YEREL TATLARIMIZ Bu Üzümü Bilmeyen Yok… ÇAVUŞ ÜZÜMÜ BATI KARADENIZ BÖLGESINDE SAFRANBOLU ÇAVUŞ ÜZÜMÜ, ILÇENIN LOKUM VE SAFRANI ILE BIRLIKTE ÜÇ GÜZELINDEN BIRIDIR. YOLA FAZLA DAYANIKLI OLMASA DA EYLÜL AYININ SONUNA DOĞRU KASA KASA ÇAVUŞ ÜZÜMÜ YURDUN DÖRT BİR TARAFINA GÖNDERİLMEKTEDİR. HASAT EDILDIĞI DÖNEMDE DIĞER ÇEŞITLER 1-1,5 TL’DEN PAZAR BULURKEN, SAFRANBOLU ÇAVUŞ ÜZÜMÜ KILOSU 5 TL’DEN RAHATLIKLA PAZARLANABILMEKTEDIR. <strong>BÜLTEN</strong> 64
Kalkınmada Yerel Ortağınız Üzümün çavuş ismi ile anılması konusunda yörede iki görüş vardır. Bunlardan birinci; Çavuş lakaplı veya rütbesindeki bir şahsın üzümü çevreye tanıtması aşı kalemleri göndermesi, ikinci görüş ise; ürünlerin en kalitelisi ve üst derecelerde olması “Üzümlerin Çavuşu” anlamında çavuş denilmiştir. En kaliteli sofralık Üzüm çeşitlerinin başında yer alan Çavuş Üzümünün, Çoban Çavuşu, Pembe Çavuş, Misket Çavuşu gibi çeşitleri vardır. SAFRANBOLU’ DA BAĞCILIK TARİHİ Safranbolu ve çevresinin bağcılık açısından oldukça eski bir tarihi vardır. İklim ve toprak yapısı itibariyle de sofralık üzüm yetiştiriciliği geniş alanlara yayılmıştır. İlçenin hemen hemen bütün köylerinde Safranbolu Çavuş Üzümü yetiştiriciliği yüzyıllardır yapılmaktadır. Safranbolu’da bağcılık tarihinin çok eski olduğunu yapılan temel kazılarından çıkan taş kabartmalarda bulunan üzüm figürlerinden anlamak mümkündür. Babasultan Mahallesi Şahbalı Mevkiinde bulunan ve halen Kent Tarihi Müzesi bahçesinde sergilenen geç Roma döneminden kalma üçgen biçimli taş, bunun en güzel örneğidir. Üçgen alınlığın içinde kabartma olarak işlenmiş; sol alt köşede rozet ve sürahi, ortada sunaktaşı ve iki kulplu vazo, sağ alt köşede orak iki ağızlı kazma ve karasaban yer alır. Alınlığın sağ ve solunu asma dalları, yaprak ve üzümler süslemektedir. ÇEŞİT ÖZELLİKLERİ VE YETİŞTİRİCİLİĞİ Safranbolu Çavuş Üzümü, Safranbolu şartlarında çok kaliteli ürün veren beyaz renkli sofralık bir üzüm çeşididir. Tanesi; sarımsı yeşil renkte, hafif oval şekilli, ince kabuklu, çok iri (7-8 g), 1-2 çekirdekli ve çeşide özgü aromalıdır. Salkımları dallı silindirik ya da konik ve çok iri (500-600 g) yapıdadır. Olgunlaşma yönüyle orta erkencidir ve Safranbolu şartlarında Eylül ayında olgunlaşmaktadır. Çavuş Üzümünün çiçek yapısı morfolojik erdişi, fizyolojik dişi olduğundan, bağ tesislerinde mutlaka babalık(- tozlayıcı) çeşit ile bağlar tesis edilir. Tozlayıcı çeşit olarak Çiftlik, Hamburg Misketi, Cardinal, Yalova incisi, Ata Sarısı, Alfons Lavolle vb. çeşitleri kullanılır ve kısa budama uygulanır. Safranbolu Çavuş üzümü yetiştiriciliğinde iklim, toprak özellikleri dikkate alınarak, yer yöney seçimi titizlikle yapılmalı, yeterli ve temiz sulama suyu temin edilmelidir. İyi bir kök gelişimi için toprak en az 40 cm derinlikte krizma yapılmalıdır. Belirlenen dikim mesafesine göre dikim çukurları açılmalıdır. Dikim mesafeleri “ 2,0 X 3,0, 1,5 x 3,0, 2,0 X 2,0, 1,5 X 2,0, 2,0 X 2,0 X 2,5 m” olarak verilebilir. Yeni tesis edilen bağlarda dikim sırasında taban gübrelemesi yapılmalıdır. Yetiştiricilikte, bağın toprak yapısına uygun anaçlar seçilmelidir. Sağlıklı Safranbolu Çavuş üzümü omcalarından alınan aşı kalemleri belirlenen anaçlara aşılanmaktadır. Terbiye şekli olarak genelde çift kollu kordon sistemi uygulanmaktadır. Budama her sene düzenli olarak kısa budama şeklinde yapılmaktadır. Uygun yetişme şartlarında dikimi takip eden ikinci yıl terbiye şeklinin verilmesi gerekmektedir. Her yıl budamayı müteakip bahar aylarında toprak yapısına uygun gübreleme, yağış durumuna göre düzenli aralıklarla sulama yapılmalıdır. Yıllık bakım işlemeleri aksatılmamalıdır. Hastalıklara karşı koruyucu mücadele yapılırken, zararlı popülasyonunun durumuna göre kimyasal mücadele yapılmalıdır. Hasat işlemi Safranbolu Çavuş Üzümünün kendine has renk, tat ve aromasını aldığı ve kuru madde miktarı % 22+/-2,0 olduğu zaman yapılmaktadır. Üzümün olgunluğuna karar vermede, üzümün rengi, şırada çözülebilen toplam kuru madde miktarı, salkım sapı ve iskeletinin rengi, çekirdeğin tane etinden ayrılması, lezzet gibi kriterler dikkate alınmalıdır. Safranbolu çavuş üzümü hasat sonrası uzun süre muhafaza edilememektedir. Raf ömrü kısa olan toplanan üzümler hemen tüketiciye ulaştırılmalıdır. <strong>BÜLTEN</strong> 65
Change language