жылдамдықты тіректік желілер құру. ICMP, ARP, RARP, DNS хаттамалары

ЖОҒАРЫ ЖЫЛДАМДЫҚТЫ ТІРЕКТІК
ЖЕЛІЛЕР ҚҰРУ.
ICMP, ARP, RARP, DNS ХАТТАМАЛАРЫ
НАЗАРОВА АЙДАНА ЕТБҚ-35

ICMP (Internet Control Message Protocol) хаттама
• ICMP (англ. Internet Control Message Protocol – басқарушы хабарламалар
хаттамасы) – желілік хаттама, TCP/IP хаттамасының кіріс стегі.
• ICMP желі аралық хаттама желі жұмысының қателіктері туралы
диагностикалық ақпараттарды және хабарламаларды жіберу үшін арналған.
• ICMP – хабарламаларды басқаратын желі аралық хаттамасы IP, TCP немесе
UDP арасында хабар алмасуды қамтамасыз ететін басқарушы және
диагностикалық ақпараттарға арналған транспорттық протокол қызметін
атқарады.
• ICMP хаттамасы әрбір IP-модулі негізінде жұмыс істейді. Оның IPтақырыпшасындағы
транспорттық адресі 1-ге тең.
• ICMP хаттамасы әртүрлі ақпараттарды тасымалдау үшін
қолданылғандықтан, ICMP-пакетінің жалпы тақырыпшасы ғана сақталады.

ICMP Redirect
ICMP (Internet Control Message Protocol) хаттамасының негізгі
міндеттерінің бірі түйіндерге ағымдағы бағдарлауыштың күйжайы
туралы хабардар етіп тұру болып табылады. Бұл хабардың
аты redirect (0 кодасы – қабылдаушы желісіне қайта бағыттау) деп
аталады.
ICMP Redirect хабарының тақырыбы Internet желісінде
басқаратын ICMP (Internet Control Message Protocol) хаттамасы
бар, оның бір функциясы желінің ішкі сегментінің түйінінде
бағдарғылауыштың шалғайдан басқару кестесі болып табылады.

ICMP деңгейлері (OSI моделі бойынша):
• Желілік
• TCP/IP (отбасылық)
• RFC 792 (айырықша)
Түйіннің бағдарлауыш кестесі бес колонкадан тұрады:
• Желілік мекен-жай (Network Destination)
• Желілік қалта (Netmask)
• Бағдарғылауыштың мекен-жайы (Gateway)
• Интерфейс (Interface)
• Метрик (Metric)

ARP (Address Resolution Protocol) хаттама
ARP– рұқсат етілген адрестер хаттамасы. IP-адрестері бойынша МАС-адрестің қандай екениін
анықтайды. Желідегі түйіндерге ARP request арнайы кадр жібереді. Ол кадрда MAC-адресі
ізделінетін компьютердің IP-адресі көрсетіледі. ARP жауап қайтарады, онда талап етілген MACадрес
көрсетіледі, ARP хаттамасының жұмыс нәтижелері жедел жадыдағы арнайы кестеде
сақталады, оны ARP cash деп атайды. ARP cash-те келесі ақпарат көрсетіледі:
• IP-адрес
• MAC-адрес
• Жазбаның типі: динамикалық, статикалық. Динамикалық жазбалар жауап алынғаннан кейін 2
минуттан кейін жедел жадынан алынып тасталады.
ARP IP адрестер мен сәйкес аппараттық адрестер арасында динамикалық салыстыруды
көрсетеді. Динамикалық терминін пайдалану себебіміз, бұл салыстыру автоматты түрде, әдетте,
қолданбалы программалар немесе жүйелік администратордан тәуелсіз жүретіндігінде.

Мысал. Егер % ftp bsdi бұйрығын енгізетін болсақ, келесі іс-әрекеттер тізбегі орындалады:
1. FTP клиент қосымшасы хост (bsdi) атын 32-биттік IP адреске конверсиялау үшін DNS функциясын шақырады.
2. FTP клиент көрсетілген IP адреспен TCP қосылысты талап етеді.
3. TCP көрсетілген IP адреске IP дейтграммаларды жібере отырып, алыс хостан қосылыс орнатуды сұрайды.
4. Егер қабылдау хосты желіге (Ethernet, Token Ring, немесе арнаның басқа ұшына) қосылған болса, IP дейтграмма
тікелей хостқа жіберілуі мүмкін. Егер қабылдау хосты алыстағы желіде орналасса, IP дейтграмманы оған жіберу
үшін, IP бағыттауыш келесі берілістегі тікелей қосылған бағыттауыштың Internet адресін анықтайды. Екі жағдайда да
IP дейтграмма берілген желіге тікелей қосылған хостқа немесе бағыттауышқа жіберіледі.
5. Егер Ethernet пайдаланылатын болса, жіберуші хост 32-биттік адресті 48-биттік Ethernet адреске конверсиялауы
керек. Басқаша айтқанда, логикалық Internet адресті оған сәйкес физикалық аппараттық адреске түрлендіруді
орындауы керек. Мұнымен ARP айналысады. ARP көптеген хостар немесе бағыттауыштар бір желіге қосылған, кең
таратылатын желілерде жұмыс істейді.
6. ARP сұраныс (ARP request) деп аталатын фреймді ARP Ethernet-тегі әрбір хостқа жібереді. Жіберудің мұндай әдісін
кең таратылған сұраныс (broadcast) деп атайды. ARP сұраныста қабылдаушы хостың IP адресі (оның аты bsdi) және
"егер Сіз осы IP адрестің иесі болсаңыз, Өзіңіздің аппараттық адресіңізді маған хабарлаңыз" хабарламасы бар.
7. Қабылдаушы хост ARP деңгейінде бұл кең таратылатын сұранысты алып, жіберушінің нақ өзінің IP адресін сұрап
отырғанын анықтайды да оған ARP (ARP reply) жауап қатады. Бұл жауапта IP адрес пен сәйкес аппараттық адрес
сақталған.
8. ARP үн қату қабылданады, ARP сұраныс пен ARP жауапты тудырған IP дейтграмманы жіберуге болады.
9. IP дейтграмма қабылдаушы хостқа жіберіледі.

RARP (Reverse Address Resolution Protocol) хаттама
RARP (reverse address resolution protocol) – желілік адептердің MAC-адресі бар қатты дисксіз
компьютерлер жұмыс істеп бастағанда өздерінің IP-адрестерін анықтау үшін қолдынылады.
RARP, көбінесе, қатты дискісіз жүйелерде қолданылады (қатты дискісіз жұмыс
станцалары немесе X терминалдар), бірақ мұнда жүйелік администратордың көмегімен қолдан
конфигурациялауға тура келеді.

DNS(Domaіn Name System) хаттама
DNS – Domaіn Name System (Аттардың доменді жүйесі) - тораптық адресті
қолдану хаттамасы және басқа компьютердің бірегей адресін анықтауын
қамтамасыз етеді.
DNS-сервер — тиiстi хаттама бойынша сұрау салулар DNSқа жауаптары
үшiн қолайлы қосымша. DNS сонымен бiрге - сервермен қосымша iске
қосылған хост деп атай алады.

Domain Name System (DNS)- «домендік жүйе аты» болып аударылады. DNS-домендік жүйе аты
қолданушыларға интернетте жұмыс істеуді оңайлатады, оған хостың цифрлық адресін сақтайды. Компьютерге
цифрлар жиынымен жұмыс істеу оңай, алыстатып машинаның IP-адресінің домендік атын енгізу арқылы жұмыс
істейді. DNS стандартында жазылған әлемдік желі ресурстарының адрестері бір-бірінен нүкте арқылы
ажыратылған бірнеше құраушылардан тұрады. Бұл элементтер «домендік» деп аталады. Домен интернеттің
логикалық деңгейі, яғни өз аты бар желі станцияларымен басқарылатын желі ресурстарының тобы. DNS
құраушы адрестері – «бірінші деңгейлі домен» жеке мемлекет территориясының ауқымды географиялық зонасы.
Мысалы АҚШ «US», Қазақстан «kz», Ресей «ru» т.с.с..
Екінші деңгейлі доменге (банк, университет, қалалық муниципалды қызмет желілері) еркін ат береді.
Үшінші деңгейлі домен екінші деңгейлі доменнің құраушыларының бөлігі, олар кез келген атты қолданады.
Хостың IP-адресінен басқа домендік аты болады. Домен аттары нүктемен бөлінген символдық өрістен тұрады.
Оң жағынан соңғы өрісі екінші деңгейлі доменді көрсетеді, соңғы сол жақтағы өрісі хостың аты. Мысалы crypt.
iae. nsk. Su.
Crypt-хост, iae-домен, nsk ішкі доменде, ол Su доменінде.
DNS қызметі әрбір сервер бөлігі зонаға жауап беретін серверлердің иеархиялық құрылымын құрайды, яғни
домендік атау бұтағы өз бөлігіне сәйкес мәліметтер қорымен сұрауларына жауап береді. Бұл кезде жоғары бұтақ
серверлері төменгі бұтақ серверлерімен байланысты қамтамасыз етеді. Домен мен зона айырмасын түсіну
маңызды болып саналады. Домен домендік атау бұтағының ішкі бұтағы. Зона – DNS-сервер жауап беретін бұтақ
бөлігі. Мысалы, vvsv.ru доменінде келесі ішкі домендер бар: cts, admin, labs. DNS сервер әкімшісі vvsu.ru және
admin. vvsu.ru, vvsu.ru үш зонаға бөлінеді.