁ [1922 Ã. ÑáõÝí³ñÇ 26-ÇÝ Ñ³Ù³·áõÙ³ñÇ μ³ó-Ù³Ý Å³Ù³Ý³Ï èÏ(μ)ä гٳéáõë³ëï³ÝÛ³Ý 11-ñ¹ ÏáÝý»ñ»ÝódzÛÇùÝݳñÏÙ³Ý ¨ ²Ý¹ñý»¹»ñ³ódzÛÇ í»ñ³μ»ñÛ³É ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ½»ÏáõóáõÙÝ»ñÇÙ³ëÇÝ] // î»Õ»Ï³·Çñ: гë. ·Çï. / гÛÏ. êêè ². – 1956. –Ã. 2. - ¿ç 3-14:620. àëÏ»ñãÛ³Ý ²ñï³ß»ë: ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ¨ ³ñí»ëïÁ //êáí»ï. ³ñí»ëï. – 1956. – Ã. 2. - ¿ç 6-11, ù³Ý¹³Ï.:621. â³ñ»Ýó ºÕÇß»: üñ³·Ù»ÝïÝ»ñ ûñ³·ñÇó: [ܳ¨ ²É. ØÛ³ÝëÇÏÛ³-ÝÇ Ù³ëÇÝ] // ñ³Ï³Ý ûñÃ. – 1956. – Ã. 32. – 31 û·áëï. - ¿ç 3:622. ê³ñÇÝÛ³Ý ê. §êáõñ»Ý êå³Ý¹³ñÛ³ÝÁ ¨ ·ñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý Ñ³ñó»ñÁ¦:[êï. Þ³ÑáõÙÛ³ÝÇ, ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ, ². Øé³íÛ³ÝÇ ·ñ³Ï³Ý-ùÝ-ݳ¹³ï³Ï³Ý Ñá¹í³ÍÝ»ñÁ Ê. ÛáõÉݳ½³ñÛ³ÝÇ §ñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý Ñ³ñó»ñÁÑ³Û μáÉߨÇÏÛ³Ý Ù³ÙáõÉáõÙ¦ ·ÇñùÁ Ññ³ï³ñ³Ï»Éáõ Ù³ëÇÝ] //217

ñ³Ï³Ý ûñÃ. – 1956. – Ã. 41. – 7 ÝáÛ»Ùμ. - ¿ç 4:623. úѳÝç³ÝÛ³Ý ´. ÎáÙáõÝǽÙÇ μáó³ßáõÝã Ù³ñïÇÏÁ: (²É. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 70-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí) // γÛÍ. – ÎÇñáí³Ï³Ý, 1956. – Ã.18. – 10 ÷»ïñ. - ¿ç 2-3:624. Àðåøÿí. Íåêðàñîâ è àðìÿíñêàÿ ïîýçèÿ. Êðèòèêà è áèáëèîãðàôèÿ[Âûñêàçûâàíèÿ î ïîýçèè Íåêðàñîâà è À. Ìÿñíèêÿíà òàêæå] //Êîììóíèñò. - 1956. - N244. - 17 îêò. - Ñ. 3:625. Àðçóìàíÿí Ì. Ïëàìåííûé áîðåö çà êîììóíèçì [Î Ã.Ê. Îðäæîíèêèäçåè î åãî ñîðàòíèêàõ, à òàê æå è î Ìÿñíèêÿíå] // Êîììóíèñò.- 1956. - N 254. - 28 îêò. - Ñ. 2:626. Ìàòåðèàëû ïàðòàðõèâà ÖÊ ÊÏ Áåëîðóññèè [Î õðàíèâøåéñÿâ ïàðòàðõèâå ñòàòüå À.Ô. Ìÿñíèêîâà “Ìîè âñòðå÷è ñ òîâ. Ëåíèíûì”,êîòîðàÿ áûëà îïóáëèêîâàíà â ãàçåòå “Çàðÿ Âñîòîêà” 23 àïðåëÿ 1924ãîäà è î äåÿòåëüíîñòè Ìÿñíèêÿíà] // Êîììóíèñò Áåëîðóññèè. - 1956.- N5. -Ñ.11:627. Íàèðÿí Ë. Àëåêñàíäð Ìÿñíèêÿí (ê 70-ëåòèþ ñî äíÿ ðîæäåíèÿ)// Êîììóíèñò. - 1956. - N33. - 8 ôåâð. - Ñ. 2. - Ïîðòðåò.:628. Îâíàí Ãóðãåí. Í.À. Äîáðîëþáîâ è àðìÿíñêàÿ ëèòåðàòóðíîîáùåñòâåííàÿìûñëü (Ê 120-ëåòèþ ñî äíÿ ðîæäåíèÿ Âåëèêîãî ðóññêîãîðåâîëþöèîííîãî äåìîêðàòà) // Êîììóíèñò. - 1956. - N31. - 5 ôåâð.- Ñ. 2Èç ñîäåðæ.: [Î ïðîäîëæàòåëÿõ ðåâîë. òðàäèöèé â àðì. äåéñòâèòåëüíîñòè,â ÷èñëå êîòîðûõ è Àë. Ìÿñíèêÿí òàê æå]629. Òîâìàñÿí Ñ.À. Îò÷åòíûé äîêëàä ÖÊ ÊÏ Àðìåíèè XVIII ñúåçäóïàðòèè. Äîêëàä ñåêðåòàðÿ ÖÊ ÊÏ Àðìåíèè òîâ. Ñ.À. Òîâìàñÿíà[Îá èçäàíèè òðóäîâ äåÿòåëåé êîìïàðòèè è Ìÿñíèêÿíà â òîì ÷èñëå] //Êîììóíèñò. - 1956. - N17. - 20 ÿíâàðÿ. - Ñ. 4:630. Õàðìàíäàðÿí Ñ. Òðåòèé ñúåçä Ñîâåòîâ ÑÑÐ Àðìåíèè [Îâûñòóïëåíèè íà ñúåçäå ÐÊÏ(á) ñ 4-8 äåê. 1923ã. â Åðåâàíå ñåêðåòàðÿ218

Çàêêðàéêîìà À. Ìÿñíèêîâà (Ìÿñíèêÿíà), òàêæå è îá èçáðàíèè À.Ô.Ìÿñíèêÿíà â ñîñòàâ Öåíòðàëüíîãî Èñïîëíèòåëüíîãî Êîìèòåòà] //î»Õ»Ï³·Çñ / гë. Çï. Ðêêè Çï. ²Ï³¹. - 1956. - Ã. 9. - ¿ç 3-21:631. ßêóáîâñêàÿ Ñ. Ðîëü Â.È. Ëåíèíà â ñîçäàíèè Ñîþçà ÑîâåòñêèõÑîöèàëèñòè÷åñêèõ Ðåñïóáëèê // Êîììóíèñò. Òåîðåò. è ïîëèò.æóðíàë ÖÊ ÊÏÑÑ. - 1956. - N10. - Ñ. 27-41:Èç ñîäåðæ.: Îáðàçîâàíèå ÑÑÑÐ - òðèóìô èäåé ëåíèíèçìà [Î ñîçäàíèèÎðãáþðî ÖÊ ÐÊÏ (á) êîìèññèè äëÿ ðàññìîòðåíèÿ âîïðîñà î âçàèìîîòíîøåíèÿõñîâåòñêèõ ðåñïóáëèê, â ñîñòàâ êîòîðîãî âîøåë è À.Ô. Ìÿñíèêîâ; Îáàêòèâíîì ó÷àñòèè À. Ìÿñíèêîâà, íàðÿäó ñ äðóãèìè ÷ëåíàìè êîìèññèè,â ðàçðàáîòêå èäåè ÑÑÑÐ]:632. Þáèëåéíàÿ âûñòàâêà [Î âûñòàâêå, îðãàíèçîâàííîé â Ãîñ.áèáëèîòåêå èì. Àë. Ìÿñíèêÿíà - ñî÷èí., òðóäîâ îá àðì. ðåâîëþöèîíåðàõè ëèòåðàòóðà î íèõ, è î À. Ìÿñíèêÿíå òàêæå] // Êîììóíèñò. -1956. - N 279. - 29 íîÿáð. - Ñ. 1:1957633. ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ³ñÓ³ÝÇ μ³óáõÙÁ سñïáõÝÇáõÙ // êáí»ï.г۳ëï³Ý. – 1957. - Ã. 190. – 13 û·áëï. - ¿ç 2; êáí»ï. г۳ëï³Ý.– 1957. – Ã. 9.– ¿ç 17, ù³Ý¹³Ï: ´³Ýíáñ. – È»ÝÇݳϳÝ, 1957. – Ã. 162.– 14 û·áëï. - ¿ç 3; ²í³Ý·³ñ¹. – 1957. – Ã. 98. – 15 û·áëï. - ¿ç 2:634. ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý: [áñÍÇãÇ ·áñÍáõÝ»áõÃÛáõÝÁ 1920-1922 ÃÃ.] // Ð³Û Ù³ÙáõÉ. - ´. ²Ûñ»ë, 1957. – Ã. 410. – 4 ¹»Ïï. - ¿ç 2:635. ²Õ³μ³μ»³Ý ê. êáí»ï³Ñ³Û Ù»Í μ³Ý³ëï»ÕÍÁ: (ºÕÇß» â³ñ»ÝóÇÍÝÝ¹Û³Ý 60-³Ù»³ÏÇ ³éÃÇõ) [â³ñ»ÝóÇ` 1925 Ã. ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³-ÝÇÝ ·ñ³Í ݳٳÏÇ Ù³ëÇÝ] // Èñ³μ»ñ. - ÜÛáõ Úáñù, 1957. - Ã. 49. - 31ÑáÏï. - ¿ç 2:636. ´³ñë»ÕÛ³Ý Ê. §´ñáݽ³ÓáõÛɦ μáÉߨÇÏÁ: [ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ïáõë³Ïó³Ï³Ýå»ï³Ï³Ý, é³½Ù³ù³Õ³ù³Ï³Ý, ·ñ³Ï³Ý-Ññ³å³ñ³Ï³-Ëáë³Ï³Ý ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ] // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. – 1986. – Ã.120. – 23 Ù³ÛÇëÇ. - ¿ç 1, Éáõë³ÝÏ.:219

637. ´»·É³ñÛ³Ý ². è»íáÉÛáõódzÛÇ ³ëå»ïÁ: (ÐáÏï»Ùμ»ñÛ³Ý ëáóÇ-³ÉÇëï³Ï³Ý Ù»Í é¨áÉÛáõódzÛÇ Ñ»ñáëÝ»ñÁ): [. ²Ã³ñμ»ÏÛ³ÝÁ ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¨ ê. Øá·ÇɨëÏáõ Ñ»ï ÇÝùݳÃÇéÇ íóñÇó ½áÑí»Éáõ Ù³ëÇÝ]// êáí»ï. ìñ³ëï³Ý. – 1957. – Ã. 207. – 1 ë»åï. - ¿ç 3, Éáõë³ÝÏ.:638. ¸³íÃÛ³Ý ê. ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ¨ ÏáõÉïáõñ³Ï³Ý ßÇݳñ³ñáõ-ÃÛ³Ý Ñ³ñó»ñÁ // êáí»ï. Ù³Ýϳí³ñÅ. – 1957. – Ã. 11. - ¿ç 72-78:639. ¸³íÃÛ³Ý ì³Ñ³·Ý: ºë »Ï»É »Ù ¹³ñ»ñÇó áõ ·ÝáõÙ »Ù ѳÕó-Ï³Ý ¹»åÇ ¹³ñ»ñÁ ÝáñÇó, ¹»åÇ í³éíáÕ ³å³·³Ý: [1924 Ãí³Ï³ÝÇÝâ³ñ»ÝóÁ ²É. ØÛ³ÝëÇÏÛ³ÝÇ ³é³ç³ñÏáí ³ñï³ë³ÑÙ³Ý ëáíáñ»ÉáõÙ»ÏÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ²í³Ý·³ñ¹. – 1957. – Ã. 117. – 28 ë»åï. - ¿ç 1-3:640. ÂáéçÛ³Ý Êáñ»Ý: èáÙ³Ýáë Ø»ÉÇùÛ³ÝÁ ¨ Ñ³Û »ñ·³ÛÇÝ ³ñí»ëïÁ:[². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ »Õ»ñ³Ï³Ý Ù³Ñí³Ý ³éÃÇí ·ñí³Í §¸áõ ½áѷݳóÇñ¦ é¨áÉÛáõóÇáÝ »ñ·Ç ¨ ºÕÇß» â³ñ»ÝóÇ §Î³åϳ½ óٳ߳ÛǦ·ñùÇ Ñ³Ù³ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ËáñÑñ¹áí »ñ³ÅßïáõÃÛáõÝ ·ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ] //êáí»ï. ³ñí»ëï. – 1957. – Ã. 6. - ¿ç 32-40:641. ÂáíÙ³ëÛ³Ý ². Ð. ÐáÏï»Ùμ»ñÛ³Ý é¨áÉÛáõóÇ³Ý ÷ñÏ»ó Ñ³Û Åá-Õáíñ¹ÇÝ: [ì. Æ. È»ÝÇÝÇ ÏáÕÙÇó г۳ëï³Ý ³ß˳ï³ÝùÇ áõÕ³ñÏí»Éáõ,§²¹ñμ»ç³ÝÇ, ìñ³ëï³ÝÇ, г۳ëï³ÝÇ, ¸³Õëï³ÝÇ È»éݳÛÇÝ é»ëåáõμÉÇϳÛÇÏáÙáõÝÇëï ÁÝÏ»ñÝ»ñÇݦ ݳٳÏÁ г۳ëï³Ý μ»ñ»Éáõ,ݳóÇáݳÉǽÙÇ ¹»Ù å³Ûù³ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ÂáíÙ³ëÛ³Ý ê. Ð. êáí»ï³-Ï³Ý Ð³Û³ëï³ÝÁ Ù»Í ÑáÏï»Ùμ»ñÇ ÍÝáõÝ¹Ý ¿. - º., 1957. - ¿ç 42-76:642. Êáõ¹áÛ³Ý ê. ØÇ ¿ç г۳ëï³ÝáõÙ êáí»ï³Ï³Ý ¹åñáóÇ ëï»Õ-Í³Ý áõ ½³ñ·³óÙ³Ý å³ïÙáõÃÛáõÝÇó: (1917-1957: ¸»åÇ Ù»Í ÑáÏï»Ùμ»ñÇ40-³ÙÛ³ÏÁ) [²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ý³Ë³·³ÑáõÃÛ³Ùμ 1921Ãí³Ï³ÝÇ Ù³ÛÇëÇ 24-ÇÝ êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÇ ÅáÕáíñ¹³Ï³Ý Ïá-ÙÇë³ñÝ»ñÇ ëáí»ïÁ ϳ½Ù»Éáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. Ù³Ýϳí³ñÅ. – 1957.– Ã. 5. - ¿ç 7-16:643. Îá½ÙáÛ³Ý Î. ´áó³ßáõÝã é¨áÉÛáõóÇáÝ»ñÁ: γÙáÛÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 75-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí [ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ γÙáÛÇ Ã³ÕÙ³ÝÁ ¹³Ùμ³Ý³-Ï³Ý ×³éáí ѳݹ»ë ·³Éáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. ìñ³ëï³Ý. – 1957. – Ã.116. – 18 Ù³ÛÇëÇ. - ¿ç 2, Éáõë³ÝÏ.:644. гñáõÃÛáõÝÛ³Ý Þ. è. [¼³Ý·»½áõñÇ ³½³ï³·ñÙ³Ý ·áñÍáõÙºñ¨³ÝÛ³Ý ½áñ³Ù³ëÇ Ù³ñïÇÏÝ»ñÇ Ñ»ñáëáõÃÛáõÝÁ μ³ñÓñ ·Ý³Ñ³ï»-220

Éáõ ¨ гÛÏ³Ï³Ý êêè ÅáÕÏáÙëáí»ïÇ Ý³Ë³·³Ñ ². ØÛ³ÝëÇÏÛ³ÝÁºñ¨³ÝÛ³Ý ½áñ³Ù³ëÇ Ññ³Ù³Ý³ï³ñ ì»ÉÇϳÝáíÇÝ ¨ é³½Ù³Ï³Ý Ïá-ÙÇë³ñ è³ï»ÝÇÏÇÝ Ñ»é³·ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // гñáõÃÛáõÝÛ³Ý Þ. è. ÐáÏï»Ùμ»ñÛ³Ýé¨áÉÛáõóÇ³Ý ¨ êáí»ï³Ï³Ý ϳñ·»ñÇ Ñ³ëï³ïáõÙÁ г-Û³ëï³ÝáõÙ. - º., 1957. - ¿ç 21-39:645. гñáõÃÛáõÝÛ³Ý ì. È»ÝÇÝÛ³Ý ÙáÝáõÙ»Ýï³É åñáå³·³Ý¹³Ýг۳ëï³ÝáõÙ [1925 Ã. ². ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ÑÇó Ñ»ïá ì. Ø»ÉÇù-г-ÏáμÛ³ÝÁ Ýñ³ μ³ñÓñ³ù³Ý¹³Ï åáñïñ»ïÁ ù³Ý¹³Ï»Éáõ Ù³ëÇÝ] // î»-ջϳ·Çñ: гë. ·Çï. / гÛÏ. êêè ². – 1957. – Ã. 4. - ¿ç 47-54:646. гñáõÃÛáõÝÛ³Ý ì³Ñ³Ý: ä³ñïdzÛÇ ¹»ñÁ 20-³Ï³Ý Ãí³Ï³Ý-Ý»ñÇ êáí»ï³Ñ³Û Ï»ñå³ñí»ëïÇ ½³ñ·³óÙ³Ý Ù»ç [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ§äñáÉ»ï³ñ³Ï³Ý ·ñ³Ï³ÝáõÃÛ³ÝÁ ÝíÇñí³Í §Øáõñצ ³Ùë³·ñÇ N 1³éÃÇí¦ Ëáñ³·ÇñÁ ÏñáÕ Ñá¹í³ÍáõÙ êáí»ï³Ï³Ý ûٳïÇϳÝϳñ¨áñ»Éáõ, çñ³ÝóùÝ»ñÇ íñ³ ³ß˳ïáÕ Ñ³Û ·ÛáõÕ³óáõÝ áõ μ³ÝíáñÇÝ·áí»ñ·»Éáõ ¨ ²ñ³ ê³ñ·ëÛ³ÝÁ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÏÇë³Ý¹ñÇÝ 1925 Ã.ù³Ý¹³Ï»Éáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. ³ñí»ëï. – 1957. – Ã. 7. - ¿ç 8, 9, 13:647. Ðáμ»ÉÛ³Ý³Ï³Ý Ññ³ï³ñ³ÏáõÃÛáõÝÝ»ñ [ÐáÏï»Ùμ»ñÛ³Ý ëáóÇ-³ÉÇëï³Ï³Ý Ø»Í é¨áÉÛáõódzÛÇ 40-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí ݳ¨ ÏáÙáõÝÇëï³-Ï³Ý å³ñïdzÛÇ ¨ êáí»ï³Ï³Ý å»ïáõÃÛ³Ý Ý߳ݳíáñ ·áñÍÇã ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝdzÝÇ (²É. سñïáõÝáõ) ÁÝïÇñ »ñÏ»ñÇ ÅáÕáí³ÍáõÝ Ññ³ï³ñ³Ïí»ÉáõÙ³ëÇÝ] // ´³Ýíáñ. – È»ÝÇݳϳÝ, 1957. – Ã. 235. – 7 Ýá-Û»Ùμ»ñÇ. - ¿ç 3:648. ÐáíÝ³Ý áõñ·»Ý: ì³Ñ³Ý î»ñÛ³Ý: (Ø»Í ÐáÏï»Ùμ»ñÇ ³Ýí»Ñ»ñÙ³ñïÇÏÝ»ñÁ) [². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ï³ñÍÇùÁ ì. î»ñÛ³ÝÇ` áñå»ë ì. Æ. È»-ÝÇÝÇ §ä»ïáõÃÛáõÝ ¨ é¨áÉÛáõódz¦ ³ß˳ïáõÃÛ³Ý Ã³ñ·Ù³ÝãÇ Ù³ëÇÝ]// êáí»ï. г۳ëï³Ý. – 1957. – Ã. 246. – 17 ÑáÏï. - ¿ç 2:649. Ô³ñÇμ»³Ý ê. ºñ»õ³Ý ù³Õ³ùÇ Ã³Ý·³ñ³ÝÁ: [ܳ¨ ²É. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÇ ÛáõճݻñÏ ¹ÇÙ³ÝϳñÁ óáõó³¹ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // Üáñ ûñ. - ²É-ó¹»Ý³, 1957. - Ã. 94. - ¿ç 1, 3:650. سϻ»í Ü. È»ÝÇÝǽÙÇ ·³Õ³÷³ñÝ»ñÇ Ù³ñï³Ï³Ý åñáå³-·³Ý¹ÇëïÁ: [´³ùíÇ μáÉߨÇÏÝ»ñÇ §êáódzÉ-¹»ÙáÏñ³ï¦ (ѳۻñ»Ý) ûñ-ÃÇ ÉáõÛë ÁÝͳÛÙ³ÝÁ ݳ¨ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ³ç³ÏóáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ] // Îá-ÙáõÝÇëï. - ´³ùáõ, 1957. – Ã. 104. – 5 Ù³ÛÇëÇ. - ¿ç 2:221

651. Øé³íÛ³Ý Úáõ. ê³ñ·Çë ÈáõϳßÇÝ: (г۳ëï³ÝáõÙ ëáí»ï³Ï³Ýϳñ·»ñÇ Ñ³ëï³ïÙ³Ý Ñ³Ù³ñ) [ݳ¨ ². ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ²Ý¹ñÏáí-ϳëÛ³Ý ý»¹»ñ³ódzÛÇ ³ÏïÇí ϳéáõÛóÝ»ñÇó Ù»ÏÁ ѳݹÇë³Ý³ÉáõÙ³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. – 1957. – Ã. 278. – 26 ÝáÛ»Ùμ. - ¿ç 3:652. ܳ½ÇÏÛ³Ý . ¸åñáóÇ áõ Ù³Ýϳí³ñÅ³Ï³Ý ÙïùÇ ½³ñ·³óáõ-ÙÁ êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝáõÙ [ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ Çñ §ºé³ÙÛ³ ëáódzÉÇëï³Ï³Ýг۳ëï³ÝÇ ³éûñÛ³ ËݹÇñÝ»ñÁ¦ Ñá¹í³ÍáõÙ Ýáñ ÇÝï»ÉÇ·»ÝódzÛǹ»ñÁ ϳñ¨áñ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. Ù³Ýϳí³ñÅ. –1957. – Ã. 11. - ¿ç 45653. Ü»ñϳñ³ñÛ³Ý ì. Ü. [êÙ»Ýáí»Ë³Ï³ÝáõÃÛ³Ý ¨ ¹³ßݳÏóáõ-ÃÛ³Ý ¹»Ù å³Ûù³ñÇ, 1923 Ã. ÝáÛ»Ùμ. 20-23-Á ºñ¨³ÝáõÙ ÐÎä »ñÏñáñ¹Ñ³Ù³·áõÙ³ñáõ٠ݳ¨ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ Ï»ÝïÏáÙÇ ³Ý¹³Ù ÁÝïñí»ÉáõÙ³ëÇÝ] // ì. Ü. Ü»ñϳñ³ñÛ³Ý. г۳ëï³ÝÇ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý å³ñïÇ-³ÛÇ »ñÏñáñ¹ ѳٳ·áõÙ³ñÁ: (1923). - º., 1957. - ¿ç 9-34:654. â˳ñïÇßíÇÉÇ ê. ì. Æ. È»ÝÇÝÁ ¨ ²Ý¹ñÏáíϳëÁ: [ܳ¨ ². ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÁ ³Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý ϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÝ»ñdzß˳ï³ÝùÁ ջϳí³ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. ìñ³ëï³Ý. – 1957. – Ã.96. – 22 ³åñ. - ¿ç 2:655. ê³É³ËÛ³Ý Ð. Ø»Í μ³Ý³ëï»ÕÍÇ áõÕÇÝ: [º. â³ñ»ÝóÇ §Çñù׳ݳå³ñÑǦ ÅáÕáí³Íáõáõ٠ݳ¨ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. ¹åñáó.– 1957. – Ã. 39. – 27 ë»åï. - ¿ç 3:656. ê³Ñ³ÏÛ³Ý Ð. ì. Æ. È»ÝÇÝÇ óáõóáõÙÝ»ñÁ ²Ý¹ñý»¹»ñ³ódzÛáõÙëáódzÉÇëï³Ï³Ý ßÇݳñ³ñáõÃÛ³Ý í»ñ³μ»ñÛ³É: [ì. Æ. È»ÝÇÝÇ 1921 Ã.³åñÇÉÇ 14-ÇÝ §²¹ñμ»ç³ÝÇ, ìñ³ëï³ÝÇ, г۳ëï³ÝÇ, ¸³Õëï³ÝÇÈ»éݳÛÇÝ é»ëåáõμÉÇϳÛÇ ÏáÙáõÝÇëï ÁÝÏ»ñÝ»ñÇݦ Íñ³·ñ³ÛÇÝ Ý³-Ù³ÏÁ ²Ý¹ñÏáíϳë μ»ñ»Éáõ, È»ÝÇÝÇ Ñ»ï ѳݹÇåÙ³Ý, ²Ý¹ñÏáíϳëÇÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý ϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÝ»ñÇ 2-ñ¹ ѳٳ·áõÙ³ñáõÙ(1923 Ã. Ù³ñï) §îÝï»ë³Ï³Ý ßÇݳñ³ñáõÃÛ³Ý ËݹÇñÝ»ñÇ Ù³ëÇݦ½»ÏáõóáõÙáí ѳݹ»ë ·³Éáõ ¨ ³Û¹ ѳñóÇ í»ñ³μ»ñÛ³É Çñ û½ÇëÝ»ñÁ³é³ç³¹ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // î»Õ»Ï³·Çñ: гë. ·Çï. / гÛÏ. êêè ². –1957. – Ã. 4. - ¿ç 3-14. – (ÐáÏï»Ùμ»ñÛ³Ý ëáódzÉÇëï³Ï³Ý éáíáÉÛáõóÇ-³ÛÇ 40-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí):657. ê³ñ·ëÛ³Ý ê³ùá: ºÕÇß» â³ñ»Ýó [-Ç ³ÝÓÝ³Ï³Ý Ï³å»ñÁ²Ý¹ñÏáíϳëÇ μáÉߨÇÏÝ»ñÇ Ù³ñï³Ï³Ý ջϳí³ñ, ³Ï³Ý³íáñ Ù³ñù-222

ëÇëï-ùÝݳ¹³ï ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ (²É. سñïáõÝÇ) Ñ»ï] // ´³Ýáíñ. –È»ÝÇݳϳÝ, 1957. – Ã. 190. – 15 ë»åï. - ¿ç 2-3:658. êáÕáÙáÝÛ³Ý Ø. êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÇ ³ñÑÙÇáõÃÛáõÝÝ»ñÇå³Ûù³ñÁ é»ëåáõμÉÇϳÛÇ ÅáÕáíñ¹³Ï³Ý ïÝï»ëáõÃÛ³Ý í»ñ³Ï³Ý·Ý-Ù³Ý Ñ³Ù³ñ (1921-1925) [1921 Ã. ³åñÇÉÇ í»ñç»ñÇÝ èÏ(μ)ä ÎÎ áñáß-Ù³Ùμ ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ (سñïáõÝÇ) г۳ëï³Ý Ù»ÏÝ»Éáõ ¨ ÇñÑ»ï å³ñ»Ý³ÛÇÝ áõ ³ñ¹Ûáõݳμ»ñ³Ï³Ý ³åñ³ÝùÝ»ñ μ»ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ] //î»Õ»Ï³·Çñ: гë. ·Çï. / гÛÏ. êêè ². – 1957. – Ã. 5. - ¿ç 17-26:659. êï»÷³Ý ¿áñ·Ç Þ³ÑáõÙ»³Ý: [ܳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ²Ý¹ñ-ÏáíϳëÛ³Ý ÅáÕáíáõñ¹Ý»ñÇ ç³Ñ³ÏÇñÁ ÉÇÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // Ð³Û Ù³ÙáõÉ. -´. ²Ûñ»ë, 1957. - Ã. 405. - 7 ÝáÛ»Ùμ. - ¿ç 2, Éáõë³ÝÏ.:660. ì³Ñ³Ý î¿ñ»³ÝÇ ïáõÝ-óݷ³ñ³ÝÇ μ³óáõÙÁ: (²ñáõ»ëïÇ »õ·ñ³Ï³Ýáõû³Ý Éñ³ïáõ) [ݳ¨ ì³Ñ³Ý î»ñÛ³ÝÇ ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÙï»ñÙáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ ÝÛáõûñÇ óáõó³¹ñáõÙÁ óݷ³ñ³ÝÇ óáõó³÷»Õ-Ï»ñáõÙ] // Üáñ ûñ. - ²Éó¹»Ý³ (γÉÇýáñÝdz), 1957. - Ã. 82. - 29 ÑáÏï.- ¿ç 1:661. øáã³ñ Ðñ³ãÛ³: [²É. ØÛ³ëÝÇÛ³ÝÁ ÏáÝïñé¨áÉÛáõódzÛÇ áõÅ»ñǹ»Ù å³Ûù³ñÇ, ²ñ¨ÙïÛ³Ý ýñáÝïÇ Ññ³Ù³Ý³ï³ñ, ´»ÉáéáõëdzÛÇ ÅáÕ-ÏáÙËáñÑÇ Ý³Ë³·³Ñ, èáõë³ëï³ÝÇ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý å³ñïdzÛÇØáëÏí³ÛÇ ÏáÙÇï»Ç ³é³çÇÝ ù³ñïáõÕ³ñ ³ß˳ï»Éáõ ÑÇßáÕáõÃÛáõÝ-Ý»ñÝ áõ ûñ³·ÇñÁ ì. Æ. È»ÝÇÝÇ, í»ñçÇÝÇë ÑÇëݳÙÛ³ÏÇÝ ÝíÇñí³Í »ñ»-ÏáÝ μ³ó»Éáõ ¨ 1922 Ã. áñÏÇáõ٠ѳݹÇåÙ³Ý Ù³ëÇÝ] // øáã³ñ Ðñ³ã-Û³. Ø»Í ï³ñ»·ñáõÃÛ³Ý ¿ç»ñÇó. - º., 1957. - ¿ç 43-53:662. øáã³ñ Ðñ³ãÛ³: ¸»åÇ Ø»Í ÑáÏï»μ»ñÇ 40-³ÙÛ³ÏÁ: Ø»Í ï³ñ»·ñáõÃ۳ݿç»ñÇó [ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ] // ²í³Ý·³ñ¹. –1957. – Ã. 112. – 17 ë»åï. - ¿ç 2, Éáõë³ÝÏ.:663. Àðçóìàíÿí Àøîò. Èç èñòîðèè êóëüòóðíûõ ñâÿçåé ðóññêîãî èàðìÿíñêîãî íàðîäîâ [Îá îäíîì èç âûäàþùèõñÿ äåÿòåëåé êîììóí.ïàðòèè è Ñîâ. ãîñ-âà À. Ìÿñíèêÿíå] // Äðóæáà. Ñòàòüè, î÷åðêè, èññëåä.,âîñïîì., ïèñüìà îá àðìÿíî-ðóññêèõ êóëüòóðíûõ ñâÿçÿõ. – Ì.,1957. – Ñ. 5-100.664. Ãàðèáäæàíÿí Ã. Â.È. Ëåíèí è ïîáåäà Ñîâåòñêîé âëàñòè â223

Àðìåíèè (Íàâñòðå÷ó 40-ëåòèþ Âåëèêîãî Îêòÿáðÿ) // Êîììóíèñò. -1957. - N127. - 31 ìàÿ. - Ñ. 2-3:Î âñòðå÷å Ëåíèíà è ñ Ìÿñíèêÿíîì, â àïðåëå 1921ã., ïåðåä åãî îòáûòèåìâ Àðìåíèþ.665. Ãîðáóíîâ Ò. Ìîãó÷àÿ æèçíåííàÿ ñèëà ëåíèíñêîé íàöèîíàëüíîéïîëèòèêè (Ê 40-ëåòèþ Âåëèêîãî Îêòÿáðÿ) // Êîììóíèñò Áåëîðóññèè.- 1957. - N4. - Ñ.8. – 22:Èç ñîäåðæ.: [Î ñîñòîÿâøåéñÿ â Ñìîëåíñêå 30-31 äåê. 1918ã. VI êîíôåðåíöèèÐÊÏ(á) Ñåâåðî-Çàïàäíîé îáëàñòè, êîòîðàÿ îáúÿâèëà ñåáÿ I ñúåçäîìÊîìïàðòèè Áåëîðóññèè è ãäå À. Ìÿñíèêîâ îáúÿâèë îá îáðàçîâàíèè ñàìîñòîÿòåëüíîéñîâåò. ñîö. ðåñïóáëèêè Áåëîðóññèÿ; Îá ó÷àñòèè À.Ô. Ìÿñíèêîâàâ êîìèññèè, ó÷ðåæäåííîé Îðãáþðî ÐÊÏ(á), ïî ïðàêòè÷åñêîìó ñîçäàíèþÑîþçà ÑÑÐ]666. Ãðèãîðüÿíö À. Ãåâîðê Àòàðáåêÿí (Ïëàìåííûå áîðöû çàâëàñòü Ñîâåòîâ) [Îá Àòàðáåêÿíå è åãî ãèáåëè â àâèàêàòàñòðîôå (22ìàðòà 1925ãîäà) âìåñòå ñ Àë. Ìÿñíèêÿíîì è Ñ. Ìîãèëåâñêèì] // Êîìñîìîëåö.- 1957. - N116. - 25 ñåíò. - Ñ. 3:667. Ãðèãîðÿíö Àë. Ëåãåíäàðíûé ãåðîé ðåâîëþöèè (Ê 75-ëåòèþ ñîäíÿ ðîæäåíèÿ Êàìî) [Î ñëîâàõ ñîáîëåçíîâàíèÿ ïî ïîâîäó òðàãè-÷åñêîé ãèáåëè Êàìî âèäíûõ äåÿòåëåé áîëüøåâèñòñêîé ïàðòèè è Àë.Ìÿñíèêÿíà òàêæå] // Êîìñîìîëåö. - 1957. - N 57. - 15 ìàÿ. - Ñ. 2:668. Ãðèäèí Ï. Áîðüáà çà çàâîåâàíèå ñîëäàòñêèõ ìàññ [Ê 40-ëåòèþ Âåëèêîãî Îêòÿáðÿ. Î ðóêîâîäèòåëÿõ Êðàñíîé ãâàðäèè - âèäíûõäåÿòåëÿõ Êîì. ïàðòèè è Ìÿñíèêÿíå òàêæå] // Êîììóíèñò. - 1957.- N148. - 25 èþí. - Ñ. 2:669. Çåâèí Â. Áåññìåðòíûé îáðàç Ëåíèíà [È î âîñïîìèíàíèÿõ Àë.Ìÿñíèêîâà (Ìÿñíèêÿíà) î Ëåíèíå] // Êîììóíèñò. - 1957. - N95. - 21àïð. - Ñ. 2:670. Èâàøèí Â. Áîðüáà áîëüøåâèêîâ Áåëîðóññèè ïðîòèâ êîðíèëîâùèíû(Ê 40-ëåòèþ Âåëèêîãî Îêòÿáðÿ) // Êîììóíèñò Áåëîðóññèè. -1957. - N7. - Ñ. 23- 29:224

Èç ñîäåðæ.: [Î âíåî÷åðåäíîì çàñåäàíèè Ìèíñêîãî Ñîâåòà, íà êîòîðîìâûñòóïèë À.Ô. Ìÿñíèêîâ (17 àâãóñòà 1917ã.) ïðîòèâ ïîïûòîê êîíòððåâîëþöèèâçÿòü ðåâàíø; Îá èçáðàíèè îáëàñòíîãî áþðî äëÿ ïîäãîòîâêè ïàðòèéíîéêîíôåðåíöèè, â ñîñòàâ êîòîðîãî âîøåë è À. Ìÿñíèêîâ]:671. Êî÷àð Ðà÷èÿ: Èç ñòðàíèö ãåðîè÷åñêîé ëåòîïèñè (Íàâñòðå÷ó40-ëåòèþ Âåëèêîãî Îêòÿáðÿ) // Êîììóíèñò. - 1957. - N 187. - 9 àâã. -Ñ. 2-3; N 192. - 15 àâã. - Ñ. 2-3:Î Â.È. Ëåíèíå è åãî âçàèìîîòíîøåíèÿõ ñ àðìÿíñêèìè áîëüøåâèêàìè è ñÀë. Ìÿñíèêÿíîì â òîì ÷èñëå.672. Íåòûëüêèí À. Áîëüøåâèêè Çàïàäíîãî ôðîíòà â Îêòÿáðüñêèåäíè 1917 ãîäà (Ê 40-ëåòèþ Âåëèêîãî Îêòÿáðÿ) // ÊîììóíèñòÁåëîðóññèè. - 1957. - N5. - Ñ. 14-21:Èç ñîäåðæ.: [Î âûñòóïëåíèè ñ äîêëàäîì íà ðàñøèðåííîì çàñåäàíèèÑåâåðî-Çàïàäíîãî îáëàñòíîãî êîìèòåòà ÐÑÄÐÏ(á) À. Ìÿñíèêîâà ñ êðèòèêîéÂîåííî-ðåâîë. êîìèòåòà Ñåâåðî-Çàïàäíîé îáëàñòè, ïîçâîëèâøèõ ýññåðàì èìåíüøåâèêàì íàâÿçàòü II àðìåéñêîìó ñúåçäó ñâîþ âîëþ; Î âûñòóïëåíèèïðåäñåäàòåëÿ Ñåâåðî-Çàïàäíîãî êîìèòåòà ÐÑÄÐÏ(á) À.Ô. Ìÿñíèêîâà íà IIIñúåçäå 10-é àðìèè (7-10 íîÿáðÿ), ïðèíÿâøåãî ðåçîëþöèþ ïî åãî äîêëàäó;Îá èçáðàíèè êîìàíäóþùèì Çàïàäíûì ôðîíòîì À.Ô. Ìÿñíèêîâà]:673. Îòêðûòèå ïàìÿòíèêà Àëåêñàíäðó Ìÿñíèêÿíó // Êîììóíèñò. -1957. - N190. - 13 àâã. - Ñ. 3:Îá îòêðûòèè ïàìÿòíèêà â ðàéöåíòðå Ìàðòóíè Àðì. ÑÑÐ (ñêóëüïòîð Ñ.Ìàíàñÿí, àðõèò. Ð. Èñðàåëÿí):674. Îòêðûòèå ïàìÿòíèêà Àëåêñàíäðó Ìÿñíèêÿíó [Îá îòêðûòèè âðàéîííîì öåíòðå Ìàðòóíè ïàìÿòíèêà Àë. Ô. Ìÿñíèêÿíó. Àâòîðû:ñêóëüïòîð Ñ. Ìàíàñÿí, àðõèò. Ð. Èñðàåëÿí] // Êîìñîìîëåö. - 1957. -N97. - 14 àâãóñò. - Ñ. 3; Êîììóíèñò. - 1957. - N226. - 24 ñåíò. - Ñ. 2:675. Ñàïåøêî Ñ. À.Ô. Ìÿñíèêîâ íà Çàïàäíîì ôðîíòå. (Íàâñòðå÷ó40-ëåòèþ Âåëèêîãî Îêòÿáðÿ) [Î äåÿòåëüíîñòè ðåâîëþöèîíåðàáîëüøåâèêàâ àðìèè â 1917ã.] // Ñîâåòñêàÿ Áåëîðóññèÿ. - 1957. - N242. - 12 îêò. - Ñ. 3:225

676. Ñêîðîáîãàòûé Â. Áîëüøåâèêè Áåëîðóññèè â áîðüáå çàâûïîëíåíèå ðåøåíèé VI ñúåçäà ÐÑÄÐÏ(á) (Ê 40-ëåòèþ ÂåëèêîãîÎêòÿáðÿ) // Êîììóíèñò Áåëîðóññèè. - 1957. - N8. - Ñ. 17-24:Èç ñîäåðæ.: [Î VI ñúåçäå ïàðòèè, êîòîðûé ïðîõîäèë ñ 8-16 àâã. 1917ã. âÏåòðîãðàäå, íà êîòîðîì áîëüøåâèêîâ Áåëîðóññèè è Çàïàäíîãî ôðîíòàïðåäñòàâëÿëè À.Ô. Ìÿñíèêîâ è äð.; Î âûñòóïëåíèè íà îáùåì ñîáðàíèèÌèíñêîé ïàðòîðãàíèçàöèè äåëåãàòà ñúåçäà À.Ô. Ìÿñíèêîâà îá èòîãàõ VIñúåçäà ÐÑÄÐÏ(á); Î ïðèíÿòèè ðåçîëþöèè íà Ìèíñêîì îáùåãîðîäñêîìïàðòñîáðàíèè ïî äîêëàäó Ìÿñíèêîâà (13 äåêàáðÿ 1917ã.) î êóðñå íàâîîðóæåííîå âîññòàíèå; Î äîêëàäå À. Ìÿñíèêîâà î òåêóùåì ìîìåíòå íàñîâìåñòíîì Çàïàäíî-ôðîíòîâîì è îáëàñòíîì ñîâåùàíèè ÐÑÄÐÏ(á) (1 ñåíò.1917ã.), ïî äîêëàäó êîòîðîãî áûëè ïðèíÿòû äâå ðåçîëþöèè “Î âîéíå” è “Îïîëèò. ìîìåíòå”; Î âûáîðàõ îáëàñòíîãî áþðî â ñîñòàâå 5 ÷åëîâåê, â ÷èñëåêîòîðûõ è À. Ìÿñíèêîâ, äëÿ ïîäãîòîâêè îáëàñòíîé êîíôåðåíöèè, Îá èòîãàõîáëàñòíîé êîíôåðåíöèè, èçáðàâøåé Îáëàñòíîé êîìèòåò â ñîñòàâå 27÷åëîâåê-ïðåäñåäàòåëåì êîòîðîãî áûë èçáðàí À.Ô. Ìÿñíèêîâ; Î ñîçûâå âÌèíñêå 5-7 îêò. 1917ã. II ×ðåçâû÷àéíîé Ñåâåðî-Çàïàäíîé îáëàñòíîé êîíôåðåíöèèáîëüøåâèêîâ, êîòîðûé îòêðûë ïðåäñåä. Ñåâåðî-Çàïàäíîãî îáëàñòíîãîêîìèòåòà ÐÑÄÐÏ(á) À.Ô. Ìÿñíèêîâ, à òàêæå âûñòóïèë ñ äîêëàäîì îïåðåñìîòðå ïàðòèéíîé ïðîãðàììû; Îá óòâåðæäåíèè êîíôåðåíöèåé ñïèñêàêàíäèäàòîâ îò ÐÑÄÐÏ(á) ïî Ìèíñêîìó èçáèðêîìó ïî âûáîðàì â Ó÷ðåäèòåëüíîåñîáðàíèå â ñîñòàâ êîòîðîãî âîøåë è À.Ô. Ìÿñíèêîâ]677. Ñîëîäêîâ Ò. Áîëüøåâèêè Áåëîðóññèè â Ôåâðàëüñêîé ðåâîëþöèè(Ê 40-ëåòèþ Âåëèêîãî Îêòÿáðÿ) // Êîììóíèñò Áåëîðóññèè. -1957. - N2. - Ñ.20-27Èç ñîäåðæ.: [Î ðàçìåæåâàíèè ìèíñêèõ áîëüøåâèêîâ îò ìåíüøåâèêîâ,ïîñëå ðåøåíèÿ VII Âñåðîññèéñêîé êîíôåðåíöèè î ïîäãîòîâêå ñîöèàëèñòè-÷åñêîé ðåâîëþöèè, èçáðàâ 1 èþíÿ 1917ã. âðåìåííûé êîìèòåò â ñîñòàâå 7÷åëîâåê, â ÷èñëå êîòîðûõ è À. Ìÿñíèêîâ]:678. Õóäàâåðäÿí Ê. Àëåêñàíäð Ìÿñíèêÿí (Ïëàìåííûå áîðöû çàâëàñòü Ñîâåòîâ) // Êîìñîìîëåö. - 1957. - N129. - 25 îêò. - Ñ.3:Î ðåâîëþöèîííîé äåÿòåëüíîñòè À. Ìÿñíèêÿíà:679. ßöêåâè÷ È. Áîëüøåâèêè Áåëîðóññèè â áîðüáå çà ïîáåäóÂåëèêîé Îêòÿáðüñêîé ñîöèàëèñòè÷åñêîé ðåâîëþöèè (îêòÿáðüíîÿáðü1917 ãîäà) (Ê 40-ëåòèþ Âåëèêîãî Îêòÿáðÿ) // Êîììóíèñò226

Áåëîðóññèè. - 1957. - N9. - Ñ. 16-23:Èç ñîäåðæ.: [Îá îáðàçîâàíèè 26 îêòÿáðÿ 1917 ãîäà Âîåííî-ðåâîëþöèîííîãîêîìèòåòà, â ñîñòàâ êîòîðîãî âîøåë òàêæå À. Ìÿñíèêîâ; Î ïðèçûâåÀ. Ìÿñíèêîâà ïîêîí÷èòü ñ «Êîìèòåòîì ñïàñåíèÿ ðåâîëþöèè» è ïîääåðæàòüâëàñòü Ñîâåòîâ, ñäåëàííîãî íà Ìèíñêîì ãîðîäñêîì ñîáðàíèè Ñîâåòà ðàáî-÷èõ è ñîëäàòñêèõ äåïóòàòîâ 2 íîÿáðÿ 1917ã.; Îá èçáðàíèè À.Ô. Ìÿñíèêîâà âíîÿáðå 1917 ãîäà Ãëàâíîêîìàíäóþùèì Çàïàäíîãî ôðîíòà; Îá èçáðàíèèÀ.Ô. Ìÿñíèêîâà êîìèññàðîì ïî âîåííûì äåëàì â Ñîâåò Íàðîäíûõ Êîìèññàðîâîáëàñòè è ôðîíòà]:1958680. ²ÉÇ˳ÝÛ³Ý ê. î. è¨áÉÛáõódzÛÇ ·³Õ³÷³ñÝ»ñÇ ï³ñ³ÍáõÙÁÙ³ëë³Ý»ñÇ Ù»ç: ÎáõÉïáõñ-Éáõë³íáñ³Ï³Ý ÙÛáõë ³ß˳ï³ÝùÝ»ñÁ[§ÎáÙáõÝÇëï¦ ß³μ³Ã³Ã»ñÃÇÝ Ý³¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ³ß˳ï³Ïó»-Éáõ, §²½·³ÛÇÝ Ñ³ñóÇ Ù³ëÇݦ ³ß˳ïáõÃÛáõÝÁ Ññ³ï³ñ³Ï»Éáõ, 1919Ã. Ù³ÛÇëÇ 2-ÇÝ ØáëÏí³ÛáõÙ êï. Þ³ÑáõÙÛ³ÝÇ ³Ýí³Ý å³ñïdzϳݳÏáõÙμÇ μ³óÙ³ÝÁ »ÉáõÛà áõݻݳÉáõ Ù³ëÇÝ] // ²ÉÇ˳ÝÛ³Ý ê. î. гÛ-Ï³Ï³Ý ·áñÍ»ñÇ ÏáÙÇë³ñdzïÇ ·áñÍáõÝ»áõÃÛáõÝÁ (1917-1921). - º.,1958. - ¿ç 51-73:681. ¸áõñ·³ñÛ³Ý Î. سñÇ»ï³ Þ³ÑÇÝÛ³Ý: (Ø»ñ ûñ³óáõÛóÁ) [ݳ¨Ø³ñÇ»ï³ Þ³ÑÇÝÛ³ÝÇÝ ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ïí³Í ·Ý³Ñ³ï³-ϳÝÇ Ù³ëÇÝ] // ´³Ýíáñ. – È»ÝÇݳϳÝ, 1958. – Ã. 78. – 2 ³åñ. - ¿ç 3:682. ÂáíÙ³ë»³Ý êáõñ¿Ý Ð. èáõë³ëï³ÝÇ ÷ñϳñ³ñ ¹»ñÁ ѳ۳½³ï³·ñ³Ï³Ý å³Ûù³ñÇ å³ïÙáõû³Ý Ù¿ç: гïõ³Í ÙÁ, г۳ëï³ÝÇÏáÙáõÝÇëï Ïáõë³Ïóáõû³Ý ³é³çÇÝ ù³ñïáõÕ³ñ êáõñ¿Ý Ð.Âáíٳ뻳ÝÇ §êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÁ Ù»Í ÑáÏï»Ùμ»ñÇ ÍÝáõÝ¹Ý ¿¦·Çñù¿Ý: [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÇ ëáódzÉÇëï³Ï³ÝßÇݳñ³ñáõÃÛ³Ý Ï³½Ù³Ï»ñåÙ³Ý ·áñÍÇÝ ³ç³Ïó»Éáõ, ì. Æ. È»ÝÇÝÇѳÛïÝÇ Ý³Ù³ÏÁ Çñ Ñ»ï ²Ý¹ñÏáíϳë μ»ñ»Éáõ, ݳóÇáݳÉǽÙÇ ¹»Ùå³Ûù³ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // Ð³Û Ù³ÙáõÉ. - ´. ²Ûñ»ë, 1958. - Ã. 459. - 30 Ûáõ-ÉÇëÇ. - ¿ç 2; Ã. 461. - 9 û·áëï. - ¿ç 2:683. Æë³Ñ³ÏÛ³Ý . ¸. êáódzÉǽÙÇ áõÕÇáí: êáódzÉǽÙÇ ßÇݳñ³ñáõÃÛ³ÝëÏǽμÁ [1921 Ãí³Ï³ÝÇ Ù³ÛÇëÇÝ ÄáÕÏáÙëáí»ïÇ Ý³Ë³·³ÑÝ߳ݳÏí»Éáõ ¨ 1922 Ãí³Ï³ÝÇ Ù³ñïÇ 12-ÇÝ ²Ý¹ñý»¹»ñ³ódzÛÇëï»ÕÍÙ³Ý ·áñÍáõ٠ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ³ÝÙÇç³Ï³Ý Ù³ëݳÏóáõ-ÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ] // Æë³Ñ³ÏÛ³Ý . ¸. êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³Ý: гٳéáï227

å³ïÙ³-ïÝï»ë³Ï³Ý ³ÏݳñÏ. - º., 1958. - ¿ç 67-77:684. §È»ÝÇÝÛ³Ý ·í³ñ¹Ç³¦ [гÙÉϻ٠40-³ÙÛ³ÏÇÝ ÝíÇñí³Í §È»-ÝÇÝÛ³Ý ·í³ñ¹Ç³¦ ¹³ë³ËáëáõÃÛáõÝÝ»ñÇ óÇÏÉÇó ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³-ÝÇ Ù³ëÇÝ] // ºñ¨³Ý. – 1958. – Ã. 21. – 30 ÑáõÝí. - ¿ç 1:685. ʳã³ïñÛ³Ý . Ð³Û ÅáÕáíñ¹Ç ÏáõÉïáõñ³Ç ½³ñ·³óáõÙÁ êáí»ï³Ï³ÝÇß˳ÝáõÃÛ³Ý ï³ñÇÝ»ñÇÝ [1921 Ã. ë»åï. 21-ÇÝ Ðêêè ÅáÕ-ÏáÙëáí»ïÇ Ý³Ë³·³Ñ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ëïáñ³·ñáõÃÛ³Ùμ å³ñï³-¹Çñ ·ñ³·ÇïáõÃÛáõÝ ëï³Ý³Éáõ í»ñ³μ»ñÛ³É ¹»Ïñ»ïÁ Ññ³å³ñ³Ïí»-Éáõ Ù³ëÇÝ] // î»Õ»Ï³·Çñ: гë. ·Çï. / гÛÏ. êêè ². – 1958. – Ã. 5. -¿ç 15-25:686. γñÇÝÛ³Ý ²ñï. ÐáíѳÝÝ»ë ÐáíѳÝÝÇëÛ³Ý: (ÆÙ Ñáõß»ñÇó)[ݳ¨ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. ·ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ – 1958. – Ã. 1. -¿ç 92-98:687. гٳ½³ëåÛ³Ý ì. г۳ëï³ÝÇ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý å³ñïdzÛÇå³ïÙáõÃÛ³Ý áõñí³·Í»ñÁ: [²Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý ý»¹»ñ³ódzÛÇ Ï³½Ù³-Ï»ñåÙ³ÝÁ ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëݳÏóáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ] // êáí»ï.г۳ëï³Ý. – 1958. – Ã. 39. - 15 ÷»ïñ. - ¿ç 2:688. г۳ëï³ÝÇ ÏáÙ»ñÇïÙÇáõÃÛ³Ý ï³ñ»·ñáõÃÛáõÝÇó: [1921 Ã.û·áëïáëÇ 21-ÇÝ Ð³Û³ëï³ÝÇ ÏáÙ»ñÇïÙÇáõÃÛ³Ý ³é³çÇÝ Ñ³Ù³·áõ-Ù³ñÇ μ³óÙ³ÝÁ гÛÏ³Ï³Ý êêè ÅáÕÏáÙëáí»ïÇ Ý³Ë³·³Ñ ²É. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÇ ½»ÏáõÛóÇ Ù³ëÇÝ] // ºñ¨³Ý. – 1958. – Ã. 214. – 29 ÑáÏï. - ¿ç 1:689. гñáõÃÛáõÝÛ³Ý ². ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÁÝïÇñ »ñÏ»ñÁ:[гÛå»ïÑñ³ïÁ êáí»ï³Ï³Ý å»ïáõÃÛ³Ý ³Ï³Ý³íáñ ·áñÍÇã ². ü.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÁÝïÇñ »ñÏ»ñÇ ÅáÕáí³ÍáõÝ ÉáõÛë ÁÝͳۻÉáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï.г۳ëï³Ý. – 1958. – Ã. 1. - ¿ç 35-36:690. гñáõÃÛáõÝÛ³Ý ². êáí»ï³Ï³Ý ½ÇÝí³Í áõÅ»ñÇ 40 ï³ñÇÝ [´»-ÉáéáõëdzÛÇ ³½³ï³·ñÙ³Ý Ñ³Ù³ñ ÙÕí³Í Ù³ñï»ñáõ٠ݳ¨ ²É. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÇ (سñïáõÝÇ) Ù³ëݳÏóáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ] // È»ÝÇÝÛ³Ý áõÕÇáí. –1958. – Ã. 2. - ¿ç 27-36:691. Ø»ÉÇùë»ÃÛ³Ý ì. .; γñ³å»ïÛ³Ý Ð. ê. ²ß˳ï³íáñáõÃÛ³ÝÝÛáõÃ³Ï³Ý ¹ñáõÃÛ³Ý μ³ñ»É³íáõÙÁ ¨ ÏáõÉïáõñ³Ï³Ý ßÇݳñ³ñáõÃÛáõ-ÝÁ: [ø³Ý¹³Ï³·áñÍ ²ñ. ê³ñ·ëÛ³ÝÁ é¨áÉÛáõóÇáÝ»ñ ¨ å»ï³Ï³Ý ·áñ-228

ÍÇ㠲ɻùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÏÇë³Ý¹ñÇÝ ù³Ý¹³Ï»Éáõ Ù³ëÇÝ] // Ø»-ÉÇùë»ÃÛ³Ý ì. ., γñ³å»ïÛ³Ý Ð. ê. àõñí³·Í»ñ êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÇå³ïÙáõÃÛ³Ý: ºñÏñáñ¹ åñ³Ï (1926-1934). - º., 1958. - ¿ç 85:692. Øݳó³Ï³ÝÛ³Ý ²ñ. èáõë ½ÇÝíáñÝ»ñÁ г۳ëï³ÝÇ ³½³ï³·-ñáõÃÛ³Ý Ñ³Ù³ñ ÙÕ³Í Ù³ñï»ñáõÙ: (êáí»ï³Ï³Ý μ³Ý³ÏÇ ¨ é³½Ù³Íáí³ÛÇÝݳí³ïáñÙÇ 40-ñ¹ ï³ñ»¹³ñÓÇ Ý³ËûñÛ³ÏÇÝ) [ì»ÉÇϳÝáíÁ ê.úñçáÝÇÏÇÓ»Ç, ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ, . ²Ã³ñμ»ÏÛ³ÝÇ Ñ»ï ѳٳ·áñͳÏó»Éáõ¨ ÎáíϳëÇ ëáódzÉ-ù³Õ³ù³Ï³Ý ³é³ÝÓݳѳïÏáõÃÛáõÝÝ»ñÁáõëáõÙݳëÇñ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. – 1958. – Ã. 44. – 21÷»ïñ. - ¿ç 3, Éáõë³ÝÏ.:693. Øáõë³Û»ÉÛ³Ý Ø. ²Ýí»Ñ»ñ é¨áÉÛáõóÇáÝ»ñÁ: [ܳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³-ÝÇ û·ÝáõÃÛ³Ùμ ê»ñ·»Û Øáõë³Û»ÉÛ³ÝÁ 99-ñ¹ ëÇμÇñÛ³Ý Ññ³Ó·³ÛÇÝ ·Ý-¹Ç ÏáÙÇï»Ç ݳ˳·³Ñ ÁÝïñí»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ÎáÙáõÝÇëï. - ´³ùáõ,1958. – Ã. 98. – 26 ³åñ. - ¿ç 2:694. Ü»ñϳñ³ñÛ³Ý ì. Ü. [²Ý¹ñÏáíϳëáõÙ ïñáóÏÇëïÝ»ñÇ ¹»Ù ÙÕíáÕå³Ûù³ñÁ ·É˳íáñ»Éáõ, 1924 Ã. Ù³ÛÇëÇ 5-ÇÝ ºñ¨³ÝáõÙ ÐÎä 3-ñ¹Ñ³Ù³·áõÙ³ñÁ μ³óí»Éáõ, å³ïí³íáñ ݳ˳·³ÑáõÃÛ³Ý Ï³½ÙáõÙ ¨Õ»Ï³í³ñ ûñ·³ÝÝ»ñáõÙ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÁÝïñí»Éáõ Ù³ëÇÝ] // Ü»ñϳñ³ñÛ³Ýì. Ü. г۳ëï³ÝÇ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý å³ñïdzÛÇ »ññáñ¹ ѳ-Ù³·áõÙ³ñÁ. - º., 1958. - ¿ç 11, 21-22, 67:695. ä»ïñáíëÏÇ Æ. ØáëÏáõ³ÛÇ Ñ³Ù³Éë³ñ³ÝÁ »õ Ñ³Û ÅáÕáíñ¹Ç½³õ³ÏÝ»ñÁ: [ØáëÏí³ÛÇ Ñ³Ù³Éë³ñ³ÝÇ é»Ïïáñ Æ. ä»ïñáíëÏÇÝ Ñ³-Ù³Éë³ñ³ÝÇ áõë³ÝáÕÝ»ñÇó ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ³ÝáõÝÁ ÑÇß³ï³Ï»-Éáõ Ù³ëÇÝ] // Üáñ ûñ. - ²Éó¹»Ý³, 1958. - Ã. 36. - 13 Ù³ÛÇëÇ. - ¿ç 4:696. ê³Ñ³ÏÛ³Ý Ð. ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ³×áÕ ë»ñÝ¹Ç ÏñÃáõÃÛ³Ý ¨¹³ëïdzñ³ÏáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ // êáí»ï. Ù³Ýϳí³ñÅ. – 1958. – Ã. 12. –¿ç 38-41. – (سÝϳí³ñÅáõÃÛ³Ý å³ïÙáõÃÛáõÝ):697. ê³Ñ³ÏÛ³Ý Ð. Â. [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ì. Æ. È»ÝÇÝÇ Ñ»ï ѳݹÇå-Ù³Ý, ²Ý¹ñÏáíϳëÇ ëáí»ï³Ï³Ý é»ëåáõμÉÇϳݻñÇ Édz½áñ³Ï³Ý ÏáÝý»ñ³ÝëÁ1922 Ã. Ù³ñïÇ 12-ÇÝ Ý³¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëݳÏóáõ-ÃÛ³Ùμ ²Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý êáí»ï³Ï³Ý êáódzÉÇëï³Ï³Ý è»ëåáõμÉÇϳ-Ý»ñÇ ý»¹»ñ³ïÇí ØÇáõÃÛáõÝÁ ëï»ÕÍ»Éáõ, ²Ý¹ñÏáíϳëáõÙ ³½·³ÛÇÝѳñóÁ ÉáõÍ»Éáõ, ¹³ßݳÏÝ»ñÇ ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³ÝÁ ³Ý¹ñ³¹³éݳÉáõ,²¹ñμ»ç³ÝÇ êêè-Ç êáí»ïÝ»ñÇ IV ѳٳ·áõÙ³ñáõÙ (1925 Ã. Ù³ñï) ý»-229

¹»ñ³ódzÛÇ »é³ÙÛ³ Ó»éùμ»ñáõÙÝ»ñÝ Çñ »ÉáõÛÃáõÙ ß³ñ³¹ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ]// ê³Ñ³ÏÛ³Ý Ð. Â. Ø»Í ÐáÏï»Ùμ»ñÁ ¨ ²Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý ÅáÕáíáõñ¹Ý»-ñÇ μ³ñ»Ï³ÙáõÃÛ³Ý ³Ùñ³åݹáõÙÁ. - º., 1958. - ¿ç 10-23:698. êáÕáÙáÝÛ³Ý ê. . ø³Õ³ù³óÇ³Ï³Ý ÏéÇíÝ»ñÁ 1921 Ãí³Ï³-ÝÇÝ ¨ êáí»ï³Ï³Ý ϳñ·»ñÇ Ñ³ëï³ïáõÙÁ ¼³Ý·»½áõñáõÙ: [¸³ßݳÏ-Ý»ñÇó ¼³Ý·»½áõñÁ ³½³ï³·ñ»Éáõ í»ñ³μ»ñÛ³É è³½Ù³-é¨áÉÛáõódzÝËáñÑñ¹Ç ³Ý¹³Ù ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ¨ ºñ¨³ÝÛ³Ý é³½Ù³Ï³Ý ËÙμ³íáñÙ³ÝÑñ³Ù³Ý³ï³ñ ìÉÇϳÝáíÁ Ññ³Ù³Ý ëïáñ³·ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // êáÕáÙáÝ-Û³Ý ê. . ø³Õ³ù³óÇ³Ï³Ý ÏéÇíÝ»ñÁ ¼³Ý·»½áõñáõÙ. - º., 1958. - ¿ç79-99:699. øá ÏÛ³ÝùÇ ¹³ë³·ÇñùÁ: [§Ü³ÇñÛ³Ý ³ñ¨Ý ¿ñ ùá Ù»ç, È»ÝÇÝÛ³ÝÑñáí ׳鳷³Í¦, - ³Ûëå»ë ¿ ·ñ»É â³ñ»ÝóÁ ݳ¨ ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏ-Û³ÝÇ Ù³ëÇÝ] // ²í³Ý·³ñ¹. – 1958. – Ã. 122. – 11 ÑáÏï. - ¿ç 1:700. Ìàçóðîâ Ê. Ñëàâíûé ïóòü áîðüáû è ïîáåä (Ê 40-ëåòèþ îáðàçîâàíèÿÊîììóíèñòè÷åñêîé ïàðòèè Áåëîðóññèè [Äîêëàä ïåðâîãîñåêðåòàðÿ ÖÊ Êîìïàðòè Áåëîðóññèè] // Êîììóíèñò Áåëîðóññèè. -1958. - N 12. - Ñ.22-38:Èç ñîäåðæ.: [Îá ýíåðãè÷íîé äåÿòåëüíîñòè áîëüøåâèêîâ Çàïàäíîãîôðîíòà ïî ñïëî÷åíèþ òðóäÿùèõñÿ Áåëîðóññèè, ñðåäè êîòîðûõ è À.Ô. Ìÿñíèêîâ]:701. Ìíàöàêàíÿí À. Âûäàþùèéñÿ âîåííûé äåÿòåëü (Ê 40-ëåòèþÑîâåòñêîé Àðìèè) [Îá À.Ô. Ìÿñíèêÿíå] // Êîììóíèñò. - 1958. - N18. -22 ÿíâ. - Ñ. 2:702. Íîâèêîâà Ô. Ïîáåäà Ñîâåòñêîé âëàñòè â Áåëîðóññèè è îáðàçîâàíèåÁÑÑÐ (Ê 40-ëåòèþ Ñîâåòñêîé Áåëîðóññèè) // ÊîììóíèñòÁåëîðóññèè. - 1958. - N4. - Ñ. 32-39:Èç ñîäåðæ.: [Îá óòâåðæäåíèè ïðåäñåäàòåëåì ÂÐÊ îäíîãî èç âèäíûõäåÿòåëåé ïàðòèè - À.Ô. Ìÿñíèêîâà; Î ñîîáùåíèè È. Ñòàëèíûì À. Ìÿñíèêîâóî åãî âñòðå÷å ñ áåëîðóññêèìè êîììóíèñòàìè è åãî âèäåíèè áóäóùåãîãîñóñòðîéñòâà Áåëîðóññèè, ñ ïðåäëîæåíèåì Ìÿñíèêîâó îòëîæèòü îòêðûòèåVI Ñåâåðî-Çàïàäíîé îáëàñòíîé êîíôåðåíöèè; Î ïåðâîì ñúåçäå ÐÊÏ(á) Áåëîðóññèè,èçáðàâøåãî Öåíòðàëüíîå áþðî â ñîñòàâå 15 ÷åëîâåê, â èõ ÷èñëåè À. Ìÿñíèêîâ]:230

1959703. ²Õ³μ³μÛ³Ý ê. êáí»ï³Ñ³Û ·ñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý å³ïÙáõÃÛ³Ý áõëáõÙݳëÇñáõÃÛ³ÝÙÇ ù³ÝÇ Ñ³ñó»ñ: [²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÁÝáñ ·ñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý Ó¨³íáñÙ³Ý áõ ½³ñ·³óÙ³Ý ·áñÍáõÙ] // êáí»ï.·ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ. – 1959. – Ã. 7. - ¿ç 93-103:704. ´³ñë»ÕÛ³Ý Ê. г۳ëï³ÝÇ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý å³ñïdzÛÇÏ»ÝïñáÝ³Ï³Ý ÏáÙÇï»ÇÝ ÏÇó å³ñïdzÛÇ å³ïÙáõÃÛ³Ý ÇÝëïÇïáõïáõÙ[ݳ¨ ². ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ýáݹ»ñÇ ³ñËÇíÝ»ñÁ Ýáñ ÝÛáõûñáíѳñëï³Ý³Éáõ Ù³ëÇÝ] // ä³ïÙ³-μ³Ý³ëÇñ³Ï³Ý ѳݹ»ë. – 1959. – Ã.4. - ¿ç 328-336:705. ´³ñë»ÕÛ³Ý Ê. г۳ëï³ÝÇ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý å³ñïdzÛÇå³ïÙáõÃÛ³Ý Ýáñ áõñí³·Í»ñ ëï»ÕÍ»Éáõ ³éÃÇí [ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³-ÝÇ Ù»Ý³·ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ, ³ß˳ïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ññ³ï³ñ³ÏÙ³Ý Ù³ëÇÝ] //È»ÝÇÝÛ³Ý áõÕÇáí. – 1959. – Ã. 7. - ¿ç 28-33:706. ´³ñë»ÕÛ³Ý Ê. лñáë³Ï³Ý ³ß˳ï³ÝùÇ áõ å³Ûù³ñÇ ï³ñ»·ñáõÃÛáõÝÁ[ݳ¨ ². ü. ØÛ³ëÝÇÏáíÁ êáódzÉǽÙÇ ¨ åñáÉ»ï³ñ³Ï³ÝÇÝï»ñݳóÇáݳÉǽÙÇ ·áñÍÇÝ Í³é³Û»Éáõ Ù³ëÇÝ] // È»ÝÇÝÛ³Ý áõÕÇáí. –1959. – Ã. 12. - ¿ç 17-28:707. ñÇ·áñÛ³Ý ²ñ³Ù: ºÕÇß» â³ñ»Ýó [-Á ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÙÇçÝáñ-¹áõÃÛ³Ùμ ³ñï³ë³ÑÙ³Ý Ù»ÏÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. ·ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ –1959. – Ã. 5. - ¿ç 130-143:708. ¸³ÝÇ»ÉÛ³Ý Ê. гÛÏ³Ï³Ý êêè ù³Õ³ù³Ï³Ý ¨ ·Çï³Ï³Ý ·Çï»ÉÇùÝ»ñÇï³ñ³ÍÙ³Ý ÁÝÏ»ñáõÃÛáõÝÁ [ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ í»ñ³μ»ñÛ³ÉμñáßÛáõñÝ»ñ Ññ³ï³ñ³Ï»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ä³ïÙ³-μ³Ý³ëÇñ³-Ï³Ý Ñ³Ý¹»ë. – 159. – Ã. 2-3. - ¿ç 389-393:709. ȨáÝÛ³Ý ³ñ»·ÇÝ: г½í³·Ûáõï Ù³ñ¹Á: (²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³Ý): ²é³çÇÝ Ñ³Ý¹ÇåáõÙ // ȨáÝÛ³Ý ³ñ»·ÇÝ. Ðáõß»ñ. - º., 1959.- ¿ç 173-203:710. гëñ³ÃÛ³Ý ê. гñëï³ÝáõÙ ¿ ì³Ñ³Ý î»ñÛ³ÝÇ ïáõÝ-óݷ³ñ³ÝÁ[ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Éáõë³ÝϳñÁ óáõó³¹ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï.ìñ³ëï³Ý. – 1959. – Ã. 18. – 21 ÑáõÝí. - ¿ç 4:231

711. §ÐÇßáÕáõÃÛáõÝÝ»ñ ì. Æ. È»ÝÇÝÇ Ù³ëÇݦ ÅáÕáí³ÍáõÇ »ñÏñáñ¹Ù³ëÁ ѳۻñ»Ý [ݳ¨ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÑÇßáÕáõÃÛáõÝÝ»ñáõÙ ì. Æ. È»ÝÇÝÇÏ»ñå³ñÁ í³é å³Ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. – 1959. – Ã. 11.– 13 ÑáõÝí. - ¿ç 1:712. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý . ´ ì. Æ. È»ÝÇÝÁ ¨ Ñ³Û ÅáÕáíñ¹Ç ³½³ï³·ñáõ-ÙÁ: [ì.Æ.È»ÝÇÝÁ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ëݹñ³Ýùáí ÎáíϳëÇ ÁÝÏ»ñÝ»ñÇÝ ·ñ³Í§²¹ñμ»ç³ÝÇ, ìñ³ëï³ÝÇ, г۳ëï³ÝÇ, ¸³Õëï³ÝÇ, È»éݳϳÝÝ»ñÇé»ëåáõμÉÇϳÛÇ ÏáÙáõÝÇëï ÁÝÏ»ñÝ»ñÇݦ í»ñݳ·ñáí ݳٳÏÁ Îáíϳëμ»ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ä³ïÙ³-μ³Ý³ëÇñ³Ï³Ý ѳݹ»ë. – 1959. – Ã. 2-3. -¿ç 36-53. - ³Ù÷á÷. éáõë.:713. êáí»ï³Ï³Ý ØÇáõÃÛ³Ý ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý å³ñïdzÛÇ å³ïÙáõ-ÃÛáõÝ: ÉáõË VI: ´áÉߨÇÏÝ»ñÇ å³ñïÇ³Ý Ñ³Ù³ß˳ñѳÛÇÝ ÇÙå»ñdz-ÉÇëï³Ï³Ý å³ï»ñ³½ÙÇ ï³ñÇÝ»ñÇÝ: ºñÏñáñ¹ é¨áÉÛáõóÇ³Ý èáõë³ëï³ÝáõÙ(1914 Ã. – 1917 Ãí³Ï³ÝÇ ÷»ïñí³ñ): ä³ñïdzÛÇ é¨áÉÛáõóÇáݳß˳ï³ÝùÁ Ù³ëë³Ý»ñÇ Ù»ç ÇÙå»ñdzÉÇëï³Ï³Ý å³ï»ñ³½ÙÇÅ³Ù³Ý³Ï [1915 Ã. ·³ñݳÝÁ éáõë ³íëïñÇ³Ï³Ý é³½Ù³×³Ï³ïáõÙëï»ÕÍí³Í å³ñïÇ³Ï³Ý Ï³½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÝ»ñáõ٠ݳ¨ ü. ØÛ³ëÝÇ-ÏáíÁ »Õμ³Ûñ³óÙ³Ý Ïáã»ñ ³Ý»Éáõ Ù³ëÇÝ] // È»ÝÇÝÛ³Ý áõÕÇáí. – 1959.– Ã. 1. - ¿ç 12-60:714. êáõùdzëÛ³Ý ê³ùá: ì³Ñ³Ý î»ñÛ³ÝÁ ó³ñ³Ï³Ý ûËñ³ÝϳÛÇï»ë³¹³ßïáõÙ: ²ñӳݳ·ñáõÃÛáõÝ 26: [´³ùíáõ٠ϳ۳ó³Í ²É. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÇ ¨ ì. î»ñÛ³ÝÇ Í³ÝáóóÙ³Ý Ù³ëÇÝ] // êáõùdzëÛ³Ý ê³ùá.¾ç»ñ ì³Ñ³Ý î»ñÛ³ÝÇ ÏÛ³ÝùÇó. - º., 1959. - ¿ç 22:1960715. ²ÝïáÝÛ³Ý áõñ·»Ý: È»ÝÇÝÁ Ñ³Û ·ñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý Ù»ç: (ì. Æ.È»ÝÇÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 90-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí) [Ð³Û Çñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý Ù»ç ݳ¨ ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ì. Æ. È»ÝÇÝÇ ·³Õ³÷³ñÝ»ñÇ åñáå³·³Ý¹Çëï ÉÇÝ»ÉáõÙ³ëÇÝ] // ÎáÙáõÝÇëï. - ´³ùáõ, 1960. – Ã. 77. – 17 ³åñ. - ¿ç 2:716. ²ß˳ï³íáñÝ»ñÇ Ù»Í μ³ñ»Ï³ÙÁ: [ìɳ¹ÇÙÇñ ÆÉÛÇã È»ÝÇÝÁ ².Ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ §²¹ñμ»ç³ÝÇ, ìñ³ëï³ÝÇ, г۳ëï³ÝÇ, ¸³Õëï³ÝÇé»ëåáõμÉÇϳÛÇ ÏáÙáõÝÇëï ÁÝÏ»ñÝ»ñÇݦ áõÕÕí³Í å³ïÙ³Ï³Ý Ý³Ù³-ÏÁ ѳÝÓÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. – 1960. – Ã. 45. – 24÷»ïñ. - ¿ç 2, ÝÏ.:232

717. ²ñ»íÛ³Ý . È»ÝÇÝÛ³Ý Ññáí ׳鳷³Í [Ô³½³ñáë ²Õ³Û³ÝÇÑáõß»ñÇ ¨ º. â³ñ»ÝóÇ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ ÝíÇñí³Í μ³Ý³ëï»ÕÍáõÃÛ³ÝÙ³ëÇÝ] // È»ÝÇÝÛ³Ý áõÕÇáí. – 1960. – Ã. 7. - ¿ç 94-97, Éáõë³ÝÏ.:718. ³ÉáÛ³Ý . ì. Æ. È»ÝÇÝÁ ¨ Ñ³Û ÅáÕáíñ¹Ç ³½³ï³·ñáõÙÁ: (ì.Æ. È»ÝÇÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 90-³ÙÛ³ÏÁ) [1921-22 ÃÃ. ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ È»ÝÇÝÇÑ»ï ѳݹÇåÙ³Ý Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý.– 1960. – Ã. 4. - ¿ç 6-8:719. ³ÉáÛ³Ý . ². سÛÇëÛ³Ý ³åëï³ÙμáõÃÛ³Ý Ý߳ݳÏáõÃÛáõÝÁ:²åëï³ÙμáõÃÛ³Ý å³ñïáõÃÛ³Ý å³ï׳éÝ»ñÁ: [1921 Ã. ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³-ÝÁ гÛÏ³Ï³Ý êêè ÅáÕÏáÙËáñÑÇ Ý³Ë³·³Ñ Ý߳ݳÏí»Éáõ, ݳËù³Ýг۳ëï³Ý Ù»ÏÝ»ÉÁ È»ÝÇÝÇ Ñ»ï ѳݹÇåÙ³Ý Ù³ëÇÝ] // ³ÉáÛ³Ý . ².سÛÇëÛ³Ý Ñ»ñáë³Ï³Ý ³åëï³ÙμáõÃÛáõÝÁ. - º., 1960. - ¿ç 75-97:720. ñÇ·áñÛ³Ý ¼. î. ´áÉߨÇÏÛ³Ý å³ñïÇ³Ý ì. Æ. È»ÝÇÝÇ ·É˳íáñáõÃÛ³Ùμù³Õ³ù³óÇ³Ï³Ý ÏéÇíÝ»ñáõÙ ï³ñ³Í ѳÕóݳÏÝ»ñÇ Ï³½-ٳϻñåÇã: [ä³ñïÇ³Ý Î³ñÙÇñ μ³Ý³ÏÇ Ýáñ ïÇåÇ ½áñ³í³ñÝ»ñ ¨ù³Õ³ß˳ïáÕÝ»ñ, ÇÝãåÇëÇù ¿ÇÝ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ, Ø. üñáõݽ»Ý, ò.ìáñáßÇÉáíÁ ¨ áõñÇßÝ. ³é³ç ù³ß»Éáõ ¨ ¹³ëïdzñ³Ï»Éáõ Ù³ëÇÝ] //ä³ïÙ³-μ³Ý³ëÇñ³Ï³Ý ѳݹ»ë. – 1960. – Ã. 1. - ¿ç 17-35. - ³Ù÷á÷.éáõë.:721. ñÇ·áñÛ³Ý ¼. î. Ð³Û ¨ éáõë ÅáÕáíáõñ¹Ý»ñÇ μ³ñ»Ï³ÙáõÃÛáõÝÁÉ»ÝÇÝÛ³Ý ÇÝï»ñݳóÇáݳÉǽÙÇ ¹ñáßÇ Ý»ñùá: [². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ γñ-ÙÇñ μ³Ý³Ï ϳ½Ù³Ï»ñå»Éáõ, ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ ½áñù»ñÇ ·É-˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñ ÁÝïñí»Éáõ, 1918 Ã. äáíáÉÅÇ»Ç é³½Ù³×³Ï³ïÇÑñ³Ù³Ý³ï³ñ Ý߳ݳÏí»Éáõ ¨ ÏáÝïñé¨áÉÛáõóÇáÝ áõÅ»ñÇ ¹»Ù å³Ûù³ñ»Éáõ,´»ÉáéáõëdzÛÇ Ï»ÝïñáÝ³Ï³Ý áñͳ¹Çñ ÏáÙÇï»Ç ¨ ÏáÙå³ñïdzÛÇλÝïñáÝ³Ï³Ý ´ÛáõñáÛÇ Ý³Ë³·³Ñ ³ß˳ï»Éáõ, 1921 Ã.гÛÏ³Ï³Ý êêè ÄáÕáíñ¹³Ï³Ý ÏáÙÇë³ñÝ»ñÇ ÊáñÑñ¹Ç ݳ˳·³Ñ ¨Ð³ÛÏ³Ï³Ý êêè è³½Ù³Ï³Ý ·áñÍ»ñÇ ÅáÕáíñ¹³Ï³Ý ÏáÙÇë³ñ, ³é³Ý-ÓÇÝ ÎáíϳëÛ³Ý μ³Ý³ÏÇ é³½Ù³é¨áÉÛáõóÇáÝ ËáñÑñ¹Ç ³Ý¹³Ù Ýß³-ݳÏí»Éáõ, ¼³Ý·»½áõñÁ ³½³ï³·ñ»Éáõ, γñÙÇñ μ³Ý³ÏÇ Ï³½Ù³-Ï»ñåÙ³Ý ·áñÍÇÝ ÝíÇñí»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ñÇ·áñÛ³Ý ¼. î. Ð³Û ¨ éáõë Åá-Õáíáõñ¹Ý»ñÇ ¹³ñ³íáñ μ³ñ»Ï³ÙáõÃÛáõÝÁ. - º., 1960. - ¿ç 466-577:722. ÂáíÙ³ëÛ³Ý ê. È»ÝÇÝÁ ¨ Ñ³Û ÅáÕáíñ¹Ç ³½·³ÛÇÝ í»ñ³ÍÝáõÝ-¹Á: [1921 Ãí³Ï³ÝÇ ·³ñݳÝÁ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÝ Ð³Û³ëï³ÝÇ ÅáÕÏáÙëáí»ïÇݳ˳·³Ñ ÁÝïñí»Éáõ Ù³ëÇÝ] // È»ÝÇÝÛ³Ý áõÕÇáí. – 1960. – Ã.4. - ¿ç 12-27:233

723. ȳɳμ»ÏÛ³Ý ´. ì. Æ. È»ÝÇÝÁ ¨ Ñ³Û ÅáÕáíñ¹Ç ³½³ï³·ñáõÃÛáõ-ÝÁ: [È»ÝÇÝÁ 1921 Ã.-ÇÝ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»ï ½ñáõÛó áõݻݳÉáõ Ù³ëÇÝ] //êáí»ï. ·ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ. – 1960. – Ã. 4. - ¿ç 57-63:724. È»ÝÇÝÇ Ñ³Ý¹ÇåáõÙÝ»ñÁ Ñ³Û ÏáÙáõÝÇëïÝ»ñÇ Ñ»ï: [êï. Þ³-ÑáõÙÛ³ÝÇ, γÙáÛÇ ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. –1960. – Ã. 4. - ¿ç 14-16:725. ʳã³ïñÛ³Ý . Ø. Ð³Û ÅáÕáíñ¹Ç ëáódzÉÇëï³Ï³Ý ÇÝï»ÉÇ-·»ÝódzÝ: [лÕÏáÙÇ Ý³Ë³·³Ñ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ëïáñ³·ñáõÃÛ³Ùμ¹»Ïñ»ïÝ»ñÇó Ù»Ïáí Ù³ëݳ·»ïÝ»ñÇ Ñ³Ù³ñ μ³ñÓñ ³ß˳ï³í³ñÓë³ÑٳݻÉáõ Ù³ëÇÝ] / î»Õ»Ï³·Çñ: гë. ·Çï. / гÛÏ. êêè ² – 1960.– Ã. 11. - ¿ç 37-50:726. ʳã³ïñÛ³Ý ê. ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ì. Æ. È»ÝÇÝÇ Ñ»ï áõÝ»ó³ÍѳݹÇåáõÙÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ // ´³Ýíáñ. – È»ÝÇݳϳÝ, 1960. – Ã. 94. – 20³åñ. - ¿ç 3, Éáõë³ÝÏ. - (ì. Æ. È»ÝÇÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 90-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí):727. ̳Ýáó·ñáõÃÛáõÝáõÙ 1921-1922 ÃÃ. »ñÏñáñ¹ ëáíËá½Á (²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ³Ýí³Ý) ϳ½Ù³Ï»ñå»Éáõ Ù³ëÇÝ // гñáõÃÛáõÝÛ³Ý Þ. è.§êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÁ 40 ï³ñáõÙ¦: î³ñ»·ñáõÃÛáõÝ. - º., 1960. -¿ç 128:728. гÏáμÛ³Ý ². Ø. º½ñ³÷³ÏáõÙ: [1921 Ãí³Ï³ÝÇ ù³Õ³ù³ódz-Ï³Ý ÏéÇíÝ»ñáõÙ å³Ûù³ñÝ ³ÝÙÇç³Ï³Ýáñ»Ý ջϳí³ñáõÙ ¿ÇÝμáÉߨÇÏÝ»ñ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÝ áõ . ²Ã³ñμ»ÏÛ³ÝÁ] // гÏáμÛ³Ý ². Ø.г۳ëï³ÝÇ μ³ÝíáñÝ»ñÇ ¨ ·ÛáõÕ³óÇÝ»ñÇ Ñ³ÕóݳÏÁ 1921 Ãí³Ï³-ÝÇ ù³Õ³ù³óÇ³Ï³Ý ÏéÇíÝ»ñáõÙ. - º., 1960. - ¿ç 86-91:729. г۳ëï³ÝÇ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý å³ñïÇ³Ý ëáódzÉǽÙÇ Ñ³Ù³ñÙÕ³Í å³Ûù³ñáõÙ é»ëåáõμÉÇϳÛÇ ³ß˳ï³íáñÝ»ñÇ Ñ³ÕóݳÏÝ»ñÇϳ½Ù³Ï»ñåÇã: [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ г۳ëï³Ý ·³Éáõ, г۳ëï³ÝÇ Ïá-ÙáõÝÇëï³Ï³Ý å³ñïdzÛÇ ß³ñù»ñÝ Ñ³Ù³ËÙμ»Éáõ, ²Ý¹ñÏáíϳëÇ êáí»ï³Ï³Ýé»ëåáõμÉÇϳݻñÝ ³Ùñ³åݹ»Éáõ ¨ ½³ñ·³óÝ»Éáõ, èÏ(μ)ä²Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý »ñÏñ³ÛÇÝ ÏáÙÇï»Ý ·É˳íáñ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // г۳ëï³ÝáõÙêáí»ï³Ï³Ý Çß˳ÝáõÃÛ³Ý Ñ³ëï³ïÙ³Ý ¨ г۳ëï³ÝÇ Ïá-ÙáõÝÇëï³Ï³Ý å³ñïdzÛÇ Ï³½Ù³Ï»ñåÙ³Ý 40-³ÙÛ³ÏÁ: (1920-1960ÃÃ.). - º., 1960. - ¿ç 19-26:234730. гñáõÃÛáõÝÛ³Ý ²ßáï: ö³é³å³ÝÍ ï³ñ»¹³ñÓ: (êáí»ï³Ï³Ý

μ³Ý³ÏÁ ˳ճÕáõÃÛ³Ý Ñ³í³ï³ñÇÙ å³Ñ³å³ÝÝ ¿) [ݳ¨ ²É. ØÛ³ÝëÇÏÛ³ÝÁå³ïÙáõÃÛ³Ý Ù»ç ѳí»ñųݳÉáõ Ù³ëÇÝ] // ´³Ýíáñ. – È»ÝÇ-ݳϳÝ, 1960. – Ã. 45. – 23 ÷»ïñ. - ¿ç 2:731. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý . ´. г۳ëï³ÝÇ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý å³ñïdz-ÛÇ Ï³½Ù³Ï»ñåáõÙÁ ¨ êáí»ï³Ï³Ý Çß˳ÝáõÃÛ³Ý Ñ³ÕóݳÏÁ г۳ëï³ÝáõÙ[ì. È»ÝÇÝÇ Ñ³í³ï³ñÇÙ ³ß³Ï»ñï ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ËáëùÇÙ³ëÇÝ] // ä³ïÙ³-μ³Ý³ëÇñ³Ï³Ý ѳݹ»ë. – 1960. – Ã. 4. - ¿ç 34-52. -³Ù÷á÷. éáõë.:732. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý . ä³ïÙáõÃÛ³Ý ÷³é³å³ÝÍ ¿çÁ: [²É. ØÛ³ëÝÇÏ-Û³ÝÁ Ù³ÛÇëÛ³Ý ³åëï³ÙμáõÃÛáõÝÁ ϳñ¨áñ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. ·ñ³-ϳÝáõÃÛáõÝ. – 1960. – Ã. 5. - ¿ç 135-145:733. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý . ì. Æ. È»ÝÇÝÁ ¨ μáÉߨÇÏÝ»ñÇ ·áñÍáõÝ»áõÃÛáõ-ÝÁ г۳ëï³ÝáõÙ 1917-1920 Ãí³Ï³ÝÝ»ñÇÝ: [ì. Æ. È»ÝÇÝÁ ݳ¨ ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÇ ÙÇçáóáí г۳ëï³ÝÇ μáÉߨÇÏÝ»ñÇÝ û·ÝáõÃÛáõÝ Ï³½Ù³Ï»ñå»ÉáõÙ³ëÇÝ] // È»ÝÇÝÛ³Ý áõÕÇáí. – 1960. – Ã. 4. - ¿ç 55-67:734. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý . ´. ì. Æ. È»ÝÇÝÁ ¨ êáí»ï³Ï³Ý Çß˳ÝáõÃ۳ݳÙñ³åݹáõÙÁ ²Ý¹ñÏáíϳëáõÙ: [ì. Æ. È»ÝÇÝÁ 1921 Ã. ³åñÇÉÇÝ ØáëÏí³ÛáõÙ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»ï ѳݹÇåÙ³Ý, ²¹ñμ»ç³ÝÇ, г۳ëï³ÝÇ,¸³Õëï³ÝÇ È»éݳϳÝÝ»ñÇ é»ëåáõμÉÇϳÛÇ ÏáÙáõÝÇëï ÁÝÏ»ñÝ»ñÇÝáõÕÕí³Í ݳٳÏÁ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ Ñ³ÝÓÝ»Éáõ, 1922 Ã. ¹»Ïï»Ùμ»ñÇÝ ì.Æ. È»ÝÇÝÇ Ñ»ï áñÏÇáõ٠ѳݹÇåÙ³Ý ¨ ²Ý¹ñÏáíϳëÇ íÇ׳Ïáí Ñ»-ï³ùñùñí»Éáõ Ù³ëÇÝ] // î»Õ»Ï³·Çñ: гë. ·Çï. / гÛÏ. êêè ². –1960. – Ã. 9. - ¿ç 3 – 20. – (êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÇ 40-³ÙÛ³ÏÇÝ):735. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý È. ä. ¾ç»ñ ºñ¨³ÝÇ å»ï³Ï³Ý ѳٳÉë³ñ³ÝÇå³ïÙáõÃÛáõÝÇó (1921-1930) [1922 Ã. ÷»ïñí³ñÇ 8-ÇÝ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³-ÝÇ ëïáñ³·ñáõÃÛ³Ùμ ºñ¨³ÝÇ Ñ³Ù³Éë³ñ³ÝÇ áõë³ÝáÕÝ»ñÇÝ Ãáß³ÏÝ߳ݳϻÉáõ Ù³ëÇÝ] // î»Õ»Ï³·Çñ: гë. ·Çï. / гÛÏ. êêè ². – 1960.– Ã. 1. - ¿ç 17-34:736. س½Ù³ÝÛ³Ý ØÇù³Û»É: سñïÇñáë ê³ñÛ³Ý: [Ø. ê³ñÛ³ÝÇ »ñÇï³ë³ñ¹²É»ù³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹ÇÙ³ÝϳñÇ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г-Û³ëï³Ý. – 1960. – Ã. 3. - ¿ç 18-22:737. Ø»ÉÇùë»ÃÛ³Ý Ð. àõ. ä³ïÙáõÃÛ³Ý ÇÝëïÇïáõïÇ ·Çï³Ï³Ý ë»-ëÇ³Ý ÎÇñáí³Ï³ÝáõÙ ¨ ²É³í»ñ¹ÇáõÙ: [ܳ¨ ³Ý¹ñ³¹³ñÓ 1929 Ãí³Ï³-235

ÝÇÝ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ³Ýí³Ý ùÇÙÇ³Ï³Ý ÏáÙμÇݳïÇ ³Ýí³Ý³Ïáãٳݳñ³ñáÕáõÃÛ³ÝÁ] // î»Õ»Ï³·Çñ: гë. ·Çï. / гÛÏ. êêè ². – 1960. –Ã. 10. - ¿ç 93-96:738. Ø»ÉÇùë»ÃÛ³Ý Ð. àõ. êáí»ï³Ï³Ý Çß˳ÝáõÃÛ³Ý ³é³çÇÝ ù³Û-É»ñÁ Ñ³Û ·³ÕóϳÝáõÃÛ³Ý Ñ³ñóÇ ÉáõÍÙ³Ý áõÕÕáõÃÛ³Ùμ (1921-1922)[1921 Ã. ÑáõÝÇëÇ 16-ÇÝ ÐêÊÐ ÅáÕÏáÙËáñÑÇ Ý³Ë³·³Ñ áõ é³½ÙÅáÕ-ÏáÙ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¨ ºñ¨³ÝÇ é³½Ù³Ï³Ý ËÙμ³íáñÙ³Ý Ññ³Ù³Ý³ï³ñØ. ì»ÉÇϳÝáíÇ ëïáñ³·ñáõÃÛ³Ùμ æáõÉý³` ÅáÕÏáÙËáñÑÇ ·³Õ-Ã³Ï³Ý³Ï³Ý ·áñÍ»ñÇ Ñ³ïáõÏ Édz½áñ ñ. ì³ñ¹³ÝÛ³ÝÇÝ ·³Õóϳ-ÝáõÃÛ³Ý ÁݹáõÝáõÙÁ ųٳݳϳíáñ³å»ë ¹³¹³ñ»óÝ»Éáõ í»ñ³μ»ñÛ³Éѻ鳷Çñ áõÕ³ñÏ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // î»Õ»Ï³·Çñ: гë. ·Çï. / гÛÏ. êêè ².– 1960. – Ã. 3. - ¿ç 3-20. – (êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÇ 40-³ÙÛ³ÏÇÝ):739. Þ³ÑÇÝÛ³Ý ². ²Ý¹ñÏáí³ëÇ »Õμ³Ûñ³Ï³Ý ÅáÕáíáõñ¹Ý»ñÇ ÏáõÉïáõñ³Ï³Ýѳٳ·áñͳÏóáõÃÛáõÝÁ: [ì. Æ. È»ÝÇÝÁ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÙÇçáóáí²¹ñμ»ç³ÝÇ, ìñ³ëï³ÝÇ, г۳ëï³ÝÇ, ¸³Õëï³ÝÇ ÏáÙáõÝÇëïÁÝÏ»ñÝ»ñÇÝ Ý³Ù³Ï áõÕ³ñÏ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. ·ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ. –1960. – Ã. 11. - ¿ç 125-136:740. ä»ïñáëÛ³Ý Þ. êáí»ï³Ï³Ý å»ï³Ï³ÝáõÃÛ³Ý ÑÇÙݳ¹ÇñÁ: (ì.Æ. È»ÝÇÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 90-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí) [ì. Æ. È»ÝÇÝÇ ³ÝÙÇç³Ï³Ý ݳ-˳ӻéÝáõÃÛ³Ùμ 1921 Ã. Ù³ÛÇëÇ 21-ÇÝ Ð³ÛÏ³Ï³Ý êêè ÅáÕáíñ¹³Ï³ÝÏáÙÇë³ñÝ»ñÇ êáí»ïÇ Ý³Ë³·³Ñ ¨ é³½Ù³Ï³Ý ·áñÍ»ñÇ ÅáÕáíñ¹³-Ï³Ý ÏáÙÇë³ñ ². ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ѳëï³ïí»Éáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г-Û³ëï³Ý. – 1960. – Ã. 93. – 21 ³åñ. - ¿ç 3:741. è»íáÉÛáõódzÛÇ Ã³Ý·³ñ³ÝÇ óáõó³ëñ³ÑÝ»ñáõÙ [óݷ³ñ³ÝÇëï»ÕÍÙ³Ý, ÝÛáõûñÇ Ñ³í³ùÙ³Ý áõ óáõó³¹ñÙ³Ý ·áñÍáõ٠ݳ¨ ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ³ñ³½³ïÝ»ñÇ ³ÝÙÇç³Ï³Ý Ù³ëݳÏóáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ] //êáí»ï. г۳ëï³Ý. – 1960. – Ã. 12. - ¿ç 4-6:742. [ì. Æ. È»ÝÇÝÁ ². ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ §²¹ñμ»ç³ÝÇ, ìñ³ëï³ÝÇ,г۳ëï³ÝÇ, ¸³Õëï³ÝÇ, È»éݳϳÝÝ»ñÇ é»ëåáõμÉÇϳÛÇ ÏáÙáõÝÇëïÁÝÏ»ñÝ»ñÇݦ áõÕÕí³Í å³ïÙ³Ï³Ý Ý³Ù³ÏÁ ³ÝÓ³Ùμ ѳÝÓÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ]// êáí»ï. г۳ëï³Ý. – 1960. – Ã. 45. – 24 ÷»ïñ. - ¿ç 2, Éáõë³ÝÏ.:743. àõ¹áõÙÛ³Ý Î., ê³ÕáõÙÛ³Ý Ø. Ð³Û ÅáÕáíñ¹Ç í»ñ³ÍÝáõݹÁ:[ä³ñïdzÛÇ É»ÝÇÝÛ³Ý Ï»ÝïñáÝ³Ï³Ý ÏáÙÇï»Ç ÏáÕÙÇó ݳ¨ ²É. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÁ г۳ëï³Ý ջϳí³ñ ³ß˳ï³ÝùÇ áõÕ³ñÏí»Éáõ Ù³ëÇÝ] //236

àõ¹áõÙÛ³Ý Î., ê³ÕáõÙÛ³Ý Ø. êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÇ 40-ï³ñÇÝ. - º.,1960. - ¿ç 6:744. úѳÝÛ³Ý ´. è»õáÉÇõódzÛÇ Ù³ñïÇÏÁ: (²É. ØdzëÝÇÏ»³ÝÇ Ù³Ñõ³Ý35-³Ù»³ÏÇ ³éÃÇõ) // Èñ³μ»ñ. - ÜÛáõ Úáñù, 1960. - Ã. 117. - 21³åñ. - ¿ç 1-2:745. Àãàÿí Ö.Ï. Îñâåùåíèå èñòîðèè óñòàíîâëåíèÿ Ñîâåòñêîéâëàñòè â Àðìåíèè â ñîâåòñêîé àðìÿíñêîé èñòîðèîãðàôèè // î»Õ»Ï³-·Çñ ÐêêÐ ² гë³ñ³Ï³Ï³Ý ·Çï. - 1960. - Ã. 11. - ¿ç 25-36:Èç ñîäåðæ.: [Î ðàáîòàõ À.Ô. Ìÿñíèêÿíà, â êîòîðûõ íàøëè îòðàæåíèåáîðüáà àðìÿíñêîãî íàðîäà çà óñòàíîâëåíèå è óïðî÷åíèå Ñîâåòñêîé âëàñòèâ Àðìåíèè]:746. Àêîïÿí Ì., Ãàðèáÿí Ñ. Ïî çàëàì Ìóçåÿ ðåâîëþöèè [Î ìàòåðèàëàõ,îòíîñÿùèõñÿ ê äåÿòåëüíîñòè Ìÿñíèêÿíà òàêæå] // Êîììóíèñò.- 1960. - N283. - 30 íîÿáð. - Ñ. 2:747. Áàðñåãÿí Õ. Îáðàçîâàíèå Êîììóíèñòè÷åñêîé ïàðòèè è ïîáåäàÑîâåòñêîé âëàñòè â Àðìåíèè [Îá àðìÿíñêèõ áåññòðàøíûõ áîéöàõëåíèíñêîé ãâàðäèè è Ìÿñíèêÿíå òàêæå] // Êîììóíèñò. - 1960. - N272.- 17 íîÿáð. - Ñ. 2-3:748. Îâíàí Ãóðãåí: Í.À. Äîáðîëþáîâ è àðìÿíñêàÿ ëèòåðàòóðíîîáùåñòâåííàÿìûñëü XIX âåêà // î»Õ»Ï³·Çñ ÐêêÐ ². гë³ñ³Ï³-Ï³Ý ·Çï. - 1960. - Ã. 5-6. - ¿ç 95-112:Èç ñîäåðæ.: [Î âûñêàçûâàíèÿõ è À.Ô. Ìÿñíèêÿíà òàêæå î Í.Äîáðîëþáîâå]:1961749. ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý: [ÌÝÝ¹Û³Ý 75-³ÙÛ³ÏÇ Ï³å³Ïóáõ-ÃÛ³Ùμ] // Èñ³μ»ñ. – ÜÛáõ-Úáñù, 1961. – Ã. 87. – 18 ÷»ïñ. - ¿ç 1. – (ÊÙμ³·ñ³Ï³Ý):750. ²ÉÇ˳ÝÛ³Ý ê. î. êáí»ï³Ï³Ý èáõë³ëï³ÝÇ û·ÝáõÃÛáõÝÁ ѳÛÅáÕáíñ¹ÇÝ [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ êáí»ï³Ï³Ý èáõë³ëï³ÝÇó 1921 Ã. ³åñÇÉ-¹»Ïï»Ùμ.³ÙÇëÝ»ñÇÝ ëï³óí³Í û·ÝáõÃÛ³Ý Ãí»ñÁ Ññ³ï³ñ³Ï»-237

Éáõ Ù³ëÇÝ] // ä³ïÙ³-μ³Ý³ëÇñ³Ï³Ý ѳݹ»ë. – 1961. – Ã. 2. - ¿ç 130-141. - ²Ù÷á÷ éáõë.:751. ²Õ³Û³Ý Ì. ä. êáí»ï³Ï³Ý ϻݳñ³ñ ϳñ·Á ÅáÕáíáõñ¹Ý»ñÇμ³ñ»Ï³ÙáõÃÛ³Ý ³Ùñ³åÝ¹Ù³Ý ÑÇÙùÝ ¿: ´³ñ»Ï³ÙáõÃÛ³Ý í³é ûñÇݳÏ[1922 Ã. ÑáõÝí³ñÇÝ Ð³Û³ëï³ÝÇ ÎáÙå³ñïdzÛÇ ³é³çÇÝ Ñ³Ù³·áõ-Ù³ñáõÙ ²Ý¹ñý»¹»ñ³ódz ëï»ÕÍ»Éáõ í»ñ³μ»ñÛ³É ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ýǽ»ÏáõóÙ³Ý, ²Ý¹ñý»¹»ñ³ódzÛÇ ëï»ÕÍÙ³Ý Ï³ñ¨áñáõÃÛ³Ý ¨ 1925 Ã.Ù³ñïÇ 12-ÇÝ ²Ý¹ñý»¹»ñ³ódzÛÇ êáí»ïÝ»ñÇ 4-ñ¹ ѳٳ·áõÙ³ñáõÙ³ñï³ë³Ý³Í ׳éÇ Ù³ëÇÝ] // ²Õ³Û³Ý Ì. ä. Ð³Û ¨ ³¹ñμ»ç³Ý³Ï³ÝÅáÕáíáõñ¹Ý»ñÇ ¹³ñ³íáñ μ³ñ»Ï³ÙáõÃÛáõÝÁ. - º., 1961. - ¿ç 292-316:752. ´»·É³ñÛ³Ý ². È»ÝÇÝÛ³Ý ·í³ñ¹Ç³ÛÇ ÷³é³å³ÝÍ Ù³ñïÇÏÁ:²É. ØÛ³ÝëÇÏÛ³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 75-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí [ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÙ³Ñí³Ý ¨ é¨áÉÛáõóÇáÝ ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. ìñ³ëï³Ý. -1961. - Ã. 19. - 9 ÷»ïñ. - ¿ç 4753. ³ÉáÛ³Ý . ². г۳ëï³ÝáõÙ 1921 Ãí³Ï³ÝÇ ÷»ïñí³ñ۳ݳí³ÝïÛáõñ³ÛÇ μáõñÅáõ³Ï³Ý Ù»Ïݳμ³ÝáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ùÝݳ¹³ïáõÃÛáõ-ÝÁ: [1921 Ã. ÑáõÝÇëÇ 13-ÇÝ ¼³Ý·»½áõñÇ ³åëï³ÙμÝ»ñÇÝ ². ØÛ³ëÝÇÏ-Û³ÝÁ ѳïáõÏ Ñ³Ûï³ñ³ñáõÃÛ³Ùμ ¹ÇÙ»Éáõ Ù³ëÇÝ]; [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ¹³ßݳÏÝ»ñÇ Ñ»ï μ³Ý³ÏóáõÃÛáõÝÝ»ñÇÝ ¹»Ù ÉÇÝ»Éáõ ¨ èÏ(μ)ä Ï»Ýï-Ïá٠ѳÛïÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // . ². ³ÉáÛ³Ý. ²Ý¹ñÏáíϳëáõÙ êáódzÉÇëï³Ï³Ýé¨áÉÛáõódzÛÇ ¨ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý ßÇݳñ³ñáõÃÛ³Ý å³ïÙáõ-ÃÛ³Ý Ï»Õͳñ³ñáõÃÛ³Ý ¹»Ù. - º., 1961. - ¿ç 309-344, 341-342:754. ñÇ·áñÛ³Ý ì. Þáõß³ÝÇÏ ÎáõñÕÇÝÛ³Ý: (ÌÝÝ¹Û³Ý 85-³ÙÛ³ÏdzéÃÇí): [Þ. ÎáõñÕÇÝÛ³ÝÁ ²É. ØÛ³ÝëÇÏÛ³ÝÇ, ²í. Æë³Ñ³ÏÛ³ÝÇ ¨ ì. ö³-÷³½Û³ÝÇ Ñ»ï ͳÝáÃáõÃÛáõÝ Ñ³ëï³ï»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ´³Ýíáñ. – È»ÝÇ-ݳϳÝ, 1961. – Ã. 196. – 19 û·áëï. - ¿ç 3, Éáõë³ÝÏ.:755. ¸³ñμÇÝÛ³Ý ì. ÐÈÎºØ Ï»ÝïÏáÙÇ ³é³çÇÝ ù³ñïáõÕ³ñ ÁÝÏ. ì.Ô³ñÇμÛ³ÝÇ ½»ÏáõóáõÙÁ: (ÐÈÎºØ Ï»ÝïÏáÙÇ Ñáμ»ÉÛ³Ý³Ï³Ý åÉ»Ýáõ-ÙáõÙ) [1921 Ãí³Ï³ÝÇ û·áëïáëÇ 21-ÇÝ ºñ¨³Ýáõ٠г۳ëï³ÝÇ ÏáÙ»-ñÇïÙÇáõÃÛ³Ý ³é³çÇÝ Ñ³Ù³·áõÙ³ñáõ٠ݳ¨ г۳ëï³ÝÇ ÅáÕÏáÙëáí»ïÇݳ˳·³Ñ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ Çñ §ÀÝóóÇÏ Ù³Ù»ÝïÁ ¨ ÏáÙ»ñÇï-ÙÇáõÃÛ³Ý ËݹÇñÝ»ñÁ¦ ׳éáí ѳݹ»ë ·³Éáõ Ù³ëÇÝ] // ²í³Ý·³ñ¹. –1961. – Ã. 152. – 24 ¹»Ïï. - ¿ç 3:238756. ¼³ñáμÛ³Ý Ü.г۳ëï³ÝÇ ÏáÙå³ñïdzÛÇ Ï»ÝïÏáÙÇ ³é³çÇÝ

ù³ñïáõÕ³ñ ÁÝÏ. Ú³. Ü. ¼³ñáμÛ³ÝÇ ½»ÏáõóáõÙÁ: (гÛÏ³Ï³Ý êáí»-ï³Ï³Ý êáódzÉÇëï³Ï³Ý é»ëåáõμÉÇϳÛÇ ¨ г۳ëï³ÝÇ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ýå³ñïdzÛÇ 40 ï³ñÇÝ) [ò³ñǽÙÇ ¨ ϳåÇï³ÉǽÙÇ ï³å³É-Ù³Ý, êáí»ï³Ï³Ý Çß˳ÝáõÃÛ³Ý Ñ³ÕóݳÏÇ ¨ ³Ùñ³åÝ¹Ù³Ý Ñ³Ù³ñг۳ëï³ÝÇ ¨ ²Ý¹ñÏáíϳëÇ ÏáÙáõÝÇëïÝ»ñÇ å³Ûù³ñÁ ݳ¨ ². ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÁ ջϳí³ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // È»ÝÇÝÛ³Ý áõÕÇáí. – 1961. – Ã. 5. - ¿ç4-22:757. Âá÷ç»³Ý ¾. ºñç³ÝÏáõÃÇõÝ Ï»ñïáÕÝ»ñÁ: (êØÎä 22-ñ¹ ѳٳ-·áõÙ³ñÇ å³ïõÇñ³Ï) [1921 Ã. ²åñÇÉÇÝ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ²Ý¹ñÏáíϳëÇÏáÙáõÝÇëïÝ»ñÇÝ ì. Æ. È»ÝÇÝÇ Ý³Ù³ÏÁ ÷á˳Ýó»Éáõ Ù³ëÇÝ] // Èñ³μ»ñ.– ÜÛáõ Úáñù, 1961. – Ã. 57. – 28 ÝáÛ»Ùμ. - ¿ç 1-2:758. ȳɳμ»ÏÛ³Ý ´. Ð. ì. Æ. È»ÝÇÝÁ ¨ ²Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý ÅáÕáíáõñ¹-Ý»ñÇ ïÝï»ë³Ï³Ý áõ ù³Õ³ù³Ï³Ý ѳٳ·áñͳÏóáõÃÛáõÝÁ: [ì. Æ. È»-ÝÇÝÁ ². ØÛ³ÝëÇÏÛ³ÝÇÝ ²Ý¹ñÏáíϳëáõÙ ¨ г۳ëï³ÝáõÙ ³ß˳ï»Éáõí»ñ³μ»ñÛ³É óáõóáõÙÝ»ñ ï³Éáõ, ´³ùíÇ åñáÉ»ï³ñdzïÇ ¹»ñÁ, Ïáí-ϳëÛ³Ý ÅáÕáíáõñ¹Ý»ñÇ ³½³ï³·ñáõÙÁ ²Ý¹ñý»¹»ñ³ódzÛÇ ëï»ÕÍ-Ù³Ùμ ϳñ¨áñ»Éáõ ¨ 1921 Ãí³Ï³ÝÇ ¹»Ïï»Ùμ»ñÇÝ ý»¹»ñ³ódzÛÇ í»-ñ³μ»ñÛ³É ². ØÛ³ÝëÇÏÛ³ÝÇ ½»ÏáõóÙ³Ý Ù³ëÇÝ] // ȳɳμ»ÏÛ³Ý ´. Ð. ì.Æ. È»ÝÇÝÁ ¨ êáí»ï³Ï³Ý ϳñ·»ñÇ Ñ³ëï³ïáõÙÝ áõ ³Ùñ³åݹáõÙݲݹñÏáíϳëáõÙ. - º., 1961. - ¿ç 274-309:759. Êñáõßãáí Ü. ê. ºñ¨³Ý ù³Õ³ùáõÙ ï»ÕÇ áõÝ»ó³Í ѳݹÇë³íáñÝÇëïáõÙ` ÝíÇñí³Í г۳ëï³ÝáõÙ êáí»ï³Ï³Ý Çß˳ÝáõÃÛ³Ý Ñ³ëï³ïٳݨ г۳ëï³ÝÇ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý å³ñïdzÛÇ Ï³½Ù³íáñÙ³Ý40-³ÙÛ³ÏÇÝ. 1961 Ãí³Ï³ÝÇ Ù³ÛÇëÇ 6-ÇÝ [ܳ¨ ²É. ØÛ³ÝëÇÏÛ³ÝÁ г-Û³ëï³ÝÇ ¨ ²Ý¹ñÏáíϳëÇ ³ß˳ï³íáñÝ»ñÇ é¨áÉÛáõóÇáÝ å³Ûù³ñÁ·É˳íáñ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ²í³Ý·³ñ¹. – 1961. – Ã. 55. – 7 Ù³ÛÇëÇ. - ¿ç 5-7, Éáõë³ÝÏ.:760. Êñáõßãáí Ü. ê. ÀÝÏ»ñ Ü. ê. ÊñáõßãáíÇ ×³éÁ ºñ¨³Ý ù³Õ³ùáõÙï»ÕÇ áõÝ»ó³Í ѳݹÇë³íáñ ÝÇëïáõÙ` ÝíÇñí³Í г۳ëï³ÝáõÙ êáí»-ï³Ï³Ý Çß˳ÝáõÃÛ³Ý Ñ³ëï³ïÙ³Ý ¨ г۳ëï³ÝÇ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ýå³ñïdzÛÇ Ï³½Ù³íáñÙ³Ý 40-³ÙÛ³ÏÇÝ, 1961 Ãí³Ï³ÝÇ Ù³ÛÇëÇ 6-ÇÝ[ݳ¨` ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ³ÝáõÝÁ ѳñ·³Ýùáí ³ñï³ë³Ý»Éáõ Ù³ëÇÝ] //È»ÝÇÝÛ³Ý áõÕÇáí. – 1961. – Ã. 85. - ¿ç 4-44; ä³ïÙ³-μ³Ý³ëÇñ. ѳÝ-¹»ë. – 1961. – Ã. 2. - ¿ç 9-30:761. γñ³·áõÉÛ³Ý ì³Ññ³Ù: Ø»Í ·áñÍÇ ëÏǽμÁ: [ܳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏ-239

Û³ÝÁ ì. Æ. È»ÝÇÝÇ Ñ³ÝÓݳñ³ñáõÃÛ³Ùμ ÂÇýÉÇëÇó å³ñ»Ý³Ùûñù ¨Ù³Ýáõý³Ïïáõñ³ г۳ëï³Ý μ»ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ºñ¨³Ý. – 1961. – Ã.299. – 23 ¹»Ïï. - ¿ç 2:762. γñÇÝÛ³Ý ²ñï. ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý: (ÌÝÝ¹Û³Ý 75-³ÙÛ³-ÏÇ ³éÃÇí) // êáí»ï. г۳ëï³Ý. – 1961. – Ã. 38. – 14 ÷»ïñ. - ¿ç 3,Éáõë³ÝÏ.; Èñ³μ»ñ. – ÜÛáõ Úáñù, 1961. – Ã. 99. – 21 Ù³ñïÇ. - ¿ç 1763. γñÇÝÛ³Ý ²ñï. Ð³Û ÅáÕáíñ¹Ç Ù»Í ½³õ³Ï, ³Ï³Ý³õáñ ·áñÍÇã²É. ØÛ³ëÝÇÏ»³Ý: [ÎÛ³ÝùÁ ¨ ·áñÍáõÝ»áõÃÛáõÝÁ] // Ú³é³ç. - ´»ÛñáõÃ,1961. – Ã. 14. – 2 ³åñ. - ¿ç 5, 7:764. гÙμ³ñÛ³Ý è. Ö³ñï³ñ É»ÝÇÝÛ³ÝÁ: (ÌÝÝ¹Û³Ý 75-³ÙÛ³ÏÇ ³é-ÃÇí) [úñçáÝÇÏÇÓ»Ý Ý³¨ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ é¨áÉÛáõóÇáÝ ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³-ÝÁ μ³ñÓñ ·Ý³Ñ³ï³Ï³Ý ï³Éáõ Ù³ëÇÝ] // ²í³Ý·³ñ¹. – 1961. – Ã.127. – 28 ÑáÏï. - ¿ç 4, Éáõë³ÝÏ.:765. г۳ëï³ÝÇ ÎáÙáõÝÇëï³Ï³Ý å³ñïdzÛÇ Ï»ÝïñáÝ³Ï³Ý Ïá-ÙÇï»Ç ¨ ѳÛÏ³Ï³Ý êêè ÙÇÝÇëïñÝ»ñÇ ëáí»ïÇ áÕçáõÛÝÁ: §²ñ¨Ç ³ß-˳ñÑÇ »ñ·ÇãÁ…¦: (سñïÇñáë ê³ñÛ³ÝÇ Ù»Í³ñÙ³Ý ûñ»ñÇÝ) [Ð³Û å»-ï³Ï³ÝáõÃÛ³Ý ÑÇÙݳ¹ÇñÝ»ñ ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ¨ ê³ñ·Çë Èáõ-ϳßÇÝÁ سñïÇñáë ê³ñÛ³ÝÇ ÁÝÏ»ñÝ»ñÁ ÉÇÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. ³ñí»ëï.– 1961. – Ã. 6. - ¿ç 38-41:766. Ô³½³ÝãÛ³Ý ì. . Î. úñçáÝÇÏÇÓ»: (ÌÝÝ¹Û³Ý 75 - ³ÙÛ³ÏÇ ³é-ÃÇí) [²Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý ÅáÕáíáõñ¹Ý»ñÇ μ³ñ»Ï³ÙáõÃÛ³Ý, Ýñ³Ýó ïÝï»-ë³Ï³Ý áõ ÏáõÉïáõñ³Ï³Ý ѻﳷ³ ½³ñ·³óÙ³Ý ·áñÍáõÙ Ù»Í ¿ ݳ¨²É. ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÁ] // ºñ¨³Ý.- 1961. – Ã. 254. – 28 ÑáÏï. - ¿ç 3,Éáõë³ÝÏ.:767. Ô³ñ³·áõÉÛ³Ý È. è»íáÉÛáõódzÛÇ å»ï³Ï³Ý óݷ³ñ³ÝÁ [ݳ¨Ñ³Ýñ³å»ïáõÃÛ³Ý Ý³Ë³·³Ñ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ í»ñ³μ»ñáÕ ÝÛáõûñÁóáõó³¹ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ²·Çï³ïáñÇ μÉáÏÝáï. – 1961. – Ã. 5. - ¿ç 17-25:768. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý . ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý: (ÌÝÝ¹Û³Ý 75-³Ù-Û³ÏÇ ³éÃÇí) // ´³Ýíáñ. – È»ÝÇݳϳÝ, 1961. – Ã. 34. – 9 ÷»ïñ. - ¿ç 2-3, Éáõë³ÝÏ.:240769. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý . ì. Æ. È»ÝÇÝÁ Ñ³Û ÅáÕáíñ¹Ç Ù»Í μ³ñ»Ï³ÙÝ ¿

[È»ÝÇÝÁ 1921 Ãí³Ï³ÝÇ ³åñÇÉÇ 14-ÇÝ ². ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ §²¹ñμ»ç³-ÝÇ, ìñ³ëï³ÝÇ, г۳ëï³ÝÇ, ¸³Õëï³ÝÇ È»éݳϳÝÝ»ñÇ é»ëåáõμÉÇ-ϳÛÇ ÏáÙáõÝÇëï ÁÝÏ»ñÝ»ñÇݦ å³ïÙ³Ï³Ý Ý³Ù³ÏÁ ѳÝÓÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ]// ºñ¨³Ý. – 1961. – Ã. 96. – 22 ³åñ. - ¿ç 2:770. سèáëÛ³Ý ì. Ð. سñïÇñáë ê³ñÛ³ÝÇ ëï»Õͳ·áñͳϳݿíáÉÛáõódzÛÇ ·Ý³Ñ³ïÙ³Ý Ñ³ñóÇ ßáõñçÁ [§²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏ۳ݦ³Í˳·Çñ ÷³ÛÉáõÝ ¹ÇÙ³ÝϳñÇ (1909) Ù³ëÇݦ] // ä³ïÙ³-μ³Ý³ëÇñ³Ï³Ýѳݹ»ë. – 1961. – Ã. 3-4. - ¿ç 133 – 148. - ³Ù÷á÷. éáõë.:771. Ø»ëÝÇÏÛ³Ý ê. ºÕμ³ñÛñë` ²É»ùë³ÝÁ: (ÂéáõóÇÏ ÑÇßáÕáõÃÛáõÝ-Ý»ñ) / ê. ê³Ñ³Ï // êáí»ï. г۳ëï³Ý. – 1961. – Ã. 2. - ¿ç 8-9, ¹ÇÙ³ÝÏ.;гé³ç. - ö³ñǽ, 1961. - Ã. 4901. - 11 Ù³ÛÇëÇ. - ¿ç 2; Ã. 4902. - 13 Ù³-ÛÇëÇ. - ¿ç 2, Éáõë³ÝÏ.:772. Ú³Ïáμ»³Ý ². 1921 ÷»ïñí³ñ»³Ý ³õ³ÝïÇõñ³Ý »õ Ýñ³ ç³Ëç³ËáõÙÁ:[²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ (سñïáõÝÇ) гÛÏ³Ï³Ý êêè ÅáÕÏáÙëáí»ïÇݳ˳·³Ñ ¨ é³½Ù³Ï³Ý ·áñÍ»ñÇ ÅáÕáíñ¹³Ï³Ý ÏáÙÇë³ñ Ýß³-ݳϻÉáõ Ù³ëÇÝ] // Èñ³μ»ñ. – ÜÛáõ Úáñù, 1961. – Ã. 87. – 18 ÷»ïñ. - ¿ç1-2:773. Üñ³Ýù Ù»½ Ñ»ï »Ý: [ܳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ] // ²í³Ý-·³ñ¹. – 1961. – Ã. 151. – 23 ¹»Ïï. - ¿ç 2, Éáõë³ÝÏ.:774. ä³Ûù³ñ г۳ëï³ÝáõÙ êáí»ï³Ï³Ý Çß˳ÝáõÃÛ³Ý Ñ³ëï³ï-Ù³Ý ¨ ³Ùñ³åÝ¹Ù³Ý Ñ³Ù³ñ // ÐÇÝ μáÉߨÇÏÝ»ñÇ ÑÇßáÕáõÃÛáõÝÝ»ñÁ:Çñù »ñÏñáñ¹. - º., 1961. - ¿ç 163-269:´áí³Ý¹.-Çó` гÕóݳÏÇ Ñ»ïù»ñáí [г۳ëï³ÝÇ Ï³é³í³ñáõÃÛáõÝÁ ÁÝÏ.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ·É˳íáñáõÃÛ³Ùμ Üáñ³ß»ÝÇ Ý³Ñ³ÝçÇ å³ï׳éÝ»ñÁ ¼. ²ßñ³ý-Û³ÝÇ Õ»Ï³í³ñáõÃÛ³Ùμ ½ÇÝíáñ³Ï³Ý ïñÇμáõÝ³É Ñ³ÝÓÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ] / ²ñÇëï³Ï»ëñÇ·áñÛ³Ý; ¸»åù»ñÁ êÇëdzÝÇ ßñç³ÝáõÙ: (¼³Ý·»½áõñ ¨ ¸³ñ³É³·-Û³½) [1921 Ã. Ù³ÛÇëÇÝ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ¨ ê. ÈáõϳßÇÝÁ ºñ¨³Ý ·³Éáõ, ºñ¨³ÝÇå³ñïÇ³Ï³Ý ³ÏïÇíÇ ÝÇëïáõÙ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ½»ÏáõÛóÇ ¨ 1921 Ã. ÑáõÉÇëÇݼ³Ý·»½áõñÇ ¹³ßݳÏó³Ï³Ý ³í³ÝïÛáõñ³ÛÇÝ í»ñç ¹Ý»Éáõ Ù³ëÇÝ] / Âáíٳ벹áÝó:775. ä³ñë³ÙÛ³Ý è. êáí»ï³Ï³Ý ³ñí»ëïÇ Ý߳ݳíáñ í³ñå»ïÁ:(²ñí»ëï³ë»ñÇ ³ÙμÇáÝ) [سñïÇñáë ê³ñÛ³ÝÇ §²É. ØÛ³ëÝÇÏ۳ݦ ¹Ç-Ù³ÝϳñÇ (1909 Ã.) Ù³ëÇÝ] // È»ÝÇÝÛ³Ý áõÕÇáí. – 1961. – Ã. 5. - ¿ç 85-92:241

776. æÇμɳӻ . êáí»ï³Ï³Ý ìñ³ëï³ÝÇ 40 ï³ñÇÝ: (êêèØ »Õμ³Ûñ³Ï³ÝÅáÕáíáõñ¹Ý»ñÇ ÁÝï³ÝÇùáõÙ) [´áõñÅáõ³Ý³óÇáݳÉÇëï³Ï³ÝûùÙ³Ý ¹»Ù ݳ¨ ². ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÙÕ³Í å³Ûù³ñÇ Ù³ëÇÝ] // È»ÝÇÝ-Û³Ý áõÕÇáí. – 1961. – Ã. 4. - ¿ç 42-53:777. ê³ñ·ëÛ³Ý Ð. È»ÝÇÝÛ³Ý ·³Õ³÷³ñÝ»ñÇ Ï»Ý¹³ÝÇ Ù³ñÙݳóáõ-ÙÁ: (ì. Æ. È»ÝÇÝÇ ÎáíϳëÇ ÏáÙáõÝÇëïÝ»ñÇÝ ÑÕ³Í Ý³Ù³ÏÇ 40-³ÙÛ³-ÏÇ ³éÃÇí) [²Ý¹ñÏáíϳëÇ é»ëåáõμÉÇϳݻñÇ ÅáÕáíñ¹³Ï³Ý ïÝï»ëáõ-ÃÛ³Ý ½³ñ·³óÙ³Ý ·áñÍáõ٠ݳ¨ ². ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëݳÏóáõÃÛ³ÝÙ³ëÇÝ] // ÎáÙáõÝÇëï. - ´³ùáõ, 1961. – Ã. 75. – 14 ³åñ. - ¿ç 2:778. êï»÷³ÝÛ³Ý ØÇÑñ: г۳ëï³ÝÇ Ñ³Û»ÉÇÝ: [гÛÏ³Ï³Ý êêè Åá-Õáíñ¹³Ï³Ý ïÝï»ëáõÃÛ³Ý óáõó³Ñ³Ý¹»ëÇ óáõó³ëñ³ÑÝ»ñáõ٠ݳ¨ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹ÇÙ³ÝϳñÁ óáõó³¹ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ºñ¨³Ý. – 1961. – Ã.102. – 30 ³åñ. - ¿ç 2:779. î»ñ-êÇÙáÝÛ³Ý ¸ñ³ëï³Ù³ï: ²É. سñïáõÝÇÝ êáí»ï³Ï³Ýг۳ëï³ÝáõÙ ¨ ²Ý¹ñÏáíϳëáõÙ: (Ðáõß»ñ) // î»ñ-êÇÙáÝÛ³Ý ¸ñ³ëï³-Ù³ï. Ðá¹í³ÍÝ»ñ. - º., 1961. - ¿ç 22-34:780. ø³É³ßÛ³Ý ì. ¨ áõñÇßÝ. êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇѳñëïáõÃÛáõÝÝ»ñÁ [ݳ¨ ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ýáÝ¹Ç Ù³ëÇÝ] / ì.ø³É³ßÛ³Ý, Ð. ñÇ·áñÛ³Ý, . гñáõÃÛáõÝÛ³Ý // ä³ïÙ³-μ³Ý³ëÇñ³-Ï³Ý Ñ³Ý¹»ë. – 1961. – Ã. 1. - ¿ç 212-221:781. Áàëÿí Í.À. Áîðüáà ïàðòèéíûõ è ñîâåòñêèõ îðãàíèçàöèéÀðìåíèè çà âîññòàíîâëåíèå ìåäíîðóäíîé ïðîìûøëåííîñòè Àëàâåðäû// ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1961. - Ã. 1. - ¿ç 172-188:Î äîêëàäå è ïðåäñåä. Ñîâíàðêîìà Àðìåíèè Àë. Ìÿñíèêÿíà î ãîäè÷íîéðàáîòå ïðàâèòåëüñòâà íà 1-îì ñúåçäå Ñîâåòîâ ðàáî÷., ñîëäàò., êðàñíîàðì.äåïóòàòîâ (ÿíâ. 1922ã.).782. Áàðñåãÿí Õ. Âåëèêèé äðóã è íàñòàâíèê [Î Â.È. Ëåíèíå è åãîñâÿçÿõ ñ àðìÿíñêèìè áîëüøåâèñòñêèìè äåÿòåëÿìè è Ìÿñíèêÿíîìòàêæå] // Êîììóíèñò. - 1961. - N275. - 29 íîÿá. - Ñ. 3.783. Ãàðèáäæàíÿí Ã. Ïîä ðóêîâîäñòâîì âåëèêîãî âîæäÿ [Î Â.È.Ëåíèíå è åãî êàâêàçñêèõ ñîðàòíèêàõ è Ìÿñíèêÿíå òàêæå] // Êîììóíèñò.- 1961. - N95. - 22 àïð. - Ñ. 2.242

784. Ãðèãîðÿíö Àë. Ñîëäàò ðåâîëþöèè [Î æèçíè, ðåâîëþöèîííîéè ãîñóä. äåÿòåëüíîñòè Àëåêñàíäðà Ôåäîðîâè÷à Ìÿñíèêÿíà, â ñâÿçèñ 75-ëåòèåì ñî äíÿ ðîæäåíèÿ] // Êîìñîìîëåö. - 1961. - N17. - 8 ôåâð.- Ñ. 3.785. Êàðèíÿí Àðòàøåñ: Àëåêñàíäð Ìÿñíèêîâ (Ìàðòóíè) (Ê 75-ëåòèþñî äíÿ ðîæäåíèÿ) // Êîììóíèñò. - 1961. - N38. - 14 ôåâð. - Ñ. 2.786. Êîêàÿ À. Ïëàìåííûé ëåíèíåö (Ê 75-ëåòèþ ñî äíÿ ðîæäåíèÿÀ.Ô. Ìÿñíèêîâà) // Âå÷åðíèé Òáèëèñè. - 1961. - N34. - 9 ôåâð. - Ñ. 4.787. Ìíàöàêàíÿí À.Í. Ëåíèí è àðìÿíñêèé íàðîä [Îá àðìÿíñêèõáîëüøåâèêàõ è À. Ìÿñíèêÿíå òàêæå] // Êîììóíèñò. - 1961. - N20. - 24ÿíâ. - Ñ. 2.788. Ïîýò-áîëüøåâèê. Ê 70-ëåòèþ Àãàñè Âàðäàíÿíà [Î ðàáîòåÀãàñè Âàðäàíÿíà ñ áîëüøåâèêàìè Çàêàâêàçüÿ è À. Ìÿñíèêÿíîì òàêæå] // Êîììóíèñò. - 1961. - N234. - 5 îêò. - Ñ. 4.789. Ïðèâåòñòâèå ó÷àñòíèêîâ ìèòèíãà ý÷ìèàäçèíñêîãî óåçäàïðåäñåäàòåëþ ÑÍÊ Ìÿñíèêÿíó â ñâÿçè ñ ïåðâîé ãîäîâùèíîé óñòàíîâëåíèÿÑîâåòñêîé âëàñòè â Àðìåíèè. 29 íîÿáðÿ 1921ã. // ´³Ýμ»ñг۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1961. – Ã. 1. - ¿ç 97. - Ïîäïèñü.: Êîìèññèÿ.790. Ñîîáùåíèå î ïðàçäíîâàíèè ïåðâîé ãîäîâùèíû óñòàíîâëåíèÿÑîâåòñêîé âëàñòè â Àðìåíèè. 30 íîÿáðÿ 1921ã. // ´³Ýμ»ñ г-Û³ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1961. – Ã. 1. - ¿ç 97- 98Îá îòêðûòèè À. Ìÿñíèêÿíîì ìèòèíãà ïî ñëó÷àþ ïðàçäíè÷íûõ òîðæåñòâ èî ðå÷è Ìÿñíèêÿíà â ðàá. êëóáå èì. Øàóìÿíà.791. Ñîðîê ëåò Ñîâåòñêîé Ãðóçèè // î»Õ»Ï³·Çñ Ðêêè Çï. ²Ï³¹.гë³ñ³Ï³Ï³Ý ·Çï. - 1961. - Ã. 2. - ¿ç 3-8:Èç ñîäåðæ.: [Î âûäàþùåéñÿ äåÿòåëüíîñòè äåÿòåëåé ÇàêêðàéêîìàÐÊÏ(á) è .Ô. Ìÿñíèêÿíà â òîì ÷èñëå]243

792. Òàìðàçîâà È. Ïîä çíàìåíåì èíòåðíàöèîíàëèçìà [Îá óñòàíîâëåíèèÑîâåò. âëàñòè â Çàêàâêàçüå è î ÷ëåíàõ ÐÊÏ(á) è Ìÿñíèêÿíåòàê æå] // Êîììóíèñò. - 1961. - N154.- 4 èþëÿ. - Ñ.2.793. Òðàñêóíîâ Ì. Ãðóçèíñêèå êîììóíèñòû â 11-é Àðìèè [Îá îáùåéáðàòñêîé ìîãèëå, â êîòîðîé ïîêîÿòñÿ îñòàíêè è À.Ô. Ìÿñíèêÿíà,ìðàìîðíûå äîñêè êîòîðûõ óñòàíîâëåíû â Òáèëèñè íà ïðîñïåêòåÐóñòàâåëè] // Âå÷åðíèé Òáèëèñè. - 1961. - N14. - 17 ÿíâ. - Ñ. 3.794. Õðóùåâ Í.Ñ. Ðå÷ü Íîâ. Í.Ñ. Õðóùåâà íà òîðæåñòâåííîìçàñåäàíèè â ãîðîäå Åðåâàíå, ïîñâÿùåííîì 40-ëåòèþ óñòàíîâëåíèÿÑîâåòñêîé âëàñòè è ñîçäàíèÿ Êîì. ïàðòèè Àðìåíèè 6 ìàÿ 1961 ãîäà[È î Ìÿñíèêÿíå òàêæå] // Êîììóíèñò. - 1961. - N106. - Ñ. 4.795. Ùåòèíèí Ì. Ïî çàâåòàì Èëüè÷à [Î Ëåíèíå è áîëüøåâèêàõÇàêàâêàçüÿ è î À. Ìÿñíèêÿíå òàêæå] // Êîììóíèñò. - 1961. - N88. - 14àïð. - Ñ.3.1962796. ²ë³ïñÛ³Ý ²ë. §ÆÝãå»ë »ñ¨áõÙ ¿ μáí³Ý¹³ÏáõÃÛáõÝÇó…¦: [²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Õ»Ï³í³ñáõÃÛ³Ùμ äáÉÇë ·áñÍáõÕíáÕ Ñ³ÛÏ³Ï³Ý å³ïíÇñ³ÏáõÃÛ³Ýϳ½ÙáõÙ ÐáíÑ. ÂáõÙ³ÝÛ³ÝÁ Áݹ·ñÏí»Éáõ Ù³ëÇÝ] //ñ³Ï³Ý ûñÃ. – 1962. – Ã. 11. – 16 Ù³ñïÇ. - ¿ç 2:797. ²í³·Û³Ý ê. ¸. ´³ùíÇ μáÉߨÇÏÛ³Ý Ù³ÙáõÉÁ ²¹ñμ»ç³ÝáõÙ êáí»ï³Ï³ÝÇß˳ÝáõÃÛáõÝ Ñ³ëï³ï»Éáõ ѳٳñ ÙÕ³Í å³Ûù³ñáõÙ:(ÉáõË 1) [ݳ¨ ²É. ØÛ³ÝÇÏÛ³ÝÇ` äñáÉ»ï³ñdzïÝ áõ μáõñÅáõ³½Ç³Ý³ñ¹Ç ѻճ÷áËáõÃÛ³Ý Ù»ç¦ Ñá¹í³ÍáõÙ μáõñÅáõ³½Ç³ÛÇ é»³ÏóÇáÝù³Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛáõÝÁ ùÝݳ¹³ï»Éáõ ¨ ëáódzÉÇëï³Ï³Ý é¨áÉÛáõódzÛÇѳÕóݳÏÇÝ Ñ³ëÝ»Éáõ áõÕÇÝ»ñÁ Ýß»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ²í³·Û³Ý ê. ¸.´³ùíÇ ÏáÙáõݳÛÇ å³ñμ»ñ³Ï³Ý Ù³ÙáõÉÇ å³ïÙáõÃÛáõÝÇó. - º., 1962.-¿ç 35:798. ²ñ½áõÙ³ÝÛ³Ý ê. ²Ûë ¿ ÇëÏ³Ï³Ý ×³Ý³å³ñÑÁ… [êáí»ï³Ñ³Û·ñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý Ï³½Ù³íáñÙ³Ý áõ ½³ñ·³óÙ³Ý, Ýáñ ·ñ³Ï³ÝáõÃ۳ݷ³ÉÇùÇ Ñ»é³ÝϳñÝ»ñÇ í»ñ³μ»ñÛ³É ².ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ·ñ³ùÝݳ¹³ï³-Ï³Ý ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. ·ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ. – 1962. – Ã. 2.- ¿ç 129-142:244

799. ¸³íÃÛ³Ý ì. ì. Æ. È»ÝÇÝÇ »ñÏ»ñÇ Ñ³Û»ñ»Ý Ññ³ï³ñ³ÏáõÃÛáõÝ-Ý»ñÁ: [ܳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ³é³çÝáñ¹Ç ³ß˳ïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ñ³Û»ñ»Ý³é³çÇÝ Ã³ñ·Ù³ÝÇãÁ ÉÇÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // È»ÝÇÝÛ³Ý áõÕÇáí. – 1962. – Ã.4. - ¿ç 35-36:800. ¼³ñ»³Ý ñÇ·áñ: ºñμ ëï»ÕÍíáõÙ ¿ ³ÝÑñ³Å»ßïÁ… (ö³ëï»ñáõ Ù»Ïݳμ³ÝáõÙÝ»ñ) [г۳ëï³ÝÇ ÅáÕáíñ¹³Ï³Ý ÎáÙÇë³ñÝ»ñÇËáñÑñ¹Ç ݳ˳·³Ñ` ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ г۳ëï³ÝÇ Ëáñ-Ñáõñ¹Ý»ñÇ Ñ³Ù³·áõÙ³ñáõÙ Áݹ³ñÓ³Ï ½»ÏáõóáõÙáí ѳݹ»ë ·³ÉáõÙ³ëÇÝ] // êáí»ï. ³ñí»ëï. – 1962. – Ã. 6. - ¿ç 50-52:801. Âá÷áõ½Û³Ý ÐáíÑ. ÐáÏï»Ùμ»ñÛ³Ý ëáódzÉÇëï³Ï³Ý Ù»Í é¨áÉ-ÛáõóÇ³Ý ¨ ë÷Ûáõéù³Ñ³ÛáõÃÛáõÝÁ [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ Ñ³Û ³ß˳ï³íáñáõÃÛ³Ýѳٻñ³ßËáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. – 1962. – Ã.11. - ¿ç 25-27:802. ʳã³ïñÛ³Ý Ð. ¨áñ· ²Ã³ñμ»ÏÛ³Ý: ÌÝÝ¹Û³Ý 70-³ÙÛ³ÏÇ ³é-ÃÇí: [. ²Ã³ñμ»ÏÛ³ÝÁ ÎÇñáíÇ, úñçáÝÇÏÇÓ»Ç, ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¨ áõñÇßÝÑ»ï ³ß˳ï»Éáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. – 1962. – Ã. 283. – 8¹»Ïï. - ¿ç 3:803. гÏáμÛ³Ý Ø³ñ³ï: è¨áÉÛáõódzÛÇ ³ÝÓÝí»ñ ½ÇÝíáñÁ: [гí³ï³ñÇÙÉ»ÝÇÝÛ³ÝÇ` ¨áñ· ²Ã³ñμ»ÏÛ³ÝÇ Ñ»Õ³÷áË³Ï³Ý ·áñÍáõÝ»áõ-ÃÛ³Ý í»ñ³μ»ñÛ³É ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ï³ñÍÇùÇ Ù³ëÇÝ] // ²í³Ý·³ñ¹. –1962. – Ã. 149. – 13 ¹»Ïï. - ¿ç 2, Éáõë³ÝÏ.:804. Ô³½³ÝçÛ³Ý ì. Ð. Ø»Í í»ñ³ÍÝáõÃÛ³Ý ëÏǽμÁ [ݳ¨ ²É. ØÛ³ÝëÇÏÛ³ÝÇջϳí³ñáõÃÛ³Ùμ ëáí»ï³Ñ³Û ÏáõÉïáõñ³ÛÇ ßÇݳñ³ñáõÃ۳ݹÅí³ñÇÝ ·áñÍÁ ³é³ç ï³Ý»Éáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. ·ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ. –1962. – Ã. 9. - ¿ç 138-150:805. Ô³½³ñÛ³Ý ÐáíÑ. ²½·³ÛÇÝ ·ñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý ÇÝï»ñݳóÇáݳÉμÝáõÛÃÁ [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ³½·³ÛÇÝ ·ñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý ½³ñ·³óÙ³Ý ëϽμáõÝùÁ³é³ç³¹ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // È»ÝÇÝÛ³Ý áõÕÇáí. – 1962. – Ã. 12. - ¿ç50-61:806. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý . γÙáÛÇ Ñ³Ý¹ÇåáõÙÝ»ñÁ ì. Æ. È»ÝÇÝÇ Ñ»ï:(Èñ³ó³í γÙáÛÇ` ê. ². î»ñ-ä»ïñáëÛ³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 80 ³ÙÛ³ÏÁ) [γÙá-ÛÇ Ã³ÕÙ³ÝÁ ݳ¨ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ »ÉáõÛÃÇ Ù³ëÇÝ] // ´³Ýíáñ. – È»ÝÇݳ-ϳÝ, 1962. – Ã. 124. – 27 Ù³ÛÇëÇ. - ¿ç 2. – (è¨áÉÛáõódzÛÇ ³ÝÑ»ñó÷áËųٳå³ÑÁ):245

807. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý . ì. Æ. È»ÝÇÝÁ ¨ ²Ý¹ñÏáíϳëÇ ÅáÕáíáõñ¹Ý»-ñÇ ³½³ï³·ñáõÙÁ: (²ß˳ï³íáñÝ»ñÇ Ù»Í μ³ñ»Ï³ÙÁ; ì. Æ. È»ÝÇÝÇÍÝÝ¹Û³Ý 90-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí) [ì. Æ. È»ÝÇÝÇ ³ÝÙÇç³Ï³Ý ջϳí³ñáõ-ÃÛ³Ùμ ݳ¨ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ³é³çÝáñ¹í»Éáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý.– 1960. – Ã. 45. – 24 ÷»ïñ. - ¿ç 2:808. Øݳó³Ï³ÝÛ³Ý ²ñ. è¨áÉÛáõódzÛÇ Ñ»ñáëÁ ¨ ½áñ³Ññ³Ù³Ý³ï³ñÁ:³ÛÇ (Ð³Ï ´ÅßÏÛ³Ý) ÍÝÝ¹Û³Ý 75-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí [²ñ¨»ÉÛ³Ý鳽ٳ׳ϳïÇ Ññ³³Ý³ï³ñ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ¨ μ³Ý³ÏÇ Ññ³Ù³Ý³ï³ñØ.îáõ˳ã¨ëÏÇÝ ³ÛÇÝ 24-ñ¹ ¹ÇíǽdzÛÇ Ññ³Ù³Ý³ï³ñ Ý߳ݳ-Ï»Éáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. – 1962. – Ã. 31. – 6 ÷»ïñ. - ¿ç 2:809. ä³ñë³ÙÛ³Ý ì. ². ì. Æ. È»ÝÇÝÁ ¨ ²Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý ý»¹»ñ³óÇ-³ÛÇ Ï³½Ù³íáñáõÙÁ: [²Ý¹ñÏáí³ëÛ³Ý ý»¹»ñ³óÇ³Ý Ï³½Ù³Ï»ñå»Éáõ,åñáÉ»ï³ñ³Ï³Ý ÇÝï»ñݳóÇáݳÉǽÙÇ ù³Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛáõÝáí ³é³ç-Ýáñ¹í»Éáõ, ²Ý¹ñÏáíϳëÇ ÅáÕáíáõñ¹Ý»ñÇ μ³ñ»Ï³ÙáõÃÛ³Ý å³ßïå³ÝÉÇÝ»Éáõ, 1922 Ã. ÑáõÝí. 26-29-Á ºñ¨³Ýáõ٠г۳ëï³ÝÇ ÏáÙáõÝÇëï³-Ï³Ý (μáÉߨÇÏÝ»ñÇ) å³ñïdzÛÇ ³é³çÇÝ Ñ³Ù³·áõÙ³ñáõÙ ý»¹»ñ³ódz-ÛÇ í»ñ³μ»ñÛ³É ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ½»ÏáõóáõÙáí ѳݹ»ë ·³Éáõ Ù³ëÇÝ] //ä³ñë³ÙÛ³Ý ì. ². È»ÝÇÝÁ ¨ ²Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý ý»¹»ñ³ódzÝ. - º., 1962.- ¿ç 46-83:810. ä»ïñáëÛ³Ý Þ. гÛÏ³Ï³Ý êêè ëáí»ïÝ»ñÇ ³é³çÇÝ Ñ³Ù³·áõ-Ù³ñÁ: (40 ï³ñÇ ³é³ç) [1922 Ãí³Ï³ÝÇ ÑáõÝí³ñÇ 30-ÇÝ ºñ¨³ÝáõÙгÛÏ³Ï³Ý êêè êáí»ïÝ»ñÇ ³é³çÇÝ Ñ³Ù³·áõÙ³ñÇ μ³óÙ³ÝÁ ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ³ßí»ïíáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. – 1962. –30 ÑáõÝí. - ¿ç 3:811. ê³Ñ³ÏÛ³Ý Ð. ºÕμ³ÛñáõÃÛ³Ý áõÅáí: ²Ý¹ñý»¹»ñ³ódzÛÇëï»ÕÍÙ³Ý 40-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí: [²Ý¹ñÏáíϳëÇ ëáí»ï³Ï³Ý é»ëåáõμ-ÉÇϳݻñÇ Édz½áñ³Ï³Ý ÏáÝý»ñ³ÝëÁ 1922 ÃíÇ Ù³ñïÇ 12-ÇÝ ï»ÕÇ áõ-ݻݳÉáõ ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Õ»Ï³í³ñáõÃÛ³Ùμ ²Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý êáí»-ï³Ï³Ý êáódzÉÇëï³Ï³Ý é»ëåáõμÉÇϳݻñÇ ý»¹»ñ³ïÇí ÙÇáõÃÛáõÝÁëï»ÕÍ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ²í³Ý·³ñ¹. – 1962. – Ã. 31. – 13 Ù³ñïÇ. - ¿ç 2:812. ê³Ññ³¹Û³Ý ². Â. ÆÝï»ñí»ÝïÝ»ñÇ ¨ ëåÇï³Ï·í³ñ¹Ç³Ï³Ý-Ý»ñÇ ç³Ëç³ËáõÙÁ 1918-1920 ÃÃ. [ø³Õ³ù³óÇ³Ï³Ý å³ï»ñ³½ÙÇï³ñÇÝ»ñÇÝ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ݳ¨ ÑÙáõï ½áñ³í³ñ ׳ݳãí»Éáõ Ù³ëÇÝ]// ê³Ññ³¹Û³Ý ². Â. êáí»ï³Ï³Ý ½ÇÝí³Í áõÅ»ñÇ 44 ï³ñÇÝ. - º.,1962. - ¿ç 7-9:246

813. ê³ñ·ëÛ³Ý ². ²Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý ϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÝ»ñdzé³çÇÝ Ñ³Ù³·áõÙ³ñÁ: (40 ï³ñÇ ³é³ç) [1922 Ãí³Ï³-ÝÇ ÷»ïñí³ñÇ 18-22-Á èÏ(μ)ä ²Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý Ï³½³Ï»ñåáõÃÛáõÝÝ»-ñÇ ³é³çÇÝ Ñ³Ù³·áõÙ³ñáõÙ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ½»ÏáõóáõÙáí ѳݹ»ë·³Éáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. – 1962. – Ã. 43. – 20 ÷»ïñ. - ¿ç 3:814. ì³ñ¹³ÝÛ³Ý ²Õ. ²ÝݳѳÝç Ù³ñï»ñÇ μáíáõÙ: [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³-ÝÇ ·É˳íáñáõÃÛ³Ùμ ϳ½Ùí³Í г۳ëï³ÝÇ Ýáñ ϳé³í³ñáõÃÛ³Ý Ù»çʳÝáÛ³ÝÁ áñå»ë ýÇݳÝëÝ»ñÇ ÅáÕáíñ¹³Ï³Ý ÏáÙÇë³ñ ³ß˳ï»ÉáõÙ³ëÇÝ] // È»ÝÇÝÛ³Ý áõÕÇáí. – 1962. – Ã. 3. - ¿ç 100-104:815. òáõó³Ñ³Ý¹»ë` ÝíÇñí³Í γÙáÛÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 80-³ÙÛ³ÏÇÝ [ݳ¨`². ØÛ³ÝëÇÏÛ³ÝÇ Ñ»ï ³ß˳ï»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ´³Ýíáñ. – È»ÝÇݳϳÝ,1962. – Ã. 231. – 29 ë»åï. - ¿ç 2:816. úѳÝç³ÝÛ³Ý ´. г۳ëï³ÝÇ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý å³ñïdzÛdzé³çÇÝ Ñ³Ù³·áõÙ³ñÇ 40 ï³ñÇÝ: ÐÎä ³é³çÇÝ Ñ³Ù³·áõÙ³ñÇ ÙÇËáõÙμ Ù³ëݳÏÇóÝ»ñ: [ºñ¨³ÝáõÙ 1922 Ãí³Ï³ÝÇ ÑáõÝí³ñÇ 26-29-Áг۳ëï³ÝÇ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý å³ñïdzÛÇ ³é³çÇÝ Ñ³Ù³·áõÙ³ñáõÙݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ½»ÏáõóÙ³Ý Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. –1962. – Ã. 22. - ¿ç 2, Éáõë³ÝÏ.:1963817. ²¹áÛ³Ý ². È»ÝÇÝÛ³Ý ³ß˳ñѳ۳óùÇ ²Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý ÑÝáóÁ[1923 Ãí³Ï³ÝÇ Ù³ÛÇëÇ 19-ÇÝ 26 ÏáÙÇë³ñÝ»ñÇ ³Ýí³Ý ³Ý¹ñÏáíϳë-Û³Ý Ñ³Ù³Éë³ñ³ÝÇ ëï»ÕÍÙ³Ý å³ïÙáõÃÛáõÝÁ ݳ¨ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÑ»ï ϳå»Éáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. – 1963. – Ã. 117. – 19 Ù³-ÛÇëÇ. - ¿ç 3:818. ²½Ç½μ»Ïáí³ ö. ². È»ÝÇÝÁ ²Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý ý»¹»ñ³ódzÛÇϳ½Ù³Ï»ñåÇãÝ ¿: (ì. Æ. È»ÝÇÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 93-ñ¹ ï³ñ»¹³ñÓÇ ³éÃÇí)[1922 Ãí³Ï³ÝÇ ¹»Ïï»Ùμ»ñÇÝ áñϳÛáõÙ ì. Æ. È»ÝÇÝÁ ²Ý¹ñÏáíϳëáõÙ³½·³ÛÇÝ Ñ³ñóÇ ÉáõÍÙ³Ý áõÕÇÝ»ñÇ, ï³ñμ»ñ ³½·»ñÇ ³ß˳ï³íáñÝ»ñÇμ³ñ»Ï³ÙáõÃÛáõÝÝ áõ ѳٳ·áñͳÏóáõÃÛáõÝÝ ³Ùñ³åݹ»Éáõ·áñÍáõÙ ²Ý¹ñý»¹»ñ³ódzÛÇ ¨ ëáí»ï³Ï³Ý ÅáÕáíáõñ¹Ý»ñÇ ÙdzíáñÇãß³ñÅÙ³Ý ¹»ñÇ ßáõñç ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»ï áõÝ»ó³Í ½ñáõÛóÇ Ù³ëÇÝ] //ÎáÙáõÝÇëï. - ´³ùáõ, 1963. – Ã. 92. – 18 ³åñ. - ¿ç 2:819. ²×³éÛ³Ý Ðñ³ãÛ³: Ðñ³ãÛ³ ²×³éÛ³ÝÇ Ý³Ù³ÏÁ ²É»ùë³Ý¹ñ247

ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ §Â³íñǽ, 1921, Ù³ÛÇë: [²é³ç³μ. ¨ Ññ³å.] / ²ë.²ë³ïñÛ³Ý // ñ³Ï³Ý ûñÃ. – 1963. – Ã. 16. – 17 ³åñ. - ¿ç 4:820. ´³é³ñ³Ý Ñ³Û ·ñ³Ï³Ý ͳÍϳÝáõÝÝ»ñÇ: [ܳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏ-Û³Ý (سñïáõÝÇ)] // ȨáÝÛ³Ý ³ñ»·ÇÝ. ºñÏ»ñ / γ½Ù.` è. ȨáÝÛ³Ý, Þ.ñÇ·áñÛ³Ý; ÊÙμ.` ². ÆÝ×ÇÏÛ³Ý; ²é³ç³μ.` Þ. ñÇ·áñÛ³Ý. - º, 1963. -¿ç 447-478:821. ñÇ·áñÛ³Ý è. ². Ô³÷³ÝÇ åÕÝÓ³ñ¹Ûáõݳμ»ñáõÃÛ³Ý í»ñ³-ϳݷÝÙ³Ý å³ïÙáõÃÛáõÝÇó: (1924-1931 ÃÃ.) [Ô³÷³ÝÇ Ñ³Ýù»ñÇ áõ·áñͳñ³ÝÝ»ñÇ íÇ׳ÏÁ ÂÇýÉÇëÇó »ÏáÕ Ñ³ÝÓݳÅáÕáíÁ ²É. ØÛ³ëÝÇÏ-Û³ÝÇ Ñ³ÝÓݳñ³ñáõÃÛ³Ùμ áõëáõÙݳëÇñ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝdzñËÇíÝ»ñÇ. – 1963. – Ã. 3. - ¿ç 133:822. Âá÷ãÛ³Ý ¾¹. ÐáÏï»Ùμ»ñÁ ¨ Ñ³Û ÅáÕáíñ¹Ç ׳ϳﳷÇñÁ:[²ÝóÛ³ÉÇ ¹»ÙáÏñ³ï³Ï³Ý ³í³Ý¹Ý»ñÁ ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ß³ñáõ-ݳϻÉáõ Ù³ëÇÝ] // ñ³Ï³Ý ûñÃ. – 1963. – Ã. 45. – 7 ÝáÛ»Ùμ. - ¿ç 1;Èñ³μ»ñ. - ÜÛáõ-Úáñù, 1963. - Ã. 49. - 30 ÝáÛ»Ùμ. - ¿ç 1:823. ƷݳïÛ³Ý ². ². àõë³ÝáÕ³Ï³Ý ß³ñÅáõÙÝ»ñÁ ØáëÏí³ÛDzñ¨»ÉÛ³Ý É»½áõÝ»ñÇ È³½³ñÛ³Ý ×»Ù³ñ³ÝáõÙ 1905-1907 Ãí³Ï³ÝÝ»-ñÇÝ: [ܳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëݳÏóáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ] // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝdzñËÇíÝ»ñÇ. – 1963. – Ã. 3. - ¿ç 163-176:824. È»ÝÇÝÛ³Ý μ³ñ»Ï³ÙáõÃÛ³Ý ¹ñáßáí [ÎáíϳëÛ³Ý ÅáÕáíáõñ¹Ý»-ñÇ ÇÝï»ñݳóÇáÝ³É Ñ³Ù³·áñͳÏóáõÃÛ³Ý ÑÇÙùÁ ¹Ý»ÉáõÝ Ý³¨ ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëݳÏóáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. Ù³Ýϳí³ñÅ. – 1963. – Ã.12. - ¿ç 3-5:825. ʳݽ³¹Û³Ý òáɳÏ: ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý – سñïáõÝÇ:(²ÉÛáß³: ´Ýáõó·ñÙ³Ý ÷áñÓ: 1886-1925) // ʳݽ³¹Û³Ý òáɳÏ. Ðá¹í³ÍÝ»ñÇÅáÕáí³Íáõ. - º., 1963. - ¿ç 116:826. [ÎÇñáí]: [ÎÇñáíÇ ×³éÁ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ·»ñ»½Ù³ÝÇÝ] // γñ³å»ïÛ³ÝÐ. Ü. Ø»Í å³Ûù³ñÇ Ù³ñ¹ÇÏ. - º., 1963. - ¿ç 455:827. гñáõÃÛáõÝÛ³Ý Þ. è. êáí»ï³Ñ³Û å³ïÙ³·ñáõÃÛáõÝÁ 1920-³-Ï³Ý Ãí³Ï³ÝÝ»ñÇÝ: [Ðêêè ÅáÕÏáÙëáí»ïÇ Ý³Ë³·³Ñ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝǨ ÉáõëÅáÕÏáÙ ². ÐáíѳÝÝÇëÛ³ÝÇ ëïáñ³·ñáõÃÛáõÝÝ»ñáí Ññ³å³ñ³Ïí³Í¹»Ïñ»ïáõÙ (1921 Ã. ÑáõÝÇëÇÝ) г۳ëï³ÝÇ é¨áÉÛáõóÇáÝ Ã³Ý·³-248

ñ³ÝÁ ëï»ÕÍ»Éáõ, سÛÇëÛ³Ý ³åëï³ÙμáõÃÛ³Ý ï³ñ»¹³ñÓÇÝ ². ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÇ ËáëùÇ, §¸³ßݳÏó³Ï³Ý ϳé³í³ñáõÃÛ³Ý ¹áÏáõÙ»ÝïÝ»ñÇó¦(ºñ¨³Ý 1922 Ã.) ÅáÕáí³ÍáõÇ í»ñ³μ»ñÛ³É Ï³ñÍÇùÇ Ù³ëÇÝ] // î»Õ»Ï³-·Çñ: гë. ·Çï. / гÛÏ. êêè ². – 1963. – Ã. 3. - ¿ç 3-28:828. سÝáõÏÛ³Ý ê. ØÇßï ÅáÕáíñ¹Ç Ñ»ï, ÅáÕáíñ¹Ç ѳٳñ:(äñáÉ»ï³ñ³Ï³Ý Ù»Í μ³Ý³ëï»ÕÍ Ð³Ïáμ гÏáμÛ³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 97-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí) [Ð. гÏáμÛ³ÝÇÝ Ý³¨ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ μ³ñÓñ ·Ý³-ѳï»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ²í³Ý·³ñ¹. – 1963. – Ã. 66. – 1 ÑáõÝÇëÇ. - ¿ç 4,Éáõë³ÝÏ.:829. Þ³ÑÇÝÛ³Ý ². Ê. ÎáÙáõÝÇëï³Ï³Ý å³ñïÇ³Ý ÅáÕáíáõñ¹Ý»ñdzÙñ³åÝ¹Ù³Ý ·áñÍáõÙ [1920 Ã. ³åñÇÉÇÝ ì. Æ. È»ÝÇÝÁ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³-ÝÇ ÙÇçáóáí Îáíϳë áõÕ³ñÏ³Í ²¹ñμ»ç³ÝÇ, ìñ³ëï³ÝÇ, г۳ëï³ÝÇ,¸³Õëï³ÝÇ É»éݳϳÝÝ»ñÇ é»ëåáõμÉÇϳݻñÇ ÏáÙáõÝÇëï ÁÝÏ»ñÝ»ñÇÝÍñ³·ñ³ÛÇÝ Ý³Ù³ÏáõÙ ²Ý¹ñÏáíϳëÇ ÅáÕáíáõñ¹Ý»ñÇÝ Ñ³Ù³ËÙμÙ³ÝÏá㠳ݻÉáõ Ù³ëÇÝ] // Þ³ÑÇÝÛ³Ý ². Ê. àõñí³·Í»ñ ²Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý Åá-Õáíáõñ¹Ý»ñÇ ÏáõÉïáõñ³Ï³Ý ѳٳ·áñͳÏóáõÃÛ³Ý å³ïÙáõÃÛ³Ý. - º.,1963. - ¿ç 127-134:830. ä³ñïǽáõÝÇ ì. ì. î»ñÛ³ÝÇ Ý³Ù³Ï³ÝÇÝ: [гïí³ÍÝ»ñ ݳ¨²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ ·ñ³Í ݳٳÏÝ»ñÇó] // ñ³Ï³Ý ûñÃ. – 1963. – Ã.21. – 24 Ù³ÛÇëÇ. - ¿ç 3:831. ê³Ñ³Ï»³Ý ä. سñÇ»ï³ Þ³ÑÇÝ»³Ý: [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ »ñ³ß-˳íáñáõÃÛ³Ùμ Ø. Þ³ÑÇÝÛ³ÝÁ ØáëÏí³ Ù»ÏÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // Èñ³μ»ñ. -ÜÛáõ Úáñù, 1963. - Ã. 125. - 16 Ù³ÛÇëÇ.- ¿ç 1-2:832. àõ¹áõÙÛ³Ý Î. Ø»Í, Ñ»ñáë³Ï³Ý ÏÛ³Ýù: êï. Þ³ÑáõÙÛ³ÝÇ ÍÝݹ-Û³Ý 85-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí: [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ` ØÇç³½·³ÛÇÝ μ³Ýíáñ³Ï³Ýß³ñÅÙ³Ý Ù³ñïÇÏ, ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý å³ñïdzÛÇ ¨ ëáí»ï. å»ïáõÃ۳ݳϳݳíáñ ·áñÍÇã, Ù»Í È»ÝÇÝÇ Ñ³í³ï³ñÇÙ ³ß³Ï»ñï áõ ½ÇݳÏÇóêï»÷³Ý Þ³ÑáõÙÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. – 1963. – Ã. 240.– 13 ÑáÏï. - ¿ç 3:833. ø³ç³ñ»Ýó Ðñ³ã: ä³ïÙáõÃÇõÝÁ ÏÁë¿ Ã»... [ܳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏ-Û³ÝÇ ëïáñ³·ñáõÃÛ³Ùμ 1921 Ã. ÑáõÉÇëÇ 12-Ç ³Ïïáí È»éݳÛÇÝ Ô³ñ³μ³ÕÁг۳ëï³ÝÇ Ð³Ýñ³å»ïáõÃÛ³Ý Ï³½ÙÇ Ù»ç ÙïÝ»Éáõ ѳÛï³ñ³ñáõÃÛ³ÝÙ³ëÇÝ] // гé³ç. - ö³ñǽ, 1963. - Ã. 9586. - 20 ³åñ. - ¿ç 2:249

834. Áàðñåãÿí Õ.À. Ðóêîé Èëüè÷à [Î ñûíàõ àðìÿíñêîãî íàðîäà,ïîëó÷èâøèõ ïîëèòè÷åñêîå êðåùåíèå Â.È. Ëåíèíà, ñðåäè êîòîðûõ èÀ.Ô. Ìÿñíèêÿí] // î»Õ»Ï³·Çñ гë. ·Çï / в. - 1963. - Ã. 8. - ¿ç 89-91.835. Âàéíè÷ Å., Äîäèí Ð. Æèçíü, äîñòîéíàÿ ïîäðàæàíèÿ.  ãîñòÿõó æåíû À.Ô. Ìÿñíèêîâà [Î Ìÿñíèêîâå À.Ô. ïî âîñïîìèíàíèÿì æåíûÊñåíèè Ïåòðîâíû è äî÷åðè Îëüãè Àëåêñàíäðîâû, ïðîæèâàâøèõ âÌîñêâå] // Ñîâåòñêàÿ Áåëîðóññèÿ. - 1963. - N261. - 5 íîÿáð. - Ñ. 4.836. Äîêóìåíòû î ãîñóäàðñòâåííîé äåÿòåëüíîñòè À.Á. Õàëàòîâà[Ïóáëèêàöèÿ äîêóìåíòîâ, ãäå ïðåäñòàâëåíà ïåðåïèñêà À. Õàëàòîâàñ À.Ô. Ìÿñíèêÿíîì òàêæå] / Ïóáë. À.Í. Ìíàöàêàíÿí, äîê. èñò. íàóê;Ë.À. Ñààêÿí // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1963. - Ã. 2. - ¿ç 9-34.Èç ñîäåðæ.: Ïèñüìî ïîëíîìî÷íîãî ïðåäñòàâèòåëÿ ÑÑÐ Àðìåíèè ïðèïðàâèòåëüñòâå ÐÑÔÑÐ Òåð-Ãàáðèåëÿíà Ìÿñíèêÿíó è Èâàíÿíó îá îòïóñêåïðîäîâîëüñòâèÿ äëÿ Àðìåíèè. 8 ôåâðàëÿ 1922ã. / Òåð-Ãàáðèåëÿí;Ðàñïîðÿæåíèå À.Á. Õàëàòîâà î âûäà÷å Àðìåíèè è Äàãåñòàíñêîé ðåñïóáëèêåñåìåííîãî çåðíà. 15 ôåâðàëÿ 1922ã. [Ðàñïîðÿæåíèå òàêæå íàïðàâëåíîáûëî Ïðåäñîâíàðêîìó Àðìåíèè À. Ìÿñíèêîâó] / Õàëàòîâ; Òåëåãðàììà À. ÕàëàòîâàÀ.Ô. Ìÿñíèêîâó î ïîäòâåðæäåíèè ïîëó÷åíèÿ õëåáà è ïðåäñòàâëåíèåïëàíà ñíàáæåíèÿ õëåáîì Àðìåíèè. 22 ôåâðàëÿ 1922ã. / Õàëàòîâ.1964837. ´³ñë»ÕÛ³Ý Ê. Çï³Ï³Ý ÏáÙáõÝǽÙÇ Íñ³·ñ³ÛÇÝ Ù»Í ÷³ëï³ÃáõÕÃÁ:(Ü߳ݳíáñ ï³ñ»Ãí»ñ) [г۳ëï³ÝáõÙ ¨ Ñ³Û Çñ³Ï³Ýáõ-ÃÛ³Ý Ù»ç é¨áÉÛáõóÇáÝ Ù³ñùëǽÙÇ ·³Õ³÷³ñÝ»ñÇ ï³ñ³ÍáõÙÁ ݳ¨ ².ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»ï ϳå»Éáõ Ù³ëÇÝ] // È»ÝÇÝÛ³Ý áõÕÇáí. – 1964. – Ã.10. - ¿ç 68-77:838. ¸³íÃÛ³Ý ². »Õ³ñí»ëï³Ï³Ý ·ñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý û·ï³·áñÍáõ-ÙÁ ù³Õ³ù³Ï³Ý åñáå³·³Ý¹³ÛáõÙ: [Ø. áñÏáõ §Ø³ÛñÁ¦ í»åÁ, §Øññ-ϳѳíÇ »ñ·Á¦, Ð. гÏáμÛ³ÝÇ §Â»¨ μ³Ýíáñ ¿, μ³Ûó ó·³íáñ ¿¦, §Ð»-Õ³÷áËáõÃÛáõݦ, Þ. ÎáõñÕÇÝÛ³ÝÇ §´³ÝíáñÝ»ñÁ¦, ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇμÝáõó·ñÙ³Ùμ ѳÛÏ³Ï³Ý åñáÉ»ï³ñ³Ï³Ý åỽdzÛÇ ½³ñ¹Á ѳ-Ù³ñí»Éáõ Ù³ëÇÝ] // È»ÝÇÝÛ³Ý áõÕÇáí. – 1964. – Ã. 2. - ¿ç 53-59:250

839. ÂáñáëÛ³Ý ². Ð³Û ÅáÕáíñ¹Ç ѳí³ï³ñÇÙ ½³í³ÏÁ: (ê. Èáõ-ϳßÇÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 80-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí) [ܳ¨ ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁгÛÏ³Ï³Ý êêè ÅáÕÏáÙëáí»ïÇ Ý³Ë³·³ÑÇ å³ßïáÝÁ ëï³ÝÓÝ»ÉáõÙ³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. – 1964. – Ã. 6. - ¿ç 22-23, Éáõë³ÝÏ.:840. Ðáíë»÷Û³Ý . º. ÄáÕáíñ¹³Ï³Ý μ³Ý³ëï»ÕÍÁ: (ÐáíѳÝÝ»ëÐáíѳÝÝÇëÛ³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 100-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí): [´³Ý³ëï»ÕÍÇ ¹»ÙáÏñ³ï³Ï³ÝÙï³ÍáÕáõÃÛ³Ý í»ñ³μ»ñÛ³É ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ËáëùÇ Ù³ëÇÝ]// ä³ïÙ³-μ³Ý³ëÇñ³Ï³Ý ѳݹ»ë. – 1964. – Ã. 2. - ¿ç 17-30. - ³Ù-÷á÷. éáõë.:841. سѳñÇ . ä³Ûͳé ÏÛ³ÝùÇ Å³å³í»ÝÇó: [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝÝíÇñí³Í ³ÏݳñÏ] // È»ÝÇÝÛ³Ý áõÕÇáí. – 1964. – Ã. 2. - ¿ç 97-104. –(ñ³Ï. ÝáñáõÃÛáõÝÝ»ñ):842. Øݳó³Ï³ÝÛ³Ý ²ñ. î³Õ³Ý¹³õáñ ·ñ³Ï³Ý³·¿ïÝ áõ å»ï³-Ï³Ý ·áñÍÇãÁ: (äáÕáë سÏÇÝó»³ÝÇ ÍÝݹ»³Ý 80-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇõ) [ä.سÏÇÝóÛ³ÝÇ Ñ»ï ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³Ý ·³-Éáõ Ù³ëÇÝ] // Èñ³μ»ñ. - ÜÛáõ Úáñù, 1964. - Ã. 7. - 23 ÛáõÉÇëÇ. - ¿ç 2:843. àëϳÝÛ³Ý ì³ñáõųÝ: …Ðá·áí áõ Ùïùáí ³ñdzó³Í: è¨áÉÛáõódzÛÇå»ï³Ï³Ý óݷ³ñ³ÝáõÙ [óáõó³ÝÙáõßÝ»ñáõ٠ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏ-Û³ÝÇÝ Ý»ñϳ۳óÝáÕ ÝϳñÝ»ñÇ óáõó³¹ñÙ³Ý Ù³ëÇÝ] // ²í³Ý·³ñ¹. –1964. – Ã. 133. – 7 ÝáÛ»Ùμ. - ¿ç 2:844. ê³Õ³Ã»ÉÛ³Ý î. ÜáñÁ ѻճ÷áËáõÃÛ³Ý Ã³Ý·³ñ³ÝáõÙ: [ܳ¨²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ ÝíÇñí³Í óáõó³÷»ÕÇ, ³ÝÓÝ³Ï³Ý Çñ»ñÇ,Ýñ³ ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý Ñ»ï ϳåí³Í ÷³ëï³ÃÕûñÇ áõ Éáõë³ÝϳñÝ»-ñÇ óáõó³¹ñÙ³Ý Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. – 1964. – Ã. 11. - ¿ç 4-5,ÝÏ.:845. ê³ÝÃáÛ³Ý Ø. ºÕÇß» â³ñ»ÝóÁ` ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ //ñ³Ï³Ý ûñÃ. – 1964. – Ã. 19. – 8 Ù³ÛÇëÇ. - ¿ç 3:846. êáÕáÙáÝÛ³Ý Ø. ²ñËÇí³ÛÇÝ ÷³ëï³ÃÕûñ ²Ý¹ñý»¹»ñ³ódzÛÇϳ½Ù³Ï»ñåÙ³Ý Ù³ëÇÝ: [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ` ëáí»ï³Ï³Ý ßÇݳñ³ñáõ-ÃÛ³Ý ¨ ²Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý é»ëåáõμÉÇϳݻñÇ ý»¹»ñ³ódzÛÇ Ï³½Ù³-Ï»ñåÙ³Ý í»ñ³μ»ñÛ³É ½»ÏáõóÙ³Ý, 1922 Ã. ÑáõÝÇëÇ Ï»ë»ñÇÝ Ð³Û³ëï³ÝÇ,ìñ³ëï³ÝÇ ¨ ²¹ñμ»ç³ÝÇ ¹³ßݳÏÇó ËáñÑáõñ¹Á ²É. ØÛ³ëÝÇÏ-Û³ÝÇ Ý³Ë³·³ÑáõÃÛ³Ùμ Çñ ³ß˳ï³ÝùÝ»ñÁ ëÏë»Éáõ, §ÊáñÑñ¹³ÛÇÝ251

г۳ëï³Ý¦ ûñÃÇ ÃÕóÏóÇ` ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»ï áõÝ»ó³Í ½ñáõÛóǨ ²Ý¹ñÏáíϳëÇ áõ èêüÊ Ñ³Ýñ³å»ïáõÃÛ³Ý Ñ»ï ÙdzݳÉáõ ѳñóÇßáõñç ½ñáõÛóÇ Ù³ëÇÝ] // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. – 1964. – Ã.1. - ¿ç 168-175:847. úѳÝç³ÝÛ³Ý ´. ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý: (1886-1925 ÃÃ.):(Ø»ñ ûñ³óáõÛóÁ) // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. – 1964. – Ã. 34. – 10 ÷»ïñ. - ¿ç3; ºñÇï³ë³ñ¹ г۳ëï³Ý.– ÜÛáõ-Úáñù, 1964.– Ã. 93.– 21 ³åñ. - ¿ç 2:848. Áàðñåãÿí Õ. Ñëàâíûé ïóòü áîðüáû è ïîáåä. Ê âûõîäó â ñâåòêíèãè “Î÷åðêè èñòîðèè Êîìïàðòèè Ãðóçèè” [È î ðóê. ÇàêêðàéêîìàÐÊÏ(á) è î À.Ô. Ìÿñíèêÿíå òàêæå] // Êîììóíèñò. - 1964. - N107. - 7ìàÿ. - Ñ. 3849. Äîêóìåíòû èç èñòîðèè ãðàæäàíñêîé âîéíû è ÑîâåòñêîéÀðìèè / ïóáë. À. Ìíàöàêàíÿí, Ë. Ñààêÿí // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñ-ËÇíÝ»ñÇ. - 1964. - Ã. 2. - ¿ç 3-23Èç ñîäåðæ.: [Î ëèòåðàòóðíîì íàñëåäèè À. Ìÿñíèêÿíà è î ïóáëèêàöèè÷àñòè äîêóìåíòîâ, îòíîñÿùèõñÿ ê À. Ìÿñíèêÿíó] / À. Ìíàöàêàíÿí, Ë. Ñààêÿí;Èçëîæåíèå äîêëàäà À.Ô. Ìÿñíèêÿíà íà V Êîíôåðåíöèè áåëîðóññêèõ êîììóíèñòè÷åñêèõîðãàíèçàöèé î âîåííî-ïîëèòè÷åñêîé îáñòàíîâêå, 2 ñåíòÿáðÿ1918ã.; Õîäàòàéñòâî áåëîðóññêèõ îðãàíèçàöèé ïåðåä ÂÖÈÊ î ïðîäîëæåíèèïðåáûâàíèÿ Ìÿñíèêÿíà â Áåëîðóññèè. 27 ôåâðàëÿ 1919ã., Ìèíñê / Ñîñíîâñêèé;Âûïèñêà èç ïðîòîêîëà ñîâåùàíèÿ ñ ó÷àñòèåì ïðåäñåäàòåëÿ ÑîâíàðêîìàÀðìåíèè Ìÿñíèêÿíà è ÷ëåíà Êîëëåãèè Íàðêîìàòà ïðîäîâîëüñòâèÿÐÑÔÑÐ Õàëàòîâà î ñíàáæåíèè Àðìåíèè ïðîäîâîëüñòâèåì, 30 èþíÿ 1921ã.,Òèôëèñ / Õàëàòîâ À.850. Æåëòîâ Ñ. Ïî ñëåäàì ðåâîëþöèîííîãî ïðîøëîãî [Î äîêóìåíòàõ,õðàíÿùèõñÿ â ïàðòàðõèâå Àðì. ôèëèàëà Èíñòèòóòà ìàðêñèçìà-ëåíèíèçìàïðè ÖÊ ÊÏÑÑ è î À.Ô. Ìÿñíèêÿíå] // Êîììóíèñò. -1964. - N282. - 29 íîÿáð. - Ñ. 2.851. Ìààðè Ãóðãåí. Ó èñòîêîâ ðóññêîãî ÷óäà [Îá Àëåêñàíäðå Ôåäîðîâè÷åÌÿñíèêÿíå] / Àâòîðèçîâ. ïåðåâîä ñ àðì. Àíàèò Áàÿíäóð //Ïàðòèÿ øàãàåò â ðåâîëþöèþ. Ðàññêàçû î ñîðàòíèêàõ Â.È. Ëåíèíà.Ì., 1964. - ñ. 299-311.252

852. Ìíàöàêàíÿí À. Æèçíü, îòäàííàÿ ðîäíîé ëèòåðàòóðå. Ê 80-ëåòèþ ñî äíÿ ðîæäåíèÿ Ïîãîñà Ìàêèíöÿíà [Î ðåøåíèè ÖÊ ÐÊÏ(á)íàïðàâèòü â Ñîâ. Àðìåíèþ âìåñòå ñ À.Ô. Ìÿñíèêÿíîì è äð. ïàðò.äåÿòåëÿìè è Ï. Ìàêèíöÿíà] // Êîììóíèñò. - 1964. - N118. - 20 ìàÿ. -Ñ.3.853. Ìîâñåñÿí Í. Íåìûå ñâèäåòåëè èñòîðèè (ðåïîðòàæ) [Î õðàíèëèùåÐåñïóáëèêàíñêîãî àðõèâíîãî óïðàâëåíèÿ ïðè Ñîâåòå ÌèíèñòðîâÀðìÿíñêîé ÑÑÐ. Òàêæå äîêóì. î õîäàòàéñòâå âîåí. ðàáîòí.,÷ëåíîâ ÖÈÊ î íàãðàæä. Ìÿñíèêîâà îðäåíîì Êðàñíîãî Çíàìåíè ÑÑ-ÐÀ çà ñîçäàíèå Êðàñíîé Àðìèè] // Êîììóíèñò. - 1964. - N215. - 11ñåíò. - Ñ. 4.854. Ïàðòèè ðÿäîâîé [Îá Àðàìàèñå Åðçíêÿíå (èç ïîêîëåíèÿ ïåðâûõàðì. ìàðêñèñòîâ); ñ 1921ã. âõîäèë â ñîñòàâ ïðàâèòåëüñòâà Àðìåíèè,âîçãëàâëÿåìîãî À.Ô. Ìÿñíèêÿíîì (ïðåäñåä. Ñîâåòà ÍàðîäíûõÊîìèññàðîâ Àðìåíèè) // Êîììóíèñò. - 1964. - N110. - 10 ìàÿ. - Ñ. 3.855. Ñòîéêèé áîëüøåâèê. Ê 75-ëåòèþ ñî äíÿ ðîæäåíèÿ À.Ì. Íàçàðåòÿíà[È î áîðüáå ñ óêëîíèñòàìè â ïàðòèè, â êîòîðîé ó÷àñòâîâàëèÀ.Ì. Íàçàðåòÿí, À.Ô. Ìÿñíèêÿí è äð.] // Êîììóíèñò. - 1964. -N272. - 18 íîÿáðÿ. - Ñ.2; Ïðàâäà. - 1964. - N322. - 17 íîÿáð. - Ñ.4.856. Õàðìàíäàðÿí Ñ. Â.È. Ëåíèí è îñâîáîäèòåëüíàÿ áîðüáààðìÿíñêîãî íàðîäà [Óïîìèíàíèå î áîðöàõ çà ñîöèàëèñòè÷åñêóþðåâîëþöèþ è î À. Ìÿñíèêÿíå òàêæå] // Êîììóíèñò. - 1964. - N17. -21ÿíâ. - Ñ. 2-3.1965857. ²ñ½áõÙ³ÝÛ³Ý ê. Üáñ ųٳݳÏÝ»ñ, Ýáñ ËݹÇñÝ»ñ [Ð³Û Ù³ñùëÇëï³Ï³Ý·ñ³Ï³Ý³·Çï³Ï³Ý ÑÇÙݳËݹÇñÝ»ñÇó ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏ-Û³ÝÇ »ñÏ»ñÇ Ññ³ï³ñ³ÏáõÙÁ êáí»ï³Ñ³Û ·ñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý å³ñïdz-ϳÝáõÃÛ³ÝÁ ¨ ÅáÕáíñ¹³í³ñáõÃÛ³ÝÁ Ýå³ëï»Éáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï.·ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ. – 1965. – Ã. 10. - ¿ç 95858. ´³ïÇÏÛ³Ý È¨áÝ: ³ݷ³ñ³Ý³ÛÇÝ ÝÛáõûñÇ û·ï³·áñÍáõÙÁ253

ºÕÇß» â³ñ»ÝóÝ ³ÝóÝ»ÉÇë: [â³ñ»ÝóÇÝ ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÙÇç-Ýáñ¹áõÃÛ³Ùμ êáí»ï³Ï³Ý ØÇáõÃÛ³Ý ³ñï·áñÍÙÇÝÇëïñáõÃÛ³Ý ÏáÕÙÇóÂáõñùdz ¨ Æï³Édz Ù»ÏÝ»Éáõ ÃáõÛɳïíáõÃÛ³Ý ÷³ëï³ÃáõÕÃÁ ³ñËÇíáõÙ·ïÝí»Éáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. ¹åñáó. – 1965. – Ã. 16. – 16 ³åñ. -¿ç 2:859. ³ÉáÛ³Ý . ². Ð³Û ÅáÕáíñ¹Ç í»ñ³ÍÝáõݹÁ: (г۳ëï³ÝáõÙêáí»ï³Ï³Ý Çß˳ÝáõÃÛ³Ý Ñ³ëï³ïÙ³Ý 45-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí) [êáí»-ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝáõÙ ëáódzÉÇëï³Ï³Ý ßÇݳñ³ñáõÃÛ³Ý ·áñÍÁ ϳ½-ٳϻñå»Éáõ ѳٳñ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ Ð³Û³ëï³ÝÇ ÄáÕÏáëáí»ïÇݳ˳·³Ñ Ý߳ݳϻÉáõ Ù³ëÇÝ] // ä³ïÙ³-μ³Ý³ëÇñ³Ï³Ý ѳݹ»ë. –1965. – Ã. 4. - ¿ç 3-16. - ²Ù÷á÷. éáõë.:860. ñÇ·áñÛ³Ý ¼. гۻñÇ éáõë³Ï³Ý ûñÇ»Ýï³ódzÛÇ å³ïٳϳÝÝ߳ݳÏáõÃÛáõÝÁ: (Ðá¹í³ÍÝ»ñ): [ܳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ Ñ³Û ÅáÕáíñ¹Ç³½·³ÛÇÝ, ëáóÇ³É³Ï³Ý ³½³ï³·ñáõÃÛáõÝÁ èáõë³ëï³ÝÇ ëáódzÉÇëï³Ï³Ýé¨áÉÛáõódzÛÇ Ñ³ÕóݳÏÇ Ñ»ï ϳå»Éáõ Ù³ëÇÝ] // È»ÝÇÝÛ³ÝáõÕÇáí. – 1965. – Ã. 4. - ¿ç 25-40:861. ¸³ñáÝÛ³Ý ê. êï»÷³Ýáë ܳ½³ñÛ³Ýó: [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ Ø.ܳÉμ³Ý¹Û³ÝÇ ¨ êï. ܳ½³ñÛ³ÝÇ Ù³ñùëÇëï³Ï³Ý ѳ۳óùÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ]// ñ³Ï³Ý ûñÃ. - 1965. - Ã. 1. - 1 ÑáõÝí. - ¿ç 2:862. ¸áíɳÃÛ³Ý êÙμ³ï: гݹÇåáõÙÝ»ñ ². ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»ï:[´áÉߨÇÏÛ³Ý Ù³ÙáõÉÇ ÑÇÝ ³ß˳ï³ÏÇó êÙμ³ï ¸áíɳÃÛ³ÝÇ Ñáõß»ñÁ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. ìñ³ëï³Ý. – 1965. – Ã. 35. – 23Ù³ñïÇ. - ¿ç 3:863. Âá÷ãÛ³Ý ¾¹. [ܳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ÙáÏñ³ï³Ï³Ý ѳ۳óù-Ý»ñÇ Ó¨³íáñÙ³Ý ¨ áñμ»ñÇ áõ ·³ÕóϳÝÝ»ñÇ »ñÏÇñ ųé³Ý·áõÃÛáõÝëï³Ý³Éáõ Ù³ëÇÝ] // ¾¹. Âá÷ãÛ³Ý. ÐáÏï»Ùμ»ñÁ ¨ Ñ³Û ÅáÕáíñ¹Ç ׳-ϳﳷÇñÁ. - º., 1965. – 5-15 ¿ç:864. ʳɳû³Ý È»õáÝ: Ø»ñ ݳѳå»ïÁ: (سñïÇñáë ê³ñÛ³ÝÁ 85ï³ñ»Ï³Ý ¿): [Ø. ê³ñÛ³ÝÇ ¨ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ùï»ñÙáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ] //Èñ³μ»ñ. - ÜÛáõ Úáñù, 1965. - Ã. 84. - 16 Ù³ñïÇ. - ¿ç 1:865. γñ³å»ïÛ³Ý Ð. Ü. ê³ñ·Çë ÈáõϳßÇÝ: (ÌÝÝ¹Û³Ý 80-³ÙÛ³ÏdzéÃÇí) [ݳ¨` ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»ï г۳ëï³Ý ·³Éáõ, ÅáÕÏáÙëáí»ïÇݳ˳·³Ñ Ý߳ݳÏí»Éáõ, Ïáõë³Ïó³Ï³Ý áõÅ»ñÁ ѳٳËÙμ»Éáõ áõÕ-254

ÕáõÃÛ³Ùμ ³ß˳ï³Ýù ï³Ý»Éáõ Ù³ëÇÝ] // î»Õ»Ï³·Çñ: гë. ·Çï. /гÛÏ. êêè ². – 1965. – Ã. 2. - ¿ç 31-44, ³Ù÷á÷. éáõë.:866. гÏáμÛ³Ý Ø³ñ³ï: ì. Æ. È»ÝÇÝÁ ¨ Ñ³Û ÅáÕáíñ¹Ç ³½³ï³·-ñáõÃÛáõÝÁ: [ì. Æ. È»ÝÇÝÁ ݳ¨ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»ï ѳٳ·áñͳÏó»ÉáõÙ³ëÇÝ] // ²í³Ý·³ñ¹. – 1965. – Ã. 141. – 28 ÝáÛ»Ùμ. - ¿ç 2:867. ÐáíѳÝÝÇëÛ³Ý ². ê. ì. Æ. È»ÝÇÝÁ ²Ý¹ñÏáíϳëÇ ÅáÕáíáõñ¹Ý»-ñÇ Ù»Í μ³ñ»Ï³ÙÝ ¿: [²Ý¹ñÏáíϳëÇ ëáí»ï³Ï³Ý é»ëåáõμÉÇϳݻñÇÅáÕáíáõñ¹Ý»ñÇ μ³ñ»Ï³ÙáõÃÛ³Ý ³Ùñ³åÝ¹Ù³Ý ·áñÍáõÙ Ù»Í ¿ ݳ¨ ².ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÁ] // ÎáÙáõÝÇëï. - ´³ùáõ, 1965. – Ã. 98. – 27 ³åñ.- ¿ç 2-3:868. ÐáíѳÝÝÇëÛ³Ý ²ßáï: Ðáõß»ñ ¨ ËáÑ»ñ ê³ñ·Çë êñ³åÇáÝÛ³Ý –ÈáõϳßÇÝÇ Ù³ëÇÝ: (ÌÝÝ¹Û³Ý 80-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí): [ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ áõÈáõϳßÇÝÇ Ý³Ë³Ó»éÝáõÃÛ³Ùμ èáõë³ëï³ÝÇó ëï³óí³Í áëÏáõ ýáݹǨ éáõμÉáõ ѳßíÇÝ »ñÏñáõÙ ë³ëïϳó³Í ëáíÝ áõ ÷Éáõ½áõÙÁ ϳÝË»ÉáõÙ³ëÇÝ] // È»ÝÇÝÛ³Ý áõÕÇáí. – 1965. – Ã. 3. - ¿ç 69-73:869. Ô³½³ñÛ³Ý ÐáíÑ. Ø»Í ùݳñ»ñ·áõÝ: [ä»ï»ñμáõñ·Ç ϳÛë»ñ³-Ï³Ý Ñ³Ù³Éë³ñ³ÝÇ ³ñ¨»ÉÛ³Ý μ³ÅÝáõÙ ëáíáñ»Éáõ ï³ñÇÝ»ñÇÝ ì. î»ñ-Û³ÝÁ ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»ï ë»ñï ϳå ëï»ÕÍ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ²í³Ý-·³ñ¹. – 1965. – Ã. 42. – 8 ³åñ. - ¿ç 2:870. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý . Ø»Í ÑáÏï»Ùμ»ñÇ ÉáõÛëáí: [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ýǹñ³Ï³Ý ϳñÍÇùÁ êáí»ï³Ï³Ý Íñ³·ñ»ñÇ Ù³ëÇÝ] // ´³Ýíáñ. – È»ÝÇ-ݳϳÝ, 1965. – Ã. 96. – 24 ³åñ. - ¿ç 2:871. Ø»Í ÑáÏï»Ùμ»ñÇ ÍÝáõݹÁ: [äñáý»ëÇáÝ³É é¨áÉÛáõóÇáÝ»ñÝ»ñÇÉ»ÝÇÝÛ³Ý ·í³ñ¹Ç³ÛÇ ÷³ÛÉáõÝ Ñ³Ù³ëï»ÕáõÃÛ³Ý Ù»ç Çñ»Ýó áõñáõÛÝï»ÕÝ áõÝ»Ý Ñ³Û ÅáÕáíñ¹Ç å³ÝͳÉÇ ½³í³ÏÝ»ñ ȳɳ۳ÝóÁ, Þ³ÑáõÙ-Û³ÝÁ, êå³Ý¹³ñÛ³ÝÁ, γÙáÝ, ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ, ØÇÏáÛ³ÝÁ ¨ ß³ï áõñÇß-Ý»ñ] // êáí»ï. Ù³Ýϳí³ñÅ. – 1965. – Ã. 11. - ¿ç 3-9:872. Ø»Ýù ³ëáõÙ »Ýù È»ÝÇÝ… (Ð³Û ³ñí»ëï³·»ïÝ»ñÁ Ù»Í ï³ñ»Ãí»ñÇÝ)[ÜϳñÇã ÐÙ³Û³Ï ²í»ïÇëÛ³ÝÁ È»ÝÇÝÇ ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÝϳñÇ¿ëùǽÁ ϳï³ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. ³ñí»ëï.– 1965. – Ã. 4. - ¿ç 5:873. ÞÝáñѳíáñáõÙ »Ý í³ñå»ïÇÝ: г½³ñ ѻ鳷Çñ سñïÇñáëê³ñÛ³ÝÇÝ [Ø»Í ³ñí»ëï³·»ïÇÝ êáódzÉÇëï³Ï³Ý ³ß˳ï³ÝùÇ Ñ»-255

ñáëÇ ÏáãáõÙ ßÝáñÑ»Éáõ ѳٳñ ݳ¨ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ßÝáñѳíáñ³ÝùÇ Ù³ëÇÝ]// ²í³Ý·³ñ¹. – 1965. – Ã. 32. – 16 Ù³ñïÇ. - ¿ç 3. – êïáñ³·ñ.`ÐÐ:874. 껹ñ³ÏÛ³Ý ØáÉÇÏ: î»ñÛ³ÝÁ ¨ ³ÝÓ³Ý: [ì. î»ñÛ³ÝÇ ïáõÝ-óݷ³ñ³ÝÇ ÷³ëï³ÃÕûñÇó Ù»ÏáõÙ î»ñÛ³ÝÇ ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇé¨áÉÛáõóÇáÝ ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý í»ñ³μ»ñÛ³É ´³ùíÇ μ³Ýíáñ³Ï³Ý ÙÇç³í³ÛñáõÙ³ß˳ï³Ýù ϳï³ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ²í³Ý·³ñ¹. – 1965. – Ã.17. – 9 ÷»ïñ. - ¿ç 2:875. ì³ñ¹³ÝÛ³Ý ²Õ. êÇñ»ÉÇ ä³áÉáÝ: [§³ñáõݦ ³ÉٳݳËÇ ßáõñçÁѳٳËÙμí³Í áã ÙdzÛÝ ·ñ³Ï³Ý³·»ïÝ»ñ, ³ÛÉ é¨áÉÛáõóÇáÝ Ù³ñùëÇëïÝ»ñ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¨ ä. سÏÇÝóÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ] // È»ÝÇÝÛ³Ý áõÕÇáí.– 1965. – Ã. 11. – ¿ç 108-111:876. Ïîä çíàìåíåì ëåíèíñêîé äðóæáû íàðîäîâ. Ê 50-ëåòèþÂåëèêîé Îêòÿáðüñêîé ñîöèàëèñòè÷åñêîé ðåâîëþöèè (Äîêóìåíòû) /ïóáë. Ì.Ñ. Òóìàíÿí // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1965. - Ã. 3.- ¿ç 3-14.Èç ñîäåðæ.: Òåëåãðàììà ïîëíîìî÷íîãî ïðåäñòàâèòåëÿ ÑÑÐ Àðìåíèè âÀçåðáàéäæàíå Íàðêîìçåìó Àðìåíèè îá îêàçàíèè ïîìîùè ãîëîäàþùåé Àðìåíèè15 ÿíâàðÿ 1921ã. [Óïîìèíàíèå î âûåçäå èç Ìîñêâû â Àðìåíèþ è Ìÿñíèêÿíà]/ Àòàáåêîâ; Ïðèìå÷àíèÿ [È î Ìÿñíèêÿíå]1966877. ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ³ÝáõÝáí [²μáíÛ³Ý åáõñ³ÏÇó ÙÇÝ㨠ꨳÝÇË×áõÕÇ ï³ÝáÕ åáÕáï³Ý ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ³ÝáõÝáí Ïáã»Éáõ ºñ¨³ÝÇù³Õ³ù³ÛÇÝ ëáí»ïÇ ·áñͳ¹Çñ ÏáÙÇï»Ç áñáßÙ³Ý Ù³ëÇÝ] // êáí»ï.г۳ëï³Ý. – 1966. – Ã. 37. – 13 ÷»ïñ. - ¿ç 1:878. ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ³ñÓ³ÝÇ μ³óáõÙÁ: [ÎÇñáí³Ï³ÝÇ ùÇÙdzϳÝÏáÙμÇݳïÇ Ññ³å³ñ³ÏáõÙ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ³ñÓ³ÝÇ μ³óÙ³Ý Ù³ëÇÝ]// êáí»ï. г۳ëï³Ý. – 1966. – Ã. 35. – 11 ÷»ïñ. - ¿ç 3:879. ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý: ä³ñïdzÛÇ ³Ï³Ý³íáñ ·áñÍÇãÁ:[²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 80-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí] // êáí»ï. г-Û³ëï³Ý. – 1966. – Ã. 33. – 9 ÷»ïñ. - ¿ç 3, Éáõë³ÝÏ.:256

880. ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 80-³ÙÛ³ÏÁ: [1966 Ã. ÷»ïñí³ñÇ12-ÇÝ ²É. êå»Ý¹³ñÛ³ÝÇ ³Ýí³Ý ûå»ñ³ÛÇ ¨ μ³É»ïÇ å»ï³Ï³Ý³Ï³¹»ÙÇ³Ï³Ý Ã³ïñáÝáõÙ ºñ¨³ÝÇ ³ß˳ï³íáñÝ»ñÇ Ñ³Ý¹Çë³íáñÝÇëïÁ` ÝíÇñí³Í ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 80-³ÙÛ³ÏÇÝ ï»-ÕÇû áõݻݳÉáõ Ù³ëÇÝ] // Èñ³μ»ñ ѳë. ·Çï. – 1966. – Ã. 2. - ¿ç 116-117881. ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 80-³ÙÛ³ÏÇÝ ÝíÇñí³Í ѳÝ-¹Çë³íáñ ÝÇëï ºñ¨³ÝáõÙ: (È»ÝÇÝÛ³Ý ·í³ñ¹Ç³ÛÇ ÷³é³å³ÝÍ Ù³ñïÇÏÁ)// êáí»ï. г۳ëï³Ý. – 1966. – Ã. 37. – 13 ÷»ïñ. - ¿ç 1:882. ²É»ùë³ÝÛ³Ý ²., ÂáõÙ³ÝÛ³Ý Ø. ². ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý: (ÌÝݹ۳Ý80-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí) // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. – 1966. – Ã. 1.- ¿ç 41-42, Éáõë³ÝÏ.:883. ²ÉÇ˳ÝÛ³Ý ê. гí³ï³ñÇÙ ¨ ·áñÍáõÝÛ³ ѻճ÷á˳ϳÝÁ: .Î. úñçáÝÇÏÇÓ»Ç ÍÝÝ¹Û³Ý 80-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí [ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝÏáõë³Ïó³Ï³Ý Ï»ÝïñáÝ³Ï³Ý ÏáÙÇï»Ç ¨ ì. Æ. È»ÝÇÝÇ ßáõñçÁ ѳ-Ù³ËÙμ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. – 1966. – Ã. 251. – 27 ÑáÏï.- ¿ç 2, Éáõë³ÝÏ.:884. ²ÉÇ˳ÝÛ³Ý ê. Ø»Í ëñïÇ Ù³ñ¹Á: [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ ÅáÕáíñ-¹³Ï³Ý ÏáÙÇë³ñÝ»ñÇ ëáí»ïÇ Ý³Ë³·³Ñ Ý߳ݳϻÉáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï.·ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ – 1966. – Ã. 10. - ¿ç 83-89:885. ²Õ³ç³Ýáí Ø. ä³ñïdzÛÇ ¨ ÅáÕáíñ¹Ç ëÇñ»ÉÇÝ: (ê. Ø. ÎÇñáíÇÍÝÝ¹Û³Ý 80-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí) [1923-1924 Ãí³Ï³ÝÝ»ñÇÝ Ý³¨ ØÛ³ëÝÇÏ-Û³ÝÁ ѳϳå³ñïÇ³Ï³Ý ËÙμ³íáñáõÙÝ»ñÇ ¹»Ù å³Ûù³ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ] //êáí»ï. ìñ³ëï³Ý. – 1966. – Ã. 36. – 26 Ù³ñïÇ. - ¿ç 3, Éáõë³ÝÏ.:886. ²Õɳӻ ². ÎáÙáõÝǽÙÇ Ñ³ÕóݳÏÇ Ñ³Ù³ñ å³Ûù³ñÇ ³ÝÓÝí»ñÙ³ñïÇÏÁ: ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 80-³ÙÛ³ÏÁ // êáí»ï. ìñ³ëï³Ý.– 1966. – Ã. 18. – 10 ÷»ïñ. - ¿ç 2, Éáõë³ÝÏ.:887. ²ÝïáÝÛ³Ý áõñ·»Ý: êáí»ï³Ñ³Û ·ñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý Ý³Ñ³å»ïÁ:[гÏáμ гÏáμÛ³ÝÁ ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ] // ÎáÙáõÝÇëï. - ´³ùáõ,1966. – Ã. 123. – 31 Ù³ÛÇëÇ. - ¿ç 3, Éáõë³ÝÏ.:888. ²ëɳÝÛ³Ý ²Ýáõß: Øáñë Ù³ëÇÝ: (ØÇ Ñ³ïí³Í μ³Ý³ëï»ÕÍáõÑÇÞáõß³ÝÇÏ ÎáõñÕÇÝÛ³ÝÇ ¹áõëïñ ²Ýáõß ²ëɳÝÛ³ÝÇ Ñáõß»ñÇó) [Þáõß³-ÝÇÏ ÎáõñÕÇÝÛ³ÝÇ. §²ñß³ÉáõÛëÇ ÕáÕ³ÝçÝ»ñÁ¦ ÅáÕáí³ÍáõÝ ²É»ùë³Ý¹ñ257

¨ ê³Ñ³Ï ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý »Õμ³ÛñÝ»ñÇ Ý³Ë³Ó»éÝáõÃÛ³Ùμ ÉáõÛë ÁÝͳÛí»-Éáõ Ù³ëÇÝ] // ´³Ýíáñ. – È»ÝÇݳϳÝ, 1966. – Ã. 228. – 28 ë»åï. - ¿ç 3:889. [²ëáõÛÃÝ»ñ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ] / È»á, ºÕÇß» â³ñ»Ýó //гÛñ»ÝÇùÇ Ó³ÛÝ. – 1966. – Ã. 8. – 20 ÷»ïñ. - ¿ç 3, Éáõë³ÝÏ.:890. ²í»ïÇëÛ³Ý ì. ²ëù³Ý³½ Øé³íÛ³Ý: (ÌÝÝ¹Û³Ý 80-³ÙÛ³ÏÇ ³é-ÃÇí) [². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ ÐêÊÐ ÄáÕáíñ¹³Ï³Ý ÏáÙÇë³ñÝ»ñÇ ËáñÑñ¹Çݳ˳·³Ñ Ý߳ݳϻÉáõ Ù³ëÇÝ] // È»ÝÇÝÛ³Ý áõÕÇáí. – 1966. – Ã. 2. - ¿ç76-83:891. ²ñ½áõÙ³ÝÛ³Ý Ø. ¸Ûáõó³½Ý³Ï³Ý ·áñÍÇãÁ: ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 80-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. – 1966. – Ã.32. – 8 ÷»ïñ. - ¿ç 2, Éáõë³ÝÏ.:892. ´³ñë»ÕÛ³Ý Ê. §´ñáݽ³ÓáõÛÉ μáÉߨÇÏÁ¦: [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÙ³ëÇÝ] // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. – 1986. – Ã. 120. – 23 Ù³ÛÇëÇ. - ¿ç 1, Éáõë³ÝÏ.– (100-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí):893. ´áñÛ³Ý Ø. ´áÉߨÇÏÛ³Ý Ñ³Û å³ñμ»ñ³Ï³Ý Ù³ÙáõÉÁ 1917 Ãí³-ϳÝÇ Ù³ñï-ÑáÏï»Ùμ»ñÇÝ: [§êáódzÉ-¹»ÙáÏñ³ï¦ ûñÃÇÝ Ý³¨ ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ³ß˳ï³Ïó»Éáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. – 1966. –Ã. 255. – 1 ÝáÛ»Ùμ. - ¿ç 3:894. ³ëå³ñÛ³Ý ². êáí»ï³Ï³Ý Ù³ÙáõÉÁ ×ßÙ³ñïáõÃÛ³Ý ç³Ñ³-ÏÇñÝ ¿: [êáí»ï³Ñ³Û Ù³ÙáõÉÇ ëï»ÕÍÙ³Ý, Ó¨³íáñÙ³Ý áõ ½³ñ·³óٳݷáñÍáõÙ ¹»ñ áõÝ»Ý ²É. ØÛ³ëÝÇÛÏÛ³ÝÁ, ². γñÇÝÛ³ÝÁ ¨ áõñÇßÝ.] // ²·Çï³ïáñǨ åñáå³·³Ý¹ÇëïÇ μÉáÏÝáï. – 1966. - Ã. 8. - ¿ç 23-27:895. áñáÛ³Ý Ø. Þáõß³ÝÇÏ ÎáõñÕÇÝÛ³Ý: (ÌÝÝ¹Û³Ý 90-³ÙÛ³ÏÇ ³é-ÃÇí) [èáõë³Ï³Ý ³é³çÇÝ Ñ»Õ³÷áËáõÃÛ³Ý ï³ñÇÝ»ñÇÝ Þáõß³ÝÇÏÎáõñÕÇÝÛ³ÝÁ ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»ï ͳÝáÃáõÃÛáõÝ Ñ³ëï³ï»ÉáõÙ³ëÇÝ] // ²·Çï³ïáñÇ ¨ åñáå³·³Ý¹ÇëïÇ μÉáÏÝáï. – 1966. – Ã. 15.- ¿ç 25-26. – (Ü߳ݳíáñ Ù³ñ¹Ï³Ýó ÏÛ³ÝùÇó):896. ¸³ñÛ³Ý ¼³ñ½³Ý¹: ì»ñçÇÝ ÃéÇãùÁ: ÎÇÝáíÇå³Ï: [²É. ØÛ³ëÝÇÏ-Û³ÝÇ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. ·ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ – 1966. – Ã. 12. - ¿ç 31-89:897. ¸³ñáÝÛ³Ý ê. ²½³ïáõÃÛ³Ý ³ÝÓÝáõñ³ó ½ÇÝíáñÁ: (Ø. ܳÉμ³Ý¹Û³ÝÇÙ³Ñí³Ý 100-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí) [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ` Çñ §ØÇù³-258

Û»É Ü³Éμ³Ý¹Û³Ý¦ ³ß˳ïáõÃÛ³Ý Ù»ç Ù³ï»ñdzÉÇëï ·»Õ³·»ï ܳÉμ³Ý¹Û³ÝÇÝ´»ÉÇÝëÏáõ, »ñó»ÝÇ, â»ñÝÇߨëÏáõ, ¸áμñáÉÛáõμáíÇ ß³ñùÇݹ³ë»Éáõ Ù³ëÇÝ] // È»ÝÇÝÛ³Ý áõÕÇáí. – 1966. – Ã. 4. - ¿ç 81-89:898. ¸áõݳ¨ëÏÇ ²É. ³ÛÇ Ñ»ïù»ñáí: (ö³ëï³·ñ³Ï³Ý íÇå³Ï):æ³ñ¹í³Í óëÁ: ïÝí³Í ¿ ØÇÝëÏáõÙ [êÙáÉ»ÝëÏáõÙ ³ÛÁ ²ñ¨ÙïÛ³Ý׳ϳïÇ Ññ³Ù³Ý³ï³ñ Ø. îáõ˳ã¨ëÏáõÝ ¨ ׳ϳïÇ ù³Õμ³ÅÝÇå»ï ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ Ñ³Ý¹Çå»Éáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. ·ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ– 1966. – Ã. 5. - ¿ç 3-62:899. º½»ÏÛ³Ý è. ²Ý¹ñÏáíϳëÇ ÅáÕáíáõñ¹Ý»ñÇ Ù»Í μ³ñ»Ï³ÙÁ: [²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. ìñ³ëï³Ý. – 1966. – Ã. 18. – 10 ÷»ïñ.- ¿ç 2:900. ºñÏ»ñÇ ÙÇѳïáñÛ³ÏÁ: [². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ §ÀÝïÇñ »ñÏ»ñ¦Ç Ù»ÏѳïáñÛ³ÏÇ Ññ³ï³ñ³ÏÙ³Ý Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. – 1966. –Ã. 33. – 9 ÷»ïñ. - ¿ç 3:901. ºñÝç³ÏÛ³Ý ²É. г۳ëï³ÝÇ Ñ»Õ³÷áËáõÃÛ³Ý Ã³Ý·³ñ³ÝÁ:Ø»Í ÑáÏï»Ùμ»ñÇ 50 ï³ñÇÝ: [³ݷ³ñ³ÝÇ 6-ñ¹ ëñ³ÑáõÙ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³ÝÏáõë³ÏóáõÃÛ³Ý ³Ï³Ý³íáñ ·áñÍÇ㠲ɻùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇí»ñ³μ»ñÛ³É ÝÛáõûñÇ óáõó³¹ñÙ³Ý Ù³ëÇÝ] // ²í³Ý·³ñ¹. – 1966. – Ã.104. – 30 û·áëï. - ¿ç 3, ÝÏ.:902. »ñ½Çμ³ßÛ³Ý ì. ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñáõß³ñÓ³ÝÁ ÎÇñáí³Ï³-ÝáõÙ: [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ 80-³ÙÛ³ÏÇ Ï³å³ÏóáõÃÛ³Ùμ ÎÇñáí³Ï³ÝÇùÇÙÏáÙμÇݳïÇ Ññ³å³ñ³ÏáõÙ Ýñ³ Ñáõß³ñÓ³ÝÁ ¹Ý»Éáõ Ù³ëÇÝ. Ñ»ÕÇ-ݳÏ` ù³Ý¹³Ï³·áñÍ ä. è³ßáÛ³Ý] // êáí»ï. ìñ³ëï³Ý. – 1966. – Ã.21. – 17 ÷»ïñ. - ¿ç 1:903. Âá÷ãÛ³Ý ¾¹. ijٳݳÏÁ ¨ ·ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝÁ: (ÐÎä XXIV ѳ-Ù³·áõÙ³ñáõÙ Ðê ÙÇáõÃÛ³Ý ³é³çÇÝ ù³ñïáõÕ³ñ ÁÝÏ. ¾¹. Âá÷ãÛ³ÝÇáõÝ»ó³Í »ÉáõÛÃÇó) [1921 Ã. г۳ëï³ÝáõÙ ïÇñáÕ Çñ³íÇ׳ÏÇ í»ñ³μ»ñÛ³Éݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ï»Õ»Ï³ïíáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ] // ñ³Ï³ÝûñÃ. – 1966. – Ã. 11. – 11 Ù³ñïÇ. - ¿ç 2:904. Äáõñ³íÉÛáí ü. ì. ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»ï: (Ðáõß»ñ) [ܳ¨²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ð³Û³ëï³Ý Ù»ÏÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ´³Ýíáñ. – È»ÝÇݳ-ϳÝ, 1966. – Ã. 40. – 17 ÷»ïñ. - ¿ç 2-3:259

905. Æ·ÇÉÇÏÛ³Ý Ð. ¼ÇÝíáñ³·ñí»É ¿ ѻճ÷áËáõÃÛ³ÝÁ: [Îáõë³Ïó³-Ï³Ý ·áñÍÇã ÚáõÕ³μ»ñ ²½³ïÛ³ÝÇ` ÂÇýÉÇëáõ٠ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ýǹ³ë³ËáëáõÃÛáõÝÝ»ñÁ Éë»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ÞÇñ³Ï. - ²ËáõñÛ³Ý, 1966. - Ã.104. - 31 û·áëï. - ¿ç 2, Éáõë³ÝÏ. - (Ø»Í ÐáÏï»Ùμ»ñÇ 50-³ÙÛ³ÏÁ):906. ÆÏÇÉÇÏÛ³Ý Ðñ³Ûñ: ²ñÅ»ù³íáñ áõëáõÙݳëÇñáõÃÛáõÝ [². ü.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ §Îáõë³ÏóáõÃÛáõÝÝ»ñÁ ·³ÕáõóѳÛáõÃÛ³Ý Ù»ç¦ Ù»Ý³·-ñáõÃÛ³Ý í»ñÉáõÍáõÃÛáõÝÁ] // ÞÇñ³Ï. - ²ËáõñÛ³Ý, 1966. - Ã. 9. - 21 ÑáõÝí.- ¿ç 3:907. È»ÝÇÝÛ³Ý ·í³ñ¹Ç³ÛÇ ÷³é³å³ÝÍ Ù³ñïÇÏÁ: ²É»ùë³Ý¹ñØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 80-³ÙÛ³ÏÇÝ ÝíÇñí³Í ѳݹÇë³íáñ ÝÇëïºñ¨³ÝáõÙ // êáí»ï. г۳ëï³Ý. – 1966. – Ã. 37. – 13 ÷»ïñ. - ¿ç 1;²í³Ý·³ñ¹. – 1966. – Ã. 20. – 13 ÷»ïñ. - ¿ç 1:908. È»á: ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ³í»ñÅ³Ï³Ý ÑÇß³ï³ÏÇÝ:гïí³Í Ñáõß»ñÇó // ñ³Ï³Ý ûñÃ. – 1966. – Ã. 7. – 11 ÷»ïñ. - ¿ç 2,Éáõë³ÝÏ. - (²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 80 ï³ñÇÝ):909. È»á: Ð³Û ÅáÕáíñ¹Ç Ù»Í ½³í³ÏÁ: [ä»ï³Ï³Ý ¨ ·ñ³Ï³Ý ·áñ-ÍÇã ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 80-³ÙÛ³ÏÇ Ù³ëÇÝ] // гÛñ»ÝÇùÇ Ó³ÛÝ. –1966. – Ã. 8. – 20 ÷»ïñ. - ¿ç 3:910. ʳã³ïñÛ³Ý ê. ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ »ñÏ»ñÇ ÅáÕáí³ÍáõÝéáõë»ñ»Ý: [г۳ëï³ÝÇ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý Ïáõë³ÏóáõÃÛ³Ý Ï»Ýïñáݳ-Ï³Ý ÏáÙÇï»ÇÝ ÏÇó Ù³ñùëǽÙ-É»ÝÇÝǽÙÇ ÇÝëïÇïáõïÁ ²É. ØÛ³ëÝÇÏ-Û³ÝÇ ÁÝïÇñ »ñÏ»ñÁ éáõë»ñ»Ý Ññ³ï³ñ³Ï»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ´³Ýíáñ. – È»-ÝÇݳϳÝ. – 1966. – Ã. 296. – 18 ¹»Ïï. - ¿ç 2:911. ʳã³ïñÛ³Ý ê³Ùí»É: ä³ñïÇ³Ï³Ý ¨ å»ï³Ï³Ý ³Ï³Ý³íáñ·áñÍÇãÁ: (²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 80-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí) // ´³Ýíáñ. –È»ÝÇݳϳÝ, 1966. – Ã. 33. – 9 ÷»ïñ. - ¿ç 2, Éáõë³ÝÏ.:912. ÊêÐØ é³½Ù³Ñ»Õ³÷áË³Ï³Ý ËáñÑñ¹Ç Ññ³Ù³ÝÁ: [лïÙ³Ñáõ²ñ¨ÙïÛ³Ý Ñ»ï¨³Ï ½ÇÝíáñ³Ï³Ý ¹åñáóÁ, û¹³ãáõÝ»ñÇ ³é³çÇÝ ½ÇÝíáñ³Ï³Ý¹åñáóÁ 鳽ٳѻճ÷áË³Ï³Ý ËáñÑñ¹Ç áñáßáõÙáí ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ³ÝáõÝáí ³Ýí³Ý³Ïáã»Éáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý.– 1966. – Ã. 33. – 9 ÷»ïñ. - ¿ç 3. – êïáñ³·ñ.` üñáõݽ». ÊêÐØ é³½-ٳѻճ÷áË³Ï³Ý ËáñÑñ¹Ç ݳ˳·³Ñ:260

913. γñ³å»ïÛ³Ý Ð. ²ß˳ï³íáñ ÅáÕáíñ¹Ç μ³ñ»Ï³ÙÁ: (. Î.úñçáÝÇÏÇÓ»Ç ÍÝÝ¹Û³Ý 80-³ÙÛ³ÏÁ) [úñçáÝÇÏÇÓ»Ç ÙÇçÝáñ¹áõÃÛ³Ùμ ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ Ð³Û³ëï³Ý ³ß˳ï³ÝùÇ áõÕ³ñÏ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï.г۳ëï³Ý. – 1966. – Ã. 10. - ¿ç 7-8, Éáõë³ÝÏ.:914. γñ³å»ïÛ³Ý Ð. ºñÏáõ Ñáμ»ÉÛ³Ý: (²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¨ ê. î»ñ-³μñÇ»ÉÛ³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 80-³ÙÛ³ÏÁ) // êáí»ï. г۳ëï³Ý. – 1966. – Ã.2. - ¿ç 7-8, Éáõë³ÝÏ.:915. γñ³å»ïÛ³Ý Ð. ȳÛݳËáÑ ÇÝï»ñݳóÇáݳÉÇëïÁ: (²É. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 80-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí) // È»ÝÇÝÛ³Ý áõÕÇáí. – 1966. – Ã.3. – ¿ç 91-95, Éáõë³ÝÏ.:916. γñ³å»ïÛ³Ý è. ÆÝãáí »ù ¹Ç³íáñáõÙ Ø»Í ÐáÏï»Ùμ»ñÇ 50-³ÙÛ³ÏÁ [1967 Ã. È»ÝÇÝÇ Ñ³í³ï³ñÇÙ ½ÇݳÏÇó ¨ μ³ñ»Ï³Ù ²É. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÇÝ ÝíÇñí³Í ¹áÏáõÙ»Ýï³É ÏÇÝáÝϳñÁ ¹Çï»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ñ³Ï.ûñÃ. – 1966. – Ã. 36. – 2 ë»åï. - ¿ç 1:917. ÎÇñáí ê. ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ` å³ñïdzÛÇ ³Ï³Ý³íáñ·áñÍãÇ Ù³ëÇÝ // êáí»ï. г۳ëï³Ý. – 1966. – Ã. 33. – 9 ÷»ïñ. - ¿ç 3:918. ÎÇñáí ê. [²Ý÷á˳ñÇÝ»ÉÇ å³ñïÇ³Ï³Ý Õ»Ï³í³ñ ²É. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ] (ö³ëï³ÃÕûñ) // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ.– 1966. – Ã. 1. - ¿ç 41:919. ÎÇñáí ê. [ݳѳï³ÝùÇ Ëáëù»ñ ÝíÇñí³Í ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ]// ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. – 1966. – Ã. 1. - ¿ç 41:920. ÎáÙáõÝǽÙÇ ³ÝÓÝí»ñ Ù³ñïÇÏÁ: ê. Ø. ÎÇñáíÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 80-³Ù-Û³ÏÁ: [ê. Ø. ÎÇñáíÁ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ, ê. úñçáÝÇÏÇÓ»Ç Ñ»ï ÙdzëÇݲݹñÏáíϳëÇ ³ß˳ï³íáñÝ»ñÇ å³Ûù³ñÁ, ²Ý¹ñý»¹»ñ³ódzÛÇëï»ÕÍÙ³Ý ·áñÍÁ ·É˳íáñ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. – 1966.– Ã. 72. – 27 Ù³ñïÇ. - ¿ç 2:921. гÏáμÛ³Ý Ê. ²íÇë ÜáõñÇç³ÝÛ³Ý: ÌÝÝ¹Û³Ý 70-³ÙÛ³ÏÇ ³é-ÃÇí: [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÁ ²íÇë ÜáõñÇç³ÝÛ³ÝÇ ù³Õ³ù³Ï³Ý ѳ-Û³óùÝ»ñÇ Ó¨³íáñÙ³Ý ·áñÍáõÙ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. – 1966. – Ã..299. – 25 ¹»Ïï. - ¿ç 3, Éáõë³ÝÏ.:922. гÏáμÛ³Ý Ø. ì. Æ. È»ÝÇÝÁ Ñ³Û ÅáÕáíñ¹Ç Ù»Í μ³ñ»Ï³ÙÝ ¿: [ì.261

Æ. È»ÝÇÝÁ ݳ¨ ²É. ØÛ³ÝëÇÏÛ³ÝÇ Ñ»ï ѳٳ·áñͳÏóáõÃÛ³Ý ¨ áñϳ-Ûáõ٠ѳݹÇåÙ³Ý Ù³ëÇÝ] // ²·Çï³ïáñÇ ¨ åñáå³·³Ý¹ÇëïÇ μÉáÏ-Ýáï. – 1966. – Ã. 7. - ¿ç 19-23:923. гÏáμÛ³Ý Ø³ñ³ï: î³Õ³Ý¹³íáñ ϳ½Ù³Ï»ñåÇãÁ: (²É»ùë³Ý¹ñØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 80-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí) // ²í³Ý·³ñ¹. –1966. – Ã. 17. – 8 ÷»ïñ. - ¿ç 3, Éáõë³ÝÏ.:924. г۳ëï³ÝÇ ÅáÕÏáÙëáí»ïÇ ³é³çÇÝ Ý³Ë³·³ÑÁ: ². ü. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 80-³ÙÛ³ÏÇÝ ÝíÇñí³Í ÝÇëï [ØáëÏí³ÛáõÙ] // êáí»ï.г۳ëï³Ý. – 1966. – Ã. 35. – 11 ÷»ïñ. - ¿ç 1:925. Ô³½³ÝçÛ³Ý ì. ²É. ØÛ³ÝëÇÏÛ³ÝÇ ÁÝïÇñ »ñÏ»ñÁ éáõë»ñ»Ý // êáí»ï.г۳ëï³Ý. – 1966. – Ã. 267. – 16 ÝáÛ»Ùμ. - ¿ç 2:926. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý . Ð³Û ÅáÕáíñ¹Ç ³ÝÙáé³ó μ³ñ»Ï³ÙÁ: (. Î.úñçáÝÇÏÇÓ»Ç ÍÝÝ¹Û³Ý 80-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí) [ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ úñçáÝÇÏÇÓ»Çѻճ÷áË³Ï³Ý å³Ûù³ñÇ ÁÝÏ»ñÁ ÉÇÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ´³Ýíáñ.– È»ÝÇݳϳÝ, 1966. – Ã. 251. – 25 ÑáÏï. - ¿ç 2:927. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý ¨áñ·: Ð³Û ÅáÕáíñ¹Ç ³ÝÙáé³ó μ³ñ»Ï³ÙÁ:(ê»ñ·á úñçáÝÇÏÇÓ»Ç ÍÝÝ¹Û³Ý 80-³ÙÛ³ÏÁ) [ê. Þ³ÑáõÙÛ³ÝÁ, ê. êå³Ý-¹³ñÛ³ÝÁ, γÙáÝ, ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ, . ²Ã³ñμ»ÏÛ³ÝÁ, ². ØÇÏáÛ³ÝÁ ¨Ñ³Û ÅáÕáíñ¹Ç ³ÛÉ ³Ï³Ý³íáñ ½³í³ÏÝ»ñÁ ê. úñçáÝÇÏÇÓ»Ç Ñ»Õ³÷á-Ë³Ï³Ý å³Ûù³ñÇ Ùáï ÁÝÏ»ñÝ»ñÁ ÉÇÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ñ³Ï³Ý ûñÃ. –1966. – Ã. 44. – 28 ÑáÏï./ - ¿ç 2:928. سݳëÛ³Ý ². ÐÙ³ÛÇã Ù³ñ¹Á: [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ 1923 Ã.²Ë³Éó˳ÛÇ ·³í³é ³Ûó»É»Éáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. ìñ³ëï³Ý. – 1966. –Ã. 18. – 10 ÷»ïñ. - ¿ç 2, Éáõë³ÝÏ.:929. سÝáõã³ñÛ³Ýó Þ., ³ëå³ñÛ³Ý ²Éμ»ñï: ì. Æ. È»ÝÇÝÇ ·ñ³¹³ñ³Ý³í³ñáõÑáõÙáï: [ì. Æ. È»ÝÇÝÇ ³ÝÓÝ³Ï³Ý ·ñ³¹³ñ³Ýáõ٠ݳ¨ ²É.ØÛ³ëÝÇÏáíÇ §êáódzÉÇëï-ѻճ÷á˳ϳÝÝ»ñÁ¦ ·ÇñùÁ å³Ñå³Ý»ÉáõÙ³ëÇÝ] // êáí»ï. ·ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ. – 1966. – Ã. 4. - ¿ç 4-12:930. سñïÇñáëÛ³Ý Ð. г۳ëï³ÝÇ ·ñù»ñÁ: [²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏ-Û³ÝÇ ÁÝïÇñ »ñÏ»ñÇ ëÇëï»Ù³íáñí³Í ¨ Áݹ³ñÓ³Ï ³é³çÇÝ ÅáÕáí³-ÍáõÝ ÉáõÛë ï»ëÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. – 1966. – Ã. 104. –5 Ù³ÛÇëÇ. - ¿ç 2:262

931. ØÇñ½³μ»ÏÛ³Ý æ. ÄáÕáíñ¹³ßáõÝã μ³Ý³ëï»ÕÍáõÑÇÝ: (Þáõß³-ÝÇÏ ÎáõñÕÇÝÛ³Ý - 90) [Þáõß³ÝÇÏ ÎáõñÕÇÝÛ³ÝÇ §²ñß³ÉáõÛëÇ ÕáÕ³ÝçÝ»-ñÁ¦ ÅáÕáí³ÍáõÝ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ý³Ë³Ó»éÝáõÃÛ³Ùμ ÉáõÛë ÁÝͳÛí»-Éáõ Ù³ëÇÝ] // ´³Ýíáñ. – È»ÝÇݳϳÝ, 1966. – Ã. 228. – 28 ë»åï. - ¿ç 3:932. Øݳó³Ï³ÝÛ³Ý ²ñ. ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ·ñ³Ï³Ý ųé³Ý·áõÃÛáõÝÁ// êáí»ï. ·ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ. – 1966. – Ã. 2. - ¿ç 99-110:933. ܳÉμ³Ý¹Û³Ý ê. ä³Ûù³ñáí Ó»éù μ»ñ³Í ѳÕóݳÏ: (ºÕμ³Ûñ³-Ï³Ý Ñ³Ýñ³å»ïáõÃÛáõÝáõÙ) [´»ÉáéáõëdzÛáõÙ êáí»ï³Ï³Ý ϳñ·»ñѳëï³ï»Éáõ ·áñÍÇÝ Ý³¨ ². Ü. ØÛ³ëÝÇÏáíÇ Ù³ëݳÏóáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ]// È»ÝÇÝÛ³Ý áõÕÇáí. – 1966. – Ã. 12. – ¿ç 7-8934. ÜßáõÙ »Ý ³ÝÝÏáõÝ é¨áÉÛáõóÇáÝ»ñÇ 80-³ÙÛ³ÏÁ: [г۳ëï³Ýdzß˳ï³íáñÝ»ñÁ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 80-³ÙÛ³ÏÁ Ýß»Éáõ Ù³ëÇÝ]// êáí»ï. г۳ëï³Ý. – 1966. – Ã. 33. – 9 ÷»ïñ. - ¿ç 3:935. â³ñ»Ýó ºÕÇß»: Ð³Û ÅáÕáíñ¹Ç Ù»Í ½³í³ÏÁ: [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÍÝÝ¹Û³Ý 80-³ÙÛ³ÏÁ Éñ³Ý³Éáõ ϳå³ÏóáõÃÛ³Ùμ] // гÛñ»ÝÇùÇ Ó³ÛÝ. –1966. – Ã. 8. – 20 ÷»ïñ. - ¿ç 3:936. äûÕáë»³Ý ÚáíѳÝÝ¿ë: è³Ùϳí³ñ ³½³ï³Ï³Ý Ïáõë³Ïóáõ-û³Ý 45-³ÙÛ³ÏÁ [è³Ùϳí³ñ-³½³ï³Ï³Ý Ïáõë³ÏóáõÃÛ³Ý ³Ý¹³Ù²ñï³Ï ¸³ñμÇÝÛ³ÝÁ (Ù³ñïÇ 19-ÇÝ) ݳ¨ г۳ëï³ÝÇ ÅáÕáíñ¹³Ï³ÝÏáÙÇë³ñÝ»ñÇ Ý³Ë³·³Ñ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»ï ѳݹÇåÙ³Ý Ù³ëÇÝ] //Üáñ ûñ: ´³ó³éÇÏ. - 1966. - Ã. 70. - 30 ë»åï. - ¿ç 8-9:937. è»íáÉÛáõódzÛÇ Ã³Ý·³ñ³ÝáõÙ: [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ ÝíÇñí³Íóáõó³Ñ³Ý¹»ëÇ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. – 1966. – Ã. 33. – 9÷»ïñ. - ¿ç 3:938. ê³ñ·ëÛ³Ý ñ. лճ÷áËáõÃÛ³Ý »ñ·ÇãÝ áõ ½ÇÝíáñÁ: (Ð. г-ÏáμÛ³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 100-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí) [ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ]// êáí»ï. г۳ëï³Ý. – 1966. – Ã. 6. - ¿ç 10-11, Éáõë³ÝÏ.:939. ê³ñ·ëÛ³Ý ê. ²É»ùë³Ý¹ñ ü»á¹áñÇ ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý: (ÌÝÝ¹Û³Ý 80-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí) // ²·Çï³ïáñÇ ¨ åñáå³·³Ý¹ÇëïÇ μÉáÏÝáï. – 1966.– Ã. 3. - ¿ç 24-26, Éáõë³ÝÏ. – (Ü߳ݳíáñ Ù³ñ¹Ï³Ýó ÏÛ³ÝùÇó):940. êÇÙáÝÛ³Ý Þ. ²ÝÙáé³Ý³ÉÇ ÅáÕÏáÙÁ: (²ëù³Ý³½ Øé³íÛ³ÝÇ263

ÍÝÝ¹Û³Ý 80-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí) [г۳ëï³ÝÇ ÅáÕÏáÙËáñÑÇ Ý³Ë³·³Ñ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ý³Ë³Ó»éÝáõÃÛ³Ùμ ß³ï »ñÇï³ë³ñ¹Ý»ñ êáí»ï.ØÇáõÃÛ³Ý ù³Õ³ùÝ»ñ ëáíáñ»Éáõ ·áñÍáõÕí»Éáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. ¹åñáó.– 1966. – Ã. 2. – 7 ÑáõÝí. - ¿ç 3:941. êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÇ 46 ï³ñÇÝ: [êï. Þ³ÑáõÙÛ³ÝÁ, ê.êå³Ý¹³ñÛ³ÝÁ ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ¨ áõñÇßÝ»ñ Ñ³Û ÅáÕáíñ¹Ç ³½³ï³·ñ³Ï³Ýå³Ûù³ñÁ ѳٳéáõë³ëï³ÝÛ³Ý Ñ»Õ³÷áË³Ï³Ý ß³ñÅ-Ù³Ý ³Ýμ³Å³Ý Ù³ëÁ ѳٳñ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ²·Çï³ïáñÇ ¨ åñáå³-·³Ý¹ÇëïÇ μÉáÏÝáï. – 1966. – Ã. 21. - ¿ç 1-19:942. êáí»ï³Ñ³Û ·ñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý ï³ñ»·ñáõÃÛáõÝÇó: [ä»ï³Ï³ÝÏáõë³Ïó³Ï³Ý ·áñÍÇã ¨ ÑÙáõï ·ñ³Ï³Ý³·»ï ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý-سñïáõÝÇÝ·ñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý Ñ³ñó»ñÇÝ ³Ý¹ñ³¹³éݳÉáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï.·ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ. – 1966. – Ã. 7. - ¿ç 138-148:943. êáõÉóÝáí³ Ð. ä³ñïdzÛÇ ¨ ÅáÕáíñ¹Ç ѳí³ï³ñÇÙ ½³í³-ÏÁ: (²É. ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 80-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí) // ÎáÙáõÝÇëï. -´³ùáõ, 1966. – Ã. 33. – 9 ÷»ïñ. - ¿ç 3, Éáõë³ÝÏ.:944. ì³ñ¹³ÝÛ³Ý ²Õ. ܳٳÏÝ»ñÁ íϳÛáõÙ »Ý: (1917-1967): (Ðáõß-»ñ) [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ·ñ³Ï³Ý³·»ï ÐáíÑ. êáÉáíÛ³ÝÇÇÝ ùÝݳ¹³ï»-Éáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. ·ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ. – 1966. – Ã. 8. - ¿ç 148-153:945. ö³ëï³ÃÕûñ 1921-1926ÃÃ. гÛñ»Ý³¹³ñÓáõÃÛ³Ý í»ñ³μ»ñ-Û³É / Ññ³ï. ñÇ·áñÛ³Ý èáÅ»Ýï // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. -1966. - Ã. 3. - ¿ç 37-56:Èç ñîäåðæ.: Òåëåãðàììà Ñóðõàòÿíà è Òåð-Êàçàðÿíà ïðåäñåäàòåëþÑîâíàðêîìà ÑÑÐ Àðìåíèè Àë. Ìÿñíèêÿíó î ñðî÷íîé äîñòàâêå ïðîäîâîëüñòâèÿäëÿ àðìÿíñêèõ áåæåíöåâ. 2 äåêàáðÿ [1921ã.] / Ñóðõàòÿí, Òåð-Êàçàðÿí;Îòíîøåíèå ÑÍÊ ÑÑÐ Àðìåíèè â ÍÊÂÄ Ðåñïóáëèêè îá èñïîëíåíèè ðàñïîðÿæåíèÿÀë. Ìÿñíèêÿíà î ïåðåáðîñêå ñàñóíñêèõ áåæåíöåâ â Ý÷ìèàäçèí. 13àïðåëÿ 1922; Îòíîøåíèå çàìåñòèòåëÿ ïðåäñåäàòåëÿ Ñîâíàðêîìà Íàõè÷åâàíñêîéÀÑÑÐ À. Êàäûìîâà Àë. Ìÿñíèêÿíó îá îêàçàíèè ïîìîùè áåæåíöàì,íàõîäÿùèìñÿ â Íàõè÷åâàíñêîé ðåñïóáëèêå. 21 ÿíâàðÿ 1922ã., Òèôëèñ.946. øÇɳýÛ³Ý ².. Ð³Û ÅáÕáíñ¹Ç Ù»Í ½³í³ÏÁ: [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÍÝÝ¹Û³Ý 80-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí] // гÛñ»ÝÇùÇ Ó³ÛÝ. – 1966. – Ã. 8. – 20÷»ïñ. - ¿ç 3, Éáõë³ÝÏ.:264

947. úѳÝç³ÝÛ³Ý ´. ä³ñïÇ³Ï³Ý áõ å»ï³Ï³Ý ³Ï³Ý³íáñ·áñÍÇãÁ: (²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 80-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí) // ÞÇñ³Ï. -²ËáõñÛ³Ý, 1966. - Ã. 17. - 9 ÷»ïñ. - ¿ç 2-3:948. úñçáÝÇÏÇÓ» ê. ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ` å³ñïdzÛÇ ³Ï³-ݳíáñ ·áñÍãÇ Ù³ëÇÝ // êáí»ï. г۳ëï³Ý. – 1966. – Ã. 33. – 9 ÷»ïñ.- ¿ç 3:949. ü»É»ùÛ³Ý Ð. Ð. ¾ç»ñ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ññ³å³ñ³Ï³Ëáë³Ï³Ý·áñÍáõÝ»áõÃÛáõÝÇó: (ÌÝÝ¹Û³Ý 80-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí) // ä³ïÙ³-μ³Ý³ëÇñ³Ï³Ýѳݹ»ë. – 1966. – Ã. 1. - ¿ç 3-16, Éáõë³ÝÏ. - ³Ù÷á÷. éáõë.:950. Àâàêÿí Ñìáàò: Àëåêñàíäð Ìÿñíèêÿí - ëèòåðàòóðíûé êðèòèê.Ê 80-ëåòèþ ñî äíÿ ðîæäåíèÿ // Ëèò. Àðìåíèÿ. - 1966. - N2. - Ñ. 91-94;Ôîòî.951. Àãëàäçå À. Ïëàìåííûé áîëüøåâèê-ëåíèíåö. Ê 80-ëåòèþ ñîäíÿ ðîæäåíèÿ À.Ô. Ìÿñíèêîâà. - “Âå÷åðíèé Òáèëèñè”. - 1966. - N33. -9 ôåâð. - Ñ. 2.952. Àëèõàíÿí Ñ. Ñîâåòñêàÿ Ðîññèÿ - àðìÿíñêîìó íàðîäó (Ê 50-ëåòèþ Âåëèêîãî Îêòÿáðÿ) [Ïðèâåäåíû äàííûå, èç îïóáëèêîâàííîãîÀ. Ìÿñíèêÿíîì äàííûõ, ñâèäåòåëüñòâóþùèõ î ïîìîùè Àðìåíèè Ñîâåò.Ðîññèåé â 1921 ãîäó] // Êîììóíèñò.- 1966. - N189. - 13 àâã. - Ñ. 2.953. Áàãèðîâ Ì. Æèçíü-ïîäâèã. Ê 80-ëåòèþ ñî äíÿ ðîæäåíèÿ À.Ô.Ìÿñíèêîâà (Ìÿñíèêÿíà) // Áàêèíñêèé ðàáî÷èé. - 1966. - N33. - 9 ôåâð.- Ñ. 3.954. Áîåö ðåâîëþöèè (Ê 80-ëåòèþ ñî äíÿ ðîæäåíèÿ À.Ô.Ìÿñíèêîâà) / Ïåòðîâ Ô.Í., Ìèíö È.È., Êàäèøåâ À.Á., ÌíàöàêàíÿíÀ.Í. // Ïðàâäà. - 1966. - N40. - 9 ôåâð. - Ñ. 6; Êîììóíèñò. - 1966. -N34. - 10 ôåâð. - Ñ.3.955. Âàðòàíÿí Àãàñè: Êèðîâ â ìîåé ïàìÿòè … [Î ñðàâíåíèè ëó÷øèõêà÷åñòâ Êèðîâà è À. Ìÿñíèêÿíà] // Êîììóíèñò. - 1966. - N92. - 20àïð. - Ñ. 4.265

956. Âàðòàíÿí Àãàñè: Íåçàáûâàåìûå âñòðå÷è [Âîñïîìèíàíèÿ îáÀ. Ìÿñíèêÿíå, â ñâÿçè ñ òðàãè÷åñêîé ãèáåëüþ] // Êîììóíèñò. - 1966. -N33. - 9 ôåâð. - Ñ. 2.957. Âåðíûé ëåíèíåö (Ê 80-ëåòèþ ñî äíÿ ðîæäåíèÿ Ñààêà Ìèðçîåâè÷àÒåð-Ãàáðèåëÿíà (äîêóìåíò)) / ïóáë. À.Í. Êàðàïåòÿí // ´³Ýμ»ñг۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1966. - Ã. 2. - ¿ç 61-82. - Ïðèìå÷àíèÿ.Èç ñîäåðæ.: [Îá îöåíêå äåÿòåëüíîñòè Ñ. Òåð-Ãàáðèåëÿíà è À. Ìÿñíèêÿíàòàêæå] / Êàðàïåòÿí À.Í.; Çàïèñü ðàçãîâîðà ïî ïðÿìîìó ïðîâîäó ìåæäó ïîëíîìî÷íûìïðåäñòàâèòåëåì ÑÑÐ Àðìåíèè â Ãðóçèè Øàâåðäÿíîì è ïîñòîÿííûìïðåäñòàâèòåëåì ÇÑÔÑÐ â ÐÑÔÑÐ Òåð-Ãàáðèåëÿíîì î ïîëèòè÷åñêîì èýêîíîìè÷åñêîì ïîëîæåíèè Àðìåíèè. 6 ìàÿ 1921ã. [Î ðàçãîâîðå, â êîòîðîìóïîìèíàåòñÿ è Ìÿñíèêÿí òàêæå] / Øàâåðäîâ, Òåð-Ãàáðèåëÿí.958. Ãàðèáÿí Á. Èíòåðåñíàÿ âûñòàâêà [â Ìóçåå ðåâîëþöèè Àðìåíèè,ïîñâÿùåííàÿ Àë. Ìÿñíèêÿíó] // Êîììóíèñò. - 1966. - N33. - 9ôåâð. - Ñ.2.959. Ãàðèáäæàíÿí Ã.Á. Â.È. Ëåíèí è ðåâîëþöèîííàÿ áîðüáà íàðîäîâÇàêàâêàçüÿ â ãîäû ïåðâîé ðóññêîé ðåâîëþöèè [Îá ó÷àñòèè Àë.Ìÿñíèêÿíà òàêæå â ïðîïàãàíäå ìàðêñèñòñêèõ èäåé íà ñòðàíèöàõáîëüøåâèñòñêîé ïåðèîäèêè Çàêàâêàçüÿ] // ä³ïÙ³-μ³Ý³ëÇñ³Ï³Ýѳݹ»ë. - 1966. - Ã. 2. - ¿ç 71-86. - Ðåçþìå íà àðì. ÿç.960. Äåâäàðèàíè Ã. Âåðíûé ñûí ïàðòèè. Ê 80-ëåòèþ ñî äíÿ ðîæäåíèÿÀ.Ô. Ìÿñíèêîâà // Çàðÿ Âîñòîêà. - 1966. - N32. - 8 ôåâð. - Ñ. 4.961. Æåëòîâ Ñ. Âîëíóþùèå ñòðàíèöû ïðîøëîãî (Ê 50-ëåòèþÂåëèêîãî Îêòÿáðÿ [È î âûñòàâêå, îðãàíèçîâàííîé øêîëîé èì. À.Ô.Ìÿñíèêÿíà, ïîñâÿùåííîé æèçíè è ðåâîë. äåÿòåëüíîñòè Ìÿñíèêÿíà]// Êîììóíèñò. - 1966. - N256. - 1 íîÿáðü. - Ñ. 2.962. Çàëåññêèé Ñ. Ïðèìåð ðåâîëþöèîííîé äîáëåñòè. [Ê 80-ëåòèþñî äíÿ ðîæäåíèÿ À.Ô. Ìÿñíèêîâà] // Âîåííî-èñòîðè÷åñêèé æóðíàë. -1966. - N1. - Ñ. 123-126. – Ôîòî.266

963. Èçäàíèå òðóäîâ Àë. Ìÿñíèêÿíà [ ñâÿçè ñ 80-ëåòèåì ñî äíÿðîæäåíèÿ èçä. “Àéàñòàí” âûïóñòèëî òîì ïðîèçâåä. Ìÿñíèêÿíà À.Ô.]// Êîììóíèñò. - 1966. - N33. - 9 ôåâð. - Ñ. 2.964. Èìåíè Àë. Ìÿñíèêÿíà [Î ðåøåíèè èñïîëêîìà Åðåâàíñêîãîãîðîäñêîãî Ñîâåòà íàçâàòü ïðîñïåêò âåäóùèé îò ñåâåðà óë. Àáîâÿíàäî Ñåâàíñêîãî øîññå, èìåíåì Àë. Ìÿñíèêÿíà] // Êîììóíèñò. - 1966. -N37. - 13 ôåâð. - Ñ. 2.965. Êèðîâ Ñ.Ì. Ãåíåðàë ðåâîëþöèè [Îá Àë. Ìÿñíèêÿíå â ñâÿçè ñåãî ãèáåëüþ] // Êîììóíèñò. - 1966. - N33. - 9 ôåâð. - Ñ. 2.966. Ìíàöàêàíÿí À. Âåðíûé ó÷åíèê Ëåíèíà [Ê 80-ëåòèþ ñî äíÿðîæäåíèÿ À. Ìÿñíèêÿíà] // Êîììóíèñò. - 1966. - N33. - 9 ôåâð. - Ñ. 2.967. Îðàõåëàøâèëè Ì. Ëåíèíñêàÿ ñòîéêîñòü [Îá À. Ìÿñíèêÿíå] //Êîììóíèñò. - 1966. - N33. - 9 ôåâð. - Ñ. 2.968. Îðäæîíèêèäçå Ñ. Íàø Àëåøà [Âîñïîìèíàíèÿ Ñåðãî Îðäæîíèêèäçåîá À. Ìÿñíèêÿíå] // Êîììóíèñò.- 1966. - N33. - 9 ôåâð. - Ñ. 2.969. Ïàìÿòíèê À.Ô. Ìÿñíèêÿíó [Îòêðûò ïàìÿòíèê Àë. Ô. Ìÿñíèêÿíóâ ã. Êèðîâàêàíå, â ñâÿçè ñ 80-ëåòèåì ñî äíÿ ðîæäåíèÿ] // Êîììóíèñò.- 1966. - N35. - 11 ôåâð. - Ñ.4.970. Ïåòðîñÿí Ì. Òàê ýòî áûëî [Âîñïîìèíàíèÿ ïåðñîíàëüíîãîïåíñèîíåðà î âñòðå÷å ñ Àë. Ìÿñíèêÿíîì] // Êîììóíèñò. - 1966. -N278. - 29 íîÿáð. - Ñ. 2.971. Ïëàìåííûé áîåö ëåíèíñêîé ãâàðäèè (Òîðæåñòâåííîå çàñåäàíèåâ Åðåâàíå, ïîñâÿùåííîå 80-ëåòèþ ñî äíÿ ðîæäåíèÿ ÀëåêñàíäðàÌÿñíèêÿíà) // Êîììóíèñò. - 1966. - N37. - 13 ôåâð. - Ñ. 1.972. Ïëàìåííûé ïîýò ðåâîëþöèè, âäîõíîâåííûé ïåâåö áîðüáû èòðóäà (100 ëåò ñî äíÿ ðîæäåíèÿ Àêîïà Àêîïÿíà [Î âûñêàçûâàíèÿõÀë. Ìÿñíèêÿíà î ïîýòå À. Àêîïÿíå]) // Êîììóíèñò. - 1966. - N124. - 29ìàÿ. - Ñ. 3.267

973. Ïî÷àíèí Ñ.  òîò ïàìÿòíûé ÿíâàðü [1924ã. ïî ìàòåðèàëàìâîñïîìèíàíèé âèäíîãî äåÿòåëÿ ÊÏÑÑ À.Ô. Ìÿñíèêîâà î ïîõîðîíàõÂ.È. Ëåíèíà] // Ñîâ. Áåëîðóññèÿ. - 1966. - N17. - 21 ÿíâ. - Ñ. 2.974. Ñàäîâñêèé Å. Ñàìûé äîðîãîé, ñàìûé ðîäíîé [Î Ëåíèíå, êîòîðûéèíòåðåñîâàëñÿ Áåëîðóññèåé è áûë â êóðñå î òåõ, êòî õîðîøîçíàë Áåëîðóññèþ è â èõ ÷èñëå À.Ô. Ìÿñíèêÿí òàêæå] // ÑîâåòñêàÿÁåëîðóññèÿ. - 1966. - N17. - 21 ÿíâ. - Ñ. 1.975. Ñòåïàíÿí À. “Çíàìåíîñåö íàöèîíàëüíîãî ìèðà” [ÂîñïîìèíàíèÿÊèðîâà, Ôðóíçå, Îðäæîíèêèäçå î Ìÿñíèêÿíå, î åãî æèçíè è äåÿòåëüíîñòèñ 1907 ïî 1925 ãîäà] // Êîìñîìîëåö. - 1966. - N16. - 6ôåâð. - Ñ.2.976. Õóäàâåðäÿí Ê.Ñ., Õóðøóäÿí Ë.À. Ïðîáëåìà èñòîðèè óñòàíîâëåíèÿÑîâåòñêîé âëàñòè è ãðàæäàíñêîé âîéíû â Àðìåíèè â Ñîâåòñêîéàðìÿíñêîé èñòîðèîãðàôèè [Îá èñïîëüçîâàíèè àâòîðàìè ïðèèçó÷åíèè èñòîðèè áîðüáû çà Ñîâåòñêóþ âëàñòü â Àðìåíèè ìàòåðèàëîâ,îñâåùàþùèõ äåÿòåëüíîñòü âûäàþùèõñÿ äåÿòåëåé êîììóíèñòè÷åñêîéïàðòèè, â òîì ÷èñëå è À.Ô. Ìÿñíèêÿíà] // ä³ïÙ³-μ³-ݳëÇñ³Ï³Ý ѳݹ»ë. - 1966. - Ã. 3. - ¿ç 95-106. - Ðåçþìå íà àðì. ÿç.977. Øàâåðäÿí Ñ. Ëåíèíñêîé ãâàðäèè ñîëäàò. Ê 80-ëåòèþ ñî äíÿðîæäåíèÿ À.Ô. Ìÿñíèêîâà (Ìÿñíèêÿíà) // Êðàñíàÿ çâåçäà. - 1966. - N33. - 9 ôåâð. - Ñ. 4.978. ßêóòîâ Â. Ïëàìåííûé èíòåðíàöèîíàëèñò-ëåíèíåö. Ê 80-ëåòèþ ñî äíÿ ðîæäåíèÿ À.Ô. Ìÿñíèêîâà // Ñîâåòñêàÿ Áåëîðóññèÿ. -1966. - N 33. - 9 ôåâð. - Ñ. 3.1967979. ²ÉÇ˳ÝÛ³Ý ê. Ð³Û ÅáÕáíñ¹Ç ³ÝÙáé³ó μ³ñ»Ï³ÙÁ: (лճ÷á-ËáõÃÛ³Ý í»ï»ñ³ÝÝ»ñÁ) [ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ÂÇýÉÇëáõÙ èÏ(μ)Ï Ï»ÝïÏáÙÇÎáíϳëÛ³Ý μÛáõñáÛÇ Ù³ÛÇëÇ 5-Ç ÝÇëïÇÝ Ù³ëݳÏó»Éáõ ¨ úñçáÝÇÏÇÓ»-Ç Ñ»ï ѳݹÇåÙ³Ý Ù³ëÇÝ] // È»ÝÇÝÛ³Ý áõÕÇáí. – 1967. – Ã. 1. – ¿ç 98-102:268

980. ²Ý³ÝÇÏÛ³Ý Â. ¨ áõñÇßÝ. ºñ¨³ÝÇ ³ß˳ï³íáñÝ»ñÇ ïáݳϳÝßù»ñÃÁ: (ÐáÏï»Ùμ»ñÇ Éáõë³ßáÕ ³ñ¨Ç ï³Ï) [È»ÝÇÝÇ ßù³Ýß³ÝÇ Ï³í³-É»ñÝ»ñÁ ݳ¨ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»ï ³ß˳ï»Éáõ Ù³ëÇÝ] / Â. ²Ý³ÝÇÏÛ³Ý,. ´»Ý·ÉÛ³Ý, è. γñ³·Ûá½Û³Ý // ²í³Ý·³ñ¹. – 1967. – Ã. 135. – 11 Ýá-Û»Ùμ. - ¿ç 2:981. ´³Õñ³ÙÛ³Ý Ð. гÛñ»ÝÇùÇ å³ßïå³ÝáõÃÛ³Ý ¹Çñù»ñáõÙ: (Ø»ÍÑáÏï»Ùμ»ñÇ 50-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí) [ÐáÏï»Ùμ»ñÛ³Ý Ñ»Õ³÷áËáõÃÛ³ÝѳÕóݳÏÇ Ù»ç ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ³í³Ý¹Ç Ù³ëÇÝ] // È»ÝÇÝÛ³ÝáõÕÇáí. – 1967. – Ã. 8. - ¿ç 11-26:982. ´³ñë»ÕÛ³Ý Ê. ÆÉÛÇãÇ Ñ»ï // êáí»ï. г۳ëï³Ý. – 1967. – Ã.94. – 21 ³åñ. - ¿ç 2´áí³Ý¹.-Çó.` ²Ýã³÷ »ñç³ÝÇÏ »Ù: [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÁ ϳñÙÇñ μ³Ý³ÏÇëï»ÕÍÙ³Ý ·áñÍáõÙ]983. ´³ñë»ÕÛ³Ý Ê. È»ÝÇÝÛ³Ý ·ñ³Ï³Ý ųé³Ý·áõÃÛáõÝÁ ѳۻñ»Ý:[سñùëÇëï³Ï³Ý ·³Õ³÷³ñÝ»ñÁ Ñ³Û Çñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý Ù»ç ï³ñ³Í»Éáõ·áñÍáõ٠ݳ¨ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ áõÝ»ó³Í ¹»ñÇ Ù³ëÇÝ] // È»ÝÇÝÛ³Ý áõÕÇáí.– 1967. – Ã. 4. - ¿ç 29-38:984. ´³ñë»ÕÛ³Ý Ê. лճ÷áËáõÃÛ³Ý ½ÇÝíáñÁ / (²íÇë ÜáõñÇç³Ý-Û³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 70-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí) [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ û·ÝáõÃÛ³Ùμ ²íÇëÇ`Ïáõë³Ïó³Ï³Ý áõ å»ï³Ï³Ý ·áñÍãÇ ÁݹáõݳÏáõÃÛáõÝÝ»ñÁ »ñ¨³Ý·³Éáõ Ù³ëÇÝ] // ´³Ýíáñ. – È»ÝÇݳϳÝ, 1967. – Ã. 9. – 11 ÑáõÝí. - ¿ç 2.– (Ø»Í å³Ûù³ñÇ Ù³ñ¹ÇÏ) :985. ´³ñë»ÕÛ³Ý Ê. ÐáÏï»Ùμ»ñÁ ¨ Ñ³Û ÅáÕáíñ¹Ç í»ñ³ÍÝáõݹÁ:[ܳ¨ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ åñáÉ»ï³ñdzïÇ ³½³ï³·ñáõÃÛ³Ý ·áñÍÇÝÝíÇñí»Éáõ, Îáõë³ÏóáõÃÛ³Ý VI ѳٳ·áõÙ³ñáõÙ ½ÇÝí³Í ³åëï³Ùμáõ-ÃÛ³Ý ¹ÇÙ»Éáõ ³é³ç³ñÏÇ, ù³Õ³ù³óÇ³Ï³Ý ÏéÇíÝ»ñÇ ï³ñÇÝ»ñÇÝ ³ãùÇÁÝÏÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ´³Ýμ»ñ ºñ¨³ÝÇ Ñ³Ù³Éë³ñ³ÝÇ. – 1967. – Ã. 2.- ¿ç 3-16. - ²Ù÷á÷. éáõë.– (Ø»Í ÑáÏï»Ùμ»ñÇ 50-³ÙÛ³ÏÇ Ý³ËûñÛ³ÏÇÝ):986. ´³ñë»ÕÛ³Ý Ê. äñáý»ëÇáÝ³É Ñ»Õ³÷á˳ϳÝÁ ê. Ø. ʳÝáÛ³-ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 90-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí: [1921 Ã. г۳ëï³ÝáõÙ ÷»ïñí³ñ۳ݳí³ÝïÛáõñ³ÛÇ ç³Ëç³ËáõÙÇó Ñ»ïá ê. ʳÝáÛ³ÝÁ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ·É˳íáñ³Í êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÇ ýÇÝÅáÕÏáÙ Ý߳ݳÏí»Éáõ Ù³ëÇÝ]// êáí»ï. г۳ëï³Ý. – 1967. – Ã. 74. – 29 Ù³ñïÇ. - ¿ç 2:269

987. ´³ñë»ÕÛ³Ý Ê. Ð. г۳ëï³ÝáõÙ Ù³ñùëǽÙÇ ï³ñ³ÍÙ³Ýå³ïÙáõÃÛáõÝÇó: (1880-³Ï³Ý-1904 ÃÃ.) (гٳéáï áõñí³·ÇÍ) [ݳ¨²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ É»ÝÇÝǽÙÇÝ ½ÇÝíáñ³·ñí»Éáõ ¨ ³ß˳ï³íáñ ½³Ý·-í³ÍÝ»ñÇÝ Éáõë³íáñ ³å³·³ ³é³çÝáñ¹»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ´³Ýμ»ñ г-Û³ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. – 1967. – Ã. 3. - ¿ç 175-188:988. ³ÉáÛ³Ý . гÝáõÝ å³ïÙ³Ï³Ý ×ßÙ³ñïáõÃÛ³Ý: [²É»ùë³Ý¹ñ³åáÉÇå³Ûٳݳ·ñÇ ßáõñç ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ï³ñÍÇùÇ Ù³ëÇÝ] // È»-ÝÇÝÛ³Ý áõÕÇáí. – 1967. – Ã. 7. – ¿ç 66-78:989. ³ÉáÛ³Ý . Ø»Í ÑáÏï»Ùμ»ñÁ ÷ñÏ»ó Ñ³Û ÅáÕáíñ¹ÇÝ Ïáñͳ-ÝáõÙÇó: [ܳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ È»ÝÇÝÇ ëï»ÕÍ³Í Ïáõë³ÏóáõÃÛ³ÝÁ½ÇÝíáñ³·ñí»Éáõ ¨ Ýñ³ ï»ë³Ï³Ý áõ åñ³ÏïÇÏ ·áñÍÇãÁ ¹³éݳÉáõÙ³ëÇÝ] // ²·Çï³ïáñÇ ¨ åñáå³·³Ý¹ÇëïÇ μÉáÏÝáï. – 1967. – Ã. 19-20. - ¿ç 47-55:990. ³ëå³ñÛ³Ý Ä. ä³ïÙáõÃÛáõÝÁ ÏÇÝáųå³í»ÝÇ íñ³: [ºñ¨³ÝÇí³í»ñ³·ñ³Ï³Ý ýÇÉÙ»ñÇ ÏÇÝáëïáõ¹Ç³Ý §¸»åÇ 50-³ÙÛ³ÏÁ¦ ß³ñùÇï³Ï ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ ÝíÇñí³Í ÙÇ ù³ÝÇ Ýáñ ³ÏݳñÏÝ»ñ Ãá-Õ³ñÏ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ñ³Ï³Ý ûñÃ. – 1967. – Ã. 29. – 14 ÑáõÉÇëÇ. - ¿ç 1:991. Çï³Ï³Ý Ýëï³ßñç³Ý: [Ø. áñÏáõ ³Ýí³Ý ѳٳß˳ñѳÛÇÝ·ñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý ÇÝëïÇïáõïáõÙ §ÐáÏï»Ùμ»ñÛ³Ý ëáódzÉÇëï³Ï³ÝÙ»Í Ñ»Õ³÷áËáõÃÛáõÝÁ ¨ ѳٳß˳ñѳÛÇÝ ·ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝÁ¦ ûٳÛáí·Çï³Ï³Ý Ýëï³ßñç³Ýáõ٠ݳ¨ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ½»ÏáõóáõÙáí ѳݹ»ë·³Éáõ Ù³ëÇÝ] // ñ³Ï³Ý ûñÃ. – 1967. – Ã. 38. – 15 ë»åï. - ¿ç 1:992. ñ³μëÏÇ Ð. ²Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý ÅáÕáíáõñ¹Ý»ñÇ Ñ³Ù³·áñͳÏóáõÃÛ³Ýí³é ûñÇݳÏÁ: [1922 Ãí³Ï³ÝÇ ÷»ïñí³ñÇ 18-ÇÝ ÂÇýÉÇëáõٲݹñÏáíϳëÇ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý ϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ÙdzóÛ³É Ñ³-Ù³·áõÙ³ñÇ μ³óÙ³ÝÁ ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ áÕçáõÛÝÇ Ëáëùáí ѳݹ»ë·³Éáõ Ù³ëÇÝ] // È»ÝÇÝÛ³Ý áõÕÇáí. – 1967. – Ã. 12. - ¿ç 68-73:993. ñÇ·áñÛ³Ý ¼. î. [§è³½Ù³Ï³Ý ѳٳ·áñͳÏóáõÃÛáõݦ Ñá¹í³ÍáõÙݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³Ñí³Ý Ù³ëÇÝ] // ¼. î. ñÇ·áñÛ³Ý. гۨ éáõë ÅáÕáíáõñ¹Ý»ñÇ μ³ñ»Ï³ÙáõÃÛáõÝÁ: (лïÑáÏï»Ùμ»ñÛ³Ý Å³Ù³-ݳϳßñç³Ý). - º., 1967. - ¿ç 221994. ¸³ñÛ³Ý ¼. ì»ñçÇÝ ÃéÇãùÁ: ÎÇÝáå³ïÙí³Íù: [ܳ¨ ²É. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÁ ³ídzíóñÇ »ÝóñÏí»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ¸³ñÛ³Ý ¼. ì»ñçÇÝ ÃéÇã-270

ùÁ. - º., 1967. - ¿ç 5-125:995. ¼³ù³ñÛ³Ý ². â³ñ»ÝóÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 70-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí [â³ñ»ÝóÇ»ñÏ»ñÇ 6-ñ¹ ѳïáñáõ٠ݳ¨ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ Ñ³ëó»³·ñí³Í ÝÛáõû-ñÁ ³Ù÷á÷»Éáõ Ù³ëÇÝ] // гÛñ»ÝÇùÇ Ó³ÛÝ. - 1967. - Ã. 35. - 23 û·áëï.- ¿ç 7:996. ¼»ÛóÕÛ³Ý ØÏñïÇã: ³ÛÁ êÇÙμÇñëÏáõÙ: (гïí³ÍÝ»ñ §ìáÉ-·³ÛÇ ³÷»ñÇݦ ÷³ëï³·ñ³Ï³Ý ³ÝïÇå í»åÇó) [ÎáõÛμÇߨÁ ¨ ³ÛÁ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ³ÝáõÝÁ ÑÇß³ï³Ï»Éáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г-Û³ëï³Ý. – 1967. - Ã. 2. - ¿ç 5-6, Éáõë³ÝÏ. – (êáí»ï³Ï³Ý μ³Ý³ÏÇ ûñí³¨ ³ÛÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 80-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí) :997. ÈíáíÇã º. ´áó³ßáõÝã Ù³ñïÇÏÁ: (50-³ÙÛ³ áõÕáõ Ñ»ñáë³Ï³Ý¿ç»ñÇó) [1917 Ãí³Ï³ÝÇ ÑáõÝÇëÇÝ ². ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ μáÉߨÇÏÝ»ñÇè긴(μ)Ï Å³Ù³Ý³Ï³íáñ ÏáÙÇï»Ý ·É˳íáñ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ´³Ýíáñ. –È»ÝÇݳϳÝ, 1967. – Ã. 43. – 19 ÷»ïñ. - ¿ç 2; ÞÇñ³Ï. - ²ËáõñÛ³Ý,1967. - Ã. 21. - 17 ÷»ïñ. - ¿ç 3::998. ʳã³ïñÛ³Ý ². §ÐáÏï»Ùμ»ñÁ ¨ Ñ³Û ·ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝÁ¦ [ݳ¨Ù³ñùëǽÙÇ Ëáßáñ ï»ë³μ³Ý, Ññ³å³ñ³Ï³Ëáë ²É. سñïáõÝáõ Ù³ëÇÝ]// ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. – 1967. – Ã. 251. – 25 ÑáÏï. - ¿ç 4:999. ʳã³ïñÛ³Ý . Ø. г۳ëï³ÝÇ ÏáÙÏáõëÇ ·áñÍáõÝ»áõÃÛáõÝÁêáí»ï³Ñ³Û Ùï³íáñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý ëï»ÕÍÙ³Ý ³ëå³ñ»½áõÙ: (¸»åÇØ»Í ÑáÏï»Ùμ»ñÇ 50-³ÙÛ³ÏÁ) [ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ г۳ëï³ÝáõÙëáódzÉÇëï³Ï³Ý Ùï³íáñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý ÑÇÙݳ¹ÇñÁ ѳݹÇë³Ý³ÉáõÙ³ëÇÝ] // Èñ³μ»ñ ѳë. ·Çï. – 1967. – Ã. 10. - ¿ç 3-16:1000. Êáõ¹³í»ñ¹Û³Ý ´. ². ¼³Ý·»½áõñÇ ³½³ï³·ñÙ³Ý å³ïÙáõ-ÃÛáõÝÇó: (¸»åÇ Ø»Í ÐáÏï»Ùμ»ñÇ 50-³ÙÛ³ÏÁ) [èÏ(μ)Ï Ï»ÝïÏáÙÇ Îáí-ϳëÛ³Ý μÛáõñáÝ ¨ êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÇ Ï³é³í³ñáõÃÛáõÝÁ ݳ¨²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ·É˳íáñáõÃÛ³Ùμ ¼³Ý·»½áõñÁ Ë³Õ³Õ ×³Ý³å³ñ-Ñáí г۳ëï³ÝÇÝ ÙdzóÝ»Éáõ ÷áñÓ»ñ ϳï³ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // Èñ³μ»ñѳë. ·Çï. – 1967. – Ã. 2. - ¿ç 3-17. - ²Ù÷á÷.` éáõë.:1001. γñ³·áõÉÛ³Ý È. лճ÷áËáõÃÛ³Ý Ã³Ý·³ñ³ÝÁ Ñáμ»É۳ݳ-Ï³Ý ï³ñáõÙ: (Ø»ñ ѳÝñ³å»ïáõÃÛ³Ý ÏáõÉïáõñ³ÛÇ ûç³ËÝ»ñÁ): [ܳ¨Ð³Û³ëï³ÝÇ ³é³çÇÝ ÅáÕÏáÙëáí»ïÇ Ý³Ë³·³Ñ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ³ß-˳ï³ë»ÝÛ³ÏÇ Çñ»ñÁ óݷ³ñ³ÝáõÙ óáõó³¹ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ²·Çï³-271

ïáñÇ ¨ åñáå³·³Ý¹ÇëïÇ μÉáÏÝáï. – 1967. – Ã. 14. - ¿ç 16-20:1002. γñ³å»ïÛ³Ý ²., ê³ñ·ëÛ³Ý ¾. ². ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ³Ýí³ÝÙdzóÛ³É Ñ³ÛÏ³Ï³Ý é³½Ù³Ï³Ý ¹åñáóÇ å³ïÙáõÃÛáõÝÇó: [1921 Ã.ÑáõÉÇëÇ 19-ÇÝ ². ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ññ³Ù³Ýáí ºñ¨³ÝáõÙ Ññ³Ù³Ý³ï³ñ³Ï³Ý¹³ëÁÝóóÝ»ñ ϳ½Ù³Ï»ñå»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³-ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. – 1967. – Ã. 2. - ¿ç 71-78:1003. γñ³å»ïÛ³Ý ´³μÏ»Ý: È»ÝÇÝÛ³Ý Ù»Í μ³Ý³ëï»ÕÍÁ: (ºÕÇß»â³ñ»ÝóÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 70-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí) [²ñï³ë³ÑÙ³ÝÇó ². ü. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÇÝ º. â³ñ»ÝóÇ áõÕ³ñÏ³Í Ý³Ù³ÏÇ Ù³ëÇÝ] // ´³Ýíáñ. – È»ÝÇ-ݳϳÝ, 1967. – Ã. 60. – 12 Ù³ñïÇ. - ¿ç 3; ²í³Ý·³ñ¹. – 1967. – Ã. 104.– 31 û·áëï. - ¿ç 3-4; ÞÇñ³Ï. - ²ËáõñÛ³Ý, 1967. - Ã. 33. - 17 Ù³ñïÇ. -¿ç 3:1004. γñ³å»ïÛ³Ý ê. Ê. سëë³Ý»ñÇ ÙáμÇÉǽ³óáõÙÁ ѻճ÷á-ËáõÃÛ³Ý ëáódzÉÇëï³Ï³Ý ¿ï³åÇÝ ³ÝóÝ»Éáõ ѳٳñ [ݳ¨ ²É. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÁ ½ÇÝíáñÝ»ñÇ Ù»ç ³·Çï³óÇáÝ-åñáå³·³Ý¹Çëï³Ï³Ý ³ß˳ï³Ýùï³Ý»Éáõ, §². سñïáõÝǦ, §²ÉÛáß³¦, §´áÉߨÇϦ ëïáñ³·ñáõ-ÃÛ³Ùμ §¼í»½¹³¦, ³å³ §ØáÉáï¦ Ã»ñûñÇÝ ³ß˳ï³Ïó»Éáõ, 1917 Ã.û·áëïáëÇ 22-ÇÝ μáÉߨÇÏÝ»ñÇ ÏáÝý»ñ³ÝëáõÙ ¨ ÑáÏï. 5-ÇÝ ØÇÝëÏáõÙÑñ³íÇñí³Í Ù³ñ½³ÛÇÝ Ñ³Ù³·áõÙ³ñáõÙ ½»ÏáõóáõÙáí ѳݹ»ë ·³ÉáõÙ³ëÇÝ] // γñ³å»ïÛ³Ý ê. Ê. ÐáÏï»Ùμ»ñÛ³Ý Ù»Í Ñ»Õ³÷áËáõÃÛ³Ýݳ˳å³ïñ³ëïáõÙÁ ¨ ѳÕóݳÏÁ. - º., 1967. - ¿ç 22-35:1005. [ÎÇñáí ê. Ø.] [¸ñí³ï³ÝùÇ Ëáëù»ñ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ§è³½Ù³Ï³Ý Ñ³Ù³·áñͳÏóáõÃÛáõݦ Ñá¹í³ÍáõÙ] // ñÇ·áñÛ³Ý ¼. î.Ð³Û ¨ éáõë ÅáÕáíáõñ¹Ý»ñÇ μ³ñ»Ï³ÙáõÃÛáõÝÁ: (ÐáÏï»Ùμ»ñÛ³Ý Å³Ù³-ݳϳßñç³Ý). - º., 1967. - ¿ç 221:1006. гÏáμÛ³Ý ²ñß. ø³Ûù³Ûí³Í »ñÏñÇ í»ñ³ßÇÝáõÃÛáõÝÁ (1921-1925 ÃÃ.) [êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÇ å»ï³Ï³Ý áõ Ïáõë³Ïó³Ï³Ý³å³ñ³ïÇ ³ß˳ï³ÝùÝ ³Ùñ³åݹ»Éáõ ѳٳñ ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁèáõë³ëï³ÝÇó г۳ëï³Ý ջϳí³ñ ³ß˳ï³ÝùÇ ÷á˳¹ñí»Éáõ Ù³ëÇÝ]// êáí»ï. г۳ëï³Ý. – 1967. – Ã. 2. - ¿ç 8-9. – (§êáí»ï³Ï³Ý г-Û³ëï³ÝÇ å³ïáõÃÛáõݦ ß³ñùÇó) :1007. г۳ëï³ÝÇ ÏáÙÏáõëÁ ÑáÏï»Ùμ»ñÇ ¹ñáßáí: [1922 Ãí³Ï³-ÝÇÝ Ð³Û³ëï³ÝÇ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý Ïáõë³ÏóáõÃÛ³Ý ³é³çÇÝ Ñ³Ù³·áõ-Ù³ñáõÙ ÏáÙÏáõëÇ Î»ÝïñáÝ³Ï³Ý ÏáÙÇï»Ç ϳ½Ùáõ٠ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏ-272

Û³ÝÇÝ ÁÝïñ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // È»ÝÇÝÛ³Ý áõÕÇáí. – 1967. – Ã. 11. – ÝáÛ»Ùμ.- ¿ç 22-32:1008. гñáõÃÛáõÝÛ³Ý Ü³·áõß: ì»ñ³ÍÝí³Í Ñ³Û ³½·Ç å»ïáõÃÛáõÝÁ:[²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ·É˳íáñáõÃÛ³Ùμ 1921 Ã. Ù³ÛÇëÇ 21-ÇÝ Ð»ÕÏáÙÁ Åá-Õáíñ¹³Ï³Ý ÏáÙÇë³ñÝ»ñÇ ËáñÑñ¹Ç í»ñ³Ï³½Ùí»Éáõ Ù³ëÇÝ] // È»ÝÇÝ-Û³Ý áõÕÇáí. – 1967. – Ã. 11. - ¿ç 60-69:1009. ÐáíѳÝÝÇëÛ³Ý ². [². ÐáíѳÝÝÇëÛ³ÝÁ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ 1919Ã. Ññ³ï³ñ³Ï³Í ³ß˳ïáõÃÛáõÝÁ μ³ñÓñ ·Ý³Ñ³ï»Éáõ Ù³ëÇÝ] // гñáõÃÛáõÝÛ³ÝÞ. è. ä³ïÙ³·ÇïáõÃÛ³Ý ½³ñ·³óáõÙÁ êáí»ï³Ï³Ý г-Û³ëï³ÝáõÙ 1920-1963: àõñí³·Í»ñ. - º., 1967. - ¿ç 277:1010. Ô³½³ñÛ³Ý ÐáíÑ. Ø»Í ÑáÏï»Ùμ»ñÇ Ñ³Ý׳ñ»Õ »ñ·ÇãÁ: º.â³ñ»ÝóÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 70-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí [². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ³½·³ÛÇÝ ·ñ³-ϳÝáõÃÛ³Ý ½³ñ·³óÙ³Ý ëϽμáõÝùÁ ³é³ç³¹ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // È»ÝÇÝÛ³ÝáõÕÇáí. – 1967. – Ã. 9. – ¿ç 53-62:1011. Ô³ñÇμÛ³Ý ´. лճ÷áË³Ï³Ý Ã³Ý·³ñ³ÝÁ Ñáμ»É۳ݳϳÝï³ñáõÙ [ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Éáõë³ÝϳñÝ»ñÁ ³ÝÓÝ³Ï³Ý Çñ»ñÁóݷ³ñ³ÝÇ óáõó³ëñ³ÑáõÙ Ý»ñϳ۳óÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ºñ»Ïá۳ݺñ¨³Ý. – 1967. – Ã. 234. – 5 ÑáÏï. - ¿ç 2; ´³Ýíáñ. – È»ÝÇݳϳÝ, 1967.– Ã. 234. – 5 ÑáÏï. - ¿ç 1:1012. سñïÇñáëÛ³Ý ². г۳ëï³ÝÇ å³ïÏáÙ³Ï³Ý Ï³½Ù³Ï»ñåáõÃ۳ݳÝóÛ³ÉÇó: [г۳ëï³ÝÇ å³ïÏáÙ³Ï³Ý Ï³½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõ-ÝÁ åÇáÝ»ñ³Ï³Ý í»ñ³Ýí³Ýí»Éáõ »ñÏñáñ¹ ѳí³ùÇÝ Ý³¨ ². ØÛ³ëÝÇÏ-Û³ÝÇ Ù³ëݳÏóáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. ¹åñáó. – 1967. – Ã. 41. – 11ÑáÏï. - ¿ç 2:1013. ØËÇóñÛ³Ý ²ñï³ß»ë: êáí»ï³Ñ³Û ·ñ³Ï³Ý ÏÛ³ÝùÁ ÂÇýÉÇëáõÙ:(ñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý å³ïÙáõÃÛáõÝ) [ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÑÇÙݳ¹ñ³Í§Ø³ñï³Ïá㦠ûñÃÇ áõÕÕí³ÍáõÃÛ³Ý ¨ ÂÇýÉÇëáõÙ ÝáÛ»Ùμ»ñÇ 29-Ç ïáݳϳï³ñáõÃÛ³Ý Å³Ù³Ý³Ï »ÉáõÛÃÇ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. ·ñ³Ï³Ýáõ-ÃÛáõÝ. – 1967. – Ã. 9. - ¿ç 114-132. – (ñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý å³ïÙáõÃ.) :1014. Øݳó³Ï³ÝÛ³Ý ². Ü. Ð³Û ÅáÕáíñ¹Ç Ù³ëݳÏóáõÃÛáõÝÁ ÐáÏï»Ùμ»ñÇѳٳñ ÙÕí³Í Ù³ñï»ñÇÝ: [ä»ï»ñμáõñ·áõÙ ÑáÏï»Ùμ»ñ۳ݽÇÝí³Í ³åëï³ÙμáõÃÛáõÝ Ï³½Ù³Ï»ñå»Éáõ ·áñÍáõÙ ³ÏïÇí Ù³ëݳÏóáõÃ۳ݨ μáÉߨÇÏÝ»ñÇ Ïáõë³ÏóáõÃÛ³Ý VI ѳٳ·áõÙ³ñÇ å³ïíÇñ³Ï273

ØÇÝëÏÇó ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÁÝïñí»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ä³ïÙ³-μ³Ý³ëÇñ³-Ï³Ý Ñ³Ý¹»ë. – 1967. – Ã. 2-3. - ¿ç 17-24:1015. Øݳó³Ï³ÝÛ³Ý ². Ü. ÐáÏï»Ùμ»ñÁ ¨ èáõë³ëï³ÝÇ ×Ýßí³ÍÅáÕáíáõñ¹Ý»ñÇ ³½³ï³·ñáõÙÁ: [²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ ³é³çÇÝÁÝïñáíÇ Ññ³Ù³Ý³ï³ñ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ] // Èñ³μ»ñ ѳë. ·Çï.– 1967. – Ã. 11. - ¿ç 26-40:1016. Øݳó³Ï³ÝÛ³Ý ²ñ. Ð³Û ÅáÕáíñ¹Ç ½³í³ÏÝ»ñÁ ÐáÏï»Ùμ»ñ-Û³Ý Ù³ñï»ñáõÙ: [ܳ¨ ². ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ] // È»ÝÇÝÛ³Ý áõÕÇáí.– 1967. – Ã. 4. - ¿ç 10-19:1017. Øݳó³Ï³ÝÛ³Ý ²ñ. лճ÷áËáõÃÛ³Ý ½ÇÝíáñÁ ¨ ëáí»ï³Ï³Ý³Ï³Ý³íáñ ½áñ³í³ñÁ [1922 Ã. ë»åï. 28-ÇÝ èÏμÏ Ï»ÝïÏáÙÇ áñáß-Ù³Ùμ ². ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÷á˳ñ»Ý ÐêêÐ é³½Ù³Ï³Ý ·áñÍ»ñÇ Åá-Õáíñ¹³Ï³Ý ÏáÙÇë³ñ гÛÏ ´ÅßÏÛ³ÝÇÝ (³Û) Ý߳ݳϻÉáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï.г۳ëï³Ý. – 1967. – Ã. 37. – 12 ÷»ïñ. - ¿ç 2-3:1018. Øݳó³Ï³ÝÛ³Ý ²ñ. êáí»ï³Ï³Ý èáõë³ëï³ÝÁ, û± ²Ýï³Ýï³Ý...[ݳ¨ Ñ³Û ½áñ³í³ñ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ] // гÛñ»ÝÇùÇÓ³ÛÝ. - 1967. - Ã. 37. - 6 ë»åï. - ¿ç 3:1019. Øݳó³Ï³ÝÛ³Ý ²ñ³Ù³ÛÇë: ÐáÏï»Ùμ»ñÇ ù³éáõÕÇÝ»ñáí[1917 Ã. ÝáÛ»Ùμ»ñÇ 24-ÇÝ ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ ½ÇÝíáñÝ»ñÇ Ñ³-Ù³·áõÙ³ñáõ٠鳽ٳ׳ϳïÇ ·ÉË. Ññ³Ù³Ý³ï³ñ ÁÝïñí»Éáõ, ØáëÏí³ÛáõÙïå³·ñíáÕ §ÎáÙáõÝÇëï¦ Ã»ñÃÇÝ ³ß˳ï³Ïó»Éáõ, ÐÛáõëÇë-³ñ¨ÙïÛ³Ý Ù³ñ½Ç μáÉߨÇÏÝ»ñÇ ÎáÙÇï»Ç ݳ˳·³Ñ (1917 Ã.), ´»ÉáéáõëdzÛÇÏáÙÏáõëÇ Ï»ÝïÏáÙÇ Ý³Ë³·³Ñ ¨ ÙÇ³Å³Ù³Ý³Ï ²ñ¨ÙïÛ³Ý鳽ٳ׳ϳïÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñ Ý߳ݳÏí»Éáõ, ÇëÏ 1919-1920 ÃÃ. èÏ(μ)Ï ØáëÏí³ÛÇ ÏáÙÇï»Ç ³é³çÇÝ ù³ñïáõÕ³ñ ³ß˳ï»ÉáõÙ³ëÇÝ] // êáí»ï. ·ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ. – 1967. – Ã. 10. - ¿ç 140-147:1020. Üϳñ³Ñ³ÝáõÙ »Ý í³í»ñ³·ñ³Ï³Ý ÏÇÝáÛÇ ·áñÍÇãÝ»ñÁ: [´»-ÉáéáõëdzÛÇ ÐáÏï»Ùμ»ñÛ³Ý Ñ»Õ³÷áËáõÃÛ³Ý ³ñËÇíÝ»ñÇ ÝÛáõûñÇ ÑÇ-Ù³Ý íñ³ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ ÝíÇñí³Í ýÇÉÙ Ýϳñ³Ñ³Ý»Éáõ Ù³ëÇÝ] //ñ³Ï³Ý ûñÃ. – 1967. – Ã. 50. – 8 ¹»Ïï. - ¿ç 3:1021.Üáñ ýÇÉÙ»ñ [ºñ¨³ÝÇ ÷³ëï³í³í»ñ³·ñ³Ï³Ý ýÇÉÙ»ñÇ ëïáõ-¹Ç³Ý Ø»Í ÐáÏï»Ùμ»ñÇ 50-³ÙÛ³ÏÇÝ ÝíÇñí³Í ݳ¨ §²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ë-ÝÇÏ۳ݦ ýÇÉÙÁ óáõó³¹ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ñ³Ï³Ý ûñÃ. – 1967. – Ã. 42.– 13 ÑáÏï. - ¿ç 1274

1022. â³ñ»Ýó ºÕÇß»: êÇñ»ÉÇ ²É»ùë³Ý¹ñ üÛá¹áñáíÇãÇÝ: (ÊáëùÑÇß³ï³ÏÇ): [â³÷³Íá] // êáí»ï. ·ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ. – 1967. – Ã. 3. - ¿ç12-13:1023. ä³ïÙáõÙ »Ý ÷³ëï³ÃÕûñÁ: (ö³ëï³ÃÕûñÁ Ñ³Û ·ñ³Ï³-ÝáõÃÛ³Ý íÇ׳ÏÇ ¨ ѳÛñ»Ý³¹³ñÓáõÃÛ³Ý Ï³½Ù³Ï»ñåÙ³Ý Ý³Ë³ù³Û-É»ñÇ í»ñ³μ»ñÛ³É) [²é³ç³μ. ¨ Ññ³å.] / è. ñÇ·áñÛ³Ý // êáí»ï. г-Û³ëï³Ý. – 1967. – Ã. 6. - ¿ç 15-16´áí³Ý¹.-Çó` г۳ëï³ÝÇ êÊÐ é³½Ù³-ѻճ÷áË³Ï³Ý ÏáÙÇï»Ç ݳ˳-·³Ñ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ·ñáõÃÛáõÝÁ гÝñ³å»ïáõÃÛ³Ý Ý»ñùÇÝ ·áñÍ»ñÇ ÅáÕáíñ-¹³Ï³Ý ÏáÙÇë³ñÇÝ` ·³ÕÃ³Ï³Ý³Ï³Ý Ñ³ñóÁ ϳñ·³íáñ»Éáõ Ù³ëÇÝ: (18 Ù³-ÛÇëÇ 1921 Ã.); ÐêÊÐ ÅáÕÏáÙËáñÑÇ ·ñáõÃÛáõÝÁ гÝñ³å»ïáõÃÛ³Ý Ý»ñùÇÝ ·áñ-Í»ñÇ ÅáÕÏáÙ Ð. Îáëï³ÝÛ³ÝÇÝ` ë³ëáõÝóÇ 300 ·³ÕóϳÝÝ»ñÇÝ ßáõï³÷áõÛþçÙdzÍÇÝ ï»Õ³÷áË»Éáõ Ù³ëÇÝ: (13 ³åñ. 1922 Ã., ºñ¨³Ý); . Þ³Ñí»ñ¹Û³ÝǨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ³Õáñ¹áõÙÝ»ñÁ г۳ëï³ÝÇ êÊÐ ÅáÕÏáÙËáñÑÇÝ Ñ³Û Ñ³Ûñ»Ý³¹³ñÓÝ»ñÇÝáñ ËÙμ»ñÁ ÁݹáõÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ: (22 ÑáõÉÇëÇ [1924 Ã.] Îáëï³Ý¹ÝáõåáÉÇë);ºñ¨³Ý ÅáÕÏáÙËáñÑ, ÈáõϳßÇÝ / ØÛ³ëÝÇÏáí. èÎä ²Ý¹ñ»ñÏñ-ÏáÙÇ ù³ñïáõÕ³ñ:1024. ä»ïñáëÛ³Ýó Ê. ²Ï³Ý³íáñ ³ídzÏáÝëïñáõÏïáñÁ: [²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÙÇçÝáñ¹áõÃÛ³Ùμ ѳÛÏ³Ï³Ý ³ídzçáϳïÁ ØáëÏí³ ·áñ-ÍáõÕ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. – 1967. – Ã. 10. - ¿ç 18-19, Éáõë³ÝÏ.:1025. äûÕáë»³Ý ². Ø»Í Û»Õ³÷áËáõû³Ý ³Ýí»Ñ»ñ Ù³ñïÇÏÁ: (²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý) // Èñ³μ»ñ. - ÜÛáõ Úáñù, 1967. - Ã. 30. - 7 ÝáÛ»Ùμ. - ¿ç 5-6:1026. ê³ñ·ëÛ³Ý ê³ùá: ºÕÇß» â³ñ»Ýó: (ÌÝÝ¹Û³Ý 70-³ÙÛ³ÏÇ ³é-ÃÇí) [º. â³ñ»Ýó ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý ·ñ³Ï³Ý-·³Õ³÷³ñ³Ï³Ý ϳå»ñÇ,â³ñ»ÝóÁ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÙÇçÝáñ¹áõÃÛ³Ùμ ³ñï³ë³ÑÙ³Ý Ù»ÏÝ»Éáõ,§ØÛáõñ ¹» ü»¹»ñ»¦ μ³Ý³ëï»ÕÍáõÃÛáõÝÁ Ýñ³ ÑÇß³ï³ÏÇÝ ÝíÇñ»ÉáõÙ³ëÇÝ] // ²·Çï³ïáñÇ ¨ åñáå³·³Ý¹ÇëïÇ μÉáÏÝáï. – 1967. – Ã. 17- ¿ç 21-24. – (Ü߳ݳíáñ Ù³ñ¹Ï³Ýó ÏÛ³ÝùÇó):1027. ê»íÛ³Ý ì. . Ð³Û ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý »ñÇï³ë³ñ¹³Ï³Ý Ù³Ùáõ-ÉÇ å³ïÙáõÃÛáõÝÇó (1921-1925 ÃÃ.) [§îå³·ñ³Ï³Ý μ³Ýíáñ¦-Ç 1923 Ã.ÝáÛ»Ùμ. 29-Ç Ñ³Ù³ñáõ٠ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ³Ù³éáï Ï»Ýë³·ñ³-ϳÝÁ ïå³·ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // Èñ³μ»ñ ѳë. ·Çï. – 1967. – Ã. 5. - ¿ç 38-49:1028. ì³ñ¹³ÝÛ³Ý ²Õ³ëÇ: Ð³Û ÅáÕáíñ¹Ç Ù»Í μ³ñ»Ï³ÙÁ: ¾ç»ñ275

Ñáõß»ñÇó: (Ðáõß³·ñáõÃÛáõÝ) [º. â³ñ»ÝóÇ ÝϳïÙ³Ùμ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÑá·³ï³ñ í»ñ³μ»ñÙáõÝùÇ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. ·ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ. – 1967.– Ã. 10. - ¿ç 128-131:1029. [î»ñ-Ô³½³ñÛ³Ýó .] ÂáÕ μ³ñ·³í³×Ç áõ ³Ùñ³åݹíÇ Ù»ñμ³ñ»Ï³ÙáõÃÛáõÝÁ: êáí»ï³Ï³Ý ´»ÉáéáõëdzÛÇÝ ÝíÇñí³Í μ³ñ»Ï³Ùáõ-ÃÛ³Ý »ñ»Ïá [г۳ëï³ÝÇ ÎáÙÏáõëÇ Î»ÝïÏáÙÇ »ñÏñáñ¹ ù³ñïáõÕ³ñ. î»ñ-Ô³½³ñÛ³ÝóÁ Çñ ׳éáõ٠ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ ÑÇß³ï³Ï»ÉáõÙ³ëÇÝ] // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. – 1967. – Ã. 235. – 6 ÑáÏï. - ¿ç 1-2:1030. ö³ñë³¹³ÝÛ³Ý è. ê. ÄáÕáíñ¹³Ï³Ý ³éáÕç³å³ÑáõÃ۳ݳé³çÇÝ ûñ·³ÝÝ»ñÇ ëï»ÕÍáõÙÁ êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝáõÙ: §Ðñ³-Ù³Ý N 1: ´Åßϳ-ë³ÝÇï³ñ³Ï³Ý ·áñÍÇãÝ»ñÇ óáõó³Ï³·ñáõÃÛ³Ý Ù³ëÇݦ// ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. – 1967. – Ã. 3. - ¿ç 225-232.– êïáñ³·ñ.` ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý (²É. سñïáõÝÇ) ÄáÕÏáÙËáñÑÇ Ý³Ë³-·³Ñ:1031. ø³Õ³ù³óÇ³Ï³Ý å³ï»ñ³½ÙÇ ÙÇ ËáõÙμ ½áñ³í³ñÝ»ñ [ݳ¨²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. – 1967. – Ã. 113. – 17Ù³ÛÇëÇ. - ¿ç 2, Éáõë³ÝÏ. :1032. øáãÇÝÛ³Ý ². ³Õ³÷³ñ³Ï³Ý ѳÙá½í³ÍáõÃÛáõÝÁ ÏáÙáõÝǽÙϳéáõóáÕÇ μÝáñáß Ñ³ïϳÝÇßÝ ¿ [ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ·áñÍ»ñÁ Ññ³ï³ñ³Ïí»ÉáõÙ³ëÇÝ] // È»ÝÇÝÛ³Ý áõÕÇáí. – 1967. – Ã. 9. - ¿ç 10-22:1033. øáãÇÝÛ³Ý ². г۳ëï³ÝÇ ÏáÙÏáõëÇ Ï»ÝïÏáÙÇ ³é³çÇÝ ù³ñïáõÕ³ñÁÝÏ»ñ ². º. øáãÇÝÛ³ÝÇ ½»ÏáõóáõÙÁ: (Ø»Í ÑáÏï»Ùμ»ñÇ 50 ï³ñÇÝ)[ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ý»ñ¹ñ³Í ³í³Ý¹Ç Ù³ëÇÝ] // ²í³Ý·³ñ¹. –1967. – Ã. 134. – 7 ÝáÛ»Ùμ. - ¿ç 1-4:1034. øáãÇÝÛ³Ý ². º. Ø»Í ÑáÏï»Ùμ»ñÇ 50 ï³ñÇÝ: г۳ëï³ÝÇÏáÙÏáõëÇ Ï»ÝïÏáÙÇ ³é³çÇÝ ù³ñïáõÕ³ñ ÁÝÏ»ñ ². º. øáãÇÝÛ³ÝÇ ½»-ÏáõóáõÙÁ [ݳ¨ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ] // ñ³Ï³Ý ûñÃ. – 1967. – Ã.46. – 7 ÝáÛ»Ùμ. - ¿ç 3:1035. Ãàðèáäæàíÿí Ã.Á. Ðîëü Â.È. Ëåíèíà â áîðüáå çà âîññòàíîâëåíèåíàðîäíîãî õîçÿéñòâà è óïðî÷åíèå äðóæáû íàðîäîâ Çàêàâêàçüÿâ 1921-1923 ãîäàõ [Î áåñåäå Ìÿñíèêÿíà ñ Ëåíèíûì (îòðûâîêèç: À.Ô. Ìÿñíèêÿí. Èçáðàííûå ñî÷èíåíèÿ, Åðåâàí, 1965, ñ.546)] // ä³ïÙ³-μ³Ý³ëÇñ³Ï³Ý ѳݹ»ë. - 1967. - Ã. 2-3. - ¿ç122-140.276

1036. Êàðàïåòÿí À.Ã., Ñàðêèñÿí Ý.Ã. Èç èñòîðèè Àðìÿíñêîé îáúåäèíåííîéâîåííîé øêîëû èì. À.Ô. Ìÿñíèêÿíà. Äîêóìåíòû // ´³Ýμ»ñг۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1967. - N2. - Ñ. 71-88. - Íà ðóññê. èàðì. ÿç.1037. Ïåòðîñÿí Ø.Í. Ïåðâûå çàêîíîäàòåëüíûå àêòû ÑîâåòñêîéÀðìåíèè [Îá óñòàíîâëåíèè Ñîâåòñêîé âëàñòè â Àðìåíèè, ôîðìèðîâàíèèïðàâèò. îðãàíîâ è îá èíèöèàòèâå À. Ìÿñíèêÿíà îáðàçîâàòü ãë.óïðàâëåíèå ïî äåëàì áåæåíöåâ è î äåÿòåëüíîñòè À. Ìÿñíèêÿíà íàI ñúåçäå ÊÏÀ] // ´³Ýμ»ñ ºñ¨³ÝÇ Ñ³Ù³Éë³ñ³ÝÇ. - 1967. - Ã. 3. - ¿ç 79-92. - Ðåçþìå íà àðì. ÿç.19681038. ²ÉÇ˳ÝÛ³Ý ê³Ùí»É: ÐáÏï»Ùμ»ñÇ ¹Çñù»ñáõÙ: (1918-1968)[ÐáÏï»Ùμ»ñÇ Ýí³×áõÙÝ»ñÁ å³ßïå³ÝáÕ ½ÇÝíáñÝ»ñÇÝ Ý³¨ ²É. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÁ ³é³çÝáñ¹»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. – 1968. – Ã. 20. –24 ÑáõÝí. - ¿ç 2-3:1039. ²Õ³Û³Ý Ì. سñùëǽÙ-É»ÝÇÝǽÙÇ ÇÝëïÇïáõïÇ Ñ³ÛϳϳÝýÇÉdzÉÇ 20 ï³ñÇÝ [ݳ¨` ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ »ñÏ»ñÇ ÅáÕáí³ÍáõÝ ÉáõÛëï»ëÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. – 1968. – Ã. 24. – 30 ÑáõÝí. -¿ç 2:1040. ´³ñë»ÕÛ³Ý ÊÇϳñ: γñÙÇñ μ³Ý³ÏÁ ¨ Ñ³Û Ù³ñïÇÏÝ»ñÁ:(1918 - Ñ»ñáë³Ï³Ý áõÕÇ - 1968) [1917 Ã. ¹»Ïï. 鳽ٳ׳ϳïáõÙ ².ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Õ»Ï³í³ñáõÃÛ³Ùμ ½ÇÝíáñ³Ï³Ý ËáñÑñ¹³ÏóáõÃÛáõÝ ï»-ÕÇ áõݻݳÉáõ ¨ ϳñ× Å³Ù³Ý³Ïáí ´»ÉáéáõëdzÛÇ ·»ñ³·áõÛÝ ·ÉË. Ññ³-ٳݳï³ñÇ å³ßïáÝÁ í³ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // гÛñ»ÝÇùÇ Ó³ÛÝ. - 1968. - Ã.8. - 21 ÷»ïñ. - ¿ç 4-5:1041. ³ëå³ñÛ³Ý ²ñï. §Üáñù¦ ѳݹ»ëÁ [ѳݹ»ëÇÝ Ý³¨ ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ³ß˳ï³Ïó»Éáõ Ù³ëÇÝ]; ÄáÕáíáõñ¹Ý»ñÇ É»ÝÇÝÛ³Ý μ³ñ»Ï³ÙáõÃÛ³Ýç³ï³·áíÁ [²É. سñïáõÝáõ (²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý) §Ð³Û³ëï³ÝÇÙÇç³½·³ÛÇÝ ù³Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛáõÝÁ¦ Ñá¹í³ÍÇ Ù³ëÇÝ]; êáí»-ï³Ñ³Û ·ñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý ³ÏáõÝùÝ»ñáõÙ [åñáÉ»ï³ñ³Ï³Ý ·ñ³Ï³Ýß³ñÅÙ³Ý Ù»ç áõß³·ñ³í ¿ ݳ¨ ²É. سñïáõÝáõ (²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý) Ñá¹í³ÍÝ»ñÁ]// ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1968. - Ã. 1. - ¿ç 183-192. - (êáí»ï³Ñ³Û Ù³ÙáõÉÇ å³ïÙáõÃÛáõÝÇó):277

1042. ³ëå³ñÛ³Ý Ä. §Ü³ÇñÛ³Ý ³ñÍÇíÁ¦: ÎÇÝá: [È»ÝÇÝÛ³Ý ·í³ñ-¹Ç³ÛÇ å³ÛÍ³é ³ÝáõÝÝ»ñÇó Ù»ÏÇ` ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ] //ñ³Ï. ûñÃ. – 1968. – Ã. 5. – 2 ÷»ïñ. - ¿ç 1. – Éáõë³ÝÏ. :1043. ÈÇÉáÛ³Ý Ð. È»ÝÇÝÛ³Ý ³½·³ÛÇÝ ù³Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛ³Ý Ñ³Õó-ݳÏÁ: ì. Æ. È»ÝÇÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 100-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí [ݳ¨ ·ñáÕ-Ññ³å³ñ³Ï³Ëáë²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. – 1968. – Ã.271. – 21 ÝáÛ»Ùμ. - ¿ç 2-3:1044. γñÙÇñ μ³Ý³ÏÇ Ñ³Û ·áñÍÇãÝ»ñÁ: ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý,³Û, гÛÏ Ðáíë»÷Û³Ý, êáõñ»Ý Þ³ÑáõÙÛ³Ý ¨ áõñÇßÝ. // ºñ»Ïá۳ݺñ¨³Ý. – 1968. – Ã. 46. – 23 ÷»ïñ. - ¿ç 2, Éáõë³ÝÏ. :1045. гÏáμÛ³Ý ²ñÙ»Ý: öáÃáñÏÇó Ñ»ïá [å³ïÙí³Íùáõ٠ݳ¨ ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ] // гÏáμÛ³Ý ²ñÙ»Ý. лճ÷áËáõÃÛ³Ý Ùßï³ñ-ÃáõÝ Å³Ù³å³ÑÁ. - º., 1968. - ¿ç 275-309:1046. гÛñ³å»ïÛ³Ý ². ö³é³å³ÝÍ áõÕÇ: (вØÈ뼯 50-³ÙÛ³ÏÁ)[ÂÇýÉÇëáõÙ §³ÉÇù¦ ·ñ³Ï³Ý ËÙμ³ÏáõÙ ³ñí»ëïÇ ¨ ·ñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ýѳñó»ñÇ ßáõñç ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ¹³ë³ËáëáõÃÛáõÝÝ»ñ ¨ ½ñáõÛó-Ý»ñ í³ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ñ³Ï. ûñÃ. – 1968. – Ã. 43. – 25 ÑáÏï. - ¿ç 1:1047. гÛñ»Ý³Ýí»ñ ·áñÍ»ñáí ¹»åÇ ì. Æ. È»ÝÇÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 100-³Ù-Û³ÏÁ: ÐÎÎ È»ÝÇݳϳÝÇ ù³Õ³ù³ÛÇÝ ÏáÙÇï»Ç åÉ»ÝáõÙÁ [ݳ¨ ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ É»ÝÇÝÛ³Ý ·³Õ³÷³ñÝ»ñáí ³é³çÝáñ¹í»Éáõ Ù³ëÇÝ] //´³Ýíáñ. – È»ÝÇݳϳÝ, 1968. – Ã. 301. – 29 ¹»Ïï. - ¿ç 2:1048. гñáõÃÛáõÝÛ³Ý ÞÙ³íáÝ: ºñ¨³ÝÇ ÏÛ³ÝùÇ Ï³ñ¨áñ å³Ñ»ñ áõ÷³ëï»ñ: [1921 Ã. ºñ¨³ÝÇ ÅáÕáíñ¹³Ï³Ý ѳٳÉë³ñ³ÝÇ μ³óÙ³ÝÁ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ×³éÇ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. – 1968. – Ã. 9. -¿ç 19-22:1049. Ô³½ÇÝÛ³Ý ². ê. лճ÷áËáõÃÛ³Ý Ã»Ù³Ý Ñ³Û ÅáÕáíñ¹³Ï³Ý»ñ·»ñáõÙ [ݳ¨ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ] // Èñ³μ»ñ ѳë. ·Çï. – 1968. – Ã.4. - ¿ç 55-65:1050. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý . ì. Æ. È»ÝÇÝÁ ¨ Ñ³Û ÅáÕáíáõñ¹Á [ݳ¨ ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ É»ÝÇÝÛ³Ý ·í³ñ¹Ç³ÛÇ ³Ýμ³Å³Ý Ù³ë ϳ½Ù»Éáõ Ù³ëÇÝ] //²í³Ý·³ñ¹. – 1968. – Ã. 48. – 20 ³åñ. - ¿ç 2:278

1051. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý È. ä. êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÇ Ù³Ûñ³ù³Õ³ùÇ÷³é³å³ÝÍ Ñáμ»ÉÛ³ÝÁ: ÀÝÏ. È. ä. Ô³ñÇμç³ÝÛ³ÝÇ ½»ÏáõóáõÙÁ:[سñïÇñáë ê³ñÛ³ÝÁ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ññ³í»ñáí ºñ¨³Ý ·³Éáõ Ù³ëÇÝ] //êáí»ï. г۳ëï³Ý. – 1968. – Ã. 247. – 20 ÑáÏï. - ¿ç 2-4:1052. س˳ñ³Ó» üÇÉÇå: È»ÝÇÝÛ³Ý ËáëùÇ áõÅÁ: [ØáëÏí³ÛÇ ÏáÙÇï»Çù³ñïáõÕ³ñ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ È»ÝÇÝÇ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. ìñ³ëï³Ý.– 1968. – Ã. 138. – 23 ÝáÛ»Ùμ. - ¿ç 3:1053. سÙÇÏáÝÛ³Ý Î. È»ÝÇÝÛ³Ý ËáëùÁ Ñ³Û Ñ»Õ³÷áË³Ï³Ý Ù³Ùáõ-ÉáõÙ: (ì. Æ. È»ÝÇÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 98-³ÙÛ³ÏÁ) [ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ì. Æ.È»ÝÇÝÇ ³ß³Ï»ñïÁ ¨ ½ÇݳÏÇóÁ ÉÇÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ñ³Ï³Ý ûñÃ. –1968. – Ã. 16. – 19 ³åñ. - ¿ç 1:1054. سñïÇñáëÛ³Ý ². гÛÏ³Ï³Ý Ï³ñÙÇñ μ³Ý³ÏÇ Ï³½Ù³íáñáõ-ÙÁ: [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÁ гÛÏ³Ï³Ý Ï³ñÙÇñ μ³Ý³ÏÇ Ï³½Ù³íáñ-Ù³Ý ·áñÍáõÙ] // êáí»ï. ¹åñáó. – 1968. – Ã. 8. – 21 ÷»ïñ. - ¿ç 3:1055. ØËÇóñÛ³Ý ². ÂμÇÉÇë³Ñ³Û ·ñ³Ï³Ý ÏÛ³ÝùÁ 1920-³Ï³ÝÃí³Ï³ÝÝ»ñÇÝ: [ܳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ·ñ³Ï³Ý ß³ñÅÙ³Ý Ù»ç ϳñ¨áñ¹»ñ ˳ճÉáõ Ù³ëÇÝ] // ´³Ýμ»ñ ºñ¨³ÝÇ Ñ³Ù³Éë. – 1968. – Ã. 3. - ¿ç154-161. - ²Ù÷á÷. éáõë.:1056. Øݳó³Ï³ÝÛ³Ý Ðñ. гÛñ»ÝÇùÇ Ñ»ï: (Ø. Þ³ÑÇÝÛ³ÝÇ ÍÝݹ۳Ý80-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí) [ѳïí³Í ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ` 1923 Ã. ¹»Ïï. 17-ÇÝ Ø.Þ³ÑÇÝÛ³ÝÇÝ áõÕÕí³Í ݳٳÏÇó] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. – 1968. – Ã. 5.- ¿ç 15-16, Éáõë³ÝÏ.:1057. Øáõë»»í úÉ»·: øë³Ýí»óÇ μ³ñ»Ï³ÙÁ: [ܳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³-ÝÇó γñÇÝÛ³ÝÁ »ñϳÃÛ³ ëϽμáõÝù³ÛÝáõÃÛáõÝ, ѳÙá½í³ÍáõÃÛáõÝ ¨Ñ³Ù»ëïáõÃÛáõÝ ëáíáñ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. ìñ³ëï³Ý. – 1968. – Ã.111. – 19 ë»åï. - ¿ç 3, Éáõë³ÝÏ. :1058. àëϳÝÛ³Ý ì. Î., ´³ñËáõ¹³ñÛ³Ý ì. ´. Ð³Û ·³Õóí³Ûñ»ñÁêáí»ï³Ñ³Û å³ïÙ³·ñáõÃÛ³Ý Ù»ç: [ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ë÷Ûáõéù³Ñ³Û ³ß-˳ï³íáñáõÃÛ³Ý ß³Ñ»ñÇ å³ßïå³Ý ÉÇÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // Èñ³μ»ñ ѳë.·Çï. – 1968. – Ã. 4. - ¿ç 3-22:1059. àëÏ»ñãÛ³Ý ²ñï³ß»ë: гÛÏ³Ï³Ý ÉÇμ»ñ³ÉǽÙÇ (ñ. ²ñÍñáõ-Ýáõ) ·Ý³Ñ³ïáõÃÛ³Ý Ñ³ñóÇ ßáõñçÁ [ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ³ëáõÛÃÝ»ñÁ279

ѳÛÏ³Ï³Ý μáõñÅáõ³Ï³Ý ÉÇμ»ñ³ÉǽÙÇ ¨ Ýñ³ ·É˳íáñ ëÛáõÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ];²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ¨ ëáí»ï³Ñ³Û ·ñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý áõ ÏáõÉïáõñ³Ûǽ³ñ·³óÙ³Ý Ñ³ñó»ñÁ // àëÏ»ñãÛ³Ý ²ñï³ß»ë. øÝݳ¹³ïáõÃÛáõÝ ¨Ññ³å³ñ³Ï³ËáëáõÃÛáõÝ. - º., 1968. - ¿ç 166-179; 473-517:1060. ä³ñïǽáõÝÇ ì³ã»: ¸»åÇ §ØÃÝß³ÕÇ ³ÝáõñçÝ»ñ¦ [ò. ʳÝ-½³¹Û³ÝÇ §²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏ۳ݦ ·ñùÇ (Ññ³ï. 1926 Ã.), ´³ùíáõÙ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¨ î»ñÛ³ÝÇ Ñ³Ù³·áñͳÏóáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ] // ä³ñïÇ-½áõÝÇ ì. ì³Ñ³Ý î»ñÛ³Ý: êï»Õͳ·áñÍáõÃÛáõÝÝ»ñÁ. - º., 1968. - ¿ç 29,31:1061. ä»ïñáëÛ³Ýó Ê. Ð³Û ÅáÕáíñ¹Ç å³ÝͳÉÇ ½³í³ÏÁ [γëå³ñÛ³ÝóǼ³Ý·»½áõñáõÙ ÏáÙÇë³ñ ÙݳÉáõ Ññ³Ù³ÝÁ 鳽ٳ׳ϳïÇÑñ³Ù³Ý³ï³ñ îáõ˳ã¨ëÏÇÝ ¨ é³½Ù³Ï³Ý ËáñÑñ¹Ç ³Ý¹³Ù ØÛ³ëÝÇÏ-Û³ÝÁ ëïáñ³·ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. – 1968. – Ã. 7. - ¿ç16-17, Éáõë³ÝÏ.:1062. äñáÉ»ï³ñdzïÇ Ù»Í ³é³çÝáñ¹Á ¨ áõëáõóÇãÁ: γñÉ Ø³ñùëÇÍÝÝ¹Û³Ý 150-³ÙÛ³ÏÇÝ ÝíÇñí³Í ѳݹÇë³íáñ ÝÇëï ºñ¨³ÝáõÙ [ݳ¨²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ Ù³ñùëǽÙÇ ¹ñáßÁ μ³ñÓñ å³Ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ºñ»Ïá-Û³Ý ºñ¨³Ý. – 1968. – Ã. 106. – 6 Ù³ÛÇëÇ. - ¿ç 1:1063. è³ÙÇßíÇÉÇ Ø. ܳ Éë»É ¿ È»ÝÇÝÇÝ: [1922 Ã. ²É. ØÛ³ÝëÇÏÛ³ÝÇѳÝÓݳñ³ñáõÃÛ³Ùμ È. ì. гÛñ³å»ïÛ³ÝÁ È. â»ëÝáÏáí³ÛÇÝ ØáëÏí³áõÕ»Ïó»Éáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. ìñ³ëï³Ý. – 1968. – Ã. 39. – 22 û·áëï.- ¿ç 2:1064. ê³ñ·ëÛ³Ý ì³ñ¹·»ë: ÂáõÙ³ÝÛ³ÝÁ ¨ â³ñ»ÝóÁ [²É. ØÛ³ëÝÇÏ-Û³ÝÇ Ñ»ï ØáëÏí³ÛÇó ºñ¨³Ý Ù»ÏÝ»Éáõó ³é³ç ÐáíÑ. ÂáõÙ³ÝÛ³ÝÇÝ·ñ³Í ݳٳÏÇ Ù³ëÇÝ] // ´³Ýíáñ. – È»ÝÇݳϳÝ, 1968. – Ã. 147. – 27ÑáõÝÇëÇ. - ¿ç 2-3:1065. ê»ñ»μñÛ³Ïáí Î. ¸ÇÙ³ÝϳñÇ ¿ëùǽ [ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇóëï³óí³Í ݳٳÏÝ»ñÁ سñÇ»ï Þ³ÑÇÝÛ³ÝÇ ³ñËÇíáõÙ å³Ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ]// ñ³Ï³Ý ûñÃ. – 1968. – Ã. 14. – 5 ³åñ. - ¿ç 2:1066. ì. Æ. È»ÝÇÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 100-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí [§È»ÝÇÝÇ Ñ»ï ÙÇ-³ëÇݦ ÅáÕáí³Íáõáõ٠ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÆÉÛÇãÇ Ñ»ï áõÝ»ó³Í ѳÝ-¹ÇåáõÙÝ»ñÇ, ݳٳϳ·ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ] // ÎáÙáõÝÇëï. - ´³ùáõ,1968. – Ã. 16. – 20 ÑáõÝí. - ¿ç 1:280

1067. ö³éùÇ ¨ Ñ»ñáëáõÃÛ³Ý ï³ñÇÝ»ñ: [ܳ¨ ²É. ØÛ³ÝëÇÏÛ³ÝÁ ÐáÏï»Ùμ»ñÛ³ÝØ»Í Ñ»Õ³÷áËáõÃÛ³Ý Ýí³×áõÙÝ»ñÇ å³ßïå³ÝáõÃÛ³Ý,鳽ٳ׳ϳïÝ»ñáõÙ ½áñ³ÙdzíáñáõÙÝ»ñÁ ϳ½Ù³Ï»ñå»Éáõ ·áñÍÇÝÙ³ëݳÏó»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. – 1968. – Ã. 46. – 23 ÷»ïñ.- ¿ç 1:1068. øáãÇÝÛ³Ý ². ìɳ¹ÇÙÇñ ÆÉÛÇã È»ÝÇÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 100-³ÙÛ³ÏÇݳ˳å³ïñ³ëïáõÃÛ³Ý ¨ гÝñ³å»ïáõÃÛ³Ý Ïáõë³Ïó³Ï³Ý ϳ½Ù³-Ï»ñåáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ËݹÇñÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ: г۳ëï³ÝÇ ÏáÙÏáõëÇ Ï»ÝïÏá-ÙÇ ³é³çÇÝ ù³ñïáõÕ³ñ ÁÝÏ. ². øáãÇÝÛ³ÝÇ ½»ÏáõóáõÙÁ ÐÎÎ Ï»ÝïÏáÙÇåÉ»ÝáõÙÇ 1968 Ãí³Ï³ÝÇ ¹»Ïï»Ùμ»ñÇ 18-ÇÝ: [ܳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝÑÇß³ï³Ï»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. – 1968. – Ã. 292. – 19 ¹»Ïï.- ¿ç 2-3; êáí»ï. г۳ëï³Ý. - 1968. - Ã. 292. - 19 ¹»Ïï. - ¿ç 2:1069. øáãÇÝÛ³Ý ². º. ìɳ¹ÇÙÇñ ÆÉÛÇã È»ÝÇÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 100-³ÙÛ³ÏÇݳ˳å³ïñ³ëïáõÃÛ³Ý ¨ гÝñ³å»ïáõÃÛ³Ý Ïáõë³Ïó³Ï³Ý ϳ½Ù³-Ï»ñåáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ËݹÇñÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ: г۳ëï³ÝÇ ÏáÙÏáõëÇ Ï»ÝïÏá-ÙÇ ³é³çÇÝ ù³ñïáõÕ³ñ ÁÝÏ. ². º. øáãÇÝÛ³ÝÇ ½»ÏáõóáõÙÁ ÐÎÎ Ï»Ýï-ÏáÙÇ åÉ»ÝáõÙáõÙ 1968 Ãí³Ï³ÝÇ ¹»Ïï»Ùμ»ñÇ 18-ÇÝ [ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏ-Û³ÝÁ É»ÝÇÝÛ³Ý ·³Õ³÷³ñÝ»ñÇ åñáå³·³Ý¹ÇëïÁ ÉÇÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ] //êáí»ï. г۳ëï³Ý. – 1968. – Ã. 292. – 19 ¹»Ïï. - ¿ç 2; ´³Ýíáñ. - È»-ÝÇݳϳÝ, 1968. - Ã. 2963. - 20 ¹»Ïï. - ¿ç 2:1070. øáãÇÝÛ³Ý ². º. 26 ÏáÙÇë³ñÝ»ñÇ ÷³éùÁ ãÇ Ë³ÙñÇ: ÀÝÏ»ñ ².º. øáãÇÝÛ³ÝÇ ×³éÁ: Îáõë³Ïó³Ï³Ý ´³ùíÇ ÏáÙÇï»Ç ¨ ´³ùíÇ ëáí»ïÇë·á ѳݹÇë³íáñ ÝÇëïáõÙ, 1968 Ã. ë»åï»Ùμ»ñÇ 20-ÇÝ [ݳ¨ ØÛ³ëÝÇÏ-Û³ÝÁ μ³ñ»Ï³ÙáõÃÛ³Ý ¹ñáßÁ μ³ñÓñ å³Ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ºñ»Ïá۳ݺñ¨³Ý. – 1968. – Ã. 224. – 23 ë»åï. - ¿ç 1:1071. ü»É»ùÛ³Ý Ð. . èÏ(μ)Î ²Ý¹ñ»ñÏñÏáÙÇ ¨ ÐÏ(μ)ΠλÝïÏáÙÇÙ³ÙáõÉÇ μ³ÅÇÝÝ»ñÇ ·áñÍáõÝ»áõÃÛáõÝÁ [»ñÏñ³Ù³ëÇ μ³½Ù³É»½áõå³ñμ»ñ³Ï³Ý Ù³ÙáõÉÇ Ï³½Ù³Ï»ñåÙ³ÝÁ ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ïáõó³Íͳé³ÛáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ] // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»-ñÇ. – 1968. – Ã. 2. - ¿ç 147-158. - ²Ù÷á÷. éáõë.:1072. Èãíàòåíêî È. Ïåðâûé ýòàï (1918-1920ãã.) (50 ëåò ÊÏÁ) //Êîììóíèñò Áåëîðóññèè. - 1968. - N3. - Ñ. 64-69.Èç ñîäåðæ.: [Î ñúåçäå ÊÏ(á)Á, ñîñòîÿâøåãîñÿ â äåêàáðå 1918ã., è èçáðàâøååÖåíòðàëüíîå Áþðî ÊÏ(á)Á èç 15 ÷åëîâåê, â ÷èñëî êîòîðûõ âîøåë èÀ.Ô. Ìÿñíèêîâ; Îá îáðàçîâàíèè Ëèòîâñêî-Áåëîðóññêîé ÑÑÐ, îáúåäèíèâøåé281

êîìïàðòèè Ëèòâû è Áåëîðóññèè è èçáðàâøåãî ÖÊ ÊÏ(á)ËèÁ, â ñîñòàâêîòîðîãî áûë òàêæå èçáðàí À. Ìÿñíèêîâ].1073. Ïåòðîñÿí Ø.Í. Ðàçðàáîòêà è ïðèíÿòèå Êîíñòèòóöèè ÑîâåòñêîéÀðìåíèè 1922ã. // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1968. -Ã. 2. - ¿ç 115-126.È î âûñòóïëåíèè ñ îò÷åòíûì äîêëàäîì ïðåäñåäàòåëÿ Ñîâíàðêîìà À.Ìÿñíèêÿíà î äåÿòåëüíîñòè Ñîâåòà íàðîäíûõ êîìèññàðîâ Àðì. ÑÑÐ.19691074. ²ÉÇ˳ÝÛ³Ý ê. î. ú·ÝáõÃÛáõÝÁ êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÇÝ:[ܳ¨` ÄÎê-Ç Ý³Ë³·³Ñ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÇ Ù³ëÇÝ] // ²ÉÇ˳ÝÛ³Ýê. î. ÆÉÛÇãÇ ëïáñ³·ñáõÃÛ³Ùμ: ì. Æ. È»ÝÇÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 100-³ÙÛ³ÏÇ ³é-ÃÇí. - º., 1969. - ¿ç 60-85:1075. ²Õ³Û³Ý Ì. ²ñß³íÇñ Ø»ÉÇùÛ³ÝÁ ì.Æ. È»ÝÇÝÇ ³ß˳ïáõÃÛáõÝ-Ý»ñÇ Ù³ëÇÝ: [ܳ¨ª ²É. سñïáõÝáõ (ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý) í»ñç³μ³Ýáí ì.Æ. È»-ÝÇÝÇ §ä»ïáõÃÛáõÝ ¨ ѻճ÷áËáõÃÛáõݦ ³ß˳ïáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ] // ´³Ýμ»ñг۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1969. - Ã. 1. - ¿ç 95-106:1076. ²Ý³ÝÛ³Ý ². È»ÝÇÝÇ åáÕáï³ÛÇ ÑÙ³ÛùÁ: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³-ÝÇÝ ù³ÕËáñÑñ¹Ç å³ïí³íáñ ³Ý¹³Ù Ý߳ݳϻÉáõ Ù³ëÇÝ Áëï ÑÇÝμáÉߨÇÏ ¸³ÝÇ»É ¸½ÝáõÝáõ »ÉáõÛÃÇ Ó³Ûݳ·ñáõÃÛáõÝ] // ºñ»Ïá۳ݺñ¨³Ý. - 1969. - Ã. 59. - 11 Ù³ñïÇ. - ¿ç 2-3:1077. ²í³·Û³Ý ê. ØÇù³Û»É ܳÉμ³Ý¹Û³ÝÁ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ·Ý³-ѳïÙ³Ùμ: (ØÇù³Û»É ܳÉμ³Ý¹Û³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 140-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí) //ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. - 1969. - Ã. 266. - 14 ÝáÛ»Ùμ. - ¿ç 3:1078. ²í»ïÇëÛ³Ý ¼³í»Ý: λÝë³Ï³Ý ÷áñÓ ¨ Ùï³ÑÕ³óáõÙ: [Âáõ-Ù³ÝÛ³ÝÇ Ã»Ù³ïÇÏ ë³Ñٳݳ÷³ÏáõÃÛ³Ý í»ñ³μ»ñÛ³É ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³-ÝÇ ¨ áõñÇßÝ»ñÇ Ï³ñÍÇùÇ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. ·ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ. - 1969. - Ã.4. - 9 ë»åï. - ¿ç 148-149:1079. ²ñ½áõÙ³ÝÛ³Ý Ø. ì. [êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝáõÙ å³ïÙ³Ïáõë³Ïó³Ï³Ý·ñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý ëï»ÕÍÙ³Ý ·áñÍáõÙ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÇÙ³ëÇÝ] // ²ñ½áõÙ³ÝÛ³Ý Ø. ì. È»ÝÇÝÁ Ïáõë³ÏóáõÃÛ³Ý å³ïÙ³μ³Ý. - º.,1969. - ¿ç 49, 55:282

1080. ²ñß³ñáõÝÇ ²ñß. ñÇ·áñ ʳɳÃÛ³Ýó (1852-1912) [ܳ¨ª ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý Ùï»ñÙáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ] // ²ñß³ñáõÝÇ ²ñß. гݹÇåáõÙÝ»ñ³ÝóÛ³ÉÇ Ñ»ï. - º., 1969. - ¿ç 123:1081. ´³ñë»ÕÛ³Ý Ê. гñëï³óÝ»Ýù Ñ³Û ùݳñ»ñ·áõÃÛ³Ý É»ÝÇÝdz-ݳÝ: [ì.Æ. È»ÝÇÝÇ Ñ»ï áõÝ»ó³Í ѳݹÇåáõÙÝ»ñÇ ³éÇÃáí ²É. ØÛ³ëÝÇÏ-Û³ÝÇ Ñáõß»ñÇ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. - 1969. - Ã. 149. - 29 Ñáõ-ÝÇëÇ. - ¿ç 3:1082. ³ëå³ñÛ³Ý ². Üáñ Ù³ÙáõÉ, Ýáñ Ññ³å³ñ³Ï³ËáëáõÃÛáõÝ[Ó¨³íáñÙ³Ý ·áñÍáõ٠ݳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÁ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý.- 1969. - Ã. 104. - 6 Ù³ÛÇëÇ. - ¿ç 2:1083. ³ëå³ñÛ³Ý ².. §Üáñù¦ ѳݹ»ëÁ ¨ ³ÝóÛ³ÉÇ ·ñ³Ï³Ý ųé³Ý·áõÃ۳ݷݳѳïáõÃÛáõÝÁ // Èñ³μ»ñ ѳë. ·Çï. - 1969. - Ã. 2. - ¿ç37-45:ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝǪ ËÙμ³·ñ³Ï³Ý ÏáÉ»·Ç³ÛÇ Ï³½ÙáõÙ ÉÇÝ»Éáõ ¨ Ñá¹í³ÍÝ»ñïå³·ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ:1084. º½»ÏÛ³Ý è. ³ݷ³ñ³ÝÇ É»ÝÇÝÛ³Ý ýáݹÁ [г۳ëï³ÝÇ Ñ»-Õ³÷áËáõÃÛ³Ý å»ï³Ï³Ý óݷ³ñ³ÝáõÙ êï. Þ³ÑáõÙÛ³ÝÇ, ê. êå³Ý-¹³ñÛ³ÝÇ, ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ, γÙáÛÇ ¨ ÙÛáõëÝ»ñÇ í»ñ³μ»ñÛ³É ÷³ëï³ÃÕûñÇóáõó³¹ñÙ³Ý Ù³ëÇÝ] // ´³Ýíáñ. - È»ÝÇݳϳÝ. - 1969. - Ã.157. - 9 ÑáõÉÇëÇ. - ¿ç 2:1085. º½»ÏÛ³Ý è. ØÇ Éáõë³ÝϳñÇ Ñ»ïù»ñáí: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³-ÝÁ ì.Æ. È»ÝÇÝÇ ½ÇݳÏÇóÝ áõ ѳí³ï³ñÇÙ ³ß³Ï»ñïÁ ÉÇÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ]// êáí»ï. г۳ëï³Ý. - 1969. - Ã. 10. - ÑáÏï. - ¿ç 6-7:1086. ³Ùñ³½Û³Ý Ðñ³Ýï: ÐáíѳÝÝ»ë ÂáõÙ³ÝÛ³Ý: (´Ýáõó·ñ³-Ï³Ý ÷áñÓ): [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ùÝݳ¹³ï³Ï³Ý ³í³Ý¹Ý»ñÇ Ù³ëÇÝ]// êáí»ï. ·ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ. - 1969. - Ã. 9. - ¿ç 20-46:1087. ÂáõñßÛ³Ý Ð. ê³ñ¹³ñ³å³ïÇ Ñ»ñáëÁ: (¸³ÝÇ»É-´»· öÇñáõÙ-Û³Ý) (1863-1922) [ܳ¨ª г۳ëï³ÝÇ ÄáÕÏáÙËáñÑÇ Ý³Ë³·³Ñ ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ³ç³ÏóáõÃÛáõÝÁ ·»ñÇ ÁÝÏ³Í Ñ³Û ½ÇÝíáñ³Ï³ÝÝ»ñÇÝ »ïí»ñ³¹³ñÓÝ»Éáõ ·áñÍáõÙ] // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1969.- Ã. 1. - ¿ç 167-182:1088. ȳɳμ»ÏÛ³Ý ´. Ð. [ܳ¨ ².ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÑÇßáÕáõÃÛáõÝÝ»ñÇ283

Ù³ëÇÝ] // ȳɳμ»ÏÛ³Ý ´. Ð.. ì. Æ. È»ÝÇÝÁ ¨ ²Ý¹ñÏáíϳëÇ ÅáÕáíáõñ¹-Ý»ñÇ ïÝï»ë³Ï³Ý áõ ù³Õ³ù³Ï³Ý ѳٳ·áñͳÏóáõÃÛáõÝÁ (1920-1922ÃÃ.). - º., 1969. - ¿ç30-31:1089. [ȨáÝÛ³Ý ³ñ»·ÇÝ]. [ÐáíѳÝÝ»ë ÂáõÙ³ÝÛ³ÝÇ ÑáõÕ³ñϳíáñáõÃÛ³ÝÁݳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëݳÏó»Éáõ Ù³ëÇÝ]: (. ȨáÝÛ³Ý,§Ðáõß»ñ¦) // ÐáíѳÝÝ»ë ÂáõÙ³ÝÛ³Ý: (1869-1969). - º., 1969. - ¿ç 23:1090. ʳã³ïñÛ³Ý ê. ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñáõß»ñÁ È»ÝÇÝÇ Ù³ëÇÝ //´³Ýíáñ. - È»ÝÇݳϳÝ, 1969. - Ã. 50. - 28 ÷»ïñ. - ¿ç 2-3:1091. γñ³å»ïÛ³Ý Ð. ÄáÕáíñ¹Ç »ñ³Åßï³Ï»ñï å³ïÙáõÃÛáõÝÁ:[ØáëÏí³ÛáõÙ áõë³ÝáÕÝ»ñÇó ϳ½Ùí³Í »ñ·ã³ËáõÙμ ëï»ÕÍ»Éáõ ³éÇ-Ãáí ÎáÙÇï³ëÇÝ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹ÇÙ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý.- 1969. - Ã. 271. - 20 ÝáÛ»Ùμ. - ¿ç 3:1092. ÎáÙÇï³ë: ÎáÙÇï³ë ì³ñ¹³å»ïÇÝ Ù»Ï Ý³Ù³ÏÁ [²É. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÇÝ] // سñÙ³ñ³, Î. äáÉÇë. - 1969. - Ã. 9151. - 13 ÑáÏï. - ¿ç 2:1093. гÏáμÛ³Ý . ÐáíѳÝÝ»ë ÂáõÙ³ÝÛ³ÝÁ ÐúÎ-Ç ³é³çÇÝ Ý³-˳·³Ñ [г۳ëï³ÝÇ Ýáñª ëáí»ï³Ï³Ý ϳé³í³ñáõÃÛ³Ý Õ»Ï³í³ñ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ] // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ»í³Ý. - 1969. - Ã. 197.- 25 û·áëïáëÇ. - ¿ç 3:1094. гñáõÃÛáõÝÛ³Ý ². ´. ̳ÕÏáõÙ ¿ »Õμ³Ûñ³Ï³Ý ²¹ñμ»ç³ÝÁ:[ܳ¨` ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÁ ²Ý¹ñÏáíϳëÇ ÅáÕáíáõñ¹Ý»ñÇ Ñ³Ù»ñ³ß-ËáõÃÛ³Ý ·áñÍáõÙ] / гñ»Ýó // гñáõÃÛáõÝÛ³Ý ². ´. (гñ»Ýó). ²Ý-˳Ëï μ³ñ»Ï³ÙáõÃÛáõÝ. - º., 1969. - ¿ç 217-227:1095. гñáõÃÛáõÝÛ³Ý ²ß. Ð. гÛÏ. êêÐ ³ñËÇí³ÛÇÝ ·áñÍÇ ³ñ¹Ç íÇ-׳ÏÇ ¨ Ýñ³ μ³ñ»É³íÙ³Ý ÙÇ ù³ÝÇ Ñ³ñó»ñÇ Ù³ëÇÝ // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝdzñËÇíÝ»ñÇ. - 1969. - Ã. 3. - ¿ç 3-34:´áí³Ý¹.-Çóª ä»ï³Ï³Ý ³ñËÇí³ÛÇÝ ýáÝ¹Ç ³ñ¹Ç íÇ׳ÏÁ ¨ Ýñ³ ѳñëï³óÙ³ÝÑ»éݳϳñÝ»ñÁ: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÏÛ³ÝùÇ ¨ ·áñÍáõÝ»áõÃ.ÝíÇñí³Í ÷³ëï³ÃÕûñÇ Ù³ëÇÝ]; Çï³Ñ»ï³½áï³Ï³Ý, Ññ³ï³ñ³Ïã³Ï³Ý¨ í³í»ñ³·ñ»ñÇ û·ï³·áñÍÙ³Ý ³ß˳ï³ÝùÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏ-Û³ÝÇ ÏÛ³ÝùÇ ¨ ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý ãÉáõë³μ³Ýí³Í ¿ç»ñÇ ÉáõÛë ÁÝͳÛÙ³Ý Ù³ëÇÝ]:1096. гñáõÃÛáõÝÛ³Ý ²ß. è³½Ù³Ï³Ý Ï³¹ñ»ñÇ ¹³ñμÝáóÁ: êáí»-ï³Ï³Ý μ³Ý³ÏÇ ¨ é³½Ù³-Íáí³ÛÇÝ Ý³í³ïáñÙÇ 51-ñ¹ ï³ñ»¹³ñÓÇ284

³éÃÇí // êáí»ï. г۳ëï³Ý. - 1969. - Ã. 43. - 20 ÷»ïñ. - ¿ç 3, Éáõë³ÝÏ.:´áí³Ý¹.ª ÌÝáõݹÁ: [è³½Ù³Ï³Ý áõëáõÙݳñ³ÝÝ»ñÇ É³ÛÝ ó³Ýó ëï»ÕÍ»Éáõ³éÇÃáí ²É. ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ëïáñ³·ñ³Í Ññ³Ù³ÝÁ]; ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ¨ é³½-Ù³Ï³Ý ¹åñáóÁ; ³ÛÇ ï³ëÁ å³ï·³ÙÝ»ñÁ; ÆÝï»ñݳóÇáݳÉǽÙÇ ¹ñáßáí;Þñç³Ý³í³ñïÝ»ñÁ: гٳ½³ëå ´³μ³ç³ÝÛ³Ý; ²Ý¹ñ³ÝÇÏ Ô³½³ñÛ³Ý; ¨áñ·î»ñ-³ëå³ñÛ³Ý; êÇÙáÝ ¼³ùÛ³Ý; Üí»ñ ê³ý³ñÛ³Ý; ȨáÝ ¸³ñμÇÝÛ³Ý; ê»ÝÇϲÛí³½Û³Ý [ѳٳéáï Ï»Ýë³·ñ³Ï³Ý] :1097. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý ¨áñ·: ´á·¹³Ý ÎÝáõÝÛ³Ýó: (È»ÝÇÝÇ Ñ³Û μ³ñ»Ï³ÙÝ»ñÁ)[ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. ·ñ³Ï³ÝáõÃ. –1969. – Ã. 5. – ¿ç 99-108:1098. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý ¨áñ·: È»ÝÇÝÛ³Ý Ñáμ»ÉÛ³ÝÇÝ Áݹ³é³ç // ºñ»-ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. - 1969. - Ã. 222. - 23 ë»åï. - ¿ç 2:ܳ¨ Ññ³ï³ñ³ÏáõÃÛ³Ý å³ïñ³ëïíáÕ §²Ý¹ñÏáíϳëÇ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ýϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÝ»ñÇ å³ïÙáõÃÛ³Ý áõñí³·Í»ñ¦ ÅáÕáí³ÍáõáõÙ ²É. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÇ ¨ áõñÇßÝ»ñÇ ÑÇßáÕáõÃÛáõÝÝ»ñÁ ½»ï»Õ»Éáõ Ù³ëÇÝ:1099. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý È. ä. [êáí»ï³Ï³Ý Çß˳ÝáõÃÛ³Ý Ñ³ëï³ïáõ-ÙÇó Ñ»ïá ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ 1921Ã. Ù³ÛÇëÇÝ ºñ¨³Ý ųٳݻÉáõ Ù³ëÇÝ]// Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý È.ä. ºñ¨³Ý: (2750-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí). - º., 1969. - ¿ç 13,23:1100. سñáõÃÛ³Ý üñ. ²í»ïÇù Æë³Ñ³ÏÛ³ÝÇ ïáõÝ-óݷ³ñ³ÝáõÙ:[³ݷ³ñ³ÝÇ óáõó³ëñ³ÑáõÙ ì. î»ñÛ³ÝÇ, ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¨ Æë³-ѳÏÛ³ÝÇ Í³ÝáÃáõÃÛ³ÝÁ í»ñ³μ»ñáÕ ÝÛáõûñ Ý»ñϳ۳óÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ] //´³Ýíáñ. - È»ÝÇݳϳÝ, 1969. - Ã. 107. - 11 Ù³ÛÇëÇ. - ¿ç 3:1101. Øݳó³Ï³ÝÛ³Ý ²ñ³Ù³ÛÇë: гÛáó ³ÝóÛ³ÉÇ Ùß³ÏáõÛÃÇ ³ñ-Å»ùÝ»ñÁ É»ÝÇÝÛ³ÝÝ»ñÇ ·Ý³Ñ³ïÙ³Ùμ: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ·áñÍáõ-Ý»áõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. - 1969. - Ã. 8. - ¿ç 15-19:1102. Øݳó³Ï³ÝÛ³Ý ²ñ³Ù³ÛÇë: гÛáó ³ÝóÛ³ÉÇ Ùß³ÏáõÛÃÇ ³ñ-Å»ùÝ»ñÁ É»ÝÇÝÛ³ÝÝ»ñÇ ·Ý³Ñ³ïÙ³Ùμ: [²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïáõÙ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÏáãÁ §Ø»ñ ³ñÅ»ùÝ»ñÇ Ù³ëÇݦ Ëáñ³·ñáíª áõÕÕí³ÍϳñÙÇñ μ³Ý³ÏÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. - 1969. - Ã. 8. - ¿ç 15-19:1103. ä»ïñáëÛ³Ý Þ. ì.Æ. È»ÝÇÝÁ ¨ êáí»ï³Ï³Ý μ³½Ù³½· å»ïáõ-ÃÛ³Ý ëï»ÕÍáõÙÁ: [ܳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÁ ³Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý Ñ³Ýñ³å»ïáõÃÛáõÝÝ»ñǹ³ßÇÝùÇ ³Ùñ³åÝ¹Ù³Ý ·áñÍáõÙ] // êáí»ï. г-285

Û³ëï³Ý. - 1969. - Ã. 304. - 30 ¹»Ïï. - ¿ç 2:1104. äáÕáëÛ³Ý ²., Þ³ÑÇÝÛ³Ý è. ºÕμ³ÛñáõÃÛ³Ùμ ½á¹í³Í μ³ñ»-ϳÙáõÃÛáõÝ: [ܳ¨ª Ïáõë³Ïó³Ï³Ý ·áñÍÇã ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ý»ñ¹ñáõÙÁÅáÕáíáõñ¹Ý»ñÇ μ³ñ»Ï³ÙáõÃÛ³Ý ³Ùñ³åÝ¹Ù³Ý ·áñÍáõÙ] // êáí»ï.г۳ëï³Ý. - 1969. - Ã. 38. - 14 ÷»ïñ. - ¿ç 2-3:1105. îáÝáÛ³Ý Î. á۳層Éáõ ³é³çÇÝ å³ï·³Ù³μ»ñÁ: [ܳ¨ª ÞÇñ³ÏÇçñ³ÝóùÇ Ï³éáõóÙ³Ý ·áñÍáõÙ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÁ] // êáí»ï.г۳ëï³Ý. - 1969. - Ã. 89. - 16 ³åñ. - ¿ç 2, Éáõë³ÝÏ. :1106. îñ³ëÏáõÝáí Ø. È»ÝÇÝÛ³Ý ³½·³ÛÇÝ ù³Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛ³ÝѳÕóݳÏÁ ²Ý¹ñÏáíϳëáõÙ: ²¹ñμ»ç³ÝÇ, г۳ëï³ÝÇ ¨ ìñ³ëï³ÝÇÎáÙÏáõëÝ»ñÇ Î»ÝïÏáÙÝ»ñÇÝ ³éÁÝûñ Ïáõë³ÏóáõÃÛ³Ý å³ïÙáõÃÛ³ÝÇÝëïÇïáõïÝ»ñÇ ·Çï³Ï³Ý Ýëï³ßñç³ÝÁ: [¼»ÏáõóáÕÝ»ñÁ ݳ¨ ².ü.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. - 1969. -Ã. 304. - 30 ¹»Ïï. - ¿ç 3:1107. ì.Æ.È»ÝÇÝÇ Ñ³Û ½ÇݳÏÇóÝ»ñÁ: [È»ÝÇÝÇ Ñ»ï ³ÝÓÝ³Ï³Ý Í³-ÝáÃáõÃÛáõÝ Ñ³ëï³ï³Í, ѳݹÇåáõÙÝ»ñ áõÝ»ó³Í, ݳٳϳ·ñáõÃÛáõÝí³ñ³Í Ñ³Û ·áñÍÇãÝ»ñ γÙáÛÇ, ê³ñ·Çë γëÛ³ÝÇ, ê³ñ·Çë êñ³åÇáÝ-Û³Ý-ÈáõϳßÇÝÇ, ê³Ñ³Ï î»ñ-³μñÇ»ÉÛ³ÝÇ, ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝǨ áõñÇßÝ. Ù³ëÇÝ] // ´³Ýíáñ. - È»ÝÇݳϳÝ. - 1969. - Ã. 92. - 19 ³åñ. -¿ç 2:1108. øáãÇÝÛ³Ý ². Ø»Í μ³Ý³ëï»ÕÍÁ ¨ ù³Õ³ù³óÇÝ: (ÐáíѳÝÝ»ëÂáõÙ³ÝÛ³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 100-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí) [È»ÝÇÝÛ³Ý ·í³ñ¹Ç³Ûdzϳݳíáñ ·áñÍÇãÝ»ñ, μáÉߨÇÏ ùÝݳ¹³ïÝ»ñ êï. Þ³ÑáõÙÛ³ÝÁ ¨ ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ÂáõÙ³ÝÛ³ÝÇ ëï»Õͳ·áñÍáõÃÛáõÝÁ μ³ñÓñ ·Ý³Ñ³ï»ÉáõÙ³ëÇÝ] // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. - 1969. - Ã.220. - 20 ë»åï. - ¿ç 2:1109. Ìààðè Ãóðãåí. Ó èñòîêîâ ðóññêîãî ÷óäà [Îá Àëåêñàíäðå Ôåäîðîâè÷åÌÿñíèêÿíå] / Àâòîðèçîâ. ïåðåâîä ñ àðì. Àíàèò Áàÿíäóð //Ïàðòèÿ øàãàåò â ðåâîëþöèþ. Ðàññêàçû î ñîðàòíèêàõ Â.È. Ëåíèíà.Èçä. 2-å. - Ì., 1969. - Ñ. 198-208:1110. Õàðìàíäàðÿí Ñ.Â. Ñîçäàíèå Çàêàâêàçñêîé Ôåäåðàöèè //Èñ³μ»ñ ѳë³ñ³Ï³Ï³Ý ·ÇïáõÃ. - 1969. - Ã. 5. - ¿ç 17-29.Èç ñîäåðæ.: [Î ïîëèòè÷åñêîì ôàêòîðå ñîçäàíèÿ Çàêôåäåðàöèè, ïðèâåäåíûñëîâà èç ïðîèçâåäåíèÿ À. Ìÿñíèêÿíà, ÷òî ñîþç îñíîâàí íà õîçÿéñò-286

âåííîé è ïîëèòè÷. ïëàòôîðìå íàðîäîâ Çàêàâêàçüÿ; Î ïîðó÷åíèè ïëåíóìàÊàâáþðî (3 íîÿáðÿ 1921ã. Áàêó) Ìÿñíèêÿíó è Ýëèàâå âûðàáîòàòü ðåçîëþöèþî ôåäåðàöèè; Îá èçáðàíèè è Àë. Ìÿñíèêîâà 1-ì Çàêàâêàçñêèì ñúåçäîìêîììóíèñòè÷åñêèõ îðãàíèçàöèé ÷ëåíîì Çàêêðàéêîìà ÐÊÏ(á); Î äîêëàäå Àë.Ìÿñíèêÿíà íà ïîëíîìî÷íîé êîíôåðåíöèè ÖÈÊ ÑÑÐ Ãðóçèè, Àðìåíèè èÀçåðáàéäæàíà î ïîëèò. îðãàíèçàö. è ýêîí. ñòðóêòóðå Çàêôåäåðàöèè è îâõîæäåíèè À. Ìÿñíèêÿíà (Ìÿñíèêîâà) â ïðåçèäèóì Ñîþçíîãî Ñîâåòà].1111. Õàðìàíäàðÿí Ñ.Â. Ñîçäàíèå Çàêàâêàçñêîé Ôåäåðàöèè //Èñ³μ»ñ ѳë. ·ÇïáõÃ. - 1969. - Ã. 5. - ¿ç 15-30:Î ðîëè Àë. Ìÿñíèêÿíà òàêæå â ñîçäàíèè Çàêàâêàçñêîé ôåäåðàöèè.19701112. ².ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ý³Ù³Ï³·ñáõÃÛáõÝÇó / Ññ³å. ì. Ü»ñϳñ³ñÛ³Ý,². ³ÇñÛ³Ý, Ø. ÂáõÙ³ÝÛ³Ý // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇí-Ý»ñÇ. - 1970. - Ã. 3. - ¿ç 39-45.´áí³Ý¹.-Çó: Ïèñüìî Ìàðòèðîñà Ñàðüÿíà Àëåêñàíäðó Ìÿñíèêÿíó [Îïðîñüáå Ïèðóìÿíà, ïåðåäàííîãî Ì. Ñàðüÿíîì, îá îáëåã÷åíèè ìåð äëÿ ïðèåçäàâ Àðìåíèþ ëèöàì, æåëàþùèì ñòðîèòü íîâóþ Àðìåíèþ] / Ì. Ñàðüÿí. -Ïîäïèñü.1113. ²μ³çÛ³Ý ¨áñ·: §Ð³Ýñ³å»ïáõÃÛ³Ý Ý³Ë³·³ÑÁ¦: [²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ ÝíÇñí³Í ¼. ¸³ñÛ³ÝÇ Ñ³Ù³ÝáõÝ åÇ»ëÇ μ»Ù³¹ñáõÃÛáõ-ÝÁ . êáõݹáõÏÛ³ÝÇ ³Ýí. å»ï³Ï³Ý ¹ñ³Ù³ïÇÏ³Ï³Ý Ã³ïñáÝáõÙ] //гÛñ»ÝÇùÇ Ó³ÛÝ. - 1970. - Ã. 44. - 4 ÝáÛ»Ùμ. - ¿ç 4-5:1114. ²¹³ÙÛ³Ý È. гñáõëï å³ïÙáõÃÛáõÝ: [ì.Æ. È»ÝÇÝÇ »ñÏ»ñÇÑñ³ï³ñ³ÏáõÃÛ³Ý ·áñÍáõ٠ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ý»ñ¹ñÙ³Ý Ù³ëÇÝ] //гÛñ»ÝÇùÇ Ó³ÛÝ. - 1970. - Ã. 4. - 28 ÑáõÝí. - ¿ç 2:1115. ²ÉÇ˳ÝÛ³Ý ê. î. ²Ù»Ý³ï»ë ³ãùÁ: гÛÏ³Ï³Ý ·áñÍ»ñÇ Ïá-ÙÇë³ñÁ [ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ] // ²ÉÇ˳ÝÛ³Ý ê. î. ì³éɳٲí³Ý»ëáí. - º., 1970. - ¿ç 144-245:1116. ²ÉÇ˳ÝÛ³Ý ê³Ùí»É: ²é³çÝáñ¹Á ¨ Ñ³Û μ³Ý³ëï»ÕÍÁ: [ܳ¨ª²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ì. î»ñÛ³ÝÇ Ã³ñ·Ù³ÝáõÃÛ³Ùμ ì.Æ. È»ÝÇÝÇ §ä»ïáõ-ÃÛáõÝ ¨ ѻճ÷áËáõÃÛáõݦ ·ñùÇ í»ñç³μ³ÝÇ Ñ»ÕÇÝ³Ï ¨ §ÎáÙáõÝÇëïûñÃÇÝ ³ß˳ï³Ïó»Éáõ Ù³ëÇݦ] // ³ñáõÝ. - 1970. - Ã. 4. - ¿ç 30-36 :287

1117. ²ÉÇ˳ÝÛ³Ý ê³Ùí»É: êáí»ï³Ï³Ý èáõë³ëï³ÝÇ û·ÝáõÃÛáõÝÁг۳ëï³ÝÇÝ: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëݳÏóáõÃÛ³Ùμ 1921Ã. ³åñÇÉÇ3-Ç áñáßÙ³Ý Ù³ëÇÝ] // гÛñ»ÝÇùÇ Ó³ÛÝ. - 1970. - Ã. 33. - 19û·áëï. - ¿ç 2; Ã. 34. - 26 û·áëï. - ¿ç 2-3:1118. ²Õ³ÙÇñÛ³Ý Ðñ³Ýï: ²é³çÇÝ Ñ³Û å»ï³Ï³Ý ûñ³Ã»ñÃÁ [§Îá-ÙáõÝÇëï¦ Ëáñ³·ñáí ݳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÁ ûñÃÇ ÉáõÛë ÁÝͳÛ-Ù³Ý ·áñÍáõÙ] // гÛñ»ÝÇùÇ Ó³ÛÝ. - 1970. - Ã. 51. - 23 ¹»Ïï. - ¿ç 3:1119. ²×»ÙÛ³Ý ì³ñ¹³Ý: ì³ñ¹³Ý ²×»ÙÛ³ÝÁª Ýáñ μ»Ù³¹ñáõÃÛ³ÝÙ³ëÇÝ [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ï»ñå³ñÁ ¼. ¸³ñÛ³ÝÇ §Ð³Ýñ³å»ïáõ-ÃÛ³Ý Ý³Ë³·³ÑÁ¦ åÇ»ëáõÙ μ»Ù ѳݻÉáõ Ù³ëÇÝ] // ³ñáõÝ. - 1970. -Ã.4. - ¿ç 85-86:1120. ²é³ù»ÉÛ³Ý Ð. ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý: [ºñ¨³ÝÇ ÷áÕáóÝ»-ñÇó Ù»ÏÁ Ýñ³ ³ÝáõÝáí Ïáã»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. - 1970. - Ã.266. - 13 ÝáÛ»Ùμ. - ¿ç 3. - (àõÙ ³ÝáõÝáí »Ý ÏáãíáõÙ Ù»ñ ÷áÕáóÝ»ñÁ):1121. ²ñ½áõÙ³ÝÛ³Ý Ø. È»ÝÇÝÁ ¨ å³ïÙáõÃÛáõÝÁ: [ܳ¨ª ѻճ÷á˳-Ï³Ý ß³ñÅÙ³Ý ·áñÍáõÙ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÇ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г-Û³ëï³Ý. - 1970. - Ã. 33. - 10 ÷»ïñ. - ¿ç 2:1122. ²ñÍí³ÛÇÝ ÃéÇãù: [ú¹»ë³ÛÇ §¼³ßãÇïÝÇÏ éá¹ÇÝǦ ûñÃáõ٧г۳ëï³ÝÇ Ñ³ñó³Ã»ñÃÇÏÁ¦ μ³ÅÝáõ٠ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ í»ñ³μ»ñÛ³Éïå³·ñí³Í Ñá¹í³ÍÇ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. - 1970. - Ã.3. - 6 ÑáõÝí. - ¿ç 1:1123. ².ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ý³Ù³Ï³·ñáõÃÛáõÝÇó: [²é³ç³μ. ¨ Ññ³å.]/ ì. Ü»ñϳñ³ñÛ³Ý. ². ³ÇñÛ³Ý, Ø. ÂáõÙ³ÝÛ³Ý // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³-ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1970. - Ã. 3. - ¿ç 39-41:´áí³Ý¹.-Çóª ²ëù³Ý³½ Øé³íÛ³ÝÇ Ý³Ù³ÏÁ ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ:15÷»ïñí³ñ, 20 ¹»Ïï»Ùμ»ñ, 1924Ã., ºñ¨³Ý: [سñùë-¾Ý·»ÉëÇ Ññ³å³ñ³Ïáõ-ÃÛ³Ý ·ñùáõÛÏÁ ëï³Ý³Éáõ, ýÇݳÝë³Ï³Ý û·ÝáõÃÛ³Ý ¨ óïñáÝÇ ¹ñáõÃÛáõÝÁμ³ñ»É³í»Éáõ Ù³ëÇÝ] / ²ëù³Ý³½ Øé³íÛ³Ý; È»áÛÇ Ý³Ù³ÏÁ ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÇÝ:24 ÷»ïñí³ñÇ, 1924Ã., ÂÇýÉÇë. [üÇݳÝë³Ï³Ý û·ÝáõÃÛáõÝ ëï³Ý³-Éáõ Ù³ëÇÝ]:1124. ´³μ³Û³Ý Ð. ØÇßï Ïáõë³ÏóáõÃÛ³Ý Ñ»ï: §ÎáÙáõÝÇëï¦ (ѳۻ-ñ»Ý) ûñÃÇ 50-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí: [ܳ¨ª ûñÃÇ ¿ç»ñáõÙ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇѳݹ»ë ·³Éáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. - 1970. - Ã. 117. - 22 Ù³-ÛÇëÇ. - ¿ç 3:288

1125. ´³ñë»ÕÛ³Ý Ê. лÕÏáÙÇ ¹ñáßÁ ºñ¨³ÝÇ íñ³: 4 ¹»Ïï. 1920Ã.:[ܳ¨ª ѻճ÷áË³Ï³Ý ß³ñÅÙ³Ý ³ÏïÇí Ù³ëݳÏÇó ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. - 1970. - Ã. 181. - 6û·áëï. - ¿ç 3:1126. ´»ë ³ñ»·ÇÝ: Ðáμ»ÉÛ³ÝÁ: (ä³ïÙí³Íù) [ÜíÇñí³Í ²É. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. - 1970. - Ã. 38. - 15 ÷»ïñ. - ¿ç 2-3:1127. ´»ë ³ñ»·ÇÝ: Ú³÷Ýç³íáñÝ»ñÁ: äÇ»ë Ù»Ï ·áñÍáÕáõÃÛ³Ùμ:[²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. ·ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ. - 1970. - Ã. 1. - ¿ç50-65:1128. ³μñÇ»ÉÛ³Ý .². г۳ëï³ÝÇ êáí»ï³Ï³Ý Çß˳ÝáõÃ۳ݳé³çÇÝ ÙÇçáó³éáõÙÝ»ñÁ ¨ ³Ý¹ñ³ÝÇÏ å³ßïáݳûñÃÁ: [ܳ¨ª ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ý»ñ¹ñ³Í ³í³Ý¹Ç Ù³ëÇÝ] // Èñ³μ»ñ ѳë. ·Çï. - 1970. -Ã. 9. - ¿ç 3-11:1129. ¸³Ýáõß Þ³Ñí»ñ¹Û³Ý [Ññ³å. лÝñÇÏ ²½³ïÛ³Ý] // ´³Ýμ»ñг۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1970. - Ã. 3. - ¿ç 49-64.´áí³Ý¹.-Çó: Äîíåñåíèå Øàâåðäîâà ïîëíîìî÷íîìó ïðåäñòàâèòåëþ ÑÑ-ÐÀ â ÐÑÔÑÐ Ñ. Òåð-Ãàáðèåëÿíó ñ îáçîðîì ýêîíîìè÷åñêîãî è ìåæäóíàðîäíîãîïîëîæåíèÿ Ðåñïóáëèêè Àðìåíèÿ 29 èþí. 1921ã. [Îá óïîìèíàíèè Ìÿñíèêÿíàâ ñâÿçè ñ óíè÷òîæåííûìè Øàâåðäîâûì ïðè àðåñòå øèôðîâ, êîòîðûåèìåþòñÿ ó Ìÿñíèêÿíà] / Øàâåðäîâ // ¿ç 58- 59. – Ïîäïèñü.1130. ¸³ñÛ³Ý ¼. гÝñ³å»ïáõÃÛ³Ý Ý³Ë³·³ÑÁ: (äÇ»ë »ñ»ù ·áñ-ÍáÕáõÃÛ³Ùμ, í»ó å³ïÏ»ñáí): [ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. ³ñí»ëï.- 1970. - Ã. 9. - ¿ç 1-25:1131. º½»ÏÛ³Ý è. ÆÝãå»ë ¹ñí»óÇÝ êáódzÉÇëï³Ï³Ý ßÇݳñ³ñáõ-ÃÛ³Ý ÑÇÙù»ñÁ: (²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¨ ÈáõϳßÇÝÇ ·É˳íáñ³Í ϳé³í³ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ) // êáí»ï. г۳ëï³Ý. - 1970. -Ã. 11. - ¿ç 10-11:1132. º½»ÏÛ³Ý è¨ÇÏ: ØÇ Éáõë³ÝϳñÇ Ñ»ïù»ñáí [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏ-Û³ÝÁ 1922Ã. ·³ñݳÝÁ ÂÇýÉÇë Ùßï³Ï³Ý ³ß˳ï³ÝùÇ Ù»ÏÝ»Éáõó³é³çª ²ñ³Ù³ÛÇë ºñ½ÝÏÛ³ÝÇ, ²ëù³Ý³½ Øé³íÛ³ÝÇ, гÛÏ ²½³ïÛ³ÝÇ,гÏáμ ÐáíѳÝÝÇëÛ³ÝÇ, гÛñ³å»ï î³ïÛ³ÝÇ, ²ñï³ß»ë γñÇÝÛ³ÝÇ,ܳñÇÙ³Ý î»ñ-Ô³½³ñÛ³ÝÇ Ñ»ï Éáõë³Ýϳñí»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ³ñáõÝ. -1970. - Ã. 8. - ¿ç 45-48, Éáõë³ÝÏ.:289

1133. ³Ùñ³½Û³Ý Ðñ³Ýï: êáí»ï³Ñ³Û ùÝݳ¹³ïáõÃÛ³Ý å³ï-ÙáõÃÛáõÝÇó: [ܳ¨ª ÃßÝ³Ù³Ï³Ý ù³Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛ³Ý ¹»Ù ²É. ØÛ³ëÝÇÏ-Û³ÝÇ å³Ûù³ñÇ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. ·ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ. - 1970. - Ã. 7. - ¿ç133-156:1134. ÆÝï»ñݳóÇáݳÉǽÙÇ ëϽμáõÝù»ñÇÝ Ñ³í³ï³ñÇÙ: ²Ý¹ñÏáí-ϳëÇ ·ÇïݳϳÝÝ»ñÇ ÙdzóÛ³É ·Çï³Ï³Ý Ýëï³ßñç³ÝÁ: [ܳ¨ª ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»Õ³÷áË³Ï³Ý ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г-Û³ëï³Ý. - 1970. - Ã. 274. - 24 ÝáÛ»Ùμ. - ¿ç 1,3:1135. È»ÝÇÝÇ »ñÏ»ñÁ ѳۻñ»Ý: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÁ ³é³ç-Ýáñ¹Ç ·áñÍ»ñÇ Ã³ñ·Ù³ÝáõÃÛ³Ý ¨ Ññ³ï³ñ³ÏÙ³Ý ·áñÍáõÙ] // êáí»ï.г۳ëï³Ý. - 1970. - Ã. 4. - ¿ç 33:1136. È»ÝÇÝÛ³Ý Ñáμ»ÉÛ³ÝÇÝ Áݹ³é³ç: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ·áñ-ÍáõÝ»áõÃÛ³ÝÁ ÝíÇñí³Í ¼. ¸³ñÛ³ÝÇ §Ð³Ýñ³å»ïáõÃÛ³Ý Ý³Ë³·³ÑÁ¦åÇ»ëÇ μ»Ù³¹ñáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ] // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. - 1970. - Ã. 48. - 27÷»ïñ. - ¿ç 2-3:1137. È»ÝÇÝÛ³Ý ÷³ëï³ÃÕûñÁ г۳ëï³ÝÇ Ù³ëÇÝ / ä³ïñ³ëï.ªê³Ùí»É ²ÉÇ˳ÝÛ³Ý // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. - 1970. - Ã. 15. - 20 ÑáõÝí. - ¿ç2,4, Éáõë³ÝÏ.:´áí³Ý¹.-Çóª ²ñ¨ÙïÛ³Ý Ð³Û³ëï³ÝÇ Ù³ëÇÝ É»ÝÇÝÛ³Ý ¹»Ïñ»ïÁ; ÆÉÛÇãÇ Ñá-·³ï³ñáõÃÛ³Ùμ ßñç³å³ïí³Í [ܳ¨ª 1921Ã. ³åñÇÉÇ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ Îáí-ϳëÇ ÏáÙáõÝÇëïÝ»ñÇÝ Ñ³ëó»³·ñ³Í ݳٳÏÁ ѳÝÓÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ]1138. ʳã³ïñÛ³Ý ê. Î»ë ¹³ñ å³ïÙáõÃÛ³Ý »ñÃáõÕáõÙ: (ÀÝÏ. ê.ʳã³ïñÛ³ÝÇ ½»ÏáõóáõÙÇó) [êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÇ 50-³ÙÛ³ÏÇϳå³ÏóáõÃÛ³Ùμ ݳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ·³Õ³÷³ñÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ] //´³Ýíáñ. - È»ÝÇݳϳÝ, 1970. - Ã. 259. - 4 ÝáÛ»Ùμ. - ¿ç 3:1139. γñ³å»ïÛ³Ý È., ñÇ·áñÛ³Ý è. гí»ñŠͳͳÝíÇñ, ÑáÏï»Ùμ»ñ۳ݹñáß: ¼áñ³Ñ³Ý¹»ë ¨ ³ß˳ï³íáñÝ»ñÇ ïáÝ³Ï³Ý ßù»ñúñ¨³ÝáõÙ: [ܳ¨ª ÑÇß³ï³Ïí³Í 1921Ã. ÝáÛ»Ùμ»ñÇ 7-ÇÝ ÐáÏï»Ùμ»ñÛ³Ýѻճ÷áËáõÃÛ³Ý ï³ñ»¹³ñÓÇ ³éÇÃáí ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ »ÉáõÛÃÇ Ù³ëÇÝ]// êáí»ï. г۳ëï³Ý. - 1970. - Ã. 262. - 8 ÝáÛ»Ùμ. - ¿ç 3-4:1140. ÎÇñ³ÏáëÛ³Ý æ. ä³ÝͳÉÇ ÑÇëݳÙÛ³Ï: (êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÇ50 ï³ñÇÝ) [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ï³ñÍÇùÇ Ù³ëÇÝ] // ´³Ýμ»ñºñ¨³ÝÇ Ñ³Ù³Éë. - 1970. - Ã. 3. - ¿ç 3-15:290

1141. ÎáÙÇï³ëÇ ³Ýí³Ý óݷ³ñ³ÝÁ: [ܳ¨ª ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ áõÕÕí³ÍÎáÙÇï³ëÇ ÙÇ ß³ñù ݳٳÏÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. -1970. - Ã. 2. - ¿ç 28-29:1142. ÎáõñïÇÏÛ³Ý êï»÷³Ý: Ðñ³ßù Ù³ñ¹Á: [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¨ì.Æ. È»ÝÇÝÇ Ñ³Ù³ï»Õ ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ] // ñ³Ï. ûñÃ. - 1970.- 27 Ù³ñïÇ. - ¿ç 1; Èñ³μ»ñ. - ÜÛáõ-Úáñù, 1970. - Ã. 96. - 16 ÑáõÝÇëÇ. -¿ç 1,2:1143. ÎáõñïÇÏÛ³Ý êï»÷³Ý: Ðñ³ßù Ù³ñ¹Á: [ä³ïÙí³Íù: È»ÝÇÝØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý Ùï»ñÙáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ] // ñ³Ï³Ý ûñÃ. - 1970. - Ã. 13. - 27Ù³ñïÇ. - ¿ç 1-2:1144. гÕóݳÏÁ Ýí³×í»ó ÏáÙÏáõë³ÏóáõÃÛ³Ý ·É˳íáñáõÃÛ³Ùμ:(ØÇ Ñ³ïí³Í гÛÏ³Ï³Ý êáí»ï³Ï³Ý êáódzÉÇëï³Ï³Ý гÝñ³å»-ïáõÃÛ³Ý ¨ г۳ëï³ÝÇ ÎáÙáõÝÇëï³Ï³Ý Îáõë³ÏóáõÃÛ³Ý 50-³ÙÛ³ÏÇÙ³ëÇÝ Ð³Û³ëï³ÝÇ ÎáÙÏáõëÇ Î»ÝïÏáÙÇ áñáßáõÙÇó) [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÁ ëáódzÉÇëï³Ï³Ý ѻճ÷áËáõÃÛ³Ý Ñ³ÕóݳÏÇ Ñ³-Ù³ñ ÙÕ³Í å³Ûù³ñáõÙ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. - 1970. - Ã.11. - ¿ç 7:1145. Ð³Û ÅáÕáíñ¹Ç Ù»Í ïáÝÁ: È»ÝÇÝÇ ßù³Ýß³ÝÇ Ñ³ÝÓÝáõÙÁ êáí»ï³Ï³Ýг۳ëï³ÝÇÝ: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ] // гÛñ»ÝÇùÇÓ³ÛÝ. - 1970. - Ã. 15. - 15 ³åñÇÉÇ. - ¿ç 1-2:1146. гÛÏ³Ï³Ý êáí»ï³Ï³Ý êáódzÉÇëï³Ï³Ý гÝñ³å»ïáõ-ÃÛ³Ý ¨ г۳ëï³ÝÇ ÎáÙáõÝÇëï³Ï³Ý Îáõë³ÏóáõÃÛ³Ý 50-³ÙÛ³ÏÇ Ù³ëÇÝ:г۳ëï³ÝÇ ÎáÙáõÝÇëï³Ï³Ý Îáõë³ÏóáõÃÛ³Ý Î»ÝïñáݳϳÝÎáÙÇï»Ç àñáßáõÙÁ: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÁ ѻճ÷áË³Ï³Ý å³Ûù³ñÇ·áñÍáõÙ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. - 1970. - Ã. 232. - 4 ÑáÏï. - ¿ç 1-2. - êïáñ³·ñ.ª г۳ëï³ÝÇ ÎáÙáõÝÇëï³Ï³Ý Îáõë³ÏóáõÃÛ³Ý Î»ÝïñáݳϳÝÎáÙÇï»:1147. г۳ëï³ÝÇ ³ñí»ëïÇ í³ñå»ïÝ»ñ Ñáμ»ÉÛ³Ý³Ï³Ý Ñ³Ù»ñ-·Áª ÝíÇñí³Í ì.Æ. È»ÝÇÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 100-³ÙÛ³ÏÇÝ: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³-ÝÇ ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³ÝÁ ÝíÇñí³Í ¼. ¸³ñÛ³ÝÇ §Ð³Ýñ³å»ïáõÃÛ³Ý Ý³-˳·³ÑÁ¦ åÇ»ëÇ μ»Ù³¹ñáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ] // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. - 1970. -Ã. 90. - 17 ³åñ. - ¿ç 4:1148. гñáõÃÛáõÝÛ³Ý ì³Ñ³Ý: ²ñӳݳ·áñÍÁ: (Ü»ñϳ۳óí³Í ¿ г-Û³ëï³ÝÇ å»ï³Ï³Ý Ùñó³Ý³ÏÇ) [ø³Ý¹³Ï³·áñÍ ²ñ³ ê³ñ·ëÛ³ÝÇ,291

ݳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ï»ñå³ñÁ Ï»ñï»Éáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý.- 1970. - Ã. 247. -22 ÑáÏï. - ¿ç 2:1149. лñáë³Ï³Ý Ù³ÛÇëÁ: [سÛÇëÛ³Ý ³åëï³ÙμáõÃÛ³Ý í»ñ³μ»ñ-Û³É Ý³¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ï³ñÍÇùÇ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. -1970. - Ã. 111. - 14 Ù³ÛÇëÇ. - ¿ç 1:1150. ÐáÏï»Ùμ»ñÇ ¹ñáßÇÝ Ñ³í³ï³ñÇÙ: (²ñï³·Ý³Û ·Çï³Ï³ÝÝëï³ßñç³Ý È»ÝÇݳϳÝáõÙ): [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³ÝÙ³ëÇÝ] // ´³Ýíáñ. - È»ÝÇݳϳÝ, 1970. - Ã. 261. - 6 ÝáÛ»Ùμ. - ¿ç 2:1151. Ô³½³ÝçÛ³Ý ì.Ð. سÛÇëÛ³Ý ³åëï³ÙμáõÃÛ³Ý 50-³ÙÛ³ÏÁ:[ܳ¨ª 1921Ã. سÛÇëÛ³Ý ³åëï³ÙμáõÃÛ³Ý ³é³çÇÝ ï³ñ»¹³ñÓÇ ³é-ÃÇí ºñ¨³ÝáõÙ ï»ÕÇ áõÝ»ó³Í ѳݹÇë³íáñ ÝÇëïáõÙ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇËáëùÇ Ù³ëÇÝ] // Èñ³μ»ñ ѳë. ·Çï. - 1970. - Ã. 5. - ¿ç 3-10:1152. Ô³½³ñÛ³Ý Ø³ÝÛ³: È»ÝÇÝ, ѻճ÷áËáõÃÛáõÝ [ܳ¨ ¼. ñÇ·áñ-Û³ÝÇ §²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏ۳ݦ Ïï³íÇ Ù³ëÇÝ] // ñ³Ï³Ý ûñÃ. –1970. – Ã. 8. – 20 ÷»ïñ. - ¿ç 1:1153. Ô³½³ñÛ³Ý Ø³ÝÛ³, ʳãÇÏÛ³Ý Ú³Ïáí: ÜϳñÇãÝ»ñÁª Ñáμ»ÉÛ³-ÝÇÝ [ì.Æ. È»ÝÇÝÇÝ ÝíÇñí³Í óáõó³Ñ³Ý¹»ëÇ Ù³ëÇÝ, ݳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏ-Û³ÝÇÝ ÝíÇñí³Í ·áñÍ»ñÁ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. - 1970. - Ã. 50. - 1Ù³ñïÇ. - ¿ç 1:1154. Ô³ñÇμÛ³Ý ´., º½»ÏÛ³Ý è. Üñ³Ýù ³ß˳ï»É »Ý È»ÝÇÝÇ Ñ»ï:[ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ³í³ï³ñÇÙ ½ÇݳÏÇóÁ ÉÇÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï.г۳ëï³Ý. - 1970. - Ã. 3. - Ù³ñï. - ¿ç 8-10:1155. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý . [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ 1921Ã. Ù³ÛÇëÇ 10-Ç Çñ»ÉáõÛÃáõÙ ÊáñÑñ¹³ÛÇÝ Çß˳ÝáõÃÛ³Ý Ï³Û³óÙ³Ý ·áñÍáõ٠سÛÇë۳ݳåëï³ÙμáõÃÛ³Ý ¹»ñÁ ϳñ¨áñ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý .´. ²½³ïáõÃ۳ݳñß³ÉáõÛëÇÝ. - º.: 1970. - ¿ç 6, 51-53, ¹ÇÙ³ÝÏ.1156. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý . ²Ý˳Ëï μ³ñ»Ï³ÙáõÃÛáõÝ: ÄáÕáíñ¹³Ï³ÝÐáõÝ·³ñdzÛÇ Ñ³ÕÃ³Ï³Ý ù³éáñ¹ ¹³ñÁ: [ܳ¨ª ÑáõÝ·³ñ ÅáÕáíñ¹ÇÑ»ï ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ μ³ñ»Ï³ÙáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. -1970. - Ã. 79. - 4 ³åñ. - ¿ç 3:2921157. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý . ´áó³ßáõÝã ÇÝï»ñݳóÇáݳÉÇëïÁ: (Ð³Û Åá-

Õáíñ¹Ç Ù»Í μ³ñ»Ï³ÙÝ»ñÁ): [ܳ¨ª Ïáõë³Ïó³Ï³Ý ³Ï³Ý³íáñ ·áñÍÇãê.Ø. ÎÇñáíÇ ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ùï»ñÙáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г-Û³ëï³Ý. - 1970. - Ã. 241. - 15 ÑáÏï. - ¿ç 2:1158. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý . È»ÝÇÝÛ³Ý ·³Õ³÷³ñÝ»ñÇ Ñ½áñ áõÅÁ: [ܳ¨ª²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëݳÏóáõÃÛáõÝÁ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý Ïáõë³ÏóáõÃÛ³Ýëï»ÕÍÙ³Ý áõ ³Ùñ³åÝ¹Ù³Ý ·áñÍáõÙ] // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. - 1970. - Ã.93. - 21 ³åñ. - ¿ç 2-3:1159. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý . г۳ëï³ÝÁ É»ÝÇÝÛ³Ý »ñÏ»ñáõÙ [ܳ¨ ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»ï ³ÝÓÝ³Ï³Ý ¨ ݳٳϳ·ñ³Ï³Ý ϳå»ñÇ Ù³ëÇÝ] //ñ³Ï³Ý ûñÃ. - 1970. - Ã. 16. - 17 ³åñ. - ¿ç 4:1160. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý . Ü»ñ³ÍáõÃÛáõÝ: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÁëáódzÉÇëï³Ï³Ý ѻճ÷áËáõÃÛ³Ý Ñ³ÕóݳÏÇ ·áñÍáõÙ] // Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý. ´.. È»ÝÇÝÁ ¨ ²Ý¹ñÏíϳëÁ 1893-1924: Ðï. 1. - º.: 1970. - ¿ç5-22:1161. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý . ì.Æ. È»ÝÇÝÇ Ï³å»ñÁ Ñ³Û μ³ñ»Ï³ÙÝ»ñÇÑ»ï // гÛñ»ÝÇùÇ Ó³ÛÝ. - 1970.- Ã. 12. - 25 Ù³ñïÇ. - ¿ç 2; Ã. 13. - 1³åñ. - ¿ç 2, Éáõë³ÝÏ. :´áí³Ý¹.-Çóª §ä»ïù ¿ ·ñ»Ç ßï³å ϳñ·áí, áñå»ë½Ç áõÕ³ñÏ»Ç ÁÝÏ. ØÛ³ë-ÝÇÏáíÇ Ñ»ï¦: [êáí»ï. Çß˳ÝáõÃÛ³Ý ³é³çÇÝ ï³ñÇÝ»ñÇÝ ì.Æ. È»ÝÇÝÇ ÏáÕÙÇó²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ ÎáíÏ³ë ³ß˳ï³ÝùÇ Ù»ÏÝ»Éáõ ³é³ç³ñÏÇ Ù³ëÇÝ]:1162. ÔáõϳëÛ³Ý Ø³ñ·á: γݷ ³é»ù, ÑáÕÙ»ñ: (¾É»ÏïñÇýÇϳódz-ÛÇ É»ÝÇÝÛ³Ý åɳÝÁª г۳ëï³ÝáõÙ) [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ 1921Ã. ì.Æ.È»ÝÇÝÇ Ý³Ù³ÏÁ áõÕÕí³Í ²¹ñμ»ç³ÝÇ, ìñ³ëï³ÝÇ, г۳ëï³ÝÇ,¸³Õëï³ÝÇ ÏáÙáõÝÇëïÝ»ñÇÝ ²Ý¹ñÏáíϳë μ»ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ³ñáõÝ.- 1970. - Ã. 4. - ¿ç 72-78:1163. Ø»ÉÇùë»ÃÛ³Ý è. êÙáÉ»ÝëÏÇ Ñ³Ù³Éë³ñ³ÝÇ åñáý»ëáñÁ: (²Ûëï»Õ¹³ë³Ëáë»É ¿ ².ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ) // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. - 1970. - Ã.70. - 25 Ù³ñïÇ. - ¿ç 3:1164. Ø»ÉÇùë»ÃÛ³Ý ì³ëåáõñ: ì.Æ. È»ÝÇÝÁ ¨ Ñ³Û ÅáÕáíáõñ¹Á: [г-Û³ëï³ÝÇ Ñ»Õ³÷áËáõÃÛ³Ý å³ïÙáõÃÛ³Ý Ã³Ý·³ñ³Ýáõ٠ݳ¨ª ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»Õ³÷áË³Ï³Ý ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³ÝÁ ÝíÇñí³Í ÝÛáõûñÇóáõó³¹ñáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. ·ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ. - 1970. - Ã. 4. - ¿ç173-175:293

1165. ØÏñïãÛ³Ý ². ì. Æ. È»ÝÇÝÇ Íñ³·ñ³ÛÇÝ Ý³Ù³ÏÇ á·áí: (¾ç»ñªºñ¨³ÝÇ Ïáõë³Ïó³Ï³Ý ϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛ³Ý å³ïÙáõÃÛáõÝÇó) [ܳ¨ª ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ½»ÏáõóÙ³Ý Ù³ëÇÝ] // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. – 1970. – Ã. 264.– 11 ÝáÛ»Ùμ. - ¿ç 1,2:1166. Øݳó³Ï³ÝÛ³Ý ì³½·»Ý: г۳ëï³ÝÇ ×ßÙ³ñïáõÃÛáõÝÁ: [²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ ÝíÇñí³Í ¼³ñ½³Ý¹ ¸³ñÛ³ÝÇ §Ð³Ýñ³å»ïáõÃÛ³Ý Ý³-˳·³ÑÁ¦ åÇ»ëÇ Ù³ëÇÝ] // ñ³Ï³Ý ûñÃ. - 1970. - Ã. 39. - 25 ë»åï.- ¿ç 1,2:1167. ÜáñÛ³Ý ì. ºñμ μáÉߨÇϳÝáõÙ ¿ñ ù³Õ³ùÁ: [²É»ùë³Ý¹ñ³åá-ÉáõÙ μáÉߨÇÏÛ³Ý Ñ»Õ³÷áËáõÃÛ³Ý ï³ñ³ÍÙ³Ý ·áñÍáõ٠ݳ¨ª ²É. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÇ ËáëùÇ Ù³ëÇÝ] // ´³Ýíáñ. - È»ÝÇݳϳÝ, 1970. - Ã. 270. - 18ÝáÛ»Ùμ. - ¿ç 2-3:1168. Þ³Ñí»ñ¹Û³Ý ¸. ¸. Þ³Ñí»ñ¹Û³ÝÇ Ý³Ù³ÏÁ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ:[Ðáõݳëï³ÝÇ ·³ÕóϳÝáõÃÛ³ÝÁ ³ÝÏ³Ë ²Ý¹ñÏáíϳë ÷á˳¹ñ»ÉáõÙ³ëÇÝ]: 13 ÝáÛ»Ùμ»ñÇ, 1924Ã., Î. äáÉÇë // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñ-ËÇíÝ»ñÇ. - 1970. - Ã. 3. - ¿ç 61-62:1169. Þ³Ñí»ñ¹Û³Ý ¸. ¸. Þ³Ñí»ñ¹Û³ÝÇ Ý³Ù³ÏÁ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ:[Ðáõݳëï³ÝÇ ·³ÕóϳÝÝ»ñÇ »ñÏñáñ¹ ¨ í»ñçÇÝ ËáõÙμÁ §ÎíÇñÑݳɦݳíáí ï»Õ³÷áË»Éáõ Ù³ëÇÝ]: 1 ¹»Ïï»Ùμ»ñÇ, 1924Ã., Î. äáÉÇë // ´³Ýμ»ñг۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1970. - Ã. 3. - ¿ç 62-63:1170. ä³ñë³ÙÛ³Ý ì. ì.Æ. È»ÝÇÝÁ ¨ Ñ³Û ÅáÕáíñ¹Ç ³½³ï³·ñáõ-ÃÛáõÝÁ: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ³ÝÓÝ³Ï³Ý ¨ ·³Õ³÷³ñ³Ï³Ý ϳå»-ñÇ Ù³ëÇÝ] // ´³Ýμ»ñ ºñ¨³ÝÇ Ñ³Ù³Éë. - 1970. - Ã. 1. - ¿ç 18-30:1171. ä»ïñáëÛ³Ý Þ³Ñ»Ý: ²é³çÇÝ ¹»Ïɳñ³óÇ³Ý [ܳ¨ª 1921Ã. ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ð³Û³ëï³Ý ·³Éáõ Ù³ëÇÝ] // ³ñáõÝ. - 1970. - Ã. 11. - ¿ç11-12:1172. ä»ïñáëÛ³Ý Þ. êáí»ïÝ»ñÇ ³é³çÇÝ ÁÝïñáõÃÛáõÝÝ»ñÁ г-Û³ëï³ÝáõÙ: [ܳ¨ª λÝï·áñÍÏáÙÇ Ýëï³ßñç³ÝáõÙ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ·É˳íáñáõÃÛ³Ùμ ÅáÕáíñ¹³Ï³Ý ÏáÙÇë³ñÝ»ñÇ ËáñÑáõñ¹ ϳ½Ù»ÉáõÙ³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. - 1970. - Ã. 267. - 15 ÝáÛ»Ùμ. - ¿ç 3:1173. ê³ñ·ëÛ³Ý ê»ñáμ: ÊáÛ³óáÕ í»ÑáõÃÛáõÝÁ: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏ-Û³ÝǪ ì.Æ. È»ÝÇÝÇ ½ÇݳÏÇóÁ ÉÇÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. -1970. - Ã.4. - ¿ç 22-24:294

1174. ê»μ³ñ ºí·ÇÝ»: лé³íáñ ï³ñÇÝ»ñ: гݹÇåáõÙ äáÕáë س-ÏÇÝóÛ³ÝÇ Ñ»ï; ²μ³ëÃáõÙ³Ý; ÎáñáõëïÁ Ù»Í ¿ñ [Ñáõß»ñ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³-ÝÇ Ù³ëÇÝ] // ê»μ³ñ ºí·ÇÝ». гñ³½³ï ³ÝáõÝÝ»ñ. - º., 1970. - ¿ç 21-34:1175. êÇÙáÝÛ³Ý Ð.è. ö³é³å³ÝÍ ÑÇëݳÙÛ³Ï: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏ-Û³ÝÇ ¹»ñÁ г۳ëï³ÝáõÙ ëáí»ï³Ï³Ý Çß˳ÝáõÃÛ³Ý Ñ³ëï³ïÙ³Ý ¨ÎáÙáõÝÇëï³Ï³Ý Ïáõë³ÏóáõÃÛ³Ý Ï³½Ù³íáñÙ³Ý ·áñÍáõÙ] // Èñ³μ»ñѳë. ·Çï. - 1970. - Ã. 11. - ÝáÛ»Ùμ. - ¿ç 3-10:1176. êáí»ï³Ñ³Û ·ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝÁ 50 ï³ñáõÙ: ÐêêÐ ·ñáÕÝ»ñÇÙÇáõÃÛ³Ý í³ñãáõÃÛ³Ý Ñáμ»ÉÛ³Ý³Ï³Ý åÉ»ÝáõÙÁ: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³-ÝÇ ¹»ñÁ Ýáñ³·áõÛÝ ·ñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý ëï»ÕÍÙ³Ý ·áñÍáõÙ] // êáí»ï. г-Û³ëï³Ý. - 1970. - Ã. 276. - ¿ç 3:1177. êï»÷³ÝÛ³Ý . È»ÝÇÝÇ å³ï·³ÙÝ»ñáí: (г۳ëï³ÝÇ ëå³éáճϳÝÁÝÏ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ÙÇáõÃÛ³Ý Ñ³Ù³·áõÙ³ñÇ ³éÃÇí) [ܳ¨ª ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ËáëùÇ Ù³ëÇÝ] // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. - 1970. - Ã. 122. - 28Ù³ÛÇëÇ. - ¿ç 2:1178. ì³ñ¹³ÝÛ³Ý ². ¸³μ³Õ˳ݳÛÇóª ųٳݳϳÏÇó ·áñͳñ³Ý:[Üáñù»óÇ Ï³ß»·áñÍ ². ³μñÇ»ÉÛ³ÝÝ»ñÇ ¨ ê³Ñ³ÏÛ³ÝÝ»ñÇ Ï³ßíÇ ·áñ-ͳñ³ÝÁ å»ï³Ï³Ý³óÝ»Éáõ í»ñ³μ»ñÛ³É ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ áñáßÙ³ÝÙ³ëÇÝ] // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. - 1970. - Ã. 235 - 7 ÑáÏï. - ¿ç 2:1179. ì.Æ. È»ÝÇÝ: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»ï ³ÝÓÝ³Ï³Ý ¨ ݳٳ-ϳ·ñ³Ï³Ý ϳå»ñÇ Ù³ëÇÝ] // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. -1970. - Ã. 1. - ¿ç 3-6:1180. ì. Æ. È»ÝÇÝÇÝ ÝíÇñí³Í óáõó³Ñ³Ý¹»ë [ºñ¨³ÝÇ ³ÉÛáõÙÇÝÇ·áñͳñ³ÝÇ ÏáõÉïáõñ³ÛÇ å³É³ïáõÙ, ݳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÏÛ³ÝùÇ ¨Ñ»Õ³÷áË³Ï³Ý ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³ÝÁ ÝíÇñí³Í ÷³ëï³ÃÕûñÇ óáõó³¹ñáõÃÛ³ÝÙ³ëÇÝ] // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. - 1970. - Ã. 50. - 2 Ù³ñïÇ. - ¿ç 2:1181. ìÇñ³μÛ³Ý ê.². È»ÝÇÝÛ³Ý ³í³Ý¹Ý»ñÇ Ï»Ýë³·áñÍáõÙÁ êáí»-ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝáõÙ áéá·Ù³Ý μݳ·³í³éáõÙ: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³-ÝÇÝ áõÕ³ñÏ³Í Íñ³·ñ³ÛÇÝ Ý³Ù³ÏÇ Ù³ëÇÝ] // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝdzñËÇíÝ»ñÇ. - 1970. - Ã.1. - ¿ç 63-74:1182. øáãÇÝÛ³Ý ².º. ÀÝÏ»ñ ².º. øáãÇÝÛ³ÝÇ ×³éÁ: (гݹÇë³íáñ295

ÝÇëïª ÝíÇñí³Í ºñ¨³ÝÇ å»ï³Ï³Ý ѳٳÉë³ñ³ÝÇ 50-³ÙÛ³ÏÇÝ) [ܳ¨ª².ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ] // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. - 1970. - Ã. 300. - 24¹»Ïï. - ¿ç 4:1183. øáãÇÝÛ³Ý ². Ð³Û ÅáÕáíñ¹Ç ·ÇïáõÃÛ³Ý ¨ ÏáõÉïáõñ³ÛÇ Ù»ÍïáÝÁ: ÀÝÏ»ñ ².º. øáãÇÝÛ³ÝÇ ×³éÁ [ä»ï³Ï³Ý гٳÉë³ñ³ÝÇ 50-³Ù-Û³ÏÇ Ñ³Ý¹Çë³íáñ ÝÇëïáõ٠ݳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ³ÝáõÝÁ ÑÇß³ï³-Ï»Éáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý.- 1970.- Ã. 299. - 24 ¹»Ïï. - ¿ç 1-4:1184. øáãÇÝÛ³Ý ². º. гí»ñÅ éáõë ÅáÕáíñ¹Ç Ñ»ï: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ] // øáãÇÝÛ³Ý ². º. êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÇ 50 ï³ñÇÝ.- º., 1970. - ¿ç 13-30:1185. øáãÇÝÛ³Ý ².º. Ø»½ Ñáí³ÝÇ ¿ Ø»Í È»ÝÇÝÇ ³Ýå³ñï»ÉÇ ¹ñáß-Á: г۳ëï³ÝÇ ÎáÙÏáõëÇ Ï»ÝïÏáÙÇ ³é³çÇÝ ù³ñïáõÕ³ñ ÁÝÏ»ñ ².º.øáãÇÝÛ³ÝÇ ½»ÏáõóáõÙÁ: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»Õ³÷áË³Ï³Ý ·áñ-ÍáõÝ»áõÃÛ³Ý ½ÇݳÏÇóÁ ÉÇÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. - 1970. - Ã.90. - 17 ³åñ. - ¿ç 2-3:1186. øáãÇÝÛ³Ý ²ÝïáÝ: êÇñ»É ѳÛñ»ÝÇùÁ Ý߳ݳÏáõÙ ¿ ³ÙÝ ûñ ³ß-˳ï»É Ýñ³ ѳٳñ: [гñó³½ñáõÛó ÐÎΠλÝïÏáÙÇ ³é³çÇÝ ù³ñïáõ-Õ³ñ ÁÝÏ. ²ÝïáÝ øáãÇÝÛ³ÝÇ Ñ»ï, ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ý»ñ¹ñáõÙÁ·Ý³Ñ³ï»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ³ñáõÝ. - 1970. - Ã. 11. - ¿ç 2-4:1187. úѳÝç³ÝÛ³Ý ´.ê. ´³Ýíáñ ¹³ë³Ï³ñ·Ç ¨ ·ÛáõÕ³óÇáõÃ۳ݹ³ßÇÝùÇ ëáódzÉ-ù³Õ³ù³Ï³Ý ÑÇÙù»ñÇ ³Ùñ³åݹáõÙÁ: [ܳ¨ª ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÇ Ù³ëÇÝ] // úѳÝç³ÝÛ³Ý ´.ê. г۳ëï³ÝÇ μ³Ýíáñ¹³ë³Ï³ñ·Ç ¨ ·ÛáõÕ³óÇáõÃÛ³Ý ¹³ßÇÝùÇ å³ïÙáõÃÛáõÝÇó (1953-1965ÃÃ.). - º., 1970. - ¿ç 59:1188. Àâåòèñÿí Ã.  áîðüáå çà ëåíèíñêîå åäèíñòâî ïàðòèè [Îáîëüøåâèêàõ-ëåíèíöàõ Çàêàâêàçüÿ è î À. Ìÿñíèêÿíå] // Êîììóíèñò. -1970. - N20. - 25 ÿíâ. - Ñ. 3.1189. Àâåòèñÿí Ã. Ëåíèí è Çàêàâêàçüå (áèáëèîãðàôèÿ) [Î äðóæáåÂ.È. Ëåíèíà ñ êîì. äåÿòåëÿìè Çàêàâêàçüÿ è ñ Ìÿñíèêÿíîì òàêæå] //Êîììóíèñò. - 1970. - N215. - 15 ñåíò. - ñ. 2.2961190. Àãàÿí Ö. Â.È. Ëåíèí è îñâîáîæäåíèå àðìÿíñêîãî íàðîäà. Ê

50-ëåòèþ Ñîâåòñêîé Àðìåíèè [Î ïèñüìå Â.È. Ëåíèíà “Òîâàðèùàìêîììóíèñòàì Àçåðá. Ãðóçèè, Àðìåíèè, Äàãåñòàíà, Ãîðñêîé ðåñïóáëèêè”,ïåðåäàííîãî ÷åðåç À. Ìÿñíèêÿíà] // Êîììóíèñò. - 1970. - N175.- 29 èþë. - Ñ. 2. Ðåïðîäóê. êàðòèíû À. Àâåòèñÿíà “Âìåñòå ñ ó÷èòåëåì”(Â.È. Ëåíèí ñ À.Ô. Ìÿñíèêÿíîì).1192. Áàðñåãÿí Ñ. “Ïðåäñåäàòåëü ðåñïóáëèêè” [Î ïîñòàíîâêå âòåàòðå èì. Ñóíäóêÿíà ïüåñû Ç. Äàðÿíà “Ïðåäñåäàòåëü Ðåñïóáëèêè”(À.Ô. Ìÿñíèêÿí)] // Êîììóíèñò. - 1970. - N153. - 3 èþë. - Ñ. 3.1193. Áåñ Ãàðåãèí: Þáèëåé (ðàññêàç) [Î Ëåíèíå è åãî îòíîøåíèÿõè ñ Ìÿñíèêÿíîì òàêæå] / Ïåðåâåëà È. Êàðóìÿí // Ëèò. Àðìåíèÿ. -1970. - N 4. - ñ. 15-22; Ôîòî.1194. Ãàðèáäæàíÿí Ã. Âèäíûé âîåíà÷àëüíèê (Ê 80-ëåòèþ ñî äíÿðîæäåíèÿ Ì.Ê. Ëåâàíäîâñêîãî) [Î âèäíîì âîåíà÷àëüíèêå Ñîâåò. Àðìåíèè,êîòîðûé áûë ñâÿçàí áîëüøîé äðóæáîé è ñ À.Ô. Ìÿñíèêÿíîì]// Êîììóíèñò. - 1970. - N110. - 13 ìàÿ. - Ñ. 2.1195. Äàðîíÿí Ñåðãåé: Øåñòèäåñÿòíèêè â îöåíêå Â.È. Ëåíèíà èàðìÿíñêèõ ìàðêñèñòîâ [Âûñòóïëåíèå íà þáèëåéíîé íàó÷íîé ñåññèèèíñòèòóòà ëèòåðàòóðû èì. Ì. Àáåãÿíà ÀÍ Àðì. ÑÑÐ î ìíåíèè Ìÿñíèêÿíàî ëèáåðàëèçìå â àðìÿíñêîé ëèòåðàòóðå 60-õ ãã. 19 â.] // Ëèò.Àðìåíèÿ. - 1970. - N4. - Ñ. 76-83.1196. Èâàøèí Â.Ò. Ïîáåäà âåëèêîé Îêòÿáðüñêîé ñîöèàëèñòè÷åñêîéðåâîë. íà Çàïàäíîì ôðîíòå [Î äåÿòåëüíîñòè áîëüøåâèêîâ Çàïàäíîãîôðîíòà, ñðåäè êîòîðûõ Ãëàâêîì Çàïàäíîãî ôðîíòà À.Ô.Ìÿñíèêîâ, â ïîáåäå Îêòÿáðüñêîé ðåâîë. íà Çàïàäíîì ôðîíòå] //Âåëèêèé Îêòÿáðü - òîðæåñòâî èäåé ìàðêñèçìà-ëåíèíèçìà, Ìàòåðèàëûíàó÷. êîíôåð. Ìí., 1970. - ñ. 68-901197. Êðîÿí Ë. Ãàçåòå “Ñîâåòàêàí Àéàñòàí” - 50 ëåò [Î òåõ, êòî âïåðâûå ãîäû ïå÷àòàëñÿ íà ñòðàíèöàõ ãàçåòû â òîì ÷èñëå è À.Ô. Ìÿñíèêÿíå]// Êîììóíèñò. - 1970. - N294. - 18 äåêàá. - Ñ. 4.297

1198. Ìåëèêñåòÿí Ð. Ïðîôåññîð Ñìîëåíñêîãî óíèâåðñèòåòà [Îáîäíîì èç ïåðâûõ ïðîô. Ñìîëåíñêîãî óíèâåðñèòåòà Àë. Ìÿñíèêÿíå] //Êîììóíèñò. - 1970. - N60. - 13 ìàðòà. - Ñ. 3.1199. Ìíàöàêàíÿí Àðàìàèñ: Â.È. Ëåíèí è âîçðîæäåíèå àðìÿíñêîéãîñóäàðñòâåííîñòè // Ëèò. Àðìåíèÿ. - 1970. - N2-3. - Ñ. 119-126;N4. - Ñ. 44-58.Èç ñîäåðæ.: [Îá ó÷àñòèè, âî ãëàâå îñîáîé àðìÿíñêîé ÷àñòè, À. Ìÿñíèêÿíàâ áîÿõ ïðîòèâ Êîë÷àêà è Äåíèêèíà].1200. Ìíàöàêàíÿí Àðàìàèñ: Âîåííûé òàëàíò íàðîäà [Î âîåííûõòàëàíòàõ àðìÿíñêîãî íàðîäà íà ïðîòÿæåíèè âñåé èñòîðèè] // Ëèò.Àðìåíèÿ. - 1970. - N11. - Ñ. 78-100. – Ôîòî.Èç ñîäåðæ.: [È î âîåííîì òàëàíòå À. Ìÿñíèêÿíà, ñòàâøåãî ñðàçó ïîñëåïîáåäû Îêòÿáðüñêîé ðåâîëþöèè 1917ã. ãëàâíîêîìàíäóþùèì Çàïàäíûìôðîíòîì, à â äåêàáðå 1917 ãîäà - èñïîëíÿþùèì îáÿçàííîñòè Âåðõîâíîãîãëàâíîêîìàíäóþùåãî ñòðàíû Ñîâåòîâ].1201. Ìõèòàðÿí À. Ëèòåðàòóðîâåäû-ëåíèíöû [È î Ìÿñíèêÿíå òàêæå] // Ëèò. Àðìåíèÿ. - 1970. - N4. - Ñ. 84-87.1202. Íåðñåñÿí Ã. Ñ÷àñòëèâ òåì, ÷òî áûë ó÷åíèêîì Ëåíèíà (Áîéöûëåíèíñêîé ãâàðäèè) [Î ðåâîëþöèîííîé äåÿòåëüíîñòè À.Ô.Ìÿñíèêÿíà] // Êîìñîìîëåö. - 1970. - N8. - 18 ÿíâ. - Ñ. 2.1203. Îãàíåçîâ Ã. Âîåííûé êîìèññàð. Ê 50-ëåòèþ Ñîâåòñêîé Àðìåíèè[Î âîåííîì êîìèññàðå È.À. Ñâèðèäîâå, ïîñëàâøåì èç Ãåðþñèòåëåãðàììó ïðåäñ. ÑÍÊ Àðìåíèè À.Ô. Ìÿñíèêÿíó îá èçãíàíèè äàøíàêîâèç Çàíãåçóðà] // Êîììóíèñò. - 1970. - N206. - 4 ñåíò. - Ñ. 2.1204. Ïîñâÿùàåòñÿ 100-ëåòèþ Â.È. Ëåíèíà [Î ïîñòàíîâêå, âòåàòðå Ñóíäóêÿíà ïüåñû Ç. Äàðÿíà “Ïðåäñåäàòåëü ðåñïóáëèêè”, ïîñâÿùåíîæèçíè è äåÿòåëüíîñòè À. Ìÿñíèêÿíà] // Ëèò. Àðìåíèÿ. - 1970.- N4. - Ñ. 125.1205. Ïî÷àíèí Ñ.Ç. Áîëüøåâèêè Áåëîðóññèè â áîðüáå çà ïîáåäóÑîâåòñêîé âëàñòè [Î ðîëè áîëüøåâèêîâ Çàïàäíîãî ôðîíòà, ñðåäè298

êîòîðûõ è À.Ô. Ìÿñíèêîâ, â óñòàíîâëåíèè Ñîâåò. âëàñòè â Áåëîðóññèè]// Âåëèêèé Îêòÿáðü - òîðæåñòâî èäåé ìàðêñèçìà-ëåíèíèçìà.Ìàòåð. íàó÷. êîíô. Ìí., 1970. - ñ. 50-671206. 50 ëåò Àðìÿíñêîé Ñîâåòñêîé Ñîöèàëèñòè÷åñêîé Ðåñïóáëèêåè Êîììóíèñòè÷åñêîé ïàðòèè Àðìåíèè. Äîêëàä ïåðâîãî ñåêðåòàðÿÖÊ ÊÏ Àðìåíèè òîâàðèùà À.Å. Êî÷èíÿíà [Î äàíè ïàìÿòè ãîñ. èïàðòèéíûì äåÿòåëÿì, ñòîÿùèì ó èñòîêîâ îáðàçîâàíèÿ Àðì ÑÑÐ è îÌÿñíèêÿíå òàêæå] // Êîììóíèñò. - 1970. - N 280. - 30 íîÿá. - Ñ. 3-4.1207. Ñîëîäêîâ Ò.Å. Ðîëü áîëüøåâèñòñêîé ïå÷àòè â ïîäãîòîâêå èîñóùåñòâëåíèè ñîöèàëèñòè÷åñêîé ðåâîëþöèè â Áåëîðóññèè è íà Çàïàäíîìôðîíòå [Î âêëàäå â äåëî ôîðìèðîâàíèÿ è èçäàíèÿáîëüøåâèñòñêîé ïå÷àòè íà Çàïàäíîì ôðîíòå è âèäíîãî äåÿòåëÿÀ.Ô. Ìÿñíèêîâà òàêæå] // Âåëèêèé Îêòÿáðü-òîðæåñòâî èäåé ìàðêñèçìà-ëåíèíèçìà.Ìàòåðèàëû íàó÷. êîíôåð. Ìí., 1970. - ñ. 143-15319711208. ²Õ³μ³μÛ³Ý ê.´. Ð³Û ëáí»ï³Ï³Ý ·ñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý å³ïÙáõ-ÃÛ³Ý Ýáñ ËݹÇñÝ»ñÁ: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÁ Ýáñ³·áõÛÝ ·ñ³Ï³-ÝáõÃÛ³Ý ·»Õ³·Çï³Ï³Ý ã³÷³ÝÇßÝ»ñÇ Ñ³Ù³Ï³ñ·Á Ù߳ϻÉáõ ¨ ϳï³ñ»É³·áñÍ»Éáõ·áñÍáõÙ] // Èñ³μ»ñ ѳë. ·Çï.- 1971. - Ã. 7. - ¿ç 3-16:1209. ²ëÙ³ñÛ³Ý È. 1920-³Ï³Ý Ãí³Ï³ÝÝ»ñÇ ùÝݳ¹³ïáõÃÛáõÝÁ:[ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ùÝݳ¹³ï³Ï³Ý Ùïù»ñÇ áõ ³ëáõÛÃÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ]// êáí»ï. ·ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ. - 1971. - Ã.9. - ¿ç 104-107:1210. ²í³·Û³Ý Ê.². ¸ñ³Ï³Ý Ñ»ñáëÇ Ï»ñå³ñÁ ëáí»ï³Ñ³Û ¹ñ³-Ù³ïáõñ·Ç³ÛáõÙ: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³ÝÁ ÝíÇñí³Í ¼.¸³ñÛ³ÝÇ §Ð³Ýñ³å»ïáõÃÛ³Ý Ý³Ë³·³ÑÁ¦ åÇ»ëÇ μ»Ù³¹ñáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ]// È»ÝÇÝÛ³Ý áõÕÇáí. - 1971. - Ã.4. - ¿ç 51-58:1211. ²í»ïÇëÛ³Ý ì.². ä³ïÙ³Ï³Ý áõß³·ñ³í ÷³ëï³ÃáõÕÃ: [²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»ï ѳݹÇå»Éáõ ïå³íáñáõÃÛáõÝÝ»ñÁ ÜÛáõ-ÚáñùáõÙÉáõÛë ï»ëÝáÕ §Ü»ÛßÁݦ (§²½·áõÃÛáõݦ) ß³μ³Ã³Ã»ñÃÇ 1922Ã. Ù³ñïÇ22-Ç Ñ³Ù³ñáõÙ Ññ³å³ñ³Ïí³Í ³Ù»ñÇÏÛ³Ý Ñ³ë³ñ³Ï³Ï³Ý ·áñÍÇãö»ùëïáÝ ÐÇμÁÝÇ êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³Ý í»ñݳ·ÇñÁ ÏñáÕ Ñá¹í³-299

ÍáõÙ] // È»ÝÇÝÛ³Ý áõÕÇáí. - 1971. - Ã.11. - ¿ç 95-98:1212. ²ñÙ»Ý ØÏñïÇã: ²ÏáõÝùÝ»ñÇ Ùáï: (Ðáõß»ñ) // êáí»ï. ·ñ³Ï³-ÝáõÃÛáõÝ. - 1971. - Ã.9. - ¿ç 31-71:´áí³Ý¹.-Çóª ä³Ûͳé ɳåï»ñ [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ] :1213. ²ñß³ñáõÝÇ ². Ø. §³ñáõݦ [·ñ³Ï³Ý ùÝݳ¹³ï³Ï³Ý ³ÉÙ³-ݳËáõÙ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñá¹í³ÍÝ»ñÁ ïå³·ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ]; êáí»ï³-Ñ³Û å³ñμ»ñ³Ï³ÝÝ»ñÁ ØáëÏí³ÛáõÙ: §ÎáÙáõÝÇëï¦ [ß³μ³Ã³Ã»ñÃÇÝݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ³ß˳ï³Ïó»Éáõ ¨ ùÝݳ¹³ï³Ï³Ý Ñá¹í³ÍÝ»ñÁïå³·ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ²ñß³ñáõÝÇ ². Ø. ØáëÏí³ÛÇ Ñ³Û Ù³ÙáõÉÁ. - º.,1971. - ¿ç 203-208, 273-285:1214. ´³μÇÛ³Ý ². гí³ï, áõÅ, í×é³Ï³ÝáõÃÛáõÝ: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³Ñí³Ý ³é»ÕÍí³ÍÇ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. - 1971. -Ã. 61. - 16 Ù³ñïÇ. - ¿ç 3:1215. ³μñÇ»ÉÛ³Ý .². §ÊáñÑñ¹³ÛÇÝ Ð³Û³ëï³ÝÁ¦ ¨ ²Ý¹ñý»¹»-ñ³ódzÛÇ ëï»ÕÍáõÙÁ: [ܳ¨ª Ïáõë³Ïó³Ï³Ý ¨ å»ï³Ï³Ý ·áñÍÇã ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ·áñÍáõÝ»áõÃÛáõÝÁ Éáõë³μ³Ý»Éáõ Ù³ëÇÝ] (سÙáõÉÇ å³ï-ÙáõÃÛ³Ý ¿ç»ñ) // È»ÝÇÝÛ³Ý áõÕÇáí. - 1971. - Ã.7. - ¿ç102-105:1216. º½»ÏÛ³Ý è¨ÇÏ: лճ÷áËáõÃÛ³Ý Ã³Ý·³ñ³ÝÇ 50 ï³ñÇÝ:[ì.Æ. È»ÝÇÝÁ Çñ ³ß˳ïáõÃÛáõÝÝ»ñáõÙ, ݳٳÏÝ»ñáõÙ áõ ·ñáõÃÛáõÝÝ»-ñáõ٠ݳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ³ß˳ï³ÝùÁ ·Ý³Ñ³ï»Éáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï.г۳ëï³Ý. - 1971. - Ã. 8. - ¿ç 15-16:1217. ºÕdz½³ñÛ³Ý ²ñïá: ²Ýí³ÝÇ Ïáõë³Ïó³Ï³Ý áõ å»ï³Ï³Ý·áñÍÇãÁ: (³¹¨áë سݹ³ÉÛ³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 70-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí) [ܳ¨ª ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»Õ³÷áË³Ï³Ý ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г-Û³ëï³Ý. - 1971. - Ã. 177. - 3 û·áëï. - ¿ç 3:1218. Æë³Ñ³ÏÛ³Ý Ð. ². 貸´Î Ï»ÝïñáÝ³Ï³Ý Ù³ÙáõÉÇ ¹»ñÁ ²Ý¹ñ-ÏáíϳëÇ μáÉߨÇÏÝ»ñÇ ÙÕ³Í å³Ûù³ñáõÙª ѳÝáõÝ Ïáõë³ÏóáõÃÛ³Ý, Áݹ-¹»Ù ÉÇÏíǹ³ïáñáõÃÛ³Ý áõ ûï½áíǽÙÇ é»³ÏódzÛÇ ï³ñÇÝ»ñÇÝ: [ܳ¨ª²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝǪ ´³ùíáõÙ ³ß˳ï»Éáõ Ù³ëÇÝ] // Æë³Ñ³ÏÛ³Ý Ð. ².è긴ΠϻÝïñáÝ³Ï³Ý Ù³ÙáõÉÁ ¨ ²Ý¹ñÏáíϳëÁ (1901-1917ÃÃ.). - º.,1971. - ¿ç 377-400:3001219. Æí³ÝÛ³Ý áõñ·»Ý: гۻñÁ ØáëÏí³ÛÇ Ñ³Ù³Éë³ñ³ÝáõÙ:

[ܳ¨ª Ïáõë³ÏóáõÃÛ³Ý ³Ï³Ý³íáñ ·áñÍÇã, Ëáßáñ³·áõÛÝ Ù³ñùëÇëï ¨·ñ³Ï³Ý³·»ï ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ³Ù³É³ë³ñ³ÝÇ ë³Ý ÉÇÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ]// êáí»ï. г۳ëï³Ý. - 1971. - Ã. 3. - ¿ç 32-35. - Éáõë³ÝÏ.:1220. Ê³É»Û³Ý ºñ. Ø. Ø»ñ Ù³ñï³Ï³Ý §âáÝÁ¦ [ѳïáõÏ Ý߳ݳ-ÏáõÃÛ³Ý ½áñ³Ù³ë»ñÁ (÷àñòè îñîáîãî íàçíà÷åíèÿ, ×ÎÍ): ܳ¨ª ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ âáÝÇ ÷³ëï³Ï³Ý ջϳí³ñÁ ÉÇÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ] (¾ç»ñ Ñ»-Õ³÷áË³Ï³Ý ³ÝóÛ³ÉÇó) // È»ÝÇÝÛ³Ý áõÕÇáí. - 1971. - Ã.1. - ¿ç 93-95:1221. ʳã³ïñÛ³Ý ê. ÎáÙáõÝÇëï³Ï³Ý Ïáõë³ÏóáõÃÛ³Ý ¨ êáí»ï.å»ïáõÃÛ³Ý ³Ï³Ý³íáñ ·áñÍÇãÁ: (²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 85-³ÙÛ³-ÏÇ ³éÃÇí) // ´³Ýíáñ. - È»ÝÇݳϳÝ, 1971. - Ã. 33. - 9 ÷»ïñ. - ¿ç 2-3:1222. ÎÇñ³ÏáëÛ³Ý æ.ê. ²Õ³ëÇ Ê³ÝçÛ³Ý: (ÌÝÝ¹Û³Ý 70-³ÙÛ³ÏdzéÃÇí) [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ·³Õ³÷³ñ³ËáëáõÃÛ³Ý ß³ñáõݳÏáÕ]// È»ÝÇÝÛ³Ý áõÕÇáí. - 1971. - Ã.4. - ¿ç 79-89:1223. Îáõë³Ïó³Ï³Ý ¨ å»ï³Ï³Ý ³Ï³Ý³íáñ ·áñÍÇãÁ: гÛÏ Ðáíë»÷Û³ÝÇÍÝÝ¹Û³Ý 80-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ëáódzÉ-¹»ÙáÏñ³ï³Ï³Ý ϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛ³Ý ³ß˳ï³ÝùÝ»ñÇÝ Ù³ëݳÏó»ÉáõÙ³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. - 1971. - Ã. 150. - 30 ÑáõÝÇëÇ. - ¿ç 2:1224. гٳÉë³ñ³ÝÇ 50-³ÙÛ³ÏÇ ïáݳϳï³ñáõÃÛáõÝÁ: (Çï³-Ï³Ý ÏÛ³Ýù) [ܳ¨ª ¸áÝÇ-èáëïáíÇ Ñ»ï ϳåí³Í ³Ï³Ý³íáñ ѻճ÷á-Ë³Ï³Ý ².ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ] // ´³Ýμ»ñ ºñ¨³ÝÇѳٳÉë. - 1971. - Ã.1. - ¿ç 252-268:1225. гñáõÃÛáõÝÛ³Ý ²ß. ²ñËÇí³ÛÇÝ í³í»ñ³·ñ»ñÁ Ùß³ÏáõÛÃÇ·áñÍÇãÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ: (гÕáñ¹áõÙÝ»ñ, íϳ۳ÏáãáõÙÝ»ñ, áñáÝáõÙÝ»ñ):[ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ç³Ýù»ñáí 1922Ã. ÑáÏï»Ùμ»ñÇÝ Ð³Û³ëï³ÝÇå»ï³Ï³Ý óݷ³ñ³ÝÇÝ ³éÁÝûñ ³ñËÇí³ÛÇÝ μ³ÅÇÝ ëï»ÕÍ»Éáõ Ù³ëÇÝ]// êáí»ï. ·ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ. - 1971. - Ã.9. - ¿ç 111-117:1226. гñáõÃÛáõÝÛ³Ý Î.². ¾ç»ñ ѳÛÏ³Ï³Ý 76-ñ¹ Î.º. ìáñáßÇÉáídzÝí³Ý ϳñÙñ³¹ñáß É»éݳÑñ³Ó·³ÛÇÝ ¹ÇíǽdzÛÇ å³ïÙáõÃÛáõÝÇó:[ܳ¨ª ².ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÁ ѳÛÏ³Ï³Ý Ññ³Ó·³ÛÇÝ ¹ÇíǽdzÛÇ Ï³½-Ù³íáñÙ³Ý ·áñÍáõÙ] // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1971. - Ã.3.- ¿ç 121-133:1227. ÐÇÙÝ μ³ñ»Ï³ÙáõÃÛ³Ý áõ »Õμ³ÛñáõÃÛ³Ý: ºñ¨³ÝÇ ³ß˳ï³-301

íáñÝ»ñÇ Ý»ñϳ۳óáõóÇãÝ»ñÇ Ñ³Ý¹Çë³íáñ ÅáÕáíÁª ÝíÇñí³Í ìñ³ëï³ÝáõÙëáí»ï³Ï³Ý Çß˳ÝáõÃÛ³Ý Ñ³ëï³ïÙ³Ý ¨ ìñ³ëï³ÝÇ Ïá-ÙáõÝÇëï³Ï³Ý Ïáõë³ÏóáõÃÛ³Ý Ï³½Ù³íáñÙ³Ý 50-³ÙÛ³ÏÇÝ: [ܳ¨ª ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÁ ϳ¹ñ»ñÇ å³ïñ³ëïÙ³Ý ·áñÍáõÙ] // êáí»ï. г-Û³ëï³Ý. - 1971. - Ã. 89. - 17 ³åñ. - ¿ç 1-3; ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. - 1971. -Ã. 89. - 17 ³åñ. - ¿ç 1-2:1228. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý ., Øáõñ³¹Û³Ý ì. ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝdzÝí³Ý (êáí»ï³Ï³Ý μ³Ý³ÏÇ ¨ é³½Ù³Íáí³ÛÇÝ Ý³í³ïáñÙÇ ûñí³³éÃÇí) [γã³ÛÇ ³ídz¹åñáóÁ êêÐØ è³½Ù³Ñ»Õ³÷áË³Ï³Ý ËáñÑñ-¹Ç ݳ˳·Ñ Ø.ì. üñáõݽ»Ç Ññ³Ù³Ýáí ².ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ³ÝáõÝáí Ïáã»ÉáõÙ³ëÇÝ] // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. - 1971. - Ã. 42. - 19 ÷»ïñ. - ¿ç 3,4:1229. Ø»ñ ѳݹ»ëÇ 10 ï³ñÇÝ: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ³ñËÇí³ÛÇÝÝÛáõûñ Ññ³ï³ñ³Ï»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. -1971. - Ã.1. - ¿ç 3:1230. Øݳó³Ï³ÝÛ³Ý ²ñ. ²Ý¹ñÏáíϳëÇ êáí»ï³Ï³Ý гÝñ³å»-ïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ëï»ÕÍáõÙÝ áõ ³Ùñ³åݹáõÙÁ: [ܳ¨ª ý»¹»ñ³ïÇí ¹³ßÇÝùÇÏÝùÙ³Ý ·áñÍáõÙ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÇ Ù³ëÇÝ] // гÛñ»ÝÇùÇ Ó³ÛÝ.- 1971. - Ã. 52. - 29 ¹»Ïï. - ¿ç 2-3:1231. Øݳó³Ï³ÝÛ³Ý ²ñ. È»ÝÇÝÛ³Ý ÇÝï»ñݳóÇáݳÉǽÙÇ ¹ñáß³-ϳÏÇñÁ: ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 85-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí // êáí»ï. г-Û³ëï³Ý. - 1971. - Ã. 33. - 9 ÷»ïñ. - ¿ç 2, Éáõë³ÝÏ. :1232. Üñ³Ýù Ù³ñïÝã»É »Ý гÛñ»Ý³Ï³Ý Ù»Í å³ï»ñ³½ÙÇ ï³ñÇ-Ý»ñÇÝ // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1971. - Ã.1. - ¿ç 109-114:´áí³Ý¹.-Çóª ³ñ»·ÇÝ ²í³·Û³Ý: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÏáÙ»ñÇï³Ï³Ý³ÏïÇíÇ í»ñ³å³ïñ³ëïÙ³Ý ¹³ëÁÝóóÝ»ñáõÙ ¹³ë³í³Ý¹Ù³Ý Ù³ëÇÝ]:1233. ê³ÑÛ³Ý Ð. ²ñß³ÉáõÛëÝ»ñÝ »Ý ÷éí»É ³ß˳ñÑáõÙ: [â³÷³Íá²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ] // ñ³Ï³Ý ûñÃ. - 1971. - 5 ÝáÛ»Ùμ. :1234. ê³Õ³Ã»ÉÛ³Ý î. ²ß˳ï³íáñÝ»ñÇ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý ¹³ëïÇñ³³ÏáõÃÛ³Ýûç³ËÁ: гÛÏ³Ï³Ý êêРѻճ÷áËáõÃÛ³Ý å»ï³Ï³Ýóݷ³ñ³ÝÇ 50-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ 1921Ã. ÑáõÝÇëÇ8-ÇÝ Ð³Û³ëï³ÝÇ Ñ»Õ³÷áËáõÃÛ³Ý Ñݳ¹³ñ³Ý ëï»Õͳ·áñÍ»Éáõ¹»Ïñ»ï ëïáñ³·ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. - 1971. - Ã. 131. -8 ÑáõÝÇëÇ. - ¿ç 3:302

1235. øáãÇÝÛ³Ý ². º. гÛÏ³Ï³Ý êáí»ï³Ï³Ý êáódzÉÇëï³Ï³ÝгÝñ³å»ïáõÃÛ³Ý ¨ г۳ëï³ÝÇ ÎáÙáõÝÇëï³Ï³Ý Îáõë³ÏóáõÃÛ³Ý50 ï³ñÇÝ: (¼»ÏáõóáõÙ ÐÎΠλÝïÏáÙÇ ¨ ÐêêÐ »ñ³·áõÛÝ ëáí»ïÇѳݹÇë³íáñ ÝÇëïáõÙ 1970 Ãí³Ï³ÝÇ ÝáÛ»Ùμ»ñÇ 29-ÇÝ) [ܳ¨ª ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ] // øáãÇÝÛ³Ý ². º.. 50 ï³ñÇ êáí»ï³Ï³Ý ÅáÕáíáõñ¹Ý»ñÇ»Õμ³Ûñ³Ï³Ý ÁÝï³ÝÇùáõÙ. - º., 1971. - ¿ç 29-114:1236. Àðàêñìàíÿí Àëåêñàíäð. Ñïåêòàêëü î ñóäüáàõ íàðîäíûõ (Íàñîèñêàíèå Ãîñóäàðñòâåííîé ïðåìèè ÑÑÑÐ) [Îá Àëåêñàíäðå Ìÿñíèêÿíåâ ñïåêòàêëå Ãîñ. àêàä. òåàòðà èì. Ã. Ñóíäóêÿíà ïî ïüåñå - èñòîðè÷åñêîéõðîíèêå Ç. Äàðüÿíà “Ïðåäñåäàòåëü Ðåñïóáëèêè” â ïîñòàíîâêåÂ. Àäæåìÿíà] // Ñîâåòñêàÿ êóëüòóðà. - 1971. - N113. - 21 ñåíò.- Ñ. 1.1237. Ãàðèáäæàíÿí Ã., Ìóðàäÿí Â. Èìåíè Àëåêñàíäðà Ìÿñíèêÿíà[Î ïðèñâîåíèè èìåíè Àë. Ìÿñíèêÿíà, 23 ìàðòà 1925 ãîäà Êà÷èíñêîìóàâèàïîëêó] // Êîììóíèñò. - 1971. - N151. - ñ. 3.1238. Ãþìðåöÿí Àèäà: Íåçàáûâàåìûå ãîäû (Íà ñîèñêàíèå Ãîñóäàðñòâåííîéïðåìèè ÑÑÑÐ) [Î ãàñòðîëÿõ Ãîñ. äðàì. òåàòðà èì. Ã.Ñóíäóêÿíà â Ìîñêâå â Ìàëîì òåàòðå ñ ïüåñîé Ç. Äàðüÿíà â ïîñòàíîâêåðåæ. Â. Àäæåìÿíà “Ïðåäñåäàòåëü Ðåñïóáëèêè”, ïîñâÿùåííîéâèäíîìó ðåâîë., âîåí., ïàðò. è ãîñóä. äåÿòåëþ Àëåêñàíäðó Ìÿñíèêÿíó]// Ñîâåòñêàÿ êóëüòóðà. - 1971. - N113. - 21 ñåíò. - Ñ.1.1239. Ìàðòèðîñÿí Ã. Ïî çàäàíèþ Ëåíèíà [Î êðàñíûõ âîåííûõëåò÷èêàõ Êðàñíîé Àðìèè, âûïîëíÿþùèõ ïîðó÷åíèå Ëåíèíà â Àðìåíèèâ 1921 ãîäó. - Áîðèñå Êóäðèíå è Âñåâîëîäå Ìåëüíèêîâå, êîòîðûéâ 1917ã. áûë ïîìîùíèêîì Ãëàâêîâåðõà Àë. Ìÿñíèêÿíà] // Êîìñîìîëåö.- 1971. - N133. - 28 íîÿáð. - Ñ. 2.1240. Ìèðîíîâ Ì. Ïûòëèâîñòü [Î ïîñòàíîâêå â òåàòðå èì. Ã.Ñóíäóêÿíà ïüåñû Ç. Äàðÿíà “Ïðåäñåäàòåëü Ðåñïóáëèêè” (ðåæ. Â.Àäæåìÿí), ïîñâÿùåííîé ðåâîëþö., áîëüøåâèêó, ñîðàòíèêó Ëåíèíà -Àëåêñàíäðó Ìÿñíèêÿíó] // Ñîâåòñêàÿ êóëüòóðà. - 1971. - N12. - 28 ÿíâ.- Ñ. 3.303

1241. Ìíàöàêàíÿí À. Íåîïóáëèêîâàííûå ïèñüìà Àë. Ìÿñíèêÿíà.[Î ïèñüìàõ, íàïèñ. â ïåðèîä ñ 1904ã. ïî ìàðò 1925ã. Ê 85-ëåòèþ ñîäíÿ ðîæäåíèÿ] // Êîììóíèñò. - 1971. - N33. - 9 ôåâð. - Ñ. 2.1242. Íåðñåñÿí Ã. Ðåâîëþöèè ÷àñîâîé. Ê 80-ëåòèþ ñî äíÿ ðîæäåíèÿÃ. Àòàðáåêÿíà [Î ðåâîëþö. äåÿòåëüíîñòè Ãåâîðêà Àòàðáåêÿíàè åãî ïåðâîé âñòðå÷å ñ Àëåêñàíäðîì Ìÿñíèêÿíîì, âî âðåìÿ èõ ó÷åáûâ Ìîñêîâñêîì óíèâåðñèòåòå (1910-1914ãã.) è î èõ ãèáåëè â àâèàêàòàñòðîôå22 ìàðòà 1925ã.] // Êîìñîìîëåö. - 1971. - N 141. - 17 äåêàáð.- Ñ. 4.1243. Ïîä çíàìåíåì ïðîëåòàðñêîãî èíòåðíàöèîíàëèçìà è äðóæáûíàðîäîâ / Ãàðèáäæàíÿí, àêàä. ÀÍ. Àðì. ÑÑÐ; Æâàíèÿ Ã.Ê., äîê. èñò.í., ïðîô.; Áàðñåãÿí Õ.À. äîê. èñò. í. // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»-ñÇ. - ºñ., 1971. - Ñ. 3-9. – Ïîäïèñü.Î çàêàâêàçñêèõ ó÷åíèêàõ Â.È. Ëåíèíà è î Àë. Ìÿñíèêÿíå òàê æå.1244. Ðîçèí Ñò. (Âàðòàíÿí Ñòåïàí) À.Ô. Ìÿñíèêÿí (Âîñïîìèíàíèÿñòàðåéøåãî ÷ëåíà ïàðòèè) // Ëèò. Àðìåíèÿ.- 1971.- N3. - Ñ. 76-80.1245. Òàðàõ÷ÿí Â. Ñëàâíàÿ áîëüøåâè÷êà. Ê 90-ëåòèþ ñî äíÿ ðîæäåíèÿÔ.Ñ. Âàðòàíÿí [Î Ôëîðå Âàðòàíÿí, ïåðâîì ðåäàêòîðå æóðíàëà“Àéàñòàíè àøõàòàâîð” (ìàðò 1924 ã.), íà ñòðàíèöàõ êîòîðîãî ïå÷àòàëñÿè Àë. Ìÿñíèêÿí] // Êîììóíèñò. - 1971. - N248. - 24 îêò. - Ñ.2.19721246. ²μ³çÛ³Ý . Æë³Ñ³Ï ²ÉÇ˳ÝÛ³Ý: . êáõݹáõÏÛ³ÝÇ ³Ýí³ÝóïñáÝÇ 50-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»ï ѳݹÇå»ÉáõÙ³ëÇÝ] // êáí»ï. ·ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ. - 1972. - Ã. 9. - ¿ç 149-150:1247. ²μ»ó»¹³ñëÏÇ È. êï»Õͳ·áñÍ ³ß˳ï³ÝùÇ 9 ¹³ñ»ñ: [²é³çÇÝμáõñÅáõ³-¹»ÙáÏñ³ï³Ï³Ý ѻճ÷áËáõÃÛ³Ý ï³ñÇÝ»ñÇÝ, ݳ¨ª².ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ØÇÝëÏáõÙ ³ß˳ï»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý.- 1972. - Ã.84. - 10 ³åñ. - ¿ç 3:3041248. ²¹ñμ»ç³Ý³Ï³Ý êêÐ: (êáí»ï³Ï³Ý ÅáÕáíáõñ¹Ý»ñÇ »Õμ³Û-

ñ³Ï³Ý ÁÝï³ÝÇùáõÙ) [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÁ] // ºñ»Ïá۳ݺñ¨³Ý. - 1972. - Ã. 100. - 28 ³åñ. - ¿ç 1:1249. ²ÉÇ˳ÝÛ³Ý ê. ê»ñ·á úñçáÝÇÏÇÓ»: (ÄáÕáíáõñ¹Ý»ñÇ μ³ñ»Ï³-ÙáõÃÛ³Ý ç³ï³·áíÝ»ñÁ) [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»ï Ùï»ñÙáõÃÛ³ÝÙ³ëÇÝ] // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. - 1972. - Ã. 265. - 13 ÝáÛ»Ùμ. - ¿ç 2-3:1250. ²ÉÇ˳ÝÛ³Ý ê³Ùí»É: êáí»ï³Ï³Ý êáódzÉÇëï³Ï³Ý гÝñ³å»ïáõÃÛáõÝÝ»ñÇØÇáõÃÛ³Ý ÍÝáõݹÁ: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÁ²Ý¹ñý»¹»ñ³ódzÛÇ ëï»ÕÍÙ³Ý ·áñÍáõÙ] // ³ñáõÝ. - 1972. - Ã. 12. - ¿ç47-51:1251. ²é³ù»ÉÛ³Ý ². ²Ï³Ý³íáñ ·ÇïݳϳÝÁ ¨ ¹Çí³Ý³·»ïÁ: Ð.Ð.гñáõÃÛáõÝÛ³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 70-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇѳÝÓݳñ³ñ³ñ³Ï³ÝÝ»ñÝ áõ ³é³ç³¹ñ³ÝùÝ»ñÁ ϳï³ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ]// êáí»ï. г۳ëï³Ý. - 1972. - Ã. 242. - 14 ÑáÏï. - ¿ç 2:1252. ²í»ïÇëÛ³Ý ì.². ä³ïÙ³Ï³Ý áõß³·ñ³í ÷³ëï³ÃáõÕÃ:[ܳ¨ª ³Ù»ñÇÏÛ³Ý Ñ³ë³ñ³Ï³Ï³Ý ·áñÍÇã ö»ùëïáÝ ÐÇμÁÝǪ г۳ëï³ÝáõÙ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»ï ï»ë³ÏóáõÃÛáõÝ Ëݹñ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï.г۳ëï³Ý. - 1972. - Ã. 4. - ¿ç 31-32:1253. ²ñ½áõÙ³ÝÛ³Ý Ø³ÏÇã: ²Ý¹ñÏáíϳëÇ ÅáÕáíáõñ¹Ý»ñÇ ³é³çÇÝÙÇáõÃÛáõÝÁ: [²Ý¹ñý»¹»ñ³ódzÛÇ Ï³½Ù³íáñÙ³Ý ·áñÍáõ٠ݳ¨ª ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù»Í ³í³Ý¹Ç Ù³ëÇÝ] // гÛñ»ÝÇùÇ Ó³ÛÝ. - 1972. - Ã. 49.- 3 ¹»Ïï. - ¿ç 2-3:1254. ´³ÉÛ³Ý Ê. êêÐØ-Ç ëï»ÕÍÙ³Ý ³ÏáõÝùÝ»ñÇ Ùáï: êáí»ïÝ»ñDzݹñÏáíϳëÛ³Ý ³é³çÇÝ Ñ³Ù³·áõÙ³ñÇ å³ï·³Ù³íáñÇ Ñáõß»ñÇó:[ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ å³ïíÇñ³ÏáõÃÛ³Ý ³Ý¹³Ù ÁÝïñ»Éáõ Ù³ëÇÝ]// êáí»ï. г۳ëï³Ý. - 1972. - Ã. 305. - 30 ¹»Ïï. - ¿ç 3:1255. ´³Õ¹³ë³ñÛ³Ý ÐáíÑ. È»ÝÇÝÛ³Ý ³½·³ÛÇÝ ù³Õ³ù³Ï³Ýáõ-ÃÛ³Ý Ñ³ÕóݳÏÁ [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ²Ý¹ñý»¹»ñ³ódzÛÇ ëï»ÕÍ-Ù³Ý ·³Õ³÷³ñÇ ç³ï³·áí] // ´³Õ¹³ë³ñÛ³Ý ÐáíÑ. Ø»ñ ѽáñ ØÇáõ-ÃÛáõÝÁ. - º., 1972. - ¿ç 11-80:1256. ´³ñë³ÙÛ³Ý ì.Ð. г۳ëï³ÝÇ ÏáÙÏáõëÇ å³Ûù³ñÁ åÕÝÓ³ñ¹-Ûáõݳμ»ñáõÃÛ³Ý í»ñ³Ï³Ý·ÝÙ³Ý Ñ³Ù³ñ: [ܳ¨ª 1922Ã. ÑáõÝí³ñÇ 30-ÇÝ ºñ¨³ÝáõÙ ï»ÕÇ áõÝ»ó³Í г۳ëï³ÝÇ ëáí»ïÝ»ñÇ ³é³çÇÝ Ñ³Ù³-305

·áõÙ³ñáõÙ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ½»ÏáõóÙ³Ý Ù³ëÇÝ] // Çï³Ï³Ý ³ß˳ïáõÃÛáõÝÝ»ñÇÅáÕáí³Íáõ: гë. ·Çï. ºñ¨³ÝÇ Î. سñùëÇ ³Ýí³Ý åá-ÉÇï»ËÝÇÏ³Ï³Ý ÇÝëï. - 1972. - Ñï. 28. - ¿ç 427-452:1257. ´³ñë»ÕÛ³Ý Ê.²Ù»Ý³Ù³ñ¹Ï³ÛÇÝÁ: [ܳ¨ª ì.Æ. È»ÝÇÝ ¨ ².ü.ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý Ùï»ñÙáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ] // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. - 1972. - Ã.95. -22 ³åñ. - ¿ç 2:1258. ´³ñë»ÕÛ³Ý Ê. ²Ý¹ñÏáíϳëÇ μáÉߨÇÏÛ³Ý Ï³½Ù³Ï»ñåáõ-ÃÛáõÝÝ»ñÇ ÇÝï»ñݳóÇáÝ³É ³í³Ý¹áõÛÃÝ»ñÁ: [ݳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ýǹ»ñÁ ²Ý¹ñÏáíϳëÇ ÅáÕáíáõñ¹Ý»ñÇ μ³ñ»Ï³ÙáõÃÛ³Ý ·áñÍáõÙ] // êáí»ï.г۳ëï³Ý. - 1972. - Ã. 106. - 6 Ù³ÛÇëÇ. - ¿ç 2:1259. ´³ñë»ÕÛ³Ý Ê. ܳñÇÙ³Ý Ü³ñÇÙ³Ýáí: (ÄáÕáíáõñ¹Ý»ñÇ μ³ñ»Ï³ÙáõÃÛ³Ýç³ï³·áíÝ»ñÁ) [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÁ ²Ý¹ñý»¹»-ñ³ódzÛÇ ëï»ÕÍÙ³Ý ·áñÍáõÙ] // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. - 1972. - Ã. 288. - 11¹»Ïï. - ¿ç 3:1260. ´³ñë»ÕÛ³Ý Ê. ܳñÇÙ³Ý Ü³ñÇÙ³Ýáí: ÌÝÝ¹Û³Ý 100-³ÙÛ³ÏdzéÃÇí: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÁ ²Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý ý»¹»ñ³ódzÛÇëï»ÕÍÙ³Ý ·áñÍáõÙ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. - 1972. - Ã. 132. - 7 ÑáõÝÇëÇ.- ¿ç 2:1261. ´³ñë»ÕÛ³Ý Ê. ì.Æ. È»ÝÇÝÇ ÷ÇÉÇëá÷³Û³Ï³Ý Ïï³ÏÁ ѳۻ-ñ»Ý: §Ø³ñïÝãáÕ Ù³ï»ñdzÉǽÙÇ Ý߳ݳÏáõÃÛ³Ý Ù³ëÇݦ ³ß˳ïáõ-ÃÛ³Ý Ñ³Û»ñ»Ý óñ·Ù³ÝáõÃÛáõÝÝ»ñÁ ¨ ï³ñ³ÍáõÙÁ: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏ-Û³ÝÇ ÏáÕÙÇó] // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. - 1972. - Ã.72. - 27 Ù³ñïÇ. - ¿ç 2-3:1262. ³ÉëïÛ³Ý Þ.Ð. гٳ³Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý ß³ñÅáõÙ êêÐØ Ï³½-Ù³íáñÙ³Ý Ñ³Ù³ñ: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ý³Ë³·³ÑáõÃÛ³Ùμ ²Ý¹ñ-ÏáíϳëÇ Ïáõë³Ïó³Ï³Ý ϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÝ»ñÇ 2-ñ¹ ÏáÝý»ñ³ÝëdzÝóϳóÙ³Ý ¨ §ÆÝãá±õ ìñ³ëï³ÝÁ, ²¹ñμ»ç³ÝÁ ¨ г۳ëï³ÝÁ å»ïù¿ ëáí»ï³Ï³Ý ëáódzÉÇëï³Ï³Ý ѳÝñ³å»ïáõÃ.-Ç Ù»ç ÙïÝ»Ý ²Ý¹ñ-ÏáíϳëÛ³Ý ý»¹»ñ³ódzÛÇ ÙÇçáóáí¦ Ëáñ³·ñáí Ñá¹í³ÍÇ Ù³ëÇÝ] //´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1972. - Ã. 1. - ¿ç 133-142:1263. ³ëå³ñÛ³Ý ²½³ïáõÑÇ: Ð³Û ·ñ³Ï³Ý ÙÇïùÁ ¾ÙÇÉ ì»ñѳñÝÇÙ³ëÇÝ: (гÕáñ¹áõÙÝ»ñ íϳ۳ÏáãáõÙÝ»ñ áñáÝáõÙÝ»ñ) [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÇ Ï³ñÍÇùÇ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. ·ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ. - 1972. - Ã. 2. - ¿ç154-157:306

1264. ñÇ·áñÛ³Ý ²ñ. ä³ïÙ³μ³ÝÇ É»ÝÇÝdzݳÝ: (ܳ¨ª ².ü. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÇ í»ñç³μ³Ýáí ì.Æ. È»ÝÇÝÇ §ä»ïáõÃÛáõÝ ¨ ѻճ÷áËáõÃÛáõݦí»ñݳ·ñáí ·ÇñùÁ í»ñ³Ññ³ï³ñ³Ï»Éáõ Ù³ëÇÝ) // ´³Ýíáñ. - È»ÝÇݳ-ϳÝ, 1972. - Ã. 148. - 25 ÑáõÝÇëÇ. - ¿ç 2-3:1265. ¨áñ·Û³Ý . ²Ý¹ñý»¹»ñ³óÇ³Ý ³é³çÇÝ ù³ÛÉÝ ¿ñ êêÐØëï»ÕÍÙ³Ý ×³Ý³å³ñÑÇÝ: (¸»åÇ êêÐØ Ï³½Ù³íáñÙ³Ý 50-³ÙÛ³ÏÁ):[ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÁ] // ´³Ýíáñ. - È»ÝÇݳϳÝ, 1972. - Ã. 35. -11 ÷»ïñ. - ¿ç 2-3:1266. ºÝ·áÛ³Ý ö. ì.Æ. È»ÝÇÝÁ êêÐØ-Ç ÑÇÙݳ¹Çñ: [ܳ¨ª èÎ(μ)ÎλÝïÏáÙÇ Ñ³ÝÓݳÅáÕáíÇ Ï³½ÙáõÙ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ³é³ç³¹ñí»ÉáõÙ³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. - 1972. - Ã. 94. - 21 ³åñ. - ¿ç 2:1267. ¼³ñÛ³Ý èáõμ»Ý: ºñ»ùÁ: (سÛñ óïñáÝÇ 50 ï³ñÇÝ) [Ðáõßݳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ] // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. - 1972. - Ã. 257. - 2ÝáÛ»Ùμ. - ¿ç 3:1268. ¾ç»ñ ²É. ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ³Ýí³Ý гÛÏ³Ï³Ý ÙdzóÛ³É é³½-Ù³Ï³Ý ¹åñáóÇ å³ïÙáõÃÛáõÝÇó: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÁ ¹åñáóÇëï»ÕÍÙ³Ý ·áñÍáõÙ] // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1972. - Ã. 1.- ¿ç 99-112:1269. Âáñ·áÙÛ³Ý Ì»ñáõÝ: гݹÇåáõÙÝ»ñ ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³-ÝÇ Ñ»ï: [ÂμÇÉÇëÇáõÙ Ñ³Û ³ñí»ëïÇ ï³ÝÁ (г۳ñïáõÝ) ï»ÕÇ áõÝ»ó³Í·ñ³Ï³Ý μ³Ý³í»×Ç Ù³ëÇÝ] // ñ³Ï³Ý ûñÃ. - 1972. - Ã. 39. - 22 ë»åï.- ¿ç 2-3:1270. È»ÝÇÝÛ³Ý μ³ñ»Ï³ÙáõÃÛ³Ý ³ñ¨Ç ï³Ï: êêÐØ Ï³½Ù³íáñÙ³Ý50-³ÙÛ³ÏÇÝ ÝíÇñí³Í ѳݹÇë³íáñ ÝÇëï ºñ¨³ÝáõÙ: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÁ ²Ý¹ñÏáíϳëÇ ý»¹»ñ³ódzÛÇ ëï»ÕÍÙ³Ý ·áñÍáõÙ] // êáí»ï.г۳ëï³Ý. - 1972. - Ã. 291. - 13 ¹»Ïï. - ¿ç 4; ñ³Ï³Ý ûñÃ. -1972. - Ã. 51. - 15 ¹»Ïï. - ¿ç 1,2,3; ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. - 1972. - Ã.290. -13 ¹»Ïï. - ¿ç 1,5:1271. ʳã³ïñÛ³Ý ê. ²Ý¹ñý»¹»ñ³ódzÛÇ 50 ï³ñÇÝ: (¸»åÇ êêÐØϳ½Ù³íáñÙ³Ý 50-³ÙÛ³ÏÁ) [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÇ Ù³ëÇÝ] //´³Ýíáñ. - È»ÝÇݳϳÝ, 1972. - Ã. 60. - 12 Ù³ñïÇ. - ¿ç 2:1272. ʳã³ïñÛ³Ý ê. лճ÷áËáõÃÛ³Ý ½ÇÝíáñÁ: (¨áñ· ²Ã³ñμ»Ï-307

Û³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 80-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí) [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»ï Ùï»ñ-ÙáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ] // ´³Ýíáñ. - È»ÝÇݳϳÝ, 1972. - Ã. 292. - 14 ¹»Ïï. -¿ç 2-3:1273. ʳñٳݹ³ñÛ³Ý ê. êêÐØ Ï³½Ù³íáñáõÙÁ ¨ ²Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ýý»¹»ñ³ódzÝ: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÁ] // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. -1972. - Ã. 297. - 21 ¹»Ïï. - ¿ç 2-3:1274. γñ³å»ïÛ³Ý Ð. ºñÏñÇ í»ñ³ßÇÝÙ³ÝÝ áõ í»ñ»ÉùÇÝ Áݹ³é³ç:г۳ëï³ÝÇ ÏáÙÏáõëÇ ³é³çÇÝ Ñ³Ù³·áõÙ³ñÇ 50 ï³ñÇÝ: [²Ý¹ñý»¹»ñ³ódzÛÇí»ñ³μ»ñÛ³É ½»ÏáõóÙ³Ùμ ݳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ³Ý-¹»ë ·³Éáõ Ù³ëÇÝ] // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. - 1972. - Ã. 22. - 27 ÑáõÝí. - ¿ç2-3:1275. ÎáíϳëÇ Ñ³Ù³¹³ßݳÏóáõÃÛáõÝÁ ¨ ѳۻñÁ: ÀÝÏ. ØÛ³ëÝÇÏÛ³-ÝÇ Ñ³Ûï³ñ³ñáõÃÛáõÝÝ»ñÁ ºñ¨³ÝÇ Ù»ç [ܳ¨ª ü»¹»ñ³ódzÛÇ ·³Õ³-÷³ñÝ»ñÇ Çñ³Ï³Ý³óÙ³Ý ·áñÍáõÙ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ï³ñÍÇùÇ Ù³ëÇÝ] //´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1972. - Ã. 2. - ¿ç 98-99:1276. ÎáíϳëÛ³Ý Ð³Ýñ³å»ïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ý»¹»ñ³ódzÝ: [ܳ¨ª ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÁ ý»¹»ñ³ódz ³é³ç³óÝ»Éáõ ·³Õ³÷³ñÇ ßáõñç:гïí³ÍÝ»ñ §´³Ýíáñ¦-Ç 1922Ã. Ù³ñïÇ 29-Ç ËÙμ³·ñ³Ï³ÝÇó] //´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1972. - Ã. 2. - ¿ç 95-97:1277. гÏáμÛ³Ý ².Ø. ²Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý ý»¹»ñ³ódzÝ: (êêÐØ Ï³½-Ù³íáñÙ³Ý 50 ï³ñÇÝ) [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÁ ý»¹»ñ³ódzÛÇ Ý³-˳å³ïñ³ëïÙ³Ý ³ß˳ï³ÝùÝ»ñÇ ·áñÍáõÙ] // Èñ³μ»ñ ѳë. ·Çï. -1972. - Ã. 3. - ¿ç 3-11:1278. гÏáμÛ³Ý Ð.´. Ð³Û Ù³ñùëÇëïÝ»ñÁ ÏñáÝÇ ëáóÇ³É³Ï³Ý ¿áõ-ÃÛ³Ý ¨ ¹»ñÇ Ù³ëÇÝ: (êï. Þ³ÑáõÙÛ³Ý, ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý, ê. êå³Ý¹³ñ-Û³Ý, ê. γëÛ³Ý) // Çï³Ï³Ý ³ß˳ïáõÃ. ÅáÕáí³Íáõ: гë. ·Çï./ºñ¨³ÝÇ Î. سñùëÇ ³Ýí. åáÉÇï»ËÝÇÏ ÇÝëï./ . - 1972. - Ã. 28. - ¿ç 265-272:1279. г۳ëï³ÝÇ, ìñ³ëï³ÝÇ ¨ ²½ñå»Û׳ÝÇ ·áñͳÏóáõÃÛ³Ýßáõñç: [ܳ¨ª ý»¹»ñ³ódzÛÇ ëï»ÕÍÙ³Ý ·áñÍáõÙ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇѳÝÓݳÅáÕáíÇ ³Ý¹³Ù ÉÇÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñ-ËÇíÝ»ñÇ. - 1972. - Ã. 2. - ¿ç 97:308

1280. Ð³Û ÅáÕáíñ¹Ç Ù»Í μ³ñ»Ï³ÙÁ: [ì.Æ. È»ÝÇÝÇ ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³-ÝÇ Ùï»ñÙáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ] // ´³Ýíáñ. - È»ÝÇݳϳÝ, 1972. - Ã. 95. - 22³åñ. - ¿ç 2:1281. гñáõÃÛáõÝÛ³Ý ². гÛñ»Ý³Ï³Ý Ù»Í å³ï»ñ³½ÙÇ ÷³é³å³Ýͽáñ³í³ñÁ: [êáí»ï³Ï³Ý ØÇáõÃÛ³Ý Ù³ñß³É ÐáíѳÝÝ»ë øñÇëï³ýáñÇ´³Õñ³ÙÛ³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 75-³ÙÛ³ÏÇ ³éÇÃáí ݳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏ-Û³ÝÇ Ñ»ï Ùï»ñÙáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. - 1972. - Ã. 282.- 2 ¹»Ïï. - ¿ç 3:1282. гñáõÃÛáõÝÛ³Ý ²ß. ²ÕμÛáõñ³·Çï³Ï³Ý ϳñ¨áñ ûç³Ë //êáíï. г۳ëï³Ý. - 1972. - Ã. 92. - 19 ³åñ. - ¿ç 3:´áí³Ý¹.-Çóª Ò³Ûݳ·ñáõÃÛ³Ý μ³ÅÝÇ ·Íáí: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ï»Ý¹³-ÝÇ ËáëùÁ Ó³Ûݳ·ñ»Éáõ ³ÝÑñ³Å»ßïáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ] :1283. гñáõÃÛáõÝÛ³Ý Þ. гÛÏ³Ï³Ý êêÐ ëáí»ïÝ»ñÇ ³é³çÇÝ Ñ³-Ù³·áõÙ³ñÁ: (50-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí) [ܳ¨ª ÄáÕÏáÙËáñÑÇ Ý³Ë³·³Ñ ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ г۳ëï³ÝÇ ëáí»ïÝ»ñÇ ³é³çÇÝ Ñ³Ù³·áõÙ³ñÁ μ³ó»-Éáõ Ù³ëÇÝ] // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. - 1972. - Ã. 24. - 29 ÑáõÝí. - ¿ç 2:1284. гñáõÃÛáõÝÛ³Ý Þ. êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÇ Ù³ëݳÏóáõÃÛáõ-ÝÁ êêÐØ Ï³½Ù³íáñÙ³ÝÁ: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÁ] // ºñ»Ïá۳ݺñ¨³Ý. - 1972. - Ã.294. - 18 ¹»Ïï. - ¿ç 2-3:1285. Ðáμ»ÉÛ³Ý³Ï³Ý ·Çï³Ï³Ý Ýëï³ßñç³ÝÝ»ñ Ñáμ»É۳ݳϳÝåÉ»ÝáõÙÝ»ñ: ²Ý¹ñÏáíϳëÇ ·ÇïݳϳÝÝ»ñÇ ÙdzóÛ³É ·Çï³Ï³Ý Ýëï³ßñç³ÝÁÆ稳ÝáõÙ; ÐêêÐ ·ñáÕÝ»ñÇ ÙÇáõÃÛ³Ý í³ñãáõÃÛ³Ý åÉ»Ýáõ-ÙÁ [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÇ 50 ï³ñÇÝ.- º.: 1972. - ¿ç 220-250:1286. Ðáíë»÷Û³Ý Ð.². ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ѳë³ñ³ÏáõÃÛ³Ý ½³ñ·³ó-Ù³Ý ¨ ¹³ë³Ï³ñ·³ÛÇÝ å³Ûù³ñÇ Ù³ëÇÝ // Èñ³μ»ñ ѳë. ·Çï. - 1972. -Ã. 11. - ¿ç 13-22. - ³Ù÷á÷. éáõë. É»½íáí:1287. Ðáíë»÷Û³Ý ê. г۳ëï³ÝÇ ÏáÙáõÝÇëïÝ»ñÇ ³Ý¹ñ³ÝÇÏ Ñ³-Ù³ÅáÕáíÁ: (ÐÎÎ ³é³çÇÝ Ñ³Ù³·áõÙ³ñÇ 50-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí) [ܳ¨ª²Ý¹ñý»¹»ñ³ódzÛÇ ëï»ÕÍÙ³Ý Ñ³ñóáõÙ ³é³çÇÝ Ñ³Ù³·áõÙ³ñáõÙ ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ½»ÏáõóÙ³Ý Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. - 1972. - Ã. 21.- 26 ÑáõÝí. - ¿ç 2:309

1288. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý . È»ÝÇÝÁ ¨ ²Ý¹ñÏáíϳëÁ: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏ-Û³ÝÇ Ñ»ï Ùï»ñÙáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ] // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. - 1972. - Ã. 95. - 22³åñ. - ¿ç 3:1289. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý . È»ÝÇÝÛ³Ý ³½·³ÛÇÝ ù³Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛ³ÝáõÅÝ áõ Ï»ÝëáõݳÏáõÃÛáõÝÁ: [ܳ¨ª ².ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÁ ÇÝï»ñݳóÇáݳɹ³ëïdzñ³ÏáõÃÛ³Ý ·áñÍáõÙ]// êáí»ï. г۳ëï³Ý. - 1972. -Ã.59. - 11 Ù³ñïÇ. - ¿ç 2-3:1290. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý È.ä. È»ÝÇÝÛ³Ý ¹ñáßÇ Ý»ñùá: [ܳ¨ª 1921Ã. Ù³-ÛÇëÇÝ ÙÇ ËáõÙμ Ïáõë³Ïó³Ï³Ý ·áñÍÇãÝ»ñÇ Ñ»ï ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝǪ г-Û³ëï³Ý ųٳݻÉáõ Ù³ëÇÝ] // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. - 1972. - Ã.279. - 29ÝáÛ»Ùμ. - ¿ç 2-3:1291. ÔáõϳëÛ³Ý ¼. ØÇ ³ÝÑñ³Å»ßï áõÕÕáõÙ [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝǧÀÝïÇñ »ñÏ»ñǦ 2-ñ¹ ѳïáñáõÙ (ºñ¨³Ý, гÛå»ïÑñ³ï, 1957Ã.) Úáõ-ÉÇ ²ÛË»Ýí³É¹Ç 1922Ã. ØáëÏí³ÛáõÙ ÉáõÛë ï»ë³Í §´³Ý³ëï»ÕÍÝ»ñ ¨μ³Ý³ëï»ÕÍáõÑÇÝ»ñ¦ ·ñùáõÛÏáõÙ §ÏáëÙÇϳϳݦ μ³éÇ ÷á˳ñ»ÝÙ»Ïݳμ³ÝáõÃÛ³Ý Ù»ç §ÏáÙÇϳϳݦ μ³éÁ û·ï³·áñÍ»Éáõ ³éÇÃáí] //ñ³Ï³Ý ûñÃ. - 1972. - Ã. 48. - 24 ÝáÛ»Ùμ. - ¿ç 4:1292. Ø»Í μ³ñ»Ï³ÙáõÃÛ³Ý ç³ï³·áíÝ»ñÁ: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÙ³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. - 1972. - Ã. 12. - ¿ç 14, Éáõë³ÝÏ. :1293. Ø»Í ÝϳñÇãÁ, ѳÛñ»Ý³ë»ñÁ, ù³Õ³ù³óÇÝ: سñïÇñáë ê³ñ-Û³ÝÇ Ã³ÕáõÙÁ // êáí»ï. г۳ëï³Ý.- 1972.- Ã. 111. - 12 Ù³ÛÇëÇ. - ¿ç 3:´áí³Ý¹.-Çóª ÀÝÏ»ñ .Ð. ÊáÛ³ÝÛ³ÝÇ ×³éÁ: [ܳ¨ª سñïÇñáë ê³ñÛ³Ý ¨²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý μ³ñ»Ï³ÙáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ] :1294. ØÇÏáÛ³Ý ²Ý³ëï³ë: êáõݹáõÏÛ³ÝÇ ³Ýí³Ý óïñáÝÇ Øáë-ÏáíÛ³Ý ÑÛáõñ³Ë³Õ»ñÇ Ù³ëÇÝ: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñáí Êáñ»Ý²μñ³Ñ³ÙÛ³ÝÇ Ñ³Ý¹»ë ·³Éáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. - 1972. -Ã. 9. - ¿ç 3:1295. ØÇëÏÇÝ ². È»ÝÇÝÛ³Ý ·í³ñ¹Ç³ÛÇ å³ÝͳÉÇ ½³í³ÏÝ»ñÁ(Ðáõß»ñ) [ê»ñ·á úñçáÝÇÏÇÓ»Ç ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ] // ´³Ýíáñ. -È»ÝÇݳϳÝ, 1972. - Ã. 118. - 21 Ù³ÛÇëÇ. - ¿ç 2-3:1296. Øݳó³Ï³ÝÛ³Ý ²ñ. ²Ý¹ñÏáíϳëÇ êáí»ï³Ï³Ý гÝñ³å»-ïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ¹³ßÇÝùÁ: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ Ð³Û³ëï³ÝÇ Ï³é³-310

í³ñáõÃÛ³Ý Ý³Ë³·³Ñ Ý߳ݳϻÉáõ Ù³ëÇÝ] // ´³Ýíáñ. - È»ÝÇݳϳÝ,1972. - Ã. 279. - 28 ÝáÛ»Ùμ. - ¿ç 2:1297. Øݳó³Ï³ÝÛ³Ý ²ñ. Îáõë³ÏóáõÃÛ³Ý ½ÇÝíáñÁ: Êáñ»Ý Ðáíë»÷Û³ÝÇÍÝÝ¹Û³Ý 80-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»ï ·áñ-ÍáõÝ»áõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. - 1972. - Ã. 215. - 13 ë»åï.- ¿ç 3:1298. Øݳó³Ï³ÝÛ³Ý ²ñ. гí³ï³ñÙáõÃÛáõÝ: [ܳ¨ª سñïÇñáëê³ñÛ³Ý ¨ ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý Ùï»ñÙáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г-Û³ëï³Ý. - 1972. - Ã. 110. - 11 Ù³ÛÇëÇ. - ¿ç 4:1299. Øݳó³Ï³ÝÛ³Ý ²ñ. ê»ñ·»Û ÎÇñáí: (ÄáÕáíáõñ¹Ý»ñÇ μ³ñ»Ï³-ÙáõÃÛ³Ý ç³ï³·áíÝ»ñÁ) [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»ï Ùï»ñÙáõÃÛ³ÝÙ³ëÇÝ] // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. - 1972. - Ã. 281. - 1 ¹»Ïï. - ¿ç 3:1300. Ü»ñϳñ³ñÛ³Ý ì. ²Ý¹ñÏáíϳëÇ ÏáÙáõÝÇëïÝ»ñÇ ³é³çÇÝ Ñ³-Ù³·áõÙ³ñÇ 50 ï³ñÇÝ: [ܳ¨ª ².ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ½»ÏáõóÙ³Ý Ù³ëÇÝ] //êáí»ï. г۳ëï³Ý. - 1972. - Ã. 42. - 19 ÷»ïñ. - ¿ç 3:1301. Ü»ñϳñ³ñÛ³Ý ì. ´áó³ßáõÝã ѻճ÷á˳ϳÝÁ: (ܳñÇÙ³ÝܳñÇÙ³ÝáíÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 100-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí) [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÑ»ï Ùï»ñÙáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ] // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. - 1972. - Ã.149. - 29 Ñáõ-ÝÇëÇ. - ¿ç 3:1302. Ü»ñϳñ³ñÛ³Ý ì. êØÎÎ ÎÎ-ÇÝ ³éÁÝûñ ØÈ-Ç Ñ³ÛÏ³Ï³Ý Ù³ë-ݳ×ÛáõÕÇ Ïáõë³Ïó³Ï³Ý ³ñËÇíÇ ÑÇÙÝ³Ï³Ý ýáݹ»ñÁ: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÇ ³ñËÇí³ÛÇÝ ÝÛáõûñÇ Ù³ëÇÝ] // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇí-Ý»ñÇ. - 1972. - Ã. 3. - ¿ç 165-168:1303. àëÏ»ñãÛ³Ý ²ñï. ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÙÇ Ý³Ù³ÏÇ Ñ»ïù»ñáí:[1910Ã. ·ñ³Í §ØÇù. ܳÉμ³Ý¹Û³Ý¦ ³ß˳ïáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ] //ñ³Ï³Ý ûñÃ. - 1972. - Ã.25. - 16 ÑáõÝÇëÇ. - ¿ç 1:1304. ä³ñë³ÙÛ³Ý ì. ²Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý ý»¹»ñ³ódzÛÇ 50 ï³ñÇÝ:[ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý.- 1972. - Ã. 60. - 12 Ù³ñïÇ. - ¿ç 2, Éáõë³ÝÏ. :1305. ê³ñ·ëÛ³Ý ì. Ð. [²é³çÇÝ Ñ³Ù³ß˳ñѳÛÇÝ å³ï»ñ³½ÙÇï³ñÇÝ»ñÇÝ ²ñ¨ÙïÛ³Ý Ð³Û³ëï³ÝÇ íÇ׳ÏÇ í»ñ³μ»ñÛ³É ²É. ØÛ³ë-311

ÝÇÏÛ³ÝÇ Ï³ñÍÇùÇ Ù³ëÇÝ] // ê³ñ·ëÛ³Ý ì. Ð. ºÕμ³Ûñ³Ï³Ý ÅáÕáíáõñ¹-Ý»ñÇ ÁÝï³ÝÇùáõÙ: (êêÐØ Ï³½Ù³íáñÙ³Ý 50-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí). - º.,1972. - ¿ç 4:1306. êÇÙáÝÛ³Ý Ð. è. [ܳ¨ ². ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÁ ²Ý¹ñý»¹»ñ³ódzÛÇëï»ÕÍÙ³Ý ·áñÍáõÙ] // êÇÙáÝÛ³Ý Ð. è. Æñ³í³Ñ³í³ë³ñ ÅáÕáíáõñ¹Ý»ñÇ»Õμ³Ûñ³Ï³Ý ÙÇáõÃÛáõÝÁ. - º., 1972. - ¿ç 32-45:1307. êáÕáÙáÝÛ³Ý Ø.ê. È»éݳÛÇÝ Ô³ñ³μ³ÕáõÙ Ãáõñù³Ï³Ý ÇÝï»ñí»ÝódzÛÇѳñóÇ ßáõñçÁ (1918Ã.): [ܳ¨ª ¹³ßݳÏó³Ï³ÝÝ»ñÇ ù³-Õ³ù³Ï³Ý ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý ³éÃÇí ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ï³ñÍÇùÇ Ù³ëÇÝ]// ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1972. - Ã. 1. - ¿ç 185-196:1308. êï»÷³ÝÛ³Ý ê. ²Ý¹ñý»¹»ñ³ódzÛÇ ëï»ÕÍÙ³Ý å³ïÙáõÃÛáõ-ÝÇó: (êêÐØ Ï³½Ù³íáñÙ³Ý 50-³ÙÛ³ÏÁ): [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÇÙ³ëÇÝ] // ´³Ýμ»ñ ºñ¨³ÝÇ Ñ³Ù³Éë. - 1972. - Ã.3. - ¿ç 3-16:1309. 컽Çñáí Ê.Ð. гí³ï³ñÇÙ É»ÝÇÝÛ³ÝÁ: (Ü. Ü. ܳñÇÙ³ÝáíÇÍÝÝ¹Û³Ý 100-³ÙÛ³ÏÁ) [²Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý ý»¹»ñ³ódz ëï»ÕÍ»Éáõ ·áñ-Íáõ٠ݳ¨ ².ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝǪ ջϳí³ñ ¹»ñ ˳ճÉáõ Ù³ëÇÝ] // ñ³-Ï³Ý ²¹ñμ»ç³Ý. - 1972. - Ã.4. - ¿ç 6:1310. îÇËáÝáí ÜÇÏáɳÛ: [¸ñí³ï³ÝùÇ Ëáëù êáݹáõÏÛ³ÝÇ ³Ýí³ÝóïñáÝÇÝ ³ÝÙáé³Ý³ÉÇ ¹³ñ³ßñç³ÝÇÝ ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ï»ñå³ñÇݳݹñ³¹³éݳÉáõ í»ñ³μ»ñÛ³É] //êáí»ï. г۳ëï³Ý.- 1972.- Ã. 9.- ¿ç 3:1311. ö³ëï³ÃÕûñ ²Ý¹ñý»¹»ñ³ódzÛÇ Ï³½Ù³íáñÙ³Ý Ù³ëÇÝ /Ðñ³å. ú. ´³ÉÇÏÛ³Ý, Ð. ñÇ·áñÛ³Ý // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»-ñÇ. - 1972. - Ã. 1. - ¿ç 113-132.Èç ñîäåðæ.: Ïðîòîêîë 1-ãî çàñåäàíèÿ Ñîþçíîãî Ñîâåòà Àçåðáàéäæàíñêîé,Àðìÿíñêîé è Ãðóçèíñêîé ÑÑÐ 22 ìàðòà 1922ã. [Î ïðåäñåäàòåëüñòâå íàçàñåäàíèè À. Ìÿñíèêîâà] / Ýëèàâà çà ñåêðåòàðÿ Ñîþçíîãî Ñîâåòà; ÏðîòîêîëN10 Ñîþçíîãî Ñîâåòà ÑÑÐ Çàêàâêàçüÿ îá îðãàíèçàöèè Âûñøåãî ýêîíîìè-÷åñêîãî ñîâåòà, Íàðêîìôèíà è îáúåäèíåíèè äåíåæíûõ çíàêîâ òðåõ ðåñïóáëèê[Î ïðåäñåäàòåëüñòâå Ìÿñíèêÿíà íà çàñåäàíèè] / Ìèõàéëîâ, ñåêðåòàðüÑîþç. Ñîâåò.1312. ø³Õí³Íù г۳ëï³ÝÇ ÏáÙÏáõë³ÏóáõÃÛ³Ý ³é³çÇÝ Ñ³Ù³-·áõÙ³ñáõÙ ÐêêÐ ÅáÕÏáÙËáñÑÇ Ý³Ë³·³Ñ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ½»Ïáõóáõ-ÙÇóª ²Ý¹ñý»¹»ñ³ódzÛÇ Ý߳ݳÏáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ312

³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1972. - Ã.1. - ¿ç 121:1313. øáãÇÝÛ³Ý ².º. È»ÝÇÝÛ³Ý ·³Õ³÷³ñÝ»ñÇ Ñ³ÕóݳÏÁ: г-Û³ëï³ÝÛ³Ý ÏáÙÏáõëÇ Î»ÝïÏáÙÇ ³é³çÇÝ ù³ñïáõÕ³ñ ².º. øáãÇÝÛ³ÝÁå³ï³ë˳ÝáõÙ ¿ §ÈÇï»ñ³ïáõñݳ۳ ·³½»ï³ÛǦ ·É˳íáñ ËÙμ³·-ñÇ Ñ³ñó»ñÇÝ: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ý»ñ¹ñ³Í ³í³Ý¹Ç Ù³ëÇÝ] //ñ³Ï³Ý ûñÃ. - 1972. - Ã. 43. - 20 ÑáÏï. - ¿ç 1,2,3:1314. ü»É»ùÛ³Ý Ð. â³ñ»ÝóÁ ¨ Ù³ÙáõÉÁ: [ܳ¨ª §êï³Ý¹³ñïǦ áõÕ-ÕáõÃÛ³Ý ¨ Íñ³·ñ»ñÇ ÝϳïÙ³Ùμ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ï³ñÍÇùÇ Ù³ëÇÝ] //´³Ýμ»ñ ºñ¨³ÝÇ Ñ³Ù³Éë. - 1972. - Ã. 2. - ¿ç 127-137:1315. Àâåòèñÿí Â.  íà÷àëå áîëüøîãî ïóòè. Ê 50-ëåòèþ I ñúåçäàÊîììóíèñòè÷åñêîé ïàðòèè Àðìåíèè [Î âêëàäå Àë. Ìÿñíèêÿíà â óñòàíîâëåíèèÑîâ. âëàñòè è ñîçäàíèè Êîìïàðòèè Àðìåíèè] // Êîììóíèñò.- 1972. - N 21. - 26 ÿíâ. - Ñ. 2.1316. Àâåòèñÿí Â. “Ïîñòàðàéòåñü ñâîèìè ñîáñòâåííûìè ñèëàìèñäåëàòü òî, ÷òî ñìîæåòå”. Îá îäíîé áåñåäå À.Ô. Ìÿñíèêÿíà [Î áåñåäåÀë. Ìÿñíèêÿíà ñ Â.È. Ëåíèíûì ïåðåä ïîåçäêîé â íà Êàâêàç èäàëåå â Àðìåíèþ, àïð. 1921ã.] // Êîììóíèñò. - 1972. - N 37. - 13 ôåâð.- Ñ.2.1317. Âîñêàíÿí Â. Áðàòñêèå ñâÿçè (Ê 50-ëåòèþ ÑÑÑÐ) [Îá àðìÿíàõ-áîðöàõçà Ñîâåòñêóþ âëàñòü è î Ìÿñíèêÿíå â òîì ÷èñëå] // Êîììóíèñò.- 1972. - N 271. - 18 íîÿáðÿ. - Ñ.2.1318. Ãàðèáäæàíÿí Ã. Èíòåðíàöèîíàëüíûé õàðàêòåð áîðüáû çàïîáåäó Ñîâåòñêîé âëàñòè â Çàêàâêàçüå (Ê 50-ëåòèþ ÑÑÑÐ) [Î ïàðòèéíûõäåÿòåëÿõ, ïðè÷àñòíûõ ê ïîáåäå è óñòàíîâëåíèþ Ñîâåòñêîéâëàñòè â Çàêàâêàçüå, â ÷èñëå êîòîðûõ è Àë. Ìÿñíèêÿí] // Êîììóíèñò.- 1972. - N 258. - 2 íîÿáð. - Ñ. 2-3.1319. Äîêóìåíòû îá îáðàçîâàíèè ÑÑÑÐ / ïóáë. È.Í. Âëàäèìèðöåâà// Âîïðîñû èñòîðèè. - 1972. - N 6. - Ñ. 3-19.Èç ñîäåðæ.: [Ââåäåíèå. Îá èçáðàíèè è À.Ô. Ìÿñíèêÿíà â ñîñòàâ êîìèññèèîò ñîâåò. ðåñïóá. â Îðã. áþðî ÖÊ ÐÊÏ(á) äëÿ ïîäãîòîâêè ê î÷åðåäíîìó313

Ïëåíóìó ÖÊ ÐÊÏ(á) ïî âîïð. âçàèìîîòíîøåí. ñîâ. ðåñïóá.] / È.Í. Âëàäèìèðöåâ.1320. Îòçûâàþòñÿ òðóäÿùèåñÿ Çàêàâêàçüÿ (ïî ñòðàíèöàì ãàçåòû“Çàðÿ Âîñòîêà”) / ïóáë. Áàëèêÿí Î.Ñ. // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇí-Ý»ñÇ. - 1972. - Ã.2. - ¿ç 87-92.Èç ñîäåðæ.: Îáùåãîðîäñêîå ñîáðàíèå ýðèâàíüñêîé îðãàíèçàöèè ÊÏÀ 30îêòÿáðÿ 1922ã. Îïóáëèêîâàíî 10 íîÿáðÿ [Î ðåçîëþöèè ïî äîêëàäó À. Ìÿñíèêîâàíà òåìó “Î ðàáîòå Ñîþçíîãî Ñîâåòà”].1321. Îòíîøåíèå Ñ. Òåð-Ãàáðèýëÿíà ïðåäñåäàòåëþ ÂÑÍÕ Àðìåíèèî ïîñûëêå 50 ìèëëèàðäîâ ðóáëåé äëÿ Àðìåíèè. 4 îêòÿáðÿ 1922ã.[Î ïåðåñûëêå ÷åðåç Ìÿñíèêîâà äåíåã] / Óïîëíîìî÷. ÝêîíîìñîâåòàÑÑÐ Àðìåíèè Òåð-Ãàáðèýëÿí; Óïðàâë. Îòäåë. Ìåëèê-Ïàðñàäàíîâ.//´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1972. - Ã.2. - ¿ç 58.1322. Ïàðñàìÿí Â.À. Çàêàâêàçñêàÿ Ôåäåðàöèÿ â åäèíîé ñîâåòñêîéñåìüå [Î ðîëè áîëüøåâèêîâ Çàêàâêàçüÿ è À.Ô. Ìÿñíèêÿíà â òîì÷èñëå â ñîçäàíèè Çàêôåäåðàöèè è ëåíèíñêèå îöåíêè èõ äåÿòåëüíîñòè]// Èñ³μ»ñ ѳë³ñ³Ï³Ï³Ý ·ÇïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ. - 1972. - Ã. 12. - ¿ç 59-67. - Ðåçþìå íà àðì. ÿç.1323. Ñîâìåñòíàÿ áîðüáà áðàòñêèõ ðåñïóáëèê ñ ðàçðóõîé è ãîëîäîìâ 1921-1922ãã. [Äîêóìåíòû] / ïóáë. Àëåêñàíÿí À.Â.; ÒóìàíÿíÌ.Ñ., Ñàðêèñÿí Ý.Ã. // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1972. - Ã. 2.- ¿ç 37-68.Èç ñîäåðæ.: Âûïèñêà èç ïðîòîêîëà ñîâåùàíèÿ î ìåðàõ ñíàáæåíèÿïðîäîâîëüñòâèåì Àðìåíèè. 30 èþíÿ 1921ã. Òèôëèñ [Îá ó÷àñòèè ïðåäñåä.Ñîâíàðêîìà ÑÑÐ Àðìåíèè Ìÿñíèêÿíà íà ñîâåùàíèè] / Õàëàòîâ; ÒåëåãðàììàÑ. Òåð-Ãàáðèýëÿíà À.Ô. Ìÿñíèêÿíó î çàêóïêàõ äëÿ Àðìåíèè. 8 íîÿáðÿ1921ã. Ìîêñâà / Òåð-Ãàáðèýëÿí.1324. Òåëåãðàììà íàðêîìïðîäà ÑÑÐ Àðìåíèè À. Èâàíÿíà î ñíàáæåíèèÀðìåíèè ïðîäîâîëüñòâèåì. 17 äåêàáðÿ 1921ã. Âîåííî-ïðîäîâîëüñòâåííàÿâíå î÷åðåäè [êîïèÿ òåëåãðàììû Ìÿñíèêîâó] / Èâàíÿí// ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1972. - Ã.2. - ¿ç 52.314

1325. 1917ã. 12 äåêàáðÿ - Ïðèêàç Âåðõîâíîãî ÃëàâíîêîìàíäóþùåãîÍ. Êðûëåíêî î íàçíà÷åíèè À.Ô. Ìÿñíèêÿíà èñïîëíÿþùèì îáÿçàííîñòèÂåðõîâíîãî Ãëàâíîêîìàíäóþùåãî / Âåðõîâíûé ÃëàâíîêîìàíäóþùèéÍ. Êðûëåíêî // Èñ³μ»ñ ѳë³ñ³Ï³Ï³Ý ·ÇïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ.- 1972. - Ã. 9. - ¿ç 62. – Ïîäïèñü.1326. Ïèñüìî Ñ. Òåð-Ãàáðèýëÿíà À.Ô. Ìÿñíèêÿíó. [ôåâðàëü 1922ã.] [Î ñîîáùåíèè Òåð-Ãàáðèýëÿíîì À. Ìÿñíèêÿíó î ïîñûëêå êîïèèïðîòîêîëà îá îòïóñêå 10 ìëðä. ðóáë. íà ñåìåíà] / Ñààê // ´³Ýμ»ñ г-Û³ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1972. - Ã.2. - ¿ç 55.1327. Õàðìàíäàðÿí Ñ.Â. Çàêàâêàçñêàÿ Ôåäåðàöèÿ è îáðàçîâàíèåÑÑÑÐ (Ê 50-ëåòèþ îáðàçîâàíèÿ ÑÑÑÐ) [Îá èñòîðèè ñîçäàíèÿ ÇàêàâêàçñêîéÔåäåðàöèè, è î âõîæäåíèè ÇÑÔÑÐ â ñîñòàâ ÑÑÑÐ, îá èçáðàíèèíà I Âñåñîþçí. ñúåçäå Ñîâåòîâ ÖÈÊ ÑÑÑÐ, â ñîñòàâ êîòîðîãîîò ÇÑÔÑÐ âîøåë è À. Ìÿñíèêÿí òàêæå] // Èñ³μ»ñ ѳë³ñ³Ï³Ï³Ý ·ÇïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ.- 1972. - Ã. 4. - ¿ç 3-13. - Ðåçþìå íà àðì. ÿç.19731328. ²ñß³ñáõÝÇ ²ñß³ÉáõÛë: ì.Æ. È»ÝÇÝ, §ä»ïáõÃÛáõÝ ¨ ѻճ÷á-ËáõÃÛáõݦ [·ÇñùÁ ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ³é³ç³μ³Ýáí Ññ³ï³ñ³Ïí»-Éáõ Ù³ëÇÝ] // ²ñß³ñáõÝÇ ²ñß³ÉáõÛë. Ü߳ݳíáñ ·ñù»ñÇ ×³Ï³ï³·ñ»-ñÁ. - º., 1973. - ¿ç 13:1329. ´³ñËáõ¹³ñÛ³Ý ì.´. ´³ñ»Ï³ÙáõÃÛ³Ý Ã³Ý·³ñ³ÝÁ: [ܳ¨ª ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ññ³í»ñáí ÙÇ ß³ñù ëáí»ï³Ñ³Û ³ñí»ëïÇ ¨ ·ÇïáõÃÛ³ÝÝ߳ݳíáñ ¹»Ùù»ñǪ êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³Ý ·³Éáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï.г۳ëï³Ý. - 1973. - Ã. 6. - ¿ç 15-16:1330. ´³ñë»ÕÛ³Ý Ê. ä³ïÙ³-Ïáõë³Ïó³Ï³Ý ·ñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ýϳñ¨áñ³·áõÛÝ ûç³ËÁ: (ÆÝëïÇïáõïÁ 50 ï³ñ»Ï³Ý ¿) [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÇ ³í³Ý¹áõÛÃÝ»ñÁ ß³ñáõݳϻÉáõ ¨ ýáݹ»ñÁ å³Ñå³Ý»Éáõ Ù³ëÇÝ]// êáí»ï. г۳ëï³Ý. - 1973. - Ã. 204. - 30 û·áëï. - ¿ç 2-3:1331. ÇïáõÃÛ³Ý ¨ Ùß³ÏáõÛÃÇ ·áñÍÇãÝ»ñÁ ³ñËÇíÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ //´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1973. - Ã. 2. - ¿ç 73-78:´áí³Ý¹.-Çóª [ÞÝáñÑ³Ï³É³Ï³Ý Ëáëù å»ï³Ï³Ý ³ñËÇíÇ 50-³ÙÛ³ÏÇ315

³éÇÃáí ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ³ñËÇí³ÛÇÝ ÝÛáõûñÁ å³Ñå³Ý»Éáõ í»ñ³μ»ñÛ³É]/ê»ñá ʳݽ³¹Û³Ý/:1332. ºÝ·áÛ³Ý ö. Æ. Îáõë³ÏóáõÃÛ³Ý ½ÇÝí³Í ³åëï³ÙμáõÃÛ³ÝÏáõñëÁ: [Îáõ³ÏóáõÃÛ³Ý ³é³ç³¹ñ³ÝùÝ»ñÁ Ù³ëë³Û³Ï³Ý³óÝ»ÉáõÝå³ï³Ïáí ݳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ½»ÏáõóÙ³Ý Ù³ëÇÝ] // ºÝ·áÛ³Ý ö.Æ.. ´áÉߨÇÏÝ»ñÇ ëïñ³ï»·Ç³Ý ¨ ï³ÏïÇÏ³Ý ÐáÏï»Ùμ»ñÛ³Ý Ñ»Õ³-÷áËáõÃÛ³Ý Å³Ù³Ý³Ï³ßñç³ÝáõÙ. - º., г۳ï³Ý, 1973. - ¿ç 144-153:1333. ¼áõñ³μáí ²ñÙ»Ý: ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý: (гïí³Í ëó»Ý³ñÇó)[§ÌÝáõݹ¦ ýÇÉÙÇ] // ¾Ïñ³Ý. - 1973. - Ã. 10. - ¿ç 8-9:1334. ÊáËÉáí ì. Üñ³Ý û·Ý»É ¿ ÆÉÛÇãÁ: (êáí»ï³Ï³Ý μ³Ý³ÏÇ ¨é³½Ù³Íáí³ÛÇÝ Ý³í³ïáñÙÇ 55-ñ¹ ï³ñ»¹³ñÓÇ ³éÃÇí) [ܳ¨ª ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¨ ³Ï³Ý³íáñ ½áñ³å»ï, ·ñáÕ, Ññ³å³ñ³Ï³Ëáë ².Æ.îá¹áñëÏáõ Ñ»ï ѳٳ·áñͳÏóáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. -1973. - Ã. 42. - 18 ÷»ïñ. - ¿ç 3:1335. гÏáμÛ³Ý ². Ø. лճ÷áË³Ï³Ý Ù³ñï»ñáõÙ Ïá÷í³Í ëáí»-ï³Ï³Ý ÅáÕáíáõñ¹Ý»ñÇ å»ï³Ï³Ý ¹³ßÇÝùÁ: [ܳ¨` ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ýǹ»ñÁ 1922 Ã. Ù³ñïÇ 12-ÇÝ ²Ý¹ñý»¹»ñ³ódzÛÇ Ï³½Ù³íáñÙ³Ý ·áñ-ÍáõÙ] // гÏáμÛ³Ý ². Ø. гí³ë³ñÝ»ñÇ »Õμ³ÛñáõÃÛáõÝÁ. - º., 1973. - ¿ç34:1336. гÙμ³ñÓáõÙÛ³Ý ì. ²×áÕ Ñ³Ù³·áñͳÏóáõÃÛáõÝ: (êêÐØ 50)[ܳ¨ª ².ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ·É˳íáñáõÃÛ³Ùμ ³ñï³ë³ÑÙ³ÝÇó Ñ³Û Ùï³íáñ³Ï³ÝáõÃÛ³ÝÁг۳ëï³Ý Ññ³íÇñ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý.- 1973. - Ã. 23. - 26 ÑáõÝí. - ¿ç 2-3:1337. Ðáμ»ÉÛ³Ý³Ï³Ý ·Çï³Ï³Ý ë»ëdz: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇýáݹ»ñÇ å³Ñå³ÝÙ³Ý Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. - 1973. - Ã.258. -1 ÝáÛ»Ùμ. - ¿ç 2:1338. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý ¨áñ·: ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý: (ÄáÕáíáõñ¹-Ý»ñÇ μ³ñ»Ï³ÙáõÃÛ³Ý ç³ï³·áíÝ»ñÁ) // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. - 1973. - Ã.107. - 8 Ù³ÛÇëÇ. - ¿ç 2-3, ¹ÇÙ³ÝÏ. :1339. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý .´. ²Ý¹ñÏáíϳëÇ μáÉߨÇÏÝ»ñÇ å³Ûù³ñÁÏáõë³ÏóáõÃÛ³Ý ï»ë³Ï³Ý ÑÇÙáõÝùÝ»ñÇ å³ßïå³ÝáõÃÛ³Ý ¨ Ïáõë³Ïó³Ï³Ýϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ³Ùñ³åÝ¹Ù³Ý É»ÝÇÝÛ³Ý ï³ÏïÇϳÛÇ316

Ï»Ýë³·áñÍÙ³Ý Ñ³Ù³ñ 黳ÏódzÛÇ ï³ñÇÝ»ñÇÝ (1907-1910ÃÃ.) [г-ϳÏáõë³Ïó³Ï³Ý Ñáë³ÝùÝ»ñÇ ·áñÍáõ٠ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÇÙ³ëÇÝ]; ²Ý¹ñÏáíϳëÇ ³ß˳ï³íáñáõÃÛ³Ý ÇÝï»ñݳóÇáÝ³É Ñ³-Ù³ËÙμ³Ý ¨ Ïáõë³ÏóáõÃÛ³Ý É»ÝÇÝÛ³Ý ³½·³ÛÇÝ Íñ³·ñÇ å³ßïå³Ýáõ-ÃÛ³Ý ¹Çñù»ñáõÙ: [1913-1914ÃÃ. Ññ³ï³ñ³Ï³Í §²½·³ÛÇÝ Ñ³ñóÇ ÉáõÍ-Ù³Ý Ù³ëÇݦ ¨ §²½·³ÛÇÝ Ñ³ñóÇ ÙáïÇÏ ³ÝóÛ³ÉÇó èáõë³ëï³ÝáõÙ¦Ñá¹í³ÍÝ»ñáõÙ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ÏáõÉïáõñ-³½·³ÛÇÝ ³íïáÝáÙdzÛÇѳϳٳñùëÇëï³Ï³Ý ¿áõÃÛ³Ý ùÝÝáõÃÛ³Ùμ ѳݹ»ë ·³Éáõ Ù³ëÇÝ] //Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý .´. È»ÝÇÝÁ ¨ ²Ý¹ñÏáíϳëÁ 1893-1924:Ðï. II (1905-1917). - º. - 1973. - ¿ç 150-181, 231-2501340. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý ¨áñ·, Ô³½³ÝãÛ³Ý ì³ñ¹³Ý: È»ÝÇÝǽÙÇ ³Ý-Ù³Ñ ·³Õ³÷³ñÝ»ñÇ ·³ÝÓ³ñ³ÝÁ: (ì.Æ. È»ÝÇÝÇ »ñÏ»ñÇ Édzϳï³ñÅáÕáí³ÍáõÇ 55 ѳïáñÝ»ñÇ Ñ³Û»ñ»Ý Ññ³ï³ñ³ÏáõÃÛ³Ý ³éÃÇí) [ܳ¨ª²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ, ì.Æ. È»ÝÇÝÇ §ä»ïáõÃÛáõÝ ¨ ѻճ÷áËáõÃÛáõݦ ³ß-˳ïáõÃÛ³Ý ï»ñÛ³Ý³Ï³Ý Ã³ñ·Ù³ÝáõÃÛ³Ý í»ñç³μ³ÝÁ ·ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ]// êáí»ï. г۳ëï³Ý. - 1973. - Ã. 277. - 25 ÝáÛ»Ùμ. - ¿ç 2-3:1341. ê³ñÛ³Ý Ô³½³ñáë: ÐÇëݳÙÛ³ ³ñ·³ë³íáñ ׳ݳå³ñÑ: [Îá-ÙÇï³ëÇ ³Ýí³Ý å»ï³Ï³Ý ÏáÝë»ñí³ïáñdzÛÇ ÑÇÙݳ¹ñÙ³Ý ·áñÍáõÙݳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÁ] // гÛñ»ÝÇùÇ Ó³ÛÝ. - 1973. - Ã. 47. - 21 Ýá-Û»Ùμ. - ¿ç 4-5:1342. ì³ñ¹³ÝÛ³Ý ê. ì³ñå»ïÇ ïáõÝÁ: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¨²í. Æë³Ñ³ÏÛ³ÝÇ Ùï»ñÙáõÃÛ³ÝÁ í»ñ³μ»ñáÕ ÝÛáõûñÇ óáõó³¹ñáõÃÛ³ÝÙ³ëÇÝ] // гÛñ»ÝÇùÇ Ó³ÛÝ. - 1974. - Ã. 9. - 27 ÷»ïñ. - ¿ç 3:1343. ì³ñ¹³ÝÛ³Ý ì³ñ¹³Ý: ØÇ ³ÝÙáé³ó å³Ñ: (ÐáíÑ. ÂáõÙ³ÝÛ³-ÝÇ Ù³Ñí³Ý 50-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí) [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¸áÝÇ èáëïáíáõÙ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. - 1973. - Ã.4. - ¿ç11-12:1344. úѳÝç³ÝÛ³Ý Þ. лճ÷áËáõÃÛ³Ý ½ÇÝíáñÁ: (¨áñ· ²Ã³ñμ»ÏÛ³ÝÇÍÝÝ¹Û³Ý 80-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí) [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ï³ñÍÇùÇÙ³ëÇÝ] // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. - 1973. - Ã. 30. - 3 ÷»ïñ. - ¿ç 2:1345. Àãàÿí Ö.Ï. Îòðàæåíèå èäåé äðóæáû íàðîäîâ â äîêóìåíòàëüíûõìàòåðèàëàõ àðõèâîâ Àðìåíèè [Î ñëîâàõ Àëåêñàíäðà Ìÿñíèêÿíàî áðàòñêîé ïîìîùè Çàêàâêàçñêîé Ôåäåðàöèè Àðìåíèè, îïèñüìàõ-ñîáîëåçíîâàíèÿõ, ïðîæèâàþùèõ â Õàðüêîâå àðìÿí, ãðóçèí317

è àçåðáàéäæàíöåâ ïî ïîâîäó ãèáåëè À. Ìÿñíèêÿíà] // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝdzñËÇíÝ»ñÇ. - 1973. – Ã. 3. - ¿ç 34-47.1346. Àëåêñàíÿí À.Â. Îñíîâíûå íàïðàâëåíèÿ ïóáëèêàòîðñêîéäåÿòåëüíîñòè àðõèâíûõ ó÷ðåæäåíèé Àðìåíèè [Î ïóáëèêàöèè àðõèâíûõäîêóìåíòîâ íà âîåííóþ òåìàòèêó â ïîäáîðêå “Êóçíèöà êðàñíûõêîìàíäèðîâ”: Îáúåäèíåííîé àðìÿíñêîé âîåííîé øêîëå èì. À.Ô.Ìÿñíèêÿíà (1922-1927ãã.) - ïÿòü ëåò, è î ïîäãîòîâêå ê èçäàíèþ äîêóìåíòîâðåâîëþöèîíåðîâ, â òîì ÷èñëå î âîåííîé äåÿòåëüíîñòè À.Ô.Ìÿñíèêÿíà] //´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ.- 1973.- Ã. 3.- ¿ç 63-70.1347. Ãàðèáäæàíÿí Ã.Á. Èç èñòîðèè ñâÿçåé ðåâîëþöèîíåðîâ Êàâêàçàè Ïîëüøè â íà÷àëå XX âåêà [Î ñâÿçÿõ, êàâêàçñêèõ áîëüøåâèêîââ ÷èñëå êîòîðûõ è À. Ìÿñíèêÿí, ñ ïîëüñêèìè ñîöèàë-äåìîêðàòàìè, îïîääåðæêå À. Ìÿñíèêÿíîì ëåíèíñêîãî ïðàâà íàöèé íà ñàìîîïðåäåëåíèå,à òàê æå ïðàâî ïðîëåòàðèàòà âñåõ íàöèîíàëüíîñòåé íà îáúåäèíåíèå]// ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1973. – Ã. 3. - ¿ç.143-158. Ðåçþìå íà àðì. ÿç.1348. Ïåòðîâ Ô.Í. è äð. Áîåö ðåâîëþöèè. Ê 80-ëåòèþ ñî äíÿ ðîæäåíèÿÀ.Ô. Ìÿñíèêîâà / Ô.Í. Ïåòðîâ, ÷ëåí ÊÏÑÑ ñ 1896ã.; È.È. Ìèíö- àêàäåìèê; À.Á. Êàäèøåâ, À.Í. Ìíàöàêàíÿí - äîê. èñòîðè÷åñêèõ íàóê// “Ïðàâäà” îá Àðìåíèè (ñáîðíèê ìàòåð.) / Ã.Á. Ãàðèáäæàíÿí, Ñ.Á.Áàãäàñàðÿí, Ã.À. Àðàêåëÿí. Å. 1973. - ñ. 357-35819741349. ²Ûí³½Û³Ý . Îáõë³Ïó³Ï³Ý ßÇݳñ³ñáõÃÛ³Ý ÙÇ ù³ÝÇ Ñ³ñó»ñì.Æ. È»ÝÇÝÇ 1921-1923ÃÃ. ³ß˳ïáõÃÛáõÝÝ»ñáõÙ: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÇ §Îáõë³ÏóáõÃÛ³Ý Ù³ùñáõÙÁ¦ Ñá¹í³ÍÇ Ù³ëÇÝ] // ´³Ýμ»ñºñ¨³ÝÇ Ñ³Ù³Éë. - 1974. - Ã.2. - ¿ç 3-11:1350. ²ñß³ñáõÝÇ ²ñß³ÉáõÛë: ܳñ-¸áëÇ Ñ»ï: (ØÇ ûñª ó»ñ»ÏÝ áõ »ñ»-ÏáÛ³Ý) [Ðáõß»ñ ݳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ] // ²ñß³ñáõÝÇ ²ñß³ÉáõÛë.سñ¹ÇÏ áõ ï³ñÇÝ»ñ: Ðáõß³Ýáí»ÉÝ»ñ. - º., 1974. - ¿ç 3-15:3181351. ´³ñë»ÕÛ³Ý Ê. Çï³Ï³Ý ÏáÙáõÝǽÙÇ Íñ³·ñ³ÛÇÝ Ù»Í ÷³ë-

ï³ÃáõÕÃÁ: Î. سñùëÇ ¨ ü. ¾Ý·»ÉëÇ §ÎáÙáõÝÇëï³Ï³Ý Ïáõë³Ïóáõ-ÃÛ³Ý Ù³ÝÇý»ëïǦ ѳۻñ»Ý Ýáñ Ññ³ï³ñ³ÏáõÃÛ³Ý ³éÃÇí: [ܳ¨ª ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»Õ³÷áË³Ï³Ý ·³Õ³÷³ñÝ»ñÇ ï³ñ³ÍÙ³Ý Ù³ëÇÝ] //êáí»ï. г۳ëï³Ý. - 1974. - Ã.5. -6 ÑáõÝí. - ¿ç 3:1352. ´³ñë»ÕÛ³Ý Ê. È»ÝÇÝÇ ¹ñáßáí: ì.Æ. È»ÝÇÝÇ Ï»Ýë³·ñáõÃÛ³Ýѳۻñ»Ý Ññ³ï³ñ³ÏáõÃÛ³Ý ³éÃÇí: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»ï Ùï»ñ-ÙáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ] // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. - 1974. - Ã.12. - 15 ÑáõÝí. - ¿ç 2:1353. ´³ñë»ÕÛ³Ý Ê. سñùëǽÙÇ ï»ë³Ï³Ý ÑÇÙù»ñÇ Ñ³Ý׳ñ»Õå³ßïå³ÝáõÃÛáõÝÁ: (ì.Æ. È»ÝÇÝÇ §Ø³ï»ñdzÉǽ٠¨ ¿ÙåÇñÇáÏñÇïÇóǽ٦³ß˳ïáõÃÛ³Ý Ññ³ï³ñ³ÏáõÃÛ³Ý 65-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí) [ܳ¨ª ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ï³ñÍÇùÇ Ù³ëÇÝ] // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. - 1974. - Ã.127. - 3ÑáõÝÇëÇ. - ¿ç 2-3:1354. ´³ñë»ÕÛ³Ý Ê. Ð. [ܳ¨` ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÑÇßáÕáõÃÛáõÝÝ»ñÇÙ³ëÇÝ] // ´³ñë»ÕÛ³Ý Ê. Ð. È»ÝÇÝÇ Ñ»ï (ì. Æ. È»ÝÇÝÇ Ù³Ñí³Ý 50-³Ù-Û³ÏÇ ³éÃÇí). - º., 1974. - ¿ç 7-22:1355. ñÇ·áñÛ³Ý Ø. ê. êå³Ý¹³ñÛ³ÝÁ ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ù³Õ³ù³ïÝï»ëáõÃÛ³ÝÙÇ ù³ÝÇ Ñ³ñó»ñÇ Ù³ëÇÝ // ´³Ýμ»ñ ºñ¨³ÝÇ Ñ³-Ù³Éë. - 1974. - Ã. 3. - ¿ç 11-20:1356. º½»ÏÛ³Ý è. ²Ý³ëï³ë ØÇÏáÛ³ÝÇ Ùáï: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³-ÝÇ ÏÛ³ÝùÝ áõ ·áñÍáõÝ»áõÃÛáõÝÁ Ý»ñϳ۳óÝáÕ ³ÉμáÙÁ ÝíÇñ»Éáõ Ù³ëÇÝ]// гÛñ»ÝÇùÇ Ó³ÛÝ. - 1974. - Ã. 1. - 1 ÑáõÝí. - ¿ç 2:1357. Æë³Ñ³ÏÛ³Ý Ð. ². ì. Æ. È»ÝÇÝÁ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý Ù³ÙáõÉÇ ï»-ë³μ³Ý, ϳ½Ù³Ï»ñåÇã ¨ ËÙμ³·Çñ: (ÄáÕáí³ÍáõÝ»ñ, Ñáõß»ñ, áõëáõÙ-ݳëÇñáõÃÛáõÝÝ»ñ) [ܳ¨` ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ] // Æë³Ñ³ÏÛ³Ý Ð. ².´áÉߨÇÏÛ³Ý Ï»ÝïñáÝ³Ï³Ý ïå³·Çñ ûñ·³ÝÝ»ñÁ ¨ ²Ý¹ñÏáíϳëÁ(1901-1917 ÃÃ.): (ä³ïÙ³·ñ³Ï³Ý ¨ ³ÕμÛáõñ³·Çï³Ï³Ý ³ÏݳñÏ). -º., 1974. - ¿ç 45:1358. È»ÝÇÝǽÙÁ Ù»ñ ¹³ñ³ßñç³ÝÇ ¹ñáßÝ ¿: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇì.Æ. È»ÝÇÝÇ ½ÇݳÏÇóÝ áõ ³ß³Ï»ñïÁ ÉÇÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // гÛñ»ÝÇùÇÓ³ÛÝ. - 1974. - Ã. 17. - 24 ³åñ. - ¿ç 1:1359. γñ³å»ïÛ³Ý Ð. Ü. гñ·³Ýù áõ ë»ñ É»½áõÝ»ñÇ ÝϳïÙ³Ùμ[ݳ¨ ·ñ³ùÝݳ¹³ï ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÏáÕÙÇó] // γñ³å»ïÛ³Ý Ð. Ü.319

Ð³Û É»ÝÇÝÛ³ÝÝ»ñÁ ÅáÕáíáõñ¹Ý»ñÇ »Õμ³ÛñáõÃÛ³Ý ç³ï³·áíÝ»ñ. - º.,1974. - ¿ç 251360. ÎáõñïÇÏÛ³Ý êï»÷³Ý: гݹÇåáõÙÝ»ñ: (§È»ÝÇÝÁ ¨ ѳۻñÁ¦ß³ñùÇó) [È»ÝÇÝÁ ².ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ Ð³Û³ëï³Ý ³ß˳ï³ÝùÇ Ýß³-ݳϻÉáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. ·ñϳÝáõÃÛáõÝ. - 1974. - Ã.4. - ¿ç 15-22:1361. гٳ½³ëåÛ³Ý ì. ¸»åÇ Ýáñ ï³ëݳÙÛ³Ï: [г۳ëï³ÝÇËáñÑáõñ¹Ý»ñÇ ³é³çÇÝ Ñ³Ù³·áõÙ³ñÇ ³ß˳ï³ÝùÝ»ñÇ í»ñ³μ»ñ۳ɲÉ. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ·Ý³Ñ³ï³Ï³ÝÇ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. -1974. - Ã. 12. - ¿ç 13-15:1362. гÛñ³å»ïÛ³Ý ².ä. γ¹ñ»ñÇ å³ïñ³ëïÙ³Ý áõ Ó¨³íáñٳݳé³çÇÝ ù³ÛÉ»ñÁ ÅáÕáíñ¹³Ï³Ý ïÝï»ëáõÃÛ³Ý í»ñ³Ï³Ý·ÝÙ³Ý ï³ñÇÝ»ñÇÝ[ܳ¨ª ÐêêÐ ÄáÕÏáÙëáí»ïÇ Ý³Ë³·³Ñ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÁ¨ г۳ëï³ÝÇ Î(μ)ΠλÝïÏáÙÇ ù³ñïáõÕ³ñ Þ³Ñëáõí³ñÛ³ÝÇÝ 1923Ã.ÝáÛ»Ùμ»ñÇ 3-ÇÝ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ØáëÏí³ÛÇ Ãá߳ϳéáõ áõë³ÝáÕÝ»ñÇÝû·Ý»Éáõ ³éÇÃáí Ý³Ù³Ï áõÕ³ñÏ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // гÛñ³å»ïÛ³Ý ².ä.. êáódzÉǽÙÇϳéáõóáõÙÁ ¨ ϳ¹ñ»ñÇ å³ïñ³ëïáõÙÁ г۳ëï³ÝáõÙ. - º.:1974. - ¿ç 18-44:1363. 50 ï³ñÇ ³é³Ýó È»ÝÇÝǪ É»ÝÇÝÛ³Ý áõÕÇáí: Çï³-ï»ë³Ï³ÝÏáÝý»ñ³Ýë [ܳ¨ª ÑÇß³ï³ÏÇ Ëáëù ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï.г۳ëï³Ý. - 1974. - Ã. 15. - 18 ÑáõÝí. - ¿ç 1,2:1364. ÐáíѳÝÝÇëÛ³Ý Ðñ³Ýï: ÐáíÑ. ÐáíѳÝÝÇëÛ³ÝÇ ïáõÝ-óݷ³ñ³ÝÁ:(Ø»ñ ·ñ³Ï³Ý óݷ³ñ³ÝÝ»ñÁ) [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝǪ μ³Ý³ëï»ÕÍÇݳÛóÇ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. - 1974. - Ã. 7. - ¿ç 31-32:1365. Üϳñ³Ñ³ÝíáõÙ ¿ Ýáñ ÏÇÝáÝϳñ: [§Ð³ÛýÇÉÙ¦ ëïáõ¹Ç³ÛáõÙÝϳñ³Ñ³ÝíáÕ §²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏ۳ݦ ɳÛÝ¿Ïñ³Ý, »ñÏë»ñdzÝáóýÇÉÙÇ Ù³ëÇÝ] // гÛñ»ÝÇùÇ Ó³ÛÝ. – 1974. – Ã. 45. – 6 ÝáÛ»Ùμ. - ¿ç 8:1366. Þ³ÑÇÝÛ³Ý è.ì. XIX¹. í»ñçÇÝ ¨ XX¹. ëϽμÇ Ñ³Û-éáõë ѻճ-÷áË³Ï³Ý Ï³å»ñÇ å³ïÙáõÃÛ³Ý Éáõë³μ³ÝáõÙÁ ëáí»ï³Ñ³Û å³ï-Ù³·ñáõÃÛ³Ý Ù»ç: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÁ Ù³ñùëǽÙÇ ï³ñ³Í-Ù³Ý, Ñ³Û ¨ éáõë ѻճ÷áË³Ï³Ý Ï³å»ñÇ å³ïÙáõÃÛ³Ý Éáõë³μ³ÝٳݷáñÍáõÙ] // Èñ³μ»ñ ѳë. ·Çï. - 1974. - Ã.4. - ¿ç 3-13:3201367. Þ³Ñí»ñ¹Û³Ý ¸. ¸. Þ³Ñí»ñ¹Û³ÝÇ Ý³Ù³ÏÝ»ñÁ ÐêÊÐ ÄáÕÏáÙ-

ËáñÑÇÝ ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ: 2 ³åñ.; 13 Ù³ÛÇëÇ; 9 ÑáõÉÇëÇ; 21 ÑáõÉÇëÇ;8 ¹»Ïï. 1924Ã., 20 ÑáõÝí. 1925Ã. Î.äáÉÇë: [²é³ç³μ. ¨ Ññ³å.] /è.². ñÇ·áñÛ³Ý, Ø.ê. ÂáõÙ³ÝÛ³Ý // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ.- 1974. - Ã. 1. - ¿ç 27-38:1368. äáÕáëÛ³Ý Ê³ãÇÏ: â³ñ»Ýó [ݳ¨ ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý] (¸ñ³Ù³ïÇ-Ï³Ï³Ý ùñáÝÇϪ ÑÇÝ· ·áñÍáÕáõÃÛ³Ùμ) // êáí»ï. ·ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ. -1974. - Ã.1. - ¿ç 3-49:1369. ì.Æ. È»ÝÇÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 104-ñ¹ ï³ñ»¹³ñÓÇÝ ÝíÇñí³Í ѳݹÇë³íáñÝÇëï ºñ¨³ÝáõÙ: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ѳí³ï³ñÇÙ ½ÇݳÏÇóÁÉÇÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. - 1974. - Ã. 95. - 23 ³åñ. - ¿ç 1:1370. Îáçîð äåÿòåëüíîñòè Ãîñèçäàòà Àðìåíèè çà 1921-1925 ãã.,ïðåäñòàâëåííûé â Íàðêîìïðîñ Àðìåíèè. 15 èþëÿ 1926 ã. / Çàì.ïðåäñåäàòåëÿ Øàìøÿí // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1974. –Ã. 2. - ¿ç 170-173:Î ðåøåíèè èçäàòü íàðÿäó ñ ïðîèçâåäåíèÿìè èçâåñòíûõ àðìÿíñêèõ ïèñàòåëåéè ïðîèçâåäåíèÿ À. Ìÿñíèêÿíà.1371. Ôèëüì îá Àëåêñàíäðå Ìÿñíèêÿíå [Íà êèíîñòóäèè “Àðìåíôèëüì”ãîòîâèòñÿ ê ñúåìêå íîâàÿ äâóõñåðèéíàÿ õóäîæ. êàðòèíà î À.Ô. Ìÿñíèêîâå] // Áàêó. Âå÷åðíÿÿ ãàçåòà. – 1974. – N 288. – 10 äåê. –Ñ. 2.1372. Øàâåðäîâ Ä. [Ïèñüìî À.Ô. Ìÿñíèêÿíó] 9 äåêàáðÿ 1924ã.Êîíñòàíòèíîïîëü [Îá îäîáðåíèè òàêòèêè Ìÿñíèêÿíà – îòêàçàòüñÿ, ïîèäåîëîãè÷åñêèì ñîîáðàæåíèÿì, îò ïîìîùè àðì. áóðæóàçèè, â ÷àñòíîñòèÃ. Ãþëüáåíêÿíà, â ðåøåíèè ïðîáëåì 10 òûñÿ÷ àðìÿí-áåæåíöåâ]// ´³Ýíáñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1974. - Ã.1. - ¿ç 36. –Ïîäïèñü.19751373. ²é³ù»ÉÛ³Ý .Ø. Îáõë³Ïó³Ï³Ý ÷³ëï³ÃÕûñÇ å³Ñå³Ýáõ-ÙÁ ϳñ¨áñ ·áñÍ ¿: [Îáõë³Ïó³Ï³Ý ³ñËÇíáõ٠ݳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝÛáõûñÝ áõ ³ÝÓÝ³Ï³Ý ·áñÍ»ñÁ å³Ñå³Ý»Éáõ Ù³ëÇÝ] // È»ÝÇÝÛ³Ý áõ-ÕÇáí. - 1975. - Ã. 2. - ¿ç 71-73:321

1374. ´áõéݳ½Û³Ý Èdzݳ: §ÌÝáõݹ¦: [§Ð³ÛýÇÉÙ¦ ÏÇÝáëïáõ¹Ç³-ÛáõÙ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ ÝíÇñí³Í Ýϳñ³Ñ³ÝíáÕ ýÇÉÙÇ Ù³ëÇÝ] // ¾Ïñ³Ý.- 1975. - Ã.10. - ¿ç 2-3:1375. ³ëå³ñÛ³Ý ². â³ñ»ÝóÇ ï³ÝÁ, â³ñ»ÝóÇ Ñ»ï … ´³óí»óºÕÇß» â³ñ»ÝóÇ ïáõÝ-óݷ³ñ³ÝÁ: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»ï μ³ñ»-ϳÙáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ å³ïÙáÕ óáõó³÷»ÕÏ»ñÇ óáõó³¹ñáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ] //ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. - 1975. - Ã. 10. - 11 ÑáõÝí. - ¿ç 4:1376. ¸áíɳÃÛ³Ý üñáõݽ»: ÌÝíáõÙ ¿ §ÌÝáõݹÁ¦: [гñó³½ñáõÛóª ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ ÝíÇñí³Í ýÇÉÙÇ é»ÅÇëáñª ü. ¸áíɳÃÛ³ÝÇ Ñ»ï ýÇÉÙÇÝϳñ³Ñ³ÝÙ³Ý Ù³ëÇÝ: ¼ñáõÛóÁ í³ñ»ó] / ê³Ý¹ñá æáõÉѳÏÛ³ÝÁ // ºñ»-ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. - 1975. - Ã. 291. - 12 ¹»Ïï. - ¿ç 3:1377. È»ÝÇÝǽÙÁ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý ßÇݳñ³ñáõÃÛ³Ý Ñ³ÕóϳݹñáßÝ ¿: ì.Æ. È»ÝÇÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 105-ñ¹ ï³ñ»¹³ñÓÇÝ ÝíÇñí³Í ѳݹÇë³íáñÝÇëï ºñ¨³ÝáõÙ: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ È»ÝÇÝÇ ½ÇݳÏÇóÁ ÉÇ-Ý»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. - 1975. - Ã.96. - 23 ³åñ. - ¿ç 1:1378. γñ³å»ïÛ³Ý Ð. §Ø»Ýù ßÇÝáõÙ, ëï»Õͳ·áñÍáõÙ »Ýù ÙÇ ³ß-˳ï³ÝùÇ ï³×³ñ … ¦: (ÈáõϳßÇÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 90-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí):[ܳ¨ª üñ³ÝëdzÛÇó ï³ëÁ ѳ½³ñ ѳۻñÇ Ñ³Ûñ»Ý³¹³ñÓáõÃÛ³ÝÁ ÁÝ-¹³é³ç»Éáõ Ëݹñáí êêÐØ Ï³é³í³ñáõÃÛ³Ý ³éç¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇѳñó μ³ñÓñ³óÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. - 1975. - Ã.1. - ¿ç11-12:1379. гÏáμÛ³Ý Ð³Ïáμ: ÎÇÝá»ñÏÁ ÝíÇñí³Í ¿ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ:[§Ð³ÛýÇÉÙ¦ ÏÇÝáëïáõ¹Ç³ÛáõÙ Ýϳñ³Ñ³ÝíáÕ §ÌÝáõݹ¦ ýÇÉÙÇ Ù³ëÇÝ]// êáí»ï. г۳ëï³Ý. – 1975. – Ã. 32. – 10 ÷»ïñ. - ¿ç 4:1380. гÙμ³ñÓáõÙÛ³Ý ì. ÆÙå»ñdzÉǽÙÁ ·»ÝáóÇ¹Ç Ñ³Ýó³íáñÝ ¿:[ܳ¨ª г۳ëï³ÝáõÙ ëáí»ï³Ï³Ý Çß˳ÝáõÃÛ³Ý Ñ³ëï³ïÙ³Ý ³éÇ-Ãáí ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ³Ûï³ñ³ñáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý.- 1975. - Ã. 97. - 25 ³åñ. - ¿ç 3:1381. ÐáíѳÝÝÇëÛ³Ý Ðñ³Ýï: ì³ñå»ïÇ ïáõÝ-óݷ³ñ³Ý³ÝÁ:(¸»åÇ ²í. Æë³Ñ³ÏÛ³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 100-³ÙÛ³ÏÁ) [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝǨ ²í. Æë³Ñ³ÏÛ³ÝÇ ·ñ³Ï³Ý ϳå»ñÁ ³ñï³óáÉáÕ ÝÛáõûñÇ Ù³ëÇÝ] //êáí»ï. г۳ëï³Ý. - 1975. - Ã.2. - ¿ç 18-19:322

1382. Ô³½³ÝãÛ³Ý ì. Îáõë³Ïó³Ï³Ý ¨ å»ï³Ï³Ý ³Ï³Ý³íáñ ·áñ-ÍÇãÁ: ê³ñ·Çë ÈáõϳßÇÝÇ (êñ³åÇáÝÛ³Ý) ÍÝÝ¹Û³Ý 90-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí:[ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»ï Ùï»ñÙáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý.- 1975. - Ã. 11. - 14 ÑáõÝí. - ¿ç 3:1383. Ô³½³ñÛ³Ý ÐáíÑ. î»ñÛ³ÝÇ Ñ³Ûñ»Ý³ëÇñ³Ï³Ý-ù³Õ³ù³ódz-Ï³Ý å³ÃáëÁ: (ì³Ñ³Ý î»ñÛ³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 90-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí) [ܳ¨ªØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»ï Ùï»ñÙáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ] // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. - 1975. -Ã.34. - 8 ÷»ïñ. - ¿ç 3:1384. سÉ˳½Û³Ý èáõμ»Ý: ÞÇñ³ÏÇ ½³ñÃáÝùÁ: (ÞÇñ³ÏÇ ì.Æ. È»ÝÇ-ÝÇ ³Ýí³Ý æñ³ÝóùÇ 50-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí) [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ï³éáõÛó³Ûó»É»Éáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. - 1975. - Ã.8. - ¿ç 18-19,Éáõë³ÝÏ.:1385. سñïÇÏÛ³Ý ØÇݳë: ì»Ñ ǹ»³ÉÝ»ñÇ å³Ûù³ñÇ ³é³ç³Ù³ñïÇÏÁ:(§ÄáÕáíñ¹Ç Ó³Ûݦ ûñÃÇ 45-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí): [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÇ áÕμ»ñ·³Ï³Ý Ù³Ñí³Ý ³Ý¹ñ³¹³éݳÉáõ Ù³ëÇÝ] // êá. г۳ëï³Ý.- 1975. - Ã.2. - ¿ç 2:1386. Øݳó³Ï³ÝÛ³Ý ². гÛÏ³Ï³Ý êêÐ ½áñ³ÛÇÝ Ï³½Ù³íáñáõÙÝ»-ñÁ ¨ é³½Ù³Ï³Ý Ï³¹ñ»ñÇ å³ïñ³ëïáõÙÁ: [76-ñ¹ É»éݳÑñ³Ó·³ÛÇݹÇíǽdzÛÇ ¨ ѳÛÏ³Ï³Ý ÙdzóÛ³É é³½Ù³Ï³Ý ¹åñáóÇ Ï³½Ù³íáñٳݷáñÍáõ٠ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÇ Ù³ëÇÝ] // Øݳó³Ï³ÝÛ³Ý ². Ødzë-Ý³Ï³Ý ß³ñù»ñáõÙ. - º., 1975. - ¿ç 64-79:1387. Øݳó³Ï³ÝÛ³Ý ².Ü. гÛÏ³Ï³Ý êêÐ ½áñ³ÛÇÝ Ï³½Ù³íáñáõÙ-Ý»ñÇ å³ïÙáõÃÛáõÝÇó: (Ø»Í Ñ³ÕóݳÏÇ 30-³ÙÛ³ÏÁ) [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÇ Ù³ëÇÝ] // Èñ³μ»ñ ѳë. ·Çï. - 1975. - Ã.3. - ¿ç 3-15:1388. Ü»ñëÇëÛ³Ý è., ¸³Ý»ÕÛ³Ý ¾. ³ݷ³ñ³ÝÁ μ³óáõÙ ¿ Çñ ¹éÝ»-ñÁ: [ºÕÇß» â³ñ»ÝóÇ ïáõÝ-óݷ³ñ³Ýáõ٠ݳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»ïμ³ñ»Ï³ÙáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ å³ïÙáÕ óáõó³ÝÙáõßÝ»ñÁ óáõó³¹ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ]// ÎáõÉï-Éáõë. ³ß˳ï³Ýù. -1975. - Ã. 1. - ¿ç 7-15:1389. ê³ñ·ëÛ³Ý .². ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹ñ³Ù³ïáõñ·Ç³Ï³Ý ÷áñÓÁ// È»ÝÇÝÛ³Ý áõÕÇáí. - 1975. - Ã.1. - ¿ç 80-85:1390. ê³ñ·ëÛ³Ý ñÇ·áñ: ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ¨ î»ñÛ³ÝÁ: (ì³Ñ³Ý î»ñÛ³-ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 90-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí): [ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý-î»ñÛ³Ý Ùï»ñÙáõÃÛ³Ý323

Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. ·ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ. - 1975. - Ã.3. - ¿ç 125-134:1391. ê³ñáõ˳ÝÛ³Ý Üáñ³Ûñ: È»ÝÇÝÇ Ù»ñÓ³íáñ·áõÛÝ ½ÇݳÏÇóÁ:Ú³. Ø. êí»ñ¹ÉáíÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 90-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇݳ˳ӻéÝáõÃÛ³Ùμ êí»ñ¹ÉáíÇÝ Ø»ñÓíáÉ·Û³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ Ññ³-ٳݳï³ñ Ý߳ݳϻÉáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. - 1975. - Ã. 129.- 4 ÑáõÝÇëÇ. - ¿ç 2:1392. Ìîëäàâñêèé Äìèòðèé. Íà âå÷íîé çåìëå [Î õóä. ÌàðòèðîñåÑàðüÿíå è î åãî ïåðâîì êàðàíäàøíîì ïîðòðåòå À.Ô. Ìÿñíèêÿíà, èîá èõ âçàèìîîòíîøåíèÿõ] // Ëèò. Àðìåíèÿ. - 1975. - N 8. - Ñ. 83-95.1393. Øàòèðÿí Ìèêàåë. Ãåíåðàë, ðîæäåííûé ðåâîëþöèåé (Ãëàâûèç ðîìàíà) [Î Ìÿñíèêÿíå À.Ô.] // Ëèò. Àðìåíèÿ. - 1975. - N 8. - Ñ. 5-53; N 9. - Ñ. 6-51; N11. - Ñ. 3-49.19761394. ²μ³çÛ³Ý ¨áñ·: лճ÷áËáõÃÛ³Ý ³ÝÓÝí»ñ »ñ·ÇãÁ: (Þáõß³-ÝÇÏ ÎáõñÕÇÝÛ³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 100-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí): [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³-ÝÇ Ï³ñÍÇùÇ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. - 1976. - Ã. 192. - 18 û·áëï.- ¿ç 4:1395. ²½Ç½μ»Ïáí³ ä.²., Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý .´. ´³ùíÇ Ñ»ñáë³Ï³ÝÏáÙáõݳÛÇ Õ»ÏÇ Ùáï: [ܳ¨ª Îáõë³ÏóáõÃÛ³Ý ²Ý¹ñ»ñÏñÏáÙÇ ù³ñïáõ-Õ³ñ ².ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ 1923Ã. ë»åï»Ùμ»ñÇ 20-ÇÝ §¼³ñÛ³ íáëïáϳ¦Ã»ñÃáõÙ ïå³·ñí³Í Ñá¹í³ÍÇ Ù³ëÇÝ] // ²½Ç½μ»Ïáí³ ä.²., Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý.´., ػ߳¹Ç ²½Ç½μ»ÏáíÁ μáó³ßáõÝã ÇÝï»ñݳóÇáݳÉÇëï. -º., 1976. - ¿ç 89-133:1396. ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 90-³ÙÛ³ÏÁ [²ëáõÛÃÝ»ñ] //ñù»ñÇ ³ß˳ñÑ. - 1976. - Ã.2. - 15 ÷»ïñ. - ¿ç 1:1397. ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÑÇß³ï³ÏÇÝ: [Ðáõß³ï³Ëï³Ï ØáëÏí³ÛáõÙªäáõßÏÇÝÇ ÷. N 15 §²¦ ï³Ý ׳ϳïÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. - 1976.- . 214. - 14 ë»åï. - ¿ç1; ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. - 1976. - Ã. 216. - 14 ë»åï.- ¿ç 1; ´³Ýíáñ. - È»ÝÇݳϳÝ, 1976. - Ã. 219. - 15 ë»åï. - ¿ç 1; ²í³Ý-·³ñ¹. - 1976. - Ã.111. - 17 ë»åï. - ¿ç 3:324

1398. ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñáõß³ñÓ³ÝÇ Ñ³Ý¹Çë³íáñ ÑÇÙݳ¹ñáõÙÁºñ¨³ÝáõÙ // êáí»ï. г۳ëï³Ý. - 1976. - Ã.32. - 10 ÷»ïñ. - ¿ç 1; ºñ»-ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. - 1976. - Ã.33. - 10 ÷»ïñ. - ¿ç1; ²í³Ý·³ñ¹. - 1976. -Ã.18. - 11 ÷»ïñ. - ¿ç1; êáí»ï. ¹åñáó. - 1976. - Ã.7. - 12 ÷»ïñ. - ¿ç 1;´³Ýíáñ. - È»ÝÇݳϳÝ. - 1976. - Ã.35. - 11÷»ïñ. - ¿ç 1:1399. ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñáõß³ñÓ³ÝÇ ÑÇÙݳ¹ñáõÙÁ [ºñ¨³ÝáõÙ 1976Ã. ÷»ïñ. 9-ÇÝ] // гÛñ»ÝùÇ Ó³ÛÝ. - 1976. - Ã.8. - 18 ÷»ïñ. - ¿ç 2:1400. ²Ï³Ý³íáñ ·áñÍãÇ Ñáõß³ñÓ³ÝÁ: [ºñ¨³ÝáõÙ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÑáõß³ñÓ³ÝÇ ÑÇÙݳ¹ñÙ³Ý Ù³ëÇÝ] // ÎáÙáõÝÇëï. - ´³ùáõ, 1976. - Ã.33.- 10 ÷»ïñ. - ¿ç 3:1401. ²Õ³Û³Ý Ì.ä. º½ñ³Ñ³Ý·áõÙ [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÁ ѳÛÅáÕáíñ¹Ç ³½³ï³·ñ³Ï³Ý å³Ûù³ñÇ ·áñÍáõÙ] // ²Õ³Û³Ý Ì.ä. гÛÅáÕáíñ¹Ç ³½³ï³·ñ³Ï³Ý å³Ûù³ñÇ å³ïÙáõÃÛáõÝÇó. - º., 1976. - ¿ç816-831:1402. ²Ù÷á÷áõÙ: [§´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñǦ ѳݹ»ëÇÝ»ñϳ ѳٳñáõÙ éáõë»ñ»Ý É»½íáí ².ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ 1917-1925ÃÃ.é³½Ù³Ï³Ý ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý Éáõë³μ³ÝáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ] // ´³Ýμ»ñ г-Û³ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. Ã. 1. - ¿ç 297-300, 262-265:1403. ²Ûí³½Û³Ý Ø³ñdzÙ: ø³Ý¹³ÏÇ í³ñå»ïÁ: [ÐêêÐ ÅáÕáíñ¹³-Ï³Ý ÝϳñÇã, ù³Ý¹³Ï³·áñÍ ñÇ·áñ ²Ñ³ñáÝÛ³ÝÁ ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³-ÝÇ ù³Ý¹³ÏÇ Ñ»ÕÇݳÏ] // гÛñ»ÝÇùÇ Ó³ÛÝ. - 1976. - Ã.14. - 31 Ù³ñïÇ.- ¿ç 6:1404. ²é³ù»ÉÛ³Ý úÉ»·: ¼³ñ·³óÙ³Ý áõÕÇÝ»ñÝ áõ áõÕÕáõÃÛáõÝÝ»ñÁ:[ܳ¨ª Ýáñ³ëï»ÕÍ Ñ³Ýñ³å»ïáõÃÛ³Ý ³é³çÇÝ Ý³Ë³·³Ñ ²É. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ³Ûï³ñ³ñáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ] // гÛñ»ÝÇùÇ Ó³ÛÝ. - 1976. - Ã.40. -29 ë»åï. - ¿ç 2:1405. ²í³·Û³Ý ê. ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý: (ÌÝÝ¹Û³Ý 90-³ÙÛ³ÏdzéÃÇí) // êáí»ï. Ù³Ýϳí³ñÅ. - 1976. - Ã.4. - ¿ç 69-72:1406. ²í³·Û³Ý ê. ñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý Ù»Í μ³ñ»Ï³ÙÁ (²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³-ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 90-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí) // гÛáó É»½áõÝ ¨ ·ñ³Ï. ¹åñ. – 1976. –Ã. 4-5. - ¿ç 88-91:325

1407. ²í³·Û³Ý ê. ÎáÙáõÝÇëï³Ï³Ý Ïáõë³ÏóáõÃÛ³Ý ¨ ëáí»ï³Ï³Ýå»ïáõÃÛ³Ý ³Ï³Ý³íáñ ·áñÍÇãÁ: ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÍÝݹ۳Ý90-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí // ²í³Ý·³ñ¹. - 1976. - Ã. 17. - 8 ÷»ïñ. - ¿ç 2:1408. ²í³·Û³Ý ê. Ø»ñ ûñ³óáõÛóÁ: §Ø»ñ ѳÕÃáõÃÛáõÝÁ ÏñÃáõÃÛáõ-ÝÇó, ·Çï³ÏóáõÃÛáõÝÇó ¨ ¹³ëïdzñ³ÏáõÃÛáõÝÇó ¿ Ï³Ëí³Í …¦: (²É»ùë³Ý¹ñØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 90-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí) // ´³ñÓñ³·. ¨ ÙÇçÝ.Ù³ëݳ·Çï. ÏñÃáõÃÛáõÝ. - 1976. - Ã.1. - ¿ç 30-32:1409. ²ñ½áõÙ³ÝÛ³Ý Ø. ì. ²Ï³Ý³íáñ È»ÝÇÝÛ³ÝÁ: (²É»ùë³Ý¹ñØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 90-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí) // È»ÝÇÝÛ³Ý áõÕÇáí. - 1976.- Ã. 2. - ¿ç 91-96:1410. ².ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 90-³ÙÛ³ÏÇ å³ïíÇÝ [´³ùíáõÙ ¨ÂμÇÉÇëÇáõ٠ϳ½Ù³Ï»ñåí³Í ÙÇçáó³éáõÙÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ] // ÎáÙáõÝÇëï. -´³ùáõ, 1976. - Ã. 34. - 11 ÷»ïñ. - ¿ç 3:1411. ´áó³ßáõÝã ѻճ÷á˳ϳÝÁ, å»ï³Ï³Ý ³Ï³Ý³íáñ ·áñÍÇãÁ:гݹÇë³íáñ ÝÇëï ºñ¨³ÝáõÙª ÝíÇñí³Í ê»ñ·á úñçáÝÇÏÇÓ»Ç ÍÝݹ-Û³Ý 90-³ÙÛ³ÏÇÝ: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»ï Ùï»ñÙáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ] //êáí»ï. г۳ëï³Ý. - 1976. - Ã.248. - 23 ÑáÏï. - ¿ç 2:1412. ³ëå³ñÛ³Ý ²É. ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ ÝíÇñí³Í ѳݹÇë³íáñÝÇëï ØáëÏí³ÛáõÙ: [ÌÝÝ¹Û³Ý 90-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí] // êáí»ï. г۳ëï³Ý.- 1976. - Ã. 42. - 21 ÷»ïñ. - ¿ç 3:1413. Çï³Ï³Ý Ýëï³ßñç³Ýª ÝíÇñí³Í ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÍÝݹ۳Ý90-³ÙÛ³ÏÇÝ // ´³Ýíáñ. - È»ÝÇݳϳÝ, 1976. - Ã. 31. - 6 ÷»ïñ. - ¿ç 1:1414. ÛáõÙñ»óÇ ²Ç¹³: ê»ñáõݹݻñÇ Ù»Í³ñ³ÝùÁ: [Ðáõß»ñ ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ] // ´³Ýíáñ. - È»ÝÇݳϳÝ, 1976. - Ã. 33. - 8 ÷»ïñ.- ¿ç 2:1415. ÛáõÙñ»óÇ ²Ç¹³: êñïÇ í»ñÑáõßÁ: [ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ³Õçϳª úÉ-·³ ²É»ùë³Ý¹ñáíݳ ØÛ³ëÝÇÏáí³ÛÇ Ñáõß»ñÇ Ù³ëÇÝ] // ´³Ýíáñ. - È»ÝÇ-ݳϳÝ, 1976. - Ã. 31. - 6 ÷»ïñ. - ¿ç 2:1416. ñÇ·áñÛ³Ý ñÇ·áñ: êáíáñ³Ï³Ý å³ïÏ»ñÇ Ñáõ½³Ï³Ý ÇÙ³ëïÁ:[гÛýÇÉÙ ÏÇÝáëïáõ¹Ç³ÛáõÙ Ýϳñ³Ñ³ÝíáÕ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝÝíÇñí³Í §ÌÝáõݹ¦ ·»Õ. ýÇÉÙÇ Ù³ëÇÝ] // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. – 1976. –326

Ã. 167. – 17 ÑáõÉÇëÇ. - ¿ç 3:1417. ¸³ÝÇ»ÉÛ³Ý è. ÆÉÛÇãÇ ½ÇݳÏÇóÁ: ².ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÍÝݹ۳Ý90-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí // ÎáÙáõÝÇëï. - ´³ùáõ, 1976.- Ã. 33.- 10÷»ïñ.- ¿ç 3:1418. ¸³íÃÛ³Ý ê»ñÇÏ: î³ëݳÙÛ³ÏÝ»ñÇ Ñ»éíÇó: [Ðáõß»ñ ²É. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ] // гÛñ»ÝÇùÇ Ó³ÛÝ. - 1976. - Ã.8. - 18 ÷»ïñ. - ¿ç 3-4:1419. ¸³ñÛ³Ý ¼³ñ½³Ý¹: гÝñ³å»ïáõÃÛ³Ý Ý³Ë³·³ÑÁ: (гïí³ÍåÇ»ëÇó): 1-ÇÝ ·áñÍáÕáõÃÛáõÝ [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ] // ºñ»Ïá-Û³Ý ºñ¨³Ý. - 1976. - Ã. 32. - 9 ÷»ïñ. - ¿ç 2,4:1420. ¸»ÙÇñ×Û³Ý Î.ê. гÝñ³å»ïáõÃÛ³Ý Ïáõë³Ïó³Ï³Ý ϳ½Ù³-Ï»ñåáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ·³Õ³÷³ñ³Ï³Ý ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý μ³ñÓñ ³ñ¹Ûáõݳí»ïáõÃÛ³Ýѳٳñ: г۳ëï³ÝÇ ÎáÙÏáõëÇ Î»ÝïÏáÙÇ ³é³çÇÝ ù³ñïáõÕ³ñÁÝÏ»ñ Î.ê. ¸»ÙÇñ×Û³ÝÇ ×³éÁ ÐÎΠλÝïÏáÙÇ åÉ»ÝáõÙáõÙ,1976 Ãí³Ï³ÝÇ ÑáÏï»Ùμ»ñÇ 19-ÇÝ: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝǪ Ù»ñ ë»ñÝ-¹ÇÝ å³ï·³Ù³Í ѻճ÷á˳ϳÝ-ÇÝï»ñݳóÇáݳÉÇëï³Ï³Ý ³í³Ý-¹áõÛÃÝ»ñÇ å³Ñå³ÝÙ³Ý Ù³ëÇÝ] // ²·Çï³ïáñ ¨ åñáå³·³Ý¹Çëï. -1976. - Ã.21. - ¿ç 16-45:1421. ¸»í¹³ñdzÝÇ .Æ. îáÏáõÝ È»ÝÇÝÛ³Ý-ÇÝï»ñݳóÇáݳÉÇëïÁ:(².ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 90-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí) // êáí»ï. ìñ³ëï³Ý.- ÂμÇÉÇëÇ. - 1976. - Ã.18. - 12 ÷»ïñ. - ¿ç 3:1422. ¸ÇÉμ³ñÛ³Ý Ø.. àõëáõóã³Ï³Ý ϳ¹ñ»ñÇ í»ñ³å³ïñ³ëïáõÙÝáõ å³ïñ³ëïáõÙÁ êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝáõÙ (1920-1925):[ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÇ Ù³ëÇÝ] // Èñ³μ»ñ ѳë³ñ³Ï³Ï³Ý ·ÇïáõÃ.- 1976. - Ã.4. - ¿ç 12-21:1423. º½»ÏÛ³Ý è. ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý: [ÌÝÝ¹Û³Ý 90-³ÙÛ³ÏdzéÃÇí] // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. - 1976. - Ã. 32. - 9 ÷»ïñ. - ¿ç 2:1424. ¼ÇñáÛ³Ý Ð. òáõó³Ñ³Ý¹»ëÇ Ýáñ μ³ÅÇÝÁ: (î»Õ»Ï³ïáõ μ³-ÅÇÝ) [²ñ¨»ÉÛ³Ý Ð³Û³ëï³ÝÁ èáõë³ëï³ÝÇ Ñ»ï Ùdzíáñ»Éáõ 150-³Ù-Û³ÏÇ ³éÃÇí ݳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÝÛáõûñÁ óáõó³¹ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ] //²·Çï³ïáñ ¨ åñáå³·³Ý¹Çëï. - 1976. - Ã.11. - ¿ç 29-31:1425. È»ÝÇÝÛ³Ý Ïá÷í³ÍùÇ ÏáÙáõÝÇëïÁ: гݹÇë³íáñ ÝÇëïºñ¨³ÝáõÙª ÝíÇñí³Í ê.Ø.ÎÇñáíÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 90-³ÙÛ³ÏÇÝ: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ë-327

ÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»ï Ùï»ñÙáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. - 1976. -Ã.73. - 30 Ù³ñïÇ. - ¿ç 1:1426. È»ÝÇÝÇ ·³Õ³÷³ñÝ»ñÁ ³ÝÙ³Ñ »Ý: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁѳí³ï³ñÇÙ Ù³ñï³Ï³Ý ½ÇݳÏÇóÁ ÉÇÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ºñ»Ïá۳ݺñ¨³Ý. - 1976. - Ã. 96. - 23 ³åñ. - ¿ç 1:1427. ʳñ³½Û³Ý º. ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹áõëïñÁ ¹åñáóáõÙ: [²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 90-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí ºñ¨³ÝǪ Ýñ³ ³ÝáõÝÁ ÏñáÕÃ. 66 ¹åñáóáõ٠ϳ½Ù³Ï»ñåí³Í »ñ»ÏáÛÇ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. ¹åñáó. -1976. - Ã.11. - 11 Ù³ñïÇ. - ¿ç 3:1428. γñ³å»ïÛ³Ý Ð. È»ÝÇÝÛ³Ý Ïáõë³ÏóáõÃÛ³Ý ³Ï³Ý³íáñ ·áñ-ÍÇãÁ: (².ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 90-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí) // ²·Çï³ïáñ ¨åñáå³·³Ý¹Çëï. - 1976. - Ã.1. - ¿ç 29-33, ¹ÇÙ³ÝÏ.:1429. ÎÛ³Ýùª ÝíÇñí³Í Ïáõë³ÏóáõÃÛ³ÝÁ ¨ ÅáÕáíñ¹ÇÝ ²É. ØÛ³ëÝÇÏ-Û³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 90-³ÙÛ³ÏÇÝ ÝíÇñí³Í ѳݹÇë³íáñ ÝÇëï ºñ¨³ÝáõÙ //гÛñ»ÝÇùÇ Ó³ÛÝ. - 1976. - Ã.8. - 18 ÷»ïñ. - ¿ç 2; êáí»ï. г۳ëï³Ý.- 1976. - Ã.33. - 11 ÷»ïñ. - ¿ç 1-2; ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. - 1976. - Ã.34. - 11÷»ïñ. - ¿ç 1-2; êáí»ï. ¹åñáó. - 1976. - Ã.7. - 12 ÷»ïñ.- ¿ç1; ñ³Ï.ûñÃ. - 1976. - Ã.7. - 13 ÷»ïñ. - ¿ç 1; ´³Ýíáñ. - È»ÝÇݳϳÝ, 1976. - ¿ç36. - 12 ÷»ïñ. - ¿ç 1:1430. Îáõë³Ïó³Ï³Ý ¨ å»ï³Ï³Ý ³Ï³Ý³íáñ ·áñÍÇãÁ: Ø.². ²½Ç½μ»ÏáíÇÍÝÝ¹Û³Ý 100-³ÙÛ³ÏÇÝ ÝíÇñí³Í ѳݹÇë³íáñ ÝÇëïºñ¨³ÝáõÙ: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ï³ñÍÇùÇ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý.- 1976. - Ã. 80. - 7 ³åñ. - ¿ç 1,2:1431. Îáõë³ÏóáõÃÛ³ÝÁ, ѻճ÷áËáõÃÛ³ÝÝ áõ ÅáÕáíñ¹ÇÝ ÝíÇñ³μ»-ñ³Í ÏÛ³Ýù: [гݹÇë³íáñ ÅáÕáí È»ÝÇݳϳÝáõÙª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÍÝÝ¹Û³Ý 90-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí] // ´³Ýíáñ. - È»ÝÇݳϳÝ, 1976. - Ã. 40. -17 ÷»ïñ. - ¿ç 1:1432. Îáõë³ÏóáõÃÛ³Ý ¨ ëáí»ï³Ï³Ý å»ïáõÃÛ³Ý ³Ï³Ý³íáñ ·áñÍãÇÑÇß³ï³ÏÇÝ: [ÂμÇÉÇëÇáõÙ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÑÇß³ï³ÏÁ ѳñ·»ÉáõÙ³ëÇÝ] // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. - 1976. - Ã.34. - 11 ÷»ïñ. - ¿ç1; ´³Ýíáñ. -È»ÝÇݳϳÝ, 1976. - Ã.38. - 14 ÷»ïñ. - ¿ç 1; êáí»ï. г۳ëï³Ý. -1976. - Ã. 33. - 11 ÷»ïñ. - ¿ç 1:328

1433. гËݳ½³ñÛ³Ý ². ²ÝÙáé³ó ѳݹÇåáõÙÝ»ñ [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³-ÝÇ Ñ»ï] // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. - 1976. - Ã.32. - 9 ÷»ïñ. - ¿ç 2:1434. гÏáμÛ³Ý Ð³Ïáμ: ÎÇÝá»ñÏÁ ÝíÇñí³Í ¿ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ:[§Ð³ÛýÇÉÙ¦ ÏÇÝáëïáõ¹Ç³ÛáõÙ Ýϳñ³Ñ³ÝíáÕ §ÌÝáõݹ¦ ýÇÉÙÇ Ù³ëÇÝ]// êáí»ï. г۳ëï³Ý. - 1976. - Ã.32. - 10 ÷»ïñ. - ¿ç 4:1435. гٳ½³ëåÛ³Ý ì. ÄáÕáíñ¹Ç Ù»Í ½³í³ÏÁ: [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÍÝÝ¹Û³Ý 90-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí] // гÛñ»ÝÇùÇ Ó³ÛÝ. - 1976. -Ã.8. - 18÷»ïñ. - ¿ç 2:1436. гٳ½³ëåÛ³Ý ì. ÄáÕáíñ¹Ç Ù»Í ½³í³ÏÁ: [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÙ³ëÇÝ] // Èñ³μ»ñ. - ÜÛáõ-Úáñù, 1976. - 10 ³åñ. - ¿ç 1:1437. гݹÇåáõÙ ·ñ³¹³ñ³ÝáõÙ: [ºñ¨³ÝÇ ´. Ô³ñÇμç³ÝÛ³ÝÇ ³Ýí.Ù³ëë³Û³Ï³Ý ·ñ³¹³ñ³ÝáõÙ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 90-³ÙÛ³ÏdzéÃÇí ϳ½Ù³Ï»ñåí³Í »ñ»ÏáÛÇ Ù³ëÇÝ, áñï»Õ Ñáõß»ñáí ѳݹ»ë»Ï³í Ýñ³ ¹áõëïñÁª úÉ·³ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ] // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. - 1976. -Ã. 43. - 21 ÷»ïñ. - ¿ç 2:1438. ÐáíѳÝÝÇëÛ³Ý ÚáõñÇ: ñ³Ï³Ý ³é³çÁÝóóÇÝ Ñ³Ù³ù³ÛÉ:[ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÁ Çμñ¨ μáÉߨÇÏÛ³Ý Ù³ÙáõÉÇ Ï³½Ù³Ï»ñåÇ㨠Ññ³å³ñ³Ï³Ëáë] // êáí»ï. ·ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ. - 1976. - Ã.2. - ¿ç 160-162:1439. ÔáõϳëÛ³Ý ¼í³ñÃ: §³ñáõݦ ³ÉٳݳËÁ: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÇ ³ß˳ï³Ïó»Éáõ ¨ ËÙμ³·ñ³Ï³½ÙáõÙ Áݹ·ñÏí»Éáõ Ù³ëÇÝ] //êáí»ï. ·ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ. - 1976. - Ã.2. - ¿ç 150-159:1440. Ø»Í Ñ»Õ³÷á˳ϳÝÇ ÑÇß³ï³ÏÇÝ: [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ 90-³Ù-Û³ÏÇ ³éÇÃáí ·áñÍãÇ ³ÝáõÝÁ ÏñáÕ ·ñ³¹³ñ³Ýáõ٠ϳ½Ù³Ï»ñåí³ÍÙÇçáó³éÙ³Ý Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. - 1976. - Ã. 32. - 10 ÷»ïñ.- ¿ç 2:1441. Øݳó³Ï³ÝÛ³Ý ²ñ. ²Ï³Ý³íáñ Ïáõë³Ïó³Ï³Ý-å»ï³Ï³Ý·áñÍÇãÁ ¨ ½áñ³Ññ³Ù³Ý³ï³ñÁ: [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ 90-³ÙÛ³ÏÇ ³éÇ-Ãáí] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. - 1976. - Ã.32. - 10 ÷»ïñ. - ¿ç 2, Éáõë³ÝÏ. :1442. Øݳó³Ï³ÝÛ³Ý ²ñ. êáí»ï³Ï³Ý å»ïáõÃÛ³Ý ³Ï³Ý³íáñ ϳéáõóáÕÝ»ñÇóÙ»ÏÁ: (²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 90-³ÙÛ³ÏÁ) // êáí»ï.329

г۳ëï³Ý. - 1976. - Ã.2. - ¿ç 6-8, Éáõë³ÝÏ.:1443. Ü»ñϳñ³ñÛ³Ý ìÉ. ²ÝÝÏáõÝ É»ÝÇÝÛ³ÝÁ: ê»ñ·á úñçáÝÇÏÇÓ»ÇÍÝÝ¹Û³Ý 90-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»ï ²Ý¹ñý»¹»ñ³ódzÛÇëï»ÕÍÙ³Ý Ñ³Ù³ñ å³Ûù³ñ ÙÕ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý.- 1976. - Ã.248. - 23 ÑáÏï. - ¿ç 2:1444. ÜíÇñí³Í Ñáμ»ÉÛ³ÝÇÝ: [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 90-³ÙÛ³ÏdzéÇÃáí ·áñÍãÇ ³ÝáõÝÁ ÏñáÕ ùÇÙÇ³Ï³Ý ·áñͳñ³ÝÇ ÏáõÉïáõñ³ÛÇå³É³ïáõÙ ï»ÕÇ áõÝ»ó³Í ѳݹÇë³íáñ ÝÇëïÇ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г-Û³ëï³Ý. - 1976. - Ã. 32. - 10 ÷»ïñ. - ¿ç 2:1445. Þ³ÃÇñÛ³Ý ØÇù³Û»É: ²ÝÝÏáõÝ É»ÝÇÝÛ³ÝÁ, Ù³ñùëÇëï ùÝݳ-¹³ïÁ: (²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 90-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí): [Üñ³·ñ³Ï³Ý ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ] // ñ³Ï³Ý ûñÃ. - 1976. - Ã.7. - 13÷»ïñ. - ¿ç 3:1446. Þ³Ñݳ½³ñÛ³Ý ².Æ. Çï³Ï³Ý Ýëï³ßñç³Ýª ÝíÇñí³Í ².ü.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 90-³ÙÛ³ÏÇÝ // Èñ³μ»ñ ѳë. ·Çï. - 1976. - Ã.2.- ¿ç 101-103:1447. ä³ñë³ÙÛ³Ý ²Ý³ÑÇï: §ºë ÁÙμáëï³ó³-ÉáõÛëÁ … ëÇñ»óÇ…¦:[ܳ¨ª 1907-ÇÝ ²É»ùë³Ý¹ñ ¨ ê³Ñ³Ï ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý »Õμ³ÛñÝ»ñÇ ³ç³ÏóáõÃÛ³ÙμÞáõß³ÝÇÏ ÎáõñÕÇÝÛ³ÝÇ ³Ý¹ñ³ÝÇÏ ·ñùǪ §²ñß³ÉáõÛëÇ ÕáÕ³ÝçÝ»ñ¦ ÉáõÛë ï»ëÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // гÛñ»ÝÇùÇ Ó³ÛÝ. - 1976. - Ã. 37. - 8ë»åï. - ¿ç 4:1448. ä»åáÛÇ ³ñÓ³ÝÇ μ³óáõÙÁ ºñ¨³ÝáõÙ [ܳ¨ª ÄáÕÏáÙËáñÑÇ Ý³-˳·³Ñ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ý³Ë³Ó»éÝáõÃÛ³Ùμ êáõݹáõÏÛ³ÝÇ Ã³ïñáÝÇí³ñ³·áõÛñÁ §ä»åáÛǦ μ»Ù³¹ñáõÃÛ³Ùμ μ³óí»Éáõ Ù³ëÇÝ] // гñ»ÝÇùÇÓ³ÛÝ. - 1976. - Ã.22. - 26 Ù³ÛÇëÇ. - ¿ç 4:1449. ê³¹áíëÏÇ º. Իϳí³ñÁ ¨ μ³ñ»Ï³ÙÁ: Ü³Ù³Ï ØÇÝëÏÇó:(²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 90-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí) // êáí»ï. г-Û³ëï³Ý. - 1976. - Ã. 32. - 10 ÷»ïñ. - ¿ç 2:1450. ê³Ñ³ÏÛ³Ý ÈÇÉdz: èáõë³Ï³Ý ³é³çÇÝ Ñ»Õ³÷áËáõÃÛ³Ý ³½-¹»óáõÃÛáõÝÁ Ñ³Û ³ß³Ï»ñïáõÃÛ³Ý ïñ³Ù³¹ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ íñ³: [ܳ¨ª²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ §¸Çٳϳíáñí³Í ٻݳßÝáñÑáõÃÛáõݦ Ý߳ݳíáñÑá¹í³ÍÇ Ù³ëÇÝ] // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 2. -¿ç 35-38:330

1451. ê³ñ·ëÛ³Ý ñ. ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ³ñ¨»É³Ñ³Û åỽdzÛÇ Ýáñßñç³ÝÇ Ù³ëÇÝ // ´³Ýμ»ñ ºñ¨³ÝÇ Ñ³Ù³Éë³ñ³ÝÇ. - 1976. - Ã.1. - ¿ç 68-83:1452. ê³ñ·ëÛ³Ý ñÇ·áñ: ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ·ñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý Ïáõë³Ïó³Ï³ÝáõÃÛ³ÝÙ³ëÇÝ // Èñ³μ»ñ ѳë. ·Çï. - 1976. - Ã. 7. - ¿ç 3-14:1453. ê³ñ·ëÛ³Ý .². ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ·ñ³Ï³Ý³·Çï³Ï³Ý ųé³Ý·áõÃÛáõÝÁ:(ÌÝÝ¹Û³Ý 90-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí) // ä³ïÙ³-μ³Ý³ëÇñ³-Ï³Ý Ñ³Ý¹»ë. - 1976. - Ã.1. - ¿ç 29-42, ¹ÇÙ³ÝÏ. :1454. ê³ñ·ëÛ³Ý ñ. سñùëÇëï ·ñ³Ï³Ý³·»ïÁ: [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÙ³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. - 1976. - Ã. 32. - 10 ÷»ïñ. - ¿ç 2:1455. ê³ñ·ëÛ³Ý ì. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ¨ â³ñ»ÝóÁ // ´³Ýíáñ. - È»ÝÇݳ-ϳÝ, 1976. - 8 ÷»ïñ. - ¿ç 3:1456. êÇÙáÝÛ³Ý ²ñß. гí³ï³ñÇÙ È»ÝÇÝÇ å³ï·³ÙÝ»ñÇÝ: [ܳ¨ª²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ èÎ(μ)ΠλÝïÏáÙÇ Ï³½ÙμÛáõñáÛÇ 1921Ã. Ù³ñïÇ 24-Ç áñáßáõÙáí г۳ëï³Ý ·áñÍáõÕ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. -1976. - Ã. 88. - 14 ³åñ. - ¿ç 2:1457. ì³ñ¹³å»ïÛ³Ý ². ²ÝÝÏáõÝ Ñ»Õ³÷á˳ϳÝÁ ¨ å»ï³Ï³Ý·áñÍÇãÁ: .Î. úñçáÝÇÏÇÓ»Ç ÍÝÝ¹Û³Ý 90-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí [ܳ¨ª ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ç³Ýù»ñáí ²Ý¹ñÏáíϳëÇ ÅáÕáíáõñ¹Ý»ñÇ »Õμ³Ûñ³Ï³Ýμ³ñ»Ï³ÙáõÃÛáõÝÁ ³Ùñ³åݹí»Éáõ Ù³ëÇÝ] // гÛñ»ÝÇùÇ Ó³ÛÝ. - 1976. -Ã.45. - 3 ÝáÛ»Ùμ. - ¿ç 2:1458. úѳÝÛ³Ý Ð³Ûϳ½: ÎáÙáõÝǽÙÇ μáó³ßáõÝã Ù³ñïÇÏÁ: (ê.Ø.ÎÇñáíÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 90-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí): [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»ïÙï»ñÙáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. - 1976. - Ã.71. - 27 Ù³ñïÇ.- ¿ç 2:1459. úñçáÝÇÏÇÓ» ê. Ø»ñ ²ÉÛáß³Ý: [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï.г۳ëï³Ý. - 1976. - Ã.32. - 10 ÷»ïñ. - ¿ç 2:1460. Àäàìîâè÷ Ì. Òîò, êîãî íåëüçÿ çàáûòü [Îá Àëåêñàíäðå Ôåîäîðîâè÷åÌÿñíèêîâå, åãî ïîëèòè÷åñêîé è âîåííîé äåÿòåëüíîñòè âîâðåìÿ ñëóæáû íà Çàïàäíîì ôðîíòå è (â Áåëîðóññèè, â ñâÿçè ñ òðàãè÷åñêîéãèáåëüþ)] // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã.1.331

- ¿ç 280-282. – Ïîäïèñü.1461. Àìèðõàíÿí Ø. Ïîãèáëè, íî îñòàâèëè âåðíûõ ó÷åíèêîâ [Îòÿæåëîé ïîòåðå äëÿ ïàðòèè è Çàêôåäåðàöèè, â ñâÿçè ñ òðàãè÷åñêîéãèáåëüþ À.Ô. Ìÿñíèêÿíà] // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976.- Ã.1. - ¿ç 282-283. – Ïîäïèñü.1462. Âåðíûé ñûí íàðîäà [Îá îòêðûòèè íà Ïóøêèíñêîé óëèöå ã.Ìîñêâû ìåìîðèàëüíîé äîñêè íà çäàíèè, â êîòîðîì ñ 1919-1920ãã.ðàáîòàë ñåêðåòàðåì Ìîñêîâ. Êîìèòåòà ÐÊÏ(á) Àëåêñàíäð Ôåäîðîâè÷Ìÿñíèêîâ (Ìÿñíèêÿí)] // Çàðÿ Âîñòîêà. - 1976. - N212. - 9 ñåíò. -Ñ. 2.1463. Âîåííàÿ äåÿòåëüíîñòü À.Ô. Ìÿñíèêÿíà (Ìÿñíèêîâà) 1917-1925ãã. Äîêóìåíòû è ìàòåðèàëû (Ê 90-ëåòèþ ñî äíÿ ðîæäåíèÿ) / Ñîñòàâèòåëè:Àðóòþíÿí À.Î., äîê. èñò.í.; Ìíàöàêàíÿí À.Í.; äîê. èñò. í.;Øàòèðÿí Ã.Ì. // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã.1. - ¿ç9-315. - Ðåçþìå íà àðì. ÿç. - ôîòî .Ñîäåðæ.: Îò ñîñòàâèòåëåé [Î öåëè èçäàíèÿ Ñá. äîêóì. - äàíü ïàìÿòè âûäàþùåìóñÿïîëèòè÷åñêîìó, ãîñóä. è âîåí. äåÿòåëþ À.Ô. Ìÿñíèêÿíó ]; Ïðåäèñëîâèå[Áèîãðàôèÿ À.Ô. Ìÿñíèêÿíà è âûñêàçûâàíèÿ î íåì åãî ñîðàòíèêîâ];Äîêóìåíòû è ìàòåðèàëû.1464. Âîñïîìèíàíèÿ ãðóïïû áåëîðóññêèõ áîëüøåâèêîâ î ò.ò. À.Ô.Ìÿñíèêÿíå è Ñ. Ã. Ìîãèëåâñêîì [1925] / Ïîäïèñè // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝdzñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã.1. - ¿ç 288-296.1465. Âîñïîìèíàíèÿ Ì.Ä. Áîí÷-Áðóåâè÷à îá À.Ô. Ìÿñíèêÿíå //´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã.1. - ¿ç 287- 288.1466. Âûïèñêà èç ïðîòîêîëà çàñåäàíèÿ Ïðåçèäèóìà ÖÈÊ ÁÑÑÐîá óâåêîâå÷åíèè ïàìÿòè À.Ô. Ìÿñíèêÿíà. 3 ìàÿ 1925ã. ã. Ìèíñê /×åðâÿêîâ, Ïðåäñåäàòåëü ÖÈÊ ÁÑÑÐ; ×åðíóøåâè÷, Ñåêðåòàðü ÖÈÊ //´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ.- 1976.- Ã.1.- ¿ç 274-275. – Ïîäïèñü.Î ïðèñâîåíèè 6-ìó ñòðåëêîâîìó ïîëêó 2-îé Áåëîðóññêîé òåððèòîðèàëüíîéñòðåëêîâîé äèâèçèè èìåíè À.Ô. Ìÿñíèêîâà; Î ïðèñâîåíèè èìåíè À.Ô.Ìÿñíèêîâà Ìèíñêîé îêðóæíîé ïàðòøêîëå.332

1467. Ãàçåòíàÿ êîððåñïîíäåíöèÿ î çàÿâëåíèè Ãëàâêîìà Âîñòî÷íûìôðîíòîì À.Ô. Ìÿñíèêÿíà â ñâÿçè ñ âûñòóïëåíèÿìè êîíòððåâîëþöèè. 16 èþíÿ 1918ã. Ñûçðàíü // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ.- 1976. - Ã.1. - ¿ç 137.1468. Ãàçåòíûå èíôîðìàöèè î II ñúåçäå Àðìèé Çàïàäíîãî ôðîíòàè îá èçáðàíèè À.Ô. Ìÿñíèêÿíà Ãëàâêîìçàïîì. 20-25 íîÿáðÿ 1917ã.[Îá èçáðàíèè Ìÿñíèêîâà è î åãî ðå÷è î äåÿòåëüíîñòè ôðîíòîâîãîêîìèòåòà] // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã.1. - ¿ç 46-48.1469. Ãàçåòíûé îò÷åò î Çàïàäíî-ôðîíòîâîì è îáëàñòíîì ñîâåùàíèèÐÑÄÐÏ(á). 1-3 ñåíòÿáðÿ 1917ã. ã. Ìèíñê [è îá èçáðàíèè Ìÿñíèêîâàïðåäñåäàòåëåì ñîâåùàíèÿ, à òàêæå îá èçáðàíèè îáëàñòíîãîáþðî èç 5-òè ëèö, Ìÿñíèêîâà â òîì ÷èñëå] // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñ-ËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã.1. - ¿ç 26-29.1470. Çëîòíèê Îëüãà. Èñòîðèè èç èñòîðèè. Ðîæäåíèå [è î ôèëüìå“Ðîæäåíèå” (ñöåíàðèé À. Çóðàáîâà, ðåæ. Ô. Äîâëàòÿí, â ãë. ðîëè ÕîðåíÀáðàìÿí), ïîñâÿùåííîãî À.Ô. Ìÿñíèêÿíó – ïåðâîìó ïðåäñåäàòåëþÑîâíàðêîìà Àðìåíèè] // Ñîâåòñêèé ýêðàí.– 1976.– N 3.– Ñ. 14-15.1471. Èç îáðàùåíèÿ Çàêêðàéêîìà ÐÊÏá êî âñåì ÷ëåíàì ïàðòèè èòðóäÿùèìñÿ Çàêàâêàçüÿ â ñâÿçè ñ ãèáåëüþ ò.ò. Ìÿñíèêÿíà, Àòàðáåêîâà,Ìîãèëåâñêîãî. 23 ìàðòà 1925ã. ã. Òèôëèñ / Çàêàâêàçñêèé ÊðàéêîìèòåòÐÊÏá // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã.1. - ¿ç 270-271. – Ïîäïèñü.1472. Èç îò÷åòà ãàçåòû î ñúåçäå 10-îé Àðìèè è î âûñòóïëåíèèÀ.Ô. Ìÿñíèêÿíà. 10íîÿáðÿ 1917 [Î âûñòóïëåíèè Ìÿñíèêÿíà íàñúåçäå 10-îé Àðìèè îò èìåíè áîëüøåâèêîâ, â êîòîðîì îáðèñîâàëõîä ðåâîëþöèè è îòíîøåíèå ê íåé ðàçíûõ ñîöèàëèñòè÷åñêèõ è íàöèîíàëèñòè÷åñêèõïàðòèé è î ìèðîâîì çíà÷åíèè ðåâîë.] // ´³Ýμ»ñг۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã.1. - ¿ç 40-42.1473. Èç ñâîäîê øòàáà ãëàâêîçàïà î ïîëèòè÷åñêèõ íàñòðîåíèÿõñîëäàò Çàïàäíîãî ôðîíòà çà ñåíòÿáðü-îêòÿáðü 1917ã. [Äîíåñåíèåèñïîëí. äîëæí. ãåíåðàë-êâàðòèðìåéñòåðà øòàáà Ãëàâêîçàïà Âðå-333

ìåííîãî ïðàâèòåëüñòâà Ìàëÿâèíà î ðàçëàãàþùåì äåéñòâèè áîëüøåâèñòñêîéàãèòàöèè, â ÷àñòíîñòè “Íàêàçà áîëüøåâèêàì”, àâòîð êîòîðîãîïðåäñåä. Ìèíñêîãî êîìèòåòà ÐÑÄÐÏ À. Ìÿñíèêîâ] / È. ä. ãåíåð.- êâàðòèðìåéñòåð øòàáà Ãëàâêîçàïà Ìàëÿâèí // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝdzñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã.1. - ¿ç 37, 37. – Ïîäïèñü.1474. Èç ñïèñêà ÷ëåíîâ èñïîëíèòåëüíîãî êîìèòåòà Çàïàäíîãîôðîíòà, èçáðàííûõ ñúåçäîì âîåííûõ è ðàáî÷èõ äåïóòàòîâ ôðîíòà.1 ìàÿ 1917ã. [Îá èçáðàíèè ïðàïîðùèêà Ìÿñíèêîâà Àë. Ô. îò 121ïåõîò. çàïàñí. ïîëêà â Èñïîëíèòåëüíûé êîìèòåò Çàïàä. ôðîíòà] //´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã.1. - ¿ç 15.1475. Èç ñòàòüè Ñ. Îðäæîíèêèäçå ïî ïîâîäó ãèáåëè À.Ô. Ìÿñíèêÿíà,Ã.À. Àòàðáåêîâà è Ñ.Ò. Ìîãèëåâñêîãî / Ñåðãî // ´³Ýμ»ñ г-Û³ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã.1. - ¿ç 275- 276. – Ïîäïèñü.1476. Èçëîæåíèå äîêëàäà À.Ô. Ìÿñíèêÿíà íà V Êîíôåðåíöèèáåëîðóññêèõ êîììóíèñòè÷åñêèõ îðãàíèçàöèé î âîåííî-ïîëèòè÷åñêîìïîëîæåíèè ñòðàíû â ñâÿçè ñ ìåæäóíàðîäíîé îáñòàíîâêîé. 2ñåíòÿáðÿ 1918ã. ã. Ìèíñê // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976.- Ã.1. - ¿ç 144-145.1477. Èíôîðìàöèÿ î âûñòóïëåíèè À.Ô. Ìÿñíèêÿíà íà ñúåçäåêðåñòüÿíñêèõ äåïóòàòîâ Çàïàäíîãî ôðîíòà. 24 îêòÿáðÿ 1917ã ã.Ìèíñê. [Î âûñòóïëåíèè ïðàïîðùèêà À. Ìÿñíèêîâà, îò ïàðòèè ñîöèàë-äåìîêðàòîâ,ïðîòèâ ýñåðîâñêîé ïðîãðàììû ðåøåíèÿ çåìåëüíîãîâîïðîñà] // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ.- 1976. - Ã.1. - ¿ç 40.1478. Èíôîðìàöèÿ îá èçáðàíèè À.Ô. Ìÿñíèêÿíà ÃëàâíîêîìàíóþùèìÇàïàäíûì ôðîíòîì. 25 íîÿáðÿ 1917ã. // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝdzñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã.1. - ¿ç 48.1479. Êàðàïåòÿí Â. Ïàìÿòè À.Ô. Ìÿñíèêÿíà [Î ñîáðàíèè â Ìîñêâå,ïîñâÿùåííîì 90-ëåòèþ ñî äíÿ ðîæäåíèÿ À.Ô. Ìÿñíèêÿíà] //Êîììóíèñò. - 1976. - N41. - 20 ôåâð. - Ñ. 4.334

1480. Ê ñìåðòè è ãèáåëè íàøèõ òîâàðèùåé è äðóçåé [ïî ïîâîäóòðàãè÷åñêîé ãèáåëè À. Ìÿñíèêÿíà, Ã. Àòàðáåêîâà è Ñ. Ìîãèëåâñêîãîñòàòüÿ Ñåêðåòàðÿ ÂÖÈÊ Åíóêèäçå À.] / Åíóêèäçå // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝdzñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã.1. - ¿ç 276-277. – Ïîäïèñü.1481. Êíîðèí Â. Äðóãó, òîâàðèùó, ó÷èòåëþ [Ïî ïîâîäó ãèáåëèÀ.Ô. Ìÿñíèêîâà, î åãî çàñëóãàõ, êàê îáùåïðèçíàííîãî âîæäÿ áîëüøåâèñòñêèõîðãàíèçàöèé âñåãî Çàïàäíîãî êðàÿ è Áåëîðóññèè, Çàïàäíîãîôðîíòà è îðãàíèçàòîðà Êðàñíîé Àðìèè. Ñòàòüÿ êîìèññàðàÂÐÊ Çàïàäíîãî ôðîíòà, ïîçäíåå ðåäàêòîðà ãàçåòû “Çâåçäà” ÊíîðèíàÂ.Ã.] // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã.1. - ¿ç 278- 279. –Ïîäïèñü.1482. Êîððåñïîíäåíöèÿ Â. Êíîðèíà î òîðæåñòâåííîì çàñåäàíèèÌèíñêîãî Ñîâåòà, ïîñâÿùåííîì ïàìÿòè Ïåðâîãî Ñîâåòà 1905ã. è îâûñòóïëåíèè íà íåì À.Ô. Ìÿñíèêÿíà 22 îêòÿáðÿ 1917ã. [Î âûñòóïëåíèèÀ. Ìÿñíèêÿíà, êîòîðûé îñâåòèë âçàèìîîòíîøåíèÿ Âðåìåííîãîïðàâèòåëüñòâà è Ñîâåòîâ â íàñòîÿùåé ðåâîëþöèè] // ´³Ýμ»ñ г-Û³ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã.1. - ¿ç 38-39.1483. Êîððåñïîíäåíöèÿ Ðîñòà [Ðîññèéñêîå òåëåãðàôíîå àãåíòñòâî]î ïîñåùåíèè àíãëèéñêîé äåëåãàöèåé âîéñê Çàïàäíîãî ôðîíòà 14èþíÿ 1920ã. [Î ñîïðîâîæäåíèè Ìÿñíèêîâûì àíãëèéñêîé äåëåãàöèè èîçíàêîìëåíèè ñ äåÿòåëüíîñòüþ ïîëèòîòäåëà ôðîíòà è îðãàíèçàöèèâñòðå÷è ñ êðàñíîàðìåéöàìè íà ïåðåäîâîé ôðîíòà] // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝdzñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã.1. - ¿ç 200-201. – Ïîäïèñü.1484. Êîòîâ È. Ñîëäàò ðåâîëþöèè. Ê 90-ëåòèþ ñî äíÿ ðîæäåíèÿÀ.Ô. Ìÿñíèêîâà // Êîììóíèñò Áåëîðóññèè. - 1976. - N1. – Ñ. 79-80. –ôîòî.1485. Ëóêàøèí Ñ.Ë. Ïîáîðíèêó áðàòñòâà íàðîäîâ [Ñòàòüÿ Ñ.Ë. Ëóêàøèíà,Ïåðâîãî ñåêðåòàðÿ ÖÊ ÊÏ(á) Àðìåíèè è Ïðåäñåäàòåëÿ ÑÍÕïî ïîâîäó òðàãè÷åñêîé ãèáåëè À. Ìÿñíèêîâà, Àòàðáåêîâà è Ìîãèëåâñêîãî,îá èõ âêëàäå â äåëî áðàòñòâà íàðîäîâ Çàêàâêàçüÿ] // ´³Ýμ»ñг۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã.1. - ¿ç 277-278. – Ïîäïèñü.335

1486. Ìààðè Ãóðãåí. Õðîíèêà ïðåêðàñíîé áèîãðàôèè [Ýññå, ïîñâÿùåííîåÀ.Ô. Ìÿñíèêÿíó] / Ïåðåâåëà ñ àðì. Ä. Àòàíàñÿí // Êîììóíèñò.- 1976. - N32. - 10 ôåâð. - Ñ. 2.1487. Ìåñðîïÿí Í. Ïàìÿòíèê [Î âîñïîìèíàíèÿõ, âî âðåìÿ(1966ã.) óñòàíîâêè ïàìÿòíèêà À. Ìÿñíèêÿíó ó Êèðîâàêàíñêîãî õèì.çàâîäà èì. À. Ìÿñíèêÿíà, î åãî ïåðâîì ïîñåùåíèè Êàðàêèëèñû (Êèðîâàêàíà)â 1923ã.] // Êîììóíèñò. - 1976. - N32. - 10 ôåâð. - Ñ. 2.1488. Ìíàöàêàíÿí À. Âåòåðàí ðåâîëþöèè. Ê 90-ëåòèþ ñî äíÿðîæäåíèÿ À.Á. Êàðèíÿíà [Î ðàáîòå À.Êàðèíÿíà â ïðàâèòåëüñòâåâîçãëàâëÿåìîì À. Ìÿñíèêÿíîì (Ïðåäñåä. Ñîâíàðêîìà Àðì. ÑÑÐ)(1921ã.)] // Êîììóíèñò. - 1976. - N276. - 25 íîÿáð. - Ñ. 3.1489. Ìíàöàêàíÿí À. Âûäàþùèéñÿ ïàðòèéíûé è ãîñóäàðñòâåííûéäåÿòåëü. Ê 90-ëåòèþ ñî äíÿ ðîæäåíèÿ Ã.Ê. Îðäæîíèêèäçå. [Î ñîâìåñòíîéðàáîòå Ã. Îðäæîíèêèäçå è À.Ô. Ìÿñíèêÿíà â Çàêàâêàçüå] //Êîììóíèñò. - 1976. - N247. - 22 îêò. - Ñ. 4.1490. Ìíàöàêàíÿí À. Ðåâîëþöèîííàÿ äîáëåñòü [Áèîãðàôèÿ âûäàþù.äåÿòåëÿ Êîì. ïàðòèè Àë. Ô. Ìÿñíèêÿíà, â ñâÿçè ñ 90-ëåòèåìñî äíÿ ðîæäåíèÿ] // Êîììóíèñò. - 1976. - N32. - 10 ôåâð. - Ñ. 2.1491. Ìîâñåñÿí Í. Ñíèìàåòñÿ ôèëüì “Ðîæäåíèå” (ðåïîðòàæ) [Îñúåìêàõ ôèëüìà “Ðîæäåíèå” íà êèíîñòóäèè “Àðìåíôèëüì”, ðåæ.Ôðóíçå Äîâëàòÿí, â ãë. ðîëè Õîðåí Àáðàìÿí, ïîñâÿùåííîì À.Ô.Ìÿñíèêÿíó] // Êîììóíèñò. - 1976. - N32. - 10 ôåâð. - Ñ. 2.1492. Îñåïÿí Ã.À. Åãî ïóòü [Îá À.Ô. Ìÿñíèêÿíå, åãî ïîëèòè÷åñêîéäåÿòåëüíîñòè, â ñâÿçè ñ òðàãè÷åñêîé ãèáåëüþ, - ñòàòüÿ Ã.À. Îâñåïÿíà(Îñåïÿíà), íà÷. ïîëèòîòäåëà àðìÿíñêîé äèâèçèè, â äàëüíåéøåìÃëàâïîëèòóïðàâëåíèå Êðàñíîé Àðìèè] // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñ-ËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã.1. - ¿ç 283-284. – Ïîäïèñü.1493. Îòíîøåíèå íà÷øòàáçàïà Äóõîíèíà ê ïîëåâîìó âîåííîìóïðîêóðîðó î ïðèâëå÷åíèè ê ñóäåáíîé îòâåòñòâåííîñòè ðåäàêòîðà336

ãàçåòû “Çâåçäà” çà åå àíòèïðàâèòåëüñòâåííûé õàðàêòåð. 27 àâãóñòà1917ã. [Î ãàçåòå “Çâåçäà” Ìèíñêîãî îðãàíà ÐÑÄÐÏ(á), ñîçäàííîé èâîçãëàâëÿåìîé ñ ìàðòà ïî íîÿáðü 1917ã. À. Ìÿñíèêÿíîì] / ÃåíåðàëëåéòåíàíòÄóõîíèí // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã.1.- ¿ç 26. - Ïîäïèñü1494. Îò÷åò øòàáà Çàïàäíîãî ôðîíòà î ñîñòîÿíèè ôðîíòà ïîñëåÎêòÿáðüñêîé ðåâîëþöèè 2 àïðåëÿ 1918ã. ã. Òàìáîâ [È î âñòóïëåíèèâ äîëæíîñòü Ãëàâíîêîìàíäóþùåãî àðìèÿìè Çàïàäíîãî ôðîíòàÀëåêñàíäðà Ìÿñíèêîâà, èçáðàííîãî ôðîíòîâûì ñúåçäîì] / Íà-÷àëüíèê øòàáà Çàïàäíîãî ôðîíòà Ê. Âàëîáóåâ // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³-ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã.1. - ¿ç 120-125. – Ïîäïèñü.1495. Ïèñüìî ðóêîâîäèòåëåé ÖÊ ÊÏ Áåëîðóññèè â ÑÍÊ è ÂÖÈÊ ñïðîñüáîé îñòàâèòü ò. Ìÿñíèêÿíà íà ïàðòèéíîé è ãîñóäàðñòâåííîéðàáîòå â Áåëîðóññèè. Ôåâðàëü 1919ã. ã. Ìèíñê / ÖÊ ÊÏ Áåëîðóññèè //´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ.- 1976.- Ã. 1.- ¿ç 153-154.– Ïîäïèñü.1496. Ïëàìåííûé ðåâîëþöèîíåð. Òîðæåñòâåííîå çàñåäàíèå âÅðåâàíå, ïîñâÿùåííîå 90-ëåòèþ ñî äíÿ ðîæäåíèÿ Ñåðãî Îðäæîíèêèäçå[Î ñîòðóäíè÷åñòâå Ñ. Îðäæîíèêèäçå ñ âèäíûìè àðì. ïàðòèéíûìèäåÿòåëÿìè è ñ À.Ô. Ìÿñíèêÿíîì òàêæå] // Êîììóíèñò. - 1976. -N 248. - 23 îêò. - Ñ. 2.1497. Ïëàìåííûé òðèáóí ðåâîëþöèè. Ê 90-ëåòèþ ñî äíÿ ðîæäåíèÿÑ.Ì. Êèðîâà [Î äðóæáå Ñ.Ì. Êèðîâà ñ àðì. ïàðòèéíûìè äåÿòåëÿìèè ñ À. Ìÿñíèêÿíîì òàê æå] // Êîììóíèñò. - 1976. - N72. - 28ìàðò. - Ñ. 2.1498. Ïîñòàíîâëåíèå îáúåäèíåííîãî ñîáðàíèÿ ÖÈÊ è ÑÍÊÀðìåíèè è ïðåäñòàâèòåëåé Êðàñíîé Àðìèè îá èçáðàíèè À.Ô. Ìÿñíèêÿíàïî÷åòíûì êðàñíîàðìåéöåì Àðìÿíñêîé ñâîäíîé è 3-é Êàâêàçñêîéáðèãàä 12 àïðåëÿ 1922ã. ã. Ýðèâàíü // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝdzñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 245.1499. Ïîñòàíîâëåíèå Ïðåçèäèóìà ÖÈÊ è ÑÍÊ ÑÑÐÀ î íàèìåíîâàíèèÎáúåäèíåííîé àðìÿíñêîé âîåííîé øêîëû èìåíåì À.Ô. Ìÿñ-337

íèêÿíà 25 ìàðòà 1925 ã. ã. Ýðèâàíü // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»-ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 273.1500. Ïî÷àíèí Ñ. Èç êîãîðòû ëåíèíñêèõ áîéöîâ (Ê 90-ëåòèþ ñîäíÿ ðîæäåíèÿ À.Ô. Ìÿñíèêîâà) // Ñîâåòñêàÿ Áåëîðóññèÿ. - 1976. -N33. - 10 ôåâð. - Ñ. 3.1501. Ïðèâåòñòâèå II ×ðåçâû÷àéíîãî ñúåçäà ñîëäàò-êðåñòüÿíàðìèé Çàïàäíîãî Ôðîíòà Í.Â. Êðûëåíêî è À.Ô. Ìÿñíèêÿíó. 15 äåêàáðÿ1917ã. [Î ïðèâåòñòâèè ñúåçäîì ñâîèõ èçáðàííûõ âîæäåé - Ìÿñíèêÿíóè Êðûëåíêî] // Ïðåäñåäàòåëü Ïèêåëü, ñåêðåòàðü Êîìàðîâ //´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 76. – Ïîäïèñè.1502. Ïðèâåòñòâèå âûïóñêíèêîâ Ýðèâàíñêèõ êîìàíäíûõ êóðñîâÀ.Ô. Ìÿñíèêÿíó. 19 ìàÿ 1923ã. / Òåð-Îãàíÿí, íà÷. Ýðèâàíñêèõ êîìàíäíûõêóðñîâ; À. Øàõàçèçîâ, Âîåííûé êîìèññàð // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝdzñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 258. – Ïîäïèñè.1503. Ïðèêàç Ãëàâêîâåðõà Êðûëåíêî î íàçíà÷åíèè À.Ô.Ìÿñíèêÿíà ÂÐÈÎ Âåðõîâíîãî Ãëàâíîêîìàíäóþùåãî 12 äåêàáðÿ1917 / Âåðõîâíûé Ãëàâíîêîìàíäóþùèé Í. Êðûëåíêî // ´³Ýμ»ñ г-Û³ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 71.1504. Ïðèêàç Íàðêîìâîåíà ÑÑÐÀ î ïåðåèìåíîâàíèè ñâîäíîéáðèãàäû â Àðìÿíñêóþ ñâîäíóþ áðèãàäó 19 íîÿáðÿ 1921ã. N135, ã.Ýðèâàíü / À. Ìÿñíèêîâ, Íàðîäíûé êîìèññàð ïî âîåííûì äåëàì; Áàãäàñàðîâ,Âðèä íà÷øòàáà // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976.- Ã. 3. - ¿ç 24. – Ïîäïèñè.1505. Ïðèêàç ïî îáúåäèíåííîé Àðìÿíñêîé âîåííîé øêîëå â ñâÿçèñ ãèáåëüþ À.Ô. Ìÿñíèêÿíà 24 ìàðòà 1925ã. Ýðèâàíü / Íà÷. øêîëû,Âîåíêîì // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 272. –Ïîäïèñè.1506. Ïðèêàç Ðåââîåíñîâåòà ÑÑÑÐ î ïðèñâîåíèè èìåíè À.Ô.Ìÿñíèêÿíà Çàïàäíîé ïåõîòíîé øêîëå è âîåííîé øêîëå ëåò÷èêîâ. 23ìàðòà 1925ã. ã. Ìîñêâà / Ïðåäñåäàòåëü Ðåââîåíñîâåòà ÑÑÑÐ Ôðóíçå338

´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 271-272. –Ïîäïèñü.1507. Ïðîòîêîë çàñåäàíèÿ ñåêðåòàðèàòà Ñîâåòà ïðîôñîþçîâÀðìåíèè î ïðîâåäåíèè “Íåäåëè Êðàñíîé Àðìèè” 6 ìàðòà 1921ã. ã.Ýðèâàíü [Î ðåøåíèè, ïðèíÿòîì íà çàñåäàíèè, ïðèãëàñèòü À. Ìÿñíèêÿíàñäåëàòü äîêëàä íà òåìó “Êðàñíàÿ Àðìèÿ è ïðîôñîþçû”] //´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 244.1508. Ðàñïîðÿæåíèå ÍÊ Âîåíà Ðåñïóáëèêè À.Ô. Ìÿñíèêÿíó îíåìåäëåííîì ïðèáûòèè â Ìîñêâó â ñâÿçè ñ íîâûì íàçíà÷åíèåì. 30ìàÿ 1918ã. ã. Ìîñêâà [Î íàçíà÷åíèè íà êîìàíäíóþ äîëæíîñòü À.Ô.Ìÿñíèêÿíà] / Íàðêîìâîåí // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976.- Ã. 1. - ¿ç 136. – Ïîäïèñü.; Ôîòî.1509. Ðå÷ü ò. Êîðêà íà òðàóðíîì çàñåäàíèè Òèôëèññêîãî Ñîâåòàäåïóòàòîâ òðóäÿùèõñÿ 24 ìàðòà 1925ã. [ïî ïîâîäó òðàãè÷åñêîéãèáåëè âèäíûõ äåÿòåëåé À. Ìÿñíèêîâà, Àòàðáåêîâà è Ìîãèëåâñêîãî]// ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 286- 287.1510. 76-ÿ Àðìÿíñêàÿ ñòðåëêîâàÿ Êðàñíîçíàìåííàÿ èì. Ê.Å.Âîðîøèëîâà - 51-ÿ ãâàðäåéñêàÿ Âèòåáñêàÿ îðäåíà Ëåíèíà äèâèçèÿ1920-1945ãã. Ñáîðíèê äîêóìåíòîâ è ìàòåðèàëîâ / Ñîñòàâèòåëè: ÀðóòþíÿíÀ.Î., Àðóòþíÿí Ê.À.; Áàëèêÿí Î.Ñ., Ñàðêèñÿí Ý.Ã. // ´³Ýμ»ñг۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ.- 1976.- Ã. 3.- ¿ç 5-265. - Ðåçþìå íà àðì. ÿç.Èç ñîäåðæ: Ïðåäèñëîâèå [Î íåïîñðåäñòâåííîì ðóêîâ. Àðìÿíñêîé Êðàñí.àðìèåé, ïîñëå îêîí÷àíèÿ ãðàæäàíñêîé âîéíû, À.Ô. Ìÿñíèêÿíîì] .1511. Òåëåãðàììà îò ñîñòàâà Çàïàäíîé øêîëû èì. À.Ô. Ìÿñíèêîâàâ ñâÿçè ñ ãèáåëüþ À.Ô. Ìÿñíèêÿíà 27 ìàðòà 1925ã. // ´³Ýμ»ñ г-Û³ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 274.1512. Òåëåãðàììà ñ ñîáîëåçíîâàíèåì îò Ìîñêîâñêîãî ÊîìèòåòàÐÊÏ 24 ìàðòà 1925ã. / Ñåêðåòàðü Ìîñêîâñêîãî Êîìèòåòà // ´³Ýμ»ñг۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 273. – Ïîäïèñü.Î òðàãè÷åñêîé ãèáåëè À. Ìÿñíèêÿíà, Àòàðáåêîâà è Ìîãèëåâñêîãî.339

1513. Òåëåãðàììà ñ ñîáîëåçíîâàíèåì îò îêðóæíîãî ñîâåùàíèÿñåêðåòàðåé âîèíñêèõ ïàðòÿ÷ååê Ïðèâîëæñêîãî âîåííîãî îêðóãà 1àïðåëÿ 1925ã. ã. Ñàìàðà / Ïðåçèäèóì âòîðîãî îêðóæíîãî ïàðòñîâåùàíèÿÏÐÈÂÎ [Ïðèâîëüñêèé âîåííûé îêðóã] // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝdzñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 274. – Ïîäïèñü.Ñîáîëåçíîâàíèÿ ïî ïîâîäó ãèáåëè ÷ëåíà ÐÂÑ Ñîþçà Ìÿñíèêîâà.1514. Òåëåãðàììà ñ ñîáîëåçíîâàíèåì îò Ïðåçèäèóìà ÑîþçàÎÄÂÔ ÑÑÑÐ è ÐÑÔÑÐ 24 ìàðòà 1925ã. ã. Ìîñêâà / Ïðåçèäèóì ÑîþçàÎÄÂÔ ÑÑÑÐ è ÐÑÔÑÐ // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976.- Ã. 1. - ¿ç 273. – Ïîäïèñü.Î ñîáîëåçíîâàíèÿõ ïî ïîâîäó òðàãè÷åñêîé ãèáåëè ò.ò. Ìÿñíèêîâà, Àòàðáåêîâàè Ìîãèëåâñêîãî.1515. Òîðæåñòâåííàÿ çàêëàäêà ïàìÿòíèêà À. Ìÿñíèêÿíó â Åðåâàíå[ ñâÿçè ñ 90-ëåòèåì ñî äíÿ ðîæäåíèÿ] // Êîììóíèñò. - 1976. - N32.- 10 ôåâð. - Ñ. 1.1516.Ôîìèí [Â.Â.] Òåëåãðàììà â Öåíòðàëüíûé êîìèòåò ÐÑÄÐÏ(á)îá îòêðûòèè II ñúåçäà àðìèé Çàïàäíîãî ôðîíòà. 21 íîÿáðÿ 1917ã. ã.Ìèíñê [Î ñîîáùåíèè Ôîìèíà â Ïåòðîãðàä, â ÖÊ îá èçáðàíèè Ìÿñíèêîâàïðåäñåä. II ñúåçäà àðìèé Çàï. ôðîíòà] // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝdzñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 45. – Ïîäïèñü.1517. Õàíîÿí Ñ. Ïàìÿòè òîâàðèùà [Îá Àëåêñàíäðå Ìÿñíèêîâå èåãî ïëîäîòâîðíîé äåÿòåëüíîñòè â Çàêàâêàçüå, â ñâÿçè ñ òðàãè÷åñêîéãèáåëüþ ñòàòüÿ Ñ.Ì. Õàíîÿíà, ïðîô. ðåâîëþöèîíåðà, âèäíîãî äåÿòåëÿÇàêàâêàçüÿ] // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. -¿ç 284-285. – Ïîäïèñü.1518. Õîäàòàéñòâî ÷ëåíîâ ÖÈÊ âîåííûõ ðàáîòíèêîâ â ÏðåçèäèóìÖÈÊ ÑÑÐÀ î íàãðàæäåíèè À.Ô. Ìÿñíèêÿíà îðäåíîì ÊðàñíîãîÇíàìåíè çà åãî çàñëóãè â äåëå ñîçäàíèÿ Êðàñíîé Àðìèè Àðìåíèè.Àïðåëü 1922ã. / ×ëåíû ÖÈÊ: Çàì. Íàðêîìâîåí, âîåíêîìáðèã, êîìáðèã,çàìíà÷ãàðí (ïîäïèñè áåç ôàìèëèé) // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñ-ËÇíÝ»ñÇ. - 1976. - Ã. 1. - ¿ç 245. – Ïîäïèñè.340

1519. Õîõëîâ Â. Æèçíü â áîðüáå [Âîñïîìèíàíèÿ ÷ëåíà èñò-ëèò.ñåêöèè ñòàðûõ êîììóíèñòîâ Ìîñêâû î âðåìåíè ðàáîòû À.Ô. Ìÿñíèêîâàíà ïîñòó ñåêðåòàðÿ Ìîñêîâñê. êîìèòåòà ïàðòèè (1919ã.)] // Êîììóíèñò.- 1976. - N32. - 10 ôåâð. - Ñ. 2.1520. Øàòèðÿí Ìèêàåë: Ãåíåðàë, ðîæäåííûé ðåâîëþöèåé. Ãëàâûèç ðîìàíà [Ðîìàí, ïîñâÿùåííûé Àëåêñàíäðó Ôåäîðîâè÷ó Ìÿñíèêÿíó]// Ëèò. Àðìåíèÿ. - 1976. - N10. - Ñ. 8-36.19771521. ²Ù÷á÷áõÙ: [ܳ¨ª ².ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ é³½Ù³Ï³Ý ·áñÍáõÝ»áõ-ÃÛ³ÝÁ ÝíÇñí³Í ÷³ëï³ÃÕóÛÇÝ ³ñÅ»ù³íáñ ÅáÕáí³ÍáõÝ»ñ ëï»Õ-Í»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1977. - Ã.1. - ¿ç266-269:1522. ²í³·Û³Ý Ê. ²ëù í»ñ³ÍÝáõÃÛ³Ý: (§Ð³ÛýÇÉÙ¦ ÏÇÝáëïáõ¹Ç³-ÛÇ §ºñÏáõÝù¦ ÏÇÝáÝϳñÇ ³éÃÇí) [ÝíÇñí³Í ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ] // êáí»ï.г۳ëï³Ý. – 1977. – Ã. 267. – 13 ÝáÛ»Ùμ. - ¿ç 4:1523. »Õ³ÙÛ³Ý .Ø. È»ÝÇÝÛ³Ý ³·ñ³ñ³ÛÇÝ ù³Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛ³ÝÏ»Ýë³·áñÍáõÙÁ г۳ëï³ÝáõÙ: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ëïáñ³·ñáõ-ÃÛ³Ùμ 1921Ã. ÑáõÝÇëÇ 24-ÇÝ §ä³ñ»ÝïáõñùÇ Ù³ëÇݦ ¹»Ïñ»ïÇ Ññ³å³ñ³ÏÙ³ÝÙ³ëÇÝ] // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1977. - Ã.2.- ¿ç 100-111:1524. »Õ³ÙÛ³Ý áõñ·»Ý: ÐáÏï»Ùμ»ñÁ ¨ Ñ³Û ÅáÕáíñ¹Ç í»ñ³Í-ÝáõݹÁ: [èÎ(μ)ΠλÝïÏáÙÇ áñáßÙ³Ùμ ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ Ð³Û³ëï³ÝáõÕ³ñÏ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // Èñ³μ»ñ ѳë. ·Çï. - 1977. - Ã. 11. - ¿ç 29-42:1525. ñÇ·áñÛ³Ý ì³ñ¹³Ý: ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý: г۳ëï³ÝÇêáí»ï³Ï³Ý êáódzÉÇëï³Ï³Ý гÝñ³å»ïáõÃÛ³Ý ³é³çÇÝ Ý³Ë³·³-ÑÁ // äÇáÝ»ñ. – 1977. – Ã. 11. - ¿ç 6-9:1526. ¸³ßï»Ýó î³íñáë: §ºñÏáõÝù¦: §Ð³ÛýÇÉÙǦ Ýáñ ÏÇÝáųå³í»ÝÁ[ÝíÇñí³Í ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ] // гÛñ»ÝÇùÇ Ó³ÛÝ. – 1977. – Ã. 47.– 23 ÝáÛ»Ùμ. - ¿ç 4:341

1527. ÎáõñïÇÏÛ³Ý êï»÷³Ý: ÐáÏï»Ùμ»ñÁ ¨ ³ñï³ë³ÑÙ³ÝÇ Ñ³Û·ñáÕÝ»ñÁ: [ܳ¨ª ´»Éáéáõë³Ï³Ý 鳽ٳ׳ϳïÇ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÁ ÐáÏï»Ùμ»ñÛ³Ý Ñ»Õ³÷áËáõÃÛ³Ý ·áñÍáõÙ]// êáí»ï. ·ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ. - 1977. - Ã.11. - ¿ç 88-108:1528. гÏáμÛ³Ý ².Ø. ÐáÏï»Ùμ»ñÛ³Ý êáódzÉÇëï³Ï³Ý Ù»Í Ñ»Õ³-÷áËáõÃÛáõÝÁ ¨ ³½·³ÛÇÝ Ñ³ñóÇ ÉáõÍáõÙÁ êêÐØ-áõÙ: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÇ Ù³ëÇÝ] // Ø»Í ÐáÏï»Ùμ»ñÇ áõÕÇáí / ÊÙμ. ÏáÉ»·Ç³ª Ð.Ð.²½Ç½μ»ÏÛ³Ý, ².Ø. гÏáμÛ³Ý (ݳ˳·³Ñ), ì.Ü. Ô³½³Ë»óÛ³Ý ¨ áõñÇßÝ.- º., 1977. - ¿ç 50-72:1529. гÏáμÛ³Ý Ø. ÄáÕáíáõñ¹Á »Õμ³Ûñ, ÅáÕíáõñ¹Á μ³ñ»Ï³Ù // êáí»ï.г۳ëï³Ý. - 1977. - Ã.3. - ¿ç 16-19:´áí³Ý¹.-Çóª êáí»ï³Ï³Ý àõÏñ³ÇݳÛÇ Ñ³Ù³ñ [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»-ñÁ ѳϳѻճ÷áË³Ï³Ý áõÅ»ñÇ ¹»Ù áõÏñ³ÇÝ³Ï³Ý ÅáÕáíñ¹Ç ÙÕ³Í å³Ûù³ñǨ Ýñ³ ѳٳËÙμ³Ý ·áñÍáõÙ]1530. гñáõÃÛáõÝÛ³Ý ²ß. È»·»Ý¹³ñ Ñ»ñáëÁ: [³ÛÇ (гÛÏ ´ÅßÏ-Û³Ýó) ݳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ùï»ñÙáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý.- 1977. - Ã.41. - 18 ÷»ïñ. - ¿ç 3:1531. Ô³½³ÝçÛ³Ý ì.Ð. [ܳ¨ª ÐáÏï»Ùμ»ñÛ³Ý ëáódzÉÇëï³Ï³Ý Ù»Íѻճ÷áËáõÃÛ³Ý Ñ³ÕóݳÏÇ ³éÇÃáí ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ï³ñÍÇùÇ Ù³ëÇÝ]// Ô³½³ÝçÛ³Ý ì.Ð.. Ø»Í ÐáÏï»Ùμ»ñÁ ¨ ëáí»ï³Ñ³Û Ùß³ÏáõÛÃÇ í»-ñ»ÉùÁ. - º.: Çï»ÉÇù, 1977. - ¿ç 10-11:1532. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý ê.. ²ØÜ-Ç ÎáÙáõÝÇëï³Ï³Ý Ïáõë³ÏóáõÃÛ³ÝѳÛÏ³Ï³Ý ý»¹»ñ³ódzÛÇ ·áñÍáõÝ»áõÃÛáõÝÁ 1919-1924ÃÃ.: [ܳ¨ª ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ §Îáõë³ÏóáõÃÛáõÝÝ»ñÁ ·³ÕáõóѳÛáõÃÛ³Ý Ù»ç¦ ³ß˳ïáõÃ۳ݨ §²Ù»ñÇÏ³Ñ³Û ³ß˳ï³íáñáõÃÛ³Ý Ù³ñï³Ï³Ý ϳ½Ù³-Ï»ñåáõÃÛáõÝÁ¦ Ñá¹í³ÍÇ Ù³ëÇÝ] // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ.- 1977. - Ã.2. - ¿ç 42-58:1533. Ô¨áÝ¹Û³Ý è³½ÙÇÏ: ²Ý¹ñêüêÐ Ù³ëݳÏóáõÃÛáõÝÁ 1924Ã.êêÐØ ê³Ñٳݳ¹ñáõÃÛ³Ý Ùß³ÏÙ³ÝÁ: [ܳ˳·ÍÇ í»ñ³μ»ñÛ³É Ý³¨ª ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ½»ÏáõóÙ³Ý Ù³ëÇÝ] // Èñ³μ»ñ ѳë. ·Çï. - 1977. - Ã.1. -¿ç 45-53:1534. ØÏñïãÛ³Ý Þ³Ñ»Ý: ²åñáÕ ù³Ý¹³ÏÝ»ñ: ²ñ³ ê³ñ·ëÛ³ÝÇÍÝÝ¹Û³Ý 75-³ÙÛ³ÏÁ: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹ÇÙ³ù³Ý¹³ÏÇ Ñ»ÕÇݳÏ]342

гÛñ»ÝÇùÇ Ó³ÛÝ. - 1977. - Ã.14. - 6 ³åñ. - ¿ç 4:1535. Þ³ÃÇñÛ³Ý ØÇù³Û»É: É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÁ: (ì³í»ñ³·-ñ³Ï³Ý í»å) [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ í»ñ³μ»ñÛ³É] // êáí»ï. ·ñ³Ï³Ýáõ-ÃÛáõÝ. - 1977. - Ã.8. - ¿ç 14-97:1536. ÞÇñÇÝÛ³Ý èáõμ»Ý: гÛÏ³Ï³Ý ³ÝáõÝÝ»ñáí: [²ñ¨»ÉÛ³Ý É»½áõ-Ý»ñÇ È³½³ñÛ³ÝÇ ×»Ù³ñ³ÝÇ, ݳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝǪ ³Û¹ï»Õ ÏñÃáõ-ÃÛáõÝ ëï³Ý³Éáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. - 1977. - Ã. 3. - ¿ç 33-35:1537. ä³ñë³ÙÛ³Ý ²Ý. §ØdzÛÝ ³ÛÝ Ï³åñÇ, áñ ÙÇßï ¿ ³ÝÙ³Ñ …¦:(Ø»ñ óݷ³ñ³ÝÝ»ñÁ) [ܳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ÐáíѳÝÝ»ë ÐáíѳÝÝÇë-Û³ÝÇ ïáõÝ-óݷ³ñ³ÝáõÙ ÑÛáõñÁÝϳɻÉáõ Ù³ëÇÝ] // гÛñ»ÝÇùÇ Ó³ÛÝ. -1977. - Ã.5. - 2 ÷»ïñ. - ¿ç 4:1538. èǽ³¨ ê³μÇμ: §ºñÏáõÝù¦: [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ ÝíÇñí³Í ýÇÉ-ÙÇ Ù³ëÇÝ] // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. – 1977. - Ã. 270. – 18 ÝáÛ»Ùμ. - ¿ç 3:1539. ö»ÑñÇ½Û³Ý ì. êáí»ï³Ï³Ý Çß˳ÝáõÃÛ³Ý ³é³çÇÝ ¹»Ïñ»ï-Ý»ñÇ åñáå³·³Ý¹áõÙÁ μáÉߨÇÏÛ³Ý Ñ³Û Ù³ÙáõÉáõÙ: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏ-Û³ÝÇ Ñá¹í³ÍÝ»ñÁ Ññ³å³ñ³Ïí»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ´³Ýμ»ñ ºñ¨³ÝÇ Ñ³-Ù³Éë. - 1977. - Ã.2. - ¿ç 43-50:1540. ø³Ã³ÝçÛ³Ý º. Êáñ»Ý ²μñ³Ñ³ÙÛ³Ý - ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏ-Û³Ý: [§îÕ³Ù³ñ¹áõ ¹»ñÇ É³í³·áõÛÝ Ï³ï³ñÙ³Ý Ñ³Ù³ñ¦ èÇ·³ÛÇ Ñ³-Ù³ÙÇáõÃ»Ý³Ï³Ý ÷³é³ïáÝáõÙ Ùñó³Ý³Ï ßÝáñÑ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ¾Ïñ³Ý.– 1977. – Ã. 8. - ¿ç 2-3:1541. Õ Âñåñîþçíûé êèíîôåñòèâàëü çàâåðøèë ðàáîòó. Ëàóðåàòû.Ïî ðàçäåëó õóäîæ. Ôèëüìàì: Ïðåìèÿ çà èñïîëíåíèå ìóæñêîé ðîëè[ðîëü Àëåêñàíäðà Ìÿñíèêÿíà] â ôèëüìå “Ðîæäåíèå” ïðèñóæäåíààêòåðó Õîðåíó Àáðàìÿíó // Ñîâåòñêàÿ êóëüòóðà. – 1977. – N 43. – 27ìàÿ. – Ñ. 4.1542. Øàòèðÿí Ìèêàåë. Ðåâîëþöèåé ïðèçâàííûé [Áåñåäà ñ àâòîðîìêíèãè “Ãåíåðàë, ðîæäåííûé ðåâîëþöèåé”, òåìà î ðåâîë.,âîåííîé è ãîñóä. äåÿòåëüíîñòè À.Ô. Ìÿñíèêÿíà. Áåñåäó âåë] / ÑåðãåéÌóðàäÿí // Ëèò. Àðìåíèÿ. - 1977. - N11. - Ñ. 80-83.343

19781543. ²μ³½Û³Ý Ø. Îáõë³Ïó³Ï³Ý ϳ¹ñ»ñÇ ¹³ñμÝáóÁ: [ÂμÇÉÇëÇáõٲݹñÏáíϳëÇ 26 ÏáÙÇë³ñÝ»ñÇ ³Ýí. ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý ѳٳÉë³ñ³ÝÇ55-³ÙÛ³ÏÇÝ, ݳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ³ÝáõÝÁ ÑÇß³ï³Ï»Éáõ Ù³ëÇÝ] //γÛÍ. - ÎÇñáí³Ï³Ý, 1978. - Ã.70. - 13 ÑáõÝÇëÇ. - ¿ç 2:1544. ²μñ³Ñ³ÙÛ³Ý È. лճ÷áËáõÃÛ³Ý μáó³ßáõÝã ïñÇμáõÝÁ: (êï.Þ³ÑáõÙÛ³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 100-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí) [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»ïÑ³Û Ñ³ë³ñ³Ï³Ï³Ý ÙïùÇ ½³ñ·³óÙ³Ý Ù³ñùëÇëï³Ï³Ý-É»ÝÇÝÛ³ÝÑÇÙùÁ ¹Ý»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ´³Ýíáñ.- È»ÝÇݳϳÝ, 1978. - Ã.241. - 13 ÑáÏï.- ¿ç 3:1545. ²Õ³Û³Ý Ì. ì»ñ³ÍÝáõݹ: [èáõë³ëï³ÝÇ Ñ»ï ²ñ¨»ÉÛ³Ý Ð³-Û³ëï³ÝÇ ÙdzíáñÙ³Ý 150-³ÙÛ³ ï³ñ»ÉÇóÇ ³éÇÃáí ݳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏ-Û³ÝÇ ¹»ñÁ ÑÇß³ï³Ï»Éáõ Ù³ëÇÝ] // гÛñ»ÝÇùÇ Ó³ÛÝ. - 1978. - Ã.48. - 29ÝáÛ»Ùμ. - ¿ç 2,6:1546. ´³Õ¹³ë³ñÛ³Ý ²ñÍñáõÝ: §²Ù»Ý³åá»Ù¦-Ç å³ïÙáõÃÛáõÝÇó(ºÕÇß» â³ñ»Ýó-80) [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ï³ñÍÇùÇ Ù³ëÇÝ] // ºñ»Ïá-Û³Ý ºñ¨³Ý. - 1978. - Ã. 24. - 28 ÑáõÝí. - ¿ç 3:1547. ´³Õñ³ÙÛ³Ý ÐáíѳÝÝ»ë: öáñÓáõÃÛ³Ý ï³ñÇÝ»ñ [ܳ¨ª ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. ·ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ. - 1978. - Ã.7. - ¿ç 4-32;Ã.8. - ¿ç 4-13:1548. ´³ñ»Ï³ÙáõÃÛ³Ý ¨ »Õμ³ÛñáõÃÛ³Ý Ù»Í ïáÝÁ: èáõë³ëï³ÝÇÑ»ï ²ñ¨»ÉÛ³Ý Ð³Û³ëï³ÝÇ ÙdzíáñÙ³Ý 150-³ÙÛ³ÏÇÝ ÝíÇñí³Í ѳÝ-¹Çë³íáñ ÝÇëï ºñ¨³ÝáõÙ: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ] // γÛÍ. - ÎÇñáí³Ï³Ý,1978. - Ã. 124. - 17 ÑáÏï. - ¿ç 2:1549. ´³ñë»ÕÛ³Ý Ê.Ð. êï»÷³Ý Þ³ÑáõÙÛ³ÝÇ ·ñ³Ï³Ý Ù»Í Å³é³Ý-·áõÃÛáõÝÁ: (ÌÝÝ¹Û³Ý 100-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí) [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»ï²Ý¹ñÏáíϳëÇ μáÉߨÇÏÛ³Ý Ï³½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ëï»ÕÍÙ³Ý áõ ³Ùñ³åݹٳݷáñÍáõ٠ѳٳ·áñͳÏóáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ] ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝdzñËÇíÝ»ñÇ. - 1978. - Ã.3. - ¿ç 120-132:1550. ÛáõÙñ»óÇ ²Ç¹³: г۳ëï³ÝÁª ØáëÏí³ÛÇ ëÇñá ³ãù»ñáí:[ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ì.Æ. È»ÝÇÝÇ Ñ³í³ï³ñÇÙ ½ÇݳÏÇóÁ ÉÇÝ»ÉáõÙ³ëÇÝ] // ´³Ýíáñ. - È»ÝÇݳϳÝ, 1978. - Ã.267. - 15 ÝáÛ»Ùμ. - ¿ç2-3:344

1551. ñÇ·áñÛ³Ý »ñ³ëÇÙ: ²Ù»ÝÇó ³é³ç ·áñÍݳϳÝáõÃÛáõÝ:[ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ] // γÛÍ. - ÎÇñáí³Ï³Ý, 1978. - Ã.25. - 28÷»ïñ. - ¿ç 2:1552. ñÇ·áñÛ³Ý è.². ÐêêÐ ³ñËÇí³ÛÇÝ ÑÇÙݳñÏÝ»ñÇ Ññ³ï³ñ³Ïã³Ï³Ý·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ §´³Ýíáñ¦Ñ³Ý¹»ëáõÙ Ññ³å³ñ³Ïí³Í ûٳïÇÏ ÅáÕáí³ÍáõÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ] // ´³Ýμ»ñг۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1978. - Ã.1. - ¿ç 247-256:1553. ¨áñ·Û³Ý ². Ê³Õ³Õ ¸áÝÇ ³÷»ñÇÝ: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÑÇß³ï³ÏÁ ¸áÝÇ èáëïáíáõ٠ѳñ·»Éáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý.- 1978. - Ã.205. - 1 ë»åï. - ¿ç 3:1554. ¸³ßï»Ýó î. гÛáó ųٳݳÏÁ. ¿åÇÏ³Ï³Ý Éáõë³μ³ó: ü.¸áíɳÃÛ³ÝÇ §ºñÏáõÝù¦ ýÇÉÙÁ [ÝíÇñí³Í ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ] // êáí»ï.³ñí»ëï. – 1978. – Ã. 2. - ¿ç 1-11:1555. ¸³ñ³íáñ μ³ñ»Ï³ÙáõÃÛáõÝ: [èáõë³ëï³ÝÇ Ñ»ï ²ñ¨»ÉÛ³Ýг۳ëï³ÝÇ ÙdzíáñÙ³Ý 150-³ÙÛ³ÏÇ ³éÇÃáí ݳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ýǹ»ñÁ ÑÇß³ï³Ï»Éáõ Ù³ëÇÝ] // гÛñ»ÝÇùÇ Ó³ÛÝ. - 1978. - Ã.39. - 27ë»åï. - ¿ç 1:1556. ¸»åÇ Ýáñ μ³ñÓáõÝùÝ»ñ: [êáódzÉÇëï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÇμ³ñ·³í³×Ù³Ý ·áñÍáõÙ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ùïù»ñÁ Çñ³Ï³Ý³Ý³ÉáõÙ³ëÇÝ] // γÛÍ. - ÎÇñáí³Ï³Ý, 1978. - Ã. 143. - 28 ÝáÛ»Ùμ. - ¿ç 1:1557. ¸áíɳÃÛ³Ý ü. üÇÉÙ ÅáÕáíñ¹Ç í»ñ³ÍÝÝ¹Ç Ù³ëÇÝ: (§³ñáõݦ-ÇÝå³ï³ë˳ÝáõÙ ¿ ÏÇÝáé»ÅÇëáñ ü. ¸áíɳÃÛ³ÝÁ) [²É. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÇÝ ÝíÇñí³Í §ºñÏáõÝù¦ ÏÇÝáÝϳñÇ Ù³ëÇÝ] / ¼ñáõÛóÁ í³ñ»ó ê.æáõÉѳÏÛ³ÝÁ // ³ñáõÝ. – 1978. – Ã. 4. - ¿ç 19-21:1558. ºÕμ³Ûñ ÅáÕáíáõñ¹Ý»ñÇ ³Ý˳Ëï μ³ñ»Ï³ÙáõÃÛáõÝÁ: [ܳ¨ª²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ì.Æ. È»ÝÇÝÇ Ñ³í³ï³ñÇÙ ½ÇݳÏÇóÁ ÉÇÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ]// ´³Ýíáñ. - È»ÝÇݳϳÝ, 1978. - Ã. 241. - 13 ÑáÏï. - ¿ç 2:1559. ºÕμ³Ûñ ÅáÕáíáõñ¹Ý»ñÇ ³Ý˳Ëï μ³ñ»Ï³ÙáõÃÛáõÝÁ: [ܳ¨ª²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ì.Æ. È»ÝÇÝÇ Ñ³í³ï³ñÇÙ ½ÇݳÏÇóÁ ÉÇÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ]// γÛÍ - ÎÇñáí³Ï³Ý, 1978. - Ã. 123. - 14 ÑáÏï. - ¿ç 2:1560. §ºñÏáõÝù¦-Á î³ßù»Ý¹Ç ÏÇÝá÷³é³ïáÝáõÙ: [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³-345

ÝÇÝ ÝíÇñí³Í ýÇÉÙÁ Ý»ñϳ۳óÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // гÛñ»ÝÇùÇ Ó³ÛÝ. – 1978.– Ã. 25. – 21 ÑáõÝÇëÇ. - ¿ç 5:1561. ʳã³ïñÛ³Ý ê. ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ¨ ϳñÙÇñ μ³Ý³ÏÁ // ´³Ýíáñ.- È»ÝÇݳϳÝ. 1978. - Ã. 46. - 23 ÷»ïñ. - ¿ç 3-4:1562. λÝïñáÝ³Ï³Ý Ù³ÙáõÉÁ §ºñÏáõÝù¦ ÏÇÝáÝϳñÇ Ù³ëÇÝ [ÝíÇñí³Í²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. – 1978. – Ã. 156. – 5ÑáõÉÇëÇ. - ¿ç 4:1563. гÏáμÛ³Ý äÇáÝ: ²½·Ç Éáõë³íáñáõÃÛ³Ý ¹³ñμÝáóÁ: [ܳ¨ªØáëÏí³ÛÇ È³½³ñÛ³Ý ×»Ù³ñ³ÝáõÙ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ áõë³Ý»Éáõ Ù³ëÇÝ]// êáí»ï. г۳ëï³Ý. - 1978. - Ã.7. - ¿ç 8, 16:1564. гÏáμÛ³Ý è. ¾ùëåá½ÇódzÛáõÙ Ù»Í ÏÛ³ÝùÇ ¹ñí³·Ý»ñÝ »Ý:(êï. Þ³ÑáõÙÛ³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 100-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí) [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³-ÝÇ ËáëùÇ Ù³ëÇÝ] // ´³Ýíáñ. - È»ÝÇݳϳÝ. - 1978. - Ã.270. - 18 ÝáÛ»Ùμ.- ¿ç 2:1565. гñáõÃÛáõÝÛ³Ý ²ß. ²ñËÇí³ÛÇÝ ·áñÍÇ 60 ï³ñÇÝ: [ܳ¨ª ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ý»ñ¹ñÙ³Ý Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. - 1978. - Ã.154.- 2 ÑáõÉÇëÇ. - ¿ç 4:1566. ÐáíÝ³Ý áõñ·»Ý: ºÕÇß» â³ñ»Ýó: (êï»Õͳ·áñÍáõÃÛáõÝÝ»ñÇÙÇç³½·³ÛÇÝ ³ñÓ³·³ÝùÝ»ñÁ) [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÙÇçÝáñ¹áõ-ÃÛ³Ùμ 1924Ã. ÝáÛ»Ùμ»ñÇÝ ³ñï³ë³ÑÙ³Ý ×³Ù÷áñ¹»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ºñ»-ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý, - 1978. - Ã. 19. - 23 ÑáõÝí. - ¿ç 3, 4:1567. Ðáíë»÷Û³Ý ÐáíѳÝÝ»ë: ä»ïáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ Ù³ñùë-É»ÝÇÝ۳ݷ³Õ³÷³ñÝ»ñÇ ï³ñ³ÍáõÙÁ Ñ³Û Çñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý Ù»ç: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÇ Ù³ëÇÝ] // Èñ³μ»ñ ѳë. ·Çï. - 1978. - Ã. 6. - ¿ç 3-13:1568. ԳݳɳÝÛ³Ý Ð. ¸³ñ»ñáõÙ í³éíáÕ ³ÝáõÝ: (ºÕÇß» â³ñ»Ýó-80) [ܳ¨ª §ÎáÙáõݳñÝ»ñÇ å³ïÁ ö³ñǽáõÙ¦ Ëáñ³·ñáí åá»ÙáõÙ ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ï»ñå³ñÁ ëï»ÕÍ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. - 1978.- Ã. 15. - 18 ÑáõÝí. - ¿ç 3, 4:1569. سÝáõÏÛ³Ý ê³ñÇμ»Ï: êï»÷³Ý Þ³ÑáõÙÛ³ÝÁ áñå»ë ·»Õ³-·»ï ¨ ùÝݳ¹³ï: (êï»÷³Ý Þ³ÑáõÙÛ³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 100-³ÙÛ³ÏÁ) [ܳ¨²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ·»Õ³·Çï³Ï³Ý áõ ùÝݳ¹³ï³Ï³Ý ÙïùÇ Ù³ëÇÝ] //346

êáí»ï. ·ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ. - 1978. - Ã.11. - ¿ç 122-131:1570. Ø»ÉùáÝÛ³Ý Ø»ÉÇùë»Ã: â³ñ»ÝóÇ ³ñï³ë³ÑÙ³ÝÛ³Ý áõÕ¨áñáõ-ÃÛáõÝÁ: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ ¹ÇÙ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // гÛñ»ÝÇùÇ Ó³ÛÝ. -1978. - Ã.5. - 1 ÷»ïñ. - ¿ç 2:1571. ØÇÏáÛ³Ý ²Ý³ëï³ë: ÐÛáõëÇë³ÛÇÝ ÎáíϳëáõÙ: [Ðáõß»ñ ݳ¨ª²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ] // ØÇÏáÛ³Ý ²Ý³ëï³ë. øë³Ý³Ï³Ý Ãí³Ï³Ý-Ý»ñÇ ëϽμÇÝ. - º., 1978. - ¿ç 204-479:1572. Øݳó³Ï³ÝÛ³Ý ²ñ. º. â³ñ»ÝóÇ ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ᷻ѳñ³½³ïáõÃÛáõÝÁ:ºÕÇß» â³ñ»ÝóÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 80-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí // êáí»ï.г۳ëï³Ý. - 1978. - Ã.3. - 4 ÑáõÝí. - ¿ç 4:1573. Øݳó³Ï³ÝÛ³Ý ²ñ. гÛÏ³Ï³Ý êêРϳñÙÇñ ¹ñáßÇ ³é³çÇÝßù³Ý߳ݳÏÇñÁ: ².Æ. »ÏÏ»ñÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 90-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí: [ܳ¨ª ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ½ÇݳÏÇóÁ ¨ Ù³ñï³Ï³Ý ·áñÍáÕáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ³ÝÙÇç³-Ï³Ý Ï³½Ù³Ï»ñåáÕÁ ÉÇÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. - 1978. -Ã.117. - 18 Ù³ÛÇëÇ. - ¿ç 3:1574. Øݳó³Ï³ÝÛ³Ý Ð. سñÇ»ï³ Þ³ÑÇÝÛ³Ý: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏ-Û³ÝÇ Ï³ñÍÇùÁ §êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³Ý¦ (1923Ã., ØáëÏí³) ·ñùÇ í»-ñ³μ»ñÛ³É] // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. - 1978. - Ã. 78. - 3 ³åñ. - ¿ç 3:1575. àÕçáõÛÝ, Û³í»ñÅáõû³Ý ëáõñ³óáÕ ÝáÛ»Ùμ»ñ»³Ý г۳ëï³-ÝÇÝ: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ] / ÞÇñ³ÏáõÝÇ // ²ñ³ñ³ï. - ´»ÛñáõÃ,1978. - Ã. 11106. - 29 ÝáÛ»Ùμ. - ¿ç 2-3:1576. èÇ·³Ý ¿ëï³ý»ïÁ ѳÝÓÝáõÙ ¿ ºñ¨³ÝÇÝ: (гٳÙÇáõûݳ-Ï³Ý ÏÇÝá÷³é³ïáÝ 1978) [ܳ¨ üñáõݽ» ¸áíɳÃÛ³ÝÇ §ºñÏáõÝù¦ ýÇÉ-ÙáõÙ Êáñ»Ý ²μñ³Ñ³ÙÛ³ÝÁ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñáõ٠ѳݹ»ë ·³ÉáõÙ³ëÇÝ] // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. - 1978. - Ã. 84. - 10 ³åñ. ¿ç 3:1577. ê³ñ·ëÛ³Ý ñ. Ø. ܳÉμ³Ý¹Û³ÝÁ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ·Ý³Ñ³ïáõÃÛ³Ùμ// ´³Ýμ»ñ ºñ¨³ÝÇ Ñ³Ù³Éë. – 1978. – Ã.1. - ¿ç 29-43:1578. êáí»ï³Ï³Ý èáõë³ëï³ÝÁ ¨ Ñ³Û ÅáÕáíñ¹Ç í»ñ³ÍÝáõݹÁ:[ܳ¨ª ÄáÕÏáÙëáí»ïÇ ³é³çÇÝ Ý³Ë³·³Ñ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÇ Ù³ëÇÝ]// ä³ñë³ÙÛ³Ý ì.².. èáõë³ëï³ÝÁ ¨ Ñ³Û ÅáÕáíñ¹Ç å³ïٳϳÝμ³ËïÁ. - º.; 1978. - ¿ç 162-182, Éáõë³ÝÏ.347

1579. êí»ïÉáí³ è»Ù³: îáÝ »Õμ³ÛñáõÃÛ³Ý: [èáõë³ëï³ÝÇ Ñ»ï²ñ¨»ÉÛ³Ý Ð³Û³ëï³ÝÇ Ùdzíáñí»Éáõ 150-³ÙÛ³ÏÇ Ý³¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³-ÝÇ ¹»ñÁ Ù³ñùëǽÙ-É»ÝÇÝǽÙÇ ·³Õ³÷³ñÇ ßáõñç ³½·»ñÇ Ñ³Ù³ËÙμ»-Éáõ ·áñÍáõÙ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. - 1978. - Ã.10. - ¿ç 1-2:1580. êáõÇãÙ»½áí ².Ø. ÄáÕáíáõñ¹Ý»ñÇ μ³ñ»Ï³ÙáõÃÛ³Ý ¨ ·ñ³Ï³Ýѳٳ·áñͳÏóáõÃÛ³Ý ûññ³ÝÁ: [ܳ¨ª §Üáñ ÏÛ³Ýù¦ ³Ùë³·ñáõÙ ÏáÙáõ-ÝÇëï³Ï³Ý Ïáõë³ÏóáõÃÛ³Ý ³Ï³Ý³íáñ ·áñÍÇã ².ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ùÝ-ݳ¹³ï³Ï³Ý, Ññ³å³ñ³Ï³Ëáë³Ï³Ý Ñá¹í³ÍÝ»ñÁ ïå³·ñ»Éáõ í»-ñ³μ»ñÛ³É §¸áݦ ³Ùë³·ñÇ ·É˳íáñ ËÙμ³·Çñ ².Ø. êáõÇãÙ»½áíÇ Ñ»ï]/ гñó³½ñáõÛóÁ í³ñ»óª ä»ïñáë ¸»ÙÇñ×Û³ÝÁ // êáí»ï. ·ñ³Ï³Ýáõ-ÃÛáõÝ. - 1978. - Ã.10. - ¿ç 118-127:1581. úѳÝç³ÝÛ³Ý ´.ê. Ü»ñ³ÍáõÃÛáõÝ; ¸³ßݳÏó³Ï³ÝÝ»ñÇ ³ñÛáõ-Ýáï ïÇñ³å»ïáõÃÛáõÝÁ [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ·Ý³Ñ³ï³Ï³ÝÇ Ù³ëÇÝ]// úѳÝç³ÝÛ³Ý ´.ê. ¸³ßݳÏóáõÃÛáõÝÝ ³é³Ýó ¹ÇÙ³ÏÇ. - º., 1978.- ¿ç 5, 188-189:1582. Àéðàïåòÿí Ã. Ñîëäàòû ðåâîëþöèè (êèíî) [Ðåöåíçèÿ íàôèëüì “Ïðåäñåäàòåëü ðåâêîìà” è óïîìèíàíèå î ôèëüìå “Ðîæäåíèå”,ïîñâÿùåííîãî Àë. Ìÿñíèêÿíó”] // Êîììóíèñò. - 1978. - N126. - 30ìàÿ. - Ñ. 4.1583. Åñàÿí Å. Ìîëîäîñòü âåòåðàíà. Ê 90-ëåòèþ ñî äíÿ ðîæäåíèÿÑ.Í. Øàâåðäîâîé [Î ÷ëåíå ÐÑÄÐÏ (á) ñ 1917ã. Ñ.Í. Øàâåðäîâîé è îåå âñòðå÷àõ çà âñþ ïðîôåññèîíàëüíóþ ïàðòèéíóþ æèçíü ñ âûäàþùèìèñÿäåÿòåëÿìè ïàðòèè è ñ Ìÿñíèêÿíîì òàê æå] // Êîììóíèñò. -1978. - N 123. - 25 ìàÿ. - Ñ.2.1584. Ìóðàäÿí Â. Àðìèÿ áðàòñòâà è äðóæáû íàðîäîâ (Íàäåæíûéñòðàæ çàâîåâàíèé Îêòÿáðÿ) [Î âêëàäå àðìÿí, â ÷èñëå êîòîðûõãëàâêîì Çàïàä. ôðîíòîì Àë. Ìÿñíèêÿí, â ñîçäàíèè Âîîðóæåííûõñèë Ñîâåò. ñòðàíû, â áîðüáó ñ èíîñòð. èíòåð., è ñ áàñìà÷àìè] // Êîììóíèñò.- 1978. - N45. - 22 ôåâð. - Ñ. 2.1585. Îãàíäæàíÿí Á. Ìîãó÷àÿ ñèëà äðóæáû (Ê 150-ëåòèþâõîæäåíèÿ Àðìåíèè â ñîñòàâ Ðîññèè) [È î ïåðèîäå áîðüáû ñ ñàìîäåðæàâèåì,â êîòîðîì ïðèíÿëè ó÷àñòèå âûäàþùèåñÿ ñûíû Àðìåíèè348

è Àë. Ìÿñíèêÿí â òîì ÷èñëå] // Êîììóíèñò. - 1978. - N 134. - 8 èþíÿ.- Ñ. 2- 3.1586. Ïðèâåòñòâèå 1 ñúåçäà ðåâêîìîâ Ý÷ìèàäçèíñêîãî óåçäàÍàðêîìâåñíó ÑÑÐÀ è êîìàíäîâàíèþ 11-é àðìèè. [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏ-Û³ÝÇÝ ·Ý³Ñ³ï³ÝùÇ Ëáëù ¾çÙdzÍÝÇ ·³í³éÇ Ñ»ÕÏáÙÝ»ñÇ ³Ý¹ñ³-ÝÇÏ Ñ³Ù³·áõÙ³ñáõÙ: î»ùëïÁ ѳۻñ»Ý] // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñ-ËÇíÝ»ñÇ. - 1978. - Ã.1. - ¿ç 154:1587. Òàòèêÿí Ø. “Îïðàâäàòü ìóêè îòöîâ…” [Î ôèëüìå “Ðîæäåíèå”,ñíÿòîãî íà êèíîñòóäèè “Àðìåíôèëüì”, è ïîñâÿùåííîãî À. Ìÿñíèêÿíó. ãëàâíîé ðîëè Õîðåí Àáðàìÿí, àâòîð ñöåíàðèÿ Àðìåí Çóðàáîâ,ðåæèñ. - ïîñòàíîâù. Ôðóíçå Äîâëàòÿí] // Êîììóíèñò. - 1978. -N 9. - 11 ÿíâ. – Ñ. 4.19791588. ²Ï³Ý³íáñ ѻճ÷áË³Ï³Ý ¹»ÙáÏñ³ïÁ: Çï³Ï³Ý Ýëï³ßñç³ÝªÝíÇñí³Í Ø. ܳÉμ³Ý¹Û³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 150-³ÙÛ³ÏÇÝ: [ܳ¨ª ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝǪ ܳÉμ³Ý¹Û³ÝÇÝ ÝíÇñí³Í áõëáõÙݳëÇñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ]// êáí»ï. г۳ëï³Ý. - 1979. - Ã. 246. - 23 ÑáÏï. - ¿ç 1:1589. ²ÙÇñμ»ÏÛ³Ý ì. Ø»Í ÏÛ³ÝùÇ å³ïÙáõÃÛáõÝ: [γñÙÇñ μ³Ý³ÏdzÙñ³åÝ¹Ù³Ý Ñ³Ù³ñ êáí»ï³Ï³Ý ØÇáõÃÛ³Ý Ù³ñß³É ÐáíѳÝݻ봳Õñ³ÙÛ³ÝÇ Ý³¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»ï ѳݹÇåÙ³Ý Ù³ëÇÝ] // гÛñ»ÝÇùÇÓ³ÛÝ. - 1979. - Ã.7. - 14 ÷»ïñ. - ¿ç 2,6:1590. ²í³·Û³Ý ê.¸. [ºñÇï³ë³ñ¹áõÃÛ³ÝÁ áõÕÕí³Í ݳ¨ª ²É. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÇ ÏáãÇ Ù³ëÇÝ] // ²í³·Û³Ý ê.¸. г۳ëï³ÝÇ »ñÇï³ë³ñ¹³Ï³ÝÙ³ÙáõÉÁ ÅáÕáíáõñ¹Ý»ñÇ μ³ñ»Ï³ÙáõÃÛ³Ý ¹ñá߳ϳÏÇñ (1920-1930ÃÃ.). - º., 1979. - ¿ç 14-15:1591. ´³ñë»ÕÛ³Ý ÊÇϳñ: êáí»ï³Ï³Ý ݳÉμ³Ý¹Û³Ý³·ÇïáõÃÛ³ÝÝí³×áõÙÝ»ñÁ: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ³ß˳ïáõÃÛáõÝÝ»ñÁ ÑÇÙù ѳÝ-¹Çë³Ý³Éáõ Ù³ëÇÝ] // Èñ³μ»ñ ѳë. ·Çï. - 1979. - Ã.11. - ¿ç 29-39:1592. ¸³ñáÝÛ³Ý ê»ñ·»Û: ²½³ïáõÃÛ³Ý »ñ·ÇãÁ [ØÇù³Û»É ܳÉμ³Ý¹-Û³ÝÁ ݳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ·Ý³Ñ³ïÙ³Ùμ] // êáí»ï. ·ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ.- 1979. - Ã.11. - ¿ç 147-153:349

1593. ºÝ·áÛ³Ý ö.Æ. ´áÉߨÇÏÛ³Ý Ïáõë³ÏóáõÃÛ³Ý ù³Õ³ù³Ï³Ý áõ·³Õ³÷³ñ³Ï³Ý ·áñÍáõÝ»áõÃÛáõÝÁ 1918-1920ÃÃ.: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏ-Û³ÝÇ ¹»ñÁ êáí»ï³Ï³Ý å»ï³Ï³Ý ³å³ñ³ïÇ ëï»ÕÍÙ³Ý ·áñÍáõÙ];´áÉߨÇÏÛ³Ý Ïáõë³ÏóáõÃÛ³Ý ëïñ³ï»·Ç³Ý áõ ï³ÏïÇÏ³Ý ù³Õ³ù³ódzϳÝå³ï»ñ³½ÙÇ ï³ñÇÝ»ñÇÝ: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ ³ñ¨»ÉÛ³Ý鳽ٳ׳ϳï áõÕ³ñÏ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ºÝ·áÛ³Ý ö.Æ. ´áÉߨÇÏÛ³Ý Ïáõë³ÏóáõÃÛ³Ýëïñ³ï»·Ç³Ý áõ ï³ÏïÇÏ³Ý ûï³ñ»ñÏñÛ³ 鳽ٳϳÝÇÝï»ñí»ÝódzÛÇ ¨ ù³Õ³ù³óÇ³Ï³Ý å³ï»ñ³½ÙÇ Å³Ù³Ý³Ï³ßñç³-ÝáõÙ. - º., 1979. - ¿ç 52-106, 175-232:1594. γÝóÛ³Ý È¨áÝ: §ºñ»Ë³Ý»ñÁ Ù»ñ í³Õí³ ûñÝ áõ ³å³-·³Ý…¦: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÁ »ñ»Ë³Ý»ñÇ ¹³ëïdzñ³ÏáõÃ۳ݷáñÍÁ ϳñ¨áñ»Éáõ ѳñóáõÙ] // гÛñ»ÝÇùÇ Ó³ÛÝ. - 1979. - Ã.33. - 15û·áëï. - ¿ç 2-3:1595. γñ³Ë³ÝÛ³Ý Ð³ëÙÇÏ: سÝáõÏÝ»ñÇ Ù»Í μ³ñ»Ï³ÙÁ: [гÛÅáÕáíñ¹Ç ѳݹ»å ì.Æ. È»ÝÇÝÇ Ñá·³ï³ñ í»ñ³μ»ñÙáõÝùÇ ³éÇÃáíݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ï³ñÍÇùÇ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. - 1979.- Ã.6. - ¿ç 1-2:1596. гٳ½³ëåÛ³Ý ì³ñ¹·»ë: ÄáÕáíñ¹Ç ³½ÝÇí ½³í³ÏÁ: (ÌÝݹ-Û³Ý 100-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí): [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¨ ²ñ³Ù³ÛÇë ºñ½ÝÏ-Û³ÝÇ Ùï»ñÙáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ] //êáí»ï. г۳ëï³Ý.- 1979.- Ã. 10.- ¿ç 1-2:1597. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý .´. ì.Æ. È»ÝÇÝÁ Ñ³Û ÅáÕíñ¹Ç ѻճ÷á˳-Ï³Ý ¨ ³½·³ÛÇÝ-³½³ï³·ñ³Ï³Ý å³Ûù³ñÇ Ù³ëÇÝ: (ì.Æ. È»ÝÇÝÇ ÍÝݹ-Û³Ý 110-³ÙÛ³ÏÇÝ): [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»ï ѳٳ·áñͳÏóáõÃÛ³ÝÙ³ëÇÝ] // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1979. - Ã.3. - ¿ç 3-12:1598. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý ¨áñ·: ØÇù³Û»É ܳÉμ³Ý¹Û³ÝÁ Ñ³Û Ù³ñùëÇëï³Ï³ÝÙïùÇ ·Ý³Ñ³ïÙ³Ùμ: (ØÇù³Û»É ܳÉμ³Ý¹Û³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 150-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí) [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ áõëáõÙݳëÇñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ]// Èñ³μ»ñ ѳë. ·Çï. - 1979. - Ã.11. - ¿ç 3-16:1599. Þ³Ñݳ½³ñÛ³Ý ²ñï³ß»ë: ØÇù³Û»É ܳÉμ³Ý¹Û³ÝÇ ÍÝݹ۳Ý150-³ÙÛ³ÏÇÝ ÝíÇñí³Í Ñáμ»ÉÛ³Ý³Ï³Ý ·Çï³Ï³Ý Ýëï³ßñç³Ý: [ܳ¨ª²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ·Ý³Ñ³ï³ÝùÇ Ù³ëÇÝ] // Èñ³μ»ñ ѳë. ·Çï. - 1979. -Ã.11. - ¿ç 114-115:3501600. ä³ïÙáõÃÛ³Ý ÷³é³íáñ ¿ç»ñÁ: (11-ñ¹ γñÙÇñ μ³Ý³ÏÇ 60

ï³ñÇÝ): [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ 11-ñ¹ μ³Ý³ÏÇ é³½Ù³Ñ»Õ³÷á˳-Ï³Ý ËáñÑñ¹Ç ³Ý¹³Ù ÉÇÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. - 1979. -Ã.189. - 15 û·áëï. - ¿ç 3:1601. ê³ñ·ëÛ³Ý ê. ²ñ³Ù³ÛÇë ºñ½ÝÏÛ³Ý: ÌÝÝ¹Û³Ý 100-³ÙÛ³ÏdzéÃÇí: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»ï μ³ñ»Ï³ÙáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ] // êáí»ï.г۳ëï³Ý. - 1979. -Ã. 109. - 11 Ù³ÛÇëÇ. - ¿ç 3:1602. Àðçóìàíÿí Àøîò.  åäèíîé ñåìüå [Î âêëàäå âèäíûõ äåÿòåëåéïàðòèè è â òîì ÷èñëå À. Ìÿñíèêÿíà â âîññòàíîâëåíèå íàðîäíîãîõîçÿéñòâà Ñîâåò. Àðìåíèè] // Äðóæáà. Îá àðìÿíî-ðóññêèõ ëèòåðàòóðíûõè êóëüòóðíûõ ñâÿçÿõ. – Ì., 1979. – Ñ. 5 - 1251603. Îâñåïÿí Î.À. Çàùèòà è ïðîïàãàíäà àðìÿíñêèìè ìàðêñèñòàìè-ëåíèíöàìèó÷åíèÿ î äèêòàòóðå ïðîëåòàðèàòà // ´³Ýμ»ñ ºñ¨³-ÝÇ Ð³Ù³Éë³ñ³ÝÇ. - 1979. - à 3. - ¿ç. 76-87. - È íà àðì. ÿç. Òàêæå.Èç ñîäåðæ.: [Íàðÿäó ñî Ñò. Øàóìÿíîì, Á. Êíóíÿíöåì, Ñ. Ñïàíäàðÿíîìïðèâîäÿòñÿ è âûñêàçûâàíèÿ Àë. Ìÿñíèêÿíà î äèêòàòóðå ïðîëåòàðèàòà âëåíèíñêîì ïîíèìàíèè].19801604. ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñáõß³ñÓ³ÝÇ μ³óáõÙÁ ºñ¨³ÝáõÙ // êáí»ï.г۳ëï³Ý. - 1980. - Ã. 12. - ¿ç 4; гÛñ»ÝÇùÇ Ó³ÛÝ. - 1980. - Ã. 49. - 29ÝáÛ»Ùμ. - ¿ç 2:1605. ²Õ³μ³μÛ³Ý êáõñ»Ý: ܳÇñÇ ¼³ñÛ³ÝÇ áõÕ»·ÇÍÁ: (ܳÇñǼ³ñÛ³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 80-³ÙÛ³ÏÁ): [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ·Ý³Ñ³ï³Ï³-ÝÁ §ÞÇñ³ÏÇ ¹³ßïáõÙ¦ μ³Ý³ëï»ÕÍáõÃÛ³ÝÁ] // êáí»ï. ·ñ³Ï³Ýáõ-ÃÛáõÝ. - 1980. - Ã.12. - ¿ç 104-125:1606. ²Õ³ç³ÝÛ³Ý Þ. лճ÷áËáõÃÛ³Ý Ã³Ý·³ñ³ÝÁ: [ܳ¨ª ².ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ³ß˳ï³ë»ÝÛ³ÏÁ óáõó³¹ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г-Û³ëï³Ý. - 1980. - Ã.75. - 28 Ù³ñïÇ. - ¿ç 4:1607. ´³ñë»ÕÛ³Ý Ê. лճ÷áËáõÃÛ³Ý ½ÇÝíáñÁ: êáõñ»Ý Ðáíë»÷-Û³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 90-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»ï ·áñÍáõ-Ý»áõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý.-1980.- Ã.291. - 16 ¹»Ïï. - ¿ç 2:351

1608. ³ÉáÛ³Ý ³Éáõëï: سÛÇëÛ³Ý ³åëï³ÙμáõÃÛ³Ý å³ïÙáõ-ÃÛ³Ý å³ï׳éÝ»ñÁ: ²åëï³ÙμáõÃÛ³Ý å³ïÙ³Ï³Ý Ý߳ݳÏáõÃÛáõÝÁ:[²É»ùë³Ý¹ñ³åáÉÇ å³Ûٳݳ·ñÇ í»ñ³μ»ñÛ³É Ñ³Ûï³ñ³ñáõÃÛ³Ý, ì. Æ.È»ÝÇÝÇ §²¹ñμ»ç³ÝÇ, ìñ³ëï³ÝÇ, г۳ëï³ÝÇ, ¸³Õëï³ÝÇ È»éݳ-ϳÝÝ»ñÇ Ñ³Ýñ³å»ïáõÃÛ³Ý ÏáÙáõÝÇëï ÁÝÏ»ñÝ»ñÇݦ ·ñ³Í ݳٳÏÁ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ²Ý¹ñÏáíϳë μ»ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ³ÉáÛ³Ý ³Éáõëï.лñáë³Ï³Ý Ù³ÛÇëÇó ѳÕÃ³Ï³Ý ÝáÛ»Ùμ»ñ. - º., 1980. - ¿ç 89-107:1609. ³ÉáÛ³Ý ³Éáõëï: ì.Æ. È»ÝÇÝÁ ¨ ²Ý¹ñÏáíϳëÁ: (ì.Æ. È»ÝÇ-ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 110-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí) [ܳ¨ª êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÇ ÄáÕ-ÏáÙËáñÑÇ Ý³Ë³·³Ñ Ý߳ݳÏí³Í ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ ²Ý¹ñÏáíϳë μ»-ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // Èñ³μ»ñ ѳë. ·Çï. - 1980. - Ã.4. - ¿ç 4-17:1610. ¸»ÙÇñ×Û³Ý Î. ê. лñáë³Ï³Ý å³Ûù³ñÇ ×³Ý³å³ñÑáí: [ܳ¨²É. ØÛ³ëÝÇÏáíÇ (ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý) ³ÝáõÝÝ áõ ·áñÍÁ ÅáÕáíáõñ¹Á í³é å³-Ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ¸»ÙÇñ×Û³Ý Î. ê. êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³Ý. - º., 1980. -¿ç 3-29:1611. º½»ÏÛ³Ý è., ÜÇÏáÕáëÛ³Ý è. È»ÝÇÝÁ ¨ г۳ëï³ÝÁ: [ܳ¨ª ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»ï ѳݹÇåáõÙÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. -1980. - Ã.5. - ¿ç 1-2:1612. ³Ùñ³½Û³Ý Ðñ³Ýï: êáí»ï³Ñ³Û ·ñ³Ï³Ý ÏÛ³ÝùÇ ³é³çÇÝï³ñÇÝ»ñÁ: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÁ ëáí»ï³Ñ³Û ·ñ³Ï³ÝáõÃ۳ݽ³ñ·³óÙ³Ý ·áñÍáõÙ ¨ Ýñ³ ݳ˳ӻéÝáõÃÛ³Ùμ 1922Ã. û·áëïáëÇÝÂÇýÉÇëáõÙ §Üáñ ³ß˳ñѦ ³Ùë³·ñÇ ÉáõÛë ÁÝͳÛÙ³Ý Ù³ëÇÝ] // êáí»ï.г۳ëï³Ý. - 1980. - Ã. 8. - ¿ç 11-13:1613. ¨áëÛ³Ý ´. ºÕdz Æëϳݹ³ñÛ³Ý: (ÌÝÝ¹Û³Ý 90-³ÙÛ³ÏÇ ³é-ÃÇí): [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÁ ѻճ÷áË³Ï³Ý Ñ³Û³óùÝ»ñÇÓ¨³íáñÙ³Ý ·áñÍáõÙ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. - 1980. - Ã. 152. - 29 Ñáõ-ÝÇëÇ. - ¿ç 3:1614. Êáõ¹³í»ñ¹Û³Ý Îáëï³Ý¹ÇÝ: êáí»ï³Ñ³Û å³ïÙ³·Çïáõ-ÃÛ³Ý Ýí³×áõÙÝ»ñÁ: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÏÛ³ÝùÇÝ áõ ·áñÍáõÝ»áõ-ÃÛ³ÝÁ ÝíÇñí³Í ³ß˳ïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ] // Èñ³μ»ñ ѳë. ·Çï. -1980. - Ã. 11. - ¿ç 68-87:1615. гÏáμÛ³Ý ².Ø. Ð³Û ÅáÕáíñ¹Ç ³½·³ÛÇÝ í»ñ³ÍÝÝ¹Ç 60-³ÙÛ³-ÏÁ: [ܳ¨ª êáí»ï. г۳ëï³ÝÇ ³é³çÇÝ ÇëÏ ³ÙÇëÝ»ñÇÝ èáõë³ëï³-352

ÝÇó ëï³óí³Í û·ÝáõÃÛ³Ý ³éÇÃáí ².ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ³ßí»ïíáõÃÛ³ÝÙ³ëÇÝ] // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1980. - Ã.2. - ¿ç 105-114:1616. гÏáμÛ³Ý ². Ø. [г۳ëï³ÝÇ êáí»ïÝ»ñÇ ³é³çÇÝ Ñ³Ù³·áõ-Ù³ñáõ٠ϳé³í³ñáõÃÛ³Ý Ñ³ßí»ïíáõÃÛ³Ý Ù»ç (1922 Ã. ÑáõÝí³ñ) ÄáÕ-ÏáÙëáí»ïÇ Ý³Ë³·³Ñ ². ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ êáí»ï³Ï³Ý èáõë³ëï³-ÝÇó ëï³óí³Í û·ÝáõÃÛ³Ý ³ñ¹ÛáõÝùÝ»ñÁ ³Ù÷á÷»Éáõ ¨ èÏ(μ)ΠλÝï-ÏáÙÇ áñáßÙ³μ г۳ëï³Ý Ùßï³Ï³Ý ³ß˳ï³ÝùÇ ·³Éáõ Ù³ëÇÝ] //гÏáμÛ³Ý ². Ø. êáí»ï³Ï³Ý ÅáÕáíáõñ¹Ý»ñÇ »Õμ³Ûñ³Ï³Ý ÁÝï³ÝÇùáõÙ.- º., 1980. - ¿ç 14-17:1617. гÛñ³å»ïÛ³Ý Ð³ÛÏ: ´³Ý³ÏÇ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÁ: (ö³ëï³·-ñ³Ï³Ý íÇå³Ï) [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. ·ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ. -1980. - Ã.7. - ¿ç 8-43:1618. ÐáíѳÝÝÇëÛ³Ý ÚáõñÇ: Ø»Í μ³ñ»Ï³ÙáõÃÛáõÝÁ Ñáõß»ñáõÙ: [²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ì. Æ. È»ÝÇÝÇ Ù³ëÇÝ] // ²í³Ý·³ñ¹. – 1980. – Ã. 48. – 20³åñ. - ¿ç 3:1619. ÔáõϳëÛ³Ý ³íñáß: Ðñ³ãÛ³ ²×³éÛ³ÝÇ Ý³Ù³ÏÁ ²É. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÇÝ [г۳ëï³ÝáõÙ Ùï³íáñ³Ï³ÝÇ ³ß˳ï³Ýù ·ïÝ»Éáõ Ëݹñ³Ýùáí]// ²í³Ý·³ñ¹. - 1980. – Ã. 127. - 22 ÑáÏï. – ¿ç 3:1620. Ø»ÉÇùÛ³Ý Ü., ²½ñáÛ³Ý È. ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñáõß³ñÓ³ÝÇ μ³óáõÙÁºñ¨³ÝáõÙ: (È»ÝÇÝÇ ·áñÍÇÝ ³ÝÓÝíÇñ³μ³ñ ͳé³Û»Éáõ ûñÇݳÏ)// êáí»ï. г۳ëï³Ý. – 1980. – Ã. 274. – 26 ÝáÛ»Ùμ. - ¿ç 1-2, Éáõë³ÝÏ.:1621. ܳٳÏÝ»ñ... ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ: [ñí³Í Ñ³Û ·áñÍÇã-Ý»ñÇ ÏáÕÙÇó: ܳٳÏÝ»ñÇ ËÙμ³·ñ, áõ Ññ³å.] / Þ. Ô³½³ñÛ³ÝÇ // г-Û³ëï³ÝÇ ³ß˳ï³íáñáõÑÇ. - 1980. - Ã. 9. - ¿ç 1-2, 17-19:1622. ä³ñë³ÙÛ³Ý ì.². ػͳí³ëï³Ï å³ïÙ³μ³ÝÁ ¨ ѳë³ñ³-Ï³Ï³Ý ·áñÍÇãÁ: (ÐêêÐ ² ³Ï³¹»ÙÇÏáë .´. Ô³ñÇμç³ÝÛ³ÝÇ ÍÝݹ۳Ý60-³ÙÛ³ÏÇÝ): [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÏÛ³ÝùÇ ¨ ѻճ÷áË³Ï³Ý ·áñ-ÍáõÝ»áõÃÛ³Ý å³ïÙáõÃÛ³Ý áõëáõÙݳëÇñáõÃÛ³Ùμ ½μ³Õí»Éáõ Ù³ëÇÝ] //´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1980. - Ã.2. - ¿ç 228-231:1623. æñμ³ßÛ³Ý ¾¹í³ñ¹: ñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý ·Çï³Ï³Ý áõëáõÙݳëÇñáõÃÛ³ÝáõÕÇÝ»ñáõÙ: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÁ ëáí»ï³Ñ³Û ·ñ³Ï³-ݳ·ÇïáõÃÛ³Ý ½³ñ·³óÙ³Ý ·áñÍáõÙ] // Èñ³μ»ñ ѳë. ·Çï. - 1980. - Ã.11. - ¿ç 41-52:353

1624. ê³ñ·ëÛ³Ý ØÇݳë: ÐÇÙÝ³Ï³Ý ³½¹³ÏÝ»ñÇó Ù»ÏÁ: [Î. гɳμ-Û³ÝÇ` È»ÝÇÝÇ ¹ÇÙ³ù³Ý¹³ÏÇ í»ñ³μ»ñÛ³É ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ áõÕ³ñ-Ï³Í Ý³Ù³Ïáõ٠ݳ¨ º. â³ñ»ÝóÇ Ï³ñÍÇùÁ ϳñ¨áñ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ºñ»-ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. – 1980. – Ã. 61. – 12 Ù³ñïÇ. - ¿ç 3:1625. Äàðÿí Çàðçàíä. Ïðåäñåäàòåëü ðåñïóáëèêè. Ïüåñà [Îá À.Ô.Ìÿñíèêÿíå] Ïåðåâîä ñ àðìÿíñêîãî Ý. Ãåâîðêÿí // Ëèò. Àðìåíèÿ. -1980. - N11. - Ñ. 8-39.1626. Äåìèð÷ÿí Êàðåí: Ïîä çíàìåíåì Ëåíèíà - ê íîâûìñâåðøåíèÿì. Äîêëàä òîâ. Ê.Ñ. Äåìèð÷ÿíà (Òîðæåñòâåííîå çàñåäàíèåÖÊ Êîìïàðòèè Àðìåíèè è Âåðõîâíîãî Ñîâåòà Àðìÿíñêîé ÑÑÐ)[äîê-ä, ïîñâÿùåííûé 60-ëåòèþ Àðì. ÑÑÐ è Êîìïàðòèè Àðìåíèè, âêîòîðîì óïîìÿíóòû èìåíà òåõ, êòî ñòîÿë ó èñòîêîâ è Ìÿñíèêÿíà òàêæå]// Êîììóíèñò. - 1980. - N 277-278. - 29 íîÿáð. - Ñ. 2-4.1627. Êàçàíäæÿí Â.Î. Ïàðòèéíîå ðóêîâîäñòâî îðãàíèçàöèîííîïîëèòè÷åñêèìóêðåïëåíèåì êîìñîìîëà Àðìåíèè â ãîäû âîññòàíîâëåíèÿíàðîäíîãî õîçÿéñòâà // ´³Ýμ»ñ ºñ. гٳÉë³ñ³ÝÇ Ð³ë³ñ³Ï.·ÇïáõÃ. - 1980. - à 3. - ¿ç 26.Î ñîîáùåíèè ïî ïîâîäó îòêðûòèÿ â Åðåâàíå 21 àâã. 1921ã. 1-ãî ñúåçäàÊîì. ñîþçà ìîëîäåæè Àðìåíèè, íà êîòîðîì âûñòóïèë ñ äîêëàäîì î òåêóùåììîìåíòå è çàäà÷àõ êîìñîìîëà ïðåäñåäàòåëü ÑÍÊ (Ñîâåò Íàðîäíûõ Êîìèññàðîâ)Àðì. ÑÑÐ À.Ô. Ìÿñíèêÿí (Ìÿñíèêîâ).1628. Ëà÷èíîâ Í. Íåçàáûâàåìàÿ âåñíà äâàäöàòü ïåðâîãî [Âîñïîìèíàíèÿ÷ëåíà ÊÏÑÑ ñ 1920ã., ïåðñîí. ïåíñèîí. ñîþçí. çíà÷åíèÿÍ. Ëà÷èíîâà, ñâÿçàííûå ñ åãî ðåâîëþö. äåÿòåëüíîñòüþ â Àðìåíèè,â êîòîðûõ òàêæå óïîìèíàåòñÿ, êàê â ìàðòå 1921 ãîäà ïàðòîðãàíèç.Àðìåíèè îáðàòèëàñü ê ÷ëåíó Ðåââîåíñîâåòà è ê Àë. Ìÿñíèêÿíó çàïîìîùüþ ïî ïîâîäó äàøíàêîâ] //Êîìñîìîëåö.- 1980.- N 17.- 7 ôåâð.- Ñ.3.1629. Ìåëèêÿí Í., Àçðîÿí Ë. Ïðèìåð áåççàâåòíîãî ñëóæåíèÿ äåëóËåíèíà. Îòêðûòèå ïàìÿòíèêà À. Ìÿñíèêÿíó â Åðåâàíå [ñêóëüïòîðÀðà Øèðàç, àðõèò. Äæèì Òîðîñÿí] // Êîììóíèñò - 1980. - N 274. - 26íîÿáð. - Ñ. 1; Êîìñîìîëåö. - 1980. - N143. - 27 íîÿáð. - Ñ.2354

Èç ñîäåðæ.: Ðå÷ü ïåðâîãî ñåêðåòàðÿ ÖÊ ÊÏ Àðìåíèè Êàðåíà Äåìèð÷ÿíàî ðåâîë. ïóòè Àë. Ìÿñíèêÿíà íà îòêðûòèè ïàìÿòíèêà. .1630. Ìíàöàêàíÿí À. Èäåéíàÿ óáåæäåííîñòü è äåëîâèòîñòü [Ê100-ëåòèþ ñî äíÿ ðîæäåíèÿ âèäíîãî ðåâîëþöèîííîãî äåÿòåëÿ ÂàãàíàÂàðàçäàòîâè÷à Îâñåïÿíà, à òàê æå î ìîáèëèçàöèè àðìÿí-ðåâîëþöèîíåðîâè Àë. Ìÿñíèêÿíà â òîì ÷èñëå, äëÿ ðàáîòû â ÑîâåòñêîéÀðìåíèè] // Êîììóíèñò. - 1980. - N126. - 30 ìàÿ. - Ñ. 3.1631. [Íîâàÿ êàðòèíà Âàãàðøàêà Àðàìÿíà, (íàïèñàâøåãî íà îäíîìïîëîòíå ïîðòðåòû Â.È. Ëåíèíà, À. Ìÿñíèêÿíà è Ñ. Ëóêàøèíà] //Êîìñîìîëåö. - 1980. - N143. - 27 íîÿáð. - Ñ. 4; Ðåïðîäóêöèÿ êàðòèíû.1632. Õóäàâåðäÿí Ê. Â.È. Ëåíèí è âîçðîæäåíèå àðìÿíñêîãî íàðîäà[Óïîìèíàíèå î ïðèáûòèè â ìàå 1921 ãîäà â Åðåâàí À.Ô. Ìÿñíèêÿíà,âîçãëàâèâøåãî Ðåñïóáëèêó, êîòîðûé ïðèâåç íà Êàâêàç ïèñüìîÂ.È. Ëåíèíà îò 14 àïðåëÿ 1921ã., (“Òîâàðèùàì êîììóíèñòàì Àçåðáàéäæàíà,Ãðóçèè, Àðìåíèè, Äàãåñòàíà, Ãîðñêîé ðåñïóáëèêè”)] // Êîìñîìîëåö.- 1980. - N 58. - 13 ìàÿ. - Ñ. 2- 3.19811633. ²É»ùÛ³Ý . ÐÈ뼯 ÷³é³å³ÝÍ 60-³ÙÛ³ÏÁ [1921 Ã. û·áëï.21-ÇÝ ÐÈ뼯 ³é³çÇÝ Ñ³Ù³·áõÙ³ñáõ٠ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ »ÉáõÛÃÇÙ³ëÇÝ] // Îáõë³Ïó³Ï³Ý Ëáëù. – 1981. – Ã. 17. - ¿ç 13-18:1634. ²Õ³Û³Ý Ì. ä. º½ñ³÷³ÏáõÙ: [г۳ëï³ÝáõÙ ëáí»ï³Ï³Ý Çß-˳ÝáõÃÛ³Ý ³Ùñ³åÝ¹Ù³Ý Ñ³Ù³ñ ÙÕí³Í å³Ûù³ñáõ٠ݳ¨ ²É. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñ³Ï³ï³ñáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ] // ²Õ³Û³Ý Ì.². èáõë³ëï³ÝÇ ¹»-ñÁ Ñ³Û ÅáÕáíñ¹Ç å³ïÙ³Ï³Ý ×³Ï³ï³·ñáõÙ. - º., 1981. - ¿ç 339-340:1635. ²í³·Û³Ý ê. ÜíÇñ³Ï³Ý ³é³ù»ÉáõÃÛ³Ùμ: (§Î³ñÙÇñ ½ÇÝíáñ¦Ã»ñÃÇ ÉáõÛëÁÝͳÛÙ³Ý 60-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí) [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ` г۳ëï³ÝÇÏáÙÏáõëÇ ºñ¨³ÝÇ Ï³½Ù³Ï»ñåáõÃÛ³Ý ÁݹѳÝáõñ ÅáÕáíáõÙ áõ-Ý»ó³Í ½»ÏáõóÙ³Ý Ñ³Ù³éáï³·ñáõÃÛáõÝÁ 1922 Ã. ÑáÏï. 19-Ç Ñ³Ù³ñáõÙïå³·ñí»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. – 1981. – Ã. 132. – 8ÑáõÝÇëÇ. - ¿ç 2355

1636. ³ëå³ñ»³Ý ê. ö³éù ù»½ г۳ëï³Ý [ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³-ÝÇ` Ñ³Û ÅáÕáíñ¹Ç ÷ñÏáõÃÛ³Ý ·áñÍÇÝ ³ç³Ïó»Éáõ Ù³ëÇÝ] // Èñ³μ»ñ. -Èáë ²Ýç»É»ë, 1981. - Ã. 13. - 3 ÛáõÝáõ³ñ. - ¿ç 6-7:1637. ¨áñ·Û³Ý òáɳÏ: 26 ÏáÙÇë³ñÝ»ñÇ ³Ýí³Ý ²Ý¹ñÏáíϳëÛ³ÝÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý ѳٳÉë³ñ³ÝÇ ëï»ÕÍÙ³Ý ¨ ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý å³ï-ÙáõÃÛáõÝÇó: [ÎáÙáõÝÇëï³Ï³Ý ѳٳÉë³ñ³ÝÇ ëï»ÕÍÙ³Ý ·áñÍáõÙ ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ï³ï³ñ³Í ѳïáõÏ Í³é³ÛáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ] // Èñ³μ»ñѳë. ·Çï. – 1981. – Ã. 2. - ¿ç 12-22. - ²Ù÷á÷. éáõë.:1638. ¸³ñáÝÛ³Ý ê. Î. ´³Ý³ëï»ÕÍÁ ¨ ù³Õ³ù³óÇÝ: (ܳÇñÇ ¼³ñ-Û³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 80-³Ù³ÏÇ ³éÃÇí) [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñáí³Ý³íáñáõ-ÃÛ³Ùμ Ü. ¼³ñÛ³ÝÇ μ³Ý³ëï»ÕÍáõÃÛáõÝÝ»ñÁ Ññ³ï³ñ³Ïí»Éáõ Ù³ëÇÝ]// È»ÝÇÝÛ³Ý áõÕÇáí. – 1981. – Ã. 1. - ¿ç 90-96. – (Ø»ñ ·ñ³Ï³ÝáõÃ۳ݻñ³Ëï³íáñÝ»ñÁ) :1639. ¸»ÙÇñ×Û³Ý Î. ê. [1921 Ã. ì. Æ. È»ÝÇÝÇ §²¹ñμ»ç³ÝÇ, ìñ³ëï³ÝÇ,г۳ëï³ÝÇ, ¸³Õëï³ÝÇ ¨ È»éݳϳÝÝ»ñÇ Ñ³Ýñ³å»ïáõ-Ã۳ݦ ݳٳÏÁ ². ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ Çñ Ñ»ï г۳ëï³Ý μ»ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ]// ¸»ÙÇñ×Û³Ý Î. ê. ÐáÏï»Ùμ»ñÇ Éáõë³ßáÕ ×³Ý³å³ñÑáí. - º., 1981. -¿ç 15:1640. º½»ÏÛ³Ý è. ö³é³å³ÝÍ 60-³ÙÛ³Ï: [1921 Ãí³Ï³ÝÇ û·áëïáëÇ21-ÇÝ ºñ¨³Ýáõ٠г۳ëï³ÝÇ ÏáÙ»ñÇïÙÇáõÃÛ³Ý ³é³çÇÝ Ñ³Ù³-·áõÙ³ñáõ٠ݳ¨ ÅáÕÏáÙëáí»ïÇ Ý³Ë³·³Ñ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ »ÉáõÛÃÇÙ³ëÇÝ] // êáí»ï. ¹åñáó. – 1981. – Ã. 44. – 29 ÑáÏï. - ¿ç 2:1641. Æë³Ñ³ÏÛ³Ý ²íÇÏ: Ü»ñ¹³ßݳÏáõÃÛáõÝ: [²É. سñïáõÝáõ(ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ) Ù³Ñí³Ý ÉáõñÁ سñïÇñáë ê³ñÛ³ÝÁ ݳٳÏáí ²í.Æë³Ñ³ÏÛ³ÝÇÝ Ñ³Õáñ¹»Éáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. ³ñí»ëï. – 1981. – Ã. 8.- ¿ç 46-55:1642. ȨÇï³ë º. è. ²ÝÙáé³ó ûñ»ñ: (гí»ñŠϻݹ³ÝÇ È»ÝÇÝÁ;ÌÝÝ¹Û³Ý 111-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí) [èÏ(μ)Î ØáëÏí³ÛÇ ÏáÙÇï»Ç ù³ñïáõÕ³ñ²É»ùë³Ý¹ñ üÛá¹áñáíÇã ØÛ³ëÝÇÏáíÇ ûųݹ³ÏáõÃÛ³Ùμ ´É³·áõß»-È»-ýáñïáíáÛÇ ßñç³ÝÇ ³ß˳ï³íáñáõÃÛ³Ý áõÅ»ñáí ½áÑí³Í ÏáÙáõÝÇëï-Ý»ñÇ ÑÇß³ï³ÏÁ ѳí»ñųóÝ»Éáõ ѳٳñ å³É³ï μ³ó»Éáõ Ù³ëÇÝ] //È»ÝÇÝÛ³Ý áõÕÇáí. – 1981. – Ã. 4. - ¿ç 58-59:3561643. [гÙμ³ñÓáõÙÛ³Ý ê.] гݹÇë³íáñ ÝÇëï` ÝíÇñí³Í ºñ¨³ÝÇ

å»ï³Ï³Ý ѳٳÉë³ñ³ÝÇ 60-³ÙÛ³ÏÇÝ: (ÎñÃ³Ï³Ý áõ ·Çï³Ï³Ý ËáßáñÏ»ÝïñáÝÁ) [ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ] // ²í³Ý·³ñ¹. – 1981. –Ã. 148. – 11 ¹»Ïï. - ¿ç 1-3:1644. г۳ëï³ÝáõÙ Ù³ñùëǽÙ-É»ÝÇÝǽÙÇ ï³ñ³ÍÙ³Ý å³ïÙáõ-ÃÛáõÝÁ [§Ð³Û³ëï³ÝáõÙ Ù³ñùëǽÙ-É»ÝÇÝǽÙÇ ï³ñ³ÍÙ³Ý å³ïÙáõ-ÃÛáõݦ ٻݳ·ñáõÃÛ³Ý »ñÏñáñ¹ ѳïáñáõ٠ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ·ñ³-ϳÝ-ï»ë³Ï³Ý ųé³Ý·áõÃÛáõÝÁ í»ñÉáõÍ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ºñ»Ïá۳ݺñ¨³Ý. – 1981. – Ã. 292. – 20 ¹»Ïï. - ¿ç 31645. гݹÇë³íáñ ÝÇëï` ÝíÇñí³Í ºñ¨³ÝÇ å»ï³Ï³Ý ѳٳÉë³ñ³ÝÇ60-³ÙÛ³ÏÇÝ: (ÎñÃ³Ï³Ý áõ ·Çï³Ï³Ý Ëáßáñ Ï»ÝïñáÝÁ) [ݳ¨ ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ѳٳÉë³ñ³ÝáõÙ ÏñÃáõÃÛáõÝ ëï³Ý³Éáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï.¹åñáó. – 1981. – Ã. 50. – 10 ¹»Ïï. - ¿ç 1-3:1646. гëÙÇÏÛ³Ý êáõñ»Ý: ²Ýѳï³Ï³ÝáõÃÛáõÝÝ»ñ, áõÕÇÝ»ñ [ÎÇÝáμ»Ù³¹ñÇãü. ¸áíɳÃÛ³ÝÇ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ ÝíÇñí³Í §ºñÏáõÝù¦ ýÇÉ-ÙÇ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. ³ñí»ëï. – 1981. – Ã. 3. - ¿ç 30, 35, 37, 38, 39:1647. гñáõÃÛáõÝÛ³Ý Ð. ²Ý¹ñý»¹»ñ³ódzÛÇ ¨ êêÐØ-Ç ëï»ÕÍÙ³Ýå³ïÙ³Ï³Ý ³ÝÑñ³Å»ßïáõÃÛ³Ý ¹³ßݳÏó³Ï³Ý ݻݷ³÷áËÙ³ÝëݳÝÏáõÃÛáõÝÁ: [г۳ëï³ÝÇ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý Ïáõë³ÏóáõÃÛ³Ý ³é³çÇÝѳٳ·áõÙ³ñáõÙ ². ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ²Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý Ð³Ýñ³å»-ïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ý»¹»ñ³ódzÛÇ Ï³½Ù³íáñÙ³Ý Ñ³ñóÇ ßáõñç ÝßáõÙÝ»ñϳï³ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ´³Ýμ»ñ ºñ¨³ÝÇ Ñ³Ù³Éë. – 1981. – Ã. 1. - ¿ç 139-144. - ²Ù÷á÷. éáõë.:1648. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý . Ð³Û ÅáÕáíñ¹Ç í»ñ³ÍÝÝ¹Ç ïáÝÁ [²É. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÁ سÛÇëÛ³Ý ³åëï³ÙμáõÃÛ³Ý Ý߳ݳÏáõÃÛáõÝÁ μ³ñÓñ ·Ý³Ñ³ï»ÉáõÙ³ëÇÝ] // Îáõë³Ïó³Ï³Ý Ëáëù. – 1981. – Ã. 21. - ¿ç 2-6:1649. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý . ´. Ø»Í ³é³çÝáñ¹Ç å³ï·³ÙÝ»ñáí: (ì. Æ.È»ÝÇÝÇ §²¹ñμ»ç³ÝÇ, ìñ³ëï³ÝÇ, г۳ëï³ÝÇ, ¸³Õëï³ÝÇ, È»éݳ-ϳÝÝ»ñÇ Ð³Ýñ³å»ïáõÃÛ³Ý ÏáÙáõÝÇëï ÁÝÏ»ñÝ»ñÇݦ ݳٳÏÇ 60-³Ù-Û³ÏÇ ³éÃÇí) [60 ï³ñÇ ³é³ç, 1921 Ã. ³åñÇÉÇ 14-ÇÝ ì. Æ. È»ÝÇÝÁ í»-ñáÝßÛ³É Ý³Ù³ÏÁ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»ï ²Ý¹ñÏáíϳë áõÕ³ñÏ»Éáõ Ù³ëÇÝ]// ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. – 1981. – Ã. 88. – 15 ³åñ. - ¿ç 2:1650. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý ¨áñ·: . ¸ÇÙÇïñáíÁ ¨ êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÁ[ݳ¨` ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ´áõÉÕ³ñ³Ï³Ý ¨ ÙÇç³½·³ÛÇÝ ÏáõÙáõ-357

ÝÇëï³Ï³Ý áõ μ³Ýíáñ³Ï³Ý ß³ñÅÙ³Ý ³Ï³Ý³íáñ ·áñÍÇã »áñ·Ç ¸Ç-ÙÇïñáíÇ Ñ»ï ͳÝáóݳÉáõ Ù³ëÇÝ] // Èñ³μ»ñ ѳë. ·Çï. – 1981. – Ã.5. - ¿ç 14-22. - ²Ù÷á÷. éáõë.:1651. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý êï»÷³Ý: г۳ëï³ÝÇ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý Ïáõë³ÏóáõÃ۳ݷáñÍáõÝ»áõÃÛáõÝÁ ѳÝñ³å»ïáõÃÛáõÝáõÙ ·ÇïáõÃÛ³Ýϳ½Ù³Ï»ñåÙ³Ý áõÕÕáõÃÛ³Ùμ (1920-³Ï³Ý Ãí³Ï³ÝÝ»ñ): [´áõñÅáõ³-Ï³Ý Ð³Û³ëï³ÝÇ ûñáù ³ß˳ï³íáñáõÃÛ³Ý ÏñÃáõÃÛ³Ý, ³ñí»ëïÇ ¨·ÇïáõÃÛ³Ý í»ñ³μ»ñÛ³É ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ï³ñÍÇùÇ Ù³ëÇÝ] // Èñ³μ»ñѳë. ·Çï. – 1981. – Ã. 12. - ¿ç 15-26. - ²Ù÷á÷. éáõë.:1652. Ø»ÉùáõÙÛ³Ý Ð. سÝϳí³ñŠѻճ÷á˳ϳÝÁ: ì. ¼áõñ³μÛ³-ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 100-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí [ݳ¨ ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»ïѳݹÇåÙ³Ý Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. ¹åñáó. – 1981. – Ã. 24. – 11 ÑáõÝÇëÇ. -¿ç 4, Éáõë³ÝÏ.:1653. ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý (ØÛ³ëÝÇÏáí) ²É»ùë³Ý¹ñ ü»á¹áñÇ (²ëïí³Í³ïáõñÇ)[ä»ï³Ï³Ý, Ïáõë³Ïó³Ï³Ý, ù³Õ³ù³Ï³Ý, é³½Ù³Ï³Ý ·áñÍÇã,·ñ³Ï³Ý³·»ï: ÎÛ³ÝùÁ ¨ ·áñÍáõÝ»áõÃÛáõÝÁ] // гÛÏ³Ï³Ý êáí»ï³Ï³ÝѳÝñ³·Çï³ñ³Ý: Ðï. 7. - º., 1981. - ¿ç 646-647:1654. Øݳó³Ï³ÝÛ³Ý ². È»ÝÇÝÇ å³ï·³ÙÝ»ñÁ ÎáíϳëÇ ÏáÙáõ-ÝÇëïÝ»ñÇÝ: [ØáëÏí³ÛÇ ÏáÙÇï»Ç ³é³çÇÝ ù³ñïáõÕ³ñ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³-ÝÁ 1921 Ã. ³åñÇÉÇÝ Ð³Û³ëï³Ý ·³Éáõ ¨ È»ÝÇÝÇ Ñ³ÛïÝÇ Ý³Ù³ÏÁ Îáí-ϳë μ»ñ»Éáõ, гÛÏ³Ï³Ý êêРϳé³í³ñáõÃÛ³Ý Ý³Ë³·³Ñ, ³å³ Ïáõë³ÏóáõÃ۳ݲݹñÏáíϳëÛ³Ý »ñÏñ³ÛÇÝ ÏáÙÇï»Ç ³é³çÇÝ ù³ñïáõ-Õ³ñ ÁÝïñí»Éáõ ¨ ÎáíϳëÛ³Ý Î³ñÙÇñ μ³Ý³ÏÇ é³½Ù³Ï³Ý ËáñÑñ¹Ç³Ý¹³Ù ѳëï³ïí»Éáõ Ù³ëÇÝ] // Îáõë³Ïó³Ï³Ý Ëáëù. – 1981. – Ã. 7.- ¿ç 7-10:1655. Øݳó³Ï³ÝÛ³Ý ²ñ. ºñ»ù ѻճ÷áËáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ³ÏïÇí Ù³ë-ݳÏÇóÁ: ²É»ùë³Ý¹ñ ̳ïáõñÛ³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 100-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí [²É.èáõμ»ÝÇÝ (̳ïáõñÛ³ÝÁ) ØáëÏí³Ûáõ٠ݳ¨ ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÑ»ï ѳٳ·áñͳÏó»Éáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. – 1981. – Ã. 99.– 28 ³åñ. - ¿ç 2:1656. ÚáíѳÝÝÇë»³Ý ¸. Øûï 210 ѳ½³ñ ѳۻñ í»ñ³¹³ñÓ³Í »ÝѳÛñ»ÝÇù: [гÛñ»Ý³¹³ñÓáõÃÛ³Ý ·áñÍÁÝóóÁ ϳñ·³íáñ»Éáõ Ýå³ï³Ïáí1921 Ã. ÑáõÉÇëÇ 2-ÇÝ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÁݹáõÝ³Í ¹»Ïñ»ïÇ Ù³ëÇÝ]// Èñ³μ»ñ. - Èáë-²Ýç»É»ë, 1981. - Ã. 25. - 28 Ù³ñïÇ. - ¿ç 7:358

1657. ܳÉμ³Ý¹Û³Ý êÇÙáÝ: Îáõë³ÏóáõÃÛ³Ý μáó³ßáõÝã Ù³ñïÇÏÁ:гÛÏ Ðáíë»÷Û³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 90-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí: [ܳ¨` ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³-ÝÇ Ñ»ï áõë³ÝáÕ³Ï³Ý ï³ñÇÝ»ñÇÝ Ñ³Ù³·áñͳÏó»Éáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï.г۳ëï³Ý. – 1981. – Ã. 30. – 5 ÷»ïñ. - ¿ç 3:1658. [ÞáõëïÏá ê.] ºñÏñÇ Ñ³ñ³í³ÛÇÝ ë³ÑÙ³ÝÝ»ñÇ å³Ñå³Ýáõ-ÃÛ³Ý ¹Çñù»ñáõÙ: гݹÇë³íáñ ÅáÕáí ºñ¨³ÝáõÙ` ÝíÇñí³Í ²Ý¹ñÏáí-ϳëÛ³Ý Ï³ñÙñ³¹ñáß ½ÇÝíáñ³Ï³Ý ûÏñáõ·Ç 60-³ÙÛ³ÏÇÝ [г۳ëï³-ÝÇ ÏáÙÏáõëÇ Ï»ÝïÏáÙÇ μÛáõñáÛÇ ³Ý¹³Ù È. ê. ÞáõëïÏáÝ Çñ ½»ÏáõóÙ³ÝÙ»ç ݳ¨ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ³ÝáõÝÁ ÑÇß³ï³Ï»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ºñ»Ïá۳ݺñ¨³Ý. – 1981. – Ã. 215. – 17 ë»åï. - ¿ç 1:1659. êÇÙáÝÛ³Ý Ð. êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÁ` ì. Æ. È»ÝÇÝÇ å³ïíÇñ³ÝÝ»ñÇÇñ³Ï³Ý³óÙ³Ý ó³ÛïáõÝ ûñÇݳÏ: ì. Æ. È»ÝÇÝÇ §²¹ñμ»ç³-ÝÇ, ìñ³ëï³ÝÇ, г۳ëï³ÝÇ, ¸³Õëï³ÝÇ, È»éݳϳÝÝ»ñÇ Ñ³Ýñ³å»-ïáõÃÛ³Ý ÏáÙáõÝÇëï ÁÝÏ»ñÝ»ñÇݦ ݳٳÏÇ 60-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí [èÏ(μ)ÎØáëÏí³ÛÇ ÏáÙÇï»Ç ù³ñïáõÕ³ñ ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ºñ¨³Ý Ù»Ï-Ý»Éáõ ݳËûñÛ³ÏÇÝ ìɳ¹ÇÙÇñ ÆÉÛÇãÇ Ñ»ï ѳݹÇåÙ³Ý Ù³ëÇÝ] // êáí»ï.г۳ëï³Ý. – 1981. – Ã. 87. – 14 ³åñ. - ¿ç 2:1660. êÇÙáÝÛ³Ý Ðñ. Ø»Í ÑáÏï»Ùμ»ñÇ Ñ³ÕÃ³Ï³Ý ¹ñáßáí: [ܳ¨ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ êáó. Ø»Í Ñ»Õ³÷áËáõÃÛ³Ý Ñ³ÕóݳÏÇ ·áñÍÇÝ Í³é³-Û»Éáõ Ù³ëÇÝ] // Îáõë³Ïó³Ï³Ý Ëáëù. – 1981. – Ã. 20. - ¿ç 2-6:1661. Àðìåíÿí Ð. ×åëîâåê ñ ôîòîãðàôèè (÷åðåç ãîäû, ÷åðåç ðàññòîÿíèÿ)// Êîìñîìëåö. - 1981. - N15. - 3 ôåâð. - Ñ.3. - Ôîòî.Î äèëèæàíñêîì ïîäïîëüùèêå Òàðàñå Èâàíîâå è î ôîòîãðàôèè èç àðõèâàñåìüè Èâàíîâûõ, íà êîòîðîé çàïå÷àòëåí À.Ô. Ìÿñíèêÿí ñ ãðóïïîé äèëèæàíñêèõïîäïîëüùèêîâ.19821662. ²ÉÇ˳ÝÛ³Ý ê. Ð³Û ÅáÕáíñ¹Ç ÙdzѳÙáõé ϳÙùáí: [г۳ëï³ÝÇÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý Ïáõë³ÏóáõÃÛ³Ý ³é³çÇÝ Ñ³Ù³·áõÙ³ñáõÙ(1922 Ã. ÑáõÝí. 26-ÇÝ) ²Ý¹ñý»¹»ñ³ódzÛÇ í»ñ³μ»ñÛ³É ½»ÏáõóÙ³Ý Ù»ç²Ý¹ñÏáíϳëÇ Ñ³Ýñ³å»ïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ÙÇç¨ å»ï³Ï³Ý ¹³ßÇÝùëï»ÕÍ»ÉÁ ÑÇÙݳíáñ»Éáõ, Ãáõñù³Ï³Ý ½áñù»ñÇ ³í»ñ³ÍáõÃÛáõÝÝ»ñÇ áõóɳÝÇ, г۳ëï³ÝÇ Ï³é³í³ñáõÃÛ³Ý ·áñÍáõÝ»áõÃÛáõÝÁ ѳٳ·áõ-Ù³ñÇ Ñ³ßí»ïíáõÃÛ³Ý Ù»ç Ý»ñϳ۳óÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // Îáõë³Ïó³Ï³ÝËáëù. – 1982. – Ã. 8. - ¿ç 16-19:359

1663. ²Ï³Ý³íáñ ѻճ÷á˳ϳÝÁ: Çï³Ï³Ý Ýëï³ßñç³Ý` ÝíÇñí³Íê. êå³Ý¹³ñÛ³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 100-³ÙÛ³ÏÇÝ: [ºñ¨³ÝÇ å»ï³Ï³ÝѳٳÉë³ñ³ÝÇ ·Çï³Ï³Ý Ýëï³ßñç³ÝÇ μ³óÙ³Ý ËáëùáõÙ ÐÎκñ¨³ÝÇ ù³ÕÏáÙÇ ù³ñïáõÕ³ñ ². êï»÷³ÝÛ³ÝÁ êáõñ»Ý êå³Ý¹³ñÛ³Ý- ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý Ùï»ñÙáõÃÛ³ÝÁ ³Ý¹ñ³¹³éݳÉáõ Ù³ëÇÝ] // ²í³Ý-·³ñ¹. – 1982. – Ã. 149. – 10 ¹»Ïï. - ¿ç 3:1664. ²ÙÇñÛ³Ý ê. سÛÇëÛ³Ý ³åëï³ÙμáõÃÛ³Ý Ï³ñÙÇñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÁ:ê³ñ·Çë Øáõë³Û»ÉÛ³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 100-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí [²É. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÇ, ê. س·ÇɨëÏáõ Ñ»ï ͳÝáóݳÉáõ ¨ ³·Çï³óÇáÝ-åñáå³-·³Ý¹Çëï³Ï³Ý ·áñÍáõÝ»áõÃáõÝ Í³í³É»Éáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý.– 1982. – Ã. 266. – 18 ÝáÛ»Ùμ. - ¿ç 2:1665. ²ÙÇñç³ÝÛ³Ý ê»ñ·»Û: È»ÝÇÝÛ³Ý ·³Õ³÷³ñÝ»ñÇ Çñ³Ï³Ý³óáõÙÁ[1924 Ã. ¹»Ïï»Ùμ»ñÇ 21-ÇÝ ÐêêÐ ÅáÕÏáëáí»ïÇ Ý³Ë³·³Ñ ².ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¨ ÉáõëÅáÕÏáÙ ². ÐáíѳÝÝÇëÛ³ÝÇ ëïáñ³·ñáõÃÛ³Ùμ·ñ³·ÇïáõÃÛáõÝ ëáíáñ»Éáõ í»ñ³μ»ñÛ³É Ð³Û³ëï³ÝÇ Ï³é³í³ñáõÃ۳ݹ»Ïñ»ïÁ Ññ³å³ñ³Ï»Éáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. Ù³Ýϳí³ñÅ. – 1982. – Ã.9. - ¿ç 19-23:1666. ²é³ù»É³Ý ¾éÝ»ëï: ÐÎÎ-Ý ¹åñáó³Ï³Ý ßÇݳñ³ñáõÃÛ³Ý ¨³Ý·ñ³·ÇïáõÃÛ³Ý í»ñ³óÙ³Ý Ï³½Ù³Ï»ñåÇã (1921-1925) [1921 Ã.ë»åï»Ùμ»ñÇ 21-ÇÝ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ëïáñ³·ñáõÃÛ³Ùμ ³Ý·ñ³·Çïáõ-ÃÛ³Ý í»ñ³óÙ³Ý ÐêêÐ ÅáÕÏáÙëáí»ïÇ ¹»Ïñ»ïÁ Ññ³ï³ñ³Ïí»Éáõ Ù³ëÇÝ]// Èñ³μ»ñ ѳë. ·Çï. – 1982. – Ã. 5. – Ù³ÛÇë. - ¿ç 12-17. - ²Ù÷á÷.éáõë.:1667. ²í»ïÇëÛ³Ý Ð. êêÐØ Ï³½Ù³íáñáõÙÁ É»ÝÇÝÛ³Ý ³½·³ÛÇÝ ù³-Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛ³Ý Ñ³ÕóݳÏÝ ¿: (êêÐØ 60) [1922 Ã. ÷»ïñí³ñÇ 18-ÇÝÂÇýÉÇëáõÙ ²Ý¹ñÏáíϳëÇ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý ϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÝ»ñdzé³çÇÝ Ñ³Ù³·áõÙ³ñáõ٠ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ½»ÏáõóÙ³Ý ¨ 1922Ãí³Ï³ÝÇ Ù³ñïÇ 12-ÇÝ ²¹ñμ»ç³Ý³Ï³Ý, гÛϳϳÝ, ìñ³ó³Ï³ÝêêÐ-Ý»ñÇ Ï»ÝïñáÝ³Ï³Ý ·áñͳ¹Çñ ÏáÙÇï»Ý»ñÇ Édz½áñ³Ï³Ý ÏáÝý»ñ³ÝëáõÙÞ. ¾Édzí³ÛÇ ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ½»ÏáõóáõÙÝ»ñÇ ÑÇÙ³Ýíñ³ ²Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý êáí»ï³Ï³Ý êáódzÉÇëï³Ï³Ý гÝñ³å»ïáõ-ÃÛáõÝÝ»ñÇ ý»¹»ñ³ïÇí ØÇáõÃÛáõÝ ëï»ÕÍ»Éáõ áñáßáõÙÁ ÁݹáõÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ]// ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. – 1982. – Ã. 281. – 7 ¹»Ïï. - ¿ç 2-31668. ²ñ½áõÙ³ÝÛ³Ý Ø. ì. êáõñ»Ý êå³Ý¹³ñÛ³Ý: (ÌÝÝ¹Û³Ý 100-³Ù-Û³ÏÇ ³éÃÇí) [´³ùíáõÙ` ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ³ß˳ï»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ä³ï-360

Ù³-μ³Ý³ëÇñ³Ï³Ý ѳݹ»ë. – 1982. – Ã. 4. - ¿ç 20-34:1669. ²ñß³ñáõÝÇ ². ²É»ùë³Ý¹ñ ²ëïí³Í³ïáõñÇ ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý(سñïáõÝÇ) [ѳٳéáï Ï»Ýë³·ñ³Ï³Ý] // ²ñß³ñáõÝÇ ². Ø. ØáëÏí³ÛÇѳٳÉë³ñ³ÝÁ ¨ Ñ³Û ³é³ç³íáñ Ùï³íáñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝÁ. - º., 1982. -¿ç 199-200:1670. ´³ñë»ÕÛ³Ý ÊÇϳñ: êáõñ»Ý êå³Ý¹³ñÛ³ÝÇ ·ñ³Ï³Ý ųé³Ý-·áõÃÛáõÝÁ: [ܳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ Ù³ñùëÇëï³Ï³Ý Ñ³Û ·ñ³ùÝݳ¹³ïáõÃÛ³ÝÁÑÇÙù ¹Ý»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ´³Ýíáñ. – È»ÝÇݳϳÝ, 1982. – Ã.286. – 9 ¹»Ïï. - ¿ç 2:1671. ´³ñë»ÕÛ³Ý Ð. êêÐØ Ï³½Ù³íáñÙ³Ý å³ïÙ³Ï³Ý Ý߳ݳÏáõ-ÃÛáõÝÁ: (êêÐØ 60-³ÙÛ³ÏÁ) [ì. Æ. È»ÝÇÝÇ 1921 Ã. ³åñÇÉÇ 14-Ç` §²¹ñμ»-ç³ÝÇ, ìñ³ëï³ÝÇ, г۳ëï³ÝÇ, ¸³Õëï³ÝÇ, È»éݳϳÝÝ»ñÇ Ñ³Ýñ³å»ïáõÃÛ³ÝÏáÙáõÝÇëï ÁÝÏ»ñÝ»ñÇݦ ·ñ³Í ݳٳÏÁ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁÎáíϳë μ»ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ä³ïÙ³-μ³Ý³ëÇñ³Ï³Ý ѳݹ»ë. – 1982. –Ã. 3. - ¿ç 3-10:1672. ¸³ñÛ³Ý ¼³ñ½³Ý¹: ÆÝãå»ë ÍÝí»ó Ý»ñϳ۳óáõÙÁ: [ì³ñ¹³Ý²×»ÙÛ³ÝÇ Ý³Ë³Ó»éÝáõÃÛ³Ùμ §ì»ñçÇÝ ÃéÇãùÁ¦ ÏÇÝáíÇå³ÏÇ ÑÇÙ³Ýíñ³, áñ å³ïÙáõÙ ¿ ëáí»ï³Ï³Ý Ýáñ³ëï»ÕÍ Ñ³Ýñ³å»ïáõÃÛ³Ý Ý³-˳·³Ñ ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ. §Ð³Ýñ³å»ïáõÃÛ³Ý Ý³Ë³-·³ÑÁ¦ Ëáñ³·ñáí åÇ»ëÇ μ»Ù³Ï³Ý³óÙ³Ý í»ñ³μ»ñÛ³É] // êáí»ï. ³ñí»ëï.– 1982. – Ã. 12. - ¿ç 51-57:1673. º½»ÏÛ³Ý è. Ð³Û ¨ éáõë ÅáÕáíáõñ¹Ý»ñÇ μ³ñ»Ï³ÙáõÃÛ³Ý ¿ç»-ñÇó: [XX ¹³ñÇ Ñ³Û Ñ³ë³ñ³Ï³Ï³Ý ÙïùÇ áõ Ùß³ÏáõÛÃÇ ½³ñ·³óٳݷáñÍáõ٠ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ïáõó³Í ͳé³ÛáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ]// êáí»ï. Ù³Ýϳí³ñÅ. – 1982. – Ã. 10. – ¿ç 6-11:1674. º½»ÏÛ³Ý è. лճ÷áËáõÃÛ³Ý ³ëå»ïÁ: ¨áñ· ²Ã³ñμ»ÏÛ³ÝÇÍÝÝ¹Û³Ý 90-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí: [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ËáëùÇ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï.г۳ëï³Ý. – 1982. – Ã. 286. – 14 ¹»Ïï. – ¿ç 4:1675. º½»ÏÛ³Ý è. ä³ïíÇñ³ÝÝ»ñÇ Çñ³Ï³Ý³óáõÙÁ: [²É. ØÛ³ëÝÇÏ-Û³ÝÁ ØáëÏí³ÛÇó г۳ëï³Ý Ù»ÏÝ»Éáõó ³é³ç 1921 Ã. ³åñÇÉÇÝ È»ÝÇ-ÝÇ Ñ»ï ѳݹÇåÙ³Ý ¨ §²¹ñμ»ç³ÝÇ, ìñ³ëï³ÝÇ, г۳ëï³ÝÇ, ¸³Õëï³ÝÇ,È»éݳϳÝÝ»ñÇ Ð³Ýñ³å»ïáõÃÛ³Ý ÏáÙáõÝÇëï ÁÝÏ»ñÝ»ñÇݦÍñ³·ñ³ÛÇÝ Ý³Ù³ÏÁ Çñ Ñ»ï г۳ëï³Ý μ»ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // гÛñ»ÝÇùÇ361

Ó³ÛÝ. – 1981. – Ã. 17. – 22 ³åñ. - ¿ç 2. – (²åñÇÉÇ 22-Á ì. Æ. È»ÝÇÝÇÑÇß³ï³ÏÇ ûñÝ ¿):1676. È»ÝÇÝ ì. Æ. ²¹ñμ»ç³ÝÇ, ìñ³ëï³ÝÇ, г۳ëï³ÝÇ, ¸³Õëï³-ÝÇ È»éݳϳÝÝ»ñÇ Ñ³Ýñ³å»ïáõÃÛ³Ý ÏáÙáõÝÇëï ÁÝÏ»ñÝ»ñÇÝ [áõÕÕí³ÍݳٳÏÁ ²É. ØÛ³ëÝÇÏáíÇ Ñ»ï Îáíϳë áõÕ³ñÏ»Éáõ Ù³ëÇÝ]; ØÛ³ë-ÝÇÏáí (ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý) ². ü.; (1886-1925); [λÝë³·ñ³Ï³Ý] // È»ÝÇÝ ì. Æ.ºñÏ»ñÇ Édzϳï³ñ ÅáÕáí³Íáõ: Ð. 43. ÐÇÝ·»ñáñ¹ Ññ³ï., º., 1982. -¿ç 241-242; 588; Ðï. 5. - º., 1983. - ¿ç 97-98, 641:1677. Êáõ¹³í»ñ¹Û³Ý Îáëï³Ý¹ÇÝ, Êáõñßáõ¹Û³Ý Ȼݹñáõß: ²½·³-ÛÇÝ-å»ï³Ï³Ý ßÇݳñ³ñáõÃÛ³Ý å³ïÙáõÃÛ³Ý åñáμÉ»ÙÁ êáí»ï³Ñ³Ûå³ïÙáõÃÛ³Ý Ù»ç: (êêÐØ Ï³½Ù³íáñÙ³Ý 60-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí) [1921 Ã.². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ лÕÏáÙÇ Ý³Ë³·³Ñ ѳëï³ïí»Éáõ Ù³ëÇÝ] // Èñ³μ»ñѳë. ·Çï. – 1982. – Ã. 10. – ¿ç 3-12. – ²Ù÷á÷. éáõë.:1678. Îáã¨ëÏÇ ìÇÏïáñ: ²ñ¨³ÛÇÝ ×³Ï³ï³·ñÇ áÕÏáõ۽ݻñÁ: [ÆÉÛÇãÇóáõóáõÙáí ݳ¨ ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ г۳ëï³Ý ·áñÍáõÕí»Éáõ³å³ г۳ëï³ÝÇ ³é³çÇÝ ÅáÕÏáÙËáñÑÇ Ý³Ë³·³Ñ ¹³éݳÉáõ Ù³ëÇÝ]// êáí»ï. ·ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ – 1982. – Ã. 8. - ¿ç 96-106:1679. Ô³½³ÝçÛ³Ý ì. ²é³çÝáñ¹Ç ËáëùÇ áõÅÝ áõ ÑÙ³ÛùÁ [ì. Æ. È»-ÝÇÝÇÝ ÝíÇñí³Í ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ËáëùÇ Ù³ëÇÝ] // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. –1982. – Ã. 95. – 23 ³åñ. - ¿ç 2:1680. ԳݳɳÝÛ³Ý ÐáíѳÝÝ»ë: γñ³å»ï Ø»ÉÇù-úѳÝç³ÝÛ³Ý:(¸ñí³·Ý»ñ ÇÙ Ñáõß»ñÇó) [ݳ¨ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. ·ñ³Ï³-ÝáõÃÛáõÝ – 1982. – Ã. 3. – ¿ç 109-111:1681. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý . ´. [ܳ¨ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ Ñ³Û Çñ³Ï³Ýáõ-ÃÛ³Ý Ù»ç Ù³ñùëÇëï³Ï³Ý-É»ÝÇÝÛ³Ý ·ñ³Ï³Ý³·ÇïáõÃÛ³Ý ÑÇÙݳ¹ÇñÝáõ ï»ë³μ³ÝÁ ÉÇÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý . ´. êáõñ»Ý êå³Ý¹³ñ-Û³Ý (ÌÝÝ¹Û³Ý 100-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí). - º., 1982. – ¿ç 16:1682. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý ¨áñ·: êêÐØ ÅáÕáíáõñ¹Ý»ñÇ å³ÝͳÉÇ Ñáμ»É-Û³ÝÁ: (êêÐØ Ï³½Ù³íáñÙ³Ý 60-³ÙÛ³ÏÁ) [ݳ¨ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ²Ý¹ñý»¹»ñ³ódzÛǨ êêÐØ Ï³½Ù³íáñÙ³Ý ·áñÍáõÙ Ëáßáñ ¹»ñ ˳ճÉáõÙ³ëÇÝ] // Èñ³μ»ñ ѳë. ·Çï. – 1982. – Ã. 12. – ¿ç 3-11:3621683. سñïÇñáëÛ³Ý ´. êáí»ï³Ï³Ý ØÇáõÃÛáõÝÁ ÙdzëÝ³Ï³Ý μ³½-

Ù³½³· å»ïáõÃÛáõÝ ¿: êáí»ï³Ï³Ý êáódzÉÇëï³Ï³Ý ѳÝñ³å»ïáõ-ÃÛáõÝÝ»ñÇ ÙdzíáñáõÙÁ êêÐØ-Ç Ù»ç: [êáí»ï³Ï³Ý ѳÝñ³å»ïáõÃÛáõÝ-Ý»ñÇ ÷áËѳñ³μ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ñ³ñóÇ Ùß³ÏÙ³Ý Ñ³Ù³ñ èÏ(μ)Î Ï»Ýï-ÏáÙÁ 1922 Ã. ѳïáõÏ Ñ³ÝÓݳÅáÕáíÇ Ï³½Ùáõ٠ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝÁݹ·ñÏ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. Ù³Ýϳí³ñÅ. – 1981. – Ã. 9. – ¿ç 6-14:1684. ØÇ Éáõë³ÝϳñÇ å³ïÙáõÃÛáõÝ: (êêÐØ 60) [1922 Ã. ¹»Ïï. 10-13-Á ´³ùíáõÙ ²Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý ëáí»ïÝ»ñÇ ³é³çÇÝ Ñ³Ù³·áõÙ³ñÇå³ï·³Ù³íáñ ݳ¨ ². ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ÁÝïñí»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ºñ»Ïá۳ݺñ¨³Ý. – 1982. – Ã. 201. – 1 ë»åï. – ¿ç 3. – (²ÝóÛ³ÉÇ ¿ç»ñÇó):1685. ØÛ³ëÝÇÏáí (ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý), ². ü. (1886-1925) [гٳéáï Ï»Ýë³·ñ³Ï³Ý]// È»ÝÇÝ ì. Æ. ºñÏ»ñÇ Édzϳï³ñ ÅáÕáí³Íáõ Ð. 43. – º.,1982. – ¿ç 558:1686. Øݳó³Ï³ÝÛ³Ý ²ñ. ²½·³ÛÇÝ êáí»ï³Ï³Ý ѳÝñ³å»ïáõ-ÃÛáõÝÝ»ñÇ ëï»ÕÍáõÙÝ áõ ³Ùñ³åݹáõÙÁ // Îáõë³Ïó³Ï³Ý Ëáëù. –1982. – Ã. 7. – ¿ç 12-16:´»ÉáéáõëdzÛÇ Ïáõë³Ïó³Ï³Ý ëáí»ï³Ï³Ý ³ÏïÇíÇ ÝÇëïáõÙ §ØÇç³½·³-ÛÇÝ Çñ³¹ñáõÃÛáõÝÁ ¨ ´»ÉáéáõëdzÛÇ ÇÝùÝáñáßáõÙÁ¦ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ½»Ïáõó-Ù³Ý, 1919 Ã. ÑáõÝí. 1-ÇÝ ´»Éáéáõë³Ï³Ý ëáí»ï³Ï³Ý ѳÝñ³å»ïáõÃÛ³Ý Ï³½-Ù³íáñÙ³Ý í»ñ³μ»ñÛ³É Ù³ÝÇý»ëï ÁݹáõÝ»Éáõ ¨ ´»ÉáéáõëdzÛÇ ÏáÙÏáõëÇÏ»ÝïÏáÙÇ Ý³Ë³·³Ñ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ³ëï³ïÙ³Ý Ù³ëÇÝ:1687. Øݳó³Ï³ÝÛ³Ý ²ñ³Ù³ÛÇë: Ð³Û ÅáÕáíñ¹Ç í»ñ³ÍÝÝ¹Ç ïûÝÁ:[г۳ëï³ÝÁ μ³ñ»Ï³ñ·»Éáõ í»ñ³μ»ñÛ³É 1921 Ã. ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇѳÛï³ñ³ñáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ] // ºñÇï³ë³ñ¹ г۳ëï³Ý. - ÜÛáõ-æ»ñëÇ,1982. - Ã. 7. - ¿ç 2-3:1688. [§Üáñù¦ ³Ùë³·ñÇÝ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ¨ áõñÇßÝ»ñÁ ³ß˳ï³Ïó»Éáõí»ñ³μ»ñÛ³É ï»Õ»ÏáõÃÛáõÝ ïáÕ³ï³ÏÇ Í³Ýáó·ñáõÃÛáõ-ÝáõÙ] // гñáõÃÛáõÝÛ³Ý Þ. è. êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³Ý: î³ñ»·ñáõÃÛáõÝ(1920-1980). - º., 1982. - ¿ç 55:1689. Þ³ÑÇÝÛ³Ý Þ³Ñ»Ý: Èáõë³íáñ ׳ϳﳷÇñ [ݳ¨ ²É»ùë³Ý¹ñØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ѻճ÷á˳ϳÝ, ϳ½Ù³Ï»ñåã³Ï³Ý áõ åñáå³·³Ý¹Çëï³Ï³Ý³ß˳ï³ÝùÁ Üáñ ܳËÇ稳ÝáõÙ ëÏë»Éáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï.·ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ. – 1982. – Ã. 11. - ¿ç 110-113:1690. àëϳÝÛ³Ý Ð. È»ÝÇÝÇ Ñ³ÕÃ³Ï³Ý ¹ñáßáí: [êáí»ï³Ï³Ý ØÇáõ-ÃÛ³Ý ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý Ïáõë³ÏóáõÃÛ³Ý Ñ»ñáë³Ï³Ý å³ïÙáõÃÛ³Ý ¿ç»-363

ñáõÙ ÏÙÝ³Ý êï»÷³Ý Þ³ÑáõÙÛ³ÝÇ, êáõñ»Ý êå³Ý¹³ñÛ³ÝÇ, ´á·¹³ÝÎÝáõÝÛ³ÝóÇ, ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¨ áõñÇß. ѻճ÷áË³Ï³Ý ·áñÍÇãÝ»ñdzÝáõÝÝ»ñÁ] // êáí»ï. Ù³Ýϳí³ñÅ. – 1982. – Ã. 12. – ¿ç 20-25:1691. êï»÷³ÝÛ³Ý ê. êêÐØ Ï³½Ù³íáñáõÙÁ É»ÝÇÝÛ³Ý ³½·³ÛÇÝ ù³-Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛ³Ý Ñ³ÕóݳÏÝ ¿: [². ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ëݹñ³Ýùáí ì.Æ. È»ÝÇÝÇ 1921 Ã. ·ñ³Í å³ïÙ³Ï³Ý Ý³Ù³ÏÇ, 1922 Ã. ÷»ïñí³ñÇ 18-22-Á ²Ý¹ñÏáíϳëÇ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý ϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ³é³çÇÝѳٳ·áõÙ³ñáõÙ ÝßáõÙÝ»ñÇ, 1922 Ã. ÑáõÉÇëÇÝ ý»¹»ñ³ïÇí ÙÇáõ-ÃÛ³Ý μ³ñÓñ³·áõÛÝ ïÝï»ë³Ï³Ý ËáñÑñ¹Ç ݳ˳·³Ñ ÁÝïí»Éáõ,èÏ(μ)Î Ï»ÝïÏáÙÇ ëï»ÕÍíáÕ Ñ³ÝÓݳÅáÕáíÇ Ï³½Ùáõ٠ݳ¨ ². ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÁ ÙïÝ»Éáõ, ²Ý¹ñÏáíϳëÇ êáí»ï³Ï³Ý ý»¹»ñ³ïÇí êáódzÉÇëï³Ï³ÝѳÝñ³å»ïáõÃÛ³Ý (²êüêÐ) ѳٳ·áõÙ³ñáõÙ »½ñ³÷³ÏÇãËáëùáí ѳݹ»ë ·³Éáõ Ù³ëÇÝ] // ´³Ýμ»ñ ºñ¨³ÝÇ Ñ³Ù³Éë. – 1982. –Ã. 2. – ¿ç 3-12:1692. êáõÇãÙ»½áí ². Ø. ¸áÝÇ ·ñ³Ï³Ý ÏÛ³ÝùÁ: (êêÐØ - 60) [¸áÝÇܳËÇ稳ÝáõÙ Ññ³ï³ñ³ÏíáÕ §Üáñ ÏÛ³Ýù¦ (ѳۻñ»Ý) ѳë³ñ³Ï³-ϳÝ-ù³Õ³ù³Ï³Ý ¨ ·ñ³Ï³Ý-·»Õ³ñí»ëï³Ï³Ý ѳݹ»ëÇÝ Ý³¨ ²É»ùë³Ý¹ñØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ³ß˳ï³Ïó»Éáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. ·ñ³Ï³Ýáõ-ÃÛáõÝ – 1982. – Ã. 11. – ¿ç 100-103:1693. øáã³ñÛ³Ý Ø. гí³ï³ñÇÙ É»ÝÇÝÛ³ÝÁ: (´³·ñ³ï ´áñÛ³ÝÇÍÝÝ¹Û³Ý 100-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí) [ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ѳٳéáõë³ëï³ÝÛ³Ýѻճ÷áË³Ï³Ý ß³ñÅáõÙÁ ջϳí³ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // Îáõë³Ïó³Ï³ÝËáëù. – 1982. – Ã. 19. - ¿ç 27-30:1694. Èç èñòîðèè ðàçâèòèÿ öâåòíîé ìåòàëëóðãèè â ÑîâåòñêîéÀðìåíèè (1920-1950ãã.) Ñáîðíèê äîêóìåíòîâ è ìàòåðèàëîâ. ×àñòü 1/ ïóáë. Ñàðêèñÿí Ý.Ã., Àìèðÿí Ý.Â., Ìàðòèðîñÿí Ì.Â.; ïîä ðåä. ÀðóòþíÿíàÀ.Î., Ïåòðîñÿíà Ô.À.; Àòàáåêÿíà Ð.Ë. // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝdzñËÇíÝ»ñÇ. - 1982. - Ã. 2. - ¿ç 3-194.Èç ñîäåðæ.: Ïðèìå÷àíèÿ [êðàòêèå áèîãðàôè÷åñêèå äàííûå î Ìÿñíèêÿíåè îá åãî èíèöèàòèâå âîçîáíîâèòü ïðîèçâîäñòâî ìåäè â Êàïàíå].1695. Õàðìàíäàðÿí Ñåãâàðä: Èñòîðè÷åñêîå çíà÷åíèå ÇàêàâêàçñêîéÔåäåðàöèè // Èñ³μ»ñ г۳ëï³ÝÇ ·ÇïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ. - 1982. -N12. - Ñ. 12-34.Î ðîëè êîììóíèñòîâ - àðìÿí, â òîì ÷èñëå è Àëåêñàíäðà Ìÿñíèêÿíà, âñîçäàíèè Çàêôåäåðàöèè.364

19831696. ²¹³ÉÛ³Ý Üáñ³Ûñ: ²ñïÇëïÇ ¹ÇÙ³ÝϳñÁ: [Êáñ»Ý ²μñ³Ñ³Ù-Û³ÝÁ ݳ¨ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñáõ٠ѳݹ»ë ·³Éáõ Ù³ëÇÝ] // ñ³Ï³Ý ûñÃ.– 1983. – Ã. 21. – 20 Ù³ÛÇëÇ. – ¿ç 4:1697. [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñáõß³ñÓ³ÝÁ ºñ¨³ÝáõÙ: áñÍ` ²ñ³ ÞÇñ³-½Ç] // ´³Ýíáñ. – È»ÝÇݳϳÝ, 1982. – Ã. 276. – 29 ÝáÛ»Ùμ. – ¿ç 2:1698. ²Õ³μ³μÛ³Ý ê. ´. Ð³Û ùÝݳ¹³ïáõÃÛáõÝÁ ¨ ·ñ³Ï³Ý³·Çïáõ-ÃÛáõÝÁ 1920-30-³Ï³Ý Ãí³Ï³ÝÝ»ñÇÝ [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ³Ù³éáï Ï»Ýë³·ñ³Ï³ÝÇ,ëáódzÉÇëï³Ï³Ý ·ñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý ¨ ³ñí»ëïÇ ëï»ÕÍÙ³-ÝÁ Ýå³ëï»Éáõ, ØÇù³Û»É ܳÉμ³Ý¹Û³ÝÇ Å³é³Ý·áõÃÛ³ÝÁ ³Ý¹ñ³¹³é-ݳÉáõ, Ýáñ³·áõÛÝ ·ñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý ¨ ³½·³ÛÇÝ Ùß³ÏáõÛÃÇ ½³ñ·³óÙ³ÝËݹÇñÝ»ñáí ½μ³Õí»Éáõ, §Ñ³Û ·ñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý åñáÉ»ï³ñ³Ï³ÝáõÃ۳ݨ åñáÉ»ñ³ï³Ï³Ý ·ñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý Ñ³ÛϳϳÝáõÃ۳ݦ ¹ÇåáõÏ μ³-ݳӨÁ ³é³ç³¹ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ä³ïÙ³-μ³Ý³ëÇñ³Ï³Ý ѳݹ»ë. –1983. – Ã. 1. - ¿ç 17-21:1699. ´³ñë»ÕÛ³Ý ²Éμ»ñï: ÜíÇñí³Í ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ: (ñùÇ óáõó³Ñ³Ý¹»ë)[ÎáÙáõÝÇëï³Ï³Ý Ïáõë³ÏóáõÃÛ³Ý ¨ ëáí»ï³Ï³Ý å»ïáõ-ÃÛ³Ý ³Ï³Ý³íáñ ·áñÍÇ㠲ɻùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ³ß˳ïáõÃÛáõÝÝ»-ñÇ óáõó³Ñ³Ý¹»ëÇ μ³óÙ³Ý Ù³ëÇÝ Ýñ³ ³ÝáõÝÁ ÏñáÕ ·ñ³¹³ñ³ÝáõÙ] //ñù»ñÇ ³ß˳ñÑ. – 1983. – Ã. 12. – 18 ¹»Ïï. – ¿ç 2:1700. ´³ñë»ÕÛ³Ý Ê. Ð. γñÉ Ø³ñùëÇ ³ß˳ïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ñ³Û»ñ»Ý³é³çÇÝ Ã³ñ·Ù³ÝáõÃÛáõÝÝ»ñÁ: (سñùëÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 165 ¨ Ù³Ñí³Ý 100-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí) [Î. سñùëÇ ÏÛ³ÝùÇ ¨ ѻճ÷áË³Ï³Ý ·áñÍáõÝ»áõ-ÃÛ³Ý, Ýñ³ áõëÙáõÝùÇ Ñ»ï Ñ³Û Ñ»Õ³÷á˳ϳÝÝ»ñÝ áõ ³ß˳ï³íáñ-Ý»ñÁ ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ³ß˳ïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ, μáÉߨÇÏÛ³Ý Ñ³Û å³ñμ»ñ³Ï³ÝÙ³ÙáõÉÇ ÙÇçáóáí ͳÝáóݳÉáõ Ù³ëÇÝ] // ä³ïÙ³-μ³Ý³ëÇñ³Ï³Ýѳݹ»ë. – 1983. – Ã. 2-3. – ¿ç 3-12:1701. ³μñÇ»ÉÛ³Ý ì. êáí»ï³Ï³Ý ·ñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý μ³½Ù³½· μÝáõÛ-ÃÁ: [Ð³Û Çñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý Ù»ç ·ñ³Ï³Ý Ýáñ ùÝݳ¹³ïáõÃÛ³Ý ëï»ÕÍáõÙÝáõ ½³ñ·³óáõÙÁ ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ³Ýí³Ý Ñ»ï ϳå»Éáõ Ù³ëÇÝ] //´³Ýμ»ñ ºñ¨³ÝÇ Ñ³Ù³Éë – 1983. – Ã. 1 – ¿ç 45-55:1702. ñÇ·áñÛ³Ý Î³Ùë³ñ: ì³Ñ³Ý î»ñÛ³Ý: ÎÛ³ÝùÁ: [øñÇëï³÷áñâ³ñËÛ³ÝÁ ݳٳÏÝ»ñÇó Ù»ÏáõÙ î»ñÛ³ÝÇÝ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ (سñïáõÝáõ)365

ØáëÏí³ Å³Ù³Ý»Éáõ, î»ñÛ³ÝÁ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¨ ú. úѳÝç³ÝÛ³ÝÇÑ»ï ÙdzëÇÝ Îáíϳë Ù»ÏÝ»Éáõ áõ ÅáÕáíñ¹Ç å³Ûù³ñÇÝ` Áݹ¹»Ù ó³ñǽÙÇÙ³ëݳÏó»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ñÇ·áñÛ³Ý Î³Ùë³ñ. ì³Ñ³Ý î»ñÛ³Ý. -º., 1983. – ¿ç 26-27:1703. ¸³ñμÇÝÛ³Ý ². ². ä»ï³Ï³Ý ³ñËÇíÝ»ñÇ ³ÝÓÝ³Ï³Ý ýáݹ»-ñÇ ÏáÙåÉ»Ïï³íáñÙ³Ý Ù³ëÇÝ: [ܳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÏÛ³ÝùÇ áõ ·áñ-ÍáõÝ»áõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ ÷³ëï³ÃÕûñÇ ÅáÕáí³Íáõ Ññ³ï³ñ³Ï»Éáõ í»-ñ³μ»ñÛ³É] //´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ.– 1983.– Ã. 2.– ¿ç 30-33:1704. ¸³ñμÇÝÛ³Ý Ðñ. Ê. ÎáÙáõÝÇëï³Ï³Ý ÇÝï»ñݳóÇáݳÉÇ ÑÇÙ-ݳ¹ñáõÙÁ ¨ Ýñ³ ³½¹»ÕáõÃÛ³Ý ï³ñ³ÍáõÙÁ ²Ý¹ñÏáíϳëáõÙ: ²Ý¹ñ-ÏáíϳëÇ μáÉߨÇÏÝ»ñÇ Ù³ëݳÏóáõÃÛáõÝÁ ÎáÙÇÝï»ñÝÇ ÑÇÙݳ¹ÇñÏáÝ·ñ»ëÇÝ: ÎáÝ·ñ»ëÇ áñáßáõÙÝ»ñÇ åñáå³·³Ý¹áõÙÁ [ݳ¨ ²É. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÁ ÎáÙÇï»Ý»ñÇ ³é³çÇÝ ÏáÝ·ñ»ëÇ ³ß˳ï³ÝùÝ»ñÇÝ (áã áñå»ëí×é³Ï³Ý Ó³ÛÝ áõÝ»óáÕ å³ïíÇñ³Ï) Ù³ëݳÏó»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ¸³ñμÇÝ-Û³Ý Ðñ. Ê. ì. Æ. È»ÝÇÝÁ, ÎáÙÇÝï»ñÝÁ ¨ ²Ý¹ñÏáíϳëÇ ÏáÙáõÝÇëï³-Ï³Ý Ï³½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÝ»ñÁ (1919-1921 ÃÃ.). – º., 1983. – ¿ç 110:1705. ¸»ÙÇñ×Û³Ý Î. ê. г۳ëï³ÝÇ ÏáÙÏáõëÇ Ï»ÝïÏáÙÇ ³é³çÇÝù³ñïáõÕ³ñ ÁÝÏ»ñ Î. ê. ¸»ÙÇñ×Û³ÝÇ ½»ÏáõóáõÙÁ г۳ëï³ÝÇ ÏáÙÏáõëÇÏ»ÝïñáÝ³Ï³Ý ÏáÙÇï»Ç ¨ гÛÏ³Ï³Ý êêÐ »ñ³·áõÛÝ ëáí»ïÇ êêÐØÇáõÃÛ³Ý Ï³½Ù³íáñÙ³Ý 60-³ÙÛ³ÏÇÝ ÝíÇñí³Í ѳݹÇë³íáñ ÝÇëïáõÙ1982 Ãí³Ï³ÝÇ ¹»Ïï»Ùμ»ñÇ 17-ÇÝ: (È»ÝÇÝÇ Ýß³Í áõÕÇáí) [²½-·³ÛÇÝ Ñ³ñóÇ Ùß³ÏÙ³Ý ·áñÍáõ٠ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ³í³Ý¹Ç Ù³ëÇÝ]// È»ÝÇÝÛ³Ý áõÕÇáí. – 1983. – Ã. 1. – ¿ç 18-37:1706. ¼áÑñ³μÛ³Ý ¾. ²Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý Ð³Ýñ³å»ïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ³ñï³ùÇݳé¨ïñÇ ÙdzíáñÙ³Ý å³ïÙáõÃÛáõÝÇó (1921 Ã. ³åñÇÉ – 1922Ã. Ù³ñï): [´³ùíáõÙ èÏ(μ)ΠλÝïÏáÙÇ ÏáíϳëÛ³Ý μÛáõñáÛÇ 1921 Ã.ÑáõÝÇëÇ 1-Ç ÝÇëïáõÙ §ìñ³ëï³ÝÇ, г۳ëï³ÝÇ ¨ ²¹ñμ»ç³ÝÇ Ù³ëÇݦݳ˳·ÍÇ ùÝݳñÏÙáõÙÁ ¨ í»ñçÝ³Ï³Ý ËÙμ³·ñáõÙÁ ØÛ³ëÝÇÏáíÇó,²ÉǨÇó, ê»ñ»μñáíëÏáõó ¨ èáõμÇÝáíÇãÇó ϳ½Ùí³Í ѳÝÓݳÅáÕáíÇÝѳÝÓÝ»Éáõ ¨ ³ñï³ùÇÝ ³é¨ïñÇ ÙdzóÛ³É Ù³ñÙÇÝ ëï»ÕÍ»Éáõ í»ñ³μ»ñÛ³ÉѳٳӳÛݳ·ÇñÁ ëïáñ³·ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ´³Ýμ»ñ ºñ¨³ÝÇ Ñ³-Ù³Éë. – 1983. – Ã. 3. – ¿ç 183-189. – ²Ù÷á÷. éáõë.:1707. È»ÝÇÝ ì. Æ. ì. ì. Îáõñ³»íÇÝ: [È»ÝÇÝÁ ØÛ³ëÝÇÏáíÇ Å³Ù³Ý-Ù³Ý áõ ·áñÍ»ñÇ Ñ³ÝÓÝÙ³Ý í»ñ³μ»ñÛ³É Îáõñ³»íÇÝ ³ñí³Í óáõóáõÙ-Ý»ñÇ Ù³ëÇÝ] // È»ÝÇÝ ì. Æ. ºñÏ»ñÇ Édzϳï³ñ ÅáÕáí³Íáõ: ÐÇÝ·»ñáñ¹366

Ññ³ï. - º., 1983. - ¿ç 97-98:1708. ʳã³ïñÛ³Ý ê., ʳã³ïñÛ³Ý . Îáõë³ÏóáõÃÛ³Ý Ñ³í³ï³ñÇÙÙ³ñïÇÏÁ: (º. ´³ÏáõÝóÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 90-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí): [²É. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»é³·ÇñÁ` áõÕÕí³Í êáí»ï³Ï³Ý èáõë³ëï³ÝÇ Ï³é³í³ñáõ-ÃÛ³Ý ³ñï³ùÇÝ ·áñÍ»ñÇ ÅáÕÏáÙ . â»ã»ñÇÝÇÝ] // ´³Ýíáñ. – È»ÝÇݳ-ϳÝ, 1983. – Ã. 157. – 9 ÑáõÉÇëÇ. – ¿ç 2-3, Éáõë³ÝÏ.:1709. г۳óù` ë»í»éí³Í ѳÛñ»ÝÇ »ñÏñÇÝ, Çñ ³ñÙ³ïÝ»ñÇÝ: [1920Ã. ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ »ñ³ß˳íáñáõÃÛ³Ùμ سñÇ»ï³ Þ³ÑÇÝÛ³-ÝÁ ØáëÏí³ Ù»ÏÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // гÛñ»ÝÇùÇ Ó³ÛÝ. – 1983. – Ã. 22. - 25Ù³ÛÇëÇ. – ¿ç 5, Éáõë³ÝÏ.:1710. гñáõÃÛáõÝÛ³Ý ². Ð. Ü߳ݳíáñ ï³ñ»ÉÇó: [ä»ï³Ï³Ý ³ñ-ËÇí ÑÇÙÝ»Éáõ ÐÊêÐ Ï»Ýï·áñÍÏáÙÇ 1923 Ãí³Ï³ÝÇ ë»åï»Ùμ»ñÇ 26-ÇáñáßÙ³Ý ÁݹáõÝÙ³ÝÁ ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ óáõó³μ»ñ³Í ³ç³Ïóáõ-ÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ] // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1983. – Ã. 2. – ¿ç 5-9:1711. гñáõÃÛáõÝÛ³Ý Î. ². γñÙÇñ μ³Ý³ÏÇ ³½·³ÛÇÝ é³½Ù³Ï³ÝßÇݳñ³ñáõÃÛ³Ý å³ïÙáõÃÛáõÝÇó: (1918-1938 ÃÃ.) [ܳ¨ ². ü. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÁ »ñÏ»ñáõÙ é³½Ù³Ï³Ý ßÇݳñ³ñáõÃÛ³Ý ½³ñ·³óÙ³ÝÁ ³ç³Ïó»ÉáõÙ³ëÇÝ] // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. – 1983. – Ã. 3. – ¿ç89-99:1712. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý . ´. [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ì. Æ. È»ÝÇÝÇ ¹³·³ÕÇÙáï Ñ»ñóå³Ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý . ´. ÎñáõåëÏ³Û³Ý Ñ³ÛÇñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝáõÙ. - º., 1983. – ¿ç 58-59:1713. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý . ´. Ü. Îñáõåëϳ۳ÛÇ ¹»ñÁ ³ß˳ï³íáñáõ-ÃÛ³ÝÁ ¨ ·³ÉÇù ë»ñáõݹݻñÇÝ ì. Æ. È»ÝÇÝÇ ÏÛ³ÝùÇ áõ ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³ÝûñÇݳÏáí ¹³ëïdzñ³Ï»Éáõ ·áñÍáõÙ: [È»ÝÇÝÇ ¹ñáßÇ ßáõñçÁ ѳٳ-ËÙμí»Éáõ, Ýñ³ å³ï·³ÙÝ»ñÁ ϳï³ñ»Éáõ Ü. Îñáõåëϳ۳ÛÇ Ñáñ¹áñ-Ý»ñÇÝ Ý³¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ѻ層Éáõ Ù³ëÇÝ] // Ô³ñÇμç³Ý³Ý . ´.ÎñáõåëÏ³Û³Ý Ñ³Û Çñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝáõÙ. - º., 1983. - ¿ç 57:1714. ØÛ³ëÝÇÏáí (ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý) ². ü. (1886-1925): [гٳéáï Ï»Ýë³·ñ³Ï³Ý]// È»ÝÇÝ ì. Æ. ºñÏ»ñÇ Édzϳï³ñ ÅáÕáí³Íáõ: ÐÇÝ·»ñáñ¹Ññ³ï.: Ð. 50. – º., 1983. – ¿ç 641:367

1715. êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÇ ·áõݳíáñ Ù»ï³Éáõñ·Ç³ÛÇ ½³ñ-·³óÙ³Ý å³ïÙáõÃÛáõÝÇó: [²É³í»ñ¹áõ μ³ÝíáñáõÃÛ³ÝÁ û·ÝáõÃÛáõÝóáõÛó ï³Éáõ í»ñ³μ»ñÛ³É Ð³Û³ëï³ÝÇ Ñ»ÕÏáÙÇ Ý³Ë³·³Ñ ²É. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÇ Ï³ñ·³¹ñáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ] // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ.– 1983. – Ã. 1. – ¿ç 228-241:1716. ì. Æ. È»ÝÇÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 113-ñ¹ ï³ñ»¹³ñÓÇÝ ÝíÇñí³Í ѳݹÇë³íáñÝÇëï ºñ¨³ÝáõÙ: [ܳ¨ ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ³ÝáõÝÁ Ïáõë³Ïó³Ï³Ýï³ñ»·ñáõÃÛ³Ý Ù»ç ³ÝÙ³Ñ ÙݳÉáõ Ù³ëÇÝ] // ´³Ýíáñ. –È»ÝÇݳϳÝ, 1983. – Ã. 93. – 23 ³åñ. – ¿ç 1; ÞÇñ³Ï. – ²ËáõñÛ³Ý,1983. – Ã. 50. – 26 ³åñ. – ¿ç 1:1717. Ìàòåðèàëû ïî èñòîðèè ñîçäàíèÿ è äåÿòåëüíîñòè Èíñòèòóòàèñòîðèè ïàðòèè ÖÊ ÊÏ Àðìåíèè -Ôèëèàëà ÈÌË ïðè ÖÊ ÊÏÑÑ(1921-1973ãã.) [È î ôîíäå À. Ìÿñíèêÿíà, íàõîäÿùåãîñÿ â ÏàðòàðõèâåÈíñòèòóòà] //´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ.– 1983.–Ã.1.–¿ç44-46:19841718. ²ÉÇ˳ÝÛ³Ý ê. ²Ï³Ý³íáñ å»ï³Ï³Ý ·áñÍÇãÁ ¨ ·ñ³Ï³Ý³-·»ïÁ: (äáÕáë سÏÇÝóÛ³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 100-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí) [ݳ¨ ².ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»ï ȳ½³ñÛ³Ý ×»Ù³ñ³ÝáõÙ ëáíáñ»Éáõ, 1921 Ã. Ù³ÛÇëÇݲ. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ å³Ñ³Ýçáí سÏÇÝóÛ³ÝÁ г۳ëï³Ý ³ß˳ï³ÝùÇï»Õ³÷áËí»Éáõ ¨ ÙdzëÇÝ §³ñáõݦ ³ÉٳݳËÇ »ñ»ù ·ñù»ñÁϳ½Ù»Éáõ ¨ ËÙμ³·ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. – 1984. – Ã. 100.– 27 ³åñ. – ¿ç 31719. ´³ñë»ÕÛ³Ý ÊÇϳñ: ì. Æ. È»ÝÇÝÇ ³ß˳ïáõÃÛáõÝÝ»ñÁ ѳۻ-ñ»Ý` áõÃëáõÝ ï³ñáõÙ: [гÛÏ³Ï³Ý É»ÝÇݳå³ïÙ³Ý ·áñÍáõ٠ݳ¨ ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Í³é³ÛáõÃáõÝÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ] // ´³Ýíáñ. – È»ÝÇݳϳÝ,1984. – Ã. 21. – 25 ÑáõÝí. – ¿ç 2:1720. . êáõݹáõÏÛ³ÝÇ ³Ýí³Ý óïñáÝÇ 60-³ÙÛ³ÏÇÝ ÝíÇñí³ÍѳݹÇë³íáñ »ñ»Ïá: (Ð³Û Ùß³ÏáõÛÃÇ Ëáßáñ³·áõÛÝ ûç³ËÁ) [êáõݹáõÏ-Û³ÝóÇÝ»ñÁ ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ï»ñå³ñÁ ëï»ÕÍ»Éáõ Ù³ëÇÝ] //êáí»ï. г۳ëï³Ý. – 1984. – Ã. 53. – 29 ÷»ïñ. – ¿ç 1:1721. ¸³ñÓÛ³É ºñ¨³ÝÇ Ï»ÝïñáÝÇ Ù³ëÇÝ: [¾¹í³ñ¹ ²ñ¨ß³ïÛ³Ý.³ٳÝÛ³ÝÁ ݳ¨ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Å³Ù³Ý³ÏÇ á·áõ ³ñ·³ëÇùÇ Ù³ëÇÝ;368

·ñ³éáõÙÁ ê³ÉáÙ» ºñ½ÝÏÛ³ÝÇ] // êáí»ï. ³ñí»ëï. – 1984. – Ã. 11. – ¿ç16-25:1722. ʳã³ïñÛ³Ý ê. ´. [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ سÛÇëÛ³Ý ³åëï³Ùμáõ-ÃÛ³Ý ¹³ë»ñÇ, 1922 Ã. ÑáõÝí. г۳ëï³ÝÇ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý Ïáõë³ÏóáõÃ۳ݳé³çÇÝ Ñ³Ù³·áõÙ³ñáõÙ ²Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý` ý»¹»ñ³ódzëï»ÕÍ»Éáõ ѳñóÇ ßáõñç ½»ÏáõóÙ³Ý ¨ . гݻëûÕÉÛ³ÝÁ Çñ »ÉáõÛÃáõÙØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ã»½»ñÁ å³ßïå³Ý»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ʳã³ïñÛ³Ý ê. ´.¨áñ· гݻëûÕÉÛ³Ý. – º., 1984. – ¿ç 4, 26-27:1723. ʳã³ïáõñ ²μáíÛ³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 175 - ³ÙÛ³ÏÇÝ ÝíÇñí³Í Ñáμ»É۳ݳϳݻñ»Ïá ºñ¨³ÝáõÙ: [Ê. ²μáíÛ³ÝÇ ³½¹»óáõÃÛáõÝÁ ²É. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÇ ¨ ÙÛáõëÝ»ñÇ íñ³] // ÞÇñ³Ï. - ²ËáõñÛ³Ý, 1984. - Ã. 140. - 20ÝáÛ»Ùμ. - ¿ç 1-2:1724. гٳ½³ëåÛ³Ý ì³ñ¹·»ë, ä»ïÇñ»³Ý ä»ïñáë: гۻñ»Ý å»-ï³Ï³Ý É»½áõ: [²ß˳ñѳë÷Ûáõé Ñ³Û Ùï³íáñ³Ï³ÝáõÃÛ³ÝÁ ѳÛñ»ÝÇùí»ñ³¹³ñÓÝ»Éáõ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ç³Ýù»ñÇ Ù³ëÇÝ] // Èñ³μ»ñ. - Èáë-²Ýç»É»ë,1984. - Ã. 20. - 18 ÷»ïñ. - ¿ç 4:1725. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý . ´. ÄáÕáíáõñ¹Ý»ñÇ μ³ñ»Ï³ÙáõÃÛ³Ý ÙáõÝ»-ïÇÏÁ: [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»Õ³÷á˳ϳÝ, å»ï³Ï³Ý ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³ÝÙ³ëÇÝ] // Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý . ´. лճ÷áËáõÃÛ³Ý Ù³ñïÇÏÝ»ñÁ. - º.,1984. - ¿ç 146-156, Éáõë³ÝÏ.:1726. Øݳó³Ï³ÝÛ³Ý ²ñ. ÐÙáõï å»ï³Ï³Ý ·áñÍÇãÝ áõ ï³Õ³Ý¹³íáñ·ñ³Ï³Ý³·»ïÁ: äáÕáë سÏÇÝóÛ³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 100-³ÙÛ³ÏÇ ³éÇ-Ãáí [ȳ½³ñÛ³Ý ×»Ù³ñ³ÝáõÙ ëáíáñ»Éáõ ï³ñÇÝ»ñÇÝ ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÁ, ì³Ñ³Ý î»ñÛ³ÝÁ, òáÉ³Ï Ê³Ý½³¹Û³ÝÁ ¨ áõñÇßÝ. سÏÇÝóÛ³-ÝÇ ÁÝÏ»ñÝ»ñÁ ÉÇÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. – 1984. – Ã. 102.– 27 ³åñ. - ¿ç 2:1727. Þ³ÃÇñÛ³Ý ØÇù³Û»É: ²ÝóÛ³ÉÇ ³ñ¹Ç³Ï³ÝáõÃÛáõÝÁ: (ä³ïÙáõ-ÃÛáõÝÁ ¨ Ù»Ýù) [ØÇù³Û»É Þ³ÃÇñÛ³ÝÇ §²ëù ³ñÙ³í»Ýáõ Ù³ëÇݦ ¨ §Ð»-Õ³÷áËáõÃÛ³Ý ·»Ý»ñ³ÉÁ¦ í»å»ñÁ ÝíÇñí³Í êï»÷³Ý Þ³ÑáõÙÛ³ÝÇÝáõ ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ] // ñ³Ï. ûñÃ. – 1984. – Ã. 10. – 2 Ù³ñïÇ.- ¿ç 2:1728. ê³ÑÛ³Ý Ð³Ùá: ²ñß³ÉáõÛëÝ»ñ »Ý ÷é»É ³ß˳ñÑáõÙ: ²É»ùë³Ý¹ñØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÑÇß³ï³ÏÇÝ: [´³Ý³ëï»ÕÍáõÃ.] // ê³ÑÛ³Ý Ð³Ùá.369

ºñÏ»ñ: ºñÏáõ ѳïáñáí: Ðï. 1. - º., 1984. - ¿ç 70-72:1729. ê³ñ·ëÛ³Ý Ð»ÝñÇ: êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÇ ³é³çÇÝ ßù³Ýß³ÝÇëï»ÕÍÙ³Ý å³ïÙáõÃÛáõÝÇó: [ÄáÕÏáÙÝ»ñÇ ËáñÑñ¹Ç ݳ˳·³Ñ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ëïáñ³·ñáõÃÛ³Ùμ 1921 Ã. ë»åï»Ùμ»ñ 3-ÇÝ ëï»ÕÍí»-Éáõ Ù³ëÇÝ] // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. – 1984. – Ã. 3. - ¿ç 176-177:1730. Àìèðÿí Ñ. Îðãàíèçàòîð êóëüòóðíîãî ñòðîèòåëüñòâà. Ê 100-ëåòèþ ñî äíÿ ðîæäåíèÿ Ïîãîñà Ìàêèíöÿíà [Î ëèòåðàòîðå, äåÿòåëåêóëüòóðû Ïîãîñå Ìàêèíöÿíå è åãî äðóæáå è ñîòðóäíè÷åñòâå ñ âûäàþùèìèñÿäåÿòåëÿìè ëèòåðàòóðû è êóëüòóðû, ãîñóäàðñòâåííûìèäåÿòåëÿìè è ñ Àë. Ìÿñíèêÿíîì òàêæå] // Êîììóíèñò. - 1984. - N116. -16 ìàÿ. - Ñ.2.1731. Ãîðåëèê ß. Îòâàæíûé êîìàíäèð. Ê 90-ëåòèþ ñî äíÿ ðîæäåíèÿÀ.È. Òîäîðñêîãî [Î êîìàíäóþùåì 1-ì Êàâêàçñêèì êîðïóñîì11 Àðìèè Àëåêñàíäðå Òîäîðñêîì, ðóêîâîäèâøèì îñâîáîæäåíèåìÇàíãåçóðà îòêóäà òåëåãðàôèðîâàë (15 èþëÿ 1921ã.) ïðåäñåäàòåëþÑîâíàðêîìà Àðìåíèè Àë. Ìÿñíèêÿíó îá îñâîáîæäåíèè Çàíãåçóðà, èî íàãðàæäåíèè Ìÿñíèêÿíîì îðäåíîì Êðàñíîãî Çíàìåíè Òîäîðñêîãî]// Êîììóíèñò. - 1984. - N 212. - 12 ñåíò. - Ñ. 2.1732. Åçåêÿí Ð. Îáðàùåíî ê Àðìåíèè (Ëåíèí - íàøà ñèëà, çíàíèåè îðóæèå) [Îá îòíîøåíèè Â.È. Ëåíèíà ê Àðìåíèè, ê àðìÿíñêèì ñîðàòíèêàìè î ïåðåäà÷å èì ïèñüìà îò 14 àïð., 1921ã. ê êîììóíèñòàìÀðìåíèè, Ãðóçèè è Àçåðáàéäæàíà... ÷åðåç îòáûâàþùåãî â ÀðìåíèþÀë. Ìÿñíèêÿíà] // Êîììóíèñò. - 1984. - N18. - 21 ÿíâ. - Ñ. 2.1733. Íóðèäæàíÿí Ñ. Ê þáèëåþ Ìÿñíèêÿíà (ê 100-ëåòèþ ñî äíÿðîæäåíèÿ) // Êîììóíèñò. - 1984. - N 231. - 4 îêò. - Ñ.4.Î âûõîäå â ñâåò 1-ãî òîìà Ïîëíîãî ñîáðàíèÿ ñî÷èíåíèé À.Ô. Ìÿñíèêÿíàâ 5-òè òîìàõ â èçäàòåëüñòâå “Àéàñòàí” íà àðì. ÿç.370

19851734. ²Õ³μ³μÛ³Ý ê. ´. ì³Ñ³Ý î»ñÛ³Ý: (ÌÝÝ¹Û³Ý 100-³ÙÛ³ÏÇ ³é-ÃÇí) [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ·É˳íáñ³Í §Ð³Û ѳÛñ»Ý³Ïó³Ï³Ý ÙÇáõÃ۳ݦѳí³ùáõÛÃÝ»ñÇÝ ì. î»ñÛ³ÝÇ Ù³ëݳÏóáõÃÛ³Ý ¨ ´³ùíáõ٠ѳݹÇåÙ³ÝÙ³ëÇÝ] // ä³ïÙ³-μ³Ý³ëÇñ³Ï³Ý ѳݹ»ë. – 1985. – Ã. 1. - ¿ç 7-20. -²Ù÷á÷. éáõë.:1735. ´³¹³ÉÛ³Ý Ø. ². [´áõñÅáõ³Ï³Ý Ù³Ýϳí³ñÅáõÃÛ³Ý Ñáë³Ýù-Ý»ñÇ ¹»Ù ѳݹ»ë ·³Éáõ, ѳٳÉë³ñ³ÝÇ ¹»ñÁ μ³ñÓñ ·Ý³Ñ³ï»Éáõ Ù³ëÇÝ]// ´³¹³ÉÛ³Ý Ø. ². ²ëù³Ý³½ Øé³íÛ³ÝÁ ¨ êáí»ï³Ñ³Û ¹åñáóǽ³ñ·³óÙ³Ý Ñ³ñó»ñÁ. - º., 1985. - ¿ç 8, 10, 40-41:1736. ´³ñë»ÕÛ³Ý ÊÇϳñ: Ø»ñ ù³Õ³ùÇ ³ß˳ï³íáñáõÃ۳ݳí³Ý·³ñ¹Á: è긴Πºñ¨³ÝÇ ÏáÙÇï»Ç ÑÇݳ¹Çñ ¨ Ñݳ·áõÛÝ ³Ý¹³Ù-Ý»ñ: (лճ÷á˳ϳÝ, Ù³ñï³Ï³Ý ¨ ³ß˳ï³Ýù³ÛÇÝ ëËñ³ÝùÇ áõÕÇ)[ݳ¨` ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ³ÝáõÝÁ ºñ¨³ÝÇ μáÉߨÇÏÛ³Ý Ï³½Ù³Ï»ñåáõ-ÃÛ³Ý å³ïÙáõÃÛ³Ý Ù»ç ÑÇß³ï³Ï»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. –1985. – Ã. 158. – 1 ÑáõÉÇëÇ. - ¿ç 2-3:1737. ³ëå³ñ»³Ý ê³ñ·Çë: ²ÝݳËÝóó í»ñ»ÉùÇ í³ÃëáõÝÑÇÝ·ï³ñÇÝ»ñ [ݳ¨` ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ³ÝáõÝÁ ÑÇß³ï³Ï»Éáõ Ù³ëÇÝ] // Èñ³μ»ñ.- Èáë-²Ýç»É»ë, 1985. - Ã. 8. - 30 ÝáÛ»Ùμ. - ¿ç 3:1738. [¸³ÉɳùÛ³Ý Î.] ì³Ñ³Ý î»ñÛ³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 100-³ÙÛ³ÏÇÝÝíÇñí³Í Ñáμ»ÉÛ³Ý³Ï³Ý ÝÇëïÁ ºñ¨³ÝáõÙ: (Ð³Û åỽdzÛÇ ³ÝÙ³ñ÷³éùÁ) [Ð³Û ÅáÕáíáõñ¹Á ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ Çñ ѳñ·³ÝùÇ ïáõñùÁÙ³ïáõó»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ²í³Ý·³ñ¹. – 1985. - Ã. 74. – 21 ÑáõÝÇëÇ. -¿ç 1; ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. – 1985. – Ã. 141. – 19 ÑáõÝÇëÇ. - ¿ç 1-2; ÞÇñ³Ï.- ²ËáõñÛ³Ý, 1985. - Ã. 75. - 22 ÑáõÝÇëÇ. - ¿ç 1:1739. ¸³ÉɳùÛ³Ý Ø. г۳ëï³ÝÇ ÅáÕáíñ¹³Ï³Ý ïÝï»ëáõÃÛ³Ý í»-ñ³Ï³Ý·ÝáõÙÁ (1921-1925 ÃÃ.): [ÄáÕÏáÙËáñÑÇ Ý³Ë³·³Ñ ²É. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÇ ¨ å³ñ»Ý³ÛÇÝ ÅáÕÏáÙ Æí³ÝÛ³ÝÇ ëïáñ³·ñáõÃÛ³Ùμ 1921 Ã.ÝáÛ»Ùμ»ñÇ 18-ÇÝ §ä³ñ»ÝïáõñùÇ ·³ÝÓÙ³Ý ³Õ³í³ÕÙ³Ý Ù³ëÇݦ ßñç³μ»ñ³Ï³ÝÁÑñ³å³ñ³Ïí»Éáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. Ù³Ýϳí³ñÅ. –1985. – Ã. 12. - ¿ç 54-59:1742. ³Ùñ³½Û³Ý Ðñ³Ýï: ´³Ý³ëï»ÕÍÇ ëËñ³ÝùÁ: [ì. î»ñÛ³ÝÇ ¨²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÷á˳¹³ñÓ ·Ý³Ñ³ï³Ï³ÝÇ Ù³ëÇÝ] // гÛñ»ÝÇùÇ371

Ó³ÛÝ. - 1985. - Ã. 21. - 22 Ù³ÛÇëÇ. - ¿ç 5-6:1741. Êáó³ÝÛ³Ý Ø. î. ì. î»ñÛ³ÝÁ É»ÝÇÝÛ³Ý »ñÏ»ñÇ Ã³ñ·Ù³ÝÇã:[1920 Ã. ì. Æ. È»ÝÇÝÇ §ä»ïáõÃÛáõÝ ¨ ѻճ÷áËáõÃÛáõݦ ³ß˳ïáõÃÛáõ-ÝÁ ѳۻñ»Ý ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ í»ñç³μ³Ýáí Ññ³ï³ñ³Ïí»Éáõ Ù³ëÇÝ] //Ø. î. Êáó³ÝÛ³Ý î»ñÛ³ÝÁ É»ÝÇÝÛ³Ý »ñÏ»ñÇ åñáå³·³Ý¹Çëï. - º.,1985. - ¿ç 89, 123, 133, 135, 137:1742. γïí³ÉÛ³Ý Ø³Ýáõß³Ï: Îáõë³Ïó³Ï³Ý ¨ å»ï³Ï³Ý ³Ï³-ݳíáñ ·áñÍÇãÁ: (ê³ñ·Çë ÈáõϳßÇÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 100-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí)[سñïÇñáë ê³ñÛ³ÝÁ ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ] // ²í³Ý·³ñ¹. –1985. – Ã. 8. – 18 ÑáõÝí. - ¿ç 3:1743. γñ³å»ïÛ³Ý Ð. Üñ³ ï³ñ»ñùÁ ϳéáõóáõÙÝ ¿ñ: ê³ñ·Çë Èáõ-ϳßÇÝÇ (êñ³åÇáÝÛ³Ý) ÍÝÝ¹Û³Ý 100-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí: [ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÝ áõÈáõϳßÇÝÁ ÏáÙáõÝÇëïÝ»ñÇÝ ¨ ³ß˳ï³íáñÝ»ñÇÝ Çñ»Ýó ßáõñçÁ ѳ-Ù³ËÙμ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. – 1985. – Ã. 14. – 17 ÑáõÝí.- ¿ç 2:1744. гٳ½³ëåÛ³Ý ì³ñ¹·»ë: ö³éù êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³-ÝÇÝ: (ÜáÛ»Ùμ»ñÇ 29-ÇÝ Éñ³ÝáõÙ ¿ г۳ëï³ÝáõÙ êáí»ï³Ï³Ý ϳñ·»-ñÇ Ñ³ëï³ïÙ³Ý 65-ñ¹ ï³ñ»¹³ñÓÁ) [ݳ¨` ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñáõß³ñ-Ó³ÝÁ ϳݷݻóÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // гÛñ»ÝÇùÇ Ó³ÛÝ. - 1985. - Ã. 48. - 27 Ýá-Û»Ùμ. - ¿ç 3-4:1745. лճ÷áË³Ï³Ý ³í³Ý¹áõÛÃÝ»ñÇ ³ñųݳíáñ ß³ñáõݳÏáÕÁ-Ý»ñÁ [ÐáÏï»Ùμ»ñÛ³Ý ëáódzÉÇëï³Ï³Ý ѻճ÷áËáõÃÛ³Ý 70-³ÙÛ³ÏÇÝÝíÇñí³Í ÙÇçáó³éáõÙÝ»ñÇ ßñç³Ý³Ïáõ٠ݳ¨` ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñáõß-³ñÓ³ÝÇÝ Í³ÕÏ»åë³Ï ¹Ý»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ²í³Ý·³ñ¹. – 1985. – Ã. 131.– 1 ÝáÛ»Ùμ. - ¿ç 1:1746. лճ÷áËáõÃÛ³Ý áõ ϳéáõóÙ³Ý Ù³ñïÇÏÁ: ê. ÈáõϳßÇÝÇÍÝÝ¹Û³Ý 100-³ÙÛ³ÏÇÝ ÝíÇñí³Í ѳݹÇë³íáñ ÝÇëï: [1921 Ã. Ù³ÛÇëÇݲɻùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÇ Ñ»ÕÏáÙÇ, ³å³ÅáÕÏáÙËáñÑÇ Ý³Ë³·³Ñ Ý߳ݳÏí»Éáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý.– 1985. – Ã. 16. – 19 ÑáõÝí. - ¿ç 3; ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. – 1985. – Ã. 16. –19 ÑáõÝí. - ¿ç 3:1747. ÐáíѳÝÝÇëÛ³Ý ÚáõñÇ: ܳ¨ å»ï³Ï³Ý ·áñÍÇã [²É. ØÛ³ëÝÇÏ-Û³ÝÇ Ñ³Û»ñ»Ý í»ñç³μ³Ýáí, ì. î»ñÛ³ÝÇ Ã³ñ·Ù³ÝáõÃÛ³Ùμ ì. Æ. È»ÝÇ-372

ÝÇ §ä»ïáõÃÛáõÝ ¨ ѻճ÷áËáõÃÛáõݦ ³ß˳ïáõÃÛáõÝÁ 1920 Ã. ØáëÏí³ÛáõÙÉáõÛë ï»ëÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ²í³Ý·³ñ¹. – 1985. – Ã. 73. – 19 ÑáõÝëÇ.- ¿ç 3:1748. ÐáíѳÝÝÇëÛ³Ý ÚáõñÇ: î»ñÛ³ÝÁ ¨ §³ñáõÝÁ¦ [ܳ¨ ²É. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÁ §³ñáõÝǦ ËÙμ³·ñ³Ï³Ý ϳ½ÙáõÙ Áݹ·ñÏí»Éáõ Ù³ëÇÝ] //гÛñ»ÝÇùÇ Ó³ÛÝ. - 1985. - Ã. 23. - 5 ÑáõÝÇëÇ. - ¿ç 6:1749. Ô³½³ñÛ³Ý ÐáíѳÝÝ»ë: î»ñÛ³Ý-å»ï³Ï³Ý ·áñÍÇãÁ [î»ñ-Û³Ý-ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý Ï³åÇ Ù³ëÇÝ] // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. – 1985. – Ã. 134. –11 ÑáõÝÇëÇ. - ¿ç 3. – (ì³Ñ³Ý î»ñÛ³Ý-100):1750. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý ¨áñ·: лճ÷áËáõÃÛáõÝÁ ¨ Ñ³Û ·ñ³Ï³Ýáõ-ÃÛáõÝÁ: (èáõë³ëï³ÝÇ 1905-1907 ÃÃ. ѻճ÷áËáõÃÛ³Ý 80-³ÙÛ³ÏÁ)[Ð³Û åñáÉ»ï³ñ³Ï³Ý ѻճ÷áË³Ï³Ý åỽdzÛÇ ³é³çÝ»Ï Ý³¨ ²É»ùë³Ý¹ñØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ] // ñ³Ï³Ý ûñÃ. – 1985. – Ã. 44. – 1 Ýá-Û»Ùμ. - ¿ç 1:1751. س¹áÛ³Ý . ²ñųÝÇ ¿ Éáõñç áõß³¹ñáõÃÛ³Ý: [ܳ¨ ²É. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÇÝ ×»Ù³ñ³ÝáõÙ ¹³ë³í³Ý¹»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. –1985. – Ã. 90. – 18 ³åñ. - ¿ç 3. – (ì³Ñ³Ý î»ñÛ³Ý-100):1752. Ø»ÉÇùë»ÃÛ³Ý Î³ñ»Ý: ²é³çÇÝ Ñ»Õ³÷áËáõÃÛ³Ý Ñ³Û Ù³ëݳ-ÏÇóÝ»ñÁ: 1905-1907 [ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ` 1906-1909 ÃÃ. ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³ÝÙ³ëÇÝ] // ²í³Ý·³ñ¹. – 1985. – Ã. 15. – 9 ÷»ïñ. - ¿ç 2:1753. Ø»ÉùáÝÛ³Ý Ø»ÉÇùë»Ã: ´³Ý³ëï»ÕÍÇ §ºñÏÇñ ܳÇñǦ ß³ñùÁ:(ì³Ñ³Ý î»ñÛ³Ý-100) [ÜÇÏáÕ³Ûáë سéÁ ì³Ñ³Ý î»ñÛ³Ý ¨ ²É. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³Ý Ùï»ñÙáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ] // ²í³Ý·³ñ¹. – 1985. – Ã. 69. – 9 ÑáõÝÇëÇ.- ¿ç 3:1754. Øݳó³Ï³ÝÛ³Ý ². гÛÏ³Ï³Ý ¹ÇíǽdzݻñÁ Ù»Í Ñ³Ûñ»Ý³-ϳÝáõÙ: (Ø»Í Ñ³ÕóݳÏÇ 40 ï³ñÇÝ) [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ 1921 Ã. Ù³ÛÇëÇóêáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÇ Ï³ñÙÇñ μ³Ý³ÏÁ ·É˳íáñ»Éáõ Ù³ëÇÝ]// È»ÝÇÝÛ³Ý áõÕÇáí. – 1985. – Ã. 2. - ¿ç 58:1755. ØáõÕÝ»óÛ³Ý . ÇñùÁ ·³Õ³÷³ñ³ÏÇñ ѽáñ áõÅ ¿: (γï³ñ»-ɳ·áñÍ»É ·³Õ³÷³ñ³Ëáë³Ï³Ý ³ß˳ï³ÝùÇ μáí³Ý¹³ÏáõÃÛáõÝÁ,á×Ý áõ Ù»ÃáÝ»ñÁ): [г۳ëï³ÝÇ Ùß³ÏáõóÛÇÝ ¨ ѳë³ñ³Ï³Ï³Ý ÏÛ³ÝùáõÙݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ·ñù»ñÇ ïå³·ñáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ] // Îáõë³Ï-373

ó³Ï³Ý Ëáëù. – 1985. – Ã. 11. - ¿ç 2-6:1756. ä³ñïǽáõÝÇ ì. Ø»Í μ³Ý³ëï»ÕÍÝ áõ å»ï³Ï³Ý ·áñÍÇãÁ:(ì³Ñ³Ý î»ñÛ³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 100-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí) [ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁì. î»ñÛ³ÝÇ ù³Õ³ù³Ï³Ý ѳ۳óùÝ»ñÇ Ó¨³íáñÙ³ÝÁ Ýå³ëï»Éáõ Ù³ëÇÝ]// Îáõë³Ïó³Ï³Ý Ëáëù. – 1985. – Ã. 7. - ¿ç 27-31, Éáõë³ÝÏ. – (Ø»ñûñ³óáõÛóÁ):1757. ê. ÈáõϳßÇÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 100-³ÙÛ³ÏÇÝ ÝíÇñí³Í ѳݹÇë³íáñÝÇëï: (лճ÷áËáõÃÛ³Ý áõ ϳéáõóÙ³Ý Ù³ñïÇÏÁ) [². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ1921 Ã. Ù³ÛÇëÇÝ êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÇ Ñ»ÕÏáÙÇ, ³å³ ÅáÕÏáÙ-ËáñÑÇ Ý³Ë³·³Ñ Ý߳ݳÏí»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ²í³Ý·³ñ¹. – 1985. – Ã. 9. –20 ÑáõÝí. – ¿ç 3:1758. ê³ñ·ëÛ³Ý ì³ñ¹·»ë: î»ñÛ³ÝÁ ¨ â³ñ»ÝóÁ [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÑ»ï ØáëÏí³ÛÇó ºñ¨³Ý Ù»ÏÝ»Éáõó ³é³ç ÐáíÑ. ÂáõÙ³ÝÛ³ÝÇÝ ·ñ³ÍݳٳÏÇ Ù³ëÇÝ] // ´³Ýíáñ. – È»ÝÇݳϳÝ, 1985. – Ã. 68. – 23 Ù³ñïÇ.- ¿ç 3:1759. ê³ñáÛ³Ý ¾ÙÙ³: Îáõë³ÏóáõÃÛ³Ý μáÉáñ³Ýí»ñ ½ÇÝíáñÁ: (Èáõ-ϳßÇÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 100-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí) [1921 Ãí³Ï³ÝÇÝ ²É»ùë³Ý¹ñØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ¨ ê³ñ·Çë ÈáõϳßÇÝÁ г۳ëï³Ý ·³Éáõ Ù³ëÇÝ] // Îáõë³Ïó³Ï³ÝËáëù. – 1985. – Ã. 3. - ¿ç 23-26, Éáõë³ÝÏ. - (Ø»ñ ûñ³óáõÛóÁ):1760. î»ñÛ³ÝÇ å»ï³Ï³Ý-ѳë³ñ³Ï³Ï³Ý ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý ¿ç»-ñÇó: [ܳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»ï î»ñÛ³ÝÇ ë»ñï ϳåÇ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï.г۳ëï³Ý. – 1985. – Ã. 5. - ¿ç 28:19861761. ²½³ïÛ³Ý Ð. гí³ï³ñÇÙ É»ÝÇÝÛ³ÝÁ: (²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏ-Û³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 100-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí) // È»ÝÇÝÛ³Ý áõÕÇáí. – 1986. – Ã. 5.- ¿ç 76-82, Éáõë³ÝÏ. - (Ü߳ݳíáñ ï³ñ»Ãí»ñ)1762. ²É. ØÛ³ëÝÇÏ»³ÝÇ ÍÝݹ»³Ý 100-³ÙÛ³ÏÁ [ѳÛñ»ÝÇùáõÙ Ýß»ÉáõÙ³ëÇÝ] // Èñ³μ»ñ. - Èáë-²Ýç»É»ë, 1986. - Ã. 42. - 9 û·áëï. - ¿ç 8:1763. ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 100-³ÙÛ³ÏÇÝ ÝíÇñí³Í ѳݹÇë³íáñÝÇëï ºñ¨³ÝáõÙ: (ÎáÙáõÝÇëï³Ï³Ý Ïáõë³ÏóáõÃÛ³Ý ¨ êáí»ï³Ï³Ý374

å»ïáõÃÛ³Ý ³Ï³Ý³íáñ ·áñÍÇãÁ) // гÛñ»ÝÇùÇ Ó³ÛÝ. – 1986. – Ã. 23. –28 Ù³ÛÇëÇ. - ¿ç 1-2, Éáõë³ÝÏ.; ÞÇñ³Ï. - ²ËáõñÛ³Ý, 1986. - Ã. 63. - 27Ù³ÛÇëÇ. - ¿ç 1:1764. [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ùßï³Ï³Ý ³Ýó³ÃáõÕÃÁ ì. Æ. È»ÝÇÝÇ ¹³Ùμ³ñ³Ý³Ûó»É»Éáõ ѳٳñ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. – 1986. – Ã. 124. – 23Ù³ÛÇëÇ. - ¿ç 3:1765. ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ùïù»ñÇó // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. – 1986. – Ã.120. – 23 Ù³ÛÇëÇ. - ¿ç 2. – (²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý - 100):1766. ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ¨ ºÕÇß» â³ñ»ÝóÁ // êáí»ï. г۳ëï³Ý.– 1986. – Ã. 1. - ¿ç 71767. ²É»ùë³ÝÛ³Ý ìɳ¹ÇÙÇñ: ²ß³Ï»ñï ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ·Çñù-Ùñó³Ý³ÏÁ[ʳã³ïáõñ ÐáíѳÝÝÇëÛ³ÝÇ 5-ñ¹ ¹³ñÇ Ñ³Û Ý߳ݳíáñå³ïÙÇã ºÕÇᯀ §ä³ïÙáõÃÛáõÝ ì³ñ¹³Ý³Ýó` Áëï ²ÝÓ¨³ó»³ó ûñÇ-ݳÏǦ ·ñùÇ ÙÇ ûñÇݳÏÁ 1899-1900 áõëáõÙÝ³Ï³Ý ï³ñáõÙ Üáñ ܳ-ËÇ稳ÝÇ ¹åñáóÇ ï»ëãáõÃÛáõÝÁ áõëÙ³Ý Ù»ç óáõó³μ»ñ³Í μ³ñÓñ ³é³ç³¹ÇÙáõÃÛ³Ýѳٳñ, áñå»ë ³é³ÝÓݳѳïáõÏ Ùñó³Ý³Ï, »ññáñ¹¹³ë³ñ³ÝÇ ³ß³Ï»ñï ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ ßÝáñÑ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ñù»ñdzß˳ñÑ. – 1986. – Ã. 6. – 22 ÑáõÝÇëÇ. - ¿ç 3:1768. ²ÑÙ»¹áí Â. §Î³ñÙÇñ ï³μáñǦ É»·»Ý¹³ñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÁ:². Ê. Þ³¹ÉÇÝëÏáõ ÍÝÝ¹Û³Ý 100-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí: [². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ Þ³¹-ÉÇÝëÏáõ` г۳ëï³ÝÇ ÏáÙÏáõëÇ Ï»ÝïÏáÙÇ ¨ ëáí»ï³Ï³Ý ϳé³í³ñáõ-ÃÛ³Ý ³é³ç³¹ñ³ÝùÝ»ñÁ ϳï³ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ // ÎáÙáõÝÇëï. - ´³ùáõ,1986. – Ã. 273. – 26 ÝáÛ»Ùμ. - ¿ç 3, Éáõë³ÝÏ.:1769. ²ÙÇñÛ³Ý ê. ܳ Ù»Ï ¿ μÛáõñ»ñÇ Ù»ç, áõ Ù»ÏÇ Ù»ç μÛáõñ… //²í³Ý·³ñ¹. – 1986. – Ã. 62. – 23 Ù³ÛÇëÇ. - ¿ç 2-3. – (²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³Ý - 100):1770. ²ÝÝÏáõÝ μáÉߨÇÏ É»ÝÇÝÛ³ÝÁ: [². ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÍÝݹ۳Ý100-³ÙÛ³ÏÇÝ ÝíÇñí³Í ÝÇëïáõ٠г۳ëï³ÝÇ ÏáÙÏáõëÇ Ï»ÝïÏáÙÇù³ñïáõÕ³ñ è. ²ñ½áõÙ³ÝÛ³ÝÁ ½»ÏáõóáõÙáí ѳݹ»ë ·³Éáõ Ù³ëÇÝ] //ÎáÙáõÝÇëï. - ´³ùáõ, 1986. – Ã. 124. – 28 Ù³ÛÇëÇ. - ¿ç 2:1771. ²ÝïáÝÛ³Ý ²Õ³ëÇ: Ðáõß³ñÓ³ÝÁ [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñáõß³ñÓ³-ÝÇ ×³ñï³ñ³å»ï³Ï³Ý É³í³·áõÛÝ ÉáõÍÙ³Ý Ñ³Ù³ñ ѳÛï³ñ³ñí³Í375

ÙñóáõÛÃáõ٠׳ñï³ñ³å»ï æÇÙ ÂáñáëÛ³ÝÝ áõ ù³Ý¹³Ï³·áñÍ ²ñ³ ÞÇñ³½ÁѳÕÃáÕ ×³Ý³ãí»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ²í³Ý·³ñ¹. – 1986. – Ã. 62. – 23Ù³ÛÇëÇ. - ¿ç 3. – (²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý-100):1772. [²ëáõÛÃÝ»ñ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ] / . Î. úñçáÝÇÏÇÓ»; ê»ñ-·»Û ÎÇñáí; ²Ý³ëï³ë ØÇÏáÛ³Ý; ÐáíѳÝÝ»ë ÂáõÙ³ÝÛ³Ý; ²ßáï Ðáí-ѳÝÝÇëÛ³Ý // гÛñ»ÝÇùÇ Ó³ÛÝ. – 1986. – Ã. 23. – 28 Ù³ÛÇëÇ. - ¿ç 2:1773. ²í³·Û³Ý ê. ²Ï³Ý³íáñ Ññ³å³ñ³Ï³ËáëÝ áõ ËÙμ³·ÇñÁ:[ܳ¨ Ññ³å³ñ³Ï³Ëáë, ËÙμ³·Çñ, ·ñ³Ï³Ý³·»ï ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÙ³ëÇÝ] // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. – 1986. – Ã. 120. – 23 Ù³ÛÇëÇ. - ¿ç 3. –(²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý - 100):1774. ²ñ½áõÙ³ÝÛ³Ý è. ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 100-³ÙÛ³ÏÇÝÝíÇñí³Í ѳݹÇë³íáñ ÝÇëï ºñ¨³ÝáõÙ: (ÎáÙáõÝÇëï³Ï³Ý Ïáõë³Ïóáõ-ÃÛ³Ý ¨ êáí»ï³Ï³Ý å»ïáõÃÛ³Ý ³Ï³Ý³íáñ ·áñÍÇãÁ) [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³-ÝÇ ÏÛ³ÝùÇ ¨ ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ ½»ÏáõóáõÙáí ѳݹ»ë »Ï³í г-Û³ëï³ÝÇ ÏáÙÏáõëÇ Î»ÝïÏáÙÇ ù³ñïáõÕ³ñ è. ²ñ½áõÙ³ÝÛ³ÝÁ] //²í³Ý·³ñ¹. – 1986. – Ã. 63. – 25 Ù³ÛÇëÇ. - ¿ç 1, Éáõë³ÝÏ.:1775. ´³ñë»ÕÛ³Ý Ê. ÆÝï»ñݳóÇáݳÉÇëï É»ÝÇÝÛ³ÝÁ: . Î. úñçá-ÝÇÏÇÓ»Ç ÍÝÝ¹Û³Ý 100-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí [ݳ¨ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»ï ²Ý¹ñ-ÏáíϳëÛ³Ý ý»¹»ñ³ódzÛÇ ëï»ÕÍÙ³Ý ¨ êêÐØ-Ç Ï³½Ù³íáñÙ³Ý ·áñ-ÍáõÙ ³í³Ý¹ Ý»ñ¹Ý»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. – 1986. – Ã. 248. –28 ÑáÏï. - ¿ç 2:1776. ´³ñë»ÕÛ³Ý Ê. È»ÝÇÝÛ³Ý ·í³ñ¹Ç³ÛÇ Ñ³í³ï³ñÇÙ ½ÇÝíáñÁ[ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»ï ѳٳ·áñͳÏó»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ºñ»Ïá۳ݺñ¨³Ý. – 1986. – Ã. 74. – 28 Ù³ñïÇ. - ¿ç 3. – (ê. Ø. ÎÇñáíÇ ÍÝݹ۳Ý100-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí):1777. ´³ñë»ÕÛ³Ý ÊÇϳñ: ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý: ÌÝÝ¹Û³Ý 100-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí // ´³Ýíáñ. – È»ÝÇݳϳÝ, 1986. – Ã. 119. – 24 Ù³ÛÇëÇ.- ¿ç 2, Éáõë³ÝÏ.:1778. ´áÝã-´ñáõ¨Çã Ø. ¸. ÐdzݳÉÇ Ñ»Õ³÷á˳ϳÝÁ: [²É. ØÛ³ëÝÇÏ-Û³ÝÇ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý.– 1986.– Ã. 124. – 23 Ù³ÛÇëÇ. - ¿ç 2:1779. ³ëå³ñÛ³Ý ²É. гݹÇë³íáñ ÝÇëï [ÝíÇñí³Í ²É. ü. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 100-³ÙÛ³ÏÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. – 1986. – Ã. 35.– 11 ÷»ïñ. - ¿ç 3:376

1780. ÛáõÙñ»óÇ ²Ç¹³: ÜíÇñí³Í å³ÝͳÉÇ Ñáμ»ÉÛ³ÝÇÝ: (è»åáñï³Å):[êØÎÎ Ï»ÝïÏáÙÇ Ù³ñùëǽÙ-É»ÝÇÝǽÙÇ ÇÝëïÇïáõïÇÝ ³éÁÝ-ûñ ÑÇÝ μáÉߨÇÏÝ»ñÇ ²Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý ë»ÏóÇ³Ý ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÍÝÝ¹Û³Ý 100-³ÙÛ³ÏÇÝ ÝíÇñí³Í ѳݹÇë³íáñ ÝÇëï ³ÝóϳóÝ»Éáõ ¨89-ñ¹ гÛÏ³Ï³Ý Â³Ù³ÝÛ³Ý ¹ÇíǽdzÛÇ ÏáÙÇë³ñ ñÇ·áñ ê³ñ·ëÇгÏáμÛ³ÝÁ ½»ÏáõóáõÙáí ѳݹ»ë ·³Éáõ Ù³ëÇÝ] // ´³Ýíáñ. – È»ÝÇݳ-ϳÝ, 1986. – Ã. 33. – 8 ÷»ïñ. - ¿ç 3, Éáõë³ÝÏ.:1781. §áñÍÝ ¿ ³ÝÙ³Ñ...¦: (гٳ·áõÙ³ñÇó ѳٳ·áõÙ³ñ) [²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñáõß³ñÓ³ÝÇ μ³óÙ³Ý Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. -1986. - Ã. 18. - 24 ÑáõÝí. - ¿ç 4:1782. ¸³ÝÇ»ÉÛ³Ý è. ÆÉÛÇãÇ ½ÇݳÏÇóÁ: . Î. úñçáÝÇÏÇÓ»Ç ÍÝݹ۳Ý100-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí [1921-1926 Ãí³Ï³ÝÝ»ñÇÝ ·É˳íáñ»Éáí èÏ(μ)ÏÎáíϳëÛ³Ý μÛáõñáÝ, ³å³ Ïáõë³ÏóáõÃÛ³Ý ²Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý »ñÏñ³Ù³ë³ÛÇÝÏáÙÇï»Ý . Î. úñçáÝÇÇÓ»Ý, Ø. ê. ÎÇñáíÁ, ². ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ¨áõñÇßÝ. »ñÏñ³Ù³ëÇ Ïáõë³Ïó³Ï³Ý áõ ëáí»ï³Ï³Ý Ù³ñÙÇÝÝ»ñÁ ³Ùñ³åݹ»Éáõѳٳñ å³Ûù³ñ ï³Ý»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ÎáÙáõÝÇëï. - ´³ùáõ,1986. – Ã. 242. – 18 ÑáÏï»Ùμ. - ¿ç 2, Éáõë³ÝÏ. – (ºñÇï³ë³ñ¹Ý»ñÇÝ`í»ï»ñ³ÝÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ):1783. ¸»í¹³ñdzÝÇ . È»ÝÇÝÇ Ñ³í³ï³ñÇÙ ½ÇݳÏÇóÁ: (². ü.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 100-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí) // êáí»ï. ìñ³ëï³Ý. –1986. – Ã. 17. – 8 ÷»ïñ. - ¿ç 2, Éáõë³ÝÏ.:1784. [¸ñí³ï³ÝùÇ Ëáëù»ñ ÝíÇñí³Í ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ] / ÐáíÑ.ÂáõÙ³ÝÛ³Ý, ì³Ñ³Ý ÂáÃáí»Ýó, ¸»ñ»ÝÇÏ ¸»ÙÇñ×Û³Ý // ñ³Ï³Ý ûñÃ.– 1986. – Ã. 23. – 6 ÑáõÝÇëÇ. - ¿ç 2. – (²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý - 100):1785. º½»ÏÛ³Ý è. Îáõë³ÏóáõÃÛ³Ý Ñ³í³ï³ñÇÙ ½³í³ÏÁ: (ê. Ø. ÎÇñáíÇÍÝÝ¹Û³Ý 100-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí) [ÎÇñáíÇÝ ÝíÇñí³Í ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³-ÝÇ ËáëùÇ Ù³ëÇÝ] // ÞÇñ³Ï. - ²ËáõñÛ³Ý, 1986. - Ã. 39. - 1 ³åñ. - ¿ç 2,Éáõë³ÝÏ.:1786. ºñÏáõ í»ñÑáõß: §¸áõù ³ÛÝï»Õ ß³ï »ù å»ïù…¦: [ñÇ·áñгÏáμÛ³ÝÇ Ñáõß»ñÁ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. –1986. – Ã. 124. – 23 Ù³ÛÇëÇ. - ¿ç 3:1787. ijٳݳϳÏÇóÝ»ñÁ Ýñ³ Ù³ëÇÝ / ÐáíÑ. ÂáõÙ³ÝÛ³Ý; ºÕÇß»â³ñ»Ýó; ØÇ˳ÛÇÉ üñáõݽ»; ê»ñ·»Û ÎÇñáí; ê»ñ·á úñçáÝÇÏÇÓ» // ºñ»-377

ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. – 1986. – Ã. 120. – 23 Ù³ÛÇëÇ. - ¿ç 2, 3. - (²É»ùë³Ý¹ñØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý - 100):1789. ÆÏÇÉÇÏÛ³Ý Ð. ÐáíÑ. ÂáõÙ³ÝÛ³ÝÁ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ·Ý³Ñ³ï-Ù³Ùμ // ´³Ýíáñ. – È»ÝÇݳϳÝ, 1986. – Ã. 59. – 13 Ù³ñïÇ. - ¿ç 3:1789. ÆÏÇÉÇÏÛ³Ý Ðñ³Ûñ: Ð³Û ÅáÕáíñ¹Ç ³Ý߳ѳËݹÇñ μ³ñ»Ï³ÙÁ:(ê. Ø. ÎÇñáíÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 100-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí) [Ð³Û Ù³ñùëÇëï ѻճ÷á-˳ϳÝÝ»ñÁ, å»ï³Ï³Ý ¨ Ïáõë³Ïó³Ï³Ý ·áñÍÇãÝ»ñÁ ݳ¨ ²É. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»ï ѳ³·áñͳÏó»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ´³Ýíáñ. – È»ÝÇݳϳÝ,1986. – Ã. 69. – 25 Ù³ñïÇ. – ¿ç 3, Éáõë³ÝÏ.:1790. ÆÝãå»ë ¿ Ýßí»É È»ÝÇÝÇ 50 - ³ÙÛ³ÏÁ: [1920 Ã. ³åñÇÉÇÝ ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ý³Ë³Ó»éÝáõÃÛ³Ùμ ì.Æ.È»ÝÇÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 50-³ÙÛ³ÏÁ Ýß»-Éáõ Ù³ëÇÝ] // ñù»ñÇ ³ß˳ñÑ. – 1986. – Ã. 11. – 23 ÝáÛ»Ùμ. - ¿ç 1:1791. È»á: È»áÛÇ Ý³Ù³ÏÁ ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ: 24 ÷»ïñí³ñÇ1924 Ã., ÂÇýÉÇë [ÞÝáñÑ³Ï³É³Ï³Ý Ëáëù ïå³·ñí³Í سñÇ òáɳÏ-Û³ÝÇ §ä³ïÙáõÙ »Ý í³í»ñ³·ñ»ñÁ¦ Ñá¹í³ÍáõÙ] // ²í³Ý·³ñ¹. – 1986.– Ã. 62. – 23 Ù³ÛÇëÇ. – ¿ç 2. – (²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý - 100):1792. ÈáõϳßÇÝ ê³ñ·Çë: [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ ÝíÇñí³Í ³ëáõÛÃ] // êáí»ï.г۳ëï³Ý. – 1986. – Ã. 124. – 23 Ù³ÛÇëÇ. - ¿ç 3:1793. ʳݽ³¹Û³Ý òáɳÏ: ܳ ·Çï»ñ ÇÝã ¿ñ ϳٻÝáõÙ: [ØÛ³ëÝÇÏ-Û³ÝÇ Ù³ëÇÝ] // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. – 1986. – Ã. 120. – 23 Ù³ÛÇëÇ. - ¿ç 3:1794. ʳã³ïñÛ³Ý ê. лճ÷áËáõÃÛ³Ý ³é³çÝáñ¹Á ²É. ØÛ³ëÝÇÏ-Û³ÝÇ Ñáõß»ñáõÙ // ´³Ýíáñ. – È»ÝÇݳϳÝ, 1986. – Ã. 45. – 23 ÷»ïñ. -¿ç 2:1795. ʳã³ïñÛ³Ý ê³Ùí»É: ´áó³ßáõÝã ѻճ÷á˳ϳÝÁ: (²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 100-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí) // ´³Ýíáñ. – È»ÝÇݳϳÝ,1986. – Ã. 33. – 8 ÷»ïñ. - ¿ç 3, Éáõë³ÝÏ.:1796. ̳ÕÏ»åë³ÏÝ»ñ ²É. ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñáõß³ñÓ³ÝÇÝ: [ÂμÇÉÇëÇϳé³í³ñáõÃÛ³Ý ³Ý¹³ÙÝ»ñÇ ÏáÕÙÇó ÍÝÝ¹Û³Ý 100-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇíÙ³ÛÇëÇ 23-ÇÝ ºñ¨³ÝáõÙ, ѳݹÇë³íáñ Çñ³¹ñáõÃÛ³Ý Ù»ç Ýñ³ Ñáõß³ñ-Ó³ÇÝ Í³ÕÏ»åë³ÏÝ»ñ ¹Ý»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. – 1986. – Ã.121. – 24 Ù³ÛÇëÇ. - ¿ç 1; êáí»ï. г۳ëï³Ý. – 1986. – Ã. 125. – 24 Ù³-378

ÛÇëÇ. - ¿ç 1. – (²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý - 100):1797. γÝóÛ³Ý È¨áÝ: ÈáõÛëÇ Ñ³í³ï³Ùùáí [êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÇϳé³í³ñáõÃÛ³Ý ³é³çÇÝ Ý³Ë³·³Ñ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ]// êáí»ï. ¹åñáó. - 1986. - Ã. 25. - 19 ÑáõÝÇëÇ. - ¿ç 2. - (²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³-ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 100-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí):1798. γñ³å»ïÛ³Ý . ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹ÇÙ³ÝϳñÁ: [Ø.ê³ñÛ³ÝÁ ¹ÇÙ³ÝϳñÇ ëï»ÕÍÙ³Ý å³ïÙáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ] // ´³Ýíáñ. –È»ÝÇݳϳÝ, 1986. – Ã. 28. – 2 ÷»ïñ. - ¿ç 3, ¹ÇÙ³ÝÏ.:1799. γñ³å»ïÛ³Ý Ð. ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý: (ÌÝÝ¹Û³Ý 100-³ÙÛ³Ç ³éÃÇí) // Îáõë³Ïó³Ï³Ý Ëáëù. – 1986. – Ã. 3. - ¿ç 27-30, Éáõë³ÝÏ.– (ÐÇß³ñÅ³Ý ï³ñ»Ãí»ñ):1800. γñ³å»ïÛ³Ý Ð. ܳÇñÛ³Ý ³ñ¨Ý ¿ñ Ýñ³ Ù»ç… [ØÛ³ëÝÇÏ۳ݷáñÍãÇ Ù³ëÇÝ] // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. – 1986. – Ã. 120. – 23 Ù³ÛÇëÇ. - ¿ç2. – (²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý - 100):1801. γñ³å»ïÛ³Ý Ð. êϽμáõÝù³ÛÝáõÃÛáõÝ, ·áñͳñ³ñáõÃÛáõÝ,³ÝÓÝíÇñáõÃÛáõÝ: (. Î. úñçáÝÇÏÇÓ»Ç ÍÝÝ¹Û³Ý 100-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí)[²Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý ý»¹»ñ³óÇ³Ý Ï³½Ù³íáñí»Éáõ, êáí»ï³Ï³Ý êáódz-ÉÇëï³Ï³Ý гÝñ³å»ïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ØÇáõÃÛ³Ý É»ÝÇÝÛ³Ý ·³Õ³÷³ñÁÇñ³Ï³Ý³óÝ»Éáõ ·áñÍáõ٠ݳ¨ ².Ü.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëݳÏóáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ]// È»ÝÇÝÛ³Ý áõÕÇáí. – 1986. – Ã. 10. - ¿ç 63-69:1802. ÎÇñáí ê. Ø. [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ ÝíÇñí³Í ³ëáõÛÃ] // êáí»ï.г۳ëï³Ý./ - 1986. – Ã. 124. – 23 Ù³ÛÇëÇ. - ¿ç 3:1803. ÎÇñáí ê. Ø. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÏÛ³ÝùÁ ѻճ÷áËáõÃÛ³Ý Å³Ù³-Ý³Ï ¹³ ³ÛÝ Ïáñ³·ÇÍÝ ¿, áñÁ ·Í»É ¿ Ù»ñ ѻճ÷áËáõÃÛáõÝÁ… // êáí»ï.г۳ëï³Ý. – 1986. – Ã. 124. – 23 Ù³ÛÇëÇ. - ¿ç 3:1804. ÎáÙáõÝÇëï³Ï³Ý Ïáõë³ÏóáõÃÛ³Ý ¨ êáí»ï³Ï³Ý å»ïáõÃ۳ݳϳݳíáñ ·áñÍÇãÁ: ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 100-³ÙÛ³ÏÇÝ ÝíÇñí³ÍѳݹÇë³íáñ ÝÇëï ºñ¨³ÝáõÙ // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. – 1986. – Ã.121. – 24 Ù³ÛÇëÇ. - ¿ç 1-2, Éáõë³ÝÏ; êáí»ï. г۳ëï³Ý. – 1986. – Ã.125. – 24 Ù³ÛÇëÇ. - ¿ç 1-2. - (²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý - 100):1805. Îáõë³Ïó³Ï³Ý áõ å»ï³Ï³Ý ³Ï³Ý³íáñ ·áñÍÇãÁ: (. Î. úñ-379

çáÝÇÏÇÓ»Ç ÍÝÝ¹Û³Ý 100-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí) [úñçáÝÇÏÇÓ»Ý Ý³¨` ²É. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»ï ³½·³ÙÇçÛ³Ý Ë³Õ³ÕáõÃÛáõÝ Ñ³ëï³ï»Éáõ ·áñÍÇݳç³Ïó»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ÞÇñ³Ï. - ²ËáõñÛ³Ý, 1986. - Ã. 129. - 28 ÑáÏï. -¿ç 2, Éáõë³ÝÏ.:1806. гÛÏ³Ï³Ý ³ÝáõÝÝ»ñáí ÷áÕáóÝ»ñ Ê. ØÇáõû³Ý Ù¿ç [èáëïáíáõÙݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ³ÝáõÝáí ÷áÕáó Ïáã»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ºñÇï³ë³ñ¹Ð³Û³ëï³Ý. - ÜÛáõ æ»ñëÇ, 1986. - Ã. 5. - ¿ç 5:1807. гñáõÃÛáõÝÛ³Ý ². Ð. гÛÏ³Ï³Ý êêÐ ³ñËÇíÝ»ñÁ: [ä»ï³Ï³Ý³ñËÇíÝ»ñÇ ëï»ÕÍÙ³Ý ·áñÍáõ٠ݳ¨ ²É. Û³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ³ç³ÏóáõÃÛ³ÝÙ³ëÇÝ] // ä³ïÙ³-μ³Ý³ëÇñ³Ï³Ý ѳݹ»ë. – 1986. – Ã. 2. - ¿ç 228-232:1808. лճ÷áËáõÃÛ³Ý μáó³ßáõÝã Ù³ñïÇÏÁ: ê. Ø. ÎÇñáíÇ ÍÝݹ۳Ý100-³ÙÛ³ÏÇÝ ÝíÇñí³Í ѳݹÇë³íáñ ÝÇëï ºñ¨³ÝáõÙ [ݳ¨ ØÛ³ëÝÇÏ-Û³ÝÇ Ñ»ï ²Ý¹ñÏáíϳëÇ ëáí»ï³Ï³Ý ѳÝñ³å»ïáõÃÛáõÝÝ»ñÁ ý»¹»-ñ³ódzÛÇ Ù»ç Ùdzíáñ»Éáõ áõÕÕáõÃÛ³Ùμ ѳë³ñ³Ï³Ï³Ý ³ß˳ï³Ýùͳí³É»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. – 1986. – Ã. 79. – 3 ³åñ. - ¿ç1; êáí»ï. г۳ëï³Ý. – 1986. – Ã. 83. – 3 ³åñ. - ¿ç 2; ÎáÙáõÝÇëï. -´³ùáõ, 1986. – Ã. 75. – 28 Ù³ñïÇ. - ¿ç 2, Éáõë³ÝÏ.:1809. ÐáíѳÝÝÇëÛ³Ý ²ßáï: [²ëáõÛà ÝíÇñí³Í ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ] //êáí»ï. г۳ëï³Ý. – 1986. – Ã. 124. – 23 Ù³ÛÇëÇ. - ¿ç 3:1810. ÐáíѳÝÝÇëÛ³Ý Ð³Ûϳ½: г۳ëï³ÝÇ ï»Õ³Ï³Ý ëáí»ïÝ»ñÁ³Ý·ñ³·ÇïáõÃÛ³Ý í»ñ³óÙ³Ý Ñ³Ù³ñ ÙÕí³Í å³Ûù³ñáõÙ (1921-1940)[1921 Ã. ë»åï»Ùμ»ñÇ 21-ÇÝ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ëïáñ³·ñáõÃÛ³Ùμ г-Û³ëï³ÝÇ ë³ÑÙ³ÝÝ»ñáõÙ ³Ý·ñ³·ÇïáõÃÛáõÝÁ í»ñ³óÝ»Éáõ í»ñ³μ»ñ-Û³É ¹»Ïñ»ï Ññ³å³ñ³Ï»Éáõ Ù³ëÇÝ] // Èñ³μ»ñ ѳë. ·Çï. – 1986. – Ã.5. - ¿ç 23-31. - ²Ù÷á÷. éáõë.:1811. ÐáíѳÝÝÇëÛ³Ý ÚáõñÇ: §Ü³ÇñÛ³Ý ³ñ¨Ý ¿ñ ùá ٻ煦: [ì»-ñáÝßÛ³É ù³éÛ³ÏáõÙ â³ñ»ÝóÁ ѳٳÏáÕÙ³ÝÇáñ»Ý Ýϳñ³·ñáõÙ ¿ ².ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ] // ñ³Ï³Ý ûñÃ. – 1986. – Ã. 23. – 6 ÑáõÝÇëÇ. - ¿ç 2:1812. Ô³½³ñÛ³Ý ÐáíÑ. سñùëÇëï³Ï³Ý ¹ÇñùáñáßÙ³Ùμ: [ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÇ ·ñ³Ï³Ý ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý Ù³ÇÝ] // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. – 1986.– Ã. 120. – 23 Ù³ÛÇëÇ. - ¿ç 3. – (²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý - 100):3801813. ԳݳɳÝÛ³Ý Ð. Ð³Û Ùß³ÏáõÛÃÇ Ù»Í Ñáí³Ý³íáñÁ: [²É. ØÛ³ë-

ÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ] // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. – 1986. – Ã. 120. – 23 Ù³ÛÇëÇ. - ¿ç2-3. - (²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý - 100):1814. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý . Ð³Û ÅáÕáíñ¹Ç å³Ûͳé μ³ñ»Ï³ÙÁ: [1922 Ã.ÑáõÝí³ñÇ 30-ÇÝ ºñ¨³ÝáõÙ ÐêêÐ ëáí»ïÝ»ñÇ ³é³çÇÝ Ñ³Ù³·áõÙ³ñÇÑ»ñÃ³Ï³Ý ÝÇëïáõÙ ²É. ØÛ³ÝëÇÏÛ³ÝÁ ݳ˳·³Ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï.г۳ëï³Ý. – 1986. – Ã. 10. - ¿ç 10-12:1815. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý . Ð³Û Ùß³ÏáõÛÃÇ »ñ³Ëï³íáñÁ: [²É. ØÛ³ëÝÇ-ϳÝÁ ݳ¨ Ñ³Û Ùß³ÏáõÛÃÇ ³Ýí³ÝÇ ·áñÍÇã] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. –1986. – Ã. 124. – 23 Ù³ÛÇëÇ. - ¿ç 3:1816. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý . ê»ñ·á úñçáÝÇÏÇÓ»: (ÌÝÝ¹Û³Ý 100-³ÙÛ³ÏdzéÃÇí): [1923 Ã. ³åñÇÉÇÝ úñçáÝÇÏÇÓ»Ý Ý³¨ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»ï ÂÇý-ÉÇëáõÙ Ð. ÂáõÙ³ÝÛ³ÝÇ Ã³ÕÙ³Ý ³ñ³ñáÕáõÃÛ³ÝÁ Ù³ëݳÏó»Éáõ Ù³ëÇÝ]// Îáõë³Ïó³Ï³Ý Ëáëù. – 1986. – Ã. 20. - ¿ç 27-30, Éáõë³ÝÏ. – (Ø»Íå³Ûù³ñÇ Ù³ñ¹ÇÏ):1817. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý . ´., Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý ê. . سÛÇëÛ³Ý ³åëï³ÙμáõÃÛ³Ýûñ»ñÇÝ: ´³Ýï ¨ ·Ý¹³Ï³Ñ³ñáõÃÛáõÝ: [1922 Ã. ÑáõÝí³ñÇÝÐêêÐ μ³ÝíáñÝ»ñÇ, ·ÛáõÕ³óÇÝ»ñÇ ¨ ϳñÙÇñ μ³Ý³Ï³ÛÇÝÝ»ñÇËáñÑáõñ¹Ý»ñÇ ³é³çÇÝ Ñ³Ù³·áõÙ³ñáõÙ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ μ³óÙ³ÝËáëùÁ] // . ´. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý, ê. . Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý, êï»÷³Ý ²É³í»ñ¹Û³Ý.- º.: 1986. - ¿ç 138:1818. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý . ´. êáí»ï³Ï³Ý Çß˳ÝáõÃÛ³Ý Ñ³ëï³ï-Ù³Ý Ñ³Ù³ñ г۳ëï³ÝÇ ³ß˳ï³íáñáõÃÛ³Ý Ñ»ñáë³Ï³Ý å³Ûù³ñÁμ³ñÓñ ·Ý³Ñ³ï»Éáõ Ù³ëÇÝ // . ´. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý. Ð³Û ÅáÕáíñ¹Ç³½³ï³·ñ³Ï³Ý å³Ûù³ñÁ XIX ¹³ñÇ í»ñçÇÝ ¨ XX ¹³ñÇ ëϽμÇÝ. - º.,1986. - ¿ç 8:1819. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý ¨áñ·: È»ÝÇÝÛ³Ý ·í³ñ¹Ç³ÛÇ μáó³ßáõÝã Ù³ñïÇÏÁ:(ê. Ø. ÎÇñáíÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 100-³ÙÛ³Ç ³éÃÇí) [²Ý¹ñÏáíϳëÇ ÅáÕáíáõñ¹Ý»ñÇ»Õμ³Ûñ³Ï³Ý ¹³ßÇÝùÇ ³Ùñ³åÝ¹Ù³Ý ·áñÍáõ٠ݳ¨ ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ï³ï³ñ³Í ³ß˳ï³ÝùÇ Ù³ëÇÝ] // Îáõë³Ïó³Ï³Ý Ëáëù.– 1986. – Ã. 5. - ¿ç 23-26, Éáõë³ÝÏ. – (ÐÇß³ñÅ³Ý ï³ñ»Ãí»ñ):1820. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý ¨áñ·: Ð³Û ÅáÕáíáõñ¹Á ¨ ÎÇñáíÁ [1925 Ã.Ù³ñïÇ 25-ÇÝ ë·á ÙÇïÇÝ· ݳ¨ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ ÝíÇñ»Éáõ Ù³ëÇÝ] //êáí»ï. г۳ëï³Ý. – 1986. – Ã. 8. - ¿ç 11-13, Éáõë³ÝÏ. – (ê»ñ·»Û ØÇ-381

ñáÝáíÇã ÎÇñáí (ÎáëïñÇÏáí) 100):1821. س¹³ÃÛ³Ý úíë³Ýݳ: ´áÉáñÇ ëÇñ»ÉÇ ·ñ³¹³ñ³ÝÁ: [²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ³Ýí³Ý ѳÝñ³å»ï³Ï³Ý ·ñ³¹³ñ³ÝáõÙ Ïáõë³Ïó³Ï³Ýå»ï³Ï³Ý·áñÍÇã ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 100-³ÙÛ³ÏÇÝ ÝíÇñí³Í 4μ³ÅÝÇó μ³Õϳó³Í óáõó³Ñ³Ý¹»ëÇ μ³óÙ³Ý Ù³ëÇÝ] // ²í³Ý·³ñ¹. –1986. – Ã. 62. - 23 Ù³ÛÇëÇ. - ¿ç 3. – (²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý-100):1822. سÝáõÏÛ³Ý . гí³ï³ñÇÙ É»ÝÇÝÛ³ÝÁ: ê³Ñ³Ï î»ñ-³μñÇ-»ÉÛ³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 100-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí [г۳ëï³ÝÁ ͳÝñ íÇ׳ÏÇó ѳ-Ý»Éáõ ѳٳñ ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ óáõó³μ»ñ³Í û·ÝáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ] //êáí»ï. г۳ëï³Ý. – 1986. – Ã. 80. – 30 Ù³ñïÇ. - ¿ç 3:1823. سÝáõÏÛ³Ý áѳñ: гÝñ³å»ïáõÃÛ³Ý Ý³Ë³·³ÑÁ: [1921 Ã.-Ç Ù³ÛÇëÇÝ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ г۳ëï³ÝÇ Ñ»ÕÏáÙÇ, ³å³` ÅáÕÏáÙ-ËáñÑñ¹Ç ݳ˳·³ÑÇ å³ßïáÝÁ ëï³ÝÓÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // гÛñ»ÝÇùÇÓ³ÛÝ. – 1986. – Ã. 23. – 28 Ù³ÛÇëÇ. - ¿ç 2:1824. سÝáõÏÛ³Ý ê³ñÇμ»Ï: ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý – 100: ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ¨ ·ñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý Ñ³ñó»ñÁ // ñ³Ï³Ý ûñÃ. – 1986. – Ã.23. – 6 ÑáõÝÇëÇ. - ¿ç 2, Éáõë³ÝÏ.1825. Ø»ÉÇùÛ³Ý Ð»ÝñÇÏ: ÄáÕáíñ¹Ç ½³í³ÏÁ: [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÍÝÝ¹Û³Ý 100 - ³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. – 1986. – Ã. 1. -¿ç 4-7:1826. ØÇݳëÛ³Ý . øá ³ÝáõÝÁ: [ºñ¨³ÝáõÙ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ 100-³ÙÛ³ ѳμ»ÉÛ³ÝÁ Ýß»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. – 1986. – Ã. 120.– 23 Ù³ÛÇëÇ. - ¿ç 4. - (²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý - 100):1827. ØÇñ½á¨ Æ. سñïÇÏÝ»ñÇ ë»ñݹÇó: ². ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÍÝݹ-Û³Ý 100-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí // ÎáÙáõÝÇëï. - ´³ùáõ, 1986. – Ã. 35. – 9÷»ïñ. - ¿ç 3, Éáõë³ÝÏ. – (ºñÇï³ë³ñ¹Ý»ñÇÝ` í»ï»ñ³ÝÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ):1828. [ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý úÉ·³] ÄáÕáíñ¹Ç ëñïáõÙ… [ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹ëï»ñ`úÉ·³ÛÇ Ñáõß»ñÁ] / ä³ï. ïå³·ñ. ²É. ³ëå³ñÛ³Ý // êáí»ï. г-Û³ëï. – 1986. – Ã. 124. – 23 Ù³ÛÇëÇ. - ¿ç 3:1829. Øáõñ³¹Û³Ý . гí»ñųÝáõÙ »Ý Ýñ³ ³ÝáõÝÝ áõ ·áñÍÁ: [ÆÝï»ñݳóÇáݳÉǽÙÇÙ»Í ç³Ñ³ÏÇñ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ] // ºñ»Ïá-382

Û³Ý ºñ¨³Ý. – 1986. – Ã. 120. – 23 Ù³ÛÇëÇ. - ¿ç 3, Éáõë³ÝÏ. - (²É»ùë³Ý¹ñØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý - 100):1830. Üñ³ Ù³ëÇÝ / . Î. úñçáÝÇÏÇÓ», Ø. ì. üñáõݽ», ²Ý³ëï³ë ØÇ-ÏáÛ³Ý // ²í³Ý·³ñ¹. – 1986. – Ã. 62. – 23 Ù³ÛÇëÇ. - ¿ç 2. – (²É»ùë³Ý¹ñØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý - 100):1831. â³ñ»Ýó ºÕÇß»: ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý – 100: [ø³éÛ³Ï ÝíÇñí³Í ².ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. – 1986. – Ã. 124. – 23 Ù³ÛÇëÇ. -¿ç 1:1832. â³ñ»Ýó ºÕÇß»: [²ëáõÛà ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ] //ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. – 1986. – Ã. 120. – 23 Ù³ÛÇëÇ. - ¿ç 4. - (²É»ùë³Ý¹ñØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý - 100):1833. â³ñ»Ýó ºÕÇß»: §ÜÇñÛ³Ý ³ñ¨Ý ¿ñ ùá Ù»ç` É»ÝÇÝÛ³Ý Ññáí ׳鳷³Í…¦:[ø³éÛ³Ï ÝíÇñí³Í ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý.– 1986. – Ã.1. – ¿ç 4, Éáõë³ÝÏ.1834. æñμ³ßÛ³Ý . ´. [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ êáí»ï³Ï³Ý Çß˳ÝáõÃÛ³Ýѳëï³ïÙ³Ý Ñ³Ù³ñ г۳ëï³ÝÇ ³ß˳ï³íáñáõÃÛ³Ý Ñ»ñáë³Ï³Ýå³Ûù³ñÁ μ³ñÓñ ·Ý³Ñ³ï»Éáõ Ù³ëÇÝ] // æñμ³ßÛ³Ý . ´. Ð³Û ÅáÕáíñ-¹Ç ³½³ï³·ñ³Ï³Ý å³Ûù³ñÁ XIX ¹³ñÇ í»ñçÇÝ ¨ XX ¹³ñÇ ëϽμÇÝ. -º., 1986. – 8 ¿ç:1835. ê³¹áíëÏÇ º., ê³¹áíëϳ۳ Úáõ. ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý: ºÕμ³Ûñ Åá-Õáíñ¹Ç ëñïáõÙ: (Ü³Ù³Ï ´»ÉáéáõëdzÛÇó) [´»ÉáéáõëdzÛÇ Ù³Ûñ³ù³Õ³ùØÇÝëÏáõÙ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 100-³ÙÛ³ÏÁ Ýß»Éáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï.г۳ëï³Ý. – 1986. – Ã. 124. – 23 Ù³ÛÇëÇ. - ¿ç 2:1836. [ê³Ñ³ÏÛ³Ý È.] ê. Ø. ÎÇñáíÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 100-³ÙÛ³ÏÇÝ ÝíÇñí³ÍѳݹÇë³íáñ ÝÇëï ºñ¨³ÝáõÙ: (лճ÷áËáõÃÛ³Ý μáó³ßáõÝã Ù³ñïÇ-ÏÁ) [ÎÇñáíÁ ݳ¨ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»ï ²Ý¹ñÏáíϳëÇ ëáí»ï³Ï³Ý ѳÝñ³å»ïáõÃÛáõÝÝ»ñÁÙdzëÝ³Ï³Ý ý»¹»ñ³ódzÛÇ Ù»ç Ùdzíáñ»Éáõ áõÕ-ÕáõÃÛ³Ùμ ³ß˳ï³Ýù ͳí³É»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ²í³Ý·³ñ¹. – 1986. – Ã.41. – 4 ³åñ. – ¿ç 1-2:1837. ê³ÝáëÛ³Ý ². §ì. Æ. È»ÝÇÝÁ ¨ Ñ³Û ÅáÕáíñ¹Ç ³½³ï³·ñáõÙÁ¦Ã»Ù³ÛÇ áõëáõóÙ³Ý ÷áñÓÇó [ì. Æ. È»ÝÇÝÇ §²¹ñμ»ç³ÝÇ, ìñ³ëï³ÝÇ,г۳ëï³ÝÇ, ¸³Õëï³ÝÇ È»éݳϳÝÝ»ñÇ Ð³Ýñ³å»ïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ïá-383

ÙáõÝÇëï ÁÝÏ»ñÝ»ñÇݦ ݳٳÏÁ 1921 Ã. ³åñÇÉÇ 14-ÇÝ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³-ÝÁ Îáíϳë μ»ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. ¹åñáó. – 1986. – Ã. 2. – 9 ÑáõÝí.- ¿ç 3:1838. ê³ñ·ëÛ³Ý ñ. ²Ï³Ý³íáñ å»ï³Ï³Ý áõ ·ñ³Ï³Ý ·áñÍÇãÁ:(²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 100-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí) // ´³Ýμ»ñ ºñ¨³ÝÇ Ñ³-Ù³Éë. – 1986. – Ã. 2. - ¿ç 24-37. - ²Ù÷á÷. éáõë.:1839. ê³ñ¹³ñÛ³Ý ÎïñÇ×: г۳ëï³ÝáõÙ êáí»ï³Ï³Ý Çß˳Ýáõ-ÃÛáõÝÝ ³Ùñ³åݹ»Éáõ áõÕÕáõÃÛ³Ùμ Ó»éݳñÏí³Í ÙÇçáó³éáõÙÝ»ñÁ(1921 Ã. ³åñÇÉ-ÑáõÇë) [1921 Ã. Ù³ÛÇëÇ 5-ÇÝ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ¨ ê. Èáõ-ϳßÇÝÁ ºñ¨³Ý ųٳݻÉáõ Ù³ëÇÝ] // Èñ³μ»ñ ѳë. ·Çï. – 1986. – Ã. 3.- ¿ç 21-27. - ²Ù÷á÷. éáõë.:1840. êÇÙáÝÛ³Ý ². ÎáÙáõÝÇëï ·ÇïݳϳÝÁ: ²Ï³¹»ÙÇÏáë ²ñï³ß-»ë γñÇÝÛ³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 100-³ÙÛ³ÏÁ: [². γñÇÝÛ³ÝÇ Ý³¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏ-Û³ÝÇÝ ÝíÇñí³Í Ñá¹í³ÍÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. – 1986. –Ã. 271. – 25 ÝáÛ»Ùμ. - ¿ç 3:1841. êÇÙáÝÛ³Ý Ð. è. ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý: (ÌÝݹ³Ý 100-³ÙÛ³-ÏÇ ³éÃÇí) // ä³ïÙ³-μ³Ý³ëÇñ³ÏëÝ Ñ³Ý¹»ë. – 1986. – Ã. 1. - ¿ç 13-27, Éáõë³ÝÏ. - ²Ù÷á÷. éáõë.:1842. êÇÙáÝÛ³Ý Ðñ. ÎáÙáõÝÇëï` μ³ñÓñ ¿ ÑÝãáõÙ: гÛñ»ÝÇ ûç³-ËáõÙ; ØáëÏí³ÛáõÙ; ¼áñ³í³ñÁ; Îáõë³Ïó³Ï³Ý ¨ å»ï³Ï³Ý ³Ï³Ý³íáñ·áñÍÇãÁ; È»ÝÇÝÇ ÏáÕùÇÝ, È»ÝÇÝÇ Ñ»ï; гÝñ³å»ïáõÃÛ³Ý Ý³Ë³-·³ÑÁ // êáí»ï. г۳ëï³Ý. – 1986. – Ã. 124. – 23 Ù³ÛÇëÇ. - ¿ç 2:1843. êÇÙáÝÛ³Ý Ðñ. гí»ñÅ ÅáÕáíñ¹Ç ÑÇßáÕáõÃÛ³Ý Ù»ç: [1922Ãí³Ï³ÝÇÝ ê»ñ·á úñçáÝÇÏÇÓ»Ý ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»ï »ñÏñáñ¹ ³Ý-·³Ù г۳ëï³Ý ·³Éáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. – 1986. – Ã. 250.– 28 ÑáÏï. - ¿ç 2:1844. ì³ñ¹³ÝÛ³Ý . ºí ÑÇÙݳ¹ñí»ó ³í³ÝÁ: [ìñ³ó³Ï³Ý êêв˳Éù³É³ùÇ ßñç³ÝáõÙ ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ³ÝáõÝáí »ñÏáõ·ÛáõÕ ³Ýí³Ý³Ïáã»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. – 1986. – Ã. 120. –23 Ù³ÛÇëÇ. - ¿ç 4. – (²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý):1845. òáɳÏÛ³Ý Ø³ñÇ: ä³ïÙáõÙ »Ý í³í»ñ³·ñ»ñÁ: [ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÙ³ñ¹áõ, ѳÛñ»Ý³ë»ñÇ, ѻճ÷á˳ϳÝÇ Ù³ëÇÝ] // ²í³Ý·³ñ¹. –384

1986. – Ã. 62. – 23 Ù³ÛÇëÇ. - ¿ç 2, Éáõë³ÝÏ. – (²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý-100):1846. úѳÝÛ³Ý Ð. ÐÙáõï ëïñ³ï»·Á: [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ] //ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. – 1986. – Ã. 120. – 23 Ù³ÛÇëÇ. - ¿ç 4 - (²É»ùë³Ý¹ñØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý - 100):1847. úñçáÝÇÏÇÓ» ê»ñ·á: Ø»ñ ²ÉÛáß³Ý: [Ðáõß] // êáí»ï. г۳ëï³Ý.– 1986. – Ã. 124. – 23 Ù³ÛÇëÇ. - ¿ç 3.1848. Àëèåâ Î. Çà íàðîäíîå äåëî. Ê 100-ëåòèþ ñî äíÿ ðîæäåíèÿÀ.Ô.Ìÿñíèêîâà (ìîëîäûì-î âåòåðàíàõ) // Áàêèíñêèé ðàáî÷èé. - 1986.- N35. - 9 ôåâð. - Ñ.3; Ôîòî.1849. Àðàêåëÿí Ë. Ïîáîðíèê íîâîé êóëüòóðû. Î ëèòåðàòóðíîýñòåòè÷åñêîìíàñëåäèè À.Ô. Ìÿñíèêÿíà (Ê 100-ëåòèþ ñî äíÿ ðîæä.À.Ô. Ìÿñíèêÿíà) // Êîìñîìîëåö. - 1986. - N61. - 22 ìàÿ. - Ñ.2.1850. Àðàêåëÿí Ñ. Ñëàâíîé äàòå ïîñâÿùàåòñÿ // Êîììóíèñò. -1986. - N122. - 23 ìàÿ. - Ñ.3Î âûñòàâêå â Ãîñ. áèáëèîòåêå èì. Ìÿñíèêÿíà, ïîñâÿùåííîé ê 100-ëåòèþñî äíÿ ðîæäåíèÿ Àëåêñàäðà Ìÿñíèêÿíà.1851. Àðçóìàíÿí Ð. Âûäàþùèéñÿ äåÿòåëü Êîììóíèñòè÷åñêîéïàðòèè è Ñîâåòñêîãî ãîñóäàðñòâà. Òîðæåñòâåííîå çàñåäàíèå â Åðåâàíå,ïîñâÿùåííîå 100-ëåòèþ ñî äíÿ ðîæäåíèÿ À.Ô.Ìÿñíèêÿíà [äîêëàäíà Òîðæåñòâåííîì çàñåäàíèè] // Êîììóíèñò. - 1986. - N123. -24ìàÿ. - Ñ. 1- 2.1852. Âàðòàíÿí À. Îòìå÷àÿ þáèëåé (Ê 100-ëåòèþ ñî äíÿ ðîæäåíèÿÀë. Ô. Ìÿñíèêÿíà) // Êîìñîìîëåö. - 1986. - N61. -22 ìàÿ. - Ñ. 3Î Ãîñ. îðäåíà “Äðóæáû íàðîäîâ “ áèáëèîòåêå èì. À.Ô. Ìÿñíèêÿíà è èñòîðèèïðèñâîåíèÿ åãî èìåíè áèáëèîòåêå, à òàêæå î äåÿòåëüíîñòè À.Ô. Ìÿñíèêÿíàâ Àðìåíèè.1853. Âëàñåíêî Ê. Íàâå÷íî â ïàìÿòè [Î ïåðåäâèæíîé âûñòàâêå,îðãàíèçîâàííîé Ãîñ. ìóçååì ðåâîëþöèè Àðì. ÑÑÐ, ïîñâÿùåííîé385

100-ëåòèþ ñî äíÿ ðîæäåíèÿ Àë. Ìÿñíèêÿíà] // Êîììóíèñò. - 1986. -N122. - 23 ìàÿ. - Ñ. 3.1854. Âîçëîæåíèå âåíêîâ ê ïàìÿòíèêó À.Ô. Ìÿñíèêÿíà [Î âîçëîæåíèèâåíêîâ ÷ëåíàìè ÖÊ ÊÏ Àðìåíèè ê ïàìÿòíèêó À. Ìÿñíèêÿíà,ïî ïîâîäó 100-ëåòèÿ ñî äíÿ ðîæäåíèÿ] // Êîììóíèñò. - 1986. - N 123.- 24 ìàÿ. - Ñ. 1.1855. Ãàíàëàíÿí Î.  îöåíêå àðìÿíñêèõ êëàññèêîâ // Êîììóíèñò.- 1986. - N 122. - 23 ìàÿ. - Ñ. 2.Îá À. Ìÿñíèêÿíå. Ê 100-ëåòèþ ñî äíÿ ðîæäåíèÿ.1856. Ãàðèáäæàíÿí Ã. Çà èíòåðåñû ðàáî÷åãî êëàññà (Ê 100-ëåòèþñî äíÿ ðîæäåíèÿ Àñêàíàçà Ìðàâÿíà) [Îá óïîìèíàíèè î ðàáîòå À.Ìðàâÿíà â ïðàâèòåëüñòâå, ðóêîâîäèìîì Àëåêñàíäðîì Ìÿñíèêÿíîì]// Êîììóíèñò. - 1986. - N6. - 8 ÿíâ. - Ñ.2.1857. Ãóêàñÿí Àäåëàèäà: Æèçíü â áîðüáå. Ê 100-ëåòèþ ñî äíÿðîæäåíèÿ À.Ô. Ìÿñíèêîâà (Þáèëåé) // Çàðÿ Âîñòîêà. - 1986. - N33. -9 ôåâð. - Ñ. 3.1858. Äàðîíÿí Ñ. “Ïîäâèã Íóíý” (ñðåäè êíèã) [Î ðåâîëþöèîíåðêå,áîëüøåâè÷êå Íèíå (Íóíý) Ôåðäèíàíäîâíå Àãàäæàíîâîé, êîòîðàÿ â1910 ã. âìåñòå ñ Àë. Ìÿñíèêÿíîì ó÷àñòâîâàëà â âîññòàíîâëåíèèÌîñêîâñêîãî êîìèòåòà ÐÑÄÐÏ, ïîñëå ïîðàæåíèÿ ïåðâîé ðóññêîé ðåâîë.]// Êîìñîìîëåö. - 1986. - N40. - 3 àïð. - Ñ. 3.1859. Åçåêÿí Ð. Æèçíü, ïîñâÿùåííàÿ ðåâîëþöèè (Ê 100-ëåòèþ ñîäíÿ ðîæäåíèÿ Àë. Ô. Ìÿñíèêÿíà) // Êîìñîìîëåö. - 1986. - N61. - 22ìàÿ. - Ñ. 2.Î æèçíè, ðåâîëþöèîííîé è ãîñóäàðñòâåííîé äåÿòåëüíîñòè À.Ô. Ìÿñíèêÿíà.1860. Æèçíü, îòäàííàÿ áîðüáå. Ê 100-ëåòèþ ñî äíÿ ðîæäåíèÿÀ.Ô. Ìÿñíèêîâà // Êîììóíèñò Áåëîðóññèè. - 1986. - N1. - Ñ. 80-81;Ôîòî.386

1861. Êàçàíäæÿí Ð. Ãðàæäàíèí, ðåâîëþöèîíåð, ó÷åíûé (Ê 100-ëåòèþ ñî äíÿ ðîæäåíèÿ À.Á. Êàðèíÿíà) [Î æèçíè è ðåâîë. äåÿòåëüíîñòèÀðòàøåñà Êàðèíÿíà, êîòîðûé áûë ðåäàêòîðîì èçäàþùèõñÿ âÌîñêâå íà àðì. ÿç. ãàçåò “Êîììóíèñò” è “Êàðìèð äðîøàê”, íà ñòðàíèöàõêîòîðûõ ÷àñòî ïå÷àòàëèñü âûäàþùèåñÿ àðì. äåÿòåëè, â òîì ÷èñëåè À. Ìÿñíèêÿí] // Êîìñîìîëåö. - 1986. - N142. - 27 íîÿáð. - Ñ. 2.1862. Êàçàíäæÿí Ð. Ñòàíîâëåíèå áîëüøåâèêà-ðóêîâîäèòåëÿ (Ê100-ëåòèþ ñî äíÿ ðîæäåíèÿ À.Ô. Ìÿñíèêÿíà) [Î ðåâîë. äåÿòåëüíîñòèÀ.Ô. Ìÿñíèêÿíà â ìîëîäûå ãîäû] // Êîìñîìîëåö. - 1986. - N61.- 22 ìàÿ. - Ñ. 3. – Ôîòîäîêóìåíò.1863. Ìàëîÿí Ç. Âîïëîòèòü ìíîãîãðàííîñòü ëè÷íîñòè (Ê 100-ëåòèþñî äíÿ ðîæä. À.Ô. Ìÿñíèêÿíà) [Îá èñòîðèè ñîçäàíèÿ è óñòàíîâëåíèÿïàìÿòíèêà Àë. Ô. Ìÿñíèêÿíó â Åðåâàíå (Ñêóëüï. Àðà Øèðàç,àðõèò. Äæèì Òîðîñÿí)] // Êîìñîìîëåö. - 1986. - N61. - 22 ìàÿ. -Ñ. 3; Ôîòî.1864. Ìàíó÷àðÿí À. Ìóçåé â øêîëå. Ê þáèëåþ Àë. Ìÿñíèêÿíà âñðåäíåé øêîëå N68, êîòîðàÿ íîñèò åãî èìÿ, îòêðûò ìóçåé (Ê 100-ëåòèþ ñî äíÿ ðîæä. À.Ô. Ìÿñíèêÿíà) // Êîìñîìîëåö. - 1986. - N61. -22 ìàÿ. - Ñ. 2.1865. Ìóðàäÿí Â. Æèçíü, ïîñâÿùåííàÿ ðåâîëþöèè. Ê 100-ëåòèþñî äíÿ ðîæäåíèÿ À.À.Ìðàâÿíà [Î æèçíè è ðåâîë. äåÿòåëüíîñòè ïðîôåññèîí.ðåâîë. Àñêàíàçà Ìðàâÿíà è î åãî ñîðàòíèêàõ, â òîì ÷èñëåè Àë. Ìÿñíèêÿíå] // Êîìñîìîëåö. - 1986. - N3. - 7 ÿíâð. - Ñ. 3.1866. Íàçàðÿí À.  çíàê ïðèçíàòåëüíîñòè (Ê 100-ëåòèþ ñî äíÿðîæä. À.Ô. Ìÿñíèêÿíà) [Î æèçíè è äåÿòåëüíîñòè À. Ìÿñíèêÿíà âïåðèîä åãî ðàáîòû â Ñîâåò. Àðìåíèè] // Êîìñîìîëåö. - 1986. - N61. -22 ìàÿ. - Ñ. 2.1867. Ïå÷àòü äîñòîâåðíîñòè [Î ïîâåñòè Ìèêàåëà Øàòèðÿíà“Ãåíåðàë, ðîæäåííûé ðåâîëþöèåé”, ïîñâÿùåííîé âèäíîìó ïàðòèéíîìóè ãîñóäàðñòâåííîìó äåÿòåëþ, ïîëêîâîäöó, ëèòåðàòîðó-ïðî-387

ïàãàíäèñòó Àëåêñàíäðó Ìÿñíèêÿíó, îõâàòûâàþùåé ïåðèîä æèçíè ñíîÿáðÿ 1917 ãîäà] // ñù»ñÇ ³ß˳ñÑ. - 1986. - Ã. 9. - ¿ç 6.1868. Ïëàòîíîâ Ð., Ñòàøêåâè÷ Í. Âäîõíîâëÿþùèé ïðèìåð (Ê 100-ëåòèþ ñî äíÿ ðîæäåíèÿ) // Êîììóíèñò. - 1986. - N122. - 23 ìàÿ. - Ñ. 3.Î âîåííîé è ïîëèòè÷åñêîé äåÿòåëüíîñòè Àë. Ìÿñíèêÿíà ñ 1914 ïî 1919ãîäû â Áåëîðóññèè, Ïåòðîãðàäå è Ìîñêâå.1869. Ñàðáåé Â.Ã. Âî èìÿ ñâîáîäû Óêðàèíû [Ïîñâÿùåíà Àë. Ìÿñíèêÿíó]// Êîììóíèñò. - 1986. - N122. - 23 ìàÿ. - Ñ. 3.1870. Ñâèäåòåëüñòâóþò ñîâðåìåííèêè [Îá Àëåêñàíäðå Ìÿñíèêÿíå(Ê 100-ëåòèþ ñî äíÿ ðîæäåíèÿ)] / Îðäæîíèêèäçå Ñåðãî, Áîíã-Áðóåâè÷ Ì.Ä., Êíîðèí Â. // Êîììóíèñò. - 1986. - N 122. - 23 ìàÿ. - Ñ.21871. Ñìîëüíèêîâ À. Âî ãëàâå ìîñêîâñêèõ êîììóíèñòîâ (Ê 100-ëåòèþ ñî äíÿ ðîæäåíèÿ) // Êîììóíèñò.- 1986.- N 122. - 23 ìàÿ. – Ñ. 2.Î äåÿòåëüíîñòè À. Ìÿñíèêÿíà â Ìîñêâå ñ 27 ñåíò. 1919ã. ïî êîíåö ìàÿ1920ã.1872. Ñìîëüíèêîâ À. Êîììóíèñò - çâó÷èò ãîðäî, ê 100-ëåòèþ ñîäíÿ ðîæäåíèÿ À.Ô.Ìÿñíèêîâà (Ìÿñíèêÿíà) // Ïðàâäà. - 1986. - N40. -9 ôåâð. - Ñ.6.1873. Ñòàøêåâè÷ Í. Æèçíü, îòäàííàÿ ðåâîëþöèè. Ê 100-ëåòèþ ñîäíÿ ðîæäåíèÿ À.Ô.Ìÿñíèêîâà // Ñîâåòñêàÿ Áåëîðóññèÿ. - 1986. - N33.- 8 ôåâð.- Ñ.3.1874. Ñòåïàíÿí Ê. Âåðíûé ñûí íàðîäà (Ê 100-ëåòèþ ñî äíÿ ðîæä.Ñ.Ì. Òåð-Ãàáðèýëÿíà) [Î æèçíè è ðåâîë. äåÿòåëüíîñòè Ñààêà Òåð-Ãàáðèýëÿíà è î åãî ñîðàòíèêàõ, â òîì ÷èñëå î ïåðåïèñêå ñ ðóêîâ.ðåñïóáëèêè Àë. Ìÿñíèêÿíîì] // Êîìñîìîëåö. - 1986. - N38. - 29 ìàðò.- Ñ. 3.1875. Ñòåïàíÿí Ñ. Íå çàðàñòåò íàðîäíàÿ òðîïà (Ê 100-ëåòèþ ñîäíÿ ðîæä. À. Ô. Ìÿñíèêÿíà) [Î ñòåíäàõ, ïîñâÿùåííûõ ðåâîë. è ãîñ.388

äåÿòåëüíîñòè À.Ô. Ìÿñíèêÿíà, â Ãîñóäàðñòâåííîì ìóçåå ðåâîëþöèèÀðì. ÑÑÐ] // Êîìñîìîëåö. - 1986. - N61. - 22 ìàÿ. - Ñ.3.1876. [Ôîòîãðàôèè Àë. Ìÿñíèêÿíà ñ áîëüøåâèêàìè-ïîäïîëüùèêàìèíà Çàïàäíîì ôðîíòå, à òàêæå ñ ÷ëåíàìè ÖÈÊ è ÑÍÊ Àðì. ÑÑÐâ Òèôëèñå (1922ã.)] (Ê 100-ëåòèþ ñî äíÿ ðîæä. À.Ô. Ìÿñíèêÿíà) //Êîìñîìîëåö. - 1986. - N61. - 22 ìàÿ. - Ñ.2.1877. Õàðìàíäàðÿí Ñ. Âåðíûé ñûí ïàðòèè (Ê 100-ëåòèþ ñî äíÿðîæäåíèÿ Ã.Ê. Îðäæîíèêèäçå) [Î òåñíûõ ñâÿçÿõ Ã. Îðäæîíèêèäçå ñàðìÿíàìè-ëåíèíöàìè, òàêæå è ñ Ìÿñíèêÿíîì] // Êîììóíèñò. - 1986. -N 249. - 28 îêò. - Ñ. 2.1878. Õàðìàíäàðÿí Ñ. Ñòðàíèöû áîëüøîé áèîãðàôèè (ñðåäèêíèã) [Îá èñòîðèè àðìÿíñêîé ëåíèíèàíû, óïîìèíàåòñÿ òàêæå À. Ìÿñíèêÿí]// Êîììóíèñò. - 1986. - N167. - 15 èþë. - Ñ. 3.1879. Õàðìàíäàðÿí Ñ. Ó÷åíèê è ñîðàòíèê âåëèêîãî Ëåíèíà (100ëåò ñî äíÿ ðîæäåíèÿ Àëåêñàíäðà Ìÿñíèêÿíà) // Êîììóíèñò. - 1986. -N122. - 23 ìàÿ. - Ñ. 2-3.19871880. ²ÙÇñÛ³Ý ê»ñ·»Û: ²Û¹ É»·»Ý¹³ñ ³ÛÁ… [²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³-׳ϳïÇ ù³Õí³ñãáõÃÛ³Ý å»ï ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ³ÛÇ é³½Ù³Ï³Ý·áñÍáÕáõÃÛáõÝÝ»ñÁ μ³ñÓñ ·Ý³Ñ³ï»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ²í³Ý·³ñ¹. – 1987.– Ã. 22. – 20 ÷»ïñ. - ¿ç 3. – (гÛÏ ´ÅßÏÛ³Ý - 100):1881. ²í»ïÇëÛ³Ý Ð. ²ÝÝÏáõÝ É»ÝÇÝÛ³ÝÁ: (ȨáÝ ØÇñ½áÛ³Ý - 90) [ݳ¨². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»ï ²Ý¹ñý»¹»ñ³ódzÛÇ ¨ êêÐØ-Ç Ï³½Ù³Ï»ñåٳݳß˳ï³ÝùÝ»ñÇÝ Ù³ëݳÏó»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ²í³Ý·³ñ¹. – 1987. – Ã.140. – 18 ÝáÛ»Ùμ. - ¿ç 3:1882. ´³¹³ÉÛ³Ý . Ø. г۳ëï³ÝÇ ÏáÙÏáõëÇ ·áñÍáõÝ»áõÃÛáõÝÁ ÑÇÝé³½Ù³Ï³Ý Ù³ëݳ·»ïÝ»ñÇÝ Ð³Ýñ³å»ïáõÃÛ³Ý Ï³ñÙÇñ μ³Ý³ÏÇ ßÇ-ݳñ³ñáõÃÛ³Ý Ù»ç Ý»ñ·ñ³í»Éáõ áõÕÕáõÃÛ³Ùμ: [ÄáÕÏáÙëáí»ïÇ Ý³Ë³-·³Ñ ¨ é³½ÙÅáÕÏáÙ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ г۳ëï³Ý ·³Éáõ, 鳽ٳϳݷáñÍÇ ÑÇÝ Ù³ëݳ·»ïÝ»ñÇÝ Ð³Û³ëï³ÝÇ Î³ñÙÇñ μ³Ý³ÏÇ ·áñÍÇÝ389

Ý»ñ·ñ³í»Éáõ, г۳ëï³ÝÇ ÏáÙÏáõëÇ Ý»ñëáõÙ Ùï³íáñ³Ï³ÝáõÃÛ³ÝÝϳïÙ³Ùμ ï³ñ³Ó³ÛÝáõÃÛáõÝÝ»ñÁ ѳñûÉáõ Ù³ëÇÝ] // ´³Ýμ»ñºñ¨³ÝÇ Ñ³Ù³Éë. – 1987. – Ã. 2. - ¿ç 3-11. - ²Ù÷á÷. éáõë.:1883. ´³Õ¹³ë³ñ ÂáíÇÏ: úñ»ñ, ï³ñÇÝ»ñ ³ÝÙáé³ó: ²é³çÇÝ ï³ñ»¹³ñÓÁ:(²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý ûñí³ ³éÃÇí) // ´³Ýíáñ.– È»ÝÇݳϳÝ, 1987. – Ã. 33. – 8 ÷»ïñ. - ¿ç 3, 4:1884. ´ÅÇÏÛ³Ý ì. Ø»Í »Õμ³ÛñáõÃÛ³Ý É»½áõÝ [ݳ¨ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁéáõë»ñ»Ý É»½íÇ, ³ñí»ëïÇ áõ ·ñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý ç³ï³·áíÁ ÉÇÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ]// È»ÝÇÝÛ³Ý áõÕÇáí. – 1987. – Ã. 11. - ¿ç 85-88:1885. ³ÛÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 100-³ÙÛ³ÏÇÝ ÝíÇñí³Í ѳݹÇë³íáñ ÝÇëïºñ¨³ÝáõÙ: (È»·»Ý¹³ñ ½áñ³Ññ³Ù³Ý³ï³ñÁ å»ï³Ï³Ý ³Ï³Ý³íáñ·áñÍÇãÁ) [гÛÏ³Ï³Ý Ññ³Ù³Ý³ï³ñ³Ï³Ý ¹åñáóÁ ѻﳷ³ÛáõÙ ²É»ùë³Ý¹ñØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ³ÝáõÝÁ Ïñ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ²í³Ý·³ñ¹. – 1987. – Ã.23. – 22 ÷»ïñ. - ¿ç 4:1886. ³ëå³ñÛ³Ý ¸³íÇÃ: Êáëù` Ñáμ»ÉÛ³ÝÇó ³é³ç: (ºÕÇß» â³ñ»Ýó- 90): [гÝñ³å»ïáõÃÛ³Ý »ñÏáõ ջϳí³ñÝ»ñÇ` ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³-ÝÇ áõ ². ʳÝçÛ³ÝÇ Ñ»ï Ùï»ñÇ٠ѳñ³μ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ù»ç ÉÇÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ]// гÛñ»ÝÇùÇ Ó³ÛÝ. – 1987. – Ã. 13. – 25 Ù³ñïÇ. - ¿ç 4, Éáõë³ÝÏ.:1887. ³ëå³ñÛ³Ý ¸³íÇÃ: â³ñ»ÝóÇ ·»Õ³·Çï³Ï³Ý áñáÝáõÙÝ»ñÇѳÝñ³·áõÙ³ñÁ: ºÕÇß» â³ñ»ÝóÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 90-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí: [ºÕÇß»â³ñ»ÝóÁ ݳ¨ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ ù³é³ïáÕ»ñ ÓáÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // È»ÝÇÝ-Û³Ý áõÕÇáí. – 1987. – Ã. 4. - ¿ç 86-93. – (ÐÇß³ñÅ³Ý ï³ñ»Ãí»ñ):1888. ÛáõÙñ»óÇ ²Ç¹³: лճ÷áËáõÃÛ³Ý ³ëå»ïÁ: (È»·»Ý¹³ñ ½áñ³Ññ³Ù³Ý³ï³ñ³ÛÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 100-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí): [ܳ¨ ²É. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÇ Ï³ñÍÇùÇ Ù³ëÇÝ] // ´³Ýíáñ. – È»ÝÇݳϳÝ, 1987. – Ã. 32. – 7÷»ïñ. - ¿ç 3-4:1889. ¸»ÙÇñ×Û³Ý Î. ê. ºÕÇß» â³ñ»ÝóÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 90-³ÙÛ³ÏÇÝ ÝíÇñí³ÍѳݹÇë³íáñ ÝÇëï ºñ¨³ÝáõÙ: (öáÃáñϳÑáõÛ½ ¹³ñÇ Ù»Í μ³Ý³ëï»ÕÍÁ):[§àëÏÛ³ ÙÇ μ»Ïáñ` É»ÝÇÝÛ³Ý íë»Ù ѳÝ׳ñÇó¦ ²É. ØÛ³ëÝÇÏ-Û³ÝÇÝ μÝáñáßáÕ â³ñ»ÝóÇ ïáÕÁ] // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. – 1987. – Ã. 134.– 6 ÑáõÝÇëÇ. - ¿ç 1-3; ²í³Ý·³ñ¹. – 1987. – Ã. 70. – 7 ÑáõÝÇëÇ. - ¿ç 1,2-3:390

1890. ¸»ñáÛ³Ý Þáõß³ÝÇÏ: г۳ëï³ÝÇ Ñ»Õ³÷áËáõÃÛ³Ý Ã³Ý·³ñ³ÝÁ:[ܳ¨ ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ ÝíÇñí³Í ³é³ÝÓÇÝ ëñ³ÑÇ Ù³ëÇÝ]// êáí»ï. г۳ëï³Ý. – 1987. – Ã. 11. - ¿ç 9:1891. º½»ÏÛ³Ý è. лñáëÝ»ñÝ ³ÝÙ³Ñ »Ý: [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ç³Ýù»-ñáí ºñ¨³ÝáõÙ Ññ³Ù³Ý³ï³ñ³Ï³Ý ¹åñáó μ³óí»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ºñ»Ïá-Û³Ý ºñ¨³Ý. – 1987. – Ã. 43. – 19 ÷»ïñ. - ¿ç 3, Éáõë³ÝÏ. - (È»·»Ý¹³ñ½áñ³Ññ³Ù³Ý³ï³ñÁ):1892. ºñ½ÝÏÛ³Ý ÚáõñÇ: γñÙÇñ ×ßÙ³ñïáõÃÛáõÝ: (äñ»ÙÇ»ñ³ÛÇó³é³ç): [¼ñáõÛó §Î³ñÙÇñ ×ßÙ³ñïáõÃÛáõݦ ÏÇÝáÝϳñÇ μ»Ù³¹ñáÕ é»-ÅÇëáñ ÚáõñÇ ºñ½ÝÏÛ³Ç Ñ»ï` ýÇÉÙÇ ·É˳íáñ Ñ»ñáë, ݳ¨` ²É. ØÛ³ëÝÇÏ-Û³ÝÇ Ùï»ñÇÙ μ³ñ»Ï³Ù ²É»ùë³Ý¹ñ ì»ñÙÇß¨Ç Ù³ëÇÝ ] / ¼ñáõÛóÁ ·ñdzé³í . ØÇݳëÛ³ÝÁ // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. – 1987. – Ã. 250. – 29 ÑáõÝÇëÇ.- ¿ç 3:1893. ¼³ù³ñÛ³Ý ². . ºÕÇß» â³ñ»Ýó: (ØïáñáõÙÝ»ñ Ù»Í μ³Ý³ëï»ÕÍÇÍÝÝ¹Û³Ý 90-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí) [º. â³ñ»ÝóÁ §Ê³Õ³ÕáõÃÛ³Ý é³-¹Çá åá»ÙÁ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ ÝíÇñ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ä³ïÙ³-μ³Ý³ëÇñ³Ï³Ýѳݹ»ë. – 1987. – Ã. 2. - ¿ç 3-16:1894. ¼³ù³ñÛ³Ý ²ÉÙ³ëï: ºÕÇß» â³ñ»Ýó ¨ È¨áÝ Þ³ÝÃ: [²É. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÁ ²ñ¨ÙïÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ ù³Õí³ñãáõÃÛ³Ý å»ï Ý߳ݳÏí»-Éáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. ·ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ. – 1987. – Ã. 9. - ¿ç 29-37:1895. È»·»Ý¹³ñ ½áñ³Ññ³Ù³Ý³ï³ñÁ, å»ï³Ï³Ý ³Ï³Ý³íáñ·áñÍÇãÁ: ³ÛÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 100-³ÙÛ³ÏÇÝ ÝíÇñí³Í ѳݹÇë³íáñ ÝÇëïºñ¨³ÝáõÙ: [ܳ¨ ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ѳÝñ³å»ïáõÃÛ³Ý é³½Ù³-Ï³Ý ·áñÍ»ñÇ ÅáÕÏáÙÇ å³ßïáÝÁ ѳٳï»ÕáõÃÛ³Ùμ í³ñ»Éáõ, Ññ³Ù³-ݳï³ñ³Ï³Ý ¹åñáóÁ ѻﳷ³ÛáõÙ Ýñ³ ³ÝáõÝáí ³Ýí³Ý³Ïáãí»ÉáõÙ³ëÇÝ] // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. – 1987. – Ã. 45. – 21 ÷»ïñ. - ¿ç 3:1896. È»·»Ý¹³ñ Ñ»ñáëÁ: (³ÛÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 100-³ÙÛ³ÏÁ) [²É. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÇ ç³Ýù»ñáí ºñ¨³ÝáõÙ Ññ³Ù³Ý³ï³ñ³Ï³Ý ¹åñáó ëï»ÕÍ»ÉáõÙ³ëÇÝ] // ÞÇñ³Ï. - ²ËáõñÛ³Ý, 1987. - Ã. 22. - 19 ÷»ïñ. - ¿ç 4, Éáõë³ÝÏ.:1897. È»ÝÇÝÛ³Ý ·í³ñ¹Ç³ÛÇ Ñ³Û ·áñÍÇãÝ»ñÁ: [ܳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³-ÝÇ Ù³ëÇÝ] / γ½Ù»ó` æ. سÃáëÛ³ÝÁ // ´³Ýíáñ. – È»ÝÇݳϳÝ, 1987. –Ã. 252. – 30 ÑáÏï. - ¿ç 2:391

1898. ʳã³ïñÛ³Ý ê. ì. Æ. È»ÝÇÝÇ å³ïÙ³Ï³Ý Ý³Ù³ÏÁ ²Ý¹ñÏáí-ϳëÇ ÏáÙáõÝÇëïÝ»ñÇÝ: [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ г۳ëï³Ý ջϳí³ñ ³ß-˳ï³ÝùÇ ·³Éáõ ¨ Çñ Ñ»ï È»ÝÇÝÇ å³ïÙ³Ï³Ý Ý³Ù³ÏÁ μ»ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ]// ´³Ýíáñ. – È»ÝÇݳϳÝ, 1987. – Ã. 90. – 17 ³åñ. - ¿ç 2:1899. ʳã³ïñÛ³Ý ê³Ùí»É: ÐáÏï»Ùμ»ñÁ ¨ ²Ý¹ñÏáíϳëÇ ÅáÕáíáõñ¹Ý»ñÇμ³ñ»Ï³ÙáõÃÛ³Ý ³Ùñ³åݹáõÙÁ: [1925 Ã. ²¹ñμ»ç³Ý³Ï³ÝêêÐ ëáí»ïÝ»ñÇ 4-ñ¹ ѳٳ·áõÙ³ñáõÙ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ËáëùÇ Ù³ëÇÝ]// ´³Ýíáñ. – È»ÝÇݳϳÝ, 1987. – Ã. 132. – 7 ÑáõÝÇëÇ. - ¿ç 2-3:1900. ʳã³ïñÛ³Ý ê³Ùí»É: ì. Æ. È»ÝÇÝÇ ¹»ñÁ ²Ý¹ñý»¹»ñ³ódzÛÇëï»ÕÍÙ³Ý ·áñÍáõÙ: [È»ÝÇÝÇ óáõóáõÙÝ»ñÁ ·áñÍݳϳÝáõÙ Çñ³Ï³Ý³ó-Ý»Éáõ ·áñÍáõÙ Ù»Í ¿ ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÁ] // ´³Ýíáñ. – È»ÝÇݳ-ϳÝ, 1987. – Ã. 60. – 12 Ù³ñïÇ. - ¿ç 2:1901. Êáõ³í»ñ¹Û³Ý Î. ê. ²ßáï ÐáíѳÝÝÇëÛ³Ý: (ÌÝÝ¹Û³Ý 100-³Ù-Û³ÏÇ ³éÃÇí): [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ³ÝÓݳñ³ñáõÃÛ³Ùμ ²ßáï ÐáíѳÝ-ÝÇëÛ³ÝÁ Ðñ³ãÛ³ ²×³éÛ³ÝÇÝ Ý³Ù³Ï ·ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ä³ïÙ³-μ³Ý³ëÇñ³Ï³Ýѳݹ»ë. – 1987. – Ã. 3. - ¿ç 13-24. - ²Ù÷á÷. éáõë.:1902. γñ³·Ûá½Û³Ý è., ê³ñ·Ç½áí³ È. È»·»Ý¹³ñ ³ÛÁ: (Ð. ¸.´ÅßÏÛ³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 100-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí) [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ²ñ¨ÙïÛ³Ý鳽ٳ׳ϳïÇ ù³Õμ³ÅÝÇ å»ï Ý߳ݳÏí»Éáõ Ù³ëÇÝ] // È»ÝÇÝÛ³Ý áõ-ÕÇáí. – 1987. – Ã. 2. - ¿ç 90-96:1903. Ðáíë»÷Û³Ý ¾ÙÙ³: 10 å³ïíÇñ³ÝÝ»ñÁ [ÊáñÑñ¹³ÛÇÝ Ð³Û³ëï³ÝÇÅáÕáíñ¹³Ï³Ý ÏáÙÇë³ñÝ»ñÇ ËáñÑñ¹Ç ݳ˳·³Ñ ²É. ØÛ³ëÝÇÏ-Û³ÝÇ Õ»Ï³í³ñáõÃÛ³Ùμ ϳñÙÇñ μ³Ý³ÏÇ ëï»ÕÍáõÙÝ ³Ùñ³åݹ»ÉáõÙ³ëÇÝ] // ²í³Ý·³ñ¹. – 1987. – Ã. 22. – 20 ÷»ïñ. - ¿ç 2. – (гÛÏ ´ÅßÏ-Û³Ý - 100):1904. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý . Ø»Í ÐáÏï»Ùμ»ñÇ Ý³Ë³å³ïñ³ëïáõÃÛ³Ýѳٳ·áõÙ³ñÇ å³ï·³Ù³íáñÁ: è긴(μ)Ï 6-ñ¹ ѳٳ·áõÙ³ñÇ 70-³Ù-Û³ÏÇ ³éÃÇí: [ØÇÝëÏÇ Ï³½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÇó ². ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ѳ-Ù³·áõÙ³ñÇ å³ï·³Ù³íáñ ÁÝïñí»Éáõ, ׳éáí ѳݹ»ë ·³Éáõ Ù³ëÇÝ]// È»ÝÇÝÛ³Ý áõÕÇáí. – 1987. – Ã. 8. - ¿ç 87-93. – (лճ÷áËáõÃÛ³Ý ³ÝÝ-ÏáõÝ Ù³ñïÇÏÝ»ñÁ):1905. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý . ´. гٳß˳ñѳÛÇÝ Ñ»Õ³÷áË³Ï³Ý åñáó»ëǽ³ñ·³óáõÙÁ: [ÐáõÝ³Ñ³Û ³ß˳ï³íáñÝ»ñÁ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ392

Ï»ñå³ñÇ, ·³ÕáõÃ³Ñ³Û ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý ß³ñù»ñÇ áõŻճóÙ³Ý ¨μáõñÅáõ³½Ç³ÛÇ ¹»Ù å³Ûù³ñÇ Ù³ëÇÝ] // . ´. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý. Ø»Í ÑáÏï»Ùμ»ñÁåñáÉ»ï³ñ³Ï³Ý ÇÝï»ñݳóÇáݳÉǽÙÇ Ñ³ÕóݳÏÝ ¿. - º.,1987. - ¿ç 113-152:1906. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý . ´. Ø»Í ÑáÏï»Ùμ»ñÁ ¨ г۳ëï³ÝÁ: (Ø»ÍÑáÏï»Ùμ»ñÇ 70-³ÙÛ³ÏÁ): [ܳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ 1921 Ã. áõÝ»ó³Í»ÉáõÛÃÇ Ù³ëÇÝ] // ÐáÏï»Ùμ»ñÇ ¹ñáßáí: ¸³ë³ËáëáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ï»ùëï»ñ¨ ³Ýáï³ódzݻñ. - º., 1987. - ¿ç 13:1907. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý ¨áñ·: Îáõë³ÏóáõÃÛ³Ý ½ÇÝíáñÁ: (лճ÷á-Ë³Ï³Ý ¨ ³ß˳ï³ÝùÇ í»ï»ñ³ÝÝ»ñÁ): [ܳ¨` ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ³½¹»-óáõÃÛáõÝÁ лճ÷áË³Ï³Ý ·áñÍÇã ä³ñáõÛñ ²í»ïÇëÇ êï³ÙμáõÉóÛ³ÝÇù³Õ³ù³Ï³Ý ѳ۳óùÝ»ñÇ Ó¨³íáñÙ³Ý íñ³] // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. –1987. – Ã. 47. – 24 ÷»ïñ. - ¿ç 2, Éáõë³ÝÏ. – (¸»åÇ Ø»Í ÐáÏï»Ùμ»ñÇ70-³ÙÛ³ÏÁ):1908. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý ¨áñ·: лճ÷á˳ϳÝÇ áõÕÇÝ: ê³ñ·Çë ʳ-ÝáÛ³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 110-³ÙÛ³ÏÁ: [ê³ñ·Çë ʳÝáÛ³ÝÁ ݳ¨ ²É»ùë³Ý¹ñØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. – 1987. – Ã. 73. – 25 Ù³ñïÇ.- ¿ç 3. – (Ø»Í å³Ûù³ñÇ Ù³ñïÇÏÝ»ñÁ):1909. سÝáõÏÛ³Ý Ô. Ø. ÈáõÛëÇ ßáÕ` Ç٠ó÷³é³Ï³Ý ÏÛ³ÝùáõÙ:[²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÇ ÅáÕÏáÙËáñÑÇݳ˳·³Ñ Ý߳ݳÏí»Éáõ, ²É»ùë³Ý¹ñ³åáÉáõÙ ï»ùëïÇÉ ³ñ¹Ûáõݳμ»-ñáõÃÛáõÝ ÑÇÙݳ¹ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // Ô. سÝáõÏÛ³Ý. ä³ï³éÇÏÝ»ñ ³ÝóÛ³-ÉÇó. - º., 1987. - ¿ç 55-69:1910. سÝáõÏÛ³Ý ê³ñÇμ»Ï: ºñ»ù ù³éáñ¹ ¹³ñ ·ñ³Ï³ÝáõÃÛ³ÝÑ»ï: [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÇ ÅáÕÏáÙËáñÑÇ ³ñ-¹³ñ³¹³ïáõÃÛ³Ý ÅáÕÏáÙ, ³å³ λÝï·áñÍÏáÙÇ Ý³Ë³·³ÑÇ ï»Õ³-Ï³É ¨ ݳ˳·³Ñ, ÈáõëÅáÕÏáÙÇ ï»Õ³Ï³É ³ß˳ï»Éáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï.·ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ. – 1987. – Ã. 1. - ¿ç 98-103:1911. Ø»ÉùáÝÛ³Ý Î. Ð³Û Ù³ñùëÇëï-É»ÝÇÝÛ³ÝÝ»ñÇ ³í³Ý¹Á ²Ý¹ñ-ÏáíϳëáõÙ ëáódzÉÇëï³Ï³Ý ѻճ÷áËáõÃÛ³Ý ·³Õ³÷³ñ³ïÝï»ë³-Ï³Ý Ý³Ë³å³ïñ³ëïÙ³Ý ·áñÍáõÙ: [ܳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ³í³Ý¹Á·Çï³Ï³Ý ÏáÙáõÝǽÙÇ ·áñÍáõÙ] // È»ÝÇÝÛ³Ý áõÕÇáí. – 1987. – Ã. 6. - ¿ç36-42:393

1912. ØÇÏáÛ³Ý ². гٻñ³ßËáõÃÛ³Ý ¨ »Õμ³ÛñáõÃÛ³Ý óáõÛó: [ܳ¨²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ³ídzóÇáÝ ³Õ»ïÇ »ÝóñÏí»Éáõ Ù³ëÇÝ] // È»ÝÇÝÛ³ÝáõÕÇáí. – 1987. – Ã. 11. - ¿ç 72-80. – (´áÉߨÇÏ É»ÝÇÝÛ³ÝÇ Ñáõß»ñÁ):1913. [Øé³íÛ³Ý ².] [§²Ûë »ñÏÇñÁ Ù»ñÝ ¿¦ å»ïù ¿ Ñ³Ý»É ³Û¹ íÇ׳-ÏÇó¦ Ñá¹í³ÍáõÙ ¹ñí³ï³ÝùÇ Ëáëù ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ ÝíÇñí³Í] //г۳ëï³ÝáõÙ êáí»ï³Ï³Ý Çß˳ÝáõÃÛ³Ý ³Ùñ³åÝ¹Ù³Ý å³ïÙáõ-ÃÛ³Ý ÙÇ ù³ÝÇ Ñ³ñó»ñ (1920-1922 ÃÃ.). - º., 1987. - ¿ç 85:1914. ÞÇñÇÝÛ³Ý è. ØáëÏí³Ý å³Ñå³ÝáõÙ ¿ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÑÇß³ï³-ÏÁ: (ÐáÏï»Ùμ»ñ - 70) // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. – 1987. – Ã. 141. – 16 ÑáõÝÇëÇ.- ¿ç 3:1915. ÞÇñÇÝÛ³Ý èáõμ»Ý: гÛ-éáõë³Ï³Ý μ³ñ»Ï³ÙáõÃÛ³Ý Ã³Ý·³ñ³Ý:[ܳ¨ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ] // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. – 1987. – Ã. 18. –22 ÑáõÝí. - ¿ç 3:1916. àëϳÝÛ³Ý Ð. ÐáÏï»Ùμ»ñÇ ¹ñáßÇ Ý»ñùá: (ÐáÏï»Ùμ»ñÇ 70-ï³ñÇÝ. ѻճ÷áË³Ï³Ý Ýáñ³óÙ³Ý Ïáõñëáí) [Ð³Û ÅáÕáíáõñ¹Á ݳ¨²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ýáí Ñå³ñï³Ý³Éáõ Ù³ëÇÝ] // È»ÝÇÝÛ³Ý áõÕÇáí. – 1987.– Ã. 11. - ¿ç 53-61:1917. â³ñ»Ýó º. §Ü³ÇñÛ³Ý ³ñ¨Ý ¿ñ ùá Ù»ç` É»ÝÇÝÛ³Ý Ññáí ׳é³-·³Í¦: [гïí³Í ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ ÝíÇñí³Í μ³Ý³ëï»ÕÍáõÃÛáõÝÇó] //г۳ëï³ÝáõÙ êáí»ï³Ï³Ý Çß˳ÝáõÃÛ³Ý ³Ùñ³åÝ¹Ù³Ý å³ïÙáõ-ÃÛ³Ý ÙÇ ù³ÝÇ Ñ³ñó»ñ: (1920-1922 ÃÃ.) . - º., 1987. - ¿ç 53:1918. â³ñ»Ýó ºÕÇß»: [§ºÉ μ³ñÓñ³¹Çñ ¹³·³ÕÇó ¨ ÏñÏÇÝ »ñ¨³ ³ß-˳ñÑÇݦ ù³éÛ³Ï ÝíÇñí³Í ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ] // â³ñ»Ýó ºÕÇß». гïÁÝïÇñ.- º., 1987. - ¿ç 444:1919. ä»ïñáëÛ³Ý Ð. ². Îáõë³ÏóáõÃÛ³Ý ï³ÏïÇÏ³Ï³Ý Éá½áõÝ·Ý»-ñÁ ¨ μáÉߨÇÏÝ»ñÇ å³Ûù³ñÁ ¹ñ³Ýó Ï»Ýë³·áñÍÙ³Ý Ñ³Ù³ñ: [²é³çÇÝѳٳß˳ñѳÛÇÝ ÇÙå»ñdzÉÇëï³Ï³Ý å³ï»ñ³½ÙÇ Å³Ù³Ý³Ï μ³-ݳÏáõÙ ¨ ݳí³ïáñÙáõ٠ݳ¨ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ Ïáõë³Ïó³Ï³Ý »é³Ý¹áõݳß˳ï³Ýù ϳï³ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // Ð. ². ä»ïñáëÛ³Ý. ´áÉߨÇÏÝ»ñÇ Ïáõë³ÏóáõÃÛáõÝÁѳٳß˳ñѳÛÇÝ ÇÙå»ñdzÉÇëï³Ï³Ý å³ï»ñ³½ÙÇï³ñÇÝ»ñÇÝ: ºñÏñáñ¹ ѻճ÷áËáõÃÛáõÝÁ èáõë³ëï³ÝáõÙ. - º., 1987. -¿ç 30:394

1920. ê³ñ·ëÛ³Ý ²É. ÜíÇñí³Í ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÑÇß³ï³ÏÇÝ: (Ò»éùǷݹ³Ï) [ºñ¨³ÝÇ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ßñç³ÝÇ ëåáñïÏáÙÇï»Ç ݳ˳ӻé-ÝáõÃÛ³Ùμ §¸ÇݳÙᦠٳñ½³¹³ÑÉÇ×áõÙ ³Ýóϳóí³Í Ùñó³ß³ñÁ ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÑÇß³ï³ÏÇÝ ÝíÇñ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. –1987. – Ã. 287. – 12 ¹»Ïï. - ¿ç 4:1921. ì³ñ¹³å»ïÛ³Ý ². ì. ²é³ç³μ³Ý [ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÑÇß-³ï³ÏÇÝ] // üñáõݽ» Ø. ì. ÀÝïÇñ »ñÏ»ñ. - º., 1987. - ¿ç 3-18:1922. ì»ñ³ÍÝÝ¹Ç Ññ³ßùÁ: (ä³ïÙáõÃÛ³Ý ËáñÑáõñ¹Á. سñ¹ÇÏ,ï³ñÇÝ»ñ, ׳ϳﳷñ»ñ: ØïáñáõÙÝ»ñ ³Ýó³Í ׳ݳå³ñÑÇ Ù³ëÇÝ) /ÊÙμ.` Î. ê. ì³ñ¹³ÝÛ³Ý // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. - 1987. - Ã. 252. - 31 ÑáÏï.- ¿ç 3, Éáõë³ÝÏ. - (ÐáÏï»Ùμ»ñ-70):´áí³Ý¹.-Çó` Üáñ ÏÛ³ÝùÇ ¿ç»ñÁ: лÕÏáÙÇó ÙÇÝ㨠ëáí»ï ¨ ë³Ñٳݳ¹ñáõ-ÃÛáõÝ [1921 Ã. ÑáõÝÇëÇÝ ºñ¨³ÝáõÙ ï»Õ³Ï³Ý Ñ»ÕÏáÙÝ»ñÇ Ý³Ë³·³ÑÝ»ñÇËáñÑñ¹³ÏóáõÃÛ³Ý Å³Ù³Ý³Ï Ñ³Ýñ³å»ïáõÃÛ³Ý ÅáÕÏáÙËáñÑÇ Ý³Ë³·³Ñ ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ½»ÏáõóáõÙáí ѳݹ»ë ·³Éáõ Ù³ëÇÝ]; ÆÝï»ñݳóÇáݳÉǽÙÁ Ù»ñáõÅÝ ¿ [1921 Ã. Ù³ÛÇëÇÝ ºñ¨³ÝÇ Ïáõë³Ïó³Ï³Ý ϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛ³Ý ù³Õ³ù³-ÛÇÝ ÁݹѳÝáõñ ÅáÕáíáõÙ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ׳éáí ѳݹ»ë ·³Éáõ Ù³ëÇÝ]:1923. ø³ÃÇμÉÇ Ø. лճ÷á˳ϳÝÁ ¨ ·ñáÕÁ: ´. Ø. ³ÉμÇÉáõ ÍÝݹ-Û³Ý 90-³Û³ÏÇ ³éÃÇí: [³ÉμÇÉáõ Ñ᷻ѳݹ»ëÇÝ Ý³¨ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ׳éáí ѳݹ»ë ·³Éáõ Ù³ëÇÝ] // ÎáÙáõÝÇëï. - ´³ùáõ, 1987. – Ã. 68. –22 Ù³ñïÇ. - ¿ç 3. – (ºñÇï³ë³ñ¹Ý»ñÇÝ í»ï»ñ³ÝÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ):1924. üñáõݽ» Ø. ì. [ܳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý` å»ï³Ï³Ý ·áñÍãÇ Ù³Ñí³Ý,²É. ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ Ø. ì. üñáõݽ»Ç ÏÛ³ÝùÇ áõ ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý,²ñ¨»ÉÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ï ·áñÍáõÕí»Éáõ Ù³ëÇÝ] (²é³ç³μ³Ý) // Ø. ì.üñáõݽ». ÀÝïÇñ »ñÏ»ñ. - º., 1987. - ¿ç 3, 4, 11:1925. Åçåêÿí Ð. Ëåíèí è Àðìåíèÿ [Î âçàèìîîòíîøåíèÿõ Â.È. Ëåíèíàñ ñîðàòíèêàìè-àðìÿíàìè è, â ÷àñòíîñòè, ñ Àë. Ìÿñíèêÿíîì, ÷åðåçêîòîðîãî îí ïåðåäàë ïèñüìî äëÿ áîëüøåâèêîâ Êàâêàçà (“Òîâàðèùàìêîììóíèñòàì Àçåðáàéäæàíà, Ãðóçèè, Àðìåíèè, Äàãåñòàíà, Ãîðñêîéðåñïóáëèêè” îò 14 àïð., 1921ã.)] // Êîìñîìîëåö. - 1987. - N89. -18 èþë. - Ñ. 3.1926. Èç îò÷åòà èñï. ä. ïîïå÷èòåëÿ Ëàçàðåâñêîãî èíñòèòóòà â Êàâêàçñêèéêîìèòåò î ñîñòîÿíèè èíñòèòóòà çà 1865ã. / Áàáåò È., èñïîëí.äîëæíîñòü ïîïå÷èòåëÿ Ëàçàðåâñêîãî èíñòèòóòà // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³-395

ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 1987. - Ã.3. - ¿ç 173-181. – Ïîäïèñü.Î ïåðåõîäå è Ìÿñíèêîâà òàêæå â 4-é êëàññ ñ íàãðàäîþ 2-é ñòåïåíè.1927. Êàïðèýëîâà Ð. Áîåö ðåâîëþöèè. (Áåññìåðòíûé êîìàíäèð“Æåëåçíîé”, ê 100-ëåòèþ ñî äíÿ ðîæäåíèÿ ñîâåòñêîãî âîåíà÷àëüíèêà,ãåðîÿ ãðàæäàíñêîé âîéíû Ã.Ä.Ãàÿ) [Î ðåâîë. è ãîñóä. äåÿòåëüíîñòèÃ.Ä. Ãàÿ (Áæèøêÿíö) è À.Ô. Ìÿñíèêÿíà â ïîäãîòîâêå âîåííûõêàäðîâ èç ñûíîâ àðì. íàðîäà] //Êîìñîìîëåö. - 1987. - N22. - 19 ôåâð.- Ñ. 4.1928. Ñààêÿí Í. Äåòàëü áåñöåííàÿ (Ê 70-ëåòèþ Îêòÿáðüñêîé ðåâîë.1917-1987) [Î ðàññêàçå àêàäåìèêà Ðóáåíà Çàðÿíà î âîñïîìèíàíèÿõäèð. òåàòðà Ñóíäóêÿíà Ìàìèêîíà Ãåâîðêÿíà î åãî âñòðå÷å ñÀë. Ìÿñíèêÿíîì ïî ðàáîòå, è î æèçíè è äåÿòåëüíîñòè À.Ô. Ìÿñíèêÿíà]// Êîìñîìîîëåö. - 1987. - N106. - 27 àâã. - Ñ. 3.1929. Øèðèíÿí Ð. Ìîñêâà õðàíèò ïàìÿòü î Ìÿñíèêÿíå. ÀëåêñàíäðÌÿñíèêÿí. Ðûöàðü ðåâîëþöèè. Ñîðàòíèê Ëåíèíà, áîåö ëåíèíñêîéãâàðäèè. Çíà÷èòåëüíàÿ ÷àñòü åãî æèçíè ñâÿçàíà ñ Ìîñêâîé [Î ìîñêîâñêîìïåðèîäå (ñ 1919 ïî 1921ã.) äåÿòåëüíîñòè À. Ìÿñíèêÿíà] //Êîìñîìîëåö. - 1987. - N78. - 23 èþíü. - Ñ. 2.19881930. ²é³ù»ÉÛ³Ý È. Ð³Û ÅáÕáíñ¹Ç μ³ñ»Ï³ÙÁ: (². Æ. »ÏÏ»ñÇ ÍÝݹ-Û³Ý 100-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí) [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»ï ³½·³ÛÇÝ Ï³ñÙÇñ μ³-Ý³Ï Ï³½Ù³Ï»ñå»Éáõ ·áñÍÁ ݳ˳ӻéÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ²í³Ý·³ñ¹. –1988. – Ã. 121. – 28 ë»åï. - ¿ç 3:1931. ²í³·Û³Ý è³ý³Û»É: سñÇ»ï³ Þ³ÑÇÝÛ³ÝÇ Ñ³Û³å³ïáõÙÁ:[ܳ¨` ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ` سñÇ»ï³ Þ³ÑÇÝÛ³ÝÇ §öá÷áËáõ-ÃÛáõݦ í»åÇÝ ïñí³Í μ³ñÓñ ·Ý³Ñ³ï³Ï³ÝÇ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. ·ñ³-ϳÝáõÃÛáõÝ – 1988. – Ã. 4. - ¿ç 99-111:1932. ´³ñë»ÕÛ³Ý Ê. ÎáÙÇë³ñÁ: [г۳ëï³ÝÇ ÅáÕÏáÙËáñÑÇ Ý³-˳·³Ñ, ÏáíϳëÛ³Ý Ï³ñÙÇñ μ³Ý³ÏÇ é³½Ù³Ñ»Õ³÷áË³Ï³Ý ËáñÑñ-¹Ç ³Ý¹³Ù ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ 1921 Ã. ÑáõÉÇëÇ 18-ÇÝ Ï³ñÙÇñ μ³Ý³Ïǽáñ³Ù³ë»ñÇ Ññ³Ù³Ý³ï³ñ ì»ÉÇϳÝáíÇÝ ¨ ½ÇÝíáñ³Ï³Ý ÏáÙÇë³ñ396

賹ݻÏÇÝ ¼³Ý·»½áõñÇ ³½³ï³·ñÙ³Ý ³éÃÇí ÑÕ³Í áÕçáõÛÝÇ Ñ»é³·-ñÇ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. – 1988. – Ã. 100. – 27 ³åñ. - ¿ç 3. –(Ø»Í å³Ûù³ñÇ Ù³ñïÇÏÝ»ñÁ):1933. ³ëå³ñÛ³Ý ¸³íÇÃ: ÊáëùÝ Çμñ¨ ½»Ýù: (â³ñ»ÝóÇ ³ÝïÇå¿åÇ·ñ³ÙÝ»ñÁ: Ðñ³å³ñ³Ï³ËáëáõÃÛ³Ý ³ÉÇùáí) [ܳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³-ÝÇ ÝϳïÙ³Ùμ º. â³ñ»ÝóÇ ¨ ÐÎΠλÝïÏáÙÇ ³é³çÇÝ ù³ñïáõÕ³ñгÛϳ½ Îáëï³ÝÛ³ÝÇ áõÝ»ó³Í í»ñ³μ»ñÙáõÝùÇ Ù³ëÇÝ] // ºñ»Ïá۳ݺñ¨³Ý. – 1988. – Ã. 227. – 24 ë»åï. - ¿ç 3:1934. ³ëå³ñÛ³Ý Ð. Ê., سñáõùÛ³Ý ê. ². ä³ïß³× áõß³¹ñáõÃÛáõݳÝÓÝ³Ï³Ý Í³·Ù³Ý ÷³ëï³ÃÕûñÇ Ñ³Ù³ÉñÙ³ÝÁ: [гÛÏ³Ï³Ý êêзÉ˳íáñ ³ñËÇí³ÛÇÝ í³ñãáõÃÛáõÝÁ å»ï³Ï³Ý Ï»ÝïñáÝ³Ï³Ý ³ñ-ËÇíÝ»ñÇ ÷³ëï³ÃÕûñÇ ÑÇÙ³Ý íñ³ ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÅáÕáí³-ÍáõÝ å³ïñ³ëï»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇí»ñÇ. –1988. – Ã. 2. - ¿ç 115-119:1935. º½»ÏÛ³Ý è. î³ëݳÙÛ³ÏÝ»ñÇ Ñ»éíÇó: ²Ý³ïáÉÇ »ÏÏ»ñÇÍÝÝ¹Û³Ý 100-³ÙÛ³ÏÁ [1921 Ã. ÑáõÉÇëÇÝ Ñ³ÕóݳÏÇ Ñ³Ý¹ÇëáõÃÛ³ÝÅ³Ù³Ý³Ï Ñ³Ýñ³å»ïáõÃÛ³Ý ÅáÕÏáÙËáñÑÇ Ý³Ë³·³Ñ ¨ é³½ÙÅáÕ-ÏáÙ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ½ÇÝíáñÝ»ñÇÝ ßÝáñѳíáñ»Éáõ ¨ ³Ýí³ÝÇ ½áñ³í³ñ²Ý³ïáÉÇ »ÏÏ»ñÇÝ Ï³ñÙÇñ ¹ñáßÇ N 1 ßù³Ýß³Ý Ñ³ÝÓÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ]// êáí»ï. г۳ëï³Ý. – 1988. – Ã. 236. – 29 ë»åï. - ¿ç 2, Éáõë³ÝÏ.:1936. ¼³ù³ñÛ³Ý ². . ñ³å³ïÙ³Ï³Ý ÇñáÕáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ñ»ïù»-ñáí: [ܳ¨` ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ] // Èñ³μ»ñ ѳë. ·Çï. – 1988. – Ã.12. - ¿ç 14-28. - ²Ù÷á÷. éáõë.:1937. ¼³ù³ñÛ³Ý ²ÉÙ³ëï: êå³Ý¹³ñÛ³ÝÇ ÏÛ³ÝùÇ Ñ»ïù»ñáí:[1921-ÇÝ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ г۳ëï³Ý ·áñÍáõÕí»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ñ³-Ï³Ý Ã»ñÃ. – 1988. – Ã. 42. – 14 ÑáÏï. - ¿ç 2:1938. ÆÏÇÉÇÏÛ³Ý Ðñ. ì. Æ. È»ÝÇÝÁ ¨ г۳ëï³ÝÁ: [ì. Æ. È»ÝÇÝÇѳÛïÝÇ Ý³Ù³ÏÁ §²¹ñμ»ç³ÝÇ, ìñ³ëï³ÝÇ, г۳ëï³ÝÇ, ¸³Õëï³ÝÇ,È»éݳϳÝÝ»ñÇ Ñ³Ýñ³å»ïáõÃÛ³Ý ÏáÙáõÝÇëïÝ»ñÇݦ г۳ëï³ÝÇÅáÕÏáÙËáñÑÇ ³é³çÇÝ Ý³Ë³·³Ñ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ 1921 Ãí³Ï³ÝdzåñÇÉÇ 14-ÇÝ Ð³Û³ëï³Ý μ»ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ´³Ýíáñ. – È»ÝÇݳϳÝ,1988. – Ã. 63. – 17 Ù³ñïÇ. - ¿ç 2:397

1939. ÈÇÉáÛ³Ý Ð»ÝñÇÏ: êáí»ï³Ï³Ý Ýáñ ·ñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý ÑÇÙݳ¹ÇñÁ:(سñÇ»ï³ Þ³ÑÇÝÛ³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 100-³ÙÛ³ÏÁ) [سñÇ»ï³ Þ³ÑÇÝ-Û³ÝÇÝ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ »ñ³ß˳íáñáõÃÛ³Ùμ Éñ³·ñ³Ï³Ý ³ß˳ï³ÝùÝ»ñáõÙÝ»ñ·ñ³í»Éáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. ·ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ. – 1988.– Ã. 4. - ¿ç 83-98, Éáõë³ÝÏ.:1940. Êáõ¹³í»ñ¹Û³Ý ´. ². гÕÃ³Ï³Ý »ñÃáí: [ÐêêР鳽ٳϳݷáñÍ»ñÇ ÄáÕÏáÙ ¨ ÎáíϳëÛ³Ý ³é³ÝÓÇÝ μ³Ý³ÏÇ é³½Ù³-ѻճ÷á-Ë³Ï³Ý ËáñÑñ¹Ç ³Ý¹³Ù ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¼³Ý·»½áõñÁ ³½³ï³·ñáÕ½áñ³Ù³ë»ñÇÝ áõÕÕí³Í Ññ³Ù³ÝÇ, èÏ(μ)Ï Î»ÝïÏáÙÇÝ ·ñ³Í ݳٳÏÇ,áñÇëÇó ÏáñåáõëÇ Ññ³Ù³Ý³ï³ñ Æ. ². êíÇñǹáíÁ ¼³Ý·»½áõñÁ³½³ï³·ñ»Éáõ ϳå³ÏóáõÃÛ³Ùμ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ Ñ»é³·ñ»Éáõ, ¨ í»ñçÇÝëѳïáõÏ Ññ³Ù³Ýáí ½áñù»ñÇÝ ßÝáñѳíáñ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ´. ².Êáõ¹³í»ñ¹Û³Ý. ¼³Ý·»½áõñ. - º., 1988. - ¿ç 168, 172-173, 176:1941. γñ³å»ïÛ³Ý Ð³Ùμ³ñÓáõÙ: ²ñó³Ë. 1918-1921 ÃÃ.: (¸Åí³ñÇÝï³ñÇÝ»ñ) [È»éݳÛÇÝ Ô³ñ³μ³ÕÇ Ñ³ñóÇ ùÝݳñÏáõÙÁ Ï»ÕÍ»Éáõ³éÇÃáí ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ í»ñ³μ»ñÙáõÝùÇ Ù³ëÇÝ] // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. –1988. – Ã. 152. – 28 ÑáõÝÇëÇ. - ¿ç 3:1942. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý ¨áñ·: ÄáÕáíñ¹³Ï³Ý Ñ»ñáëÁ` ½ûñ³í³ñ²Ý¹ñ³ÝÇÏ: [²Ý¹ñ³ÝÇÏÇÝ ÝíÇñí³Í ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ íϳÛáõÃÛáõÝÝ»ñÇÙ³ëÇÝ] // Üáñ ûñ. - Èáë ²Ýç»É»ë, 1988. - Ã. 3. - 15 ÑáõÝí. - ¿ç 3, Éáõë³ÝÏ.:1943. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý ¨áñ·: лճ÷áËáõÃÛ³Ý ³ëå»ïÁ: [ÎÝáõÝÛ³ÝóÇÝÝíÇñí³Í ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñáõß»ñÇ Ù³ëÇÝ] // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. –1988. – Ã. 273. – 25 ÝáÛ»Ùμ. - ¿ç 2, Éáõë³ÝÏ.:1944. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý ¨áñ·: лճ÷áËáõÃÛ³Ý ³ëå»ïÝ»ñÇ É»ÝÇÝ-Û³Ý μ³ñ»Ï³ÙáõÃÛáõÝÁ [²É. ØÛ³ÝëÇÏÛ³ÝÁ, ². ØÇÏáÛ³ÝÁ, ê ÎÇñáíÁ, ê.úñçáÝÇÏÇÓ»Ý ¨ ÙÛáõëÝ. ѻճ÷áË³Ï³Ý å³Ûù³ñÇ ³ÛÉ Ù³ñïÇÏÝ»ñÇÑ»ï »Õμ³ñ³Ý³Éáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. г۳ëï³Ý. – 1988. – Ã. 96. – 22³åñ. - ¿ç 2, 4:1945. â³ñ»Ýó ºÕÇß»: ¸Çý»ñ³Ùμ Ù»ÏݳëÇë: [²ÝïÇå ¿åÇ·ñ³Ù ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ] // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. – 1988. – Ã. 227. – 24 ë»åï.- ¿ç 3:3981946. âÇÉÇÝ·³ñÛ³Ý ². Ð. ÐêêÐ ·ñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý ¨ ³ñí»ëïÇ äβ-Ç

Ýáñ ýáݹ»ñÁ: [²ÝÓÝ³Ï³Ý ³ñËÇí³ÛÇÝ ÷³ëï³ÃÕûñáõÙ ¨ ËÙμ³·ñáõ-ÃÛáõÝÝ»ñÇ ÝÛáõûñáõ٠ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ³ñÅ»ù³íáñ ӻ鳷ñ»ñÇ,μݳ·Çñ ï»ùëï»ñÇ, ݳٳÏÝ»ñÇ ³éϳÛáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ] // ´³Ýμ»ñ г-Û³ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. – 1988. – Ã. 1. - ¿ç 190-192:1947. äÕÝÓ³ñ¹Ûáõݳμ»ñáõÃÛ³Ý ßáõï³÷áõÛà í»ñ³Ï³Ý·ÝÙ³Ý Ñ³-Ù³ñ: (1923-1924 ÃÃ.): (ö³ëï³ÃÕûñ): [ܳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ¼³Ý·»-½áõñÇ åÕÝӳѳÝù»ñÇ Ñ»ï³½áïáÕ Ñ³ÝÓݳÅáÕáíÇ Ï³½ÙáõÙ Áݹ·ñÏí»ÉáõÙ³ëÇÝ] // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ.- 1988.- Ã. 2.- ¿ç 3-4:1948. æñμ³ßÛ³Ý ¾¹. Ø. ÐáíÑ. ÂáõÙ³ÝÛ³ÝÇ ÙÇ ³ÝïÇå Ñá¹í³Í: [²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ì. Æ. È»ÝÇÝÇ Ý³Ù³ÏÁ Îáíϳë μ»ñ»Éáõ, ³å³ ÅáÕÏáÙ-ËáñÑÇ Ý³Ë³·³Ñ Ý߳ݳÏí»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ä³ïÙ³-μ³Ý³ëÇñ³Ï³Ýѳݹ»ë. – 1988. – Ã. 2. - ¿ç 201-211. - ²Ù÷á÷. éáõë.:1949. êïáõñáõ³ Ø»Éáñ: §Ð³Ûñë μ³ñ»Ï³Ù ¿ñ êï»÷³Ý Þ³ÑáõÙÛ³-ÝÇÝ, ²Ý³ëï³ë ØÇÏáÛ³ÝÇݦ: [¼ñáõÛó §Æ½í»ëïdzÛǦ ÙÇç³½·³ÛÇÝ ï»-ë³μ³Ý Ø»Éáñ ñÇ·áñ¨Çã êïáõñáõ³ÛÇ Ñ»ï ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ]/ ¼ñáõÛóÁ í³ñ»ó ³·ÇÏ Î³ñ³å»ïÛ³ÝÁ // êáí»ï. ìñ³ëï³Ý. –1988. – Ã. 42. – 7 ³åñ. - ¿ç 4, Éáõë³ÝÏ.:1950. àõÉáõμ³μÛ³Ý ´³·ñ³ï: È»éݳÛÇÝ Ô³ñ³μ³Õ: ä³ïÙ³³ß-˳ñѳ·ñ³Ï³Ý ³ÏݳñÏ: ÆÝãå»±ë »Õ³í áñ È»éݳÛÇÝ Ô³ñ³μ³ÕÝ ³é-Ýáõ»ó êáí»ï³Ï³Ý ²ïñå»×³ÝÇ ë³ÑÙ³ÝÝ»ñÇ Ù»ç: [È»éݳÛÇÝ Ô³ñ³μ³ÕÇѳñóÇ ùÝݳñÏÙ³Ý Å³Ù³Ý³Ï ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ í»ñ³μ»ñÙáõÝùÇÙ³ëÇÝ] // Èñ³μ»ñ. - Èáë ²Ýç»É»ë, 1988. - Ã. 45. - 13 û·áëï. - ¿ç 4-6:19891951. ²ÏÇß»³Ý Üáõå³ñ: ²ñï³Ï ¸³ñμÇÝ»³Ý Çñ Ûáõß»ñáõÝ Ù»ç:гïí³ÍÝ»ñ... §Ð³Û ²½³ï³·ñ³Ï³Ý ß³ñÅÙ³Ý ûñ»ñ¿Ý¦ [Ñáõß³·ñáõ-ÃÛáõÝÇó` é³Ùϳí³ñ ³½³ï³Ï³Ý Ïáõë³ÏóáõÃÛ³Ý å³ï·³Ù³Ëáë ²ñï³Ï¸³ñμÇÝÛ³ÝÇ ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ³Ý¹ÇåÙ³Ý Ù³ëÇÝ] // Üáñ ûñ. -Èáë ²Ýç»É»ë, 1989. - Ã. 36. - 9 Ù³ÛÇëÇ. - ¿ç 2:1952. ²Ý¹»³ë»³Ý ²Ý¹ñ³ÝÇÏ: ì»ñÛáõß»ñ ÊáñÑñ¹³ÛÇÝ Ð³Û³ëï³-Ý¿Ý [ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ] // Üáñ ûñ. - Èáë ²Ýç»É»ë, 1989. - Ã.50. - 27 ÛáõÝÇëÇ. - ¿ç 2, 6-7:1953. ¸³íǹáí è»Ù: سñ¹Á É»·»Ý¹Çó: ä³ïÙáõÙ »Ý ݳ¨ ÷³ë-399

ï³ÃÕûñÁ: [²É. ì»ñÙÇߨÁ (ì»ñÙÇßÛ³Ý) ·ñ³Ï³Ý ·áñÍÇãÝ»ñ, ѻճ÷á-˳ϳÝÝ»ñ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ, ´. ÎÝáõÝÛ³ÝóÇ, ì. ´ñÛáõëáíÇ Ñ»ï ϳå»ñѳëï³ï»Éáõ Ù³ëÇÝ] // êáí»ï. ìñ³ëï³Ý. – 1989. – Ã. 95. – 10û·áëï. - ¿ç 3, Éáõë³ÝÏ. – (ä³ïÙí³ÍùÝ»ñ Ù»ñ ѳÛñ»Ý³ÏÇóÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ):1954. Êáõñßáõ¹Û³Ý Ȼݹñáõß: ä³ïÙ³·ÇïáõÃÛ³Ý ÙÇ³Ï ã³÷³ÝÇßÁ×ßÙ³ñïáõÃÛáõÝÝ ¿: È»éݳÛÇÝ Ô³ñ³μ³ÕÇ åñáμÉ»ÙÇ Ï³å³ÏóáõÃÛ³Ùμ²¹ñμ»ç³Ýáõ٠ͳí³Éí³Í ѳϳѳÛÏ³Ï³Ý ³ñß³í³ÝùÇ Ýáñ ÷áõÉÇå³ï׳éÝ»ñÁ ¨ ÝÏñïáõÙÝ»ñÁ // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. – 1989. – Ã. 194. –23 û·áëï. - ¿ç 3-4; Ã. 195. – 24 û·áëï. - ¿ç 3-4:´áí³Ý¹.-Çó` ÆÝãáõ »Ý ³¹ñμ»ç³Ý³Ï³Ý å³ïÙ³μ³ÝÝ»ñÁ ³ÕÙáõÏ μ³ñÓñ³óñ»É1920 Ã. ¹»Ïï»Ùμ»ñÇ 1-Ç ¹»Ïɳñ³ódzÛÇ ßáõñçÁ: [1921 Ã. ÑáõÝÇëÇ 3-ÇÝγíμÛáõñáÛÇ ÝÇëïáõ٠ݳ¨ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëݳÏóáõÃÛ³Ùμ §Ð³Û³ëï³ÝÇгÝñ³å»ïáõÃÛ³Ý ¹»Ïɳñ³ódzÛáõÙ È»éݳÛÇÝ Ô³ñ³μ³ÕÁ г۳ëï³ÝÇÝå³ïϳݻÉáõ¦ áñáßáõÙÁ ÁݹáõÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ]; ²¹ñμ»ç³Ý³Ï³Ý å³ïÙ³μ³ÝÝ»-ñÁ ÇÝã Ýå³ï³Ïáí »Ý ÑáñÇÝ»É 1923 Ã. ѳÝñ³ùí»Ç ³é³ëå»ÉÁ: [È»éݳÛÇÝ Ô³ñ³μ³ÕÇѳñóÇ ùÝݳñÏáõÙÁ Ï»ÕÍ»Éáõ ³éÃÇí ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ í»ñ³μ»ñÙáõÝùÇÙ³ëÇÝ]:1955. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý . ²½·³ÙÇçÛ³Ý Ñ³ñ³μ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ñ³ñóÇßáõñç: (ì»ñ³Ï³éáõóáõÙ, ïÝï»ëáõÃÛáõÝ ¨ åñ³ÏïÇϳ) [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³-ÝÁ ѳۻñ»ÝÁ áñå»ë å»ï³Ï³Ý É»½áõ ÑÇÙݳñÏ-Ó»éݳñÏáõÃÛáõÝÝ»ñáõÙ³ñÙ³ï³íáñ»Éáõ áõÕÕáõÃÛ³Ùμ ³ß˳ï³Ýù ϳï³ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // È»-ÝÇÝÛ³Ý áõÕÇáí. – 1989. – Ã. 8. - ¿ç 61-67:1956. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý . ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ýáñ³Ñ³Ûï Ñá¹í³ÍÁ ì.î»ñÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ // ñ³Ï³Ý ûñÃ. - 1989. - Ã. 12. - 17 Ù³ñïÇ. - ¿ç 3:1957. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý . ´. سÛÇëÇ Ù»ÏÁ ݳ˳ѻճ÷áË³Ï³Ý èáõë³ëï³ÝáõÙ:[ܳ¨ ². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ §è³Ùϳí³ñ ѳÝñ³å»ïáõÃÛáõ-ÝÁ¦ Ñá¹í³ÍÁ 1907 Ã. ´³ùíáõÙ ÉáõÛë ï»ëÝáÕ §Ø³ÛÇëÇ Ù»ÏÁ¦ ÅáÕáí³-ÍáõÛáõÙ ïå³·ñí»Éáõ Ù³ëÇÝ] // . ´. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý. سÛÇëÇ Ù»ÏÁ ³ß-˳ï³íáñÝ»ñÇ ÙÇç³½·³ÛÇÝ Ñ³Ù»ñ³ßËáõÃÛ³Ý ûñÝ ¿.- º., 1989.- ¿ç 27:1958. Þ³ÑÙáõñ³¹Û³Ý ê³Ùí»É: ÂáõÙ³ÝÛ³ÝÇ »ñ¨³ÝÛ³Ý Ñ»ïù»ñáí[ë»åï»Ùμ»ñÇÝ Ð³Û³ëï³ÝÇ û·ÝáõÃÛ³Ý ÏáÙÇï»Ç ÑÇÙݳ¹Çñ ÅáÕáíáõÙÅáÕáíñ¹³Ï³Ý ÏáÙÇë³ñÝ»ñÇ ËáñÑñ¹Ç ݳ˳·³Ñ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇëïáñ³·ñ³Í ¹»Ïñ»ïáí ÐúÎ-Ç ëï»ÕÍáõÙÝ áõ Ýñ³ ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³ÝÇñ³íáõÝùÁ å»ï³Ï³Ýáñ»Ý ѳëï³ï»Éáõ ¨ ÂáõÙ³ÝÛ³ÝÁ ÙdzÛÝ ·ñ³-Ï³Ý ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ùμ ½μ³Õí»Éáõ ³é³ç³ñÏÇ Ù³ëÇÝ] // ñ³Ï³Ý ûñÃ.400

– 1989. – Ã. 20. – 12 Ù³ÛÇëÇ. - ¿ç 4:1959. æñμ³ßÛ³Ý ¾¹áõ³ñ¹: Èáõñç ѳñóÇÝ` Éñç³·áõÛÝ Ùáï»óáõÙ: Þ³ñáõݳÏáõÙ»Ýù μ³Ý³í»×Á: (Ø»ñ áõÕÕ³·ñáõÃÛ³Ý ¨ ѳñ³ÏÇó ËݹÇñÝ»-ñÇ Ù³ëÇÝ) // ²í³Ý·³ñ¹. – 1989. – Ã. 129. – ÝáÛ»Ùμ. – ¿ç 3:´áí³Ý¹.-Çó` ÆÝãå»ë ÁݹáõÝí»ó ѳۻñ»ÝÇ Ýáñ áõÕÕ³·ñáõÃÛáõÝÁ: [ܳ¨ ².ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ Ø. ²μ»ÕÛ³ÝÇ Ñ³Û»ñ»ÝÇ Ýáñ áõÕÕ³·ñáõÃÛ³ÝÁ ѳí³ÝáõÃÛáõÝ ï³-Éáõ Ù³ëÇÝ]:1960. ìÇñ³μÛ³Ý ²Ù³ïáõÝÇ: ¸³ÑÇ×Ç ×Çñ³ÝÝ»ñáõÙ: ²ÝѳÛï ¨Ýí³½ ѳÛïÝÇ ÷³ëï»ñ μáÉߨÇÏ-É»ÝÇÝÛ³ÝÝ»ñÇ ÏÛ³ÝùÇó: [ܳ¨ ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ, áã û å³ï³Ñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý, ³ÛÉ Ï³½Ù³Ï»ñåí³Í ѳÝó³·áñÍáõÃ۳ݽáÑ ÉÇÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³Ý. – 1989. – Ã. 53.– 2 Ù³ñïÇ. - ¿ç 3-4, Éáõë³ÝÏ. – (ä³ïÙáõÃÛ³Ý ¿ç»ñÇó):19901961. ²ÝóÛ³ÉÁ ãÇ Ù»éÝáõÙ [æ»Ù³ÉÇ ëå³ÝáõÃÛ³Ý ·áñÍáõ٠ݳ¨ ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ³ÝÓݳñ³ñ³Ï³ÝÇ í³ñϳÍÇ Ù³ëÇÝ] / ÝÛáõûñÁ ïñ³-Ù³¹ñ»ó ñÇ·áñ ¨áñ·Û³ÝÁ; Ññ³å.` Ø»ëñáå гñáõÃÛáõÝÛ³ÝÁ // г-Û³ëï. гÝñ³å»ï. - 1990. - Ã. 14. - 25 ÑáÏï. - ¿ç 4, Éáõë³ÝÏ.:1962. ÂáõñßÛ³Ý Ð³ñáõÃÛáõÝ: Ðáõß»ñ ¨ ËáÑ»ñ: [г۳ëï³Ý Ù»ÏÝ»-Éáõó ³é³ç ì. Æ. È»ÝÇÝÇ Ñ»ï ѳݹÇåÙ³Ý, г۳ëï³ÝÇ ÅáÕÏáÙËáñÑÇݳ˳·³Ñ Ý߳ݳÏí»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ.– 1990. – Ã. 3. - ¿ç 159-203:1963. ÊñÉáμ»³Ý ¿áñ·: г۳ëï³ÝÇ »ññáñ¹ гÝñ³å»ïáõÃ۳ݳÝϳËáõÃÛ³Ý Ñ»é³ÝϳñÝ»ñÁ [1921 Ã. È»ÝÇÝÇ Ùß³Ï³Í Íñ³·ñ³ÛÇÝݳٳÏÁ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÝ Çñ Ñ»ï г۳ëï³Ý μ»ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // Üáñ ûñ. -Èáë ²Ýç»É»ë, 1990. - Ã. 83. - 7 ÝáÛ»Ùμ. - ¿ç 6:1964. ê»Ûñ³ÝÛ³Ý ´»ÝÇÏ: Ð³Û ùݳñ»ñ·áõÃÛ³Ý ÓÇûÝÇÝ: (äỽdzÛÇî»ñÛ³Ý³Ï³Ý ûñÁ) [È»ÝÇÝÛ³Ý ·í³ñ¹Ç³ÛÇ Ñ³Û Ñ»Õ³÷á˳ϳÝÝ»ñ²í³Ý»ëáíÇ, ØÛ³ÝëÇÏÛ³ÝÇ, γñÇÝÛ³ÝÇ, سÏÇÝóÛ³ÝÇ Ñ»ï ß÷Ù³Ý Ù³ëÇÝ]// ÊáñÑñ¹³ÛÇÝ ìñ³ëï³Ý. – 1990. – Ã. 87. – 26 ÑáõÉÇëÇ. - ¿ç 4, Éáõë³ÝÏ.401

19911965. ²ÙÇñÛ³Ý ê»ñ·»Û (ê»ñѳÏ): Ñ³Û Ñ»Õ³÷áË³Ï³Ý ¹³ßݳÏóáõ-ÃÛ³Ý ·Ý³Ñ³ï³Ï³ÝÇ ßáõñçÁ: (Ðñ³å³ñ³Ï³ËáëáõÃÛáõÝ): [²É. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÇ ¨ áõñÇßÝ. ϳñÍÇùÇ Ù³ëÇÝ] // Üáñù. – 1991. – Ã. 1. – ¿ç 86-99:1966. ÛáõÉݳ½³ñÛ³Ý Ê³Å³Ï: гí³ï³ñÙáõÃÛáõÝ ³½ÝíáõÃÛ³ÝÁ:(ØÇù³Û»É Þ³ÃÇñÛ³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 75-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí) [ØÇù³Û»É Þ³ÃÇñÛ³-ÝÇ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ ÝíÇñí³Í §Ð»Õ³÷áËáõÃÛ³Ý ·»Ý»ñ³ÉÁ¦ »ñÏÇÙ³ëÇÝ] // ñ³Ï³Ý ûñÃ. – 1991. – Ã. 13. – 29 Ù³ñïÇ. – ¿ç 4:1967. ¸³ÉɳùÛ³Ý ì. º. г۳ëï³ÝáõÙ Çß˳ÝáõÃÛ³Ý ¨ ϳé³í³ñ-Ù³Ý Ù³ñÙÇÝÝ»ñÇ Ï³½Ù³íáñÙ³Ý ·áñÍÁÝóóÇ áñáß Ñ³ñó»ñ: (1920-1930-³Ï³Ý Ãí³Ï³ÝÝ»ñ) [². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ÇݹáõëïñÇ³É åñáÉ»ï³ñÇ-³ï ãáõݻݳÉáõ Ù³ëÇÝ] // Èñ³μ»ñ ѳë. ·Çï. – 1991. – Ã. 5. – ¿ç 36-45.- ²Ù÷á÷. éáõë.:1968. ¸ñûÝ ¨ Çñ ·áñÍÁ: ²Ý¹ñ³¹³ñÓ: [гÛÏ³Ï³Ý Ñ³ñóÇ Ù³ëÇÝ ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ §ºé³Ù»³Û Ê. г۳ëï³ÝÇ ûéûñ»³Û ËݹÇñÝ»ñÁ¦ Ñá¹í³ÍáõÙ]// ¸ñá: λÝë³·ñ³Ï³Ý: Ðáõß»ñ: ìϳÛáõÃÛáõÝÝ»ñ. - º., 1991. - ¿ç381-382:1969. ¼³ù³ñÛ³Ý ²ÉÙ³ëï: §ÞÇñÇÝ ïÕ³ ¿, μáÉߨÇÏ ¿, μ³Ûó Ù»ñÝ ¿¦:[º. â³ñ»ÝóÇ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ Ñ³ëó»³·ñí³Í ݳٳÏÇ Ù³ëÇÝ] //ñ³Ï³Ý ûñÃ. – 1991. – Ã. 28. – 8 ÝáÛ»Ùμ. - ¿ç 2, 4:1970. [1922 Ã. ÑáõÝí. 30-Çó - ÷»ïñ. 1-Á ÂÇýÉÇëáõ٠ϳ۳ó³Íìñ³ëï³ÝÇ ÏáÙáõÝÇëïÝ»ñÇ (μáÉߨÇÏÝ»ñ) Ïáõë³ÏóáõÃÛ³Ý ³é³çÇÝѳٳ·áõÙ³ñÇ ³ß˳ï³ÝùÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ Ý³Ù³Ï áõÕÕí³Í ²É. ØÛ³ëÝÇÏ-Û³ÝÇÝ: ²é³ç³μ. ¨ Ññ³å.] / Ø»ñáõÅ³Ý Î³ñ³å»ïÛ³Ý // г۳ëï. гÝñ³å»ï.– 1991. – Ã. 59-60. – 16 Ù³ñïÇ. - ¿ç 5:1971. ê³Ñ³ÏÛ³Ý è. . ´áÉߨÇÏÝ»ñÁ ¨ ¾Ýí»ñ ÷³ß³Ý: (Ðá¹í³ÍÝ»ñ)[²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ §¾Ýí»ñ ÷³ß³ÛÇ í»ñçÁ¦ Ñá¹í³ÍÇ Ù³ëÇÝ] // Èñ³μ»ñѳë. ·Çï. – 1991. – Ã. 6. - ¿ç 6:1972. êáõñ˳ÃÛ³Ý Ð. Ø. ü»¹»ñ³ódzÛÇ ËݹÇñÝ»ñÁ 70 ï³ñÇ ³é³ç[1922 Ã. ÑáõÝí³ñÇ 30-Çó ÷»ïñí³ñÇ 1-Á ÏáÙáõÝÇëïÝ»ñÇ (μáÉߨÇÏÝ»-ñÇ) Ïáõë³ÏóáõÃÛ³Ý Ñ³Ù³·áõÙ³ñÇ ³ß˳ï³ÝùÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ ìñ³ëï³-ÝáõÙ ÐÊêÐ Édz½áñ Ý»ñϳ۳óáõóÇã êáõñ˳ÃÛ³ÝÇ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ402

·ñ³Í ݳٳÏÁ [³é³ç³μ ¨ Ññ³å.] / Ø»ñáõÅ³Ý Î³ñ³å»ïÛ³Ý // г-Û³ëï³ÝÇ Ð³Ýñ³å»ï. – 1991. – à 59-60. – 16 Ù³ñïÇ. - ¿ç 5:19921973. ´³Ûñ³ÙÛ³Ý Ð. ê. ÂÇýÉÇëÇ Ñ³Û ·ñ³Ï³Ý ÏÛ³ÝùÁ: [ܳ¨ ·ñ³-ϳݳ·»ï ²É. سëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ] // ´³Ýμ»ñ ºñ¨³ÝÇ Ñ³Ù³Éë. – 1992.– Ã. 2. - ¿ç 196-201:1974. ¼³ù³ñÛ³Ý ²ÉÙ³ëï: ºÕÇß» â³ñ»ÝóÁ` ѳÝáõÝ ²ñó³ËÇ: [²ñó³ËÛ³ÝËݹñáõÙ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ßáõñç ѳٳËÙμí³Í Ùï³íáñ³Ï³-ÝáõÃÛ³Ý ¹»Ù º. â³ñ»ÝóÇÝ áñå»ë ÃÇñ³Ë û·ï³·áñÍ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // г-Û³ëï³ÝÇ Ð³Ýñ³å»ï. - 1992. - Ã. 125. - 27 ÛáõÝÇëÇ. - ¿ç 2:1975. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý ¨áñ·: سñß³É ÐáíѳÝÝ»ë ´³Õñ³ÙÛ³ÝÇÍÝÝ¹Û³Ý 95-³ÙÛ³ÏÁ: (Ø»Í Ñ³Ûñ»Ý³ë»ñÁ ¨ ½áñ³í³ñÁ) [1921 Ã. ³åñÇ-ÉÇÝ, ´³Õñ³ÙÛ³ÝÁ г۳ëï³ÝÇ ÅáÕÏáÙËáñÑÇ Ý³Ë³·³Ñ ¨ é³½Ù³-Ï³Ý ·áñÍ»ñÇ ÅáÕÏáÙ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¨ ÙÛáõëÝ»ñÇ Ñ»ï г۳ëï³Ý·³Éáõ Ù³ëÇÝ] // г۳ëï³Ý. - 1992. - Ã. 192. - 3 ¹»Ïï. - ¿ç 3:19931976. ¼³ù³ñÛ³É ²ÉÙ³ëï: ä³ïÙáõÃÛ³Ý ¹³ë»ñÝ áõ... ܳËÇ稳ÝÇÑáõß³ñÓ³ÝÝ»ñÁ [¼³Ý·»½áõñÇ 1919-1921 ÃÃ. å³ßïå³ÝáõÃÛ³Ý ·áñ-ÍáõÙ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëݳÏóáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ] // г۳ëï³ÝÇ Ð³Ýñ³å»ï.- 1993. - Ã. 11. - 20 ÛáõÝõ. - ¿ç 2:19941977. гËí»ñ¹Û³Ý ȨáÝ: ÂáõÙ³ÝÛ³ÝÁ ¨ Çñ ųٳݳÏÁ Çñ íϳÛáõ-ÃÛáõÝÝ»ñáí ¨ ·ñ³Ï³Ý³·Çï³Ï³Ý ÙÇç³ÙïáõÃÛáõÝÝ»ñáí: [г۳ëï³-ÝÇ û·ÝáõÃÛ³Ý ÏáÙÇï»Ý ϳé³í³ñáõÃÛ³Ý Ý³Ë³·³Ñ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇݳ˳ӻéÝáõÃÛ³Ùμ ëï»ÕÍ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // г۳ëï³ÝÇ Ð³Ýñ³å»ï. -1994. - Ã. 147. - 30 û·áëï. - ¿ç 6:403

19951978. ²¹³ÙÛ³Ý ²Ý³ÑÇï: ì»ñ³¹³ñÓ ¹»åÇ â³ñ»Ýó [Á ²É. ØÛ³ëÝÇÏ-Û³ÝÇ û·ÝáõÃÛ³Ùμ ³ñï³ë³ÑÙ³ÝÛ³Ý áõÕ¨áñáõÃÛ³Ý Ù»ÏÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ] //²í³Ý·³ñ¹. - 1995. - Ã. 1. - 26 ÑáõÝí. - ¿ç 2-3:1979. ºÕdz½³ñÛ³Ý ². Î. ñ³Ï³Ý ÏÛ³ÝùÁ г۳ëï³ÝáõÙ 1920-³-Ï³Ý Ãí³Ï³ÝÝ»ñÇÝ ¨ §ÜáÛ»Ùμ»ñ¦ ÙÇûñÛ³ ûñÃÁ [г۳ëï³ÝÇ ÅáÕÏáÙ-ËáñÑÇ Ý³Ë³·³Ñ, ·ñ³Ï³Ý³·»ï ²É»ùë³Ý¹ñ سëÝÇÏÛ³ÝÁ â³ñ»ÝóÇëï»Õͳ·áñÍáõÃÛ³Ý åñáÉ»ï³ñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ] // Èñ³μ»ñ ѳë.·Çï. – 1995. – Ã. 2. - ¿ç 30-42. - ²Ù÷á÷. éáõë.:1980. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý ¨áñ·: ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ¨ гÛϳϳÝѳñóÁ // ²½·. – 1995. – Ã. 161. – 23 û·áëï. - ¿ç 4, Éáõë³ÝÏ.; Üáñ ûñ. –Èáë-²Ýç»É»ë. – Ã. 67. – 4 ÑáÏï. - ¿ç 5, 10. - (áñÍÇãÝ»ñ):1981. êáÉááõËÇÝ ìɳ¹ÇÙÇñ: ijٳݳÏÝ ¿, ëÏëáõÙ »Ù È»ÝÇÝÇ å³ï-ÙáõÃÛáõÝÁ: [سÙáõÉÇ ³½³ïáõÃÛ³Ý ËݹñÇ ßáõñç È»ÝÇÝÇÝ ÑÕ³Í ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹ÇÙáõÙÇ Ù³ëÇÝ] // г۳ëï³Ý. - 1995. - Ã. 70. - 31 Ù³ñïÇ.- ¿ç 3:19961982. ²é³ù»ÉÛ³Ý Èǹ³: §ä»ï³Ï³Ý Ù³ñ¹Á... ·ñ³Ï³Ý Ù³ñ¹Á...¦:[²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 100-³ÙÛ³ÏÁ] // г۳ëï³Ý. - 1996. - Ã. 34.- 23 Ù³ñïÇ. - ¿ç 2, Éáõë³ÝÏ. - (سñ¹ÇÏ ¨ ï³ñÇÝ»ñ):1983. гÙμ³ñÓáõÙÛ³Ý Ð³Ù³½³ëå ²ë³ïáõñÇ: §öáùñÇÏ ìÇÏïáñÁ...ãáõÝÇ ï³ù ѳ·áõëï, ãáõÝÇ í³é»ÉÇù ¨ ³ÛÉÝ...¦ ìÇÏïáñ гÙμ³ñ-ÓáõÙÛ³ÝÇ Ñáñ ³ÝïÇå ݳٳÏÝ ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ [³é³ç³μ. ¨Ññ³å.] / ÈÇÉáÛ³Ý îÇ·ñ³Ý // ²½·. - 1996. - Ã. 159. - 24 û·áëï. - ¿ç 4,Éáõë³ÝÏ.:1984. سÝáõÏÛ³Ý ²ñٻݳÏ: ÐúÎ-Ç ³é³çÇÝ Ý³Ë³·³Ñ ²ñ³Ù³ÛÇëºñ½ÝÏÛ³ÝÁ ½áÑ 1937 Ã. ѳɳͳÝùÝ»ñÇ [1921 Ãí³Ï³ÝÇ ë»åï»Ùμ»ñÇ15-ÇÝ ÐÊêÐ ÅáÕÏáÙËáñÑñ¹Ç ݳ˳·³Ñ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ëïáñ³·-ñáõÃÛ³Ùμ §Ð³Û³ëï³ÝÇ û·ÝáõÃÛ³Ý ÏáÙÇﻦ ëï»ÕÍ»Éáõ í»ñ³μ»ñ۳ɹ»Ïñ»ïÁ Ññ³å³ñ³Ï»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ²½·. - 1996. - Ã. 41. - 5 Ù³ñïÇ. -¿ç 8:404

1985. ê³ñ·ëÛ³Ý ²ßáï ¨ áõñÇßÝ. 1921 Ã. ÷»ïñí³ñÛ³Ý ³åëï³ÙμáõÃÛáõÝÁг۳ëï³ÝáõÙ: [г۳ëï³ÝÇ ÅáÕáíñ¹³Ï³Ý ÏáÙÇë³ñÝ»ñÇËáñÑñ¹Ç (ÅáÕÏáÙËáñ) ݳ˳·³Ñ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ Ý߳ݳÏí»Éáõ Ù³ëÇÝ]// ê³ñ·ëÛ³Ý ²ßáï ¨ áõñÇßÝ. гÛáó ѳٳéáï å³ïÙáõÃÛáõÝ μáõÑÁݹáõÝíáÕÝ»ñÇ Ñ³Ù³ñ. - º., 1996. - ¿ç 192-194:19971986. ÎÛ³ÝùÇ ¨ ëï»Õͳ·áñÍ³Ï³Ý ÑÇÙÝ³Ï³Ý ï³ñ»Ãí»ñ / ¸.. //â³ñ»Ýó ºÕÇß». ÀÝïÇñ »ñÏ»ñ. - º., 1997. - ¿ç 438-445:´áí³Ý¹.-Çóª 1923, 1 ÑáõÝí³ñ: [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»ï ºñ¨³Ý Ù»ÏÝ»Éáõ ³é-ÃÇí º. â³ñ»ÝóÁª ÐáíÑ. ÂáõÙ³ÝÛ³ÝÇÝ Ý³Ù³Ï ·ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ]; 1924, Ù³ÛÇë: [²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñáñ¹áñáí º. â³ñ»ÝóÇ, Î. гɳμÛ³ÝÇ ¨ Ø. س½Ù³ÝÛ³ÝÇ Ñ³Ù³-·áñͳÏóáõÃÛ³Ùμ ØáëÏí³ÛáõÙ ÉáõÛë ï»ëÝáÕ §Standard¦ ѳݹ»ëÇ áãÝã³óÙ³ÝÙ³ëÇÝ]; 1924, 9 ë»åï. [èÎ(μ)Î ²Ý¹ñ»ñÏñÏáÙÇ ù³ñïáõÕ³ñ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇáñáßáõÙáí º. â³ñ»ÝóÇÝ ³ñï³ë³ÑÙ³Ý ·áñÍáõÕ»Éáõ ¨ ³ÝÑñ³Å»ßï ÙÇçáóÝ»ñïñ³Ù³¹ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ]1987. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý ¨áñ·: ²É»ùëݹñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ¨ ºÕÇß» â³ñ»ÝóÁ// г۳ëï³ÝÇ ÏáÙáõÝÇëï. - 1997. - 11 ³åñ.:1988. â³ñ»Ýó ºÕÇß»: [º’É, μ³ñÓñ³óÇñ ¹³·³ÕÇó ¨ ÏñÏÇÝ »ñ¨³ ³ß-˳ñÑÇÝ: ø³éÛ³ÏÁ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ ÝíÇñí³Í] // â³ñ»Ýó ºÕÇß». - º.:§Ü³ÇñǦ, 1997. - ¿ç 214:1989. ºÕÇß» â³ñ»Ýó: [ܳÇñÛ³Ý ³ñ¨Ý ¿ñ ùá Ù»çª É»ÝÇÝÛ³Ý Ññáí ׳鳷³Íù³éÛ³ÏÁ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ ÝíÇñí³Í] // â³ñ»Ýó ºÕÇß». - º.:§Ü³ÇñǦ, 1997. - ¿ç 213:19981990. ¸³ÉɳùÛ³Ý Î³ñÉ»Ý: ÎáÙÏáõëÇ Ï»ÝïÏáÙ (³é³çÇÝ ÷áõÉ) [ܳ¨ª²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¨ ²ßáï ÐáíѳÝÝÇëÛ³ÝÇ ÐÐ ¹³ßݳÏóáõÃÛ³ÝÁ ïí³Í·Ý³Ñ³ï³Ï³ÝÇ Ù³ëÇÝ] // ¸³ÉɳùÛ³Ý Î³ñÉ»Ý. Ðáõß³å³ïáõÙ: (¸»Ùù»ñ,ÇñáÕáõÃÛáõÝÝ»ñ, ÙïáñáõÙÝ»ñ). - º., 1998. - ¿ç 45-90:405

19991991. ÂáõÙ³ÝÛ³Ý ÐáíѳÝÝ»ë: ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ: 1922 Ã.ÑáõÝÇëÇ 17, ÂÇýÉÇë [ݳ¨ ÑÕáõÙ ÇÝùݳ·ÇñÁ å³Ñå³Ý»Éáõ ¨ ÐáíѳÝ-Ý»ë ÂáõÙ³ÝÛ³ÝÇ íÇ׳Ïáí Ñ»ï³ùñùñí»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ÂáõÙ³ÝÛ³Ý Ðáí-ѳÝÝ»ë. Ðï. ï³ëÝ»ñáñ¹. ܳٳÏÝ»ñ 1905-1922. - º., 1999. - ¿ç 416,716:1992. ÂáõÙ³ÝÛ³Ý ÐáíѳÝÝ»ë: ²í»ïÇù Æë³Ñ³ÏÛ³ÝÇÝ: ÂÇýÉÇë-ì»-Ý»ïÇÏ 1921 Ã., ÑáÏï»Ùμ»ñÇ 4, ÂÇýÉÇë [Ï»Ýë³Ãáß³Ï Ý߳ݳϻÉáõËݹñáí ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ ¹ÇÙ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ÂáõÙ³ÝÛ³Ý ÐáíѳÝÝ»ë.Ðï. ï³ëÝ»ñáñ¹. ܳٳÏÝ»ñ 1905-1922. - º., 1999. - ¿ç 396:1993. ÂáõÙ³ÝÛ³Ý ÐáíѳÝÝ»ë: ²ñ³Ù³ÛÇë ºñ½ÝÏÛ³ÝÇÝ: ÂÇýÉÇë-ºñ¨³Ý. 1922, ÑáõÝÇëÇ 17, ÂÇýÉÇë [ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ] //ÂáõÙ³ÝÛ³Ý ÐáíѳÝÝ»ë. Ðï. ï³ëÝ»ñáñ¹. ݳٳÏÝ»ñ 1905-1922. - º.,1999. - ¿ç 417:1994. ÂáõÙ³ÝÛ³Ý ÐáíѳÝÝ»ë: ²ñ»· ÂáõÙ³ÝÛ³ÝÇÝ: ÂÇýÉÇë-ºñ¨³Ý; ÑáÏï»Ùμ»ñÇ 19 [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ]// ÂáõÙ³ÝÛ³Ý ÐáíѳÝÝ»ë. Ðï. ï³ëÝ»ñáñ¹. ݳٳÏÝ»ñ 1905-1922. -º., 1999. - ¿ç 388, 402:20001995. Àðàêåëÿí Ãåíçåë. Íæäå è Ìÿñíèêÿí [Î áîðüáå Ã. Íæäå è À.Ìÿñíèêÿíà çà âîññîåäèíåíèå Çàíãåçóðà ñ Àðìåíèåé] // Íîâîå âðåìÿ.- 2000. - N691. - 5 ñåíò. - Ñ. 6; Ïðàâäà Àðìåíèè.- 2000. - N28. - 21èþíÿ. - Ñ.4, 5.1996. Êîììóíèñòè÷åñêîé ïàðòèè Àðìåíèè - 80 ëåò [È îá ÀëåêñàíäðåÌÿñíèêÿíå òàêæå, âûñòóïèâøåãî íà I ñúåçäå ÊîìïàðòèèÀðìåíèè â ÿíâàðå 1922 ãîäà] // Ïðàâäà Àðìåíèè. - 2000. - N26. - 7èþë. - Ñ. 1- 2.406

20011997. Ð³Û ·ñáÕÝ»ñÇ ¨ ³ñí»ëï³·»ïÝ»ñÇ Ý³Ù³Ï³ÝÇ: ÎáÙÇï³ëÇݳٳÏÝ»ñÁ êåÇñǹáÝ Ø»ÉÇùÛ³ÝÇÝ, ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ //ºÃ»ñ. - 2001. - 6 ¹»Ïï. - ¿ç 16:20021998. §ºñÏáõÝù¦: [²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ ÝíÇñí³Í ýÇÉÙÇ ëï»ÕÍÙ³Ýå³ïÙáõÃÛáõÝÁ ¨ Ù³ëݳÏÇó ¹»ñ³ë³ÝÝ»ñÇ Ï³ñÍÇùÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ] // г-Û³óù ºñ¨³ÝÇó. – 2002. – Ã. 1. - ¿ç 40-43:1999. ê³Ñ³ÏÛ³Ý ²ßáï: ²½·³ÛÇÝ Ñ³ñóÁ ²Ý¹ñÏáíϳëáõÙ ¨ ÉáõÍÙ³Ýï³ñμ»ñ³ÏÝ»ñÁ 1920-³Ï³Ý Ãí³Ï³ÝÝ»ñÇÝ: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇϳñÍÇùÇ Ù³ëÇÝ] // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 2002. - Ã.1. - ¿ç127-137:2000. ø³éÛ³Ý ê³ÙëáÝ: г۳ëï³ÝÇ ²é³çÇÝ Ð³Ýñ³å»ïáõÃÛ³Ýå³ïÙáõÃÛ³Ý ëϽμݳÕμÛáõñÝ»ñÇ å³ïÙ³·Çï³Ï³Ý í»ñÉáõÍáõÃÛáõÝÁ:[ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ³é³ç³μ³Ýáí ²é³çÇÝ Ð³Ýñ³å»ïáõÃÛ³Ý ³ñï³ùÇÝù³Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛ³Ý í»ñ³μ»ñÛ³É ÝÛáõûñÇ ËáñÑñ¹³Ñ³Û ³é³çÇÝÑñ³å³ñ³ÏÙ³Ý Ù³ëÇÝ] // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. -2002. - Ã.1. - ¿ç 114-123:2001. [Àõìåä Øàõ Ãàäæàð] ²ÑÙ»¹ Þ³Ñ Î³ç³ñÇ ßÝáñѳíáñ³Ï³ÝݳٳÏÁ ÐêÊÐ ÄáÕÏáÙËáñÑÇ Ý³Ë³·³Ñ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ Ñ³Ûå³ñëϳϳÝμ³ñǹñ³óÇ³Ï³Ý Ñ³ñ³μ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ù³ëÇÝ [ÏèñüìîÀõìåä Øàõà Ãàäæàðà, ñêðåïëåííîå òàêæå ìèíèñòðîì èíîñòðàííûõäåë Ïåðñèè, Àë. Ìÿñíèêÿíó â îòâåò íà åãî äðóæåñêîå ïèñüìî ØàõóÏåðñèè] // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 2002. - Ã.1. - ¿ç 44. -Òåêñò íà ðóññêîì. - Ñîáñòâåííàÿ ïå÷àòü è ïîäïèñü.20032002. سèáëÛ³Ý Ðñ³Ýï: [¼áõ·³Ñ»éÝ»ñ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¨ ì³½-·»Ý ê³ñ·ëÛ³ÝÇ áõ γñ»Ý ¸»ÙÇñ×Û³ÝÇ Å³Ù³Ý³ÏÝ»ñÇ] // âáññáñ¹ Çß-˳ÝáõÃÛáõÝ. - 2003. - Ã. 270. - 18 ÷»ïñ. - ¿ç 4:2003. êÇÙáÝÛ³Ý Ðñ³ãÇÏ: Ð³Û ëáódzÉ-¹»ÙáÏñ³ïÝ»ñÇ ·áñÍ»ñÁ; гÛ407

μáÉߨÇÏÝ»ñÁ éáõë³Ï³Ý ³é³çÇÝ Ñ»Õ³÷áËáõÃÛ³Ý ßñç³ÝáõÙ (1905-1907 ÃÃ.) [ܳ¨` ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÁ μáÉߨÇÏÛ³Ý Ïáõë³ÏóáõÃÛ³Ýëï»ÕÍÙ³Ý ¨ ³Ùñ³åÝ¹Ù³Ý ·áñÍáõÙ] âáñë ·ñùáí // êÇÙáÝÛ³Ý Ðñ³ãÇÏ.²½³ï³·ñ³Ï³Ý å³Ûù³ñÇ áõÕÇÝ»ñáõÙ:Çñù II. - º., 2003. - ¿ç 280, 3652004. êÇÙáÝÛ³Ý Ðñ³ãÇÏ: гÛ-íñ³ó ѳñ³μ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ñ»ï³·³μ³ñ¹³óáõÙÁ [ݳ¨ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ï³ñÍÇùÇ Ù³ëÇÝ] // êÇÙáÝÛ³ÝÐñ³ãÇÏ. ²½³ï³·ñ³Ï³Ý å³Ûù³ñÇ áõÕÇÝ»ñáõÙ: âáñë ·ñùáí. Çñù 1.- º., 2003. - ¿ç 514-515:2005. ø³éÛ³Ý ê³ÙëáÝ: г۳ëï³ÝÇ ³é³çÇÝ Ð³Ýñ³å»ïáõÃÛ³ÝÝ»ñù³Õ³ù³Ï³Ý ¹ñáõÃÛ³Ý, ëáódzÉ-ïÝï»ë³Ï³Ý Çñ³íÇ׳ÏÇ ¨ Ùß³-ÏáõóÛÇÝ ÏÛ³ÝùÇ å³ïÙáõÃÛ³Ý ÑÇÙݳËݹÇñÝ»ñÁ: ø³Õ³ù³Ï³Ý Ïáõë³ÏóáõÃÛáõÝÝ»ñÇ·áñÍáõÝ»áõÃÛáõÝÁ: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÐÐ ¸³ß-ݳÏóáõÃÛ³ÝÁ ïí³Í ·Ý³Ñ³ï³Ï³ÝÇ Ù³ëÇÝ] // ø³éÛ³Ý ê³ÙëáÝ. г-Û³ëï³ÝÇ ³é³çÇÝ Ð³Ýñ³å»ïáõÃÛ³Ý å³ïÙáõÃÛ³Ý å³ïÙ³·ñáõ-ÃÛáõÝ. - º., 2003. - ¿ç 166-256:20042006. Ðáí³ÏÇÙÛ³Ý ³·ÇÏ: г۳ëï³ÝÁ é³½Ù³Ï³Ý ÏñÃáõÃÛ³Ýëï»ÕÍÙ³Ý ×³Ý³å³ñÑÇÝ: [ºñ¨³Ýáõ٠ϳñÙÇñ μ³Ý³ÏÇ Ññ³Ù³Ý³ï³ñ³Ï³Ý¹³ëÁÝóóÁ ÑÇÙÝ»Éáõ Ññ³Ù³ÝÁ 1921Ã. ÑáõÉÇëÇ 19-ÇÝ ÐêÊÐÄáÕÏáÙËáñÑÇ Ý³Ë³·³Ñ, ÐêÊÐ é³½Ù·áñÍÅáÕÏáÙ ¨ 鳽ٳѻճ÷á-Ë³Ï³Ý ËáñÑñ¹Ç ݳ˳·³Ñ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ëïáñ³·ñ»Éáõ Ù³ëÇÝ] //´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 2004. - Ã.2. - ¿ç 176-180:20052007. ²é³ù»ÉÛ³Ý Ð»Ý½»É: ÜŹ»±Ñ, û± … ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý // êÛáõÝÛ³ó»ñÏÇñ. - 2005. - 4 ÝáÛ»Ùμ. - ¿ç 7:2008. гñáõÃÛáõÝÛ³Ý ÜÇݳ: ²Ý³ÑÇï Þ³ÑÇÝç³ÝÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ: [ܳ¨ª²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ í»ñ³μ»ñÙáõÝùÁ î»ñÛ³ÝÇ ³×ÛáõÝÁ ØáëÏí³ÛÇó ѳÛñ»-ÝÇ ³ÝÓ³ ï»Õ³÷áË»Éáõ Ù³ëÇÝ] // гñáõÃÛáõÝÛ³Ý ÜÇݳ. γݳÛùî»ñÛ³ÝÇ ÏÛ³ÝùáõÙ. - º., 2005. - ¿ç 22-31:2009. гñáõÃÛáõÝÛ³Ý ÜÇݳ: êáõë³Ýݳ ä³Ë³Éáí³ÛÇ Ù³ëÇÝ [ܳ¨ª²É. ØÛ³ÝÇÏÛ³ÝÇ ÏÛ³ÝùáõÙ] // гñáõÃÛáõÝÛ³Ý ÜÇݳ. γݳÛù î»ñÛ³ÝÇ408

ÏÛ³ÝùáõÙ. - º., 2005. - ¿ç 5-11:2010. æ³ÝÇÏÛ³Ý ñÇ·áñ: ìñÇųéáõÃÛ³Ý Ñ³Û ùñÙ»ñÁ: (ÊáïáñçáõñóÇÝ»ñÇëݹ³íáõÙÁ): [ܳ¨ª ²Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý »ñÏñ³ÛÇÝ ÏáÙÇï»Ç ³é³çÇÝù³ñïáõÕ³ñ ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ í»ñ³μ»ñÙáõÝùÁ æ»Ù³ÉÇíñÇųéáõÃÛ³Ý ³éÇÃáí] // Ð³Û ½ÇÝíáñ. - 2005. - Ã. 9. - 12-19 Ù³ñïÇ. -¿ç 8:2011. ê³ñáÛ³Ý Èáõǽ³: ²ñï³ß»ë ´³É³ëÇÇ Î³ñÇÝÛ³ÝÇ (³μñÇ»É-Û³Ý) ÁÝï³Ý»Ï³Ý ýáݹÁ: (²ñËÇíÁ ѳñëï³ÝáõÙ ¿ Ýáñ ³ÝÓݳϳÝýáݹ»ñáí): [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»ï ݳٳϳ·ñáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ] //´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 2005. - Ã.2. - ¿ç 253-254:2012. ê³ýñ³ëïÛ³Ý ². è[³Ùϳí³ñ] ²[½³ï³Ï³Ý] Î[áõë³Ïóáõ-ÃÛ³Ý] ²Ù»ñ[ÇÏÛ³Ý] Àݹ[ѳÝáõñ] í³ñãáõÃÛ³ÝÝ (…) ¨ ê. ìñ³óÛ³ÝÇÝ: 11³åñÇÉÇ 1943Ã. [ÈáݹáÝ]: (¾ç»ñ ²ñß³Ï ê³ýñ³ëïÛ³ÝÇ ¨ êÇÙáÝ ìñ³ó-Û³ÝÇ Ý³Ù³Ï³·ñáõÃÛáõÝÇó): [ê÷Ûáõéù³Ñ³ÛáõÃÛ³Ý ßñç³Ý³ÏÝ»ñáõ٠г۸³ïÇ ÉáõÍÙ³Ý Ñݳñ³íáñ áõÕÇÝ»ñÇ áñáÝáõÙÝ»ñÇ í»ñ³μ»ñÛ³É Ý³¨ª²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇó ѳÝÓݳñ³ñ³Ï³Ý ëï³Ý³Éáõ Ù³ëÇÝ] // ´³Ýμ»ñг۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 2005. - Ã.2. - ¿ç 84-85:2013. ø³éÛ³Ý ê³ÙëáÝ: г۳ëï³ÝÇ Ð³Ýñ³å»ïáõÃÛ³Ý ÙÇç³½·³-ÛÇÝ ¹ñáõÃÛáõÝÁ // ø³éÛ³Ý ê³ÙëáÝ. г۳ëï³ÝÇ ÙÇç³½·³ÛÇÝ ¹ñáõÃÛáõ-ÝÁ ¨ ³ñï³ùÇÝ ù³Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛáõÝÁ 1918-1923 Ãí³Ï³ÝÝ»ñÇÝ. - º.,2005. - ¿ç 48-119:´áí³Ý¹.-Çóª гÛ-³¹ñμ»ç³Ý³Ï³Ý ѳñ³μ»ñáõÃÛáõÝÝ»ñÁ [ܳ¨ª èÎ(μ)Î ÎÎÎáíϳëÛ³Ý μÛáõñáÛÇ 1921Ã. ÑáõÝÇëÇ 3-Ç ÝÇëïáõÙ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëݳÏóáõÃÛ³ÝÙ³ëÇÝ]20062014. ìÇñ³μÛ³Ý Ð³ÛÏ: ÊáñÑñ¹³ÛÇÝ Ð³Û³ëï³ÝÇ ïÝï»ë³Ï³Ý ù³-Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛáõÝÁ ¨ ÐêÊÐ μݳÏãáõÃÛ³Ý ëáóÇ³É³Ï³Ý Ï³éáõóí³ÍùÇ÷á÷áËáõÃÛáõÝÝ»ñÁ (1920-1930-³Ï³Ý ÃÃ.): [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝÄáÕÏáÙËáñÑÇ Ý³Ë³·³Ñ ¨ é³½Ù³Ï³Ý ·áñÍ»ñÇ ÅáÕÏáÙ Ý߳ݳϻÉáõÙ³ëÇÝ] // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ . - 2006. - Ã. 1. - ¿ç 241-250:409

20072015. гÏáμÛ³Ý ì³Ñ³·Ý: ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ³ë³ñ³Ï³Ï³Ý-ù³-Õ³ù³Ï³Ý ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý ³½·³ÛÇÝ-§ëå»óÇýÇÏ۳ݦ ßñç³ÝÁ (1901-1917) // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 2007. - Ã.1-2. - ¿ç 166-175:2015 ³ . ä»ïñáëÛ³Ý ìɳ¹ÇÙÇñ: ÎáíϳëÛ³Ý é³½Ù³×³Ï³ïÇ Ù»ñ-ϳóÙ³Ý å³ï׳éÝ»ñÁ [ݳ¨ 1918 Ã. ÑáõÝí³ñÇ 10-ÇÝ ÊáñÑñ¹³ÛÇÝèáõë³ëï³ÝÇ ½ÇÝí³Í áõÅ»ñÇ ·»ñ³·áõÛÝ ·É˳íáñ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÇųٳݳϳíáñ å³ßïáݳϳï³ñ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÎáíϳëÛ³Ý é³½-ٳ׳ϳïÇ Ññ³Ù³Ý³ï³ñáõÃÛ³Ý Ñ³ëó»áí »ñ»ù ѻ鳷Çñ áõÕ³ñÏ»-Éáõ Ù³ëÇÝ] // ä»ïñáëÛ³Ý ìɳ¹ÇÙÇñ. г۳ëï³Ý. 1918 Ãí³Ï³Ý. - º.,2007. - ¿ç 33-34:2016. ìÇñ³μÛ³Ý Ð³ÛÏ: г۳ëï³ÝÇ å»ï³Çñ³í³Ï³Ý Ý»ñ·ñ³íáõ-ÙÁ ²Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý ¹³ßÝáõÃÛ³Ý ¨ ÊêÐØ Ï³½ÙáõÙ áõ ÐÊêÐ Ýáñ ë³Ñ-ٳݳ¹ñáõÃÛáõÝÁ: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÐêÊÐ ÅáÕíñ¹³Ï³Ý ÏáÙÇë³ñdzïÝ»ñÇËáñÑñ¹Ç ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý Ñ³ßí»ïíáõÃÛ³Ùμ ѳݹ»ë ·³ÉáõÙ³ëÇÝ] // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ . - 2007. - Ã.1-2. - ¿ç 195-203:20082017. Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý ÈÛáõ¹íÇ·; ä»ïñáëÛ³Ý ìɳ¹ÇÙÇñ: êáí»ï³-Ï³Ý Ï³ñ·»ñÇ Ñ³ëï³ïáõÙÁ г۳ëï³ÝáõÙ (1920-1925ÃÃ.) [ÄáÕáíñ-¹³Ï³Ý ïÝï»ëáõÃÛ³Ý í»ñ³Ï³Ý·ÝÙ³Ý ·áñÍáõÙ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÇÙ³ëÇÝ] // Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý ÈÛáõ¹íÇ·, ä»ïñáëÛ³Ý ìɳ¹ÇÙÇñ. г۳ëï³-ÝÇ å³ïÙáõÃÛáõÝ (àõëáõÙÝ³Ï³Ý Ñ³Ù³éáï Ó»éݳñÏ) / ØáëÏí³ÛÇ Ó»é-Ý»ñ»óáõÃÛ³Ý ÙÇç³½·³ÛÇÝ ³Ï³¹»Ùdz ºñ¨³ÝÇ Ù³ëݳ×ÛáõÕ. - º.,2008. - ¿ç 216-221:2018. سݷ³ë³ñÛ³Ý ì³ñ¹Çûñ: ²ñËÇí³ÛÇÝ Ýáñ, áõß³·ñ³í Ññ³å³ñ³ÏáõÙ:[². ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ §ºñÏ»ñ¦-Ç ÑÇݷѳïáñÛ³ÏÇ Ññ³ï. Ù³ëÇÝ]// ²½·. - 2008. - 9 ÑáõÝí. - ¿ç 4:2019. êáõùdzëÛ³Ý Ð³Ùá: ÐêÊÐ ³ñï·áñÍÅáÕÏáÙ³ïÇ §μÛáõÉ»ï»-ÝÁ¦ ѳϳ¹³ßݳÏó³Ï³Ý ·³Õ³÷³ñ³ù³ñá½ã³Ï³Ý å³Ûù³ñáõÙ(1921-1922ÃÃ.): [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ññ³å³ñ³Ï³Í ÏáãÁ ¸³ñ³-ɳ·Û³½Ç íñ³ ϳï³ñí³Í ѳñÓ³ÏÙ³Ý ³éÝãáõÃÛ³Ùμ] // ´³Ýμ»ñ г-Û³ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 2008. - Ã. 2. - ¿ç 235-243:410

20092020. ²í³·Û³Ý áѳñ: ØÇù³Û»É ä³å³ç³ÝÛ³ÝÇ ·áñÍáõÝ»áõÃÛáõÝÁг۳ëï³ÝÇ Ð³Ýñ³å»ïáõÃÛ³Ý ¨ ²½·³ÛÇÝ å³ïíÇñ³ÏáõÃÛáõÝÝ»ñÇϳ½ÙáõÙ: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»ï ØáëÏí³Ûáõ٠ѳݹÇå»Éáõϳñ¨áñáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ] // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 2009. -Ã.2. - ¿ç 254-264:2021. Æë³Ñ³ÏÛ³Ý ²í»ïÇù: ²í»ïÇù Æë³Ñ³ÏÛ³ÝÇ Ý³Ù³Ï³·ñáõ-ÃÛáõÝÇó: ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ: 5 ë»åï., 1912, ì»Ý»ïÇÏ; ê³Ñ³Ïî»ñ-³μñÇ»ÉÛ³ÝÇÝ: 8 ë»åï., 1930, ö³ñǽ, 5 û·áëï, 1933; ²ñï³Ï¸³ñμÇÝÛ³ÝÇÝ: 6 ÑáÏï., 1930Ã. ö³ñǽ; ¨áñ· ³ñù»åÇëÏáåáë âáñ»ùãÛ³ÝÇÝ:26 ë»åï., 1943, ºñ¨³Ý: ¼³å»É äáÛ³×Û³ÝÇÝ: 6 ÑáõÝí³ñÇ;1946Ã. ºñ¨³Ý, 3 ³åñ., 1946, 3 ³åñ. 1946, 15 ÝáÛ»Ùμ., àÕçáõÛÝÇ ËáëùгÝñ³ÛÇÝ ·ñ³¹³ñ³ÝÇ 30-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí: ÐáõÝÇë 1951Ã. ºñ¨³Ý,سñ·³ñÇï ²Ã³μ»ÏÛ³ÝÇÝ ïñí³Í »ñ³ß˳íáñ³·ÇñÁ: [ñ³Ï³Ý³-·»ï]; ²ÝïáÝ øáãÇÝÛ³ÝÇÝ: 12 ÑáõÝí., 1956, ºñ¨³Ý: [²é³ç³μ. ¨ Ññ³ï.]/ ¾ÙÙ³ Ðáíë»÷Û³Ý // ´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ. - 2009. - Ã.1. -¿ç 82-89:2022. سñ¹Á ųٳݳÏÇ Ë³ãÙ»ñáõÏáõÙ: (Þ³μ³Ãí³ ÙÇçûñ»³Ï³-ÝÁ. ¸áÝÇ èáëïáí) [ܳ¨ª ÑÇß³ï³ÏíáõÙ ¿ Üáñ ܳËÇ稳ÝÇ 19-ñ¹ ÷á-ÕáóÇ N10 ï³ÝÁ ².ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñáõß³ï³Ëï³ÏÁ ÷³Ïóí»Éáõ Ù³ëÇÝ]/ ¾çÇ ÝÛáõûñÁª ÈÛáõ¹íÇ· γñ³å»ïÛ³ÝÇ // г۳ëï³Ý. - 2009. -Ã.1. - 8-12 ÑáõÝÇëÇ. - ¿ç 4:2023. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ ¨ â³ñ»ÝóÁ: [Øï»ñÙáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ] // Ð³Û ½ÇÝíáñ.- 2009. - Ã.28. - 15-22 ÑáõÉÇëÇ. - ¿ç 10:2024. ܳí³ë³ñ¹Û³Ý ²ñÙ³Ý: ²é³çÇÝ Ù»ÍáõÃÛ³Ý ³ëïÕÁ: гٳ-½³ëå Ðáí³ÏÇÙÇ Ð³ñáõÃÛáõÝÛ³Ý: (1902-1971): [¸Çí³Ý³·»ï] // 168ųÙ. - 2009. - Ã. 78. - 16-17 ÑáõÉÇëÇ. - ¿ç 10´áí³Ý¹.-Çóª ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ »ñ³ß˳íáñáõÃÛ³Ùμª ØáëÏí³: [ä»ïѳ-Ù³Éë³ñ³ÝÇ ÙÇç³½·³ÛÇÝ μ³ÅÇÝÁ ÁݹáõÝí»Éáõ Ù³ëÇÝ]20102025. ²ë³ïñÛ³Ý ¨áñ·: §¾ëå»ë ãÇ Ùݳ¦: (Ø»ñ ÂáõÙ³ÝÛ³ÝÁ): [Ö³-ϳﳷñ³Ï³Ý å³Ñ»ñÇÝ å»ï³Ï³Ý å³ßïáÝ۳ݻñ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ¨ áõñÇßÝ»ñ μ³Ý³ëï»ÕÍÇ Ï³ñÍÇùÁ ѳßíÇ ³éÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // Ð³Û ½ÇÝ-411

íáñ. - 2010. - Ã. 22. - 9-16 ÑáõÝÇëÇ. - ¿ç 7:2026. ´³ËãÇÝÛ³Ý ü»ÉÇùë: ÈÇÝ»É Ù»Íª Ý߳ݳÏáõÙ ¿ª ÉÇÝ»É å³ñ½ áõѳë³ñ³Ï: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ï³é³í³ñáõÃÛ³Ý Ù»ç ²ñ³Ù³ÛÇëºñ½ÝÏÛ³ÝÇ ÑáÕ³·áñÍáõÃÛ³Ý ÅáÕáíñ¹³Ï³Ý ÏáÙÇë³ñ Ý߳ݳÏí»ÉáõÙ³ëÇÝ] // ÊáñÑáõñ¹. - 2010. - Ã.3. - ¿ç 1-9:2027. ʳãÇÏÛ³Ý ²ñÙÇÝ»: ܳٳÏÝ»ñª ï³ñμ»ñ ѳëó»Ý»ñáí: (ػͻ-ñÁ ¨ ϳݳÛù): [î»ñÛ³ÝÇ ûñÇÝ³Ï³Ý ÏÇÝÁª êáõë³Ýݳ ä³Ë³Éáí³Ý»ñÏñáñ¹ ³Ý·³Ù ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñ»ï ³ÙáõëݳݳÉáõ Ù³ëÇÝ] // ÜáñɳÓáñ. - 2010. - Ã. 4. - ¿ç 7:2028. гÏáμÛ³Ý ²ñ³ñ³ï: ÐÚ¸-èÎ(μ)Î èÇ·³ÛÇ 1921Ã. μ³Ý³Ïóáõ-ÃÛáõÝÝ»ñÇ Ñ³ñóÇ ßáõñç: [ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ ØáëÏí³ÛáõÙ ÊáñÑñ-¹³ÛÇÝ Ð³Û³ëï³ÝÇ Édz½áñ Ý»ñϳ۳óáõóÇã ê. î»ñ-³μñÇ»ÉÛ³ÝÇ Í³Í-ϳ·Çñ ѻ鳷Çñ áõÕ³ñÏ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ¸ñûß³Ï. - 2010. - Ã.3. - ¿ç 31-37:2029. гÙμ³ñÓáõÙÛ³Ý ê»ñ·»Û, ÂáñáëÛ³Ý æÇÙ: سñ¹Á, ·áñÍÇãÁ,ù³Õ³ù³å»ïÁ Øáõñ³¹ Øáõñ³¹Û³Ý: [ܳ¨ª ¹»ñÁ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ñáõß-³ñÓ³ÝÁ ϳݷݻóí»Éáõ ·áñÍáõÙ] // ²½·. - 2010. - Ã. 195. - 26 ÑáÏï. -¿ç 8:2030. гñáõÃÛáõÝÛ³Ý ìɳ¹ÇÙÇñ: ²ñÃáõñ ØÏñïãÛ³Ý. áõÝ»ó»É »Ýùݳ¨ ³Û¹åÇëÇ Ý³Ë³·³Ñ: [ܳ¨ª êÛáõÝÇù-È»éݳѳ۳ëï³ÝÁ ØÛ³ëÝÇÏ-Û³ÝÇÝ Ñ³ÝÓÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // Üáñù. - 2010. - Ã. 4. - ¿ç 144-149:2031. ÐáíѳÝÝÇëÛ³Ý Ü³ñÇÝ»: ì³Ñ³Ý î»ñ۳ݪ Ø»Í Ý³ÇñóÇÝ: (ì³-Ñ³Ý î»ñÛ³Ý - 125) [ܳ¨ª ê³Ù³ñ³ÛÇó ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇÝ ÑÕ³Í í»ñçÇÝݳٳÏÇ Ù³ëÇÝ] // гÛáó É»½áõ ¨ ·ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝ. - 2010. - Ã. 5. - ¿ç 28-43; Ã.6. - ¿ç 12-19:2032. سñ·³ñÛ³Ý Ü»ÉÉÇ: … ²÷ëáë, åÇïÇ Ù»éÝ»Ýù … [ܳ¨ª ²É.ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý ì³Ñ³Ý î»ñÛ³Ý Ùï»ñÙáõÃÛ³Ý Ù³ëÇÝ] // ²½³ï³Ùïáõ-ÃÛáõÝ. - 2010. - Ã.7. - 10 ÷»ïñ. - ¿ç 7:2033. êáÕáÛ³Ý ºñ³ÝáõÑÇ: ²É»ùë³Ý¹ñ³åáÉÇ áñμ³ÝáóÝ»ñÁ: [ܳ¨ª²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ å³Ñ³Ýçáí É³í³·áõÛÝ ë³Ý»ñÇÝ ²Ù»ñÇϳ ï»Õ³÷á-Ë»ÉÁ ϳë»óÝ»Éáõ Ù³ëÇÝ] // лïù.- 2010. - Ã. 18. - 13-19 Ù³ÛÇëÇ. - ¿ç 8:4122034. Ìàðãàðÿí Íåëëè … Æàëü, ÷òî íàì ïðèäåòñÿ óìåðåòü … [Î

áëèçêîé äðóæáå Âààíà Òåðÿíà ñ Àëåêñàíäðîì Ìÿñíèêÿíîì] // Ñâîáîäîìûñëèå.- 2010. - N7. - 10 ôåâð. - Ñ.7.2035. Ìåãðàáÿí Âóëåí. Êóçíèöà àðìÿíñêèõ êîìàíäèðîâ [Îá îáúåäèíåííîéàðìÿíñêîé âîåííîé øêîëå èì. À. Ìÿñíèêÿíà, êîòîðàÿ áûëàîáðàçîâàíà ïðèêàçîì íàðîäíîãî êîìèññàðà ïî âîåííûì äåëàìÀðìåíèè Àëåêñàíäðîì Ìÿñíèêÿíîì îò 19 èþëÿ 1921 ãîäà, ÷üå èìÿøêîëà ñòàëà íîñèòü ñ ìàðòà 1925 ãîäà, ïîñëå òðàãè÷åñêîé ãèáåëèÌÿñíèêÿíà] // Ýôèð. - 2010. - N18. - 6 ìàÿ. - ñ.2-11.2036. Îãàíåñÿí Ñàðêèñ: XII [Îá XII ñòîëèöå Àðìåíèè - Åðåâàíå] //Åðåâàí. - 2010. - N9. - ñ. 54-59Èç ñîäåðæ.: [Î ðîëè Àëåêñàíäðà Ìÿñíèêÿíà è Àñêàíàçà Ìðàâÿíà â ïðèãëàøåíèèàðìÿíñêîé èíòåëëèãåíöèè âî âíîâü ñîçäàííóþ Ñîâ. Ðåñïóáëèêó,ñûãðàâøèõ áîëüøóþ ðîëü â ñòðîèòåëüñòâå íîâîé ñîâåòñêîé ñòîëèöû-Åðåâàíà]20112037. ²½·³ÛÇÝ ·ñ³¹³ñ³Ý³ÛÇÝ ß³μ³Ã [Íñ³·ñáõÙ, ݳ¨ ²É. ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÇÝ ÝíÇñí³Í Ñáμ»ÉÛ³Ý³Ï³Ý ÙÇçáó³éáõÙ Áݹ·ñÏ»Éáõ Ù³ëÇÝ] //ÎñÃáõÃÛáõÝ. - 2011. - Ã. 14-15. - 6 ³åñ. - ¿ç 31:2038. ²É»ùë³Ý¹ñ [ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 125-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí: г-Ù³éáï Ï»Ýë³·ñ³Ï³Ý] // ÎñÃáõÃÛáõÝ. – 2011. – Ã. 22-23. – 18 Ù³ÛÇëÇ.- ¿ç 1, Éáõë³ÝÏ.2039. ²ÝóݻëÛ³Ý ì³Ñ»: ²ÝϳËáõÃÛ³Ý 44 ûñÁ: 1921 Ãí³Ï³ÝÇ÷»ïñí³ñÛ³Ý ³åëï³ÙμáõÃÛáõÝÁ: 1920Ã. ³ßݳÝÁ ù»Ù³É³Ï³Ý Âáõñùdzݨ μáÉߨÇÏÛ³Ý èáõë³ëï³ÝÁ ÷áËѳٳӳÛÝ»óí³Í ·áñÍáÕáõ-ÃÛáõÝÝ»ñáí ѳñÓ³ÏÙ³Ý ³Ýó³Ý г۳ëï³ÝÇ Ð³Ýñ³å»ïáõÃÛ³Ý ¹»Ù:[ܳ¨ª ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÁ гÛÑ»ÕÏáÙÇ ·ÉáõË Ï³Ý·Ý»Éáõ Ù³ëÇÝ] // ²Ý-ϳË. - 2011. - Ã.5. - 17-24 ÷»ïñ. - ¿ç 6:2040. ´»·É³ñÛ³Ý ØÇù³Û»É: гۻñÁ éáõë ó³ñ»ñÇ ¨ μáÉߨÇÏ ëáódz-ÉÇëïÝ»ñÇ Ë³μϳÝùÝ»ñáõÙ: (ØÇù³Û»É ´»·É³ñÛ³ÝÇ §êáódzÉǽÙÇμáÉߨÇÏÛ³Ý ï³ñμ»ñ³ÏÁ ¨ Ýñ³ ׳ϳﳷÇñÁ¦ ³ÝïÇå ·ñùÇó) [ܳ¨ª²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ] // ²å³é³Å. - 2011. - Ã.2. - 1-16 ÷»ïñ. - ¿ç 4:413

2041. ¸»íñÇÏÛ³Ý îÇ·ñ³Ý: §ÎáñͳÝíáÕ Ù»ñ »ñÏñÇ Ñ³Ù³ñ ¹áõ»Õ³ñ ÷ñÏáõÃÛ³Ý ³é³·³ëï…¦: 賽ٳ׳ϳïÝ»ñÇ ·É˳íáñ Ññ³-ٳݳï³ñÁ: (²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý - 125) // Ð³Û ½ÇÝíáñ. - 2011. - Ã.12. - 30 Ù³ñïÇ. - 6 ³åñ. - ¿ç 14, Éáõë³ÝÏ.; Ã. 13. - 6-13 ³åñ. - ¿ç 14;Ã. 14. - 13-20 ³åñ. - ¿ç 14:2042. Ø»Ññ³μÛ³Ý ìáõÉ»Ý: Ð³Û Ññ³Ù³Ý³ï³ñÝ»ñÇ ¹³ñμÝáóÁ: [¼ÇÝíáñ³Ï³Ý¹åñáóÇ ëï»ÕÍÙ³Ý ·áñÍáõ٠ݳ¨` ½ÇÝíáñ³Ï³Ý ·áñÍ»ñáíг۳ëï³ÝÇ ÄáÕÏáÙ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ¹»ñÇ Ù³ëÇÝ] // ÇïáõÃÛáõÝ. –2011. – Ã. 2. - ¿ç 4:2043. æáõÉѳÏÛ³Ý . §Ü³ÇñÛ³Ý ³ñ¨Ý ¿ñ ùá ٻ煦 [ù³Õ³ù³Ï³Ý,ѳë³ñ³Ï³Ï³Ý ·áñÍÇã ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 125-³ÙÛ³ÏÇ ³éÇ-Ãáí г۳ëï³ÝÇ ²½·³ÛÇÝ ·ñ³¹³ñ³Ýáõ٠ϳ½Ù³Ï»ñåí³Í ÙÇçáó³é-Ù³Ý Ù³ëÇÝ] // Ðá·¨áñ ѳÛñ»ÝÇù. - 2011. - Ã. 2. - ¿ç 1-2, Éáõë³ÝÏ.2044. ø³Õ³ù³Ï³Ý, å»ï³Ï³Ý ·áñÍÇã, ½áñ³Ññ³Ù³Ý³ï³ñ: [г-Û³ëï³ÝÇ ³½·³ÛÇÝ ·ñ³¹³ñ³ÝáõÙ] Üßí»ó ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ125-³ÙÛ³ Ñáμ»ÉÛ³ÝÁ // г۳ëï³ÝÇ Ð³Ýñ³å»ï. - 2011. - Ã. 23. - 10÷»ïñ. - ¿ç 5:2045. Ìåëîÿí Ñîíà. Ïóòü ê ñåáå [Î ïàìÿòè íàøåãî íàðîäà, êîòîðûéñîõðàíèë, ê ïðèìåðó, ïàìÿòíèê À. Ìÿñíèêÿíó, ïðè ýòîì íå ïîìíèòî åãî âêëàäå è âêëàäå ïîëèò. äåÿòåëåé òîãî âðåìåíè â âîçðîæäåíèåè ðàçâèòèå íàøåé ñòðàíû] // Ãîëîñ Àðìåíèè. – 2011. – í. 76. –16 èþëÿ. – Ñ. 1.2046. Ñàðêèñÿí Ñóðåí: Âî èìÿ ïàìÿòè [Áåñåäà ñ áûâøèì ðàáîòíèêîìÃîñïëàíà Ñóðåíîì Ñàðêèñÿíîì. Áåñåäîâàëà] / ÑâåòëàíàÀâàêÿí // Ýôèð. - 2011. - N15. - 14 àïð. - Ñ. 18Èç ñîäåðæ.: [Óïîìèíàíèå è î âêëàäå Àëåêñàíäðà Ìÿñíèêÿíà â ñîçäàíèåôóíäàìåíòà áóäóùåé ïðîöâåòàþùåé Ñîâåò. Àðìåíèè è åå ñòîëèöû-Åðåâàíà]414

úî²àðÌì²Ì ð²Î²ÜàôÂÚ²Ü ò²Üβ½Ç½μ»Ïáí³ ä. ²., Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý . ´. ػ߳¹Ç ²½Ç½μ»ÏáíÁ μáó³ßáõÝãÇÝï»ñݳóÇáݳÉÇëï. - º., 1976²ÉÇ˳ÝÛ³Ý ê. î. ÆÉÛÇãÇ ëïáñ³·ñáõÃÛ³Ùμ: ì. Æ. È»ÝÇÝÇ ÍÝÝ¹Û³Ý 100-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí. - º., 1969²ÉÇ˳ÝÛ³Ý ê. î. гÛÏ³Ï³Ý ·áñÍ»ñÇ ÏáÙÇë³ñdzïÇ ·áñÍáõÝ»áõÃÛáõ-ÝÁ (1917-1921). - º., 1958²ÉÇ˳ÝÛ³Ý ê. î. ì³éɳ٠²í³Ý»ëáí. - º., 1970²Õ³Û³Ý Ì. ². èáõë³ëï³ÝÇ ¹»ñÁ Ñ³Û ÅáÕáíñ¹Ç å³ïÙ³Ï³Ý ×³Ï³ï³·ñáõÙ.- º., 1981²Õ³Û³Ý Ì. ä. Ð³Û ÅáÕáíñ¹Ç ³½³ï³·ñ³Ï³Ý å³Ûù³ñÇ μáó³ßáõÝãÇÝï»ñݳóÇáݳÉÇëï. - º., 1976²Õ³Û³Ý Ì. ä. Ð³Û ¨ ³¹ñμ»ç³Ý³Ï³Ý ÅáÕáíáõñ¹Ý»ñÇ ¹³ñ³íáñ μ³ñ»-ϳÙáõÃÛáõÝÁ. - º., 1961²í³·Û³Ý ê. ¸. ´³ùíÇ ÏáÙáõݳÛÇ å³ñμ»ñ³Ï³Ý Ù³ÙáõÉÇ å³ïÙáõÃÛáõ-ÝÇó. - º., 1962²í³·Û³Ý ê. ¸. г۳ëï³ÝÇ »ñÇï³ë³ñ¹³Ï³Ý Ù³ÙáõÉÁ ÅáÕáíáõñ¹Ý»-ñÇ μ³ñ»Ï³ÙáõÃÛ³Ý ¹ñá߳ϳÏÇñ (1920-1930 ÃÃ.). - º., 1979²ñ½áõÙ³ÝÛ³Ý Ø. ì. È»ÝÇÝÁ Ïáõë³ÏóáõÃÛ³Ý å³ïÙ³μ³Ý. - º., 1969²ñß³ñáõÝÇ ². Ø. ØáëÏí³ÛÇ Ñ³Ù³Éë³ñ³ÝÁ ¨ Ñ³Û ³é³ç³íáñ Ùï³íáñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝÁ.- º., 1982²ñß³ñáõÝÇ ². Ø. ØáëÏí³ÛÇ Ñ³Û Ù³ÙáõÉÁ. - º., 1971²ñß³ñáõÝÇ ²ñß. гݹÇåáõÙÝ»ñ ³ÝóÛ³ÉÇ Ñ»ï. - º., 1969²ñß³ñáõÝÇ ²ñß³ÉáõÛë. سñ¹ÇÏ áõ ï³ñÇÝ»ñ: Ðáõß³Ýáí»ÉÝ»ñ. - º.: 1974²ñß³ñáõÝÇ ²ñß³ÉáõÛë. Ü߳ݳíáñ ·ñù»ñÇ ×³Ï³ï³·ÇñÁ. - º., 1973´³¹³ÉÛ³Ý Ø. ². ²ëù³Ý³½ Øé³íÛ³ÝÁ ¨ êáí»ï³Ñ³Û ¹åñáóÇ ½³ñ·³ó-Ù³Ý Ñ³ñó»ñÁ. - º., 1985´³Õ¹³ë³ñÛ³Ý ÐáíÑ. Ø»ñ ѽáñ ÙÇáõÃÛáõÝÁ. -º., 1972´³ñë»ÕÛ³Ý Ê. Ð. È»ÝÇÝÇ Ñ»ï (ì. Æ. È»ÝÇÝÇ Ù³Ñí³Ý 50-³ÙÛ³ÏÇ ³é-ÃÇí). - º., 1974³ÉáÛ³Ý . ². ²Ý¹ñÏáíϳëáõÙ êáódzÉÇëï³Ï³Ý é»íáÉÛáõódzÛÇ ¨ Ïá-ÙáõÝÇëï³Ï³Ý ßÇݳñ³ñáõÃÛ³Ý å³ïÙáõÃÛ³Ý Ï»Õͳñ³ñáõÃ۳ݹ»Ù. - º., 1961³ÉáÛ³Ý . ². سÛÇëÛ³Ý Ñ»ñáë³Ï³Ý ³åëï³ÙμáõÃÛáõÝÁ. - º., 1960ñÇ·áñÛ³Ý ¼. î. Ð³Û ¨ éáõë ÅáÕáíáõñ¹Ý»ñÇ ¹³ñ³íáñ μ³ñ»Ï³ÙáõÃÛáõ-ÝÁ. - º., 1960ñÇ·áñÛ³Ý ¼. î. Ð³Û ¨ éáõë ÅáÕáíáõñ¹Ý»ñÇ μ³ñ»Ï³ÙáõÃÛáõÝÁ: (лï-ÑáÏï»Ùμ»ñÛ³Ý Å³Ù³Ý³Ï³ßñç³Ý). - º., 1967ñÇ·áñÛ³Ý Î³Ùë³ñ. ì³Ñ³Ý î»ñÛ³Ý. - º., 1956415

ñÇ·áñÛ³Ý Î³Ù³ë³ñ. ì³Ñ³Ý î»ñÛ³Ý. - º., 1983¸³ÉɳùÛ³Ý Î³ñÉ»Ý. Ðáõß³å³ïáõÙ: (¸»Ùù»ñ, ÇñáÕáõÃÛáõÝÝ»ñ, ÙïáñáõÙÝ»ñ).- º., 1998¸³ñμÇÝÛ³Ý Ðñ. Ê. È»ÝÇÝÁ, ÏáÙÇÝï»ñÝÁ ¨ ²Ý¹ñÏáíϳëÇ ÏáÙáõÝÇëï³-Ï³Ý Ï³½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÝ»ñÁ (1919-1921 ÃÃ.). - º., 1983¸³ñÛ³Ý ¼. ì»ñçÇÝ ÃéÇãùÁ. - º., 1967¸»ÙÇñ×Û³Ý Î. ê. ÐáÏï»Ùμ»ñÇ Éáõë³ßáÕ ×³Ý³å³ñÑáí. - º., 1981¸ñá: λÝë³·ñ³Ï³Ý: Ðáõß»ñ: ìϳÛáõÃÛáõÝÝ»ñ. - º., 1991ºÝ·áÛ³Ý ö. Æ. ´áÉߨÇÏÛ³Ý Ïáõë³ÏóáõÃÛ³Ý ëïñ³ï»·Ç³Ý áõ ï³ÏïÇ-Ï³Ý ûï³ñ»ñÏñÛ³ é³½Ù³Ï³Ý ÇÝï»ñí»ÝódzÛÇ ¨ ù³Õ³ù³ódz-Ï³Ý å³ï»ñ³½ÙÇ Å³Ù³Ý³Ï³ßñç³ÝáõÙ. - º., 1979ºÝ·áÛ³Ý ö. Æ. ´áÉߨÇÏÝ»ñÇ ëïñ³ï»·Ç³Ý ¨ ï³ÏïÇÏ³Ý ÐáÏï»Ùμ»ñ-Û³Ý Ñ»Õ³÷áËáõÃÛ³Ý Å³Ù³Ý³Ï³ßñç³ÝáõÙ. - º., 1973¼³ù³ñÛ³Ý ². êáõñ»Ý êå³Ý¹³ñÛ³ÝÁ ¨ ·ñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý Ñ³ñó»ñÁ. - º.,1956ÂáíÙ³ëÛ³Ý ê. Ð. êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÁ Ù»Í ÑáÏï»Ùμ»ñÇ ÍÝáõݹݿ. - º., 1957Âá÷ãÛ³Ý ¾¹. ÐáÏï»Ùμ»ñÁ ¨ Ñ³Û ÅáÕáíñ¹Ç ׳ϳﳷÇñÁ. - º., 1965Æë³Ñ³ÏÛ³Ý . ¸. êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³Ý: гٳéáï å³ïÙ³ïÝï»-ë³Ï³Ý ³ÏݳñÏ. - º., 1958Æë³Ñ³ÏÛ³Ý Ð. ². ´áÉߨÇÏÛ³Ý Ï»ÝïñáÝ³Ï³Ý ïå³·Çñ ûñ·³ÝÝ»ñÁ ¨²Ý¹ñÏáíϳëÁ (1901-1917 ÃÃ.): (ä³ïÙ³·ñ³Ï³Ý ¨ ³ÕμÛáõñ³-·Çï³Ï³Ý ³ÏݳñÏ). - º., 1974Æë³Ñ³ÏÛ³Ý Ð. ². è긴ΠϻÝïñáÝ³Ï³Ý Ù³ÙáõÉÁ ¨ ²Ý¹ñÏáíϳëÁ(1901-1917 ÃÃ.). - º., 1971:ȳɳμ»ÏÛ³Ý ´. Ð. ì. Æ. È»ÝÇÝÁ ¨ ²Ý¹ñÏáíϳëÇ ÅáÕáíáõñ¹Ý»ñÇ ïÝï»-ë³Ï³Ý áõ ù³Õ³ù³Ï³Ý ѳٳ·áñͳÏóáõÃÛáõÝÁ (1920-1922ÃÃ.). - º., 1969ȳɳμ»ÏÛ³Ý ´. Ð. ì. Æ. È»ÝÇÝÁ ¨ êáí»ï³Ï³Ý ϳñ·»ñÇ Ñ³ëï³ïáõÙÝáõ ³Ùñ³åݹáõÙÁ ²Ý¹ñÏáíϳëáõÙ. - º., 1961È»ÝÇÝ ì. Æ. ºñÏ»ñÇ Édzϳï³ñ ÅáÕáí³Íáõ: 55 ѳïáñáí: ÐÇÝ·»ñáñ¹Ññ³ï.: Ðï. 43. - º., 1982; Ðï. 50. - º., 1983ȨáÝÛ³Ý ³ñ»·ÇÝ. ºñÏ»ñ. - º., 1963ȨáÝÛ³Ý ³ñ»·ÇÝ. Ðáõß»ñ. - º., 1959ʳã³ïñÛ³Ý ê. ´. ¨áñ· гݻëûÕÉÛ³Ý. - º., г۳ëï³Ý, 1984Êáó³ÝÛ³Ý Ø. î. î»ñÛ³ÝÁ É»ÝÇÝÛ³Ý »ñÏ»ñÇ åñáå³·³Ý¹Çëï. - º.,1985Êáõ¹³í»ñ¹Û³Ý ´. ². ¼³Ý·»½áõñ. - º., 1988γñ³å»ïÛ³Ý Ð. Ü. Ð³Û É»ÝÇÝÛ³ÝÝ»ñÁ ÅáÕáíáõñ¹Ý»ñÇ »Õμ³ÛñáõÃÛ³Ýç³ï³·áíÝ»ñ. - º., 1974416

γñ³å»ïÛ³Ý Ð. Ü. г۳ëï³ÝÇ ÏáÙ»ñÇïÙÇáõÃÛ³Ý ÍÝáõݹÁ. - º.,1956γñ³å»ïÛ³Ý Ð. Ü. Ø»Í å³Ûù³ñÇ Ù³ñ¹ÇÏ. - º., 1963γñ³å»ïÛ³Ý ê. Ê. ÐáÏï»Ùμ»ñÛ³Ý Ù»Í Ñ»Õ³÷áËáõÃÛ³Ý Ý³Ë³å³ïñ³ëïáõÙÁ¨ ѳÕóݳÏÁ. - º., 1967гÏáμÛ³Ý ². Ø. ʳí³ñ³ë»ñÝ»ñÇ »Õμ³ÛñáõÃÛáõÝÁ. - º., 1973гÏáμÛ³Ý ². Ø. г۳ëï³ÝÇ μ³ÝíáñÝ»ñÇ ¨ ·ÛáõÕ³óÇÝ»ñÇ Ñ³Õóݳ-ÏÁ 1921 Ãí³Ï³ÝÇ ù³Õ³ù³óÇ³Ï³Ý ÏéÇíÝ»ñáõÙ. - º., 1960гÏáμÛ³Ý ²ñÙ»Ý. лճ÷áËáõÃÛ³Ý Ùßï³ñÃáõÝ Å³Ù³å³ÑÁ. - º., 1968г۳ëï³ÝáõÙ êáí»ï³Ï³Ý Çß˳ÝáõÃÛ³Ý Ñ³ëï³ïÙ³Ý ¨ г۳ëï³-ÝÇ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý å³ñïdzÛÇ Ï³½Ù³Ï»ñåÙ³Ý 40-³ÙÛ³ÏÁ(1920-1960 ÃÃ.). - º., 1960г۳ëï³ÝáõÙ êáí»ï³Ï³Ý Çß˳ÝáõÃÛ³Ý ³Ùñ³åÝ¹Ù³Ý å³ïÙáõ-ÃÛ³Ý ÙÇ ù³ÝÇ Ñ³ñó»ñ (1920-1922 ÃÃ.). - º., 1987гÛñ³å»ïÛ³Ý ². ä. êáódzÉǽÙÇ Ï³éáõóáõÙÁ ¨ ϳ¹ñ»ñÇ å³ïñ³ëïáõÙÁг۳ëï³ÝáõÙ. - º., 1974гñáõÃÛáõÝÛ³Ý ². ´. (гñ»Ýó). ²Ý˳Ëï μ³ñ»Ï³ÙáõÃÛáõÝ. - º.: 1969гñáõÃÛáõÝÛ³Ý ÜÇݳ. γݳÛù î»ñÛ³ÝÇ ÏÛ³ÝùáõÙ. - º., 2005гñáõÃÛáõÝÛ³Ý Þ. è. ÐáÏï»Ùμ»ñÛ³Ý é»íáÉÛáõóÇ³Ý ¨ êáí»ï³Ï³Ýϳñ·»ñÇ Ñ³ëï³ïáõÙÁ г۳ëï³ÝáõÙ. - º., 1957гñáõÃÛáõÝÛ³Ý Þ. è. ä³ïÙ³·ÇïáõÃÛ³Ý ½³ñ·³óáõÙÁ êáí»ï³Ï³Ýг۳ëï³ÝáõÙ 1920-1963: àõñí³·Í»ñ. - º., 1967гñáõÃÛáõÝÛ³Ý Þ. è. êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³Ý: î³ñ»·ñáõÃÛáõÝ (1920-1980). - º., 1982гñáõÃÛáõÝÛ³Ý Þ. è. êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÁ 40 ï³ñáõÙ: î³ñ»·ñáõ-ÃÛáõÝ. - º., 1960ÐáÏï»Ùμ»ñÇ ¹ñáßáí: ¸³ë³ËáëáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ï»ùëï»ñ ¨ ³Ýáï³ódz-Ý»ñ. - º., 1987ÐáíѳÝÝ»ë ÂáõÙ³ÝÛ³Ý: (1869-1969). - º., 1969Ô³½³ÝçÛ³Ý ì. Ð. Ø»Í ÐáÏï»Ùμ»ñÁ ¨ ëáí»ï³Ñ³Û Ùß³ÏáõÛÃÇ í»ñ»ÉùÁ.- º., 1977Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý . ´. ²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý. - º., 1976Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý . ´. ²½³ïáõÃÛ³Ý ³ñß³ÉáõÛëÇÝ. - º., 1970Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý . ´. È»ÝÇÝÁ ¨ ²Ý¹ñÏáíϳëÁ 1893-1924: Ðï. 1. - º.,1970Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý . ´. È»ÝÇÝÁ ¨ ²Ý¹ñÏáíϳëÁ 1893-1924: Ðï. 2 (1905-1917). - º., 1973Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý . ´. È»ÝÇÝÁ ¨ ²Ý¹ñÏáíϳëÁ 1893-1924: Ðï. 3 (1905-1917). - º., 1975Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý . ´. ÎñáõåëÏ³Û³Ý Ñ³Û Çñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý Ù»ç417

Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý . ´. Ð³Û ÅáÕáíñ¹Ç ³½³ï³·ñ³Ï³Ý å³Ûù³ñÁ XIX ¹³ñÇí»ñçÇÝ ¨ XX ¹³ñÇ ëϽμÇÝ. - º., 1986Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý . ´. лճ÷áËáõÃÛ³Ý Ù³ñïÇÏÝ»ñÁ. - º., 1984Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý . ´. سÛÇëÇ Ù»ÏÁ ³ß˳ï³íáñÝ»ñÇ ÙÇç³½·³ÛÇÝ Ñ³-Ù»ñ³ßËáõÃÛ³Ý ûñÝ ¿. - º., 1989Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý . ´. Ø»Í ÑáÏï»Ùμ»ñÁ åñáÉ»ï³ñ³Ï³Ý ÇÝï»ñݳóÇá-ݳÉǽÙÇ Ñ³ÕóݳÏÝ ¿. - º., 1987Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý . ´., Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý ê. . êï»÷³Ý ²É³í»ñ¹Û³Ý. - º.,1986Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý . ´. êáõñ»Ý êå³Ý¹³ñÛ³Ý (ÌÝÝ¹Û³Ý 100-³ÙÛ³ÏÇ ³é-ÃÇí). - º., 1982Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý È. ä. ºñ¨³Ý (2750-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí). - º., 1969Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý ÈÛáõ¹íÇ·, ä»ïñáëÛ³Ý ìɳ¹ÇÙÇñ. г۳ëï³ÝÇ å³ï-ÙáõÃÛáõÝ (àõëáõÙÝ³Ï³Ý Ñ³Ù³éáï Ó»éݳñÏ) / ØáëÏí³ÛÇ Ó»éÝ»-ñ»óáõÃÛ³Ý ÙÇç³½·³ÛÇÝ ³Ï³¹»Ùdz ºñ¨³ÝÇ Ù³ëݳ×ÛáõÕ. - º.,2008سÝáõÏÛ³Ý Ô. ä³ï³éÇÏÝ»ñ ³ÝóÛ³ÉÇó. - º., 1987Ø»ÉÇùë»ÃÛ³Ý ì. ., γñ³å»ïÛ³Ý Ð. ê. àõñí³·Í»ñ êáí»ï³Ï³Ý г-Û³ëï³ÝÇ å³ïÙáõÃÛ³Ý: ºñÏñáñ¹ åñ³Ï (1926-1934). - º., 1958Ø»Í ÐáÏï»Ùμ»ñÇ áõÕÇáí / ÊÙμ. ÏáÉ»·Ç³` Ð.Ð. ²½Ç½μ»ÏÛ³Ý, ². Ø. г-ÏáμÛ³Ý (ݳ˳·³Ñ), ì. Ü. Ô³½³Ë»óÛ³Ý ¨ áõñÇßÝ. - º., 1977ØÇÏáÛ³Ý ²Ý³ëï³ë. øë³Ý³Ï³Ý Ãí³Ï³ÝÝ»ñÇ ëϽμÇÝ. - º., 1978Øݳó³Ï³ÝÛ³Ý ². ØdzëÝ³Ï³Ý ß³ñù»ñáõÙ. - º., 1975Ü»ñϳñ³ñÛ³Ý ì. Ü. г۳ëï³ÝÇ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý å³ñïÇ³Ý ÅáÕáíñ-¹³Ï³Ý ïÝï»ëáõÃÛ³Ý í»ñ³Ï³Ý·ÝÙ³Ý Å³Ù³Ý³Ï³ßñç³ÝáõÙ:(1921-1925 ÃÃ.). - º., 1956Ü»ñϳñ³ñÛ³Ý ì. Ü. г۳ëï³ÝÇ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý å³ñïdzÛÇ »ñÏñáñ¹Ñ³Ù³·áñÙ³ñÁ: (1923). - º., 1957Ü»ñϳñ³ñÛ³Ý ì. Ü. г۳ëï³ÝÇ ÏáÙáõÝÇëï³Ï³Ý å³ñïdzÛÇ »ññáñ¹Ñ³Ù³·áõÙ³ñÁ. - º., 1958. - ¿ç 11, 21-22, 67àëÏ»ñãÛ³Ý ²ñï³ß»ë. øÝݳ¹³ïáõÃÛáõÝ ¨ Ññ³å³ñ³Ï³ËáëáõÃÛáõÝ. -º., 1968â³ñ»Ýó ºÕÇß». º., 1997â³ñ»Ýó ºÕÇß». гïÁÝïÇñ. - º., 1987ä³ñë³ÙÛ³Ý ì. ². È»ÝÇÝÁ ¨ ²Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý ý»¹»ñ³ódzÝ. - º., 1962ä³ñë³ÙÛ³Ý ì. ². èáõë³ëï³ÝÁ ¨ Ñ³Û ÅáÕáíñ¹Ç å³ïÙ³Ï³Ý μ³ËïÁ.- º., 1978ä³ñïǽáõÝÇ ì. ì³Ñ³Ý î»ñÛ³Ý: êï»Õͳ·áñÍáõÃÛáõÝÝ»ñÁ. - º., 1968ä»ïñáëÛ³Ý Ð. ². ´áÉߨÇÏÝ»ñÇ Ïáõë³ÏóáõÃÛáõÝÁ ѳٳß˳ñѳÛÇÝ ÇÙå»ñdzÉÇëï³Ï³Ýå³ï»ñ³½ÙÇ ï³ñÇÝ»ñÇÝ: ºñÏñáñ¹ ѻճ÷á-418

ËáõÃÛáõÝÁ èáõë³ëï³ÝáõÙ. - º., 1987ä»ïñáëÛ³Ý ìɳ¹ÇÙÇñ: г۳ëï³Ý. 1918 Ãí³Ï³Ý. - º.: 2007. - 213 ¿ç:ä»ïñáëÛ³Ý ìɳ¹ÇÙÇñ: г۳ëï³Ý. 1919-1922 Ãí³Ï³ÝÝ»ñ: ºñÏáõѳïáñáí: Ðï. 2 (1921-1922 ÃÃ.) / ìɳ¹ÇÙÇñ ä»ïñáëÛ³Ý. - º.:лÕÇݳϳÛÇÝ Ññ³ï., 2011. - 678 ¿ç [ÇñùÁ ·ïÝíáõÙ ¿ ²² ·ñ³-¹³ñ³ÝáõÙ]ê³Ñ³ÏÛ³Ý Ð. Â. Ø»Í ÐáÏï»Ùμ»ñÁ ¨ ²Ý¹ñÏáíϳëÛ³Ý ÅáÕáíáõñ¹Ý»ñÇμ³ñ»Ï³ÙáõÃÛ³Ý ³Ùñ³åݹáõÙÁ. - º., 1958ê³ÑÛ³Ý Ð³Ùá: ºñÏ»ñ: ºñÏáõ ѳïáñáí: Ðï. 1. - º., 1984ê³Ññ³¹Û³Ý ². Â. êáí»ï³Ï³Ý ½ÇÝí³Í áõÅ»ñÇ 44 ï³ñÇÝ. - º., 1962ê³ñ·ëÛ³Ý ²ßáï ¨ áõñÇßÝ. гÛáó ѳٳéáï å³ïÙáõÃÛáõÝ μáõÑ ÁÝ-¹áõÝíáÕÝ»ñÇ Ñ³Ù³ñ. - º., 1996ê³ñ·ëÛ³Ý ì. Ð. ºÕμ³Ûñ³Ï³Ý ÅáÕáíáõñ¹Ý»ñÇ ÁÝï³ÝÇùáõÙ (êêÐØ-Çϳ½Ù³íáñÙ³Ý 50-³ÙÛ³ÏÇ ³éÃÇí). - º., 1972ê»μ³ñ ºí·ÇÝ». гñ³½³ï ³ÝáõÝÝ»ñ. - º., 1970êÇÙáÝÛ³Ý Ð. è. Æñ³í³Ñ³í³ë³ñ ÅáÕáíáõñ¹Ý»ñÇ »Õμ³Ûñ³Ï³Ý ÙÇáõ-ÃÛáõÝÁ. - º., 1972êÇÙáÝÛ³Ý Ðñ³ãÇÏ. ²½³ï³·ñ³Ï³Ý å³Ûù³ñÇ áõÕÇÝ»ñáõÙ: âáñë ·ñùáí.·Çñù I. - º., 2003êÇÙáÝÛ³Ý Ðñ³ãÇÏ. ²½³ï³·ñ³Ï³Ý å³Ûù³ñÇ áõÕÇÝ»ñáõÙ: âáñë ·ñùáí.·Çñù II. - º., 2003êáÕáÙáÝÛ³Ý ê. . ø³Õ³ù³óÇ³Ï³Ý ÏéÇíÝ»ñÁ ¼³Ý·»½áõñáõÙ. - º.,1958êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÇ 50 ï³ñÇÝ. - º., 1972î»ñ-êÇÙáÝÛ³Ý ¸ñ³ëï³Ù³ï. Ðá¹í³ÍÝ»ñ. -º., 1961àõ¹áõÙÛ³Ý Î., ê³ÕáõÙÛ³Ý Ø. êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÇ 40 ï³ñÇÝ. - º.,1960ø³éÛ³Ý ê³ÙëáÝ. г۳ëï³ÝÇ ³é³çÇÝ Ð³Ýñ³å»ïáõÃÛ³Ý å³ïÙáõ-ÃÛ³Ý å³ïÙ³·ñáõÃÛáõÝ. - º., 2003ø³éÛ³Ý ê³ÙëáÝ. г۳ëï³ÝÇ ÙÇç³½·³ÛÇÝ ¹ñáõÃÛáõÝÁ ¨ ³ñï³ùÇÝù³Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛáõÝÁ 1918-1923 Ãí³Ï³ÝÝ»ñÇÝ. - º., 2005øáã³ñ Ðñ³ãÛ³. Ø»Í ï³ñ»·ñáõÃÛ³Ý ¿ç»ñÇó. - º., 1957. - ¿ç 43-53øáãÇÝÛ³Ý ². º. 50 ï³ñÇ êáí»ï³Ï³Ý ÅáÕáíáõñ¹Ý»ñÇ »Õμ³Ûñ³Ï³ÝÁÝï³ÝÇùáõÙ. - º.: 1971øáãÇÝÛ³Ý ². º. êáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³ÝÇ 50-ï³ñÇÝ. - º., 1970úѳÝç³ÝÛ³Ý ´. ê. ¸³ßݳÏóáõÃÛáõÝÝ ³é³Ýó ¹ÇÙ³ÏÇ. - º., 1978úѳÝç³ÝÛ³Ý ´. ê. г۳ëï³ÝÇ μ³Ýíáñ ¹³ë³Ï³ñ·Ç ¨ ·ÛáõÕ³óÇáõ-ÃÛ³Ý ¹³ßÇÝùÇ å³ïÙáõÃÛáõÝÇó (1953-1965 ÃÃ.). - º., 1970. - ¿ç59üñáõݽ» î. ì. ÀÝïÇñ ºñÏ»ñ. - º., 1987419

Áîðüáà çà Ñîâåòñêóþ âëàñòü â Áåëîðóññèè. 1918-1920. Ñáîðí. äîê. èìàòåð. â 2õ òîìàõ. Ìí. áîðüáå çà Îêòÿáðü â Áåëîðóññèè è íà Çàïàäíîì ôðîíòå. Âîñïîì.àêòèâíûõ ó÷àñòíèêîâ Îêò. ðåâîë. Ìí.Âåëèêàÿ Îêòÿáðüñêàÿ Ñîö. ðåâîë. è ïîáåäà Ñîâ. âëàñòè â Àðìåíèè(Ñáîðíèê äîêóì.) / Ïîä ðåä. À. Ìíàöàêàíÿíà. Åð.Âåëèêàÿ Îêòÿáðüñêàÿ Ñîö. ðåâîë. â Áåëîðóññèè. Äîêóì. è ìàòåð. â 2-õ ò. Ìí.Âåëèêàÿ Îêòÿáðüñêàÿ Ñîöèàëèñòè÷åñêàÿ ðåâîëþöèÿ.Ýíöèêîëïåäèÿ. - Ì., 1987Âåëèêèé Îêòÿáðü - Òîðæåñòâî èäåé ìàðêñèçìà-ëåíèí. ìàòåð. íàó÷.êîíô. Ìí.Âîññòàíîâëåíèå íàðîäíîãî õîç. Àðì. (Ìàòåð. è äîêë. çà 1921-1928ãã.) /ÀÍ Àðì. ÑÑÐ. Åð.Ãàçåòà “Ïðàâäà” îá Àðìåíèè (Ñáîðíèê) / Ãàðèáäæàíÿí è äð. Å.Ãðàæäàíñêàÿ âîéíà è âîåííàÿ èíòåðâåíöèÿ â ÑÑÑÐ. Ýíöèêëîïåäèÿ.- Ì., 1987Äèðåêòèâû Ãëàâíîãî êîìàíäîâàíèÿ Êðàñíîé Àðìèè (1917-1920). - Ì.,1969Äèðåêòèâû êîìàíäîâàíèÿ ôðîíòîâ Êðàñíîé Àðìèè (1917-1922).Ñáîðíèê äîê. â 4-õ òîìàõ. Òîì 1. - Ì., 1971Äðóæáà. Ñòàòüè, î÷åðêè, èññëåäîâàíèÿ, âîñïîìèíàíèÿ, ïèñüìà îáàðìÿíî-ðóññêèõ ñâÿçÿõ  2-õ ò. Åð.Äðóæáà îá àðìÿíî-ðóññêèõ ñâÿçÿõ. Ñòàòüè. Î÷åðêè. Èññëåäîâàíèÿ.Ïèñüìà / Ñîñò. À. Àðçóìàíÿí. Åð.Æèçíü - ôàêåë (Î÷åðêè, ñòàòüè, âîñïîìèíàíèÿ) Áàêó.Èç èñòîðèè áîðüáû êîìïàðòèè Áåëîðóññèè çà óïðî÷åíèå Ñîâåò.âëàñòè è ñîö. ñòðîèòåëüñòâà. Ñáîðíèê ñòàòåé / Ðåä. êîë. Â.Ñèêîðñêèé è äð. Ìí.Èç èñòîðèè áîðüáû ñîâåò. íàðîäà ïðîòèâ èíîñòðàííîé âîåííîéèíòåðâåíöèè è âíóòðåííåé êîíòððåâîëþöèè â 1918 ã. Ñáîðí.ñòàòåé / Ðåä. Ñ. Íàéäà è äð. Ì.Èç èñòîðèè âåêîâîé äðóæáû: Ñáîðíèê ñòàòåé / Ðåä. êîë.: Ì.Íåðñèñÿí è äð. Å.Èç èñòîðèè ãðàæäàíñêîé âîéíû è èíòåðâåíöèè 1917-1922 ã. Ñáîðíèê420

ñòàòåé / Ðåä. êîë. È. Ìèíö è äð. Ì.Èç èñòîðèè ïàðòèéíî-ñîâåòñêîé ïå÷àòè Áåëîðóññèè (Ñáîðíèêñòàòåé) / Ðåäêîë. Ì. Çåðíèöêèé Ìí.Èç èñòîðèè Ñîâåòñêîé Áåëîðóññèè. Äîêëàäû êîíôåðåíöèè ñåêöèéÍàó÷íîãî Ñîâåòà ïî ïðîáëåìå “Èñòîðèè ÁÑÑД / Ðåä. êîë. È.Êðàâ÷åíêî è äð. Ìí.Èñòîðèÿ ãðàæäàíñêîé âîéíû â ÑÑÑÐ. Òîì 3. - Ì., 1957Èõ èìåíàìè íàçâàíû... Ýíöèêëîïåä. ñïðàâî÷íèê / Áåë. ÑÝ Ìí.Êðàòêàÿ èñòîðèÿ ÑÑÑÐ. â 2-õ ÷àñòÿõ. - Ì., 1978Ëåíèí Â. È. Ïîëí. ñîáð. ñî÷. Ò. 43, 5 Ì.Ìèíö È. È. Èñòîðèÿ Âåëèêîãî Îêòÿáðÿ ò. 1-3. - Ì., 1977-79Ìÿñíèêÿí À. Ô. Èçáðàííûå ïðîèçâåäåíèÿ. Å.Ìÿñíèêîâ À. Ô. Èçáðàííûå ïðîèçâåäåíèÿ Ì.Îðäæîíèêèäçå Ã. Ê. Ñòàòüè è ðå÷è.  2õ ò., Ì.Ïàìÿòè À. Ô. Ìÿñíèêîâà (Àë. Ìàðòóíè) / Ñáîðí. ñîñò. À. Êàðàïåòÿí èäð. Çàêêíèãà.Ïàìÿòè 26-è áàêèíñêèõ êîìèññàðîâ. Äîêóì. è ìàòåð. / ÈÈÏ ÖÊÊÏÀçåðá. ÁàêóÏî âîëå íàðîäà: Èç èñòîðèè îáðàçîâàíèÿ ÁÑÑÐ è ñîçäàíèÿ ÊÏÁ:Äîêóìåíòû è ìàòåðèàëû / Ñîñò. Ì. Ô. Øóëåéêî è äð. Ìí.Øàóìÿí Ñò., Ñïàíäàðÿí Ñ. Ìÿñíèêÿí À. Î êóëüòóðå, èñêóññòâå èëèòåðàòóðå / Ïîäãîò. À. Âîñêàíÿí, Å.Øåñòîé ñúåçä ÐÑÄÐÏ (á) Àâãóñò 1917 ãîäà. Ïðîòîêîëû (ÈÌË ïðè ÖÊÊÏÑÑ) Ì.421

úî²àðÌì²Ì ²Øê²ðºðÆ ò²Üβ½¹³Ï (´»ÛñáõÃ)²·Çï³ïáñ ¨ åñáå³·³Ý¹Çëï²·Çï³ïáñÇ ¨ åñáå³·³Ý¹ÇëïÇ μÉáÏÝáï´³Ýμ»ñ ºñ¨³ÝÇ Ñ³Ù³Éë. гë. ·Çï.´³Ýμ»ñ г۳ëï³ÝÇ ³ñËÇíÝ»ñÇ´³Ýμ»ñ ºñ¨³ÝÇ Ñ³Ù³Éë.´³ñÓñ³·áõÛÝ ¨ ÙÇçÝ. Ù³ëݳ·Çï. ÏñÃ.Çï. ³ß˳ï. ÅáÕáí³Íáõ ºñ¨³ÝÇ Î. سñùëÇ ³Ýí. åáÉÇï»ËÝÇÏ ÇÝë-ïdzñáõÝÇï»ÉÇùñ³Ï³Ý ²¹ñμ»ç³Ýñù»ñÇ ³ß˳ñѾÏñ³ÝÈñ³μ»ñ ѳë. ·Çï.Èñ³μ»ñ ÐêêÐ ² ѳë³ñ³Ï³Ï³Ý ·ÇïáõÃ.Èñ³μ»ñ (ÜÛáõ-Úáñù)È»ÝÇÝÛ³Ý áõÕÇáíÊáñÑáõñ¹ÎáõÉïáõñ - Éáõë³íáñ³Ï³Ý ³ß˳ï³ÝùÎáõë³Ïó³Ï³Ý Ëáëùг۳ëï³Ýг۳ëï³ÝÇ ³ß˳ï³íáñáõÑÇг۳ëï³ÝÇ ÏáÙáõÝÇëïг۳óù ºñ¨³ÝÇóгÛáó É»½. ¨ ·ñ³Ï. ¹åñ. §êáí»ï. Ù³Ýϳí³ñŦ ³Ùë³·ñÇ Ñ³í»Éí³ÍгÛáó É»½áõÝ ¨ ·ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝÁ ¹åñáóáõÙÐá¹í³ÍÝ»ñÇ ¨ ·ñ³ËáëáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ï³ñ»·ÇñسñÙ³ñ³ (Î. äáÉÇë)Üáñ ɳÓáñÜáñ ÏÛ³Ýù (´»ÛñáõÃ)Üáñ ÏÛ³Ýù (¸áÝÇ èáëïáí)äÇáÝ»ñä³ïÙ³-μ³Ý³ëÇñ³Ï³Ý ѳݹ»ëêáí»ï³Ï³Ý ³ñí»ëïêáí»ï³Ï³Ý ·ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝêáí»ï³Ï³Ý Ù³Ýϳí³ñÅêáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³Ýî»Õ»Ï³·Çñ Ðêêè ² гë. ·Çï.Âîïðîñû èñòîðèè, Ì., 1972422

úî²àðÌì²Ì ºðºðÆ ò²Üβ½³ï ûñ²½³ï³ÙïáõÃÛáõݲ½·²Ýϳ˲å³é³Å²é³íáï²í³Ý·³ñ¹²ñ³ñ³ï (´»ÛñáõÃ)´³Ýíáñ (È»ÝÇݳϳÝ)ñ³Ï³Ý ûñÃñù»ñÇ ³ß˳ñѸÇÉÇç³ÝºÃ»ñºñ»ÏáÛ³Ý ºñ¨³ÝºñÇï³ë³ñ¹ г۳ëï³Ý (ÜÛáõæ»ñëÇ)ºñÏÇñÈñ³μ»ñ (ÜÛáõ Úáñù)γÛÍ (ÎÇñáí³Ï³Ý)ÎáÙáõÝÇëï (´³ùáõ)ÎñÃáõÃÛáõÝÐ³Û ½ÇÝíáñÐ³Û Ù³ÙáõÉ (´. ²Ûñ»ë)г۳ëï³ÝÇ ÏáÙáõÝÇëïг۳ëï³ÝÇ Ð³Ýñ³å»ï.гÛáó ³ß˳ñÑгÛñ»ÝÇùÇ Ó³ÛÝгÛù168 ųÙлïùÐá·¨áñ ѳÛñ»ÝÇùÚ³é³ç (´»ÛñáõÃ)Üáñ ûñ (²Éó¹»Ý³)ÞÇñ³Ï (²ËáõñÛ³Ý)âáññáñ¹ Çß˳ÝáõÃ.êáí»ï³Ï³Ý ¹åñáóêÛáõÝÛ³ó »ñÏÇñêáí»ï³Ï³Ý ¹åñáóêáí»ï³Ï³Ý г۳ëï³Ýêáí»ï³Ï³Ý ìñ³ëï³Ý (ÂμÇÉÇëÇ)423

²Üì²Ü²ò²Üβ²μ³½Û³Ý Ø. – 1543²μ³çÛ³Ý . – 1246²μ³çÛ³Ý ¨áñ· - 1113, 1394²μ·³ñÛ³Ý è³ý³Û»É – (574)²μ·³ñÛ³Ý-êñ³åÇáÝÛ³Ý ²ßË»Ý -(442)²μ»ÉÛ³Ý ÐáíÑ. - (456)²μ»ÕÛ³Ý Ø³ÝáõÏ - (393), (1959)²μ»ó»¹³ñëÏÇ È. – 1247²μáí . - (584)²μáíÛ³Ý Ê³ã³ïáõñ - (1723)²μñ³Ñ³ÙÛ³Ý ². . – 559²μñ³Ñ³ÙÛ³Ý È. – 1544²μñ³Ñ³ÙÛ³Ý Êáñ»Ý - (1294),(1540), (1696)²μñ³Ñ³ÙÛ³Ý ê. ´. – 1734²¹³ÉÛ³Ý Üáñ³Ûñ – 1696²¹³ÙÛ³Ý ²Ý³ÑÇï – 1978²¹³ÙÛ³Ý È. – 1114²¹á»³Ý ²¹á – 597²¹áÛ³Ý ². - 436, 817²¹áÝó ÂáíÙ³ë - (406), 774²½³ïÛ³Ý Ð. – 437, 496, (556),1761²½³ïÛ³Ý Ð³ÛÏ - (407), (436),(457), (1132)²½³ïÛ³Ý ÚáõÕ³μ»ñ - (905)²½Ç½μ»ÏÛ³Ý Ð. Ð. – 1528²½Ç½μ»Ïáí Ø. - (561), (824),(1395), (1430)²½Ç½μ»Ïáí³ ö. ². – 818, 1395²½ñáÛ³Ý È. – 1620²Ã³μ»ÏÛ³Ý È¨áÝ - (500)²Ã³μ»ÏÛ³Ý Ø³ñ·³ñÇï - (2021)²Ã³ñμ»ÏÛ³Ý . - (386), (394),(417), (425), (436), (438), (438),(449), (453), (540), (637), (692),(728), (802), (803), (927),(1272), (1344), (1674)424²Ã³ñμ»ÏÛ³Ý È. - (449)²É³í»ñ¹Û³Ý êï. - (425), (568)²É»ùÛ³Ý . – 1633²É»ùë³ÝÛ³Ý ². – 882²É»ùë³ÝÛ³Ý ìɳ¹ÇÙÇñ – 1767²ÉÇμ»Ïáí - (394), (425)²ÉǨ - (1706)²ÉÇ˳ÝÛ³Ý Æë. - (1246)²ÉÇ˳ÝÛ³Ý ê. î. – 449, 493, 529,547, 680, 750, 883, 884, 979,1074, 1115, 1116, 1117, 1137,1249, 1250, 1662, 1718²ÉÇ˳ÝÛ³Ý ê³Ùí»É – 1038²ÏÇß»³Ý Üáõå³ñ – 1951²Ñ³ñáÝÛ³Ý ². - (596 ³ )²Ñ³ñáÝÛ³Ý ñÇ·áñ – 1403²ÑÙ»¹áí Â. – 1768²Õ³μ³μÛ³Ý ê. – 635, 703²Õ³μ³μÛ³Ý ê. ´. – 459, 1208,1698, 1734²Õ³μ³μÛ³Ý êáõñ»Ý – 1605²Õ³ÙÇñÛ³Ý Ðñ³Ýï – 1118²Õ³Û³Ý Ì. ä. – 380, 393, 437,456, 457, 468, 496, 544, 558, 583,751, 1039, 1075, 1401, 1545, 1634²Õ³Û³Ý Ô³½³ñáë – 717²Õ³ç³ÝÛ³Ý Þ. – 1606²Õ³ç³Ýáí Ø. – 885²Õɳӻ ². – 886²×³éÛ³Ý Ðñ³ãÛ³ - (2), (445),(472), 819, (1619), (1901)²×»ÙÛ³Ý ì³ñ¹³Ý – 1672, 1119²ÙÇñμ»ÏÛ³Ý ì. – 441, 1589²ÙÇñ˳ÝÛ³Ý Þ³í³ñß - (407),(417), (437), (449), (453)²ÙÇñÛ³Ý ². - (425)²ÙÇñÛ³Ý ê. – 1664, 1769²ÙÇñÛ³Ý ê. ê. – 370, 371, 565, 574²ÙÇñÛ³Ý ê»ñ·»Û – 1880²ÙÇñÛ³Ý ê»ñ·»Û (ê»ñѳÏ) – 1965²ÙÇñç³ÝÛ³Ý ê»ñ·»Û – 1665

²ÛË»Ýí³É¹ Úáõ. – 2²ÛË»Ýí³É¹ ÚáõÉÇ - (1291)²Ûí³½Û³Ý . – 1349²Ûí³½Û³Ý Ø³ñdz٠- 1403²Ûí³½Û³Ý ê»ÝÇÏ - (1096)²Ý³ÝÇÏÛ³Ý ´. Ð. – 494, 530²Ý³ÝÇÏÛ³Ý Â. – 980²Ý³ÝÛ³Ý ². – 1076²Ý¹ñ³ÝÇÏ - (1942)²Ý¹ñ¿³ë»³Ý ²Ý¹ñ³ÝÇÏ – 598,1952²ÝóݻëÛ³Ý ì³Ñ» - 2039²ÝïáÝÛ³Ý ²Õ³ëÇ – 1771²ÝïáÝÛ³Ý áõñ·»Ý – 715, 887²ßñ³ýÛ³Ý ¼. - (774)²é³ù»ÉÛ³Ý ². – 1251²é³ù»ÉÛ³Ý . Ø. – 1373²é³ù»ÉÛ³Ý ¾éÝ»ëï – 1666²é³ù»ÉÛ³Ý È. – 1930²é³ù»ÉÛ³Ý Èǹ³ - 1982²é³ù»ÉÛ³Ý Ð. – 1120²é³ù»ÉÛ³Ý Ð»Ý½»É – 2007²é³ù»ÉÛ³Ý úÉ»· - 1404²ë³ïñÛ³Ý ²ë. – 796, 819²ë³ïñÛ³Ý ¨áñ· - 2025²ëɳÝÛ³Ý ²Ýáõß – 888²ëÙ³ñÛ³Ý È. – 1209²í³·Û³Ý ³ñ»·ÇÝ - (1232)²í³·Û³Ý áѳñ – 2020²í³·Û³Ý Ê. – 1522²í³·Û³Ý Ê. ². – 1210²í³·Û³Ý è³ý³Û»É – 1931²í³·Û³Ý ê. – 1077, 1405, 1406,1407, 1408, 1635, 1773²í³·Û³Ý ê. ¸. – 404, 441, 584,797, 1590²í³Ý»ëáí ì. - (422), (444), (438),(449), (561), (1964)²í»ïÇëÛ³Ý ². – 599²í»ïÇëÛ³Ý ¼³í»Ý – 1078²í»ïÇëÛ³Ý Ð. – 1667, 1881²í»ïÇëÛ³Ý Ð. ². – 558²í»ïÇëÛ³Ý ÐÙ³Û³Ï (ÝϳñÇã) - (872)²í»ïÇëÛ³Ý ì. – 507, 890, 1211,1252²ñ³½Ç Øáíë»ë - (559)²ñ»íÛ³Ý . – 717²ñ¨ß³ïÛ³Ý ¾¹í³ñ¹ - 1721²ñ½áõÙ³ÝÛ³Ý Ø. – 425, 891, 1121²ñ½áõÙ³ÝÛ³Ý Ø. ì. – 469, 1079,1409, 1668²ñ½áõÙ³ÝÛ³Ý Ø³ÏÇã – 469, 1253²ñ½áõÙ³ÝÛ³Ý Ü. - 591²ñ½áõÙ³ÝÛ³Ý è. - (1770), 1774²ñ½áõÙ³ÝÛ³Ý ê. – 857, 798²ñÍñáõÝÇ . - (1059)²ñÙ»Ý ØÏñïÇã – 423, 1212²ñß³ñáõÝÇ ². – 1669²ñß³ñáõÝÇ ². Ø. – 1080, 1213,1328²ñß³ñáõÝÇ ²ñß³ÉáõÛë – 1350²ñí»É³Ó» ä. - (386)´³μ³Û³Ý È. Ð. – 561´³μ³Û³Ý Ð. – 1124´³μ³Û³Ý Ø. – (464)´³μ³ç³ÝÛ³Ý Ð³Ù³½³ëå –(1096)´³μÇÛ³Ý ². – 1214´³¹³ÉÛ³Ý . Ø. – 1882´³¹³ÉÛ³Ý Ø. ². – 361, 1735´³É³Û³Ý ì. - (453)´³ÉÇÏÛ³Ý ú. – 107, 1311´³ÉÛ³Ý Ê. – 1254´³ËãÇÝÛ³Ý ü»ÉÇùë – 2026´³ÏáõÝó º. - (444), (1708)´³Õ¹³ë³ñ ÂáíÇÏ – 1883´³Õ¹³ë³ñÛ³Ý ²ñÍñáõÝ – 1546´³Õ¹³ë³ñÛ³Ý ÐáíÑ. – 470, 1255´³Ûñ³ÙÛ³Ý Ð. ê. – 1973´³Õñ³ÙÛ³Ý ÐáíÑ. øñÇëï³÷áñÇ –981, (1281), 1547, (1589), (1975)´³ßÇÝç³ÕÛ³Ý . - (565)´³ïÇÏÛ³Ý È¨áÝ – 858´³ïÇÏÛ³Ý Ð³ÛÏ - (606)´³ñËáõ¹³ñÛ³Ý ². - (406)´425

´³ñËáõ¹³ñÛ³Ý ì. ´. – 1058, 1329´³ñë³ÙÛ³Ý ì. Ð. – 1256´³ñë»ÕÛ³Ý ²Éμ»ñï – 1699´³ñë»ÕÛ³Ý Ê. Ð. – 81, 86, 386,444, 452, 453, 471, 472, 500, 541,600, (606), 636, 704, 705, 706,837, 892, 982, 983, 984, 985, 986,987, 1040, 1081, 1125, 1157,1258, 1259, 1260, 1261, 1330,1351, 1352, 1353, 1354, 1549,1591, 1607, 1670, 1700, 1719,1736, 1775, 1776, 1777, 1932´³ñë»ÕÛ³Ý Ð. – 1671´»·É³ñÛ³Ý ². – 601, 602, 637, 752´»·É³ñÛ³Ý ØÇù³Û»É – 2040´»ÉÇÝëÏÇ - (897)´»Ï½³¹Û³Ý ²É. – 418, (426), (436),(438), (455), (539), (559), (561),596 ³´»Ý·ÉÛ³Ý . – 980´»ë ³ñ»·ÇÝ – 1126, 1127´ÅÇÏÛ³Ý ì. – 1884´ÅßÏÛ³Ýó гÛÏï»ë`³Û´á¹É»ñ - (442)´áÝã-´ñáõ»íÇã Ø. ¸. – 1778, (567)´áñÛ³Ý ´³·ñ³ï - (417), (444),539, (1693)´áñÛ³Ý Ø. – 893´ñÛáõëáí ì. - (1953)´áõ¹³ÕÛ³Ý ²ñÙ»Ý³Ï - (405)´áõéݳ½Û³Ý Èdzݳ - 1374. È. – 44³μñÇ»ÉÛ³Ý . ². – 1128, 1215³μñÇ»ÉÛ³Ý Ð. - (458)³μñÇ»ÉÛ³Ý ì. – 1701³ÉáÛ³Ý . – 718, 988, 989³ÉáÛ³Ý . ². – 545, 719, 753, 859³ÉáÛ³Ý ³Éáõëï – 1608, 1609³ÉëïÛ³Ý Þ. Ð. – 1262³Ù³é-ø³ÃÇå³ - (446)³Û - (1), (83), (376), (377), (453),(460), (511), (544), (549), (556),(569), (808), 898, 996, (1017),(1044), (1096), (1530), (1880),(1885), (1888), (1891), (1895),(1896), (1902)³ëå³ñ»³Ý ê³ñ·Çë Ø. – 1737³ëå³ñÛ³Ý ². – 894, 1082, 1375³ëå³ñÛ³Ý ². . – 1083³ëå³ñÛ³Ý ²½³ïáõÑÇ – 1263³ëå³ñÛ³Ý ²É. – 1412, 1779,1828³ëå³ñÛ³Ý ²Éμ»ñï – 929³ëå³ñÛ³Ý ²ñï. – 1041³ëå³ñÛ³Ý ¸³íÇà – 1886, 1887,1933³ëå³ñÛ³Ý Ä. – 990, 1042³ëå³ñÛ³Ý Ð. Ê. – 1934³ëå³ñÛ³Ý ê. – 1636»ÏÏ»ñ ²Ý³ïáÉÇ Æ. - (418), (424),(453), 1573, (1930), (1935)»Õ³ÙÛ³Ý . Ø. – 501, 520, 1523»Õ³ÙÛ³Ý áõñ·»Ý – 1524»ÝÏÇÝ º. - (496)¨áñ·Û³Ý ². – 1553¨áñ·Û³Ý . – 1265¨áñ·Û³Ý ñÇ·áñ – 1961¨áñ·Û³Ý سÙÇÏáÝ – 423¨áñ·Û³Ý ò. ê. – 355, 556¨áñ·Û³Ý òáÉ³Ï – 1637»ñó»Ý ²É. - (897)ÛáõÉÇù-ËÛ³Ý Ð. - (437), (497),(556)ÛáõÉݳ½³ñÛ³Ý Ê. – 603, 604, 622,1966ÛáõÙñ»óÇ ²Ç¹³ - 1414, 1415,1550, 1780, 1888áñÏÇ Ø. - (387), (442), (453),(497), (557), (596 ³ ), 838, (1756)áñáÛ³Ý Ø. – 895ñ³μëÏÇ Ð. – 992ñÇ·áñÛ³Ý ²ñ. – 1264ñÇ·áñÛ³Ý ²ñ³Ù – 707426

ñÇ·áñÛ³Ý ²ñÇëï³Ï»ë – 774ñÇ·áñÛ³Ý »ñ³ëÇÙ – 1551ñÇ·áñÛ³Ý ñÇ·áñ – 1416ñÇ·áñÛ³Ý ¼. – 860,(1152)ñÇ·áñÛ³Ý ¼. î. – 453, 720, 721,993, 1005ñÇ·áñÛ³Ý Î³Ùë³ñ – 605, 1702ñÇ·áñÛ³Ý Ð. – 107, 780, 1311ñÇ·áñÛ³Ý Ø. – 1355ñÇ·áñÛ³Ý Þ. – 820ñÇ·áñÛ³Ý è. – 1023ñÇ·áñÛ³Ý è. ². – 821, 1367, 1552ñÇ·áñÛ³Ý èáÅ»Ýï – 75, 945,1023, 1139ñÇ·áñÛ³Ý ê³Ùí»É – 60ñÇ·áñÛ³Ý ì. – 754ñÇ·áñÛ³Ý ì³ñ¹³Ý – 1525áõɳÝÛ³Ý Ê. . – 422áõë¨ - (460), (569)¸³ÉɳùÛ³Ý Î. È. – 465, 508, 1738,1990¸³ÉɳùÛ³Ý Ø. – 1739¸³ÉɳùÛ³Ý ì. º. – 1967¸³Ý»ÕÛ³Ý ¾. – 1388¸³ÝÇ»ÉÛ³Ý ¾. . – 574¸³ÝÇ»ÉÛ³Ý Ê. – 708¸³ÝÇ»ÉÛ³Ý è. – 1417, 1782¸³ßï»Ýó î³íñáë – 1526, 1554¸³íÃÛ³Ý ². – 838¸³íÃÛ³Ý ê. – 638¸³íÃÛ³Ý ê»ñÇÏ - (73), 1418¸³íÃÛ³Ý ì. – 799¸³íÃÛ³Ý ì³Ñ³·Ý – 639¸³íǹáí è»Ù – 1953¸³ñμÇÝÛ³Ý ². ². – 1703¸³ñμÇÝÛ³Ý ²ñï³Ï - (936),(1951), (2021)¸³ñμÇÝÛ³Ý È¨áÝ - (1096)¸³ñμÇÝÛ³Ý Ðñ. Ê. – 1704¸³ñμÇÝÛ³Ý ì. – 755¸³ñÛ³Ý ¼³ñ½³Ý¹ - 896, 994,¸(1113), (1119), 1130, (1136),(1147), (1166), (1210), 1419, 1672¸³ñáÝÛ³Ý ê. – 861, 897, 1592¸³ñáÝÛ³Ý ê. Î. – 1638¸»ÙÇñ×Û³Ý ¸»ñ»ÝÇÏ - (565), 1784¸»ÙÇñ×Û³Ý Î. ê. – 1420, 1610,1639, 1705, 1888, 1889, (2002)¸»ÙÇñ×Û³Ý ä»ïñáë – 1580¸»ÝÇÏÇÝ ². Æ. - (1), (460)¸»í¹³ñdzÝÇ . – 1421, 1783¸»íñÇÏÛ³Ý îÇ·ñ³Ý – 593, 2041¸»ñáÛ³Ý Þáõß³ÝÇÏ – 1890¸½ÝáõÝÇ ¸³Ý»É – 423, (1076)¸Çμ»ÝÏá ä. È. - (1919)¸ÇɳÝÛ³Ý ê³Ùí»É – 593¸ÇÉμ³ñÛ³Ý Ø. . – 1422¸ÇÙÇïñáí »áñ·Ç - (1650)¸áμñáÉÛáõμáí Ü. ². - (897)¸áíɳÃÛ³Ý êÙμ³ï – 862¸áíɳÃÛ³Ý ü. – 1376, (1554),1557, (1576), 1646¸ñû - (405), (406), (1968)¸áõËáÝÇÝ Ü. Ü. - (438), (460)¸áõÙμ³Ó» È. º. - (545)¸áõݳ¨ëÏÇ ²É. – 898¸áõñ·³ñÛ³Ý Î. – 681ºº½»ÏÛ³Ý è¨ÇÏ – 84, 899, 1084,1085, 1131, 1132, 1154, 1216,1356, 1423, 1611, 1640, 1673,1674, 1675, 1785, 1891, 1935ºÕdz½³ñÛ³Ý ². Î. – 1979ºÕdz½³ñÛ³Ý ²ñïá – 1217ºÕÇß» (å³ïÙÇã) - 1767ºÝ·áÛ³Ý ö. Æ. – 1266, 1332, 1593ºë³Û³Ý ². – 454ºñ½ÝÏÛ³Ý ²ñ³Ù³ÛÇë - (426),(449), (456), (457), (464), 496,(540), (559), (1132), (1596),(1601), (1984), (1993), (2026)ºñ½ÝÏÛ³Ý º. - (496)ºñ½ÝÏÛ³Ý ÚáõñÇ – 1892427

»ñÝç³ÏÛ³Ý ²É. – 901¼¼³í»Ý å³ïñdzñù - (596 ³ )¼³ñ»³Ý ñÇ·áñ – 800¼³ñÛ³Ý Ü³ÇñÇ – 396, (1605),(1638)¼³ñÛ³Ý èáõμ»Ý – 1267¼³ñáμÛ³Ý Ú³. Ü. – 756¼³ù³ñÛ³Ý ². – 387, 607, 995¼³ù³ñÛ³Ý ². . – 1893, 1936¼³ù³ñÛ³Ý ²ÉÙ³ëï – 1894, 1937,1969, 1974, 1976¼³ùÛ³Ý êÇÙáÝ - (1096)¼»ÛóÕÛ³Ý ØÏñïÇã – 996¼ÇñáÛ³Ý Ð. – 1424¼áÑñ³μÛ³Ý ¾. – 574, 1706¼áÑñ³μÛ³Ý Ø. - (405)¼áõñ³μÛ³Ý ². - (422), (566)¼áõñ³μÛ³Ý ì. - (1652)¼áõñ³μáí ². ². – 573, 1333¾ÉÇ³í³ Þ. ¼. - (424), (457), (463),(540), (1667)¾Éǽμ»ÏÛ³Ý Ð. – 2¾Ý·»Éë ü. - (500), (1123), (1351)¾Ýí»ñ ÷³ß³ - (460), (469), (476),(544), 587 ³ , (596 ³ ), (1971)¾íáÛ³Ý ê. - (405), (437), (456),(457)³ÇñÛ³Ý ². – 99, 1123³ÉÇμÉÇ ´. Ø. - (1923)³ÕdzÝáëÛ³Ý î³×³ï - (405)³ٳÝÛ³Ý ²É. – 1721³Ùñ³½Û³Ý Ðñ³Ýï – 1086, 1133,1612, 1740³Ùñ³½áí³ Æ. – 463Â³Ý·Û³Ý . Î. – 427¨áëÛ³Ý ´. – 1613428¾Â»ñ½Çμ³ßÛ³Ý ì. – 902ÂáÃáí»Ýó ì³Ñ³Ý – 1784ÂáéçÛ³Ý Êáñ»Ý – 640ÂáíÙ³ë»³Ý êáõñ¿Ý Ð. – 682ÂáíÙ³ëÛ³Ý Ü. – 422ÂáíÙ³ëÛ³Ý Ü. ². – 560ÂáíÙ³ëÛ³Ý ê. – 641, 722Âáñ·áÙÛ³Ý Ì»ñáõÝ – 442, 1269ÂáñáëÛ³Ý ². – 839ÂáñáëÛ³Ý æÇÙ - (1771), 2029Âá÷ãÛ³Ý ¾¹. – 459, 757, 822, 863,903Âá÷ç»³Ý ¾.ï»ë`Âá÷ãÛ³ÝÂá÷áõ½Û³Ý ÐáíÑ. – 801ÂáõÙ³ÝÛ³Ý ²ñ»· - (1994)ÂáõÙ³ÝÛ³Ý ÐáíÑ. – 70, (95), (96),(98), (99), (103), 396, (496), (497),(565), (596 ³ ), (796), (1064),(1078), (1086), (1089), (1093),(1108), (1343), (1721), (1758),1772, 1784, 1787, 1788, (1816),(1948), 1949, (1958), 1962, (1977),(1986), 1991, 1992, 1993, 1994,(2025)ÂáõÙ³ÝÛ³Ý Ø. – 99, 100, 882,1123, 1367ÂáõñçÛ³Ý Ð³ñáõÃÛáõÝ – 1087,1962Ĺ³Ýáí Ü. - (405)ÄÇñ³Ûñ ܳÛÇñÇ - 587 ³Äáõñ³íÉÛáí ü. ì. - (424), (573),904Æ·ÇÉÇÏÛ³Ý Ð. ï»ë ÆÏÇÉÇÏÛ³ÝÆÉÛÇãï»ë`È»ÝÇÝ ì. Æ.ÄÆ

ƷݳïÛ³Ý ². ². - 823ÆÏÇÉÇÏÛ³Ý Ð. – 905, 906, 1788,1789, 1938ÆÝ×ÇÏÛ³Ý ². – 435, 820Æë³Ñ³ÏÛ³Ý ²í. - (585), (754),(1100), (1342), (1381), (1641),(1992), 2021Æë³Ñ³ÏÛ³Ý ²íÇÏ – 1641Æë³Ñ³ÏÛ³Ý . ¸. – 683Æë³Ñ³ÏÛ³Ý Ð. ². – 530, 1218,1357Æëϳݹ³ñÛ³Ý ºÕdz - (1613)Æëñ³Û»ÉÛ³Ý è. (׳ñï³ñ³å»ï) –633Æëñ³Û»ÉÛ³Ý ìñ»Å – 593Æí³ÝÛ³Ý ². – 418, 444, (456),(457), (496), (1739)Æí³ÝÛ³Ý áõñ·»Ý – 1219Èȳ½³ñÛ³Ý Ð. - (453)ȳɳμ»ÏÛ³Ý ´. Ð. – 723, 758,1088ȳɳ۳Ýó Æë³Ñ³Ï - (87), (422),(452), (549), (871)È»·ñ³Ý - (356), (424), (454)È»ÝÇÝ ì. Æ. - (1), (2), (5), (12), (36),(39), (42), (46), (48), (49), (56), 58,(61), (64), (74), (79), (81), (92),(97), (101), (102), (104), (131),(347), (352), 366, 368, 369, 379,417, (419), 424, (425), (437),(438), 453, 457, (460), 468, 471,488, 489, 498, (500), (502), (520),521, (529), (534), (535), (540),(541), (545), (546), (547), (561),565, (566), (567), (573), (574),(594), (596 ³ ), (641), (648), (654),(656), (711), (712), (715), 716,(718), (722), (723), 724, (726),(731), (733), (734), 739, (740),742, (757), 758, 761, (769), (777),(779), (807), (809), 818, (866) ,(867), (872), (883), (916), (922),(929), (982), (989), (1043), (1047),(1050), (1053), (1063), (1066),(1068), (1069), (1074), (1075),(1079), (1081), (1085), (1088),(1090), (1097), (1103), (1107),(1114), (1116), (1121), (1135),(1137), (1142), (1145), (1147),(1153), (1160), (1161), (1164),(1165), (1173), (1177), (1179),(1180), (1216), (1257), (1261),(1264), (1266), (1280), (1288),(1334), (1339), (1340), (1349),(1352), (1353), (1354), (1357),(1358), (1360), (1369), (1377),(1384), (1417), (1550), (1558),(1559), (1595), (1597), (1609),(1611), (1618), 1639, (1642),(1649), (1654), (1659), (1671),(1675), 1676, (1678), (1679),(1685), (1691), (1704), (1705),1707, (1712), (1713), (1714),(1716), (1719), 1741, 1747, (1764),(1780), (1782), (1783), (1790),(1837), (1842), 1898, (1900),(1938), (1948), (1962), (1981)È»á – (565), 889, 908, 909, (1123),1791È»íÇݳ ¼. – 609ȨÇï³ë º. è. – 1642ȨáÝÛ³Ý ³ñ»·ÇÝ – 709, 820,1089ȨáÝÛ³Ý è. – 820ÈÇÉáÛ³Ý Ð. – 1043, 1939, 1938ÈÇÉáÛ³Ý îÇ·ñ³Ý – 1983ÈÇëÇóÛ³Ý êï. - (393)ÈíáíÇã º. – 997ÈáõϳßÇÝ ê³ñ·Çë - (405), (407),418, (427), (436), (437), (455),(456), (457), (463), (464), (472),(496), (540), (541), (545), (546),(556), (558), (559), (573), (574),(765), 774, (779), (839), (865),(868), 1023, (1107), (1131),429

(1378), (1382), (1742), (1743),(1746), (1757), (1759), 1792,(1839)Èáõݳã³ñëÏÇ ². – 103, (445)Êʳɳû³Ý È»õáÝ – 864ʳɳÃÛ³Ýó ñÇ·áñ - (1080)ʳɳÃáí - (446), (544)Ê³É»Û³Ý ºñ. Ø. – 1220ʳɻóÛ³Ý º. – 389ʳ˳ÝÛ³Ý ñÇ·áñ - (551)ʳݻÝó . – 531ʳݽ³¹Û³Ý ê»ñá – 1331ʳݽ³¹Û³Ý òáÉ³Ï – 435, (445),(504), (526), (557), (565), (585),(587), (589), 825, 1060, (1726),1793ʳÝáÛ³Ý ê³ñ·Çë Ø. - (426),(436), (456), (540), (566), (814),(986), (1908)(ʳÝçÛ³Ý ²Õ³ëÇ) – 741, (1222),(1886)ʳÝçÛ³Ý ñÇ·áñ - (1044)ʳã³ïñÛ³Ý ². – 998ʳã³ïñÛ³Ý . – 685, 1708ʳã³ïñÛ³Ý . Ø. – 725, 999ʳã³ïñÛ³Ý Ð. – 802ʳã³ïñÛ³Ý ê. - 610, 726, 910,1090, 1138, 1221, 1271, 1272,1561, 1708, 1794, 1898ʳã³ïñÛ³Ý ê. ´. – 37, 356, 394,1722ʳã³ïñÛ³Ý ê. Î. – 449, 461ʳã³ïñÛ³Ý ê³Ùí»É – 911, 1795,1899, 1900ʳã»Û³Ý ²ñß³Ï - (496)ʳãÇÏÛ³Ý ²ñÙÇÝ» - 2027ʳãÇÏÛ³Ý Ú³Ïáí – 1153ʳãǨ ². - (496)ʳñ³½Û³Ý º. – 1427ʳñٳݹ³ñÛ³Ý ê. – 541, 1273Êáǽáí ì. – 1334ÊáÛ³ÝÛ³Ý . Ð. - (1293)Êáç³μ»ÏÛ³Ý ì. – 422, 532Êáó³ÝÛ³Ý Ø. î. – 1741ÊñÉáμ»³Ý ¿áñ· - 1963Êñáõßãáí Ü. ê. – 759, 760Êáõ¹³í»ñ¹Û³Ý ´. ². – 1000, 1940Êáõ¹³í»ñ¹Û³Ý Î. ê. – 520, 541,587, 1677, 1901Êáõ¹³í»ñ¹Û³Ý Îáëï³Ý¹ÇÝ - 1614,1677Êáõ¹áÛ³Ý ê. – 642ÊáõÙ³ñÛ³Ý ²ßáï - (566)Êáõñßáõ¹Û³Ý Ȼݹñáõß – 574, 1677,1954Ì̳ïáõñÛ³Ý ²É»ùë³Ý¹ñ (²É.èáõμ»ÝÇ) - (1), (435), (445), (446),(460), (1655)ÎγÉÇÝÇÝ Ø. Æ. - (407), (565)γٻÝßãÇÏáí – (394)γÙá - (417), (422), (425), (452),(458), (547), (549), (561), (566),(608), (643), (724), (778), (806),(815), (871), (927), (1084), (1107)Î³Ý³Û³Ý ¸ñ³ëï³Ù³ï ï»ë` ¸ñûγÝóÛ³Ý È¨áÝ – 1594, 1797γåáõëÏáõë Ø. - (394)γëÛ³Ý ê³ñ·Çë (î»ñ-³ëå³ñ-Û³Ý) - (386), (422), (436), 444,(452), (458), (461), (464), (539),(541), (553), (561), (566), (574),(837), (866), (894), (1107), (1278),(1911)γëå³ñÛ³Ýó - (1061)γëå³ñáí ìÉ. (³ëå³ñÛ³Ý) -(452), (455), (561)γïí³ÉÛ³Ý Ø³Ýáõß³Ï – 1742γñ³·³ß Î. - (393)γñ³·Ûá½Û³Ý è. – 980, 1902430

γñ³·Ûá½Û³Ý ê. - (456)γñ³·áõÉÛ³Ý È. – 1001γñ³·áõÉÛ³Ý ì³Ññ³Ù – 761γñ³Ë³ÝÛ³Ý Ð³ëÙÇÏ – 1595γñ³Ë³ÝÛ³Ý Ðáíë»÷ - (444)γñ³Û³Ý è. Ø. – 553γñ³å»ïÛ³Ý ². – 1002γñ³å»ïÛ³Ý ´³μÏ»Ý – 1003γñ³å»ïÛ³Ý . – 1798γñ³å»ïÛ³Ý ³·ÇÏ – 1949γñ³å»ïÛ³Ý È. – 1139, 2022γñ³å»ïÛ³Ý Ð. – 913, 914, 915,1091, 1274, 1378, 1428, 1743,1799, 1800, 1801γñ³å»ïÛ³Ý Ð. Ü. – 388, 436,455, 488, 495, 511, 532, 539, 566,611, 826, 865γñ³å»ïÛ³Ý Ð. ê. – 691γñ³å»ïÛ³Ý Ð³Ùμ³ñÓáõÙ –1941γñ³å»ïÛ³Ý Ø»ñáõÅ³Ý – 1970,1972γñ³å»ïÛ³Ý è. – 916γñ³å»ïÛ³Ý ê. Ê. – 1004γñÇÝÛ³Ý ². – (386), (387), (406),(407), 418, (422), (423), (424),(426), (427), (436), (437), 442,(444), (449), (457), (496), (540),(545), (556), (558), (559), (574),(606), 686, 762, 763, (894), (1057),(1132), (1840), (1964), (2011)γýýáõ ÈáõãdzÝá - (574)ÎÇñ³ÏáëÛ³Ý æ. ê. – 454, 1140,1222ÎÇñáí ê. Ø. - (394), (405), (407),(419), (424), (438), (449), (453),(463), (464), (540), (545), (558),(561), (567), (573), 601, (615),(733), (802), (811), (824), 826,(885), 917, 918, 919, (920), 1005,(1157), (1299), (1425), (1458),1772, (1776), (1782), (1785), 1787,(1789), 1802, 1803, (1808), (1819),(1820), (1836), (1944)ÎÝÛ³½Û³Ý Ð. ². – 455ÎÝáñÇÝ - (394)ÎÝáõÝÛ³Ýó ´. - (422), (433), (438),(446), (452), (458), 461, (524),(547), (549), (566), (608), 741,(866), (1097), (1690), (1716),(1884), (1911), (1943), (1953)Îá¹³μ³ßÛ³Ý ²í. – 1500Îá½ÙáÛ³Ý Î. – 612, 643Îá½á äáÉÛ³ÝëÏÇ - (1)ÎáÅáõñá - (1)ÎáÉã³Ï - (460)ÎáÙÇï³ë - (1091), 1092, (1141),(1341), (1997)Îáã»íëÏÇ ìÇÏïáñ – 1678Îáëï³ÝÛ³Ý Ð. - (453), (1023)Îáëï³ÝÛ³Ý Ð³Ûϳ½ - 1933Îáëï³ÝÛ³Ý ÜÇÏáÉ³Û – 406Îáñ·³Ýáí . Æ. - (568)ÎéÇÉ»ÝÏá Ü. ì. – 1, (460), (1919)Îñáõåëϳ۳ Ü. Î. - (1712), (1713)ÎáõÏáÝÇÏáí ì. . - (1)ÎáõÛμÇߨ ì. ì. - (460), (569), 996,(1888)Îáõñ³¨ ì. ì. - (1707)ÎáõñÕÇÝÛ³Ý Þáõß³ÝÇÏ - (72),(548), (559), (565), (754), 838,(888), (895), (931), (1394), (1447)ÎáõñïÇÏÛ³Ý êï»÷³Ý – 1142,1143, 1360, 1527гɳμÛ³Ý Î³ñá - (456), 1624,(1986)гËݳ½³ñÛ³Ý ². – 1433гËí»ñ¹Û³Ý ȨáÝ – 1977гÏáμÛ³Ý ². Ø. – 407, 533, 728,1277, 1335, 1528, 1615, 1616гÏáμÛ³Ý ²ñ³ñ³ï – 2028гÏáμÛ³Ý ²ñÙ»Ý – 1045гÏáμÛ³Ý ²ñß. – 1006гÏáμÛ³Ý . – 460, 1093гÏáμÛ³Ý ñÇ·áñ – 1786Ð431

гÏáμÛ³Ý ñÇ·áñ ê³ñ·ëÇ -(1780)гÏáμÛ³Ý Â. Ê. – 559гÏáμÛ³Ý Ê. – 921гÏáμÛ³Ý Ð. - (459), (566), (828),(938)гÏáμÛ³Ý Ð. ´. – 1278гÏáμÛ³Ý Ð³Ïáμ - (386), (548),(559), 615, 828, 838, 887, 1379,1434гÏáμÛ³Ý Ø. – 922, 1529гÏáμÛ³Ý Ø³ñ³ï – 803, 866,923гÏáμÛ³Ý äÇáÝ -1563гÏáμÛ³Ý è. – 1564гÏáμÛ³Ý ì³Ñ³·Ý – 2015гٳ½³ëåÛ³Ý ì. – 687, 1361,1435, 1436, 1596, 1724, 1744гÙμ³ñÛ³Ý è. – 764гÙμ³ñÓáõÙÛ³Ý ²ßáï - (559)гÙμ³ñÓáõÙÛ³Ý Ð³Ù³½³ëå –435, 1983гÙμ³ñÓáõÙÛ³Ý ê. - (405), (417),418, 419, 427, (436), (437), (451),(457), (496), (558), 1643гÙμ³ñÓáõÙÛ³Ý ê³ùá - (426),(427), (540)гÙμ³ñÓáõÙÛ³Ý ê»ñ·»Û – 2029гÙμ³ñÓáõÙÛ³Ý ìÇÏïáñ - (565),1336, 1380, (1983)гÛÏáõÝÇ áõñ·»Ý - (566)гÛñ³å»ïÛ³Ý ². – 1046гÛñ³å»ïÛ³Ý ². ä. – 1362гÛñ³å»ïÛ³Ý ²ß. – 460гÛñ³å»ïÛ³Ý È. ì. - (1063)гÛñ³å»ïÛ³Ý Ð³ÛÏ – 1617гݻëûÕÉÛ³Ý ¨áñ· - (356), (437),1722гëÙÇÏÛ³Ý êáõñ»Ý – 1646гëñ³ÃÛ³Ý Øáñáõë – 438гëñ³ÃÛ³Ý ê. – 710гñ»Ýóï»ë`гñáõÃÛáõÝÛ³Ý ². ´.гñáõÃÛáõÝÛ³Ý ²ÝÅáõñ (â»μáï³ñÛ³Ý)- (445)гñáõÃÛáõÝÛ³Ý ². – 614, 689, 690гñáõÃÛáõÝÛ³Ý ². ´. – 1094, 1281гñáõÃÛáõÝÛ³Ý ². Ð. – 1710, 1807гñáõÃÛáõÝÛ³Ý ²ß. – 730, 1530,1565гñáõÃÛáõÝÛ³Ý ²ßáï Ð. – 1095,1096, 1225, 1282гñáõÃÛáõÝÛ³Ý ²í³· - 1гñáõÃÛáõÝÛ³Ý . – 780гñáõÃÛáõÝÛ³Ý Î. ². – 1226, 1711гñáõÃÛáõÝÛ³Ý Ð. – 780, 1647гñáõÃÛáõÝÛ³Ý Ð. Ø. – 594гñáõÃÛáõÝÛ³Ý Ð³Ù³½³ëå Ðáí³ÏÇÙÇ- (2024)гñáõÃÛáõÝÛ³Ý Ø»ëñáå – 1961гñáõÃÛáõÝÛ³Ý Ü³·áõß – 1008гñáõÃÛáõÝÛ³Ý ÜÇݳ - 2008, 2009гñáõÃÛáõÝÛ³Ý Þ. è. – 82, 417,458, 535, 546, 547, 558, 644, 727,827, 1009, 1048, 1283, 1284, 1688гñáõÃÛáõÝÛ³Ý ì.- 645гñáõÃÛáõÝÛ³Ý ì. ². – 464гñáõÃÛáõÝÛ³Ý ì³Ñ³Ý – 646,1148гñáõÃÛáõÝÛ³Ý ìɳ¹ÇÙÇñ – 2030ÐÇμÁÝ ö»ùëïáÝ - (1211), (1252)Ðáí³ÏÇÙÛ³Ý ³·ÇÏ – 2006ÐáíѳÝÝÇëÛ³Ý ². - 382, (405),(437), (452), 458, (584), 827, (894),1009, 1665ÐáíѳÝÝÇëÛ³Ý ². ê. – 867ÐáíѳÝÝÇëÛ³Ý ²ßáï – 2, (426),(427), (449), 452, (455), 472, 496,539, 868, 1772, 1809, (1901),(1990)ÐáíѳÝÝÇëÛ³Ý º. – 423ÐáíѳÝÝÇëÛ³Ý Ê³ã³ïáõñ – 1767ÐáíѳÝÝÇëÛ³Ý Ð. - (446), (556)ÐáíѳÝÝÇëÛ³Ý Ð³Ïáμ - (1132)ÐáíѳÝÝÇëÛ³Ý Ð³Ûϳ½ - 1810ÐáíѳÝÝÇëÛ³Ý ÐáíÑ. - (1), (446),(556), 686, (840), (1364), (1537)432

ÐáíѳÝÝÇëÛ³Ý Ðñ³Ýï – 1364,1381ÐáíѳÝÝÇëÛ³Ý ÚáõñÇ – 1438,1618, 1747, 1748, 1811ÐáíѳÝÝÇëÛ³Ý Ü³ñÇÝ» - 2031ÐáíÝ³Ý áõñ·»Ý – 521, 534, 648,1566Ðáíë»÷Û³Ý . º. – 840Ðáíë»÷Û³Ý ¾ÙÙ³ - 1903, 2021Ðáíë»÷Û³Ý Êáñ»Ý - (1297)Ðáíë»÷Û³Ý Ð. - (453), (556), (584)Ðáíë»÷Û³Ý Ð. ². – 524, 1286Ðáíë»÷Û³Ý Ð³ÛÏ - (511), (1044),(1223), (1657)Ðáíë»÷Û³Ý ÐáíѳÝÝ»ë – 1567Ðáíë»÷Û³Ý Úáõ. È. – 574Ðáíë»÷Û³Ý è. Ø. – 561Ðáíë»÷Û³Ý ê. - (444), 1287Ðáíë»÷Û³Ý ê. . - (568)Ðáíë»÷Û³Ý êáõñ»Ý - (1607)Ðáíë»÷Û³Ý ì. - (437)ÐáõݳÝÛ³Ý ². ê. – 557Ò»ñÅÇÝëÏÇ ü. ¾. - (424), (802)Ô³½³Ë»óÛ³Ý ì. Ü. – 501, 533,594, 1528Ô³½³ÝãÛ³Ý ì. – 615, 766, 925,1340, 1382Ô³½³ÝçÛ³Ý ì. – 1679Ô³½³ÝçÛ³Ý ì. Ð. – 804, 1151,1531Ô³½³ñÛ³Ý ²Ý¹ñ³ÝÇÏ - (1096)Ô³½³ñÛ³Ý . - (386)Ô³½³ñÛ³Ý È¨áÝ - (606)Ô³½³ñÛ³Ý ÐáíÑ. – 805, 869,1010, 1383, 1749, 1812Ô³½³ñÛ³Ý Ø³ÝÛ³ - 1152, 1153Ô³½³ñÛ³Ý Þ. – 1621Ô³½ÇÝÛ³Ý ². Ê. – 1049ÒÔԳݳɳÝÛ³Ý ÐáíѳÝÝ»ë – 435,1568, 1680, 1813Ô³ñ³μ¿Ï»³Ý ØÇù. – 380, (583)Ô³ñ³μ»ÏÛ³Ý ØÇù. – 357, 358,382, 418, (496), (583)Ô³ñ³·Ûá½Û³Ý È. – 767Ô³ñÇμÛ³Ý ´. – 1011, 1154Ô³ñÇμÛ³Ý Ø. – 496Ô³ñÇμÛ³Ý ê. – 649Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý . ´. - (354), 360,381, 389, 419, 489, 502, 509, 513,521, 525, 534, 567, 568, 712, 731,732, 733, 734, 768, 769, 806, 807,870, 926, 927, 1050, 1097, 1098,1155, 1156, 1157, 1158, 1159,1160, 1161, 1228, 1288, 1289,1338, 1339, 1340, 1395, 1597,1598, (1622), 1648, 1649, 1650,1681, 1682, 1712, 1713, 1725,1750, 1814, 1815, 1816, 1817,1818, 1819, 1820, 1904, 1905,1906, 1907, 1908, 1942, 1943,1944, 1955, 1956, 1957, 1975,1980, 1987Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý È. ä. – 50, 445,587, 735, 1051, 1099, 1290, 2017Ô³ñÇμç³ÝÛ³Ý ê. . – 568, 1532,1651, 1817Ô¨áÝ¹Û³Ý Ô³½ÙÇÏ – 1533ÔáõϳëÛ³Ý ³íñáß – 1619ÔáõϳëÛ³Ý ¼í³ñà – 1291, 1439ÔáõϳëÛ³Ý Ø³ñ·á – 1162Øس·ÇÉëÏÇ ê. . - (394), (417),(425), (540), (565), (569), (637),(1664)س¹³ÃÛ³Ý úíë³Ýݳ - 1821س¹áÛ³Ý . – 1751س½Ù³ÝÛ³Ý Ø. – 423, (1986)س½Ù³ÝÛ³Ý ØÇù³Û»É – 736سèáëÛ³Ý Ðñ³Ýï – 2002سèáëÛ³Ý ì. Ð. – 770433

سÃáëÛ³Ý æ. – 1897سÉ˳½Û³Ý èáõμ»Ý – 1384س˳ñ³Ó» ü. - (461), (545),(556), (559), (1052)سϻ»í Ü. – 650سÏÇÝóÛ³Ý ä. - (405), (406), 417,418, (426), 435, (436), (442),(445), 460, 496, (540), 546, (556),(557), (559), (573), (585), (587),(842), (875), (1174), (1718),(1726), (1964)سѳñÇ . – 423, 841سÙÇÏáÝÛ³Ý Î. – 1053سÙáÝïáí - (1)سÛÇÉÛ³Ý ä. Ø. – 541سÛÏáí ². - (565)سݳëÛ³Ý ². – 928سݳëÛ³Ý ê. (ù³Ý¹³Ï³·áñÍ) –633سݷ³ë³ñÛ³Ý ì³ñ¹Çûñ – 2018سݹ³ÉÛ³Ý Â³¹¨áë - (1217)سÝóßÛ³Ý ²É. - (433), (565), 607سÝáõÏÛ³Ý ²ñÙ»Ý³Ï – 592, 1984سÝáõÏÛ³Ý . – 1822سÝáõÏÛ³Ý áѳñ – 1823سÝáõÏÛ³Ý Ô. Ø. – 1909سÝáõÏÛ³Ý Ø. Ü. – 524, 544سÝáõÏÛ³Ý è. ². – 473سÝáõÏÛ³Ý ê. – 459, 616, 828سÝáõÏÛ³Ý ê³ñÇμ»Ï – 1569,1824, 1910سÝáõã³ñÛ³Ýó Þ. – 929سßïáó Ø»ëñáå – 497سé ÜÇÏáÕ³Ûáë – 1753سïÇãÏá ä. - (393), 418سñ·³ñÛ³Ý Ðñ. Ê. – 405سñ·³ñÛ³Ý Ü»ÉÉÇ – 2032سñïÇÏÛ³Ý ØÇÝ³ë – 1385سñïÇÏÛ³Ý ê. - (437)سñïÇñáëÛ³Ý ². – 1012, 1054سñïÇñáëÛ³Ý ´. – 1683سñïÇñáëÛ³Ý Ð. – 930سñáõÃÛ³Ý üñ. – 1100سñáõùÛ³Ý ê. ². – 1934434سñùë γñÉ - (500), (1062),(1123), (1351), (1700)Ø»³ëÝÇÏ»³Ý ê. (»Õμ³ÛñÁ) – 888Ø»ÉÇù – гÏáμÛ³Ý ì. (ù³Ý¹.) -(645)Ø»ÉÇù гÏáμÛ³Ý ì³Õ³ñß³Ï(ù³Ý¹.) - (456)Ø»ÉÇù гñáõÃÛáõÝÛ³Ý ì. (ù³Ý¹.) –645Ø»ÉÇù-Ðáíë»÷Û³Ý – 445, 587Ø»ÉÇù Ðáíë»÷Û³Ý ². - (496)Ø»ÉÇù-úѳÝç³ÝÛ³Ý Î³ñá – 1680Ø»ÉÇùÛ³Ý ². - (422)Ø»ÉÇùÛ³Ý ²ñß³íÇñ- 468, (558)Ø»ÉÇùÛ³Ý Ð»ÝñÇÏ – 1825Ø»ÉÇùÛ³Ý Ü. – 1620Ø»ÉÇùÛ³Ý èáÙ³Ýáë - (640)Ø»ÉÇùÛ³Ý êåÇñǹáÝ - (1997)Ø»ÉÇùë»ÃÛ³Ý Î³ñ»Ý – 1752Ø»ÉÇùë»ÃÛ³Ý Ð. àu. – 737, 738,503, 560, 574Ø»ÉÇùë»ÃÛ³Ý è. – 1163Ø»ÉÇùë»ÃÛ³Ý ì. . – 691Ø»ÉÇùë»ÃÛ³Ý ì³ëåáõñ – 1164Ø»ÉùáÝÛ³Ý Î. – 1911Ø»ÉùáÝÛ³Ý Ø»ÉÇùë»Ã – 1570, 1753Ø»ÉùáõÙÛ³Ý Ð. – 1652Ø»ÉùáõÙáí Ú³Ïáí - 587 ³Ø»Ññ³μÛ³Ý . - (458)Ø»Ññ³μÛ³Ý ìáõÉ»Ý – 2042Ø»ëÝÇÏ»³Ý ê. (ê. ê³Ñ³Ï) – 771,(1447)Ø»ëñáå سßïáó – (59)Ø»ñÇÝ· üñ³Ýó - (1)ØÇ˳ÛÇÉ ØÇ˳ÛÉáíÇã-ÆåáÉÇïáí-Æí³Ýáí - (447)ØÇ˳ÛÉáí ´áñÇë - (424)ØÇÏáÛ³Ý ². Æ. - (386), (407), (417),(422), (427), (433), (438), 457,(608), (733), (802), (824), (871),(927), 1294, (1356), 1571, 1772,1830, 1912, (1944), (1949)ØÇݳëÛ³Ý . – 1826, 1892ØÇëÏÇÝ ². – 1295

ØÇñ½³μ»ÏÛ³Ý æ. – 931ØÇñ½á»í Æ. – 1827ØÇñ½áÛ³Ý È¨áÝ - (1881)ØÇñÇç³ÝÛ³Ý ê»ñ·»Û – 1665ØÇù³Û»ÉÛ³Ý ì. ². – 568ØËÇóñÛ³Ý ². – 1055ØËÇóñÛ³Ý ²ñï³ß»ë – 1013ØËãÛ³Ý È. - (393)ØÏñïãÛ³Ý ². – 1165ØÏñïãÛ³Ý ²ñÃáõñ - (2030)ØÏñïãÛ³Ý Þ³Ñ»Ý – 1534ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý ê³Ñ³Ï - (888)ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý úÉ·³ - (1415), 1437,1828Øݳó³Ï³ÝÛ³Ý ². – 54, 418, 438,460, 597, 1654, 1754, 1786Øݳó³Ï³ÝÛ³Ý ²ñ. Ü. - 418, 424,438, 446, 447, 476, 510, 558, 692,808, 842, 932, 1014, 1015, 1016,1017, 1018, 1019, 1101, 1102,1230, 1231, 1296, 1297, 1298,1299, 1387, 1441, 1442, 1572,1573, 1655, 1686, 1687, 1726Øݳó³Ï³ÝÛ³Ý ²ñ³Ù³ÛÇë – 1101,1102, 1230, 1231, 1296, 1297, 1298,1299, 1687Øݳó³Ï³ÝÛ³Ý Ð. – 1574Øݳó³Ï³ÝÛ³Ý Ðñ. – 1056Øݳó³Ï³ÝÛ³Ý ì. Ø. – 459Øݳó³Ï³ÝÛ³Ý ì³½·»Ý – 1166Øá·ÇɨëÏÇ ê.ï»ë`س·ÇɨëÏÇØáÉáïáí ì. Ø. - (609)Øé³íÛ³Ý ²ëù. - (99), (103), (361),(386), (387), (405), (406), (407),(417), (422), 425, (425), (436),(437), (444), (449), (452), (461),(540), (541), (544), (556), (559),(573), 596 ³ , (603), (604), (622)(837), (890), (940), (1123), (1132),(1735), 1913Øé³íÛ³Ý Úáõ. – 651ØáõÕÝ»óÛ³Ý . – 1755Øáõë³Û»ÉÛ³Ý Ø. – 693Øáõë³Û»ÉÛ³Ý ê. - (393), (425)Øáõë³Û»ÉÛ³Ý ê³ñ·Çë - (1664)Øáõë³Û»ÉÛ³Ý ê»ñ·»Û - (693)Øáõë»»í úÉ»· - 1057Øáõñ³¹Û³Ý . – 1829Øáõñ³¹Û³Ý Ð. ê. – 508Øáõñ³¹Û³Ý Øáõñ³¹ - (2029)Øáõñ³¹Û³Ý ì. – 1228Øáõñ³Éáí Ü. - (1)Øáõñ³íÛáí Ü. - (1)Ú³Ïáμ»³Ý ². – 772Ú³ÕáõμÛ³Ý Ð. - (437), (457)Ú³ñáëɳíëÏÇ º. - (569)ÚáíѳÝÝÇë»³Ý ¸. – 1656ÚÜܳ½³ñ»ÃÛ³Ý Ð. - (444)ܳ½³ñ»ÃÛ³Ý Ð. Ø. - (545)ܳ½³ñÛ³Ý êt. - (861)ܳ½³ñÛ³Ýó êï»÷³Ýáë - (861)ܳ½ÇÏÛ³Ý . – 652ܳÉμ³Ý¹Û³Ý ØÇù. - (1), (2), (37),(62), 86, (346), (435), (446), (452),(497), (539), (861), (897), (1077),(1303), (1577), (1588), (1592),(1598), (1599), (1698)ܳÉμ³Ý¹Û³Ý ê. – 933ܳÉμ³Ý¹Û³Ý êÇÙáÝ – 1657ܳѳï³ÏÛ³Ý ÐáíÑ. - (445)ܳí³ë³ñ¹Û³Ý ²ñÙ³Ý – 2024ܳñ-¸áë - (565), (1350)ܳñÇÙ³Ýáí Ü. - (405), (457),(461), (540), (545), (558), (559),(561), (811), (1259), (1301), (1309)Ü»ñϳñ³ñÛ³Ý ì. Ü. – 99, 507,565, 617, 618, 619, 653, 694,1123, 1300, 1301, 1302, 1443Ü»ñѳÏï»ë`435

ÐáíѳÝÝÇëÛ³Ý ²ßáïÜ»ñëÇëÛ³Ý ². Ø. – 508Ü»ñëÇëÛ³Ý Ø. . – 559Ü»ñëÇëÛ³Ý è. – 1388ÜŹ»Ñ – (779)ÜÇÏáÕáëÛ³Ý è. – 1611ÜáñÛ³Ý ì. – 1167ÜáõñÇç³ÝÛ³Ý ²íÇë - (393), (405),(444), (453), (463), (496), (573),(921), (984)ÞÞ. ä. – 407Þ³¹ÉÇÝëÏÇ ². Ê. - (1768)Þ³¹áõÝó ². - (444), (456), (457)Þ³ÃÇñÛ³Ý ØÇù³Û»É – 523, 1445,1535, 1727, (1966)޳ѳ½Ç½Û³Ý ²É. – 385޳ѷ»É¹Û³Ý ². - (496)Þ³ÑÇÝÛ³Ý ². – 739Þ³ÑÇÝÛ³Ý ². Ê. – 829Þ³ÑÇÝÛ³Ý Ø³ñÇ»ï³ - (90), (350),(348), (357), (548), (681), (831),(1056), (1065), 1574, (1709),(1931), (1939)Þ³ÑÇÝÛ³Ý Þ³Ñ»Ý – 1689Þ³ÑÇÝÛ³Ý è. ì. – 1104, 1366Þ³ÑÇÝç³ÝÛ³Ý ²Ý³ÑÇï - (2008)Þ³ÑÙáõñ³¹Û³Ý ê³Ùí»É – 1958Þ³Ñݳ½³ñÛ³Ý ². Æ. – 583, 1446Þ³Ñݳ½³ñÛ³Ý ²ñï³ß»ë – 1599Þ³Ñëáõí³ñÛ³Ý ²É. - (355), (556),(1362)Þ³Ñí»ñ¹Û³Ý ²É. - (426), (540),(546)Þ³Ñí»ñ¹Û³Ý . – 1023Þ³Ñí»ñ¹Û³Ý ¸. – 1168, 1169,1367Þ³ÑáõÙÛ³Ý êï. - (2), 38, (45),(60), 85, (93), (343), (387), (407),(422), (425), (433), (442), (446),(449), (452), (457), (458), (521),(539), (547), (549), (557), (558),(561), (565), (567), (603), (608),(615), (622), 659, (724), (733),741, (778), (824), (832), (837),(866), (871), (927), (941), (1084),(1108), (1278), (1544), (1549),(1564), (1569), (1690), (1716),(1727), (1756), (1884), (1911),(1949)Þ³ÑáõÙÛ³Ý êáõñ»Ý - (1044)Þ³Ýà È. - (544), 1894ÞÇÙßÇñÛ³Ý Ø. – 2ÞÇñ³½ ²ñ³ - 1697, (1771)ÞÇñ³ÏáõÝÇ – 1575ÞÇñÇ - (1969)ÞÇñÇÝÛ³Ý èáõμ»Ý – 1536, 1914,1915ÞÇñí³Ý½³¹» ²É. - (433), 607Þï»éÝμ»ñ· Ü. - (460)ÞáõëïÏá È. ê. – 1658àëϳÝÛ³Ý ³ëå³ñ - (1044)àëϳÝÛ³Ý Ð. – 1690, 1916àëϳÝÛ³Ý ì. Î. – 1058àëϳÝÛ³Ý ì³ñáõÅ³Ý – 843àëÏ»ñãÛ³Ý ²ñï. – 385, 433, 497,548, 620, 1059, 1303àââ³·ÇÝ ´. - 452â³ñ»Ýó º. - (33), (35), (80), (378),396, (423), (459), 497, (548),(565), 621, (635), (639), (640),655, (657), 699, (707), 717, 845,(858), 889, 935, (995), (1003),(1010), 1022, (1026), (1028),(1064), 1314, (1368), (1375),(1388), (1455), (1546), (1566),(1568), (1570), (1572), (1624),(1758), (1764), (1766), (1811),1831, 1832, 1833, (1886), (1887),(1889), (1893), (1894), 1917, 1918,436

(1933), 1945, (1969), (1974),(1978), (1979), 1986, (1987), 1988,1989, (2023)â³ñËÛ³Ý øñÇëï³÷áñ - (1702)â»Ëáí ². ä. - (433), (565)â»ëÝáÏáí³ È. - (1063)â»ñÝÇߨëÏÇ Ü. - (897)âÇÉÇÝ·³ñÛ³Ý ². Ð. – 1946âÇã»ñÇÝ . ì. - (356), (449), (454),(541), (587 ³ ) , (596 ³ ), (1708)â˳ñïÇßíÇÉÇ ê. – 654âáñ»ùãÛ³Ý ¨áñ· - (2021)âáõμ³ñ º. - (406)ää³Ë³Éáí³ êáõë³Ýݳ - (2009),(2027)ä³å³ç³ÝÛ³Ý ØÇù³Û»É - (2020)ä³ïϳÝÛ³Ý è³ý³Û»É - (348)ä³ñë³ÙÛ³Ý ²Ý³ÑÇï – 1447,1537ä³ñë³ÙÛ³Ý è. – 775ä³ñë³ÙÛ³Ý ì. – 1170, 1304ä³ñë³ÙÛ³Ý ì. ². – 458, 535, 547,561, 809, 1578, 1622ä³ñïǽáõÝÇ ì³ã» - 92, 442, 459,557, 585, 830, 1060, 1756ä»åá - (1448)ä»ïÇñ»³Ý ä»ïñáë – 1724ä»ïñáëÛ³Ý Ð. ². – 569, 1916ä»ïñáëÛ³Ý Þ. – 740, 810, 1103,1172ä»ïñáëÛ³Ý Þ. Ü. – 407, 426ä»ïñáëÛ³Ý Þ³Ñ»Ý – 1171ä»ïñáëÛ³Ý ìɳ¹ÇÙÇñ – 587 ³ , 596 ³ ,2017ä»ïñáëÛ³Ý Ê. – 1024, 1061ä»ïñáíëÏÇ Æ. – 695äɻ߳Ïáí Ø. . - (545)äá¹íáÛëÏÇ - (1)äáÉÛ³ñëÏÇ – 424äáÕáë»³Ý ÚáíѳÝÝ»ë – 936äáÕáëÛ³Ý ². – 1104äáÕáëÛ³Ý Ê. ê. – 433äáÕáëÛ³Ý Ê. ê. – 497, 1368äáÕáëÛ³Ý Ð. Ø. – 567äáÕáëÛ³Ý Þ. ². – 522äáÕáëÛ³Ý ìÉ. Ð. – 444äáÛ³×Û³Ý ¼³å»É - (2021)äáåáí ¸. - (1)äûÕáë»³Ý ². – 1025äûÕáë»³Ý ÚáíѳÝÝ¿ë – 936æ³ÝÇÏÛ³Ý ñÇ·áñ – 2010æ³÷³ñÇÓ» ²ÉÛáß³ - (425), (525),(561), (567), (824)æ»Ù³É - (596 ³ ), (1961)æÇμɳӻ . – 776æñμ³ßÛ³Ý . ´. – 1834æñμ³ßÛ³Ý ¾¹. – Ø. – 1623, 1948,1959æáõÉѳÏÛ³Ý . – 2043æáõÉѳÏÛ³Ý ê. – 1557æáõÉѳÏÛ³Ý ê³Ý¹ñá – 1376è³¹Ý»Ï Î. - (417), (456), (546),(644), (1932)è³ÙÇßíÇÉÇ Ø. – 1063è³¹ÇßÛ³Ý ê. Ð. – 489è³ßáÛ³Ý ä. (ù³Ý¹.) – 902è»ÛÝ·áɹ - (1)èǽ³Ý ê³μÇμ - 1538èáÙ³Ýáí³ ². – 609èáõμ»ÝÇ ²É. - (435)èáõμÇÝáíÇã - (1706)èáõë³Ýáí . ². - (424)æèêê. ê³Ñ³Ï ï»ë` Ø»ëÝÇÏ»³Ý ê. (ØÛ³ë-ÝÇÏÛ³ÝÇ »Õμ³ÛñÝ ¿)ê³¹áíëϳ۳ Úáõ – 1835ê³¹áíëÏÇ º. – 1449, 1835437

ê³É³ËÛ³Ý Ð. – 655ê³Ñ³Ï»³Ý ä. – 831ê³Ñ³ÏÛ³Ý ²ßáï – 1999ê³Ñ³ÏÛ³Ý È. – 1836ê³Ñ³ÏÛ³Ý ÈÇÉdz - 1450ê³Ñ³ÏÛ³Ý Ð. – 461, 656, 696, 811ê³Ñ³ÏÛ³Ý Ð. Â. – 697ê³Ñ³ÏÛ³Ý è. . – 1971ê³Ñ³ÏÛ³Ý ê. . – 548ê³Ñ³ÏÛ³Ý ì. – 386ê³Ñ³ÏÛ³Ý ì. Ø. – 539, 546ê³ÑÛ³Ý Ð³Ùá – 1233, 1728ê³Ññ³¹Û³Ý ê. Â. – 812ê³Ññ³¹Û³Ý ê. Ø. – 427ê³Õ³Ã»ÉÛ³Ý î. – 844, 1234ê³ÕáõÙÛ³Ý Ø. – 743ê³ÝÃáÛ³Ý Ø. – 845ê³ÝáëÛ³Ý ². – 1837ê³ñ·Ç½áí³ È. – 1902ê³ñ·ëÛ³Ý ². – 813ê³ñ·ëÛ³Ý ²É. – 1920ê³ñ·ëÛ³Ý ²ßáï – 1985ê³ñ·ëÛ³Ý ²ñ³ (ù³Ý¹.) – 646, 691,(1148), (1534)ê³ñ·ëÛ³Ý . ². – 1389, 1453ê³ñ·ëÛ³Ý . Ê. – 559ê³ñ·ëÛ³Ý ñ. – 348, 938, 1390,1451, 1452, 1454, 1577, 1838ê³ñ·ëÛ³Ý ¾. – 1002ê³ñ·ëÛ³Ý È¨áÝ - (454)ê³ñ·ëÛ³Ý Î³Ùë³ñ - (84)ê³ñ·ëÛ³Ý Ð. – 777ê³ñ·ëÛ³Ý Ð»ÝñÇ – 359, 1729ê³ñ·ëÛ³Ý ØÇÝ³ë – 1624ê³ñ·ëÛ³Ý ê. – 452, 939, 1601ê³ñ·ëÛ³Ý ê³ùá – 657, 1026ê³ñ·ëÛ³Ý ê»ñáμ - 1173ê³ñ·ëÛ³Ý ì. – 1455ê³ñ·ëÛ³Ý ì. Ð. – 1305ê³ñ·ëÛ³Ý ì³½·»Ý - (2002)ê³ñ·ëÛ³Ý ì³ñ¹·»ë – 1064, 1758ê³ñ¹³ñÛ³Ý Î. Ê. – 574ê³ñ¹³ñÛ³Ý ÎïñÇ× - 1839ê³ñÇÝÛ³Ý ê. – 622, 589ê³ñÏÇëáí ´. º. – 549ê³ñÛ³Ý ¾ÙÙ³ - 1759ê³ñÛ³Ý Ô³½³ñáë – 1341ê³ñÛ³Ý Ø³ñïÇñáë - (565),(587 ³ ), (736), (765), (770), (775),(864), (873), (1051), (1293),(1298), (1641), (1742), (1798)ê³ñÛ³Ý ê. – 395, 396ê³ñÛ³Ý úÉÛ³ - (573)ê³ñáÛ³Ý ¾ÙÙ³ - 1759ê³ñáÛ³Ý Èáõǽ³ - 2011ê³ñáõ˳ÝÛ³Ý Ü. – 452, 1391ê³ý³ñÛ³Ý Üí»ñ - (1096)ê³ýñ³ëïÛ³Ý ². – 2012ê»μ³ñ ºí·ÇÝ» - 1174껹ñ³ÏÛ³Ý ØáÉÇÏ – 874ê»Ûñ³ÝÛ³Ý ´»ÝÇÏ – 1964ê¨Û³Ý ì. . – 1027ê¨Û³Ý ì. Ô. – 482ê»ñ»μñÛ³Ïáí Î. – 1065ê»ñ»μñáíëÏÇ - (1706)êÇÙáÝÛ³Ý ². – 1840êÇÙáÝÛ³Ý ². ä. – 445êÇÙáÝÛ³Ý ²ñß. – 1456êÇÙáÝÛ³Ý Ð. è. – 1659, 1660,1841, 1842, 1843êÇÙáÝÛ³Ý Ðñ³ãÇÏ – 465, 477,1175, 1306, 1660, 2003, 2004êÇÙáÝÛ³Ý Þ. – 940êÇñ³Ýáõß - (455), (565)êáÉáíÛ³ÝÇ ÐáíÑ. - (944)êáÉááõËÇÝ ìɳ¹ÇÙÇñ – 1981êá˳óÏÇ - (1)êáÕáÙáÝÛ³Ý Ø. – 658, 846êáÕáÙáÝÛ³Ý Ø. ê. – 1307êáÕáÙáÝÛ³Ý ê. . – 43, 698êáÕáÛ³Ý ºñ³ÝáõÑÇ – 2033êå³Ý¹³ñÛ³Ý êáõñ»Ý - (387),(422), (425), (433), 433, (444),(452), (453), (457), (458), 461,(539), (540), (547), (558), (561),(565), (566), (567), (608), (622),(778), (824), (837), (871), (927),(941), (1278), (1355), (1663),438

(1668), (1670), (1681), (1690),(1716), 1884, (1911), 1937, (1084)êí»ïÉáí³ è»Ù³ - 1579êí»ñ¹Éáí Ú³. Ø. – (1), (394),(453), (424), (460), (1391)êíÇñǹáí Æ. ². – 418, (424), (453),(540), (546), 1940êï³ÉÇÝ Æ. ì. - (1), (407), (424),(461), (609), (733)êï³ÙμáÉóÛ³Ý ä³ñáõÛñ ²í. -(1907)êï³ÝϨÇã - (1)êï³ëáí³ - (1)êï»÷³ÝÛ³Ý ². – 1663êï»÷³ÝÛ³Ý . – 1177êï»÷³ÝÛ³Ý ØÇÑñ. – 460, 778êï»÷³ÝÛ³Ý ê. – 1691êï»÷³ÝÛ³Ý êï. – 477, 1308êïáõñáõ³ Ø»Éáñ ñ. – 1949êñ³åÇáÝÛ³Ý ê³ñ·Çëï»ë` ÈáõϳßÇÝêáõÇãÙ»½áí ². Ø. – 1580, 1692êáõÉóÝáí³ Ð. – 943êáõݹáõÏÛ³Ý . - (1113), (1246),(1310)êáõñ˳û³Ý Ð. Ø. – 1972êáõùdzëÛ³Ý Ð³Ùá – 2019êáõùdzëÛ³Ý ê³ùá – 714ì³ñ¹³ÝÛ³Ý ². – 1178ì³ñ¹³ÝÛ³Ý ²Õ. – 814, 875, 944ì³ñ¹³ÝÛ³Ý ²Õ³ëÇ – 423, 1028ì³ñ¹³ÝÛ³Ý ñ. - (560), (738),1844ì³ñ¹³ÝÛ³Ý º. – 633ì³ñ¹³ÝÛ³Ý Î. – 417ì³ñ¹³ÝÛ³Ý Î. ê. – 1922ì³ñ¹³ÝÛ³Ý Ð. – 452, (464)ì³ñ¹³ÝÛ³Ý è. Ô. – 1045ì³ñ¹³ÝÛ³Ý ê. - (386), 455, 1342ì³ñ¹³ÝÛ³Ý ì³ñ¹³Ý – 1343ì³ñ¹³å»ïÛ³Ý ². – 1457ìì³ñ¹³å»ïÛ³Ý ². ì. – 511, 569,1921ì³ó»ïÇë Æ. - (460)컽Çñáí Ê. – 79, 1309ì»ÉÇϳÝáí Ø. ¸. – 43, (417), (424),(453), (456), (546), (644), (692),698, 738, (1932)ì»ñѳñÝ ¾ÙÇÉ - (1263)ì»ñÙÇßÛ³Ýï»ë` ì»ñÙÇߨ ²É»ùë³Ý¹ñì»ñÙÇߨ ²É»ùë³Ý¹ñ - (1892),(1953)ìÇÏïáñáí – 496ìÇñ³μÛ³Ý ²Ù³ïáõÝÇ – 1960ìÇñ³μÛ³Ý Ð³ÛÏ – 2014, 2016ìÇñ³μÛ³Ý ê. ². – 1181ìßïáõÝÇ ²½³ï - (548)ìáñáßÇÉáí Î. º. - (438), (569),(720), (1226)ìñ³óÛ³Ý ê. - (405), (2012)îî³ÝÇÝ Ð³Ïáμ - (406)î³ïÛ³Ý Ð³Ûñ³å»ï - (1132)î»ñ-³μñÇ»ÉÛ³Ý ê. - (356), (436),(438), (449), (452), (455), (541),(544), (545), (585), (644), (914)î»ñ-³μñÇ»ÉÛ³Ý ê³Ñ³Ï – (585),(594), (1822), (2021), (2028)î»ñ-³ëå³ñÛ³Ý ¨áñ· - (1096)î»ñ-¨áñ·Û³Ý Ø. - (405)î»ñ-гñáõÃÛáõÝÛ³Ý ². - (565)î»ñ-гñáõÃÛáõÝÛ³Ýó - (438),(460), (511)î»ñ-Ô³½³ñÛ³Ý Ü³ñÇÙ³Ý -(596 ³ ), (1132)î»ñ-Ô³½³ñÛ³Ýó . – 1029î»ñ-ä»ïñáëÛ³Ý êÇÙáÝï»ë` γÙáî»ñ-ä»ïñáëÛ³Ý ê. - (452), (549)î»ñ-êÇÙáÝÛ³Ý ¸ñ³ëï³Ù³ï -(393), (417), 418, (426), (496),(540), (546), (556), 779439

î»ñÛ³Ý êáõë³Ýݳ - (442)î»ñÛ³Ý ì³Ñ³Ý – 92, (363), 364,(381), 417, (419), (422), (435),(438), (442), (445), (459), (460),(498), (502), (504), (526), (546),(548), (557), (565), (585), (587),(605), (648), (660), (710), (714),830, (837), (866), (869), (874),(1060), (1100), (1116), (1383),(1390), (1702), (1726), (1734),(1738), (1740), (1741), 1747,(1748), (1749), (1751), (1753),(1756), 1758, (1760), (1956),(2008), (2031), (2032)î»ñï»ñÛ³Ý ²ñë»Ý - (393)îÇËáÝáí ÜÇÏáÉ³Û - (1310)îÇÙÇñÛ³½¨ - (1)îá¹áñëÏÇ ². Æ. - (424), (1334)îáÝáÛ³Ý Î. – 1105îñ³ÏáõÝáí Ø. – 1106îñáóÏÇ È. ¸. - (2), 470, (596 ³ )îáõ˳ã¨ëÏÇ Ø. Ü. - (424), (460),(569), (587 ³ ) (808), (898), (1061)ð³ýýÇ - (446)ò˳ϳ۳ Ø. - (417), 461, (463),(464), (561), (824)òáɳÏÛ³Ý Ø³ñÇ – 1791, 1845ðòàõàõ¹áõÙÛ³Ý Î. – 743, 832àõÉÇμ»ÏÛ³Ý È. - (393)àõÉáõμ³μÛ³Ý ´³·ñ³ï – 1950àõÝßÇÉÇËï Æ. - (460)öö³ñë³¹³ÝÛ³Ý è. ê. – 1030440ö³÷³½Û³Ý ì³Ññ³Ù - (754)ö»ÑñÇ½Û³Ý ì. – 1539öÇñáõÙ»³Ý èáõμÇݳ - 588öÇñáõÙÛ³Ý ¸³ÝÇ»É-´»· - (1087)öÇñáõÙÛ³Ý ê. - (455)öÇñáõÙáí - (573)øø³Ã³ÝÛ³Ý è. - (438), (444), (449)ø³Ã³ÝçÛ³Ý º. – 1540ø³ÃÇμÇÉÇ Ø. – 1923ø³É³ßÛ³Ý ì. – 780ø³ç³ñ»Ýó Ðñ³ã – 833ø³éÛ³Ý ê³ÙëáÝ – 2000, 2005,2013ø³ñ³ÙÛ³Ý Ø. – 442øÇɳýÛ³Ý ². – 946øáã³ñ Ðñ³ãÛ³ - 39, 661, 662øáã³ñÛ³Ý Ø. – 1693øáãÇÝÛ³Ý ². º. – 1032, 1033,1034, 1068, 1069, 1070, 1108,1182, 1183, 1184, 1185, 1186,1235, 1313, (2021)úúÉûóÛ³ÝÇ ÜÇÏáÉ³Û – 405úÏáõç³í³ Ø. ê. - (545)úѳÝÛ³Ý ´. – 744úѳÝÛ³Ý Ð. – 1846úѳÝÛ³Ý Ð. ì. – 1úѳÝÛ³Ý Ð³Ûϳ½ - 1458úѳÝç³ÝÛ³Ý ´. – 419, 623, 816,847, 947, (1702)úѳÝç³ÝÛ³Ý ´. Ê. – 349, 541,1187, 1581úѳÝç³ÝÛ³Ý Þ. – 1344úíë»÷Û³Ý ê. ². – 426úѳÝç³ÝÛ³Ý ú. - (504), (1702)úï³ñÛ³Ý ê. – 504úïáóÏÇ - (1)úñ»Ë³ßíÇÉÇ Ø. – 405, (417),(457), (461), (463), (540), (545),

(556), (558), (559)úñçáÝÇÏÇÓ» . Î.ï»ëúñçáÝÇÏÇÓ» ê.úñçáÝÇÏÇÓ» ê. - (386), (394),(407), (417), (419), (424), (427),(436), (437), (449), (453), (457),(463), (464), (493), (540), (544),(545), (559), (561), (565), (567),(570), (573), (609), (692), (733),(764), (766), (811), (817), (824),(883), (913), (920), (926), (927),948, (979), (1000), (1249), (1295),1411, 1443, 1457, 1459, 1772,(1775), (1782), 1787, (1801),(1805), (1816), 1830, (1843), 1847,(1944)üü»É»ùÛ³Ý Ð. – 1314ü»É»ùÛ³Ý Ð. . -1071ü»É»ùÛ³Ý Ð. Ð. – 949üÇ·³ïÝ»ñ Úáõ ä. - (545)üÇáÉ»ïáí Æ. - (824)üñáõݽ» Ø. - (394), (565), (569),(713), (720), 912, (1228), 1787,1830 (1888), 1921, 1924441

ÀÀáåãÿí Ì. – (1195)Àáåöåäàðñêèé Ë. Ñ. – 429Àáðàìÿí Â. – 3, 448Àáðàìÿí Õîðåí – (1470), (1491),(1541), (1587)Àâàêÿí Ñìáàò – 950Àâåòèñÿí À. – (1191)Àâåòèñÿí Â. – 1315, 1316Àâåòèñÿí Ã. À. – 590, 1189Àãàáàáÿí Ð. Ë. – 353Àãàäæàíÿí Íèíà (Íóíý)Ôåðäèíàíäîâíà – (1858)Àãàÿí Ö. Ï. – 3, 31, 448, 462, 480,487, 586, 745, 1190, 1345Àãëàäçå À. – 951Àãîÿí Ì. Í. – (571)Àäàìîâè÷ È. À. – (518)Àäàìîâè÷ Ì. – 1460Àäæåìÿí Âàðòàí – (1236),(1238), (1240)Àçàðîâ À. Í. – 6Àçèçáåêîâ Ìåøàäè – (28), (94)Àçèçáåêîâà Ï. À. – 434Àçðîÿí Ë. – 1629Àíòóíè – (76)Àéðàïåòÿí Ã. – 1582Àéõåíâàëüä Þ. À. – (3), (24)Àêîïÿí Àêîï – (24), (927)Àêîïÿí À. Ì. – 7, 554Àêîïÿí Ì. – 746Àêóëîâ È. Â. – 575Àëàâåðäÿí Ñòåïàí – (579)Àëåêñàíÿí À. Â. – 1323, 1346Àëèáåêîâ È. ß. – 190, (397)Àëèáåêÿí È. ß. ñì. Àëèáåêîâ È. ß.Àëèåâ Î. – 1848Àëèõàíÿí Ñ. Ò. – 952Àìèðõàíÿí Øàâàðø – 408Àìèðõàíÿí Ñ. Ñ. – 1730Àìèðÿí Ý. Â. – 353, 1694Àíòîíîâ À. Å. – 390Àíòîíîâ Â. À. – 190Àíòîíèêîâñêèé À. – (17), 201Àíòîíèøèí Â. Ì. – 474Àðàêåëÿí Ã. À. – 490, 1348Àðàêåëÿí Ãåíçåë – 1995Àðàêåëÿí Ë. – 1849Àðàêåëÿí Ñ. – 1850Àðàêåëÿí Àëåêñàíäð – 1236Àðàìÿí Âàãàðøàê – (1631)Àðàìÿí Ò. À. – 132Àðåõîâ Ç. – (575)Àðåøÿí Ñ. Ã. – 624Àðçóìàíÿí Àøîò – 13, 420, 663,1602Àðçóìàíÿí Ì. Â. – 483, 625Àðçóìàíÿí Ð. – 1851Àðìåíÿí Ð. – 1661Àðóòþíÿí À. Î. – 110, 353, 1463,1510Àðóòþíÿí Ê. À. – 1510Àðóòþíÿí Ø. Ð. – 31, 586Àòàíàñÿí Ä. – 1486Àòàáåêÿí Ð. Ë. – 1694Àòàðáåêîâ Ã. À. – (408), (490,(666), 876, (1242), (1471), (1475),(1480), (1485), (1509), (1512),(1514)Àòàðáåêÿí Ã. À. ñì. Àòàðáåêîâ Ã. À.Àõìåä Øàõ Ãàäæàð ñì. ÃàäæàðÀõìàä ØàõÁàáåò È. – 1926Áàãäàñàðîâ – (7), 292, 345, 1504Á442

Áàãäàñàðÿí Îâ. Ì. – 15, 443Áàãäàñàðÿí Ñ. Á. – 132, 490, 1192Áàãèðîâ Ì. – 953Áàãðàìÿí È. Õ. – 527, (590)Áàéðàìîâ Ì. 461Áàëèêÿí Î. Ñ. – 1320, 1510Áàëóåâ Ï. Ñ. – (27), (40), (338)Áàëÿí Í. À. – 781Áàðàíîâñêèé Ê. – 575Áàðñåãÿí Ñ. – 1192Áàðñåãÿí Õ. À. – 747, 782, 834,1243Áàõ÷èíÿí – (302)Áàéàíäóð Àíàèò – 851, 1109Áåêçàäÿí À. À. – 164Áåñ Ãàðåãèí – 1193Áæèøêÿíö Ãàéê ñì. ÃàéÁçíóíè À. – 3, 448Áîí÷-Áðóåâè÷ Ì. Ä. – (491),1465, 1870Âàâèëîâ – 208Âàéíè÷ Å. – 835Âàëîáóåâ Ê. – 1494Âàðäàíÿí Ñò. (Ðîçèí) – 392,1244Âàðòàíÿí À. – 1852Âàðòàíÿí Àãàñè – (788), 955, 956Âàðòàíÿí Ð. Â. – 579Âàðòàíÿí Ôëîðà Ñ. – (1245)Âåëèêàíîâ Ì. Ä. – (69), 298, 305,344Âåðìèøåâ Àë. – (491)Âåðöèíàêèé Ý. À. – 466Âëàäèìèðöåâ È. Í. – 109, 1319Âëàñåíêî Ê. – 1853Âîëêîâ È. Ì. – 390ÂÂîñêàíÿí Â. – 1317Âîñêåð÷ÿí À. Ê. – 24, 506Âðàíãåëü – 538ÃÃàäæàð Àõìåä Øàõ – 2001Ãàé – (3), (23), (77), (170), (491),(1927)Ãàëåí÷èê Í. È. – 403Ãàíàëàíÿí Î. – 373, 1855Ãàðèáäæàíÿí Ã. Á. – 21, 132, 484,490, 554, 576, 579, 590, 664, 783,959, 1036, 1194, 1237, 1243,1318, 1347, 1348, 1856Ãàðèáäæàíÿí Ñ. Ã. – 579Ãàðèáÿí Á. – 958Ãàðèáÿí Ñ. – 746Ãàóïòìàí – (24)Ãåâîðêÿí Ìàìèêîí – 1928Ãåâîðêÿí Ýäóàðä – 1625Ãåêêåð À. È. – (7)Ãåîðãàäçå Â. – 308Ãîåðåö À. À. – 244Ãîëóá Ï. À. – 25, 514Ãîïíåð – (466)Ãîðáóíîâ Ò. Ñ. – 6, 397, 665Ãîðåëèê ß. – 1731Ãîðüêèé À. Ì. – (24)Ãðàêîâ Í. Å. – 415Ãðèãîðÿíö À. Ê. – (450), (666),(667), (784)Ãðèãîðÿíö Àë. ñì. Ãðèãîðÿíö À. Ê.Ãðèãîðüÿíö À. ñì. Ãðèãîðÿíö À. Ê.Ãðèäèí Ï. – 668Ãóêàñÿí Àäåëàèäà – 1857Ãóñåéíîâ Ä. – 392Ãþëüáåêÿí Ã. – 1372Ãþìðåöÿí Àèäà – 1238443

ÄÄàëëàêÿí Ã. Ì. – 7, 398Äàðâèí – (420)Äàðîíÿí Ñ. Ê. – 439, 528, 1195,1785Äàðüÿí Çàðçàíä ñì. Äàðÿí ÇàðçàíäÄàðÿí Çàðçàíä – (1192), (1204),(1236), (1238), (1240), (1625)Äåâäàðèàíè Ã. – 960Äåìèð÷ÿí Ê. Ñ. – 542, 1626, 1629Äåíèêèí À. È. – (168), (172),(330), (554), (1199)Äæàïàðèäçå À. – (28), (94)Äîáðîëþáîâ Í. À. – (628), (748)Äîâáîð-Ìóñíèöêèé – (403),(429), (516 ³ ), (517)Äîâëàòÿí Ôðóíçå – (1470),(1491), (1587)Äîäèí Ð. – 835Äîðìàí – 517Äóíàåâñêèé À. Ì. – 77Äóòîâ À. È. – (6), (337)Äóõîíîí Í. Í. – (491), 1493Åãîðîâ – (6), 130, 204, 243Åçåêÿí Ð. – 1732, 1859, 1929Åíóêèäçå À. – 392, 1480Åðçíêÿí Àðàìàèñ – 854Åñàÿí Å. – 1583ÅÆÆâàíèÿ Ã. Ê. – 1243Æåëòîâ Ñ. – 850, 961Æèëíîâè÷ Ä. Ô. – (596)Æîðäàíèÿ Í. Í. – 398Çàëåññêèé Ñ. – 962Çàðîáÿí ß. Í. – 431Çàðÿí Ðóáåí - (1928)Çåâèí Â. – 669Çåðíèöêèé Ì. Ñ. – 421Çëàòèí – 398Çëîòíèê Îëüãà – 1470Çóðàáîâ À. – 536, (1470), (1587)Èâàíîâ Òàðàñ – (1661)Èâàíÿí À. – (10), 63, 153, (836),1324Èâàøèí Â. Ã. – 8, 399, 670, 1196Èãíàòåíêî È. Ì. – 578, 581, 1072Èëüè÷ ñì. Ëåíèí Â. È.Èîàíèñÿí À. – 134, 136, 137, 138Èñààêÿí Ã. Ä. – 410Èñðàåëÿí Ð. – (673), (674)ÇÈÊàãðàìàíîâ Íåðñåñ – 550Êàäèøåâ À. Á. – 954, 1348Êàäèøîâ À. – 166Êàäûìîâ À. – 945Êàçàíäæÿí Â. Î. – 1627Êàçàíäæÿí Ð. – 1861, 1862Êàçàðÿí Ý. – 71Êàçåêî È. È. – 411, 555Êàçèåâ Ì. À. – 434Êàëàíòàð Ë. – (451)Êàëåäèí À. Ì. – (6), (337)Êàëìàíîâè÷ Ì. È. – 190, 201,(580), (582), (597)Êàìåíåâ – 208, 282, 285, 286Ê444

Êàìåíñêàÿ Í. Â. – 26, 499, 516Êàìåíüùèêîâ Â. Â. – (40), (338),(397), (517)Êàìî – (71), (667)Êàïðèýëîâà Ð. – 1927Êàðàáåêÿí Ì. – 133, 134, 136,137, 153, 164, 191, 278Êàðàâàé Ï. – 466Êàðàåâ – 88, 308, 309Êàðàïåòÿí – 154Êàðàïåòÿí À. Ã. – 110Êàðàïåòÿí À. Í. – 76, 412, 485,571, 957Êàðàïåòÿí Â. – 1479Êàðèíÿí À. Á. – 164, 392, 785,(1488), (1861)Êàðóìÿí È. – 1193Êàñüÿí Ñàðãèñ ñì. ËóêàøèíÑàðêèñÊàòàíüÿí – (76)Êàõèàíè Ìèõ. – 392Êâà÷åíêî – 208, 287Êåðåíñêèé À. Ô. – (25)Êèðîâ Ñ. Ì. – (78), 420, 491, 955,965, (975), (1497)Êíîðèí Â. Ã. – 17, 201, 466, 1481,1482, 1870Êíóíÿíö Á. – 1603Êîâêåëü È. È. – 596Êîçåêî È. Í. – 29Êîêàÿ À. – 786Êîë÷àê – (1199)Êîìàðîâ – 397, 1501Êîðàáëåâ Þ. È. – 416Êîðê À. È. – 1509Êîðíèëîâ – (670)Êîðñàêîâ È. À. – 413Êîòîâ È. – 1484Êî÷àð Ðà÷èÿ – 478, 671Êî÷èíÿí À. Å. – 1206Êðàâ÷åíêî È. Ñ. – 6, 474Êðîÿí Ë. – 1197Êðûëåíêî Í. Â. – (3), (6), (222),(234), (235), (337), (397), (491),(517), 1325, (1501), (1503)Êóäðèí Áîðèñ – (1239)Êóçíåöîâ – (398)Êóëè÷åíêî Ì. È. – 552Êóðàåâ Â. Â. – (505)Êóñèêüÿí È. Ê. – 439ËËàçàðåâû – (550)Ëàçàðÿí Ñ. – 133Ëàëàÿíö È. Õ. – (554)Ëà÷èíîâ Í. – 1628Ëåâàíäîâñêèé Ì. Ê. – (1194)Ëåíèí Â. È. (3), (4), (9), (13), (16),(17), (19), (20), (21), (22), (23),(25), (27), (30), (32), (40), (52),(53), (69), (206), (317), (338),(398), (399), (402), (416), (429),(430), (431), (438), (443), (451),(462), (475), (478), (479), (480),(483), (484), (491), (499), 505,(512), (516), (516 ³ ), (542), (550),551, (554), (555), (571), (576),(582), (586), (626), (631), (664),(669), (671), (747), (782), (783),(787), (795), (834), (851), (856),(959), (966), (967), (971), (973),(974), (977), (1188), (1189),(1190), (1191), (1193), (1195),(1199), (1202), (1204), (1239),(1240), (1243), (1316), (1347),(1500), (1510), (1626), (1629),(1631), (1632), (1732), (1929)445

Ëèáêíåõò Ê. – (491)Ëîãèíîâ Ì. È. – 416Ëóêàøèí Ñàðãèñ – (100), (164),280, (430), (440), (475), (571),1485, (1631)Ëóíà÷àðñêèé À. Â. – 479ÌÌààðè Ãóðãåí – 851, 1109, 1486Ìàçóðîâ Ê. – 700Ìàêèíöÿí Àíàèò – 3, 400Ìàêèíöÿí Ï. Í. – (76), (274), 164,(852), (1730)Ìàëîÿí Ç. – 1863Ìàëÿâèí – 1473Ìàìîíòîâ – (3)Ìàíàñÿí Ñ. – (673), (674)Ìàíó÷àðÿí À. – 1864Ìàðãàðÿí Íåëëè – 2034Ìàðãîëèí – (17)Ìàðêñ Ê. – (100)Ìàðòèðîñÿí Ì. Â. – 353, 1694Ìàðóõÿí À. Î. – 10, 409Ìàõàðàäçå Ô. – 107Ìàøêîâ Í. Ì. – 6Ìäèâàíè Áóäó – 552Ìåãðàáÿí Âóëåí – 2035Ìåäâåäåâ À. – 536Ìåëèê-Ïàðñàäàíîâ – (1321)Ìåëèê-Øàõíàçàðîâ – 274, 290,300, 301Ìåëèêñåòÿí Ð. – 1198Ìåëèêÿí Í. – 1629Ìåëîÿí Ñîíà – 2045Ìåëüíèêîâ Âñåâîëîä – (1239)Ìåðèíã Ô. – (3)Ìåñðîïÿí Í. – 1487Ìèíö È. È. – 516 ³ , 499, 954,1348Ìèðàíöåâ Ò. – (7), 163Ìèðîíîâ Ì. – 1240Ìèõàéëîâ – 7, 107, (242), (475),1311Ìèöêåâè÷ Â. Ñ. ñì. Ìèöêÿâè÷óñ-Êàïñóêàñ Â. Ñ.Ìèöêÿâè÷óñ-Êàïñóêàñ Â. Ñ. -(466), (580)Ìíàöàêàíÿí À. Í. – 3, 20, 23, 31,63, 69, 78, 398, 400, 430, 448,479, 491, 512, 586, 701, 787, 836,849, 852, 954, 966, 1199, 1200,1239, 1241, 1348, 1463, 1488,1489, 1490, 1630Ìèêîÿí À. È. – (462)Ìîâñèñÿí Í. – 853, 1491Ìîãèëåâñêèé Ñ. Ã. – (490), (666),(1464), (1471), (1475), (1480),(1485), (1509), (1512), (1514)Ìîëäàâñêèé Äìèòðèé – 1392Ìðàâÿí À. – (100), (1856), (1865),(2036)Ìóðàäÿí Â. – 1237, 1584, 1865Ìóðàäÿí Ñåðãåé – 1542Ìóðàëîâ Í. È. – 69, 162Ìõèòàðÿí À. – 1201Ìÿñíèêîâà Êñåíèÿ – (835)Ìÿñíèêîâà Îëüãà – (835)Ìÿñíèêÿí È. Ô. – 3, 448Íàçàðåòÿí À. Ì. – (855)Íàçàðÿí À. – 1866Íàèðÿí Ë. – 627Íàéäà Ñ. Ô. – 390, 401Íàëáàíäÿí Ì. – (3), (24), (439),(491), (528)Í446

Íàðèìàíîâ Í. – 107, 203, (490)Íåêðàñîâ Í. À. – (624)Íåðñèñÿí Ã. – 1202, 1242Íåðñèñÿí Ì. Ã. – 554Íåòûëüêèí À. – 40, 672Íæäå Ãàðåãèí – (1995)Íèêîãîñîâ Ì. Ã. – 483Íîâèêîâà Ô. À. – 6, 702Íóðèäæàíÿí Ñ. – 1733ÎÎâíàí Ãóðãåí – 628, 748Îâñåïÿí Âàãàí – (1630)Îâñåïÿí (Îñåïÿí) Ò. À. – 1492Îâñåïÿí Î. À. – 1603Îãàíäæàíÿí Á. – 1585Îãàíåçîâ Ã. – 1203Îãàíåñÿí Ñàðêèñ – 2036Îãàíåñÿí Ì. – 71Îðàõåëàøâèëè Ìàìèÿ – 392, 967Îðäæîíèêèäçå Ñåðãî (Ã. Ê.) – 63,88, 204, 308, 309, 391, (475),(491), (554), (625), (968), (975),(1475), (1489), (1496), 1870,(1877)ÏÏàíàñåâè÷ Ì. Ò. – 582Ïàðñàìÿí Â. À. – 1322Ïåòëþðà – (23), (185)Ïåòðèêîâ È. Ò. – 538Ïåòðîâ Ô. Í. – 954, 1348Ïåòðîâñêèé È. – 420Ïåòðîñÿí Ì. – 970Ïåòðîñÿí Ô. À. – 353, 1694Ïåòðîñÿí Ø. Í. – 1037, 1073Ïèêåëü Ð. Â. – 397, 1501Ïèðóìîâ Ñ. ñì. Ïèðóìÿí ÑèìîíÏèðóìÿí Ñèìîí – 392Ïè÷èêèàí Ò. – 392Ïëàòîíîâ Ð. – 1868Ïîãîñÿí Åðâàíä – (491)Ïîäâîéñêèé Í. È. – (118), (158),(491)Ïîëóêàðîâ Ï. Í. – (397)Ïîïîâ Ä. – (21 ³ ), (313)Ïî÷àíèí Ñ. Ç. – 27, 517, 973,1205, 1500Ïðèòîìàíîâ – 69, 89, 110, 275,277, 278, 281, 282, 283, 286, 288,289, 291, 293, 294, 295, 296, 297,298, 299, 302, 305, 306, 307Ïóãà÷åâ Ñ. À. – 397Ðàòíåê Ê. Ê. – 308, 340Ðîçèí Ñò. ñì. Âàðäàíÿí Ñò.Ðîìàíîâ Ì. È. – 413Ðóñòàâåëè Øîòà – (391), (793)Ñààêÿí Ë. À. – 63, 69, 849, 836Ñààêÿí Í. – 1928Ñàâèöêèé Â. À. – 259Ñàâèöêèé Ý. Ì. – 543Ñàäîâñêèé Å. – 974Ñàçîíîâ Ç. – 218Ñàïåøêî Ñ. – 675Ñàðáåé Å. Ã. – 554, 1869Ñàðêèñÿí Ñóðåí – 2046Ñàðêèñÿí Ý. Ã. – 110, 353, 1323,1510, 1694Ñàðüÿí Ìàðòèðîñ – (3), (24),1112, (1392)ÐÑ447

Ñâåðäëîâ ß. Ì. – (69), (415), 479,(491)Ñâèðèäîâ È. À. – 398, 849, (1203)Ñåéðàíÿí Ï. – 400Ñåëåçíåâ Â. Ñ. – 397Ñåëèâàíîâ Ï. À. – 26, 474, 486,492, 516, 518, 537, 538, 572, 575,578, 581Ñèêîðñêèé Â. Ì. – 415Ñèìîíÿí Äð. – 392Ñêîðîáîãàòûé Â. – 676Ñìîëüíèêîâ À. – 1871, 1872Ñîëîäêîâ Å. – 677, 1207Ñðàïèîíÿí Ñàðãèñ ñì. ËóêàøèíÑàðãèñÑïàíäàðÿí Ñ. Ñ. – 24, (451), 506,(554), 1603Ñòàëèí È. Â. – (17), (30), 466,(475), (479), (580), (596), (702)Ñòàøêåâè÷ Í. Ñ. – 582, 1868,1873Ñòåïàíÿí À. – 975Ñòåïàíÿí Ñ. – 1875Ñòåïàíÿí Ê. – 1874Ñòóðóà Â. – 392Ñóðõàòÿí – 945Ñóíäóêÿí Ãàáðèåë – (451), (1192),(1204), (1236), (1238), (1240),(1928)ÒÒàâàêàëÿí Í. À. – 590Òàìðàçîâà È. – 792Òàðàõ÷ÿí Â. – 1245Òàòèêÿí Ø. – 1587Òàòîñÿí Ã. – 478Òåìåðÿçåâ – (420)Òåð-Àðóòþíÿí Ì. – (491)Òåð-Ãàáðèåëÿí Ñààê – (76), (108),836, 957, (957), (1321), 1323,1326, 1874Òåð-Êàçàðÿí – 945Òåð-Îãàíÿí – 1502Òåð-Ïåòðîñÿí Àðøàê ñì. ÊàìîÒåð-Ñèìîíÿí Ä. – (7)Òåðÿí Âààí – (16), (24), (484),(2034)Òîâìàñÿí Ñ. À. – 402, 629Òîäîðñêèé À. È. – (1731)Òîðîñÿí Äæèì – (1629), (1863)Òðàñêóíîâ Ì. – 793Òðîöêèé Ë. Ä. – (475), (484)Òðóñåâè÷ È. Ä. – (518)Òóìàíÿí Ì. Ñ. – (876), (1323)Òóìàíÿí Î. – (24)Òóõà÷åâñêèé Ì. È. – 209, (491)ÓÓíøëèõò È. Ñ. – 209, (491)ÔÔèîëåòîâ È. – (28), (94)Ôîìèí Â. Â. – 1520Ôðóíçå Ì. Â. – (29), 392, (399),(411), (429), (491), (516), (543),(555), (975), 1506ÕÕàëàòîâ À. Á. – (10), (63), 836,849, 1323Õàíçàäÿí Ö. Õ. – (373), (374)Õàíîÿí Ñ. Ì. – 1521Õàðìàíäàðÿí Ñ. Â. – 14, 19, 440,438, 475, 552, 630, 856, 1110,448

1327, 1695, 1877, 1878, 1879Õà÷èêîâ À. – 154Õîõëîâ Â. – 1523Õðóùåâ Í. Ñ. – 431, 794Õóäàâåðäÿí Ê. Ñ. – 14, 16, 440,451, 678, 976, 1632Õóðøóäÿí Ë. À. – 976××åðâÿêîâ À. Ã. – 166, 1466×åðíóøåâè÷ Ä. Ñ. – 1466×åõîâ À. Ï. – (24), (420)×èëèíãàðîâ – 295, 345×îëàõÿí Ë. Â. – 110ØØàáóíÿ Ê. È. – 543Øàâåðäîâ À. – 392, 957Øàâåðäÿí Äàíóø – (75), 1372Øàâåðäÿí Ñ. – 977Øàâåðäîâà Ñ. Í. – (1583)Øàìùÿí – 1370Øàìÿêèí È. Ï. – 577Øàòèðÿí Ã. Ì. – 1463Øàòèðÿí Ìèêàåë – 519, 563,1393, 1520, 1542, (1871)Øàóìÿí Ñ. Ã. – (3), (23), 24, (28),(94), (451), (491), 506, (528),(554), (790), (1603)Øàõàçèçîâ À. – 1502Øâàðö – 209Øèðàç Àðà – (1629), (1863)Øèðèíÿí Ð. - 1929Øóìåéêî Ì. Ô. – 580Ùåòèíèí Ì. – 795ÙÝëèàâà Ø. Ç. – 88, 204, 308, 309,392, (1110), 1311Ýíâåð-ïàøà – (3)Ýíãåëüñ Ô. – (100)Ýññåí – 341Ýßßêóáîâñêàÿ Ñ. – 631ßêóòîâ Â. – 978ßðêèí Â. È. – 190ßðìóñèê Ý. Ñ. – 596ßöêåâè÷ È. – 679449

´àì²Ü¸²ÎàôÂÚàôܺñÏáõ Ëáëù ....................................................................................... 3². ü. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ ÏÛ³ÝùÇ ¨ ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³ÝÑÇß³ñÅ³Ý ï³ñ»Ãí»ñÁ .................................................................8². ØÛ³ëÝÇÏÛ³Ý. ºñÏ»ñ......................................................................14ÀÝïÇñ »ñÏ»ñ.....................................................................................18²é³ÝÓÇÝ ·ñù»ñ ................................................................................33ä³ñμ»ñ³Ï³Ý Ù³ÙáõÉáõÙ ¨ ÅáÕáí³ÍáõÝ»ñáõÙ................................48ñù»ñ ²É. ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ........................................................102²É»ùë³Ý¹ñ ØÛ³ëÝÇÏÛ³ÝÇ Ù³ëÇÝ å³ñμ»ñ³Ï³Ý Ù³ÙáõÉáõÙ ¨ÅáÕáí³ÍáõÝ»ñáõÙ...................................................................214ú·ï³·áñÍí³Í ·ñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý ó³ÝÏ ............................................415ñù»ñ ................................................................................................415²Ùë³·ñ»ñ .........................................................................................422»ñûñ..............................................................................................423²Ýí³Ý³ó³ÝÏ....................................................................................424450

ÐÐ ØÞ²ÎàôÚÂÆ Ü²Ê²ð²ðàôÂÚàôÜвڲêî²ÜÆ ²¼²ÚÆÜ ð²¸²ð²Ü²Èºøê²Ü¸ð ØÚ²êÜÆÎÚ²ÜλÝë³Ù³ï»Ý³·ÇïáõÃÛáõÝγ½ÙáÕÝ»ñ`ÊÙμ³·Çñ`êñμ³·ñÇã`гٳϳñ·ã³ÛÇÝß³ñí³ÍùÁ`². ¸²ìÂÚ²Üè. Âàôزêڲܲ. ê²ðêÚ²Üì. äºîðàêÚ²Üæ. ÎàêîÆÎڲܲ. ²Â²´ºÎÚ²ÜÞ. àêβÜÚ²Üгٳϳñ·ã³ÛÇÝÓ¨³íáñáõÙÁ` Þ. àêβÜÚ²ÜÜ. ê²ØìºÈÚ²Ü451

452______________________________________ÂáõÕÃÁ` ûýë»Ã: îå³·ñáõÃÛáõÝÁ` ûýë»Ã:̳í³ÉÁ` 28.25 ïå. Ù³ÙáõÉ: â³÷ëÁ` 60x84 1 /16: