EYLÜL 2016 Dijital

EYLÜL 2016 / SAYI: 2

Bazı geceler vardır; hiç mi hiç geçmek bilmeyen... Karanlığı 

kasvetli, havası basıktır. Güneş’i doğurabilmek için çekmediği sancıyı 

bırakmaz yer yüzü... 15 Temmuz’u 16 Temmuz’a bağlayan o gece de işte 

öyle bir geceydi... 

Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşundan bu yana, askeri darbeleri 

defalarca yaşamış, her defasında daha derin açılan yaralarını ‘’Bir daha 

asla!’’ diyerek kapatma gayretinde olmuş ülkemiz insanı, 15 Temmuz 

gecesinde yeni bir darbe girişimine daha şahit oldu. Ancak, öncekilerden 

tek bir farkla... Bu sefer darbecilerin de ilk defa şahit olacakları bir durum 

vardı: Toplumsal birliktelik ve direniş. 

Geçmiş tecrübeleri, çekilmiş acıları, kaybedilmiş canları göz 

önünde bulundurarak; Türkiye Cumhuriyeti’nin özünü teşkil eden 

‘’demokratik, laik, sosyal bir hukuk devleti’’ ilkesine karşı işlenmesi olası 

bir insanlık suçunun karşısında etnik, dini ve siyasi kimlik ayrımı 

olmaksızın dimdik duran Türkiye halkı, dünyanın gözü önünde yaşanan 

bu elim hadisede, ulusal karakterine uygun, onurlu bir davranış 

sergilemiştir. 

Birlik ve beraberliğe en çok ihtiyaç duyduğumuz bu günlerde; 

etnik, dini ve siyasi aidiyetler üzerinden girişilecek olası ayrıştırıcı faaliyet, 

söylem ve provokasyonlardan uzak durulmasının, yaraların en hızlı 

şekilde sarılması için ön koşul olduğunu düşünmekteyiz. 

Galata Mecmua ailesi olarak, 15 Temmuz’u 16 Temmuz’a 

bağlayan o karanlık gecede kararlı duruşlarıyla aydınlığın bekçisi olmuş 

tüm şehitlerimize Allah’tan rahmet, yakınlarına ve tüm Türkiye’ye 

başsağlığı dileriz. 

‘’Değerlerimizi kaybetmeden geleceğe taşımak dileğiyle...’’ 

Galata Mecmua Ailesi

egemenlİk 

kayıtsız şartsız 

mİlletİndİr

7’den 70’e bayrağını alan sokaklara koştu... 

Ne tank ne tüfek onları yollarından döndüremedi...

Bunu da gördük... 

Gazi Meclis cuntacıların hedefindeydi...

Meydanlarda günlerce süren demokrasi nöbeti... 

Milletimiz bayrağını hiç bırakmadı...

15 Temmuz’u 16 Temmuz’a bağlayan o karanlık gece, nice kahramanlık hikayesini yeni güne miras bıraktı. Vatandaşların 

kalbine, beynine ve ruhuna kazınmış onca destansı hikayenin arasında öyle bir tanesi vardı ki, darbe 

girişiminin başarısız olmasında büyük pay sahibi olan... Güvenlik Uzmanı ve eski Özel Kuvvetler mensubu 

Mete Yarar, 15 Temmuz darbe girişiminin yaşandığı gece cuntacı generali öldürerek kendini hiç düşünmeden 

feda eden Özel Kuvvetler Komutanı Zekai Aksakallı’nın emir astsubayı Şehit Ömer Halisdemir’in kahramanlık 

öyküsünü NTV’ye telefon bağlantısıyla katıldığı canlı yayında şöyle aktarmıştı: 

‘’O gece iki tane olay var. Birincisi Özel Kuvvetler 

Komutanı Zekai Aksakallı Paşa’nın ele geçirilmeye 

çalışılması. Gazi Orduevi’nin oradayken iki arabayla 

takip ediliyor ve yakalanmaya çalışılıyor. Bu sıkıştırma 

ve ele geçirme operasyonundan kurtuluyor. Bu arada 

Özel Kuvvetler Komutanlığı’nda bir tuğgeneral yirmi 

kişi ile birlikte Gölbaşı’ndaki karargahı ele geçirmeye 

çalışıyor. Neden bunu yapıyor? Orayı ele geçirirse 

kendilerine yönelik bütün nitelikli operasyonların 

önüne geçme şansı olacak, artı suikast veya diğer 

kurtarma eylemlerini yapabilecek bütün birimlerin 

kontrolleri kendi ellerine geçmiş olacak. 

Yirmi kişi ile beraber nizamiyedeki nöbetçileri ele 

geçirip karargaha gidiyor.’’ ‘’Karargahta Zekai Paşa’nın 

iki tane emir astsubayı vardır. Biri karargahta kalır, 

diğeri onunla birlikte hareket eder. Karargahta kalan 

kişinin yanına gidiyor ve kendisine; ‘’Bundan sonra 

komutan benim, bütün emirleri ben vereceğim, 

birliklerin komutasını da ben aldım.’’ diyor. Bu astsubayımız 

komutanından daha önce aldığı emirler 

doğrultusunda hiç düşünmeden silahını çekiyor ve 

bu cuntacı generali yanındaki yirmi kişinin yanında 

alnından vuruyor. Bu astsubayımız diğer yirmi 

cuntacının saldırmasıyla şehit ediliyor.’’ 

‘’Şehit Astsubay Başçavuş Ömer Halisdemir. 

Mekanın cennet olsun. Biz sana çok şey borçluyuz.’’

15 TEMMUZ 2016 

demokrasİ ŞEHİTLERİ 

hakkınız 

ödenmez

İmtiyaz Sahibi Pera Ajans Adına Mesut Arıcı 

Genel Yayın Yönetmeni ve 

Sorumlu Yazı İşleri Müdürü İlkim Üskent 

Yayın Koordinatörü Yıldırım Kaan Karakayalı 

Editör Kübra Karataş 

Tasarım Pera Grafik Ekibi 

Logo Tasarım Hüseyin Salma 

Kapak Tasarım Özgür Kaya 

Halkla İlişkiler Kaan Balaban 

Katkıda Bulunanlar Bensu Gök, Burak Altınay, Mehmet Akif Karslı, 

Murat Şafak, Mehmet Ciroğlu, Polen Kiziroğlu 

Yayına Hazırlama ve Reklam Pera Ajans 

Proje Merkezi Toplumsal Farkındalık Derneği 

Yayın Türü Süreli Yerel 

Baskı Furkan Ofset Matbaa Ltd 

Kasımpaşa Sok. 

No: 23 / 7 

Beyoğlu / İstanbul 

0212 939 81 51 

info@galatamecmua.com 

İstiklal Caddesi 

No:189 K: 2 D: 3 Beyoğlu / İSTANBUL 

/galatamecmua

Galata Mecmua ekibi olarak geçmişten günümüze süregelen 

toplumsal değerlerimizi siz değerli okuyucularımız ile birlikte hatırlamaya ve 

hatırlatmaya gönüllüyüz. Birden çok medeniyete ev sahipliği yapmış; sevginin, 

saygının, hoşgörünün merkezi olmuş Beyoğlu’muzun, yüksek kültürel mirasının 

tarihe karışma ihtimalinden korkarak, bu tarihi aidiyeti yeniden benimsemek ve 

benimsetebilmek için siz okurlarımıza ulaşmak arzusundayız. Zira yıllardır dini, dili, 

ırkı ne olursa olsun birbirine sevgi, saygı, hoşgörü gibi değerlerle bağlanmış semt 

sakinleriyle geçmişten günümüze bir köprü kurmak ve bu kültürel mirası geleceğe 

aktarabilmek prensibiyle yayıncılık yapma gayesindeyiz. Bizler, Beyoğlu'nda 

yaşayan, kahvesinde okey oynayıp pastanesinde çay içen, okulunda ders dinleyip 

mahallesinde top oynayan, atölyesinde renklerle yoldaş olup geç saatlere kadar 

sırtında yük taşıyan ve daha nice dertlerle dertlenip sevinçlerle sevinen siz 

okurlarımıza; Beyoğlu'nun toplumsal, tarihi ve kültürel tüm yaşanmışlıklarının yanı 

sıra spordan sanata güncel birçok konu ile alakalı yazıları sizlerin de yardımı ile bu 

dergide aktarmaya çalışacağız. Sadece Beyoğlu'nun değil aynı zamanda birçok 

medeniyetin de göz bebeği olmuş Galata Kulesi’nin gölgesinde, bu derginin 

içerisine yazmayı başardığımız her kelam için siz kıymetli okurlarımıza şimdiden 

minnettarız. Değerlerimizi kaybetmeden geleceğe taşımak dileğiyle... 

İstanbul’un orta yerinden selam ederiz.

15 TEMMUZ 

ÖZEL 

 

14 

Bir Martı Hikayesi 

16 

 

4 

 

 

29 

32 

 

 

 

64 

38 

 

 

Tesbih’in Ustası ile

Sayfa 

58 

GÜZELLİĞİ 

BİR FELSEFESİ 

OLMALI 

56 

ATIŞTIRMALIK 

4 

DÜNYA TURU 

MUSTAFA 

SAPMAZ 

FUTBOL 

ÜZERİNE SÖYLEŞİ 

EK, 

BİÇ - YE - İÇ 

4 9 62 

Sayfa

Ben de yalan yok, yavrularıma onları martıların getirdiğini anlatacağım. 

Cevdet Abi’yle beraber benim çatıya iki yastık taşıdık, 

taşımaz olaydık. Akşam saati olduğu gibi semtte ne 

kadar muhabbet tellalı varsa gelip yerleşiyor. Bazen 

Sütlüce’den, Kabataş’tan bile gelen oluyor. Dolunaya 

karşı, yastıkların üzerinde saf tutmuş on tane martı 

saydım bu gece. Hatta taklacı bir güvercin bile gelmiş 

muhabbetin bini bir para olmuş gidiyor. Ağızlarından 

çıkan kelimeleri takip etmekten öyle yoruldum ki çatının 

diğer tarafına geçip Tünel’e çıkan yokuşu kullananları 

seyretmeye başladım. Köşeye yeni açılan pizzacının dış 

duvarına koşup, ayaküstü yemek için koyulmuş dar ve 

kullanışsız raflarda, pizza yemeye cebelleşenlerden 

düşen artıkları tek tek toplayan serçeyi fark ettim. Bu 

saatlerde yemek peşine düştüğüne göre gün boyu aç 

kalmış olmalı. Mısır tanelerini vakumlar gibi kursağına 

dolduruyor, çevresini de hiç kontrol etmiyor. Serçe 

dediğin ‘’bir yer beş bakar’’ bu öyle değil, yemezse ölecek 

sanırsın. 

Pizzacının kapısına doğru düşen tanelerin peşine 

yürürken, giren çıkan insanların hengâmesinde gözden 

kaybettim. Çatının yüksek tavanının olduğu yere gidip 

daha tepeden görmek istedim yine başaramayınca iş 

başa düştü; bizim binanın dış duvarından kapının 

önündeki korkuluğa kadar uçtum. Serçe, pizzacının 

hemen yanındaki merdivenlerin kaldırımla kesiştiği 

yerde çırpınıyordu. Yanına gittiğimde onu kurtarmak 

için yapabileceğim pek bir şey olmadığını fark etmiştim. 

Gözlerinden büyük yaşlar ağzına kadar akıyordu. Beni 

görünce titreyen bedeni bir an kilitlendi, gözleri fal taşı 

gibi açıldı, umutlarıyla konuşuyormuş gibiydi 

- ’Gezi Parkındaki büyük çınara git. Orada 

yavrularım var onları yaşat’’ diyebildi. Anne serçeyi 

Dolapdere’deki serçe mezarlığına götürüp bıraktıktan 

sonra vasiyetini yerine getirmek için parka gittim. 

14 

EYLÜL 2016

Fıskiyeli havuzun güneyinde sıralı üç büyük çınar vardı. 

Soldakine bakmak için yükselirken kulağıma gelen 

ağlamaları takip ederek en sağdakine doğru yöneldim. 

Güçlü bir kolun ortasındaki dalların üzerindeydi yuva. 

Yavrular sanki annelerinin dönüşlerini hızlandıracakmış 

gibi aralıksız bağırıyorlar, düzensiz olarak da parmağımdan 

küçük ağızlarını açıp dillerini çıkarıyorlar. Üçünün de 

gözleri açılmamış, tüysüz keratalar. Kanatlarının olması 

gereken yerde kabartı var hepsi bu. Açlıklarını gidermek 

için yanımda getirdiğim simidin bir parçasını çıkarıp 

verdim, yiyemediler. Susam vereyim diyorum bir türlü kakıp 

da denk getiremiyorum. Annelerinin acelesine bakılırsa 

fazla zamanım yok, bir şekilde onları beslemem gerekiyor. 

Aklıma anne serçenin topladığı pizza artıkları geldi. Ben de 

İstiklal’deki ilk pizzacının kapısına uçtum. Sadece bir insan 

görünce açılan kapı açıldığı gibi içeriye daldım. Pizzacının 

müşterileri hayatlarında ilk defa gördükleri bu sahneyi ağız 

dolusu tepkilerle karşıladılar. 

- ‘’Martılar da iyice zıvanadan çıktılar artık. Şuna 

bak! Gelip bizimle masada yiyecek neredeyse’’. 

Yemesine yerim aslında ama acelem var. Bu yüzden masalarından 

toplayabildiğim kadar mısır toplayıp kapının 

açılmasını beklemek için sorti yapmaya başladım. Mekân 

alışılmadık ölçüde basık olduğundan ne kadar yüksekte de 

olsam ulaşılabilir bir vaziyetteydim. İşletmecinin aceleyle 

tuvaletten getirdiği paspas ile bana vurma şansı vardı. 

Sadece insanlara açılan kapının önüne artık bir insan 

gelmeliydi. Tam altı tur atmama rağmen kapıya uğrayan 

olmadı. İstiklal Caddesi’nin ortasındaki bu pizzacıya iki 

dakikadır hiç kimsenin gelmemesine şaşırmadım. İçerisi 

tıklım tıkış, insanlar oturmak için birbirlerinin üstüne 

çıkıyor, para alan ile yemek veren adam aynı yerde farklı bir 

iş yapacakmış gibi dönüp duruyor. İnsan böyle bir yere 

ancak bir kere gelir. İşte o ilk gelecek olanlardan da ümidi 

kesme zamanı geldi. Çünkü işgüzar bir müşteri beni haklamak 

için devreye girdi. Kendisi işletmeciden en az iki kafa 

uzun ve paspası beynime indirebilir. Başka çarem 

kalmayınca merdivenlerin olduğu tarafa gidip üst kattan 

bir çıkış aramaya karar verdim. Aman Allah’ım bu nasıl 

merdiven? Aynı anda sadece bir insan kullanacak 

büyüklükte. Fazladan bir martıya bile yer yok. Bereket bu 

sırada bir kadın yukarı çıkıyordu da ensesini takiben ben de 

yukarı çıkabildim. Yukarı kat aşağıya göre daha ferah 

olmasına rağmen pencereler kapalıydı, kaçacak bir yer 

bulamadım. Merdiven boşluğundan, elinde sancağıyla 

uzun boylu müşteri de belirdi. Çare yok, tekrar alt kata 

uçmak için müşterinin hamle yapamayacağı masaların 

üzerinden, gözümü kapatıp merdiven boşluğuna daldım. 

Kimseyle çarpışmayınca da gözümü açıp kapıya baktım. 

Bu kez kapıya doğru gelen bir aile vardı. Çarşaflı kadın 

kapıya yöneldi ama yanındaki adam onu geri çekti. Buna 

rağmen çocukları kapıya adım atınca, otomatik kapı açıldı 

ve dışarıya çıkabildim. 

Bu yaşıma kadar uçtuğumun en hızlısını uçtuğuma yemin 

edebilirim. Çınarın yapraklarından bir kaçı süratimden 

kopup yere süzüldü. Yuvanın tepesine geldim, cüssemden 

çekindiğim için yuvaya basmayıp hemen yanındaki irice 

dala tutundum. Yavrulardan biri hiç ses çıkarmıyor ağzını 

açmış öylece duruyor. İlk ona verdim ağzımda ezdiğim 

mısır tanesini. Tırnak ucum kadarını yutabildiğini görünce 

sevindim ama gerisini yiyemedi. Diğerleri ise hiç yiyemediler. 

Bir şeyleri doğru yapmadığım belliydi. Aklıma Taklacı 

güvercin geldi. Onların yiyeceklerini insanlar verdiği için 

her çeşidi bulmak mümkündü. Yuvayı tek başıma bizim 

semte taşıyamayacağım için yavruları biraz daha bekletmeyi 

göze alarak bizim çatıya uçtum. Yolda bir serçe 

görmek için gözlerimle yol boyu taradım. Fakat kimsecikler 

yoktu. Çatıya geldiğimde Cevdet Abi ile beraber iki arkadaş 

daha oturuyorlardı. Yanlarına gidip, durumu anlattım. 

Cevdet Abi yanlış yaptığımı belirten bir ifadeyle kaşlarını 

ortada buluşturdu: 

- ‘’Kırca kardeşim yuvaya dokunulmaz! Hem 

babası vardır onların yuvalarının yerini değiştirirsek 

bulamaz’’ dedi. -‘’Babası benim’’ dedim. 

Mahalleden arkadaşları yanıma alıp yola düştüm. Cevdet 

Abi ise Taklacıyı bulmak için Kasımpaşa’ya gitti. Çınarın dal 

ve yapraklarına, yuvayı taşırken çarpma olasılığımızı 

ortadan kaldırmak için önce alçak uçuşla parktan çıkmayı 

sonra yükselip semte gitmeyi planladık. Hala 

endişelendiğim bir şey vardı. Uçarken birbirimizle aynı 

ritimde uçamazsak sallanan yuvadan yavrular düşebilirdi. 

Bu yüzden çöpte uçuşan market poşeti ile yuvanın üstünü 

örtmeye karar verdik. Nihayet yuvayı yerinden oynattıkça 

yavrular çıldırır gibi bağırmaya başladılar. İçim kıyılsa da 

bu halde üstlerine poşeti geçirdim. Arkadaşlar iki yanından 

kaptıkları yuvayla alçak uçuşa geçtiler. Uyumlarına diyecek 

yoktu. Zaten bu ikisi çocukluktan beraber büyüdüler. 

Birbirlerini en iyi tanıyan iki martı desem abartmış olmam. 

Ben de tam altlarından ve bir boy gerilerinden onları takip 

etmeye başladım. Parktan çıkınca Kuleye doğru caddeyi 

dikey kesen sokakların üzerinden yükselerek devam ettik. 

Dolunay, önümüzde yol gösterir gibi parlıyordu. Çatıya 

gelmemize iki sokak kala yuvayı taşıyan arkadaşlar önce 

birbirlerine baktılar sonra da kanatları sabitlediler. Bir 

esinti gibi iki sokak boyunca alçalıp öylece kondular 

yastıkların üzerine. Geldiğimizde Cevdet Abi ve Taklacı da 

bizi bekliyordu. Önlerinde yuvayı tepeleme dolduracak 

kadar yem vardı. İlk defa gördüğüm mor, yeşil, kırmızı 

yemler bile vardı. Yavrular en çok da yeşil olanları yediler. 

Diğer ikisine göre daha cılız olana Alaca adını verdik. 

Diğerleri adlarını, onları taşıyanlardan aldılar: Ahmet ve 

Mehmet. İnsanlar kendi yavrularının leylekler tarafından 

getirildiğini söyleyip çocuklarını kandırırmış. 

‘’Ben de yalan yok, yavrularıma onları 

martıların getirdiğini anlatacağım.’’ 

 

15 


By Retro 

Öncelikle sevgili Hakan Vardar, bu kadar işin gücün arasında bize vakit ayırdığınız için teşekkür 

ederiz. By Retro’nun hikayesini bize kısaca anlatabilir misiniz? 

By Retro’nun Beyoğlu’ndaki kuruluş hikayesi yaklaşık 

yirmi yıl evvel, aile büyüğümüz rahmetli üstad 

Neşet Ertaş’ın fikir, girişim ve çabalarına dayanmaktadır. 

İlk amacımız bilinçli ikinci el tüketicisine yönelik 

bir mekan açmaktı. İkinci el kıyafetleri alıp bakımlarını 

yaptıktan sonra değerlendirip insanlara satmaktı. Daha 

sonra kostüm alanına yoğunlaştık. Dizilerin ve filmlerin 

yapım maliyetleri oldukça yüksek olduğu için prodüksiyonlar 

bu noktada bütçelerini aşmamak adına ikinci el 

kıyafetleri kiralayarak kullanmayı uygun görüyorlardı. 

Geçen zamanla bu alanda talep artınca kostüm ağırlıklı 

işler yapmaya başladık. Nihayetinde; bin metre kareye 

yayılmış; içerisinde antika objeler, ayakkabılar, 

şapkalar, gözlükler gibi bir filmde, dizide, reklam 

filminde ve tiyatro oyununda kullanılabilecek otuz 

binden fazla malzemenin bulunduğu dünyanın en 

büyük ikinci el mağazası haline geldi burası. 

Aynı zamanda mağazamız; Julia Roberts, Angelina 

Jolie, Brad Pitt ve Madonna gibi dünyaca ünlü 

sanatçıları giydiren Delta & Mitex adlı firmanın Türkiye 

distribütörlüğünü de yürütmektedir. Öte yandan 

dünyanın dört bir yanındaki tanınmış mağazalara ikinci 

el kıyafetler veriyoruz. Onlar bizden aldıkları modelleri 

seri üretime geçiriyorlar. 

Geçmise Aralanan Bir Kapı 

Örneğin Türkiye’de Vakko ile çalıştık. Onun dışında an 

itibariyle 28’e yakın diziyle çalışıyoruz. Şimdiye kadar 

saydığımızda görüyoruz ki 1080 diziyle çalışmışız. By 

Retro’nun kurulum aşamasında bize yardımlarını bir 

gün olsun esirgemeyen rahmetli Tuncel Kurtiz’i de 

anmadan geçmek istemiyorum. Hatta haber ajansları 

tarafından da yayınlanmış, vefatından evvel ki son 

görüntüleri, şu arkadaşın oturduğu kırmızı koltukta 

çekilmiştir. (Hakan Vardar o sırada kamerasıyla çekim 

yapmakta olan İlkim Üskent’i göstermektedir.) Gece üç 

buçukta evine bırakmıştım kendisini. Hiç beklemezdim 

o gecenin sabahında, saat sekizde rahmetli olacağını 

Tuncel babanın. Sevgili aile büyüğümüz Neşet Ertaş’ın 

da o gün ölüm yıl dönümüydü tesadüf. Yaktı Beni’yi 

söylüyorduk o gece orada otururken hep beraber. 

Hakikaten de o gecenin sabahında hep beraber 

yandık... Özetle; rahmetli Neşet Ertaş’ın da söylediği 

gibi, 

‘’Biz burada para biriktirme değil insan biriktirme 

gayretindeyiz.’’ 

16 EYLÜL 2016

Dahası da var... 

Onun dışında By Retro’nun bünyesinde 

dünyanın en büyük avize koleksiyonu bulunuyor. 

Üç bin parçadan oluşan aplik ve avize koleksiyonu 

var elimizde. Özel depolarımızda muhafaza 

ediyoruz şu anda. Kataloglarımızdan 

gösterip müşterilerimizin hizmetine sunuyoruz. 

By Retro’nun bünyesinde içtiğiniz kahve de çok 

özel bir kahvedir, tarihi bir kahvecimiz, tarihi bir 

kahvemiz vardır. Bunu da eklemeyi unutmayın 

sakın. (Karşılıklı gülüşmeler) Öte yandan By 

Retro ünlülerimizin de uğrak mekanıdır. Tek tek 

saymaya kalkarsak günlerce sürecek büyük bir 

ailemiz var artık. Meryem Uzerli’den Derin 

Mermerci’ye, Bergüzar Korel’den diğer bir çok 

sanatçımızdan bahsetmek mümkün. Ayrıca 

Cem Yılmaz’ın tüm filmlerine, Yılmaz Erdoğan’ın 

tüm filmlerine kostüm vermişizdir. BKM’den 

tutun da Devlet Tiyatrosu’na kadar By Retro’nun 

ucundan kıyısından illaki bir imzası vardır. Aslında 

burası kendi başına bir film oldu adeta. Biz 

Metin Güngör’ün de filminde kullanacağı 

kostümleri buradan Londra’ya gönderiyoruz. By 

Retro gücü yettiği ölçüde heryere herkese 

ulaşmaya, dokunmaya çalışıyor. Şimdilik sadece 

Beyoğlu’ndayız tabii. İkincisini, üçüncüsünü 

elbette açmak isteriz. Fakat şimdilik buralardayız. En basitinden 200 liraya marka bir dericiden aldığınız montu 

burada yarı fiyatına bulabilirsiniz. Hem de ikinci el olarak. Ya da ne bileyim, üç bin liraya, dört bin liraya almaya 

çalıştığınız bir gelinliği benden 100 liraya da alabilirsiniz. Her şeyden önce ilk amacımız makul 

bir hizmet sunabilmek, alternatif oluşturabilmek. 

Bilinçli Tüketiciler ve Duyarlı Girişimcilerin Dikkatine... 

Farklı bir yerden devam etmek isterim. Şimdi insanın dolaşım sistemi, yani damarları çok önemlidir 

değil mi? Çorlu’da her on insandan sekizi kanserden ölüyor. Ben bunu araştırmaya çalıştım. Çünkü 

Çorlu’da boya fabrikaları, deri fabrikaları, tabakhaneler var hep. Oradaki akarsular hep simsiyah akar. 

Akarsular bir ülkenin damarlarıdır, dolaşım sistemidir. Doğal olarak o bölgenin insanı da bu durumdan 

olumsuz etkileniyor. Nihayetinde ikinci el giyinilse, tüketilse, yalnız giyimde değil başka alanlarda da 

uzun ömürlü şeyler kullansak, bu kayıplarımız, bu ölümler kesinlikle azalacaktır. Ben buna inanıyorum. Hazır 

giyim eşyası olarak satın aldıkları ürünlerin hepsinin sentetik olduğunu biliyor mu acaba tüketici? Hep cam elyafı 

içeriyor. Eski kıyafetler tamamen organik. Boyası, ipliği, pamuğu kesinlikle organiktir. İkinci el kıyafetlerde 

vücudunuz nefes alıyor. Hazır giyim ürünleri öyle değil ki ! En kalitelisini bile alsan yarım saat sonra kendini kötü 

kokuyor hissediyorsun. Neden? Üzerindeki sentetik, cam elyafı çünkü. Vücut sağlıklı bir biçimde hava alamadığı 

için koku yapıyor. Ayrıca ikinci el kıyafetlerin hepsi biricik. Mesela bende bir kıyafetin ikincisi yoktur. Bende yoksa 

başka bir üreticide de yoktur. Tamamen özel oluyorsun yani. İşin açığı, ben herkese hitap etmek istiyorum. 

Örneğin burada şimdilik üç bin tane gelinliğim var. Ben, 81 ilde üç milyon tane gelinliğim olsun istiyorum. Her 

köşede, her tarafta giyim anlamında ihtiyaçlara hizmet etmek istiyorum. Sizlerin aracılığıyla duyarlı 

girişimcilere çağrıda bulunmak istiyorum. Gelin müessesemizi genişletelim... 

Başka bir soruyla devam etmek istiyorum; 

By Retro koleksiyonunun içerisinde sizin için özel bir anlamı olan ürünler hangileridir? 

By Retro’nun tanınması Hatırla Sevgili dizisi ile başladı. Biz üç sene boyunca diziye sekiz bin parça 

ürün topladık. O Deniz Gezmiş parkası da zaten bizden sonra moda olmuştu. Hatırla Sevgili bizim göz 

bebeğimiz. O dizide kullanılan bütün parçalar benim için çok özel. Rahmetli Tuncel Kurtiz’in Cannes’da 

ödül almaya gittiği sene kendisine verdiğimiz smokini de çok ayrı bir yere sahiptir. Hatta Neşet Ertaş’ın da 

vefatından önceki son konser kıyafetleri de By Retro imzası taşıyordu. Özetle hepsi çok özel bizim için. 

Hiçbirini ötekinden ayıramıyorum ben. 

17 


Onun dışında 18.yy’den kalma kilise armonisi var mesela. Binlerce insanı defnetti, binlerce çocuğu vaftiz 

etti o alet. Bu mekandaki her şeyin çok ayrı bir değeri var aslında. Rahmetli Neşet Ertaş’ın bağlaması bende, 

Tuncel Kurtiz’in oturduğu son koltuk orada... Bir milyar dolar verseler bana, ben o bağlamayı satmam, 

satamam. Bunlar değeri biçilemeyecek şeyler. By Retro bir zaman tüneli bence. Tarihe açılan bir pencere 

adeta. Bazen ünlü büyük firmalar ve girişimciler buranın isim hakkını satın almak için geliyorlar. 

Buraya ayak basmış her insanın bir anısı mutlaka vardır. 

Peki ya vintage ve retro ürünlerin günümüz modasındaki yeri nedir? 

Moda her yüzyılda bir kendini tekrar eder. Şu an mesela Rusya’da 1960’lar ön plana çıkmış. Herkes boru 

paça, dar kesim pantolonlar giyiyor. Bir kere 70’ler kesinlikle ölmeyen bir on yıl. İspanyol paçanın dünyayla 

tanıştığı, köpek yaka olarak tabir ettiğimiz Tarık Akan gömleklerinin moda sahnesine çıktığı yıllardır hep. 

Devasa camlı gözlüklerin olduğu zamanlar geri geldi hatta. O yüzden 70’ler ekolü moda tarihi içinde 

ölmeyecek bir akım bence. Bu arada Vintage ve Retro kavramlarını doğru ayırmak lazım. Vintage, geçmiş 

dönemlerde marka olan firmaların ikinci el ürünlerine deniyor esasen. Retro ise 60’larda 70’lerde giyilen 

kıyafetlerin oluşturduğu akımı temsil ediyor. Mesela yıllar önce Öyle Bir Geçer Zaman Ki dizisine kıyafet 

verdiğimiz dönemde eski giyime duyulan ilgi moda olmuştu. Arada yine Beyoğlu’nda bilirsiniz konsept 

partiler düzenleniyor. Cadılar Bayramı, 70’ler partisi, 80’ler partisi tadında etkinliklerde müşteriler burayı 

tercih ediyorlar tabii. 

18 


NEŞET ERTAŞ (1938 – 2012) 

Neşet Ertaş yaptığı her işe ‘’Gönül Hızmatı’’ derdi. Kaç eseri 

olduğunu, kaç plak, kaç kaset çıkardığını kendisi de bilmezdi. Zaten 

merak da etmezdi... 

‘’Halk kaç türkümü biliyor, seviyorsa o kadar türküm var 

benim.’’ derdi. O kadar da mütevazı bir kişiliğe sahipti. Hoş, sazının 

telleriyle gönülden gelen güfteleri aşkla harmanlayan bir adamın nasıl 

olması beklenebilirdi ki... 2003 yılında katıldığı bir programda türkü 

söylerken kalkıp oynayanlara; ‘’Bu oyun havası deel, amma oynamak 

isterseniz oynayın tabii.’’ diyecek kadar güzel yürekli bir adamdı. Sevdi 

mi bozkır gibi severdi. Kıskanırdı sevdiğini. Yel olur eser, yağmur olur 

gönlüne damlardı sevdiğinin... Yine bir gün ‘’Zahide’’ türküsündeki 

Zahide’nin kim olduğu sorulduğunda; ‘’Herkesin sevgilisi işte. Herkesin 

farklı isimlerde olsa da canı, sevdiği yok mu? Sadece canlar aynı... 

İçindeki ruhlar değişik. Bu türkü tüm herkesin...’’ diye cevaplar Neşet 

Baba... Gurbet ellerinde esir kalmış her bir cana göz pınarından selam 

gönderircesine... 

Şimdi ise geriye; sevenin gönlünü titreten, garibin ‘’cuğarasına 

ataş’’, dert ile gezenin derdine derman olan o 

güzelim türküleri kaldı... 

Bozkırın Tezenesi’nden ayrı kalmak zormuş meğer... 

Özlem, saygı ve rahmetle...

Sultan 

Ahmed’İn Rüyası 

Neden Sultan Ahmed’in rüyası ? 

Bilemiyoruz, çünkü bu bir rüya aslında bu rüyada Cihat Burak, 

Sultan Ahmed’in yerine geçerek onun görebileceği bir rüyanın tabirini ve tasvirini sunuyor bize. 

Eski İstanbul evlerinden birinde Aksaray’dayız. 

Sene 1915, 

Ev halkı oldukça kalabalık öyle bir kalabalık ki siyahi dadılar, dedeler, büyükanneler, bir Levanten 

ve bir de dilsiz. Siz deyin iki katlı ben diyeyim kiler ile 3 katlı bir ahşap ev. Merdivende 

yürüdüğünde gıcır gıcır o tahta seslerini duyuyorsun. Bir odada dede oturuyor belki de biraz 

homurdanıyor kendi kendine. Diğer odada ise ev halkından bazıları Levanten’i pür dikkat takip 

ederek Fransızca öğrenme gayretinde. 

- ‘’ Bonjour Madame! ’’ Dadılar koşturuyor çocukların peşinde bir aşağı bir yukarı. Büyükanneler 

ise oturmuş sohbete. Derken Cihat Burak, 1915 yılında Aksaray’da işte bu renkli kocaman evin 

içine doğuyor. Bu ev Cihat Burak’ın zengin hayal gücünü şekillendiren ilk referans oluyor. Doğup 

büyüdüğü evdeki dedeler, büyükanneler ve dadılardan bazen duyduğu hikayeleri bazen de 

onların günlük rutinlerini tek tek hafızasında tutan Burak, Galatasaray Lisesi’ni bitirip ardından 

dönemin İstanbul Güzel Sanatlar Akademisi şu anki adıyla Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi 

Mimarlık bölümü’nden mezun oluyor. Birleşmiş Milletler Bursu’nu kazanması ise onu bu ortamdan 

uzaklaştırıyor ve Fransa’ya gidiyor. O günden sonra Cihat Burak için en sevdiği iki şehir her 

zaman İstanbul ve Paris. Bu iki şehir Cihat Burak için yasamın, deneyimin masalsı bir biçime 

dönüşerek ortaya çıkan fantastik imgelerini tuvaline yansıtmasını sağlıyor. Onun çalışmalarında 

İstanbul ve Paris’e olan tutkusunun detaylarını, doğup büyüdüğü evin rengarenk insanlarını, 

dönemin İstanbul’unu tek tek seçebiliriz fakat burada önemli bir nokta var ki Cihat Burak aslında 

tüm bunları gördüklerini ve deneyimlediklerini zihnindeki imgeler ve hayal dünyası ile tekrardan 

yorumluyor ve karakterlerini bazen grotesk bir yaklaşımla bazen eleştirel bazen de ironik bir tavırla 

kurguluyor. Onun için kimi zaman yaşadığı dönemin gece hayatındaki başrollerde bir hikaye 

olabiliyor kimi zaman Paris’te yürüdüğü bir sokaktan geçerken gördüğü bir izlenim... 

Bir de kediler Cihat Burak için tabiri caizse tam bir tutku! 

Gelelim I. Ahmed’in Rüyası’na... 

I. Ahmed, III. Mehmet ve Valide Sultan’ın oğlu, 14. Padişah. Kösem Sultan’ın eşi ve Osmanlı’daki 

taht için savaşan kardeş kavgalarını bitiren Divan Edebiyatı’ndaki adıyla Bahti. Hepimiz bu aralar 

aşinayız diye düşünüyorum I. Ahmed’e. Şiire olan tutkusu kadar rüyalarıyla da bilinen bir padisah 

I. Ahmed. Bundandır ki, Cihat Burak aslında '' I. Ahmed’in Rüyası'' adlı eserinde Sultan Ahmed’in 

bir rüyasını tasvir etmektedir. Aslında resme eklemlenen imgeler ile bir hikaye anlatmaktadır 

bizlere. 

22 


Sultanahmet Camii’nin içindeyiz. 

Caminin içi mavi çinilerden kubbeler ile yükselmekte, bir mehter takımı, bir musalla taşı, askerler, 

aslan ve Burak üzerinde tasvir edilen Peygamber. Kompozisyonu oluşturan tüm bu imgelere 

baktığımızda aslında hepsinin fantastik bir kurgudan ibaret olduğunu söyleyebiliriz ama unutmayın 

I. Ahmed’in Rüyası’nı yaşıyoruz şu an! I. Ahmed’in değer verdiği askerleri orada, Peygamberin 

en sevdiği atı Burak üzerinde tasviri tam yukarıdan geçiyor ve onun ardından çıkardığı 

dumanda belirlen yeni doğacak bebeklerin suretleri ve musalla taşında bir adam. Camii’nin 

çinileri ve atmosferi o kadar büyüleyici ki bir şölende gibiyiz adeta. Bir tek musalla taşındaki adam 

bizi biraz ürkütmüyor değil. 

O adam yoksa Sultan Ahmed mi ? 

EYLÜL 2016 

23

Neden Sultan Ahmed’in rüyası ? 

Bilemiyoruz, çünkü bu bir rüya aslında bu rüyada 

Cihat Burak, Sultan Ahmed’in yerine geçerek onun 

görebileceği bir rüyanın tabirini ve tasvirini sunuyor 

bize. Elbette şölen değil aslında bir mahşer 

gününü anlatıyor bu tablo. Mahşer gününde 

öleceğimiz ve yeniden dirileceğimiz gerçeğini 

bakışımızı musalla taşındaki adamdan yükseklerden 

atıyla geçen peygamber tasvirine yöneltiyor 

Cihat Burak ve bu bakış bize kıyamette yeniden 

dirileceğimize olan inancı ve borazanların 

çalmasıyla gelen kıyamet gününün bir sahnesini 

anlatıyor. Atının üstünde Peygamber öte dünyaya 

doğru yol alırken ardından çıkardığı dumandaki 

bebek figürleri yeniden doğuşun bir simgesi olarak 

zihnimize ekleniyor. Halk tarafından sevilen ve 

desteklenen padişahımız aslında kıyamet gününü 

yine kendini seven ve destekleyen askerleri ile 

karşılıyor. Aslında I. Ahmed’in rüyası bize zıtlıklarla, 

gerçek denilen ile rüyanın kesişmesiyle, öte dünya 

ve oradaki bilinmezle ve en önemlisi iki dünya 

arasındaki sıkışmış bir noktanın aralığından bize 

bakıyor. Minyatür geleneğinden gelen sanatçı, 

burada aslında bir minyatür gibi okuma yapabilmemize 

olanak sağlıyor. Sayfalarını çevirdiğimiz 

minyatürler gibi her katmanda bizi farklı bir hikayeyle 

sarıyor. Askerler, mehter takımı ve aslanlara 

bakan gözümüz bir anda mahşer günü 

gerçeğine yöneliyoruz. 

Camii kubbelerinin perspektif olarak yanlış konumlandırılması 

ise bizi bu hikayenin içinde bir göz 

olarak tanımlarken aslında dışarıdan baktığımız 

gerçeğini yüzümüze vuruyor. Bize açıldığını 

düşündüğümüz mekan bir anda bizi dışarıda 

bırakıyor ve en az bizim onlara baktığımız kadar 

cüretkar bir biçimde resimdeki figürlerde bize 

bakıyor aslında bizim bakışımıza cevap veriyor. 

Tüm bunlar Cihat Burak’ın hayal gücünün bir 

yansıması olarak I. Ahmed’in Rüyası’nı dışarıdan bir 

göz olan bizlere açıyor ve bizde bu 

hikayenin bir parçası oluyoruz. 

İlk kişisel sergisini 1957 

yılında İstanbul Beyoğlu Şehir 

Galerisin’de Fransa’da yaptığı 

çalışmalarla açan sanatçı, 

“Toplumsal Gerçekçilik” 

anlayışından hareketle çalıştığı 

yapıtlarının yanı sıra, Dolmabahçe 

Saray Kapısı, Mezar 

Taşları ve İncili Kız gibi yapıtlarında 

ise fantastik kurgu söz 

konusudur. “Kanaryam Güzel 

Kuşum Ben Sana Vurulmuşum” 

adlı yapıtında ölüm teması 

işleyen sanatçının çalışmaları 

arasında Yahya Kemal Beyatlı, 

Nazım Hikmet, Neyzen Tevfik, 

Eren Eyüboğlu ve Aliye Berger 

gibi ünlülerin resimleri ile son 

dönem “Kedi” resimleri de 

bulunmaktadır 

I. Ahmed’in rüyası sanat tarihinde içinde 

barındırdığı zıtlıklar ve teknik anlamda dönemin 

resim anlayışına yeni bir yorum getirdiğinden 

önem taşımaktadır. Minyatür geleneğini yağlı boya 

bir tabloya uyarlayan Cihat Burak aynı zamanda 

perspektif içinde kendinden bir söz söylemiş ve 

mekanın bilinen algılanma biçimini tamamen 

Yazan / Zeynep Bolat 

değiştirmiştir. 

24 EYLÜL 2016

BİR SAMATYA VE SARIYER HİKAYEsİ 

NEŞELİ GÜNLER 

1977’nin sonbahar/kış ayları, Samatya ve Sarıyer ilçelerine bir film seti kurulur. Adile Naşit ve Münir 

Özkul başrolde. Fakat bu sefer ne komşuları aracılığıyla tanışmış yeni bir çift, ne yıllardır birbirine aşık 

eş ne de iki iş arkadaşı... Birbirlerinden senaryo gereği nefret eden bir karı-koca. 

Bir de bu hikayenin tam ortasında yer alan altı çocuk var. 

Birisi; 1975 yılı Türkiye Güzellik Yarışması’nda “son altı”ya 

kalıp bir yıl sonra Sinema Güzeli seçilen, hokka 

burunlu kömür gözlü Oya Aydoğan… 

Evin tek kızını o canlandırıyor. Kardeşlerinin biricik ablası. 

Evin beş erkeğinden ikisine ise; Hababam Sınıfı’nın 

Domdom’u Feridun Şavlı ve Hayta’sı Ahmet Arıman hayat 

veriyor. Diğer üç kardeş ise; o dönemde ismini yeni 

duyuran Tamer Şahin, henüz lise talebesi olan Yaman 

Coşkun ve ilkokul çağlarındaki Cem Aksoy 

Filmin yapımcısı Ertem Eğilmez, aile teması ile çektiği 

serinin son filmini çekiyor. Hikaye içerisinde yer alan bir 

karakter ise onun hikayesinden çıka geliyor. Ziya 

Eğilmez’in hayatında yer alan akrabalarından birisi. Onu 

beyaz perdeye taşımak Neşeli Günler filmine nasip 

oluyor. Böylesine bir karakteri de; tüm ustalığıyla ancak 

Şener Şen canlandırabilirdi ve öyle de oluyor. 

Kazım Efendi’nin erkek kardeşi, yalanlarıyla herkesi 

kandıran ama bir o kadar da çok sevilen. Senaryo yine 

bildiğimiz gibi, Sadık Şendil’e emanet. Hikaye turşu suyu 

üzerine kurulu... Her izlediğimizde turşuyu sevmeyene 

bile turşu yeme isteği uyandıran filmde, turşuculuk 

yapan Kazım ve Saadet’in tam 12 yıl boyunca birbirlerinden 

ve evlatlarından ayrı kalmalarına sebep olan şey; 

turşu suyunun sirkeyle kurulunca mı yoksa limonla 

kurulunca mı daha iyi olduğudur. 

Aradan tam on iki yıl geçer bu büyük ayrılıktan sonra. Altı 

kardeşin üçü babalarında, üçü annelerindedir artık. Ziya 

ise her iki tarafta... Abisine yengesini; yengesine abisini 

kötüler fakat onlar ile görüştüğünü anne – baba hasreti 

çeken yeğenlerine bile söylemez. Gerçek yıllar sonra bir 

gönül işi ile ortaya çıkar; aynı kızla konuşan iki 

kardeşin kavgası ve gerçeği duymaları…İşte izlerken 

“Aha! Hikaye başlıyor” dediğimiz yer de burası oluyor hiç 

kuşkusuz. 

Birbirlerini bulan en büyüğü 25, en küçüğü 12-13 

yaşlarındaki bu altı kardeşin duygulu kavuşmaları herkesi 

etkilemiştir. O birbirlerine hasretle bakışı ve sarılışı kim 

unutabilir ki? Ben unutamadım mesela; o yüzden hep en 

sevdiğim sahne olarak kaldı…Filmin aşk ve sevgi kavramlarını 

yüceleştirdiğini görmek mümkün: Kardeş, aile, 

sevgili; hayata dair, bizden, bize özgü… 

Zeynep: Çünkü ben kendi halinde bir ailenin kızıyım 

üstelik babanın fabrikasında işçiyim. Baban bu işe razı 

olur mu? Uğur: Niye olmasın? O da vaktiyle işçiymiş, hem 

gurur da duyar bundan iki de bir söyler. Klasik zengin kız 

– fakir oğlan aşkı bu film de fakir kız - zengin oğlan olarak 

kendisine yer bulur. Fakat ne diğer aşk filmleri gibi, ne de 

arabesk kült filmler gibi acı ve ızdırap ile işlemez bu 

hikayeyi. Kimi zaman bir pastane köşesinde fondan 

yükselen Orhan Gencebay şarkısı ile, kimi zaman Taksim 

meydanında yapılan aile protestosunda birbirlerine 

destek olarak… 

Ayşen Gruda’ya ve Ahmet Sezerel’e ilk dublaj bu film 

de yapıldı. Bilinen bir gerçeğe göre de Ahmet Sezerel 

sadece bu film de dublaj ile rol almıştı. Ayşen Gruda’nın 

sesi ise tiyatro sanatçısı Oya Başar’a aitti. Bunu ilk kez 

duyduysanız siz de benim gibi şaşırmış olabilirsiniz, zira 

ben ses tonunu hiç yadırgamadığımdan direkt Ayşen 

Gruda’nın sesi zannetmiştim. Yine Gazanfer Özcan da, Ali 

Sururi’ye yaptığı dublaj ile filmdeki yerini almıştı. Film 

içerisinde geçen birçok diyalog dönemin sosyo-politik 

durumuna da ışık tutar. Örneğin; Orhan Gencebay şarkılarını 

Zeynep ve Uğur çiftinin bulunduğu iki mekanda da çalması, 

dönemin en popüler sanatçılarından biri olduğunu ve müzik 

kültürü hakkında bilgi verir, yine Ziya karakterinin haber 

amacıyla getirdiği Günaydın Gazetesi’nin de o dönemde en 

çok okunan gazetelerden biri olduğunu gösterir. 

Bunlar gibi daha birçok örneği bu açıdan incelemek 

mümkün olacaktır. 

Sarıyer ve Samatya’nın tam ortasında bir araya gelen altı kardeşin yine aynı yerde anne ve babalarını bir araya getirmesiyle 

filmin ikinci yarısı da başlamış olur. Tam manasıyla İstanbul kokan bu filmden aile, aşk, kardeşlik ve 

anne – baba olma gerçekleri hakkında öğreneceğimiz çok şey var... 

Yazan / Hüsna Köşger 

26 


BEYOĞLU 

Ankara Berber Salonu / Hayri Bey 

Merhaba Hayri Bey. Bize öncelikle kendinizden 

bahseder misiniz? Ne zamandan beri Beyoğlu’nda 

ikamet ediyorsunuz? Berberlik mesleği ile ne zamandan 

beri meşgulsünüz? Müşteri-esnaf ilişkileri hakkında 

bize ipuçları verebilir misiniz? 

Ben Berber Hayri, 1965 senesinde Tepebaşı’nda başladım 

berberlik mesleğine. Tabii birçoğumuz gibi ben de çırak 

olarak girdim bu dükkana. Etrafın büyüsü, tiyatronun 

cazibesi derken çocukluğumda öyle başladım, 51 senedir 

de yapıyorum bu işi. Muhit çok müstesna bir muhitti. 

Müşterilerimiz çok kaliteli müşterilerdi. Çok iyi müşterilerimiz 

vardı haliyle o zamanlar. Her biriyle müşteri-esnaf 

ilişkisinden ziyade, dostluk ilişkimiz vardı. Şimdilerde ne 

yazık ki eski müşterilerimiz kalmadı Beyoğlu’nda... Hatta 

eskiden müşterilerimizle ailece görüştüğümüz bile oluyordu. 

O insanlarla dertleşmek, güzel gününü, kederli gününü 

paylaşmak çok özeldi. Bugün baktığınızda müşteri geliyor 

ve gidiyor sadece... Dediğim gibi 51 senedir Beyoğlu’ndayım 

ve şu son bir senedir gördüğüm kadar ruhsuz bir 

Beyoğlu daha hatırlamıyorum. Mesela Beyoğlu’nun 

ihtişamlı o eski mağazaları kalmadı, alışveriş hanları 

kalmadı. Hep yiyecek ve eğlence sektörüne döndü. Hatta 

öyle ki geçmişe nazaran eğlence sektörünün içi boşaltıldı. 

Ezcümle, kaliteli bir eğlence mekanı kalmadı artık. Bu tarz 

eğlence mekanlarına gelen insanların profilleri ne yazık ki 

fazlasıyla değişime uğradı. Kaliteli, nazik insan göremez 

olduk. Derler ya hani ‘’Beyoğlu’na kravatsız çıkılmazdı.’’ 

diye... Evet, aynen öyleydi, ama hiç zorlama yoktu. İnsan 

kendini ister istemez Beyoğlu’nun o atmosferine uyduruyordu. 

Şu anda Pera Müzesi’nin olduğu yerde Şehir Tiyatrosu 

vardı eskiden. Tabii şu anda siz onu bilemezsiniz çünkü 

yandı gitti ne yazık ki. Tamamı ahşaptı. Zaten biri 

Fransa’daydı bir Türkiye’de… İşte o zamanlar Beyoğlu çok 

müstesna bir yerdi. İstanbul dışından gelenler 

Tepebaşı’ndaki otellerde kalırdı. Gece hayatı ayrı, gündüz 

hayatı ayrıydı bu şehirde. Değişirdi yani... gündüz iş piyasası, 

gece eğlence sektörü yaşanırdı Beyoğlu’nda. 

Ustama geldi söyledi ve ustam büfeci abiye karşı çıkmak 

yerine destek çıktı... Tam anımsayamıyorum ancak haksız 

yere yemiştim o dayağı sanırım. Buna rağmen ustam, ‘’O 

senin büyüğündür, bir bildiği vardır.’’ diyordu bana. Çünkü 

ilgi alaka vardı. Sahipleniyordu seni çevrendeki büyüklerin. 

Sen hata yapmayasın diye dikkat kesiliyorlardı. 

Düşünsenize her bir dükkan sahibi seni ustan kadar 

sahipleniyor... Artık öyle bir şey yok maalesef buralarda. 

Şimdilerde böyle bir şey mümkün mü! En ufak eleştiriyi 

bile kabul etmiyor yeni çocuklar... Bakın bizim dükkanın 

kökü 1930’dan 1970’e, o zamanlardan da bugüne kadar 

uzanıyor. Bundan sonra da ayakta kalmak daha zor, çünkü 

arkadan yetişen yok. Eskiden küçük çocuklar iş öğrensin, 

hayatı tanısın diye esnafların yanlarına çırak olarak 

verilirlerdi. Günümüzde artık tamamen tüketim toplumuna 

dönüşmüşüz. Çırak olmak için gelen bir çocuk bile 

daha merhaba demeden kaç lira maaş alacağını soruyor. 

Tabii onlarda da kabahat yok. Alım gücü düştü insanların... 

Peki ya iş prensibi nasıldı? 

Yazılı olmayan kurallara kaidelere bağlıydı eskinin 

esnafları. Mesela yanındaki bir dükkanla aynı işi yapıyorsan 

ilk siftahı yapan, yeni bir müşteri geldiğinde yanındaki 

dükkana yönlendirdi. Ne yazık ki bugün tam tersi... İnsanlar 

müşteri kapmak için birbirlerini yer olmuşlar, çok yazık. Bir 

de para mesele tabii, fahiş fiyatlar var bazı yerlerde. Bilhassa 

yabancılara karşı çok yapılıyor, olmaması lazım bu tür 

can sıkıcı şeyler. Bu işin normalinde sizlere verilen hizmetle 

turiste verilen hizmet arasında fiyat ve kalite farkı 

olmamalıdır. İnsanımızın kültürü, bakış açısı, görünüşü, her 

şeyi değişti artık. 

Esnaf ilişkileri nasıldı peki? 

Eskiden komşular, esnaflar birbirlerine çok yakındı, aile 

gibiydi diyebilirim. Hiç unutmam, bir gün bir büfeci abi bir 

hatamı görmüş... Beni bir temiz dövdü. (Gülüşmeler) 

ÇAY SOHBETLERİ 

29 


Mandabatmaz Kahvecisi / Cemil Filik 

Merhaba Cemil Bey, ‘’Mandabatmaz’’ nasıl kuruldu, kısaca anlatabilir 

misiniz bize? 

Biz memleketten, Erzincan’dan geldik. Tabii başka bir şehre 

yerleşmenin zorluklarıyla karşılaştık. Ama Allah’a şükürler olsun ki 

tutunabildik burada. Ardından Mandabatmaz’ı açtık. Vallahi neyi 

düşünüp bu ismi koyduk şimdi anımsayamıyorum. Ama iyi ki de bu 

ismi koymuşuz. İnsanlar benimsedi. Tanınır olduk artık. İlk geldiğimiz 

zamanlarda çalışma prensibimizi ve özellikle de ticaretin inceliklerini 

gayrimüslim büyüklerimizden öğrendik haliyle. Eskiden, sabahları 

Beyoğlu’nda saat yedi dedin mi mağazalar açılırdı. Dükkanların önleri 

temizlenirdi. Akşam saat yedide ise kapanırdı her yer. Yani adamın 

paraya ihtiyacı olmasa bile iş prensibine çok önem verirdi. Şimdi senin 

cebinde paran olsa sabah yedide mağazaya mı geleceksin Allah 

aşkına? Kendine çalışır olmuş herkes. Hemen şu yakında ipekçiler 

vardır. Giderdim oraya, patronları oradaydı hep. Tanıdığımız, yıllardan 

beri çay verdiğimiz insanlar. Sağ olsunlar ilgi alakalarını hiç eksik 

etmezlerdi. Bakın ben 63 yasındayım, 50 seneden beri 15 saat 

ayakta duruyorum. Çalışmadan kimse bir yere gelemez kardeşim. 

Eskiden anneler babalar atölyeye çocuğu verirdi, eti senin kemiği benim derdi eski usul. Çocuğu yetiştir derdi 

ustaya. Berbere, sanatkârın yanına verdiği zaman gerekirse bedava çalıştır derlerdi. Eğit, öğret derdi baba. Şimdi 

bir iş veren çocuğa bir şey söylese aile olay çıkarıyor. Yok efendim kulağını çekmiş. E çekme de gitsin sokakta 

tinerci olsun o zaman... 

Eski dönemlere kıyasla gezgin ve esnaflar hakkında görüşünüz nedir peki? 

Eskilerin kıyafetleri, giyimleri Beyoğlu’nu güzelleştirirdi. Beyoğlu’nu şimdi görüyorsun, adam bir tane bira almış 

eline, bir tane de çekirdek almış yemiş yemiş atmış sokağa. Bunlara rastladıktan sonra diyorlar ki ‘’Beyoğlu 

güzelleşmiyor’’. Güzelleşmez tabii. O eski adamları bulursan güzelleşir ama. Bak mesela Tarlabaşı’na... Akşam 

yediden sonra tek başına gidemez oldu insan. Eskiden öyle değildi tabii. Bak mesela burada bir Ermeni madam 

vardı, çocuk giyimi satardı. Bizimkiler turist geldiğinde nimet gözüyle bakardı. Bir etiket vardır bilir misin? Önü 10 

liraysa arkasında 20 lira yazardı bu etiketin. Dedim madam sen niye böyle yapmıyorsun? ‘’Asla!’’ dedi. Mal 10 liraysa 

10 liradır. Sana ne 11 der ne de 9 der. Bizimkiler hemen 10 liralık etiketi yabancılar geldiğinde 20 lira diye değiştirirdi. 

Sağ olsun o madam bizimkileri de alıştırdı öyle sahtekarlık yapmamaya. 

Günümüzde gözle görülür bir yozlaşmadan bahseder olduk. Sizce bu durumun düzelme ihtimali var mı? 

Geleceği nasıl görüyorsunuz? 

Aslına bakarsan aklımı kurcalayan bir konu var. Kültür seviyemiz de gelişmiş, okuma oranı da yukarlarda gençlerin. 

Okuyor ama suyu içiyor ve şişeyi sağa sola atıyor. Bazen görüyorum, adam sigarayı içiyor, küllüğe koyacağına yere atıyor. 

Belki bu söylediklerim sorunun kesin çözümü gibi gelmiyordur. Ancak unutulmamalı ki bir yerden başlamak lazım. 

Bugünlerde kimle münakaşa etsen çıkarıyor sana bıçağı. Senin üzerinde bıçağın ne işi var? Kalem tut bıçak tutacağına. 

Bir anlık öfken hayatını karartır. Vurdun adamı, içeri girdin işte. Hayatın karardı... Değer mi? Gençler geleceklerine 

temkinli bakmıyor. Benim görüşüm bu. 

30 


Kasımpaşa / Sıdıka Cavkaytar 

Sıdıka Hanım merhabalar, öncelikle bize kendinizi 

tanıtabilir misiniz ? 

İsmim Sıdıka Cavkaytar. 1950 doğumluyum. Doğma 

büyüme Kasımpaşalıyım. İki kızım, bir oğlum ve 2 tane 

de torunum var. Doğrusunu söylemek gerekirse 

bugüne kadar herhangi bir işte çalışmadım, ev 

hanımıyım. Ancak sosyal faaliyetlerle ilgilenmeyi hiçbir 

zaman ihmal etmedim. Kaptanpaşa İlkokulu’nun 

kurucu dernek üyelerindenim. Senelerce Kaptanpaşa 

İlkokulu’nda çeşitli faaliyetlerde 

bulunduk. Şimdilerde ise genellikle Kasımpaşa’da 

sosyal faaliyetlerde bulunuyorum. 

Kasımpaşa ile özdeşleşen bir yaşam desek yanlış 

olmaz sanırım. Eski Kasımpaşa ile şimdi arasında 

sizce de bir fark var mı? Dostluk, komşuluk ilişkileri 

nasıldı? 

Eskiden buralarda dostluk, komşuluk ilişkileri şimdiyle 

katiyen karşılaştırılmayacak derecede samimiydi. 

Bence bunun en temel sebebi herkesin birbirini 

tanıması, birbirine yakın olmasıydı. Mesela benim 

mahallemde 5-10 katlı binalar yoktu. Onların yerine 

birkaç tane bahçe içinde konak vardı. Ya da şimdiki 

gibi marketler yoktu. Mahalle bakkalları, kasapları, 

fırınları vardı. Her gün selamlaşır, iyi dileklerimizi 

paylaşır, yolumuza giderdik. Mahallemizin esnafları 

ailelerimizin birer parçası gibiydiler desem yanlış 

olmaz. Öyle ki, semtte en ufak bir münakaşada herkes 

araya girer, tarafları barıştırırdı. Sevgiye, saygıya, güzel 

söze değer verirdi insanlar. 

Anladığım kadarıyla geçmişin o samimi dokusuna 

özlem duyuyorsunuz. Sizce ne oldu da Kasımpaşa 

değişmeye başladı? O eski dokusunu aratmaya 

başladı? 

Aşağı yukarı 15 sene falan oldu. Az önce de belirttiğim 

gibi eski konaklar ve ahşap evler müteahhitlere verildi. 

Binalar yükseldikçe aileler çoğaldı. Farklı semtlerden, 

şehirlerden gelenler oldu. Eski aileler, eski dostlar, 

komşular gidince epey çehresi değişti semtin. Yeni 

semt sakinleriyle de dostane ilişkiler kuruldu fakat o 

eski samimiyeti yakalamak için yeni bir hayata ihtiyaç 

var... Meğerse evladım, gelen gideni hakikaten 

aratıyormuş... Eskiye gidiyorum bazen, aklıma direk o 

güzelim bayram günleri geliyor. Eskiden bayramlarımız 

çok güzel ve coşkulu geçerdi. Burası eskiden 

Tabakhane Meydanı (Şuan Kızılay Meydanı) diye 

geçerdi. Cuma pazarı kurulurdu sürekli. Bayramlıklarımızı 

hep buradan alırdık. Bir gece öncesinde yeni 

aldığım kıyafetleri, ayakkabıları muhakkak başucuma 

koyardım. Çünkü eskiden şimdiki gibi bolluk yoktu. 

Kıymet bilirdik... Şimdilerde, eski Kasımpaşalı bir bey 

Kasımpaşa Platformu’nu kurdu. 

Orada eski resimleri yayınlıyor. Gördükçe aklıma çocukluğum, 

gençliğim geliyor. Şimdi ne yazık ki o tat, o 

lezzet, o samimiyet yok. İnsanlar birbirinden korkar 

olmuş. Kapıyı çalıyorsun, açan yok. Eskiden böyle miydi 

!? Kapımız komşularımıza her daim açıktı. Sofralarımıza 

ortak olurduk komşularımızla, yemeğimizi paylaşırdık. 

Ne yaparsın... Çok özlüyorum o günleri fakat yapacak da 

bir şey yok, mecburen kabul ediyorsunuz... 

Şimdilerde eskisi kadar yaygın olmayan, eskinin 

ayrı bir adetinden daha bahsetmekte fayda var diye 

düşünüyorum; usta-çırak ilişkileri. Sizce çocukları 

bir meslek erbabının yanına göndermek ne derece 

önemlidir? 

Eskiden meslek bilmek önemliydi. Altın bilezikti, 

gelecek garantisiydi yani. Çocuklar yaz tatillerinde ya 

berber yanına ya da marangoz yanına gönderilirdi. 

Maksat, çocuk iş öğrensin, çalışma becerisi edinsin ve 

para kazanmayı öğrensin. Artık ne yazık ki eskisi gibi ne 

berber kaldı ne de marangoz. Eski ustaların çoğu göçüp 

gitti. Geçim derdine farklı iş alanlarına yöneldiler tabii. 

Usta yetişmiyor ki çırak 

olsun. Aslına bakarsanız ben de çocuğumu çırak olarak 

vermedim bir yere. Okumayı, okutmayı ön plana 

çıkardık. Ama o da bir yere kadar. Bizim semtte Marangoz 

Sait Usta vardı. Oymacılık yapardı. Eşin dostun 

çocukları yaz tatilinde oymacılık öğrendi onun yanında. 

Okuyan yine okudu, mesleği seven ise o yoldan devam 

etti. Şimdilerde aileler çocuklarını anaokuluna gönderiyorlar. 

Tabii devir değişti... 

Dediğiniz gibi devir değişti herhalde... Peki ya 

değişen dünyaya, geçen zamana rağmen bu değerlerimizi 

kaybetmememiz için genç arkadaşlara 

önerileriniz var mı? 

Kendilerine zaman ayıracaklar öncelikle. Teknolojik 

aletlerden biraz uzaklaşmaları lazım. Tamam illaki 

kullanacaklar, o da bir ihtiyaç. Ancak bir çeki düzen 

vermek şart. Eski muhabbetler kalmadı çünkü. Ev halkı 

akşamları televizyon başına geçer, birbiriyle konuşup 

dertleşmez oldu. Bunu aşmak gerekiyor öncelikle. 

Herkesin üstüne düşen bir sorumluluk bence bu. Öte 

yandan kitap okusunlar. Gündelik zevklerden, eğlencelerden 

ziyade geleceğe dair planlar yapmalı gençlerimiz. 

Tabii ben dahil birçok tecrübeli büyükleri, gençlere 

tecrübelerimizi aktarmaya nasihat etmeye çalışıyoruz. 

Umarım dinlerler bizleri. Sonuçta biz onların iyiliğini, 

mutluluğunu istiyoruz... 

31 


Fotoğraflarla İstanbul 

32 


Ara Güler

16 Ağustos 1928'de İstanbul'da doğdu. 

Lisedeyken film stüdyolarında sinemacılığın her 

dalında çalışırken Muhsin Ertuğrul'un Tiyatro Kurslarına 

devam etti; çünkü yönetmen veya oyun yazarı 

olmak istiyordu. 1950'de Yeni İstanbul Gazetesi'nde 

gazeteciliğe başlarken aynı zamanda İstanbul Üniversitesi 

İktisat Fakültesi'ne devam etti. 1958'de Time-Life, 

Paris-Match ve Der Stern dergilerinin yakın doğu 

foto-muhabirliği görevlerini üstlendi. 1954'de Hayat 

Dergisi'nde fotoğraf bölüm şefi olarak çalışmaya 

başladı. 

1953'de Henri Cartier Bresson ile tanışarak Paris 

Magnum Ajansı'na katıldı ve İngiltere'de yayımlanan 

"Photography Annual Antalojisi" onu dünyanın en iyi 7 

fotoğrafçısından biri olarak tanımladı. Aynı yıl ASMP'ye 

(Amerikan Dergi Fotoğrafçıları Derneği) tek Türk üye 

olarak kabul edildi. 

1962'de Almanya'da çok az fotoğrafçıya verilen 

"Master of Leica" ünvanını kazandı. İsviçre'de çıkan 

Camera dergisinde kendisine özel bir sayı ayırdı. 

1964'de Mariana Noris'in ABD'de basılan "Young 

Turkey" adlı yapıtında fotoğrafları kullanıldı.1967'de 

Japonya'da çıkan "Photography of the World" antolojisinde 

Richard Avedon ile birlikte bir dizi fotoğrafı 

yayınlandı. 1967'de Kanada'da açılan "İnsanların 

Dünyasına Bakışlar" sergisinde, 1968'de New York 

Modern Sanatlar Galerisi'nde düzenlenen "Renkli 

Fotoğrafğın On Ustası" adlı sergide; aynı yıl Almanya'da, 

Köln'de Fotokina Fuarı'nda yapıtları sergilendi. 

1970'de "Türkei" adında fotoğraf albümü Almanya'da 

yayımlandı. Sanat ve sanat tarihi konularındaki 

fotoğrafları ABD'de Time-Life, Horizon ve Nesweek 

kitap bölümlerince ve İsviçre'de Skira Yayınevi tarafından 

kullanıldı. 1971'de Lord Kinross'un "Hagia-Sophia" 

(Ayasofya) kitabının fotoğraflarını çekti. Yine Skira 

yayınevince Picasso'nun 90. yaş günü için yayımlanan 

"Picasso Metamorphose et unite" adlı kitap için 

Picasso'nun foto-röportajını yaptı. 1972'de Paris Ulusal 

Kitaplıkta sergisi açıldı. 

1975'de ABD'ne davet edildi ve birçok ünlü Amerikalının 

fotoğraflarını çektikten sonra "Yaratıcı Amerikalılar" adlı 

sergisini dünyanın birçok kentinde sergiledi. 

Yine aynı yıl Yavuz zırhlısının sökülmesini konu alan 

"Kahramanın Sonu" adlı bir belgesel film çekti.1979'da 

Türkiye Gazeteciler Cemiyeti'nin "Foto Muhabirliği" 

dalındaki birincilik ödülünü aldı. 1980'de fotoğraflarının 

bir kısmı Karacan Yayıncılığın bastığı "Fotoğraflar" adlı 

kitabında basıldı.1986'da Hürriyet Vakfı'nca basılan 

Prof. Abdullah Kuran'ın yazdığı "Mimar Sinan" kitabını 

fotoğrafladı. Aynı kitap 1987'de "Institute of Turkish 

Studies" tarafından Ingilizce olarak yayınlandı.1989'da 

"Ara Güler'in Sinemacıları" kitabı basıldı. 1991'de 

Dışişleri Bakanlığı için Halikarnas Balıkçısı'nın (Cevat 

Şakir Kabaağaçlı) "The Sixth Continent" adlı kitabını 

fotoğrafladı. Bu arada bütün dünyayı gezerek foto 

röportajlar yaptı ve bunları Magnum Ajansı ile dünyaya 

duyurdu. 

Ismet Inönü, Winston Churchill, Indira Gandi, John 

Berger, Bertrand Russel, Bill Brandt, Alfred Hitchcock, 

Ansel Adams, Imogen Cunningham, Salvador Dali, 

Picasso gibi birçok ünlü kişi ile röportajlar yaptı ve 

fotoğraflarını çekti. En ünlüsü fotografcılara poz 

vermeyen Picasso röportajı. Yıllarca üstünde çalıştığı 

Mimar Sinan yapıtlarının fotoğrafları 1992'de Fransa'da, 

ABD ve İngiltere'de "Sinan, Architect of Soliman the 

Magnificent" adlı kitabı yayımlandı. Aynı yıl "Living in 

Turkey" adlı kitabı Ingiltere, ABD ve Singapur'da 

"Turkish Style" başlığıyla, Fransa'da "Demeures 

Ottomanes de Turquie" adıyla yayımlandı. 1994'de "Eski 

İstanbul Anıları", 1995'de "Bir Devir Böyle Geçti", 

"Yitirilmiş Renkler ve Yüzlerinde Yeryüzü" fotoğraf 

kitapları yayımlandı. 

Ara Güler'in fotoğrafları Paris Ulusal Kitaplıkta, ABD'de 

Rochester Georg Eastman Müzesi'nde Nebraska Üniversitesi 

Sheldon Koleksiyonu'nda bulunuyor. 

Köln Mueseum Ludwing'de Das Imaginare Photo 

Museum'da fotoğrafları sergileniyor. 

* Bu bölümde bulunan yazı ve fotoğraflar www.araguler.com adresinden alınmıştır. 

33 


İstanbul #2 Ara Güler 

34 EYLÜL 2016 İstanbul #1 Ara Güler



35 



36


37

TESBiH 

SANAT OLUNCA

Merhabalar sizin gibi kıymetli bir ustamızı okuyucularımız adına tanımak isteriz... 

Benim adım Zekai Şenyurt. Kuyumcu ve tesbih ustasıyım. 1966 yılında kuyumculuğa, 1980 yılında ise tesbih işine 

başladım. Herhangi bir ustanın yanında çırak olarak başlamadım bu işe. Deneyip yanılarak öğrendim. Zamanla çok 

geliştirdim. Eskiden tesbih üzerine oymacılık ve süsleme sanatı diye bir şey yoktu. Ben de kuyumculuğun verdiği 

avantaj ve kabiliyetle tesbih üzerine bir tarz geliştirdim.Günümüze gelindiğinde artık yaptığımız işler uç noktalara 

ulaştı. Tabii modellerimizi geliştirebilmek için doğadan, tarihten, çevremizdeki güzelliklerden esinlendik. Aklımıza 

gelen her şeyi uygulamaya kalktık. Bazen dönüp bakıyorum; ilk zamanlar yaptığım tesbihlerle şimdikiler arasında çok 

büyük fark var. Yani tesbih; ben bu işe başlarken herkesin çektiği, pek sanatsal değeri olmayan standart işçiliklerdi. 

Bizden sonra ise; hat sanatı gibi, resim sanatı gibi, sedef sanatı gibi yeni bir sanat kolu haline geldi diyebilirim. 

Yaptığımız işler artık koleksiyona yönelik olmaya başladı artık. 

Tesbih haricinde çalıştığınız eserleri görüyorum. 

Onlardan da bahsedebilir misiniz? 

Açıkçası onlar biraz hobi benim için. Tabii onların da ticaretini 

yapıyoruz. Örneğin satranç tahtasını ve figürlerini Osmanlı 

padişahlarından ve Yeniçerilerden esinlenerek dizayn ettik. 

Öte yandan hattatlarda kullanılan maktalar, kalemtıraşlar, 

divit takımları gibi birçok araç ve gereci fildişi ve sedef gibi 

değerli malzemelerin üzerine ince işlemeler yaparak üretmeye 

çalıştık. 

Özellikle sipariş usulü ile mi çalışıyorsunuz? 

Genellikle öyle oluyor. Koleksiyoner geliyor, kafasındakini 

motifi, malzemeyi söylüyor ona göre tesbihi düzenleyip işe 

koyuluyoruz. Mesela spor kulüplerinden teklif geliyor. 

Kulüplerin armalarını işliyoruz. Ya da iş adamları kendi 

şirketlerinin amblemlerini yaptırmak istiyorlar. Hatta bir 

müşterimiz kendi evindeki bir hat yazısını getiriyor bana onu 

uyguluyoruz tesbihe. Bu arada müşteri derken; bizim 

müessesede müşteri-satıcı ilişkisi diye bir durum söz konusu 

değil. Tamamen bir dostluk, arkadaşlık ilişkisi. Bulunduğumuz 

ofis çok zaman alışveriş değil, sohbet yeri . Gelen 

dostlarımız da genellikle Türkiye’deki tanınmış insanlar. 

Kişisel bir soru sormak istiyorum. Mesleğiniz 

ile alakalı olarak hayalinizdeki yere 

geldiğinize inanıyor musunuz? 

Şimdi yaptığımız işleri göz önüne aldığımda tam 

olarak hayalimdeki yerdeyim. Ancak imkan ve 

kolaylıklar derseniz, ne yazık ki o gelişmişlikte 

değiliz. Çok net olarak söylemek gerekirse ben bu 

işi Avrupa’nın herhangi bir ülkesinde ya da Amerika 

Birleşik Devletleri gibi Kanada gibi ülkelerde 

yapıyor olsaydım, bugün herhalde dolar milyoneri 

olabilirdim. Ne yazık ki Türkiye’de bu işe devletin ve 

insanların bakış açısı çok farklı. Yeterli değeri 

gördüğümüzü söylemem kendimizi kandırmak 

olur. Şöyle ifade edeyim; el emeği göz nuru bu işleri 

yaparken sağlımızdan veriyoruz. Bakın bütün 

tesbihçilere, ciğerleri berbat durumdadır. Çünkü 

akşama kadar toz yutuyoruz. Böyle bir özverinin 

karşılığını tam anlamıyla alamıyor olmak, haliyle 

üzüntü verici. 

39 


Şu zamana kadar yaptığınız tesbihler arasında 

sizin için en özel olanı hangisidir? 

Yaptığım tüm işler benim içim özeldir. Ancak illaki birini 

seçmem gerekecek olursa; Cumhurbaşkanımıza hediye 

ettiğim Osmanlı padişahlarının figür ve tuğralarının 

bulunduğu tesbih diyebilirim. Tesbihin ölçüleri 28 

milimetreye 33 milimetre. Aşağı yukarı 1.5 metre 

uzunluğunda, büyük bir tesbih. Yaptığım en özel iş. Onun 

dışında zaman zaman çok özel, ince işçilik isteyen, yapımı 

uzun süren tesbih modelleri de çıkmıyor değil. 

Peki sizden sonra bu bayrağı devredeceğiniz 

birileri var mı? 

Var tabii. Oğlumla beraber çalışıyoruz şuan. Bayağı iyi bir 

mesafe kat etti kendisi. İnanıyorum ki; böyle çalışmaya ve 

üretmeye devam ederse çok daha iyi yerlere gelecek. 

Onun dışında yetiştirdiğim başka arkadaşlar da var. Kendi 

atölyelerinde devam ediyorlar. Kabiliyet konusunda 

sorunu olmayan bu arkadaşlarımızdan yeni modeller 

yaratma konusunda da beklentilerimiz var. 

Bir başka konuya değinmek istiyorum. Tesbih 

sanatçıları olarak bir dernek çatısı altında 

buluşmayı denediniz mi? İhtiyaçlarınızı daha 

rahat duyurabilmeniz açısından etkili bir adım 

olmaz mı? 

Şöyle anlatayım; Türkiye geneline dağılmış olduğumuz için İstanbul’da taş çatlasa 5-6 tane, Ankara’da 

ise 4-5 deneyimli usta var. Böyle bir dağınıklığın ortasında dernek oluşumuna gittik fakat verim alamadık. İşin 

açığını söylemek gerekirse dernek işini çok araştırdım ancak tam anlamıyla fayda sağlayabileceğine ikna olamadım. 

Hatta geçen sene bir koleksiyonerin Adana’da açtığı bir sergide yeni bir dernek oluşumu hakkında görüşüldü ve 

başkanlığı bana teklif edildi. Ancak bu girişimin efektif olacağına ikna olmadığım için kabul etmedim. 

40 


Vatandaşlarımızın bu sanata olan ilgisini tekrardan yeşertebilmek için neler yapmak gerekiyor? 

Herhangi bir çağrınız var mıdır? 

Vatandaşlarımızdan beklentimiz açılışına yardımcı olduğumuz sergilere ve müzelerimize gelmeleridir. An itibariyle 

Süleymaniye Camii’nden Eminönü’ne inerken karşımıza çıkan Seul Paşa Medresesi’nde Koleksiyoner Mehmet 

Çebi’nin açılışını yaptığı hat ve tesbih müzesi açıldı. 10’ar metrekarelik 12 tane odası var. Duvarlarda hat, vitrinlerde 

ise tesbihler var. Çok güzel bir müze olduğunu söyleyebilirim. Gezilip görülmesini şiddetle tavsiye ediyorum.Biz, bu 

gibi ücretsiz sergilerden hiçbir şey beklemiyoruz. Sadece eserlerimizi tanıtmak istiyoruz. Teşhir amaçlı açıyoruz, satış 

amaçlı değil. Özetle, bizim vatandaşlardan beklediğimiz bu. Başka bir beklentimiz yok. Ama haliyle devletten 

beklentimiz çok... Özellikle bizim meslekte malzeme sıkıntısı çok fazla. Tamamıyla kendi imkanlarımızla malzemeyi 

buluyoruz. Fildişi gibi malzemeleri yurtdışından getirmek yasak olduğu için Türkiye’de bulabildiklerimizle idare 

etmeye çalışıyoruz. Bu konuda yardımcı olabilirler. Ya da teşvik amaçlı krediler verilerek sahip çıkılabilir sanatçılara. 

Yanlış anlaşılmasın, ben bir şey beklemiyorum devletten ama diğer sanatçıların durumları ortada. 

41 


2 çocuklu Pelin 

Anne blogger Pelin Balkır aile ve çocuk üzerine yazıları ile sizler için Galata Mecmua’da. 

Hangimizin hayali değildi ki evlenip bir çocuk sahibi 

olmak? Belki cinsiyetimizin farkına vardığımızdan 

itibaren çevresel faktörlerin de etkisi altında kalarak 

baskısı kurulan, belki de daha doğum adında bedenimize 

kodlanan duygu yoğunluğu… Benim de hayallerim 

böyle başladı… Şimdiki zamana göre oldukça küçük 

bir yaşta evlenmeye karar verdim, eşim hayal ettiğim 

gibi bir insandı. Doğru insansa evlenecektim ya, başka 

ne yapacaktım? İşte bunlar da hep kodlama. Evlendim. 

Sonra dedim ki hayır, 1-2 sene gezeceğim, çocuk falan 

istemiyorum. Evliliğimin üzerinden tam 2 ay geçmişti ki 

hamileydim. Plansız bir gebelik değildi, sadece evde 

sıkılıyordum ve öyle olması gerektiğini düşündüm. 

Evet, çocuk doğurmaya karar vermek benim için bu 

kadar kolay olmuştu. Şimdi fark ediyorum, büyük 

cesaret! Çok kolay bir gebelik geçirdim. Hamileydim, 

düzenli kontoller altında gebeliğim normal seyrinde 

ilerliyor, ben de doktorumun tavsiyelerini dinleyerek bu 

zamanların tadını çıkarıyordum. Biliyordum, hamilelik 

bir hastalık değildi, doğal akışına bırakılması gereken 

bir süreçti. Derken zaman ilerliyordu, hiç beklemediğimiz 

kadar erken bir zamanda bebeğimizin 

cinsiyetini öğrenmiştik, bir kızımız olacaktı. Ne yalan 

söyleyeyim, ilk çocuğumu hep erkek hayal etmiştim, 

şöyle yaramaz tatlı bir erkek çocuğu... Hamileliğim 

süresince odaklandığım tek bir nokta vardı. Normal 

doğum yapacaktım. Çünkü normal doğumun hem 

anneye hem de bebeğe önemli faydaları var. 

Derken Derin doğdu. Tam da tahmin ettiğim şekilde. 

Sorunsuz… Onu ilk gördüğüm anda ben birçok anne 

gibi ağlamadım, şaşkındım, onun benim olduğuna 

inanamıyordum, o nasıl bir mucizeydi, nasıl bir kokuydu, 

nasıl bir aşktı… Aslında hikayeler işte tam da o 

anda başlıyordu. Aylarca sürecek uykusuz günler, 

bitmeyecek gaz sancıları, depresif haller ve sadece 

yorgunluk… Sevmediğin kim için bu kadar zorluğu 

arkana alabilirsin ki? Zaman zaman şikayet etmedim mi 

tabii ki ettim, ama gözlerine baktığımda hepsi geçti, 

sağlıklı olsun yeterdi bir anne başka ne isteyebilir ki? 

Derken Derin büyüdü. 5-6 yaşlarına geldiğinde “Ben 

kardeşim olsun istiyorum!” demeye başlamıştı. Bence 

bu da kodlama;) Çocuk doğar, büyür ve bir kardeşi olur. 

Fakat ben Derin’i çok zorluklar çekerek büyüttüğüm 

için 2. çocuk fikrine sıcak bakamıyordum. Eşim kararı 

bana bırakmıştı, nasılsa bakacak olan bendim. Ama ya 

bu da uyumazsa, ya bu da yemezse fikri beni biraz 

karamsarlığa sokuyordu. Nitekim Derin 6 yaşındayken 

kararımı vermiştim. Onun bir kardeşi olmalıydı. O da 

planlı bir gebelikti. 

Derin’e nazaran biraz daha zor bir hamilelik geçirdim. 

Kızım bir kız kardeşi olmasını çok istiyordu. Fakat 

kardeşinin erkek olacağını öğrendiğinde de çok 

sevindi, hepimiz çok sevindik, tabii ki kız erkek fark 

etmeyecekti, ama sanırım değişikliği her anne bana 

istiyor… Derken oğlum Yamaç yine normal bir 

doğumla dünyaya geldi. Hamileliğim boyunca sürekli 

kafamı kurcalayan sorular vardı. Bebek doğunca 

sanki Derin’e haksızlık yapacakmışım gibi geliyordu. 

Ya kıskanırsa, ya içine kapanırsa, ya ona yeterli ilgiyi 

gösteremezsem gibi korkularım vardı. Ben aslında 

Derin kadar ikinci çocuğumu sevemem diye 

düşünüyordum bu sefer de ikinci çocuğa haksızlık 

olursa ne yaparım diyordum. Bunlar hep annelik 

evhamı. Bir de lohusalık sendromu var ki ondan daha 

sonra bahsederim… Doğdu. Hepimiz ona aşık 

olmuştuk. Hani diyorlar ya ilkinde bir şey anlamıyorsun. 

Ne kadar doğru, ne bir eksik, ne bir fazla. Hala 

anlayamıyorum. Bir insan aynı anda nasıl iki kişiyi 

sevebilir? Doğum sonrası tıpkı korktuğum gibi (artık 

evrene nasıl bir enerji göndermişsem) aynı zorluklarla 

karşılaştım. O da uyumuyor, o da gaz sancısı çekiyor 

ve asla kucağımdan inmiyordu. Lohusalık çok 

başka bir şey. Geçiyor. Fakat bu dönemde bir 

yakınınızdan yardım almanız çok önemli. Benim zor 

zamanlarımda aile büyüklerimiz yanımda olsa da 

genel olarak iki çocuğumu da tek başıma büyüttüm. 

Yamaç şu an 2 yaşında, Derin de 9. Aralarındaki ilişki 

gerçekten çok iyi boyutta. Bana insanların en çok 

sordukları sorulardan biri iki kardeş arası yaş farkının 

kaç olması gerektiği. Bence bu cevap tamamen her 

aile için farklı. Benim ideal yaş aralığım 7. Çünkü ilk 

çocukta çok zorlandığım için ikinciye karar vermekte 

çok zorlandım. Bence bir anne etrafında ona yardım 

eden birisi varsa tıpkı büyüklerimizin eski zamanlarda 

yaptıkları gibi, çocuklar arası yaş farkını fazla 

uzatmamalılar. İkisi üçü bir anda büyümeli. Ya da tam 

bizimki gibi olmalı ilk çocuk tamamen kendini bilip 

gerçek bir abi-abla olmaya hazır olana kadar beklenmeli. 

Derin benim sağ kolum. Ona ağır yükler asla 

yüklemiyorum. Aileler ablaları genelde küçük anne 

olarak kullanıyorlar. Çok kızıyorum! O çocuk sizin 

çocuğunuza bakmak için dünyaya gelmedi. Tabii ki 

Derin’in de bana ufak tefek faydaları oluyor, kardeşiyle 

çok güzel ilgilenebiliyor gerektiğinde. Benim 

ailelere bu konudaki tek tavsiyem bunu asla bir görev 

haline getirmemeleri. Unutmayın, o bir abla ya da 

abi, ve yine unutmayın ki onlar da daha cocuk. 

42 



43

Güzellİğİn 

Bİr Felsefesİ Olmalı 

Ameliyatsız yüz gençleştirme son zamanlarda gittikçe 

yükselen bir trend. Kadınlar tarih boyunca farklı estetik ve 

güzellik arayışlarıyla hep daha genç ve güzel olma arayışındalar. 

Özellikle estetikte teknolojilerin her geçen gün 

gelişmesi ve yeni yöntemlerin çıkması, genç ve daha güzel 

olmanın cazibesini arttırmakta. Bu artışta, dijital iletişim ve 

medyanın gücü tartışılmaz. 

Önceki yıllarda, estetik uygulamaların tek tip görünen, 

abartılı sonuçlarını gördük. Estetiğin hızla gelişmesiyle bu 

uygulamalar yerini daha doğal çalışmalara bıraktı. 

Ameliyatsız yüz estetiği ve cilt gençleştirme çalışmalarında 

doğallık vurgusunu sıkça yapan doktorumuz 

Mehtap Bayramoğlu’na bu konudaki düşüncelerini 

sorduk. 

Estetik ve güzellikte benim için altın kural; doğallık vurgusu. 

Doğallığı bozmayan çalışmalar her zaman için benim 

tercihim. İfadesiz botokslar, abartılı yüz dolguları yerini 

zamanla daha sağlıklı, genç fakat ifadenin bozulmadığı 

çalışmalara bıraktı. Son dönemlerde estetikle uğraşan 

hekimlerin deneyimlerinin artması, yeni uygulama 

teknikleri, kullanılan ürünlerin her geçen gün daha doğal 

ürünler olması, yıllar içinde de estetiğe bakışın değişmesi, 

başarılı ve doğal sonuçları karşımıza çıkarıyor. 

Cilt yenileme ve cilt gençleştirme uygulamalarının her 

geçen gün daha iyi teknikler ve içeriklerle uygulanabiliyor 

olması, estetik bilincinin gelişmesi ve daha erken yaşlarda 

uygulamalara başlanması, daha güzel sonuçlar almamızda 

çok önemli etkenler. Benim hastalarımda tercihim; yüz 

muayenesi sonrası kişiye özel çıkarttığımız estetik takvimi. 

Dr. Mehtap Bayramoğlu 

drmehtapbayramoglu@gmail.com 

Bu takvim, her yıl sizi daha güzel ve formda gösterecek küçük estetik dokunuşları ve sizi düzenli takip etmemizi 

sağlar. Yüz ifadesini değiştirmeden yapılması gereken kişiye özel çalışmalar, bizim de en çok üzerinde durduğumuz 

konu. Her geçen gün artan sayıda botoks ve dolgu yaptığımızı düşünürseniz, bu konuda ön yargıların da artık 

yıkıldığını düşünüyorum. ‘’Doğal olacak mı?’’ sorusu artık bizim gündemimizde değil. Güzel sonuçlar ortaya çıktıkça, 

bu çalışmalar, bırakın yüz ifadesini olumsuz anlamda değiştirmeyi, yüze gittikçe daha güzel, genç ve dinamik bir 

ifade kazandırıyor. Kim daha sağlıklı, güzel ve genç görünmek istemez ki? Estetik, bilim, sanat ve felsefenin bir arada 

olduğu bir tıp dalı, medikal estetik de bu işin bir parçası. Bilimsel tecrübenize sanatınızı da yansıtmanız gerekir. 

Goethe’nin dediği gibi elleri, kafası ve yüreği ile çalışan insan sanatkardır. Bizim işimiz de ‘’Estetik Yüz Sanatı’’dır. 

44 


Botoks ve dolgu uygulamaları dışında, hastalarının takviminde en çok yer alan uygulamaları anlatarak 

devam ediyor Dr. Mehtap Bayramoğlu. 

Bu işin en önemli bölümü, cilt gençleştirme için yapılan uygulamalardır. Bize gelen hastalarımızın takviminde 

mutlaka sonbahar kış ve bahar aylarında uyguladığımız rutin tedavileri olur. Her yıl da, cildin ihtiyacına göre 

değişen uygulamalar yaparız. Medikal estetik uygulamalar her yıl yapılırsa genç ve güzel görünmemek mümkün 

değil. 40 yaş, kadınlar için milat gibidir. Yüzümüzde ciddi anlamda değişimlerin başladığı bir yaş dönemi diyebiliriz. 

40’lı yaşların izlerini görmek istemiyorsanız, 30’lu yaşlarınızda daha güzel yaş almak için bu konuda önleminizi alın 

derim. Sarkmalara ve cildin kalitesinin bozulmasına fırsat vermeyecek uygulamalar artık bir öğle arası kadar kısa bir 

sürede uygulanabilip ertesi gün iş ve sosyal yaşantıya kolaylıkla dönmenizi sağlıyor. Ameliyatsız güzellik ve 

gençleşme artık bu yüzden çok kolay. Daha sağlıklı, parlak ve ışıldayan genç bir cilt için yaptığımız uygulamalara ve 

teknolojinin hızına biz bile yetişmekte zorlanıyoruz. 

Dr. Mehtap Bayramoğlu, en sık yaptıkları uygulamaların, Botoks, Estetik Dolgu, Mezoterapi, Mezolifting, 

Pi Aşısı, Somon DNA, Gençlik Aşısı, Hücresel Tedaviler, Lazerle Cilt Gençleştirme ve Altın İple Yüz Germe 

olduğunu belirtiyor. Göz kapağı ve göz çevresi estetiğinin de, son dönemlerde adını sık duyacağınız Plazma 

Teknolojisi ile birlikte çok daha kolay olduğunu belirtiyor. Bayramoğlu, bu uygulamaların kişinin ihtiyacına 

göre seçilmekte olduğunu ve estetik takviminde sıkça yer aldığını söylüyor. Yüz Estetiğine bakışın her 

doktora göre değiştiğini biliyoruz, bazı hekimler daha marjinal, bazıları daha doğal çalışmaları sever. 

Dr.Bayramoğlu’na bu konudaki yaklaşımını soruyoruz. 

Estetik, resim sanatı gibi uygulanmalıdır. Her resim farklı ve özgün olmalıdır. Bana göre sadelik zarafettir. Her gelişte 

yapacağınız küçük estetik dokunuşlarla, zaman geçtikçe aynadaki yansımanız çok daha genç ve güzel olacaktır. 

Resminizi bir günde bitirmeye kalkarsanız, yapacağınız çalışma estetik ve güzellik kavramından uzaklaşacaktır. 

Burada en önemli nokta, dışarıdan bakıldığı zaman ne yapıldığı belli olmayan, yüz ifadesini çok değiştirmeden, 

kişiye özel doğal çalışmalar yapmaktır. Estetik ve güzellik uygulamalarının yüzünüzde yansımalarını daha güzel 

görmek için, devamlı gideceğiniz ve sizin cildinizi iyi tanıyan bir hekiminiz ve kliniğinizin olması çok önemlidir. 

45 


HİPERLİPİDEMİ 

Yüksek Kolesteröl Tanısı ve Tedavisi 

Son yıllarda giderek artan hiperlipidemi (kan yağları yüksekliği) ve buna bağlı olarak 

ortaya çıkan kalp ve damar hastalıkları en önemli ölüm nedenleri arasında sayılmaktadır. 

Bu kadar ciddi sonuçlara yol açabilen ve günden güne artış gösteren hiperlidemi 

hakkında merak edilenleri Ümraniye Erdem Hastanesi Kardiyoloji Uzmanı 

Doç Dr. İsmail Oral Hastaoğlu okuyucularımız için cevaplandırıyor. 

Hiperlipidemi Nedir? 

Hiperlipidemi kan yağlarının normalde olması gereken 

seviyelerin üzerinde olmasıdır. Kan lipidleri 

denildiğinde basitçe yağlar tarif edilmektedir. Lipidlerin 

de çeşitli alt türleri bulunmaktadır. Bunlar başlıca 

kolesteroller ve trigliseridler olarak sınıflanabilirler. 

Kolesteroller kanda apolipoprotein adı verilen küçük 

protein parçacıklarına bağlanan yağ molekülleridir. 

Bunlar yoğunluklarına göre çok düşük yoğunluklu, 

düşük yoğunluklu ve yüksek yoğunluklu olarak alt 

gruplara ayrılmaktadır. Düşük yoğunluklu lipoproteinler 

(LDL kolesterol) yağları karaciğerden dolaşım yolu 

ile dokulara ve organlara taşırken yüksek yoğunluklu 

lipoproteinler (HDL kolesterol) dolaşımdaki yağları 

bağlayarak karaciğere taşımaktadır. Bu nedenle kanda 

LDL kolesterol yüksekliği kalp ve damar hastalıklarının 

gelişiminde rol oynamaktadır. 

Kimlerde Görülür? 

Bu hastalık sessiz ve yavaş ilerlemekte belirti verdiğinde 

bazen çok geç olmaktadır. Hiperlipideminin kendisi 

belirti vermez ancak komplikasyonları olduğunda (kalp 

krizi, felç gibi) altta yatan sebeplerden birisi olarak 

belirlenebilir. Tanı kan tahlili ile konulur. Hiperlipidemi 

oldukça yaygındır çocuklar da dahil olmak üzere her 

yaşta görülebilir. Diyetle sıklıkla ilişkili olup rafine 

ürünlerle beslenme, fast food tarzı yiyeceklerin 

(hamburger vb) sıklıkla tüketilmesi, şeker hastalığı, 

sigara içme alışkanlığı, hareketsiz yaşam tarzı gibi 

sebeplerle toplumda yaygın olarak görülmektedir. 

Bunun yanında, hiperlipidemi genetik olarak çeşitli 

tipleri tanımlanmış kalıtsal bir hastalık grubudur. Ailevi 

hiperlipidemiler çok erken yaşta kalp ve damar 

hastalıklarına sebep olmaktadır. 

Tedavisi Mümkün Müdür? 

Hiperlipidemi tanısı basit kan tahlilleri ile kolesterol ve 

trigliserid seviyeleri ölçülerek konulur. İlaç tedavisi ile 

tedavisi mümkündür. Hiperlipidemi çok nadir durumlar 

dışında kalıcı bir hastalıktır. Bunun anlamı tedavisi 

aynı hipertansiyonda olduğu gibi ömür boyu sürer. 

İlaçlar ile kısa sürede kan yağları normal değerlere 

inebilir ancak ilaç tedavisinin bırakılması tekrar 

kolesterollerin yükselmesine neden olur. Hiperlipidemi 

tedavisikanda yapılan ölçümlerin neticesinde 

yapılmaktadır. Hastaların durumuna göre değişen iki 

ana kolesterol düşürücü tedavi seviyesi mevcuttur. 

Yüksek yoğunluklu statin tedavisi ve orta yoğunluklu 

statin tedavisi. Yüksek yoğunluklu tedavi başlangıç LDL 

kolesterol seviyesini ≥%50 seviyesinde düşürülmesini 

ifade ederken orta yoğunluklu tedavi başlangıç 

LDL kolesterol seviyesinini %30-50’si seviyesinde 

kolesterol düşürülmesini hedeflemektedir. Bunun 

yanında HDL kolesterolü yükselttiği bilinen yöntemlerin 

başında sigara içiliyorsa bırakılması ve düzenli egzersiz 

yapmak gelmektedir. Hiperlipidemi tedavisi mutlaka 

gereken bir hastalık mıdır? Hiperlipidemi 

tedavi edilmediği takdirde uzun vadede hayatı tehdit 

eden komplikasyonlara yol açan bir hastalıktır. 

Bu durumların başında ateroskleroz yani damar 

sertliği gelmektedir. Ateroskleroz, damar duvarının 

mikrobik olmayan iltahabi bir hastalığıdır. Bu 

hastalıkta damar duvarında bir dizi iltahabi olay 

gerçekleşmekte, kolesterol, yani yağ parçacıkları 

birikmekte, damarın iç çapında daralma ve kan akımı 

azalması durumu ortaya çıkmaktadır. Daralan 

damar bölgesinde kan pıhtısı yerleşmesi de damarda 

tam tıkanmaya yol açmaktadır. Bu durum kalp 

damarında olursa kalp krizine, beyin damarlarında 

olursa felce neden olmaktadır. Kolesterollerin ilaç ile 

düşürülmesi ateroskleroz ve buna bağlı damar 

daralması, enfarktüs, felç gibi hastalıkların önlenmesini 

sağlayabilmektedir. 

47 


Hangi hastalar ilaç tedavisi hangileri diyet ile tedavi edilmelidir? 

Yapılan araştırmalar ve çok sayıda araştırmanın verilerinin birleştirilmesi ile elde edilen güçlü kanıtlar dört grup hastada 

kolesterol düşürücü (statin) ilaçların kullanılmasının faydalarının yan etkilerinden çok daha fazla olduğuna işaretetmektedir. 

Bu dört grup; 

1- Daha önceden saptanmış aterosklerotik kardiyovasküler hastalık (damar sertliği olan hastalar), 

2- LDL kolesterol düzeyi 190 mg/dL seviyesinin üzerinde olanlar 

3- 40-75 yaş araında ve şeker hastalığı olup LDL kolesterolü 70-189 mg/dL arasında olanlar 

4- Kanıtlanmış damar sertliği veya şeker hastalığı olayan ancak 40-75 yaş arasında ve LDL kolesterolü 70-189 mg/dL 

seviyelerinde 10 senelik aterosklerotik kardiyovasküler hastalık riski %7.5’in üzerinde olan bireylerdir. 

On sene içerisinde aterosklerotik kalp damar hastalığına yakalanma olasılığı çeşitli risk skoru belirleme sistemlerince 

ölçülebilmektedir. Bunlarda bir tanesi Framinghan risk skorudur. Çeşitli parametreler (yaş, kan basıncı, lipid değerleri 

vb) girilerek hesaplayıcılar yardımı ile hesaplanan olasılık yüksek ise statin kullanımının faydalı olduğu kanıtlanmıştır. 

Yukarıdaki özellikleri taşıyan hastalar mutlaka kolesterol düşürücü ilaçları kullanmalıdır. Bunun dışındaki hastalarda 

kolesterol düşürücü diyet egzersiz, sigaranın bırakılması gibi önlemler alınmalıdır. Buna rağmen takiplerde yukarıdaki 

seviyeler saptanırsa ilaç tedavisine başlanmalıdır. 

Etkileri Azalan Hastalıkta İlacı Bırakabilir Miyiz? 

Güncel olarak medyada sıkça tartışılan ve bazı hekimlerin 

yanlış yönlendirmeleri neticesinde kolesterol düşürücü 

ilaç kullanması gerekli iken ilacını bırakan çok sayıda hasta 

ile karşılaşmaktayız. Bu durum kısa süre içerisinde damar 

sertliğinde ilerlemeye, damar tıkanmalarına, enfarktüslere, 

felçlere ve en kötüsü de yaşam kaybına neden 

olmaktadır. İlaç tedavisi ile uzun yıllar sağlıklı bir şekilde 

yaşamını sürdürebilecekken bu duruma uğramamak için 

hastaların hastalıklarını en başından beri bilen ve takip 

eden hekimlerine danışmaları hekimlerin de kanıta dayalı 

tıp verileri ışığı altında tedaviyi yönetmeleri gerekmektedir. 

Kolesterol ve tansiyon yüksekliği gibi durumlar sürekli 

ilaç kullanmayı gerektiren ancak sıklıkla ilaçların bir 

müddet sonra bırakıldığı hastalıklardır. Bir şikayetim yok 

neden ömür boyu bu ilaçları kullanmalıyım ki? Yan etkileri 

de varmış, ya karaciğerim bozulursa veya kas erimesi 

olursa gibi kaygılarla kolesterol düşürücü ilaçlar bırakılmaktadır. 

Gerek hiperlipidemi tedavisi gerek hipertansiyon 

tedavisi çok uzun süreli ve önleyici tedavilerdir. Her 

ikisinde de amaç uzun vadede oluşabilecek komplikasyonları 

önlemektir. Kan yağlarınız yüksekte düşükte 

olsa bir şikayete yol açmayacaktır. Ancak seneler sonra 

damar sertliği neticesinde geçirilen bir kalp krizi yada felç 

halinde bunun ne kadar tehlikeli olduğu ortaya çıkacaktır. 

Kolesterol düşürücü ilaçların çok sayıda yan 

etkileri var mı? 

Kolesterol düşürücü ilaçların yan etkileri sanılanın aksine 

son derece düşüktür. Miyopati (kas ağrısı, kas güçsüzlüğü 

ve kanda kas enzimi yükselmesi) yani kaslar üzerine olan 

yan etkiler yılda 10 000 hastadan sadece dördünde 

görülmektedir. İleri derecede kas hasarı ve buna bağlı 

böbrek yetersizliği gelişme ihtimali çok daha düşüktür 

(milyonda birden daha az). 

İlacın oluşturduğu risk damar hastalığının riski ile 

kıyaslanamayacak kadar küçüktür. Karaciğer üzerine 

olan yan etkileri de seyrek olup nadiren karaciğer 

enzim yükselmesi nedeni ile ilaç bırakmak gerekmektedir. 

İlacın oluşturduğu risk damar hastalığının riski ile 

kıyaslanamayacak kadar küçüktür. Karaciğer üzerine 

olan yan etkileri de seyrek olup nadiren karaciğer 

enzim yükselmesi nedeni ile ilaç bırakmak gerekmek 

tedir. 

Kolesterolün iyi olanı hangisidir? Onu 

yükseltmek mümkün müdür? 

Halk arasında iyi kolesterol olarak bilinen kolesterol 

HDL kolesteroldür. Yapılan araştımalara göre toplumumuzda 

oldukça düşüktür. HDL kolesterolün yüksek 

değerleri kalp damar hastalığı riskinde azalma 

sağlamaktadır. Klinikte LDL kolesterolü düşürmek 

amacı ile kullandığımız ilaçlar HDL kolesterolde hafif 

derecede (%5-10 arası) bir artışı da sağlamaktadır. 

Bunun dışında içiliyorsa sigaranın bırakılması düzenli 

egzersiz yapılması HDL kolesterolü artırabilmektedir. 

Sonuç olarak ; kolesterol düşürücü ilaçlar özellikle kalp 

damar hastalığı kanıtlanmış hastalarda, kalp damar 

hastalığı riski yüksek şeker hastalığı olan bireylerde, 

LDL kolesterolü 190 mg/dL üzerinde olanlarda, LDL 

kolesterolü 190 mg/dL seviyesinin altında bile olsa 10 

senelik kalp hastalığı riski %7.5’un üzerinde olan 

hastalarda son derece yararlı ilaçlardır ve kullanılması 

şiddetle tavsiye edilmektedir. Bu ilaçlar yan etkileri çok 

düşük olan ilaçlardır. Hiçbir kalp hastalığı saptanmamış 

kolesterol seviyesi hafif yüksek olan hastalarda (LDL 

190 mg/dL’nin altında) diyet, egzersiz ve yaşam tarzı 

değişikliği çoğu zaman yeterli olmaktadır. Uzun süren 

tedavi nedeni ile hastaların tedaviye uyum göstermesi 

başarı açısından mutlaka gereklidir. 

48 


EK BİÇ YE İÇ 

Büyük 

kentin 

küçük bir 

bahçesinde 

aklımıza 

gelmeyecek 

birçok 

organik 

ürünü 

yetiştirebileceğimizi 

göstermek 

üzere ve 

insanların 

bu konuda 

yüreklendir 

mek üzere 

bu projeyi, 

bu sosyal 

girişimi 

hayata 

geçirmiş 

olduk. 

Galata Mecmua Lezzet Durakları’nda bu sayımızda Ek Biç Ye İç’e konuk olduk. Taksim 

Meydanı’na yürüme mesafesinde bulunan Ek Biç Ye İç, ekoloji dostu konsepti ile müşterilerine 

yeni bir deneyim sunuyor. İşletme bünyesinde hayata geçirilen atölyeler aracılığıyla 

müşterilerine üretici yaşam tarzına dair ipuçları sunan Ek Biç Ye İç, mevsimine göre 

değişkenlik gösteren, tamamen organik sebze ve meyveleri farklı kombinasyonlarda 

kullanarak zengin bir menü sunuyor. Tam da bu noktada işletmeye dair daha kapsamlı 

bilgilere ulaşabilmek adına Ek Biç Ye İç Program Yöneticisi Ayça İnce ile bir söyleşi 

gerçekleştirdik. Keyifli okumalar dileriz... 

Bize ‘’ Ek-Biç-Ye-İç ’’ fikrinin nasıl 

oluştuğundan ve geliştiğinden 

bahsedebilir misiniz? 

Ayça İnce Öncelikle ismimizin kafiyesi 

dışında, her hareketimizle ifade etmeye 

çalıştığımız bir de ''paylaş'' kısmı var tabii. Bu 

bir ekip projesi. Ben bu ekip projesinin 

''paylaş'' kısmıyım. Tek bir kurucu vardır da 

diyemeyiz. Fakat arkamızda bir girişimcimiz 

var. Bu mekanı bize veren kişi olur kendisi. 

Çocukluğu burada, bu apartmanda geçmiş. 

Dolayısıyla Taksim'i ve Taksim Meydanı'nı 

gözlemleyerek büyüyen bir kişi kendisi. Siz 

de takdir edersiniz ki Taksim Meydanı 

İstanbul'un kalbi ve aynı zamanda da 

memleketle birlikte birçok yeni değişime ve 

gelişmeye gebe bir lokasyon. Son 

geldiğimiz noktada iyiden iyiye betonlaşmış 

bir halde maalesef. Bu iş belki de biraz 

naziredir fikrimce. Taksim Meydanı bu denli 

betonlaşırken yeşille, ekip biçmeyle, bir 

apartmanın giriş katında bile bunu başarabileceğimizi 

gördüm. 

Büyük kentin küçük bir bahçesinde aklımıza 

gelmeyecek birçok organik ürünü yetiştirebileceğimizi 

göstermek üzere ve insanların 

bu konuda yüreklendirmek üzere bu projeyi, 

bu sosyal girişimi hayata geçirmiş olduk. 

Şeflerimiz sabahları buraya geldiğinde 

üretim sistemlerimizden yeşillikleri topluyorlar, 

yıkıyorlar ve siz misafirlerimize bunları 

doğrudan sunuyorlar. Bu anlamda altını 

çizdiğimiz başka bir şey de - kentsel tarım ve 

bahçecilik anlamında - karbon ayak izi 

olabildiğince düşük olan bir işletme burası. 

Yani herhangi tarım yapılan bir yerden gelen 

marulun, biberin tabağınıza geleceği ana 

kadar geçtiği aşamaları bir düşünürsek; 

toplanması, temizlenmesi, kamyonlara 

yüklenmesi, tedarikçiye gitmesi ve oradan 

pazara ulaşması, soğuk depolarda 

bekletilmesi, süpermarketlerde yerini alması 

ve nihayetinde sofranızda yerini alması gibi 

aşamalar önemsediğimiz bir süreci temsil 

ediyor aslında. 

49 


Belki de bu endüstriyel süreci kısaltmış oluyorsunuz 

bir bakıma... 

Evet, sorumluluğumuzun sadece siz misafirlerimize karşı 

değil gezegenimize de karşı olduğunu biliyoruz. Başka bir 

ifadeyle küresel iklim değişikliğine de duyarlı bir işletme 

olduğumuzun da altını çiziyoruz böylece. Bu çatı altındaki 

birçok eylemimizi de bu doğrultuda gerçekleştiriyoruz. 

Peki biraz da menü çeşitliliğinden bahsedebilir 

misiniz? 

Aslında oldukça basit bir menümüz var bizim. Sürekli 

çorbalarımız dışında her hafta beş yeni çorba menüye 

dahil oluyor. Salatalarımız var, salatadan yapılmış 

wrap'larımız var. Ancak menüdeki salataları şeflerimizin 

hazırlaması yerine misafirlerimizin kendi salatalarını 

hazırlamalarını sağlayan bir ''spectrum'' sunuyoruz 

burada. Bu spectrum dediğimiz şey, birkaç anahtar 

kelimeyle desteklemek gerekirse, mevsiminde olması, 

organik olması ve olabildiğince tedarik açısından elverişli 

olması çok önemlidir. Biz mevsiminde olmayan bir ürünü 

satmak gayretinde hiç değiliz. O günün çorbası bittiği 

zaman biter. Yenisini sadece satmak için aynı gün tekrar 

getirmek gayretinde olmayız. Ama yarın yine aynı saatte 

aynı şekilde karşınıza çıkabilir. Zaman içinde, ‘’Biz seçmeyelim 

şefim. Sen öner’’ diyen, yeniliğe açık müşterilerimizin 

arttığını söyleyebilirim. Hatta insanların yemeklerin içine 

kurutulmuş meyve kattığını, standart bir lokantanın 

menüsünde göremeyeceğiniz çeşniler kattığını görebiliyoruz. 

Yeni tatlar denemek üzere kendilerine kapı açtıklarına 

şahit oluyoruz zamanla. 

Keza damak sürekli eğitilen bir şeydir. Gel gelelim hazır bir 

menüden alınan bir yemeği işe geç kalma bahanesiyle 

çöpe atma refleksine karşı olarak işin içine merakı, deneyimi, 

deneyselliği dahil eden imkanlar yaratıyoruz. 

Özellikle kişi kendinden bilirmiş işi diye eski bir laf 

vardır, bu oluşuma kendi yaşam tarzınız ışında gönül 

vermeseydiniz burası gibi samimi bir işletmenin var 

olabileceğini açıkçası düşünmüyorum. 

Özetle biz bir yaşam tarzına dair önerilerde bulunmaya 

çalışıyoruz. Ama bunu yaşam tarzı olarak düşünüp düşünmemek 

tamamen misafirlerimizin kanaatiyle alakalı. 

Aslında biz buranın işletmecileri olarak aynen anlattığımız 

gibi yaşıyoruz. Bu alternatif yaşam tarzının da bize olan 

olumlu anlamdaki getirilerini de samimiyetle paylaşmayı 

tercih ediyoruz. Ekipçe konuşan, tartışan, deneyen, merak 

eden bir yapıya sahibiz. Denemeden alışkanlıklarımızı 

değiştiremiyoruz elbette. O yüzden biz burada 

denemenin yeme, içme, üretme aşamasından seslenmeye 

çalışıyoruz. Ekip biçerek, tohum koklayarak, konuşmalara 

katılarak ya da içeride meyve suyu içerken açık 

kütüphanemizdeki organik üretme ve tüketme konularında 

okumalar yaparak deneyim yelpazenizi genişletebiliyorsunuz. 

Biz bu tip etkileşime açık bir platform yaratarak 

çeşitli insani ihtimaller sunuyoruz. Turşu atölyemize 

katılanlar ilk turşularını yapıp çoktan tüketmişlerdir bile. 

(Gülüşmeler) Şöyle diyelim, insanları ''yeşil'' konusunda 

yüreklendirmeye çalışıyoruz. 

50 


Yetiştirdiğimiz yeşille insanların aralarına çit koymak yerine 

elleriyle uzanabilecekleri bir yakınlık sağlamak bizim için 

çok değerli. Az evvel ben bunu mu yedim? Tadabilir miyim? 

Koparabilir miyim? gibi sorulara doğrudan cevap alabilmek 

önemli bir şey. Aksi halde marketten alınan sebzenin orada 

dalından koparılıp tadılması gibi bir şey mümkün değil. Onu 

evinizde yıkamanız lazım çünkü. Biz burada birazdan 

önünüzde yiyeceğiniz besine temas etme olanağı tanıyoruz 

size. Tabii ki üretim sistemlerini ve bitkilerimizi koruyoruz. 

Onlara zarar gelmesini istemeyiz ama bu karşılıklı diyaloğu 

kurabilmek lazım. 

Peki bize biraz da üretim atölyelerinden bahsedebilir 

misiniz? 

Tabii, adımızda da belirttiğimiz gibi ekip biçmek ve yiyip 

içmekle alakalı her bildiğimizi paylaşmaya çalışıyoruz 

öncelikle. Az evvel bahsettiğim çalışma üslubu bence çok 

önemli. Misafirlerimizin kendi kendilerine yetebilecekleri 

ve üretebilecekleri tarz atölyeler düzenlemeye gayret 

ediyoruz. Mesela ''do it yourself !'' temelli yaklaşımları 

benimsiyoruz. Genelde şahsi deneyimini paylaşan bir 

atölye lideri ile bahçeyi yaz mevsimine hazırlamak da 

olabilir turşu kurmak da olabilir atölyenin konusu. Hatta 

evinizde çeşitli kimyasallar kullanmadan sinek kovucu 

yapmak da olabilir. 

Atölyelerimizde kısa bir ön anlatımdan sonra direkt uygulamaya geçiyoruz. Sonuçta da buradan eve 

dönüldüğünde zaman kaybetmeden uygulanabilecek pratiklikte şeyler öğretmeyi amaçlıyoruz. Öte yandan 

yan yana çalışma pratiğinde insanlar birbirilerinden görüyor, öğreniyor, ip ucu paylaşıyor, fikirler geliştiriyor. 

Hatta buranın dışında ufak ufak yeni iletişim ağları kuruluyor misafirlerimiz arasında. Ben ekipte bu bahsettiğimiz 

atölyelerin programlamasını yapıyorum. Onun dışında söyleşiler düzenliyoruz bu atölye programları 

dahilinde. Söyleşilerde kişilerin hayatla ilgili, ekip biçmekle ilgili deneyimlerini aktardıkları ortamlar yaratmaya 

çalışıyoruz. Örneğin sonradan vegan olmuş bir bireyin tüketim deneyimleri olabilir, hayatından bütün 

benzinli ve motorinli taşıtları çıkarmış ve sadece bisikletle seyahat eden birinin deneyimi olabilir. Fakat tekrar 

altını çiziyorum, ''tüm bunları ben tek başıma yaptım ve oldu'' demek yerine, ''siz de yapabilirsiniz'' diyen ve 

bu mesajı ısrarla yayan insanları söyleşilerimize davet ediyoruz. 

51 


Peki Beyoğlu esnafı ile ilişkileriniz nasıl? Müdavimleriniz var mı? 

İki tip müdavimimiz var. Birincisi burada çalışanlar. İkincisi burada yaşayanlar. Bizim genel olarak duyduğumuz 

taş fırın ve klasik Türk yemeği ağırlıklı mekanlardan ziyade daha sağlıklı beslenecekleri ve kendilerini 

hafif tüketiyor olarak hissedecekleri, bolca çeşit bulabilecekleri ve neyin nereden önlerine geldiğini görebilecekleri 

bir yerin olmasını istiyor müşterilerimiz. Hafta içi daha çok burada çalışanlar geliyor. Her pazartesi 

öğlen gelen iki misafirimiz var. 80'li yaşlarda iki amca... Karşıdan vapurla geliyorlar. Yemeklerini yedikten 

sonra tam buradaki dolmuşlara atlayıp geri dönüyorlar. Yani Beyoğlu, insanlarının kemikleşmiş alışkanlıkları 

olan bir odak noktası bu şehirde. Fakat en çarpıcı olan tam karşıdaki Teşvikiye dolmuşu şoförlerimiz. Onlar 

burayı mümkün olduğunca ziyaret etmeye çalışıyor. Birbirimizi gözetiyoruz sürekli. 

Açıkçası işletmenize gerek doğaya karşı olan tutumu gerekse de insanlarımızı 

üretmeye ve ürettirmeye yönelik teşviki sebebiyle ekibim adına teşekkür etmek 

istiyorum. Umarım öncülüğünü yapmış olduğunuz bu işletme anlayışı; 

sadece hak ettiği değeri görmekle kalmaz, aynı zamanda farklı işletmelere de örnek 

oluşturur. 

Röportaj 

Y. Kaan Karakayalı 

İlkim Üskent 

52 


GRÖNLAND 

ATIŞTIRMALIK dÜNYA tURU 

Kübra Karataş ‘’Atıştırmalık Dünya Turu’’ dosyası ile Galata Mecmua’nın her sayısında dünyanın farklı bir 

köşesinden sizlere sesleniyor olacak. Gidilen ülkenin; yemek kültüründen toplumsal alışkanlıklarına, coğrafi 

niteliklerinden turistik önerilerine kadar geniş bir deneyim sunmayı amaçlayan Kübra, dünyanın özel ve güzel 

köşelerini ulaşılabilir kılmak için yollara düşecek. Yollara düşecek dediğimize bakmayın, düştü bile… Dünya’nın 

en soğuk noktalarından biri olan Grönland’ı bir de Kübra’nın kaleminden okuyun... 

Grönland, Atlas Okyanusu’nun kuzeyinde, kuzey kutbundaki en büyük buz örtüsüyle kaplı Danimarka’ya bağlı özerk bir 

bölgedir. Dünyanın yüzölçümü bakımından en büyük adası olmasının yanı sıra %81’i buzullarla kaplıdır. Ada M.S. 900 

yılında keşfedilmiş, M.S. 986 yılında ise Kızıl Erik adında biri burada Viking sömürgesi kurmak istemiştir. İnsanları buraya 

çekmek için de buraya ‘’Greenland’’ yeşil ülke adını vermiştir. Gelgelelim, gittiğinizde hiç de yeşil bir ülke olmadığını 

anlayacaksınız. 

Günümüzde Grönland’ın yaklaşık nüfusu 60.000 civarındadır. Başkent Nuuk ‘da yalnızca 15.000 kişi yaşamaktadır. 

İç işlerinde özerk olan fakat dış işlerinde Danimarka’ya bağlı olan Grönland, Danimarka’dan 4 saat, Türkiye ‘den ise 5 saat 

geridedir . Grönland’da yaşamın oldukça zor olmasına karşın halkın gelişmişlik ve refah seviyesi bir hayli yüksektir. Genel 

olarak geçimlerini avcılıkla sağlayan Grönlandlılar, kışın dünya ile bağlantılarını neredeyse koparmaktadır. Bunun yanı 

sıra bölgede küresel ısınmanın etkisiyle her yıl birçok buz parçası kopup hızla ilerlemekte ve okyanus sularına karışıp 

okyanus akıntılarını değiştirmektedir. Bu da dünya çapında hava koşullarını etkilediği gibi bazı canlı türlerinin de yok 

olmasına neden olmaktadır. Adanın nüfusu Danimarkalıların yanı sıra yerli İniut halkından oluşmaktadır. 

Yemek kültürlerinden bahsedecek olursak bizden oldukça farklı bir kültüre sahipler. Daha çok avcılık yaptıkları için deniz 

ürünü ya da et tüketiyorlar. Sebzeler çok sınırlı sayıda ve çok pahalı. Oraya gidip bir markete girdiğinizde sadece bir 

küçük domatesin tanesinin Türk lirasında karşılığının 2-2.5 TL olduğunu görünce ‘’Ah benim güzel ülkem.’’ diyorsunuz. 

Öyle her sebzeyi bulmanız mümkün değil. Dondurulmuş gıdalar da tercih ettikleri ürünlerden. 

Deniz ürünleri de bizim buralara göre tabii oldukça ucuz. Somon, balina eti, köpek balığı eti ve daha birçok balık çeşidine 

rastlamak mümkün. Bunun yanı sıra tavşan, ren geyiği ve oraya özgü olan ‘’muskox’’ yani misk sığırı da en çok tüketilen 

besinlerden. 

54 


Grönland’a gitmek için bir tek Kophenag’dan Airgreenland 

hava yolu var. Kophenag’dan yaklaşık 4 saat 

uzaklıkta. Uluslararası havaalanı olarak bir tek Kangerlussuag 

kullanılıyor. Yaklaşık 500 kişinin yaşadığı bu 

yerin uluslararası havaalanı olmasının nedeni ise 

bölgenin Amerikan üssü olmasından kaynaklanmaktadır. 

Kangerlussuag’tan başkent Nuuk ve diğer şehirlere 

gitmek için yapmanız gereken buraya gelip uçakla ya da 

deniz yoluyla devam etmeniz. Çünkü Grönland’da kara 

ve demiryolları ağı bulunmuyor. Biz Kangerlussuag’ta 

kaldık. O muhteşem kuzey ışıklarını izlerken bu küçük 

yeri keşfe çıktık. Kangerlussag’ta sadece iki tane restoran 

bulunuyor. Ve yalnızca bir market. Merkezden yaklaşık 

yarım saat yürüme mesafesinde, mutfağında tamamen 

Grönland’a özel yemek çeşitlerini bulunduran geleneksel restoran yalnızca akşamları servis veriyor ve oldukça pahalı. Diğer 

restoran ise hem bar hem yemek yeme alanı olarak kullanılıyor. Burada geleneksel yemekler olduğu gibi pizza, makarna, 

klasik başlangıçlar ve Tayland usulü yemekler de bulunuyor. Tabii ki buranın da favorisi muskox. Muskox etinden yaklaşık 

yirmi çeşit yemek yapıyorlar. Oraya gidip denemeden olmaz tabii. Genel olarak tüm lezzetleri pek de damak tadımıza uygun 

olmasa da tattık. Örneğin ren geyiği eti biraz sert olsa da lezzetliydi. Geyik etini önce marine edip ardından kızartarak servis 

ettiler. Yanına ise sadece haşlanmış pirinç eklemişler. Onun dışında muskox’un bir çok çeşidi vardı. Ben soslu, Hindistan 

cevizli ve mantarlı seçeneği tercih ettim. Tabii yanında yine haşlanmış pirinçle. Gayet keyifliydi fakat sürekli muskox eti 

yedikçe sonunda sıkılıyorsunuz ve bir yerden sonra ağır gelmeye başlıyor. Yine diyorum, ne varsa bizim ülkemizde var. 

Onun dışında evlerinde geleneksel yemeklerini yapmaya devam ediyor İniut halkı. 

Duyduğumda ise beni çok şaşırtan bir besinle karşılaştım 

markette. Kurutulmuş kambur balina eti ve kurutulmuş 

morina balığı. Orda deneme fırsatını bulamadım ama birer 

paket alıp Türkiye’ye getirdim. Kurutulmuş kambur balina eti 

koyu renkte ve paketin içinde yaklaşık 7-8 büyük parça var. 

Türk lirası ile bir paket fiyatı 20 TL civarı. Kurtulmuş morina 

balığı ise 2 büyük parçadan oluşuyor. O da yaklaşık aynı 

fiyatlarda ve balina etine nazaran daha açık renkli. Her ikisi de 

Grönlandlıların en çok sevdiği lezzetlerden. Genel olarak 

paketten çıkardıkları gibi direk çıtır çıtır atıştırmalık olarak 

yiyorlar. Onun dışında kambur balina etine bazen dip sos 

yapıyorlar. 

Genelde soya ve ‘’chilli’’ sosuna bandırarak yiyorlar. Kambur balina etini ben de aynı şekilde sosla tercih ettim. Oldukça sert 

kuru ve aslında yavan bir tadı vardı. Sanki bir gün dolapta kalmış balığı soğuk soğuk yiyorsunuz gibi ama her türlü buram 

buram deniz kokusunu alabiliyorsunuz. Soslarla ise daha farklı lezzetler deneyimledim. Chilli sos ile sevdim diyebilirim 

hatta. Kurutulmuş Morina ise bana daha yenilebilir geldi. Tadını tam olarak tarif etmekte zorlansam da daha yumuşak, 

taze balığın kurumuş hali gibiydi. Hatta bana ve yanımda tadan kişilere göre kızarmış hamsinin soğuk halini yiyormuşuz 

gibi bir his uyandırdı. Kurutulmuş Morina da paketten açıldığı gibi yeniyor. Fakat yerken dikkat etmek gerekiyor. 

Ortasında ince bir kılçığı bulunuyor. Ben ise yeni bir lezzet denemek istedim. Buzluktan çıkardığım kurutulmuş Morina 

balıklarımı kılçıklarından ayırıp 3,4 parçaya böldüm. Biraz limon ve zeytinyağı ile karışım hazırladım. içine tuz ve bir parça 

karabiber ekledim. Dereotlarını ince ince kıydım yanında ufak bir iki dilim kızarmış ekmek ekledim. Balıklarımı sade 

yediğim gibi üzerine sos ve dereotu ekleyip yanında kızarmış ekmekle de tükettim. Farklı bir lezzet olsa da yemedim demem 

en azından. Grönland başlı başına yaşanması gereken harika bir deneyimdi. 

Kuzey ışıklarını izlemek için, köpeklerle kızakta kaymak için, değişik canlı türlerini, eşsiz buzulları görmek ve 

Dünya’nın trafiğinden biraz da olsa kopmak için bir gün rotanızı mutlaka Grönland’a çevirin . 

Yazan 

Kübra Karataş 

55 


Mustafa Sapmaz İle 

Türkİye’de Futbol Üzerİne Bİr Sohbet 

Türkiye'deki futbol kulüplerinin alt yapı çalışmaları genel futbol politikası bağlamında nasıl işliyor acaba? 

Şimdi öncelikle ülkede bir altyapı takıntısı olduğunu söylemek lazım. Ama altyapı çalışmalarına bu oranda 

öncelik verilmiyor. Kimsenin genç bir oyuncunun yetişmesini bekleyecek kadar sabrı yok. Altyapıdan gelecek 

oyuncularla yakalanması planlanan başarının ortaya çıkacağına dair bir inanç yok. Buna inanan yöneticiler ve 

kulüpler elbette var, onların sayesinde yetenek sahibi futbolcularda kendini gösterme imkanı buluyor. Genel anlamda 

kulüplerin ve süper ligde çalışan hocaların altyapı sistemleri yok denecek kadar az maalesef. Mesela A takımına 

milyon dolarlar harcanıyor, ama bir iki milyon dolar gibi bir miktar o kulübün altyapısına yatırılması hiç 

düşünülmüyor. Böyle bir futbol geleneğinin olduğu ortamda altyapıya yatırım vardır demek çok saçma olur aslında. 

Bu sistemin sorumluları ülkedeki kulüp başkanları ve yarattıkları futbol anlayışı olabilir mi acaba? Zira 

Avrupa'ya baktığımızda kulüp başkanlarının kurumları için orta ve uzun vadede planlar yaptığını 

görüyoruz. Sonradan kazanım sağlayacak adımlar atmaya çalışıyorlar. Fakat ülkemizdeki büyük futbol 

kulüpleri yöneticileri sürekli bir değişime tabii tutuldukları için başarılı yatırımlar gerçekleşemiyor demek 

doğru olabilir mi? 

Bu fikrin bir kısmında doğruluk payı var tabii. Çok uzun yıllardan beri başkanlık yapan hemen iki tane isim 

sayalım desek rahatlıkla sayarız. Gençlerbirliği kulübünün başkanı İlhan Cavcav bu yatırıma cesaret ediyor. Fakat 

uzun yıllardan beri orada olduğu için fark edilmiyor artık. Onun şahsi olarak böyle bir inancı var. O yüzden yeni 

oyuncu yetiştirme meselesini kültür haline getirmişler. Gençlerbirliği oyuncu yetiştirdikçe ve sattıkça para kazanmaya 

devam eden bir kulüp olduğu için, bu onların bireysel özelliği oluyor. Öte yandan Fenerbahçe'nin de başkanı 18 

yıldır kulübünün başında. Fakat kulübün bünyesinden oyuncu yetiştirmek üzere bir alışkanlıkları yok. 

Bu noktada şunu söylemek lazım, başkanların kulüpleri 

başındaki görev süreleri mi bu ileriye dönük yatırımları 

belirler? İşte onu pek sanmıyorum. Zira büyük başarı 

hemen gelmez. Örneğin Arsen Wenger yakın zamanda 

''gençlerle başarıya ulaşmak çok kolay bir şey değil'' 

minvalinde bir açıklamada bulundu. O da 18 yıldır 

Arsenal'de ve gerçeği gördü. Genç bir takımla başarıya 

ulaşmak bir fetişizm noktasında ve zor bir mesele. Herkes 

başarı istediği için kulüplerin başkanları çok sonuç odaklı 

adımlar atıyorlar ve daha çok altyapıdan gelen oyunculara 

yatırım yapalım düşüncesinde olamıyorlar. Kurtarıcı da 

her zaman liglerdeki ''yabancı oyuncu'' sayısındaki sınırlama 

kuralı oluyor. Ben başkanların görev sürelerinden 

dolayı yatırımdan kaçındıklarını düşünmüyorum. Hatta 

süreler uzamalı bile belki. 

Peki bu durumu Avrupa'daki standartlara göre 

kıyaslayacak olursanız? 

Aslında hayatla futbolu birbirinden ayırmak çok da 

kolay değil. Yani ortalama bir Avrupa şehrini ziyaret ettiğin 

anda gözlemlediğin şehirleşme yapısıyla, büyümesiyle, 

gelişimiyle ve planlamasıyla Türkiye'deki kentlerin 

büyümesini karşılaştırdığın vakit biz çok daha kaotik ve 

dağınık bir yapılanma içindeyiz sanki. Biz bu sistemi 

futboldan bağımsız düşünemeyiz. 

56 


Sen bu şehrin içindeki araba kornası sesinden rahatsız 

olurken altyapıları mükemmel derecede önem veren 

takımlar da bulunamaz o futbol kültürünün içinde. O 

ülkelerdeki kulüpler vizyonlarından dolayı çatışmacı bir 

yapının içinde değiller. Karmaşadan beslenen bir görüş 

açıları yok. Çok daha çözüm odaklı, planlı adımlar 

atıyorlar. Bu yüzden de genç oyunculara yönelik 

birtakım çalışma prensipleri geliştiriyorlar. Avrupa 

kulüplerinin oyuncu yetiştirmeye yönelik olmasının en 

büyük sağlayıcısı, futbol teknolojisini ellerinde tutuyor 

olmaları bence. Özetle Avrupalılar futbolun teknolojisini 

üretiyorlar. Bunu üretebilmen için de kurduğun 

atölyelerde arzuladığın futbol modeline uygun oyuncu 

yetiştirmen lazım. Bu devirde hız, dayanıklılık oldukça 

ön planda nitelikler oldu. Ve bu niteliklere sahip 

oyuncuları bulup takımlarına entegre etmeye yönelik 

bir anlayışa sahipler. Real Madrid, Borussia Dortmund, 

kimi sayarsan say, en küçük ölçekli bir kulüp bile 

modern futbol mevzusuna böyle bakıyor. Biz futbol 

teknolojisini henüz maalesef üretemiyoruz. Son kullanma 

tarihi geçmek üzere olan stratejileri de alıp buraya 

getiriyoruz. O yüzden yeni futbol teknolojisine uygun 

oyuncuları bizzat biz üretelim diye bir derdimiz henüz 

yok. 

Türkiye buna hiç yakınlaştı mı bir dönem için de 

olsa? 

Kişisel çabalar dediğim şey her dönem geçerli 

aslında. Mesela Fatih Terim'in şimdiki milli takım 

sürecindeki çabası var. Gençlerbirliği’nin kulüp 

düzeyinde bir çabası var. Çanakkale Dardanelspor'un 

da var. Keza Selçuk İnan, Burak Yılmaz ve Mehmet Topal 

oradan çıktılar. Bunlar futbol akademisi anlamında 

başarılı gelişmelerdi. Şu günlerde Altınordu'nun 

tamamen başkanının kişisel futbol sevgisiyle alakalı 

olarak gelişen bir durumu var. Altyapı futbolunu 

desteklediği için sisteme de bu metodu zorlamaya 

çalışıyor. Asıl sorunun cevabına gelecek olursak; evet, 

dönem dönem gerçekleşti. Biz de iyi jenerasyonlar 

yakaladık. Örneğin 96 jenerasyonu, Fatih Terim'in 

ortaya koymuş olduğu en büyük miraslardan biridir. 

Şimdiki jenerasyon da hiç fena değil. Fatih Hoca'nın 

yönettiği, başka hocaların da büyük katkıda bulunduğu, 

Avrupa'dan da Türk uyruklu oyuncuları ikna edip 

takıma kattığımız bir dönem bu. Fakat halen çok da 

sistemli görünmüyoruz istikrarlı jenerasyon yaratma 

konusunda. 

Şunu da sormak istiyorum, acaba kulüpler dış 

pazara açılmalı mıdır? Yabancı Kulüp Başkanları 

modeli Türkiye’de işler mi ? 

Bu kaçılmaz bir son bence. Küresel sermaye sonunda 

futbolun da her alanında söz sahibi olacak. Fakat biz 

futbolumuzu yeni sermayelere açmadan önce kendi 

sistematiğimizi oluşturmalıyız bir şekilde. 

Peki ya sizin önerileriniz nelerdir? 

Şu günlerdeki futbol ortamımız bence bilgi temelli 

olmayan daha çok dedikoduyla yürüyen bir yapı içinde. 

Özellikle 80'lerden ve 90'lardan sonra yetişen nesilin 

içinde bilgiyi ön plana koyup futbolumuzu bu bilginin 

ışığında yüceltmeliyiz diyen bir güruh olacaktır. O nesil 

daha evvel ifade ettiğim futbolun küresel anlamda 

gelişimini gösteren işaretleri uygulayacak nesil olacaktır. 

Ayrıca bu yeni futbol sistemini yüceltecek olanlar da 

öncelikle medya, kulüp başkanları, üst düzey yöneticiler 

ve taraftarlar olacaktır elbette. Sonuçta ülkedeki spor 

bakanlığının hakim spor politikasını uygulayacak olan 

ilerici futbol adamları var bu memlekette. Futbolda 

Almanya'nın yaptığı altyapı yatırımının içerisinde yeni 

nesil oyuncuları yetiştirirken yeni nesil teknik direktörler 

de yetiştirmek esastır aslında. Şöyle ki, bir önceki 

nesil video çocuğu değildi pek. Onlara görsel olarak bir 

şeyler sunmak zorunda değildin. Ama bu yeni nesil, 

ilgisi çabuk dağılan, hızlı bir şekilde bilgi sahibi olmak 

isteyen, görsel olarak beslenen ve bu görselliği de çok 

çabuk yorumlayabilen bir nesil. Futbolcu yeni nesil, 

teknik direktör eski toprak olursa randımanlı bir gelişim 

sürecini yakalamak zor olur. İki yeni nesil kavramı bir 

araya getirdi Almanlar ve randımanlı bir futbol sürecini 

yakaladılar. Bizim yapmamız gereken şey de kesinlikle 

bu işte. Videoyu kullanan bu neslin, Martin O'Neill artık 

video izletmek yöntemiyle oyuncunuza birçok şeyi 

öğretebilirsiniz diyor. Ve bu yeni teknolojinin gelişiminden 

kaçamazsınız diyor. Artık yeni nesil oyuncuya 

yalnız sözlü nasihatle birtakım durumları idrak 

ettiremezsiniz. Ona doğru kurguladığını videolarla saha 

içinde neler daha iyi yapması gerektiğini anlatabilirsiniz 

diyor. Fakat dikkat etmelisiniz ki, bu oyunculara 

izlettiğiniz videolarda olumsuz etki yaratacak detayları 

göstermeyin. Yani bir oyuncuya maçtan önce ona 

yaptığı hatalardan oluşan bir video izletmek ondan 

olumlu geri dönüşler almanızı zorlaştırır. Maç içinde 

yapılan iyi hareketleri izletirseniz çok daha kolaylıkla 

başarılı performanslar sergilemesini sağlayabilirsiniz. 

Aynı fikri de hayatın genelinde yorumlarsak, olumsuz 

davranışları tekrar tekrar hatırlayarak olumlu anlamda 

bir sıçrama yakalamak çok zor olur kişisel olarak. 

Olumlu olan şeylere vurgu yapmak esas olmalı sporda. 

Şimdi kuralları ve sistematiği oturmuş bir ülke olsak 

hemen başlamasını destekleyeceğim bir model olabilirdi 

tabii. Siz kurallarını ve sistematiği oturtmuş bir ülke 

konumunda değilken yabancı sermayenin giriş yaptığı 

yeni bir modelde o söz konusu dış sermayelerin kendi 

kurallarını ülkenizde kabul etmek durumunda kalabilir 

siniz. 

Röportaj 

Y. Kaan Karakayalı 

İlkim Üskent 

57 


Atagün Hocam, öncelikle çok teşekkür ederiz bu röportajı kabul ettiğiniz için. Klasik bir 

giriş yapalım istiyorum. Genel anlamda otizmi bize kavramsal olarak nasıl açıklarsınız? 

Bunu bir engel türü olarak mı tanımlamak doğru olur? Yoksa daha doğru bir anlatım 

biçimi var mıdır? 

Öncelikle genel olarak otizm bir engel türü olarak 

adlandırılıyor. Yalnız engel olarak neyi konumlandırdığımız 

da çok önemli bu noktada. Otizmin diğer 

engelli durumların biraz daha dışında, biraz daha özel 

bir karşılığı var. Tıbbi olarak nedeni tam kesinleşmemiş 

bir durum otizm. Özellikle doğumdan sonra 

gerçekleştiğini biliyoruz. Doğum esnasında ve 

öncesinde otizmi tespit edebilmeniz pek mümkün 

değil bugünün şartlarında. Yeni birey dünyaya geldikten 

sonra, iki buçuk yaş civarlarında net olarak tanısı 

konulabilen bir vaka. Lakin o yaş gruplarında çoğu aile, 

çocuğuna doğrudan otizm tanısını koydurmak istemiyor. 

Dolayısıyla acabalarla beraber beş yaşına kadar 

tanısı konulamayan vakaların olması mümkün oluyor 

tabii. Özetle otizm nasıl bir şeydir diye sorarsak, sosyal 

iletişim ve etkileşimi kısıtlayan zihinsel temelli bir 

durum diye yanıtlayabiliriz. Tam olarak bir hastalık 

değil, gelişim bozukluğu olarak da tanımlayabiliriz. 

Otizm daha eski yıllarda tek başına bir vakaydı. Sonra 

otizmi kendi içinde de sınıflara ayırdılar. Spectrum 

Bozukluğu altında otizm, Asperger Sendromu gibi 

türleri bulunmakta. Bireyin günlük yaşamını doğrudan 

engellediği için ''engelli'' olarak ifade edilen bağlam 

larda fazla itiraz edemiyoruz. 

Aileler konusunda şunu sormak istiyorum, teşhisin 

geç konulması tedavi,terapi sürecini nasıl etkiliyor 

peki? Negatif anlamda bireye bir zararı oluyor mu? 

Erken tanının önemi otizm için ne ölçüde önemli? 

Erken tanı ve tedavi otizm için de kesinlikle çok önemli. 

Bu soru için ayrıca teşekkür etmek istiyorum size. Özel 

bir çocuğa sahip olan aile bireyleri ve yakınlarının 

farkındalığı dışında bu durumların ihtimalinden biraz 

habersizler açıkçası. Örneğin, çocukları erken yaşlarda 

konuşamayan aileler oluyor. ''Konuşur, konuşur babası 

da böyleydi aynı yaşlardayken.'' Kulaktan dolma, 

gelenek -göreneklerin ışığında, oluruna bırakma, 

doğru gözlem yapamama gibi durumların sonucunda 

vakayla geç tanışmış oluyor aileler. 

Yalnız geçtiğimiz yıllarda Tohum Otizm Vakfı bu 

konuya ilişkin gerekli organizasyonları ortaya koyarak 

topluma etki ediyorlar. Otizmli çocuk sahibi ailelere 

desteklerini sunuyorlar. Lakin işin odağında olan 

aileler ve çocuklar için biraz yetersiz kalıyor hep. 

Özellikle aileler, eğitimciler ve özel kurumlar daha 

fazlasını istiyorlar. 

Yusuf'la tanışma hikayenizi bizimle paylaşabilir 

misiniz hocam? Yusuf'un bu noktaya geliş 

sürecinde nasıl bir mücadele geçti başınızdan? Ne 

gibi zorluklarla başa çıktınız? 

Yusuf Daha önce çalıştığım bir kurumda eğitim alıyordu. 

O zamanlar ben kendisiyle çalışmıyordum. İlk 

görüşte aşk gibi bir şey oldu aslında aramızda. 

Yusuf'la çalışmak niyetindeydim. Güler yüzü oluşu, 

yakışıklılığı, sempatisi ister istemez insanda merak 

uyandırıyor. Yusuf'la güzel işler yapabilirim, daha fazla 

yol kat edebilirim fikri beni etkiledi sanırım. (Bu 

esnada karşılıklı gülüşmeler yaşanıyor.) Başka bir 

meslektaşım Yusuf'la çalışıyordu. Kendisi işi bırakma 

durumunda kalmıştı. Yusuf sonra başka bir eğitmenle 

devam etti bir süre daha. Gel zaman git zaman, hiç 

hesapta yokken Yusuf'la çalışmaya başladık nihayet. 

Bizim frekansımız daha çok uyuştu demek ki. 

Bu süreçte ne gibi zorluklarla karşılaştınız peki 

hocam? Nasıl aşamalar kaydettiniz? Birlikte neler 

yaptınız? 

Biz Yusuf'la iki yıldır çalışıyoruz. İlk başlarda her çocuk 

gibi kaygıları ve korkuları vardı. Özgüven eksikliği 

yaşıyordu. Şimdi burada rahat bir şekilde oturup, yiyip 

içebiliyoruz. Siz de farkındasınız zaten. Sorun 

çıkarmadan, huzursuzluk yaratmadan oturuyoruz. 

Benim kendi yeğenlerim bile kısa bir süre sonra ''hadi 

gidelim'' demeye başlarlar. 

Erken tanı ve tedavi otizm için de kesinlikle çok önemli. Özel bir çocuğa sahip 

olmayan aile bireyleri ve yakınlarının farkındalığı dışında bu durumların 

ihtimalinden biraz habersizler açıkçası. 

58 


Eskiden bunun gibi mekanlarda rahat bir şekilde 

oturamıyorduk. Yusuf çok çabuk sıkılıyordu. Korktuğu 

şeyler vardı. Özellikle karanlıktan korkuyordu mesela. 

Tırnakları kesmek onun için büyük bir zulme dönüşebiliyordu. 

Anneannesi ve annesi Yusuf uyurken tırnaklarını 

kesebiliyorlardı. Sadece ayak tırnaklarının tamamını 

kesmek bir haftayı falan buluyordu. Ayrıca lunaparklardan 

da korkuyordu Yusuf. Çünkü orada çok fazla gürültü var, 

farklı frekanslar var, farklı ışıklar var. Bunlar Yusuf gibi 

diğer çocuklar için de tehdit oluşturuyor haliyle. İlk başlarda 

kendini pek güvende hissetmiyordu Yusuf. Onun 

dışında suya girmekten korkuyorduk. Saç tıraşı olmaktan 

da korkuyorduk mesela. Bu saç kestirme mevzusu Yusuf 

gibi özel tanılı diğer çocukların büyük bir kısmında olan 

ortak bir problem. Benden önce Yusuf'un saçlarını 

kestirmesi çok zormuş. Evde yapılıyormuş o işlem mecburen. 

Aksi halde toplum tarafından güzel karşılanmayan, 

bizim de problem davranış olarak nitelendirdiğimiz 

hareketler sergileniyor maalesef. Bunları zamanla çok aza 

indirdik. Öte yandan yüksek enerjinin dışa vurulması 

şeklinde de otizmli çocuklar birtakım davranışlar 

sergileyebiliyor. O yüzden şekerli gıdaları kullanmaları 

kesinlikle sakıncalı. Bu geride bıraktığımız iki yıl içerisinden 

Yusuf'la el ele bir sürü engeli aştık diyebiliriz. Ayrıca 

içinde olduğumuz bu mevsim değişiklikleri Yusuf gibi 

özel çocukları çok etkiliyor. Böyle haftalar oldukça zorlu 

geçiyor. Her şey yolunda giderken bu mevsim 

geçişlerinde negatif anlamda geriye dönüşler yaşanabiliyor. 

Dolayısıyla otizmli çocuklarımız bizler gibi bu mevsim 

geçişlerindeki kasvetli durumlara psikolojik anlamda bir 

savunma mekanizması yaratmakta güçlük çekiyorlar. 

Haliyle çok daha fazla etkilenmiş oluyorlar. Bu arada 

otizmli çocukların yüzde yetmişi kadarı konuşamıyor. 

İletişim ve etkileşimde temel bir problem olduğu için 

mevsim geçişlerinde çocuklar çok sıkıntı çekiyor. 

Yusuf iletişimini nasıl sağlıyor hocam? 

Yusuf aslında iletişim kuran bir çocuk. Veyahut ben 

kurduğunu düşünüyor da olabilirim artık. Dolu dolu bir iki 

yıl birlikte geçirdiğimiz için, onun bakışından, mimiğinden, 

gözlerini devirmesinden bazı şeyleri anlıyorum. 

Beden dili ile anlattığı çok şey var Yusuf'un. Ayrıca Yusuf 

yabancı dil olarak İngilizce, Almanca ve son iki yılda da 

Türkçe'yi öğrendi. Yedi yaşına kadar hiç konuşmamış, 

dolayısıyla o yaşa geldiğinde anne ve babası kendi 

evlatlarıyla iletişime geçemedikleri için güç bir çıkmaza 

girmişler. Yusuf sonraki süreçte de işaret dilini öğrenmiş. 

O şekilde iletişim kurmaya başlamışlar. Bir hafta gibi kısa 

bir süre içinde üç yüz tane kelimeye kadar öğrenebilmiş. 

Dolayısıyla farklı ülkelerde yaşadığı için mecburen söz 

konusu olan yabancı dillere de aşina tabii Yusuf. Şu anda 

en iyi dili İngilizce bu delikanlının. Almancası da biraz 

var diyebiliriz. İki yıldır da Türkiye'de kendi dilimizi 

öğretmeye çalışıyoruz. Ben bugüne kadar gelinen 

süreçte annemle, babamla, diğer aile fertlerimle, 

çevremdeki yakın insanlarla nasıl konuşuyorsam, 

Sosyal ve sportif aktivite anlamında Yusuf ne gibi 

etkinlikler yapıyor acaba? 

Benim işim aynı zamanda spor eğitmenliği ve yaşam 

koçluğu. Tabii ikincisi özellikle şöyle bir durumu 

karşılıyor, kendi kendilerine yetebilmeleri için hayatta 

ne gerekiyorsa ben kendi bilgi ve tecrübem dahilinde 

Yusuf'a aktarmaya çalışıyorum. Sosyal yaşamdaki 

problemlerini sporla aşmaya çalışıyoruz. Mümkün 

olduğunca Yusuf'u hep farklı spor dallarına 

yönlendirmeye gayret gösteriyorum. Öncelikle bizim 

Yusuf buz pateninde gayet iyi. Bisiklet sürüyoruz, 

basketbol oynuyoruz, masa tenisi oynuyoruz. 

Geçtiğimiz sonbaharda Kapadokya'da balon turuna 

katıldık. Aslında ilginç olan şudur ki; spor branşlarında 

gayet iyiler. Özetle vücudun ve kişinin yeteneği ve 

alakası hangi spora daha yatkınsa ona yönlendirmekte 

fayda var. Diğer insanlardan farklı düşünmeksizin bu 

böyledir. Bu spor süreci kişinin gayreti ölçüsünde 

bazen uzun bazen daha kısa sürebiliyor tabii. Yusuf'ta 

da aynen öyle oldu. Bizim de amacımız inşallah bir gün 

bizi olimpiyatlarda temsil eden o ''özel'' sporculardan 

biri olabilmek. Bundan iki sene önce İzmir'de Yusuf'la 

çalışmaya başladığım ilk haftalarda Çeşme'de kaldık. 

Her gün sudayız haliyle. Tabii su üzerinde kalma 

aşamasını geçeli çok olmuştu. Fakat fonksiyonel 

anlamda ''yüzme'' tam olarak gerçekleşemiyordu. 

Teknik yüzme konusunda bir hafta boyunca çalıştık ve 

istediğimiz kıvana gelmiştik aslında. Kulaç atma suretiyle 

güzelce yüzebiliyorduk artık. Babası yanımıza 

geldiğinde hiç yüzme bilmeyen bir Yusuf'la karşılaşmış. 

Yusuf'un ailesi geldiğinde ben orada yoktum. Ben 

olayı sonradan Yusuf'un annesinden öğrenmiştim. 

İnsan ister istemez böyle bir durumla karşı karşıya 

gelince üzülüyor tabii. O kadar emek sarf edip öğrettiğiniz 

bir şeyin karşılığında, Yusuf'un öğrendiği şeyi 

yakını olduğu diğer insanlara göstermekten çekinmesi 

üzücü olmuştu. Nasıl olduğuna inanamamıştım hatta 

ben ilk duyduğumda. Yusuf'un öğrenme sürecindeki 

videolarını kayıt altına aldığımız için hem ailelerin hem 

bizlerin içleri rahat ediyor tabii. Yusuf'la o günlerde 

adadan adaya yüzdüğümüzü bizzat kendim biliyorum 

nihayetinde. (Karşılıklı gülüşmeler yaşanıyor.) Zamanla 

eski korkularımızı endişelerimizi atıyoruz ama. Bu yaz 

sezonunda birtakım şeylere tekrar baştan başlamak 

gibi bir niyetimiz yok açıkçası. Bu olaydan haftalar 

sonra Yusuf'un ayağını kuma basamadığı için sudan 

çekindiğini öğrendik. İşin aslıda bu çok bilindik ve 

insani bir detay. Nihayetinde her şeyi otizmle 

bağdaştırmamak lazım diye düşünüyorum. 


59

Geleceğe yönelik bir soru sormak istiyorum size. 

Yusuf'la önümüzdekü eğitim sürecinde neler 

yapmayı planlıyorsunuz hocam? 

Yusuf'un eğitim süreci boyunca biz çok şanslıydık 

aslında. Aileyle aram gayet iyi. Onlara güvenim ve 

saygım tam, onların da bana aynı şekilde çok şükür. 

Yusuf'un eğitimi konusunda aslında onun hayatındaki 

insanlar olarak hepimizin ayrı ayrı görevleri var. Ve biz 

bunun bilincindeyiz. Hep beraber küçük küçük notlar 

alıyoruz, birbirimize telkinlerde bulunuyoruz. Bu iş 

sadece bir eğitmen ve onun eğitim programından 

ibaret değildir. Onun hayatında kimler varsa, anneannesi, 

dedesi, arkadaşları, eğitmenler, terapistleri, 

psikologları fikirsel anlamda aynı çatı altında toplanmalı. 

Bu insanları tanışıyor olması ve görüşüyor olması 

lazım. Sizin o çocuğa vermiş olduğunuz emeğin kalıcı 

olabilmesi için ailenin de anlayışlı olması çok önemli. 

Yusuf'un benimle öğrendiklerini evde de uyguluyor 

olması o anlamda belirleyici oluyor. Özetle Yusuf 

benimle yemek yedikten sonra ellerini kendi yıkıyor 

evde yemek yediği vakit ellerini annesi siliyor ise bizim 

çalışmamızın faydasını kötü etkilemiş oluyor elbette. 

Bu noktada, hocam bizim çocuk sizin yanınızda 

mükemmel, ama eve geldiğimiz zaman bambaşka bir 

insana dönüşüyor şeklinde aldığımız geri dönüşler en 

büyük problemimiz aslında. 

Peki hocam daha fazla neler yapabiliriz? gibi sorular 

yöneltiliyor eğitim süreci kapsamında. Bazı şeylerin 

aileler tarafından ölçülü ve kademeli olarak verilmesi 

eğitim sürecinde çok önemli bence. Aslında bu çocuklar 

bizim eğitim süresi boyunca öğrendikleri 

neticesinde kendi yemeklerini yiyebiliyorlar, giysilerini 

giyebiliyorlar. 

Ama tabii çocuğun önüne özel bir tanı konulduğu için 

her şey iki katına çıkarılıyor aile tarafından. Aile daha 

çok ve birebir ilgilenme refleksi gösteriyor çocuğa 

karşı. Bu çok doğru bir şey değil. Gelişimi engelleyici 

bir faktör olabiliyor bazı durumlarda. 

Gördüğüm kadarıyla Yusuf'la çok güzel ve verimli 

bir ilişkiniz var. Siz de artık Yusuf'un hayatındaki 

önemli karakterlerden biri olmuşsunuz, bir 

eğitmen niteliğinin dışında. Ayrılmak Yusuf 

üzerinde nasıl bir etkiye yol açacak sizce? İkiniz 

için de pek kolay olmayacak gibi. 

Allah kısmet ettiği sürece aynı yolda yürüyeceğiz biz 

Yusuf'la. İnsan hayatı karmaşık. Neyin nasıl olacağını 

şimdiden kestiremiyoruz. Allah hiçbirimize kötü gün 

göstermesi diyelim. (Bu esnada Yusuf'la hocası sarılır.) 

Son olarak siz Yusuf'un hayatına bu denli etki 

etmiş biri olarak diğer ''özel'' çocuğu olan ailelere 

neler söylemek istersiniz? 

Her şey oyunla başlar, oyunla öğretilir. Bizler de 

oyunla öğrendik aslında, hep unutuyoruz bunu. 

Bebeklik dönemlerinden itibaren çocuklarının 

istediği şeyleri oyuna dönüştürmeleri lazım. Evet 

zorlu ve sabır isteyen bir süreç. Ama bu son ifade 

ettiğim husus çok önemli. Velilerden uzun süre; 

Hocam çocuğumla iletişime geçemiyorum. Ne 

denediysem olmadı. Ne yapmalıyım? gibi sorular 

geldi hep. Dedim ki, bir gün çocuğunuzla 

oynadığınız oyunların bir videosunu çekebilir 

misiniz? Sonra o veli geldi videoyu beraber izledik. 

Evet çocuğuyla oyun oynamış. Ama kendi istekleri 

doğrultusunda ve çocuğunun yapmasını istediği 

şeylerin doğrultusunda bir oyun oynanmış. O yüzden 

bu biçimde uygulanan bir oyun denklemi maalesef 

çalışmaz. Çocukla iletişim tam da bu ufak ayrıntılarda 

gizli işte. Nİhayetinde o çocuk oynamak istediği şeyin 

desteğiyle seninle iletişim kurmak istiyor. Oyunla 

kurulması gereken iletişim özeti bu aslında. Biz bu 

çocuklarla, parklarda, bahçelerde, sinemada, alışveriş 

merkezlerinde, misafirlikte, yolculukta, metrobüste, 

vapurda ve başka aklınıza gelebilecek her türlü 

kamusal ortamda bulunmayı bilmemiz gerekiyor. 

Kendimize ve çocuğumuza engel koymadan 

yaşamanın birinci kuralı budur. 

60 


2015 

Toplumsal Farkındalık 

Derneğİ

Bir çok medeniyete beşiklik yapmış; yüzyıllardır insanların huzur ve bolluk içinde 

yaşadığı topraklarımız bugünlerde bir çok terör unsurunun yegane hedefi haline gelmiş; 

gerçekleştirilen terör eylemleri aracılığıyla da toplumsal birlikteliğimizin önü alınmaya 

çalışılmıştır. Bu gün sadece bölgemiz insanları değil, tüm insanlık savaştan, çatışmadan, 

nefretten yorgun düşmüştür. Öyle ki, geçmişten günümüze toplumsal hafızalarımızda yer 

edinmiş sayısız savaş, sayısız afet ve sayısız ihanet vardır. Nice evlere ateş düşüren, anneleri 

evlatsız, evlatları babasız bırakan onlarca kötü hatıra... 

İşte 15 Temmuz 2016 tarihi de toplumsal belleklerde yer edinmiş büyük bir 

ihanete işaret etmektedir. Ulusal egemenliği doğrudan hedef alarak toplumsal 

birlikteliğin ortadan kaldırılmasını amaçlayan bu hain girişimini başarısızlığa uğratan, 

şüphesiz ki eski yaşanmışlıklardan ders çıkarmış, demokrasi sevdalısı milletimiz oldu. Tüm 

dünya milletlerine örnek olacak nitelikte ve milli benliğine yaraşır şekilde hareket eden 

halkımız; bu millete tarih boyunca zincir vurulmadığını ve ne olursa olsun vurulamayacağını 

bütün şer odaklarına göstermiş oldu... 

Bu elim hadisenin bizlere verdiği mesaj aslında çok açıktı. Toplumsal diyalog ve 

uzlaşma zemini yaratılmadığı sürece, aramıza nifak sokmak isteyenlerin elleri daha da 

kuvvetlendiği gibi küçük bir kıvılcım bile arayı kapatmayı zorlaştıracak mesafeler açmaktadır. 

Bu sebepledir ki; başta siyasiler olmak üzere toplumun her kesimini birlik ve 

beraberlik içinde daha güzel yarınlar inşa etmeye davet ediyoruz. Gelecek nesillere barış 

ve huzur dolu bir ortam bırakmak isteyen herkes, farklı düşünce, kültür ve inançlara sahip 

olsalar bile ortak gaye için bir arada olmalı ve toplumsal birlikteliği zaman kaybetmeden 

tahsis etmelidirler. 

Temenni ediyorum ki, ülkemiz terörün, çatışmaların, eğitimsizliğin yaygınlaştığı 

bir ülke değil, sevginin, hoşgörünün, adaletin, dayanışmanın timsali bir ülke olur. Aydınlık 

bir geleceğe doğru ilerlediğimiz bu yolda, birbirimizi hiç bir ön kimliğin tesiri altında 

kalmadan sevmeye ve saymaya başlarsak gelecek nesillere daha güzel yarınlar bırakabiliriz. 

Unutulmamalıdır ki, Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün de dediği gibi; 

‘’Mevzubahis vatansa, gerisi teferruattır.’’ 

Saygı ve Hürmetlerim ile, 

Serdar Hasan KOÇYİĞİT 

Toplumsal Farkındalık Derneği Başkanı

Toplumsal Farkındalık Derneği olarak öncelikli amacımız; sosyal 

alanda unutulmuş, arka planda bırakılmış ya da etkisiz faaliyetlerle yol 

kat edilememiş meseleleri gün yüzüne çıkarıp mümkün olduğunca 

vatandaşımıza duyurmak ve sonuç odaklı projeler ile çözümüne 

katkıda bulunmaktır. İşte tam da bu noktada yayın hayatına yeni bir 

soluk getireceğine inandığımız Galata Mecmua ile görme engelli 

vatandaşlarımızın sosyal hayata entegre olmalarını kolaylaştırıcı, diğer 

yazılı ve görsel yayın kuruluşlarına örnek teşkil edebilecek bir proje 

geliştirdik. 

Galata Mecmua ve Toplumsal Farkındalık Derneği proje ortaklığıyla 

gerçekleştirilen Galata Mecmua Sesli Dergi Projesi, Türkiye’de 

sayısı 400.000’e ulaşan görme engelli vatandaşlarımızın görsel ve 

yazılı medyada yer alan yayınları takip edebilme ve doğrudan 

katılabilmeleri amacıyla sunulmuştur. 

Kültürel ve tarihi konuların yanı sıra spordan sanata birçok başlığın 

makale ve röportajlar aracılığıyla dinleyiciye sunulacağı Galata 

Mecmua Sesli Dergi Projesi, Engelsiz Kahramlar bölümü aracılığıyla 

her sayısında; engellerine rağmen hayatın zorlu koşullarına göğsünü 

gerebilen kahramanların hikayelerini paylaşacaktır. 

Galata Mecmua Sesli Dergi Projesi kapsamında bizimle birlikte 

sorumluluk alan ve alacak olan tüm yol arkadaşlarımıza şimdiden 

teşekkür eder, engelsiz bir dünyanın özlemi ile tüm takipçilerimize 

esenlikler dileriz. 

2015 

Toplumsal Farkındalık 

Derneğİ 

Dergimizin sesli halini takip etmek için 

QR kodumuzu kullanabilirsiniz.

EYLÜL 2016 Dijital

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?