ksi¹¿ka medico.cdr - Medico Brain

WstępZdognie z badaniami przeporawdzomyni na brytyijskch uweniretasytch nie mazenacznia kojnolesc ltier przy zpiasie dengao solwa. Nwajzanszyime jest, abyprieszwa i otatsnia lteria byla na siwom mijsecu, ptzosałoe mgoą być w niaedziłei w dszalym cąigu nie pwinono to sawrztać prolbemów ze zrozumieniem tekstu.Zaskakujące? Podobnie jak to co przeczytasz dalej o możliwościach swojego mózgu….Tony Buzan, jeden z największych światowych autorytetów z dziedziny technikuczenia się uważa, że mózg człowieka jest jak śpiący gigant. Składa się bowiemze 100 miliardów neuronów. Każdy neuron jest zdolny wykonać nawet do 10tysięcy połączeń z innymi komórkami nerwowymi. W gąszczu tych scaleń ukrytyjest ogromny potencjał. Nowa metoda neurotechnologii umożliwia poszerzeniejego efektywności a także otwiera perspektywy leczenia zaburzeń neurologicznych,psychiatrycznych i psychosomatycznych.Centrum Rozwoju Mózgu2

1. Co to jest eeg biofeedback????EEG Biofeedback inaczej: neurofeedback jest metodą, która umożliwia zmianę charakterystykwłasnych fal mózgowych poprzez korzystanie z otrzymanych zwrotnie informacji o przebiegupracy mózgu. Osoba trenująca poprzez aktywny udział w treningu, uczy się modyfikowaćwzorzec fal mózgowych.2. Czym są fale mózgowe????To inaczej czynność bioelektryczna mózgu. Proces bioelektryczny komórek nerwowych zapisanyw postaci fali opisują dwa podstawowe parametry, częstotliwość [Hz.] oraz amplituda [µV.].Pasmo fal rozciąga się od 0,5 Hz do 40 Hz < [i więcej]. W tej przestrzeni wyróżniamy czterypodstawowe fale generowane przez mózg:0,5 – 3 Hz.= Delta, 7 Hz. = Theta, 13 Hz. = Alpha, 14 – 30 Hz. = Beta4. Jakie są powiązania, korelacje między falami mózgu, stanempsychicznym człowieka i jego zachowaniem????Dominacja poszczególnych składowych fal, zmienia zakres świadomości:FalemózgoweFizjologicznekorelacjeSubiektywneodczuciaCzynnościi zachowaniaStany patologiczne[nadmiar/niedobór ]DeltaGłęboki sen bezmarzeń sennych,uwolnienie hormonuwzrostu,regeneracjaNieświadomośćNieruchomy,letargiczny,nieświadomyUszkodzeniaczaszkowo- mózgowe,zmiany nowotworoweThetaGojenie się,integracjaumysł/ciałoObszar intuicyjny,twórczy, fantazjujący,obrazowy,odzyskujący nieświadometreściTwórczość, intuicja;ale także:nieuważny, rozkojarzonyDekoncentracja i problemyw skupieniuuwagi (ADD, ADHD).Charakterystyczny dladepresji, zamkniętychuszkodzeń głowy orazepilepsji, śpiączkaAlfaodprężony,rozluźnionyZrelaksowany, nieruchomy,bez sennościpowodujeznaczący wzrostpłynności w tworzeniupojęći wyobrażeń,stanowiącejpodstawęrozwiązywaniaproblemów.Rozmyślanie,brak działania,natchnienie,motywacja,przyswajanieW lewym płacieczołowym jakoznacznik zaburzeńdepresyjnych /Obniżenie wiąże sięz lękiem, nadmiernezogniskowanie naświecie zewnętrznym,sztywnośćwww.medico-brain.pl3

SMRUwaga zewnętrzna,homeostaza,czujność,fizyczna ciszaOdprężony jeszczeogniskujący uwagę,integrujący,wyciszenieJest hamowanyprzez ruch;unieruchomienieciała możepowiększać SMRNiskie SMR może odzwierciedlaćADD, brakzogniskowanej uwagiBeta 1Raźny, czynny,rześkiMyślenie, świadomysiebie i otoczeniaUmysłowadziałalność,zewnętrznieskupiona uwagaBeta 2Ogólna aktywacjafunkcji umysłui ciałaBystrość, poruszenie,zdenerwowanie,irytacja,ekscytacjaUmysłowa działalność,matematyczneobliczenia,planowanieNadmiar jako markerlękuAktywność bioelektryczna mózgu zmienia się z wiekiem, zależna jest od, stanu fizjologicznego(czuwanie, sen), stanu emocjonalnego, zmienia się pod wpływem różnych bodźcówwewnętrznych i zewnętrznych.Interpretacja wzorca fal mózgowych jest złożonym procesem popartym m.in.: informacjamiz wywiadu i analizą proporcji między poszczególnymi falami mózgu. Dlatego też umieszczonyw tabeli materiał stanowi jedynie wartość orientacyjną.5. Skąd wziął się pomysł na Biofeedback?.???Technika Biofeedback sięga swych początków do teorii warunkowania instrumentalnego B. F.Skinnera. Czerpie także z założeń Neala E. Millera wedle, których autonomiczny układ nerwowy[regulujący min.: pracę serca, oddychanie] może w pewnym zakresie podlegać kontroli. N. Millerw eksperymentach badawczych udowadniał, że funkcje AUN można celowo modyfikować.6. Od jak dawna bada się skuteczność EEG Biofeedback?.???Metodyczną pracę nad systemem EEG Biofeedback rozwinął w 1958 roku na Uniwersytecie SanFrancisco Joe Kamiya. W latach osiemdziesiątych nastąpił rozkwit metody za sprawą studiówprowadzonych przez prof. Barrego Stermana dla Amerykańskiego Ośrodka Lotów KosmicznychNASA. Wyniki badań z zastosowania urządzenia EEG Biofeedback były zdumiewające; okazałosię bowiem, że trening fal SMR skutkuje statystycznie podwyższeniem progu drgawkowego,co oznacza redukcję ( 60%) napadów u osób chorujących na epilepsję.Współpracownik prof. Stermana, dr Joel Lubar wykazał natomiast, że metoda ta może byćz powodzeniem stosowana także, w przypadku występowania nadpobudliwości psychoruchowej,zaburzeń uwagi i zaburzeń procesu uczenia się [ADHD i ADD]. Pennison przeprowadził seriętreningów u weteranów wojenny w Wietnamie; co dało podstawy do uznania efektywnościzastosowań metody EEG Biofeedback u osób z syndromem stresu pourazowego i zaburzeniamilękowymi. Natomiast Tansey z pozytywnym efektem wykorzystał EEG Biofeedback w terapiidzieci z trudnościami pisania i czytania [dysleksja].Centrum Rozwoju Mózgu4

7. Czy skuteczność metody potwierdzona jest terapią osóbz różnymi dysfunkcjami????Tak, liczne badania wskazują efektywność EEG Biofeedback m.in..: w leczeniu zaburzeń nastroju,zaburzeń lękowych, neurastenii, napięciowych bólach głowy, schizofrenii, zaburzeniach obsesyjno-kompulsywnych(nerwica natręctw), autyzmie, upośledzeniu umysłowym i uszkodzeniachmózgu.8. Gdzie są publikowane te badania?.???Wyniki tych badań są przedstawiane w fachowych czasopismach naukowych takich jak: Journalof Neurotherapy, Journal of Clinical Psychology, Brain & Cognition, International Journal ofPsychophysiology, Clinical Electroencephalography, Biofeedback & Self-Regulation, Biofeedback,Adolescent Psychiatric Clinics of North America, Comprehensive Psychiatry, Advances In MedicalPsychotherapy, Medical Psychotherapy, Science, Archives fur Psychologie, Journak of behaviourtherapy&Experimental Psychiatry, International Journal of Addiction, Advances in Clinical ChildPsychology, Scandinavian Journal of Behaviour Therapy, Biological Psychiatry, Australian Journalsof Developmental Disabilities.9. Jakie jest zatem konkretne zastosowanie tego urządzenia????Treningi EEG Biofeedback służą zarówno ludziom zdrowym i aktywnym a także osobom z wyraźnymidysfunkcjami na podłożu neuro- psycho- fizjologicznym [W oparciu o: MinisterstwoZdrowia Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej (U.S. Department of Health and HumanServices)].www.medico-brain.pl 5

W zaburzeniach psychicznych i psychosomatycznych(dzieci, młodzież, dorośli):zaburzenia uwagi, koncentracji +/- nadpobudliwość[zespoły ADHD, ADD],agresja,problemy szkolne (słabe wyniki w nauce, dysleksja,dysgrafia, dysortografia itp).rozwojowe wady wymowy,autyzm,przewlekłe bóle głowy, migreny,zaburzenia snu,zespół chronicznego zmęczenia,stany lękowe,natręctwa,tiki,depresja,zaburzenia przyjmowania pokarmów (bulimia, anoreksja),trema,napięcia wewnętrzne,obniżona samoocena.W chorobach neurologicznych:dziecięce porażenie mózgowe,urazy czaszki,stan po operacji mózgu,epilepsja,w rehabilitacjach po udarach mózgu.U osób zdrowych i aktywnych:w celu poprawy szybkości zapamiętywania, uczenia się i przypominania materiału[także w zakresie języków obcych],w dążeniu do uzyskania lepszych wyników sportowych, muzycznych,dla grupy osób, narażonych na pracę w warunkach stresogennych [związanaz dużą odpowiedzialnością i koniecznością podejmowania szybkich decyzji](biznesmeni, piloci, maklerzy, kontrolerzy ruchu, policjanci),u osób ze środowisk twórczych (artyści, dziennikarze),u osób uprawiających sporty wyczynowe.Centrum Rozwoju Mózgu6

10. Czy są jakieś ograniczenia wiekowe????W terapii uczestniczyć może jużosoba w wieku 3 lat, górnychograniczeń nie ma.11. Co powinien zawierać profesjonalny i bezpieczny koszyk świadczeńdiagnostyczno - terapeutycznych????Spotkanie z koordynatorem medycznym [celem jest zapoznanie pacjenta z podstawową wiedządotyczącą terapii EEG Biofeedback, przedstawienie możliwości i zakresu pomocy, ustalenieoczekiwań oraz odpowiedź na ewentualne pytania],Konsultacja neurologiczna [polega na ocenie stanu neurologicznego pacjenta. Neurolog na tejpodstawie wydaję opinię, która stanowi podstawę bezpiecznej terapii. W razie koniecznościlekarz zleca wykonanie dodatkowo badania EEG],Kwalifikacja psychologiczna [celem jest psychologiczna ocena problemu oraz odpowiednieukierunkowanie terapii. Uwzględniona zostaje kluczowa w przebiegu terapii psychiczna sferaczłowieka.],Badanie QEEG [Mapa mózgu, która obrazuje ilościowo wzorzec EEG. Jest punktem wyjściawedług którego rozpisuje się protokół treningowy],Analiza badania QEEG [pacjent otrzymuje oryginał w formie tekstowej. Opis QEEG daje możliwośćwstępnej orientacji co do wyników w odniesieniu do norm populacyjnych],Badania kontrolne [stały monitoring terapii- np.: na przestrzeni 12 treningów niezbędne jestwykonanie 3 badań /2x QEEG oraz 1x mini QEEG],Opieka specjalisty neurofizjologa [nad prawidłowością przebiegu terapii czuwa doktorneurofizjologii klinicznej. Od początku terapii towarzyszy pacjentowi poprzez przekazywaniesugestii, analiz i interpretacji osobie prowadzącej treningi.],Konsylium terapeutyczne z udziałem pacjenta. Jest to wspólna analiza zmian, które zaszływ terapii i ustalenie dalszego planu postępowania.Wypis z przebiegu terapii [Jest to podsumowanie i analiza efektywności postępów neuroterapii].www.medico-brain.pl7

12. Jak wygląda trening????Trening przebiega raczej w formie zabawy niż ciężkiej pracy, ale organizm trenującego może odczuwaćzmęczenie. Pacjent siedzi w fotelu, w wygodnej, wybranej przez siebie pozycji.Zwrócony jest twarzą w stronę monitora, na którym emitowane są wideogry. Przebieg gry jestzobrazowanym przebiegiem fal mózgowych trenowanego. Informacje uzyskane z obrazu dająpacjentowi możliwość poznania reakcji własnego mózgu. W oparciu o tą umiejętność poprzeztreningi można tak zmodyfikować jego pracę aby funkcjonował optymalnie.13. A od strony technicznej????Terapeuta zakłada trenowanemu na głowę, dwie lub więcej elektrod (wg wskazań indywidualnych)oraz dwie elektrody uszne. Elektrody przytwierdzone są żelem, który utrzymuje je nagłowie, dodatkowo ułatwiając przewodzenie.14. A coś o sprzęcie????Staramy się wprowadzać na bieżąco wszelkieulepszenia w naszej aparaturze. Należy wspomniećo modułach Biofeedback wykorzystującychnagrania DVD [bajki], filmy AVI.,własne kompozycje graficzne, wzmocnieniadotykowe oraz systemy odczytu i pracydodatkowych parametrów: temperatury,oporności skóry, pulsu, oddechu. Wszystkoto wpływa korzystnie na jakość treningówi pozwala na szybsze uzyskiwanie pożądanychefektów.15. Co zatem musi robić pacjent????Zadaniem pacjenta jest dążenie do osiągnięcia jak najlepszych wyników gry jedynie za pomocąsiły swojej woli. Komputer dźwiękiem sygnalizuje, kiedy praca mózgu jest dobra i stosownie jąnagradza punktami (w tym momencie następuje sprzężenie zwrotne). Suma zdobytych przezpacjenta punktów pokazywana jest na monitorze po każdej rundzie.16. Czym zajmuje się Neuroterapeuta????Terapeuta korzystając z programu komputerowego śledzi pracę fal mózgowych pacjenta, promującfale pożądane przy jednoczesnej redukcji fal niekorzystnych, mogących być źródłemniezadowalającego w życiu funkcjonowania człowieka lub nawet jego problemów zdrowotnych.Wyniki całej sesji zapisywane są w bazie danych pacjenta . Po każdej sesji drukowane są onew celu śledzenia czynionych postępów.Centrum Rozwoju Mózgu8

17. Na ile bezpieczna jest to metoda????Terapia EEG Biofeedback prowadzona przez specjalistów jest całkowicie bezpieczna i nie zanotowanojak dotąd żadnych skutków ubocznych . Jednak bardzo ważne jest aby treningi były prowadzoneprzez osoby posiadające certyfikat neuroterapeuty oraz dodatkowo, aby nad przebiegiemprocesu terapii czuwał wyspecjalizowany lekarz.18. Czy to może boleć????Procedura jest zupełnie bezbolesna i nieinwazyjna. Podobnie jak aparat EKG rejestruje sygnałemitowany przez serce, tak samo aparat EEG-biofeedback rejestruje sygnał emitowany przezmózg, który jako znacznie słabszy niż sygnał EKG, musi być wzmocniony przez głowicę EEG Biofeedback.Sygnał rejestrowany i przetwarzany komputerowo, w innej postaci widzi terapeuta,w innej osoba poddawana terapii. Terapeuta śledzi aktywność mózgu zapisaną w postaci liczbtakże zobrazowanych graficznie(QEEG), i dodatkowo w formie krzywej EEG. Osoba poddawanatreningowi, równocześnie tą samą aktywność swojego mózgu widzi w postaci wideogry.19. Czy jest to rodzaj stymulacji elektrycznej?.???Nie, celem treningu nie jest pobudzania mózgowia prądem o jakimkolwiek napięciu. Przeciwnie,mózg w sposób ciągły emituje niewielkie prądy zapisywane i obrazowane przez urządzenie.Prądy te to właśnie fale mózgowe zmienne w zależności od stanu psychofizjologicznego pacjenta.20. Czy sygnał zwrotny jest wzmocnieniem dla mózgu, czy dla osobytrenowanej????Informacja zwrotna jest podnietą dla podmiotu, nie dla mózgu.21. Dlaczego grafika gier jest tak banalna????Czym bardziej złożona grafika i niejednoznaczny przekaz zwrotny tym też wolniejsza reakcjai mniej skuteczny trening.www.medico-brain.pl9

22. Jak długo trwa terapia EEG Biofeedback????Tu nie stosuje się jednakowego szablonu, czas trwania terapii ustala się indywidualnie. Uzależnionejest to od stopnia złożoności problemu oraz od krzywej uczenia się czyli względnego tempaprzyswajania treści. W przypadku głębokichdysfunkcji terapia jest długoterminowa(np. epilepsja, afazja - aż 80 sesji,ADHD - 40-60 sesji). Niekiedy jednakwystarczy (względnie drobna trudnośću osób zdrowych ok. 10 - 20 spotkań), abyzauważyć poprawę.???23. Kiedy możnaodczuć efektytreningu?Proces ten jest wielofazowy, kumulacyjny,lecz nie postępuje liniowo. Niektóre osobyna początku doświadczają podekscytowaniaopartego na tzw. efekcie nowości.Jest to stan przejściowy i wygasapo paru dniach. Dalej względnie regularnieobserwuje się poprawę samopoczuciapodczas trwania treningu lubniedługo / do kilku godzin/ po jegozakończeniu. Ostatecznie, i tu upatrujesię podstawowego celu treningów, jestpostępująca stopniowo poprawa funkcjipsychicznych.24. Czy wykonanie wielu sesji w krótkich odstępach czasu pozwoli szybciejosiągnąć pożądane wyniki?Niestety nie. EEG Biofeedback opiera się na neuroplastyczności mózgu, czyli zdolności neuronówdo trwałych przekształceń funkcjonalnych, w oparciu o reorganizację struktury, poprzez tworzenienowych połączeń synaptycznych i wygaszanie tych, które są w nadmiarze. Zmiany tego typunie zachodzą natychmiast. Prof. Sterman, specjalista w dziedzinie brainfeedback zaleca oddzielaniesesji neurofeedback fizjologicznym snem.???25. Co oznacza neuroplastyczność????Neuroplastyczność jest konstytutywnym warunkiem procesu uczenia się i pamięci. Zmianydokonują się w neuronach na poziomie połączeń synaptycznych, pod wpływem bodźcówz zewnątrz pewne okolice mózgu mogą się zmieniać.Centrum Rozwoju Mózgu10

26. Czy jest to system 100% skuteczny????Oczywiście nie ma takiej metody. Badania wskazująjednak, że blisko 90% osób dostrzega korzystnywpływ treningu. Subiektywne oceny potwierdzająneutralne badania parametrów funkcji poznawczychtakich jak: koncentracja uwagi, płynność pojęciowa,osiągnięcia szkolne, IQ [ciekawostka z badańOthmera: można podwyższyć I. Q. nawet o 33 pkt.]etc. Warto podkreślić, że rezultaty są wypadkowąwielu zmiennych. Podstawą dobrych efektów jestmotywacja i współpraca osoby trenowanej. Na ostatecznywynik terapii ma wpływ: indywidualnaplastyczność i fizjologia mózgu oraz motywacjia.www.medico-brain.pl11

27. Czy to co trenuje się w czasie sesji pozostaje na stałe????W treningu mózgu dochodzi do wystąpienia efektu akumulacyjnego, czyli dawki treningu nietrzeba stopniowo zwiększać. Uogólnia się zdolność do zmiany stanów, ale nie uogólnia się stan,do którego wprowadza się pacjenta podczas treningu. Z czasem „proteza” w postaci aparaturyprzestaje być potrzebna – wówczas utrwalona zostaje zdolność samokontroli. Słowem, mózgefektywnie i precyzyjnie zaczyna przełączać się w stosowne częstotliwości. [Istnieją badaniapokazujące, że efekty wypracowane podczas treningów u pacjentów z ADHD utrzymują sięnawet do 10 lat po zakończeniu terapii; patrz: Lubar, Tansey].28. Czy należy uczestniczyć regularnie w treningach????Tak, oczywiście wskazana jest systematyczność oraz intensyfikacja treningów w początkowymetapie terapii [2 razy w tygodniu]. Ciągłość sesji zagwarantuje utrwalanie się wzorca fal mózgowych.Przerwanie terapii nie grozi jednak utratą dotychczasowych postępów.!29. Czy do tego potrzebawiary?motywacjazaangażowanieaktywność.???Jeśli już to zdecydowanie wiaryw siebie i w swoje możliwości.W szerszym znaczeniu: ważnajest, jak w każdym treningu:30. Co relacjonują osoby po treningu????Odczucia są szalenie subiektywne. Incydentalnie zdarza się, że nie osiąga się zaplanowanychcelów. Czasem jednak pacjent nie zdaje sobie sprawy z polepszenia zdrowia - zmiany bowiemzachodzą powoli i trudno jest odtworzyć sobie w pamięci stan z pierwszej wizyty.Centrum Rozwoju Mózgu12

31. Jak mogę przekonać, kogoś kto nie wierzy lub jest sceptycznie nastawionydo EEG Biofeedback?Przede wszystkim system EEG Biofeedback i ewentualna skuteczność metody nie jest kwestiąwiary, lecz wiedzy. Wobec nowości każdy okazuje pewien rodzaj sceptycyzmu, tym bardziej, żemetoda ta pozwala osiągnąć znaczącą zmianę w stosunkowo niedługim czasie. Sugeruję odesłanietakiej osoby do bogatej fachowej literatury z zakresu psychofizjologii, badań – dostępnychtakże w Internecie (np. www.medico-brain.pl) - wykazującej efektywność i podstawy neuroterapiiEEG Biofeedback.???32. Metoda z kosmosu????Tylko o tyle, że metoda taopracowana, została przeznaukowców z amerykańskiegoośrodka lotów kosmicznychNASA.Dzięki współpracy specjalistówróżnych dziedzin,w tym: neurologii, psychologii,neurotechnologiipowstało narzędzie skuteczniewspierające i udoskonalającepracę mózgu.Zakres stosowania EEGbiofeedback jest ogromnypoprzez zwrotne korygowaniewzorca fal mózgowychw procesie uczeniasię powoduje poprawęfunkcjonowania psychofizjologicznego.33. Czy terapia jest refundowana przez NFZ????Terapia biofeedback nie jest refundowana przez NFZ, choć w wykazie procedur medycznychICD-9 znajduje się pod nazwą inne formy psychoterapii. Inaczej natomiast wygląda sytuacjaw Stanach Zjednoczonych, czy choćby w krajach Europy Zachodniej. Tamtejsze systemy opiekizdrowotnej w standardowych pakietach rehabilitacyjnych umieszczają metodę sprzężeńEEG Biofeedback.www.medico-brain.pl13

34. Czy EEG Biofeedback ma coś wspólnego z bioenergoterapią????Bioenergoterapia – należy do niekonwencjonalnych, kontrowersyjnych metod terapeutycznych(sprzeczna z wiedzą medyczną). Terapeuta oddziałuje na pacjenta enigmatyczną "bioenergią",rodzaj swoistego środka leczniczego.EEG Biofeedback jest metodą zwrotnego ekspediowania informacji o aktywności mózgu.Aparatura EEG Biofeedback pozwala określić poziom aktywacji neuronalnej w granicach pewnychobszarów mózgowia; umożliwia odczytanie aktualnych wzorców fal mózgowych; dajączapis w postaci krzywych EEG, dodatkowo przetworzonych na prosty obraz wideogry, możliwy doodczytu przez osobę trenowaną. W procesie warunkowania instrumentalnego (sprawczego)wzmacniane jest optymalne pasmo [wzorzec] fal mózgowych. Wymagana jest tu określona reakcjaorganizmu za którą uzyskuję się nagrodę.Inaczej:Jest to uczenie się optymalizacji EEG; w sposób celowany modyfikuje się wzorzec falmózgowych. Poza podobnym przedrostkiem BIO- bioenergoterapia i biofeedback niemają nic wspólnego.35. A co o tej metodzie mówi MEN?.???Ministerstwo Edukacji Narodowej sfinansowało zakup najpierw kilkunastu a później ok. 230aparatów do EEG biofeedback dla poradni psychologiczno- pedagogicznych. Uznano, że należykorzystać z tej formy wspierania rozwoju dzieci i młodzieży także w placówkach publicznych.36. Jakie jest stanowisko Kościoła????Stanowisko jest dość niejednoznaczne, jest pewna zachowawczość, ostrożność wobec nowejmetody. Wielu opierając się na nienaukowych opisach, fascynacji cyberspirytualnej Greena[wg którego można wykorzystać to urządzenie jako trampoliny do transpersonalnych stanówświadomości- poprzez zastosowanie specyficznego protokołu], chwytach marketingowych,reklamie typu: supermózg, nieograniczone możliwości etc. widzą tu pewne zagrożenie;półprodukt ruchu New Age. Myślę, że należy odróżnić jednak system neuropsychoterapii EEGBiofeedback od ideologii utworzonej wokół biofeedbacku -oferującej jakoby nieograniczonypotencjał rozwojowy, nie wykluczając zdolności czy manifestacji paranormalnych i jak dalejzauważa ks. Posacki SJ -faktycznie jest aktem religijnym "gnostyckiego" i idolatrycznegosamoubóstwienia. Reasumując: neuroterapia bazuje wyłącznie na protokołach naprawczych.Specjalistyczne ośrodki korzystają z metody pod kątem usprawnień w psychofizjologii pacjenta.Zagrożenie można upatrywać jedynie w nieodpowiednio wykwalifikowanym personelu orazaparaturze bez właściwych certyfikatów bezpieczeństwa. Natomiast hasła typu:„ nieograniczone możliwości” są wyłącznie chwytem marketingowym. Warto wszelako takżeprzyjąć postawę nie demonizowania rzeczywistości przed dogłębnym zbadaniem tematu.Centrum Rozwoju Mózgu14

37. Co się dzieje w moim mózgu, kiedy przeżywam silny lęk?Wzmożona reakcja emocjonalna,w tym wypadku lękuwiąże się z narastaniem czynnościszybkich; fal Beta2[przyspieszenia obrotów].Często dochodzi do skumulowaniai utrwalenia tegotypu wzorca. Może to skutkowaćzaburzeniami o komponencielękowym. TreningEEG Biofeedback nacelowanybędzie szczególnie naobniżenie składowych EEGlęku.???lękwww.medico-brain.pl15

38. W jaki sposób może pomóc neurotrening w przypadku problemówze snem????BezsennośćPrzyczyną bezsenności możebyć nieprawidłowa pracamózgu, niezdolność do łagodnegoprzechodzenia z szybkich„fal dziennych” - beta,poprzez alfa do „nocnych”,wolniejszych - delta, theta.Osoby cierpiące na zaburzeniasnu, bezsenność wyjątkowodobrze reagują na terapięEEG Biofeedback.Centrum Rozwoju Mózgu16

39. A jeśli moje dziecko cierpi na zespół zwany ADHD/lub ADD????Zaburzenia hiperkinetyczne [ADHD] cechuje specyficzny wzorzec EEG, najczęściej wiąże się onz narastaniem fal wolnych w okolicy czołowej mózgu. Obniżenie aktywności wolnych rytmów,dobrze rokuje w przypadku tego zaburzenia. Zatem w tym przypadku trening nastawiony będziena wyrównywanie nieprawidłowości pasm wolnych.40. Co przemawia za BFB w leczeniu dzieci z ADHD????W ostatnich latach podkreśla się ograniczenia w stosowaniu leków psychostymulujących będącychpochodnymi amfetaminy [np..: metylofenidat ]. Istnieje bowiem konieczności ich przewlekłegopodawania, występowania euforii w nastroju, spadku łaknienia i tendencji do uzależnienia.Nie znaczy to, że należy negować farmakoterapię – warto jednak wykazać krytyczne spojrzeniena dotychczasowe środki zaradcze stosowane w zaburzeniach hiperkinetycznych.41. A jeśli mam agresywne dziecko????!Dziecko z niekontrolowanymi napadamizłości, agresją poprzez trening jest zdolnenauczyć się kontroli własnych zachowań.www.medico-brain.pl17

42. A kiedy cierpię na depresję????Zaburzenia depresyjne mają obfitą etiologię i symptomatologię. W zapisie EEG widoczne sąnieprawidłowo zlokalizowane fale alfa; z dominacją w lewym czole -, a także dysproporcja aktywiścialfa okolic przednich i tylnych. Przekłada się to często na występowanie objawów charakterystycznychdla depresji. Trening wówczas ukierunkowany jest za zmianę wzorca aktywnościalfa nadmiernej w okolicach czołowych zbyt niskiej w okolicach tylnych.43. Czy mogę wtedy odstawić leki????Niestety nie. Decyzja o zmniejszeniu dawki leków lubich odstawieniu zapada jedynie po konsultacji z lekarzempsychiatrą. Terapia EEG Biofeedback i farmakoterapianie wykluczają się wzajemnie. Wskazane jestzatem, bieżące monitorowanie stanu psychicznegopacjenta w trakcie trwania sesji treningowych.44. Mam nieprawidłowy zapis EEG, czy trening może to zmienić????Istnieje taka możliwość, pod wpływem treningów zapis EEG może ulec normalizacji.Centrum Rozwoju Mózgu18

45. A jeśli wyjściowe EEG jest prawidłowe????Bilans treningu także jest dodatni. Wystarczy przywołać treningi astronautów z Ośrodka NASAw USA. Zapis EEG nie pokazuje zaburzeń ilościowych, które obrazuje zapis QEEG. Treningi EEGbiofeedback wyrównują ilościowe zaburzenia aktywności mózgu, nieuchwytne w zapisie EEG.46. Słyszałem, że najlepiej jest się uczyć rano i wieczorem, bo wtedy mózgpracuje najlepiej, czyli w stanie alfa- czy to prawda????Nie do końca. Prawdą jest, że tuż przed snem i zaraz po przebudzeniu, przy oczach zamkniętych-dominującą częstotliwością jest pasmo Alfa. Nie jest to jednak bezwzględny stan, w którym nieobecnesą pozostałe fale. Zaraz po otwarciu oczu poziom alfa w sposób naturalny opada. Prawdąjest, że stanie fal alfa zwiększa się przyswajanie.www.medico-brain.pl19

47. Czy treningi są nakierowane na wzrost tych fal????Nie, w każdym przypadku narastanie alfy w danej okolicy ponad poziom optymalny jest niepożądane.Dlatego treningi zawsze dostosowane są do indywidualnych potrzeb osoby trenowanejw oparciu o jej QEEG.48. Co to jest AVS????To audio – wizualna stymulacja, czyli świetlno – dźwiękowa wykorzystująca efekt wodzenia rytmówmózgu. W ten sposób mózg konwertuje swoją chwilową częstotliwość fal mózgowych,zmieniając tym samym rodzaj aktywności. Zadaniem AVS jest nauka szybkiej zmiany stanu zachowania,pewnej elastyczności mózgu, dając możliwość efektywniejszej pracy, przy mniejszymzapotrzebowaniu energetycznym. AVS wspomaga terapię ADHD i ADD, przydatna jest w naucekoncentracji uwagi, ucznia w szkole, dorosłej osoby, sportowca czy twórcy. Wykorzystywanajest we wspomaganiu terapii przy depresji, lęku, utraty energii np. w ciężkich chorobachogólnoustrojowych, reguluje sen i likwiduje stresową reakcję.49. Na czym polega badanie EEG????Badanie EEG jest badaniem aktywności mózgu. Aparat EEG rejestruje (przy pomocy elektrodumieszczonych na skórze głowy) czynnościowe prądy mózgu człowieka, charakteryzujące sięniewielkim napięciem (od kilku do kilkuset mikrowoltów). Częstotliwość tych prądów waha sięod 0,5 Hz do 50 Hz. Powstają one w milionach komórek nerwowych mózgu.50. Jakie są wskazania do EEG ????Bardzo szerokie, m.in.różnego rodzaju napady padaczkowe,zaburzenia snu (trudności z zasypianiem), budzenie się w nocy,moczenie nocne, lęki (koszmary senne, bezdech senny),zaburzenia funkcji poznawczych i procesu uczenia się,zaburzenia koncentracji uwagi, pamięci, rozwoju mowy,zaburzenia rozwoju psychoruchowego,alergie,stany po udarach, urazach mózgu, w chorobie Parkinsona i Alzheimera[Badanie zlecane jest przez lekarza w przypadku podejrzeń głębszych zmian patologicznychew. opóźnień w ścieżce rozwoju (w znaczeniu organicznych uszkodzeń, zaburzeńrozwojowych struktury mózgu, chorób metabolicznych)].51. Jak to badanie wygląda?Badanie EEG, wykonywane przy pomocy komputera, prowadzi technik EEG. Opisu badaniadokonuje lekarz. Badanie wykonywane jest w pozycji leżącej lub siedzącej. Na głowie umieszczasię najczęściej 19 elektrod (8 na każdą półkulę, trzy w linii pośrodkowej) według systemu 10-20,zalecanego przez Międzynarodową Federację Neurofizjologii Klinicznej IFCN.???Centrum Rozwoju Mózgu20

Wykonujący badanie odtłuszcza skórę głowy w miejscach wyznaczonych do umocowania elektrod.W celu poprawienia przewodnictwa elektrycznego powierzchnię elektrod pokrywa się specjalnymżelem lub pastą przewodzącą. Badanie EEG może być wykonywane w czuwaniu i we śnie.W czasie badania w czuwaniu pacjent powinien być zrelaksowany i pozostawać w bezruchu,ponieważ ruch zakłóca rejestrację, utrudniając lub całkowicie uniemożliwiając ocenę zapisu.W trakcie badania EEG stosowane są metody wpływające na aktywność elektryczną mózgu:a. próba otwierania i zamykania oczu,b. 3 - 4 minutowa hiperwentylacja (30-40 głębokich oddechów na minutę),c. fotostymulacja - działanie błysków świetlnych o różnej częstotliwości (zarówno przy oczachotwartych jak i zamkniętych, a także w czasie badania wykonywanego we śnie),Elektrody połączone są kablami ze wzmacniaczem i urządzeniem nagrywającym. Urządzenienagrywające przetwarza rejestrowane impulsy elektryczne emitowane przez mózg, na obrazgraficzny (serię linii falistych). Zapis graficzny może być śledzony na ekranie komputera,z możliwością jego wydruku na papierze. Wynik badania jest w formie opisu sporządzonegoprzez lekarza i dołączonego do niego fragmentu wykresu (zapisu czynności elektrycznej mózgu).Badanie trwa kilkadziesiąt minut. Uproszczone aparaty w sensie mniejszej ilości rejestrującychelektrod, ale z dodatkowym specjalnym oprogramowaniem, wykorzystywane są w treninguumysłu - biofeedback.www.medico-brain.pl21

52. Jak przygotować się dobadania????Przed badaniem EEG nie ma bezwzględnej konieczności wykonania innych badań.Na badanie wykonywane w czuwaniu, pacjent powinien przyjść wypoczęty i wyspany.Na badanie wykonywane we śnie, pacjent powinien przyjść odpowiednio przygotowanypo deprywacji snu różnej w zależności od wieku (zgodnie z poniższą instrukcją).Przed badaniem należy zjeść lekki posiłek, aby nie występowały spadki poziomu cukru we krwi.Noworodki i niemowlęta, u których EEG standardowo standardowo wykonuje się także weśnie, powinny być nakarmione przez mamę dopiero w pracowni po nałożeniu na głowę czepkaprzytrzymującegoelektrody. Dziecko lekko wcześniej przegłodzone i pozbawione ostatniegosnu, po nakarmieniu zwykle łatwo zasypia.W ciągu 24 godzin przed badaniem nie należy przyjmować leków pobudzających lubhamujących ośrodkowy układ nerwowy, oraz spożywać napojów alkoholowych i energetyzujących.Przed badaniem należy umyć włosy. Nie wolno stosować lakierów do włosów, żeli i kremówdo układania fryzury.Przed badaniem technik będzie zadawał ważne dla jego przebiegu pytania , na które należyodpowiedzieć wyczerpująco.Przed badaniem EEG, nigdy nie należy odstawiać leków zapisanych przez lekarza.52. 1 Przygotowanie pacjenta do badania EEG we śnie.???Nie używać leków w celu wywołania snu.Wykonanie badania EEG we śnie zaleca się w przypadkach podejrzenia padaczki, i prawidłowegozapisu EEG w czuwaniu, w celu diagnostyki niektórych zespołów padaczkowych, u noworodków,niemowląt i młodszych dzieci (zawsze z rejestracją zapisu czuwania przed zaśnięciem i po wybudzeniu).U dorosłych i starszych dzieci po nieprzespanej nocy.U młodszych dzieci po tzw. stopniowanej deprywacji snu wg schematu:Dorośli i dzieci powyżej 12 lat nie śpią całą noc.Dzieci w wieku 8-12 lat śpią 4 godziny.Dzieci poniżej 8 lat śpią 6 godzin.Centrum Rozwoju Mózgu22

Sen skracamy kładąc dziecko spać później niż zwykle i wcześniej je wybudzając. Okresu pozbawieniasnu nie powinno się przedłużać, bo po długo trwającej deprywacji snu pojawia się prawienatychmiast sen głęboki (NREM 3 lub 4) z prawie całkowitym pominięciem snu z wrzecionami(NREM 2), najbardziej cennego diagnostycznie. Badanie EEG powinno trwać ok. 40-90 minutnajpierw w czuwaniu, następnie we śnie, zawsze z wybudzeniem i co najmniej, kilkuminutowąrejestracją po wybudzeniu, u dzieci starszych, z wykonaniem po wybudzeniu FS i HW.Małe dzieci należy zapisywać na badanie EEG, w godzinach ich snu dziennego, najlepiej poposiłku, co gwarantuje naturalny sen spontaniczny. Noworodki i niemowlęta, lekko przegłodzone,najlepiej nakarmić w pracowni EEG, przed badaniem, po założeniu elektrod.Dorosłych i starsze dzieci, pozbawionych snu przez całą noc, najlepiej jest zapisywać na badaniemożliwie jak najwcześniej. Najłatwiej usną ok. 6 rano, co wynika z dobowego rytmu naszejnaturalnej aktywności, im dłużej od godziny 6 rano, tym trudniej będzie im zasnąć. W wyborzewłaściwej godziny badania może pomóc informacja, że wzrost i obniżanie aktywności u każdegoz nas, występuje rytmicznie, co 1,5 godziny, w ciągu całej doby. U osób pozbawionych snu przezcałą noc, najbardziej obniżona aktywność wystąpi ok. 6 rano, drugi duży spadek aktywności(niezależnie od rytmów 1,5 godzinnych) wystąpi między godziną 15 a 18.Osoby dorosłe i starsze dzieci, przez całą noc, a młodsze dzieci od momentu wybudzenia,również w czasie dojazdu do pracowni EEG, powinny być pod stałą opieką osoby, która niepozwoli im na najkrótszą, nawet kilkuminutowa drzemkę. Pacjenci, przygotowani do badaniawe śnie, niezależnie od wieku, w czasie dojazdu samochodem, nie mogą sami siedzieć na tylnymsiedzeniu, nie mogą również sami, bez bliskiego nadzoru osoby towarzyszącej, siedziećw tramwaju, czy autobusie. Pozostawieni na chwilę bez opieki, zdrzemną się na pewno, a towystarczy, aby badanie się nie udało.53. Do czego służy [Quantitative] QEEG, czy inaczej mini mapa????Jest to badanie diagnostyczne , rejestrujące i opisujące czynność bioelektryczną mózgu poprzezwykorzystanie programu komputerowego przeznaczonego do tworzenia obliczeń umożliwiającychanalizę ilościową zapisu EEG. Dzięki QEEG otrzymujemy informację o ilościowych zaburzeniachaktywności mózgu w jego różnych rejonach. QEEG jest badaniem umożliwiającym właściwedla danej osoby, ustawienie parametrów terapii mającej na celu wyrównanie zaburzeńaktywności mózgu, przekładających się na problemy w funkcjonowaniu osoby poddawanej terapii.54. Ile trwa to badanie????Wykonuje się zazwyczaj kilka pomiarów 1-2 minutowych przy oczach zamkniętych oraz otwartych.Całość zamyka się w 45 min.55. Czym różni się EEG od QEEG????Badanie EEG jest badaniem jakościowym natomiast QEEG jest badaniem ilościowym. BadaniaEEG jest podstawowym sposobem zapisu czynności bioelektrycznej mózgu. Opis jego zależygłównie od wiedzy i doświadczenia osoby opisującej -, czyli specjalisty w zakresie elektroencefalografii.www.medico-brain.pl23

Opisujący badanie EEG ocenia aktywność mózgu, różniącą się w zależności od wieku i stanu,w jakim dokonano rejestracji (czuwanie lub sen). Określa czy aktywność ta mieści się w granicachnormy wiekowej, czy też nie. (Podstawą tej oceny jest pomiar amplitudy i częstotliwościwykresu fal mózgowych), charakterystycznych dla poszczególnych okolic mózgu, wieku pacjentaoraz jego stanu aktywności (czuwanie, sen).Na podstawie opisu EEG można wykryć większe zaburzenia w czynności podstawowej i dużezaburzenia aktywności, rejestrowane pod postacią potencjałów padaczkowych, których przyczynąmogą być m.in. urazy, udary, guzy mózgu, aleteż wady mózgu czy zaburzenia metaboliczne.Jednak u większości osób z wyraźnymi symptomamizaburzeń koncentracji, zaburzeniamifunkcji poznawczych, czy zaburzeniami psychicznymi,zapis EEG będzie prawidłowy-, lubtylko z niewielkimi zaburzeniami czynnościpodstawowej. Nie oznacza to jednak, żewszystko jest „w porządku„. Dopiero analizametodą Q-EEG może dostarczyć szczegółowychinformacji o rodzaju,i przyczynach tychdysfunkcji.Czyli: Q-EEG-, to inny, sposób analizowaniazapisu EEG, możliwy dzięki obliczeniowemuprogramowi komputerowemu, dokonującemuanalizy ilościowej. Taka forma analizy-,wykorzystująca specjalistyczne analityczneoprogramowanie dostarcza zdecydowaniewięcej informacji o stanie naszego umysłuniż samo badanie EEG, analiza Q-EEG umożliwiabowiem, dokładne odróżnieniei zdefiniowanie nawet najmniejszychzaburzeń w pracy mózgu jak np. w ADD,ADHD. Tak, więc badanie EEG wykorzystywanew diagnostyce neurologicznej, niezastąpi badania QEEG. Badanie QEEGinformuje o zupełnie innych problemachniż badanie EEG i wykorzystywane jest w diagnostycepsychologicznej i psychiatrycznej.56. Czy QEEG jest niezbędne????Trudno dziś sobie wyobrazić prowadzanie neuroterapii bez kompleksowej diagnozy. W specjalistycznymośrodku terapeutycznym, punktem wyjściowym jest zawsze wykonanie dokładnejanalizy QEEG. Na tej podstawie dopiero można wytyczyć odpowiedni program naprawy, indywidualniedla każdej osoby.www.medico-brain.pl24

57. Co to jest fotowrażliwość????Światłoczułość, czyli fotowrażliwość, to nieprawidłowa reakcja mózgu pojawiająca się w odpowiedzina docierające do niego bodźce wzrokowe pod postacią przerywanych błysków świetlnychlub niektórych wzorców geometrycznych, takich jak pionowe lub poziome linie, czy teżkratka. Ta nieprawidłowa genetycznie uwarunkowana odpowiedź, związana z obniżonymprogiem drgawkowym osoby, w zapisie EEG widoczna jest jako nieprawidłowa, napadowaaktywność o morfologii padaczkowej. Ale taka aktywność nie musi wiązać się z występowaniemnapadów padaczkowych. Jedynym objawem może być odczuwany dyskomfort lub bólgłowy, w czasie narażenia na błyski (np. w czasie jazdy samochodem, słońce migające międzydrzewami rosnącymi przy drodze, czy migające światło w dyskotece), lub w czasie stymulacjiwzorcem geometrycznym (np... pobyt w pomieszczeniu wyłożonym kafelkami dającymiwzorzec kratki).58. Czy jest to przeszkoda do treningów EEG Biofeedback????Nie jest to przeszkodą do stosowania treningów. Neuroterapeuta jednak profilaktyczniedobierze taki zestaw gier, który nie będzie wyzwalał nieprawidłowej aktywności mózgu59. Czy jest przeciwwskazaniem do AVS????Nie należy używać AVS jeśli została stwierdzona fotowrażliwość w zapisie EEG.60. Czy leki wpływają na pracę mózgu????Wiele leków modyfikuje czynność bioelektryczną mózgu, ale czynność bioelektryczna mózgumodyfikowana jest również przez witaminy z grupy B, magnez, czy potas, a także niektóredodatki do żywności aspartam oraz używki takie jak papierosy, alkohol, czy narkotyki.W jaki sposób i jak bardzo modyfikowana jest czynność bioelektryczna mózgu, zależy nietylko od rodzaju substancji, ale też jej dawki.61. Czy badanie QEEG jest szkodliwe????Badanie QEEG jest tylko rejestracją fal mózgowych. Stąd też jakiekolwiek obawy o szkodliwośćtego badania są kompletnie bezpodstawne.Autorzy: Dr Grażyna Rusek, Edyta Warszawska, Piotr WyszomirskiWydawnictwo: Medico-Brain, Centrum Rozwoju Mózguul.Serocka 20, 04-333 Warszawa, 0 22 879 79 89Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane rozpowszechnianie całościlub fragmentu niniejszej publikacji w jakiejkolwiek postaci jest zabronione.ISBN: 978-83-62035-00-7Prinnted in PolandOpracowanie graficzne: Ovent design, www.ovent.pl

ul. Serocka 20; 04-333 Warszawatel.: 022 879 79 89, tel. / fax.: 022 612 06 40infolinia: 801 000 989centrum@medico-brain.pl; www.medico-brain.pISBN: 978-83-62035-00-7