16.05.2017 Views

Natyra e aktivitete

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Albanian Nature<br />

<strong>Natyra</strong><br />

Bregdeti<br />

Sport dhe Aventurë<br />

1


elievi dhe klima<br />

Shqipëria me një sipërfaqe prej 28.748 km 2<br />

shquhet për një reliev mjaft të larmishëm<br />

dhe hera herës spektakolar. Pjesa më e madhe<br />

e territorit e cila zë 2/3 e tij, përbëhet<br />

nga male dhe kodra, ndërsa 1/3 e saj është<br />

ultësirë e shtrihet kryesisht në perëndim<br />

përgjatë bregut të detit Adriatik. Pika më e<br />

lartë e vendit ndodhet në zonën e Dibrës<br />

dhe është mali i Korabit, 2.751 m mbi nivelin<br />

e detit.<br />

Ky reliev i pasur, me thyerje dhe mikroforma<br />

të shumta, i pasur me burime hidrike, pyje<br />

dhe florë e faun të pasur ofron mundësi për<br />

një gamë të gjerë <strong>aktivitete</strong>sh turistike në<br />

natyrë. Brenda një kohe të shkurtër vizitori<br />

mund të përjetojë eksperienca nga zonat<br />

me klimë të freskët malore në ngrohtësinë<br />

mesdhetare të bregdetit.<br />

2


<strong>Natyra</strong><br />

3


4<br />

relievi dhe klima


<strong>Natyra</strong><br />

Një nga potencialet natyrore më të mëdha<br />

të Shqipërisë është numri i lartë i orëve me<br />

diell, tregues për të cilin Shqipëria radhitet<br />

ndër vendet e para në Europë.<br />

Gjatësia e bregdetit të Shqipërisë është<br />

450 km dhe ofron potenciale dhe produkte<br />

të shumta turistike. Relievi malor ofron<br />

spektakël dhe <strong>aktivitete</strong> të ndryshme turistike.<br />

Shtresa e dëborës në male, e cila qëndron<br />

për muaj të tërë garanton mundësi për<br />

admiruesit e sporteve dimërore.<br />

Relievi i Shqipërisë është mjaft i pasur me<br />

lumenj dhe liqene të cilët janë pika mjaft të<br />

rëndësishme dhe atraktive për turizmin dhe<br />

për organizmin e <strong>aktivitete</strong>ve të ndryshme.<br />

Treguesit klimaterikë në Shqipëri, janë mjaft<br />

të përshtatshëm për të garantuar një sezon<br />

relativisht të gjatë prej 5 muajsh lidhur me<br />

frekuentimin e plazheve. Vera është e nxehtë<br />

dhe kryesisht e thatë dhe dimri i butë dhe<br />

me reshje. Temperatura mesatare në bregdet<br />

është 17.5 0 C dhe në zonën malore ajo<br />

shkon 7.5 0 C. Kjo shumëllojshmëri relievi<br />

dhe klime përbën një pasuri të madhe dhe<br />

mundësi të pafundme kreative dhe turistike<br />

për t’u shijuar.<br />

5


detet<br />

Bregdeti shqiptar fillon në veriperëndim në<br />

grykëderdhjen e Bunës, që është dhe kufiri<br />

midis Shqipërisë dhe Malit të Zi, dhe vazhdon<br />

deri në Kepin e Stillos në jug të vendit,<br />

në kufi me Greqinë. Gjatësia e tij, prej 450<br />

km duke përfshirë dhe lagunat, fillon në detin<br />

Adriatik dhe mbaron në detin Jon.<br />

Ky bregdet është mjaft i bukur dhe i larmishëm.<br />

Nga njëra anë ofron plazhe masive ranore,<br />

shumë të përshtatshme për pushimet<br />

e familjarëve, si dhe plazhe të vegjël ekzotikë,<br />

intimë dhe të thellë. Format e bregut<br />

janë të pasura me kepe, gjire të mbrojtur,<br />

laguna dhe delta të shumta. Shumë pjesë<br />

të këtij bregdeti janë të pastra ekologjikisht<br />

dhe ende të pa cënuara nga veprimtaria<br />

njerëzore.<br />

Gjithashtu, lagunat dhe deltat janë disa<br />

nga vendet më të mrekullueshme për të<br />

dashuruarit me natyrën, si dhe për amatorët<br />

e peshkimit dhe të gjahut.<br />

Ato përbëjnë ekosisteme shumë të rëndësishme<br />

dhe janë potenciale për zhvillimin<br />

e ekoturizmit. Bota nënujore është e pasur<br />

me objekte arkeologjike. Të apasionuarit<br />

mund të shohin florën, faunën e mahnitshme<br />

nënujore, anijet dhe objekte që nga<br />

kohët e lashta, deri në kohët moderne.<br />

Çdokush mund të shijojë bukurinë e<br />

kështjellave dhe parqeve arkeologjike, që<br />

zbukurojnë bregdetin shqiptar.<br />

6


<strong>Natyra</strong><br />

7


8<br />

liqenet


<strong>Natyra</strong><br />

Shqipëria është shumë e pasur me liqene.<br />

Krahas liqeneve të mëdhenj të Shkodrës,<br />

Ohrit dhe Prespës gjenden disa dhjetra<br />

liqene të vegjël të mrekullueshëm dhe<br />

shumë liqene artificiale mjaft atraktivë. Interesant<br />

është fakti që çdo liqen i madh në<br />

Shqipëri përbën një rekord në gadishullin<br />

e Ballkanit. Liqeni i Shkodrës është liqeni<br />

me sipërfaqe më të madhe në Ballkan, 368<br />

km 2 , nga të cilat 149 km 2 me një gjatësi<br />

brigjesh prej 57 km i takojnë Republikës së<br />

Shqipërisë. Liqeni i Ohrit është liqeni me<br />

thellësinë më të madhe në Ballkan, 289 m<br />

i thellë. Liqenet tektonike të Prespës ndodhen<br />

në lartësinë 850 m mbi nivelin e detit<br />

duke përbërë liqenet më të larta tektonike<br />

të gjithë gadishullit Ballkanik .<br />

Liqeni i Shkodrës gjendet midis Shqipërisë<br />

dhe Malit të Zi. Ai ka një breg shumë të<br />

larmishëm të tipit të ulët të “marsheve” në<br />

veri dhe shkëmbor në jug. Në bregun jugor<br />

shquhen plazhet e Shirokës dhe të Zogajt.<br />

Fauna e liqenit të Shkodrës është një nga<br />

më të pasurat në Shqipëri. Në këtë liqen<br />

dhe në natyrën përreth tij jetojnë 45 lloj<br />

peshqish dhe 281 specie shpendësh. Këto<br />

shpendë përbëjnë 87 % të gjithë Ortinofaunës<br />

(shpendëve) të Shqipërisë. Një perlë e<br />

kësaj pasurie është patjetër pelikani, zogu<br />

më i madh në Evropë.<br />

9


liqenet<br />

Liqeni i Ohrit është një nga liqenet tektonike<br />

më të bukur të Ballkanit dhe të Evropës.<br />

Ai është midis Shqipërisë dhe Maqedonisë.<br />

Ky liqen ka një sipërfaqe 358 km 2 dhe ndodhet<br />

në lartësinë 695 m mbi nivelin e detit.<br />

Ai ofron një klimë mjaft të shëndetshme,<br />

sidomos në stinën e nxehtë të verës. Liqeni<br />

i Ohrit ka një moshë 4 milionë vjeçare. Këtu<br />

gjenden 30 lloje molusqesh, Sfungjerin e<br />

Ohrit që gjendet vetëm këtu dhe në liqenin<br />

Bajkal. Në këtë liqen rritet peshku i famshëm<br />

Koran dhe Belushka, një lloj trofte<br />

shumë e shijëshme. Bregu i këtij liqeni ofron<br />

një infrakstukturë për turizmin duke<br />

përfshirë hotele, restorante peshku, bare,<br />

etj. Kjo zonë është e njohur veçanërisht për<br />

turizmin familjar. Ky breg përveç qytetit të<br />

Pogradecit ka dhe pika të tjera të njohura<br />

turistike si Lini, Pojska, Tushemishti, etj .<br />

10


<strong>Natyra</strong><br />

11


12<br />

liqenet


<strong>Natyra</strong><br />

Liqenet e Prespës. Liqeni i Prespës së<br />

Madhe ndodhet në territorin e Shqipërisë,<br />

Maqedonisë dhe Greqisë, me një sipërfaqe<br />

prej 285 km 2 nga të cilat Shqipërisë i takojnë<br />

44 km 2 . Liqeni i Prespës së Vogël, me një<br />

sipërfaqe 44 km 2 , ndodhet midis Shqipërisë<br />

dhe Greqisë. Ujërat e liqeneve të Prespës,<br />

sidomos Prespës së Madhe, shquhen për<br />

një bukuri dhe kthjellësi të lartë. Përreth këtyre<br />

liqeneve është mjaft i zhvilluar turizmi<br />

rural, ekoturizmi, si dhe sporte të ndryshme<br />

të ujit. Për të apasionuarit e natyrës liqenet<br />

e Prespës përbëjnë një spektakël mbresëlënës<br />

sidomos për ata që janë të interesuar<br />

për florën ujore.<br />

13


liqenet<br />

Liqenet e vegjël. Në hapësirën e Shqipërisë<br />

ndodhen edhe dhjetra liqene të vegjël me<br />

origjinë akullnajore, karstike dhe artificiale.<br />

Nga liqenet e shumta me origjinë akullnajore<br />

dallohet kompleksi i 12 liqeneve<br />

akullnajore të Lurës, liqenet e Doberdol<br />

- Sylbicës në Alpet e Tropojës, Balgjait në<br />

Bulqizë, liqeni i Zi në Martanesh, liqeni i Dushkut<br />

në Gramsh, liqenet e Rajcës në Librazhd<br />

dhe liqeni i Shelgurit në Ersekë. Liqenet<br />

karstike përfaqësohen nga 69 liqenet e pllajës<br />

së Dumresë, ku dallohet liqeni i Merhojës,<br />

liqeni i Çestijes, liqeni i Gjatë, i Belshit,<br />

i Seferanit, etj .<br />

Liqeni i Lurës - Dibër<br />

14<br />

Liqeni i Lurës - Bulqizë


<strong>Natyra</strong><br />

Liqeni artificial - Tiranë<br />

Liqenet artificiale. Liqenet artificialë më të<br />

mëdhenj janë ato të Fierzës, Komanit, Vaut<br />

të Dejës, Ulzës e Shkopetit. Liqene të tjera artificiale<br />

janë ato të Tiranës, ujëmbledhësat e<br />

Farkës, të Thanës në Lushnjë dhe Gjancit në<br />

Vithkuq të Korçës. Liqenet ofrojnë kënaqësi<br />

argëtuese dhe sportive. Ato karakterizohen<br />

nga një florë dhe faunë mjaft e pasur në<br />

bimë, lule, pyje, kafshë dhe shpendë nga<br />

më interesantët. Gjithashtu liqeni i Komanit<br />

shërben edhe si rrugë lundruese duke ju<br />

ofruar pamje të ngjashme me “fiordet norvegjeze”.<br />

Liqeni i Komanit - Tropojë<br />

15


the rivers<br />

<strong>Natyra</strong> shqiptare është e pasur me burime<br />

ujore, lumenj dhe përrenj të shumtë. Burime<br />

me vlera kurative janë edhe ato të<br />

ujërave termale të quajtura llixha. Këto burime<br />

ndodhen në Leskovik (Vronomero),<br />

Dibër, Elbasan, Fushë Krujë (Bilaj), dhe në<br />

afërsi të Përmetit (Bënjë). Burimet e ujrave<br />

të Syrit të Kaltër në Delvinë, të Ujit të Ftohtë<br />

në Tepelenë, të Syrit të Sheganit pranë<br />

liqenit të Shkodrës, të Drilonit afër liqenit<br />

të Ohrit, të Viroit në Gjirokastër, të Poçemit<br />

në Mallkastër janë të shquar për bukurinë<br />

dhe veçantinë e tyre. Rrjeti hidrografik i<br />

territorit të Shqipërisë përbëhet nga 11<br />

lumenj kryesore, që së bashku me degët<br />

Vronomero - Leskovik<br />

Benja - Përmet


<strong>Natyra</strong><br />

Lumi i Bunës - Shkodër<br />

e tyre dhe përrenjtë e mëdhenj me ujë të<br />

vazhdueshëm arrijnë numrin 152. Lumi<br />

më i gjatë është lumi i Drint të Zi, 285 km.<br />

Dega kryesore e Drinit të Zi buron nga<br />

liqeni i Ohrit dhe hyn në Shqipëri nëpërmjet<br />

grykës së Radikës. Lumenj të tjerë janë<br />

Valbona, Buna, Fani, Mati, Erzeni, Shkumbini,<br />

Semani, Vjosa, Osumi, Shushica, Devolli,<br />

Langarica, Drino, Bistrica, etj. Lumenjtë krijojnë<br />

hapësira, lugina dhe kanione të mrekullueshëm.<br />

Disa nga luginat më të bukura<br />

janë lugina e Valbonës dhe e Shalës në Alpet<br />

“Syri i Kaltër” - Sarandë<br />

17


lumenjte<br />

e Veriut, lugina e Tomorricës, gryka e Këlcyrës<br />

në lumin Vjosë, kanionet e përroit të<br />

Bënçës e Osumit, etj. Këto kanione, përveç<br />

bukurisë dhe madhështisë së tyre natyrore<br />

, janë dhe një vend ideal për praktikimin e<br />

sporteve të ujit si vozitja me kanoe dhe rafting.<br />

Një element tjetër i lumenjve të Shqipërisë<br />

janë kataraktet e mrekullueshme, si<br />

ai i Grunasit në përroin e Thethit në Alpet e<br />

Veriut, i Shoshanit në luginën e Valbonës, i<br />

Kokotrafit në Konispol, ujëvara e Progonatit<br />

në Kurvelesh, etj.<br />

Lumi i Vermoshit<br />

Lumi i Shalës<br />

18<br />

Kanioni i Osumit


<strong>Natyra</strong>


ishujt<br />

Ishulli i vogël i Franc Jozefit ndodhet në<br />

grykëderdhjen e Bunës. Ishulli mbulohet<br />

nga korije të bukura kryesisht me pemë plepi,<br />

verri dhe drurë të tjerë fletorë. Ai shquhet<br />

për natyrën e tij të qetë dhe është vend ideal<br />

për ata të cilët dëshirojnë të qëndrojnë larg<br />

zhurmave.<br />

Ishulli ranor i Kunës ka një sipërfaqe 125<br />

ha dhe ndodhet pranë deltës së Drinit në<br />

rrethin e Lezhës. Aty do të gjeni një bimësi<br />

të harlisur që nga shkurret tipike mesdhetare,<br />

lianet e bukura kacavjerrëse, pyje të<br />

vegjël me shelgje lotues dhe pemë frashëri.<br />

Fauna e këtij ishulli është nga më të pasurat<br />

në Shqipëri me 70 lloj shpendësh, 22<br />

lloj reptilesh, 6 lloj amfibësh dhe 23 lloj gjitarësh.<br />

Nga shpendët shquhen rosat e egra,<br />

fazanët, qukapikët, karabullakët, shapkat<br />

dhe rosa e madhe kryekuqe. Që në kohët e<br />

lashta perandorët e Romës merrnin nga kjo<br />

zonë peshk dhe shpendë të ndryshëm, të<br />

cilët shquheshin për shijen e tyre unike dhe<br />

cilësitë e larta gastronomike.<br />

20


<strong>Natyra</strong><br />

21


22<br />

ishujt


<strong>Natyra</strong><br />

Ishulli i Zvërnecit është një nga ishujt e lagunës<br />

së Nartës në Vlorë. Ai është një ishull<br />

mjaft piktoresk i mbjellë i gjithi me pemë<br />

qiparisash. Në këtë ishull ndodhet kisha e<br />

Shën Marisë, një kishë e vjetër dhe me mjaft<br />

vlera.<br />

Ishulli i Shurdhahut është ishull i vogël, por<br />

mjaft piktoresk që gjendet në liqenin e Vaut<br />

të Dejës. Në këtë ishull ndodhen rrënojat<br />

e lashta të qytetit mesjetar të Sardës. Këtu<br />

ka qenë rezidenca e familjes feudale të Dukagjinasve.<br />

Ishulli i Sazanit është ishulli më i madh i<br />

Shqipërisë me një sipërfaqe 5.7 km 2 , me<br />

gjatësi 4.8 km dhe gjerësi 2 km. Ishulli kryesisht<br />

është shkëmbor dhe ka një plazh të<br />

vogël në formë gjiri në drejtim të Vlorës.<br />

Emri i lashtë i ishullit të Sazanit është Sason.<br />

Ky ishull është një vend i përsosur për amatorët<br />

e nënujit dhe peshkimit.<br />

23


ishujt<br />

Ishulli i Maligradit është në liqenin e Prespës<br />

së Madhe pranë fshtatit të Liqenasit. Ai<br />

është një ishull mjaft i vizituar me lundra për<br />

kishën e tij eremite të Shën Marise .<br />

Ishujt e Ksamilit. Katër ishujt e mrekullueshëm<br />

të Ksamilit kanë një sipërfaqe prej<br />

8.9 ha. Ato janë shumë afër bregut dhe ofrojnë<br />

një spektakël të rrallë natyror. Këto<br />

ishuj janë të gjelbër në çdo stinë të vitit.<br />

Disa prej tyre kanë dhe plazhe të vegjël<br />

shumë të pastër. Deti përreth këtyre ishujve<br />

shquhet për një kthjellësi të mahnitshme<br />

dhe peisazhi i tyre të dhuron një kënaqësi<br />

të veçantë.<br />

24


<strong>Natyra</strong><br />

25


26<br />

malet


<strong>Natyra</strong><br />

Malet zënë 2/3 e hapsirës së vendit. Ata ofrojnë<br />

potenciale për <strong>aktivitete</strong> të shumta të<br />

turizmit të gjelbër e të bardhë si treking, ecjet<br />

malore, alpinizëm, kanotazh në luginat e<br />

lumenjëve malore, sportet ajore, biçikletat<br />

malore, rally me automjete 4 x 4, speleologji,<br />

peshkimin sportiv në përrenjtë malore, etj.<br />

Një nga zonat mjaft të rëndësishme turistike<br />

malore janë Alpet e Shqipërisë, të cilat gjendet<br />

në veri të vendit. Pikat kryesore të tyre<br />

janë: Theth, Razma, Boga, Vermoshi lugina<br />

e Valbonës, etj. Maja më e lartë e Alpeve<br />

është Jezerca me lartësi 2693 m mbi nivelin<br />

e detit .<br />

Zona të tjera malore atraktive janë zonat<br />

Korçës si: Vithkuqi, Drenova, Dardha dhe<br />

Voskopoja, të cilat krahas turizmit malor<br />

ofrojnë edhe turizmë kulturor, falë komplekseve<br />

të kishave dhe manastireve. Mali i<br />

Korabit, më i larti në Shqipëri, 2.751 m, përfaqëson<br />

një sfidë për amatorët e alpinizmit<br />

në zonën e Dibrës.<br />

27


malet<br />

Zonat malore janë të njohura për pelegrinazhet,<br />

që organizohen aty. Të tilla janë<br />

pelegrinazhi i organizuar për çdo muaj<br />

gusht në malin e Tomorrit për nder të Abaz<br />

Aliut (sekti bektashian), pelegrinazhi në<br />

malin e Sari Salltikut mbi qytetin e Krujës,<br />

pelegrinazhi më i madh katolik për nder të<br />

Shën Ndout, në majë të kodrës shkëmbore<br />

mbi qytetin e Laçit, etj. Gjatë pelegrinazhit<br />

pjesëmarrësit ndeshen me një pamje spektakolare.<br />

Në zonat malore janë shumë të përhapur<br />

formacionet gëlqerore dhe zhvillimet e<br />

larmishme të formacioneve karstike ku ekzistojnë<br />

një numër i madh shpellash që janë<br />

një parajsë për t’u zbuluar nga amatorët e<br />

speleologjisë.<br />

28


<strong>Natyra</strong><br />

29


30<br />

malet


<strong>Natyra</strong><br />

Vetëm në malësinë e Shkodrës ndodhen 35<br />

shpella të tilla. Shpella më e madhe në Shqipëri<br />

është shpella e Pirogoshit në rrethin e<br />

Skraparit në fshatin Radesh në një lartësi<br />

450 m mbi nivelin e detit.<br />

Kjo shpellë është 1.500 m e gjatë. Zona malore<br />

në lindje të Tiranës është mjaft e pasur<br />

me shpella. Shpellat më të njohura janë ato<br />

të: Pëllumbasit dhe Shpella e Mirë, në malin<br />

e Brarit. Shpella e Pëllumbasit ndodhet mbi<br />

kanionin spektakolar të Skoranës në lumin<br />

Erzen.<br />

31


parqet kombetare natyrore<br />

Parku Kombëtar i Dajtit. Ky park është në<br />

malin e Dajtit, 26 km në lindje të kryeqytetit.<br />

Parku i Dajtit ka një sipërfaqe prej 3.300 ha.<br />

Bimësia është e vendosur me kate, duke filluar<br />

që nga shkurret me gjelbërim të<br />

përhershëm, dushqet dhe ahishtet. Ai ofron<br />

kushte të mira për ecje, eskursione, etj. Prej<br />

tij ofrohet një pamje e bukur dhe e hapur<br />

drejt perëndimit. Ai quhet ndryshe “ballkoni<br />

natyral i Tiranës”. E veçanta e tij është se aty<br />

mund të shkohet edhe me teleferik “dajti Express”,<br />

udhëtim i cili zgjat vetëm disa minuta<br />

dhe që përshkon pamje mjaft të bukura<br />

natyrore.<br />

32


<strong>Natyra</strong><br />

33


34<br />

parqet kombetare natyrore


<strong>Natyra</strong><br />

Parku Kombëtar i Thethit ndodhet në<br />

zemër të alpeve shqiptare, në zonën e<br />

“Bjeshkëve të Namuna”, me një sip. 2.630<br />

ha. Peisazhi madhështor i këtij parku zbukurohet<br />

nga përroi i kristaltë i Thethit, ku<br />

rritet trofta e mermertë, katarakti magjepës<br />

i Grunasit, etj. Parku shquhet për mbulesën<br />

e tij të dendur drunore ku mbizotërojnë<br />

ahishtet, disa prej të cilëve janë 200 vjeçare.<br />

Për t’u përmendur është fakti se parku i<br />

Thethit përbën zonën më të populluar në<br />

Shqipëri me riqebullin, i cili është specie e<br />

pakësuar. Parku ofron akomodim në strukturat<br />

e tipit të “haneve”. Mundësi të shumta<br />

për një gamë të gjerë <strong>aktivitete</strong>sh si ngjitje<br />

malore, trekking, biçikleta sportive, speleologji,<br />

peshkim sportiv, etj.<br />

35


parqet kombetare natyrore<br />

Parku Kombëtar i Lurës. I pozicionuar në<br />

masivin pyjor “Kunora e Lurës”. Veçantia e<br />

parkut të Lurës janë kompleksi i 12 liqeneve<br />

akullnajore, të cilat shquhen për bukurinë e<br />

tyre të rrallë. Liqeni më i bukur është ai i “Luleve”.<br />

Në stinën e verës sipërfaqja e tij mbulohet<br />

nga zambakë të bardhë uji. Mbulesa<br />

drunore përbëhet nga drurë të ndryshëm<br />

ku shquhen masivet me ahishte. Parku ofron<br />

mundësi për <strong>aktivitete</strong> në natyrë , ekoturizmin,<br />

ecjet me kuaj, etj.<br />

Parku Kombëtar “Pisha e Divjakës”. Ky<br />

park është pjesë e zonës së lagunës së<br />

Karavastasë. Parku është i mbuluar nga një<br />

bimësi e dendur, ku mbizotërojnë pishat e<br />

buta bregdetare. Parku ofron mundësi për<br />

ekoturizmin, vëzhgimin e shpendëve, peshkimin<br />

në lagunë, notin, banjat e diellit, etj.<br />

36


<strong>Natyra</strong><br />

37


38<br />

parqet kombetare natyrore


<strong>Natyra</strong><br />

Parku Kombëtar i Llogarasë gjendet 40 km<br />

në jug të qytetit të Vlorës. Ky park shquhet<br />

për kombinimin e ajrit malor me atë detar.<br />

Parku është i mbuluar me masiv të dendur<br />

halorësh dhe shquhet veç të tjerash edhe<br />

pikë klimaterike. Si rezultat i drejtimit të<br />

erërave aty mund të shikoni “pishën flamur”,<br />

që është monument natyror. Ky park është<br />

një vend ideal për ushtrimin e sporteve<br />

ajrore.<br />

Parku Kombëtar “Bredhi i Hotovës”. Ky<br />

park është në krahinën e Frashërit, 35 km<br />

në verilindje të Përmetit. Bredhi i Hotovës<br />

është një nga pemët relike të Mesdheut. Ky<br />

park ofron mundësi të mëdha për ekoturizëm<br />

me hapësirat e tij rezidenciale dhe për<br />

kampingje. Ekskursionistët dhe të dashuruarit<br />

me natyrën këtu mund të provojnë<br />

kënaqësi të panumërta. Parku shquhet për<br />

masivet pyjore të bredhave.<br />

39


parqet kombetare natyrore<br />

Parku Kombëtar “Lugina e Valbonës”.<br />

Ky park konsiderohet si një nga mrekullitë<br />

natyrore shqiptare. Ai është vetëm 30<br />

km nga qyteti i Bajram Currit. Panorama e<br />

tij midis kreshtave të Alpeve dhe Luginës<br />

së Valbonës është një kënaqësi më vete.<br />

Biodiversiteti i pasur i këtij parku ështe një<br />

atraksion turistik dhe shkencor. Mundësira<br />

të shumta për ngjitje malore në shpatet e<br />

luginës, peshkim sportiv, ecje me kuaj, etj.<br />

Parku Kombëtar “Zall Gjocaj” është një<br />

tjetër park i mrekullueshëm, 40 km në verilindje<br />

të qytetit të Burrelit. Ai është mjaft i<br />

bukur dhe i pasur me burime dhe disa përrenj.<br />

40


<strong>Natyra</strong><br />

41


parqet kombetare natyrore<br />

Parku Kombëtar i Qafë Shtamës ndodhet<br />

në verilindje, 25 km nga qyteti i Krujës. Parku<br />

njihet si një qendër klimaterike. Në këtë<br />

park ndodhet burimi i famshëm i “Nënës<br />

Mbretëreshë” prej të cilit buron ujë me kualitetet<br />

të lartë dhe shumë i shëndetshëm.<br />

Parku Kombëtar i Tomorrit. Ndodhet në<br />

malin e Tomorrit në jug të qytetit muze të<br />

Beratit. Hapësira e parkut kombëtar është<br />

4.000 ha. Në këtë park gjendet Tyrbja e Abaz<br />

Aliut, që konsiderohet një vend i shenjtë dhe<br />

i adhuruar. Aktivitet tjetër i cili organizohet<br />

aty është ngjitja malore.<br />

Parku Kombëtar “Bredhi i Drenovës” ka<br />

një sipërfaqe 1.380 ha dhe ndodhet në Malin<br />

e Moravës në Korçë. Lartësia gjeografike<br />

e këtij parku e bën atë mjaft të frekuentuar<br />

në dimër dhe sidomos në verë. Karakteristikë<br />

e këtij parku janë burimet e shumta<br />

me ujë të ftohtë të cilat banorët vendas i<br />

kanë pagëzuar me emra të ndryshëm, si:<br />

“Burimi i Plakës”, “Burimi i Pilikës”, “Burimi<br />

i Shën Gjergjit”, etj. Bimësia përfaqësohet<br />

nga masivet e bredhave. Këtu gjendet edhe<br />

gjeo munumenti i “ Gurit të Capit”.<br />

42


<strong>Natyra</strong><br />

43


44<br />

parqet kombetare natyrore


<strong>Natyra</strong><br />

Parku Kombëtar i Prespës. Parku më<br />

i madh në Shqipëri, me një sip. 27.750<br />

ha përfshin dy liqenet e Prespës. Ky park<br />

shtrihet në territorin e tre shteteve të ndryshme,<br />

si Shqipëria, Maqedonia dhe Greqia.<br />

Ky park është mjaft i pasur me vlera kulturore,<br />

arkitektonike, arkeologjike dhe natyrore.<br />

Këtu ndodhet rrënoja e kështjellës së<br />

Trajanit si dhe një numër kishash eremite bizantine<br />

dhe pasbizantine të dekoruara me<br />

afreske të mrekullueshme. Një kishë e tillë<br />

është Shën Maria, e cila ndodhet në ishullin<br />

e vogël të Maligradit pranë fshatit të Liqenasit<br />

në Prespën e madhe. Shpella e Trenit<br />

me pikturat e saj neolitike është një vend i<br />

rrallë dhe shumë i këndshëm për t’u vizituar.<br />

Gjithashtu, së fundmi në hapësirën afër liqeneve<br />

është zbuluar një vendbanim neolitik<br />

dhe objekte të shumta që dëshmojnë për<br />

një civilizim shumë të hershëm në këtë pellg.<br />

45


parqet kombetare natyrore<br />

Parku Kombëtar i Butrintit përfshin një<br />

zonë prej 2.500 ha. Klima e favorshme subtropikale<br />

e këtij parku e bën atë të frekuentuar<br />

nga turistë shqiptarë dhe të huaj.<br />

Fauna dhe Flora e kësaj zone janë shumë<br />

të larmishme. Mund të përmendim midhjen<br />

që kultivohet në liqenin e Butrintit, e<br />

cila shquhet për vlerat e saj ushqyese. Qyteti<br />

antik i Butrintit, i mbrojtur nga UNESCO,<br />

është “kryeqyteti” i këtij parku. Në amfiteatrin<br />

e Butrintit zhvillohen shpesh <strong>aktivitete</strong><br />

kulturore artistike kombëtare dhe ndërkombëtare.<br />

46


<strong>Natyra</strong><br />

47


plazhi i Velipojes<br />

Bregdeti shqiptar ka një gjatësi prej 450<br />

km, duke përfshirë këtu edhe sipërfaqet e<br />

lagunave që gjenden në të. Ai është i pasur<br />

në forma të shumëllojshme që nga plazhet<br />

ranore, kepat, gjiret e mbrojtura, lagunat,<br />

plazhet e vegjël zallore, shpellat detare etj.<br />

Disa pjesë të këtij bregdeti janë mjaft të pastra<br />

nga pikëpamja ekologjike, dhe në këtë<br />

përmbajtje ato përfaqësojnë zona të rralla<br />

që kanë mbetur ende të paprekura në pellgun<br />

e Mesdheut.<br />

Në veri, bregdeti shqiptar fillon nga grykëderdhja<br />

e lumit Buna, i cili shërben edhe si<br />

kufi me Republikën e Malit të Zi. Pikërisht<br />

këtu, si rezultat i aluvioneve të lumit është<br />

formuar ishulli i vogël i Franc Jozefit, i cili<br />

në varësi të prurjeve kthehet edhe në gadishull.<br />

Franc Jozefi është një pikë mjaft e favorshme<br />

për ata që dëshirojnë natyrën dhe<br />

që preferojnë të qëndrojnë larg zhurmave.<br />

Bimësia e tij është e tipit të korijeve ku mbizotëron<br />

plepi, verri dhe nga shpendët mbizotërojnë<br />

çafkat. Plazhi më verior i vendit<br />

është ai i Velipojës, që gjendet 22 km larg<br />

qytetit të Shkodrës. Këtu ka mbi 250 ditë<br />

me diell. Gjatë verës, temperaturat arrijnë<br />

mbi 20 0 C. Pranë plazhit të Velipojës ndodhet<br />

laguna e Vilunit me një sipërfaqe prej<br />

130 hektarë. Ky është një ekosistem natyror<br />

i rëndësishëm për folezimin e shpendëve<br />

ujorë, me 183 lloje. Pranë plazhit të Velipojës<br />

ndodhet edhe një rezervat gjuetie prej 700<br />

hektarësh.<br />

48


Bregdeti<br />

49


50<br />

plazhi i Shengjinit


Bregdeti<br />

Plazhi i Shëngjinit është plazh ranor që i<br />

përket rrethit të Lezhës, Ai gjendet vetëm 8<br />

Km larg nga qyteti. Shëngjini është i njohur<br />

për rërën kualitalive. Ky plazh ka 200–300<br />

ditë me diell në vit. Në veri të Shëngjinit<br />

rrëzë kodrave të Rencit gjendet i mbrojtur<br />

nga erërat plazhi i mrekullueshëm i “Ranës<br />

së hedhun”. Bregdeti i Lezhës ka eko<br />

sisteme të shkëlqyera natyrore të vlefshme<br />

për zhvillimin e eko turizmit, observimit<br />

të shpendëve etj. Zona e grykëderdhjes së<br />

Drinit si rezultat i drejtimit të erërave është<br />

e përshtatshme për “surfing”. Në grykëderdhjen<br />

e tij gjendet sistemi lagunor i Kune –<br />

Vainit, ku folezojnë shumë shpendë ujorë.<br />

Këtu gjenden dy laguna, ajo e Cekës me<br />

sipërfaqe 235 hektarë dhe e Merxhanit 77<br />

hektarë. Surpriza më e këndshme për turis-<br />

tin është ishulli ranor i Kunes me një sipërfaqe<br />

prej 125 hektarë. Ishulli i Kunes është i<br />

mbuluar me një bimësi të harlisur higrofile.<br />

Aty rriten shkurre të gjelbërta mesdhetare<br />

si: liane, shelgje, frashëri, etj. Në këtë rajon<br />

njihen 227 lloje bimësh. Përsa i takon faunës<br />

nga shpendët përmendim: rosat e egra, fazanët,<br />

qukapikët, karabullakët, çafkat, rosën<br />

e madhe kryekuqe, etj. Mjafton të themi<br />

se në këtë sistem lagunor gjenden 70 lloje<br />

shpendësh, 22 reptile, 6 lloje amfibësh dhe<br />

13 lloje gjitarësh. Në jug të Kunes gjenden<br />

plazhe të tjerë të frekuentuar të zonës së<br />

Tales. Ende më në jug, gjenden plazhet e<br />

lagunës së Patokut si dhe grykëderdhja e lumit<br />

Mat, e cila ofron një zonë natyrore mjaft<br />

tërheqëse për të apasionuarit e natyrës dhe<br />

peshkimit.<br />

51


gjiri i Lalzit<br />

Gjiri i Lalzit shtrihet nga Kepi i Rodonit deri<br />

në Bishtin e Pallës. Kepi i Rodonit është një<br />

vend mjaft i bukur natyror me një gjatësi<br />

prej 7.5 km. Zona rreth tij është një nga<br />

vendet më interesante të bregdetit shqiptar<br />

për ushtrimin e zhytjeve nënujore. Plazhet e<br />

Gjirit të Lalzit janë plazhe ranore. Disa prej<br />

tyre janë të rrethuar nga një brez bimësie<br />

natyrore halorësh. Për t’u përmendur janë<br />

plazhet e Shën Pjetrit dhe Rrushkullit që<br />

shquhen për cilësinë e lartë të pastërtisë së<br />

ujërave detare.<br />

52


Bregdeti<br />

53


54<br />

plazhi i Durresit


Bregdeti<br />

Plazhi i Durrësit është plazhi më i madh<br />

dhe më popullor i vendit, ka një gjatësi prej<br />

6 km dhe një gjerësi të konsiderueshme rëre.<br />

Thellësia e ujërave të detit rritet gradualisht,<br />

tregues ky që bën mjaft të preferuar<br />

këtë plazh për fëmijët dhe pushimet e<br />

familjarëve. Këtu gjenden shumë hotele,<br />

komplekse vilash, bare, restorante, disko,<br />

etj. Vitet e fundit krahas numrit të madh të<br />

pushuesve ditorë nga kryeqyteti, plazhi i<br />

Durrësit është kthyer në pikën numër një të<br />

përqëndrimit të turistëve që vijnë nga Kosova<br />

dhe Maqedonia.<br />

Në veri të qytetit të Durrësit, rrëzë kodrave<br />

të tij ndodhet plazhi i njohur i Currilave, ku<br />

ujërat e detit janë të thella.<br />

55


plazhi i Golemit<br />

Plazhi i Golemit dhe i Malit të Robit janë<br />

një vazhdim i plazhit të Durrësit, duke përbërë<br />

pothuajse një njësi të vetme për nga<br />

karakteristikat. Këtu bie në sy bimësia me<br />

pisha që rrethon plazhin. Në plazhet që i<br />

përkasin Rrethit të Kavajës janë për t’u përmendur<br />

plazhet e Karpenit dhe të Spillesë.<br />

Këto plazhe shquhen për cilësinë kualitative<br />

të rërës, ujërat e pastër detarë dhe bimësinë<br />

me pisha që i rrethon. Vitet e fundit në këto<br />

plazhe kanë filluar investimet për krijimin e<br />

kushteve për akomodimin e turistëve.<br />

Kepi i Lagjit e mbyll gjirin e Durrësit nga<br />

Jugu. Ai është një vend natyror mjaft i përshtatshëm<br />

për ushtrimin e zhytjeve nënujore.<br />

Pranë tij gjenden plazhet e vegjël me<br />

bukuri të rrallë të Bardhorit, plazh shkëmbor,<br />

dhe ai i Gjeneralit. Plazhi i Gjeneralit është i<br />

rrethuar me bimësi dhe i përngjet një amfiteatri<br />

natyror. Këto janë plazhe të veçuara,<br />

mjaft të qeta dhe më një cilësi shumë të<br />

lartë të ujërave detare.<br />

56


Bregdeti<br />

57


58<br />

laguna e Karavastase


Bregdeti<br />

Plazhi i Divjakës dhe laguna e Karavastasë.<br />

Plazhi ranor i Divjakës, pylli dhe laguna<br />

përbëjnë një kompleks natyror me një<br />

rëndësi të madhe turistike. Pylli i Divjakës<br />

shtrihet nga gryka e Semanit deri në grykëderdhjen<br />

e Shkumbinit. Laguna e Karavastasë<br />

ka një sipërfaqe prej 4.330 hektarë<br />

duke përbërë në këtë mënyrë lagunën më<br />

të madhe të gjithë bregdetit shqiptar. Ajo<br />

përbën një prej 12 Parqeve Kombëtare që<br />

ka Shqipëria. Laguna e Karavastasë është<br />

pika me perëndimore në Europë ku folezon<br />

peliakani kaçurrel (pelicanus crispus). Për<br />

këto vlera që prej vitit 1994 laguna e Karavastasë<br />

ndodhet nën ruajtjen ndërkombëtare<br />

të Konventës së RAMSAR-it. Në këtë<br />

ekosistem gjenden 210 lloje shpendësh, 12<br />

lloje gjitarësh dhe 16 lloje reptilesh. Ujërat<br />

e lagunës të cilat arrijnë thellësi maksimale<br />

1.5 metra janë të pasur me peshq, ku llojet<br />

kryesore janë qefulli dhe ngjala. Bimësia e<br />

Parkut Kombëtar të Divjakës shquhet për<br />

bukurinë dhe freskinë e veçantë. Këtu mbizotërojnë<br />

sipërfaqet me halorë, me pishë të<br />

butë dhe të egër. Pylli është me kate duke<br />

filluar që nga bimët barishtore e deri tek<br />

drurët e lartë. Plazhi i Divjakës ka rërë me<br />

përmbajtje të konsiderueshme jodi dhe<br />

temperatura mbi 20 0 C. Kjo është një zonë<br />

ku kombinohen <strong>aktivitete</strong>t e plazhit me<br />

ekoturizmin.<br />

59


laguna e Nartes<br />

Laguna e Nartës, me një sipërfaqe prej<br />

4.180 hektarë, përbën lagunën e dytë për<br />

nga madhësia. Brezi tokësor që ndan lagunën<br />

nga deti është i mbuluar nga një pyll<br />

pishe. Laguna e Nartës është një tjetër ekosistem<br />

natyror me mundësi për zhvillimin<br />

e ekoturizmit, vëzhgimit të shpendëve,<br />

peshkimit etj. Ajo përfaqëson kompleksin e<br />

dytë në Shqipëri përsa i takon prezencës së<br />

shpendëve ujorë. Në Nartë gjenden 195 lloje<br />

shpendësh. Vetëm gjatë stinës së dimrit aty<br />

folezojnë 48.700 krerë shpendësh ujorë .<br />

Krahas rosave të egra janë prezent edhe<br />

shqiponja bishtbardhë, skifteri pelegrin,<br />

skifteri kthetra zi, etj. Zona e Nartës është e<br />

njohur për prodhimin artizanal të verës së<br />

cilësisë së lartë. Turizmi natyror në lagunë<br />

ndërthuret me “turin e verës “ që prodhohet<br />

këtu. Në ujërat e lagunës gjenden peshq të<br />

shumtë ku për t’u përmendur janë ngjala<br />

dhe levreku i Nartës.<br />

60


Bregdeti<br />

61


62<br />

plazhi i Vlores


Bregdeti<br />

Qyteti i Vlorës është porti i dytë i vendit<br />

për nga madhësia dhe një prej pikave më të<br />

rëndësishme turistike të vendit duke ofruar<br />

në radhë të parë produktin “sun & sea“ (diell<br />

dhe det). Zona pranë qytetit përgjatë plazheve<br />

të gjirit të Vlorës shquhet për hotelet<br />

e rinj e modernë si dhe lehtësirat e tjera si<br />

baret, restorantet, diskot, klubet etj. Zona<br />

turistike fillon në jug të qytetit përgjatë<br />

plazheve të vegjël dhe shkëmborë të gjirit<br />

të Vlorës. Përballë tyre ndodhet gadishulli<br />

i Karaburunit, gadishulli më i madh i bregdetit<br />

dhe ishulli i Sazanit, ishulli më i madh<br />

i Shqipërisë. Plazhet e Jonufrit që ndodhen<br />

në këtë zonë të gjirit të Vlorës zgjaten deri<br />

në përroin e Dukatit pranë qytetit të vogël<br />

të Orikumit. Plazhi rrethohet nga një zonë<br />

kodrinore e mbuluar me agrume që kontraston<br />

mjaft bukur me ujërat blu të detit.<br />

63


plazhi i Vlores<br />

Në jug të gjirit të Vlorës ndodhet Orikumi ku<br />

vitet e fundit është ngritur një port jahtesh.<br />

Plazhi i Orikumit ka një gjatësi prej 2 km. Në<br />

këtë zonë gjenden edhe shpellat detare të<br />

Panasë dhe Rrapit. Kjo zonë paraqet interes<br />

për zhytjet, pasi këtu gjenden mbetje arkeologjike<br />

dhe anije të fundosura. E tillë është<br />

anija Italiane “Po”, e fundosur në vitin 1941<br />

gjatë luftës italo-greke. Po kështu thuhet se<br />

Jul Çezari mbyti anijet që sollën trupat e tij<br />

në ndjekje të Pompeut. Zonat e përshtatshme<br />

për zhytje janë: Uji i Ftohtë dhe plazhi<br />

i Zhironit.<br />

Këtu vëzhgohen algat e zeza e të gjelbërta.<br />

Në perëndim gjiri i Vlorës mby-llet<br />

me gadishullin e Karaburunit, gadishulli<br />

më i madh i Shqipërisë. Bregu perëndimor<br />

i Karaburunit është spektakolar me<br />

brigje të larta dhe të copëzuara, gjire e plazhe<br />

të vogla. Në veri të gadishullit gjendet<br />

shpella detare e Haxhi Alisë, shpella më e<br />

madhe detare e vendit, me një thellësi prej<br />

30 metrash. Përsa i përket plazheve të vegjël<br />

të Karaburunit, duhet të përmendim ato<br />

të gjirit të Arushës, plazhet e Gramës dhe<br />

Dafinës, të cilët shquhen për ujërat e thella.<br />

Pranë plazhit të Gramës ndodhet shpella<br />

e Skllevërve. Në murin e plazhit të Gramës<br />

gjenden mbishkrime antike dhe mendohet<br />

se këtu ka qenë një tempull i Dioskurëve<br />

pellazgë. Faqja perëndimore e Karaburunit<br />

është një prej pikave më tërheqëse të<br />

bregut shqiptar.<br />

64


Bregdeti<br />

65


66<br />

plazhi i Vlores


Bregdeti<br />

Pranë gadishullit të Karaburunit gjendet<br />

ishulli i Sazanit. Sazani është ishulli më i<br />

madh i Shqipërisë me sipërfaqe 5.7 km 2 ,<br />

me një gjatësi 4.8 km dhe gjerësi maksimale<br />

2 km. Ai ndodhet 12 milje larg nga porti i<br />

Vlorës. Në antikitet ishulli është quajtur Sason.<br />

Ishulli përfaqëson një bllok shkëmbor<br />

me brigje të ashpra sidomos pjesa perëndimore<br />

e ishullit. Në pjesën juglindore të<br />

ishullit gjendet plazhi zallor i Admiralit që<br />

shquhet për ujërat mjaft të pastra të detit. Sazani<br />

paraqet një interes të veçantë për zhytjet<br />

dhe së bashku me gadishullin e Karaburunit<br />

përbëjnë një “park të vërtetë nënujor”.<br />

67


Riviera<br />

Mbas qafës së Llogarasë ndodhen plazhet e<br />

Jonit apo siç quhen ndryshe plazhet e “Rivierës<br />

Shqiptare”. “Riviera Shqiptare” është një<br />

prej krahinave më të bukura të Shqipërisë<br />

ku takohen dielli, deti i thellë, plazhet e<br />

vegjël shkëmborë dhe intime. Kjo është<br />

krahina më e ngrohtë e Shqipërisë ku temperatura<br />

mesatare e janarit është 10 0 C dhe<br />

e korrikut 25 0 C. Zona ka 300 ditë me diell.<br />

Nga Qafa e Llogarasë 1.057 metra mbi nivelin<br />

e detit, hapet një pamje madhështore e<br />

bregut. Plazhi i parë është ai i Dhraleos në<br />

Palasë, i cili është një prej plazheve më ekzotik<br />

të gjithë bregdetit shqiptar. Ai shquhet<br />

për qetësinë, ujërat shumë të thellë dhe blu<br />

të theksuar.<br />

Dhërmiu është një prej pikave turistike më<br />

të rëndësishme dhe më të frekuentuara të<br />

gjithë bregdetit shqiptar. Ujërat shumë të<br />

pastër të detit, plazhet intime, sportet ujore<br />

dhe zhytjet nënujore e bëjnë shumë të<br />

preferuar nga të rinjtë. Plazhet që përbëjnë<br />

Dhërmiun janë Jaliksari, Shkambo dhe Gjipea.<br />

Plazhi i Gjipesë i formuar nga një përrua<br />

ka në sfond një kanion me mure deri<br />

në 70 metra të lartë. Në plazhin e Dhërmiut<br />

ndodhet edhe shpella detare e Piratëve. Barkat<br />

ofrojnë dërgimin e turistëve në shpellë.<br />

Në plazhin e Dhërmiut ndodhen disa hotele,<br />

restorante dhe disko të hapura verore. Në<br />

gjithë këtë zonë, duke përfshirë edhe fshatrat<br />

e tjerë është i zhvilluar “turizmi familjar”,<br />

ku turistët mund të akomodohen në shtëpi<br />

me qera. 8 km në jug të Dhërmiut ndodhet<br />

Vunoi nga ku merret drejtimi për në plazhin<br />

e mirënjohur të Jalës.<br />

68


Bregdeti<br />

69


70<br />

Riviera


Bregdeti<br />

Himara është qendra kryesore e “bregdetit<br />

Jonian të sipërm”. Plazhet që përbëjnë Himarën<br />

janë: Spillea, Potami, Llamani dhe Livadhja.<br />

Të gjithë shquhen për ujërat e thellë,<br />

karakterin shkëmbor dhe cilësinë e mirë të<br />

ujërave të detit. Përpara Borshit ndodhen<br />

plazhi i Qeparoit si dhe gjiri i vogël tektonik<br />

i Porto-Palermos ku gjendet kalaja e Ali Pashait<br />

.<br />

Borshi përbën plazhin më të gjatë të rivierës<br />

shqiptare me një gjatësi prej 6 km. Ky<br />

plazh shquhet për një konfiguracion të bukur<br />

i rrethuar nga masive me bimësi mesdhetare.<br />

Turizmi familjar është forma kryesore<br />

e akomodimit në këtë zonë. Deri në<br />

qytetin e Sarandës janë për t’u përmendur<br />

plazhet e Bunecit, Kakomesë dhe Krorëzit,<br />

plazhe këto me bukuri të rrallë dhe që<br />

shquhen për ujëra të kthjellëta.<br />

71


Riviera<br />

Qyteti i Sarandës është qendra më e madhe<br />

e banuar e “ Rivierës Shqiptare” dhe<br />

një nga pikat turistike më të rëndësishme<br />

të vendit. Qyteti dhe zona rreth tij ofrojnë<br />

një rrjet hotelesh që nga ata me pesë yje<br />

deri në hotele për “budget travelers” si dhe<br />

shtëpi me qera. Saranda është një pikë<br />

mjaft e frekuentuar edhe nga turistët evropianë<br />

dhe ndërkombëtarë që vijnë nga Korfuzi,<br />

i cili ndodhet vetëm 9 km larg ishullit.<br />

Vend të rëndësishëm zë pika arkeologjike e<br />

Butrinit e përfshirë në listën e UNESCO-s, që<br />

ndodhet 18 km në jug të qytetit. Në qytetin<br />

e Sarandës ndodhen plazhet e vogla të<br />

Centralit, Pllakave dhe Limanit. Pika më e<br />

frekuentuar është ajo e Ksamilit, i cili ndodhet<br />

midis gadishullit me të njëjtin emër<br />

dhe lagunës së Butrintit. Përballë tij shtrihet<br />

ishulli i Korfuzit dhe katër ishuj të vegjël të<br />

mbuluar krejtësisht nga bimësi e gjelbërt<br />

mesdhetare. Në Ksamil gjenden disa hotele<br />

dhe restorante.<br />

72


Bregdeti<br />

73


laguna e Butrintit<br />

Laguna e Butrintit ka një sipërfaqe prej<br />

16 km 2 dhe komunikon në ujërat e detit<br />

nëpërmjet kanalit të Vivarit 3.6 km i gjatë.<br />

Ky është një vend mjaft i përshtatshëm për<br />

ushtrimin e sportit të varkave me vela. Nga<br />

pikëpamja e faunës aty jetojnë rosa e egër,<br />

rosa qafëzezë, bajza, shqiponja e fushës,<br />

skifteri kthetra zi, shqiponja bishtbardhë,<br />

lakuriqi hundëpatkua etj. Për t’u përmendur<br />

është prezenca e bretkocës epirote, e cila<br />

gjendet vetëm në këtë vend, në Shqipëri.<br />

Ekosistemi është gjithashtu i përshtatshëm<br />

për vëzhgimin e shpendëve në të cilin gjenden<br />

90 lloje shpendësh ujorë. Ekstremi më<br />

jugor i bregdetit shqiptar deri në kepin e<br />

Stillos përbëhët nga plazhe të virgjëra.<br />

74


Bregdeti<br />

75


destinacionet<br />

Shqipëria shtrihet në bregun lindor të gadishullit<br />

Ballkanik dhe përfshihet në zonën klimaterike<br />

mesdhetare, me dimër të lagësht<br />

dhe relativisht të butë dhe me verë të nxehtë<br />

e të thatë. Si rezultat i relievit të thyer, klima<br />

është e ndryshueshme nga një krahinë në<br />

tjetrën, me kontraste në temperaturë, e cila<br />

e bën Shqipërinë një destinacion shumë të<br />

pëlqyer për turistët. Kjo hapësirë e pasur me<br />

florë dhe faunë është një ambient perfekt<br />

për <strong>aktivitete</strong> të ndryshme turistike. Detet<br />

e Adriatikut dhe të Jonit, ftojnë vizitorët të<br />

shijojnë peisazhin e mrekullueshëm si dhe<br />

kënaqësitë e kulinarisë. Lumenjtë që përshkojnë<br />

hapësirën e mrekullueshme shqiptare<br />

ofrojnë mundësinë e praktikimit të disa<br />

sporteve malore si : rafting, kanoe, kajak etj.<br />

Sipërfaqja e Shqipërisë dominohet nga kodrat<br />

dhe malet. Maja më e lartë është mali i<br />

Korabit, 2.751 m mbi nivelin e detit.<br />

76


Sport dhe Aventurë


ecjet & ngjitjet malore<br />

Alpinizmi në Shqipëri ka mundësi të shumta<br />

për t`u aplikuar. Zonat më të rëndësishme<br />

për sportin e alpinizmit janë: Jezerca, mali i<br />

Hekurave, Razma e shumë të tjera në Alpe,<br />

Munella në Pukë, Korabi, Radomira dhe Lura<br />

në rrethin e Dibrës, Biza në rrethin e Tiranës,<br />

mali i Çikës në rrethin e Vlorës, mali i Tomorrit<br />

në Berat, Gjinari në Elbasan, mali i Rungajës<br />

në Vithkuq, parku i Qafë Shtamës në<br />

rrethin e Krujës, etj.<br />

Territoret malore janë tërheqëse gjithashtu<br />

për ndërtimin e kampingjeve dhe akomodimin<br />

me çadra.<br />

78


Sport dhe Aventurë<br />

Territori i Shqipërisë ofron mundësi të<br />

mëdha për të ushtruar edhe veprimtaritë<br />

e trekingut dhe ngjitjeve malore. Tërheqës<br />

është programi treking i quajtur “trekingu<br />

i Çikës”, duke përshkuar luginën e përroit të<br />

Dukatit, vargun e Çikës, zonën e Kurveleshit<br />

dhe përfundon në bregdetin Jonian. Treking<br />

zhvillohet përgjatë itinerarit Dukat-Tërbaç-<br />

Vranisht-Kuç-Kudhës-Qeparo. Zona të tjera<br />

të përshtatshme për treking dhe ngjitje malore<br />

janë Alpet e Shqipërisë në pika të tilla<br />

si: Vermosh, Theth, Razëm, Bogë, Valbonë,<br />

etj. Mali Tomorrit i shtrirë në rrethet e Beratit<br />

dhe Skraparit. Vithkuqi, Voskopoja, Drenova<br />

në rrethin e Korçës, Guri Kamjes në rrethin e<br />

Pogradecit, lugina e Drinos në zonën e Dropullit<br />

në rrethin e Gjirokastrës si dhe itinerari<br />

Borsh-Zhulat që përshkon Kurveleshin.<br />

Shëtitjet me këmbë janë një mënyrë tjetër<br />

për të shijuar natyrën, duke bërë njëkohësisht<br />

edhe aktivitet fizik. Në Shqipëri ecja<br />

në këmbë është gjithashtu një sport tepër<br />

i aplikuar, pasi natyra dhe territoret me<br />

shtigje të ngushta dhe monopate, ofrojnë<br />

një kënaqësi të veçantë.<br />

79


sportet dimerore<br />

Sporti i skive është aktivitet që i jep mundësi<br />

turistëve të shijojnë bukuritë e relievit malor<br />

shqiptar. Ai aplikohet më shumë në zonën e<br />

Korçës, e cila njihet për resortet e saj të skive<br />

si ato të Voskopojës dhe pista e Bigëllit pranë<br />

Boboshticës (1.160 mbi nivelin e detit), ku<br />

zhvillohen edhe garat e Kampionatit Kombëtar<br />

të skive. Ia vlen të përmendet këtu<br />

edhe fshati i Razmës i cili është vetëm 41<br />

km nga qyteti i Shkodrës, Boga dhe Thethi,<br />

Shishtaveci në zonën e Kukësit, Grabova në<br />

rrethin e Gramshit, Dardha në rrethin e Korçës.<br />

Shumë prej këtyre resorteve njihen si<br />

vënde ideale për praktikimin e sporteve të<br />

tjera si treking, alpinizëm, etj.<br />

80


Sport dhe Aventurë<br />

81


icikletat malore & eksplorimi i shpellave<br />

Një aktivitet i veçantë në zonat malore janë<br />

edhe turet me biçikleta malore. Këto pajime<br />

duhen marrë me vehte, mbasi nuk ofrohen<br />

me qera. Disa nga këto ture organizohen në<br />

Alpet Shqiptare, si në Theth, Bogë, Vermosh<br />

etj. Janë itinerare të cilat alternohen duke<br />

përfshirë Shqipërinë dhe Malin e Zi. Hartat<br />

e këtyre itinerareve janë përgatitur nga<br />

studentë të universiteteve të Shkodrës dhe<br />

Podgoricës.<br />

82


Sport dhe Aventurë<br />

Si rezultat i përhapjes së madhe të formacinoneve<br />

gëlqerore në territorin e Shqipërisë,<br />

ka një zhvillim të formave të shumëllojshme<br />

karstike, gjë e cila ka mundësuar<br />

ekzistencën e shumë shpellave karstike me<br />

interes të madh për turizmin. Vetëm në zonën<br />

e Shkodrës gjenden 35 shpella të tilla<br />

si: e Zhylës, Jubanit, Murriqit, Pusit, e Birrëve<br />

me rrathë, etj. Me interes të veçantë turistik<br />

mund të përmendim “Shpellën e Pëllumbasit”,<br />

e cila ndryshe quhet dhe “Shpella e<br />

Zezë”, ajo ndodhet në juglindje të Tiranës.<br />

Shpellë tjetër tërheqëse dhe njëkohësisht<br />

më e madhja në Shqipëri, është shpella e<br />

Pirrogoshit, e cila gjendet në rrethin e Skraparit<br />

në jug të vendit. Shpella të tjera janë:<br />

shpella e Nezirit (Mat), shpella e Lekë Petës<br />

në Kurvelesh, e Trenit në Devoll etj.<br />

83


peshkim & hipizem<br />

Peshkimi është një veprimtari që zhvillohet<br />

në bregdet, liqene dhe lumenj. Peshkimi<br />

është një burim të ardhurash për shumë<br />

banorë të bregdetit. Ndër zonat ideale për<br />

peshkimin malor janë lugina e lumit Valbonë,<br />

përroi i Thethit ku gjuhet trofta e<br />

mermertë, lugina e sipërme e Vjosës etj.<br />

Peshkimi sportiv me grepa ka mundësi të<br />

ushtrohet në grykëderdhjet e lumenjve si ato<br />

të Vjosës, Semanit, Matit, Drinit, etj. Kënaqësi<br />

më vete është edhe peshkimi në laguna<br />

sidomos në Karavasta, Nartë, Kune-Vain, etj.<br />

84


Sport dhe Aventurë<br />

Fillesat e sportit të hipizimt në Shqipëri datojnë<br />

rreth 100 vjet më parë në qytetin e<br />

Shkodrës, ndonëse ai është praktikuar që në<br />

lashtësi. Më pas kanë vazhduar të organizuara<br />

më mirë, gjatë periudhës së Mbretërisë<br />

së Zogut. Pas luftës së dytë botërore, për<br />

rreth dyzet vjet hipizmi, ushtrohej vetëm<br />

nga segmente të ushtrisë shqiptare në<br />

kompeticione të ndryshme. Ky sport është<br />

praktikuar kryesisht në ato rrethe që kanë<br />

qendrat më cilësore të mbarështrimit të<br />

kuajve si: në Shkodër, Durrës, Tiranë, Elbasan<br />

(Cërrik), Korçë, Divjakë, Berat, Vlorë, Fusha<br />

e Pelave në Lurë, Shishtaveci në Kukës, etj.<br />

Shtrirja gjeografike e këtij sporti është tepër<br />

interesante, ku natyra tipike për secilin nga<br />

vendet e përmendura, gërshetohet me elemente<br />

të veçanta natyrore, historike dhe<br />

tradicionale.<br />

85


sportet ujore<br />

Sportet ujore si rafting, zhvillohen në luginat<br />

tërheqëse të lumenjve dhe përrenjve të<br />

shumtë. Ushtrimi i tyre është veçanërisht i<br />

njohur në luginat e sipërme të Osumit. Gjatë<br />

këtij itinerari përshkohen kanionet e mrekullueshme<br />

të Osumit. Itinerar tjetër është dhe<br />

ai që përshkon zonën Ura e Dashit, kanioni<br />

i Lengaricës në luginën e Vjosës. Rajone të<br />

tjera ku ushtrohen këto sporte janë lugina<br />

e Devollit në jug të vendit, Luginat e Shalës<br />

dhe Valbonës në Alpet shqiptare etj.<br />

86


Sport dhe Aventurë


88<br />

fluturimet e lira


Sport dhe Aventurë<br />

Sporti i aeronautikës i ka fillimet e veta në<br />

vitet `90. <strong>Natyra</strong> shqiptare ofron mundësi<br />

të shumta për këto lloj sportesh e cila<br />

është e lidhur me kushtet e përshtatshme<br />

topografike dhe natyrore të Shqipërisë. Pika<br />

më e përshtatshme për të praktikuar këtë<br />

sport është Qafa e Llogarasë (1.052 m mbi<br />

nivelin e detit) në zonën e Vlorës, ku drejtimi<br />

i erës është shumë i favorshëm. Këtu janë<br />

zhvilluar mitingje ndërkombëtare me pjesëmarrjen<br />

e parashutistëve të huaj sidomos<br />

atyre nga Italia, Franca etj. Përveç Llogarasë,<br />

vende të tjera të përshtatshme për këtë<br />

sport janë Morava, Dajti dhe Taraboshi.<br />

89


zhytjet nenujore<br />

Mundësitë për zhytje profesionale janë<br />

zhvilluar vetëm gjatë dekadës së fundit.<br />

Zbulimet e pasura nënujore në detet e<br />

Shqipërisë ofrojnë një mundësi unike për<br />

zhytësit, për te eksploruar jetën në det dhe<br />

anijet e mbytura. Qendrat e sporteve nënujore<br />

gjenden në veri të Vlorës (Deti Adriatik).<br />

Drejt jugut, nga Vlora në Sarandë ka<br />

qendra të lakmueshme dhe mundësi për<br />

t’u përfshirë në këtë lloj sporti i cili është në<br />

rritje. Vitet e fundit ekspeditat e përbashkëta<br />

shqiptaro-amerikane kanë arritur të zbulojnë<br />

anije të vjetra të mbytura në këtë zonë.<br />

Vendet më të përshtatshme për të ushtruar<br />

këtë lloj sporti janë gadishulli i Karaburunit,<br />

ishulli i Sazanit, zonë në veri të Sarandës,<br />

gjiri i Vlorës, Dhërmiu, Jali, kepi i Lagjit, kepi i<br />

Rodonit etj. Në veçanti Gjiri i Vlorës ruan anije<br />

të mbytura, që prej antikitetit. Megjithatë<br />

më e njohura dhe më popullorja është anija<br />

e spitalit italian “PO”, e cila u mbyt në mars<br />

1941 e qëlluar nga një aeroplan britanik<br />

“Swordfish”. Objekti i fundosur arrin një<br />

thellësi prej 33 m dhe 150 m gjatësi. Një<br />

zbulim tjetër i rëndësishëm është në veri të<br />

gjirit të Sarandës, ku është zbuluar një anije<br />

e fundosur, e cila i përket shek. III ose IV B.C.<br />

Aty janë gjetur edhe amfora të mëdha. Mendohet<br />

se ky relikt i zbuluar është ndër më të<br />

ruajturit e Mesdheut. Krahas objekteve te<br />

mbytura interesante janë edhe vëzhgimi i<br />

algave të gjelbërta dhe të zeza, koraleve etj.<br />

90


Sport dhe Aventurë<br />

91


92<br />

zhytjet nenujore


Sport dhe Aventurë<br />

Ishulli i Sazanit ofron më shumë përsa i<br />

përket jetës në det, me shkëmbinj të ndryshëm<br />

nënujor, të cilët shërbejnë si një habitat<br />

për një varietet të gjerë peshqish dhe<br />

fauna jetësore. Pjesa lindore e ishullit është<br />

zona e preferuar për zhytje dhe ofron skenarin<br />

më interesant. Kompani të ndryshme<br />

ofrojnë guida zhytjeje.<br />

Gadishulli i Karaburunit është një zonë e<br />

madhe dhe e paprekur, perfekte për zhytje<br />

dhe për eksplorim nënujor. Një rrymë jugore<br />

mban ujë të pastër dhe dukshmëri<br />

të shkëlqyer. Kjo zonë është krejtësisht e<br />

paprekur dhe e zhvilluar si një destinacion<br />

zhytjeje. Bukuria e tij është madhështore<br />

dhe potenciali i tij është i mrekullueshëm.<br />

93


www.akt.gov.al<br />

www.albaniantourism.com<br />

info@akt.gov.al<br />

info@albaniantourism.com<br />

Rruga “Abdi Toptani”, Nr.4, AL 1010 Tiranë, Tel: +355 42 273 778, Tel/Fax: +355 42 260 224

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!