BÜLTEN

Kalkınmada Yerel Ortağınız
Üzümün çavuş ismi ile anılması
konusunda yörede iki görüş
vardır. Bunlardan birinci; Çavuş
lakaplı veya rütbesindeki bir şahsın
üzümü çevreye tanıtması aşı kalemleri
göndermesi, ikinci görüş ise; ürünlerin
en kalitelisi ve üst derecelerde olması
“Üzümlerin Çavuşu” anlamında çavuş
denilmiştir. En kaliteli sofralık Üzüm
çeşitlerinin başında yer alan Çavuş
Üzümünün, Çoban Çavuşu, Pembe Çavuş,
Misket Çavuşu gibi çeşitleri vardır.
SAFRANBOLU’ DA BAĞCILIK TARİHİ
Safranbolu ve çevresinin bağcılık
açısından oldukça eski bir tarihi
vardır. İklim ve toprak yapısı itibariyle
de sofralık üzüm yetiştiriciliği geniş
alanlara yayılmıştır. İlçenin hemen
hemen bütün köylerinde Safranbolu
Çavuş Üzümü yetiştiriciliği yüzyıllardır
yapılmaktadır.
Safranbolu’da bağcılık tarihinin çok
eski olduğunu yapılan temel kazılarından
çıkan taş kabartmalarda bulunan
üzüm figürlerinden anlamak mümkündür.
Babasultan Mahallesi Şahbalı
Mevkiinde bulunan ve halen Kent
Tarihi Müzesi bahçesinde sergilenen
geç Roma döneminden kalma üçgen
biçimli taş, bunun en güzel örneğidir.
Üçgen alınlığın içinde kabartma olarak
işlenmiş; sol alt köşede rozet ve sürahi,
ortada sunaktaşı ve iki kulplu vazo,
sağ alt köşede orak iki ağızlı kazma
ve karasaban yer alır. Alınlığın sağ ve
solunu asma dalları, yaprak ve üzümler
süslemektedir.
ÇEŞİT ÖZELLİKLERİ VE
YETİŞTİRİCİLİĞİ
Safranbolu Çavuş Üzümü, Safranbolu
şartlarında çok kaliteli ürün veren beyaz
renkli sofralık bir üzüm çeşididir.
Tanesi; sarımsı yeşil renkte, hafif oval
şekilli, ince kabuklu, çok iri (7-8 g),
1-2 çekirdekli ve çeşide özgü aromalıdır.
Salkımları dallı silindirik ya da
konik ve çok iri (500-600 g) yapıdadır.
Olgunlaşma yönüyle orta erkencidir
ve Safranbolu şartlarında Eylül ayında
olgunlaşmaktadır.
Çavuş Üzümünün çiçek yapısı morfolojik
erdişi, fizyolojik dişi olduğundan,
bağ tesislerinde mutlaka babalık(-
tozlayıcı) çeşit ile bağlar tesis edilir.
Tozlayıcı çeşit olarak Çiftlik, Hamburg
Misketi, Cardinal, Yalova incisi, Ata
Sarısı, Alfons Lavolle vb. çeşitleri kullanılır
ve kısa budama uygulanır.
Safranbolu Çavuş üzümü yetiştiriciliğinde
iklim, toprak özellikleri dikkate
alınarak, yer yöney seçimi titizlikle
yapılmalı, yeterli ve temiz sulama suyu
temin edilmelidir. İyi bir kök gelişimi
için toprak en az 40 cm derinlikte
krizma yapılmalıdır. Belirlenen
dikim mesafesine göre dikim çukurları
açılmalıdır. Dikim mesafeleri “ 2,0 X
3,0, 1,5 x 3,0, 2,0 X 2,0, 1,5 X 2,0, 2,0
X 2,0 X 2,5 m” olarak verilebilir. Yeni
tesis edilen bağlarda dikim sırasında
taban gübrelemesi yapılmalıdır.
Yetiştiricilikte, bağın toprak yapısına
uygun anaçlar seçilmelidir. Sağlıklı
Safranbolu Çavuş üzümü omcalarından
alınan aşı kalemleri belirlenen anaçlara
aşılanmaktadır. Terbiye şekli olarak
genelde çift kollu kordon sistemi uygulanmaktadır.
Budama her sene düzenli
olarak kısa budama şeklinde yapılmaktadır.
Uygun yetişme şartlarında dikimi
takip eden ikinci yıl terbiye şeklinin
verilmesi gerekmektedir. Her yıl budamayı
müteakip bahar aylarında toprak
yapısına uygun gübreleme, yağış durumuna
göre düzenli aralıklarla sulama
yapılmalıdır. Yıllık bakım işlemeleri
aksatılmamalıdır. Hastalıklara karşı
koruyucu mücadele yapılırken, zararlı
popülasyonunun durumuna göre
kimyasal mücadele yapılmalıdır. Hasat
işlemi Safranbolu Çavuş Üzümünün
kendine has renk, tat ve aromasını aldığı
ve kuru madde miktarı % 22+/-2,0
olduğu zaman yapılmaktadır. Üzümün
olgunluğuna karar vermede, üzümün
rengi, şırada çözülebilen toplam kuru
madde miktarı, salkım sapı ve iskeletinin
rengi, çekirdeğin tane etinden
ayrılması, lezzet gibi kriterler dikkate
alınmalıdır. Safranbolu çavuş üzümü
hasat sonrası uzun süre muhafaza
edilememektedir. Raf ömrü kısa olan
toplanan üzümler hemen tüketiciye
ulaştırılmalıdır.
BÜLTEN
65