21.05.2016 Views

سال نجات از رکود

AyandeNegar_46

AyandeNegar_46

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

آنها که دنیا را تکان دادند<br />

داستان زندگی 28 کارآفرین،‏ اقتصاد دان،‏ هنرمند و سیاستمدار موفق جهان<br />

ISSN:2322-3316 ماهنامه اقتصادی|‏ قیمت:‏ 5000 تومان|‏ 196 صفحه|‏ شماره | 46 نوروز 95<br />

شماره<br />

46<br />

<strong>سال</strong> <strong>نجات</strong> <strong>از</strong> <strong>رکود</strong><br />

[ پرونده آینده نگر در مورد اقتصاد ایران در <strong>سال</strong> : 1395 پایان دوران <strong>رکود</strong> فرارسیده است ]<br />

15<br />

پیشبینی<br />

سرنوشتس<strong>از</strong> اقتصادی<br />

درباره <strong>سال</strong> 95<br />

% 30<br />

ب<strong>از</strong>س<strong>از</strong>ی<br />

بخشخصوصی<br />

میزگردی با حضور:‏<br />

موسی‏ غنینژاد<br />

علینقی مشایخی<br />

فرشاد فاطمی<br />

حسین عبدهتبریزی<br />

احمد عزیزی<br />

احمد دوستحسینی<br />

قلدران<br />

مطالبهگر<br />

گزارش ویژه<br />

آیندهنگر <strong>از</strong> ظهور<br />

شرخران مدرن<br />

در اقتصاد<br />

اقتصاددانان<br />

پیشبینیکردهاند:‏<br />

ام<strong>سال</strong> <strong>رکود</strong><br />

تمام میشود


شماره<br />

46<br />

95<br />

نوروز | 46 شماره صفحه|‏ 180 تومان|‏ 5000 قیمت:‏ اقتصادی|‏ ماهنامه ISSN:2322-3316 مبارک<br />

نوروز عید 1395<br />

نوروز 46- شماره تهران<br />

کشاورزی و معادن ب<strong>از</strong>رگانی،صنایع،‏ اتاق امتی<strong>از</strong>:‏ صاحب خوانساری<br />

مسعود مدیرمسئول:‏ درویشی<br />

مصطفی عشقی،‏ بهمن سیاستگذاری:‏ شورای عنایتی<br />

فریده سردبیر:‏ معاون مهرجو بهراد سردبیر:‏ مومیوند<br />

بیژن موسیپور،‏ مریم ، یاسینی ریحانه عدلی،‏ محمد معطریان،‏ رضا تحریریه:‏ میرخدایی<br />

احمد ابراهیمیان،‏ لیال پورابراهیمی،‏ <strong>سال</strong>می،آرش فرزانه شجاعی،‏ کاوه یکتایی<br />

آزاده نصرالهی،‏ صوفیا قزوینی،‏ سمیرا بنایی،‏ نسیم فکوری،‏ محبوبه مقامی،‏ علی والینژاد<br />

متیندخت حاجیزاده،‏ مولود طراحی<br />

آتلیه دولتزاده<br />

رضا هنری:‏ مدیر شمعی<br />

آزاده آتشینجان،‏ بابک ویراستاری:‏ آقاییزاده<br />

حسن فنی:‏ ناظر دولتزاده<br />

رضا جلد:‏ طرح و الکترونیک پست طریق <strong>از</strong> را خود انتقادات و دیدگاهها میتوانند،‏ آیندهنگر ماهنامه مخاطبان بگذارند.‏<br />

میان در ما با تحریریه تلفنهای شماره همچنین Email: ayandehnegarmag@gmail.com www.tccim.ir<br />

تهران<br />

اتاق سه شماره ساختمان 18، پالک حسنی،‏ میرزا کوچه شیر<strong>از</strong>ی،‏ میرزای خیابان نشانی:‏ آگهیها:‏‎88860656‎<br />

س<strong>از</strong>مان 88715413 تحریریه:‏ تلفن 88715214 عمومی:‏ روابط تلفن سرمقاله<br />

میآید<br />

امید با 95 <strong>سال</strong> اعالنات<br />

خاکستری<br />

سرمایهگذاران با ب<strong>از</strong>اری آنالیز<br />

شاخصها<br />

جنجال کامنت<br />

است<br />

مریض هنوز اقتصاد راهبرد<br />

کامیابیها<br />

و ناکامیها 4<br />

16<br />

6<br />

14<br />

26<br />

مهر<br />

روشن رواق شرکت چاپ:‏ گزارشگر<br />

معوق<br />

مطالبات وصول شرکت تا شرخر گندهالتهای <strong>از</strong> 56<br />

سیاسی<br />

اقتصاد اقتصادی؟<br />

رفاه یا جامعه <strong>سال</strong>مت 70<br />

بایگانی<br />

میانهرو<br />

رئیس‏ 76<br />

82<br />

نماگر<br />

خوشبختی<br />

سوی به راهی روایت<br />

دادند<br />

تکان را دنیا که آنها کارآفرین<br />

28 زندگی داستان جهان<br />

موفق سیاستمدار و هنرمند دان،‏ اقتصاد 103<br />

فرهنگ<br />

و پول نوروز<br />

تعطیل روز 13 برای کتاب و فیلم 13 پیشنهاد 162<br />

اکونومیست<br />

توسعه<br />

جنون تکنولوژی<br />

اپل<br />

درهمفروشی کیوسک<br />

جهان<br />

اقتصادی مجلههای جدیدترین معرفی 177<br />

190<br />

194


سرمقاله<br />

اعالنات<br />

میآید<br />

امید با 95 <strong>سال</strong> شود<br />

مهیا باید قبول قابل اقتصادی رشد به دستیابی برای مقدماتی ولی است خارجی سرمایهگذاران میزبانی آماده ایران اقتصاد خوانساری<br />

مسعود و<br />

نگر آینده ماهنامه مدیرمسول تهران<br />

اتاق رئیس دیگر<br />

بخشی مشکالت<br />

<strong>از</strong> ایران<br />

اقتصاد جهت<br />

به باید فعالیت<br />

ادامه سرمایهگذاران<br />

بهبود<br />

داخلی کنند.‏<br />

پیدا نظام<br />

مانند حذف<br />

بانکی،‏ نقدی<br />

یارانههای بی<br />

غیرنقدی و این<br />

<strong>از</strong> و جهت موارد<br />

دست مشوقی<br />

میتواند ادامه<br />

برای موثر در<br />

کار و کسب ایران<br />

اقتصاد باشد<br />

پرشتاب<br />

چنان گذشته <strong>سال</strong> دو طی تحوالتاقتصادیایران سیر را<br />

اقتصادی پیشینتحلیلگران تحلیلهای <strong>از</strong> مهمی بخش که بوده تجاری<br />

هیاتهای روزی اینکه تصور قبل <strong>سال</strong> سه زدهاست.‏ برهم حضور<br />

ایران خصوصی بخش با مشترک جلسات در خارجی هیاتهای<br />

حضور لیست امروز ولی بود ذهن <strong>از</strong> دور باشند،‏ داشته ایران<br />

با همکاری برای بینالمللی سرمایهگذاران اشتیاق و خارجی جذب<br />

برای ما نگاه که داشت بیان میتوان که شده قطور چنان این<br />

شدهاست.‏ امیدوارانه گذشته <strong>از</strong> بیش خارجی سرمایهگذاران خردجمعی<br />

<strong>از</strong> برآمده که سنجیده و منطقی اقداماتی با نیز امید برسد.‏<br />

مطلوبی نتایج به تواند می باشد،‏ اقتصادی صاحبنظران به<br />

ایران اقتصاد در تحوالت روند 94 <strong>سال</strong> پایان در خوشبختانه نگاهش<br />

تمام کشور خصوصی بخش امروز که شده هدایت سمتی نشاط<br />

بهاری،‏ روزهای گذر است امیدوار و دوخته جدید <strong>سال</strong> به را باید<br />

منطقی نگاهی در اما دهد.‏ هدیه کشور زده <strong>رکود</strong> اقتصاد به را اقداماتی<br />

چه مهمتر آن <strong>از</strong> و آمده کجا <strong>از</strong> امید میزان این که پرسید البته<br />

نشود؟ تبدیل سرخوردگی به شوق این که داد انجام باید هب بخشی هر که بهگونهای مسولیتهاست.‏ پذیرش اول قدم که عمل<br />

سیاست و دقت با دارد برعهده ذاتی مسولیت عنوان به آنچه بانشاط<br />

و پرتوان اقتصادی مذاکرات در باید خصوصی بخش کند.‏ حضور<br />

مذاکراتی،‏ چنین برای نی<strong>از</strong> مورد دانش به اتکاء با البته و بسترهای<br />

که است این نیز دولت مسولیت همچنین داشتهباشد.‏ میتواند<br />

شرایط این در نیز جدید مجلس و کند فراهم را اجرایی که<br />

صورتی در کند.‏ وضع ت<strong>از</strong>ه شرایط به توجه با را مناسب قوانین نتایج<br />

حتم بهطور گیرد،‏ صورت درستی به اقدامات این همگی میشود.‏<br />

کسب نیز مطلوبی کشور<br />

اقتصادی شرایط <strong>از</strong> هم درستی درک باید امروز اما سمت<br />

به ضروتها کدام براساس بدانیم دقیقا و داشتهباشیم اقتصاد<br />

که میدهد نشان آمارها بررسی میرویم.‏ روندها اصالح چشم<br />

به نیز نشانههایی دیگر سوی <strong>از</strong> است <strong>رکود</strong> گرفتار ایران دست<br />

همین <strong>از</strong> میدهد.‏ توسعه ریل به ب<strong>از</strong>گشت <strong>از</strong> خبر که میآید هیاتهای<br />

سفر و ایران در خارجی سرمایهگذاران حضور نشانهها دهه<br />

یک طی که روندی است.‏ مرزها آنسوی به ایرانی تجاری <strong>از</strong><br />

برجام،‏ اجرای لطف به بار این بود شده قطع کامل طور به آینده<br />

به داشتن امید برای دلیل یک همین و شده سرگرفته ب<strong>از</strong>ارهای<br />

در حضور مدار به میتواند ایران اقتصاد میکند.‏ کفایت خواستههای<br />

بزرگترین <strong>از</strong> یکی این حتم طور به و گردد ب<strong>از</strong> جهانی حضور<br />

گذشته <strong>سال</strong>های تمامی طی است.‏ کشور بخشخصوصی باال<br />

هزینههای با اینکه یا بوده دشوار یا بینالمللی ب<strong>از</strong>ارهای در ما مصرف<br />

هدف به تنها ایرانی محصوالت بنابراین گرفتهاست.‏ صورت که<br />

میدانیم خوبی به امروز اما میشدند.‏ تولید داخلی ب<strong>از</strong>ار در عرصه<br />

در ایران اقتصادی تواناییهای عرضه برای ت<strong>از</strong>ه موقعیتی شدهاست.‏<br />

ایجاد جهانی 150<br />

<strong>از</strong> بیش برجام،‏ اجرای تا هستهای توافق انجام زمان <strong>از</strong> ایران<br />

اقتصادی فعاالن مقابل در شدند.‏ ایران راهی خارجی هیات مشترک<br />

فعالیاتهای مقدمات مرزها،‏ آنسوی به سفر چند در نیز اقتصادی<br />

مسافرتهای این <strong>از</strong> شاخص نمونه دو کردند.‏ آماده را و<br />

ایتالیا به سفر در جمهور رئیس با خصوصی بخش همراهی نیز،‏ <strong>از</strong><br />

خصوصی بخش فعاالن ‎70‎نفره هیات اعزام همچنین و فرانسه در<br />

سفرها و دیدارها این همگی رهاورد بود.‏ آلمان به تهران اتاق بود.‏<br />

ایران در سرمایهگذاری برای خارجیها تمایل <strong>از</strong> نشان نهایت که<br />

دارد روز تکنولوژی و سرمایه به نی<strong>از</strong> هم ایران دیگر طرف <strong>از</strong> بود.‏<br />

محروم آنها <strong>از</strong> دهه یک <strong>از</strong> بیش ظالمانه تحریمهای دلیل به که<br />

بود امیدوار میتوان و فرارسیدهاست ب<strong>از</strong>گشت زمان اکنون اما موفقیتهای<br />

سوی به راه جهانی،‏ روز تکنولوژی با ایران صنایع 12 تحریمهای حتی که میدانیم خوبی به امروز بردارند.‏ بیشتری داده<br />

ترویج دهه یک طی که هراسی ایران موج گسترش و <strong>سال</strong>ه سرمایهگذاران<br />

لیست <strong>از</strong> را ما اقتصاد که نبوده قوی چنان نیز شد،‏ است.‏<br />

کرده بروز مختلفی دلیل به اشتیاق این بزند.‏ خط خارجی که<br />

خورده رقم جهانی اقتصاد در شرایطی نیز حاضر درحال اشاره<br />

میتوان زیر نکات به آنها جمله <strong>از</strong> بیاید.‏ ما کمک به میتواند کرد:‏<br />

کاهش<br />

اروپا قاره بخصوص و جهان در اقتصادی رشد یک:‏ همین<br />

به نیز چنین و برزیل کشورهای در وضعیت یافتهاست.‏ میتوانند<br />

خارجی سرمایهگذاران دلیل همین به است.‏ شکل فاکتورهای<br />

که کنند حرکت ایران اقتصاد سمت به اساس برهمین دارد.‏<br />

خود دل در برجستهای دیگری<br />

دلیل جهانی اقتصاد در ارزان سرمایههای وجود دو:‏ کند.‏<br />

جذاب را ایران اقتصاد میتواند که است خوشبختانه<br />

و گرفته قرار پرتقاضا منطقهای در ایران سه:‏ حضور<br />

با خارجی سرمایهگذار بنابراین دارد.‏ را امنیت سطح باالترین <strong>از</strong><br />

بهرهگیری با را منطقه کشورهای به کاال صادرات امکان ایران در میکند.‏<br />

پیدا باال امنیت همچنین و کشور زیرساختهای و<br />

تحصیلکرده جوانان جمعیت گذشته <strong>سال</strong>های طی چهار:‏ اینها<br />

همگی که یافتهاند پرورش ایران اقتصاد در بسیاری متخصص بینظیر<br />

مزیتهای به میتوانند صنعتی کارخانههای حضور در مزیت<br />

امروز باانگیزه و جوان متخصص،‏ کار نیروی شوند.‏ تبدیل ماست.‏<br />

بزرگ نفری<br />

میلیون 400 ب<strong>از</strong>ار ایران،‏ همسایه کشورهای پنج:‏ 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر 4


سرمایهگذار خارجی برای حضور در کشوری دیگر بهطور حتم به شاخصهای کسب و کار توجه می کند.‏ متاسفانه ما در این زمینه رتبه<br />

مناسبی نداریم.‏ بروکراسی زائد و قوانین دست و پاگیر هم سبب شده تا این وضعیت نامطلوب وخیمتر شود.‏ برهمین اساس بهتر است در<br />

گامهای اولیه فضای کسبوکار را به سمت بهتری هدایت کنیم.‏<br />

ÍÍ<br />

ÍÍ<br />

در اطراف ما شکل دادهاند.‏ برهمین اساس تمام سرمایهگذاران<br />

خارجی با نگاه تصاحب این ب<strong>از</strong>ار و نه ب<strong>از</strong>ار 80 میلیونی ایران به<br />

کشور ما قدم میگذارند.‏ اتفاقا در این شرایط یکی <strong>از</strong> مسئولیتهای<br />

بخشخصوصی و دولت ایران این است که به سرمایهگذاران<br />

خارجی،‏ این پیام را انتقال دهد.‏ هدف <strong>از</strong> حضور آنان در اقتصاد<br />

ایران تصاحب ب<strong>از</strong>ار ما نیست.‏ سرمایهگذاران خارجی میتوانند در<br />

همکاری مشترک با بخشخصوصی ایران،‏ راههای ت<strong>از</strong>های برای<br />

حضور در ب<strong>از</strong>ارهای منطقهای ما پیدا کنند.‏<br />

شش:‏ یکی <strong>از</strong> بزرگترین مزیتهای اقتصادی ایران وجوذ ذخایر<br />

عظیم نفت،‏ گ<strong>از</strong> و انواع معادن است.‏ بنابراین سرمایهگذار خارجی<br />

میداند مواد اولیه بسیار مناسبی در اختیار دارد که با فرآوری آنها،‏<br />

امکان سودآوری باالیی پیدا میکند.‏<br />

اما ما چه نی<strong>از</strong>ی به سرمایهگذاران خارجی داریم؟ این سوالی<br />

است که پاسخ به آن میتواند تا حدود بسیاری راهبردهای کشور را<br />

مشخص کند.‏ کاهش قیمت نفت و نی<strong>از</strong> بسیار باالی ما به سرمایه برای<br />

ادامه توسعه کشور،‏ کلید استقبال <strong>از</strong> سرمایهگذاران بینالمللی است.‏<br />

ما در ایران نیز به این حضور نی<strong>از</strong> داریم و اتفاقا به همین<br />

دلیل همراهی بیشتر و دقیق تری با شرکای خارجی صورت<br />

میگیرد.‏ در برنامه ششم توسعه،‏ نی<strong>از</strong> به جذب 50 میلیارد دالر<br />

سرمایهگذاری <strong>سال</strong>یانه خارجی پیشبینی شدهاست.‏ قدمهای<br />

ابتدایی نیز با عقد قرار دادهایی به صورت فاینانس و با حمایت<br />

بیمههای کشورها میان شرکتهای ایرانی،‏ ایتالیایی و فرانسوی<br />

برداشته شدهاست.‏ آنچه در حوزه عقد قراردادهای مشترک رخ<br />

داده،‏ با اتکا به پتانسیلهای کشورها بوده است.‏ اما امروز اگر قرار<br />

است،‏ میزبانی برای سرمایهگذاران خارجی باشیم،‏ باید برخی<br />

مشکالت داخلی را <strong>از</strong> میان ببریم.‏ <strong>از</strong> جمله مهمترین‏ آنها میتوان<br />

به این موارد اشاره کرد:‏<br />

فضای کسب و کار<br />

سرمایهگذار خارجی برای حضور در کشوری دیگر بهطور حتم<br />

به شاخصهای کسب و کار توجه می کند.‏ متاسفانه ما در این<br />

زمینه رتبه مناسبی نداریم.‏ بروکراسی زائد و قوانین دست و پاگیر<br />

هم سبب شده تا این وضعیت نامطلوب وخیمتر شود.‏ برهمین<br />

اساس بهتر است در گامهای اولیه فضای کسبوکار را به سمت<br />

بهتری هدایت کنیم.‏ به طور نمونه وجود 19 هزار قانون،‏ بیش<br />

<strong>از</strong> 189 هزار آیین نامه و 2 هزار و 200 مجوز در اقتصاد ایران،‏<br />

وضعیت مطلوبی را برای ما رقم نمیزند.‏ اقتصادی که خود را<br />

میزبان سرمایهگذاران خارجی میداند،‏ باید به این اند<strong>از</strong>ه مشکالت<br />

در فضای کسب و کار داشتهباشد.‏<br />

رانت و فساد<br />

اقتصادی که در آن فساد وجود دارد،‏ نشانهای ب<strong>از</strong>دارنده به<br />

سرمایهگذاران خارجی میدهد که با دقت به آن قدم بگذارند.‏<br />

برهمین اساس یکی <strong>از</strong> اولویتهای پیش روی اقتصاد ایران مبارزه با<br />

این اند<strong>از</strong>ه فساد است.‏ حذف رانتها مانند ارز دو نرخی نیز میتواند<br />

آغ<strong>از</strong>ی مناسب در این راه باشد.‏<br />

Íیکسان س<strong>از</strong>ی قوانین ایران با قوانین بینالمللی<br />

اینکه رویههای داخلی ما متفاوت <strong>از</strong> رویههای بینالمللی باشد،‏<br />

در نهایت منجر به سردرگمی فعاالن اقتصادی میشود.‏ برهمین<br />

اساس قوانین گمرکی،‏ استاندارد و تجاری کشور باید به سرعت<br />

همخوان با فضای بینالمللی شود.‏ در اینصورت سرمایهگذار خارجی<br />

هم درک میکند که قدم به بخش مهمی <strong>از</strong> پ<strong>از</strong>ل اقتصاد جهانی<br />

گذاشتهاست.‏<br />

بخشی دیگر <strong>از</strong> مشکالت اقتصاد ایران باید به جهت ادامه فعالیت<br />

سرمایهگذاران داخلی بهبود پیدا کنند.‏ مانند نظام بانکی،‏ حذف<br />

یارانههای نقدی و غیرنقدی بی جهت و <strong>از</strong> این دست موارد میتواند<br />

مشوقی موثر برای ادامه کسب و کار در اقتصاد ایران باشد.‏ البته که<br />

همچنان موضوع ارز دو نرخی و تداوم این رانت در اقتصاد ایران<br />

بحثی پیچیده و سرنوشتس<strong>از</strong> است.‏ دولت سرانجام باید در مورد این<br />

مولفه سرنوشتس<strong>از</strong>اقتصادایران تصمیمگیری نهایی داشتهباشد.‏<br />

اما برهمه این اقدامات یک شرط مقدم است.‏ در سرمقاله<br />

قبلی نیز اشاره شد که نی<strong>از</strong> بزرگ برای اجرای برجام دوم در فضای<br />

اقتصاد و بهبود وضعیت اقتصادی کشور تصمیم جامع حاکمیت<br />

در کشور است.‏ در صورتی که حاکمیت یک صدا و همراه با<br />

هم به سمت بهبود وضعیت اقتصادی کشور حرکت کنند و با<br />

وفاق ملی قصد خروج <strong>از</strong> <strong>رکود</strong> را داشته باشیم،‏ به طور حتم<br />

شرایط اقتصادی ما متفاوت <strong>از</strong> امروز میشود و درسترسی به رشد<br />

اقتصادی 5 درصدی دور <strong>از</strong> دسترس نیست.‏ تحقق آن هم نی<strong>از</strong>مند<br />

سه شرط است:‏<br />

اول:‏ ایجاد وفاق در حاکمیت<br />

دوم:‏ ایجاد شرایط مناسب برای میزبانی <strong>از</strong> سرمایهگذاران خارجی<br />

سوم:‏ بهبود فضای کسب و کار کشور برای همراهی بیشتر با<br />

بخش خصوصی و البته واگذاری امور به بخش خصوصی مولد و<br />

پویای کشور.‏<br />

امیدوارم با توجه به آمادگی سرمایهگذارخارجی،‏ بهبود شرایط<br />

داخلی و وفاق ملی رشد باالی 5 درصد را برای اقتصاد ایران رقم<br />

بخورد.‏ همگی اینها زمانی رخ میدهد که عزم جدی برای بهبود<br />

وضعیت اقتصادی کشور وجود داشتهباشد.‏<br />

<strong>از</strong> زمان انجام<br />

توافق هستهای<br />

تا اجرای برجام،‏<br />

بیش <strong>از</strong> 150<br />

هیات خارجی<br />

راهی ایران<br />

شدند.‏ در مقابل<br />

فعاالن اقتصادی<br />

ایران نیز در چند<br />

سفر به آنسوی<br />

مرزها،‏ مقدمات<br />

فعالیاتهای<br />

مشترک را آماده<br />

کردند.‏ دو نمونه<br />

شاخص <strong>از</strong> این<br />

مسافرتهای<br />

اقتصادی نیز،‏<br />

همراهی بخش<br />

خصوصی با<br />

رئیس جمهور<br />

در سفر به ایتالیا<br />

و فرانسه و<br />

همچنین اعزام<br />

هیات ‎70‎نفره<br />

فعاالن بخش<br />

خصوصی <strong>از</strong><br />

اتاق تهران به<br />

آلمان بود<br />

آیندهنگر | tccim.ir | شماره چهلوششم،‏ نوروز 5 1395


50<br />

خنثی<br />

اعالنات<br />

اعالنات<br />

خاکستری<br />

سرمایهگذاران با ب<strong>از</strong>اری و<br />

آمار بخش،‏ این در ماه<br />

یک اخبار و اطالعات و<br />

تهران اتاق در گذشته میشود.‏<br />

گزارش دنیا نفت<br />

نیا <strong>از</strong> ‏»آیندهنگر«‏ بررسیهای چرخیدهاست.‏ ترس مدار بر دائماً‏ روزها این مانی سیانان ریسکپذیری و ترس شاخص شاخص،‏<br />

این اساس بر بودهاست.‏ خنثی وضعیت در ترس،‏ مدتها <strong>از</strong> پس اسفندماه سوم روز در ب<strong>از</strong>ار میدهد،‏ نشان شاخص نفوذ<br />

سرمایهگذاران میان در ترس احساس و میشود خطرناکتر سرمایه ب<strong>از</strong>ار وضعیت شود،‏ داده نشان کمتری عدد هرگاه 100 عدد سمت به شاخص این وقتی اما میکنند اجتناب ب<strong>از</strong>ار در خود سرمایههای کردن جاری <strong>از</strong> آنها ترتیب این به میکند سوم<br />

روز در شاخص این میریزند.‏ سرمایه ب<strong>از</strong>ار در را خود پول ترس،‏ بدون و آسوده خیالی با سرمایهگذاران میکند،‏ حرکت اینکه<br />

<strong>از</strong> دارند هراسی نه آنها یعنی است سرمایهگذاران میان در خنثی روحیه معنای به که میداد نشان را 50 عدد اسفندماه دارند.‏<br />

کار این به رغبتی و اشتیاق نه و کنند ب<strong>از</strong>ار روانه را خود سرمایه پذیری<br />

ریسک خنثی<br />

ترس<br />

رسیدند<br />

اجماع به غیراوپکیها و اوپکیها غیراوپکی<br />

تولیدکننده اصلیترین عنوان به روسیه با مذاکراتی طی باالخره سعودی عربستان عربستان<br />

بلومبرگ،‏ <strong>از</strong> نقل به آیندهنگر گزارش به رسید.‏ توافق به نفت تولید کردن متوقف برای تا<br />

نفت تولید کردن فریز <strong>از</strong> و است راه آغ<strong>از</strong> این که کرد اظهار توافق این <strong>از</strong> پس سعودی بسیاری<br />

است.‏ در<strong>از</strong> بسیار راه آن میزان کاهش عربستان<br />

تصمیم این <strong>از</strong> پس تحلیلگران <strong>از</strong> را<br />

خود سابق قدرت کشور این که کردند اظهار که<br />

ماجراهایی این دنبال به دادهاست.‏ دست <strong>از</strong> را<br />

صعودی مسیری دوباره نفت بهای شد،‏ ایجاد در<br />

ماجرا این دنبال به گاردین گرفت.‏ پیش در دشمنان<br />

نفت،‏ قیمت ‏»کاهش نوشت:‏ گزارشی هک مأیوسکنندهای شرایط و نفت قیمت کاهش دلیل به آنها کردهاست.‏ جمع میز یک دور را مشترک<br />

صورت به نفت ب<strong>از</strong>ار سرنوشت برای و نشستند هم کنار بهناچار شدهاست،‏ ایجاد ب<strong>از</strong>ار در استقبال<br />

شده،‏ گرفته که تصمیمی <strong>از</strong> نیز ایران نفت وزیر زنگنه نامدار بیژن کردند.«‏ تصمیمگیری صحبتی<br />

خیر،‏ یا کرد خواهد متوقف را خود نفت تولید نیز ایران که مورد این در اما کردهاست دادهاست.‏<br />

قرار مساعدتری شرایط در موقت طور به را نفت ب<strong>از</strong>ار اوپکیها،‏ تصمیم نکردهاست.‏ نفت<br />

ب<strong>از</strong>ار احیای امریکایی،‏ دکلهای مرگ دلیل<br />

به اسفند ماه نخست روزهای در نفت قیمت رویترز،‏ <strong>از</strong> نقل به آیندهنگر گزارش به بهای<br />

ترتیب این به یافت.‏ بهبود اندکی امریکا متحده ایاالت در حفاری دکلهای تعداد کاهش وجود<br />

با کرد.‏ صعود یکباره بود،‏ گرفته پیش در را نزولی روندی طوالنی مدتی برای که نفت نفت<br />

ب<strong>از</strong>ار در عرضه م<strong>از</strong>اد معتقدند تحلیلگران این،‏ روز<br />

در دبلیوتیآی نفت داشت.‏ خواهد ادامه همچنان بشکه<br />

هر <strong>از</strong>ای در دالر 30.11 قیمت به اسفند سوم دریای<br />

حوزه برنت نفت شدهاست.‏ معامله نفت ب<strong>از</strong>ار در در<br />

دالر 33.46 قیمت به روز همین در نیز شمال گزارشهای<br />

اساس بر شدهاست.‏ معامله بشکه هر <strong>از</strong>ای در<br />

امریکا در حفاری دکلهای تعداد گلدمنساکس،‏ نیز<br />

امریکا متحده ایاالت نفت تولید که معناست بدان این شدهاست.‏ کمتر مورد 26 مجموع روزها<br />

این در نفت ب<strong>از</strong>ار شده باعث که عاملی تنها یافت.‏ خواهد کاهش روز در بشکه ‎445‎هزار کشور<br />

این در نفت تولید کاهش آن دنبال به و امریکا در حفاری دکلهای کاهش شود،‏ گاوی محض<br />

به است.‏ عرضه م<strong>از</strong>اد فعلی،‏ شرایط در نفت قیمت کاهش منشأ تنها که چرا است یافت.‏<br />

خواهد افزایش نیز نفت قیمت ب<strong>از</strong>گردد،‏ نفت ب<strong>از</strong>ار در تقاضا و عرضه به تعادل اینکه نمیدزدند<br />

را نفت هم دریایی دزدان ای پاالیشگران دست به تا میکنند حمل غولپیکری کشتیهای طریق <strong>از</strong> معموالً‏ را نفت موفق<br />

و میکنند حمله کشتیها این به دریایی دزدان گاهی مسیر این در برسانند؛ خریداران دزدیدن<br />

که شدهاست ارزان آنقدر نفت کوارتز،‏ گزارش به اکنون اما میشوند آن دزدیدن به دزدیدن<br />

مورد در نکته مهمترین آن بر عالوه نیست.‏ مقرونبهصرفه دیگر نفتی غولهای این سقوط<br />

این با کاالیی باشد حاضر که خریداری شود؛ پیدا آن برای خریداری که است این نفت کند.‏<br />

خریداری غیرقانونی صورت به را قیمت نفتی<br />

شرکت یک مدیرعامل آکونگا فلورنتینا با<br />

دریایی دزد ‏»شغل میگوید:‏ گینه خلیج در بههیچوجه<br />

بشکه هر <strong>از</strong>ای در دالر 30 زیر نفت که<br />

کردهاست اظهار او نیست.«‏ صرفه به مقرون جوالی<br />

<strong>از</strong> دالر 100 زیر به نفت قیمت سقوط تأثیرگذار<br />

و مهم فاکتوری تاکنون،‏ گذشته <strong>سال</strong> 100 <strong>از</strong> بیش 2013 <strong>سال</strong> در میدهد نشان آمارها بودهاست.‏ دریایی دزدیهای کاهش در بودهاست.‏<br />

موفقیتآمیز آنها <strong>از</strong> مورد 56 که گرفتهاست صورت گینه خلیج در دریایی حمله آنها<br />

<strong>از</strong> مورد 26 تنها که رسیدهاست مورد 67 به دریایی دزدیهای تعداد 2014 <strong>سال</strong> در اما موفقیتآمیزبودهاست.‏<br />

نفت<br />

برای 2009 <strong>از</strong> <strong>سال</strong> سهماهه بدترین هب بودهاست.‏ نفتی درآمدهای برای دورهها بدترین جزو 2015 <strong>سال</strong> پایانی سهماهه رد نفتی بزرگ شرکت 500 نفتی درآمدهای مانی،‏ سیانان <strong>از</strong> نقل به آیندهنگر گزارش کردهاست.‏<br />

سقوط گذشته،‏ <strong>سال</strong> در مشابه مدت به نسبت درصد 4 <strong>از</strong> بیش زمانی دوره این بودهاست.‏<br />

تاکنون 2009 <strong>سال</strong> <strong>از</strong> درآمد کاهش بیشترین این مریللینچ،‏ بانک آمار اساس بر بیش<br />

آنها درآمد و شدهاند متحمل نفت قیمت کاهش <strong>از</strong> را ضرر بیشترین انرژی شرکتهای سهام<br />

ترتیب این به داشتهاست.‏ کاهش درصد 75 <strong>از</strong> بیسابقهای<br />

کاهش با بورس ب<strong>از</strong>ار در نیز شرکتها این امریکایی<br />

شرکتهای بین این در اما بودهاست.‏ روبهرو اتفاقات<br />

این دنبال به بودهاند.‏ اصلی و بزرگ ب<strong>از</strong>ندههای مهم<br />

شرکتهای برخی دالر قدرت افزایش همراه به و شدهاند.‏<br />

مواجه رشد کاهش با نیز اپل نظیر امریکا در آن<br />

<strong>از</strong> که آماری و بزرگ شرکتهای درآمد کاهش و میکند وارد آسیب بورس ب<strong>از</strong>ار در شرکت آن سهام به نخست مرحله در میشود منتشر باشد<br />

شده موفق درآمد کاهش وجود با شاید اپل مانند شرکتی میکند.‏ مشکل دچار را آنها بورس<br />

ب<strong>از</strong>ار در آن سهام اما دهد ادامه خود فعالیتهای به که بیاورد دست به پول آنقدر داشتهاست.‏<br />

شدیدی سقوط 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر 6


پول<br />

بینالمللی صندوق بر الگارد مجدد ریاست <strong>از</strong><br />

یکی ملل س<strong>از</strong>مان است.‏ شده نامگذاری مادری زبان جهانی روز اسفند،‏ 2 یکشنبه با برابر فوریه 21 اصلی<br />

هدف را کودکان برنامه این در و دانسته مادری زبان صحیح پایهگذاری را پایدار توسعه اهداف شدهاست.‏<br />

انتخاب 1999 <strong>سال</strong> در روز این دادهاست.‏ قرار خود آموزشهای جهانی<br />

س<strong>از</strong>مانهای خود<br />

ریاست دوم دور 2016 جوالی 5 روز در الگارد کریستین پول،‏ بینالمللی صندوق <strong>از</strong> نقل به آیندهنگر گزارش به ریاست<br />

به چندانی امید بود شده گرفتار آن در که دادگاههایی دلیل به که الگارد کرد.‏ خواهد آغ<strong>از</strong> جهانی س<strong>از</strong>مان این بر را انتخاب<br />

ریاست به پول بینالمللی صندوق رئیسه هیئت سوی <strong>از</strong> دوباره فوریه 19 روز در نداشت،‏ س<strong>از</strong>مان این بر دوباره داشته،‏<br />

س<strong>از</strong>مان این رهبری در که کافی درایت و قدرت با الگارد که کردهاست اظهار رئیسه هیئت اعضای <strong>از</strong> یکی شد.‏ آمده<br />

دست به اطالعات اساس بر بگذارد.‏ نمایش به جهان در را آن ظرفیتهای و بیاورد بیرون انزوا <strong>از</strong> را آن شده موفق ‎60‎<strong>سال</strong>ه<br />

زن این بودهاست.‏ س<strong>از</strong>مان این بر ریاست برای اصلی گزینه و نامزد تنها الگارد پول،‏ بینالمللی صندوق سایت <strong>از</strong> و خزانه امور وزارت نیز این <strong>از</strong> پیش او گرفتهاست.‏ عهده بر را پول بینالمللی صندوق ریاست 2011 <strong>سال</strong> <strong>از</strong> فرانسوی داشتهاست.‏<br />

عهده به را فرانسه دارایی سوریه<br />

به ملل س<strong>از</strong>مان غذایی کمک نخستین این<br />

منطقه 18 در را سوری شهروندان برای خود غذایی کمکهای نخستین ملل س<strong>از</strong>مان گاردین،‏ <strong>از</strong> نقل به آیندهنگر گزارش به مواجه<br />

غذایی مواد شدید کمبود با و گرفتهاند قرار داعشی نیروهای فشار تحت نفر ‎200‎هزار <strong>از</strong> بیش کرد.‏ آغ<strong>از</strong> اسفندماه اوایل در کشور کمکها<br />

این که کردهاست اظهار ملل س<strong>از</strong>مان در عملیات این مسئول شدهاست.‏ انجام هوایی طریق <strong>از</strong> امداد عملیات این شدهاند.‏ و بسط منطقه این در را خود کمکهای دارد قصد همچنین ملل س<strong>از</strong>مان داشتهاند.‏ نی<strong>از</strong> آن به که رسیدهاست افرادی دست به دقیقاً‏ چنین<br />

که کردهاست اظهار ملل س<strong>از</strong>مان هستند.‏ کمکهایی چنین چشمانتظار مدتهاست سوریه مردم بدهد.‏ پوشش را افراد همه افراد<br />

و برساند اشتباهی افراد دست به را کمکها میتواند اشتباه حرکت یک که چرا دارد بسیاری برنامهریزیهای به نی<strong>از</strong> کمکهایی داعش<br />

محاصره تحت مناطق در سوری ‎480‎هزار <strong>از</strong> بیش کل در میدهد نشان ملل س<strong>از</strong>مان برآوردهای بمانند.‏ محروم همچنان نی<strong>از</strong>مند دارند.‏<br />

نی<strong>از</strong> بینالمللی کمکهای به و میکنند زندگی دالری<br />

‎150‎میلیون مبارزه زیکا<br />

با جهانی بانک شدید<br />

نگرانی باعث که است مدتی زیکا ویروس شیوع را<br />

نگرانی این بار نخستین شدهاست.‏ جهانی س<strong>از</strong>مانهای این<br />

خطر مورد در و داد نشان جهانی بهداشت س<strong>از</strong>مان بر<br />

داد.‏ هشدار باردار زنان بهویژه انسانها برای ویروس طریق<br />

<strong>از</strong> میتواند ویروس این دانشمندان مطالعات اساس مغزی<br />

نارسایی باعث و منتقل آنها فرزندان به باردار مادران التین<br />

امریکای در همهجا <strong>از</strong> بیش ویروس این بشود.‏ آنها دنبال<br />

به را بسیاری خسارتهای تاکنون و شدهاست شایع بینالمللی<br />

س<strong>از</strong>مانهای نگرانیهای <strong>از</strong> یکی داشتهاست.‏ است<br />

این التین امریکای در ویروس این شیوع مورد در شد<br />

خواهد برگزار برزیل در ام<strong>سال</strong> تابستانه المپیک که داشته<br />

دنبال به را بسیاری خطرات میتواند مسئله این و ‎150‎میلیون<br />

جهانی بانک شده باعث نگرانیها این باشد.‏ جهانی<br />

بانک کند.‏ خرج ویروس این با مبارزه بابت دالر شرایط،‏<br />

بودن سخت صورت در که کرده اعالم همچنین داد.‏<br />

خواهد اختصاص بیشتری کمکهای نفر<br />

‎350‎هزار و ‎10‎میلیون زندان<br />

میلههای پشت اعالم<br />

گزارشی در پیش چندی زندانها جهانی س<strong>از</strong>مان سرتاسر<br />

مردم <strong>از</strong> نفر ‎350‎هزار و ‎10‎میلیون <strong>از</strong> بیش که کرد احتساب<br />

بدون تعداد این البته میبرند.‏ سر به زندان در جهان،‏ نشان<br />

برآوردها است.‏ شمالی کره زندانیان و چین تبعیدیهای ‎11‎میلیون<br />

به زندانیان کل تعداد افراد این احتساب با میدهد زندانها،‏<br />

جهانی س<strong>از</strong>مان گزارش در رسید.‏ خواهد نیز نفر اساس<br />

بر شدهاست.‏ جمعآوری کشور 223 به مربوط اطالعات به<br />

درصد 20 <strong>از</strong> بیش تاکنون 2000 <strong>سال</strong> <strong>از</strong> گزارش،‏ این نیز<br />

زندانی زنان جمعیت شدهاست.‏ اضافه زندانیان جمعیت <strong>از</strong><br />

بیش یافتهاست.‏ افزایش درصد 50 <strong>از</strong> بیش فاصله همین در متحده<br />

ایاالت به متعلق زندانیان <strong>از</strong> نفر ‎200‎هزار و ‎2‎میلیون وجود<br />

چین در نیز زندانی ‎650‎هزار و ‎1‎میلیون هستند.‏ امریکا بیشترین<br />

کشورهایی چه که شده مشخص گزارش این در دارد.‏ 583<br />

با ترکمنستان زندان،‏ 698 با امریکا دارند؛ را زندان تعداد رشد<br />

دارند.‏ قرار فهرست این صدر در زندان 510 با کوبا و زندان است.‏<br />

کمتر دیگر قارههای به نسبت اروپا در زندانیان جمعیت جهانی<br />

بانک رئیس پاکستان<br />

دانشجویان کنار در بانک<br />

رسمی سایت <strong>از</strong> آمده دست به گزارشهای اساس بر جیم<br />

با کراچی در پاکستانی دانشجوی 400 <strong>از</strong> بیش جهانی،‏ چالشهای<br />

مورد در و دیدار جهانی بانک رئیس کیم یونگ جمعیت<br />

<strong>از</strong> دوسوم حدود کردند.‏ گفتوگو پاکستان اقتصادی جمعیت<br />

این میدهند.‏ تشکیل <strong>سال</strong> 24 زیر افراد را پاکستان فراهم<br />

پاکستان پیشرفت برای استثنایی فرصتی جوان دولت<br />

که کرد تأکید دیدار این در جهانی بانک رئیس میکنند.‏ و بدهد افزایش را خود سرمایهگذاریهای حجم باید پاکستان همچنین<br />

او بدهد.‏ قرار خود اولویت در را جوانان به رسیدگی کردناقتصاد<br />

دیجیتالی برای باید پاکستان که کردهاست تأکید جوانان<br />

‎4‎میلیونی تا 3 جمعیت بکند.‏ را تالشش تمام خود ایجاد<br />

کشور این در کارآفرینی برای خوبی ظرفیت پاکستان به<br />

را خود حرفهای نیز دانشجویان دیدار این در کردهاند.‏ بر<br />

دانشجویان اصلی تأکید رساندند.‏ جهانی بانک رئیس گوش راه<br />

بهترین آموزش و تحصیل آنها نظر <strong>از</strong> که چرا بود تحصیل نابرابریهاست.‏<br />

بردن بین <strong>از</strong> و درآمد افزایش برای


اعالنات<br />

شرق<br />

نفت<br />

قیمت کاهش باتالق در عراق اقتصاد تفن قیمت کاهش میدهد نشان آیندهنگر بررسیهای افتادهاست.‏ بزرگی دردسر به عراق تروریستی<br />

گروههای با کشور این که است حالی در این کشاندهاست؛ مالی بحران به را عراق با<br />

عراق میشود.‏ متحمل طریق این <strong>از</strong> را بسیاری هزینههای و است درگیر داعش جمله <strong>از</strong> برخی<br />

دلیل به آن شهروندان <strong>از</strong> بسیاری طرف یک <strong>از</strong> است؛ مواجه نیز دوگانهای وضعیت کشورهای<br />

<strong>از</strong> دیگر عدهای طرف آن <strong>از</strong> و میگریزند کشور این <strong>از</strong> در<strong>از</strong>مدت،‏ جنگ و ناامنیها نفت<br />

به کاملی وابستگی عراق اقتصاد میآورند.‏ پناه آن خاک به سوریه نظیر همسایه ناامنتر که<br />

اکنون میشود.‏ تأمین نفت طریق <strong>از</strong> کشور درآمدهای <strong>از</strong> درصد 95 که طوری به دارد مشکل<br />

با کشور این اقتصاد است،‏ نوسان در بشکه هر <strong>از</strong>ای در دالر 30 مرز در نفت قیمت نفت<br />

با را بسیاری سرمایهگذاران بود توانسته گذشته در کشور این است.‏ شده مواجه بزرگی شدهاست.‏<br />

برعکس کامالً‏ اوضاع اکنون اما کند جذب خود به ‎100‎دالری جهان<br />

اقتصاد در شدن سوم برای هند برنامه که<br />

اطالعاتی و آمار اساس بر میکند،‏ مستحکمتر جهان در را خود جایگاه روز هر هند <strong>سال</strong><br />

در نوظهور اقتصادهای میان در کشور این اقتصادی رشد کردهاند،‏ ارائه هندی مقامات نوظهور<br />

ب<strong>از</strong>ارهای میان در اقتصادی رشد باالترین این که بودهاست درصد 7.5 حدود 2015 بودهاست.‏<br />

درصد 6.9 با برابر نیز 2014 <strong>سال</strong> در کشور این اقتصادی رشد میآید.‏ شمار به این<br />

به بودهاست.‏ درصد 2.6 مدت همین در امریکا اقتصادی رشد گاردین،‏ گزارش اساس بر در<br />

است.‏ پایکوبی و رقص حال در هند فیل ناامیدی،‏ و یأس <strong>سال</strong> چند <strong>از</strong> پس اکنون ترتیب است.‏<br />

توجه درخور هند در شادیای و وجد چنین میزند،‏ دستوپا بحران در که دنیایی اساس<br />

بر دارد.‏ ی<strong>از</strong>دهم و دهم بین رتبهای جهان در هند اقتصاد میدهد نشان برآوردها و امریکا اقتصاد کنار در <strong>سال</strong> 15 <strong>از</strong> کمتر فاصلهای در کشور این اقتصاد معینشده،‏ برنامههای شد.‏<br />

خواهد تبدیل جهان بزرگ اقتصاد سومین به و گرفت خواهد قرار چین چنگ<br />

در چین اقتصاد نقیض<br />

و ضد آمارهای مختلف<br />

خبرگزاریهای و رسانهها <strong>از</strong> که اطالعاتی و دادهها بسیاری<br />

که حالی‏ در است.‏ نقیض و ضد اغلب میشود منتشر چین<br />

اقتصادی شرایط بودن نامساعد <strong>از</strong> اخباری رسانهها <strong>از</strong> قدرتمند<br />

<strong>از</strong> خبر رسانهها <strong>از</strong> دیگر برخی میکنند،‏ منتشر باورند<br />

این بر تحلیلگران میدهند.‏ کشور این اقتصاد بودن است<br />

نادرستی آمار نقیض،‏ و ضد اخبار این اصلی دلیل که دادهها<br />

این حال هر به میشود.‏ منتشر چین دولت سوی <strong>از</strong> که هرچند<br />

است رشد حال در چین اقتصاد که میدهند نشان مواجه<br />

مشکل با چین سوی <strong>از</strong> تقاضا وضعیت میرسد نظر به فعلی<br />

شرایط در که باورند این بر تحلیلگران اکثر شدهاست.‏ اقتصاد<br />

میتواند بدهیها کاهش و سرمایهگذاری افزایش تنها مانی<br />

سیانان پیش چندی دهد.‏ <strong>نجات</strong> سقوط <strong>از</strong> را کشور این بدهی<br />

<strong>از</strong> کوهی با چین اقتصاد که بود نوشته گزارشی در نیز نوظهوری<br />

اقتصادهای <strong>از</strong> دسته آن جزو کشور این است.‏ مواجه مواجه<br />

سرمایه خروج و سرمایهگذاری شدید کاهش با که است شدهاست.‏<br />

نرخ<br />

فشار تحت پوتین روسیه<br />

در بیکاری ندارد.‏<br />

خوشی حال روزها این روسیه اقتصاد کشور<br />

این میدهد نشان بلومبرگ گزارشهای دهه<br />

دو در را خود اقتصادی <strong>رکود</strong> دوره طوالنیترین سمت<br />

به روسیه اقتصاد هرچه میکند.‏ تجربه گذشته فشار<br />

تحت شرکتها میکند،‏ حرکت شدن کوچکتر <strong>از</strong><br />

بخشی میشوند ناگزیر و میگیرند قرار بیشتری کنند.‏<br />

نیرو تعدیل به اقدام یا بدهند کاهش را خود حقوق شرکتهای<br />

تا گرفته روسی شرکتهای بزرگترین <strong>از</strong> تعدیل<br />

به ناگزیر هستهای،‏ تأسیسات و اتومبیلس<strong>از</strong>ی برآورد<br />

روسیه کار وزیر تاپلین ماکسیم شدهاند.‏ نیرو سطح<br />

باالترین به کشور این در بیکاری نرخ کردهاست دلیل<br />

اصلیترین برسد.‏ تاکنون 2013 <strong>سال</strong> نیمه <strong>از</strong> خود چرا<br />

است نفت قیمت شدید کاهش نیز جریانها این جهان<br />

در نفت اصلی صادرکنندگان <strong>از</strong> یکی روسیه که بیکاری<br />

نرخ پوتین که است این توجه جالب نکته است.‏ تأکید<br />

البته دانستهاست قبول قابل و پایین نسبتاً‏ را اقتصاد<br />

به تحرکبخشی برای باید مقامات که کردهاست کنند.‏<br />

تالش بیشتر کشور این آبه<br />

شینزو شکست ژاپن<br />

در گزارشهای<br />

اساس بر خوردهاست.‏ شکست آبهنامیکس آغ<strong>از</strong><br />

را خود عقبگرد مسیر ژاپن اقتصاد مانی،‏ سیانان ناخالص<br />

تولید ژاپن،‏ دولت رسمی آمار اساس بر کردهاست.‏ 1.4<br />

حدود 2015 <strong>سال</strong> پایانی سهماهه در کشور این داخلی سومین<br />

عنوان به ژاپن اکنون شدهاست.‏ کوچک درصد آمار<br />

شدهاست.‏ مواجه بزرگی <strong>رکود</strong> با جهان بزرگ اقتصاد را<br />

آن ب<strong>از</strong>ارهای نابسامان اوضاع چین اقتصاد <strong>از</strong> ناامیدکننده در<br />

خود ارزش بیشترین به کشور این ارز میدهد.‏ نشان نیز است<br />

تورم ژاپن،‏ در اصلی مشکل اما رسیدهاست دالر برابر ژاپن<br />

مرکزی بانک ایستادهاست.‏ قیمتها کاهش مقابل که کشور<br />

این اقتصاد به تحرکبخشی برای بسیاری اقدامات پایایی<br />

تأثیر اقدامات این <strong>از</strong> هیچیک اما دادهاست انجام دنبال<br />

معکوسیبه حتینتایج نداشتهاست.اقداماتاینبانک نیز<br />

مصرفکننده تقاضای شد.‏ نیز ین ضعف باعث و داشت در<br />

اقتصادی بیشتر <strong>رکود</strong> باعث و یافتهاست کاهش ژاپن در اقدامات<br />

همه که است این واقعیت اما شدهاست.‏ کشور این آن<br />

اقتصاد که چرا داشت خواهند کوتاه عمری کشور این در گرفتهاست.‏<br />

قرار پرتگاه لبه 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر 8


شکل<br />

این به را موضوع و کردهاست ب<strong>از</strong> اپل <strong>از</strong> شکایت برای را پروندهای امریکا دادگستری وزارت حادثه<br />

شلیککنندگان <strong>از</strong> یکی آیفونِ‏ رمز کردن ب<strong>از</strong> برای دادگاه دستور <strong>از</strong> اپل که کردهاست مطرح است.‏<br />

ب<strong>از</strong>اریابی برای استراتژی نوعی این آنها،‏ نظر <strong>از</strong> کردهاست.‏ سرپیچی سنبرناردیو غرب<br />

بحران<br />

در اروپا اتحادیه کلیدی اقتصاد گزارش<br />

به است.‏ حیاتی بسیار که چیز یک بهجز میرسد خوب نظر به همهچیز آلمان در‏ ضعف<br />

ندارند.‏ کردن هزینه به تمایلی هیچ آلمان در شرکتها بلومبرگ،‏ <strong>از</strong> نقل به آیندهنگر هزینهای<br />

و کنند عقبنشینی بانکها روسای شده باعث ب<strong>از</strong>ار نابسامانی و آلمان در تقاضا پول<br />

بینالمللی صندوق که گرفتهاست دربر را آلمان حالی در شرایط این باشند.‏ نداشته نی<strong>از</strong><br />

آینده در اقتصادی رشد برای بیشتری سرمایههای و هزینهها به کشور این کرده اعالم منطقه<br />

این در را کلیدی نقشی و اروپاست اتحادیه در اقتصاد بزرگترین کشور این دارد.‏ تصور<br />

که هربار شدهاست،‏ مواجه بدشانسی نوعی با آلمان معتقدند تحلیلگران میکند.‏ ایفا زا میشود.‏ آن بهبود مانع و میافتد اتفاقی گرفته،‏ قرار درستی مسیر در اقتصادش میکند آنطور<br />

آلمان برای اقتصادی اوضاع که دادهاند هم دست به دست همه چین تا گرفته اوکراین شدهاست.‏<br />

کشیده نیز <strong>رکود</strong> مرز به حتی کشور این در تولید وضعیت نرود.‏ پیش میخواهد که سیاسی<br />

صرفاً‏ عملی بریتانیا،‏ خروج مختلف<br />

رسانههای شد.‏ داغ دوباره اروپا اتحادیه <strong>از</strong> بریتانیا خروج بحث اسفندماه اوایل همه<br />

<strong>از</strong> گاردین تحلیلگر نگاه بین این در پرداختند.‏ مسئله این به متنوعی زوایای <strong>از</strong> نیز تحلیلگران<br />

<strong>از</strong> عدهای که بود نوشته خود تحلیل در کلینسون پاتریک بود.‏ متفاوتتر و<br />

بوروکراتیک نظام هزینههای <strong>از</strong> رهایی معنای به اروپا اتحادیه <strong>از</strong> بریتانیا خروج معتقدند مقابل<br />

در کرد.‏ خواهد کمک بریتانیا اقتصاد استقالل به نتیجه در و اروپاست اتحادیه فاسد این<br />

به اقتصادی ضرر باعث اتحادیه <strong>از</strong> بریتانیا خروج که هستند باور این بر عدهای اما ادعا<br />

گاردین تحلیلگر اما است.‏ بسیار نیز ارقام و اعداد در تفاوتها این شد.‏ خواهد کشور در<strong>از</strong>مدت<br />

تأثیر هیچ و است سیاسی صرفاً‏ امری اروپا اتحادیه <strong>از</strong> بریتانیا خروج که میکند ب<strong>از</strong>ار<br />

در نوسان قدری دارد احتمال تنها گذاشت،‏ نخواهد کشور این اقتصاد بر عمیقی و کند.‏<br />

ایجاد بورس 9 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر رزرو<br />

فدرال جهان<br />

اقتصاد نگران کرد<br />

منتشر ژانویه ماه <strong>از</strong> که گزارشی در امریکا رزرو فدرال توسعههای<br />

و جهان اقتصاد مورد در قطعیت عدم افزایش بر به<br />

اشاره با امریکا مرکزی بانک مقامات کرد.‏ تأکید اقتصادی مورد<br />

در چین اقتصادی رشد کاهش و نفت قیمت کاهش را<br />

مورد دو این و کردند نگرانی ابر<strong>از</strong> جهان اقتصاد چشماند<strong>از</strong> مورد<br />

در مقامات عمدهاین نگرانی دانستند.‏ تهدیدها اصلیترین همه<br />

روی مسئله این که چرا بود چین اقتصادی رشد کاهش امریکا<br />

اقتصاد آنها نظر <strong>از</strong> است.‏ اثرگذار جهان در مالی ب<strong>از</strong>ارهای دارند<br />

کشورها همه با که مستقیمی مراودات دلیل به چین و چاه<br />

به خود با را کشورها همه بشوند مشکل دچار صورتیکه در اقتصادی<br />

اوضاع معتقدند رزرو فدرال تحلیلگران میاند<strong>از</strong>ند.‏ بزرگترین<br />

برای که است نگرانکننده آنقدر حاضر حال در میآید.‏<br />

شمار به بالقوه تهدیدی نیز امریکا یعنی جهان اقتصاد جهان<br />

در کار ب<strong>از</strong>ار به اشارههایی همچنین فدرال گزارش جزئی<br />

بسیار افزایشی بیکاری نرخ گزارش این اساس بر داشت.‏ یلن<br />

جنت دارد.‏ بسیاری فاصله مطلوب حد با و داشتهاست آن<br />

تأثیر و نفت قیمت کاهش بر نیز امریکا رزرو فدرال رئیس کردهاست.‏<br />

تأکید جهان در بیکاری نرخ افزایش بر پاپ<br />

کرد<br />

سرزنش را پنانیتو داشت<br />

مکزیک <strong>از</strong> که دیداری نخستین در فرانسیس پاپ نیوزویک،‏<br />

گزارشهای اساس بر داد.‏ فساد با مبارزه برای فراخوانی مکزیک<br />

رئیسجمهوری پنانیتو انریکه <strong>از</strong> فرانسیس پاپ فساد<br />

میدهد نشان گزارشها کند.‏ مبارزه فساد با کرد درخواست کشور<br />

این در اصلی مشکل دواندهاست.‏ ریشه مکزیک در عمیقاً‏ چند<br />

و همسرش کنار در کشور این رئیسجمهوری که است این مالی<br />

بزرگ رسواییهای ماجرای در کابینهاش،‏ وزرای <strong>از</strong> نفر مکزیک<br />

در مخدر مواد قاچاق مافیایی گروههای هستند.‏ درگیر <strong>از</strong><br />

بیش شده باعث امر همین و میگیرند بیشتری قدرت هرروز کشور<br />

این در مخدر مواد به مربوط خشونتهای در نفر ‎100‎هزار نیز<br />

نفر ‎26‎هزار حدود آن بر عالوه بدهند.‏ دست <strong>از</strong> را خود جان راستا<br />

همین در پاپ شدهاند.‏ مفقود جریانها،‏ همین با مرتبط درس<br />

ما به ‏»تجربه گفتهاست:‏ مکزیک رئیسجمهوری به خطاب ای دیر برمیداریم،‏ قدم خاص عدهای نفع به هرگاه که دادهاست در<br />

کاشت مانند فساد حقیقت در میگیرد.‏ انتقام ما <strong>از</strong> جامعه زود خشونت<br />

مخدر،‏ مواد تجارت مانند مسائلی است.‏ نامساعد خاک نفر<br />

هزاران است.«‏ ناپسند و مذموم فرهنگها کلیه در آدمربایی و بودند.‏<br />

آمده او سخنرانی محل به پاپ دیدن برای روی<br />

پیش سخت تابستانی یورو<br />

حوزه ایتالیا<br />

شدهاست.‏ اقتصادی <strong>رکود</strong> دوره وارد دوباره یونان ولی<br />

یافتهاست توسعه کمی پرتغال میکند.‏ رشد بهسختی واضحتر<br />

این <strong>از</strong> پیامی شدهاست.‏ معمولی نرخ نصف آن سرعت در<br />

یورو حوزه در اقتصادی بحران <strong>از</strong> جدیدی ‏»مرحله که نیست <strong>سال</strong><br />

پایانی سهماهه در یورو حوزه اقتصادی عملکرد است«.‏ راه رشد<br />

منطقه این داخلی ناخالص تولید میدهد نشان 2015 در<br />

2015 دوم نیمه در که یورو حوزه داشتهاست.‏ ‎0.3‎درصدی را<br />

سقوط مسیر ناگهانی بود صعودی روندی کردن طی حال آشوب<br />

و نوسانات با منطقه این ب<strong>از</strong>ارهای اخیراً‏ گرفت.‏ پیش در عملکرد<br />

نگرانی،‏ عامل نخستین شدهاست.‏ مواجه بسیاری خطر<br />

زنگ فنالند <strong>رکود</strong> آن دنبال به است.‏ آلمان اقتصاد ضعیف نگرانکنندهترین<br />

اما درآوردهاست.‏ صدا به منطقه این برای را اقتصاد<br />

است.‏ ‏»یونان«‏ به مربوط شرایط مأیوسکنندهترین و برای<br />

تالشها گرفتهاست.‏ قرار بدی بسیار وضعیت در یونان این<br />

به انجامیدهاست.‏ بیشتر اقتصادی ریاضت به نیز آن <strong>نجات</strong> تابستان،‏<br />

تا یعنی نزدیک آیندهای در میشود پیشبینی ترتیب برسد.‏<br />

خود اوج به یورو حوزه در اقتصادی بحران


اعالنات<br />

66 درصد ب<strong>از</strong>ار کاالهای وارداتی در اختیار 5 كشور<br />

سهم کشورها در واردات ایران طی ‎10‎ماهه 94<br />

آمارهاي رسمي نشان میدهد كه طي 10 ماه گذشته <strong>از</strong> <strong>سال</strong> جاري،‏ 5 كشور 66 درصد <strong>از</strong> ب<strong>از</strong>ار كاالهاي وارداتي كشور را به دست گرفتهاند.‏<br />

طی ‎10‎ماهه <strong>سال</strong> 94، معادل 21.6 ميليارد دالر <strong>از</strong> مجموع 33.8 ميليارد دالر واردات،‏ <strong>از</strong> 5 كشور چين،‏ امارات،‏ جمهوري كره،‏ تركيه و سوئيس<br />

بوده است.‏ در اين ميان كشور چين بهتنهايي 25 درصد <strong>از</strong> كاالهاي وارداتي كشور را تامين كرده است.‏ در 10 ماه <strong>سال</strong> 5 94، مبدأ بزرگ ار<strong>سال</strong><br />

کاال به ایران شامل چين با ارزش 8 ميليارد و 488 ميليون دالر،‏ امارات متحده عربي 6 ميليارد و 269 ميليون دالر،‏ جمهوري كره 3 ميليارد<br />

و 55 ميليون دالر،‏ تركيه 2 ميليارد و 488 ميليون دالر و سوئيس 2 ميليارد و 174 ميليون دالر،‏ می شود.‏ بر اساس گزارش س<strong>از</strong>مان توسعه<br />

تجارت ايران،‏ طي ‎10‎ماهه <strong>سال</strong> جاري 28 ميليون و 287 هزار تن كاال به ارزش 33 ميليارد و 843 ميليون دالر وارد كشور شده است كه نشان<br />

<strong>از</strong> كاهش ‎19‎درصدي <strong>از</strong> نظر وزن و افت ‎22‎درصدي <strong>از</strong> نظر ارزش دارد.‏ پنج قلم عمده وارداتي به كشور را ذرت دامي به ارزش يك ميليارد و<br />

148 ميليون دالر،‏ دانه گندم به جز گندم دامي 704 ميليون دالر،‏ لوبيا سويا 620 ميليون دالر،‏ برنج 583 ميليون دالر و قطعات منفصله خودرو<br />

سواري 545 ميليون دالر تشكيل دادهاند.‏<br />

طبق گزارش س<strong>از</strong>مان توسعه تجارت ايران،‏ متوسط قيمت هر تن كاالي وارداتي در ‎10‎ماهه <strong>سال</strong> 94 معادل يك ميليارد و 196 ميليون دالر<br />

بوده كه نسبت به مدت مشابه <strong>سال</strong> قبل 4.5 درصد كاهش داشته است.‏<br />

سایر کشورها<br />

34 درصد<br />

چین<br />

25.1 درصد<br />

امارات<br />

18.3 درصد<br />

سوئیس 6.4 درصد<br />

ترکیه 7.3 درصد<br />

کره جنوبی 8.9 درصد<br />

کاهش سهم صنعت در اقتصاد ایران<br />

آمارهای رسمی نشان میدهد که سهم بخش صنعت و معدن <strong>از</strong> کل تشکیل<br />

سرمایه ثابت ناخالص در اقتصاد ایران در طی زمان رو به کاهش بوده است.‏ سهم<br />

بخش صنعت و معدن در اقتصاد <strong>از</strong> 18 درصد در <strong>سال</strong> 1383 که باالترین سهم<br />

در <strong>سال</strong>های پس <strong>از</strong> جنگ تحمیلی بوده به 11 درصد در <strong>سال</strong> 1391 کاهش یافته<br />

است.‏ مرکز پژوهشهای مجلس در گزارشی ویژه به این مهم پرداخته و در ادامه<br />

نوشته است:‏ ‏»این وضعیت نشان میدهد که سرمایهگذاریها به طور نسبی <strong>از</strong> بخش<br />

صنعت و معدن خارج شده و به سایر بخشهای اقتصادی ایران تمایل پیدا کرده<br />

است.‏ تداوم این روند تضعیف بخش صنعت و معدن و کاهش توان تولید آن را در<br />

پی دارد.‏ سرمایهگذاری در داخل بخش صنعت در ایران توزیعی نامتقارن داشته<br />

است.«‏ در ادامه این گزارش آمده است:‏ ‏»بیش <strong>از</strong> یکسوم سرمایهگذاری در این<br />

بخش در صنعت تولید فلزات اساسی صورت گرفته و با فاصله زیاد صنایع تولید<br />

محصوالت کانی غیرفلزی،‏ صنایع مواد غذایی و آشامیدنی و صنایع تولید محصوالت<br />

شیمیایی قرار دارند.‏ این وضعیت نشان میدهد که کانی غیرفلزی است که مبتنی<br />

بر ذخایر معدنی است.‏ این الگوی سرمایهگذاری نشان <strong>از</strong> تضعیف سایر صنایع در<br />

ایران دارد؛ چرا که با تداوم این وضعیت بهتدریج جایگاه خود را <strong>از</strong> دست میدهد.«‏<br />

همچنین بخش دیگری <strong>از</strong> این گزارش به نسبت سرمایهگذاری به ارزش افزوده<br />

اختصاص دارد و نوشته شده:‏ ‏»نسبت سرمایهگذاری به ارزش افزوده بخش صنعت<br />

و معدن <strong>از</strong> 38 درصد در <strong>سال</strong> 1383 به 19 درصد در <strong>سال</strong> 1391 کاهش یافته است<br />

که یک کاهش مداوم و معنادار است.«‏<br />

بیکاری فارغالتحصیالن ۴ برابر کمسوادها<br />

س<strong>از</strong>مان جهانی کار اعالم کرد که بررسیها درباره وضعیت جوانان ۱۵ تا ‎۲۹‎<strong>سال</strong>ه ۳۲ کشور در<br />

حال توسعه نشان میدهد که ۷۶ درصد <strong>از</strong> این گروه سنی به لحاظ اقتصادی غیرفعال هستند و<br />

نرخ بیکاری زنان جوان ۲ برابر بیکاری مردان است.‏ این مطالعه نشان میدهد در حالی که نرخ<br />

بیکاری جوانان فارغالتحصیل دانشگاه ۱۲ درصد است،‏ این نرخ برای جوانان با تحصیالت پایین و<br />

ابتدایی تنها ۳ درصد است.‏ عالوه بر این،‏ ۷۲ درصد <strong>از</strong> زنان جوانی که <strong>از</strong> ب<strong>از</strong>ار کار خارج ماندهاند،‏<br />

برای ورود به اشتغال در آینده ابر<strong>از</strong> تمایل کردهاند.‏<br />

تثبیت رتبه ایران در شاخص‏ رقابتپذیری<br />

مجمع جهانی اقتصاد رتبهبندی ۱۴۰ کشور جهان در شاخص رقابتپذیری اقتصادی را<br />

اعالم کرد که براساس آن ایران رتبه ۷۴ را بهدست آورده است.‏ در گزارش <strong>سال</strong> گذشته اين<br />

مجمع نيز ايران رتبه 74 را كسب كرده بود با اين تفاوت كه در رتبهبندي <strong>سال</strong> گذشته 144<br />

کشور قرار داشتند.‏ اين شاخص ابزار كامل و همهجانبهاي براي سنجش اركان رقابتپذيري<br />

ملي در اقتصاد خرد و كالن كشورها به شمار ميرود.‏ طبق آمارهاي منتشرشده در <strong>سال</strong> 2015<br />

در ميان 24 كشور منطقه تنها اطالعات 21 كشور در دسترس قرار دارد كه <strong>از</strong> ميان آنها قطر،‏<br />

امارات متحده عربي و عربستان سعودي باالترين رتبهها را دارند و ايران در اين شاخص رتبه<br />

سيزدهم جدول را در میان کشورهای منطقه بهخود اختصاص داده است.‏ پاكستان هم در<br />

انتهاي جدول قرار دارد.‏<br />

01/12/1394<br />

درخواست یکسانس<strong>از</strong>ی قیمت گندم<br />

پس <strong>از</strong> آنکه وزير جهاد كشاورزي طي نامهاي<br />

<strong>از</strong> وزير صنعت،‏ معدن و تجارت خواست تا <strong>از</strong><br />

ثبت سفارش جديد براي واردات گندم جلوگيري<br />

کند،‏ کمیسیون کشاورزی،‏ آب و صنایع غذایی اتاق<br />

تهران،‏ نمایندگان صنایع معطوف به گندم <strong>از</strong> جمله<br />

تولید نان،‏ آرد،‏ ماکارونی و نشاسته را فراخواند<br />

تا در حضور آنان ابعاد این تصمیم را مورد بحث<br />

و بررسی قرار دهد.‏ فعاالن بخش خصوصی<br />

در کنار انتقاد <strong>از</strong> ممنوعیت وضعشده،‏ تاکید<br />

کردند که شرایط فعلی بهترین زمان برای<br />

یکسانس<strong>از</strong>ی قیمت گندم است.‏<br />

26/11/1394<br />

خودروس<strong>از</strong>ان در اتاق تهران<br />

اعضای کمیسیون صنعت و معدن اتاق تهران<br />

در گردهمایی خود،‏ به سراغ صنعت خودرو<br />

رفتند و با دعوت <strong>از</strong> برخی صاحبان این صنعت،‏<br />

به این مسئله کلی و مهم پرداختند که چرا<br />

صنعت خودرو در ایران به رغم عمر نزدیک به<br />

نیم قرن،‏ هنوز ناکارآمد است؟ دیدگاههای<br />

مختلفی <strong>از</strong> سوی مدعوین این گردهمایی بیان<br />

شد و این موضوع روی میز بررسی کمیسیون<br />

صنعت و معدن اتاق تهران قرار گرفت که آیا<br />

تولید خودرو در کشور دارای مزیت است یا<br />

آنکه ضرورتی ندارد.‏<br />

24/11/1394<br />

راهاند<strong>از</strong>ی سامانه مشاوره سرمایهگذاری<br />

هفتمین نشست ستاد اقتصادی<br />

پساتحریم اتاق تهران با حضور روسای<br />

کمیتههای تخصصی این ستاد برگزار<br />

شد.‏ در این نشست نمایندگانی <strong>از</strong> شرکت<br />

امبروزیتی ایتالیا حضور داشتند که در<br />

زمینه مشاوره سرمایهگذاری،‏ <strong>از</strong> بنگاههای<br />

معتبر اروپاست.‏ جهانگیری،‏ رئیس ستاد<br />

پساتحریم اتاق تهران،‏ گفت:‏ اتاق تهران<br />

با راهاند<strong>از</strong>ی مرکز مشاوره سرمایهگذاری<br />

قصد دارد به ساماندهی ورود<br />

سرمایهگذاران شناسنامهدار بپرد<strong>از</strong>د.‏<br />

20/11/1394<br />

میزبانی <strong>از</strong> هیئت ایتالیایی<br />

یک هیئت تجاری <strong>از</strong> ایتالیا میهمان<br />

اتاق تهران بود.‏ وزیر کشاورزی<br />

ایتالیا به عنوان سرپرست این هیئت<br />

تجاری با مسعود خوانساری رئیس<br />

اتاق تهران دیدار و گفتوگو کرد.‏<br />

رئیس اتاق تهران در این همایش<br />

تجاری،‏ گفت:‏ ‏»نقطه عطف مناسبات<br />

دو کشور این است که طی <strong>سال</strong>های<br />

گذشته که ایران در تحریم بود،‏ ایتالیا<br />

همکاریهای اقتصادی خود را با کشور<br />

قطع نکرد.«‏<br />

10 آیندهنگر | tccim.ir | شماره چهلوششم،‏ نوروز 1395


غیرنفتی<br />

صادرات ‎16‎درصدی کاهش 94<br />

‎10‎ماهه طی صادرات <strong>از</strong> اقتصادی بخشهای سهم در<br />

صادرات تنها و یافته کاهش اقتصادی بخش 4 در صادرات حجم جاری <strong>سال</strong> <strong>از</strong> گذشته ماه 10 در که دهد می نشان رسمی آمارهای گ<strong>از</strong>ی<br />

میعانات احتساب با غیرنفتی صادرات مجموع تجارت،‏ توسعه س<strong>از</strong>مان گزارش طبق است.‏ بوده مواجه افزایش با پتروشیمی و صنعت بخش صادرات<br />

چشمگیر کاهش صادرات،‏ افت دلیل بیشترین است.‏ رسیده دالر میلیون 613 و میلیارد 35 به ارزش ‎16‎درصدی کاهش با مدت این در گذشته<br />

<strong>سال</strong> مشابه مدت به نسبت جاری <strong>سال</strong> ‎10‎ماهه در بخش این صادرات ارزش تا شد موجب نفت قیمت کاهش است.‏ بوده گ<strong>از</strong>ی میعانات ‎10‎ماهه<br />

در گ<strong>از</strong>ی میعانات صادرات ارزش است.‏ یافته کاهش درصد 19 بخش این در صادرات هم وزنی نظر <strong>از</strong> البته یابد.‏ کاهش درصد 54 هم<br />

با را پتروشیمی محصوالت و صنعتی تولیدات بخش خود،‏ گزارش در تجارت توسعه س<strong>از</strong>مان است.‏ رسیده دالر میلیارد 5.8 به جاری <strong>سال</strong> در<br />

صادرات است.‏ رسیده دالر میلیون 118 و میلیارد 25 به بخش این صادرات ارزش جاری <strong>سال</strong> ‎10‎ماهه طی اساس این بر است.‏ کرده ادغام بخش<br />

این صادرات میزان در تغییری وزن نظر <strong>از</strong> اما است یافته افزایش گذشته <strong>سال</strong> مشابه مدت به نسبت درصد 3.4 ارزش نظر <strong>از</strong> بخش این گذشته<br />

<strong>سال</strong> به نسبت درصد 10 که است بوده دالر میلیون 292 ماه 10 طی صادرات مجموع دستی صنایع و فرش بخش است.در نشده ایجاد صادرات<br />

مجموع تجارت،‏ توسعه س<strong>از</strong>مان گزارش است.طبق کرده تجربه را ‎24‎درصدی کاهش بخش این صادرات وزن نظر <strong>از</strong> است.‏ یافته کاهش گذشته<br />

<strong>سال</strong> مشابه مدت به نسبت را ‎7‎درصدی کاهش که است بوده دالر میلیون 608 و میلیارد 3 جاری <strong>سال</strong> ‎10‎ماهه در کشاورزی کاالهای است.‏<br />

یافته کاهش میزان همین به کشاورزی محصوالت صادرات هم وزن نظر <strong>از</strong> است.‏ کرده تجربه پتروشیمی<br />

و صنعت درصد<br />

70.5 درصد<br />

10 کشاورزی گ<strong>از</strong>ی<br />

میعانات درصد<br />

16.3 دستی<br />

صنایع و فرش درصد<br />

0.8 معدن<br />

درصد<br />

2.2 صادراتی<br />

کاالهای برای ‎15.8‎درصدی منفی تورم قیمت<br />

میانگین جاری،‏ <strong>سال</strong> <strong>از</strong> گذشته ماه 10 در که میدهد نشان مرکزی بانک رسمی آمارهای صادراتی<br />

کاالهای تورم <strong>از</strong> مرکزی بانک گزارش است.‏ یافته کاهش درصد 15.8 صادراتی کاالهای 13.7<br />

منفی نیز جاری <strong>سال</strong> دیماه به منتهی ماه 12 زمانی ب<strong>از</strong>ه در شاخص این که میدهد نشان به<br />

نسبت جاری <strong>سال</strong> دیماه در صادراتی کاالهای قیمت شاخص اساس این بر است.‏ بوده درصد قیمت<br />

ماهانه شاخص همچنین است.‏ کرده تجربه را ‎18.1‎درصدی کاهش گذشته <strong>سال</strong> دیماه است.‏<br />

یافته کاهش درصد 0.6 آن <strong>از</strong> قبل ماه به نسبت ام<strong>سال</strong> دیماه در صادراتی کاالهای شد<br />

منفی ماهانه تورم نرخ که<br />

میدهد نشان شهری مناطق در <strong>سال</strong> ی<strong>از</strong>دهم ماه در تورم نرخ <strong>از</strong> ایران آمار مرکز گزارش این<br />

اساس بر است.‏ رفته صفر زیر به درصد 0.4 میزان به و شده منفی بهمنماه در تورم شاخص رسیده<br />

درصد 8.9 به قبل <strong>سال</strong> مشابه ماه به نسبت بهمنماه نقطه به نقطه‏ تورم نرخ گزارش،‏ در<br />

نیز بهمنماه به منتهی ‎12‎ماهه تورم نرخ بود.‏ درصد 9.4 دیماه در شاخص این که حالی در میداد.‏<br />

نشان را درصد 12.2 شاخص این آن،‏ <strong>از</strong> قبل ماه در که است رسیده درصد 11.8 به حالی 0.6 قبل ماه به نسبت بهمنماه این در دخانیات«‏ و آشامیدنیها ‏»خوراکیها،‏ گروه شاخص افزایش<br />

درصد 7.6 قبل <strong>سال</strong> مشابه ماه به نسبت گروه این قیمت میانگین یافت.‏ کاهش درصد دوره<br />

به نسبت 1394 بهمن<strong>سال</strong> به منتهی ماه 12 در گروه این تغییرات درصد و است داشته است.‏<br />

بوده درصد 9.9 قبل <strong>سال</strong> مشابه آمار<br />

روایت به تولید <strong>رکود</strong> ب<strong>از</strong>رگانی،‏<br />

اتاق سفارش به که خود اخیر بررسی در بانکی و پولی پژوهشکده پاییز<br />

در صنعتی تولیدات رشد نرخ داده،‏ انجام تهران کشاورزی و معادن صنایع،‏ که<br />

است کرده اعالم درصد 24.8 منفی گذشته <strong>سال</strong> پاییز به نسبت را ام<strong>سال</strong> اساس<br />

بر که گزارش این است.‏ بوده منفی متوالی فصل سومین برای شاخص این بورسی<br />

صنایع در تولید وضعیت نشاندهنده شده تهیه بورسی شرکتهای اطالعات نسبت<br />

۹۴ <strong>سال</strong> ‎9‎ماهه در صنعتی تولیدات رشد نرخ گزارش،‏ این طبق است.‏ ۱۱<br />

منفی معادل 93 <strong>سال</strong> ‎9‎ماهه به صنعتی<br />

واحدهای فروش است.‏ درصد مدت<br />

به نسبت ۹۴ <strong>سال</strong> ‎۹‎ماهه در نیز حدود<br />

کاهش با قبل،‏ <strong>سال</strong> مشابه براساس<br />

است.‏ بوده مواجه ‎10‎درصدی <strong>سال</strong><br />

یک زمانی ب<strong>از</strong>ه در گزارش این بخشهای<br />

تمامی 94 پاییز به منتهی و<br />

دارویی صنایع بهجز کشور صنعتی به<br />

گزارش این در همچنین بودهاند.‏ مواجه فروش و تولید در منفی رشد با غذایی اشاره<br />

جاری <strong>سال</strong> <strong>از</strong> گذشته فصل سه طی واسطهای کاالهای واردات منفی روند آینده<br />

فصل در واسطهای کاالهای واردات تغییرات آثار بروز به توجه با است.‏ شده مثبت<br />

تحول انتظار دارد،‏ را کشور صنایع <strong>از</strong> عمدهای بخش برای اولیه مواد نقش که نمیشود.‏<br />

پیشبینی 94 زمستان فصل در صنعتی تولیدات برای معناداری 20/11/1394<br />

نمایندگان<br />

هیئت نشست برگزاری اتاق<br />

نمایندگان هیئت نشست ی<strong>از</strong>دهمین 95<br />

<strong>سال</strong> بودجه الیحه روی تمرکز با تهران،‏ بخش<br />

فعاالن نشست این در شد.‏ برگزار این<br />

درباره را خود نظرات و پیشنهادها خصوصی تصویب<br />

بیانیه یک قالب در و دادند ارائه الیحه اتاق<br />

رئیس نشست این در همچنین کردند.‏ به<br />

که صنعتی تولیدات شاخص گزارش <strong>از</strong> تهران پولی<br />

پژوهشکده توسط و تهران اتاق سفارش آمار<br />

است،‏ شده تهیه مرکزی بانک بانکی و استمرار<br />

<strong>از</strong> نشان که داد ارائه ارقامی و داشت.‏<br />

بخش این در <strong>رکود</strong> 19/11/1394<br />

ضمانت<br />

صندوق <strong>از</strong> صادرکنندگان انتظار صادرات<br />

تسهیل<br />

کمیسیون نشست چهاردهمین در تهران<br />

اتاق صادرات توسعه و تجارت در<br />

صادرکنندگان مشکالت و مسائل که ضمانت<br />

صندوق امکانات <strong>از</strong> بهرهگیری گرفت،‏<br />

قرار بررسی و بحث مورد صادرات سیدکمال<br />

حضور در پیشنهادهایی ضمانت<br />

صندوق مدیرعامل سیدعلی،‏ این<br />

کارایی افزایش برای صادرات <strong>از</strong><br />

حمایتها سطح ارتقای برای صندوق شد.‏<br />

مطرح صادرکنندگان 18/11/1394<br />

رئیسجمهور<br />

معاون میزبان تهران اتاق و<br />

گردشگری کمیسیون‏ مشترک جلسه موضوع<br />

با تهران اتاق <strong>سال</strong>مت اقتصاد کمیسیون گردشگری<br />

توسعه برای راهکارهایی بررسی نشست،‏<br />

این در شد.‏ برگزار ایران،‏ در <strong>سال</strong>مت میراث<br />

س<strong>از</strong>مان رئیس سلطانیفر،‏ مسعود نیز<br />

گردشگری و دستی صنایع فرهنگی،‏ ‎12‎درصدی<br />

رشد <strong>از</strong> حالی در او یافت.‏ حضور <strong>سال</strong><br />

دو طی کشور به خارجی گردشگران ورود هنوز<br />

رقم این او گفته به که داد خبر اخیر 1404<br />

چشماند<strong>از</strong> سند در آنچه با درصد 50 دارد.‏<br />

فاصله شده پیشبینی 18/11/1394<br />

بودجه<br />

الیحه کلیات بررسی سرمایه<br />

و پول ب<strong>از</strong>ار کمیسیون نشست به<br />

را خود دستورجلسه تهران،‏ اتاق آینده<br />

<strong>سال</strong> بودجه <strong>از</strong> کلیاتی بررسی کمیسیون<br />

این داد.‏ اختصاص کشور بررسی<br />

برای خود نشست اولین در کلی<br />

اعداد و ارقام <strong>از</strong> گزارشی بودجه،‏ نشستهای<br />

در تا داد ارائه بودجه جزئیات<br />

مورد در بحث وارد بتواند بعدی کمیسیون<br />

این اعضای همچنین شود.‏ اصالح<br />

برای پیشنهادی پیشنویسی کردند.‏<br />

تهیه مستقیم مالیاتهای قانون 11 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر


ب<strong>از</strong>دید <strong>از</strong> کارخانه مان و نشست با مدیران شرکت<br />

‏)هیات تجاری اتاق تهران در آلمان(‏<br />

ب<strong>از</strong>دید <strong>از</strong> ورزشگاه آلیانسآرنا و فرودگاه مونیخ<br />

‏)هیات تجاری اتاق تهران در آلمان(‏<br />

ب<strong>از</strong>دید <strong>از</strong> ورزشگاه آلیانسآرنا و فرودگاه مونیخ<br />

‏)هیات تجاری اتاق تهران در آلمان(‏<br />

شست با مدیران لینده<br />

‏)هیات تجاری اتاق تهران در آلمان(‏<br />

نشست با معاون وزیر کشاورزی و جنگلداری<br />

‏)هیات تجاری اتاق تهران در آلمان(‏<br />

همایش مشترک خانه کارفرمایان باواریا و اتاق تهران<br />

‏)هیات تجاری اتاق تهران در آلمان(‏<br />

ب<strong>از</strong>رگانان ایرانی در سرزمین ژرمنها<br />

هيئت تجاری ‎60‎نفره به سرپرستی مسعود خوانساری برای مذاکرات اقتصادی،‏ سفری به آلمان را پشتسر گذاشت<br />

پس <strong>از</strong> نهایی شدن مذاکرات سیاسی و پایان رفت و آمد دیپلماتها،‏ میدان مذاکره در اختیار<br />

اقتصادگردانان قرار گرفته است تا دیپلماسی،‏ رنگ دیگری به خود بگیرد.‏ سیاستمداران بیش <strong>از</strong> دو<br />

<strong>سال</strong> مذاکره را برای ب<strong>از</strong> کردن زنجیر تحریم <strong>از</strong> پای اقتصاد به سرانجام رساندند تا در دوره جدید رفت<br />

و آمدها <strong>از</strong> سوی فعاالن اقتصادی دنبال شود.‏ پس <strong>از</strong> آنکه رکورد ورود هيئتهای تجاری به ایران<br />

شکسته شد و در <strong>سال</strong> 94 بیش <strong>از</strong> 50 کشور هيئتهای اقتصادی خود را به ایران گسیل داشتند،‏<br />

هيئتهای تجاری <strong>از</strong> ایران نیز راهی کشورهای غربی و شرقی شدند تا دیپلماسی اقتصادی با جدیت<br />

بیشتری دنبال شود.‏<br />

در روزهای پایانی بهمنماه <strong>سال</strong> 94 یک هيئت تجاری به سرپرستی رئیس اتاق ب<strong>از</strong>رگانی،‏ صنایع،‏<br />

معادن و کشاورزی تهران راهی آلمان شد تا پس <strong>از</strong> سفر رئیسجمهور و هيئت همراه به فرانسه و<br />

ایتالیا،‏ این بار یکی دیگر <strong>از</strong> قدرتهای اقتصادی قاره سبز مورد هدف قرار گیرد.‏ ایالت باواریا یعنی<br />

شهرهای مونیخ و برلین مقصد هيئت تجاری ‎60‎نفره اتاق تهران بود و در آن برنامه فشردهای شامل<br />

دیدارها،‏ مذاکرات دوجانبه و ب<strong>از</strong>دیدهای متعدد <strong>از</strong> مراکز صنعتی،‏ فرهنگی و ورزشی طراحی شده بود.‏<br />

در طول این سفر تفاهمنامهها و قراردادهایی میان هيئت ایرانی و طرفهای آلمانی به امضا رسید.‏<br />

هيئت تجاری اتاق تهران به سرپرستی مسعود خوانساری در حالی به ايالت باواریای آلمان سفر<br />

کرد که پیش <strong>از</strong> این دو هيئت بزرگ تجاری <strong>از</strong> دو ایالت نیدرزاکسن و باواریای آلمان در مهر و آبان<br />

<strong>سال</strong> جاری مهمان اتاق تهران بودند.‏ اتاق تهران تاکنون میزبان چندین هيئت بزرگ اقتصادی و<br />

صنعتی <strong>از</strong> ایالت باواریاي آلمان بوده است و مالقاتها و رایزنیهای تجاری میان فعاالن اقتصادی دو<br />

کشور در تهران برگزار شده است.‏ این در حالی است که طی تفاهمنامه همکاری میان اتاق تهران و<br />

دانشگاه ووتسبورگ آلمان،‏ اتاق تهران با همکاری این دانشگاه،‏ دورههای MBA را در تهران برگزار<br />

کرده است ‏.در سفر اخیر هيئت تجاری اتاق تهران به آلمان،‏ جلسات مشترکی میان بخشخصوصی<br />

ایران و اتاق ب<strong>از</strong>رگانی و صنایع مونیخ،‏ وزارت اقتصاد ایالت باواریا،‏ شهرداری مونیخ،‏ اتحادیه اقتصاد<br />

باواریا،‏ وزارت غذا،‏ کشاورزی و جنگلداری این ایالت،‏ و نیز نشست مشترکی با وزارت <strong>سال</strong>مت و<br />

مراقبت باواریا برگزار شد.‏<br />

روز اول<br />

ÍÍدیدار با وزیر اقتصاد باواریا<br />

هيئت تجاری اتاق تهران،‏ در نخستین برنامه خود در خانه اقتصاد باواریا حضور یافت.‏ در این<br />

دیدار که وزیر اقتصاد ایالت باواریا حضور داشت بر توسعه روابط دو کشور تاکید شد و طرفین<br />

عنوان کردند که اجرایی شدن برجام و برداشته شدن تحریمهای اقتصادی،‏ فرصت بزرگی برای<br />

همکاریهای مشترک دو کشور فراهم آورده است.‏ الیزه آیگنر،‏ وزیر اقتصاد ایالت باواریا،‏ تاکید کرد<br />

فعاالن بخش خصوصی آلمان آماده هرگونه همکاری با بنگاههای ایرانی هستند.‏ مسعود خوانساری<br />

رئيس اتاق تهران نیز با اشاره به قراردادهای منعقدشده با فرانسه و ایتالیا در جریان سفر رئيسجمهور<br />

به اروپا،‏ عنوان کرد که اگر آلمان نیز خواهان حضور در اقتصاد ایران است باید مسئله تامین مالی و<br />

فاینانس را جدی بگیرد و دست به سرمایهگذاری بزند.‏<br />

ÍÍب<strong>از</strong>دید <strong>از</strong> ساختمان قدیمی شهرداری<br />

رئيس اتاق تهران به دعوت معاون شهرداری به ساختمان تاریخی و معروف شهرداری مونیخ<br />

قدم گذاشت.‏ جوزف اشمید،‏ رئيس مرکز اقتصاد و کار شهرداری مونیخ است و <strong>از</strong> او به عنوان<br />

شهردار اقتصادی مونیخ یاد میشود.‏ اشمید در این دیدار عالوه بر گفتوگو و مذاکره با رئيس اتاق<br />

تهران در مورد توسعه روابط دوجانبه مونیخ و تهران با کمک شهرداری و اتاق ب<strong>از</strong>رگانی،‏ ب<strong>از</strong>دیدی <strong>از</strong><br />

ساختمان تاریخی شهرداری مونیخ برای خوانساری و هيئت همراه ترتیب داد.‏ به گفته جوزف اشمید<br />

قدمت ساختمان شهرداری مونیخ به <strong>سال</strong> 1860 میالدی برمیگردد و طی <strong>سال</strong>های متمادی این<br />

ساختمان میزبان بزرگان بسیاری <strong>از</strong> کشورها بوده است.‏<br />

ÍÍتفاهمنامه همکاری میان قطعهس<strong>از</strong>ان<br />

در اولین روز سفر هيئت تجاری اتاق تهران به آلمان،‏ ضیافت شام و امضای یک سند همکاری<br />

میان انجمن قطعهس<strong>از</strong>ان ایران و اتحادیه صنایع آلمان برنامهریزی شده بود.‏ در این مراسم<br />

تفاهمنامهای میان برترام بروسارت،‏ رئيساتحادیه صنعت باواریا و محمدرضا نجفیمنش عضو هيئت<br />

مدیره انجمن قطعهس<strong>از</strong>ان ایران و عضو هيئت نمایندگان اتاق تهران امضا شد.‏ این تفاهم همکاری<br />

در چهار بند به امضا رسید که شامل همکاری بین شرکتهای ایالت باواریا و ایران در زمینه ساخت<br />

خودرو و قطعات،‏ سرمایهگذاری مشترک شرکتهای ایالت باواریا و همتایان ایرانی در هردو کشور،‏<br />

اعزام هيئتهای تجاری زمینه صنعت خودرو و قطعات و برگزاری همایشهای مشترک در دو کشور<br />

به منظور اطالعرسانی <strong>از</strong> وضعیت پیشرفت و فناوری به کار گرفتهشده در صنعت خودرو است.‏<br />

روز دوم<br />

ÍÍامضای تفاهمنامه با اتاق بایرن<br />

در دومین روز <strong>از</strong> سفر هيئت تجاری اتاق تهران به ایالت باواریا در آلمان،‏ مسعود خوانساری همراه<br />

با تعدادی <strong>از</strong> اعضای هيئت به دیدار مسئوالن اتاق ب<strong>از</strong>رگانی و صنعت بایرن رفت.‏ در این دیدار پس<br />

<strong>از</strong> مذاکرات و گفتوگوها برای توسعه مراودات دوجانبه،‏ یک تفاهمنامه همکاری میان اتاق ب<strong>از</strong>رگانی<br />

و صنعت بایرن و اتاق ب<strong>از</strong>رگانی،‏ صنایع،‏ معادن و کشاورزی تهران به امضا رسید.‏<br />

ÍÍب<strong>از</strong>دید <strong>از</strong> کارخانه مان<br />

هيئت تجاری اتاق تهران به ب<strong>از</strong>دید <strong>از</strong> کارخانه مان،‏ تولیدکننده خودروهای سنگین،‏ رفت.‏ در<br />

این ب<strong>از</strong>دید،‏ ابتدا عضو هيئت مدیره این بنگاه صنعتی توضیحاتی در مورد سابقه فعالیت این کارخانه<br />

داد و سپس هيئت اعزامی اتاق تهران <strong>از</strong> خط تولید ساخت کامیونهای این کارخانه ب<strong>از</strong>دید کرد.‏<br />

12 آیندهنگر | tccim.ir | شماره چهلوششم،‏ نوروز 1395


نشست هیات تجاری اتاق تهران در اتاق برلین<br />

نشست هیات تجاری اتاق تهران در اتاق برلین<br />

نشست با رئیس اتاق بایرن<br />

‏)هیات تجاری اتاق تهران در آلمان(‏<br />

ب<strong>از</strong>دید هیات تجاری اتاق تهران <strong>از</strong> شهرداری مونیخ<br />

‏)هیات تجاری اتاق تهران در آلمان(‏<br />

دیدار با وزیر اقتصاد ایالت باواریا آلمان<br />

‏)هیات تجاری اتاق تهران در آلمان(‏<br />

دیدار نمایندگان حزب دموکرات مسیحی آلمان و رییس<br />

اتاق تهران<br />

هاینس یورگن لووف،‏ عضو هيئت مدیره مان،‏ <strong>از</strong> حضور اتوبوسهای ساخت این کارخانه در ایران<br />

به صورت سیکِیدی )CKD( خبر داد و یادآور شد که این کارخانه آلمانی <strong>از</strong> چند هفته پیش با<br />

یک شرکت ایرانی،‏ قرارداد همکاری برای تولید اتوبوس در ایران به امضا رسانده است.‏ وی همچنین<br />

<strong>از</strong> تفاهمنامه همکاری با یکی دیگر <strong>از</strong> شرکتهای ایرانی برای واردات کامیون و موتورهای سنگین<br />

ساخت این شرکت خبر داد.‏<br />

ÍÍآمادگی لینده برای حضور در ایران<br />

در دومین روز <strong>از</strong> سفر هيئت اقتصادی اتاق تهران،‏ نمایندگان بخش خصوصی ایران <strong>از</strong> شرکت<br />

لینده آلمان که مقر آن در ایالت باواریا و منطقه بایرن است،‏ نیز ب<strong>از</strong>دید کردند.‏ مسئوالن اتاق<br />

تهران و هيئت همراه،‏ پس <strong>از</strong> ب<strong>از</strong>دید <strong>از</strong> خودروس<strong>از</strong>ی مان به شرکت لینده رفتند تا با این گروه<br />

فنی و مهندسی بزرگ که در حوزههای مختلفی فعالیت دارد نیز آشنا شوند.‏ شرکت لینده <strong>از</strong><br />

جمله بنگاههای صنعتی بزرگ ایالت باواریاست که در زمینه صنایع گ<strong>از</strong>،‏ بهداشت و <strong>سال</strong>مت و نیز<br />

فناوری و مهندسی فعالیت دارد.‏ در این مالقات ابتدا مدیران بخشهای مختلف کاری شرکت<br />

لینده توضیحاتی در خصوص فعالیتهای هریک <strong>از</strong> بخشهای فعالیت آن ارائه دادند و <strong>از</strong> آمادگی<br />

و اشتیاق این واحد تولیدی بزرگ آلمان برای همکاری با ایران در تمامی زمینههای کاری این<br />

شرکت،‏ خبر دادند.‏ به گفته مدیران ارشد لینده،‏ در حال حاضر این شرکت در بیش <strong>از</strong> 100<br />

کشور دنیا حضور فعال دارد و ایران نیز با توجه به ذخایر باالی موجود،‏ <strong>از</strong> جذابیت باالیی برای<br />

این شرکت برخوردار است.‏<br />

ÍÍدیدار با وزیر کشاورزی ایالت باواریا<br />

رئيس اتاق تهران سرپرست هيئت تجاری ایران در باواریای آلمان در ادامه دیدارهای خود<br />

برای مذاکره و رایزنی جهت توسعه مراودات اقتصادی با بخش خصوصی آلمان،‏ با وزیر کشاورزی<br />

ایالت باواریا دیدار و گفتوگو کرد.‏ در این دیدار دو طرف زمینههای همکاری در بخش مواد غذایی<br />

و کشاورزی را مورد بررسی قرار دادند و مشکالت موجود را برای یافتن راهکار مناسب به بحث<br />

گذاشتند.‏<br />

روز سوم<br />

ÍÍب<strong>از</strong>دید <strong>از</strong> فرودگاه و استادیوم بایرن<br />

هيئت تجاری اتاق تهران در سومین روز <strong>از</strong> سفر خود به ایالت باواریا و آخرین روز حضور خود در<br />

شهر مونیخ،‏ برنامههایش را با حضور در وزارت بهداشت و درمان ایالت باواریا آغ<strong>از</strong> کرد.‏ در این برنامه،‏<br />

وزیر بهداشت و درمان ایالت باواریا میزبان مسعود خوانساری رئيس اتاق تهران و برخی <strong>از</strong> اعضای<br />

هيئت بود و در مذاکرات دو طرف زمینههای همکاری در این حوزه مطرح و بررسی شد.‏<br />

ÍÍب<strong>از</strong>دید <strong>از</strong> استادیوم ستارههای مونیخ<br />

هيئت اقتصادی اتاق تهران پیش <strong>از</strong> ترک مونیخ <strong>از</strong> ورزشگاه آلیانتسآرنا ب<strong>از</strong>دید کرد.‏ در این دیدار<br />

فعاالن اقتصادی <strong>از</strong> نزدیک با امکانات و تجهیزات یک ورزشگاه مدرن و نحوه درآمدزایی این مکان<br />

برای باشگاه بایرن مونیخ آشنا شدند.‏ فعاالن اقتصادی اتاق تهران پا روی چمن ورزشگاه آلیانتسآرنا<br />

گذاشتند که ورزشگاه اختصاصی تیم بایرن مونیخ،‏ تیم اول لیگ فوتبال آلمان،‏ است.‏ این ورزشگاه<br />

که محل برگزاری ب<strong>از</strong>یهای خانگی تیم بایرن مونیخ در بوندسلیگا و لیگ قهرمانان اروپاست،‏ <strong>از</strong><br />

تجهیزات بسیار مدرن و ایمنی برای ب<strong>از</strong>یکنان و تماشاگران برخوردار است و میتواند الگوی مناسبی<br />

برای باشگاههای ایرانی باشد.‏ همچنین تاالر افتخارات این باشگاه و بخشهای مختلف آن که پذیرای<br />

گردشگران داخلی و خارجی است یکی <strong>از</strong> منابع درآمدی باشگاه به حساب میآید.‏<br />

ÍÍپیشنهاد فرودگاه مونیخ برای پرو<strong>از</strong> بدون تاخیر<br />

در ادامه ب<strong>از</strong>دیدهای این سفر،‏ هيئت ایرانی که برای پرو<strong>از</strong> به برلین به فرودگاه مونیخ رفته بود،‏<br />

مورد استقبال قائممقام مدیرعامل فرودگاه مونیخ قرار گرفت.‏ به گفته قائممقام مدیرعامل،‏ فرودگاه<br />

مونیخ در حال حاضر دومین فرودگاه آلمان و هفتمین فرودگاه بزرگ اروپاست.‏ در حال حاضر روزانه<br />

1200 پرو<strong>از</strong> <strong>از</strong> این فرودگاه صورت میگیرد و <strong>سال</strong> گذشته نشان برتر سروقت بودن را کسب کرد.‏ او<br />

خبر داد که فرودگاه مونیخ میتواند در زمینه سروقت بودن پرو<strong>از</strong>ها به ایران کمک کند.‏<br />

روز چهارم<br />

ÍÍاتاق برلین و دیدار با سفیر ایران<br />

تجار و کارآفرینان ایرانی برنامههای خود را در برلین با حضور در اتاق برلین و دیدار با فعاالن<br />

بخش خصوصی این شهر آغ<strong>از</strong> کردند.‏ در این گردهمایی که اتاق ب<strong>از</strong>رگانی و صنعت برلین برای<br />

مهمانان ایرانی ترتیب داده بود،‏ جمع زیادی <strong>از</strong> نمایندگان شرکتهای تولیدی و صنعتی برلین حاضر<br />

بودند و به گفتوگو با نمایندگان نزدیک به 60 شرکت ایرانی پرداختند.‏ در این نشست،‏ علی ماجدی<br />

سفیر ایران در آلمان نیز حضور پیدا کرد و عالوه بر آنکه شرکتهای کوچک و متوسط آلمانی را برای<br />

سرمایهگذاری در ایران ترغیب و تشویق کرد،‏ <strong>از</strong> مذاکرات پیش روی مقامات و کارشناسان آمریکایی<br />

با همتایان آلمانی خود برای رفع مشکالت بانکی با ایران خبر داد.‏<br />

ÍÍمالقات با سفیر ایران<br />

هيئت تجاری اتاق تهران به محل سفارت ایران در برلین رفتند و دیداری با سفیر ایران در آلمان<br />

داشتند.‏ برخی اعضای هيئت اعزامی اتاق تهران به آلمان در این دیدار خواستههایی را مبنی بر<br />

تسهیل صدور روادید برای تجار ایرانی و آلمانی مطرح کردند و <strong>از</strong> علی ماجدی خواستند که سفارت<br />

ایران در برلین امکانی فراهم کند تا شرکتهای ایرانی بتوانند راحتتر همتایان آلمانی خود را پیدا<br />

کنند.‏ علی ماجدی در این نشست پس <strong>از</strong> شنیدن سخنان و خواستههای فعاالن اقتصادی به برخی<br />

<strong>از</strong> سواالت آنان پاسخ داد.‏<br />

روز پنجم<br />

ÍÍحمایت مالی آلمانیها <strong>از</strong> سرمایهگذاری در ایران<br />

در روز پایانی سفر هيئت تجاری اتاق تهران به آلمان،‏ دیداری میان عضو هيئت مدیره فدراسیون<br />

تجارت کالن آلمان و رئيس اتاق تهران و هيئت همراه وی برگزار شد.‏ فدراسیون تجارت کالن آلمان<br />

که به گفته گریگور وولف نماینده تجارت خارجی آلمان است،‏ بیش <strong>از</strong> 70 اتحادیه در حوزههای<br />

مختلف کسبوکار و نزدیک به 30 اتحادیه منطقهای را در عضویت خود دارد.‏ در این دیدار بر<br />

حمایت مالی آلمانیها <strong>از</strong> سرمایهگذاری در ایران سخن گفته شد.‏<br />

ÍÍعالقهمندی حزب مرکل<br />

در آخرین روز سفر کاری هيئت تجاری اتاق تهران به آلمان،‏ نهاد اقتصادی حزب دموکرات<br />

مسیحی آلمان،‏ اعضای ‎60‎نفره این هيئت را برای مذاکره و گفتوگو دعوت کرد.‏ حزب دموکرات<br />

مسیحی آلمان بزرگترین حزب محافظهکار این کشور است که در <strong>سال</strong> ١٩٤٥ تاسیس شد.‏ این<br />

حزب که میتوان آن را ‏»راست میانه«‏ دانست،‏ عضو اتحادیه دموکرات بینالمللی است.‏ رهبری<br />

کنونی این حزب با آنگال مرکل است که در حال حاضر در رأس دولت ائتالفی آلمان قرار دارد.‏ در<br />

این دیدار آنها ابر<strong>از</strong> عالقه کردند تا فعالیتهای اقتصادی خود را در ایران افزایش دهند.‏<br />

آیندهنگر | tccim.ir | شماره چهلوششم،‏ نوروز 13 1395


آنالیز<br />

اعالنات<br />

هزینههای<br />

<strong>از</strong> دقیق اطالعاتی میکند تالش آنالیز صفحه دو اختیار<br />

در را متوسط طبقه و جامعه <strong>از</strong> گروه دو زندگی ماهیانه‏ دقیقی<br />

تحلیل به کسبوکار صاحبان تا دهد قرار خوانندگان کنند<br />

پیدا دست کار نیروهای معیشت <strong>از</strong> درصد<br />

1 یک<br />

حدود 94 <strong>سال</strong> اقتصادی رشد نرخ است.‏<br />

شده پیشبینی درصد است<br />

کرده اعالم نظری اظهار در دولت سخنگوی نوبخت محمدباقر تحلیل:‏ نرخ<br />

اینکه به توجه با بود.‏ خواهد درصد یک حدود 94 <strong>سال</strong> اقتصادی رشد نرخ که <strong>سال</strong><br />

در یکدرصدی رشد نرخ است،‏ بوده درصد 3 معادل 93 <strong>سال</strong> در اقتصادی رشد رشد<br />

نرخ به مربوط رسمی آمار آخرین است.‏ <strong>رکود</strong> <strong>از</strong> خروج حرکت توقف دهنده نشان 94 نهاد<br />

این است.‏ کرده اعالم ایران آمار مرکز که است 94 <strong>سال</strong> اول نیمه به مربوط اقتصادی درصد<br />

یک را 94 <strong>سال</strong> اول نیمه برای نفت بخش احتساب بدون اقتصادی رشد نرخ آماری منتشر<br />

فصلی طور به که اقتصادی نماگرهای گزارش در اما مرکزی بانک است.‏ کرده اعالم است.‏<br />

گذاشته خالی را اقتصادی رشد به مربوط بخش جای میشود،‏ میگویند.‏<br />

اقتصادی رشد را ملی سرانه درآمد یا تولید افزایش میزان تعریف:‏ نشاندهنده<br />

پایه،‏ <strong>سال</strong> در آن مقدار با مقایسه در <strong>سال</strong> طول در کشور تولید افزایش تولید<br />

افزایش میزان آماری مقایسههای در میتوان است.‏ اقتصادی رشد واقعی<br />

افزایش میزان اما گرفت نظر در هم آن <strong>از</strong> قبل <strong>سال</strong> به نسبت را نرخ<br />

عنوان به نباشد تولیدی کاالهای قیمت تورم <strong>از</strong> ناشی که تولید مهمترین<br />

شاخص این میشود.‏ شناخته اقتصادی رشد حرکت<br />

جهت دادن نشان برای شاخص است.‏<br />

اقتصاد درصد<br />

12 12<br />

معادل 94 <strong>سال</strong> پایان برای تورم نرخ است.‏<br />

شده برآورد درصد 94<br />

دیماه به منتهی ماه 12 در مرکزی بانک سوی <strong>از</strong> ساالنه تورم نرخ تحلیل:‏ 12.6<br />

معادل <strong>سال</strong> این ‎10‎ماهه در شاخص این است.‏ شده برآورد درصد 13.2 معادل پایان<br />

تا که میدهد نشان نیاوران موسسه پیشبینی اما است.‏ رسیده ثبت به درصد تکرقمی<br />

94 <strong>سال</strong> آذرماه <strong>از</strong> نقطه به نقطه تورم نرخ میرسد.‏ درصد 12 به تورم نرخ <strong>سال</strong> دیماه<br />

پایان در شهری مناطق ساالنه تورم نرخ آمار مرکز رسید.‏ درصد 9.6 به دیماه در و شد است.‏<br />

مرکزی بانک برآورد <strong>از</strong> پایینتر درصد یک که کرده برآورد درصد 12.2 معادل را 94 <strong>سال</strong> کرد.‏<br />

اعالم درصد 11.5 دیماه پایان در را روستایی مناطق در ‎12‎ماهه تورم آمار مرکز نرخ<br />

اين است.‏ قيمتها‏ عمومي سطح در تغيير میانگین نشاندهنده تورم شاخص تعریف:‏ است.‏<br />

مصرفی خدمات و كاالها <strong>از</strong> معيني سبد خريد براي پرداختي هزينه در تغيير بيانگر قیمتها‏<br />

کاهش مفهوم به میشود صحبت اخیر <strong>سال</strong> دو طی تورم نرخ کاهش <strong>از</strong> وقتی قیمتها‏<br />

عمومی سطح ‎12‎درصدی افزایش نشاندهنده ‎12‎درصدی تورم بلکه نیست نرخ<br />

محاسبه برای گرفتهشده نظر در اقالم سبد است.‏ گذشته <strong>سال</strong> به نسبت آنها.‏<br />

اهمیت ضرایب و سبد مشمول اقالم است،‏ جزء دو دارای تورم 385<br />

دارای تورم نرخ محاسبه برای مرکزی بانک اقالم سبد مصرف<br />

نماینده عنوان به خدمت یا کاال قلم است.‏<br />

خانوارها ‎10.7‎درصد<br />

10.7<br />

معادل 94 <strong>سال</strong> پاییز در بیکاری نرخ است.‏<br />

شده برآورد درصد است<br />

بوده درصد 10.7 باالی 94 <strong>سال</strong> ماهه 9 در بیکاری نرخ تحلیل:‏ ثبت<br />

به ‎10.8‎درصدی نرخ بهار در و ‎10.9‎درصدی نرخ تابستان در چراکه است.‏<br />

نفر میلیون 2.6 <strong>از</strong> بیش بیکاری دهنده نشان شاخص این رسید.‏ دارد.‏<br />

حکایت نفر میلیون 4 <strong>از</strong> بیش بیکاری <strong>از</strong> اما غیررسمی آمارهای جویای<br />

که میشود گفته بیشتر و ‎10‎<strong>سال</strong>ه افراد تمام به بیکار تعریف:‏ خوداشتغالی(‏<br />

یا مزدبگیري اشتغال ‏)برای کار برای آماده و کار آنها.‏<br />

باشند.‏ کار فاقد آمارگیری،‏ <strong>از</strong> قبل هفته در اما باشند دارای<br />

تورم نرخ محاسبه برای مرکزی بانک اقالم سبد نماینده<br />

عنوان به خدمت یا کاال قلم 385 است.‏<br />

خانوارها مصرف جنجال<br />

شاخصها<br />

عدلی<br />

محمد اقتصادی<br />

تحلیلگران برسد،‏ فرا 94 <strong>سال</strong> آنکه <strong>از</strong> قبل شدن<br />

دنبالهدار بودند.‏ کرده آن برای دشوار <strong>سال</strong>ی پیشبینی زا <strong>سال</strong>،‏ این اواخر تا تحریمها‏ پابرجایی و هستهای مذاکرات تیرماه<br />

<strong>از</strong> که نفت قیمت دیگر سوی <strong>از</strong> بود.‏ محتمل ابتدا همان <strong>از</strong><br />

را خود ارزش <strong>از</strong> نیمی بود،‏ کرده آغ<strong>از</strong> را نزولی مسیر 93 <strong>سال</strong> <strong>سال</strong>های<br />

سهمگین <strong>رکود</strong> <strong>از</strong> اقتصاد 93، <strong>سال</strong> در بود.‏ داده دست <strong>سال</strong><br />

در اما بود رسیده ‎3‎درصدی رشد به و کرده عبور 92 و 91 زیر<br />

محدوده به اقتصادی رشد نرخ کوچ احتمال دیگر بار 94 قیمت<br />

نزولی روند <strong>سال</strong>،‏ <strong>از</strong> ماه چند گذشت با کرد.‏ بروز صفر افزایش<br />

<strong>رکود</strong> شدن دامنگیر <strong>از</strong> نگرانیها‏ و گرفت شدت نفت نشان<br />

را خود بیشتر موضوع این <strong>سال</strong> میانههای در یافت.‏ برای<br />

را <strong>رکود</strong> <strong>از</strong> خروج فوری بسته شد مجبور دولت و داد شدن<br />

منفی مانع تا کند طراحی ششماهه دوره یک خام<br />

نفت بهای شود.‏ 94 <strong>سال</strong> در اقتصادی رشد نرخ و<br />

کرد سقوط دالر 30 زیر به <strong>سال</strong> <strong>از</strong> مقاطعی در لاس ابتدای پیشبینیهای <strong>از</strong> دشواریها‏ سطح اقتصادی<br />

مشاور که جایی تا رفت.‏ فراتر هم سختترین<br />

را 94 <strong>سال</strong> رئیسجمهور معرفی<br />

انقالب <strong>از</strong> پس مالی <strong>سال</strong> بودجه<br />

در مالی تنگنای کرد.‏ را<br />

خود گونهای به ‎11.9‎درصد<br />

‎9‎ماهه<br />

در بانکها‏ پرداختی تسهیالت میزان درصد<br />

11.9 معادل 93 <strong>سال</strong> ‎9‎ماهه به نسبت 94 <strong>سال</strong> تومان<br />

میلیارد 500 و هزار 266 به و یافت افزایش رسید.‏<br />

بوده،‏<br />

درصد 13 معادل 94 <strong>سال</strong> ‎9‎ماهه در تورم نرخ اینکه به توجه با تحلیل:‏ کسر<br />

<strong>از</strong> بعد یعتی ثابت قیمت به بانکها‏ پرداختی تسهیالت افزایش میزان است.‏<br />

93 <strong>سال</strong> به نسبت کاهش نشاندهنده تورم،‏ فلتخم بخشهای به بانکها‏ سوی <strong>از</strong> دادهشده وامهای مجموع تعریف:‏ شامل<br />

متنوع زمینههای در و...‏ کشاورزی صنعت،‏ شامل اقتصادی بانکها‏<br />

سهم نشاندهنده و...‏ ایجاد گردش،‏ در سرمایه به<br />

آن افزایش که است اقتصاد در مالی تامین <strong>از</strong> میانجامد.‏<br />

اقتصادی تحرک 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر 14


اقتصاد<br />

وضعیت بررسی آمار<br />

زبان به 94 <strong>سال</strong> در ساده<br />

تعریف و آن تحلیل شاخصها‏<br />

<strong>از</strong> و شد جاری هزینههای فدای عمرانی بودجه که داد نشان مهم<br />

اتفاق بود.‏ اثرگذار <strong>رکود</strong> شدن عمیق در موضوع همین کاهش<br />

به مربوط داد نشان 94 <strong>سال</strong> <strong>رکود</strong> در را خود که دیگری این<br />

<strong>از</strong> پیش تا که معتقدند اقتصاددانان است.‏ اقتصاد در تقاضا بار<br />

این بود.‏ نشده <strong>رکود</strong> وارد تقاضا ناحیه <strong>از</strong> ایران اقتصاد هیچگاه تولیدی<br />

واحدهای انبار موجودی تا شد موجب تقاضا کاهش اما ادامه<br />

فعالیت به کمتری ظرفیت با تولیدکنندگان و یابد افزایش که<br />

شد نزدیک خود پایان به شرایطی در اما 94 <strong>سال</strong> دهند.‏ در<br />

اقتصادی تحرک به امید تحریمها،‏ لغو و برجام اجرای با و<br />

اقتصاد پای <strong>از</strong> زنجیر ب<strong>از</strong>شدن با یافت.‏ افزایش جدید <strong>سال</strong> شرایط<br />

خارجی،‏ کشورهای با اقتصادی آمدهای و رفت رونق ت<strong>از</strong>ه<br />

حرکت مقدمات و کرد تغییر <strong>سال</strong> پایانی ماههای در بینالمللی<br />

و داخلی آماری مراکز شد.‏ فراهم اقتصاد کردهاند.‏<br />

پیشبینی اقتصادی باالی رشد 95 <strong>سال</strong> برای جدید<br />

<strong>سال</strong> برای پیشبینیشده رشد نرخ کمترین رشد<br />

ظرفیت که معتقدند برخی و است درصد 4 تحلیل<br />

برای دارد.‏ وجود نیز اقتصاد ‎7‎درصدی مهم<br />

آمارهای 94، <strong>سال</strong> در اقتصاد شرایط مورد<br />

را تاثیرگذار شاخصهای و در<br />

که دادهایم قرار بررسی میخوانید.‏<br />

ادامه ‎18‎درصد<br />

ابتدای<br />

<strong>از</strong> بانکها‏ توافق با بانکی سود نرخ یافت.‏<br />

کاهش درصد 18 به اسفندماه <strong>سال</strong><br />

این اسفند در و 20 به 22 <strong>از</strong> 94 اردیبهشت در بانکی سود نرخ تحلیل:‏ تورم،‏<br />

نرخ با شاخص این توجه قابل اختالف یافت.‏ کاهش درصد 18 به 20 <strong>از</strong> تقاضا<br />

و عرضه شرایط اما بود داده افزایش را بانکی سود کاهش برای مطالبه است.‏<br />

نداده را تورم به بانکی سود بیشتر شدن نزدیک اج<strong>از</strong>ه پول ب<strong>از</strong>ار در است.‏<br />

پولی سیاستگذاری در ابزار مهمترین بانکی بهره نرخ تعریف:‏ بهرهای<br />

میشناسند.‏ پول«‏ ‏»قیمت باعنوان را بانکی سود نرخ بانکیها‏ سوی<br />

<strong>از</strong> مشخص زمانی دوره در پول گرفتن اختیار در بابت که تمامشده<br />

هزینه میشود،‏ پرداخته سپردهگذار به بانکها‏ لوپ این بانکها‏ میدهد.‏ نشان بانکها‏ برای را پول میدهند<br />

وامگیرنده به بیشتر سودی با را ‎5.2‎درصد<br />

دیماه<br />

به منتهی ماه 12 در تولید تورم نرخ است.‏<br />

بوده درصد 5.2 معادل 94 به<br />

میشود یاد پیشنگر تورم عنوان به شاخص این <strong>از</strong> تحلیل:‏ کاالهای<br />

تورم نرخ کاهش به میتواند آن کاهش که معنی این کاهش<br />

به رو گذشته <strong>سال</strong> دو طی تولید تورم شود.‏ منجر مصرفی است.‏<br />

بوده تغییرات<br />

نشاندهنده تولیدکننده،‏ قیمت شاخص تعریف:‏ کاالها<br />

فروش <strong>از</strong>ای در تولیدکنندگان که است قیمتهایی این<br />

دیگر عبارت به میکنند.‏ دریافت خود خدمات و مبدأ<br />

و کارخانه در کاالها قیمت شاخص،‏ میگیرد.‏<br />

نظر در را تولید درصد<br />

21.3 به<br />

نسبت 94 <strong>سال</strong> دیماه پایان در نقدینگی رشد مشابه<br />

مدت به نسبت و درصد 21.3 معادل 93 <strong>سال</strong> اسفند رئیسکل<br />

گفته طبق است.‏ شده اعالم درصد 27.2 گذشته <strong>سال</strong> هزار<br />

950 به 94 <strong>سال</strong> دهم ماه پایان در نقدینگی میزان مرکزی بانک است.‏<br />

رسیده تومان میلیارد <strong>سال</strong>مس<strong>از</strong>ی<br />

مهم نکته اما است یافته کاهش اندکی 93 <strong>سال</strong> <strong>از</strong> نقدینگی رشد سرعت تحلیل:‏ ضریب<br />

و یافته کاهش تورم رشد <strong>از</strong> پولی پایه رشد سهم فرآیند این در است.‏ نقدینگی ترکیب معادل<br />

رشدي با پولي پايه سیف،‏ ولیالله گفته به است.‏ کرده پیدا بیشتری نقش پولی فزاینده 1394<br />

<strong>سال</strong> ديماه پايان در تومان ميليارد هزار 148 به 1393 اسفند به نسبت درصد 11.9 است.‏<br />

داشته افزايش درصد 8.4 معادل نيز نقدينگي فزاينده ضريب است.‏ رسيده گفته<br />

نقدینگی اقتصادی سیستم یک در گردش در شبهپول و پول کل حجم به تعریف:‏ و )Monetary Base( پولی پایه مولفه دو شامل گردش در پول حجم میشود.‏ اسکناس<br />

مجموع به پرقدرت پول همان یا پولی پایه است.‏ پولی فزاینده ضریب گفته<br />

مرکزی بانک نزد بانکها سپرده عالوه به گردش در مسکوک و بانکهای<br />

فعالیتهای <strong>از</strong> ناشی پولی فزاینده ضریب میشود.‏ است.‏<br />

مردم اقتصادی تعامالت و تجاری ‎118‎رتبه<br />

میان<br />

در کسبوکار فضای شاخص در ایران رتبه برآورد<br />

آخرین این است.‏ شده ثبت 118 کشور،‏ 189 است.‏<br />

2016 <strong>سال</strong> در جهانی بانک قرار<br />

130 رتبه در گذشته <strong>سال</strong> کسبوکار سهولت شاخص در ایران تحلیل:‏ شاخص<br />

این اخیر <strong>سال</strong> دو طی بود.‏ کرده کسب را 152 رتبه ماقبل <strong>سال</strong> در و داشت بوده<br />

جهانی بانک در ایران اطالعات اصالح واسطه به آن <strong>از</strong> بخشی که یافته بهبود است.‏<br />

عناوین<br />

با کوچکتر شاخص 10 پایه بر کسبوکار فضای کلی شاخص تعریف:‏ زا حمایت اعتبارات،‏ کسب داراییها،‏ ثبت مجوز،‏ کسب کسبوکار،‏ آغ<strong>از</strong> و<br />

ورشکستگی و قراردادها اجرای تجارت،‏ مالیات،‏ سرمایهگذاری،‏ واقع<br />

در شاخص این میشود.‏ محاسبه برق انرژی دریافت برای<br />

کشور هر بودن مناسب و سهولت نشاندهنده تجاری<br />

و اقتصادی فعالیتهای انجام است.‏<br />

‎11.7‎‏-درصد<br />

منتهی<br />

ماه 12 در صادراتی کاالهای رم بوده<br />

درصد 11.7 منفی 94 <strong>سال</strong> آذرماه به کاالهای<br />

قیمت میانگین کاهش نشاندهنده که است.‏<br />

صادراتی و<br />

نفت قیمت افول دلیل به ایران صادراتی کاالهای قیمت تحلیل:‏ در<br />

پتروشیمی محصوالت و گ<strong>از</strong>ی میعانات ‎50‎درصدی باالی سهم گام<br />

کاهش به رو گذشته نیم و <strong>سال</strong> یک طی ایران،‏ صادرات است.‏<br />

برداشته نشاندهنده<br />

صادراتی کاالهای قیمت شاخص تعریف:‏ حسب<br />

بر ایران صادراتی کاالهای قیمت میانگین است.‏<br />

آزاد ارز نرخ با آن برابري و ریال 15 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر


کامنت<br />

کامنت<br />

تحلیل و بررسی یک<br />

موضوع کالن اقتصادی و<br />

نظرسنجی <strong>از</strong> کارشناسان در<br />

این بخش انجام شده است<br />

اقتصاد هنوز مریض است<br />

<strong>سال</strong> 95 برای اقتصاد ایران،‏ دوره نقاهت است یا زمان معجزه؟<br />

سمیرا قزوینی،‏ زینب کوهیار<br />

هرچند <strong>سال</strong> 94، <strong>سال</strong> تعیین تکلیف مذاکره هستهای<br />

بود اما اقتصاد ایران،‏ این <strong>سال</strong> را در بالتکلیفی گذراند.‏ مردم<br />

ایران <strong>سال</strong> 94 را با اخبار مذاکرات هستهای <strong>از</strong> لوزان سوئیس<br />

شروع کردند و با امید به بهبود اقتصاد در <strong>سال</strong> 95 و اثرگذاری<br />

تبعات اجرای برجام به استقبال <strong>سال</strong> جدید رفتند.‏ <strong>سال</strong> 94<br />

به دلیل سرعت تحوالت سیاست خارجی،‏ <strong>سال</strong> دست نگه<br />

داشتن و چشم دوختن به رسانهها بود.‏ نه کنشگران در بخش<br />

خصوصی و نه مسئوالن اقتصادی در دولت،‏ گام ت<strong>از</strong>های در<br />

عرصه اقتصادی برنمیداشتند و همه منتظر اجرای برجام<br />

بودند.‏ با اجرای برجام در بهمن‏ ماه <strong>سال</strong> 94، امیدها برای<br />

رونق اقتصاد در <strong>سال</strong> 95 قوت گرفت.‏ سوال اینجاست که<br />

فعاالن اقتصادی که <strong>سال</strong> 94 را در <strong>رکود</strong> عمیق گذراندند،‏ چه<br />

انتظاری <strong>از</strong> اقتصاد در <strong>سال</strong> 95 دارند؟»آیندهنگر«‏ <strong>از</strong> 10 فعال<br />

اقتصادی و صاحبنظر این حوزه دراینباره نظرسنجی کرده<br />

و عالوه بر ارزیابی آنها <strong>از</strong> اقتصاد <strong>سال</strong> 94، نظرشان را درباره<br />

وضعیت اقتصاد در <strong>سال</strong> 95 جویا شده است.‏ سوال دیگر این<br />

است که در اولین <strong>سال</strong> پس <strong>از</strong> لغو تحریمها،‏ آیا نقش بخش<br />

خصوصی در اقتصاد ایران افزایش پیدا خواهد کرد؟ 20 درصد<br />

<strong>از</strong> پاسخدهندگان به آیندهنگر،‏ <strong>سال</strong> 94 را <strong>از</strong> نظر اقتصادی،‏<br />

بیمار و ضعیف توصیف کردند،‏ 50 درصد <strong>از</strong> آنان،‏ معتقدند<br />

<strong>سال</strong>ی که گذشت،‏ <strong>سال</strong> <strong>رکود</strong>،‏ تحریم و بدبختی تولیدکنندگان<br />

بود،‏ 20 درصد <strong>سال</strong> 94 را <strong>سال</strong> بالتکلیفی در اقتصاد،‏ برزخ<br />

و و انتظار در عین امیدواری توصیف کردند و 10 گفتند<br />

که <strong>سال</strong> 94 <strong>از</strong> <strong>سال</strong>های قبل،‏ <strong>از</strong> نظر اقتصادی بهتر بود.‏ 40<br />

درصد <strong>از</strong> پاسخدهندگان به آیندهنگر،‏ در پاسخ به این سوال<br />

که آیا اقتصاد ایران در <strong>سال</strong> 95 مسیر بهبود را طی خواهد<br />

کرد،‏ به سیاستگذاریهای دولت اشاره کردند و هر نوع بهبود<br />

اقتصادی را منوط به تصمیمات دولتمردان در عرصه اقتصاد<br />

دانستند.‏ 30 درصد <strong>از</strong> پاسخدهندگان،‏ <strong>سال</strong> 95 را <strong>سال</strong> حرکت<br />

مالیم اقتصاد به سمت بهبود توصیف کردند اما معتقدند که<br />

نباید انتظار معجزه داشت.‏ 30 درصد <strong>از</strong> پاسخدهندگان نیز<br />

معتقدند <strong>سال</strong> 95 <strong>سال</strong> ثبات و رشد اقتصادی است و ایران<br />

به 1 تا 4 درصد یا 4 تا 6 درصد رشد اقتصادی در این <strong>سال</strong><br />

خواهد رسید.‏ <strong>از</strong> بین 10 کنشگر و صاحبنظر اقتصادی،‏ 30<br />

درصد باور دارند که بخش خصوصی باید برای کسب نقش<br />

بیشتر در اقتصاد <strong>سال</strong> 95 تالش کند.‏ 30 درصد معتقدند که<br />

به طور حتم نقش بخش خصوصی بیشتر خواهد شد و 20<br />

درصد <strong>از</strong> پاسخدهندگان افزایش سهم این بخش را در اقتصاد<br />

ایران در <strong>سال</strong> 95، بعید ارزیابی کردند.‏ 10 درصد معتقدند در<br />

صورتی که دولت پروبال بیشتری به بخش خصوصی بدهد،‏<br />

این افزایش سهم ممکن خواهد بود.‏ 10 درصد هم پاسخ<br />

20 <strong>سال</strong> اقتصاد بیمار و ضعیف<br />

<strong>سال</strong> <strong>رکود</strong>،‏ تحریم و بدبختی تولیدکنندگان<br />

50<br />

<strong>سال</strong> برزخ،‏ بالتکلیفی،‏ انتظار و درعین حال امید<br />

20<br />

10 اقتصاد بهتر <strong>از</strong> <strong>سال</strong> قبل<br />

40<br />

30<br />

اقتصاد <strong>سال</strong> 94 را چطور ارزیابی می‏ کنید؟<br />

به نظر شما اقتصاد ایران در <strong>سال</strong> 95 رو به بهبود میرود؟<br />

این مسئله به سیاستگذاری دولت و تصمیمات آن مربوط است<br />

با شیب کم به سمت بهبود حرکت میکند و معجزهای رخ نمیدهد<br />

<strong>سال</strong> 95، <strong>سال</strong> ثبات و رشد اقتصادی 1 تا 6 درصد است<br />

30<br />

به نظر شما در <strong>سال</strong> 95، سهم بخش خصوصی در اقتصاد کشور بیشتر خواهد شد؟<br />

بخش خصوصی مطالبهگرانه برای سهم بیشتر تالش میکند<br />

30<br />

سهم بخش خصوصی افزایش مییابد<br />

30<br />

بعید است سهم بخش خصوصی بیشتر شود<br />

20<br />

بخش خصوصی تکان میخورد اما معجزهای نخواهد شد<br />

10<br />

اگر پر و بال بدهند شاید تکانی بخورد<br />

10<br />

دادند که بخش خصوصی به دلیل لغو تحریمها و بهبود نسبی<br />

شرایط اقتصاد تکانی میخورد اما نباید انتظار معجزه داشت.‏<br />

در ادامه نظرات جمشید پژویان رییس سابق شورای رقابت،‏<br />

مهدی پورقاضی رئیس کمیسیون صنعت و معدن اتاق تهران،‏<br />

مهدی تقوی استاد اقتصاد،‏ محمود دودانگه معاون وزیر صنعت<br />

و معدن،‏ هادی زنوز استاد دانشگاه،‏ علی سنگینیان رئیس<br />

کمیسیون ب<strong>از</strong>ار پول و سرمایه اتاق تهران،‏ احمد صادقیان<br />

رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق ایران،‏ مهدی فزونی عضو<br />

کمیسیون انرژی و محیط زیست اتاق تهران،‏ محمدرضا<br />

مرتضوی رئیس خانه صنعت،‏ معدن و تجارت استان تهران<br />

و فریال مستوفی رئیس کمیسیون سرمایهگذاری اتاق ایران<br />

را میخوانید.‏<br />

16 آیندهنگر | tccim.ir | شماره چهلوششم،‏ نوروز 1395


رسانهها<br />

به دوختن چشم و داشتن نگه دست <strong>سال</strong> خارجی،‏ سیاست تحوالت سرعت دلیل به 94 <strong>سال</strong> عرصه<br />

در ت<strong>از</strong>های گام دولت،‏ در اقتصادی مسئوالن نه و خصوصی بخش در کنشگران نه بود.‏ بودند.‏<br />

برجام اجرای منتظر همه و برنمیداشتند اقتصادی چیست؟<br />

94 <strong>سال</strong> اقتصاد <strong>از</strong> شما ارزیابی پژویان<br />

جمشید رقابت<br />

شورای سابق رییس پورقاضی<br />

مهدی تهران<br />

اتاق معدن و صنعت کمیسیون رئیس تقوی<br />

مهدی استاداقتصاد<br />

سیاستگذاری<br />

هیچ گذشت.‏ <strong>رکود</strong> در 94 <strong>سال</strong> اقتصاد اقتصاد<br />

ساختاری وضعیت در اصالحی بخواهد که مشخصی اینکه<br />

دیگر نکته نشد.‏ انجام 94 <strong>سال</strong> در کند،‏ ایجاد کشور طور<br />

به و عمدتا 94 <strong>سال</strong> در اقتصادی سیاستگذاریهای وام<br />

آنها،‏ جمله <strong>از</strong> نداشت.‏ کارآیی و بود منفی مشخص شدن<br />

خالی به فقط که بود خودرو خرید برای ‎25‎میلیونی صنعت<br />

بر تاثیری هیچ و شد منجر خودروس<strong>از</strong>ان انبار نسبی نداشت.‏<br />

<strong>رکود</strong> <strong>از</strong> آن خروج و خودروس<strong>از</strong>ی دودانگه<br />

محمود معدن<br />

و صنعت وزیر معاون شرایط<br />

ایران،‏ اقتصادی شرایط تحریم،‏ سخت <strong>سال</strong>های طول در <strong>سال</strong>های<br />

در اقتصاد شرایط <strong>از</strong> سختتر شاید و بود سختی بسیار تالشهای<br />

اخیر <strong>سال</strong>های در خوشبختانه،‏ بود.‏ تحمیلی جنگ که<br />

فشردهای مذاکرات با تالشها این نهایت در و شد زیادی من<br />

شد.‏ منجر برجام شدن عملیاتی و پذیرش به گرفت،‏ صورت هم<br />

چون میدانم،‏ اقتصاد،‏ برای امید و انتظار <strong>سال</strong> را 94 <strong>سال</strong> که<br />

میشد باعث بالتکلیفی این و نبود روشن و شفاف شرایط بهدرستی<br />

خود پتانسیلهای <strong>از</strong> نتواند خصوصی،‏ بخش و بنگاهها برای<br />

امیدواری یک بالتکلیفی،‏ این کنار در هم و کند استفاده به<br />

که داشت وجود تحریمها لغو و هستهای پرونده شدن بسته کند.‏<br />

تالش شرایط بهبود برای که میکرد کمک کشور اقتصاد مرتضوی<br />

محمدرضا استان<br />

تجارت و معدن صنعت،‏ خانه رئیس تهران<br />

جهانی،‏<br />

اقتصاد به ایران اقتصاد شدن وارد و تحریمها لغو موضوع یک<br />

میتواند که افتاد ایران اقتصاد در که بود بزرگی خیلی اتفاق شدید<br />

<strong>رکود</strong> دیگر،‏ مهم اتفاق حال،‏ عین در باشد،‏ عطف نقطه ملی<br />

توافق و ملی اراده نبود همچنان و است صنعت و اقتصاد در اقتصاد<br />

در نتوان که است شده باعث اقتصادی،‏ سیاستهای روی اقتصادی<br />

مهم مشخصه سه شاید اینها گرفت؛ درست تصمیمات باشند.‏<br />

94 <strong>سال</strong> در زنوز<br />

هادی دانشگاه<br />

استاد 94<br />

<strong>سال</strong> در ایران اقتصاد که میدهد نشان قراین و شواهد کاهش<br />

آن دلیل یک بود.‏ ضعیفتر گذشتهاش <strong>سال</strong> به نسبت عملکرد<br />

دیگر دلیل و است جهانی ب<strong>از</strong>ارهای در نفت قیمت کاهش<br />

آن علت و است کشور در صنعت بخش ضعیف مطرح<br />

خانوار مصرفی تقاضای و عمومی و خصوصی تقاضای پروژههای<br />

توقف دالیل دیگر <strong>از</strong> واعتباری،‏ مالی تنگناهای شده.‏ در<br />

بوده.‏ پایینتر ظرفیت با صنایع کارکرد و سرمایهگذاری دلیل<br />

به است،‏ انرژیبر اغلب که ایران غیرنفتی صادرات ضمن برای<br />

کمتری ارزآوری و کمتر سودآوری نفت،‏ قیمت کاهش پتروشیمی<br />

محصوالت صادرات،‏ این جمله <strong>از</strong> داشته.‏ اقتصاد بخش<br />

در دارد.‏ ایران غیرنفتی صادرات در بزرگی سهم که است بود<br />

شده ایجاد رونقی آهن سنگ صادرات در مدتی هم معدن دچار<br />

چین،‏ تقاضای افت دلیل به آن جهانی قیمت کاهش با که شد.‏<br />

نصف آهن سنگ جهانی قیمت واقع در شدیم.‏ مشکل نشانههای<br />

و است مسلط همچنان <strong>رکود</strong> هم مسکن بخش در ندارد.‏<br />

وجود بخش این در <strong>رکود</strong> <strong>از</strong> خروج برای جدی بهتر<br />

خیلی وضعیت آمد،‏ کار روی روحانی آقای که دورهای در برجام<br />

و هستهای مذاکرات <strong>از</strong> ناشی هم آن شد،‏ قبل دوره <strong>از</strong> بین<br />

<strong>از</strong> بود،‏ اقتصاد گلوی روی پایش که تحریمهایی االن،‏ است.‏ و برمیگردد بلوکهشده ارزهای هم دیگر طرف <strong>از</strong> است،‏ رفته میشود.‏<br />

هم بهتر آینده <strong>سال</strong> انشاءاهلل سنگینیان<br />

علی اتاق<br />

سرمایه و پول ب<strong>از</strong>ار کمیسیون رئیس تهران<br />

برای<br />

کشور مالی <strong>سال</strong>های بدترین <strong>از</strong> یکی 94 <strong>سال</strong> میکنم فکر <strong>از</strong><br />

زیادی بخش <strong>سال</strong> این در گسترده <strong>رکود</strong> بود.‏ کارها و کسب باالترین<br />

به اقتصاد بر تحریم اثرات و کرد مشکل دچار را بنگاهها بود.‏<br />

رسیده سطح صادقیان<br />

احمد ایران<br />

اتاق کشاورزی کمیسیون رئیس مسئله<br />

بود.‏ <strong>سال</strong>ها بدترین جزو اقتصادی،‏ نظر <strong>از</strong> 94، <strong>سال</strong> به<br />

و بود شدن کنترل حال در که تورمی و <strong>رکود</strong> و تحریمها و<br />

مشکل دچار را اقتصاد شد،‏ کنترل گزافی قیمت به حال هر باال<br />

تسهیالت نرخ و شرکتها نقدینگی مسائل کرد.‏ نابسامانی بود.‏<br />

روبهرو آن با تولید و صنعت که بود مسائلی آمادهس<strong>از</strong>ی<br />

درحال و بود ایران اقتصاد برای برزخ <strong>سال</strong> 94، <strong>سال</strong> به<br />

و برجام شدن اجرایی به که بودیم فاکتورهایی و عوامل یعنی<br />

بودن برزخ حالت در بکند.‏ کمک مذاکرات رسیدن نتیجه دیگر<br />

ای عده و فوقالعادهاند ارزانیهای منتظر عدهای اینکه اقتصاد<br />

بر برزخ دکترین 94، <strong>سال</strong> در تکلیف.‏ تعیین منتظر تا<br />

بودیم دوره این گذراندن و صبوری به مجبور ما و بود حاکم دوره<br />

در متوسط و کوچک صنایع گرفتهایم.‏ قرار کجا بفهمیم به<br />

شد باعث هم <strong>رکود</strong> کردند.‏ تحمل را زیادی فشار تحریم نه<br />

که است دورهای برزخ دوره این درواقع بگذرد.‏ سخت آنها فکر<br />

من دهید.‏ انجام بزرگی کار نه کنید امید قطع میتوانید براساس<br />

و جدی صورت به کارها اخیر ماه دو در ت<strong>از</strong>ه میکنم دولت<br />

خود باشید،‏ کرده دقت اگر شده.‏ شروع درست مانیفست را<br />

آینده <strong>سال</strong> بودجه باید که نمیدانست آخر روزهای تا هم تحریم.‏<br />

بدون یا بنویسد تحریم شرایط براساس فزونی<br />

فرهاد زیست<br />

محیط و کمیسیونانرژی عضو تهران<br />

اتاق فعاالن<br />

و تولیدکنندگان برای بدبختی و <strong>رکود</strong> <strong>سال</strong> 94 <strong>سال</strong> به<br />

خصوصی بخش مداوم تذکرهای وجود با بود.‏ اقتصادی نشان<br />

این بود.‏ کرده تمرکز تورم مهار بر فقط دولت دولت،‏ مثل<br />

دولت،‏ این تصمیمگیریهای در سیاسی جنبه که میداد بیش<br />

دولت میچربد.‏ اقتصادی جنبه بر گذشته دولتهای آن<br />

در شدن برنده و انتخابات و سیاست فکر به هرچیزی <strong>از</strong> جامعه<br />

آسیبپذیر طبقات <strong>از</strong> باید که رویکرد این با دولت است.‏ به<br />

و میبیند بیدردی مرفهان را خصوصی بخش کرد،‏ حمایت نمیدهد.‏<br />

اهمیتی هیچ آن تذکرات مستوفی<br />

فریال ایران<br />

اتاق سرمایهگذاری کمیسیون رئیس این<br />

معمول،‏ طبق و بود بیماری اقتصاد 94، <strong>سال</strong> در ما،‏ اقتصاد انجام<br />

توانست دولت که کاری تنها و کرد پیدا ادامه مزمن بیماری تورم،‏<br />

نرخ آوردن پایین با اما،‏ بود،‏ تورم نرخ آوردن پایین دهد،‏ هم<br />

را تحریمها مسئله 94 <strong>سال</strong> ماه 10 تا البته،‏ شد.‏ شدیدتر <strong>رکود</strong> بود.‏<br />

موثر اقتصاد وضعیت در هم تحریمها این بنابراین،‏ داشتیم،‏ داشتیم،‏<br />

ب<strong>از</strong>س<strong>از</strong>ی برای کمی زمان تحریمها،‏ لغو و برجام <strong>از</strong> بعد حال<br />

هر به کامالً.‏ نه اما است شده ب<strong>از</strong> حدودی تا بانکی مسائل <strong>سال</strong><br />

بگوییم نمیتوانیم را 94 <strong>سال</strong> و است زمانبر اقتصاد بهبود است.‏<br />

بوده اقتصاد برای خوبی 17 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر


کامنت<br />

به نظر شما اقتصاد ایران در <strong>سال</strong> 95 به سمت بهبود میرود؟<br />

جمشید پژویان<br />

رییس سابق شورای رقابت<br />

مهدی پورقاضی<br />

رئیس کمیسیون صنعت و معدن اتاق تهران<br />

مهدی تقوی<br />

استاداقتصاد<br />

این مسئله به سیاستگذاری دولت برمیگردد.‏ اگر مثل<br />

<strong>سال</strong> 94، سیاستهای ساختاری <strong>از</strong> دولت نبینیم،‏ شرایط<br />

امیدوارکنندهای نخواهیم داشت.‏ شاید با لغو تحریمها،‏ منابع<br />

ارزی به اقتصاد ایران تزریق شود و تنفسی برای آن باشد.‏ این<br />

تنفس میتواند هم دولت و هم بخش خصوصی را به واسطه<br />

سرریز بودجه منتفع کند اما همه این یک دوره کوتاهمدت <strong>از</strong><br />

مطلوبیت برای اقتصاد ایجاد میکند و باعث کارآمدی اقتصاد<br />

نخواهد شد.‏<br />

محمود دودانگه<br />

معاون وزیر صنعت و معدن<br />

انتظار میرود تا پایان <strong>سال</strong> 94، لغو تحریمها خود را در نظام<br />

بانکی و بخشهای دیگر به صورت عملیاتی و اجرایی نشان دهد<br />

و فعاالن اقتصادی بتوانند <strong>از</strong> ثمرات آن استفاده کنند و فعالیت<br />

خود را در بخشهای مختلف،‏ گسترش دهند.‏ بنابراین،‏ انتظار<br />

داریم <strong>سال</strong> 95، <strong>سال</strong>ی را در حوزه اقتصاد شاهد باشیم که <strong>سال</strong><br />

ثبات و رشد است،‏ ثبات در اقتصاد کالن و رشد در متغیرهای<br />

مهم اقتصادی کشور.‏ <strong>سال</strong> بعد میتواند <strong>سال</strong> بسیار خوبی باشد،‏<br />

مشروط بر اینکه بتوانیم مسائل و چالشهای ساختاری اقتصادی<br />

کشور را شناسایی و مرتفع کنیم.‏<br />

محمدرضا مرتضوی<br />

رئیس خانه صنعت،‏ معدن و تجارت استان<br />

تهران<br />

رشد اقتصادی ایران در <strong>سال</strong> 95 به باالی 4 درصد میرسد.‏<br />

هرچند این رشد نسبت به ظرفیت اقتصادی ایران خوب<br />

نیست اما باید امیدوار بود.‏ ما رشد ‎8‎درصدی و تورم<br />

تکرقمی را هم در اقتصاد تجربه کردهایم و رشد ‎4‎درصدی<br />

در <strong>سال</strong> آینده شروع خوبی برای اقتصاد ایران بعد <strong>از</strong> لغو<br />

تحریمها خواهد بود.‏ موتور خیلی <strong>از</strong> بخشهای خرد و کالن<br />

اقتصاد در <strong>سال</strong> 95 روشن میشود.‏ تمام پروژههای عمرانی<br />

که طی دو <strong>سال</strong> گذشته تعطیل بوده،‏ و دولت توان مانور بر<br />

آنها را نداشته،‏ راه میافتد.‏ سوئیفت ب<strong>از</strong> شده و شرکتهای<br />

کوچک و بزرگ ایرانی <strong>از</strong> طریق فاینانس و یوزانس میتوانند<br />

با شرکای تجاریشان کار کنند.‏ تکلیف ب<strong>از</strong>ار در <strong>سال</strong> آینده<br />

معلوم میشود و به طور قطع ارز تکنرخی خواهد شد.‏<br />

تا زمانی که این اتفاق نیفتد،‏ سرمایهگذاری در حوزههای<br />

بلندمدت بسیار کند صورت میگیرد.‏ من فکر می کنم<br />

دستکم در <strong>سال</strong> آینده اتفاقاتی میافتد که تکلیف اقتصاد را<br />

میفهمیم.‏ در یک بخش <strong>از</strong> نی<strong>از</strong>های صنعتی و انتقال دانش<br />

فنی به سراغ اروپاییها خواهیم رفت و فکر می کنم به رشد<br />

4 تا ‎6‎درصدی در اقتصاد برسیم.‏<br />

منابع بینالمللی معتقدند که ما در <strong>سال</strong> آینده رشد اقتصادی<br />

حدود 4 درصد خواهیم داشت،‏ اما،‏ شاخصهای آماری داخلی<br />

این را نشان نمیدهد.‏ فکر میکنم که در سهماهه آخر <strong>سال</strong><br />

94 شاهد <strong>رکود</strong> باشیم و احتمال اینکه این <strong>رکود</strong> به سهماهه<br />

اول <strong>سال</strong> 95 برسد،‏ خیلی زیاد است و کامالً‏ برمیگردد به<br />

اینکه دولتمردان ما چه تصمیمات اقتصادیای بگیرند.‏ در<br />

تصمیمات اقتصادی،‏ دولتمردان ما یک سیاست مشخص را<br />

پیش نمیگیرند و متاسفانه سیاست روشنی ندارند.‏ با این ابهامی<br />

که در سیاستها وجود دارد،‏ بعید میدانم که تحرک مهمی در<br />

اقتصاد داشته باشیم،‏ پیشبینی من <strong>از</strong> رشد اقتصادی <strong>سال</strong> ، 95<br />

یک درصد یا حداکثر 2 درصد است.‏<br />

هادی زنوز<br />

استاد دانشگاه<br />

بدیهی است <strong>سال</strong> آینده نشانههایی <strong>از</strong> بهبود در وضعیت<br />

اقتصادی کشور دیده خواهد شد.‏ بهویژه اینکه تغییری در<br />

انتظارات کارفرمایان و کارآفرینان مبتنی بر خوشبینی<br />

نسبت به آینده و گشایشهای ارزی ایجاد شده.‏ به طور حتم<br />

صادرات نفتی در <strong>سال</strong> آینده افزایش پیدا میکند.‏ تولید گ<strong>از</strong><br />

هم همینطور و توافقاتی که در راستای جذب سرمایهگذاری<br />

خارجی در حوزه نفت و گ<strong>از</strong> و خودروس<strong>از</strong>ی و گردشگری انجام<br />

شده،‏ نوید یک افق روشن را در اقتصاد میدهد.‏ البته همه<br />

این مسائل منوط به رفع موانع مختلف است.‏ در کل مجموع<br />

عوامل نشان میدهد که عملکرد اقتصاد در <strong>سال</strong> آینده بهتر<br />

خواهد بود هرچند ممکن است به علت کسری بودجه شدید<br />

دولت،‏ طرحهای عمرانی محقق نشود و دولت نتواند آنطور که<br />

وعده کرده،‏ اوراق بدهیاش را در ب<strong>از</strong>ار اوراق بهادار به فروش<br />

برساند.‏ مجموع عوامل در بخشهای مختلف نشان میدهد که<br />

رشد اقتصادی مورد نظر برنامهریزان محقق نخواهد شد و تنها<br />

میتوان توقع رشد باالی 1 درصد و زیر 4 درصد را داشت.‏<br />

فریال مستوفی<br />

رئیس کمیسیون سرمایهگذاری اتاق ایران<br />

تا یک اند<strong>از</strong>های بله،‏ بسته به این است که بهبود را چطور تعریف<br />

کنیم.‏ مسلماً‏ به علت ب<strong>از</strong> شدن درها،‏ اقتصاد تا حدودی <strong>از</strong> این<br />

وضعیت <strong>رکود</strong>ی داشت،‏ خارج میشود،‏ اما اینکه ما انتظار یک<br />

تحول خیلی عظیم را داشته باشیم،‏ خیر،‏ اینگونه نخواهد بود؛<br />

چراکه این تحول نی<strong>از</strong>مند زمینهس<strong>از</strong>یها و ایجاد یک فضای<br />

خیلی مناسب کسب و کار است که این را یکشبه نمیتوان<br />

به وجود آورد.‏ تا زمانی که اقتصاد دولتی داشته باشیم،‏ هیچ<br />

روزنه امیدی نیست.‏<br />

صد درصد.‏ به شرط اینکه دولت <strong>از</strong> اقتصاددانان راست،‏ حذر<br />

کند،‏ یک بار در دوره آقای هاشمی سیاست تعدیل را تحمیل<br />

کردند که تورم را به 49/5 درصد رساند.‏ مردم به سیاستهای<br />

نامناسب واکنش نشان میدهند.‏ عملکرد سیاسی آقای روحانی<br />

خوب بودهاست.‏<br />

علی سنگینیان<br />

رئیس کمیسیون ب<strong>از</strong>ار پول و سرمایه اتاق<br />

تهران<br />

<strong>سال</strong> 95، <strong>سال</strong> حرکت رو به بهبود با شیب مالیم است.‏ برخی <strong>از</strong><br />

موتورهای محرک رشد اقتصادی کشور در <strong>سال</strong>های 93 و 94<br />

آسیب دیده و زمان بیشتری برای ترمیم آن نی<strong>از</strong> داریم تا بتوانیم<br />

به رشد اقتصادی باال برسیم.‏ به نظر من در <strong>سال</strong> 95 ما بیشتر<br />

مشغول ترمیم این موتورهای محرک هستیم نه اینکه به واقع<br />

شاهد عملکرد مثبت آنها باشیم.‏<br />

احمد صادقیان<br />

رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق ایران<br />

امیدواریم آثار حرکتهایی را که شده است در <strong>سال</strong> 95 ببینیم.‏<br />

اما،‏ به نظر من،‏ نمیتوان انتظار داشت که در اوایل <strong>سال</strong> این<br />

اتفاق بیفتد،‏ قطعاً‏ زمانبر خواهد بود و به نظر من،‏ اگر اتفاق<br />

مثبتی بیفتد،‏ آثار مطلوب آن را تا نیمه دوم <strong>سال</strong> 95 باید<br />

بهتدریج شاهد باشیم.‏<br />

فرهاد فزونی<br />

عضو کمیسیونانرژی و محیط زیست<br />

اتاق تهران<br />

حرکت اقتصاد به سمت بهبود،‏ بستگی به نگاه دولت در <strong>سال</strong><br />

95 دارد.‏ به نظر من بودجه 95 و برنامه ششم توسعه،‏ نگاهی را<br />

که معطوف به بهبود باشد،‏ نشان نمیدهد.‏ اگر قرار است دوباره<br />

درآمد حاصل <strong>از</strong> نفت را بین مردم تقسیم کنند و به 70 میلیون<br />

نفر یارانه بدهند که دیگر رشد ‎5‎درصدی محقق نمیشود.‏ همه<br />

اینها حرف است.‏ دولت هروقت تصمیم گرفت و <strong>از</strong> نظر سیاسی<br />

اراده کرد که یارانهها را بردارد و به تولید ببرد،‏ میتوان گفت<br />

که بهبود حاصل خواهد شد.‏ در شرایطی که مردم بهجای<br />

جیرهخوار دولت بودن بروند کار کنند و زحمت بکشند و درآمد<br />

داشته باشند،‏ میتوان امید به بهبود داشت،‏ نه در وضعیتی که<br />

هنوز دولت میخواهد یارانه به مردم بدهد.‏<br />

18 آیندهنگر | tccim.ir | شماره چهلوششم،‏ نوروز 1395


با اجرای برجام در بهمن‏ ماه <strong>سال</strong> 94، امیدها برای رونق اقتصاد در <strong>سال</strong> 95 قوت گرفت.‏ سوال اینجاست که فعاالن اقتصادی که <strong>سال</strong> 94 را در <strong>رکود</strong> عمیق<br />

گذراندند،‏ چه انتظاری <strong>از</strong> اقتصاد در <strong>سال</strong> 95 دارند؟ آیا اقتصاد رنجور ایران میتواند تنها دو ماه بعد <strong>از</strong> لغو تحریمها،‏ در <strong>سال</strong> 95 به رشد اقتصادی پیشبینیشده<br />

توسط نهادهای اقتصادی جهانی برسد؟<br />

بخش خصوصی در <strong>سال</strong> 95 نقش بیشتری در اقتصاد ایفا خواهد کرد؟<br />

جمشید پژویان<br />

رییس سابق شورای رقابت<br />

مهدی پورقاضی<br />

رئیس کمیسیون صنعت و معدن اتاق تهران<br />

مهدی تقوی<br />

استاداقتصاد<br />

بخش خصوصی منافع خودش را دنبال میکند و درست است<br />

و باید اینطور باشد.‏ به نظر من باید تالش کنند سهم بیشتری<br />

<strong>از</strong> منابع ارزی آزادشده را وارد سرمایهگذاری در بخش صنعت<br />

کنند تا اقتصاد به حرکت دربیاید و <strong>از</strong> <strong>رکود</strong> خارج شود.‏<br />

نقش بخش خصوصی در طی <strong>سال</strong>یان اخیر،‏ دائماً‏ بیشتر میشود<br />

و پیشبینی من هم این است که در <strong>سال</strong> 95 ب<strong>از</strong> هم این نقش<br />

بیشتر شود.‏ بخش خصوصی،‏ در تشکلها،‏ نسبت به گذشته<br />

فعالتر شده است و اگر یک مقدار،‏ مشکالت خودش را هم ببیند<br />

و به آن توجه کند،‏ فکر میکنم که بخش خصوصی میتواند<br />

نقش مهمی داشته باشد.‏<br />

بله،‏ وقتی وضعیت اقتصادی بهتر شود،‏ بخش خصوصی حضور<br />

بیشتری پیدا میکند.‏ اگر شاخصهای بورس را در نظر بگیریم،‏<br />

قیمتها در حال باال رفتن است؛ این یعنی بخش خصوصی و<br />

مردم تشخیص دادهاند که وضع دارد بهتر میشود.‏<br />

محمود دودانگه<br />

معاون وزیر صنعت و معدن<br />

خوشبختانه،‏ سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی،‏ ابالغ شده است<br />

و یکی <strong>از</strong> مهمترین محورهای این سیاستها،‏ مردمی کردن<br />

اقتصاد است که به نوعی در راستای عملیاتی و اجرایی کردن<br />

سیاستهای اصل 44 است.‏ من امیدوارم،‏ با توجه به ثمراتی<br />

که لغو تحریمها داشته است و با توجه به اینکه به نوعی اقتصاد<br />

وامدار سیاست است،‏ در <strong>سال</strong> 95 شاهد حضور و فعالیت بیشتر<br />

بخش خصوصی کشور در حوزه اقتصاد باشیم.‏ در <strong>سال</strong> 95<br />

اقتصاد کشور باید با تکیه بر ظرفیتهای بخش خصوصی و مردم<br />

و با بهرهگیری <strong>از</strong> ابزارهای دیپلماسی باعث توسعه همهجانبه<br />

کشور در جهت دست یافتن به اهداف سند چشماند<strong>از</strong> شود.‏<br />

محمدرضا مرتضوی<br />

رئیس خانه صنعت،‏ معدن و تجارت استان<br />

تهران<br />

بخش خصوصی باید در <strong>سال</strong> آینده مبارزهاش را برای کوچک<br />

شدن دولت و کاهش نقش دولت در اقتصاد ادامه بدهد.‏ این<br />

بخش باید تالش کند تا به عرصههای بزرگتر اقتصاد وارد شود<br />

و تشکلهای مردمنهاد آن <strong>از</strong> برزخ بیرون بیایند.‏ ما تا امروز<br />

شرایط دولت را درک می کردیم اما در <strong>سال</strong> 95 تالش میکنیم<br />

تا وعدههای اجتماعی و اقتصادی و سیاسیای را که دولت داده<br />

مطالبه کنیم.‏ در عین حال بخش خصوصی تالش می‏ کند در<br />

کنار دولت،‏ ضعفها و کاستیها را شناسایی و برطرف کند<br />

که یکی <strong>از</strong> آنها،‏ سیاستهای غیرموجه و تصمیمات ناگهانی و<br />

یکشبه در حوزه اقتصاد است.‏ متاسفانه میبینیم که در حوزه<br />

اقتصاد عدهای به خودشان اج<strong>از</strong>ه میدهند و بدون مشورت<br />

بخش خصوصی تصمیم میگیرند.‏ این رفتار در وزارتخانههای<br />

تخصصی <strong>از</strong> جمله صنعت و کشاورزی بروز کرده و متاسفانه<br />

اثرات تصمیمهای ناگهانی بخشهای مختلف اقتصاد را دچار<br />

خسارت کرده.‏ در <strong>سال</strong> 95 بخش خصوصی تالش میکند<br />

تا تعامل بیشتری با وزارتخانهها داشته باشد و وزارتخانهها<br />

هم باید بر همین مبنا تالش کنند و تصمیمات احساسی و<br />

کارشناسیهای سطحی و کوتهنظرانه در اقتصاد نگیرند.‏<br />

هادی زنوز<br />

استاد دانشگاه<br />

بخش خصوصی به علت دیون معوق و کمبود اعتبارات و<br />

کاهش تقاضای داخلی زمینگیر شده.‏ مشکالت این بخش<br />

بسیار جدیتر <strong>از</strong> آن است که بهسادگی <strong>از</strong> بستر <strong>رکود</strong> بلند شود.‏<br />

بهویژه اینکه تقاضای داخلی برای محصوالت بخش خصوصی<br />

رونق پیدا نکرده.‏ بخش مسکن صنایع زیادی را دنبال خودش<br />

میکشد اما هنوز در <strong>رکود</strong> است.‏ صنایع کانی غیرفلزی،‏ فوالد،‏<br />

شیشه و...‏ همه تحت تاثیر <strong>رکود</strong> مسکن،‏ وضعیت خوبی ندارند.‏<br />

در بخش صنایع غذایی اضافه ظرفیت داریم و گشایشی هم<br />

ایجاد نشده.‏ صنعت نساجی در بحران شدید است و توان رقابت<br />

با کاالهای قاچاق را ندارد.‏ بخش خصوصی به هرحال تالش<br />

میکند که سرمایه خارجی جذب کند و مشارکت کند اما به<br />

این دلیل که نرخ ارز در اقتصاد ایران معموال بیثبات است،‏<br />

صادرات تحت تاثیر قرار میگیرد و به واسطه کاهش نرخ ارز<br />

در آینده مضمحل میشود.‏ با وجود این من فکر میکنم بخش<br />

خصوصی هم در <strong>سال</strong> آینده تکانی میخورد اما معجزهای رخ<br />

نخواهد داد.‏<br />

فرهاد فزونی<br />

عضو کمیسیونانرژی و محیط زیست<br />

اتاق تهران<br />

دولت در اصل نمیخواهد بخش خصوصی دخالتی در اقتصاد<br />

داشته باشد.‏ حرفهای دولت در این زمینه در حد شعار و حرف<br />

است.‏ دولت فقط <strong>از</strong> بخش خصوصی سرمایهگذاری میخواهد<br />

و میگوید شما دخالت نکنید که نتیجهای حاصل بشود یا نه.‏<br />

به نظر من دولت باید بیشتر به حرف بخش خصوصی توجه<br />

کند.‏ در <strong>سال</strong> گذشته 25 درصد افت تولید داشتیم.‏ <strong>رکود</strong> تولید<br />

را زمینگیر کرده بعد انتظار دارید با وجود این <strong>رکود</strong>،‏ باور کنیم<br />

که دولت به فکر بخش خصوصی است؟ به نظر من این باور<br />

در دولت وجود ندارد و با توجه به فشارهای مالیاتی جدید و<br />

گرفتاریهای ت<strong>از</strong>های که برای تولید درست کردند،‏ هیچ اتفاق<br />

خاصی برای بخش خصوصی نخواهد افتاد.‏<br />

علی سنگینیان<br />

رئیس کمیسیون ب<strong>از</strong>ار پول و سرمایه اتاق<br />

تهران<br />

بعید میدانم بخش خصوصی نقش بیشتری در اقتصاد <strong>سال</strong><br />

آینده ایفا کند.‏ دولت با توجه به رفع تحریمها به بخشی <strong>از</strong> منابع<br />

و امکاناتش دسترسی پیدا میکند و برای جبران دو <strong>سال</strong> اخیر<br />

که حضور کمی در اقتصاد داشته،‏ فعالتر خواهد شد.‏ بخش<br />

خصوصی نمیتواند طی یک <strong>سال</strong>،‏ ظرفیتهای بالقوه را بالفعل<br />

کند.‏ هرچند شرایط کسب و کار بهتر میشود اما بعید میدانم<br />

که صحنه به نفع این بخش تغییر کند یا سیاستی به اجرا دربیاید<br />

که اقتصاد گرایش بیشتری به بخش خصوصی پیدا کند.‏ در<br />

<strong>سال</strong> 95 این اتفاق نخواهد افتاد اما ممکن است در <strong>سال</strong>های<br />

آیندهبیفتد.‏<br />

احمد صادقیان<br />

رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق ایران<br />

اگر به بخش خصوصی پر و بال بدهند،‏ بله.‏ متاسفانه،‏ شرایط<br />

به گونهای است که ما فقط در صحبتها میشنویم که بخش<br />

خصوصی باید فعال شود و سهم بیشتری <strong>از</strong> اقتصاد داشته باشد،‏<br />

اما،‏ در سیاستگذاریها،‏ خالف این عمل میشود.‏<br />

فریال مستوفی<br />

رئیس کمیسیون سرمایهگذاری اتاق ایران<br />

بخش خصوصی عالقهمند است که نقش بیشتری داشته<br />

باشد.‏ همچنان شاهد رفتار غیرقانونی و یکطرفه دولت با<br />

بخش خصوصی هستیم.‏ بخش خصوصی تمام توان خودش را<br />

به کار خواهد برد تا سهم خودش را <strong>از</strong> اقتصادی که در دست<br />

دولتیهاست بگیرد،‏ حال تا چه حدی موفق میشود،‏ نمیدانم،‏ اما<br />

من به عنوان یک فرد در بخش خصوصی این کار را خواهم کرد.‏<br />

آیندهنگر | tccim.ir | شماره چهلوششم،‏ نوروز 19 1395


کامنت<br />

هب خصوصیس<strong>از</strong>ی‏ یا غنینژاد:آزادس<strong>از</strong>ی موسی نظر<br />

<strong>از</strong> اما است جدیدی بحث آن امروز معنای محسوب<br />

جدیدی موضوع اقتصادی تئوریهای علم<br />

آمدن وجود به زمان همان <strong>از</strong> نمیشود.‏ است.‏<br />

بوده مطرح موضوع این اقتصاد امری<br />

اقتصاد کردن مشایخی:رقابتی علینقی اما<br />

نیست آن در حرفی و است پذیرفتهشده رد کرد دنبال میتوان که را راهحلهایی باید قرار<br />

آن در که بگیریم نظر در نظامی چارچوب نظر<br />

در باید را فاکتور دو مسیر این در داریم.‏ گرفت.‏<br />

یک<br />

مسائل برخی مورد در فاطمی:باید فرشاد تا<br />

بگیرد صورت سیاسی سطح در عمومی اجماع مرحله<br />

در اجماع این کرد.‏ فکر آن حل به بتوان اتفاق<br />

باید دولت داخل سیاسی سطح در اول رقابتی<br />

جهت در امور برخی بتوان تا بیفتد برد.‏<br />

پیش را کردن حضور<br />

با اقتصاد در آزادس<strong>از</strong>ی و خصوصیس<strong>از</strong>ی مورد در میزگردی دوستحسینی<br />

احمد و عبدهتبریزی حسین عزیزی،‏ احمد فاطمی،‏ فرشاد مشایخی،‏ علینقی غنینژاد،‏ موسی شدند؟<br />

متولد چگونه خصولتیها عدلی<br />

محمد خصوصی<br />

بخش اقتصادی فعاالن شد،‏ جدی ایران اقتصاد در 44 اصل سیاستهای اجرای پیشکه <strong>سال</strong> ده و<br />

اموال خصوصیس<strong>از</strong>ی <strong>از</strong> زمان آن بدهد.‏ رقابتی اقتصاد به را خود جای دولتی اقتصاد تا شدند امیدوار پدیده<br />

<strong>سال</strong>،‏ 10 <strong>از</strong> پس اما میشد یاد خصوصی بخش به امور واگذاری برای راهی عنوان به دولتی شركتهای شبهدولتیها<br />

میبرند.‏ نام دوم دولت عنوان به آن <strong>از</strong> برخی شدهاستکه نمایان ایران اقتصاد در نوظهوری هب آوردهاند بهدست شده،‏ واگذار شركتهای <strong>از</strong> قابلتوجهی سهم غیردولتیکه عمومی نهادهای همان یا <strong>از</strong><br />

درصد 13 تنها مجلس پژوهشهای مركز گزارش طبق شدهاند.‏ بدل ایران اقتصاد برای جدیدی مسئله میدانند.‏<br />

خوشبینانه هم را میزان همین حتی آمارها برخی رسیدهاست.‏ واقعی خصوصی بخش به واگذاریها غنینژاد،‏<br />

موسی حضور با میزگردی ایران اقتصاد در آزادس<strong>از</strong>ی و خصوصیس<strong>از</strong>ی موضوع بررسی برای اب اقتصاددانان این برگزارکردهایم.‏ عبدهتبریزی حسین و عزیزی احمد فاطمی،‏ فرشاد مشایخی،‏ علینقی حركت<br />

سابقه میزگرد،‏ این در غنینژاد پرداختند.‏ ایران اقتصاد در خصوصیس<strong>از</strong>ی چگونگی تحلیل به سابقه این<br />

با مواجهه در ایران اقتصاد شرایط <strong>از</strong> و داد قرار تحلیل مورد را آزادس<strong>از</strong>ی سمت به جهان اقتصادهای اقتصاددانان<br />

دیگر ریشهیابیکرد.‏ نیز را ایران اقتصاد در خصولتیها شدن متولد نحوه او گفت.‏ سخن رویكرد واقعیت<br />

باید كه معتقدند آنها ساختند.‏ مطرح خصولتیها با مواجهه برای را راهكارهایی نیز میزگرد در حاضر بیاورند.‏<br />

روی <strong>سال</strong>م رقابت به آنها تا تالشکرد و پذیرفت اقتصاد در را نهادها این حضور Á<br />

آنچه<br />

اما شد آغ<strong>از</strong> زیادی امیدهای با ایران اقتصاد در ‏خصوصیس<strong>از</strong>ی خصوصیس<strong>از</strong>ی‏<br />

چرا اینکه نرسید.‏ سرانجام به میرفت انتظار بخش این در است.‏<br />

بحث مورد نرسید مطلوب نتیجه به ایران اقتصاد در آزادس<strong>از</strong>ی و داده<br />

ارائه اقتصادی عملکرد آزادس<strong>از</strong>ی مورد در گزارشی غنینژاد آقای رابطه<br />

همچنین و آزادس<strong>از</strong>ی و خصوصیس<strong>از</strong>ی‏ تفاوت آن در که بودند این<br />

در بحث که میخواهم ایشان <strong>از</strong> دادهاند.‏ قرار بررسی مورد را ایندو شود.‏<br />

مطرح نظرات سایر آن <strong>از</strong> پس و کنند آغ<strong>از</strong> را زمینه نآ امروز معنای به خصوصیس<strong>از</strong>ی‏ یا آزادس<strong>از</strong>ی غنینژاد:‏ اقتصادی<br />

تئوریهای نظر <strong>از</strong> اما است جدیدی بحث به<br />

زمان همان <strong>از</strong> نمیشود.‏ محسوب جدیدی موضوع به<br />

است.‏ بوده مطرح موضوع این اقتصاد علم آمدن وجود گنج <strong>از</strong> بعد <strong>سال</strong>های که دولتی اقتصاد سیاستهای رسیدن بنبست به علت اتخاذ<br />

توسعه حال در کشورهای در بهویژه کشورها همه در تقریبا دوم جهانی زا رویداد این که میشود ایجاد اقتصادی سیاستهای در چرخشی بود،‏ شده پیشرفته<br />

کشورهای در مسئله این داد.‏ نشان را خود میالدی 70 دهه اواخر را<br />

خود شکل یک به اروپایی کشورهای برخی و انگلستان آمریکا،‏ مثل صنعتی چراکه<br />

میکند بروز دیگری شکل به سوم جهان کشورهای در و میدهد نشان جهان<br />

کشورهای در مهمی وناسیونالیستینقش سوسیالیستی ایدئولوژیهای داشته<br />

گرفته،‏ نام حمایتی سیاستهای که خاص سیاستهای اتخاذ برای سوم هب مارکسیستها‏ برخی و است دولتی اقتصاد بر مبتنی که سیاستهایی است.‏ طرفدار<br />

هم ایران در مسئله این که میگفتند غیرسرمایهداری تولید شیوه آن جای<br />

که پرداختهام موضوع این به کردهام تهیه که جدیدی گزارش در داشت.‏ نیز<br />

کشورمان اساسی قانون در را دولتی اقتصاد بر مبتنی فکری خط و پا دولت<br />

مداخله و دولتی اقتصاد ناکامی با میالدی 70 دهه اواخر دید.‏ توان می در<br />

چه و صنعتی پیشرفته کشورهای در چه جهانی سطح در نظری تجدید و<br />

آزادس<strong>از</strong>ی سیاست اینجا میگیرد.‏ صورت سومی جهان کشورهای نکته<br />

میشود.‏ مطرح متفاوت و هم <strong>از</strong> جدا مفهوم دو عنوان به خصوصیس<strong>از</strong>ی‏ برای<br />

الزم شرط آزادس<strong>از</strong>ی تاریخی،‏ و منطقی لحاظ به که است این مهم هیچوقت<br />

آزادس<strong>از</strong>ی بدون خصوصیس<strong>از</strong>ی‏ است.‏ خصوصیس<strong>از</strong>ی‏ موفقیت در<br />

است.‏ اقتصاد کردن رقابتی آزادس<strong>از</strong>ی،‏ <strong>از</strong> منظور برسد.‏ نتیجه به نمیتواند کرده<br />

دور رقابتی وضعیت <strong>از</strong> را اقتصاد داشته،‏ دخالت زیاد دولت که بخشهایی 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر 20


اجرای<br />

زمان <strong>از</strong> اقتصادی عزیزی:اصالحات احمد شد<br />

آغ<strong>از</strong> ایران در بومی طور به اول برنامه سایر<br />

که ابزارهایی و شیوهها‏ تجربیات،‏ <strong>از</strong> و نکردیم.‏<br />

استفاده بردهاند،‏ بهره آنها <strong>از</strong> کشورها <strong>از</strong><br />

است الزم باشیم،‏ داشته نبوغ هم هرچقدر کنیم.‏<br />

استفاده بشری تجربه مالکیت<br />

<strong>از</strong> ساختاری با عبدهتبریزی:‏ حسین خصوصی<br />

بخش هم اندکی و خصولتیها‏ دولتی،‏ ذکر<br />

باید اوال کنیم؟ چه آن با باید و مواجهیم نیست.‏<br />

غریبه هم چندان ساختار این که کنم معنای<br />

به اقتصادی دوستحسینی:آزادس<strong>از</strong>ی احمد حاکمیت،‏<br />

کلمه،‏ وسیع معنای به دولت که است این اقتصادی<br />

فعالیت میدان در فعالیت و حضور آزادی کند<br />

داوری و نظارت و کند فراهم مردم آحاد برای را و تبعیض <strong>از</strong> بهدور و رقابتی <strong>سال</strong>م،‏ فعالیتها‏ تا باشد.‏<br />

گزینشی حمایتهای نقش<br />

دولت و بگیرد قرار فشار تحت خصوصی بخش که شده موجب و است میکنیم<br />

تعریف اینگونه را آزادس<strong>از</strong>ی بنابراین کند.‏ ب<strong>از</strong>ی اقتصاد در مهمتری اقتصاد<br />

به رسیدن آن هدف و است خصوصیس<strong>از</strong>ی‏ برای حرکتی و زمینه که و کامل رقابت مدل <strong>از</strong> بدفهمیهایی که است این مسئله است.‏ رقابتی قانون<br />

در بدفهمیها‏ این که است گرفته صورت اقتصاد کردن غیردولتی زا قانون این در که تعریفی میشود.‏ مشاهده نیز 44 اصل کلی سیاستهای است.‏<br />

کامل رقابت مدل <strong>از</strong> بدفهمی <strong>از</strong> ناشی است شده رقابت و انحصار دارد؟<br />

رقابت <strong>از</strong> تعریفی چه اقتصاد ‎Á‎تئوری به<br />

است.‏ خالقیت و اکتشاف اسلوب یک رقابت غنینژاد:‏ آن<br />

با میشود باعث که است مهم اقتصاد در خاطر این اقتصادی<br />

واقعیتهای جزئیات به نسبت انسان که جهلی اقتصادی<br />

فعالیتهای در خالقیت باعث و بیاید کنار دارد سیستم<br />

یک و اطالعرسانی فرآیند یک را رقابت میتوان بنابراین میشود.‏ رقابت<br />

تعریف <strong>از</strong> بدفهمی به راجع آنچه دانست.‏ اقتصاد حوزه در اطالعاتی کردن<br />

رقابتی میشود.‏ سیاستگذاریها‏ در بدفهمی موجب کردم مطرح اجرا<br />

دولتها‏ معموال را ب<strong>از</strong>ی قواعد است.‏ مشخصی ب<strong>از</strong>ی قواعد نی<strong>از</strong>مند اقتصاد برآورده<br />

مستلزم رقابتی ب<strong>از</strong>ار در برد که میگوید رقابتی ب<strong>از</strong>ار منطق میکنند.‏ شکل<br />

رقابت مسابقه عنوان به آنچه یعنی است.‏ دیگران خواستههای کردن ب<strong>از</strong>ار<br />

واقع در است.‏ مشتریان رضایت جلب برای رقابت مفهوم به میگیرد در<br />

خریدار و سو یک در تولیدکننده و فروشنده بین برد برد-‏ ب<strong>از</strong>ی رقابتی خرسندی<br />

میزان <strong>از</strong> است تابعی تولیدکننده هر موفقیت است.‏ دیگر سمت اقتصاد<br />

در عمومی منفعت و مصلحت گفت میتوان شرایط این در خریدار.‏ البته<br />

مصرفکننده.‏ هم و میبرد نفع تولیدکننده هم که میشود تعریف رقابتی رقابتی<br />

ب<strong>از</strong>ار منطق این با دارند سیاسی نفوذ عمدتا که ذینفوذ گروههای منافع داشته<br />

اقتصاد در بیشتری نقش دولت هرقدر دلیل همین به است.‏ ناس<strong>از</strong>گار داور<br />

کالسیک،‏ مفهوم به دولت میزند.‏ هم بر را رقابتی ب<strong>از</strong>ار منطق این باشد،‏ قواعد<br />

تغییر حق داور طبیعتا است.‏ رقابت ب<strong>از</strong>ی قواعد در بیطرف مجری و ب<strong>از</strong>ی<br />

کلی قواعد دهد.‏ انجام نباید هم نتیجه تعیین و ندارد را آن به ورود و ب<strong>از</strong>ی حقوق<br />

این داوطلبانه مبادله و مالکیت حقوق رعایت شامل اقتصاد در رقابت مسئلهس<strong>از</strong><br />

منظر این <strong>از</strong> میگیرد صورت ب<strong>از</strong>ار نظام در دولت مداخله وقتی است.‏ را<br />

الزم کارایی ب<strong>از</strong>ی آن صورت این در و شود می نقض ب<strong>از</strong>ی قواعد که است تعریف<br />

اطالعرسانی سیستم را ب<strong>از</strong>ار فرآیند اگر دیگر عبارت به داشت.‏ نخواهد ناکارآمد<br />

را دولت اطالعرسانی سیستم این ب<strong>از</strong>ار،‏ در دولت مداخله کنیم،‏ و تولیدکنندهها‏ به نادرستی اطالعات همواره دستوری قیمتهای میکند.‏ نآ و میشود غیربهینه منابع،‏ تخصیص نتیجه در میدهد.‏ مصرفکنندهها‏ دلیل<br />

این به اساسا میرود.‏ بین <strong>از</strong> دارد،‏ وجود رقابتی ب<strong>از</strong>ی هر در که خالقیتی جنگ<br />

<strong>از</strong> بعد اگر ب<strong>از</strong>گردد.‏ ب<strong>از</strong>ی جریان به رقابتی شرایط که شود می آزادس<strong>از</strong>ی در<br />

آزادس<strong>از</strong>یهایی بودند،‏ شده دور رقابتی شرایط <strong>از</strong> اقتصادها که دوم جهانی بود.‏<br />

رقابتی شرایط به ب<strong>از</strong>گشت برای گرفت،‏ صورت دنیا دارد.‏<br />

وجود متفاوتی تعریفهای رقابت در آزادی حدود مورد ‎Á‎در <strong>سال</strong>م<br />

مرز <strong>از</strong> که کند داوری را رقابتها‏ باید چگونه داور عنوان به دولت تعریف<br />

چگونه خصوصیس<strong>از</strong>ی‏ زمینه در موضوع این نشود؟ خارج میشود؟<br />

معنی<br />

به آزادس<strong>از</strong>ی دارد.‏ وجود بدفهمی نوعی هم مورد این غنینژاد:در انجام<br />

فضا این در میتواند خواست که هرکاری هرکس که نیست باری و بیبند وقتی<br />

که میشود پرسیده زیاد سوال این باشند.‏ رها خود حال به همه و دهد خودش<br />

حال به ب<strong>از</strong>ار یعنی کند دخالت ب<strong>از</strong>ار و قیمتگذاری در نباید دولت معنی<br />

که است این پاسخ کند؟ رفتار خواست هرطور هرکسی که شود رها یعنی<br />

است.‏ قانون حاکمیت استقرار اتفاقا آزادس<strong>از</strong>ی نیست.‏ این آزادس<strong>از</strong>ی نباشد.‏<br />

قاعدهای اینکه نه شود دیوانساالران حاکمیت جایگزین باید کلی قواعد مقام<br />

به یعنی خودش جایگاه به دولت که است این معنای به خصوصیس<strong>از</strong>ی‏ تاریخی<br />

نمونه باشد.‏ نداشته حضور ب<strong>از</strong>ی در ب<strong>از</strong>یکن عنوان به و ب<strong>از</strong>گردد داور کشورهای<br />

<strong>از</strong> یکی کرد.‏ توجه آن به میتوان که دارد وجود زمینه این در جالبی آرژانتین<br />

شد،‏ مطرح حمایتی سیاستهای برای مدل عنوان به که سوم جهان فردیش«‏<br />

‏»رول اقتصاد در دولت دخالت مدافع تئوریسین مهمترین بود.‏ ملل<br />

س<strong>از</strong>مان در دوم جهانی جنگ <strong>از</strong> بعد البته که است آرژانتینی اقتصاددان سیاستهای<br />

عنوان به آرژانتین که سیاستهایی میآورد.‏ دست به مقامهایی را<br />

خود بعد به بیستم قرن نیمه <strong>از</strong> و میکند ایجاد دولتی اقتصاد و حمایتی رد میآورد.‏ همراه به آرژانتین اقتصاد برای چشمگیری تبعات میدهد،‏ نشان میشد.‏<br />

محسوب دنیا پیشرفته کشورهای <strong>از</strong> یکی آرژانتین بیستم،‏ قرن اوایل نیم<br />

و یک معادل 1909 <strong>سال</strong> یعنی بیستم سده آغ<strong>از</strong> در آرژانتین سرانه درآمد به<br />

نسبت کشور این باالی رفاه سطح <strong>از</strong> نشان که بود ایتالیا سرانه درآمد برابر کشور<br />

برابر 5 و ژاپن <strong>از</strong> بیشتر درصد 180 آرژانتین،‏ در شاخص این دارد.‏ ایتالیا حمایتی<br />

دولتی،‏ اقتصاد سیاستهای اعمال <strong>از</strong> پس و بعد سده یک بود.‏ برزیل <strong>از</strong><br />

کمتر ایتالیا؛ یکسوم معادل کشور این سرانه درآمد آرژانتین،‏ پوپولیسم و کشور<br />

یک به را آرژانتین و میشود برزیل <strong>از</strong> کمتر درصد 20 و ژاپن یکچهارم به<br />

آرژانتین دوره این <strong>از</strong> پیش که است حالی در این میکند.‏ تبدیل عقبمانده شناخته<br />

سرمایهداری و پیشرفته روش به کشاورزی به متکی کشور یک عنوان صنعت<br />

اینکه جای به کنند.‏ صنعتی را آن بهزور که داشتند قصد و میشد تحمیل<br />

واردات جایگزینی سیاستهای برخی کند،‏ رشد کشاورزی بر متکی غنینژاد:‏<br />

یک<br />

رقابت اکتشاف<br />

اسلوب است.‏<br />

خالقیت و خاطر<br />

این به مهم<br />

اقتصاد در باعث<br />

که است آن<br />

با میشود انسان<br />

که جهلی جزئیات<br />

به نسبت واقعیتهای<br />

دارد<br />

اقتصادی و<br />

بیاید کنار خالقیت<br />

باعث فعالیتهای<br />

در اقتصادی<br />

بنابراین<br />

میشود.‏ رقابت<br />

میتوان فرآیند<br />

یک را اطالعرسانی<br />

سیستم<br />

یک و در<br />

اطالعاتی اقتصاد<br />

حوزه دانست<br />

21 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر


کامنت<br />

مشايخي:‏<br />

خصوصی<br />

بخش است.‏<br />

کوچک ما مقابل،‏<br />

طرف در و<br />

تاسیسات دولتی<br />

تشکیالت نفت<br />

پول <strong>از</strong> که شده<br />

خریداری شده،‏<br />

ملی یا بسیار<br />

مجموعه این<br />

است.‏ بزرگی خصوصی<br />

بخش زودیها‏<br />

این به مالک<br />

نمیتواند بزرگ<br />

بخش آن دورانی<br />

یک شود.‏ باید<br />

که است الزم فکر<br />

آن مورد در شود<br />

مقابل<br />

طرف در هم جنوبی کره تجربه کند.‏ تغییر بهکلی کشور شرایط تا شد و<br />

ژاپن مستعمره جهانی دوم جنگ پایان تا کشور این است.‏ بررسی قابل جزو<br />

جنوبی کره گفت بتوان شاید بود.‏ دنیا کشورهای عقبماندهترین <strong>از</strong> یکی پیش<br />

را سیاستهایی 60 دهه اوایل <strong>از</strong> بود.‏ جهان و آسیا کشورهای فقیرترین سیاست<br />

کشور این است.‏ مغایر کامال داد انجام آرژانتین آنچه با که میگیرد با<br />

میگیرد.‏ پیش در را صادرات بر مبتنی تولید و برونگرایی و آزادس<strong>از</strong>ی کشوری<br />

به خارجی سرمایهگذاری جذب و جهانی ب<strong>از</strong>ار به ورود مالی،‏ انضباط 70<br />

دهه اواخر در آزادس<strong>از</strong>ی جهت در که اصالحاتی میشود.‏ تبدیل پیشرفته کشورهای<br />

شامل 80 دهه اواخر در آن <strong>از</strong> بعد گیرد می صورت 80 دهه اوایل و نرسیده<br />

نتیجه این به فروپاشی <strong>از</strong> قبل آنها‏ میشود.‏ هم شوروی جمله <strong>از</strong> دیگر اقتصاددان<br />

یک ندارند.‏ ب<strong>از</strong>ار اقتصاد روش به آوردن روی جز چارهای که بودند در<br />

بنبست <strong>از</strong> رهایی برای باید که کند می اعالم گورباچف دوره اوایل در روس به<br />

منتهی که میافتد اتفاقاتی البته کرد.‏ حرکت ب<strong>از</strong>ار اقتصاد سمت به اقتصاد هم<br />

چین 80، دهه در یعنی زمانی دوره همین در شود.‏ می شوروی فروپاشی گیرد<br />

می پیش در را خارجی سرمایهگذاری جذب و داخل در اقتصاد آزادس<strong>از</strong>ی مه جهان کشورهای سایر تجربه میآورد.‏ دست به چشمگیری موفقیتهای و آمریکای<br />

کشورهای و ترکیه نظیر کشورهایی میدهد.‏ نشان را موضوع همین میکنند<br />

حرکت خصوصیس<strong>از</strong>ی‏ و آزادس<strong>از</strong>ی سمت به دوره این در نیز التین میرسند.‏<br />

پیشرفت به و <strong>از</strong><br />

ایران زمانی دوره این در داشت؟ وجود نیز ایران در تئوری این ‎Á‎آیا بود؟<br />

گرفته پیش در را مسیری چه اقتصادی نظر شکل<br />

دنیا در تحوالت این که زمانی درست غنینژاد:‏ میرود.‏<br />

اقتصاد در را برعکس مسیر ایران گیرد،‏ می در<br />

است.‏ بوده موثر زمینه این در سیاسی رویدادهای آن<br />

<strong>از</strong> پس و گیرد می شکل ا<strong>سال</strong>می انقالب برهه همین پس<br />

دهه یک ایران در اقتصادی اصالحات تا میخورد رقم تحمیلی جنگ مالک<br />

را 1989 یعنی 1368 <strong>سال</strong> اگر شود.‏ آغ<strong>از</strong> خورد،‏ رقم جهان در آنچه <strong>از</strong> شروع<br />

ایران در اقتصادی اصالحات چین <strong>از</strong> بعد دهه یک عمال دهیم،‏ قرار ا<strong>سال</strong>می<br />

انقالب <strong>از</strong> قبل دوران <strong>از</strong> ایران اقتصاد کردن دولتی رویکرد شود.‏ می میشود.‏<br />

گرفته پیش در اقتصاد شدن دولتی روند 50 دهه <strong>از</strong> میگیرد.‏ شکل مییابد.‏<br />

افزایش تولیدی واحدهای در دولتی مالکیت گسترش 50 دهه در منفی<br />

رشد دالیل همین به شد.‏ بیشتر هم ب<strong>از</strong>ارها در دولت مستقیم مداخله این<br />

در جنگ دوران خاص شرایط البته که افتاد اتفاق 60 دهه در اقتصادی بین<br />

بزرگ واگرایی یک دهه این در هرحال به اما بود تاثیرگذار بسیار اتفاق نظر<br />

<strong>از</strong> هم میشود.‏ ایجاد نظر هر <strong>از</strong> ایران اقتصاد و جهانی اقتصاد آغ<strong>از</strong><br />

مورد در آنچه دنیا.‏ اقتصاد <strong>از</strong> گرفتن فاصله نظر <strong>از</strong> هم و سیاستگذاری اول<br />

‎5‎<strong>سال</strong>ه برنامه <strong>از</strong> شد گفته ایران در اقتصادی اصالحات و آزادس<strong>از</strong>ی دوره قدمهای<br />

برنامه این در بود.‏ دولتی اقتصاد سلطه <strong>از</strong> ناشی که شد آغ<strong>از</strong> برای<br />

برنامه این در شود.‏ می برداشته آزادس<strong>از</strong>ی جهت در جدی اما محتاطانه انجام<br />

پولی سیاستهای طریق <strong>از</strong> باید تورم کاهش که شده گفته بار اولین بسیار<br />

سند نظر این <strong>از</strong> اول برنامه قیمتگذاری.‏ و ب<strong>از</strong>ار سرکوب با نه شود برنامه<br />

این تدوین در مهمی نقش نیلی دکتر آقای میشود.‏ محسوب مهمی باید<br />

کمک و یارانه که میشود گفته بار اولین برای برنامه این در داشتهاند.‏ اجتماعی،‏<br />

تامین نظام چارچوب در و بگیرد تعلق کمدرآمد اقشار به صرفا این،‏<br />

وجود با دارد.‏ وجود ایران اقتصاد در مسئله این هم هنوز شود.‏ متمرکز احمدینژاد،‏<br />

آقای دولت سوی <strong>از</strong> مستقیم یارانه اعطای با 80 دهه اواخر در برنامه<br />

در شد.‏ دیده هم آن نتایج شد.‏ عمل اول برنامه سیاستهای برخالف اتفاق<br />

آزادس<strong>از</strong>ی سمت به حرکت و سیاستگذاری تغییر آغ<strong>از</strong> واقع در اول در<br />

60 دهه اواخر شد.‏ مطرح دوره این در مو<strong>از</strong>ی ب<strong>از</strong>ارهای حذف افتد.‏ می حتی<br />

و پول ب<strong>از</strong>ار ارز،‏ ب<strong>از</strong>ار داشت.‏ وجود مو<strong>از</strong>ی ب<strong>از</strong>ارهای حوزهها‏ <strong>از</strong> بسیاری داشت.‏<br />

وجود آزاد و دولتی نرخ و داشت وجود چندنرخی هم کاالها ب<strong>از</strong>ار در نرفت.‏<br />

پیش چندان اما دوره این در اقتصادی اصالحات سایر<br />

آنچه مانند و نمیرود پیش آزادس<strong>از</strong>ی روند این علت چه ‎Á‎به نمیشود؟<br />

تکمیل کردند،‏ تجربه کشورها ناهماهنگی<br />

است.‏ دخیل اتفاق این در متعددی دالیل غنینژاد:‏ جهشی<br />

رشد آن میشود،‏ اتخاذ زمان آن که ارزی و پولی مالی،‏ سیاستهای ارز<br />

نرخ یکسانس<strong>از</strong>ی در ناکامی کند.‏ می متوقف بود شده ایجاد که را اولیه شده<br />

پیشنهاد اول برنامه در زمینه این در آنچه است.‏ دالیل <strong>از</strong> دیگر یکی راست<br />

و چپ <strong>از</strong> سیاسی فشارهای دوره آن در نمیشود.‏ عملی بهخوبی بود،‏ کنار<br />

سیاستها‏ این تا کند می پیدا افزایش رفسنجانی آقایهاشمی دولت بر عمال<br />

74، <strong>سال</strong> در تورم توجه قابل رشد دنبال به دوم برنامه در شود.‏ گذاشته سوم<br />

برنامه در دوباره اقتصادی اصالحات اینکه تا میشود رها سیاستها‏ این به<br />

1384 <strong>سال</strong> <strong>از</strong> هم آن که میشود گرفته پیش در نیلی دکتر زعامت با اقتصاد<br />

<strong>از</strong> کشورها سایر که آنطور دلیل همین به میشود.‏ زمینگیر بعد نخورد.‏<br />

رقم ایران در کردند،‏ شیفت آزادس<strong>از</strong>ی سمت به حمایتی زمینگیر<br />

اقتصاد آزادس<strong>از</strong>ی بعد به 84 <strong>سال</strong> <strong>از</strong> شد بیان که ‎Á‎آنطور .دوش‌یم ابالغ خصوصیس<strong>از</strong>ی‏ سیاستهای <strong>سال</strong>ها‏ همین در اما میشود این<br />

در دارد.‏ تفاوت خصوصیس<strong>از</strong>ی‏ با آزادس<strong>از</strong>ی که گفتید بحث ابتدای میدهید؟<br />

توضیح بیشتر مورد مخالف<br />

و برابر در مفهومی خصوصیس<strong>از</strong>ی‏ غنینژاد:‏ دو<br />

اقتصاد کردن دولتی منتها است اقتصاد کردن دولتی که<br />

است دولتی واحدهای مالکیت یکی دارد.‏ وجه وجه،‏<br />

دومین گویند.‏ می خصوصیس<strong>از</strong>ی‏ را آن واگذاری آزادس<strong>از</strong>ی<br />

معنای به موضوع این رفع که است ب<strong>از</strong>ار س<strong>از</strong>وکار در دولت مداخله تاکنون<br />

ندارد.‏ معناداری کارکرد اول وجه نشود،‏ اصالح وجه دومین اگر است.‏ دوم،‏<br />

وجه شدن عملی بدون اول وجه به توجه که است شده مشخص هم است.‏<br />

آمده بار به دوم وجه به بیتوجهی <strong>از</strong> زیانباری نتایج است.‏ بینتیجه واگذاریها‏<br />

روی بر بیشتر آن قانون و 44 اصل کلی سیاستهای تاکید مداخله<br />

س<strong>از</strong>وکار <strong>از</strong> دولت شدن خارج و آزادس<strong>از</strong>ی به بود.‏ وخصوصیس<strong>از</strong>ی‏ مالکیت<br />

انتقال به خصوصیس<strong>از</strong>ی‏ در دولت هدف و نشد پرداخته ب<strong>از</strong>ارها در <strong>از</strong><br />

زمان آن داشت.‏ وجود اشکاالتی هم مالکیت انتقال در شود.‏ می خالصه قانون<br />

در دلیل همین به شدیم ذوقزده 44 اصل کلی سیاستهای ابالغ شد<br />

کمتوجهی آن به که مسئلهای نشد.‏ توجه مهم موضوع یک به 44 اصل در<br />

غیردولتی عمومی بخش نام به زیرپوستی صورت به بخشی که بود این قانون<br />

در نه غیردولتی عمومی بخش شد.‏ اقتصاد وارد و گنجانده قانون گردد<br />

ب<strong>از</strong>می واژه این است.‏ شده تعریف نه و آمده مدنی قانون در نه و اساسی این<br />

با بخشی آن به استناد با که 1366 <strong>سال</strong> در عمومی محاسبات قانون به <strong>از</strong><br />

پیش قوانین در بخشی چنین که حالی در کردند،‏ تعریف اقتصاد در نام تلقی<br />

بخش یک عنوان به 44 اصل قانون در است.‏ نداشته موجودیت آن این<br />

علنی صورت به 44 اصل کلی سیاستهای اجرای قانون در است.‏ شده نیست<br />

خصوصیس<strong>از</strong>ی‏ <strong>از</strong> بحثی دیگر قانون این در است.‏ شده مطرح بخش تعاونی،‏<br />

بخش به هم واگذاری است.‏ کرده تغییر واگذاری به موضوع بلکه اینکه<br />

و است شده مطرح غیردولتی عمومی بخش و خصوصی بخش قانون<br />

این در باشد،‏ اقتصاد کردن رقابتی برنامه <strong>از</strong> بخشی باید خصوصیس<strong>از</strong>ی‏ و اشکال نظر این <strong>از</strong> 44 اصلی کلی سیاستهای قانون است.‏ شده فراموش مربوط<br />

اقتصاد کردن رقابتی و رقابت شورای به قانون <strong>از</strong> نیمی دارد.‏ نقص قانون<br />

در آنچه است.‏ اقتصاد در دولت مداخله کننده توجیه کامال که میشود انحصار<br />

منع گرفته قرار تاکید مورد آنچه و است اقتصاد کردن رقابتی نیست 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر 22


مجریه<br />

قوه <strong>از</strong> انتظارات تا کنیم تعریف را دولت اثباتی نقش باید هم موضوع این کنار در کنیم.‏ تاکید رقابتی فضای ایجاد روی بر باید مشایخی:‏ غیردولتی<br />

عمومی بخش این کنیم.‏ حمله خصولتیها‏ به که است آن <strong>از</strong> تاثیرگذارتر و میافتد جا بهتر خیلی موضوع صورت این در باشد.‏ مشخص کنیم.‏<br />

صحبت درون <strong>از</strong> خصوصی بخش تقویت و عمومی بنگاههای این بهرهوری افزایش به راجع باید دارد.‏ وجود که است واقعیتی دیگر این<br />

مانند شده تعریف که هدفی 44 اصل کلی سیاستهای قانون در است.‏ شده<br />

متهم خصوصی بخش شود.‏ واگذار خصولتیها‏ به همهچیز که است <strong>از</strong><br />

نیمی بنابراین کند ایجاد انحصار است ممکن واگذاریها‏ با اینکه به است انحصار<br />

نشده دیده تاکنون که حالی در انحصار منع به میشود مربوط قانون انحصار<br />

نوعی است.‏ دولت به مربوط انحصار بگیرد.‏ شکل خصوصی بخش در رقابت<br />

شورای آن در میشود گفته که شده تعریف قانون این در قانونی با<br />

یا هستیم مواجه قانونی انحصار با یا شرایط این در کند.‏ دخالت نمیتواند نمیخواهیم<br />

چون آمدهاند.‏ وجود به سوءتفاهم یک <strong>از</strong> که خصولتیها‏ آمده<br />

قانون این در واژهای اشتباه یک روی <strong>از</strong> که بگوییم باید کنیم نیتخوانی است.‏<br />

بوده نشده تعریف اساسی قانون در که است تعریفی<br />

همان با واگذاریها‏ و خصوصیس<strong>از</strong>یها‏ <strong>از</strong> بخش این ‎Á‎سهم است؟<br />

بوده چقدر کردید،‏ مطرح شما که زا درصد 5 تنها تعبیری به میدهد نشان آمارها که آنطور غنینژاد:‏ عدالت<br />

سهام یا آن مابقی است،‏ واقعی خصوصی بخش به مربوط واگذاریها‏ شناخته<br />

44 اصل اجرای قانون در که غیردولتی عمومی بخش یا است تسا خوشبینانه خیلی که مجلس پژوهشهای مرکز گزارش شدهاند.‏ رسیده<br />

خصوصی بخش به ها‏ خصوصیس<strong>از</strong>ی درصد 13 که میدهد نشان داده<br />

انجام آخوندی دکتر سرپرستی به ایران اتاق که دیگری گزارش است.‏ دقیق<br />

هم چندان است.‏ شده خصوصی بخش سهم درصد 5 که میگوید است.‏<br />

دشوار غیرخصوصیها‏ شناسایی چراکه کرد احصا را آمارها نمیتوان سهام<br />

آن <strong>از</strong> بخشی در که دارند وجود بخش این در مختلفی شرکتهای این<br />

اصلی مسئله است.‏ مشکل هم <strong>از</strong> جداس<strong>از</strong>ی که است مردم به مربوط اعضای<br />

است.‏ دولتی کامال شرکتها‏ این مدیریت و حاکم منطق که است تعیین<br />

دیگر نهادهای یا دولت را شرکتها‏ این عامل مدیران و مدیره هیئت مدیریت<br />

س<strong>از</strong>مان است.‏ شده ایجاد زمینه این در بزرگی سوءتفاهم کنند.‏ می ردهباالی<br />

شرکتهای است.‏ ساخته منتشر را شرکت 500 اطالعات صنعتی خصوصی<br />

آنها‏ ماهیت اما است شده معرفی خصوصی عنوان با لیست این شده<br />

معرفی خصوصی لیست این در فارس خلیج هلدینگ مثال نیست.‏ سوءتفاهم<br />

این دانست.‏ خصوصی را مجموعه این نمیتوان که حالی در است است<br />

داده قرار فشار تحت قبل <strong>از</strong> بیشتر را واقعی خصوصی بخش بزرگ،‏ بحث<br />

اینجا ندارد.‏ را مجموعهها‏ این با رقابت توان خصوصی بخش چراکه سیاسی<br />

قدرت دخالت سر بر بحث نیست.‏ تئوری معنای به انحصار سر بر عمومی<br />

بخش پشتیبان سیاسی،‏ قدرت است.‏ اقتصادی فعالیتهای در است.‏<br />

دولتی آنها مدیریت و حاکم منطق که است بنگاههایی و غیردولتی و<br />

شده تعریف غیردولتی عمومی بخش عمومی محاسبات قانون در تنها فعلی<br />

وضعیت و کردهاند بزرگ را موضوع این است.‏ شهرداریها‏ آن منظور اقتصاد<br />

دهم و نهم دولتهای دوره در عنوان این تحت است.‏ خورده رقم و شدن بزرگ موجب اما کرد پیدا نجومی ارقام واگذاریها‏ شد.‏ بستهتر قانون<br />

در جدی ب<strong>از</strong>نگری که رسیده آن زمان نشد.‏ خصوصیها‏ توانمندس<strong>از</strong>ی موجب<br />

تفکری طرز چه که شود بررسی باید شود.‏ انجام 44 اصل اجرای چندان<br />

کار هم آن کردن اصالح که شد ایران اقتصاد در پدیده این رشد مصلحت<br />

نهاد عنون به دولت 44، اصل اجرای قانون در نیست.‏ سادهای اساس<br />

این بر کند.‏ مدیریت را اقتصاد کل باید که شده معرفی عمومی علمی<br />

بهانه هستند.‏ فعال و...‏ مجوز اعطای قیمتگذاری،‏ برای الزم نهادهای انجام<br />

بهینه تخصیص نمیتواند بهتنهایی ب<strong>از</strong>ار میگویند که است این هم آن یک<br />

عنوان به ب<strong>از</strong>ار شکست پدیده بگیرد.‏ عهده بر را آن باید دولت و دهد آیا<br />

که است این مسئله اما دارد وجود اقتصادی نظر <strong>از</strong> پذیرفتهشده واقعیت کند،‏<br />

می دخالت ایران در دولت که آنطور که است مجوزی تئوری این همه<br />

در دولت که است شده توجیهی و بهانه موضوع این شود.‏ میدان وارد باشد.‏<br />

داشته حضور زمینهها‏ گرفت.‏<br />

صورت 44 اصل اجرای قانون در اصالحی گذشته <strong>سال</strong> ‎Á‎در ایجاد<br />

کار روند در تغییری چه و بود مواردی چه به مربوط موضوع این کرد؟<br />

اجرای<br />

قانون 7 و 6 یک،‏ مواد اصالح قانون دوره این در غنینژاد:‏ نهادهایی<br />

اصالح این در شد.‏ انجام 1393 تابستان در 44 اصل کلی سیاست حدود<br />

که شده تشکیل کسبوکار تسهیل و مقرراتزدایی هیئت عنوان به مانع<br />

که مواردی تا مجوزهاست وضعیت بررسی مشغول است <strong>سال</strong> یک اما<br />

میشد انجام عملیات این ماه سه طی باید شود.‏ لغو است کسبوکار شده<br />

استخراج مقررات هزار 2 به نزدیک است.‏ نشده احصا مقررات هنوز یک<br />

که گفت میتوان تقریبا شود.‏ لغو و مشخص مزاحم قوانین تا است است<br />

قرار اگر نمیرسد.‏ هم نتیجهای به که است شده آغ<strong>از</strong> ناممکن کار در<br />

مثال عنوان به ندارد.‏ پیچیدگی اینهمه دیگر که شود لغو زائد مقررات همانطور<br />

قیمتگذاری نهادهای و حمایت س<strong>از</strong>مان نظیر نهادهایی مورد را<br />

آن میتوان و دارد سوسیالیستی ریشه گفت،‏ شهرس<strong>از</strong>ی و راه وزیر که اما<br />

دارد مجلس مصوبه به نی<strong>از</strong> آن انحالل قانونی عملیات هرچند کرد.‏ منحل قیمتگذاری<br />

مسئله کند.‏ تعلیق را آن فعالیت عملی طور به میتواند دولت نمیکنند.‏<br />

چنین اما میشود حل اینگونه دکتر<br />

آقای که مباحثی مورد در شما نظر مشایخی،‏ دکتر ‎Á‎آقای میتوان<br />

چگونه چیست؟ کردند،‏ بیان رقابتی اقتصاد مورد در غنینژاد کرد؟<br />

پیدا رقابتی اقتصاد مسیر در گذاشتن قدم برای عملیاتی راهکار است<br />

پذیرفتهشده امری اقتصاد کردن رقابتی مشایخی:‏ میتوان<br />

که را راهحلهایی باید اما نیست آن در حرفی و آن<br />

در که بگیریم نظر در نظامی چارچوب در کرد دنبال گرفت.‏<br />

نظر در باید را فاکتور دو مسیر این در داریم.‏ قرار و<br />

تاسیسات مقابل،‏ طرف در است.‏ کوچک ما خصوصی بخش آنکه اول بسیار<br />

مجموعه شده،‏ ملی یا شده خریداری نفت پول <strong>از</strong> که دولتی تشکیالت بخش<br />

آن مالک نمیتواند زودیها‏ این به خصوصی بخش این است.‏ بزرگی نکته<br />

دومین شود.‏ فکر آن مورد در باید که است الزم دورانی یک شود.‏ بزرگ به<br />

قدرتمندی خصوصی بخش که برنمیتابد سیاسی ساختار که است این میخواهد<br />

یعنی باشد.‏ داشته وسیعی اقتصادی قدرت و بیاید وجود و عمومی مالکیت مطرح هلدینگهای یا بزرگ اقتصادی س<strong>از</strong>مانهای اگر<br />

نباشد.‏ مشخص افراد اختیار در اقتصادی تمرکز و باشد داشته مردمی میشود<br />

مکانیسمهایی چه با که کرد فکر باید بگیریم نظر در را چارچوب این در<br />

دخالت چارچوب همین در و شود برقرار رقابت چارچوب همین در خصوصی<br />

بخش مسیر این در بشود،‏ اگر که نیفتد اتفاق ب<strong>از</strong>ار و قیمتگذاری نکته<br />

مباحث این در بگیرد.‏ هلدینگها‏ این در بیشتری سهم و شود بزرگتر در<br />

است.‏ دولت نقش آن و شود پرداخته آن به باید که دارد وجود دیگری کنند.‏<br />

می ایفا مهمی نقش کشورها توسعه فرآیند در دولتها‏ حاضر حال کسبوکار<br />

فضای <strong>از</strong> محافظت به کند؛ فراهم را ب<strong>از</strong>ی میدان باید دولت دهد.‏<br />

انجام قبیل این <strong>از</strong> اقداماتی و کند فراهم را خارجی ارتباطات بپرد<strong>از</strong>د؛ باید<br />

میزنیم حرف اقتصاد رقابتیس<strong>از</strong>ی و خصوصیس<strong>از</strong>ی‏ مورد در وقتی کنار<br />

باید دولت بگوییم تنها اینکه دهیم.‏ قرار توجه مورد هم را دولت وظیفه رد کند.‏ می زیاد را حساسیتها‏ تنها و نمیکند حل را مشکلی رود،‏ شود.‏<br />

تبیین نقش این باید که دارند جدی نقش دولتها‏ توسعه تئوریهای در<br />

برای خصوصی بخش که بدانیم باید بگویم خالصه طور به بخواهم اگر در<br />

واقعی خصوصیس<strong>از</strong>ی‏ و است کوچک دولتی اموال انبوه گرفتن اختیار هم<br />

سیاسی ساختار نیست.‏ شدنی کوتاه زمانی دوره در و شرایط این نیا در باید و کرد حمله شبهدولتیها‏ به چندان نمیتوان که دارد مالحظاتی عبده:‏<br />

این<br />

در باید بررسی<br />

شرایط چه<br />

که شود ساختارهای<br />

نظارتیای<br />

برای<br />

توان می مسائل<br />

حل طراحی<br />

موجود بتوانیم<br />

تا کرد وضعیت<br />

این <strong>از</strong> چراکه<br />

کنیم عبور موضوع<br />

این طوالنی<br />

<strong>سال</strong>های بود.‏<br />

خواهد ما با مبنای<br />

بر باید واقعیتهای<br />

در<br />

موجود بخش<br />

این راهحلهای<br />

کاربردی<br />

شود.‏<br />

مشخص بخواهیم<br />

اگر به<br />

کامل طور به مبانی<br />

و اصول باشیم،‏<br />

پایبند نمیتوانیم<br />

در<br />

اصالحاتی جاری<br />

وضعیت کنیم<br />

ایجاد 23 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر


کامنت<br />

دوستحسینی:‏<br />

انتظار<br />

نمیتوان یارانههای<br />

داشت در<br />

زیادی جریان<br />

اقتصاد باشد<br />

داشته بخشهای<br />

و اصطالحاً‏<br />

شکل<br />

خصولتی توسعه<br />

و نگیرد باید<br />

نیابد.‏ داشت<br />

توجه گسترش<br />

که بخشها‏<br />

این ناشی<br />

منحصراً‏ واگذاریهای<br />

<strong>از</strong> سهام<br />

غیراصولی نبوده<br />

دولتی عنوان<br />

به است.‏ گسترش<br />

مثال مؤسسات<br />

اعتباری<br />

اصطالحاً‏<br />

غیرمج<strong>از</strong><br />

واگذاری<br />

پیامد دولتی<br />

بانکهای بلکه<br />

است نبوده افزایش<br />

<strong>از</strong> ناشی پولی<br />

پایه شدید و<br />

نقدینگی و ب<strong>از</strong>ار<br />

در آشفتگی بوده<br />

پول کرد.‏<br />

مشخص را دولت نقش باید هم نهایت در بود.‏ راهحل فکر به چارچوب بکند.‏<br />

باید چه که بگوییم باید اما کند دخالت نباید دولت که است درست اقتصاد<br />

شدن رقابتی موانع مورد در شما دیدگاه فاطمی،‏ دکتر ‎Á‎آقای چیست؟<br />

مسائل<br />

برخی مورد در باید که میرسد نظر به فاطمی:‏ تا<br />

بگیرد صورت سیاسی سطح در عمومی اجماع یک در<br />

اول مرحله در اجماع این کرد.‏ فکر آن حل به بتوان بتوان<br />

تا بیفتد اتفاق باید دولت داخل سیاسی سطح کنم<br />

می ذکر مثال عنوان به برد.‏ پیش را کردن رقابتی جهت در امور برخی خودرو<br />

قیمتگذاری به راجع بحثهایی رقابت شورای <strong>از</strong> جلسهای در که بهینه<br />

روش قیمتگذاری که بودند موافق اعضا همه تقریبا و شد مطرح نظام<br />

اصالح شامل خودرو ب<strong>از</strong>ار کردن رقابتی ایده که گفتند می اما نیست نهایت<br />

در نمیرود.‏ پیش نرخگذاری،‏ عدم الزامات عنوان به و...‏ تعرفهای را<br />

خودرو قیمتگذاری هم ب<strong>از</strong> نمیشود،‏ انجام کار مقدمات وقتی گفتند داخل<br />

سیاسی سطح در اجماع که میدهد نشان موضوع این دهیم.‏ انجام مرحله<br />

ت<strong>از</strong>ه شود ایجاد دولت در اجماع این اگر است.‏ نیفتاده اتفاق هم دولت بود.‏<br />

نخبگان سیاسی اجماع دنبال به باید آن <strong>از</strong> پس است،‏ شده انجام اول بود.‏<br />

نخواهد ما مسئله خصوصیس<strong>از</strong>ی‏ و واگذاری دیگر بیفتد اتفاق این اگر رد که هلدینگهایی و شرکتها‏ است.‏ رقابت شرایط کردن فراهم ما مسئله فعالیت<br />

به رقابتی فضای در باید شرایط این در دارد قرار خصولتیها‏ اختیار مورد<br />

در و کنند ایفا را خود نقش مرحله این در میتوانند رسانهها‏ دهد.‏ ادامه کنند.‏<br />

اطالعرسانی کند،‏ مخدوش را رقابتی فضای است ممکن که اتفاقی هر عملی<br />

عنوان به تصمیمگیری فضای در رقابت ضد اقدامات شرایط این در رشد<br />

درصد 8 ساالنه بخواهیم اگر مجموع در شد.‏ خواهد شناخته مذموم تولید<br />

میزان <strong>سال</strong> 10 طول در که است آن معنی به باشیم داشته اقتصادی بنگاه<br />

بودن خصوصی و بودن دولتی اگر شد.‏ خواهد دوبرابر داخلی ناخالص ناخالص<br />

تولید افزایش این که شود آماده طوری فضا و نگیریم نظر در را باشد<br />

گونهای به رقابت میدان و شود انجام خصوصی بخش سوی <strong>از</strong> داخلی سهم<br />

باشد،‏ داشته اقتصادی رشد در را اصلی نقش بتواند خصوصی بخش که شرط<br />

میرسد.‏ درصد 30 به <strong>سال</strong> 10 <strong>از</strong> بعد اقتصاد در دولت ‎60‎درصدی دهد<br />

ادامه ب<strong>از</strong>ی به رقابتی شرایط در بگیرد یاد دولتی بنگاه که است این الزم کند.‏<br />

متوقف را آن ب<strong>از</strong>ی داور نباشد،‏ اینگونه اگر و غنینژاد<br />

دکتر که مباحثی مورد در شما نظر عزیزی،‏ دکتر ‎Á‎آقای مسئله<br />

همچنین و کردند مطرح ایران در اقتصادی اصالحات مورد در چیست؟<br />

اقتصاد آزادس<strong>از</strong>ی به<br />

اول برنامه اجرای زمان <strong>از</strong> اقتصادی اصالحات عزیزی:‏ و شیوهها‏ تجربیات،‏ <strong>از</strong> و شد آغ<strong>از</strong> ایران در بومی طور استفاده<br />

بردهاند،‏ بهره آنها <strong>از</strong> کشورها سایر که ابزارهایی <strong>از</strong><br />

است الزم باشیم،‏ داشته نبوغ هم هرچقدر نکردیم.‏ و میشود کار این مانع که دارد وجود مسئلهای کنیم.‏ استفاده بشری تجربه هم<br />

برجسته کارشناسان و دارد کارشناسی توهم ما دولت که است این آن خودشان<br />

دانش که میکنند فکر میگیرند،‏ قرار قدرت مناصب در وقتی کنند<br />

می فکر اینگونه ارشد مدیران و کارشناسان اکثر تقریبا است.‏ کافی این<br />

الزم س<strong>از</strong>وکارهای <strong>از</strong> یکی نمیکنند.‏ استفاده الزم س<strong>از</strong>وکارهای <strong>از</strong> بنابراین چگونه<br />

داشتهاند،‏ را تجربیات این که کشورهایی سایر ببینیم که است همانطور<br />

نمیکند.‏ نهادس<strong>از</strong>ی امور این برای دولت دادهاند.‏ انجام را اصالحات میشود<br />

مقرراتزدایی <strong>از</strong> صحبت روزها این کردند،‏ مطرح غنینژاد دکتر که وقتی<br />

کند.‏ می پیدا معنی مقررات اصالح کنار در مقرراتزدایی که حالی در باید<br />

بنابراین داریم نظارتی س<strong>از</strong>مان به نی<strong>از</strong> میشود انجام مقررات اصالح انجام<br />

را نهادس<strong>از</strong>ی این زمینهای هیچ در تقریبا اما شود انجام نهادس<strong>از</strong>ی با<br />

ندهیم انجام را کارها درست مسیر <strong>از</strong> و نکنیم چنین که زمانی تا ندادهایم.‏ به<br />

کردند مطرح غنینژاد دکتر که را آنچه اگر حتی مواجهیم مشکالت این به<br />

وقتی اما کرد مطرح را راهکارها این توان می باال سطوح در بگذاریم.‏ اجرا س<strong>از</strong>وکار<br />

فاقد که دارد زیادی کارهای و فرآیندها به نی<strong>از</strong> برسد اجرا سطوح همانطور<br />

نیز بعدی نکته هستیم.‏ امور این برای الزم ساختار یا مشاورهای در<br />

است.‏ خصوصی بخش بودن کوچک و ضعف مورد در شد مطرح که بخش<br />

تقویت بسترس<strong>از</strong>ی برای زیادی تالش توسعه چهارم و سوم برنامه مسائل<br />

و خصوصی بخش به اعتقاد عدم دلیل به اما شد انجام خصوصی خصوصی<br />

بخش مشکل نشد.‏ انجام زمینه این در کارس<strong>از</strong>ی اقدام آن،‏ سیاسی اشاره<br />

که تاچر مارگارت دوره در مالی.‏ مشکل نه است مدیریت و تجربه ما بخشهای<br />

بخواهند که نداشت وجود برق و آب بخش مثل منابعی شد،‏ تقسیم<br />

مردم بین داشت وجود سهام عنوان به آنچه کنند.‏ خصوصی را بزرگ فرآیند<br />

این در آنها‏ کرد.‏ پیدا ارزش برابر چند سهام این بعد هفته دو و کردند قابل<br />

آینده تا کردند طراحی را نی<strong>از</strong> مورد نهادهای و نظارتی س<strong>از</strong>مان همین<br />

ما اگر است،‏ دولت اختیار در منابع که آنجا <strong>از</strong> باشند.‏ داشته پیشبینی یک<br />

<strong>از</strong> غیر ما بزرگ دولت شد.‏ خواهد بزرگ دولت بگیریم،‏ پیش در را مسیر فعالیت<br />

توانست ایران کشتیرانی شرکت که کوتاه دورهای در هم آن نمونه نمونههای<br />

با را خود شرکتهای نتوانسته دیگر باشد،‏ داشته بینالمللی هزاران<br />

وجود با ما مطرح و بزرگ شرکتهای کند.‏ رقابت قابل بینالمللی بینالمللی<br />

جایگاهی نتوانستهاند است،‏ شده خرج که سرمایهای دالر میلیارد پاالیشگاه<br />

جنوبی کره سئول در زمانی ما مثال عنوان به باشند.‏ داشته گویند<br />

می بودند،‏ کرده تنظیم را کره با همکاری قرارداد که کسانی داشتهایم.‏ که<br />

نمیدانستند اصال و نداشتند نفتی قراردادهای مورد در اطالعاتی آنها‏ که شرکتهای<br />

تحمیلی،‏ جنگ <strong>از</strong> بعد دهه یک حدود اما دارد خصوصیاتی چه این<br />

میدادند.‏ انجام پیمانکاری فعالیت ایران گ<strong>از</strong> و نفت بخش در کرهای جایی<br />

به گرفتهایم پیش در که مسیری این با که میدهد نشان موضوع اصالحاتی<br />

یا اقدامات است قرار وقتی که است این مسئله رسید.‏ نخواهیم مسائل<br />

اینکه <strong>از</strong> بعد نمیشود.‏ دنبال کار این درست مسیر <strong>از</strong> شود،‏ انجام که<br />

میرسیم مرحلهای به شود فصل و حل داخلی اجماع و سیاسی است.‏<br />

الزم مدیریت و نهادها فرآیندها،‏ بفرمایید.‏<br />

را خود دیدگاه دارد امکان اگر تبریزی،‏ عبده دکتر ‎Á‎آقای مطرح<br />

غنینژاد دکتر آقای که مباحثی تبریزی:‏ عبده بود.‏<br />

برخوردار خوبی گروهبندی و تقسیمبندی <strong>از</strong> کردند،‏ ساختاری<br />

با که است این میشود مطرح اینجا که سوالی بخش<br />

هم اندکی و خصولتیها‏ دولتی،‏ مالکیت <strong>از</strong> ساختار<br />

این که کنم ذکر باید اوال کنیم؟ چه آن با باید و مواجهیم خصوصی میبینیم<br />

کنیم،‏ نگاه ترکیه کشور تجربه به وقتی نیست.‏ غریبه هم چندان رد داشتهاند.‏ اقتصاد در عمدهای نقشهای نظامی نهادهای کشور این در که دارند.‏<br />

و داشته وجود بزرگی دولتی شرکتهای هم اروپایی کشورهای برخی بدنه<br />

ساختار این و باشد رقابتیتر که بس<strong>از</strong>یم ساختاری میتوانیم نظر این <strong>از</strong> سایر<br />

و غنینژاد آقای سوی <strong>از</strong> که مباحثی کند.‏ تحمل بتواند هم را فعلی در<br />

باید باشد.‏ زمینه این در بحث برای پایهای میتواند شد مطرح دوستان حل<br />

برای میتوان نظارتیای ساختارهای چه که شود بررسی شرایط این این<br />

چراکه کنیم عبور وضعیت این <strong>از</strong> بتوانیم تا کرد طراحی موجود مسائل موجود<br />

واقعیتهای مبنای بر باید بود.‏ خواهد ما با طوالنی <strong>سال</strong>های موضوع راهحلهای<br />

کردند مطرح غنینژاد دکتر که مفاهیمی البته و بخش این در پایبند<br />

مبانی و اصول به کامل طور به بخواهیم اگر شود.‏ مشخص کاربردی کنیم.‏<br />

ایجاد جاری وضعیت در اصالحاتی نمیتوانیم باشیم،‏ 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر 24


خواهد<br />

دوبرابر داخلی ناخالص تولید میزان <strong>سال</strong> 10 طول در که است آن معنی به باشیم داشته اقتصادی رشد درصد 8 ساالنه بخواهیم اگر فاطمی:‏ بخش<br />

سوی <strong>از</strong> داخلی ناخالص تولید افزایش این که شود آماده طوری فضا و نگیریم نظر در را بنگاه بودن خصوصی و بودن دولتی اگر شد.‏ باشد.‏<br />

داشته اقتصادی رشد در را اصلی نقش بتواند خصوصی بخش که باشد گونهای به رقابت میدان و شود انجام خصوصی ابتدایی<br />

<strong>سال</strong>های همان <strong>از</strong> غنینژاد دکتر آقای مشایخی:‏ مورد<br />

را موضوع این آمدند،‏ ایران به که جنگ <strong>از</strong> پس باید<br />

دولت که کردند می تاکید و دادند قرار توجه دیدگاه<br />

این دهد.‏ کاهش اقتصاد در را خود دخالتهای نکته<br />

است.‏ تقدیر قابل بسیار موضوع این انداختن جا برای ایشان تالش و این<br />

کنار در کنیم.‏ تاکید رقابتی فضای ایجاد روی بر باید که است این من مجریه<br />

قوه <strong>از</strong> انتظارات تا کنیم تعریف را دولت اثباتی نقش باید هم موضوع تاثیرگذارتر<br />

و میافتد جا بهتر خیلی موضوع صورت این در باشد.‏ مشخص غیردولتی<br />

عمومی بخش این کنیم.‏ حمله خصولتیها‏ به که است آن <strong>از</strong> این<br />

بهرهوری افزایش به راجع باید دارد.‏ وجود که است واقعیتی دیگر بنابراین<br />

کنیم.‏ صحبت درون <strong>از</strong> خصوصی بخش تقویت و عمومی بنگاههای رقابتی<br />

فضای ایجاد واقع در که غنینژاد دکتر آقای توجه مورد مباحث همه قرار<br />

تاکید مورد هم مقاومتی اقتصاد در چراکه گیرد قرار محور باید است،‏ گرفتهاست.‏<br />

دش مطرح که دیدگاههایی مورد در شما نظر غنینژاد،‏ دکتر ‎Á‎آقای چیست؟<br />

موافق<br />

شد،‏ مطرح که مباحثی همه با تقریبا غنینژاد:‏ وجود<br />

دوستان اکثر اظهارات در که اساسی نکته هستم.‏ من<br />

است.‏ اقتصاد در خصولتیها‏ وجود به مربوط داشت و<br />

است واقعیت یک بخش این که دارم قبول هم ار انجامشده واگذاریهای این که گویند می برخی کرد.‏ انکار را آن نمیتوان که<br />

است این من نظر اما بگیریم پس بخش این <strong>از</strong> را بنگاهها‏ و برگردانیم گرفت.‏<br />

پس را واگذارشده بنگاه نمیتوان ب<strong>از</strong>گشت.‏ نمیتوان را رفته مسیر نهادینه<br />

را رقابتی فضای که است این راهش و آمد کنار بخش این با باید ادامه<br />

حیات به رقابتی فضای در باید که شود گفته بخش این به و کنیم میدان<br />

این در خارجی و داخلی رقبای سایر برای مانعی نمیتواند و دهد یا<br />

خصولتی دولتی،‏ بحث تنها است.‏ ملی منافع سر بر بحث کند.‏ ایجاد ایجاد<br />

انحصار نباید که است این بحث بلکه نیست مطرح بودن خصوصی قیمتگذاری<br />

مورد در دارد.‏ وجود راه این در هم عملی راهحلهای کرد.‏ گ<strong>از</strong><br />

و برق نظیر خودش کاالهای روی بر دولت دارد.‏ وجود روشنی راهحل دولت<br />

باشد.‏ داشته اقتصادی منطق باید هم آن که کند قیمتگذاری باید کنترلهایی<br />

میگذارد،‏ قیمت خودش که یارانهای بخشهای در میتواند دولت<br />

سوی <strong>از</strong> نباید ندارد،‏ دولت به ارتباطی که امور بقیه اما باشد داشته هم <strong>از</strong><br />

شود،‏ منحل حمایت س<strong>از</strong>مان گوییم می اگر شود.‏ قیمتگذاری مشمول دولت<br />

<strong>از</strong> باید خصوصی بخش که چیزی اولین بنابراین است.‏ منظر این میشود<br />

شروع جایی <strong>از</strong> دخالتها‏ ندهید«.‏ یارانه ما ‏»به که است این بخواهد این<br />

پتروشیمیها‏ گ<strong>از</strong> قیمت مثل امور برخی در میشود.‏ پرداخت یارانه که تواند<br />

می و...‏ ارز اولیه،‏ مواد بانکی،‏ وام یارانه اما است اجتنابناپذیر موضوع رقابت<br />

موانع نکند.‏ دخالت قیمتگذاریها‏ در دولت دیگر طرف <strong>از</strong> و رود کنار پرداخت<br />

یارانه ندارد،‏ ضرورت یارانه اعطای که آنجایی شود.‏ برداشته باید طور<br />

به اگر مثال عنوان به شود.‏ ممنوع قیمتگذاری آن جای به و نشود کاهش<br />

چقدر ساالنه خودرو واردات تعرفه که باشد مشخص سیستماتیک ات شود داده فرصت <strong>سال</strong> 5 مثال میشود.‏ رقابتی ب<strong>از</strong>ار این رفتهرفته مییابد،‏ که<br />

میداند تولیدکننده صورت این در برسد.‏ صفر به خودرو واردات تعرفه هم<br />

قیمتگذاری مکانیسم شرایط این در و شود رقابتی فضای وارد باید رد که دارد وجود رقابتی شرایط به رسیدن برای راهحلهایی میرود.‏ کنار ایجاد<br />

فکر به زودتر هرچه باید کرد.‏ اجرا را آنها‏ میتوان هم شرایط همین کشورها<br />

سایر که را مسیری هم ما کشور تا بود اقتصاد در رقابتی فضای بپیماید.‏<br />

کردند طی توسعه و پیشرفت به رسیدن برای بکشید.‏<br />

را بحث جمعبندی زحمت لطفا دوستحسینی،‏ ‎Á‎آقای جنبههای<br />

دارای مطرحشده بحثهای دوستحسینی:‏ یکی<br />

است.‏ آموزنده و مفید خود جای در هریک و مختلف نظری<br />

مباحث در واژهای هر که است این مهم مسائل <strong>از</strong> و<br />

معنی همان که گیرد قرار استفاده مورد گونهای به باید برداشت<br />

موجب که شود منتقل مخاطب به است گوینده نظر در که مفهومی به<br />

اقتصادی آزادس<strong>از</strong>ی کردند تصریح غنینژاد دکتر که آنگونه نشود.‏ متفاوت برقراری<br />

مفهوم به مشخصاً‏ بلکه نیست اقتصادی هرجومرج و رهاس<strong>از</strong>ی معنی کردن<br />

کم و موانع رفع بر ناظر و غیرتبعیضآمیز و روان روشن،‏ ب<strong>از</strong>ی قواعد معنای<br />

به اقتصادی آزادس<strong>از</strong>ی است.‏ آن <strong>از</strong> خروج و رقابت میدان به ورود هزینه در<br />

فعالیت و حضور آزادی کلمه،حاکمیت،‏ وسیع معنای به دولت که است این کند<br />

داوری و نظارت و کند فراهم مردم آحاد برای را اقتصادی فعالیت میدان رد باشد.‏ گزینشی حمایتهای و تبعیض <strong>از</strong> بهدور و رقابتی <strong>سال</strong>م،‏ فعالیتها‏ تا و خالقیتها‏ تواناییها،‏ <strong>از</strong> ناشی درخششها‏ و موفقیتها‏ که است صورت این و لوف باید داور داوری.‏ مقام جانبداریهای نتیجه نه میشود همافزاییها‏ توپ<br />

به پا و شود ب<strong>از</strong>ی وارد طرفی نفع به نباید ولی بگیرد را ب<strong>از</strong>یکنان خطای نکته<br />

بزند.‏ هم به را ب<strong>از</strong>ی و بزند بیجا سوت یا و بگیرد بیجا خطای یا و شود داشت<br />

مثبت و مهم پیامی اساسی قانون 44 اصل کلی سیاستهای اینکه دیگر اگر<br />

است.‏ اقتصاد شدن غیردولتی مستلزم اقتصاد کارایی ارتقای اینکه آن و باید<br />

نیست هدف این کامل تامینکننده سیاستها‏ این به مربوط قانون مرتبطترین<br />

اتاق و شود پیشنهاد آن اصالح و شود استخراج دقیقا آن اشکاالت نشست<br />

این مباحث میکنم پیشنهاد بنابراین است.‏ کار این انجام برای مرجع شد<br />

مطرح مباحث در که دیگری موضوع گیرد.‏ قرار کار این برای مبنایی کمدرآمد<br />

اقشار به صرفا یارانه بوده قرار اول برنامه <strong>از</strong> اینکه بود؛ یارانهها‏ موضوع برنامه<br />

در ولی شود متمرکز اجتماعی تامین نظام چارچوب در و بگیرد تعلق فرصت<br />

در موضوع این به نظرم به میشود.‏ انجام هم بد و میشود انجام چهارم اجرا<br />

امر این چهارم برنامه تا اول برنامه <strong>از</strong> چرا که پرداخت دقیقتر باید دیگری ضمنی<br />

بهصورت یارانه پرداخت <strong>از</strong> بهتر مستقیم یارانه پرداخت آیا و نشد هفتم<br />

مجلس در وقتی است.‏ بهتر اینها‏ هردوی <strong>از</strong> هدفمند یارانه اگرچه نیست؟ شناسایی<br />

که هنگامی و میشود اضافه چهارم برنامه به قیمتها‏ تثبیت موضوع کردن<br />

هدفمند میشود معلوم میانجامد طول به اند<strong>از</strong>ه این هدف گروههای هدفمند<br />

درست اجرای برای جمعی اراده الاقل یا است نبوده آسانی کار یارانهها‏ عمومی<br />

بخش مسئله دیگر موضوع است.‏ نگرفته شکل یارانهها‏ کردن است.‏<br />

آن با آمدن کنار و اصالح نحوه و موجود واقعیتی عنوان به غیردولتی و<br />

سهم دنبال به اگر خصوصی بخش کردند،‏ مطرح دوستان که همانگونه بپرد<strong>از</strong>د.‏<br />

واقعیت این با رویارویی به نباید و نمیتواند است اقتصاد در واال جایگاه پول<br />

ارز،‏ ب<strong>از</strong>ار در جمله <strong>از</strong> اقتصاد در ضمنی یارانههای حذف دنبال باجدیت باید مؤسسات<br />

اینگونه عمل شعاع که است امتی<strong>از</strong>ات و یارانهها‏ زیرا باشد،‏ انرژی و گسترش<br />

را خصوصی فعالیتهای که است رقابت میدان و میدهد افزایش را باشد<br />

داشته جریان اقتصاد در زیادی یارانههای داشت انتظار نمیتوان میدهد.‏ داشت<br />

توجه باید نیابد.‏ توسعه و نگیرد شکل خصولتی اصطالحاً‏ بخشهای و سهام<br />

غیراصولی واگذاریهای <strong>از</strong> ناشی منحصراً‏ بخشها‏ این گسترش که اصطالحاً‏<br />

اعتباری مؤسسات گسترش مثال عنوان به است.‏ نبوده دولتی افزایش<br />

<strong>از</strong> ناشی بلکه است نبوده دولتی بانکهای واگذاری پیامد غیرمج<strong>از</strong> جان<br />

بالی امروز که بوده پول ب<strong>از</strong>ار در آشفتگی و نقدینگی و پولی پایه شدید کسبوکار<br />

محیط هنگامی اینکه،‏ کالم جان است.‏ شده کشور بانکی ثبات میشود<br />

فراهم نهاد خصوصی فعالیتهای گسترش برای میدان و مییابد بهبود رقابت<br />

س<strong>از</strong>وکار و میدان باید خصوصی بخش بنابراین شود،‏ رقابتی واقعا فضا که برود.‏<br />

آن استقبال به ب<strong>از</strong> آغوش با نیز وخود کند مطالبه را غنینژاد:‏<br />

منافع<br />

سر بر بحث تنها<br />

است.‏ ملی دولتی،‏<br />

بحث یا<br />

خصولتی بودن<br />

خصوصی نیست<br />

مطرح این<br />

بحث بلکه نباید<br />

که است ایجاد<br />

انحصار راهحلهای<br />

کرد.‏ در<br />

هم عملی وجود<br />

راه این مورد<br />

در دارد.‏ قیمتگذاری<br />

روشنی<br />

راهحل دولت<br />

دارد.‏ وجود کاالهای<br />

روی بر نظیر<br />

خودش باید<br />

گ<strong>از</strong> و برق کند<br />

قیمتگذاری باید<br />

هم آن که اقتصادی<br />

منطق باشد<br />

داشته 25 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر


راهبرد<br />

راهبرد<br />

این بخش بهصورت<br />

ویژه به بررسی یک<br />

موضوع مهم اقتصادی<br />

میپرد<strong>از</strong>د<br />

26 آیندهنگر | tccim.ir | شماره چهلوششم،‏ نوروز 1395


ایران<br />

اقتصاد قلب در دونرخی ارز ریشه که بپذیرد کارشناسان تحلیل به اتکا براساس دولت روزی که امیدواریم ایجاد<br />

عدم و کاالها روی دولتی نرخگذاری که البته میکند.‏ عمیقتر را ما بحرانهای وضعیت این تداوم و فرورفته کرد.‏<br />

اضافه لیست به باید نیز را رقابت برای فضایی کامیابیها<br />

و ناکامیها میآید<br />

پرامید 95 <strong>سال</strong> و شد تمام موفقیت با 94 <strong>سال</strong> 95 <strong>سال</strong> در ایران اقتصاد کسبوکار چشماند<strong>از</strong> میروند<br />

بین <strong>از</strong> موانع نشان<br />

آنها مرور که بود همراه ایران اقتصاد برای بسیاری اتفاقات با 94 <strong>سال</strong> خصوصی<br />

بخش بود.‏ امیدوار کشور اقتصاد سرنوشت به میتوان همچنان میدهد برای<br />

را گذشته تلخ درسهای میتواند که گرفته قرار موقعیتی در امروز ایران گیرد.‏<br />

کار به رو پیش موفقیتهای مهمترین<br />

شود.‏ اشاره کامیابیها به است بهتر گذشته،‏ <strong>سال</strong> کارنامه مرور برای بودند:‏<br />

چنین گذشته <strong>سال</strong> کامیابیهای توافق<br />

94 <strong>سال</strong> انكارناشدنی دستاورد یک جهان:‏ با تفاهم و هستهای توافق 1. اجرای<br />

روزهای در اما شدهاست.‏ گفته بسیار اتفاق این اثرات مورد در بود.‏ هستهای بخش<br />

آورد.‏ دست به فرد به منحصر و یگانه تجربهای ایران خصوصی بخش برجام،‏ خارجی<br />

شرکای با رسمی و فراگیر ارتباط <strong>از</strong> <strong>سال</strong> 12 مدت به کشور خصوصی شود.‏<br />

گرفته سر <strong>از</strong> روابط تا شد پیدا فرصت این گذشته <strong>سال</strong> در اما بود.‏ محروم بود.‏<br />

قبل <strong>سال</strong> دستاورد مهمترین روابط ب<strong>از</strong>یابی بنابراین پارلمان<br />

به دولت اقتصادی مقامات گذشته،‏ <strong>سال</strong> طی راهبردها:‏ و دیدارها 2. خصوصی<br />

بخش فعاالن با گفتوگو به مستقیم صورت به و آمدند بخشخصوصی هماندیشی<br />

روشهای بهترین یکی<strong>از</strong> کارشناسیاینگونه دیدارهای قطعا پرداختند.‏ رئیسجمهور،‏<br />

اول معاون حضور است.‏ ایران اقتصاد بزرگ مشکالت حل برای نفت<br />

وزیر دادگستری،‏ وزیر کشاورزی،‏ جهاد وزیر صنعت،‏ وزیر مرکزی،‏ بانک رئیس نمایندگان<br />

با چالشی گفتوگوهای و تهران اتاق در ملی توسعه صندوق رئیس و <strong>سال</strong><br />

در است.‏ بخشخصوصی به دولت باور محک برای فرصتی خصوصی،‏ بخش‏ در<br />

که البته و دارد همراهی قصد دولت که رسید درک این به خصوصی بخش‏ 94 نیستند.‏<br />

کم هم موانع راه این تورم<br />

نرخ کاهنده روند بود.‏ همراه اقتصادی شاخصهای ثبات با 94 <strong>سال</strong> ثبات:‏ 3. همین<br />

بر میآیند.‏ شمار به گذشته <strong>سال</strong> اتفاقات مهمترین <strong>از</strong> هم ارز نرخ ثبات و موفق<br />

پیشتر <strong>سال</strong>های پرنوسان و پرآشوب اقتصاد مهار در باید را دولت اساس مهم<br />

نی<strong>از</strong> یک اقتصاد در ثبات ایجاد که کردهبود اعالم بارها خصوصی بخش‏ بدانیم.‏ فرصت<br />

حداقل داشت،‏ که حواشیاي تمام با 94 <strong>سال</strong> خوشبختانه و است کلیدی و برای<br />

مهم نی<strong>از</strong> یک ثبات کرد.‏ مهیا بخشخصوصی برای را نیمبندی برنامهریزی برداشتهایم.‏<br />

گام راه این در ما و است توسعه نرساندیم؟<br />

سرانجام به را چهکارهایی قبل <strong>سال</strong> بود:‏<br />

چنین نیز گذشته <strong>سال</strong> ناکامیهای مهمترین وجود<br />

با و گرفته صورت <strong>سال</strong> یک طی که تاکیداتی تمامی وجود با بیکاری:‏ 1. و<br />

اقتصادی مشکل سختترین بیکاری بحران همچنان دولت،‏ اقدامات برخی 95<br />

<strong>سال</strong> کشور کارجویان و دانشگاهی فارغالتحصیالن جامعه بود.‏ کشور اجتماعی حقوقی<br />

با مطلوب کاری حسرت در همچنان که میکنند آغ<strong>از</strong> حالی در احتماال را جدید<br />

<strong>سال</strong> وارد شرایطی در نیز کشور کارفرمایان که البته ماندهاند.‏ باقی معقول بحران<br />

دارند.‏ را خود کار نیروهای تعدیل و بیکاری <strong>از</strong> اضطراب و نگرانی که میشوند صورت<br />

ایران اقتصاد در دهه دو حداقل طی که دارد اقداماتی در ریشه ایران بیکاری مانند<br />

اقداماتی رساندهاست.‏ مرحله این به را کشور اقتصادی فضای و گرفتهاست تنها<br />

همگی زودب<strong>از</strong>ده و کوچک کارگاههای احداث برای وام یا خوداشتغالی وامهای اثبات<br />

گذشته دهه دو تجربه بودند.‏ کشور مالی منابع بردن میان <strong>از</strong> برای روشی بین<br />

<strong>از</strong> برای و نمیشود برطرف یکسویه نگاهی با تنها بیکاری مشکل که میکند در<br />

رونق ایجاد برای فراگیر عزمی به نی<strong>از</strong> اقتصادی و اجتماعی بحران این بردن است.‏<br />

ایران اقتصاد تذکرات<br />

وجود با 1394 <strong>سال</strong> دونرخی:‏ ارز آنها صدر در و دولتی نرخگذاریهای 2. بین<br />

<strong>از</strong> و ارز نرخ یکسانس<strong>از</strong>ی مورد در دولت به کارشناسی بسیار توصیههای و ارزی<br />

رانت هم و مانده دونرخی ارز هم همچنان،‏ و رسید پایان به ارزی رانت بردن در<br />

ارز نرخ مورد در تصمیمگیری که است این واقعیت ایستاده.‏ استوار جایش سر شدهاست.‏<br />

تبدیل اقتصادی سیاسی-‏ پدیدهای به اقتصادی موضوعی <strong>از</strong> امروز ایران ایجاد<br />

به حاضر انتخابات،‏ برگزاری فصل و آستانه در دولت(‏ این ‏)نهتنها دولتها اما<br />

نمیپذیرند.‏ را اقدامات ریسک و نیستند اقتصادی کالن شاخصهای در نوسان ارز<br />

ریشه که بپذیرد کارشناسان تحلیل به اتکا براساس دولت روزی که امیدواریم عمیقتر<br />

را ما بحرانهای وضعیت این تداوم و فرورفته ایران اقتصاد قلب در دونرخی را<br />

رقابت برای فضایی ایجاد عدم و کاالها روی دولتی نرخگذاری که البته میکند.‏ کرد.‏<br />

اضافه لیست به باید نیز مه بانکساالر گذشته <strong>سال</strong>های طی و است بانکمحور ایران مالی نظام بانکها:‏ 3. و<br />

گرفت صورت معقول اقدام یک وضعیت همین در گذشته <strong>سال</strong> طی شدهاست.‏ اعتبار<br />

و پول شورای یا دولت شد.‏ سنجاق آن به هم دلچسب نهچندان رفتار یک اما<br />

کنند.‏ نزدیک تورم نرخ به را بانکی بهره‏ نرخ پذیرفتند سرانجام مرکزی بانک یا منطق<br />

در ب<strong>از</strong>ار نظام <strong>از</strong> پیروی هم ب<strong>از</strong> متاسفانه گرفت؟ صورت چگونه اقدام این بانکها<br />

جمعی توافق هم نهایت در و نشد رعایت کامل صورت به عددگذاری قیمتگذاری<br />

روند <strong>از</strong> پیروی مهم اصل که زمانی تا داد.‏ کاهش را سپردهها نرخ قدم<br />

یک همین اما نمیشود.‏ حل ریشهای صورت به مشکالت نپذیریم،‏ را ب<strong>از</strong>ار در ما<br />

اقتصاد برای همچنان هم تورم،‏ نرخ به سپرده سوده نرخ کردن نزدیک یعنی مطلوباست.‏<br />

مهمتر<br />

آن <strong>از</strong> و كسبوكار فضای مستمر بهبود قانون وجود با كسبوكار:‏ فضای 4. میکنیم،‏<br />

مهیا خارجی سرمایهگذاران <strong>از</strong> میزبانی برای را خود ما اینکه وجود با اقتصادی<br />

فعال هیچ بر است.‏ نامطلوب کشور در كسبوكار فضای همچنان دو<br />

به ایران در كسبوكار فضای کنونی وضعیت اصلی دلیل که نیست پوشیده دي<strong>از</strong> آییننامههای و بخشنامهها و قانونی رویههای اوال،‏ میشود.‏ خالصه مولفه هنوز<br />

مدیران برخی شاید و دستگاهها برخی دوما،‏ و است فراوان ایران اقتصاد در در<br />

هم اتفاقات این نکردهاند.‏ پیدا خصوصی بخش‏ با همکاری <strong>از</strong> درستی درک اساسی<br />

قانون 44 اصل مانند باالدستی اسناد دستورهاي که میدهد رخ روزهایی حرف<br />

توسعهای برنامههای و مقاومتی اقتصاد مانند راهبردی برنامههای تدوین و دارد<br />

اهمیت آنچه میرسد نظر به ایران كسبوكار فضای مورد در میزنند.‏ دیگری ‏»کارآفرینی«‏<br />

به دولت ‏»کارمندی«‏ ایران در هنوز است.‏ فراگیر بسیار فرهنگس<strong>از</strong>ی که<br />

همین هم کسبوکار وضعیت است،‏ چنین تا و دارد ارجحیت مردم،‏ نگاه در میماند.‏<br />

باقی دارد،‏ وجود امروز توجه<br />

مورد 94 <strong>سال</strong> طی که باالدستی اسناد <strong>از</strong> یکی متاسفانه مقاومتی:‏ اقتصاد 5. میتوانست<br />

برنامه این دقیق اجرای با دولت بود.‏ مقاومتی اقتصاد نگرفت،‏ قرار جدی که<br />

هرچند کند.‏ مهیا کشور اقتصادی وضعیت به بخشیدن بهبود برای روشهایی که<br />

است این ایران اقتصاد امید حال این با نشد،‏ اجرایی برنامه این اهداف نهایت در درمیآید.‏<br />

اجرا مرحله به هم مقاومتی اقتصاد اهداف که شود آغ<strong>از</strong> حالی در 95 <strong>سال</strong> واحدی<br />

حامد سید تهران<br />

اتاق رئیسه هیئت عضو <strong>از</strong><br />

یکی متاسفانه که<br />

باالدستی اسناد مورد<br />

94 <strong>سال</strong> طی قرار<br />

جدی توجه اقتصاد<br />

نگرفت،‏ بود.‏<br />

مقاومتی اجرای<br />

با دولت برنامه<br />

این دقیق میتوانست<br />

برای<br />

روشهایی به<br />

بخشیدن بهبود اقتصادی<br />

وضعیت کند.‏<br />

مهیا کشور در<br />

که هرچند این<br />

اهداف نهایت اجرایی<br />

برنامه حال<br />

این با نشد،‏ ایران<br />

اقتصاد امید <strong>سال</strong><br />

که است این آغ<strong>از</strong><br />

حالی در 95 اهداف<br />

که شود مقاومتی<br />

اقتصاد اجرا<br />

مرحله به هم درمیآید<br />

1<br />

27 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر


راهبرد<br />

بانکی<br />

سیستم مشکالت مورد در معدن و صنعت و مسکن سپه،‏ ملی،‏ بانکهای سابق مدیرعامل عزیزی،‏ احمد با گفتوگو بانکهاست<br />

بیماری عالمت سود،‏ نرخ چالش من<br />

تخمین که<br />

است این درصد<br />

۶۰ تا بانکها<br />

منابع شده<br />

منجمد درصد<br />

۳۰ تا که مطالبات<br />

آن است؛<br />

غیرجاری بدهی<br />

‎۱۴‎درصد ‎۱۵‎درصد<br />

و دولت است<br />

امالک ريشه<br />

عنوان به كه است مباحثي مهمترين جمله <strong>از</strong> بانكي Áمسائل بانكي<br />

سود نرخ مسئله است.‏ گرفته قرار توجه مورد اقتصادي مشكالت ايران<br />

اقتصاد در حلنشده موضوع يك عنوان به تورم نرخ با آن اختالف و اختالف<br />

با بانكي بهره نرخ همچنان تمهيدات برخي وجود با و مانده باقي كجاست؟<br />

مشكالت اين ريشه شما نظر به است.‏ ايستاده تورم نرخ <strong>از</strong> زيادي اصالح<br />

با آنها‏ فصل و حل كه است شده پيچيده قدري به بانكي مشكالت وجود<br />

راهكارها برخي این،‏ وجود با است.‏ ممكن بزرگ مسائل حل و ساختارها اعداد<br />

برخي بياورد.‏ روي آن به کوتاهمدت در میتواند مركزي بانك كه دارد خرداد<br />

نقطه به نقطه تورم ميكند.‏ توجه جلب كه دارد وجود زمينه اين در درصد<br />

9.4 به ۹۴، آذر در شاخص اين است.‏ بوده درصد 45.1 معادل ۹۲، اين<br />

و درصد ۱۶ معادل ۹۲، شهریور ویژه کوتاهمدت سپرده نرخ است.‏ رسيده این<br />

<strong>از</strong> باالتر نرخهاي البته است.‏ بوده درصد 22.75 معادل 94، آذر در نرخ متوسط<br />

که است مستندی گزارش <strong>از</strong> ذكرشده نرخهاي اما شده پرداخت هم هک میدهد نشان این است.‏ كرده استخراج را کوتاهمدت ویژه سپرده نرخهای میتوانیم<br />

دیگر االن که طوری است.‏ ریخته هم به بهره نرخ زمانی ساختار قرار<br />

بلندمدت نرخ <strong>از</strong> باالتر حتی پايدار صورت به کوتاهمدت نرخ که بگوییم کی <strong>از</strong> باالتر سپردههای كه است اين بههمریختگیها <strong>از</strong> ديگر یکی میگیرد.‏ <strong>سال</strong><br />

یک <strong>از</strong> باالتر سپرده بانکی سیستم در دیگر و است رفته بین <strong>از</strong> کامال <strong>سال</strong> <strong>سال</strong><br />

یک <strong>از</strong> بیشتر که کرده ابالغ مرکزی بانک كه است <strong>سال</strong> دو ندارد.‏ وجود تعهدات<br />

بانکها که بانکهاست <strong>نجات</strong> برای بیشتر كار اين نشود.‏ سپردهگيري تدبیر<br />

نکنند.‏ ایجاد خودشان برای باال نرخهای با بلندمدت قانونی و قراردادی نرخ<br />

برابری با دارد.‏ هم عوارضی یک خوبی تدبیر هر باالخره ولی بوده خوبی کامالً‏<br />

بهره نرخ زمانی ساختار عمل در یک<strong>سال</strong>ه با کوتاهمدت روزشمار سود است.‏<br />

شده محو و تخریب سررسید برای مالی واسطهگری است.‏ رفته بین <strong>از</strong> منابع<br />

سمت در محصول طراحی امکان و شده نحیف بسیار حرفهای بانکداری است.‏<br />

شده مفقود بانکها پيشبيني<br />

قابل ايران اقتصاد آينده كه نيست اين مفهوم به اين Áآيا شود؟<br />

داده بلندمدت دوره يك براي تعهدي نبايد و نيست بانكی<br />

حاضر حال در اگر چون است.‏ کرده خوبی کار مركزي بانك نظرم به اما<br />

بگیرد نظر در آن براي درصد ۲۵ سود مثالً‏ باید بگیرد ‎۵‎<strong>سال</strong>ه سپرده بخواهد محلي<br />

چه <strong>از</strong> باید آینده در نیست معلوم بیاید،‏ پایین بهره نرخ مدتي <strong>از</strong> بعد اگر آمده<br />

پایین بهشدت هم تورم نرخ که بهخصوص کند.‏ پرداخت را سود اين وقتي<br />

تِيلور،‏ قاعده طبق که است استدالل این <strong>از</strong> دیگري بیان هم این است.‏ همهجا<br />

تیلور قاعده البته بیاید.‏ پایین باید هم سود نرخ ميآيد،‏ پایین تورم نرخ درصد<br />

24.4 بینبانکی سود نرخ ۹۱ اسفند ترتیب،‏ هر به نمیزند.‏ را حرف این دخالت<br />

با نرخ اين االن البته است.‏ رسیده درصد 28.2 به ۹۳ اسفند در و بوده نشان<br />

پدیده این که بگویم میخواهم اما آمده پایین ب<strong>از</strong>ار این در مرکزی بانک مسئله<br />

آن.‏ علت نه است بیماری عالمت اینها دارد.‏ زمينه اين در گرفتاریها <strong>از</strong> يك<br />

میکنیم.‏ فراموش را علت بپرد<strong>از</strong>یم عالمت به بخواهیم ما اگر که است این سپرده<br />

نرخهای كه است اين آن و دارد وجود نيز ديگر مهم بسيار موضوع نرخ<br />

میبینیم،‏ ما که نرخهایی این ندارند.‏ شفافیت وجه هيچ به تسهیالت و میزنند.‏<br />

دور را مقررات بانکها که دلیل اين به است.‏ دیگری چیزهای موثرشان موثر<br />

نرخ نتیجتا و میگیرند سپرده متقاضی <strong>از</strong> تسهیالت،‏ اعطای در مثال موجود<br />

وضع میشود.‏ درج قراردادها در که است چیزی آن <strong>از</strong> غیر تسهیالت سرکوب<br />

فساد،‏ و رانت ضمنی،‏ یارانه تاریخی،‏ گسترده مداخالت و تخریب به و ساختاری بیکفایتی نتیجهاش است.‏ شده منجر دستوری مداخالت و مالی بانکها<br />

به فقط این است.‏ بانکها و مرکزی بانک مالی،‏ ناظر مراجع تاریخی نا<strong>سال</strong>م<br />

بنگاههای مریض،‏ بانکهای بر عالوه حاضر حال در چراکه نمیشود ختم منجمد<br />

بانکها منابع درصد ۶۰ تا که است این من تخمین داریم.‏ اقتصادی و<br />

دولت بدهی ‎۱۴‎درصد است؛ غیرجاری مطالبات آن درصد ۳۰ تا که شده ۶۴<br />

غیرجاری مطالبات در مشکوکالوصول مطالبات سهم است.‏ انبار ‎۱۵‎درصد ۱۸<br />

باالی غیرجاری مطالبات دوسوم سن که میدهد نشان این که است درصد به<br />

آن سرایت ریسک است.‏ خطرناکی خیلی نسبتهای و ارقام اینها است.‏ ماه االن<br />

که ریسکی <strong>از</strong> بزرگتر را ریسک مخفیشده،‏ زیانهای و دیگر بخشهای بانکها‏<br />

سرمایه با را غیرجاری تسهیالت آمار بخواهیم اگر میدهد.‏ نشان هست ۱۸۲ دولتی بانکهای در نسبت این میرسیم.‏ نگرانکنندهای نتایج به بسنجیم درصد<br />

۱۹۷ خصوصی بانکهای در و درصد ۱۵۱ خصولتی بانکهای در درصد،‏ سیستم<br />

مجموع در سرمایه به نسبت غیرجاری تسهیالت میانگین طور به است.‏ است.‏<br />

درصد ۱۷۶ بانکی،‏ تقسیم<br />

اساس بر میانگینها‏ است؟ آمده دست به چگونه اعداد Áاین در<br />

نسبت این اینکه مثال است؟ شده استخراج بانکها‏ تعداد بر کل عدد میرسد<br />

نظر به عجیب قدری است،‏ بقیه <strong>از</strong> بیشتر خصوصی بانکهای‏ بانکها‏<br />

سایر <strong>از</strong> بهتر خصوصی بانکهای‏ وضعیت میشود تصور چراکه باشد.‏<br />

هستند<br />

آنها درنتیجه دارند.‏ خرابی خیلی وضعیت خصوصیها <strong>از</strong> تا دو یکی موزون<br />

متوسط اساس بر اعداد میانگین میزنند.‏ هم به کامال را نسبت که 2<br />

95<br />

<strong>سال</strong> در بانکی نظام آینده پیشبینی باشید<br />

جدیدی خبرهای منتظر عدلی<br />

محمد چالشی<br />

به موضوع این و است نقطه به نقطه تورم نرخ برابر دو <strong>از</strong> بیش حاضر حال در بانکی سود نرخ نرخ<br />

توجه قابل کاهش با دارند انتظار اقتصادی فعاالن که شرایطی در است.‏ شده بدل ایران اقتصاد برای کمبود<br />

و بانکها‏ ناگوار شرایط کنند،‏ دریافت ارزانتری تسهیالت تا یابد کاهش نیز بانکی بهره تورم،‏ در<br />

بانکها‏ <strong>از</strong> نقدینگی دریافت برای باال تقاضای است.‏ نداده را بانکی سود نرخ کاهش اج<strong>از</strong>ه آنها،‏ منابع <strong>از</strong><br />

باشد.‏ داشته باالیی سطح بانکی،‏ شبکه در پول قیمت همچنان تا شده موجب محدود عرضه مقابل همین<br />

که است زده رقم را سپرده دریافت برای آنها‏ شدید رقابت بانکها‏ در منابع کمبود دیگر سوی بانکها‏<br />

مشکالت و مسائل شرایطی در میشود.‏ قلمداد بانکی سود نرخ ماندن باقی باال دالیل <strong>از</strong> موضوع جدید،‏<br />

حرکت برای بانکمحور،‏ اقتصادی عنوان به ایران اقتصاد که است شده توجه قابل پیچیدگی دچار برای<br />

رو پیش راههای البته و بانکی مشکالت ریشه بررسی برای دارد.‏ قرار بانکها‏ تحرک انتظار در معدن،‏<br />

و صنعت و مسکن سپه،‏ ملی،‏ بانکهای سابق مدیرعامل عزیزی،‏ احمد دکتر با آن به دادن سامان بانکی<br />

شبکه در بیماری عالمت سود نرخ مسئله که است معتقد بانکی کارشناس این کردهایم.‏ گفتوگو پیشنهادهای<br />

او گیرد.‏ قرار کار دستور در ساختاری اصالحات باید عزیزی اعتقاد به آن.‏ علت نه است میخوانید.‏<br />

را آن مشروح که است کرده مطرح نی<strong>از</strong> مورد فوری اقدامات عنوان به را مشخصی 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر 28


و<br />

مطلق اطالعاتی تقارن عدم وضعیت در نیست،‏ سرمایه بنگاهی یا بانک در وقتی و ندارد وجود سرمایهای ما بانکی سیستم در نآ برایشان کار سادهترین و ندارد وجود مخاطرهای بانکها‏ مدیران و عمده سهامداران برای ولذا میگیرد قرار مطلق اخالقی خطر کنند.‏<br />

ریسک مردم پول با که است است<br />

کشاورزی بانک به مربوط نسبت این باالترین مثال است.‏ شده محاسبه بوده<br />

درصد 140 نزدیک ملی بانک در نسبت این است.‏ درصد 830 نزدیک که ارقام<br />

این موزون متوسط کردم،‏ ذکر دولتی بانکهای مورد در که رقمی است.‏ گفتید<br />

که هم خصوصی بانکهای مورد در باشد.‏ تعداد مبنای بر اینکه نه است این<br />

نمیتوان آنها‏ همه مورد در که گفت باید است بهتر وضعشان میشود تصور ماجرای<br />

ندارند.‏ خصوصی فرهنگ لزوما ما خصوصیهای <strong>از</strong> برخی گفت.‏ را سخن مناسب<br />

فرهنگ فقدان عمدتاً‏ میطلبد.‏ را مفصلی بحث خود خصوصی بانکهای خصوصی<br />

بانکداری پدیده بنگاه(‏ ‏)تمشیت شرکتی حاکمیت استانداردهای و این<br />

در اما است.‏ کشیده تباهی و تخلف و فساد ورطه به عمالً‏ را کشور در چنین<br />

با بانکهایی به خالصه گرفت.‏ نظر در باید هم را بد نظارت مسئله زمینه این<br />

چون بدهید.‏ وام بگویند اینکه نه ندهید،‏ وام بگویند باید عقال تصویری نیا وارد بخواهیم اگر حاال افتادهاند.‏ روز این به که دادهاند وام اینگونه بانکها دارد.‏<br />

وجود آن در کیفی و پیچیده فوقالعاده نکات شویم،‏ بحث چیست؟<br />

نشانه سرمایه به جاری تسهیالت نسبت بودن Áباال در<br />

وقتی و ندارد وجود سرمایهای ما بانکی سیستم در یعنی وضعیت این خطر<br />

و مطلق اطالعاتی تقارن عدم وضعیت در نیست،‏ سرمایه بنگاهی یا بانک اینکه<br />

برای خطری احساس هیچ بنگاه آن صاحبان و میگیرد قرار مطلق اخالقی ما<br />

که است وضعیتی این ندارند.‏ بکنند،‏ مردم سپرده با میخواهند که هرکاری اداره<br />

را سیستم این که کسانی گرفتهایم.‏ قرار آن در صریح یا ضمنی صورت به مردم<br />

پول با میشوند وادار که ندارد وجود برایشان مخاطرهای هیچ میکنند،‏ کنند.‏<br />

ریسک بیشتر و بیشتر رفتهرفته این<br />

میشود گفته چیست؟ غیرمج<strong>از</strong> موسسات نقش شرایط این Áدر هستند.‏<br />

پیشرو فعالیتها‏ این در موسسات شده<br />

اغراق غیرمج<strong>از</strong> مالی موسسات نقش مورد در که میگویند طرف یک <strong>از</strong> اگر<br />

است.‏ بادکنک مثل پولی سیستم که گرفت نظر در باید هم طرفی <strong>از</strong> است،‏ غیرمج<strong>از</strong>،‏<br />

موسسات وضع میشود.‏ خالی آن باد تمام شود سوراخ آن <strong>از</strong> جایی یک سرطانی<br />

ویروس میتوانند است.‏ بادکنک این در سوراخ یک مثابه به هرکدام و<br />

مورد به بسته جاهایی یک دارد.‏ وجود گزاره هردو بنده نظر <strong>از</strong> شوند.‏ تلقی واقعا<br />

هم جاهایی یک و میشود اغراق موسسات این وضعیت مورد در موضع سرطانیاند.‏<br />

ویروس مطرح<br />

بانکها‏ سرمایه مسئله و بانکی سیستم <strong>از</strong> که شرایطی این Áبا سمت<br />

به بانکی مسائل تا گرفت پیش در میتوان را رویکردی چه کردید،‏ برود؟<br />

پیش شدن فصل و حل نرخ<br />

دستوری کاهش و مالی سرکوب یکی است.‏ ما روی پیش گزینه سه جمله<br />

<strong>از</strong> دیگر ب<strong>از</strong>ارهای بیثباتی و منابع خروج و بانکها سقوط عواقبش که بهره تحمل<br />

غیرقابل اقتصاد برای رویکرد این بود.‏ خواهد مسکن و سکه و ارز ب<strong>از</strong>ار مانده<br />

باقی اقتصاد ثبات برای که لنگری تنها حاضر حال در چون بود.‏ خواهد میشود.‏<br />

بدتر خیلی شرایط برود دست <strong>از</strong> هم این اگر که است ارز نرخ همین ات بگذاریم آزاد کردهاند عمل که همینطور را بانکها که است این دوم گزینه بر<br />

ریسک مورد در که است همان نتیجهاش که دهند ادامه را نا<strong>سال</strong>م رقابت این بنده<br />

که راهکار سومین قریبالوقوع.‏ سقوط یعنی شد.‏ گفته مردم سپرده روی ساختاری<br />

اصالحات چارچوب در کوتاهمدت اصالحات میدانم،‏ مناسب را آن بلندمدت<br />

اصالحات چارچوب در هم و فوری هم که اصالحاتی است.‏ بلندمدت وضعیت<br />

و <strong>رکود</strong> است.‏ فوری و عاجل ما نی<strong>از</strong>های اینکه برای فوری؟ چرا باشد.‏ دارد<br />

تعجیل و شتاب کشور کلی طور به اینکه ضمن میکند.‏ طلب را این تولید فرهنگ<br />

فقر که گفت میتوان زمینه این در است.‏ بیگانه متانت و صبوری با و بلندمدت؟<br />

چارچوب چرا است.‏ پایین اصالحات فرهنگ سرمایه داریم.‏ اصالحات فرسودهاند.‏<br />

و کهنه‏ هستند.‏ ناکارا مُسکنها،‏ و کوتاهمدت کارهای همه اینکه برای کار<br />

به بار دهها ببریم،‏ کار به کوتاهمدت در میخواهیم ما که ابزارهایی این طرف<br />

<strong>از</strong> ناس<strong>از</strong>گارند.‏ هم با اجزایشان ناقصاند.‏ و افتاده کارایی <strong>از</strong> دیگر و بردهایم و<br />

ساختاری اصالحات هم محیط این با تعامل لزوم و بینالمللی محیط دیگر حاکمیت<br />

تعامل،‏ لزوم بینالمللی،‏ محیط در میکند.‏ لبه مطا ما <strong>از</strong> را بلندمدت در<br />

و گیرد قرار توجه مورد باید بال استانداردهای و بنگاه(‏ ‏)تمشیت شرکتی شد.‏<br />

خواهیم مواجه مالی جرایم و ناکامی با قوانین این رعایت عدم صورت و<br />

فوری اصالحات دهیم.‏ انجام بلندمدت کارهای که هستیم مجبور ما بنابراین گیرد.‏<br />

قرار کار دستور در همزمان باید بلندمدت دارید؟<br />

پیشنهادهایی چه فوری اقدامات Áبرای بر<br />

نظارت و مقررات وضع چارچوب اقدامات،‏ اصلیترین <strong>از</strong> یکی عنوان به وضع<br />

سیستم باید گیرد.‏ قرار توجه مورد باید مرکزی بانک در بانکی،‏ نظام تا<br />

کنیم تعریف داریم که اهدافی اساس بر چارچوبی کنیم.‏ عوض را مقررات در<br />

است.‏ دیگری طور کار روش االن شود.‏ تنظیم اهداف آن با متناسب مقررات اصالحات<br />

با متناسب احتیاطی اهداف نه و روز مقتضیات اساس بر حاضر حال بیاید،‏<br />

پیش دیگری مقتضیات فردا اگر میشود.‏ تدوین مقررات ساختاری،‏ درآید.‏<br />

متناقض هم با ایندو است ممکن و میشود تصویب دیگری مقررات و<br />

مؤثر و روزآمد و مدرن کار و س<strong>از</strong> فاقد اساساً‏ هم بانکها بر نظارت مورد در شامل<br />

را محدودهای تورم،‏ نرخ دامنه در باید هم سود نرخ مورد در هستیم.‏ کارا چارچوب<br />

عنوان به باید موارد این کنیم.‏ تعیین حداکثر یک و حداقل یک هب میتوانیم اینگونه شود.‏ تنظیم آن مقتضای به همهچیز تا باشد داشته وجود برای<br />

هم را کارمزد نرخهای باید رفتهرفته بپرد<strong>از</strong>یم.‏ سود نرخ در سیاستگذاری عملیاتیشان<br />

هزینههای بتوانند بانکها که معنیاشایناست کنیم.‏ آزاد بانکها خدمات<br />

انجام برای حتی جهت،‏ هر به باری اینکه نه و دربیاورند کارمزد <strong>از</strong> را باشند.‏<br />

سود نرخ حاشیه به متکی پرداختها(‏ نظام راهبری ‏)نظیر بانکی بنیادین هیئتی<br />

باید مذکور اجزای اجرای حسن <strong>از</strong> اطمینان برای سیستم ساختار در ‏»هیئت<br />

عنوان با هیئتی همچنین و مالی«‏ ثبات ‏»هیئت عنوان با باشیم داشته که<br />

کند نظارت باید هیئت این شود.‏ تشکیل باید بانکها«‏ بر نظارت مستقل یکدیگر<br />

مستقل<strong>از</strong> هیئت،‏ باشند.ایندو نداشته وانحرافی غلط حرکت موسسات،‏ کنند.‏<br />

کار باید است؟<br />

مفهوم چه به مورد این در Áمستقل هیئت<br />

باشند.‏ نداشته اکثریت رأی ولی باشند آن در دولتیها یعنی مستقل فرادستان<br />

دستورهای و ذینفعان فشارهای تاثیر تحت بهراحتی یعنی مستقل وضعیتی<br />

چنین در و میریزد هم به را کار دستورها این چون نگیرند قرار فراوانی<br />

نی<strong>از</strong>های نهادس<strong>از</strong>ی در کرد.‏ نظارت و مقرراتگذاری بهخوبی نمیتوان تسهیالت<br />

نسبت غیرجاری<br />

سرمایه<br />

به در<br />

بانکها‏ دولتی<br />

بانکهای ‎۱۸۲‎درصد،‏<br />

بانکهای‏<br />

در خصولتی<br />

و<br />

‎۱۵۱‎درصد بانکهای‏<br />

در خصوصی<br />

است.‏<br />

‎۱۹۷‎درصد میانگین<br />

طور به تسهیالت<br />

نسبت<br />

غیرجاری در<br />

سرمایه به سیستم<br />

مجموع ‎۱۷۶‎درصد<br />

بانکی است<br />

29 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر


راهبرد<br />

حاضر<br />

حال در نظام<br />

غیاب در و کارآمد<br />

و مطلوب و<br />

مقرراتگذاری بر<br />

مؤثر،‏ نظارت مقتضیات<br />

اساس وضع<br />

مقررات روز اگر<br />

میشود.‏ مقتضیات<br />

فردا پیش<br />

دیگری یک<br />

بیاید،‏ دیگر<br />

مقررات میشود<br />

تصویب چارچوب<br />

و و<br />

حرفهای وجود<br />

مشخصی بهسادگی<br />

و ندارد است<br />

ممکن متناقض<br />

مقررات درآید<br />

و...(.‏<br />

منقول داراییهای برای ‏)مخصوصاً‏ وثیقهسپاری و رتبهبندی قبیل <strong>از</strong> داریم،‏ ثمر<br />

مثمر هم میانمدت و کوتاهمدت در و نیستند بلندمدت لزوماً‏ کارها،‏ این یک<br />

به واقعا ما بدهند.‏ جواب بلندمدت خیلی که نیستند کارهایی بود.‏ خواهند برای<br />

رتبهبندی موسسه به داریم.‏ نی<strong>از</strong> خرد سنجش برای اعتبار سنجش موسسه واژهها‏<br />

این که است بار اولین برای فارسی زبان در داریم.‏ نی<strong>از</strong> بزرگ بنگاههای اعتبارات<br />

برای را اعتبار سنجش میبریم.‏ کار به معنا،‏ در تفکیک چنین با را و محصوالت و بزرگ موسسات برای را رتبهبندی و میگیریم نظر در خرد کشورها.‏<br />

رتبهبندی نهاد<br />

و کنیم دنبال را سپردهها ضمانت صندوق ساختار تجدید باید همچنین برای<br />

قضاییه قوه ابزار مرکزی بانک االن شود.‏ ایجاد مالی شکایات به رسیدگی اگر<br />

چراکه نیست تداوم قابل و صحیح روش این است.‏ شده بزرگ پروندههای جواب<br />

دادگاهها به بخواهد تا بگذارد را نیروهایش همه بانکها بر نظارت بخش است<br />

نظر مورد فوری اقدامات در آنچه حساب این با میآورد.‏ کم هم ب<strong>از</strong> دهد،‏ صندوق<br />

رتبهبندی،‏ اعتبار،‏ سنجش نظارت،‏ و مقررات چارچوب در نهادس<strong>از</strong>ی میکند<br />

کمک که است مالی شکایات به رسیدگی نهاد و سپردهها ضمانت برود<br />

خرد شکایات دنبال بخواهد اینکه <strong>از</strong> مقداری بانکی سیستم و مرکزی بانک بزرگ<br />

وظایف به که کنیم رها زنجیر و غل <strong>از</strong> را مرکزی بانک باید شود.‏ خالص است.‏<br />

شده توجه آن به کمتر که دارد وجود نکته‏ دو نهادس<strong>از</strong>ی مورد در بپرد<strong>از</strong>د.‏ توصیه<br />

ندارد.‏ جایگاهی هیچ تقریبا ایران در مصرفی«‏ اعتبارات و وثایق ‏»ثبت جاری<br />

داراییهای ‏)شامل وثایق ثبت و بررسی برای مرکزی که است این بنده اطمینان<br />

و قراردادها اجرای برای که شود ایجاد آتی(‏ درآمدی جریانات حتی و جامعه<br />

همه و بانکها تا باشیم داشته زیربنایی یک معامالت فرآیند صحت <strong>از</strong> این<br />

بنده،‏ نظر به بدهند.‏ قرض یکدیگر به بهآسانی و کنند اعتماد هم به بتوانند باشد.‏<br />

انجام قابل هم ماه چند ظرف شاید و است مهمی فوقالعاده امر کرد؟<br />

ایجاد را آن میتوان چگونه کرد؟ خواهد عمل چگونه نهاد Áاین دیگران<br />

تجربیات <strong>از</strong> استفاده با باید فقط ما کردهاند.‏ درست را نهاد این دنیا در دارد.‏<br />

وجود تعیینشدهای پیش <strong>از</strong> الگوهای کنیم.‏ اقدام حرفهای قانونی تطبیق و دارند.‏<br />

را نهادی چنین هم هرزگوین و بوسنی نظیر غیرپیشرفته کشورهای حتی ثبت<br />

را ثابت داراییهای که است اسناد ثبت س<strong>از</strong>مان همانند نهاد Áاین میکند؟<br />

نیست.‏<br />

ماشینآالت و زمین نظیر ثابت داراییهای درمورد در تنها نهاد این من<br />

که آنجایی تا دارد.‏ وجود کاداستر طرح دنیا و ایران در زمین مورد در طور<br />

به هنوز و است تکمیل حال در ایران در <strong>سال</strong>هاست طرح این میدانم نتوانید<br />

و کنید معامله ملکی روی بخواهید اگر است.‏ نرسیده سرانجام به کامل ایجاد<br />

معامالت در اطمینان کنید،‏ استعالم اسناد،‏ ثبت مثل معتبر مرکز یک <strong>از</strong> داراییای<br />

آیا ببینید بتوانید برخط که باشد داشته وجود جایی باید نمیشود.‏ مالکیت<br />

مدعی به حقوقی تعلق میکنید،‏ ریفاینانس یا فاینانس را آن که این<br />

مشکل خیر.‏ یا است؟ شده سپرده وثیقه به قبالً‏ دارد؟ اعتبار و ارزش دارد؟ نمیتوانند<br />

داراییها‏ این و است شده زده قفل کشور داراییهای روی که است جا<br />

چند <strong>از</strong> دارایی یک به اتکا با که است این دالیل <strong>از</strong> یکی کنند.‏ ایجاد نقدینگی مطمئن<br />

آسان،‏ سریع،‏ طور به بتوانیم که باشد جایی یک باید میشود.‏ گرفته وام آیا<br />

میدهد،‏ وام فالنی به اگر که بداند هرکسی که بگیریم را اطالعات ارزان و بین<br />

<strong>از</strong> و اطمینان احساس نه.‏ یا است درست میکند فرد آن که ادعایی واقعا دارد<br />

دالیلی ب<strong>از</strong>ار شدن قفل میاند<strong>از</strong>د.‏ راه را مالی ب<strong>از</strong>ار نااطمینانی،‏ کاهش یا بردن پرداختهایم.‏<br />

آن به کمتر که است س<strong>از</strong>وکارها این فقدان آنها مهمترین <strong>از</strong> یکی كه است.‏<br />

شده توجه کم هم آن به است،‏ مهم خیلی خودش هم مصرفی اعتبارات تولیدکننده<br />

مصرفکننده،‏ اینکه است.‏ مهم سودآوری نظر <strong>از</strong> بانکی سیستم برای فرآیند<br />

و چانهزنی قدرت تولیدکنندهها است.‏ مهم فوقالعاده کند انتخاب را که<br />

صورتی در ببرند بين <strong>از</strong> و بگیرند را منابع میتوانند اینها دارند.‏ باالیی سیاسی بود.‏<br />

خواهند بهتری انتخابگر جامعه مصرفکنندگان میرسد نظر به امكانپذير<br />

فوري طور به چگونه كرديد ذكر كه نهادهايي اين Áساختن است؟<br />

بر<br />

نظارت و گذاری مقررات مورد در مثالً‏ که است این بنده حرف اصل میتوانیم<br />

نداریم،‏ س<strong>از</strong>مان و ساختار نهاد،‏ امور این برای چون امثالهم،‏ و بانکها در<br />

و کنیم منعقد مرکزی بانک و بانکها بین مدیریتی قرارداد مثالً‏ تدابیری،‏ با بانک<br />

که طوری کنیم.‏ جبران را کمبودهایمان <strong>از</strong> بسیاری قراردادها این چارچوب با<br />

ارتباط در میتواند که دیگری بهانه هر یا حمایتها خدمات،‏ <strong>از</strong>ای به مرکزی نقص<br />

قوانین نداریم.‏ قانون در را این بگیرد.‏ تعهداتی یک باشد،‏ داشته موسسات جبران<br />

قرارداد با را این است،‏ زمانبر که بنیادین اصالحات تا میتوانیم دارد.‏ گفتم،‏<br />

كه همانطور البته شود.‏ ذكر ميتواند چیزها خیلی قرارداد این در کنیم.‏ بانکها<br />

<strong>از</strong> بخشی شود.‏ متحول باید نظارتیاش س<strong>از</strong>مان و مرکزی بانک آن <strong>از</strong> قبل بگیرند<br />

اعتباری خط کنند،‏ استفاده مرکزی بانک حمایتهای <strong>از</strong> میخواهند که مركزي<br />

بانك نقدینگی كمك <strong>از</strong> كردند برخورد مشكل به كه مواردي در یا را<br />

قواعد باید یا بروند.‏ پيش تعيينشده قرارداد اساس بر بايد شوند،‏ بهرهمند مراجعه<br />

اگر یا كنند مراجعه مرکزی بانک به نباشد نی<strong>از</strong>ی که کنند رعایت خوب و<br />

بهبود شاهد صورت هردو در كنند.‏ عمل فیمابین قرارداد چارچوب در كردند کمبودهای<br />

و مشکالت و نقایص بود.‏ خواهیم مالی ب<strong>از</strong>ار و بانکها‏ بیشتر ثبات کنیم.‏<br />

برطرف قراردادها در کمبودها درج <strong>از</strong> استفاده با طریق این <strong>از</strong> را قانونی تغییر<br />

را قواعد و نهادها میخواهیم وقتی بدانیم تا کنیم تمرین طريق اين <strong>از</strong> حاکمیت<br />

استانداردهای قواعد اين <strong>از</strong> يكي دهیم.‏ تغییر باید جهتی چه در دهیم ریسک<br />

مدیریت شرکتی،‏ حاکمیت استانداردهای مهمترین که است شرکتی را<br />

خود ریسک میبندیم،‏ قرارداد آن با که دستگاهی شویم مطمئن بايد است.‏ مرحلهایبرایاجرایاستانداردهایبینالمللی<br />

حرکت میکند.‏ مدیریت بهخوبی اعضاي<br />

براي نهفقط صالحیت تایید نظام اعمال شود.‏ دنبال طريق اين <strong>از</strong> بايد بال مشخص<br />

که شود مانیتور نفر صدها صالحیت باید بانکها در بلكه مدیره هيئت هیئت<br />

یک با فقط خير.‏ يا دارد را پست اين صالحيت اعتبارات مسئول مثال شود آموزشی،‏<br />

مسائل میکند.‏ عمل درست بانک که شد مطمئن نمیشود مدیره مورد<br />

مركزي بانك سوي <strong>از</strong> بايد ديگر موارد بسياري و انحالل و احیا برنامه بانکها<br />

سهامداران <strong>از</strong> سهامدار اختیارات <strong>از</strong> بخشی باید حتي گيرد.‏ قرار توجه شد<br />

قرار و شود بانکی در مداخلهای به مجبور مرکزی بانک اگر شود.‏ گرفته آن<br />

بتواند بايد کند.‏ محدود را سهامدار اختیارات بتواند باید كند،‏ كمك آن به اگر<br />

دارد.‏ وجود نيز ديگري مسئلههاي کند.‏ بزرگ يا کوچک تجزیه،‏ را بانک دخالت<br />

اختیار باید باشد مالی سیستم نسبی ثبات مسئول بخواهد مرکزی بانک قرار<br />

توجه مورد بايد كه ديگري مهم مورد باشد.‏ داشته را اضطراری موارد در دليل<br />

به ميكنند فكر برخي كه است مالی جرایم و مقررات رعایت مسئله گيرد رعايت<br />

بايد بانكها بینالملل بخش در تنها مورد اين بانكي بينالمللي ارتباطات اگر<br />

است.‏ موارد اين رعایت نی<strong>از</strong>مند بانك بخشهاي همه كه حالي در شود کرد.‏<br />

نخواهد کار او با هم بینالملل بخش نکند،‏ اجرا را موضوع اين ریالي بخش را<br />

مسئله ميتوان چگونه آنها منابع كمبود و بانكها سرمايه مورد Áدر حمايت<br />

مورد را بانكها نقدينگي زمينه در ميتواند مركزي بانك كرد؟ حل باشد؟<br />

داشته بايد مكانيسمي چه رويه اين دهد؟ قرار را<br />

خودش خاص شيوه مختلف،‏ مراحل در مرکزی بانک حمایت شرایط نقدینگی<br />

يا موقت نقدینگی موضوع كردم،‏ عرض كه قراردادهايي در بايد دارد.‏ انجام<br />

حمایتهایی چه كه شود مشخص تا بيايد دقيق گونه به اضطراری هم<br />

و سهامداران هم بپذیرند،‏ را جرایمی داوطلبانه باید بانکها میشود.‏ محدودیت<br />

و سلب تا مدیریت در دخالت <strong>از</strong> مركزي بانك ورود سطح مدیریتشان.‏ مقابل<br />

در نقدی سرمایه مشروط تزریق ميشود.‏ شامل را سهامداران اختیارات سرمایه<br />

بخواهد دولت یا مركزي بانک اگر است.‏ موارد اين <strong>از</strong> يكي ممت<strong>از</strong> سهام 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر 30


اقتصادی<br />

در اگر مثال عنوان به وگرنه است عادی شرایط در کوتاهمدت،‏ و بانکی بین اصلی ب<strong>از</strong>ارهای به مربوط باشد تورم نرخ <strong>از</strong> باالتر کمی باید سود نرخ میگویند اینکه نرخ<br />

یک تا کرد تقسیم بعد و جمع میتوان را موارد این همه باشد.‏ داشته تورم با بیشتری فاصله بهره نرخ باید باشد،‏ باال عملیات و کسبوکار و پروژه یا و وامگیرنده ریسک است.‏<br />

متفاوت تورم نرخ <strong>از</strong> بهره نرخ فاصله مختلف شرایط در لذا دهد.‏ نشان را دیگری عدد فردا و باشد عدد یک امروز است ممکن نرخ این درآید.‏ متوسط به<br />

را بزرگی اختیارات ممت<strong>از</strong> سهام با بتواند باید كند تزریق بانك يك به نقدی شود.‏<br />

مشخص باید سهام به بانك بزرگ بدهيهاي تبدیل س<strong>از</strong>وكار آورد.‏ دست مه او و داد وام آن به همینطور كرد.‏ حمایت بیانتها بانک،‏ يك <strong>از</strong> نمیتوان وجوه،‏<br />

این باید شود صرف وجوهی است قرار اگر بکند.‏ خواست دلش هرکاری باشد.‏<br />

بانکداری مدرن استانداردهای پذیرش برای قرارداد و شروط به مشروط ميدهيد؟<br />

توضيح سهام به بزرگ بدهيهاي تبديل س<strong>از</strong>وكار مورد Áدر آن<br />

بزرگ سپردهگذاران بايد است.‏ سقوط حال در بانک يك کنید فرض آنها‏<br />

مطالبات بعد است.‏ رفته بين <strong>از</strong> پولشان كه گفت آنها‏ به و كرد جمع را تملک<br />

ضوابط مورد در داد.‏ سهام آنها‏ به و كرد تبدیل سهام به را بانك <strong>از</strong> جبران<br />

را آن مديريتي قراردادهاي در بايد بتوانيم اگر که داريم قانونی نقصهای این<br />

به شبیه مسائل هم قراردادها،‏ این <strong>از</strong> غیر دیگری حوزههای در کنیم.‏ کنترلی،‏<br />

محیط فرآیندها،‏ روشها،‏ آموزش،‏ انسانی،‏ نیروی اصالح دارد.‏ وجود خرید<br />

بانکها،‏ سرمایهگذاری در مالی متعدد محدودیتهای ریسک،‏ مدیریت محدودیت<br />

شعب،‏ تعداد کاهش داراییها،‏ فروش تکلیف بانکها،‏ توسط دارایی نيز<br />

متعدد،‏ مالی محدودیتهای و ذخیرهگیری شیوه سهام،‏ سود ممنوعیت یا پذیرش<br />

محدودیت شود.‏ وضع بانکها براي باید که است اقداماتي جمله <strong>از</strong> ندارد.‏<br />

وجود ايران بانكهاي ميان در آن فرهنگ كه است مواردي <strong>از</strong> نيز ریسک بانکها<br />

همه نتیجه در است.‏ چقدر ما ریسک اشتهای كه نميگویند بانكها چهکار<br />

او ببینند که میکنند نگاه ديگران به همه ميكنند.‏ عمل يكديگر مشابه و<br />

تجاری اند<strong>از</strong>ه محدودیت كند.‏ حل را مسائل اين بايد مركزي بانك ميكند.‏ <strong>از</strong><br />

بخشی تعلیقِ‏ مدیران،‏ انتخاب و جایگزینی تکلیف یا محدودیت عملیاتی،‏ بانکها<br />

عملیات <strong>از</strong> بخشی بتواند بايد مرکزی بانک كه معني اين به عملیات،‏ استفاده<br />

دنیا در که است ابزارهایی اینها کند؛ تعلیق دائم،‏ یا موقت طور به را برخي<br />

تنها جاری <strong>سال</strong> در نمیکنیم.‏ استفاده را هیچکدام تقریبا ما و میشود اقدام<br />

كه شد گذاشته سهام سود مورد در مركزي بانك سوي <strong>از</strong> محدوديتها انجام<br />

را اقداماتي ميتوان نيز سهام <strong>از</strong> بخشهایی ب<strong>از</strong>خرید مورد در بود.‏ خوبي اطالع<br />

خرد سهامداران به سريع میکند،‏ خطر بانکی اگر که كرد تکلیف و داد قدرت<br />

آنها تا كند چانهزنی نيز بزرگ سهامداران با و نشود ایجاد مشکل كه دهد باشند.‏<br />

داشته را زیان تحمل قراردادهای<br />

كه است اين نرسيدهايم آن به هنوز ايران در كه ديگر مسئله مثالً‏<br />

ندارد.‏ وجود زمينه اين در مذاكره ابزار نیست.‏ معامله قابل کشور در مالی کرد<br />

استاندارد ميتوان بهراحتی را قراردادها ساير و اقساطی فروش قراردادهای بخشی<br />

بتواند داشت مشکلی بانکی اگر درنتیجه و شود ایجاد ب<strong>از</strong>ار برایشان که تقریبا<br />

را موارد این متاسفانه بفروشد.‏ دیگری جای یا بانک به را خود پرتفوی <strong>از</strong> ثبت<br />

مركز همان اهمیت به است.‏ مهمی بسيار نکته كه حالي در نداریم،‏ اصال انتشار<br />

<strong>از</strong> راحتتر بسیار دهیم.‏ انجام را آن میتوانیم بهراحتی و است وثايق که<br />

را موجود ابزارهاي میتوانیم شود.‏ انجام است قرار كه است مرابحه اوراق ضوابطی<br />

بعد کنیم.‏ استاندارد است،‏ شناختهشده همه برای آن ریسکهای قابل<br />

را موضوعات این و اعتماد هم به بتوانیم استاندارد لحاظ به که دهیم ترتيب ب<strong>از</strong>ار<br />

در اینکه بهجای فقط میتوانند بهراحتی بانکها درنتیجه کنیم.‏ مذاكره مه با مختلف زمينههاي در و بلندمدتتر دامنههای در کنند کار هم با بینبانکی شد.‏<br />

خواهد متنوع مقدار یک ب<strong>از</strong>ار صورت اين در کنند.‏ کار و<br />

سایز مورد در لزوما استانداردکردن،‏ که بدانیم باید موارد این همه در چرا<br />

دارد؛ ثانویه ب<strong>از</strong>ار خارج در ما بانکهای السی کنید فرض نیست.‏ اند<strong>از</strong>ه باید<br />

قراردادها این باشد؟ نداشته را قابلیت این ما اقساطی فروش قراردادهای راههای<br />

عنوان به که مواردی تمام که کنم تاکید باید البته شود.‏ فروش قابل نظر<br />

به اما داشت خواهد خود کنار در را مشکالتی کردم،‏ مطرح سیستم اصالح بنده<br />

بگویم البته است.‏ جامعی لیست کردم،‏ عرض که مواردی این احتماال من bank market<br />

فقط و نشدم capital market مباحث وارد مورد این در دادم.‏<br />

قرار بحث مورد را که<br />

است کرده عمل گونهای به خود قراردادهای به عمل در Áدولت قراردادهای<br />

گذشته در حتی است.‏ شده کم قراردادها آن به نسبت اعتماد قراردادها<br />

حاضر حال در اما میشد گذاشته بانک در وثیقه عنوان به دولتی ندارند...‏<br />

اعتباری چنین معامله<br />

مورد است اعتبار دارای که هم اشخاص قرارداد اگر شرایط این در که<br />

میکنم تاکید دیگر بار زمینه این در بود.‏ خواهد مثبتی اقدام گیرد،‏ قرار نقدی<br />

جریانات و جاری داراییهای برای وثایق ثبت مرکزی س<strong>از</strong>مان تاسیس تامین<br />

کنار در مصرفکننده مالی تامین خرد،‏ اعتبارات است.‏ نی<strong>از</strong> مورد آتی،‏ میگیرد.‏<br />

قرار فوری اقدامات بخش در که است مواردی <strong>از</strong> نیز تولیدکننده مالی مجموعه<br />

برگردیم،‏ موضوعات این طرح بهانه و بحث ابتدای به Áاگر مسئله<br />

شود،‏ اجرا میتواند بانکی مسائل حل برای کردید ذکر که اقداماتی کرد؟<br />

خواهد حل نیز را تورم با شکاف این و بانکی سود نرخ در<br />

بانکی سود و تورم نرخ به مربوط ارقام و اعداد مورد در که همانطور نیست.‏<br />

علت و است بیماری عالمت موضوع این کردم،‏ عرض اخیر <strong>سال</strong>های این<br />

باشیم.‏ بیماری رفتن بین <strong>از</strong> دنبال به آنها‏ رفع با و کنیم پیدا را علتها‏ باید کاملی<br />

لیست من نظر به کردم،‏ پیشنهاد بانکی سیستم اصالح برای که مواردی کرد.‏<br />

رها را موضوع این نمیتوان شود.‏ فکری باید است.‏ نی<strong>از</strong> مورد اقدامات <strong>از</strong> 24.4<br />

بین ۹۳، تا ۹۱ اسفند <strong>از</strong> بانکی بین سود نرخ میگویند اعداد که همانطور بانک<br />

اگر و است رسیده درصد 9.4 به االن تورم نرخ است.‏ بوده درصد 28.2 تا و<br />

درصد ۳۰ تا ۲۸ حدود بانکی بین سود نرخ االن نمیکرد دخالت مرکزی رسیده<br />

درصد 20 حدود به عدد این مرکزی بانک دخالت با که بود بیشتر شاید تسهیالت<br />

مسئله و منابع میزان مورد در که همانطور شرایط این در است.‏ نباشد<br />

سرمایه وقتی نیست،‏ سرمایهای بانکها‏ در عمال کردم،‏ ذکر سرمایه به اصال<br />

دیگر ندارد سرمایه مالی موسسه یک وقتی نیستند.‏ اعتماد قابل درنتیجه جز<br />

راهی میکنم تاکید دیگر بار شرایط این در باشد.‏ داشته فعالیت اج<strong>از</strong>ه نباید که<br />

روشهایی با کوتاهمدت در نیز آن <strong>از</strong> بسیاری که نداریم ساختاری اصالحات است.‏<br />

انجام قابل کردم ذکر وجود<br />

متفاوتی دیدگاههای تورم نرخ و بانکی سود نرخ رابطه مورد Áدر مشخص<br />

فاصله و رابطه یک تورم و سود نرخ بین کشورها سایر در آیا دارد.‏ باشد؟<br />

شاخص ایندو بین باید رابطهای چه اقتصادی نظر <strong>از</strong> دارد؟ وجود دارد<br />

وجود عمومی سود دامنه یک میطلبد.‏ مفصلی بحث موضوع این اما<br />

است تورم نرخ <strong>از</strong> بیشتر بیش و کم بهره،‏ نرخ عمومی دامنه میگوییم که که<br />

است این مطلب خالصه است.‏ تورم نرخ <strong>از</strong> بیشتر چقدر که گفت نمیشود نرخ<br />

برای ولی داریم تورم نرخ چند که گفت میتوان راحت خیلی تورم برای که<br />

است این هم عمدهاش دلیل داریم.‏ سود نرخ چند گفت نمیشود اصال سود چقدر<br />

ب<strong>از</strong>ار اینکه نظیر عواملی دارد.‏ بستگی زیادی بسیار عوامل به سود نرخ و<br />

صنعتی چه برای است.‏ پول نی<strong>از</strong>مند زمانی دامنه چه در است.‏ پول نی<strong>از</strong>مند سود<br />

با جایی امریکا در دارد امکان درنتیجه میخواهد.‏ پول معاملهای چه برای صفر<br />

تقریبا کشور این در سود نرخ که حالی در کنند پرداخت پول درصد 100 تورم<br />

که است شده پذیرفته داد.‏ قرار توجه مورد هم را ریسک مسئله باید است.‏ ریسک<br />

که کسی باید آیا شود؟ جبران باید هم ریسک آیا اما شود جبران باید که<br />

را حرفهایی این من درنتیجه بدهیم؟ پاداش هم او ریسک به میکند کوتاهمدت<br />

ب<strong>از</strong>ار مورد در جز باشد،‏ تورم نرخ <strong>از</strong> باالتر کمی باید سود نرخ میگویند باید<br />

باشد،‏ باال عملیات ریسک اقتصادی در اگر ریسک،نمیفهمم.‏ بدون تقریباً‏ و بعد<br />

و جمع میتوان را موارد این همه باشد.‏ داشته تورم با بیشتری فاصله بهره باشد<br />

عدد یک امروز است ممکن نرخ این درآید.‏ متوسط نرخ یک تا کرد تقسیم مرسومی<br />

و معمول قاعده هیچ نظرم به درنتیجه دهد.‏ نشان را دیگری عدد فردا و ندارد.‏<br />

وجود زمینه این در است اعمال قابل همهجا بگویید که میتوانیم<br />

تدابیری،‏<br />

با مدیریتی<br />

قرارداد و<br />

بانکها بین مرکزی<br />

بانک و<br />

کنیم منعقد چارچوب<br />

در قراردادها<br />

این <strong>از</strong><br />

بسیاری کمبودهای<br />

و<br />

مقرراتی ساختاری<br />

<strong>از</strong><br />

دوری و استانداردهای<br />

بینالمللی<br />

رفتهرفته<br />

را و<br />

دهیم کاهش حتیالمقدور<br />

کنیم،‏<br />

جبران که<br />

طوری مرکزی<br />

بانک خدمات،‏<br />

به<strong>از</strong>ای یا<br />

حمایتها موجه<br />

دلیل هر بتواند<br />

که دیگری با<br />

ارتباط در داشته<br />

موسسات تعهداتی<br />

باشد،‏ نظم<br />

با همسو قواعد<br />

و حرفهای بگیرد<br />

معقول 31 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر


راهبرد<br />

ندارد<br />

معنا اقتصاد در بخشخصوصی حضور بدون ایران اقتصاد توسعه ایران<br />

اقتصاد توسعه به امید خصوصی<br />

بخش مقابل در را س<strong>از</strong> سرنوشت و تاریخی فرصتی برجام،‏ اجرای تدبیرهای<br />

سوء و ظالمانه تحریم <strong>سال</strong> 12 تحمل <strong>از</strong> پس تا داده قرار کشور حضور<br />

آماده و بزند پیوند جهانی اقتصاد تحوالت به را خود ب<strong>از</strong>هم بیمورد،‏ اساس<br />

برهمین شود.‏ المللی بین ب<strong>از</strong>ارهای و جهانی اقتصاد عرصه در جدی صاحب<br />

عمومی خرد <strong>از</strong> گیری بهره با 95 <strong>سال</strong> طی است امیدوار ایران اقتصاد برجام،‏<br />

اجرای یگانه و تاریخی فرصت <strong>از</strong> استفاده البته و بخشخصوصی نظران <strong>سال</strong><br />

کرد،‏ اشاره باید البته کند.‏ جبران را گذشته <strong>سال</strong>های عقبماندگی مقدمات<br />

که بزند رقم بیهمتا فرصتی ایران اقتصاد برای میتواند زمانی 95 همگی<br />

میدانیم،‏ امروز شدهباشد.‏ مهیا نیز فرصتها <strong>از</strong> بهرهگیری خردمندانه ریل،‏<br />

به را اقتصاد قطار که رسیدهاند اجماع این به کشور تصمیمگیر ارکان اقتصادی<br />

دارد،‏ قرار ما روی پیش گذشته <strong>سال</strong>های <strong>از</strong> آنچه ب<strong>از</strong>گردانند.‏ توسعه <strong>سال</strong>ه<br />

دو تالشهای وجود با حتی که ریختهاست برهم تاحدودی و زده <strong>رکود</strong> آمارهای<br />

تایید به ایران اقتصاد نرسیدهاست.‏ خود واقعی جایگاه به هم هنوز منابع<br />

نفت قیمت کاهش به توجه با دیگر سوی <strong>از</strong> و داد قرار <strong>رکود</strong> در رسمی ام بنابراین رفتهاست.‏ دست <strong>از</strong> توسعهای فعالیتهای اجرای برای نی<strong>از</strong> مورد نی<strong>از</strong><br />

دیگری زمانی دوره هر <strong>از</strong> بیش خارجی سرمایهگذران حضور به امروز الزم<br />

تدابیر و برنامهریزیها باید بزرگ،‏ نی<strong>از</strong> این به توجه با روی همین <strong>از</strong> داریم.‏ شود.‏<br />

اندیشیده درخشان موفقیتهای به مناسب موقعیتهای تبدیل برای نیز دارند<br />

برعهده وظایفی دولت و بخشخصوصی که میدانیم شرایط همین در عدم<br />

که بخشاست دو هر برعهده مسولیتهایی که شود اشاره است بهتر یا چنین<br />

را مسولیتها این کند.‏ کم ها موفقیت میزان <strong>از</strong> میتواند آنها به دقت کرد:‏<br />

بندی ه دست میتوان خود<br />

اساسی اقدامات با تواند می دولت زیرساختی:‏ و نهادی مسولیت بخشخصوصی،‏<br />

به اقتصاد بیشتر واگذاری و وکار کسب محیط بهبود مانند سرمایهگذار<br />

کند.‏ مهیا خارجی گذاران سرمایه حضور برای را الزم بسترهای دخالت<br />

میزان مانند مشخصی شاخصهای به ایران در حضور برای خارجی به<br />

توجه با و زمانی دوره این در حداقل بنابراین میکند.‏ توجه اقتصاد در دولت حضور<br />

برای را الزم بسترهای تواند می دولت کشور،‏ اقتصادی اساسی نی<strong>از</strong>های کند.‏<br />

مهیا اقتصادی فضای در بخشخصوصی موثر 3<br />

95 <strong>سال</strong> در سرمایهگذاری چشماند<strong>از</strong> میآیند<br />

ایران به خارجی سرمایههای جهانگیری<br />

مهدی تهران<br />

اتاق رئیس نایب ایران<br />

طالی ب<strong>از</strong>ار در قیمتها آینده تحلیل زرد<br />

فلز افسون سکه<br />

و طال ب<strong>از</strong>ار آینده <strong>از</strong> روشن چشماند<strong>از</strong>ی ترسیم و دقیق پیشبینی این<br />

موشکافانه بررسی و کامل رصد با حتی است.‏ دستنیافتنی امری ایران بررسی<br />

با کرد.‏ پیشبینی خطا بدون را ب<strong>از</strong>ار این آینده نمیتوان اغواکننده،‏ ب<strong>از</strong>ار آن،‏<br />

بر موثر جریانات و اخبار پیگیری و ب<strong>از</strong>ار این بر تاثیرگذار عوامل تمامی کرد.‏<br />

پیشبینی آینده در را طال ب<strong>از</strong>ار روند حدودی تا میتوان صرفا قیمت<br />

بر تاثیرگذار عوامل باید ابتدا ایران،‏ طالی ب<strong>از</strong>ار پیشبینی برای به<br />

توجه با ایران داخلی ب<strong>از</strong>ارهای در طال نرخ کرد.‏ بررسی را زرد فلز این که<br />

صورت این به میشود.‏ محاسبه دالر داخلی قیمت و آن جهانی قیمت ) 1000<br />

در 999.9 خلوص با ‏)طالی عیار 24 طالی انس یک جهانی قیمت بهدستآمده<br />

عدد میشود.‏ 9.57 عدد بر تقسیم تومان،‏ به دالر قیمت ضربدر که<br />

است 1000( در 705 خلوص با ‏)طالی عیار 17 طالی مثقال یک ارزش بر<br />

عیار 17 طالی مثقال یک قیمت تقسیم با میگویند.‏ مظنه آن به ب<strong>از</strong>ار در 750<br />

خلوص با ‏)طالی عیار 18 آبشده طالی گرم یک قیمت 4.3318 عدد یا<br />

و عرضه میزان تغییر به توجه با ب<strong>از</strong>ار مظنه البته میآید.‏ دست به 1000( در مثال<br />

دارد.‏ تفاوت اندکی همیشه و نمیکند تبعیت فوق فرمول <strong>از</strong> دقیقا تقاضا،‏ شود،‏<br />

افزایشی ب<strong>از</strong>ار روانی جو شایعات،‏ حتی یا و درست اخبار اساس بر اگر فرمول<br />

عدد <strong>از</strong> بیشتری نرخ با طال و میشوند خریدار اصطالح به ب<strong>از</strong>ار فعاالن مظنه<br />

با دالر و اونس بین تو<strong>از</strong>ن که شرایطی در میشود.‏ معامله گفتهشده پیدا<br />

ارزشمند فلز این قاچاقچیان برای طال قاچاق فرصت برود،‏ بین <strong>از</strong> داخلی شدید<br />

نوسانات جمله <strong>از</strong> مختلفی دالیل به اوقات گاهی تو<strong>از</strong>ن این میشود.‏ طال<br />

جهانی اونس به نسبت طال تمامشده قیمت اگر میآید.‏ وجود به دالر و میشود قاچاق کشور <strong>از</strong> خارج به طال باشد،‏ پایینتر داخل دالر قیمت و و<br />

طال به تبدیل واردشده دالرهای دوباره و میشود وارد دالر آن فروش با دالر<br />

قیمت و مظنه بین تو<strong>از</strong>ن که زمانی تا روند این میشود.‏ خارج کشور <strong>از</strong> یعنی<br />

دارد.‏ وجود نیز قضیه این عکس حالت داشت.‏ خواهد ادامه نشود،‏ ایجاد ایران<br />

ب<strong>از</strong>ار در دالر نرخ و طال جهانی اونس به نسبت طال تمامشده قیمت اگر به<br />

چه طال قاچاق <strong>از</strong> بعد البته میشود.‏ قاچاق کشور داخل به طال باشد،‏ باالتر در<br />

عرضه افزایش و اول حالت در تقاضا افزایش دلیل به داخل،‏ به چه و خارج میشود.‏<br />

برقرار مو<strong>از</strong>نه دوباره مدتی <strong>از</strong> بعد خودبهخود دوم،‏ حالت جهانی<br />

اونس قیمت به داخلی طالی قیمت ذکرشده،‏ مطالب به توجه با طال<br />

اونس جهانی قیمت که آنجا <strong>از</strong> دارد.‏ بستگی ایران ب<strong>از</strong>ار در دالر قیمت و قیمت<br />

روند شناخت و بررسی با دارد،‏ مستقیم رابطه داخلی طالی قیمت با پیشبینی<br />

زیادی حد تا را داخلی طالی ب<strong>از</strong>ار وضعیت میتوان طال،‏ جهانی متعدد<br />

عوامل که دارد نظاممندی و پیچیده ساختار طال،‏ جهانی ب<strong>از</strong>ار کرد.‏ فیزیکی،‏<br />

تقاضای نفت،‏ قیمت امریکا،‏ رزرو فدرال بهره نرخ همچون بسیاری بزرگ،‏<br />

کشورهای اقتصادی رشد و بورس ب<strong>از</strong>ار ژئوپلیتیک،‏ عوامل دالر،‏ ارزش قیمت<br />

سقوط <strong>از</strong> که است <strong>سال</strong> چند هستند.‏ دخیل مهم ب<strong>از</strong>ار این نوسانات در کاالی<br />

یک عنوان به را خود جذابیت ارزشمند فلز این و میگذرد طال در<br />

نسبی ثبات دلیل به پرقدرت ارزهای و است داده دست <strong>از</strong> سرمایهای ی داراییها سبد در را استراتژیک کاالی این جای مالی،‏ بینالملل ب<strong>از</strong>ارهای گرفتهاند.‏<br />

جهانی کالن سرمایهگذاران رزرو<br />

فدرال انبساطی ی سیاستها دنبال به و میالدی 2006 <strong>سال</strong> <strong>از</strong> به<br />

رو حرکت کشور،‏ این اقتصاد به نقدینگی دالر میلیاردها تزریق و امریکا دالر<br />

1900 مرز به 2011 <strong>سال</strong> در و شد شروع طال جهانی اونس رشد رشد<br />

کرد.‏ اعطا خود سرمایهگذاران به توجهی درخور پاداش و رسید هم رشد<br />

وقتی دارد.‏ معکوس رابطه طال قیمت با جهان بزرگ کشورهای اقتصادی 4<br />

95<br />

<strong>سال</strong> در ایران طالی ب<strong>از</strong>ار چشماند<strong>از</strong> است<br />

راه در قیمتها جهش محمدی<br />

پرویز طال،‏<br />

ب<strong>از</strong>ار ارشد کارشناس ارز<br />

و سکه 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر 32


<strong>از</strong><br />

کمتر قیمت اخیر روزهای در و داشته کاهشی روند دالر قیمت گذشته ماه سه در که هرچند روابط<br />

بهبود و برجام شدن اجرایی <strong>از</strong> ناشی قیمت کاهش این اما کرد،‏ تجربه هم را تومانی 3450 است.‏<br />

ب<strong>از</strong>ار تقاضای فصلی کاهش همچنین و غربی کشورهای با ایران دیپلماتیک آمادگی<br />

باید نیز بخشخصوصی همزمان صنفی:‏ و تشکیالتی مسولیت ب<strong>از</strong>رگانی،‏<br />

اتاق هم اساس برهمین کند.‏ پیدا را خارجی سرمایهگذاران میزبانی بسترهای<br />

جهتایجاد را خود فعالیتهایاولیه تهران کشاورزی و معادن صنایع،‏ داد<br />

سامان پساتحریم ستاداقتصادی در خارجی سرمایهگذاران جذب برای الزم دوران<br />

در نکته مهمترین برسد.‏ مطلوبی نتیجه به فعالیتها این است امیدوار و میزبانی<br />

برای الزم قانونی و فرهنگی بسترهای ایجاد ایران،‏ اقتصادی جدید ستاد<br />

فعالیتهای که است جهت همین به است.‏ خارجی سرمایهگذاران <strong>از</strong> <strong>از</strong><br />

شده سعی و نمانده باقی مذاکره امور به منحصر تنها نیز پساتحریم اقتصادی مهیا<br />

نیز را بزرگتر موفقیتهای برای الزم مقدمات آموزشی،‏ فعالیتهای طریق دارد.‏<br />

ملی ابعاد گرفته،‏ صورت تهران اتاق در که اقداماتی داریم اعتقاد کنیم.‏ مشاوره<br />

نقش طرفی <strong>از</strong> تهران در خصوصی بخش پارلمان عنوان به تهران اتاق و کرد خواهد پررنگ کشور،‏ اجرایی و تصمیمگیر دستگاههای برای را خود ای قوا<br />

گوش به را گذاری سرمایه موانع و شرایط <strong>از</strong> واقعی اطالعات تا کند می سعی های<br />

همکاری رسیدن سرانجام به برای را خود های فعالیت همچنین و برساند نقطه<br />

کردن نزدیک کند.‏ طراحی تحریم،‏ <strong>از</strong> پس دوران در مشترک اقتصادی انجامد،‏<br />

می گذاری سرمایه انجام به و آغ<strong>از</strong> اقتصادی مذاکرات <strong>از</strong> که مقصد و مبدا قرار<br />

اگر ایران اقتصاد امروز شود.‏ می دنبال شد،‏ ذکر که هایی برنامه طریق <strong>از</strong> دارد.‏<br />

مالی منابع <strong>از</strong> مندی بهره به نی<strong>از</strong> کند،‏ حرکت پایدار توسعه مسیر در است توسعه<br />

مقابل در استوار سدی همچون نیز منابع کمبود و نفت قیمت کاهش فرصتی<br />

تنها نه برجام که داشت بیان بتوان شاید جهت همین به گرفتهاند.‏ قرار دستیابی<br />

ماست.‏ روی پیش سرنوشتس<strong>از</strong> موقعیت یگانه که ایران اقتصاد برای که<br />

دارد مشخصی فاکتورهای رعایت به نی<strong>از</strong> هم دوران این در موفقیت به بخشخصوصی<br />

است.‏ خصوصی بخش به دولت اطمینان آن اصلیترین قطعا دادهاست.‏<br />

پس را خود اعتماد و اعتبار آزمایش تحریمها سخت دوران در ایران تولید<br />

به مالی شرایط بستهترین در و تحریم دهه یک طی که اقتصادی فعاالن همکار<br />

و کشور اقتصادی عرصه در جدی حضور شایستگی امروز دادند،‏ ادامه جایگاه<br />

به دولت امروز است بهتر اما دارند.‏ را خارجی سرمایهگذاران با س<strong>از</strong>نده به<br />

را آنها خارجی،‏ سرمایهگذاران با داد قرار عقد جای به و گردد ب<strong>از</strong> خود اصلی پیام<br />

انتقال با میتواند دولت شرایط این در کند.‏ هدایت بخشخصوصی سمت بخشخصوصی<br />

<strong>از</strong> جدی حمایت و تضمین و خارجی سرمایهگذاران به آرامش حداکثری<br />

جذب رویای نشستن ثمر به در را موثری بسیار گامهای کشور،‏ بخشخصوصی<br />

حامی نهادهای بردارد.‏ کشور توسعه برای خارجی سرمایههای حامی<br />

نقش در میکنند،‏ تالش خود ملی نگاه به توجه با نیز تهران اتاق مانند هب بخشی‏ اطمینان برای بینالمللی و معتبر نهادی و ایران بخشخصوصی باید<br />

که البته داشتهباشد.‏ عرصه این در جدی حضوری خارجی،‏ سرمایهگذار منطقی<br />

س<strong>از</strong>نده،‏ تعامل گرو در <strong>رکود</strong> <strong>از</strong> خروج و ایران اقتصاد توسعه پذیرفت،‏ فصل<br />

تواند می 95 <strong>سال</strong> است.‏ دولت و خصوصی بخش میان تدبیر <strong>از</strong> برآمده و باشد.‏<br />

ایران اقتصاد توسعه برای س<strong>از</strong>نده همکاریهای مییابد،‏<br />

افزایش چین و هند امریکا،‏ همچون قدرتمندی کشورهای اقتصادی قیمت<br />

درنتیجه و تقاضا <strong>از</strong> و میشوند طال ب<strong>از</strong>ار رقیب کشورها این بورس ب<strong>از</strong>ار اقتصادی<br />

رشد شدن کند با دیگر سوی <strong>از</strong> میشود.‏ کاسته ارزشمند فلز این در<br />

پول چرخش رشد به منجر و تزلزل دچار آنها مالی ب<strong>از</strong>ارهای کشورها،‏ این اقتصادی<br />

بحران دوران طی طال ارزش میشود.‏ آن قیمت افزایش و طال ب<strong>از</strong>ار 2007<br />

<strong>سال</strong> آورد.‏ دوام <strong>سال</strong> چندین قیمت افزایش این و داشت افزایش سیاهی<br />

روزهای دالر 700 مرز تا قیمت کاهش با جهانی طالی ب<strong>از</strong>ار میالدی امن،‏<br />

سرمایه به طال تبدیل و اقتصادی بحران آغ<strong>از</strong> با اما گذاشت،‏ سر پشت را قیمت<br />

شد سبب که اصلی عامل رسید.‏ خود اوج به 2011 <strong>سال</strong> در آن ارزش توجه<br />

مقاومتی سطوح به و رود باال به رو بهشدت 2007 <strong>سال</strong> <strong>از</strong> پس طال به<br />

را امریکا اقتصاد کل که بود امریکا در مسکن بدهیهای بحران نکند،‏ شروع<br />

2007 اواخر <strong>از</strong> بحران این کارشناسان اعتقاد به برد.‏ فرو عمیق <strong>رکود</strong>ی آغ<strong>از</strong><br />

گرانبها فلز این نزولی حرکت آن <strong>از</strong> پس رسید.‏ پایان به 2012 در و شد ب<strong>از</strong>ار<br />

رسید.‏ هم دالر 1000 مرز به میالدی 2015 <strong>سال</strong> در طال اونس هر و شد نگرانکننده<br />

عاملی به است ممکن اینک سرمایهگذاری امن پناهگاه این طال،‏ رزرو<br />

فدرال توسط بهره نرخ افزایش انتظار شود.‏ تبدیل سرمایهگذاران برای بود؛<br />

میالدی 2015 <strong>سال</strong> در طال قیمت کاهش عامل اثرگذارترین امریکا،‏ سایه<br />

طال جهانی ب<strong>از</strong>ار بر بودند تصمیم این محور حول که گزارشهایی و اخبار 2015،<br />

دسامبر در خود نشست آخرین در امریکا رزرو فدرال بودند.‏ افکنده میزان<br />

به میالدی 2006 <strong>سال</strong> <strong>از</strong> بار نخستین برای را بهره نرخ تا گرفت تصمیم است.‏<br />

امریکا دالر طال،‏ ب<strong>از</strong>ار محرکهای <strong>از</strong> یکی دهد.‏ افزایش درصد صدم 25 بهره<br />

نرخ چندباره افزایش احتمال و خود قوی اقتصاد پشتوانه با امریکا دالر بنابراین<br />

بود.‏ خواهد سرمایه ب<strong>از</strong>ار یکهت<strong>از</strong> همچنان میالدی،‏ 2016 <strong>سال</strong> در طال<br />

قیمت افزایش برای مثبت عاملی عنوان به امریکا دالر ضعف به نمیتوان اواسط<br />

<strong>از</strong> که بینالمللی ب<strong>از</strong>ارهای در نفت قیمت نزولی روند ادامه بود.‏ امیدوار کاالهای<br />

سایر قیمت بر زیادی منفی تاثیر شده،‏ آغ<strong>از</strong> میالدی 2014 <strong>سال</strong> تحلیلگران<br />

<strong>از</strong> بسیاری داشت.‏ خواهد آینده <strong>سال</strong> در طال بهخصوص راهبردی ب<strong>از</strong>ارهای<br />

در نفت قیمت نزولی روند ادامه صورت در که باورند این بر طال ب<strong>از</strong>ار هر<br />

در دالر هزار <strong>از</strong> کمتر به آینده ماههای طی طال قیمت کاهش جهانی،‏ تولید<br />

افزایش و نفت تقاضای کاهش دلیل به بود.‏ نخواهد انتظار <strong>از</strong> دور اونس نتیجه<br />

در است.‏ کاهش به رو جهان سطح در اولیه مواد قیمت عرضه،‏ م<strong>از</strong>اد و پوشش<br />

منظور به طال برای تقاضایی نباشد،‏ محتمل قیمتها افزایش وقتی داشت.‏<br />

نخواهد وجود قیمتها افزایش ریسک ایران<br />

طالی نرخ بر طال اونس جهانی قیمت همچون که دیگری عامل قیمت<br />

اما است.‏ کشورمان داخلی ب<strong>از</strong>ار در دالر قیمت دارد،‏ مستقیم تاثیر ب<strong>از</strong>ار<br />

در دالر نرخ میدانیم که همانطور میشود؟ تعیین چگونه دالر داخلی مبادلهای<br />

ارز یعنی مرکزی بانک دالر نرخ <strong>از</strong> باالتر است،‏ معروف آزاد دالر به که اساس<br />

بر نیز طال قیمت میکند.‏ پرداخت را آن خاصی شرایط تحت که است به<br />

طال مثل هم دالر نرخ مرکزی.‏ بانک دالر نه و میشود تعیین آزاد دالر عوامل<br />

<strong>از</strong> یکی میشود.‏ تقاضا و عرضه تغییر موجب که دارد بستگی عواملی روزانه<br />

دولتی،‏ دالر <strong>از</strong> بهغیر که است مرکزی بانک دالر،‏ قیمت تعیینکننده که<br />

دولت درآمد اینکه به توجه با میکند.‏ عرضه ب<strong>از</strong>ار به آزاد دالر مقداری سوی<br />

<strong>از</strong> هم آن قیمتگذاری است،‏ دالر به است،‏ نفت فروش محل <strong>از</strong> بیشتر بانک<br />

خاص سیاستهای اساس بر که میپذیرد صورت مرکزی بانک و دولت طال<br />

جهانی قیمت شد،‏ گفته که آنچه بنابر است.‏ متغیر دوره هر در مرکزی طالی<br />

است.‏ ایران ب<strong>از</strong>ار در طال قیمت تعیینکننده داخل ب<strong>از</strong>ار در دالر نرخ و <strong>سال</strong>های<br />

رکوردهای به رسیدن و قیمت افزایش برای زیادی شانس جهانی قیمت<br />

چشمگیر افزایش شاهد که میرسد نظر به بعید بسیار و ندارد را پیش قیمت<br />

دوم ب<strong>از</strong>وی عنوان به دالر،‏ مورد در اما باشیم.‏ 95 <strong>سال</strong> در طال جهانی ذکرشده،‏<br />

مطالب به توجه با و است برعکس دقیقا قضیه ایران،‏ ب<strong>از</strong>ار طالی <strong>از</strong><br />

اینکه به توجه با است.‏ قوی بسیار آینده،‏ <strong>سال</strong> در دالر نرخ افزایش احتمال است،‏<br />

قوی دیگری و ضعیف یکی ایران،‏ ب<strong>از</strong>ار طالی قیمت تعیینکننده عوامل زیاد<br />

بسیار احتمال به و کرد خواهند خنثی را همدیگر تاثیرات عامل دو این افزایش<br />

و بود خواهد همراه نوسان کمترین با ایران طالی ب<strong>از</strong>ار نیز آینده <strong>سال</strong> در<br />

ارزنده فلز این قیمت و دید نخواهیم ب<strong>از</strong>ار این در چشمگیری کاهش یا ماند.‏<br />

خواهد باقی نوسان اندکی با تومان ‎100‎هزار گرم هر قیمتی محدوده میزان<br />

تغییر تقاضا<br />

و عرضه مستقیم<br />

تاثیر دالر<br />

قیمت بر داخلی<br />

ب<strong>از</strong>ار در <strong>از</strong><br />

یکی دارد.‏ افزایش<br />

عوامل دالر،‏<br />

عرضه بیشتر<br />

فروش ورود<br />

و نفت نفتی<br />

دالرهای که<br />

است ب<strong>از</strong>ار به کاهش<br />

موجب میشود.‏<br />

قیمت صادرات<br />

و فروش محصوالت<br />

هم<br />

پتروشیمی عوامل<br />

جمله <strong>از</strong> عرضه<br />

افزایش است<br />

ب<strong>از</strong>ار به دالر 33 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر


راهبرد<br />

ایران<br />

نقل و حمل صنعت آینده تحلیل جهش<br />

انتظار در به<br />

جهانی تجارت فرآیند در دوم جهانی جنگ <strong>از</strong> بعد صنعتی کشورهای دریایی<br />

و هوایی ریلی،‏ جادهای،‏ نقل و حمل زیرساختهای توسعه و ایجاد خصوصا<br />

دیگر کشورهای با تعامل در و بلندمدت برنامهریزی با و پرداختند کردند<br />

توجه نقل و حمل ابعاد تمام متو<strong>از</strong>ن توسعه به خود همسایه کشورهای زیرساختهای<br />

شک بدون کردند.‏ هموار رقابتی و آزاد تجارت برای را راه و بدون<br />

و دارد کشور آن اقتصادی توسعه و رشد در عمدهای نقش کشوری هر الزم<br />

شکوفایی به رسیدن آن گسترش و زیرساختها <strong>از</strong> مناسب بهرهبرداری توسعه<br />

و رشد به بخواهد که کشوری هر بود.‏ نخواهد میسر تجارت امر در زیرساختهای<br />

یعنی سهگانه زیرساختهای به ویژهای توجه باید برسد،‏ پایدار داشته<br />

سختافزاری زیرساختهای و نرمافزاری زیرساختهای قانونی،‏ اجرا<br />

و تنظیم مدون برنامه یک طی در را زیرساختها این هرسه و باشد مناسب<br />

بانکی سود نرخ تجارت،‏ تسهیل چون قانونی زیرساختهای کند.‏ چون<br />

نرمافزاری زیرساختهای و تجاری سیاستهای ثبات منطقی،‏ و و بانکی پرداخت شرایط بهبود و بیمهای طرحهای تنوع لجستیکی،‏ آموزش و هوایی و ریلی جادهای،‏ <strong>از</strong> اعم راهها احداث چون سختافزاری زیرساختهای را<br />

اقتصادی رشد افزایش امکان و است برخوردار ویژهای اهمیت <strong>از</strong> بنادر توسعه باشد<br />

کاراتر و گستردهتر نقل و حمل شبکه هرچه راستا این در میکند.‏ فراهم سیستم<br />

در کمتر هزینه صرف با و کوتاهتر زمان در محصوالت و اولیه مواد و<br />

نقل و حمل بین درست ارتباط دیگر عبارت به و میرسد مقصد به تجاری لحاظ<br />

به ایران کشور دارد.‏ کشور اقتصاد در موثری نقش تجاری زیرساختهای دارد<br />

را نقل و حمل سیستمهای تمام <strong>از</strong> بهرهمندی امکان خود خاص موقعیت واردات<br />

و صادرات در پررنگتری نقش جادهای نقل و حمل بین این در و و حمل توسط کاال جابهجایی درصد هشتاد <strong>از</strong> بیش و میکند ایفا غیرنفتی شریانهای<br />

گسترش عدم دلیل به شاید این میپذیرد.‏ صورت جادهای نقل و<br />

کاال حمل داد گسترش را ریلی شبکه بتوان چنانچه و است کشور ریلی در<br />

بود.‏ خواهد کشور اقتصاد سود به و گرفت خواهد صورت ارزانتر مسافر به<br />

متاسفانه فرودگاهها کمیت گسترش رغم به هوایی نقل و حمل خصوص نتوانسته<br />

کشور گذشته <strong>سال</strong>های در آن قطعات و هواپیما فروش تحریم دلیل دلیل<br />

به کشور این بر عالوه کند.‏ استفاده بهخوبی خود ظرفیتهای تمام <strong>از</strong> این<br />

<strong>از</strong> حداکثری استفاده برای مناسبی فرصت شمال و جنوب در بنادر وجود میتواند<br />

این و داراست است نقل و حمل نوع ارزانترین که را نقل و حمل نوع پر<br />

برای و باشد ریلی و جادهای نقل و حمل سیستمهای برای محرکی موتور کند.‏<br />

اقدام نیز آنها ظرفیت کردن مرکز<br />

گزارش و کشور 95 <strong>سال</strong> بودجه تقدیمی الیحه با توجه با نقلی<br />

و حمل داراییهای تملک اعتبارات خوشبختانه مجلس،‏ پژوهشهای این<br />

به ویژه توجه <strong>از</strong> نشان که بوده برخوردار درصدی 13.9 رشد <strong>از</strong> بودجه در نقل<br />

و حمل فصل نقلي و حمل برنامههاي اعتباري منابع دارد.‏ بودجه در بخش محل<br />

<strong>از</strong> ريلي نقل و حمل توسعه و جادهاي نقل و حمل توسعه برنامه دو در نقل<br />

و حمل توسعه برنامههاي يعني آن ديگر برنامه دو و دولت عمومي منابع هواپیمايي<br />

س<strong>از</strong>مان دو درآمد محل <strong>از</strong> عمدتاً‏ دريايي نقل و حمل توسعه و هوايي ميشود.‏<br />

تأمین دريانوردي و بنادر س<strong>از</strong>مان و كشوري استاني)‏<br />

و ‏)ملي نقل و حمل فصل سرمايهاي داراييهاي تملك اعتبارات تملك<br />

و هزينهاي اعتبارات عنوان با 1395 <strong>سال</strong> بودجه ‎6‎اليحه جدول در میلیارد<br />

76329 معادل مجموع در فصل و امور برحسب سرمايهاي داراييهاي اعتبارات<br />

كل <strong>از</strong> درصد 12.8 معادل اعتبارات این كه شده پیشبیني ريال است.‏<br />

كشور سرمايهاي داراييهاي تملك برنامههاي<br />

اليحه يك شماره پیوست در 1395 <strong>سال</strong> بودجه اليحه در نقل<br />

و حمل توسعه برنامه است:‏ زير شرح به و برنامه شامل‎4‎ نقلي و حمل هوايي/‏<br />

نقل و حمل توسعه برنامه جادهای/‏ نقل حملو توسعه برنامه ريلي/‏ در<br />

مذكور نقلي و حمل برنامه 4 اعتبارات دريايی نقل و حمل توسعه برنامه 63638<br />

معادل مجموع در 1395 <strong>سال</strong> بودجه اليحه يك شماره پیوست توسعه<br />

و جادهاي نقل و حمل توسعه برنامه دو سهم كه است ريال میلیارد ميدهد<br />

تشکیل را اعتبارات ‎98.3‎درصد معادل مجموع در ريلي نقل و حمل دارد.‏<br />

تعلق دريايي و هوايي نقل و حمل به ‎1.7‎درصد تنها يعني آن بقیه و طرح<br />

47 كه است طرح 270 معادل مجموع در مذكور برنامه 4 طرحهاي مجموع<br />

با طرح 212 ريلي،‏ نقل و حمل توسعه برنامه به مربوط ‎17.4‎درصد یا درصد<br />

3 يا طرح 8 جادهاي،‏ نقل و حمل توسعه برنامه به مربوط درصد 78.5 ‎1.1‎درصد<br />

يا طرح 3 باالخره و هوايي نقل و حمل توسعه برنامه به مربوط آن برنامه<br />

ميشود مالحظه كه طوري به است.‏ دريايي نقل و حمل توسعه به حمل<br />

طرحهاي مجموع <strong>از</strong> طرح تعداد بیشترين جادهاي نقل و حمل توسعه 1395<br />

<strong>سال</strong> بودجه اليحه يك شماره پیوست در نقل و حمل فصل نقلی و و<br />

حمل در جادهاي نقل و حمل اهمیت <strong>از</strong> امر اين كه داده اختصاد خود به را دارد.‏<br />

حکايت كشور نقل در<br />

و 1404 چشماند<strong>از</strong> سند در نقل و حمل جایگاه و نقش به عنایت با میتواند<br />

که کشور نقل و حمل وضعیت بهبود بر تاکید و تحریمها رفع راستای خوشبختانه<br />

کند ایفا خدمات و محصوالت رقابتی مزیت در عمدهای نقش شاهد<br />

فرانسه و ایتالیا کشورهای به جمهوری محترم ریاست اخیر سفر در هوایی،‏<br />

ناوگان نوس<strong>از</strong>ی برای هواپیما 118 خرید جمله <strong>از</strong> خوبی قراردادهای و<br />

بودیم اصفهان و مشهد فرودگاههای توسعه و تجهیز و امام فرودگاه توسعه کشتیرانی<br />

و ریلی نقل و حمل زمینه در هم خوبی قراردادهای راستا این در <strong>سال</strong>های<br />

و 95 <strong>سال</strong> در بخشها این توسعه نویدبخش میتواند که شد بسته مولفه<br />

دو در نقل و حمل جایگاه که گفت میتوان نهایت در باشد.‏ آن <strong>از</strong> بعد هرچه<br />

و است نهفته کاالها و اولیه مواد سریعتر و ارزانتر انتقال یعنی خود مهم دشر به میتوان بهتر کرد نزدیکتر جهانی شاخصهای به را مولفه ایندو بتوان هم<br />

خشک بنادر لجستیکی هابهای ایجاد کرد.‏ کمک اقتصادی شکوفایی و و<br />

حجم نظر <strong>از</strong> و میبخشد بهبود را زمان مدیریت نقل،‏ و حمل ارکان کنار در توجه<br />

با ایران نقل و حمل جایگاه کرد.‏ منتقل را کاالها میتوان بهتر سرعت در<br />

دوبی امروزه که نقشی یابد.‏ بهبود میتواند ایران منطقهای هاب توسعه به به<br />

خاورمیانه اتصال منطقه در میتواند ایران دارد اروپا در آلمان و خاورمیانه عواملی<br />

مسیر این در شود.‏ منطقهای هاب و کند ب<strong>از</strong>ی میانه آسیای و اروپا و<br />

اولیه مواد ب<strong>از</strong>ار به خوب دسترسی سطح شامل جغرافیایی موقعیت چون نقل،‏<br />

و حمل زیرساختهای وضعیت آبی،‏ مرزهای طول نهایی،‏ محصوالت دریایی<br />

بنادر <strong>از</strong> اعم بنادر چون زیرساختهایی وضعیت و ریلی و جادهای شامل رقابتی<br />

مزیتهای دارای ایران کشور که است اهمیت حایز خشک بنادر و به<br />

ارزان دسترسی و تجارت زمینه میتواند و مولفههاست این تمام در خوبی تا<br />

کند فراهم خصوصی بخش فعاالن برای را محصوالت ار<strong>سال</strong> و اولیه مواد رقابتپذیر<br />

محصوالتی خود خارجی رقبای برابر در بتوانند برتر رقابت یک در کنند.‏<br />

فراهم را ملی تولید شکوفایی و رشد زمینه و عرضه ب<strong>از</strong>ار به و تولید 5<br />

95<br />

<strong>سال</strong> در ایران نقل و حمل توسعه و رشد چشماند<strong>از</strong> است<br />

راه در ت<strong>از</strong>های اتفاقهای مقیمی<br />

فاطمه سیده ب<strong>از</strong>رگانی<br />

هیئترئیسهاتاق عضو تهران<br />

به<br />

ایران کشور موقعیت<br />

لحاظ خود<br />

خاص بهرهمندی<br />

امکان تمام<br />

<strong>از</strong> سیستمهای<br />

را<br />

نقل و حمل این<br />

در و دارد نقل<br />

و حمل بین نقش<br />

جادهای در<br />

پررنگتری واردات<br />

و صادرات ایفا<br />

غیرنفتی <strong>از</strong><br />

بیش و میکند درصد<br />

هشتاد کاال<br />

جابهجایی حمل<br />

توسط جادهای<br />

نقل و میپذیرد<br />

صورت 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر 34


كنند؟<br />

می متحول را بورس خودرویی صنایع خودروس<strong>از</strong>ان<br />

برای سرمایه ب<strong>از</strong>ار آینده آسیب<br />

کشور اقتصاد مختلف بخشهای که تحریم سخت <strong>سال</strong>های در تجاری<br />

تبادالت و شد منزوی ایران اقتصاد گفت میتوان عمال دید،‏ زیادی حداقل<br />

به یا شد قطع اروپایی کشورهای مخصوصا کشورها سایر با ایران خود<br />

رابطه بودند ایران تجاری شریک که اروپایی شرکتهای رسید.‏ ممکن الزم<br />

قطعات و اولیه مواد دیگر و کردند قطع بهیکباره خود داخلی شریک با را پول<br />

انتقال بحث در بهشدت که چرا نمیشد وارد بهراحتی مختلف صنایع در بزرگ<br />

صنایع بین در گفت میتوان بین این در بود.‏ شده ایجاد محدودیت همچون<br />

دیگری صنایع در شد.‏ آسیب بیشترین دچار خودرو صنعت کشور زمینه<br />

در پتروشیمی اولیه،‏ مواد تامین زمینه در تجهیزات و ماشینآالت همانند<br />

حرفهای پیمانکاریهای نساجی،‏ خانگی،‏ لو<strong>از</strong>م الزم،‏ تجهیزات تامین ایجاد<br />

بسیاری موانع نیز و...‏ برقی مهندسی،‏ فنی،‏ و فلزی محصوالت ساخت با<br />

شرکتهای بعضاً‏ و شد شرکتها سودس<strong>از</strong>ی شدید کاهش باعث که شد شدند.‏<br />

کشیده نیز زیاندهی ورطه به باال هزینههای سایر یا اداری هزینههای پس<br />

که بود صنایعی <strong>از</strong> خودرو صنعت سرمایه ب<strong>از</strong>ار در حاضر صنایع بین در تولید<br />

انبار،‏ موجودی <strong>از</strong> استفاده دوره <strong>از</strong> گذر و تحریمها کامل برقراری <strong>از</strong> شدید<br />

کمبود با و یافت کاهش بهشدت قطعهس<strong>از</strong>ان بالطبع و خودروس<strong>از</strong>ان شرکت<br />

باالی بسیار هزینههای و پایین بهرهوری به توجه با گردش در سرمایه قرار<br />

تولید حجم نظر <strong>از</strong> باالیی منطقه در تولید سربهسر نقطه شده باعث که با<br />

پول ب<strong>از</strong>ار <strong>از</strong> مالی تامین به بهناچار مسئله این <strong>از</strong> پس و شد مواجه گیرد،‏ تورم<br />

سرسامآور افزایش با مالی تامین این همزمانی آورد.‏ روی سنگین مبالغ مالی<br />

هزینههای خودروس<strong>از</strong>ان که شد باعث بهره نرخ افزایش و کشور در وخیم<br />

اوضاع به توجه با و بخرند جان به آتی <strong>سال</strong>های برای را سنگینی زمان<br />

مرور به نداشتند.‏ ناخوشایند راهکار این <strong>از</strong> غیر چارهای <strong>سال</strong>ها آن محصوالت<br />

واردات و آوردند فرود سر چینی شرکای برابر در خودروییها ترجیح<br />

تولید خطوط تعطیلی و تولید عدم به را آنها بیکیفیت اولیه مواد و که<br />

پایین بسیار کیفیت قیمت به اما کنند احیا را خود کمی توانستند و دادند بزرگترین<br />

و برجام اجرای با حال شد.‏ مشتریان برای نارضایتی افزایش سبب میتوان<br />

انقالب <strong>از</strong> پس <strong>سال</strong>های در کشور اقتصادی بالطبع و سیاسی تحول است<br />

دیده اخیر <strong>سال</strong> 5 حدود در را آسیب بیشترین که صنعتی که گفت در<br />

تغییر میتوان و داشت خواهد نیز را بهبود و ب<strong>از</strong>گشت پتانسیل بیشترین سرمایه<br />

ب<strong>از</strong>ار کرد.‏ مشاهده صنعت این در حداکثری صورت به را عملیاتی روند و<br />

کرده شناسایی را انتظاری تغییر این بهدرستی که است هوشمند بسیار برجام<br />

رسیدن فرجام به با سرمایه ب<strong>از</strong>ار روند بهوضوح که زمستان ابتدای <strong>از</strong> گروه<br />

سهام قیمت در را صعودی گارد قویترین و ب<strong>از</strong>ده بیشترین است،‏ برگشته حدود<br />

ب<strong>از</strong>ار شاخص گذشته ماه دو در که طوری به میکنیم.‏ مشاهده خودرو درصد<br />

122.5 <strong>از</strong> بیش خودرو صنعت شاخص ولی داشته رشد درصد 26.5 باورند<br />

این بر سهام ب<strong>از</strong>ار در کارشناسان <strong>از</strong> بسیاری است.‏ رسانده ثبت به را رشد و<br />

است نامناسب بسیار وابسته های شرکت و خودروس<strong>از</strong>ان بنیادی اوضاع که انباشته<br />

زیان شرکتها <strong>از</strong> بسیاری و نداده رخ گروه این در خاصی تغییر هنوز پاسخ<br />

در اما شدهاند.‏ نیز تجارت قانون 141 ماده مشمول حتی و دارند زیادی بر<br />

سهام قیمتگذاری و است انتظارات ب<strong>از</strong>ار بورس ب<strong>از</strong>ار که داشت اظهار باید زا قیمتها در آتی انتظارات و نمیافتد اتفاق شرکتها فعلی وضعیت مبنای توجه<br />

قابل خصوص این در که دیگری نکته میشوند.‏ لحاظ ب<strong>از</strong>ار فعاالن سوی است<br />

این شده دیده نیز پیشرفته کشورهای یا و ایران بورس سابقه در و است که<br />

است بوده شرکتهایی سهام آنِ‏ <strong>از</strong> قیمتی،‏ ب<strong>از</strong>ده بیشترین همیشه که کنند.‏<br />

طی را سود به زیان <strong>از</strong> گذار دوره میرود انتظار که<br />

چون ب<strong>از</strong>ار،‏ شاخص مثبت ب<strong>از</strong>دهی وجود با 91 الی 89 <strong>سال</strong>های در عملی<br />

صورت به 90 <strong>سال</strong> در همچنین و بود شده جدی تحریمها رفع بحث آینده<br />

به نسبت شدید منفی انتظارات که شد ذکر که دالیلی به و افتاد اتفاق صنعت<br />

این در را منفی روند گرفت،‏ شکل گروه این شرکتهای عملیاتی <strong>سال</strong><br />

‎9‎ماهه در خودرو صنعت شاخص در افت زیاد شیب علت بودهایم.‏ شاهد همچنین<br />

و بود داخلی تحریمهای به مربوط مباحث ب<strong>از</strong>ار کلیت به نسبت 94 رفع<br />

بحث شدن طوالنی کنار در صنعت این شرکتهای انباشته زیان افزایش طور<br />

به اما شود.‏ ایجاد گروه این به نسبت موقتی بدبینی که شد باعث تحریمها ایرانخودرو<br />

مجموعه در پژو با منعقدشده همکاری قراردادهای به توجه با کلی همچنین<br />

و است آن انعقاد حال در سایپا مجموعه که قراردادهایی همچنین و تحولی<br />

باعث که است انجام حال در سایپا گروه در که داراییهایی واگذاری این<br />

سهام قیمت رشد در انقالبی و شده مجموعه این زیان پوشش در یکباره سرمایه<br />

ب<strong>از</strong>ار بالمن<strong>از</strong>ع لیدر صنعت این گذشته ماه دو در است،‏ کرده ایجاد گروه که<br />

آینده <strong>سال</strong> برای گروه این شرکتهای سهام رشد به رو روند است.‏ بوده <strong>سال</strong><br />

در بود.‏ خواهد ادامهدار رساند خواهند اتمام به را خود زیان <strong>از</strong> گذار دوره نوسانات<br />

و باشند سودده میتوانند صنعت این شرکتهای <strong>از</strong> بسیاری 96 علیرغم<br />

95 <strong>سال</strong> در که است ذکر قابل اما شود.‏ باثباتتر آنها سهام قیمتی <strong>از</strong><br />

قوی احتمال به خودروییها سهام قیمت رشد به رو روند حفظ پیشبینی و<br />

شد خواهد کاسته گرفتهاند خود به گذشته ماه دو در که صعودی شتاب اول<br />

لیدر صنعت،‏ این 95 <strong>سال</strong> برای و داشت خواهند هم قیمتی اصالحات که<br />

صنایع سایر اوضاع بهبود با نقدینگی که چرا نمیشود قلمداد سرمایه ب<strong>از</strong>ار خواهد<br />

منتقل آنها سمت به مییابند بهبود تحریمها رفع به نسبت تاخیر با اطمینان<br />

میتوان آینده <strong>سال</strong> برای خودروییها صعودی روند حفظ در اما شد.‏ داشت.‏<br />

توجهی قابل فتحی<br />

م<strong>از</strong>یار سرمایه<br />

ب<strong>از</strong>ار کارشناس 3945<br />

85/12/29<br />

3283<br />

86/12/29<br />

2626<br />

87/12/29<br />

3465<br />

88/12/29<br />

8309<br />

89/12/29<br />

6363<br />

90/12/29<br />

4611<br />

91/12/29<br />

11039<br />

92/12/29<br />

12809<br />

93/12/29<br />

8684<br />

94/09/30<br />

19331<br />

94/11/28<br />

25000<br />

20000<br />

15000<br />

10000<br />

5000<br />

0<br />

6<br />

95<br />

<strong>سال</strong> در خودروس<strong>از</strong>ی صنایع چشماند<strong>از</strong> صنعتی<br />

رونق 35 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر


راهبرد<br />

آیندهنگر<br />

با گفتوگو در فاطمی سیدفرشاد سیاسی<br />

شجاعت گرو در اقتصادی،‏ اصالحات است<br />

کرده فراهم ما اقتصاد در اساسی اصالحات برخی برای خوبی وقت پساتحریم شرایط چگونه<br />

را کشور کسبوکار‏ وضعیت شما فعلی شرایط Áدر بخشخصوصی<br />

فعاالن <strong>از</strong> بسیاری اینکه به توجه با میکنید ارزیابی فضایی<br />

چنین در و نیست مساعد ما کسبوکار‏ فضای که معتقدند است؟<br />

دشوار بسیار کردن کار انجام<br />

حوزه این در که مختلفی مطالعات نتایج گرفتن نظر در با محیط<br />

که میرسد نظر به است،‏ میدانی مطالعات هم نوعا و میشود به<br />

توجه با است.‏ زیرساختی اساسی اشکاالت برخی دچار ما کسبوکار متاسفانه<br />

آنها <strong>از</strong> برخی رفع هستیم واقع آن در ما که اقتصادی شرایط فضای<br />

داستان بدی نمیرسد.‏ نظر به سیاستگذاران اول اولویت حال<br />

در شرایطی با حاضر حال در که است این در ایران کسبوکار‏ و<br />

ندارد مناسبی شکل چندان ما اقتصاد که هستیم 95 <strong>سال</strong> به ورود داشته<br />

‎8‎درصدی اقتصادی رشد نرخ متوالی <strong>سال</strong> چند برای اگر حتی جایی<br />

در سرانه درآمد لحاظ <strong>از</strong> 97 <strong>سال</strong> انتهای در میتوانیم باشیم اقتصادی<br />

رشد وضعیت حاضر حال در بودیم.‏ 90 <strong>سال</strong> در که بایستیم تامین<br />

نظام مشکالت مانند مسائلی همچنین نگرانکنندهاست.‏ کشور،‏ مواجه<br />

آن با نفت قیمت شدید کاهش دلیل به ما که مشکالتی و مالی نظر<br />

به حاضر حال در که است زده رقم گونهای به را شرایط شدیم باشد.‏<br />

کسبوکار‏ موانع رفع روی سیاستگذار اصلی تمرکز که نمیآید زیادی<br />

زیرساختی مشکالت دارای ما کسبوکار‏ محیط که گفتید دهید.‏<br />

توضیح زیرساختی مشکالت این خصوص در بیشتر کمی است؛ برای<br />

مالی تامین بگذریم،‏ اخیر <strong>سال</strong> دو یا یک فضای <strong>از</strong> اگر حتی است<br />

بوده عمده گرفتاری یک همواره ما متوسط و کوچک بنگاههای مناسبتری<br />

شرایط بزرگ بنگاههای تاریخی صورت به که حالی در مالی<br />

تامین به که مراکزی و دولت به یا که چرا دارند.‏ مالی تامین برای به<br />

نیز نبودن دولتی صورت در یا هستند وصل دارند،‏ دسترسی بانکی گرفتن<br />

وثیقه و بنگاهها این وضعیت مشاهده بانکها،‏ برای کافی اند<strong>از</strong>ه قوانین<br />

بودن غیرمنعطف ما مشکالت <strong>از</strong> دیگر یکی بود.‏ راحتتر آنها <strong>از</strong> انعطاف<br />

<strong>از</strong> کشور اقتصادی فضای با متناسب ما کار قواعد است.‏ کار امکان<br />

اینکه دلیل به هم کشور بنگاههای نیست.‏ و نبوده برخوردار الزم محافظهکارانه<br />

صورت به کار نیروی استخدام در ندارند،‏ نیرو تعدیل ام بنگاههای که میشود موجب محافظهکاری همین میکنند،‏ رفتار ماجرا<br />

جالب نکته کنند.‏ استفاده خود کار نیروی <strong>از</strong> بهخوبی نتوانند شده<br />

وضع کارگران <strong>از</strong> حمایت برای هرچند قوانین این که است این موفق<br />

کارگران <strong>از</strong> حمایت هدف در اگر حتی میآید نظر به اما است بوده<br />

اساسی گرفتاری یک کار جویای افراد برای همواره باشد بوده هم کارگر،‏<br />

به بلندمدت تعهد دادن که گرفتند یاد عمال بنگاهها چون است،‏ قرارداد<br />

کارگری هیچ با که آموختند و دارد همراه به را بعدی مشکالت به<br />

دست آن با ما کار جامعه <strong>از</strong> بخشی که مشکلی نبندند؛ بلندمدت مقررات<br />

و قوانین متورم حجم به میتوان همچنین هستند.‏ گریبان تصور<br />

به یا آنها وضع و است غیرضروری آنها <strong>از</strong> برخی که کرد اشاره اجماع<br />

این به همه امروز که حالی در است مرتبط دولت <strong>از</strong> حداکثری پس<br />

ندارد.‏ کارایی دولت نقش و دولت <strong>از</strong> حداکثری تصور که اند رسیده یکی<br />

نی<strong>از</strong>مندیم.‏ کشور کسبوکار‏ فضای در اساسی مقرراتزدایی به رقابتپذیری<br />

عدم نیز ما کسبوکار‏ فضای اساسی مشکالت <strong>از</strong> دیگر این<br />

به است بینالمللی فضای در آن تبع به و داخلی فضای در ما اقتصاد ب<strong>از</strong>یکنان<br />

نیست.‏ مسطح ما اقتصادی ب<strong>از</strong>یکنان ب<strong>از</strong>ی زمین لزوما که معنا متفاوت<br />

کسبوکارهای <strong>از</strong> زیادی بخش در اقتصادی نامسطح فضای این بخش<br />

عمومی نهادهای یا خصولتی دولتی،‏ بانک،‏ و پتروشیمی مانند نسبت<br />

مزیتها برخی <strong>از</strong> ناخودآگاه هم و خودآگاه هم که هستند دولتی برخوردارند<br />

میکند،‏ فعالیت بخش همان در که بخشخصوصی به که<br />

نمیدهد اج<strong>از</strong>ه عمال و دارد شیب تیم یک نفع به ب<strong>از</strong>ی زمین و این<br />

به کنند.‏ کار مناسب رقابتی فضای در خصوصی بخش بنگاههای مسائل<br />

است.‏ مهم هم رقابت فضای اصالح که میکنم فکر جهت در<br />

جدی موانع <strong>از</strong> یکی که اداری فساد جمله <strong>از</strong> دارد وجود هم دیگری کشورهای<br />

برخی اند<strong>از</strong>ه به هیچگاه که هرچند است کسبوکار‏ محیط دالیل<br />

است.‏ نبوده بوده،‏ پیشرفتشان مانع فساد که توسعه حال در آن<br />

<strong>از</strong> بخشی کرد.‏ عنوان میتوان ما کشور در فساد وجود برای متفاوتی زیادی<br />

نقش دولتی بوروکراتهای وقتی برمیگردد؛ دولت زیاد نقش به سوءاستفاده<br />

سمت به برخی که داشت انتظار میتوان دارند عهده بر وظایف<br />

<strong>از</strong> مجموعه این هرچقدر آورند.‏ روی خود موقعیت <strong>از</strong> کردن گستردهتر<br />

فساد احتماال و سختتر آن بر کردن نظارت باشد بیشتر محدودیتهای<br />

دلیل به دولت که است این هم دیگری بخش میشود.‏ دیوانساالران<br />

زندگی تامین به موفق هیچگاه اخیر <strong>سال</strong>های در متنوع توجیه<br />

یک با آنها <strong>از</strong> برخی که حالی در است نشده بوروکراتها و بخشی<br />

فساد توسعه با و رشوه دریافت با بعضا غیرمنصفانه و غیرمعقول 7<br />

95<br />

<strong>سال</strong> در کالن اقتصاد و ایران بانکی نظام چشماند<strong>از</strong> میخواهد<br />

جسارت تحریم پسا در اصالحات موسیپور<br />

مریم هب سود کسب برای تنها اقتصادی فعال که است نبوده مساعد آنقدر کشور کسبوکار‏ فضای هیچگاه <strong>از</strong><br />

دیگران <strong>از</strong> بهتر که هستند موفق آنهایی کشور کسبوکار‏ فضای در درحقیقت بیندیشد؛ خود شرایط متصل<br />

نیز جایی به اگر که بهتر چه و درآورند سر دیگران <strong>از</strong> بیش فضا این نشیب و پرفر<strong>از</strong> مسیر خم و چم ب<strong>از</strong>ی<br />

زمین بودن نامسطح را وضعیت این شریف دانشگاه اقتصاد گروه مدیر فاطمی،‏ فرشاد سید باشند!‏ اصالح<br />

برای که است معتقد اما وی است.‏ گرفته شکل شبهدولتیها و دولتیها نفع به آن شیب که میداند رسیدن<br />

نتیجه به شاید که هرچند ندارد وجود کسبوکار‏ فضای اصالح سمت به به رفتن جز چارهای اقتصاد گرو<br />

در را اقتصادی اصالحات وی که روست همین <strong>از</strong> نرسد.‏ اجراکننده دولت به آن ثمره و شود طوالنی آن گفتوگوی<br />

داند.‏ می اصالحات این برای مناسب فرصتی را پساتحریم شرایط وی میداند.‏ سیاسی شجاعت میخوانید.‏<br />

زیر در را وی با ‏»آیندهنگر«‏ که<br />

میکنم تصور برای<br />

دولت اگر در<br />

و 95 <strong>سال</strong> کسبوکار<br />

فضای کردن<br />

پیاده برای درونزای<br />

اقتصاد جدی<br />

بروننگر برای<br />

چه باشد،‏ چه<br />

و درونزایی بروننگری،‏<br />

برای برخی<br />

به الجرم فضای<br />

اصالحات نی<strong>از</strong><br />

کسبوکار‏ داریم<br />

1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر 36


به<br />

من نظر به اما نباشد اقتصادی اصالحات انجام برای زمان بهترین دولت برای حاال که است ممکن یارانهای،‏<br />

بانکی،‏ نظامهای جمله <strong>از</strong> نظام چند اصالح برای عطفی نقطه را آن میتوان اقتصادی لحاظ دانست.‏<br />

همزمان صورت به انرژی حاملهای قیمتی نظام و ب<strong>از</strong>نشستگی و بیمه هم<br />

دیگر دالیل البته میکنند.‏ جبران را دولت <strong>از</strong> خود دریافتی کمبود <strong>از</strong> میکند.‏<br />

طوالنی بسیار را بحث که هست حوزه این در دولت<br />

به کردید اشاره آن به شما که مسائلی <strong>از</strong> زیادی Áبخش تنها<br />

ما کسبوکار‏ فضای در ضعف وجود اصلی علت آیا برمیگردد،‏ میتوان<br />

نیز را بخشخصوصی که میکنید فکر شما یا است دولت دانست؟<br />

مقصر مواردی در اما<br />

باشد داشته تقصیرهایی هم ما خصوصی بخش‏ که است ممکن همه<br />

در رقابتی اقتصاد برای کالن اقتصاد محیط شرایط کردن فراهم باید<br />

میشود.‏ محسوب دولت وظایف جزو دنیا پیشرفته اقتصادهای و لبنیات و خودرو مانند تولید بخش به ورود بهجای دولتها که گفت شرایطی<br />

در بنگاهها که مطمئنشوند باید و هستند ب<strong>از</strong>ی داور آن،‏ امثال <strong>از</strong><br />

حمایت برای دولت حال عین در میکنند.‏ رقابت هم با منصفانه کند<br />

طراحی مکانیسمهایی باید خاص صنعت یک یا بنگاهها <strong>از</strong> دستهای تسهیل<br />

و سرمایهگذاری تشویق صادرات،‏ تشویق زمینه در حمایت و کامال<br />

صنعت ب<strong>از</strong>یگران همه برای که مشخص قالبی در باید را مقررات دهد.‏<br />

انجام باشد،‏ شفاف <strong>از</strong><br />

نوعی به که میرسد نظر به اما است شده اشاره مسائل این به بارها بگویم<br />

اینکه نهفقط حاال میرسد،‏ نظر به میشود،‏ حمایت موجود فساد بروند.‏<br />

فضا این اصالح سمت به نمیخواهند ما مسئوالن ما،‏ دولتمردان در<br />

که است موضوع چند که بگویم باید سوال این به پاسخ در نقش<br />

فضا این آوردن وجود به در اند<strong>از</strong>ه چه تا هرکدام نمیدانم واقع،‏ داشتهاند.‏<br />

نقش شرایط،‏ این آمدن وجود به در که میدانم اما داشتهاند،‏ مردم<br />

حتی و ما سیاستمردان <strong>از</strong> گروهی تلقی است ممکن اینکه اول وظیفه<br />

را تصدیگری برخی است ممکن یعنی باشد،‏ اشتباه دولت <strong>از</strong> دولت<br />

وظیفه را عمده دخالتهای خاطر این به و بدانند دولت ذاتی کسبوکار،‏<br />

فضای کردن آماده که گفت باید اینکه دوم میدانند.‏ ما<br />

سیاستمداران <strong>از</strong> برخی است.‏ میوه درخت کاشتن مثل و دشوار حال<br />

هر به باشند،‏ عالقهمند یک<strong>سال</strong>ه محصول کاشت به است ممکن که<br />

حالی در است،‏ مهم برایشان بعدی انتخابات تا همواره سیاستمداران است<br />

ممکن کسبوکار‏ محیط نهادی و عمده عمومی،‏ اصالحات برخی مسئله<br />

ندهد.‏ میخواهید شما که شیرینی میوههای بعدی انتخابات تا برنده<br />

است،‏ دشوار کمی هم آن <strong>از</strong> زدن حرف و مهم من نظر به که سوم نمیخواهند<br />

که است کسبوکار‏ فضای نامساعد شرایط در عدهای بودن کردن<br />

کوتاه و کردن قانع دلیل همین به و بدهند دست <strong>از</strong> را خود منافع است.‏<br />

سخت کسبوکار‏ فضای اصالحات با آنها کردن همراه و دستشان شرایط<br />

آمدن وجود به در زیاد و کم میزان به عامل سه این <strong>از</strong> هرکدام مورد<br />

در کارشناسان،‏ است ممکن اما موثرند ما کسبوکار‏ محیط بد باشند.‏<br />

نداشته توافق عوامل این <strong>از</strong> هریک نقش میزان سمتی<br />

به میتوانیم که میکنید فکر آیا فعلی شرایط همین Áبا شود؟<br />

بهتر شرایط که برویم که<br />

میکنم احساس من ولی است،‏ بحث یک برویم میتوانیم و<br />

سیاستمداران که است آن زمان حاال نداریم.‏ رفتن جز چارهای این<br />

کردن طی جز راهی هیچ ما که برسند اجماع این به ما نخبگان حال<br />

در نداریم.‏ کسبوکار‏ محیط شرایط بهبود برای محتوم مسیر کشور<br />

اقتصاد برای ‎8‎درصدی رشد نرخ توسعه،‏ ششم برنامه در و حاضر را<br />

آن به دستیابی اقتصاددانان <strong>از</strong> بسیاری که است شده هدفگذاری کار<br />

این برای را الزم بستر و مسیر که است الزم بنابراین میدانند دشوار دقیق<br />

کاری و اولویتبندی و اجماعس<strong>از</strong>ی به کار این برای و کنیم فراهم مولفه<br />

دو اساس بر نی<strong>از</strong> مورد فعالیتهای باید که معنا این به است؛ نی<strong>از</strong> کارها<br />

برخی که است ممکن شوند،‏ اولویتبندی اثرپذیری و سادگی باشند<br />

داشته کمی تاثیر نیز ساده کارهای برخی و باشند سخت اما موثر اولویت<br />

در باید هستند موثر و ساده که فعالیتهایی که میآید نظر به اما اگر<br />

و هستند وصل هم به زنجیره مثل نیز اصالحات برخی گیرند.‏ قرار کار،‏<br />

آن نیاید آن کنار دیگر اصالحات و کنید اصالح را بخش یک شما با<br />

و مشخص فکری منظومه یک در خاطر همین به ماند.‏ خواهد عقیم شود.‏<br />

اعمال اصالحات باید مشخص برنامه یک صحبت<br />

خارجی سرمایه ورود <strong>از</strong> بسیار حاضر حال در Áما هک نمیرود جایی خارجی سرمایه که میدانیم هم همه میکنیم،‏ و<br />

امنیت دنبال به همیشه سرمایه نباشد،‏ شفاف کسبوکار،‏ محیط فعلی<br />

کسبوکار‏ محیط با و فعلی شرایط در حد چه تا است.‏ سود کنیم؟<br />

فکر سرمایه جذب به میتوانیم که<br />

است این واقعیت بود.‏ خواهد سخت بسیار ما برای سرمایه جذب سخت<br />

ما برای را شرایط که شدیم خارج بدی و ظالمانه تحریمهای <strong>از</strong> ما برای<br />

خوبی میزبان چندان هم ما داخلی محیط آن <strong>از</strong> جدا اما بود کرده به<br />

شد برداشته نظام همت با تحریم مانع اگر نیست.‏ خارجی سرمایه کند<br />

تالش هم داخلی موانع برخی برداشتن برای باید نظام میرسد نظر برای<br />

حتی نه که گفت باید است.‏ کسبوکار‏ موانع همین موانع،‏ این که سرمایهگذاری<br />

انجام تشویق برای حتی بلکه خارجی سرمایه جذب اگر<br />

است.‏ الزم کار این آن،‏ بیشتر بهرهوری و سرعتگیری و داخلی نشان<br />

باید همه <strong>از</strong> اول کنیم تشویق را خارجی سرمایهگذار بخواهیم کار<br />

انجام حال در راحت اند<strong>از</strong>ه چه تا ما داخلی بنگاههای که دهیم با<br />

است.‏ کشور برای ‏»باید«‏ و الزام یک موضوع این من نظر به هستند.‏ میزنیم<br />

حرف ما همه است.‏ نگرانکننده من برای مسئلهای این،‏ وجود فعاالن<br />

و دولتمردان میرسد نظر به اما است الزم کارها این انجام که بنابراین<br />

هستند،‏ بدبین اتفاق،‏ این دادن رخ احتمال به خصوصی بخش‏ فعاالن<br />

و نیستند خود بخش <strong>از</strong> الزم اصالحات آغ<strong>از</strong> به حاضر دولتمردان فعالیت<br />

مکانیسمهای همان کهبا هستند عالقهمند هم بخشخصوصی <strong>از</strong><br />

گرفتن امتی<strong>از</strong> با و دهند ادامه خود کار به کسبوکار،‏ بد شرایط در برای<br />

یا صنعت برای را الزم امتی<strong>از</strong> آنها،‏ به آوردن فشار یا دولتمردان حدی<br />

تا کسبوکار‏ بد شرایط که میبینیم بنابراین بگیرند.‏ خود بنگاه اما<br />

میکنیم صحبت شرایط این تغییر لزوم <strong>از</strong> ما همه است.‏ شده ماندگار دومی<br />

های استراتژی نداریم،‏ قلبی باور آن،‏ خصوص در هیچکدام چون بجهانیم«.‏<br />

لنگان را خود ‏»خر شرایط این در که میکنیم انتخاب را سیاستمداران<br />

تا<br />

همواره بعدی<br />

انتخابات مهم<br />

برایشان که<br />

حالی در است،‏ اصالحات<br />

برخی عمده<br />

عمومی،‏ محیط<br />

نهادی و ممکن<br />

کسبوکار‏ انتخابات<br />

تا است میوههای<br />

بعدی شما<br />

که شیرینی میخواهید<br />

ندهد<br />

37 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر


راهبرد<br />

در<br />

عدهای نامساعد<br />

شرایط کسبوکار‏<br />

فضای و<br />

برندهاند نمیخواهند<br />

<strong>از</strong><br />

را خود منافع و<br />

بدهند دست دلیل<br />

همین به و<br />

کردن قانع کردن<br />

کوتاه همراه<br />

و دستشان با<br />

آنها کردن فضای<br />

اصالحات سخت<br />

کسبوکار‏ است<br />

عمیق<br />

نگرانی که<br />

است این من <strong>از</strong><br />

دولت نگرانی اقتصادی<br />

<strong>رکود</strong> باشد<br />

زیاد آنقدر کند<br />

تصور که واجبتر<br />

کارهای ندارد<br />

آن <strong>از</strong> که<br />

هستند این دنبال به بخشخصوصی چه و دولتیها چه متاسفانه کنند<br />

حل موجود شرایط در را خود وزارتخانه یا بنگاه بخش،‏ مسئله نمیگیرد<br />

صورت <strong>سال</strong>م فضایی در کردن فکر بخشی این که آنجا <strong>از</strong> و را<br />

اقتصاد کل اما شود تمام نظر مورد بخش منفعت به است ممکن کند.‏<br />

متضرر بیشتر نسبت<br />

اندکی ایران کسبوکار‏ جهانی شاخص ی<strong>از</strong>دهم دولت Áدر و<br />

کرد ارزیابی مثبت را موضوع این میتوان آیا یافت،‏ بهبود قبل،‏ به به<br />

میتوانیم چقدر هستند شدن برداشته حال در تحریمها که حاال برداریم؟<br />

گام زمینه این در جدیتر صورت این<br />

ی<strong>از</strong>دهم دولت تاریخی بدشانسیهای <strong>از</strong> یکی من نظر به طرف<br />

یک <strong>از</strong> گرفت.‏ تحویل را اقتصاد وضعیت،‏ بدترین در که بود یارانههای<br />

سنگین پرداخت دیگر طرف <strong>از</strong> و مهر مسکن بزرگ تعهدات بسیار<br />

نیز نفت صادرات وضعیت آن کنار در داشت.‏ وجود مستقیم عمیقتر<br />

90 <strong>سال</strong> اوایل <strong>از</strong> را خود واقعی اثرات هم تحریمها و شد بد <strong>از</strong><br />

که را تورمی و رفت فرو تاریخی <strong>رکود</strong> در ما اقتصاد همچنین ‏کرد.‏ توجیهی<br />

نمیتواند اینها همه اما کرد تجربه نیز بود بیسابقه 74 <strong>سال</strong> کسبوکار‏<br />

فضای بهبود برای کافی اند<strong>از</strong>ه به دولت اینکه برای باشد که<br />

تصمیمهایی با باید را سیاستمردان میکنم فکر من نکرد.‏ تالش شرایط<br />

البته سنجید.‏ و کرد ارزیابی میگیرند،‏ سخت روزهای در نابسامانیهای<br />

همه وجود با اما باشد بهتر فعلی،‏ اوضاع <strong>از</strong> میتوانست تالشهایی<br />

میدهد نشان که یافت بهبود ما کسبوکار‏ رتبه اقتصادی،‏ به<br />

92 <strong>سال</strong> در که <strong>رکود</strong> <strong>از</strong> خروج بسته حتی و افتاد اتفاق واقعی این<br />

واقعیت کرد.‏ توجه زیرساختی عوامل <strong>از</strong> بسیاری به رفت مجلس حال<br />

در زیادی سرعت با که را اتومبیلی دولتمردان،‏ تالش که است وقت<br />

پساتحریم،‏ شرایط من نظر به اما کرد متوقف بود دره به سقوط و<br />

است کرده فراهم ما اقتصاد در اساسی اصالحات برخی برای خوبی بهترین<br />

دولت برای که است ممکن است.‏ اتومبیل این دوباره راندن آن اقتصادی<br />

لحاظ به من نظر به اما نباشد اصالحات این انجام برای زمان نظامهای<br />

جمله <strong>از</strong> نظام چند اصالح برای عطفی نقطه را آن میتوان به<br />

انرژی حاملهای قیمتی نظام و ب<strong>از</strong>نشستگی و بیمه یارانهای،‏ بانکی،‏ دانست.‏<br />

همزمان صورت کردید،‏<br />

اشاره آن به که اصالحاتی خصوص در بیشتر Áکمی میدهید؟<br />

توضیح دهیم،‏<br />

انجام جدی ارزیابی بانکی نظام درخصوص باید مثال راه<br />

دوباره را مالی تامین نظام و شوند شناسایی بد و خوب بانکهای اول<br />

برنامه <strong>از</strong> که کنیم توجه باید نیز یارانهها اصالح بخش در بیند<strong>از</strong>یم.‏ داده<br />

نی<strong>از</strong>مند اقشار به هدفمند یارانه که بود قرار 60، دهه در توسعه یک<br />

یارانه کردن قطع برای راهحلی من حاضر حال در البته شود؛ این<br />

به تورم هرچند کند.‏ ایجاد گرفتاری است ممکن و نمیبینم گروه باید<br />

اما است کرده کم بودجه روی را آن فشار و کرده کمک موضوع ب<strong>از</strong>نشستگی<br />

و بیمه نظام اصالح کنیم.‏ آن خصوص در اساسی فکری میرسد<br />

نظر به شود،‏ انجام باید که است اصالحاتی <strong>از</strong> دیگر یکی نیز بیمه<br />

طرح بهخصوص شود،‏ مشکل دچار قطعا نظام این بلندمدت در آن<br />

اجرای که میکنم فکر من و است نگرانکننده بسیار <strong>سال</strong>مت که<br />

معنا این به نه البته بود؛ ی<strong>از</strong>دهم دولت اساسی اشتباهات <strong>از</strong> یکی جای<br />

بسیار آن اجرای نحوه اما نبود اصالح نی<strong>از</strong>مند ما <strong>سال</strong>مت نظام نقد<br />

جدی،‏ صورت به طرح این که ندیدم هیچکجا من و دارد سوال در<br />

نفت جهانی قیمتهای که شرایط این در همچنین شود.‏ اقتصادی هب گونهای به را انرژی حاملهای قیمت باید است سطح پایینترین وضعیت<br />

جهانی،‏ قیمت نوسانات گرفتن با و وصل جهانی قیمتهای اصالحات<br />

<strong>از</strong> فارغ اصالح،‏ چهار این کنیم.‏ حل را انرژی باالی مصرف وضعیتی<br />

به توجه با اما نیست کردم اشاره آن به که کسبوکار‏ فضای فرصتی<br />

اصالح،‏ چهار این انجام برای میبرد سر به آن در ما اقتصاد که دولتمردان،‏<br />

سوی <strong>از</strong> آن اجرای اما و است آمده وجود به طالیی میطلبد.‏<br />

سیاسی شجاعت اقتصادی<br />

فعاالن و کارشناسان <strong>از</strong> بسیاری <strong>رکود</strong>،‏ با Áهمزمان فضای<br />

بهبود آیا کنیم،‏ ایجاد اقتصادی رونق باید که معتقدند نمیشود؟<br />

رونق موجب خود کسبوکار،‏ انبساط<br />

طریق <strong>از</strong> لزوما اقتصاد در رونق هست.‏ همین نیز من حرف باشد،‏<br />

بسته آن در است ممکن هم پولی انبساط نمیشود.‏ ایجاد پولی سنگ<br />

او پاهای به و است کرده شرکت دو مسابقات در دوندهای مثل پولی<br />

انبساط است،‏ کسبوکار‏ محیط شرایط مانند که است شده بسته هم<br />

و بدهید را انرژیزا نوشابه باید هم شما انرژیزاست.‏ نوشابه مثل هم ب<strong>از</strong>نده<br />

و برنده سری یک اقتصادی اصالح هر اما کنید.‏ جدا را سنگها هب حتما میشوند،‏ کسبوکار‏ محیط اصالح ب<strong>از</strong>ندههای که کسانی دارد.‏ مقابله<br />

برای باید سیاستگذار یک عنوان به و کرد خواهند اعتراض شما باشید.‏<br />

آماده هم شرایط آن با <strong>از</strong><br />

یکی قیمتها کنترل برای دولت فشار که معتقدند Áبسیاری چیست؟<br />

خصوص این در شما نظر است،‏ ایران در کسبوکار‏ موانع است.‏<br />

مرکزی بانک وظیفه دنیا جای همه در پولی انضباط ایجاد بدون<br />

میشود،‏ خارج <strong>رکود</strong> <strong>از</strong> و <strong>رکود</strong> وارد دنیا جای همه در اقتصاد مرکزی<br />

بانک امروز اگر کند؛ تحمیل جامعه به را زیادی تورم اینکه افراد<br />

<strong>از</strong> برخی کند،‏ وارد اقتصاد به نقدینگی صورت به را خود منابع که<br />

کوتاهمدتی رشد با آن بلندمدت ضرر باید اما میشوند منتفع دسترسی<br />

منابع به که آنهایی میکنم فکر من شود.‏ مقایسه میگذارد،‏ سیاست<br />

مرکزی بانک که هستند روش این طرفداران اولین دارند،‏ کشور<br />

در کسبوکارها برخی که کنید دقت دهد.‏ انجام پولی انبساط تورم<br />

کنترل و کردهاند رشد تورمی اقتصاد شاخصهای مبنای بر ما سیاسی<br />

شرایط در که کنیم دقت باید آنهاست.‏ کردن زیان معنای به این<br />

و پولی انبساط سیاست ابعاد بتوانیم که نیستیم مطمئن ما کشور،‏ کنیم.‏<br />

کنترل میشود سر<strong>از</strong>یر کجا به اضافهشده نقدینگی و منابع که را نکردهایم<br />

طراحی بهخوبی را مکانیسم که وقتی تا دلیل،‏ همین به بزند.‏<br />

اقتصاد به آن منفعت <strong>از</strong> بیشتری ضرر است ممکن اقدام هرگونه آیا<br />

چیست آینده <strong>سال</strong> در کسبوکار‏ شرایط <strong>از</strong> شما Áپیشبینی داشت؟<br />

حوزه این در را بزرگی گشایشهای انتظار میتوان کسبوکار‏<br />

فضای در و 95 <strong>سال</strong> برای دولت اگر که میکنم تصور برای<br />

چه باشد،‏ جدی بروننگر درونزای اقتصاد کردن پیاده برای فضای<br />

اصالحات برخی به الجرم بروننگری،‏ برای چه و درونزایی هچ جنبه این <strong>از</strong> دولت نمیدانم که آنجا <strong>از</strong> اما داریم نی<strong>از</strong> کسبوکار‏ عمیق<br />

نگرانی باشم.‏ داشته پیشبینیای مورد این در نمیتوانم میکند،‏ که<br />

باشد زیاد آنقدر اقتصادی <strong>رکود</strong> <strong>از</strong> دولت نگرانی که است این من رشد<br />

بدانیم باید که حالی در ندارد،‏ آن <strong>از</strong> واجبتر کارهای کند تصور کمی<br />

بخواهم اگر نیست.‏ امکانپذیر اصالحات،‏ بدون بلندمدت پایدار نامی«‏<br />

‏»سیاستمداران نام که بگویم باید کنم تشویق را سیاستمداران انجام<br />

به قادر لحظهها این در که است مانده تاریخ در خاطر این به دنیا دست<br />

به بهسرعت نتایج که بدانیم باید البته بودهاند.‏ دشوار کارهای حرکت<br />

حال در که شویم مطمئن و کنیم شروع باید اما آمد نخواهد هستیم.‏<br />

درست مسیر در کردن 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر 38


مسکونی<br />

و آموزشی کاربری نوع دو هستند هم کنار یکسان کامال موقعیت با که زمینی دو برای اگر افزایش<br />

پتانسیل که دلیل این به میرود؛ باالتر دارد مسکونی کاربری که زمینی قیمت کنیم،‏ صادر میشود.‏<br />

ساخته زمین این روی که است مسکنی در بلکه نیست زمین در قیمت میکند<br />

تشریح را پسابرجام مسکن ب<strong>از</strong>ار ‏»آیندهنگر«‏ با گفتوگو در‏ ستاریان مسکن<br />

ب<strong>از</strong>ار راه در قیمتی جهش میشود<br />

نمایان نیز مسکن بخش در آینده <strong>سال</strong> نیمه <strong>از</strong> آن آثار تغییرکند پسابرجام در اقتصادی اوضاع اگر 8<br />

ارزیابی<br />

چگونه را مسکن ب<strong>از</strong>ار فعلی وضعیت ستاریان،‏ ‎Á‎جناب میکنید؟<br />

بر<br />

گروهی دارد؛ وجود مسکن درباره پنداشت دو فعلی شرایط در است،‏<br />

کشور اقتصاد جزئی فاکتورهای <strong>از</strong> یکی مسکن که عقیدهاند این چندانی<br />

تولید و خریدار و متقاضی اخیر <strong>سال</strong> سه دو،‏ در حداقل یا آمارهایی<br />

میکند.‏ سپری را عادی حالت یک و شده جزئی و نداشته مسکن<br />

به خانوار نسبت میگویند مثال میدهند ارائه حوزه این در هم و<br />

شدهایم خارج مسکن مشکالت دایره <strong>از</strong> ما یعنی این است.‏ 1.05 نسبت<br />

مسکونی واحدهای تعداد چراکه نمیکنیم تجربه را بحران دیگر پیدا<br />

میتوان یافته توسعه کشور یک در که آماری مانند خانوارها،‏ به معضلی<br />

دیگر مسکن که گفت میتوان نیز بهراحتی و شده مثبت کرد آن<br />

به هم من که دوم پنداشت اما نمیکند.‏ ایجاد ایران اقتصاد در و<br />

داریم باالیی کسری مسکن حوزه در ما که است این دارم اعتقاد با<br />

نمیتوانیم است حیاتی و زیستی کاالی یک مسکن که آنجا <strong>از</strong> ایران<br />

سیاسی اقتصاد کنیم.‏ نگاه آن به اقتصادی صرف نگرش یک نظر<br />

در زیستی کاالی یک بهعنوان <strong>از</strong> را مسکن که است این بیانگر درصد<br />

15 تا 10 بین باید مسکن باشد درست اول پنداشت اگر بگیریم.‏ دو<br />

یا یک با بتوانند افراد و دهد اختصاص خود به را خانوار سبد در مانند<br />

معضالتی نباید و کنند تامین را سرپناه اجاره روز،‏ در کار ساعت باید<br />

مردم نیست؛ اینگونه اما باشیم داشته کپرنشینی و حاشیهنشینی اختصاصدهند<br />

مسکن به را خود روزانه کار <strong>از</strong> ساعت 12 تا 8 دستمزد پیدا<br />

کاهش درصد 40 به کوچک شهرهای در میزان این شاید گرچه شیفت<br />

یک دستمزد درصد 100 <strong>از</strong> گاهی بزرگ شهرهای در اما کند میکند.‏<br />

عبور نیز کاری عرضه<br />

شده حل مشکل میگوید که را اول پنداشت شما ‎Á‎پس میکنید؟<br />

رد است شده متناسب تقاضا و است.‏<br />

مسکن معضل درگیر میانی،‏ دهکهای تا عمدتا جامعه بله،‏ هزار<br />

750 تا 700 ساالنه میگوید که ماست محاسبات دیگر،‏ نکته خانوار<br />

هزار 60 تا 50 تعداد این <strong>از</strong> که میشود تشکیل جدید خانوار میشوند.‏<br />

حذف جمعیتی هرم باالی <strong>از</strong> میر و مرگ عنوان تحت 21<br />

تا 20 به نزدیک فعلی شرایط در محاسبات،‏ طبق سو دیگر <strong>از</strong> واحدهای<br />

این استهالک ضریب پوشش برای که داریم مسکن میلیون هزار<br />

500 حدود باید ساالنه ‎40‎<strong>سال</strong>ه،‏ مفید عمر احتساب با مسکونی فضای<br />

ب<strong>از</strong>س<strong>از</strong>ی به نی<strong>از</strong> نسبت همین به شود.‏ ساخته مسکونی واحد <strong>سال</strong><br />

در میزان این اگر دارد.‏ وجود هم و...‏ اداری آموزشی،‏ بهداشتی،‏ با<br />

ما،‏ محاسبات طبق میماند.‏ باقی فعلی وضعیت ت<strong>از</strong>ه شود ساخته طبقات<br />

و تراکم با دوباره تخریب،‏ <strong>از</strong> پس که خانههایی گرفتن نظر در و<br />

فعلی وضعیت حفظ برای میشوند،‏ ساخته قبل به نسبت بیشتری یک<br />

باید ساالنه جامعه،‏ در مسکن تقاضای به پاسخگویی همچنین میزان<br />

این <strong>از</strong> هرچه و شود ساخته مسکونی واحد هزار 300 و میلیون 95<br />

<strong>سال</strong> در ایران مسکن ب<strong>از</strong>ار چشماند<strong>از</strong> نباشید<br />

رونق منتظر میرخدائی<br />

احمد و میبرد سر به عادی حالت در و است ایران اقتصاد <strong>از</strong> جزئی بخش یک مسکن که باورند این بر عدهای که<br />

آنجا <strong>از</strong> و دارد وجود کشور مسکن بخش در بزرگی کسری که استوارند پنداشت این بر دیگر عدهای براساس<br />

کرد.‏ نگاه آن به اقتصادی صرف نگرش یک با نمیتوان است،‏ حیاتی و زیستی کاالی یک مسکن تفکر<br />

اما دارد وجود ایرانی خانوارهای تناسب به مسکن و شده برطرف ایران در مسکن مشکل اول،‏ تفکر ب<strong>از</strong>ار<br />

در قیمتی جهش <strong>از</strong> هشدارگونه صورت به آینده برای و میشمارد مردود را موضوع این كلی به دوم افرادی<br />

دسته آن <strong>از</strong> دانشگاه،‏ استاد و مسکن اقتصاد کارشناس ستاریان،‏ بیتاهلل میدهد.‏ خبر مسکن تحقیقات<br />

نتایج و آمار با میشود آن بر ‏»آیندهنگر«‏ با گفتوگو در و است استوار دوم پنداشت بر که است دولتها<br />

چنانچه است معتقد دارد آتش بر دستی نیز س<strong>از</strong> و ساخت بخش در که او کند.‏ اثبات را مسئله این امید<br />

قیمتها تثبیت و ب<strong>از</strong>ار این قیمتی تعادل به میتوان برسد،‏ <strong>سال</strong> پنج به مسکن رونق دوره دهند اج<strong>از</strong>ه چهبسا<br />

و نیست مسکن قیمت هرباره جهش جز چیزی پیاپی <strong>رکود</strong> و رونق دورههای این نتیجه وگرنه داشت دلیل<br />

یافتن مسکن،‏ بخش در اولویت اینکه بر تاکید با ستاریان بکشد.‏ در<strong>از</strong>ا به <strong>سال</strong> دهها وضعیت این کشور<br />

اقتصادی ساختار در ایرادی <strong>از</strong> ناشی نیز را مسکن مافیای وجود فرض است،‏ آن رفع و نابسامانیها دادن<br />

تغییر و حرف و شعار به توسل بهجای میدهد پیشنهاد او مسکن.‏ خود در مسئلهای نه میکند عنوان ‏»آیندهنگر«‏<br />

با گفتوگو در ستاریان شود.‏ زده باال مسکن معضل رفع برای آستینها عمال مسکن،‏ تعریف كند.‏<br />

می پیشبینی قیمت افزایش با توام و پررونق <strong>سال</strong> نیمه <strong>از</strong> را 95 <strong>سال</strong> در مسکن وضعیت هیچ<br />

در ما حقیقت در است.‏ شده افزوده کسریها به شود تولید کمتر باید<br />

یا حاال کنیم تولید مسکونی واحد میزان این نتوانستهایم <strong>سال</strong>ی داریم.‏<br />

مسکن کسری که کنیم قبول باید یا بدانیم غلط را محاسبات آنها<br />

مشکل اما هستند مسکن نی<strong>از</strong>مند که هستند زیادی ‎Á‎افراد ب<strong>از</strong><br />

آیا ندارد را خانه خرید توان متقاضی وقتی است.‏ مالی ناتوانی 39 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر


راهبرد<br />

یک<br />

مسکن بزرگ<br />

سیاهچاله اقتصاد<br />

در که<br />

است کشور میشود<br />

باعث هریک<br />

به منابع فعالیتهای<br />

<strong>از</strong> که<br />

اقتصادی شود<br />

تزریق ناخودآگاه<br />

بخش<br />

<strong>از</strong> سر درآورد؛<br />

مسکن پول<br />

که میبینیم و<br />

کشاورزی به تزریق<br />

صنعت در<br />

اما میشود به<br />

عمال انتها سرمایهگذاری<br />

مسکن<br />

بخش در اختصاص<br />

مییابد<br />

است؟<br />

آن عرضه <strong>از</strong> بیش مسکن تقاضای بگوییم باید هم خرید<br />

پول که داریم مسکن برای مطلق تقاضای <strong>از</strong> بزرگی صف ما نی<strong>از</strong><br />

این دیگری فرمهای و شکلها به و نمیگذارند ب<strong>از</strong>ار بر اثری و ندارند وعده<br />

چند یا یک برای گرسنه انسان یک میکنند.‏ سرکوب یا مرتفع را خود<br />

نی<strong>از</strong> قیمتی هر به باید باالخره اما نخورد غذا و کند تحمل میتواند برای<br />

فرد میدهد.‏ روی هم مسکن بخش در اتفاق این کند.‏ تامین را این<br />

میخواهد شکلی هر به بعد اما میکند سرکوب را نی<strong>از</strong> این مدتی وقتی<br />

و میافتد اتفاق <strong>رکود</strong> دوره در نی<strong>از</strong> سرکوب این کند.‏ برآورده را نی<strong>از</strong> برآورده<br />

را مسکن به خود نی<strong>از</strong> شده جور هر که شد مصمم متقاضی مواجه<br />

قیمت افزایش و عرضه کمبود با ب<strong>از</strong>ار این کسری دلیل به کند اقتصاد<br />

در بزرگ سیاهچاله یک مسکن دوم،‏ پنداشت براساس میشویم.‏ اقتصادی<br />

فعالیتهای <strong>از</strong> هریک به منابع میشود باعث که است کشور پول<br />

که میبینیم درآورد.‏ مسکن بخش <strong>از</strong> سر ناخودآگاه شود تزریق که سرمایهگذاری<br />

به عمال انتها در اما میشود تزریق صنعت و کشاورزی به به<br />

کشور بانکداری سیستم حتی مییابد.‏ اختصاص مسکن بخش در یک<br />

مسکن چون میکند ساختمانس<strong>از</strong>ی بانکی،‏ فعالیت انجام جای میکند.‏<br />

جذب خود به باشد منابع هرچه و است اقتصاد در سیاهچاله وجود<br />

ساختمان صنعت در که هنگفتی سود دلیل به منابع ‎Á‎این حد<br />

این تا صنعت این اگر آیا میشوند،‏ جذب بخش این به دارد میشوند؟<br />

آن وارد منابع هم ب<strong>از</strong> نباشد سودده میدهد.‏<br />

سود حد این تا ب<strong>از</strong>ار این چرا که است همین در نکته این<br />

و اقتصادی سیاهچاله این باشد،‏ جامعه در نی<strong>از</strong>ی چنین وقتی تا و<br />

کرد حل را معضل این باید اول بود.‏ خواهد باقی هم بودن سودده حاکم<br />

آرامش تا رساند سربهسر نقطه به را مسکن تقاضای و عرضه کشاورزی<br />

اگر شود؛ تکرار میتواند دیگری حوزه هر در اتفاق این شود.‏ به<br />

صنعت اگر یا میآورند روی آن به همه باشد داشته را سودآوری این سود<br />

کسب دنبال به سرمایه اینکه برای همینطور.‏ برسد جایگاه این همین<br />

به دارد.‏ را حالت این مسکن بخش ایران،‏ در میشود.‏ راهی میکنید،‏<br />

نگاه کاالها قیمت ‎30‎<strong>سال</strong>ه شاخص به وقتی که است دلیل قابل<br />

رشد با و میانگین شاخص به نسبت نقطه باالترین در مسکن میرود.‏<br />

پیش کاالها دیگر به نسبت توجهی ساخت<br />

سود حاشیه افزایش معتقدند کارشناسان <strong>از</strong> ‎Á‎برخی مسکن<br />

قیمت در شدید قیمتی جهش نمیتواند مسکن تولید و قیمت<br />

رشد <strong>از</strong> ناشی بیشتر را حوزه این باالی سود و کند ایجاد دارند<br />

زمین در که رانتی و مسکن بورژو<strong>از</strong>ی به و میدانند زمین چیست؟<br />

شما نظر میدهند.‏ ارتباط ایجاد<br />

مسکن بورژو<strong>از</strong>ی چرا و میافتد اتفاق این چرا میپرسم من هم<br />

کنار یکسان کامال موقعیت با که زمینی دو برای اگر چرا میشود؟ زمین<br />

قیمت کنیم،‏ صادر مسکونی و آموزشی کاربری نوع دو هستند در<br />

پتانسیل که است این حقیقت میرود؟ باالتر مسکونی کاربری با میشود.‏<br />

ساخته زمین این روی که است مسکنی در بلکه نیست زمین میشود<br />

چطور دارد.‏ را قیمت افزایش این پتانسیل مسکن،‏ عنوان همراه<br />

به کالن سودهای میتواند و میکند پیدا را پتانسیل این مسکن یافت.‏<br />

قانعکنندهای پاسخ سواالت این برای باید بیاورد؟ که<br />

شب و است متناسب تقریبا ایران در خانوار و مسکن ‎Á‎تعداد گرچه<br />

میخوابند.‏ مسکن عنوان به سقفی زیر همه تقریبا میشود گفت<br />

میتوان اما نیست مناسب خانوادهها <strong>از</strong> برخی مسکن کیفیت مسکن<br />

ب<strong>از</strong>ار در تقاضا فشار چطور شرایط این در دارند.‏ خانه همه میشود؟<br />

ایجاد را<br />

مسکونی واحد تعریف اگر داریم.‏ مشخصی تعریف خانه <strong>از</strong> ما اتاق<br />

یک کسی اگر و میشود حل مشکل کل ظاهرا کنیم عوض مشکل<br />

و شود محسوب مسکن صاحب باشد داشته هم ‎9‎متری نیست.‏<br />

اینطور حقیقت در اما است شده حل مسکن تقاضای متقاضی<br />

دیگر هم ‎9‎متری اتاق یک داشتن با فرد این ‎Á‎خب،‏ نمیشود.‏<br />

محسوب مسکن چند<br />

زمانی است.‏ تغییر حال در همیشه مسکن و زندگی تعریف زندگی<br />

خانه یک در مشترک آشپرخانه و حمام و سرویس با خانوار هک فردی نیست.‏ اینطور جاها،‏ معدود در بهجز حاال اما میکردند میزند،‏<br />

دست کاری هر به شدن سیر برای باشد گرسنه روز چند کار<br />

به دارد توان در هرآنچه عاقبت در هم بدمسکن یا بیمسکن فرد بشر<br />

کند.‏ تهیه خود خانواده برای مناسبی نسبتا مسکن تا میگیرد را<br />

مسکن برای تعریف اگر دهد.‏ تغییر را خود شرایط میخواهد مدام داشت،‏<br />

نخواهیم را مسکن در سربهسری وضعیت بگیریم درنظر درست مسکن<br />

نیست.‏ اینطور شهر در اما بیفتد اتفاق این روستا در شاید نمیتوانیم<br />

تعریف تغییر با ما و است سرمایهای کاالی یک ایران در طبیعت<br />

بیابیم.‏ را علت و کنیم ریشهیابی باید بزنیم.‏ گول را خودمان رشد<br />

طوالنی زمانی دوره یک در که را کاالیی که است اینگونه بشر به<br />

است بوده باالتر کاالها شاخص میانگین به نسبت و داشته فزاینده نگاه<br />

کاالها تورم به وقتی مثال برمیگزیند.‏ سرمایهای کاالی عنوان کاالیی<br />

اما هستند هم به نزدیک ردیف یک در تقریبا کاالها همه کنیم ایستاده<br />

شاخص نقطه باالترین در همیشه زمان،‏ طول در مسکن مثل کاال<br />

این روی و میشوند متوجه را این مردم است.‏ نیامده پایین و است.‏<br />

داشته را ارزش باالترین همیشه چون میکنند سرمایهگذاری مسکن<br />

روی بودن سودده دلیل به مردم میگویید ‎Á‎شما قدرت<br />

صاحبان دارند اعتقاد برخی اما میکنند سرمایهگذاری همیشه<br />

سفتهب<strong>از</strong>ی و فساد با هستند حوزه این در که ثروتی و کسب<br />

برای اینها سر پشت هم مردم و میکنند گران را مسکن چیست؟<br />

دراینباره شما نظر میکنند.‏ سرمایهگذاری سود،‏ بگردیم<br />

متهمی دنبال فقط نمیتوانیم ما است.‏ فرافکنی اینها باید<br />

میافتد اتفاق فسادی اگر اقتصاد حوزه در کنیم.‏ محکومش که باید<br />

نیست،‏ مقصر فاسد فقط کرد.‏ پیدا اقتصاد خود در را آن ریشه فساد<br />

که دارد ایراد اقتصاد در جایی حتما کنیم.‏ پیدا را ریشه و علت وگرنه<br />

گرفته شکل فساد بوده،‏ فسادخیز ما اقتصاد چون برمیخیزد.‏ کشور<br />

فالن آدمهای گفت نمیتوان و هستند هم به شبیه انسانها شکل<br />

در ایراد هستند.‏ فاسد کشور فالن آدمهای ولی نیستند فاسد مسکن<br />

حوزه مافیای عدهای بگوییم ما حاال ماست.‏ اقتصاد ساختار و میتوان<br />

شعار حد در را حرفها این میبرند؛ باال را مسکن و هستند ریشه<br />

<strong>از</strong> مخدر مواد نمیکند.‏ حل را مشکلی عمل در اما کرد قبول است.‏<br />

خالفکار همیشه هم مخدر مواد مافیای همین برای دارد ایراد مواد<br />

این بلکه نیست مشکلدار مافیا حضور دلیل به مخدر مواد یعنی کاال<br />

هر نیستند؛ اینطور دیگر کاالهای یا مسکن دارد.‏ مشکل ریشه <strong>از</strong> کرد.‏<br />

اکتفا مافیا زدن به نباید فقط میکند پیدا مافیا اگر موضوعی یا حتی<br />

عبارتی به برود.‏ بین <strong>از</strong> هم مافیا تا کنیم حل را اصلی مشکل باید مطرح<br />

سوال این باشد،‏ درست هم مسکن مافیای حضور فرضیه اگر باشد؟<br />

داشته مافیا که شده دچار وضعی به چرا مسکن که میشود صنعتگران<br />

میکنند،‏ تاسیس ساختمانی شرکتهای ما بانکهای و کشاورزان میپرد<strong>از</strong>ند.‏ س<strong>از</strong> و ساخت به و میکنند رها را تولید ما مشغولاند؛<br />

س<strong>از</strong> و ساخت به هم ما پزشکان همینطور.‏ هم ما دامداران 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر 40


و<br />

علت باید نیست،‏ مقصر فاسد فقط کرد.‏ پیدا اقتصاد خود در را آن ریشه باید میافتد اتفاق فسادی اگر اقتصاد حوزه در گرفته<br />

شکل فساد بوده،‏ فسادخیز ما اقتصاد چون برمیخیزد.‏ فساد که دارد ایراد اقتصاد در جایی حتما کنیم.‏ پیدا را ریشه نیستند.‏<br />

فاسد کشور فالن آدمهای گفت نمیتوان و هستند هم به شبیه انسانها وگرنه تا<br />

و است مسکن خود در علت بدانیم.‏ خالفکار را اینها همه نمیتوانیم نمیشود.‏<br />

حاصل تفاوتی نکنیم حل و نبینیم را علت این روالی<br />

چه آینده <strong>سال</strong> در مسکن ب<strong>از</strong>ار گفتید،‏ که شرایطی به توجه با بود؟<br />

امیدوار آن معضالت حل به میتوان آیا و داشت خواهد جامع<br />

اطالعات برخی هستیم مجبور همیشه آینده،‏ محاسبه برای گذشته<br />

به نسبت پسابرجام دوران در اوضاع دهیم.‏ قرار هم کنار را آزاد<br />

دولت داراییهای <strong>از</strong> بخشی سو یک <strong>از</strong> است؛ یافته تغییر قطعا سو<br />

دیگر <strong>از</strong> بپرد<strong>از</strong>د،‏ را خود بدهیهای <strong>از</strong> قسمتی بتواند شاید و شده است<br />

قرار و میشود بسته خارجی سرمایهگذاریهای برای قراردادهایی اتفاقات<br />

این اینکه فرض با شود.‏ هزینه و بیاید کشور به مسیر این <strong>از</strong> پولی نیز<br />

مسکن بخش در ماهه دو یکی،‏ تاخیر یک با را آن تاثیرات بیفتد جاذب<br />

نهایتا دارد که خصوصیتی با مسکن بخش یعنی دید.‏ خواهیم هب سرمایهگذاریها این اغلب و بود خواهد سرمایهگذاریها این اکثر چنین<br />

اگر میشود.‏ متمرکز مسکن بخش در و ریال به تبدیل نحوی <strong>سال</strong><br />

دوم نیمه اوایل تقریبا بیفتد،‏ کشور ساختمان صنعت در اتفاقی و تولید افزایش سرمایهگذاری،‏ بهبود معامالت،‏ رونق بهتدریج آینده بود.‏<br />

خواهیم شاهد را قیمت افزایش البته باید<br />

زمانی چه مسکن بخش به رونق ب<strong>از</strong>گشت صورت ‎Á‎در باشیم؟<br />

قیمت کاهش یا و شدن متعادل منتظر پیدا<br />

افزایش بهشدت قیمتها مسکن ب<strong>از</strong>ار به رونق ب<strong>از</strong>گشت با را<br />

رونق دوره بتوانیم که بود خواهد زمانی قیمت کاهش میکند.‏ تولید<br />

افزایش سرمایهگذاری،‏ رونق،‏ امر ابتدای در کنیم.‏ طوالنیمدت افزایش<br />

و رونق این اگر امر انتهای در اما هستند هم با قیمت افزایش و پنجم،‏<br />

<strong>سال</strong> انتهای در کند پیدا ادامه پنج<strong>سال</strong>ه دوره یک برای تولید هم<br />

سرمایه گردش و میشود انجام تولید داریم،‏ رونق اینکه وجود با و<br />

قدرت چنین باید دولت بود.‏ خواهیم قیمت ثبات شاهد هست،‏ اگر<br />

اما بدهد ادامه <strong>سال</strong> پنج را رونق این که باشد داشته پتانسیلی بگیرد<br />

را مسکن قیمت جلو <strong>رکود</strong> ابزار با بخواهد دوباره که بیفتد اتفاقی باشیم.‏<br />

شاهد را مقطعی قیمتی جهشهای این دیگر <strong>سال</strong> دهها تا شاید سمت<br />

به مسکن ب<strong>از</strong>ار سه<strong>سال</strong>ه دو،‏ رونق دورههای در ‎Á‎چرا هب رسیدن مدتزمان که نیست آنگونه تولید و نمیرود تعادل کند؟<br />

کم را تعادل نقطه دولتها<br />

و است خصوصی بخش ید در ساختمان صنعت سو یک <strong>از</strong> سو<br />

دیگر <strong>از</strong> و بگیرند اختیار در را آن <strong>از</strong> چندانی بخش نمیتوانند مورد<br />

زیرساختهای و انبوه مسکن ساخت کفاف داخلی نقدینگی بخش<br />

به خارجی سرمایه ورود محدودیت باید نمیدهد.‏ را آن نی<strong>از</strong> با<br />

که دارد شرایطی خارجی سرمایهگذاری شود.‏ برداشته ساختمان بهراحتی<br />

بگذارد.‏ خریدار برای نیز ویژهای تسهیالت میتواند خود ورود ما<br />

اما بفروشد مسکن بهره بدون خود،‏ مالی امکانات طریق <strong>از</strong> میتواند بکنیم.‏<br />

را کار این نمیتوانیم صنعت<br />

<strong>از</strong> دردی میتواند ایران به خارجی بانکهای ورود ‎Á‎آیا کند؟<br />

دوا ساختمان ورود<br />

با نمیدانند ما اقتصادی سیاستگذاران میکنم فکر من آنها<br />

ورود مانع نمیدانند چون و میافتد اتفاقی چه خارجی بانکهای ورود<br />

<strong>از</strong> و شوند جهانی ب<strong>از</strong>ار وارد اینکه جای به حقیقت در میشوند.‏ در<br />

فعالیت و جهانی ب<strong>از</strong>ار در حضور <strong>از</strong> کنند،‏ استقبال خارجی سرمایه اتفاقی<br />

چه خارجی بانکهای ورود با نمیدانند دارند.‏ وحشت هم آن باعث<br />

دارد وجود آنها برای که تاریکی نقاط این میافتد؛ ریال برای وگرنه<br />

کنیم ب<strong>از</strong> خارجی بانکهای ورود برای را فضا نتوانیم ما شده هیچوقت<br />

اما بوده مطرح خارجی بانکهای ورود بحث که <strong>سال</strong>هاست تقریبا<br />

شوند،‏ ایران وارد خارجی بانکهای اگر است.‏ نیفتاده اتفاق این دهند؛<br />

ادامه خود فعلی فعالیت به نمیتوانند دیگر کشور بانکهای کردن<br />

ایفا بهجز بانکها‏ و است ناکارآمد بهشدت ما بانکی سیستم سیستم<br />

این در ندارند.‏ بانکی تعامالت نوع هیچ پول،‏ صندوق نقش توسعه<br />

ضد ما بانکی قوانین تمام زد،‏ توسعه <strong>از</strong> حرفی نمیتوان بانکی فعالیت<br />

دنبال و میشوند بنگاهداری وارد ما بانکهای که همین است.‏ گیرشان<br />

چیزی بانکداری در که معناست این به هستند اقتصادی انجام<br />

برای دیگر شوید خارجی بانک یک شعبه وارد اگر نمیآید.‏ نی<strong>از</strong><br />

آن مدیره هیئت و مدیرعامل و رئیس تاییدیه شما درخواست مدیره<br />

هیئت مصوبات با تصمیمگیری برای آنها شعب نیست.اختیارات است.‏<br />

توسعهای قوانین بهشدت آنها قوانین میکند.‏ برابری ما بانکهای ایآ شوند ایران وارد توسعهای قوانین این با بانکها‏ این ‎Á‎اگر میشود؟<br />

ایجاد ساختمان صنعت برای گشایشی تقریبا<br />

کنند وارد پول و بیابند را خودشان قوانین با فعالیت اج<strong>از</strong>ه اگر حوزههای<br />

دیگر در بلکه ساختمان صنعت در نهتنها ما،‏ مشکالت بیشتر شد.‏<br />

خواهد حل نیز اقتصادی طرح<br />

عنوان با قسطی فروش طرح یک ام<strong>سال</strong> ‎Á‎انبوهس<strong>از</strong>ان بانک<br />

یک همکاری با بود قرار که بودند داده ارائه اقساطی فروش داشتند<br />

انتظار که آنگونه طرح این چرا شما نظر به شود.‏ اجرا نشد؟<br />

اجرایی البته<br />

که بود پیشفروش نوعی بیشتر گفتند.‏ بد را اسمش نظرم به جوامع<br />

وقتی است.‏ مدرن بانک یک مشارکت نی<strong>از</strong>مند آن،‏ درست اجرای سپرده<br />

بانکها‏ به اعتبار توزیع مسئولیت دنیا،‏ همهجای در شدند،‏ مدرن باعث<br />

هم مسئله همین نشدهاند.‏ حوزه این وارد اصال ما بانکهای اما شد بخواهد<br />

کسی اگر ایران در باشیم.‏ نداشته انبوهس<strong>از</strong> اصال ایران در ما شده مستقیما<br />

که نمیشناسد را نفر هزار دو بس<strong>از</strong>د،‏ مسکونی واحد هزار دو مثال کند.‏<br />

اجرا را پروژه آنها پیشپرداخت کمک به و بفروشد آنها به را واحدها بخرند<br />

شما <strong>از</strong> را سند بدون و ساختهنشده ساختمان اعتباری چه به مردم و<br />

مالی موسسه و بانک یک معضل این حل برای دنیا در بدهند؟ پول و میشود<br />

باعث همین میفروشد.‏ را واحدها و میشود واسطه اعتباری واحد<br />

یک دنیا سوی آن در پروژه،‏ صاحب دیدن بدون بتواند مشتری نمیشوند.‏<br />

کار این وارد سود بدون موسسات این البته بخرد.‏ را مسکونی اندک<br />

کارمزدی با بخواهد و شود ما انبوهس<strong>از</strong>ان طرح وارد بانک یک اگر بهموقع<br />

پرداخت و ساختمان تحویل و شود واسطه فروشنده و خریدار بین انصراف<br />

و میشود خسته نرسیده <strong>سال</strong> یک به کند تضمین را اقساط که<br />

کارمزدی درصد دو یکی،‏ و نمیبرد بابت این <strong>از</strong> منفعتی چراکه میدهد عملکرد<br />

خارجی بانکهای اما نمیدهد پوشش را هزینههایش میگیرد وارد<br />

بدون گاه و میشوند پروژه یک مراحل همه وارد آنها دارند؛ متفاوتی کارهای<br />

واحدها،‏ فروش <strong>از</strong> حاصل پول همان با بلکه جدید منابع کردن تسهیالت<br />

آنها به و میدهند انجام را پروژه دستاندرکاران تمام مالی وارد<br />

بانکی اگر میگیرند.‏ متعدد کارمزدهای نهایت در و میکنند پرداخت خواهد<br />

زیان قطع طور به باشد نداشته حاشیهای درآمد و شود طرحها این همه<br />

تا دربیاید ما بانکهای برای قانونی شکل به باید کار و س<strong>از</strong> این کرد.‏ هیچکدام<br />

آنوقت کنند.‏ مشارکت طرحها این در بتوانند ما بانکهای ترجیح<br />

و نمیشوند س<strong>از</strong> و ساخت وارد مستقیما خودشان بانکها،‏ <strong>از</strong> کارمزدهای<br />

دریافت با پروژه،‏ یک جوانب همه مالی تامین با میدهند جمله<br />

<strong>از</strong> مختلف حوزههای مشکالت <strong>از</strong> بسیاری و کنند سود متعدد شد.‏<br />

خواهد حل زیادی حد تا مسکن ب<strong>از</strong>ار مشکل قیمت<br />

کاهش زمانی<br />

مسکن میدهد<br />

رخ بتوانیم<br />

که را<br />

رونق دوره طوالنیمدت<br />

باید<br />

دولت کنیم.‏ و<br />

قدرت چنین داشته<br />

پتانسیلی رونق<br />

این که باشد ادامه<br />

<strong>سال</strong> پنج را وگرنه<br />

بدهد بخواهد<br />

چنانچه جلو<br />

<strong>رکود</strong> ابزار با را<br />

مسکن قیمت تا<br />

شاید بگیرد دیگر<br />

<strong>سال</strong> دهها جهشهای<br />

هم را<br />

مقطعی قیمتی باشیم<br />

شاهد 41 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر


راهبرد<br />

کرد<br />

عنوان آیندهنگر با گفتوگو در خیرخواهان جعفر ارز<br />

نرخ تعیین دوباره شدن پوپولیستی خطر رفتار<br />

دولت که دارد وجود هراس این میشویم نزدیک جمهوری ریاست انتخابات به آینده <strong>سال</strong> اینکه به توجه با گیرد<br />

پیش در ارز نرخ خصوص در پوپولیستی ارزیابی<br />

چگونه گذشته <strong>سال</strong> چند اتفاقات به توجه با را ما ارز Áب<strong>از</strong>ار میکنید؟<br />

رفتارهای<br />

گرفتار دهم و نهم دولت <strong>سال</strong>های در ارزی سیاست و ارز نرخ این<br />

سیاستهای به توجه با و ب<strong>از</strong>ارها سایر مثل هم ب<strong>از</strong>ار این بود.‏ پوپولیستی 1390<br />

<strong>سال</strong>های در تا شد منجر که بود شده شدید پوپولیسم دچار دولت،‏ در<br />

ارز نرخ شدن برابر سه و شدید شوک و ارزی بحران وقوع شاهد 1391 و احمدینژاد<br />

دولت در که دارد زیادی انواع پوپولیسم باشیم.‏ کوتاهی فاصله شیوه<br />

این در که سیاسی«‏ ‏»پوپولیسم مثال برای کردیم.‏ تجربه را آنها همه اتکا<br />

بدون و مستقیماً‏ را خودشان تا میکنند سعی کشور جمهور روسای ایدئولوژیهای<br />

یا نسبدار و اصل سیاسی احزاب مثل واسط نهادهای به رفتار<br />

به هم اقتصادی«‏ ‏»پوپولیسم متصلکنند.‏ مردم به مشخص و روشن درآمدها<br />

سقف <strong>از</strong> بیش کشور منابع کردن هزینه در دولت غیرمسئوالنه که<br />

میشود گفته اقتصاد بنیه و توان <strong>از</strong> بیش دادنهای وعده و قول به یا پوپولیسم<br />

البته است.‏ انبوه نیمهتمام طرحهای گذاشتن برجای آن نتیجه ‏»پوپولیسم<br />

آن اولین که کرد تقسیم دسته دو به میتوان نیز را اقتصادی دولت<br />

درآمدهای <strong>از</strong> بیش دولت تشکیالت آن،‏ اساس بر که است بودجهای«‏ کنند<br />

استخدام انسانی نیروی نی<strong>از</strong> <strong>از</strong> بیش دولتی دستگاههای یا کند خرج هم<br />

آن دیگر نوع میشود.‏ بودجه کسری و دولت شدید بدهی باعث که و<br />

داخلی تورم مهار برای دولت که معنا این به است ارز«‏ نرخ ‏»پوپولیسم و<br />

داخلی پول تقویت شکل به ارز نرخ اهرم <strong>از</strong> مصرفکنندگان رضایت ایجاد رشد<br />

احمدینژاد دولت <strong>سال</strong>های در اما میکند.‏ استفاده ارزها سایر تضعیف موضوعاتی<br />

و مهر مسکن طرح اجرای و نفتی باالی درآمد تورم،‏ و نقدینگی سرخوش<br />

را همه <strong>سال</strong> چند مدت به که آورد بهوجود اوضاعی دست،‏ این <strong>از</strong> است<br />

هلندی بیماری همان که را آن بعدی گرفتاریهای و سردردها اما کرد کردیم.‏<br />

تجربه بعد به 1390 <strong>سال</strong> <strong>از</strong> قبل،‏<br />

دولت دو در ما اقتصادی شاخصهای <strong>از</strong> بسیاری که Áگفتید شاخصههایی<br />

چه شما نظر به شد،‏ پوپولیستی و سیاسی رفتارهای درگیر چنین<br />

شکلگیری اج<strong>از</strong>ه که دارد وجود ما کشور در یا ما اقتصاد در مقابله<br />

برای مرکزی بانک نقش ب<strong>از</strong>ار در میدهد؟ کشور در را رفتارهایی چیست؟<br />

وضعیت،‏ این با به<br />

شدن نزدیک با معموالً‏ دولتها عملکرد بر پوپولیستی رفتارهای غلبه و<br />

سیاسی رفتارهای غلبه شاهد مدت،‏ این طی و میشود تشدید انتخابات قبل<br />

ایران در دولتها که طوری به هستیم دولت تصمیمات بر پوپولیستی به<br />

ارز ریختن با بتوانند اگر ؛ نمیدهند را ارز نرخ افزایش اج<strong>از</strong>ه انتخابات <strong>از</strong> ارزی<br />

هم اگر اما دارند نگه پایین را ارز قیمت تا میکنند را کار این ب<strong>از</strong>ار و<br />

آزاد ب<strong>از</strong>ار در ارز نرخ اعالم کردن ممنوع پلیسی،‏ رفتارهای با باشند نداشته این<br />

ارز،‏ ب<strong>از</strong>ار در اخالل ایجاد و مستقیم دخالتهای سایر و صرافیها بستن برگشته<br />

ارز نرخ سیکل انتخابات <strong>از</strong> پس ترتیب این به میدهند.‏ نجام را کار کردن<br />

اتالف و دستکاریها نوع این بود.‏ خواهیم ارز نرخ باالرفتن شاهد و را<br />

جو که هستند صادرات و تولید به یکباره شوکهای همان ارزی،‏ ذخایر مسئوالن<br />

همه که هستند مباحثی همان و میکنند نامطمئن تجارت برای کردن<br />

پیشه با اما میشوند مدافعشان دادن شعار و سخنرانی هنگام در کشور<br />

صادرکننده و داخلی تولیدکننده به پوپولیستی سیاستهای چنین ایستادگی<br />

و جلوگیری نیز مرکزی بانک نقش ارز،‏ ب<strong>از</strong>ار در میزنند.‏ ضربه ناامنکننده<br />

و بیارزش ظاهری مانورهای و نمایشی حرکات این برابر در دولت<br />

به آن وابستگی و مرکزی بانک نداشتن استقالل حالت در اما فضاست باعث<br />

مرکزی بانک خود و ناممکن نقش این اجرای آن،‏ سیاستهای و میشود.‏<br />

ب<strong>از</strong>ار و فضا برهمریختگی کردن<br />

تکنرخی چیست؟ ارز ب<strong>از</strong>ار برای درست سیاست شما نظر Á<strong>از</strong> است؟<br />

مفید ما اقتصاد برای سیاست کدام و ارز؟ قیمت بودن شناور یا آن توسعه<br />

استراتژی که کرد مطرح اینگونه و کلیتر را شما پرسش میشود میان<br />

این در و برسیم اقتصادی باالی رشد به تا باشد چگونه باید کشور ملی باید<br />

سریع رشد به رسیدن برای باشد؟ داشته نقشی چه باید ارزی سیاست مثال<br />

گرفت.‏ کار به را مهمی ابزارهای و سیاستها و داد انجام زیادی کارهای پیشرفت<br />

نوین،‏ مهارتهای کسب و آموزش به باید اقتصاد عرضه طرف در طرف<br />

در و شود توجه زیرساختها توسعه و دانشبنیان اقتصاد و فناوری کنیم.‏<br />

مدیریت بهخوبی را کالن اقتصاد متغیرهای باید نیز اقتصاد تقاضای داشته<br />

نگه پایین تورم تا متو<strong>از</strong>ن بودجه داشتن و مالی دقیق انضباط مثال نرخ<br />

اینکه مهمتر همه <strong>از</strong> و شود تعیین نیز متوسطی و میانه بهره نرخ شود،‏ نرخ<br />

مالی،‏ انضباط یعنی تقاضا طرف متغیر سه این بین در باشد.‏ رقابتی ارز،‏ است.‏<br />

ارز نرخ متغیر استراتژیکتر،‏ و مهمتر همه <strong>از</strong> من نظر به ارز نرخ و بهره 9<br />

95<br />

<strong>سال</strong> در جامعه چشماند<strong>از</strong> است<br />

راه در بزرگی تحوالت موسیپور<br />

مریم مهمترین<br />

<strong>از</strong> یکی که است <strong>سال</strong>ی چند آن تعیین و ارز نرخ طی<br />

ارزی بحران وقوع است.‏ شده کشورمان اقتصادی چالشهای <strong>از</strong><br />

بسیاری تعیین حاال و کرد چندنرخی را ارز 91، و 90 <strong>سال</strong>های است.‏<br />

ممکن ارز نرخ <strong>از</strong> گمانهزنی و پیشبینی با تنها وضعیتها خصوص<br />

در زیاد وعدههای دادن وجود با ی<strong>از</strong>دهم دولت همچنین حوزه<br />

این در جدی گامی نتوانسته هنوز ارز،‏ کردن تکنرخی فردوسی<br />

دانشگاه استاد و اقتصاددان خیرخواهان جعفر اما بردارد.‏ سیاستهای<br />

اجرای <strong>از</strong> ناشی را ارز ب<strong>از</strong>ار فعلی وضعیت مشهد،‏ یافتن<br />

ادامه به نسبت و میداند قبل دولت پوپولیستی بهشدت انتخابات<br />

به شدن نزدیک به توجه با آینده،‏ <strong>سال</strong> در روند این زرا کردن تکنرخی خصوص در دولت وعدههای مورد در وی میدهد.‏ دوباره هشداری ریاستجمهوری،‏ هک نمیآید بدشان باشند نداشته قانونی الزامی اگر که میشود احساس گونه این متاسفانه میگوید:‏ نیز میخوانید.‏<br />

زیر در را وی با ‏»آیندهنگر«‏ گفتوگوی مشروح نیفتد.‏ اتفاق زودیها این به ارز شدن تکنرخی رفتارهای<br />

غلبه بر<br />

پوپولیستی دولتها<br />

عملکرد نزدیک<br />

با معموالً‏ انتخابات<br />

به شدن میشود<br />

تشدید که<br />

طوری به ایران<br />

در دولتها انتخابات<br />

<strong>از</strong> قبل افزایش<br />

اج<strong>از</strong>ه را<br />

ارز نرخ نمیدهند<br />

1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر 42


مانورهای<br />

و نمایشی حرکات این برابر در ایستادگی و جلوگیری مرکزی بانک نقش ارز،‏ ب<strong>از</strong>ار در نقش<br />

این اجرای مرکزی بانک نداشتن استقالل حالت در اما فضاست ناامنکننده و بیارزش ظاهری میشود.‏<br />

ب<strong>از</strong>ار و فضا برهمریختگی باعث مرکزی بانک خود و ناممکن چند<br />

در ما دارد.‏ وجود اقتصادی توسعه و ارز نرخ بین روشنی رابطه چون میگفتیم<br />

و گذاشتیم انگشت گندم روی غلط یا درست به گذشته دهه میدهیم<br />

جایزه تولیدکنندگانش به اینقدر و است استراتژیک کاالیی گندم که<br />

ارز نرخ درباره اما میکنیم برگزار جشنواره و میکنیم حمایت و تشویق و کار<br />

و نداریم را الزم کارشناسی نیروی است اقتصادی متغیر استراتژیکترین بانکی<br />

کارشناس یک حتی که گذشته دولت در و نمیدهیم انجام مطالعاتی نرخ<br />

چرا نشد.‏ انجام کارها این شد،‏ منصوب مرکزی بانک سکاندار عنوان به صادرات<br />

جهت و میزان بر نهتنها ارز نرخ چون است؟ مهم بسیار بسیار ارز و<br />

مصرف مردم،‏ دستمزد و حقوق بر بلکه میگذارد تاثیر کشور واردات و فهمانید<br />

مردم به باید یعنی میگذارد.‏ تاثیر هم سرمایهگذاری و پساند<strong>از</strong> برای<br />

و دارد بستگی کشور صادرات توسعه به آنها رفاهی وضعیت بهبود که باشیم.‏<br />

داشته رقابتی ارز نرخ باید هم صادرات تشویق تجربه<br />

و مثال یا بدهید توضیح بیشتر باره این در است Áممکن جهانیبیاورید؟<br />

که<br />

‏»آیندهنگر«‏ خوانندگان خدمت روشن مقایسه و مثال یک اتفاقا بله،‏ و<br />

آسیا شرق منطقه دو میکنم.‏ عرض هستند اقتصادی فعاالن <strong>از</strong> همگی ملی<br />

پول یعنی برد باال را خود ارز نرخ اولی بگیرید.‏ نظر در را التین امریکای در<br />

را یوان که بود زیادی <strong>سال</strong>های چین مثال کرد.‏ تضعیف دالر برابر در را شود<br />

تقویت باید یوان که میآورد فشار مرتب امریکا و کرد تضعیف دالر برابر معاوضه<br />

یوان کمتری تعداد با میشد معاوضه یوان 8 با که دالر هر مثال و به<br />

توانستند ترتیب این به و نمیرفتند بار زیر چین سیاسی مقامات اما شود خود<br />

صادرات با را جهانی ب<strong>از</strong>ارهای و یابند دست درصدی 10 اقتصادی رشد داریم<br />

را آفریقا حتی و التین امریکای آنها،‏ مقابل نقطه در اما کنند.‏ تسخیر انجامشده<br />

مطالعات کردند.‏ تقویت ارزها سایر برابر در را خود پول واحد که دهههای<br />

در مکزیک و برزیل آرژانتین،‏ مثل کشورهایی اگر میدهد نشان بودند<br />

برگزیده را آسیا شرق کشورهای ارز نرخ معیارهای 2000 تا 1970 قاطعیت<br />

با درنتیجه بود.‏ باالتر درصد 2 حدود آنها ساالنه رشد نرخ میانگین آن<br />

حفظ و واقعی ارز نرخ ارزش کاهش تجاری،‏ آزادس<strong>از</strong>ی کرد ادعا میتوان بهبود<br />

را ایران اقتصادی رشد عملکرد میتواند بلندمدت و باثبات سطحی در بهتر<br />

یا تقویتشده ارز نرخ داشتن به نی<strong>از</strong> ما کشور پس بدهد.‏ چشمگیری برسد.‏<br />

سریعتری اقتصادی رشد به تا دارد ‏»رقابتی«‏ ارز نرخ بگوییم است مجبور<br />

را اقتصادی بنگاههای که بود خواهد رقابتی صورتی در ارز نرخ این برخی<br />

که دیگر راه یک کند.‏ جهان دسترس در فناوری بهترین <strong>از</strong> استفاده به عوارض<br />

میدهند ترجیح التین امریکای کشورهای همین <strong>از</strong>جمله کشورها موفق<br />

معموال سیاست این است.‏ صادرات به دادن یارانه و واردات بر بستن فساد<br />

و تبعیض به نا<strong>سال</strong>م،‏ اداری محیط و غیرشفاف فضای وجود با و نبوده صنعت<br />

توسعه و هلندی بیماری <strong>از</strong> جلوگیری راه تنها که گفت باید میانجامد.‏ صادراتمحور<br />

تولیدات سمت به حرکت و ارز نرخ افزایش اشتغال،‏ ایجاد و نمیشود<br />

محدود داخلی تقاضای به تنها تقاضا رقابتی،‏ ارز نرخ داشتن با است.‏ استراتژیک<br />

متغیری واقعا صادرات مییابد.‏ گسترش جهانی تقاضای به بلکه به<br />

تشویق بر عالوه چون باشیم داشته رقابتی ارز نرخ که شرطی به است تقاضای<br />

<strong>از</strong> ناشی خالی ظرفیت و بیکاری مشکل حل باعث سرمایهگذاری استراتژی<br />

تنها صادراتمحور،‏ رشد جهانیشدن،‏ عصر در میشود.‏ هم ناکافی مزیت<br />

<strong>از</strong> که شرایطی در هم آن است توسعه حال در ایران برای منطقی رشد<br />

که استدالل این هستیم.‏ برخوردار ارزان نسبتا تحصیلکرده کار نیروی باعث<br />

صادرات چون بیمعناست نیست س<strong>از</strong>گار درآمد توزیع با صادراتمحور مقامات<br />

برخالف میشود.‏ داخلی مصرف و دستمزد نرخ اشتغال،‏ افزایش <strong>سال</strong><br />

بودجه محدوده <strong>از</strong> نگاهشان فقط همیشه معموال متاسفانه که سیاسی حداقل<br />

که خوشحالم بسیار واقعا من نمیرود جلوتر بعد ماه سه دو و آینده حساس<br />

ارز نرخ موضوع به نسبت حد این تا تهران،‏ ب<strong>از</strong>رگانی اتاق رئیس آنها<br />

تا میدهند هشدار دراینباره مجریه قوه مسئوالن به مرتب و هستند کلیت<br />

با مناسب و رقابتی سطحی در ارز نرخ و آیند بیرون غفلت خواب <strong>از</strong> شود.‏<br />

تعیین کشور بلندمدت توسعه و اقتصاد نظر<br />

به كند،‏ می تاکید ارز کردن تکنرخی بر که است مدتی Áدولت به<br />

چیست؟ ارز کردن تکنرخی برای مرکزی بانک مانع مهمترین شما بخش<br />

فعاالن سردرگمی موجب حدودی تا فعلی وضعیت میرسد نظر است.‏<br />

شده تجارت تکنرخی<br />

وعده همگی گذشته <strong>سال</strong> یک در دولت اقتصادی مسئوالن میاند<strong>از</strong>ند<br />

تعویق به مرتب را آن یافتن تحقق زمان اما میدهند را ارز شدن ابتدای<br />

را کار این انجام زمان جدیدترین مرکزی بانک قائممقام البته که اگر<br />

که میشود احساس گونه این متاسفانه است.‏ کرده اعالم 1395 تابستان نمیآید<br />

بدشان باشند نداشته قانونی الزامی و نشود وارد آنها بر جدی فشار میدانید<br />

که همانطور نیفتد.‏ اتفاق زودیها این به ارز شدن تکنرخی به<br />

تصمیم هنگام خارجی سرمایهگذار هر که کالن اقتصاد متغیر نخستین نرخ<br />

نوسانات و ارزی سیاست میکند نگاه آن به کشور یک در سرمایهگذاری نابسامان<br />

اوضاع <strong>از</strong> نشانهای ارز،‏ بودن دونرخی یعنی است.‏ کشور آن در ارز میرود<br />

انتظار میدهد.‏ فراری را خارجی سرمایهدار که است کشور اقتصادی داشته<br />

ثبات ده<strong>سال</strong>ه دوره یک برای که رقابتی ارز نرخ به زودتر هرچه که و<br />

بهتدریج را تورم نرخ بتوانیم باید همه <strong>از</strong> اول منظور بدین برسیم.‏ باشد،‏ شود.‏<br />

حاکم کشور در قیمتی ثبات تا برسانیم درصد 5 زیر به همیشه برای نفت<br />

رانت جداکردن ارزی،‏ مناسب سیاست یک اجرای برای دیگر مهم شرط کنار<br />

در آتی مجلس که است نفت به دولت اعتیاد ترک و دولت بودجه <strong>از</strong> مهمترین<br />

من نظر به که چرا دهد انجام باید مرکزی بانک به استقالل اعطای و مرکزی بانک نبودن مستقل میشود،‏ ارز شدن تکنرخی مانع که عاملی و دارایی و اقتصاد وزارت مانند تصمیمگیر مراجع سایر سیاسی دخالتهای به<br />

را رقابتی ارز نرخ تعیین اج<strong>از</strong>ه که است برنامهریزی و مدیریت س<strong>از</strong>مان نمیدهند.‏<br />

مرکزی بانک برخی<br />

شدن آزاد و تحریمها رفع با که منتظرند مردم <strong>از</strong> Áبسیاری داشته<br />

زیادی کاهش هم دالر قیمت کشورها سایر در ایران ارزی منابع چیست؟<br />

خصوص این در شما نظر باشد،‏ برود.‏<br />

آن بار زیر نباید بههیچوجه دولت و است اشتباه فکری چنین قطعا اسمی<br />

ارز نرخ ماندن ثابت به توجه با کنیم نگاه مسئله به واقعی طور به اگر است<br />

واقعی ارز نرخ این گذشته،‏ <strong>سال</strong> چند در دورقمی تورم‏ نرخ داشتن و کاهش<br />

نصف حتی یا یکسوم به نزدیک که باشد ما قضاوت مالک باید که کشور<br />

در دالر قیمت که داشت انتظاری چنین نباید بنابراین است یافته یابد.‏<br />

کاهش نظر<br />

به و كنید می ارزیابی چگونه ارز ب<strong>از</strong>ار کنترل در را دولت Áعملکرد باشیم؟<br />

ب<strong>از</strong>ار این در اتفاقاتی چه منتظر باید آینده <strong>سال</strong> ما شما سطح<br />

به آن رساندن و تورم کاهش بر تاکید و ی<strong>از</strong>دهم دولت آمدن با <strong>از</strong><br />

مثبت پیشبینی و توافق و برجام تصویب به امید کنار در یکرقمی،‏ ارز<br />

برای تقاضا که اقتصادی شدید <strong>رکود</strong> البته و مردم،‏ اطمینانیابی و اوضاع حال<br />

در واقعی ارز نرخ اما بودیم.‏ اسمی ارز نرخ ثبات شاهد داد کاهش را چرا<br />

که همینجاست مهم نکته و است خطرناک خیلی این که است کاهش شده<br />

عمومی افکار مقهور و مغلوب دولت یعنی نمیکند.‏ اقدامی هیچ دولت انتخابات<br />

به آینده <strong>سال</strong> اینکه به توجه با است.‏ نداده افزایش را ارز نرخ و است رفتار<br />

دولت که دارد وجود هراس این میشویم نزدیک جمهوری ریاست باید<br />

نظرم به که یابد افزایش ارز نرخ نگذارد و دهد ادامه را ارز نرخ پوپولیستی کرد.‏<br />

خصوص این در فکری بودن<br />

دونرخی <strong>از</strong><br />

نشانهای ارز،‏ نابسامان<br />

اوضاع اقتصادی<br />

است<br />

کشور سرمایهدار<br />

که فراری<br />

را خارجی انتظار<br />

میدهد.‏ هرچه<br />

که میرود ارز<br />

نرخ به زودتر برای<br />

که رقابتی ده<strong>سال</strong>ه<br />

دوره یک داشته<br />

ثبات برسیم<br />

باشد،‏ 43 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر


راهبرد<br />

ایمانیراد<br />

مرتضی با گفتوگو در ایران اقتصاد سخت <strong>سال</strong> 95<br />

<strong>سال</strong> در ایران اقتصاد ارزی تنگنای میگذارد<br />

قیمتها و ارز نرخ روی را خود اثر بیشترین میشود ایجاد کشور در که قیمتی تنشهای و اقتصادی مشکالت پیشبینی‏<br />

هم خیلیها و است شده اجرایی برجام اینکه به توجه Áبا نمایان<br />

بهتدریج 95 <strong>سال</strong> دوم نیمه <strong>از</strong> آن شدن اجرایی آثار که كنند می میبینید؟<br />

چطور آینده <strong>سال</strong> در را ایران اقتصاد فضای میشود.‏ است<br />

این حالت بهترین کنیم،‏ روشن را آینده <strong>سال</strong> چشماند<strong>از</strong> اینکه برای کنیم<br />

رمزگشایی هستیم روبهرو آن با آینده <strong>سال</strong> که را جدیای چالشهای که جدی<br />

چالشهای که است این واقعیت میدهد.‏ رخ اتفاقی چه که بگوییم و ما<br />

که است حالی در البته این دارد،‏ قرار ایران اقتصاد روی پیش آینده <strong>سال</strong> در فراموش<br />

را چالشها برخی و یاد بهخوبی هیجانی شرایط و خوبیها <strong>از</strong> معموال کار<br />

و کسب روی پیش موانع به باید مستقیم که میرسد نظر به میکنیم.‏ جدی<br />

چالش چند با اکنون ایران اقتصاد که است این واقعیت کرد.‏ ورود ایران ماند.‏<br />

خواهد باقی خود قوت به نیز 95 <strong>سال</strong> در که است مواجه اصلی مانع و عدم<br />

و باال بهره نرخ با آن حیات که است کشور در مشکلدار بانکی شبکه یکی بینالمللی<br />

معیارهای در که سرمایهای کفایت است.‏ خورده گره سرمایه کفایت و<br />

است درصد 5 و 4 ایران اقتصاد در است،‏ درصد 13 تا 12 دنیا بانکی نظام در<br />

بتوانند اینکه برای بانکها و است منفی حتی رقم این بانکها برخی برای اینکه<br />

برای و دارند سپرده کردن جمع به نی<strong>از</strong> بمانند،‏ باقی زنده ایران اقتصاد جای<br />

به بهره نرخ نتیجه در بپرد<strong>از</strong>ند؛ باالیی سود نرخ باید کنند جمع سپرده مشکالت<br />

با یابد تغییر تورم با همگام و همراه و پول تقاضای و عرضه <strong>از</strong> اینکه ایران،‏<br />

اقتصاد در کلیدی فاکتور یک و است خورده گره کشور بانکی سیستم داخل<br />

در همچنین است.‏ جدی مشکلی که است شده کاذب رفتارهای گرفتار غیردیداری<br />

سپردههای در کشور گردش در پول <strong>از</strong> درصد 86 مشکل،‏ این 800<br />

<strong>از</strong> فراتر 94 <strong>سال</strong> بهمنماه آخر تا پول این حجم که است شده بلوکه میلیارد<br />

هزار 860 تا کنیم نگاه ام<strong>سال</strong> پایان به اگر و رفته تومان میلیارد هزار بسیار<br />

حجم که است ایران اقتصاد مانع دومین این میشود.‏ بالغ هم تومان بر<br />

البته برخی است.‏ شده فریز غیردیداری سپردههای در نقدینگی،‏ <strong>از</strong> باالیی این<br />

به را آن برخی اما است،‏ خوب بانکها در مردم پساند<strong>از</strong> که باورند این اینجا<br />

مردم که ندارد سودی اقتصادی،‏ بخشهای سایر که میدانند مانع دلیل سایر<br />

با متناسب میدهد،‏ بانکی سیستم که بهرهای نرخ و میگذارند پول شده<br />

گذاشته بانکی سیستم در که پولی بنابراین و نیست اقتصادی متغیرهای به<br />

اگر که است این بعدی نکته ندارد.‏ اقتصادی معنای و دارد مشکل است،‏ <strong>از</strong><br />

موجی باشد،‏ دیداری سپردههای <strong>از</strong> پولها این خروج به قرار دلیلی هر بیشتر<br />

که میشود ایجاد کشور در قیمتی تنشهای و اقتصادی مشکالت حوزههای<br />

روی هم اثری البته و میگذارد قیمتها و ارز نرخ روی را خود اثر وجود<br />

کشور در که است مشکالتی <strong>از</strong> دیگر یکی موضوع این دارد؛ بورسب<strong>از</strong>ی که<br />

است این میخورد،‏ چشم به ارتباط این در که دیگری مشکل اما دارد.‏ با<br />

بانک که داد پاسخ هم سوال این به باید سپرده،‏ اینهمه در مشکل علیرغم هب را سپردهها این یا بانکها که است این پاسخ است.‏ کرده چه سپردهها این را<br />

آنها نمیتوانند اقتصاد،‏ بد شرایط دلیل به که دادهاند ب<strong>از</strong>رگانان و تولیدکننده دادهاند<br />

دولتی شرکتهای و دولت به را توجهی قابل بخش یا بگیرند ب<strong>از</strong>پس و<br />

پروژهها به نیز دیگری بخش البته نیست؛ آن ب<strong>از</strong>پرداخت امکان اکنون که پس<br />

نمیتوانند هم را بخش این که است شده داده اختصاص عمرانی بودجه بخش<br />

اگر و است موجود بانکی سیستم در کمی پول نتیجه،‏ در بگیرند؛ به<br />

که ندارد پولی بانک بگیرند،‏ پس را خود پساند<strong>از</strong> بخواهند مردم <strong>از</strong> وسیعی نیز<br />

سوم چالش شود.‏ ایجاد جدی بسیار مشکالت است ممکن و بپرد<strong>از</strong>د آنها تامین<br />

س<strong>از</strong>مان به دولت گزارشها،‏ اساس بر برمیگردد.‏ دولت بدهیهای به به<br />

نیز نفت ملی شرکت و دارد باالیی بدهی مرکزی بانک و بانکها اجتماعی،‏ مجموع<br />

در بخش دو این که است بدهکار دالر میلیارد 55 خود پیمانکاران زدهاند<br />

رقم را کشور اقتصادی مجموعه به دولت بدهی تومان میلیارد هزار 550 تومان<br />

میلیارد هزار 260 به درآمدهایش مجموع که دولتی برای رقم این که باالست.‏<br />

بسیار نمیرسد،‏ <strong>از</strong><br />

دولت بدهی تامین عدم به را موضوع این اصلی دلیل میتوان Áآیا داد؟<br />

نسبت مالی متشکل ب<strong>از</strong>ارهای طریق ب<strong>از</strong>ارهای<br />

طریق <strong>از</strong> دولت که است این واقعیت است.‏ همینطور دقیقا دولت<br />

برای کار پیمانکاران،‏ و است نکرده تامین را خود بدهی مالی،‏ متشکل بدهی<br />

این نتیجه در و بپرد<strong>از</strong>د را بدهی که کرده قبول نیز دولت و دادهاند انجام نیز<br />

این و است نشده ایجاد مالی متشکل ب<strong>از</strong>ارهای و نشده جدا دولت بدنه <strong>از</strong> و<br />

دارد اهمیت که دیگری چالش است.‏ ایران اقتصاد در جدی موانع <strong>از</strong> یکی آمریکا<br />

دالر قیمت جهانی،‏ ب<strong>از</strong>ارهای در که است این میشود توجه آن به کمتر معکوس<br />

ایندو چراکه است پایین نفت قیمت آن،‏ مقابل در و باال بسیار بسیار رسید،‏<br />

بشکه هر در دالر 24 به ایران نفت قیمت که وقتی و هستند هم رفت،‏<br />

باالتر دالر 30 <strong>از</strong> قیمت وقتی اگرچه شد؛ ایجاد کشور در نگرانیهایی احتمال<br />

به 95 <strong>سال</strong> در که میدهد نشان برآوردها اما شدند؛ خوشحال همه بخشی<br />

بنابراین و کرد خواهد حرکت دالر 30 و 20 کانال در نفت قیمت زیاد همچنین<br />

میرود.‏ بین <strong>از</strong> آینده،‏ <strong>سال</strong> در کشور نفتی صادرات درآمدهای <strong>از</strong> و<br />

است نفتی شده متمرکز غیرنفتی صادرات در که دیگری بخش درصد 65 10<br />

95<br />

<strong>سال</strong> در مالی ب<strong>از</strong>ارهای چشماند<strong>از</strong> میگیرد<br />

آرام ب<strong>از</strong>ارها و میرود بین <strong>از</strong> سیاسی تنشهای فکوری<br />

محبوبه سختی<br />

با همراه را <strong>سال</strong> این ماه 12 برخی دارد.‏ رو پیش را بسیاری امیدهای و بیمها 95 <strong>سال</strong> در ایران اقتصاد هستند.‏<br />

آتی <strong>سال</strong> اول نیمه در ایران اقتصاد نامالیمات اتمام به خوشبین دیگر،‏ برخی و میدانند دشواری و شد،‏<br />

متصور ایران اقتصاد برای درخشانی آینده توان می اینکه بر عالوه تا داده هم دست به دست همهچیز ایمانیراد،‏<br />

مرتضی س<strong>از</strong>د.‏ همراه دشواری با اندکی را کار و افکند سایه امید،‏ این سر بر هم نگرانی نوعی ایران<br />

اقتصاد آینده روزهای به موشکافانه هم صنعتی مدیریت س<strong>از</strong>مان علمی هیئت عضو و اقتصاددان و ارز نرخ چالشهای <strong>از</strong> مسئلهای هر <strong>از</strong> بیش کشور آینده <strong>سال</strong> اقتصادی وضعیت تشریح در وی مینگرد.‏ همچنین<br />

وی دادهاند.‏ قرار خود تحتالشعاع را اقتصاد کل که موضوعاتی میگوید؛ کشور بانکی مشکالت گفتوگوی<br />

مشروح كنیم.«‏ می برخورد عشقی صورت به اقتصاد،‏ کالن مسائل و بهره نرخ با ‏»ما که میگوید میآید.‏<br />

پی در وی با ‏»آیندهنگر«‏ ایران<br />

اقتصاد چند<br />

با هماکنون جدی<br />

چالش اصلی<br />

مانع و که<br />

است مواجه به<br />

نیز 95 <strong>سال</strong> در باقی<br />

خود قوت ماند.‏<br />

خواهد شبکه<br />

آنها <strong>از</strong> یکی مشکلدار<br />

بانکی که<br />

است کشور در نرخ<br />

با آن حیات عدم<br />

و باال بهره سرمایه<br />

کفایت است<br />

خورده گره 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر 44


شاخص نرخ بهره،‏ نرخ تورم است.‏ نرخ بهره را باید آزاد گذاشت که<br />

البته ما آن را آزاد نگذاشتهایم که بتواند در ب<strong>از</strong>ار ب<strong>از</strong>ی کند.‏ قاعدتا<br />

نرخ بهره باید باالی نرخ تورم باشد اما نه اینکه 10 درصد باالتر <strong>از</strong><br />

آن بایستد،‏ بلکه 2 تا 3 درصد یا حداکثر 4 درصد باالتر <strong>از</strong> نرخ تورم<br />

معقول است و این خانة پر است.‏<br />

میتوان گفت که بخشی <strong>از</strong> 45 درصد دیگر هم به نفت وابسته است و بنابراین<br />

به لحاظ ارزی،‏ کشور در <strong>سال</strong> آینده تنگنا دارد و مخصوصا این تنگنا <strong>از</strong> ناحیه<br />

عرضه است و <strong>از</strong> ناحیه تقاضا نیز باید گفت تقاضا،‏ رقابت و عطش برای واردات<br />

در کشور بسیار باالست و چون کنترل متمرکزی روی این مجموعه نداریم<br />

و سیستمی هم برای کنترل وجود ندارد،‏ مشکالت بسیار است،‏ ضمن اینکه<br />

سیستم نظام شناور ارزی هم وجود نداشته و تا این مقوله جا بیفتد و قیمت<br />

گذاشته شود،‏ <strong>سال</strong> 94 تمام شده است.‏ <strong>از</strong> سوی دیگر،‏ مکانیسمی برای کنترل<br />

واردات در کشور نخواهیم داشت،‏ در نتیجه <strong>سال</strong> آینده،‏ <strong>سال</strong> سختی به خاطر<br />

همین موانع خواهد بود.‏<br />

Áبه نظر شما آیا در برنامه ششم توسعه که در حال تصویب برای اجرا<br />

در <strong>سال</strong> آینده است،‏ میتوان این موانع را بهمرور رفع کرد،‏ هرچند ما<br />

سابقه خوبی <strong>از</strong> اجرای برنامههای توسعهای نداشتهایم؟<br />

متاسفانه چنین عزمی در دولت دیده نمیشود.‏ وقتی قرار است برنامهای<br />

بنویسیم <strong>از</strong> جمله برنامه ششم توسعه،‏ برنامهای نوشته نمیشود که موانع را<br />

بردارد و این بزرگترین خطای دولت است که برای کشوری که موانع جدی<br />

دارد،‏ برنامهای تنها با چند گام به جلو نوشته میشود در حالی که باید این<br />

مسائل را حل و فصل کنیم؛ بنابراین با توجه به جمیع این مسائل،‏ من فکر<br />

میکنم که برآیند همه اینها،‏ یک نرخ رشد ‎3‎درصدی در <strong>سال</strong> آینده را برای<br />

کشور رقم میزند،‏ در حالی که پیشبینی دولت چیز دیگری است.‏ اما به<br />

هرحال،‏ استمرار <strong>رکود</strong> اقتصادی در بخشهای غیر <strong>از</strong> نفت و گ<strong>از</strong> را به طور<br />

قطع شاهد خواهیم بود.‏ در بخش نفت و گ<strong>از</strong> نیز میتوان گفت که نسبتا<br />

رشد قابل توجهی خواهیم داشت ولی در سایر بخشهای اقتصادی این رشد<br />

دیده نخواهد شد.‏<br />

Áبه نرخ بهره اشاره کردید،‏ به عقیده شما نرخ بهره خوب،‏ چه شاخصی<br />

باید داشته باشد که نرخ معقولی در اقتصاد ایران باشد؟<br />

شاخص نرخ بهره،‏ نرخ تورم است.‏ نرخ بهره را باید آزاد گذاشت که البته<br />

ما آن را آزاد نگذاشتهایم که بتواند در ب<strong>از</strong>ار ب<strong>از</strong>ی کند.‏ قاعدتا نرخ بهره باید<br />

باالی نرخ تورم باشد اما نه اینکه 10 درصد باالتر <strong>از</strong> آن بایستد،‏ بلکه 2 تا 3<br />

درصد یا حداکثر 4 درصد باالتر <strong>از</strong> نرخ تورم معقول است و این خانة پر است.‏<br />

به عنوان مثال،‏ اگر نرخ تورم 13 درصد است،‏ نرخ بهره باید 16 درصد باشد.‏<br />

این ماکزیمم نرخ بهره است و بنابراین در همه کشورهای دنیا نرخ تورم و بهره<br />

را با هم همخوان میکنند.‏ یکی <strong>از</strong> دالیلی که بانکهای مرکزی در سراسر<br />

جهان،‏ نرخ بهره را اعالم رسمی میکنند نیز برای همخوان کردن نرخ بهره با<br />

نرخ تورم است و به همین دلیل است که وقتی در کشورهای دنیا نرخ تورم<br />

باال میرود،‏ نرخ بهره را نیز باال میبرند و با کاهش نرخ تورم،‏ نرخ بهره را هم<br />

کاهش میدهند.‏<br />

Áیعنی شما معتقدید که نرخ بهره نیز باید شناور مدیریت شده باشد؟<br />

بله،‏ دقیقا نرخ بهره هم باید اینگونه تعیین شود تا کارآمدی داشته باشد.‏<br />

Áبه هرحال به نظر میرسد که معضل کنونی بانکهای ما تنها نرخ بهره<br />

نیست.‏ شما حتما در جریان عملکرد موسسات مالی غیرمج<strong>از</strong> هم هستید<br />

و یا عملیات بانکی موسساتی که دارای مجوز رسمی هستند و در عناوین<br />

مختلف،‏ نرخهای سود را بسته به منفعت خود اعالم و اعمال میکنند.‏<br />

در واقع خود بانکها هم رقابت پنهانی را در ارائه نرخ باالی بهره انجام<br />

میدهند که سپرده بیشتری کسب کنند؟ ایراد ساختاری وجود چنین<br />

سیستمی در کشور ما <strong>از</strong> کجاست؟<br />

برای اینکه بانکها،‏ پول به میزان کافی ندارند و اگر سپرده جذب نکنند،‏<br />

نمیتوانند عملیات جاری خود را انجام دهند و بنابراین بانکها به دلیل پایین<br />

بودن ضریب کفایت سرمایه،‏ مجبور هستند که سپرده بیشتری جذب کنند<br />

و همانطور که گفتم تنها با نرخ سپرده باال میتوانند این کار را انجام دهند.‏<br />

فرض کنید یکباره بانک مرکزی <strong>از</strong> فردا نرخ بهره را روی 16 درصد بیاورد،‏ روی<br />

این رقم فضای خوبی ایجاد میشود و به محض اینکه بانک مرکزی این رقم<br />

را اعمال کند،‏ بخش قابل توجه سپردههای غیردیداری که در بانکها وجود<br />

دارد،‏ <strong>از</strong> بانکها آزاد میشود و شروع به حرکت به سمت آلترناتیوهای مناسبی<br />

برای خرید میکنند.‏ گاهی به ب<strong>از</strong>ار ارز میروند و گاهی،‏ راه ب<strong>از</strong>ار سکه را در<br />

پیش میگیرند.‏ این‏ گونه است که متغیرهایی که در دو <strong>سال</strong> گذشته آرام<br />

گرفته بودند،‏ دچار ناآرامی جدی خواهند شد،‏ بنابراین بانک مرکزی بهراحتی<br />

نمیتواند نرخ بهره را روی 16 درصد بیاورد،‏ چون سیستم بانکی فلج میشود.‏<br />

Áاین یک معضل است که دولت هم دارد روی آن کار می كند.‏<br />

میگویند که نرخ بهره دستوری نباشد،‏ ولی به هرحال یک واقعیت موجود<br />

اقتصادی است و همانطور که گفتید یکی <strong>از</strong> چالشهای عمده وضعیت<br />

موجود اقتصادی نیز بهشمار میرود.‏ به هرحال <strong>از</strong> کجا باید برای کاهش<br />

نرخ بهره شروع کرد؟ آیا تجربهای در کشورهای دیگر وجود دارد که خود<br />

دولت هدایت نقدینگی را به دست گیرد؟<br />

بله،‏ قاعدتا در شرایط فعلی،‏ تعیین نرخ بهره را نمیتوان به ب<strong>از</strong>ارآزاد واگذار<br />

کرد.‏ نرخ بهره باید آزاد باشد اما نه در شرایط فعلی.‏ در واقع،‏ زمان پیشنهاد من<br />

گذشته است.‏ پیشنهاد من این بود که در هر دو ماه یک بار،‏ بانک مرکزی و<br />

شورای پول تشکیل جلسه دهند و حداقل نیم تا 75 صدم درصد،‏ نرخ سود<br />

را کاهش دهند.‏<br />

Áقرار هم بر این بود که هر سه ماه یک بار،‏ بانک مرکزی در شورای پول<br />

و اعتبار نرخ بهره را کاهش دهد؟<br />

درست است.‏ اما این کار نشد.‏ االن زمان آن گذشته است و این طرح به<br />

بنبست رسیده است.‏ اکنون باید در مورد آن فکر کرد.‏ کار اصلی این بود که<br />

بسیار آهسته،‏ نرخ بهره کاهش یابد.‏ اگر اینطور بود،‏ هم نظام بانکی خود را<br />

تطبیق میداد و هم مردم میتوانستند خود را با آن همخوانی دهند.‏ در واقع،‏<br />

هم تولیدکننده و هم بانک مرکزی میتوانستند خود را بهراحتی تطبیق دهند<br />

و در نهایت،‏ همه میتوانستند خود را با شرایط با کاهش تدریجی نرخ بهره<br />

همخوان کنند در حالی که اکنون بانک مرکزی به دنبال این است که بهیکباره<br />

4 تا 5 درصد <strong>از</strong> نرخ بهره را کم کند در حالی که این کار امکانپذیر نیست و<br />

تبعات خاص خود را دارد.‏<br />

Áیعنی شما معتقدید که برای کاهش نرخ بهره،‏ دیر است؟<br />

نه هر زمانی که شروع شود،‏ دیر نیست.‏ نرخ بهره باید به 16 درصد برسد و<br />

هر دو ماه یک بار نیز باید تجدیدنظری در خصوص آن صورت گیرد.‏ همچنین<br />

اگر قرار نیست تغییر داده شود،‏ بانک مرکزی باید اعالم کند که نرخ بهره در<br />

مقدار قبلی خود تثبیت خواهد شد.‏ موضوع دیگر این است که بانک مرکزی<br />

باید تقویم ساالنه خود را به کسب و کار کشور اعالم کند و بگوید جلساتی<br />

را که برای تصمیمگیری در خصوص نرخ بهره در نظر داریم،‏ رأس ساعت<br />

مشخص روز مشخص برگزار خواهد شد و واقعا هم جلسه را رأس ساعت<br />

بانک مرکزی<br />

باید تقویم<br />

ساالنه خود را<br />

به کسب و کار<br />

کشور اعالم کند و<br />

جلساتی مرتبط<br />

با تصمیمگیری<br />

در خصوص نرخ<br />

بهره را در روز<br />

مشخص و رأس<br />

ساعت مشخص‏<br />

نه یک دقیقه<br />

زودتر و نه یک<br />

دقیقه دیرتر<br />

برگزار کند<br />

آیندهنگر | tccim.ir | شماره چهلوششم،‏ نوروز 45 1395


راهبرد<br />

قرار<br />

وقتی برنامهای<br />

است <strong>از</strong><br />

بنویسیم برنامه<br />

جمله توسعه،‏<br />

ششم نوشته<br />

برنامهای که<br />

نمیشود و<br />

بردارد را موانع بزرگترین<br />

این دولت<br />

خطای برای<br />

که است که<br />

کشوری دارد،‏<br />

جدی موانع با<br />

تنها برنامهای جلو<br />

به گام چند میشود<br />

نوشته برگزار<br />

دیرتر دقیقه یک نه و زودتر دقیقه یک نه و مشخص روز در مشخص ساعت<br />

در که میشود اعالم میگیرد.‏ صورت دنیا همهجای در که کاری کند.‏ میشود،‏<br />

قرائت جامعه برای مرکزی بانک اعالمیه ظهر،‏ دو<strong>از</strong>ده یا بعد<strong>از</strong>ظهر یک را<br />

خود گونه این به و میشوند حساس بهره نرخ به جامعه همه اینطور ایران<br />

<strong>از</strong> خارج در بهره نرخ که مکانیسمی میکنند.‏ همخوان آن با بهسرعت نآ مبنای بر ایران در که نیست مکانیسمی شبیه بههیچوجه میکند،‏ عمل میتواند<br />

زیادی استفادههای بهره،‏ نرخ <strong>از</strong> مرکزی بانک یعنی میشود.‏ عمل یک<br />

در و معین روز در سهماهه و دوماهه جلسات تشکیل بنابراین باشد،‏ داشته حتی<br />

تا راهکارهاست <strong>از</strong> یکی دقیق،‏ زمان کردن مشخص با و یک<strong>سال</strong>ه تقویم که<br />

باشند منتظر بورس فعاالن و کار و کسب صاحبان و دیگر کشورهای مردم ما<br />

که است حالی در این کند.‏ اعالم مشخص زمان در را بهره نرخ مرکزی بانک این<br />

و میکنیم برخورد سلیقهای صورت به اقتصاد،‏ کالن مسائل و بهره نرخ با آن<br />

بایستد؛ مسائل این پای قدرت،‏ و استواری با که است مرکزی بانک ر<strong>سال</strong>ت خود<br />

که زمانی هر نباید مرکزی بانک بود.‏ خواهد کارا بهره،‏ نرخ اثرگذاری زمان هر<br />

سیف آقای نمیشود کند.‏ اظهارنظر و صحبت بهره نرخ به راجع بود،‏ مایل که<br />

زمانی همان بلکه کند؛ صحبت جراید با دانست،‏ مصلحت خود که زمانی بهگوش<br />

باید کشور جراید همه شود،‏ قرائت است قرار مرکزی بانک اعالمیه صورت<br />

این غیر در یابند،‏ حضور سیف آقای مطبوعاتی کنفرانس در و باشند اینچنین<br />

به راجع زمانی هر در مرکزی بانک رئیسکل که نیست بهمصلحت کند.‏<br />

اظهارنظر جراید در غیرمترقبه،‏ صورت به مسائلی،‏ نرخ<br />

کاهش اینکه اما نمیشود.‏ عمل شیوه این به اکنون هرحال Áبه نخواهد<br />

سپردهگذاران در نگرانی ایجاد شود،‏ اعالم كم کم صورت به بهره میزان<br />

چه به نرخ که باشند داشته پیشبینی‏ میتوانند آنها هرحال به کرد؟ خود<br />

پول است ممکن بنابراین و یابد کاهش آینده ماه شش تا است قرار نیز<br />

گذشته دولت در اینکه کما کنند.‏ هدایت کاذب ب<strong>از</strong>ارهای سمت به را به<br />

دیگر ب<strong>از</strong>ارهای و داد رخ اتفاقات همین یافت،‏ کاهش بهره نرخ وقتی ار سپردهگذاران رفتار پیشبینی‏ و نی<strong>از</strong>سنجی شدند.‏ فعال روانی صورت دهد؟<br />

انجام چطور باید مرکزی بانک بانک<br />

که میگویم من دلیل همین به و بهجاست کامال نگرانی یک این نرخ<br />

مشخصی،‏ میزان به و مشخص زمان در دقیق،‏ صورت به باید مرکزی اگر<br />

یکباره کاهش این دهد.‏ کاهش پیوسته،‏ و آهسته روند یک در را بهره البته<br />

هم گذشته دولت در که داد خواهد رخ شما نگرانی همان شود،‏ انجام سیستم<br />

تا شود انجام تدریجی شکل به باید بهره نرخ کاهش بودیم.‏ شاهدش ممکن<br />

البته هم برخی باشند.‏ آن شاهد همزمان سپردهگذاران و مردم بانکی،‏ شرایط،‏<br />

این در بنابراین نیست.‏ عام اما باشند،‏ داشته هیجانی رفتارهای است رد سپردهها <strong>از</strong> بخشی که میکند مشاهده بعدی سهماهه برای مرکزی بانک بعد،‏<br />

ماه در را بهره نرخ میتواند دلیل،‏ همین به است،‏ بانک <strong>از</strong> خروج حال که<br />

است ممکن حتی است.‏ داده رخ رفتاری چه بسنجد اینکه تا ندهد کاهش تمام<br />

کند.‏ اعالم را بهره نرخ کاهش درصد نیم بار این درصد،‏ ‎75‎صدم جای به اتفاقا<br />

و است بهره نرخ با کردن ب<strong>از</strong>ی همین در مرکزی بانک کار ظرافتهای نرخ<br />

آزادس<strong>از</strong>ی <strong>از</strong> و میکند هماهنگ را ارز نرخ که است تورم نرخ و بهره نرخ که<br />

زمانی تا و است آزاد کشور در تورم کرد.‏ را استفاده بهترین میتوان هم ارز ارز<br />

نرخ آزادس<strong>از</strong>ی برای شرایط نمیشود،‏ تنظیم تورم نرخ اساس بر بهره نرخ مجبور<br />

مرکزی بانک شود،‏ شناور حتی هم ارز نرخ اگر و شد نخواهد فراهم هنوز<br />

بهره نرخ چراکه میخواهد،‏ خودش که کند تعیین آنطور را ارز نرخ است میریزد<br />

هم به کشور سیستماقتصادی تمام بنابراین نشدهاست.‏ تکلیف تعیین <strong>از</strong><br />

یکی که کنم تاکید چطور نمیدانم میرود.‏ پیش دستوری صورت به کار و جلسات<br />

تعیین بهخصوص و اقتصادی تقویم اعالم مرکزی،‏ بانک مبرم مسائل است.‏<br />

بهره نرخ خصوص در تصمیمگیری به<br />

میبینید؟ چطور را اعتبار و پول شورای ترکیب شما Áخود <strong>از</strong><br />

مانع گاهی دارد،‏ وجود اعتبار و پول شورای در که آرایی تزاید نظرتان نمیشود؟<br />

سریع و بهموقع تصمیمگیری خود<br />

در را اعضایی اعتبار،‏ و پول شورای است.‏ مطرح هم موضوع این بله،‏ که<br />

حالی در ندارند،‏ اعتبار و پول با ارتباطی آنها <strong>از</strong> برخی که است داده جای باید<br />

است،‏ مربوط اعتباری و پولی مسائل به او تخصص و کار که فردی هر اعتبار<br />

و پول شورای بدنه در دولتی افراد وقتی باشد.‏ داشته حضور شورا در پول<br />

شورای اعتبار،‏ و پول شورای میرود.‏ بین <strong>از</strong> شورا استقالل میشوند،‏ وارد باشد<br />

داشته عضوی شورا،‏ این در نباید وزارتخانهای هیچ و است اعتبار و به<br />

میرود.‏ بین <strong>از</strong> شورا و مرکزی بانک استقالل صورت،‏ این غیر در که چرا آن<br />

قاعدتا میشود،‏ اعتبار و پول شورای وارد اقتصاد وزیر وقتی مثال عنوان در<br />

او مسائل است ممکن که حالی در میکند نگاه را خود مسائل وزارتخانه شورای<br />

در آن به راجع صحیحی تصمیم است قرار که باشد مسائلی با تضاد که<br />

دالیلی <strong>از</strong> یکی است.‏ اینچنین اکنون اتفاقا،‏ و شود گرفته اعتبار و پول وزیر<br />

شد،‏ نوشته ام<strong>سال</strong> پاییز اوایل که رئیسجمهوری به وزیر چهار نامه در بخشهای<br />

مورد در وی دغدغههای میشود،‏ وارد نیز دارایی و اقتصادی امور رأی<br />

اعتبار و پول شورای در نمیآید فردی،‏ اینچنین و است کشور مختلف یابد.‏<br />

کاهش بهره نرخ که است آن فرد این رأی دهد،‏ بهره نرخ افزایش نفع به تصمیمات<br />

ذینفع که باشند اعتبار و پول شورای عضو باید افرادی بنابراین این<br />

مسائل همه <strong>از</strong> مهمتر و کنیم تجدیدنظر اعضا ترکیب در باید پس نباشند.‏ بانک<br />

است.‏ منظم شاخصهای روی کردن کار و منظم برنامه داشتن شورا،‏ را<br />

آنها مشخصی زمان در که کند تعهد و تولید را شاخصها این باید مرکزی دارد.‏<br />

تجدیدنظر به نی<strong>از</strong> نیز اعتبار و پول شورای ساختار بنابراین میکند.‏ منتشر شوراست.‏<br />

و مرکزی بانک خود مرکزی،‏ بانک اطالعات <strong>از</strong> استفادهکننده بهترین كرد<br />

می اعالم اقتصادی شاخصهای <strong>از</strong> مرکزی بانک که آمارهایی Áدر مثل<br />

مو<strong>از</strong>ی نهادهای است،‏ داده رخ آن در چندماهه وقفهای اکنون البته و میکنند.‏<br />

منتشر را آمارها خود شاخصهای با که هستند دخیل آمار مرکز کرد؟<br />

ایجاد هماهنگی میتوان چطور ایندو بین است،‏<br />

کشور در آمار تولید مسئول ایران،‏ آمار مرکز که بحث این من نظر به ملی<br />

نهادهای <strong>از</strong> گستردهای بسیار طیف آمار،‏ تولید مسئول بلکه است اشتباه تولیدکننده<br />

ایران آمار مرکز که است درست بخشخصوصی مورد در هستند،‏ شود.‏<br />

آمار اعالم ب<strong>از</strong>رگانی اتاقهای سوی <strong>از</strong> باید اصلی بخش ولی است،‏ کسب<br />

فضای پایش ایران،‏ معادن و صنایع و ب<strong>از</strong>رگانی اتاق اکنون که همانطور اینطور<br />

نیز دنیا همهجای میدهد.‏ انجام را رقابتپذیری شاخص و کشور کار و تولید<br />

باید ایران آمار مرکز میکنند.‏ آمار تولید متعددی س<strong>از</strong>مانهای و است آمارهای<br />

اما،‏ مقابل در مرکزی بانک دهد،‏ صورت را آمارها <strong>از</strong> خاصی بخش آمارهای<br />

استخراج نیز مرکزی بانک وظیفه و میکند تولید را حساسی و خاص باید<br />

کشور آمارهای اینکه بنابراین پرداختهاست.‏ تر<strong>از</strong> و بهره نرخ و پولی ارزی،‏ س<strong>از</strong>مانهای<br />

تمام بلکه است اشتباهی استنباط شود،‏ تهیه کشور آمار مرکز در این<br />

سوی <strong>از</strong> آمارها این که وقتی و دهند بیرون را خود آمارهای باید کشور میشود<br />

تدوین کشور اقتصادی تقویم نام به چیزی میشود،‏ اعالم دستگاهها ارائه<br />

را آمارها این مشخصی ساعات در که باشند باید متعهد س<strong>از</strong>مانها تمام و مرکزی<br />

بانک تصمیمگیری برای آمارها <strong>از</strong> مهمی بخش که اینجاست دهند.‏ مرکزی<br />

بانک صالحیت که داده نشان تجربه و شود تولید بانک این در باید قدرتمند<br />

نهاد این که است حیف و باالست بسیار درست آمارهای تولید در در<br />

مشابه آمارهای که است این مسئله بماند.‏ باقی بالاستفاده مرکزی بانک در آمارها<br />

سری یک شود.‏ متوقف باید آمارها این که است تولید حال در کشور ایندو<br />

تا ایران،‏ آمار مرکز در آمارها سری یک و شود تولید مرکزی بانک در باید نکنند.‏<br />

تولید مشابه آمارهای و باشند داشته همپوشانی 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر 46


پساتحریم<br />

در بانکها فعالیت ملزومات کنند<br />

عمل بهتر که بانکها <strong>از</strong> دسته آن بود،‏ خواهد رقابتی پساتحریم شرایط که آنجا <strong>از</strong> میآورند<br />

بهدست نیز بهتری توفیقات و میکنند رشد زودتر 95<br />

<strong>سال</strong> در پساتحریم چشماند<strong>از</strong> میمانند<br />

ایران راه در سرمایهها 11 دوران،‏<br />

این در گذراندهاند.‏ را تحریم سخت تجربه ایرانی بانکهای بانکداری<br />

نظام با ایرانی بانکهای مراوده و ارتباط برای زیادی محدودیتهای کرد.‏<br />

محصور کشور مرزهای داخل در را آنها عمال که شد وضع بینالمللی تجارت<br />

به مربوط که را اقتصاد در خود وظایف <strong>از</strong> عمدهای بخش شدند مجبور را<br />

بانکها سودآوری اینکه <strong>از</strong> جدای مسئله این کنند.‏ رها میشد،‏ خارجی شرایط<br />

این در کرد.‏ محروم نیز بینالملل تجارت تمرین <strong>از</strong> را آنها داد کاهش مدرن<br />

تکنولوژی <strong>از</strong> رفتهرفته جهانی،‏ مطرح بانکهای با تعامل نبود دلیل به کاردان<br />

انسانی نیروی حوزه در اند<strong>از</strong>ه،‏ همین به و افتادند دور نیز بانکداری علت<br />

بر مزید نیز اقتصادی <strong>رکود</strong> سو دیگر <strong>از</strong> شدند.‏ تضعیف و دیدند صدمه نیز تلخ<br />

طعم کشور،‏ اقتصادی بخشهای دیگر مانند کشور،‏ بانکی شبکه تا شد هستهای<br />

مذاکرات بسیار،‏ نشیب و فر<strong>از</strong> <strong>از</strong> پس باالخره اما بچشد.‏ را مشکالت امور<br />

ب<strong>از</strong>گشت برای امیدها و رسید نتیجه به 5+1 به موسوم کشورهای و ایران و<br />

شد برداشته سوئیفت محدودیت قدم،‏ اولین در گرفت.‏ جان عادی روال به را<br />

بینالمللی فضای در پول انتقال و نقل شبکه به اتصال امکان ایرانی بانکهای متصل<br />

شبکه این به تحریمها <strong>از</strong> پیش کشور بانکهای اکثر گرچه کردند؛ پیدا است<br />

افتاده اتفاق جهانی بانکداری در تغییراتی تحریم <strong>سال</strong>های در اما بودند کنند.‏<br />

پیدا تطبیق آن با باید ایرانی بانکهای حاال که شرایط<br />

سوی به باید پساتحریم در کشور بانکی نظام شرایط همچنین بود،‏<br />

خواهد رقابتی پساتحریم شرایط که آنجا <strong>از</strong> و میرود و برود پیش عادی بهتری<br />

توفیقات و میکنند رشد زودتر کنند،‏ عمل بهتر که بانکها <strong>از</strong> دسته آن مبادالت<br />

و مهیا ارتباطات برقراری شده،‏ ب<strong>از</strong> سوئیفت که چرا میآورند بهدست باالتر<br />

سرمایهگذاری و اقتصادی عملیات حجم است.‏ شده تسهیل نیز ارزی باید<br />

بانکها البته برمیگردد.‏ کشور بانکداری نظام به نیز پویایی و میرود خود<br />

مالی صورتهای باید بدهند.‏ تطبیق نیز پساتحریم شرایط با را خود و کنند ارائه و تهیه بینالمللی استانداردهای رعایت با را خود گزارشهای و قابلیت<br />

که دهند انجام اقداماتی نیز خود انسانی نیروی تربیت و آموزش برای شرایطی<br />

باید دولت سو دیگر <strong>از</strong> آورند.‏ بهدست را بینالمللی تعامالت برقراری شود<br />

انجام ضروری،‏ کار یک عنوان به بانکها سرمایه افزایش که کند فراهم و<br />

نحو بهترین به اقتصاد در را خود نقش بتوانند که حدی تا بانکها سرمایه تا ایرانی،‏<br />

بانکهای تحریم،‏ روزگار در یابد.‏ افزایش کنند،‏ ایفا قانونمند صورت به اما<br />

ماندند عقب خارجی بانکهای به نسبت قدری و دیدند زیادی آسیبهای بانکهای<br />

توان در که نیست دشواری آنچنان کار ایجادشده،‏ خأل کردن پر بانکهای<br />

<strong>از</strong> دور،‏ نهچندان <strong>سال</strong>های در ایرانی بانکهای <strong>از</strong> برخی نباشد.‏ ما میتوان<br />

سابقه،‏ این به نگاه با و میرفتند شمار به خاورمیانه منطقه سرآمد رفع<br />

را تحریم دوره تحمیلی کاستیهای که دارند را استعداد این هم حاال گفت فراهم<br />

را خود سرمایه باید ابتدا مسیر،‏ این در برگردند.‏ قبلی جایگاه به و کنند مطالبات<br />

و بپرد<strong>از</strong>ند را مرکزی بانک به بدهی جمله <strong>از</strong> خود،‏ بدهیهای کنند،‏ در<br />

که دارند را استعداد این کشور بانکی مدیران کنند.‏ وصول نیز را خود تکنولوژی<br />

اما کنند فعالیت ربوی،‏ بانکداری نه و ا<strong>سال</strong>می بانکداری چارچوب رعایت<br />

باید که است نکتهای این دهند؛ قرار استفاده مورد نیز را بانکداری روز ترکیب<br />

گونهای به بانکداری روز تکنولوژی با ا<strong>سال</strong>می بانکداری یعنی شود.‏ باشد.‏<br />

ا<strong>سال</strong>می بانکداری هم ب<strong>از</strong> آن ماحصل که شود ورود<br />

احتمال میشود،‏ مطرح پساتحریم دوره برای که مسائلی <strong>از</strong> یکی است.‏<br />

ایرانی بانکهای و آنها بین رقابت ایجاد و ایران به خارجی بانکهای بانکهای<br />

به نسبت خارجی بانکهای فعالیت حوزه که را موضوع این نمیتوان بانکهای<br />

رقابت و فعالیت مانع مسئله،‏ این اما گرفت نادیده گستردهتراست ما که<br />

ماشینی مانند تحریم دوره در ایران بانکداری س<strong>از</strong>وکار نمیشود.‏ ایرانی ظرفیت<br />

کشور بانکی سیستم است.‏ زنگزده باشد،‏ مانده بالاستفاده مدتی بتواند<br />

تا شود پاک کشور بانکی سیستم زنگار باید پساتحریم در اما دارد باالیی میتواند<br />

قطعا شود اصالح اگر بانکی و پولی قوانین کند.‏ استفاده خود ظرفیت <strong>از</strong> بلکه<br />

نیست قانون اصالح با اولویت اما کند فراهم بانکها برای هموارتری مسیر دوباره<br />

را بانکها میتواند که است مطالبات دریافت و سرمایه افزایش اولویت،‏ را<br />

مسیر ادامه میتواند بانکی و پولی قانون اصالح آن <strong>از</strong> بعد بیند<strong>از</strong>د.‏ راه به بی<br />

کشور بانکی نظام باشد قرار اگر پساتحریم،‏ دوره در همچنین کند.‏ تسهیل ایران<br />

در را خود فعالیت نیز خارجی بانکهای و کند عمل قانونمند و لغزش شود.‏<br />

برطرف غیرمج<strong>از</strong> اعتباری و مالی موسسات معضل باید کنند،‏ پایهگذاری موسسات<br />

این <strong>از</strong> هرکدام کنند.‏ پیدا تطبیق بانکی شبکه با باید موسسات این هرگونه<br />

گرفتهاند.‏ امانت به را مردم سپردههای و کرده تاسیس شعبه چند را<br />

سپردهگذارانی دارایی میتواند موسسات این با فیزیکی و خشن برخورد بیند<strong>از</strong>د.‏<br />

خطر به کردهاند سپردهگذاری موسسات این در و خورده‏ فریب که میکردند؛<br />

جلوگیری موسسات این گسترش و رشد <strong>از</strong> این <strong>از</strong> پیش باید دولتها مواجه<br />

امر مسئوالن جدی برخورد با مجوز،‏ بدون مغ<strong>از</strong>ه‏ یک گشایش وقتی و شود دایر خودسرانه میتواند چگونه اعتباری و مالی موسسه یک میشود،‏ شعبه<br />

400 کشور سطح در که موسسهای کند؟ جذب را مردم سپردههای حکومت<br />

و دولت کوتاهی این و است نکرده تاسیس را اینها شب یک طی دارد،‏ اج<strong>از</strong>ه<br />

خود به موسسات این و نکرده‏ حوزه این در را الزم مراقبت که بوده را<br />

مردم پول و داده انجام گسترده تبلیغ آنها دهند.‏ انجام را اینکار که دادهاند کنند.‏<br />

خودداری کار این <strong>از</strong> که است نداده‏ اخطار مردم به هم دولت اما گرفتهاند جلوی<br />

نیز دولت است داده رخ موسسات این <strong>از</strong> برخی برای اتفاقاتی که حاال هنوز<br />

که موسسات این <strong>از</strong> دسته آن اما است خوبی اقدام که گرفته را آنها توسعه اصالح<br />

پساتحریم در باید دارند اختیار در را مردم سپردههای و هستند فعال خشن<br />

برخورد بدون و س<strong>از</strong>نده اما جدی رفتار یک با باید مرکزی بانک و شوند موسسات،‏<br />

این موجودی <strong>از</strong> یا شود؛ عمل وارد آنها ساماندهی برای فیزیکی،‏ و آمادگی<br />

که هرکدام یا کند جمع را آنها بساط و بپرد<strong>از</strong>د را مردم سپردههای ضوابط،‏<br />

چارچوب در و دهند تطبیق مقررات با را خود دهد اج<strong>از</strong>ه آنها به دارند شوند<br />

تبدیل مرکزی بانک نظارت تحت مج<strong>از</strong> اعتباری و مالی موسسه یک به درست<br />

اگر مسئله این کنند.‏ جبران را بانکی نظام سرمایه کمبود <strong>از</strong> بخشی و هزینه<br />

نیز موسسات این برای چراکه باشد نیز مفید میتواند شود مدیریت به<br />

شوند.‏ متقبل را بانکداری نظام وظایف <strong>از</strong> بخشی میتوانند و است شده میتواند<br />

آن آغ<strong>از</strong> که بانکهاست توسعه برای فرصتی پساتحریم دوره حال هر باشد.‏<br />

آینده <strong>سال</strong> مظاهری<br />

طهماسب و<br />

اصالحات دولت اقتصاد وزیر مرکزی<br />

بانک اسبق رئیس باید<br />

دولت فراهم<br />

شرایطی افزایش<br />

که کند بانکها<br />

سرمایه کار<br />

یک عنوان به انجام<br />

ضروری،‏ سرمایه<br />

تا شود حدی<br />

تا بانکها نقش<br />

بتوانند که اقتصاد<br />

در را خود نحو<br />

بهترین به صورت<br />

به و ایفا<br />

قانونمند افزایش<br />

کنند،‏ یابد<br />

47 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر


راهبرد<br />

حاتمی یزد چشماند<strong>از</strong> بانکداری‏ کشور در <strong>سال</strong> 95 را تحلیل کرد<br />

بانکهای خارجی به ایران نخواهند آمد<br />

تا زمانی که این میزان <strong>از</strong> فساد در کشور شایع است،‏ سرمایهگذار خارجی احساس امنیت نمیکند<br />

چشماند<strong>از</strong> نظام بانکی در <strong>سال</strong> 95<br />

‎12‎تحوالت بزرگی در راه است<br />

احمد میرخدائی<br />

حرف و حدیثهای زیادی برای بانکهای کشور وجود دارد؛<br />

<strong>از</strong> یک سو در دوران تحریم عمال در داخل مرزهای کشور<br />

محدود شدند و <strong>از</strong> تعامل با نظام بانکداری‏ بینالمللی ب<strong>از</strong>ماندند<br />

و <strong>از</strong> دیگر سو در داخل نیز بخش زیادی <strong>از</strong> منابع آنها در قالب<br />

مطالبات معوق یا وثایق تملیکشده،‏ <strong>از</strong> دسترسشان خارج شد.‏<br />

در این شرایط،‏ که بانکهای ایرانی امکان نقل و انتقال پول به<br />

خارج را نداشتند،‏ به دلیل کمبود منابع،‏ قادر به تسهیالتدهی<br />

گسترده نیز نبودند.‏ در کنار همه اینها،‏ جوالن موسسات مالی<br />

و اعتباری غیرمج<strong>از</strong> که به تعبیر احمد حاتمی یزد،‏ مدیرعامل<br />

اسبق بانک صادرات،‏ سم مهلکی برای اقتصاد ایران است،‏<br />

عرصه را برای بانکهای مج<strong>از</strong> و قانونی کشور تنگتر کرد؛ این<br />

موسسات به دلیل ریسک باالیی که سپردهگذاری نزد آنها<br />

دارد،‏ سودهای باالتری به مشتریان تخصیص دادند و بخش زیادی <strong>از</strong> نقدینگی جامعه را بلعیدند.‏ در این<br />

رقابت سراسر ضدتوسعهای،‏ بانکها نیز خواسته و ناخواسته سودهای باالتری به مشتریان پیشنهاد دادند<br />

تا <strong>از</strong> قافله جذب منابع جا نمانند اما <strong>رکود</strong> اقتصادی و عدم وصول مطالبات،‏ کار را به جایی رساند که بانکها<br />

توان پرداخت سودهای باال را نداشته باشند و به فکر کاهش نرخ سود باشند.‏ به اعتقاد احمد حاتمی یزد<br />

نیز کاهش نرخ سود زمانی عملی میشود که خود بانکها به این نتیجه برسند و توان پرداخت سودهای باال<br />

را نداشته باشند.‏ او در گفتوگو با ‏»آیندهنگر«‏ <strong>سال</strong> 95 را نیز چندان <strong>سال</strong> پرتغییری برای نظام بانکداری‏<br />

کشور نمیداند و میگوید ورود بانکهای خارجی به ایران در پسابرجام اتفاق مبارکی است که میتواند<br />

به نفع بانکداری‏ کشور باشد اما مشکل این است که این بانکها در <strong>سال</strong> آینده به ایران نمیآیند چراکه<br />

ریسک سرمایهگذاری و همچنین عدم شفافیت و فساد مالی در اقتصاد ایران باالست و سرمایهگذاران<br />

خارجی بدون مهیا شدن بستر مناسب،‏ وارد ایران نمیشوند.‏ در ادامه گفتوگوی حاتمی یزد با ‏»آیندهنگر«‏<br />

را بخوانید.‏<br />

‎Á‎به پایان <strong>سال</strong> 94 نزدیک میشویم و انتظارها برای نمایان<br />

شدن آثار مثبت اجرایی شدن برجام در حوزههای اقتصادی<br />

تقویت شده است.‏ شما وضعیت فعلی نظام بانکداری‏ کشور<br />

را چگونه ارزیابی می كنید و در دوره پسابرجام چه تغییراتی را<br />

انتظار دارید؟<br />

مسائل مربوط به بانکهای ایران زیاد است اما من دو مورد را<br />

مهمترین میدانم.‏ مسئله اصلی بانکها <strong>از</strong> منظر روابط بینالمللی،‏<br />

تحریم است؛ باوجود امضای توافقنامه و اجرایی شدن برجام،‏ هنوز<br />

بانکهای عمده دنیا تصمیم نگرفتهاند با ایران کار کنند.‏ صرف اینکه<br />

سوئیفت ب<strong>از</strong> شده و بانکهای ایران میتوانند با سوئیفت کار کنند،‏<br />

کافی نیست.‏ بانکهای خارجی هنوز نگران مشکالتی هستند که<br />

آمریکا میتواند برایشان ایجاد کند؛ آمریکا یک اهرم فشار بسیار قوی<br />

به نام دالر علیه همه موسسات مالی دنیا دارد.‏ هرگونه نقل و انتقال<br />

دالر،‏ به عنوان پول بینالمللی که بسیاری <strong>از</strong> کاالهای عمده مانند<br />

نفت با آن معامله میشود،‏ باید <strong>از</strong> طریق بانکهای نیویورک انجام<br />

شود بنابراین اگر آمریکا با هر کشور،‏ بانک یا شرکتی مسئله داشته<br />

باشد،‏ میتواند استفاده <strong>از</strong> دالر را در معامالت آنها متوقف کند و این<br />

ضربه بزرگی به آن کشور،‏ بانک یا شرکت میزند.‏ مثال اگر یک بانک<br />

فرانسوی،‏ به دلیل همکاری با ایران،‏ اج<strong>از</strong>ه معامالت دالری را <strong>از</strong> دست<br />

بدهد مشتریان خود را <strong>از</strong> دست میدهد و ورشکسته میشود.‏ براین<br />

اساس،‏ بانکهای عمده جهان مجبورند به نظرات آمریکا در مورد<br />

کشورها و عملیاتشان توجه کنند.‏ حاال هم اگرچه برجام اجرایی<br />

شده و تحریمهای هستهای را لغو کردهاند اما هنوز آمریکا با بهانههای<br />

دیگری،‏ تحریمهای خود علیه ایران را برنداشته است و بانکها تا<br />

زمانی که مطمئن نشوند آمریکا آنها را به دلیل همکاری با ایران<br />

جریمه نخواهد کرد،‏ با ایران کار نمیکنند.‏ به همین دلیل است<br />

که شرکت ملی نفت به عنوان بزرگترین شخصیت حقوقی اقتصاد<br />

ایران،‏ هنوز نمیتواند با ارز دالر معامله کند؛ اگرچه فاکتور و سیاهه<br />

نفتی را که میفروشند با دالر صادر میکنند اما <strong>از</strong> خریدار میخواهند<br />

که پول آن را برحسب یورو به ایران بپرد<strong>از</strong>د.‏ این <strong>از</strong> مسائل بسیار<br />

مهمی است که بانکهای ایرانی با آن روبهرو هستند و در <strong>سال</strong><br />

آینده هم هنوز سرنوشت آن معلوم نیست؛ وقتی معلوم میشود که<br />

آمریکاییها رسما به بانکهای جهان موضع خود را اعالم کنند.‏ <strong>از</strong><br />

دیگر سو مهمترین مسئله بانکها <strong>از</strong> منظر داخلی نیز مطالبات معوق<br />

آنهاست؛ حجم مطالبات معوق بانکهای ایرانی با هیچ بانکی در دنیا<br />

قابل قیاس نیست و روش محاسبه مطالبات معوق در ایران نیز به<br />

نحوی نیست که مورد قبول بانکهای خارجی قرار بگیرد <strong>از</strong> این رو<br />

تر<strong>از</strong>نامهها و صورتهای مالی بانکهای ما <strong>از</strong> منظر بینالمللی چندان<br />

معتبر شناخته نمیشود.‏ بانک مرکزی در یک <strong>سال</strong> اخیر تصمیم<br />

گرفته در این مورد پافشاری کند و <strong>از</strong> بانکها بخواهد برای مطالبات<br />

معوق خود ذخیره بگیرند اما در این امر نیز هنوز استانداردهای<br />

بینالمللی رعایت نمیشود و رعایت آن هم الزامی نشده است.‏ اگر<br />

بانکهای کشور مجبور شوند یا خودشان تصمیم بگیرند که ضوابط<br />

و استانداردهای بینالمللی بانکداری‏ را اجرا کنند و برای مطالبات<br />

معوق خود ذخیره بگیرند،‏ اغلب آنها ورشکسته خواهند بود و برای<br />

ادامه فعالیت مجبور هستند افزایش سرمایه بدهند.‏<br />

‎Á‎یعنی سرمایه بانکها،‏ کفاف ذخیره گرفتن برای مطالبات<br />

معوق آنها را نمیدهد؟<br />

عدم کفایت سرمایه بانکهای ایرانی حتی قبل <strong>از</strong> اینکه برای<br />

مطالبات معوق ذخیره بگیرند،‏ مشهود است و با ذخیره گرفتن<br />

مشهودتر خواهد شد.‏ وقتی بانک متوجه میشود که نمیتواند طلب<br />

48 آیندهنگر | tccim.ir | شماره چهلوششم،‏ نوروز 1395


تصمیم<br />

و کند ایجاد برایشان میتواند آمریکا که هستند مشکالتی نگران هنوز دنیا عمده بانکهای برجام،‏ شدن اجرایی وجود با نام<br />

به قوی،‏ بسیار فشار اهرم یک و است برنداشته را ایران علیه خود تحریمهای دیگری،‏ بهانههای با آمریکا کنند.‏ کار ایران با نگرفتهاند دارد.‏<br />

دنیا مالی موسسات همه علیه نیز دالر آن<br />

<strong>از</strong> درصدی یا طلب آن معادل باید کند،‏ وصول مشتری <strong>از</strong> را خود سود<br />

اگر و بگذارد کنار خود <strong>سال</strong> آن سود <strong>از</strong> نیست وصول قابل که را<br />

کار این اگر بگذارد.‏ کنار خود سرمایه <strong>از</strong> باید ندارد کافی اند<strong>از</strong>ه به سپردهگذاران<br />

به بانکها میافتد.‏ خطر به مردم سپردههای نکند <strong>از</strong><br />

که است مطالباتی عمدتا نیز آنها دارایی و هستند بدهکار خود مردم<br />

سپردههای نباشد،‏ وصول قابل مطالبات اگر پس دارند مردم مطالبات<br />

این معادل سرمایهای بانک،‏ اینکه مگر میافتد خطر به در<br />

مردم.‏ سپردههای نه بیفتد خطر به سرمایه تا باشد داشته معوق نگرفتهاند.‏<br />

کافی ذخیره خود مطالبات برای ما بانکهای فعلی شرایط نیز<br />

حسابداری سیستم در را معوق مطالبات حتی بانکها <strong>از</strong> برخی برای<br />

میکنند شناسایی که هم آنهایی گرچه نکردهاند شناسایی قبولی،‏<br />

قابل و درست معیار و شاخص <strong>از</strong> معوق،‏ مطالبات تشخیص اب نمیکنند.‏ استفاده باشد،‏ قبول مورد بینالمللی بانکداری‏ در که همچنان<br />

ما بانکهای نیز آینده <strong>سال</strong> در میرسد نظر به تفاصیل این صورتهای<br />

در که ناتوانی این <strong>از</strong> بدتر بمانند.‏ باقی ناتوان و ضعیف نخواهند<br />

مساعدی وضعیت نیز مدیریت نظر <strong>از</strong> است،‏ مشخص مالی تجربه<br />

و دانش <strong>از</strong> ایران بانکهای پرسنل <strong>سال</strong>ها چراکه داشت.‏ گسترده<br />

ایران در بانکی دانش و بودهاند محروم بینالمللی بانکهای عدهای<br />

<strong>سال</strong> هر مرکزی بانک انقالب،‏ <strong>از</strong> پیش دوران در نیست.‏ و بیمه اقتصاد،‏ رشتههای در تحصیلی دورههای گذراندن برای را دح در مهارتهایی کسب با تا میکرد اعزام خارج به بانکداری‏ که<br />

است دهه چهار نزدیک حاال برگردند.‏ ایران به ارشد کارشناسی نیروی<br />

فقدان <strong>از</strong> بهشدت بانکداری‏ نظام و نمیشود انجام کار این بینالمللی،‏<br />

بانکداری‏ فعالیتهای حوزه در بهخصوص کاردان،‏ بانکی با<br />

مقایسه در تکنولوژی و دانش نظر <strong>از</strong> ما بانکهای میبرد.‏ رنج گمان<br />

هم آینده <strong>سال</strong> در و عقبماندهاند بینالمللی بانکهای باشد.‏<br />

داشته چندانی تغییر عقبماندگی این نمیکنم قانونی<br />

ذخیره آیا مطالبات،‏ برای گرفتن ذخیره مورد ‎Á‎در دهد؟<br />

پوشش را ریسک این نمیتواند مرکزی بانک نزد بانکها که<br />

است سپردههایی <strong>از</strong> درصد 10 حدود بانکها قانونی ذخیره مردم<br />

سپردههای احتماال که روزی برای باید و دادهاند بانک به مردم است<br />

ذخیرهای آن <strong>از</strong> غیر ذخیره این بماند.‏ محفوظ میافتد خطر به کشور<br />

بانکهای بیشتر در بگیرند.‏ معوق مطالبات برای باید که قانونی<br />

ذخیره <strong>از</strong> بیش بگیرند معوق مطالبات برای باید که ذخیرهای بانکها<br />

<strong>از</strong> یکی مالی صورتهای در مثال است.‏ مرکزی بانک نزد آنها اعالم<br />

پرداختی تسهیالت درصد 47 حدود معوق مطالبات حجم مرکزی<br />

بانک نزد بانک این قانونی سپرده کل حالیکه در است شده نیست.‏<br />

مردم <strong>از</strong> دریافتی سپردههای مجموع درصد 10 <strong>از</strong> بیش افزایش<br />

مانند روشهایی با آینده <strong>سال</strong> در آیا شما نظر ‎Á‎به میشود؟<br />

اندیشیده کار این برای چارهای بانکها،‏ سرمایه کشور<br />

بانکی مدیریت در ارادهای موضوع این در هنوز من مسئله<br />

این نگران کافی اند<strong>از</strong>ه به گویا هم مرکزی بانک و ندیدهام بانکها<br />

و داده انجام اخیر <strong>سال</strong> در که اقداماتی هرچند است؛ نبوده این<br />

است.‏ تحسین قابل بسیار کنند عمل شفافتر کرده وادار را مطالباتی<br />

مشابه رقمی بانکها که داشت مدنظر باید نیز را مسئله مطالبات<br />

این هستند.‏ طلبکار نیز دولت <strong>از</strong> دارند بخشخصوصی <strong>از</strong> که برنامهای<br />

و بودجه‏ هم دولت و است شده مشکوکالوصول و معوق هیچ<br />

طلبها این برای نهتنها بانکها اما ندارد آن ب<strong>از</strong>پرداخت برای محسوب<br />

نیز معوق مطالبات جزو را آن بلکه نگرفتهاند ذخیرهای <strong>از</strong><br />

طلب اگر است.‏ حدی تا نیز دولت اعتبار درحالیکه نمیکنند این<br />

اما نیست گرفتن ذخیره به نی<strong>از</strong>ی باشد وصول قابل دولت یا<br />

نشدهاند وصول هنوز <strong>سال</strong> پنج حدود گذشت <strong>از</strong> بعد مطالبات انجام<br />

بانکها به خود بدهی تسویه برای عاجلی اقدام باید دولت به<br />

مردم سپردههای تا بگیرند ذخیره آن برای باید بانکها یا دهد خطرنیفتد.‏<br />

بدهی<br />

<strong>از</strong> بخشی آینده <strong>سال</strong> انتهای تا دارد تالش دولت ‎Á‎گویا را<br />

خود بدهی دولت اگر بپرد<strong>از</strong>د.‏ را پیمانکاران و بانکها به به خود خواهد<br />

چگونه آینده <strong>سال</strong> در بانکها وضعیت بپرد<strong>از</strong>د بانکها به شد؟<br />

که<br />

باشد خاطرتان باید بپرد<strong>از</strong>ند.‏ را آن <strong>از</strong> چندانی بخش نمیتوانند بزرگان<br />

محضر در خود خداحافظی روز مراسم در قبلی،‏ رئیسجمهور این<br />

نداریم.‏ بدهیای هیچ که هستیم دولتی ما کرد اعالم نظام این کشور<br />

<strong>سال</strong> دو بودجه معادل دولت بدهی کل نیست.‏ درست حرفها شود.‏<br />

پرداخت <strong>سال</strong> دو یکی،‏ طول در که نیست رقمی است.‏ بانکها،‏<br />

به دولتی اموال تهاتر با بدهیها این که دارد ‎Á‎امکان شود؟<br />

پرداخت به<br />

دولت اما میشود پرداخت شیوه این با بدهی این <strong>از</strong> بخشی واگذار<br />

را برق نیروگاههای هم داشتند طلب که پیمانکارانی <strong>از</strong> برخی برق<br />

پول دولت اما گرفتهاند طلب <strong>از</strong>ای در را نیروگاه اینها حاال و کرد است.‏<br />

کرده تغییر بدهی شکل فقط نمیدهد؛ را آنها اموال<br />

تهاتر با را خود بدهی 95 <strong>سال</strong> بخواهد دولت ‎Á‎چنانچه تاثیری<br />

چه بانکها بنگاهداری وضعیت روی بپرد<strong>از</strong>د،‏ بانکها به میگذارد؟<br />

صورت<br />

به و بگیرند را اموال میتوانند باشند عاقل بانکها اگر <strong>از</strong><br />

برخی گذشته در کنند.‏ عرضه بورس در سهامی شرکتهای صاحب<br />

وقتی آنها <strong>از</strong> برخی اما دادهاند انجام را کارها این بانکها آدمهای<br />

میتوانند که دلیل این به میشوند کارخانهای یا شرکت سر<br />

شرکتها این کارمند و مدیره هیئت اعضای عنوان به را خود یک<br />

هم بعد و میکنند خودداری اموال این فروش <strong>از</strong> بگذارند کار را<br />

آن دادن دست <strong>از</strong> قصد که میشود ایجاد آنها برای امپراتوری کار<br />

کنند عرضه بورس به و بگیرند را اموال این بانکها اگر ندارند.‏ است.‏<br />

خوبی مسئله‏<br />

بانکها،‏ به دولت بدهی پرداخت احتمال <strong>از</strong> ‎Á‎جدای نتایج<br />

اولین 95 <strong>سال</strong> که است این میشود مطرح که دیگری انتظار<br />

شرایط این در و میشود نمایان برجام شدن اجرایی تاسیس<br />

شعبه یا بیایند ایران به نیز خارجی بانکهای میرود متصور<br />

بانکی نظام برای وضعیتی چه صورت این در کنند.‏ هستید؟<br />

است<br />

خوب بسیار بانکی نظام برای بیفتد،‏ مبارک اتفاق این اگر اولیه<br />

نی<strong>از</strong> نمیآورد،‏ خود با سرمایه فقط خارجی سرمایهگذار چراکه بانکها،‏<br />

اگر داریم.‏ نی<strong>از</strong> تکنولوژی به ابتدا بلکه نیست سرمایه هم ما ایران<br />

به کار برای رشتهای،‏ هر در دیگری خارجی سرمایهگذار هر یا مدیریت<br />

و تکنولوژی ما،‏ برای حضور این دستاورد مهمترین بیایند بانکدار<br />

اگر که است ناکارآمد بهقدری ما بانکهای مدیریت است.‏ نی<strong>از</strong><br />

مورد انسانی نیروی باید ابتدا بیاید،‏ ایران به بخواهد خارجی بفرستد.‏<br />

خارج به کارآموزی و آموزش برای یا تربیتکند را خود بعدها<br />

و میکنند کار خارجی بانک برای <strong>سال</strong>ی چند نیروها این میدهند.‏<br />

ارتقا را آن و میشوند کشور بانکداری‏ نظام بدنه وارد مرکزی<br />

بانک و<br />

قدرت که چندانی<br />

استقالل تحت<br />

و ندارد نهادهای<br />

فشار قدرتمند،‏<br />

تصمیمهای<br />

میگیرد<br />

مقطعی نحوه<br />

<strong>از</strong>اینرو پولی<br />

مدیریت بسیار<br />

کشور ناکارآمد<br />

و نارسا مسلما<br />

اما است <strong>سال</strong><br />

در سود نرخ کاهش<br />

آینده میکند<br />

پیدا بانکها<br />

چراکه نمیتوانند<br />

باالی<br />

سودهای به<br />

را فعلی بدهند<br />

سپردهها 49 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر


راهبرد<br />

<strong>از</strong><br />

برخی وقتی<br />

بانکها شرکت<br />

صاحب کارخانهای<br />

یا به<br />

میشوند که<br />

دلیل این میتوانند<br />

خود<br />

آدمهای عنوان<br />

به را هیئت<br />

اعضای کارمند<br />

و مدیره شرکتها<br />

این بگذارند،‏<br />

کار سر این<br />

فروش <strong>از</strong> خودداری<br />

اموال هم<br />

بعد و میکنند امپراتوری<br />

یک ایجاد<br />

آنها برای قصد<br />

که میشود آن<br />

دادن دست <strong>از</strong> ندارند<br />

را کشور<br />

وارد خارجی سرمایهگذاری با همراه که دانشی و تکنولوژی در<br />

خارجی بانکهای حضور صرف است.‏ ارزشمند بسیار میشود،‏ شعب<br />

بین تکنولوژی و مدیریت نحوه نظر <strong>از</strong> میشود باعث ایران مه ایرانی بانکهای شود.‏ ایجاد رقابت ایرانی بانکهای و بانکها این بهروزرسانی<br />

جز نیز راهی و شوند پیروز رقابت این در میکنند سعی همانطور<br />

ندارند.‏ خود مدیریتی شیوههای و بانکی فعالیتهای در<br />

رقابت روی خوبی بسیار اثر خصوصی بانکهای تاسیس که گذاشت.‏<br />

الکترونیک بانکداری‏ حوزه در جمله <strong>از</strong> کشور بانکداری‏ مشابه،‏<br />

زمینههای در بیایند،‏ ایران به خارجی بانکهای اگر هم حاال این<br />

ما بزرگ مشکل گرچه بود.‏ خواهیم خوبی پیشرفتهای شاهد آمد.‏<br />

نخوهند ایران به آینده <strong>سال</strong> یک در خارجی بانکهای که است ‎Á‎چرا؟<br />

کند<br />

کار کشوری در بخواهد خارجی سرمایهگذار وقتی باالخره ایران<br />

اما کرد خواهد سرمایهگذاری ریسک به زیادی بسیار توجه داشته<br />

پایینی سرمایهگذاری ریسک که نیست کشورهایی جزو پایینی<br />

بسیار رتبههای در اقتصادی فعالیت آزادی نظر <strong>از</strong> ایران باشد.‏ فساد<br />

و اقتصادی <strong>سال</strong>مت زمینه در همچنین و دارد قرار جهان در در<br />

میکند.‏ بیداد ما کشور در مالی فساد دارد.‏ نامطلوبی رتبه مالی مالی،‏<br />

فساد و شفافیت میزان براساس کشورها رتبهبندی لیستهای ردیف<br />

در ایران میشود،‏ منتشر بینالمللی س<strong>از</strong>مانهای توسط که فساد<br />

<strong>از</strong> بهشدت که کشورهایی جزو یعنی دارد.‏ قرار 130 <strong>از</strong> پایینتر مسئلهای<br />

این میبرد.‏ رنج امثالهم و گمرک بانکها،‏ بوروکراسی،‏ در اما<br />

دارند تاکید آن بر مرتبا هم کشور مسئوالن و مقامات که است فساد<br />

علیه است <strong>سال</strong> 20 هرچند سیستم،‏ مجموعه و نظام ظاهرا چند<br />

در و نیستند مالی فساد با مقابله به قادر اما میدهند،‏ شعار مالی زمانی<br />

تا بودیم.‏ بیسابقهای و بزرگ مالی فسادهای شاهد اخیر <strong>سال</strong> خارجی<br />

سرمایهگذار است،‏ شایع کشور در فساد <strong>از</strong> میزان این که هم.‏<br />

خارجی بانکهای نمیکند،‏ امنیت احساس محیط<br />

بهبود و فساد رفع به هم خارجی بانکهای آمدن ‎Á‎پس میشود؟<br />

منوط و...‏ کار و کسب دیگر<br />

سرمایهگذاران بلکه خارجی بانک نهتنها اینها بدون بله،‏ ندارند.‏<br />

رغبت ایران به آمدن برای هم اقتصادی حوزههای بانکهای<br />

دارد احتمال آیا خارجی،‏ بانکهای آمدن فرض ‎Á‎با بپرد<strong>از</strong>ند؟<br />

بنگاهداری به هم خارجی موظف<br />

هم را خود منابع است.‏ بیشتر سود دنبال بانک اساسا نیز<br />

را کشور قوانین باید اما گیرد کار به رشتهها سودآورترین در است شخب نمیتواند بانک میگوید ایران بانکداری‏ قانون کند.‏ رعایت ساختمان<br />

و ملک مانند ثابتی داراییهای در را خود منابع <strong>از</strong> عمدهای سرمایه<br />

درصد 30 <strong>از</strong> بیش نمیتواند نسبت این و کند سرمایهگذاری سپردههای<br />

درصد 10 <strong>از</strong> کمتر بانکها سرمایه میزان باشد.‏ بانک ار سپردهها کل درصد سه میتوانند بانکها تقریبا پس آنهاست آن<br />

<strong>از</strong> بیش و کنند غیرمنقول اموال تملیک یا تصاحب خرید،‏ صرف 1351<br />

مصوب ایران بانکداری‏ قانون براساس است.‏ قانون خالف تملیک<br />

را اموالی شدند مجبور خود مطالبات بهجای اگر حتی بانکها هیچگاه<br />

و بفروشند <strong>سال</strong> دو ظرف را اموال این هستند موظف کنند،‏ این<br />

بشود.‏ آنها سرمایه درصد 30 <strong>از</strong> بیش آنها تملیکی اموال نباید و<br />

مجری عنوان به مرکزی بانک اما میگیرد را تخلفات جلوی قانون چنانچه<br />

البته نیست.‏ برخوردار کافی قدرت <strong>از</strong> قانون این اجرایی ناظر بانک<br />

چراکه نمیدهند انجام را تخلفات این بیایند خارجی بانکهای بود.‏<br />

خواهد حساستر و سختگیرتر آنها به نسبت مرکزی بانکها<br />

پرهیز بر که تاکیدهایی و قانون این به توجه ‎Á‎با کاهش<br />

به میتوان آینده <strong>سال</strong> در آیا میشود،‏ بنگاهداری <strong>از</strong> بود؟<br />

امیدوار بانکها بنگاهداری قدرت<br />

و اقتدار میزان تابع کامال اصالح،‏ مسیر در بانکها حرکت باید<br />

خود وظایف لیست در مرکزی بانک است.‏ مرکزی بانک اجرایی دهد<br />

انجام را کارها این نتوانسته تاکنون اما دهد انجام را کارها برخی باید<br />

اول وهله در مرکزی بانک است.‏ نداشته کافی استقالل چراکه موسسات<br />

این کند.‏ حل را غیرمج<strong>از</strong> اعتباری و مالی موسسات معضل بینالمللی<br />

صندوق آمار طبق هستند.‏ کشور اقتصاد برای مهلکی سم فعال<br />

ایران در غیرمج<strong>از</strong> اقتصادی موسسه و شعبه هزار پنج پول،‏ را<br />

آنها جلوی متفاوت روشهای با دارد قصد مرکزی بانک البته است.‏ کنند<br />

کار بانکداری‏ نظام مقررات تحت تا بدهد مجوز آنها به یا بگیرد اصحاب<br />

حمایت <strong>از</strong> موسسات این است.‏ نرسیده زورش حاال تا اما مرکزی<br />

بانک قدرت <strong>از</strong> آنها قدرت گاه و برخوردارند ثروت و قدرت باید<br />

دوم درجه در معضل،‏ این رفع <strong>از</strong> پس است.‏ بیشتر نیز دولت و سوم،‏<br />

درجه در و بپرد<strong>از</strong>د بانکها مالی صورتهای شفافس<strong>از</strong>ی به روی<br />

بانکها،‏ فعالیت توقف و ورشکستگی احتمال <strong>از</strong> جلوگیری برای البته<br />

کند.‏ تمرکز بانکها بنگاههای و امالک فروش و ساختار اصالح عنصر<br />

قویترین دولت،‏ که مملکت،‏ فعلی سیاسی شرایط به توجه با و<br />

اقتصاد در هم دولت <strong>از</strong> قویتر نهادهای و عناصر و نیست کشور حل<br />

بهراحتی مشکالت این هستند،‏ فعال زمینهها دیگر و سیاست نمیشود.‏<br />

استقالل<br />

عدم بهخصوص گفتید،‏ که مواردی تمام به توجه ‎Á‎با چه<br />

بانکی سود نرخ وضعیت آینده <strong>سال</strong> در مرکزی،‏ بانک کاهش<br />

با متناسب بانکی سود نرخ کاهش به بانکها آیا میشود؟ بود؟<br />

خواهند پایبند تورم،‏ نرخ فشار<br />

تحت و ندارد چندانی استقالل و قدرت که مرکزی بانک نحوه<br />

<strong>از</strong>اینرو میگیرد مقطعی تصمیمهای قدرتمند،‏ نهادهای نرخ<br />

مسلما اما است؛ ناکارآمد و نارسا بسیار کشور پولی مدیریت نمیتوانند<br />

بانکها چراکه میکند پیدا کاهش آینده <strong>سال</strong> در سود میدانم<br />

بعید عبارتی،‏ به بدهند.‏ سپردهها به را فعلی باالی سودهای میکنند،‏<br />

کسب خود آزاد منابع مصرف <strong>از</strong> بانکها که درآمدی با در<br />

بدهند.‏ پوشش را سپردهها به باال سودهای پرداخت بتوانند موفقیتهای<br />

<strong>از</strong> یکی عنوان به تورم،‏ نرخ کاهش دلیل به حال عین دارد<br />

وجود بانکی بهره نرخ کاهش برای کافی دلیل ی<strong>از</strong>دهم،‏ دولت نداریم،‏<br />

کشور در موفق و منسجم اجرایی قدرت یک که آنجا <strong>از</strong> اما کنند<br />

احساس بانکها خود که میافتد اتفاق وقتی کاهش این عمال برای<br />

هم بانکها توانایی البته بپرد<strong>از</strong>ند.‏ باالیی سود نمیتوانند دیگر دارند<br />

نامناسبی وضعیت که بانکهایی است.‏ متفاوت سود پرداخت کنند<br />

ضرر باشند حاضر حتی خود مشتریان حفظ برای است ممکن بانکها<br />

این در سرمایهگذاری ریسک که آنجا <strong>از</strong> اما بپرد<strong>از</strong>ند سود و آن<br />

میرود،‏ باالتر غیرمج<strong>از</strong> اعتباری و مالی موسسات بهخصوص و سعی<br />

دارند،‏ مدرنتری مدیریت و بهتر وجهه که بانکهایی <strong>از</strong> دسته <strong>از</strong>ای<br />

در را سپردهها کمریسک،‏ و معتبر بانک یک عنوان به میکنند و<br />

کم اتفاق این هم حاال همین کنند.‏ جذب پایینتری سود پرداخت سپردهها<br />

به بیشتری سود غیرمج<strong>از</strong> موسسات اینکه با میافتد؛ بیش نزد<br />

سپردهگذاری ریسک‏ و دارند کمتری اعتبار چون اما میپرد<strong>از</strong>ند میکند.‏<br />

استقبال آنها <strong>از</strong> کسی کمتر است،‏ بیشتر آنها 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر 50


ندارد<br />

هراس رونق،‏ <strong>از</strong> حاصل تورم برود<br />

باال هم تورم نرخ مقداری و باشیم داشته اقتصادی رونق اگر یافت<br />

خواهد بهبود نیز سرانه درآمد و کشور اقتصادی وضعیت 95<br />

<strong>سال</strong> در ایران تورم چشماند<strong>از</strong> دارد<br />

ادامه تورم کاهشی ‎13‎روند بار<br />

به <strong>از</strong> پیش اما است شده کنترل واقعا ی<strong>از</strong>دهم دولت در تورم کاهش<br />

و تقاضا شدن محدود شاهد تورم،‏ کنترل سیاستهای نشستن <strong>سال</strong>های<br />

در ارز نرخ جهش <strong>از</strong> پس عبارتی به بودهایم.‏ مردم خرید قدرت پیش<br />

<strong>از</strong> بیش مردم خرید قدرت و کاال تمامشده قیمت فاصله 91، و 90 انبارها<br />

شدن پر و تقاضا کاهش به عاقبت مسئله همین و یافت افزایش مردم<br />

خرید،‏ قدرت بودن پایین دلیل به شرایط این در چراکه انجامید و نی<strong>از</strong>ها افراد،‏ پرداختند.‏ خود مایحتاج خرید به اقتصادیتر گونهای به قدرت<br />

کاهش دلیل به را خود ضروری گاه و غیرضروری خواستههای نرخ<br />

همان یا قیمتها افزایش شیب وقتی حتی و کردند سرکوب خرید نشد<br />

پر مردم هزینه و درآمد بین ایجادشده خأل نیز،‏ یافت کاهش تورم گرفت.‏<br />

قرار کاالها قیمت <strong>از</strong> پایینتر کماکان خرید وقدرت شدن<br />

فریز دلیل به بانکها وامدهی توان سو یک <strong>از</strong> <strong>رکود</strong>،‏ دوره در صورت<br />

به را جامعه نی<strong>از</strong> مورد نقدینگی نتوانستند و یافت کاهش منابع دولت<br />

بودجه کسری سو دیگر <strong>از</strong> و دهند قرار افراد اختیار در تسهیالت اقتصادی<br />

رونق به عمرانی بودجه تخصیص با بتواند که شد آن مانع نیز باشد.‏<br />

پایبند پیمانکاران و بانکها قبال در خود تعهدات به یا کند کمک اما<br />

یافت کاهش دولت تصور <strong>از</strong> بیش حتی تورم نرخ شرایط این در بین<br />

فاصله هنوز چراکه نکردند احساس را کاهش این همچنان مردم حالی<br />

در تورم حقیقت در بود.‏ حد <strong>از</strong> بیش کاال قیمت و خرید قدرت رشد<br />

و <strong>رکود</strong> درگیر اقتصاد که کرد پیدا کاهش عوامل مجموع دلیل به تورم<br />

<strong>رکود</strong>،‏ قیمت به ما گفت بتوان شاید رو این <strong>از</strong> بود.‏ منفی اقتصادی کردیم.‏<br />

مهار را عبارتی<br />

به یا کرد رشد درصد 300 ارز نرخ که 91 و 90 <strong>سال</strong>های در مردم<br />

هزینه و درآمد بین زیادی شکاف یافت،‏ کاهش ملی پول ارزش با<br />

متناسب تقریبا درآمدها افزایش نیز آن <strong>از</strong> بعد <strong>سال</strong>های در و شد ایجاد درآمدها<br />

که مادام شرایط این در ماند.‏ پابرجا شکاف این و بود تورم نرخ <strong>از</strong><br />

مردم هم ب<strong>از</strong> باشد صفر تورم نرخ اگر حتی بماند باقی سطح این در بهبود<br />

برای پس ندارند.‏ کافی درآمد چراکه میکنند خودداری مصرف الزاما<br />

موضوع،‏ این و کند پیدا افزایش آنها درآمد باید مردم خرید قدرت <strong>رکود</strong>،‏<br />

<strong>از</strong> برونرفت راه تنها من نظر به است.‏ اقتصادی رونق نی<strong>از</strong>مند صورت<br />

به ملی پول نرخ که زمانی تا است؛ ملی پول برابری نرخ اصالح حقیقت<br />

در و است بهصرفه واردات شود،‏ داشته نگه پایین مصنوعی نرخ<br />

وقتی اما میشود کشورها دیگر در اشتغال صرف کشور درآمدهای با<br />

و شد خواهد بهصرفه صادرات بگیرد قرار خود واقعی جایگاه در ارز این<br />

در میکند.‏ پیدا افزایش نیز مردم درآمد صادرات،‏ و تولید افزایش پیدا<br />

افزایش ناگزیر نیز تورم اما بود خواهیم اقتصادی رونق شاهد شرایط تولید<br />

افزایش و سودآوری و اشتغال همراه به که تورمی گرچه میکند قیمت‏<br />

افزایش معنای به فقط پیش <strong>سال</strong> چند مانند که تورمی با باشد دارد.‏<br />

تفاوت باشد،‏ خدمات و کاال افتادهایم<br />

<strong>رکود</strong> دام در تورم ترس <strong>از</strong> فعلی شرایط در که میرسد نظر به باال<br />

هم تورم نرخ مقداری و باشیم داشته اقتصادی رونق اگر آنکه حال در<br />

یافت.‏ خواهد بهبود نیز سرانه درآمد و کشور اقتصادی وضعیت برود،‏ <strong>از</strong><br />

کسی و است دالر هزار 40 مردم سرانه درآمد ژاپن،‏ مانند کشوری نمیکنند<br />

تورم هیچگاهاحساس کنداما پساند<strong>از</strong> نمیتواند متوسط طبقه اشتغال<br />

که شرایطی در و میکند را هزینهها تکافوی درآمدشان چراکه ندارد.‏<br />

وجود آینده برای نگرانی باشد داشته وجود اقتصادی رونق و پایدار و<br />

یافته کاهش یکسوم به کشور ارزی درآمد فعلی شرایط در این<br />

است.‏ مانده باقی‏ قبلی سطح در ارز نرخ اما شده بیشتر ارزی مصارف در<br />

است.‏ تورم فنر شدن فشرده <strong>از</strong> حاکی بلکه نیست معجزه نشاندهنده درصد<br />

30 <strong>سال</strong> هر حالیکه در شد تثبیت ارز نرخ <strong>سال</strong> 10 نیز گذشته سرپوش<br />

تورم ارز،‏ نرخ ‎300‎درصدی جهش با عاقبت و داشتیم تورم بحران<br />

دچار را مردم معیشت و زندگی و شد آزاد ارز در گذاشتهشده ارز<br />

واقعی نرخ بر گذاشتن سرپوش با را تورم بخواهیم اگر هم حاال کرد.‏ دوباره<br />

دیگری،‏ زمان در که میآوریم بهوجود را امکان این کنیم،‏ مدیریت باشیم.‏<br />

تورم فنر شدن آزاد شاهد کنترل<br />

برای را فعلی سیاست همین بخواهد دولت اگر آینده <strong>سال</strong> برای شاهد<br />

اما داشت نخواهیم چندانی تورم دهد،‏ ادامه ارز نرخ و نقدینگی ‎7‎درصدی<br />

تا 6 اقتصادی رشد به بخواهد اگر اما بود؛ نخواهیم نیز رونق تا<br />

10 حداقل کار این که کند یکسانس<strong>از</strong>ی و واقعی را ارز نرخ باید برسد <strong>رکود</strong><br />

یخ میتواند تورم آتش این اما میدهد افزایش را تورم درصد 15 رونق<br />

هم میتواند شود،‏ حوزه این وارد شجاعانه دولت اگر کند.‏ آب را کند.‏<br />

حفظ درصد 20 حدود در را تورم هم و بیاورد ارمغان به اقتصادی دیگر<br />

<strong>از</strong> اما گرفته پیش در را تکرقمی تورم هدف به رسیدن دولت،‏ بهخصوص<br />

اولیه،‏ سرمایهگذاری هست.‏ نیز سرمایهگذاری دنبال به سو بارز<br />

نمونه و تورمزاست دیرب<strong>از</strong>ده،‏ و توسعهای و زیربنایی طرحهای در سرمایهگذاری<br />

اینکه مگر کردهایم تجربه س<strong>از</strong>ندگی دولت طول در را آن شود.‏<br />

منجر ب<strong>از</strong>ار به عرضه و کاال تولید به بالفاصله که باشد گونهای به رونق<br />

دوره در باشد؛ داشته هراس رونق <strong>از</strong> حاصل تورم <strong>از</strong> نباید دولت اقتصادی<br />

رشد میپوشاند،‏ را تورم که میآورند دست به درآمدی مردم بین<br />

که است سرانه درآمد افزایش و ملی ناخالص تولید افزایش معنی به متحمل<br />

بیشتری هزینه تورم دلیل به مردم یعنی میشود؛ تقسیم مردم در<br />

ما میآورند.‏ دست به نیز بیشتری درآمد رونق،‏ واسطه به اما میشوند هستیم.‏<br />

منطقی تورم یک و اقتصادی رونق نی<strong>از</strong>مند 95 <strong>سال</strong> درآمد<br />

عقبماندگی که است این توجه قابل مسئله‏ حالت،‏ این در را<br />

ریاضت دوره یک باید اتفاق این <strong>از</strong> پیش تا و شود جبران باید نیز مردم بستگی<br />

دولت مالی سیاستهای کیفیت به دوره این طول کنند.‏ تحمل <strong>از</strong><br />

و کند حذف را آسیبپذیر اقشار عوارض و مالیات باید دولت دارد؛ پول<br />

با مملکت اداره تا بگیرد بیشتری مالیات باال درآمد دارای گروههای رشد<br />

ساالنه و شود اجرا بهخوبی فرآیند این اگر شود.‏ انجام پردرآمدها تو<strong>از</strong>نی<br />

<strong>سال</strong> پنج مدت ظرف کنیم،‏ تجربه نیز را درصد 6 تا 5 اقتصادی میشود.‏<br />

بهسامان اوضاع و میشود ایجاد مردم هزینه و درآمد بین حسینی<br />

سیدبهاءالدین هاشمی<br />

اقتصادی<br />

کارشناس دولت<br />

اگر ‌ همین<br />

بخواهد فعلی<br />

سیاست کنترل<br />

برای نرخ<br />

و نقدینگی دهد،‏<br />

ادامه را ارز چندانی<br />

تورم داشت<br />

نخواهیم رونق<br />

شاهد اما نخواهیم<br />

نیز اگر<br />

اما بود به<br />

بخواهد اقتصادی<br />

رشد ‎7‎درصدی<br />

تا 6 نرخ<br />

باید برسد و<br />

واقعی را ارز یکسانس<strong>از</strong>ی<br />

کار<br />

این که کند 15<br />

تا 10 حداقل را<br />

تورم درصد میدهد،‏<br />

افزایش تورم<br />

آتش این اما یخ<br />

میتواند کند<br />

آب را <strong>رکود</strong> 51 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر


راهبرد<br />

کرد:‏<br />

عنوان ‏»آیندهنگر«‏ با گفتوگو در تهران بهادار اوراق بورس شرکت مدیرعامل نخستین 95 <strong>سال</strong> برای سرمایه ب<strong>از</strong>ار ریسکهای و جذابیتها باشد<br />

مشکلزا میتواند اند<strong>از</strong>ه <strong>از</strong> بیش خوشبینی 95<br />

<strong>سال</strong> در سرمایه ب<strong>از</strong>ار چشماند<strong>از</strong> میدهد<br />

ادامه رشد به ‎14‎بورس میرخدائی<br />

احمد اقتصاد<br />

دماسنج همان یا سرمایه،‏ ب<strong>از</strong>ار اما است.‏ نشسته پساتحریم گشایشهای راه به چشم اقتصاد است دیرزمانی این<br />

<strong>از</strong> اقتصادی بخشهای دیگر <strong>از</strong> زودتر را خود دارد،‏ شهرت نیز آینده اتفاقات پیشخوری و هوشمندی به که کشور این<br />

<strong>از</strong> نوعی و 92 <strong>سال</strong> به سکه دیگر روی است.‏ سکه روی یک این اما شد؛ کار به دست و کرد فارغ راهی به چشم اهالی<br />

چشم و داد قرار بلندمدتی صعودی روند در را سرمایه ب<strong>از</strong>ار که برمیگردد آتی اتفاقات پیشخوری و هوشمندی نآ بر و بود گرفته نشانه را پساتحریم گشایشهای ب<strong>از</strong>ار روزها آن کرد.‏ روشن شاخصها رکوردشکنیهای به را ب<strong>از</strong>ار این ب<strong>از</strong>ار<br />

و برگشت ورق اما عاقبت بودند.‏ آن شایسته پساتحریم در که برساند جایگاهی به را شرکتها سهام ارزش تا بود بهره<br />

آنها آتی چشماند<strong>از</strong> همچنین و گذشته در شرکتها سهام سابقه <strong>از</strong> خود تحلیلهای برای ب<strong>از</strong>ار اهالی ریخت.‏ فرو برای<br />

‏»آیندهنگر«،‏ با گفتوگو در نیز تهران،‏ بهادار اوراق بورس شرکت مدیرعامل نخستین رحمانی،‏ علی حاال و میگیرند جذابیت<br />

همچنان سرمایه ب<strong>از</strong>ار است معتقد او میکند.‏ استفاده شیوه همین <strong>از</strong> 95 <strong>سال</strong> در سرمایه ب<strong>از</strong>ار تحلیل و ارزیابی کرد.‏<br />

خواهد تجربه را سختی شرایط هم ب<strong>از</strong> اما میشود بهتر 94 اقتصاد <strong>از</strong> روزش و حال 95 اقتصاد اگرچه و داشت خواهد خارجیها<br />

ورود<br />

برای ایران<br />

ب<strong>از</strong>ار به دارند<br />

اشتیاق برخی<br />

گرچه محدودیتها<br />

اعم<br />

مشکالت و نرخ<br />

ریسک <strong>از</strong> سیستم<br />

ارز،‏ وجه،‏<br />

انتقال به<br />

مربوط مسائل شرکتی<br />

راهبری شرکتهای<br />

در س<strong>از</strong><br />

و بورسی کارهای<br />

و نهاد<br />

در موجود نهاد<br />

و مالی بهصورت<br />

ناظر عمل<br />

ب<strong>از</strong>دارنده میکنند<br />

را<br />

پرقدرتی صعودی روند 94 <strong>سال</strong> اواخر در سرمایه ب<strong>از</strong>ار رحمانی ‎Á‎آقای ارزیابی<br />

کند،‏ جلب نیز را توجهی قابل نقدینگی توانست و گرفت پیش در چیست؟<br />

اتفاق این <strong>از</strong> شما که<br />

بود این افتاد تحریمها لغو و برجام شدن اجرایی <strong>از</strong> بعد که اتفاقی و بانکی صنعتی،‏ کارهای و کسب برای وضعشده محدودیتهای <strong>از</strong> بسیاری طرفی<br />

<strong>از</strong> و داد کاهش را معامالتی هزینههای مسئله،‏ این و شد برداشته بیمه در<br />

گرچه مسائل این کرد.‏ ایجاد فعالیتها توسعه برای نیز را امیدواریهایی بورسی<br />

شرکتهای سودآوری در مثبتی نحو به اما میکنند پیدا تحقق آینده محصوالت<br />

فروش مورد در هم ما تحریمها لعو <strong>از</strong> پیش تا مثال برای دارند.‏ تاثیر عمل<br />

واسطهها طریق <strong>از</strong> باید پول انتقال و نقل زمینه در هم و پتروشیمی رفع<br />

با که حالی در میشدیم.‏ متحمل را بیشتری هزینههای و میکردیم این<br />

هزینههای <strong>از</strong> درصد 10 متوسط طور به میشود برآورد ها،‏ محدودیت امیدواری<br />

این فضا،‏ شدن ب<strong>از</strong> و محدودیتها رفع این طبیعتا شود.‏ کاسته صنعت و توسعهای طرحهای اجرای برای آینده در شرکتها که میکند ایجاد هم را کنند<br />

اقدام مالی،‏ منابع و تجهیزات ماشینآالت،‏ قالب در خارجی،‏ سرمایه جذب مثبتی<br />

نحو به و است جدید شرایط برای انتظار و رشد فرصت معنای به این و افتاده<br />

اتفاق تاکنون آنچه گفت میتوان <strong>از</strong>اینرو میگذارد.‏ تاثیر سرمایه ب<strong>از</strong>ار بر این<br />

اثرات عمال ما چراکه کند پیدا تحقق باید که است انتظاراتی آن همه است 96<br />

اغلب و 95 عملکرد در بلکه دید نخواهیم 94 <strong>سال</strong> عملکرد در را گشایشها هر<br />

به بود.‏ انتخابات بحث تعیینکننده عوامل <strong>از</strong> دیگر یکی اما شد.‏ خواهد نمایان تزریق<br />

و شود خارج خود قبلی شرایط <strong>از</strong> سرمایه ب<strong>از</strong>ار داشت عالقه دولت،‏ حال شاخصهای<br />

رشد شروع با کرد.‏ کمک دولت خواسته این تحقق به نقدینگی به<br />

و میکنند وارد ب<strong>از</strong>ار این به را خود منابع هم حقیقی اشخاص سرمایه،‏ ب<strong>از</strong>ار همیشه<br />

ما البته باشد.‏ داشته ادامه همچنان نقدینگی ورود موج این میرسد نظر نشوند.‏<br />

گرفتار مفرط خوشبینی دام در که میکنیم توصیه سرمایهگذاران به ب<strong>از</strong>ار<br />

به خارجی سرمایه‏ مستقیم ورود امکان چقدر 95 <strong>سال</strong> ‎Á‎در دارد؟<br />

وجود کشور سرمایه نیز<br />

سرمایه ب<strong>از</strong>ار به خارجی مالی منابع و سرمایه ورود درخصوص دارند<br />

اشتیاق ایران ب<strong>از</strong>ار به ورود برای خارجیها دارد.‏ وجود امیدواریهایی انتقال<br />

سیستم ارز،‏ نرخ ریسک <strong>از</strong> اعم مشکالت و محدودیتها برخی گرچه کارهای<br />

و س<strong>از</strong> و بورسی شرکتهای در شرکتی راهبری به مربوط مسائل وجه،‏ حتما<br />

اما میکنند عمل ب<strong>از</strong>دارنده بهصورت ناظر نهاد و مالی نهاد در موجود هم<br />

جزئی مبالغ البته و بود خواهیم سرمایه ب<strong>از</strong>ار به خارجی سرمایه جذب شاهد است.‏<br />

شده ب<strong>از</strong>ار وارد تاکنون داشتیم<br />

سرمایه ب<strong>از</strong>ار در هم 92 در را امیدها و انتظارات دست این <strong>از</strong> ‎Á‎ما دادند<br />

اج<strong>از</strong>ه هشداری هیچ بدون ابتدا کرد.‏ سقوط بورس و نشد محقق که <strong>از</strong><br />

بعد شد،‏ انجام بورس محاسن برای هم تبلیغاتی حتی و کند رشد بورس <strong>از</strong><br />

بعد شود،‏ اصالح باید و شده حباب دچار بورس کردند ادعا برخی آن افت<br />

خود نشیب و فر<strong>از</strong> در ب<strong>از</strong>ار و است ب<strong>از</strong>ار ذات اصالح،‏ گفتند هم سقوط اتفاقاتی<br />

آینده در که دارد وجود تضمینی چه کرد.‏ تجربه را زیادی بسیار نشود؟<br />

تکرار دست این <strong>از</strong> سهام<br />

قیمت رشد و ب<strong>از</strong>ار اهالی واکنشهای وقتی ندارد.‏ وجود تضمینی هیچ احتمالی،‏<br />

رویدادهای <strong>از</strong> برخی به وقتی عبارتی به یا باشد انتظارات <strong>از</strong> بیش است.‏<br />

ناگزیر هم اتفاقات این بروز میشود،‏ داده حدی <strong>از</strong> بیش احتمال درجه نزدیک<br />

واقعیت به که را احتمالی درجه علمی،‏ لحاظ <strong>از</strong> پیشامدها به باید ما نظر<br />

به کنیم.‏ حساب را نظر مورد ارزش آن،‏ براساس و دهیم تخصیص باشد در<br />

میتواند همین و دارد وجود موارد برخی در اند<strong>از</strong>ه <strong>از</strong> بیش خوشبینی من باشد.‏<br />

مشکلزا نیز آینده تضمینی<br />

و میکند تجاوز حد <strong>از</strong> خوشبینیها سرمایه ب<strong>از</strong>ار در ‎Á‎اینکه ندارد،‏<br />

وجود 92 <strong>سال</strong> در بورس سقوط شبیه ناگواری اتفاقات بروز برای هم خراب<br />

خارجی و جدید سرمایههای برای را ما ب<strong>از</strong>ار وجهه میتواند چقدر بزند؟<br />

دامن آنها بیاعتمادی به و کند بر<br />

عالوه 92 <strong>سال</strong> ماجرای در است.‏ پرریسکی ب<strong>از</strong>ار سرمایه،‏ ب<strong>از</strong>ار حال هر به ب<strong>از</strong>ار<br />

به هم سیاسی هزینههای داشت،‏ وجود حدی بیش<strong>از</strong> خوشبینیهای اینکه در<br />

دستکاری پتروشیمیها،‏ خوراک قیمت افزایش آن،‏ مصداق که شد تحمیل پاالیشگاهی<br />

شرکتهای <strong>از</strong> نفتی فرآوردههای خرید و خام نفت تحویل فرمول یک<br />

شد باعث اینها همه بود.‏ معدن فرآوری صنایع بر عوارض وضع همچنین و این<br />

به سرمایهگذاری ادبیات در شود.‏ انجام دولت به سهامداران <strong>از</strong> ثروت انتقال یک<br />

92 <strong>سال</strong> در واقع در میگویند؛ سهامداران ثروت تلویحی مصادره اتفاق،‏ سودها<br />

ارزش <strong>از</strong> است عبارت سهم یک ارزش چراکه افتاد اتفاق تلویحی مصادره جریانهای<br />

یا سودها این <strong>از</strong> بخشی دولت وقتی انتظار.‏ مورد نقدی جریانهای یا <strong>از</strong><br />

بخشی یعنی میکند؛ پیدا کاهش سهم قیمت بردارد،‏ را انتظار مورد نقدی هم<br />

بدبینیهایی دوران،‏ آن در متاسفانه میشود.‏ منتقل دولت حساب به قیمت زا برخی و داشت وجود بخشخصوصی و خصوصیس<strong>از</strong>ی بحثهای به نسبت هم<br />

اینها عملکردها من نطر به بودند.‏ دولتی اقتصاد هوای و حال در هم وزیران جای<br />

به ما مثال داشتیم؛ هم دیگری بحثهای ما البته زد.‏ لطمه سرمایه ب<strong>از</strong>ار به روش<br />

کنیم شناسایی را ارز تسعیر زیان حسابداری،‏ استانداردهای طبق اینکه نرخ<br />

افزایش اثر که <strong>سال</strong>ی در دقیقا و نکنیم شناسایی را زیان که کردیم عوض را 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر 52


ایران<br />

و عربستان با روسیه که اقداماتی است.‏ 95 <strong>سال</strong> در ایران اقتصاد برای جدی تهدید دو نفت،‏ قیمت بودن پایین و اقتصادی <strong>رکود</strong> بیفتد<br />

نیز اتفاقات این همه اگر من نظر به اما میرسد نتایجی به احتماال میدهند انجام خام نفت تولید کاهش برای کشورها دیگر با رسید<br />

نخواهد دالر 40 <strong>از</strong> بیش به نفت قیمت تحمیل<br />

شرکتها برخی به را زیادی هزینههای نشست،‏ مالی صورتهای در ارز کم<br />

مردم همه چراکه گرفت را مردم همه دامن حقیقت در آن اثرات که کردیم که<br />

هم افرادی شد.‏ متاثر هم آنها سهام ارزش و داشتند عدالت سهام بیش و آنها<br />

سرمایه و شدند متضرر بودند داده اختصاص سهام خرید برای را خود پول ریسکهای<br />

جزو همه اینها شد.‏ مصادره‏ دولت نفع به آن <strong>از</strong> بخشی و دید لطمه دارد.‏<br />

توجه ریسکها این همه به خارجی سرمایهگذار و ماست سرمایه ب<strong>از</strong>ار ریسکهای<br />

با سرمایه ب<strong>از</strong>ار تا نیست ریسکها این کنترل برای ‎Á‎راهی باشد؟<br />

مواجه معقولتری و دارد وجود بحثهایی هم حاال همین نیستند.‏ کنترل قابل ریسکها این قابل<br />

ما مقررات و مجلس که گفت باید کل در دهد.‏ افزایش را ریسکها میتواند ریسک<br />

خارجیها نیز نبودن پیشبینی قابل همین دلیل به نیستند.‏ پیشبینی و دارند خصوص این در جدیای نگرانیهای آنها میدانند.‏ باال را ما کشور در کار سراغ<br />

باید خارحی سرمایههای جلب برای ما میکنند.‏ لحاظ را مسائل این همه مه خارجی سرمایهگذار چراکه کند.‏ حذف را ریسکها این که برویم روشهایی ما<br />

دارد.‏ رو پیش‏ را صنعت ریسک هم و مقررات تغییر ریسک هم ارز،‏ نرخ ریسک جذب<br />

را خارجی منابع <strong>از</strong> بخشی میتوانیم کنیم منتشر ثابت درآمد اوراق مثال اگر ارز<br />

نرخ ریسک گرچه نباشند.‏ هم ریسک این نگران دیگر که بهگونهای کنیم همیشه<br />

و میشود تلقی خارجی سرمایهگذاران برای جدی ریسک یک همچنان همین<br />

در حتی داد.‏ پوشش را ارز نرخ نوسان این میشود چگونه که میپرسند خارجیها<br />

با که کسانی <strong>از</strong> یکی هستیم،‏ ارز نرخ کاهش شاهد که اخیر روزهای ارز<br />

نرخ کاهش این برای توجیهی چه شما میپرسند خارجیها گفت میکند کار به<br />

معتقدند و یافته بهبود شما تولید وضع نه و افزایش شما نفتی درآمد نه دارید؟ است.‏<br />

نشده ارز نرخ نوسان باعث دیگری عامل سیاسی،‏ مسائل جز نمیشوند؟<br />

برداشته ریسکها این هم 95 <strong>سال</strong> شما عقیده به ‎Á‎پس بیشتری<br />

هزینه ما که شدهاند باعث و داشت خواهند وجود ریسکها این 4.5<br />

و کرده منتشر خارجی ب<strong>از</strong>ار در صکوک قرضه اوراق مالزی مثال بپرد<strong>از</strong>یم.‏ سود<br />

درصد 8.5 قرضه اوراق همین انتشار با ایران اما میدهد سود درصد میکند.‏<br />

پرداخت و شفافیت مسئله میشود،‏ مطرح سرمایه ب<strong>از</strong>ار درباره که دیگری ‎Á‎بحث و<br />

شفافیت نظر <strong>از</strong> دارد احتمال چقدر 95 <strong>سال</strong> در است.‏ سرمایه ب<strong>از</strong>ار کارایی اشخاص<br />

برخی فعالیت برای مجال و کنیم پیشرفت سرمایه ب<strong>از</strong>ار شدن کارا شود؟<br />

کمتر اطالعاتی رانت با حقوقی و حقیقی معامالت<br />

شفافیت یکی کرد.‏ تقسیم بخش دو به میتوان را شفافیت میکنند،‏<br />

اعمال بورس شرکت و بورس س<strong>از</strong>مان که مکانیسمهایی به که است جدی،‏<br />

اراده با باشیم داشته مشکالتی حوزهها این در که درصوتی برمیگردد،‏ توجه<br />

مورد بسیار خارجیها که مواردی <strong>از</strong> یکی است.‏ بهبود و اصالح قابل بماند.‏<br />

بسته زیادی مدت و شود متوقف نمادی که است این میدهند قرار ب<strong>از</strong>ار<br />

معامالت روند در جدی مسئله یک نمادها طوالنی شدن بسته یعنی اگر<br />

میشود؛ مربوط شرکتها اطالعات به شفافیت دوم بخش است.‏ سرمایه شرکتی<br />

شفافیت نمره کنیم،‏ نگاه را کار و کسب فضای <strong>از</strong> بینالمللی گزارشهای باید<br />

مثال شود؛ انجام باید زیادی کارهای حوزه این در است.‏ پایین بسیار ایران قبال<br />

را مسئله این ‏)‏IFRS‏(برویم.‏ بینالمللی گزارشگری حسابداری رژیم سراغ آن<br />

اجرای نحوه اما شود گرفته کار به 95 <strong>سال</strong> در تا بود کرده تصویب هم دولت هم<br />

گزارشگری نظام و هستند اساسی جزء یک آن،‏ حسابرسان است.‏ مهم هم قدرت<br />

بحث در جدی اقدامات هنوز ما میرسد نظر به حوزه این در است.‏ مهم گزارشگری<br />

بینالمللی استانداردهای باید ندادهایم.‏ انجام اجرایی ضمانت و شود.‏<br />

درست باید هم استانداردهایمان کیفیت بحث و ببریم کار به را مالی حسابرسان<br />

و ببینیم آموزش باید استانداردها این درست اجرای برای همچنین بیشتر<br />

هرچه شدن شفاف برای کنند.‏ حسابرسی کارشناسی و درست نیز مهمتر<br />

البته شوند.‏ ب<strong>از</strong>بینی باید نیز گزارشگری مجاری شرکتها،‏ اطالعات منتشر<br />

فارسی زبان به را گزارشهایمان همه ما که است این اینها همه <strong>از</strong> گزارشگری<br />

زبان کنیم.‏ تبدیل انگلیسی گزارشگرهای به را آنها باید که میکنیم تبدیل<br />

در بود شده مطرح بورس در هم قبال که )XBRL( گسترشپذیر تجاری کرد.‏<br />

خواهد بسزایی کمک خارج با ارتباط برای انگلیسی به فارسی گزارشهای بر<br />

میتواند چقدر افتاد خواهد نفت ب<strong>از</strong>ار برای 95 <strong>سال</strong> در که ‎Á‎اتفاقاتی نفت،‏<br />

قیمت افت شدن ادامهدار صورت در آیا و باشد اثرگذار سرمایه ب<strong>از</strong>ار نمیشود؟<br />

بیرونق سرمایه ب<strong>از</strong>ار اقتصاد<br />

برای جدی تهدید دو نفت،‏ قیمت بودن پایین و اقتصادی <strong>رکود</strong> کشورها<br />

دیگر با ایران و عربستان با روسیه که اقداماتی است.‏ 95 <strong>سال</strong> در ایران به<br />

اما میرسد نتایجی به احتماال میدهند انجام خام نفت تولید کاهش برای نخواهد<br />

دالر 40 <strong>از</strong> بیش به نفت قیمت بیفتد نیز اتفاقات این همه اگر من نظر بخش<br />

که است این مفهومش برسد،‏ دالر 40 به ایران نفت قیمت اگر رسید.‏ قیمت<br />

با و است پتروشیمی محصوالت شامل عمدتا که نیز غیرنفتی صادرات سرمایه<br />

ب<strong>از</strong>ار بر آن نتایج و میگیرد قرار تاثیر تحت دارد،‏ همبستگی نفت <strong>سال</strong><br />

در من نظر به میکند.‏ کمک ب<strong>از</strong>ار این رونق به و میاند<strong>از</strong>د سایه نیز مشارکت<br />

اوراق خزانه،‏ اسناد ورود داشت.‏ خواهد جذابیت بورس همچنان 95 به<br />

میتواند نیز سرمایه ب<strong>از</strong>ار به شهرداریها و شرکتی مشارکت اوراق دولتی،‏ ستد<br />

و داد را شرکتها سهام فقط دنیا بورسهای در کند.‏ کمک ب<strong>از</strong>ار این رونق است.‏<br />

بزرگ ایراد یک که پرداختهایم سهام فروش و خرید به فقط ما نمیکنند؛ که<br />

بدهیای اوراق حجم ترکیه،‏ سرمایه ب<strong>از</strong>ار در حتی و بینالمللی ب<strong>از</strong>ارهای در طریق<br />

<strong>از</strong> است.‏ سهام اوراق حجم برابر چندده شاید و چندین میشود منتشر مالی<br />

تامین ب<strong>از</strong>ار،‏ این برای میتوانیم سرمایه ب<strong>از</strong>ار گسترش و بدهی اوراق این است.‏<br />

اقتصادی مردمساالری مظهر سرمایه،‏ ب<strong>از</strong>ار که بگویم را این دهیم.‏ انجام بورسهای<br />

بنابراین میکند کمک اقتصادی شفافیت به بورس در قیمت کشف سودآوری<br />

بهبود و قیمت کشف بهبود به اینها شوند.‏ تقویت باید انرژی و کاالیی میکنند.‏<br />

بسزایی کمک رانتخواری <strong>از</strong> جلوگیری و میکنید؟<br />

پیشبینی چگونه را 95 <strong>سال</strong> در سرمایه ب<strong>از</strong>ار کلی ‎Á‎وضعیت اما<br />

بود خواهد 94 <strong>سال</strong> <strong>از</strong> بهتر 95 <strong>سال</strong> در بورس ب<strong>از</strong>ار وضعیت من نظر به پیشبینی<br />

داشت.‏ خواهیم اقتصادی شرایط لحاظ به را سختی شرایط هم ب<strong>از</strong> کم<br />

اقتصادی رشد نرخ با <strong>رکود</strong> کاهش یا <strong>رکود</strong> ادامه 95 <strong>سال</strong> اقتصاد برای من احتمال<br />

به اما داشت نخواهیم فوقالعادهای سرمایه‏ ب<strong>از</strong>ار شرایط،‏ این در است.‏ بود.‏<br />

خواهد متعادل زیاد،‏ بورسهای<br />

در سهام<br />

فقط دنیا داد<br />

را را شرکتها نمیکنند؛<br />

ستد و خرید<br />

به فقط ما سهام<br />

فروش و پرداختهایم<br />

ایراد<br />

یک که است.‏<br />

بزرگ ب<strong>از</strong>ارهای<br />

در حتی<br />

و بینالمللی سرمایه<br />

ب<strong>از</strong>ار در حجم<br />

ترکیه،‏ ای<br />

بدهی اوراق منتشر<br />

که چندین<br />

میشود چندده<br />

شاید و اوراق<br />

حجم برابر است<br />

سهام 53 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر


راهبرد<br />

میکند:‏<br />

بررسی را اقتصادی <strong>رکود</strong> وضعیت ‏»آیندهنگر«‏ با گفتوگو در سبحانی حسن دوید<br />

نمیتوان اقتصاد رس«‏ ‏»گل در است<br />

شده اضافه پیچیده بوروکراسی و سود نرخ بودن باال تحریم،‏ مثل عواملی به ب<strong>از</strong>ار تعطیلی پدیده اخیر <strong>سال</strong>های در 95<br />

<strong>سال</strong> در <strong>رکود</strong> چشماند<strong>از</strong> <strong>رکود</strong><br />

<strong>از</strong> خروج ‎15‎<strong>سال</strong> میرخدائی<br />

احمد جای<br />

زودیها این به آن تاریکی نمیرسد نظر به که كند می سنگینی اقتصاد سر بر آنقدر <strong>رکود</strong> سایه اخیر،‏ <strong>سال</strong> دو در کسی<br />

اما گالیهمندند آن <strong>از</strong> همه است.‏ آن ‏»<strong>رکود</strong>«‏ ایران،‏ ب<strong>از</strong>ار و تولید روزهای این ثبات دهد.‏ رونق روشنایی به را خود حاضر<br />

دولت باشند.‏ داشته نظر اتفاق آن بر همه که است نکرده ارائه ایران اقتصاد در معضل این حل برای عملی راهی اب همزمان دولت سیاستهای که است امیدوار نیز بخشخصوصی و بردارد تورم«‏ کردن ‏»تکرقمی شعار <strong>از</strong> دست نیست اقتصاد<br />

استادتمام اقتصادی،‏ علوم دکترای سبحانی،‏ حسن اما دهد.‏ <strong>نجات</strong> وضعیت این <strong>از</strong> نیز را تولید بخش تورم،‏ کاهش دیگری<br />

هرجای یا دولت که است معتقد ا<strong>سال</strong>می شورای مجلس هفتم و ششم پنجم،‏ دورههای نماینده و تهران دانشگاه نیست<br />

یکرقمی تورم و قیمتها رشد کشور،‏ اصلی مسئله او،‏ گفته به بردارد.‏ تورم«‏ کردن ‏»تکرقمی شعار <strong>از</strong> دست باید اقتصاد<br />

در موجود مشکالت به توجه با وی کند.‏ دنبال را تولید راهاند<strong>از</strong>ی باید دولت و است تولید کشور اصلی مسئله بلکه ریز در را وی با ‏»آیندهنگر«‏ وگوی گفت دوید.‏ نمیتوان آن در که كند می تشبیه چسبندهای رس«‏ ‏»گل به را آن ایران میخوانید.‏<br />

در<br />

معموال خروج<br />

شرایط ورود<br />

به <strong>رکود</strong> <strong>از</strong> اقتصادی،‏<br />

رونق انتظار<br />

یک چنددرصدی<br />

زمانی<br />

تا تورم عرضه<br />

طرف که ترمیم<br />

را خود ایجاد<br />

کند،‏ به<br />

که میشود قابل<br />

من نظر هست<br />

نیز تحمل دو<br />

تورمهای و سهدرصدی<br />

یا رونق<br />

دوران در زیادی<br />

مشکل نمیکند<br />

ایجاد <strong>از</strong><br />

نیز اقتصادی فعاالن <strong>از</strong> بسیاری و است <strong>رکود</strong> درگیر ایران ‎Á‎اقتصاد این<br />

ایجاد عوامل مهمترین شما نظر به هستند.‏ گالیهمند وضعیت این چیست؟<br />

<strong>رکود</strong> مربوط<br />

که آنچه اما هستند موثر آن دوام و <strong>رکود</strong> ایجاد در زیادی مهم عوامل عوامل<br />

به تشدیدکننده عامل یک عنوان به و میشود اخیر <strong>سال</strong> دو یکی،‏ به اساسی<br />

بخشهای در ب<strong>از</strong>ار تعطیلی نام به است پدیدهای شده،‏ اضافه قبلی این<br />

در که است این ب<strong>از</strong>ار تعطیلی <strong>از</strong> غرض ساختمان.‏ بخش مانند اقتصاد،‏ تقاضا<br />

و عرضه دارند،‏ مناسبتر آیندهای <strong>از</strong> مردم که انتظاراتی دالیل به <strong>سال</strong>ها دارد<br />

وجود جامعه در فروش قابل مسکونی واحد فرضا یعنی است شده تعطیل و<br />

بفروشد باشد تقاضا با متناسب که قیمتی به را آن نیست حاضر مالک اما در<br />

شرایط که انتظار این با نیز متقاضی سو آن <strong>از</strong> میکند.‏ صرفنظر عرضه <strong>از</strong> ب<strong>از</strong>ار<br />

تعطیلی این میکند.‏ صرفنظر تقاضا <strong>از</strong> حتیالمقدور میشود،‏ بهتر آینده به<br />

وابسته فعالیت چندصد و ساختمان بخش فعالیتهای است شده موجب عواملی<br />

اثرات البته بزنند.‏ دامن ب<strong>از</strong>ار <strong>رکود</strong> به و شوند کمکاری دچار ساختمان اقتصاد<br />

در کماکان نیز بانکی نظام در سود باالی نرخ مقوله و تحریم مانند عواملی<br />

به ب<strong>از</strong>ار تعطیلی پدیده اخیر <strong>سال</strong>های در حقیقت در است.‏ مانده پابرجا را<br />

تولیدکننده که پیچیدهای بوروکراسی و سود نرخ بودن باال تحریم،‏ مثل و<br />

تشکیل <strong>رکود</strong> و شده اضافه هم کند،‏ خسته رفتن طرف آن و طرف این <strong>از</strong> است.‏<br />

شده تشدید در<br />

نیز 91 و 90 <strong>سال</strong>های در ارز قیمت جهش مسئله آیا شما نظر ‎Á‎به معرفی<br />

آن عوامل <strong>از</strong> یکی میتواند و است داشته تاثیری <strong>رکود</strong> این ایجاد شود؟<br />

سهم<br />

به و دهد افزایش را واردات تمامشده هزینه میتوانست ارز نرخ جهش میشده<br />

وارد اقالمی چه عمدتا دید باید البته باشد.‏ موثر مسئله این در خود اما<br />

نکردهام خصوص این در سنجشی من شود.‏ مشخص نیز تاثیر میزان تا باشد.‏<br />

بوده موثر میتواند مثبت<br />

رشد رونق،‏ <strong>از</strong> حرفهایی پسابرجام،‏ چشماند<strong>از</strong> توصیف ‎Á‎در فعلی،‏<br />

<strong>رکود</strong>ی شرایط گرفتن نظر در با میشود.‏ زده توسعه و اقتصادی که<br />

حالی در داشت 95 <strong>سال</strong> در اقتصادی رشد و توسعه انتظار میتوان آیا است؟<br />

بوده منفی ام<strong>سال</strong> پیاپی فصل سه در <strong>رکود</strong> دلیل به ما صنعتی رشد آن<br />

درباره نمیشود کوتاهمدت برای و است بلندمدت پدیده یک توسعه هستیم<br />

ناگزیر ما بگویم باید اقتصادی رشد درباره اما آورد.‏ میان به بحثی که<br />

معنا این به نه <strong>نجات</strong> دهیم.‏ <strong>نجات</strong> موجود وضعیت <strong>از</strong> را خود نحوی به که <strong>رکود</strong><br />

<strong>از</strong> خروج سمت به گامهایی که معنا این به بلکه شود خوب بسیار شرایط که<br />

را وظایفی هستهای مبحث در ایران مقابل طرف کشورهای اگر برداریم.‏ بهسامان<br />

اوضاع و دهند انجام است شده ذکر برجام در و دارند ایران درخصوص نآ میتواند مقداری آینده،‏ به نسبت خوشبینیها که میآید نظر به شود،‏ قیمتهای<br />

در نفت و کاال <strong>از</strong> اعم صادرات اگر و بشکند را ب<strong>از</strong>ار تعطیلی پدیده اضافه<br />

را کشور داخلی ناخالص تولید بتواند که بهگونهای یابد افزایش مناسب واقعیت<br />

شد.‏ خواهد فراهم مناسبتر،‏ اندکی رشد نرخهای سمت به مسیر کند،‏ رد برجام،‏ طرفهای عک<strong>سال</strong>عمل بهخصوص مسائل،‏ برخی فعال که است این اجماال<br />

اما کرد ارائه آن <strong>از</strong> قاطعی و درست پیشبینی توان نمی و است ابهام پیدا<br />

تحقق پسابرجام گشایشهای که میرسد هم نظر به البته و امیدوارم بهتر<br />

مقداری اقتصادی،‏ رشد لحاظ به آینده <strong>سال</strong> در کشور وضعیت و کند شود.‏<br />

ام<strong>سال</strong> <strong>از</strong> بعد<br />

و میشود ایجاد رونقی ابتدا بخورد،‏ رقم درست اتفاقات اگر ‎Á‎یعنی میآورد؟<br />

همراه به هم توسعه احتماال و اقتصادی رشد به<br />

رفتن این است.‏ مناسبتری کلمه رفتن رونق سمت به حقیقت در میدهد.‏<br />

نشان اقتصادی رشد نرخ رفتن باال در را خود بعدها رونق،‏ سمت حاضر<br />

حال در که <strong>رکود</strong>ی <strong>از</strong> خروج برای راهکارها بهترین شما نظر ‎Á‎به چیست؟<br />

است،‏ مواجه آن با کشور اقتصاد پیامد<br />

و اشتغال و تولید کار در بانکی نظام مخرب بسیار اثر به همیشه من در<br />

اقتصادی مشکالت اصلی علت‏ معتقدم هم حاال و داشتهام اعتراض آن تنبیه<br />

را تولیدکننده که است درصد 20 باالی بانکی سود نرخ‏ کشور،‏ داخل میدهد.‏<br />

سوق سادهتر اصطالح به و غیرمولد کارهای سمت به را افراد و میکند بانکداری<br />

قانون فهم نظر <strong>از</strong> متدولوژیک بههمریختگی یک ما بانکی نظام در آن،‏<br />

بهجای و نشود اجرا قانون این شده موجب که دارد وجود ربا،‏ بدون مخالف<br />

مواردی در که اعتبار،‏ و پول شورای و مرکزی بانک دستورالعملهای این<br />

برای الزم قانون اینکه به توجه با من،‏ نظر به شود.‏ اجرا هست،‏ هم قانون اهتمام<br />

قضاییه،‏ قوه و مجلس مانند نظارتی،‏ دستگاههای اگر دارد،‏ وجود حوزه ب<strong>از</strong>ارهای<br />

در سود نرخهای بروند،‏ قانون این اجرای سمت به بانکها که کنند قرار<br />

مولد بخش اختیار در پول عمال و میشود اصالح هم اقتصاد حقیقی این<br />

هستند.‏ مشغول پول روی سفتهب<strong>از</strong>ی به که کسانی اختیار در نه میگیرد کمک<br />

میتواند آن،‏ به عمل صورت در که است محورهایی عمدهترین <strong>از</strong> یکی عامل<br />

تنها مسئله،‏ این که است بدیهی کند.‏ <strong>رکود</strong> <strong>از</strong> خروج برای اعتنایی قابل است،‏<br />

خودمان اختیار در کارها که کشور داخل در اما نیست تولید به کمک تولیدکنندگان<br />

درد به که رباست بدون بانکی عملیات قانون صحیح اجرای خورد.‏<br />

خواهد 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر 54


بخشهای<br />

و خصوصی بخش آن در که است ملی اقتصادی رشد نرخ حاصل اقتصادی رشد نرخ هم<br />

مردم کمکحال و کند انگیره ایجاد باید هم دولت سیاستهای حال هر به هستند فعال هم مختلف شود<br />

مثبت بهتدریج نیز اقتصادی رشد و شوند وارد تولید ب<strong>از</strong>ی در تا باشد باالتر<br />

رسمی پول ب<strong>از</strong>ار حاشیه در سود نرخ که شرایطی در شما نظر ‎Á‎به آیا<br />

هستند،‏ فعالیت مشغول شدیدا هم غیرمج<strong>از</strong> مالی موسسات و است دارد؟<br />

اجرایی قابلیت راهکار این این<br />

در که کسانی عمده میکنند.‏ زندگی خود فرهنگ با حال هر به مردم <strong>از</strong><br />

که مذمتی به توجه با مسلمانان هستند.‏ مسلمان میکنند،‏ زندگی کشور چون<br />

حاضر حال در نمیشوند.‏ حرامخواری به راضی شده ا<strong>سال</strong>م در بهره و ربا مسائل<br />

برخی خصوص در تا است الزم اما کردهاند عادت وضعیت،‏ یک به بدون<br />

بگذارند،‏ بانک در را خود پول اگر که شوند متوجه آنها و شود روشنگری ب<strong>از</strong>دهی<br />

آنها به بانک نیز ماه آخر در و بپذیرند آن برای ریسکی بخواهند اینکه ب<strong>از</strong>ارهای<br />

در آنها سرمایهگذاری <strong>از</strong> ناشی سود سود،‏ این که حالی در میدهد دارد<br />

ایراد سود،‏ این دریافت که میشوند متوجه نیست،‏ خدمات و کاال حقیقی میگویند<br />

افراد حاال کرد.‏ خواهند عبور موجود وضعیت <strong>از</strong> بهتدریج نظرم به و ا<strong>سال</strong>می<br />

جمهوری بانکهای هم بانکها این و است ا<strong>سال</strong>می جمهوری اینجا داده<br />

اطالعاتی مردم به واقعا اگر اما ندارد اشکال هم پولش سود بنابراین است آمادگی<br />

مردم نظرم به دارد شرعی شبهه بانکها اینچنینی سود که شود پولشان<br />

بخواهند بانکی نظام <strong>از</strong> و بردارند دست سود این <strong>از</strong> که میکنند پیدا بهدستآمده<br />

نسبت همان به شد حاصل سود وقتی و کند سرمایهگذاری را غیرممکن<br />

اما نیست ساده کار این که دارم قبول من کند.‏ تقسیم بینشان نیست.‏<br />

هم که<br />

است این میشود مطرح <strong>رکود</strong> زمینه در که مسائلی <strong>از</strong> Áیکی تورم<br />

رفتن باال موجب که چرا ندارد <strong>رکود</strong> <strong>از</strong> خروج به تمایلی دولت است.‏<br />

یکرقمی تورم به رسیدن پی در دولت که حالی در میشود میشود؟<br />

تورم باعث <strong>رکود</strong>ی <strong>از</strong> خروج هر آیا مثال<br />

بیفتد.‏ اتفاق بخشهایی چه در فعالیتها که دارد این به بستگی داشت<br />

انتظار باید قاعدتا باشد عمرانی و زیربنایی بخشهای در فعالیتها اگر س<strong>از</strong><br />

و ساخت بخش در که کسانی بین خرجشده پول و شود خرج پول که تبدیل<br />

تقاضا به و توزیع میکنند فعالیت زیربنایی و عمرانی فعالیتهای و و راهآهن و بندر ساخت مانند زیربنایی طرحهای <strong>از</strong> حال عین در اما میشود این<br />

در نمیآید.‏ دست به خوراکی مواد و کاال دست،‏ این <strong>از</strong> مواردی و جاده بر<br />

اینکه بدون تقاضا میزان بر یعنی شود ایجاد تورم میرود انتظار البته صورت سرمایهگذاریها<br />

و اعتبارات گاهی ولی است شده زده دامن شود افزوده عرضه اما<br />

میشود توزیع مردم بین پول صورت این در است.‏ مولد بخشهای در ایجاد<br />

کمتری تورم نتیجه در کنند می عرضه ب<strong>از</strong>ار به کاال هم مولد بخشهای ورود<br />

به <strong>رکود</strong> <strong>از</strong> خروج شرایط در معموال بود.‏ خواهد بهتر شرایط و میشود را<br />

خود عرضه طرف که زمانی تا تورم چنددرصدی انتظار یک اقتصادی،‏ رونق دو<br />

تورمهای و هست نیز تحمل قابل من نظر به که میشود ایجاد کند،‏ ترمیم نمیکند.‏<br />

ایجاد زیادی مشکل رونق دوران در سهدرصدی یا کند<br />

عملی را تکرقمی تورم وعده هم میتواند دولت آیا شما نظر ‎Á‎به شود؟<br />

رونق وارد اقتصاد هم و کشور،‏<br />

اصلی مسئله بردارد.‏ شعار <strong>از</strong> دست باید دیگری جای هر یا دولت دولت<br />

است.‏ تولید کشور اصلی مسئله نیست.‏ یکرقمی تورم و قیمتها رشد پایین<br />

قیمتها رشد نرخ اینکه برای البته و کند دنبال را تولید راهاند<strong>از</strong>ی باید گفتهام<br />

من ‏»چون که کند اعالم همیشه اگر ولی کند تالش باید نیز باشد اصالحی<br />

کار هیچ و کنم«‏ یکرقمی را آن باید میکنم،‏ یکرقمی را تورم نرخ بنابراین<br />

بود.‏ نخواهد دفاع قابل اقتصادی لحاظ به منطقا ندهد انجام دیگری ولی<br />

داشت هم یکرقمی احتماال تورم نرخ مثال و زد دامن را رشد میشود شود.‏<br />

برقرار است ممکن نیز آن عکس و نمیکنند تایید را همدیگر دو این لزوما اقتصادی<br />

رشد نرخ برنمیگردد.‏ دولت به فقط اقتصادی رشد نرخ گذشته این <strong>از</strong> بخشهای<br />

و خصوصی بخش آن در که است ملی اقتصادی رشد نرخ حاصل انگیره<br />

ایجاد باید هم دولت سیاستهای حال هر به هستند فعال هم مختلف اقتصادی<br />

رشد و شوند وارد تولید ب<strong>از</strong>ی در تا باشد هم مردم کمکحال و کند تولید<br />

افزایش را خود هدف باید دولت من نظر به شود.‏ مثبت بهتدریج نیز <strong>از</strong><br />

جلوگیری هدف اگر بکشاند.‏ هدف این دنبال به را متغیرها بقیه و دهد قرار تولید<br />

و اشتغال مانند مهمتری مسائل موقع آن باشد،‏ تورم رشد نرخ باالرفتن دید.‏<br />

لطمه هم <strong>سال</strong>ها این در اینکه کما ببیند لطمه است ممکن فکر<br />

داریم،‏ حاال که وضعیتی و داشتید که صحبتهایی به توجه ‎Á‎با پیدا<br />

وضعیتی چه تورم و <strong>رکود</strong> حیث <strong>از</strong> آینده <strong>سال</strong> در ما اقتصاد كنید می داشت؟<br />

امید اقتنصادی رشد به میتوان آیا و كند می تفاوت<br />

یک جاری <strong>سال</strong> با تفاوتش مثال اینکه اما هستم؛ امیدوار من البته نمیدهند.‏<br />

اج<strong>از</strong>ه را این موجود واقعیتهای که گفت باید باشد چشمگیر خیلی صحبت<br />

بهارش فصل <strong>از</strong> میخواهیم که آینده <strong>سال</strong> تا 94 <strong>سال</strong> <strong>از</strong> زیادی فرصت نیفتاده<br />

اتفاق برجام«‏ <strong>از</strong> ‏»پس دلیل به مهمی اقدامات هم هنوز و نیست کنیم نفت<br />

فروش یا باشیم شاهد را سرمایهگذاریهایی حاال همین ما اگر است.‏ آن<br />

آثار دادن نشان برای شود گرفته کار به عمران در نفت پول و شود بیشتر <strong>از</strong><br />

اگر که کرد پیشبینی میتوان بنابراین داریم.‏ نی<strong>از</strong> ‎9‎ماهه تا 6 دوره یک به چهارم<br />

سهماهه در بیفتد،‏ عمران و گذاری سرمایه در اتفاقاتی آینده <strong>سال</strong> اول شد.‏<br />

خواهد دیده آن نتایج <strong>از</strong> آثاری 95 زمستان یعنی تعدیل<br />

<strong>از</strong> بحثهایی و پر ما تولیدکنندگان انبارهای حاضر حال ‎Á‎در وضعیت<br />

این آیا است.‏ مطرح نیز تولید ظرفیت و کار ساعت کاهش و نیرو یافت؟<br />

خواهد ادامه یا كند می پیدا بهبود 95 زمستان تا دلیل<br />

نیست.‏ تولید اند<strong>از</strong>ه به تقاضا که معناست این به است پر انبارها اینکه آنهایی<br />

یا ندارند درآمد مردم یا گفتم که همانطور که است این هم تقاضا نبود باید<br />

رو این <strong>از</strong> بیاید.‏ پایینتر آینده <strong>سال</strong> در قیمتها دارند انتظار دارند درآمد که افراد<br />

و شود ایجاد کار زمینههای آینده،‏ <strong>سال</strong> در اگر دریابیم.‏ را تقاضا بخش داشته<br />

درآمدهایی و شوند شاغل بیکار افراد یا باشند داشته درآمد بیشتر شاغل در<br />

که میکنند کاالهایی همین صرف را درآمدها این <strong>از</strong> بخشی قاعدتا باشند کاالها<br />

فروش با تولیدکنندگان و میشود تقویت تقاضا حالت این در است.‏ انبار دهند.‏<br />

افزایش یا کنند راهاند<strong>از</strong>ی دوباره را تولید میکنند پیدا انگیزه <strong>سال</strong><br />

در خرید توان و درآمدها افزایش یعنی اتفاق این شما نظر ‎Á‎به میافتد؟<br />

اتفاق 95 که<br />

شده چسبندهای رس«‏ ‏»گل صورت به فعال اقتصاد بود.‏ امیدوار باید که<br />

باشیم امیدوار و کنیم تالش باید و نیست ساده آن در کردن حرکت دوید.‏<br />

نمیتوان رس گل در که است بدیهی البته شود؛ انجام حرکتهایی به<br />

همیشه من مخرب<br />

بسیار اثر کار<br />

در بانکی نظام و<br />

اشتغال و تولید اعتراض<br />

آن پیامد حاال<br />

و داشتهام علت‏<br />

معتقدم هم مشکالت<br />

اصلی در<br />

اقتصادی نرخ‏<br />

کشور،‏ داخل باالی<br />

بانکی سود است<br />

درصد 20 را<br />

تولیدکننده که و<br />

میکند تنبیه سمت<br />

به را افراد غیرمولد<br />

کارهای اصطالح<br />

به و سوق<br />

سادهتر نظام<br />

در میدهد.‏ یک<br />

ما بانکی بههمریختگی<br />

<strong>از</strong><br />

متدولوژیک قانون<br />

فهم نظر بدون<br />

بانکداری دارد<br />

وجود ربا،‏ 55 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر


گزارشگر<br />

گزارشگر<br />

گزارشهای راهبردی این بخش<br />

به فعاالن اقتصادی کمک میکند<br />

اطالعات کاملی در زمینههای<br />

مختلف کسب کنند<br />

56 آیندهنگر | tccim.ir | شماره چهلوششم،‏ نوروز 1395


فعالیتهای<br />

چه داشت.‏ جریان فعالیتها انواع زمانی تهران،‏ ب<strong>از</strong>ار تیمچههای میان و تودرتو کوچههای در و س<strong>از</strong> انواع چه و میشد انجام آنجا در ساماندهیها و اعتراضها اوج مشروطه انقالب زمان در که سیاسی کردن.‏<br />

شرخری تا گرفته دادن وام <strong>از</strong> اقتصادی،‏ کارهای معوق<br />

مطالبات وصول شرکت تا شرخر گندهالتهای <strong>از</strong> ایران<br />

اقتصاد در داللها و شرخرها انواع <strong>از</strong> ‏»آیندهنگر«‏ تحلیلی میدانی-‏ گزارش یاسینی<br />

ریحانه روی<br />

فیروزهای رنگ با مغ<strong>از</strong>ه اسم و است آجری مغ<strong>از</strong>هها تمام نمای خیابان<br />

مغ<strong>از</strong>ههای سنتی طراحی و معماری است.‏ شده نوشته آن سردر تخت<br />

و تاج به <strong>از</strong> پیش که کرده حفظ را ب<strong>از</strong>اری عاریهی اصالت خیام،‏ هنوز<br />

داشتند.‏ دست در را شهر اقتصاد نبض مگامالها و مالها رسیدن امام<br />

میدان محدوده همین در ایران اقتصاد کل گردش درصد ۵ هم اب چرتکهها و دخلها میچرخد.‏ خرداد ۱۵ و خیام خیابان خمینی،‏ ب<strong>از</strong>ار<br />

دل به راهی خودروها و شدهاند مدرن کامپیوتر و ماشینحساب دهههای<br />

<strong>از</strong> مانده سیاق به محدوده،‏ این در باربر هزار ۵ هنوز اما ندارند،‏ میکنند.‏<br />

جابهجا کمرهایشان و چرخها روی را ب<strong>از</strong>اریها اجناس گذشته،‏ نزدیک<br />

بانک شعبههای <strong>از</strong> یکی در جوانی دختر و است ظهر نزدیک <strong>از</strong><br />

یکی مقابل و گرفته دست در را مختلف مدارک <strong>از</strong> پوشهای ب<strong>از</strong>ار،‏ زا انگار که بانک باجهی میان<strong>سال</strong> متصدی است.‏ ایستاده بانک باجههای میآورد<br />

باال را سرش میشناسد،‏ را او مشتری این زیاد آمدهای و رفت نباید<br />

ضامن دارد!‏ اشکال ضامنتان که هم ‏»هنوز میگوید:‏ ناراحتی با و که<br />

نوعروسی و...«‏ باشد مسلح نیروهای کارمند نباید باشد،‏ ب<strong>از</strong>نشسته میکند<br />

تالش است،‏ <strong>از</strong>دواجش وام میلیون ۳ درگیر است ماهی چند هردو<br />

همسرم و من ‏»خب میگوید:‏ و کند کنترل را صدایش لرزش میکنم<br />

خواهش نیستند،‏ برمان و دور زیادی افراد هستیم،‏ دانشجو در<br />

آنطرفتر،‏ کمی ندارد؟«‏ وجود دیگری شرایط ببینید قوانینتان بین که<br />

شده چسبانده اتوبوس انتظار صندلی کنار آگهیای اتوبوس،‏ ایستگاه <strong>از</strong><br />

کمتر در میلیارد،‏ یک تا میلیون ده ‏»<strong>از</strong> است:‏ شده نوشته آن روی صفحه<br />

در مربعشکل کادر ۲۰ <strong>از</strong> بیشتر روز هر بگیرید«.‏ وام ساعت نیم شماره<br />

با را آگهی همین <strong>از</strong> مختلفی انواع نیز همشهری نی<strong>از</strong>مندیهای آقایی<br />

آنها <strong>از</strong> یکی خط پشت میرسانند.‏ چاپ به مختلف تماسهای ۲۰۰<br />

باالی اگر ندارد.‏ صرف برایمان تومان میلیون ۲۰۰ ‏»زیر میگوید:‏ برایتان<br />

ملکی سند یک با فقط روز ۲۵ <strong>از</strong> کمتر در خواستید،‏ وام میلیون فصلی<br />

حراج ب<strong>از</strong>ار اجناس بیشتر اسفندماه،‏ اوایل در میکنیم.«‏ جور هزار<br />

۱۰۰ زیر به زمستانی لباسهای و پالتوها بعضی قیمت خوردهاند،‏ در<br />

بزرگ پالستیکی کیسه چند که جوانی دختر است.‏ رسیده تومان نبود<br />

حراجی مدام اینقدر ام<strong>سال</strong> مثل <strong>سال</strong>ی ‏»هیچ میگوید:‏ دارد،‏ دست دست<br />

روی جنسها است معلوم کامال نشدند،‏ ارزان لباسها اینقدر و کنند.«‏<br />

ردشان پایین قیمتهای با مجبورند و کرده باد فروشندهها میدهد<br />

نشان هم فروشگاهها شیشه روی حراج عبارت شدن بیشتر خیلی<br />

خیابان،‏ شلوغی وجود با و میبرند سر به <strong>رکود</strong> در هنوز ب<strong>از</strong>ارها بیرون<br />

آنها <strong>از</strong> سوال چند <strong>از</strong> بعد مشتریها یا هستند خلوت مغ<strong>از</strong>هها <strong>از</strong> این<br />

در نیست.‏ خوبی ‏»شرایط میگوید:‏ ب<strong>از</strong>ار فعاالن <strong>از</strong> یکی میآیند.‏ ممکن<br />

میکند.‏ امتحان را راهها خیلی باشد،‏ مجبور کاسبی وقتی شرایط هر<br />

<strong>از</strong> گرفتن وام برای و باشد داشته الزم پول آبرو حفظ برای است و<br />

کند شروع سودآوری حرکت میخواهد هم شاید یا کند.‏ اقدام طریقی هستند<br />

موسسههایی وقتی شرایط این در دارد،‏ سریع و اولیه پول به نی<strong>از</strong> برویم؟«‏<br />

آنها سراغ دارد ایرادی چه میکنند،‏ جور پول زود خیلی که میشوند<br />

کشیده تصویر به شخصیتهایی فیلمها <strong>از</strong> بعضی در هنوز و عقیق انگشترهای تیرهرنگ،‏ کتهای با پیرمردهایی قامت در که برای<br />

گاهی و هستند اصیل ب<strong>از</strong>اریهای نماد شاهمقصود،‏ تسبیحهای تهیه<br />

وام و کردهاند درست صندوقی محل،‏ اهل مشکالت به رسیدگی میکنند.‏<br />

شهر،‏<br />

شمال در قبا مسجد در تهران،‏ ب<strong>از</strong>ار <strong>از</strong> باالتر منطقه چند لک و شدهاند چیده سقف تا زمین <strong>از</strong> خرز پارس جاروبرقیهای کارتن‏ ایرانی<br />

خانگیهای لو<strong>از</strong>م <strong>از</strong> مسجد حیاط تا ورودی در <strong>از</strong> راهرو محوطه <strong>سال</strong>هاست<br />

عروس«.‏ ‏»جهیزیه است:‏ شده نوشته آن روی و شده پر اعتبارات<br />

صندوق مدیر و دیرینه ب<strong>از</strong>اری میرمحمدصادقی،‏ عالءالدین که نوعی<br />

و دارد دفتری تهران،‏ قبای مسجد باالی طبقه در مرکزی،‏ بانک خیابان<br />

چند است.‏ کرده طراحی خصوصی بخش در وامدهی،‏ سیستم دفتری<br />

میرداماد،‏ محله تجاری برجهای <strong>از</strong> یکی در و قبا مسجد <strong>از</strong> بعد که<br />

جوانی خانم دارد.‏ قرار تلفن خط چند با بانکی«‏ وام ‏»مشاوره نام به وام<br />

بودید نوشته آگهی ‏»در میپرسد:‏ کرده،‏ مراجعه موسسه این به و<br />

جهیزیه مثال شخصی مصرف برای اگر ب<strong>از</strong>رگانی.‏ صنعتی،‏ تولیدی،‏ ‏»نه<br />

میدهد:‏ پاسخ او به میان<strong>سال</strong>ی آقای دارد؟«‏ مشکلی باشد <strong>از</strong>دواج خودمان<br />

را بانک مدارک و فاکتور به مربوط مسائل نمیکند.‏ فرقی هیچ ‎۴۰‎میلیونی<br />

مسئله میکنیم.‏ کار میلیون ۲۰۰ باالی ما میکنیم.‏ حل و<br />

بیاورید ملکی وثیقه میلیون ۱۰۰ نزدیک فقط ندارد.‏ کاری که شما <strong>از</strong><br />

روز ۲۰ ظرف بعد بپرد<strong>از</strong>ید،‏ را ما کارمزد وام کل مبلغ <strong>از</strong> درصد ۱۲ که<br />

وامی تمام میرسانیم.«‏ شما به را وام خصوصی بانکهای <strong>از</strong> یکی و بانک بین واسطهگری با آن شبیه شرکتهای بقیه و موسسه این حدودا<br />

آن ب<strong>از</strong>پرداخت و دارد درصدی ۲۴ سود نرخ میکنند،‏ جور مردم و<br />

میرداماد ولیعصر،‏ محدوده و شهر شمال در آنها،‏ بیشتر است.‏ ‎۵‎<strong>سال</strong>ه در<br />

روز هر دفترها،‏ این آگهی دارند.‏ شیکی اما کوچک دفترهای ونک،‏ آنها<br />

تمام کوچک کادر در که میشود چاپ آگهیهایی کناری صفحه دفتر<br />

است«.‏ موجود دادگاه و بانک جهت ‏»وثیقه است:‏ شده نوشته جور<br />

وثیقه مردم دادگاهی و بانکی گرفتاریهای برای که موسسههایی تا<br />

فاطمی میدان <strong>از</strong> هستند.‏ شهر مرکزی مناطق در بیشتر میکنند،‏ بعضیهایشان<br />

سردر کنار در که حقوقی دفتر چند مطهری،‏ خیابان نشسته<br />

خانمی آنها،‏ <strong>از</strong> یکی در دارد.‏ وجود شده،‏ نوشته نیز ثبتی شماره یکی<br />

است.‏ شده ب<strong>از</strong>داشت بدهی،‏ تومان میلیون ۵۰ برای همسرش که مبلغ<br />

<strong>از</strong> درصد 11 ‏»باید میدهد:‏ توضیح او برای موسسه کارمندان <strong>از</strong> مقداری<br />

یک اول بدهید.‏ سفته آن کل اند<strong>از</strong>ه به و کنید پرداخت را سند شما<br />

بین هم بعد روز دو یکی،‏ میدهید،‏ پیشپرداخت عنوان به را آن <strong>از</strong> اتاقهای<br />

<strong>از</strong> یکی <strong>از</strong> میکنیم.«‏ تنظیم قراری دادگاه روبهروی سندگذار و شرکت<br />

مدیر میرسد نظر به که فردی و میآید بیرون آقایی موسسه،‏ وثیقه‏<br />

میلیون ۴۰۰ راحت،‏ ‏»خیالتان میکند:‏ مشایعتش در دم تا باشد،‏ کارتان<br />

بهسرعت میتوانید و میشود جور هفته یک ظرف شما بانکی وام‏ بیند<strong>از</strong>ید.«‏<br />

راه را آگهیای<br />

صندلی<br />

کنار اتوبوس<br />

انتظار که<br />

شده چسبانده نوشته<br />

آن روی ‏»<strong>از</strong><br />

است:‏ شده یک<br />

تا میلیون ده کمتر<br />

در میلیارد،‏ ساعت<br />

نیم <strong>از</strong> هر<br />

بگیرید«.‏ وام ۲۰<br />

<strong>از</strong> بیشتر روز مربعشکل<br />

کادر صفحه<br />

در نی<strong>از</strong>مندیهای<br />

نیز<br />

همشهری <strong>از</strong><br />

مختلفی انواع با<br />

را آگهی همین تماسهای<br />

شماره چاپ<br />

مختلف میکنند<br />

57 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر


گزارشگر<br />

۲۰۰<br />

میلیون<br />

است<br />

مبلغی کف تومان،‏ شرکتهای<br />

بیشتر که بانکی«‏<br />

وام ‏»مشاوره میکنند<br />

تامین ۱۰<br />

میلیارد<br />

ارزش<br />

سقف تومان،‏ که<br />

است وثیقهای موسسهها<br />

برخی را<br />

آن تامین ادعای دارند<br />

یرواند<br />

ب<strong>از</strong>ار<br />

آبراهامیان:‏ مجموعهای<br />

<strong>از</strong><br />

منظم بهشدت <strong>سال</strong><br />

بود.‏ اصناف <strong>از</strong><br />

بیشتر ۱۳۰۵، مختلف<br />

صنف صد صنعتگران،‏<br />

<strong>از</strong> هفتاد<br />

حدود کسبه<br />

<strong>از</strong> صنف <strong>از</strong><br />

صنف چهل و وجود<br />

کسانی کار<br />

که داشت تخصصی<br />

یا<br />

نمیکردند در<br />

مالی منابع متقاضیان<br />

اختیار میگذاشتند<br />

خدماتی<br />

و تجاری شرکتهای میان در مطهری،‏ خیابان حوالی همان وصول<br />

و ساماندهی ‏»شرکت عنوان با دیگری موسسه دفتر تهران،‏ مرکز کارهای<br />

و است ملت بانک به وابسته که دارد قرار معوق«‏ مطالبات ب<strong>از</strong>ار<br />

فعالهای بعضی میکند.‏ دنبال را بانکها بدهکاران به رسیدگی چند<br />

را دیگری موسسه گذاشتهاند.‏ مدرن«‏ ‏»شرخرهای اسم آنها روی میزان<br />

و دادهاند تشکیل معوق مطالبات وصول عنوان همین با وکیل توضیح<br />

حقوقی مدارک بررسی <strong>از</strong> پیش تا را فعالیتشان نحوه و کارمزد حتی<br />

میکند.‏ فرق ما حقوق و حق میزان دعوایی،‏ هر ‏»برای نمیدهند:‏ کارمزدش<br />

و وصول نحوه یکطرفه،‏ یا باشد توافقی طالق اگر هم مهریه بعد<br />

دارد.‏ معوق مطالبه یا چک مبلغ و دعوا نوع به بستگی میکند.‏ فرق بفهمید.«‏<br />

را هزینه میتوانید ما،‏ وکالی با مشاوره ساعت دو یکی،‏ <strong>از</strong> انواع<br />

زمانی تهران،‏ ب<strong>از</strong>ار تیمچههای میان و تودرتو کوچههای در انقالب<br />

زمان در که سیاسی فعالیتهای چه داشت.‏ جریان فعالیتها هچ و میشد انجام آنجا در ساماندهیها و اعتراضها اوج مشروطه کردن.‏<br />

شرخری تا گرفته دادن وام <strong>از</strong> اقتصادی،‏ کارهای و س<strong>از</strong> انواع خودش<br />

قول به و میکند کار ساختمانی صنعت در که میان<strong>سال</strong>ی مرد کار<br />

الستیکفروشها ب<strong>از</strong>ار در ۸۴ <strong>سال</strong> ‏»تا میگوید:‏ دارد،‏ بس<strong>از</strong>بفروشی آدمهای<br />

میدیدیم.‏ کردن شرخری و شرخر زیاد زمان آن میکردم،‏ برمیخورد،‏<br />

مشکلی به که هرکس و میشناختند همه را الت و بیآبرو هر<br />

به و میفرستاد بدهکار خانه دم و میکرد پیدا را آنها <strong>از</strong> یکی سریع معموال<br />

بود،‏ سکه گندهالتها کار میکرد.‏ زنده را پولش شده طریقی اگرچه<br />

میگرفتند.«‏ خودشان را چک مبلغ کل <strong>از</strong> درصد 3۰ ۲۰، ۵۰ ۹۳،<br />

<strong>سال</strong> در و شده برابر ۶ تاکنون ۷۸ <strong>سال</strong> <strong>از</strong> بیاعتبار چکهای ب<strong>از</strong>اریها،‏<br />

روایت به اما است،‏ خورده برگشت چک تومان میلیارد هزار این<br />

به ب<strong>از</strong>ار در خاصی افراد دیگر و میشوند پیدا سخت شرخرها حاال فعالیتنمیکنند.‏<br />

عنوان میکند،‏<br />

مقاومت شدن مدرن برابر در هنوز تهران ب<strong>از</strong>ار داخلی بافت یرواند<br />

است.‏ شده مدرن اقتصاد و ب<strong>از</strong>ار بانکی و پولی روابط همه اما روابط<br />

و ب<strong>از</strong>ار ایران«‏ سیاست در ‏»مردم کتاب در ارمنی مورخ آبراهامیان،‏ ‏»در<br />

میکند:‏ توصیف اینچنین پیشاصنعتی دوران در را آن اقتصادی کارگاه<br />

بود،‏ غله انبار بود.‏ فروشگاه یک <strong>از</strong> بیشتر چیزی ب<strong>از</strong>ار سنتی،‏ اقتصاد زمیندارها<br />

که بود آنجا بود.‏ هم جامعه کل دینی کانون و بانک بود،‏ میکردند،‏<br />

تولید را کاالهایشان صنعتگران میفروختند،‏ را محصولشان داشتند<br />

الزم پول که آنهایی میکردند،‏ معامله را اجناسشان ب<strong>از</strong>رگانان مدرسه<br />

و مسجد تجار که بود هم همانجا و میگرفتند،‏ وام میرفتند و بیشکل تودهای نه ب<strong>از</strong>ار عالوه،‏ به میدادند.‏ را پولش و میساختند دستفروشها<br />

صرافان،‏ تصادفی گرفتن قرار هم کنار حاصل بیقاعده صنعتی،‏<br />

هر بود.‏ اصناف <strong>از</strong> منظم بهشدت مجموعهای بلکه روحانیان،‏ و <strong>سال</strong><br />

داشت.‏ را خودش فعاالن غیرتخصصیای حرفهی هر و کسبی هر <strong>از</strong><br />

صنف هفتاد حدود صنعتگران،‏ <strong>از</strong> مختلف صنف صد <strong>از</strong> بیشتر ۱۳۰۵، نمیکردند<br />

تخصصی کار که داشت وجود کسانی <strong>از</strong> صنف چهل و کسبه میگذاشتند.«‏<br />

متقاضیان اختیار در مالی منابع یا دورکیم،‏<br />

روایت به است.‏ شده‏ تخصصی کارها همه اما حاال و<br />

شدن تخصصی مدرن،‏ دنیای اصلی ویژگی کالسیک،‏ جامعهشناس به<br />

که هم ایران اقتصادی روابط و ب<strong>از</strong>ار است.‏ بیشتر هرچه کار تقسیم شده<br />

تخصصیتر است،‏ حرکت حال در بیشتر هرچه مدرنیته سمت مدرن<br />

دنیای در که نهادی عنوان به بانک،‏ فعالیتهای حتی است.‏ کنار<br />

در و شده تخصصی میگذارد،‏ متقاضیان اختیار در مالی منابع برای<br />

موسسههایی آن در افراد که گرفته شکل ب<strong>از</strong>اری بانکی،‏ شبکه میزان<br />

هرقدر کردهاند.‏ ایجاد مشتریان و بانکی نظام بین واسطهگری ب<strong>از</strong>پسگیریشان<br />

و بیشتر بانکها معوقات برود،‏ باالتر برگشتی چکهای است.‏<br />

سکهتر نیز آنها ب<strong>از</strong>ار باشد،‏ عمیقتر اقتصادی <strong>رکود</strong> و شود سختتر شرخرها<br />

به مطالبات وصول برای بانکها شدهاند؟<br />

متوسل عده<br />

و میدانند بانکی نظام برای کمکی را شرکتها این عدهای را<br />

شیک دفترهای و عنوان لباس فقط آنها میگویند نیز دیگری پوشاندهاند<br />

شرخری قامت به تأسیس<br />

۲۰/۰۱/۱۳۸۶ تاریخ در ملت بهس<strong>از</strong> اندیشه و طرح ‏»شرکت غیرتجاری<br />

مؤسسات و شرکتها ثبت اداره در ۲۹۳۸۹۹ شمارة تحت و تأییدیه<br />

اینکه ضمن رسید.‏ ثبت به خاص«‏ ‏»سهامی صورت به تهران مرکزی<br />

بانک توسط مطالبات وصول امور در شرکت فعالیت و ثبت و<br />

صادر ۰۸/۰۵/۱۳۸۷ مورخ ب ‎۱۸۳۶‎‏/م شماره با ا<strong>سال</strong>می جمهوری و<br />

رسیده ثبت به صنعتی مالکیت و شرکتها ثبت کل اداره در مراتب ۰۶/۰۶/۱۳۸۷<br />

مورخ ۱۸۴۹۴ شماره رسمی روزنامه در مربوطه آگهی در<br />

پرسنل ۱۰۳۸ تعداد ۱۳۹۴، <strong>سال</strong> ابتدای در است.‏ گردیده درج مشغول<br />

استانها(‏ در شرکت نمایندگی دفاتر و مرکزی ‏)دفتر شرکت است:‏<br />

آمده هم آن کیفیت خطمشی توضیح در هستند.«‏ فعالیت کاملترین<br />

و بزرگترین عنوان به ملت بهس<strong>از</strong> اندیشه و طرح ‏»شرکت تکریم<br />

اصل بر تأکید با کشور،‏ سطح در مطالبات وصول خدمات سیستم امنیت<br />

توسعه و ‏»رشد همانا که خویش ماموریت راستای در اربابرجوع،‏ سرمایهگذاری«‏<br />

حوزههای در ریسکسنجی با توام نقدینگی چرخش مبنای<br />

بر کیفیت مدیریت سیستم بهبود و نگهداری پیادهس<strong>از</strong>ی،‏ با است،‏ است.«‏<br />

نهاده قدم مسیر این در ۲۰۰۸ ۹۰۰۱: ایزو بینالمللی استاندارد برای<br />

‏»آیندهنگر«‏ درخواست به پاسخ در شرکت این عمومی روابط آن<br />

<strong>از</strong> بعد و شد نامهنگاری خواهان ابتدا آن،‏ مسئوالن <strong>از</strong> یکی با گفتوگو نشد.‏<br />

گفتوگو به حاضر هم،‏ ایرانول،‏<br />

نفت شرکت کرده،‏ منتشر شرکت این که آمارهایی اساس بر هستند.‏<br />

آنها قرارداد طرف مطالبات وصول برای آسیا بیمه و ایران بیمه نحوه<br />

درباره نیز رضوان بانکی معوقات ساماندهی شرکت سایت در مؤسسات<br />

با تعامل ضمن شرکت ‏»این است:‏ شده نوشته آن فعالیت شعار<br />

تحقق در اشتغال زمینه ایجاد با مینماید تالش قرارداد طرف مالی پرداختن<br />

بیشک بکوشد.‏ ایرانی سرمایه و کار <strong>از</strong> حمایت ملی،‏ تولید مهمترین<br />

و مفیدترین معوق مطالبات وصول و ساماندهی موضوع به حمایت<br />

راستای در ا<strong>سال</strong>می انقالب معظم رهبر منویات تحقق در اقدام نیز<br />

شرکت این دستاوردهای <strong>از</strong> یکی در بود.«‏ خواهد نیز ملی تولید <strong>از</strong> به<br />

معوق مالی منابع <strong>از</strong> ریال میلیارد هزار صدها ‏»ب<strong>از</strong>گشت است:‏ آمده مالی.«‏<br />

سیستمنهادهای میدهد<br />

نشان کردهاند روایت‏ تاریخچهشان <strong>از</strong> شرکتها این آنچه کمیجانی،‏<br />

اکبر این،‏ وجود با شد.‏ تاسیس ۸۶ <strong>سال</strong> در آنها،‏ قدیمیترین وصول<br />

‏»شرکتهای بود:‏ گفته گذشته <strong>سال</strong> مرکزی،‏ بانک قائممقام معوق<br />

مطالبات هماکنون و نشدهاند راهاند<strong>از</strong>ی هنوز معوق مطالبات میشوند.«‏<br />

پیگیری مرکزی بانک و بانکها در کمیتههایی توسط میراث<br />

با گرفت دست در را دولت سکان روحانی حسن که زمانی <strong>از</strong> یکی<br />

دولت،‏ بدهیهای و بانکی معوقات شد.‏ مواجه احمدینژاد مرثیهوار زمان<br />

در و 84 <strong>سال</strong> دراسفندماه بود.‏ او اقتصادی مشکالت اساسیترین <strong>از</strong> بخش<br />

بدهیهای کل میزان احمدینژاد محمود دولت آمدن کار روی 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر 58


اعطای<br />

ناکارآمدی به مطالبات وصول شرکتهای برای کار اساس و پایه مستخدمینحسینی:‏ امروز<br />

که مفهومی به ما بانکی نظام در اعتبارسنجی،‏ متاسفانه برمیگردد.‏ ما بانکی نظام در تسهیالت ندارد.‏<br />

وجود داریم سراغ جهانی بانکداری نظام در هزار<br />

11 معادل کشور غیربانکی اعتباری موسسات و بانکها به دولتی رقم<br />

به 91، <strong>سال</strong> آذرماه در میزان این است.‏ بوده تومان میلیارد 240 و <strong>از</strong><br />

حاکی روند این است.‏ یافته افزایش تومان میلیارد 207 و هزار 53 هزار<br />

41 میزان به 91، آذر تا 84 اسفند <strong>از</strong> زمانی ب<strong>از</strong>ه در که است این کشور<br />

بانکهای به دولتی بخش بدهی حجم بر تومان میلیارد 67 و ‎373‎درصدی<br />

رشد و شده برابر 4.7 حدود یعنی است،‏ شده افزوده تحمیل<br />

کشور اقتصاد بر دورهای در بدهیها این همه و است داشته گذشته<br />

دولتهای به نسبت را نفتی درآمدهای بیشترین دولت که شده حالت<br />

در اما است.‏ دولت بدهی به مربوط تنها آمار این است.‏ داشته دولت<br />

آمدن کار روی زمان و 84 <strong>سال</strong> <strong>از</strong> بانکی معوقات میزان کلی،‏ و<br />

یافته رشد درصد 1500 میزان به 91 <strong>سال</strong> تا احمدینژاد محمود است.‏<br />

شده برابر 16 عنوان<br />

بانکی معوقات خصوص در مختلفی ارقام گذشته <strong>سال</strong> در میلیارد<br />

هزار ۹۳ روی کشور اقتصاد بلندپایه مسئوالن نهایت در و شد بخش<br />

بدهی به مربوط تنها معوقات این البته رسیدند.‏ وفاق به تومان ‎11‎ماهه<br />

در مرکزی بانک آمار آخرین بنابر و بانکها،‏ به افراد و خصوصی و<br />

هزار 98 بانکها به دولت بدهی کل حجم 93، بهمن به منتهی بانک<br />

مسئوالن که بود تیرماه اوایل البته است.‏ بوده تومان میلیارد 217 وصول<br />

و تومان میلیارد هزار ۸۸ به مطالبات رقم رسیدن <strong>از</strong> مرکزی بعدی<br />

اظهارنظرهای اما دادند،‏ خبر آنها <strong>از</strong> تومان میلیارد هزار ۱۰ میداد.‏<br />

نشان تومان میلیارد هزار ۹۰ <strong>از</strong> باالتر به را آنها مجدد رسیدن اقتصادی<br />

مفاسد با مبارزه ستاد عضو مال،‏ یوسفیان نظر،‏ اظهار آخرین در نفر<br />

400 اختیار در کشور کالن وامهای درصد 80 تا »60 است:‏ گفته تا<br />

80 حدود به بانکی معوقات میزان و است حقوقی یا حقیقی افراد <strong>از</strong> میرسد.«‏<br />

تومان میلیارد هزار 100 بزرگ<br />

بدهکار 10 است گفته نیز مرکزی بانک نظارتی معاون تهرانفر،‏ کل<br />

درصد 15 و دارند بانکها به بدهی ریال میلیارد هزار 124 بانکی،‏ مرتبط<br />

شرکت یا گروه 50 است.‏ نفر 10 این اختیار در بانکی مطالبات همچنین<br />

دادهاند.‏ اختصاص خود به را معوق مطالبات درصد 33 هم،‏ به نفر<br />

3 و دادهاند اختصاص خود به را درصد 55 بزرگ بدهکار 200 درصد<br />

48 دارند.‏ بدهی بانکها به تومان میلیارد هزار یک باالی نیز نظام<br />

به ریال میلیارد هزار باالی مشتری،‏ 131 معادل نیز بدهکاران بانکیبدهکارند.‏<br />

یکی<br />

در نیز تجارت و معدن صنعت،‏ وزیر نعمتزاده،‏ محمدرضا تسهیالت<br />

درصد 20 الی 10 بود گفته مجلس در خود جلسههای <strong>از</strong> ب<strong>از</strong>ارهای<br />

<strong>از</strong> سر باقی و شدهاند هزینه تولیدی بخشهای در اخذشده بانکی<br />

منابع که میکنند تایید نیز اقتصادی فعاالن درآوردهاند.‏ واسطهای وضعیت<br />

شرایط،‏ این است.‏ نشده هزینه اقتصادی مولد بخشهای در وضعیتی<br />

است.‏ زده رقم کشور کالن اقتصاد و بانکی نظام در را نابسامانی یاد<br />

‏»عجیب«‏ عبارت با آن <strong>از</strong> رئیسجمهور اول معاون جهانگیری،‏ که بدهی<br />

معوق،‏ مطالبات مشکل سه با بانکی ‏»سیستم میگوید:‏ و میکند الیحه<br />

در دولت روبهروست؛ سرمایه پایین کفایت و بانکها به دولت بانکها<br />

به خود بدهی ب<strong>از</strong>پرداخت و سرمایه افزایش برای <strong>رکود</strong> <strong>از</strong> خروج چرا<br />

است،‏ عجیب ایران در بدهی وضعیت است.‏ اندیشیده راهکارهایی مرکزی<br />

بانک به بانکها دیگر طرف <strong>از</strong> و بانکها به دولت طرف یک <strong>از</strong> که قانون<br />

در راهکارهایی آن حل برای است.‏ بدهکار مرکزی بانک به دولت و است.«‏<br />

شده گرفته نظر در تولید موانع رفع بدهیهای<br />

مشکل <strong>از</strong> گزارشی طی گذشته <strong>سال</strong> نیز رویترز خبرگزاری معادل<br />

ایران در بانکی معوق ‏»بدهیهای بود:‏ نوشته ایران در معوق میزان<br />

است.‏ جهانی متوسط برابر ۴ و بانکی وامهای کل درصد ۱۵.۶ حفره<br />

اما نیست،‏ مشخص ایران خصوصی و دولتی بانکهای مشکالت روحانی<br />

طرحهای است ممکن سنگین بدهیهای <strong>از</strong> ناشی ایجادشده در<br />

زندگی استانداردهای بردن باال و شغلی فرصتهای افزایش برای را کلیدی<br />

نقشی بانکی بدهیهای معضل حل س<strong>از</strong>د.‏ مواجه مشکل با کشور را<br />

ایران رئیسجمهور میتواند و دارد روحانی برای محبوبیت ایجاد در برسد.«‏<br />

توافق به جهانی قدرتهای با تا س<strong>از</strong>د قادر نمیتوانند<br />

بهراحتی کشور رسمی نهادهای حتی که وضعیتی در وصول<br />

شرکتهای عدهای کنند،‏ برآورد را معوق مطالبات میزان اقتصاددان<br />

حسینی،‏ مستخدمین حیدر انداختهاند.‏ راه‏ را معوق مطالبات شکلگیری<br />

درباره هشتم،‏ دولت در اقتصاد وزارت پارلمانی معاون و نظام<br />

در ‏»متاسفانهاعتبارسنجی،‏ میگوید:‏ ‏»آیندهنگر«‏ به موسسهها این داریم<br />

سراغ جهانی بانکداری نظام در امروز که مفهومی به ما بانکی که<br />

همانطور علمی و کارا صورت به اگر که صورتی در ندارد.‏ وجود در<br />

اعتبارسنجی است،‏ گرفته شکل بینالمللی بانکداری نهادهای در و<br />

قانونی شرکتهای بود،‏ دولت و مرکزی بانک توجه مورد هم ما کشور برای<br />

کار اساس و پایه نمیگرفتند.‏ شکل مطالبات وصول برای غیرقانونی تسهیالت<br />

اعطای ناکارآمدی به برمیگردد مطالبات وصول شرکتهای عدم<br />

این و نگرفته صورت الزم تحول ما بانکی نظام در ما.‏ بانکی نظام در باشند،‏<br />

داشته خوبی کارنامه بتوانند آنکه برای بانکها شده باعث تحول بانکداری<br />

شأن در شاید که کنند کارهایی مطالبات وصول برای ناچار کاملی<br />

و جامع رسیدگی آن پایه و میطلبد را اخالقی بانکداری نباشد.‏ دهد.«‏<br />

نشان باید تسهیالت اعطای بدو در که است مشاورههای<br />

شرکتهای ‏»این میدهد:‏ ادامه حسینی مستخدمین بدو<br />

در و قبل دولت در که دستهای هستند.‏ دسته دو اعتباری آنهایی<br />

نیز دیگر دسته بودند.‏ مرکزی بانک حمایت تحت شکلگیری،‏ بانکها<br />

<strong>از</strong> که اختیاراتی با ولی کنند نمی فعالیت رسمی صورت به که که<br />

میدهند،‏ غیراخالقیانجام و ناشایست برخوردهای میکنند دریافت که<br />

ترفندهایی با آنها هستند.‏ کشور بانکی نظام کارکردهای وهن موجب مطالبات<br />

وصول برای تهدید و فشار به اقدام آورد زبان به نمیشود حتی گرفتهاند<br />

بهزور را پول اینها میگویند میکنی سوال هم وقتی میکنند.‏ ضایع<br />

جز شرکتها این گرفت.‏ بهزور باید هم حاال و نمیدهند پس و شرکتهایی<br />

و افراد منظور ندارند.‏ دیگری کارکرد بانکی نظام کردن حتی<br />

و میپرد<strong>از</strong>ند بدهکار ارعاب به میشوند،‏ متوسل زور به که است این<br />

حضور میکنند.‏ وارد فشار خانوادههایشان به شنیدههایمان بنابر نامطلوب<br />

آثار میانمدت در که است مسئلهای نیست.‏ کارا شرکتها داد.«‏<br />

خواهد نشان ما اقتصاد در <strong>رکود</strong> شرایط در بهخصوص را خود سابق<br />

مدیرعامل حاتمییزد،‏ احمد‏ اقتصاددان،‏ این خالف بر اما کشور<br />

بانکی نظام در شرکتها این حضور است معتقد صادرات بانک ‏»آیندهنگر«‏<br />

برای او است.‏ س<strong>از</strong>نده و نمیشود محسوب شرخری اینکه<br />

یکی دارد.‏ راه چند مطالبات وصول برای ‏»بانک میدهد:‏ توضیح و<br />

میکند محکوم دادگاه ببرد.‏ دادگاه را بدهکار و بگیرد حقوقی وکیل کنند<br />

شناسایی را فرد داراییهای بروند میتوانند دادگاه،‏ رأی <strong>از</strong> بعد را<br />

بدهی‏ بتواند تا شود توقیف داراییهایش محل دارد،‏ دارایی اگر و بروند<br />

که نیستند موفق چندان حقوقدانها مرحله این در کند.‏ تامین یا<br />

میکنند تعلل کارمندانش یا هم بانک خود کنند.‏ شناسایی دارایی دادگاه<br />

در و بدهکارند که کسانی اموال شناسایی باالخره نمیتوانند،‏ و میشوند پیدا افرادی وقت آن نیست.‏ آسانی کار شدهاند محکوم میکنیم<br />

شناسایی را میکنیم.اموال بانک به را کمک مااین میگویند درصد‎۱۴‎<br />

معوق<br />

مطالبات کل <strong>از</strong> تولیدی<br />

بخش به مربوط است<br />

۱۵۰۰<br />

درصد<br />

<strong>سال</strong><br />

<strong>از</strong> معوق مطالبات کرد<br />

رشد ۹۱ تا ۸۴ <strong>از</strong><br />

یکی موسسههای<br />

مطالبات<br />

وصول مینویسد:‏<br />

معوق پرداختن<br />

بیشک موضوع<br />

به و<br />

ساماندهی مطالبات<br />

وصول مفیدترین<br />

معوق اقدام<br />

مهمترین و منویات<br />

تحقق در معظم<br />

رهبر در<br />

ا<strong>سال</strong>می انقالب حمایت<br />

راستای نیز<br />

ملی تولید <strong>از</strong> بود<br />

خواهد 59 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر


گزارشگر<br />

۵۵<br />

درصد<br />

معوق<br />

مطالبات کل <strong>از</strong> ۲۰۰<br />

دست در بانکها است<br />

بزرگ بدهکار ۱۵.۶<br />

درصد<br />

بانکی<br />

وامهای کل <strong>از</strong> است<br />

معوق مطالبات س<strong>از</strong>مان<br />

رئیس و<br />

اسناد ثبت کشور:‏<br />

امالک بانکها<br />

استفاده روشهای<br />

<strong>از</strong> فشار<br />

و تهدید کارآفرینان<br />

علیه بدهکار،‏<br />

است<br />

غیرقانونی این<br />

قضائیه قوه و پیگیری<br />

را موارد میکند<br />

با<br />

او نمیبینم.«‏ امر این در اشکالی من میکنیم.‏ وصول را مطالبات و لیزینگ<br />

شرکت یک ‏»مثال میکند:‏ تشریح لیزینگها فعالیت مثالی<strong>از</strong> هم<br />

راننده آن است،‏ داده راننده یک به و خریده کامیونی داده،‏ پول شهر<br />

در هم ماشین نمیدهد.‏ را قسطش ولی میکند کار کامیون با با<br />

مجبورند کنند.‏ توقیف و کنند پیدایش ثابت جای یک که نیست را<br />

کامیون این انتظامی نیروی که بگذارند قرار و قول انتظامی نیروی را<br />

قسطش میآید طرف شد،‏ متوقف وقتی کند.‏ متوقف دید هرجا در لیزینگی<br />

شرکت آن اینکه یا میافتد راه دوباره ماشین این و میدهد شرکتها<br />

این اسم میکند.‏ تملک را ماشین کرده،‏ سرمایهگذاری که معوق<br />

مطالبات وصول برای راهی باید گذاشت.‏ شرخری نمیشود را داشته<br />

وجود بپرد<strong>از</strong>ند،‏ را بدهیهایشان نیستند حاضر که کسانی <strong>از</strong> کنند.‏<br />

وصول را مطالبات که است راهی هم شرکتها این ایجاد باشد.‏ نظام<br />

برای مشکلی اینها نمیبینم.‏ شرکتها این فعالیت در عیبی من غیرقانونی<br />

شرکتها این هستند.‏ هم کمک و نمیکنند درست بانکی افرادی<br />

باالخره کردهاند.‏ ایجاد بانکها خود را آنها <strong>از</strong> بعضی نیستند،‏ باشند.«‏<br />

پاسخگو نحوی به باید میخورند،‏ را مردم پول که رد مطالبات ب<strong>از</strong>پسگیری روشهای درباره شرکتها این <strong>از</strong> یکی ار<strong>سال</strong><br />

۲- مذاکره،‏ طریق <strong>از</strong> پیگیری »۱- است:‏ نوشته خود سایت بانک(،‏<br />

طریق ‏)<strong>از</strong> اجرائیه صدور تقاضانامه ۳- اظهارنامه،‏ و اخطاریه وثیقه.«‏<br />

مورد سند ‎۵‎‏-انتقال اجرایی،‏ عملیات شروع ۴- این<br />

توسل است معتقد بانکداری،‏ ارشد کارشناس حاتمییزد،‏ کسی<br />

‏»باالخره نیست:‏ ناصوابی روش نیز،‏ ارعاب و زور به شرکتها گرفت.‏<br />

او <strong>از</strong> را مردم پول جوری یک باید میخورد را مردم مال که خب<br />

میبرد،‏ ب<strong>از</strong>داشتگاه به را او و میرود منزلش در دم پلیس اگر حاال<br />

است.‏ مردم برای بانکی سپردههای دیگر.‏ است ارعاب هم این ثروت<br />

<strong>از</strong> راه این <strong>از</strong> و نمیدهد،‏ پس و برداشته را پول این که کسی <strong>از</strong><br />

را پول زور به باید کرد؟ چه باید فرد این با خب میشود،‏ برخوردار ندارد.«‏<br />

اشکالی گرفت.‏ او موضوع<br />

به پیش ماه یک نیز سیما اول شبکه در ‏»پایش«‏ برنامه <strong>از</strong><br />

بعد برنامه،‏ این در بود.‏ پرداخته ایران اقتصاد در شرخری انواع کارخانهاش<br />

بانکها فشار تحت گفت که کارآفرینی صحبتهای س<strong>از</strong>مان<br />

رئیس تویسرکانی،‏ احمد شدهاند،‏ بیکار کارگرانش و تعطیل تهدید<br />

روشهای <strong>از</strong> بانکها ‏»استفاده گفت:‏ کشور امالک و اسناد ثبت این<br />

قضائیه قوه و است غیرقانونی بدهکار،‏ کارآفرینان علیه فشار و میکند.«‏<br />

پیگیری را موارد مطالبات<br />

وصول به اقدام کالن سطح در که شرکتهایی جز به اما وکیل<br />

چند که هستند دیگرینیز شرکتهای میکنند،‏ معوقبانکها طلبهای<br />

ب<strong>از</strong>پسگیری به اقدام خرد،‏ سطح در و دادهاند تشکیل را آن واسطهای<br />

شرکتهای <strong>از</strong> بیشتر بسیار آنها تعداد و میکنند مردم موسسه<br />

عنوان تحت شرکتها،‏ این است.‏ بانکی نظام در کالن درخواست<br />

به پاسخ در آنها،‏ <strong>از</strong> یکی منشی میکنند.‏ فعالیت حقوقی ‏»این<br />

میگوید:‏ شرکتی معوق مطالبه تومان میلیون ۵۰۰ پیگیری پیگیری<br />

دقیق صورت به باید ما کارشناسان و باالست بسیار رقم است<br />

تهران به مربوط بوده،‏ چک فقره چند بدانیم ابتدا باید کنند.‏ بررسیهایمان<br />

ما بعد بیاورید دقیق را مدارکتان باید شهرستان؟ یا هزینه<br />

سر بر کنیم،‏ وصول را آن میتوانستیم اگر دهیم.‏ انجام را همچنین<br />

موسسه این منشی میکنیم.«‏ صحبت کار حقالزحمه و بگوییم<br />

نمیتوانیم متفاوتاست.اصال هرکاری برای ‏»هزینه میگوید:‏ میزان<br />

چون دیگر.‏ هرچیز یا چک مبلغ کل <strong>از</strong> درصد ۲۰ یا ۱۰ آن<br />

در که طالقی با توافقی طالق حتی میکند.‏ فرق کار برای زحمت دعوی،‏<br />

به بنا هم ما وکیالن کار میکند.‏ فرق دعواست و جنگ مدام میشود.«‏<br />

متفاوت فرض<br />

مدرن شرخرهای معوق مطالبات وصول شرکتهای چه مردم<br />

گرفتاریهای و بانکی نظام در نیک واسطهای چه و شوند شده<br />

متحول کامال بانکی نظام میدهد نشان بررسیها همه باشند،‏ فعالیت<br />

ب<strong>از</strong>ار در است <strong>سال</strong> ۳۰ به نزدیک که میان<strong>سال</strong>ی مرد است.‏ کاسبی<br />

<strong>از</strong> کردهام.‏ کارها خیلی <strong>سال</strong>ها این ‏»در میگوید:‏ میکند،‏ ساختمانس<strong>از</strong>ی.‏<br />

و گ<strong>از</strong>رسانی پروژههای پیمانکاری تا گرفته ب<strong>از</strong>ار در دیدم.‏<br />

ب<strong>از</strong>ار همان در فقط بودند،‏ بیآبرو و الت آدمهای که را شرخرها چک<br />

دیگر که است دلیل این به یکی شدهاند.‏ کمتر خیلی حاال خاطر<br />

به کسی هم اگر میماند،‏ کاغذی دستمال مثل و ندارد اعتباری میشود.‏<br />

آزاد وثیقه یک با راحت خیلی شود،‏ ب<strong>از</strong>داشت برگشتی چک چک<br />

چهکسی <strong>از</strong> که است جمع حواسشان کاسبها همین برای میکنند.«‏<br />

حل خودشان بین باشد،‏ هم مشکلی و میگیرند مردم<br />

برای روز ۲۵ <strong>از</strong> کمتر در موسسات این میخرند<br />

وام <strong>از</strong><br />

و میکنند فعالیت بانکی«‏ وام ‏»مشاوره نام با شرکتهایی اب و بهراحتی دارند مختلف بانکهای با که رابطههایی طریق میکنند<br />

جور تومان میلیون ۲۰۰ باالی تسهیالتی سند،‏ یک شما<br />

چون اما نمیکنیم کار تومان میلیون ۲۰۰ زیر ‏»ما میکنیم.‏<br />

اقدام میلیونیتان ۱۰۰ وام برای است،‏ ضروری گرفتاریتان سود<br />

با تومان میلیون ۲،۳ ماهی نیم و <strong>سال</strong> ۴ حدود باید با وامی برای وام<br />

مبلغ کل <strong>از</strong> درصد ۱۲ هم ما کارمزد دهید.‏ قسط درصدی ۲۴ در<br />

بیاورید،‏ را مدارکتان فردا تا تومان.‏ میلیون ۱۲ میشود که است است<br />

کرده مواجه جدی مشکل با مردم به تسهیالتدهی برای را بانکها شده،‏ قفل خاص افرادی دست در آنها <strong>از</strong> بزرگی بخش که بانکی مطالبات نفر<br />

10 بدهی تومان میلیارد هزار 14 نفر<br />

10 بدهی تومان میلیارد هزار 14 نفر<br />

10 بدهی تومان میلیارد هزار 14 ها<br />

بانک به دولت بدهی تومان میلیارد 317 و هزار 98 ها<br />

بانک به دولت بدهی تومان میلیارد 317 و هزار 98 بانکی<br />

معوق بدهیهای تومان میلیارد هزار 93 با<br />

برابر نفر<br />

هزار 300 و میلیون 3 برای <strong>از</strong>دواج وام نفر<br />

هزار 233 برای مسکن وام نفر<br />

هزار 934 برای خودرو وام کشور<br />

نقدینگی کل درصد 26 ایران<br />

بلوکهشده پولهای <strong>از</strong> درصد 49 کشور<br />

عمرانی بودجه برابر 2 توضیح<br />

است.‏<br />

تومان میلیون 3 نفر هر برای <strong>از</strong>دواج وام است.‏<br />

شده محاسبه تومان میلیون 60 مبلغ با مسکن وام است.‏<br />

تومان میلیون 15 خودرو وام سقف است.‏<br />

بوده تومان میلیارد هزار 780 93، <strong>سال</strong> در کشور کل نقدینگی است.‏<br />

تومان میلیارد هزار 198 ایران بلوکهشده پولهای است.‏<br />

تومان میلیارد هزار 41 94، <strong>سال</strong> برای کشور عمرانی بودجه 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر 60


هب باید میگفت و میکرد صدا را بانکها مدیران استانی،‏ سفر هر در احمدینژاد حاتمییزد:‏ نظر<br />

<strong>از</strong> و کنند بررسی که نداشتند را قدرت این مدیرانشان و بانکها دهید.‏ تسهیالت عده این میشد.‏<br />

تصمیمگیری سیاسی بلکه کنند پرداخت کسانی چه به را وام بگیرند تصمیم اقتصادی ‏»مشاوره<br />

شرکتهای اکثر میرسد.«‏ دستتان به وام روز ۲۵ <strong>از</strong> کمتر در<br />

دفتری در که آقایی میکنند.‏ کار ‎۶‎درصدی کارمزد با بانکی«‏ وام با<br />

تسهیالتی خدمات ونک،‏ میدان حوالی تجاری برجهای <strong>از</strong> یکی بودن<br />

باال توجیه در میدهد،‏ ارائه مشتری و بانک بین واسطهگری کارمزد<br />

با که آنهایی دارد.‏ دلیل اینها ‏»همه میگوید:‏ کارمزدشان بانک<br />

طریق <strong>از</strong> وامگیرنده خود نام به مستقیم میکنند،‏ کار پایینتر میگیرند<br />

دیگر شخصی نام به را وام غیرمستقیم نمیکنند.‏ اقدام و<br />

غیرمستقیم کارهای همین طریق <strong>از</strong> بعد میگذارید.‏ سند شما ولی کار<br />

میاند<strong>از</strong>ند.‏ راه صادرات واردات خطوط سندها،‏ همین <strong>از</strong> استفاده بیعانهای<br />

ما دارد.‏ زیادی خیلی دردسرهای موسسهها این با کردن بیفتد<br />

راه کارتان که داریم عجله شما <strong>از</strong> بیشتر همین برای نمیگیریم کسی<br />

اگر است.‏ منصفانه هم خیلی ما مبلغ بدهید.‏ را ما کارمزد و راهتان<br />

بگذارد.سر وقت زیادی زمان باید بگیرد،‏ وام خودش بخواهد <strong>از</strong><br />

بگذارید وقت ربع یک ببینید،‏ را مردم بروید،‏ بانک شعبه چند بگیرید.«‏<br />

تماس دوباره بعد کنید،‏ سوال گرفتن وام شرایط حداقل<br />

روز هر همشهری،‏ نی<strong>از</strong>مندیهای سرمایه و کار بخش در شمارههای<br />

بعضی میشود.‏ چاپ بانکی وام مشاوره عنوان با آگهی 25 اعتباری.‏<br />

همراهی شماره نیز بعضی و هستند ثابت خطوط تماس هستند،‏<br />

تماس شماره و جمله یک کوچکبا مربعهایی آگهیها بیشتر یکی،‏<br />

اما است.‏ شده چاپ وکیل«‏ نظر ‏»زیر عنوان آنها <strong>از</strong> بعضی کنار دارند.‏<br />

بزرگتری کادر و پرداخته همشهری به بیشتری پول آگهی،‏ دو روی<br />

دالر دسته چند و پول کیسهای با آدمکی عکس آنها،‏ <strong>از</strong> یکی در بانکی<br />

وام ‏»مشاوره است:‏ شده نوشته آگهی شرح در و دارد قرار زمین اداری<br />

تجاری،‏ مسکونی،‏ بانکی.‏ روز اطالعات با کارشناسان،‏ توسط ب<strong>از</strong>رگانی«.‏<br />

صنعتی،‏ تولیدی،‏ قسطی(،‏ و ‏)مضاربه کوچکی<br />

دفتر تجاری،‏ برجهای <strong>از</strong> یکی و تهران میرداماد محله در <strong>از</strong><br />

یکی میخورد.‏ زنگ مدام آن تماس خط چهار که دارد قرار باالی<br />

فقط ‏»ما میدهد:‏ توضیح خط پشت مشتری برای کارمندها کار<br />

مضاربه صورت به تجاری و تولیدی مصارف برای و میلیون ۲۰۰ داشته<br />

کسب جو<strong>از</strong> یا ب<strong>از</strong>رگانی کارت مانند شغلی توجیه باید میکنیم.‏ ۱۰<br />

تا ۶ بین ما کارمزد بیاورید.‏ وثیقه باید هم وام مبلغ برابر دو باشید.‏ کنجکاویهای<br />

دفتر،‏ مسئول میبرد.«‏ زمان روز ۲۵ کار و است درصد یکی<br />

حساب طرف ‏»ما میگوید:‏ و میگذارد بیجواب را مشتری برای<br />

نمیتوانیم را کاریمان شرایط هستیم.‏ خصوصی بانکهای <strong>از</strong> نشان<br />

نمیگیریم پیشپرداخت کار اول همینکه دهیم.‏ توضیح شما آمد.«‏<br />

نخواهد پیش شما برای مشکلی میدهد عنوان<br />

اگرچه دارد.‏ قرار تهران شمال در موسسهها،‏ این بیشتر دفتر بین<br />

مشاوره،‏ جای به اما است،‏ بانکی«‏ ‏»مشاوره تمامشان مشترک ار تسهیالتگیرندگان کار و میکنند واسطهگری مشتری و بانک خودشان<br />

نیز،‏ آنها <strong>از</strong> بعضی اما میاند<strong>از</strong>ند.‏ راه معمول،‏ روال <strong>از</strong> سریعتر همشهری،‏<br />

آگهیهای <strong>از</strong> یکی تماس خط میدهند.پشت وام مستقیما،‏ ضامن<br />

تا سه باید وام،‏ میلیون ۱۰۰ ‏»برای میگوید:‏ تند لحنی با زنی ‎۱۲‎ماهه<br />

و دارد قسط ۲۰۰ و میلیون ۱ ماهی باشد.‏ داشته کارمند و میرسد گوش به تلویزیون و بچه صدای خط،‏ پشت <strong>از</strong> میشود.«‏ مشغول<br />

نیز وامدهی کار به منزل روزمره کارهای میان در زنی که انگار پول<br />

خودمان و هستیم خصوصی سرمایهگذاری شرکت ‏»ما است:‏ میدهد!«‏<br />

وام بانکی کدام دیگر شد.‏ تعطیل دیگر بانکها میدهیم.‏ دارد.‏<br />

وجود کشور در بانکی شعبه 656 و هزار 21 حاضر درحال در<br />

بانکی شعبه 27 شهروند هزار 100 هر ایران در اساس برهمین <strong>از</strong><br />

غیرجاری مطالبات سهم میدهد نشان برآوردها دارند.‏ اختیار 12<br />

کشور کل نقدینگی <strong>از</strong> و درصد 1.7 با برابر بانکها دارایی کل هزار<br />

909 نیز بانکی شبکه غیرجاری مطالبات مانده است.‏ درصد شامل<br />

و درصد 12.3 آن نسبت که است شده برآورد ریال میلیارد درصد<br />

64 و معوق درصد 15 گذشته،‏ سررسید مطالبات درصد 21 میشود.‏<br />

مشکوکالوصول میلیارد<br />

هزار 266 ام<strong>سال</strong>،‏ <strong>از</strong> گذشته ماه 9 طی کشور بانکهای دوره<br />

رقم با مقایسه در که کردهاند پرداخت تسهیالت تومان همچنین<br />

است.‏ داشته رشد درصد 11.9 معادل قبل <strong>سال</strong> مشابه بانکی<br />

شبکه پرداختی تسهیالت کل <strong>از</strong> گردش در سرمایه سهم در<br />

نسبت این و بوده درصد 62.9 معادل 1394 <strong>سال</strong> ‎9‎ماهه طی نشان<br />

اعداد این است.‏ درصد 83 معادل معدن و صنعت بخش با<br />

تسهیالت پرداخت کمک به همچنان بانکها تر<strong>از</strong>نامه میدهند مانده<br />

باقی مثبت کمتر سودهای با سپرده دریافت و باال سودهای تعلق<br />

خدمات بخش به درصد 37 با پرداختی وامهای بیشتر است.‏ <strong>از</strong><br />

را سهم بیشترین درصد،‏ 29 با معدن و صنعت آن <strong>از</strong> بعد و گرفته بانکها<br />

این،‏ وجود با است.‏ داده اختصاص خود به پرداختی تسهیالت که<br />

آنجا تا هستند مواجه تسهیالتدهی برای زیادی مشکالت با محدودی<br />

عده به نیز <strong>رکود</strong> <strong>از</strong> خروج برای دولت تسهیالتی طرحهای هفتههای<br />

آخرین در نیز اقتصادی خبر مهمترین بود.‏ گرفته تعلق کاهش<br />

بود.‏ بانکی سودهای نرخ کاهش به مربوط گذشته،‏ <strong>سال</strong> کاری که<br />

میپذیرد صورت شرایطی در بانکی سپرده و تسهیالت سود نرخ سپردهگذاران<br />

به را توضیحاتی آن مورد در اقدام این <strong>از</strong> پیش بانکها هزار<br />

150 <strong>از</strong> بیش کشور بانکهای گذشته <strong>سال</strong> بودند.‏ نداده ارائه کرده<br />

پرداخت سپرده تومان میلیارد هزار 754 به سود تومان میلیارد <strong>از</strong><br />

سپرده سهم تا بود شده موجب سپردهها به سود پرداخت بودند.‏ درصد<br />

83 به 90 <strong>سال</strong> برای درصد 70 <strong>از</strong> کشور بانکهای منابع کل 230<br />

<strong>از</strong> نیز مردمی سپردههای رشد یابد.‏ افزایش جاری <strong>سال</strong> در در<br />

تومان میلیارد هزار 701 عدد به 1390 <strong>سال</strong> تومان میلیارد هزار فراگیر<br />

<strong>رکود</strong> دلیل به زمانی دوره همین در است.‏ رسیده جاری <strong>سال</strong> ب<strong>از</strong>ارهای<br />

دیگر حوزههای در سرمایهگذاری امکان کشور،‏ اقتصادی که<br />

میدهد نشان خبرها برخی بود.‏ رفته میان <strong>از</strong> تولیدی و مالی وامهای<br />

اعطای همچنین و باال سود پرداخت دلیل به کشور بانکهای آنها<br />

میان در بانک چهار تنها و شدهاند ورشکسته ب<strong>از</strong>گشت بدون برخی<br />

اساس همین بر میدهند.‏ ادامه خود فعالیتهای به بهدرستی تسهیالت<br />

سود نرخ کاهش برای بانکها دارنداقدام مطلعاعتقاد منابع به<br />

است.‏ گرفته صورت بانکها مالی بحرانهای جبران برای سپرده و در<br />

آنچه تفسیر برای ایران مالی نظام منتقد کارشناسان دلیل همین مردم<br />

حساب <strong>از</strong> پول برداشت برای ‏»تبانی«‏ صفت <strong>از</strong> داده رخ بانکها خود<br />

جاری هزینههای تامین برای کشور بانکهای میکنند.‏ استفاده گذشته<br />

<strong>سال</strong>های ب<strong>از</strong>گشت بدون وامهای پرداخت پوشش همچنین و کاهش<br />

به تن بود،‏ گرفته صورت داخلی سوءمدیریتهای دلیل به که دادهاند.‏<br />

تسهیالت و سود نرخ بهراحتی<br />

روز هر بانکی«‏ وام ‏»مشاوره موسسات فضایی،‏ چنین در اعتقاد<br />

به میخرند.‏ وام‏ مردم،‏ برای و میزنند آگهی ها روزنامه در دریافت<br />

بانکها <strong>از</strong> باالیی تسهیالت موسسهها این تحلیلگران،‏ برخی میدهند.‏<br />

مردم به وام صورت به را همان دوباره،‏ خودشان و کردهاند باالدستی<br />

مدیران با شخصی ارتباط <strong>از</strong> آنها میگویند نیز‏ دیگر عدهای میکنند.‏<br />

ارتزاق بانکها ۲۴<br />

درصد<br />

که<br />

وامهایی سود نرخ <strong>از</strong><br />

وام مشاوره موسسات میگیرند<br />

بانکها درصد‎۱۲‎<br />

وام،‏<br />

فقره هر مبلغ کل <strong>از</strong> است<br />

کارمزدی سقف واسطهای<br />

موسسات که میکنند<br />

دریافت مشاوره<br />

موسسه ما<br />

بانکی:‏ وام ۲۰۰<br />

باالی فقط برای<br />

و میلیون تولیدی<br />

مصارف به<br />

تجاری و مضاربه<br />

صورت باید<br />

میکنیم.‏ کار شغلی<br />

توجیه کارت<br />

مانند جو<strong>از</strong><br />

یا ب<strong>از</strong>رگانی داشته<br />

کسب برابر<br />

دو باشید.‏ باید<br />

هم وام مبلغ بیاورید.‏<br />

وثیقه بین<br />

ما کارمزد درصد<br />

۱۰ تا ۶ ۲۵<br />

کار و است میبرد<br />

زمان روز 61 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر


گزارشگر<br />

۲۲۶<br />

میلیارد<br />

هزار طی<br />

بانکها تومان،‏ <strong>سال</strong><br />

ابتدایی ‎۹‎ماهه پرداخت<br />

تسهیالت ۹۴ کردهاند<br />

۶۲.۹<br />

درصد<br />

تسهیالت<br />

کل <strong>از</strong> طی<br />

بانکها پرداختی <strong>سال</strong><br />

ابتدایی ‎۹‎ماهه در<br />

سرمایه سهم ۹۴ است<br />

بوده گردش بخش<br />

غیر<br />

مطالبات مانده نسبت کل<br />

به بخش هر جاری بخش<br />

همان تسهیالت اقتصادی<br />

قدرتهای<br />

یا است قدرتمندتر مرکزی بانک غیرمج<strong>از</strong>؟<br />

موسسات پشت بانک<br />

و میکنند فعالیت بهراحتی داللی،‏ و غیرمج<strong>از</strong> موسسههای نمیدهد.‏<br />

انجام دیگری کار هیچ مردمی،‏ هشدار بهجز مرکزی به<br />

دیگر قدرتهای توسط کشور،‏ بانکی نهاد بزرگترین اقتدار است<br />

افتاده جدی چالش کارآفرینی<br />

وام عنوان تسهیالتدهی،‏ شرکتهای آگهیهای بعضی کنار کسی<br />

به خط پشت <strong>از</strong> مردی جوان صدای است.‏ گرفته قرار خوداشتغالی و نهایتا<br />

حرفهای فنی-‏ مدرک ‏»برای میگوید:‏ میخواهد،‏ کارآفرینی وام که برای<br />

میگیرد.‏ تعلق وام میلیون ۱۸۰ کارشناسی مدرک با و میلیون ۴۰ با<br />

هم دارید.‏ احتیاج فوقلیسانس مدرک به نیز وام تومان میلیون ۳۰۰ ونک<br />

میدان نزدیک ما دفتر خصوصی.‏ هم و میکنیم کار دولتی بانکهای میشود.‏<br />

بسته مصوبههایمان پرونده امروز و است <strong>سال</strong> آخر فقط است،‏ کنیم.«‏<br />

بررسی را مدارکتان و باشیم داشته مشاوره تا بیایید حضوری چند<br />

همشهری،‏ نی<strong>از</strong>مندیهای در بانکی مشاوره ستون آگهیهای بعضی موسسه<br />

این متصدیان <strong>از</strong> یکی دارند.‏ تهران مختلف نقاط برای تماس خط بدهی<br />

پرداخت جهت تومانی میلیون ۱۰۰ وام که مشتریای به پاسخ در وامتان<br />

با میخواهید چهکاری شما ندارد ‏»اهمیتی میگوید:‏ میخواهد،‏ وام<br />

شوند مطمئن تا میخواهند اطالعاتی بانکها است درست دهید.‏ انجام وثیقه<br />

فقط شما نباشید.‏ نگران اما باشد،‏ خدماتی یا تولیدی کارهای برای را<br />

فاکتورس<strong>از</strong>ی کارهای بیاورید،‏ درخواستی وام برابر دو ارزش به ملکی میدهیم.«‏<br />

انجام خودمان میگویند<br />

تنها مراجعان کنجکاویهای به پاسخ در موسسهها،‏ بعضی تماس<br />

به پاسخ در موسسه این اما نمیدهند،‏ توضیح را کاریشان شرایط وام<br />

مشاوره موسسههای که شنیده مرکزی بانک <strong>از</strong> میگوید که فردی هر<br />

‏»به میگوید:‏ کند،‏ اعتماد راحت نمیتواند و هستند غیرمج<strong>از</strong> بانکی گرفتن<br />

وام نحوه درباره بروید است.‏ متفاوت خیلی امروز شرایط حال ‏)ریالی(‏<br />

تسهیالت خالص مانده به غیرجاری مطالبات خالص مانده نسبت گذشته<br />

<strong>سال</strong> سه اسفندماه پایان در اقتصادی بخشهای تفکیک به بانکها غیردولتی <strong>سال</strong><br />

متفرقه<br />

و خدمات ب<strong>از</strong>رگانی،‏ کشاورزی<br />

صنعتومعدن<br />

مسکنوساختمان<br />

قول<br />

مردم به بانکها هنوز نمیکنید.‏ پیدا دیگری راه آخرش کنید،‏ تحقیق درصد<br />

۲۴ زیر عمل در که حالی در میدهند ‎۱۰،۱۵‎درصدی تسهیالت است.«‏<br />

نفعتان به ما به کردن اعتماد شرایط،‏ این با نداریم.‏ دولت<br />

در اقتصاد وزارت پارلمانی معاون حسینی،‏ مستخدمین حیدر زا ‏»آیندهنگر«‏ برای و هستند غیرمج<strong>از</strong> موسسهها این میگوید اصالحات،‏ در<br />

‏»متاسفانه میکند:‏ تعریف آنها با برخورد در خودش شخصی تجربه خرد<br />

ارقامهای <strong>از</strong> دارند.‏ وجود مختلف ردههای در شرکتها این حاضر حال آگهیهای<br />

حتی بانکها.‏ ستاد سطح در بزرگتر ارقام و شعبهها سطح در تبلیغ<br />

دیدم نیایش اتوبوس ایستگاه در پیش روز چند میدهند.‏ هم زیادی وام<br />

مبلغی چه پرسیدم و زدم زنگ هم من ساعت«.‏ نیم در ‏»وام زدهاند:‏ هر<br />

گفتند میتوانید؟ چقدر گفتم بخواهید!‏ رقمی هر گفتند میدهید؟ چیزی<br />

اینکه گفتند میخواهم،‏ میلیون ۲۰ گفتم میخواهید.‏ که رقمی دهید<br />

آدرس گفتند بعد و دهید چک باید مبلغ همین <strong>از</strong>ای به نیست!‏ کند.‏<br />

تامین را شما وام کند دریافت را چک برسد خدمتتان ما مامور تا را<br />

آنها وجود و میکنند فعالیت مختلف سطوح در داللی شرکتهای این را<br />

مشکالت این تمام میتوان آن وسیله به که چیزی اما کرد.‏ انکار نمیتوان است.«‏<br />

اعتبارسنجی جامع نظام یک کرد،‏ برطرف مطالبات<br />

وصول شرکتهای وضعیت تحلیل در حسینی مستخدمین پیش<br />

بانکها تسهیالتدهی زمان در اساسی مشکل میگوید نیز معوق لح مسئله این اگر و نمیسنجند بهدرستی را مشتریان اعتبار که میآید سابق<br />

رئيس میکند.‏ پیدا کاهش نیز داللی فعالیتهای و فساد شود،‏ باشد<br />

اینطور باید ‏»جهتگیری میدهد:‏ ادامه تهران بورس مدیره هیئت نه<br />

هم آن شود.‏ ممنوع بانکها در اعتبارسنجی،‏ بدون تسهیالتدهی که استاندارد<br />

دنیا تمام در که نظامی توسط بلکه بانک،‏ خود توسط اعتبارسنجی شرایط،‏<br />

این در میشود.‏ انجام خصوصی شرکتهای توسط و است جاری و پیدا<br />

کاهش بهمرور هم بانکی نظام در فساد و واسطهها و داللها این فساد<br />

سیستم که ندارد امکان نشود،‏ انجام اعتبارسنجی اگر ولی میکنند.‏ برود.«‏<br />

بین <strong>از</strong> داللی و فعالیت<br />

میگوید نیز صادرات بانک سابق مدیرعامل حاتمییزد،‏ احمد برای<br />

نمیکنم.‏ تایید را شرکتها ‏»این است:‏ عجین فساد با شرکتها این و<br />

بانک به مستقیم مراجعه با نباشد،‏ کار در فسادی اگر تسهیالت دریافت تسهیالت<br />

میتوانند باشد،‏ توسعه و تولید بر مبتنی که پیشنهادهایی دادن فساد<br />

عامل و ندارند س<strong>از</strong>نده نقش اینها نیست.‏ شرکتها این به نی<strong>از</strong>ی بگیرند.‏ را<br />

مردم پول که افرادی <strong>از</strong> که شرکتهایی با متفاوتاند البته اینها هستند.‏ میگیرند.«‏<br />

پس را معوقات خوردهاند،‏ 4.9<br />

4.9<br />

5.0<br />

13.9<br />

16.2<br />

17.5<br />

10.2<br />

12.1<br />

14.5<br />

13.4<br />

14.6<br />

15.8<br />

93<br />

اسفندماه 92<br />

اسفندماه 91<br />

اسفندماه مرکزی<br />

بانک آمار اساس بر اقتصادی مختلف بخشهای تفکیک به بانکها پرداختی تسهیالت کل /<br />

پرداختی بخشاقتصادی<br />

مبلغ<br />

کشاورزی<br />

<strong>از</strong><br />

سهم کل<br />

صنعتومعدن<br />

مبلغ<br />

<strong>از</strong><br />

سهم کل<br />

مسکنوساختمان<br />

مبلغ<br />

<strong>از</strong><br />

سهم کل<br />

مبلغ<br />

ب<strong>از</strong>رگانی<br />

<strong>از</strong><br />

سهم کل<br />

مبلغ<br />

خدمات<br />

<strong>از</strong><br />

سهم کل<br />

مبلغ<br />

متفرقه<br />

<strong>از</strong><br />

سهم کل<br />

مبلغ<br />

بخشها<br />

کل <strong>از</strong><br />

سهم کل<br />

100<br />

1.365.358<br />

0.1<br />

1.294<br />

33.4<br />

453.262<br />

12.3<br />

166.382<br />

13.7<br />

185.502<br />

31.9<br />

433.294<br />

8.6<br />

116.623<br />

ماهه<br />

9 پرداختی 1391<br />

<strong>سال</strong> 100<br />

1.699.595<br />

0.1<br />

2.141<br />

34.8<br />

591.941<br />

12.8<br />

217.208<br />

13.2<br />

224.146<br />

30.3<br />

514.145<br />

8/8<br />

150.014<br />

ماهه<br />

9 پرداختی 1392<br />

<strong>سال</strong> 100<br />

2.381.695<br />

0.2<br />

5.290<br />

36.3<br />

865.388<br />

13.1<br />

311.636<br />

12.2<br />

290.912<br />

31.0<br />

738.084<br />

7.2<br />

170.385<br />

ماهه<br />

9 پرداختی 1393<br />

<strong>سال</strong> 100<br />

2.664.980<br />

0.0<br />

891<br />

37.5<br />

998.845<br />

14.1<br />

374.844<br />

10.4<br />

276.745<br />

29.1<br />

775.940<br />

8.9<br />

237.714<br />

ماهه<br />

9 پرداختی 1394<br />

<strong>سال</strong> 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر 62


یا<br />

تولیدی کارهای برای وام شوند مطمئن تا میخواهند اطالعاتی بانکها بانکی:‏ وام مشاوره موسسه کارهای<br />

بیاورید،‏ درخواستی وام برابر دو ارزش به ملکی وثیقه فقط شما نباشید.‏ نگران اما باشد،‏ خدماتی میدهیم.‏<br />

انجام خودمان را فاکتورس<strong>از</strong>ی مرکزی<br />

بانک آمار اساس بر ۹۳ تا ۸۳ <strong>سال</strong>های طی کشور در بانکی شعب تعداد برآورد <strong>سال</strong><br />

شعب<br />

پایانه که<br />

بانکهایی در خودپرد<strong>از</strong> ندارند<br />

شعب پایانه بانکها<br />

تعداد و<br />

شعب پایانه سرجمع خودپرد<strong>از</strong>ها<br />

دسترسی<br />

دارای بانکی شعب تعداد برآورد الکترونیکی<br />

بانکداری به رشد<br />

نرخ -<br />

3009<br />

7599<br />

15<br />

77<br />

7522<br />

1383<br />

درصد<br />

۴۹.۸ 4507<br />

11389<br />

15<br />

121<br />

11268<br />

1384<br />

‎۳۹.۳‎درصد<br />

6277<br />

15919<br />

17<br />

227<br />

15692<br />

1385<br />

‎۳۸.۳‎درصد<br />

8683<br />

21910<br />

17<br />

203<br />

21707<br />

1386<br />

‎۲۴.۶‎درصد<br />

10819<br />

27192<br />

17<br />

144<br />

27048<br />

1387<br />

‎۱۷.۸‎درصد<br />

12741<br />

32025<br />

19<br />

172<br />

31853<br />

1388<br />

‎۳۵.۱‎درصد<br />

17218<br />

43112<br />

20<br />

66<br />

43046<br />

1389<br />

‎۲۲.۶‎درصد<br />

21113<br />

52848<br />

23<br />

66<br />

52782<br />

1390<br />

‎۰.۶‎درصد<br />

21247<br />

53214<br />

23<br />

97<br />

53117<br />

1391<br />

‎۵.۷‎درصد<br />

22461<br />

56381<br />

26<br />

229<br />

56152<br />

1392<br />

‎۱۶.۴‎درصد<br />

26135<br />

65488<br />

31<br />

151<br />

65337<br />

1393<br />

دورانی<br />

در را بانکها کنونی اوضاع شکلگیری ریشه حاتمییزد برای<br />

او کرد.‏ اجرا را زودب<strong>از</strong>ده وامهای طرح احمدینژاد،‏ محمود که میداند تحت<br />

بانکها ندارد.‏ خوبی وضع ما بانکی ‏»نظام میدهد:‏ توضیح ‏»آیندهنگر«‏ کارشناسیشان<br />

تصمیمگیری قدرت آورد،‏ احمدینژاد دولت که فشارهایی میگفتند<br />

بانکها به زور به احمدینژاد،‏ دولت زمان در دادهاند.‏ دست <strong>از</strong> را زودب<strong>از</strong>ده<br />

طرحهای عنوان تحت کنید.‏ پرداخت تسهیالت باید کسانی چه به مدیران<br />

استانی،‏ سفر هر در احمدینژاد دهید.‏ تسهیالت باید میگفتند و بانکها دهید.‏ تسهیالت عده این به باید میگفت و میکرد صدا را بانکها تصمیم<br />

اقتصادی نظر <strong>از</strong> و کنند بررسی که نداشتند را قدرت این مدیرانشان گیری<br />

تصمیم سیاسی بلکه کنند پرداخت کسانی چه به را وام بگیرند معوق<br />

االن بود،‏ زودب<strong>از</strong>ده طرحهای عنوان تحت که وامهایی همه میشد.‏ رگا ما بانکهای وضع نشدهاند.‏ خرج درستی راه در هیچکدامشان شدهاند.‏ این<br />

خرابی در احمدینژاد دولت مخصوصا اخیر دولتهای است،‏ خراب داشتهاند.«‏<br />

نقش وضع موسسهها<br />

این با جدی برخورد هیچ مرکزی بانک تفاصیل،‏ این همه با و<br />

کرده بسنده هشداری به آن رئیسکل سیف،‏ تنها است.‏ نداده انجام نظام<br />

کنند.‏ اعتماد شرکتها این به نباید بههیچوجه ‏»مردم است:‏ گفته بخورند<br />

را شرکتها این فریب کسانی اگر ندارد،‏ واسطه بههیچوجه بانکی غیرمج<strong>از</strong><br />

موسسات سپردهگذاران برای که میافتد برایشان اتفاقی همان میدهد.«‏<br />

رخ را<br />

خودش توانمندی عمال مرکزی بانک حسینی،‏ مستخدمین اعتقاد به شرایط<br />

این ‏»در است:‏ داده دست <strong>از</strong> پدیدهها این با مقابله و برخورد برای ندارد.‏<br />

نکنید اطمینان اینها به بگوید مردم به اینکه جز راهی مرکزی بانک هم<br />

آن که میشود،‏ انجام چهکاری امروز دنیای در ببیند باید مرکزی بانک کوتاهی<br />

خودش وظیفه انجام به نسبت مرکزی بانک است.‏ اعتبارسنجی خود<br />

که بانکی و پولی قانون ۳۹ ماده پای قضاییه،‏ قوه پای باید میکند.‏ باید<br />

آنها میکنند.‏ کوتاهی که بیاید وسط دارد نظامی هیئت مرکزی بانک و<br />

کرده تکلیف تعیین قانون بگیرند.‏ قرار مواخذه مورد قضیه این به نسبت این<br />

به نسبت مرکزی بانک نهاد و میآید پیش جامعه در اتفاقی چنین وقتی <strong>از</strong><br />

خیلی مثل شوند.‏ عمل وارد باید نیز دیگر نهادهای است،‏ بیتفاوت قضیه کوتاهی<br />

هم مورد این در میگیرد،‏ صورت جامعه در که دیگری کوتاهیهای به<br />

مایل چندان هم بانکها که است اعتبارسنجی همان راهش میشود.‏ نیستند.«‏<br />

آن برای هزینه صرف و انجام بانک<br />

ناتوانی است معتقد بانکداری ارشد کارشناس حاتمییزد،‏ اما هرچیز<br />

<strong>از</strong> بیش غیرمج<strong>از</strong>،‏ اعتباری و مالی موسسات با برخورد در مرکزی،‏ ‏»بانک<br />

میکند:‏ تشریح او است.‏ نهاد این اقتدار افتادن چالش به نشاندهنده و<br />

مالی موسسات با باید اول داشت،‏ مقابلهای قدرت و توان اگر مرکزی این<br />

<strong>از</strong> بیشتر بهمراتب آنها فساد میکرد.‏ جدی برخورد غیرمج<strong>از</strong> اعتباری اطهار<br />

ائمه‏ نام به و میگیرند را مردم پول موسسات این شرکتهاست.‏ ثامنالحجج<br />

و میزان مانند تمامشان هم زود یا دیر میکنند.‏ نزولخواری بانک<br />

نظارت تحت باید آنها میکشند.‏ باال را مردم پول و میشوند ورشکست نظارت<br />

تحت بانکی،‏ وام مشاوره موسسههای که صورتی در باشند.‏ مرکزی ولی<br />

ندارد،‏ وظیفهای قانونا آنها به نسبت مرکزی بانک نیستند.‏ مرکزی بانک زور<br />

اما دارد وظیفه قانوناً‏ غیرمج<strong>از</strong> اعتباری و مالی‏ موسسات این به نسبت زورشان<br />

میکنند،‏ حمایت موسسات این <strong>از</strong> که قدرتهایی ندارد.‏ را رسیدگی استانی<br />

و شهر هر در قدرت ارباب سری یک است.‏ بیشتر مرکزی بانک <strong>از</strong> مرکزی<br />

بانک میکنند،‏ حمایت غیرمج<strong>از</strong> صندوقهای این <strong>از</strong> که هستند اج<strong>از</strong>ه<br />

و میگذارند وسط پا قدرتها آن کند،‏ تعطیل را آنها میخواهد وقتی شود.«‏<br />

انجام کار نمیدهند مشاورهای<br />

موسسههای قبال در مسئول نهاد و برخورد درباره حاتمییزد هرکس<br />

کند.‏ برخورد ندارد وظیفه هیچکس موسسهها این ‏»با میگوید:‏ نیز اینها<br />

کند.‏ شکایت دادگاه برود میتواند است،‏ شاکی موسسهها این دست <strong>از</strong> معامالت<br />

بنگاههای مگر است؟ غیرقانونی داللی مگر ولی هستند دالل تخلفی<br />

بانکها در دیدند اگر داریم ما نظارتی نهادهای نیستند؟ دالل ملکی تحت<br />

است،‏ مشاوره کارش که شرکتی میگیرند.‏ را مچشان شدند،‏ مرتکب بزرگتر<br />

فساد منشا که چیزی آن نمیگیرد.‏ قرار مرکزی بانک نظارت این<br />

خطر شود.‏ تمرکز باید اینها روی است.‏ غیرمج<strong>از</strong> مالی موسسات است،‏ است.«‏<br />

موسسات این <strong>از</strong> بیشتر برابر دهها بانکی،‏ نظام برای موسسات ماه<br />

دو یکی،‏ در که جایی پایتخت،‏ میرداماد خیابان نزدیکی شدهاند،‏<br />

جمع موسسه آن مقابل ثامنالحجج طلبکاران بارها گذشته ۶۴<br />

درصد<br />

بانکها<br />

مطالبات <strong>از</strong> است<br />

مشکوکالوصول برخی<br />

اعتقاد به تحلیلگران،‏<br />

موسسهها<br />

این باالیی<br />

تسهیالت بانکها<br />

<strong>از</strong> کردهاند<br />

دریافت خودشان<br />

و را<br />

همان دوباره،‏ به<br />

وام صورت به میدهند.‏<br />

مردم نیز‏<br />

دیگر عدهای <strong>از</strong><br />

آنها میگویند با<br />

شخصی ارتباط باالدستی<br />

مدیران ارتزاق<br />

بانکها میکنند<br />

63 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر


گزارشگر<br />

درصد‎۱۷‎<br />

واردشده<br />

جرایم پرونده‏ ۹۳<br />

<strong>سال</strong> در دادگاهها به افزایش<br />

۹۲ به نسبت است<br />

یافته ۵.۳<br />

درصد<br />

اول<br />

‎۶‎ماهه در قتل میزان گذشته<br />

به نسبت ۹۴ <strong>سال</strong> است<br />

یافته کاهش تامین<br />

شرکت شیوه<br />

وثیقه:‏ که<br />

است این کار درصد<br />

11 باید را<br />

سند مبلغ <strong>از</strong> و<br />

کنید پرداخت آن<br />

کل اند<strong>از</strong>ه به بدهید.‏<br />

سفته مقداری<br />

یک اول عنوان<br />

به را آن <strong>از</strong> پیشپرداخت<br />

یکی،‏<br />

میدهید،‏ بعد<br />

روز دو شما<br />

بین هم سندگذار<br />

و دادگاه<br />

روبهروی تنظیم<br />

قراری میکنیم<br />

میزشان<br />

پشت کارمند ۴ و دارد قرار بانکی وام مشاوره شرکت دفتر مشتریهایشان<br />

<strong>از</strong> یکی با جوانی مرد هستند.‏ مشغول تلفنهایشان با نوچ میشود بسته امروز ‏»پروندههایمان میگوید:‏ و میگیرد تماس شما<br />

باشد.‏ رسیده مشتریها دست وامها همه باید اسفند 25 تا ‏که <strong>از</strong><br />

تا چند که آوردید شانس اما شد.‏ بسته ما مصوبههای و نیامدید دیروز امروز<br />

آخر تا شد.‏ ب<strong>از</strong> شما برای جا و شد میلیاردی ‎400‎میلیونی،‏ وامهای بیعانه<br />

تومان هزار 300 و بیاورید را مدارکتان بقیه و ‎600‎میلیونی وثیقه میشود.«‏<br />

ثبت سیستم در اسمتان بریزید،‏ است<br />

موجود دادگاه جهت میلیاردی وثیقه داخل<br />

<strong>از</strong> نیز بعضی و حقوقی موسسه یک پوشش در بعضیها <strong>از</strong><br />

وثیقههایی تبلیغاتشان،‏ اساس بر و میکنند فعالیت منزلشان اجاره<br />

دادگاه و بانک به ارائه برای تومان میلیارد ۱۰ تا میلیون ۱۰ میدهند<br />

هال<br />

شبیه‏ دفتری آزادی سینما نزدیک و تهران بهشتی خیابان حوالی شکل<br />

به آن اطراف در کار میز سه با که دارد قرار آپارتمان یک کوچک و میخورد زنگ بیوقفه میزها روی تلفنهای است.‏ درآمده تجاری دفتری تشکیل<br />

را موسسه کارمندان که دیگری جوان آقای و شیکپوش خانم دو جمالت<br />

مشتریها بیشتر به پاسخ در 92 تیرماه گرمای <strong>از</strong> کالفه میدهند،‏ درهم،‏<br />

کاغذهای بین کارمند هرسه میز روی میکنند.‏ تکرار را مشابهی بزرگی<br />

بخش است.‏ مشترک همشهری،‏ نی<strong>از</strong>مندیهای ‏»شراکت«‏ صفحهی کارمندان<br />

اگر که طوری کرده،‏ پر حقوقی موسسهای آگهی را ستون یک <strong>از</strong> چشم<br />

به جمله این هم بودند نکشیده هایالیت را‏ آن روی موسسه این و<br />

بانک به ارائه جهت میلیارد ده تا میلیون ده <strong>از</strong> وثیقه و ‏»ضامن میآمد:‏ بخش<br />

این کوچک و بزرگ فراوان آگهیهای میان است«.‏ موجود دادگاه شماره<br />

با شرکت این ندارند،‏ دیگری چیز تماس شماره دو یکی،‏ جز که 217<br />

خانوادههای <strong>از</strong> هرکدام اگر تا بخشیده اعتبار خود مؤسسه به ثبتی حقوقیشان<br />

مؤسسه و آنها به افتاد،‏ ب<strong>از</strong>ار این دالالن به کارشان زندانی هزار کنند.‏<br />

راحتتراعتماد کرده،‏<br />

ب<strong>از</strong> دفتر این به را او پای همسرش بدهکاری که جوانی خانم اتاق<br />

جلسه تا است منتظر و میکند ب<strong>از</strong>ی انگشترش با زیادی استرس با کند.‏<br />

صحبت شرکت مدیر با شخصاً‏ حتماً‏ دارد اصرار او شود.‏ تمام روبهرویی <strong>از</strong><br />

درصد 11 باید که است این کار ‏»شیوه میگوید:‏ او به کارمندان <strong>از</strong> یکی اما مقداری<br />

یک اول بدهید.‏ سفته آن کل اند<strong>از</strong>ه به و کنید پرداخت را سند مبلغ و شما بین هم بعد روز دو یکی،‏ میدهید،‏ پیشپرداخت عنوان به را آن <strong>از</strong> تومان<br />

هزار 500 هم بعد میکنیم.‏ تنظیم قراری دادگاه روبهروی سندگذار باید<br />

خودتان اداری کارهای جریان در که است دادگاه کارشناسی هزینه میلیون<br />

60 فقط دارید نی<strong>از</strong> همسرتان آزادی برای شما که وثیقهای بپرد<strong>از</strong>ید.‏ ما<br />

کارهای تمام نیست.‏ ما مشتریان بین در زیادی مبلغ اصالً‏ این و است نمیآید.‏<br />

پیش مشکلی هیچ باشد راحت خیالتان و است وکیل نظر تحت دهند.«‏<br />

نمی شما به این <strong>از</strong> بیشتر اطالعاتی و است شلوغ سرشان مدیر آقای گاهی<br />

شهرستانها و تهران در تماس خط 10 با که موسسهای <strong>از</strong> خود<br />

به 92 <strong>سال</strong> همشهری نی<strong>از</strong>مندیهای در را بزرگی ستونهای تمام<br />

فعالیتشان زمان در نیست.‏ نشانی هیچ دیگر میداد،‏ اختصاص شده<br />

دایورت تهران کوچک دفتر همان روی هم شهرستان شمارههای ‏»ما<br />

میگوید:‏ خانمی تهران دفتر خط تنها همین پشت حاال اما بودند،‏ اطالعی<br />

و رفته اینجا <strong>از</strong> قبلی شرکت کردهایم،‏ اجاره پیش ماه 6 را اینجا قوه<br />

آرم و ثبت شماره پایین حقوقی شرکت کارت روی نداریم.«‏ آنها <strong>از</strong> 5،<br />

که میگوید آقایی هم آنها جواب در بود،‏ شده شماره چند قضاییه است.‏<br />

شده واگذار خط پیش ماه 6 بانک<br />

<strong>از</strong> مشتریانشان برای ملکی وثیقه <strong>از</strong>ای در که شرکتهایی برابر در نزدیک<br />

روز هر که میکنند فعالیت نیز شرکتهایی میکنند،‏ جور وام چاپ<br />

همشهری نی<strong>از</strong>مندیهای سرمایهگذاری بخش در آگهی سی به تنها<br />

بعضی میکنند.‏ جور وثیقه دادگاه،‏ و بانک به ارائه برای و میکنند حقوقی<br />

فیش نیز بعضی و میپرد<strong>از</strong>ند،‏ بانک و دادگاه برای وثیقه تأمین به که<br />

سندهایی <strong>از</strong>ای در دالالن میدهند.‏ کرایه ضمانت برای را کارمندان مشتری<br />

<strong>از</strong> نقداً‏ را وام کل مبلغ <strong>از</strong> درصد 10 میدهند،‏ اجاره وثیقه برای برای<br />

مثالً‏ میکنند.‏ دریافت سند،‏ کل اند<strong>از</strong>ه به سفتهای و چک با خود به<br />

واسطهگری حق عنوان به تنها تومان میلیون 5 میلیونی،‏ 50 وام یک سراغ<br />

را افرادی نیز کارمندی ضمانت متقاضیان برای آنها میزنند.‏ جیب وام،‏<br />

کل مبلغ <strong>از</strong> درصد 10 دریافت <strong>از</strong>ای در تنها خیرخواهانه که دارند فعالیت<br />

میدهند.‏ اجاره حقوق <strong>از</strong> کسر گواهی با را خود حقوقی فیش کسب<br />

تلفنی تماس چند با و نشستهاند خود منزل در گاه که داللهایی و بانکها برای ضامن و وثیقه تأمین به محدود تنها میکنند،‏ درآمد درمانده<br />

بسیار،‏ دوندگیهای <strong>از</strong> پس که افرادی برای آنها نیست.‏ دادگاهها زدهاند،‏<br />

را مالی موسسات باالی سودهای و بانکی تسهیالت قید همهجا <strong>از</strong> به<br />

را ملکی سند متقاضی است کافی میکنند.‏ تأمین سرمایه مستقیماً‏ سرمایه<br />

عنوان تحت را مبلغی سند همان ارزش اند<strong>از</strong>ه به تا دهد ارائه آنها درصد<br />

5 ماهانه باید مشتری و است توافقی سود میزان بگیرد،‏ تحویل برگرداند.‏<br />

را مبلغ کل بدون<br />

نیز بعضی و دارند کوچکی حقوقی دفتر شرکتها این <strong>از</strong> بعضی اطالعاتی<br />

میگذراند.‏ قرار دادگاه مقابل فقط و میکنند فعالیت خاص دفتری دادگاه،‏<br />

نام جرم،‏ نوع است؛ مشترک میخواهند،‏ اول تماس در آنها تمام که شرق<br />

جنوب در دفتری که شرکتها این <strong>از</strong> یکی نی<strong>از</strong>.‏ مورد وثیقه میزان جرم<br />

نوع باید اما داریم وثیقه هم میلیاردی مبالغ تا ‏»ما میگوید:‏ دارد،‏ تهران اینکه<br />

مگر نمیآید پیش کار روند در مشکلی معموال البته بدانیم.‏ دقیقا را آن<br />

مسئولیت و میکنند احتیاط ما مثل شرکتهایی که باشد خاصی جرم رانمیپذیرند.«‏<br />

وثیقه<br />

تأمین شرکتهای ب<strong>از</strong>ار است؟<br />

گرفته شکل چطور در<br />

میدهد نشان کشور در جنایت و جرم وقوع آمار آخرین شده<br />

وارد دادگاهها به پرونده فقره 259 و هزار 20 ۹۳، <strong>سال</strong> اساس<br />

بر است.‏ یافته افزایش درصد ۱۷ ۹۲، <strong>سال</strong> به نسبت که کمیته<br />

در قضاییه قوه راهبردی معاونت نماینده قنبرنژاد،‏ روایت تخریب<br />

و تهدید توهین،‏ جرح،‏ و ضرب خشونت،‏ <strong>از</strong> پیشگیری است.‏<br />

بوده کشور نخست اتهام 10 جزو اخیر <strong>سال</strong> پنج طی دو<br />

۹۳، <strong>سال</strong> در میدهد نشان نیز قانونی پزشکی س<strong>از</strong>مان آمار سیستان<br />

استانهای و است افتاده اتفاق عمد قتل 300 و هزار به<br />

نسبت عمد قتل بیشترین دارای کرمان و ایالم بلوچستان،‏ و بودهاند.‏<br />

خود جمعیت 222<br />

در نفر میلیون 10 <strong>از</strong> بیش جهانی آمارهای آخرین اساس بر به<br />

هزار 250 <strong>از</strong> ایران در زندانیان تعداد و هستند زندانی جهان کشور است.‏<br />

یافته کاهش نفر هزار 217 مربوط<br />

جرایم خاطر به زندانیان <strong>از</strong> نیمی به نزدیک حاضر حال در جهانگیری<br />

علیاصغر آمارهای میبرند.‏ سر به زندانها در مخدر مواد به 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر 64


۷۰<br />

حدود که میشود انجام کشور در سرقت هزار ۳ روزانه سرقتهای<br />

<strong>از</strong> درصد ۵۵ هستند.‏ تومان هزار ۱۰۰ زیر آنها درصد است.‏<br />

خودرو قطعات و لو<strong>از</strong>م به مربوط کشور خرد اعتیاد<br />

زندانیان درصد ۵۴ میدهد نشان زندانها،‏ س<strong>از</strong>مانها رئیس میدهند.‏<br />

تشکیل مردان را آنان درصد ۳۴ و زنان را موادمخدر به آمارهای<br />

دارند.‏ <strong>سال</strong> ۴۰ <strong>از</strong> کمتر سنی زندانیها،‏ درصد ۷۰ ‏همچنین ام<strong>سال</strong><br />

‎۷‎ماهه در میدهد نشان نیز ناجا رئیسپلیس مقیمی،‏ سردار در<br />

که بوده درصد ۷۱ به نزدیک سرقت جرایم وقوع به کشف میزان ۴۸<br />

است.‏ داشته افزایش درصد ۵ قبل <strong>سال</strong> در مشابه مدت با مقایسه سرقتهای<br />

نیز درصد ۵۲ و خشن،‏ و مسلحانه مهم سرقتهای <strong>از</strong> درصد حدود<br />

که میشود انجام کشور در سرقت هزار ۳ روزانه هستند.‏ خرد سرقتهای<br />

<strong>از</strong> درصد ۵۵ هستند.‏ تومان هزار ۱۰۰ زیر آنها درصد ۷۰ گفتههای<br />

اساس بر است.‏ خودرو قطعات و لو<strong>از</strong>م به مربوط کشور خرد میزان<br />

و درصد ۷.۵ سرقت میزان ۹۴، <strong>سال</strong> اول ‎۶‎ماهه در مقیمی،‏ تحقیقاتی<br />

موسسه حال،‏ این با است.‏ یافته کاهش درصد ۵.۳ قتل سایر<br />

<strong>از</strong> باالتر آنها در سرقت آمار که دنیا کشور ۱۰ جزو را ایران گالوپ چکهای<br />

میزان افزایش اما است.‏ کرده معرفی است،‏ جهان کشورهای زیادی<br />

اثر دادگاهها حاشیه در ب<strong>از</strong>اری شکلگیری در نیز،‏ برگشتی در<br />

برگشتی چکهای میزان مرکزی،‏ بانک آمار اساس بر است.‏ داشته میانگین<br />

صورت به <strong>سال</strong> این در است.‏ بوده درصد 12 معادل 91 <strong>سال</strong> خورده<br />

برگشت تومان میلیارد 123 ارزش به چک عدد هزار 18 روزانه درصد<br />

11 به 92 <strong>سال</strong> در برگشتی چکهای درصد هرچند است.‏ هک میدهد‏ نشان ایران اقتصاد‏ 92 <strong>سال</strong> عملکرد‏ اما کرد،‏ پیدا کاهش برگشت<br />

<strong>سال</strong> این در تومان هزارميليارد‏ 52 مبلغ به چک ميليون 5 چکهای<br />

کل به برگشتی چکهای نسبت 93 <strong>سال</strong> در است.‏ خورده 50<br />

بر بالغ عددی لحاظ به آن ارزش و بوده درصد 13 حدود صادرشده که<br />

رسید پایان به حالی در نیز 94 <strong>سال</strong> است.‏ بوده تومان میلیارد هزار سوی<br />

<strong>از</strong> آن ذیل مبالغ و برگشتی چکهای تعداد <strong>از</strong> دقیقی آمار هنوز آخرین<br />

در نیز مرکزی بانک دبیرکل است.‏ نشده منتشر مرکزی بانک برگشتی<br />

چکهای گذشته <strong>سال</strong> 5 در که بود کرده اعالم خود اظهارات دبیرکل<br />

احمدی،‏ گفته به است.‏ بوده برگ میلیون 27 بانکی شبکههای کشور<br />

در برگشتی چک میلیون یک 1384، <strong>سال</strong> در مرکزی بانک 1393<br />

<strong>سال</strong> در و میلیون 5 به 1392 <strong>سال</strong> در رقم این و داشته وجود چکهای<br />

فزاینده میزان اساس این بر رسید.‏ چک برگ میلیون 6 به میلیون<br />

5 <strong>از</strong> بیش گذشته <strong>سال</strong> 9 فاصله در میدهد نشان برگشتی این<br />

تعداد که ای گونه به است یافته افزایش <strong>سال</strong> یک طول در برگ 6 به 1393 در<strong>سال</strong> و بوده میلیون یک حدود 1384 <strong>سال</strong> در چکها دارد.‏<br />

آن ساالنه ششبرابری رشد <strong>از</strong> نشان و رسیده برگ میلیون منتشر<br />

میان در خط یک را آمارهایشان رسمی نهادهای اگرچه و<br />

جرم میزان درباره ناقصی آمار گاهی نیز،‏ مسئول مقامات و میکنند تامین<br />

شرکتهای مستمر فعالیت اما میکنند،‏ بیان زندانها وضعیت وضعیت<br />

میدهد نشان میخورند،‏ زنگ مدام که تلفنهایی و وثیقه شبیه<br />

آنها،‏ کسب که هست اند<strong>از</strong>های تا مردم رفتوآمد و مختلف جرایم نباشد.‏<br />

<strong>رکود</strong> در چندان اقتصاد،‏ بخشهای سایر سر<br />

به زندان در برگشتی چک خاطر به جوانش همسر که جوانی زن قرار<br />

<strong>از</strong> قبل میخواهد اوست،‏ آزادی برای وثیقه تأمین دنبال و میبرد برای<br />

سند شود مطمئن تا کند صحبت سندگذارها <strong>از</strong> یکی با قطعی،‏ منشی<br />

نمیآید.‏ پیش برایش جدیدی دردسر و است مطمئنی جای را<br />

سندگذاری آقای موبایل شماره و میپذیرد زیاد اصرار بدون شرکت همان<br />

مجدد میدهد،‏ جواب را اعتباری خط که شخصی میدهد.‏ او به روز<br />

‏»دو میدهد:‏ توضیح را کار روال و میپرسد را قبلی سؤالهای میآورید.‏<br />

همراهتان آن کل اند<strong>از</strong>ه به سفته و سند مبلغ درصد 11 دیگر دنبال<br />

هم دارد،‏ دوندگی کمی شدید دادگاه وارد سندگذارمان با که بعد پیش<br />

هم بپرد<strong>از</strong>ید،‏ خودتان را آن هزینه و باشید باید سند کارشناسی به<br />

را او منشی که میکند اعتراض متقاضی خانم و...«‏ بروید قاضی میکند؟<br />

فرقی ‏»چه میگیرد:‏ جواب و کرده معرفی سندگذار عنوان و<br />

است میلیون 100 باالی معموالً‏ ما کارهای شرکت!‏ مدیر من حاال خراب<br />

کمتر مبلغ برای را خودمان وجهه نمیآییم <strong>سال</strong> چند <strong>از</strong> بعد با<br />

نمیتوانید بگیرید تماس هم دیگری هرجای با ما،‏ نهفقط کنیم.‏ سؤال<br />

بخواهید زیاد است.‏ همین کار روال کنید.‏ صحبت سندگذارشان به<br />

باالخره مجبورید شما نمیرسید.‏ جایی به باشید کنجکاو و بپرسید غیر<br />

در کنید.‏ اعتماد ما به باید ندارید.‏ چارهای و کنید اعتماد جا یک ماند!«‏<br />

خواهد زندانی همینطور همسرتان صورت این 93<br />

<strong>سال</strong> در چکهای<br />

نسبت به<br />

برگشتی چکهای<br />

کل حدود<br />

صادرشده بوده<br />

درصد 13 به<br />

آن ارزش و عددی<br />

لحاظ هزار<br />

50 بر بالغ تومان<br />

میلیارد است.‏<br />

بوده در<br />

نیز 94 <strong>سال</strong> پایان<br />

به حالی هنوز<br />

که رسید <strong>از</strong><br />

دقیقی آمار چکهای<br />

تعداد مبالغ<br />

و برگشتی سوی<br />

<strong>از</strong> آن ذیل مرکزی<br />

بانک نشده<br />

منتشر است<br />

ریال(‏<br />

میلیارد به مبلغ ریال،‏ هزار به ‏)تعداد مرکزی بانک آمار اساس بر دادهشده برگشت اسناد و مبادلهشده اسناد تعداد دوره<br />

مبلغ<br />

شده<br />

مبادله اسناد تعداد<br />

مبلغ<br />

شده<br />

داده برگشت اسناد تعداد<br />

53298<br />

442<br />

1034254<br />

3937<br />

۹۲<br />

آبان 323981<br />

3264<br />

1034254<br />

29916<br />

۹۲<br />

<strong>سال</strong> اول ماهه ۸ 28178<br />

362<br />

1034254<br />

2898<br />

۹۳<br />

فروردین 48579<br />

464<br />

1034254<br />

4137<br />

۹۳<br />

اردیبهشت 50604<br />

507<br />

1034254<br />

4088<br />

۹۳<br />

خرداد 51360<br />

516<br />

1034254<br />

4187<br />

۹۳<br />

تیر 56374<br />

497<br />

1034254<br />

3982<br />

۹۳<br />

مرداد 54440<br />

500<br />

1098304<br />

4256<br />

۹۳<br />

شهریور 62773<br />

523<br />

1061233<br />

4147<br />

۹۳<br />

مهر 68407<br />

541<br />

1005965<br />

4078<br />

۹۳<br />

آبان 420716<br />

3910<br />

8073095<br />

31773<br />

۹۳<br />

<strong>سال</strong> اول ماهه ۸ 65 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر


گزارشگر<br />

نفت<br />

قیمت کاهش قربانیان جهان<br />

سطح در نفت بهویژه اساسی کاالهای قیمت کاهش است<br />

ساخته مواجه چالش با را کاالها این صادرکننده کشورهای هرچند<br />

جهان،‏ در نفت جمله <strong>از</strong> اساسی کاالهای قیمت کاهش است<br />

بوده خوشایند اساسی کاالهای و خام مواد خریداران برای اقتصاد<br />

در جدی چالشهای با را کاالها این صادرکنندگان اما <strong>سال</strong><br />

<strong>از</strong> اساسی کاالهای قیمت نزولی روند است.‏ ساخته مواجه افول<br />

دوران آغ<strong>از</strong> با 2014 <strong>سال</strong> <strong>از</strong> اما شد آغ<strong>از</strong> جهان در 2011 کشورهای<br />

روی پیش جدیدی چالش خام،‏ نفت جهانی قیمت گ<strong>از</strong>،‏<br />

خام،‏ نفت صادرکنندگان گرفت.‏ قرار انرژی صادرکننده اخیر<br />

نیم و <strong>سال</strong> یک طی گ<strong>از</strong>ی میعانات و پتروشیمی محصوالت مواجه<br />

خود صادراتی کاالهای قیمت ‎70‎درصدی حدود کاهش با را<br />

کشورها این بودجه و ارزی درآمد موضوع این که شدهاند و<br />

روسیه نظیر کشورهایی است.‏ داده قرار تاثیر تحت بهشدت برای<br />

خام نفت صادرکنندگان بزرگترین عنوان به عربستان سیاستهای<br />

اجرای به مجبور خود بودجه درآمدهای تامین کشورشان<br />

در را انرژی یارانه ها عربستانی شدهاند.‏ جایگزین کردهاند.‏<br />

تحمل را بیسابقهای بودجه کسری و دادهاند کاهش سایر<br />

شدهاند.‏ گرفتار بودجه کسری گرداب به نیز روسها بهتری<br />

وضعیت نیز جهان در اساسی کاالهای صادرکنندگان قابل<br />

جایگاه هم ایران در اساسی کاالهای صادرات ندارند.‏ در<br />

ایران صادرات درصد 80 <strong>از</strong> بیش که طوری به دارد توجهی کاهش<br />

دلیل همین به میگیرد.‏ قرار اساسی کاالهای تعریف اقتصاد<br />

عملکرد بر زیادی تاثیر اساسی کاالهای جهانی قیمت <strong>سال</strong>ها<br />

همین در هم اقتصادی تحریمهای است.‏ داشته ایران لغو<br />

<strong>از</strong> قبل تا که طوری به داد قرار فشار تحت را ایران اقتصاد بود.‏<br />

رسیده نصف <strong>از</strong> کمتر به ایران خام نفت صادرات تحریمها کاهش<br />

یکچهارم حدود به ایران نفتی درآمد تحوالت،‏ این با تنزل<br />

<strong>سال</strong> در دالر میلیارد 25 به دالر میلیارد 100 <strong>از</strong> و یافت با<br />

را اقتصاد حیاتی شریان کشور،‏ به ارز ورودی کاهش کرد.‏ دیگر<br />

و داخلی ناخالص تولید در آن آثار و ساخت مواجه چالش اقتصادی<br />

بررسیهای معاونت شد.‏ نمایان اقتصاد مهم شاخصهای به<br />

گزارشی در تهران کشاورزی و معادن صنایع،‏ ب<strong>از</strong>رگانی،‏ اتاق آن<br />

اثر و اساسی کاالهای جهانی قیمت کاهش موضوع بررسی گزارش<br />

این است.‏ پرداخته کاالها این صادرکننده کشورهای بر تحت<br />

اخیر <strong>سال</strong>های در ایران اقتصادی رشد که میدهد نشان است.‏<br />

گرفته قرار مسئله این تاثیر )1380-1393( 1383<br />

<strong>سال</strong> ثابت قیمت به پایه،‏ قیمت به داخلی ناخالص تولید حقیقی رشد نرخ درصد<br />

10<br />

8<br />

6<br />

4<br />

2<br />

0<br />

-2<br />

-4<br />

-6<br />

-8<br />

1380 1381 1382 1383 1384 1385 1386 1387 1388 1389 1390<br />

1391<br />

1392<br />

1393<br />

ایران<br />

ا<strong>سال</strong>می جمهوری مرکزی بانک منبع:‏ اقتصادی<br />

رشد و نفت درآمد نوظهور<br />

اقتصادهای و توسعه حال در کشورهای اقتصادی رشد بر اساسی،‏ کاالهای قیمتهای تغییرات 2000<br />

دهه طی کاالها این قیمتهای افزایش دوره در اقتصادها این اکثر که طوری به دارد،‏ زیادی تاثیر اقتصادی<br />

رشد شدید کاهش با 2011، <strong>سال</strong> <strong>از</strong> کاالها این قیمتهای کاهش با و باال اقتصادی رشدهای با 1380<br />

<strong>سال</strong>های طی ایران،‏ در اقتصادی رشد نرخ با نفتی درآمدهای رشد نرخ رابطه بررسی . بودهاند مواجه به<br />

است.‏ داشته وجود <strong>سال</strong>ها <strong>از</strong> بسیاری در متغیر دو این میان مستقیمی رابطه که میدهد نشان 1393 تا در<br />

درصد 20.3- ‏)<strong>از</strong> قبل <strong>سال</strong> به نسبت 1381 <strong>سال</strong> در نفتی درآمدهای رشد نرخ افزایش با مثال عنوان درصد<br />

2.1 <strong>از</strong> و شده برابر چهار حدودا نیز اقتصادی رشد نرخ 1381(، <strong>سال</strong> در درصد 18.7 به 1380 <strong>سال</strong> است.‏<br />

رسیده 1381 <strong>سال</strong> در درصد 8.1 به 1380 <strong>سال</strong> در رقم<br />

1392 تا 1389 <strong>سال</strong>های طی نفتی،‏ درآمدهای <strong>از</strong> اقتصادی رشد نرخ تاثیرپذیری نشانه بارزترین اثر<br />

در 1391 <strong>سال</strong> در آن شدید کاهش و 1389 <strong>سال</strong> در نفتی درآمدهای شدید افزایش با است.‏ خورده <strong>از</strong><br />

پس که طوری به کرده،‏ طی را مشابهی روند نیز داخلی ناخالص تولید رشد نرخ اقتصادی،‏ تحریمهای نسبی<br />

بهبود با است.‏ شده کاسته 1391 در<strong>سال</strong> درصد 6.8- نرخ به 1389، <strong>سال</strong> در ‎6.5‎درصدی رشد بهبود<br />

نیز اقتصادی رشد نرخ منفی(،‏ رشد نرخ ‏)کاهش 1392 <strong>سال</strong> در نفتی درآمدهای رشد نرخ مجدد شده،‏<br />

کاسته دوباره نفتی،‏ درآمدهای رشد نرخ <strong>از</strong> اگرچه 1393، <strong>سال</strong> در است.‏ رسیده درصد 1.9- به و یافته مثبت<br />

رشد نرخ افزایش به که عواملی جمله <strong>از</strong> است.‏ رسیده درصد 3 به و یافته افزایش تولید،‏ رشد نرخ ولی افزایش<br />

اقتصاد،‏ در بیثباتی کاهش به میتوان شد،‏ منجر 1392 <strong>سال</strong> به نسبت 1393 <strong>سال</strong> در اقتصادی . کرد اشاره دولت عمرانی بودجه افزایش و واسطهای واردات 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر 66


1962-2015(<br />

دوره ‏)متوسط دارند اساسی کاالهای صادرات به را وابستگی بیشترین که کشورهایی کشور<br />

نام ایران<br />

سعودی<br />

عربستان مالزی<br />

اندونزی<br />

برزیل<br />

روسیه<br />

‏)درصد(‏<br />

صادرات کل <strong>از</strong> اساسی کاالهای صادرات سهم استخراجی<br />

کاالهای انرژی<br />

78.9<br />

فلزات<br />

0.6<br />

غیراستخراجی<br />

کاالهای غذایی<br />

مواد 0.4<br />

خام<br />

مواد 1.6<br />

کل<br />

اساسی<br />

کاالهای 81.5<br />

صادرات<br />

خالص سهم <strong>از</strong><br />

اساسی های کاال تجارت<br />

حجم کل ‏)درصد(‏<br />

41.4<br />

47.3<br />

15.3<br />

24.9<br />

8.3<br />

34.0<br />

85.8<br />

45.0<br />

64.4<br />

45.3<br />

60.5<br />

0.1<br />

17.8<br />

10.1<br />

8.9<br />

2.5<br />

0.1<br />

8.2<br />

8.5<br />

23.5<br />

1.0<br />

0.1<br />

6.3<br />

0.5<br />

9.5<br />

6.6<br />

85.5<br />

12.7<br />

40.8<br />

3.3<br />

50.3<br />

اساسی<br />

کاالهای صادرات به وابسته کشورهای پول،‏<br />

بینالمللی صندوق جهانی اقتصاد چشماند<strong>از</strong> گزارش اساس بر که<br />

میگیرد قرار اساسی کاالی صادرکننده کشورهای گروه در کشوری <strong>سال</strong>های<br />

بین در کشور،‏ این صادرات کل <strong>از</strong> اساسی کاالی صادرات سهم خالص<br />

سهم یا باشد؛ درصد 35 حداقل متوسط،‏ طور به 2015، تا 1962 <strong>سال</strong>های<br />

بین در کشور،‏ این تجارت حجم کل <strong>از</strong> اساسی کاالی صادرات گزارش<br />

طبق باشد.‏ درصد 5 حداقل متوسط طور به 2015، تا 1962 صادرات<br />

‎81.5‎درصدی سهم با ایران تهران،‏ اتاق اقتصادی بررسیهای معاون کاالهای<br />

صادرات ‎41.4‎درصدی سهم و صادرات کل <strong>از</strong> اساسی کاالهای محسوب<br />

اساسی کاالی صادرکننده کشور یک تجارت،‏ کل <strong>از</strong> اساسی اساسی،‏<br />

کاالی صادرات به کشور وابستهترین عربستان <strong>از</strong> بعد ایران میشود.‏ میآید.‏<br />

حساب به منتخب کشورهای میان در پول<br />

بینالمللی صندوق منبع:‏ 1995(<br />

)2015- 2005 <strong>سال</strong> ثابت قیمتهای اساس بر فلزات و انرژی جهانی قیمت شاخص 1- نمودار قیمتها<br />

مسیر تغییر اساسی<br />

کاالهای <strong>از</strong> زیادی تعداد جهانی قیمت توجه قابل افزایش <strong>از</strong> بعد و<br />

انرژی گروه کاالهای در بهویژه یکم،‏ و بیست قرن ابتدایی دهه در یافته<br />

کاهش بهشدت 2011 <strong>سال</strong> <strong>از</strong> کاالها <strong>از</strong> گروه این قیمت فلزات،‏ و<br />

آنها عرضه افزایش کاالها،‏ این قیمت چشمگیر کاهش دلیل است.‏ آسیای<br />

کشورهای اقتصاد مخصوصا نوظهور،‏ اقتصادهای رشد کاهش اساسی،‏<br />

کاالهای قیمت تغییرات روند هرچند است.‏ شده عنوان شرقی هب توجه با که باورند این بر تحلیلگران اکثر اما نیست پیشبینیپذیر اکثر<br />

قیمت جهانی،‏ اقتصاد ضعیف چشماند<strong>از</strong> و کاالها این زیاد عرضه میماند.‏<br />

باقی پایینی سطح در آینده <strong>سال</strong> پنج طی کاالها این 250<br />

200<br />

150<br />

100<br />

50<br />

0<br />

1995<br />

1996<br />

1997<br />

1998<br />

1999<br />

2000<br />

2001<br />

2002<br />

2003<br />

2004<br />

2005<br />

2006<br />

2007<br />

2008<br />

2009<br />

2010<br />

2011<br />

2012<br />

2013<br />

2014<br />

2015<br />

فلزات<br />

انرژی<br />

پول<br />

بینالمللی صندوق منبع:‏ داخلی<br />

مصرف و نفتی درآمدهای قیمت<br />

افزایش تهران،‏ اتاق اقتصادی بررسیهای معاونت گزارش طبق این<br />

صادرکننده کشورهای در درآمد افزایش باعث اساسی کاالهای گسترش<br />

را داخلی تقاضای باالتر،‏ درآمدهای و میشود کاالها نوع میشود.‏<br />

داخلی تولیدات تحریک به منجر هم تقاضا افزایش میدهد.‏ نیز<br />

ایران اقتصاد در نفتی درآمدهای و داخلی تقاضای رابطه بررسی خصوصی،‏<br />

بخش نهایی مصرف رشد نرخ میکند.‏ اثبات را موضوع این کاهش<br />

که میدهد نشان نهایی مصرف مجموع و دولتی بخش <strong>سال</strong><br />

در نفتی درآمدهای کاهش با همزمان متغیر،‏ هرسه رشد نرخ درآمدهای<br />

رشد نرخ افزایش با همچنین است.‏ افتاده اتفاق 1391، یافته<br />

افزایش اقتصاد در نیز نهایی مصرف بعدی،‏ <strong>سال</strong>های در نفتی است.‏<br />

)1380-1393(<br />

<strong>سال</strong>‎1383‎ ثابت قیمت به نهایی،‏ مصرف مجموع و دولتی بخش خصوصی،‏ بخش نهایی مصرف حقیقی رشد نرخ درصد<br />

15<br />

10<br />

5<br />

0<br />

-5<br />

-10<br />

1380 1381 1382 1383 1384 1385 1386 1387 1388 1389 1390 1391 1392 1393<br />

خصوصی<br />

بخش نهایی مصرف رشد نرخ دولتی<br />

بخش نهایی مصرف رشد نرخ نهایی مصرف مجموع رشد نرخ ایران<br />

ا<strong>سال</strong>می جمهوری مرکزی بانک منبع:‏ 67 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر


گزارشگر<br />

)1380-1393( 1383<br />

<strong>سال</strong> ثابت قیمت به ساختمان بخش حقیقی افزوده ارزش ربال<br />

میلیاد تولید<br />

و نفتی درآمدهای کاالهای<br />

و نفت قیمت افزایش که دورههایی در که میدهد نشان آمارها بررسی بخشها<br />

برخی در است.‏ نخورده رقم تولید متو<strong>از</strong>ن افزایش افتاده،‏ اتفاق اساسی <strong>از</strong><br />

بیشتر تولید افزایش قیمت،‏ رشد و تقاضا افزایش دلیل به ساختمان نظیر واردات<br />

افزایش به نفتی درآمدهای افزایش معموال است.‏ بوده بخشها سایر صنعت<br />

نظیر بخشهایی در داخل تولید شرایط این در و است زده دامن طبق<br />

باشد.‏ داشته کشور درآمدهای افزایش با مستقیمی نسبت نتوانسته حاصل<br />

تقاضای افزایش تهران،‏ اتاق اقتصادی بررسیهای معاونت گزارش مختلف<br />

بخشهای در را تولید اساسی،‏ کاالهای صادراتی درآمد افزایش <strong>از</strong> یا<br />

حقیقی افزوده ارزش بررسی نمیدهد.‏ افزایش متو<strong>از</strong>ن طور به اقتصادی،‏ این<br />

که میدهد نشان 1393 تا 1380 دوره طی ساختمان بخش رشد همان 1391<br />

<strong>سال</strong> <strong>از</strong> اما بوده مواجه باالیی رشد با 1387 و 1386 <strong>سال</strong>های در بخش سرمایهگذاری<br />

میزان است.‏ شده ایجاد بخش این افزوده ارزش در کاهشی روند داشته<br />

پرنوسانی روند <strong>سال</strong>ها این در جدید ساختمانهای در خصوصی بخش 160.000<br />

150.000<br />

140.000<br />

130.000<br />

120.000<br />

110.000<br />

100.000<br />

90.000<br />

80.000<br />

1380 1381 1382 1383 1384 1385 1386 1387 1388 1389 1390 1391<br />

1392<br />

1393<br />

40<br />

30<br />

20<br />

10<br />

0<br />

-10<br />

-20<br />

نفتی<br />

درآمدهای اوج <strong>سال</strong>های در واردت شاخص<br />

این که میدهد نشان 1393 تا 1380 دوره در واردات آمارهای بررسی افزایش<br />

با که طوری به است،‏ داشته بسیاری هماهنگی نفتی درآمدهای رشد با قبل<br />

<strong>سال</strong> به نسبت نیز واردات رشد نرخ 1389 در<strong>سال</strong> نفتی درآمدهای شدید 1391،<br />

<strong>سال</strong> در نفتی درآمدهای رشد نرخ شدن منفی با و داشته زیادی افزایش مجدد<br />

افزایش با نهایت در است.‏ رسیده درصد 13.52- به نیز واردات رشد نرخ 1393،<br />

<strong>سال</strong> در آن دوباره کاهش و 1392 <strong>سال</strong> در نفتی درآمدهای رشد نرخ <strong>از</strong><br />

مصرفی کاالهای سهم است.‏ کرده طی را مشابهی روند نیز واردات رشد نرخ 9 حدود <strong>از</strong> که طوری به داشته،‏ افزایش 1385 و 1384 <strong>سال</strong>های در واردات کل <strong>سال</strong>های<br />

طی و رسیده 1385 <strong>سال</strong> در درصد 14 حدود به 1383 <strong>سال</strong> در درصد بوده<br />

نوسان در درصد 16 تا درصد 13 بین واردات کل <strong>از</strong> بخش این سهم نیز بعد در<br />

بعد به 1384 <strong>سال</strong> <strong>از</strong> واردات کل <strong>از</strong> سرمایهای کاالهای سهم مقابل در است.‏ 16<br />

به 1384 <strong>سال</strong> در درصد 23 <strong>از</strong> که طوری به داشته،‏ نزولی روند <strong>سال</strong>ها،‏ اکثر درصد<br />

15 به 1392 <strong>سال</strong> در بخش این سهم است.‏ رسیده 1389 <strong>سال</strong> در درصد است.‏<br />

یافته افزایش درصد 18 حدود به 1393 <strong>سال</strong> در و یافته کاهش )1380-1393(<br />

واردات رشد نرخ درصد<br />

1380<br />

1381<br />

1382 1383<br />

1384 1385 1386 1387 1388<br />

1389<br />

1390<br />

1391<br />

1392<br />

1393<br />

)1370-1393( 1383<br />

<strong>سال</strong> ثابت قیمت به صنعت،‏ بخش حقیقی افزوده ارزش تولید<br />

فرود و فر<strong>از</strong> که<br />

است کرده طی را روندی گذشته <strong>سال</strong>های در صنعت بخش رشد بخش<br />

رشد اند<strong>از</strong>ه به رشد این اما دارد تناسب نفت قیمت تغییرات با افزوده<br />

ارزش که میدهد نشان آماری بررسیهای است.‏ نبوده ساختمان با<br />

دارد.‏ واسطهای و اولیه مواد واردات به زیادی وابستگی صنعت بخش نیز<br />

صنعت رشد نرخ 80، دهه طی واسطهای و اولیه مواد واردات افزایش اولیه<br />

مواد واردات دالری میلیارد چهار کاهش با و کرده طی صعودی روند افزوده<br />

ارزش ارزی،‏ درآمدهای کاهش اثر در 1391 <strong>سال</strong> در واسطهای و شده<br />

مواجه کاهش با 1393 تا 1391 <strong>سال</strong>های طی نیز صنعت بخش بخش<br />

افزوده ارزش افزایش به منجر نفتی درآمدهای افزایش بنابراین است.‏ بررسی<br />

ادامه در که همانطور ولی است،‏ شده ایران اقتصاد در صنعت افزایش<br />

عدم و ارز اسمی نرخ نسبی انعطافپذیری عدم علت به شد،‏ خواهد افزایش<br />

اثر در ارز حقیقی نرخ کاهش درنتیجه و تورم نرخ با متناسب آن رونق<br />

طی ایران صنعت بخش رقابتپذیری قدرت <strong>از</strong> ارزی،‏ درآمدهای است.‏<br />

شده کاسته نفتی،‏ درآمدهای 400.000<br />

350.000<br />

300.000<br />

250.000<br />

200.000<br />

150.000<br />

100.000<br />

50.000<br />

0<br />

1370<br />

ربال<br />

میلیاد 1371<br />

1372<br />

1373<br />

1374<br />

1375<br />

1376<br />

1377<br />

1378<br />

1379<br />

1380<br />

1381<br />

1382<br />

1383<br />

1384<br />

1385<br />

1386<br />

1387<br />

1388<br />

1389<br />

1390<br />

1391<br />

1392<br />

1393<br />

1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر 68


30.000<br />

25.000<br />

20.000<br />

15.000<br />

10.000<br />

5.000<br />

0<br />

1380<br />

1381<br />

سرنوشت نرخ حقیقی ارز<br />

یکی <strong>از</strong> عواملی که موجب تاثیرپذیری شدیدتر اقتصاد <strong>از</strong><br />

تغییرات قیمت کاالهای اساسی میشود،‏ انعطافپذیری<br />

پایین نرخ ارز است.‏ بررسیها نشان میدهد که نرخ حقیقی<br />

دالر طی دهه 80 روند کاهشی داشته است بر این اساس<br />

نرخ اسمی ارز در اقتصاد ایران،‏ طی دوره مورد بررسی،‏<br />

متناسب با نرخ تورم افزایش نیافته و <strong>از</strong> قدرت رقابتپذیری<br />

بخش قابل مبادله کاسته شده است.‏ با کاهش درآمدهای<br />

ارزی در <strong>سال</strong> 1391 و افزایش نرخ اسمی ارز،‏ نرخ حقیقی<br />

ارز در<strong>سال</strong> 1391 افزایش یافته و پس <strong>از</strong> آن،‏ مجددا روند<br />

کاهشی طی کرده است.‏ نرخ حقیقی ارز <strong>از</strong> تقسیم نرخ<br />

اسمی ارز بر نسبت شاخص قیمت مصرفکننده آمریکا<br />

یعنی نرخ تورم این کشور به شاخص قیمت مصرفکننده<br />

اقتصاد ایران یعنی نرخ تورم کشورمان به دست آمده است.‏<br />

نرخ حقیقی دالر )1380-1393(<br />

1382 1383 1384 1385 1386 1387 1388<br />

1389<br />

1390<br />

1391<br />

1392<br />

1393<br />

نسبت اشتغال ‏)نسبت جمعیت شاغل به کل جمعیت در سن کار؛ 1380-1393(<br />

درصد<br />

تاثیر درآمدهای نفتی بر اشتغال<br />

بررسیها نشان میدهد که رونق درآمدهای نفتی،‏ بر اشتغال کشور تاثیر<br />

مثبتی نداشته است.‏ درآمدهای ارزی حاصل <strong>از</strong> صادرات کاالهای اساسی<br />

ممکن است <strong>از</strong> طریق اثرگذاری بر نیروی کار،‏ موجودی سرمایه و بهرهوری<br />

کل عوامل تولید،‏ بر تولید بالقوه تاثیرگذار باشد.‏ اگر در هنگام کاهش<br />

درآمدهای ارزی،‏ تولید بالقوه تحت تاثیر قرار بگیرد و کاهش یابد،‏ این<br />

موضوع الزامات سیاستگذاری متفاوتی را میطلبد و در این موارد،‏ تحریک<br />

تقاضا <strong>از</strong> طریق سیاستهای انبساطی پولی و مالی،‏ منجر به افزایش نرخ<br />

تورم خواهد شد.‏ آمارها نشان میدهد که نسبت اشتغال و نرخ مشارکت<br />

اقتصادی <strong>از</strong> <strong>سال</strong> 1384 تا 1390 روند نزولی داشته و نرخ بیکاری نیز در<br />

<strong>سال</strong>های 1387 تا 1389 که <strong>سال</strong>های رونق درآمدهای نفتی بوده،‏ روند<br />

صعودی داشته است.‏ <strong>از</strong> آنجا که بخش نفت در اقتصاد ایران یک بخش<br />

سرمایهبر است،‏ بنابراین افزایش تولید در این بخش،‏ منجر به افزایش<br />

اشتغال در کل کشور نشده است.‏<br />

37<br />

36<br />

35<br />

34<br />

33<br />

32<br />

31<br />

30<br />

29<br />

1380<br />

1381 1382 1383 1384 1385 1386 1387 1388 1389 1390 1391<br />

1392<br />

1393<br />

مجموع سرمایهگذاری حقیقی،‏ به قیمت ثابت <strong>سال</strong> )1380-1393( 1383<br />

میلیاد ربال<br />

تاثیر کاهش قیمتها بر<br />

سرمایهگذاری<br />

آمارها نشان میدهد که موضوع کاهش<br />

قیمتهای جهانی تاثیری مستقیم بر<br />

میزان سرمایهگذاریها داشته است.‏ بر<br />

همین اساس روند سرمایهگذاری در<br />

بخش دولتی،‏ بخش خصوصی و متعاقبا<br />

مجموع سرمایهگذاری،‏ طی دهه 80<br />

صعودی بوده،‏ ولی میزان هرسه متغیر در<br />

<strong>سال</strong> 1391 کاهش شدیدی داشته است.‏<br />

750.000<br />

700.000<br />

650.000<br />

600.000<br />

550.000<br />

500.000<br />

450.000<br />

400.000<br />

350.000<br />

300.000<br />

1380<br />

1381<br />

1382<br />

1383<br />

1384<br />

1385<br />

1386<br />

1387<br />

1388<br />

1389<br />

1390<br />

1391<br />

1392<br />

1393<br />

آیندهنگر | tccim.ir | شماره چهلوششم،‏ نوروز 69 1395


اقتصاد سیاسی<br />

اقتصاد سیاسی<br />

این صفحات به موضوعات<br />

اجتماعی و کالن کشور که<br />

در بستر توسعه تعریف<br />

میشوند،‏ میپرد<strong>از</strong>د.‏<br />

عکس:‏ رضا معطریان<br />

70 آیندهنگر | tccim.ir | شماره چهلوششم،‏ نوروز 1395


داد.‏<br />

قرار استفاده مورد کارخانهها در بهویژه خود اقتصادی حوزههای <strong>از</strong> وسیعی سطوح در را پیشنهادهایی سیستم جنگ <strong>از</strong> بعد دوم،‏ جهانی جنگ <strong>از</strong> دیدن آسیب بهرغم ژاپن زا بیش مورد در 1980 <strong>سال</strong> در صورتگرفته تحقیقات براساس شد.‏ هم بیشتر 1970 دهه اقتصادی بحرانهای <strong>از</strong> بعد بهخصوص و گذاشت گسترش به رو بهتدریج روند این شد.‏<br />

دریافت واحدها این در فعال کارگران <strong>از</strong> پیشنهاد میلیون 23 <strong>از</strong> بیش <strong>سال</strong> یک طی ژاپنی،‏ اقتصادی واحد و شرکت 400 اقتصادی؟<br />

رفاه یا جامعه <strong>سال</strong>مت جامعه<br />

روانی <strong>سال</strong>مت زیرسایه ایران اقتصادی ب<strong>از</strong>س<strong>از</strong>ی زاده<br />

حاجی مولود حاضر<br />

خود تخلفات به رسیدگی دادگاه در همچنان زنجانی بابک دادگاههای<br />

برگزاری میگیرد.‏ او <strong>از</strong> سراغی کمتر دیگر جامعه اما میشود آنچه<br />

مورد در را جامعه نظر نتوانست هم نفتی بزرگ متخلف علنی <strong>سال</strong>ی<br />

چند ایرانی جامعه ب<strong>از</strong>گرداند.‏ میخوانند،‏ فساد فراگیری و بیعدالتی عمدتا<br />

که درشتی و ریز تخلفات اقسام و انواع برابر در را خود که است تنها<br />

است.‏ کرده واکسینه دارد،‏ جریان جامعه عمودی روابط سطح در بیاعتمادی،‏<br />

افزایش میدهد،‏ نشان جریان این به جامعه که واکنشی است.‏<br />

شدن چندالیه سمت به حرکت و اجتماعی واگرایی درآمدهای<br />

وفور دوره چندین رغم به توسعهنیافتگی جریان تداوم زدنهای<br />

درجا است.‏ داده سوق دلسردی سمت به را ایران جامعه ارزی،‏ نهتنها<br />

که آورد همراه به را مشکالت <strong>از</strong> دومینویی ایران،‏ اقتصادی پیاپی شد.‏<br />

نیز اجتماعی بنیانهای فروریختن موجب که اقتصادی،‏ ساختارهای که<br />

را نسخههایی تمام باید که گرفته قرار شرایطی در ایران حاال کنار<br />

میشد ارائه اقتصادی،‏ و اجتماعی بحرانهای بروز <strong>از</strong> پیشگیری برای بطن<br />

در دیگر که باشد بحرانهایی <strong>از</strong> برونرفت راه دنبال به و بگذارد رفتهاند.‏<br />

فرو جامعه درمانده<br />

جامعه و بیمار اقتصاد ب<strong>از</strong>س<strong>از</strong>ی برای آغ<strong>از</strong>ی میتواند آینده <strong>سال</strong> مرسوم<br />

سیاستهای اجرای صاحبنظران برخی اعتقاد به باشد.‏ ایران و<br />

ببرد سر به <strong>سال</strong>مت در جامعه که است شرایطی به مربوط اقتصادی هک امروز نه نباشد،‏ بیاعتمادی بر مبتنی و احساسی تصمیمگیریهایش مرسوم<br />

سیاستهای اجرای به میتوان نه و دارد قرار <strong>سال</strong>مت در جامعه نه توامان<br />

پیشبرد کنار در باشد بهتر شاید اساس این بر کرد.‏ تکیه اقتصادی داد.‏<br />

قرار مدنظر کوتاهمدت در حداقل را اولویتی ب<strong>از</strong>س<strong>از</strong>ی،‏ اهداف دست<br />

این <strong>از</strong> مواردی و باال،‏ تورم بیکاری،‏ <strong>رکود</strong>،‏ سایه زیر گرفتن قرار تحقیقات<br />

برخی شکند.‏ هم در را جامعه یک روانی <strong>سال</strong>مت تا است کافی چه<br />

تورم،‏ و بیکاری افزایش با متناسب که میدهد نشان اخیر <strong>سال</strong>های یافته<br />

تسریع کشور مختلف مناطق در اجتماعی مفاسد و جرایم میزان و<br />

دستمزدها محدود رشد کنار در زندگی هزینههای مداوم افزایش است.‏ طوری<br />

به کرده سست را خانوادهها بنیان طبقاتی،‏ شکاف شدن عمیقتر افزایش<br />

به رو نیز سنتی ساختار با استانهایی در حتی طالق آمار که گذاشتهاست.‏<br />

نباشد،‏<br />

اقتصادی ب<strong>از</strong>س<strong>از</strong>ی دادن قرار اولویت برای کافی دلیل اینها شاید نوعی<br />

به که طالق و فساد اجتماعی،‏ بزه گسترش همچون دغدغههایی اما ایجاد<br />

را انگیزه این شده،‏ بسته بیکاری و اقتصادی مسائل در نطفهشان معضالت<br />

این ریشهای دالیل بردن بین <strong>از</strong> دنبال به ابتدا باید که میکند بود.‏<br />

فراگیراجتماعی دیپلماسی<br />

حوزه در ایران اخیر گشایشهای برخی،‏ عقیده به ایران<br />

آسیبدیده و بسته اقتصاد ب<strong>از</strong>س<strong>از</strong>ی برای پیشزمینهای میتواند بیاوریم.‏<br />

حساب به صفر <strong>از</strong> آغ<strong>از</strong> نوعی را آن تعبیری،‏ به اگر حتی باشد،‏ ‎5‎درصدی<br />

تا 4 اقتصادی رشد آینده،‏ <strong>سال</strong> برای دولت هدفگذاریهای در<br />

ت<strong>از</strong>ه فصلی آغ<strong>از</strong> به نیمنگاهها دیگر سوی <strong>از</strong> است.‏ کشیده تصویر به را که<br />

را تکنولوژی و سرمایه ورود برای امیدهایی بینالملل،‏ روابط سطح که<br />

صورتی در است.‏ آورده همراه به بود محروم آن <strong>از</strong> <strong>سال</strong>ی چند ایران ایجاد<br />

یعنی جامعه خواسته <strong>از</strong> بخشی جدید،‏ سرمایهگذاریهای با بتوان افراد<br />

درآمد سطح و اشتغال افزایش تبع به آنگاه بخشید،‏ بهبود را شغل میتواند<br />

که میشود ایجاد تولید بخش و کل تقاضای در تحرکی جامعه،‏ آید.‏<br />

شمار به اقتصادی ب<strong>از</strong>س<strong>از</strong>ی مسیر در گامها نخستین البته<br />

و ناامیدی نگرانی،‏ التهاب،‏ در <strong>سال</strong>هاست که جامعهای <strong>از</strong><br />

ناشی تحرکات نخستین همین <strong>از</strong> میتواند گرفته،‏ قرار بیاعتمادی شاید<br />

البته شود.‏ امیدوار حدودی تا آینده به نسبت اقتصادی،‏ ب<strong>از</strong>س<strong>از</strong>ی اقتصادی<br />

دغدغههای بردن بین <strong>از</strong> با را جامعه بدنه در امیدواری بتوان حوزه<br />

این در مشکالت و اجتماعی آسیبهای سطح اما کرد ایجاد مردم بحران<br />

نیست.‏ تحقق قابل بهراحتی آن <strong>از</strong> عبور که است فراگیر آنقدر در<br />

فراگیر آثاری اول،‏ جهانی جنگ دنبال به که اروپا 30 دهه اقتصادی تا<br />

شد موجب داشت،‏ همراه به سبز قاره مردم اجتماعی زندگی سطح شوند.‏<br />

بیاعتنا اخالقی قیود به بهمرور اروپاییان طور<br />

به که اقتصادی مشکالت <strong>سال</strong> چندین <strong>از</strong> بعد هم ایران حاال داد،‏<br />

قرار تحتالشعاع را خانوادهها زندگیاجتماعی غیرمستقیم و مستقیم چیزی<br />

آن به نسبت جامعه امروز واکنش که شده روبهرو آسیبهایی با است.‏<br />

بیاعتنایی به نزدیک ایران<br />

جامعه امروز ساختار که دیگری موضوع مسائل،‏ این کنار در اما اعتماد<br />

شدن خدشهدار موضوع است،‏ داده قرار جدی بحرانی معرض در را سختتر<br />

بهمراتب جامعه به اعتماد ب<strong>از</strong>گرداندن شک بدون است.‏ اجتماعی وجود<br />

که است حالی در این میشود.‏ تصور که است آن <strong>از</strong> زمانبرتر و همدلی<br />

احساس وجود کنار در یکدیگر به جامعه جزءجزء میان اعتماد اقتصادی<br />

اهداف پیشبرد مسیر در اثرگذار مولفهای خود جامعه،‏ افراد میان آسیب<br />

بهرغم ژاپن میآید.‏ شمار به ملت یک آرمانی حتی و سیاسی و در<br />

را پیشنهادهایی سیستم جنگ <strong>از</strong> بعد دوم،‏ جهانی جنگ <strong>از</strong> دیدن مورد<br />

کارخانهها در بهویژه خود اقتصادی حوزههای <strong>از</strong> وسیعی سطوح بهخصوص<br />

و گذاشت گسترش به رو بهتدریج روند این داد.‏ قرار استفاده تحقیقات<br />

براساس شد.‏ هم بیشتر 1970 دهه اقتصادی بحرانهای <strong>از</strong> بعد واحد<br />

و شرکت 400 <strong>از</strong> بیش مورد در 1980 <strong>سال</strong> در صورتگرفته کارگران<br />

<strong>از</strong> پیشنهاد میلیون 23 <strong>از</strong> بیش <strong>سال</strong> یک طی ژاپنی،‏ اقتصادی 23<br />

<strong>سال</strong> یک در کارگران که وضعی در شد.‏ دریافت واحدها این در فعال مسئوالنشان<br />

به خود کشور پیشرفت و توسعه برای را پیشنهاد میلیون اعضای<br />

میان همدلی و همبستگی اعتماد،‏ میزان مسلما میکنند،‏ ارائه است.‏<br />

باال کشوربسیار مسئوالن بلندپایهترین تا گرفته کارگر <strong>از</strong> جامعه،‏ جامعهای<br />

فراموشی منزله به نباید اقتصادی ب<strong>از</strong>س<strong>از</strong>ی به توجه بنابراین تشکیل<br />

را آن اقتصاد اصلی مصرفکنندگان و تولیدکنندگان که باشد جامعه<br />

که شود باعث میتواند شهروندی هویت حس ایجاد میدهند.‏ میتوان<br />

که است صورت این در کند.‏ کمک اجتماعیاش ب<strong>از</strong>س<strong>از</strong>ی به خود بخشید.‏<br />

عینیت آن،‏ به اقتصادی رفاه دادن کنار در را جامعه <strong>سال</strong>مت جریان<br />

تداوم توسعهنیافتگی<br />

چندین<br />

رغم به وفور<br />

دوره درآمدهای<br />

جامعه<br />

ارزی،‏ سمت<br />

به را ایران سوق<br />

دلسردی درجا<br />

است.‏ داده پیاپی<br />

زدنهای ایران،‏<br />

اقتصادی <strong>از</strong><br />

دومینویی به<br />

را مشکالت آورد<br />

همراه نهتنها<br />

که ساختارهای<br />

اقتصادی،‏<br />

موجب<br />

که فروریختن<br />

بنیانهای<br />

شد<br />

نیز اجتماعی 71 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر


سیاسی<br />

اقتصاد ایران:‏<br />

درهمتنیده بحرانهای ب<strong>از</strong>س<strong>از</strong>ی برای محمودی وحید نسخه چاره<br />

راه تنها انسانمحور،‏ توسعه برد<br />

پیش توامان صورت به باید که را اجتماعی و اقتصادی ب<strong>از</strong>س<strong>از</strong>ی راه میگیرد،‏ شکل نهادی بستر یک در توسعه زاده<br />

حاجی مولود بحرانهای<br />

<strong>از</strong> عبور مسیر <strong>از</strong> اجتماعی ب<strong>از</strong>س<strong>از</strong>ی که باورند این بر کشور اقتصادی صاحبنظران تمامی تقریبا آسیبهایی<br />

معرض در را ایران جامعه دیگری <strong>از</strong> پس یکی که بحرانهایی میگذرد؛ رو پیش اقتصادی هک سیاستهایی به باتوجه اجتماعی و اقتصادی ب<strong>از</strong>س<strong>از</strong>ی و بحرانها‏ این <strong>از</strong> عبور اما است.‏ داده قرار جدی بحرانها‏<br />

این دامنه هنوز شاید آنکه بهویژه بود.‏ نخواهد امکانپذیر بهراحتی میشود،‏ دنبال کشور در امروز بحرانهای<br />

باشد.‏ نشده درک بهدرستی کشور مسئوالن میان در اجتماعی فراگیر آسیبهای بهخصوص صورت<br />

در و میآیند هم دنبال به اصوال اینها دید،‏ یکدیگر <strong>از</strong> جدا نمیتوان را اجتماعی و اقتصادی اجتماعی<br />

بحرانهای محمودی،‏ وحید دکتر تعبیر به میشود.‏ کشیده هم سیاسی حوزه به پایشان تداوم چندان<br />

را کشور فعلی شرایط تهران دانشگاه استاد و اقتصاددان این س<strong>از</strong>د.‏ متالشی را نظام یک میتواند صفر<br />

نقطه روی حتی نتوانستهایم هنوز ما موارد <strong>از</strong> بسیاری در که دارد تاکید و نمیداند امیدوارکننده بگیریم.‏<br />

قرار هم برنامهریزی را<br />

اجتماعی و اقتصادی ب<strong>از</strong>س<strong>از</strong>ی راه میگیرد،‏ شکل نهادی بستر یک در توسعه است معتقد که محمودی و میکند معرفی انسانمحور توسعه دیدمان نسخه به توسل شوند برده پیش توامان صورت به باید که بحرانهای<br />

و پدیدهها که است اجتماعی - اقتصادی چندبعدی دیدمان یک انسانمحور ‏»توسعه میگوید:‏ درصدد<br />

و میدهد قرار توجه مورد سیستمی و واحد چارچوب یک قالب در را اجتماعی و اقتصادی سیاسی،‏ شرایط<br />

این در درآمدمحور،‏ نه و قابلیتمحور دیدمان یک عنوان به دیدمان این اتفاقا برمیآید.‏ آنها حل بود.«‏<br />

خواهد کارس<strong>از</strong> کشور بیپولی اعتمادس<strong>از</strong>ی<br />

جذب<br />

برای سرمایهگذاریهای<br />

<strong>از</strong><br />

تنها خارجی تنشهای<br />

حل محل منطقه<br />

سیاسی،‏ بینالمللی<br />

و ای نمیگیرد.‏<br />

تاثیر سرمایهگذار<br />

عالوه<br />

خارجی به<br />

این،‏ بر شاخصهای<br />

برای<br />

نیز دیگری سرمایه<br />

آوردن میکند<br />

توجه خود کشور،‏<br />

در اقتصادی چندین<strong>سال</strong>ه نارسایی یک دنبال به ‎Á‎امروز انگیزه<br />

که گرفته صورت بینالملل و دیپلماتیک حوزه در گشایشهایی هدفگذاریهای<br />

و داشته همراه به را اقتصاد ب<strong>از</strong>س<strong>از</strong>ی برای تحرک است.‏<br />

نهاده مبنا اقتصادی توسعه و رشد خصوص در را متعددی صرفا<br />

داشت انتظار که دانست سادهانگارانه نباید را نگاه این آیا اما ب<strong>از</strong>س<strong>از</strong>ی<br />

به میتوان داده،‏ رخ دیپلماسی حوزه در که توفیقاتی با بود؟<br />

امیدوار آن <strong>از</strong> بعد <strong>سال</strong>های و آینده <strong>سال</strong> در کشور اقتصادی بینالملل<br />

روابط و دیپلماتیک حوزه گشایشهای که ندارم اعتقاد بنده ب<strong>از</strong>س<strong>از</strong>ی<br />

و تحرک ایجاد برای پیششرطی و انگیزه میتواند بهتنهایی باشند<br />

مبنایی بهتنهایی اینها اینکه مهمتر آن <strong>از</strong> و باشد ایران اقتصادی است<br />

درست کشور.‏ اقتصادی توسعه و رشد هدفگذاریهای منظور به توسعه<br />

برای الزم شروط <strong>از</strong> یکی یا شرط تحریمها،‏ شدن برداشته که محیط<br />

است بدیهی نیست.‏ کافی شرط مسلما اما است اقتصادی روابط<br />

سطح در را خود مهم تاثیر بینالملل،‏ سیاست بهخصوص سیاسی،‏ مفهوم<br />

یک عنوان به توسعه مسئله به نباید کمااینکه میگذارد.‏ اقتصادی هماکنون<br />

هرصورت،‏ به اما کرد.‏ سادهانگارانه نگاهی پیچیده،‏ و چندبعدی اینهمه<br />

<strong>از</strong> پس میتوانیم و میشود دیده امید بارقههای خصوص این در عطف<br />

نقطه یک عنوان به جدید تغییرات به سیاسی،‏ کشمکشهای ریشهای<br />

مسائل حل برای دهیم قرار دستاویزی را آن الاقل و بنگریم در<br />

هم اقتصادی تحریمهای که هنگام آن داشت توجه باید کشور.‏ اقتصاد رشد<br />

فرآیند همواره متعددی نهادی و ساختاری مسائل هم ب<strong>از</strong> نبودند،‏ کار میکرد.‏<br />

تهدید ایران در را توسعه و هستهای،‏<br />

مذاکرات به مربوط تحوالت و اقتصادی منظر همان <strong>از</strong> ‎Á‎اما که<br />

شده ایجاد ایران به نسبت بینالمللی سطح در نسبی اعتماد نوعی خارجی<br />

سرمایهگذاری همچون شاخصهایی بهبود زمینهس<strong>از</strong> میتواند اعتمادی<br />

گرفته؟ صورت هم داخل در اعتمادس<strong>از</strong>ی این آیا اما باشد،‏ جامعه<br />

<strong>از</strong> اقتصادی و سیاسی شرایط تبع به اخیر <strong>سال</strong>های در که سیاسی،‏<br />

بعد <strong>از</strong> چه شد؟ خواهد ب<strong>از</strong>گردانده چگونه شده،‏ گرفته ایرانی اجتماعی.‏<br />

حتی و اقتصادی <strong>از</strong><br />

تنها خارجی سرمایهگذاریهای جذب برای اعتمادس<strong>از</strong>ی که اوال نمیگیرد.‏<br />

تاثیر بینالمللی و ای منطقه سیاسی،‏ تنشهای حل محل آوردن<br />

برای نیز دیگری شاخصهای به این،‏ بر عالوه خارجی سرمایهگذار درجه<br />

اقتصادی،‏ کالن شاخصهای مانند میکند.‏ توجه خود سرمایه اعتماد<br />

درجه و رتبه غیرتجاری،‏ و تجاری ریسکهای اقتصادی،‏ آزادی نیع در اینها.‏ نظیر شاخصهایی و بینالمللی رتبهبندیهای در کشور به جنبههای<br />

<strong>از</strong> را کشورها که هستند جهانی نهادهای و موسسات این حال انتخاب<br />

سرمایهگذاری برای جذاب و امن محیطهای عنوان به مختلف اینگونه<br />

است بدیهی میکنند.‏ رتبهبندی را آنها بهتر عبارت به و میکنند سرمایهگذاران<br />

تصمیمگیری مبنای کشورها،‏ ریسک درجه و رتبهبندیها وجود<br />

با ترتیب این به میشود.‏ بینالمللی مالی تامین نرخ و خارجی بودن<br />

باال یا بودن بد دلیل به همچنان ایران سرمایهگذاری،‏ جذابیتهای مشکل<br />

با خارجی سرمایهگذاری جذب در سرمایهگذاری،‏ ریسک درجه برداشت<br />

در شفافیتهایی عدم پساتحریم،‏ فضای در متاسفانه است.‏ مواجه و سرمایهگذاران نگرانی باعث که دارد وجود تحریمها شدن برداشته <strong>از</strong> زا زیرا است.‏ شده اروپایی بانکهای بهویژه بینالمللی اقتصادی فعاالن این<br />

ارتباط دلیل به و مختلف بهانههای به روز هر آمریکا دولت طرف هب اروپایی بانکهای میشوند.‏ جریمه ایران مثل کشورهایی با بانکها روز<br />

چند مثال برای هستند.‏ آمریکا سبز چراغ منتظر هنوز خاطر همین دولت<br />

اقتصادی مسئوالن و آلمانی بانکهای مدیران میان جلسهای قبل کنید<br />

کار ایران با که شده گفته آنها به جلسه آن در که شد برگزار آلمان هستند.‏<br />

باشید مواظب کلمه همین نگران هم بانکها باشید!‏ مراظب اما و<br />

همدلی میزان به ایران،‏ داخل در اعتماد ب<strong>از</strong>گشت دیگر،‏ سوی <strong>از</strong> اما ملی<br />

منافع موضوع حول کشور اجتماعی و سیاسی نیروهای هماهنگی قرار<br />

دوم اولویت در ملی منافع به نسبت باید هرچیزدیگری ب<strong>از</strong>میگردد.‏ با<br />

ملی اقتصاد پیوند و خارجی سرمایهگذاری جذب بنابراین باشد.‏ داشته برمیگردد.‏<br />

ذکرشده مورد هردو به جهانی،‏ اقتصاد در<br />

اقتصادی تخریب رشد بر عالوه اخیر <strong>سال</strong> چندین طول ‎Á‎در تخریب<br />

دچار هم ایران جامعه اجتماعی بنیادهای برخی کشور،‏ سطح رنانی،‏<br />

دکتر همچون کارشناسان برخی عقیده به که جایی تا شده دشوار<br />

بسیار آن ب<strong>از</strong>س<strong>از</strong>ی و کرده عبور اجتماعی بحران مرز <strong>از</strong> ایران اند<strong>از</strong>ه<br />

چه تا ایران امروز انسانی و نهادی مالحظات شما عقیده به است.‏ 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر 72


نآ <strong>از</strong> و باشد ایران اقتصادی ب<strong>از</strong>س<strong>از</strong>ی و تحرک ایجاد برای پیششرطی و انگیزه میتواند بهتنهایی بینالملل روابط و دیپلماتیک حوزه گشایشهای که ندارم اعتقاد بنده مزلا شروط <strong>از</strong> یکی یا شرط تحریمها،‏ شدن برداشته که است درست کشور.‏ اقتصادی توسعه و رشد هدفگذاریهای منظور به باشند مبنایی بهتنهایی اینها اینکه مهمتر نیست.‏<br />

کافی شرط مسلما اما است اقتصادی توسعه برای دارد؟<br />

نگه متوقف را توسعه روند میتواند بحرانهای<br />

به متاسفانه ما هستم.‏ موافق گفتار این با زیادی حدود تا و اقتصادی سیاسی،‏ بحرانهای اساسا کردهایم.‏ توجه کمتر اجتماعی کاری<br />

شرایط این ب<strong>از</strong>س<strong>از</strong>ی و میکنند تعقیب و تقویت را یکدیگر اجتماعی آن<br />

وقوع دوره که است تخریب همیشگی داستان همان دشوار.‏ بس است است.‏<br />

زمانبر و سخت بسیار آن جبران و کوتاه چه<br />

میگیرد؛ شکل نهادی بستر یک در توسعه اساس دیگر سوی <strong>از</strong> خود<br />

خودی به دنیا در توسعهای فرآیند هیچ نخواهیم.‏ چه و بخواهیم ما و مقررات و قوانین برنامهریزی،‏ نهادی،‏ ظرفیتس<strong>از</strong>ی است.‏ نگرفته شکل اهداف<br />

<strong>از</strong> هریک جهت در که است الزم کارا و مقتدر بوروکراسی همچنین بر<br />

عالوه کند.‏ نقشآفرینی فرهنگی و اجتماعی اقتصادی،‏ <strong>از</strong> اعم توسعه ابزار<br />

هم انسانها است.‏ مهم بسیار میان این در نیز انسانها نقش اینها،‏ در<br />

اجتماعی و انسانی مشارکت بدون توسعه.‏ هدف هم و هستند توسعه باشد،‏<br />

گرفته شکل توسعه محوری دیدگاه یک برپایه که نهادی بستر یک یک<br />

توسعه که نکنیم فراموش پس داشت.‏ نخواهد تحقق امکان توسعه شود.‏<br />

مدیریت بهخوبی باید دیگری هدف هر مانند و است هدف مسئله<br />

<strong>از</strong> ایران،‏ امروز اجتماعی های بحران حجم به ‎Á‎باتوجه اجتماعی،‏<br />

آسیبهای فراگیری تا گرفته جامعه اعتماد سطح کاهش جامعه<br />

که داشت انتظار میتوان و...،‏ آب بحران زنان،‏ به مربوط مسائل اقتصادی(‏<br />

آینده به نسبت خوشبینانه نگاه با ‏)حتی زود خیلی ایران کند؟<br />

عبور بحرانی شرایط <strong>از</strong> و ب<strong>از</strong>یابد را خود امروز<br />

کردید اشاره که همانطور نیست.‏ زمان مسئله فقط موضوع ما<br />

روی پیش اجتماعی و اقتصادی بحرانهای و مسائل <strong>از</strong> گسترهای الاقل<br />

یا توسعه محور یا خط روی گرفتن قرار اما اصلی مسئله دارد.‏ قرار قرار<br />

آغ<strong>از</strong> نقطه در اساسا که است این بحث است.‏ مشکالت این به توجه خواهیم<br />

نتیجه به زمانی چه در که کنیم پیشبینی بتوانیم تا نگرفتهایم قرار<br />

هم برنامهریزی صفر نقطه روی هنوز ما موارد،‏ <strong>از</strong> بسیاری در رسید.‏ ابتدا<br />

که است این نخبگان میان اجماع ضرورت اساس این بر نگرفتهایم.‏ برنامهریزیهای<br />

که است آن <strong>از</strong> پس بگیریم،‏ قرار مشکالت حل مدار در طوالنی<br />

ظاهر به مسیرهای میتواند الزم نظارتهای و اجرا حمایت دقیق،‏ در<br />

را رو پیش بحرانهای و مسائل حل به امید و کند کوتاه ما برای را دهد.‏<br />

افزایش کشور مختلف<br />

بحرانهای عمق هرچه که است بدیهی خصوص این در بیشتری<br />

زمان باشد،‏ بیشتر فرهنگی و زیستمحیطی،اقتصادی،اجتماعی میکند.‏<br />

طلب آن <strong>از</strong> برونرفت برای میتواند<br />

انسانمحور توسعه و جامعه افراد توانمندس<strong>از</strong>ی ‎Á‎آیا اقتصادی،‏<br />

درهمتنیده بحرانهای <strong>از</strong> عبور برای مشخص مسیری دهد؟<br />

قرار رو پیش ایران اجتماعی و سیاسی دیدمان<br />

یک عنوان به انسانمحور توسعه دیدمان بله.‏ بنده اعتقاد به دیدمانهای<br />

برای رقیب دیدمان یک عنوان به است کرده تالش توسعهای،‏ نشان<br />

نهادگرایی،‏ مکتب یا و نئوکالسیک مکتب یا دیدمان نظیر کلی فقدان<br />

و ناآزادیها در توسعهنیافتگی مشکالت <strong>از</strong> برونرفت راه که دهد مکتب<br />

محوریت با ملی توسعه برنامههای اگر است.‏ انسان توانمندی برنامههای<br />

و استراتژیها و شوند بنا انسانی توانمندی برپایه و انسانمحور سیاستگذاری<br />

دید زاویه اساسا آنگاه شوند،‏ تدوین خط این بر نیز اجرایی تغییر<br />

بیعدالتی و فقر توسعهنیافتگی،‏ مفهوم به نسبت سیاستگذاران و مشکالت<br />

حل برای تجویزی نسخههای حتی شرایط این در میکند.‏ چندبعدی<br />

دیدمان یک انسانمحور توسعه بود.‏ خواهد متفاوت نیز جامعه و اقتصادی سیاسی،‏ بحرانهای و پدیدهها که است اجتماعی اقتصادی،‏ و<br />

میدهد قرار توجه مورد سیستمی و واحد چارچوبی در را اجتماعی برمیآید.‏<br />

آنها حل درصدد درآمدمحور،‏<br />

نه و قابلیتمحور دیدمان یک عنوان به دیدمان این اتفاقا پول<br />

فلهای تزریق با بود.‏ خواهد کارس<strong>از</strong> کشور بیپولی شرایط این در کشور<br />

در نمیتوان همچنین و برد بین <strong>از</strong> را محرومیت و فقر نمیتوان کشور<br />

در که است قرن نیم به نزدیک متاسفانه اما کرد.‏ ایجاد پایدار اشتغال است.‏<br />

کرده پیدا استمرار اشتباه تفکر این امروز به تا ما مقدم<br />

باید را آینده <strong>سال</strong> در اقتصادی ب<strong>از</strong>س<strong>از</strong>ی برخی عقیده به Á <strong>از</strong><br />

کدامیک که خصوص این در شما نظر دانست.‏ اجتماعی ب<strong>از</strong>س<strong>از</strong>ی به مقدم<br />

آینده،‏ <strong>سال</strong> چند کوتاهمدت زمانی دوره برای باید حوزه دو این باشد،چیست؟<br />

دیگری بر ابعاد<br />

پیشبرد برای تاخری و تقدم هیچ نباید که معتقدم زمینه این در به<br />

توامان صورت به باید خصوص این در باشیم.‏ قائل توسعه مختلف گماشت.‏<br />

همت کشور اجتماعی و اقتصادی ب<strong>از</strong>س<strong>از</strong>ی دو<br />

این <strong>از</strong> هریک ب<strong>از</strong>س<strong>از</strong>ی افتادن تعویق به اینکه،‏ نهایت در Áو اند<strong>از</strong>ه<br />

چه تا اقتصادی(‏ و اجتماعی ‏)مسائل ایران امروز بزرگ چالش و بحرانزا رو پیش <strong>سال</strong>های در کشور برای سیاسی بعد <strong>از</strong> میتواند باشد؟<br />

هزینهبر حتی نیست.‏<br />

امیدوارکنندهای چندان شرایط کشور،‏ فعلی شرایط متاسفانه به<br />

مهندس نسبت مثل جامعه به حکومت نسبت که داشت توجه باید مهندس<br />

شد،‏ خراب ساختمان جای یک هروقت که نیست ساختمان برآیند<br />

و محصول حکومت و دولت کند.‏ ب<strong>از</strong>س<strong>از</strong>ی را آن و بیاید بیرون <strong>از</strong> حتی<br />

خاطر همین به آمدهاند.‏ بیرون آن دل <strong>از</strong> و هستند جامعه همین یا<br />

داریم قرار اجتماعی و اقتصادی بحران شرایط در آیا که مسئله این درک نیست.‏<br />

ساده مردم خود برای نیز و حاکمان برای بعضا خیر،‏ هک میدانیم و کند متالشی را نظام یک میتواند اجتماعی بحرانهای عبارتی<br />

به دارد.‏ وجود ارتباط یک اجتماعی و اقتصادی بحرانهای بین رب میپذیرند.‏ تاثیر اقتصادی بحرانهای <strong>از</strong> بهشدت اجتماعی بحرانهای به<br />

جدی اهتمام دولت فوری اولویتهای <strong>از</strong> یکی حاضر حال در اساس این دنبال<br />

به را خود اجتماعی و اقتصادی وسیع ابعاد که است اشتغال مقوله و<br />

دهم و نهم دولت هشت<strong>سال</strong>ه دوره در اشتغال خالص متاسفانه دارد.‏ حتی<br />

و صفر معادل ی<strong>از</strong>دهم دولت نیم<strong>سال</strong>ه و دو دوره طول در همچنین کرد.‏<br />

عبور بهراحتی آن کنار <strong>از</strong> نباید که است بوده منفی برنامههای<br />

اگر با<br />

ملی توسعه مکتب<br />

محوریت و<br />

انسانمحور توانمندی<br />

برپایه شوند<br />

بنا انسانی استراتژیها<br />

و برنامههای<br />

و بر<br />

نیز اجرایی تدوین<br />

خط این آنگاه<br />

شوند،‏ دید<br />

زاویه اساسا سیاستگذاری<br />

سیاستگذاران<br />

و مفهوم<br />

به نسبت توسعهنیافتگی،‏<br />

بیعدالتی<br />

و فقر میکند<br />

تغییر 73 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر


سیاسی<br />

اقتصاد اجتماعی<br />

ب<strong>از</strong>س<strong>از</strong>ی با اقتصادی توسعه تحقق میگذرد؟<br />

کجا <strong>از</strong> ایران اقتصادی توسعه مسیر مقدم<br />

قرایی اماناهلل جامعهشناس<br />

ب<strong>از</strong>س<strong>از</strong>ی<br />

برای و<br />

اجتماعی سرمایه<br />

افزایش باید<br />

اجتماعی،‏ چالشهایی<br />

معضل<br />

همچون حل<br />

را بیکاری چیز<br />

ب<strong>از</strong> اما کرد مقدم<br />

دیگری اشتغالزایی<br />

بر که<br />

دارد وجود اعتماد<br />

ایجاد آن همدلی<br />

و عمومی ابتدا<br />

باید است.‏ هر<br />

<strong>از</strong> پیش ذهنیت<br />

اقدامی نسبت<br />

را جامعه کشور<br />

فضای به بخشید<br />

بهبود ب<strong>از</strong>س<strong>از</strong>یاقتصادی<br />

بر مقدم کنونیایران فضای در ب<strong>از</strong>س<strong>از</strong>یاجتماعی مهمترین<br />

عنوان به اجتماعی سرمایههای که زمانی تا شک بدون است.‏ سطح<br />

در اعتماد و همدلی و نیابد بهبود اقتصادی توسعه و رشد عامل بود.‏<br />

اقتصاد احیای و شکوفایی دنبال به نمیتوان نشود،‏ ب<strong>از</strong>س<strong>از</strong>ی جامعه ژوزف<br />

هیگنز،‏ بنیامین همچون صاحبنظرانی خصوص،‏ این در توسعه<br />

روند در انسانی سرمایه اهمیت بر مارشال،‏ آلفرد و شومپيتر هک میکند تاکید هیگنز بنیامین بهویژه میکنند.‏ تاکید اقتصادی دلیل<br />

به فراوان،‏ ارزی درآمدهای <strong>از</strong> برخورداری بهرغم کشورها برخی اقتصادی<br />

توسعه و رشد به نمیتوانند اجتماعی سرمایههای نداشتن کشورهایی<br />

وضعیت به میتوان خصوص این در کنند.‏ پیدا دست <strong>سال</strong>های<br />

طول در که کرد اشاره قطر و کویت عربستان،‏ همچون تکنولوژی<br />

کردن وارد به موفق خود ارزی درآمدهای بر تکیه با متمادی توسعه<br />

به بااینهمه کشورها این آیا اما شدهاند کشورشان به روز یافتهاند؟<br />

دست اقتصادی پایبند<br />

که داخلی متخصص نیروی <strong>از</strong> جامعه یک برخورداری سایر<br />

با ساختارها به اعتماد با و باشد کشورش اجتماعی ارزشهای اقتصادی<br />

توسعه و رشد زمینهس<strong>از</strong> باشد،‏ داشته همدلی جامعه اعضای به<br />

میتوان که است نیرو این <strong>از</strong> استفاده با شد.‏ خواهد جامعه آن کشور<br />

در میتوان نفتی هنگفت درآمدهای با داد.‏ سروسامان اقتصاد وجود<br />

بدون اما کرد وارد را روز تکنولوژی کرد،‏ راهاند<strong>از</strong>ی کارخانهجاتی داد.‏<br />

قرار اقتصادی رشد مسیر در را منابع این نمیتوان انسانی سرمایه مطرح<br />

اقتصاد در را اصل 12 خود دیدگاههای در شومپیتر ژوزف توسعه<br />

کهاقتصاد دارد تاکید مسئله براین آن هشتم دراصل که میکند مهیا<br />

و مساعد توسعه برای اجتماعی فضای اینکه مگر نمیکند پیدا بهخودیخود<br />

نیز دنیا کشورهای برخی تاریخی تجربه به نگاهی باشد.‏ کشورهایی<br />

اقتصادی تاریخ در ما میدهد.‏ قرار تایید مورد را مسئله این رسید؛<br />

همهچیز به هیچ با ژاپن داریم.‏ را جنوبی کره و ژاپن همچون به<br />

که نداشت نفتی منابع قطر و عربستان و ایران مانند کشور این تکیه<br />

با تنها کشور این شود،‏ برخوردار <strong>از</strong>ری سرشار منابع <strong>از</strong> آن واسطه بزرگ<br />

قدرتهای <strong>از</strong> یکی به توانست خود انسانی سرمایه و نیرو بر جنوبی<br />

کره که است مسیری همان این شود.‏ تبدیل دنیا اقتصادی تا<br />

شد موجب کشورها این در که اصلی البته میپیماید.‏ را آن نیز وجود<br />

کنند،‏ اقدام خود کشور اهداف پیشبرد برای انسانی سرمایههای نسبت<br />

و یکدیگر به جامعه افراد میان اعتماد احساس و همدلی حس که<br />

عربستان همچون کشوری در احساسی چنین آیا بود.‏ مسئوالن به نیروهایی<br />

حتی عربستان در دارد؟ وجود است،‏ وارداتی اقتصادش تمام به<br />

نسبت همدلی احساس فاقد هم میجنگند کشورشان برای که هستند.‏<br />

خود کشور و جامعه ب<strong>از</strong>س<strong>از</strong>ی<br />

گیرد،‏ قرار ایرانی جامعه اولویت در باید که آنچه بنابراین میتوان<br />

لبته است.‏ اقتصادی ب<strong>از</strong>س<strong>از</strong>ی بر مقدم که است اجتماعی که<br />

داشت توجه باید برد.‏ پیش یکدیگر با همزمان صورت به را ایندو اجتماعی<br />

ب<strong>از</strong>س<strong>از</strong>ی امر این تبع به و است دیرب<strong>از</strong>ده اجتماعی سرمایه بین<br />

<strong>از</strong> دیرتر اجتماعی سرمایه حال عین در اما بود خواهد زمانبر ب<strong>از</strong>س<strong>از</strong>ی<br />

به بتوان سریعتر شاید اقتصاد در اقتصاد؛ برعکس میرود.‏ پشتوانه<br />

بدون ب<strong>از</strong>س<strong>از</strong>ی این که صورتی در اما گرفت نتیجه و پرداخت بحران<br />

درگیر دوباره میتواند زود خیلی باشد،‏ همدل و محکم جامعهای اولویت،‏<br />

یک عنوان به اجتماعی ب<strong>از</strong>س<strong>از</strong>ی اساس،‏ براین شود.‏ فروپاشی و است.‏<br />

زمانبر مسئلهای باید<br />

اجتماعی،‏ سرمایه افزایش و اجتماعی ب<strong>از</strong>س<strong>از</strong>ی برای دیگری<br />

چیز ب<strong>از</strong> اما کرد حل را بیکاری معضل همچون چالشهایی همدلی<br />

و عمومی اعتماد ایجاد آن که دارد وجود اشتغالزایی بر مقدم فضای<br />

به نسبت را جامعه ذهنیت اقدامی هر <strong>از</strong> پیش ابتدا باید است.‏ ب<strong>از</strong>س<strong>از</strong>ی<br />

را جامعهایرانی درهمشکسته بایداعتماد بخشید.‏ بهبود کشور نشود،‏<br />

ب<strong>از</strong>س<strong>از</strong>ی جامعه عمومی اعتماد که زمانی تا شک بدون کرد.‏ برد.‏<br />

پیش را توسعهمحور اقتصاد نمیتوان مورد<br />

مردم سوی <strong>از</strong> داخل تولید کاالهای چرا مثال،‏ عنوان به مردم<br />

و نمیرسند فروش به داخل ب<strong>از</strong>ار در و نمیگیرند قرار استقبال این<br />

میروند؟ آن خارجی مشابه کاالی سراغ به قیمت،‏ تفاوت بهرغم بین<br />

<strong>از</strong> است.‏ رفته بین <strong>از</strong> مردم داخلی اعتماد که است رو آن <strong>از</strong> مسئله مسئوالن<br />

به نسبت اعتماد سلب به معطوف تنها جامعه اعتماد رفتن رفته<br />

بین <strong>از</strong> هم یکدیگر به نسبت اعتمادشان مردم حتی بلکه نیست توسعه<br />

هم ب<strong>از</strong> بگیرد صورت هم اقدامی هر جامعهای چنین در است.‏ کشور<br />

در امروز کمااینکه شود.‏ محقق خود واقعی معنای به نمیتواند به<br />

مسئوالن همچنین و مسئوالن به مردم میان عمومی اعتماد ما جامعه<br />

برای سنگینی تبعات مسئله این که است رفته بین <strong>از</strong> هم مردم ایجاد<br />

فضایی جامعه در باید داشت.‏ خواهد و داشته همراه به ایران واحد<br />

پیکری <strong>از</strong> جزئی کنند احساس مسئوالن و مردم تمام که شود این<br />

بهدرستی میتوانند اجزا این <strong>از</strong> هریک که است آنوقت هستند،‏ جامعه<br />

در احساسی چنین حاضر حال در آیا اما کنند.‏ هدایت را پیکر دارد؟<br />

وجود ما مسئوالن<br />

وظیفه این کرد؟ اعتمادس<strong>از</strong>ی جامعه در باید چطور اما این<br />

مسلما ب<strong>از</strong>گردانند.‏ مردم به را <strong>از</strong>دسترفته اعتماد که است نظام ب<strong>از</strong>نخواهد<br />

دادن شعار و زدن حرف با صرفا هم <strong>از</strong>دسترفته اعتماد نخستین<br />

ببیند.‏ هم آسیب پیش <strong>از</strong> بیش میتواند اینکه ضمن گشت،‏ و<br />

متخلفان تمام با برخورد جامعه به اعتماد ب<strong>از</strong>گرداندن در گام و<br />

اقتصادی بیعدالتی قدرت،‏ <strong>از</strong> برخورداری با که است متجاوزانی نه<br />

گیرد صورت آنها با واقعی برخوردی باید میکنند.‏ ایجاد اجتماعی آخر<br />

در و شود برگزار متخلفان برای پیاپیای دادگاههای صرفا اینکه داد.‏<br />

رواج جامعه در را قانونمداری باید این بر عالوه هیچ.‏ در<br />

را همدلی احساس باید جامعه سطح در اعتمادس<strong>از</strong>ی کنار در نشاط<br />

بدون جامعه ب<strong>از</strong>گرداند.‏ ایران جامعه به اجتماعی نشاط کنار دنبال<br />

به باید مسائل این کنار در نهایت در میرود.‏ بین <strong>از</strong> و میپوسد بین<br />

<strong>از</strong> را آنها نگرانیهای بتوان تا بود مردم برای پایدار اشتغال ایجاد کرد.‏<br />

زنده جامعه دل در را امیدواری احساس و برد 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر 74


اجتماعی<br />

مسائل سراغ به نمیتوان اصال نشوند،‏ ساخته دوباره و احیا ویرانهها این تا که است روبهرو اقتصاد <strong>از</strong> ویرانههایی با ایران امروز شرایط<br />

همین با که گفت جامعه به نمیتوان هستند.‏ پابرجا خود قوت به همچنان اجتماعی بحرانهای تمام اصلی ریشه و بنیان که چرا رفت ببندد.‏<br />

را خود چشم مشکالتش و کمبودها همه روی و کند پیدا را خودش اقتصادی،‏ آینده<br />

<strong>سال</strong> 20 تا حداقل ایران اقتصاد ب<strong>از</strong>س<strong>از</strong>ی کرد<br />

متمرکز کشور اقتصادی ب<strong>از</strong>س<strong>از</strong>ی بر باید را اولویت آینده،‏ <strong>سال</strong> اقتصادی<br />

بحرانهای و معضالت حل بدون نمیتواند ایران امروز همین<br />

به و بربیاید خودش اجتماعی مشکالت حل پس <strong>از</strong> خود،‏ پیش<br />

<strong>سال</strong> چند طول در که آینده <strong>سال</strong> در نهتنها باید که آنچه دلیل حل<br />

باشد،‏ داشته قرار کار دستور در ب<strong>از</strong>س<strong>از</strong>ی اولویت عنوان به رو و<br />

مسائل حل که داشت توجه نکته این به باید است.‏ اقتصادی مسائل بحرانهای<br />

<strong>از</strong> عبور البته است.‏ زمانبر موضوع یک اجتماعی چالشهای کمتر<br />

حدودی تا اما دارد طوالنی زمان به نی<strong>از</strong> خود نوبه به هم اقتصادی اجتماعی.‏<br />

مسائل <strong>از</strong> بهمرور<br />

و است فرآیند یک اجتماعی و اقتصادی آسیبهای ب<strong>از</strong>س<strong>از</strong>ی <strong>سال</strong><br />

در که داشت انتظار نمیتوان شک بدون برد.‏ پیش را آن میتوان بخش<br />

این در تحولی میشود،‏ آغ<strong>از</strong> اقتصادی ب<strong>از</strong>س<strong>از</strong>ی فرآیند که آینده سادهانگاری<br />

نوعی انتظاری چنین شود؛ حاصل نتایجی و دهد رخ ب<strong>از</strong>س<strong>از</strong>ی<br />

مسیر در است.‏ کشور اجتماعی حتی و اقتصادی معضالت جامعه<br />

اجتماعی مسائل ب<strong>از</strong>س<strong>از</strong>ی پیشزمینه نوعی به که اقتصادی ریل<br />

به کشور ب<strong>از</strong>گرداندن اصلی و نخست اولویت میآید،‏ شمار به ایران مسلما<br />

شود.‏ آغ<strong>از</strong> 95 <strong>سال</strong> <strong>از</strong> باید امر این که است مثبت اقتصادی رشد مسیر<br />

در نمیتوان نشود،‏ محقق مثبت اقتصادی رشد که زمانی تا است.‏<br />

الزام یک این بنابراین گرفت.‏ قرار اقتصادی ب<strong>از</strong>س<strong>از</strong>ی معضالت<br />

و آسیبها میزان و کشور حاضر حال شرایط به باتوجه اما میکشد<br />

طول <strong>سال</strong> 50 به نزدیک حداقل که معتقدم اجتماعی،‏ فراگیر <strong>سال</strong>مت<br />

و کنیم حل را کنونی اجتماعی تخریبهای بتوانیم اینکه تا و<br />

سخت بهمراتب کاری نیز مسئله این تحقق ب<strong>از</strong>گردانیم.‏ جامعه به را رسیدن<br />

برای کرد.‏ فصل و حل را آن بهراحتی نمیتوان و است دشوار طور<br />

به پرداخت.‏ معضالت این ریشهای دالیل به ابتدا باید مهم،‏ این به میشود،‏<br />

معضل یا بحران دچار کشور یک اقتصاد که زمانی طبیعی،‏ است.‏<br />

جامعه بدنه میبیند،‏ آسیب شرایط این <strong>از</strong> که بخشی نخستین آسیبی<br />

باشند،‏ داشته ادامه اقتصادی بحرانهای این که زمانی حاال پیدا<br />

بیشتری عمق و میماند باقی دلش در بهمرور میبیند جامعه که و فراگیر اجتماعی آسیبهای به منجر نهایت در شرایط این میکند.‏ ایران<br />

جامعه امروز که شرایطی همان یعنی میشود؛ گسترده تخریبی است.‏<br />

روبهرو آن با عبور<br />

برای میشود،‏ آسیب دچار جامعه یک بنیانهای که زمانی نسلهای<br />

باید داد.‏ قرار ب<strong>از</strong>س<strong>از</strong>ی مورد را اجتماع زیربناهای باید آن <strong>از</strong> جامعه<br />

آن <strong>از</strong> پیش که آسیبهایی <strong>از</strong> را آنها و کرد تغییر آماده را بعدی کرد.‏<br />

دور ساخته،‏ درگیر خود با را صورت<br />

همین به تقریبا هم اقتصادی تخریبهای برای شرایط البته نکردن<br />

حل میشود،‏ مشکل دچار اقتصاد یک که زمانی یعنی است.‏ ترتیب<br />

این به و میشود حوزهها سایر دیدن آسیب باعث مشکل آن همانطور<br />

بنابراین میگیرد.‏ بر در را اقتصاد فراگیر صورت به بحران به<br />

که ایران امروز اقتصادی بحران داشت انتظار نمیتوان شد اشاره که بین<br />

<strong>از</strong> بهزودی ساخته،‏ خود درگیر را مختلف بخشهای گسترده طور سه<br />

یا دو کار حتی ب<strong>از</strong>س<strong>از</strong>ی این شود.‏ ب<strong>از</strong>س<strong>از</strong>ی کشور اقتصاد و برود توجه<br />

با و ایران وضعیت مورد در میکنم فکر نیست.‏ هم آینده <strong>سال</strong> که<br />

میکشد طول <strong>سال</strong> 20 حدودا میشناسیم،‏ که ساختارهایی به اقتصاد<br />

و برود بین <strong>از</strong> بهمرور صورتگرفته اقتصادی تخریبهای آثار شود.‏<br />

ب<strong>از</strong>س<strong>از</strong>ی آینده،‏<br />

<strong>سال</strong> در که است این بر بنده تصور اوصاف،‏ این تمام با مثبت<br />

رشد باید کرد.‏ متمرکز کشور اقتصادی ب<strong>از</strong>س<strong>از</strong>ی بر باید را اولویت گرفت.‏<br />

قرار واقعی توسعه مسیر در و ب<strong>از</strong>گرداند کشور به را اقتصادی احیا<br />

ویرانهها این تا که است روبهرو اقتصاد <strong>از</strong> ویرانههایی با ایران امروز رفت<br />

اجتماعی مسائل سراغ به نمیتوان اصال نشوند،‏ ساخته دوباره و به<br />

همچنان اجتماعی بحرانهای تمام اصلی ریشه و بنیان که چرا شرایط<br />

همین با که گفت جامعه به نمیتوان هستند.‏ پابرجا خود قوت چشم<br />

مشکالتش و کمبودها همه روی و کند پیدا را خودش اقتصادی،‏ ببندد.‏<br />

را خود همهچیز<br />

آینده <strong>سال</strong> <strong>از</strong> که کرد تعبیر معنا بدان را این نباید البته مسائل<br />

روی و کنیم معطوف آسیبدیده اقتصاد ب<strong>از</strong>س<strong>از</strong>ی به صرفا را باشیم<br />

آن دنبال به <strong>سال</strong> چندین مثال اینکه یا ببندیم.‏ چشم اجتماعی <strong>از</strong><br />

پس و بدهیم <strong>نجات</strong> کنونیاش نابسامان وضعیت <strong>از</strong> را اقتصاد که سراغ<br />

به آنوقت روبهراه،‏ اقتصاد و شد درست همهچیز که زمانی آن بهبود<br />

اولیه زمینههای آنکه <strong>از</strong> بعد باید برویم.‏ اجتماعی مسائل حل ب<strong>از</strong>س<strong>از</strong>ی<br />

برنامههای مو<strong>از</strong>ی طور به شد،‏ فراهم اقتصادی ساختارهای به<br />

هم با را رویکرد ایندو پس آن <strong>از</strong> و کنیم آغ<strong>از</strong> هم را اجتماعی تا<br />

ماند منتظر باید <strong>سال</strong> <strong>سال</strong>های صورت این غیر در ببریم.‏ پیش نیست<br />

مشخص دیگر وقت آن که حالی در کند تغییر اقتصادی فضای آیا<br />

خیر.‏ یا برآمد اجتماعی تجمیعشده بحرانهای پس <strong>از</strong> میتوان که خو<br />

آنها به که آسیبهایی <strong>از</strong> را خود میتواند دیگر جامعه وقت آن یک<br />

دادن قرار اولویت که داشت توجه باید پس خیر.‏ یا کند رها گرفته کشور<br />

چالشهای و معضالت سایر کردن رها معنای به صرفا بخش جامعه<br />

یک ساختارهای تمام نیست.‏ اجتماعی حوزه مسائل بهخصوص هم<br />

به فرهنگی،‏ و اجتماعی تا گرفته اقتصادی و سیاسی ساختارهای <strong>از</strong> مشکالت<br />

سایر باید اقتصادی اولیه اصالحات <strong>از</strong> بعد پس خوردهاند.‏ گره کرد.‏<br />

دنبال را آنها و داد قرار توجه مورد مو<strong>از</strong>ی طور به را رشد<br />

نتوانیم که زمانی‏ تا است،‏ مسلم امروز که آنچه بنابراین کنیم<br />

عبور <strong>رکود</strong> <strong>از</strong> کنیم،‏ ایجاد شغل ببخشیم،‏ بهبود را اقتصادی باشیم<br />

آن فکر به نمیتوانیم کنیم،‏ ایجاد جدید سرمایهگذاریهای و جامعه<br />

در اقتصادی نارساییهای همین واسطه به که آسیبهایی که موفقیتهای<br />

برخی دنبال به که امروز کنند.‏ پیدا بهبود گرفته،‏ شکل باید<br />

است،‏ شدن ب<strong>از</strong> به رو اقتصادی گرههای برخی دولت،‏ دیپلماسی <strong>سال</strong>ها<br />

که آنچه تحقق و آینده <strong>سال</strong> در گرهها این کامل کردن ب<strong>از</strong> برای گرفتن<br />

قرار شود.‏ بیوقفهای تالش ب<strong>از</strong>ماندهایم،‏ آنها <strong>از</strong> اقتصادی حوزه در خود<br />

نوبه به میتواند آینده،‏ <strong>سال</strong> در قبول قابل اقتصادی رشد مسیر در جز<br />

راهی خود ب<strong>از</strong>س<strong>از</strong>ی برای ما اقتصاد که باشد مسیری هموارکننده ندارد.‏<br />

آن پیمودن رحمانی<br />

تیمور دانشگاه<br />

استاد و اقتصاددان تهران<br />

ب<strong>از</strong>س<strong>از</strong>ی<br />

آسیبهای<br />

و<br />

اقتصادی یک<br />

اجتماعی و<br />

است فرآیند میتوان<br />

بهمرور برد.‏<br />

پیش را آن شک<br />

بدون انتظار<br />

نمیتوان در<br />

که داشت که<br />

آینده <strong>سال</strong> ب<strong>از</strong>س<strong>از</strong>ی<br />

فرآیند اقتصادی<br />

میشود،‏<br />

آغ<strong>از</strong> این<br />

در تحولی و<br />

دهد رخ بخش حاصل<br />

نتایجی چنین<br />

شود؛ نوعی<br />

انتظاری سادهانگاری<br />

معضالت<br />

حتی<br />

و اقتصادی کشور<br />

اجتماعی است<br />

75 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر


بایگانی<br />

بایگانی<br />

به<br />

صفحات این تاریخ<br />

بررسی ایران<br />

اقتصادی میپرد<strong>از</strong>د.‏<br />

میانهرو<br />

رئیس‏ مجیدی<br />

عبدالمجید درگذشت <strong>سال</strong>گرد دومین در پرداختهایم<br />

او فعالیتهای و زندگی به انقالب،‏ <strong>از</strong> پیش بودجه و برنامه س<strong>از</strong>مان رئیس آخرین ÍÍ<br />

مجیدی:‏<br />

عبدالمجید فکر<br />

من موقع آن در کار<br />

دارد مصدق میکردم درستی<br />

راه و میکند درستی میدانم<br />

امروز ولی میرود دید<br />

میبایستی مصدق که میداشت.‏<br />

بلندمدتتری صحیحتری<br />

درک میبایست و<br />

میداشت مسائل <strong>از</strong> اینکه<br />

به توجه با بهخصوص گروههایی<br />

چه که میدید دارند<br />

نفوذ مردم بین در مردم<br />

که میکنند سعی و خودشان<br />

خاص راه به را خیلی<br />

میبایست بکشند،‏ و<br />

میکرد کار آگاهانه بیشتر اینکه<br />

جمله <strong>از</strong> میکرد.‏ عمل مصدق<br />

و شاه بین که شکافی آمد،‏<br />

پیش موقع آن در مسئولش<br />

زیادی مقدار یک اینکه<br />

برای است؛ مصدق سر<br />

اینکه خاطر به مصدق اینکه<br />

خاطر به باشد،‏ کار ندهد،‏<br />

دست <strong>از</strong> را قدرت ضرر<br />

به که کرد کارهایی یک شد<br />

مملکت مومیوند<br />

بیژن آخر<br />

دهة اقتصادی ارشد مدیران <strong>از</strong> یکی مجیدی عبدالمجید باالی<br />

مقامهای عهدهدار <strong>سال</strong> بیست <strong>از</strong> بیش که است پهلوی سلطنت ات ۱۳۴۲ <strong>سال</strong>های فاصلة در است.‏ بوده کشور اجرایی و برنامهریزی امینی<br />

قوام،‏ مثل سنتی سیاستمداران و رجال گذاشتن کنار با ۱۳۵۲ منصور<br />

دولتهای به غرب تحصیلکردة جوان تکنوکراتهای ورود و باالیی<br />

شتاب کشور اقتصادی رشد و توسعه نوس<strong>از</strong>ی،‏ روند هویدا،‏ و حدود<br />

<strong>سال</strong>ها این خالل در اقتصادی رشد نرخ که طوری به گرفت یکی<br />

مجیدی عبدالمجید بود.‏ درصد ۱/۲۵ تورم نرخ و درصد ۱۱/۲ دانشگاه<br />

<strong>از</strong> را خود حقوق دکترای مدرک که بود تکنوکراتها این <strong>از</strong> بودجه<br />

و برنامه س<strong>از</strong>مان در کارشناس عنوان به و گرفت پاریس کشاورزی<br />

تولیدات وزارت به هویدا دولت در بعدها و شد استخدام پهلوی<br />

رژیم آخر <strong>سال</strong> پنج در مجیدی رسید.‏ اجتماعی امور و کار و کلیه<br />

و نخستوزیر با نهتنها بودجه،‏ و برنامه س<strong>از</strong>مان رئیس مقام در دادن<br />

برای منظم طور به بلکه داشت،‏ مستمر و روزمره تماس وزیران مهم<br />

جلسات بیشتر در او میکرد.‏ دیدار شاه با دستور دریافت و گزارش امیرعباس<br />

با نزدیکش روابط طریق <strong>از</strong> یا و داشت حضور تصمیمگیری و خوشنام مدیری را مجیدی هویدا،‏ میشد.‏ آگاه آنها نتایج <strong>از</strong> هویدا این<br />

<strong>از</strong> فراخواند.‏ همکاری به را وی و میدانست بودجه امور متخصص آگاه<br />

خود وزارتخانة به مربوط امور <strong>از</strong> تنها که وزیران اغلب برخالف رو <strong>از</strong><br />

و داشت وسیعتری دید مملکت مسائل به نسبت مجیدی بودند،‏ آگاهی<br />

اجتماعی و اقتصادی بهویژه و سیاسی وقایع بیشتر پیش<br />

لحظههای آخرین تا مجیدی که آنجا <strong>از</strong> داشت،‏ و<br />

داشت حضور آن عرشة در پهلوی کشتی غرق <strong>از</strong> خاندان<br />

سلطنت سرنگونی به که بود وقایعی شاهد شد.‏<br />

منجر پهلوی ‏»خاطرات<br />

عنوان با خاطراتی کتاب مجیدی <strong>از</strong> شفاهی<br />

تاریخ مجموعه <strong>از</strong> مجیدی«‏ عبدالمجید هاروارد<br />

دانشگاه خاورمیانة مطالعات مرکز ایران هفت<br />

طی وی خاطرات است.‏ شده منتشر پاریس<br />

در دفترش در جلسه سه در و ساعت در<br />

مصاحبهکنندگان کار شیوه است.‏ شده ضبط روایتکننده<br />

اول مرحلة در گرفته؛ انجام مرحله دو میکند.‏<br />

تعریف را خود زندگی داستان مهم نکات مطالب<br />

براساس مصاحبهکننده دوم مرحلة در که<br />

تاریخی مهم وقایع و نکات اول مرحلة در اظهارشده پس<br />

میکرد.‏ سؤال او <strong>از</strong> داشت اطالع آن <strong>از</strong> روایتکننده پرداخت<br />

خاطرات مجدد مطالعة به وی مصاحبه انجام <strong>از</strong> نامهای<br />

و تاریخها س<strong>از</strong>د،‏ روشن را نامفهوم عبارتهای تا تاریخ<br />

مطالعات بنیاد همچنین کند.‏ تکمیل را ناقص مفصل<br />

گفتوگویی ایران«‏ شفاهی ‏»تاریخ مجموعة ششم جلد در ایران برمیآید<br />

مجیدی خاطرات <strong>از</strong> که همانگونه است.‏ داده انجام مجیدی با نآ موفقیتهای به میگوید؛ سخن بهصراحت خود تجربههای <strong>از</strong> او او<br />

میپذیرد.‏ نیز را دیگران و خود اشتباهات و میکند افتخار دوران دارد<br />

اعتقاد و میداند درخشانی دوران را هویدا نخستوزیری <strong>سال</strong>های است.‏<br />

شده انجام فوقالعاده کارهای دوره آن در که سیاسی<br />

خانودهای پدرش<br />

شد.‏ متولد تهران در ۱۳۰۷ دی ۲۱ مجیدی عبدالمجید فعاالن<br />

<strong>از</strong> و ایران در وکالت حرفه پایهگذاران <strong>از</strong> مجیدی قوامالدین در<br />

دادگستری نو شیوة کار اینکه <strong>از</strong> بعد ‏»پدرم بود:‏ خود زمان سیاسی دادگستری<br />

وکیل اسم به که بود وکالیی اولین جزو افتاد،‏ راه به ایران و<br />

مدرنیزه دادگستری رضاشاه زمان در که هم بعداً‏ کار.‏ به کرد شروع و<br />

آورد بهوجود را دادگستری وکالی کانون همکارانش با شد،‏ متحول پدر<br />

داشت.«‏ موثری خیلی نقش دادگستری وکالی کانون در همیشه فرزندانش<br />

و همسر با را خود دانستههای و تجربهها خانه در مجیدی هب و میکرد عالقهمند سیاسی امور به را آنان و میگذاشت میان در ‏»در<br />

میداد:‏ قرمهسبزی بوی کلّهاش دبستان دوران <strong>از</strong> خودش گفته میکردیم.«‏<br />

بحث را اروپا سیاسی وقایع تمام ابتدایی پنجم کالس پسر<br />

میگوید:‏ او به و میخواهد را پدرش دبیرستان مدیر روز یک ن<strong>از</strong>ی<br />

حزب <strong>از</strong> و میکند سیاسی مسائل <strong>از</strong> صحبت مدرسه در شما من<br />

پدر که بود این ‏»علتش میکند:‏ صحبت اروپا جنگ جریانات و جنگ<br />

داستان تمام میکرد،‏ صرف منزل در ما با را زیادی وقت چون جنگ<br />

شد چطور ‏]اینکه[‏ میکرد؛ تعریف ما برای را اول بینالملل متفقین<br />

بود،‏ چهجور مختلف دستهبندیهای آمد،‏ بهوجود بینالملل چرا<br />

شد،‏ واقع چطور ایران وقایع و...‏ بودند کدام متحدین بودند،‏ کدامها احمدشاه<br />

کرد،‏ کارهایی چه محمدعلیشاه کشتند،‏ را ناصرالدینشاه جمع<br />

هم دور ما که شب تمام و...‏ رضاشاه مسئلة بود،‏ ضعیف چقدر سیاسی<br />

آموزش یک بچگی <strong>از</strong> ما طبعاً‏ پس بود.‏ این بحثها میشدیم،‏ و<br />

دبیرستان دوران در سیاسی امور به مجیدی عالقة کردیم.«‏ پیدا گوناگون<br />

ایدئولوژیهای با دبیرستان دوران در و یافت افزایش دانشگاه <strong>از</strong><br />

پس <strong>سال</strong>های در شد.‏ آشنا ماتریالیسم مباحث با بهویژه و سیاسی بود،‏<br />

احزاب کشمکشهای و سیاسی تظاهرات <strong>از</strong> آکنده که ۱۳۲۰ ‏»اولین<br />

شد:‏ کشیده تظاهرات و سیاسی فعالیت سمت به هم مجیدی ‏]چهاردهم[‏<br />

دورة انتخابات کردم،‏ شرکت شخصاً‏ که سیاسی جریانات تعداد<br />

یک که میخواستیم ما اینکه علت به بود؛ ملی شورای مجلس ]...[<br />

شوند انتخاب بودیم،‏ طرفدارشان ما و بودند خوشنام که افرادی که<br />

بودند کسانی جزو اینها موقع آن مصدق.‏ دکتر و بود مؤتمنالملک هستند<br />

آدمهایی و هستند وجیهالمله هستند،‏ نوآور میآمد ما نظر به ]...[<br />

کرد.‏ اعتماد مملکت در سیاسی کار نظر <strong>از</strong> آنها به میشود که 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر 76


پدرش<br />

شد.‏ متولد تهران در ۱۳۰۷ دی ۲۱ مجیدی عبدالمجید <strong>از</strong><br />

و ایران در وکالت حرفه پایهگذاران <strong>از</strong> مجیدی قوامالدین بود.‏<br />

خود زمان سیاسی فعاالن ÍÍ<br />

ÍÍ<br />

ÍÍ<br />

کار<br />

بود،‏ اصلیمان کار مدرسه و میخواندیم درس که حال عین در میدادیم.‏<br />

ادامه مدرسه <strong>از</strong> خارج در چه مدرسه،‏ در چه را سیاسی دانشکده<br />

<strong>از</strong> <strong>سال</strong>گی ۲۱ در دوستانمان.«‏ با داشتیم مجالسی و محافل روانة<br />

تحصیل ادامة برای و شد فارغالتحصیل تهران دانشگاه حقوق کرد<br />

شرکت ایرانی دانشجویان انجمن جلسات در آنجا در و شد پاریس شد.‏<br />

آشنا اروپا چپ جنبش افکار با و مصدق<br />

قصور ایران<br />

به ۱۳۳۱ زمستان در دکترا درجۀ اخذ <strong>از</strong> پس مجیدی که<br />

پدرش و بود نخستوزیر مصدق محمد زمان این در ب<strong>از</strong>گشت.‏ جهت<br />

در را او احساسات داشت رابطه و دوستی مصدق با قدیم <strong>از</strong> مصدق<br />

دوست شخصاً‏ من ‏»پدر برمیانگیخت:‏ مصدق <strong>از</strong> طرفداری میکرد<br />

را مصدق وکالت کارهای و بود مصدق وکیل <strong>سال</strong>ها و بود که<br />

اعتقادی و اعتماد و دوستی نزدیکی،‏ علت به طبعاً‏ جهت بدین ]...[ برنامههایی<br />

در مصدق میخواست دلمان هم ما داشت،‏ مصدق به پدرم سختی<br />

تأثیر مجیدی بر مصدق دولت سقوط باشد.«‏ موفق داشت،‏ که ۲۸<br />

واقعة به منجر که احوالی و اوضاع و دوران آن مورد در او گذاشت.‏ کار<br />

دارد مصدق میکردم فکر من موقع آن ‏»در میگوید:‏ شد،‏ مرداد مصدق<br />

که میدانم امروز ولی میرود درستی راه و میکند درستی صحیحتری<br />

درک میبایست میداشت.‏ بلندمدتتری دید میبایستی هچ که میدید اینکه به توجه با بهخصوص و میداشت مسائل <strong>از</strong> راه<br />

به را مردم که میکنند سعی و دارند نفوذ مردم بین در گروههایی و میکرد کار آگاهانه بیشتر خیلی میبایست بکشند،‏ خودشان خاص آن<br />

در مصدق و شاه بین که شکافی اینکه جمله <strong>از</strong> میکرد.‏ عمل اینکه<br />

برای است؛ مصدق مسئولش زیادی مقدار یک آمد،‏ پیش موقع دست<br />

<strong>از</strong> را قدرت اینکه خاطر به باشد،‏ کار سر اینکه خاطر به مصدق شاه<br />

موقع آن در اگر شد.‏ مملکت ضرر به که کرد کارهایی یک ندهد،‏ بود<br />

مردم قاطع اکثریت تأیید مورد و نخستوزیر که مصدق و مملکت ما<br />

مملکت امروز میکردند،‏ فکر مملکت آیندة به و بودند نشسته هم با نمیافتاد.«‏<br />

روز این به برنامه<br />

س<strong>از</strong>مان به ورود احزاب<br />

سرکوب و سیاسی فعالیتهای توقف و مرداد ۲۸ <strong>از</strong> پس مدار<br />

به کشور جهان،‏ با روابط دوبارة برقراری ملی،‏ و چپ فعاالن و آشنا<br />

جوانان و تحصیلکردگان نی<strong>از</strong>مند و میرفت استقرار و آرامش مدیران<br />

و خارجی مستشاران با بتوانند که بود زباندانی و تمدن به کار<br />

میآمدند سرمایهگذاری برای که اروپایی و آمریکایی مؤسسات برگشتند<br />

معتبر دانشگاههای <strong>از</strong> که بود افرادی جمله <strong>از</strong> مجیدی کنند.‏ ‏»راهحل<br />

میگوید:‏ خاطراتش در مجیدی بود.‏ آماده مدیریتشان میز و نآ <strong>از</strong> و قدیمیها <strong>از</strong> یکدفعه جوانها.‏ طرف به برود که شد این شاه که<br />

عدهای جوان،‏ عده یک به بیاورد روی و بکند دل گذشته رجال میبایست<br />

کنند خدمت مملکت به اینکه برای بودند شده تربیت میرفتند.«‏<br />

پیش رشتة<br />

در پدرش نظر زیر <strong>سال</strong> دو یکی،‏ ایران،‏ به ب<strong>از</strong>گشت <strong>از</strong> پس بانک<br />

رئیس که مقدم مصطفی پیشنهاد به بعد و کرد کارآموزی وکالت یک<br />

رفت.‏ بانک این به بود،‏ پدرش دوستان <strong>از</strong> یکی و صادرات توسعة و<br />

رفت حقوقی قسمت به بعد و كرد کار بانکی امور قسمت در <strong>سال</strong> ابوالحسن<br />

که زمانی ۱۳۳۵، <strong>سال</strong> در و شد بانک حقوقی دایرة رئیس کمک<br />

عنوان به داشت عهده بر را برنامه س<strong>از</strong>مان ریاست ابتهاج اینکه<br />

<strong>از</strong> ‏»بعد درآمد:‏ برنامه س<strong>از</strong>مان استخدام به اقتصادی کارشناس شکل<br />

تغییر کردند شروع و افتاد ملی بانک دست صادرات توسعة بانک این<br />

که ایده آن دیگر دیدم من کردن،‏ جور و جمع مقدار یک و دادن پیدا<br />

ارتباط و بکند تشویق را ایران صادرات که بانکی یک بشود بانک ندارد<br />

وجود غیره،‏ و تجار و کشاورزی و صنعتی تولیدکنندگان با کند دنبال<br />

لذا میکنند،‏ کوچکش دائم ندارد،‏ مالی منابع اینکه علت به و س<strong>از</strong>مان<br />

در ابتهاج موقع این در بدهم.‏ انجام بهتری کار که بودم این که<br />

افرادی انتقال و استخدام و ]...[ نوس<strong>از</strong>ی به بود کرده شروع برنامه کتبی<br />

آزمایش دو دادم.‏ تقاضا آنجا به من لذا باشند.‏ داشته صالحیت کمک<br />

سمت به مرا داشتند،‏ احتیاج چون و کردند من <strong>از</strong> شفاهی و مالی<br />

نظر <strong>از</strong> بینالملل بانک موقع آن در گرفتند.‏ اقتصادی کارشناس دستش<br />

به نفت درآمد اینکه <strong>از</strong> قبل بتواند ایران که بود کرده کمک س<strong>از</strong>مان<br />

که بود گذاشته شرط منتها کند.‏ شروع را برنامههایی برسد،‏ برنامه<br />

این بتوانند که بیاورد افرادی و بکند مجهز را تشکیالتش برنامه نظارت<br />

اجرایش بر و بکنند طرحریزی درست و بکنند اجرا درست را کار<br />

این بتوانند که آدمهایی به داشت احتیاج ابتهاج لذا باشند.‏ داشته اختیار<br />

در کارشناس دو فورد بنیاد آنجا.‏ رفتم من طبعاً‏ و کنند شروع را و<br />

اقتصادی و مالی امور برای بلژیکی یک بود؛ گذاشته برنامه س<strong>از</strong>مان فرانسهزبان<br />

یکی نفر دو این <strong>از</strong> عمرانی.‏ طرحهای برای آمریکایی یک داشت<br />

نفر یک به احتیاج برنامه س<strong>از</strong>مان انگلیسیزبان.‏ دیگری و بود کموبیش<br />

هم اقتصادی مسائل به و انگلیسی هم و بداند فرانسه هم که توي<br />

افتادم دیگر کردند.‏ قبولم و دادم امتحان رفتم،‏ من که باشد وارد آخر.«‏<br />

به تا برنامه س<strong>از</strong>مان کار هویدا<br />

و مجیدی مشترک وجه بورس<br />

دریافت با برنامه س<strong>از</strong>مان به ورود <strong>از</strong> بعد <strong>سال</strong> چهار مجیدی لیسانس<br />

فوق در تحصیل ادامۀ برای هاروارد دانشگاه‏ <strong>از</strong> فورد بنیاد برنامهریزی<br />

به شاه بیتوجهی ‏»اعلیحضرت<br />

میگوید:‏ توسعه برنامههای در شاه نقش دربارة خاطراتش در مجیدی عبدالمجید هم<br />

ایشان شد.‏ داده توضیح برایشان سوم برنامة اصول و آمدند برنامه س<strong>از</strong>مان به جلسه یک فقط <strong>از</strong><br />

اعلیحضرت یعنی نداشت.‏ وجود دیگری چیز تقریباً‏ کلی،‏ راهنماییهای فرمودند؛ مطالبی یک تقریباً‏<br />

سوم برنامة تا شدند.‏ آینده به راجع تفکر و برنامه تهیة این وارد بیشتر که بود چهارم برنامة نداشتند<br />

اعتقاد اصالً‏ نداشتند.‏ هم قبول را آن حتی نداشتند،‏ توجهی برنامه به که گفت میشود هک شد داده ترتیب جلسهای ۱۳۴۰ دی در میکردیم.‏ فکر ما که معنی آن به برنامهریزی،‏ به در<br />

آوردند....‏ تشریف ایشان که بودیم جمع برنامه س<strong>از</strong>مان مدیران بعضی و برنامهریزی مسئولین برنامهریزی<br />

معاون فرمانفرمائیان خداداد و بود اصفیاء صفی برنامه،‏ س<strong>از</strong>مان مدیرعامل موقع آن جلسه<br />

آن در صورت هر به بودند.‏ هم دیگرمان دوستان بعضی بودم.‏ بودجه دفتر رئیس من و بود حساب<br />

به را دستگاه این و ندارند قبول را برنامهریزان این نظرات اعلیحضرت که بود روشن کامالً‏ حالی<br />

در ندارید؛ توجه مملکت نظامی احتیاجات مسئلة به شما که بود این اولشان ايراد نمیآورند.‏ به<br />

راجع دومشان ایراد باشد...‏ داشته قوی ارتش که دارد این به بستگی بقایش و وجود مملکت که داشتند.‏<br />

تکیه ارتباطی عمدة طرحهای روی بیشتر است...‏ مهم مملکت نظر <strong>از</strong> که بود طرحها بعضی اینها<br />

داشتند.‏ تکیه مثالً‏ را صنعت و داشتند تکیه بزرگ سدس<strong>از</strong>یهای روی مقدار یک موقع آن میکردیم،‏<br />

فکر اقتصادی اجتماعی جهت در بیشتر برنامه س<strong>از</strong>مان در که ما برای که بود چیزهایی سرمایهگذاریهای<br />

که میکردیم فکر داشت.‏ کمتری اهمیت اقتصادی سیاسی جنبههای این که<br />

بدهد اج<strong>از</strong>ه ما به بتواند که نیست طوری مملکت برای ب<strong>از</strong>دهش بزرگ،‏ طرحهای در سنگین باشیم..«‏<br />

داشته را مداومی و مستمر اقتصادی رشد نوع یک 77 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر


بایگانی<br />

ÍÍ<br />

ÍÍ<br />

در<br />

ایران به ب<strong>از</strong>گشت <strong>از</strong> پس شد.‏ اعزام آمریکا به دولتی مدیریت رشتۀ و<br />

نخستوزیر معاون سمت به هویدا امیرعباس کابینة در ۱۳۴۴ <strong>سال</strong> در<br />

40، دهة اول <strong>سال</strong> سه در مجیدی شد.‏ منصوب بودجه دفتر رئیس ریاست<br />

هویدا آنکه <strong>از</strong> پیش حتی برنامه س<strong>از</strong>مان مدیران <strong>از</strong> یکی مقام فرانسوی<br />

فرهنگ داشتن بود.‏ شده نزدیک او به گیرد،‏ عهده به را دولت هنر<br />

به عالقه روشنفکرانه،‏ تمایالت و بود آنها هردوي مشترک وجه همان<br />

نمونة مجیدی میکرد.‏ نزدیک هم به را آنها غربی،‏ ادبیات و را<br />

آن انتظار شاه اینکه مهمتر و میپسندید هویدا که بود مدیرانی نبود،‏<br />

متصور مقامی هیچ برای خطری وجودش <strong>از</strong> که کسی داشت؛ بعد،‏<br />

<strong>سال</strong> دو باالدست.‏ قدرت پذیرای حال عین در کوشا،‏ و پاکدست ۱۳۴۷<br />

<strong>سال</strong> در و مصرفی مواد و کشاورزی تولیدات وزارت مسئولیت این<br />

در نیم و <strong>سال</strong> چهار و گرفت عهده بر را اجتماعی امور و کار وزارت کردم<br />

من که کاری کشاورزی تولیدات وزارت ‏»در ماند:‏ باقی سمت و آوردم وجود به را نداشت وجود که وزارتخانهای یک که بود این یک<br />

انداختم.‏ راه به آنجا آوردم را نداشت وجود که رویههایی یک را<br />

اصلی مسائل بودم،‏ آنجا که کوتاهی مدت همان در زیادی مقدار کارهای<br />

خیلی کار وزارت در ]...[ کنم پیدا راهحل برایشان توانستم نفت<br />

قیمت افزایش <strong>از</strong> مجیدی روایت افزايش<br />

مكانيسم ميكند،‏ كمك آن شدن روشنتر به مجيدي خاطرات كه مسائلی جمله <strong>از</strong> است<br />

معترف شاه بودجة و برنامه س<strong>از</strong>مان رئيس است.‏ نفت قيمت با ب<strong>از</strong>ي انگيزههاي و نفت قيمت اين<br />

جريان در صرفاً‏ شاه و نداشتند جايگاهي و نقش هيچگونه افزايشها اين در ايران مسئوالن كه صورت<br />

فراواني تسليحاتي خريدهاي افزايشي هر <strong>از</strong> قبل اينكه ضمن است.‏ ميگرفته قرار موضوع مشخص<br />

نفتي درآمدهاي افزايشيافتة ميزان شدن هزينه محل دقيقاً‏ آن،‏ مبناي بر و ميگرفته بودجه<br />

زمينة در برنامهريزي به شاه پايبندي عدم توجيه چگونگي ميان اين در است.‏ ميشده پیشین<br />

‏)رئیس فرمانفرمائیان خداداد نظرات مورد در مجيدي سو يك <strong>از</strong> مينمايد.‏ تأمل قابل بسيار و<br />

شود تلفيق عمراني برنامة با مملكت بودجة ميبايست بوده معتقد كه بودجه(‏ و برنامه س<strong>از</strong>مان عمراني<br />

برنامة اجراي زمينة در دولت،‏ مخارج زمينة در دولت،‏ برنامههاي مورد در تصميمگيري ميگويد:‏<br />

شود،‏ رعايت درست اولويتها تا گيرد صورت جا يك در مملكت عمومي برنامههاي و مقاومت<br />

توجيه براي آشكار تناقضي در ديگر سوي <strong>از</strong> و ميزد«‏ اصولي حرفهاي من نظر ‏»به رفتن<br />

باال موقع آن ‏]در[‏ اعليحضرت كه بود اين ‏»علتش ميگويد:‏ اولويتها رعايت برابر در شاه برنامه<br />

س<strong>از</strong>مان داشتند،‏ را احساسش يعني ميديدند را نفت قيمت شدن برابر چهار نفت،‏ درآمد ميس<strong>از</strong>د:‏<br />

مشخص تاريخپژوهان و محققان براي را مطلب چندين متعارض،‏ اظهارات اين نداشت.«‏ قيمت<br />

افزايش با ارتباط در شاه آن رأس در و ايران ميشود،‏ مطرح بعضاً‏ كه تبليغاتي برخالف ‎۱‎ تصميمات<br />

<strong>از</strong> ديگران <strong>از</strong> قبل مدتي پهلوي محمدرضا صرفاً‏ بلكه است نداشته نقشي هيچگونه نفت درآمدها<br />

افزايش به اتكا با را تسليحاتي سفارشهاي اجرايي ترتيب تا ميشده مطلع زمينه اين در بودجة<br />

تمركز لزوم بر مبني بودجه و برنامه س<strong>از</strong>مان كارشناسان نظر با شاه مخالفت علت ‎۲‎ بدهد.‏ واال<br />

است بوده تسليحاتي سفارشهاي حجم نشدن مشخص ساالنه،‏ برنامة چارچوب در كشور كل برگة<br />

با ب<strong>از</strong>ي در آمريكاييها 3- شود.‏ هزينه برنامه قالب در ميتوانست درآمدي افزايش نوع هر بايد<br />

كه را <strong>سال</strong>حهايي نوع هم و ميكردند فراهم را تسليحات تأمين براي بودجه هم نفت،‏ قيمت خريد<br />

كه شاه كودكانة روحية <strong>از</strong> آمريكاييها ميان اين در البته ميساختند.‏ مشخص ميشد،‏ تهيه به<br />

را بهرهبرداري بيشترين بود شده سرگرمي نوع يك به تبديل وي براي تسليحات گردآوري و نظامي<br />

برنامههاي براي استراتژيك كانونهاي <strong>از</strong> يكي به را ايران شدن تبديل و ميآوردند عمل ‏»وقتي<br />

است:‏ روشنگر بسيار مجيدي مطالب زمينه،‏ اين در بودند.‏ زده پيوند روحيه اين با كامالً‏ خود اضافه<br />

درآمد عمالً‏ آنچه <strong>از</strong> بيش هميشه چون ميگرفت وحشتمان ما برود،‏ باال بود قرار نفت درآمد تعهدات<br />

چيست،‏ قيمت كه بشود اعالم حتي اينكه <strong>از</strong> پيش يعني ميشد اضافه تعهدات شود،‏ جواب<br />

چهجوري كه بوديم اين درگير هميشه ما لذا بود.‏ شده تقاضا الزم اعتبارات حساب،‏ به و،‏ بدهيم.«‏<br />

را تقاضاها کار<br />

وزارت خود در شکل تجدید و قوا تجدید مسئله یک کردم.‏ نو بیمههای<br />

س<strong>از</strong>مانهای دادم.‏ آن به س<strong>از</strong>مان تجدید یک واقع در که بود وزارت<br />

واحدهای بین که را هماهنگیای و کردم تقویت را اجتماعی کارگران<br />

رفاه بانک و اجتماعی بیمههای س<strong>از</strong>مان کار،‏ وزارت یعنی کار کشاورزی<br />

کار قانون آوردم...‏ وجود به باشد،‏ داشته وجود میبایست بخش<br />

کارمندان اجتماعی بیمههای س<strong>از</strong>مان و قانون مجلس.‏ به دادم را را<br />

توانبخشی س<strong>از</strong>مان و توانبخشی قانون آوردم.‏ وجود به را خصوصی دورهای<br />

در آوردم...‏ وجود به بود شیخاال<strong>سال</strong>مزاده دکتر با آن ابتکار که و<br />

کردم تقویت خیلی را خانواده رفاه مراکز بودم،‏ کار وزارت در که گذراندیم<br />

را قانونی شد...‏ انجام مؤثری و مفید خیلی اجتماعی کارهای و<br />

بگیریم میپرد<strong>از</strong>ند،‏ مزد بابت که را پولی درصد دو کارفرمایان <strong>از</strong> که را<br />

فنی کارآموزی برنامة یک صندوق این که صندوقی یک به بدهیم اسم<br />

به آمد وجود به هم س<strong>از</strong>مانی یک بکند.‏ اجرا مملکت سطح در در<br />

حرفهای فنی مراکز ایجاد به کرد شروع که فنی کارآموزی صندوق کادر<br />

و مسئولین به کار روابط مسائل آموزش نظر <strong>از</strong> کارخانهها...‏ کنار که<br />

آوردم بهوجود کار روابط مسائل آموزش موسسة یک سندیکاها،‏ بیاموزند.«‏<br />

را سندیکایی و کار روابط مسائل کوتاهمدت،‏ دورههای در برنامه<br />

س<strong>از</strong>مان به ب<strong>از</strong>گشت برنامه<br />

س<strong>از</strong>مان رئیس و مشاور وزیر مقام در ۱۳۵۱ دی در مجیدی مسائل<br />

فصل و حل و پنجم برنامه در نظر تجدید مسئولیت بودجه،‏ و تا<br />

یعنی ۱۳۵۶ مرداد تا و شد عهدهدار را نفت بهای افرایش <strong>از</strong> ناشی درباره<br />

خودش داشت.‏ برعهده را س<strong>از</strong>مان این ریاست هویدا دولت پایان س<strong>از</strong>مان<br />

رفتم که بود ۱۳۵۱ دیماه ۱۹ دقیقاً‏ ‏»من میگوید:‏ مقطع این بعد<br />

<strong>سال</strong> بودجه مسئلة که میدانستم همیشه <strong>سال</strong> موقع آن در برنامه.‏ آن<br />

بود.‏ پرمشغلهای و پرغوغا دورة جهت این <strong>از</strong> خیلی لذا است،‏ مطرح س<strong>از</strong>مان<br />

رفتیم بود،‏ نخستوزیر که هویدا مرحوم اتفاق به صبح روز آنجا<br />

برنامه س<strong>از</strong>مان مستعفی مدیرعامل فرمانفرمائیان،‏ خداداد برنامه.‏ خیلی<br />

مراسم داشتند.‏ حضور هم برنامه س<strong>از</strong>مان مدیران بعضی و بود خداداد<br />

و من چون بود دوستانهای جلسة خیلی شد...‏ برگزار ساده داشت...‏<br />

دوست را خداداد هم هویدا بودیم.‏ رفیق و دوست هم با خیلی مسئولیتها<br />

تغییر اول شدم.‏ مواجه عمدهای مسائل با روز آن فردای <strong>از</strong> بود<br />

این رفت خداداد اینکه علت چون بود.‏ برنامه س<strong>از</strong>مان شکل تغییر و میشد.‏<br />

داده برنامه س<strong>از</strong>مان در میبایست س<strong>از</strong>مانی تجدید نوع یک که کار<br />

این که داشت اصرار بود،‏ آموزگار جمشید موقع آن که دارایی وزیر که<br />

بکنیم تهیه را آینده <strong>سال</strong> بودجة میبایست بگیرد...‏ صورت زودتر هم<br />

نیم و ماه دو بود.‏ نشده گرفته تصمیم رویش و بود مانده تقریباً‏ را<br />

بودجه ماه یک <strong>از</strong> کمتر ظرف میبایست نداشتم.‏ پیش در بیشتر نظر<br />

<strong>از</strong> بود وحشتناکی کار خیلی بشود.‏ مجلس تقدیم که کنیم آماده آماده<br />

باید هم را پنجم برنامة اجرای مقدمات آن بر عالوه سنگینی.‏ واقعاً‏<br />

برنامه،‏ س<strong>از</strong>مان در من کار اول ماه سه دو،‏ آن در لذا میکردیم.‏ بود.«‏<br />

وحشتناک کار حجم تاریکی<br />

در بودجهنویسی گاهی<br />

اما داشت قرار دولت سطح باالترین در مجیدی آنکه با عنوان<br />

به نداشت.‏ اختیار در را خود وظایف انجام برای الزم اطالعات در<br />

بودجهنویسی نحوة و بودجه و برنامه س<strong>از</strong>مان وضعیت دربارة مثال ‏»ما<br />

میگوید:‏ گرفت،‏ برعهده را برنامه س<strong>از</strong>مان مسئولیت که زمانی میکردیم<br />

کار پیشبینی و حدس با و تاریکی در مقدار یک همهاش 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر 78


شده<br />

نزدیک او با گیرد،‏ عهده به را دولت ریاست هویدا که آن <strong>از</strong> پیش حتی برنامه س<strong>از</strong>مان مدیران <strong>از</strong> یکی مقام در چهل،‏ دهة اول <strong>سال</strong> سه در مجیدی مجیدی<br />

میکرد.‏ نزدیک هم به را آنها غربی،‏ ادبیات و هنر به عالقه روشنفکرانه،‏ تمایالت و بود آنها دو هر مشترک وجه فرانسوی فرهنگ داشتن بود.‏ نبود.‏<br />

متصور مقامی هیچ برای خطری وجودش <strong>از</strong> که کسی داشت؛ را آن انتظار شاه که این مهمتر و میپسندید هویدا که بود مدیرانی همان نمونة ÍÍ<br />

اینکه<br />

<strong>از</strong> قبل لذا میکردیم؛ بودجه تنظیم و میکردیم برنامهریزی و زیادی<br />

مقدار میرود،‏ باال دارد نفت درآمد که بشویم متوجه اصالً‏ ما خریدهای<br />

مسئلة کنکورد،‏ هواپیمای خرید مسئلة ]...[ شدهبود تعهدات بود<br />

اطالعاتی یک همه اینها و...‏ بود عمدهای خیلی تعهدات که نظامی ابالغ<br />

ما به بعداً‏ ‏]و[‏ بود شده گرفته تصمیماتش که بود برنامههایی و بود،‏<br />

نظامی زمینة در این حاال بگذارید؛ اعتبار اینها برای باید که میشد مثالً‏<br />

روی بود شده که تعهداتی بود.‏ همینطور هم غیرنظامی زمینة در روی<br />

که تصمیماتی پتروشیمی،‏ نظر <strong>از</strong> میشد که تعهدهایی ذوبآهن،‏ متأسفانه<br />

نبودیم.‏ تکوینش جریان در ما ولی میشد پتروشیمی صنعت ابالغ<br />

ما به معموالً‏ اینها نبودیم.‏ تصمیمگیریاش و گسترش جریان در به<br />

که مردم و شاه انقالب اصول <strong>از</strong> یکی دربارة همچنین او میشد.«‏ میشد،‏<br />

فروخته کارگران به خصوصی کارخانهجات سهام آن موجب مورد<br />

اصالً‏ نگرفتم.‏ قرار مؤثر تصمیم آن در من ‏»متأسفانه میگوید:‏ اعالم<br />

گذشت،‏ که وقتی اصلش قانون ‏]این[‏ نگرفتم.‏ قرار هم مشورت البته<br />

اجرایش در است.‏ مردم[‏ و ‏]شاه انقالب اصول <strong>از</strong> یکی که شد <strong>از</strong><br />

بعضی <strong>از</strong> همکارانش و او چگونه که را این مجیدی بودم.«‏ وارد من بیاطالع<br />

میشد مربوط آنها وزارتخانة وظایف به که تصمیمگیریها ‏»اعلیحضرت،‏<br />

میدهد:‏ توضیح اینگونه بودند،‏ بیاثر آنها در یا و این<br />

و دارند که اصلی فکرهای این روی که نمیآمد خوششان اصوالً‏ انعطاف<br />

دیگر مسائل خیلی در البته بشود،‏ بحث دارند که برنامههایی اساسی<br />

خیلی جنبة برایشان که مسائل بعضی روی ولی داشتند را الزم حاال<br />

بکند.‏ تردید و شک کسی اصلش در که نداشتند قبول داشت،‏ مثالً‏<br />

میکرد؟ کار برایشان کی میکردند؟ پیدا را فکر این چهجوری پیش<br />

فکری چنین یکدفعه کجا <strong>از</strong> رستاخیز،‏ حزب تشکیل مسئلة این<br />

<strong>از</strong> بزرگ.«‏ است سوالی من برای واقعاً‏ داد؟ را ایده این کی آمد؟ و تصمیمها <strong>از</strong> بعضی منشأ اگرچه مجیدی که میشود معلوم گفته فعالیت<br />

ساختار آن در بود پذیرفته چون اما نمیدانست،‏ را سیاستها اجرایی<br />

هیئت در که جایی تا بوده تصمیمها آن اجرای <strong>از</strong> ناچار کند سقوط<br />

<strong>از</strong> پس اما داشت،‏ فعال حضوری رستاخیز حزب سیاسی دفتر مثل<br />

بهانهتراشیهایی به دست نقصها و قصورها توجیه برای رژیم هم<br />

دیگر ‏»مسئلة میگوید:‏ و میزند هماهنگی عدم یا اطالع عدم اگر<br />

کنید فرض بود.‏ اجرایی دستگاه و دولت سطح در هماهنگی عدم کارها<br />

خیلی میخواندند،‏ دستگاهها را حرفش ]...[ مملکت نخستویر و باشد نخستوزیر اسماً‏ نخستوزیر اینکه تا میشد،‏ انجام منظمتر سطح<br />

عمالً‏ و بشود گرفته باالتری سطوح در تصمیمات تمام عمالً‏ همین<br />

به داشتیم!«‏ بنیادی گرفتاری یک ما ]...[ باشد.‏ غیرمسئول باالتر برخورد<br />

شیوة را سابق رژیم مشکالت <strong>از</strong> دیگر یکی مجیدی خاطر میتوانید<br />

صورتی در شما که است این ‏»مسئله میداند:‏ مردم با دولت و<br />

صحیح و درست تصمیمات و باشید داشته منطقی سیاست یک بگویید<br />

مردم به که باشید داشته هم را قدرت این که بگیرید منطقی ما<br />

بکنید.‏ قبول را این اینکه جز ندارید چاره و است این حقیقت که اینکه<br />

نه میگفتیم،‏ را حقیقیت شاید و باید که آنطوری مردم به نه دلمان<br />

همهاش بیاوریم.‏ فشار مردم به که میدادیم اج<strong>از</strong>ه خودمان به الزمهاش<br />

مردم روزمرة رضایت تأمین باشند.‏ راضی مردم میخواست میکردیم.«‏<br />

که بود بیمعنی کارهای مقدار یکی پنجم<br />

برنامة در تجدیدنظر سمتگیریهای<br />

و مفاد ارقام،‏ <strong>از</strong> بسیاری ابتدا همان <strong>از</strong> شاه ظاهراً‏ ‏»برنامة<br />

مجیدی گفتة به نداشت.‏ قبول پنجم برنامة در را برنامه س<strong>از</strong>مان روی<br />

اعلیحضرت و بود رسیده تصویب به نیمبند صورت آن به پنجم دستور<br />

رو همین <strong>از</strong> نداشتند.«‏ موافقت آن عمدة قسمتهای تقریباً‏ مجیدی<br />

شد.‏ صادر آن اجرای آغ<strong>از</strong> <strong>از</strong> پیش ماه سه برنامه،‏ در نظر تجدید پیشنهادی<br />

برنامة با شاه موافقت عدم و نارضایتی مبنای میکند ادعا بود<br />

محرمانهای اطالعات فرمانفرمائیان،‏ ریاست زمان در برنامه س<strong>از</strong>مان <strong>از</strong><br />

دیگران و داشت نفت قیمت قریبالوقوع افزایش مورد در شاه که محافظهکارانة<br />

ارقام <strong>از</strong> شاه نمیدانستند.‏ را آن برنامه س<strong>از</strong>مان جمله س<strong>از</strong>مان<br />

در بزرگ تغییر دو در نارضایتی این و بود ناراضی پنجم برنامة <strong>از</strong><br />

فرمانفرمائیان خداداد استعفای نخست یافت؛ ب<strong>از</strong>تاب و تبلور برنامه و<br />

گرفت را او جای مجیدی که ۵۱ دی در برنامه س<strong>از</strong>مان ریاست و<br />

برنامه ‏»س<strong>از</strong>مان به برنامه س<strong>از</strong>مان نام <strong>سال</strong>،‏ همان اسفند در دوم این<br />

مطابق و یافت تغییر آن وظایف و اختیارات همچنین و بودجه«‏ عضو<br />

و مشاور وزیر همزمان بودجه و برنامه س<strong>از</strong>مان رئیس تغییرات ضرورت<br />

دربارة مجیدی پاسخگوشد.‏ مجلس برابر در و بود کابینه برنامة<br />

در میبایست اینکه ‏»در میگوید:‏ پنجم،‏ برنامة در تجدیدنظر رفتن<br />

باال با اینکه برای نداشت.‏ وجود تردیدی میشد تجدیدنظر پنجم یک<br />

باشد منابعش نفت درآمد که برنامهای اصلی پایة طبعاً‏ نفت،‏ درآمد عمرانی<br />

اعتبارات قسمت در میبایست طبعاً‏ بود.‏ کرده عمدهای تغییر تصمیمات<br />

نوع یک میشد.‏ تجدیدنظر اعتبارات این مصرف موارد و <strong>از</strong><br />

جدید شرایط با باشد منطبق که میشد گرفته صحیحی و منطقی دولتیاش،‏<br />

بخش پنجم،‏ برنامة کل که هست خاطرم ]...[ مالی.‏ نظر میلیارد<br />

شصت و پانصد و هزار برنامه س<strong>از</strong>مان به رفتم من که موقعی <strong>از</strong><br />

بود رسیده برنامه تجدیدنظر برای ما به که تقاضاهایی ولی بود ریال تصور<br />

غیرقابل اصالً‏ میکرد.‏ تجاوز ریال میلیارد هشتصد و هزار چهار درست<br />

و کند پیدا توسعه بتواند حد این در برنامهای یک که بود مانده<br />

باقی ما برای که کوتاهی مدت ظرف در بهخصوص بشود؛ اجرا دربارة<br />

مجیدی بود.«‏ رفته هم برنامه اول نیم و <strong>سال</strong> یک ت<strong>از</strong>ه و بود میگوید:‏<br />

پنجم برنامة رقم چهاربرابری افزایش درخواست چرایی کی خودش برای وزارتخانهای هر <strong>سال</strong>ها آن در که است ‏»طبیعی خیلی<br />

خیلی هدفهای و بود کرده جاهطلبانهای خیلی برنامهریزی بخشها<br />

این <strong>از</strong> هرکدام چون بود کرده معین خودش برای را باالیی ار مسائلشان تمام میرفتند و داشتند مستقیم ارتباط وزارتخانهها و هب که بودند کرده سعی همهشان میرساندند.‏ اعلیحضرت عرض به کنیم...‏<br />

اجرا میتوانیم ما بدهید ما به پول اگر که بگویند اعلیحضرت بود<br />

گذاشته هدفی تلگراف،‏ و پست وزیر که هست خاطرم خوب مثالً‏ میلیون<br />

دو به ایران در تلفن مشترکین تعداد پنجم برنامة پایان تا که هک بود این الزمهاش ولی نمیآمد بدش هیچکس خوب که برسد نفر تلفنی<br />

پایگاههای و ایستگاهها در میشد عظیمی سرمایهگذاری یک وزارت<br />

را مرتبطی هم به وسیع خیلی شبکة و مملکت مخابراتی و گرفتاریمان<br />

برنامه س<strong>از</strong>مان در ما میآورد...‏ وجود به تلگراف و پست نمیتوانستیم<br />

ما اگر که بود تقاضاها[‏ این ‏]بین تو<strong>از</strong>ن و تعادل ایجاد خیلی<br />

بود ممکن نتیجه کنیم،‏ متعادل و هماهنگ هم با با آنها راجع<br />

بحث به کردیم شروع ۱۳۵۳ تابستان در ما دربیاید...‏ نامطلوب با<br />

و بود جلویمان نیم و <strong>سال</strong> سه نتیجه در که برنامه در تجدیدنظر به کنیم<br />

مبارزه که بودیم ناچار ما طبعاً‏ وحشتناک.‏ اعتبارات حجم این بدهکار<br />

گوششان اصالً‏ طرحها مجریان البته بزنیم را حرفهایمان و در<br />

و نبودند طرح مجری واقع در که هم دیگر وزرای <strong>از</strong> بعضی نبود.‏ باید<br />

که آنطوری متأسفانه هم آنها بودند،‏ نخستوزیر ستادی قسمت چاره<br />

هم نخستوزیر نتیجه در نمیکردند.‏ حمایت و تأیید را ما شاید و ادعا<br />

مجیدی مبنای<br />

میکند عدم<br />

و نارضایتی با<br />

شاه موافقت پیشنهادی<br />

برنامه برنامه<br />

س<strong>از</strong>مان ریاست<br />

زمان در فرمانفرمائیان،‏<br />

اطالعات<br />

محرمانهای<br />

در<br />

شاه که بود افزایش<br />

مورد قریبالوقوع<br />

داشت<br />

نفت قیمت جمله<br />

<strong>از</strong> دیگران و آن<br />

برنامه س<strong>از</strong>مان نمیدانستند<br />

را 79 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر


بایگانی<br />

ÍÍ<br />

ÍÍ<br />

ÍÍ<br />

عبدالمجید<br />

خاطرات طرح<br />

با گفتوگو در مجیدی مرکز<br />

ایران تاریخشفاهی دانشگاه<br />

خاورمیانه مطالعات دو<br />

توسط ایران در هاروارد است.‏<br />

شده منتشر ناشر چاپ<br />

نو گام انتشارات ۱۳۸۱<br />

<strong>سال</strong> در را آن نخست صفحه<br />

انتشارات و منتشر <strong>سال</strong><br />

در را آن هم سفید کرد.‏<br />

منتشر ۱۳۸۴ اعلیحضرت<br />

حضور ببریم را برنامه تجدیدنظر بگوید اینکه جز نداشت آنچه<br />

یکی درآوردیم؛ راهحل سه تقریباً‏ ما کنیم.‏ بحث و رامسر در میکردند،‏<br />

درخواست وزارتخانهها آنچه یکی میگفتیم،‏ خودمان ‏]که[‏<br />

اعلیحضرت...‏ حضور بردیم را آن باالخره که بینابینش هم یکی هم<br />

برنامه س<strong>از</strong>مان راهحل ت<strong>از</strong>ه و فرمودند تصویب را س<strong>از</strong>مان راهحل بود.«‏<br />

برنامه اصلی اعتبارات برابر دو تقریباً‏ خودش فرار<br />

و ب<strong>از</strong>داشت عهدهدار<br />

مجیدی انقالب پیروزی تا هویدا دولت استعفای <strong>از</strong> پس ریاستجمهوری<br />

به کارتر جیمی انتخاب با بود.‏ فرح بنیاد دبیرکلی را<br />

آن مجیدی و بود کشور داخل در تغییراتی دنبال به شاه آمریکا،‏ به<br />

نهایت در که میدانست هویدا تضعیف جهت در گامی عنوان به وزارت<br />

به هویدا انتصاب و نخستوزیری به آموزگار جمشید انتخاب توصیه<br />

به نداشت جایی آموزگار دولت در که مجیدی شد.‏ منجر دربار مأموران<br />

گرفت.‏ عهده به را رستاخیز حزب پیشرو جناح ریاست هویدا <strong>از</strong><br />

هویدا میشود گفته کردند.‏ دستگیر را هویدا ابتدا نظامی حکومت هم<br />

تو میروند دارند ملکه و شاه بگوید تا کرد تلفن مجیدی به زندان بود،‏<br />

پادشاه اج<strong>از</strong>ة منتظر کشور <strong>از</strong> خروج برای که کسی برای کار اما برو،‏ سلطنت<br />

سقوط به منتهی روزهای واپسین در سرانجام و بود مشکل دستگیر<br />

بختیار شاپور دولت توسط ۵۷ بهمن ۱۵ تاریخ در و پهلوی <strong>از</strong><br />

آشکارا خاطراتش در مجیدی شد.‏ زندانی جمشیدیه پادگان در و شاه<br />

اج<strong>از</strong>ة با شاه محمدرضا سلطنت اواخر در که همکارانش ب<strong>از</strong>داشت شکل<br />

آن در سیستم،‏ آن ‏»در میگوید:‏ و بوده گلهمند گرفت صورت زندان<br />

توی آنجا که عدهای این بود،‏ موقع آن که ترتیباتی آن در کار،‏ سعیشان<br />

همهجور که بودند آدمهایی بودند.‏ خادمین بهترین بودند،‏ سطح<br />

یک در همهشان ]...[ نیت.‏ حسن با و شرافت با و بودند کرده را وارد<br />

آنها به ایراداتی یک است ممکن بعضیهایشان باالخره نبودند.‏ نظر<br />

<strong>از</strong> بعضیها به بودند.‏ کرده اشتباهاتی است ممکن بعضیها بود.‏ محکوم<br />

اینجور مجموع در ولیکن بود.‏ وارد ایراداتی است ممکن مالی هیاهوی<br />

در بود.«‏ غلطی بسیار کار خودش،‏ دست به رژیم کردن بعد<br />

ماه سه و بگریزد زندان <strong>از</strong> میشود موفق مجیدی بهمن ۲۲ روز وکیلی<br />

منیر همسرش بعد <strong>سال</strong> دو برساند.‏ پاریس به را خود مخفیانه هفتهنامة<br />

در عمر پایان تا مجیدی داد.‏ جان فرانسه در تصادفی در کیهان<br />

انتشاراتی شرکت مدیرة هیئت رئیس لندن،‏ چاپ ‏»کیهان«‏ در<br />

و گذراند دخترش دو کنار را زندگیاش واپسین <strong>سال</strong>های بود.‏ درگذشت.‏<br />

آمریکا در ‎۸۵‎<strong>سال</strong>گی سن در و ۱۳۹۲ اسفند ۵ نهایت واقعیت؟<br />

کتمان یا تحزب <strong>از</strong> گریز سرخ<br />

خورشید و شیر جمعیت کل دبیر مجیدی،‏ مشاغل دیگر <strong>از</strong> هیئت<br />

در عضویت نوین،‏ ایران حزب سیاسی دفتر در عضویت ایران،‏ آموزگار<br />

<strong>از</strong> بعد پیشرو جناح رهبر و رستاخیز حزب سیاسی دفتر اجرایی خاطراتش<br />

در اما بود،‏ مترقي كانون اصلي عناصر <strong>از</strong> اینکه با مجيدي بود.‏ و بود نيمهمخفي تشكل اين زيرا كند؛ تكذيب را آن ميدهد ترجيح به<br />

منصور ‏»مرحوم نيست:‏ منعكس جايي در آن اعضاي نام رسماً‏ زیاد<br />

من ولی شوم[‏ مترقی کانون ‏]عضو کرد پیشنهاد بار چند من نشدم،‏<br />

حزب یک عضو هیچوقت من سیاسی.‏ کار به نداشتم اعتقاد یک<br />

حساب،‏ به و بود مترقی کانون اسمش اگرچه هم مترقی کانون بودند<br />

خصوصی بخش گردانندگان و دولتی مسئولین و روشنفکر عده او<br />

نرفتم.«‏ میکردم،‏ نگاه سیاسی حزب یک دید به آن به چون ولی بسيار<br />

مسئوليت سپس و نوين ايران حزب در عضويتش همچنين آن<br />

و کرده توجيه سطحي بسیار را رستاخيز حزب در حساسش جلسهای<br />

ما ‏»روزی است:‏ گذاشته مالحظات و اجبار حساب به را نوین<br />

ایران حزب عضو نمایندگان برای و نوین ایران حزب در داشتیم میدادیم،‏<br />

توضیح را مالی سیاست و بودجه اصلی خطوط میبایست تقاضای<br />

یک آنجا بکنند.‏ حمایت دولت بودجة <strong>از</strong> مجلس در اینکه برای چون<br />

نوشتند.‏ آن روی مرا اسم و آوردند را نوین ایران حزب عضویت امضا<br />

اول،‏ معرف عنوان به هویدا مرحوم میخواست،‏ معرف دو هرکس دبیرکل<br />

و اجتماعی امور و کار وزیر خسروانی،‏ عطاءاهلل آقای و کرد عضویت<br />

تقاضای نفر دو این کرد.‏ را دوم امضای هم نوین،‏ ایران حزب بدی<br />

موقعیت در را بنده کن...‏ امضا که گذاشتند من جلوی آوردند را ولی<br />

کردم مقاومت مقداری یک نبود.‏ مقاومت جای دیگر گذاشتند؛ عضو<br />

شدم بنده و کردم امضا نیست.‏ صحیح تو مقاومت گفتند همه کردم.«‏<br />

قبول که حزبی عضویت تنها نوین؛ ایران حزب خودش<br />

براي حتي كه وي غيرنردباني و جهشي رشد اما مترقي<br />

كانون در او عضويت در ترديدي است،‏ بوده غيرمترقبه نيز گروه<br />

و كنار بروند كار <strong>از</strong> گروهي كه ناگهاني تغيير ‏»اين نميگذارد:‏ من،‏<br />

نظر به بود صحيحي كار اصل در كه سركار بيايند ديگري شوكي<br />

چنين يك اينكه بدون بشود.‏ انجام تدريجي ميتوانست كه<br />

دورهاي اين در كه است چيزي اين خوب،‏ بياورد.‏ وجود به را هست<br />

يادم خوب گذاشت.‏ اثر من روي ميكردم كار ايران در من سمت<br />

با بيا شما گفت:‏ من به منزلش در منصور مرحوم كه روزي من<br />

شخص با نخستوزيري در ‏)معاون(‏ نخستوزير نزديك همكار در<br />

است.‏ زود خيلي برايم سمت اين بنده آقا،‏ گفتم او به من بكن.‏ كار که<br />

را حمایتی آن اینجا بیایم اگر ولی میکنم را کارم برنامه س<strong>از</strong>مان بگیرم،‏<br />

میکنم کار آنها با که کسانی <strong>از</strong> دوستانم،‏ <strong>از</strong> همکارانم،‏ <strong>از</strong> باید حالی<br />

در میشوم.‏ باطل و عاطل آدم یک هم خودم بگیرم.‏ نمیتوانم شما<br />

هم را آنچه میکنم.‏ را فنیام کار نشستهام،‏ برنامه س<strong>از</strong>مان در که باشم.‏<br />

داشته سیاسی عنوان من نیست الزم میدهم،‏ انجام میخواهید که<br />

کردم قانعش‏ و است زود این که داشتم را حس این دلم ته ]...[ معاون<br />

سمت بعداً‏ اینکه تا شد هم همینطور و کند صرفنظر این <strong>از</strong> در<br />

حضورش دربارة او کردند.«‏ تصویب من برای سنا در را نخستوزیر عضویت<br />

حزب اساسنامة در که زمانی تا میگوید هم رستاخیز حزب در<br />

عضویت <strong>از</strong> بود نشده الزامی سیاسی دفتر در بودجه و برنامه وزیر ادارة<br />

در مسئولیتش دربارة مجیدی است.‏ کرده خودداری رستاخیز و<br />

آمدند آموزگار آقای روز ‏»یک میگوید:‏ رستاخیز حزب پیشرو جناح اعلیحضرت<br />

و بودم اعلیحضرت حضور بعد<strong>از</strong>ظهر امروز گفتند:‏ من به پیشرو<br />

جناح رستاخیز،‏ حزب دبیرکل میشوید شما که حاال فرمودند:‏ من<br />

نظر میدانند که اعلیحضرت آقا،‏ گفتم:‏ کند.‏ اداره مجیدی را پیشرو<br />

جناح فرمودند.‏ را این اعلیحضرت نه،‏ گفت:‏ آموزگار چیست،‏ است<br />

رستاخیز خوب قسمت و مترقی و پیشرو خیلی جناح یک هم هم<br />

هویدا بکنی.‏ اداره را جناح این که است خوب هم تو برای خیلی و کردهاند<br />

معین را شما اعلیحضرت میگویم تبریک گفت:‏ ما به و آمد زمان<br />

تا پیشرو،‏ جناح هماهنگکنندة شدم بنده پیشرو.‏ جناح برای کار.«‏<br />

این <strong>از</strong> کنارهگیری بود؟<br />

تضاد در اقتصادی توسعة با مردم انتظارات آیا چون<br />

نبود مقدور ایران در حزبی حکومت استقرار مجیدی اعتقاد به ‏»مسئله<br />

بود:‏ تضاد در مملکت نی<strong>از</strong>های با مردم خواستهای او ادعای به 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر 80


را<br />

خود وظایف انجام برای الزم اطالعات گاهی اما داشت قرار دولت سطح باالترین در مجیدی که آن با که<br />

زمانی در بودجهنویسی نحوة و بودجه و برنامه س<strong>از</strong>مان وضعیت دربارة مثال عنوان به نداشت.‏ اختیار در گرفت.‏<br />

برعهده را برنامه س<strong>از</strong>مان مسئولیت ÍÍ<br />

مشکل<br />

خیلی سیاسی کار من،‏ نظر به زمان،‏ آن ایران در که است این تودههای<br />

روی میخواستید واقعاً‏ برایاینکهاگر بشود،‏ میتوانستانجام آنها<br />

میل مطابق میبایست بکنید،‏ تکیه بزرگ اجتماعات روی مردم،‏ و آنها احتیاجات میکردید.‏ برآورده را آنها احتیاجات و میزدید حرف خطوط<br />

با بود فاحشی تضاد در کامالً‏ هم خواستهایشان و انتظاراتشان مملکت.‏<br />

زیربنای ساختن لزوم و اجتماعی و اقتصادی توسعة اصلی بیشتر<br />

را عمومی آرای اینکه طرف به بروید میخواستید اگر شما یعنی یک<br />

میبایست بیاورید،‏ مردم <strong>از</strong> بیشتری رأی و بکشید خود طرف به میبایست<br />

که مادی تغییرات و اقتصادی جاهطلبیهای <strong>از</strong> زیادی مقدار شما<br />

اینکه مهمتر مسئلة میکردید.‏ نظر صرف بشود،‏ داده مملکت در انسانی<br />

نیروی تربیت نظر <strong>از</strong> میرفتید،‏ مردم خواستههای طرف به اگر برمیخورديد.‏<br />

عظیم اشکاالت به پیشرفته،‏ و مدرن ایران برای الزم توجه<br />

بود،‏ مملکت اجتماعی و اقتصادی تنگناهای آنچه به اگر لذا،‏ آن<br />

و عمومی تقاضاهای آن میبایست مقداری یک طبعاً‏ میکردید،‏ میخواستید<br />

اگر نتیجه،‏ در میگرفتید.‏ نادیده را تودهها خواستههای دموکراسی<br />

یک دموکراسی زیربنایاقتصادیبدهید،‏ ساختن اولویتبه انتظارات<br />

و دولت دید بین که بود همین هم نتیجه که میشد نیمبندی بود<br />

این برای سیاسیمان تشکیالت شد.‏ پیدا فاحشی تفاوت مردم در<br />

و باشد پسند قابل و قبول قابل ساختمان این ظاهر و نماد که مملکت<br />

در این بدهیم.‏ انجام است،‏ مفید مملکت برای آنچه داخلش قابل<br />

چیست،‏ بلندمدتشان احتاجات میفهمند مردم که پیشرفتهای چیزهای<br />

دنبال اکثریت که جامعهای در ولی است عمل قابل یا و درک پیدا<br />

اصطکاک و برخورد مردم تمایالت با مرتب شما است،‏ دیگری میخواستند.«‏<br />

دولت <strong>از</strong> را همهچیز مردم که بهخصوص میکنید؛ مجیدی<br />

منظر <strong>از</strong> انقالب پیروزی علت خود<br />

اعتقاد مردم چون شد پیروز ا<strong>سال</strong>می انقالب مجیدی،‏ نظر به کوشش<br />

تمام زمان،‏ طول ‏»در بودند:‏ داده دست <strong>از</strong> دولت به نسبت را و<br />

بشود بهتر مردم وضع رفاهی نظر <strong>از</strong> و مادی نظر <strong>از</strong> که بود این در نظر<br />

<strong>از</strong> که داشتیم زمینه این در هم فوقالعادهای موفقیت شد.‏ هم بهتر نظر<br />

<strong>از</strong> شدن،‏ مدرنیزه نظر <strong>از</strong> زندگی،‏ شکل تغییر نظر <strong>از</strong> مادی،‏ تغییر نظر<br />

<strong>از</strong> مردم زندگی وضع برویم.‏ پیش خیلی مدرن آموزش توسعة کند<br />

متحد هم به را اینها میبایست آنچه ولیکن شد.‏ بهتر خیلی رفاهی رژیمشان،‏<br />

<strong>از</strong> بکنند،‏ حمایت دستگاه <strong>از</strong> که بدهد را تکلیف این آنها به و اعتقاد<br />

آن اینکه علت به بکنند دفاع سیستمشان <strong>از</strong> مملکتشان،‏ <strong>از</strong> گروه<br />

آن میبایست که جایی در یعنی نکردند.‏ نداشت وجود آنها در بهرهگیری<br />

پیشرفتها این تمام <strong>از</strong> که متوسط طبقة بهخصوص منافع<br />

<strong>از</strong> هم میکرد،‏ دفاع خودش <strong>از</strong> هم میایستاد کرد،‏ حداکثری حفظ<br />

را سیستم هم و مملکت منافع <strong>از</strong> هم میکرد،‏ دفاع خودش او<br />

شدند.«‏ مخالفین همراه یا ]...[ رفتند در و گذاشتند زد.‏ وا میکرد،‏ میگوید:‏<br />

تظاهرات،‏ و مبارزات اوجگیری دورة در فعالیتهایش دربارة باشم<br />

کنار است ممکن که آنجایی تا کردم سعی انقالب دورة در ‏»من دیگری<br />

جای خانهام،‏ و دفترم بهجز نکنم.‏ وجود اظهار طریقی هیچ به و مشاهدات<br />

و تلویزیون و رادیو و روزنامه طریق <strong>از</strong> تنها و نمیرفتم مقامات<br />

تجانس عدم او گفتة به میکردم.«‏ دنبال را جریان شخصی عامل<br />

شاه سلطنت آخر <strong>سال</strong>های طی ب<strong>از</strong>ار و کوچه مردم و دولتی افتاد<br />

حکومت ‏»یکدفعه بود:‏ انقالب شدن شعلهور در دیگری مهم و کرد شکاف ایجاد و بودند غربزده اکثریت دید <strong>از</strong> که عدهای دست داشتند<br />

باور مردم اکثریت آخر به تا شد.‏ بیشتر روز به روز شکاف این که<br />

هستند آدمهایی عده یک میکنند حکومت که گروهی این که مردم<br />

فقر به نه میفهمند،‏ را مردم مسائل نه میفهمند،‏ مذهب نه هستند<br />

آدمهایی اینها دارند.‏ توجه مردم مشکالت به نه دارند،‏ توجهی مأمور<br />

نمیدانم،‏ یا هستند،‏ غاصب کنند.‏ حکومت ما بر آمدهاند که هستند.«‏<br />

غربیها براي<br />

ارزشمند اثر يك بايد را مجيدي عبدالمجید خاطرات در<br />

را ابهامات <strong>از</strong> بسياري كتاب اين زيرا كرد،‏ ارزيابي تاريخپژوهان را<br />

خوبي زمينة نيز سويي <strong>از</strong> و ميس<strong>از</strong>د روشن معاصر تاريخ مورد تأثير<br />

چون مسائلي نمونه براي ميكند.‏ ايجاد عميقتر تحقيق براي چگونگي<br />

عمراني،‏ بودجههاي بر كشور ني<strong>از</strong> فوق تسليحاتي خريدهاي تخريبي<br />

حركتهاي و بمبگذاريها عوامل نفت،‏ قيمت افزايش صورت<br />

مردم ميليوني وزين و آرام تظاهرات با مو<strong>از</strong>ي صورت به كه مجيدي،‏<br />

متناقض هرچند اظهارات كه مواردياند <strong>از</strong>جمله و...‏ ميگرفت در<br />

اگرچه مجیدی كرد.‏ خواهد آنها كردن روشن به شاياني كمك ابتهاج<br />

با شخصیتی نظر <strong>از</strong> اما بود،‏ کرده رشد ابتهاج ابوالحسن مکتب <strong>از</strong><br />

نه و داشت را او کاریزمای و اقتدار نه داشت،‏ بسیاری تفاوتهای خصلتهای<br />

لحاظ <strong>از</strong> بلکه داشت او با نسبتی پاکدستی‏ و استقالل نظر بیخطر.‏<br />

و فرمانبردار بود؛ نزدیک هویدا بهامیرعباس بیشتر شخصیتی کرد<br />

تغییر کارگر روز چگونه رضاشاه<br />

تولد که اسفند ۲۴ <strong>از</strong> کارگر روز تغییر دربارة هاروارد شفاهی تاریخ خاطرات در مجیدی رفتم<br />

که اولی ‏»<strong>سال</strong> میکند:‏ روایت صورت این به است کارگر جهانی روز که می ماه اول به بود رضاشاه<br />

تولد روز موقع،‏ آن بود.‏ کارگر روز اسفند ۲۴ در کار وزارت رفتم آذر ماه در که کار وزارت روز<br />

این کردن برگزار و کردن درست نظر <strong>از</strong> داریم گرفتاری که دیدم من کارگر.‏ روز بود شده کبیر عنوان<br />

به روز آن در وقایعی یک هم حال عین در کارگر.‏ عنوان به کردن تظاهر و گرفتن جشن و برای<br />

میکرد توقیف را عده یک میرفت ساواک میکرد.‏ ایجاد گرفتاری که میافتاد اتفاق مخالفت هک زدهاند را حرف فالن و کردند جلسهای یا بکنند نمیتوانستند که بودند کرده را کار فالن اینکه کارگر؛<br />

روز کردند را اسفند ۲۴ روز که است غلطی کار این خوب گفتم من میزدند.‏ نمیبایست یک<br />

ب<strong>از</strong> میگرفتند.‏ جشن را کارگر روز ب<strong>از</strong> مخفیانه بهطور کارگرها می ماه اول روز که حالی در حضور<br />

رفتم گرفتهاید.‏ جشن را می ماه اول چرا که میکردند ب<strong>از</strong>داشت میبردند روز آن را عده رضاشاه<br />

خیلی هستند.‏ قايل ارزش رضاشاه برای خیلی ما مملکت مردم قربان گفتم:‏ و اعلیحضرت برنامهای<br />

علت به مملکت شدن صنعتی این تمام حرفها.‏ این تمام و کرده نوس<strong>از</strong>ی کرده،‏ خدمت کارگر<br />

روز ولی رضاشاه،‏ برای دارند احترام خیلی ایران مردم کرد.‏ اجرا ایران در کبیر رضاشاه که بود میگیرند<br />

جشن هم همه که باشد رضاشاه تولد روز بگذاریم را روز آن نیست.‏ کبیر رضاشاه تولد روز ماه<br />

اول روز اینجا در هم ما است.‏ کارگر روز می ماه اول روز دنیا همهجای میکنند.‏ خوشحالی و میزدند<br />

قدم اتاق توی داشتند که همینجور اعلیحضرت بگیریم.‏ جشن کارگر روز عنوان به را می را<br />

کار این چرا خوب،‏ گفتند:‏ و کردند توقف من جلوی میدادم گزارش و بودم ایستاده هم من بنده<br />

را آن گفتم:‏ است؟ مخالف چرا ساواک گفتند:‏ است.‏ مخالف ساواک قربان گفتم:‏ نمیکنید؟ کارگر<br />

روز می ماه اول روز که نیست صحیح نه،‏ میگویند میگویم،‏ ساواک به من هرچه نمیدانم.‏ روز<br />

ایران در بعد به این <strong>از</strong> که میکنید اعالم و میروید االن همین شما گفتند:‏ اعلیحضرت باشد.‏ ‏]برادر<br />

منصور جواد موقع آن که اطالعات وزارت به رفتم نیاوران <strong>از</strong> است...‏ کارگر روز می،‏ ماه اول باش<br />

گفت:‏ بکن.‏ درست من برای مطبوعاتی جلسة یک گفتم:‏ بود.‏ اطالعات وزیر منصور[‏ حسنعلی کردم<br />

اعالم من و داد تشکیل مطبوعاتی جلسة یک بعد<strong>از</strong>ظهر دوي ساعت و خوردیم نهار همینجا.‏ را<br />

متنش رفتم بعداً‏ فرمودند.‏ تصمیم اتخاذ چنین اعلیحضرت است.‏ کارگر روز می،‏ ماه اول روز که تمام<br />

ماه شش ایران.‏ در کارگر روز شد می ماه اول و شد امضا هم فرمانش و فرستادم و کردم تهیه ناراحتی<br />

جریانی هر <strong>از</strong> و گذاشتند من چرخ الی چوب میرسید زورشان که جایی تا ساواکیها این نیست.«‏<br />

صحیحی کار کار،‏ این بگویند که کردند ایجاد 81 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر


مناگر<br />

مناگر<br />

بخش،‏<br />

این در چشماند<strong>از</strong><br />

را<br />

جهان اقتصاد میکند.‏<br />

بررسی خوشبختی<br />

سوی به راهی میکند<br />

بررسی جهان مختلف کشورهای در را اقتصادی آزادی نام به شاخصی <strong>سال</strong> هر هریتج بنیاد ÍÍ<br />

178<br />

تعداد<br />

در<br />

که کشورهایی آزادی<br />

شاخص 2016<br />

<strong>سال</strong> اقتصادی مورد<br />

هریتج بنیاد گرفتهاند<br />

قرار بررسی در<br />

اطالعاتی دارای و هستند<br />

زمینه این بنایی<br />

نسیم فشار<br />

تحت ب<strong>از</strong>ار نظام در میکنند احساس که افرادی اغلب روزها این خود<br />

اقتصادی مشکالت ریشه را ‏)کاپیتالیسم(‏ سرمایهداری گرفتهاند،‏ قرار مینشینید<br />

آنها شکایتهای و گالیه پای دقیق خیلی وقتی اما میدانند.‏ نظام<br />

یا آزاد ب<strong>از</strong>ار <strong>از</strong> عصبانیت و خشم میآید بیرون نتیجه عنوان به آنچه که<br />

است اقتصادی <strong>از</strong> فرسودگی و خستگی نوعی بلکه نیست سرمایهای رواج<br />

آن در فامیلب<strong>از</strong>ی و میشود حمایت و اداره دولت توسط تماماً‏ و انگیزه با که خالقی و ت<strong>از</strong>هکار افراد جهان نقاط <strong>از</strong> بسیاری در یافتهاست.‏ روبهرو<br />

بزرگ مانع یک با میآورند روی کار به نو ایدههای <strong>از</strong> پر و انرژی خانوادگی!‏<br />

سیاسی روابط <strong>از</strong> برخورداری عدم میشوند:‏ طبیعی<br />

‏-حق اقتصادی آزادی اهمیت زمانی هر <strong>از</strong> بیش فعلی شرایط در به<br />

مباحثهبرانگیز - میکند خلق شخص که چیزی آن ارزش بر مالکیت آزادی<br />

برای مبارزه اما هستند انتخاب در آزادی تشنه مردم میرسد.‏ نظر حمایتگرایی<br />

مثال برای است.‏ روبهرو بسیاری مخالفان با هنوز اقتصاد در قهرمان<br />

کمبود با هیچگاه میکند اعمال تجارت بر که محدودیتهایی و همیشه<br />

دوختهاند ویژه دستمزدهای به چشم که کسانی و نمیشود مواجه را<br />

دولتی دخالتهای اند<strong>از</strong>ه و حجم تا میدهند قرار فشار تحت را جوامع برای<br />

پایین رفاه با برابر کم عدهای برای ویژه دستمزد اما بدهند.‏ افزایش است.‏<br />

زیاد عدهای به<br />

اعتراضاتی میدهد نشان که دارد وجود نمونههایی تاریخ در اقتصادی<br />

آزادی به کردهاند تالش موفق نیروهایی و شدهاست حمایتگری منتشر<br />

هریتج بنیاد توسط که اقتصادی آزادی شاخص کنند.‏ پیدا دست مشکالت<br />

بسیاری <strong>از</strong> پرده و میشود محسوب دراینباره سندی میشود،‏ در<br />

کشور هر اقتصادی آزادی مورد در که شاخصی برمیدارد.‏ اقتصادی شاخص<br />

این است.‏ کشور آن رتبه <strong>از</strong> بیش چیزی میشود،‏ منتشر قاره هر افرادی<br />

برای را متنوعی فرصتهای و است اقتصادی پویایی برای سرآغ<strong>از</strong>ی میکند.‏<br />

معرفی بیشمار اسناد<br />

شدهاست منتشر هریتج بنیاد توسط 2016 <strong>سال</strong> در که شاخصی و<br />

افراد برای هم که میکند منتشر اقتصادی آزادی مزایای <strong>از</strong> مدارکی و شغلهای<br />

آزاد،‏ اقتصاد با جوامع در افراد بود.‏ خواهد مفید جوامع برای هم طول<br />

کرد.‏ خواهند نرم دستوپنجه کمتری فقر با و داشت خواهند بهتری جامعهای<br />

چنین در بود.‏ خواهد باالتر آنها زندگی کیفیت و بیشتر آنها عمر بهتری<br />

وضعیت <strong>از</strong> میتوانند و شد خواهند برخوردار سیاسی آزادی <strong>از</strong> افراد عنصر<br />

کلیدیترین اقتصادی آزادی باشند.‏ برخوردار بشر حقوق زمینه در جهانی<br />

و خوشبختی و رفاه روی به را درها میتواند که است جامعه در کند.‏<br />

ب<strong>از</strong> زیباتر و<br />

افراد با گسترده همکاری محصول اقتصادی آزادی شاخص هر<br />

دارد سعی هریتج بنیاد است.‏ جهان سرتاسر در مختلف س<strong>از</strong>مانهای 2016<br />

شاخص نیز بار این کند.‏ منتشر کتابی قالب در را شاخص این <strong>سال</strong> پژوهشهای<br />

حاصل که کردهاست منتشر ‎500‎صفحهای کتابی قالب در را همانند<br />

تاکنون 1995 <strong>سال</strong> <strong>از</strong> شاخص این است.‏ س<strong>از</strong>مانیافتهای و گسترده بودهاست.‏<br />

کشورها اقتصادی پویایی راه کردن مشخص برای نقشهای همانطور<br />

هستند.‏ ساده بسیار میآیند دست به طریق این <strong>از</strong> که قوانینی در<strong>از</strong>مدت<br />

خوشبختی که قوانین این میدهد نشان شاخص بررسیهای که دولتی<br />

مسئولیتهای و تعهدات کردن محدود <strong>از</strong> آورد خواهند همراه به را تجارت<br />

در شفافیت خصوصی،‏ بخش به بخشیدن قدرت تا و میشوند آغ<strong>از</strong> هم<br />

روی فاکتورها این یافت.‏ خواهند ادامه سرمایهها شدن جاری و جهانی شد.‏<br />

خواهند اقتصادی شدن فعال و پویایی باعث رفته 2016<br />

<strong>سال</strong> در اقتصادی آزادی شاخص کلیدی یافتههای سیاستهای<br />

تحلیل به 2016 <strong>سال</strong> برای اقتصادی آزادی شاخص 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر 82


‏»نسبتاً‏<br />

رتبه در جهان اقتصاد 54 دارند.‏ اقتصادی آزادی برای را 70 تا 50 بین رتبهای کشور(‏ )116 کشورها <strong>از</strong> زیادی تعداد بین<br />

آنها نمره که میآیند شمار به بسته«‏ ‏»نسبتاً‏ رتبه در کشور 62 و است 70 تا 60 بین آنها نمره که میآیند شمار به آزاد«‏ .تسا 50 زیر نمرهشان و ‏»بسته«‏ رتبهشان که هستند کشوری 24 نگرانکنندهتر همه <strong>از</strong> اما است.‏ 60 تا 50 اقتصادی<br />

توسعه به که سیاستهایی پرداخت؛ کشور 186 در اقتصادی میشدند.‏<br />

ختم <strong>از</strong><br />

گرفتهاند قرار آزاد«‏ ‏»اکثراً‏ یا ‏»آزاد«‏ رتبه در که اقتصادهایی و<br />

کشورهاست دیگر متوسط دوبرابر که برخوردارند درآمدهایی است.‏<br />

‏»بسته«‏ آنها اقتصادی رتبه که است کشورهایی درآمد چهاربرابر خوشبختتر<br />

برخوردارند،‏ باالیی اقتصادی آزادی <strong>از</strong> که کشورهایی و رشد تا میکنند سرمایهگذاری آزاد ب<strong>از</strong>ار توانایی روی آنها زیرا هستند کنند.‏<br />

تولید اقتصادی ارزش بیشتری<br />

رفاه <strong>از</strong> نهتنها دارند آزاد اقتصاد که کشورهایی در افراد بهداشت<br />

زمینه در آنها دارند.‏ نیز بیشتری عمر طول بلکه برخوردارند حمایت<br />

در افراد <strong>از</strong> دسته این برخوردارند.‏ بهتری وضعیت <strong>از</strong> <strong>سال</strong>مت و میتوانند<br />

افراد این ترتیب این به هستند.‏ جلوتر نیز محیطزیست <strong>از</strong> جدید<br />

ابداعات با و بدهند گسترش را بشری موفقیتهای مرزهای ببرند.‏<br />

پیش را جامعه فضای<br />

بهبود روی که کشورهایی <strong>از</strong> دسته آن که است ذکر به الزم و نو محصوالت و ایدهها و کردهاند تمرکز خود جامعه در رقابتی و ب<strong>از</strong> ویژهای<br />

پیشرفتهای نیز شغلی زمینههای در میپذیرند،‏ را خالقیت با است<br />

این واقعیت هستند.‏ جلوتر خود شهروندان نی<strong>از</strong>های <strong>از</strong> و داشتهاند و<br />

نمیکند اقتصاد در خاصی دخالت هیچ دولت کشورها،‏ این در که خود<br />

آزادی با مردم بلکه نمیکند تحمیل خود مردم به را خوشبختی به<br />

اقتصادی تحرک و پویایی واقع در میکنند.‏ تجربه را مثبتی نتایج دنیا<br />

اقتصاد با بتواند باید دارد؛ نی<strong>از</strong> آزادی بیشترین و موانع کمترین باشد.‏<br />

ارتباط در دولت دخالت بدون آزادی<br />

که میدهد نشان 2016 <strong>سال</strong> برای اقتصادی آزادی شاخص شاخص<br />

این کردهاست.‏ پیشرفت متوالی <strong>سال</strong> چهارمین برای اقتصادی داشتهاست.‏<br />

پیشرفت واحد 0.3 گذشته <strong>سال</strong> به نسبت کلی صورت به <strong>سال</strong><br />

22 در که است 60.7 جهان اقتصادی آزادی نمره متوسط است<br />

این بین،‏ این در توجه جالب نکته بودهاست.‏ بیسابقه گذشته در<br />

دولتها <strong>از</strong> بسیاری جهان،‏ اقتصادی رشد کاهش دلیل به اخیراً‏ که نمره<br />

این هم ب<strong>از</strong> اما شدند اقتصادی دخالت به ناگزیر مختلف کشورهای دولتها<br />

که است دلیل این به ماجرا این <strong>از</strong> بخشی یافتهاست.‏ افزایش براي<br />

رفاه ايجاد و فقر ریشهکنی دنبال به جهان کشورهای اکثر در هستند.‏<br />

خود مردم <strong>سال</strong><br />

میانه به مربوط شده بررسی 2016 شاخص توسط که دورهای به<br />

دوره این در سرمایهگذاری آزادی است.‏ 2015 <strong>سال</strong> میانه تا 2014 باال<br />

حدودی تا فساد رتبه اما یافتهاست.‏ افزایش واحد یک متوسط طور آزادی<br />

و پولی آزادی رتبه که است این خوشحالکننده نکته بودهاست.‏ یافتهاست.‏<br />

تجاریبهبود مشاهده<br />

قابل کار آزادی در همه <strong>از</strong> بیش اقتصادی آزادی فرسایش یافتهاست.‏<br />

کاهش واحد 1.6 متوسط طور به کار آزادی رتبه است.‏ دنیاست.‏<br />

در استخدام و کار نابسامان اوضاع نشاندهنده مسئله این کار<br />

ب<strong>از</strong>ار در را خود انعطاف باید دولتها که میدهد نشان همچنین یافتهاست.‏<br />

کاهش نیز داراییها متوسط آن بر عالوه کنند.‏ بیشتر شدهاند<br />

رتبهبندی 2016 شاخص در که کشوری 178 میان در رتبه<br />

به استرالیا(‏ و سوئیس نیوزیلند،‏ سنگاپور،‏ ‏)هنگکنگ،‏ کشور 5 بین<br />

که بعدی كشور 33 در یافتهاند.‏ دست 80 باالی نمره و ‏»آزاد«‏ که<br />

کشورهایی شدهاند.‏ رتبهبندی آزاد«‏ ‏»اکثراً‏ دارند،‏ نمره 80 تا 70 پیوستهاند،‏<br />

آنها به نیز باهاما و بوتسوانا که میگیرند قرار محدوده این در افراد<br />

کردهاند.‏ فراهم خود اقتصادی فعاالن برای را ب<strong>از</strong>ی بسیار فضای آخر(‏<br />

كشور )10 اقتصادی آزادي رتبهبندی جدول رتبه<br />

ار خود تجاری فعالیتهای بهراحتی میتوانند ب<strong>از</strong> محیطهاي این در انجامبدهند.‏<br />

آزادی<br />

برای را 70 تا 50 بین رتبهای کشور(‏ )116 کشورها <strong>از</strong> زیادی تعداد که<br />

میآیند شمار به آزاد«‏ ‏»نسبتاً‏ رتبه در جهان اقتصاد 54 دارند.‏ اقتصادی شمار<br />

به بسته«‏ ‏»نسبتاً‏ رتبه در کشور 62 و است 70 تا 60 بین آنها نمره 24 نگرانکنندهتر همه <strong>از</strong> اما است.‏ 60 تا 50 بین آنها نمره که میآیند است.‏<br />

50 زیر نمرهشان و ‏»بسته«‏ رتبهشان که هستند کشوری هم<br />

توسعهیافته چندان آنها اکثر که کشور 97 گذشته <strong>سال</strong> در کشورهایي<br />

کردند.‏ پیدا دست بیشتری اقتصادی آزادی به نیستند،‏ اقتصادی<br />

آزادی در رتبهای به ویتنام و فیلیپین هند،‏ آلمان،‏ برمه،‏ نظیر باالترین<br />

این بودند؛ نشده موفق كار اين به تاکنون که کردند پیدا دست است.‏<br />

نمره مواجه<br />

اقتصادی آزادی کاهش با کشور 74 میدهد نشان گزارشها متحده<br />

ایاالت نظیر پیشرفته اقتصاد 19 به میتوان بین این <strong>از</strong> شدهاند.‏ کرد.‏<br />

اشاره سوئد و ژاپن امریکا،‏ کلی<br />

نمره که است اقتصادی تنها سوئیس برتر،‏ اقتصاد 5 میان در اقتصادهای<br />

در پیشرفت نیافتهاست.‏ کاهش 2016 <strong>سال</strong> شاخص در آن جایگاه<br />

مثال برای شدهاست.‏ متوقف هند،‏ استثنای به نیز نوظهور آمدهاست.‏<br />

پایین 153 رتبه تا روسیه اول(‏<br />

کشور )10 اقتصادی آزادی رتبهبندی جدول رتبه<br />

1<br />

کشور<br />

هنگکنگ<br />

امتی<strong>از</strong>)نمره(‏<br />

88.6<br />

2<br />

سنگاپور 87.8<br />

3<br />

نیوزیلند 81.6<br />

4<br />

سوئیس 81.0<br />

5<br />

استرالیا 80.3<br />

6<br />

کانادا 78.0<br />

7<br />

شیلی 77.7<br />

8<br />

ایرلند 77.3<br />

9<br />

استونی 77.2<br />

10<br />

بریتانیا 76.4<br />

169<br />

کشور<br />

آرژانتین<br />

‏)نمره(‏<br />

امتی<strong>از</strong> 43.8<br />

170<br />

استوایی<br />

گینه 43.7<br />

171<br />

ایران 43.5<br />

172<br />

کنگو<br />

جمهوری 42.8<br />

173<br />

اریتره 42.7<br />

174<br />

ترکمنستان<br />

41.9<br />

175<br />

زیمبابوه<br />

38.2<br />

176<br />

ونزوئال 33.7<br />

177<br />

کوبا 29.8<br />

178<br />

شمالی<br />

کره 2.3<br />

نتیجهگیری<br />

این<br />

مورد در که نکتهای است<br />

ذکر به الزم جدولها کشور<br />

چند نام که است این در<br />

آمدهاست.‏ نمره بدون هیچگونه<br />

کشورها این مورد دسترس<br />

در اطالعاتی کشورها<br />

این نبودهاست.‏ افغانستان،‏<br />

قرارند:‏ این <strong>از</strong> سومالی،‏<br />

لیبی،‏ عراق،‏ یمن.‏<br />

و سوریه سودان،‏ خوشبختی<br />

سوی به راهی اقتصادی آزادی که میکند ادعا هریتج بنیاد ترتیب این به میتواند<br />

نتیجه در و دارد فرد هر درآمد با مستقیمی رابطه اقتصادی آزادی کشورهاست.‏ برای سرلوحه<br />

را اقتصادی آزادی که کشورهایی آن بر عالوه ببخشد.‏ بهبود را زندگی استانداردهای رد را غذایی امنیت نوعی حتی و کنند ریشهکن را فقر شدهاند موفق دادهاند قرار خود برنامههای شاخص<br />

با مستقیمی رابطه اقتصادی آزادی شاخص که است این دیگر نکته کنند.‏ برقرار خود جامعه خواهد<br />

بهتری وضعیت انسانی توسعه باشد،‏ بیشتر اقتصادی آزادی میزان هرچه دارد.‏ انسانی توسعه شد.‏<br />

خواهد پاک انرژیهای به دسترسی افزایش و کربن گ<strong>از</strong> نشر کاهش باعث مثال برای داشت؛ میشود<br />

حاصل اقتصادی آزادی طریق <strong>از</strong> که مهمی فاکتورهای <strong>از</strong> یکی گفت میتوان ترتیب این به خواهد<br />

فراهم مساعدی سیاسی زمینه باشد،‏ ب<strong>از</strong> اقتصادی فضای وقتی است.‏ محیطزیست <strong>از</strong> حمایت شرایط<br />

این در باشد.‏ داشته نظارت همهچیز بر <strong>سال</strong>م صورت به میتواند دموکراتیک دولت که شد برخوردارند.‏<br />

قدرت <strong>از</strong> که هستند مردم این 83 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر


مناگر<br />

فضای اقتصاد ایران ‏»بسته«‏ است<br />

بررسی شاخص آزادی اقتصادی در ایران توسط بنیاد هریتج<br />

تغییر در یک <strong>سال</strong><br />

بیش <strong>از</strong> دو دهه است که شاخص آزادی اقتصادی در کشورهای<br />

مختلف جهان دستخوش تغییر و دگرگونی شدهاست.‏ این شاخص<br />

تأثیرات مثبت و منفی سیاستهای اقتصادی دولتها را بررسی<br />

میکند.‏ موفقترین کشورها آنهایی هستند که به سمت اصالحات<br />

ساختار اقتصادی خود حرکت میکنند.‏ این دسته <strong>از</strong> کشورها تنها<br />

یک مسیر را برای توسعه انتخاب نمیکنند بلکه راهها و روشهای<br />

مختلفی را در پیش میگیرند.‏ در حقیقت آنها فضایی ب<strong>از</strong> ایجاد<br />

میکنند و اج<strong>از</strong>ه شکوفایی خالقیتها را میدهند.‏<br />

کشورها <strong>از</strong> صفر تا 100 نمره ای ‏)امتی<strong>از</strong>ی(‏ را دریافت میکنند.‏<br />

این امتی<strong>از</strong>ات <strong>از</strong> ده موردی به دست میآید که هرکدام به صورت<br />

جداگانه بررسی میشوند.‏ دستهبندی این موارد به این شکل است:‏<br />

حکمرانی قانون که شامل دو مورد میشود:‏ حق بر دارایی،‏ آزادی<br />

<strong>از</strong> فساد<br />

متوسط جهان<br />

حکمرانی قانون<br />

اند<strong>از</strong>ه دولت<br />

کارآمدی ساختاری<br />

شفافیت ب<strong>از</strong>ار<br />

کشور<br />

نمره<br />

10.0 حق بر دارایی<br />

27.0 آزادی <strong>از</strong> فساد<br />

81.2 آزادی در <strong>سال</strong> مالی<br />

93.2 هزینه دولت<br />

59.3 آزادی کسبوکار<br />

49.0 آزادی کارگری<br />

50.6 آزادی پولی<br />

54.6 آزادی تجارت<br />

0.0 آزادی سرمایهگذاری<br />

10.0 آزادی مالی<br />

اند<strong>از</strong>ه دولت که شامل دو مورد میشود:‏ آزادی در <strong>سال</strong> مالی،‏<br />

هزینه دولت<br />

کارآمدی ساختاری که شامل سه مورد میشود:‏ آزادی کسبوکار،‏<br />

آزادی کارگری،‏ آزادی پولی<br />

شفافیت ب<strong>از</strong>ار که شامل سه مورد میشود:‏ آزادی تجارت،‏ آزادی<br />

سرمایهگذاری،‏ آزادی مالی.‏<br />

در گزارش بنیاد هریتج عالوه بر نمره یا امتی<strong>از</strong> هر کشور در<br />

زمینه آزادی اقتصادی،‏ مختصر اطالعاتی در مورد آن کشور در<br />

کنار نقاط ضعف و قوت اقتصاد آن آورده شدهاست.‏ برای اینکه ده<br />

معیار آزادی اقتصادی با دقت مورد بررسی قرار بگیرند و مورد اعتماد<br />

باشند،‏ اقدامات بسیاری انجام شدهاست.‏ در مواردی که اطالعات<br />

دستدوم نیز قابل استفاده نبودهاست،‏ هیچ اطالعات نامربوطی<br />

جایگزین نشدهاست.‏ در صفحه اطالعات هر کشور،‏ دادههای<br />

آماری در مورد وضعیت کلی اقتصاد آن کشور آورده<br />

شدهاست.‏ جمعیت کشورها بر اساس دادههای بانک<br />

جهانی در <strong>سال</strong> 2014 آورده شدهاست.‏ اطالعات در<br />

مورد تولید ناخالص داخلی هر کشور نیز <strong>از</strong> طریق<br />

گزارش چشماند<strong>از</strong> بانک جهانی در <strong>سال</strong> 2015 آورده<br />

شدهاست.‏ آمار مربوط به نرخ بیکاری <strong>از</strong> طریق س<strong>از</strong>مان<br />

جهانی کار در <strong>سال</strong> 2015 به دست آمدهاست.‏ نرخ<br />

تورم نیز <strong>از</strong> طریق آمار بانکهای مرکزی هر کشور به<br />

دست آمدهاست.‏<br />

بر اساس آمار به دست آمده <strong>از</strong> بنیاد هریتج رتبه<br />

ایران در میان 178 کشوری که اطالعات آنها در<br />

دسترس بودهاست،‏ 171 است.‏ رتبه ایران در زمینه<br />

اقتصاد در سایه یا همان اقتصاد غیررسمی نیز 71 در<br />

میان 162 کشور است كه در برابر آزادی اقتصادی<br />

قدری بهتر است.‏ البته هرچه میزان آزادی اقتصادی<br />

در کشور بیشتر شود و وضعیت آن بهبود پیدا کند،‏<br />

سهم اقتصاد غیررسمی یا اقتصاد در سایه نیز کاهش<br />

خواهد یافت.‏ نکته ناراحتکننده در مورد ایران این<br />

است که میزان آزادی اقتصادی این کشور در میان<br />

کشورهای خاورمیانه <strong>از</strong> همه بدتر است.‏ در حقیقت<br />

ایران تنها کشوری است که در این منطقه اقتصاد<br />

کامالً‏ ‏»بسته«‏ دارد.‏ بحرین در منطقه خاورمیانه<br />

بهترین وضعیت اقتصادی را دارد،‏ در سطح جهانی نیز<br />

رتبه بحرین 18 است.‏ زمانیکه این پژوهش <strong>از</strong> سوی<br />

بنیاد هریتج انجام شدهاست روابط اقتصادی ایران با<br />

بولیوی،‏ کوبا،‏ ونزوئال و اکوادور نسبت به دیگر کشورها<br />

قویتر بودهاست.‏<br />

وضعیت این ده موردی که امتی<strong>از</strong> نهایی هر کشور<br />

را شکل دادهاند در ایران در نمودارها آمده است.‏<br />

رتبه<br />

164<br />

142<br />

70<br />

10<br />

119<br />

139<br />

177<br />

172<br />

177<br />

174<br />

84 آیندهنگر | tccim.ir | شماره چهلوششم،‏ نوروز 1395


رئیسجمهوری فعلی ایران حسن روحانی است که <strong>از</strong> <strong>سال</strong> 2013 انتخاب شدهاست و تالش میکند مسیر را برای<br />

سرمایهگذاریهای جدید ب<strong>از</strong> کند.‏ صادرات نفت حدود 80 درصد <strong>از</strong> درآمدهای دولتی را تشکیل میدهد.‏ دولت در این کشور هنوز<br />

کنترل و رسیدگی بر بسیاری <strong>از</strong> مسائل اقتصادی را بر عهده دارد.‏<br />

امتی<strong>از</strong> آزادی اقتصادی ایران<br />

تهران<br />

روند آزادی<br />

رتبه جهانی:‏ ‎171‎؛ رتبه در منطقه:‏ 14<br />

مقایسه کشور<br />

کشور<br />

متوسط جهانی<br />

متوسط منطقهای<br />

اقتصادهای آزاد<br />

واقعیتهایی در مورد ایران<br />

جمعیت:‏ 78.0 ميليون<br />

تولید ناخالص داخلی:‏ ‎1.3‎تریلیون دالر،‏ رشد<br />

‎3.0‎درصدی در <strong>سال</strong> 2014<br />

بیکاری:‏ ‎12.8‎درصد<br />

تورم:‏ 15.5<br />

سرمایهگذاری مستقیم خارجی:‏ ‎647.8‎میلیون دالر<br />

بدهی عمومی:‏ ‎12.2‎درصد <strong>از</strong> تولید ناخالص داخلی<br />

اقتصاد رسمی در ایران به دلیل فضای بسته و<br />

دولتی که تاکنون داشتهاست به وضعیت ایستا و<br />

راکدی رسیدهاست و به همین خاطر اقتصاد غیررسمی<br />

در حال گسترش است.‏ برنامه پنج<strong>سال</strong>ه اخیر این<br />

کشور،‏ حرکت تدریجی به سوی اقتصاد ب<strong>از</strong>ارمحور را<br />

دنبال خواهد کرد اما در دنیای واقعی تاکنون تغییرات<br />

کم و نامحسوسی صورت گرفتهاست.‏<br />

آزادی اقتصادی ایران در یک نگاه:‏<br />

نمره آزادی اقتصادی در <strong>سال</strong> 43.5 2016: ‏)افزایش<br />

‎1.7‎واحدی(‏<br />

وضعیت آزادی اقتصادی:‏ بسته<br />

رتبه جهانی:‏ 171<br />

رتبه منطقهای:‏ چهاردهم در خاورمیانه<br />

موفقیتهای چشمگیر:‏ نداشتهاست<br />

نگرانیها:‏ حکمرانی قانون باید صورت بگیرد،‏ ب<strong>از</strong>ار<br />

باید ب<strong>از</strong> و شفاف باشد<br />

تغییرات کلی امتی<strong>از</strong> <strong>از</strong> <strong>سال</strong> 2012 تاکنون:‏ 1.2+<br />

در این کشور وضعیت قانون هنوز لب مرز است.‏<br />

تاش برای تغییرات وضعیت اقتصادی به صورت<br />

مداوم صورت گرفتهاست.‏ بخش خصوصی همچنان در<br />

حاشیه است.‏<br />

تاریخچه<br />

ایران پس <strong>از</strong> سرنگونی شاه و انقاب <strong>سال</strong> 1979<br />

دستخوش تغییرات بسیاری شدهاست.‏ اکنون بخشی<br />

<strong>از</strong> قدرت این کشور در اختیار رئیسجمهور است.‏<br />

رئیسجمهوری فعلی ایران حسن روحانی است که در<br />

<strong>سال</strong> 2013 انتخاب شدهاست و تاش میکند مسیر<br />

را برای سرمایهگذاریهای جدید ب<strong>از</strong> کند.‏ صادرات<br />

نفت حدود 80 درصد <strong>از</strong> درآمدهای دولتی را تشکیل<br />

میدهد.‏ دولت در این کشور هنوز کنترل و رسیدگی<br />

بر بسیاری <strong>از</strong> مسائل اقتصادی را بر عهده دارد.‏<br />

رهاس<strong>از</strong>ی اقتصاد <strong>از</strong> تحریم به دنبال مذاکرات میتواند<br />

فصل جدیدی را در این کشور ب<strong>از</strong> کند و امید را در دل<br />

مردم بنشاند.‏<br />

اقتصاد رسمی<br />

در ایران به دلیل<br />

فضای بسته و<br />

دولتی که تاکنون<br />

داشتهاست<br />

به وضعیت<br />

ایستا و راکدی<br />

رسیدهاست<br />

و به همین<br />

خاطر اقتصاد<br />

غیررسمی در<br />

حال گسترش<br />

است.‏ برنامه<br />

پنج<strong>سال</strong>ه اخیر<br />

این کشور،‏<br />

حرکت تدریجی<br />

به سوی اقتصاد<br />

ب<strong>از</strong>ارمحور را<br />

دنبال خواهد<br />

کرد<br />

آیندهنگر | tccim.ir | شماره چهلوششم،‏ نوروز 85 1395


مناگر<br />

دنیاست؟<br />

ثبات برای تهدیدی ارزان نفت آیا نفت<br />

قیمت آینده درباره المللی بین اقتصادی چهرههای سرشناسترین تحلیل <strong>از</strong> آیندهنگر ویژه گزارش شجاعی<br />

کاوه جدید<br />

دشمنیهای یا جدید اتحادهای شکلگیری باعث میتواند نفت نمیشود.‏ مربوط اقتصاد به فقط نفت قیمت پرسش<br />

این به پولیتیکو و نیوزویک نشریههای در خارجی سیاست کارشناسان شود.‏ ژئوپلیتیکی تحوالت یا خواسته<br />

آنها <strong>از</strong> همچنین نه.‏ یا میگذارد تاثیر جهان ثبات روی نفت قیمت شدید کاهش آیا که میدهند پاسخ داشت.‏<br />

خواهد نتایجی یا و تبعات چه نفت قیمت جهانی سقوط که کنند پیشبینی شده سرما<br />

ما کنند عطسه نفتیها میخوریم<br />

لیوینگستون<br />

دیوید کارنگی<br />

موسسه در اقلیم و انرژی برنامه عضو که<br />

بود پیش نیم و <strong>سال</strong> یک همین میکنند!‏ تغییر سرعتی چه با پارادایمها میشد.‏<br />

معرفی جهانی نظام برای مثبت پدیدهای عنوان به نفت قیمت کاهش دست<br />

<strong>از</strong> را ثروت دارد نفت قیمت کاهش که بود این بر تصور زمان آن در مصرفکنندگان<br />

دست راهی را آن و درمیآورد نفت ولخرج تولیدکنندگان اروپا<br />

اتحادیه کشورهای و فیلیپین هند،‏ مثل نفت واردکننده کشورهای در قیمت<br />

باب در قدیمی پذیرفتهشده‏ اصول دارند خیلیها حاال اما میکند.‏ منقبضکننده‏<br />

تاثیر باب در دغدغهها اروپا،‏ در میبرند.‏ سوال زیر را نفت مالی<br />

وضع بهبود باب در خوشحالیها <strong>از</strong> بیشتر کامال اولیه مواد قیمت کاهش را<br />

اصالحاتی دارد نفتی دالرهای شدنِ‏ دود نیز خاورمیانه در است.‏ مردم میگرفت،‏<br />

صورت منطقه این کشورهای برخی در باید پیش مدتها <strong>از</strong> که و<br />

نگرانی فضای تشدید به حال عین در وضع این اما میرساند.‏ سرانجام به روند<br />

میشود باعث نفت ارزان قیمت است.‏ انجامیده هم منطقه در خصومت مه سختتر و طوالنیتر حتی فسیلی سوختهای به وابسته اقتصادهای گذار هفتاد<br />

کاهش به ‏)که نفت قیمت شدید کاهش اینکه بدتر آن <strong>از</strong> اما بشود.‏ کم<br />

جهانی داراییهای ارزش <strong>از</strong> بهشدت قوی احتمال به رسیده(‏ هم درصدی هروقت<br />

که است این خالصهاش میآورد.‏ وجود به جدیدی تهدیدات و میکند شد.‏<br />

خواهد بدی سرماخوردگی درگیر هم دنیا کند،‏ عطسه نفت ب<strong>از</strong>ار دارد<br />

بستگی بلدوسکی<br />

کریس تولید<br />

‏»اتحادیه در اقتصادی مطالعات مدیر نوآوری«‏<br />

و تعریف<br />

چگونه را ‏»ثبات«‏ که دارد این به بستگی سوال این به پاسخ نقش<br />

عمالً‏ نفت که کشورهایی در بله.‏ باشد،‏ سیاسی حوزه منظور اگر کنیم.‏ دارد.‏<br />

وجود بیثباتی افزایش یا بروز احتمال دارد،‏ بزرگی اند<strong>از</strong>ه <strong>از</strong> بیش مالیِ‏ سطح<br />

در تا شد خواهد حس منطقهای سطح در بیشتر بیثباتی این اما که<br />

گرفت خواهد را کشورهایی گریبان بیشتر بیثباتی این همچنین جهانی.‏ نیجریه<br />

ونزوئال،‏ مثل کشورهایی بودهاند؛ ضعیف سیاسی لحاظ <strong>از</strong> مدتهاست مرتبط<br />

محتمل مناقشات که کماست خاورمیانه.احتمالش کشورهای برخی یا اقتصادی<br />

تاثیر اما کند.‏ بروز غیرمنطقهای یا غیرداخلی شکلی به کشورها این با 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر 86


فروش نفت خام و گ<strong>از</strong> طبیعی حداقل ۷ تریلیون دالر درآمد برای دارندگان این منابع در سطح جهان - مشخصا برای<br />

عربستان سعودی،‏ روسیه و برخی کشورهای دیگر-‏ ایجاد میکند.‏ بسیاری <strong>از</strong> این کشورها برای تغذیه اقتصادشان و<br />

برقراری ثبات در جامعهشان مستقیماً‏ به سود حاصل <strong>از</strong> فروش نفت وابستهاند.‏<br />

کاهش قیمت نفت را مدت زیادی است که در سطح دنیا حس میکنیم.‏ مثال<br />

اقتصاد کانادا در <strong>سال</strong> ۲۰۱۵ به خاطر سقوط شدید قیمت نفت دچار <strong>رکود</strong> شد.‏<br />

واقعیت این است که تغییر قیمت مواد اولیه و محصول نهایی به صورت دائمی<br />

رخ میدهد و اقتصاد جهان آنقدر پوستکلفت هست که در برابر این تغییرات<br />

<strong>از</strong> هم نپاشد.‏ <strong>از</strong> سوی دیگر و به صورت کلی،‏ نفت و مشتقاتش در حال حاضر<br />

سهمی رو به کاهش <strong>از</strong> هزینههای انرژی را به خود اختصاص میدهند.‏ با وجود<br />

این،‏ اگر جریان سرمایهگذاری جهانی به سمت شرایط غیرقابل‏ پیشبینیتر<br />

حرکت کند،‏ واحدهای پول وضعیت آسیبپذیرتری پیدا کنند و تغییر در<br />

درآمدها شدیدتر شود،‏ عوامل دیگر هم تاثیرشان بیشتر خواهد شد.‏ نفت هم<br />

<strong>از</strong> جمله آنهاست.‏<br />

اوضاع برای بعضیها سخت<br />

میشود<br />

یان برمر<br />

رئيس و موسس یوراسیا گروپ<br />

آیا اصالحات میخائیل گورباچف باعث <strong>از</strong> بین رفتن ثبات شوروی شد؟<br />

نه.‏ آن اصالحات فقط باعث شد بیثباتیِ‏ یخزدهی شوروی زودتر ذوب شود.‏<br />

این همان تاثیر نفت ارزان بر خاورمیانه است؛ بهخصوص در کشورهای عرب<br />

سنی که حکومتهای نفتی تلقی میشوند و دولتهایشان کامال بر عظمت<br />

منابع‏ نفتشان تکیه کردهاند.‏ این حکومتها مشروعیت داخلی چندانی ندارند،‏<br />

تمرکزشان روی مسئله امنیت خیلی باالست و اقدامات اصالحی اجتماعی،‏<br />

اقتصادی و سیاسی برایشان در اولویت قرار ندارد.‏ اما واقعیت اینجاست که<br />

تمرکز آنها روی مسائل امنیتی قرار نیست تا ابد سایر مشکالت پنهان آنها را<br />

بپوشاند.‏ نفت ارزان باعث میشود وضعیت برای آنها سختتر شود.‏<br />

نه،‏ ت<strong>از</strong>ه باعث ثبات هم میشود<br />

یان سینسکی<br />

دبیر بخش انرژی و امنیت در نشریه پولیتیکو<br />

نه،‏ قیمت پایین نفت باعث <strong>از</strong> بین رفتن ثبات جهانی نمیشود؛ بلکه<br />

حتی ثبات جهانی را تقویت هم میکند.‏ البته قیمت ارزان نفت واقعا برای<br />

کشورهایی مثل روسیه،‏ عربستان سعودی،‏ ونزوئال،‏ آنگوال و سایر ب<strong>از</strong>ارهای<br />

نوظهوری که بودجه خود را بر صادرات نفت بنا کردهاند،‏ کابوس بزرگی است.‏<br />

اما هرچه درآمدهای آنها کم شود،‏ حاکمان این کشورها مجبور میشوند روی<br />

نارضایتی مردم <strong>از</strong> کاهش بودجه و مسائل داخلی متمرکز شوند و فرصتشان<br />

برای دردسرس<strong>از</strong>ی در خارج <strong>از</strong> کشور کمتر میشود.‏ روسیه یکی <strong>از</strong> کشورهایی<br />

است که بیشترین ضربه را خواهد خورد.‏ اما عربستان سعودی هم شرایط<br />

سختی خواهد داشت چون تمایل زیادی دارد که بودجه دفاعی عظیم خود را<br />

هم حفظ کند.‏ این بودجه،‏ بیش <strong>از</strong> 10 درصد <strong>از</strong> تولید ناخالص داخلی عربستان<br />

سعودی را میبلعد.‏ یکی <strong>از</strong> کشورهایی که اندکی پیش <strong>از</strong> تحول در قیمت<br />

نفت تا حدی به سمت نظام مالی منطقیتری حرکت کرده،‏ ونزوئال است و<br />

ظاهرا کشورهایی مثل روسیه و عربستان سعودی هم چارهای جز حرکت به<br />

این سمت ندارند.‏ بقیه کشورهای جهان در گذشته تصور میکردند انرژی ارزان<br />

را باید به عنوان عامل تقویت رشد اقتصادی خود در نظر بگیرند و در حال<br />

حاضر هم دلیلی ندارد که این فرضیه آنها را رد کنیم.‏ رشد سریعترِ‏ اقتصادی<br />

در کشورهای واردکننده انرژی در آفریقا و آسیا و همچنین اتحادیه اروپا،‏ امريكا<br />

و ژاپن میتواند به معنای دنیایی باثباتتر باشد.‏<br />

ما باید استفاده خودمان را ببریم<br />

دبورا گوردون<br />

رئيس برنامه انرژی و اقلیم در موسسه کارنگی<br />

نفت را معموال قدرت مطلق جهانی میدانند.‏ اما مشخص نیست که قیمت<br />

پایین ‏)یا باالی(‏ نفت خودش بهتنهایی میتواند عامل بیثباتی فزاینده جهانی<br />

باشد یا نه.‏ درواقع میشود گفت آنچه که میتواند به بروز بیثباتی در جهان<br />

هم بینجامد،‏ بروز ‏»ناپایداری و بیثباتی«‏ در ب<strong>از</strong>ار نفت است؛ و نه قیمت ارزان<br />

یا گران آن.‏ اگر قیمت نفت در <strong>سال</strong>های آینده هم دائم باال و پایین برود،‏ اصول<br />

اقتصادی،‏ تکنولوژیکی و ژئوپلیتیکی زیاد به هم خواهند خورد.‏<br />

فروش نفت خام و گ<strong>از</strong> طبیعی حداقل ۷ تریلیون دالر درآمد برای<br />

دارندگان این منابع در سطح جهان - مشخصا برای عربستان سعودی،‏ روسیه<br />

و برخی کشورهای دیگر-‏ ایجاد میکند.‏ بسیاری <strong>از</strong> این کشورها برای تغذیه<br />

اقتصادشان و برقراری ثبات در جامعهشان مستقیماً‏ به سود حاصل <strong>از</strong> فروش<br />

نفت وابستهاند.‏ با این اوصاف،‏ مشخص است که تحوالت در صنعت نفت دنیا<br />

‏-که ارزش چند تریلیون دالری در سطح دنیا دارد-‏ میتواند روی نفوذ سیاسی<br />

کشورهای نفتخیز تاثیر بگذارد.‏ اما واقعیت این است که نفت تا ابد ارزان باقی<br />

نخواهد ماند.‏ ب<strong>از</strong>ار هم این قاعده را نشان داده که هرچه قیمتش باال باشد،‏<br />

روزی قیمتش پایین میآید و برعکسش هم درست است.‏ بنابراین،‏ ب<strong>از</strong>ار نفت<br />

امروز دنیا در مرحله گذار است.‏ شاید بهتر باشد ما <strong>از</strong> این فرصت استفاده کنیم<br />

و مالیات مناسبی روی آزاد کردن گ<strong>از</strong> کربن ببندیم.‏ در این صورت وقتی ب<strong>از</strong>ار<br />

توانست به حال عادیاش برگردد،‏ مجبور خواهد بود خودش را با مسئله توجه<br />

به تغییرات اقلیمی هم تطبیق بدهد.‏ واقعیت این است که مسئله تغییرات<br />

اقلیمی خودش یکی <strong>از</strong> عوامل ایجاد بیثباتی در جهان خواهد بود و به همین<br />

خاطر،‏ احتماال میتواند در آینده در قیمت نفت هم تاثیرگذار باشد.‏<br />

عربستان مثل شیر زخمی به<br />

خودش میپیچد<br />

کریستینا کاوچ<br />

دانشیار غیرمقیم در موسسه کارنگی اروپا<br />

نفت ارزان احتماال در <strong>سال</strong>های آینده در خاورمیانه و بهخصوص در<br />

منطقه خلیج فارس،‏ مشکالت بیشتری به وجود خواهد آورد.‏ در بسیاری<br />

<strong>از</strong> کشورهای حوزه خلیج فارس،‏ شهروندان به یارانههای دولتی،‏ مالیات کم<br />

و سایر امتی<strong>از</strong>های اقتصادی عادت کردهاند و آنها را همیشگی تلقی میکنند.‏<br />

اما اقتصادهای بهشدت وابسته به هیدروکربن - مثل امارات متحده عربی،‏<br />

عربستان سعودی،‏ بحرین،‏ عمان و قطر-‏ در ماههای اخیر و پس <strong>از</strong> سقوط<br />

قیمت نفت شروع به کاهش یارانهها کردهاند.‏ در این شرایط،‏ قیمت برخی<br />

<strong>از</strong> مواد غذایی اساسی و قیمت سوخت حتی تا ۶۰ درصد افزایش پیدا کرده<br />

است.‏ درواقع این کشورها دارند کمربندها را سفت میبندند و طبعا مردم<br />

که به وضعیت قبلی عادت دارند،‏ <strong>از</strong> وضعیت جدید ناراضی خواهند بود.‏ اما<br />

این مسئله جنبه دیگری هم دارد.‏ آگاهی حکومتهای این منطقه <strong>از</strong> قدرت<br />

رو به کاهششان ممکن است تهدید بزرگی به همراه داشته باشد و آنها را به<br />

قیمت پایین<br />

نفت باعث <strong>از</strong><br />

بین رفتن ثبات<br />

جهانی نمیشود؛<br />

بلکه حتی ثبات<br />

جهانی را تقویت<br />

هم میکند.‏ البته<br />

قیمت ارزان<br />

نفت واقعا برای<br />

کشورهایی مثل<br />

روسیه،‏ عربستان<br />

سعودی،‏<br />

ونزوئال،‏ آنگوال و<br />

سایر ب<strong>از</strong>ارهای<br />

نوظهوری که<br />

بودجه خود را بر<br />

صادرات نفت بنا<br />

کردهاند،‏ کابوس<br />

بزرگی است<br />

آیندهنگر | tccim.ir | شماره چهلوششم،‏ نوروز 87 1395


مناگر<br />

کمشدن<br />

نفتی<br />

درآمدهای کشورهای<br />

در خلیج<br />

حوزه میتواند<br />

فارس کشورهای<br />

روی هم<br />

دیگر عرب بگذارد.‏<br />

تاثیر بزرگترین<br />

کمککنندههای<br />

-<br />

عرب مالی عربستان<br />

یعنی کویت<br />

سعودی،‏ متحده<br />

امارات و با<br />

حاال عربی-‏ درآمد<br />

کاهش مواجهاند<br />

خود معنی<br />

به این و کمکهای<br />

کاهش به<br />

آنها مالی مانند<br />

کشورهایی است<br />

مصر ار رفتار این مثال مهمترین بکشاند.‏ منطقهای پرخاشجویانه رفتارهای سمت عربستان<br />

تحریکبرانگیز و سرآسیمه فعالیت دید.‏ سعودی عربستان در میتوان ایران<br />

برابر در تنشجویی نیز و یمن در جنگ با که - منطقه در سعودی <strong>از</strong><br />

که میدهد نشان را زخمی شیر یک دارد درواقع داد-‏ نشان را خودش شکل<br />

به را سعودی عربستان که نیست شرایطی این میپیچد.‏ خود به خشم رغم<br />

به سعودی عربستان بکشد.‏ تصویر به غرب متحد عنوان به قانعکنندهای علیه<br />

تا بوده نفت ب<strong>از</strong>ار کردن پر حال در دائم نفتیاش درآمد عظیم کاهش این<br />

ندهد.‏ دست <strong>از</strong> را ب<strong>از</strong>ار <strong>از</strong> خود سهم و کند عمل ایران رقیبش نفتی پتانسیل منطقهای<br />

وضعیت کشور،‏ این که است معنی این به سعودی عربستان رفتار باالتر<br />

منطقه در را تهدید و میکند تصور داخلی وضعیت <strong>از</strong> مهمتر را خود نخواهد<br />

برقرار ابد تا مانده،‏ برقرار شکل هر به تاکنون که تعادلی اما میداند.‏ خلیج<br />

حوزه کشورهای اگر که کرده پیشبینی پول بینالمللی صندوق ماند.‏ هیچ<br />

دیگر ۲۰۲۰ <strong>سال</strong> تا بدهند،‏ ادامه خرجکردن به شکل همین به فارس عربستان<br />

که حاال بنابراین،‏ ماند.‏ نخواهد باقی برایشان مطمئنی مالیِ‏ ضربهگیر کند.‏<br />

احساس را خطر باید هم غرب شده،‏ عصبی اینطور سعودی است<br />

روسیه مهم روهل<br />

میشائیل بخش<br />

در انرژی امنیت دپارتمان رئيس ناتو<br />

نوظهور چالشهایامنیتی را<br />

بینالمللی مناسبات ولی نبرد،‏ بین <strong>از</strong> را جهانی ثبات شاید ارزان نفت باقی<br />

ارزان همینطور نفت قیمت اگر کرد.‏ خواهد قبل <strong>از</strong> پیشبینیناپذیرتر در<br />

نفت تولیدکننده کشورهای <strong>از</strong> بسیاری اقتصاد نیز و روسیه اقتصاد بماند،‏ شد<br />

خواهند بیشتری و شدید مالی ضررهای دچار آفریقا شمال و خاورمیانه ب<strong>از</strong>یگر<br />

مهمترین روسیه ناتو،‏ نگاه <strong>از</strong> گرفت.‏ درخواهد مختلفی رقابتهای و کامال<br />

کشور این نظامی شدید مدرنیزاسیون عظیم هزینه است.‏ عرصه این <strong>از</strong><br />

نیمی <strong>از</strong> بیش دارد.‏ قرار کشور این نفتی درآمدهای کاهش با تضاد در دردسر<br />

فعلی اوضاع و است گ<strong>از</strong> و نفت صادرات به وابسته کشور این بودجه شرایط<br />

این آیا است.‏ کرده درست کشور این <strong>رکود</strong> به رو اقتصاد برای بزرگی اینکه<br />

یا شود؟ تبدیل اعتمادتری قابل شریک به روسیه که شد خواهد باعث و<br />

رفت خواهد خارجی سیاست عرصه در ماجراجویی دنبال به کشور این روسیه<br />

که پاسخی انداخت؟ خواهد غرب گردن به را اقتصادیاش مشکالت اهمیت<br />

جهانی ثبات درباره اروپا دیدگاه و اروپا برای بدهد،‏ پرسشها این به داشت.‏<br />

خواهد زیادی رخ<br />

کوتاهمدت در بیثباتی میدهد<br />

اسپک<br />

اولریش ترانسآتالنتیک<br />

آکادمی ارشد عضو جهت<br />

در بیشتر گ<strong>از</strong> و نفت قیمت پایینآمدن خارجی،‏ سیاست حوزه در درآمد<br />

<strong>از</strong> نفتخیز بزرگ کشورهای جهانی.‏ بیثباتی نه است،‏ جهانی ثبات میکنند<br />

استفاده خود مرزهای <strong>از</strong> خارج در فعالیتهایی برای خود نفتی باالی این<br />

<strong>از</strong> بسیاری دارد.‏ دنبال به فعلی شرایط با مقایسه در را بیشتری بیثباتی که نوع<br />

در که هستند خود گ<strong>از</strong> و نفت منابع فروش در رویهای به متکی کشورها کاالها<br />

مقابل،‏ در و شود فروخته انرژی منابع آنکه جای به است.‏ بیسابقه خود اساسی<br />

اصول با که میشود گرفته کار به دیگری روند شود،‏ خریده خدمات و در<br />

را خود انرژی منابع کشورها این درواقع است.‏ تضاد در سرمایهداری نظام‏ این<br />

ندارد.‏ شباهتی دنیا در دیگر معامالت با چندان که میفروشند شرایطی احساس<br />

را خارج دنیای با معامله در بُرد بُرد-‏ راهحلهای یافتن به نی<strong>از</strong> کشورها کاهش<br />

میبرند.‏ پیش خود به مخصوص شیوه به تنها را معامالت و نمیکنند این<br />

تغییر به در<strong>از</strong>مدت در و بگذارد فشار تحت را آنها است ممکن نفت قیمت دهد.‏<br />

رخ هم بیثباتیهایی است ممکن کوتاهمدت،‏ در اما شود.‏ منجر رویه است<br />

خورده خالص تیر روسیه ترنین<br />

دیمیتری کارنگی<br />

موسسه در مسکو مرکز رئيس است.‏<br />

نشده جهانی بیثباتی بروز باعث بهتنهایی نفت قیمت مداوم کاهش نفت<br />

قیمت وضعیت حاال و بود شده آغ<strong>از</strong> پیشتر مدتی <strong>از</strong> جهانی بیثباتی استثنایی<br />

دفعات <strong>از</strong> یکی این میکند.‏ عمل بیثباتی همین سود به دارد هم فقیرتر<br />

کشورهای <strong>از</strong> بیشتر بهوضوح دارند عربی ثروتمند کشورهای که است تیر<br />

مثل نفت قیمت سقوط روسیه،‏ در میخورند.‏ ضربه عربی کمنفوذترِ‏ و و<br />

شده اجرا کشور آن در <strong>سال</strong> ۱۵ که بوده اقتصادیای الگوی به خالص با<br />

حاال روسیه است.‏ ریخته درهم را کشور آن اجتماعی و سیاسی مناسبات که<br />

میدهد رخ حالی در ماجراها این تمام است.‏ مواجه هم مسیریابی بحران باالی<br />

طبقه و شده فعال خارجی سیاست عرصه در غیرعادی شکلی به روسیه سیاسیشان<br />

و اقتصادی نفوذ به دندان و چنگ با هم کشور این در قدرتمند اوضاع<br />

و نکند پیدا ادامه نفت قیمت بحران که امیدوارند فقط آنها چسبیدهاند.‏ کند.‏<br />

ضعیف آینده در را روسیه است ممکن وضعیت این شود.‏ عادی کمی نیست<br />

خوشحال چین تائو<br />

وانگ تسینگهوا-کارنگی<br />

جهانی سیاست مرکز محقق است،‏<br />

جهان در نفت واردکننده بزرگترین که چین داده.‏ رخ جالبی اتفاق نفع<br />

به مالی لحاظ <strong>از</strong> نفت ارزان قیمت نیست.‏ خوشحال نفت ارزان قیمت <strong>از</strong> محصوالت<br />

قیمتگذاری در کشور این دولت غیرشفاف روش اما است.‏ چین بهخصوص<br />

و داشته دنبال به را مردم نارضایتی که بوده گونهای به داخلی نفتی با<br />

کشور این در گ<strong>از</strong>وئیل قیمت تطبیق در دولت ناموفقبودنِ‏ در را خودش قیمت<br />

تفاوت علت میگفت چین داد.‏ نشان آن جهانی قیمت در تحوالت وضعیت<br />

که مردمی اما است.‏ زیست محیط حفظ درصدد دولت که است این تنها<br />

این بپذیرند.‏ را ادعا این نتوانستند دیدهاند را پکن هوای آلودگی هشدار نفت<br />

ارزان قیمت بود.‏ چین دولت برای نفت قیمت کاهش دردسرهای <strong>از</strong> یکی کشورهای<br />

در چین نفتی سرمایهگذاری پروژههای <strong>از</strong> بسیاری حال عین در واردات<br />

قراردادهای <strong>از</strong> برخی حتی است.‏ کرده خارج بهصرفه حالتِ‏ <strong>از</strong> را دیگر رسیدهاند،‏<br />

امضا به چین دولتی نفتی شرکتهای توسط اخیرا که گ<strong>از</strong> و نفت آنها<br />

در چین که کشورهایی مهمترین <strong>از</strong> یکی میشوند.‏ تلقی ضرررسان حاال سوی<br />

<strong>از</strong> است.‏ ونزوئال میدهد،‏ را ضررش دارد حاال و کرده سرمایهگذاری چین<br />

برنامههای عقبافتادنِ‏ معنای به فسیلی سوختهای ارزان قیمت دیگر،‏ خصوص<br />

این در گذار مرحله به ورود و جایگزین انرژیهای <strong>از</strong> استفاده برای 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر 88


دوب شده آغ<strong>از</strong> پیشتر مدتی <strong>از</strong> جهانی بیثباتی است.‏ نشده جهانی بیثباتی بروز باعث بهتنهایی نفت قیمت مداوم کاهش کشورهای<br />

که است استثنایی دفعات <strong>از</strong> یکی این میکند.‏ عمل بیثباتی همین سود به دارد هم نفت قیمت وضعیت حاال و میخورند.‏<br />

ضربه عربی کمنفوذترِ‏ و فقیرتر کشورهای <strong>از</strong> بیشتر بهوضوح دارند عربی ثروتمند و<br />

هوا آلودگی مسئله با بهشدت همچنان چین شرایطی،‏ چنین در بود.‏ خواهد کند.‏<br />

نرم پنجه و دست باید آن <strong>از</strong> ناشی اقتصادی مشکالت بیابیم<br />

را جایگزین انرژیهای استی<br />

دن ییل<br />

دانشگاه استاد برای<br />

تهدیدی ارزان،‏ نفت میکنند گمان انرژی ب<strong>از</strong>ار کارشناسان <strong>از</strong> بسیاری نیا اما است.‏ جایگزین‏ انرژیهای و پاک انرژی بخش در سرمایهگذاریها عرضه<br />

نیروهای نتیجه نفت،‏ امروزی قیمت که همانطور است.‏ اشتباه دیدگاه متنوع<br />

فشارهای هم جایگزین‏ انرژیهای ب<strong>از</strong>ار بوده،‏ خاص زمان یک در تقاضا و بهتدریج<br />

میتواند فعلی وضعیت درواقع میگذراند.‏ سر <strong>از</strong> را تقاضا و عرضه انرژیهای<br />

سایر و خورشیدی بادی،‏ انرژی سمت به سرمایه جاریشدن به به<br />

کوتاهمدت در است ممکن نفت ارزان قیمت بنابراین،‏ بینجامد.‏ آلترناتیو همانطور<br />

اما شود،‏ تلقی جایگزین‏ انرژیهای پیشرفت راه در مانعی عنوان پاک<br />

انرژیهای ب<strong>از</strong>ار داده،‏ نوید هم پاریس کنفرانس اقلیمی تغییرات توافق که جایگزین<br />

انرژی‏ پروژههای هرچه یافت.‏ خواهد گسترش آینده دهههای در پایین<br />

آنها <strong>از</strong> استفاده هزینههای در<strong>از</strong>مدت در بگیرد،‏ قرار توجه مورد بیشتری شد.‏<br />

خواهد شدیدتر آنها حوزه در هم رقابت و آمد خواهد است<br />

کهنه امريكا رویکرد کینزر<br />

استیون درانستیتو<br />

عمومی و بینالمللی استادامور براون<br />

دانشگاه در واتسن آن<br />

تغییر آهسته‏ سرعت امريكا،‏ خارجی سیاست بزرگ ضعفهای <strong>از</strong> یکی جهانی<br />

انرژی ب<strong>از</strong>ار تغییریافته و جدید نظم است.‏ جهان تغییرات با مقایسه در در<br />

خارجی سیاست عرصه در جدیدی گزینههای امريكا که است معنی این به کند،‏<br />

عمل خودش تاریخی رویه طبق بخواهد امريكا اگر داشت.‏ خواهد اختیار هب بهشدت امريكا آخر داد.‏ خواهد قرار بیاعتنایی مورد را گزینهها این ب<strong>از</strong> البد دههها<br />

امريكا که است این واقعیت است.‏ وفادار خودش قدیمی سیاستهای بوده؛<br />

فارس خلیج شیخنشینهای خارجی سیاست برنامههای دنبالهرو صرفاً‏ کشورهای<br />

با مواجهه در آنها حمایت و آنها نفت به که ساده دلیلِ‏ این به افزایش<br />

و نفت قیمت شدید سقوط اما است.‏ داشته نی<strong>از</strong> شوروی-‏ مثال - دیگر ندارد<br />

لزومی بنابراین و کرده خالص محدودیت این <strong>از</strong> را ما آن،‏ داخلی تولید است.‏<br />

جدید کارهای وقت بماند.‏ گرفتار قبلیاش دام در همچنان امريكا که باشد<br />

صبور باید عربستان راس<br />

دنیس درانستیتو<br />

دیویدسن ویلیام موسسه عضو واشینگتن<br />

نزدیک خاور سیاست نفت<br />

قیمت باشیم داشته انتظار که ندارد دلیلی موجود،‏ شرایط به توجه با باال<br />

را خود نفت تولید همچنان سعودی عربستان برود.‏ باال زودیها این به بلکه<br />

نیست،‏ ب<strong>از</strong>ار <strong>از</strong> کشور این سهم حفظ فقط علتش داشت.‏ خواهد نگه هستهایاش<br />

تحریمهای لغو <strong>از</strong> ایران کردنِ‏ سود جلوی میخواهند سعودیها ساخت<br />

جلوی اینکه دارد:‏ هم دیگری انگیزه اما سعودی عربستان بگیرند.‏ هم را بگیرد.‏<br />

هم را دیگران توسط جدید اکتشافی برنامههای و جدید لولههای خط تحت<br />

را نفت عرضه و شود واقع موثر بهتدریج روش این که دارند انتظار آنها برهاند.‏<br />

دام این <strong>از</strong> را آنها و شود قیمتها رفتن باال باعث و دهد قرار تاثیر است<br />

ممکن باشند.‏ صبور خیلی باید هدف این به رسیدن برای آنها البته شیوه<br />

به را ب<strong>از</strong>ار شود موفق سعودی عربستان تا بکشد طول <strong>سال</strong> سه تا دو ایران<br />

و روسیه مثل کشورهایی میان،‏ این در کند.‏ متعادل خودش نظر مورد برای<br />

بهخصوص فشار این بود.‏ خواهند فشار تحت نفت ارزان قیمت بابت <strong>از</strong> کمکردن<br />

برای روسیه است ممکن حتی بود.‏ خواهد سنگین بسیار روسیه به<br />

غیرمستقیم و مستقیم فشارهای اعمال و ایران با همکاری به فشار،‏ این بود<br />

خواهد مجبور سعودی عربستان وقت آن بیاورد.‏ روی سعودی عربستان کند.‏<br />

خنثی را فشارها این تا کند برقرار امريكا دولت با نزدیکی مناسبات دوباره امیدوار<br />

ولی نداشت اوباما باراک دولت با گرمی مناسبات سعودی عربستان بیابد.‏<br />

امنیتیاش منافع حفظ برای متحدی امريكا،‏ آینده دولت در که است روسیه<br />

و ایران و مصر اشتراک نقطه ابرامز<br />

الیوت در<br />

خاورمیانه مطالعات بخش ارشد عضو خارجی<br />

روابط شورای روی<br />

میتواند فارس خلیج حوزه کشورهای در نفتی درآمدهای کمشدن عرب<br />

مالی کمککنندههای بزرگترین بگذارد.‏ تاثیر هم دیگر عرب کشورهای درآمد<br />

کاهش با حاال عربی-‏ متحده امارات و کویت سعودی،‏ عربستان یعنی - مانند<br />

کشورهایی به آنها مالی کمکهای کاهش معنی به این و مواجهاند خود در<br />

است.‏ مواجه بزرگی دردسر با سیسی دولت اوصاف،‏ این با است.‏ مصر والدیمیر<br />

رویکرد و سیاست روی نفتی درآمد کاهش است ممکن روسیه پیش<br />

در را پرخاشجویانهای روش ۲۰۱۶ <strong>سال</strong> در او اگر بگذارد.‏ تاثیر پوتین که<br />

است معنی این به نفت ارزان قیمت هم ایران در کرد.‏ تعجب نباید بگیرد،‏ باشد.‏<br />

انتظار مورد اند<strong>از</strong>ه آن به نمیتواند تحریمها رفع <strong>از</strong> بعد اقتصادیِ‏ شکوفایی نفت<br />

تاریک نیمه کالینمن<br />

ست در<br />

انرژی تحقیقات اروپایی بخش رئيس سیتیگروپ<br />

دارد<br />

کمکم که دارد غرب برای هم تاریکی جنبههای نفت،‏ ارزان قیمت نفر<br />

هزاران شده:‏ دیده آن مستقیم تاثیر امريكا در میدهد.‏ نشان را خودش راهی<br />

گ<strong>از</strong> و نفت بخش جای به سرمایهها و شده خواسته کار <strong>از</strong> عذرشان دیگری<br />

تاثیرات نفت قیمت سقوط دیگر،‏ سوی <strong>از</strong> است.‏ شده دیگر بخشهای رد فعالیتها کاهش نمیکند:‏ جلب خود به را خیلیها توجه که داشته هم با<br />

مرتبط که بخشهایی سایر و فلزات س<strong>از</strong>،‏ و ساخت نقل،‏ و حمل بخش باعث<br />

نفت ارزان قیمت هم بینالمللی صورت به بودهاند.‏ گ<strong>از</strong> و نفت صنایع صادر<br />

را تمامشده کاالهای که شده کشورهایی برای بزرگی دردسرهای بروز خام<br />

نفت بزرگ واردکننده که است چین هم نمونهاش مهمترین میکنند.‏ همچنان<br />

نفت قیمت ارزانیِ‏ اگر که است معنی این به وضعیتی چنین است.‏ کرد.‏<br />

خواهد پیدا کاهشیافته و پژمرده حالتی جهانی تجارت یابد،‏ ادامه شاید<br />

ارزان نفت جهانی<br />

ثبات نبرد،‏<br />

بین <strong>از</strong> را مناسبات<br />

ولی را<br />

بینالمللی پیشبینیناپذیرتر<br />

خواهد<br />

قبل <strong>از</strong> قیمت<br />

اگر کرد.‏ همینطور<br />

نفت باقی<br />

ارزان اقتصاد<br />

بماند،‏ نیز<br />

و روسیه بسیاری<br />

اقتصاد کشورهای<br />

<strong>از</strong> نفت<br />

تولیدکننده خاورمیانه<br />

در آفریقا<br />

شمال و ضررهای<br />

دچار و<br />

شدید مالی خواهند<br />

بیشتری رقابتهای<br />

و شد مختلفی<br />

گرفت.‏<br />

درخواهد ناتو،‏<br />

نگاه <strong>از</strong> مهمترین<br />

روسیه عرصه<br />

این ب<strong>از</strong>یگر است<br />

89 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر


مناگر<br />

چشماند<strong>از</strong> جهان در <strong>سال</strong> میمون<br />

<strong>سال</strong> ۲۰۱۶ که بنا بر تقویم خورشیدی چینی <strong>سال</strong> میمون است،‏ ظاهرا ملغمهای <strong>از</strong> امیدواری و آشوب را همراه خود دارد<br />

ÍÍ<br />

کاوه شجاعی<br />

چینیها میمون را با خصوصیاتی مثل هوش،‏ جاهطلبی،‏ اجتماعیبودن،‏ ماجراجویی،‏ کنجکاوی و البته<br />

خصوصیاتی منفی مثل غرور،‏ فریب،‏ بیقراری،‏ سوءظن و تالش برای کنترل امور میشناسند.‏<br />

اما پیشبینی چینیها درباره تحوالت احتمالی در این <strong>سال</strong> چیست؟ نشریه چینی ‏»پیپلز دیلی اورسیز«‏<br />

همین مسئله را بررسی کرده است.‏ به نوشته این نشریه،‏ هرکس اخبار دنیا را دنبال کند میداند که<br />

شهروندان امریکایی ام<strong>سال</strong> پای صندوقهای رأی خواهند رفت تا رئيسجمهور جدید این کشور را انتخاب<br />

کنند.‏ همچنین میداند که جنگ و آوارگی ناشی <strong>از</strong> آن در خاورمیانه باعث شده نقاط مختلفی <strong>از</strong> دنیا و<br />

مواضع بسیاری <strong>از</strong> رهبران دنیا تحت تاثیر این بحران قرار بگیرد.‏ اما تصویر بزرگتری هم <strong>از</strong> اوضاع جهان در<br />

این <strong>سال</strong> وجود دارد.‏ به نظر میرسد که در <strong>سال</strong> ۲۰۱۶، دهکده جهانی همچنان کوچکتر خواهد شد و هر<br />

ماجرای جدیدی پتانسیل آن را خواهد داشت که بهشدت در دنیا چنددستگی و بحران ایجاد کند.‏<br />

اقتصاد:‏ وضعیت همچنان دشوار<br />

اقتصاد دنیا احتماال در <strong>سال</strong> ۲۰۱۶ همچنان با دشواری مواجه خواهد<br />

بود.‏ درواقع اقتصاد جهان در <strong>سال</strong> ۲۰۱۵ چندان در کنار زدنِ‏ بقایای<br />

بحران مالی جهانی موفق عمل نکرد.‏ واقعیت این است که جهان در هشت<br />

<strong>سال</strong> اخیر به شکلهای مختلف با این مسئله دست به گریبان بوده و البته<br />

همواره پای مسائل دیگری هم در میان بوده است.‏ کاهش قیمت نفت و<br />

افزایش نرخ بهره توسط فدرال رزرو ‏)خزانهداری امريكا(‏ در این <strong>سال</strong> روی<br />

اقتصادهای بزرگ جهان تاثیر زیادی گذاشت.‏<br />

آیا اقتصاد جهان در <strong>سال</strong> ۲۰۱۶ میتواند خود را <strong>از</strong> بقایای بحران دور<br />

نگه دارد و آن را به صورت کامل پشت سر بگذارد؟ در یک گزارش اخیر<br />

<strong>از</strong> چشماند<strong>از</strong> اقتصاد جهان که توسط صندوق بینالمللی پول منتشر شده،‏<br />

رشد اقتصاد جهان در <strong>سال</strong> ۲۰۱۶ به میزان ۳.۶ درصد پیشبینی شده<br />

است.‏ به همین ترتیب،‏ س<strong>از</strong>مان همکاری و توسعه اقتصادی پیشبینی<br />

کرده که رشد اقتصادی جهان در <strong>سال</strong> ۲۰۱۶ به میزان ۳.۳ درصد باشد.‏<br />

با وجود آنکه این ارقام،‏ کمی باالتر <strong>از</strong> میزان رشد پیشبینیشده برای <strong>سال</strong><br />

۲۰۱۵ هستند،امااینارقام همچنان<strong>از</strong> سطحانتظارات پایینترند.‏ ب<strong>از</strong>ارهای<br />

نوظهور در این <strong>سال</strong> نیز همچنان با فر<strong>از</strong> و نشیبهای زیادی مواجه خواهند<br />

بود.‏ اما اروپا قادر خواهد بود خود را به شکل متعادلتری <strong>از</strong> بقایای بحران<br />

رها کند.‏ علتش هم اجرای برنامه سرمایهگذاری کمیسیون اروپایی خواهد<br />

بود.‏ این برنامه که توسط ژان کلود یونکر رئيس کمیسیون اروپا در <strong>سال</strong><br />

۲۰۱۴ تدوین شد،‏ برنامه سرمایهگذاری زیرساختی گستردهای است که<br />

هدف اصلیاش تشویق سرمایهگذاری بیشتر است.‏ در همین حال،‏ بحران<br />

یونان همچنان باقی خواهد بود و تاثیر خود را روی اروپا خواهد گذاشت.‏<br />

در سوی دیگر دنیا،‏ اقتصاد ژاپن که سومین اقتصاد بزرگ دنیاست،‏ احتماال<br />

90 آیندهنگر | tccim.ir | شماره چهلوششم،‏ نوروز 1395


<strong>از</strong><br />

اخیر گزارش یک در بگذارد؟ سر پشت کامل صورت به را آن و دارد نگه دور بحران بقایای <strong>از</strong> را خود میتواند ۲۰۱۶ <strong>سال</strong> در جهان اقتصاد آیا هب است.‏ شده پیشبینی درصد ۳.۶ میزان به ۲۰۱۶ <strong>سال</strong> در جهان اقتصاد رشد شده،‏ منتشر پول بینالمللی صندوق توسط که جهان اقتصاد چشماند<strong>از</strong> باشد.‏<br />

درصد ۳.۳ میزان به ۲۰۱۶ <strong>سال</strong> در جهان اقتصادی رشد که کرده پیشبینی اقتصادی توسعه و همکاری س<strong>از</strong>مان ترتیب،‏ همین ÍÍ<br />

<strong>رکود</strong><br />

تداوم <strong>از</strong> هراسها البته داشت.‏ خواهد باثباتی وضعیت ۲۰۱۶ <strong>سال</strong> در کشور<br />

آن اقتصاد در بیشتری اصالحات ۲۰۱۵ <strong>سال</strong> در که شد باعث همکاری<br />

س<strong>از</strong>مان کل،‏ در شود.‏ بهتر ۲۰۱۶ <strong>سال</strong> چشماند<strong>از</strong> و بگیرد صورت <strong>سال</strong><br />

در توسعهیافته اقتصادهای عملکرد به نسبت اقتصادی توسعه و <strong>سال</strong><br />

در پیشبینیها،‏ این بر بنا دارد.‏ خوشبینانهای پیشبینی ۲۰۱۶ نرخ<br />

درصد،‏ ۲.۵ حدود امريكا در داخلی ناخالص تولید رشد نرخ ۲۰۱۶ تولید<br />

رشد نرخ و درصد ۱.۸ حدود یورو حوزه داخلی ناخالص تولید رشد پیشبینیها<br />

این همه بود.‏ خواهد درصد یک حدود ژاپن داخلی ناخالص هستند.‏<br />

گذشته <strong>سال</strong> برای پیشبینیشده ارقام <strong>از</strong> باالتر امريكا<br />

رزرو فدرال کرد:‏ توجه مهم نکته یک به باید این،‏ وجود با دارند<br />

همچنان ژاپن بانک و اروپا مرکزی بانک اما برد؛ باال را بهره نرخ اقتصادهای<br />

تقویت برای راهی عنوان به کمّی سهلگیرانه سیاستهای <strong>از</strong> که<br />

نامنسجم پولی سیاستهای اوصاف،‏ این با میکنند.‏ استفاده خود تنشها<br />

بروز ریسک شده،‏ گرفته پیش در توسعهیافته اقتصادهای توسط میدهد.‏<br />

افزایش آینده در بینالمللی مالی ب<strong>از</strong>ار در را علوم<br />

آکادمی در جهانی سیاست و اقتصاد انستیتو محقق جیرو شن میتواند<br />

۲۰۱۶ <strong>سال</strong> در جهان اقتصاد که است معتقد چین اجتماعی زیاد<br />

است ممکن احیا این سرعت این،‏ وجود با کند.‏ تجربه را نسبی احیای ادامه<br />

هم <strong>سال</strong> این در جهان اقتصاد ناهماهنگ توسعه میگوید او نباشد.‏ مرکز<br />

در اقتصادی تحقیقات بخش رئيس هونگچای شو داشت.‏ خواهد اقتصاد<br />

کامل ‏»احیای که است معتقد هم چین بینالمللی اقتصادی تبادل در<br />

زیادی‏ نشیب و فر<strong>از</strong> همواره زیرا بود خواهد دشوار ۲۰۱۶ <strong>سال</strong> در جهان داد.«‏<br />

خواهد رخ دنیا نوظهور اقتصادهای وضعیت بهره<br />

نرخ گذشته <strong>سال</strong> در امريكا رزرو فدرال که بود زمانی نمونهاش و<br />

شود منجر دالر ارزش افزایش به میتواند تصمیم این داد.‏ افزایش را صورت،‏<br />

این در بینجامد.‏ امريكا سمت به سرمایه جریانیافتن به بنابراین روبهرو<br />

مضاعفی فشار با میالدی جاری <strong>سال</strong> در نوظهور اقتصادهای و<br />

دست نیز خود پول واحد ارزش کاهش مسئله با باید و بود خواهند در<br />

اقتصاد چشماند<strong>از</strong> ‏»ام<strong>سال</strong> که است این شو پیشبینی کنند.‏ نرم پنجه شمالی<br />

نیمکره وضعیت و بود خواهد شرقی نیمکره <strong>از</strong> بهتر غربی نیمکره بود.«‏<br />

خواهد بهتر جنوبی نیمکره وضعیت <strong>از</strong> هم گرفت<br />

نظر در هم را نفت بینالمللی قیمت باید دغدغهها این کنار در سقوط<br />

بهشدت نفت قیمت ۲۰۱۵، <strong>سال</strong> در است.‏ دیگری مهم عامل که قیمت<br />

کاهش آیا آورد.‏ وجود به جهانی ب<strong>از</strong>ار در را زیادی هراسهای و کرد شو<br />

جمله <strong>از</strong> خیلیها داشت؟ خواهد ادامه همچنان نیز <strong>سال</strong> این در نفت باقی<br />

پایین <strong>سال</strong> این در نفت-‏ جمله <strong>از</strong> - اولیه مواد قیمت که معتقدند ب<strong>از</strong>ار<br />

به ایران ب<strong>از</strong>گشت چارچوب در باید را نفت پایین قیمت ماند.‏ خواهد منع<br />

لغو بر امريكا تصمیم نیز و هستهای تحریمهای لغو <strong>از</strong> بعد جهانی همگام<br />

نفت برای تقاضا ترتیب،‏ هر به کرد.‏ بررسی نفت صادرات چهل<strong>سال</strong>ه است<br />

این هم دیگر نکته است.‏ نکرده حرکت ب<strong>از</strong>ار در آن فزاینده عرضه با گروه<br />

نمیدهد.‏ نشان نفت قیمت رفتن باال به تمایلی نیز جهانی اقتصاد که در<br />

دالر ۲۰ به ام<strong>سال</strong> نفت قیمت که کرده پیشبینی حتی ساکز گلدمن انرژیهای<br />

<strong>از</strong> ‏»استفاده میگوید:‏ خصوص این در شن برسد.‏ نیز بشکه هر فسیلی<br />

سوختهای به سنتی وابستگی کاهش باعث بهتدریج جایگزین‏ <strong>از</strong><br />

- انرژی منابع بزرگ واردکنندگان برای خوبی خبر این و شد خواهد سیری<br />

حال عین در وضعیت این اما است.‏ امريكا-‏ و ژاپن اروپا،‏ جمله و<br />

برزیل و روسیه جمله <strong>از</strong> - انرژی منابع صادرکنندگان برای را نزولی خواهد<br />

آنها روی زیادی فشار و زد خواهد رقم - اوپک عضو کشورهای آورد.«‏<br />

تهدید<br />

روی تهدید امنیت:‏ مختلفی<br />

غیرسنتی و سنتی تهدیدهای آن،‏ در که بود <strong>سال</strong>ی ۲۰۱۵ امنیتی<br />

تهدید بدترین داعش،‏ تهدید افزایش کردند.‏ عمل هم کنار در و<br />

بخورد شیشه به که کرد عمل سنگی مثل و بود <strong>سال</strong> این در جهان کند.‏<br />

خرد شدت با را آن انستیتو<br />

در خارجی سیاست پژوهشهای مرکز رئيس ویجیان لی جدید<br />

<strong>سال</strong> در داعش وضعیت خصوص در شانگهای بینالمللی مطالعات زیرا<br />

شود؛ محدود <strong>سال</strong> این در است ممکن داعش ‏»توسعه میگوید:‏ و<br />

هماهنگ آن با مقابله برای را خود نیروی حدی تا بینالمللی جامعه وجود<br />

هم جدید مشکالت بروز احتمال این،‏ وجود با است.‏ کرده تجمیع بیشتر<br />

هرچه <strong>سال</strong> این در داعش نیروهای که هست احتمالش دارد.‏ تروریستها<br />

سوی <strong>از</strong> حمالتی و کنند آسیبپذیر کشورهای وارد را خود را<br />

خود که کند تالش راه این <strong>از</strong> داعش و بگیرد صورت کشورها این در و<br />

نفوذ بود خواهد درصدد داعش ب<strong>از</strong>گرداند.‏ بینالمللی توجهات صدر به بکشد.«‏<br />

رخ به طریق این <strong>از</strong> را خود تاثیرگذاری میزان مطرح<br />

داعش آینده وضعیت خصوص در هم دیگری دیدگاههای مطالعات<br />

انستیتو در بینالمللی استراتژیهای محقق شیاوهی سو است.‏ تفاهم<br />

شکلگرفتن وجود با است معتقد )CIIS( چین بینالمللی مختلف<br />

کشورهای نظر حسن و صداقت میزان داعش،‏ علیه بینالمللی علیه<br />

همکاریها جهت،‏ همین به نیست.‏ مشخص اصال جبهه این در بود.‏<br />

نخواهد آسان هم داعش بردن میان <strong>از</strong> و میماند باقی محدود داعش دیگری<br />

مسائل و نیست دنیا بزرگ امنیتی مشکل تنها داعش اما تروریستهای<br />

احتماال بود.‏ خواهد جهان گریبانگیر <strong>سال</strong>،‏ این در هم داد؛<br />

خواهند ادامه خود خونین حمالت به همچنان نیجریه در بوکوحرام خواهد<br />

مواجه مشکل با ثبات و صلح برقراری راه در همچنان افغانستان با<br />

مرتبط قتلهای و جنایت میزان همچنان التین امريكای در و بود؛ و<br />

بود خواهد مطرح بزرگ تهدیدی عنوان به مخدر مواد کارتلهای کرد.‏<br />

خواهد مشکل دچار را منطقه امنیت غیرسنتی<br />

امنیتی تهدیدهای که معتقدند کارشناسان حال،‏ عین در خصوص<br />

این در شو شد.‏ خواهند بیشتر و بیشتر <strong>سال</strong> این در احتماال به<br />

رو دائم غیرسنتی امنیتی تهدیدات اخیر،‏ <strong>سال</strong>های ‏»در میگوید:‏ اما<br />

داشته وجود همواره سایبری امنیت مشکل مثال بودهاند.‏ افزایش ام<strong>سال</strong><br />

است.‏ بوده افکنده سایه آن روی دیگری فوری بینالمللی مسائل به<br />

را جهانی جامعه عریانتری شکل به مسئله این که هست احتمالش چالشبکشد.«‏<br />

تفاهم<br />

شکلگرفتن وجود با داعش،‏<br />

علیه بینالمللی نظر<br />

حسن و صداقت میزان این<br />

در مختلف کشورهای به<br />

نیست.‏ مشخص اصال جبهه علیه<br />

همکاریها جهت،‏ همین میماند<br />

باقی محدود داعش هم<br />

داعش بردن میان <strong>از</strong> و بود.‏<br />

نخواهد آسان <strong>از</strong><br />

استفاده انرژیهای<br />

جایگزین‏<br />

بهتدریج<br />

کاهش<br />

باعث سنتی<br />

وابستگی سوختهای<br />

به خواهد<br />

فسیلی خبر<br />

این و شد برای<br />

خوبی واردکنندگان<br />

منابع<br />

بزرگ اما<br />

است.‏ انرژی در<br />

وضعیت این سیری<br />

حال عین برای<br />

را نزولی صادرکنندگان<br />

انرژی<br />

منابع زد<br />

خواهد رقم زیادی<br />

فشار و خواهد<br />

آنها روی آورد<br />

91 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر


مناگر<br />

ÍÍ<br />

ÍÍ<br />

هجوم<br />

مسئله ۲۰۱۵ <strong>سال</strong> در صدر<br />

در اروپا سمت به آوارگان یک<br />

<strong>از</strong> بیش داشت.‏ قرار اخبار <strong>سال</strong><br />

در مهاجر و آواره میلیون که<br />

رقمی رفتند؛ اروپا به ۲۰۱۵ بود.‏<br />

گذشتهاش <strong>سال</strong> برابر چهار تحقیقات<br />

انستیتو گزارشهای که<br />

میدهد نشان آلمان اقتصادی در<br />

میکند پیشبینی کشور این آواره<br />

میلیون یک حدود ۲۰۱۶ <strong>سال</strong> بروند.‏<br />

آلمان سمت به میکند<br />

تالش اوباما دولت ظاهرا روسیه<br />

با مستقیم مواجهه وارد هم<br />

روسیه مقابل،‏ در و نشود را<br />

غرب با خود مناسبات میخواهد بیشتر<br />

هرچه اوکراین بحران <strong>از</strong> بعد فضای<br />

ترتیب،‏ این با و کند احیا احتماال<br />

آنها بین کمتنش ارتباط داشت<br />

خواهد وجود با<br />

حوزه این در مختلف کشورهای مواجهه و سایبری امنیت بحث وانگ<br />

است.‏ کرده جلب خود به را کارشناسان <strong>از</strong> بسیاری توجه یکدیگر،‏ که<br />

است معتقد چین اطالعات تکنولوژیک امنیت ارزیابی مرکز <strong>از</strong> جون کشورها<br />

برخی اول اولویت به است ممکن <strong>سال</strong> این در سایبری امنیت وجود<br />

به آنها بین را چندجانبهای و دوجانبه اتحادهای و شود تبدیل افشاگری<br />

<strong>از</strong> <strong>سال</strong> چند گذشت رغم به میگوید همچنین وانگ بیاورد.‏ شهروندانش،‏<br />

<strong>از</strong> امريكا اطالعاتی جاسوسی برنامه درباره اسنودن ادوارد که<br />

نمیرسد نظر به و دارند ادامه گسترده ابعاد در برنامههایی چنین شود.‏<br />

متوقف هم جاری <strong>سال</strong> در شکل این به اطالعات جمعآوری نابهنجار<br />

انسانی:‏ وضعیت اخبار<br />

صدر در اروپا سمت به آوارگان هجوم مسئله ۲۰۱۵ <strong>سال</strong> در اروپا<br />

به ۲۰۱۵ <strong>سال</strong> در مهاجر و آواره میلیون یک <strong>از</strong> بیش داشت.‏ قرار انستیتو<br />

گزارشهای بود.‏ گذشتهاش <strong>سال</strong> برابر چهار که رقمی رفتند؛ پیشبینی<br />

کشور این که میدهد نشان آلمان اقتصادی تحقیقات بروند.‏<br />

آلمان سمت به آواره میلیون یک حدود ۲۰۱۶ <strong>سال</strong> در میکند نتیجه<br />

این به آوارگان اوضاع بررسی <strong>از</strong> پس هم اروپایی کمیسیون پناهندهشدن<br />

قصد به نفر میلیون ۳ احتماال ۲۰۱۷ <strong>سال</strong> تا که رسیده برسانند.‏<br />

اروپا اتحادیه عضو کشورهای به را خود کرد خواهند سعی انستیتو<br />

در اروپایی مطالعات انستیتو رئيس هونگجیان کویی اما آوارگانی<br />

تعداد که میکند پیشبینی )CIIS( چین بینالمللی مطالعات و<br />

داد خواهد نشان کاهش میروند اروپا سمت به ۲۰۱۶ <strong>سال</strong> در که در<br />

که بود خواهد محدودکنندهای اقدامات <strong>از</strong> ناشی آن،‏ <strong>از</strong> زیادی بخش حال،‏<br />

عین در است.‏ شده گرفته پیش در اروپا اتحادیه توسط حاضر حال مسیرهای<br />

<strong>از</strong> است ممکن آوارگان که کرد فراموش نباید هم را نکته این اروپا<br />

اتحادیه محدودکننده برنامه در که برسانند اروپا به را خود دیگری مشخص<br />

صورت به آوارگان معضل کویی،‏ اعتقاد به باشد.‏ نشده لحاظ ناشی<br />

کشورها برخی در سوءمدیریت و جنگ تروریسم،‏ عامل سه <strong>از</strong> قبل<br />

شکل همان به نیز جدید <strong>سال</strong> در عامل سه این اگر است.‏ شده بروز<br />

به مسئله این شد.‏ خواهد بیشتر هم ب<strong>از</strong> آوارگان شمار یابند،‏ ادامه اروپا<br />

دلیل،‏ همین به و شد خواهد منجر اروپا در بیشتری آشفتگی در<br />

دیگر کشورهایی سمت به را آوارگان که کرد خواهد تالش احتماال که<br />

دارد انتظار دیگر کشورهای <strong>از</strong> اروپا اتحادیه کند.‏ هدایت اروپا <strong>از</strong> خارج مدیریت<br />

برای را خود مالی کمکهای ملل،‏ س<strong>از</strong>مان طریق <strong>از</strong> سو یک <strong>از</strong> در<br />

هم را مسئولیتهایی دیگر،‏ سوی <strong>از</strong> و دهند افزایش آوارگان بحران <strong>سال</strong><br />

در اروپا اتحادیه چارچوبی،‏ چنین در بگیرند.‏ عهده به خصوص این اروپایی،‏<br />

مسئلهای جای به را آوارگان مسئله تا کرد خواهد تالش جدید کشورهایی<br />

سوی <strong>از</strong> آوارگان پذیرش کند.‏ تبدیل جهانی مسئلهای به خواهد<br />

توجه مورد بیشتر راستا همین در استرالیا و کانادا امريكا،‏ مثل در<br />

اعتماد و همکاری میزان ارزیابی برای آزمونی شرایط،‏ این البته بود.‏ بود.‏<br />

خواهد نیز جهانی سطح زنجیرهای<br />

واکنشهای تقویت ژئوپلیتیکی:‏ اوضاع ممکن<br />

منطقهای مشکالت که معتقدند کارشناسان <strong>از</strong> بسیاری شوند.‏<br />

تبدیل بینالمللی بزرگ دغدغههای به ۲۰۱۶ <strong>سال</strong> در است مطالعات<br />

انستیتو در بینالمللی استراتژیهای محقق شیائوهی سو بین<br />

‏»مناسبات میگوید:‏ خصوص این در )CIIS( چین بینالمللی ممکن<br />

جهت،‏ همین به میشود.‏ نزدیکتر دارد جهان کشورهای برخی زنجیرهای<br />

واکنشهای به کشورها منطقهای اقدامات برخی است اتحادیه<br />

عضو کشورهای میان اتحاد شود.«‏ منجر جهان دیگر کشورهای به<br />

دوباره اتحاد این هم جاری <strong>سال</strong> در و نیست سابق اند<strong>از</strong>ه به حاال اروپا و آوارگان مسئله اروپا،‏ در شکافها مهمترین شد.‏ خواهد کشیده چالش این<br />

در که است منطقهای نیز خاورمیانه بود.‏ خواهند اوکراین بحران نیز .دش خواهد مواجه شکافها عمیقترین و چالشها سختترین با <strong>سال</strong> آن<br />

تشدید احتمال و بوده برقرار خاورمیانه در که است مدتی شرایط این اقیانوسیه<br />

آسیا-‏ منطقه حال،‏ عین در دارد.‏ وجود نیز دیگر شکلهای به بر<br />

مشخص صورت به امريكا و چین است.‏ مواجه زیادی مسائل با نیز این<br />

و دارند اختالف جنوبی چین دریای در چین فعالیت و تایوان سر تمام<br />

رغم به یافت.‏ خواهد هم ادامه ۲۰۱۶ <strong>سال</strong> در احتماال اختالف بین<br />

ارتباط که میکنند پیشبینی کارشناسان منطقهای،‏ مشکالت هنجارهای<br />

<strong>از</strong> خارج چندان نیز ۲۰۱۶ <strong>سال</strong> در دنیا بزرگ قدرتهای اشاره<br />

امريكا و روسیه ارتباط به خصوص این در سو بود.‏ نخواهد معمول مواجهه<br />

وارد میکند تالش اوباما دولت ‏»ظاهرا میگوید:‏ و میکند خود<br />

مناسبات میخواهد هم روسیه مقابل،‏ در و نشود روسیه با مستقیم ترتیب،‏<br />

این با و کند احیا بیشتر هرچه اوکراین بحران <strong>از</strong> بعد را غرب با داشت.«‏<br />

خواهد وجود احتماال آنها بین کمتنش ارتباط فضای 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر 92


۲۰۱۶<br />

ژانویه ۱۵ تا ۲۰۱۴ مارس ۴ <strong>از</strong> خام نفت قیمت ردگیری است.‏<br />

برنت نفت بشکه یک به مربوط قیمتها دالر<br />

100 دالر<br />

۱۰۵ ژوئن:‏ 19 میبرد.‏<br />

باال را نفت قیمت عراق،‏ نفتی حوزههای به داعش حمله دالر<br />

۹۱ اکتبر:‏ ۲۸ قصد<br />

شرکتش که میگوید پترولیوم بریتیش در مالی ارشد مدیر گیلوری،‏ برایان دهد.‏<br />

کاهش را هزینهها قیمتها کاهش به توجه با ندارد دالر<br />

80 %54.8<br />

2014<br />

60<br />

40<br />

دالر<br />

۹۹ مارس:‏ ۴ مدیرعامل<br />

واتسون،‏ جان شورون<br />

نفتی شرکت ‏»نفت<br />

میگوید:‏ )Chevron( به<br />

تبدیل دالر ۱۰۰ بشکهای همانطور<br />

میشود.‏ ب<strong>از</strong>ار نُرم بود.«‏<br />

نُرم دالر ۲۰ زمانی که سهام<br />

صاحبان حقوق به بدهی نسبت نفت<br />

شرکتهای )debt-to-equity ratio( فصل(‏<br />

به ‏)فصل امريكایی گ<strong>از</strong> و دالر<br />

۱۰۰ آوریل:‏ ۱۵ که<br />

میکند اعام چین دولت سرعت<br />

۲۰۱۴، اول ماه سه در کندترین<br />

به اقتصادش رشد رسیده<br />

۲۰۰۹ <strong>سال</strong> <strong>از</strong> وضع است.‏<br />

دالر<br />

۷۸ نوامبر:‏ ۲۷ نفت،‏<br />

قیمت کاهش وجود با تولید<br />

میگیرد تصمیم اوپک نکند.‏<br />

کم را نفت دالر<br />

۷۳ دسامبر:‏ ۸ امريكایی<br />

بزرگ نفتی شرکت اولین Conoco Phillips <strong>سال</strong><br />

برای را خود تحقیقات و اکتشاف بخش بودجه که است میآورد.‏<br />

پایین بهشدت ۲۰۱۵ دالر<br />

۶۷ مارس:‏ ۴ برای<br />

قبلیاش پیشبینی‏ چین کشور<br />

داخلی ناخالص تولید رشد و<br />

میآورد پایین را ۲۰۱۵ <strong>سال</strong> در میرساند.‏<br />

درصد ۷ به دالر<br />

۵۱ اکتبر:‏ ۳۰ <strong>سال</strong><br />

بودجه یکچهارم شورون شرکت هزاران<br />

میگوید و میکند کم را خود ۲۰۱۶ کرد.‏<br />

خواهد اخراج را کارکنانش <strong>از</strong> نفر دالر<br />

۶۷ می:‏ ۱۹ 10<br />

<strong>از</strong> ژورنال والاستریت نظرسنجی در پیشبینی<br />

آنها <strong>از</strong> هیچکدام بزرگ،‏ بانک دالر<br />

۵۰ بشکهای <strong>از</strong> نفت بهای که نمیکنند بیاید.‏<br />

پایینتر دالر<br />

۵۹ جوالی:‏ ۲۲ در<br />

نفت قیمت برای پیشبینیاش جهانی بانک و میدهد کاهش دالر ۴ را <strong>سال</strong> باقیمانده ماههای میرساند.‏<br />

دالر ۵۷ به دالر<br />

۴۹ سپتامبر:‏ ۲۸ قطب<br />

در حفاری دالری میلیارد ۷ پروژه شل شرکت را<br />

اقتصادیاش صرفه چون میکند متوقف را شمال است.‏<br />

داده دست <strong>از</strong> %80<br />

% 71.5<br />

دالر<br />

۳۷ دسامبر:‏ ۲۳ ۲۰۲۰<br />

<strong>سال</strong> در که میکند پیشبینی اوپک نفت<br />

قیمت امريكا،‏ نفتی ذخایر کاهش با برسد.‏<br />

دالر ۷۰ بشکهای به دالر<br />

۳۶ دسامبر:‏ ۳۰ نرخ<br />

نفت،‏ بهای کاهش تداوم با دالر<br />

برابر در روسیه روبل برابری در<br />

خود حد پایینترین به امريكا میرسد.‏<br />

۲۰۱۵ <strong>سال</strong> 2015<br />

2015<br />

2014<br />

20<br />

0<br />

ژانویه:‏<br />

۱۵ دالر<br />

۲۹ اینفوگرافی<br />

دالر<br />

۳۴ ژانویه:‏ ۷ عربستان<br />

نفت ملی ‏)شرکت Aramco نفتی غول بررسی<br />

را خود سهام فروش میگوید سعودی(‏ بودجه<br />

کسری با عربستان دولت میکند.‏ روبهروست.‏<br />

بیسابقهای 2016<br />

‎18‎ماهه<br />

سقوط وقایعنگاری بود<br />

آشکار پیش مدتها <strong>از</strong> تلخ سرنوشت این نشانههای نمیآمدند.‏<br />

حساب به فاجعه دیگر آنها کنیم،‏ پیشبینی را فجایع وقوع میتوانستیم اگر باعث<br />

که عواملی <strong>از</strong> بعضی آنکه با و داشته افت درصد ۷۱ تاکنون ۲۰۱۴ ژوئن <strong>از</strong> نفت بهای پیشبینی<br />

غیرقابل عوامل بودند،‏ مشخص هم موقع همان شدند سقوط این خوردن کلید جلوی<br />

دوراندیشی با میشد آیا که پرسید نمیتوان پس زدند.‏ دامن وضع به نیز دیگری نه.‏<br />

یا گرفت را سقوط چین<br />

اقتصادی رشد سرعت کاهش که میدانستند پیش <strong>سال</strong> دو سرمایهگذاران اکثر ایاالت<br />

و سعودی عربستان که داشتند اعتقاد همانها اما زد.‏ خواهد ضربه نفت ب<strong>از</strong>ار به سناریو<br />

این گرفت.‏ خواهند را نفت بهای حد <strong>از</strong> بیش کاهش جلوی تولید کاهش با متحده داشت<br />

نی<strong>از</strong> پول به امریکا بدهکار دولت که بود این ماجرا این اصلی دالیل <strong>از</strong> یکی نداد.‏ رخ دهد.‏<br />

کاهش را تولید نمیتوانست و .T Rowe Price<br />

موسسه در نفت در سرمایهگذاری بخش متخصصان <strong>از</strong> دریسکل،‏ شان ۳۰<br />

حدود در ۲۰۱۶ <strong>سال</strong> در نفت که هست آن ‏»امکان بود:‏ گفته فورچن به نوامبر ماه در نظر<br />

به عجیب خیلی دالر چند و بیست بشکهای نفت تصور کمکم حاال شود.‏ معامله دالر نیست.«‏<br />

سقوط این پایان <strong>سال</strong> ۲۰۱۶ <strong>سال</strong> من نظر به و نمیرسد 93 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر


مناگر<br />

است؟<br />

چگونه ترامپ ریاستجمهوری اول <strong>سال</strong> آنها<br />

اولویتهای + امريكا انتخابات اصلی نامزد پنج ریاستجمهوری اول <strong>سال</strong> پیشبینی شجاعی<br />

کاوه میشود<br />

هم حاال همین اما داریم،‏ زیادی راه - آینده پاییز در - متحده ایاالت ریاستجمهوری انتخابات تا ار آنها ریاستجمهوری‏ اول <strong>سال</strong> و زد گمانهزنی به دست باالتر شانس با نامزد پنج احتمالی دولت درباره کرد.‏<br />

پیشبینی اینکه<br />

هم و دادهاند توضیح خود اولویتهای درباره هم بیشمارشان مصاحبههای و سخنرانیها در آنها کنند.‏<br />

کابینه وارد را افرادی چه است ممکن داشت؟<br />

خواهد شکلی چه سندرز و کلینتون روبیو،‏ ترامپ،‏ کروز،‏ ریاستجمهوری اول <strong>سال</strong> که<br />

بود گفته کروز بیفتند،‏ هم جان به ترامپ و کروز آنکه <strong>از</strong> قبل او<br />

حتی و کند کمک ب<strong>از</strong>رگانی مذاکرات در او دولت به میتواند ترامپ کرد.‏<br />

خواهد مکزیک امريكا-‏ مرز دیوارکشی مسئول را همه،‏<br />

برای درصدی ۱۰ درآمد بر مالیات اعمال اصلی:‏ اولویتهای حوزه<br />

در اوباما اصالحات کردن ملغی ایران،‏ با اتمی توافق کردن«‏ ‏»پاره درمانی.‏<br />

خدمات در<br />

ترامپ مبارزات<br />

ستیزهجویانه<br />

انتخاباتیاش<br />

مواضعی<br />

بارها اتخاذ<br />

جنجالی مثل<br />

- کرده در<br />

دیوارکشی یا<br />

مکزیک با مرز موقت<br />

جلوگیری مسلمانان<br />

ورود <strong>از</strong> اما<br />

- امریکا به اخیرا<br />

او لحن آشتیجویانهتر<br />

است<br />

شده کروز<br />

تد جمهوریخواه<br />

نگرانیهای<br />

روزها این امريكا جمهوریخواه حزب کهنهکارهای رسمی<br />

منصب حاال تا چون ترامپاند دولت نگران آنها دارند.‏ فراوانی نگران<br />

آنها میآید.‏ حساب به ناشناخته سیاست دنیای در و نداشته تد<br />

است.‏ آدمی چطور او میدانند دقیقا چون هستند،‏ هم کروز دولت وفاداریهای<br />

بر مقدم را ایدئولوژی که است واقعی‏ معتقد یک کروز تاریخ<br />

رئیسجمهور محافظهکارترین تردید بدون او میداند.‏ حزبی جمهوریخواه<br />

حزب در کروز بود.‏ خواهد متحده ایاالت مدرن سمتهای<br />

زیاد احتمال به آنها و تراشیده خود برای فراوانی دشمنان به<br />

احتماال عوض در کروز داشت.‏ نخواهند او دولت در را باالیی رده موسسههای<br />

همچنین و کرده حمایت او <strong>از</strong> که دستراستیای فعاالن جاهای<br />

و آورد خواهد روی محافظهکار )think tank( تحقیقاتی کرد.‏<br />

خواهد پر آنها با را خالی آیندهاش<br />

دولت ردهباالی افراد درباره زیاد ترامپ خالف بر کروز سابق<br />

دادستان و آالباما <strong>از</strong> سناتور سشنز جف نام به او است.‏ نزده حرف دارد<br />

عالقه گفته و کرده اشاره داخلیاش امنیت وزیر عنوان به فدرال،‏ بدهد.‏<br />

سمتی هم کنونیاش رقیب روبیو مارکو به که دولتهای<br />

با مقایسه در کروز است ممکن که اینجاست مسئله محافظهکار<br />

یک مثل او باشد!‏ داشته کمتری وزرای کال امريكا قبلی و آموزش ب<strong>از</strong>رگانی،‏ انرژی،‏ وزارتخانههای شر <strong>از</strong> داده قول واقعی به<br />

او کند.‏ واگذار مردم به را کار و شود خالص شهرس<strong>از</strong>ی و مسکن <strong>از</strong><br />

آن جای به و کند تعطیل را مالیات اداره میخواهد که گفته عالوه بگیرد.‏<br />

یکسان درآمد بر مالیات یک همه ترامپ<br />

دانلد جمهوریخواه<br />

ایاالت<br />

تاریخ رئیسجمهور اولین شود پیروز نوامبر در ترامپ اگر نه<br />

داشته دولتی سمت نه قدرتگیری <strong>از</strong> پیش که بود خواهد متحده شکل<br />

پیشبینی ترامپ،‏ بودن بیسابقه خاطر به بوده.‏ ارتش فرمانده نیست.‏<br />

آسان او دولت مثال<br />

است.‏ زده حرفهایی آیندهاش دولت درباره خودش البته درباره<br />

تحقیق کمیته رئیس ‏)و کنگره نماینده گودی،‏ تری که گفته دادستان<br />

میتواند بنغ<strong>از</strong>ی(‏ در امريكا کنسولگری به ۲۰۱۲ <strong>سال</strong> حمله بود.(‏<br />

روبیو مارکو <strong>از</strong> گودی حمایت <strong>از</strong> قبل این ‏)البته شود.‏ امريكا کل خواهد<br />

کابینهاش به را آالسکا سابق فرماندار پیلین،‏ سارا گفته ترامپ فعالیتهایانتخاباتیاش<br />

حامی میلیاردر سرمایهدار کارلایچان،‏ و آورد ممکن<br />

کرده اعالم همچنین ترامپ کرد.‏ خواهد خزانهداری وزیر را مشاور<br />

عنوان به نیز امريكایی مشهور سرمایهدار بافت،‏ وارن <strong>از</strong> است بگیرد.‏<br />

کمک اقتصادی مواضعی<br />

بارها انتخاباتیاش ستیزهجویانه مبارزات در ترامپ جلوگیری<br />

یا مکزیک با مرز در دیوارکشی مثل - کرده اتخاذ جنجالی آشتیجویانهتر<br />

اخیرا او لحن اما - امريكا به مسلمانان ورود <strong>از</strong> موقت شما<br />

وقتی هستم.‏ دیگری آدم باشم رئیسجمهور ‏»وقتی است.‏ شده بود.‏<br />

خواهد جریان در دیگری دیالوگ میچرخانید را کشور یک دارید دهیم.«‏<br />

انجام را این میتوانیم آسان خیلی ما که<br />

شده جمهوریخواهانی دلگرمی مایه ترامپ جمالت این شود،‏<br />

نزدیکتر حزب به رسیدن،‏ قدرت به <strong>از</strong> بعد ترامپ امیدوارند است.‏<br />

بوده ترامپ انتقاد مورد همیشه که حزبی وضع<br />

بهبود غیرقانونی،‏ مهاجرت متوقفکردن اصلی:‏ اولویتهای چین.‏<br />

با ب<strong>از</strong>رگانی کنترل مرزها،‏ امنیتی 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر 94


طبقه<br />

زوال به تا کنم متحد را امريكا میخواهم ریاستجمهوریام روزهای اولین در سندرز:‏ برنی قرار<br />

و بدهند مالیات است قرار که بگویم کشور مردم ثروتمندترین به همچنین دهیم.‏ پایان متوسط کند.‏<br />

کار بزرگ شرکتهای برای نهفقط و ما همه برای که باشیم داشته دولتی است روبیو<br />

مارکو جمهوریخواه<br />

به<br />

که است رأیدهندههایی جدید نسل انتخاب او گفته بارها روبیو سفیدِ‏<br />

کاخ در اما هستند.‏ نو ایدههای و سیاست در ت<strong>از</strong>ه شیوهای دنبال قبلی<br />

دولتهای در که دید خواهید را آشنایی چهرههای همان‏ روبیو سنا،‏<br />

در حضور <strong>سال</strong> شش <strong>از</strong> بعد روبیو داشتهاند.‏ حضور جمهوریخواه است.‏<br />

کرده پیدا جمهوریخواه حزب سران با قویای روابط انتخاباتی<br />

ستاد در یا که است کهنهکارانی <strong>از</strong> پر روبیو انتخاباتی تیم سلسلهمراتب<br />

در یا و داشتهاند حضور ۲۰۱۲ <strong>سال</strong> در رامنی میت مشاورانش،‏<br />

<strong>از</strong> زیادی تعداد دارند.‏ باالیی سمت جمهوریخواه حزب باتجربهای<br />

جمهوریخواهان خارجی،‏ سیاست حوزه در بهخصوص و<br />

آبرامز الیوت مثل کسانی یا هستند،‏ نویسنده کیگن رابرت مثل میکنند.‏<br />

زنده خاطر در را بوش دبلیو جرج دولت که هادلی استفن گفت<br />

ژورنال استریت وال با خود ۲۰۱۵ نوامبر گفتوگوی در روبیو استفاده<br />

منتخب رئیسجمهور عنوان به سیاسی«اش ‏»سرمایه <strong>از</strong> که شفافیت<br />

با مشخص خارجی سیاست یک ملت ‏»به تا کرد خواهد پتانسیل<br />

به امريكا که شود مطمئن تا بکند ‏»هرکاری و بدهد اخالقی«‏ گفته<br />

او رسید.«‏ خواهد یکمی و بیست قرن اقتصاد یک در خود نظارتهای<br />

انرژی،‏ به معطوف سیاستهای امريكا،‏ مالیاتی سیستم کرد.‏<br />

خواهد اصالح را درمانی خدمات و دولتی تحصیالت<br />

مدرنیزاسیون نظامی،‏ بودجه افزایش اصلی:‏ اولویتهای کوبا.‏<br />

با روابط عادیس<strong>از</strong>ی در اوباما سیاست به پایاندادن دانشگاهی،‏ کلینتون<br />

هیالری دموکرات<br />

اول<br />

بانوی عنوان به دموکرات اخیر دولتهای در کلینتون هیالری نامزد<br />

هر <strong>از</strong> بیشتر او سیاسی هویت داشته.‏ حضور خارجه امور وزیر و است.‏<br />

شناختهشده‏ - حزب هردو در - دیگری حضور<br />

دولتش در حتما او انتخاباتی تیم ارشد مشاوران <strong>از</strong> نفر سه سیاست<br />

تحقیقاتی مراکز در کهنهکار هریس مایا داشت:‏ خواهند وزارت<br />

در قبال که <strong>سال</strong>یوان جک و اولری آن همچنین و خارجی،‏ و<br />

مرکزی بانک سابق معاونان <strong>از</strong> بلیندر،‏ الن بودهاند.‏ همراهش خارجه جان<br />

کلینتوناست.‏ مشاورارشداقتصادی نیز پرینستون دانشگاه استاد کلینتون<br />

دفتربیل رئیس قبال کلینتون،‏ ستادانتخاباتی مسئول پادستا،‏ احتمال<br />

به اینها است.‏ داده مشاوره هم اوباما به و بوده سفید کاخ در سخنرانی<br />

در کلینتون داشت.‏ خواهند پست کلینتون دولت در زیاد تعریف<br />

مبارزه«‏ ‏»چهار با او دولت که گفت انتخاباتیاش مب<strong>از</strong>رات آغ<strong>از</strong> بچرخد،‏<br />

معمولی«‏ ‏»امريكاییهای برای اقتصاد چرخ اینکه شد:‏ خواهد گروههای<br />

بین همزیستی شود،‏ حاصل اطمینان امريكا امنیت <strong>از</strong> پیدا<br />

خاتمه سیاسی سیستم سوءعملکرد و شود تقویت جامعه مختلف که<br />

داده توضیح انتخاباتی مناظرههای آخرین <strong>از</strong> یکی در کلینتون کند.‏ بود:‏<br />

خواهد چه ریاستجمهوریاش اول روز صد در او مهم‏ هدف سه و دستمزد حداقل افزایش زیرساختی،‏ و اشتغالزایی برنامههای اعالم اصالحات<br />

که گفته کلینتون مردان.‏ و زنان بین برابر دستمزد تضمین هزینههای<br />

و داد خواهد گسترش را درمانی خدمات حوزه در اوباما آورد.‏<br />

خواهد پایین را تجویزشده داروهای هزینه<br />

آوردن پایین قضایی،‏ سیستم در اصالح اصلی:‏ اولویتهای مهاجرتی.‏<br />

گسترده اصالحات کالج،‏ در تحصیل سندرز<br />

برنی دموکرات<br />

جایی<br />

او سفید کاخ در افرادی چه که کرده تاکید بارها سندرز برنی زیادی<br />

گروه شد.‏ پرنخواهد والاستریت من<strong>از</strong>نمایندگان ‏»کابینه ندارند:‏ طول<br />

در که دارند وجود برجسته اقتصاددانان و دولتی خدمتگزاران <strong>از</strong> کارگر<br />

خانوادههای و متوسط طبقه <strong>از</strong> نمایندگی به <strong>سال</strong>ها این همه هستند.«‏<br />

من دولت آدمهای اینها بودهاند.‏ آنها طرف و کردهاند تالش شناس<br />

و خودی افراد <strong>از</strong> بارها دموکرات و جمهوریخواه جمهور روسای <strong>از</strong><br />

کردهاند.‏ استفاده اقتصادی مشاور عنوان به نیویورک مالی ب<strong>از</strong>ار در رابرت<br />

و بوش دولت در پالسن هنری اوباما،‏ دولت در لو جک جمله کروگمن<br />

پال شبیه افرادی که گفته سندرز اما کلینتون.‏ دولت در رابین کار<br />

سابق وزیر ریچ،‏ رابرت تایمز،‏ نیویورک‏ در مقالهنویس و اقتصاددان به<br />

را کلمبیا دانشگاه اقتصاددان استیگلیتز جوزف و کلینتون دولت در کرد.‏<br />

خواهد دعوت خود اقتصادی مشاوران تیم پرسیدند<br />

ریاستجمهوریاش اول روز ۱۰۰ درباره سندرز <strong>از</strong> وقتی درمانی<br />

خدمات سیستم کردن فعال برای اول ماه سه در که داد توضیح دالر<br />

۱۵ ساعتی به را دستمزد حداقل کرد،‏ خواهد تالش سراسری داد:‏<br />

خواهد افزایش را زیرساختها در سرمایهگذاری و رساند خواهد کنم<br />

متحد را امريكا میخواهم ریاستجمهوریام روزهای اولین ‏»در مردم<br />

ثروتمندترین به همچنین دهیم.‏ پایان متوسط طبقه زوال به تا داشته<br />

دولتی است قرار و بدهند مالیات است قرار که بگویم کشور کند.«‏<br />

کار بزرگ شرکتهای برای نهفقط و ما همه برای که باشیم شرکتهای<br />

کردن خرد ثروتمندان،‏ مالیات افزایش اصلی:‏ اولویتهای امريكاییها.‏<br />

همه برای کالج در تحصیل کردن مجانی عظیم،‏ مالی مگزین<br />

بیبیسی منبع:‏ <strong>از</strong><br />

یکی در کلینتون مناظرههای<br />

آخرین انتخاباتی<br />

که<br />

داده توضیح او<br />

مهم‏ هدف سه اول<br />

روز صد در ریاستجمهوریاش<br />

بود:‏<br />

خواهد چه برنامههای<br />

اعالم و<br />

اشتغالزایی افزایش<br />

زیرساختی،‏ و<br />

دستمزد حداقل دستمزد<br />

تضمین و<br />

زنان بین برابر کلینتون<br />

مردان.‏ اصالحات<br />

که گفته حوزه<br />

در اوباما را<br />

درمانی خدمات خواهد<br />

گسترش هزینههای<br />

و داد داروهای<br />

پایین<br />

را تجویزشده آورد<br />

خواهد 95 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر


مناگر<br />

امريكا<br />

انتخابات روی شرطبندی میداند؟<br />

انتخابات برنده را کلینتون نیوز فاکس‏ چرا برنی<br />

اوضاع اوست.‏ به مربوط اخبار همه و است جلوتر جمهوریخواهان بقیه <strong>از</strong> نظرسنجیها در ترامپ دانلد هن زیاد احتمال به فاکسنیوز،‏ پیشبینی طبق اما میشود.‏ بهتر روزبهروز دموکراتها جبهه در هم سندرز روشی<br />

درباره را نیوز فاکس گزارش <strong>از</strong> بخشهایی سندرز.‏ نه بود خواهد امریکا بعدی رئیسجمهور ترامپ بخوانید:‏<br />

امريكا ریاستجمهوری انتخابات برنده پیشبینی برای غیرمتعارف دموکرات<br />

جمهوریخواه پیشبینیها ترامپ<br />

دونالد نظرسنجیها<br />

نتایج دنبال انتخابات نتیجه پیشبینی برای عموما مردم غیرمتعارفی<br />

راه اما میخوانند.‏ را پرسابقه تحلیلگران نوشتههای یا میروند روی<br />

حاضرند مردم شود بررسی اینکه دارد.‏ وجود برنده پیشبینی برای هم اوضاع<br />

بندیها شرط در که اینجاست جالب و ببندند.‏ شرط نامزد کدام پیروزی بهتری<br />

ابزار شرطبندیها بررسی چرا است.‏ بهتر خیلی نامزدها بقیه <strong>از</strong> کلینتون میزنند،‏<br />

حرف دارند فقط نظرسنجی موقع مردم چون است؟ پیشبینی برای هنسن،‏<br />

رابرت میکند.‏ فرق ماجرا و است میان در پول پای شرطبندی وقت اما میگوید:‏<br />

امريكاییها میان در تفاوت این درباره میسن جرج دانشگاه استاد شما<br />

عقیده یکی بعد میکنید.‏ فضل اظهار و نشستهاید کافه در کنید ‏»فرض لحظهای<br />

شما اینجا میبندی؟«‏ ‏»شرط میپرسد:‏ و میکشد چالش به را دارم؟<br />

اعتقاد حرف این به من ‏»واقعا میگویید:‏ خودتان به و میکنید سکوت عمل<br />

محتاطانهتر شرطبندی موقع شما نه؟«‏ یا هست درست حرفم اصال در<br />

که اینجاست مسئله بدهید.«‏ دست <strong>از</strong> را پولتان نمیخواهید چون میکنید شدهاند<br />

اعالم غیرقانونی نامزدها روی شرطبندی ب<strong>از</strong>ارهای اکثر متحده ایاالت میدهند.‏<br />

ادامه خود فعالیت به PreditctIt مثل سبک سایت چند فقط و باالی<br />

نباید نامزد هر روی شرطبندی میزان امريكایی سایتهای در چون و سابق<br />

مثل - ندارد وجود سرمایه دادن دست <strong>از</strong> خطر یعنی - باشد دالر ۸۵۰ دیگری<br />

نوع با باید که اینجاست کرد.‏ اطمینان آنها پیشبینیهای به نمیشود مشهورترین<br />

<strong>از</strong> یکی انتخاباتی.‏ سهام ب<strong>از</strong>ار شوید:‏ آشنا آینده روی شرطبندی <strong>از</strong> سهام<br />

میتواند هرکس Betfair سایت در است.‏ فعال انگلیس در ب<strong>از</strong>ارها این در<br />

که باشد مطمئن و بخرد را امريكا ریاستجمهوری انتخابات نامزدهای مثال<br />

شد.‏ خواهد برابر چند سرمایهاش نظر،‏ مورد نامزد شدن برنده صورت ترامپ<br />

اگر و میشود معامله سنت ۱۰ حدود ترامپ <strong>از</strong> سهم هر روزها این این<br />

برابر.‏ ده یعنی شد.‏ خواهد دالر یک سنت ۱۰ این شود رئیسجمهور نوامبر<br />

ماه در مثال میکنند.‏ عمل نظرسنجی <strong>از</strong> بهتر اوقات خیلی شرطبندیها در<br />

اما داشت،‏ را اول رتبه جمهوریخواه حزب نظرسنجیهای در کارسون بن کار<br />

کجای کارسون بن حاال داشت.‏ پیروزی شانس درصد ۹ فقط او Betfair درصد<br />

۱ زیر انتخابات در را کارسون شانس Betfair کاربران روزها این است؟ رأیگیری<br />

<strong>از</strong> قبل تا مثال نمیدهد.‏ جواب همیشه روش این البته میدانند.‏ این<br />

با نشد.‏ که میشود برنده ترامپ دانلد میکردند فکر مردم آیووا،‏ مقدماتی اولی<br />

که میدهد نشان نظرسنجیها نتیجه و شرطبندیها نتیجه بررسی حال است<br />

میان در سرمایه رفتن بین <strong>از</strong> پای وقتی است.‏ موفقتر آینده پیشبینی در میکند.‏<br />

عمل بهتر جمعی«‏ ‏»خرد کرده<br />

سعی Betfair و PreditctIt نتایج ترکیب با نیوز فاکس حاال حزب<br />

نامزدهای شانس چپ،‏ سمت دهد.‏ انجام آینده <strong>از</strong> معقولتری پیشبینی است<br />

جمهوریخواهان به مربوط وسط میبینید،‏ هم با رقابت در را دموکرات آینده<br />

نوامبر انتخابات در پیروزی برای نامزد هر شانس راست سمت در و برای<br />

هیالری شانس حاضر حال در میبینید که همانطور است.‏ مشخص در<br />

رقابت درصد.‏ ۱۷ سندرز و است درصد ۷۷ بشود دموکراتها نامزد اینکه دارد.‏<br />

بقیه <strong>از</strong> باالتری شانس ترامپ اما است نزدیکتر جمهوریخواهان جبهه بقیه<br />

<strong>از</strong> هنوز درصد ۴۹ با هیالری شانس ملی مقیاس در رقابت صحنه در اما دارند.‏<br />

قرار سندرز و روبیو ترامپ،‏ او <strong>از</strong> پس و است باالتر است.(‏<br />

گذشته هفته یک در نامزدها وضعیت میانگین نتایج ‏)این % 44.1<br />

% 19.7<br />

% 27.7<br />

% -27.3<br />

% 12.1<br />

% 6.4<br />

% 12.0<br />

% -0.5<br />

% 3.1<br />

% 1.9<br />

% 0.2<br />

% -0.0<br />

روبیو<br />

مارکو بوش<br />

جب کروز<br />

تد کاسیچ<br />

جان کارسون<br />

بن % 77.8<br />

% -2.5<br />

% 17.7<br />

% 0.3<br />

% 49.5<br />

% -1.6<br />

% 15.4<br />

% 8.1<br />

% 27.7<br />

% -11.1<br />

% 8.9<br />

% 2.0<br />

% 4.2<br />

% 1.1<br />

% 3.9<br />

% 0.1<br />

کلینتون<br />

هیاری ترامپ<br />

دونالد روبیو<br />

مارکو سندرز<br />

برنی بوش<br />

جب کروز<br />

تد کلینتون<br />

هیاری سندرز<br />

برنی 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر 96


آیندهنگری‏<br />

چند سرنوشت و پناهجویان بحران ابوال<br />

ویروس ۲۰۱۴<br />

<strong>سال</strong> در گینگری،‏<br />

فیل‏ جمهوریخواه<br />

عضو نمایندگان<br />

مجلس نامهای<br />

در امريكا کنترل<br />

مرکز به پیشگیری<br />

و بیماریها<br />

بحران<br />

به نسبت قریبالوقوع<br />

در<br />

انسانی جنوبی<br />

مرزهای متحده<br />

ایاالت داد<br />

هشدار ‏»مهاجران<br />

چون با<br />

غیرقانونی بیماریهای<br />

خود مثل<br />

مرگباری حمل<br />

را ابوال میکنند...«‏<br />

مالک،‏<br />

شارل ۱۹۴۹، در دیپلمات<br />

و فیلسوف این<br />

نماینده و یونانی ملل<br />

س<strong>از</strong>مان در کشور رژیم<br />

اگر کرد اعام بحران<br />

حل بدون اسرائیل به<br />

فلسطینی پناهجویان ملل<br />

س<strong>از</strong>مان عضویت ‏»ناآرامی‏<br />

باعث درآید اجتماعی،‏<br />

سیاسی،‏ جدی خاور<br />

در معنوی و اقتصادی میشود.‏<br />

دنیا کل و نزدیک نسلهای<br />

که مشکلی تاثیر<br />

تحت هم را آینده داد.«‏<br />

خواهد قرار رواندا،‏<br />

۱۹۹۴ <strong>سال</strong> نسلکشی <strong>از</strong> پیش کیگالی<br />

در ملل س<strong>از</strong>مان مقام یک پناهجویان<br />

حضور تداوم که نوشت پایتخت<br />

در بروندی اهل توتسی میشود<br />

قومی«‏ ‏»اصطکاک باعث آنها<br />

به ملل س<strong>از</strong>مان کمکرسانی و بر<br />

را صلح طرح اجرای برای ‏»برنامهها میزند.«‏<br />

هم نورمن<br />

۲۰۰۵ <strong>سال</strong> در محیطزیستگرا<br />

میرز،‏ دانشگاه<br />

استاد و حوزه<br />

در آکسفورد زیستی<br />

تنوع که<br />

کرد پیشبینی <strong>سال</strong><br />

۵ طول در حدود<br />

جهان آینده پناهجوی<br />

میلیون ۵۰ خواهد<br />

هوایی و آب داشت.‏<br />

تعطیل<br />

غلط<br />

عمدتا نیمه<br />

و نصفه درست<br />

تقریبا نزدیک<br />

خیلی هدف!‏<br />

به درست عضو<br />

پاول،‏ ایناک پارلمان<br />

محافظهکار ۱۹۶۹<br />

آوریل در انگلیس که<br />

کرد پیشبینی آسیا<br />

جنوب اهل مهاجران هموطنان<br />

علیه پیکار راه<br />

به انگلیسیشان و<br />

انداخت خواهند به<br />

را بریتانیا شهرهای کشید.‏<br />

خواهند خشونت گزارشی<br />

در FBI ۱۹۲۱، در ‏»دور<br />

کرد پیشبینی که<br />

روزی بود نخواهد سفید<br />

نژاد ژاپنی،‏ مهاجران بیرون<br />

کالیفرنیا <strong>از</strong> را ساحل<br />

کنترل و کنند دست<br />

در را امريكا غربی بگیرند.«‏<br />

هلموت<br />

کوهل<br />

۱۹۸۹،<br />

نوامبر در یک<br />

جریان در در<br />

کنفرانس هلموت<br />

بن،‏ صدراعظم<br />

کوهل <strong>از</strong><br />

یکی آلمان،‏ سیاستمدارانی<br />

داد<br />

هشدار که بود برلین<br />

دیوار سقوط مهاجرت<br />

باعث آلمان<br />

<strong>از</strong> گسترده آلمان<br />

به شرقی شد.‏<br />

خواهد غربی هب را طرف«‏ این به دوم جهانی جنگ <strong>از</strong> دنیا پناهجویان بحران ‏»بزرگترین عبارت پیشبینیهایشان در که دارند غریبی عالقه دنیا سیاستمداران میرسد نظر به خطرات<br />

به نسبت روزانه طور به جمهوریخواهان امریکا،‏ در انتخاباتی رقابتهای گرفتن شدت با هم روزها این بزنند.‏ حدس را فاجعه این علت و زمان و ببرند کار باالست.‏<br />

- پاریس حمالت شبیه - امریکا خاک به حمله احتمال که کنند ایجاد مردم در را حس این تا میدهند هشدار کشورشان به پناهجویان و مهاجران ورود اروپایی<br />

کمیسیون ۲۰۱۵ <strong>سال</strong> اواخر مثال دارد.‏ هم مزایایی و شد نخواهد میزبان کشور دردسر باعث فقط پناهجویان ورود آنها،‏ تبلیغات برخالف که اینجاست ‏)جالب هب مربوط مشهور پیشبینی چند شماره این در کرد.(‏ خواهد کمک منطقه این اقتصاد شدن بزرگ به واقع در اروپا اتحادیه به پناهجویان هجوم که کرد پیشبینی افتادند.‏<br />

اتفاق واقعا آنها <strong>از</strong> بعضی فقط اینکه خوش خبر و کردهایم بررسی را پناهجویان بحرانهای 97 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر


مناگر<br />

سعودی<br />

عربستان مورد در اینترنشنالیست پرونده داعش<br />

با قمار میشود<br />

گفته محمدبن<br />

جانشین<br />

سلمان وزیر<br />

و ولیعهد عربستان<br />

دفاع عنوان<br />

به سعودی وزیر<br />

جوانترین جهان،‏<br />

در دفاع بزرگترین<br />

را<br />

شرطبندی دادهاست<br />

انجام اگر<br />

اکنون و جنگی<br />

جرقه روشن<br />

را بزرگ تهدیدی<br />

نکند،‏ به<br />

آن آغ<strong>از</strong> برای او<br />

میآید.‏ شمار مداخله<br />

رهبری یمن<br />

در نظامی عهده<br />

به را گرفتهاست<br />

میخواست<br />

عربستان میرسید:‏ گوش به شایعههایی بود هفته چند در<br />

برساند.‏ قتل به را نفر 50 حدود و بیند<strong>از</strong>د راه به عمومی اعدام یک همان<br />

<strong>از</strong> نمر«.‏ ‏»شیخ بود:‏ مهمتر همه <strong>از</strong> نام یک نفر چند این بین چه<br />

عربستان در شیعیان رهبر اعدام که کرد پیشبینی میشد زمان خشونت<br />

<strong>از</strong> بویی هیچ صحبتهایش که مردی کرد؛ خواهد پا به آتشی یک<br />

<strong>از</strong> بود.‏ برخوردار باالیی محبوبیت <strong>از</strong> شیعه اقلیت میان در و نداشت هشدار<br />

سعودیها به ایران،‏ دیگر طرف <strong>از</strong> و امریکا متحده ایاالت طرف بودند.‏<br />

کرده آگاه افراد این زدن سر عواقب <strong>از</strong> را او و بودند داده که<br />

افرادی <strong>از</strong> نفر 47 افتاد.‏ اتفاق این میالدی جدید <strong>سال</strong> در اما کنار<br />

در دیگر شیعه سیاستمدار سه و نمر شیخ یعنی بودند زندان در <strong>از</strong><br />

حدودی تا البته سعودی رژیم شدند.‏ اعدام القاعده عضو سنی 43 بدون<br />

و بیاحتیاط کامالً‏ رژیم این رهبران اما بود آگاه خود کار عواقب این<br />

واقعیت بود.‏ تعمدی کامالً‏ سیاسی عمل یک این کردند.‏ عمل فکر هیچ<br />

به میکنند زندگی کشور این در که شیعهای اقلیت که است دسته<br />

این آن،‏ بر عالوه نمیآیند.‏ شمار به رژیم برای تهدیدی عنوان قرار<br />

سعودی رژیم کامل کنترل تحت سعودی عربستان در شیعیان <strong>از</strong> دارند.‏<br />

به<br />

منجر و میآمد نامحتاطانه نظر به دستهجمعی اعدام این هرچند رژیم<br />

درون اضطراب و ترس نوعی <strong>از</strong> خبر اما شد بسیاری آشوبهای برای<br />

که است دنیایی فروپاشی نگران که رژیمی میدهد؛ سعودی نامعقولی<br />

کار و تالش هر رژیم این ترتیب این به ساختهاست.‏ خودش صورت<br />

به و بگیرد را خود دنیای فروپاشی جلوی تا میدهد انجام این<br />

‏»شخص«‏ یک اگر شاید میکند.‏ تخریب را خودش ناخواسته ‏»دولت«‏<br />

یک وقتی اما بود ناراحتکننده نظر به میداد انجام را کارها همین<br />

به شاید است.‏ خطرناک کامالً‏ میدهد،‏ انجام را اقداماتی چنین داده<br />

هشدار آلمان در اطالعاتی آژانس یک گذشته <strong>سال</strong> که بود خاطر کشور<br />

این میدهد نشان یمن و سوریه مورد در عربستان کارهای بود آژانسهای<br />

ضمن در دادهاست؛ دست <strong>از</strong> را خود ثبات سیاسی لحاظ به منتشر<br />

زمانی تنها را محرمانهای و سیاسی اطالعات چنین اطالعاتی باشند.‏<br />

داشته کامل اطمینان آن <strong>از</strong> که میکنند ماجراست؛<br />

<strong>از</strong> بخش یک تنها سعودی حکومت درونی تزلزل اما مربوط<br />

خام نفت قیمت کمسابقه یا بیسابقه سقوط به دیگر بخش بسیاری<br />

نوسانات دچار مالی لحاظ به اکنون کشور این میشود.‏ و گرفتهاست قرار شدن کمارزش خطر در سعودی ریال شدهاست،‏ بودهاست.‏<br />

خاورمیانه ب<strong>از</strong>ارهای پرنوسانترین جزو عربستان بورس ب<strong>از</strong>ار را<br />

اوضاع کشورها و حکومتها با کشور این جنگ اینکه بدتر همه <strong>از</strong> بیشتری<br />

هزینه روز هر عربستان کردهاست.‏ تحملتر غیرقابل آن برای <strong>از</strong><br />

حالیکه در میکند جنگی تجهیزات و نظامی تسلیحات صرف را که<br />

کشورهایی بین این در است.‏ مواجه مالی بحران با ماجرا طرفِ‏ آن چرا<br />

نمیدهند انجام خاصی حرکت هستند سعود آل رژیم مخالف نهایت<br />

در که میدهد انجام اشتباهی حرکات عربستان میدانند که انداخت.‏<br />

خواهد دام به را خودش جانشین<br />

سلمان محمدبن میشود گفته که است خاطر همین به دفاع<br />

وزیر جوانترین عنوان به سعودی عربستان دفاع وزیر و ولیعهد جرقه<br />

اگر اکنون و دادهاست انجام را شرطبندی بزرگترین جهان،‏ در میآید.‏<br />

شمار به آن آغ<strong>از</strong> برای تهدیدی نکند،‏ روشن را بزرگ جنگی مداخلهای<br />

گرفتهاست،‏ عهده به را یمن در نظامی مداخله رهبری او اقدامات<br />

هزینه شدهاست.‏ مردم انزجار و خشم موجب فقط تاکنون که <strong>از</strong><br />

را خود جان افراد <strong>از</strong> بسیاری بودهاست؛ باال بسیار تاکنون سعودی خود<br />

آوارگی با و شدهاند آواره نفر میلیونها آن بر عالوه دادهاند؛ دست بین<br />

این در عربستان کردهاند.‏ ایجاد جهان در را پناهندگان بحران را<br />

اوضاع نامعقول کارهای با میکند تالش و کردهاست گم را خودش است.‏<br />

اوضاع کردن بدتر میکند که کاری تنها اما کند کنترل سعودی<br />

عربستان تاریخ بر مروری سعودی<br />

دولت نخستین شهر<br />

<strong>از</strong> قبلیهای رئیس سعود محمدبن عبدالوهاب<br />

به 1744 <strong>سال</strong> در درعیه <strong>از</strong><br />

نوعی و شد ملحق وهابی واعظ گذاشت.‏<br />

بنیان را افراطی ا<strong>سال</strong>مگرایی گرفت<br />

شکل سعودی دولت نخستین کرد.‏<br />

فعالیت به آغ<strong>از</strong> آنها قدرت تحت و عرب<br />

طغیان را<br />

خود کنترل عثمانی امپراتوری اما<br />

بود کرده حفظ منطقه کل بر میکردند.‏<br />

را خود کار محلی حکمرانان توسط<br />

مکه شهردار 1916 <strong>سال</strong> در راهاند<strong>از</strong>ی<br />

به ترغیب فرانسه و بریتانیا میشود.‏<br />

عثمانیها علیه اعراب انقالب شد<br />

متولد سعودی عربستان راه<br />

به جنگی سعود عبدالعزیزبن به<br />

موفق 1921 <strong>سال</strong> در و انداخت زمان<br />

آن در او شد.‏ قدرت کسب او<br />

داشت.‏ اختیار در را بزرگی منطقه بخشهای<br />

شد موفق 1932 <strong>سال</strong> در پادشاهی<br />

و کند یکی را نجد و حج<strong>از</strong> کند.‏<br />

ایجاد را سعودی عربستان طغیان<br />

و توانگری نفتی<br />

عظیم منابع 1938 <strong>سال</strong> در شرکت<br />

توسط شد قرار و شدند کشف شوند.‏<br />

استخراج آرامکو امریکایی نفتی قدرت<br />

و رفاه سعودی عربستان به نفت س<strong>از</strong>مانهای<br />

کارگران داد.‏ بیشتری میکردند.‏<br />

شورش هر<strong>از</strong>گاهی نفتی کودتا<br />

یک ترتیب حتی سعودی ارتش نفع<br />

به سعود ملک نهایت در داد.‏ را رفت.‏<br />

کناره فیصل ملک 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر 98


ژولیان آسانژ افشاگر ویکیلیکس بیش <strong>از</strong> پنج <strong>سال</strong> در بریتانیا حبس شده<br />

بود و <strong>از</strong> بسیاری حقوق نظیر حق درمان محروم بود.‏ اسنادی که او در<br />

زمینه سعودیها منتشر کرد <strong>از</strong> اهمیت بسیار باالیی برخوردار است.‏<br />

آنچه سعودیلیکس به ما میگوید<br />

آسانژ در ژوئن 2015 بیش <strong>از</strong> ‎230‎هزار سند در مورد سعودیها افشا کرد<br />

ویکیلیکس <strong>از</strong> ژوئن 2015 اسناد و مدارکی را <strong>از</strong> امور خارجه عربستان<br />

سعودی منتشر کردهاست.‏ این اسناد بخش مهمی <strong>از</strong> فعالیتهای داخلی این<br />

رژیم را نشان میدهد.‏ بیش <strong>از</strong> ‎230‎هزار سند <strong>از</strong> ویکیلیکس در مورد عربستان<br />

منتشر شد.‏ بخشی <strong>از</strong> آنها در ادامه آمدهاست.‏ ژولیان آسانژ افشاگر ویکیلیکس<br />

بیش <strong>از</strong> پنج <strong>سال</strong> در بریتانیا حبس شده بود و <strong>از</strong> بسیاری حقوق نظیر حق<br />

درمان محروم بود.‏ اسنادی که او در زمینه سعودیها منتشر کرد <strong>از</strong> اهمیت<br />

بسیار باالیی برخوردار است.‏<br />

آنچه <strong>از</strong> اسناد برمیآید نشان میدهد حکمرانان این کشور نگاهی پارانوئید<br />

به جهان دارند و کامالً‏ خود را <strong>از</strong> همه جدا کردهاند.‏ به طور واضحتر میتوان<br />

گفت این حکمرانان موسسههای ضعیفی دارند که تمام قدرت را به آنها<br />

سپردهاند تا طبق خواسته و میل رهبریشان عمل کنند.‏<br />

اطالعات نشان میدهد سعودیها سعی دارند فرهنگ خود<br />

را کامالً‏ متحد و یکپارچه نگه دارند تا <strong>از</strong> این طریق بتوانند<br />

مقابل تهدیدات خارجی بایستند.‏ به همین خاطر نیز نوعی<br />

رقابت بین این کشور و برخی <strong>از</strong> کشورهای منطقه ایجاد<br />

شدهاست.‏<br />

یکی <strong>از</strong> اسناد کامالً‏ در مورد رابطه عربستان و سوریه است.‏ در<br />

پایان این سند پاراگرافی وجود دارد که نوشتهاست بشار اسد هیچگاه<br />

عربستان سعودی را به خاطر کاری که در حق سوریه کرد،‏ نمیبخشد و<br />

به این ترتیب حتماً‏ به دنبال انتقام خواهد بود؛ در نتیجه رژیم اسد <strong>از</strong> نظر<br />

سعودیها نوعی تهدید برای این کشور محسوب میشود.‏ یکی دیگر <strong>از</strong><br />

اسناد نیز نشان میدهد عربستان،‏ قطر و ترکیه علیه سوریه با یکدیگر<br />

متحد شدهاند.‏<br />

سندی وجود دارد که در آن اظهار شده رژیم سعودی حتماً‏<br />

باید رهبر مذهبی داشته باشد تا بتواند موقعیت خود را در منطقه<br />

حفظ کند.‏ واضحترین مورد این است که <strong>از</strong> نظر سعودیها تنها<br />

مذهبی که میتواند آنها را در جای خود ثابت نگه دارد وهابیت<br />

است.‏ در این سند گفته شده که با این مذهب میتوانند منافع<br />

خود را حفظ کنند.‏ این مذهب به ابزاری هژمونیک در دست<br />

سعودیها تبدیل شدهاست و کامالً‏ با جامعه شیعه مخالف است.‏<br />

رژیم سعودی <strong>از</strong> نفوذ شیعه وحشت دارد.‏ سند مستحکمی وجود ندارد که<br />

ترس رژیم <strong>از</strong> این گروه را نشان بدهد اما برخی اسناد به صورت ضمنی چنین<br />

چیزی را نشان میدهد.‏ رژیم سعودی به صورت مستمر جمعیت شیعهها را<br />

رصد میکند و تالش میکند نفوذ آنها را کمتر کند.‏<br />

برخی <strong>از</strong> اسناد نشان میدهد سفیران سعودی به رسانههای عربی خارج <strong>از</strong><br />

کشور عربستان رشوه میدهند تا کنترل اخبار آنها در زمینه عربستان سعودی<br />

را به دست گیرند و به این ترتیب منافع خود را تأمین کنند.‏ برخی <strong>از</strong> آنها،‏<br />

این کار را <strong>از</strong> طریق سرمایهگذاریها انجام میدهند.‏ برای مثال چند میلیون<br />

دالر سهام یک تلویزیون لبنانی را خریداری میکنند یا روابطی را با خبرنگاران<br />

ایجاد میکنند.‏ آنها حتی گاهی طرح جلد برخی مجلههای<br />

عربی را میخرند.‏ به نظر ترفندهای هوشمندانهای میآید<br />

اما اکنون که این اسناد لو رفتهاست اصالً‏ جالب نیست.‏<br />

یکی <strong>از</strong> اسناد نشان میدهد بیش <strong>از</strong> ده <strong>سال</strong> در خاورمیانه،‏<br />

پیوندی میان عربستان سعودی و اسرائیل برقرار بودهاست.‏<br />

نکته جالب توجه این است که امریکا نسبت به این رابطه<br />

واکنش نشان دادهاست و تالشهایی علیه آن کردهاست.‏<br />

واقعیت این است که امریکا دیگر مانند سابق به فکر عربستان<br />

نیست،‏ به همین خاطر است که عربستان دچار وحشت شده و به<br />

ریسمانهای دیگری چنگ میزند.‏<br />

جالبترین اسناد مربوط به تالشهایی است که عربستان برای معامله<br />

با س<strong>از</strong>مان ملل کردهاست.‏ حتی یکی <strong>از</strong> اسناد نشان میدهد بریتانیا<br />

به سعودی کمک کردهاست و یک رأی برای آن خریدهاست<br />

تا عربستان بتواند به شورای حقوق بشر راه پیدا کند.‏ البته<br />

بریتانیا این کار را محض رضای خدا انجام ندادهاست بلکه<br />

مبلغ کالنی در <strong>از</strong>ای آن دریافت کردهاست.‏ در نهایت<br />

سعودی توانست با رشوه و تقلب رأی 100 کشور را<br />

برای خود بخرد و به شورای حقوق بشر س<strong>از</strong>مان ملل<br />

راه پیدا کند.‏<br />

عربستان اکنون<br />

به لحاظ مالی<br />

دچار نوسانات<br />

بسیاری<br />

شدهاست،‏ ریال<br />

سعودی در خطر<br />

کمارزش شدن<br />

قرار گرفتهاست<br />

و ب<strong>از</strong>ار بورس<br />

عربستان جزو<br />

پرنوسانترین<br />

ب<strong>از</strong>ارهای<br />

خاورمیانه<br />

بودهاست<br />

بایکوت و قتل<br />

آرامکو باالخره ملی شد و با حمایت<br />

مصر در <strong>سال</strong> 1973 علیه اسرائیل،‏<br />

تحریم نفتی انجام شد که باعث<br />

افزایش قیمت نفت شد.‏ ملک فیصل<br />

توسط توسط خواهرزادهاش در <strong>سال</strong><br />

1975 ترور شد.‏ ملک خلید به جای او<br />

قدرت را در دست گرفت.‏<br />

ظهور ا<strong>سال</strong>مگرایان<br />

در <strong>سال</strong> 1979 همزمان با انقالب ایران،‏<br />

عدهای نیز در عربستان ادعا کردند<br />

که این رژیم فاسد است و علیه آن<br />

شورش کردند تا آن را به معنای واقعی<br />

ا<strong>سال</strong>می کنند.‏ همه اینها در نهایت<br />

باعث شد قدرت آل سعود بیشتر<br />

شود.‏<br />

خشم القاعده<br />

ملک فواد پس <strong>از</strong> حمله عراق به کویت<br />

در <strong>سال</strong> 1990، با استقرار نیروهای<br />

امریکایی در خاک سعودی موافقت<br />

کرد.‏ همه اینها باعث خشم القاعده<br />

شد که به دنبال آن حملهای را در <strong>سال</strong><br />

2001 به امریکا داشت.‏<br />

بهار عربی<br />

اعتراضات بهار عربی در <strong>سال</strong> 2011<br />

باعث افزایش ولخرجیهای سعودیها<br />

جهت ایجاد رفاه مصنوعی شد که تنها<br />

خواستهاش مقابله با شکاف سیاسی<br />

بود که ایجاد شده بود.‏ ملک عبداهلل<br />

در <strong>سال</strong> 2015 <strong>از</strong> دنیا رفت و برادرش<br />

ملک سلمان اکنون بر مسند قدرت<br />

سعودیهاست.‏<br />

آیندهنگر | tccim.ir | شماره چهلوششم،‏ نوروز 99 1395


مناگر<br />

قدرت...‏<br />

نمایش <strong>از</strong> بزرگتر هدفی با بزرگ ارتشی بود<br />

جهان ارتشی تجهیزات خریدار بزرگترین 2014 <strong>سال</strong> در سعودی عربستان و<br />

اسلحه خرید نظامی<br />

تجهیزات سعودی<br />

عربستان <strong>سال</strong>های<br />

بین 2014<br />

و 2010 میزان<br />

برابر چهار فاصله<br />

در آن تا<br />

2005 <strong>سال</strong>های بودهاست.‏<br />

2009 <strong>سال</strong><br />

در کشور این بزرگترین<br />

2014 تجهیزات<br />

خریدار دنیا<br />

در ارتشی بریتانیا<br />

بودهاست.‏ و<br />

‎8‎میلیارد <strong>از</strong> بیش دالر<br />

‎300‎میلیون مسلسل<br />

<strong>از</strong> <strong>سال</strong>ح و<br />

بمب تا گرفته اشکآور<br />

گ<strong>از</strong>های کشور<br />

این به فروختهاست<br />

<strong>سال</strong>ح<br />

و کردهاست هزینه دالر میلیاردها <strong>سال</strong>ها برای سعودی عربستان استفاده<br />

<strong>سال</strong>حها این همه <strong>از</strong> بهندرت البته کردهاست.‏ خریداری جدید میکردند<br />

ادعا که بود شده منتشر گزارشهایی 1990 <strong>سال</strong>های در کردهاست.‏ <strong>از</strong><br />

بسیاری با عملیات انجام و کردن کار چگونگی حتی سعودی عربستان کردهاست.‏<br />

تغییر اینها همه اکنون نمیداند.‏ هم را خود پیشرفته تکنولوژیهای <strong>از</strong><br />

موجی و کرد آغ<strong>از</strong> را یمن بمباران 2015 مارس در سعودی عربستان رب جنگ این تأثیرات کرد.‏ آوار حوثی شیعههای سر بر را سلطهگر سنیهای بودهاست.‏<br />

ویرانگر واقعاً‏ یمن مردم شدهاست:‏<br />

وارد یمن جنگ در که خساراتی <strong>از</strong><br />

بیش 2015 <strong>سال</strong> طول در ملل،‏ س<strong>از</strong>مان <strong>از</strong> بهدستآمده آمار اساس بر بیدفاع<br />

شهروندان آنها <strong>از</strong> نیمی حدوداً‏ شدند.‏ کشته یمن مردم <strong>از</strong> نفر 5700 بودند.‏<br />

درمانی،‏<br />

کلینیکهای و مدارس خانهها،‏ تا گرفته مغ<strong>از</strong>هها و سوپرمارکتها <strong>از</strong> آکسفام<br />

توسط که خیریهای بیمارستان حتی و بودهاند حمالت آماج همه نماندهاست.‏<br />

امان در نیز شده تأسیس قوانین<br />

و بینالمللی معاهدات اساس بر آنها <strong>از</strong> استفاده که خوشهای بمبهای شدهاست.‏<br />

ریخته یمن مردم سر بر دائماً‏ است،‏ ممنوع جنگ شده<br />

آواره یمن مردم <strong>از</strong> نفر ‎500‎هزار و ‎1‎میلیون <strong>از</strong> بیش 2015 دسامبر تا این<br />

جمعیت یکسوم با برابر تقریباً‏ که نیز نفر ‎7.6‎میلیون <strong>از</strong> بیش بودند؛ غذایی<br />

کمکهای به که بودند گرفته قرار وخیمی وضعیت در است کشور غذایی<br />

ذخایر <strong>از</strong> عظیمی بخش شده باعث سعودیها بمباران داشتند.‏ نی<strong>از</strong> برود.‏<br />

دست <strong>از</strong> یمنیها را<br />

بادآوردهای ثروت سعودی،‏ عربستان ارتش توسط یمن بمباران این<br />

در اصلی برنده داشتهاست.‏ همراه به کشور این تجاری شرکای برای فروش<br />

<strong>از</strong> درصد 36 بریتانیا بهدستآمده،‏ آمار اساس بر بریتانیاست.‏ بین 35<br />

امریکا متحده ایاالت کردهاست؛ تأمین طریق این <strong>از</strong> را خود اسلحه جنگ<br />

دلیل به را خود اسلحه فروش <strong>از</strong> درصد 5 نیز فرانسه و درصد ‎15‎میلیارد<br />

پرسود قرارداد نیز کانادا داشتهاند.‏ سعودی عربستان به یمن،‏ سعودی<br />

عربستان با جنگی نقلیه وسایل تأمین برای امریکا(‏ ‏)دالر دالری بین<br />

سعودی عربستان نظامی تجهیزات و اسلحه خرید داشتهاست.‏ 2005<br />

<strong>سال</strong>های فاصله در آن میزان برابر چهار 2014 و 2010 <strong>سال</strong>های تجهیزات<br />

خریدار بزرگترین 2014 <strong>سال</strong> در کشور این بودهاست.‏ 2009 تا <strong>سال</strong>ح<br />

دالر ‎300‎میلیون و ‎8‎میلیارد <strong>از</strong> بیش بریتانیا بودهاست.‏ دنیا در ارتشی <strong>از</strong><br />

و فروختهاست کشور این به اشکآور گ<strong>از</strong>های و بمب تا گرفته مسلسل <strong>از</strong> مارس<br />

در حالیکه در کردهاست.‏ جمع خود برای کالنی پول طریق این سعودی<br />

عربستان به نیز اسلحه فروش میگرفت،‏ اوج یمن در جنگ 2015 رسید:‏<br />

خود اوج به عربستان<br />

به دالر ‎234‎میلیون ارزش به تجهیزاتی 2015 جوالی در بریتانیا بود.‏<br />

شده منظور کشور این ارتش برای که داد سعودی 37<br />

<strong>از</strong> بیش بریتانیا 2015 سپتامبر تا مارس ماه <strong>از</strong> یعنی ماه شش فاصله در کند.‏<br />

صادر اسلحه آن به تا کرد صادر سعودی عربستان برای ارتشی مجوز با<br />

دالری میلیارد 11.25 قرارداد که کرد تأیید امریکا متحده ایاالت اکتبر،‏ در دارد.‏<br />

کشور این نظامی تجهیزات ارتقای برای سعودی عربستان تجهیزات<br />

دالری ‎1.29‎میلیارد فروش نوامبر،‏ در امریکا متحده ایاالت دولت کرد.‏<br />

تصدیق سعودی نظام به را بمب نظیر نظامی و<br />

نظامی تجهیزات اینهمه دریافت برای سعودی عربستان اصلی دلیل باشد.‏<br />

آماده تروریسم«‏ با ‏»مقابله برای دارد قصد که بوده این ارتشی ÍÍاعتراض<br />

جریان<br />

این <strong>از</strong> افراد <strong>از</strong> دیگر بسیاری و حقوقبشری کمپینهای و نهادها برای<br />

فراخوانی امریکا متحده ایاالت در بشر حقوق دیدهبان شدند.‏ شاکی عربستان<br />

به اسلحه فروش جلوی که کرد درخواست آنها <strong>از</strong> و کرد صادر کنگره مسائل<br />

تحلیلگر استورک جو نفروشند.‏ <strong>سال</strong>ح آنها به و بگیرند را سعودی میکند<br />

که کاری عواقب <strong>از</strong> امریکا متحده ایاالت ‏»دولت میگوید:‏ سیاسی بدون<br />

تاکنون مارس ماه <strong>از</strong> یمنی شهروند هزاران که میداند و است آگاه کامالً‏ آذوقهها<br />

‏»تأمین میدهد:‏ ادامه او دادهاند.«‏ دست <strong>از</strong> را خود جان گناهی هیچ هزاران<br />

شدن زخمی و کشته با برابر سعودی،‏ عربستان برای جنگی مهمات و مسئولیت<br />

آنها قبال در نیز امریکا متحده ایاالت که است بیگناهی انسان تجهیزات<br />

و مهمات فروش هرگونه کرده درخواست بینالملل عفو دارد.«‏ هشدار<br />

بریتانیا دولت به آن بر عالوه شود؛ متوقف سعودی عربستان به جنگی شدهاست.‏<br />

یمن در عادی مردم و شهروندان مرگ باعث تجهیزات این که داده و عادی افراد به که دادهاند نشان را بریتانیا ساخت موشکهای تصویر حتی آنها بشریت<br />

علیه جنایت نشاندهنده مدرکی را این و کردهاست اصابت شهروندان بینالمللی<br />

قوانین بریتانیا که کردهاند ثابت طریق این <strong>از</strong> آنها حتی دانستهاند.‏ عربستان<br />

اختیار در جنگی تجهیزات این <strong>از</strong> بیش نباید و کردهاست نقض را تجهیزات<br />

علیه بریتانیا در که کسانی <strong>از</strong> یکی اسمیت اندرو بدهد.‏ قرار سعودی تحریم<br />

باید عربستان به اسلحه ‏»فروش میگوید:‏ انداخته،‏ راه به کمپین جنگی باشد؟«‏<br />

کافی آنها نظر <strong>از</strong> تا شوند کشته جریان این در باید نفر چند شود.‏ هستند.‏<br />

موافق اسمیت با بریتانیا مردم اکثر میدهد نشان نظرسنجیها 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر 100


دیدهبان حقوق بشر در ایاالت متحده امریکا فراخوانی برای کنگره صادر کرد و <strong>از</strong> آنها درخواست کرد که جلوی فروش اسلحه به عربستان سعودی<br />

را بگیرند و به آنها <strong>سال</strong>ح نفروشند.‏ جو استورک تحلیلگر مسائل سیاسی میگوید:‏ ‏»دولت ایاالت متحده امریکا <strong>از</strong> عواقب کاری که میکند کامالً‏<br />

آگاه است و میداند که هزاران شهروند یمنی <strong>از</strong> ماه مارس تاکنون بدون هیچ گناهی جان خود را <strong>از</strong> دست دادهاند.«‏<br />

حقایقی در مورد عربستان سعودی<br />

زنان سعودی <strong>از</strong> حق داشتن حساب بانکی برخودار نیستند<br />

1. مردم<br />

جمعیت:‏‎27.7‎میلیون نفر<br />

برآوردها نشان میدهد ‎9‎میلیون نفر کارگران خارجی هستند<br />

47 درصد <strong>از</strong> جمعیت زیر 25 <strong>سال</strong> سن دارند<br />

82 درصد <strong>از</strong> جمعیت عربستان،‏ شهری است<br />

85 تا 90 درصد <strong>از</strong> سعودیها،‏ مسلمان سنی هستند<br />

10 تا ‎15‎درصد <strong>از</strong> مردم عربستان سعودی،‏ شیعه هستند<br />

امید به زندگی 75 <strong>سال</strong> است ‏)مردها 72 و زنها 77 <strong>سال</strong>(‏<br />

برآوردها نشان میدهد سرانه تولید ناخالص داخلی <strong>سال</strong> 2014 برابر با<br />

52.300 دالر بودهاست<br />

2. تحصیات و شغل<br />

87 درصد <strong>از</strong> سعودیها باسواد هستند<br />

دانشگاهها در <strong>سال</strong> ‎250‎هزار تا ‎300‎هزار فارغالتحصیل دارند؛ بیش <strong>از</strong> نیمی <strong>از</strong><br />

آنها را زنان تشکیل میدهند<br />

‎171‎هزار سعودی در خارج <strong>از</strong> این کشور و اغلب در ایاالت متحده امریکا<br />

مشغول به تحصیل هستند<br />

حدود 30 درصد <strong>از</strong> جوانان سعودی )15 تا 24 <strong>سال</strong>(‏ شاغل نیستند )21 درصد<br />

مرد و 55 درصد زن(‏<br />

تنها 12 درصد <strong>از</strong> زنان سعودی شغل دارند<br />

تقریباً‏ 60 درصد <strong>از</strong> شغلهای سعودی در دست خارجیهاست.‏ البته بخش<br />

عظیمی به خدمات مربوط میشود<br />

3. اقتصاد نفت<br />

‎9.7‎میلیون بشکه نفت در روز توسط عربستان تولید میشود ‏)بعد <strong>از</strong> روسیه،‏<br />

دوم است(‏<br />

‎7.6‎میلیون بشکه نفت در روز توسط سعودیها صادر میشود<br />

بخش نفت 80 درصد <strong>از</strong> ذخایر بودجه را تأمین میکند و 90 درصد <strong>از</strong><br />

درآمدهای نفتی صرف بودجه میشود<br />

عربستان سعودی 16 درصد <strong>از</strong> ذخایر نفتی جهان را در اختیار دارد،‏ و پس <strong>از</strong><br />

ونزوئال،‏ دومین کشور در زمینه ذخایر است<br />

قوار بزرگترین میدان نفتی عربستان است که نفت آن میتواند ‎4.7‎میلیون<br />

استخر المپیک را پر کند<br />

4. محیطزیست<br />

رتبه 10 در زمینه انتشار گ<strong>از</strong> کربن مربوط به عربستان سعودی است<br />

99.9 درصد <strong>از</strong> برق دولتی توسط سوختهای فسیلی تأمین میشود<br />

0.1 درصد <strong>از</strong> برق توسط انرژیهای تجدیدپذیر تأمین میشود<br />

عربستان سعودی یکی <strong>از</strong> خشکترین مناطق جهان به شمار میآید اما مصرف<br />

آب در آن بسیار باالست:‏<br />

مصرف آن در <strong>از</strong>ای هر نفر در روز:‏<br />

عربستان سعودی:‏ 265 لیتر<br />

هلند:‏ 121 لیتر<br />

5. حقوق<br />

عربستان سعودی نظام مطلقاً‏ پادشاهی و تئوکراتیک دارد.‏ دولت و شوراهای<br />

قانونگذاری توسط پادشاه تعیین میشوند؛ قاضی نیز توسط پادشاه انتخاب<br />

میشود.‏<br />

151 نفر <strong>از</strong> مردم این کشور در <strong>سال</strong> 2015 ‏)تا ماه نوامبر(‏ اعدام شدهاند؛ یعنی<br />

هر دو روز،‏ یک نفر اعدام شدهاست که باالترین میزان اعدام <strong>از</strong> 1995 تاکنون<br />

بودهاست<br />

72 درصد <strong>از</strong> کسانیکه در عربستان اعدام شدهاند به دالیل سیاسی و برخی<br />

نیز به دلیل معامالت مواد مخدر محکوم شده بودند<br />

‎30‎هزار زندانی سیاسی در این کشور طبق برآوردها وجود دارد<br />

0= تعداد احزاب سیاسی در عربستان سعودی<br />

تبعیضاتجنسی<br />

زنان جزو اقلیتها به شمار میآیند و <strong>از</strong> برخی حقوق برخوردار نیستند:‏<br />

رانندگی کردن<br />

حساب ب<strong>از</strong> کردن<br />

قدم زدن در شهر بدون پوشش صورت ‏)تنها چشمها و دستها مج<strong>از</strong> به<br />

دیده شدن است(‏<br />

مسافرت بدون اج<strong>از</strong>ه قیم مرد<br />

اما در دسامبر 2015 عربستان سعودی برای نخستین بار در تاریخ خود اج<strong>از</strong>ه<br />

داد زنها رأی بدهند و حتی برای انتخابات در شورای شهر نامزد شوند<br />

<strong>از</strong> میان 2100 صندلی شورای شهر،‏ 18 مورد در اختیار زنان قرار گرفت<br />

تعداد رأیدهندگان مرد نسبت به زن،‏ 10 به 1 بود ‏)‏‎1.3‎میلیون مرد در برابر<br />

‎130‎هزار زن(‏<br />

اکثر مردم اصالً‏ رأی نداند<br />

آزادی بیان<br />

بیش <strong>از</strong> ‎16.2‎میلیون نفر کاربر اینترنتی ‏)حدود 60 درصد <strong>از</strong> جمعیت کل(‏ در<br />

عربستان سعودی وجود دارد<br />

‎400‎هزار وبسایت به دستور دولت سعودی مسدود شدهاست<br />

100 درصد کنترل رسانه در عربستان سعودی،‏ در اختیار دولت است<br />

عربستان<br />

سعودی نظام<br />

مطلقاً‏ پادشاهی<br />

و تئوکراتیک<br />

دارد.‏ دولت<br />

و شوراهای<br />

قانونگذاری<br />

توسط پادشاه<br />

تعیین میشوند؛<br />

قاضی نیز توسط<br />

پادشاه انتخاب<br />

میشود<br />

آیندهنگر | tccim.ir | شماره چهلوششم،‏ نوروز 101 1395


مناگر<br />

نفت<br />

پول با سورتمهب<strong>از</strong>ی شرایط<br />

این اما بخرد،‏ نفوذ و سکوت خود برای که دادهاست را قدرت این عربستان به گذشته <strong>سال</strong>های طی نفت پول یافت<br />

نخواهد ادامه ÍÍ<br />

ÍÍ<br />

موریس<br />

ویلیام بریتانیا<br />

سفیر عربستان<br />

در در<br />

سعودی 1971<br />

<strong>سال</strong> را<br />

کشور این ب<strong>از</strong>یگر<br />

مهمترین تأمین<br />

برای منطقه<br />

ثبات البته<br />

میدانست.‏ بود<br />

کرده تأکید او در<br />

آنها نقش که عربستان<br />

امنیت نقش<br />

به نسبت در<br />

عربستان و<br />

نفت تأمین انرژی<br />

امنیت غرب<br />

و امریکا کمرنگتر<br />

بسیار این<br />

چراکه است؛ منطقه<br />

در کشور <strong>از</strong><br />

خاورمیانه کافی<br />

قدرت او<br />

بود.‏ برخوردار بود<br />

کرده تأکید حال<br />

هر به که اختیار<br />

در آنچه بهترین<br />

دارند است<br />

ممکن رژیم حفظ<br />

برای باید و کنند<br />

تالش آن عبدالعزیزبن<br />

قراردادیبا شورونامریکابراساس شرکتبزرگنفتی دل<br />

<strong>از</strong> را زیادی نفت بود شده موفق سعودی عربستان موسس سعود،‏ البته<br />

بیاورد.‏ ارمغان به را زیادی پول و بکشد بیرون کشور این خاک برای<br />

نیز کاری باید بود زده جیب به که هنگفتی پول <strong>از</strong>ای در شورون متحده<br />

ایاالت ارتش که بود خاطر همین به میداد انجام سعودیها به<br />

است.‏ کرده آمادگی اعالم کشور این <strong>از</strong> حمایت برای همیشه امریکا امروز<br />

به تا که گرفت شکل رابطهای عربستان و امریکا بین ترتیب این حفظ<br />

را خود ‏»ثبات«‏ میکند کمک عربستان به غرب دارد:‏ ادامه حلق<br />

به را نفتی درآمدهای <strong>از</strong> زیادی بخش مقابل،‏ در عربستان و کند پای<br />

1944 <strong>سال</strong> تا شورون میریزد.‏ امریکایی و غربی شرکتهای به<br />

نیز را تگزاکو و موبیل اکسون،‏ مانند خود نفتی بزرگ یاران دیگر عربی<br />

ظاهراً‏ آرامکو حقیقت در بود.‏ کرده ب<strong>از</strong> سعودی آرامکوی شرکت هستند.‏<br />

دخیل آن در بسیاری امریکایی دستهای اما است رژیم!‏<br />

بهترین 1971<br />

<strong>سال</strong> در سعودی عربستان در بریتانیا سفیر موریس ویلیام میدانست.البته<br />

منطقه ثبات تأمین برای ب<strong>از</strong>یگر مهمترین را کشور این نقش<br />

به نسبت عربستان امنیت در آنها نقش که بود کرده تأکید او کمرنگتر<br />

بسیار غرب و امریکا انرژی امنیت و نفت تأمین در عربستان برخوردار<br />

کافی قدرت <strong>از</strong> خاورمیانه منطقه در کشور این که چرا است؛ بهترین<br />

دارند اختیار در آنچه حال هر به که بود کرده تأکید او بود.‏ کنند.‏<br />

تالش آن حفظ برای باید و است ممکن رژیم تأمین<br />

برای رژیم«‏ ‏»بهترین سعودی عربستان که تصمیم این و<br />

شبیه این بودهاست.‏ برقرار امروز تا باشد غرب فسیلی سوخت اساس<br />

بر تروریستهاست.‏ هزینه تأمین و داعش ایدئولوژی به نزدیک <strong>سال</strong><br />

در امریکا خارجه امور سری کانال <strong>از</strong> بهدستآمده اطالعات میشوند.‏<br />

هزینه تأمین سعودی عربستان در تروریستها اکثر 2009، اصلیترین<br />

<strong>از</strong> یکی سعودی عربستان میدهد نشان سری دادههای سرکوب<br />

برای ریاض اقدامات و بودهاست طالبان و القاعده حامیان بودهاست.‏<br />

سطحی همیشه تروریستها سپتامبر<br />

11 حادثه در مثال برای نیست.‏ جدیدی اتفاق اصالً‏ این نفر<br />

دو توسط تروریستی عملیات <strong>از</strong> مهمی بخش که شد مشخص تأمین<br />

زمینه در اطالعات شدهاست.‏ انجام سعودی دولت اعضای <strong>از</strong> نویسنده<br />

کرتیس مارک نشدهاست.‏ منتشر هیچگاه تروریستها مالی اطالعات«‏<br />

آزاد ‏»جریان قانون به استناد با سیاسی مسائل تحلیلگر و به<br />

پاسخ در اما کند منتشر را اطالعات این بریتانیا بود کرده درخواست تنش<br />

ایجاد باعث زمینه این در اطالعات کردن فاش بود شده گفته او شد.‏<br />

خواهد سعودی عربستان و بریتانیا روابط در بودجه<br />

تأمین صرف عربستان نفتی درآمد <strong>از</strong> بخشی حالیکه در داشتن<br />

نگه خاموش صرف آن دیگر مهم بخش میشود تروریستها <strong>از</strong><br />

بخشی میشود.‏ خودش برای نفوذ و حمایت خریدن و دیگران راههای<br />

که میشود پژوهشهایی صرف امریکا در نیز سعودی سرمایه روانه<br />

دالر میلیاردها کنند.‏ پیدا را سعودی نفتی میدانهای توسعه و کورنل استنفورد،‏ مثل بزرگی و معروف موسسههای و دانشگاهها ارتقا<br />

را کشور این در استفاده مورد تکنولوژی تا شدهاست کلتک اما<br />

بکشند.‏ بیرون نفتی چاههای دل <strong>از</strong> را بیشتری نفت و بدهند عربستان<br />

نفتی امپراتوری سقوط باعث ولخرجیها این <strong>از</strong> هیچکدام نشدهاست.‏<br />

نفت<br />

قیمت واژگونی 2014<br />

<strong>سال</strong> در بشکه هر <strong>از</strong>ای در دالر 115 <strong>از</strong> نفت قیمت سقوط ضرر<br />

نفت تولیدکننده کشورهای به 2016 <strong>سال</strong> در دالر 30 زیر به انتخاب<br />

را دیگری راه میتوانست سعودی عربستان کرد.‏ وارد کالنی این<br />

بهجای اما بدهد افزایش را آن قیمت نفت،‏ تولید کاهش با و کند ترتیب<br />

این به و کرد بیشتر را جهانی ب<strong>از</strong>ار در نفت عرضه میزان کار،‏ امریکا<br />

متحده ایاالت بهویژه جهان کرد.‏ کمک نفت سریعتر سقوط به تمام<br />

گرداند.‏ خود داخلی منابع به خاورمیانه نفتی منابع <strong>از</strong> را خود روی نشان<br />

بهوضوح میگیرد صورت اکنون که مطالعاتی و پیشبینیها نفت<br />

جهانی ب<strong>از</strong>ار در را خود سلطه و قدرت دیگر عربستان میدهد به<br />

سعودی آرامکوی <strong>از</strong> بخشی که واقعیت این دادهاست.‏ دست <strong>از</strong> عربستان<br />

که میدهد نشان بهخوبی رفتهاست خصوصی بخش فروش رفت<br />

پیش جایی تا تلخ پیشبینیهای افتادهاست.‏ دردسر به سعودی تا<br />

سعودی عربستان کرد ادعا گزارشی در پول بینالمللی صندوق که شد.‏<br />

خواهد ورشکسته بهکلی 2018 <strong>سال</strong> کسری<br />

و نفت قیمت کاهش با حالی در سعودی عربستان فعالیتهای<br />

زمینه در ولخرجیهایش که شدهاست مواجه بودجه به<br />

یمن در جنگ و تروریستها مالی تأمین مثل ارتشی و نظامی جایی<br />

به راه هنوز نیز کشور این اقتصادی اصالحات رسیدهاست.‏ اوج است<br />

روزهایی به شدن نزدیک حال در عربستان اکنون نبردهاست.‏ با<br />

نیست بعید هیچ عربی.‏ بهار شدند:‏ گرفتار آن در همسایگان که سرنوشت<br />

به است برقرار کشور این در حاضر حال در که شرایطی حال<br />

در نفت یعنی آن ثبات ستون که چرا شود دچار سوریه و مصر است.‏<br />

لغزش 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر 102


روایت<br />

آنها که دنیا را<br />

تکان دادند<br />

داستان زندگی 28 کارآفرین<br />

اقتصاد دان،‏ هنرمند و سیاستمدار موفق جهان


روایت<br />

توکلی<br />

بیخطر کبریت با قرن یک ماشینس<strong>از</strong>ی<br />

تا کبریتس<strong>از</strong>ی <strong>از</strong> توکلی،‏ خانواده در کارآفرینی تاریخچه به نگاهی شناسنامه<br />

توکلی<br />

محمدتقی حاج نام:‏ <strong>سال</strong><br />

97 کارخانه:‏ سابقه ایران<br />

ملیت:‏ کارآفرین<br />

اقتصادی:‏ زمینه این<br />

میکند«.‏ تکذیب را عربستان سفارت آتشسوزی در حضور هرگونه توکل ‏»کبریت اجتماعی<br />

شبکههای در عربستان سفارت به گروهی حمله شب در و بود طنز یک اگرچه جمله توکلی<br />

کبریت جعبه روی دهههاست که انداخت شعاری یاد را همه اما شد دست به دست مهمان<br />

دهههاست که بیخطری کبریت است«.‏ بیخطر کبریت ‏»این است:‏ بسته نقش کشور<br />

در <strong>سال</strong> 100 حدود که توکلی کارخانه محصول است؛ شده ما خانههای و آشپزخانهها میشود.‏<br />

شناخته ایران در صنعتی کارخانههای نخستین <strong>از</strong> یکی عنوان به و دارد قدمت خاک<br />

<strong>از</strong> بخشی جداشدن و ترکمنچای عهدنامه امضای <strong>از</strong> بعد توکلی محمدتقی حاجآقا روسها<br />

دست به و مشغول تجارت به آن در <strong>سال</strong>ها که را قفق<strong>از</strong> منطقه گرفت تصمیم ایران کبریت<br />

و شکر و قند تاجر و ایروان ساکن آن <strong>از</strong> پیش تا او بیاید؛ ایران به و کند ترک بود افتاده به<br />

کشور خاک <strong>از</strong> بخشهایی شدن جدا با خاطر همین به داشت ایران به بسیاری عالقه اما بود،‏ شد.‏<br />

ساکن تبریز شهر و آذربایجان منطقه در و آمد ایران به و کرد کاله و شال خانواده همراه در<br />

بود،‏ کرده پیدا آشنایی کبریت تولید با قفق<strong>از</strong> در او اینکه به توجه با تبریز به مهاجرت <strong>از</strong> پس کارخانه<br />

کرد؛ راهاند<strong>از</strong>ی را کبریت تولید کارخانه اولین پیش قرن یک حدود یعنی 1297 <strong>سال</strong> کبریتس<strong>از</strong><br />

محمدتقی حاج را او نیز اهالی پس آن <strong>از</strong> شد باعث که اقدامی توکلی؛ کبریتس<strong>از</strong>ی و تکنولوژی هنوز و بودند دستس<strong>از</strong> کبریتها کارخانه،‏ در زمان آن در کنند.‏ خطاب توکلی بود.‏<br />

نشده ایران وارد کبریتس<strong>از</strong>ی ماشینآالت و<br />

خاطرات در توکلی محمدتقی فرزند توكلی،‏ تقی گفته:‏<br />

پدرش،‏ کار شروع و <strong>سال</strong>ها آن درباره گفتوگوهایش به<br />

كرد،‏ ایجاد را کبریتس<strong>از</strong>ی كارخانه پدرم كه زمان ‏»آن در<br />

زیادی كودكان و زنان قفق<strong>از</strong>،‏ منطقه <strong>از</strong> ایرانیان خروج علت پدر<br />

و بودند گرسنه و آواره تبریز شهر محالت و كاروانسراها آورد.«‏<br />

کبریتس<strong>از</strong>ی كارخانه به كار برای را آنها <strong>از</strong> زیادی تعداد کبریتس<strong>از</strong>ی<br />

کارخانه ابتدایی،‏ <strong>سال</strong>های همان در اما کارخانه<br />

راهاند<strong>از</strong>ی آن و شد روبهرو جدی چالشی با توکلی خویی<br />

برادران توسط 1300( ‏)<strong>سال</strong> تبریز در ممت<strong>از</strong> کبریت سوی<br />

<strong>از</strong> آذربایجان منطقه در کبریت تولید انحصار گرفتن و چند<br />

برای کار توقف بعد و توکلی کارخانه در کبریت تولید کاهش باعث ابتدا در که بود آنها ‏»با<br />

شده:‏ نوشته دراینباره کبریت«‏ ‏»تاریخ کتاب در رفت.‏ بین <strong>از</strong> انحصار این اینکه تا شد <strong>سال</strong> انحصار<br />

امتی<strong>از</strong> اخذ و بود روز ماشینآالت به مجهز که ممت<strong>از</strong> کبریتس<strong>از</strong>ی کارخانه راهاند<strong>از</strong>ی 1313<br />

<strong>سال</strong> تا شد متوقف توکلی کبریت تولید ممت<strong>از</strong>،‏ سوی <strong>از</strong> آذربایجان در کبریت تولید ممت<strong>از</strong><br />

با رقابت به و گرفت سر <strong>از</strong> را تولیداتش توکلی و شد شکسته کبریت انحصار قانون که پرداخت.«‏<br />

کبریتس<strong>از</strong>ی<br />

کارخانه گرفت تصمیم عقبافتادگی جبران کبریتس<strong>از</strong>برای محمدتقی حاج تقی<br />

گفته به داد.‏ جواب زود خیلی که اقدامی دهد،‏ گسترش را خود کار و کند بهروز را خود توكلی<br />

كبریتس<strong>از</strong>ی كارخانه در نفر 900 <strong>از</strong> بیش 1318( 1317، ‏)<strong>سال</strong> زمان آن در توکلی،‏ حاج<br />

میشود.‏ محسوب توجهی قابل عدد زمان آن برای کارگر تعداد این که کردند می کار کرد<br />

سفر آلمان جمله <strong>از</strong> کشور چند به ماشینآالت خرید برای توکلی کبریتس<strong>از</strong> محمدتقی محل<br />

همچنان که را جدیدی زمین و وارد کشور این <strong>از</strong> را بهروزی ماشینآالت نهایت در و جدید<br />

کارخانه 1325 <strong>سال</strong> در و کرد خریداری است،‏ تبریز در توکلی کبریتس<strong>از</strong>ی کارخانه کبریت<br />

تولیدکننده بزرگترین به تا کرد بسیاری تالش و تاسیس را توکلی کبریتس<strong>از</strong>ی انواع<br />

تولید در نوآوری و تبلیغات به کار این برای او شود.‏ تبدیل خاورمیانه حتی و کشور در کبریتهایی<br />

جعبه زد.‏ دست کبریت جعبه متنوع طرحهای و مختلف سایزهای در کبریت بیخطر<br />

کبریت ‏»این شعار انتخاب اند؛ شده کلکسیونی آنها <strong>از</strong> بسیاری نیز هماکنون که بست.‏<br />

نقش کبریتها جعبه روی و توکلی کبریت آرم زیر دوره این در نیز است«‏ محمدتقی<br />

حاج فرزندان توکلی،‏ کبریتس<strong>از</strong>ی کارخانه توسعه و تحوالت این در البته توکلی<br />

کبریتس<strong>از</strong> محمدتقی آقا حاج داشتند؛ بسیاری نقش تقی بهخصوص کبریتس<strong>از</strong> صنعت،‏<br />

به عالقه دیگران <strong>از</strong> بیش تقی آنها بین در که داشت پسر(‏ 5 و دختر )2 فرزند 7 همان<br />

یا آمریکاییها کالج در دبیرستان دوره گذراندن <strong>از</strong> پس او داشت.‏ کارآفرینی و تولید توانست<br />

و شد آمریکا میشیگان راهی تحصیل ادامه برای تهران،‏ در امروز البرز مدرسه به<br />

ولی کند اخذ مکانیک رشته در را خود مهندسی مدرک تا<br />

نشد موفق 1337 <strong>سال</strong> در پدرش فوت و بیماری دلیل بگیرد؛<br />

هم را خود لیسانس فوق و دهد ادامه را تحصیالتش کارخانه<br />

توسعه برای بسیاری اقدامات و ب<strong>از</strong>گشت ایران به او را<br />

کارخانه هدایت سکان پدر <strong>از</strong> بعد و داد انجام کبریتس<strong>از</strong>ی افزایش<br />

و کبریتس<strong>از</strong>ی توسعه بر عالوه او گرفت.‏ دست در هم<br />

جدیدی واحدهای راهاند<strong>از</strong>ی فکر به صادرات و تولید که<br />

توکلی،‏ کارخانه در نهتنها را مهمی تحوالت که افتاد کشور<br />

صنعت در را نامش و ایجاد کشور صنعت در حتی کرد.‏<br />

جاودانه پیدا<br />

آشنایی کبریت تولید با قفق<strong>از</strong> در اینکه به توجه با تبریز به مهاجرت <strong>از</strong> پس توکلی محمدتقی حاج و<br />

کرد اند<strong>از</strong>ی راه را کبریت تولید کارخانه و کارگاه اولین پیش قرن یک حدود یعنی 1297 <strong>سال</strong> در بود،‏ کرده شد.‏<br />

شهره توکلی س<strong>از</strong> کبریت محمدتقی حاج به پس آن <strong>از</strong> که<br />

تقی پسرش 1337 <strong>سال</strong> در توکلی محمدتقی حاج فوت با در<br />

را کبریتس<strong>از</strong>ی کارخانه هدایت سکان بود آمریکا تحصیلکرده داد.‏<br />

توسعه را آن و گرفت دست 1325<br />

1337<br />

نهایت<br />

در و کرد سفر آلمان جمله <strong>از</strong> کشور چند به ماشینآالت خرید برای توکلی کبریتس<strong>از</strong> محمدتقی حاج کرد.‏<br />

راهاند<strong>از</strong>ی را توکلی کبریتس<strong>از</strong>ی جدید کارخانه 1325 <strong>سال</strong> در و وارد کشور این <strong>از</strong> را بهروزی ماشینآالت 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر 1297<br />

104


باکیفیتترین<br />

جزو و میکند تولید و تهیه را محصوالت تمامی که است جهان در کارخانه تنها توکلی کبریتس<strong>از</strong>ی کبریت<br />

میان این در که میشود فروخته دالر ۲ قیمت به کبریت عدد هر جهان در میشود.‏ شناخته جهان کبریتهای میشود.‏<br />

ارائه سنت ۵۰ قیمت با تنها توکلی جهان<br />

در کبریتس<strong>از</strong>ی تاریخچه درباره واکر<br />

جان توسط میالدی ۱۸۲۷ <strong>سال</strong> در شیمیایی کبریت اولین نخست<br />

آنها سرهای که بودند باریکی چوبهای کبریتها این شد.‏ اختراع و<br />

میشد آغشته اکسیژنه گوگرد و پتاسیم کلرات با سپس و گوگردی ۱۸۳۰<br />

<strong>سال</strong> در میشد.‏ برده فرو سولفوریک اسید محلول در آخر در با<br />

که کرد اختراع را فسفری کبریت فرانسوی سوریای شارل میالدی نخستین<br />

اینها همه با میگرفت.‏ آتش شیشهای کاغذ روی شدن کشیده میالدی<br />

۱۸۳۲ <strong>سال</strong> در آلمانی کامرر توسط جهان کبریتس<strong>از</strong>ی کارخانه شد.‏<br />

ساخته تبریز<br />

ماشینس<strong>از</strong>ی تا نئوپان کارخانه ÍÍ<strong>از</strong> راهاند<strong>از</strong>ی<br />

در ب<strong>از</strong> ذهنی توکلی تقی که بود شده باعث مکانیک رشته در تحصیل بعد<br />

و نئوپان کارخانه تاسیس راه این در گام اولین و باشد داشته صنعتی واحدهای کارخانه<br />

چوبهای دورریز با که افتاد فکر این به 1342 <strong>سال</strong> در تقی بود.‏ کابینتس<strong>از</strong>ی منجر<br />

نئوپانس<strong>از</strong>ی کارخانه راهاند<strong>از</strong>ی به موضوع همین و دهد انجام کاری کبریتس<strong>از</strong>ی،‏ تولید<br />

کارخانه نخستین آلمان <strong>از</strong> نی<strong>از</strong> مورد ماشینآالت و تکنولوژی کردن وارد با او شد،‏ کارخانه<br />

دراین مهم نوآوریهای <strong>از</strong> یکی همچنین کرد،‏ راهاند<strong>از</strong>ی کشور در را نئوپان و<br />

آب نفوذ <strong>از</strong> جلوگیری برای نئوپان روی آن کشیدن و ‏»فورمیکا«‏ نام به محصولی تولید کشور<br />

در نیز را کابینتس<strong>از</strong>ی کارخانه اولین گرفت،‏ تصمیم او این بر عالوه بود؛ خوردگی ساخت<br />

و نئوپان کارخانه تاسیس <strong>از</strong> ‏»بعد گفته:‏ خاطراتش در او خود کند.‏ راهاند<strong>از</strong>ی کابینتس<strong>از</strong>ی<br />

کارخانه اولین همین برای نداریم کابینت ساخت برای مشکل دیدم فورمیکا آهنی<br />

داشت هم اگر یا نداشت کابینت کشور در کسی زمان آن کردم،‏ راهاند<strong>از</strong>ی ایران در را بود.«‏<br />

کرده وارد خارج <strong>از</strong> کال یا بود کارخانه<br />

مدیریت کنار در کابینتس<strong>از</strong>ی و نئوپان تولید کارخانه راهاند<strong>از</strong>ی بر عالوه تبریز<br />

در ماشینس<strong>از</strong>ی کارخانه راهاند<strong>از</strong>ی فکر به توکلی تقی 1347 <strong>سال</strong> در کبریتس<strong>از</strong>ی،‏ و<br />

گسترش س<strong>از</strong>مان مسئوالن به را موضوع این او میشد.‏ محسوب مهم تحولی که افتاد و<br />

داد پیشنهاد بود،‏ نی<strong>از</strong>مند رضا دکتر برعهده مسئولیتش زمان آن که ایران صنایع نوس<strong>از</strong>ی مدیریت<br />

و راهاند<strong>از</strong>ی چکسلواکی همکاری با کارخانه این مسئوالن،‏ و او تالش با نهایت در راه<br />

شد باعث تبریز ماشینس<strong>از</strong>ی کارخانه راهاند<strong>از</strong>ی شد.‏ واگذار توکلی دتقی به کارخانه شود<br />

هموار صنعتی بخشهای <strong>از</strong> بسیاری در کشور حتی و شهر این صنعتی توسعه برای خود<br />

صنعتی واحد تولید خط و ماشینآالت ساخت که بیفتد راه جدیدی کارخانههای و تقی<br />

سوی <strong>از</strong> تبریز ماشینس<strong>از</strong>ی کارخانه تاسیس میدادند؛ سفارش کارخانه این به را باعث<br />

که است عطفی نقاط <strong>از</strong> یکی صنعتی و اقتصادی فعاالن <strong>از</strong> بسیاری اعتقاد به توکلی کشور<br />

صنعتی قطبهای مهمترین <strong>از</strong> یکی به شرقی آذربایجان استان و تبریز شهر تا شده شود.‏<br />

تبدیل به<br />

توجه با آن <strong>از</strong> بعد اما داشت برعهده را کارخانه این عالی مدیریت خود <strong>سال</strong> 9 توکلی تقی عهده<br />

بر را نیرو وزارت و رفت دولت کابینه به دوران آن نخستوزیر آموزگار جمشید پیشنهاد آن<br />

در البته و داشت برعهده را وظیفه این دولتی حقوق دریافت بدون ماه 20 مدت به و گرفت صنعت<br />

به و کند رها را دولتی کار تا داد ترجیح نهایت در ولی درخشید خوش نیز مسئولیت کبریتس<strong>از</strong>ی<br />

کارخانه و شد مصادره تبریز ماشینس<strong>از</strong>ی کارخانه ا<strong>سال</strong>می انقالب وقوع با ب<strong>از</strong>گردد.‏ پدری<br />

کارخانه راهاند<strong>از</strong>ی فکر به دوباره توکلی خانواده اما شد تعطیل مدتی برای نیز توکلی می<br />

‎100‎<strong>سال</strong>ه کارخانه ‎1397‎این ‏)<strong>سال</strong> است قرن یک حدود حاال که کارخانهای افتادند،‏ خود میشود.‏<br />

یاد کشور برندهای و کارخانهها کهنترین <strong>از</strong> یکی عنوان به آن <strong>از</strong> و پابرجاست شود(‏ کبریتس<strong>از</strong>ی<br />

کارخانه کنونی فعالیت درباره گفتوگویی در پیش <strong>سال</strong> سه توکلی تقی فعالیت<br />

کارگر ۳۰۰ با کارخانه تکنولوژی و صنایع پیشرفت دلیل به ‏»امروز بود:‏ گفته توکلی ترکیب<br />

<strong>از</strong> آن گوگرد اصالح به و میشود ساخته تبریزی صنوبر درخت <strong>از</strong> کبریت چوب کند.‏ می میشود.‏<br />

چسبانده کبریت چوب به حیوانی سلیکوم با که میشود تهیه شیمیایی ماده ۱۲ آن<br />

جایگزین فندک و تبدیل لوکس مصرف به عمومی مصرف <strong>از</strong> کبریت دنیا،‏ تمام در امروزه میکنند.‏<br />

تولید را خاصی محصول هرکدام جهان کبریتس<strong>از</strong>ی بزرگ کارخانههای است.‏ شده تنها<br />

توکلی کبریتس<strong>از</strong>ی ولی و...‏ شومینه کبریت دیگر یکی تزئینی،‏ کبریت کارخانه یک باکیفیتترین<br />

جزو و میکند تولید و تهیه را محصوالت تمامی که است جهان در کارخانه میشود<br />

فروخته دالر ۲ قیمت به کبریت عدد هر جهان در میشود.‏ شناخته جهان کبریتهای که<br />

میگویم افتخار با و میشود ارائه سنت ۵۰ قیمت با تنها توکلی کبریت میان این در که جهان<br />

در موثر و کمهزینه تولیدکننده بزرگترین کبریت،‏ جعبه میلیارد ۱۰ ساالنه تولید با هستیم.«‏<br />

جمله<br />

<strong>از</strong> آن کارخانه 6 که دارد وجود کشور در کبریتس<strong>از</strong>ی فعال کارخانه 7 هماکنون شرقی<br />

آذربایجان استان و تبریز در ممت<strong>از</strong> کبریتس<strong>از</strong>ی دیرینهاش رقیب و توکلی کبریتس<strong>از</strong>ی و کشور کبریت تولیدکننده بزرگترین اینکه بر عالوه هماکنون توکلی خانواده دارند.‏ قرار کلکسیونهای<br />

بزرگترین <strong>از</strong> یکی هستند،‏ جهان در کبریت تولیدکنندگان مهمترین <strong>از</strong> یکی اعضای<br />

<strong>از</strong> توکلی کبریتس<strong>از</strong> محمدتقی حاج نوه و توکلی تقی فرزند دارند.‏ نیز را جهان کبریت 20<br />

<strong>از</strong> بیش توکلی خانواده مجموعه در و است کشور کبریت کلکسیونداران انجمن افتخاری دارد.‏<br />

وجود کبریت قوطی هزار کارخانه<br />

چوبهای دورریز با که افتاد فکر این به 1342 <strong>سال</strong> در توکلی تقی کارخانه<br />

نخستین راهاند<strong>از</strong>ی به موضوع همین و دهد انجام کاری کبریتس<strong>از</strong>ی،‏ شد.‏<br />

منجر کابینتس<strong>از</strong>ی سپس و نئوپانس<strong>از</strong>ی،‏ با<br />

توکلی کبریتس<strong>از</strong>ی کارخانه کرد اعالم گفتوگویی در پیش <strong>سال</strong> سه توکلی تقی است.‏<br />

جهان در کبریت تولیدکننده بزرگترین کبریت،‏ جعبه میلیارد ۱۰ ساالنه تولید 1347<br />

1391<br />

1342<br />

105 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر مهم<br />

این و افتاد تبریز در ماشینس<strong>از</strong>ی کارخانه راهاند<strong>از</strong>ی فکر به توکلی تقی 1347 <strong>سال</strong> در او<br />

تالش با نهایت در و داد پیشنهاد ایران صنایع نوس<strong>از</strong>ی و گسترش س<strong>از</strong>مان مسئوالن به را شد.‏<br />

راهاند<strong>از</strong>ی چکسلواکی همکاری با کارخانه این


روایت<br />

ایران<br />

نوین صنایع مرد ایران<br />

در خودروس<strong>از</strong>ی راهاند<strong>از</strong>ی‏ <strong>از</strong> خاطراتی و نی<strong>از</strong>مند رضا با گفتوگو ÍÍ<br />

خلیلی<br />

ولی شناسنامه<br />

نی<strong>از</strong>مند<br />

رضا نام:‏ <strong>سال</strong><br />

94 سن:‏ ایران<br />

ملیت:‏ گسترش<br />

س<strong>از</strong>مان رئیس اولین و اقتصادی وزیر معاون اقتصادی:‏ زمینه میزند<br />

چشم به را عینکش کند،‏ امضا یادگاری رسم به را عکسی آلبوم میخواهد وقتی برای<br />

94 این 94، ‏»<strong>سال</strong> میگوید:‏ باخنده تاریخ نوشتن زمان در خط چند نوشتن <strong>از</strong> بعد و 1300<br />

متولد نی<strong>از</strong>مند رضا میشود.«‏ تمام <strong>سال</strong>م 94 ام<strong>سال</strong> یعنی دارد،‏ معنی خیلی من خوشسخن،‏<br />

مردی میرسد،‏ نظر به جوانتر بسیار میکنید نگاه او به وقتی ولی است را<br />

قبل دهه چندین <strong>از</strong> خاطراتی نی<strong>از</strong>مند است.‏ باهوش بسیار و بادیسیپلین پراحساس،‏ داده<br />

رخ برایش ماجرا دیروز همین میکنید تصور که میکند تعریف باجزئیات چنان کشور<br />

صنعتی توسعه و صنعت مرد باید بیشک را او است.‏ <strong>از</strong><br />

کشور صنعتی نخستینهای <strong>از</strong> بسیاری که کسی دانست،‏ راهاند<strong>از</strong>ی‏<br />

تا آهن ذوب <strong>از</strong> و ماشینس<strong>از</strong>ی تا گرفته اتومبیلس<strong>از</strong>ی گرفت.‏<br />

رونق و خورد رقم تالشهایش با سرچشمه مس معدن معادن<br />

و صنایع معاون بسیاری <strong>سال</strong>های نی<strong>از</strong>مند رضا دکتر بود<br />

ایران صنایع نوس<strong>از</strong>ی و گسترش س<strong>از</strong>مان رئیس و موسس و رقم<br />

ایران صنعت و اقتصاد در 40 دهه در را طالیی دوران و کار<br />

دفتر در بیشتر را خود روز ‎94‎<strong>سال</strong>گی سن در حاال او زد.‏ محله<br />

در قدیمیاش خانه <strong>از</strong> گوشهای در که ‎9‎متریاش حدود خاطرات،‏<br />

مرور با که روزهایی گذراند؛ می گرفته،‏ جای فرمانیه بر<br />

عالوه او میشود.‏ شب مطالعه و کتاب نوشتن تحقیق،‏ زمینه<br />

در که است بسیاری <strong>سال</strong>های صنعتی،‏ پژوهشهای و میدهد انجام گستردهای مطالعات نیز قرآنپژوهی و دینی در<br />

یا و کرده منتشر زمینه این در کتاب 10 <strong>از</strong> بیش تاکنون آیتاهلل<br />

خاطرات <strong>از</strong> کتاب <strong>از</strong> پر چوبی کتابخانههای با او کار اتاق دورتادور دارد.‏ انتشار دست هدیشوپ آلبومهایش و عکسها‏ و دینی سیاسی،‏ کتابهای تا گرفته رفسنجانی ‏هاشمی تقدیر<br />

لوحهای میکند توجه جلب همه <strong>از</strong> بیش اتاق وسایل بین در آنچه البته است.‏ شده و صنعتی تالشهای دلیل به مختلف دورانهای در او که است عالی نشانهای قاب و میکند<br />

آنها‏ به نگاهی و میگذارد پایش روی را نشانها‏ قاب وقتی است.‏ گرفته مدیریتی نشانها‏<br />

به انگشت با بعد و میکند مکث لحظه چند برای باشد،‏ شده زمان تونل وارد انگار نشان<br />

این داد،‏ سوئد دولت را این داد،‏ من به ژاپن دولت را ‏»این گوید:‏ می و کند می اشاره مس<br />

راهاند<strong>از</strong>ی‏ خاطر به که است تاج دو درجه نشان کنم فکر این است،‏ آبادانی یک درجه و...«‏<br />

گرفتم سرچشمه برنامه<br />

س<strong>از</strong>مان تا کودکی <strong>از</strong> و<br />

‏»تکنوکراسی عنوان تحت زندگیاش <strong>از</strong> که خاطراتی کتاب در نی<strong>از</strong>مند رضا میکند<br />

معرفی همدانی را مادرش و پدر شده،‏ منتشر ایران«‏ در اقتصادی سیاستگذاری فرار<br />

و خانواده اجباری کوچ دلیل به خودش که میگوید و آمده<br />

دنیا به کرمانشاه در رضاشاه ماموران دست <strong>از</strong> پدرش او<br />

کودکی در ولی بوده همدان مشهور تجار <strong>از</strong> پدرش است.‏ میگوید:‏<br />

خودش میدهد.‏ دست <strong>از</strong> را جانش سل بیماری براثر سرمایهای<br />

اینکه بدون شد ما هزینه تامین به مجبور ‏»مادرم که<br />

اتو یک و بود خیاطی چرخ یک داشتهاش تنها باشد.‏ داشته بود.«‏<br />

خریده برایش پدر شد<br />

تهران صفوی مدرسه وارد شش<strong>سال</strong>گی در نی<strong>از</strong>مند رضا مدرسه<br />

به تحصیل ادامه برای ابتدایی دوران پایان <strong>از</strong> پس و مشهورترین<br />

زمان آن که رفت دارالفنون سپس و علمیه مادرش<br />

به کمک برای تحصیل پایان با بود.‏ ایران دبیرستان تعمیر<br />

مغ<strong>از</strong>ه یک در شغلی حتی و شود کار مشغول داشت قصد شد<br />

روبهرو مادرش ناراحتی با وقتی اما کرد پیدا آب پمپ متوجه<br />

بین این در و رفت دانشگاه در ثبتنام دنبال کار بهجای 40<br />

دهه ابتدای <strong>رکود</strong> <strong>از</strong> رهایی اول:‏ خاطره بودم،‏<br />

اقتصاد وزارت معدنی و صنعتی معاون <strong>سال</strong> ۵ من یک<br />

در مملکت و بود 40 دهه اوایل عالیخانی.‏ آقای زمان در اصالحات<br />

دلیل به که <strong>رکود</strong>ی میبرد،‏ سر به شدید بسیار <strong>رکود</strong> کشور<br />

که بودند کرده وزیر را عالیخانی بود.‏ شده درست ارضی بفهمیم<br />

که بودیم این دنبال کند.‏ صنعتی و دربیاورد <strong>رکود</strong> <strong>از</strong> را میپرسیدیم<br />

بانکها‏ <strong>از</strong> وقتی است.‏ شده <strong>رکود</strong> دچار کشور چرا ندارند؟<br />

یا دارند پول است،‏ صورت چه به تجار اقتصادی وضعیت آمدهاند<br />

چون ندارند پول حسابهایشان در اینها‏ که میگفتند حجرههایشان<br />

زیر بردهاند و گرفتهاند بانکها‏ <strong>از</strong> را پولهایشان قالیچه<br />

یک و پوشاندهاند را رویش و گنج مثل کردهاند چال زیرزمین<br />

خانه،‏ در اینکه یا نشود متوجه کسی که انداختهاند کردهاند؟<br />

را کار این چرا میپرسیدیم کردهاند.‏ مخفی جایی و پولدار<br />

همه که را مالکین زمینهای یکدفعه آمده شاه گفتند می حاال<br />

داده،‏ دهاتیها‏ به و گرفته ارضی اصالحات در بودند بانفوذ و هاش گویند می و شود آنها‏ نوبت یکدفعه که میترسند هم اینها‏ هم<br />

آنها‏ بنابراین دارد؛ برنامه و دیده ما برای هم خوابی یک حتما همان<br />

کردهاند.‏ چال جایی در و گرفتهاند را پولها‏ ترس <strong>از</strong> همه تعریف<br />

آن و بود حسابدار که داشتم خویشی و قوم یک من زمان چطور<br />

داشت پارچهبافی کارخانه که مقدم آقای حاج این که کرد حتی<br />

است.‏ گرفته را پولهایش همه و انگلیس و ایران بانک رفته و<br />

بود گرفته نقره قرانی دو قرانی،‏ یک سکه و نداشتند نقد پول یک<br />

خالصه و بود اینشکلی وضعیت بود.‏ برده و کرده گاری پر ایران<br />

در میگویم جرئت به نبود.‏ جریان در دیگر هم پول قران معاون<br />

تا 4 با را عالیخانی حاال و نبود <strong>رکود</strong>ی چنین هیچوقت <strong>رکود</strong><br />

<strong>از</strong> را کشور که بودند گذاشته بودم من هم آنها‏ <strong>از</strong> یکی که چگونه<br />

ب<strong>از</strong>ار،‏ بیاعتمادی این با بود این ما سوال اما دربیاوریم.‏ اقتصاددان<br />

تو گفتیم عالیخانی به دربیاوریم؟ <strong>رکود</strong> <strong>از</strong> را کشور 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر 106


و موسس و معادن و صنایع معاون بسیاری <strong>سال</strong>های نی<strong>از</strong>مند دوران<br />

و بود ایران صنایع نوس<strong>از</strong>ی و گسترش س<strong>از</strong>مان رئیس زد.‏<br />

رقم ایران صنعت و اقتصاد در 40 دهه در را طالیی شده<br />

منتشر آلمان و ایران صنعتی دانشکده تاسیس برای روزنامهها‏ در که شد تبلیغاتی در<br />

و کرد ثبتنام دانشکده این در صنعتی کار و صنعت به عالقهاش به توجه با پس بود؛ که<br />

ونک کارخانه در آن <strong>از</strong> پس و شد فارغالتحصیل فلزات ذوب و معدن مهندسی رشته هک کارخانهای شد.‏ کار مشغول کارخانه مهندس عنوان به بودند کرده راهاند<strong>از</strong>ی‏ آلمانیها‏ به<br />

تبدیل آن <strong>از</strong> بعد و بود شده ساخته ضدگ<strong>از</strong> ماسک تولید برای جهانی جنگ زمان در بود.‏<br />

شده کشور کارخانهجات تعمیرات مرکز مجموعه<br />

این در سریع خیلی را ترقی پلههای زیاد کار و تالش به توجه با نی<strong>از</strong>مند کارخانه<br />

این در او شد.‏ ونک کارخانهجات معاون و مدیرفنی 1324 <strong>سال</strong> در و کرد طی آنها‏<br />

تعطیلی <strong>از</strong> تا میداد انجام را نساجی کارخانهجات برای یدکی قطعات ساختن کار زندگیاش<br />

رویاهای و خواستهها‏ تنها خوب درآمد و صنعتی کار البته کند.‏ جلوگیری تالش<br />

هدفش به رسیدن برای و داشت آمریکا در تحصیل ادامه به بسیاری عالقه او نبود،‏ خرید<br />

برگشت و رفت بلیت یک تا کشید طول <strong>سال</strong> یک که میگوید خودش کرد.‏ بسیاری رفت.‏<br />

آمریکا به و شروع<br />

را تحصیل صنعتی حسابداری و صنعتی مدیریت رشته در نیویورک به ورود با <strong>سال</strong>ن<br />

مسئول هفتگی حقوق دالر 125 با و کرد پیدا کار سینما یک در مدتی <strong>از</strong> بعد و کرد برآمد.‏<br />

زندگی و تحصیل هزینههای پس <strong>از</strong> شکل این به و شد بلیت کردن پاره و نمایش ترجیح<br />

و ب<strong>از</strong>گشت ایران به سریع مادرش بیماری دلیل به تحصیل نیمههای در او البته صرفنظر<br />

تحصیل ادامه ‏»<strong>از</strong> میگوید:‏ خاطراتش کتاب در خودش بماند.‏ او پیش داد هموطنان<br />

جزو اینکه حداقل ولی بگیرم دکترا نتوانستم گرچه برگشتم.‏ ایران به کردم،‏ شدم.«‏<br />

فرنگرفته که<br />

شد برنامه س<strong>از</strong>مان جذب 1329 <strong>سال</strong> در آمریکا در تحصیلی رشته به توجه با او برگ«‏<br />

‏»ترن همچون فرنگی مستشاران آن در و بود شده تاسیس ت<strong>از</strong>ه <strong>سال</strong>ها‏ آن در و بخشها‏ در برنامه س<strong>از</strong>مان در <strong>سال</strong> 4 دوره این در نی<strong>از</strong>مند کردند.‏ می کار آمریکایی،‏ مطالعات<br />

هیئت عضو پنجم،‏ استان مطالعات هیئت عضو عنوان به مختلف حوزههای کرد.‏<br />

کار س<strong>از</strong>مان طرحهای قسمت ریاست و آمریکایی مستشاران مشاور برنامه،‏ س<strong>از</strong>مان کرده<br />

پیدا نی<strong>از</strong>مند رضا به بسیاری عالقه او شد؛ ‏»رفیق«‏ برگ ترن با نی<strong>از</strong>مند <strong>سال</strong>ها‏ دراین یک<br />

او برای نیز خودش و برود آمریکا به تحصیل ادامه برای که کرد توصیه او به و بود .دوب ‏»آتیهس<strong>از</strong>«‏ <strong>سال</strong>ها‏ برایش نی<strong>از</strong>مند گفته به که نوشت تشویقنامه و معرفینامه دیگر<br />

بار و کند گوش او حرف به داد ترجیح نی<strong>از</strong>مند رضا توصیه این <strong>از</strong> بعد مدتی آمریکا<br />

فولبرات بورس رقابت در 1333 <strong>سال</strong> در او ب<strong>از</strong>گردد.‏ آمریکا به تحصیل ادامه برای زندگی<br />

ت<strong>از</strong>ه که همسرش همراه به او بار این البته شد،‏ کشور این راهی دوباره و شد قبول برای<br />

دالر 230 ماهانه زمان آن نی<strong>از</strong>مند رفت.‏ آمریکا به بودند داده تشکیل را مشترکشان رفت<br />

نیویورک سراکیوز دانشگاه به او میکرد.‏ دریافت کمکهزینه غذا و مسکن هزینه دوره<br />

این در کند.‏ تحصیل داشت آن به بسیاری عالقه که صنعتی مدیریت رشته در تا ولی<br />

دربیاید هم مدیریت بینالمللی انجمن و آمریکا مدیریت انجمن عضویت به توانست گذاشت<br />

نیمهکاره را تحصیل دیگر بار مادرش بیماری گرفتن شدت دنبال به نیز بار این به<br />

را خود نی<strong>از</strong>مند رفت.‏ برنامه س<strong>از</strong>مان به هم کار برای و ب<strong>از</strong>گشت ایران به دکترانگرفته و پایهگذار<br />

عنوان به او <strong>از</strong> که ‏)کسی بود برنامه س<strong>از</strong>مان رئیس دوران آن که ابتهاج ابوالحسن و داد نشان را تحصیلیاش مدارک و کرد معرفی میشود(‏ یاد ایران در توسعه برنامهریزی <strong>سال</strong>ها‏<br />

آن درباره خود شود.‏ کار به مشغول برنامه س<strong>از</strong>مان در که خواست او <strong>از</strong> نیز ابتهاج افرادی<br />

رفتم من میگشتم.‏ تو مثل آدمی دنبال دربهدر گفت ‏»ابتهاج میگوید:‏ چنین <strong>از</strong><br />

تو کند،‏ استفاده اینها‏ <strong>از</strong> نیست کسی ولی آوردم شیکاگو«‏ فرای ‏»جرج موسسه <strong>از</strong> را مشاوران<br />

هستی.«‏ گروه این و من شخص بین رابط و اداره این ایرانی رئیس ساعت این تهیه<br />

و کارخانهجات در مدیریت نقایص به رسیدگی برای بودند نفر 7 که فرای موسسه قرار<br />

نهایت در نمیدانست.‏ هم او چیست؟ راهحل بگو هستی،‏ ما بانکیها‏<br />

اقتصاددانان،‏ ب<strong>از</strong>رگانان،‏ خود <strong>از</strong> که گفتیم و گذاشتیم که<br />

کسانی مثال بگیریم.‏ مشورت و کمک هستند کاربلد که و...‏ گروههای<br />

در را اینها‏ و...‏ بودند کرده تحصیل بودند،‏ رفته فرنگ گذاشتیم.‏<br />

جلسه عالیخانی دفتر در آنها‏ با و کردیم ‎10‎نفره تا 5 صحبت<br />

آنها‏ با و کردیم دعوت را ب<strong>از</strong>اریها‏ و تجار گمانم به اول متخصصان<br />

گفتیم بعد نیامد.‏ بیرون راهحلی جلسه <strong>از</strong> اما کردیم ما<br />

عاید چیزی هم جلسه آن <strong>از</strong> ولی بیاوریم را اقتصادخواندهها‏ و رد که کلفتی و کت حرفهای زدن به کردند شروع آنها‏ نشد.‏ دیگر<br />

بودند.‏ گرفته یاد دانشکدهها‏ در یا و بودند خوانده کتابها‏ خبره<br />

حسابداران گفت عالیخانی اینکه تا بودیم کرده امید قطع جلسه<br />

آن در کردیم.‏ دعوت هم را آنها‏ بیاورید،‏ هم را بانکیها‏ و بعد<br />

و گفت مشکالت <strong>از</strong> جمع برای عالیخانی هست یادم خوب کشور<br />

<strong>از</strong> خارج در حسابداری تحصیلکرده که سمیعی مهدی مرکزی<br />

بانک رئیسکل ‏)بعد مرکزی بانک معاون کنم فکر و بود صحبت<br />

برای خواست اج<strong>از</strong>ه و برد باال را دستش زمان،‏ آن شد(‏ پولهایشان<br />

و آمدهاند ولی دارند پول تاجران که گفت او کردن.‏ هب و کنیم جمع را تاجران باید ما گرفتهاند.‏ بانکها‏ <strong>از</strong> ترس <strong>از</strong> را برابر<br />

چندین را پولشان میخواهیم که بدهیم کامل اطمینان آنها‏ عالیخانی<br />

و ما بیند<strong>از</strong>ند.‏ راه صنعت و کار تا کنیم حمایتشان و ادص را اینها‏ یکییکی شد قرار و آمد خوشمان حرفها‏ این <strong>از</strong> به<br />

و کردند می وارد صنعتی کاالهای که آنهایی بهخصوص کنیم،‏ بترسند.‏<br />

نباید و کرد خواهیم حمایتشان که بدهیم اطمینان آنها‏ تلویزیون<br />

رادیو،‏ موقع آن که را برخوردار حاج مثال هست یادم بهجای<br />

که دادم پیشنهاد بهش و کردم دعوت کرد می وارد ساخت<br />

پروانه شما به که گفتم او به کند.‏ تولید کشور در واردات تا<br />

کنیم می پشتیبانی را شما فردا <strong>از</strong> و میدهیم تلویزیون رادیو،‏ گمرکی<br />

کند می وارد که کسی <strong>از</strong> بفروشید،‏ را کاالهایتان بتوانید تقاضای<br />

او که شد همین و میدهیم؛ امتی<strong>از</strong> تو به ولی گیریم می برای<br />

ایروانی به زمان آن در کرد.‏ شروع را تولیدش و داد پروانه کار<br />

این و دادیم تولید پروانه هم دیگر خیلیهای و ملی کفش <strong>سال</strong><br />

یکیدو همان و بود کشور شدن صنعتی برای قدمها‏ اولین شد.‏<br />

خارج <strong>رکود</strong> <strong>از</strong> کشور هم اول 107 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر


روایت<br />

ÍÍ<br />

50<br />

<strong>از</strong> بیش مشاوران این کمک به نی<strong>از</strong>مند بودند.‏ آمده ایران به امور اصالح پیشنهادهای کرد.‏<br />

تربیت دوره این در را کارشناس نفر س<strong>از</strong>مان<br />

<strong>از</strong> ابتهاج رفتن و فرای موسسه کارشناسان ماموریت اتمام با که دوره این <strong>از</strong> پس ریاست<br />

و رفت ایران نساجی شرکت به برنامه س<strong>از</strong>مان <strong>از</strong> هم نی<strong>از</strong>مند رضا بود همراه برنامه را<br />

کارخانه و گرفت برعهده را م<strong>از</strong>ندران نساجی مدیرعاملی و شرکت این مدیره هیئت کشور<br />

در بار اولین برای و رساند سوددهی به <strong>سال</strong> یک ظرف بود زیانده <strong>سال</strong> 10 که مدیرعامل<br />

1340 <strong>سال</strong> در درخشان عملکرد این <strong>از</strong> پس نوشت.‏ ساالنه عملکرد گزارش سمت<br />

حفظ با و صنایع راهنمای مرکز رئیس 1341 <strong>سال</strong> و ساختمانی مصالح شرکت بسیار<br />

مدیر یک عنوان به را خود دیگر او شد؛ معدنی و صنعتی توسعه بانک در دولت ناظر علینقی<br />

1342 <strong>سال</strong> در وقتی که شد هم همین و بود داده نشان کشور در صنعتی توانمند برای<br />

شد،‏ میداند(‏ ایران تکنوکراسی پدر را او نی<strong>از</strong>مند که ‏)مردی اقتصاد وزیر عالیخانی ندید.‏<br />

نی<strong>از</strong>مند رضا <strong>از</strong> بهتر را کسی معادن و صنایع معاونت صنایع<br />

نوس<strong>از</strong>ی و گسترش س<strong>از</strong>مان تا معادن و صنایع معاونت <strong>از</strong> راهاند<strong>از</strong>ی‏<br />

و شدن صنعتی طالیی دوران باید ایران اقتصاد تاریخ در را شمسی 40 دهه درم بیشک و دانست کشور در خصوصی بخش سوی <strong>از</strong> بهخصوص متعدد کارخانههای که<br />

را بسیاری تجار و اقتصاد فعاالن او نی<strong>از</strong>مند.‏ رضا جز نیست کسی تحول این اول بسیاری<br />

حمایتهای و کرد تشویق کشور در کارخانهجات راهاند<strong>از</strong>ی‏ به بودند واردکننده حمایتها‏<br />

حاصل و کنند کشور وارد را جدید صنایع تا کرد خصوصی بخش افراد <strong>از</strong> مزاول اتوبوسس<strong>از</strong>ی،‏ اتومبیلس<strong>از</strong>ی،‏ همچون کارخانههایی راهاند<strong>از</strong>ی‏ مرد این مدیریت و ‏»پنجشنبهها<br />

میکند:‏ تعریف دوران آن <strong>از</strong> خاطراتش در او شد.‏ و...‏ الکتریکی لو<strong>از</strong>م خانگی،‏ دوران<br />

این در و باشد ب<strong>از</strong> صنعتگران پای جلوی که میگرفتیم تصمیماتی مینشستیم شد.«‏<br />

فراهم و...‏ خانگی لو<strong>از</strong>م خودرو،‏ چون بزرگی صنایع راهاند<strong>از</strong>ی‏ برای شرایط )1343 و 1342 ‏)<strong>سال</strong>های <strong>سال</strong> دو اقتصاد وزارت معاونت با همزمان و بین این در دوره<br />

یک و بود توکیو در آسیایی بهرهوری س<strong>از</strong>مان مدیره هیئت در ایران دولت نماینده دلیل<br />

به س<strong>از</strong>مان این در حضورش پایان در و داشت عهده بر هم را س<strong>از</strong>مان این ریاست س<strong>از</strong>مان<br />

این <strong>از</strong> طال«‏ درجهیک ‏»نشان آسیا در صنعتی توسعه برای کارهایش و ایدهها‏ در<br />

حضور با همزمان نی<strong>از</strong>مند رضا که افتخاراتی <strong>از</strong> دیگر یکی این بر عالوه کرد.‏ دریافت تبریز<br />

تراکتورس<strong>از</strong>ی کارخانه افتتاح دانشگاه<br />

امنای هیئت در عضویت کرد،‏ کسب شایستگیهایش دلیل به اقتصاد وزارت دانشگاه<br />

این راهاند<strong>از</strong>ی‏ با البته داشت.‏ ادامه هم انقالب زمان تا که بود ‏)شریف(‏ آریامهر در<br />

داد ترجیح و نکرد قبول ولی شد داده دانشگاه ریاست پیشنهاد او به 1344 <strong>سال</strong> در وزارت<br />

در سمت حفظ با <strong>سال</strong>ها‏ این در او باشد.‏ داشته حضور دولتی و صنعتی کارهای ذوب<br />

قرارداد مطالعه هیئت عضو و صنایع برنامهریزی گروه سرپرست هم مدتی اقتصاد س<strong>از</strong>مان<br />

تاسیس 40 دهه در مهم تحوالت <strong>از</strong> یکی اینها‏ بر عالوه شد.‏ روسها‏ با آهن حدود<br />

<strong>از</strong> بعد نیز همچنان که بود نی<strong>از</strong>مند رضا سوی <strong>از</strong> ایران صنایع نوس<strong>از</strong>ی و گسترش ب<strong>از</strong>دید<br />

و ایتالیا به شاه سفر <strong>از</strong> بعد نی<strong>از</strong>مند 1346 <strong>سال</strong> در که س<strong>از</strong>مانی پابرجاست.‏ <strong>سال</strong> 50 نوس<strong>از</strong>ی<br />

و گسترش س<strong>از</strong>مان او شد.‏ راهاند<strong>از</strong>یاش مامور ایتالیا،‏ صنعتی نوس<strong>از</strong>ی موسسه <strong>از</strong> کرد.‏<br />

راهاند<strong>از</strong>ی‏ ‏)طالقانی(‏ تختجمشید خیابان در ساختمانی در کارمند 21 با را صنایع ماشینس<strong>از</strong>ی<br />

کارخانه چهار تاسیس گسترش س<strong>از</strong>مان فعالیتهای ماحصل <strong>سال</strong>ها‏ آن در <strong>از</strong><br />

آن فنی دانش که بود اراک آلومینیوم و تبریز تراکتورس<strong>از</strong>ی تبریز،‏ ماشینس<strong>از</strong>ی اراک،‏ و<br />

نخبه مدیرانی نی<strong>از</strong>مند و شد خریداری لهستان و چکسلواکی روسیه،‏ رومانی،‏ کشورهای یاد<br />

آذربایجان صنعت مرد عنوان به او <strong>از</strong> که ‏)کسی توکلی محمدتقی جمله <strong>از</strong> کارآزموده عالوه<br />

کرد.‏ انتخاب آنها‏ برای را کرد(‏ تاسیس را توکلی کبریت کارخانه پدرش و میشود به<br />

نی<strong>از</strong>مند شد.‏ ساخته نیز اراک و تبریز صنعتی شهر او دستور به مدت درهمین اینها‏ بر شدن<br />

صنعتی در که اساسی نقش و داد انجام <strong>سال</strong>ها‏ این در که ارزشمندی خدمات دلیل ایران<br />

در اتومبیلس<strong>از</strong>ی کارخانهجات کار به شروع دوم:‏ خاطره آمده<br />

آلمانی یک دادند خبر که بودم وزارتخانه در روز یک و<br />

شد پذیرایی بود.‏ بنز شرکت نماینده ببیند.‏ را من میخواهد و در<br />

را مرسدس ساخت پروانه تا آمدهام که گفت آوردند.‏ چایی خب<br />

دنیاست،‏ اتومبیل بهترین مرسدس بهبه،‏ گفتم بگیرم.‏ ایران باالخره<br />

ساخت،‏ برنامه گفتم چی؟ برنامه گفت چیست؟ برنامهتان را<br />

دستگیره بس<strong>از</strong>ید،‏ اینجا میتوانید را خودرو صندلی یک شما و میس<strong>از</strong>ید دیگری قطعات بعد <strong>سال</strong>های خب بعد میتوانید؟ گفت<br />

تعجب با میس<strong>از</strong>ید.‏ را خودرو موتور دیگر <strong>سال</strong> 10 مثال بس<strong>از</strong>یم؟!‏<br />

اینجا را مرسدس قطعات <strong>از</strong> یکی ما میگویی من به تو قدغن<br />

مونتاژ وزارتخانه در ما سیاست در نه،‏ که چرا بله گفتم،‏ مونتاژ<br />

دنبال اینکه یا نمیخواهید،‏ ساخت پروانه مگر شما است.‏ چسبیده<br />

آن به هم درها حتی که را گنده اتاق یک نکند هستید؟ پیچ<br />

تا شش با اینجا هم بعد و...‏ میآورید را موتور میآورید،‏ دنبال<br />

به ما نیست.‏ تولید اینکه کنید.‏ می وصل هم به را همهچیز من<br />

به برگشت عصبانیت(‏ ‏)با مرتیکه بعد هستیم.‏ ایران در تولید را<br />

دستش که ‏)درحالی مرسدس جلوی خط تا سه این گفت شما<br />

هم را بود(‏ ماشین جلوی آرم منظورش و بود کرده گرد خب<br />

گفتم او به هم من بس<strong>از</strong>ید.‏ اینجا دیگر <strong>سال</strong> 15 تا نمیتوانید نمیدهم.‏<br />

پروانه تو به باشم اینجا هم دیگر <strong>سال</strong> 15 تا من اگر عالیخانی<br />

بعد روز چند رفت.‏ من اتاق <strong>از</strong> و شد عصبانی خیلی است.‏<br />

عصبانی دستم <strong>از</strong> شاه گفت و کرد صدا را من اقتصاد وزیر در<br />

هم بنز مرسدس <strong>از</strong> بهتر اتومبیلی شما مگر گفته شاه گفت پروانه<br />

اینها به چرا پس گفت نه،‏ گفتم وقتی میشناسید؟ جهان اتومبیل<br />

یا دارد،‏ وقت ماه شش گویی می رضا به میروی ندادهاید؟ را<br />

ماجرا عالیخانی برای نبینمش.‏ دیگر که میرود یا میس<strong>از</strong>د اینجا<br />

میخواستند اینها‏ که بگوید شاه به گفتم و کردم تعریف عصبانی<br />

خیلی شاه که گفت ولی بس<strong>از</strong>ند.‏ اینکه نه کنند مونتاژ ماه<br />

شش ندارد.‏ را من <strong>از</strong> دفاع و ماجرا گفتن جرئت او و است میرفتم.‏<br />

وزارتخانه <strong>از</strong> یا میکردم کاری باید یا داشتم،‏ فرصت آن<br />

که شنیدم بود دربار در که آشناهایم <strong>از</strong> یکی <strong>از</strong> بین این در آورده<br />

هدیه ولیعهد برای کوچک خودرویی مرسدس نماینده هم<br />

شاه به و دارد را بزرگ ماشین یک جزئیات تمام که است ولی<br />

بس<strong>از</strong>یم مرسدس ماشین ایران در میخواستیم ما که گفته ندادند.‏<br />

اج<strong>از</strong>ه بود<br />

من مدیرکل که شهرزاد مهندس به میکردم،‏ کاری باید بس<strong>از</strong>یم<br />

اتومبیل باید یا گفتم بود،‏ آمده بیرون خودمان مدرسه <strong>از</strong> و اوراقچیها‏<br />

تعمیرگاهها،‏ این بین بگرد برو گفتم برویم.‏ اینکه یا بس<strong>از</strong>د<br />

و...‏ کامیون اتومبیل،‏ <strong>از</strong> چیزی قطعهای،‏ هست کسی ببین رفت<br />

روز چند بس<strong>از</strong>د.‏ هم دیگری چیزهای کنیم کمکش ما تا میخواستیم<br />

که را آدمی برویم،‏ شو سوار بیا گفت آمد بعد و که<br />

بزرگ گاراژ یک تو قزوین میدان نزدیک رفتیم کردم.‏ پیدا نشستهاند<br />

کارگرها زمین روی دیدم و بود ماک کامیون برای صاف<br />

را گلگیرها تقتقتق داشتند دست در که چیزهایی با و آمد.‏<br />

قندچی اصغرآقای بعد و زدم صدا را گاراژ صاحب کردند.‏ می کارگران<br />

یاد را من آمد.‏ خوشم مرد این <strong>از</strong> اول لحظه همان <strong>از</strong> 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر 108


داد.‏<br />

استعفا ایران صنایع نوس<strong>از</strong>ی و گسترش س<strong>از</strong>مان <strong>از</strong> هم نی<strong>از</strong>مند رضا 40 دهه یافتن پایان با تقریبا شرکت<br />

تاسیس با همزمان رفتنش و استعفا اما نداشت دولتی کارهای به چندانی تمایل دیگر او بود.‏<br />

شده سرچشمه مس معدن ÍÍ<br />

کرد.‏<br />

دریافت پیشرفت«‏ و ‏»آبادانی اول درجه نشان داشت کشور بوشهر<br />

نیروگاه <strong>سال</strong> 17 اورانیوم خرید و سرچشمه مس راهاند<strong>از</strong>ی‏ صنایع<br />

نوس<strong>از</strong>ی و گسترش س<strong>از</strong>مان <strong>از</strong> هم نی<strong>از</strong>مند رضا 40 دهه یافتن پایان با تقریبا رفتنش<br />

و استعفا اما نداشت دولتی کارهای به چندانی تمایل دیگر او داد.‏ استعفا ایران توجه<br />

با اقتصاد وزیر و شاه بود.‏ شده سرچشمه مس معدن شرکت تاسیس با همزمان و مهمترین راهاند<strong>از</strong>ی‏ او که داشتند بسیاری اصرار نی<strong>از</strong>مند مدیریتی و صنعتی تجربه به نهایت<br />

در اینکه تا میکرد مخالفت نی<strong>از</strong>مند اما بگیرد،‏ دست در را کشور معدن بزرگترین شد؛<br />

سرچشمه مس شرکت مدیرعامل و مدیره هیئت رئیس 1351 <strong>سال</strong> <strong>از</strong> و پذیرفت افتخارات<br />

<strong>از</strong> یکی همچنان دهه 4 گذشت با که معدنی اب سرچشمه مس معدن راهاند<strong>از</strong>ی‏ میشود.‏ محسوب ملی نهایت<br />

در و انجامید طول به <strong>سال</strong> 3 کار عظمت به توجه تالش<br />

پاس به او و شد افتتاح معدن این 1354 <strong>سال</strong> در برای<br />

او کرد.‏ دریافت را تاج درجهدو نشان شبانهروزیاش معادن<br />

شدن ملی با همزمان که سرچشمه مس راهاند<strong>از</strong>ی‏ و<br />

تجربه که آناکاندا آمریکایی شرکت با بود شیلی مس کار<br />

شیلی کشور در <strong>سال</strong>ها‏ و داشت بسیاری فنی دانش مس<br />

بهرهبرداری در که بست مهم قراردادی بود کرده زیادی<br />

مدت نی<strong>از</strong>مند البته داشت.‏ اساسی نقش سرچشمه مجموعه<br />

این در سرچشمه مس معدن راهاند<strong>از</strong>ی‏ <strong>از</strong> بعد مدتی<br />

حتی و بود کرده بیمار را او زیاد کار فشار نماند،‏ مس<br />

افتتاح <strong>از</strong> پس نهایت در و رفت آمریکا به مداوا برای انجام<br />

دولتی کار دیگر و داد استعفا کار این <strong>از</strong> سرچشمه نداد.‏<br />

فعالیت<br />

و کار <strong>سال</strong> 30 حدود <strong>از</strong> بعد و <strong>سال</strong>ها‏ این در عالقه<br />

دیگر نی<strong>از</strong>مند رضا مدیریتی،‏ و صنعتی مستمر بیشتر<br />

و نداشت دولتی موقعیتهای و شغلها‏ به چندانی کاری<br />

یا و شود خصوصی بخش جذب که میداد ترجیح معاون<br />

نی<strong>از</strong>مند رضا و اقتصاد وزیر عالیخانی،‏ علینقی راست:‏ <strong>از</strong> او.‏<br />

صنعتی در<br />

اعتماد دکتر دوستش طریق <strong>از</strong> اینکه تا میگشت کار دنبال به او بیند<strong>از</strong>د.‏ راه شخصی گفت<br />

اعتماد ‏»دکتر میگوید:‏ دراینباره خود شد.‏ داده او به پیشنهادی اتمی انرژی س<strong>از</strong>مان هم<br />

اورانیوم کیلو یک ولی کردهایم خرج بوشهر نیروگاه برای دالر میلیارد سه حاال تا ما اورانیوم<br />

خرید طریق <strong>از</strong> چه نیروگاه سوخت تامین برای شرکتی من کرد پیشنهاد نداریم.‏ ماموریت<br />

قراردادی طبق و بدهم تشکیل خارج و ایران در اکتشافات طریق <strong>از</strong> چه و را<br />

یوریران شرکت نی<strong>از</strong>مند که بود این <strong>از</strong> پس بگیرم.«‏ عهده به را اتمی نیروگاههای تامین سوخت<br />

رساند امضا به راسینگ معدن شرکت با که قراردادی با توانست و کرد تاسیس عملیات<br />

بار اولین برای همچنین نی<strong>از</strong>مند شرکت کند.‏ تامین را بوشهر نیروگاه <strong>سال</strong> 17 برای<br />

<strong>سال</strong>ها‏ این در او داد.‏ انجام ایران در اورانیوم کشف برای تحقیقاتی و ژئوفیزیکی <strong>از</strong><br />

یکی در و داشت بسیاری سفرهای شرکتش کارهای انجام بود<br />

رفته سوئد به تجهیزات تهیه برای که مسافرتها‏ همین ولوو<br />

همچون کشور این کارخانهجات <strong>از</strong> برخی بد وضعیت <strong>از</strong> طریق<br />

<strong>از</strong> نی<strong>از</strong>مند بود.‏ ورشکستگی آستانه در که شد باخبر و<br />

داشت ولوو کارخانه <strong>از</strong> ب<strong>از</strong>دیدی سوئد صنایع اتاق رئیس باال<br />

برای کارخانه این در مدیریت تغییر برای پیشنهادهایی او<br />

شد باعث و شد روبهرو استقبال با که داد بهرهوری رفتن راهنماییهای<br />

و توصیهها‏ باشد.‏ کارخانه این مشاور مدتی کرد.‏<br />

پیدا <strong>نجات</strong> ولوو کارخانه و داد جواب زود خیلی نی<strong>از</strong>مند در<br />

هم دیگری کارخانهجات در او مدیریتی روش آن <strong>از</strong> پس اعطای<br />

به منجر نهایت در که گرفت قرار استفاده مورد سوئد شد.‏<br />

نی<strong>از</strong>مند به سوئد پادشاه سوی <strong>از</strong> شوالیه لقب و نشان آمریکا<br />

به <strong>سال</strong>ها‏ برای نی<strong>از</strong>مند رضا انقالب پیروزی <strong>از</strong> پس دکتری<br />

و داد تحصیل ادامه آنجا در دوران این در و رفت بود(‏<br />

مانده نیمهکاره ‏)که صنعتی مدیریت رشته در را خود حاال<br />

او گرفت.‏ ب<strong>از</strong>رگانی مدیریت رشته در آن بر عالوه و خانه‏<br />

در و ب<strong>از</strong>گشته ایران به دوباره که است چند<strong>سال</strong>ی مطالعه،‏<br />

به او روز <strong>از</strong> زیادی بخش میکند.‏ زندگی قدیمیاش دارد.‏<br />

اختصاص خاطراتش و کتاب نگارش و تحقیق همان<br />

با کردم.‏ می کار آنجا در قبال که میانداخت ونک کارخانه چیست؟<br />

شاهکارهایت ببینم اصغرآقا گفتم و کردم <strong>سال</strong>م لهجه داده<br />

بهش مچاله چیز یک ساخته،‏ گلگیر که داد نشان هم اصغر رادیاتور<br />

که داد نشان هم بعد بود.‏ کرده درستش اول <strong>از</strong> و بودند گفت<br />

کنی؟ می را کار این چرا گفتم است.‏ کرده بزرگ را ماکها‏ کار<br />

مشهد جاده در اکثرا و کند می وارد را اینها‏ هست آقایی یک بود(‏<br />

نشده آسفالت هنوز زمان ‏)آن راه این برای ولی کنند می بزرگ<br />

را اینها‏ هم من میآورد.‏ جوش تابستانها‏ و نیست خوب دو<br />

شد این میس<strong>از</strong>د که هم رادیاتور خب گفتم خودم با میکنم.‏ چیزی<br />

یک میخواهم گفت بس<strong>از</strong>ی؟ بلدی چی دیگه گفتم قطعه.‏ در<br />

اتاق.‏ یک تو رفتیم برویم.‏ گفتم کنید.‏ حظ که بدهم شما نشان اتاق<br />

این گفت است،‏ ساخته کامیون اتاق یک دیدم کردم ب<strong>از</strong> که را خودت<br />

را همهاش یعنی پرسیدم و کردم تعجب ساختهام.‏ من را امتحانش<br />

تا زدم هم به و کردم ب<strong>از</strong> را درش آره.‏ گفت ساختی؟!‏ قندچی<br />

بود.‏ فرنگی اتومبیلهای <strong>از</strong> نرمتر حتی داد؛ صدا پاپ کنم،‏ میخواهم<br />

وزارتخانه،‏ بیا فردا اصغر گفتم بهش بود.‏ ما برنده برگ معاونم<br />

به وزارتخانه.‏ رفتیم خوشحال هم بعد و بدهم جایزه تو به پروانه<br />

بهش و من پیش آمد قندچی اصغر فردا بردم.‏ من گفتم ماک(‏<br />

‏)واردکننده میردامادی بعد روز چند و رفت اصغر دادم.‏ من<br />

گرفتهاند.‏ را وارداتش جلوی که گفت و دفترم آمد عصبانی شود.‏<br />

ساخته اینجا بعد به این <strong>از</strong> باید و دادهایم پروانه که گفتم هم با<br />

نزدیکی ‏)روابط کند می استفاده نفوذش <strong>از</strong> که کرد تهدید اول در<br />

باید که دادم توضیح برایش ولی داشت(‏ شاه خواهر اشرف با<br />

و اصغر کنار در که است بهتر و باشیم داشته صنعت کشور تاسیس<br />

شرکتی دادم پیشنهاد کنند.‏ تولید جا همین او کمک شود.‏<br />

مدیرعامل هم اصغر و مدیره هیئت رئیس خودش و کند اینجا<br />

هم را بخشی دهد،‏ انجام را کارها و کند وارد را قطعات او نهایت<br />

در ولی نکرد قبول اول کنند.‏ راهاند<strong>از</strong>ی‏ کارخانه و بس<strong>از</strong>ند کرد.‏<br />

موافقت در<br />

کنم،‏ فکر بود کشور صنعتی نمایشگاه اولین بعد ماه چند کی گفتم قندچی کنونی.به محلنمایشگاههایبینالمللی همین هنرهای<br />

دانشکده رئیس که فروغی <strong>از</strong> و بس<strong>از</strong>د بزرگ و خوب غرفه بودم<br />

گفته که جیپ یک با را کامیون یک و بگیرد کمک بود زیبا شاه<br />

شد،‏ که نمایشگاه زمان بگذارد.‏ نمایش به آن در کند تولید که<br />

بودیم کرده برنامهریزی عالیخانی با قبل <strong>از</strong> آمد.‏ ب<strong>از</strong>دید برای بگوید.‏<br />

تولیداتش <strong>از</strong> میشود وارد او غرفه به شاه وقتی قندچی ورود<br />

با بود.‏ خوشمشربی خیلی آدم اصغر شد.‏ هم همینطور برای<br />

چای که دیدم بعد دقیقه چند و کرد توضیح به شروع شاه و<br />

خوشحال خیلی هم شاه و است توضیح مشغول و آورده شاه هم<br />

شاه و شدیم برنده ما که بود اینطوری میکند.‏ گوش خندان 15<br />

درست نیست یادم شد تمام که نمایشگاه نگفت.‏ چیزی دیگر که<br />

گفت و دفترم به آمد جوانی که ماه یک یا بود گذشته روز گاراژ<br />

گفت چهکارهای؟ تو مگر گفتم بس<strong>از</strong>م.‏ اتومبیل میخواهم روز<br />

مثل ما بیاورید،‏ را مچاله تصادفی ماشینهای و مشهد در دارم خیامی<br />

گفت و پرسیدم را اسمش شدم.‏ خوشحال میکنیم.‏ اول گفتم<br />

تومان.‏ میلیون دو گفت داری؟ پول چقدر پرسیدم هستم.‏ کارخانه<br />

تا کنم می کمک کنید،‏ گوش حرف اگر اما است کم این و<br />

دفترم میآمد دائم برادرها <strong>از</strong> یکی شد.‏ هم همین که بیند<strong>از</strong>ید راه برای<br />

آمد شاه و شد درست سواری اتومبیل کارخانه هم نهایت در وارد<br />

ماشینآالت کردند،‏ راهاند<strong>از</strong>ی‏ کارخانه واقعا دیگر اینها‏ افتتاح.‏ بود.‏<br />

ایرانناسیونال و کرد تولید پیکان که کارخانهای و...‏ کردند 109 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر


روایت<br />

پاستیل<br />

و آبمیوه تا اسمارتیز تولید <strong>از</strong> ایران<br />

شکالتس<strong>از</strong>‏ مرد عالیزاد،‏ حسین زندگی به نگاهی شناسنامه<br />

عالیزاد<br />

حسین نام:‏ درگذشت<br />

<strong>سال</strong>گی 80 سن:‏ ایران<br />

ملیت:‏ کارآفرین<br />

اقتصادی:‏ زمینه ساخته<br />

ایران در <strong>سال</strong>ی چه در صنعتی شکالتهای نخستین که کردهاید فکر این به تاکنون بستنی<br />

تولید فکر به چهکسی یا بود؟ کارخانه کدام محصول ایرانی اسمارتیز اولین شدند؟ متخ نفر یک به سوالها‏ این همه پاسخ چطور؟ صنعتی آبمیوههای تولید درباره افتاد؟ زمستانی مهم<br />

نقشی کشور غذایی صنایع در که کارآفرینی عالیزاد،‏ حسین جز نیست کسی او و میشود ب<strong>از</strong>میگردد.‏<br />

او به اولینها‏ <strong>از</strong> بسیاری و داشت <strong>از</strong><br />

یکی پدرش آمد.‏ دنیا به ب<strong>از</strong>اری خانواده یک در و تبریز در 1304 <strong>سال</strong> در عالیزاد حسین ب<strong>از</strong>ار<br />

به پدرش شغل خاطر به کودکی <strong>از</strong> داشت خواهر یک و برادر دو که او بود.‏ شهر بنام تجار فن<br />

و فوت یادگیری کنار در او البته شود.‏ آشنا نیز کار بم و زیر با پدر به کمک بر عالوه تا رفت تجارت<br />

در حسین داشت دوست اینکه بر عالوه پدرش میکرد؛ تحصیل مدرسه در تجارت کار یادگیری<br />

میداد؛ درس به هم بسیاری اهمیت بگیرد،‏ خو کار با کودکی همان <strong>از</strong> و کند پیشرفت بسیاری<br />

کمک تجارت و ب<strong>از</strong>ار در پدر حجره کار اداره برای حسین به میتوانست نوشتن و خواندن پیش<br />

توامان درس و خانوادگی کار و کسب اداره یادگیری او برای کودکی دوران در بنابراین کند؛ عالیزاده<br />

حسین میرفت.‏ پدرش حجره و ب<strong>از</strong>ار به مدرسه اتمام با روزها <strong>از</strong> خیلی که جایی تا رفت و روزها برای اما نکرد،‏ تجربه را کودکی شور <strong>سال</strong>هایش و همسن مانند اگرچه دوران آن در مهمترین<br />

<strong>از</strong> یکی و شد آماده کشور بزرگ کارآفرینان <strong>از</strong> یکی به شدن تبدیل و آینده <strong>سال</strong>های راه<br />

را خود کاسبی و کار گرفت تصمیم که زمانی برداشت ‎16‎<strong>سال</strong>گی در جهت این در را گامها بزرگی<br />

تاجر روزی که داد قول پدرش به او شود.‏ جدا پدرش حجره و تجارتخانه <strong>از</strong> و بیند<strong>از</strong>د ارمغان<br />

به برایش را بسیاری تجربههای اما بود سخت حسین برای اگرچه استقالل شد؛ خواهد .دش زندگیاش بعدی <strong>سال</strong>های ساختن برای زیربنایی آنها‏ <strong>از</strong> بسیاری که آورد ولی<br />

داشت مغ<strong>از</strong>ه فرشفروشها‏ ب<strong>از</strong>ار در بزرگش برادر اگرچه و آمد تهران به عالیزاد حسین روزی<br />

چند داد ترجیح مناسب کاری کردن پیدا برای او کند.‏ حفظ را استقاللش گرفت تصمیم کی تواناییهایش،‏ و تبریز در پدر نزد در آموختههایش به توجه با بتواند تا بچرخد ب<strong>از</strong>ار در خوب بود،‏<br />

قنادیها‏ اجناس تامین کرد جلب را او نظر خیلی که شغلی بین این در کند؛ انتخاب را شغل شناسایی<br />

حسین برای کار شروع <strong>از</strong> پیش مهم نکته اما داشت،‏ آشنایی آن با حدودی تا که شغلی بود.‏<br />

ب<strong>از</strong>ار سرشناس کاسبهای و عمدهفروشان مشتریان،‏ محک<br />

را کار حجم اینکه برای قدم اولین در و ببرد پیش را کارش برنامهریزی با میخواست او رد آنها‏ بستهبندی‏ با و بخرد بادام مقداری داشت دست در که کمی پول با گرفت تصمیم بزند اب و کند معرفی قنادیها‏ به را خود فروش،‏ برای قنادیها‏ نزد سپردنشان و مختلف وزنهای هب را اعتمادشان و کند برقرار ارتباط آنها‏ با بتواند همه <strong>از</strong> مهمتر و اینها‏ کنار در و شود آشنا آنها‏ حسین<br />

برای پرانرژی و زود خیلی صبح روز آن بسنجد.‏ نیز را ب<strong>از</strong>ار بین این در البته و آورد دست نهایت<br />

در و زد سر بود کرده شناسایی آن <strong>از</strong> پیش که زیادی قنادیهای به شد،‏ شروع عالیزاد انرژی<br />

که آورد دست به موفق تجربه یک و فروخت را بادام بستههای تمام ظهر <strong>از</strong> پیش تا نیز را<br />

شرکتش نام عالیزاد حسین شود.‏ مصممتر کارش در تا شد باعث و داد او به بسیاری امید و کرد<br />

اجاره دیگری اتاق بعد و اتاق یک ابتدا و گذاشت عالیزاد«‏ ‏»ب<strong>از</strong>رگانی خانوادگی،‏ نام براساس سوی<br />

<strong>از</strong> که سفارشهایی حجم بر هم روز هر و کرد شروع قوی را تجارتش نفر یک استخدام با و اولیه<br />

مواد و لو<strong>از</strong>م فروش ب<strong>از</strong>ار در شناختهشده چهرهای به زود خیلی و افزوده میگرفت قنادیها‏ مشتریانش<br />

به که بود کاالهایی کیفیت به توجه کار در او اصلی منش و شعار شد.‏ تبدیل قنادی زپ و پخت بزرگ دستگاههای تامین آن و بود روبهرو هم مهمی چالش با او بین این در اما میداد.‏ بودند،‏<br />

خارجی بیشترشان چون اما میدادند سفارش او به قنادیها‏ که بود و...‏ فر انواع شیرینی،‏ عالیزاد<br />

حسین میشد باعث و بود امکانپذیر سخت خیلی یا میشد مواجه مشکل با وارداتشان تاجر<br />

این برای که موضوعی بگوید.‏ نه وقتها‏ خیلی و باشد دستبسته سفارشها این مقابل در ذهنش<br />

به بین این در و افتاد چارهای راه فکر به مشکل این حل برای او بود.‏ سخت کمالگرا با<br />

بتواند و کند شرکت شیرینی و غذایی صنایع نمایشگاههای در کار کردن ساده برای که رسید اتفاقی<br />

ببرد؛ بین <strong>از</strong> را چالش ایران در نمایندگیهایشان گرفتن حتی و شرکتها‏ با گرفتن ارتباط عالیزاد<br />

حسین کار این با و شد ایران در خارجی شرکت چند نماینده او و افتاد بعد چندی که خانواده<br />

یک در و تبریز در 1304 <strong>سال</strong> در عالیزاد حسین شد<br />

آشنا کار با پدرش حجره در کودکی <strong>از</strong> آمد،‏ دنیا به ب<strong>از</strong>اری آمد.‏<br />

تهران به مستقل کار کردن پیدا برای ‎16‎<strong>سال</strong>گی در و کارخانه<br />

نخستین عنوان به را شکومارس شرکت 1339 <strong>سال</strong> در همچون<br />

محصوالتی و کرد اند<strong>از</strong>ی راه ایران در صنعتی شکالتس<strong>از</strong>ی کرد.‏<br />

تولید زمستانی بستنی و اسمارتیز 1324<br />

1339<br />

1304<br />

1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر و واردات به که بود قنادیها‏ نی<strong>از</strong> مورد اولیه مواد و لو<strong>از</strong>م تجارت و فروش تهران در کارش نخستین شد.‏<br />

منجر و...‏ قنادی فرهای شیرینی،‏ پز و پخت ماشینهای تولید شرکت چند نمایندگی گرفتن 110


شکالتس<strong>از</strong>ی<br />

کارخانه نخستین که کسی و شیبابا و شیوا سنایچ،‏ صنعتی شرکتهای موسس عنوان به عالیزاد حسین <strong>سال</strong>های<br />

در بیماری و سن کهولت وجود با او درگذشت،‏ ‎80‎<strong>سال</strong>گی در 1384 <strong>سال</strong> آبان کرد راهاند<strong>از</strong>ی ایران در را صنعتی میزد.‏<br />

سر شرکتها‏ و کارخانهجات به عالقهاش به توجه با هم عمر پایانی ÍÍ<br />

ماشینآالت<br />

و اولیه مواد تامینکنندههای بزرگترین <strong>از</strong> یکی به نوعی به در<br />

حضور قنادیها‏ تجهیزات تامین کنار در اما شد.‏ تبدیل کشور در قنادی عالیزاد<br />

روی پیش را روشنی چشماند<strong>از</strong> بینالمللی و خارجی نمایشگاههای کارخانهای<br />

و شود کار به دست خود که انداخت این فکر به را او و کرد ب<strong>از</strong> دهه<br />

در که تحولی کند؛ احداث صنعتی شکالتهای و شیرینی تولید برای اما<br />

نداشت چندانی سرمایه که اگرچه ساخت.‏ را اوج <strong>سال</strong>های او برای 40 تهران<br />

و کرج بین زمینی ابتدا کند؛ شروع نقطهای <strong>از</strong> را کار که بود مصمم ماشینآالت<br />

و دستگاهها‏ نصب و خرید برای کمکم بعد و کرد خریداری تغییر<br />

شکوپارس به انقالب <strong>از</strong> ‏)بعد شکومارس کارخانه اینکه تا کرد اقدام کارخانه<br />

نخستین که کارخانهای شد.‏ افتتاح 1339 <strong>سال</strong> در رسما داد(‏ نام حسین<br />

باید جهت این <strong>از</strong> و میشود محسوب ایران در شکالت ساخت زمان<br />

آن در دانست.‏ ایران«‏ مدرن شکالتس<strong>از</strong>ی صنعت ‏»پدر را عالیزاد تروص به قنادیها‏ و کارگاهها‏ در اینکه یا و میشدند کشور وارد خارج <strong>از</strong> شکالتها‏ معموال دوست<br />

کالهی یوسف میشدند.‏ درست کشور ساکن ارمنی اقلیتهای توسط معموال و دستی عالیزاد«‏<br />

حسین شیوه به ‏»کارآفرینی کتاب در میکرد،‏ کار او با دوران آن در که عالیزاد دیرین این<br />

که زمانی داشتیم،‏ بیپولی مشکل همیشه ‏»تقریبا میکند:‏ تعریف گونه این را دوران آن بزرگترین<br />

صبر و آرامش میکرد.‏ آرامم جمله یک با میگذاشتم،‏ میان در حسین با را موضوع <strong>از</strong><br />

میشد.‏ موفق آن در حتما میزد دست هرکاری به و داشت پربرکتی دست بود.‏ او ویژگی پرداخت<br />

نگران اصال و میداد انجام فروش امید به را بزرگ خریدهای و نمیترسید کردن معامله قائل<br />

حرمت همه برای و میداشت نگه را همه احترام بود.‏ محترم و خوشاخالق فردی نبود.‏ آن پیدا<br />

رواج مردم بین در محصوالتش روزبهروز و میشد او موفقیت موجب ویژگیها‏ همین بود.‏ شد.«‏<br />

واقع استقبال مورد و کرد در<br />

را زمستانی بستنی و اسمارتیز همچون محصوالتی بار اولین برای شکومارس کارخانه مهم<br />

ویژگیهای‏ <strong>از</strong> یکی بین این در گرفت.‏ قرار استقبال مورد بهشدت که کرد تولید کشور بود<br />

معتقد و نمیکرد فکر انحصار به هیچگاه او بود؛ کشور در توسعه به او ب<strong>از</strong> نگاه عالیزاد حسین میدان<br />

در او تنها اینکه نه و کند پیدا توسعه کشور در شکالتس<strong>از</strong>ی صنعت که کند کاری باید مثال<br />

و میداد بسیاری مشاورههای همکارانش به عالیزاد حسین جهت همین به کند؛ رشد و باشد <strong>سال</strong><br />

در انقالب پیروزی با کرد.‏ کمک <strong>نجات</strong> <strong>سال</strong>ک علی به آناتا کارخانه راهاند<strong>از</strong>ی و شکلگیری در به<br />

مجبور عالیزاد حسین و گرفت قرار دولتی مصادرههای فهرست در شکومارس کارخانه 1357 راهاند<strong>از</strong>ی<br />

فکر به که شد باعث خستگیناپذیرش روحیه اما شد،‏ دولت به کارخانه این واگذاری توانمند<br />

است صنعتگری او که دهد نشان و کند شروع صفر <strong>از</strong> دیگر بار و باشد جدید کارخانهای آمد<br />

و رفت کشور <strong>از</strong> خارج به <strong>سال</strong>ها‏ که او است.‏ کرده رشد و ایستاده خودش پاهای روی که جدید<br />

ایدهای بود،‏ کرده شرکت غذایی مواد و شکالت و شیرینی متعدد نمایشگاههای در و داشت شرکتی<br />

با گام اولین در و بین این در بود؛ کشور در صنعتی آبمیوه تولید آن و داشت سر در و<br />

گرفت را شرکت آن نمایندگی و بست قرارداد میکرد تولید پرتقال کنستانتره که دانمارکی او<br />

البته کند.‏ شروع ابتدا <strong>از</strong> را کار تا کرد خریداری کاوه صنعتی شهرک در جدیدی زمین بعد مهمی<br />

بخش تقریبا و نداشت چندانی سرمایه نیز بار این راهاند<strong>از</strong>ی<br />

تجربه اما بود داده دولت به را داراییاش <strong>از</strong> داده<br />

یاد او به 40 دهه اوایل در شکومارس شرکت را<br />

جدیدش شرکت عالیزاد حسن میتواند.‏ او که بود کارخانه<br />

نخستین بعد و تاسیس ‏»عالیفرد«‏ عنوان تحت 1357 <strong>سال</strong> در محصوالت<br />

نخستین کرد.‏ راهاند<strong>از</strong>ی کشور در را کنستانتره و آبمیوه تولید دعب ولی شد ب<strong>از</strong>ار وارد ‏»سنتاپ«‏ و ‏»سنکوئیک«‏ نامهای با کارخانه این نام<br />

شدند؛ آن تغییر به مجبور ارشاد وزارت تذکر و بودن خارجی دلیل به در<br />

را خود جای توانست زود خیلی که بود ‏»سنایچ«‏ آنها‏ جدید انتخابی حسین<br />

برای بین این در مهم نکته گیرد.‏ قرار توجه مورد و کند ب<strong>از</strong> ب<strong>از</strong>ار ب<strong>از</strong>ار<br />

در کار زمان و جوانی <strong>از</strong> که موضوعی بود،‏ محصوالتش کیفیت عالیزاد کیفیت<br />

مشتری جذب برای میدانست او بود.‏ آموخته تجارتخانهاش و آبمیوه<br />

صنعت در عالیزاد حسین مهم نوآوریهای <strong>از</strong> میزند.‏ را اول حرف کشور<br />

در بالک کامبی و تتراپک ویژه های بستهبندی استفاده به میتوان شربتها‏<br />

و آبمیوه بیشتر ماندگاری برای او کارخانهجات در که کرد اشاره گرفت.‏<br />

قرار استفاده مورد تولید<br />

و کار توسعه فکر به عالیزاد حسین سنایچ،‏ همان یا عالیفرد کارخانه کار گرفتن رونق با در<br />

عالیفرد شرکت راهاند<strong>از</strong>ی <strong>از</strong> بعد <strong>سال</strong> 12 یعنی 1369 <strong>سال</strong> در او افتاد؛ جدید محصوالت را<br />

آن مدیریت مسئولیت و راهاند<strong>از</strong>ی را شیبا و شیوا شرکت قزوین(‏ و کرج ‏)بین هشتگرد نزدیکی واگذار<br />

عالیفرد(‏ کارخانهجات و شرکتها‏ مجموعه مدیره هیئت کنونی ‏)رئیس فردین پسرش به بود.‏<br />

شده آشنا کار بم و زیر با کنارش در و خورده را صنعت خاک او همچون که کسی کرد؛ <strong>از</strong><br />

متنوع محصوالت تولید با شد افتتاح 1372 <strong>سال</strong> در که را مجموعه این توانست عالیزاد فردین کشور<br />

در غذایی صنایع موفق مجموعههای <strong>از</strong> یکی به و...‏ دسر ژله،‏ پودر شیبابا،‏ پاستیلهای جمله مجموعه<br />

این <strong>از</strong> البرز استاندار ب<strong>از</strong>دید در شیوا تولیدی شرکت مدیرعامل 91 <strong>سال</strong> کند.‏ تبدیل ظرفیت<br />

و درصد 70 باالی کشور در پاستیل محصوالت انواع تولید <strong>از</strong> آنها‏ سهم که بود گفته در<strong>سال</strong><br />

مجموعه این اینها،‏ بر عالوه است.‏ تن هزار 7 ساالنه محصول نوع 60 حدود با تولیدشان توزیع<br />

شرکت یک راهاند<strong>از</strong>ی به اقدام و...(‏ شیوا و ‏)عالیفرد خود محصوالت بهتر توزیع برای 1374 محصوالت<br />

و دارد شعبه کشور نقاط <strong>از</strong> بسیاری در هماکنون که کرد،‏ سمن«‏ ‏»سایه عنوان با میکند.‏<br />

توزیع کشور سطح در را مجموعه این شرکتهای عالیزاد<br />

حسین درگذشت هک کسی و شیبابا و شیوا سنایچ،‏ صنعتی شرکتهای موسس عنوان به عالیزاد حسین ‎80‎<strong>سال</strong>گی<br />

در 1384 <strong>سال</strong> آبان کرد راهاند<strong>از</strong>ی ایران در را صنعتی شکالتس<strong>از</strong>ی کارخانه نخستین هب عالقهاش به توجه با هم عمر پایانی <strong>سال</strong>های در بیماری و سن کهولت وجود با او درگذشت،‏ حسین<br />

فرزند عالیزاد فردین گذشته <strong>سال</strong> 10 طول در البته میزد.‏ سر شرکتها‏ و کارخانهجات در<br />

خودش گفته به همیشه و کند اداره را مجموعه پدر همچون تا است کرده تالش عالیزاد فردین<br />

دهد.‏ قرار اولویت در را باکیفیت محصوالت تولید داشت،‏ فودنا سایت با که گفتوگویی در<br />

شرکت این محصوالت و داده قرار توجه مورد همیشه را عالیفرد کارخانهجات توسعه عالیزاد نیز<br />

انسانی نیروی تربیت کار،‏ توسعه کنار در میشود.‏ صادر مختلفی کشورهای به حاضر حال در<br />

عالیزاد غذایی صنعت عالی آموزش مرکز رو همین <strong>از</strong> و است مجموعه این اهداف <strong>از</strong> یکی در<br />

دانشجو 400 حدود هماکنون و شده راهاند<strong>از</strong>ی کاربردی(‏ و علمی دانشگاه نظر ‏)زیر هشتگرد پخش<br />

نمایندگی غذایی محصوالت تولید کنار در صنعتی مجموعه این میکنند.‏ تحصیل آن و تالشها‏ دلیل به عالیزاد فردین 1391 <strong>سال</strong> در دارد.‏ برعهده هم را ردبول و نستله محصوالت شد.‏<br />

معرفی ایران غذایی صنایع <strong>سال</strong> شخصیت عنوان به بسیار موفقیتهای قراردادی<br />

با و کرد راهاند<strong>از</strong>ی را عالیفرد شرکت 1357 <strong>سال</strong> در تولید<br />

کارخانه نخستین توانست بست دانمارکی شرکت یک با که ابتدا<br />

در کارخانه این محصوالت کند.‏ تاسیس کشور در را آبمیوه داد.‏<br />

نام تغییر سنایچ به بعد ولی بود سنتاپ و سنکوئیک درگذشت<br />

ایران غذایی صنایع کارآفرینان مهمترین <strong>از</strong> یکی عالیزاد حسین 1384 <strong>سال</strong> در <strong>سال</strong><br />

10 در او شد؛ سپرده فرزندش عالیزاد فردین دست به مجموعه این هدایت سکان و صنایع<br />

<strong>سال</strong> مرد عنوان به 1391 <strong>سال</strong> در او است.‏ داده توسعه را مجموعه این گذشته شد.‏<br />

انتخاب ایران غذایی 1374<br />

1384<br />

1357<br />

111 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر جدیدی<br />

محصوالت و شد راهاند<strong>از</strong>ی شیوا شرکت کار توسعه برای 1369 <strong>سال</strong> در <strong>سال</strong><br />

در همچنین شد.‏ افزوده شرکت این تولیدات به و...‏ ژله پودر پاستیل،‏ همچون شد.‏<br />

راهاند<strong>از</strong>ی مجموعه این در سمن سایه توزیع شرکت 1374


روایت<br />

دیجیتال<br />

دوقلوهای آنها<br />

با اختصاصی گفتوگوی در کشور اینترنتی فروش برند بزرگترین موسسان محمدی،‏ برادران زندگی شناسنامه<br />

محمدی<br />

سعید و حمید نام:‏ <strong>سال</strong><br />

37 سن:‏ ایرانی<br />

ملیت:‏ ایران<br />

اینترنتی فروش برند بزرگترین موسسان فعالیت:‏ زمینه خلیلی<br />

ولی کشور<br />

اینترنتی فروش شرکت بزرگترین موسسان محمدی،‏ دوقلوی برادران کار دفتر به ورود با حمید<br />

و سعید آنهاست؛ جوانی و کم سن میکند جلب بسیاری توجه که چیزی کاال دیجی یعنی کسب<br />

تجربه <strong>از</strong> کولهباری کار <strong>سال</strong> دهمین به ورود آستانه در اما هستند ‎37‎<strong>سال</strong>ه آنکه وجود با انسانی<br />

نیروی نفر هزار با بزرگ شرکت یک به کوچک ‎7‎نفره هسته یک <strong>از</strong> را شرکتشان و کردهاند در<br />

اکونومیست انگلیسی معتبر مجله گزارش براساس که اینترنتی فروش سایت اند؛ کرده تبدیل که<br />

اگرچه گرفت؛ قرار ایران اینترنتی شرکتهای اول رتبه در دالر میلیون ۱۵۰ سرمایه با ۲۰۱۴ <strong>سال</strong> دیجی<br />

یعنی فرزندشان معتقدند پدر یک همچون محمدی حمید و سعید موفقیتها‏ این وجود با و<br />

است توسعه و رشد فرزند این <strong>از</strong> نیز آنها انتظار و ندارد بیشتر <strong>سال</strong> 5 و است کودک هنوز کاال هستند؛<br />

جدی البته و صبور صمیمی،‏ خوشبرخورد،‏ هردو محمدی برادران درآمد.‏ کسب و کار نه شخصی،‏<br />

زندگی درباره آنها با میشوند.‏ محسوب جدید نسل نماینده شک بدون که کارآفرینانی روشک اینترنتی فروشگاه بزرگترین درباره هرآنچه و حاشیهها‏ کسبوکار،‏ کاال،‏ دیجی راهاند<strong>از</strong>ی کردهایم.‏<br />

گفتوگو بدانید،‏ باید آمدید؟<br />

دنیا به خانوادهای چه در هستید؟ <strong>سال</strong>ی چه متولد کنیم،‏ شروع کودکی Á<strong>از</strong> هستند.‏<br />

زنجانی مادر و پدر البته ابوذر.‏ محله در شهر جنوب تهرانیم؛ در ۱۳۵۸ متولد ما حمید:‏ نانوایی.‏<br />

صاحب نانوا،‏ پدرم و بود دار خانه مادر خیلی<br />

خانوادهای اینکه با و بچهایم تا ۱۱ کال آمدیم،‏ دنیا به پرجمعیت درخانوادهای ما سعید:‏ <strong>از</strong><br />

متمایز زندگیمان سبک ولی داشتیم مادر و پدر تحصیالت حتی یا درآمدی لحاظ <strong>از</strong> معمولی اهمیت<br />

تحصیل به مادرم و پدر و هستند تحصیلکرده ما خانواده بود،‏ محله و منطقه اجتماعی بافت میدادند.‏<br />

بسیاری مدرسه؟<br />

کدام خواندید؟ درس Áکجا دوره<br />

حمید ولی ابوذر محله همان ابتدایی مدرسه بودیم،‏ مدرسه یک در هم با ابتدایی دوره سعید:‏ ابنسینا،‏<br />

نمونهدولتی من و رفت شهرری بهشتی شهید تیزهوشان مدرسه دبیرستان و راهنمایی گرفتیم.‏<br />

ریاضی دیپلم هردو ما قزوین؛ میدان سمت شدید؟<br />

جدا هم <strong>از</strong> راهنمایی دوران <strong>از</strong> ‎Á‎یعنی سعید:بله.‏<br />

راک تجربه شما میکنند،‏ کار تابستانها معموال شهر جنوب محلههای بچههای <strong>از</strong> Áخیلی میکردید؟<br />

کار پدر نانوایی در مثال دارید؟ کردن شدیم<br />

بزرگتر که کمی کردیم،‏ هم کار خب ولی بزرگتر برادرهای <strong>از</strong> کمتر کم،‏ خیلی سعید:‏ بیشتر<br />

و میدادیم انجام ساده کارهای معموال نوجوانی دوره در میایستادیم.‏ نانوایی دخل پشت آنجا<br />

شب تا صبح معموال و داشتیم زیرزمین پدری درخانه بودیم،‏ خودمان کارهای سرگرم تابستانها میکردیم.‏<br />

درست ماکت کاغذ و خمیر با میکردیم،‏ نجاری بودیم؛ میکردیم.‏<br />

مدلس<strong>از</strong>ی گل با حمید:‏ انجام<br />

هم با را کارهایشان <strong>از</strong> خیلی و هستند نزدیک هم به خیلی دوقلو برادران Áمعموال خواندید؟<br />

می درس هم با مثال چطور؟ شما میدهند،‏ سرگرمی<br />

و شخصی عالیق زمینه در ولی نبودیم هم با خیلی خواندن درس زمینه در اتفاقا حمید:‏ بودیم.‏<br />

هم با همیشه بچگی شیطنتهای اقسام و انواع و نمیخوردید؟<br />

اختالف به میدادید انجام هم با که مشترکی کارهای Áدر کنید<br />

فکر داشتیم.‏ تیمی(‏ ‏)کار ورک تیم درصد صد میدادیم انجام هم با که کارهایی در حمید:‏ این<br />

ما ولی میخواهد باالیی تیمی کار خیلی کنند،‏ کار مجسمه یک روی بخواهند هنرمند تا دو گرفت.‏<br />

شکل ما در زمان آن <strong>از</strong> که داشتیم را روحیه نظر<br />

اختالف به هم جاهایی یک میکردیم،‏ کار همزمان هردو نمیکردیم.‏ کار تقسیم البته سعید:‏ میرسیدیم.‏<br />

مشترک نقطه یک به باالخره و میکرد قانع را دیگری یکی و میخوردیم کنید؟<br />

دعوا Áمیشد خنده(!‏<br />

‏)با نبود کم سعید:‏ میکرد؟<br />

حمایت میدادید،‏ انجام که کارهایی <strong>از</strong> خانواده Áچقدر بزرگتر<br />

برادر کردند.‏ می تهیه برایمان را ابزارها معموال و میکردند حمایت کامال خانواده حمید:‏ یادم<br />

و...‏ گل تا مدلس<strong>از</strong>ی ابزارهای نجاری،‏ ابزارهای <strong>از</strong> میکرد،‏ فراهم برایمان را ابزارها این <strong>از</strong> خیلی ما مجله<br />

بودیم،‏ شده خودرو مثل موضوعاتی درگیر خیلی دبیرستان دوره و مدرسه آخر <strong>سال</strong>های میآید میخریدیم.‏<br />

کیوسک روی میآمد که دقیقهای را شمارهها تکتک و میگرفتیم ماشین مختلفی<br />

چیزهای که بودیم دنبالاین بودیم،‏ کنجکاو خیلی ولی نداشتیم خیلیامکانات ما سعید:‏ زیر<br />

را تخممرغ خنده(،‏ ‏)با میکردیم نگهداری حیوان بدهیم،‏ انجام آزمایش بس<strong>از</strong>یم،‏ و کنیم طراحی بود<br />

کارهایی این و...‏ میکردیم بررسی را حشرات ببینیم،‏ را جوجه آمدن دنیا به تا میگذاشتیم مرغ میدادیم.‏<br />

انجام دیپلم دوران تا <strong>سال</strong>گی 5 4، <strong>از</strong> ما که داشتید؟<br />

عالقه شغلی چه Áبه به<br />

و بود آینده و کار برای ما اصلی عالقه مکانیک مهندسی و صنعتی طراحی زمان آن در حمید:‏ دادیم.‏<br />

کنکور ریاضی و هنر رشته هردو در هم دلیل همین شدید؟<br />

قبول رشتهای Áچه هم<br />

حمید و تحقیقات و علوم واحد آزاد،‏ دانشگاه خواندم،‏ مکانیک مهندسی رشته من سعید:‏ خواجهنصیر.‏<br />

دانشگاه شد قبول صنایع مهندسی بودید؟<br />

جدا هم <strong>از</strong> مدرسه مثل هم دانشگاه دوره در Áپس بودیم.‏<br />

جدا هم <strong>از</strong> طبیعتا و بود متفاوت دانشگاهها عمال اینکه خاطر به بله،‏ دو:‏ دادید؟<br />

تحصیل ادامه لیسانس <strong>از</strong> Áبعد تحصیل<br />

ادامه فاصله بدون لیسانس <strong>از</strong> بعد من فاصله،‏ با البته کردیم شروع را MBA هردو حمید:‏ خواند.‏<br />

فوقلیسانس بعد و رفت سرب<strong>از</strong>ی سعید ولی رفتم صنعت و علم دانشگاه و دادم زا یا میدادید خودتان را تحصیل هزینه میکردید؟ هم کار دانشگاه در تحصیل با Áهمزمان میگرفتید؟<br />

کمک خانواده طراحی<br />

بخش در هردو کردیم؛ شروع را کار دادیم کنکور تا دانشگاه،‏ به ورود <strong>از</strong> قبل ما حمید:‏ دبیرستان<br />

دوره در بودیم؛ آنجا <strong>سال</strong> یک و بودیم شده مشغول موتورسیکلت قطعهس<strong>از</strong>ی شرکت یک اینکه<br />

محض به خاطر همین به و بودیم شده مسلط خیلی 3D Studio و اتوکد مثل موضوعاتی به بزرگترمان<br />

برادر آوردیم،‏ رو کفش طراحی به بعدها دادیم.‏ انجام جدی کار شدیم،‏ قطعهس<strong>از</strong>ی وارد میکردیم.‏<br />

طراحی کفش آنجا هم ما و بود کرده راهاند<strong>از</strong>ی کفش تولید کوچک کارخانه خودمان<br />

را تحصیل و زندگی هزینههای دیگر رفتیم دانشگاه که اولی <strong>سال</strong>‏ همان <strong>از</strong> تقریبا سعید:‏ بود.‏<br />

سخت خیلی شهریه پول درآوردن هست یادم میدادیم؛ داشتید؟<br />

خانه در Áکامپیوتر با<br />

و داشتیم کامپیوتر درخانه ما بود،‏ جایی کمتر پیسی کامپیوترهای که ۷۲ ۷۱، <strong>سال</strong> <strong>از</strong> سعید:‏ 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر 112


امآ<br />

دانشگاه ‏»استاد کامپیوتر<br />

این او بوده،‏ تاثیرگذار خیلی حرکتمان مسیر دادن شکل در ما بزرگ برادر میکردیم.‏ کار آن ماوس<br />

بدون ما و بود بزرگ فالپی کامپیوترهای آن <strong>از</strong> میکردیم.‏ کار جدی خیلی هم ما و خرید را میکردیم.‏<br />

کار اتوکد کیبورد با ب<strong>از</strong>ی<br />

هیچوقت ولی ساختیم ب<strong>از</strong>ی نوشتیم،‏ ب<strong>از</strong>ی نکردیم؛ ب<strong>از</strong>ی هیچوقت کامپیوتر با ما حمید:‏ دانشجویان<br />

بقیه به نسبت هم دانشگاه در ما که بود شده باعث کامپیوتر با کردن کار و داشتن نکردیم.‏ جلوترباشیم.‏<br />

خانه<br />

در کی <strong>از</strong> بدانم میخواهم شماست،‏ کار و زندگی <strong>از</strong> جدانشدنی جزئی االن Áاینترنت داشتید؟<br />

اینترنت ،75 <strong>سال</strong> نکنم اشتباه اگر داشتیم،‏ هم اینترنت کامپیوتر خرید <strong>از</strong> بعد اول <strong>سال</strong>های همان حمید:‏ که<br />

برادرم دوست میکردیم.‏ کار DOS تحت محیط در و نبود وب تحت اینترنت هنوز بود،‏ 76 داد.‏<br />

یاد ما به و کرد وصل را اینترنت و خانه آمد بود،‏ کامپیوتر مهندس نمیدادید؟<br />

انجام مشترکی کار هم با اصال <strong>سال</strong>ها‏ این Áدر نبود<br />

شکلی به شرایط و بودیم شده جدا هم <strong>از</strong> شغلی و کاری زمینههای نظر <strong>از</strong> خب،‏ نه،‏ سعید:‏ شرکت<br />

بود رفته حمید و بودم مشغول انرژی و نفت صنعت حوزه در من کنیم،‏ کار هم با بخواهیم که کاال.‏<br />

دیجی به رسیدیم هم بعد و آمد پیش دوربین خرید ماجرای اینکه تا میکرد کار نیروگاهی چیست؟<br />

دوربین Áماجرای را<br />

ما دیجیتال عکاسی به عالقه و بود(‏ <strong>سال</strong> سه دو،‏ ‏)شاید بود آمده ت<strong>از</strong>ه دیجیتال دوربین سعید:‏ گرفتیم<br />

تصمیم خالصه کنیم،‏ حرفهایعکاسی و جدی داشتیم عالقه انداخت.‏ دوربین خرید فکر به و<br />

داشت قیمت تومان میلیون یک باالی زمان آن شاید بخریم،‏ دیجیتال SLR دوربین یک هم با بود.‏<br />

گران که<br />

بود مهم خیلی برایمان بودیم،‏ آورده دست به زحمت با و بود پساند<strong>از</strong>مان پول چون حمید:‏ چه<br />

با بخریم،‏ باید دوربینی چه که کردن بررسی به کردیم شروع بنابراین بخریم.‏ درستی دوربین صحبت<br />

میکردند عکاسی که کسانی با کردیم،‏ صحبت آشناها‏ و دوستان با و...‏ لنزی و تجهیزات مطلع<br />

خیلی آن جزئیات و دیجیتال عکاسی فضای <strong>از</strong> کسی هنوز عموما که بگویم باید البته و کردیم بودند.‏<br />

مسلط آنالوگ دوربینهای به همه و نبود موقعها‏<br />

این که گزینههایی <strong>از</strong> یکی و افتادیم دیگری راه فکر به بنابراین بود،‏ ۸۴ <strong>سال</strong> بله،‏ سعید:‏ مرسوم<br />

هنوز زمان آن خیلی که کاری است،‏ اینترنت <strong>از</strong> استفاده داریم،‏ و داشتیم آستین در همیشه dpreview.(<br />

دیپریویو مثل هست سایتهایی یک دیدیم و کردیم سرچی اینترنت توی نبود.‏ پیچیدگی‏<br />

دارای که محصوالتی کردن بررسی و نقد و راهنمایی است؛ همین اصال کارشان که )com مختلف،‏<br />

محصوالت با سایتها‏ این طریق <strong>از</strong> پس و...‏ تصویری و صوتی وسایل دوربین،‏ مثل هستند؛ برای<br />

را نهایی تصمیم درنهایت و شدیم آشنا امکانتشان و همدیگر با ها‏ مدل مقایسه و متنوع برندهای بود.‏<br />

شده جالب ماجرا هم خودمان برای دیگر که بودیم کرده بررسی آنقدر گرفتیم.‏ دوربین خرید بخرید؟<br />

گرفتید،‏ تصمیم دوربینی چه نهایت Áدر ذوق<br />

کلی داشت،‏ را دوربین که جمهوری در کردیم پیدا مغ<strong>از</strong>ه یک بود،‏ Nikon D70 سعید:‏ خریدیم<br />

را دوربین کردهایم.‏ پیدا میخواستیم که را دوربینی باالخره که بود راحت خیالمان و داشتیم ضعیفتری<br />

لنز و کردهاند عوض را دوربین لنز که شدیم متوجه کردیم ب<strong>از</strong> را جعبه تا ولی خانه آمدیم و خودکار.‏<br />

فوکوس نه و داشت دست لرزشگر نه که گذاشتهاند آن روی اهمیتش<br />

که لنزی سر نهایت در ولی بودیم کرده توجه موضوعات جزئیترین به ببینید حمید:‏ محصول<br />

یک انتخاب و بررسی خوشایند تجربه یک نهایت یعنی بود.‏ رفته کاله سرمان بود زیاد خیلی شد.‏<br />

منتهی خرید تلخ پایان به دیجیتال مغ<strong>از</strong>هدار؟<br />

به کردید Áاعتراض لنز،‏<br />

میگوید نهایت در مغ<strong>از</strong>هدار و ندارد فایدهای که بودیم مطمئن تقریبا چون نه،‏ راستش سعید:‏ خیلی<br />

ما برای تجربه این جمعبندی خب ولی نکردید.‏ ب<strong>از</strong> را چشمتان موقع همان چرا و نیست من لنز کاال.‏<br />

دیجی شکلگیری ایده شد نهایت در و داشت اهمیت برادرتان؟<br />

یا دادید شما را Áایده <strong>از</strong><br />

غیر چون انداخت فکر به را ما ناخوشایند و خوشایند تجربه آن جمعبندی ببینید سعید:‏ افراد<br />

که میکردیم فکر این به میکردند،‏ طی را مسیر همین که بودند هم دیگری خیلیهای ما ایده<br />

این بنابراین،‏ ندارند،‏ دیجیتالی خریدهای <strong>از</strong> شرایط به توجه با را خوشایندی تجریههای عادی رسید.‏<br />

ذهنمان به برادرتان؟<br />

یا شما بدهید،‏ انجام را کار این که زد کسی چه را تلنگر بدانم Áمیخواهم 113 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر


روایت<br />

کار<br />

کاالها مقایسه زمینه در که سایتهایی و اینترنتی فروشگاههای مفهوم با هردو خب سعید:‏ قبل<br />

تا البته حمید؛ یا بود من برای ایده بگویم نمیتوانم و بودیم آشنا میدادند،‏ راهنمایی و میکردند هنوز<br />

میکردیم احساس همیشه ولی بودیم کرده ماجرا این به نی<strong>از</strong> احساس تاحدودی ما هم آن <strong>از</strong> اینترنتی<br />

خرید فرهنگ و نبود زیاد آنچنان اینترنت به دسترسی هنوز بگیرید نظر در نیست؛ وقتش این<br />

به را ما دوربین خرید در شخصی تجربه خب ولی دیگر چیزهای خیلی و نداشت وجود هم بیند<strong>از</strong>یم.‏<br />

راه را خودمان کسبوکار که رسیده آن زمان و دهیم انجام را کار این باید که رساند نتیجه افتاد؟<br />

راه چطور کاال دیجی Áسایت کردیم<br />

شروع و کردیم استفاده خرید برای بررسی و دوربین خرید برای خودمان تجربه <strong>از</strong> حمید:‏ کنیم.‏<br />

شروع را کار عملی بود کافی فقط و بودیم رسیده نهایی جمعبندی به دیگر کار.‏ مدل نوشتن به کنیم.‏<br />

طراحی را سایت و شویم کار به دست باید گفتیم سریع داریم عجله همیشه که هم آنجایی <strong>از</strong> بود؟<br />

<strong>سال</strong>ی Áچه بود.‏<br />

1385 <strong>سال</strong> اوایل که<br />

باشید داشته توجه و بیاوریم باال را سایت اینکه برای کردیم برنامهنویسی به شروع حمید:‏ تا<br />

اول <strong>از</strong> خودمان باید و نداشتیم مدلی یا شبیه و بودیم کشور در اینترنتی فروشگاه سایت اولین میکردیم.‏<br />

طراحی را انتهایش ایبی<br />

آم<strong>از</strong>ون،‏ مانند سایتهایی <strong>از</strong> را آن مدل و سایت این ایده شما که معتقدند Áخیلیها‏ کردهاید.‏<br />

فارسی را آن تنها و برداشتهاید و...‏ eBay(( سایتهای<br />

عنوان به را ایبی و آم<strong>از</strong>ون مانند سایتهایی ما نیست،‏ شکلی این اصال حمید:‏ نبودند،‏<br />

شناختهشده ایران در حد این تا هنوز هم زمان آن ت<strong>از</strong>ه که میشناسیم صرف فروشگاهی بررسی<br />

و نقد سایت یک راهاند<strong>از</strong>ی دنبال به بیشتر بلکه نبود اینترنتی فروش بر ما تمرکز این بر عالوه اینترنتی.‏<br />

فروشگاههای تا بود ما برای بهتری الگوهای که دیپریویو شبیه چیزی شاید بودیم نبودید؟<br />

فارسی eBay یا آم<strong>از</strong>ون راهاند<strong>از</strong>ی فکر به Áپس ام نگاه که میشدید متوجه میدیدید اول ماههای در را ما سایت اول نسخه اگر شما نه،‏ سعید:‏ خودمان<br />

ما که بود نی<strong>از</strong>ی این شد.‏ طراحی اساس این بر هم سایت و بود بررسیمحور و نقد خیلی موبایلهای<br />

جیبی،‏ کامپیوترهای مانند دیجیتالی جدید وسایل که بود هم دورهای و کردیم لمس تشنه<br />

و بودند درگیرش همه و بود شده ب<strong>از</strong>ار وارد ت<strong>از</strong>ه خانه وسایل حتی و لپتاپ جدید،‏ نسل فارسی.‏<br />

زبان به اطالعات که<br />

نمیترسیدید بود،‏ نشده همهگیر اینترنت هنوز زمان آن که کردید اشاره هم Áخودتان شکستبخورید؟<br />

<strong>از</strong><br />

و نیست هیچکسی پیش اطالعات این که بودیم مطمئن هم این <strong>از</strong> ولی داشتیم ترس حمید:‏ فروشگاهها‏<br />

قفسه و مغ<strong>از</strong>هها‏ ویترین ب<strong>از</strong>ار،‏ در دیجیتال کاالهای برتعداد روز هر که میدیدیم دیگر طرف رد زیادی سرعت با میدیدیم میکردیم،‏ نگاه هم اینترنت رشد به وقتی این بر عالوه میشود.‏ افزوده نیست.‏<br />

مقایسه قابل قبلش <strong>سال</strong> سه دو،‏ با کاربران تعداد مثال و است گسترش حال اسم<br />

این چگونه شد؟ کاال دیجی اسمش اصال چرا و آمد؟ باال کاال دیجی سایت <strong>سال</strong>ی Áچه شد؟<br />

انتخاب خانواده<br />

دوستان،‏ اطرافیان،‏ <strong>از</strong> کردیم،‏ لیست را اسم صدها هم نامگذاری برای و بود ۸۵ <strong>سال</strong> حمید:‏ و<br />

هدفگذاری که بودیم اسمی دنبال به ما رسیدیم؛ کاال دیجی به درنهایت و گرفتیم پیشنهاد و...‏ دهد.‏<br />

نشان خوب بود،‏ اینترنتی فروش و بررسی و نقد که را ما تعریف شما<br />

نمیگفتند بود؟ چه سایت این راهاند<strong>از</strong>ی درباره اطرافیان و دوستان خانواده،‏ Áنظر کنید؟<br />

رها را آنها نباید و دارید خوب شغلهای ایده<br />

یک این که نمیرسید نظرشان به هم خیلی ولی میکردند حمایت دوستان و خانواده حمید:‏ میگرفتیم<br />

که تصمیماتی به و میکردند مشاهده بیشتر آنها بترکاند.‏ خودمان قول به و باشد فوقالعاده‏ کنیم،‏<br />

رها را کار این و شویم خسته باالخره ما که داشتند را این انتظار خب ولی میگذاشتند احترام شد.‏<br />

دیگری جور همهچیز ولی کردید؟<br />

شروع نفر چند با را کار و بود کجا کاال دیجی دفتر Áاولین <strong>سال</strong>ی<br />

چند هم ما و داشت دفتر آنجا برادرمان بود،‏ شمالی سعدی خیابان در ما دفتر اولین سعید:‏ کردیم.‏<br />

کار آنجا پیک<br />

یک بودند،‏ محتوا تولید تیم که داشتیم مترجم تا دو بودیم؛ نفر ۷ جمعا کار اولیه تیم حمید:‏ پای<br />

همیشه هم ما خود و میداد انجام را خریدها که هم نفر یک و حسابدار یک و داشتیم موتوری به<br />

همیشه و بود مهم خیلی ما برای مشتری تجربه اول روز همان <strong>از</strong> میکردیم.‏ هرکاری و بودیم کار دیگر<br />

طرف <strong>از</strong> نشویم.‏ بدقول و برسانیم مشتری دست به سریع را کاال بتوانیم که میکردیم فکر این میدهند،‏<br />

سفارش ما به که هستند چهکسانی بدانیم و بشناسیم را مشتریهایمان که بودیم این دنبال دارند.‏<br />

زندگیای سبک چه و میکنند فکر چطوری برای<br />

تا کشید طول چقدر اصال هست؟ یادتان زد زنگ شما به که را کسی و مشتری Áاولین بدهند؟<br />

سفارش سایت در یا بگیرند تماس خرید روز.‏<br />

دو یکی،‏ درعرض گرفتیم،‏ واکنش سریع خیلی ولی بود اولین چهکسی نیست یادم حمید:‏ را<br />

توجهها‏ سریع خیلی پس نداشت وجود محتوایی و متن فارسی به که بود این علتش سعید:‏ مطلب<br />

کلی با و میکردیم محتوا تولید داشتیم سایت،‏ آمدن باال <strong>از</strong> قبل ماه چند <strong>از</strong> ما کردیم،‏ جلب دیده<br />

اینترنتی درجستوجوهای نداشت وجود چیزی که دورهای در بود طبیعی پس آمد باال سایت ولی<br />

میکردیم کار دوربین و موبایل حوزه در فقط زمان آن البته بگیریم.‏ ویزیت اصطالح به یا شویم سفارش<br />

وقتی کار شروع زمان که درحالی داشتیم انبار موجودی که رسیدیم جایی به زود خیلی خب میکردیم.‏<br />

ار<strong>سال</strong> و خرید سریع میگرفتیم فروش؟<br />

<strong>از</strong> نشدید ناامید Áهیچوقت و<br />

بود باال به رو خطی کار رشد روند اول روز <strong>از</strong> و نداشت زیاد نشیب و فر<strong>از</strong> کار واقعیتش حمید:‏ دائم<br />

و بوده قبل <strong>سال</strong> برابر سه یا دو <strong>سال</strong> هر کلی صورت به ما رشد نشد.‏ متوقف چیزی هیچوقت هم<br />

جدید کاالیی گروههای و شده معرفی جدید محصوالت گرفته،‏ قرار سایت روی جدید محتوای آینده<br />

پیشبینی با و میکنیم بررسی را حال میبینیم،‏ را قبل همیشه ما است.‏ شده اضافه سایت به رفتهایم.‏<br />

پیش خط این با هم امروز به تا و میکنیم برنامهریزی کردید؟<br />

شروع را کار اولیهای سرمایه چه Áبا 20<br />

زیر سرجمع کنم فکر داشتم؛ پساند<strong>از</strong> کمی هم من و فروخت داشت ماشین حمید سعید:‏ حدودها.‏<br />

همین یا بود تومان میلیون چه<br />

بودیم؛ شهر سطح در کاال دیجی گسترده تبلیغات شاهد یکباره به پیش <strong>سال</strong> سه دو،‏ Á<strong>از</strong> افتادید؟<br />

گسترده تبلیغات و کارتان کردن وسیع فکر به کار <strong>سال</strong> چندین <strong>از</strong> بعد یکباره که شد میدیدیم<br />

بودیم.‏ مشتری عنوان به مردم تودههای جذب دنبال به ما مرحله این در سعید:‏ <strong>از</strong><br />

آوردیم.‏ رو تبلیغات به و بود هدفمان جدید مشتری جذب پس داریم را خودمان ثابت مخاطبهای بود.‏<br />

شده شدید رقابت و بود افتاده راه اینترنتی فروش سایت چندین هم طرفی بوده؟<br />

شکلی چه به نیروها افزایش و شما کار توسعه Áروند بودیم<br />

آنجا <strong>سال</strong> سه تقریبا کردیم،‏ شروع نفر 7 با و بود سعدی در دفتر که گفتم اول <strong>سال</strong> سعید:‏ انبار<br />

هم آنجا پارکینگ واقع در و کردیم اضافه ساختمان همین در هم طبقه یک کار گسترش با البته بزرگتری<br />

جای مطهری،‏ خیابان دفتر رفتیم آن <strong>از</strong> بعد بودیم.‏ شده نفری 30 تا 25 زمان آن بود؛ شده نفری<br />

50 آخرش و بودیم <strong>سال</strong>ی دو هم دفتر این در بودیم.‏ کرده انبار را بخشی و متر 300 حدودا بود،‏ اولین<br />

آنجا ارسباران،‏ فرهنگسرای روبهروی جلفا خیابان دفتر رفتیم که بود حدودا 90 <strong>سال</strong> میشدیم.‏ هستیم<br />

شدن بزرگ درحال که کردیم لمس عملی و داشتیم کامل ساختمان یک دیگر که بود جایی عطار(‏<br />

میدان ‏)دفتر آمدیم دفتر این به نهایت در و رسید نفر 700 به نیروهایمان تعداد دفتر این در و گرفتیم.‏<br />

را شرکت کاری نیروی هزارمین کار شروع جشن هم پیش هفته چند و چیست؟<br />

کاال دیجی روی پیش چالشهای Áمهمترین خیلی<br />

است؛ ناکارآمد و سنتی بهشدت ایران در محصول خردهفروشی و توزیع نظام ببینید سعید:‏ 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر 114


میگیرد<br />

صورت کاال دیجی اپ موبایل و وبسایت <strong>از</strong> ب<strong>از</strong>دید هزار 900 حدود روزانه کردهاند<br />

نصب همراهشان تلفن روی را کاال دیجی اپ موبایل کاربر،‏ میلیون 2.5 کردهاند.‏<br />

ثبتنام و هستند عضو کاال دیجی سایت در نفر میلیون 2.5 محمدی<br />

برادران شخصی دنیای کردهاید؟<br />

Á<strong>از</strong>دواج کردهایم.‏<br />

<strong>از</strong>دواج هردو بله،‏ حمید:‏ دارید؟<br />

Áبچه دارم.‏<br />

‎۵‎<strong>سال</strong>ه پسر یک من سعید:‏ میشود؟<br />

شروع ساعتی چه <strong>از</strong> شما روز شروع<br />

۸/۵ ۸، ساعت <strong>از</strong> بقیه مثل ما روز معموال حمید:‏ میشود.‏<br />

تمام دیرهنگام معموال ولی میشود میروید؟<br />

خانه به ساعتی چه کار محل <strong>از</strong> Áمعموال وقتها<br />

بعضی خب ولی شب ۹ ساعت معموال حمید:‏ هستیم<br />

نفراتی آخرین جزو همیشه ما دیرتر؛ یا و ۱۱ ۱۰، میشویم.‏<br />

خارج شرکت <strong>از</strong> که چیست؟<br />

شما سرگرمی دارید؟ تفریح برای Áزمانی نداریم<br />

خاصی تفریح االن که است این واقعیتش حمید:‏ هستیم.‏<br />

کارمان بر متمرکز کامال و سریال<br />

یا میبینید فیلم میکنید؟ گوش Áموسیقی میکنید؟<br />

نگاه فیلم<br />

اگر ولی داریم را کارها این وقت کم خیلی حمید:‏ گوش<br />

هم موسیقیای شود وقت اگر میبینیم،‏ باشد خوب فاخر.‏<br />

آثار معموال میکنیم،‏ و...؟<br />

شجریان Áیعنی منظورم<br />

کال سنتی،‏ موسیقی و شجریان لزوما نه.‏ حمید:‏ موسیقیارزشمنداست.‏<br />

گوش<br />

حتی راک اگر که است این حمید منظور سعید:‏ خاصی<br />

سبک دنبال خیلی ولی است باکیفیت راک کنیم،‏ ‏.م<br />

نیستی چطور؟<br />

Áشما عالقهمندیم،‏<br />

خیلی هنر به ذاتا هردو البته حمید:‏ باارزش<br />

خیلی هنر و....‏ تجسمی هنرهای سینما،‏ تئاتر،‏ داریم<br />

ویژه عالقه آن به که طراحی علیالخصوص است تمرکز<br />

االن خب ولی میشویم.‏ قلم به دست هر<strong>از</strong>گاهی و را<br />

اقتصادی فعاالن <strong>از</strong> خیلی داریم،‏ کارمان روی شدیدی با<br />

را کار همه و سودا هزار و دارند سر یک که دیدهایم میدهند،‏<br />

انجام هم با را کار تا 5 مثال میدهند،‏ انجام هم یک<br />

روی باید و نمیتوانیم ما ولی و...‏ دارند هم سرگرمی باشیم.‏<br />

داشته تمرکز چیز هستید؟<br />

ورزش Áاهل روی.‏<br />

پیاده حد در فقط نه.‏ حمید:‏ نداریم.‏<br />

ورزش برای فرصتی واقعا نه،‏ هم ورزش سعید:‏ وقت<br />

بیشتر کمی که زمانی و داریم عالقه پرو<strong>از</strong> به هردو البته میپریدیم.‏<br />

داشتیم پاراگالیدر؟<br />

یا گالیدر Áبا سعید:پاراگالیدر.‏<br />

که<br />

کتابی یا بود؟ چی دیدهاید که فیلمی ‎Á‎آخرین خواندهاید؟<br />

که<br />

دارم دوست را فیلمهایی بیشتر خودم من سعید:‏ سوال<br />

عالمت باشد،‏ داشته معناگرایی یا فلسفی فضای کمی روزی<br />

دو یکی،‏ فیلم دیدن <strong>از</strong> بعد که باشد داشته چیزی یا دارم<br />

دوست خیلی را فیلمس<strong>از</strong> نگاه این کند؛ درگیر را ذهنم میببینیم.‏<br />

فیلم توک و تک خب ولی دیدم.‏<br />

پیش روز چند را ایرانی،»جامهدران«‏ فیلم حمید:‏ نمیکنید؟<br />

فرصت یا میروید سفر خانواده Áبا رویم.‏<br />

می <strong>سال</strong> در سفر دو یکی،‏ حد در چرا،‏ حمید:‏ خارجی؟<br />

یا Áداخلی نمیکند.‏<br />

فرقی داخلی،‏ حمید:خارجی،‏ کیفی<br />

سطح به تامینکنندهها‏ <strong>از</strong> خیلی هنوز است،‏ حجرهای و ب<strong>از</strong>اری هنوز سیستم بگویم عامیانه و<br />

مکانیسم موضوع این نظرم به کنند،‏ عمل شفاف خیلی و باشند اطمینان قابل بتوانند که نرسیدهاند که<br />

است رودخانه جریان در کردن عمل شفاف ما مشکل دیگر طرف <strong>از</strong> میخواهد.‏ خاصی برنامهریزی کاالهای<br />

<strong>از</strong> بسیاری نیست.‏ ارزش یک ایران در متاسفانه مالی شفافیت نیستند،‏ شفاف آن در خیلیها‏ به<br />

شرکت شفافیت شرایط این در خب بفروشیم؛ قاچاق کاالی نمیتوانیم ما و هستند قاچاق ب<strong>از</strong>ار شدن<br />

محدود که میدانید بشناسید،‏ را ایران کسبوکار فضای اگر چون میشود تمام خودمان ضرر که<br />

ب<strong>از</strong>ار درصد 70 تا 60 <strong>از</strong> شدن محروم یعنی میشود وارد گمرک <strong>از</strong> رسما که کاالهایی فروش به قیمت<br />

که میبیند کننده مصرف چون بزرگ،‏ گرفتاری یعنی این و میشود وارد قاچاق صورت به برندی<br />

ایران در تا است.‏ شده گرانفروش کاال دیجی میگویند برخی حتی و است ب<strong>از</strong>ار <strong>از</strong> باالتر ما قاچاق<br />

کاالی ب<strong>از</strong>ار در که میکنیم رقابت کسی با ما که حالی در میکند را کار همین میشود مشهور است.‏<br />

نکرده پرداخت جنسش برای گمرکی هیچ و میفروشد میشود،‏<br />

شنیده گاهی که تومانی ‎۳‎میلیارد عدد واقعا دارد؟ فروش چقدر روز در کاال Áدیجی است؟<br />

درست حدود<br />

روزانه مجموعا ولی دارد وجود سختی رقابت چون کنیم اعالم را این نمیتوانیم حمید:‏ اپ<br />

موبایل کاربر میلیون 2.5 و میگیرد صورت کاال دیجی اپ موبایل و وبسایت <strong>از</strong> ب<strong>از</strong>دید هزار 900 کردهاند.‏<br />

نصب همراهشان تلفن روی را کاال دیجی پروفایل<br />

سایت در که افرادی یعنی دارد؛ هم ثبتنامشده عضو میلیون 2.5 کاال دیجی سعید:‏ دارند.‏<br />

دارید؟<br />

سفارش ثبت چقدر روز Áدر را<br />

اینها باید است،‏ رقابتی خیلی فضای فضا،‏ چون ببخشید،‏ گفت.‏ نمیشود هم را این حمید:‏ داشت.‏<br />

نگه حتما پوشش<br />

را کشور استانهای همه آیا و دارید؟ کشور سطح در انبار و فروش مرکز Áچند میدهید؟<br />

محل<br />

بلکه نیست کاال انبار محل واقعا چون fulfilment center میگوییم ما نه،‏ انبار حمید:‏ البته<br />

و شد خواهد برابر دو آن ظرفیت که داریم بزرگ مرکز یک تهران در خب است.‏ کاال پرد<strong>از</strong>ش نیست.‏<br />

تهران بزرگی به که شده راهاند<strong>از</strong>ی مراکزی و هستیم فعال االن هم کشور بزرگ شهر 20 در مثال<br />

دورافتاده روستای یک <strong>از</strong> میدهد،‏ پوشش را کشور تمام کاال دیجی حاضر حال در سعید:‏ تحویل<br />

من<strong>از</strong>ل در را سفارشها‏ ما تهران نقاط تمام و شهرها استانها،‏ مراکز تا سکنه خانوار 10 با میدهیم.‏<br />

افراد<br />

سفارش که است این ما تالش همه و دارد بسیاری اهمیت ما برای دقت و سرعت حمید:‏ ‎24‎ساعته<br />

دیگر شهرهای در و ‎4‎ساعته تهران در حاضر حال در بدهیم،‏ تحویل زمان کوتاهترین در را <strong>از</strong><br />

کنید ار<strong>سال</strong> اهو<strong>از</strong> به را بستهای بخواهید شما اگر مثال که صورتی در میشود.‏ داده تحویل کاالها کاال<br />

دیجی <strong>از</strong> که کاالیی باشید داشته نظر در اینها‏ بر عالوه کشید.‏ خواهد طول روز 5 پست طریق نشده.‏<br />

تعویض آن در چیزی و است اصل میخرید است؟<br />

چقدر شما سود Áحاشیه درواقع<br />

آنالین،‏ صنعت ولی است متفاوت خیلی چون بگویم مشخصی چیز نمیتوانم حمید:‏ به<br />

که شرایطی در باشید.‏ داشته بلندمدت نگاه آن در باید واقعا که است صنعتی ،e-commerce این<br />

ما باشند داشته کوتاهمدت دید میکنند سعی همه همیشه کشور در اقتصادی تحوالت خاطر میکنیم<br />

فکر این به و نگاه آینده <strong>سال</strong> 10 چشماند<strong>از</strong> به حاال فعالیت دهم <strong>سال</strong> در نداریم.‏ را دیدگاه 1200<br />

که برسانیم کسی دست به ساعت 24 <strong>از</strong> کمتر در را کاال زیرساختها‏ تقویت با چگونه مثال که خیلیها‏<br />

نظر به که است سنگین هزینههای و سرمایهگذاری نی<strong>از</strong>مند این و دارد فاصله ما <strong>از</strong> کیلومتر بچه<br />

یک مثل االن کاال دیجی باشید داشته توجه داریم.‏ روحیهای چنین ما ولی باشد دیوانگی شاید پول<br />

تا بکشیم کار بچه این <strong>از</strong> نداریم قصد و است حد همین در آن <strong>از</strong> انتظارمان و ماست برای ‎5‎<strong>سال</strong>ه و سرمایهگذاری مرحله در االن ما میبینیم.‏ گونه این ما هم را شرکت سود حاشیه بیاورد.‏ خانه به هستیم.‏<br />

بهتر زیرساخت ایجاد میگویید...؟<br />

شما چیست،‏ مساوی کاال دیجی بپرسم Áوقتی کاال<br />

دیجی موفقیت رمز و مشتری؛ تجربه یعنی custom experience میگوییم ما سعید:‏ مشتری.‏<br />

انتخاب و خرید به داشتن ویژه توجه بوده:‏ همین در هم آفرین.‏<br />

بگوید و کند کیف باشد،‏ خوب حالش بگیرد،‏ را نی<strong>از</strong>ش مشتری یعنی حمید:‏ هستید؟<br />

ایدهآلگرا خیلی نمیکنید Áفکر در<br />

همه بعد <strong>سال</strong> ۵ که برود پیش طوری شرایط میخواهیم و داریم دوست ما حتما،‏ بله سعید:‏ کنند.‏<br />

صحبت کاال دیجی <strong>از</strong> دنیا 115 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر


روایت<br />

بزرگ<br />

منتقد آلبانیاييتبار<br />

اقتصاددان کروگمن،‏ پائول شناسنامه<br />

کروگمن<br />

رابین پائول نام:‏ <strong>سال</strong><br />

63 سن:‏ امریکا<br />

متحده ایاالت ملیت:‏ کالن<br />

اقتصاد و بینالمللی اقتصاد اقتصادی:‏ زمینه نامش<br />

بردهاست.‏ کار به شخصیتش مورد در خودش که است توصیفی این هستم!«‏ ‏»خجالتی سرمقالهای<br />

روزنامه این برای برجسته تحلیلگری عنوان به هربار خوردهاست؛ گره نیویورکتایمز با جایزههایی<br />

کردهاست؛ بشر اقتصاد به بزرگي خدمت نظریاتش با میکند.‏ پا به جنجالی و مینویسد مثل<br />

نظریاتی برای که اقتصاد«‏ ‏»نوبل تا گرفته کالرک«‏ بیتز جان ‏»مدال <strong>از</strong> کردهاست دریافت هم اصلیاش<br />

شهرت البته آوردهاست.‏ دست به اقتصادی«‏ جدید ‏»جغرافیای و تجارت«‏ جدید ‏»نظریه دانشجویان<br />

است.‏ بینالملل«‏ ‏»اقتصاد زمینه در کارهایش خاطر به بیشتر دانشگاهی جامعه در هک داشتهاند را فرصت این ‏»پرینستون«‏ و ‏»امآیتی«‏ مثل دنیا برجسته دانشگاههای <strong>از</strong> بسیاری نیویورک<br />

دانشگاه در نیز شده ب<strong>از</strong>نشسته که اکنون حتی و ننشسته بیکار هیچگاه او بیاموزند.‏ او <strong>از</strong> قلم<br />

نیویورکتایمز برای مرتبه 750 <strong>از</strong> بیش و شده نوشته کتاب 20 <strong>از</strong> بیش است.‏ کار به مشغول در<br />

کروگمن است.‏ امریکایی بزرگ اقتصاددان کروگمن«‏ رابین ‏»پائول او نوشتهاست.‏ سرمقاله و زده متحده<br />

ایاالت به که بودند مهاجرانی حقیقت در یهودیاش خانواده شد.‏ متولد آلبانی در 1953 <strong>سال</strong> آسیموف«‏<br />

‏»آیزاک رمانهای <strong>از</strong> اقتصاد به عالقهاش گفته،‏ خودش که آنطور بودند.‏ آورده پناه امریکا <strong>از</strong>دواج<br />

دوبار او است.‏ اقتصاد علم دنیا،‏ در چیز بهترین کروگمن نظر <strong>از</strong> ترتیب این به شدهاست.‏ آغ<strong>از</strong> اختصاص<br />

خود به را بسیاری جوایز که است مشهوری هنرمند و طراح نخستش همسر کردهاست.‏ است.‏<br />

اقتصاددان او،‏ فعلی همسر اما دادهاست.‏ گرفت<br />

نوبل که ÍÍنظریهای روی<br />

اقتصاددانان دیگر کروگمن،‏ <strong>از</strong> پیش کرد.‏ دریافت تجارت جدید نظریه برای را نوبل او برای<br />

دارد.‏ را خودش ویژگیهای هرکدام که بودند کرده تأکید کشورها نسبی مزیت پایه بر تجارت بیشترین<br />

که کشوری و کشاورزی پایه بر دارد کشاورزی زمینه در را تولید بیشترین که کشوری مثال روابطی<br />

بیستم قرن در اما میکند.‏ فعالیت تجارت دنیای در صنعت پایه بر دارد را صنعتی تولید نبود.‏<br />

توضیح قابل بهراحتی نسبی مزیت طریق <strong>از</strong> که گرفت صورت بینالملل سطح در کشورها بین نخست<br />

است:‏ استوار کلیدی فرض دو بر مشابه کشورهای میان تجارت مورد در کروگمن نظریه به<br />

تولید اینکه دوم و میدهند ترجیح هرچیزی به را برند انتخاب در تنوع مصرفکنندگان اینکه انتخاب،‏<br />

در تنوع به مصرفکنندگان تمایل یعنی نخست مورد است.‏ مقیاس به صرفهجویی دنبال یعنی<br />

دوم مورد مقابل در اما میدهد.‏ نشان را بیامو و ولوو نظیر خودرو برندهای برخی حیات مقرونبهصرفه<br />

ولوو مثل خودرویی برای جغرافیایی تنوع که میکند تأکید مقیاس،‏ به صرفهجویی در<br />

تنوعی هر با را محصولی نوع هر نباید چرا که میدهد نشان بهخوبی منطق این بود.‏ نخواهد نماند<br />

ناگفته کردهاست.‏ دفاع آزاد تجارت و جهانیشدن <strong>از</strong> نظریه این در کروگمن کرد.‏ تولید هرجایی نشست.‏<br />

ثمر به تا کرد کار نظریه این روی <strong>سال</strong> 11 او که کرد<br />

خود مخاطب را مردم عامه که ÍÍدانشمندی با<br />

کرد تالش و نکرد دانشگاهی و آکادمیک دنیای اسیر را خود اقتصاد،‏ نوبل بزرگ برنده عمومی<br />

مخاطب برای نوشتن میالدی 90 دهه در کروگمن کند.‏ برقرار ارتباط نیز عمومی مخاطبان ‏»عصر<br />

کرد منتشر 1990 <strong>سال</strong> در که کتابی نخستین کرد.‏ آغ<strong>از</strong> میدید مناسب که ایدههایی با را 1991<br />

1984<br />

آلبانی<br />

در تولد 1977<br />

1953<br />

امآیتی<br />

دانشگاه <strong>از</strong> دکتری مدرک دریافت امآیتی<br />

دانشگاه در تمامی استاد مقام کسب کالرک<br />

بیتز جان مدال دریافت 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر 116


آسیموف«‏<br />

‏»آیزاک رمانهای با اقتصاد دنیای به عالقهاش که گفتهاست بارها کروگمن پائول پیشرفت<br />

به اقتصاد و علم طریق <strong>از</strong> گرفته تصمیم رمانها این خواندن با او شدهاست.‏ آغ<strong>از</strong> کند.‏<br />

کمک تمدن در<br />

امریکا متحده ایاالت در درآمدها نابرابری مسئله به ویژه طور به که داشت نام انتظارات«‏ کاهش نسبت<br />

تکنولوژی دنیای در تغییرات به را درآمدها نابرابری <strong>از</strong> بخشی او میپرداخت.‏ جدید اقتصاد 2003<br />

سپتامبر در کروگمن میکند.‏ ارزیابی مهم بسیار را سیاسی اتمسفر آن <strong>از</strong> پیش اما میدهد.‏ کرد.‏<br />

منتشر بوش دولت اقتصاد مورد در بزرگ«‏ ‏»راهحل عنوان با را سرمقالههایش <strong>از</strong> مجموعهای <strong>سال</strong>های<br />

در امریکا متحده ایاالت اقتصادی و خارجی سیاستهای به اشارههایی مجموعه این ناشی<br />

مورد سه <strong>از</strong> بوش بودجه کسری که بود کرده ادعا سرمقالهها این در او داشت.‏ 2003 تا 2000 عراق.‏<br />

جنگ در درگیری 3. و عمومی هزینههای افزایش 2. ثروتمندان؛ مالیات کاهش 1. شدهاست:‏ در<br />

او داشت.‏ نخواهد اقتصادی«‏ ‏»بحران بهجز ثمری نهایت در سیاستها این که بود کرده اظهار او و<br />

رفاه شکاف تاریخ به آن در و کرد منتشر لیبرال«‏ یک ‏»وجدان عنوان با کتابی نیز 2007 <strong>سال</strong> نقش<br />

دولت چگونه که داد توضیح بهخوبی کتاب این در او پرداخت.‏ امریکا متحده ایاالت در درآمد 2008<br />

<strong>سال</strong> در کروگمن کردهاست.‏ ایفا <strong>سال</strong>ها این طی شکاف این کردن کم در ضعیفی بسیار کتاب<br />

این کرد تأليف امریکا مالی نظام شکست مورد در اقتصادی«‏ بحران ‏»ب<strong>از</strong>گشت عنوان با کتابی کتاب<br />

این بابت را کروگمن نیویورک،‏ در پولیتزر جایزه برنده کندی دیوید که بود افشاگرانه آنقدر 2012<br />

<strong>سال</strong> در ببخشید!«‏ پایان حاال همین بحران این ‏»به عنوان با نیز دیگری کتاب کرد.‏ تحسین مدیریت<br />

نحوه <strong>از</strong> آمار و دادهها اساس بر نیز کتاب این در شد.‏ عرضه مخاطبان به کروگمن سوی <strong>از</strong> شد.‏<br />

انتقاد امریکا در اقتصاد اروپایی<br />

دموکرات سوسیال یا امریکایی ÍÍلیبرال اما<br />

هستم لیبرال امریکایی،‏ معنای ‏»به میگوید:‏ آن تعریف در و نامیدهاست دموکرات را خودش مقالهای<br />

در توماس«‏ ‏»اوان 2009 <strong>سال</strong> در هستم.«‏ دموکرات سوسیال یک بگویم میتوانم اروپا در است<br />

آزاد ب<strong>از</strong>ار طرفدار اینکه با او کرد.‏ توصیف شرقی سواحل لیبرال عنوان به را او نیوزویک،‏ در استفاده<br />

محدودیت و اجاره بر نظارت علیه کروگمن کردهاست.‏ انتقاد آن بحثبرانگیز موارد <strong>از</strong> بارها یکی<br />

کردهاست.‏ دفاع تقاضا و عرضه ب<strong>از</strong>ار <strong>از</strong> طریق این <strong>از</strong> و نوشتهاست بسیاری مقالههای زمین <strong>از</strong> اب فضایی سفینههای فرستادن با او بودهاست؛ ناسا مورد در کروگمن جالب موضعگیریهای <strong>از</strong> مذاق<br />

به که است مواردی جزو نیز اروپا کار ب<strong>از</strong>ار قوانین کردهاست.‏ بسیاری مخالفت فضا به سرنشین کرده<br />

تعریف ‏»کوتهفکرانه«‏ را اسرائیل سیاستهای کردهاست.‏ انتقاد آن <strong>از</strong> و نیامده خوش کروگمن در<br />

است یهودی خانوادهای <strong>از</strong> نیز خودش اینکه به توجه با او دانستهاست.‏ ملی خودکشی نوعی و برای<br />

فقط است،‏ بد دنیا همهجای در یهودیان همه ‏»برای گفتهاست:‏ اسرائیل بینالمللی رفتار مورد نیست.«‏<br />

بد خودشان شرقی<br />

آسیای ببرهای ÍÍر<strong>از</strong> شرقی<br />

آسیای ‏»ببرها«ي اقتصادی موفقیتهای ر<strong>از</strong> به مقالهای در 1994 <strong>سال</strong> در کروگمن پائول کرد<br />

تصریح مقاله این در او کردهاند.‏ تجربه را اقتصادی معجزه نوعی آنها که کرد تأکید و پرداخت اقتصادی<br />

رشد برای را الزم سوخت کردهاند تالش منابع به بخشیدن تحرک با کشورها این که نظریات<br />

شوند.‏ مواجه اقتصادی رشد نرخ کاهش با زود خیلی که است طبیعی و کنند فراهم خود جدید<br />

اقتصادی مدلهای <strong>از</strong> شرقی آسیای کشورهای در اقتصادی رشد که میداد نشان کروگمن سرمایهگذاریها<br />

میزان رفتن باال و کار نیروی پذیرش افزایش طریق <strong>از</strong> بلکه نگرفتهاست نشئت اقتصادی<br />

باروری و تولید عمالً‏ کشورها این کروگمن،‏ ادعای اساس بر ترتیب این به شدهاست.‏ ایجاد اعتراض<br />

کروگمن مقاله این به آسیایی کشورهای <strong>از</strong> بسیاری نبودهاست.‏ پایدار آنها توسعه و نداشتهاند که<br />

بود پژوهشها این دنبال به کرد.‏ اثبات بیشتر را او ادعای این کروگمن بعدی مطالعات اما کردند.‏ براي<br />

کافی انگیزههای تا شد انجام کشور این در سنگاپور دولت دستور به پژوهشها <strong>از</strong> مجموعهای شود.‏<br />

ایجاد سنگاپور در توسعه اقتصاد<br />

نوبل جایزه دریافت اقتصادی<br />

حماقت در<br />

کروگمن یادداشت ریاستجمهوری<br />

برایانتخابات 1992 <strong>سال</strong> در کلینتون بیل که کمپینی <strong>از</strong> جريان<br />

در اقتصاد مورد در احمقانهای بحث تنها ام<strong>سال</strong>،‏ انتخابات تا داشت ره بودهاند.‏ غایب همیشه جدی صورت به کالن سیاستهای اما بودهاست خطرات<br />

اما نداشتهاست وجود جدی صورت به اقتصاد برای سیاستی چند است<br />

این امریکا مورد در دردآور نکته اما دارند.‏ وجود جهان در هنوز اقتصادی ریاست<br />

هشت<strong>سال</strong>ه دورههای تاكنون که رئیسجمهورهایی <strong>از</strong> هیچکدام که صورت<br />

به من نگرفتهاند.‏ قضیه این <strong>از</strong> درسی گذراندهاند،‏ را امریکا بر خود کرده<br />

دنبال را خبرها این هرکسی کردهام.‏ دنبال را اقتصادی اخبار مستمر شباهتی<br />

هیچ تاكنون آشوب این برپاست.‏ ب<strong>از</strong>ار در آشوبی چه که میداند باشد امریکا<br />

است.‏ نگرانکننده کامالً‏ وضعیت اما نداشتهاست 2008 <strong>سال</strong> بحران به و<br />

خانه رهن دلیل به بار این اما شدهاست مواجه بدهی بحران با دیگر بار شرکتها<br />

این است.‏ انرژی شرکتهای وامهای <strong>از</strong> مشکل بلکه نیست مسکن این<br />

در شدهاند.‏ مواجه کالنی ضررهای با نفت قیمت شدید کاهش دلیل به ناگهان<br />

میگذراندند را خوبی روزهای که نوظهور اقتصادهای برخی بین،‏ آسیب<br />

بهشدت که نوظهور اقتصادهای این <strong>از</strong> یکی برزیل شدند.‏ بحران وارد در<br />

میکند.‏ تجربه را بدی بسیار نوسانات نیز چین آن بر عالوه دیدهاست.‏ این<br />

<strong>از</strong> کردهاست،‏ عمل بهتر همهجا <strong>از</strong> امریکا متحده ایاالت اقتصاد حالیکه بد<br />

چقدر اوضاع نمیداند هیچکس نیست.‏ امان در مُسری اقتصادی بیماری ب<strong>از</strong>ار<br />

میدهند.‏ نشان را خطر چراغهای اکنون <strong>از</strong> مالی ب<strong>از</strong>ارهای اما برود پیش بهره<br />

نرخ میدهد.‏ نشان خود <strong>از</strong> را ضعیف بسیار رفتاری ویژه طور به اوراق با<br />

هنوز البته بودهاست،‏ صفر به نزدیک در<strong>از</strong>مدت در امریکا متحده ایاالت در به<br />

پایین بهره نرخ دارد.‏ فاصله دارند منفی بهره نرخ که کشورها <strong>از</strong> برخی به<br />

فشار تنها درست،‏ سیاستهای بهجای یعنی است،‏ ب<strong>از</strong>ار بر فشار معنای آنها<br />

میکند.‏ ایجاد بانکها برای را مشکالتی مسئله این و شدهاست وارد ب<strong>از</strong>ار بانکهای<br />

میشوند.‏ بزرگی دردسرهای دچار دادن وام برای شرایط این در نیز<br />

امریکایی بانکهای اما افتادهاند دردسر به دنیا در هرجایی <strong>از</strong> بیش اروپایی وارد<br />

آن <strong>از</strong> پس که است زمانی به شبیه فضا هستند.‏ سقوط خطر معرض در اما<br />

داشت.‏ وجود چالشها همین نیز زمان آن در شدیم.‏ 2008 بزرگ <strong>رکود</strong> سمت<br />

در دارند؟ سر در چه امریکا ریاستجمهوری نامزدهای شرایط این در کمک<br />

ما به ‏»خدا دارد:‏ وجود پاسخ یک مشخص طور به جمهوریخواهان نخواهد<br />

ما عاید خوبی اقتصادی برنامه قسمت این <strong>از</strong> ترتیب این به کند!«‏ به<br />

را فدرال که دارند وجود ترامپ دونالد مثل اشخاصی قسمت آن در شد.‏ یلن<br />

جنت گفته پیش چندی او کردهاست.‏ متهم دموکراتها جیب کردن پر ‏»اوباما<br />

که ندادهاست افزایش را بهره نرخ دلیل این به امریکا رزرو فدرال رئیس مشکالتی<br />

و اشتباهات به توجهی اصالً‏ او نکند.«‏ را کار این گفتهاست او به نظر<br />

ترامپ،‏ آقای نظر متأسفانه ندارد.‏ شد،‏ خواهد ایجاد طریق این <strong>از</strong> که دموکراتها<br />

سمت در اما است.‏ جمهوریخواهان میان در اصلی و هستهای گرفتهاست.‏<br />

صورت اقتصادی سیاست مورد در منطقی و معقول صحبتهای حرکتی<br />

را بهره نرخ اخیر افزایش که بود ساندرز آقای صحبتهای نمونهاش محکوم<br />

را فدرال نوعی به نیز ساندرز که است این اصلی نکته اما کرد.‏ تلقی بد که<br />

است جایی همان اینجا نکردهاست.‏ کلینتون خانم که کاری کردهاست؛ میکند.‏<br />

تعیین را ب<strong>از</strong>ندهها و برندهها سیاست،‏ تنها 2015<br />

2008<br />

پرینستون<br />

دانشگاه <strong>از</strong> ب<strong>از</strong>نشستگی 117 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر


روایت<br />

شدن<br />

جهانی مرد استیگلیتز<br />

جوزف اقتصاد<br />

نوبل جایزه برنده و اقتصاددان ÍÍ<br />

ÍÍ<br />

شناسنامه<br />

استیگلیتز<br />

یوجین جوزف نام:‏ <strong>سال</strong><br />

73 سن:‏ امریکا<br />

متحده ایاالت ملیت:‏ عمومی<br />

اقتصاد و اقتصادی اطالعات اقتصادی:‏ زمینه پول«‏<br />

بینالمللی ‏»صندوق نظیر بینالمللی موسسههای فعالیت نحوه به منتقدانهای نگاه کرد؛<br />

دریافت را اقتصاد نوبل 2001 <strong>سال</strong> در انتقادی نگاههای همین با دارد؛ جهانی«‏ ‏»بانک و اقتصادی<br />

انجمن طرف <strong>از</strong> را کالرک بیتز جان مدال 1979 <strong>سال</strong> در نیز آن <strong>از</strong> پیش مدتها هم<br />

میگیرد.‏ تعلق <strong>سال</strong> 40 زیر امریکایی اقتصاددانان به تنها که مدالی آورد،‏ دست به امریکا مشاوران<br />

شورای رئیس عنوان به هم و داشته عهده به را جهانی بانک اقتصاددانان ریاست نحوه<br />

به انتقادیاش نگاه کردهاست.‏ فعالیت امریکا متحده ایاالت رئیسجمهوری اقتصادی امریکایی<br />

اقتصاددان او اوست.‏ شهرت دالیل <strong>از</strong> یکی آزاد ب<strong>از</strong>ارهای و جهانیشدن مدیریت اتاق<br />

2000 <strong>سال</strong> در استیگلیتز است.‏ استیگلیتز«‏ یوجین ‏»جوزف کلمبیا،‏ دانشگاه استاد و دانشگاه<br />

در که »IDP« نام به موسسهای کرد،‏ تأسیس بینالمللی«‏ ‏»توسعه برای فکری کلمبیاست<br />

دانشگاه علمی هیئت عضو تاكنون 2001 <strong>سال</strong> <strong>از</strong> او است.‏ فعالیت حال در کلمبیا دبیرکل<br />

کردهاست.‏ پیدا دست دانشگاه این در آکادمیک رتبه باالترین به 2003 <strong>سال</strong> و و<br />

مالی نظام اصالحات کمیسیون رئیس عنوان به را استیگلیتز 2009 <strong>سال</strong> در ملل س<strong>از</strong>مان 2012<br />

<strong>سال</strong> <strong>از</strong> نیز )IEA( اقتصاد بینالمللی موسسه ریاست کرد.‏ انتخاب ملل س<strong>از</strong>مان پولی امروز<br />

کرد.‏ کنارهگیری سمت این <strong>از</strong> 2014 <strong>سال</strong> در البته که شد گذاشته استیگلیتز عهده به ‏»تایم«‏<br />

مجله میشناسند.‏ دنیا در ‏»تأثیرگذار«‏ اقتصاددان پنجمین عنوان به را استیگلیتز در<br />

کتاب چندین خالق او داد.‏ قرار دنیا تأثیرگذار فرد 100 میان در را او نام 2011 <strong>سال</strong> در است.‏<br />

جهان اقتصاد عرصه اوباما<br />

دولت تا آمهرست کالج <strong>از</strong> <strong>سال</strong>های<br />

فاصله در که است ایندیانا در 1943 فوریه 9 متولد استیگلیتز یوجین جوزف روحیه<br />

استیگلیتز <strong>سال</strong>ها همین در کرد.‏ تحصیل آمهرست«‏ ‏»کالج در 1963 تا 1960 <strong>سال</strong><br />

برای سپس و شد انتخاب دانشجویان رئیس عنوان به و داد نشان را خود مباحثهگری فاصله<br />

در شد.‏ فارغالتحصیل آنجا <strong>از</strong> و رفت ‏»امآیتی«‏ دانشگاه به خود تحصیل چهارم 1967<br />

تا 1966 <strong>سال</strong>های در دوبار اما رفت شیکاگو دانشگاه به نیز 1967 تا 1965 <strong>سال</strong>های ار استادیاری دوره همزمان طور به که ب<strong>از</strong>گشت امآیتی دانشگاه به دکتری مدرک اخذ برای مناسب<br />

من برای کامالً‏ دانشگاه ‏»سبک میگفت:‏ امآیتی دانشگاه مورد در او میگذراند.‏ نیز مهم<br />

پرسشهای پاسخ به و میکنیم پیگیری متمرکز صورت به را ساده مدلهای است.‏ ‏»ییل«،‏<br />

دانشگاههای در و داد ادامه را خود مسیر شکل همین به او میکنیم.«‏ پیدا دست البته<br />

رسید.‏ کلمبیا دانشگاه به تا کرد تدریس ‏»پرینستون«‏ و ‏»آکسفورد«‏ ‏»استنفورد«،‏ اقتصادی<br />

موسسههای او مثال برای نمیشود؛ محدود دانشگاهی و علمی حوزه به او فعالیت او<br />

دارد.‏ عهده به را ‏»اکونومیست«‏ مجله صدای بخش سردبیری و میکند اداره را بسیاری رد فعالیت با کردهاست تالش او است.‏ کرده راهاند<strong>از</strong>ی اقتصاد برای مدرسههایی همچنین به<br />

کند.‏ نقش ایفای نیز کالن اقتصاد زمینه در بینالمللی موسسههای و سیاسی نهادهای برای<br />

حرفهایی کالن اقتصاد در هم و خرد اقتصاد در هم استیگلیتز که است خاطر همین به<br />

اوباما باراک دولت در دموکرات اقتصاددان این مثال برای است.‏ شناختهشده و دارد گفتن حزبی<br />

طرفداری البته کردهاست.‏ کمک کشور این رئیسجمهوری به اقتصادی مشاور عنوان نکند.‏<br />

انتقاد اوباما اقتصادی برنامههای برخی <strong>از</strong> استیگلیتز که نشده دلیل مشاوره سمت و هرکسی<br />

است معتقد و اوباماست دولت در بانکی <strong>نجات</strong> برنامه جدی مخالف او نمونه برای کند.‏<br />

پر آن با را خود جیب دارد قصد یا و است ناالیق فردی یا گرفته قرار برنامه این پشت دولت<br />

و ب<strong>از</strong>ار بین تعادل به دستیابی برای نظریهای خاطر<br />

به که انجامید نامتقارن«‏ ‏»اطالعات نظریه به داد انجام استیگلیتز که پژوهشی معروفترین امریکا<br />

متحده ایاالت ایندیانا،‏ در تولد کلینتون<br />

بیل کنار در سیاست دنیای به ورود اسکیفرین<br />

آنیا با بار سومین برای <strong>از</strong>دواج 2001<br />

1979<br />

2004<br />

1993<br />

1943<br />

کالرک<br />

بیتز جان مدال دریافت اقتصاد<br />

نوبل دریافت 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر 118


اصلی<br />

حرف این بود.‏ نخواهد ممکن اقتصادی مغزهای بردن بین <strong>از</strong> و تعقیب با علمی اقتصاد به یافتن دست اصلی<br />

اعتراض بود.‏ داووس نشست در اقتصاد نوبل جایزه برنده و امریکایی اقتصاددان استیگلیتز جوزف بودند.‏<br />

داده قرار ب<strong>از</strong>جویی مورد را دانشگاه استاد 1100 <strong>از</strong> بیش که بود ترکی مقامات به استیگلیتز با<br />

او کرد.‏ دریافت نیز را اقتصاد نوبل جایزه آن پایهگذاری<br />

ب<strong>از</strong>ار در جدیدی بنیانهای نظريه این نامتقارن،‏<br />

اطالعات مدلهای ظهور <strong>از</strong> پیش کرد.‏ موارد<br />

در بهجز را ب<strong>از</strong>ارها نئوکالسیک اقتصاد ادبیات کارهای<br />

اما میدانست.‏ کارآمد کامالً‏ استثنایی،‏ کرد.‏<br />

دگرگون را فرضیه این استیگلیتز اخیر علمی در<br />

تنها ب<strong>از</strong>ارها که است قرار این بر فرض اکنون در<br />

نظریه این هستند.‏ کارآمد استثنایی،‏ موارد ب<strong>از</strong>ار<br />

در اطالعات که است زمانی به مربوط حقیقت خود<br />

مطالعات در استیگلیتز است.‏ ناقص یا ناکافی نامرئی<br />

دستهای نام به چیزی که دادهاست نشان گفته<br />

طبق ندارد.‏ معنا آزاد ب<strong>از</strong>ارهای هدایت در نیز اقتصاد،‏<br />

علم امروز چالش بزرگترین استیگلیتز،‏ او<br />

است.‏ دولت و ب<strong>از</strong>ار میان تعادل به یافتن دست حقیقت<br />

در آنها است.‏ نی<strong>از</strong> مورد هردو ‏»به میگوید:‏ مکانهای<br />

و زمانها در ايندو میان تعادل که است این اصلی نکته هستند.‏ یکدیگر کاملکننده سخنرانی<br />

در میکرد دریافت نظریه این برای را خود جایزه زمانیکه او دارد.«‏ فرق هم با مختلف،‏ است.‏<br />

ب<strong>از</strong>ار و سیاسی اقتصاد اقتصاد،‏ علم در اساس و پایه اقتصادی اطالعات که کرد تأکید خود سیاست<br />

با اقتصادی عالم ÍÍپیوند فعالیت<br />

دولت این در 1995 <strong>سال</strong> تا و شد ملحق کلینتون دولت به 1993 <strong>سال</strong> در استیگلیتز او<br />

شرایط این در شد.‏ انتخاب اقتصادی شورای رئیس عنوان به 1995 ژوئن 28 در آن <strong>از</strong> پس کرد،‏ آشنا<br />

کامالً‏ محیطزیستی مسائل با ترتیب این به و میکرد فعالیت دولت کابینه <strong>از</strong> عضوی عنوان به آبوهوایی<br />

تغییرات با مقابله برای دولتی پنلی در استیگلیتز که بود خاطر همین به شد.‏ درگیر و قانونی<br />

داشت؛ دست نیز سمی زبالههای با مبارزه قانون پیشنویس در او شد.‏ کار به مشغول جدید<br />

اقتصادی«‏ ‏»فلسفه تعریف دوره،‏ این در او فعالیت مهمترین اما نشد.‏ پذیرفته هیچگاه كه در<br />

را مهمی بسیار نقش که سومی راه بود،‏ دولت<br />

تعریف این اساس بر میکرد.‏ ایفا دولت کند<br />

اصالح را ب<strong>از</strong>ار محدودیتهای داشت قصد نیافت.‏<br />

دست چندانی توفیق به کار این در اما عنوان<br />

به دوم دور برای کلینتون بیل که زمانی‏ استیگلیتز<br />

<strong>از</strong> شد انتخاب امریکا رئیسجمهوری در<br />

او اما بدهد ادامه خود کار به کرد درخواست به<br />

بود.‏ کرده برقرار ارتباط جهانی بانک با زمان آن بانک<br />

سیستم وارد 1997 فوریه 13 در ترتیب این تغییرات<br />

جهانی بانک دوره،‏ این در شد.‏ جهانی بررسی<br />

مورد را کمونیست کشورهای ده<strong>سال</strong>ه سیاستهای<br />

شکست <strong>از</strong> بین این در و قرارداد پرده<br />

اقتصاد درمان برای پول بینالمللی صندوق کرد<br />

نمایان جهانی بانک که مشکالتی برداشت.‏ افزایش<br />

و داخلی ناخالص تولید کاهش به مربوط آنچه<br />

<strong>از</strong> شد داده نشان که وضعیتی میشد.‏ فقر یونان<br />

بدهی بحران مهم<br />

کارهای <strong>از</strong> یکی 2010« <strong>سال</strong> در یونان دولت به ‏»مشاوره تلویزیون<br />

به مصاحبهای برای او بودهاست.‏ استیگلیتز پروفسور کرد.‏<br />

صحبت یونان اقتصادی مشکالت مورد در و رفت بلومبرگ شکست<br />

به یونان که کرد تأکید اطمینان با خود صحبتهای در او کرد<br />

اظهار او گرفتهاست.‏ قرار نظارتی هجوم مورد تنها بلکه نمیرسد استیگلیتز<br />

نظر <strong>از</strong> رسید.‏ خواهد اهدافش به حتماً‏ یونان در دولت که استاد<br />

کنند.‏ دنبال را خود منافع اسپانیا یا یونان که ندارد ایرادی هیچ را<br />

اروپا ریاضتی برنامههای 2012 <strong>سال</strong> در سرانجام کلمبیا دانشگاه کرد.‏<br />

توصیف ‏»خودکشی«‏ نوعی نوبلیست<br />

عینک پشت <strong>از</strong> اقتصاد آژانسهای<br />

‏»نقد و اقتصادی«‏ ریاضت ضد جنبشهای <strong>از</strong> ‏»حمایت بودهاست.‏<br />

استیگلیتز اقتصادی مهم رویکردهای <strong>از</strong> مورد دو اعتبارسنجی«‏ <strong>از</strong><br />

را خود حمایت 2011 جوالی 25 در امریکایی بزرگ اقتصاددان سخنرانی<br />

یک طی و کرد اعالم اسپانیا در اقتصادی ریاضت ضد جنبشهای را<br />

آنها اروپا،‏ در دولتی مقامات سیاسی و اقتصادی مدیریت نحوه کرد اظهار کنند.‏<br />

تغییر رویکردها این باید که کرد تأکید او میکشاند.‏ بحران سمت به تأکید<br />

و برد سوال زیر را اعتبارسنجی آژانسهای اعتبار همچنین استیگلیتز دادهها<br />

با میتوانند که هستند حزبهایی به وابسته نیز س<strong>از</strong>مانها این که کرد زمینه<br />

این در او کنند.‏ هدایت بحران سمت به را اقتصاد خود،‏ اطالعات و مقالهاینیزنوشتهاست.‏<br />

آنچه<br />

بود.‏ بدتر هم میکردند را تصورش منتقدان موفقیت<br />

میکرد،‏ تشدید دوره این در را بدبینیها متفاوتی<br />

سیاستهای که بود خاص کشور چند امریکا<br />

خزانهداری البته بودند.‏ گرفته پیش در را زمینه<br />

در را جهانی بانک تا کرد بسیاری تالشهای خاطر<br />

همین به بکشاند.‏ سکوت به پردهدریها این امریکا<br />

خزانهداری با همیشه استیگلیتز که است استیگلیتز<br />

نهایت در داشت.‏ ضعیفی بسیار رابطه جهانی<br />

بانک در خود سمت <strong>از</strong> 2000 ژانویه در راحت<br />

خیال با او استعفا،‏ این <strong>از</strong> پس داد.‏ استعفا حتی<br />

و پول بینالمللی صندوق <strong>از</strong> خود انتقادات به داد.‏<br />

ادامه جهانی بانک استیگلیتز<br />

Íافشاگریهای مقالهاستیگلیتز<br />

عنوان جدید«؛این ‏»جمهوری در<br />

اقتصاددان این زد.‏ بسیاری افشاگریهای به دست آن در و کرد منتشر 2000 آوریل در او که بود نمیدهد،‏<br />

گوش توسعه حال در کشورهای صدای به پول بینالمللی ‏»صندوق بود:‏ نوشته خود مقاله نیا میکند.«‏ بدتر را اوضاع همیشه میکند تجویز که اقتصادی درمانهای و است محافظهکار کامالً‏ با<br />

و شد منتشر پول بینالمللی صندوق و جهانی بانک مسئوالن ساالنه دیدار <strong>از</strong> پیش هفته یک مقاله اقتصادی<br />

موسسه سراغ به استیگلیتز جریان این <strong>از</strong> پس شد.‏ همراه بسیاری جوابیههای و واکنشها تأسیس<br />

را »IDP« گفتوگوی موسسه )2000( <strong>سال</strong> همان تابستان در و رفت خودش فکر اتاق و او<br />

به و شدند همراه او با اقتصادی دانشمندان <strong>از</strong> زیادی عده مسیر این در که نماند ناگفته البته کرد؛ کمیسیون<br />

در و ب<strong>از</strong>گشت بینالمللی عرصه به دوباره 2009 <strong>سال</strong> در اقتصاد علم نابغه اما کردند.‏ کمک و<br />

شد کار به مشغول ملل س<strong>از</strong>مان دبیرکل نظیر زیر مالی و پولی بینالمللی نظام اصالح کارشناسان کرد.‏<br />

آغ<strong>از</strong> را پول بینالمللی صندوق و جهانی بانک عملکرد بر نظارت <strong>از</strong> جدیدي دور طریق این <strong>از</strong> Í<br />

گرو<br />

در درصد یک Íسرنوشت درصد<br />

99 معروفترین<br />

جزو نابرابری«‏ ‏»هزینه کتاب 2012<br />

<strong>سال</strong> در که است استیگلیتز کتابهای ‏»کسانی<br />

نوشتهاست:‏ کتاب این در او شد.‏ منتشر بهترین<br />

<strong>از</strong> دارند قرار جامعه ثروت هرم باالی در که و<br />

میشوند برخوردار آموزشی و بهداشتی سیستم این<br />

اصلی نکته اما میبرند.‏ سر به بیشتری رفاه در سرنوشت<br />

به درصد یک این سرنوشت که است آنها<br />

دست زیر که خوردهاست گره درصدی 99 شکل<br />

میتواند آنها زندگی نوع میکنند.‏ زندگی کتاب<br />

این بدهد.«‏ تغییر را درصد یک این زندگی زمینه<br />

در کتاب بهترین جایزه 2013 <strong>سال</strong> در حقیقت<br />

در کرد.‏ دریافت را بشر حقوق و عدالت که<br />

هستند ‏»فقیری«‏ افراد کتاب این اصلی دغدغه هستند.‏<br />

جهانی عدالت چشمانتظار Í<br />

اسکاتلند<br />

دولت مالی کمیسیون در عضویت 2015<br />

2001<br />

2012<br />

اسپانیا<br />

در اقتصادی ریاضت ضد جنبش <strong>از</strong> حمایت کوربین<br />

جرمی با فعالیت و بریتانیا کارگر حزب اقتصادی کمیته مشاور 119 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر


روایت<br />

اقتصاد<br />

علم منجی ترکزبان<br />

ارمنیِ‏ اقتصاددان عجماوغلو،‏ شناسنامه<br />

عجماوغلو<br />

دارون کامر نام:‏ <strong>سال</strong><br />

48 سن:‏ امریکا<br />

متحده ایاالت و ترکیه ملیت:‏ سیاسی<br />

اقتصاد و اقتصادی توسعه اقتصادی،‏ رشد اقتصادی:‏ زمینه داد<br />

دست <strong>از</strong> را پدرش ‎21‎<strong>سال</strong>گی در است؛ ترکیهای-امریکایی اصالتاً‏ بودند،‏ ارمنی خانوادهاش ‎25‎<strong>سال</strong>گی<br />

سن در یعنی مادرش فوت <strong>از</strong> پس <strong>سال</strong> یک او اما رفت دنیا <strong>از</strong> مادرش بعد <strong>سال</strong> سه و اقتصاددانان<br />

بزرگترین <strong>از</strong> یکی اکنون و گرفت لندن اقتصاد مدرسه <strong>از</strong> را خود دکتری مدرک معلمی<br />

نیز مادرش بود؛ استانبول در دانشگاهی مدرس و وکیل پدرش میآید.‏ شمار به جهان اب اقتصادی دانش <strong>از</strong> کولهباری اما میگذرد عمرش <strong>از</strong> قرن نیم‏ <strong>از</strong> کمتر بود.‏ متوسط طبقه <strong>از</strong> ارمنی همیشه<br />

کند.‏ خود آنِ‏ <strong>از</strong> را کالرک«‏ بیتز جان ‏»مدال شدهاست موفق 2005 <strong>سال</strong> در و دارد خود ‏»کامر<br />

نامش بگذارد.‏ دانشگاهی فعالیتهای روی را تمرکزش و کند دوری سیاست <strong>از</strong> کرده تالش با<br />

آمد.‏ دنیا به استانبول در 1967 سپتامبر سوم در عجماوغلو دارون است.‏ عجماوغلو«‏ دارون دانشگاه<br />

علمی هیئت عضویت به 1993 <strong>سال</strong> در اقتصاد حوزه در دانشگاهی تحصیالت گذراندن موسسههای<br />

در او شد.‏ معرفی تمام«‏ ‏»استاد عنوان به نیز 2000 <strong>سال</strong> در درآمد.‏ ‏»امآیتی«‏ تخصصی<br />

حوزههای میزند.‏ قلم بسیاری علمی ژورنالهای در و میکند فعالیت بسیاری اقتصادی اخیراً‏<br />

او است.‏ انسانی سرمایههای و درآمد و دستمزد نابرابری اقتصادی،‏ توسعه سیاسی،‏ اقتصاد او سیاسی<br />

اقتصاد و اقتصادی توسعه در اقتصادی موسسههای نقش زمینه در پژوهش مشغول کردهاست؛<br />

<strong>از</strong>دواج مهندسی علوم زمینه در امآیتی دانشگاه استاد آزداگالر«‏ ‏»آسوا با او است.‏ و<br />

داده خرج به بسیاری خالقیت عجماوغلو است.‏ دولت سابق وزیر و ترک سیاستمدار دختر آسوا شهرت<br />

به خاطر همین به و دادهاست قرار انسانی توسعه کنار در مدرن شیوههای با را دموکراسی کردهاست.‏<br />

پیدا دست بسیاری جهان<br />

اقتصاددان ÍÍتأثیرگذارترین جمله<br />

این شد«.‏ جهان اقتصاددان تأثیرگذارترین استانبول،‏ متولد امآیتی دانشگاه ‏»استاد پژوهشهای<br />

و مطالعات اساس بر شد.‏ 2015 تابستان در خبرگزاریها و سایتها <strong>از</strong> بسیاری تیتر چاپ<br />

به گذشته <strong>سال</strong> 10 طی که مقاالتی و کتابها خاطر به او )RePEc( اقتصادی پژوهشگران اقتصاددان<br />

2223 میان <strong>از</strong> انتخاب این شد.‏ شناخته جهان اقتصاددان تأثیرگذارترین رساندهاست نویسندگانی<br />

و اقتصاددانان اساس بر رتبهبندی این البته گرفت.‏ صورت جهان در پیشرو و بزرگ رد را او نام عجماوغلو،‏ فعالیت و کار دهه یک باشد.‏ کرده ثبتنام آن در پیش <strong>از</strong> که میشود انجام بنبرنانکی<br />

که بود این توجه جالب نکته داد.‏ قرار هکمن جیمز و اشلیفر آندره نظیر افرادی کنار رتبه<br />

در عجماوغلو <strong>از</strong> زیادی فاصله با فهرست این در امریکا متحده ایاالت رزرو فدرال سابق رئیس بود.‏<br />

شده آورده اقتصاد نوبل جایزه دریافت برای بارها ماجرا این <strong>از</strong> پیش او نام داشت.‏ قرار 25 دادهاست.‏<br />

قرار جهان اقتصاددانان بانفوذترین میان در را نامش همچنان او فعالیت گسترده دامنه میخورند؟<br />

شکست ملتها ÍÍچرا میکنند؟<br />

نرم دستوپنجه فقر با دیگر برخی و هستند ثروتمند کشورها <strong>از</strong> برخی ‏»چرا پرسشی<br />

این میشود؟«؛ ملتها و کشورها تفاوت باعث عاملی چه جغرافیا؟ آبوهوا؟ فرهنگ؟ برای<br />

و بپرد<strong>از</strong>د آن به میخورند؟«‏ شکست ملتها ‏»چرا کتاب در کرده سعی عجماوغلو که است سیاسی<br />

دانشمند رابینسون«‏ ‏»جیمز نبوده؛ تنها کتاب این نوشتن در او البته کند.‏ پیدا پاسخی آن ناگفته<br />

کردهاست.‏ کمک عجماوغلو به کتاب نوشتن در است کار به مشغول هاروارد در اکنون که نخستین<br />

مقالههای در آنها کردهاند.‏ همکاری یکدیگر با ‎12‎<strong>سال</strong> <strong>از</strong> بیش نفر دو این که نماند به<br />

کشورها برخی چرا که کنند تشریح دقیق طور به تا میکردند استفاده ب<strong>از</strong>ی نظریه <strong>از</strong> خود میماند.‏<br />

رویا به همیشه دموکراسی کشورها <strong>از</strong> دیگر برخی برای حالیکه در میرسند دموکراسی کشورها<br />

میان در نابرابر صورت به اقتصادی رشد ثمره رابینسون و عجماوغلو مدل اساس بر و اقتصادی توسعه اقتصادی،‏ موسسههای مورد در دیدگاههایی کتاب این در میشود.‏ تقسیم و ملتها نابرابر توسعه دالیل شدهاست تالش اساس این بر و شدهاست ارائه اقتصادی تاریخ برخی<br />

چرا که میدهد توضیح فصل پانزده در کتاب این ترتیب این به شود.‏ مشخص کشورها میخورند.‏<br />

شکست دیگر عدهای حالیکه در میکنند پیدا دست رفاه و موفقیت به ملتها <strong>از</strong> دولت<br />

یک شکست یا موفقیت برای فاکتور مهمترین میکند تالش فصل 15 این در عجماوغلو آورده<br />

ملتها موفقیتها عدم یا موفقیت برای تاكنون که دالیلی عجماوغلو نظر <strong>از</strong> کند.‏ کشف را اقتصادی<br />

سیاستهای یا مذهب فرهنگ،‏ آبوهوا،‏ جغرافیا،‏ نظیر مسائلی به اغلب شدهاست به<br />

کتاب این نویسندگان هستند.‏ ناکافی یا ناکارآمد دالیل این حالیکه در بودهاست مربوط گفتهشده<br />

موردهای تمامی در مطالعه مورد کشورهای پرداختهاند؛ کشورها موردی«‏ ‏»مطالعه متفاوتی<br />

مقصد به و کرده طی را متفاوتی مسیر توسعهای،‏ لحاظ به اما هستند یکدیگر مشابه شمالی<br />

قسمت دو به پیش <strong>سال</strong> 60 که کشور این بودهاست.‏ ‏»کره«‏ کشور،‏ اصلیترین رسیدهاند.‏ تمام<br />

وجود با جنوبی کره و شمالی کره است.‏ زمینه این در مصداق بهترین شد تقسیم جنوبی و نمونههایی<br />

هم ب<strong>از</strong> البته کردهاند.‏ پیدا توسعه یکدیگر <strong>از</strong> متفاوت کامالً‏ داشتهاند،‏ که شباهتهایی این<br />

نویسندگان پرداختهاست.‏ نیز آنها به خود کتاب در عجماوغلو که بودهاست کره مشابه تقریباً‏ جغرافیایی<br />

منطقه یک در افراد موفقیت در موسسهها تأثیر به گستردهتر مرزهای مورد در کتاب ترکیه<br />

استانبول در تولد امآیتی<br />

دانشگاه علمی هیئت در عضویت 2000<br />

1992<br />

1993<br />

1967<br />

1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر لندن<br />

در ‎25‎<strong>سال</strong>گی سن در دکتری مدرک اخذ و<br />

کتابها که رابینسون جیمز با همکاری آغ<strong>از</strong> نوشتهاست<br />

او با بسیاری مقاالتی 120


تابستان<br />

در خبرگزاریها و سایتها <strong>از</strong> بسیاری تیتر جمله این شد«.‏ جهان اقتصاددان تأثیرگذارترین استانبول،‏ متولد امآیتی دانشگاه ‏»استاد به<br />

گذشته <strong>سال</strong> 10 طی که مقاالتی و کتابها خاطر به او )RePEc( اقتصادی پژوهشگران پژوهشهای و مطالعات اساس بر شد.‏ 2015 شد.‏<br />

شناخته جهان اقتصاددان تأثیرگذارترین رساندهاست چاپ ÍÍ<br />

ÍÍ<br />

و عجماوغلو اصلی تز پرداختهاند.‏ فرهنگی و بیش<br />

اقتصادی کامیابی که است این رابینسون موسسههای<br />

و اقتصادی شمول به هرچیزی <strong>از</strong> به<br />

میتواند دولتی تنها دارد.‏ بستگی سیاسی عمال<br />

را دموکراسی که کند پیدا دست موفقیت تضمین<br />

را قانون حکمرانی و بگذارد اجرا به فکرهای<br />

و استعدادها شرایطی چنین در کند.‏ کل<br />

و میرسند عمل و شکوفایی مرحله به نو میگیرند.‏<br />

بر در را منطقه یا کشور یک جمعیت اتوکراتیک<br />

نظامهای در که است حالی در این برای<br />

فرصتی معمولی شهروندان و خالق افراد این<br />

به نمیکنند.‏ پیدا خود استعدادهای بروز موفقیت<br />

اولیه ‏»بذر کشورها این در ترتیب پاشیدهنمیشود«.‏<br />

هیچگاه مدرن<br />

اقتصادی رشد داستان عجماوغلو<br />

کتابهای مهمترین <strong>از</strong> یکی در<br />

که است مدرن اقتصادی رشد مورد در کتاب<br />

این در او رسید.‏ چاپ به 2009 ژوئن میکند.‏<br />

مطرح را جالبی بسیار پرسشهای 1800<br />

<strong>سال</strong> <strong>از</strong> پیش دنیا چرا مثال:‏ برای <strong>سال</strong><br />

<strong>از</strong> چرا نکرد؟ تجربه را پایدار رشد برخاست<br />

زمین <strong>از</strong> اقتصاد هواپیمای 1800 غربی<br />

اروپای در آن پرو<strong>از</strong> عمدهترین و <strong>از</strong><br />

میشوند موفق جوامع <strong>از</strong> برخی چرا بود؟ توسعه<br />

و پیشرفت برای جدید تکنولوژیهای این<br />

در دیگر برخی حالیکه در بگیرند بهره که<br />

است این واقعیت میخورند؟ شکست کار کردهاست.‏<br />

ایجاد اقتصاد دنیای در بهویژه را بسیاری تغیيرات دنیا روز تکنولوژیهای و فناوریها و برسند نتیجه به و بگیرند بهره تکنولوژیها این <strong>از</strong> شدهاند موفق بودهاند مصمم که جوامعی میدهد<br />

نشان عجماوغلو کتاب دادههای میکنند.‏ تجربه را صنعتی و پیشرفته جامعهای اکنون تأثیر<br />

شدند ایجاد دارایی حقوق بر نظارت برای نوزدهم قرن در که اقتصادی بزرگ موسسههای دچار<br />

که جوامعی در اما داشتند.‏ کسبوکار برای ب<strong>از</strong> فضای ایجاد و اقتصادی رشد در بسیاری را<br />

اقتصادی رشد برای الزم زیرساختهای بودند نشده موفق هنوز و بودند سیاسی ثبات عدم دلیل<br />

شد،‏ گفته آنچه همه اما نداشتهاست.‏ چشمگیری پیشرفت اقتصادی رشد کنند،‏ فراهم عجماوغلو،‏<br />

نظر <strong>از</strong> نیست.‏ گذشته <strong>سال</strong> 200 در جهانی درآمد توزیع برای کافی توضیج و اصلی عصر<br />

در آن بررسی و سیاسی اقتصاد دارند.‏ بررسی به نی<strong>از</strong> هرجایی <strong>از</strong> بیش سیاسی موسسههای فاکتورهای<br />

باید اقتصادی رشد مطالعه در ترتیب این به است.‏ برخوردار ویژهای اهمیت <strong>از</strong> حاضر شود.‏<br />

گرفته نظر در وسیعی ماشین<br />

و انسان مسابقه در<br />

کار کساد ب<strong>از</strong>ار و کارگران سهم کاهش کنار در شدن ماشینی و اتوماسیون ظهور اقتصادی<br />

ریشههای دموکراسی<br />

و دیکتاتوری میآورند<br />

روی مختلف موسسههای مختلفبه گروههایاجتماعی کتابی<br />

در عجماوغلو دارد.‏ بستگی آنها سیاسی قدرت نوع به این و همکاری<br />

با دموکراسی«‏ و دیکتاتوری اقتصادی ‏»ریشههای عنوان با دموکراسی<br />

ایجاد چگونگی تحلیل و بررسی به رابینسون دوباره دنبال<br />

به شهروندان اکثریت عجماوغلو اعتقاد به پرداختهاست.‏ به<br />

میکنند.‏ مخالفت آن با نخبگان اما هستند دموکراسی برقراری ستونهای<br />

دیکتاتوری که کردهاست ثابت شهروندان انقالب حال هر ممکن<br />

نخبگان که است شرایط این در ندارد.‏ اعتمادی قابل و محکم همکارش<br />

و عجماوغلو بشوند.‏ دموکراسی پذیرش به ناچار است کردهاند<br />

بسیاری تالش کتاب این در رابینسون توسعه<br />

و سیاسی اقتصاد تطبیقی مقایسه با تا آنها<br />

کنند.‏ پیدا دست نظریاتی به سیاسی زا میکنند مطرح را تأملبرانگیزی پرسشهای اصالحی<br />

اقدامات چگونه نخبگان اینکه:‏ جمله به<br />

انقالبها چرا میدهند؟ قرار اولویت در را دموکراسیها<br />

<strong>از</strong> برخی چرا میپیوندند؟ وقوع تحلیلی<br />

مدلهای با سپس میکنند؟ سقوط پاسخ<br />

پرسشها این به میکنند تالش خود کتاب<br />

این در عجماوغلو که ب<strong>از</strong>ی نظریه بدهند.‏ میان<br />

در بسیاری محبوبیت <strong>از</strong> میکند استفاده آن <strong>از</strong> شدهاست.‏<br />

برخوردار مخاطبان ایجاد<br />

را نگرانیهایی پیشرفته اقتصادهای خود<br />

مقاالت <strong>از</strong> یکی در عجماوغلو کردهاست.‏ تکنولوژی<br />

پیشرفت مسئله به 2015 دسامبر در این<br />

در او پرداختهاست.‏ ماشین با انسان رقابت و اقتصادی<br />

مختلف مدلهای <strong>از</strong> استفاده با مقاله تکنولوژیهای<br />

به دسترسی که دادهاست توضیح قیمت<br />

و هزینه میزان و وظایف نوع روی مدرن تأکید<br />

همچنین مقاله این در او میگذارد.‏ تأثیر کاهش<br />

باعث اتوماسیون فرآیند که کردهاست عجماوغلو<br />

که مهمی نکته میشود.‏ کار نیروهای کاهش<br />

میکند اشاره آن به مقاله این در تکنولوژی<br />

پیشرفت دنبال به کارگران درآمدهای با<br />

همراه کارگران درآمد نرخ حقیقت در است.‏ میکند.‏<br />

پیدا کاهش فناوری پیشرفت سوی<br />

به راهی Í‏»دموکراسی«،‏ اقتصادی<br />

رشد رشد<br />

به دسترسی مسیر میتواند ‏»دموکراسی اصلیترین<br />

این کند«‏ هموار را اقتصادی باالی <strong>سال</strong><br />

در دیگرش مقاله در عجماوغلو ادعای اقتصاددان<br />

این ادعای اساس بر است.‏ 2015 تولید<br />

سرانه روی مثبتی تأثیرات دموکراسی ترک،‏ میگذارد.‏<br />

مختلف اقتصادهای در داخلی ناخالص دموکرات<br />

میدهد نشان عجماوغلو یافتههای میزان<br />

در<strong>از</strong>مدت در میتواند جامعه یک شدن تا<br />

کشور آن در را داخلی ناخالص تولید سرانه تولید<br />

روی مسئله این بدهد.‏ افزایش درصد 20 تأثیرگذار<br />

نیز کشورها ساالنه داخلی ناخالص اصالحات<br />

و تحصیالت افزایش سرمایهگذاری،‏ تشویق با دموکراسی پژوهش،‏ این اساس بر است.‏ میکند.‏<br />

کمک آینده در کشورها داخلی ناخالص تولید افزایش به عمومی Í<br />

بورس<br />

ب<strong>از</strong>ار در خیابانی اعتراضات قدرت ÍÍنمایش عالقه<br />

مورد مسائل مهمترین <strong>از</strong> یکی پیوست وقوع به مصر در که تحوالتی و تغییر و عربی بهار رد که مقالههایش <strong>از</strong> یکی در او نوشتهاست.‏ نیز مقالههایي مورد اين در که بودهاست عجماوغلو عجماوغلو<br />

نظر آنچه پرداختهاست.‏ مصر در مدنی اعتراضات به رسیدهاست چاپ به 2014 اکتبر تصریح<br />

‎76‎صفحهای مقاله این در او است.‏ خیابانی اعتراضات و جنبشها کردهاست،‏ جلب را <strong>از</strong><br />

بیش نوسان باعث و داشته بسیاری تأثیرات بورس ب<strong>از</strong>ار روی خیابانی اعتراضات که کردهاست رد بورس ب<strong>از</strong>ار ارزش کاهش با همزمان که دادهاست نشان خود مقاله در او شدهاست.‏ آن اند<strong>از</strong>ه روزانه،‏<br />

بررسی نمودارهای با سپس و میگرفتهاست اوج نیز تحریر میدان در اعتراضات قاهره،‏ در<br />

افراد فعالیت که دادهاست نشان مقاله این در همچنین او کردهاست.‏ ثابت را خود ادعای این مستقیمی<br />

تأثیر اما شدهاست جامعه در آنها بیشتر پویایی و تحرک باعث اجتماعی شبکههای نگذاشتهاست.‏<br />

ب<strong>از</strong>ار نوسانات روی شیکاگو<br />

دانشگاه در شولتز جایزه دریافت پرفروشترین<br />

میخورند؟«‏ شکست ملتها ‏»چرا کتاب شد<br />

شناخته فایننشالتایمز توسط کتاب 2005<br />

2012<br />

2004<br />

کالرک<br />

بیتز جان مدال دریافت 121 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر


روایت<br />

ترکیب دو شرکت غربی با ریشههای شرقی<br />

شل واردکننده صدف <strong>از</strong> شرق دور بود و رویال داچ در اندونزی نفت استخراج میکرد<br />

شناسنامه<br />

نام شرکت:‏ رویال داچ شل<br />

<strong>سال</strong> تاسیس:‏ 1833 میالدی<br />

ملیت:‏ انگلیسی - هلندی<br />

زمینه فعالیت : صنعت نفت<br />

شرکت رویال داچ شل که گاهی به صورت کوتاهشده،‏ شل نیز خوانده میشود،‏ پیش <strong>از</strong><br />

اینکه‏ وارد کسبوکار نفت شود <strong>سال</strong>ها در حوزههایی گاه مربوط و گاه کامال نامربوط فعالیت<br />

میکرده است.‏ برای رسیدن به ریشههای رویال داچ شل که اکنون غولی است که نمیتوان<br />

در هیچ اتاقی جایش داد،‏ باید به <strong>سال</strong> 1833 میالدی ب<strong>از</strong>گشت؛ زمانی که صاحب یک مغ<strong>از</strong>ه<br />

آنتیکفروشی در لندن به نام مارکوس ساموئل شروع به فروختن صدفهای مشرقزمین<br />

کرد.‏ ساموئل میخواست که کاربرد صدف را در طراحی داخلی جا بیند<strong>از</strong>د و برای این کار،‏<br />

وارد کردن صدف <strong>از</strong> شرق دور را شروع کرد و خیلی زود کارش به صادرات و واردات صدف<br />

کشیده شد.‏<br />

مارکوس ساموئل دو پسر به نامهای مارکوس و سَ‏ م داشت که فعالیتهای تجاری پدر<br />

دفتر مرکزی رویال داچ شل در هلند<br />

را ادامه دادند و حوزه کاری او را <strong>از</strong> تجارت صدف به گستره وسیعی <strong>از</strong> کاالها کشاندند؛ آنها<br />

به ژاپنِ‏ ت<strong>از</strong>هصنعتیشده و شرق دور ماشینآالت انگلیسی،‏ منسوجات و ابزارآالت صادر<br />

میکردند و <strong>از</strong> آنجا برنج و ابریشم چین و نیز ابزار مسی را به خاورمیانه و اروپا وارد میکردند.‏<br />

در لندن نیز ساموئلها کاالهایی مثل شکر و گندم را در سطح جهانی خرید و فروش<br />

میکردند.‏<br />

طی یکی <strong>از</strong> سفرهایی که مارکوس ساموئل به ژاپن داشت به کسبوکار صادرات نفتی<br />

که در باکو در آذربایجانِ‏ آن زمان جریان داشت عالقهمند شد.‏ خانواده پرنفوذ و ثروتمند<br />

روتشیلد در دهه 1880 میالدی سرمایهگذاری عظیمی در ساخت جاده و تونل برای فائق<br />

آمدن به مشکالت حمل و نقل نفت <strong>از</strong> منطقه آذربایجان به دریای سیاه و بعد انتقال نفت <strong>از</strong><br />

آن دریا به ب<strong>از</strong>ارهای جهانی انجام داده بود.‏ کشتیرانی نفت به دلیل اینکه‏ این ماده با بشکه<br />

حمل میشد و خطر نشت نفت <strong>از</strong> بشکهها به کشتی زیاد بود هنوز رونق نگرفته بود.‏ مارکوس<br />

و سَ‏ م دست به این خطر زدند که برای اولین بار نفت را با نفتکش و به صورت عمده نه<br />

درون بشکه،‏ <strong>از</strong> طریق کانال سوئز به ب<strong>از</strong>ارهای جهانی منتقل کنند.‏ برای این کار آنها یک<br />

تانکر شناور بزرگ ذخیره نفت را در بنادر شرق دور به آب انداختند و قراردادی نیز با یک<br />

شرکت روسی تحت کنترل خانواده روتشیلد بستند تا نفت مورد نی<strong>از</strong> کشتی برای حمل و<br />

نقل را در بلندمدت تامین کند.‏<br />

استراتژیای که برادران ساموئل پیش گرفتند خیلی خطرپذیر بود چون اگر خبری <strong>از</strong><br />

عملیات نفتی آنها به محافل تجاری درز میکرد تحت فشار شرکت استاندارد اویل قرار<br />

میگرفتند؛ شرکتی که تحت مالکیت راکفلر بود.‏ سرانجام نفتکش ساموئلها که ‏»مورکس«‏<br />

نام داشت در <strong>سال</strong> 1892 <strong>از</strong> کانال سوئز رد شد،‏ خود را به غرب رساند و با این موفقیت<br />

انقالبی در زمینه حملونقل نفت به وجود آمد.‏ حمل نفت با نفتکش به طور بسیار قابل<br />

توجهی <strong>از</strong> هزینه انتقال میکاست و به قیمت نفتی که به وسیله کشتی حمل میشد<br />

میافزود.‏ برادران ساموئل ابتدا شرکت خود را سندیکای تانک نام دادند اما بعدتر در <strong>سال</strong><br />

1897 نام شرکتشان را به ‏»کمپانی حمل و نقل و تجارت شل«‏ ‏)در انگلیسی به معنی<br />

صدف(‏ تغییر دادند تا نشان کسبوکار ابتدایی خانوادگی آنها نیز بر نام شرکت باشد.‏<br />

همزمان با آن <strong>سال</strong>هایی که برادران ساموئل تالش میکردند نفت را نه در قالب بشکه<br />

بلکه در تانکرهای عظیم شناور <strong>از</strong> میان دریاهای پرتالطم عبور دهند،‏ شرکتی هلندی در<br />

یکی <strong>از</strong> مستعمرات هلند به نام هند شرقی که اکنون به کشور اندونزی معروف است تاسیس<br />

شد تا <strong>از</strong> چاههای آن منطقه نفت استخراج کند.‏ با روند صنعتی شدن و نیز با اختراع خودرو<br />

و رواج تدریجی آن در جوامع غربی،‏ میزان تقاضا برای نفت در کشورهای صنعتی و پیشرفته<br />

بسیار باال گرفت و شرکتهایی که به صورت خصوصی یا دولتی در زمینه نفت کار میکردند<br />

شکل گرفتند.‏ یکی <strong>از</strong> این شرکتها در <strong>سال</strong> 1890 میالدی برای توسعه حوزه نفتی سوماترا<br />

شکل گرفت.‏ این شرکت همان شرکتی بود که بعدها به ‏»کمپانی نفتی رویال داچ«‏ مشهور<br />

ورود ساموئل پدر به کسبوکار صدف<br />

حمل و نقل اولین محموله نفت با نفتکش <strong>از</strong><br />

کانال سوئز به وسیله نفتکش برادران ساموئل<br />

تاسیس شرکت فروش نفت<br />

مشترک رویال داچ و شل<br />

1897<br />

1890<br />

1903<br />

1892<br />

1833<br />

122 آیندهنگر | tccim.ir | شماره چهلوششم،‏ نوروز 1395<br />

تاسیس شرکت رویال داچ برای استخراج نفت در مستعمره هلند ‏)اندونزی کنونی(‏<br />

تغییر نام شرکت کشتیرانی ساموئلها به<br />

کمپانی حملونقل و تجارت شل


در <strong>سال</strong> 2014، رویال داچ شل <strong>از</strong> نظر درآمد چهارمین شرکت<br />

بزرگ جهان بود و یکی <strong>از</strong> اعضای باشگاه شش شرکت غول<br />

نفتی و گ<strong>از</strong>ی جهان به شمار میرود.‏<br />

مارکوس ساموئل<br />

شد.‏ در این شرکت،‏ تحت مدیریت آگست کستلر خطوط لوله انتقال نفت و تصیفهخانهای<br />

در پانکاالن براندان ساخته شد.‏ همچنین در <strong>سال</strong> 1896 یک مدیر جوان و فعال ب<strong>از</strong>اریابی به<br />

نام هنری دیتردینگ به کستلر پیوست که تا وقفهای که جنگ جهانی دوم در فعالیتهای<br />

شرکت ایجاد کرد نقشی بسیار موثر در شرکت داشت.‏ وقتی که رویال داچ با رقابت با شرکت<br />

ساموئلها روبهرو شد و دید که هزینه حمل نفت برای آن دو برادر خیلی کم است،‏ هلندیها<br />

دست به ساخت تانکرهای ذخیره نفت و نفتکشهای خود زدند تا شبکه حملونقل و توزیع<br />

خود را بر پا کنند.‏<br />

وقتی که قرن بیستم شروع میشد،‏ مارکوس ساموئل جوان به یکی <strong>از</strong> افراد مشهور<br />

انگلستان تبدیل شد.‏ او خانهای کاخمانند در لندن داشت که در آن اسبها و مبلمان زیبا<br />

نگهداری میکرد و خدمه خیلی زیادی داشت و در محافل انگلستان و اعیان لندن توانست<br />

اعتبار خیلی زیادی به دست آورد.‏ او در <strong>سال</strong> 1898 عنوان شوالیه و بعدتر لقب لُرد گرفت<br />

و شهردار لندن شد.‏ با این حال،‏ وابستگی ساموئلها به تولیدکنندگان نفت روسیه شرکت<br />

آنها را آسیبپذیر نگه داشته بود و بنابراین تصمیم گرفتند که منابع دیگری را برای نفت<br />

جستوجو کنند.‏ طبعا آسیای دور اولین جایی بود که برادران ساموئل به آن نگاه میکردند<br />

و کار اکتشاف و استخراج نفت را در آنجا شروع کردند.‏ اما مشکل این بود که شرکت رویال<br />

داچ که بزرگترین شرکت نفتی فعال در آن منطقه بود،‏ بسیاری <strong>از</strong> سهم ب<strong>از</strong>ار را به خود<br />

اختصاص داده بود و شرکت شل درگیر رقابت با آن شد.‏ اما رقیب مشترک،‏ دو شرکت را با<br />

هم متحد کرد؛ شرکت استاندارد اویل بهقدری قوی بود که شل و رویال داچ برای محافظت<br />

<strong>از</strong> خود در برابر استاندارد اویل ناچار شدند با هم متحد شوند و در <strong>سال</strong> 1903 یک س<strong>از</strong>مان<br />

فروش مشترک به نام شرکت نفتی آسیاتیک تاسیس کردند.‏ در همین زمان،‏ کشف نفت<br />

در سواحل تگزاس نیز سلسله مشکالتی به وجود آورد که روی عملکرد هردو شرکت تاثیر<br />

گذاشت.‏<br />

شل و رویال داچ بعد <strong>از</strong> مدتی همکاری با یکدیگر تصمیم گرفتند که در یکدیگر ادغام<br />

شوند و در <strong>سال</strong> 1907 شرکت رویال داچ شل را تاسیس کردند.‏ این شرکت متشکل <strong>از</strong> دو<br />

شرکت هلدینگ جداگانه بود که شرکت رویال داچ 60 درصد درآمدها و شرکت حملونقل<br />

شل 40 درصد درآمدها را به خود اختصاص میداد.‏ این شرکت با ایجاد شرکتهای اجرایی<br />

متنوعی در حوزههای مختلف صنعت نفت کار خود را پیش میبرد.‏ ادغام دو شرکت شانس<br />

هردوی آنها را برای موفقیت افزایش داد و طی 12 ماه <strong>از</strong> دو شرکت مشکلدار به یک شرکت<br />

موفق و پیشرو تبدیل شدند.‏<br />

گروه رویال داچ شل بهسرعت فعالیت خود را در سراسر جهان گسترش داد.‏ شرکتهای<br />

ب<strong>از</strong>اریابی آن نیز در مناطق مختلفی <strong>از</strong> اروپا و برخی نواحی آسیا شکل گرفتند.‏ اکتشاف و<br />

تولید نفت در روسیه،‏ رومانی،‏ ونزوئال،‏ مکزیک و امریکا‏ نیز نصیب این شرکت شد.‏ در اوایل<br />

قرن بیستم شرکت رویال داچ شل وارد صنعت تولید و توزیع بنزین نیز شد و به دلیل<br />

افزایش سریع محبوبیت اتومبیل،‏ کسبوکارش بهسرعت رشد کرد.‏<br />

در <strong>سال</strong> 1919 شل شرکت نفتی مکزیکن ایگلز را خرید و <strong>سال</strong> 1921 شرکت شل-‏ مکز<br />

را تاسیس کرد.‏ شل بعدتر شرکت شل کمیکالز را نیز در 1929 بنیاد گذاشت.‏ در انتهای<br />

دهه 1920 شل یک شرکت معتبر نفتی در انگلستان شده بود و در جریان جنگ جهانی<br />

دوم نیز عمال تامین سوخت و انرژی ارتش انگلستان را بر عهده داشت.‏ شل <strong>از</strong> اوایل دهه<br />

1930 به صورت مشترک با بریتیش پترولیوم فعالیت نفتی خود را ادامه داد تا <strong>سال</strong> 1975<br />

که دو شرکت <strong>از</strong> هم جدا شدند.‏ شل به طور صعودی کار خود را تا انتهای قرن بیستم ادامه<br />

داد و در <strong>سال</strong> 2005 در اوایل قرن حاضر نیز شرکت مادر رویال داچ شل را ایجاد کرد که<br />

شرکتهای تابعه نفتی ریز و درشت را تحت کنترل خود بگیرد.‏<br />

<strong>از</strong> دورانی که برادران ساموئل وارد کسبوکار نفت شدند تاکنون،‏ شرکت شل رشد خیلی<br />

زیادی کرده است؛ در <strong>سال</strong> 2014، رویال داچ شل <strong>از</strong> نظر درآمد چهارمین شرکت بزرگ<br />

جهان بود و یکی <strong>از</strong> اعضای باشگاه شش شرکت غول نفتی و گ<strong>از</strong>ی جهان به شمار میرود.‏<br />

این شرکت یکی <strong>از</strong> باارزشترین شرکتهای جهان است که در <strong>سال</strong> 2013 درآمدش به<br />

اند<strong>از</strong>ه 84 درصد تولید ناخالص داخلی کشور هلند بود.‏ ساختار شرکت شل به صورت<br />

عمومی یکپارچه است و تقریبا در هر حوزهای <strong>از</strong> صنایع نفت و گ<strong>از</strong> فعالیت میکند؛ <strong>از</strong><br />

اکتشاف و تولید و تصفیه گرفته تا توزیع و ب<strong>از</strong>اریابی و پتروشیمی و تولید برق و تجارت.‏<br />

این شرکت همچنین یک زیرمجموعه فعال در حوزه انرژیهای تجدیدپذیر دارد که در<br />

زمینه سوختهای زیستی و انرژیهای بادی کار میکند.‏ شل در بیش <strong>از</strong> 90 کشور جهان<br />

عملیات انجام میدهد و روزانه نزدیک به 3.1 میلیون بشکه نفت تولیدی را در حدود 44<br />

هزار پمپ بنزین خود در سراسر جهان توزیع میکند.‏ این شرکت در بورس لندن و شاخص<br />

افتیاسای 100 عضویت دارد و در آوریل <strong>سال</strong> میالدی گذشته دارای ب<strong>از</strong>ار سرمایهای<br />

معادل 129.8 میلیارد پوند بود که نشان میدهد بزرگتر <strong>از</strong> هر شرکت دیگر در بورس لندن<br />

است.‏ سهام این شرکت در معامالت ب<strong>از</strong>ار بورس آمستردام و نیویورک نیز معامله میشود.‏<br />

شل شرکت مکزیکن ایگلز را خرید<br />

شل و بریتیش پترولیوم <strong>از</strong> هم جدا شدند<br />

2005<br />

1940<br />

1907<br />

1975<br />

1919<br />

آیندهنگر | tccim.ir | شماره چهلوششم،‏ نوروز 123 1395<br />

ادغام دو شرکت و تاسیس<br />

شرکت رویال داچ شل<br />

شل عمال تامین سوخت ارتش انگلستان را<br />

در جنگ جهانی دوم بر عهده گرفت<br />

شرکت مادر رویال داچ شل تاسیس شد


روایت<br />

تلگراف<br />

دوران <strong>از</strong> برآمده کرد<br />

شروع نوزدهم قرن ارتباطی شبکه ساخت پیمانکاری <strong>از</strong> را خود کار زیمنس شناسنامه<br />

زیمنس<br />

شرکت:‏ نام میالدی<br />

1847 تاسیس:‏ <strong>سال</strong> آلمانی<br />

ملیت:‏ الکترونیک<br />

صنایع : فعالیت زمینه مجتمع<br />

یک دیگر حاال که شرکت این اروپاست؛ در مهندسی شرکت بزرگترین زیمنس و برلین در مرکزیاش دفاتر که است آلمانی شرکت یک اصل در شده،‏ بینالمللی اقتصادی مهندسی<br />

کمک به زیمنس فان ورنر گذاشته؟ بنیاد را شرکت این چهکسی گرفته.‏ قرار مونیخ کجا<br />

به حاال پیش.‏ <strong>سال</strong> 169 یعنی ‎1847‎؛ <strong>سال</strong>ی؟ چه در شده.‏ فراموش دیگر که هالسکه نام به نیز<br />

نفر هزار 348 و دارد اقتصادی فعالیت و نمایندگی دفتر جهان نقطه 200 <strong>از</strong> بیش در رسیده؟ میکنند.‏<br />

کار شرکت این برای گئورگ<br />

یوهان نام به مکانیک یک شراکت با بود <strong>سال</strong>ه سیویک که وقتی زیمنس فان ورنر تاسیس<br />

الکتریکی تلگراف بعدتر و سوزنی تلگراف خطوط و دستگاه تولید برای را شرکتی هالسکه ساختمانی<br />

در شرکت این بود.‏ هالسکه«‏ و زیمنس تلگراف پیمانکاری ‏»کمپانی نامش که کردند داشت.‏<br />

را الکتریکی تلگراف دستگاه کلی فروش بیشترین دههها برای و شد تاسیس برلین در بلند<br />

مسیر اولین ساخت قرارداد انعقاد به موفق 1848 در یعنی تاسیس <strong>از</strong> بعد <strong>سال</strong> یک شرکت ملی<br />

گردهمایی محل فرانکفورت،‏ به را برلین باید تلگراف خط این شد.‏ اروپا در تلگراف خطوط <strong>از</strong><br />

اخبار که بود خط این لطف به میکرد.‏ متصل داشت فاصله آن با کیلومتر 500 که آلمان،‏ رسید.‏<br />

آلمان امپراتوری مرکز به ساعت یک <strong>از</strong> کمتر عرض در پروس حکومت در<br />

دهد.‏ گسترش را روسیه تلگراف شبکه که بست قراردادی شرکت این 1853 <strong>سال</strong> در کسبوکار<br />

و کنند متصل کریمه به را فنالند توانستند تلگراف خطوط قرارداد،‏ این اجرای انتهای خارجی<br />

شعبه اولین 1855 <strong>سال</strong> در شد.‏ تبدیل هالسکه و زیمنس شرکت اصلی پایه به روسیه داشت.‏<br />

عهده بر را آن ریاست زیمنس برادر که شد ب<strong>از</strong> سنپترزبورگ در شرکت دینامها<br />

در که کند کشف را الکتریکی مولد اصل توانست زیمنس فان ورنر 1866 <strong>سال</strong> در مکانیکی<br />

انرژی دینام <strong>از</strong> استفاده با گرفت.‏ قرار استفاده مورد برق سنگین جریان تولید فناوری و این<br />

میالدی،‏ 1870 دهه پایان در شود.‏ تبدیل مناسب هزینه با الکتریسیتهای به میتوانست مو<strong>از</strong>ات<br />

به شد.‏ استفاده شخصی و عمومی ابزارهای <strong>از</strong> بسیاری کردن الکتریکی برای ماشین <strong>سال</strong><br />

در کرد؛ رشد بهسرعت هم تلگراف کسبوکار در هالسکه و زیمنس شرکت پیشرفت،‏ این توانست<br />

نهایت در که کرد شروع را هندواروپایی تلگراف خط ساخت عملیات شرکت این 1870 هندوستان،‏<br />

در انگلستان مستعمرات مرکز کلکته،‏ به لندن <strong>از</strong> دقیقه 28 تنها عرض در را پیغامی خط<br />

ساخت میکشید.‏ طول روز 30 نقطه دو این بین پیامها رسیدن خط،‏ این <strong>از</strong> قبل تا برساند؛ ار تلگراف خط اولین بتواند 1874-5 <strong>سال</strong>های در شرکت اینکه‏ برای شد زمینهای هندواروپایی باشد.‏<br />

داشته اطلس اقیانوس در که<br />

جهان برقی قطار اولین <strong>از</strong> هالسکه و زیمنس 1879، <strong>سال</strong> در برلین صنعتی نمایشگاه در دیگری<br />

نوآوریهای <strong>از</strong> شرکت نیز بعد ماههای در کرد.‏ رونمایی میکرد کار خارجی برق نیروی با تبدیل<br />

معروف برند یک به شرکت بهتدریج برداشت.‏ پرده رانندگی فناوری و نور تولید زمینه در بود<br />

قرن اواخر در بود.‏ گرفته قرار الکتریکی مهندسی مترادف زیمنس نام بعد چندی و میشد 1899<br />

<strong>سال</strong> در است.‏ یافته ادامه هم حاال همین تا عالقه این شد؛ عالقهمند چین به زیمنس که راه<br />

به چین در را برقی تراموای خط اولین و ساخت پکن در برق نیروگاه یک زیمنس شرکت میکرد.‏<br />

فراهم را تراموا و شهری نقاط برخی کردن روشن برای نی<strong>از</strong> مورد برق نیروگاه این انداخت.‏ شمار<br />

به جهان در زمان آن برقی قطار سریعترین که بود ساعت در کیلومتر 20 تراموا سرعت کرد.‏<br />

تاسیس چین در را خود موقت دفتر اولین زیمنس بعد،‏ <strong>سال</strong> پنج میرفت.‏ ادغام<br />

اکتینگزلشافت«‏ ‏»الکتریزیتاتس-‏ شرکت در هالسکه و زیمنس شرکت 1903 <strong>سال</strong> در ‏»زیمنس<br />

به شرکت که 1966 <strong>سال</strong> تا که گرفت شکل چاکرتوِرکه«‏ ‏»زیمنس-‏ شرکت و شد الکتریکی<br />

لو<strong>از</strong>م روی را خود اصلی تمرکز شرکت این داد.‏ ادامه را خود فعالیت داد،‏ نام تغییر آگ«‏ و<br />

بود ساخته برلین در را نیروگاههایی زیمنس بیستم،‏ قرن اوایل در گذاشت.‏ برق تولید و مه در آزمایشگاهها این 1905، <strong>سال</strong> در داشت.‏ نیروگاهها این در هم کوچکی آزمایشگاههای فناوریهای<br />

و نوآوریها مدیریت که شد افتتاح برلین در زیمنس مرکزی آزمایشگاه و شد ادغام شرکت<br />

فناوری واحد قالب در نیز همچنان آزمایشگاه این میکرد.‏ دنبال شرکت این در را نوین میدهد.‏<br />

ادامه خود کار به برلین<br />

زیمنستات در زیمنس برج زیمنس<br />

تاسیس توسعه<br />

برای روسیه با قرارداد کشور<br />

این تلگراف خطوط جهان<br />

برقی قطار اولین <strong>از</strong> رونمایی 1899<br />

1866<br />

1848<br />

1879<br />

1853<br />

1847<br />

اروپا<br />

تلگراف خط طوالنیترین قرارداد انعقاد دینام<br />

<strong>از</strong> برق تولید برای وسیلهای اختراع چین<br />

در برق نیروگاه اولین تاسیس 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر 124


شرکتهای<br />

به اخیر دهههای در که است کرده تالش اروپا در فیلیپس شرکت مثل نیز زیمنس جنوبی<br />

کره در الجی شرکت به بیستویکم قرن اوایل در فیلیپس شود.‏ نزدیک شرقی آسیای کرد.‏<br />

انتخاب را چین زیمنس و شد نزدیک اب زمین تکهای زیمنس شود،‏ متمرکزتر و امنتر شرکت فعالیتهای اینکه‏ برای 1897 <strong>سال</strong> در بهتدریج<br />

و ساخت آن در ساختمانهایی و خرید برلین غرب شمال در را استفاده بدون ساختمانی یک<br />

مثل عمال وسیع زمین این 1914 <strong>سال</strong> تا کرد.‏ منتقل آنجا به را خود فعالیتهای و دفاتر تمام در<br />

گرفت.‏ نام ‏»زیمنستات«‏ که شهری بود؛ شده ساختمان <strong>از</strong> پر و پرجنبوجوش کوچک شهر و<br />

داشت اختیار در را آلمان نوری المپ تولیدکننده شرکت سهام درصد 40 زیمنس 1919 <strong>سال</strong> 1920،<br />

دهه در کند.‏ نوری المپ ساخت به شروع مستقل طور به که گرفت تصمیم شرکت بعدتر <strong>سال</strong><br />

<strong>از</strong> دلیل،‏ همین به بود.‏ کسبوکار در موفقیت کلیدی مولفه س<strong>از</strong>مانی و فنی تولید خطوط خود<br />

محصوالت مونتاژ خطوط روندهای دوباره س<strong>از</strong>ماندهی و استانداردس<strong>از</strong>ی به زیمنس 1924 خطوط<br />

مدتها تا شد.‏ رادیو و خانگی محصوالت بخش حال شامل بیشتر توسعه این زد.‏ دست بود.‏<br />

مطرح الکتریکی خانگی محصوالت تولید الگوی خط عنوان به جاروبرقی تولید برقرسانی<br />

و بس<strong>از</strong>د کشور این در آبی نیروگاهی که خواست زیمنس <strong>از</strong> ایرلند 1925 <strong>سال</strong> در قدرت<br />

و کرد استفاده کار این برای برقآبی نیروگاه <strong>از</strong> زیمنس دهد.‏ انجام را منطقه این به همکاری<br />

با زیمنس 1932 <strong>سال</strong> در گذاشت.‏ نمایش به جهانی عرصه در را خود رقابتپذیری پزشکی<br />

الکتریکی محصوالت تولید برای را شرکتی پزشکی،‏ تجهیزات زمینه در فعال شرکت یک دو<br />

میکند.‏ کار حوزه این در نیز اکنون تا که شد جدیدی کسبوکار حوزه وارد و کرد تاسیس قابل<br />

ایکس اشعه دستگاه اولین توانست زیمنس شراکت تحت شرکت این تاسیس،‏ <strong>از</strong> بعد <strong>سال</strong> رفت.‏<br />

فروش به محصول این <strong>از</strong> دستگاه هزار 40 حدود بعد،‏ <strong>سال</strong> 40 طول در و بس<strong>از</strong>د را حمل آلمان<br />

در ن<strong>از</strong>یها حکومت تاریکی به که دارد هم تاریکی نقاط گاهی زیمنس شرکت تاریخچه برخی<br />

و بود شده مواجه کار نیروی شدید کمبود با دوم جهانی جنگ اوایل در شرکت این است؛ همانها<br />

که بعدتر اما میکردند کار شرکت این در داوطلب کارکنان عنوان به آلمانی شهروندان <strong>از</strong> قرار<br />

استفاده مورد شرکت این در کار نیروی عنوان به یهودیان و جنگی زندانیان شدند،‏ نایاب نیز آمد؛<br />

بیرون داغان و زخمخورده بسیار دوم جهانی جنگ <strong>از</strong> زیمنس حرفها،‏ این همه با گرفتند.‏ نقاط<br />

دیگر و برلین در شرکت کارخانههای <strong>از</strong> بسیاری شد،‏ تمام جنگ که وقتی 1945 <strong>سال</strong> در و<br />

بود درآمده اشغال تحت خارجی کشورهای در نمایندگی دفاتر بود،‏ شده ویران بهکلی آلمان 2.58<br />

زیمنس جنگ پایان در بود.‏ شده واگذار دیگران به داشت،‏ زیمنس که اختراعاتی حق بود.‏<br />

شرکت این دارایی چهارپنجم معادل که بود خورده خسارت مارک میلیارد شرکت<br />

<strong>از</strong> بخشی و شد تقسیم غربی آلمان و شرقی آلمان قسمت دو به آلمان جنگ،‏ پایان با رفت؛<br />

ارالنگن به شاکرتوِرکه«‏ ‏»زیمنس-‏ نام با آن <strong>از</strong> بخشی و مونیخ به ‏-هالسکه«‏ ‏»زیمنس نام با خاکسترهای<br />

<strong>از</strong> دوباره توانست سرانجام زیمنس ماند.‏ باقی برلین در شرکت دو هر دوم دفتر البته شد؛<br />

جهانی ب<strong>از</strong>ارهای وارد دوباره زیمنس 1950 دهه در کند.‏ احیا را خود و برخیزد جهانی جنگ مصر<br />

و هند آرژانتین،‏ ساخت.‏ بخار نیروگاه یک آرژانتین برای و شد فعال آسیا و التین آمریکای در کنترل<br />

اتاق توانست زیمنس 1959 <strong>سال</strong> در بودند.‏ جهانی ب<strong>از</strong>ارهای در زیمنس عمده مشتریان <strong>از</strong> فناوریهای<br />

در پیشرو شرکت به کار این با که بس<strong>از</strong>د را برق شبکه کنترل نیز و دور راه <strong>از</strong> نیروگاه الکترونیک<br />

تراشههای ساخت صنعت وارد 1980 دهه در شرکت این کرد.‏ پیدا دست خودکار با<br />

بهسرعت زیمنس کند.‏ تولید را یکمگابیتی حافظه تراشه اولین توانست 1987 <strong>سال</strong> در و شد این<br />

دهد.‏ افزایش را خود تراشههای در حافظه ظرفیت توانست خود بینالمللی شرکای همکاری در<br />

آمد.‏ دست به خودکار فناوری و اطالعات ارتباطات،‏ زمینه در شرکت نوآوریهای اتکای به کار ‏»نوآورترین<br />

عنوان به 1995 در که جایی تا داشت ادامه زیمنس در نوآوری رشد نیز 1990 دهه زمینه<br />

در را زیادی نوآوریهای توانسته شرکت این نیز حاضر قرن در شد.‏ شناخته <strong>سال</strong>«‏ شرکت دهد.‏<br />

نشان خود <strong>از</strong> نوین فناوریهای زیمنس<br />

فان ورنر به<br />

اخیر دهههای در که است کرده تالش اروپا در فیلیپس شرکت مثل نیز زیمنس رد الجی شرکت به بیستویکم قرن اوایل در فیلیپس شود.‏ نزدیک شرقی آسیای شرکتهای و<br />

شد چین وارد 1994 <strong>سال</strong> در زیمنس کرد.‏ انتخاب را چین زیمنس و شد نزدیک جنوبی کره به<br />

که بود خارجی شرکت اولین شرکت این پرداخت.‏ چینی شرکتهای با همکاری و فعالیت به همین<br />

ژانویه در داد.‏ ادامه تاکنون همکاری این و زد دست چین خلق جمهوری داخل در فعالیت چین<br />

ب<strong>از</strong>ار رونق و چینی شرکتهای با اقتصادی مشارکت درباره زیمنس مدیرعامل نیز ام<strong>سال</strong> وضعیت<br />

در میکنند فکر اقتصادیاش رشد کاهش درباره مردم که طور آن اینکشور که بود گفته گفت:‏<br />

ام<strong>سال</strong> داووس اجالس <strong>از</strong> ب<strong>از</strong>گشت <strong>از</strong> بعد زیمنس،‏ مدیرعامل کاسر،‏ جو نیست.‏ بدی میکنند.‏<br />

صحبت دربارهاش حاال همین مردم که است آن <strong>از</strong> بهتر خیلی چین واقعی ‏»اقتصاد رد ما کسبوکار در اما میشود دیده مالی امور و امالک حوزههای در روشن ضعفهای بعضی و قوی خیلیخیلی اقتصادیِ‏ رشد است،‏ پزشکی مراقبتهای و پزشکی تجهیزات که کشور آن چین<br />

در بزرگی ب<strong>از</strong>ار سهم حاضر،‏ حال در زیمنس است.«‏ داشته وجود چین در دورقمی حد در روزها<br />

این شرکت این است.‏ فعال کشور این در انرژی مدیریت و برق تولید زمینه در بهویژه و دارد نشان<br />

گذشته میالدی <strong>سال</strong> چهارم فصل مالی گزارشهای و دارد خوبی خیلی اقتصادی وضعیت است.‏<br />

آورده دست به سهامداران برای سود و درآمد انتظار،‏ مورد رقمهای <strong>از</strong> بیش زیمنس که داد مرکزی<br />

آزمایشگاه ایجاد زیمنس<br />

توسعه و تحقیق تجهیزات<br />

توسعه قرارداد ایرلند<br />

برقی و نیروگاهی داراییهای<br />

چهارپنجم رفتن دست <strong>از</strong> دوم<br />

جهانی جنگ اثر بر زیمنس تراشه<br />

اولین ساخت حافظهیکمگابیتی<br />

1995<br />

1959<br />

1932<br />

1919<br />

1987<br />

1945<br />

1925<br />

1905<br />

125 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر تولید<br />

برای تصمیم نوری<br />

المپ مستقل تولید<br />

برای شرکتی تاسیس پزشکیالکتریکی<br />

تجهیزات اتاق<br />

اولین ابداع برق<br />

نیروگاه کنترل نوآورترین<br />

عنوان به زیمنس معرفی جهان<br />

سراسر در <strong>سال</strong> شرکت


روایت<br />

شانگهای<br />

و هنگکنگ برای انگلیسی بانکی تسا گرفته قرار چیس مورگان جیپی کنار در اچاسبیسی شناسنامه<br />

اچاسبیسی<br />

شرکت:‏ نام میالدی<br />

1865 تاسیس:‏ <strong>سال</strong> انگلیسی<br />

ملیت:‏ بانکداری<br />

: فعالیت زمینه هب داراییها کل میزان نظر <strong>از</strong> جهان بزرگ بانک سومین اچاسبیسی هلدینگ شرکت هک است شانگهای«‏ و هنگکنگ بانکداری ‏»شرکت مخفف شرکت این نام میرود.‏ شمار هند<br />

اروپا،‏ بین تجارت که دورانی در 1865 <strong>سال</strong> در و است انگلیسی بینالمللی شرکت یک گذاشت،‏<br />

بنیاد را بانک این که کسی شاترلند،‏ توماس شد.‏ تاسیس میکرد رشد چین و آسیای<br />

به خود تجارتی سفرهای طی و میکرد کار انگلیسی دریانوردی شرکت یک در توجه<br />

قابل محل بانکهای برای تقاضا هنگکنگ و چین ساحل در که شد متوجه دور،‏ تاسیس<br />

شانگهای در بعدتر ماه یک و هنگکنگ در ابتدا بانک یک که کرد کمک و است نآ نمایندگیهای اما بود دور خیلی امریکا‏ و اروپا <strong>از</strong> بانک این شبکه اینکه‏ وجود با شود.‏ باعث<br />

اچاسبیسی و گرفت رونق زود خیلی اقیانوسیه و آسیا منطقه نقاط دیگر و چین در <strong>سال</strong><br />

در تایلند بانک اولین شد؛ تایلند جمله <strong>از</strong> کشورها <strong>از</strong> برخی در مدرن بانکداری آغ<strong>از</strong> روشک این اسکناسهای اولین بانک همین و شد تاسیس اچاسبیسی <strong>از</strong> شعبهای با 1888 کرد.‏<br />

منتشر را داد گسترش چین در بهخصوص و شرقی آسیای در را خود کار بهسرعت اچاسبیسی اولین<br />

1874 <strong>سال</strong> در شد.‏ وام و اسکناس انتشار سپردهگذاری،‏ ارز،‏ مبادله رونق باعث و وامهای<br />

بیشترین بعد،‏ چندی و شد ارائه اچاسبیسی وسیله به چین عمومی وامهای و<br />

قوی رشد دوره یک <strong>از</strong> بعد نوزدهم،‏ قرن پایان تا بود.‏ بانک این به متعلق چین عمومی مدیرعامل<br />

1902 تا 1876 <strong>سال</strong> <strong>از</strong> که جکسون توماس رهبری تحت بزرگ موفقیتهای بود.‏<br />

آسیا در مالی موسسه مشهورترین موسسه این بود،‏ اچاسبیسی بانک<br />

قرن،‏ این اوایل در بود.‏ اچاسبیسی برای تغییر و چالش <strong>از</strong> پر قرنی بیستم قرن اما دولتی<br />

وامهای ارائه به پیش <strong>از</strong> بیش موسسه این داد.‏ توسعه شرق در را خود فعالیتهای پروژههای<br />

توسعه و مدرنیزاسیون برای کشورها اینکه‏ برای پرداخت چین به بهخصوص توقف<br />

باعث اول جهانی جنگ باشند.‏ داشته پول راهآهن ساخت مثل خود داخلی زیربنایی در<br />

صنعت و تجارت در ب<strong>از</strong>گشتی 1920 دهه در اما شد کسبوکارها <strong>از</strong> بسیاری تغییر و و الستیک مثل حوزههایی در تجارت و میخورد چشم به شرقی کشورهای چشماند<strong>از</strong> بانک<br />

جدید مرکزی اداره افتتاح داشت.‏ خوبی رشد کشورها این در حلبی قوطیهای <strong>سال</strong><br />

در بانکوک مثل بزرگ شعبههای جدید ساختمان و 1935 <strong>سال</strong> در هنگکنگ در شاترلند<br />

توماس سر در<br />

جدید نفس به اعتماد این نشاندهنده 1923 در شانگهای و 1922 در مانیل 1921، بود.‏<br />

اچاسبیسی اداره بسیاری<br />

در سیاسی ناآرامیهای نیز و اقتصادی <strong>رکود</strong> اطمینان،‏ نبود زمانة 1930 دهه کارکنان<br />

اکثریت دوم،‏ جهانی جنگ در میکرد.‏ فعالیت آن در بانک که بود ب<strong>از</strong>ارهایی <strong>از</strong> بود.‏<br />

کرده پیشروی آسیا در دشمن چراکه شدند جنگی زندانی به تبدیل شرق در بانک درک اتخاذ که سیاستهایی طبق اینکه‏ با مورس آرتور جدید رهبری تحت اچاسبیسی اچاسبیسی<br />

جنگ،‏ پایان در آورد.‏ دوام داد،‏ دست <strong>از</strong> را خود صلح دوران ذخایر <strong>از</strong> بسیاری که<br />

کسانی <strong>از</strong> بانک این حمایت کرد.‏ ب<strong>از</strong>ی هنگکنگ اقتصادی ب<strong>از</strong>س<strong>از</strong>ی در کلیدی نقشی تولید<br />

گرفتن رونق در حیاتی تاثیری بودند آمده منطقه این به کار نیروی عنوان به بهت<strong>از</strong>گی داشت.‏<br />

دوران این در نیب میداد؛ انجام را بزرگی تعدیلهای باید ب<strong>از</strong>ارها دیگر در اچاسبیسی حال،‏ این با شدند<br />

تعطیل چین اصلی سرزمین در بانک شعبات <strong>از</strong> بسیاری 1955 تا 1949 <strong>سال</strong>های تغییراتی<br />

چنین داد.‏ ادامه خود طوالنیمدت خدمات به موسسه این شانگهای دفتر تنها و کند.‏<br />

تمرکز هنگکنگ در خود منافع بر حد <strong>از</strong> زیاده بانک که داشت همراه به را خطر این کردن<br />

متنوع با که گرفت پیش را سیاست این شود،‏ رها خطر <strong>از</strong> اچاسبیسی اینکه‏ برای ببخشد.‏<br />

تنوع خود فعالیتهای سبد به دیگر،‏ مالی موسسه چند گرفتن پر و بال زیر و شرکا موقعیت<br />

اچاسبیسی به 1959 <strong>سال</strong> در خاورمیانه انگلیسی بانک و مرکنتایل بانک خرید بانکداری<br />

شرکت تاسیس شانگهای<br />

و هنگکنگ شعبههای<br />

تاسیس شروع آسیا<br />

شرق در بانک اصلی شعبات<br />

<strong>از</strong> بسیاری تعطیلی چین<br />

اصلی سرزمین در بانکی 1959<br />

1944<br />

1874<br />

1949<br />

1921<br />

1865<br />

چین<br />

دولت به وام اولین ارائه ب<strong>از</strong>س<strong>از</strong>ی<br />

برای تالش هنگکنگ<br />

اقتصاد بزرگ<br />

بانک دو خرید اچاسبیسی<br />

توسط 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر 126


است.‏<br />

جهان عام سهامی شرکت ششمین اچاسبیسی که کرد اعالم فوربس مجله 2014، <strong>سال</strong> در داچ<br />

رویال شرکت <strong>از</strong> بعد و میشود معامله لندن و هنگکنگ بورس ب<strong>از</strong>ار دو در بانک این سهام است.‏<br />

داده اختصاص خود به لندن بورس ب<strong>از</strong>ار در را سهام ارزش بیشترین اچاسبیسی شل،‏ فاستر<br />

نورمن معماری دفتر شدهی طراحی لندن،‏ در اچاسبیسی مرکزی دفتر موسسه<br />

این خدمات دایره 1972 در بانک ب<strong>از</strong>رگانی ب<strong>از</strong>وی به شکلدهی و بخشید جدیدی رد و خرید را مالی موسسات <strong>از</strong> زیادی شمار اچاسبیسی 1970، دهه تا داد.‏ گسترش را بیاورد.‏<br />

وجود به شرق در را بانکداری <strong>از</strong> نوینی شکل بتواند تا کرد ادغام هم تبدیل<br />

سمت به مهم منطقهای بانک یک <strong>از</strong> اچاسبیسی بیستم قرن آخر <strong>سال</strong>های در با<br />

تغییر این کرد.‏ حرکت مالی خدمات زمینه در جهان پیشروی بانکهای <strong>از</strong> یکی به شدن اچاسبیسی<br />

مدیریت میالدی،‏ 1970 دهه اواخر تا شد.‏ حاصل مهم قدم چند کردن طی بانک<br />

خرید 1980، دهه در بود.‏ کرده تمرکز اقیانوسیه آسیا-‏ و اروپا آمریکا،‏ ب<strong>از</strong>ار سه روی اچاسبیسی<br />

کرد.‏ خود فعالیت <strong>از</strong> جدیدی مرحله وارد را بانک این آمریکا،‏ در میدلند مارین اسکاتلند<br />

سلطنتی بانک که بود این اصلیاش هدف و بود انگلستان در مشابه خریدی پی در میدلند<br />

بانک سوی به دوباره شد مواجه شکست با خریدی چنین اینکه‏ <strong>از</strong> بعد اما بخرد را تغییر<br />

اچاسبیسی بانک 1991 <strong>سال</strong> در کرد.‏ واگذار هم را آن سهام <strong>از</strong> مقداری و ب<strong>از</strong>گشت لک جدید هلدینگ این بعدتر <strong>سال</strong> یک و شد اچاسبیسی هلدینگ به تبدیل و داد ساختار مدرن،‏<br />

بانکداری موسسه یک به اچاسبیسی تغییر سوم قدم خرید.‏ را میدلند بانک سهام میدلند<br />

بانک کل و بود گرفته شکل جدید هلدینگ شرکت شکل چون بود؛ آن مکان تغییر تغییر<br />

نیز بانک این فرماندهی مقر و مرکزی دفتر مکان که بود نی<strong>از</strong> بود،‏ شده خریداری نیز کرد.‏<br />

منتقل لندن به را خود مرکزی دفتر بانک دلیل همین به و کند <strong>سال</strong><br />

در داد.‏ ادامه جهان سراسر در مالی موسسات تملک با را خود رشد اچاسبیسی رد کند،‏ یکسان را فعالیتهایش و خود برند اینکه‏ برای کرد اعالم اچاسبیسی 1998، هب بیشتر را اچاسبیسی که دارد بنا و کرد خواهد استفاده اچاسبیسی برند <strong>از</strong> جهان تمام بشناساند.‏<br />

جهان سراسر در خود کارکنان و سهامداران مشتریان،‏ آنجا<br />

در که کرد بیشتر مکانی در را خود تمرکز دوباره اچاسبیسی بیستویکم،‏ قرن در شعبات<br />

حضور با هم را،‏ کار این کرد.‏ بیشتر چین در را خود کسبوکار و بود شده زاده و<br />

منطقهای شرکای <strong>از</strong> برخی با استراتژیک شراکت به دست هم و داد انجام چین در خودش دوجو اچاسبیسی در که مالیای ثبات و قوت اصلی ارزشهای و تنوعبخشی زد.‏ بینالمللی گرفته<br />

را جهان گریبان 2009 و 2008 <strong>سال</strong>های در که مالیای بحران <strong>از</strong> را بانک این دارد،‏ در<br />

بهتری وضعیت خود جهانی رقبای به نسبت بانک این که شد باعث و داد <strong>نجات</strong> بود بانک<br />

این بود شده باعث که بود مسئله همین باشد.‏ داشته جهانی اقتصادی مشکالت اوج اکنون<br />

بانک این ببندد.‏ خوبی قراردادهای بتواند داشتند نامطمئنی وضعیت که مناطقی در 80<br />

<strong>از</strong> بیش در شعبه 600 و هزار 6 به نزدیک و دارد دارایی دالر میلیار هزار 2.7 حدود 2014،<br />

<strong>سال</strong> در میدهند.‏ خدمات آن مشتری میلیون 60 نزدیک به که دارد جهان کشور سهام<br />

است.‏ جهان عام سهامی شرکت ششمین اچاسبیسی که کرد اعالم فوربس مجله داچ<br />

رویال شرکت <strong>از</strong> بعد و میشود معامله لندن و هنگکنگ بورس ب<strong>از</strong>ار دو در بانک این است.‏<br />

داده اختصاص خود به لندن بورس ب<strong>از</strong>ار در را سهام ارزش بیشترین اچاسبیسی شل،‏ اچاسبیسی<br />

که میرسد نظر به شده مواجه رشد کاهش با چین اقتصاد که وقتی <strong>از</strong> اما این<br />

مالیاتی فرار درباره که اخباری عالوه،‏ به باشد.‏ نداشته گذشته خوبی به اوضاعی نیز روزنامهنگاران<br />

2015، <strong>سال</strong> فوریه در است.‏ زده بزرگی ضربه آن وجهه به شد،‏ منتشر موسسه هک ساختند منتشر اچاسبیسی تجاری قرارداد درباره را اطالعاتی بینالمللی تحقیقی هک گزارشی شد.‏ معروف داشت ‏»ویکیلیکز«‏ با شباهتی که ‏»سوییسلیکز«‏ به بهسرعت و خود مالیاتی فرار برای اچاسبیسی که بود این درباره کردند منتشر روزنامهنگاران این منتشر<br />

گزارشهایی گاردین روزنامه و بیبیسی است.‏ کرده تالش مشتریانش <strong>از</strong> برخی موضوع<br />

این درباره بیشتر اطالعات نکردن درز برای اچاسبیسی میداد نشان که کردند است.‏<br />

گذاشته فشار تحت را آنها شد<br />

باعث بود کرده گرفتار را چین اقتصاد که مشکالتی گذشته،‏ رسوایی این <strong>از</strong> اما ریشه<br />

هنگکنگ در که شرکتی هر مثل حقیقت،‏ در بیفتد؛ دردسرهایی به نیز اچاسبیسی رد فنگشویی نوعی که میشد ترغیب مشاوران توسط سنتی طور به نیز اچاسبیسی دارد،‏ مرکزی<br />

دفتر 1990 دهه <strong>از</strong> که شرکت این حاال اما دهد.‏ انجام خود مرکزی ساختمانهای مرکزیاش<br />

دفتر که است مواجه معما این با کرده،‏ منتقل لندن به آسیا شرق <strong>از</strong> را خود یاه بانک بزرگترین <strong>از</strong> چیس مورگان جیپی کنار در اچاسبیسی باشد؟ کجا باید واقعا در<br />

که بود بانک همین بدهد.‏ دست <strong>از</strong> را بانک این که نمیخواهد انگلستان و دنیاست مسئله<br />

اما کرد.‏ کمک مالی دشوار وضعیت <strong>از</strong> شدن خارج برای انگلیس به جهانی بحران که<br />

سنگینی مالیاتی ضرایب نیز و اروپایی ناظر نهادهای سوی <strong>از</strong> بانک این که اینجاست بسیار<br />

نیز هنگکنگ سو،‏ آن <strong>از</strong> است.‏ فشار تحت بهشدت میکند تعیین اروپایی اتحادیه ناگواریهایی<br />

<strong>از</strong> بعد میتواند چون ب<strong>از</strong>گردد کشور این به دوباره اچاسبیسی که است راغب کارشناسان<br />

ببخشد.‏ نفس به اعتماد هنگکنگ اقتصاد به روبهروست آن با چین اقتصاد که عقاو هنگکنگ در همچنان اچاسبیسی مالی ب<strong>از</strong>وی بزرگترین که حالی در میگویند و مزاحم نظارتی نهادهای <strong>از</strong> هم خود،‏ مرکزی دفتر کردن جابهجا با میتواند بانک این است شود.‏<br />

نزدیکتر خود اصلی ب<strong>از</strong>ار به هم و کند پیدا <strong>نجات</strong> سنگین مالیاتهای بانک<br />

ب<strong>از</strong>رگانی ب<strong>از</strong>وی تاسیس به<br />

بانک نام تغییر هلدینگاچاسبیسی<br />

اقتصاد<br />

احیای در اچاسبیسی بزرگ نقش مالی<br />

جهانی بحران <strong>از</strong> بعد انگلستان 1998<br />

1980<br />

2009<br />

1991<br />

1972<br />

127 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر مارین<br />

بانک خرید آمریکا<br />

میدلند یکسانس<strong>از</strong>یبرند<br />

جهان<br />

سراسر در اچاسبیسی


روایت<br />

ادیسون<br />

و وستینگهاوس بین جریانها نبرد راهآهن<br />

طالیی دوران <strong>از</strong> برآمده شرکتی الکتریک،‏ وستینگهاوس کمپانی شناسنامه<br />

وستینگهاوس<br />

شرکت:‏ نام میالدی<br />

1873 تاسیس:‏ <strong>سال</strong> آمریکایی<br />

ملیت:‏ خانگی<br />

و الکتریکی لو<strong>از</strong>م : فعالیت زمینه در<br />

میالدی 1886 <strong>سال</strong> در وستینگهاوس جرج وسیله به الکتریک،‏ وستینگهاوس کمپانی کارش<br />

دامنه که بعد چندی و باشد الکتریکی وسایل تولید شرکت یک تا شد تاسیس امریکا‏ مهندس<br />

یک نیویورک اهل وستینگهاوس،‏ جرج شد.‏ سهامی شرکت به تبدیل یافت افزایش ابداع<br />

<strong>از</strong> که پولی با توانست و داد انجام ‎22‎<strong>سال</strong>گی در را خود اختراع ثبت اولین که بود مخترع خود<br />

زندگی اول <strong>سال</strong>های و نوجوانی در او بدهد.‏ گسترش را کارش کرد،‏ جمع قطار بادی ترمز پیوست<br />

دریایی نیروی به بعدتر و ارتش به بود،‏ شده همزمان امریکا‏ داخلی جنگهای با که بهسرعت<br />

او کرد.‏ ثبتنام کالج یونیون در و رفت کنار نظامی فعالیتهای <strong>از</strong> چندی <strong>از</strong> بعد و او<br />

داد.‏ انجام ‎19‎<strong>سال</strong>گی در بود چرخشی بخار موتور که را خود اختراع اولین و کرد پیشرفت برای<br />

وسیله دو که بود احوال همین در کرد.‏ ابداع را وستینگهاوس کشاورزی موتور همچنین زین و کند منتقل خط <strong>از</strong> خارج به را راهآهن واگنهای میتوانست که کرد اختراع راهآهن مربوط<br />

وسایل روی او که زمان همان کند.‏ هدایت دیگری ریل به ریل یک <strong>از</strong> را قطار مسیر و است مشکل بسیار رانندگان برای قطار کردن متوقف که میدید میکرد،‏ کار راهآهن به کلیولند<br />

در وستینگهاوس نمایندگی به<br />

واگن باید است،‏ حرکت حال در خط در که قطار یک ایستاندن برای راهآهن مهندسان بخار<br />

ترمز و بادی ترمز توانست وستینگهاوس میکشیدند.‏ را واگن هر ترمز و میدویدند واگن استقبال<br />

مورد بسیار و کرد راحتتر خیلی را قطار کردن متوقف کار این و کند اختراع را قطار میشد،‏<br />

تولید لوکوموتیو در که فشردهای هوای با او بود؛ ساده خیلی او اختراع شد.‏ واقع کند.‏<br />

کنترل قطار طول در را واگنها همه ترمز واگنها،‏ زیر در اهرم یک با و دور راه <strong>از</strong> توانست تاسیس<br />

را وستینگهاوس«‏ بادی ترمز ‏»کمپانی و کرد ثبت را خود اختراع این 1873 <strong>سال</strong> در او کار<br />

به مختلف قطارهای در زمان آن در بادی ترمز این برساند.‏ فروش به را اختراع این تا کرد میشود.‏<br />

پیدا سنگین باری واگنهای <strong>از</strong> برخی ترمز در هم هنوز و رفت وسایل<br />

و قطار مهندسی زمینه در وستینگهاوس اختراعات و عالیق اتصال نقطه راهآهن راهنمای<br />

چراغهای کرد،‏ تاسیس دراینباره که شرکتی و قطار ترمز بر عالوه او بود؛ الکتریکی را<br />

یونیون«‏ راهنمای چراغ و مبدل ‏»کمپانی 1881 <strong>سال</strong> در و بخشید بهبود هم را قطارها همان<br />

<strong>از</strong> کند.‏ تولید قطارها برای را خود سوئیچهای و راهنما چراغهای بتواند تا کرد تاسیس لو<strong>از</strong>م<br />

روی بعدتر و شد عالقهمند تلفن مبدلهای و گ<strong>از</strong> توزیع سیستم به او که بود زمانها کرد.‏<br />

تمرکز الکتریکی جنرال<br />

شرکت بعدتر که ادیسونی بود؛ ادیسون توماس جدی رقبای <strong>از</strong> یکی وستینگهاوس روی<br />

وستینگهاوس اما میکرد کار مستقیم برق جریان روی ادیسون نهاد.‏ بنا را الکتریک جریان<br />

<strong>از</strong> را سبقت گوی متناوب جریان این بعدها و بود شده متمرکز متناوب برق جریان 1879<br />

<strong>سال</strong> در توانست ادیسون که بود این ماجرا ربود.‏ خانگی لو<strong>از</strong>م در کاربرد در مستقیم و<br />

کرد ایجاد را مستقیم برق توزیع سیستم اولین 1882 <strong>سال</strong> در و کند اختراع را نوری المپ استفاده<br />

با شبها در را نیویورک منهتن <strong>از</strong> بخشی توانست مستقیم ولت 110 برق <strong>از</strong> استفاده با جذاب<br />

و حیرتانگیز بسیار زمان آن در اختراع این کند.‏ روشن بود ساخته که المپهایی <strong>از</strong> میشد<br />

تولید جایی همان به نزدیک باید مستقیم جریان با برق که بود این مشکل اما بود خطوط<br />

در آن استهالک که است این برق جریان مشکالت <strong>از</strong> یکی میرسید.‏ مصرف به که وستینگهاوس<br />

شود.‏ تولید دور خیلی فاصله <strong>از</strong> نمیتواند مستقیم برق و است زیاد خیلی توزیع بهت<strong>از</strong>گی<br />

که بود خوانده انگلیسی مهندسی علمی ژورنال یک در و دید را ادیسون مشکل این میشود،‏<br />

تولید ژنراتور با که متناوب برق است.‏ کرده پیدا توسعه متناوب برق جریان <strong>از</strong> استفاده خیلی<br />

فاصله <strong>از</strong> بنابراین و شود تقویت توزیع خطوط مسیر در تقویتکنندههایی با میتواند <strong>سال</strong><br />

چند استنلی ویلیام نام به فیزیکدانی با وستینگهاوس شود.‏ آورده مصرف محل به دور خریدند<br />

زیمنس شرکت <strong>از</strong> متناوب برق ژنراتور یک سرانجام و کردند مطالعه متناوب برق روی جریان<br />

با که کردند اختراعاتی به شروع و کردند ایجاد خود زندگی محل در توزیعی شبکه و حق<br />

سر بر رقابت به بعد،‏ به این <strong>از</strong> ادیسون با وستینگهاوس رقابت میکردند.‏ کار متناوب برق بود.‏<br />

شده تبدیل اختراعها را<br />

چندولتاژی برق متناوب جریان تولیدکننده ‎1886‎اولین <strong>سال</strong> در واستنلی وستینگهاوس تاسیس<br />

و واگن بادی ترمز اختراع ثبت وستینگهاوس<br />

بادی ترمز کمپانی الکتریک<br />

وستینگهاوس شرکت تاسیس متناوب<br />

برق نیروگاههای توسعه نیروگاه<br />

68 به وستینگهاوس 1888<br />

1886<br />

1881<br />

1887<br />

1886<br />

1873<br />

یونیون<br />

راهنمای چراغ و مبدل کمپانی تاسیس تولیدکننده<br />

اولین راهاند<strong>از</strong>ی برق<br />

متناوب جریان شدید<br />

رسانهای و حقوقی جنگ ادیسون<br />

و وستینگهاوس 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر 128


نهاد.‏<br />

بنا را الکتریک جنرال شرکت بعدتر که ادیسونی بود؛ ادیسون توماس جدی رقبای <strong>از</strong> یکی وستینگهاوس بعدها<br />

و بود شده متمرکز متناوب برق جریان روی وستینگهاوس اما میکرد کار مستقیم برق جریان روی ادیسون ربود.‏<br />

خانگی لو<strong>از</strong>م در کاربرد در مستقیم جریان <strong>از</strong> را سبقت گوی متناوب جریان این جریان<br />

آبی ژنراتور این انداختند.‏ راه به ماساچوست در به<br />

انتقال برای که میکرد تولید ولتی 500 متناوب نوری<br />

المپهای در و میشد تبدیل ولتی 3000 جریان <strong>سال</strong><br />

همین در مییافت.‏ تقلیل ولتی 100 جریان به تولیدی<br />

و الکتریکی ‏»کمپانی وستینگهاوس که بود آن<br />

نام بعد <strong>سال</strong> سه و گذاشت پایه را وستینگهاوس«‏ داد.‏<br />

تغییر وستینگهاوس«‏ الکتریکی ‏»شرکت به را برق<br />

سیستم 30 <strong>از</strong> بیش ساالنه توانست شرکت این کند.‏<br />

پیادهس<strong>از</strong>ی امریکا‏ مختلف مناطق در را متناوب نیروگاه<br />

68 وستینگهاوس شرکت 1887 <strong>سال</strong> آخر تا ادیسون<br />

شرکت و بود ساخته متناوب جریان با برق سیستم<br />

توسعه مستقیم.‏ جریان با برق نیروگاه 121 برخورد<br />

یک به را او وستینگهاوس متناوب برق توزیع جریانها«‏<br />

‏»جنگ به بعدها که کشاند ادیسون با تلخ همکاران<br />

به ادیسون 1886 <strong>سال</strong> انتهای در شد.‏ مشهور مشتری<br />

یک وستینگهاوس متناوب برق که میگفت <strong>سال</strong><br />

در است.‏ کشته استفاده ماه شش عرض در را نیویورک<br />

ایالتی کمیته به خصوصی نامهای در نیز بعد محکومان<br />

اعدام برای انسانیتر روش یک دنبال که که<br />

کرد پیشنهاد بود،‏ دار طناب <strong>از</strong> استفاده جای به الکتریکی<br />

صندلی یک روی را محکومان است بهتر متصل<br />

وستینگهاوس متناوب برق ژنراتورهای به که کارزار<br />

یک ادیسون 1887 <strong>سال</strong> اوایل در داد.‏ قرار است در<br />

و کرد شروع وستینگهاوس علیه را عمومی رسانهای بهخودیخود<br />

متناوب برق سیستم که شد مدعی آن که<br />

میگفت پاسخ در وستینگهاوس است.‏ خطرناک مزایای<br />

و شود کنترل میتواند سیستم این خطرات وستینگهاوس<br />

جرج با<br />

که کرد تالش ادیسون است.‏ معایبش <strong>از</strong> بیشتر آن به<br />

توزیع و ار<strong>سال</strong> ایستگاههای در را متناوب برق جریان قانونگذاری نهادهای به شدن نزدیک نشد.‏<br />

موفق اما کند محدود ولت 800 برق<br />

جریان با که تلگرافی سیمهای <strong>از</strong> یکی به اتفاقی طور به پسربچه یک بعد،‏ ماه چند در<br />

براون هارولد نام به الکتریکی امور مشاور یک شد.‏ کشته و زد دست میکرد کار متناوب خطرناک<br />

بهخودیخود را متناوب جریان و نوشت روزنامهها به نامهای 1888 <strong>سال</strong> میانه مشهود<br />

که براون شد،‏ کشته متناوب برق جریان با نیز سگ یک که بعدتر کرد.‏ توصیف به<br />

ادیسون پرداختهای شواهد روزنامهها بعد <strong>سال</strong> چند و درآمده ادیسون استخدام به بود بگذارد<br />

فشار تحت را نظارتی نهادهای تا پرداخت رسانههایی با البی به کردند،‏ منتشر را او به<br />

و نوشت رسانهها به نامههایی وستینگهاوس مقابل،‏ در کنند.‏ محدود را متناوب برق جریان نهایت،‏<br />

در کرد.‏ اشاره میداد رخ مستقیم جریان برق تولید تجهیزات در که آتشسوزیهایی ثروتمند<br />

بسیار بانکداری که مورگان جیپی مثل کسانی فشار و وساطت با جریانها دعوای شرکت<br />

و شد ادغام دیگری شرکت با نیز ادیسون شرکت و شد تمام متناوب جریان نفع به بود،‏ شد<br />

ناچار بقا برای که آمد وجود به الکتریک جنرال برق<br />

بهتدریج،‏ کند.‏ دنبال را متناوب برق جریان با کار اختراع<br />

1893 <strong>سال</strong> در کرد.‏ تسخیر را همهجا متناوب و<br />

شد ثبت وستینگهاوس شرکت نام به برقابی نیروگاه و<br />

ایمن و متناوب برق جایگاه شیکاگو در نمایشگاهی کرد.‏<br />

ثابت عمومی مصارف در را آن بودن اعتماد قابل که<br />

الکتریک جنرال شرکت گاهی نوزدهم قرن پایان تا برخی<br />

میشد مالی حمایت مورگان جیپی وسیله به انجام<br />

وستینگهاوس با اختراع حق سر بر را رقابتها توافق<br />

به شرکت دو این قرن آخر <strong>سال</strong>های در اما داد ببرند.‏<br />

پیش را الکتریکی صنایع هم کنار در که رسیدند بیستم<br />

قرن اولیه <strong>سال</strong>های در وستینگهاوس جرج و کاخمانند خانهای و شد هم معدنی صنایع وارد زندگی<br />

آن در مدتها و خرید واشنگتن در ویکتوریایی تعمیرات<br />

بدون اما برپاست هم هنوز خانه این میکرد.‏ عالوه<br />

دوران همان در وستینگهاوس است.‏ شده رها موتور<br />

با که کرد تالش برقابی روش به برق تولید بر وقتی<br />

همچنین کند.‏ تولید برق نیز چرخشی بخار مردم<br />

زندگی وارد خودرو قرن تغییر زمان در که <strong>سال</strong><br />

تا جرج داد.‏ انجام خودرو برای اختراعاتی شد،‏ <strong>از</strong><br />

بعد اما بود وستینگهاوس شرکت رئیس 1907 1911<br />

<strong>سال</strong> تا و داد استعفا او شرکت مالی مشکالت شرکت<br />

در دیگر نهاد،‏ سر<strong>از</strong>یری به رو <strong>سال</strong>متیاش که در<br />

‎67‎<strong>سال</strong>گی سن در 1914 مارس او نبود.‏ کارهای و<br />

رساند ثبت به را اختراع 361 او درگذشت.‏ نیویورک خوبی<br />

خاطره او <strong>از</strong> کارگران کرد.‏ تاسیس را شرکت 60 بود<br />

روز شش کاری هفته او زمان در چون داشتند روز<br />

<strong>از</strong> نیمی که بود کسی اولین 1881 <strong>سال</strong> در او اما باشند.‏<br />

داشته بیشتری استراحت روز نصف کارگران تا کرد اعالم تعطیل را شنبه نیز<br />

اسلحهس<strong>از</strong>ی صنعت وارد و داد ادامه خود کار به بنیانگذارش <strong>از</strong> بعد وستینگهاوس با<br />

که بست اسلحه میلیون یک فروش برای روسیه تر<strong>از</strong> با قراردادی 1915 <strong>سال</strong> در شد؛ سرپا<br />

امریکا‏ دولت کمک با وستینگهاوس شرکت و شد لغو قرارداد این 1917 اکتبر انقالب شد.‏<br />

خانگی لو<strong>از</strong>م نیز و رادارس<strong>از</strong>ی رادیوس<strong>از</strong>ی،‏ صنعت وارد شرکت این 1920 دهه در ماند.‏ هک بود فعالیتهایی دیگر <strong>از</strong> نیز اتمی نیروگاههای بعدها و برق تولید مختلف نیروگاههای دیگر<br />

<strong>از</strong> تلویزیونی زنده برنامه اولین اجرای و تلویزیون ساخت شد.‏ آن وارد وستینگهاوس بر<br />

قدم ناسا سوی <strong>از</strong> که فضانوردانی 1969 <strong>سال</strong> در بود.‏ 1950 دهه در وستینگهاوس خدمات ساخت<br />

کردند.‏ مخابره زمین به را خود تصاویر وستینگهاوس دوربینهای با بودند،‏ گذاشته ماه انجام<br />

شرکت این که بوده خدماتی دیگر <strong>از</strong> کممصرف المپ نیز و توربینها انواع توربو،‏ جت نیز<br />

امالک و ساختمانس<strong>از</strong>ی صنعت نیز و رسانهای صنعت به حتی وستینگهاوس است.‏ داده است.‏<br />

شده وارد ارائه<br />

و برقابی نیروگاه ابداع شیکاگو<br />

نمایشگاه در آن جرج<br />

درگذشت وستینگهاوس<br />

ساخت<br />

در وستینگهاوس سرمایهگذاری رسانهای<br />

شرکتهای و تلویزیون شد<br />

رسانه حوزه وارد میالدی 80 دهه کل در خرید<br />

را آمریکایی رسانههای <strong>از</strong> بسیاری و 1990<br />

1979<br />

1920<br />

1907<br />

1980<br />

1950<br />

1914<br />

1893<br />

129 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر کنارهگیریوستینگهاوس<br />

شرکت<br />

اداره <strong>از</strong> صنعت<br />

به وستینگهاوس ورود خانگی<br />

لو<strong>از</strong>م و رادار رادیو،‏ پروژههای<br />

<strong>از</strong> ایران انقالب <strong>از</strong> بعد کشید<br />

کنار خاورمیانه نفتی <strong>از</strong><br />

بسیاری میالدی 90 دهه در کرد<br />

واگذار بود خریده که را رسانههایی


روایت<br />

توسعه<br />

و تحقیق به متکی شرکتی کرد<br />

عرضه ب<strong>از</strong>ار به لورئال را جهان صابون بدون شامپوی اولین و شیمیایی موی رنگ اولین شناسنامه<br />

لورئال<br />

شرکت:‏ نام میالدی<br />

1909 تاسیس:‏ <strong>سال</strong> فرانسوی<br />

ملیت:‏ آرایشی<br />

و بهداشتی لو<strong>از</strong>م : فعالیت زمینه نخورده<br />

گوشش به به لورئال نام که شناخت میتوان را باال و متوسط طبقه <strong>از</strong> خانمی کمتر و میرود شمار به جهان در آرایش لو<strong>از</strong>م تولیدکننده شرکت بزرگترین شرکت این باشد؛ پوست،‏<br />

مراقبکنندههای مو،‏ رنگ بر تمرکز با آرایش لو<strong>از</strong>م صنعت در را خود فعالیتهای شرکت<br />

این است.‏ داده توسعه مو،‏ مراقبتکنندههای و عطر آرایشی،‏ مواد ضدآفتاب،‏ کرمهای تسا فعال زیستداروها و بافت مهندسی مشناسی،‏ سَ‏ پوستشناسی،‏ تحقیقاتیِ‏ زمینههای در مرکزی<br />

دفتر داراست.‏ امریکا‏ در را نانوفناوری به مربوط ثبتشده اختراع حق بیشترین و پاریس<br />

در شرکت این مرکز رسمی طور به و شده واقع او-دو-سن کلیشی شهر در لورئال است.‏<br />

گرفته جای <strong>سال</strong><br />

در شولر لویی پل اوژن نام به آلمانیتبار فرانسوی شیمیدان یک را لورئال شرکت شده<br />

فارغالتحصیل فرانسه شیمی مهندسی ملی مدرسه <strong>از</strong> 1904 <strong>سال</strong> در او نهاد.‏ بنا 1909 خطری<br />

بدون شیمیایی ترکیبات <strong>از</strong> را جهان شیمیایی موی رنگ اولین 1907، <strong>سال</strong> در و بود هلند<br />

در لورئال دفتر نقطه<br />

یک بود کرده درست شولر که مویی رنگ بود.‏ گذاشته لورئال را نامش که بود کرده ابداع شده<br />

درست معدنی نمکهای یا حنا <strong>از</strong> رنگها این میرفت؛ شمار به زمان آن ب<strong>از</strong>ار برای عطف مصنوعی<br />

را رنگها و میگرفت بر در را رنگ هر <strong>از</strong> متنوعی تیره تا روشن طیفهای اما بود به<br />

ورود برای بعد،‏ <strong>سال</strong> یک و کرد ثبت 1908 <strong>سال</strong> در را خود اختراع حق او میداد.‏ جلوه برای<br />

او کرد.‏ ثبت فرانسه«‏ بیضرر موی رنگ ‏»شرکت نام با شرکتی رنگ این کسبوکار زمان،‏<br />

آن معتبر مجالت <strong>از</strong> یکی در و میرفت پاریس آرایشگاههای به محصول این فروختن پزشکان،‏<br />

سوی <strong>از</strong> که را رنگ این آگهی پاریس،‏ موی مدلهای معنی به پاری«‏ دو کوافو ‏»ال تحریریه<br />

اعضای <strong>از</strong> یکی خود شولر میساخت.‏ منتشر بود شده تایید شیمیدانان و نویسندگان انداخت<br />

راه به آن در مو رنگ درباره جدید ستون یک و بود آن علمی ستون دبیر و مجله این خرید.‏<br />

را مجله این 1912 <strong>سال</strong> در شولر میکرد.‏ توصیه را آنها امتحان که بود کسی اولین و <strong>از</strong><br />

که کند متقاعد را پاریس آرایشگاههای توانست داشت که انگیزهای و پشتکار با شولر در<br />

که بیند<strong>از</strong>د راه نیز مو مدلهای <strong>از</strong> نمایشگاه یک توانست او کنند.‏ استفاده او موی رنگ نیز<br />

مو کردن رنگ آموزش مدرسه یک بعدتر کمی شولر داشت.‏ زیادی تاثیر مویش رنگ ترویج حوزه<br />

در نوآوری و تحقیق به یافت نام ‏»لورئال«‏ بعدها که شرکتی اساسی اصول کرد.‏ تاسیس شولر<br />

و داشت کارمند نفر یک که بود کوچک آپارتمان یک ابتدا شرکت بود.‏ مرتبط زیبایی زیادی<br />

اهمیت تحقیقات به نیز زمانها همان در حال،‏ این با میکرد.‏ کار آنجا در شبانهروز داشت.‏<br />

خود استخدام در شیمیدان سه 1920 <strong>سال</strong> در شرکت این میداد؛ آن<br />

در شد.‏ آغ<strong>از</strong> لورئال شرکت برای ت<strong>از</strong>های زمانه شد،‏ تمام اول جهانی جنگ اینکه‏ <strong>از</strong> بعد <strong>از</strong><br />

بیرون کردن کار به شروع جهان سراسر در زنان جنگ،‏ <strong>از</strong> پس چه و پیش چه <strong>سال</strong>ها،‏ نگرانی<br />

ابر<strong>از</strong> گذشته <strong>از</strong> بیشتر خود ظاهر بابت <strong>از</strong> همچنین و داشتند درآمد بودند،‏ کرده خانه موی<br />

رنگ میانه،‏ این در ندهد.‏ نشان را سنشان موهایشان که بودند راهی دنبال به و میکردند که<br />

بود دلیل همین به بود.‏ زنان این برای موفق راه یک فرانسه،‏ مرزهای <strong>از</strong> بیرون حتی لورئال،‏ در<br />

1913 <strong>سال</strong> در و اتریش در 1911 <strong>سال</strong> در ایتالیا،‏ در 1910 <strong>سال</strong> در مو رنگ این فروش برزیل<br />

و کانادا امریکا،‏ مثل دورتر بسیار مناطقی به ب<strong>از</strong>ارش دامنه بهسرعت،‏ و شد شروع هلند شد.‏<br />

کشیده هم قبل<br />

<strong>از</strong> که مویی رنگ جز به تا کرد زیادی تالش فرانسه،‏ آچار یک مثل شولر اوژن به<br />

و کند تولید مو رنگ نیز پالستیک و الک سلولوئید،‏ مثل دیگری مواد با میساخت،‏ تکیه<br />

یعنی لورئال شرکت اساسی اصل مرهون موفقیتها این رسید.‏ نیز زیادی موفقیتهای تاسیس<br />

1920 در که را فرانسه ساون شرکت 1928 <strong>سال</strong> در شولر بود.‏ نوآوری و تحقیق بر محل<br />

به بعدها بود کلیشه منطقه در که شرکت این محصوالت تولید محل خرید.‏ بود شده ریخت<br />

طرحی شولر شرکت،‏ این خرید با شد.‏ تبدیل لورئال شرکت مرکزی ساختمان استقرار خود<br />

تبلیغاتی روشهای ب<strong>از</strong>س<strong>از</strong>ی و کیفیت افزایش روی و کند مدرن را خود کسبوکار که 1928<br />

<strong>سال</strong> در شد.‏ متمرکز ‏»مونساون«‏ برند روی که بود دوران این در کرد.‏ نظر تجدید به<br />

لورئال شرکت تاسیس فرانسوی<br />

شیمیدان یک وسیله ساون<br />

شرکت خرید ب<strong>از</strong>ار<br />

به شامپو عرضه کارکنان<br />

بین سود تقسیم اولین 1954<br />

1932<br />

1910<br />

1938<br />

1928<br />

1909<br />

لورئال<br />

موی رنگ فروش آغ<strong>از</strong> ایتالیا<br />

در فرانسه <strong>از</strong> خارج در استراتژیهای<br />

و بسته‏‎بندی در لورئال آورد<br />

وجود به انقالبی خود تبلیغاتی شد<br />

امریکا‏ ب<strong>از</strong>ار وارد لورئال 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر 130


تبدیل<br />

زیبایی صنعت در فعال شرکت بزرگترین به لورئال رسید،‏ پایان به بیستم قرن که وقتی هک میشود گفته شوخی به میکرد؛ تولید مختلف زمینههای در را برندها اقسام و انواع که بود شده است.‏<br />

خودش لورئال رقیب بزرگترین شولر<br />

اوژن جامعه<br />

بهسرعت که کرد عرضه ب<strong>از</strong>ار به جدید محصول یک لورئال شرکت برند،‏ این بر عالوه شولر<br />

و میشستند را خود موی مرتب طور به کمتر مردم <strong>سال</strong>ها آن در کرد.‏ متحول را استراتژی<br />

یک <strong>از</strong> او کرد.‏ ب<strong>از</strong>ار وارد است امروزی شامپوهای که را مو شستوشوی لوسیون کارزارهای<br />

شولر بود؛ کارا بسیار که میکرد استفاد جامعه در محصوالتش تدریجی نفوذ برای خود<br />

شخصی بهداشت به میکرد تشویق را فرانسه مردم که میانداخت راه به تبلیغاتیای عالوه<br />

و میکرد استفاده خوب خیلی کار این برای رسانهها <strong>از</strong> لورئال بدهند.‏ بیشتری اهمیت ‏»وت<br />

نام به را زنان <strong>سال</strong>مت و زیبایی ماهنامه اولین 1933 <strong>سال</strong> در داشت،‏ که مجلهای چند بر ساخت.‏<br />

منتشر بیوته«‏ وم رنگهای <strong>سال</strong>ها آن در کرد؛ فکری مو رنگ بستهبندی برای لورئال 1931، <strong>سال</strong> در ندش اکسید خطر که میشد داده تحویل آرایشگاهها به و جابهجا بزرگ خیلی ظرفهای در طراحی<br />

طوری را خود بستهبندیهای که کرد تالش لورئال شرکت اما بود.‏ زیاد خیلی نیز مواد این<br />

به و بگیرد جای آن در مو کردن رنگ بار هر برای استفاده مورد رنگ میزان فقط که کند اوایل<br />

در کرد.‏ ایجاد نهایی مشتری رفاه جهت در خود محصول بستهبندی در تحولی ترتیب و<br />

دهد تغییر نیز را خود محصوالت تبلیغاتی استراتژیهای که کرد تالش شولر 1932، دهه بزرگی<br />

بسیار پارچههای داد انجام خود شامپوی تبلیغ برای که کارهایی <strong>از</strong> یکی در کند.‏ بهروز آن<br />

در بود.‏ شده چاپ آن روی اُکَپ شامپوی که کرد نصب پاریس در ساختمان چند روی را پخش<br />

لورئال شرکت که بود برداشته گام خود مسیر ابتدای در ت<strong>از</strong>ه رادیویی تبلیغات زمان کرد.‏<br />

شروع را رادیویی آگهیهای ارائه<br />

بود؛ شده مو رنگ <strong>از</strong> غیر بهداشتی محصوالت وارد لورئال بهتدریج 1930 دهه در این<br />

در شرکت که بود محصوالتی اولین جزو عطر و پوست <strong>از</strong> محافظت روغن سپس و شامپو روغن<br />

فرانسویها برای 1936 <strong>سال</strong> تابستان در کرد.‏ عرضه ب<strong>از</strong>ار به مو رنگ بر عالوه <strong>سال</strong>ها با<br />

مترادف فرانسه مردم نزد ‏»جاسمین«‏ عطر بعد،‏ <strong>سال</strong> در و سولی«‏ ‏»امبر پوست محافظ تعطیالتبود.‏<br />

و<br />

محصوالت تولید بین تعادل نبود به او گرفت؛ مدیریتی تصمیم یک شولر 1938 <strong>سال</strong> در را<br />

الزم انگیزههای باید شرکت کارکنان که بود واقف مسئله این به و بود برده پی ب<strong>از</strong>ار در تقاضا شرکت<br />

که را سودی <strong>از</strong> بخشی بار اولین برای <strong>سال</strong>،‏ این در بنابراین باشند.‏ داشته کار و تولید در رسما<br />

شولر اوژن شرکت بعد،‏ <strong>سال</strong> یک کرد.‏ تقسیم کارکنان بین بود آورده دست به <strong>سال</strong> طی افزودن<br />

با را صابونی ‏»مونساون«‏ برند با لورئال 1942، <strong>سال</strong> در داد.‏ تغییر ‏»لورئال«‏ به را خود نام صابون<br />

این داد.‏ تکان را جهان صابون ب<strong>از</strong>ار بهسرعت که کرد درست آن فرمول به شیر درصد 7 کرد.‏<br />

محکم صابونس<strong>از</strong>ی صنعت در را خود پای جای شرکت به مربوط اختراع حق سه ثبت با اوژن<br />

که بود اینجا مسئله نگذاشت.‏ چندانی تاثیر لورئال کسبوکار روی دوم جهانی جنگ که<br />

ویشی حکومت با نیز فرانسه اشغال زمان در و داشت ن<strong>از</strong>ی حزب به گرایشهایی شولر دوم<br />

جهانی جنگ بابت زیادی خسارت بنابراین کرد.‏ همکاری بود هیتلری آلمان دستنشانده مفصلی<br />

تاریخچه در شرکت این وبسایت ماند.‏ باقی لورئال تاریخ در سیاه نقطه این ولی ندید نکرده<br />

اشارهای دوم جهانی جنگ دوران وقایع و مسئله این به اصال کرده منتشر لورئال <strong>از</strong> که با<br />

و خود فعالیت طوالنی تاریخ طول در لورئال پرداختهاند.‏ مسئله این به مستقل منابع اما و میآید چشم به رقیب شرکتهای <strong>از</strong> بیش دارد جهانی کسبوکار در که جایگاهی به توجه آزمایش<br />

رسواییِ‏ <strong>از</strong> بعد شرکت این نیز 1980 دهه در است.‏ جذاب رسانهها برای نیز آن معایب بدهد.‏<br />

تغییر را خود محصوالت آزمایش روشهای شد ناچار حیوانات روی خود محصوالت عرضه<br />

ب<strong>از</strong>ار به را مو دایم فِر سرد محلول لورئال دوم،‏ جهانی جنگ اتمام <strong>از</strong> بعد <strong>سال</strong> یک در<br />

تحولی و نداشت مو به دادن فِر برای الکتریکی ابزارهای و سشوار به نی<strong>از</strong>ی دیگر که کرد قدم<br />

شرکت این آمریکا،‏ ب<strong>از</strong>ار به لورئال جدی ورود با 1954 <strong>سال</strong> در آورد.‏ وجود به عرصه این برداشت.‏<br />

شدن بینالمللی برای را خود بزرگ ثابتکننده<br />

اسپری داد.‏ ادامه خود راه به شرکت اما درگذشت شولر اوژن 1957 <strong>سال</strong> در دلیل<br />

به سابق ثابتکننده مواد <strong>از</strong> که را افراد <strong>از</strong> بسیاری و آمد وجود به دوران این در مو حالت وارد<br />

لورئال شرکت 1963 <strong>سال</strong> در کرد.‏ شگفتزده نبودند راضی ناخوشایندشان بوی و رنگ البته<br />

و خرید را خود رقیب بزرگ شرکت چند لورئال 1960 دهه در شد.‏ پاریس بورس ب<strong>از</strong>ار شرکتها<br />

این جمله <strong>از</strong> گارنیه و النکوم کنند.‏ تولید را خود سابق برندهای آنها که داد اج<strong>از</strong>ه خانهدار<br />

خانمهای که کرد ب<strong>از</strong>ار وارد را ‏»رسیتال«‏ موی رنگ کیت لورئال 1966 <strong>سال</strong> در بودند.‏ به<br />

رفتن برای اجباری دیگر و دهند انجام را مو کردن رنگ کار منزلشان در بتوانند خود آرایشگاهنداشتهباشند.‏<br />

صنعت<br />

در فعال شرکت بزرگترین به لورئال رسید،‏ پایان به بیستم قرن که وقتی میکرد؛<br />

تولید مختلف زمینههای در را برندها اقسام و انواع که بود شده تبدیل زیبایی ب<strong>از</strong>ار<br />

در بهقدری چون است خودش لورئال رقیب بزرگترین که میشود گفته شوخی به جایگزین<br />

دیگر برندی با را برند یک مشتریان گاهی که کرده عرضه را مختلف برندهای محصوالت<br />

روی روزها این شرکت این است.‏ لورئال به متعلق دو هر که صورتی در میکنند به<br />

که کرد تولید پوستی برچسب گذشته،‏ <strong>سال</strong> اواخر در میکند.‏ کار هوشمند بهداشتی کرده<br />

جذب را مضر اشعههای چقدر پوست که میداد نشان و میشد متصل هوشمند تلفن این<br />

در توسعه و تحقیق و نوآوری دارد.‏ مراقبتکننده کرمهای و ضدآفتاب به نی<strong>از</strong> چقدر و میزند.‏<br />

را اول حرف همچنان شرکت پاریس<br />

بورس ب<strong>از</strong>ار به ورود با<br />

چندبُعدی موی رنگ اولین عرضه دوبرابر<br />

برای نوین فناوری <strong>از</strong> استفاده ماندگاری<br />

شدن پوستی<br />

هوشمند برچسب اولین ارائه 2009<br />

1974<br />

1957<br />

2015<br />

1994<br />

1963<br />

131 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر بنیانگذار<br />

شولر،‏ اوژن درگذشت<br />

لورئال،‏ مو<br />

رنگ ژل اولین عرضه ب<strong>از</strong>ار<br />

به آقایان عطر <strong>از</strong> کاملی طیف ارائه


روایت<br />

فرهنگ<br />

یک به اقتصادی فعالیت شدن تبدیل میکند<br />

نمایندگی را سوئد جامعه ارزشهای آیکیا شناسنامه<br />

آیکیا<br />

شرکت:‏ نام میالدی<br />

1943 تاسیس:‏ <strong>سال</strong> سوئدی<br />

ملیت:‏ منزل<br />

لو<strong>از</strong>م و مبلمان : فعالیت زمینه خردهفروشی<br />

حوزه در معروف شرکت یک میتوان را ‏»ایکهآ«‏ سوئدی زبان به یا ‏»آیکیا«‏ و<br />

آورده دوام هم حاال همین تا ایده این و کرد شروع را خود کار ساده ایده یک با که دانست انبارداری<br />

<strong>از</strong> بخشی کردن محول ایده میچرخد؛ ایده همین حول آن،‏ کسبوکار همه تقریبا و<br />

ارزشها روی خود،‏ مرکزی ایده بر عالوه شرکت این مشتری.‏ به محصوالت مونتاژ و معرفی<br />

فرهنگی شرکت یک همچون را خود هرجایی و کرده کار بسیار نیز س<strong>از</strong>مانی فرهنگ روحیه<br />

بر مبتنی و گرفته ریشه سوئدی فرهنگ <strong>از</strong> میکند اعالم که فرهنگی میکند؛ کردن<br />

وارد مردم،‏ به عشق فراوان،‏ تالش زیست،‏ محیط <strong>از</strong> حفاظت همکاری،‏ نوعدوستی،‏ و ارزشها روی بهقدری آیکیا است.‏ طبیعی و آرام زندگی سبک و محصوالت در احساس <strong>از</strong><br />

نمادی عنوان به اقتصادی،‏ الگویی کنار در همهجا که کرده کار خود س<strong>از</strong>مانی فرهنگ کالسیک<br />

ساده،‏ بهقدری محصوالتش حال،‏ عین در میشود.‏ شناخته سوئد جامعه و فرهنگ استفادهاند.‏<br />

قابل جهان کشورهای همه شهروندان خانه در که هستند ارزان تقریبا و بود؛<br />

<strong>سال</strong>ش 17 فقط کامپراد زمان آن در نهاد.‏ بنا 1943 <strong>سال</strong> در کامپراد اینگوار را آیکیا در<br />

نیز را مشهورش شرکت و بود شده متولد سوئد آلمهولت منطقه در 1926 <strong>سال</strong> در او آیکیا<br />

که شرکتی است.‏ آلمهولت در آیکیا اصلی مقر نیز حاال همین تا و کرد ثبت همانجا اول<br />

حرف اضافه به کامپراد اینگوار نام مخفف حروف <strong>از</strong> ترکیبی عمال شد نامیده )IKEA( آگونارید،‏<br />

زادگاهش،‏ روستای اول حرف نیز و المتارید،‏ شد،‏ بزرگ آن در او که مزرعهای ثروتمندترین<br />

فهرست در نامش بعد،‏ <strong>سال</strong> 70 کند تصور نمیتوانست وقت هیچ کامپراد بود.‏ به<br />

دوچرخهاش با بود،‏ نوجوانی اوایل در که وقتی جوان اینگوارِ‏ شد.‏ خواهد اعالم سوئد افراد عمده<br />

طور به را کبریتها میتواند که فهمید زود خیلی او میفروخت.‏ کبریت همسایهها او<br />

کند.‏ کسب خوبی سود و بفروشد جداجدا دیگران،‏ <strong>از</strong> ارزانتر قیمتی با بخرد،‏ استکهلم <strong>از</strong> خشکبار<br />

کریسمس،‏ درخت ماهی،‏ فروش به را کسبوکارش کبریت،‏ بر عالوه سریع خیلی موفقیت<br />

دلیل به پدرش <strong>از</strong> رسید،‏ ‎17‎<strong>سال</strong>گی به وقتی او داد.‏ گسترش مداد و خودکار بعدتر و گرفت.‏<br />

خوبی نقدی جایزه تحصیالتش در نی<strong>از</strong><br />

مردم که را لو<strong>از</strong>می پُست،‏ وسیله به سفارش راه <strong>از</strong> که شد تاسیس این برای آیکیا فروشگاه<br />

اولین شد.‏ مبلمان کسبوکار وارد شرکت این بعدتر،‏ <strong>سال</strong> پنج برساند.‏ آنها به دارند فروشگاه<br />

اولین 1963 <strong>سال</strong> در شد،‏ تاسیس 1958 <strong>سال</strong> در آلمهولت در آیکیا مبلمان در<br />

آیکیا نام با دیگری خارجی فروشگاه نیز 1969 <strong>سال</strong> در و شد برپا نروژ در آیکیا خارجی اولین<br />

یافتند؛ گسترش اروپا در آیکیا فروشگاههای میالدی،‏ 1970 دهه در شد.‏ ب<strong>از</strong> دانمارک دنبال<br />

به و بود سوئد در 1973 <strong>سال</strong> در شد ب<strong>از</strong> اسکاندیناوی <strong>از</strong> خارج که اروپایی فروشگاه کرد.‏<br />

کار به شروع غربی آلمان در 1974 <strong>سال</strong> در نیز فروشگاهی آن،‏ 1980<br />

دهه کل و 1970 دهه دوم نیمه در و کرد طی را ترقی پلههای بهسرعت آیکیا استرالیا<br />

کانادا،‏ در 1975 در ژاپن،‏ در 1974 در کرد؛ تاسیس را شعبههایی جهان سراسر در ترتیب<br />

به شرکت این فروشگاههای رد نیز بعد دهه در سنگاپور.‏ در 1978 در هنگکنگ،‏ و دهههای<br />

در گفت میتوان شد.‏ کشیده ایتالیا و انگلستان امریکا،‏ بلژیک،‏ اسپانیا،‏ فرانسه،‏ به و پیشرفته کشورهای تمام در تقریبا میشد را آیکیا فروشگاههای نیز 2000 و 1990 ب<strong>از</strong>ارهای<br />

به که بینالمللی شرکتهای <strong>از</strong> بسیاری برخالف شرکت این دید؛ توسعهیافته در<br />

کشورهای ب<strong>از</strong>ارهای به را خود محصوالت میکردند تالش و بودند بسته امید نوظهور است<br />

دلیل همین به است.‏ نداده نشان چندانی رغبت کار این برای کنند وارد توسعه حال به<br />

شرکت این ب<strong>از</strong>ار بزرگترین آیکیا شرکت به متعلق فروشگاه 50 حدود داشتن با آلمان که اولین<br />

اما است دوم رتبه در فروشگاه 40 <strong>از</strong> بیش داشتن با امریکا‏ آن،‏ <strong>از</strong> بعد و میرود شمار جمهوری<br />

در بلکه برزیل در نه هم آن 2010 <strong>سال</strong> در ت<strong>از</strong>ه التین،‏ امریکای در آیکیا فروشگاه است؛<br />

کرده زیادی خیلی سرمایهگذاری چین روی آیکیا اما شد.‏ تاسیس دومینیکن فروشگاه<br />

دومین و جنوبی کره پایتخت در جهان سراسر در شرکت این فروشگاه بزرگترین ب<strong>از</strong><br />

انبارهای <strong>از</strong> نمونهای شد<br />

تاسیس ‎17‎<strong>سال</strong>ه نوجوانی وسیله به آیکیا شرکت شد<br />

افتتاح نروژ در آیکیا خارجی فروشگاه اولین 1958<br />

1963<br />

1943<br />

شد<br />

ب<strong>از</strong> سوئد آلمهولت در آیکیا فروشگاه اولین 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر 132


بزرگترین<br />

آیکیا شرکت به متعلق فروشگاه 50 حدود داشتن با آلمان <strong>از</strong><br />

بیش داشتن با امریکا‏ آن،‏ <strong>از</strong> بعد و میرود شمار به شرکت این ب<strong>از</strong>ار است.‏<br />

دوم رتبه در فروشگاه 40 فروشگاههای<br />

بزرگترین پنجم تا سوم رتبه اما شده واقع سوئد پایتخت در نیز آن بزرگ است.‏<br />

چینی مختلف شهر سه در آیکیا شرکتهای<br />

<strong>از</strong> شبکهای وسیله به شرکت این است؛ پیچیده ساختاری آیکیا ساختار تقسیم<br />

کلی بخش دو به شرکت این اصلی ساختار میشود.‏ اداره غیرانتفاعی و انتفاعی اکثر<br />

مدیریت شامل آیکیا فعالیتهای <strong>از</strong> بسیاری فروش.‏ نمایندگی و عملیات میشود؛ هلدینگ<br />

وسیله به اولیه مواد کردن فراهم و فروش مبلمان،‏ ساخت و طراحی فروشگاهها،‏ بقیه<br />

میشود.‏ انجام است هلند در ثبتشده انتفاعی و خصوصی شرکت یک که اینگکا شده<br />

سپرده اینگکا <strong>از</strong> خارج به فرانچایز روش با است فروشگاه 50 حدود که فروشگاهها و لوکزامبورگ هلند،‏ در سوئد،‏ بر عالوه آیکیا زیرمجموعه شرکتهای اصلیترین است.‏ و تجار مشهورترین <strong>از</strong> یکی به و ‎87‎<strong>سال</strong>ه کامپراد 2013، <strong>سال</strong> در شدهاند.‏ واقع لیختناشتاین و<br />

داد استعفا آیکیا هلدینگ مدیره هیئت ریاست <strong>از</strong> او بود.‏ شده تبدیل جهان اقتصادی فعاالن آیکیا<br />

سیستم کل روی بزرگترش برادر دو و ماتئوس سپرد.‏ ماتئوس پسرش به را خود جای شرکت<br />

بلندمدت استراتژیهای بر و دارند عهده بر را آن رهبری نقشهای دارند،‏ کنترل موقع<br />

میبینم « گفت:‏ کشید،‏ کنار شرکت مدیریت <strong>از</strong> که وقتی پدر کامپرادِ‏ میکنند.‏ کار جابهجایی<br />

یک باید ما کنم.‏ ترک را آیکیا هلدینگ مدیره هیئت که است من برای خوبی دهد.«‏<br />

ادامه خود راه به دیگر <strong>سال</strong>های برای بتواند شرکت تا بیاوریم وجود به خود نسل در تمام<br />

بر تا آمد وجود به اینگکا هلندی بنیاد داد،‏ استعفا آیکیا <strong>از</strong> کامپراد اینکه‏ <strong>از</strong> بعد این<br />

2006 <strong>سال</strong> در باشد.‏ داشته نظارت آن سر پشت پیچیده ساختار و آیکیا فروشگاههای خیریه<br />

س<strong>از</strong>مان ثروتمندترین که کرد اعالم میداد انجام فراوانی خیریه کارهای که بنیاد زمینه<br />

این در اول رتبه و شد تاسیس گیتس ملیندا و بیل بنیاد این <strong>از</strong> بعد البته است؛ جهان مادر<br />

شرکت شدن اعالم خیریه دلیل که گفتهاند منتقدان حال،‏ این با رسید.‏ آنها بنیاد به کامپراد<br />

کند.‏ استفاده خیریه س<strong>از</strong>مانهای به مربوط مالیاتی معافیتهای <strong>از</strong> که بوده این آیکیا است.‏<br />

بنیاد این مدیره هیئت رئیس را<br />

او و زد تخمین دالر میلیارد 23 حدود را کامپراد ثروت فوربس مجله 2010 <strong>سال</strong> در میلیاردرهای<br />

شاخص میالدی،‏ گذشته <strong>سال</strong> در کرد.‏ اعالم جهان ثروتمند فرد ی<strong>از</strong>دهمین ثروت<br />

دالر میلیارد 43.2 حدود که کرد اعالم جهان ثروتمند فرد هشتمین را او بلومبرگ و داستانی جنبهای کرده ارائه که سخنرانیهایی و زندگینامهها طی او حال،‏ این با دارد.‏ <strong>از</strong><br />

که کسانی است؛ کامپراد خاص رفتار و منش نیز آن دلیل است.‏ کرده پیدا افسانهای و کارگران برای که مثالهایی در همواره او میگویند داشتهاند،‏ حشرونشر او با نزدیک کند<br />

صحبت شرکت کارمند یا کارگر یک <strong>از</strong> میخواهد وقتی میکند،‏ ارائه آیکیا کارکنان ترتیب<br />

این به میکند.‏ ذکر خودش درباره را نبایدها و بایدها و میگیرد نظر در را خودش موضوع<br />

با کارکنان با کردن صحبت نوع این میشوند.‏ نزدیک بیشتر او به شرکت کارکنان میخواند.‏<br />

است تالش و همکاری روحیه که آن س<strong>از</strong>مانی فرهنگ و ارزشها و شرکت اصلی اول،‏<br />

درجه قسمتهای صندلی <strong>از</strong> استفاده بدون میکند سفر هواپیما با که وقتی کامپراد سفر<br />

قطار با باشد بنا اگر و میکند پیشخرید را هواپیما عادی قسمت صندلیهای بلیت اقامت<br />

گرانقیمت و لوکس هتلهای در کمتر او میکند.‏ استفاده درجهدو واگنهای <strong>از</strong> کند کامپراد<br />

است.‏ ساخته محبوبتر را او که است رفتار و زندگی در سادگی همین و میگزیند نیویورکر<br />

مجله 2011 <strong>سال</strong> در است؛ کرده منتقل نیز آیکیا کارکنان به را سادگی این <strong>از</strong><br />

که است معروف این به کامپراد نوشت آن در و کرد منتشر او شخصی زندگی <strong>از</strong> گزارشی یوت را رستورانها غذای فلفل و نمک بستههای و میکند استفاده بار چند کیسهای چای کامپراد<br />

اینگوار نیز<br />

سوئیسی فرانسویزبان تلویزیونی شبکه یک نشوند.‏ میل و حیف تا میگذارد جیبش میشد<br />

داده نشان آن در که کرد پخش کامپراد خلقیات درباره برنامهای 2006 <strong>سال</strong> در هک میکند زندگی خانهای در است،‏ 1993 مدل ولووی یک میشود سوار او که خودرویی که<br />

جایی تا میکند سفارش آیکیا کارکنان به همیشه و بوده ساکن آن در 1976 <strong>سال</strong> <strong>از</strong> کنند.‏<br />

استفاده کاغذ روی هردو <strong>از</strong> میتوانند <strong>سال</strong><br />

در جهان مختلف نقاط در فروشگاه 375 شرکت این کرده؛ رشد بسیار اکنون آیکیا تجاری<br />

مجتمع یک اند<strong>از</strong>ه به خود و بزرگ بسیار آیکیا فروشگاههای است؛ داشته 2015 گرفت.‏<br />

دستکم را فروشگاه تعداد این نباید بنابراین است؛ خردهفروشی شهرک یک یا عظیم است.‏<br />

مربع متر میلیون 11 حدود جهان کل در شرکت این فروشگاههای زیربنای مجموع <strong>از</strong><br />

نفر میلیون 884 میالدی گذشته <strong>سال</strong> در میکنند.‏ کار شرکت این برای نفر هزار 172 شرکت<br />

این وبسایت به نیز کاربر میلیارد 1.9 و کردند ب<strong>از</strong>دید شرکت این فروشگاههای آیکیا<br />

است.‏ بوده یورو میلیارد 33.8 حدود 2015 <strong>سال</strong> در شرکت این فروش زدند.‏ سر و<br />

داده اختصاص خود به را تجاری محصوالت برای جهان چوب مصرف درصد یک حدود خردهفروشی<br />

صنعت در چوب <strong>از</strong> استفادهکنندگان بزرگترین <strong>از</strong> یکی به را آن عطش این است.‏<br />

کرده تبدیل به<br />

آیکیا فروشگاه اولین شد<br />

وارد التین امریکای 2015<br />

1974<br />

2010<br />

شد<br />

تاسیس ژاپن در آیکیا نمایندگی شد<br />

اعالم جهان ثروتمند فرد هشتمین آیکیا موسس 133 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر


روایت<br />

دوچرخه<br />

المپ تولید با کسبوکار شروع پاناسونیک:‏ خودرو<br />

باتری ساخت سمت به تلویزیون تولید <strong>از</strong> تدریجی حرکت شناسنامه<br />

پاناسونیک<br />

شرکت:‏ نام میالدی<br />

1918 تاسیس:‏ <strong>سال</strong> ژاپنی<br />

ملیت:‏ الکتریکی<br />

لو<strong>از</strong>م : فعالیت زمینه ماتسوشیتا<br />

الکتریکی صنعتی کمپانی پیش <strong>سال</strong> چند همین تا که پاناسونیک شرکت شده<br />

واقع اوزاکا در آن مرکزی دفتر که است چندملیتی ژاپنی شرکت یک میشد،‏ شناخته مشهور<br />

شرکتهای <strong>از</strong> یکی به بهسرعت و شد تاسیس 1918 <strong>سال</strong> در شرکت این است.‏ شد.‏<br />

تبدیل کانن و توشیبا هیتاچی،‏ سونی،‏ کنار در جهان سطح در الکترونیکی صنایع ژاپنی تعمیرات<br />

خدمات مثل غیرالکترونیک بخشهای در الکترونیک،‏ صنایع کنار در شرکت این در<br />

تلویزیون تولیدکنندگان بزرگترین <strong>از</strong> یکی پاناسونیک است.‏ فعال نیز من<strong>از</strong>ل اساسی ب<strong>از</strong>ار<br />

سهم بیشترین با جهان شرکت چهارمین 2012 <strong>سال</strong> در و میرفت شمار به جهان رویترز<br />

خبرگزاری است؛ شده کم ب<strong>از</strong>ار در شرکت این سهم بهتدریج اما بود.‏ دارا را تلویزیون تلویزیون<br />

ب<strong>از</strong>ار سهم بهتدریج پاناسونیک و سونی شرکتهای که کرد اعالم گذشته ژوئن در پاناسونیک<br />

مرکزی دفتر زا و میکنند واگذار دارند ارزانتری محصوالت که چین و جنوبی کره شرکتهای به را خود پاناسونیک<br />

و شده رایانهای ب<strong>از</strong>یهای ب<strong>از</strong>ار وارد سونی اخیر <strong>سال</strong>های در میشوند.‏ خارج ب<strong>از</strong>ار تبلیغات<br />

2003 <strong>سال</strong> <strong>از</strong> پاناسونیک است.‏ کرده تمرکز برقی خودروهای باتریهای روی 2010<br />

<strong>سال</strong> در و کرد شروع را خود محصوالت بودن زیست محیط با س<strong>از</strong>گار و سبز درباره یک<br />

شماره شرکت خود،‏ تاسیس <strong>سال</strong>گرد صدمین 2018، <strong>سال</strong> در میخواهد که کرد اعالم باشد.‏<br />

الکترونیک صنعت در سبز نوآوریهای هیجانانگیز<br />

بسیار ماتسوشیتا زندگی گذاشت.‏ بنیان ماتسوشیتا کونوسوکه را پاناسونیک موفقیت<br />

به رسیدن برای تالش و کسبوکار اخالق الگوهای <strong>از</strong> یکی به او و بوده عبرتآموز و بود<br />

فرزند 8 با خانواده یک فرزند کوچکترین ماتسوشیتا است.‏ شده تبدیل هیچ تقریبا <strong>از</strong> یک<br />

نوجوانی،‏ سن تا شد.‏ متولد ژاپن اوزاکای جنوب در روستا یک در 1894 <strong>سال</strong> در که فروخته<br />

را کشاورزی زمین که پدرش داد.‏ دست <strong>از</strong> بیماری اثر بر را خود خواهر چهار و برادر مدرسه<br />

یک فراش عنوان به و ورشکسته بود،‏ کرده ب<strong>از</strong> اوزاکا در چوبفروشی مغ<strong>از</strong>ه‏ و بود بیشتر<br />

ابتدایی چهارم کالس تا که وقتی ‎9‎<strong>سال</strong>گی،‏ در نیز را کونوسوکه او شد.‏ کار به مشغول گذاشت.‏<br />

کار سر زغال،‏ تولید کارگاه شاگرد عنوان به و برداشت مدرسه <strong>از</strong> بود،‏ نخوانده درس داد.‏<br />

دست <strong>از</strong> نیز را خود مادر ماتسوشیتا قطار،‏ حادثه یک در که بود <strong>سال</strong>ها همین در انگلستان<br />

<strong>از</strong> که دوچرخهفروشی مغ<strong>از</strong>ه یک در کونوسوکه و شد تعطیل زغال تولید کارگاه اوزاکا<br />

الیت الکتریک شرکت در 1910، <strong>سال</strong> در او شد.‏ کار به مشغول میکرد،‏ وارد دوچرخه کرد<br />

پیشرفت کارش در بهسرعت ماتسوشیتا میکرد.‏ کار داخلی سیمکشیِ‏ دستیار عنوان به مزمنی<br />

ذاتالریه به را او طوالنی،‏ ساعات برای سرما در کار شد.‏ نصب تکنیسینِ‏ همانجا و کرد.‏<br />

<strong>از</strong>دواج ‎20‎<strong>سال</strong>گی در ماتسوشیتا کرد.‏ مبتال نیز که<br />

طرحی و بود بیماری <strong>از</strong> ناشی که کاری روز سه <strong>از</strong> پس استراحت روز یک به الزام که<br />

انداخت فکر این به ‎22‎<strong>سال</strong>گی در را ماتسوشیتا داشت،‏ المپ سرپیچ یک ساخت برای که<br />

شد شریک برادرزنش با او شرکت،‏ این در کند.‏ تاسیس را خود شخصی شرکت اولین که<br />

شرکتی با شرکت این بعدتر،‏ دهه چند و کرد تاسیس را الکتریک سانیو شرکت بعدها دو<br />

کار و ماتسوشیتا پساند<strong>از</strong> ین 100 کار،‏ ابتدای در شد.‏ ادغام گذاشت،‏ بنیان ماتسوشیتا و<br />

نداشت اقبالی اجارهای اتاق دو در کارگاهی در بودند شده جدا قبلی کار <strong>از</strong> او با که کارگری تولیدی<br />

پنکههای برای قطعاتی ساخت برای سفارشی که بودند ورشکستگی آستانه در آنها ب<strong>از</strong>گرداند.‏<br />

آنها به را امید کاواکیتا،‏ شرکت و<br />

کرد تاسیس را ماتسوشیتا الکتریکی ابزار تولیدی شرکت 1918، <strong>سال</strong> در کونوسوکه شد<br />

خریده شرکت برای کوچکی دفتر و کارخانه شد؛ برداشته بهتدریج موفقیت بلند قدمهای <strong>سال</strong><br />

در دوچرخه برای چهارگوشی کوچک المپ اختراع شد.‏ تثبیت ماتسوشیتا کسبوکار و المپ<br />

این روی ‏»ناسیونال«‏ برند <strong>از</strong> که بود بار اولین کرد.‏ نیز بهتر را شرکت وضعیت 1927، بشناساند<br />

مردم به را جدیدش المپ طوری کرد تالش برند،‏ این انتخاب با او شد.‏ استفاده پاناسونیک<br />

تاسیس رادیو<br />

اولین تولید با<br />

تلویزیون تولید فیلیپس<br />

شرکت همکاری رنگی<br />

تلویزیون تولید شروع 1961<br />

1956<br />

1945<br />

1923<br />

1960<br />

1952<br />

1931<br />

1918<br />

دوچرخه<br />

چراغ تولید <strong>از</strong><br />

شرکت برخاستن جهانی<br />

جنگ خاکستر خودکار<br />

پلوپز تولید ماتسوشیتا<br />

رفتن کنار شرکت<br />

مدیرعاملی <strong>از</strong> 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر 134


گفته<br />

که گرفت قرار خانوادگی شرکتهای معدود دسته در ماتسوشیتا شرکت شد،‏ تمام که جنگ به<br />

و پرداخته جنگ ادوات و <strong>سال</strong>ح ساخت به خود امکانات <strong>از</strong> استفاده با جنگ ایام در میشد کردهاند.‏<br />

پیدا دست فراوانی سرمایه ماتسوشیتا<br />

کونوسوکه یک<br />

سپس ماتسوشیتا شرکت باشد.‏ خریده را المپها این <strong>از</strong> یکی او،‏ کشور در خانوار هر که ارزانتری<br />

قیمت توانست رقیب،‏ شرکت 100 حدود با رقابت در که کرد تولید برقی اتوی سهموج<br />

رادیوی یک که کرد آغ<strong>از</strong> را رادیو تولید 1931 <strong>سال</strong> در شرکت،‏ این باشد.‏ داشته مدیر<br />

معروف جمالت و شد برگزار ماتسوشیتا شرکت عمومی گردهمایی بعد،‏ <strong>سال</strong> یک بود.‏ غلبه<br />

تولیدکننده ‏»هدف داشت:‏ انعکاس <strong>سال</strong>ها تا که جمالتی شد؛ اعالم آنجا در شرکت رد کاال یک بهخودیخود میتوان را آب اگرچه کاالهاست.‏ بیشمار و انبوه تولید با فقر بر بنوشد.‏<br />

آب راهش سر شیر یک <strong>از</strong> عابر یک اگر گرفت نخواهد ایرادی هیچکس گرفت،‏ نظر یک<br />

عنوان به نیز ما هدف است.‏ فراوان بسیار و ارزان بسیار آب که است آن امر این دلیل قرار<br />

مصرفکنندگان اختیار در آن ارزانی و آب فراوانی به را کاالها که است آن تولیدکننده،‏ برای<br />

را شادی و بمالیم خاک به را فقر پوزه توانست خواهیم ما که است طریق این <strong>از</strong> دهیم.‏ س<strong>از</strong>یم.«‏<br />

زیستن برای بهتری محل را جهان این و آوریم ارمغان به مردم در<br />

کند.‏ خریداری اوزاکا در جدیدی کارخانه و دفتر توانست بهتدریج ماتسوشیتا شرکت کرد<br />

ایجاد کارگران تربیت برای موسسهای شرکت این دوم،‏ جهانی جنگ <strong>از</strong> پیش <strong>سال</strong>های رد آمد.‏ پیش امریکا‏ با سپس و چین با ژاپن جنگ اینکه‏ تا میرفت پیش بهخوبی کارها و اخراج<br />

را کارگری هیچ ماتسوشیتا اما بود حاکم کشور بر شدیدی اقتصادی <strong>رکود</strong> ایام،‏ این شرکت<br />

که شد باعث جنگ آورد.‏ روی دیگری کارهای به روز،‏ نی<strong>از</strong> به توجه با شرکت و نکرد ماتسوشیتا<br />

آنچه برخالف شود.‏ ژاپن سیاسی مقامات با تعامل وارد 1930 دهه اواخر <strong>از</strong> روز<br />

شرایط به توجه با که شد ناچار داشت،‏ انساندوستانه محصوالت تولید در تالش برای انجام<br />

برای را خود کارکنان بود ناچار هم که تصمیمی شود؛ نظامی تجهیزات ساخت وارد حال،‏<br />

این با داشت.‏ هزینه شرکت برای جنگ <strong>از</strong> بعد <strong>سال</strong>های در هم و کند توجیه آن شرکت<br />

1943 <strong>سال</strong> در او نداشت؛ سررشتهای هیچ آن در که شد حوزههایی وارد پاناسونیک تا<br />

و کرد تاسیس را ماتسوشیتا هواپیماس<strong>از</strong>ی شرکت بعد ماه چند و ماتسوشیتا کشتیس<strong>از</strong>ی ساخت.‏<br />

چوبی هواپیمای 3 و چوبی کشتی 56 جنگ پایان قرار<br />

خانوادگی شرکتهای معدود دسته در ماتسوشیتا شرکت شد،‏ تمام که جنگ ادوات<br />

و <strong>سال</strong>ح ساخت به خود امکانات <strong>از</strong> استفاده با جنگ ایام در میشد گفته که گرفت داراییهای<br />

کل بهانه،‏ این به کردهاند.‏ پیدا دست فراوانی سرمایه به و پرداخته جنگ 15<br />

حدود که بعد <strong>سال</strong> چند تا بود شرکت روی زیادی بسیار فشار شد.‏ بلوکه شرکت آوردند<br />

فشار دولت به و زدند اعتراض و تظاهرات به دست خودجوش طور به کارگر هزار جهانی<br />

جنگ آتش خاکسترهای روی <strong>از</strong> عمال شرکت کند.‏ آزاد را شرکت فعالیتهای که برآورد.‏<br />

سر دوباره دوم <strong>از</strong><br />

پیش در شد.‏ انجام الکترونیک صنایع در جدید برندی ایجاد با شرکت دوباره فعالیت دوچرخهای<br />

المپهای اولین و میکرد استفاده ‏»ناسیونال«‏ برند <strong>از</strong> ماتسوشیتا شرکت جنگ،‏ ‏»پاناسونیک«‏<br />

برند ماتسوشیتا شرکت بار،‏ این اما داشت.‏ خود بر را نام همین ساخت که <strong>سال</strong><br />

در بار اولین پاناسونیک برند <strong>از</strong> شرکت این کرد.‏ جایگزین را آن بهتدریج و انتخاب را شرکت<br />

کرد.‏ ب<strong>از</strong> را خود جای بهسرعت برند این و کرد استفاده بلندگو نوعی برای 1955 بشود.‏<br />

نیز دیگری الکتریکی لو<strong>از</strong>م ساخت وارد که میکرد تالش و میبرد پیش را خود کار خود<br />

تلویزیونهای اولین تولید فیلیپس اروپایی شرکت همکاری با 1952 <strong>سال</strong> در برند این کرد.‏<br />

آغ<strong>از</strong> را رنگی تلویزیون و ضبطصوت خانگی،‏ هواس<strong>از</strong> پلوپز،‏ تولید بعدتر،‏ و کرد شروع را ریاست<br />

و رفت کنار خود شرکت مدیرعاملی <strong>از</strong> ‎65‎<strong>سال</strong>گی در و 1961 <strong>سال</strong> در ماتسوشیتا 1961،<br />

<strong>سال</strong> در شرکت سیاستگذاری ساالنه نشست در گرفت.‏ اختیار در را مدیره هیئت را<br />

خود ‎65‎<strong>سال</strong>گی جشن من که است کوتاهی ‏»مدت گفت:‏ حاضران،‏ شگفتی کمال در آن<br />

و بیایم پایین خودم پای با باید مناسب زمانی در که میکردم فکر همیشه من گرفتهام.‏ مدیره<br />

هیئت رئیس نقش ایفای با شرکت <strong>از</strong> را خود حمایت من است.‏ فرارسیده اکنون زمان که<br />

واگذاشت خود پسرخوانده به را شرکت مدیرعاملی او داد.«‏ خواهم ادامه صحنه پشت در بود.‏<br />

کرده <strong>از</strong>دواج دخترش با دست<br />

و داد انجام امریکا‏ به را خود سفر اولین رفت،‏ کنار که <strong>سال</strong> همان در ماتسوشیتا برای<br />

پاناسونیک تلویزیون تولید زد.‏ امریکایی شرکتهای با همکاریهایی سلسله به آغ<strong>از</strong><br />

اروپایی خانوارهای برای تولید نیز 1979 <strong>سال</strong> در و شد شروع امریکایی خانوادههای 1970<br />

تا 1950 دهه <strong>سال</strong>های بین و بود نکرده رها را ناسیونال برند ماتسوشیتا شرکت شد.‏ باالی<br />

رشد داد.‏ ادامه شمالی امریکای <strong>از</strong> خارج برای را برند این با الکترونیکی محصوالت تولید نیروگاه<br />

تولید مثل دیگر حوزههای برخی به که شد باعث <strong>سال</strong>ها آن در ماتسوشیتا کارخانه بیاورد.‏<br />

روی جهان مختلف نقاط در شرکت<br />

1990، دهه در آورد.‏ روی شخصی رایانه ساخت به پاناسونیک 1983 <strong>سال</strong> در الکترونیک<br />

صنایع زمینه در فعال امریکایی شرکت دو دالر،‏ میلیاردها هزینه با ماتسوشیتا کارهای<br />

به دست پاناسونیک شد،‏ شروع که بیستویکم قرن درآورد.‏ خود تملک تحت را تاسیس<br />

<strong>سال</strong>گرد سیوپنجمین با همزمان 2002 <strong>سال</strong> در مثال برای زد؛ جاهطلبانهتری بهتدریج<br />

کرد.‏ کمک تورنتو در موسیقی شهر ساخت برای دالر میلیون 5 کانادا،‏ پاناسونیک برند<br />

این 2006 <strong>سال</strong> در داد؛ نشان را خود روی نیز پاناسونیک محصوالت در فناوری تغییر اختیار<br />

در را ب<strong>از</strong>ار سهم درصد 30 زمان آن در که را آنالوگ تلویزیون تولید که کرد اعالم ،2008 <strong>سال</strong> در کند.‏ تمرکز دیجیتال تلویزیونهای تولید روی تا میکند متوقف داشت پاناسونیک«‏<br />

‏»شرکت به محدود«‏ مسئولیت با ماتسوشیتا الکترونیکی صنعتی ‏»کمپانی مالی<br />

بحران با بود همزمان ایام این شد.‏ ادغام آن در سانیو شرکت بعدتر و داد نام تغییر که<br />

گرفت را پاناسونیک دامن چنان 2011 <strong>سال</strong> در و میشد گسترده بهتدریج که جهانی جهانی<br />

جنگ زمان در ماتسوشیتا کرد.‏ خواهد اخراج را خود کار نیروی هزار 40 کرد اعالم <strong>سال</strong>ها،‏<br />

آن در البته داد.‏ انجام جهانی مالی بحران در پاناسونیک که بود نکرده چنین دوم بود.‏<br />

آمده ماتسوشیتا کمک به نظامی صنایع خانگی<br />

ماکروویو اجاق تولید ویاچاس<br />

فیلم ضبط ویدئوی تولید پالسما<br />

تلویزیون تولید یک<br />

شماره شرکت به شدن تبدیل برای تالش جهان<br />

الکترونیک صنایع در سبز نوآوریهای 2009<br />

1989<br />

1973<br />

1963<br />

2010<br />

1996<br />

1977<br />

1966<br />

135 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر خدمات<br />

بخش افتتاح فروش<br />

<strong>از</strong> پس ب<strong>از</strong>نشستگیماتسوشیتا<br />

ماتسوشیتا<br />

درگذشت سانیو<br />

شرکت خرید


روایت<br />

جنوبی<br />

کره الکترونیک پدر خوششانس طالییِ‏ ستاره میرود<br />

شمار به شرقی آسیای مهم خانوادگی شرکتهای <strong>از</strong> ‏یکی شناسنامه<br />

الجی<br />

شرکت:‏ نام میالدی<br />

1947 تاسیس:‏ <strong>سال</strong> کرهجنوبی<br />

ملیت:‏ الکتریکی<br />

لو<strong>از</strong>م : فعالیت زمینه است<br />

این <strong>از</strong> معروفتر جنوبی،‏ کره پایتخت سئول،‏ در الجی شرکت دوقلوی برجهای شرکت<br />

چهارمین شرکت این بپرسند.‏ را آن نشانی کردنش پیدا برای سئولی شهروندان که مهم خانوادههای که خوشهای شرکتهایی میآید؛ حساب به جنوبی کره بزرگ خانوادگی محلی<br />

زبان به میالدی 1980 دهه <strong>از</strong> و کردهاند تاسیس بیستم قرن میانه در را آنها کرهای شامل<br />

خوشهای،‏ یا درختی صورت به کره در چایبولها میشود.‏ گفته ‏»چایبول«‏ آنها به شرکت<br />

یک نظر زیر همه و هستند مختلفاقتصادی حوزههای در بینالمللی شرکت چندین داد.‏<br />

نام اقتصادی«‏ ‏»مجتمعهای آنها به بتوان فارسی زبان در شاید میگیرند.‏ قرار مادر را<br />

شرکت آن که است خاندانی بزرگ شایبولها در مادر شرکت مدیره هیئت رئیس معموال بهتدریج<br />

که هستند آسیا شرق سنتی شرکتهای <strong>از</strong> ترکیبی چایبولها است.‏ آورده وجود به کنند.‏<br />

بومی خود در را غربی مدرن شرکتهای شرکتی حاکمیت اصول میکنند تالش میروند.‏<br />

شمار به جنوبی کره دیگر چایبولهای مهمترین <strong>از</strong> دوو و هیوندایی سامسونگ،‏ 1947<br />

<strong>سال</strong> در گفت:‏ چنین خالصه خیلی طور به بتوان شاید را الجی شرکت تاریخچه نامش<br />

که شرکت این 1952 <strong>سال</strong> در شد.‏ تاسیس هوئی«‏ الک-‏ شیمیایی ‏»صنایع شرکت کره<br />

در شرکتی اولین میشد،‏ تلفظ خوششانس معنی به انگلیسی زبان در ‏»الکی«‏ به شبیه پالستیک<br />

کسبوکار بهخوبی شرکت که وقتی شد.‏ پالستیک صنایع وارد که بود جنوبی میداد<br />

معنی طالیی ستاره انگلیسی زبان به که را ‏»گلداستار«‏ شرکت داد،‏ گسترش را خود هم<br />

در نیز ‏»گلداستار«‏ و ‏»الکی«‏ شرکت دو هر بعد،‏ کمی کرد.‏ تاسیس 1958 <strong>سال</strong> در با<br />

رقابت در 1997 <strong>سال</strong> <strong>از</strong> که آوردند وجود به را گلداستار«‏ ‏»الکی شرکت و شدند ادغام این<br />

شعار در همچنین الجی میشود.‏ خوانده ‏»الجی«‏ مخفف طور به غربی ب<strong>از</strong>ارهای میرود.‏<br />

کار به است«‏ خوب ‏»زندگی جمله مخفف شرکت زنجیرهای<br />

به خود تاریخ طول در و کرد تاسیس کو«‏ هوویی ‏»این-‏ را گلداستار الکی جنوبی<br />

کره در دوم جهانی جنگ <strong>از</strong> پس دوران در کو شد.‏ مختلف صنایع وارد نی<strong>از</strong>ها <strong>از</strong> بنیان<br />

را خود شیمیایی شرکت که داشت ‏»یونام«‏ نام به زنجیرهای فروشگاههای سری یک هم<br />

حاال همین تا او خاندان که داشت جونگ مان-‏ هو نام به نیز شریکی او البته گذاشت.‏ معروفی<br />

صورت کرم ابتدا الکی شیمیایی شرکت شریکاند.‏ کو خاندان با الجی شرکت در نداشت<br />

خوبی وضعیت روزگار آن در که کِرِم بستهبندی برای اما میکرد تولید نام همین به اتفاقا<br />

و شود پالستیک صنعت وارد که شد ناچار بنابراین بس<strong>از</strong>د.‏ را خود قوطیهای کرد تالش محصوالت<br />

کلی صورت کرم قوطی بر عالوه توانست و کرد رشد هم خیلی صنعت این در شود.‏<br />

تبدیل جنوبی کره در پالستیکی محصوالت عمده تولیدکننده اولین به و بس<strong>از</strong>د دیگر را<br />

آن آینده مسیر که کرد کسب نیز بسیاری خارجی درآمدهای راه همین <strong>از</strong> شرکت این میکرد.‏<br />

روشن کره<br />

آسیا شرق در که بود راغب بسیار امریکا‏ دوم،‏ جهانی جنگ <strong>از</strong> بعد که بود این ماجرا اقتصادی<br />

نظر <strong>از</strong> اگر جنوبی کره شود.‏ تبدیل ژاپن کنار در صنعتی کشور یک به جنوبی به<br />

آسیا شرق کمونیستی کشورهای برای خوب بسیار رقیبی میتوانست میشد قدرتمند شمار<br />

به امریکا‏ برای بینالمللی خطری <strong>سال</strong>ها آن سرد جنگ زمینه در که بیاید شمار بهسرعت<br />

خود،‏ تالش و غربی خارجی کمکهای لطف به جنوبی کره بنابراین میرفتند.‏ صنایع<br />

شرکت کردند.‏ رشد نیز الکی شرکت جمله <strong>از</strong> آن شرکتهای و کرد پیشرفت کره<br />

در نیز را کِرِم صورت به دندان خمیر اولین خود،‏ تولیدات مسیر در الکی شیمیایی لَف<br />

خَ‏ شرکت این توسط جنوبی کره اولینهای <strong>از</strong> بسیاری بعد دهههای و کرد تولید جنوبی شد.‏<br />

تولید الکی باشند<br />

داشته یاد به را گلداستار الکترونیک محصوالت خاطره بسیاری هنوز ایران در شاید شرکت<br />

کار،‏ اوایل در که گفت باید است.‏ کشور این مردم نزد امریکا‏ در اصلی خاطره اما خانگی<br />

لو<strong>از</strong>م <strong>از</strong> بسیاری که حالی در کرد.‏ تولید جنوبی کره در را رادیوها اولین گلداستار سئول<br />

در الجی دوقلوی برجهای هوئی<br />

الکی-‏ شرکت تاسیس جنوبی<br />

کره برقی پنکه اولین ساخت جنوبی<br />

کره یخچال اولین ساخت 1966<br />

1961<br />

1958<br />

1965<br />

1960<br />

1947<br />

گلداستار<br />

شرکت تاسیس جنوبی<br />

کره تلفن گوشی اولین ساخت جنوبی<br />

کره سفید و سیاه تلویزیون اولین ساخت 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر 136


اولین<br />

1960، <strong>سال</strong> در جنوبی کره در را برقی پنکه اولین شرکت این دانستهاند.‏ جنوبی کره الکترونیک صنایع پدر را الجی،‏ موسس کو،‏ رادیو<br />

الجی که بود <strong>سال</strong> 10 حدود 1966 <strong>سال</strong> در کرد.‏ تولید 1965 در را یخچال اولین و 1961 <strong>سال</strong> در کشور این در را تلفن گوشی کرد.‏<br />

ب<strong>از</strong>ار روانه و ساخت جنوبی کره در را سفید و سیاه تلویزیون اولین و میکرد تولید کو<br />

هوویی این-‏ محصوالت<br />

تولید میشد،‏ تولید ‏»الکی«‏ برند با نبود دسترس در جنوبی کره <strong>از</strong> خارج در که بهداشتی<br />

محصوالت برای الکی برند میشد.‏ انجام ‏»گلداستار«‏ برند با الکترونیکی مصرفی بیشترین<br />

اما بود معروف ‏»هیتی«‏ لباسشویی ماشین شوینده مواد و صابونها مثل خود به<br />

الجی شرکت هم امروز تا حتی بود.‏ پریو و الکی خمیردندان برای برند این محبوبیت میدهد.‏<br />

ادامه جنوبی کره ب<strong>از</strong>ار در لباسشویی،‏ شوینده مثل محصوالت،‏ این <strong>از</strong> برخی تولید اولین<br />

شرکت این دانستهاند.‏ جنوبی کره الکترونیک صنایع پدر را الجی،‏ موسس کو،‏ <strong>سال</strong><br />

در کشور این در را تلفن گوشی اولین 1960، <strong>سال</strong> در جنوبی کره در را برقی پنکه الجی<br />

که بود <strong>سال</strong> 10 حدود 1966 <strong>سال</strong> در کرد.‏ تولید 1965 در را یخچال اولین و 1961 کرد.‏<br />

ب<strong>از</strong>ار روانه و ساخت جنوبی کره در را سفید و سیاه تلویزیون اولین و میکرد تولید رادیو سود<br />

کلی و دادند گسترش را خود فعالیتهای الکی و گلداستار شرکتهای 1960 دهه در دهند.‏<br />

گسترش ب<strong>از</strong>ار در را خود فعالیت توانستند کردند جمع که سرمایهای با و کردند کسب را<br />

یونام گلداستار الکی بنیاد فوتش <strong>از</strong> پیش چندی او درگذشت.‏ کو 1969 <strong>سال</strong> در قرار<br />

واحد چتری پوشش تحت را او زندگی دوران فعالیتهای همه عمال که کرد تاسیس ات که میکرد دنبال بنیادش در و خود قبلی شرکتهای در را س<strong>از</strong>مانی فرهنگی کو میداد.‏ باشند<br />

کارکنانی <strong>از</strong> شرکت مدیران که بود مصر کو دارد؛ ادامه فرهنگ این هم حاال همین نیز<br />

و وابسته شرکتهای و بنیاد در تجربه کسب <strong>از</strong> بعد و آمدهاند باال س<strong>از</strong>مانی هرم کف <strong>از</strong> که بسیار<br />

اهمیت س<strong>از</strong>مانی فرهنگ این شوند.‏ تبدیل شرکت مدیران به دیدهاند که آموزشهایی میداد.‏<br />

شرکتها انسانی نیروی به زیادی چه<br />

نبود معلوم هنوز که 1977 <strong>سال</strong> در داد؛ ادامه را خود کار گلداستار الکی حال،‏ این با الجی<br />

شرکت بزند،‏ تلویزیونی برنامههای پخش به دست میخواهد جنوبی کره در شرکتی ب<strong>از</strong>ارهای<br />

به محصول این آن <strong>از</strong> پس که کرد گلداستار رنگی تلویزیونهای ساخت به شروع نوع<br />

20 <strong>از</strong> بیش گلداستار شرکت 1981 <strong>سال</strong> تا <strong>سال</strong>،‏ چهار عرض در تنها شد.‏ صادر امریکا‏ رنگی<br />

تلویزیونی برنامههای پخش که بود <strong>سال</strong> آن آخر در ت<strong>از</strong>ه و میکرد تولید رنگی تلویزیون اقتصادی<br />

مجتمع یک گلداستار الکی شرکت 1980 <strong>سال</strong> اوایل تا شد.‏ شروع جنوبی کره در بود<br />

زیرمجموعه شرکت 23 دارای و داشت صادرات دالر میلیون 911 ساالنه که بود شده امور<br />

تجارت،‏ فلزات،‏ و ماشینآالت الکترونیک،‏ انرژی،‏ و شیمیایی صنایع حوزه شش در که کیفیت<br />

با رنگی تلویزیونهای اولین الجی شرکت 1992 <strong>سال</strong> در بود.‏ فعال خدمات و مالی تلویزیونهای<br />

اولین ساخت شرکت این 1999 <strong>سال</strong> در کرد.‏ عرضه را دالبی صدای و باال رسید.‏<br />

مسطح تلویزیونهای ساخت فناوری به و کرد شروع را جنوبی کره در السیدی بعد،‏<br />

<strong>سال</strong> دو ساخت.‏ را جهان مسطح ‎40‎اینچی تلویزیون ن<strong>از</strong>کترین الجی <strong>سال</strong> همان در تلویزیونس<strong>از</strong>ی<br />

صنعت در رکورد یک که کرد تولید را جهان ‎60‎اینچی تلویزیون اولین الجی جنوبی<br />

کره قاب بدون و سهبعدی تلویزیونهای اولین نیز 2010 <strong>سال</strong> در میرفت.‏ شمار به و<br />

آمد ب<strong>از</strong>ار به شرکت این توسط هوشمند تلویزیون بعد <strong>سال</strong> شد.‏ ساخته الجی توسط دارد.‏<br />

ادامه مسیر این همچنان 2001<br />

<strong>سال</strong> در شد؛ نیز غربی شرکتهای با شراکت وارد 2001 <strong>سال</strong> در الجی شرکت ‏»الجی<br />

شرکت الکترونیکس«،‏ فیلیپس ‏»رویال رسمی نام با فیلیپس شرکت با همکاری در ساخت<br />

روی که آمد وجود به السیدی«‏ فیلیپس ‏»الجی شرکت نیز و دیسپلِی«‏ فیلیپس فیلیپس<br />

2008 <strong>سال</strong> در حال،‏ این با بودند.‏ کرده تمرکز دیجیتال تلویزیونهای و مانیتور نتورکز«‏<br />

‏»نورتل شرکت با شراکت وارد الجی هم 2005 <strong>سال</strong> در کرد.‏ واگذار را خود سهام کردند.‏<br />

تمرکز مخابراتی ابزارهای ساخت روی که آمد وجود به نورتل«‏ ‏»الجی شرکت و شد جای<br />

به بتواند تا زد خود در اساسی ساختار تغییر به دست 2003 <strong>سال</strong> در الجی شرکت نزدیک<br />

غربی هلدینگ شرکتهای مدل به شرقی آسیای سنتی خانوادگی شرکتهای مدل آورد<br />

وارد فشار مشابه شرکتهای و شرکت این به بعد چندی نیز جنوبی کره دولت شود.‏ فعالیتهای<br />

در بیشتری شفافیت و کنند رعایت بیشتر را شرکتی حاکمیت قوانین باید که مدیریت<br />

در خانوادگی بدنه اما زد ساختار تجدید به دست الجی اینکه‏ با باشند.‏ داشته خود خانوادگی<br />

صورت به را آن ساختار همچنان میشد،‏ هو و کو خانواده دو شامل که شرکت این دو<br />

این دست در نیز آن منافع شرکت،‏ مالکیت <strong>از</strong> زیادی سهم بر عالوه عمال و کرده حفظ شرکتی<br />

با مقایسه در الجی که دادهاند گزارش کارشناسان برخی حال،‏ این با است.‏ خانواده میکند.‏<br />

عمل شفافتر بسیار سامسونگ مثل نقطه<br />

128 در را خود به وابسته شرکت ١١۴ حاضر حال در الکترونیکس الجی شرکت فروش<br />

2014 <strong>سال</strong> در کارند.‏ به مشغول آنها در نفر هزار 83 حدود که میکند اداره دنیا <strong>از</strong> تولید<br />

مطرح برندهای <strong>از</strong> یکی شرکت این بود.‏ دالر میلیارد 55.91 الجی محصوالت جهانی شمار<br />

به جهانی ب<strong>از</strong>ارهای در یخچال و لباسشویی ماشین هواس<strong>از</strong>،‏ همراه،‏ تلفن تلویزیون،‏ شرکت<br />

بنیانگذار نوه و کو«‏ جون ‏»بُن-‏ نام به ‎65‎<strong>سال</strong>ه مردی الجی کنونی رئیس میرود.‏ دانشگاه<br />

<strong>از</strong> و گرفت آمار کارشناسی مدرک سئول ملی دانشگاه <strong>از</strong> 1978 <strong>سال</strong> در او است.‏ زمینههای<br />

در شرکتهایی در <strong>سال</strong>ها و کسبوکار،‏ مدیریت ارشد کارشناسی شیکاگو هب 1995 در و کرد کار شیمیایی مواد و اطالعات فناوری شخصی،‏ رایانههای نیمهرساناها،‏ و کرده کار الجی مختلف شرکتهای در قرن ربع به نزدیک کو ب<strong>از</strong>گشت.‏ الجی شرکت فیلیپس<br />

با الجی که <strong>سال</strong>هایی در او است.‏ بوده اینترنشنال الجی شرکت مدیرعامل قبال افراد<br />

جزو کو خانواده کلی طور به بود.‏ آنها مشترک شرکت مدیرعامل میکرد،‏ شراکت دارایی<br />

درباره که گزارشی در 2011 <strong>سال</strong> فوربس مجله میرود؛ شمار به جنوبی کره ثروتمند دو<strong>از</strong>دهمین<br />

او که بود نوشته بود کرده منتشر الجی،‏ مدیره هیئت وقت رئیس مو،‏ بون-‏ کو است.‏<br />

بوده دالر میلیار 1.4 حدود موقع آن در او دارایی که است جنوبی کره ثروتمند فرد الجی<br />

بنیانگذار درگذشت ‏)الجی(‏<br />

گلداستار الکی شرکت تاسیس غربی<br />

الگوهای با شرکتی حاکمیت تغییر برای تالش 1999<br />

1977<br />

2003<br />

1997<br />

1969<br />

137 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر تلویزیون<br />

اولین ساخت جنوبی<br />

کره رنگی جنوبی<br />

کره السیدی تلویزیون اولین ساخت


روایت<br />

امروز<br />

چینیِ‏ ثروتمندترین و سابق انگلیسی معلم شد<br />

متولد ما جک آپارتمان در علیبابا شرکت شناسنامه<br />

علیبابا<br />

شرکت:‏ نام میالدی<br />

1999 تاسیس:‏ <strong>سال</strong> چینی<br />

ملیت:‏ آنالین<br />

فروش و الکترونیک تجارت : فعالیت زمینه آم<strong>از</strong>ون<br />

شرکت مثل است آنالین فروش شرکت یک نمیکند؛ پیچیدهای کار علیبابا علیبابا<br />

هلدینگ گروه روشنتر،‏ عبارت به ایران.‏ در کاال دیجی شرکت یا امریکا‏ در تولیدکننده<br />

مشتری،‏ به مشتری فروش که است الکترونیک تجارت چینی شرکت یک میدهد.‏<br />

انجام خود اینترنتی پرتال طریق <strong>از</strong> را تولیدکننده به تولیدکننده یا مشتری به تائوبائو<br />

نام به وبسایت یک و است علیبابا آن مشتریِ‏ به تولیدکننده فروش وبسایت در<br />

ایبِی وبسایت مثل شده؛ تاسیس مشتری به مشتری اجناس فروش برای که دارد شرکتهایی<br />

بهتدریج علیبابا مادر شرکتِ‏ <strong>سال</strong>،‏ چندین طول در ایران.‏ در دیوار یا امریکا‏ داده<br />

پرد<strong>از</strong>ش خدمات و فروش جستوجوی موتورهای الکترونیکی،‏ پرداختهای برای هلدینگ<br />

کنترل تحت هم،‏ با همه که است کرده تاسیس را تودهای حافظه با مرکزی با است<br />

چینی میان<strong>سال</strong> مرد یک مدیرعاملش و بنیانگذار که هلدینگی دارند؛ قرار علیبابا ما.‏<br />

جک نام به لیسانس<br />

هانگژو معلم تربیت دانشگاه <strong>از</strong> 1988 <strong>سال</strong> در 1964، <strong>سال</strong> متولد ما،‏ جک هانگژو<br />

در بابا علی جدید مرکزی دفتر ژجیانگ<br />

استان مرکز و چین شرق در ‎2‎هزار<strong>سال</strong>ه شهری هانگژو،‏ گرفت.‏ انگلیسی زبان شهر<br />

این میرود.‏ شمار به فراوان گردشگری جاذبههای با توریستی منطقهای که است زبان<br />

یادگیری به شروع ‎12‎<strong>سال</strong>گی <strong>از</strong> ما جک شد.‏ علیبابا مرکزی دفتر میزبان بعدها زیادی<br />

عالقه خارجی گردشگران که شد تبدیل تور راهنمای یک به و کرد انگلیسی برود،‏<br />

هانگژو معلم تربیت دانشگاه به اینکه‏ <strong>از</strong> قبل او بگرداند.‏ شهرش در را آنها او داشتند و کرد کار به شروع نهایت در شد.‏ رد اما فرستاد درخواست امریکا‏ دانشگاههای برای بار دو باعث<br />

انگلیسی زبان در او مهارت میگرفت.‏ حقوق دالر 10 معادل ماهی اول،‏ <strong>سال</strong> سه در کند.‏<br />

پیدا آمریکایی و چینی تجار برای مترجمی نیمهوقت کار یک 1995 <strong>سال</strong> در که شد امریکا‏<br />

سیاتل به 1995 <strong>سال</strong> در که وقتی بار اولین اما بود شنیده اینترنت <strong>از</strong> چیزهایی ما اینترنت<br />

در چین به مربوط عمومی مطالب درباره او شد.‏ روبهرو اینترنت و رایانه با کرد سفر وجود<br />

چین درباره اینترنت در خاصی محتوای که دید شگفتی کمال با و کرد جستوجو وبسایت<br />

یک داشت اقامت که خانهای در دوستانش کمک به روز همان فردای ندارد.‏ نام<br />

‏»آگلی«‏ که وبسایت این حقیقت در کرد.‏ درست خودش ترجمه کسبوکار برای وبسایت<br />

اینکه‏ <strong>از</strong> بعد ساعت پنج خالل در میرفت.‏ کار به نیز چین معرفی برای داشت او<br />

درباره بیشتر داشتند دوست که کرد دریافت چینیهایی <strong>از</strong> ایمیل پنج جک آمد باال دارد.‏<br />

کار برای زیادی بسیار جای که است پدیدهای اینترنت فهمید ما که بود چنین بدانند.‏ شرکت<br />

اولین و کرد جمع دالر هزار 20 همسرش کمک با برگشت چین به ما کوچک<br />

شرکتهای برای که انداخت راه به را پِیجز«‏ یلو ‏»چاینا یعنی اینترنتیاش برای<br />

دالر هزار 800 وبسایت این <strong>سال</strong>،‏ سه عرض در میکرد.‏ درست وبسایت چینی اولین<br />

میآورد یاد به ما داشت.‏ درآمد او به<br />

میخواست را رایانهاش که روزی را<br />

دوستانش همه کند،‏ متصل اینترنت مودم<br />

یک با و کرد دعوت خانهاش به یک<br />

به میخواست کند بسیار دایلآپ ‏»بعد<br />

کند:‏ پیدا دسترسی وبسایت صفحه<br />

<strong>از</strong> نیمی ما نیم و ساعت سه <strong>از</strong> ب<strong>از</strong>ی<br />

بودیم.‏ کرده دریافت را وبسایت و میکردیم نگاه تلویزیون میکردیم،‏ نمیشد.‏<br />

کامل صفحه اما میخوردیم غذا که<br />

بود من سربلندی باعث حال،‏ این با کردهام.«‏<br />

پیدا دست اینترنت فناوری به سمت<br />

در توانست 1998 <strong>سال</strong> در او در<br />

کاری اطالعات فناوری مدیر عنوان تاسیسشرکتعلیبابا<br />

ما<br />

جک آپارتمان در دالر هزار 60 با تعداد<br />

و سوددهی به شرکت وبسایت رسید<br />

نفر میلیون یک به کاربرانش شد<br />

تاسیس علیپِی پرداخت سیستم 2005<br />

2003<br />

2000<br />

2004<br />

2002<br />

1999<br />

<strong>از</strong><br />

دالر میلیون 25 توانست علیبابا کند<br />

جمع پول خارجی بانکهای فعالیتهای<br />

برای تائوبائو شرکت تاسیس ما<br />

جک آپارتمان در دوباره الکترونیک تجارت شد<br />

یاهو شریک علیبابا 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر 138


در<br />

ما شکست،‏ والاستریت تاریخ در را سهام فروش بیشترین رکورد روز یک در بابا علی وقتی شغل<br />

به دوباره روز یک و است چینی فرد ثروتمندترین نیست خوشحال که گفت مصاحبه یک گشت.‏<br />

ب<strong>از</strong>خواهد معلمی زیرمجموعه<br />

که کند پا و دست چین«‏ الکترونیکی تجارت بینالمللی ‏»مرکز دولتیِ‏ شرکت استعفا<br />

بعد <strong>سال</strong> یک اما بود.‏ کشور این اقتصادی همکاریهای و خارجی تجارت وزارت فروش<br />

وبسایت یک آنها با میتوانست که داشت تیمی حاال اما ب<strong>از</strong>گشت؛ هانگژو به و داد دو<br />

<strong>از</strong> یکی یانگ،‏ جری بار اولین برای که بود روزها همان در کند.‏ تاسیس را آنالین که<br />

گرفت تصمیم ما جک 1999 <strong>سال</strong> در کرد.‏ مالقات چین در را یاهو،‏ شرکت موسس بود.‏<br />

تولیدکننده به تولیدکننده فروش وبسایت یک که بیند<strong>از</strong>د راه به را علیبابا وبسایت شد.‏<br />

آغ<strong>از</strong> وبسایت کار آپارتمانش در و کرد جمع دالر هزار 60 دیگر،‏ نفر 17 کمک با او سوددهی<br />

به علیبابا وبسایت بعد،‏ <strong>سال</strong> سه تا و شد آغ<strong>از</strong> باورنکردنی طرزی به پیشرفت اما در<br />

روز ‏»یک میگوید:‏ علیبابا تاسیس فکر درباره او داشت.‏ کاربر میلیون یک و رسید خوبی<br />

اسم علیبابا که میکردم فکر خود با و بودم نشسته سانفرانسیسکو در کافیشاپی میدانی؟<br />

علیبابا درباره چیزی پرسیدم او <strong>از</strong> من و آمد کافه پیشخدمت بعد باشد.‏ میتواند درست<br />

اسم همین بله،‏ گفتم من و . * شو ب<strong>از</strong> سسمی گفت چهچیزی؟ گفتم بله.‏ گفت او را<br />

علیبابا آیا که پرسیدم آنها <strong>از</strong> و کردم پیدا را نفر 30 رفتم خیابان به من آن،‏ <strong>از</strong> بعد است.‏ میشناختند؛<br />

را علیبابا آنها همه چین.‏ و توکیو <strong>از</strong> آلمان،‏ <strong>از</strong> هند،‏ <strong>از</strong> آدمهایی میشناسند؛ کمک<br />

دهکدهاش به و است باهوش تاجر یک است،‏ مهربان علیبابا شو.‏ ب<strong>از</strong> سسمی علیبابا،‏ ار در علیبابا است.‏ شناختهشده جهان همه در و است راحت تلفظش همچنین میکند.‏ میکند.«‏<br />

ب<strong>از</strong> متوسط و کوچک شرکتهای برای به<br />

با توانست شرکت که بود نگذشته علیبابا وبسایت کار به شروع <strong>از</strong> ماهی چند جمع<br />

پول دالر میلیون 25 مجموع در خارجی،‏ سرمایهگذاری فرصت دو آوردن دست باشد<br />

داشته کاربر میلیون یک علیبابا 2002 <strong>سال</strong> تا که کرد کمک نیز پولها این کند.‏ مشتریان<br />

که وبسایت برای را علیبابا تجربه که گرفت تصمیم ما برسد.‏ سوددهی به و تاسیس<br />

را تائوبائو وبسایت و کند تکرار بفروشند یکدیگر به را خود جنسهای بتوانند علیپِی<br />

آنالین پرداخت سیستم بهسرعت آنها فنی،‏ زیرساختهای به نی<strong>از</strong> دلیل به کرد.‏ کردند.‏<br />

راهاند<strong>از</strong>ی نیز را و مناسب جستوجوی موتور یک به نی<strong>از</strong> گرفت رونق تائوبائو و علیبابا کار که وقتی یاهو،‏<br />

جستوجوی موتور موسسان <strong>از</strong> یکی یانگ،‏ با قبل <strong>از</strong> که ما جک و شد احساس سریع حدود<br />

ارزش به علیبابا سهام درصد 40 که بست شرکت این با قراردادی بود شده آشنا که<br />

چین مقررات و برخوردند اختالف به شرکا اما شود.‏ فروخته یاهو به دالر میلیارد یک دش چند<strong>سال</strong>های حقوقی دعواهای باعث میکرد،‏ منع خارجی مالک داشتن <strong>از</strong> را شرکت‏‎ها میلیارد<br />

7.1 یاهو به سهامش درصد 20 برای پذیرفت علیبابا 2012 <strong>سال</strong> در نهایت در که بپرد<strong>از</strong>د.‏<br />

دالر خیلی<br />

حاال تا میزد پرسه سانفرانسیسکو کافههای توی ما جک که روزهایی آن <strong>از</strong> میلیون<br />

800 <strong>از</strong> بیش اکنون علیبابا است؛ کرده باورنکردنیای پیشرفت او و گذشته 2014<br />

<strong>سال</strong> در ما میشود.‏ انجام آن در تراکنش میلیون 60 بر بالغ روزانه و دارد کاربرد که<br />

شد شناخته جهان ثروتمند فرد هجدهمین و هنگکنگ و چین در فرد ثروتمندترین اما<br />

داشت.‏ ثروت دالر میلیارد 24.1 حدود فوربس مجله تخمینهای با مطابق زمان،‏ آن در 22<br />

رتبه 2016 فوریه در ما جک داده،‏ انجام بلومبرگ موسسه که محاسباتی آخرین طبق زده<br />

تخمین دالر میلیارد 25.9 حدود نیز او دارایی و داشته جهان ثروتمندان میان در را شرکت<br />

این سهام عمومی عرضه 2014 <strong>سال</strong> سپتامبر در که وقتی حال،‏ این با است.‏ شده بیشترین<br />

رکورد روز یک در سهامش دالر میلیارد 25 فروش با و شد آغ<strong>از</strong> نیویورک بورس در ما<br />

جک نیست<br />

خوشحال که گفت مصاحبه یک در ما شکست،‏ والاستریت تاریخ در را سهام فروش گشت.‏<br />

ب<strong>از</strong>خواهد معلمی شغل به دوباره روز یک و است چینی فرد ثروتمندترین ختم<br />

خدمتگزار و دلچسب وبسایتی و خوش روزهای به همه علیبابا ماجرای اما است؛<br />

آن در غربی برندهای تقلبی اجناس فروش علیبابا کنونی مشکالت <strong>از</strong> یکی نمیشود؛ کرده<br />

شکایت علیبابا <strong>از</strong> لوران سن ایو و گوچی مثل برندهایی میالدی،‏ گذشته <strong>سال</strong> اوایل در <strong>سال</strong><br />

می ماه در دارد.‏ نگه مسکوت را مسئله آنها،‏ <strong>از</strong> دلجویی با توانسته فعال ما جک و بودند در<br />

را شکایتی پرونده که بودند خواسته‏ پاریس در حقوقی شرکت یک <strong>از</strong> برندها این گذشته،‏ ار آنها دست روی <strong>از</strong> تقلبی اجناس بهراحتی اینکه‏ دلیل به کند ثبت علیبابا علیه نیویورک اعالم<br />

شد منتشر فوربس مجله در که مقاله یک در ما میرساند.‏ فروش به جهان سرتاسر در است<br />

ممکن نوشت سپس و کرد خواهد اصالح را تقلبی اجناس فروش شرکت این که کرد باعث<br />

تقلبی‏ اجناس فروش <strong>از</strong> کشیدن کنار اما بدهد دست <strong>از</strong> را زیادی فرصتهای و پول باعث<br />

مقاله این انتشار بیاید-‏ ارمغان به شرکت این برای درستی و صداقت که شد خواهد این<br />

تا کند وساطت که بخواهند آن <strong>از</strong> و بنویسند نامهای دادگاه به شاکی برندهای که شد در<br />

حقوقی مشکالت <strong>از</strong> آنالین تجارت چینی شرکت فعال حساب،‏ این با برسد.‏ پایان به دعوا کار<br />

این که میگویند بدبین کارشناسان <strong>از</strong> برخی حال،‏ این با است.‏ جسته غربی کشورهای فروش<br />

منع و حقوقی دعوای انداختن تاخیر به و خریدن وقت برای حاضر حال در علیبابا ندارد.‏<br />

رویه تغییر قصد شرکت این و است غربی کشورهای در علیبابا<br />

آن،‏ در که است شب یک و هزار داستانهای <strong>از</strong> یکی بغداد دزد چهل و علیبابا * با<br />

درش که میدارند نگه غاری در را قیمتی اشیای و پولها دیگر عیار چهل همراه به میشود.‏<br />

ب<strong>از</strong> شو«‏ ب<strong>از</strong> ‏»سسمی رمز اسم کرد<br />

کسب سود دالر میلیون 220 علیبابا عمومی<br />

عرضه با علیبابا تاریخی رکورد ثبت نیویورک<br />

بورس در سهامش دالری میلیارد 25 2015<br />

2013<br />

2007<br />

2014<br />

139 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر هنگکنگ/‏<br />

بورس ب<strong>از</strong>ار به علیبابا ورود و علیماما تبلیغاتی شرکت راهاند<strong>از</strong>ی علیسافت<br />

پرداخت نرمافزار کنارهگیری<br />

علیبابا مدیرعاملی <strong>از</strong> ما جک شد<br />

مدیره هیئت رئیس و کرد برای<br />

علیبابا <strong>از</strong> غربی برند چند شکایت تقلبی<br />

اجناس فروش 2010


روایت<br />

جهان<br />

وبسایت سومین به پیتزافروشی باالخانه تبدیل کردند<br />

تاسیس را یوتیوب آنالین پرداخت شرکت یک سابق کارکنان شناسنامه<br />

یوتیوب<br />

شرکت:‏ نام میالدی<br />

2005 تاسیس:‏ <strong>سال</strong> آمریکایی<br />

ملیت:‏ فیلم<br />

و ویدئو آنالین اشتراکگذاری : فعالیت زمینه و<br />

پرداخت شرکت یک پِیپَل،‏ شرکت سابق کارمند سه که شد شروع اینجا <strong>از</strong> یوتیوب داستان ویدئو<br />

گذاشتن اشتراگ به وبسایت یک که گرفتند تصمیم اعتباری،‏ کارت و پول آنالین انتقال بگذارند<br />

اشتراک به را آنها کنند،‏ بارگذاری را خود ویدئوهای آن در بتوانند کاربران تا بیند<strong>از</strong>ند راه بود.هارلی<br />

کریم جاوید و چن استیو هارلی،‏ چاد تن سه این نام ببینند.‏ را دیگران ویدئوهای و دانشگاه<br />

اوربانای شعبه در کریم و چن و بود پنسیلوانیا در ایندیانا دانشگاه در طراحی دانشجوی میخواندند.‏<br />

رایانه علوم ایلینویز و محبوب بسیار و کرد رشد ‏»فلیکر«‏ عکس اشتراکگذاری وبسایت دیدند که وقتی آنها حوادث<br />

کنند.‏ تاسیس ویدئوها و فیلمها برای مشابه وبسایتی که افتادند فکر این به شد،‏ بزرگ نتیجه<br />

به آن <strong>از</strong> فیلمهایی یافتن برای جستوجو که نیز هند اقیانوس در سونامی مثل غیرمترقبهای ویدئوهای<br />

بتواند که وبسایتی جای کنند احساس آنها که شد مضاعفی دلیل بود نرسیده خوبی نیز<br />

اینترنت سرعت و باند پهنای افزایش و فناوری پیشرفت است.‏ خالی بگذارد اشتراک به را مردم و<br />

شد برگزار چن خانه در شام مهمانی یک بنابراین کرد.‏ کمک ایدهشان کردن عملی برای آنها به زبان<br />

در تیوب گذاشتند.‏ ‏»یوتیوب«‏ را نامش که کنند راهاند<strong>از</strong>ی وبسایتی که بود این آن خروجی باشد.‏<br />

شما تلویزیون معنی به میتواند یوتیوب و است تلویزیون معنی به آمریکایی عامیانه به<br />

بعد و کنند آزمایش را آن تا کشید طول ماه شش اما شد طراحی 2005 <strong>سال</strong> در یوتیوب در<br />

‏»من نام به فیلمی شد،‏ بارگذاری وبسایت این در که فیلمی اولین کنند.‏ افتتاح رسمی صورت میشود<br />

را فیلم این هم هنوز و میداد نشان سندیگو باغوحش در را کریم جاوید که بود باغوحش«‏ تبدیل<br />

شرکت این فرهنگی میراث و نمادها <strong>از</strong> یکی به فیلم این دیگر،‏ عبارت به دید.‏ وبسایت این در 2005<br />

<strong>سال</strong> در نایک برند تبلیغ داشت بیننده میلیون یک یوتیوب در که فیلمی اولین است.‏ شده میکرد.‏<br />

ب<strong>از</strong>ی آن در رونالدینیو که بود شرکتهای<br />

به باید و نداشتند بساط در پولی یوتیوب موسسان دیگری،‏ استارتآپ هر مثل هقبط در یوتیوب مرکزی دفتر اولین میکردند.‏ اتکا میدادند وام استارتآپها به که سرمایهگذاری شرکتهای<br />

قدیمی همانالگوی یوتیوب<strong>از</strong> بود.‏ کالیفرنیا سنماتئوی در ژاپنی پیتزافروشی یک باالی هب بهسرعت اما میکردند شروع را خود کار گاراژ یک در که میکرد پیروی فناوری حوزه نوپای کپیتال«‏<br />

‏»سکویا شرکت <strong>از</strong> ببرد پیش را خود کار اینکه برای یوتیوب میرسیدند.‏ غریبی شکوفایی شراکت<br />

به دست بود پِیپَل شرکت شریک که نیز بوثا«‏ ‏»رولوف شرکت و گرفت وام دالر میلیون 3.5 شرکت<br />

و سکویا شرکت که کرد رشد بهقدری ماه چند عرض در یوتیوب محبوبیت زد.‏ یوتیوب با دادند.‏<br />

وام آن به دیگر دالر میلیون 8 ‏»آرتیس«‏ سرمایه مدیریت <strong>سال</strong><br />

میدیدند.‏ فیلم یوتیوب در نفر میلیون 8 حدود روزانه طور به 2005 <strong>سال</strong> اواخر در یکی<br />

یوتیوب <strong>سال</strong>،‏ این تابستان طی بود.‏ یوتیوب ساییدن افالک به سر و شکوفایی <strong>سال</strong> 2006 حدود<br />

روز هر 2006، ژوئیه ماه در بود.‏ رشد سرعت بیشترین با اینترنت دنیای وبسایتهای <strong>از</strong> دیده<br />

آن ویدئوهای بار میلیون 100 حدود و میشد بارگذاری وبسایت در جدید ویدئوی هزار 65 ب<strong>از</strong>دید،‏<br />

میزان اساس بر اینترنتی وبسایتهای رتبهبندی وبسایت در بهسرعت یوتیوب میشد.‏ <strong>از</strong><br />

جلوتر ایستاد؛ ب<strong>از</strong>دیدکننده بیشترین با جهان وبسایتهای پنجم رتبه در و کرد ب<strong>از</strong> را خود جای 20<br />

حدود ماه در یوتیوب دوران،‏ آن در اسپیس«.‏ ‏»مای مثل زمان آن محبوب اجتماعی شبکههای فرهنگ<br />

با بهتدریج که بودند جوانانی و نوجوانان آن کاربران <strong>از</strong> بسیاری داشت.‏ ب<strong>از</strong>دیدکننده میلیون را<br />

<strong>سال</strong> 17 تا 12 بین نوجوانان آن،‏ کاربران میان در سنی گروه بیشترین میشدند؛ بزرگ اینترنت مثل<br />

کشوری در را آنالین ویدئوی ب<strong>از</strong>ار درصد 64 حدود یوتیوب 2006، <strong>سال</strong> در میدادند.‏ تشکیل شرکت.‏<br />

موطن <strong>از</strong> خارج کشوری یعنی بود؛ دارا انگلستان عوام<br />

میان در شد،‏ گفته که همانطور است؛ بوده جالبی نشیبهای و فر<strong>از</strong> دارای یوتیوب تاریخ هنوز<br />

است.‏ لوله که دارد هم نزدیکتر معنی یک تیوب اما میشود گفته تیوب تلویزیون به امریکا‏ شدند.‏<br />

سر<strong>از</strong>یر آن سوی به بینندگان <strong>از</strong> سیلی که بود نگذشته یوتیوب کار به شروع <strong>از</strong> چندماهی کرد<br />

شکایت یوتیوب <strong>از</strong> بود لوله ساخت کار در که رولفرم اند تیوب تجهیزات شرکت بعد،‏ ماه چند رب و میآیند لولهس<strong>از</strong>ی شرکت این وبسایت به آن وبسایت به رفتن جای به بینندگانش که لولهس<strong>از</strong>ی<br />

شرکت این وبسایت نشانی میافتد.‏ کار <strong>از</strong> وبسایت این ب<strong>از</strong>دیدکننده،‏ زیاد تعداد اثر یوتیوب<br />

مرکزی دفتر قطعه<br />

با یوتیوب وبسایت راهاند<strong>از</strong>ی باغوحش<br />

در کریم جاوید <strong>از</strong> فیلمی انبیسی،‏<br />

با همکاری به دست یوتیوب زد<br />

دیزنی والت و فاکس سیبیاس،‏ 2006<br />

2008<br />

2005<br />

گوگل<br />

توسط دالر میلیارد 1.65 قیمت به یوتیوب خرید 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر 140


در<br />

‏»من نام به فیلمی شد،‏ بارگذاری وبسایت این در که فیلمی اولین و میداد نشان سندیگو باغوحش در را کریم جاوید که بود باغوحش«‏ دید.‏<br />

وبسایت این در میشود را فیلم این هم هنوز کریم<br />

جاوید چن<br />

استیو هارلی<br />

چاد اشتباه<br />

youtube.com نشانی به یوتیوب وبسایت با را آن ب<strong>از</strong>دیدکنندگان که بود utube.com utubeonline.com<br />

به را خود نشانی گرفت تصمیم لولهس<strong>از</strong>ی شرکت بعد،‏ به آن <strong>از</strong> میگرفتند.‏ خرید.‏<br />

را آن گوگل شرکت که بود نکشیده <strong>سال</strong> یک به یوتیوب رسمی راهاند<strong>از</strong>ی هنوز دهد.‏ تغییر با<br />

وام دو با یوتیوب آن،‏ <strong>از</strong> قبل <strong>سال</strong> تا پرداخت.‏ پول دالر میلیارد 1.65 وبسایت این برای گوگل صرفه<br />

گوگل عظیم شرکت برای یوتیوب خرید البته میگذراند.‏ روزگار دالر میلیون 11.5 مجموع یوتیوب<br />

درآمد که کرد اعالم نظارتی نهادهای به گوگل 2007، <strong>سال</strong> در نداشت.‏ زیادی اقتصادی اعالم<br />

دالر میلیون 200 حدود در وبسایت این درآمد هم 2008 <strong>سال</strong> در و نیست توجه قابل اصال در<br />

نبود.‏ آگهی <strong>از</strong> خوبی درآمد منبع اصلی،‏ جریان و سنتی رسانههای به نسبت هنوز یوتیوب شد.‏ یوتیوب<br />

در را خود زمان دقیقه 15 حدود متوسط طور به کاربر هر که شد اعالم 2012 <strong>سال</strong> ابتدای تا<br />

چهار روز هر امریکاییها وسیله به تلویزیون تماشای میانگین میزان که صورتی در میگذراند؛ اصلی<br />

جریان تلویزیونهای با شراکت به دست که کرد تالش یوتیوب همین،‏ برای بود.‏ ساعت پنج 2008<br />

<strong>سال</strong> در و بست همکاری قرارداد یک انبیسی شبکه با شرکت این 2006، ژوئن در بزند.‏ شروع<br />

را دیزنی والت و فاکس با همکاری <strong>سال</strong> همان در رسید.‏ سیبیاس تلویزیون با توافقی به نیز با<br />

آن،‏ <strong>از</strong> بعد <strong>سال</strong> در و کرد بارگذاری را فراوانی موسیقی کلیپهای یوتیوب 2009، <strong>سال</strong> در کرد.‏ وبسایت<br />

این گذاشت.‏ وبسایت روی را زیادی سریالهای و فیلمها فیلم،‏ اجاره موسسات همکاری قانونی<br />

مسائل رعایت بدون که نداشت اج<strong>از</strong>ه بنابراین و میگذاشت احترام مولف حق قوانین به باید کند.‏<br />

بارگذاری را دیگر فرهنگی محصوالت ساالر<br />

و کرد کنارهگیری سمت این <strong>از</strong> بود،‏ یوتیوب مدیرعامل که هارلی چاد 2010، <strong>سال</strong> در آن<br />

در که کمانگر گرفت.‏ عهده بر را وبسایت این مدیریت گوگل،‏ در ایرانیتبار مدیر یک کمانگر،‏ شرکت<br />

این کارمند نهمین حقیقت،‏ در و گوگل قدیمی و اصلی کارکنان <strong>از</strong> یکی بود،‏ ‎33‎<strong>سال</strong>ه دوران گوگل<br />

به که بعدتر اما بود خوانده زیستشناسی استنفورد دانشگاه در او بود.‏ استخدام تاریخ نظر <strong>از</strong> یكی<br />

به <strong>سال</strong> ۷ <strong>از</strong> بعد و پیوست گوگل به ‎۲۲‎<strong>سال</strong>گی در او شد.‏ عالقهمند اطالعات فناوری کار به رفت سیستم<br />

ابداع او موفقیتهای مهمترین <strong>از</strong> یكی شد.‏ تبدیل بزرگ شركت این كلیدی كارمندان <strong>از</strong> داشت.‏<br />

گوگل توسعه و او موفقیت و پیشرفت در عمدهای سهم که بود گوگل تبلیغات اعالم<br />

وبسایت این 2014 <strong>سال</strong> در میشود.‏ قبل <strong>سال</strong> <strong>از</strong> بیشتر <strong>سال</strong> هر یوتیوب محبوبیت بود.‏<br />

آن <strong>از</strong> پیش <strong>سال</strong> برابر سه که میشود بارگذاری آن در ویدئو ساعت 300 دقیقه هر در که کرد انگلستان<br />

مثل کشورهایی در آن ب<strong>از</strong>ار سهم <strong>از</strong> کمتر امریکا‏ در یوتیوب ب<strong>از</strong>ار سهم که اینجاست جالب رتبهبندی<br />

وبسایت میشوند.‏ بارگذاری امریکا‏ <strong>از</strong> خارج <strong>از</strong> یوتیوب ویدئوهای سهچهارم حدود است.‏ و است فیسبوک و گوگل <strong>از</strong> بعد جهان پربیننده وبسایت سومین یوتیوب که میدهد نشان الکسا سیمیالر<br />

2015، <strong>سال</strong> در دارند.‏ قرار آن <strong>از</strong> بعد توئیتر و ویکیپدیا آم<strong>از</strong>ون،‏ یاهو،‏ مثل وبسایتهایی پربینندهترین<br />

یوتیوب که کرد اعالم اینترنت،‏ عملکرد بر نظارت حوزه در فعال وبسایت وب،‏ آن<br />

در ب<strong>از</strong>دید میلیارد 15 <strong>از</strong> بیش ماه هر که است جهان سراسر در ویدئویی و تلویزیونی وبسایت میافتد.‏<br />

اتفاق برای<br />

یوتیوب <strong>از</strong> میتوانند که است شیوههایی کاربران،‏ برای یوتیوب محبوبیتهای <strong>از</strong> یکی <strong>از</strong>ای<br />

به میتوانند کاربران یوتیوب،‏ در شراکتی کسبوکار راهاند<strong>از</strong>ی با کنند.‏ کارآفرینی خود دلیل<br />

باشند.‏ داشته درآمد خود برای و بگیرند یوتیوب <strong>از</strong> دالر 7 تا سنت 70 <strong>از</strong> ب<strong>از</strong>دید،‏ هزار هر کردن،‏<br />

کلیک بار هر با که است همین نیز درمیآید نمایش به تبلیغاتی ویدئو هر <strong>از</strong> قبل اینکه‏ بارگذاری<br />

با بودند گمنام کامال ابتدا در که زیادی عادی کاربران گرفت.‏ پول آگهیدهنده <strong>از</strong> بتوان بر<br />

را خود حرفهای حیات و کنند کسب شهرت توانستهاند فراغت اوقات در خود ویدئوهای استعدادها،‏<br />

میخواهند که است کسانی برای وبسایتی یوتیوب کنند.‏ بنا وبسایت این اساس تقسیم<br />

امکان با کنند.‏ جذب را خود مخاطب و بگذارند اشتراک به مردم با را خود تصویر و صدا یوتیوب<br />

<strong>از</strong> درآوردن پول توانایی هرکسی ویدئوها،‏ به متصلشده آگهیهای و تبلیغات <strong>از</strong> درآمد میلیونها<br />

وبسایت،‏ این روی خود ویدئوهای منظم بارگذاری با که هستند زیادی افراد دارد.‏ را کتابهای<br />

و آلبومها حتی و دارند را خودشان خاص طرفداران آنها کردهاند.‏ جذب بیننده مشهورترین<br />

<strong>از</strong> یکی کردهاند.‏ ب<strong>از</strong>ی هالیوودی سینمایی فیلمهای در و کردهاند چاپ را خودشان جاستین<br />

کانادایی،‏ پاپ موسیقی ستاره شدن معروف ماجرای یوتیوب،‏ در موفقیت نمونههای خانه<br />

در که کلیپهایی و یوتیوب طریق <strong>از</strong> را نوجوان این موسیقی استودیوهای است؛ بیبر،‏ کردند.‏<br />

کشف بود کرده بارگذاری یوتیوب در و ساخته شد<br />

یوتیوب مدیرعامل کمانگر ساالر 2014<br />

2009<br />

2010<br />

141 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر در<br />

فیلم و موسیقی کلیپهای بارگذاری شد<br />

آغ<strong>از</strong> وسیع حجم در یوتیوب میشود<br />

بارگذاری آن در ویدئو ساعت 300 دقیقه هر در کرد اعالم یوتیوب


روایت<br />

خشمگینهالیوود<br />

کارگردان اسکورسیزی<br />

رگهای در سینما شناسنامه<br />

اسکورسیزی<br />

چارلز مارتین نام:‏ ‎74‎<strong>سال</strong><br />

سن:‏ آمریکایی<br />

ملیت:‏ سینما<br />

کارگردان شغل:‏ ایتالیایی-‏<br />

خانواده یک در نیویورک شهر در 1942 نوامبر 17 در اسکورسیزی چارلز مارتین و<br />

ب<strong>از</strong>یگر نیز داشت ایتالیایی نژاد که کاترین مادرش،‏ و ب<strong>از</strong>یگر چارلز پدرش،‏ آمد.‏ دنیا به آمریکایی هب و کند ب<strong>از</strong>ی دیگر بچههای با نمیتوانست آسم بیماری دلیل به اسکورسیزی مارتین بود.‏ خیاط هک بود زندگیاش <strong>از</strong> مرحله این در و میبردند فیلم دیدن به را او بزرگترش برادر و پدر دلیل همین افراد<br />

عنوان به فلینی فدریکو و آنتونیونی میکلآنجلو برگمان،‏ اینگمار <strong>از</strong> او شد.‏ عالقهمند سینما به تحصیل<br />

به نیویورک دانشگاه و هینگز دبیرستان در اسکورسیزی است.‏ برده نام زندگیاش در مؤثر همانند<br />

اسکورسیزی رساند.‏ اتمام به را فیلم ارشد کارشناسی دوره 1966 <strong>سال</strong> در او پرداخت.‏ مایکل<br />

میلیوس،‏ جان لوکاس،‏ جرج اسپیلبرگ،‏ استیون دیپالما،‏ برایان کاپوال،‏ فورد فرانسیس فیلمهای<br />

شدند.‏ امریکا سینمای وارد 1970 دهه اوایل در که است جوانانی <strong>از</strong> شریدر،‏ پل و چیمینو و گناه <strong>از</strong> کاتولیک برداشتهای ایتالیاییتبار،‏ آمریکاییهای هویت چون مضامینی اسکورسیزی در<br />

فعالیت اسکورسیزی میگیرد.‏ بر در را خشونت و معاصر دنیای در جنایت مآبی،‏ جاهل رستگاری،‏ خوبی<br />

‏»دختر 1963 <strong>سال</strong> در او کوتاه فیلم اولین کرد؛ آغ<strong>از</strong> کوتاه فیلم ساخت با را فیلمس<strong>از</strong>ی عرصه مطلق<br />

جنون <strong>از</strong> روایتی اسکورسیزی خود قول به که داشت نام میکند؟«‏ چه جایی چنین در تو مثل اسکورسیزی<br />

هنری افتخارات ۲۰۰۷<br />

‏»<strong>از</strong>دسترفته«،‏ فیلم برای کارگردانی بهترین اسکار برنده ۲۰۰۷<br />

‏»<strong>از</strong>دسترفته«،‏ فیلم برای کارگردانی بهترین گلوب گلدن جایزه برنده ۲۰۰۳<br />

نیویورکی«،‏ ‏»دارودستههای فیلم برای کارگردانی بهترین گلوب گلدن جایزه برنده ۱۹۹۰<br />

خوب«،‏ ‏»رفقای فیلم برای بفتا جشنواره کارگردانی بهترین جایزه برنده ۱۹۹۰<br />

خوب«،‏ ‏»رفقای فیلم کارگردانی برای ونیز جشنواره <strong>از</strong> نقرهای شیر جایزه برنده ۱۹۸۵<br />

ساعتها«،‏ <strong>از</strong> ‏»بعد فیلم برای کن جشنواره کارگردانی بهترین برنده ۱۹۷۶<br />

تاکسی«،‏ ‏»راننده فیلم برای کن جشنواره طالی نخل برنده این<br />

شد.‏ کارگردانی 1964 <strong>سال</strong> در که داشت نام موری«‏ نیستی تو ‏»فقط کوتاهش فیلم دومین بود.‏ بزرگ«‏<br />

‏»اصالح کوتاهش فیلم سومین اما آوردند ارمغان به برایش را دانشجویی جایزه چند فیلمها داشت.‏<br />

همراه به اسکورسیزی برای بیشتری موفقیتهای 1967 <strong>سال</strong> در بلند<br />

فیلمهای ساخت ÍÍآغ<strong>از</strong> 1968<br />

<strong>سال</strong> در را میزند«‏ را من خانه در ‏»چهکسی بلندش فیلم اولین اسکورسیزی مارتین آینه<br />

فیلم این شد.‏ شهر«‏ پایین ‏»خیابانهای نام به او <strong>از</strong> دیگری فیلم مبنای فیلم این ساخت.‏ روایت<br />

و رویاپرد<strong>از</strong> خشن،‏ عصیانگر،‏ تنها،‏ اصلی شخصیت است:‏ اسکورسیزی دنیای تمامنمای دارد.‏<br />

وجود وین جان آن اسطوره و وسترن سینمای به هم مختلفی ارجاعات فیلم در بیوگرافیک.‏ در<br />

اما بود.‏ تجاری فیلم یک بیشتر که ساخت 1972 <strong>سال</strong> در را کار«‏ باکس ‏»برتا فیلم آن <strong>از</strong> پس او کرد.‏<br />

کارگردانی را شهر«‏ پایین ‏»خیابانهای 1973 <strong>سال</strong> دنیرو<br />

رابرت و اسکورسیزی طوالنی ÍÍهمکاری ‏»راننده<br />

نام به سینما منتقدان فیلمهای محبوبترین <strong>از</strong> یکی 1976 <strong>سال</strong> در اسکورسیزی به<br />

موفق که ساخت شفرد سیبل و کیتل هاروی فاستر،‏ جودی دنیرو،‏ رابرت ب<strong>از</strong>ی با را تاکسی«‏ برای<br />

آغ<strong>از</strong> یک فیلم این شد.‏ 1976 <strong>سال</strong> در کن جشنواره نهمین و بیست طالی نخل جایزه دریافت دوربین<br />

جایزه‏ 2008 <strong>سال</strong> در دنیرو که جایی تا شد دنیرو رابرت و اسکورسیزی بین طوالنی همکاری اسکورسیزی<br />

دستان <strong>از</strong> جهان،‏ سینمای در جاودانه حضور عمر یک بهپاس را برلین جشنواره طالیی کرد<br />

کارگردانی را نیویورکی«‏ ‏»قصههای اپیزودهای <strong>از</strong> یکی 1989 <strong>سال</strong> در اسکورسیزی کرد.‏ دریافت خوب«‏<br />

‏»رفقای او 1990 <strong>سال</strong> ساختند.‏ آلن وودی و کاپوال فورد فرانسیس را آن اپیزودهای دیگر که و<br />

اسکار جایزه 6 نامزد فیلم این آورد.‏ پی در کارگردانی اسکار برای را او نامزدی سومین که ساخت را بهدست<br />

را نقرهای شیر جایزه ونیز فیلم جشنواره در که بود پشی(‏ ‏)جو مرد ب<strong>از</strong>یگر بهترین اسکار برنده با<br />

که پرداخت 1962 <strong>سال</strong> محصول وحشت«‏ ‏»تنگه فیلم ب<strong>از</strong>س<strong>از</strong>ی به اسکورسیزی آن <strong>از</strong> پس آورد.‏ روی<br />

<strong>از</strong> پس ساخت.‏ را ‏»ک<strong>از</strong>ینو«‏ فیلم 1995 <strong>سال</strong> در او شد.‏ روبهرو سینماها در فوقالعادهای فروش با<br />

اما دانستند اسکورسیزی کارنامه در عقب به گامی را آن منتقدان <strong>از</strong> برخی فیلم این آمدن پرده شد.‏<br />

برگزیده سینما تاریخ گنگستری فیلم بهترین عنوان به فیلم این زمان،‏ گذر دیکاپریو<br />

لئوناردو با اسکورسیزی ÍÍهمکاری همکاری<br />

شروع این و ساخت را نیویورکی«‏ ‏»دارودستههای فیلم 2002 <strong>سال</strong> در اسکورسیزی <strong>از</strong><br />

و ساخت 2004 <strong>سال</strong> در را ‏»هوانورد«‏ آن <strong>از</strong> پس اسکورسیزی بود.‏ او با دیکاپریو لئوناردو سرانجام<br />

بود،‏ شده کارگردانی بهترین اسکار دریافت نامزد بارها که او کرد.‏ استفاده آن در دیکاپریو آیلند«‏<br />

‏»شاتر فیلمهای در که اسکورسیزی کرد.‏ دریافت را 2006 <strong>سال</strong> اسکار ‏»مردگان«‏ فیلم برای دوبارهای<br />

انرژی و دیکاپریو به عالقهاش <strong>از</strong> بارها کرد،‏ استفاده دیکاپریو <strong>از</strong> نیز والاستریت«‏ ‏»گرگ و است.‏<br />

کرده صحبت کرده،‏ دریافت او با کار <strong>از</strong> که آمد<br />

دنیا به نیویورک شهر در عنوان<br />

با بلند فیلم اولین ساخت زند؟«‏<br />

می را من خانه در ‏»چهکسی 1963<br />

1968<br />

1942<br />

1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر خوبی<br />

‏»دختر عنوان با کوتاه فیلم اولین ساخت کند؟«‏<br />

می چه جایی چنین در تو مثل 142


اسکورسیزی در <strong>سال</strong> 1976 یکی <strong>از</strong> محبوبترین فیلمهای منتقدان سینما به نام ‏»راننده تاکسی«‏ را با ب<strong>از</strong>ی رابرت دنیرو،‏ جودی فاستر،‏ هاروی کیتل و سیبل شفرد ساخت که<br />

موفق به دریافت جایزه نخل طالی بیست و نهمین جشنواره کن در <strong>سال</strong> 1976 شد.‏ این فیلم یک آغ<strong>از</strong> برای همکاری طوالنی بین اسکورسیزی و رابرت دنیرو شد تا جایی که<br />

دنیرو در <strong>سال</strong> 2008 جایزه‏ دوربین طالیی جشنواره برلین را بهپاس یک عمر حضور جاودانه در سینمای جهان،‏ <strong>از</strong> دستان اسکورسیزی دریافت کرد<br />

ÍÍ<br />

ÍÍاسکورسیزی و تأسیس بنیاد سینمای جهان<br />

اسکورسیزی به خاطر تالشهای خود در دنیای سینما جایزه یک عمر دستاورد موسسه فیلم<br />

آمریکا را دریافت کرده است.‏ او <strong>سال</strong> 1990 بنیاد فیلم را تأسیس کرد که یک س<strong>از</strong>مان غیرانتفاعی<br />

است و به حفظ و نگهداری آثار سینمایی اختصاص دارد و در <strong>سال</strong> 2007 بنیاد سینمای جهان را<br />

تأسیس کرد.‏<br />

ÍÍتقدیری همراه با انتقاد<br />

به گزارش ‏»والاستریت ژورنال«‏ در می‏‎2011‎‏،‏ دانشگاه ییل آمریکا،‏ بااهدای لوح دکترایافتخاری<br />

به مارتین اسکورسیزی،‏ <strong>از</strong> این کارگردان آمریکایی تقدیر کرد.‏ ریچارد لوین رئیس دانشگاه ضمن<br />

ستودن فیلمهای اسکورسیزی گفت:‏ ‏»او در فیلمهایش همچون دو فیلم ‏»دارودستههای نیویورکی«‏<br />

و ‏»مردگان«،‏ همواره به روشهای مختلف با جسارت تمام حقایق را در قالبی سرگرمکننده به<br />

مخاطبش هدیه میکند.«‏ او سپس خطاب به اسکورسیزی گفت:‏ ‏»فیلمهای تو با فاش کردن دنیای<br />

تبهکارانهای که در جامعه و در روح بشریت وجود دارد به گونهای همه را نگران میکند ولی همه<br />

این فیلمها همواره با تخیالت،‏ درستکاری،‏ اخالقیات،‏ وفاداری و حقیقت نیز همراه است.«‏ در ۲۶<br />

<strong>سال</strong> اخیر بیش <strong>از</strong> ۲۰ کتاب درباره او نوشته شده است و گفته میشود سبک کاری او روی حداقل<br />

یک نسل <strong>از</strong> فیلمس<strong>از</strong>ان جهان تأثیر گذاشته است.‏ اسکورسیزی،‏ ۵ بار نامزد دریافت اسکار بهترین<br />

کارگردانی شده بود تا سرانجام برای ‏»مردگان«‏ اسکار <strong>سال</strong> ۲۰۰۶ را دریافت کرد.‏<br />

‏»راننده تاکسی«‏ در لیست خونینترین فیلمهای تاریخ سینما<br />

مارتین اسکورسیزی فیلم ‏»راننده تاکسی«‏ را در <strong>سال</strong> 1976 ساخت.‏ این فیلم اثری ماندگار<br />

در بین ساختههای اسکورسیزی است،‏ اثری که در <strong>سال</strong> 1981 با ترور ناموفق رونالد ریگان،‏<br />

رئیسجمهور وقت امریکا بار دیگر مطرح شد.‏ فیلم ‏»راننده تاکسی«‏ داستان یک راننده تاکسی<br />

‏)رابرت دنیرو(‏ است که وقتی بردهکشی جنسی <strong>از</strong> یک دختر کم<strong>سال</strong> ‏)جودی فاستر(‏ را میبیند<br />

ابتدا تصمیم میگیرد کاندیدای انتخابات رئیسجمهوری را ترور کند اما بعد <strong>از</strong> شکست و انصراف <strong>از</strong><br />

ترور در عوض افرادی را که در این بردهکشی نقش داشتهاند میکشد و دختر را پیش خانوادهاش<br />

برمیگرداند.‏ جان‏ هینکلی،‏ یک شهروند عادی آمریکایی که بعد <strong>از</strong> دیدن فیلم ‏»راننده تاکسی«‏<br />

عاشق جودی فاستر شده بود <strong>از</strong> این فیلم الگو گرفت و سعی کرد ریگان را ترور کند اما موفق به<br />

انجام این کار نشد و ریگان <strong>از</strong> ترور جان <strong>سال</strong>م به در برد.‏ نشریه سینمایی اسکرین در گزارشی در<br />

می‏‎2012‎ به معرفی خونینترین فیلمهای تاریخ سینما پرداخت که با به تصویر کشیدن صحنههای<br />

خشونتآمیز و خونین،‏ تاثیر زیادی بر هیجانی شدن فیلم داشتهاند.‏ در این فهرست فیلم ‏»روانی«‏<br />

ساخته آلفرد هیچکاک در رتبه اول قرار داشت که بعد <strong>از</strong> آن »MASH« به کارگردانی رابرت آلتمن<br />

در رتبه‏ دوم و ‏»راننده تاکسی«‏ اثر معروف مارتین اسکورسیزی در مکان بعدی قرار گرفت.‏<br />

2003<br />

2007<br />

آیندهنگر | tccim.ir | شماره چهلوششم،‏ نوروز 143 1395<br />

1976<br />

ساخت یکی <strong>از</strong> محبوبترین فیلمهای منتقدان<br />

سینما با نام ‏»راننده تاکسی«‏<br />

نامزد اسکار کارگردانی برای فیلم ‏»رفقای خوب«‏<br />

برنده اسکار بهترین کارگردانی برای فیلم ‏»<strong>از</strong>دسترفته«‏<br />

برنده جایزه گلدن گلوب بهترین کارگردانی برای فیلم ‏»دارودستههای نیویورکی«‏<br />

1991


روایت<br />

جهان<br />

سینماهای گیشه فاتح خالقهالیوود<br />

کارگردان کامرون جیمز زندگینامه شناسنامه<br />

کامرون<br />

فرانسیس جیمز نام:‏ <strong>سال</strong><br />

62 سن:‏ کانادایی<br />

ملیت:‏ سینما<br />

کارگردان شغل:‏ در<br />

وی آمد.‏ دنیا به کانادا کیسینگ کپوس شهر در 1954 <strong>سال</strong> اوت 16 کامرون فرانسیس جیمز و<br />

دید سینما در را کوبریک استنلی کارگردانی به فضایی«‏ ادیسه یک »2001: فیلم ‎15‎<strong>سال</strong>گی سن فیلم<br />

این که تأثیری و سینما به شدیدش عالقه دلیل به کامرون شد.‏ عالقهمند سینما به آن <strong>از</strong> بعد سپ و پرداخت ویژه جلوههای زمینه در بسیاری کتابهای بررسی و مطالعه به بود گذاشته او روی هب مشغول فناور کارگردانی و فیلمنامهنویس عنوان به آنجا در و رفت بههالیوود تحصیالتش پایان <strong>از</strong> مواجه<br />

بزرگی مالی شکست با که ساخت ‏»پیرانا«‏ عنوان با 1981 <strong>سال</strong> در را فیلمش اولین او شد.‏ کار کامرون<br />

که چرا نمیآورند حساب به وی آثار جزو را فیلم این دنیا سینماگران و منتقدان اغلب و شد به<br />

نمیتواند بزرگ شکست یک و است سینما عالم در تأثیرگذار و موفق فیلمس<strong>از</strong>ی کرد ثابت بعدها کند.‏<br />

وارد خدشهای او اعتبار و نام 6 بر بالغ بودجهای با 1984 تاریخ در را ‏»ترمیناتور«‏ نام به فیلمش دومین کامرون جیمز همین<br />

با و ساخت 1986 در ‏»بیگانهها»‏ عنوان با را فیلمش سومین او ساخت.‏ دالر میلیون کامرون<br />

چهارم فیلم گرفت.‏ اسکار <strong>از</strong> را ویژه جلوههای بهترین و صدابرداری بهترین جایزه فیلم ویژه<br />

جلوههای بهترین جایزه توانست دوباره و شد ساخته 1989 <strong>سال</strong> در که دارد نام ‏»ورطه«‏ <strong>از</strong><br />

پس هستند.‏ فیلم این مطرح ب<strong>از</strong>یگران <strong>از</strong> بین مایکل و هریس اد کند.‏ دریافت اسکار <strong>از</strong> را داوری«‏<br />

روز 2: ‏»ترمیناتور عنوان با را فیلم این قسمت دومین کامرون ‏»ترمیناتور«،‏ موفقیت شدن<br />

ستاره در کامرون شد.‏ دالر میلیون 100 فیلم این ساخت هزینه ساخت.‏ 1991 در نقش<br />

عنوان به ترمیناتور قسمت هردو در که چرا داشته بسزایی نقش نیز شوارتزنگر آرنولد فرانکنشتاین<br />

ترسناکترین آرنولد به ترمیناتور نمایش <strong>از</strong> پس حتی و کرد استفاده او <strong>از</strong> اصلی صداگذاری،‏<br />

بهترین جمله <strong>از</strong> متعددی جوایز توانست 2« ‏»ترمیناتور میشد.‏ گفته نیز قرن نیم هب رفتهرفته که کامرون جیمز کند.‏ دریافت <strong>سال</strong> همان اسکار <strong>از</strong> را ویژه جلوههای و صدابرداری بود<br />

آورده دست به رسمی و اسم خود برای هالیوود سینمای‏ در مطرح کارگردان یک عنوان محسوب<br />

شوارتزنگر با او همکاری سومین که ساخت را حقیقی«‏ ‏»دروغهای فیلم 1994 <strong>سال</strong> بشود.‏<br />

<strong>سال</strong> همان اسکار در ویژه جلوههای بهترین نامزد توانست تنها فیلم این توسط او میشد.‏ میشد<br />

محسوب زمان آن تا کامرون فیلم بلندپرو<strong>از</strong>انهترین بودجه نظر <strong>از</strong> حقیقی«‏ ‏»دروغهای قابل<br />

رقم کامرون مثل فیلمس<strong>از</strong>ی برای که شد دالر میلیون 120 <strong>از</strong> بیش آن ساخت هزینه که در<br />

که ‏»تایتانیک«‏ ساخت:‏ را خود فیلم موفقترین 1997 <strong>سال</strong> در کامرون جیمز بود.‏ توجهی پرفروشترین<br />

دالر میلیارد یک <strong>از</strong> بیش فروش با توانست و شد اکران <strong>سال</strong> همان دسامبر 19 بهترین<br />

جمله <strong>از</strong> بسیاری جوایز به <strong>سال</strong> همان در ‏»تایتانیک«‏ شود.‏ جهان سینمای تاریخ فیلم گلدن<br />

در کارگردانی بهترین و فیلم بهترین و اسکار در تدوین بهترین و فیلم بهترین کارگردانی،‏ یافت.‏<br />

دست غیره و گلوب کامرون<br />

و شد اکران 2009 <strong>سال</strong> در که دارد نام ‏»آواتار«‏ کارگردان مقام در کامرون فیلم آخرین و<br />

فیلم بهترین جمله <strong>از</strong> متعددی جوایز توانست فیلم این با او رساند.‏ خود اوج دوران به دوباره را رقابت<br />

که شد نامزد نیز اسکار در بخش دو این در کامرون کند.‏ دریافت گلوب گلدن <strong>از</strong> را کارگردانی تمام<br />

نویسنده کامرون جیمز باخت.‏ درد«‏ ‏»قفسه فیلم خاطر به بیگلو کاترین سابقش همسر به را او<br />

است.‏ نوشته نیز را بیگانه«‏ ‏»روزهای و 2« خون اولین ‏»رامبو:‏ فیلمنامههای و هست نیز خود آثار موفق<br />

فروش <strong>از</strong> پس کامرون جیمز گرفت.‏ عهده بر نیز را آثارش تهیهکنندگی ‏»ورطه«‏ ساخت <strong>از</strong> پس مستند‏<br />

فیلمهای ساخت کارگردانیاش کارنامه در او شد.‏ دنیا افراد ثروتمندترین <strong>از</strong> یکی ‏»تایتانیک«‏ نبودهاند.‏<br />

فاخر و موفق فیلمهایش اند<strong>از</strong>ه به که دارد نیز را عمق«‏ در ‏»بیگانهها‏ و ورطه«‏ ‏»روحهای فیلمهای<br />

کلی طور به و داشتهاند فروش زیر ترتیب به جهانی سطح در کامرون جیمز فیلمهای شد<br />

متولد کانادا در ‏»ترمیناتور«‏<br />

موفق فیلم ساخت 1981<br />

1984<br />

1954<br />

‏»پیرانا«‏<br />

عنوان با سینماییاش فیلم اولین ساخت 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر 144


‏»ترمیناتور«‏<br />

قسمت دو هر در که چرا داشته بسزایی نقش شوارتزنگر آرنولد شدن ستاره در کامرون ترسناکترین<br />

آرنولد به ‏»ترمیناتور«‏ نمایش <strong>از</strong> پس حتی و کرد استفاده او <strong>از</strong> اصلی نقش عنوان به میشد.‏<br />

گفته نیز قرن نیم فرانکنشتاین مردم<br />

برای قدری به خود زمان در تایتانیک فاجعه محوریت<br />

با بسیاری فیلمهای که بود دردناک دنیا سراسر چندان<br />

استقبال با که شد ساخته کشتی این شدن غرق جیمز<br />

اما نشد روبهرو منتقدان و مخاطبان بین در زیادی عاشقانه<br />

قصهای روایت به ستایش درخور نگرشی با کامرون کشتی<br />

شدن غرق درد که میپرد<strong>از</strong>د کشتی این داخل عاشقانه<br />

رابطه یک نابودی که فیلم این دیدن با تایتانیک میشود.‏<br />

بیشتر میدهد نشان عاشق شخصیت مرگ با را با<br />

بیننده تا شده باعث فیلم این در بینظیر شخصیتپرد<strong>از</strong>ی داستان<br />

فرودهای و اوج با و کند همذاتپنداری شخصیتها‏ <strong>از</strong><br />

شخصیتها‏ یافتن <strong>نجات</strong> برای و بیاید وجد به تایتانیک شود.‏<br />

هیجان دچار مشکالت تایتانیک<br />

دارای<br />

کامرون جیمز فیلمهای سایر <strong>از</strong> بیشتر ‏»تایتانیک«‏ در<br />

کامرون اوست.‏ عالقه مورد شخصیتپرد<strong>از</strong>ی و فضاس<strong>از</strong>ی غرق<br />

با و بگیرد دست در را مخاطب حس میتواند فیلم پایان اعماق<br />

به که جک بدن زیبای نمای دادن نشان و جک شدن فیلم<br />

مهم نکات <strong>از</strong> کند.‏ منفجر را مخاطب بغض میرود دریا کرده<br />

آن صرف را زیادی تمرکز نویسنده است مشخص که اب دیالوگها‏ مواقع <strong>از</strong> بسیاری در و است فیلم دیالوگهای عاشقانه<br />

فضایی ایجاد بر سعی قصه بودن عاشقانه به توجه عاشقانه<br />

دیالوگهای فیلمنامهنویس تیزهوشی با که دارند ب<strong>از</strong>یگران<br />

بجای انتخاب نیستند.‏ منزجرکننده و غلوآمیز اصالً‏ قابل<br />

خود نوع در نیز وینسلت و دیکاپریو درخشان ب<strong>از</strong>ی و به<br />

فیلم طوالنی مدتزمان در کامرون جیمز است.‏ تأمل مخاطب<br />

که میکند حفظ را فیلم ریتم و فضا ماهرانه قدری کند.‏<br />

خستگی احساس ندارد امکان زیادی<br />

بسیار زیبای نماهای <strong>از</strong> فیلم این در کامرون بر<br />

عالوه است.‏ کرده استفاده فیلمهایش سایر به نسبت غرق<br />

در نگرانی و تعلیق حس ایجاد برای کامرون امر این بر<br />

سعی و نگرفته نظر در را مسافران همه کشتی شدن و<br />

جک به نسبت که نگرانی یک با مخاطب که داشته این شدن<br />

غرق در مبادا که باشد خودش نگران واقع در دارد رز ‏»تایتانیک«‏<br />

شود.‏ ناراحت و بیفتد آنها‏ برای اتفاقی کشتی میتوان<br />

بهندرت و است نظر هر <strong>از</strong> عالی و درخشان فیلمی کرد.‏<br />

پیدا آن ساختار و کارگردانی فیلمنامه،‏ در مشکالتی است.‏<br />

امروز به تا کامرون جیمز فیلم بهترین ‏»تایتانیک«‏ همیشگی<br />

استفاده و کامرون ساخته آخرین ‏»آواتار«‏ فیلم توسط<br />

جدیدی تکنولوژی او تا شد باعث ویژه جلوههای <strong>از</strong> او که<br />

باشد فیلمی تنها شاید آواتار کند.‏ سینما وارد فیلم این کند.‏<br />

ارضا ویژه جلوههای <strong>از</strong> استفاده به را کامرون عالقه توانسته کارگردانی<br />

به ستارهای«‏ ‏»جنگهای فیلم یادآور فیلم فضای به<br />

گرگها«‏ با ‏»رقصنده یادآور فیلم قصه و لوکاس جرج است<br />

انسانهایی مورد در و است کاستنر کوین کارگردانی زندگی<br />

آن در موجوداتی که کردهاند سفر سیارهای به که موجودات<br />

این با که دارند این بر سعی انسانها‏ میکنند.‏ کج کنند.‏ برقرار ارتباط ساختگیشان آواتارهای توسط حرکت<br />

ویلچر با و نیست رفتن راه به قادر که است جوانی و<br />

برود آواتارها کنترل دستگاه داخل که است قرار او میکند.‏ زندگی<br />

وارد و دهد حرکت را آواتارش ذهنش با آن طریق <strong>از</strong> آواتار<br />

جیمز<br />

ابتدا همین در شود.‏ سیاره آن در موجود موجودات انسانی<br />

به که میدهد نشان را تکنولوژی شکلی به کامرون میدهد.‏<br />

را ذهنش با حرکت قدرت کند حرکت نمیتواند که و<br />

میشود سیاره این موجودات زندگی وارد نهایت در جک نوعی<br />

به و دوستانه ارتباطی موجودات این <strong>از</strong> یکی با آنجا در این<br />

به انسانها‏ حمله متوجه که وقتی و میکند برقرار عاشقانه وسیله<br />

به و میکند باخبر امر این <strong>از</strong> را آنها‏ میشود موجودات دارد<br />

طوالنی بسیار زمانی فیلم میدهد.‏ <strong>نجات</strong> را سیاره آنها‏ جیمز<br />

و نمیشود احساس اصالً‏ فیلم در بودن طوالنی این اما که<br />

اصلی داستان دل در کوچک داستانهای خلق با کامرون فیلم<br />

کلی جذابیتهای به نمیکند دور کلی قصه <strong>از</strong> را مخاطب آمدن<br />

کنار و صحبت به دعوت را انسانها‏ فیلم است.‏ افزوده نابودی<br />

به محکوم را طبیعت نابودگران و میکند طبیعت با شکلگیری<br />

در ویژه جلوههای شد ذکر که همانطور میداند.‏ جیمز<br />

به و است داشته بسزایی تأثیر فیلم زیبای نماهای و فضا است.‏<br />

کرده شایانی کمک جدید سیارهای خلق در کامرون مخاطبان<br />

بهخوبی که است فیلمس<strong>از</strong>انی <strong>از</strong> کامرون جیمز است<br />

مخاطب نی<strong>از</strong>مند سینما که میداند خوب و میشناسد را باارزش<br />

فیلمهایی میتواند که است کارگردانانی معدود <strong>از</strong> و ایبرت<br />

راجر بس<strong>از</strong>د.‏ عام لحاظ <strong>از</strong> هم و سینمایی لحاظ <strong>از</strong> هم که<br />

خوشحالم کامرون وجود ‏»با میگوید:‏ کامرون مورد در سیصد<br />

چگونه میداند که هست درهالیوود کارگردانی هنوز کارگردانانی<br />

<strong>از</strong> کامرون جیمز کند.«‏ فیلمش خرج دالر میلیون دیدن<br />

به دعوت اینکه بر عالوه را خود مخاطبان که است تأمل<br />

قابل و شایسته فیلمی آنها‏ به میکند تفریحی فیلم یک میدهد.‏<br />

ارائه کارنامه<br />

در فیلم هفت برای که فروختهاند جهان سینماهای در میلیون 190 و میلیارد 6 <strong>از</strong> بیش وی میشود.‏<br />

محسوب خیرهکنندهای رقم کارگردان یک ورطه،‏<br />

6- بیگانهها،‏ 5- حقیقی،‏ دروغهای 4- داوری،‏ روز 2: نابودگر 3- تایتانیک،‏ 2- ، آواتار 1- نابودگر<br />

7- وا کرد.‏ اشاره مدرن و حرفهای بسیار ویژه جلوههای به میتوان کامرون آثار در مشترک نقاط <strong>از</strong> کی مورد در او آثار اکثر میکند.‏ استفاده جهان تکنولوژیهای بهروزترین <strong>از</strong> فیلمهایش ساخت در رد تقریباً‏ کامرون جیمز میگیرند.‏ قرار تخیلی فیلمهای یا و اکشن ژانر در معموالً‏ که هستند فاجعه را<br />

خود«‏ با انسان ‏»دشمنی مضمون آثارش اکثر در وی است.‏ کرده رعایت را درام اصول آثارش همه اکثر<br />

و کشانده چالش و نقد به نیز را تکنولوژی فیلمهایش در همیشه کامرون جیمز است.‏ گنجانده است.‏<br />

کرده معرفی آثارش در را مخرب تکنولوژیهای مواقع ‏»آواتار«‏<br />

فیلم ساخت 1997<br />

2009<br />

‏»تایتانیک«‏<br />

عنوان با خود فیلم موفقترین ساخت 145 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر


روایت<br />

توئیتر<br />

تا اسکیپ نت <strong>از</strong> جستوجوگر<br />

غول شکوفایی عامل ایرانی،‏ نابغه شناسنامه<br />

کردستانی<br />

امید نام:‏ ‎53‎<strong>سال</strong><br />

سن:‏ ایران<br />

ملیت:‏ توئیتر<br />

ارشد مدیران <strong>از</strong> یکی شغل:‏ نقش<br />

۲۰۰۹ <strong>سال</strong> در گوگل ترک <strong>از</strong> پیش که است افرادی <strong>از</strong> یکی کردستانی امید وی<br />

داشت.‏ جهانی قدرت یک به آن شدن تبدیل و گوگل موفقیت در تاثیرگذاری نظر<br />

<strong>از</strong> است،‏ سیلیکون درهی در افراد زبدهترین <strong>از</strong> یکی حرفهای نظر <strong>از</strong> اینکه بر عالوه <strong>از</strong><br />

یکی همکارانش و دوستان <strong>از</strong> بسیاری اذعان به و بوده همه تحسین مورد نیز اخالقی است.‏<br />

فناوری دنیای در شاغل افراد دوستداشتنیترین با<br />

همکاری سابقهی که برویم افرادی سراغ به است بهتر موضوع این بهتر درک برای گوگل،‏<br />

پیشین کارکنان <strong>از</strong> لویک جف دارند.‏ کارنامه در را گوگل کسبوکار‏ ارشد مدیر کاری<br />

که میکند معرفی شخصی را وی و کرده عنوان مثبت شخصیت یک را کردستانی توصیف<br />

شخصی را کردستانی اسکیپ،‏ نت <strong>از</strong> مککیو مایک ندارد.‏ وجود نظرش <strong>از</strong> نشدنی نیز<br />

وودساید دنیس است.‏ غیرممکن حتی و سخت بسیار وی بردن سوال زیر که میکند معرفی<br />

خوب رهبر یک را وی است،‏ گوگل در کردستانی پیشین همکاران <strong>از</strong> یکی که کردهاند،‏<br />

کار کردستانی با که افرادی و همکاران <strong>از</strong> بسیاری تعاریف به نگاهی با میکند.‏ خندان<br />

چهرهای با گرا عمل و اعتماد قابل شخصیت کردستانی که دید بهروشنی میتوان است.‏<br />

پیج،‏<br />

لری گذشته <strong>سال</strong> کرد،‏ ترک را گوگل ۲۰۰۹ <strong>سال</strong> در کردستانی آنکه <strong>از</strong> پس نهاده<br />

بنیان گوگل در را آن کردستانی خود که قبلیاش سمت به و گوگل به را وی سر<br />

<strong>از</strong> گوگل در رسما را کارش گذشته <strong>سال</strong> اکتبر <strong>از</strong> کردستانی امید ب<strong>از</strong>گرداند.‏ بود،‏ دیده<br />

خود به را بسیاری تغییرات وی خروج زمان <strong>از</strong> <strong>سال</strong> پنج فاصله‏ در گوگل گرفت.‏ رشد<br />

به رو کمپانی این درآمد بود،‏ کار به مشغول گوگل در کردستانی که زمانی بود.‏ گوگل<br />

شد.‏ روبهرو افول به رو درآمدی کانال یک با ب<strong>از</strong>گشتش زمان در وی اما بود،‏ و بود داده انجام گلس گوگل و لون نظیر پروژههایی در را زیادی سرمایهگذاریهای بود.‏<br />

برده آسمان به را والاستریت در حاضر افراد و سرمایهگذاران صدای امر همین را<br />

گوگل رهبری تیم منتقدان رفتند؛ نشانه را گوگل مدیریت انتقادات تیز تیغ رفتهرفته گوگل<br />

که میکردند پیشبینی و میدانستند کمپانی این در خالقیت کمبود اصلی دلیل که<br />

گرفت شدت زمانی انتقادات است.‏ دیگر مایکروسافت یک به شدن تبدیل حال در گوگل<br />

به کسبوکار‏ ارشد مدیر عنوان به را وی و رفت کردستانی امید سراغ به پیج لری این<br />

وارد میشد،‏ اداره مهندس نفر ۱۰ توسط تنها گوگل که زمانی کردستانی ب<strong>از</strong>گرداند.‏ گوگل<br />

داشت.‏ اختیار در را گوگل تجارت همه‏ کنترل کردستانی حال بود؛ شده کمپانی جستوجو<br />

غول بود.‏ کرده ترک را آن کردستانی که داشت زمانی با بسیاری تفاوت امروز نزدیک<br />

افراد دارد.‏ اختیار در فراوانی مالی منابع که است بینالمللی کمپانی یک هماکنون به<br />

جستوجو غول دوباره‏ شدن شکوفا عامل را وی اقدامات و کردستانی امید گوگل،‏ به میکنند.‏<br />

عنوان جهان پرارزش کمپانی دومین عنوان وی<br />

پدر شد.‏ متولد تهران در شمسی(‏ )1342 میالدی ۱۹۶۳ <strong>سال</strong> در کردستانی امید بریتانیا<br />

به خانودهاش همراه به ‎۱۴‎<strong>سال</strong>گی در کردستانی بود.‏ پرستار مادرش و مهندس کرد.‏<br />

مکان نقل آمریکا به خانوادهاش همراه به کوتاهی مدت <strong>از</strong> پس اما کرد،‏ مهاجرت توجه<br />

آن به وی با مالقات اولین در بسیاری که کردستانی اصلی مشخصههای <strong>از</strong> یکی سخنانی<br />

در ۲۰۰۷ <strong>سال</strong> در کردستانی دارد.‏ لب بر همیشه که است لبخندی میکنند،‏ در<br />

خاطراتش <strong>از</strong> داشت،‏ خوزه سن دانشجویان جمع در خود فارغالتحصیلی جشن در که در<br />

خانوادگیشان دوستان <strong>از</strong> یکی که کرد اشاره موضوع این به وی گفت.‏ مهاجرت مورد راه<br />

همین او <strong>از</strong> تبعیت به نیز وی و بود کرده تحصیل خوزه سن دانشگاه مهندسی رشته‏ خستگیناپذیرش<br />

روحیه واسطه به اچپی در کار <strong>سال</strong> پنج <strong>از</strong> پس کردستانی داد.‏ ادامه را کرد.‏<br />

سپری Go کمپانی در را <strong>سال</strong> دو سپس وی شد.‏ استنفورد تجارت دانشکده‏ راهی نماند.‏<br />

باقی آن <strong>از</strong> اثری دیگر بعدها که میپرداخت فعالیت به موبایل زمینه‏ در کمپانی این هنوز<br />

آن تجارت مدل که را نوپایی استارتآپ در کار ۱۹۹۵ <strong>سال</strong> در کردستانی امید بود.‏<br />

معروف اسکیپ نت همان استارتآپ این کرد.‏ آغ<strong>از</strong> بود،‏ نداده پس را خود آزمایش شد.‏<br />

شناخته فراوانش تالش و کار و خستگیناپذیر روحیه به توجه با کمپانی این در وی میکند:‏<br />

نظر اظهار اینچنین کردستانی خصوص در اسکیپ نت اصلی مشاوران <strong>از</strong> یکی نمیکرد.‏<br />

ایجاد وی در کاذبی غرور موضوع این اما بود،‏ نفس به اعتماد <strong>از</strong> مملو وی مالکیت<br />

به را اسکیپ نت AOL کمپانی میالدی ۱۹۹۸ <strong>سال</strong> در آنکه <strong>از</strong> پس <strong>از</strong><br />

زمان آن در گوگل سهامداران کرد.‏ ترک را کمپانی این کردستانی درآورد،‏ خود تجاری<br />

حوزههای پیشبرد برای را افرادی تا خواستند آن جوان مدیران و دستاندرکاران اصلی<br />

حامیان <strong>از</strong> یکی زمان آن در که شریرام کنند.‏ استخدام کمپانی این کسبوکار‏ و در<br />

و درآمد گوگل استخدام به کردستانی داد.‏ پیشنهاد را کردستانی استخدام بود،‏ گوگل آینده‏<br />

در که گرفت اختیار در نیز را گوگل سهام <strong>از</strong> درصد ۲ کمپانی این در فعالیت <strong>از</strong>ای اولیه‏<br />

محصوالت وی بود.‏ کاربلد متخصص این شدن ثروتمند بر تضمینی دور نهچندان کرد.‏<br />

آماده جهانی ب<strong>از</strong>ار در عرضه برای را AdWords و AdSense نظیر گوگل تجاری شده،‏<br />

موفق کردستانی که کردهاند اشاره موضوع این به گوگل پیشین کارکنان <strong>از</strong> بسیاری وی<br />

دهد.‏ اشاعه فروش تیم کل در را گوگل در کار فرهنگ و روحیه توانسته وی چراکه را<br />

گوگل خدمات و بگیرند نظر زیر نیز را کوچک مشتریان تا کرده متقاعد را فروش تیم 1998<br />

1995<br />

شد<br />

متولد تهران در 1977<br />

1963<br />

کرد<br />

مهاجرت بریتانیا به خانوادهاش همراه به اسکیپ<br />

نت نام به نوپایی استارتآپ در کار به آغ<strong>از</strong> اسکیپ<br />

نت با همکاری پایان 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر 146


منابع<br />

که است بینالمللی کمپانی یک هماکنون جستوجو غول کرد.‏ ترک را آن کردستانی که دارد زمانی با بسیاری تفاوت امروز گوگل به<br />

جستوجو غول دوباره‏ شدن شکوفا عامل را وی اقدامات و کردستانی امید گوگل،‏ به نزدیک افراد دارد.‏ اختیار در را فراوانی مالی میکنند.‏<br />

عنوان جهان پرارزش کمپانی دومین عنوان کارکنان<br />

<strong>از</strong> یکی اخیرش فعالیت دوران در کردستانی دهند.‏ قرار نیز گروه این اختیار در کرد.‏<br />

گوگل جذب میکند،‏ فعالیت الکترونیک تجارت زمینه‏ در که را ‏»علیبابا«‏ ناشناخته سیلیکون<br />

دره‏ بزرگ تجارت مدیریت توانایی که را متخصصانی سایر همچنین کردستانی فیسبوک<br />

<strong>از</strong> سندبرگ شریل آرورا،‏ به میتوان آنها جمله‏ <strong>از</strong> که داشت نظر زیر دارند،‏ را اینچنین<br />

کردستانی خصوص در آرمسترانگ کرد.‏ اشاره AOL <strong>از</strong> آرمسترانگ تیم و با<br />

که زمانی است.‏ واقعی انسان یک او است.‏ بااستعداد مدیر یک امید میکند:‏ نظر اظهار مورد<br />

در کردن صحبت به اول ساعت نیم میپرد<strong>از</strong>ید گفتوگو یا مصاحبه به کردستانی میگذرد.‏<br />

دوستان و خانواده گوگل<br />

به وی ب<strong>از</strong>گشت <strong>از</strong> پیش را کردستانی توصیه‏ که اسپاتیفای مدیرعامل اِک،‏ دانیل امید<br />

است:‏ کرده نظر اظهار چنین گوگل در شاغل ایرانی-آمریکایی این مورد در داشته،‏ گوگل<br />

پرده،‏ پشت در تیم یک عنوان به که است کمپل بیل <strong>از</strong> جدیدی نسل کردستانی رساندهاند.‏<br />

کنونی جایگاه به را اپل و نیست<br />

مشخص است.‏ برخوردار فراوانی قرب و ارج <strong>از</strong> نیز سهامداران میان در کردستانی دیگری<br />

دالیل یا است کمپانی مالی وضعیت بهبود و مدیریت دلیل به تنها موقعیت این که دالیلی<br />

<strong>از</strong> یکی است.‏ کرده تبدیل سهامداران محبوب گزینه‏ به را کردستانی که دارد وجود <strong>از</strong><br />

پس افراد این شدن ثروتمند کرد،‏ عنوان کردستانی محبوبیت توجیه برای میتوان که مدیره‏<br />

هیئت رئیس اشمیت،‏ اریک کنار در کردستانی است.‏ گوگل سهام عمومی عرضه‏ خوشی<br />

خاطرات میرسد نظر به اینرو <strong>از</strong> که رساندهاند انجام به را مهم امر این گوگل شده<br />

ماندگار سهامداران ذهن در ثروت<br />

آوردن دست به با است.‏ سهامداران،‏<br />

توسط محبوبیت و نظیر<br />

افرادی نزد کردستانی کسب<br />

فراوانی اعتماد پیج لری برگزاری<br />

جریان در است.‏ کرده گوگل<br />

توسعهدهندگان کنفرانس گوگل<br />

<strong>از</strong> خروج دلیل کردستانی خانوادهاش<br />

با بیشتر وقت صرف را کردستانی<br />

است.‏ کرده عنوان شخصی<br />

مسائل مورد در اغلب خاصی<br />

صحبت رسانه اصحاب با دراینباره<br />

گفتوگو <strong>از</strong> و نکرده است.‏<br />

کرده خودداری همیشه <strong>از</strong><br />

کردستانی آنکه <strong>از</strong> پس استراحت<br />

به و شد خارج گوگل وی<br />

میشد هم ب<strong>از</strong> میپرداخت،‏ سیلیکون<br />

دره‏ در هر<strong>از</strong>گاهی را به<br />

گاهگداری او کرد.‏ مشاهده <strong>از</strong><br />

میرفت.‏ پیج لری دیدار به<br />

کردستانی امید ۲۰۱۱ <strong>سال</strong> استارتآپهایی<br />

با مشاور عنوان که<br />

کرد اشاره ایرانی یک به متعلق GenapSys به میتوان آنها میان <strong>از</strong> که کرد همکاری سپری<br />

اروپا در نیز را مدتی کردستانی میپرداخت.‏ فعالیت به DNA های رشته زمینه در سیلیکون<br />

دره‏ خیابانهای در فراریاش خودروی با را وی میشد اوقات بیشتر اما کرد،‏ Klout<br />

مدیرعامل فرناندز،‏ جو میرفت.‏ Klout استارتآپ ساختمان سمت به که دید به<br />

ولی داد،‏ پیشنهاد وی به مدیره هیئت در کردستانی عضویت بر مبنی را درخواستی است.‏<br />

کرده رد را وی پیشنهاد مودبانه صورت به کردستانی وی بیان سوژه‏<br />

موضوع همین که درآمد اسپاتیفای مدیره‏ هیئت عضویت به بعدها کردستانی کوتاهی<br />

دوره‏ تنها وی داشت.‏ گوگل توسط اسپاتیفای خرید <strong>از</strong> حکایت که بود شایعاتی گوگل<br />

به را وی پیج لری جلسه یک در شرکت <strong>از</strong> پس و بود اسپاتیفای مدیره‏ هیئت در در<br />

توئیتر عامل مدیر دورسی جک میالدی جاری <strong>سال</strong> اکتبر در نهایت در ب<strong>از</strong>گرداند.‏ اعالم<br />

را توئیتر مدیریتی تیم به کردستانی پیوستن خبر توئیتر در خود کاربری حساب تیم<br />

و من به که است باتجربه و باثبات مدیری ‏»امید که است آورده پیامش در او کرد.‏ کنیم.«‏<br />

جذب توئیتر به را افراد بهترین تا کرد خواهد کمک توئیتر رهبری مواجه<br />

مدیریتی زیاد بحرانهای حتی و تغییرات با ‎9‎<strong>سال</strong>هاش عمر در که توئیتر و خوشرویی به که ‎53‎<strong>سال</strong>ه کردستانی امید بهکارگیری با که است امیدوار است،‏ بوده روز<br />

شرکت این یابد.‏ دست ثبات و آرامش به بتواند دارد،‏ شهرت مدیریتی تواناییهای صرفهجویی<br />

جهت به را کارمندانش <strong>از</strong> نفر 336 معادل درصد 8 که کرد اعالم سهشنبه میکند.‏<br />

اخراج اقتصادی گوگل<br />

کمپانی با کار آغ<strong>از</strong> گوگل<br />

به مجدد ب<strong>از</strong>گشت 2015<br />

2009<br />

2011<br />

1999<br />

گوگل<br />

با همکاری پایان توئیتر<br />

با همکاری آغ<strong>از</strong> 147 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر


روایت<br />

شد<br />

میلیونر که وبالگنویسی اینترنتی<br />

رسانههای در مطرح زنان <strong>از</strong> یکی هافینگتون،‏ آریانا‏ شناسنامه<br />

هافینگتون<br />

آریانا‏ نام:‏ <strong>سال</strong><br />

66 سن:‏ آمریکایی<br />

ملیت:‏ پست«‏<br />

‏»هافینگتون خبری سایت سردبیر شغل:‏ اینترنتی<br />

رسانههای در مطرح زنان <strong>از</strong> یکی پست«‏ ‏»هافینگتون سردبیر هافینگتون،‏ آریانا‏ مایکل‏<br />

سابق همسر او است.‏ شده متولد ۱۹۵۰ <strong>سال</strong> در است،‏ آمریکایی-یونانی که او است.‏ پست«‏<br />

‏»هافینگتون میالدی 90 دهه در و بود آمریکا کنگره جمهوریخواه نماینده هافینگتون،‏ کرد.‏<br />

راهاند<strong>از</strong>ی را ریویو«‏<br />

‏»نشنال نویسنده‏ خود،‏ معروف خبری وبسایت راهاند<strong>از</strong>ی <strong>از</strong> پیش هافینگتون آریانا‏ حمایت<br />

جمهوریخواه حزب کلی سیاستهای <strong>از</strong> و بود محافظهکار میالدی 90 دهه تا که او بود.‏ زا مجموعهای اخبار،‏ جز پست«‏ ‏»هافینگتون است.‏ شده لیبرالتر اخیر <strong>سال</strong>های در میکرد،‏ رسانهای،‏<br />

سرشناس چهرههای <strong>از</strong> وبسایت این گردانندگان و میشود شامل هم را وبالگها بود<br />

موفق آنقدر نشریه این بنویسند.‏ وبالگ آنها برای تا میکنند دعوت کارشناسان و وبالگی شد.‏<br />

نیز پولیتزر جایزه‏ برنده‏ ۲۰۱۲ <strong>سال</strong> در که تحصیلکرده<br />

یونانیتبار کارآفرین و سیاستمدار روزنامهنگار،‏ نویسنده،‏ آریاناهافینگتون،‏ خورد،‏<br />

شکست کالیفرنیا فرماندار عنوان به انتخاب برای رقابت در آنکه <strong>از</strong> پس <strong>سال</strong> دو کمبریج،‏ کرد.‏<br />

تاسیس را پست خبریهافینگتون وبالگ و وبسایت لرر کنت همراه به 2005 <strong>سال</strong> در همسر<br />

<strong>سال</strong> 11 او - میشد شناخته راستی دست سیاستمداری عنوان به ابتدا در او گرچه پچ به بعدها بود-‏ هافینگتون مایکل‏ جمهوریخواه زمانی سیاستمدار و میلیاردر نفتی غول دموکراتها<br />

<strong>از</strong> حمایت برای سیاسی وبالگی عنوان به را پست هافینگتون و کرد پیدا گرایش شده<br />

بدل ماه در ب<strong>از</strong>دیدکننده میلیون 25 حدود با خبری وبسایتی به اکنون که کرد تاسیس رفت.‏<br />

انگلیس به ‎16‎<strong>سال</strong>گی در و آمد دنیا به آتن در است ‎65‎<strong>سال</strong>ه اکنون که هافینگتون است.‏ <strong>سال</strong><br />

در و شد کمبریج اتحادیه مباحثه انجمن رئیس کمبریج،‏ دانشگاه در تحصیل دوران در منتشر<br />

1972 <strong>سال</strong> در زنانه«،‏ ‏»زن او کتاب اولین گرفت.‏ اقتصاد در را فوقلیسانسش 1972 گرفته<br />

یونانی اسطورههای در قدرت و خودیاری <strong>از</strong> موضوعات <strong>از</strong> طیفی در دیگر کتاب 12 و شد <strong>سال</strong><br />

در و رفت نیویورک به 1980 دهه ابتدای در او است.‏ نوشته زندگینامه و سیاسی طنز تا واشنگتن<br />

به بود،‏ فعال سیاست در که شوهرش با و کرد <strong>از</strong>دواج هافینگتون مایکل‏ با 1986 پیدا<br />

شهرت 1994 <strong>سال</strong> در سنا در انتخاب برای همسرش ناموفق تالش طی در آریانا رفت.‏ لسآنجلس<br />

در دخترش دو با اکنون هافینگتون و گرفتند طالق 1997 <strong>سال</strong> در زوج این کرد.‏ میکند.‏<br />

زندگی Resignation.com<br />

نام به وبسایتی راهاند<strong>از</strong>ی اینترنت،‏ در فعالیتهافینگتون اولین سپس<br />

او بود.‏ آمریکا رئیسجمهوری انتخابات جریان در کلینتون بیل با مخالف که سایتی بود،‏ Huffington<br />

سایت به آن آدرس اکنون که کرد تاسیس را Ariannaonline.com سایت عنوان<br />

به چپ به راست <strong>از</strong> سیاسی ایدئولوژی تغییر <strong>از</strong> پس هافینگتون میشود.‏ منتقل Post آرنولد<br />

به را انتخابات اما کرد،‏ شرکت کالیفرنیا ایالت فرمانداری انتخابات در مستقل نامزد راه<br />

به را پست هافینگتون 2005 <strong>سال</strong> در لرر همراه که بود آن <strong>از</strong> پس و باخت شوارتزنگر <strong>سال</strong><br />

و گفت قرار ‏»تایم«‏ جهان تاثیرگذار فرد 100 فهرست در 2006 <strong>سال</strong> در او انداخت.‏ خود<br />

به را هشتم و بیست رده ‏»فوربس«‏ زنان قدرتمندترین نفری 100 فهرست در گذشته هافینگتون<br />

سایت‏ دالری میلیون 315 فروش با 2011 <strong>سال</strong> در هافینگتون داد.‏ اختصاص است.‏<br />

شده بدل اینترنتی ثروتمندان <strong>از</strong> دیگر <strong>از</strong> یکی به )AOL( آنالین امریکن شرکت به پست »تسپ رسانهایهافینگتون ‏»گروه سردبیر آریاناهافینگتون ،AOL شرکت با توافق اساس بر بنیانگذاری<br />

در مشارکت <strong>از</strong> پس <strong>سال</strong> شش تنها معامله این اساس بر هافینگتون بود.‏ خواهد دالر<br />

میلیون 300 <strong>از</strong> بیش هم خودش،‏ نام به اخبار جمعآوری وبالگ و خبری وبسایت این هافینگتون<br />

میکند.‏ پیدا AOL شرکت در قدرتمند جدید مقام یک هم و میآورد دست به رادیویی<br />

شوی اجرای نیز و Left, Right & Cente سیاسی رادیویی برنامه‏ اجرای همچنین پست<br />

هافینگتون در‏ او مشخصات صفحه دارد.‏ خود کارنامه در را Both Sides Now هفتگی جامعه<br />

مشکالت برای را محلی اجتماعی راهحلهای که امنا هیئت چندین در او میگوید برای<br />

که Place Called Home س<strong>از</strong>مان در جمله <strong>از</strong> میکند،‏ خدمت میکنند،‏ تشویق هیئت<br />

و میکند،‏ فعالیت لسآنجلس مرکزی جنوب در خطر معرض در کودکان به کمک آرچر.‏<br />

دخترانه مدرسه امنای ‏»بیدارباش«‏<br />

لحظه‏ اتفاق این شکست.‏ هافینگتون آریانا‏ گونه استخوان ۲۰۰۷، آوریل ۱۶ در و افتاد رفت،‏ هوش <strong>از</strong> خستگی فرط <strong>از</strong> خانگیاش دفتر در کار حال در آریانا بود.‏ ‏هافینگتون خود<br />

<strong>از</strong> بود،‏ نشسته دکتر مطب انتظار اتاق در وقتی بعد ساعتی کرد!‏ برخورد میز به سرش آریانا‏<br />

پست،‏ سردبیرهافینگتون و مؤسس بهعنوان است؟«‏ اینشکلی موفقیت ‏»آیا پرسید:‏ در<br />

قبل چندی او نبود.‏ راضی همچنان اما داشت؛ قدرت هم و بود ثروتمند هم هافینگتون در<br />

‏»اگر گفت:‏ شوخی به بودند آمده اخیرش کتاب پای او امضای گرفتن برای که جمعی موفقی<br />

آدم است،‏ نکرده شلیک شما به هیچکس اما هستید غوطهور خود خون <strong>از</strong> استخری نیستید!«‏<br />

دش باعث که لحظهای بود!‏ آهها»‏ ‏»لحظه‏ هافینگتون برای‏ لحظه آن وینفری،‏ اُپرا قول به باشد،‏<br />

اعتبار و پول قبیل <strong>از</strong> عرفی معیارهای ورای که موفقیت،‏ برای جدید معنایی بهدنبال او و یوگا بیشتر،‏ خواب کرد؛ ایجاد خود زندگی در تغییراتی هافینگتون جستوجو‏ این در برود.‏ کامپیوتری.‏<br />

ابزارهای <strong>از</strong> بیگاه و گاه فاصلهگرفتنهای و همزمان،‏ کارهای انجام کمکردن مراقبه،‏ نوشته<br />

عبارت این کتاب،‏ جلد روی کرد.‏ ارائه شو«‏ ‏»کامیاب کتاب را در خود کشفیات سپس او شد<br />

متولد آمریکایی-یونانی خانوادهای در کرد<br />

<strong>از</strong>دواج سیاسی فعال هافینگتون،‏ مایکل با 1972<br />

1986<br />

1950<br />

زنانه«‏<br />

‏»زن عنوان با کتابش اولین انتشار 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر 148


رد آنکه <strong>از</strong> پس <strong>سال</strong> دو کمبریج،‏ تحصیلکرده یونانیتبار کارآفرین و سیاستمدار روزنامهنگار،‏ نویسنده،‏ هافینگتون،‏ آریانا‏ خبری‏<br />

وبالگ و وبسایت لرر کنت همراه به 2005 <strong>سال</strong> در خورد،‏ شکست کالیفرنیا فرماندار عنوان به انتخاب برای رقابت کرد.‏<br />

تاسیس را پست هافینگتون به<br />

میدهد،‏ نشان ما به شو«‏ ‏»کامیاب که همانگونه موفقیت،‏ <strong>از</strong> ما فعلی ‏»تعریف است:‏ شده هستیم.«‏<br />

جلو به رو و جدید راهی نی<strong>از</strong>مند ما ماست!‏ بردن بین <strong>از</strong> حال در کلمه واقعی معنای احتیاج<br />

بیشتری خواب به قبیل <strong>از</strong> خستهکننده‏ و تکراری پیغامهای کتاب رادیکال نکته این<br />

اصلی پیام کنید.‏ پیدا <strong>سال</strong>متری عادات و بگیرید فاصله کمی خود فناوری ابزارهای <strong>از</strong> دارید،‏ تعریف<br />

کاری موفقیت به رسیدن پیشنی<strong>از</strong>های را معیارها این موفقیت،‏ <strong>از</strong> صحبت در که است وا تندرستی.‏ و قدرت پول،‏ باشیم:‏ داشته هم با را همهچیز میتوانیم گفتههافینگتون،‏ به کنیم.‏ نردبان<br />

<strong>از</strong> رفتن باال برای که است عمومی توهم یک این ندارد.‏ وجود مبادلهای ‏»هیچ میگوید:‏ صحبت<br />

اوایل در هافینگتون آریانا‏ نیست.«‏ چنین بههیچوجه کنیم.‏ فدا را چیزی باید موفقیت طول<br />

در او دهید!«‏ کشتن به را خودتان آپ استارت یک راهاند<strong>از</strong>ی برای نیست ‏»الزم گفت:‏ خود زمان<br />

<strong>از</strong> دقیقه ۳۰ کردن کم با و بگویید نه غیرضروری فعالیتهای به داد پیشنهاد خود صحبت کنید.‏<br />

اضافه خود خواب زمان به ساعت نیم تلویزیون،‏ تماشای ایدههای<br />

دارد ارزش هرچیز <strong>از</strong> بیش کارفرماها اکثر برای که ‏»چیزی است:‏ معتقد هافینگتون که<br />

نادانی آدمهای نمیگویم است.‏ داشتن حضور کار سر در واقعاً‏ و سودمندی خالقیت،‏ خوب،‏ این<br />

من توصیه‏ اما ندارند،‏ وجود باشید حاضر کار سر شرایطی هر در همیشه شما دارند انتظار مراقب<br />

اینکه <strong>از</strong> حداقل نتوانستید،‏ اگر و کنید ایجاد تغییر کمی امور،‏ انجام نحوه‏ در که است کار<br />

میتوانید مثالً‏ چون برآیید،‏ کار این‏ پس <strong>از</strong> میتوانید کنید.‏ حاصل اطمینان هستید خود کار<br />

هفته ‏»این بگویید:‏ و بروید خود رئیس نزد سپس و دهید انجام شکل بهترین به را خود داشتید<br />

کار من با اگر نمیکنم،‏ چک را ایمیلهایم بعد،‏ هفتهی شروع تا است؛ شده تمام من برای<br />

شما نی<strong>از</strong> اطراف در که است محترمانه کامالً‏ کاری این‏ است.«‏ من موبایل شماره‏ این حاضر<br />

کامالً‏ ب<strong>از</strong>میگردید کار محل به که زمانی البته و میکند.‏ ایجاد حریمی خود،‏ <strong>از</strong> مراقبت باشید.«‏<br />

آماده و به<br />

‏»پا کتابش در فیسبوک(‏ ارشد مدیران <strong>از</strong> ‏)یکی سندبرگ شریل شعار با اساساً‏ کار این توصیه‏<br />

است.‏ تضاد در نکنند،‏ خالی را کار میدان میخواهد زنان <strong>از</strong> آن در که گذارید«،‏ میدان ترویج<br />

را تندرستی آن در که نیست محیطی شما کار محیط اگر که است این هافینگتون آریانا‏ اب را ‏»همهچیز میتوانند زنان آیا داغ بحث بحبوحه‏ در کنید.‏ پا و دست جدیدی شغل بکند،‏ هافینگتون<br />

آریانا‏ اینکه درعین است.‏ هنجارشکن و جنجالی پیغامی البته این باشند«‏ داشته هم یک<br />

به اهداف این شدن تبدیل به نسبت میکند،‏ تشویق بزرگ رویاهای داشتن به را آدمها است،‏<br />

حال زمان در لذتبخش زندگی داشتن هدف و کوتاه زندگی میدهد.‏ هشدار چکلیست‏ تجربه‏<br />

است مهم زندگی پایان در که چیزی ‏»درنهایت میگوید:‏ هافینگتون دور.‏ آیندهای نه خنداندهاند.«‏<br />

را ما که است چیزهایی و پایانناپذیر شوقهای و شور کوچک،‏ مهربانیهای کرد<br />

تاسیس را پست هافینگتون خبری سایت میلیون<br />

300 قیمت به پست هافینگتون سایت شد<br />

فروخته کمپانیAOL به دالر 2006<br />

1997<br />

2011<br />

2005<br />

149 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر شد<br />

جدا همسرش <strong>از</strong> تاثیرگذار<br />

فرد 100 لیست در گرفت<br />

قرار جهان


روایت<br />

به لطف خلق دنیایی جادویی و پسرکی با چشمان سبز<br />

جی.کی.‏ رولینگ،‏ ثروتمندترین نویسنده دنیا<br />

شناسنامه<br />

نام:‏ جی.کی.‏ رولینگ<br />

سن:‏ 51 <strong>سال</strong><br />

ملیت:‏ بریتانیایی<br />

شغل:نویسنده<br />

جی.کی.‏ رولینگ به لطف خلق دنیایی جادویی و پسرکی با چشمان سبز بر قله موفقیت<br />

گام نهاده و در شمار ثروتمندترین زنان جهان قرار گرفته است.‏ جوآن ‏»جو«‏ رولینگ با عناوینی<br />

همچون رابرت گالبریث Galbraith( ) Robert و جی.کی.‏ رولینگ،‏ خالق مجموعه کتابهای<br />

موفق و پرفروش ‏»هری پاتر«‏ است.‏ فانتزی رولینگ توجه جهان را به خود معطوف کرد و برنده<br />

جوایز متعدد ادبی شد،‏ کتابی که بیش <strong>از</strong> 400 میلیون نسخه <strong>از</strong> آن در سطح جهان به فروش<br />

رسیده است.‏ این مجموعه به عنوان بهترین و پرفروشترین مجموعه کتابهای جهان در کل<br />

تاریخ شناخته شده و فیلمهایی که با اقتباس <strong>از</strong> آن ساخته شدند نیز به عنوان یکی <strong>از</strong> سودآورترین<br />

فیلمهای تاریخ سینما شناخته شدند.‏ داستان زندگی پرفر<strong>از</strong> و نشیب این نویسنده الهامبخش<br />

بسیاری بوده است،‏ تبدیل شدن <strong>از</strong> زنی معمولی به نویسندهای با یک میلیارد دالر ثروت آن هم<br />

در عرض تنها پنج <strong>سال</strong>،‏ جهشی غیرمنتظره به شمار میرود.‏ هفتمین و آخرین جلد این مجموعه<br />

‏»هری پاتر و قدیسان مرگبار«،‏ در <strong>سال</strong> 2007 به ب<strong>از</strong>ار آمد و نقطه پایان بر مسیری بود که با چاپ<br />

اولین کتاب در <strong>سال</strong> 1997 آغ<strong>از</strong> شده بود.‏ اولین قسمت <strong>از</strong> فیلمی که با اقتباس <strong>از</strong> این کتاب ساخته<br />

شد در نوامبر <strong>سال</strong> 2010 و بخش دوم آن در جوالی <strong>سال</strong> 2011 اکران شد.‏ هم اکنون جی.کی.‏<br />

رولینگ عنوان ثروتمندترین نویسنده زمین را <strong>از</strong> آن خود کرده،‏ او همچنین به عنوان یکی <strong>از</strong><br />

تأثیرگذارترین نویسندگان حال حاضر جهان نیز شناخته میشود،‏ بانویی که در حدود یک میلیارد<br />

دالر ثروت دارد.‏<br />

<strong>سال</strong> 1990 بود که جی.کی.‏ رولینگ سوار قطاری در مسیر منچستر به لندن بود و ناگهان فکر<br />

و ایده اصلی هری پاتر به ذهنش رسید.‏ او در سایت تخصصیاش مینویسد:‏ ‏»تقریبا <strong>از</strong> ‎6‎<strong>سال</strong>گی<br />

مینوشتم،‏ مداوم و همیشه،‏ ولی هیچوقت هیچ فکری به اند<strong>از</strong>ه هری پاتر جذبم نکرده بود.‏ من<br />

4 ساعت تمام در ایستگاه و در قطار نشستم و تمامیفکرهای مربوط به این پسربچه عینکی،‏<br />

جادوگری که نمیداند جادوگر است،‏ یک به یک و تمام جزئیات به ذهنم رسید.«‏ رولینگ در<br />

<strong>سال</strong> 1995، نوشتن نخستین رمان هری پاتر،‏ ‏»هری پاتر و سنگ جادو«‏ را به اتمام رساند و نسخه<br />

نهایی را برای چند آژانس فرستاد.‏ کریستوفر لیتل <strong>از</strong> کارمندان دومین آژانس،‏ متن را پسندید و آن<br />

را برای چندین انتشاراتی فرستاد.‏ هشت ناشر انتشار این کتاب را رد کردند،‏ ولی در نهایت نهمین<br />

ناشر،‏ انتشارات بلومزبری انتشار این کتاب را به عهده گرفت و پیشنهاد پرداخت 2500 پوند به<br />

عنوان پیشپرداخت را طرح کرد.‏ خود رولینگ میگوید که در ابتدای نوشتن به هیچ گروه خاصی<br />

<strong>از</strong> خوانندگان فکر نکرده بود،‏ ولی انتشارت بلومزبری،‏ تصمیم گرفت که رمان را برای کودکان 9<br />

تا ‎11‎<strong>سال</strong>ه چاپ کند و در عین حال به رولینگ پیشنهاد کرد که نامیبرای خود انتخاب کند که<br />

چندان زنانه نباشد،‏ چون تجربه نشان داده بود که خوانندگان به نویسندگان مرد بیشتر اقبال<br />

نشان میدهند.‏ بنابراین جوآن کاتلین رولینگ به جی.کی.‏ رولینگ تبدیل شد؛ شناختهشدهترین<br />

نویسنده حال حاضر جهان.‏<br />

‏»هری پاتر و سنگ جادو«‏ روز 30 ژوئن <strong>سال</strong> 1997 در 223 صفحه به چاپ رسید.‏ انتشارات<br />

بلومزبری که در <strong>سال</strong> 1986 تاسیس شده بود،‏ در <strong>سال</strong> 1998 یک <strong>سال</strong> پس <strong>از</strong> انتشار نخستین<br />

رمان هری پاتر 6/1 میلیون پوند هزینه کرد تا فعالیتش را گسترش دهد.‏ این ناشر اینک 100<br />

میلیون پوند سرمایه دارد.‏ 14 ماه بعد انتشارات اسکوالستیک آمریکا در تاریخ اول سپتامبر <strong>سال</strong><br />

1998 نسخه آمریکایی این رمان را در 309 صفحه و با عنوان ‏»هری پاتر و سنگ سقراط«‏ به<br />

چاپ رساند.‏ سهم رولینگ <strong>از</strong> فروش حق انتشار 105 هزار پوند بود.‏ تا آن زمان چنین رقمی‏ هرگز<br />

به یک نویسنده گمنام کودکان پرداخت نشده بود.‏ اما هیچکدام <strong>از</strong> دو ناشر <strong>از</strong> پرداخت این مبالغ<br />

پشیمان نشدند،‏ نخستین جلد <strong>از</strong> مجموعه هری پاتر 120 میلیون نسخه در سطح جهان فروخت<br />

و به 67 زبان زنده جهان ترجمه شد.‏ حاال چرا انتشارات بلومزبری رمان را به یونانی باستان و التین<br />

هم ترجمه کرده است،‏ حتما به خاطر زیادی پول است.‏ نقد روزنامه نیویورک تایمز بر این کتاب<br />

ستایشآمیز بود و در نقدهای منتشرشده در آمریکا،‏ خانم رولینگ با رولد دال،‏ نویسنده دانمارکی<br />

و افسانهای کتب کودکان مقایسه شد.‏ خالقیتش را با جین آستین قیاس کردند و روایتش را حتی<br />

با هومر.‏ پس بیهوده نبود که یک <strong>سال</strong> بعد انتشارات بلومزبری سرخوش <strong>از</strong> موفقیت و انتخاب<br />

هوشمندانهاش دومین قسمت <strong>از</strong> مجموعه هری پاتر،‏ ‏»هری پاتر و تاالر اسرار«‏ را در تاریخ 2 ژوئیه<br />

<strong>سال</strong> 1998 منتشر کرد و دقیقا 11 ماه بعد انتشارات اسکوالستیک در 2 ژوئن 1999، نسخه<br />

آمریکایی آن را ترجمه کرد.‏ فروش این جلد تاکنون به 77 میلیون نسخه رسیده است.‏<br />

پنج قسمت <strong>از</strong> مجموعه فیلمهای هری پاتر تاکنون به نمایش درآمدهاند تا پرسودترین مجموعه<br />

فیلمهای عرضهشده در تاریخ سینما باشند.‏ پنج فیلم تاکنون 4/48 میلیارد دالر در سطح جهان<br />

فروختهاند.‏<br />

جی.کی.‏ رولینگ در <strong>سال</strong> 1999 حقوق اقتباس <strong>از</strong> چهار کتاب اول هری پاتر را به مبلغ یک<br />

میلیون پوند ‏)نزدیک به 2 میلیون دالر(‏ به شرکت برادران وارنر فروخت.‏ مهمترین شرط رولینگ<br />

هنگام عقد قرارداد استفاده <strong>از</strong> ب<strong>از</strong>یگران انگلیسی برای فیلم بود.‏ هرچند در فیلم ‏»هری پاتر و جام<br />

آتش«‏ به خاطر کثرت شخصیتهای اصلی تهیهکنندگان <strong>از</strong> ب<strong>از</strong>یگران فرانسوی و اروپای شرقی نیز<br />

در فیلم استفاده کردند.‏ رولینگ گفته بود که به این علت حقوق کتابها را فروخته است که به این<br />

ترتیب به کمپانی برادران وارنر اج<strong>از</strong>ه ندهد تا بر ادامه داستان کنترلی داشته باشد،‏ چون برادران وارنر<br />

مایل به خرید حقوق شخصیتها نیز بود که رولینگ امتی<strong>از</strong> شخصیتها را واگذار نکرد.‏<br />

در ابتدا برادران وارنر با استیون اسپیلبرگ وارد مذاکره شد تا او کارگردانی نخستین قسمت<br />

را برعهده بگیرد،‏ ولی اسپیلبرگ این پیشنهاد را نپذیرفت،‏ چون اصرار داشت که به جای فیلم،‏<br />

در یات بریتانیا متولد شد<br />

چاپ اولین کتاب هری پاتر<br />

1990<br />

1997<br />

1965<br />

نخستین جرقههای نوشتن داستانهای هری پاتر زده شد<br />

150 آیندهنگر | tccim.ir | شماره چهلوششم،‏ نوروز 1395


نیز<br />

شدند ساخته آن <strong>از</strong> اقتباس با که فیلمهایی و شده شناخته تاریخ کل در جهان کتابهای مجموعه پرفروشترین و بهترین عنوان به مجموعه این تبدیل<br />

است،‏ بوده بسیاری الهامبخش نویسنده این نشیب و پرفر<strong>از</strong> زندگی داستان شدند.‏ شناخته سینما تاریخ فیلمهای سودآورترین <strong>از</strong> یکی عنوان به میرود.‏<br />

شمار به غیرمنتظره جهشی <strong>سال</strong>،‏ پنج تنها عرض در هم آن ثروت دالر میلیارد یک با نویسندهای به معمولی زنی <strong>از</strong> شدن جای<br />

به آمریکایی <strong>از</strong>مونت جوئل هیلی رولینگ،‏ با وارنر برادران توافق برخالف و بس<strong>از</strong>د بلند انیمیشن با<br />

را مذاکرات وارنر برادران اسپیلبرگ،‏ با مذاکرات رسیدن بست بن به <strong>از</strong> بعد کند.‏ صحبت پاتر هری جاناتان<br />

گیلیام،‏ تری کلمبوس،‏ کریس <strong>از</strong>:‏ بودند عبارت کارگردانان این داد.‏ ادامه دیگری کارگردانان ویر.‏<br />

پیتر و سیلبرینگ براد رابینز،‏ تیم راینر،‏ راب پترسون،‏ ولفگانگ پارکر،‏ آلن نیوول،‏ مایک دمی،‏ محدود<br />

گیلیام و پارکر کلمبوس،‏ سیلبرینگ،‏ به مذاکرات کشیدند.‏ کنار راینر راب و پترسون ابتدا در مجموعه<br />

<strong>از</strong> قسمت نخستین کارگردانی قرارداد کلمبوس 2000 مارس 28 در نهایت در و شد فیلم<br />

نخستین فیلمنامهنویس عنوان به کلووز استیو کرد.‏ امضا وارنر برادران با را پاتر هری فیلمهای شد.‏<br />

گرفته کار به تهیهکننده عنوان به هم هیمن دیوید شد.‏ استخدام و فیلم برای کتب امتی<strong>از</strong> فروش ترجمهها،‏ حق کتابها،‏ فروش پاتر،‏ هری ناگهانی محبوبیت پیدا<br />

دست عظیم ثروتی به رولینگ خانم خود هم و ناشران هم که شد باعث کامپیوتری ب<strong>از</strong>یهای تاکنون<br />

است.‏ شده تبدیل جهان حاضر حال میلیاردر نویسنده تنها به رولینگ خانم چنانکه کنند،‏ پاتر<br />

هری نخست فیلم چهار و است رسیده فروش به پاتر هری کتابهای <strong>از</strong> نسخه میلیون 400 2005<br />

<strong>سال</strong> در که شد باعث اینها تمام است.‏ گرفته قرار سینما تاریخ پرفروش فیلم 20 فهرست در ملکه<br />

<strong>از</strong> ثروتمندتر انگلستان در را او چنانکه شود.‏ برآورد دالر میلیارد 4 رولینگ خانم سرمایه کردهاند.‏<br />

تکذیب را سرمایه مقدار این رولینگ وکالی این،‏ وجود با میدانند،‏ دوم الیزابت جداگانهای<br />

فهرست 2000، <strong>سال</strong> <strong>از</strong> تایمز نیویورک روزنامه که شد باعث پاتر هری موفقیت و پاتر ‏»هری کتاب که 2000 <strong>سال</strong> ژوئن 24 <strong>از</strong> کند.‏ اضافه کودکان کتابهای پرفروشترین برای بود.‏<br />

هفته پرفروش ‎10‎کتاب فهرست در متوالی هفته 79 برای کتاب این شد،‏ عرضه آتش«‏ جام رکورد<br />

مرگ«‏ یادگاران و پاتر ‏»هری که کرد اعالم نوبلز و بارنز وبسایت 2007 آوریل 12 تاریخ در است.‏<br />

شکسته کتاب انتشار <strong>از</strong> پیش سفارش هزار 500 با را کتاب یک پیشخرید دبيرستان<br />

به ي<strong>از</strong>ده<strong>سال</strong>گی سن در ‏»من مینویسد:‏ زندگیاش روایت <strong>از</strong> بخشی در رولینگ است<br />

شخصی همان هريس شان شدم.‏ آشنا هريس شان با كه بود مدرسه اين در رفتم.‏ وايدين <br />

آنجليا فورد و شده تقديم او به اسرار«‏ ‏»تاالر كتاب كه اولين<br />

او بود.‏ او به متعلق اصل در ويزلی آقای ماشين ماشين<br />

آن و گرفت ياد رانندگی كه بود من دوستان <strong>از</strong> نفر ديگر<br />

اينكه و بود آزادی معنی به من برای فيروزهای و سفيد برساند<br />

مرا ماشين با كه بخواهم پدرم <strong>از</strong> مرتب نبودم مجبور روستا<br />

در كه نوجوان دختر يك برای چون بيايد،‏ دنبالم به يا <strong>از</strong><br />

تعدادی است.‏ مشكل بدترين موضوع،‏ اين میكند،‏ زندگی است<br />

زمانی به مربوط من نوجوانی دوران خاطرات شادترين اولين<br />

شان میرانديم.‏ تاريكی در سرعت با شان ماشين با كه طور<br />

به شدنم نويسنده آرزوی مورد در او با كه بود كسی میكرد<br />

فكر كه بود كسی تنها هم او و كردم صحبت جدی بسيار<br />

من برای او دلگرمی اين و میشوم موفق حتما من . میگفتم او به زمان آن در كه بود چيزی <strong>از</strong> باارزشتر مادرم<br />

شدن مريض من نوجوانی دوران حادثه بدترين مالتيپل<br />

دكترها تشخيص بودم.‏ پانزده<strong>سال</strong>ه من وقتی بود؛ مركزی<br />

سيستم بيماری كه بود ‏)اماس(‏ اسكلوروسيس در<br />

اگزتر دانشگاه وارد من ۱۹۸۳ <strong>سال</strong> در است.‏ اعصاب تحصيل<br />

به والدينم فشار با من شدم.‏ انگليس جنوبی سواحل رشته<br />

انگليسی زبان رشته آنها نظر در بود.‏ محض اشتباه يك اين و شدم مشغول فرانسه رشته در مقاومت<br />

میبايست من اما بود؛ آيندهدار فرانسه رشته اما نمیرساند،‏ جايی به مرا من عالقه مورد مجبور<br />

من رشته اين به بیعالقگی بر عالوه میدادم.‏ تحصيل ادامه انگليسی رشته در و میكردم كنم.‏<br />

زندگی پاريس در را <strong>سال</strong> يك تحصيلم <strong>از</strong> قسمتی عنوان به كه بودم مرگ<br />

داد:‏ تغيير هميشه برای را پاتر هری و من دنيای كه افتاد اتفاقی ۱۹۹۰ دسامبر ۳۰ در <strong>سال</strong><br />

پنج و چهل فقط مادرم بوديم.‏ مبهوت و گيج من و دی پدرم،‏ بود.‏ طاقتفرسايی دوران مادرم.‏ برود.‏<br />

دنيا <strong>از</strong> سن اين در و زودی اين به او نمیكرديم تصور هرگز ما و داشت با<br />

بهتر چيزی اما بود،‏ خواهد بغلم زير كامل كتاب يك برگردم،‏ پرتغال <strong>از</strong> وقتی میكردم فكر من <strong>از</strong>دواج<br />

اين گرچه كردم.‏ <strong>از</strong>دواج و شدم آشنا پرتغالی مرد يك با من جسيكا.‏ دخترم برگرداندم:‏ خود شهر<br />

وارد جسيكا و من ۱۹۹۴ كريسمس بخشيد.‏ من به را زندگی هديه بهترين اما نبود،‏ موفق تدريس<br />

همچنان كه داشتم تصميم من شديم.‏ خواهرم زندگی محل ‏)ادينبورگ(‏ اندينبرا ببرم.‏<br />

پايان به را آن نمیتوانستم هرگز وگرنه كنم،‏ تمام بهزودی را كتاب بايد كه میدانستم و كنم كي به دستتنها رسيدگی و اوراق تصحيح آموزشی،‏ برنامهريزی مانند كارهايی با تماموقت تدريس و نوشتم ديوانهوار و بیامان من بنابراين نمیگذاشت.‏ باقی من برای آزادی وقت اصال كوچك،‏ دختر در<br />

جسی كه هرگاه كند.‏ منتشر را آن بخواهم كسی <strong>از</strong> بتوانم تا كنم تمام را كتاب كه بودم مصمم مینوشتم.‏<br />

تمام سرعت با و میرفتم كافیشاپ نزديكترين به بهسرعت میرفت،‏ خواب به كالسكه وجود<br />

با وقتها بعضی میكردم.‏ تايپ خودم را نوشتهها همه بعد و مینوشتم.‏ عصر هرروز تقريبا سه<br />

رسيد.‏ پايان به كتاب عاقبت میشدم.‏ متنفر آن <strong>از</strong> داشتم،‏ كتاب به كه دلبستگیای و عالقه همه نيز<br />

او فرستادم.‏ انتشاراتی مشاور يك برای و گذاشتم شكيل پالستيكی پوشه يك در را اول فصل فرستاد.‏<br />

پس را آن بود،‏ رسيده دستش به كه روزی همان كنم فكر فرستاد،‏ پس بهسرعت را پوشه اين<br />

ببيند.‏ را داستان بقيه تا خواست من <strong>از</strong> و داد را من جواب نامه‏ يك در انتشاراتی مشاور دومين بود.«‏<br />

رسيده دستم به زندگيام طول در كه بود نامهای بهترين واقعا دوجملهای نامه مجموعه<br />

<strong>از</strong> قسمت نخستین کارگردانی قرارداد کرد<br />

امضا وارنر برادران با را پاتر هری فیلمهای اقتباس<br />

با فیلمی <strong>از</strong> قسمت اولین 2011 اوایل و 2010 اواخر شد<br />

ساخته مرگبار«‏ قدیسان و پاتر ‏»هری کتاب <strong>از</strong> 2005<br />

1999<br />

2011<br />

151 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر پاتر<br />

هری اول کتاب چهار <strong>از</strong> اقتباس حقوق فروخت<br />

وارنر برادران کمپانی به را رسید<br />

دالر میلیارد 4 به او ثروت 2000


روایت<br />

آمریکا<br />

تاریخ زنان تاثیرگذارترین <strong>از</strong> یکی رسانه<br />

دنیای ملکه وینفری،‏ اپرا شناسنامه<br />

وینفری<br />

اپرا نام:‏ <strong>سال</strong><br />

62 سن:‏ آمریکایی<br />

ملیت:‏ رسانه<br />

شغل:‏ <strong>از</strong><br />

و خیّر مجری،‏ ب<strong>از</strong>یگر،‏ تهیهکننده،‏ )Oprah Gail Winfrey( وینفری گِیل اپرا است.‏<br />

جهان و آمریکا تلویزیونی مجریهای مطرحترین و مشهورترین شدهاست.‏<br />

شناخته بیستم قرن آفریقاییتبار آمریکایی ثروتمندترین عنوان به وینفری اپرا و خیر بزرگترین و داده‏ انجام انساندوستانه مختلف زمینههای در زیادی فعالیتهای او سیاهپوست<br />

میلیاردر تنها مدتی،‏ برای او میرود.‏ بهشمار آمریکا تاریخ در سیاهپوست نیکوکار در<br />

وی میشود.‏ محسوب جهان در زن بانفوذترین ارزیابیها،‏ برخی اساس بر و بود جهان میان<br />

در چندجانبهای نفوذ چنان <strong>از</strong> و دارد قرار ۴۵ رتبه در جهان افراد قدرتمندترین میان کتاب<br />

یک میتواند خود جهتگیری و حمایت با که است برخوردار آمریکا عمومی افکار فعالیت<br />

فراوانی کارهای در تاکنون او برساند.‏ موفقیت به کشور این در را رئیسجمهور یا خود<br />

نوع در باالترین برنامه این است.‏ ‏»اپرا«‏ تلویزیونی برنامه وی کار مهمترین اما داشتهاست میشد.‏<br />

پخش ۲۰۱۱ تا ۱۹۸۶ <strong>سال</strong> <strong>از</strong> که است شده شناخته تاریخ در مادرش<br />

آمد.‏ دنیا به نوجوان مادری <strong>از</strong> میسیسیپی،‏ در ۱۹۵۴ ژانویه ۲۹ در وینفری اپرا میکرد.‏<br />

خدمت ارتش در ‎۲۰‎<strong>سال</strong>ه وینفری،‏ ورنن پدرش بود.‏ خدمتکار ‎۱۸‎<strong>سال</strong>ه لی،‏ ورنیتا مادربزرگ<br />

کمک با کرد.‏ زندگی میسیسیپی در روستایی در مادربزرگش نزد ‎۶‎<strong>سال</strong>گی تا مذهبی<br />

سرودهای و انجیل ‎۳‎<strong>سال</strong>گی در او بیاموزد را نوشتن و خواندن کودکی در توانست که<br />

بود ‎۹‎<strong>سال</strong>ه گذراند.‏ میلواکی در مادرش با را ‎۱۲‎<strong>سال</strong>گی تا میخواند.‏ حفظ <strong>از</strong> را کلیسا دیگر<br />

اقوام و مادر دوست جنسی آزار مورد هم بعد مدتی و کرد تجاوز او به اقوام <strong>از</strong> مردی نگذاشت.‏<br />

میان در کسی با را مسائل این هرگر اما میبرد رنج درون <strong>از</strong> هرچند گرفت.‏ قرار و<br />

نبود یار اپرا با شانس ولی بفرستد،‏ تربیت و اصالح کانون به را او داشت تصمیم مادرش دلیل<br />

همین به کند.‏ زندگی پدرش با اینکه جز نبود راهی دیگر بود.‏ تکمیل مدرسه ظرفیت رفت.‏<br />

نشویل در پدرش نزد ۱۹۷۱ <strong>سال</strong> در باردار<br />

جنسی آزارهای پی در ‎۱۴‎<strong>سال</strong>گی در ۱۹۶۸ <strong>سال</strong> گریخت.‏ خانه <strong>از</strong> ۱۹۶۷ <strong>سال</strong> در او کرد<br />

عهد خود با ولی بود سختی ضربه او برای فرزند مرگ آورد.‏ دنیا به مرده پسری ولی شد کند<br />

کمک او به سختگیری و انضباط با گرفت تصمیم هم پدر دهد.‏ تغییر را زندگیاش که که<br />

میکرد تشویق را او پدرش و داد ادامه را تحصیالتش کند.‏ دگرگون را زندگیاش بتواند تا بنویسد.‏<br />

آن درباره مطلبی و بخواند کتاب یک هفتهای بود مجبور اپرا باشد.‏ بهترین همیشه تلویزیون<br />

و رادیو در کار به بتواند اینکه برای شد.‏ نشویل رادیو گزارشگر ‎۱۷‎<strong>سال</strong>گی در کالمی<br />

ارتباط و نمایشی هنرهای رشته در و رفت تنسی دانشگاه به تحصیل برای دهد،‏ ادامه در<br />

شد.‏ کار به مشغول محلی رادیو در نیمهوقت طور به همزمان،‏ و شد تحصیل به مشغول در<br />

گرفت.‏ تعلق او به نمایش دو برای جایزه دو دانشگاه در تحصیل <strong>سال</strong> نخستین همان گویندگی<br />

و گزارشگری بر عالوه ۱۹۷۸ در شد.‏ بالتیمور در تلویزیونی خبر مجری ۱۹۷۶ به<br />

۱۹۸۳ در سپس بود.‏ موفقیتآمیز بسیار که پرداخت هم تلویزیونی برنامه یک اجرای به رقابت<br />

هیو دانا پرطرفدار برنامه با برنامه این پرداخت.‏ شیکاگو ایام صبحگاهی برنامه اجرای این<br />

شد.‏ تبدیل برنامهها پرطرفدارترین <strong>از</strong> یکی به <strong>سال</strong> یک <strong>از</strong> کمتر ظرف در و میکرد همان<br />

در او داد.‏ نام تغییر وینفری«‏ اپرا ‏»شوی به ۱۹۸۵ سپتامبر در گسترش <strong>از</strong> پس برنامه استیون<br />

کارگردانی به واکر الیس رمان اساس بر که ارغوان«‏ ‏»رنگ فیلم در ۱۹۸۵ <strong>سال</strong> اسکار<br />

جایزه نامزد فیلم،‏ مکمل نقش در ب<strong>از</strong>ی برای و کرد ب<strong>از</strong>ی میشد ساخته اسپیلبرگ نخستین<br />

۱۹۸۶ <strong>سال</strong> در شد.‏ قدردانی بومی«‏ ‏»پسر فیلم در ب<strong>از</strong>ی برای او <strong>از</strong> همچنین و شد شد.‏<br />

پخش آمریکا در سراسری صورت به اپرا برنامه <strong>سال</strong>های<br />

در و شد پخش <strong>سال</strong> ۲۵ مدت به ۲۰۱۱ تا ۱۹۸۶ <strong>سال</strong> <strong>از</strong> اپرا تلویزیونی شوی گفتوگوهای<br />

ژانر در بنیادینی تغییرات برنامه این میشد.‏ پخش جهان کشور ۱۴۵ در آخر نیز<br />

و آمریکا در زنان اثرگذارترین <strong>از</strong> یکی وینفری که شد سبب و کرد ایجاد تلویزیونی اجرا<br />

را برنامهاش اولین وقتی اپرا،‏ خود گفته به شود.‏ جهان در سیاهپوست زن ثروتمندترین یک<br />

<strong>از</strong> کمتر <strong>از</strong> پس ۱۹۸۶ <strong>سال</strong> در دارد.‏ برنامه تلویزیون در که بود خوشحال فقط میکرد،‏ به<br />

اپرا برنامه زودی به و شد پخش آمریکا در سراسری صورت به ‏»اپرا«‏ برنامه نخستین <strong>سال</strong> شد.‏<br />

تبدیل تلویزیونی میزگرد برنامه موفقترین تبدیل<br />

درجهیک و زنده سراسری،‏ برنامه یک به <strong>سال</strong> یک <strong>از</strong> کمتر در وینفری اپرا شوی برنامه<br />

و کارگردانی اجرا،‏ بهترین جایزه گرفت.‏ تعلق او به امی جایزه سه ۱۹۸۷ ژانویه در شد.‏ میان<br />

در او شد.‏ اهدا اپرا به <strong>سال</strong> گوینده جایزه و تکرار موفقیت این دوباره بعد <strong>سال</strong> گفتوگو.‏ ۳۴<br />

تاکنون بود.‏ جوانتر همه <strong>از</strong> بودند کرده دریافت را جایزه آن تاریخ آن تا که زنانی تمام موسسه<br />

۱۹۸۶ <strong>سال</strong> در که کرد تشویق را او ب<strong>از</strong>یگری به او عالقه شده.‏ اهدا اپرا به امی جایزه برنامههای<br />

تولیدکنندگان بزرگترین <strong>از</strong> یکی هارپو کند.‏ تاسیس را هارپو هنری‏ فرهنگی شد.‏<br />

اهدا او به زندگی در موفقیت جایزه ۱۹۸۸ <strong>سال</strong> در است.‏ تلویزیونی <strong>از</strong><br />

است،‏ گذاشته سر پشت را سختی و تلخ زندگی نوجوانی و کودکی در که وینفری اب مصاحبهشوندگان آن در که برنامههایی میآید.‏ بهشمار اعترافی برنامههای پیشکسوتهای اجتماعی<br />

تلخ مسائل که بود کسانی <strong>از</strong> او میزنند.‏ حرف خود زندگی تجربیات <strong>از</strong> تمام صداقت اپرا<br />

‏»برنامه این بر عالوه کرد.‏ مطرح برنامهاش در را کودکان <strong>از</strong> سوءاستفاده و افسردگی همچون برنامهها،‏<br />

این در گاهی حتی بود،‏ صاحبنام سیاستمداران و مشهور افراد حضور محل وینفری«‏ او<br />

کردند.‏ عذرخواهی بینندگان <strong>از</strong> بودند شده مرتکب که اشتباهاتی <strong>از</strong> سیاستمداران و ستارهها آمد<br />

دنیا به میسیسیپی در شد<br />

باردار ‎14‎<strong>سال</strong>گی در جنسی آزارهای پی در 1967<br />

1968<br />

1954<br />

گریخت<br />

خانه <strong>از</strong> 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر 152


میان<br />

در وی میشود.‏ محسوب جهان در زن بانفوذترین ارزیابیها،‏ برخی اساس بر و بود جهان سیاهپوست میلیاردر تنها مدتی،‏ برای اپرا و<br />

حمایت با که است برخوردار آمریکا عمومی افکار میان در چندجانبهای نفوذ چنان <strong>از</strong> و دارد قرار ۴۵ رتبه در جهان افراد قدرتمندترین برساند.‏<br />

موفقیت به کشور این در را رئیسجمهور یا کتاب یک میتواند خود جهتگیری ÍÍ<br />

اجرای<br />

با و شد.‏ مشهور روزها میزگرد ملکه نام با موزیکال<br />

فیلم تهیه جمله <strong>از</strong> ردهباال برنامههای ری<br />

ریچل و فیل دکتر برنامه و بنفش«‏ ‏»رنگ کرد.‏<br />

کسب درآمد دالر میلیون ۲۶۰ <strong>از</strong> بیش به<br />

وینفری ۲۰۰۴، <strong>سال</strong> برنامههای <strong>از</strong> یکی در اتومبیل<br />

یک <strong>سال</strong>ن در حاضر مخاطب ۲۷۶ تمام و<br />

پنجمین و بیست در همچنین کرد.‏ هدیه جان<br />

با صحنه روی خود،‏ برنامه سری آخرین به<br />

را برنامه آن در حاضران تمام و رقصید تراولتا لحظههای<br />

دیگر <strong>از</strong> کرد.‏ مهمان استرالیا به سفر اب او گفتوگوی برنامهها،‏ سری این در بهیادماندنی مایکل<br />

خانواده و بوش جرج اوباما،‏ میشل و باراک <strong>از</strong><br />

پس وینفری،‏ اپرا برنامه آخرین بود.‏ جکسون ۲۰۱۱<br />

مه ۲۵ چهارشنبه روز مداوم،‏ کار <strong>سال</strong> ۲۵ چشم<br />

مقابل در که برنامه آخرین در شد.‏ پخش تام<br />

سخنان <strong>از</strong> بخشهایی شد،‏ برگزار نفر ۱۳۰۰ واندر<br />

استیوی و هنکس تام فرانکلین،‏ آرتا کروز،‏ برنامه<br />

آخرین در او شد.‏ پخش وینفری اپرا درباره اجرا<br />

که یکساعتهای برنامه اواخر در خود شوی میسیسیپی<br />

در زندگی و خودش ریشه به کرد تنهای<br />

دختر که نیست اتفاقی گفت:‏ و کرد اشاره والدین<br />

اینکه با حتی ندید،‏ محبتی که کوچکی را<br />

خود تالش تمام مادربزرگش و پدربزرگ و شدم<br />

بزرگ وقتی من که نیست اتفاقی کردند...‏ میلیونها<br />

تایید و اعتماد مهربانی،‏ محبت،‏ مورد بگیرم.‏<br />

قرار جهان سراسر <strong>از</strong> نفر مییابد.‏<br />

پایان <strong>سال</strong> ۲۵ <strong>از</strong> پس برنامهاش کرد اعالم ۲۰۰۹ <strong>سال</strong> نوامبر در وینفری اپرا ۲۰۱۱<br />

ژانویه ماه در شبکه این بود،‏ متمرکز خودش شبکه برپایی روی بر <strong>سال</strong> چند او میپرد<strong>از</strong>د.‏<br />

زندگی سبک حوزه در برنامههایی پخش به ‎24‎ساعته شبکه این شد.‏ راهاند<strong>از</strong>ی شبکه<br />

با مشترک سرمایهگذاری حاصل دارد،‏ نام وینفری اپرا شبکه یا ،OWN که شبکه این دیسکاوریاست.‏<br />

نیکوکاری<br />

فعالیتهای اینکه<br />

<strong>از</strong> قبل ۱۹۹۱ <strong>از</strong> که برانگیخت را اپرا کودکی دوران جنسی آزارهای خاطرات پایگاه<br />

ایجاد برای کند تصویب را کودکان <strong>از</strong> حمایت قانون امریکا سنای قضایی کمیسیون کند.‏<br />

فعالیت به شروع کودکان جنسی آزارهای محکومان <strong>از</strong> اطالعاتی صنعت<br />

به اپرا«‏ کتاب ‏»باشگاه یا کتابخوانان«‏ ‏»باشگاه نام به زندهای برنامه پخش با او باال<br />

فروش تضمین با برنامه این در کتاب هر معرفی است.‏ کرده خدمت هم نشر و چاپ کتاب<br />

ملی بنیاد ۱۹۹۹ <strong>سال</strong> در دارد.‏ عضو نفر میلیون 2 تقریبا باشگاه این بودهاست.‏ روبهرو کند<br />

تعطیل را باشگاه که گرفت تصمیم وی اما کرد اهدا او به طال مدال او <strong>از</strong> قدردانی برای مشکلی<br />

کار جذاب کتاب یافتن که فرض این با <strong>از</strong><br />

بیش باشگاه تعطیلی <strong>از</strong> بعد <strong>سال</strong> چند است.‏ جین<br />

و الهیری جومپا جمله <strong>از</strong> نویسنده ۱۰۰ تا<br />

خواستند او <strong>از</strong> سرگشاده نامهای در اسمایلی تلویزیونی<br />

برنامه در را معاصر کتابهای دیگر بار کتابها<br />

فروش افت <strong>از</strong> تا کند معرفی خود که<br />

کرد اعالم مصاحبهای در اپرا شود.‏ جلوگیری معرفی<br />

به برنامه جدید دوره در گرفته تصمیم با<br />

نهایت در و بپرد<strong>از</strong>د غیرداستانی کتابهای تولستوی<br />

اثر ‏»آناکارنینا«‏ کالسیک رمان معرفی تاریخ<br />

عاشقانههای بهترین عنوان به برنامهاش در رمانهای<br />

پرفروشترین صدر به را رمان این مختص<br />

شبکهای در همچنین اپرا رساند.‏ <strong>سال</strong> دارد.‏<br />

هنری فعالیت )oxygen media( زنان Operaangel<br />

شبکه در ۲۰۰۰ <strong>سال</strong> در وی که<br />

افرادی برای دالری هزار ۱۰۰ جایزهای دیگران<br />

زندگی بهبود صرف را خود زندگی ۱۰<br />

اهدای با اپرا داد.‏ اختصاص میکنند کرد.‏<br />

کمک مدرسهای ساخت به دالر میلیون افرادی<br />

مختص و انگلیس مرتون در مدرسه این خیریه<br />

موسسه ندارند.‏ مالی استطاعت که است تامین<br />

و آموزش توانمندس<strong>از</strong>ی هدف با اپرا سراسر<br />

در فقیر کودکان و زنان رفاه و <strong>سال</strong>مت به<br />

خیریه موسسه این شدهاست.‏ تاسیس دنیا میپرد<strong>از</strong>د:‏<br />

دست این <strong>از</strong> مواردی آموزش<br />

بهبود صرف دالر میلیونها ۱. دانشآموزان<br />

تحصیلی<br />

بورس اعطای ۲. بشردوستانه<br />

تالشهای ۳. این<br />

به او آفریقایی؛ بچههای به کتاب و اسبابب<strong>از</strong>ی غذا،لباس،کفش،لو<strong>از</strong>مالتحریر،‏ اهدای ۴. رفت<br />

آفریقا به ۲۰۰۲ دسامبر در منظور دختران.‏<br />

برای نظامی مدرسه اهدای ۵. را<br />

او ارزیابیها برخی و میشود شناخته جهان زنان اثرگذارترین <strong>از</strong> یکی وینفری اپرا شخصیت<br />

۱۰۰ <strong>از</strong> یکی را وینفری اپرا تایم مجله شمردهاند.‏ جهان در زن نفوذترین با <strong>از</strong><br />

یکی و آمریکا تلویزیونی شخصیت محبوبترین وی است.‏ کرده معرفی بیستم قرن بانفوذ ثروتمندترینتهیهکنندگاناست.‏<br />

است.‏<br />

بیستم قرن آفریقاییتبار آمریکایی ثروتمندترین و داشته افسانهای درآمدی اپرا دالر<br />

میلیون ۳۱۵ میالدی ۲۰۱۰ <strong>سال</strong> در او درآمد است.‏ دالر میلیارد ۴/۲ اپرا ثروت مجله<br />

<strong>از</strong> نقل به امریکایی تلویزیونی برنامههای بین در درآمد بیشترین این و بودهاست است.‏<br />

بوده فوربس پرداخت<br />

نقش ایفای به ارغوان«‏ ‏»رنگ فیلم در <strong>سال</strong><br />

25 <strong>از</strong> بعد شو«‏ ‏»اپرا اجرای پایان 1986<br />

1976<br />

2011<br />

1985<br />

شد<br />

بالتیمور در تلویزیونی خبر مجری آمریکا<br />

در شو«‏ ‏»اپرا برنامه نخستین پخش 153 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر


روایت<br />

خودم<br />

پاهای روی زندگی TED<br />

<strong>از</strong> نقل به پرودی امی زندگی سرگذشت ÍÍ<br />

شناسنامه<br />

پرودی<br />

امی نام:‏ <strong>سال</strong><br />

37 سن:‏ آمریکایی<br />

ملیت:‏ ورزشکار<br />

شغل:‏ است<br />

1979 <strong>سال</strong> متولد که او شنید.‏ او خود زبان <strong>از</strong> باید را پرودی امی زندگی داستان قهرمان<br />

این است.‏ گذشته عجیبی و سخت مسیر <strong>از</strong> خود کنونی موقعیت به رسیدن برای هردو<br />

آن <strong>از</strong> پیش چندی که کرد کسب را رشته این جهانی مدال درحالی اسنوبوردسواری پارالمپیک<br />

بینالمللی کمیته سوی <strong>از</strong> 2012 <strong>سال</strong> در او بود.‏ داده دست <strong>از</strong> را خود پای او<br />

شد.‏ شناخته جهان در پارالمپیک تاثیرگذار و برجسته ورزشکار 15 <strong>از</strong> یکی عنوان به اسنوبوردسوار<br />

خیریه،‏ بنیاد یک موسس انگیزشی،‏ سخنران لباس،‏ طراح ب<strong>از</strong>یگر،‏ نویسنده،‏ جوانان<br />

الگوی امروز که پرودی امی است.‏ جهانی طالی مدالهای برنده و حرفهای جهانی<br />

کنفرانس در ویژهای سخنرانی در 2011 <strong>سال</strong> در دنیاست،‏ سراسر در زیادی را<br />

جهان فناوری بزرگ شرکتهای مدیران که طراحی(‏ و سرگرمی ‏)تکنولوژی،‏ TED زندگی<br />

مرور به آن در و کرد شگفتانگیزی سخنرانی میآورد هم گرد ساالنه صورت به تاکنون<br />

سخنرانی و ویدئو این پرداخت.‏ محدودیتها‏ و مرزها <strong>از</strong> گذشتن چگونگی و خود با<br />

سرانجام پیش ماه چند یعنی 2015 <strong>سال</strong> در او است.‏ شده دیده جهان در بار میلیونها کرد.‏<br />

<strong>از</strong>دواج خود دیرین دوست TED<br />

جهانی کنفرانس در پرودی امی سخنرانی داستان<br />

داشتید دوست بودید،‏ آن نویسنده شما و بود کتاب یک شما زندگی اگر در<br />

که من داد.‏ تغییر را من زندگی مسیر که بود سوالی این برود؟ پیش چطور زندگیتان و<br />

کنم سفر دنیا دور داشتم آرزو همیشه شدم،‏ بزرگ وگاس الس داغ بیابانهای <strong>از</strong> یکی من<br />

همراه همیشه که بود تصویری زندگی،‏ و رویا این کنم.‏ زندگی برف <strong>از</strong> پر جایی بتوانم رفتم<br />

برف <strong>از</strong> پر مکانی به شدم فارغالتحصیل دبیرستان <strong>از</strong> ‎19‎<strong>سال</strong>گی در وقتی بنابراین بود.‏ خاصی<br />

وسیله به نی<strong>از</strong> شغل این کردم.‏ آغ<strong>از</strong> حرفهای صورت به را ماساژوری شغل آنجا در و ادامه<br />

کارم به بهراحتی میتوانستم ماساژ تخت یک و دستهایم <strong>از</strong> استفاده با تنها و نداشت بار<br />

اولین برای و اسنوبوردسواری به کردم شروع آنجا بروم.‏ دارم دوست که هرجا و دهم من<br />

اختیار در کامال زندگی و دارم کامل استقالل آزادم،‏ میکردم احساس زندگیام در تغییر<br />

بهکلی را زندگیام مسیر حادثه یک و نکشید طول زیادی زمان مسئله این اما است.‏ اما<br />

برگشتم،‏ خانه به کار سر <strong>از</strong> زودتر کمی روز یک خوردهام،‏ سرما اینکه خیال با من داد.‏ زنده<br />

برای درصد 2 <strong>از</strong> کمتر شانس با و شدم بستری بیمارستان در ساعت 24 <strong>از</strong> کمتر در دادند<br />

تشخیص دکترها رفتم کما به که زمانی گرفتم.‏ قرار ویژه مراقبتهای تحت ماندن جان<br />

آن <strong>از</strong> کسی کمتر که ویروسی خونی عفونت یک شدهام.‏ باکتریایی مننژیت به مبتال گوش<br />

شنوایی کلیه،‏ هردو طحال،‏ من نیمه و ماه دو دوره یک <strong>از</strong> بعد میبرد.‏ در به <strong>سال</strong>م دادم.‏<br />

دست <strong>از</strong> پایین به زانو <strong>از</strong> را پایم هردو و چپ میکردم<br />

حس بردند،‏ خانه به بیمارستان <strong>از</strong> ویلچر با را من والدینم وقتی و ماندم زنده اما فکر<br />

حال این با است.‏ شده وصلهپینه و شده جدا بدنش <strong>از</strong> تکه هر که هستم عروسکی جدیدم<br />

پاهای بار اولین برای بعد هفته چند اینکه تا است گذشته سرم <strong>از</strong> فاجعه میکردم پیچشده<br />

هم به لولههایی و بود شده تشکیل سنگین فلز تکه یک <strong>از</strong> پاهایم ساق دیدم.‏ را داشت<br />

ادامه پایم قوزک تا پنجه <strong>از</strong> زرد پالستیکی نوار یک و داشت را پاهایم قوزک نقش ار این انتظار هیچوقت اما است انتظارم در چهچیزی نمیدانستم من بود.‏ رگ شبیه که آن<br />

من بود.‏ خیس اشک <strong>از</strong> ما هردوی صورت و بود کنارم مادرم دارم یاد به خوب نداشتم.‏ مدت<br />

این تمام من و بود محدودکننده و دردناک خیلی ایستادم.‏ و پوشیدم را چاق پاهای چطور<br />

بروم؟ دنیا دور سفر به پاها این با میتوانم چطور دیگر که میکردم فکر این به فقط داشته<br />

میکردم،‏ آرزو همیشه که آنطور داستان و ماجراجویی <strong>از</strong> پر زندگی یک میتوانم کنم؟<br />

اسنوبوردب<strong>از</strong>ی دوباره میتوانم چطور و باشم به<br />

زندگیام آینده ماه چند برای و رفتم رختخواب داخل رفتم خانه به وقتی روز آن کنار<br />

مدت این تمام در پاهایم و میکردم فرار واقعیت <strong>از</strong> و شدم ضعیف گذشت.‏ صورت این برای<br />

میدانستم اما بودم.‏ شده خرد روحی و فیزیکی لحاظ <strong>از</strong> کامال من بودند.‏ افتاده تختم جدید<br />

امی بگیرم یاد و کنم فراموش را گذشته ‏»امی«‏ باید جلو،‏ به رو زندگی یک داشتن کردم<br />

فکر خودم با داد.‏ رخ من درون جدید اتفاقی افسردگی،‏ دوره یک <strong>از</strong> بعد و بپذیرم.‏ را دیگر<br />

اینکه به کنم.‏ فکر آن مزیتهای به میتوانم بیایم،‏ کنار وضعیت این با باید که حاال میخواهد<br />

دلم هرچقدر میتوانم و باشد سانتیمتر 165 من قد همیشه برای نیست الزم دوست<br />

هرچقدر میتوانم میگذارم قرار دارد کوتاهی قد که کسی با اگر یا باشم.‏ بلند قد <strong>از</strong><br />

و نمیزنند یخ دیگر پاهایم کنم اسنوبوردسواری دوباره بخواهم اگر و باشم کوتاه دارم البته<br />

و بکنم.‏ باشم داشته دوست که کفشی هر سایز را پاهایم میتوانم اینکه بهتر همه کردم.‏<br />

را کار این که اگر<br />

گفتم خودم با بود.‏ زندگی واقعی تعریف که پرسیدم خودم <strong>از</strong> سوالی لحظه این در برود<br />

پیش چطور داستان داشتم دوست بودم،‏ آن نویسنده من و بود کتاب یک من زندگی که<br />

دیدم را خودم کردم.‏ تصور کودک یک مثل را خودم خیالپرد<strong>از</strong>ی.‏ به کردم شروع و اسنوبوردسواری<br />

دوباره و میکنم کمک دیگران به سفرهایم طول در و میروم راه باوقار هک انگار میزند.‏ تند قلبم و میخورد صورتم به باد کردم.‏ حس را این واقعا من میکنم.‏ شد.‏<br />

آغ<strong>از</strong> زندگیام در جدیدی فصل که بود اینجا و میافتاد اتفاق داشت واقعا اینها همه شد<br />

متولد برای<br />

غیرانتفاعی موسسه یک تاسیس هستند<br />

معلولیت دچار که جوانانی کرد<br />

<strong>از</strong>دواج خود دیرین دوست با 2012<br />

1998<br />

2015<br />

2005<br />

1979<br />

داد<br />

دست <strong>از</strong> رفتن راه برای را خود توانایی ورزشکار<br />

15 <strong>از</strong> یکی عنوان به تاثیرگذار<br />

و برجسته شد<br />

شناخته پارالمپیک 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر 154


و<br />

برجسته ورزشکار 15 <strong>از</strong> یکی عنوان به پارالمپیک بینالمللی کمیته سوی <strong>از</strong> 2012 <strong>سال</strong> در او انگیزشی،‏<br />

سخنران لباس،‏ طراح ب<strong>از</strong>یگر،‏ نویسنده،‏ او شد.‏ شناخته جهان در پارالمپیک تاثیرگذار است.‏<br />

جهانی طالی مدالهای برنده و حرفهای اسنوبوردسوار خیریه،‏ بنیاد یک موسس داشتم<br />

دوست که آنطور همهچیز البته شدم.‏ اسنوبورد سوار دوباره من بعد ماه چهار افتاد<br />

وحشتناکی اتفاق یکبار و نمیشدند خم راحت پاهایم مچ و زانوها نمیرفت.‏ پیش باالبر<br />

روی <strong>از</strong> کردم.‏ ناراحت واقعا بودند شده سوار باالبر روی اسکی برای که را کسانی و و<br />

خورد سر کوه پایین سمت به اسنوبورد به چسبیده پاهایم و افتادم اند<strong>از</strong>ه<br />

هم من البته بودم.‏ کوه باالی هنوز خودم درحالیکه رفت اگر<br />

میدانستم اما بودم ناامید خیلی و بودم شده شوکه بقیه این<br />

دوباره میتوانم کنم پیدا مناسب پای جفت یک بتوانم دهم.‏<br />

انجام را کار میتوانند<br />

فقط موانع و مرزها فهمیدم که بود وقت همان کنند<br />

متوقف مسیرمان در را ما اینکه اول دهند:‏ انجام کار دو دوم<br />

راه من و شویم خالق که کنند مجبور را ما اینکه دوم و چهجور<br />

<strong>از</strong> ببینم تا کردم تحقیق <strong>سال</strong> یک من کردم.‏ انتخاب را پیدا<br />

منبعی هیچ اما کنم استفاده باید اسنوبوردسواری برای پایی خودم<br />

گرفتم تصمیم بنابراین کنم.‏ استفاده آن <strong>از</strong> بتوانم که نکردم چند<br />

پایم س<strong>از</strong>نده و من بس<strong>از</strong>م.‏ خودم برای مناسب پای جفت یک ساختیم<br />

پا جفت یک باالخره و گذاشتیم هم کنار را اتفاقی قطعه و پیچ میبینید که همانطور کنم.‏ اسنوبورد آن با میتوانستم که شبرنگ<br />

صورتی نوارچسب و چوب الستیک،‏ و زنگزده مهرههای اینها<br />

کنم.‏ انتخاب میتوانستم خودم که ناخنها‏ الک رنگ البته و و<br />

بیست تولد هدیه بهترین زمان همان در و بودند من جدید پاهای اج<strong>از</strong>ه<br />

من به که گرفتم پدرم <strong>از</strong> بود جدید کلیه یک که را <strong>سال</strong>گیم یک دهم.‏<br />

ادامه رویاهایم به میداد دانشگاه<br />

و کار سر و کردم شروع را اسنوبوردسواری دوباره من جوانانی<br />

برای غیرانتفاعی موسسه یک 2005 <strong>سال</strong> در بعد و برگشتم وارد<br />

بتوانند هم آنها تا کردم تاسیس بودند جسمی معلولیت دچار که فراهم<br />

من برای امکان این طریق همین <strong>از</strong> شوند.‏ پرتحرک ورزشهای که<br />

داد را امکان این من به که جایی کنم.‏ سفر جنوبی آفریقای به که شد در<br />

و بروند.‏ مدرسه به و کنند پا به کفش تا کنم کمک کودک هزاران به که<br />

کردم کسب جهانی مسابقات در پیاپی طالی مدال دو من گذشته فوریه کرد.‏<br />

بدل جهان در زنان تطبیقی اسنوبوردب<strong>از</strong> برترین به را من مدال دو این در<br />

چهچیزی نمیدانستم دادم دست <strong>از</strong> را پاهایم وقتی پیش <strong>سال</strong> ی<strong>از</strong>ده تغییر<br />

را شرایطم میخواهم آیا که بپرسید من <strong>از</strong> اگر امروز اما است.‏ من انتظار با<br />

کار یک فقط اگر و نکردهاند ناتوان را من پاهایم چون نه!‏ میگویم دهم؟ کنم<br />

تکیه تصوراتم به که کردهاند مجبور را من که است این باشند کرده من تصورات<br />

معتقدم که است دلیل همین به و کنم باور است ممکن که را آنچه و استفاده<br />

مورد مرزها و محدودیتها شکستن برای ابزاری عنوان به میتوانند ما و<br />

دهیم انجام میتوانیم بخواهیم که هرکاری ذهنمان در ما چون گیرند.‏ قرار با<br />

مواجهه و آرزوها به داشتن ایمان شویم.‏ تبدیل میخواهیم که هرچیزی به رد کنیم.‏ زندگی محدودیتهایمان <strong>از</strong> فراتر میدهد اج<strong>از</strong>ه ما به ترسهایمان گرفتم<br />

یاد من شد.‏ ایجاد برایم محدودیتها خاطر به فقط خالقیت من زندگی که<br />

است جایی همینجا،‏ ولی برسد.‏ پایان به واقعیت که هستند جایی مرزها که<br />

بگویم شما به میخواهم امروز من بنابراین میشود.‏ آغ<strong>از</strong> داستان و خالقیت بد<br />

و منفی موضوع یک عنوان به محدودیتهایمان و چالشها به اینکه جای به میتوانند<br />

که شگفتانگیز هدایایی کنیم.‏ نگاه موهبت عنوان به آنها به کنیم نگاه برویم<br />

جایی <strong>از</strong> فراتر کنند کمک و کنند کمک ما به تصوراتمان شدن شکوفا برای عقب<br />

نیست،‏ مرزها شکستن موضوع،‏ برویم.‏ میتوانیم میکردیم تصور همیشه که است<br />

ممکن محدودیتها این که شگفتانگیزی جاهای به رفتن و آنهاست راندن بیاورند.‏<br />

ارمغان به ما برای 155 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر


روایت<br />

دالر<br />

میلیارد یک ارزش به ایدهای یافت<br />

جهانی شهرتی <strong>سال</strong> 2 <strong>از</strong> کمتر اینستاگرام خالق سیستروم،‏ موسس<br />

ابتدا او شد.‏ متولد نیویورک در ۱۹۸۳ دسامبر ۳۰ در سیستروم کوین ریاست<br />

و بنیانگذاری بهخاطر نهایت در که بود کامپیوتر برنامهریزی شرکت یک را<br />

اینستاگرام کرایگر،‏ مایک همراهی با سیستروم یافت.‏ جهانی شهرت اینستاگرام ۲۶ در توانست اپلیکیشن این و کرد راهاند<strong>از</strong>ی سانفرانسیسکو در ۲۰۱۰ اکتبر ۶ در تاسیس<br />

<strong>از</strong> بعد <strong>سال</strong> دو <strong>از</strong> کمتر کند.‏ جلب خود به را کاربر میلیون ۸۰ ۲۰۱۲، جوالی ۲۰۱۳<br />

<strong>سال</strong> در کرد.‏ خریداری دالر میلیارد یک مبلغ به را آن فیسبوک اینستاگرام،‏ ۳ تنها مادر کمپانی عنوان به فیسبوک که حالی در کرد رشد درصد ۲۳ اینستاگرام بزرگترین<br />

این میگوید:‏ فست شرکت مدیرعامل و بود کرده تجربه را رشد درصد میلیون<br />

۳۰۰ حدود اینستاگرام ۲۰۱۴، دسامبر در بود.‏ خواهد جهان در موجودیت داشت.‏<br />

فعال کاربر ‏)پلز(‏<br />

دایان پسر او آمد.‏ دنیا به ماساچوست هالیستون در‏ 1983 <strong>سال</strong> در سیستروم در<br />

انسانی منابع نایبرئیس سیستروم،‏ داگالس و کار زیپ در ب<strong>از</strong>اریابی اجرایی رئیس تحصیل<br />

آن در که مدرسهای در بار اولین برای سیستروم بود.‏ تیجیایکس کمپانی 2006<br />

<strong>سال</strong> در سیستروم شد.‏ عالقهمند آن به و آشنا کامپیوتر برنامهریزی با میکرد فارغالتحصیل<br />

مهندسی و علوم رشته در کارشناسی مدرک با استنفورد دانشگاه <strong>از</strong> دانشجوی<br />

12 <strong>از</strong> یکی عنوان به که چشید زمانی را جهانی پروژه اولین طعم او شد.‏ کارآموزی<br />

دوره به عضویت این شد.‏ انتخاب میفیلد معتبر برنامه در شرکتکننده <strong>از</strong><br />

بعد انجامید.‏ شد،‏ توئیتر شکلگیری موجب نهایت در که شرکتی او،‏ د او در او شد<br />

گوگل وارد محصول ب<strong>از</strong>اریابی مدیر عنوان به او استنفورد <strong>از</strong> شدن فارغالتحصیل 2010<br />

<strong>سال</strong> کرد.‏ آغ<strong>از</strong> ریدر گوگل و گوگل تقویم جیمیل،‏ روی را خود تحقیقات و رد توسطاو طراحیشده میشود.اپلیکیشن محسوب سیستروم زندگی در نقطهعطفی کند.‏<br />

پیدا دست توجهی قابل رشد به توانست کوتاهی مدت قیمت<br />

به را آن فیسبوک گذشته <strong>سال</strong> که افتاد زبانها‏ سر بر زمانی اینستاگرام نام شرکت<br />

یک برای توجه قابل عدد یک این کرد.‏ خریداری دالر میلیارد یک باورنکردنی نداشت.‏<br />

درآمدی هیچ آن <strong>از</strong> قبل تا که است جوان فریم<br />

12 در اینستاگرام Íتاریخچه به<br />

مکانیابی اپلیکیشن یک روی سیستروم کوین سرمایه(:‏ جذب اول ‏)دور 2010 مارچ Seed<br />

نوع <strong>از</strong> سرمایه دالر هزار 500 حدود میشود موفق او میکند.‏ کار Burbn نام جذب<br />

<strong>از</strong> مرحله این کارآفرینی در سرمایهگذاری فرهنگ در کند.‏ جمع خود کار برای مینامند.‏<br />

First Round یا اول دور را سرمایه همکالسی<br />

و سیستروم کوین Burbn استارتآپ روی بر کار ماه 5 <strong>از</strong> بعد 2010: جوالی که<br />

رسیدند نتیجه این به داشتند کاربرانشان <strong>از</strong> که ب<strong>از</strong>خوردی طبق کریگر،‏ مارک اش بهاشتراکگذاری<br />

برای اپلیکیشن یک و کنند ایجاد خود کار در چرخشی است بهتر کنند.‏<br />

طراحی آیفون موبایل روی بر عکس ایجاد<br />

را عکس بهاشتراکگذاری برای آیفون اپلیکیشن کریگر و سیستروم 2010: اکتبر داشتند.‏<br />

کاربر 80 حدود ابتدا آنها کردند.‏ سایت<br />

روی بر آن <strong>از</strong> پشتیبانی و عکس کامل اشتراک امکان اینستاگرام 2010: دسامبر است.‏<br />

رسیده میلیون 1 به اینستاگرام کاربران تعداد میکند.‏ اعالم را foursquare است.‏<br />

رسیده میلیون 1.75 به کاربران تعداد سرمایه(:‏ جذب دوم ‏)دور 2011 فوریه Sec(<br />

دوم دور شرکت مرحله این در میشود.‏ آپلود عکس هزار 290 حدود روزانه <strong>از</strong><br />

سرمایه دالر میلیون 7 حدود میدهد.‏ انجام را خود سرمایه جذب )ond Round Bench<br />

نام به )Venture Capitalist ونچر سرمایهگذاری شرکت یک طریق <strong>از</strong><br />

یکی میشود.‏ تامین Angel سرمایهگذاران <strong>از</strong> گروهی همچنین و mark Capital است.‏<br />

توئیتر شرکت بنیانگذار دورسی جک Angel سرمایهگذاران رد بهاشتراکگذاری امکان که میدهد توسعه را Real Time API یک اینستاگرام میکند.‏<br />

فراهم را سرویسی هر میلیون<br />

6 به کاربران تعداد شرکت کار به آغ<strong>از</strong> <strong>از</strong> پس ماه 17 حدود 2011: جوالی است.‏<br />

شده گذاشته اشتراک به عکس میلیون 100 حدود و میرسد زا یکی این میماند.‏ ناکام اینستاگرام خرید برای فیسبوک تالشهای 2011: آگوست مراحل<br />

در را خود استارتآپ آنها چراکه بود.‏ اینستاگرام صاحبان درست انتخابهای و<br />

چانهزنی برای مناسب مرحله به تا دادند رشد را آن بلکه نرساندند فروش به اولیه ویرایش<br />

برای خودش خاص و معروف فیلترهای اینستاگرام هنگام این در برسد.‏ فروش کرد.‏<br />

ارائه را عکسها‏ میکردند.‏<br />

ثبتنام اینستاگرام <strong>از</strong> استفاده برای نفر هزار 50 روزانه 2011: اکتبر 20<br />

معادل ارزش کسب جستوجوی در اینستاگرام که آمد اخبار در 2011: نوامبر است.‏<br />

شرکت برای دالر میلیون آپلود<br />

عکس 60 ثانیه هر است.‏ رسیده میلیون 15 به کاربران تعداد 2012: ژانویه (<br />

شناسنامه<br />

سیستروم<br />

کوین نام:‏ <strong>سال</strong><br />

33 سن:‏ آمریکایی<br />

ملیت:‏ اینستاگرام<br />

موسس شغل:‏ شد<br />

متولد نیویورک در کرد<br />

راهاند<strong>از</strong>ی را اینستاگرام اپلیکیشن 2006<br />

2010<br />

1983<br />

شد<br />

فارغالتحصیل استنفورد دانشگاه <strong>از</strong> 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر 156


راهاند<strong>از</strong>ی<br />

سانفرانسیسکو در ۲۰۱۰ اکتبر ۶ در را اینستاگرام کرایگر،‏ مایک همراهی با سیستروم <strong>از</strong><br />

کمتر کند.‏ جلب خود به را کاربر میلیون ۸۰ ۲۰۱۲، جوالی ۲۶ در توانست اپلیکیشن این و کرد کرد.‏<br />

خریداری دالر میلیارد یک مبلغ به را آن فیسبوک اینستاگرام،‏ تاسیس <strong>از</strong> بعد <strong>سال</strong> دو میشود.‏<br />

Sequoia<br />

Cap ونچر سرمایهگذاری شرکت سرمایهگذاری(:‏ سوم ‏)دور آوریل‎2012‎ را<br />

اندروید نسخه شرکت میکند.‏ هدایت شرکت به را دالری میلیون 50 سرمایه ital میرسد.‏<br />

میلیون 30 به کاربران تعداد و میدهد توسعه هم است.‏<br />

داشته تاکنون را رشد سریعترین که است سرویسهایی <strong>از</strong> یکی اینستاگرام یعنی<br />

آن <strong>از</strong> پس <strong>سال</strong> دو طی و کاربر هزار 100 نرمافزار این راهاند<strong>از</strong>ی اول هفته در آنها دالر<br />

میلیارد یک توانستند و داشتند دنیا سراسر در کاربر میلیون 80 2012، جوالی تا <strong>از</strong><br />

پس توانست فیسبوک که بود کاربرانی <strong>از</strong> بیشتر کاربر تعداد این آورند.‏ دست به بیش<br />

اینستاگرام 2014، دسامبر در آورد.‏ دست به راهاند<strong>از</strong>یاش <strong>از</strong> <strong>سال</strong> دو گذشت که<br />

نبود این فقط ما ‏»هدف میگوید:‏ سیستروم داشت.‏ فعال کاربر میلیون 300 <strong>از</strong> هک باشیم راهی میخواستیم بلکه عکسها،‏ بهاشتراکگذاری برای باشیم نرمافزاری بگذارید.«‏<br />

اشتراک به است،‏ شلوغ سرتان که زمانی را زندگیتان باشید<br />

داشته بزرگ تیم یک نیست الزم بزرگ کارهای انجام Íبرای داشته<br />

بهترینها <strong>از</strong> متشکل کوچک تیم یک است بهتر است معتقد سیستروم بهتدریج<br />

اینستاگرام است.‏ شده تشکیل متوسط افراد <strong>از</strong> که بزرگ تیمی تا باشید پنج<br />

کار میتواند خوب مهندس یک دارد اعتقاد سیستروم زیرا میکند،‏ استخدام به<br />

تیم یک ساختن که نیستم ‏»معتقد میگوید:‏ او دهد.‏ انجام را متوسط مهندس راهاند<strong>از</strong>ی<br />

را کاری میخواهم بگویید نباید است.‏ افراد با خالی جاهای کردن پر معنای ما<br />

که کاری باشید.‏ این شبیه چیزی یا نفره 50 کمپانی یک که کنید سعی و کنم و طراحها بهترین کردن پیدا کار این و داشته خوبی نتیجه دادهایم انجام تاکنون در<br />

شغلی موقعیتهای دقیق انتخاب کار این ما برای است.‏ جهان در مهندسان بهترین موقعیتهاست.‏<br />

این کردن پر برای بهترینها کردن پیدا و میخواهیم که زمینهای هر میگیرند.«‏<br />

نشئت خوب تیمهای <strong>از</strong> تولیدات و کمپانیها بهترین راهاند<strong>از</strong>ی<br />

س<strong>از</strong>مان یک بلکه نمیکنید،‏ تولید محصول یک Íفقط میکنید<br />

کسبوکار<br />

یک شروع در که باشند داشته خاطر به میگوید کارآفرینان به سیستروم س<strong>از</strong>مان<br />

یک راهاند<strong>از</strong>ی بحث درواقع دارد،‏ وجود محصول یک ارائه <strong>از</strong> فراتر مسئلهای به<br />

باید شوید،‏ کارآفرینی حیطه وارد که میگیرید تصمیم ‏»وقتی است.‏ مطرح برای<br />

زیادی کار اما است،‏ فوقالعاده محصول یک تولید که باشید داشته خاطر کاری<br />

تیم اعضای استخدام زمینه در بهخصوص است الزم تیم یک ساختن مسئله<br />

این است.‏ کسبوکار یک شروع بخشهای مهمترین <strong>از</strong> یکی که افرادی<br />

کردن پیدا بلکه نمیشود،‏ شامل را فوقالعاده ایده یک داشتن فقط است<br />

دلیل همین به کنند.«‏ کمک ایده این شدن عملی به که است درباره<br />

خوبی پیشزمینه تا میروند کسبوکار مدارس به بسیاری که <strong>از</strong><br />

هیچکدام اگر آورند.‏ دست به ب<strong>از</strong>اریابی و قوانین <strong>از</strong> برخی حسابداری،‏ منحنی<br />

در میشناسید،‏ را محصول تولید فقط و ندارید را موارد این گرفت.‏<br />

خواهید قرار تند شیب با یادگیری ثانیه<br />

30 <strong>از</strong> کمتر در میدهید انجام که را Íکاری دهید<br />

توضیح محصولشان<br />

‏)بهخصوصنرمافزارها(بایدبتوانند کسبوکارها درک<br />

را آنها کاربران که طوری به دهند،‏ توضیح ثانیه 30 در را پیچیده<br />

میتوانندبسیار ‏»محصوالت میگوید:‏ سیستروم کنند.‏ زمان<br />

شدن طوالنی‏ اما شوند،‏ داده شرح طوالنی زمان در و ب<strong>از</strong>اریابی<br />

مشکل یک ب<strong>از</strong>ار،‏ به محصول یک معرفی و راهاند<strong>از</strong>ی توضیح<br />

ثانیه چند در میدهید انجام که را هرکاری باید است.‏ آنچه<br />

و ارزشها دیگران به کنند.«‏ درک را آن باید مردم و دهید در<br />

دهید.‏ شرح ثانیه 30 عرض در کرده منحصربهفرد را شما که را بیشتر<br />

اگر دارند.‏ نی<strong>از</strong> محصولتان به چرا که بگویید آنها به ثانیه 30 میگوید<br />

سیستروم داد.‏ خواهید دست <strong>از</strong> را افراد توجه بکشد،‏ طول روی<br />

و کنید حذف محصولتان توضیح <strong>از</strong> را اضافه موارد بتوانید باید حائز<br />

را آنچه و ندهید توضیح ‏»خیلی کنید:‏ تمرکز آن اصلی هسته برسد.«‏<br />

موفقیت به محصولتان تا کنید حذف نیست،‏ اهمیت 157 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر


روایت<br />

دنیا<br />

قدرتمند زن 100 <strong>از</strong> یکی نویی<br />

ایندرا دستان در پپسی موفقیت کلید شناسنامه<br />

نویی<br />

ایندرا نام:‏ <strong>سال</strong><br />

65 سن:‏ هندی<br />

ملیت:‏ پپسی<br />

کمپانی مدیرعامل شغل:‏ و<br />

رئیس حاضر حال در آمریکا،‏ ساکن و هند Indra‏(متولد Nooyi( نویی ایندرا نوشیدنی<br />

و غذایی مواد تولید چندملیتی آمریکایی شرکت ،)PepsiCo( پپسی‏ مدیرعامل طور<br />

به نویی نام است.‏ جهان در نوشیدنی و غذایی مواد تولیدکننده دومین پپسی است.‏ 1974<br />

<strong>سال</strong> در نویی ایندرا است.‏ گرفته قرار جهان قدرتمند زن 100 فهرست در مداوم و گرفت هند مدرس دانشگاه <strong>از</strong> ریاضی و شیمی فیزیک،‏ رشته‏ در را کارشناسیاش مدرک شد.‏<br />

MBA مدرک دریافت به موفق کلکته مدیریت موسسه <strong>از</strong> 1976 <strong>سال</strong> در آمریکایی<br />

شرکت جانسون،‏ جانسوناند با و هند در اجرایی مدیر بهعنوان را کارش او شد<br />

پذیرفته ییل مدیریت مدرسه در 1978 <strong>سال</strong> در کرد.‏ آغ<strong>از</strong> پزشکی دستگاههای تولید <strong>از</strong><br />

بعد کند.‏ دریافت ارشد کارشناسی مدرک خصوصی و دولتی مدیریت رشته در توانست و مدیریت<br />

مشاوره شرکتهای برجستهترین یکی<strong>از</strong> بوستون،‏ مشاوره گروه به فارغالتحصیلی و<br />

رئیس بهعنوان 2001 <strong>سال</strong> در اینکه تا بود 1994 <strong>سال</strong> پپسی در کارش آغ<strong>از</strong> پیوست.‏ 2001،<br />

<strong>سال</strong> <strong>از</strong> بلومبرگ،‏ هفتگی مجله گزارش طبق شد.‏ انتخاب شرکت این مدیرعامل دو<br />

<strong>از</strong> بیشتر آن خالص سود که حالی در داشت،‏ افزایش درصد 72 پپسی ساالنه درآمد رسید.‏<br />

2006 <strong>سال</strong> در دالر میلیارد 5/6 به و شد برابر پپسی<br />

شرکت مدیرعامل عنوان به نویی ایندرا آیا نبود مشخص پیش <strong>سال</strong> چند تا که<br />

میپنداشتند مغروری غول را پپسی سرمایهگذاران،‏ <strong>از</strong> بسیاری نه.‏ یا بود خواهد ماندگار سمت<br />

به نویی ایندرا جهت تغییر <strong>از</strong> و بودند ب<strong>از</strong>ار دادن دست <strong>از</strong> حال در برترش برندهای شصت<strong>سال</strong>گی<strong>از</strong>اعتمادبهنفس<br />

در نویی روزها میکردند.این <strong>سال</strong>متمحورانتقاد محصوالت بوده<br />

مدیرعامل نویی که <strong>سال</strong>ی 9 در درآمد مستمر رشد <strong>از</strong> کمپانی است.‏ برخوردار سرشاری باالرفتن<br />

حال در دوباره <strong>رکود</strong> <strong>سال</strong> چند <strong>از</strong> پس پپسی سهام قیمت و است کرده استفاده را<br />

خالقیت که است معتقد او خود آنچه روی بر بتواند نویی تا شد باعث مسائل این است.‏ مائورو<br />

نویی،‏ 2012 <strong>سال</strong> در دیزاین.‏ تفکر یعنی کند؛ تمرکز است آورده پپسی کمپانی به که<br />

است معتقد اکنون نویی آورد.‏ کمپانی به دیزاین ارشد مدیر اولین عنوان به را پورچینی دارد.‏<br />

عمدهای نقش میگیرد کمپانی که مهمی تصمیمات تمام در تقریباً‏ دیزاین به<br />

هفته هر من اجرایی،‏ مدیرعامل عنوان به است:‏ گفته مصاحبههایش <strong>از</strong> یکی در او میشوند.‏<br />

دیده چگونه فروشگاهها‏ قفسههای در محصوالتمان ببینم تا میزنم سر ب<strong>از</strong>ار یک کدامیک<br />

که میکنم را سؤال این مدیرعامل،‏ یک نه مادر،‏ یک عنوان به خودم <strong>از</strong> همیشه طقف نظر به فروشگاهها‏ قفسههای میکنند؟ برقرار ارتباط من با واقعاً‏ محصوالت این <strong>از</strong> خالقیت<br />

فرآیند مورد در باید که کردم فکر خودم با پس میرسیدند،‏ بینظم و بههمریخته ب<strong>از</strong>اندیشی<br />

میبینند مصرفکنندگان فروشگاهها،‏ در آنچه منظر <strong>از</strong> دیزاینمان تجربههای و کنیم.‏<br />

دنیا<br />

با وی برخورد شیوه‏ که گرفت نصیحتی پدرش <strong>از</strong> پپسی شرکت مدیرعامل و رئیس حرفی<br />

هر یا میدهد انجام هرکاری ‏»هرکس،‏ بود:‏ گفته او به پدرش است.‏ داده تغییر را فورچن<br />

مجلهی با که مصاحبهای در نویی ایندرا بگیر.«‏ فرض مثبت را او نیت تو میزند،‏ بزرگ<br />

و گسترده آن نتایج اما بود،‏ کوچکی تغییر ظاهر در مسئله ‏»این گفت:‏ داشت،‏ با<br />

برخوردتان طرز در نگاه،‏ نوع این که تفاوتی میزان ‏»<strong>از</strong> که:‏ میکند اضافه وی است.«‏ افراد<br />

نیات شما که زمانی شد.‏ خواهید شگفتزده میکند،‏ ایجاد زندگی مشکالت و آدمها را<br />

دیگران نیات و بگذارید کنار را عصبانیت اگر هستید.‏ عصبانی میگیرید،‏ فرض منفی را در<br />

دفاعی گارد اینکه بهجای شد.«‏ خواهید شگفتزده کار این تاثیر <strong>از</strong> کنید،‏ فرض مثبت دیگران<br />

مهمتر،‏ آن <strong>از</strong> و دهید گوش دیگران به بود خواهید قادر باشید،‏ داشته دیگران برابر میکنم<br />

گمان میگیرید،‏ فرض مثبت را نیات که ‏»زمانی کنند.‏ گوش شما به میتوانند هم دست<br />

لحظه یک ‏“آهای،‏ میگویند:‏ دیگران که میافتد اتفاق چیزی چنین اوقات،‏ اغلب واقعا<br />

شخص این که میآید نظر به است.‏ بوده اشتباه فرد این به من واکنش شاید دار.‏ نگه میکند.«‏<br />

تالش دارد و کميتهها‏ برخي در است،‏ جهاني تجارت س<strong>از</strong>مان ارشد اعضاي <strong>از</strong> يکي نویی تحصيلي<br />

و تجاري تخصصي بوردهاي <strong>از</strong> او دارد.‏ عضويت نيز بينالمللي کميسيونهاي عالي<br />

شوراي رئيس عنوان به هماکنون و شده بهرهمند خود مديريت دوران در مختلف رد »Business Week« بينالمللي نشريه ميکند.‏ خدمت نيز آمريکا و هند تجاري زمان<br />

<strong>از</strong> ارزيابيها،‏ اساس بر که است کرده عنوان ب<strong>از</strong>رگان،‏ اين مديريت دوران <strong>از</strong> گزارشي شرکت،‏<br />

اين ساالنه درآمد کوال،‏ پپسي بزرگ کارخانه اجرايي مدير عنوان به وی انتصاب نويي<br />

ايندرا رسيد.‏ ميالدي 2007 <strong>سال</strong> پايان تا دالر ميليارد 5/6 به افزايش،‏ درصد 72 با ميپرد<strong>از</strong>د<br />

بشردوستانه فعاليتهاي به و هست نيز دنيا ديگر بزرگ شرکت چند سهامدار کار<br />

جهاني بحران با مقابله بينالمللي کميته فعال و موسس عضو عنوان به هماکنون <strong>سال</strong><br />

دو ژورنال«‏ ‏»والاستریت نشريه ساالنه ارزيابي در موفق،‏ زن ب<strong>از</strong>رگان اين ميکند.‏ رتبه<br />

در جهان ب<strong>از</strong>رگان برتر زن 50 میان در ميالدي 2008 و 2007 <strong>سال</strong>هاي در متوالي زا يکي عنوان به را او <strong>سال</strong>ها‏ همين در نيز ‏»تايمز«‏ بينالمللي نشريه گرفت.‏ جاي اول عنوان<br />

به نويي 2010 و 2009 <strong>سال</strong>هاي در آن،‏ <strong>از</strong> پس شناخت.‏ جهان پرنفوذ چهره 100 نشريه<br />

شد.‏ شناخته ‏»فوربس«‏ بينالمللي نشريه ارزيابي اساس بر جهان زن قدرتمندترين تجارت<br />

و مديريت در جهان زن قدرتمندترين عنوان به 2009 <strong>سال</strong> در را او نيز ‏»فورچن«‏ شد<br />

متولد هندوستان در مدیرعامل<br />

و رئیس عنوان به شد<br />

انتخاب پپسی کمپانی 2009<br />

1994<br />

2001<br />

1956<br />

پپسی<br />

کمپانی در کار به آغ<strong>از</strong> را<br />

او فوربس نشریه 2010 و 2009 جهان<br />

زن قدرتمندترین عنوان به کرد<br />

معرفی 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر 158


مستمر<br />

رشد <strong>از</strong> کمپانی است.‏ برخوردار سرشاری اعتمادبهنفس <strong>از</strong> شصت<strong>سال</strong>گی در نویی روزها این <strong>سال</strong><br />

چند <strong>از</strong> پس پپسی سهام قیمت و است کرده استفاده بوده مدیرعامل نویی که <strong>سال</strong>ی 9 در درآمد است.‏<br />

باالرفتن حال در دوباره <strong>رکود</strong> 2009<br />

و 2008 2007، 2006، متوالي <strong>سال</strong>هاي در حال عين در نشريه اين کرد.‏ معرفي دانست.‏<br />

جهان زن ب<strong>از</strong>رگان برترين را نويي ميالدي میکند:‏<br />

متمایز مدیران دیگر <strong>از</strong> را نویی آنچه نهایت در و فعال<br />

Íیادگیری نویی<br />

دهید.‏ گسترش را کاریتان زمینه بتوانید تا بگیرید یاد فعاالنه که است مهم نی<strong>از</strong>های<br />

براساس را خودش و داشت تمایل یادگیری به پپسی،‏ به ورودش لحظه <strong>از</strong> در<br />

را او و شد نویی راهنمای پپسی قبلی مدیرعامل رینموند استیو داد.‏ شکل شرکت کار<br />

یادگیری برای نهتنها رینموند کنار در نویی کرد.‏ هدایت بهدرستی کارآموزیاش دوره وا که شد سبب مسئله همین میگذاشت.‏ شرکت برای را انرژیاش تمام بلکه میکرد،‏ پیشین<br />

مدیرعامل راهنماییهای به اشاره با نویی کند.‏ پیدا زیادی اهمیت رینموند برای هستم.«‏<br />

فوقالعاده راهنماییهای و مربیگری محصول ‏»من میگوید:‏ پپسی Íس<strong>از</strong>گاری<br />

س<strong>از</strong>مانی،‏<br />

و کسبوکار هر چشماند<strong>از</strong>های پیشبرد و کاری <strong>سال</strong>م محیط داشتن برای دائم<br />

که دنیایی در مدیریت ‏»برای است:‏ اهمیتی حایز بسیار نکته س<strong>از</strong>گاری ظرفیت داشتن مصاحبهای<br />

در نویی باشند.«‏ باهوش و داشته س<strong>از</strong>گاری باید مدیران است،‏ تغییر حال در کشورهای<br />

با باید چندملیتی شرکتهای روابط که کرد اشاره مسئله این به ‏»فوربس«‏ با و<br />

رشد برای مداوم و مستحکم رابطه یک داشتن بنابراین باشد،‏ داشته ادامه مختلف شرکت<br />

هر ساختار رابطهای چنین به رسیدن برای دارد.‏ زیادی اهمیت کسبوکار توسعه در<br />

را راهش نباید حال عین در اما باشد،‏ س<strong>از</strong>گاری آماده و انعطافپذیر باید س<strong>از</strong>مانی یا کند.‏<br />

گم اصلیاش اهداف به رسیدن جهت Íهوشیاری<br />

<strong>از</strong><br />

آگاهی فرآیند هوشیاری است.‏ بودن هوشیار <strong>از</strong> متفاوت کامال مسئلهای یادگیری این<br />

باید مدیر یک بیاید.‏ دست به مداوم یادگیری با میتواند که است سکه روی هردو پپسی<br />

ب<strong>از</strong>س<strong>از</strong>ی مسئول نویی باشد.‏ داشته کسبوکارش موفق مدیریت برای را ویژگی اهداف<br />

روی تا دادند کاهش را کارشان نیروی <strong>از</strong> درصد 3 که زمانی بود،‏ 2012 <strong>سال</strong> در در<br />

کنند.‏ سرمایهگذاری جدید محصوالت تولید و پیشت<strong>از</strong>ی برای تبلیغات مثل دیگری <strong>سال</strong><br />

همان در اهدافش به شرکت رسیدن باعث صرفهجویی همین ب<strong>از</strong>س<strong>از</strong>ی،‏ این طول نویی<br />

2013، <strong>سال</strong> در کرد.‏ دریافت دالر ‎3/3‎میلیون پاداش بهعنوان نویی نتیجه در و شد خالص<br />

سود )Doritos( دوریتوس مثل کوچک خوراکیهای قیمت بردن باال با فقط داد.‏<br />

افزایش درصد 1/2 را شرکت هدف<br />

با Íعملکرد Í فقط<br />

عملکردتان نباید است،‏ مهمی نکته ذهن در هدف یک داشتن با کردن کار شما«‏<br />

برای ‏»مفید غذایی مواد نام با را بخشی نویی باشد.‏ سود آوردن دست به برای هدف<br />

با عملکرد میداد.‏ پیشنهاد کمتر کالری با را غذایی مواد که کرد راهاند<strong>از</strong>ی اجتماع<br />

به ب<strong>از</strong>گشت برای را پپسی راه افراد روی محصوالت تاثیر گرفتن نظر در با به<br />

که نکنید فکر هستید،‏ مدیرعامل اینکه خاطر به ‏»فقط میگوید:‏ نویی کرد.‏ ب<strong>از</strong> این<br />

هرگز من دهید.‏ افزایش را آموزههایتان مداوم طور به باید رسیدهاید.‏ مقصد نکردم.«‏<br />

فراموش را نکته ÍÍتوسعه<br />

راه<br />

بهترین و است ایستایی و <strong>رکود</strong> <strong>از</strong> جلوگیری مدیریت در مهم نکات <strong>از</strong> دیگر یکی برندهای<br />

مداوم کردن اضافه در نویی است.‏ فیزیکی مرزهای گسترش کار این انجام برای نوشیدنی<br />

تولیدکننده <strong>از</strong> را شرکت این و است رکورددار پپسی زیرمجموعه به جدید کشورهای<br />

در را سرمایهگذاریاش همچنین کرد.‏ تبدیل نیز غذایی مواد تولیدکننده به ‏»مدیریت<br />

است:‏ معتقد نویی داد.‏ افزایش مکزیک و چین هند،‏ مثل توسعهای حال در میکردم،‏<br />

مدیریت را کسبوکار یک وقتی من است.‏ سخت خیلی مختلف سطوح در یک<br />

وارد که زمانی اما داشت.‏ وجود بودن مدیر برای مشخصی نی<strong>از</strong>های و خواستهها رشد<br />

عمودی بهصورت س<strong>از</strong>مان آن مدیریت برای خواستهها میشوید،‏ س<strong>از</strong>مانی یا شرکت میکنند.«‏<br />

رشد باالیی حجم و سرعت با بلکه نمیکنند،‏ 159 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر


روایت<br />

جهانی<br />

بعد با خیریهای تامز<br />

کفش شرکت موسس مایکوفسکی،‏ بلیک زندگینامه شناسنامه<br />

مایکوفسکی<br />

بلیک نام:‏ <strong>سال</strong><br />

40 سن:‏ آمریکایی<br />

ملیت:‏ تامز<br />

کفش شرکت موسس شغل:‏ با<br />

که است 1976 <strong>سال</strong> متولد آمریکایی بشردوست و نویسنده کارآفرین،‏ مایکوفسکی،‏ بلیک فروش<br />

<strong>از</strong>ای به فقرا به کفش جفت یک بخشیدن خصوص در ایدهای با تامز کفش شرکت راهاند<strong>از</strong>ی رسید.‏<br />

جهانی محبوبیت به کفش جفت یک هر او<br />

بود.‏ نویسنده مادرش و ارتوپد جراح پدرس آمد.‏ دنیا به تگزاس آرلینگتون در مایکوفسکی یا<br />

EZ Laundry عنوان با را خود تجارت نخستین 1996 <strong>سال</strong> در یعنی بیست<strong>سال</strong>گی سن در کمپ<br />

در که آنجایی <strong>از</strong> کرد.‏ راهاند<strong>از</strong>ی تحصیلش محل دانشگاه بر تمرکز با آسان خشکشویی خشکشویی<br />

این راهاند<strong>از</strong>ی با او نداشت وجود خشکشویی و لباسشویی مایکوفسکی،‏ دانشجویی خشکشویی<br />

شعبه سه در نفر 40 زود خیلی یابد.‏ دست چشمگیری موفقیت به توانست زود خیلی درآمد<br />

دالر میلیون یک به نزدیک راه این <strong>از</strong> او و شدند کار به مشغول مختلف دانشگاه سه در او فروخت.‏<br />

خود شریک به را شرکت این 1999 <strong>سال</strong> در مایکوفسکی کرد.‏ کسب مایکوفسکی<br />

رسانهای شرکت آنجا در و کرد مکان نقل نشویل به مایکوفسکی کالج،‏ دوران <strong>از</strong> بعد خیلی<br />

که بود عهدهدار را بزرگ بیلبوردهای روی به تبلیغات کار شرکت،‏ این کرد.‏ پایهگذاری را بعد<br />

ماه 9 درست هم آن را خود شرکت دیگر بار یک مایکوفسکی اگرچه رسید.‏ سوددهی به زود فروخت.‏<br />

تلویزیونی شبکههای <strong>از</strong> یکی به آن،‏ راهاند<strong>از</strong>ی <strong>از</strong> راهاند<strong>از</strong>ی<br />

تلویزیونی شبکه یک نامر لری همراه به و کرد مکان نقل لسآنجلس به سپس او وجود<br />

به با بعد کمی شبکه این البته رسید.‏ دالر میلیون 25 به زود خیلی شبکه این درآمد کرد.‏ رانندگی<br />

آموزش آنالین شبکه رئیس با آن <strong>از</strong> بعد مایکوفسکی شد.‏ منحل دیگر شبکههای آمدن همین<br />

در میدادند.‏ رانندگی آموزش رانندگان به آنها مج<strong>از</strong>ی شبکه این در پرداخت.‏ همکاری به که<br />

شد آشنا زنی با بود کرده سفر آرژانتین به تعطیالت برای 2006 <strong>سال</strong> در او که هنگامی حین،‏ خود<br />

سفر روز چند طول در او میکرد.‏ تهیه کفش نی<strong>از</strong>مند کودکان برای خیریه موسسه یک در <strong>سال</strong><br />

در مایکوفسکی کرد.‏ ب<strong>از</strong>دید خیریه گروه این همراهی با مختلفی روستاهای <strong>از</strong> کشور این به نزدیکی<br />

در شدید فقر شاهد نزدیک <strong>از</strong> ‏»من نوشت:‏ اینسایدر بیزینس سایت در مقالهای در 2011 پس<br />

در همیشه من داد.‏ قرار تاثیر تحت عجیبی طرز به را احساساتم که منظرهای بودم؛ پایتخت واقعی<br />

تاثیر بار اولین برای حاال اما میکردم تصور برهنه پاهای با را دنیا سراسر فقیر کودکان ذهنم عفونت<br />

و زخم و تاول <strong>از</strong> پر پاهای با کفش بدون زندگی میدیدم.‏ آنها زندگی در را بودن برهنه بود.«‏<br />

باور غبرقابل برایم آمریکا<br />

به بهتر«‏ آینده برای ‏»کفش شرکت راهاند<strong>از</strong>ی ایده با مایکوفسکی حادثه،‏ این تاثیر تحت راهاند<strong>از</strong>ی<br />

نی<strong>از</strong>مند کودکان به کفش اهدای هدف با را یک«‏ برای ‏»یک مدل تجارت و ب<strong>از</strong>گشت اهدا<br />

نی<strong>از</strong>مندان به کفش جفت یک کفش،‏ جفت یک هر فروش <strong>از</strong>ای به کمپانی ترتیب این به کرد.‏ حفظ<br />

و جهانی مخاطبان جذب هدف با که بود گیوه به شبیه چیزی کفشها،‏ اولیه ایده میکرد.‏ Shoes For<br />

Better( بهتر«‏ فردای برای ‏»کفش میشد.‏ ساخته سود ایجاد و شرکت ماموریت <strong>سال</strong><br />

تا و شد راهاند<strong>از</strong>ی 2006 <strong>سال</strong> در شد،‏ بیان TOMS صورت به بعدها که )Tomorrow <strong>از</strong><br />

بیش در شرکت این کفشهای کرد.‏ اهدا نی<strong>از</strong>مندان به کفش جفت میلیون 10 <strong>از</strong> بیش 2013، میرسد.‏<br />

فروش به جهان سراسر در فروشگاه هزار یک به<br />

نیز آفتابی عینک فروش خصوص در را یک«‏ برای ‏»یک ایده تامز شرکت 2011، <strong>سال</strong> در اهدای<br />

یا چشم معاینه جراحی،‏ هزینه آفتابی،‏ عینک یک هر فروش با که صورت این به گرفت کار میشد.‏<br />

فراهم نی<strong>از</strong>مند فرد یک برای نسخه اساس بر نی<strong>از</strong> مورد عینک این<br />

در کرد.‏ منتشر کن«‏ آغ<strong>از</strong> است،‏ مهم را ‏»آنچه عنوان با کتابی 2011 <strong>سال</strong> در مایکوفسکی و سود <strong>از</strong> استفاده با تجارت مفهوم و اجتماعی کارآفرینی مختلف گونههای خصوص در او کتاب نوشت.‏<br />

تامز در خود شخصی تجربیات اساس بر موفق خیریه یک ساخت برای کمپانی داراییهای مبلغ<br />

<strong>از</strong> نیمی معادل کودک کتاب یک مایکوسکی کتاب این <strong>از</strong> نسخه یک هر فروش <strong>از</strong>ای به ارائه<br />

برای نیز کتاب تالیف حق مبلغ <strong>از</strong> درصد 50 میکرد.‏ اهدا نی<strong>از</strong>مند کودکان به خود کتاب 100<br />

به را مبلغ این مایکوفسکی 2012 <strong>سال</strong> در و مییافت اختصاص کارآفرینی به مالی کمک کتابهای<br />

بخش در تایمز نیویورک تجاری <strong>سال</strong> کتاب پرفروشترین او،‏ کتاب داد.‏ افزایش درصد گرفت.‏<br />

لقب مشاورهای مستقیم<br />

منابع <strong>از</strong> که کرد اضافه تامز شرکت به را قهوه فروش بخش مایکوفسکی 2014، <strong>سال</strong> در بسته<br />

یک هر فروش <strong>از</strong>ای به و میشد تهیه ماالوی و گواتماال پرو،‏ هندوراس،‏ رواندا،‏ کشورهای <strong>از</strong> مایکوفسکی<br />

<strong>سال</strong> همان در میکرد.‏ تامین را نی<strong>از</strong>مند کشورهای در مردم شرب آب هفته یک قهوه،‏ به<br />

یک«‏ برای ‏»یک سیاست بر منطبق جدید محصول یک <strong>سال</strong> هر پس این <strong>از</strong> تامز که کرد اعالم میکند.‏<br />

اضافه خود محصوالت به<br />

خود سمت در ماندن باقی با را تامز شرکت <strong>از</strong> نیمی مایکوفسکی <strong>سال</strong>،‏ همان آگوست در مطبوعاتی<br />

کنفرانس یک در و فروخت کپیتال بین سرمایهگذاری شرکت به شرکت،‏ رئیس عنوان یک<br />

به نی<strong>از</strong> حاال و کردیم،‏ کسب شگفتانگیزی موفقیتهای ما کوتاه،‏ <strong>سال</strong> هشت ‏»در کرد:‏ اعالم سود<br />

درصد 50 او کند.«‏ منتقل آیندگان به و برجسته را ما دیدگاههای که داریم قوی شریک کپیتال<br />

بین شرکت و داد.‏ اختصاص اجتماعی کارآفرینان <strong>از</strong> حمایت و شناسایی برای را فروش کند.‏<br />

حفظ را یک برای یک فروش شکل که شد متعهد در<br />

هردو که هنگامی لنگ لتر همسرش،‏ با میکند،‏ زندگی لسآنجلس در که مایکوفسکی شد.‏<br />

متولد 2015 <strong>سال</strong> در که دارند سامیت نام به پسر یک آنها شد.‏ آشنا میکردند کار تامز شرکت تامز<br />

تاکنون 2006 <strong>سال</strong> <strong>از</strong> و شد بدل جهانی جنبشی به زود خیلی مایکوفسکی ساده ایده تولد<br />

نی<strong>از</strong>مند<br />

کودکان مشاهده و آرژانتین به سفر 1996<br />

2006<br />

1976<br />

آسان<br />

خشکشویی نام با شرکت نخستین راهاند<strong>از</strong>ی 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر 160


گروهی<br />

مدیون را موفقیت این تامز نبود،‏ ایده یک نتیجه تامز موفقیت ایده<br />

<strong>از</strong> که کسانی و داشتند ایمان بخشش قدرت به که انسانهاست <strong>از</strong> کردند.‏<br />

حمایت یک«‏ برای ‏»یک هزار<br />

360 تاکنون 2011 <strong>سال</strong> <strong>از</strong> کند.‏ اهدا نی<strong>از</strong>مند کودکان به کفش جفت میلیون 50 توانسته این<br />

قهوه فروش بخش قِبل <strong>از</strong> پاکیزه آب هفته هزار 250 و گرفتهاند قرار چشم مداوای تحت نفر هم<br />

تامز کیفهای فروش بخش است.‏ شده تامین نی<strong>از</strong>مند مناطق مردم برای 2014 <strong>سال</strong> <strong>از</strong> شرکت شد.‏<br />

افتتاح 2015 <strong>سال</strong> در نی<strong>از</strong>مند مناطق در نوزاد تولد <strong>سال</strong>م شرایط تامین هدف با خصوص<br />

در فراوانی تمجیدهای مایکوفسکی کتاب،‏ و چشم مداوای تا کفش داستان <strong>از</strong> کرد.‏<br />

دریافت را ACE همکاری بهترین جایزه 2009 <strong>سال</strong> در او کرد.‏ دریافت خود خیریه کارآفرینی و است.‏ دیده که خواند کارآفرینانی جذابترین <strong>از</strong> یکی را او کلینتون آمریکا،‏ اسبق رئیسجمهور نفر<br />

»40 لیست در ‏»فورچن«‏ مجله 2011 <strong>سال</strong> در و خواند مردم میان قهرمانی را او ‏»پیپل«‏ مجله شناخت.‏<br />

دنیا تاجران بزرگترین <strong>از</strong> یکی عنوان به را او <strong>سال</strong>«‏ 40 زیر به<br />

که انسانهاست <strong>از</strong> گروهی مدیون را موفقیت این تامز نبود،‏ ایده یک نتیجه تامز موفقیت کردند.‏<br />

حمایت یک«‏ برای ‏»یک ایده <strong>از</strong> که کسانی و داشتند ایمان بخشش قدرت پول<br />

مورد در چیزی چه بیست<strong>سال</strong>گی در داشت آرزو که سوال این به جواب در مایکوفسکی این<br />

آنها برای توصیه بهترین که میدانستند بیست<strong>سال</strong>گی در مردم میخواست ‏»دلم گفت:‏ بداند را<br />

واقعیشان احساس که کسانی دیدهام بارها من پول.‏ دنبال نه بروند آرزویشان دنبال به که است رسیدهاند.«‏<br />

واقعی موفقیت به که هستند کسانی کردهاند دنبال زمانی<br />

به مربوط را خود خاطره بهترین شو«‏ ‏»الن محبوب تلویزیونی برنامه در گفتوگویی در او به<br />

چشمش بار اولین برای کندی اف.‏ جان فرودگاه در تامز کار به آغ<strong>از</strong> <strong>از</strong> بعد ماه چهار که کرد عنوان شرکت<br />

کفشهای <strong>از</strong> یکی دیدن ‏»با گفت:‏ او بود.‏ پوشیده را تامز کفشهای <strong>از</strong> یکی که افتاد خانمی خونسرد<br />

خیلی را خودم کردم سعی اما بودم شده ذوقزده حسابی بار اولین برای کسی پای در تامز تامز<br />

آنها گفت:‏ او خریدهاید؟ کجا <strong>از</strong> را آن دارید،‏ زیبایی قرمز کفش چه پرسیدم او <strong>از</strong> و بدهم نشان شما<br />

نه گفت:‏ من به خانم آن بعد اما شده تمام همینجا ما بحث کردم فکر و آها گفتم:‏ من هستند.‏ این<br />

خرید با چون هستند دنیا کفشهای بهترین اینها که گفت برایم و نشاند را من و نیستید متوجه شود<br />

کفش صاحب که میکنید کمک آرژانتین در پابرهنه کودک یک به حقیقت در شما کفش با<br />

سپس او میرساند.‏ کودک آن به را جدید کفش بخرید را کفش شما که روزی فردای کمپانی و این<br />

و رسیده ذهنم به ایده این چطور که من زندگی کردن تعریف به کرد شروع اشتیاق و عالقه مورد<br />

در اشتیاق با اینطور مادرم حتی که میکرد صحبت اشتیاق با آنچنان و کردم شروع را کار کار<br />

تبلیغات روی نیست الزم تامز شدم متوجه من که بود اینجا و نمیکند.‏ صحبت ایدهام و من میگذاریم<br />

اشتراک به مشتری یک با را تامز داستان حقیقت در ما کفش هر فروش با چون کند ب<strong>از</strong>اریاب<br />

یک ما مشتری هر حقیقت در و میگذارد میان در خودش دوستان با را داستان این او و میشود.«‏<br />

محسوب هم دنیا<br />

تاجران موفقترین <strong>از</strong> یکی عنوان به انتخاب 2015<br />

2011<br />

اسمیت<br />

پسرش تولد 161 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر


فرهنگ<br />

و پول فرهنگ<br />

و پول پیشنهادات<br />

صفحهها این حوزههای<br />

در سرمایهگذاری فعاالن<br />

به را فرهنگی میدهد<br />

ارائه اقتصادی خاطرهب<strong>از</strong>ی<br />

نوروز<br />

تعطیل روز 13 برای فیلم 13 پیشنهاد نصرالهی<br />

صوفیا این<br />

نوشتن موقع که آنجایی <strong>از</strong> کنید.‏ تماشا خوب فیلمهای خانههایتان در یا بروید سینما به میتوانید هست.‏ هم فرهنگی کارهای برای خوبی فرصت عید تعطیالت آزمون<br />

بهجای عوض،‏ در اما داشت توصیهای سینماها در فیلم دیدن برای نمیتوان طبیعتا نشده مشخص نوروزی اکران تکلیف هنوز اسفند اواخر تا احتماال و مطلب و هدش خانگی نمایش شبکه وارد دیویدیشان فیلمها این <strong>از</strong> بعضی کند.‏ خوب را حالتان عید تعطیالت در که بروید امتحانشدهای فیلمهای سراغ میتوانید خطا و باشند،‏<br />

خندهدار و کمدی لزوما اینکه نه بیاورد،‏ سرحالتان که خوب فیلمهای با جدید <strong>سال</strong> یک شروع گرفت.‏ خواهد قرار تلویزیون پخش برنامه در حتما دیگر بعضی جان<br />

بود«‏ سرسبز چه من ‏»دره یا مینهلی وینسنت کن«‏ مالقات لوئیس سنت در ‏»مرا با <strong>سال</strong> هر که کرده عهد خودش با <strong>سال</strong>هاست دوستانم <strong>از</strong> یکی است.‏ خوشیمن البته<br />

و گذشته <strong>سال</strong> فیلمهای <strong>از</strong> انتخابهایی تعطیل.‏ روز 13 برای فیلم 13 باشند.‏ داشته هوایی و حال چنین است قرار پیشنهادها این برود.‏ جدید <strong>سال</strong> استقبال به فورد قدیمیتر.‏<br />

فیلم یکیدوتا 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر 162


نوستالژی<br />

دل به سفر عنبر<br />

نهنگ مقدم<br />

سامان کارگردان:‏ آسایش،‏<br />

ویشکا افشار،‏ مهن<strong>از</strong> عطاران،‏ رضا ب<strong>از</strong>یگران:‏ ناجی<br />

رضا کمدی/‏‎1394‎<br />

ژانر:‏ میشود<br />

شروع جایی <strong>از</strong> فیلم داستان:‏ خالصه ‎50‎<strong>سال</strong>گیاش<br />

به ورود آستانه در صنوبر ارژنگ که ماجراهای<br />

و ایستاده استخر یک در بیکس و تنها میکند.‏<br />

ب<strong>از</strong>گو ما برای را جوانیاش و کودکی دوران هم<br />

به مشترک حلقه یک با همهشان که ماجراهایی عاشقش<br />

همیشه که دختری رویا.‏ میخورند:‏ پیوند دارد.‏<br />

نگهش نتوانسته هیچوقت و بوده راستش<br />

ندارد.‏ خوبی اسم عنبر«‏ ‏»نهنگ اسم<br />

این با فیلمی نمیکرد را فکرش هیچکس االن<br />

ولی شود.‏ <strong>سال</strong> فیلم پرفروشترین به تبدیل تعبیری<br />

به تومان میلیارد 8 نزدیک فروش با و پرفروشترین مقدم سامان فیلم گفت میتوان که<br />

است کارگردانانی دسته آن <strong>از</strong> مقدم سامان است.‏ بوده 1394 <strong>سال</strong> فیلم محبوبترین بودهاند.‏<br />

موفق اکران در فیلمهایش اکثر و شناخته خوب را مخاطب خواب رگ همیشه فیلمش<br />

اولین کرد.‏ شروع گرگ«‏ ‏»ردپای فیلم سر کیمیایی مسعود دستیاری با را سینما سینمای<br />

به جوان ب<strong>از</strong>یگر یک و شد ساخته 1377 <strong>سال</strong> خودش <strong>از</strong> فیلمنامهای با ‏»سیاوش«‏ دختر<br />

میان عاشقانه فیلمهای موج و بود 70 دهه اواسط قربانزاده.‏ علی کرد:‏ معرفی ایران خانوادهشان<br />

و آنها میان نسلی فاصله و فرهنگی و طبقاتی اختالفات با جوان پسرهای و خودش<br />

در را دوره آن موردتوجه المانهای همه مقدم فیلم بود.‏ بورس روی حسابی ب<strong>از</strong><br />

سینما در را خودشان راه اجتماعی و سیاسی تم با فیلمهایی بعد <strong>سال</strong> چند داشت.‏ دستگیر<br />

که سیاسی روزنامهنگار درباره برگشت.‏ ‏»پارتی«‏ فیلم با 1379 مقدم میکردند.‏ هب ‏»پارتی«‏ <strong>از</strong> میاند<strong>از</strong>ند.‏ دردسر به را خودشان پول کردن جور برای خانوادهاش و میشود محصول<br />

موزیکال کمدی-‏ ‏»مکس«‏ شدند.‏ جنجالبرانگیز مقدم فیلمهای همه تقریبا بعد زمانی<br />

میشود.‏ دعوت ایران به اشتباها که بود لسآنجلسی خواننده یک داستان 1383 زمانه<br />

نبض مقدم هم ب<strong>از</strong> و بودند افتاده راه به فارسیزبان ماهوارهای کانالهای ت<strong>از</strong>ه که بود هک است مقدم سامان فیلمهای بیحاشیهترین جزو ‏»کافهستاره«‏ بود.‏ شناخته خوب را تر<strong>از</strong><br />

ب<strong>از</strong>یگران با فیلمی رسید.‏ <strong>سال</strong>ها«‏ این به <strong>سال</strong> ‏»صد به نوبت بعد داشت.‏ خوبی فروش سی<br />

داستان که پرستویی پرویز و کیانیان رضا تا گرفته معتمدآریا فاطمه <strong>از</strong> سینما اول در<br />

و میشد شروع انقالب <strong>از</strong> قبل <strong>از</strong> که داستانی میکرد.‏ روایت را زن یک زندگی <strong>از</strong> <strong>سال</strong> توقیف<br />

همیشه برای دهم و نهم دولت در فیلم میکرد.‏ پیدا خاتمه جنگ <strong>از</strong> بعد <strong>سال</strong>های ‏»یک<br />

است.‏ نرسیده نتیجه به هم هنوز بوده،‏ آن اکران پیگیر همیشه مقدم اینکه با و شد بیرحمانه<br />

هم منتقدان که فیلمی است.‏ گیشه در مقدم فیلم ناموفقترین ساده«‏ عاشقانه نکات<br />

که میبینید کنید نگاهش حاشیهها <strong>از</strong> بهدور االن اگر وجود این با تاختند آن به کمدی<br />

اثر یک <strong>از</strong> و شد زیادی تغییرات دچار فیلمبرداری پروسه در فیلم دارد.‏ جالبی کار<br />

<strong>از</strong> موفق چندان کار حاصل که نیست عجیب داد.‏ مسیر تغییر روستایی عاشقانه به با<br />

را ارتباطش میتواند هم هنوز کرد ثابت عنبر«‏ ‏»نهنگ با مقدم سامان ام<strong>سال</strong> درنیامد.‏ چند<br />

مرهون مردم نزد موفقیتش و عنبر«‏ ‏»نهنگ جذابیت کند.‏ حفظ سینما مخاطب عطاران<br />

رضا ب<strong>از</strong>ی است.‏ عطاران رضا ایران،‏ سینمای <strong>سال</strong>های این طالی اولی است:‏ چیز فیلم<br />

فروش در که است عناصری مهمترین <strong>از</strong> یکی فیلم قهرمان صنوبر،‏ ارژنگ نقش در پولس<strong>از</strong><br />

ستاره عنوان به را عطاران رضا فقط ایران سینمای اخیر،‏ <strong>سال</strong>های در داشته.‏ تاثیر دوستش<br />

مردم که هست بودنی خودمانی و شیرینی یکجور عطاران ب<strong>از</strong>ی در است.‏ داشته دورههای<br />

و <strong>سال</strong>ها گذر میتوانید اینکه است.‏ درخشان عنبر«‏ ‏»نهنگ در ب<strong>از</strong>یاش دارند.‏ ب<strong>از</strong>یگری<br />

است.‏ عطاران هنرنمایی مدیون هرچیز <strong>از</strong> بیشتر کنید،‏ حس را مختلف تاریخی شده<br />

موفق اخیر <strong>سال</strong>های در عطاران است.‏ دستش نقش شوری و شیرینی اند<strong>از</strong>ه که است برای<br />

زیادی پتانسیلهای که دارد خود جای که عنبر«‏ ‏»نهنگ کند.‏ زنده را فیلمی هر است.‏<br />

داشته تماشاگر جذب ‏»نهنگ<br />

است.‏ نوستالژی بهترینش هستید دیگر دالیل دنبال فیلم دیدن برای اگر است<br />

دیگر جزئی نکته دهها و ویدئو ممنوعیت مرد،‏ و زن پوشش خیابانها،‏ یادآور عنبر«‏ نکته<br />

هستیم.‏ نوستالژی اهل آدمهایی کال که هم ما مانده.‏ خاطرمان در 60 دهه <strong>از</strong> که کنار<br />

خوب آدم و بد آدم نمیکند.‏ قضاوت را 60 دهه نوستالژی مقدم که اینجاست خوبش یادآور<br />

که عکسی میگذارد.‏ رویمان جلوی گذشته <strong>از</strong> عکسی فقط انگار نمیگذارد.‏ هم در<br />

میآورد یاد به را جوانی روزگار تاب و تب اینها <strong>از</strong> فراتر اما است شیرین و تلخ خاطرات عشق<br />

که کارگردان یک عنوان به مقدم سامان بودند.‏ امروز <strong>از</strong> پرشورتر آدمها که دورهای و<br />

صحنه طراحی کرده.‏ فیلمش در موسیقی <strong>از</strong> درجهیکی استفاده هست هم موسیقی نداشته<br />

عظیمی و پرهزینه پروداکشن فیلم آنکه وجود با و گرفته انجام دقیق خیلی لباس دهههای<br />

در است قرار که فیلمهایی معمول اشکاالت <strong>از</strong> که درآمده کار <strong>از</strong> تمیزی و تر اثر کمدی<br />

این که باشد یادتان میبینید که را فیلم ت<strong>از</strong>ه است.‏ کرده پرهیز شوند،‏ روایت قبل االن<br />

آن،‏ <strong>از</strong> دقیقه 25 حدود چیزی حذف با و باشد ساعت دو به نزدیک بوده قرار بامزه نمایشش<br />

موقع اما نگرفتند تحویل چندان را عنبر«‏ ‏»نهنگ منتقدان است.‏ دقیقه 80 فیلم<br />

دیالوگهای <strong>از</strong> بعضی که آنقدر میخندیدند.‏ دل ته <strong>از</strong> مردم سینما <strong>سال</strong>نهای در میشد.‏<br />

گم مردم خندههای البهالی است<br />

<strong>سال</strong>های چند و بیست جوان که صنوبر ارژنگ و است 60 دهه برگزیده:‏ سکانس روی<br />

و ایستاده خیابان در بوده مد زمان آن که مویی پشت و جین شلوار و کتانی کفش با ماشینهای<br />

رده در زمان آن رنو شود.‏ تمیز تا میکشد دستمال خریده ت<strong>از</strong>ه که رنویی رنو<br />

ارژنگ خالصه میشد.‏ محسوب خانوادگی ماشین پیکان که همانطور بود جوانپسند اولینبار<br />

برای است قرار سکانس این در دارد.‏ دوست ماشین که خریده رویا عشق به را و شصتی دهه مانتوهای همان با میبینیم را رویا ارژنگ،‏ نقطهنظر نمای <strong>از</strong> ببینیم.‏ را رویا دهه<br />

مهمانیهای محبوب آهنگهای آن <strong>از</strong> یکی که حالی در کردنها سر روسری مدل زیادی<br />

خنده که است فیلم سکانسهای بهترین جزو این میشود.‏ پخش تصویر روی 60 بهاند<strong>از</strong>ه<br />

کارگردانی مدیون را موفقیتش دیالوگ بدون که سکانسی گرفت.‏ تماشاگران <strong>از</strong> دهه<br />

سکانس یک بدانید.‏ را سکانس این قدر تا ببینید را فیلم باید است.‏ مقدم سامان شصتیاصیل.‏<br />

1<br />

163 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر


فرهنگ<br />

و پول رشت<br />

در فرانسوی رمانس است؟<br />

چند ساعت تو دنیای در یزدانیان<br />

صفی کارگردان:‏ خوشکام<br />

زری و مصفا علی حاتمی،‏ لیال ب<strong>از</strong>یگران:‏ رمانتیک/‏‎1394‎<br />

درام ژانر:‏ <strong>سال</strong>ها<br />

<strong>از</strong> بعد است رشت اهل اصالتا که ابتهاج گیلهگل داستان:‏ خالصه هیچوقت<br />

<strong>سال</strong>ها این طول در برمیگردد.‏ زادگاهش شهر به پاریس در زندگی که<br />

دلیلی به حاال رفته.‏ دنیا <strong>از</strong> مادرش حواخانم،‏ وقتی حتی نیامده ایران به در<br />

که مردی اوست.‏ منتظر قابس<strong>از</strong> فرهاد آنجا و برگشته رشت به نمیدانیم این<br />

همه فرهاد نمیآورد.‏ یاد به را او گلی ولی بوده گیلهگل همکالسی کودکی است.‏<br />

بوده حواخانم هم همدمش تنها و مانده گلی منتظر و عاشق <strong>سال</strong>ها و<br />

بزرگ چالش سینما جدی مخاطبان برای یزدانیان صفی فیلم اولین به<br />

نسبت سختگیرانهاش و متفاوت سلیقه خاطر به را یزدانیان صفی بود.‏ مهمی منتقدان<br />

و نویسندگان مهمترین <strong>از</strong> یکی میشناختیم.‏ جهان سینمای فیلمهای همیشه<br />

میشد.‏ محسوب مرجع هنری سینمای طرفداران برای نقدهایش که بعد<strong>از</strong>انقالب سینمایی چند<br />

و تارکوفسکی وندرس،‏ ویم نوشتههایش نمینوشت.‏ فیلمی هر برای و بود گزیدهکار خیلی هم صاحبزمانی<br />

فردین و مصفا علی همراه به که بود وقتی چند یزدانیان میشد.‏ شامل را دیگر فیلمس<strong>از</strong> خاص<br />

عاشقانههای غالبا و متفاوت فیلمهای محصوالتش که کردند تاسیس را ‏»رودفیلم«‏ شرکت صاحبزمانی<br />

فردین ساخته نمیدانی«‏ که هست ‏»چیزهایی و مصفا کارگردانی به آخر«‏ ‏»پله بود.‏ ساخت<br />

<strong>از</strong> بعد یزدانیان صفی اینکه تا گرفتند.‏ قرار موردتوجه هم خیلی که بودند رودفیلم محصوالت ساعت<br />

تو دنیای ‏»در بلندش فیلم اولین و شد کار به دست پنجاه<strong>سال</strong>گی آستانه در کوتاه فیلم چند سوی<br />

<strong>از</strong> فجر سیوسوم جشنواره فیلم تحسینشدهترین این ساخت.‏ رودفیلم گروه با را است؟«‏ چند سوی<br />

<strong>از</strong> نظرسنجیها در آن <strong>از</strong> بعد اما نگرفت رسمی جایزه فجر جشنواره در هرچند بود.‏ منتقدان به<br />

توجه با رفت پرده روی وقتی 94 <strong>سال</strong> شد.‏ انتخاب <strong>سال</strong> فیلم بهترین عنوان به منتقدان اکثر چند<br />

ساعت تو دنیای ‏»در اما باشد داشته خوبی فروش میکرد تصور کسی کمتر فیلم خاص مدل نزدیک<br />

و گرفت قرار سینما اهل تماشاگران و دانشجویان و جوانان توجه مورد بهخصوص است؟«‏ دوباره<br />

اینجا ‏»لیال«،‏ مهرجویی،‏ داریوش شاهکار <strong>از</strong> بعد <strong>سال</strong>ها کرد.‏ فروش تومان میلیون ۷۰۰ به ب<strong>از</strong>یگر<br />

خوشکام،‏ زری حاتمی،‏ لیال مادر که خوب چه و گرفتهاند قرار هم روبهروی محبوبمان زوج برایمان<br />

را حسرت این و رفته دوربین جلوی اینجا مدتها <strong>از</strong> بعد هم ایران سینمای دور <strong>سال</strong>های دوربین<br />

جلوی چقدر و بودیم داده دست <strong>از</strong> را شیرینی ب<strong>از</strong>یگر چه <strong>سال</strong>ها این طول در که میآورد همه<br />

میگیرد.‏ کارگردان سلیقه <strong>از</strong> را اعتبارش یزدانیان صفی فیلم است.‏ بهاند<strong>از</strong>ه و راحت ب<strong>از</strong>یاش کارگردان،‏<br />

عنوان به یزدانیان مثلث هستند.‏ طراحیشده و حسابشده فیلم بصری ویژگیهای <strong>از</strong><br />

کردهاند.‏ عمل درخشان فیلمبرداری مدیر پایور،‏ همایون و لباس و صحنه طراح رامینفر ایرج خوشتان<br />

آن <strong>از</strong> است ممکن تفکرتان طرز و شخصي تجربه براساس چقدر اينکه و فيلمنامه و قصه برعکس<br />

يا باشد دوستداشتني و اصيل نظرتان به‏ خلخلب<strong>از</strong>يهايش و فرهاد عاشقي مدل و بيايد همين<br />

اصال میزنم.‏ حرف فيلم بصري بافت درباره و میکنم عبور کنيد،‏ قلمدادش بيمزه و لوس يک<br />

خودش بنويسيم و بزنيم حرف ايران سينماي در فيلم يک بصري بافت درباره ميتوانيم که ‏»در<br />

فيلم در مهم تصوير يک <strong>از</strong> ميشود.‏ محسوب است؟«‏ چند ساعت تو دنياي ‏»در براي امتي<strong>از</strong> حاتمي(‏<br />

‏)ليال گيلهگل و است نقاشي شبيه که قابي ميکنم.‏ شروع است؟«‏ چند ساعت تو دنياي نزديک<br />

که دوربين داده.‏ تکيه چترش به جنگل وسط اروپايي سياه لباس يک در دوربين به پشت مرف اول لحظه همان <strong>از</strong> ميزند.‏ لبخند و ميچرخاند را سرش گيلهگل ميگيرد.‏ جان نقاشي ميشود تداعيکننده<br />

رنگها و نور بهخصوص و ايستاده آن در که پسزمينهاي فضاي و لباسش و ايستادنش ميرسد<br />

نظر به و ميشود داده ارجاع آن به بارها که تصويري امپرسيونيستهاست.‏ نقاشيهاي فرهاد<br />

روياي در حقيقت در است.‏ فرهاد چشم همان ميشود نزديک گيلهگل به که دوربيني فيلم<br />

کل اصال که ميبينيم بشويم دورتر که تصوير اين <strong>از</strong> دارد.‏ تصويري چنين گيلهگل هميشه گرفته.‏<br />

شکل امپرسيونيستي نقاشيهاي زيباييشناختي برمبناي است؟«‏ چند ساعت تو دنياي ‏»در ثبت<br />

اصلي کاراکترهاي عاشقانه لحظههاي فقط اينجا نيست.‏ قصهاش گسترش و بسط فيلم نکته کردهاند.‏<br />

چشمنو<strong>از</strong> و غني را فيلم قابهاي که است يزدانيان فيلم مهم المان دو نور و رنگ ميشود.‏ دقيقا<br />

ميکنند اشاره فيلم اتمسفر و جو به است؟«‏ چند ساعت تو دنياي ‏»در فيلم دوستداران اينکه متحد<br />

کل يک شکل به و بگيريم فاصله که فيلم قابهاي <strong>از</strong> است.‏ آن بصري جلوه همين تحتتاثير که<br />

بزرگ نقاشي بوم يک ميشود فيلم کل ميشود.‏ آميخته هم در محتوا و فرم کنيم،‏ نگاهشان .ار کابوسهايش و روياها همه کرده.‏ تصوير را ديوانهب<strong>از</strong>يهايش تمام رويش عاشق قابس<strong>از</strong> فرهاد به<br />

فرهاد که نقاشی آن هم شاهدش گذاشته.‏ فیلمش در آگاهانه فیلمس<strong>از</strong> را ایدهها این هم درنهایت <strong>سال</strong>ن<br />

<strong>از</strong> آمدن بيرون <strong>از</strong> بعد کسي کمتر و نميشود تاکيدي هيچ تابلو خود روي ميدهد.‏ هديه گلي میشویم<br />

متوجه کنیم مرور را فيلم تيتراژ وقتي بود.‏ چه نقاشي آن اصال که ميآمد يادش سينما مشهور<br />

نقاش دگا است.‏ لوور«‏ موزه در کست ‏»مري <strong>از</strong> دگا ادگار نقاشي فرهاد اهدايي تابلوي که به<br />

نزديک فضاي اين پس دارد.‏ شهرت امپرسيونيستها جنبش پدران <strong>از</strong> يکي عنوان به فرانسوي <strong>از</strong><br />

است؟«‏ چند ساعت تو دنياي ‏»در فيلم اصالت نيامده.‏ فيلم در اتفاقي امپرسيونيستي نقاشيهاي ميآيد.‏<br />

ظريف جزئيات به توجه همين امپرسيونيسم<br />

زادگاه که ميرسد اين به مثال و ميشود گستردهتر دامنهاش ظريف جزئيات اين بهخصوص<br />

و دنيا روشنفکران محبوب کشور البته و عاشقي و رمانس نماد همينطور و است فرانسه ذوق<br />

وسط اين ميرسد.‏ پاريس به ريشههايش ما روشنفکري عاشقانه پس دورانها.‏ همه در ايران عاشقانه<br />

فرمولهاي ايران <strong>از</strong> جايي در باشد قرار اگر ميداند که است کارگردان دانش و سليقه و جغرافيا<br />

است.‏ انزلي و رشت گزينهها بهترين کرد،‏ پياده رفتاري چه و بصري نظر <strong>از</strong> چه را فرانسوي روشنفکران<br />

سبک به عاشقانهاي تا ميدهد کارگردان به را فرصت اين زبانشان حتي و تاريخ‏ و و کرده خودش مفتون را خيليها که فيلم دلنشين ترانههاي همان نمونهاش بس<strong>از</strong>د.‏ فرانسوي گيلکي<br />

ترانه رويشان سرتيپپور جهانگير زماني که است معروفي اروپايي موسيقي قطعات ب<strong>از</strong>س<strong>از</strong>ي يک<br />

دو هر )qui c’est?( فرانسه و گيلکي در سه؟«‏ ‏»کي که اينکه <strong>از</strong> جالبتر چيزي چه و گذاشته.‏ علي<br />

و حاتمي ليال گاهي که است فرانسه زبان ترانهها اين خوشآهنگي همان به و ميدهد.‏ معنا است؟«‏<br />

چند ساعت تو دنياي ‏»در جهان اصال چون ميزنند آن به گريزي رضاعي کريسف و مصفا عاطفي<br />

هيجان انتقال فيلم تمام اينکه اصال است.‏ فرانسوي رمانتيسيسم به متعلق کاراکترهايش و اطوار<br />

و ادا فيلم وسط فرانسه جملههاي اين است.‏ رمانتيسيسم مستقيم محصول است،‏ س<strong>از</strong>ندهاش خانگی<br />

نمایش شبکه به که فیلم دیویدی در است.‏ فيلم جهان پ<strong>از</strong>ل <strong>از</strong> قطعهاي نيست.‏ روشنفکري که<br />

صحنه پشت <strong>از</strong> نماهایی با شده.‏ ساخته ؟«‏ ‏»کیسه محبوب ترانه برای هم تصویری کلیپ آمده و<br />

گرفتید را فیلم اگر درضمن است.‏ داشته وسواس فیلمش ساخت سر چقدر یزدانیان میدهد نشان تنظیمهای<br />

و آمده ب<strong>از</strong>ار به قبل ماه چند که بروید هم آن ساوندترک سراغ نیست بد داشتید دوست که<br />

اریژینالی ملودی اضافه به دیگر آهنگ سری یک و روسیه فولکلور موسیقی <strong>از</strong> رضاعی کریستف است.‏<br />

درجهیک نوشته فیلم خود برای است.‏<br />

فرانسوی پنیر کردن درست مشغول حواخانم آشپزخانه در فرهاد برگزیده:‏ سکانس هزاران<br />

دارد دوستش که زنی که بخورد را صبحانهای همان و بشکند را فاصله مرزهای میخواهد میبیند.‏<br />

را فرهاد و میشود آشپزخانه وارد حواخانم است.‏ خوردنش مشغول آنطرفتر کیلومتر الزم<br />

همه برای گاهی یادآوریاش که دیالوگی میگوید.‏ را طالییاش دیالوگ و میفهمد را حالش کنی.«‏<br />

پهنش کجا نمیدونی ولی داری خوب رو عاشقی اسباب ‏»پسرجون،‏ میگوید:‏ فرهاد به است.‏ است.‏<br />

فیلم در خوشکام زری حضورهای شیرینترین <strong>از</strong> یکی سکانس این 2<br />

1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر 164


خوشبخت<br />

کوچک خانواده دیگران<br />

و پرویز شهدخت،‏ آذر،‏ افخمی<br />

بهروز کارگردان:‏ شیرمحمدی،‏<br />

مرجان خیراندیش،‏ گوهر فخیمزاده،‏ مهدی ب<strong>از</strong>یگران:‏ با<br />

نظامدوست،‏ نعیمه دانایی،‏ امیرعلی تسلیمی،‏ شهین جوان،‏ رامبد حقیقی<br />

مانی حضور خانوادگی/‏‎۱۳۹۲‎<br />

کمدی درام ژانر:‏ که<br />

است مشهوری ب<strong>از</strong>یگر دیوانبیگی پرویز داستان:‏ خالصه شهدخت<br />

همسرش بوده.‏ مطبوعات و منتقدان ستایش مورد همیشه وقف<br />

را زندگیاش همه که بوده متمول خانوادههای <strong>از</strong> یکی دختر هم<br />

به جایی <strong>از</strong> زندگیشان است.‏ کرده فرزندانش و همسر آسایش رس را دیوانبیگی پرویز قرصهای شهدخت روز یک که میریزد ب<strong>از</strong>یگر<br />

دنبال که فیلم کارگردان اتفاقا و میبرد فیلمبرداری صحنه میآید.‏<br />

مناسبی انتخاب شهدخت نظرش به میگشته اول نقش زن هک میکند قبول شوهرش لج <strong>از</strong> هم شهدخت و میکند تحقیر را شهدخت دیوانبیگی دیوانبیگی<br />

و است فیلم اول ستاره شهدخت و میشود اکران فیلم کند.‏ ب<strong>از</strong>ی فیلم در این<br />

وسط است.‏ قهرشان و دعوا و آنها بحثهای و جر شروع همین میرود.‏ حاشیه به خانوادهاش<br />

دیدن به کشور <strong>از</strong> خارج <strong>از</strong> <strong>سال</strong> چند <strong>از</strong> بعد هم آذر دخترشان کشمکشها دارد.‏<br />

سینه در بزرگی غم که حالی در میآید کرد<br />

جلب را مردم نظر که ‏»سنپطرزبورگ«‏ کمدی ساخت <strong>از</strong> بعد افخمی بهروز سینمایی<br />

فیلم یک کانادا در بود،‏ کرده عصبانی و ناامید حسابی را منتقدان ولی دیگران«‏<br />

و پرویز شهدخت،‏ ‏»آذر،‏ حقیقت در نشد.‏ دیده ایران در که ساخت متفاوت یکی<br />

روی <strong>از</strong> گرفت تصمیم افخمی بود.‏ سینما به افخمی ب<strong>از</strong>گشت <strong>سال</strong> چهار <strong>از</strong> بعد نتیجهاش<br />

که کند اقتباس فیلمنامهای شیرمحمدی مرجان همسرش،‏ داستانهای <strong>از</strong> که<br />

میکنند اعتراف خواندهاند را شیرمحمدی مرجان کتاب که آنهایی شد.‏ فیلم این فیلمهای<br />

سنت به است.‏ کرده ارائه داستان <strong>از</strong> شستهرفتهای و وفادارانه اقتباس افخمی یک<br />

افخمی فیلم تقوایی ناصر ناپلئون«‏ ‏»داییجان محبوب سریال البته و کالسیک تا<br />

میکند جذبتان نماینده داوود شنیدنی و گرم صدای اول همان <strong>از</strong> دارد.‏ راوی زا دفاع در بهخصوص اجتماعی پز با فیلمهایی که زمانهای در کنید.‏ دنبال را فیلم و<br />

ظریف و بامزه و شیرین خیلی فیلمش در افخمی میشود،‏ ساخته زنان حقوق زنش<br />

موفقیت مقابل در که میدهد نشان را خانوادهای اهل مهربان مرد زیرپوستی مثال<br />

فیلمهای آن <strong>از</strong> بیشتر خیلی افخمی فیلم کارکرد میشود.‏ عبوس و تلخ و حسود مهر<br />

همه وجود با مرد چطور که میدهد نشان شوخطبعی با است.‏ اجتماعی مصلحانه حساس<br />

اجتماع در جایگاهش و کاریاش موقعیت به نسبت همسرش به محبتش و و داشته همیشه که روشنفکرانهای ادای برخالف و میدهد جهت تغییر که است خانه<br />

در او میخواهد دلش حاال باشد،‏ سربلند اجتماع در باید زنش بوده معتقد میتواند<br />

شهدخت دیگر طرف <strong>از</strong> باشند.‏ بچههایش و پرویز اولویتش همچنان و بماند قرصهای<br />

به حواسش هم خانه <strong>از</strong> رفتن و قهر در حتی باشد.‏ ایرانی زن آرمانی نمونه و<br />

فیلم و موفقیت آنکه <strong>از</strong> بیشتر اما کرده ب<strong>از</strong>ی فیلم در شوهر لج <strong>از</strong> هست.‏ دیوانبیگی اینها<br />

همه نمیداند.‏ را قدرش دیوانبیگی چرا که است ناراحت باشد،‏ مهم برایش کار دلنشینتر<br />

چیز همه و میشود ب<strong>از</strong> قصه به مشکلش و آذر پای که زمانی تا دارید نگه را آغوش<br />

ماجرای دیگران«‏ و پرویز شهدخت،‏ ‏»آذر،‏ قصه میشود.‏ دوستداشتنیتر و و<br />

پدر تا میآید کشور <strong>از</strong> خارج <strong>از</strong> سرخورده و خسته که دختری است.‏ خانواده امن کنار<br />

در و میگذارند کنار را اختالفاتشان شوهر و زن شوند.‏ زخمهایش مرهم مادرش به<br />

هرکدام گیرم برگردانند.‏ زندگی به را آذر تا میشوند بسیج خانواده اعضای بقیه <strong>از</strong><br />

جمعشدنهایشان.‏ هم دور و ایرانی خانواده <strong>از</strong> یکی درجه نمونه خودشان.‏ شیوه که<br />

چیزی البته میشوند.‏ احساساتی که وقتی پدرانه راهکارهای و مادرانه نگرانیهای فخیمزاده<br />

مهدی فوقالعاده ب<strong>از</strong>یهای بگذارد را تاثیرش زیادی حد تا قصه شده باعث یکی<br />

درجه انتخاب فخیمزاده است.‏ شهدخت و پرویز نقش در خیراندیش گوهر و کمدیهای<br />

بهترین <strong>از</strong> یکی پیش <strong>سال</strong>ها هم خودش و است کمدی نقشهای برای <strong>از</strong><br />

کمتر <strong>سال</strong>ها این همه که است عجیب و ساخته را ‏»همسر«‏ فیلم ایران،‏ سینمای راحت<br />

آنقدر دوربین جلوی که هم خیراندیش گرفتهاند.‏ بهره زمینه این در او استعداد لحن<br />

تا گزیدنهایش لب مدل <strong>از</strong> میکند.‏ را طبیعیاش زندگی دارد انگار که است فیلم<br />

نچسب کمی وصله است.‏ ایرانی مادران شبیه تحبیب یا تهدید با زدنش حرف کند.‏<br />

استفاده آذر منجی عنوان به او <strong>از</strong> میخواهد پرویز که است جوان رامبد کاراکتر قبولش<br />

دیوانبیگی خانواده جمع میان نمیتوانیم و ندارد را شخصیتها بقیه گرمای ب<strong>از</strong>ی<br />

با شهدخت خواهر مثل فرعی کاراکترهای حتی که فیلمی در هم آن کنیم.‏ همیشه<br />

پرویز با خالهپری شدهاند.‏ پرداخت جزئیات با آنقدر تسلیمی شهین عالی جدی<br />

را او زیاد که مستقلش قوی خواهرزن <strong>از</strong> هم پرویز میرسد نظر به و دارد کلکل برای<br />

است خوبی نمونه نفر ایندو میان دیالوگهای ندارد.‏ خوشی دل نمیگیرد،‏ فیلم<br />

است.‏ درآمده کار <strong>از</strong> جذاب و شیرین آنقدر افخمی فیلم چرا اینکه دادن نشان شهدخت<br />

استثمار نه و میگیرد جدی حد <strong>از</strong> بیش را مهاجرت مسئله نه بیاداست.‏ در<br />

است.‏ ایرانی فرهنگ <strong>از</strong> بخشی اینها همه که میداند کارگردان را.‏ پرویز توسط که<br />

پدری مثل میکنیم.‏ افتخار آن به که دارد وجود هم دیگری چیزهای کنارش شاید<br />

تا کند درددل او با دختر میخواهد دلش و میرود باال کوه <strong>از</strong> دخترش پابهپای اصال<br />

نشده.‏ تحمیل فیلم به شوخیای هیچ بردارد.‏ فرزندش مشکالت <strong>از</strong> باری بتواند دلمان،‏<br />

ته <strong>از</strong> لبخندهای نه،‏ که خندهها بار همه ندارد.‏ وجود کمیکی موقعیت فیلم در لد در افخمی که اینجاست خوبیاش شخصیتهاست.‏ کالمی شوخیهای خاطر به را<br />

آذر هم دارد.‏ مدرنی نگاه قضیه کل به سنتیاش،‏ شکل در ایرانی خانواده دادن نشان دوستداشتنی<br />

خیلی آخر قاب آن درنهایت را.‏ شهدخت هم و پرویز هم میکند درک و<br />

دارند مشکل هم با که آنهایی خانواده،‏ اعضای همه وقتی است.‏ ستایشبرانگیز و هب میخواهند انگار و میشوند آسانسور سوار لب بر لبخند خوباند،‏ هم با که آنهایی هوای<br />

همیشه است قرار دیوانبیگی خانواده گیرها و گرفت همه علیرغم بگویند:‏ ما باشند.‏<br />

داشته را همدیگر لفق میخواهد پرویز و میکنند کوهنوردی آذر با دیوانبیگی برگزیده:‏ سکانس حرف<br />

پدر با شوهرش مشکل <strong>از</strong> آذر وقتی بزند.‏ حرف تا بشکند را دخترش دهان میخواهد<br />

را بهترینها دخترش برای که پدرانه قاطعیت همان با دیوانبیگی میزند کوچيک<br />

پنچري يه بايد ‏»مرد باشد:‏ یادش زندگی بقیه برای که میکند او به نصیحتی بزرگ<br />

پنچري يه روزي يه باشه نداشته کوچيکي پنچري هيچ که مردي باشه.‏ داشته ميده.«‏<br />

را<br />

دختری و پدر رابطه افخمی بیجا.‏ دلسوزی نه و است کار در سرزنشی نه همین.‏ کنارش<br />

<strong>از</strong> معموال ما سینماگران که شاهکاری رابطه درآورده.‏ معرکه سکانس این در دیدن<br />

<strong>از</strong> احتماال و میزنیم حرف چهچیزی <strong>از</strong> میدانند دخترها و پدرها گذشتهاند.‏ برد.‏<br />

خواهند لذت بیشتر دیگران«‏ و پرویز شهدخت،‏ ‏»آذر،‏ 3<br />

165 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر


پول و فرهنگ<br />

5<br />

جواهر نادیده گرفته شده ۲۰۱۵<br />

دنی کالینز/‏ Danny Collins<br />

کارگردان:‏ دن فاگلمن<br />

ب<strong>از</strong>یگران:‏ آل پاچینو،‏ آنت بنینگ،‏ کریستوفر پالمر،‏ جنیفر گارنر<br />

ژانر:‏ کمدی/موزیکال/‏‎2015‎<br />

خالصه داستان:‏ اول فیلم دنی کالینز جوان را میبینیم در اواخر دهه 60 که مشغول گفتوگو<br />

با یک مجله مشهور موسیقی است.‏ به نظر میرسد او استعدادی جوان در حوزه موسیقی است که<br />

آینده درخشانی برایش پیشبینی میشود.‏ کات به <strong>سال</strong>ها بعد:‏ دنی کالینز حاال مرد جاافتادهای<br />

است که نامش روی همه بیلبوردهای شهر دیده میشود.‏ ثروتمند شده و مسیر زندگیاش هم تغییر<br />

کرده.‏ حاال آهنگهای مردمپسند میخواند.‏ اما هر وقت به مسیر آرزوهایش و جایگاه فعلیاش نگاه<br />

میکند،‏ افسرده میشود.‏ تا اینکه دوست نزدیک و مدیر برنامههایش برای تولدش یک هدیه ویژه<br />

به او میدهد:‏ نامهای <strong>از</strong> جان لنون،‏ اسطوره گروه بیتلز که مرشد کالینز بوده و در جوانی خطاب به<br />

کالینز نوشته شده اما هیچوقت به دست او نرسیده بود.‏<br />

<strong>از</strong> آن دسته فیلمهایی که نادیده گرفته شدند در حالی که میشود آن را جزو بهترین<br />

فیلمهای <strong>سال</strong> گذشته دانست.‏ موضوعی عمیق که <strong>سال</strong> قبلتر الخاندرو گونزالس ایناریتو،‏ در<br />

فیلم روشنفکرانهتر ‏»بردمن«‏ به آن پرداخته بود:‏ مرز میان هنری که به آن احساس تعهد<br />

میکنی و هنری که مردم <strong>از</strong> تو میخواهند کجاست؟چقدر میتوانی این مرزها را به هم نزدیک<br />

کنی و چقدر حق داری طرفدارانت را ناامید کنی تا به آنچه هدف اصلیات بوده نزدیک بشوی؟<br />

دنی کالینز در یک لحظه حقیقت با خودش روبهرو میشود و میبیند چقدر <strong>از</strong> مسیر شخصیاش<br />

منحرف شده است.‏ حاال میخواهد دوباره همان آدمی بشود که خودش دوست دارد اما دیگر<br />

کار سادهای نیست.‏ نه گذشتن <strong>از</strong> ثروت ساده است و نه چشم بستن روی تحسینهای مردم.‏<br />

ت<strong>از</strong>ه در حالت خوشبینانهتر میشود گفت هنرمند نسبت به سرگرم و راضی کردن طرفدارانش<br />

هم تعهدهایی دارد.‏ ‏»دنی کالینز«‏ داستان این پیچیدگیهای زندگی یک هنرمند است.‏ با ب<strong>از</strong>ی<br />

درخشان آل پاچینو که قطعا هیچکس دیگری مثل او نمیتوانست چنین شخصیت جذابی<br />

روی پرده خلق کند.‏ تند و طعنهزن و در آستانه فروپاشی اما همچنان محبوب.‏ دنی کالینز<br />

یکجورهایی شبیه آل پاچینوی این <strong>سال</strong>ها هم هست.‏ آل پاچینویی که با ب<strong>از</strong>ی در تلهفیلمهایی<br />

مثل ‏»فیل اسپکتور«‏ سقوط کرده بود و حاال دوباره در یک کمدی شیرین سرحال اوج گرفته<br />

است.‏ روی صحنه کنسرت درخشان است و اجرایش در مقام یک خواننده چنان متقاعدکننده<br />

<strong>از</strong> کار درآمده که حسرت میخوریم چرا آل پاچینو مو<strong>از</strong>ی با سینما در موسیقی فعال نبوده<br />

است.‏ این فیلم سادهای درباره یک شخصیت پیچیده است با طرحی داستانی که تا حد زیادی<br />

قابل حدس است.‏ چیزی که جذابش میکند حضور آل پاچینو،‏ ب<strong>از</strong>ی ب<strong>از</strong>یگران فرعی بهخصوص<br />

کریستوفر پالمر شوخطبع و آنت بنینگ جدی و تاثیر ایده اصلی داستان است.‏ ایدهای که <strong>از</strong> دل<br />

یک ماجرای حقیقی بیرون آمده.‏ <strong>سال</strong>ها پیش واقعا جان لنون برای یک خواننده فولک انگلیسی<br />

که در مصاحبهای <strong>از</strong> لنون به عنوان اسطورهاش یاد کرده بود،‏ نامهای مینویسد تا به او بگوید<br />

شهرت لزوما فساد و انحراف <strong>از</strong> مسیر به دنبال نمیآورد.‏ حتی شماره تماس خودش و یوکو را هم<br />

میگذارد تا اگر توانستند کمکی به خواننده جوان بکنند.‏ نامه به دفتر مجله میرود و تا <strong>سال</strong>ها<br />

بعد هیچکس <strong>از</strong> آن باخبر نمیشود.‏ البته در قصه اصلی خواننده انگلیسی به شهرت چندانی<br />

نمیرسد و زندگیاش هم مثل دنی کالینز قصه ما به خاطر ثروت و شهرت <strong>از</strong> هم نمیپاشد.‏<br />

اینترتینمنت ویکلی نوشت:‏ ‏»دنی کالینز«‏ <strong>از</strong> جواهرات نادیده گرفتهشده <strong>سال</strong> ۲۰۱۵ است.‏<br />

<strong>سال</strong>م دوباره به آقای هانت<br />

ماموریت غیرممکن:‏ ملت سرکش/‏ Mission: Impossible – Rogue Nation<br />

کارگردان:‏ کریستوفر مککوآری<br />

ب<strong>از</strong>یگران:‏ تام کروز،‏ ربکا فرگوسن،‏ جرمی رنر،‏ سایمون پگ<br />

ژانر:‏ اکشن جاسوسی/‏‎۲۰۱۵‎<br />

خالصه داستان:‏ بعد <strong>از</strong> انجام ماموریتی که هر لحظه امکان داشت شکست بخورد،‏<br />

مامور مخفی اتان هانت بیشتر <strong>از</strong> هر زمان دیگری معتقد است س<strong>از</strong>مان مخوفی به نام<br />

سندیکا وجود دارد که جنایتهای بزرگ را در کشورهای مختلف س<strong>از</strong>ماندهی میکند.‏<br />

اما س<strong>از</strong>مان سیا وجود چنین س<strong>از</strong>مانی را باور ندارد.‏ سندیکا هانت را میربایند و شکنجه<br />

میکنند اما با کمک السا،‏ یکی <strong>از</strong> ماموران سابق MI6 که االن وضعیت نامشخص و<br />

مشکوکی دارد،‏ هانت <strong>نجات</strong> پیدا میکند.‏ س<strong>از</strong>مان سیا میخواهد گروه ماموریتهای<br />

غیرممکن را به خاطر روشهای خرابکارانه و چند شکستشان کال منحل کند.‏ در چنین<br />

شرایطی هانت خودش را مخفی میکند تا با کمک یکی <strong>از</strong> همکارانش بهتنهایی ر<strong>از</strong><br />

سندیکا را کشف کند.‏<br />

ام<strong>سال</strong> هم جیمز باند به پرده سینما برگشته بود و هم اتان هانت.‏ دو مامور مخفی<br />

کارکشته که عمر اولی در سینما بیش <strong>از</strong> پنجاه <strong>سال</strong> است و آنیکی دو دهه است که<br />

حاکم گیشهها شده.‏ نکته جالبش این بود که تم اصلی هردو فیلم،‏ ‏»اسپکتر«‏ و ‏»ماموریت<br />

غیرممکن‎۵‎‏«‏ خیلی به هم شبیه بود.‏ هردویشان هم در کشورهای خارجی فیلمبرداری<br />

شده بودند:‏ اولی در ایتالیا و دومی در اتریش.‏ شاید بشود نتیجه گرفت که ممکن است<br />

اتان هانت در دهههای آینده جای جیمز باند را بگیرد.‏ طرفداران فیلمهای اکشن که<br />

قطعا <strong>از</strong> دیدن قسمت جدید ‏»ماموریت غیرممکن«‏ لذت خواهند برد اما طرح داستانی<br />

فیلم که تا حدی سیاسی و عاشقانه هم هست حتی برای آنهایی که اکشنب<strong>از</strong> نیستند<br />

هم جذاب خواهد بود.‏ باورنکردنی است که تام کروز در نقش اتان هانت االن نزدیک<br />

به ۵۰ <strong>سال</strong> دارد.‏ در فیلم همچنان در هیئت یک ستاره میدرخشد.‏ حتی بدل هم<br />

نداشته و تمام صحنههای اکشن را با تمرینات ورزشی خودش انجام داده است.‏ فیلم<br />

فروش فوقالعادهای داشت و تبدیل به دومین فیلم پرفروش <strong>از</strong> سری فیلمهای ‏»ماموریت<br />

غیرممکن«‏ شد.‏ نکته جالبش اینجاست که منتقدان هم فیلم را خیلی دوست داشتند.‏<br />

اصوال فیلمهای ژانر اکشن آثاری نیستند که منتقدان جدیشان بگیرند ولی ۹۳ درصد<br />

نقدهای نوشتهشده روی ‏»ملت سرکش«‏ مثبت بودند.‏ ویژگی مشترک همه این نقدها<br />

اشاره به ب<strong>از</strong>ی شگفتانگیز تام کروز و معرفی ربکا فرگوسن بود که در سینما ب<strong>از</strong>یگر<br />

شناختهشدهای نیست و بیشتر در تلویزیون با سریال ‏»ملکه برفی«‏ مشهور شده است.‏ با<br />

درخشش فرگوسن در این فیلم قطعا <strong>از</strong> این به بعد نامش را در فیلمهای بیشتری خواهیم<br />

شنید.‏ فیلم البته به دنبال معانی عمیق و اشارات سیاسی درباره اوضاع روز جهان نیست.‏<br />

درست مثل جیمز باندها این فیلم هم یک اثر سرگرمکننده است که موقع تماشایش<br />

متوجه گذر زمان هم نخواهید شد.‏ منتقدان نوشتند فیلم مککوآری بهجز جیمز باند<br />

تحتتاثیر شاهکار آلفرد هیچکاک،‏ ‏»مردی که زیاد میدانست«،‏ است.‏ در موفقیت فیلم<br />

همین بس که پارامونت بالفاصله اعالم کرد قسمت ششم ‏»ماموریت غیرممکن«‏ را هم<br />

بهزودی کلید میزند.‏ تام کروز قرار است دوباره اتان هانت باشد و مککوآری هم تجربه<br />

کارگردانی را تکرار خواهد کرد.‏<br />

4<br />

166 آیندهنگر | tccim.ir | شماره چهلوششم،‏ نوروز 1395


است...‏<br />

گذر در زمان The Age of Adaline<br />

آدالین/‏ دوران کریگر<br />

تولند لی کارگردان:‏ برستین<br />

الن بیکر،‏ کتی هوییسمن،‏ میشل فورد،‏ هریسون الیولی،‏ بلیک ب<strong>از</strong>یگران:‏ رمانتیک/‏‎۲۰۱۵‎<br />

فانتزی ژانر:‏ خودش<br />

برای که زمانی میشویم.‏ آشنا سانفرانسیسکو در بومن آدالین با داستان:‏ خالصه <strong>سال</strong><br />

در که آدالینی میشویم متوجه بعد کمی میکند.‏ پا و دست جعلی شناسایی کارت یک فرتوتی<br />

پیرزن االن دخترش و است ۱۹۰۸ متولد درحقیقت دارد <strong>سال</strong> سی <strong>از</strong> کمتر ۲۰۱۴ مرده<br />

میکنند فکر همه دارد.‏ غریب و عجیب اتومبیل تصادف یک ‎۲۹‎<strong>سال</strong>گی در آدالین شده.‏ تغییر<br />

یک وجود این با میشود ماندنش زنده باعث و میکند وارد او به شوکی صاعقه اما میشود<br />

مجبور آدالین میماند.‏ ثابت آدالین سن میآورد.‏ وجود به او سلولهای در اساسی با<br />

هر<strong>از</strong>گاهی شود.‏ سرگردان آمریکا در <strong>سال</strong>ها این تمام در و شود دور خانوادهاش و دختر <strong>از</strong> همه<br />

<strong>از</strong> مختلف دروغهای با است مجبور و ندارد دوستی هیچ طبیعتا میگذارد.‏ قرار دخترش ثروتمند<br />

جوان پسر برمیخورد.‏ جونز الیس به نو <strong>سال</strong> شب مهمانی در اینکه تا کند دوری دوباره<br />

مالقات به آدالین تا میکند پیگیری آنقدر و میشود آدالین عاشق که بشردوستی پیچیدهتر<br />

وقتی همهچیز و بگوید را زندگیاش حقیقت الیس به نمیتواند آدالین شود.‏ راضی آدالین<br />

حاال و میشناخته را آدالین زمانی که است مردی پسر الیس میفهمد که میشود است.‏<br />

شده هم الیس عاشق ببینند<br />

تا میکنند چک را IMDb سایت روز هر که نباشید کسانی <strong>از</strong> دسته آن جزو اگر فیلم<br />

احتماال رسیده،‏ سایت کاربران سوی <strong>از</strong> خوب نسبتا امتی<strong>از</strong>های با ت<strong>از</strong>های فیلمهای چه میلیون<br />

۲۷ ‏)حدود شد ساخته کمی خیلی بودجه با فیلم ندیدهاید.‏ را آدالین«‏ ‏»دوران حاشیه<br />

و شد اکران بیسروصدا بود.‏ فیلم ساخت هزینه برابر دو چیزی هم فروشش و دالر(‏ با<br />

که جذاب فانتزی قصه یک کرد.‏ توصیه میشود قطعا را دیدنش اما نداشت هم خاصی به<br />

ابتدا در که نقشی کند.‏ مجذوبتان میتواند اصلی نقش در الیولی بلیک درخشان ب<strong>از</strong>ی هم<br />

بوده بزرگی شانس کرد.‏ رد را فیلمنامه ب<strong>از</strong>یگر این اما بود شده پیشنهاد پورتمن ناتالی فیلمی<br />

هیچ در پررنگ آنقدر حضوری حال به تا که الیولی فیلم.‏ برای هم و الیولی برای شیمی<br />

بکشد.‏ دوش به هم را فیلم بار و باشد فیلم اصلی ستاره میتواند که داد نشان نداشت هوییسمن<br />

تخت«‏ و تاج ‏»ب<strong>از</strong>ی سریال طرفداران درآمده.‏ کار <strong>از</strong> عالی هوییسمن و او میان قرار<br />

کالیسی اختیار در را شمشیرش آزاد جزایر در که است مردی همان او میشناسند.‏ را است.‏<br />

گرمتری و بهتر ب<strong>از</strong>یگر مراتب به آدالین«‏ ‏»دوران در که کرد اعتراف باید میدهد.‏ ملیف و شدهاند نوشته هوشمندانه دیالوگها است.‏ سرگرمکنندهبودنش فیلم نکته مهمترین بهموقع<br />

اوج نقاط و اتفاقات میان فاصلهگذاری نمیکند.‏ خستهتان که دارد خوبی ریتم یکی<br />

به شدن تبدیل <strong>از</strong> را فیلم که هستند هوییسمن الیولی-‏ زوج هم بهتر همه <strong>از</strong> و است داشتند.‏<br />

فیلم به نسبت متفاوتی نظرات منتقدان میدهند.‏ <strong>نجات</strong> معمولی عاشقانههای <strong>از</strong> سطحی<br />

را داستانی طرح اما کردهاند ستایش را فورد هریسون و الیولی ب<strong>از</strong>یهای بیشترشان نکرده<br />

زیادی توجه فیلم هوییسمن به کسی که است عجیب دانستهاند.‏ پیشبینی قابل و ستایش<br />

و باشند داشته دوست هم منتقدان را دنیا دلچسب فیلمهای همه نیست قرار است.‏ که<br />

جوری نه اما دلچسب و سرگرمکننده فیلمهاست.‏ آن <strong>از</strong> یکی آدالین«‏ ‏»دوران کنند.‏ باشد.‏<br />

منتقدان دل باب ذهن<br />

هزارتوی 7<br />

Inside Out<br />

بیرون/‏ درون کارمن<br />

دل رونی داکتر،‏ پیت کارگردان:‏ بلک<br />

لوئیس هیدر،‏ بیل اسمیت،‏ فیلیس پوهلر،‏ ایمی صداپیشگان:‏ ماجراجویانه/سهبعدی/‏‎۲۰۱۵‎<br />

درام ژانر:انیمیشن/کمدی در<br />

است.‏ شده متولد ت<strong>از</strong>ه که هستیم رایلی نام به دختربچه یک سر داخل ما داستان:‏ خالصه کنترل<br />

یک پشت آبی موهای با طالیی موجود یک احساساتش فرماندهی مرکز و دختر این سر اسم<br />

میشویم متوجه میگذرد که کمی میشود.‏ رایلی خنده باعث دکمه زدن با که گرفته قرار هم<br />

شلوغتر فرماندهی مرکز بیاورد.‏ خوشحالی احساس رایلی برای است قرار و است شادی موجود نام<br />

به آبیرنگ موجود یک وسط این میشوند.‏ اضافه جمع به هم خشم و نفرت و ترس و میشود ی<strong>از</strong>ده<strong>سال</strong>ه<br />

رایلی میشود.‏ رایلی گریه و غصه باعث دائم او چون میرسد نظر به اضافه همیشه غم کنند.‏<br />

اسبابکشی سانفرانسیسکو به خودشان شهر <strong>از</strong> میگیرند تصمیم مادرش و پدر که است نرمال<br />

حالت به را همهچیز دارد تصمیم شادی وسط این و میشوند برهم و درهم رایلی احساسات میشود.‏<br />

خارج هم شادی دست <strong>از</strong> کنترل که میرود پیش گونهای به اوضاع اما دارد نگه بهترین<br />

<strong>از</strong> یکی و ۲۰۱۵ <strong>سال</strong> انیمیشن بهترین عنوان بیتردید بیرون«‏ ‏»درون انیمیشن خیلیها<br />

نظر <strong>از</strong> برد.‏ هم باالتر را مقامش میشود میکند.‏ خودش آن <strong>از</strong> را <strong>سال</strong> سینمایی آثار تولید<br />

متفکر مغز پیکسار و کرده تولید تاکنون پیکسار کمپانی که است انیمیشنی بهترین این آثار<br />

روانشناسانهترین <strong>از</strong> یکی و است شگفتانگیز فیلم ایده است.‏ جذاب و مهم انیمیشنهای آثار<br />

با رقابت در بیرون«‏ ‏»درون فیلمنامه که نیست عجیب شده.‏ ساخته حال به تا که سینمایی است<br />

قرار که انیمیشن این گرفت.‏ قرار ام<strong>سال</strong> اسکار فیلمنامه بهترین نامزدهای جزو سینمایی پیچیدهای<br />

اثر حقیقت در بدهد،‏ نشان آدمها زندگی در را احساسات عملکرد ساده ظاهر به چه<br />

میشوید متوجه بخوانید فیلم تولید روند درباره اگر میشود.‏ روایت استادانه خیلی که است تصمیم<br />

میزند سرش به فیلم ایده که اولینبار داکتر گرفتهاند.‏ قرار آن پشت متفکری مغزهای شادی<br />

و غم بین رقابت که شده متوجه مدتی <strong>از</strong> بعد اما بکند شادی رقیب را ترس میگیرد را<br />

کارها و بودن شاد همیشه که میدهد نشانتان بیرون«‏ ‏»درون است.‏ باورپذیرتر و منطقیتر <strong>از</strong><br />

اعصابخردکن هم خیلی اتفاقا و باشد داشته عکس تاثیر میتواند گاهی کردن ریس و راست خشم،‏<br />

کند.‏ برقرار تعادل احساساتش میان بتواند که میرسد فکری بلوغ به کسی دربیاید.‏ کار اما<br />

شوند طبقهبندی منفی احساسات جزو اول وهله در است ممکن نفرت حتی غم و ترس دنیای<br />

<strong>از</strong> واقعی دریافت و درک و درست ذهنی جهان داشتن برای همهشان وجود حقیقت در س<strong>از</strong>ندگان<br />

است.‏ شگفتانگیزی انیمیشن هم بصری لحاظ <strong>از</strong> فیلم این است.‏ الزم پیرامون با<br />

و برسد نظر به درخشانتر احساسات بقیه <strong>از</strong> شادی مثال که بوده جزئیات این به حواسشان همه<br />

که است معتقد داکتر پیت بدهند.‏ انجام را کار این شدند موفق کامپیوتری نرمافزارهای کامال<br />

حرفش هستند.‏ شدن بالغ درباره آخری همین تا گرفته ‏»باال«‏ <strong>از</strong> پیکسار انیمیشنهای فیلم<br />

عاشق منتقدان است.‏ دراینباره آنها فیلم تکاملیافتهترین بیرون«‏ ‏»درون و است درست بهترين<br />

در انساني تجربيات <strong>از</strong> پيکسار ‏»استدالل نوشت:‏ تایمز لسآنجلس در توران کنت شدند.‏ مختلف<br />

احساس پنج اين اما نرسد،‏ نظر به اينگونه اول نگاه در شايد ميبرد.‏ سر به خود حالت به<br />

چيزها بهترين بخشيدن براي آنها نيستند.‏ يکديگر رقباي کنترل و قدرت به رسيدن براي هک ميشود خلق لحظاتي ميبرد پي‏ غم هدف و ارزش به لذت که زماني شدهاند.‏ متحد رايلي رفت.«‏<br />

نخواهد هيچکس ياد <strong>از</strong> 6<br />

167 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر


فرهنگ<br />

و پول کارگردان<br />

آقای فلسفی دغدغههای Irrational Man<br />

غیرمنطقی/‏ مرد آلن<br />

وودی کارگردان:‏ بلکلی<br />

جیمی پوسی،‏ پارکر استون،‏ اما فونیکس،‏ یوآکین ب<strong>از</strong>یگران:‏ درام/‏‎2015‎<br />

ژانر:‏ نیست،‏<br />

خوشنام هم چندان که لوکاس،‏ ایب نام به فلسفه مشهور استاد یک داستان:‏ خالصه است.‏<br />

گوشهگیری و افسرده آدم میشود.‏ دعوت کوچک شهری در دانشگاهی در تدریس برای بیشتری<br />

انگیزه او به میخواهد دلش البته و میشود ایب شیفته جیل نام به دانشجویانش <strong>از</strong> یکی <strong>از</strong><br />

شده باعث فلسفیاش دغدغههای و ندارد زندگی برای هدفی هیچ ایب بدهد.‏ زندگی برای حرفهای<br />

نشستهاند صبحانه میز سر جیل با وقتی اتفاقی روز یک اینکه تا شود ناامید زندگی میترسد<br />

چقدر که میگوید این <strong>از</strong> دوستانش برای و نشسته پشتی میز سر که میشنوند را زنی شهر<br />

مردم همه که قاضیای بسپارد.‏ همسرش به را بچهها حضانت طالقش پرونده قاضی هک قاضی برداشتن میان <strong>از</strong> با میگیرد تصمیم ایب ندارد.‏ میانهای چندان عدالت با میدانند شوق<br />

و شور کرده پیدا زندگی در هدفی حاال که ایب بدهد.‏ تغییر را زن زندگی مسیر نمیشناسد راهاند.‏<br />

در که دیگری اتفاقات و هست هم جیل وسط این اما میکند.‏ پیدا زیستن به بیشتری دوران<br />

در سینما استاد است ممکن است.‏ واجب حال هر به آلن وودی <strong>از</strong> فیلمی هر دیدن وودی<br />

دریافتهای و درک <strong>از</strong> رگههایی میشود فیلمهایش در هم هنوز اما نباشد خودش اوج <strong>از</strong><br />

و درمیآیند کار <strong>از</strong> ناموفق و موفق میان در یکی فیلمهایش کرد.‏ پیدا سینما و زندگی <strong>از</strong> آلنی غیرمنطقی«‏<br />

‏»مرد دیدن برای بود ناموفقها جزو مهتاب«،‏ در ‏»جادو قبلیاش،‏ فیلم که آنجایی داشتیم.‏<br />

بیشتری هیجان بود،‏ شده انتخاب ام<strong>سال</strong> کن جشنواره افتتاحیه فیلم عنوان به که عالقهمند<br />

خودش خاص روش به فلسفه به همیشه که آلن درنیامد.‏ آب <strong>از</strong> ناامیدکننده نتیجه تماشاگران<br />

به فلسفه استاد قالب در روشنتر را بدبینانهاش عموما فلسفی‏ دغدغههای اینجا بوده اب تماتیکش شباهتهای کنیم مقایسهاش آلن قبلی فیلمهای با بخواهیم اگر میدهد.‏ نشان نهایی«‏<br />

‏»امتی<strong>از</strong> پختگی و یکدستی به فیلم کلیت هرچند است بقیه <strong>از</strong> بیشتر نهایی«‏ ‏»امتی<strong>از</strong> فلسفه<br />

استاد تعادل عدم توانسته که درجهیکی ب<strong>از</strong>یگر است.‏ فیلم بزرگ امتی<strong>از</strong> فونیکس نیست.‏ اضافه<br />

فیلم به زیادی چیز اَما دارد شیرینی حضور استون اِما دربیاورد.‏ کار <strong>از</strong> خوب خیلی را خواهد<br />

درگیرتان داستانی خط و مینویسد خوبی فیلمنامههای همچنان آلن وودی نمیکند.‏ ذهن<br />

سیال جریان ت<strong>از</strong>ه شدنش تمام <strong>از</strong> بعد که است فیلمهایی دسته آن <strong>از</strong> که بهخصوص کرد.‏ فیلم<br />

<strong>از</strong> را تحلیل بهترین ریپورتر هالیوود کنید.‏ پیدا را ماجرا غلط و درست تا میکند آزاد را زندگي<br />

واقعي معناي درباره كه سواالتي و اخالقي فلسفي،‏ بزرگ ‏»ابهامات است:‏ داده ارائه ‏»مرد<br />

در ميداده تشكيل را آلن وودي كارهاي سطحي اليه بهكرات اين <strong>از</strong> پيش و دارد وجود و<br />

هوشمندانه آلن ديالوگهاي دارند.‏ عميق كمتر و ب<strong>از</strong>يگوشانه حضوري ديگر بار غيرمنطقي«‏ نلآ مشاهدات حال اين با ميرود.‏ پيش فيلم پيشرونده عنصر اصليترين با همجهت داستانش پيچ<br />

آخرين درآمدن پا <strong>از</strong> باعث و است مشكلس<strong>از</strong> و برهمزننده متغير اخالقي حقايق با رابطه در زا است،‏ آلن فيلمهاي كالسيك شمايل همان ايب كاراكتر ميشود.‏ هيچكاكگونهاش داستاني تماشاگر<br />

و است سرزنده و باكيفيت نقش اين در فينيكس ب<strong>از</strong>ي رسيده،‏ لب به جان و متنفر خود پيچشي<br />

دچار فيلم غيرقراردادي‏ رمانس اگرچه ميكند.‏ ترغيب او تكهتكه ذهن واكاوي به را ذهني<br />

شيدايي <strong>از</strong> پيروي جز راهي اخالقي،‏ اثرگذاري براي داستان اين اما ميشود معذبكننده ندارد.«‏<br />

مركزي رخدادي عنوان به قلبي و عشق<br />

با تکنولوژی <strong>از</strong> 9<br />

Ex Machina<br />

ماشینا/‏ اکس گارلند<br />

الکس کارگردان:‏ آیزاک<br />

اسکار گلیسون،‏ دامنال ویکاندر،‏ آلیشیا ب<strong>از</strong>یگران:‏ علمی-تخیلی/‏‎2015‎<br />

ژانر:‏ برنامههایش<br />

<strong>از</strong> یکی که است نابغهای برنامهنویس جوان اسمیت کالب داستان:‏ خالصه مدیرعامل<br />

خصوصی ویالی به یکهفتهای سفر جایزهاش میشود.‏ جایزه دریافت به موفق جستوجوی<br />

موتور بزرگترین شرکت این میکند.‏ کار آن در که است شرکتی اجرایی ویالیش<br />

در دور،‏ راه <strong>از</strong> او دیده.‏ االن تا کسی کمتر را اجرایی مدیرعامل ناتان و است جهان ناتان<br />

ویالی به مشتاق و هیجانزده کالب دارد.‏ نظارت شرکت کارهای روی کوهستان در میشوند.‏<br />

ب<strong>از</strong> عبور رمزهای با درها و است غریب و عجیب همهچیز که جایی میرسد.‏ طراحی<br />

مشغول ناتان که میشود متوجه او است.‏ تکنولوژی خدمت در همهچیز اینجا کالب<br />

کرده.‏ پیاده ایوا نام به ربات یک روی که است پیشرفتهای خیلی مصنوعی هوش تاثیر<br />

کمکم ایوا کنند.‏ تست را هوشش و ایوا مختلف سواالت با تا کند کمک ناتان به باید میگذارد.‏<br />

کالب روی غریبی و عجیب خواندن<br />

با احتماال دیدهاند را جونز اسپایک ساخته ‏»او«‏ تحسینشده فیلم که آنهایی مضمون<br />

نیست.‏ هم پربیراه میافتند.‏ فیلم آن یاد ماشینا«‏ ‏»اکس داستان خالصه دارد.‏<br />

وجود فیلم هردو در مصنوعی هوش و تکنولوژی توسط انسان شدن تسخیر مهربانتر<br />

تکنولوژی و انسان رابطه به نگاهش درنهایت و بود رمانتیکتری فیلم ‏»او«‏ فیلم<br />

این که است جالب است.‏ ترسناکی و بیرحمانه فیلم ماشینا«‏ ‏»اکس اما بود گارلند<br />

الکس میرود.‏ شمار به کارگردانش تجربه اولین حرفهای و خوشساخت روز<br />

»28 مانند فیلمنامههایی نوشتن خاطر به سینما در را شهرتش و است رماننویس خالق<br />

ذهن این به میتوان کارگردان مقام در فیلمش اولین با حاال آورد.‏ دست به بعد«‏ مشخصا<br />

شد.‏ اریژینال فیلمنامه بهترین اسکار جایزه نامزد گارلند فیلمنامه بست.‏ امید کم<br />

بودجه با البته که است داشته جاهطلبانهای ذهنیت فیلم این ساخت برای گارلند جمع<br />

پس <strong>از</strong> خوب خیلی توانسته اما بوده تناقض در دالر(‏ میلیون 15 به ‏)نزدیک فیلم ساختن<br />

در الهامبخشش مهمترین را کوبریک استنلی آثار خودش بربیاید.‏ فیلم کردن همه<br />

و نشده استفاده ویژهای جلوه هیچ <strong>از</strong> فیلمبرداری طول در میداند.‏ ماشینا«‏ ‏»اکس جهات،‏<br />

همه <strong>از</strong> فیلم شدهاند.‏ اضافه فیلم به پروداکشن پست مرحله در ویژه جلوههای هرچند<br />

گرفت.‏ قرار منتقدان موردتوجه ب<strong>از</strong>یها تا گرفته نویسندگی و کارگردانی <strong>از</strong> اسکار<br />

فیلم اصلی ستاره نظرم به اما بود ایوا نقش در ویکاندر ب<strong>از</strong>ی روی توجهها بیشتر قطب<br />

باالخره که میدارد نگه سردرگم هم را ما آخر لحظه تا که ایوا خالق است.‏ آیزاک هيجاني،‏<br />

سبک،‏ صاحب ‏»چشمنو<strong>از</strong>،‏ نوشت:‏ فیلم درباره امپایر منتقد خیر.‏ یا است شر ب<strong>از</strong>ي<br />

و اوست سينمايي کار بهترين گارلند فيلم اولين عجيب.‏ و کنايهآميز متفکرانه،‏ باشد.‏<br />

بهتر میتوانست فیلم پایانبندی کرد.«‏ خواهد شگفتزدهتان ويکاندر گستاخانه نشسته<br />

دلتان به اول نیمه در فیلم قصه کردن جلوه رئالیستی <strong>از</strong> که وحشتی و بیم آن این<br />

با میرود.‏ بین <strong>از</strong> کمی میرسد نظر به تخیلی و تند حد <strong>از</strong> زیاده که فیلم پایان با بود میشود<br />

که است گذشته <strong>سال</strong> فیلمهای بهترین جزو ماشینا«‏ ‏»اکس همچنان وجود کرد.‏<br />

توصیه را دیدنش 8<br />

1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر 168


11<br />

آخرالزمان<br />

<strong>از</strong> بعد حوا و آدم Z for Zachariah<br />

زکریا/‏ مثل ز زوبل<br />

کرگ کارگردان:‏ پاین<br />

کریس اجیفور،‏ چیوتل رابی،‏ مارگوت ب<strong>از</strong>یگران:‏ آخرالزمانی/‏‎۲۰۱۵‎<br />

درام ژانر:‏ مواد<br />

به آلوده آبها همه است.‏ داده رخ زمین روی هستهای آخرالزمان داستان:‏ خالصه <strong>نجات</strong><br />

یک وسط این است.‏ رفته بین <strong>از</strong> زندگی و خوراکی مواد طبیعتا و شدهاند رادیواکتیو آنها<br />

خانه بوده.‏ بلد گیاهشناسی پدرش که کشیش یک معتقد دختر بردن آن داریم:‏ یافته کشاورزیشان<br />

زمینهای چشمه آب <strong>از</strong> استفاده خاطر بi و شده واقع کوهها میان در نیست.‏<br />

خوشحال هم چندان آن حال این با است.‏ مانده مصون رادیواکتیو خطرات <strong>از</strong> که<br />

میرسد نظر به و رفتهاند شهر به پیش <strong>سال</strong> چند مردم بقیه به کمک برای والدینش برنگشته.‏<br />

هیچوقت و رفته مادرشان و پدر دنبال پیش <strong>سال</strong> یک هم برادرش باشند.‏ مرده یک<br />

کله و سر روز یک اینکه تا میگذراند را روزهایش تنهایی در سگ یک همراه به آن خاطر<br />

به که مردی میبیند.‏ را لومیس جان و میکشد کشیک آن میشود.‏ پیدا غریبه و<br />

ضعیف حاال و کند پیدا <strong>نجات</strong> مرگ <strong>از</strong> توانسته داشته تن به که رادیواکتیوی ضد لباس و است دانشمند یک لومیس جان میکند.‏ مداوا و میبرد خانه به را او آن است.‏ گرسنه مدت<br />

برای میتوانند چطور که میافتد فکر به میکند مطالعه را آن زمین موقعیت وقتی باشند.‏<br />

داشته برق تا است آبی توربین یک کردن درست راهش بمانند.‏ زنده طوالنیتری میرسد...‏<br />

راه <strong>از</strong> هم دیگر غریبه یک حین همین در منتشر<br />

۱۹۷۴ <strong>سال</strong> که اوبرایان سی.‏ رابرت آخرالزمانی و علمی-تخیلی رمان <strong>از</strong> اقتباسی روی<br />

<strong>از</strong> همسرش و درگذشت رمانش دومین رساندن پایان به <strong>از</strong> قبل نویسنده بود.‏ شده شروع<br />

۲۰۰۷ <strong>سال</strong> <strong>از</strong> را فیلمس<strong>از</strong>ی زوبل کرگ کرد.‏ منتشر و کامل را رمان او یادداشتهای پیدا<br />

چندانی اهمیت هیچکدام که بود ساخته دیگر فیلم دو زکریا«‏ مثل ‏»ز <strong>از</strong> پیش و کرده بهترین<br />

<strong>از</strong> یکی توانست ولی نبود مشهور هم چندان اتفاقا که رفت رمانی سراغ اینبار نکردند.‏ روی<br />

حقیقت در فیلمنامه بس<strong>از</strong>د.‏ را <strong>سال</strong>ها این آخرالزمانی فیلمهای جمعوجورترین البته و قضیه<br />

این به حتی مستقیم صورت به بارها فیلم طول در و میشود متمرکز حوا و آدم قصه را<br />

حوا و آدم داستان کتاب و میچرخد آن پدر کتابخانه در جان وقتی جمله <strong>از</strong> میکند.‏ اشاره استعدادها<br />

<strong>از</strong> دیگری وجه که کرده پیدا را فرصت این فیلم در رابی مارگوت میکشد.‏ بیرون حفظ<br />

را آرام فیلم این ریتم میشوند موفق اجیفور و او زوج بدهد.‏ نشان را تواناییهایش و بیشتر<br />

و است چشمنو<strong>از</strong>ی فیلم بصری نظر <strong>از</strong> زکریا«‏ مثل ‏»ز ببخشند.‏ گرما آن به و کنند <strong>از</strong><br />

معتقدند آنها داشتند.‏ دوست را فیلم هم منتقدان است.‏ بوده نیوزیلند در فیلم لوکیشنهای نیمه<br />

در البته که شده حاصل درگیرکننده و جذاب فیلمی پیشبینی قابل ساده داستان یک ب<strong>از</strong>یگران،‏<br />

ب<strong>از</strong>ی بیفتد.‏ غلتک روی فیلم ریتم و قصه تا باشید داشته تحمل کمی باید آن اول اما<br />

نیست یکدست کامال فیلم میدهد.‏ قرار تحتتاثیر را تماشاگر رابی،‏ مارگوت بهخصوص موفقیت<br />

<strong>از</strong> زیادی بخش درآمدهاند.‏ کار <strong>از</strong> تیز و تند و هیجانانگیز که دارد زیادی سکانسهای صحنه<br />

آن و دارد هم خوبی پایانبندی فیلم برمیگردد.‏ رمان روی <strong>از</strong> آن خوب اقتباس به فیلم حوایی<br />

و آدم قصه یک برای خوبی پایان سکانس مذهبی هوای و حال و آن نواختن ارگ طرفداران<br />

برخی و باشد درنیامده کار <strong>از</strong> رمان درخشانی به فیلم است ممکن باشد.‏ میتواند است.‏<br />

تاثیرگذار سینمایی اثر یک عنوان به اما نشوند راضی کتاب میدانست<br />

زیاد که کارآگاهی تاریک جهان Mr. Holmes<br />

هولمز/‏ آقای کاندون<br />

بیل کارگردان:‏ پارکر<br />

میلو سانادا،‏ هیوروکی لینی،‏ الرا مککلن،‏ ایان ب<strong>از</strong>یگران:‏ معمایی/‏‎۲۰۱۵‎<br />

درام ژانر:‏ مریض<br />

و پیر حسابی دیگر حاال هولمز شرلوک افسانهای،‏ کارآگاه داستان:‏ خالصه خودش<br />

و نمیگیرد او <strong>از</strong> سراغی کسی میکند.‏ زندگی دورافتاده دهکدهای در و شده و خانهاش کدبانوی مونرو،‏ خانم است.‏ زنبورعسل کندوهای و گیاهشناسی سرگرم هم بزرگترین<br />

میکنند.‏ زندگی پیر هولمز با روزها این که هستند کسانی تنها راجر پسرش فراموشی<br />

آثار است.‏ بردن یاد <strong>از</strong> بزرگترش مشکل نیست.‏ رفتن یاد <strong>از</strong> ولی هولمز مشکل بیند<strong>از</strong>د.‏<br />

تاخیر به را فراموشی روند که میکند را تالشش تمام هولمز و شدهاند ظاهر او در میکند<br />

تقویت را حافظه میگویند که گیاه یک گرفتن با تا میکند سفر ژاپن به حتی پروندهای<br />

است.‏ انتظارش در پروندهای آنجا اینکه <strong>از</strong> غافل کند.‏ درمان را خودش بتواند سرک<br />

کارهایش در دائم دارد زیادی عالقه پیر هولمز به که هم راجر کرده.‏ فراموشش که میشود.‏<br />

درست بزرگی دردسر سرانجام تا میکشد فیلم<br />

یک با هم ب<strong>از</strong> که بیند<strong>از</strong>د اشتباه به را شما فیلم داستان خالصه است ممکن واتسونی<br />

دکتر که است این تفاوتش تنها و هستیم مواجه هولمز شرلوک <strong>از</strong> دیگر کارآگاهی فیلمی<br />

آنکه <strong>از</strong> بیشتر کاندون بیل هولمز«‏ ‏»آقای اما شده.‏ پیر هم هولمز و نیست کار در برای<br />

اینکه و پیری درباره است.‏ نابغه این خود درباره باشد،‏ هولمز پروندههای درباره که<br />

کاندون است.‏ عقلشان زوال گذاشتن سن به پا وحشت بزرگترین باهوش آدمهای شهرت<br />

میش«‏ و گرگ ‏»افسانه نوجوانپسند ماجراجویانه اکشنهای کارگردانی برای و<br />

بالغانه کارگردانی هم و جهانبینی هم هولمز«‏ ‏»آقای در عجیبی طرز به کرده پیدا استعداد<br />

و هنر <strong>از</strong> و تاثیرگذارند و عمیق بهشدت فیلم سکانسهای بعضی دارد.‏ پختهای زیادی<br />

کمک مککلن ایان درخشان اجرای البته میکنند.‏ رو جدیدی وجوه کاندون هولمز<br />

شرلوک پیریهای <strong>از</strong> که است چیزی همان مککلن ایان است.‏ کرده فیلم به زا حلقهها«‏ ‏»ارباب در گندالف عنوان به که چهرهای همان شبیه کنم.‏ تجسم میتوانستم شکنندهتر<br />

قیافهاش و میشود بیشتر صورتش چروکهای و چین هرچه بودیم:‏ دیده او توصیفات<br />

در که زیرکی برق جور یک میشوند.‏ باهوشتر انگار چشمانش میرسد،‏ نظر به هک چیزی میشود.‏ دیده بهوضوح مککلن چشمان در حاال داریم هولمز <strong>از</strong> کانندویل آنکه<br />

وجود با که است این کرده محبوب برایم را هولمزش شرلوک و هولمز«‏ ‏»آقای توسط<br />

جنایت حل روی تمرکز و معما <strong>از</strong> اینجا اما است کالسیک کامال هولمزش شرلوک فراموشی<br />

وحشت یافتهایم.‏ راه خصوصی کارآگاه شخصی جهان به و کردهایم عبور هولمز روابطش<br />

و احساساتش زندگیاش،‏ همه است.‏ عادی آدمهای <strong>از</strong> بیش هولمز شرلوک برای واقعیتهای<br />

و افکارش مغزش،‏ روی که تسلطی دادن دست <strong>از</strong> و کرده مغزش فدای را زنده<br />

برای تالش مسیر در هولمز است.‏ سختتر برایش هم مرگ <strong>از</strong> دارد،‏ اطرافش جهان تا<br />

میدهد جوالن اج<strong>از</strong>ه احساساتش به اولینبار برای افکارش،‏ و خاطرات داشتن نگه هک است هولمزی جذابترین و ملموسترین زندهترین،‏ این بگیرند.‏ پیشی منطقش <strong>از</strong> مردان<br />

باهوشترین <strong>از</strong> یکی تاریک جهان درباره عمیق و احساساتی فیلمی کاندون دیدهام.‏ است.‏<br />

ساخته سینما و ادبیات 10<br />

169 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر


فرهنگ<br />

و پول 13<br />

اوج<br />

به دونیرو رابرت ب<strong>از</strong>گشت Danny Collins<br />

کارآموز/‏ مهیرز<br />

نانسی کارگردان:‏ روسو<br />

رنه هاتاوی،‏ آن دونیرو،‏ رابرت ب<strong>از</strong>یگران:‏ کمدی/‏‎۲۰۱۵‎<br />

ژانر:‏ <strong>از</strong><br />

هم را همسرش و شده ب<strong>از</strong>نشسته که است <strong>سال</strong> چندین هفتاد<strong>سال</strong>ه ویتاکر بن داستان:‏ خالصه زندگی<br />

به نسبت شوقش و شور نکرده تغییر او در که چیزی ولی میکند زندگی تنها و داده دست آگهیای<br />

خیابان در روز یک بدهد.‏ انجام مفیدی کار و بزند بیرون خانه <strong>از</strong> میخواهد دلش است.‏ جولز<br />

شرکت این رئیس میکند.‏ استخدام مسن کارآموزان اینترنتی فروش شرکت یک که میبیند عالقه<br />

و اشتیاق با بن ندارد.‏ خبر مسن کارآموزان ماجرای این <strong>از</strong> البته که است پرکاری زن آستین جولز<br />

مستقیم کارآموز بن میگیرند تصمیم شرکت در میشود.‏ قبول و میفرستد را رزومهاش زیاد نمیکند<br />

فرصت و است شلوغ خیلی سرش ندارد.‏ مسن افراد با خوبی میانه کال جولز ولی باشد این<br />

به هم بن اما هست.‏ هم خانوادگیاش گرفتاریهای وسط این و کند شریک کارها در را بن تسلیمنمیشود.‏<br />

سادگیها لذتبخش<br />

واقعا هم روبهروی هاتاوی و دونیرو دیدن ۲۰۱۵. <strong>سال</strong> فیلمهای شیرینترین <strong>از</strong> یکی بیشتر<br />

برگشته.‏ کارنامهاش اوج دوران به کمدی نقش این ایفای با بزرگ دونیروی رابرت است.‏ یعرف نقشهای مهیرز نانسی البته آن بهجز میآید.‏ دونیرو نقشآفرینی <strong>از</strong> فیلم لذت و هیجان و<br />

ویتاکر بن عاشق همگی که جولز شرکت جوان پسرهای آن کرده.‏ انتخاب خوب خیلی هم را جزئیات<br />

<strong>از</strong> مهمتر هیچچیزی خوب کمدی یک در دوستداشتنیاند.‏ و بامزه شدهاند،‏ کاراکترش و<br />

اولدفشن کیف نمونهاش است.‏ بوده جزئیات به کارگردان حواس ‏»کارآموز«‏ فیلم در و نیست <strong>از</strong><br />

میگذارد:‏ کیفش در هنوز که وسایلی و شرکت کارمندان بقیه با قیاس در ویتاکر بن قدیمی فیلم<br />

هدفون!‏ یک و دارند موبایل یک فقط بقیه که حالی در ساعت و تقویم تا گرفته حساب ماشین منتقدان<br />

اما فروخت دالر میلیون ۱۹۵ به نزدیک بود شده ساخته دالری میلیون ۳۵ بودجه با که فوقالعاده<br />

شیمی داشتند توافق رویش همه که نکتهای تنها داشتند.‏ فیلم درباره متناقضی نظرات دیگر<br />

توجه قابل نکته میداد.‏ <strong>نجات</strong> لوس اثر یک به شدن تبدیل <strong>از</strong> را فیلم که بود دونیرو و هاتاوی قشع درباره است فیلمی این نمیبرد.‏ رمانس سمت به را کمدیاش هیچعنوان به مهیرز که بود این همه<br />

جولز و بن بین است.‏ موفق جوان زن و ب<strong>از</strong>نشسته پیرمرد مشترک نقطه که کار و زندگی به دوستان<br />

بیشتر آنها نمیرود.‏ هم دختری و پدر سمت به رابطهشان حتی است.‏ حرفهای کامال چیز و بهتر ایدههایش میرود جلوتر هرچه فیلم که است این بعدی خوب نکته هستند.‏ یکدیگر خوب نب رسمی لباس مثل کاشته،‏ فیلم اول را بذرشان که شوخیهایی <strong>از</strong> بهموقع و میشوند درخشانتر سانفرانسیسکو<br />

در ال<strong>سال</strong> مایک میدهد.‏ ارجاع آنها به دوباره و میکند استفاده کیفش محتویات یا دنيايي<br />

در كه است خوب آدمهاي درباره خوب فيلمي ‏»“كارآموز”‏ نوشت:‏ فیلم درباره کرونیکل هستند.‏<br />

خوب آن مردم همه كه ميكنند زندگي تعطیالت<br />

مومنانه فیلم It’s a Wonderful Life<br />

است/‏ شگفتانگیزی زندگی چه کاپرا<br />

فرانک کارگردان:‏ بریمور<br />

لیونل رید،‏ دانا استوارت،‏ جیمز ب<strong>از</strong>یگران:‏ فانتزی/‏‎۱۹۴۶‎<br />

درام ژانر:‏ نام<br />

به فرشتهها <strong>از</strong> یکی وقتی میشود آغ<strong>از</strong> آسمان <strong>از</strong> نمایی با فیلم داستان:‏ خالصه مرد<br />

بیلی جورج بشتابد.‏ بیلی جورج کمک به و بیاید زمین به میگیرد دستور کالرنس خوشحال<br />

را اطرافیانش تا زده خودش خواستههای <strong>از</strong> عمر یک که است مهربانی و درستکار عمرش<br />

همه و است بچههایش و همسر عاشق که خانواده مرد یک ببیند.‏ خوشبخت و کتابهایش<br />

و حساب شهر دغلب<strong>از</strong>ان حاال اما داده.‏ قرار کارهایش سرلوحه را درستکاری کرده<br />

زندگی کنارشان باصداقت عمر یک که شده مردمی شرمنده او و ریختهاند هم به را وا به و میشود عمل وارد بهموقع کالرنس اما میگیرد خودکشی به تصمیم بیلی است.‏ میکند.‏<br />

پیدا وضعی چه جورج حضور بدون کوچک شهر آن مردم زندگی میدهد نشان توصیههای<br />

رده در کاپرا فرانک است«‏ شگفتانگیزی زندگی ‏»چه فیلم معموال جمع<br />

معروف سکانس آن خاطر به شاید میگیرد.‏ قرار کریسمس تعطیالت برای فیلمبینی خوشبینانه،‏<br />

آنقدر کاپرا فیلم ولی نو.‏ <strong>سال</strong> شب در همدیگر کنار خانواده اعضای شدن هر<br />

شدن خوب برای و تعطیالتی هر برای که است دوستداشتنی و گرم و مومنانه <strong>رکود</strong><br />

دوره <strong>از</strong> بعد را فیلم کاپرا که است این نکتهاش کرد.‏ توصیهاش میشود بدی حال به<br />

و میبردند سر به روحی شدید افسردگی در مردم که زمانی ساخت.‏ آمریکا اقتصادی ویدئو<br />

نسخههای وقتی بعدها اما نبود موفق خیلی زمان آن در فیلم گیشه هم دلیل همین نآ به آمریکا فیلم انستیتو شد.‏ روبهرو فوقالعادهای استقبال با آمد ب<strong>از</strong>ار به آن دیویدی و نوشت:‏<br />

فیلم درباره ایبرت راجر زمانی است.‏ داده را سینما تاریخ فیلم تاثیرگذارترین لقب خوب<br />

را زمان گذشت که است این است”،‏ شگفتانگیزی زندگی ‏“چه درباره مهم ‏»نکته گذشت<br />

با که است جاودانهای فیلمهای آن <strong>از</strong> ‏“ک<strong>از</strong>ابالنکا”‏ و سوم”‏ ‏“مرد مثل آورده،‏ تاب با<br />

آنقدر کاپرا فیلم دارد.‏ وجود ایبرت حرف در عمیقی نکته میشود.«‏ هم بهتر زمان،‏ نیا طول در آنقدر فیلم نمیشود.‏ تمام دورهاش که میکند کار درست انسانی مضامین بیهودهای<br />

کار آنها تکرار که آورده رتبه و لقب و گرفته قرار بهترینها فهرست در <strong>سال</strong>ها قرار<br />

زندگیتان روز بدترین در اگر که است این فیلم کارکرد مهمترین میرسد.‏ نظر به در<br />

استوارت جیمز میکند.‏ امیدوارتان زندگی به کاپرا فیلم این دیدن باشید،‏ داشته معصوم<br />

مرد میگذارد:‏ جای به خودش <strong>از</strong> ماندگاری شمایل کاپرا با همکاریاش دومین دارد<br />

هم ظریفی شوخطبعی فیلم نمیشود.‏ ناامید زندگیاش در معجزه <strong>از</strong> که درستکاری شگفتانگیزی<br />

پیچیده میزانسن و دیالوگ هیچ است.‏ کالرنس دوش روی بارش بیشتر که میآید.‏<br />

کاراکترهایش ایمان و سادگی <strong>از</strong> کاپرا فیلم این شگفتی ندارد.‏ وجود فیلم در 12<br />

1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر 170


کی خودش زمان در مرکزی بانک که میگیرد نتیجه اینطور مرکزی«‏ بانک سیاستهای و ‏»هدفها‏ کتاب نویسنده دولت،‏<br />

جاری و عمرانی هزینههای سریع افزایش و نفت بهای چشمگیر افزایش <strong>سال</strong>های در اما بوده نمونه موسسه بود.‏<br />

شده محدود داشت،‏ قرار بانک اختیار در که پولی ابزارهای تاثیر دامنه نسوزانی<br />

تا بخوان زور 13 برای کتاب 13 نوروز؛ تعطیالت برای آیندهنگر پیشنهادی کتابهای کوهیار<br />

زینب تلویزیون<br />

رسانه سینمایی،‏ اثر این در بود.‏ درآمده تصویر به 451« ‏»فارنهایت فیلم در که بگیریم قرار جامعهای به شدن تبدیل یکقدمی در شده باعث امروز،‏ انسان زندگی بر مج<strong>از</strong>ی ارتباطات غلبه پستهای<br />

به را اقوامش و همسایه کتابهای گزارش که بود کسی جامعهای،‏ چنین در خوب شهروند است.‏ مضر آنها‏ برای کتاب که بودند کرده باور همه و بود کرده تسخیر را مردم ذهن و روح زا مک مج<strong>از</strong>ی،‏ فضای در شدن غرق و کتاب به ما امروز بیاعتنایی باشند.‏ خوانده را آن <strong>از</strong> سطری اینکه بدون میکشیدند آتش به را کتابها‏ حریق،‏ اطفای جای به آتشنشانان و داد می آتشنشانی بسک عرصه فعاالن برای ‏»آیندهنگر«‏ پیشنهادی کتابهای باشد.‏ کتاب و ما آشتی برای امیدی نقطه کار،‏ و کسب <strong>از</strong> فراغت و نو <strong>سال</strong> تعطیالت شاید و ندارد زندگیمان فرصتهای و کتاب سوزاندن انتخاب<br />

و است موثر اقتصادی کنشگران تحلیل قدرت تقویت و چراییها،‏ به پاسخ در کتابها‏ این خواندن است.‏ اقتصادی صرفا نه و رشتهای بین مطرح کتاب 13 شامل نوروز،‏ تعطیالت در کار و بشر«،‏<br />

حقوق و شدن ‏»جهانی میخورند؟«‏ شکست کشورها ‏»چرا ایران«،‏ اقتصادی کنشگر پنجاه ‏»سرگذشت نمیگیرد.‏ بر در شده،‏ منتشر اخیر <strong>سال</strong> یک در که را کتابهایی لزوما ‏»آیندهنگر«،‏ رد تفن قیمت ‏»کالبدشکافی گمشده«،‏ قرن نوزدهم،‏ ‏»قرن مرکزی«،‏ بانک سیاستهای و ‏»هدفها‏ روحانی«،‏ فواد ‏»یادداشتهای ایران«،‏ اقتصاد در هلندی ‏»بیماری سرمایهداری«،‏ علیه ‏»سرمایهدار است.‏<br />

شده ارائه آن موضوع و محتوا <strong>از</strong> خالصهای ادامه در که است کتابهایی نفت«‏ آشفته ‏»خواب و تسخیر«‏ ‏»جنبش داعش«،‏ با روز ‏»ده برند«،‏ ‏»اصالت جهانی«،‏ ب<strong>از</strong>ارهای 1<br />

میخورند؟<br />

شکست کشورها چرا رابینسون<br />

جیمز و اوغلو عاصم دارون مولف:‏ محمدرضا<br />

و عاملی جبل پویا ترجمه فرهادیپور<br />

1392<br />

نشر:‏ <strong>سال</strong> اقتصاد<br />

دنیای انتشارات:‏ تومان<br />

هزار 35 قیمت:‏ چرا<br />

است؟ ثروتمند او اما فقیرم من چرا عاصم<br />

دارون نه؟ من اما میکند پیشرفت او همکارش<br />

و آمریکایی ترکتبار نویسنده اوغلو،‏ ملتها‏<br />

‏»چرا کتاب در رابینسون جیمز بشر<br />

همیشگی سوال به میخورند؟«‏ شکست ملتها‏<br />

سطح در دیگران با خودش مقایسه در بودن،‏<br />

غنی و فقیر ریشههای آنها‏ دادهاند.‏ پاسخ کتاب<br />

رسیدند.‏ باره این در مشخصی پاسخ به و کردند بررسی را بودن ضعیف و قدرتمند و ایران<br />

در نوشته،‏ برآن نقدی او و گرفته قرار هم گیتس بیل توجه مورد که اوغلو عاصم است.‏<br />

شده منتشر 92 <strong>سال</strong> در و ترجمه فرهادیپور محمدرضا و عاملی جبل پویا توسط ذکر<br />

عنوان در که سوالی همان به کتاب ‏»این میگوید:‏ کتاب این درباره عاملی جبل تنها<br />

اقتصادی نهادهای که ‏گیرد می‏ نتیجه کتاب میدهد.‏ پاسخ مختلف فصول در شده با<br />

را آنها‏ سیاسی نهادهای که باشند اثرگذار عمومی وثروت ملی منافع بر میتوانند زمانی اقتصادی<br />

و سیاسی نهادهای اگر حقیقت در کنند.‏ همراهی عمومی ثروت افزایش هدف که<br />

منافعی آن،‏ واسطه به که میکنند ایجاد فضیلت دور نام به مثبتی رابطه باشند،‏ فراگیر این<br />

در سیاسی نهادهای اگر البته میشود.‏ تامین هستند،‏ آن دنبال به اقتصادی کنشگران عاصم<br />

‏کنند«.‏ می‏ عمل بسته آنها‏ تبع به هم اقتصادی نهادهای کنند،‏ عمل بسته مناسبات اقتصادی<br />

کنشگر خالفیت و فعالیت توسعهنیافته،‏ جوامع در که ‏کند می‏ استدالل اوغلو طلب<br />

او <strong>از</strong> را خالقیت آن منافع <strong>از</strong> بخشی آنها،‏ و میشود متوقف نهادسیاسی ممانعت با قرار<br />

اقتصادی کنشگر خالقیت تاثیر تحت عمومی منافع که میشود باعث این ‏کنند.‏ می‏ میافتاد.‏<br />

دیگری اتفاق سیاسی نهادهای بودن فراگیر و ب<strong>از</strong> با که درصورتی نگیرد بیشتر<br />

جامعه کنند درک اینکه برای اقتصادی ‏»کنشگران ‏گوید:‏ می‏ عاملی جبل است،‏<br />

کتاب این نویسندگان توسط تصویرشده جامعه <strong>از</strong> یک کدام به متشابه یا متمایل نیز<br />

کنشگران برای توصیههایی حاوی حال عین در کتاب این بخوانند.‏ را آن است بهتر هرحال<br />

به نیست.‏ مهندسیشده جامعه یک سعادت که است اعتقاد این بر هرچند هست سیاسی<br />

اتفاقات درک در بهتری توفیق میتوانند اقتصادی کنشگران کتاب،‏ این خواندن با کنشگران<br />

و بدهد تغییر را کشور تاریخ است ممکن که اتفاقاتی باشند.‏ داشته اقتصادی و این<br />

ایرانی خوانندگان <strong>از</strong> من بکنند.‏ حرکتی اتفاق،‏ آن <strong>از</strong> حمایت برای باشند داشته تمایل الگوی<br />

و ذهنی خط میتواند کتاب این خوانش کردم.‏ دریافت خوبی ب<strong>از</strong>خوردهای کتاب درواقع<br />

دهد.‏ ارائه خواننده به سیاسی و اقتصاد مختلف مسائل مورد در تفکر برای خوبی و اقتصادی نهادهای نقش گرفتن نظر در با اجتماعی و اقتصادی پدیدههای درک قدرت است«.‏<br />

خوانندگانش برای کتاب این ارمغان مهمترین مختلف،‏ جوامع در سیاسی توسط<br />

میشوند؟«‏ ناکام ملتها‏ ‏»چرا اسم با میخورند؟«‏ شکست کشورها ‏»چرا فقر(«‏<br />

و رفاه و قدرت ملتها)خاستگاههای ‏»نابرابری و 92، <strong>سال</strong> در پیدایش انتشارات دارون<br />

کتاب 93، <strong>سال</strong> در هم روزنه نشر است.‏ شده چاپ هنوز نشر توسط 94 <strong>سال</strong> در »رقف و ثروت قدرت،‏ ریشههای میخورند؟-‏ شکست ملتها‏ ‏»چرا نام با را اوغلو عاصم کرده.‏<br />

منتشر 2<br />

بشر<br />

حقوق و شدن جهانی هواردهاسمن<br />

ای نویسنده:رودا.‏ اسفندیاری<br />

گلپر و موثقی احمد ترجمه:‏ روزنه<br />

نشر:‏ 94<br />

نشر:‏ <strong>سال</strong> تومان<br />

500 و هزار 12 قیمت:‏ نظر<br />

<strong>از</strong> شدن جهانی پدیده بودن بد و خوب هواردهاسمن<br />

رودا خانم کتاب در بشر حقوق تالش<br />

کتاب این گرفته.‏ قرار بررسی مورد در<br />

شهروندان هرروزه دغدغه به تا ‏کند می‏ وقتی<br />

که شهروندانی دهد.‏ پاسخ آزاد جهان خود<br />

با میشوند مواجه چین تولید محصول با محصول<br />

این که کارگرانی آیا ‏کنند می‏ فکر 171 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر


فرهنگ<br />

و پول گفته<br />

به البته کنیم؟ تحریم را چینی محصوالت باید آیا شدند؟ استثمار کردند،‏ تولید را به<br />

نسبت که محصولی ‏کنند.‏ می‏ انتخاب را چینی محصول آزاد شهروندان نهایت در کتاب دارد.‏<br />

کمتری قیمت کشورها دیگر تولیدات بد<br />

یا خوب مورد در حیران افراد سواالت به بشر«،‏ حقوق و شدن ‏»جهانی کتاب را<br />

فقیران شدن جهانی بهراستی اینکه داد.‏ خواهد پاسخ فقرا برای شدن جهانی بودن کار<br />

و کسب و معیشت بهبود برای فرصتی یا ‏کند می‏ فقیرتر توسعهنیافته کشورهای در به<br />

کمکی یا است سوم جهان کشورهای در بشر حقوق علیه شدن جهانی آیا آنهاست؟ میشود؟<br />

تلقی آنان اقتصادی توسعه و<br />

انواع و شدن جهانی بشر،‏ حقوق تعریف <strong>از</strong> پس بشر«‏ حقوق و شدن ‏»جهانی کتاب بررسی<br />

مورد را خشم سیاست دوم،‏ پدیده به نگریستن در منفی و مثبت مدلهای اقسام دیگر<br />

مردمان که است سیاستی کتاب،‏ نویسنده نظر <strong>از</strong> خشم سیاست است.‏ داده قرار <strong>از</strong><br />

یکی عنوان به ایران میکنند.‏ پیدا غرب به نسبت شدن جهانی فرایند طی کشورها در<br />

شدن جهانی فرایند شروع با را تمدنش و فرهنگی مظاهر که توسعهنیافته کشورهای کتاب<br />

این خوانش است.‏ کتاب این در اشاره مورد موارد جمله <strong>از</strong> میبیند،‏ تهدید معرض که<br />

فرضیه این <strong>از</strong> فراتر سوالی به پاسخ و شدن جهانی پدیده به آن متفاوت نگاه دلیل به سوال<br />

این به کتاب نویسنده درواقع میشود.‏ توصیه است بشر حقوق علیه شدن جهانی کند؟<br />

کمک بشر حقوق ارتقای به میتواند شدن جهانی آیا که میدهد پاسخ 3<br />

در<br />

نفت قیمت کالبدشکافی جهانی<br />

ب<strong>از</strong>ارهای کارولو<br />

<strong>سال</strong>واتوره نویسنده:‏ کهننژاد<br />

روحاهلل مترجم:‏ نی<br />

نشر:‏ 1393<br />

نشر:‏ <strong>سال</strong> تومان<br />

هزار 12 قیمت:‏ راه<br />

به جهان نفتی ذخایر پایان <strong>سال</strong>شمار اقتصاد<br />

الینفک جزء نفت،‏ هنوز اما افتاده نفت<br />

بدون ما <strong>از</strong> یک هیچ زندگی است.‏ جهان انرژی<br />

و برق هنوز نیست.‏ ممکن آن مشتقات و مورد<br />

سوخت بهتنهایی نتوانستند خورشیدی خودروهای<br />

چرخ درآمدن حرکت به برای نی<strong>از</strong> شکاف<br />

<strong>از</strong> حاصل انرژی کنند.‏ تامین را شهری تا<br />

و کرده پیدا راه نور و گرما تولید برای محدودی کشورهای خصوصی حریم به اتم،‏ انرژی<br />

اصلی منبع همچنان ‏»نفت است.‏ پیش در در<strong>از</strong>ی راه جهان سراسر در آن گسترش دانشگاه<br />

رئیس گیولیو،‏ دی انزو قول به دارد«.‏ معنادار فاصله سوخت سایر با و است اولیه با<br />

بشر جهانی«،‏ ب<strong>از</strong>ارهای در نفت قیمت ‏»کالبدشکافی کتاب مقدمه در ماتنی انریکو تهج میس<strong>از</strong>د،‏ دگرگون را آن میدهد،‏ شکل جهان تاریخ به که دارد سروکار مادهای ادامه<br />

در<strong>از</strong> <strong>سال</strong>یان تا که است خورده رقم گونهای به مسئله این و میکند،‏ مشخص را آن نفت<br />

درواقع شوند.‏ خاموش همیشه برای نفت شعلههای اینکه <strong>از</strong> پس حتی داشت.‏ خواهد طور<br />

به جهان کشورهای بر <strong>سال</strong>یان تا آن بلندمدت اثرات که داده شکل را توسعه <strong>از</strong> الگویی شده.‏<br />

نوشته نفت تجارت درباره نفت«،‏ قیمت ‏»کالبدشکافی کتاب حکفرماست.‏ مستقیم و<br />

کرده بررسی زمان طی را آن افزایش و کاهش دالیل و نفت قیمتگذاری کتاب این با<br />

مقاطعی در نفت نویسنده نظر <strong>از</strong> رسیده.‏ نفت قیمت مورد در مشخصی متغیرهای به عضو<br />

کشورهای توسط آن قیمتگذاری روند کردن خارج برای صنعتی کشورهای تالش برای<br />

را وضعیت همین،‏ و شده دچار صنعتی کشورهای مالی ب<strong>از</strong>ارهای دخالت به اوپک،‏ برای<br />

فقط جهانی«،‏ ب<strong>از</strong>ارهای در نفت قیمت ‏»کالبدشکافی کتاب خوانش کرده.‏ بدتر آنها‏ دچار<br />

آن به نفت قیمت نوسانات <strong>از</strong> نفت خریدار و صنعتی کشورهای که سختیهایی درک خریداران<br />

<strong>از</strong> کمتر بیشتر،‏ نگوییم اگر نفت،‏ عرضهکننده کشورهای نیست.‏ مفید میشوند به<br />

نفت چرا که است این همیشگی سوال و نیستند آن قیمت نوسانات تاثیر تحت نفت واقعی<br />

عوامل توضیح به کتاب این میشود؟ گران ناگهانی طور به و ارزان،‏ ناگهانی طور میپرد<strong>از</strong>د.‏<br />

نفت قیمت نوسان 4<br />

ایران<br />

اقتصاد در هلندی بیماری شمس<br />

ناصر و راد منوچهری رضا نویسندگان:‏ قارنه<br />

اقتصاد<br />

دنیای نشر:‏ 1392<br />

انتشار:‏ <strong>سال</strong> تومان<br />

هزار 8 قیمت:‏ توسعهای،‏<br />

فعالیت یک واسطه به وقتی کند،‏<br />

ورود اقتصادی به خارجی بیرویه ارز است.‏<br />

شده هلندی بیماری دچار اقتصاد آن توضیح<br />

برای اصطالحی هلندی،‏ بیماری فعالیت<br />

نوع هر آن،‏ در که است شرایطی جای<br />

به و میشود ضعیف اقتصاد در مبادلهای ‏گیرند.‏<br />

می‏ رونق غیرمبادلهای فعالیتهای آن،‏ جمله<br />

<strong>از</strong> مشخصی علتهای به کشورها معموال رشد<br />

یا خارجی اقتصادی کمکهای افزایش نفت،‏ مثل طبیعی منابع قیمت شدید نوسان صنعت<br />

میشوند.‏ دچار هلندی بیماری به کشورشان در خارجی مستقیم سرمایهگذاری صادرات<br />

میشود.‏ ضعیفتر روز به روز بیماری،‏ این به دچارشده اقتصاد در کشاورزی و افزایش<br />

سرمایهگذاری،‏ منفی رشد ارز،‏ نرخ افزایش افزایش.‏ واردات و میکند پیدا کاهش آشنایی<br />

عالئم است.‏ هلندی بیماری عالئم جمله <strong>از</strong> کشور در پولی پایه افزایش و تورم نرخ میتوان<br />

جهان،‏ نفتخیز کشورهای <strong>از</strong> یکی عنوان به ایران اقتصاد تاریخ در سیری با که اقتصاد<br />

در هلندی ‏»بیماری کتاب گذاشت.‏ صحه اقتصاد بودن بیمار بر و یافت را آن است.‏<br />

آن رفع برای موجود حلهای راه به پاسخ و بیماری این شناخت دنبال به ایران«‏ برای<br />

را مشخص استراتژی چهار کتاب این نویسندگان پیشنهاد،‏ و جمعبندی بخش در فایده<br />

<strong>از</strong> خالی اقتصادی کنشگران برای آن شرح که کردند مطرح هلندی بیماری درمان بانکی،‏<br />

سیستم مناسب استراتژی و واقعی پول ارزش کاهش دولت،‏ مالی انضباط نیست.‏ رد هلندی بیماری درمانهای <strong>از</strong> ارزی،‏ ذخایر بهینه مدیریت و بینالنسلی عدالت رعایت است.‏<br />

ایران اقتصاد 5<br />

جامعه<br />

و اقتصاد گمشده،‏ قرن نوزدهم<br />

قرن در ایران سیف<br />

احمد نویسنده:‏ نی<br />

نشر:‏ 1387<br />

نشر:‏ <strong>سال</strong> تومان<br />

‎16‎هزار قیمت:‏ اتکای<br />

قرن ایران،‏ در میالدی نوزدهم قرن و<br />

است ابریشم تجارت به کشور اقتصاد را<br />

آن سیف،‏ احمد که روزگار این در کشاورزی.‏ اما<br />

نیست نفت <strong>از</strong> خبری مینامد،‏ گمشده قرن وابسته<br />

همچنان نویسنده زعم به ایران اقتصاد ادامه<br />

گمشده«‏ ‏»قرن کتاب درواقع است.‏ 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر 172


خواست<br />

او <strong>از</strong> و گرفت تماس گیتی روحانی،‏ دختر با میکرد،‏ همکاری او با اوپک،‏ در روحانی دبیرکلی دوره در که تاجبخش غالمرضا ،تفن مسائل <strong>از</strong> ناگفتههایی میتواند پدرش یادداشتهای میگوید روحانی دختر به تاجبخش بفرستد.‏ آمریکا به انتشار برای را پدرش یادداشتهای است.‏<br />

باارزش بسیار تاریخی حیث <strong>از</strong> و کند ب<strong>از</strong>گو را اوپک عضو کشورهای و ایران اقتصاد و سیاست زمانی<br />

یعنی است میالدی 19 قرن در ایران اقتصادی تحوالت درباره سیف مطالعات دی در هنوز ایران اما میکرد تجربه را سرمایهداری <strong>از</strong> ت<strong>از</strong>های سروشکل غرب جهان که گاه<br />

و بیمار گذشته <strong>سال</strong> دویست در ایران اقتصاد که است معتقد سیف بود.‏ شاهان قدرت گوشه<br />

به بیماری این علل بررسی برای را مخاطب تاریخ دریچه <strong>از</strong> او است.‏ بیمار بهشدت زورما زخمهای <strong>از</strong> بسیاری که میفهماند مخاطب به فرایند،‏ این در و ‏برد می‏ کشور کنار و میگوید:‏<br />

سیف است.‏ گذشته قرن مهلک بیماریهای <strong>از</strong> جامانده به آثار ایران،‏ اقتصاد اگر<br />

اقتصادی تحوالت و تغییرات مفید بررسی موثق،‏ آماری دادههای فقدان شرایط در واقعی<br />

ابعاد <strong>از</strong> نمیتوانیم وضعیتی چنین در بیگمان است.‏ دشوار بسیار نباشد،‏ غیرممکن است<br />

زمینهای ارائه ممکن کار تنها من،‏ اعتقاد به آوریم.‏ میان به سخنی تحوالت این فرهنگ<br />

تسلط سیف،‏ نظر <strong>از</strong> بدهد.‏ دست به اقتصاد کلی جهتگیری <strong>از</strong> تصویری که دالیل<br />

مهمترین <strong>از</strong> مردم،‏ و حکومت مناسبات شکل و شخصی مالکیت نبود استبدادی،‏ ایران<br />

اقتصاد گویی نویسنده،‏ قول به که قرنی است.‏ نوزدهم قرن در ایران اقتصاد بیماری است.‏<br />

نگذشته آن <strong>از</strong> 6<br />

بانک<br />

وسیاستهای هدفها‏ ایران<br />

مرکزی 1357<br />

تا 1339 <strong>از</strong> مهران<br />

حسنعلی نویسنده:‏ نی<br />

نشر:‏ 1394<br />

نشر:‏ <strong>سال</strong> تومان<br />

هزار 18 قیمت:‏ بانک<br />

سیاستهای و ‏»هدفها‏ کتاب مرکزی<br />

بانک سرگذشت <strong>از</strong> روایتی مرکزی«،‏ ا<strong>سال</strong>می<br />

انقالب تا آن تاسیس <strong>سال</strong> اولین <strong>از</strong> ایران 19<br />

کتاب،‏ این نویسنده مهران،‏ حسنعلی است.‏ را<br />

ایران پولی نهاد مهمترین حیات اول <strong>سال</strong> مورد<br />

جهان در دیگرش همتایان با مقایسه در مدعایی<br />

کتاب این در او است.‏ داده قرار بررسی ندارد.‏<br />

ایران مرکزی بانک نام به جوانی موسسه کار و تولد <strong>از</strong> مستند و ناب روایتی ارائه جز در<br />

همه که داشت قائممقام و رئیسکل هشت فعالیت،‏ <strong>سال</strong> 19 طی ایران مرکزی بانک کناب روسای <strong>از</strong> یکی مهران حسنعلی داشتند.‏ اثر آن تصمیمگیریهای و سیاستگذاریها‏ خاطرات<br />

بر مبتنی تنها مالی،‏ موسسه این <strong>از</strong> او داستان اما است دوره این طی ایران مرکزی بلندی<br />

لیست به کتاب مقدمه در او نیست.‏ بانک این بر تصدیگری دوره <strong>از</strong> شخصیاش کرده.‏<br />

اشاره کردند،‏ کمک او به اطالعات و مستندات جمعآوری در که افرادی اسامی <strong>از</strong> بانک<br />

عملکرد اینکه اول سوال است.‏ مهم سوال دو به پاسخ دنبال به کتاب این در مهران ملت<br />

قبال در بانک عملکرد و بود،‏ بانک سهام صاحب که ایران دولت مقابل در مرکزی و<br />

کرد عمل قانونیاش وظایف به چگونه مرکزی بانک اینکه دوم سوال بود؟ چگونه ایران میکرد؟<br />

استفاده وظایف این انجام برای ابزارهایی چه <strong>از</strong> یک<br />

خودش زمان در مرکزی بانک که میگیرد نتیجه کلی طور به کتاب این در او هزینههای<br />

سریع افزایش و نفت بهای چشمگیر افزایش <strong>سال</strong>های در اما بوده نمونه موسسه محدود<br />

داشت،‏ قرار بانک اختیار در که پولی ابزارهای تاثیر دامنه دولت،‏ جاری و عمرانی بر<br />

توانست می بود،‏ برخوردار بیشتری استقالل <strong>از</strong> دوره آن در مرکزی بانک اگر بود.‏ شده بانک<br />

به نسبت بانکها‏ بر نظارت خصوص در مهران البته بگذارد.‏ بیشتری اثر تورم کاهش بانکها‏<br />

سهام صاحبان با میتوانست مرکزی بانک مینویسد:‏ مهران دارد.‏ انتقاداتی مرکزی اگرچه<br />

کند.‏ عمل بیشتری قدرت با بودند،‏ بزرگی تولیدی واحدهای صاحبان عمدتا که بانک<br />

قدرت اعمال حوزه انسانی نیروی و مدیریتی اطالعاتی،‏ کمبودهای زمینه،‏ این در و میزند،‏ آن در را اول حرف نفتی درآمد که اقتصادی در نهایت در میکرد.‏ محدود را عملکرد<br />

برای زیادی فضای میشود،‏ اقتصاد مدار وارد دولت بودجه طریق <strong>از</strong> درآمد این چنان<br />

میالدی 50 دهه در خاصه دولت،‏ بودجه حجم نمیماند.‏ باقی مرکزی بانک مستقل کامال<br />

را آن مخرب اثرات نمیتوانست هم پولی سیاست ابزارهای موثرترین که بود عظیم نی<strong>از</strong>مند<br />

انقالب <strong>از</strong> پس <strong>سال</strong>های در مرکزی بانک تحوالت درک قطع طور به کند.‏ جبران یلاخ ایران مرکزی بانک بنیانهای تحکیم <strong>سال</strong>های مطالعه اما است دیگری بررسیهای نیست.‏<br />

لطف <strong>از</strong> 7<br />

روحانی<br />

فؤاد یادداشتهای ایران<br />

نفتی سیاست دربارهی ناگفتههایی ملیشدن<br />

<strong>از</strong> پس دهه‏ در نجمآبادی<br />

فرخ تاجبخش،‏ غالمرضا کوشش به نی<br />

نشر:‏ 1393<br />

انتشار:‏ <strong>سال</strong> تومان<br />

هزار 36 قیمت:‏ تصدیگری<br />

دوران در آموزگار جمشید کشورهای<br />

سخنگویی و ریاست دارایی،‏ وزارت 1349<br />

<strong>سال</strong> در اوپک کنفرانس در را اوپک عضو این<br />

در بود.‏ عهدهدار تهران در میالدی(‏ )1971 کشورهای<br />

بین کمنظیری یکپارچگی کنفرانس مذاکره<br />

ایام ایام،‏ داشت.‏ وجود اوپک عضو سلطه<br />

اوپک،‏ پیداش <strong>از</strong> بعد که بود نفتی پرقدرت شرکتهای با جهان نفتخیز کشورهای قیمت<br />

کاهش برای بودند مجبور حاال و بودند داده دست <strong>از</strong> نفت چاههای بر را ‎70‎<strong>سال</strong>هشان کنند.‏<br />

مذاکره آن صاحب کشورهای با نفت نبود.‏<br />

نفتی شرکتهای با س<strong>از</strong>ش به حاضر اوپک،‏ رئیس عنوان به آموزگار جمشید با<br />

حد <strong>از</strong> زیاده که دادند پیغام تلفنی آموزگار به کهنهکار سناتور چند روزها همین در چند<br />

هم دربار وقت وزیر علم اسداهلل درنیفتد.‏ نفت قیمت افزایش برای نفتی شرکتهای این<br />

بر زیاد است بهتر و نیست ایران سود به نفت بهای افزایش که کرد توصیه او به بار میدید،‏<br />

مغایر شاه دستورهای با را دربار وزیر توصیههای که آموزگار نکند.‏ پافشاری قضیه نامهای،‏<br />

در را شاه پاسخ آموزگار بعدها کرد.‏ گزارش شاه به را موضوع دستور،‏ کسب برای اون<br />

میدونین ‏»شما بود:‏ گفته شاه آموزگار نوشته به کرد.‏ منتشر ‏»رهآورد«‏ فصلنامه در جمشید<br />

نامه انتشار بکنین.«‏ خودتونو کار نکنین.‏ گوش حرفش به میخوره.‏ آب کجا <strong>از</strong> یکدیگر<br />

با آنها‏ رسانهای جدال و قضیه به نسبت مطلع افراد دیگر واکنش باعث آموزگار روحانی<br />

فواد <strong>از</strong> مقالهای 1375، <strong>سال</strong> در یعنی آموزگار نامه انتشار <strong>از</strong> بعد <strong>سال</strong> شش شد.‏ آن<br />

تاسیس اول <strong>سال</strong>های در اوپک،‏ به نسبت ایران دولت روش و نظریه <strong>از</strong> ‏»یادی نام با <strong>سال</strong>های<br />

در آن سیاستورزیهای و ایران دولت کار روش درباره که شد منتشر س<strong>از</strong>مان«‏ مطلع<br />

افراد قلمی جدال ادامه در روحانی مقاله هرچند بود.‏ داده توضیح اوپک تاسیس اول یادداشتهای<br />

به او اشاره آن،‏ در مهم نکته اما شد منتشر اوپک در ایران عملکرد به نسبت عنوان<br />

با را کتابی انتشار زمینه مقاله این انتشار بود.‏ اوپک دبیرکلی دوره در روزانهاش یلم <strong>از</strong> پس دهه در ایران نفتی سیاست درباره ناگفتههایی روحانی؛ فواد ‏»یادداشتهای کرد.‏<br />

فراهم نفت«‏ شدن با<br />

‏کرد،‏ می‏ همکاری او با اوپک،‏ در روحانی دبیرکلی دوره در که تاجبخش غالمرضا انتشار<br />

برای را پدرش یادداشتهای خواست او <strong>از</strong> و گرفت تماس گیتی روحانی،‏ دختر میتواند<br />

پدرش یادداشتهای ‏گوید می‏ روحانی دختر به تاجبخش بفرستد.‏ آمریکا به کند<br />

ب<strong>از</strong>گو را اوپک عضو کشورهای و ایران اقتصاد و سیاست نفت،‏ مسائل <strong>از</strong> ناگفتههایی <strong>از</strong><br />

پس <strong>سال</strong> سه روحانی یادداشتهای باالخره است.‏ باارزش بسیار تاریخی حیث <strong>از</strong> و منتشر<br />

ایران در 93 <strong>سال</strong> در و رسید تاجبخش دست به 1385 <strong>سال</strong> در یعنی او مرگ شد<br />

باعث نفت،‏ قیمت درباره شاه نظر اعالم و آموزگار نامه انتشار <strong>از</strong> پس قلمی جدال شد.‏ 173 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر


فرهنگ<br />

و پول 9<br />

اقتصاد<br />

عالقهمندان دست به ایران نفت تاریخ <strong>از</strong> مهم دورهای درباره مستند کتابی امروز هب مربوط نفت،‏ حقوقی امور کارشناسان زبدهترین <strong>از</strong> یکی روحانی فواد یادداشتهای برسد.‏ عمرش<br />

<strong>سال</strong>های بهترین <strong>از</strong> را اوپک در خدمتش دوران او است.‏ اوپک در او دبیرکلی دوران مذاکرات<br />

در و مصدق وزیری نخست دوران در و کرده تحصیل لندن در روحانی داند.‏ می یادداشتهای<br />

بود.‏ مصدق اعتماد مورد و مشاور نفت،‏ صنعت شدن ملی قانون اجرای تالش<br />

شاه،‏ نظرات ایران،‏ عملکرد درباره ظریف نکاتی حاوی اوپک،‏ دبیرکلی دوره <strong>از</strong> او درخواستهای<br />

به نفتی شرکتهای واکنش و نفت قیمت کاهش برای غربی دولتهای ‏)نخستوزیر(‏<br />

»... مینویسد:‏ 1342 آبان 23 پنجشنبه،‏ روز یادداشت در او است.‏ ایران نسبت<br />

دیگر ممالک کرد،‏ نمی سختگیری روحانی اگر گفتم رایت دنیس به من گفت:‏ کرده...‏<br />

شکایت من سختگیری <strong>از</strong> انگلیس سفارت میشود معلوم ب<strong>از</strong> ‏گفتند؟ می‏ چه ما به رساند<br />

خواهد منزل به را شما علم(‏ خود ‏)اتومبیل اتومبیل این گفت علم موقع همان گفتم:‏<br />

ترور!‏ خطر گفت:‏ خطری؟ چه گفتم:‏ دارد.‏ هم خطر یک اتومبیل این در بودن اما هر<br />

در من خود برای نیست معلوم ثانیا و است(‏ کم ولی هست ‏)گفت نیست خطری اوال و<br />

است حساس خیلی شما وضع است.‏ صحیح گفت:‏ نباشد.‏ خطری باشم که اتومبیلی باشید.«‏<br />

خودتان مواظب باید 8<br />

قرارداد<br />

<strong>از</strong> نفت؛ آشفته خواب رضاشاه<br />

سقوط تا دارسی موحد<br />

محمدعلی نوشته:‏ کارنامه<br />

نشر:‏ 1394<br />

نشر:‏ <strong>سال</strong> تومان<br />

هزار 45 قیمت:‏ و<br />

خورده گره مصدق اسم با نفت تاریخ سیاه<br />

طالی سرگذشت به عالقهمندان بیشتر حکایتهای<br />

<strong>از</strong> را آن به مربوط وقایع ایران،‏ در هم<br />

موحد محمدعلی ‏کنند.‏ می‏ دنبال مصدق سراغ<br />

نفت«،‏ آشفته ‏»خواب اول جلد سه در را<br />

نفت اثرش،‏ ت<strong>از</strong>هترین در اما رفت مصدق سقوط<br />

و دارسی قرارداد تا اکتشاف آغ<strong>از</strong> <strong>از</strong> ‏»خواب<br />

ت<strong>از</strong>ه جلد داد.‏ قرار بررسی مورد رضاشاه در<br />

نفتی درآمدهای <strong>از</strong> سهمشان افزایش برای ایرانیان مذاکرات ماجرای نفت«،‏ آَشفته به<br />

که است کسی اولین فیروز نصرتاهلل است.‏ نفت صنعت شدن ملی <strong>از</strong> پیش جهان ‏کند<br />

می‏ مذاکره انگلیسی مسئوالن و نفتی کمپانی نمایندگان با ایران،‏ خارجه وزیر عنوان که<br />

است زمانی به مربوط مذاکرات بعدی دور دهد.‏ افزایش را نفت فروش <strong>از</strong> ایران سود تا نیست<br />

حاضر دیگر و گرفته قدرت رضاخان رسیدن سلطنت به با ایران مرکزی دولت دوره<br />

این در شود.‏ سر<strong>از</strong>یر بیگانگان جیب به نفتش فروش <strong>از</strong> حاصل سود <strong>از</strong> اعظمی بخش کار<br />

نهایت اما نشست مذاکره به نفتی کمپانی مسئوالن با دربار وزیر تیمورتاش،‏ مذاکرات <strong>از</strong> حاوی<br />

که مذاکرات تاریخ بود.‏ رضاشاه توسط بخاری در ایران نفت پرونده شدن سو<strong>از</strong>نده او،‏ رزمآراست<br />

و گلشاییان عباسقلی فروغی،‏ محمدعلی داور،‏ علیاکبر تقیزاده،‏ چون اسمهایی شدن<br />

ملی به نهایت در که نهضتی میرسد.‏ مصدق و نفت شدن ملی نهضت به نهایت در تحت<br />

جهان نفتی بزرگ کمپانیهای توسط ایران نفتی تحریم ماجرای و نفت صنعت رضاشاه«،‏<br />

سقوط تا دارسی قرارداد <strong>از</strong> نفت؛ آشفته ‏»خواب کتاب انجامید.‏ انگلیسیها‏ فشار داستان<br />

روایت در موحد محمدعلی پرداخت سبک و نفت تاریخ به عالقهمندان توجه مورد او<br />

نیست.‏ نفت تاریخ روایت در موحد کار پایان چهارم،‏ جلد چاپ گرفت.‏ قرار سیاه طالی بوده،‏<br />

ایران نفت کارگزاران <strong>از</strong> یکی جهان،‏ در نفت پرماجرای <strong>سال</strong> یعنی 1973 <strong>سال</strong> در که پنجم<br />

جلد انتشار برای عالقهاش <strong>از</strong> فرهنگی سیاسی-‏ ماهنامههای <strong>از</strong> یکی با مصاحبه در است.‏<br />

گفته نفت«‏ آشفته ‏»خواب کنشگر<br />

پنجاه سرگذشت اقتصادی<br />

فرجامنیا<br />

ایمان شیرینکام،‏ فریدون کوشش به صبا<br />

فرهنگ انتشارات:‏ 1393<br />

نشر:‏ <strong>سال</strong> تومان<br />

‎40‎هزار : قیمت پهلوی<br />

آمدند.‏ پهلویها‏ و رفتند قاجارها آن<br />

آمد.‏ کار روی دوم پهلوی و رفت اول روز<br />

به را همدیگر کشورها سبز قاره در طرف،‏ ایران<br />

دامن تباهیشان خاک و نشاندند سیاه ایران<br />

به چشمآبی سرب<strong>از</strong>های پای و گرفت را افتاد<br />

نفسنفس به شد،‏ اشغال ایران رسید.‏ هم ایران<br />

سیاه طالی اختیار بعد،‏ کمی نمرد.‏ اما سه<br />

اما شد ملی نفت افتاد.‏ خودش دست به بعد<br />

رفت.‏ مصدق و برگرداندند را جوان شاه و آمدند آمریکاییها‏ شد.‏ کودتا بعد <strong>سال</strong> ورم<br />

نفتی،‏ بادآورده ثروتهای <strong>از</strong> ایران اقتصاد شد.‏ گران و کرد پاره افسار نفت آن،‏ <strong>از</strong> سرشار<br />

و نشیب و پرفر<strong>از</strong> ایران اخیر ‎150‎<strong>سال</strong>ه تاریخ رفت.‏ شاه و شد انقالب که بود کرده به<br />

سخت کشیدن نفس تاریکشان،‏ سایه زیر که وقایعی است.‏ شیرین و تلخ وقایع <strong>از</strong> همین<br />

در گذاشتن.‏ را صنعتی بنیان و کار و کسب راهاند<strong>از</strong>ی به رسد چه میرسد نظر نامآشنایی<br />

تجارتهای و صنایع مستمر،‏ تالش با که کسانی بودند روشن،‏ و تاریک تاریخ پنجاه<br />

‏»سرگذشت کتاب کردند.‏ راهاند<strong>از</strong>ی را عالینسب و ارج گلستان،‏ آزمایش،‏ چون بنیان<br />

گذشته <strong>سال</strong> 150 در که است کسانی فعالیت و زندگی درباره اقتصادی«،‏ کنشگر امینالضرب،‏<br />

چون افرادی کردند.‏ محکم کشور در را ب<strong>از</strong>رگانی اتاق چون تشکلهایی محسن<br />

خلیلی،‏ محمود ابتهاج،‏ ابوالحسن تقییوف،‏ زینالعابدین بوشهری،‏ معینالتجار عسگراوالدی،خسروشاهی،نم<strong>از</strong>ی،میرمحمدصادقی،‏<br />

صنعتیزاده،اسداهلل همایون خلیلی،‏ یکی<br />

شیرینکام فریدون شدهاند.‏ معرفی بهتفصیل کتاب این در آزمایش و ارجمند گرامی،‏ اقتصادی«‏<br />

کنشگر ‏»پنجاه کتاب هرچیز،‏ <strong>از</strong> ‏»بیش ‏گوید:‏ می‏ کتاب این پژوهشگران <strong>از</strong> منابع<br />

تنوع است.‏ ایران صنایع بنیانگذاران اقتصادی زیست در تجربه تنوع نشاندهنده نیست<br />

که مانع تفاوتها‏ این و کند فراهم را آنها موفقیت زمینه میتواند افراد امکانات و هک است این کتاب این ویژگیهای مهمترین <strong>از</strong> یکی هست.‏ هم پیشرفت عامل هیچ،‏ روابط<br />

و دانش امکانات،‏ با متفاوت،‏ تاریخی دورههای در که موفقی افراد زندگی با را ما رس رب کنشگران،‏ این <strong>از</strong> هرکدام ‏کند.‏ می‏ آشنا ‏کردند،‏ می‏ کار و ‏کردند می‏ زندگی متفاوت .دندرک‌ می‏ فعالیت مشخصی موقعیتهای و زمینهها‏ در و گرفتند قرار خاصی دوراهیهای ما<br />

درواقع نیست.‏ ما محدودکننده لزوما ما موقعیت بفهمیم که میکند کمک ما به این بس<strong>از</strong>یم.«‏<br />

خودمان برای را موفقیت بسترهای و کنیم شروع متفاوت جاهای <strong>از</strong> میتوانیم به<br />

موشکافانه نگاه با اخیر نیم و قرن یک در خصوصی بخش گیری شکل تاریخ شده.‏<br />

آورده بهتفصیل کتاب این در کنشگران اقتصادی و سیاسی حیات و اقتصادی اسناد ار کارشان و کسب آن در کنشگران این <strong>از</strong> هرکدام که ‏»شرایطی ‏گوید:‏ می‏ شیرینکام بوده<br />

خاص آنها‏ <strong>از</strong> هرکدام اجتماعی و سیاسی شرایط نیست.‏ ب<strong>از</strong>تولید قابل کردند شروع ایران<br />

شرایط است.‏ ایران در صنعت بنیانگذاران تجربیات در تنوع کشف باعث همین و بود<br />

اشغال در <strong>سال</strong> پنج کشور نبود.‏ مناسب 1320، شهریور در ایران اشغال <strong>از</strong> بعد بهویژه یلم تنشهای بود.‏ خورده <strong>رکود</strong> به ایران در تولیدی و صنعتی فعالیتهای <strong>از</strong> بسیاری و ‎1332‎نگاه<br />

تا 1325 <strong>سال</strong>های به اگر ‏کرد.‏ می‏ بیداد دوره آن در کشور کالن سطوح در کنشگر<br />

یک چطور موقعیت،‏ ضعف و تنشها‏ تمام وجود با دوره،‏ این در که میبینید کنید،‏ آموزش<br />

سطح و غیراقتصادی خانوادگی سطح به توجه با گرامی،‏ آقای مثل اقتصادی را<br />

اقتصادی کار و کسب یک ‎15‎<strong>سال</strong>ه،‏ تاریخی فرایند یک در که میشود قادر پایین،‏ متعددی<br />

شرکتهای گرامی آقای دهد.‏ توسعه را آن آینده،‏ <strong>سال</strong> 20 در و کند پایهگذاری 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر 174


جوان<br />

پیکارجوی سه ‏»به کرد.‏ ثبت را مشاهداتش و چرخید داعش قلمروی در و خورد داعشی صبحانه آنها‏ با بود.‏ داعشیها‏ مهمان روز 10 تودنهوفر،‏ یورگن لطیفه<br />

یک ابتدای این موصل!‏ در هم آن کرد،‏ یک با سوئدی یک فنالندی،‏ یک هستند.‏ موبور آنها‏ دوتای چون کرد،‏ چشمپوشی آنها‏ <strong>از</strong> نمیشود میکنیم.‏ برخورد نامد.«‏<br />

می زندگیام دوران بهترین اینجا(‏ در را اقامتش ‏)دوران و زمین روی بر من بهشت را موصل سوئدی مرد است.‏ داعش واقعیت این نیست،‏ کرد<br />

شروع گلستان شرکت قالب در را کارش و کسب اول کرد.‏ پایهگذاری <strong>سال</strong>ها‏ آن در را داد«.‏<br />

بسط ایران کل به تهران <strong>از</strong> را فعالیتش حوزه بعد و خرید را چای کارخانه یک بعد اقتصادی<br />

حیات دربرگیرنده صرفا اقتصادی«،‏ کنشگر پنجاه ‏»سرگذشت کتاب 150<br />

در ایران اقتصادی فعاالن <strong>از</strong> برخی نیست.‏ ایران در صنایع بنیانگذاران و کنشگران هجوتم و درگیر خانوادگیشان موقعیتهای یا عالقهمندیها‏ به توجه با گذشته،‏ <strong>سال</strong> کنشگران<br />

زندگی <strong>از</strong> که دیگری ‏»وجه ‏گوید:‏ می‏ شیرینکام بودهاند.‏ سیاسی مسائل که<br />

است عالیقی و آنان زندگی اجتماعی یا سیاسی بعد شده،‏ تصویر کتاب این در اقتصادی پایهگذاران<br />

<strong>از</strong> همایون،‏ آقای مثل آنان <strong>از</strong> برخی کردند.‏ می دنبال کارشان و کسب کنار در مسئله<br />

یک به معطوف را فعالیتهایشان تمام و داشتند عالقه سیاست به ارشاد،‏ حسینیه موقعیت<br />

با متناسب دوره آن در ما کنشگران <strong>از</strong> بخشی ‏کردند.‏ می‏ فرهنگی یا فکری نمیکردند.‏<br />

زندگی اقتصادی صرفا و ‏کردند می‏ عوض را فعالیتشان شکل کشور سیاسی بوده<br />

مصدق حامی و اقتصادی سیاسی فعال یک او کنید.‏ نگاه شمشیری زندگی به شما او<br />

میگرفتند،‏ قرار تبعید و سرکوب معرض در مصدق حامیان دوران آن در وقتی و کمک او فعالیتهای جمله <strong>از</strong> کرد.‏ نیکوکارانه و اجتماعی امور به معطوف را فعالیتهایش سیاسی<br />

فعالیتهای که است افرادی <strong>از</strong> اجتماعی حمایت و نجمیه بیمارستان ساخت به لکش ‏کرد می‏ سعی موقعیت با متناسب ما اقتصادی فعال که میدهد نشان این ‏کردند.‏ می‏ وجه<br />

دراین البته درمیآمد.‏ دیگر وضعیت به وضعیتی <strong>از</strong> و کند عوض را خودش فعالیت دارد.‏<br />

وجود کتاب این در مطرحشده موارد بین تفاوتهایی اقتصادی،‏ کنشگران زندگی <strong>از</strong> آقایان<br />

با برخوردار،‏ و الجوردی آقایان است.‏ متفاوت دیگر کنشگر با کنشگر هر وضعیت و<br />

الجوردی پدران متفاوتاند.‏ سیاسی خاستگاه و گرایش نظر <strong>از</strong> همایون،‏ و شمشیری موقعیتی<br />

چنین <strong>از</strong> همایون،‏ و شمشیری اما داشتند توجهی قابل سرمایه انباشت برخوردار،‏ رفتار<br />

خودشان موقعیت با متناسب کنشگران این <strong>از</strong> هرکدام درواقع نبودند.‏ برخوردار پیدا<br />

گسترش و بسط موقعیتهایشان براساس فعاالن،‏ این <strong>از</strong> هرکدام جایگاه ‏کردند.‏ می‏ فعاالن<br />

برای دیروز،‏ اقتصادی فعاالن متفاوت موقعیتهای و وضعیتها‏ مطالعه ‏کرد.‏ می‏ است«.‏<br />

ثمر مثمر امروز،‏ اقتصادی و صنعت عرصه در که ایران اقتصادی کنشگر پنجاه فرصتهای و تهدیدها‏ خوانش تالش<br />

و تدریجی بسط نشویم.‏ موقعیت اسیر که میگوید ما به کردهاند،‏ عمل موفق تجارت آنان<br />

زندگی شرح کتاب این در که است کنشگرانی اقتصادی حیات پیام مهمترین مستمر دادند<br />

ادامه سرزمین،‏ اشغال مثل شرایط بدترین در ایران اقتصادی کنشگران شده.‏ آورده نمیگنجید<br />

هم تخیلشان در که کردند کار به شروع زمانی آنها‏ کردند.‏ بزرگی کارهای و تالش<br />

باشند.نترسیدن،پیگیری،‏ کشور یک اقتصاد در بزرگی کارهای چنین انجام به قادر موفقیت<br />

کلیدهای اصول،‏ <strong>از</strong> مجموعهای رعایت و چارچوبها‏ <strong>از</strong> مجموعهای در آن تداوم و است.‏<br />

متفاوت وضعیتهای و موقعیتها‏ در افراد 10<br />

سرمایهداری<br />

علیه سرمایهدار بحران<br />

درباره سوروس جورج نقادانه تحلیل ب<strong>از</strong>ارهای<br />

برای جدید الگوی ارائه و 2008 مالی مالی<br />

کامکار<br />

امیر ترجمه:‏ اقتصاد<br />

دنیای نشر:‏ 94<br />

نشر:‏ <strong>سال</strong> تومان<br />

‎15‎هزار قیمت:‏ ب<strong>از</strong>ارهای<br />

در اشتغال مزایای <strong>از</strong> ‏»یکی است<br />

این <strong>سال</strong> پنجاه <strong>از</strong> بیش مدت به مالی این<br />

تحول و تکامل <strong>از</strong> شخصی حافظهای که آن<br />

متوجه آنکه بدون دارم.‏ اختیار در ب<strong>از</strong>ارها است.‏<br />

بوده تغییر حال در شغلم روند باشم مواردی<br />

عنوان به زمانی هستند غریب و عجیب امروزه که فعالیتهایی و تنظیمات مالی<br />

تامین روشهای و مالی ابزار بودند.‏ شده پذیرفته اجتنابناپذیر حتی یا طبیعی تصور<br />

غیرقابل پیش <strong>سال</strong>ها‏ میشوند استفاده گسترده طور به امروزه که فاینانس یا و<br />

بودم بهادار اوراق و سهام فروش و خرید واسطه‏ که آورم می خاطر به را زمانی بودند.‏ درآرزوی<br />

داشتیم.‏ تخصص تضمینی قرضه اوراق و تبدیل قابل قرضه اوراق زمینه در را<br />

کاری چنین اج<strong>از</strong>ه ناظران البته و بودم سهام ب<strong>از</strong>ار <strong>از</strong> خارج تجاری حوالههای ایجاد قرار<br />

معامله مورد رایج طور به امروز که ساختگی ابزار چنین تصور حتی بودند.‏ نداده حضور<br />

تجربه <strong>از</strong> سوروس جورج نوشته جملهها‏ این نبود«.‏ ممکن برایم میگیرد،‏ ششم<br />

فصل در را خود که سوروس است.‏ جهان مالی ب<strong>از</strong>ارهای در او چنددههای نیا نگارش <strong>از</strong> هدف مینامد،‏ موفق معاملهگر سرمایهداری«،‏ علیه ‏»سرمایهدار کتاب او<br />

میکند.‏ معرفی مالی ب<strong>از</strong>ارهای صریح پیشبینی در انعکاس نظریه طرح را کتاب که<br />

انعکاس نظریه باورپذیری تعادل،‏ چون نظریههایی شدن کمرنگ با است امیدوار نزد<br />

کند،‏ می مطرح مالی ب<strong>از</strong>ارهای جمله <strong>از</strong> بشری خاص امور در را قطعیت عدم عامل به<br />

صرفا سرمایهداری«‏ علیه ‏»سرمایهدار کتاب کند.‏ پیدا افزایش مردم و اقتصاددانان اهمیت<br />

حائز شده نوشته مالی ب<strong>از</strong>ارهای در باتجربه معاملهگری توسط که دلیل این سیاسی<br />

و اقتصادی کارگزار عنوان به سوروس شخص اینکه حتم طور به نیست.‏ اهمیت<br />

به میکند،‏ وارد جدی نقدهای آمریکا اقتصادی نهادهای به متحده ایاالت <strong>از</strong><br />

سوروس جورج تحلیل برای مناسبی عنوان واقع به کتاب این کرده.‏ اضافه کتاب است.‏<br />

2008 <strong>سال</strong> مالی بحران 11<br />

کاربردی<br />

تعریفی برند،‏ اصالت و<br />

تجارت در انعطافپذیری <strong>از</strong> طراحی<br />

وثوقی<br />

سهراب نویسنده:‏ محمدرزاقی<br />

مترجم:‏ میردشتی<br />

فرهنگسرای انتشارات:‏ 1394<br />

نشر:‏ <strong>سال</strong> تومان<br />

هزار 24 قیمت:‏ فضای<br />

در رقابتی مهم عنصر یک برند محصوالتی<br />

بیشتر فروش است.‏ تجارت ای میکند خودنمایی ویترینها‏ پشت که <strong>از</strong><br />

بیش شده،‏ فشرده فروشگاهها‏ قفسه در محصول<br />

آن برند قدرت به منوط هرچیز پساند<strong>از</strong>،‏<br />

برای بانکی چه به مشتریان اینکه است.‏ مشتری در خرید انگیزه ایجاد در یا<br />

چایی چه با را صحبشان کنند،‏ مراجعه اقساط پرداخت و تسهیالت دریافت مرهون<br />

و مدیون میبرند،‏ سر به رستورانی چه در را شب و کنند شروع قهوهای برند<br />

میکند.‏ حمل خدماتی یا تولیدی بنگاه نماینده عنوان به برند که است پیامی میدهد.‏<br />

ارائه کار و کسب یک که است خدماتی یا محصول داستان راوی واقع در بنگاه<br />

یک نهایی محصول به را صفرکیلومتر مشتری یک بتواند جذاب برند یک شاید ضامن<br />

اما کند ایجاد او در را کاری و کسب خدمات <strong>از</strong> استفاده انگیزه یا کند جلب است.‏<br />

برند اصالت داشته،‏ را بودن ما مشتری تجربه بار یک که مشتری داشتن نگه رنگآمیزیای<br />

چه است،‏ جذاب یا شده طراحی هوشمندانه چقدر برند یک اینکه کند،‏<br />

ما کار و کسب مشتری نحو هر به را مردم تا شده آذین جملهای چه با و دارد محصول<br />

را آن شما آنچه روایت و شرح در برند راستگویی و اصالت با مقایسه در برند،‏<br />

یک در همهچیز درواقع دارد.‏ کمتری اهمیت میدانید،‏ خدماتتان یا نهایی آوردن<br />

روی برای مردم در که انگیزهای تا بگیرد قرار آن اصالت خدمت در باید ‏»اصالت<br />

کتاب 2007 <strong>سال</strong> در وثوقی سهراب نرود.‏ بین <strong>از</strong> شده،‏ ایجاد محصول به 175 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر


فرهنگ<br />

و پول موسسه<br />

پایهگذار و کارآفرین مخترع طراح،‏ او نوشت.‏ انگلیسی زبان به را برند«‏ طراحی<br />

مشاور شرکتهای مشهورترین <strong>از</strong> زیبا آمریکاست.‏ اورگن ایالت در زیبادیزاین در<br />

و میدهد ارائه تخصصی زمینه 42 در را خود خدمات که دنیاست در در نوآوری و هوندا،‏<br />

تری.اِم،‏ فورد،‏ چون مشتریانی به پورتلند و دیهگو،‏ سن مونیخ،‏ توکیو،‏ شهرهای صدها<br />

و موتوروال ویرپول،‏ سامسونگ،‏ نایک،‏ پاناسونیک،‏ مایکروسافت،‏ اینتل،ال.جی،‏ تجربه<br />

<strong>سال</strong>ها‏ با کتاب این مولف میدهد.‏ خدمات دیگر بزرگ و کوچک شرکت که<br />

رسانهای انحصار دوره دیگر که است معتقد برندس<strong>از</strong>ی و طراحی فضای در حضور کسب<br />

هیچ امروز و گذشته میشد،‏ آنها‏ اصالت و برندها ماهیت <strong>از</strong> مردم شناخت مانع را<br />

برندها صداقت عدم مردم امروز کند.‏ مخفی را واقعیاش چهره نمیتواند کاری و برند<br />

یک میتوانند وب فضای در ساده جستوجوی یک با چون نمیکنند تحمل <strong>از</strong><br />

نویسنده و شده نوشته فصل چهار در برند«‏ ‏»اصالت کتاب بشناسند.‏ ریشه <strong>از</strong> را کرده.‏<br />

استفاده نظرش مورد مفهوم انتقال برای تبلیغاتی برنامههای و برندها تصاویر 12<br />

درون<br />

<strong>از</strong> داعش،‏ با روز ده ا<strong>سال</strong>می<br />

دولت تودنهوفر<br />

یورگن نوشته:‏ معینالدینی<br />

زهرا عبداللهی،‏ علی ترجمه:‏ کولهپشتی<br />

انتشارات:‏ 1394<br />

نشر:‏ <strong>سال</strong> تومان<br />

‎23‎هزار قیمت:‏ و<br />

اسکان محل درباره میخواهیم ‏»ما ابوقتاده،‏<br />

اما کنیم صحبت رفتنمان زمان نمیدهد.‏<br />

ما سواالت بیشتر به دقیقی پاسخ سه<br />

ساعت بعد،‏ روز برای میگذاریم قرار به<br />

ببینیم.‏ را همدیگر دوباره تا بعد<strong>از</strong>ظهر دیرهنگام<br />

و شب در سوریه به رفتن هرحال را<br />

آمادگیاش باید اینهمه،‏ با است.‏ میسر داعش<br />

برای زمان که است مشخص بیفتیم.‏ راه شب پسفردا یا فردا که باشیم داشته ندارد.«‏<br />

اهمیتی چندان پسرش<br />

همراه که است آلمانی روزنامهنگار تودنهوفر،‏ یورگن نوشته جملهها،‏ این جریان<br />

برخالف پسرش و او میکند.‏ پیدا را داعش قلمرو در دهروزه اقامت فرصت را<br />

حقیقت تا میروند سوریه به مشتاقانه داعش،‏ تسلط تحت نواحی <strong>از</strong> جمعیت کوچ هب که دادگاههایی <strong>از</strong> بسیاری ‏»در میگوید:‏ کتاب سوم فصل در تودنهوفر کنند.‏ کشف احساساتم<br />

داشتهام،‏ شرکت آن در و بوده شاهد قاضی کسوت در بعدها و کارورز عنوان به<br />

اما میدیدم حقهب<strong>از</strong>ی فرد را متهم دادستان،‏ سخنرانی <strong>از</strong> بعد بود.‏ نوسان در اغلب سنجش<br />

میشد.‏ عوض کامال همهچیز درباره نظرم وکیل،‏ حرفهای شنیدن محض در<br />

بیش و کم است.‏ بوده زندگیام تصمیمات دشوارترین <strong>از</strong> همواره افراد،‏ حق میزان نفع<br />

به دالیلی بیش و کم همیشه نبود.‏ طرف یک با کامل طور به حق موردی،‏ هیچ تصمیم<br />

لحاظ هر <strong>از</strong> نهایی،‏ تصمیم که میکردم حس بهندرت دارد.‏ وجود دیگر طرف هردو<br />

با باید همیشه حقیقت یافتن برای که گرفتم عبرت درس بنابراین است.‏ عادالنه طرف<br />

به باشد.‏ کرده صادر را خود رأی پیشاپیش دنیا اگر حتی کنم.‏ صحبت طرف جمله<br />

همین است«.‏ روم قوانین اصول <strong>از</strong> یکی این بدهید،‏ صحبت اج<strong>از</strong>ه هم دعوا دیگر جهادگرانی<br />

توسط که قلمرویی است.‏ داعش قلمرو به سفر برای یورگن اصلی انگیزه آلمان<br />

اهل جهادگران <strong>از</strong> عدهای توانست یورگن میشود.‏ اداره غربی کشورهای <strong>از</strong> جوان نام<br />

با کریستین طریق <strong>از</strong> نهایت در اما کند پیدا فیسبوک مثل مج<strong>از</strong>ی شبکههای در را داعشیها‏<br />

مهمان روز 10 یورگن شد.‏ داعش قلمرو به یافتن راه به مج<strong>از</strong> ابوقتاده داعشی کرد.‏<br />

ثبت را مشاهداتش و چرخید داعش قلمروی در و خورد داعشی صبحانه آنها‏ با بود.‏ چون<br />

کرد،‏ پوشی چشم آنها‏ <strong>از</strong> شود نمی میکنیم.‏ برخورد جوان پیکارجوی سه ‏»به این<br />

موصل!‏ در هم آن کرد،‏ یک با سوئدی یک فنالندی،‏ یک هستند.‏ موبور آنها‏ دوتای بر<br />

من بهشت را موصل سوئدی مرد است.‏ داعش واقعیت این نیست،‏ لطیفه یک ابتدای پایان<br />

در او نامد.«‏ می زندگیام دوران بهترین اینجا(‏ در را اقامتش ‏)دوران و زمین روی نوشت<br />

داعش پیکارجویان و البغدادی ابوبکر داعش،‏ خلیفه برای سرگشاده نامهای سفر،‏ در<br />

تودنهوفر یورگن کرد.‏ اشاره ا<strong>سال</strong>م با آنها‏ رفتار و حاکمیت در موجود تضادهای به و یک<br />

میایستد غرب مقابل که واقعی ا<strong>سال</strong>می دولت یک جای به اینکه <strong>از</strong> نامه پایان <strong>از</strong><br />

جذاب روایتی داعش«،‏ با روز ‏»ده کتاب کند.‏ می تاسف ابر<strong>از</strong> دیده ا<strong>سال</strong>می ضد دولت اقتصادی<br />

و سیاسی نظامی،‏ معادالت بر که است تروریستی تکفیری-‏ گروه یک درون برای<br />

نویسنده تالش کتاب،‏ این برجسته نکات <strong>از</strong> است.‏ گذاشته اثر خاورمیانه منطقه شرح<br />

است.‏ داعش قلمرو به یافتن راه روند شرح و آلمان در پیکارجویان خانواده یافتن <strong>از</strong><br />

سوال و بحث طرح در تودنهوفر جسارت و داعش قلمرو در زندگی جزئیات منصفانه و تکفیری گروه این شناخت برای مستند منبع یک به را داعش«‏ با روز ‏»ده داعشیها،‏ است.‏<br />

کرده تبدیل آن شکلگیری ریشههای 13<br />

وال<br />

اشغال تسخیر،‏ جنبش استریت<br />

چامسکی<br />

نوام نویسنده:‏ مرکز<br />

نشر:‏ 1393<br />

انتشار:‏ <strong>سال</strong> تومان<br />

800 و هزار 5 قیمت:‏ منهتن<br />

جنوب در خیابانی استریت وال ب<strong>از</strong>ارهای<br />

برای نمادی به که آمریکاست وال<br />

اسم است.‏ شده تبدیل کشور این مالی رسانههای<br />

اقتصادی اخبار در بارها استریت 2011،<br />

<strong>سال</strong> سپتامبر <strong>از</strong> اما شده تکرار جهان رسانهها‏<br />

انگیزه تنها دیگر مالی فعالیتهای در<br />

نیست.‏ استریت وال <strong>از</strong> بردن اسم در 2011،<br />

<strong>سال</strong> سپتامبر <strong>از</strong> روز هفدهمین اقتصادی<br />

نابرابریهای به که بود مردمی خیابانی گردهمایی شاهد استریت وال جمعیت<br />

این میدانستند.‏ آمریکا جمعیت <strong>از</strong> درصد 99 را خودشان و بودند معترض جمعیت<br />

<strong>از</strong> درصد یک تنها دست در ثروت و سرمایه اعظم بخش که باور این با 99<br />

شدن فقیرتر و درصد یک آن هرروزه شدن ثروتمندتر به نسبت آمریکاست،‏ بودند<br />

کسانی آمریکا،‏ مالی ب<strong>از</strong>ار دالالن و سرمایهداران میکردند.‏ اعتراض دیگر درصد مثل<br />

مالی نهادهای البته و میدادند شعار آنها‏ علیه آرام تظاهرات با معترضان که که<br />

میدادند شعار معترضان نماند.‏ بینصیب شعارها این <strong>از</strong> هم آمریکا مرکزی بانک را<br />

دنیا آنکه <strong>از</strong> قبل میکنیم نابود را استریت وال یا میکنیم تمام را مرکزی بانک کار <strong>سال</strong><br />

یک کرد.‏ پیدا ادامه 2012 <strong>سال</strong> مارس تا استریت وال اشغال جنبش کند.‏ نابود مراکز<br />

به پلیس یورش با نیویورک زوکتی پارک در کمپ تشکیل و خیابانی اعتراض چادرهای<br />

<strong>از</strong> جنبش این چامسکی نوام قول به اما پذیرفت پایان جنبشیها‏ اصلی استریت«،‏<br />

وال اشغال تسخیر،‏ ‏»جنبش کتاب است.‏ رسیده ملی وجدان به کمپ ام.آی.‏<br />

دانشگاه استاد چامسکی نوام مناظرههای و مصاحبهها‏ سخنرانیها،‏ مجموعه در<br />

حضور با او است.‏ سیاسی تاثیرگذار و پرفروش کتابهای نویسنده و آمریکا تی آن<br />

پیشروی چگونگی جنبش،‏ آینده درباره سواالتی به علمی مراکز و دانشگاهها‏ داده<br />

پاسخ آمریکا بزرگ اقتصادی نظام علیه تظاهرات جانبی اثرات و حواشی و یک<br />

را آن و آمریکاست اقتصادی نظام ساختار شکنندگی به معتقد چامسکی است.‏ امن.‏<br />

اقتصاد یک تا میداند مالی ک<strong>از</strong>ینوی 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر 176


جنون<br />

توسعه<br />

6 روایت <strong>از</strong> اکونومیست<br />

درباره ترکیه امروز


]<br />

ترکیه به اکونومیست یک:نگاه [ اردوغان<br />

سلطنت منطقه<br />

ب<strong>از</strong>یگوش کشور مورد در اکونومیست پرونده رودنبک<br />

مکس خاورمیانه<br />

بخش سردبیر ویژه<br />

پرونده نویسنده و ترکیه<br />

درباره اکونومیست نخستین<br />

اردوغان 1994<br />

<strong>سال</strong> در بار عنوان<br />

به را قدرت استانبول<br />

شهردار اختیار<br />

در <strong>سال</strong><br />

<strong>از</strong> گرفت؛ عنوان<br />

به 2003 نخستوزیر<br />

فعالیت<br />

ترکیه آگوست<br />

<strong>از</strong> و کرد تاکنون<br />

2014 عنوان<br />

به نیز رئیسجمهوری<br />

بر<br />

کشور این قدرت<br />

مسند نشستهاست<br />

ترکیه<br />

توسعهاش،‏ و عدالت حزب و اردوغان طیب رجب لطف ‏»به حزب<br />

این اکنون اما شدهاست.‏ نفستر به اعتماد با و ثروتمندتر دارد.«‏<br />

همراه به معکوس نتیجهای اب کامالً‏ و رفتهاست فرو نقرهایرنگ هالهای در استانبول شهر <strong>از</strong> بخشی به<br />

شبیه را آن میکند تالش دولت که شهری است.‏ متفاوت پیش قرن چند منارههای<br />

<strong>از</strong> اثری خود جایجای در بدهد گسترش و تغییر اروپا بهویژه و غرب ساخت<br />

حال در شهر این در اکنون آنچه دارد.‏ ا<strong>سال</strong>می معماریهای و مسجد که<br />

مردی اردوغان«؛ طیب ‏»رجب میکند:‏ نمایان را مرد یک تصویر است بار<br />

نخستین اردوغان دارد.‏ دست در ترکیه در را قدرت است دهه دو <strong>از</strong> بیش <strong>سال</strong><br />

<strong>از</strong> گرفت؛ اختیار در استانبول شهردار عنوان به را قدرت 1994 <strong>سال</strong> در تاکنون<br />

2014 آگوست <strong>از</strong> و کرد فعالیت ترکیه نخستوزیر عنوان به 2003 او<br />

برخی نشستهاست.‏ قدرت مسند بر کشور این رئیسجمهوری عنوان به نیز بیاحتیاط<br />

عینحال در و حیلهگر بلندپرو<strong>از</strong>یهایش در که میدانند سلطانی را شخصی<br />

را ادوغان میکنند تحسین را او که کسانی مقابل در البته است.‏ زا دسته این دمیدهاست؛ ‏»روح«‏ جامعهاش بدنه به که مردی میدانند؛ مردمی میکند.‏<br />

بیشتر را ترکیه کشور شکوه او میکنند تصور افراد مردم<br />

میگذرد،‏ ترکیه در اردوغان ‏»قدرت«‏ عمر <strong>از</strong> که دههای دو این در نسبی<br />

بدبختی و فقر <strong>از</strong> آنها گذراندهاند.‏ سر <strong>از</strong> را بسیاری تغییرات کشور این که<br />

ملتی است.‏ همراه پیچیدگیهایی با که رفاهی رسیدهاند؛ رفاه نوعی به هب نکردهاست صادر کارگر بهجز چیزی و بودهاست مایل داخل به نگاهش گردشگران<br />

آهنربای که کشوری شدهاست؛ تبدیل منطقه اقتصادی قدرت هاب<br />

که کشوری دادهاست؛ جای خود دل در را پناهنده هزارانهزار و است ترکیه<br />

در اکنون که نفری ‎78‎میلیون البته است.‏ جهان در تجارت و انرژی میالدی<br />

90 دهه <strong>از</strong> گذشتهاند.‏ بسیاری مصائب <strong>از</strong> تاکنون میکنند زندگی اعداد<br />

به و یافتهاست کاهش کردهاند زندگی فقر خط زیر که کسانی تعداد ‎40‎درصد<br />

<strong>از</strong> بیش نیز متوسط طبقه سهم آن بر عالوه رسیدهاست.‏ تکرقمی شکاف<br />

میدهد نشان زندگی استانداردهای تمامی بررسی یافتهاست.‏ افزایش به<br />

ثروتمند نسبتاً‏ کشورهای کلوپ که OECD عضو کشورهای و ترکیه میان شدهاست.‏<br />

کوچک چشمگیری میزان به میآید شمار توسعه<br />

و عدالت حزب قوی نفوذ تحت ترکیه سنی مسلمان جمعیت کمال<br />

سایه گفت بتوان شاید اکنون گرفتهاست.‏ بیشتری قدرت اردوغان عثمانی<br />

امپراتوری دنبال به را سکیوالر جمهوری که کسی عنوان به آتاتورک عدالت<br />

حزب اکنون است.‏ شدن کمرنگ حال در کرد،‏ برقرار <strong>سال</strong> 90 برای ایفای<br />

حاضر حال در نیز ترکیه میزند.‏ کشور این در را اول حرف توسعه و 2015<br />

ژوئن در پیش چندی کردهاست.‏ آغ<strong>از</strong> غرب و شرق میان را خود نقش <strong>از</strong><br />

عدهای شد،‏ مواجه بداقبالی با مجلس انتخابات در حزب این زمانیکه رسیدهاست.‏<br />

خط پایان به اردوغان طیب رجب که کردند اظهار مخالفان سوال<br />

زیر بیشتر را مرد این عدالت سوری،‏ پناهنده ‎2‎میلیون و داعش بحث 2002<br />

<strong>سال</strong> <strong>از</strong> بار نخستین برای توسعه و عدالت حزب حالیکه در بردهاست.‏ حزبی<br />

دنبال به باید و دادهبود دست <strong>از</strong> مجلس در را موافق اکثریت تاکنون،‏ دوباره<br />

انتخاباتی نوامبر نخست روز در اردوغان دستور به میرفت،‏ ائتالف برای این<br />

اکنون شدند.‏ شگفتزده حزب این دوباره ب<strong>از</strong>گشت <strong>از</strong> همه کرد.‏ برگزار را این<br />

طریق <strong>از</strong> اردوغان گرفتهاست.‏ دست در مجلس در را قدرت دوباره حزب با<br />

میتوان است.‏ خود ریاستجمهوری قدرت دامنه گسترش دنبال به حزب بر<br />

2019 <strong>سال</strong> تا یعنی خود دوره پایان تا اردوغان آقای که کرد ادعا قاطعیت 2023<br />

به چشم او که هستند گمان این بر برخی اما زد خواهد چنبره قدرت <strong>از</strong><br />

بیش او زمان آن تا ترکیه؛ جمهوری <strong>سال</strong>گرد صدمین یعنی دوختهاست کردهاست.‏<br />

حکمرانی ترکیه بر آتاتورک حمایت<br />

او <strong>از</strong> اقتصادی رشد در اردوغان رکوردهای خاطر به مردم <strong>از</strong> بسیاری ثبات<br />

نوعی باالخره آشوب دهه چند <strong>از</strong> پس شده موفق او آن بر عالوه میکنند؛ شده<br />

باعث ناآرامی و بیثباتی ب<strong>از</strong>گشت <strong>از</strong> مردم ترس کند.‏ برقرار کشور این در را اردوغان،‏<br />

تالشهای این نمونه شوند.‏ وابسته اردوغان به پیش <strong>از</strong> بیش هرروز احتمال<br />

و نرسید نتیجه به البته که بودهاست کردها کارگر حزب با مذاکراتش نرسید<br />

نتیجهای به مذاکرات این هرچند میکرد.‏ بیشتر را خونین جنگهای کردهاست.‏<br />

ایجاد مردم میان در آرامش نوعی صحبتها خود اما برخی<br />

با باید اردوغان سیاسی،‏ و منطقهای آشوبهای این بین در اما ترکیه<br />

داخلی ناخالص تولید رشد کند.‏ نرم دستوپنجه نیز اقتصادی مشکالت درصد<br />

6.8 با برابر متوسط طور به ساالنه 2007 تا 2002 <strong>سال</strong>های فاصله در بعد<br />

به زمان آن <strong>از</strong> اما شدهاست سهبرابر مدت این در نیز آن صادرات بودهاست؛ ماندهاست؛<br />

باقی <strong>سال</strong> در درصد 3.5 حدود روی داخلی ناخالص تولید رشد هر<br />

درآمد ماندهاست.‏ باقی یکنواخت و ثابت نسبتاً‏ مدت این در نیز صادرات به<br />

دهه یک در باید توسعه و عدالت حزب ادعای اساس بر که نیز شخص باقی<br />

<strong>سال</strong> در دالر ‎10‎هزار حدود روی اکنون میرسید <strong>سال</strong> در دالر ‎25‎هزار ماندهاست.‏<br />

فاجعهآمیز<br />

آنقدر هنوز موارد این هیچکدام که است این واقعیت البته دولت<br />

که است این مشکل است.‏ قوی بسیار کل در کشور این اقتصاد نیست؛ تحرک<br />

برای ترکیه آن،‏ بر عالوه است.‏ مسیر تغییر حال در رفتهرفته اردوغان اخیراً‏<br />

و دارد خارجی سرمایههای به بسیاری وابستگی خود اقتصاد به بخشیدن همین<br />

به شدهاست.‏ مواجه مشکل با خارجی سرمایهگذاران جذب زمینه در کژکارکردیهایی<br />

دچار بهزودی کشور این اقتصاد که میشود برآورد خاطر حال<br />

به فکری سلطنت،‏ شیوه این با فعلی رهبری این میرسد نظر به و بشود کرد.‏<br />

نخواهد آینده در اوضاع درمان 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر 178


آنها<br />

کردهاست.‏ پیدا نمود ترکی رسانههای در اردوغان،‏ حزب دخالت حوزه مهمترین و آزاردهندهترین اما میگیرند.‏<br />

نظر در محتوا کنترل برای را قانونها سختترین و میکنند وارد خصوصی مالکان بر را فشار بیشترین ندارند.‏<br />

فعالیت برای ب<strong>از</strong>ی فضای و هستند یکصدا همه اما است زیاد بسیار رسانهها تعداد اینکه وجود با اکونومیست<br />

دو:نگاه [ ] ترکیه در بهسیاست آخرِ‏<br />

ایستگاه دموکراسی<br />

قطار دموکراسی<br />

به اردوغان تعهد ظاهراً‏ است<br />

شدن محو حال در در<br />

قهرمان یک عنوان به بسیاری نسلهای برای آتاتورک کمال شدهاست؛<br />

کشیده تصویر به ترکیه نوجوانان و کودکان درسی کتابهای قدرتمند<br />

و مستقل کشوری و شود پیروز نامالیمات بر شد موفق که کسی است؛<br />

وضعیت همین مشابه نیز توسعه و عدالت حزب داستان کند.‏ بنا را و<br />

مهربان رهبری عنوان به را اردوغان طیب رجب بناست که تفاوت این با به<br />

اوضاع برخاستهاست،‏ جا <strong>از</strong> حزب این که اکنون بگذارد.‏ نمایش به دلسوز میآید.‏<br />

تار و تیره نظر زبان<br />

به را جملهای رسیدنش،‏ قدرت به نخستِ‏ روزهای در اردوغان یک<br />

مانند ‏»دموکراسی گفت:‏ او است.‏ پشیمان آن گفتن <strong>از</strong> اکنون که آورد <strong>از</strong><br />

بسیاری اکنون شوی.«‏ پیاده باید رسیدی،‏ مقصد به وقتی است؛ قطار نهایی<br />

مقصد به ترکیه رئیسجمهوری که هستند باور این بر او منتقدان برای<br />

اساسی قانون تغییر به تمایلی اصالً‏ اردوغان شاید رسیدهاست.‏ خود است<br />

این اصلی مشکل و واقعیت اما نداشتهباشد بیشتر قدرت به دستیابی در<br />

را همهچیز که دارد حزبی او ندارد.‏ چیزی چنین به نی<strong>از</strong>ی اصالً‏ او که و<br />

مسجدها امنیتی،‏ نیروهای تا گرفته پلیس و دادگاه <strong>از</strong> میگذارد.‏ اختیارش این<br />

نیز مدعا این دالیل <strong>از</strong> یکی هستند.‏ حزب این نفوذ تحت همگی رسانهها برخوردار<br />

بیطرفی در شهرت و اعتبار <strong>از</strong> هیچگاه ترکیه دادگاههای که است در<br />

را خود قدرت و نفوذ کردن،‏ دموکراتیک عنوان تحت حزب نبودهاند.‏ قانونی<br />

به دارد وجود زمینه این در که دیگری مثال دادهاست.‏ افزایش همهجا میکند.‏<br />

محاکمه را دولت سران به توهینکننده افراد که میشود مربوط بود<br />

نشده اجرا بود نرسیده قدرت به اردوغان که زمانی‏ تا عمل در قانون این تاکنون<br />

رسیدهاست ریاستجمهوری به اردوغان که 2014 آگوست <strong>از</strong> اما حکمی<br />

میتواند جرم این گرفتهاند.‏ قرار ب<strong>از</strong>جویی مورد نفر 1500 <strong>از</strong> بیش نخست<br />

ماه ده در آن بر عالوه باشد.‏ داشته پی در زندان <strong>سال</strong> چهار با برابر یا<br />

و زندان راهی ترکیه در مطبوعات اهالی <strong>از</strong> نفر 100 <strong>از</strong> بیش 2015 <strong>سال</strong> حرکتی<br />

دادن نشان جرم به <strong>از</strong>میر در زنی پیش چندی بودند.‏ شده قلم خلع شدهاست.‏<br />

محکوم زندان ماه ی<strong>از</strong>ده به اردوغان سمت به دست با قانون خالف مدرسه<br />

در سیاسی ÍÍب<strong>از</strong>ی توسعه،‏<br />

و عدالت حزب که بودهاست مواردی مهمترین <strong>از</strong> یکی تحصیل شهردار<br />

عنوان به اردوغان کردهاست.‏ تزریق آن به را خود ایدئولوژیهای نام<br />

به مدرسهای شهر،‏ این <strong>از</strong> منطقهای هر که بود داده دستور استانبول که<br />

است مدرسهای حقیقت در خطیب امام باشد.‏ داشته خطیب«‏ ‏»امام 50<br />

دهه در بار نخستین برای ایده این دارد.‏ تأکید مذهبی آموزشهای روی آموزش<br />

مساجد برای الزم واعظان طریق این <strong>از</strong> بود قرار و شد مطرح میالدی تعداد<br />

رسید،‏ قدرت به رسمی طور به توسعه و عدالت حزب زمانیکه ببینند.‏ طی<br />

اما بود.‏ ترکیه دانشآموزان <strong>از</strong> درصد 2 تنها مدرسه این در محصالن بیش<br />

به و شدهاست برابر دو آنها تعداد اکنون اصالحی اقدامات <strong>از</strong> مجموعهای 1500<br />

طوالنی،‏ نهچندان مدتِ‏ این در رسیدهاست.‏ دانشآموز میلیون یک <strong>از</strong> پسر<br />

طرفی <strong>از</strong> شدهاند.‏ تبدیل خطیب امام مدارس به غیرمذهبی مدرسه مالی<br />

لحاظ به را مدارس این که انداختهاست راه به را خیریههایی نیز اردوغان بسیاری<br />

خیرخواهانهای،‏ اصطالح به اقداماتِ‏ چنین لطف به میکنند.‏ تأمین میفرستند.‏<br />

مدارس این به را خود فرزندان ندارند،‏ چارهای که خانوادهها <strong>از</strong> رسانههای<br />

در اردوغان،‏ حزب دخالت حوزه مهمترین و آزاردهندهترین اما وارد<br />

خصوصی مالکان بر را فشار بیشترین آنها کردهاست.‏ پیدا نمود ترکی اب میگیرند.‏ نظر در محتوا کنترل برای را قانونها سختترین و میکنند فضای<br />

و هستند یکصدا همه اما است زیاد بسیار رسانهها تعداد اینکه وجود میشود.‏<br />

بیشتر هرروز دربند روزنامهنگارانِ‏ تعداد ندارند.‏ فعالیت برای ب<strong>از</strong>ی روی<br />

زمینه این در نیز بزرگ خشونتهای به حتی دولت اخیر ماه چند در گفته<br />

سخن سردبیرها برخی علیه ملی تلویزیون در حتی اردوغان آوردهاست.‏ و آمار شدهاست.‏ آنها علیه اعتراضات شکلگیری باعث مردم تحریک با و زمان<br />

در توسعه و عدالت حزب میدهد نشان شده منتشر اکنون که ارقامی بودهاست.‏<br />

انداخته راه به کمپینی خود برای رسانهها همین طریق <strong>از</strong> انتخابات،‏ زنده<br />

برنامههای پخش ساعات کمترین مخالف احزاب که است حالی در این رد که کانالی 40 میان <strong>از</strong> میدهد نشان بررسیها داشتهاند.‏ اختیار در را توسعه<br />

و عدالت حزب منتقد میرسد نظر به کانال 3 تنها دارد وجود ترکیه بر<br />

میکنند.‏ پخش برنامه حزب نفع به همگی نیز کانالها دیگر هستند،‏ کشور<br />

180 میان <strong>از</strong> ترکیه رتبه مرز،‏ بدون گزارشگران س<strong>از</strong>مان آمار اساس نسبت<br />

کشور این رتبه است.‏ 149 با برابر مطبوعات آزادی زمینه در جهان سیاستمداران<br />

در فساد اوج آمدهاست.‏ پایینتر پله 51 دقیقاً‏ 2005 <strong>سال</strong> به فساد<br />

حلقه اعضای پلیس 2013 دسامبر در که میشود معلوم آنجا <strong>از</strong> ترکیه عدالت<br />

حزب اعضای <strong>از</strong> برخی پسران و کرد دستگیر را ترکیه در اقتصادی سیاستمداران<br />

<strong>از</strong> زیادی عده زمان آن در بودند.‏ آنها میان در نیز توسعه و این<br />

در فساد ریشه استعفاها این <strong>از</strong> هیچکدام اما شدند.‏ استعفا به ناگزیر میگوید:‏<br />

مرز بدون گزارشگران س<strong>از</strong>مان <strong>از</strong> ‏»آندراوغلو«‏ نخشکاند.‏ را کشور جدیدی<br />

رسانههای بلکه میکنند نابود دارد وجود را هرآنچه نهتنها ‏»آنها خودشان<br />

که آنگونه را بانفوذ دولتی با جدید جامعهای تا میکنند خلق هستند،بس<strong>از</strong>ند.«‏<br />

مایل 2014<br />

آگوست <strong>از</strong> به<br />

اردوغان که ریاستجمهوری<br />

رسیدهاست<br />

<strong>از</strong><br />

بیش تاکنون در<br />

نفر 1500 توهین<br />

زمینه مملکت<br />

سران به مورد<br />

ترکیه در قرار<br />

ب<strong>از</strong>جویی حکم<br />

و گرفتهاند چهار<br />

حداقل آنها پی<br />

در زندانی <strong>سال</strong> دارد<br />

179 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر


‏»اردوغانومیک«‏<br />

یا اردوغان اقتصاد میکند<br />

عمل ظرفیتش <strong>از</strong> ضعیفتر بسیار اقتصاد زمینه در ترکیه در<br />

حزبش پیروزی <strong>از</strong> پس نوامبر ماه در اردوغان رئیسجمهور این<br />

برای هم ب<strong>از</strong>ارها دادهاند.«‏ رأی ثبات برای ‏»مردم گفت:‏ انتخابات ناگهان<br />

استانبول در بورس ب<strong>از</strong>ار شاخصهای زدند.‏ ‏»دست«‏ حرفش در<br />

ناگهانی صورت به ترکیه لیره و گرفتند پیش در را افزایشی روندی روند<br />

میدهد نشان نیز <strong>سال</strong> پایان شاخصهای کرد.‏ علم قد دالر برابر 3 حدود <strong>از</strong> آن نرخ و بودهاست افزایشی داخلی،‏ ناخالص تولید رشد زود<br />

خیلی اقتصادی شادی اما رسیدهاست.‏ درصد 4 نزدیکی به درصد به<br />

قطعاً‏ ثبات این اما باشد خوب خیلی میتواند ثبات کرد.‏ فروکش نباید<br />

باشد خوب هم هرچقدر اقتصاد رشد نیست؛ زدن ‏»درجا«‏ معنای این<br />

به نسبت نیز ب<strong>از</strong>ارها شود.‏ متوقف خاص عددی روی در<strong>از</strong>مدت در دادند.‏<br />

نشان واکنش مسئله تجربه<br />

را خوبی بسیار اقتصادی رشد <strong>سال</strong> 15 برای ترکیه کاالهای<br />

اعتماد قابل عرضهکنندگان <strong>از</strong> یکی کشور این کردهاست.‏ حال<br />

در ترکیه تلویزیونهای است.‏ مصرفکنندگان برای باکیفیت بزرگ<br />

کشور هشتمین ترکیه گرفتهاند.‏ دست به را اروپا ب<strong>از</strong>ار حاضر توریستها<br />

برای محبوب کشور ششمین و خوراکی زمینه در جهان جهان<br />

معتبر ساختوس<strong>از</strong> شرکت 250 میان در میشود.‏ محسوب کسبوکار<br />

پیشرفت میآید.‏ چشم به ترکی شرکت 43 نام نساجی<br />

شرکت میآید.‏ خوب خیلی نظر به ترکیه در یکی<br />

به اکنون اما شد تأسیس پیش <strong>سال</strong> ده ترکیه تبدیل<br />

جهان نساجی شرکتهای معتبرترین <strong>از</strong> شدهاست.‏<br />

میبالد<br />

خود به اخیراً‏ توسعه و عدالت حزب بدهیها<br />

شدن کوچک تورم،‏ کاهشی روند بر که این<br />

صادرات دارد.‏ نظارت صادرات افزایش و حدود<br />

2012 <strong>سال</strong> تا <strong>سال</strong> ده عرض در کشور اصلی<br />

نکته اما یافتهاست.‏ افزایش درصد 35 پیش<br />

افتخارات این <strong>از</strong> بسیاری که است این شده<br />

پایهریزی حزبش و اردوغان قدرت به <strong>از</strong> تا<br />

2002 <strong>سال</strong>های بین ترکیه اقتصاد بود.‏ <strong>سال</strong><br />

در درصد 6.8 متوسط طور به 2006 نوسانات<br />

با بعد به آن <strong>از</strong> اما داشتهاست رشد نشان<br />

ارقام و آمار بودهاست.‏ همراه بسیاری دهه<br />

یک طی ساالنه رشد متوسط میدهد طی<br />

نفر هر <strong>از</strong>ای در درآمدها بودهاست.‏ درصد 3.5 روی گذشته صادرات<br />

مورد در اتفاق همین یافتهاست.‏ افزایش گذشته <strong>سال</strong> چهار برای<br />

<strong>سال</strong>،‏ یک بهجز گذشته <strong>سال</strong> ده در تورم متوسط افتادهاست.‏ بودهاست.‏<br />

مرکزی بانک هدف <strong>از</strong> باالتر <strong>سال</strong>ها همه کسبوکار<br />

چرخه <strong>از</strong> ترکیه اقتصادی رشد کاهش دالیل <strong>از</strong> بخشی اروپاست<br />

با ترکیه معامالت <strong>از</strong> درصد 60 حدود میشود.‏ ناشی جهان در شدهاست.‏<br />

دردسر ترکیه برای قاره این اخیر اقتصادی مشکالت اما برای<br />

صادراتی ب<strong>از</strong>ار بزرگترین پیش دهه یک تا که نیز خاورمیانه <strong>رکود</strong><br />

در روسیه است.‏ فراوان مشکالت و جنگ درگیر اکنون بود ترکیه گردشگران<br />

<strong>از</strong> بسیاری مقصد حالیکه در شدهاست؛ غرق اقتصادی این<br />

مردم روسیه اقتصادی بحران با اکنون بود،‏ ترکیه سواحل روسیه،‏ سیاسی<br />

اخیر تنشهای ندارند.‏ تفریح و مسافرت برای پولی کشور کردهاست.‏<br />

نیز بدتر را اوضاع روسیه و ترکیه اقتصاد<br />

داد به که داشتند وجود نیز بیرونی عوامل برخی البته باعث<br />

که است نفت قیمت کاهش نمونهاش رسیدهاند؛ کشور این حدود<br />

به آن رسیدن و کشور این بودجه کسری میزان شدن کوچک کمترین<br />

این شدهاست.‏ نوامبر تا ماه 12 عرض در دالر ‎35‎میلیارد همه<br />

وجود با بودهاست.‏ گذشته <strong>سال</strong> پنج در بودجه کسری میزان باقیمانده<br />

بودجه کسری و شدهاند جمع هم روی وامها اتفاقات،‏ این بسیاری<br />

شدهاست.‏ کشور این اقتصاد آسیبپذیری باعث گذشته <strong>از</strong> توجه<br />

با و است دالر به خارجی،‏ شرکتهای به ترکیه بدهیهای <strong>از</strong> سرمایهگذاریهای<br />

کردهاست.‏ سخت را شرایط ترکیه لیره ضعف به دالر<br />

‎22‎میلیارد رقم به یعنی خود اوج به 2007 <strong>سال</strong> در که خارجی به<br />

2014 <strong>سال</strong> در و گرفتهاست پیش در را نزولی روندی بود،‏ رسیده <strong>سال</strong><br />

در که میدهد نشان برآوردها رسیدهاست.‏ دالر ‎12.5‎میلیارد رقم طی<br />

خارجی شرکتهای ماندهاست.‏ باقی رقم همین روی نیز 2015 گفته<br />

طبق ندادهاند.‏ نشان ترکیه به رغبتی چندان اخیر <strong>سال</strong> چند این دائماً‏<br />

دارند عادت که میافتد کشورهایی برای اتفاق این تحلیلگران ایجاد<br />

ترس این خارجی شرکتهای برای بدهند؛ تغییر را خود قوانین کنند.‏<br />

ضرر بیقانونی،‏ سرمایهگذاریهای چنین <strong>از</strong> مبادا که میشود به<br />

قوانین برخی میبرد.‏ رنج داخلی مشکالت <strong>از</strong> ترکیه اقتصاد میشوند.‏<br />

کوچک کسبوکارهای رشد مانع که شدهاند وضع گونهای در<br />

کار نیروهای کارایی زمینه در را ترکیه رتبه اقتصاد جهانی مجمع این<br />

بر تحلیلگران <strong>از</strong> بسیاری دانستهاست.‏ 131 کشور،‏ 144 میان نپذیرد،‏<br />

صورت اقتصاد <strong>نجات</strong> برای اصالحی اقدامات اگر که باورند 2001<br />

<strong>سال</strong> در ترکیه کرد.‏ خواهد پیدا ادامه اقتصادی رشد ضعف زمان<br />

آن در پول بینالمللی صندوق شد.‏ مواجه اقتصادی <strong>رکود</strong> با کشور<br />

این اقتصاد در ساختاری اصالحات تا داد پیشنهاد را برنامهای نظر<br />

به زمانیکه درست اما کند پیدا <strong>نجات</strong> آن اقتصاد و شود انجام امیدها<br />

و شد رها همهچیز بودهاست مناسب صندوق درمان میرسید رفت.‏<br />

باد بر اصالح برای کردهاست<br />

اظهار مقالهای در اخیراً‏ ترک اقتصاددان عجماوغلو دارون زمینه<br />

در تاکنون که پیشرفتهایی وجود با توسعه و عدالت حزب که بسیار<br />

اقتصادی مدیریت مورد در حقیقت در داشتهاست،‏ اقتصاد رسیده<br />

پیروزی به حزب این زمانیکه <strong>از</strong> کردهاست.‏ عمل ضعیف هنوز<br />

نشدهاست.‏ دیده تغییر برای امیدوارکنندهای عالیم تاکنون نیروهای<br />

ترکیه اقتصاد نشدهاست.‏ محقق نیز حزب اولیه وعدههای نظام<br />

در را تغییراتی باید کار این برای و دارد نی<strong>از</strong> منعطفتری کاری توسعه<br />

کند.‏ برطرف را خود نی<strong>از</strong>های بتواند تا کند اعمال خود آموزشی شود.‏<br />

ایجاد باال <strong>از</strong> باید تغییر این و است،‏ نگرش تغییر نی<strong>از</strong>مند پایدار 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر 180


رتبه<br />

2014 <strong>سال</strong> در شد.‏ شناخته دنیا مسافر <strong>از</strong> پر و شلوغ فرودگاه سیوهفتمین عنوان به 2010 <strong>سال</strong> در آتاتورک بینالمللی فرودگاه در<br />

شهر همین در نیز بزرگ فرودگاه سومین دارد.‏ قرار استانبول در جهان بزرگ فرودگاه دومین حاضر حال در رسید.‏ 13 به آن شد.‏<br />

خواهد رسیدگی <strong>سال</strong> در مسافر ‎150‎میلیون امور به فرودگاه این در شود.‏ افتتاح 2018 <strong>سال</strong> تا بناست که است ساخت حال ]<br />

ترکیه در شهرس<strong>از</strong>ی به اکونومیست چهار:نگاه [ شهر<br />

یک شکوه میشوند<br />

مدرن معمول،‏ سرعت دوبرابر با ترکیه شهری مراکز جهان<br />

کل ‏»اگر بود:‏ گفته و بود گرفته قرار استانبول تأثیر تحت ناپلئون قبل<br />

نسل یک تا شاید میشد.«‏ آن پایتخت باید شهر این بود،‏ کشور یک اما<br />

میآمد نظر به عقل <strong>از</strong> دور حرف این میشد گرفته نادیده استانبول که چشمگیری<br />

تحوالت اروپا،‏ در پا یک و دارد آسیا در پا یک که شهر این اکنون در<br />

اروپا و آسیا بین آبباریکه <strong>از</strong> کشتی ‎50‎هزار <strong>از</strong> بیش <strong>سال</strong> هر داشتهاست.‏ زا رنگارنگ ترکیبی میتوان فرودگاهها صف در میکنند.‏ عبور استانبول شهر هک سعودیهایی و قزاق دانشآموزان اندونزیایی،‏ زائران لهستانی،‏ توریستهای هجوم<br />

استقالل خیابان به روز هر انبوهی جمعیت دید.‏ را آمدهاند ماهعسل به است.‏<br />

شده تبدیل توریستها برای بزرگ آهنربای یک به شهر این و میآورند سیوهفتمین<br />

عنوان به 2010 <strong>سال</strong> در آتاتورک بینالمللی فرودگاه به<br />

آن رتبه 2014 <strong>سال</strong> در شد.‏ شناخته دنیا مسافر <strong>از</strong> پر و شلوغ فرودگاه دارد.‏<br />

قرار استانبول در جهان بزرگ فرودگاه دومین حاضر حال در رسید.‏ 13 تا<br />

بناست که است ساخت حال در شهر همین در نیز بزرگ فرودگاه سومین <strong>سال</strong><br />

در مسافر ‎150‎میلیون امور به فرودگاه این در شود.‏ افتتاح 2018 <strong>سال</strong> با<br />

اما داشت ارزش دالر ‎30‎میلیارد حدود پروژه این شد.‏ خواهد رسیدگی مرطوب<br />

زمینهای در فرودگاه این میشود گفته شد.‏ همراه بسیاری مجادالت میگذارد.‏<br />

پا زیر را ساختوس<strong>از</strong> تعهدات و قوانین <strong>از</strong> بسیاری و میشود ساخته فرودگاه<br />

ساخت به نی<strong>از</strong>ی اصالً‏ استانبول شاید که باورند این بر نیز برخی پرو<strong>از</strong>های<br />

تعدد لحاظ به شهر این آمار،‏ اساس بر باشد.‏ نداشته جدیدی بزرگ رقبایش<br />

سرعت برابر چند سرعتی با البته و دارد قرار پنجم ردیف در بینالمللی <strong>سال</strong>های<br />

فاصله در لندن میدهد نشان آمار همین است.‏ پیشرفت حال در بینالمللی<br />

مسافران پذیرش زمینه در را ‎4‎درصدی رشد 2015 تا 2009 مدتزمانِ‏<br />

همین در زمینه این در استانبول رشد حالیکه در داشتهاست بودهاست.‏<br />

‎111‎درصد <strong>از</strong> بیش مشابه شهر<br />

این داشتهاست.‏ چشمگیر رشد نیز دیگر زمینههای در استانبول شهر تنها<br />

آن جمعیت 1975 <strong>سال</strong> در دارد.‏ جمعیت نفر ‎16‎میلیون حاضر حال در این<br />

جمعیت 2018 <strong>سال</strong> تا اکنون <strong>از</strong> میدهد نشان برآوردها بود.‏ نفر ‎2‎میلیون پرجمعیتترین<br />

شهرها این گرفت.‏ خواهد پیشی نیز مسکو و لندن <strong>از</strong> شهر رهش 10 <strong>از</strong> مورد 6 میدهد نشان پژوهشها میشوند.‏ محسوب اروپا شهرهای دارند.‏<br />

قرار ترکیه در هستند،‏ رشد حال در سرعت با که اروپایی تجربه<br />

را جمعیت در ناگهانی انفجار چنین نیز چین و هند مثل کشورهایی بیشتر<br />

ترکی شهرهای در زندگی کیفیت که است این اصلی نکته اما کردهاند بر<br />

در را کل جمعیت <strong>از</strong> نیمی پیش <strong>سال</strong> 30 که ترکیه شهری جمعیت است.‏ اصلی<br />

مناطق است.‏ ترکیه جمعیت کل <strong>از</strong> درصد 75 با برابر امروز میگرفت ‎15‎میلیون<br />

<strong>از</strong> بیش 2015 تا 2000 <strong>سال</strong>های فاصله در ترکیه شهرنشین زیاد،‏<br />

جمعیت و بزرگی وجود با ترکیه شهرهای داد.‏ راه خود به جدید ساکن <strong>از</strong>میر<br />

و آنکارا استانبول،‏ میانی بخشهای دارند.‏ را جنایت و جرم میزان کمترین هستند<br />

خود اروپایی غرب همتایان همپای کامالً‏ خوشبختی و رفاه لحاظ به زاغهنشین<br />

مناطق حتی نیستند.‏ دادن تمیز قابل شکل و کیفیت لحاظ به و همه<br />

خیابانها برخوردارند.‏ فاضالب سیستم و بهداشتی امکانات حداقل <strong>از</strong> نیز دارد.‏<br />

وجود همهجا در پارکها مثل ب<strong>از</strong> فضاهای و است سنگفرش نبودهاست.‏<br />

اینطور همیشه اما میآید خوب نظر به اوضاع اکنون هرچند وضعیت<br />

بود.‏ برزیل مانند ترکیه شهرهای اطراف تپههای پیش <strong>سال</strong> سی دلیل<br />

به بود.‏ بد بسیار <strong>سال</strong>م آب به دسترسی و حملونقل لحاظ به استانبول همیشه<br />

زمستانها میشد،‏ استفاده زمستان در گرمایش برای که سوختی آلوده<br />

آنقدر دریا آب بود.‏ کرده پر را شهر آسمان هوا،‏ آلودگی و دود <strong>از</strong> ابری میماندند.‏<br />

زنده آن در بهزحمت ماهیها که بود شهرداران<br />

خودنمایی برای محلی یا زندگی برای بهتر ÍÍجایی سرگرم<br />

ساعتها ماهیگیران و است آبی استانبول آسمان روزها این به<br />

خوب هوای <strong>از</strong> بخشی میگیرند.‏ آب <strong>از</strong> ساردین و هستند ماهیگیری است<br />

این واقعیت اما است گ<strong>از</strong> <strong>از</strong> استفاده و مصرفی سوخت در تغییر خاطر باعث<br />

و کرد ایجاد خود قوانین در را تغییراتی میالدی 80 دهه <strong>از</strong> ترکیه که دارد<br />

را خودش درآمد شهر هر اکنون شد.‏ شهری حوزه در اصالحاتی ایجاد نظارت<br />

همزمان نیز دولت البته میدهد.‏ انجام را خودش خاص فعالیتهای و میدهد.‏<br />

انجام جدی صورت به را خود خود<br />

تأثیرات اکنون میآمد،‏ سطحی نظر به که تغییراتی ترتیب این به البته<br />

دادهاست.‏ جواب واقعاً‏ محلی سطح در دموکراسی دادهاست.‏ نشان را بتوانند<br />

آنکه برای ‏»مقامات میگوید:‏ ترکیه در شهری برنامهریز ادنلی یاسر را<br />

شهری مدیریت بروند،‏ باال ترقی نردبان <strong>از</strong> روز هر خود حزب وسیله به و<br />

شهری امورات همین <strong>از</strong> نیز اردوغان دادهاند.«‏ انجام درخشان شکلی به نیز<br />

او نزدیکان <strong>از</strong> بسیاری رساند.‏ ریاستجمهوری صندلی به را خود محلی شهر<br />

در که منطقهای 39 شدند.‏ وارد ترکیه سیاست دنیای به راه همین <strong>از</strong> به<br />

تا شدهاست تبدیل محلی شهرداران نمایشگاههای به دارد وجود استانبول یکدیگر<br />

با آنها ببرند.‏ باال سیاست در را خود رتبه و کنند خودنمایی آن وسیله دارند.‏<br />

سر در دیگری هدف اما بدهند ارائه را بهتری خدمات تا میکنند رقابت بهبود<br />

جهت کالن سرمایهگذاریهای برای محلی به استانبول حال هر به ساخته<br />

شهر این در 2000 <strong>سال</strong> در که مترویی شدهاست.‏ تبدیل زیرساختها پروژهها<br />

این پشت همیشه نیز اردوغان داشتهاست.‏ خارقالعاده پیشرفتی شد،‏ کردهاست.‏<br />

حمایت آنها <strong>از</strong> و بوده ادنلی<br />

یاسر شهری<br />

برنامهریز میگوید:‏<br />

ترکیه در آنکه<br />

برای ‏»مقامات وسیله<br />

به بتوانند هرروز<br />

خود حزب باال<br />

ترقی نردبان <strong>از</strong> مدیریت<br />

بروند،‏ شکلی<br />

به را شهری انجام<br />

درخشان اردوغان<br />

دادهاند.«‏ امورات<br />

همین <strong>از</strong> نیز محلی<br />

و شهری صندلی<br />

به را خود ریاستجمهوری<br />

رساند<br />

181 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر


]<br />

ترکیه در دیپلماسی به اکونومیست پنج:نگاه [ جهان<br />

در تنها همسایگان<br />

با مذاکره عدم عواقب <strong>از</strong><br />

پس ترکیه داخلی<br />

جنگ یکی<br />

سوریه مهمترین<br />

<strong>از</strong> برای<br />

کشورها پناهندگان<br />

سوری<br />

بیش<br />

بودهاست.‏ میلیون<br />

2 <strong>از</strong> خاک<br />

به سوری پناه<br />

ترکیه دولت<br />

آوردند.‏ احتماالً‏<br />

ترکیه ‎10‎میلیارد<br />

حدود اقامت<br />

برای دالر این<br />

موقت و<br />

پناهندگان مواد<br />

و غذا تأمین آنها<br />

بهداشتی کردهاست<br />

هزینه ژئوپلیتیکی<br />

اهمیت لحاظ به که میشود پیدا کشوری کمتر به<br />

یا باشد،‏ داشته حساسیت آن اند<strong>از</strong>ه به و باشد ترکیه هممرتبه ترکیه<br />

باشد.‏ کرده ایفا نقش بینالمللی مسائل در کشور این اند<strong>از</strong>ه پناهنده<br />

صدهاهزار اخیر ماه چند در و بودهاست اروپا برای پلی و راه برخی<br />

دماغ موی همیشه دادهاست.‏ عبور خود دل <strong>از</strong> را سوری گاهی<br />

و بوده کشورها <strong>از</strong> دیگر برخی برای مانعی شده،‏ کشورها حالی<br />

عین در رفتهاست.‏ فرو منطقه زشت جوجهاردک قالب در کشورهای<br />

<strong>از</strong> جدید مدلی گاهی بودهاست منطقه آشوب پایه ‏که نسبتاً‏<br />

رفتاری با که کشیدهاست تصویر به را مسلماننشین بردهاست.‏<br />

جلو را خود دموکراتیک با<br />

را مسئولیت و قدرت نشده موفق گاهی کشور این حال هر به دهه<br />

چندین برای دوم جهانی جنگ <strong>از</strong> پس ترکیه کند.‏ مدیریت هم دوخت<br />

غرب به را امیدش چشم و آورد روی خودش کسبوکار به این<br />

همه وجود با اما بیند<strong>از</strong>د چنگ OECD و ناتو به کرد سعی و و میرفت پیش بد اقتصادش نداشت.‏ چندانی قدرت هنوز تالشها،‏ خارجه،‏<br />

امور زمینه در همیشه میکردند کنترل را آن که رهبرانی با البته<br />

میکرد.‏ دوری زمینه این در تالشی هرگونه <strong>از</strong> و بود عقب بینالملل<br />

روابط در ترکیه معاصر تاریخ در استثنایی مورد چند با<br />

روابطش قبرس.‏ به حمله جریان و 1974 <strong>سال</strong> مثل دارد وجود برای<br />

تالشهایش میشد؛ بدتر روز هر ارمنستان و بلغارستان یونان،‏ در<br />

و بود مذبوحانه کامالً‏ نیز امریکا و اروپا با قویتری ارتباط برقراری بود.‏<br />

مانده باقی سرد و رسمی سطح همان لکش <strong>سال</strong>ها طی که بیاعتمادیهایی و دوریها این همه اما کرد؛<br />

تغییر توسعه و عدالت حزب گرفتن قدرت با ناگهان بود،‏ گرفته هدایت<br />

با ترکیه کرد.‏ ب<strong>از</strong> ترکیه روی به را آغوشش ناگهان دنیا گویی ابتدا<br />

که او گرفت؛ پیش را خاص سیاستهایی داووداوغلو«‏ ‏»احمد خارجه<br />

امور وزارت به را خود شد موفق بود خارجه امور مشاور بنیان<br />

ترکیه در او که سیاستی برساند.‏ نخستوزیری به سپس و خود<br />

رابطه ناگهان آنکارا بود.‏ همسایگان«‏ با سفر ‏»مشکالت گذاشت شد.‏<br />

مواجه نیز کشورها برخی استقبال با و کرد گرم کشورها با را یکباره<br />

عراق شمال کردهای یا ارمنستان با حتی دیرین دشمنیهای شریک<br />

روی به را خود درهای تا شد آماده اروپا شد.‏ گذاشته کنار آغوش<br />

خوشحالی با نیز عرب همسایگان کند.‏ ب<strong>از</strong> مهمی تجاری به<br />

صادرات کردند.‏ ب<strong>از</strong> خود قدیمی عثمانی ارباب روی به را خود اردوغان<br />

زدنی،‏ هم بر چشم در رسید.‏ انفجار مرز به ناگهان خاورمیانه گرفت!‏<br />

قدرت ترکیه شد.‏ تبدیل منطقه رهبر محبوبترین به پیش<br />

خوب همهچیز میرسید نظر به زمانیکه در درست اما ترکیه<br />

شد.‏ آغ<strong>از</strong> خاورمیانه در ترکیه تنشهای برگشت.‏ ورق میرود،‏ مایل<br />

سنیها حزب طرف به اعتراضات برخاستن با همراه عراق در داده<br />

تشکیل شیعهها جمعیت را دولت اکثریت حالیکه در شد نشستهاست،‏<br />

قدرت مسند در اکنون که ارتشی نیز مصر در بودند.‏ جالبتر<br />

دیگر نقاط <strong>از</strong> اوضاع سوریه در است.‏ ترکیه سرسخت دشمن خانواده<br />

با را دقایقی پیش وقت چند همین تا که اردوغان است.‏ مخالفان<br />

<strong>از</strong> کاملی حمایت بود،‏ گذرانده ترکیه سواحل در اسد <strong>از</strong><br />

بسیاری مانند نیز او دانست.‏ سوری دیکتاتور را او و کرد اسد اکثریت<br />

که بود کرده پیشبینی غربی اعتبارسنجی آژانسهای خواهند<br />

پیروز داخلی جنگ این در سریع خیلی سنی ‎70‎درصدی فراموش<br />

ترکیه بود نوشته پیش چندی معروف روزنامهنگاری شد.‏ است.‏<br />

گرم کشورهایی چه به اسد بشار پشت که کردهاست ‎2‎میلیوننفری<br />

Íلطف کشورها<br />

مهمترین <strong>از</strong> یکی سوریه داخلی جنگ <strong>از</strong> پس ترکیه خاک<br />

به سوری میلیون 2 <strong>از</strong> بیش بودهاست.‏ سوری پناهندگان برای برای<br />

دالر ‎10‎میلیارد حدود احتماالً‏ ترکیه دولت آوردند.‏ پناه ترکیه هزینه<br />

آنها بهداشتی مواد و غذا تأمین و پناهندگان این موقت اقامت چادرها<br />

<strong>از</strong> خارج سوری پناهنده مردم <strong>از</strong> زیادی عده هنوز کردهاست.‏ تحلیلگران<br />

<strong>از</strong> بسیاری این،‏ وجود با میکنند.‏ زندگی پناهگاهها و ترکیه<br />

مردم خوشامدگوی پول با ظاهر به شاید ترکیه که معتقدند در<br />

که سیاستهایی با و است معرکه آتشبیار اصل در اما باشد بسیاری<br />

اینکه وجود با دارد.‏ سر در را دیگری اهداف گرفته،‏ پیش اما<br />

میکنند تشکر مردمش <strong>از</strong> ترکیه کمکهای بابت سوریه مردم <strong>از</strong> انتخاب<br />

خود مقصد عنوان به را دیگر کشورهای آنها <strong>از</strong> زیادی عده و کار اج<strong>از</strong>ه که میآیند حساب به میهمانانی ترکیه در آنها کردهاند.‏ پناهندگان<br />

که شده تصویب قانونی اخیراً‏ البته ندارند.‏ درآمد کسب شوند.‏<br />

استخدام جایی در ماه شش <strong>از</strong> پس میتوانند سوری در<br />

اخیراً‏ است.‏ جنگ در ترکیه نقش مسئله،‏ نگرانکنندهترین به<br />

که بمبی با آنکارا در را توریست ده داعشی یک ژانویه دو<strong>از</strong>دهم که<br />

کردهاست مصمم را دولت حمله این کشت.‏ بود،‏ کرده وصل خود کردهاست.‏<br />

آغ<strong>از</strong> را آن علیه تهدیدات و بایستد داعشی نیروهای مقابل این<br />

با روابطش سوریه،‏ <strong>از</strong> روسیه حمایتهای دلیل به آن بر عالوه توسط<br />

روسی هواپیمای به حمله شدهاست.‏ تنش دچار نیز کشور تالش<br />

اردوغان بین این در کرد.‏ برپا منطقه این در را طوفانی ترکیه،‏ مورد<br />

در جالب نکته بکشد.‏ میان به را اروپا اتحادیه مسئله میکند موضعی<br />

هیچ کشور این است.‏ عربستان و ایران برابر در مواضعش روی<br />

به را درهایش و نگرفتهاست کشور دو این تنشهای مورد در را<br />

تعادلی دارد قصد کار این با شاید داشتهاست.‏ نگه ب<strong>از</strong> کشور هردو کند.‏<br />

برقرار مسئولیت و قدرت میان 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر 182


]<br />

ترکیه در ملیت به اکونومیست شش:نگاه [ میبالند<br />

خود به که ترکهایی چه؟<br />

یعنی ترکی هویت تاکتیکهای<br />

زمینه<br />

در اردوغان ثمربخش<br />

انتخابات <strong>از</strong><br />

او بودهاست.‏ غرور<br />

و احساسات ترکها<br />

<strong>از</strong> بسیاری و<br />

کرد سواستفاده تصاویری<br />

و اخبار <strong>از</strong><br />

و کرد منتشر را را<br />

آنها طریق این به<br />

نوامبر ماه در پای<br />

به خودش نفع رأی<br />

صندوقهای کشاند<br />

کشور<br />

این ملی سرود سختکوش«.‏ و صادق هستم،‏ ترک یک ‏»من <strong>سال</strong><br />

سه تا قبل نسل چند <strong>از</strong> دانشآموزان که سرودی میشود؛ آغ<strong>از</strong> اینگونه <strong>از</strong><br />

فراتر امری بودن ترک مردم،‏ این برای میخواندند.‏ یکصدا را آن پیش زبان،‏<br />

قومیت،‏ برچسبهای معناست؟ چه به واقعاً‏ بودن ترک اما است.‏ ملیت به<br />

اما میکنند.‏ پیدا همپوشانی متنوعی الگوهای با اجتماعی طبقه و مذهب دیگران،‏<br />

به نسبت را خود شهروندان <strong>از</strong> عدهای که است جریان همین دنبال میدانند.‏<br />

‏»ترک«‏ بیشتر آن<br />

در که جنگی برآورد؛ سر جنگ دل <strong>از</strong> ترکیه مدرن جمهوری لیبی،‏<br />

در ایتالیایی استعمارگران بلغاری،‏ ناسیونالیستهای مقابل عثمانیها ارمنیهای<br />

گذشته در ایستادند.‏ عرب ناسیونالیستهای و بریتانیا امپراتوری تنها<br />

شده؛ کمتر آنها تعداد اما اکنون میکردند زندگی ترکیه در بسیاری تا<br />

1921 جنگ در ماندهاست.‏ باقی استانبول در ارمنی قوم <strong>از</strong> نفر ‎50‎هزار کاسته<br />

یونانیها جمعیت <strong>از</strong> نفر ‎1.5‎میلیون نیز یونان و ترکیه بین 1922 ب<strong>از</strong>گشتند.‏<br />

خود خانه به یونان <strong>از</strong> ترک میلیون نیم آن <strong>از</strong>ای در البته شد،‏ و درمیآمیزند اصلی جمعیت با سریع خیلی ترکیه به ت<strong>از</strong>هواردان اکثر و 20 دهه در نمیافتد.‏ اتفاق این کردها مورد در اما میشوند آنها شبیه سرکوب<br />

را شرق جنوب شورشیهای ترکیه جدید جمهوری میالدی،‏ 30 هنوز<br />

اما دادند دست <strong>از</strong> را خود جان کردها <strong>از</strong> زیادی عده زمان آن در کرد؛ میدهد.‏<br />

تشکیل را ترکیه کل جمعیت <strong>از</strong> درصد 20 تا 15 آنها جمعیت به<br />

کرد؛ انتخاب خود رسمی زبان عنوان به را ترکی زبان جدید،‏ جمهوری میکردند.‏<br />

صحبت ترکی به باید منطقه آن در سنی مسلمانهای ترتیب این نیز<br />

شهریس<strong>از</strong>ی دادند،‏ وفق منطقه آن فرهنگ با را خود افراد آن <strong>از</strong> پس اکثر<br />

ترکیه دولت اتفاقات این همه وجود با کرد.‏ تشدید را جریان این حفظ<br />

خود در بود،‏ برده ارث به عثمانی امپراتوری <strong>از</strong> که را قومیتی تنوع شیعههای<br />

را ترکیه جمعیت <strong>از</strong> نفر میلیون 20 تا 10 حدود چیزی کرد.‏ یهودیان،‏<br />

جعفری،‏ شیعههای مثل نیز گروهها دیگر میدهند.‏ تشکیل علوی حال<br />

در نیز نفر میلیون 2 <strong>از</strong> بیش دارند.‏ قرار اقلیت در یزیدیها و مسیحیان شدهاند.‏<br />

پناهنده آن در و آورده پناه ترکیه به حاضر ممنوع<br />

کردی زبان <strong>از</strong> عمومی و رسمی استفاده پیش وقت چند همین تا آنها<br />

کردهاست.‏ تشویق را مذهبی و دینی یکدستی و اتحاد همیشه دولت بود.‏ کنند.‏<br />

ترویج مردم میان در و تشویق را سنی ا<strong>سال</strong>م کردهاند تالش همیشه نکردهاست.‏<br />

پشتیبانی و حمایت مذاهب و آیینها دیگر <strong>از</strong> هیچگاه دولت را<br />

تفکراتی و رسوم کردن،‏ مدرنیزه لوای تحت آتاتورک قدیم،‏ <strong>از</strong> آن بر عالوه برخی<br />

افزودهاست.‏ <strong>از</strong>میر و استانبول پیچیدگیهای بر که کردهاست تشویق سخن<br />

‏»سیاه«‏ و ‏»سفید«‏ ترکهای میان شکاف <strong>از</strong> طعنه و شوخی به حتی بودند<br />

آتاتورک طرفدار که افرادی میان شکاف به اعتراض نوعی که گفتهاند تکذیب<br />

را اختالفاتی چنین کرده تالش همیشه اردوغان است.‏ مخالفانش و ‏»متحد«‏<br />

ترکیه در مردم که کردهاست تأکید دائماً‏ خاطر همین به و کند هستند.‏<br />

متحد!‏<br />

ÍÍنهچندان خواهید<br />

متحد نهچندان تصویری بیند<strong>از</strong>ید ترکیه نقشه به نگاهی اگر اقلیتها<br />

<strong>از</strong> میشود حساب اردوغان به آنها رأی که کسانی <strong>از</strong> نیمی دید.‏ سنی<br />

ترکهای میآید،‏ چشم به بقیه <strong>از</strong> بیش نهایت در آنچه اما هستند جنبش<br />

میدهند تشکیل را مجلس مخالفان که حزبی سه میان <strong>از</strong> هستند.‏ تنها<br />

است.‏ ترک کامالً‏ اما است افراطی راستگرایان نماینده ناسیونالیستها بهویژه<br />

غیرترکها علیه هیچگاه که میشود احساس اینجا <strong>از</strong> آن تمایز وجه نمیکنند.‏<br />

کاری یا نمیگویند سخنی کردها پروندهای<br />

کردها،‏ و ترکها میان صلح مورد در صحبت حاضر حال در کارگر<br />

حزب مرکز به ژوئن ماه در ترکیه هوایی نیروهای است.‏ مختومه کردنشین<br />

شهرهای به نیز محلی پلیسهای کردند.‏ حمله عراق در کردها کردهاند.‏<br />

دستگیر را کردها کارگر حزب حامیان <strong>از</strong> نفر صدها و کردهاند حمله مردم<br />

<strong>از</strong> نفر 600 <strong>از</strong> بیش و گرفتهاست صورت بمبگذاری چندین تاکنون رد اردوغان تاکتیکهای شدهاند.‏ کشته خشونتآمیز حملههای این در ترکها<br />

<strong>از</strong> بسیاری غرور و احساسات <strong>از</strong> او بودهاست.‏ ثمربخش انتخابات زمینه در<br />

را آنها طریق این <strong>از</strong> و کرد منتشر را تصاویری و اخبار و کرد سوءاستفاده کشاند.‏<br />

رأی صندوقهای پای به خودش نفع به نوامبر ماه مذاکرات<br />

که دارند امید هنوز آنها ترکِ‏ متحدان و کردها <strong>از</strong> بسیاری ترکها<br />

<strong>از</strong> بسیاری متأسفانه اما برسد.‏ نتیجه به و شود گرفته سر <strong>از</strong> صلح اخیر<br />

اقدامات با بودند گرفته کردها به نسبت مالیمی موضع رفتهرفته که شدهاند.‏<br />

آنها علیه و کردهاند علم را کردها استقاللطلبی ایده دوباره دولت،‏ بر<br />

را راه و دارند ایمان ب<strong>از</strong>ی این در خود بودن برنده به اردوغان مردان چرخهای<br />

وارد کردها پرونده ترتیب این به بستهاند؛ کردها با صلح هرگونه شدهاست.‏<br />

یأس <strong>از</strong> <strong>از</strong><br />

انبوهی که است رشکبرانگیز ظرفیتهای با کشوری ترکیه انباشته<br />

آن در استعداد و انرژی طبیعی،‏ زیباییهای فرهنگی،‏ گنجینههای <strong>از</strong><br />

موفقیتها این همه که کنند درک متحدانش و اردوغان اگر شدهاست.‏ درک<br />

اگر و گرفتهاست نشئت کشور این در اجتماعی و فرهنگی تنوع دل به<br />

بالقوه شکل <strong>از</strong> ظرفیتها این است،‏ تأثیرگذار چقدر بیان آزادی کنند آمد.‏<br />

درخواهند بالفعل کشوری<br />

ترکیه ظرفیتهای<br />

با رشکبرانگیز<br />

انبوهی<br />

که است گنجینههای<br />

<strong>از</strong> فرهنگی،‏<br />

زیباییهای<br />

انرژی<br />

طبیعی،‏ آن<br />

در استعداد و شدهاست.‏<br />

انباشته و<br />

اردوغان اگر درک<br />

متحدانش این<br />

همه که کنند دل<br />

<strong>از</strong> موفقیتها فرهنگی<br />

تنوع در<br />

اجتماعی و نشئت<br />

کشور این و<br />

گرفتهاست کنند<br />

درک اگر چقدر<br />

بیان آزادی است،‏<br />

تأثیرگذار <strong>از</strong><br />

ظرفیتها این به<br />

بالقوه شکل درخواهند<br />

بالفعل آمد<br />

183 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر


توصیه اکونومیست به صاحبان کار و سرمایه در ایران:‏<br />

هرکه را طاووس خواهد جور هندوستان کشد<br />

پیشبینی واحد اطالعات اکونومیست <strong>از</strong> دورنمای پنج <strong>سال</strong> آینده اقتصاد ایران<br />

نشریه اکونومیست در گزارش اخیر خود به تحلیل و بررسی فرصتها و خطرات پیش<br />

‏روی ایران در دوران پس <strong>از</strong> رفع تحریمها پرداخته است.‏ در این گزارش با اشاره به اینکه<br />

روز 16 ژانویه )26 2016 دی 94( برای همیشه به عنوان یک نقطهعطف در تاریخ ایران<br />

ثبت خواهد شد،‏ آمده است با رفع تحریمها،‏ ایران به جامعه جهانی ب<strong>از</strong>گشته است.‏ در این<br />

گزارش آمده است که حسن روحانی،‏ رئیسجمهوری ایران برای جبران زمانهای <strong>از</strong> دست<br />

رفته دوران تحریمها خیلی زود برای رونقبخشی به فعالیتهای اقتصادی وارد عمل شد.‏<br />

به گفته اکونومیست با توجه به هموارتر شدن راه برای تعامل اقتصادی با دنیا،‏ شرایط<br />

فعلی کسب و کار در ایران حکایت همان ضربالمثل قدیمی است که هرکه را طاووس<br />

خواهد جور هندوستان کشد.‏ اقتصاد ایران در میان صادرکنندگان نفت منطقه تا حدودی<br />

متفاوتتر است است.‏ چرا که با وجود بزرگترین ذخایر گ<strong>از</strong> طبیعی در جهان و چهارمین<br />

ذخایر نفت،‏ و در عین حال دارا بودن یک اقتصاد متنوع ‏)<strong>از</strong> جمله بخش قابل توجه تولید(‏ و<br />

جمعیت جوان تحصیلکرده،‏ اما فضای کسب و کار کمتر مورد استقبال قرار میگیرد.‏ چرا<br />

که هنوز منافع و نفوذ بخشی <strong>از</strong> حکومت در جنبههای اقتصادی کشور متداول و مرسوم<br />

است.‏ و همین مسئله باعث شده اقتصاد ایران هنوز هم بیش <strong>از</strong> حد به ب<strong>از</strong>ار جهانی نفت<br />

وابسته باشد.‏ واحد اطالعات اکونومیست در این گزارش سعی میکند نقشه راه اقتصادی<br />

آینده ایران را ترسیم کند و نهتنها فاکتورهای امیدوارکننده در بخشهای اقتصادی در حال<br />

ظهور،‏ بلکه جزئیات موانع موجود را نیز بررسی کند و نگاهی <strong>از</strong> گذشته تا به امروز نشان<br />

خواهد داد که ایران در میان اقتصادهای بزرگ جهان در چه جایگاهی قرار دارد.‏<br />

روز 23 ژانویه ایران میزبان شی جین پینگ،‏ رئیسجمهوری چین بود و در این<br />

نشست،‏ دو طرف بر سر برقراری مراودات تجاری به ارزش 600 میلیارد دالر طی یک<br />

دهه آینده توافق کردند.‏ بالفاصله پس <strong>از</strong> آن روحانی سفرهایی به ایتالیا و فرانسه داشت و<br />

قراردادهایی به ارزش 55 میلیارد دالر امضا کرد.‏ این در شرایطی است که سلطه‏ گروههای<br />

خاص بر سرتاسر اقتصاد ایران سایه افکنده است.‏ گروههایی که خارج <strong>از</strong> مجموعه قوانین<br />

تجاری و حقوقی بینالمللی در بخشهای مختلف اقتصادی فعالیت میکنند؛ افراد<br />

ذینفعی که مغرضانه و عنودانه به رفع تحریمها مینگرند؛ چراکه یک دهه تحریمهای<br />

اقتصادی برای آنها منافع مالی بسیاری را به همراه داشته است.‏ اکونومیست بر این باور<br />

است که جنگ تحمیلی هشت<strong>سال</strong>ه،‏ تحریمهای بینالمللی،‏ نوسانات قیمت نفت و جنگ<br />

قدرت بین نهادهای داخلی موجب شد سیاستگذاریهای اقتصادی ایران در بسیاری<br />

موارد بهطور تصادفی شکل گیرند.‏ استراتژی منسجمی در راستای توسعه اقتصادی در<br />

پیش گرفته نشده و برنامههای پنج<strong>سال</strong>ه برای حمایت <strong>از</strong> اصالحات ب<strong>از</strong>ارمحور،‏ افزایش نقش<br />

بخش خصوصی و تنوعبخشی به اقتصاد و قطع وابستگی به نفت به اند<strong>از</strong>ه کافی مورد توجه<br />

قرار نگرفته است.‏<br />

پیش <strong>از</strong> این در آستانه <strong>سال</strong> نو میالدی نشریه اکونومیست در پیشبینی خود <strong>از</strong> اقتصاد<br />

کشورهای جهان در <strong>سال</strong> 2016 میالدی که طبق روال هر<strong>سال</strong> در قالب یک ویژهنامه<br />

184 آیندهنگر | tccim.ir | شماره چهلوششم،‏ نوروز 1395


شدن<br />

ب<strong>از</strong> موجب ایران علیه تحریمها لغو چون بود خواهد بزرگی <strong>سال</strong> ایران برای آینده <strong>سال</strong> حدود<br />

بر بالغ 2016 <strong>سال</strong> در تنها که نفت تولید شدید افزایش شد.‏ خواهد کشور این اقتصاد کرد.‏<br />

خواهد متحول را ایران اقتصاد چشماند<strong>از</strong> بود،‏ خواهد روز در بشکه هزار 500 ملی<br />

ناخالص تولید نرخ ÍÍ<br />

تصویر<br />

به را اقتصادی خیز یک ایران اقتصاد آینده <strong>سال</strong> چشماند<strong>از</strong> برای میشود،‏ منتشر حالی<br />

در این است.‏ کرده پیشبینی درصد 6 1/ را کشورمان اقتصادی رشد رقم و کشیده 8<br />

رقم با ترکمنستان و الئوس کشورهای برای جهان اقتصادی رشد باالترین که است این<br />

بر است.‏ شده برآورد درصد 14 1/ نیز کشورمان تورم نرخ است.‏ شده پیشبینی درصد خرید<br />

قدرت برابری معیار با و دالر 6130 جاری قیمت‏ معیار با ایران سرانه درآمد اساس،‏ جیدیپی<br />

<strong>از</strong> درصدی اساس بر ایران بودجه تعادل است.‏ شده پیشبینی دالر 18070 در<br />

اکونومیست رسید.‏ خواهد نفر میلیون 80 به کشورمان جمعیت و بود خواهد 2/5- تحریمها<br />

لغو چون بود خواهد بزرگی <strong>سال</strong> ایران برای آینده <strong>سال</strong> است:‏ نوشته ایران مورد که<br />

نفت تولید شدید افزایش شد.‏ خواهد کشور این اقتصاد شدن ب<strong>از</strong> موجب ایران علیه اقتصاد<br />

چشماند<strong>از</strong> بود،‏ خواهد روز در بشکه هزار 500 حدود بر بالغ 2016 <strong>سال</strong> در تنها یکی<br />

که کشور این به ب<strong>از</strong>گشت برای خارجی سرمایهگذاران کرد.‏ خواهد متحول را ایران شورای<br />

مجلس انتخابات کشید.‏ خواهند صف دارد،‏ را منطقه ب<strong>از</strong>ارهای امیدبخشترین <strong>از</strong> دولت<br />

همراهان شانس شد،‏ خواهد برگزار اسفند ماه در که ایران خبرگان مجلس و ا<strong>سال</strong>می زد.‏<br />

خواهد رقم را آرامتری سیاسی فضای و داد خواهد افزایش را برشمرد.‏<br />

جهان سریع رشدهای <strong>از</strong> یکی زمره در میتوان را ایران اقتصادی رشد بنابراین تحریمها<br />

لغو چون بود؛ خواهد بزرگی <strong>سال</strong> ایران برای آینده <strong>سال</strong> نوشت اکونومیست میشود.‏<br />

ایران نفت روزانه تولید بشکهای هزار 500 حدود افزایش و اقتصاد شدن ب<strong>از</strong> موجب ب<strong>از</strong>گشت<br />

برای خارجی سرمایهگذاران میالدی جدید <strong>سال</strong> در نشریه،‏ این پیشبینی بنابر وجود<br />

با کشید.‏ خواهند صف دارد،‏ را منطقه ب<strong>از</strong>ارهای امیدبخشترین <strong>از</strong> یکی که ایران به این<br />

نگاه ایران،‏ اقتصاد در واقعی بخش تحوالت <strong>از</strong> اکونومیست خوشبینانه پیشبینی ویژهنامهای<br />

در نشریه این همچنین دارد.‏ فاصله پیشبینیها دیگر با تورم نرخ به نشریه نیز<br />

ام<strong>سال</strong> کرد.‏ پیشبینی را جاری <strong>سال</strong> در جهان مختلف کشورهای اقتصاد کلیدی ارقام داشت<br />

خواهند را جهان در اقتصادی رشد نرخ باالترین که را اقتصادی 10 اکونومیست اقتصادی<br />

رشد با هندوستان تنها نوظهور اقتصادهای میان <strong>از</strong> اساس این بر و کرده معرفی 10<br />

این میان در است.‏ گرفته قرار جهان سریع رشد دارای اقتصاد هفتمین جایگاه در 7 1/ نیست.‏<br />

خبری هیچ نوظهور اقتصادهای دیگر <strong>از</strong> کشور چین<br />

رشد کندی و دالر ارزش افزایش کاالها،‏ قیمت افت به اشاره با اکونومیست سریع<br />

رشد داری اقتصادهای زمره در را هندوستان فقط نوظهور،‏ اقتصادهای میان <strong>از</strong> جدید<br />

دور و جوان جمعیت با هندوستان که است افزوده و دانسته 2016 <strong>سال</strong> در جهان تا<br />

زیاد احتمال به زد،‏ خواهد رقم کشور این برای را باثبات رشد که اقتصادی اصالحات خواهد<br />

باقی اقتصادی رشد سریعترین دارای کشور 10 فهرست در نیز آینده <strong>سال</strong> چند را<br />

باالیی اقتصادی رشد نوظهورها،‏ <strong>از</strong> کوچکتر ب<strong>از</strong>ارهای با کشورهایی اساس،‏ این بر ماند.‏ <strong>سال</strong>های<br />

طی کشورها برخی در که دورقمی اقتصادی رشد و داد خواهند اختصاص خود به الئوس<br />

اقتصادهای پیشبینی،‏ این اساس بر شد.‏ نخواهد مشاهده دیگر بودیم شاهد گذشته در<br />

درصد 8 0/ اقتصادی رشد با هریک و بود خواهند 2016 <strong>سال</strong> ستاره‏ ترکمنستان و و کامبوج کشور دو آسیا،‏ در میگیرند.‏ قرار جهان اقتصادی رشد سریعترین نخست رتبه سرمایهگذاری<br />

افزایش مزیت <strong>از</strong> و میکنند برداشت را خود سیاسی اصالحات ثمره میانمار اقتصادی<br />

رشد با میانمار و درصد 7/5 اقتصادی رشد با کامبوج میشوند.‏ بهرهمند خارجی سریع<br />

اقتصادی رشد دارای کشور ششمین و سومین جایگاه در ترتیب به درصد 7/2 دارای<br />

کشور 10 فهرست در نامشان که اقتصادهایی سایر داشت.‏ خواهند قرار جهان در خود<br />

اقتصاد قدرتمند رشد و هستند آفریقایی عمدتا است،‏ آمده اقتصادی رشد سریعترین اینها<br />

همه گرچه بود.‏ خواهند خود زیرساختهای نوس<strong>از</strong>ی و سیاستها بهبود مدیون را اقتصاد<br />

کل بر آن تاثیر اما است،‏ کوچک اقتصادهای این برای خوبی اقتصادی خبرهای بهتنهایی<br />

هندوستان کشور یک اقتصاد که است شرایطی در این بود.‏ خواهد ناچیز جهان <strong>سال</strong><br />

در هندوستان این بر عالوه است.‏ کوچک اقتصادهای این مجموع <strong>از</strong> بزرگتر برابر 10 <strong>از</strong><br />

بیشتر اقتصادیای رشد متوالی <strong>سال</strong> دومین برای بود خواهد قادر میالدی روی پیش است<br />

بزرگی زیرساختی پروژههای مدیون را آن زیادی حدود تا که کند تجربه را چین رشد در<br />

که اقتصادهایی جدول اساس،‏ این بر بود.‏ مانده باقی متوقف پیشین دولت دوران در که داد.‏<br />

خواهند اختصاص خود به را اقتصادی رشد بیشترین میالدی 2016 <strong>سال</strong> اقتصادی<br />

عطف نقطه طی<br />

که تحریمها دوران اقتصادی <strong>رکود</strong> <strong>سال</strong> پنج تجربه و مسائل این همه وجود با کرده<br />

پیشبینی اکونومیست اطالعات واحد شد،‏ کوچک درصد 4 تا ایران اقتصاد آن لغو<br />

و بود خواهد بزرگ عطف نقطه یک شاهد 2020 تا 2016 <strong>سال</strong> دوره در ایران اقتصاد سریعترین<br />

رتبهبندی صدر در ایران نام که کرد خواهد کمک اروپا و آمریکا تحریمهای نفت<br />

صادرات سریع احیای ایران اقتصاد رشد عامل فوریترین گیرد.‏ قرار منطقه رشدهای تا<br />

است قرار اکنون و بود یافته کاهش نصف به تحریمها بهخاطر که صادراتی بود،‏ خواهد یابد.‏<br />

افزایش بشکه هزار 700 حدود روزانه 2016 <strong>سال</strong> پایان 185 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر


ÍÍ<br />

ÍÍ<br />

بود،‏<br />

خواهد این <strong>از</strong> بیش نفت صادرات افزایش 2020 تا 2017 <strong>سال</strong>های دوره طی البته شد<br />

خواهد موفق ایران آیا که داشت خواهد این به بستگی خود نوبه به افزایش این اند<strong>از</strong>ه اما نه.‏<br />

یا کند ترغیب بخش این در سرمایهگذاری به را پیشرفته فناوریهای دارای شرکتهای توسعه<br />

زمینه در شرکت این آن،‏ اساس بر که ژانویه ماه در فرانسه توتال شرکت با توافق پیشبینی<br />

است.‏ کرده ایجاد موضوع این برای را امیدهایی کرد،‏ خواهد فعالیت اکتشاف و ار قابلتوجهی افزایش بهویژه ایران طبیعی گ<strong>از</strong> ذخایر اکتشاف در سرمایهگذاری میشود که<br />

کرد خواهد کمک سوئیفت بینالمللی شبکه به ایران اتصال مالی،‏ بخش در باشد.‏ شاهد غیرنفتی<br />

بخش نتیجه در و یابد بهبود ایران در سرمایهگذاری و تجارت برای کلی شرایط خارجی<br />

سرمایهگذاریهای افزایش با شود.‏ شاهد را بزرگ رونقی ایران اقتصاد بزرگ نسبتا اقتصادی<br />

رشد و شد خواهد تقویت نیز خصوصی بخش مصرف دولت،‏ مالی منابع بهبود و هیدروکربنها،‏<br />

بخش در موجود غنی منابع به توجه با مجموع در بخشید.‏ خواهد بهبود را نرخ<br />

ب<strong>از</strong>گشت معنای به هستهای جامع توافق ایران،‏ اقتصادی تنوع و جمعیتی وضعیت چالشهای<br />

دلیل به این،‏ وجود با است.‏ درصد 5 حدود به کشور داخلی ناخالص تولید رشد <strong>از</strong><br />

کمتر ایران،‏ اقتصادی رشد نرخ نفت،‏ قیمت نزولی سیر و کسبوکار فضای در موجود بود.‏<br />

خواهد پتانسیلهایش سطح ارز<br />

نرخ و تورم یعنی<br />

2013 تا 2005 <strong>سال</strong>های که است آمده اکونومیست اطالعات واحد گزارش در دوب ایران برای مالی لجامگسیختگی <strong>سال</strong>های احمدینژاد،‏ محمود ریاستجمهوری دوران افزایش<br />

موجب این کرد.‏ افت درصد 50 تا ایران ریال ارزش 2013 <strong>سال</strong> در آن <strong>از</strong> پس و دوره<br />

در رسید.‏ درصد 45 به نرخ این 2013 <strong>سال</strong> اواسط در که جایی تا شد تورم نرخ جهانی<br />

قیمت کاهش و داخل در مالی مالحظات رعایت اما روحانی حسن ریاستجمهوری پایینترین<br />

به مصرفکننده قیمتهای رشد نرخ 2015 <strong>سال</strong> در که شد موجب کاالها کاهش<br />

این <strong>از</strong> بیش 2016 <strong>سال</strong> در ایران تورم نرخ میرود انتظار برسد.‏ پنج<strong>سال</strong>ه سطح میشود<br />

پیشبینی که جایی تا یافت خواهد ادامه روند این برسد.‏ درصد 12/5 به و یابد تورم<br />

نرخ کاهش برسد.‏ ‎12‎درصد به نرخ این 2020 تا 2016 <strong>سال</strong>های دوره دوم نیمه در بین<br />

فاصله شد.‏ خواهد حمایت میشود ایجاد ارز نرخ در که بیشتری ثبات توسط ایران خارجی<br />

سرمایههای ورود افزایش چون یافت خواهد کاهش ارزها ب<strong>از</strong>اری نرخ و دولتی نرخ مدیریت<br />

در مرکزی بانک توانایی میرود انتظار داد.‏ خواهد افزایش را ایران ریال به اعتماد دسترسی<br />

شدند،‏ بلوکه خارج در که ارزی منابع به بانک این چون یابد افزایش ارز نرخ یافت.‏<br />

خواهد انرژی<br />

بخش <strong>از</strong><br />

پیش تا نفت،‏ بشکه میلیون 2 3/ صادرات و میلیون 3 6/ روزانه تولید با که ایران خود<br />

جایگاه 2016 ژانویه در تحریمها رفع زمان تا بود،‏ اوپک تولیدکننده دومین تحریمها بشکه<br />

میلیون 1/1 به آن صادرات و 2/9 به آن نفت تولید و بود کرده واگذار عراق به را در<br />

بنیادین اصالحات با و پنج<strong>سال</strong>ه برنامهای طی دارد نظر در ایران بود.‏ یافته کاهش میلیون<br />

6 به را خود تولید خارجی سرمایهگذاری دالر میلیاردها جذب و نفتوگ<strong>از</strong> صنعت،‏ دیگر<br />

هدف صنعت این ایران،‏ در طبیعی گ<strong>از</strong> عظیم منابع به توجه با برساند.‏ روز در بشکه حاضر<br />

حال در ایران هدفگذاری میشود.‏ تلقی کشور برای سرمایهگذاری و اصالحات اطالعات<br />

واحد است.‏ شده تعیین بلندمدت افق در انرژی بخش در تولید افزایش برای تا<br />

3/6 یعنی تحریم،‏ <strong>از</strong> پیش دوران تولید سطح به ب<strong>از</strong>گشت اکونومیست اقتصادی نشریه رسیدن<br />

ولی خوانده واقعگرا سناریویی و محتمل ایران برای را روز،‏ در بشکه میلیون 3/7 بهدست<br />

ا<strong>سال</strong>می انقالب <strong>از</strong> بعد زمان <strong>از</strong> که تولیدی میزان را،‏ روز در بشکه میلیون 5/7 به اقتصادی<br />

رشد ملی<br />

ناخالص تولید کشاورزی<br />

صنعت<br />

خدمات<br />

کلی<br />

پیشبینی ملی<br />

ناخالص تولید واقعی نرخ خام<br />

نفت تولید نفت<br />

صادرات مصرفکننده<br />

قیمت تورم دوره(‏<br />

‏)انتهای مصرفکننده قیمت تورم یک<strong>سال</strong>ه<br />

سپرده سود نرخ ملی<br />

ناخالص تولید به بودجه خالص رقم نسبت آمریکا<br />

دالر به ریال نرخ نسبت دوره(‏<br />

‏)انتهای آمریکا دالر به ریال نرخ نسبت پوند<br />

به ریال نرخ نسبت یورو<br />

به ریال نرخ نسبت 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر 186


با وجود همه این مسائل و تجربه پنج <strong>سال</strong> <strong>رکود</strong> اقتصادی دوران تحریمها که طی آن اقتصاد ایران تا 4 درصد کوچک شد،‏ اما واحد اطالعات<br />

اکونومیست پیشبینی کرده اقتصاد ایران در دوره <strong>سال</strong> 2016 تا 2020 شاهد یک نقطهعطف بزرگ خواهد بود و لغو تحریمهای آمریکا و اروپا<br />

کمک خواهد کرد که نام ایران در صدر رتبهبندی سریعترین رشدهای منطقه قرار گیرد.‏<br />

نیامده است،‏ چندان امکانپذیر ارزیابی نمیکند،‏ مگر در آیندهای دور.‏<br />

البته سطوح پایین قیمت نفت و اشباع عرضه در ب<strong>از</strong>ار جهانی ب<strong>از</strong>گشت ایران را سخت<br />

میکند،‏ ولی رسیدن به سطوح تولید پیش <strong>از</strong> تحریمها چندان دور <strong>از</strong> واقعیت نیست.‏ با<br />

همه اینها ورود ایران به ب<strong>از</strong>ار جهانی باعث سودآوری در کوتاهمدت برای کشور نخواهد<br />

بود.‏ قیمت نفتی که زمان تحمیل تحریمها تا 111 دالر باال رفته بود اینک بهسختی برای<br />

گذر <strong>از</strong> مرز 30 دالر تالش میکند.‏ ولی در دهه آتی ایران نقش مهمتری را در ب<strong>از</strong>ار انرژی<br />

جهانی ایفا خواهد کرد.‏ ایران 157 میلیارد بشکه ذخیره نفت ‏)رتبه چهارم در جهان(‏ و<br />

یک هزار و 201 تریلیون فوت مکعب گ<strong>از</strong> طبیعی دارد.‏ غالب گ<strong>از</strong> طبیعی تولید ایران در<br />

داخل کشور مصرف میشود ‏)ایران چهارمین مصرفکننده گ<strong>از</strong> در جهان است(‏ و بخش<br />

اندکی به ارمنستان و ترکیه صادر میشود؛ هر چند در نظر دارد با توسعه بخش گ<strong>از</strong> در<br />

سطح وسیعتری بتواند به کشورهای عراق،‏ پاکستان و عمان نیز صادرات گ<strong>از</strong> داشته باشد.‏<br />

در دهه 90 قراردادهای ب<strong>از</strong>خرید <strong>از</strong> سوی دولت ایران به سرمایهگذاران خارجی بخش<br />

انرژی پیشنهاد شد.‏<br />

طبق این قراردادها،‏ به شرکت خارجی سهمی <strong>از</strong> تولید در میدانی که به کمک آنها تحت<br />

توسعه و تولید قرار میگیرد،‏ داده میشود.‏ این نوع قرارداد برای سرمایهگذاران خارجی<br />

چندان جذاب نبود و کمکی به افزایش جذب سرمایههای خارجی،‏ که بعد <strong>از</strong> انقالب<br />

ا<strong>سال</strong>می سطوح بسیار پایینی را تجربه کرده است،‏ نتوانست بکند.‏ در اقدامی جدید برای<br />

جذب سرمایهگذاران خارجی بخش نفتوگ<strong>از</strong>،‏ ‏»قرارداد نفت ایران«‏ جایگزین مدل ب<strong>از</strong>خرید<br />

تولید نفت در ایران<br />

پیشبینی<br />

ارزیابی<br />

تولید گ<strong>از</strong> در ایران<br />

پیشبینی<br />

ارزیابی<br />

آیندهنگر | tccim.ir | شماره چهلوششم،‏ نوروز 187 1395


ÍÍ<br />

ÍÍ<br />

ÍÍ<br />

ÍÍ<br />

متناظر<br />

ریسک با متناسب تولید و استخراج هزینه تعیین و قراردادها بودن بلندمدت شد:‏ تهران<br />

در کنفرانسی در است.‏ شده خوانده جدید قراردادهای این مشخصههای <strong>از</strong> آن با شد.‏<br />

معرفی میدان اکتشاف پروژه 18 و جدید نفتی توسعهای پروژه 52 2015، نوامبر در خودرو<br />

بخش دومین<br />

نفتوگ<strong>از</strong> <strong>از</strong> بعد و دارد را اول مقام خاورمیانه منطقه در ایران خودروس<strong>از</strong>ی موتوری«،‏<br />

نقلیه وسایل تولیدات ‏»س<strong>از</strong>مان گزارش اساس بر است.‏ ایران اقتصادی بخش سرمایه<br />

افزایش فرض با است.‏ کرده تولید خودرو میلیون یک حدود 2014 <strong>سال</strong> در ایران خودرو<br />

میلیون 1/5 به 2020 <strong>سال</strong> تا که باشد امیدوار میتواند خارجیها جذب طریق <strong>از</strong> فضای<br />

جذب نیز سیتروئن پژو شرکت میان این در برسد.‏ 2011( <strong>سال</strong> ‏)تولید <strong>سال</strong> در همکاری<br />

با خودرو هزار 200 ساالنه سیتروئن است قرار است.‏ شده ایران در سرمایهگذاری سریع<br />

نمیتواند چندان خودرو بخش گسترش و رشد و توسعه البته کند.‏ تولید ایرانخودرو حدود<br />

ساخت خارجی مدلهای اساس بر داخل ساخت خودروهای غالب که چرا بدهد؛ رخ صنعت<br />

این در محتوایی و ساختاری اصالحات و بهروزرسانی فرآیند و بوده پیش نیمقرن است.‏<br />

گزاف هزینههای صرف و طوالنی زمانی نی<strong>از</strong>مند مصرفی<br />

کاالهای منطقه<br />

در دوم ‏)رتبه میرسد نفر میلیون 83/4 به 2020 <strong>سال</strong> تا ایران جمعیت جمعیت<br />

درصد 43 و است <strong>سال</strong> 27 آن سنی میانه هماکنون و آفریقا(‏ شمال و خاورمیانه کاالهای<br />

برای مناسبی هدف را ایران جمعیتی و سنی ساختار این دارد.‏ سن <strong>سال</strong> 25 زیر سلطه<br />

در و نیافته توسعه ایران در مصرفی کاالهای ب<strong>از</strong>ار است.‏ کرده خارجی مصرفی نظر<br />

در باید البته دارد.‏ قرار سنتی فضایی در غالبا و متوسط و جزء تاجران <strong>از</strong> مجموعهای کوچک<br />

شهرهای و روستاها در ایران مصرفی جمعیت <strong>از</strong> قابلتوجهی بخش که داشت هب 2020 <strong>سال</strong> تا خردهفروشی مخارج مقدار که شده پیشبینی هرچند میکنند.‏ زندگی وجود<br />

کشور به کاالها <strong>از</strong> دسته این واردات برابر در موانعی ولی میرسد،‏ دالر میلیارد 167 آمریکایی<br />

کاالهای برابر در ایران دولت طرف <strong>از</strong> قانونی موانع ایجاد احتمالی مانع اولین دارد.‏ <strong>از</strong><br />

حمایت هدف با واردات افزایش برابر در تعرفهها مانند اقتصادی و قانونی موانع ایجاد یا داخلی<br />

نسخههای به داخلی مصرفکنندگان غالب دیگر طرف <strong>از</strong> است.‏ داخلی تولیدکننده برای<br />

را زیادی تالش و تبلیغات امر این و کردهاند عادت خارجی برندهای <strong>از</strong> کپیشده کنند.‏<br />

کسب کشور داخل در ب<strong>از</strong>اری سهم بتوانند که میطلبد خارجی شرکتهای زیرساختها<br />

بهخصوص<br />

زیرساختها در عظیمی سرمایهگذاریهای ا<strong>سال</strong>می انقالب <strong>از</strong> پس ایران اجرای<br />

سرعت ولی است کرده روستایی نقاط به برقرسانی و فرودگاهها مسکن،‏ جادهها،‏ رد سرمایهگذاری به هنوز اینحال،‏ با است.‏ مانده عقب جمعیت رشد <strong>از</strong> پروژهها این دارد.‏<br />

نی<strong>از</strong> ریلی و هوایی صنایع آب،‏ برق،‏ تولید بهخصوص عظیمی ابعاد در زیرساختها کشور،‏<br />

حملونقلی زیرساختهای نخست اولویت عنوان به هوایی صنایع توسعه هدف با میلیارد<br />

25 مبلغ با ایرباس هواپیمای 118 خرید قرارداد اروپا،‏ به روحانی دکتر سفر در دوم،‏<br />

اولویت با ریلی،‏ صنایع در دیگر دالر میلیارد 25 دارد نظر در دولت شد.‏ امضا دالر تولید،‏<br />

شرکت رئیس دارد.‏ قرار بعدی مرحله در برق بنیادین صنعت کند.‏ سرمایهگذاری میلیارد<br />

8 تا 7 سرمایهگذاری به ساالنه صنعت این که است کرده اعالم برق توزیع و انتقال آمادگی<br />

اعالم هستهای نیروگاه دو سرمایه تامین و تاسیس برای چین دارد.‏ نی<strong>از</strong> دالری کشورهای<br />

در رایج قراردادهای گونه به احتماال نیروگاهها این متناظر قرارداد است.‏ کرده شرکت<br />

بود:‏ خواهد ریاستجمهوری هفتم دوره قراردادهای نیز و خلیجفارس منطقه وزارت<br />

به آن <strong>از</strong> پس و میکند مدیریت را نیروگاه <strong>سال</strong> 20 تا 15 بین سرمایه تامینکننده ملی<br />

معضلی را آب گذشته <strong>سال</strong> هفت خشک<strong>سال</strong>یهای اینها،‏ عالوهبر میدهد.‏ تحویل نیرو مسئله<br />

دارند.‏ قرار آب بحرانی مناطق فهرست در ایران استان 32 <strong>از</strong> استان 20 است:‏ کرده 200<br />

ساالنه خارجی سرمایهگذاری جذب با دارد نظر در دولت که شده بغرنج حدی به دهد.‏<br />

انتقال ایران فالتقاره مرکزی نقاط به خزر دریای <strong>از</strong> آب مکعب متر میلیون مالی<br />

بخش بانک<br />

19 اینک و شد آغ<strong>از</strong> خصوصی بانکهای تاسیس 2002 <strong>سال</strong> در قانونی تصویب با معضالت<br />

‏)معوقه(<strong>از</strong> غیرعملیاتی وامهای کردهاند.‏ تاسیس شعبه کشور سراسر در خصوصی معوقه<br />

حالت به بانکی وامهای درصد 16 مرکزی بانک تخمین به است.‏ کشور بانکی نظام خودرو<br />

دریافت برای ثبتنام خودرو<br />

دریافت برای ثبتنام 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر 188


اقتصادی اکونومیست ب<strong>از</strong>گشت به سطح تولید دوران پیش <strong>از</strong> تحریم،‏ یعنی 3/6 تا 3/7 میلیون بشکه در روز،‏ را برای ایران محتمل و سناریویی<br />

واقعگرا خوانده ولی رسیدن به 5/7 میلیون بشکه در روز را،‏ میزان تولیدی که <strong>از</strong> زمان بعد <strong>از</strong> انقالب ا<strong>سال</strong>می بهدست نیامده است،‏ چندان<br />

امکانپذیر ارزیابی نمیکند،‏ مگر در آیندهای دور.‏<br />

ÍÍ<br />

ÍÍ<br />

درآمدهاند.‏ بر اساس تحقیقی در <strong>سال</strong> 2015 حدود 40 میلیارد دالر ‏)تقریبا نصف(‏ <strong>از</strong> وامها<br />

بدهی دولت و شرکتهای دولتی به نظام بانکی بوده است.‏ به عالوه،‏ ‎30‎میلیارد دالر بدهی<br />

بخش خصوصی و شبهخصوصی و ‎17‎میلیارد 5/ دالر بدهی طرح مسکن مهر،‏ میراث<br />

محمود احمدینژاد،‏ تخمین زده شده است.‏ با رفع تحریمها و حذف موانع بانکهای<br />

ایرانی به شبکه سوئیفت متصل میشوند و این خود نقطه آغ<strong>از</strong>ی محسوب میشود برای<br />

ورود دیگر بانکهای جهانی به ایران:‏ بانک تجاری چین ‏)بزرگترین بانک جهان <strong>از</strong> نظر<br />

دارایی(‏ برای تاسیس شعبی در ایران دست به اقدام زده است.‏ تامین مالی تجارت احتماال<br />

مهمترین دغدغه خارجیها برای تصمیمگیری در مورد ورود به ب<strong>از</strong>ار مالی ایران بوده است.‏<br />

مجموعه مقررات برای بانکداری بسیار دستوپاگیر توصیف شده است.‏ ب<strong>از</strong>ار سهام هرچند<br />

روی سرمایهگذاران خارجی ب<strong>از</strong> است ولی تعداد اندک شرکتها در بورس و ریسک تحریم‏<br />

شرکتها توسط آمریکا مانع <strong>از</strong> هدایت سرمایههای خارجی به ب<strong>از</strong>ار سهام میشود.‏<br />

فضای قانونگذاری<br />

قانون محافظت <strong>از</strong> سرمایهگذاری خارجی در <strong>سال</strong> 2002 به تصویب رسید و مواردی<br />

<strong>از</strong> این قبیل را در بر دارد:‏ رفتار یکسان دولت در برابر سرمایهگذار خارجی در مقایسه<br />

با سرمایهگذار داخلی،‏ جز گواهی سرمایهگذاری مربوط به همین قانون گواهی دیگری<br />

برای فعالیت در ایران الزم نیست،‏ در صورت سلب مالکیت دولت <strong>از</strong> سرمایهگذار<br />

خارجی دولت موظف است به میزان ارزش حقیقیِ‏ زمانِ‏ حال سرمایهگذاری به وی<br />

غرامت بپرد<strong>از</strong>د.‏<br />

مالیات<br />

نرخ مالیات شرکتها 25 درصد و ثابت و برای تمامی شرکتهای داخلی یا خارجی<br />

یا نیمهداخلی و نیمهخارجی یکسان است.‏ برای بهره سرمایه نرخ مالیات مستقلی وجود<br />

ندارد.‏ نرخ مالیات فردی نموداری صعودی با شیب افزاینده دارد و حداکثر 35 درصد<br />

تعیین شده است.‏ مالیات بر ارزش افزوده در مارس 2015 <strong>از</strong> 7 درصد به 9 درصد افزایش<br />

یافت.‏ بهطور کلی شرکتهای خارجی که تحت قراردادهایی با ایران همکاری میکنند،‏<br />

مانند قراردادهای ساختوس<strong>از</strong>،حملونقل،‏ طراحی و آموزش در صنایع مختلف نرخ مالیات<br />

ساالنه 12 درصد بر سود خود میپرد<strong>از</strong>ند.‏<br />

کاالهای مصرفی در یک نگاه<br />

فروش ‏)تریلیون ریال(‏<br />

فروش ‏)میلیارد دالر(‏<br />

درصد رشد نرخ فروش<br />

درصد رشد نرخ فروش ‏)دالر(‏<br />

فروش کاالهای غیرخوراکی ‏)میلیارد دالر(‏<br />

فروش کاالهای خوراکی ‏)میلیارد دالر(‏<br />

پیشبینی اکونومیست ارزیابی اکونومیست واقعی<br />

رتبهبندی فضای کسب و کار<br />

جایگاه منطقهای<br />

‏)بین 17 کشور(‏<br />

جایگاه جهانی<br />

‏)بین 82 کشور(‏<br />

شاخص ارزش<br />

‏)<strong>از</strong> 1 تا 10(<br />

جایگاه کلی<br />

فضای سیاسی<br />

ثبات سیاسی<br />

تاثیرپذیری <strong>از</strong> سیاست<br />

فضای اقتصاد کالن<br />

فرصتهای کسب و کار<br />

سیاستها در خصوص ایجاد رقابت در بخش خصوصی<br />

سیاستها در خصوص سرمایهگذاری خارجی<br />

کنترل نرخ ارز<br />

مالیاتها<br />

سرمایهگذاری<br />

ب<strong>از</strong>ار کار<br />

زیرساخت<br />

آیندهنگر | tccim.ir | شماره چهلوششم،‏ نوروز 189 1395


تکنولوژی<br />

تکنولوژی<br />

مرور<br />

به صفحهها این و<br />

جهان روزآمد تکنولوژیهای و<br />

کسب صاحبان به آنها معرفی میپرد<strong>از</strong>د.‏<br />

کار اپل<br />

درهمفروشی ديجيتال<br />

فروش سامانه تا موسيقي پخش نرمافزار <strong>از</strong> آيتيونز؛ مقامی<br />

علی و رابين جف نامهاي به اپل،‏ شركت خوشفكر نرمافزار مهندس دو پيش،‏ <strong>سال</strong> شانزده به قريب دو<br />

اين گرفتند.‏ شركت اين ترك به تصميم كوپلند،‏ عامل سيستم پروژه توقف <strong>از</strong> پس كينكيد بيل كينكيد،‏<br />

بيل پيشنهاد واسطه به منتها پيوستند،‏ ديگري شركتهاي به هريك اپل <strong>از</strong> خروج <strong>از</strong> پس امپيتري<br />

فرمت <strong>از</strong> كه ،)Mac OS( مك عامل سيستم براي موسيقي پخش نرمافزار توليد مورد در امپي<br />

ساندجم نام به نرمافزاري همكاري،‏ و ارتباط اين نتيجه داشت.‏ ادامه ارتباطشان كند،‏ پشتيباني هلر،‏<br />

ديو نام به ديگري مهندس همكاري با و کارشناس دو اين توسط كه بود )SoundJam MP( پشتيبانيكننده<br />

نرمافزارهاي اولين جزو گفت ميشود كه نرمافزار اين شد.‏ توليد و برنامهنويسي شركت<br />

توسط و توليد نفر سه اين همكاري واسطه به است،‏ مك عامل سيستم روي امپيتري فرمت شد.‏<br />

منتشر 1377 <strong>سال</strong> تيرماه در ،)Casady & Greene( گرين اند كاسدي نرمافزار انتشارات هب موسيقي،‏ پخشكننده نرمافزارهاي ب<strong>از</strong>ار در را زيادي موفقيتهاي اول،‏ <strong>سال</strong> همان در نرمافزار اپل<br />

شركت 1379، <strong>سال</strong> در بعد <strong>سال</strong> دو <strong>از</strong> كمتر كرد.‏ معطوف خود به را زيادي توجه و آورد دست براي<br />

را نرمافزار اين اپل كند.‏ پشتيباني امپيتري فرمت <strong>از</strong> كه گرفت نرمافزاري خريد به تصميم حوزه،‏<br />

اين برتر نرمافزار سه بررسي <strong>از</strong> پس دليل اين به بود.‏ گرفته نظر در مك روميزي كامپيوترهاي خريد<br />

قرارداد شرايط در اپل شد.‏ خريداري <strong>سال</strong> همان در اپل شركت توسط امپي ساندجام نرمافزار را<br />

آن توسعه ادامه و اپل شركت توسط هلر ديو و كينكيد بيل رابين،‏ جف استخدام نرمافزار،‏ اين مجدد<br />

مهندسي زمان تا كه پيوستند اپل شركت به دوباره مهندس سه هر ترتيب بدين و كرد قيد يافت<br />

ادامه رابين،‏ سرپرستي به و تيم اين توسط )iTunes( آيتيونز به آن تبديل و امپي ساندجم گذاشت.‏<br />

ديجيتال دنياي عرصه به پا 1380 ماه دي در آيتيونز كه بود اينگونه و پیشرفت<br />

زمینهس<strong>از</strong> Íموسیقی ادغام<br />

<strong>از</strong> كه )Google Play( پلي گوگل همان يا گوگل شركت فروش و عرضه سامانه برخالف Android(<br />

ماركت اندرويد و )Google Music( گوگل موسيقي الكترونيكي فروشگاه بخش دو نرمافزار<br />

رشد و تكامل <strong>از</strong> استور،‏ آيتيونز يا اپل شركت فروش و عرضه سامانه آمد،‏ وجود به )Market فروشگاه<br />

به بعد و فيلم و موسيقي به موسيقي پخش نرمافزار <strong>از</strong> گرفت.‏ شكل اپل،‏ موسيقي پخش شركت<br />

كه بود توسعهاي روند ديجيتال،‏ كاالهاي فروش و عرضه سامانه به آن <strong>از</strong> و موسيقي الكترونيكي هک دورهای در رسيد.‏ آن به دهه يك <strong>از</strong> كمتر طي بهمرور،‏ و داشت ذهن در نرمافزار اين براي اپل <strong>سال</strong><br />

پنج ظرف توانست )iTunes Music Store( بود موسيقي الكترونيكي فروشگاه فقط آیتیونز فروشنده<br />

بزرگترين 1389 <strong>سال</strong> در بعد،‏ <strong>سال</strong> دو و شود آمريكا موسيقي آنالين فروشنده بزرگترين ميليون<br />

يك موسيقي،‏ قطعه ميليون 27 بر بالغ حاضر،‏ حال در شد.‏ دنيا كل در آنالين موسيقي و<br />

الكترونيكي كتاب عنوان ميليونها و تلويزيوني برنامه هزار 200 سينمايي،‏ فيلم هزار 50 اپليكيشن،‏ سامانه،‏<br />

اين در حاضر مشتريان عبارتي به يا فعال،‏ كاربران تعداد است.‏ موجود آيتيونز در شنيداري ب<strong>از</strong>ار<br />

در توجهي قابل بسيار رقم كه رسيد،‏ نفر ميليون 600 نزديك به جاري <strong>سال</strong> ديماه اوايل تا صاحبان<br />

اختيار در كار،‏ و كسب جهت را بينظيري ظرفيتهاي و ميشود محسوب ديجيتال كاالهاي اپليكيشن<br />

ميليارد 61 <strong>از</strong> بيش و موسيقي قطعه ميليارد 27 <strong>از</strong> بيش دانلود و فروش ميدهد.‏ قرار آن گوگل<br />

با آن تنگاتنگ رقابت و سامانه اين مناسب وضعيت نشاندهنده جاري،‏ <strong>سال</strong> ديماه اوايل تا تعداد<br />

عليرغم كه،‏ است اين پلي گوگل سامانه با قياس در سامانه اين توجه قابل نكته است.‏ پلي اب توانسته سامانه اين اندرويد،‏ به‏ نسبت ،)iOS( آياواس عامل سيستم به مجهز دستگاههاي كمتر نيز<br />

محصوالتي در و كند رقابت بهخوبي ميالدي گذشته <strong>سال</strong> انتهاي تا حداقل پلي،‏ گوگل سامانه بر<br />

مشتمل آيتيونز كاتالوگ عبارتي به يا محتويات دامنه است.‏ داشته برتري سامانه،‏ آن به نسبت الكترونيكي،‏<br />

مجله تلويزيوني،‏ برنامه و سريال فيلم،‏ موبايل،‏ ب<strong>از</strong>يهاي دانشگاه،‏ اپليكيشن،‏ موسيقي،‏ ميکنیم.‏<br />

بررسي زير در را خدمات و امكانات اين <strong>از</strong> بخشي كه است،‏ شنيداري و الكترونيكي كتاب صوتي<br />

Íكتاب 90 است.‏ شنيداري كتابهاي ساعت هزار 20 <strong>از</strong> بيش بر مشتمل آيتيونز <strong>از</strong> بخش اين برنامه<br />

اپل است.‏ موجود نمونه عنوان به و شنيدن براي رايگان،‏ صورت به كتابها <strong>از</strong> ثانيه و<br />

خريدها براساس و است گرفته نظر در نيز را شنيداري كتابهاي خريداران براي تخفيف زا آيتيونز <strong>از</strong> گرفتهشده شنيداري كتابهاي ميگيرد.‏ تعلق آنها به كاربران خريدهاي تكرار برنامههاي<br />

شنيدن امكان آيتيونز،‏ <strong>از</strong> بخش اين مزيتهاي <strong>از</strong> ميشود.‏ اجرا آيتيونز طريق است.‏<br />

رسانهاي شنيداري برنامههاي ساير يا راديويي موسيقي<br />

Íبخش شكلگيري<br />

اصلي شاكله عنوان به آن <strong>از</strong> ميتوان كه آيتيونز،‏ <strong>از</strong> بخش اين است،‏<br />

موسيقي قطعه ميليون 27 <strong>از</strong> بيش بر مشتمل برد،‏ نام نيز استور آيتيونز خريداري<br />

را آن قطعه،‏ <strong>از</strong> كوتاهي بخش شنيدن <strong>از</strong> پس ميتوانند كاربران كه و<br />

هستند دانلود قابل رايگان صورت به قطعات <strong>از</strong> كمي بخش البته کنند.‏ صورت<br />

به دانلود،‏ براي موسيقي قطعه يك يكشنبه،‏ روزهاي در همچنين آيتيونز<br />

شكلگيري <strong>از</strong> پيش بخش،‏ اين ميگيرد.‏ قرار كاربران اختيار در رايگان با<br />

اپل شركت قراردادهاي آن،‏ مقدمه گرفت.‏ شكل آن فعلي مفهوم با استور ،)EMI(<br />

امي نامهاي به دنيا،‏ در موسيقي ناشر و تهيهكننده بزرگ شركت پنج انترتينمنت<br />

موزيك سوني ،)Warner( وارنر ،)Universal( يونيور<strong>سال</strong> بيش<br />

همچنين و )BMG( بيامجي ،)Sony Music Entertainment( بود.‏<br />

جهان سراسر در موسيقي ناشر و تهيهكننده مستقل شركت هزار دو <strong>از</strong> ‏)تك<br />

مجزا صورت به موسيقي قطعات فروش مجوز قراردادها،‏ اين براساس مبالغ<br />

پرداخت مقابل در آيتيونز،‏ فروشگاه در آلبوم صورت به يا و قطعه(‏ آيتيونز<br />

فروشگاه و اپل شركت به امتي<strong>از</strong>،‏ صاحب و ناشر شركتهاي به متفاوتي اين<br />

كه كرد اشاره بايد آن،‏ جذابيتهاي و موسيقي موضوع بهجز شد.‏ داده حقوق<br />

و ديجيتال قوانين در را جديدي فصل نيز حقوقي منظر <strong>از</strong> قراردادها آوردند.‏<br />

وجود به مؤلف 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر 190


تكرش توسط است.‏ مك عامل سيستم روي امپيتري فرمت پشتيبانيكننده نرمافزارهاي اولين جزو امپي ساندجم نرمافزار اول،‏<br />

<strong>سال</strong> همان در افزار نرم شد.‏ منتشر 1377 <strong>سال</strong> تيرماه در ،)Casady & Greene( گرين اند كاسدي نرمافزار انتشارات كرد.‏<br />

معطوف خود به را زيادي توجه و آورد دست به موسيقي،‏ پخشكننده نرمافزارهاي ب<strong>از</strong>ار در را زيادي موفقيتهاي ایده<br />

یک تکامل Íسیر كردن<br />

اضافه نظير كاربردي،‏ و متعدد تغييرات آيتيونز،‏ چهار شماره نسخه تا يك شماره نسخه <strong>از</strong> اما<br />

آمد.‏ وجود به موسيقي،‏ قطعه هر روي امتي<strong>از</strong>دهي سيستم و هوشمند صورت به موسيقي ليست كاالهاي<br />

فروش و عرضه سامانههاي در و تكنولوژي صنعت در مهمتري اتفاق 83 <strong>سال</strong> فروردين در شركت<br />

توسط آيتيونز چهار شماره نسخه معرفي هم آن و پيوست وقوع به ‏)ديجيتال(‏ الكترونيكي برنامههاي<br />

به ميشد كاربرد و نام تغيير اين <strong>از</strong> بود.‏ )iTunes Store( استور آيتيونز نام به اپل،‏ سرمايه<br />

ب<strong>از</strong>ار تحليلگران بعضا و تكنولوژي تحليلگران براي كه نيتي برد،‏ پي اپل شركت استراتژيك ديگر،‏<br />

سوي <strong>از</strong> و سو يك <strong>از</strong> اپل شركت سهام قيمت روي را خود تاثير <strong>سال</strong> همان در و نبود پنهان بود.‏<br />

همراستا نيز امكانات و كاربرد تغيير با نام،‏ تغيير اين گذاشت.‏ اپل،‏ رقباي مجدد ريزي برنامه نآ در نيز موسيقي خريد امكان بلكه نبود،‏ موسيقي پخشكننده نرمافزار يك تنها ديگر،‏ آيتيونز توسط<br />

استور آيتيونز آن <strong>از</strong> پس و آيتيونز بود.‏ شده موسيقي آنالين فروشگاه يك حال و مقدور نبود<br />

شركتي اپل منتها ميشد،‏ عرضه مك و آيپاد دستگاه و موتوروال همراه تلفن گوشيهاي سپ كه بود اينگونه و بگذرد هوشمند همراه تلفنهاي ب<strong>از</strong>ار در خود بالقوه سهم <strong>از</strong> بهراحتي كه شركتها<br />

ساير و شد مقدور اپل دستگاههاي طريق <strong>از</strong> فقط اپليكيشن اين عرضه آيفون،‏ توليد <strong>از</strong> هب اپل دستگاههاي روي <strong>از</strong> را موسيقي جابهجايي كه شدند الكترونيكياي واسطهاي توليد به ناگزير زين بعد <strong>سال</strong>هاي طي آيتيونز و اپل دستگاههاي توسعه و رشد روند س<strong>از</strong>د.‏ مقدور ديگر دستگاههاي استور<br />

آيتيونز رشد روند نزديك <strong>از</strong> اپل وقت مديرعامل و آيتيونز توسعهدهنده تيم و داشت ادامه اپل<br />

شركت 1388، تيرماه در بعد،‏ <strong>سال</strong> پنج ميكردند.‏ دنبال را موردنظرشان جايگاه به رسيدن و خريد<br />

امكان افزودن آن و كرد،‏ معرفي جهان به را ديجيتال كاالهاي فروش در خود نهايي هدف طريق<br />

بدين بود.‏ آيتيونز فروش و عرضه سامانه طريق <strong>از</strong> آن،‏ نظاير و فيلم موبايل،‏ اپليكيشنهاي شد.‏<br />

متنوع محصوالت با بزرگ سامانه يك به تبديل آيتيونز Íب<strong>از</strong>ي<br />

سيستم<br />

داراي دستگاههاي براي كه است،‏ رايانهاي ب<strong>از</strong>يهاي بر مشتمل آيتيونز <strong>از</strong> بخش اين يور متفاوتي دستهبنديهاي در و متنوع ب<strong>از</strong>يهاي است.‏ شده‏ طراحي آياواس ‏-عامل قابل<br />

مستقيم صورت به نيز استور اپ طريق <strong>از</strong> و بوده موجود آيتيونز <strong>از</strong> بخش اين اپ<br />

و آيتيونز بخشهاي پرطرفدارترين <strong>از</strong> يكي بخش اين است.‏ دسترسي در<br />

بااليي محبوبيت به عرضه <strong>از</strong> كوتاهي زمان در و ميشود شناخته استور يا<br />

و فروشي و رايگان صورت به ب<strong>از</strong>يها،‏ است.‏ يافته دست اپل كاربران بين تقسيمبندي<br />

در گذشته <strong>سال</strong> در ميشوند.‏ عرضه درونپرداختي صورت به كودكان(‏<br />

مختص ‏)ب<strong>از</strong>يهاي كودكان نام به جديدي تقسيمبندي ب<strong>از</strong>يها،‏ را<br />

اپل كاربران سن آن نتيجه در كه شد،‏ اضافه آيتيونز <strong>از</strong> بخش اين به ويدئو:‏<br />

رساند.‏ بود،‏ اپل كاربران سن كمترين موقع آن تا كه <strong>سال</strong>،‏ 13 زير به و نماهنگها سريالها،‏ تلويزيوني،‏ برنامههاي بر مشتمل آيتيونز <strong>از</strong> بخش اين دوهزار<br />

حدود در آيتيونز،‏ <strong>از</strong> بخش اين راهاند<strong>از</strong>ي ابتداي در است.‏ سينمايي فيلمهاي زا پس گرفتند.‏ قرار ويدئو،‏ آيتيونز روي تلويزيوني،‏ سريالهاي معروف قسمتهاي و نماهنگ منعقد<br />

اپل شركت و سریالها این پخشکننده شركت بين كه تفاهمنامهاي و قرارداد براساس آن،‏ اولين<br />

شد.‏ ديجيتال سامانههاي طريق <strong>از</strong> تلويزيوني برنامههاي پخشكننده اولين به تبدیل اپل شد،‏ و )Lost( ‏»الست«‏ سريال <strong>از</strong> قسمتهايي شد،‏ عرضه آيتيونز طريق <strong>از</strong> روش این به كه برنامهاي روز<br />

يك با آيتيونز،‏ در برنامهها اين بود.‏ ،)Desperate Housewives( وايوز«‏ ‏»دسپريتهاوس پس<br />

ميگرفت.‏ قرار ايشان دسترس در كاربران،‏ خريد براي آنها،‏ تلويزيوني پخش به نسبت تاخير قرارداد،‏<br />

اين براساس شد.‏ منعقد اپل،‏ شركت و پيكسار شركت بين ديگري قرارداد عرضه،‏ اين <strong>از</strong> بعدي<br />

ويرايشهاي با رسيد.‏ فروش به آيتيونز طريق <strong>از</strong> نیز پيكسار شركت كوتاه انيميشن فيلمهاي كيفيت<br />

با سريالهاي و فيلمها نمايش قابليت آن هشت شماره نسخه شد،‏ انجام آيتيونز روي كه )The<br />

Office( ‏»آفيس«‏ تلويزيوني سريالهاي نسخه،‏ اين آمدن با آورد.‏ دست به نيز را HD پخش البته<br />

کردند.‏ عرضه نيز صورتHD به آيتيونز روي را خود برنامههاي ،)Heroes( ‏»قهرمانان«‏ و بود.‏<br />

مشاهده قابل )Apple TV( اپل تلويزيونهاي طريق <strong>از</strong> تنها زمان آن در HD برنامههاي كليه بود،‏<br />

كرده ايجاد HD برنامههاي مشاهده براي آيتيونز كه محدوديتي عبارتي به يا مشكل اين دش روبهرو شكست با بهسرعت طرح اين البته بود.‏ زمان آن در اپل فروش سياستهاي براساس ديگري<br />

جديد قابليت توينز،‏ آي هشت نسخه كرد.‏ برطرف 1388 <strong>سال</strong> در را محدوديت اين اپل و صورت<br />

بدين اجاره خدمات اين بود.‏ فيلمها زماني اجاره آن و کرد اضافه آيتيونز ويدئو بخش به نيز فيلم<br />

ديدن به نسبت روز 30 ظرف تا دارند فرصت فيلم انتخاب <strong>از</strong> پس كاربران كه ميشود تعريف با<br />

خود زمان در ايده اين برسانند.‏ پايان به پخش شروع زمان <strong>از</strong> ساعت 24 طي را فيلم و كنند اقدام كاهش<br />

توجهي قابل صورت به فيلمها اجاره مبلغ زيرا شد،‏ مواجه كاربران سوي <strong>از</strong> زيادي استقبال بود.‏<br />

يافته )App Store( اپليكيشن Íبخش<br />

تيرماه<br />

در استور اپ است.‏ اپليكيشن ميليون يك <strong>از</strong> بيش بر مشتمل استور اپ <strong>از</strong> بخش اين iPhone(<br />

تريجي آيفون ماه همان در شد.‏ عرضه آيتيونز جديد نسخه با 1387 <strong>سال</strong> عرضه<br />

ب<strong>از</strong>ار به ميكرد پشتيباني استور اپ <strong>از</strong> كه آياواس،‏ دوم نسخه با نيز 3G( سامانه<br />

عرضه همراه به كه بود مهم اپل براي رو آن <strong>از</strong> همزماني اين شد.‏ <strong>سال</strong><br />

همان در اپل كند.‏ جلب آن سوي به نيز را جديدي كاربران جديد،‏ تا<br />

شد موفق و كرد عرضه استور اپ روي اپليكيشن هزار 20 <strong>از</strong> بيش ميليون<br />

800 مرز به را استور اپ در موجود اپليكيشنهاي دانلود ميزان آمد،‏<br />

وجود به اول <strong>سال</strong> در اپل براي كه خيرهكنندهاي موفقيت با برساند.‏ كاالهاي<br />

فروش و توزيع سامانههاي حوزه به تا شدند ترغيب بسياري رقباي در<br />

جديدي مناقشه موضوع استور اپ كلمه رو اين <strong>از</strong> كنند.‏ ورود ديجيتالي كه<br />

شد،‏ برگزار خصوص اين در بسياري دادگاههاي و شد قدرت صاحبان بين شركت،‏<br />

اين استفاده خصوص در آم<strong>از</strong>ون شركت <strong>از</strong> اپل شكايت به مربوط آن مهمترين بهمرور<br />

زمان طول در استور اپ در موجود اپليكيشنهاي تعداد روند بود.‏ استور اپ نام <strong>از</strong> هزار،‏<br />

500 به 90 <strong>سال</strong> هزار،‏ 300 به 89 <strong>سال</strong> هزار،‏ 100 به 88 <strong>سال</strong> در كه طوري به يافت،‏ افزايش دانلودهاي<br />

تعداد و اپليكيشن ميليون يك <strong>از</strong> بيش به ام<strong>سال</strong> در نهايت در و هزار 700 به 91 <strong>سال</strong> بخش<br />

رسيد.‏ دانلود ميليارد 60 <strong>از</strong> بيش به جاري <strong>سال</strong> طي آيتيونز <strong>از</strong> بخش اين در صورتگرفته صورت<br />

به نيز بخشي و عرضه رايگان صورت به استور اپ در موجود اپليكيشنهاي <strong>از</strong> عمدهاي صورت<br />

به عرضهشده رايگان اپليكيشنهاي <strong>از</strong> برخي كه كرد اضافه بايد البته مي-شود.‏ ارائه فروشي براي<br />

اپليكيشن به وابستگي <strong>از</strong> سطحي به رسيدن <strong>از</strong> پس كاربر و شدهاند طراحي درونپرداختي شد.‏<br />

خواهد وجه پرداخت به ناگزير آن ديگر بخشهاي فعالس<strong>از</strong>ي Íكتاب<br />

در<br />

الكترونيكي كتابهاي <strong>از</strong> مختلفي و متعدد عناوين بر مشتمل آيتيونز <strong>از</strong> بخش اين ارائه<br />

كاربران به استور،‏ اپ عمومي عرضه با همزمان استور آيبوك است.‏ مختلف دستهبنديهاي موجود<br />

نيز استور اپ در مستقيم و مشابه صورت به آيتيونز <strong>از</strong> بخشي عنوان به استور آيبوك شد.‏ استور،‏<br />

آيبوك به مستقيم ورود امكان ،)iBooks( آيبوكز نام با اپليكيشني گرفتن با كاربران است.‏ شخصي<br />

كتابخانه در كتاب نگهداري و كتاب خريد يا رايگان دانلود كتاب،‏ انتخاب و جستوجو گفتهشده،‏<br />

موارد بهجز اپليكيشن اين <strong>از</strong> استفاده مزيت ميآورند.‏ دست به را اپليكيشن در موجود بدين<br />

است،‏ كاربر يك به متعلق مختلف دستگاههاي روي موجود آيبوكزهاي كليه شدن يكي كاربر<br />

همان به متعلق آيپد دستگاه روي كاربر یک آيفون دستگاه در دانلودشده كتاب كه صورت است.‏<br />

خوانش و مشاهده قابل نيز 191 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر


تکنولوژی<br />

میلیاردراپلیکیشنها<br />

در<br />

اپلیکیشن تعداد و دانلود تعداد رکورددار پلی گوگل است<br />

سامانه یک آذرمسا<br />

ریونیز فروش<br />

و عرضه سامانههاي عبارتي به يا اپليكيشن فروش و عرضه سامانههاي اين<br />

کردهاند.‏ پيدا ويژهاي جايگاه امروز فناوري جهان در الكترونيكي محصوالت شناخته<br />

نيز اپليكيشن موبايل يا استور اپليكيشن ماركت،‏ اپ نظير نامهايي با سامانهها هب متعلق ورلد بلکبری اپل،‏ شركت به متعلق استور اپ نظير سامانههايي ميشوند.‏ اپ<br />

آم<strong>از</strong>ون مايكروسافت،‏ شركت مالكيت در استور فون ویندوز بري،‏ بلک شركت مهمترين<br />

<strong>از</strong> گوگل،‏ شركت به متعلق پلی گوگل و آم<strong>از</strong>ون شركت مالكيت در استور رد تبلتها و هوشمند موبايلهاي براي اپليكيشن،‏ عرضهكنندگان و توزيعكنندگان هستند.‏<br />

جهان سراسر پلی<br />

گوگل تا مارکت اندروید <strong>از</strong> Í کرد<br />

اعالم 1387 <strong>سال</strong> شهريور در گوگل شركت اندرويد<br />

اپليكيشن فروش و عرضه سامانه كه سيستم<br />

<strong>از</strong> كه كاربراني استفاده جهت را،‏ ماركت کرده<br />

راهاند<strong>از</strong>ي ميکنند،‏ استفاده اندرويد عامل براي<br />

سامانه اين <strong>سال</strong> همان مهرماه آخر <strong>از</strong> و است زمان<br />

شدن سپري <strong>از</strong> پس شد.‏ دسترس قابل عموم گوگل<br />

شركت مذكور،‏ عامل سيستم تحت نرمافزار توليد ابزارهاي به برنامهنويسان شدن مجهز و بيست<br />

تاريخ <strong>از</strong> و گرفت سامانه اين در برنامهنويسان توسط اپليكيشن فروش امكان ايجاد به تصميم به<br />

شروع انگلستان و آمريكا متحده اياالت كشورهاي در برنامهنويسان 1388 <strong>سال</strong> بهمنماه پنجم و يك<br />

<strong>از</strong> كمتر مدت طي امكان اين کردند.‏ سامانه اين در خود توليدشده نرمافزارهاي فروش و عرضه كشور<br />

سي <strong>از</strong> بيش ترتيب بدين تا آمد وجود به جهان سراسر در ديگر كشور نه و بيست براي <strong>سال</strong> و<br />

امكانات توسعه شدند.‏ ماركت اندرويد در آن فروش و اپليكيشن توليد و طراحي امر درگير جهان دسترسي<br />

امكان <strong>سال</strong>‏‎1389‎ يعني بعد <strong>سال</strong> بهمنماه در تا داشت ادامه ماركت اندرويد قابليتهاي پرداخت<br />

امكان گوگل آن <strong>از</strong> پس شد.‏ فراهم نيز شخصي كامپيوترهاي طريق <strong>از</strong> سامانه اين به <strong>از</strong><br />

برترينها ليست 1390 <strong>سال</strong> ارديبهشت در و کرد فراهم را ‏)درونپرداختي(‏ اپليكيشن درون اضافه<br />

فروش،‏ و عرضه سامانه امكانات به را كارشناسان انتخاب و دانلود تعداد رشد،‏ سرعت منظر قبيل<br />

<strong>از</strong> امكاناتي و کرد طراحي مجددا را ماركت اندرويد سامانه گوگل شركت <strong>سال</strong> همین در کرد.‏ خريد<br />

و جهان كاربران كليه براي را متفاوت موضوعات با جستوجو يا محتوا براساس دستهبندي کرد.‏<br />

اضافه خود پيشين امكانات به آمريكا،‏ متحده اياالت كاربران براي را فيلم و الكترونيكي كتاب Google(<br />

گوگل موسيقي الكترونيكي فروشگاه 1390، <strong>سال</strong> آبانماه در تا داشت ادامه تكميل روند ايجاد<br />

منشأ سر ادغام اين شد.‏ اضافه ماركت اندرويد فروش و عرضه سامانه خدمات به نيز )Music ماركت،‏<br />

اندرويد و موزيك گوگل شدن يكي <strong>از</strong> پس صورت،‏ بدين شد.‏ شركت آن توسط پلي گوگل كه<br />

دامنهاي شد.‏ گسترده بسيار ميشد،‏ عرضه سامانه اين توسط كه كاالهايي و خدمات دامنه مجله<br />

الكترونيكي،‏ كتاب تلويزيوني،‏ برنامه و سريال فيلم،‏ موبايل،‏ ب<strong>از</strong>يهاي اپليكيشن،‏ بر مشتمل مجدد<br />

بررسي به گوگل شركت تا شد سبب دامنه گستردگي اين بود.‏ موسيقي و الكترونيكي انجام<br />

<strong>از</strong> پس و شود متمايل خود جديد استراتژي اساس بر ماركت اندرويد تجاري نام جايگاه در<br />

شركت سهام،‏ ب<strong>از</strong>ار و حقوق برندينگ،‏ ب<strong>از</strong>رگاني،‏ متخصصان كارشناسي كار و مطالعات تحقيقات،‏ كاالهاي<br />

و خدمات فروش و عرضه سامانه براي را پلي گوگل تجاري نام رسما 1390 <strong>سال</strong> اسفندماه تغييرات<br />

<strong>از</strong> پس کند.‏ ماركت،‏ اندرويد تجاري نام جايگزين و انتخاب،‏ گوگل شركت الكترونيكي خريد<br />

امكان گوگل افتاد،‏ اتفاق 1390 لغايت 1387 <strong>سال</strong> سه طي سامانه این بطن در كه عمدهاي نكسوز<br />

گوگل هوشمند موبايلهاي بوكز،‏ كروم شخصي كامپيوترهاي نظير ديجيتال سختافزارهاي ني<strong>از</strong>هاي<br />

به پاسخگويي تكميل در اخير <strong>سال</strong> دو طی را كاستس كروم تصويري صوتي/‏ پخشكننده و <strong>سال</strong>هاي<br />

طي پلي گوگل قابليتهاي و امكانات افزايش <strong>از</strong> فارغ کرد.‏ فراهم پلي گوگل در كاربران،‏ گوگل<br />

عرضه سامانه در موجود اپليكيشنهاي تعداد بررسي <strong>از</strong> شد،‏ اشاره آن به بهاختصار كه گذشته <strong>از</strong><br />

دانلود،‏ دفعات و آنها تعداد ها،‏ اپليكيشن كرد.‏ مشاهده را آن‏ توسعه مسير و روند ميتوان نيز،‏ شكل<br />

اپليكيشنها بستر بر فروش و عرضه سامانههاي كليه زیرساخت كه است پراهميت حيث آن است.‏<br />

سامانهها اين مخاطب جذب روند <strong>از</strong> مناسبي شاخص آنها روند و است گرفته گوگل<br />

Íطوفان گردآوري<br />

سامانه يك در را جهان اپليكيشنهاي تعداد بيشترين امروز كه شركتي گوگل،‏ عرضه<br />

برای اپليكيشن هزار دو <strong>از</strong> بيش كمي فقط سامانه،‏ این راهاند<strong>از</strong>ي اول <strong>سال</strong> در است،‏ كرده شركت<br />

كه مجوزي دليل به 1388، <strong>سال</strong> اسفندماه در بعد،‏ <strong>سال</strong> يك اما داشت مشتریان به انگلستان<br />

و آمريكا كشور دو در برنامهنويسان به اپليكيشنها فروش و عرضه جهت گوگل اپليكيشن<br />

30000 توجه قابل تعداد به و شد برابر ده <strong>از</strong> بيش بهيكباره اپليكيشنها تعداد داد،‏ آن<br />

الزم زيرساختهاي ايجاد و ديگر كشورهاي در برنامهنويسان براي مجوز اين صدور رسيد.‏ اپليكيشنها<br />

تعداد شدن برابر شش با و باشد داشته ادامه پلي گوگل رشد روند شد سبب نيز،‏ دفعات<br />

تعداد <strong>سال</strong> همان در برسد.‏ 1389 <strong>سال</strong> در اپليكيشن 180000 غيرمنتظره عدد به ركورد<br />

صورت بدين و گذشت نوبت ميليارد يك مرز <strong>از</strong> نيز،‏ پلي گوگل سامانه <strong>از</strong> كاربران دانلود اپليكيشنهاي<br />

تعداد بعد <strong>سال</strong> اسفندماه در آمد.‏ دست به گوگل مجموعه براي جديدي دفعات<br />

نوبت مهمتر،‏ تعداد اين <strong>از</strong> و رسيد اپليكيشن 480000 به پلي گوگل سامانه در موجود ركوردزنيهاي<br />

رسيد.‏ دانلود ميليارد 10 باور قابل غیر عدد به كه بود سامانه اين <strong>از</strong> دانلود مديريت<br />

و برنامهريزي <strong>از</strong> نشان <strong>سال</strong>،‏ يك <strong>از</strong> كمتر حتي و <strong>سال</strong> يك زماني ب<strong>از</strong>ههاي در گوگل داشت<br />

الكترونيكي كاالهاي فروش و عرضه سامانههاي حوزه در شركت،‏ اين توسعه صحيح را<br />

اپليكيشن 850000 تعداد سامانه اين 1391، <strong>سال</strong> اسفندماه در دارد.‏ ادامه نيز كماكان كه <strong>از</strong><br />

كاربران توسط دانلود نوبت ميليارد 25 و کرد عرضه كاربران به مختلف دستهبنديهاي در اپليكيشنهاي<br />

تعداد در برابري به اپل شركت با گوگل شركت مرحله اين در گرفت.‏ صورت آن درآورده<br />

صدا به اپليها براي پيش مدتها كه را،‏ خطري زنگ و رسيد خود سامانه در موجود مسير،‏<br />

اين طي در خود درست برنامهريزيهاي و سياستگذاري با گوگل رساند.‏ اثبات به بود توانست<br />

هستند،‏ اندرويد عامل سيستم به مجهز كه هوشمندي گوشيهاي تنوع جمله <strong>از</strong> يك<br />

به رسيدن تفاصیل،‏ اين با دارد.‏ نگه خود انحصار در را اپليكيشن ب<strong>از</strong>ار <strong>از</strong> عمدهاي بخش آنها<br />

و نبود پيچيدهاي امر گوگل،‏ نظير هوشمندي شركت سامانه براي اپليكيشن ميليون 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر 192


به<br />

صنعت اين و تكنولوژي تاريخ در را خود تاريخي ركورد ماه چهار <strong>از</strong> كمتر در توانستند موجود<br />

اپليكيشنهاي تعداد كه کرد اعالم گوگل شركت 1392 <strong>سال</strong> تيرماه در رسانند.‏ ثبت قابل<br />

ركورد است.‏ گذشته اپليكيشن ميليون يك مرز <strong>از</strong> پلي گوگل فروش و عرضه سامانه در سامانه<br />

گوگل،‏ شركت در جشني و شد ثبت گوگل شركت نام به جهان تاريخ در كه قبولي براي<br />

بزرگي شوك خبر،‏ اين منتها كرد.‏ برپا گوگل شركت سهامداران ميان و پلي گوگل حدود<br />

اختالفي با تنها آنها بود،‏ اپل شركت تيونز آي يعني پلي گوگل سامانه نزديك رقيب باخته<br />

گوگل شركت به را اپليكيشن ميليون يك نفسگير مسابقه اين اپليكيشن 50000 ماه<br />

چند را دانلود ميليارد 50 و بود جلو گوگل <strong>از</strong> كماكان دانلود تعداد در اپل البته بودند.‏ يا<br />

محتويات دامنه شد،‏ اشاره نيز باال در كه همانطور بود.‏ گذاشته سر پشت گوگل <strong>از</strong> زودتر برنامه<br />

و سريال فيلم،‏ موبايل،‏ ب<strong>از</strong>يهاي اپليكيشن،‏ بر مشتمل پلي گوگل كاتالوگ بهعبارتي كه<br />

پلي گوگل كتاب بخش است.‏ موسيقي و الكترونيكي مجله الكترونيكي،‏ كتاب تلويزيوني،‏ 44<br />

در كه است كتاب عنوان ميليون چهار <strong>از</strong> بيش شامل ميشود،‏ شناخته بوكز پلي عنوان با روي<br />

آن موسيقي بخش و پلي گوگل بخش اين دارد.‏ قرار كاربران دسترس در دنيا كشور بوكز<br />

پلي <strong>از</strong> دريافتشده كتابهاي است.‏ رؤيت و استفاده قابل نيز اپل ‏اس آیاُ‏ عامل سيستم اپليكيشن<br />

طريق <strong>از</strong> و میشود نگهداري )Cloud Storage( ابري ذخيرهس<strong>از</strong>ي فضاي در است.‏<br />

خواندن قابل وب مرورگر نرمافزارهاي طريق <strong>از</strong> همچنين و آياُاس يا اندرويد مختص دسترسي<br />

امكان آفالين و آنالين صورت هردو به كه است اين بوكز،‏ پلي ديگر مزيتهاي <strong>از</strong> پلي<br />

<strong>از</strong> دريافتشده فايل هزار كاربران حاضر،‏ حال در دارد.‏ وجود كاربران براي كتابها به نگهداري<br />

ميدهد قرار آنها اختيار در گوگل كه رايگاني ابري فضاي در ميتوانند را بوكز حجم<br />

البته دارد،‏ وجود خريداريشده و رايگان كتابهاي نوع هردو براي امكان اين كنند.‏ رد شود.‏ مگابایت 50 <strong>از</strong> بيش نبايد كاربر و گوگل بين توافقنامه براساس ذخيرهشده فايلهاي روي<br />

<strong>از</strong> كتاب شدن حذف و پاك امكان است،‏ شده قيد كه ديگري توجه قابل نكته توافقنامه است.‏<br />

نپذيرفته صورت خريد آن در كه است ديگري كشور به كاربر سفر واسطه به دستگاه را<br />

كتاب مطالعه(‏ ‏)فقط خواندن امتي<strong>از</strong> حق حاضر،‏ حال در كاربران پرداختي مبلغ بهعبارتي دارد<br />

احتمال كاربر و ميشود شامل است،‏ گرفته صورت آن در كتاب خريد كه كشوري در مبدأ<br />

كشور به كه مادام و كند مطالعه ديگر كشور در را خريداريشده كتاب همان نتواند تفاوتهاي<br />

واسطه به موضوع اين نيست.‏ مقدور او براي كتاب به دسترسي نكند،‏ مراجعه مختلف<br />

كشورهاي در ناشران و گوگل بين كتابها،‏ امتي<strong>از</strong> حق خريد قراردادهاي در موجود Play(<br />

تيوي اند موويز پلي نام به كه پلي،‏ گوگل تلويزيون و فيلم بخش است.‏ آمده وجود به است.‏<br />

تلويزيوني برنامه و سريال فيلم،‏ عنوان هزاران شامل است،‏ مشهور )Movies & TV متحده<br />

اياالت كشورهاي در تلويزيوني برنامههاي و جهان كشور پنج و بيست در فيلمها تلويزيوني<br />

برنامههاي و فيلمها <strong>از</strong> بخشي هستند.‏ دسترس قابل ژاپن،‏ و انگلستان آمريكا،‏ هم<br />

و بوده مقدور آنها اجاره امكان هم نيز بعضي و خريد جهت برخي بوده،‏ اجاره جهت صرفا فصل<br />

صورت به و قسمت به قسمت صورت به تلويزيوني سريالهاي هست.‏ خريدشان امكان كاربراني<br />

برای پلي گوگل نيست.‏ مقدور آنها اجاره منتها میشوند،‏ عرضه خريد برای فصل به به<br />

را آفالين مشاهده و دانلود امكان نيز دارند را برنامهها يا فيلم ذخيرهس<strong>از</strong>ي به تمايل كه خندهدار،‏<br />

نظير مناسبي دستهبنديهاي موويز،‏ پلي جستوجوي بخش است.‏ آورده وجود و<br />

كارگردان نام س<strong>از</strong>نده،‏ كشور نظير مواردي يا مستند،‏ و احساسي هيجانانگيز،‏ انيميشن،‏ موسيقي<br />

بخش است.‏ كرده ايجاد موضوعي،‏ جستوجوي سهولت براي را دست اين <strong>از</strong> مواردي موسيقي،‏<br />

خريد آنالين فروشگاه يك است،‏ شده شناخته موزيك پلي عنوان با كه پلي گوگل آنالين<br />

صورت به هم كه موزيك پلي است.‏ ذخيرهس<strong>از</strong>ي امكان با موسيقي،‏ رايگان دانلود و را<br />

رايگاني ابري فضاي <strong>از</strong> استفاده امكان كاربران به دارد،‏ موسيقي اجرای امكان آفالين هم و بخش<br />

كنند.‏ ذخيرهس<strong>از</strong>ي آن در ميتوانند را موسيقي قطعه هزار بيست <strong>از</strong> بيش كه ميدهد،‏ معرفي<br />

)Play Newsstand( نيوزاستند پلي نام با پلي،‏ گوگل روزنامههاي و مجالت Google<br />

Play( مگزينز پلي گوگل نام با جاري <strong>سال</strong> آبانماه تا بخش اين است.‏ شده استراتژي<br />

براساس و گوگل شركت بررسيهاي <strong>از</strong> پس اما ميشد،‏ شناخته )Magazines بلكه<br />

نگرفته،‏ صورت خدمات اسم در فقط قطعا تغيير اين یافت.‏ تغيير آن فعلي نام به جديد اضافه<br />

به ميتوان جمله <strong>از</strong> كه است،‏ آمده بهوجود توجهي قابل تغييرات نيز آن محتواي در اين<br />

كار روش گوگل،‏ شركت اعالم براساس كرد.‏ اشاره كاربر به اطالعرساني سرويس شدن و ني<strong>از</strong> مورد دستهبنديشده اخبار و اطالعات كاربر،‏ كه است اينگونه اطالعرساني سرويس در<br />

ميشود،‏ دستهبندي و انتخاب مصنوعي هوش سيستم وسيله به كه را،‏ خود عالقه مورد وب،‏<br />

در گذار و گشت به كاربران ني<strong>از</strong> ترتيب بدين ميكند.‏ دريافت مشخصي زماني ب<strong>از</strong>ههاي زا ميشود.‏ صرفهجويي كاربران وقت در و میکند پيدا كاهش اخبار و اطالعات يافتن براي دريافتي<br />

اخبار و اطالعات محتواي در بهمرور مصنوعي هوش سيستم وجود دليل به طرفي آمد.‏<br />

خواهد وجود به بيشتري دقت نيز Íب<strong>از</strong>ی<br />

<strong>از</strong><br />

گيمز پلي نام به پلي،‏ گوگل ب<strong>از</strong>يهاي بخش ايراني<br />

كاربران براي شناختهشده نسبتا بخشهاي رايگان<br />

متعدد ب<strong>از</strong>يهاي شامل بخش اين است.‏ بسيار<br />

بخشهايي در و پلي گوگل فروشي و اين<br />

در است.‏ اپل شركت سنتر گيم بخش مشابه ب<strong>از</strong>يهاي<br />

خريد يا دانلود امكان كاربران بخش،‏ داراي<br />

راهاند<strong>از</strong>ي،‏ ابتداي در گيمز پلي دارند.‏ را تبلت يا هوشمند گوشيهاي براي طراحيشده به<br />

آن ارائه نحوه و ب<strong>از</strong>يها در توجهي قابل بهبود اخير <strong>سال</strong> دو در ولي بود،‏ محدودي بسيار ب<strong>از</strong>يهاي نيست،‏<br />

كافي نظر به گوگل چون پيشت<strong>از</strong>ي شركت براي تغييرات اين همه منتها است.‏ آمده وجود در<br />

مطرحشده موضوعات بررسي با و گوگل شركت جديد استراتژي به توجه با و دليل همين به اين<br />

در نزديك،‏ آينده در بنياديني تحوالت كه است روشن برنامهنويسان،‏ گذشته <strong>سال</strong> كنفرانس آمد.‏<br />

خواهد وجود به پلي گوگل <strong>از</strong> بخش Íاپليكيشن<br />

اپليكيشنز،‏<br />

همان يا پلي گوگل اپليكيشن بخش گوگل<br />

شكلگيري مركزي هسته و اصلي بخش و<br />

عرضه به پلي گوگل <strong>از</strong> بخش اين است.‏ بوده پلي اندرويد<br />

عامل سيستم تحت اپليكيشنهاي فروش اپليكيشنهاي<br />

درصد 90 <strong>از</strong> بيش ميكند.‏ مبادرت كليه<br />

براي و رايگان صورت به بخش اين موجود خريداري<br />

قابل جهان كشور 130 <strong>از</strong> بيش در باقيمانده درصد 10 و است دسترس قابل كاربران خريد<br />

<strong>از</strong> پس و شده انجام كامل صورت به بخش اين در اپليكيشنها طبقهبندي و دستهبندي است.‏ دستي<br />

يا خودكار صورت به آن بهروزرساني كاربر موافقت و درخواست به بنا اپليكيشن،‏ دانلود يا زين موردي و يكجا صورت به دريافتشده اپليكيشنهاي كليه براي بهروزرساني اين ميشود.‏ انجام است.‏<br />

انجام قابل تحریم<br />

<strong>از</strong> Íعبور دانلود<br />

برای کاربران و نبود مقدور ایران در پلی گوگل اپلیکشنهای به دسترسی پیش ماه سه تا آمدن<br />

کار روی با اما بودند موبایل اپليكيشن دانلود نامعتبر سایتهای <strong>از</strong> استفاده به مجبور برنامهها طی<br />

نیز گوگل شرکت ایران،‏ <strong>از</strong> تحریمها برداشتن بر مبنی اپل شرکت اعالم و ایران در جدید دولت دسترس<br />

در را خود رایگان برنامههای میتوانند اپلیکیشن‏ توسعهدهندگان که کرد اعالم بیانیهای سایت<br />

این به دسترسی <strong>از</strong> ایرانی کاربران نامعلوم کامال دالیل به متاسفانه اما دهند.‏ قرار ایرانیان رود نهچندان آینده در که است امید میشوند.‏ مواجه فیلترینگ صفحه با و ماندهاند محروم بینظیر برود.‏<br />

بین <strong>از</strong> خودتحریمی این 193 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر


کیوسک<br />

تکنولوژی<br />

رویدادهای<br />

و خبرها مهمترین بررسی به دنیا مختلف نقاط در تحلیلگران و خبرنگاران است.‏ جهانی ب<strong>از</strong>ارهای فعاالن و اقتصادی تحلیلگران ابزارهای مهمترین جزو اقتصادی مجلههای ندرک دنبال و میروند شمار به نشریات برترین جزو مورد چند اقتصادی،‏ مجالت میان در میپرد<strong>از</strong>ند.‏ اقتصادی چالشهای به مفصل طور به پروندهای در هفته هر و میپرد<strong>از</strong>ند جهان اقتصادی میپرد<strong>از</strong>د.‏<br />

اقتصادی برتر نشریات همین جلد طرح و پرونده به مختصر طور به کوچک فضای این در كيوسک باشد.‏ مفید و موثر میتواند آنها موضوعات شد؟<br />

<strong>سال</strong>ح خلع اقتصاد دنیای اكونوميست:‏ بانکهای<br />

خالی خزانه شد؟«‏ <strong>سال</strong>ح خلع اقتصادی ‏»دنیای نوشتهاست:‏ سرش باالی آمدهاست؛ بیرون اسکناس برگ چند آن <strong>از</strong> که گرفتهاست دست در را <strong>سال</strong>حی مردی شدهاند<br />

مواجه خالی خزانه با مرکزی بانکهای چند هر که آمدهاست اکونومیست ویژه پرونده در بودهاست.‏ اکونومیست فوریه آخر جلد طرح ماجرای جهان،‏ در مرکزی سقوط<br />

درمان برای را افراطی عالجهای که شدهاست اشاره سیاستگذارانی به پرونده این <strong>از</strong> دیگری بخش در دارد.‏ وجود اقتصاد به تحرکبخشی برای راهی هنوز اما لمع موفق خود شکاک مخاطبهای کردن قانع و ترغیب در مرکزی بانکهای که پرداختهاست مسئله این به نیز پرونده این <strong>از</strong> بخش آخرین میکنند.‏ پیشنهاد اقتصاد پرداختهاست.‏<br />

مختصر طور ه امریکا انتخابات بحث به شماره این در همچنین اکونومیست نکردهاند.‏ تخت<br />

و تاج ب<strong>از</strong>ی بیزنسویک:‏ بلومبرگ جهانی<br />

فدراسیون انتخابات به را خود فوریه آخر طرح بیزنسویک بلومبرگ شدهاست.‏ برخوردار بسیاری محبوبیت <strong>از</strong> که است امریکایی سریالی نام تخت«‏ و تاج ‏»ب<strong>از</strong>ی مقابل<br />

اعراب میان <strong>از</strong> سلطنتی خاندان <strong>از</strong> نفر ‏»دو شدهاست:‏ نوشته طرح این گوشه در کردهاست.‏ انتخاب آن برای را تخت«‏ و تاج ‏»ب<strong>از</strong>ی تیتر و دادهاست اختصاص فوتبال اردن<br />

ثروتمندان <strong>از</strong> که است حسین شاهزاده اعراب،‏ این <strong>از</strong> یکی میکنند«.‏ رقابت یکدیگر با ورزش جهانی س<strong>از</strong>مان قدرتمندترین بر ریاست برای و گرفتهاند قرار یکدیگر کمی<br />

بیزنسویک بلومبرگ هستند.‏ عرب نفر دو این دارند،‏ حضور فوتبال فدراسیون بر ریاست برای که نامزدی شش میان <strong>از</strong> است.‏ بحرین <strong>از</strong> سلمان شیخ دیگر و است بود.‏<br />

پرداخته بورس ب<strong>از</strong>ار نوسان و نفت قیمت سقوط رابطه به و بود داده اختصاص نفت به را دیگری طرح نیز این <strong>از</strong> پیش آلزایمر<br />

برای قرصی تایم:‏ بگیرد.‏<br />

را سن افزایش به مربوط تغییرات جلوی میتواند که دادهاست اختصاص جدیدی داروی به را خود جلد طرح فوریه ماه آخر شماره در تایم مجله پارکر<br />

آلیس پرداختهاست.‏ سن افزایش بحث به بیشتر«‏ حتی یا چطور؟ بشوید،‏ ‎100‎<strong>سال</strong>ه ‏»اگر عنوان با خود سرمقاله در نیز تایم سردبیر گیبز نانسی بیماری<br />

درمان برای امیدها آن اساس بر که برداشتهاست پرده جدیدی پژوهشهای نتایج <strong>از</strong> او پرداختهاست.‏ جدیدی زاویه <strong>از</strong> آلزایمر به خود گزارش در زین انسانها مورد در پس کردهایم؛ درمان موشها مورد در را آلزایمز ‏»ما گفتهاست:‏ تایم با گفتوگو در پژوهشگران <strong>از</strong> یکی میشود.‏ بیشتر آلزایمز شدهاست.‏<br />

آورده آلزایمز با مقابله برای نیز مفصلی استراتژیهای شماره این در کنیم.«‏ پیدا دست موفقیت این به میتوانیم بمب<br />

ب<strong>از</strong>س<strong>از</strong>ی فوربز:‏ هب مربوط گزارش این میکند.‏ درآمد کسب نوین شیوهای به که دادهاست اختصاص میلیاردری به را خود فوریه 29 شماره جلد طرح فوربز مجله معامله<br />

این نتیجه فوربز گزارش اساس بر فروختهاست؛ جیانلین ونگ یعنی چینی تاجر ثروتمندترین به را خود سینمایی استودیوی که است تال توماس همچنین<br />

فوربز مجله پرداختهاست.‏ نیز چین در سرگرمی صنعت به شماره این در فوربز اتفاق،‏ همین مناسبت به بدهد.‏ تغییر را هالیوود آینده میتواند انتخاب<br />

بخش این برای که است تیتری این میشود«،‏ شروع ‏»زندگی داشتهاست.‏ جهان موفق اما مسن افراد <strong>از</strong> تعدادی زندگی بر مروری شماره این در شدهاند.‏<br />

تبدیل افسانه به مشخص مسیری پیمودن با که کردهاست اشاره افرادی به خود سرمقاله در فوربز استیو شدهاست.‏ الچاپو<br />

نارکوتیک مافیای نيوزويك:‏ هب را فوریه آخر شماره نیوزویک هفتهنامه کردهاست.‏ فرار و رفته زندان به بار چند حال به تا که است مکزیکی قاچاقچیان معروفترین <strong>از</strong> یکی الچاپو است.‏<br />

جهان در مخدر مواد تأمین اصلی مراکز <strong>از</strong> یکی و کشورها خطرناکترین <strong>از</strong> یکی مکزیک دادهاست.‏ اختصاص مکزیک در مخدر مواد کارتلهای بزرگ<br />

گروههای این <strong>از</strong> یکی سردسته الچاپو میزنند.‏ هرکاری به دست مخدر مواد تجارت برای که دارند وجود کشور این در بسیاری مافیایی گروههای جریان<br />

پشت چهکسانی میدهد نشان که شدهاست منتشر او <strong>از</strong> فیلمهایی نیز اخیراً‏ شدهاست.‏ تبدیل جهان خبرهای سرخط به است مدتی چند که است خورد.‏<br />

نخواهد رقم مکزیک در مخدر مواد مافیای برای پایانی زودی این به نیوزویک،‏ گزارش اساس بر بودهاند.‏ زندان <strong>از</strong> او فرار هیچ؟<br />

برای پول ویک:‏ در<br />

انتخاباتی نامزدهای و انتخابات به را خود اخیر جلدهای طرح اکثر که است خاطر همین به دارد اولویت چیزی هر بر انتخابات بحث روزها این ویک کانادایی مجله برای هیالری<br />

طرح این در پرداختهاست.‏ والاستریت ب<strong>از</strong>ار در مشکالتش و کلینتون هیالری به خود فوریه 19 شماره در ویک مجله دادهاست.‏ اختصاص امریکا متحده ایاالت تنها<br />

کلینتون هیالری البته دارد.‏ اشاره کند ایجاد والاستریت در است ممکن هیالری که پولیاي مشکالت به كه ایستادهاست سفید کاخ مقابل پول <strong>از</strong> کوهی روی بر تصویر<br />

دارد.‏ حضور ویک جلد روی تیتر کنار در نیز شده تبدیل رسانهها ثابت پای به حرفهایش و رفتار با که ترامپ گرفتهاست.‏ قرار ویک توجه مورد که نیست نامزدی میدهد.‏<br />

قدرت نمایش و کرده مشت جلویش را دستهایش که است بوکسوری مانند او 1395<br />

نوروز چهلوششم،‏ شماره | tccim.ir | آیندهنگر 194

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!