combinepdf
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
YANAN SAATLER VE KUM<br />
SAATLERİ<br />
28<br />
MUM SAATİ<br />
Romalılar gündüz vaktini 12 eşit saate<br />
bölmüşlerdi, dolayısıyla saatler yazın uzun, kışın<br />
kısa oluyordu. Bu yüzden değişen saatlere bağlı<br />
olarak farklı uzunlukta mumlar kullanıyorlardı.<br />
Mum saatleri Çin, Japonya, İngiltere de dahil<br />
olmak üzere pek çok ülkede yüzyıllarca<br />
kullanıldı. Ayrıca mum saatlerine alarm koymak<br />
da kolaydı. Mumun istediğiniz bir yerine çivi<br />
batırırdınız, mum eriyerek o noktaya gelince çivi<br />
bir zilin veya çanın üstüne düşerdi. Hava akımları<br />
mumun dengesiz veya fazla hızlı erimesine<br />
neden olacağından mumlar camlı bölmelerin içine konurdu.<br />
KUM SAATLERİ<br />
Ne su, ne de mum saatleri gemilerdeki sert, ıslak ve rüzgarlı<br />
hava koşulları için uygun değildi. Gemiciler sudaki hızlarını<br />
ölçmek için "parakete" kullanırlardı. Üzerinde düzenli<br />
aralıklarla düğümler atılmış uzun bir halatın ucuna bağlanmış<br />
bir tahta (parakete) geminin kıç tarafından denize atılınca<br />
halatı çekmeye başlardı. Denizciler belirli bir süre boyunca<br />
küpeştenin üzerinden geçerek boşalan ipin düğümlerini<br />
sayarlardı. Standart sistemlerden biri, üzerinde her 14,4<br />
metrede bir düğüm olan halatın 30 saniyede kaç düğüm<br />
boşaldığını saymaktı. 5 düğüm boşalmışsa hız 5 düğüm<br />
demekti. Bir düğüm 0,5 m/s veya 1,85 km/h ' a denk<br />
geliyordu. Denizciler 30 saniyelik süreyi ölçmek için kum saati<br />
kullanırlardı. Kum saati içinde biraz kum olan, altı ve üstü<br />
geniş, ortası ince camdan oluşur. Saat baş aşağı çevrildiğinde üst bölümde kalan kumun alt bölüme<br />
akması hep eşit süre alır. Denizciler 30 saniyelik kum saatleri kullanırlardı fakat her miktarda süreyi<br />
ölçen kum saatleri de yapılabilir.
Change language