ZAKONSKA ZATEZNA KAMATA OBRA ČUNAVA SE ... - IPC

ZAKONSKA ZATEZNA KAMATA OBRAČUNAVA SE
PRIMENOM PROPORCIONALNOG METODA
Odlukom Ustavnog suda Republike Srbije br. IUz-82/2009 (“Službeni glasnik RS”, broj 73/2012)
od 27. jula 2012. godine, PRIMENA KONFORMNE METODE kod obračuna duga iz zakona o
visini stope zatezne kamate, proglašena je N E U S T A V N O M.
Naime, Zakonom o visini stope zatezne kamate ("Službeni list SRJ" broj 9/01), članom 2.
propisano je da se stopa zatezne kamate sastoji od:
1. mesečne stope rasta cena na malo,
2. fiksne stope od 0,5% mesečno.
Način obračuna duga uvećanog za zateznu kamatu propisan je članom 3. ovog zakona,
odnosno obračunava se tako što se fiksna stopa od 0,5% množi iznosom glavnog duga
uvećanog za kamatu po stopi iz člana 2. tačka 1 . (mesečnoj stopi rasta cena na malo),
primenom konformne metode.
Na osnovu inicijativa za ocenu ustavnosti člana 3. stav 1. Zakona o visini stope zatezne
kamate, podnete još 2009. godine, Ustavni sud Odlukom br. IUz-82/2009 utvrdio je da odredba
člana 3. stav 1. Zakona o visini stope zatezne kamate, u delu koji glasi: "primenom
konformne metode", nije u saglasnosti sa Ustavom.
U skladu sa tom odlukom, 27.07.2012.godine prestala je da važi odredba član 3. stav 1.
Zakona o visini stope zatezne kamate u delu "primenom konformne metode", što znači da se
zakonska zatezna kamata obračunava primenom proporcionalne metode
Šta to praktično znači, pokušaćemo da objasnimo kroz primer. Znamo da konformni metod
predstavlja složeni kamatni račun, a da pored njega postoji i metod „prostog interesnog računa“ u
vidu proporcionalne metode.
Na primer, ako je proporcionalna kamatna stopa - godišnja 12% a period za koji se
obračunava kamata je šest meseci, onda je proporcionalna kamatna stopa = 12% / 2 = 6% (jer
postoje dva polugodišta u jednoj godini).
Smatramo da se radi budućemg obračuna zatezne kamate, možemo osloniti i na način obračuna
koji, u skladu sa Odlukom o načinu obračuna, naplate i plaćanja kamate NBS (“Sl. gl.
45/2011), Narodna banka Srbije obračunava kamatu, za broj dana korišćenja kredita, odnosno
deponovanja sredstava u obračunskom periodu u odnosu na konstantan broj dana u godini (360
dana), primenom prostog interesnog računa od sto, prema formuli:
K x p x d
k = 100 x Gd
gde je:
k - iznos kamate,
K - iznos kredita, odnosno depozita,
p - propisana godišnja kamatna stopa,
d - broj dana korišćenja kredita ili deponovanja sredstava u toku meseca,
Gd - broj dana u godini (360 dana).
Kamata se u navedenom smislu obračunava za sve radne i neradne dane, za pojedine
periode korišćenja kredita, odnosno deponovanja sredstava u obračunskom periodu, s tim što se
pri obračunu kamate, kao prvi dan računa dan prenosa sredstava na račun korisnika sredstava, a
ne uzima se u obzir dan kada su sredstva vraćena. Ukupan iznos kamate za prethodni
obračunski period predstavlja zbir obračunate kamate za pojedine periode korišćenja kredita,
odnosno deponovanja sredstava, računajući od jedne do druge promene stanja u toku
obračunskog perioda.
Primer:
- zatezna kamata koja se primenjuje za jul mesec 2012. godine (do objavljivanja podatka o
indeksu potrošačkih cena za juli) je 1,6055%,
- kamata za jedan dan iznosi: 1,6055% : 31 = 0.0518%.
- obračun zatezne kamate za npr. 20 dana jula 2012, tj. stopa kamate za tih 20 dana
iznosi: 20 x 0.0518% = 1,036%%.

Da napomenemo i to da kada je u pitanju primena konformne metode kod obračuna kamata za
neblagovremeno plaćene javne prihode shodno članu 75. Zakona o poreskom postupku i
poreskoj administraciji, ovaj metod i dalje ostaje u primeni.
Ovo iz razloga što je Odlukom Ustavnog suda osporena ustavnost odredbe člana 3. stav 1.
Zakona o visini stope zatezne kamate, a ne drugog zakona tj. ZPPPA.
Inače, nov način obračuna kamate možete naći u našem elektronskom izdanju IPC.
FINANSIJE, kao i u redovnim izdanjima časopisa Revizor.
Smatramo da obračun zakonske zatezne kamate primenom proporcionalne metode važi za
sve postupke koji su u toku, tj. za sve sporove po kojima postoji obaveza obračuna zakonske
zatezne kamate koji nisu okončani, a otpočeti su od 3.03.2001. godine, obzirom da je tada i
stupio na snagu Zakon o visini stope zatezne kamate – čije su pomenute odredbe
proglašene neustavnim.
Ovakav stav proistoče iz sledećeg:
Članom 7. Zakona o Ustavnom sudu („Službeni glasnik RS“, br. 109/07 i 99/11) , propisano je:
- Odluke Ustavnog suda su konačne, izvršne i opšteobavezujuće.
- Zakoni i drugi opšti akti za koje je odlukom Ustavnog suda utvrđeno da nisu u saglasnosti s
Ustavom, opšteprihvaćenim pravilima međunarodnog prava, potvrđenim međunarodnim
ugovorima ili zakonom, ne mogu se primenjivati na odnose koji su nastali pre dana objavljivanja
odluke Ustavnog suda, ako do tog dana nisu pravnosnažno rešeni.
Članom 60. stav 1. ovog zakona, je propisano da: „Zakoni i drugi opšti akti za koje je odlukom
Ustavnog suda utvrđeno da nisu u saglasnosti s Ustavom, opšteprihvaćenim pravilima
međunarodnog prava, potvrđenim međunarodnim ugovorima ili zakonom, ne mogu se
primenjivati na odnose koji su nastali pre dana objavljivanja odluke Ustavnog suda, ako do
tog dana nisu pravnosnažno rešeni.“
Takođe, prema odredbi stava 1. člana 61. istog zakona, „Svako kome je povređeno pravo
konačnim ili pravnosnažnim pojedinačnim aktom, donetim na osnovu zakona ili drugog opšteg
akta, za koji je odlukom Ustavnog suda utvrđeno da nije u saglasnosti s Ustavom,
opšteprihvaćenim pravilima međunarodnog prava, potvrđenim međunarodnim ugovorima ili
zakonom, ima pravo da traži od nadležnog organa izmenu tog pojedinačnog akta , u skladu sa
pravilima postupka u kome je pojedinačni akt donet.“