22.05.2017 Views

Plan Nashonal pa un Maneho Salu di Peso

Plan national pa manejo di salu. Informashon

Plan national pa manejo di salu. Informashon

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

“ The Unforgettable Institute ”<br />

Instituto Di Teknologia Pa Transformashon Di E Ser Humano<br />

Menegrandeweg # 2 (p.o. Box 4479) tel.: 869-7733 / fax: 869-3275<br />

____________________________________________________________________________________________<br />

Un<br />

Vishon<br />

Visionario!<br />

Proposishon <strong>pa</strong> <strong>un</strong>:<br />

<strong>Plan</strong> <strong>Nashonal</strong><br />

<strong>pa</strong> <strong>Maneho</strong><br />

Salú <strong>di</strong> <strong>Peso</strong>.<br />

Kòrsou, Yanüari 2007<br />

Melford (Melly) Bergland<br />

Sikólogo Neuro Lingwístiko i<br />

Konsehero den <strong>Maneho</strong> Salú <strong>di</strong> <strong>Peso</strong>.<br />

_______________________________________________________________________<br />

Proposishon <strong>Plan</strong> <strong>Nashonal</strong> <strong>pa</strong> <strong>Maneho</strong> Salú <strong>di</strong> <strong>Peso</strong>: yanüari 2007, Melly Bergland


“ The Unforgettable Institute ”<br />

Instituto Di Teknologia Pa Transformashon Di E Ser Humano<br />

Menegrandeweg # 2 (p.o. Box 4479) tel.: 869-7733 / fax: 869-3275<br />

____________________________________________________________________________________________<br />

Introdukshon.<br />

E konsepto <strong>di</strong> <strong>un</strong> <strong>Plan</strong> <strong>Nashonal</strong> <strong>pa</strong> <strong>Maneho</strong> Salú <strong>di</strong> <strong>Peso</strong> ta <strong>un</strong> plan nashonal ku e<br />

ophetivo <strong>pa</strong> redusí e peso <strong>di</strong> mas ku e yu <strong>di</strong> Kòrsou tin i <strong>pa</strong> yuda e suidadano biba mas<br />

largu i mas salú.<br />

E <strong>Plan</strong> <strong>Nashonal</strong> <strong>pa</strong> <strong>Maneho</strong> Salú <strong>di</strong> <strong>Peso</strong> ta enkurashá hende <strong>pa</strong> hasi kambionan chikí<br />

den nan bida <strong>pa</strong> logra redusí nan peso i evitá malesanan króniko.<br />

E <strong>Plan</strong> <strong>Nashonal</strong> <strong>pa</strong> <strong>Maneho</strong> Salú <strong>di</strong> <strong>Peso</strong> ta envolví tur grupo esta; hóben, adulto,<br />

komersiante, religioso, polítiko, mé<strong>di</strong>ko, seguro etc.<br />

E <strong>Plan</strong> <strong>Nashonal</strong> <strong>pa</strong> <strong>Maneho</strong> Salú <strong>di</strong> <strong>Peso</strong> lo mester enkurashá i d<strong>un</strong>a informashon<br />

tokante Pensa Salú, Kome Salú i Move Salú.<br />

Dor <strong>di</strong> integrá esfuerso <strong>di</strong> tur sektor den nos kom<strong>un</strong>idat e <strong>Plan</strong> <strong>Nashonal</strong> <strong>pa</strong> <strong>Maneho</strong><br />

Salú <strong>di</strong> <strong>Peso</strong> ta spera <strong>di</strong> redusí resultadonan aselerá <strong>di</strong> obesidat i asina prevení i redusí<br />

hopi malesa króniko.<br />

E <strong>Plan</strong> <strong>Nashonal</strong> <strong>pa</strong> <strong>Maneho</strong> Salú <strong>di</strong> <strong>Peso</strong> ta pone énfasis riba kòntròl i guia sosial den<br />

henter kom<strong>un</strong>idat.<br />

E <strong>Plan</strong> <strong>Nashonal</strong> <strong>pa</strong> <strong>Maneho</strong> Salú <strong>di</strong> <strong>Peso</strong> ta stimulá <strong>pa</strong> nos tuma akshon komo<br />

kom<strong>un</strong>idat. Nos mester traha h<strong>un</strong>tu <strong>pa</strong> sostené <strong>un</strong> bon salú. Nos mester <strong>di</strong> sitionan ku<br />

siguridat <strong>pa</strong> hasi ehersisio, slogannan positivo <strong>pa</strong> pensa positivo i akseso na<br />

informashon <strong>pa</strong> kuminda salú na preis rasonabel.<br />

E kaminda <strong>pa</strong> mehorá salú i redusí peso <strong>pa</strong> mayoria hende ta <strong>un</strong> kaminda yen <strong>di</strong><br />

opstákulo. Nos no por laga tur nos solushonnan faya. Nos mester kuminsá traha h<strong>un</strong>tu<br />

<strong>pa</strong> sigurá ku e benefisionan <strong>di</strong> salú i <strong>un</strong> peso normal ta <strong>di</strong>sponibel <strong>pa</strong> tur hende. E<br />

konsepto <strong>di</strong> e <strong>Plan</strong> <strong>Nashonal</strong> <strong>pa</strong> <strong>Maneho</strong> Salú <strong>di</strong> <strong>Peso</strong> ta <strong>di</strong>señá <strong>pa</strong> yuda henter<br />

kom<strong>un</strong>idat <strong>pa</strong> tin <strong>un</strong> mihó salú i <strong>un</strong> peso salú.<br />

E <strong>Plan</strong> <strong>Nashonal</strong> <strong>pa</strong> <strong>Maneho</strong> Salú <strong>di</strong> <strong>Peso</strong> aki ta d<strong>un</strong>a informashon <strong>di</strong> e <strong>pa</strong>sonan ku por<br />

tuma <strong>pa</strong> manehá <strong>un</strong> koalishon <strong>di</strong> instanshanan ku por yuda den ehekutá strategianan <strong>pa</strong><br />

éksito den <strong>Maneho</strong> Salú <strong>di</strong> <strong>Peso</strong> <strong>pa</strong> aña 2025.<br />

Mi ta aploudí bo(so) esfuerso komo posibel miembro <strong>di</strong> e koalishon <strong>pa</strong> <strong>Maneho</strong> Salú <strong>di</strong><br />

<strong>Peso</strong> i ta enkurashá bo(so) <strong>pa</strong> d<strong>un</strong>a <strong>un</strong> aporte inkon<strong>di</strong>shonal na e Vishon Visionario aki<br />

<strong>pa</strong> logra Un Kòrsou ku <strong>Peso</strong> Salú.<br />

Kòrsou, yanüari 2007<br />

Melford (Melly) Bergland<br />

Sikólogo Neuro Lingwístiko i<br />

Konsehero den <strong>Maneho</strong> Salú <strong>di</strong> <strong>Peso</strong>.<br />

___________________________________________________________________________<br />

Proposishon <strong>Plan</strong> <strong>Nashonal</strong> <strong>pa</strong> <strong>Maneho</strong> Salú <strong>di</strong> <strong>Peso</strong>: yanüari 2007, Melly Bergland<br />

1


“ The Unforgettable Institute ”<br />

Instituto Di Teknologia Pa Transformashon Di E Ser Humano<br />

Menegrandeweg # 2 (p.o. Box 4479) tel.: 869-7733 / fax: 869-3275<br />

____________________________________________________________________________________________<br />

<strong>Plan</strong> <strong>Nashonal</strong> Pa <strong>Maneho</strong> Salú <strong>di</strong> <strong>Peso</strong>.<br />

Meta<br />

E meta <strong>di</strong> e <strong>Plan</strong> <strong>Nashonal</strong> <strong>pa</strong> <strong>Maneho</strong> Salú <strong>di</strong> <strong>Peso</strong> ta <strong>pa</strong> oumentá e kalidat i añanan <strong>di</strong><br />

bida <strong>di</strong> tur yu <strong>di</strong> Kòrsou i <strong>pa</strong> eliminá opstákulonan <strong>pa</strong> yega na <strong>un</strong> peso salú.<br />

Vishon<br />

Pa tur persona <strong>di</strong> tin mes<strong>un</strong> konsepto <strong>di</strong> e <strong>Plan</strong> <strong>Nashonal</strong> <strong>pa</strong> <strong>Maneho</strong> Salú <strong>di</strong> <strong>Peso</strong> a<br />

determiná e Vishon kual ta:<br />

Un Kòrsou ku suidadanonan konsiente <strong>di</strong> <strong>un</strong> peso salú.<br />

Mishon<br />

Pa promové guia na tur suidadano riba strategianan <strong>pa</strong> logra i mantené <strong>un</strong> peso salú a<br />

skohe <strong>pa</strong> e siguiente mishon: Pensa Salú, Kome Salú i Move Salú 2025.<br />

E Intenshon<br />

Mi no ta pretendé <strong>di</strong> tin e solushon <strong>pa</strong> tur hende logra <strong>pa</strong> manehá nan peso salú a lo<br />

ménos e informe aki ta <strong>un</strong> kontribushon práktiko <strong>di</strong> kon por logra. Saliendo for <strong>di</strong> mi<br />

akshonnan <strong>di</strong> ya kaba 29 aña den guia hende logra <strong>un</strong> peso mas aseptabel i <strong>un</strong> mihó salu<br />

p’e mes, mi ta tuma e libertat <strong>pa</strong> <strong>un</strong>ifiká mi akshonnan den <strong>un</strong> posibel plan nashonal <strong>pa</strong><br />

envolví hinter kom<strong>un</strong>idat den krea solushonnan alkansabel i duradero <strong>pa</strong> kada<br />

siudadano logra manehá su <strong>Peso</strong> Salú <strong>pa</strong> aña 2025. Probablemente esaki ta <strong>un</strong> intenshon<br />

hopi visionario.<br />

Vishon Kòrsou<br />

Nos ta <strong>un</strong>i ku Vishon Kòrsou den e slogan ku ta bisa ku “na aña 2025 Kòrsou lo ta <strong>un</strong><br />

<strong>pa</strong>is ku <strong>un</strong> kalidat <strong>di</strong> bida haltu, basá riba bon gobernashon, ku <strong>un</strong> ekonomia duradero i<br />

<strong>un</strong> enseñansa ku ta motivá tur hende <strong>pa</strong> logra tur lokual nan tin aden”. Pa logra e <strong>pa</strong>rti<br />

<strong>di</strong> kalidat <strong>di</strong> bida haltu e <strong>Plan</strong> <strong>Nashonal</strong> <strong>pa</strong> <strong>Maneho</strong> Salú <strong>di</strong> <strong>Peso</strong> presentá aki ta brinda<br />

<strong>un</strong> posibel solushon konkreto.<br />

Logrando <strong>un</strong> peso mas salú <strong>pa</strong> aña 2025 lo yuda inmensamente den solushoná e<br />

problemanan <strong>di</strong> malesa ku gordura ta trese ku n’e manera preshon haltu, <strong>di</strong>abétis,<br />

gloukoma, asthma i bronkítis króniko, problema ku kurason, konsekuensha <strong>di</strong> atake <strong>di</strong><br />

kurason i problema serio ku nir konforme enkuesta <strong>di</strong> Centraal Bureau voor Statistiek<br />

(CBS) <strong>di</strong> aña 2001 i gradualmente lo baha gastu <strong>di</strong> salubridat.<br />

Invertí den programanan <strong>di</strong> prevenshon, guia i motivashon <strong>di</strong> suidadanonan ku peso <strong>di</strong><br />

mas definitivamente ta muchu pero muchu mas barata na término largu ku gast<strong>un</strong>an<br />

envolví den konsulta, reme<strong>di</strong>, hospitalisashon i interme<strong>di</strong>á sirurgikamente.<br />

___________________________________________________________________________<br />

Proposishon <strong>Plan</strong> <strong>Nashonal</strong> <strong>pa</strong> <strong>Maneho</strong> Salú <strong>di</strong> <strong>Peso</strong>: yanüari 2007, Melly Bergland<br />

2


“ The Unforgettable Institute ”<br />

Instituto Di Teknologia Pa Transformashon Di E Ser Humano<br />

Menegrandeweg # 2 (p.o. Box 4479) tel.: 869-7733 / fax: 869-3275<br />

____________________________________________________________________________________________<br />

Tarea <strong>di</strong> Gobièrnu atraves GGD.<br />

Riba website <strong>di</strong> Curaçao-gov.an mi a bai buska kiko GGD ta <strong>pa</strong>ra p’e <strong>pa</strong> loke ta trata<br />

sobrepeso, obeso i a<strong>di</strong>poso. M’a to<strong>pa</strong> ku e vishon i mishon <strong>di</strong> GGD i ta <strong>pa</strong>ra <strong>pa</strong>:<br />

Vishon GGD:<br />

Un organisashon sentral profeshonal ku abilidat <strong>pa</strong> formulá i implementá <strong>un</strong> maneho <strong>di</strong><br />

salubridat, ku ta traha <strong>di</strong>rigí riba <strong>un</strong> salú optimal <strong>di</strong> e kom<strong>un</strong>idat i ku for <strong>di</strong> p<strong>un</strong>to <strong>di</strong><br />

bista <strong>di</strong> kumpli ku e bienestar <strong>di</strong> kom<strong>un</strong>idat kumpli ku f<strong>un</strong>shon (reguladó) den<br />

salubridat.<br />

Mishon GGD:<br />

Protekshon, promoshon i rekuperashon <strong>di</strong> salubridat <strong>di</strong> henter kom<strong>un</strong>idat <strong>di</strong> e teritorio<br />

insular <strong>di</strong> Kòrsou.<br />

Pa realisá e vishon i mishon a determiná e akshon den e <strong>un</strong>idat <strong>di</strong> Voe<strong>di</strong>ng en Diëtiek<br />

ku tin e meta <strong>pa</strong> alkansá bon nutrishon, sigur i ekonómiko p’e kom<strong>un</strong>idat <strong>di</strong> Kòrsou.<br />

P<strong>un</strong>to <strong>di</strong> salida ta prevenshon kual ta keda lográ dor <strong>di</strong> <strong>un</strong> kombinashon <strong>di</strong> terapia,<br />

informashon i edukashon.<br />

Metanan <strong>di</strong> Diëtika Kurativo.<br />

Esaki ta tuma lugá riba rekomendashon <strong>di</strong> mé<strong>di</strong>ko i speshalista den 12 bario na Kòrsou.<br />

E kuido ta speshal <strong>di</strong>rigí riba portadónan <strong>di</strong> karchi p.p. i trahadónan den servisio <strong>di</strong><br />

teritorio insular ku tin derechi riba kuido mé<strong>di</strong>ko liber.<br />

Diëtika preventivo.<br />

Informashon <strong>di</strong> nutrishon <strong>di</strong>rigí riba bario / marshe <strong>di</strong> salubridat<br />

Edukashon den grupo<br />

Liña <strong>di</strong> informashon 137<br />

Konseho i kòntròl<br />

Presta servisio<br />

Kurso i enseñansa<br />

Investigashon <strong>di</strong> nutrishon<br />

Desaroyá material <strong>di</strong> informashon<br />

Vigilansha <strong>di</strong> kalidat<br />

Konsehero den maneho, pre<strong>pa</strong>rashon i sosten<br />

Nota:<br />

Último bes ku a adaptá/kambia e informashon riba e website ta 27 mart 2000.<br />

___________________________________________________________________________<br />

Proposishon <strong>Plan</strong> <strong>Nashonal</strong> <strong>pa</strong> <strong>Maneho</strong> Salú <strong>di</strong> <strong>Peso</strong>: yanüari 2007, Melly Bergland<br />

3


“ The Unforgettable Institute ”<br />

Instituto Di Teknologia Pa Transformashon Di E Ser Humano<br />

Menegrandeweg # 2 (p.o. Box 4479) tel.: 869-7733 / fax: 869-3275<br />

____________________________________________________________________________________________<br />

Alg<strong>un</strong> nota personal:<br />

- Pa loke ta trata sobrepeso no tin nada spesífiko den e programa manera formulá <strong>pa</strong><br />

GGD.<br />

- E liña 137 (ya) no ta f<strong>un</strong>shonando.<br />

- Falta agresividat den informashon.<br />

- Mester <strong>di</strong> mas material <strong>di</strong>rigí riba obesidat i su solushon.<br />

- E metanan i akshonnan no ta formulá <strong>di</strong> <strong>un</strong> forma SMART kual ta <strong>pa</strong>ra <strong>pa</strong>:<br />

Spesífiko, por keda Midí, Akseptabel, Realístiko i mará na Tempu.<br />

E <strong>Plan</strong> <strong>Nashonal</strong>.<br />

E dokumento aki ta <strong>un</strong> empuhe <strong>pa</strong> d<strong>un</strong>a mas realse na e <strong>pa</strong>rtinan ku falta <strong>pa</strong> konsientisá<br />

kom<strong>un</strong>idat tokante obesidat i stimulá siudadanonan <strong>pa</strong> tuma akshonnan konkreto bou <strong>di</strong><br />

stimulashon i supervishon <strong>di</strong> <strong>un</strong> plataforma <strong>pa</strong> esaki tuma lugá <strong>di</strong> <strong>un</strong> forma saludabel i<br />

<strong>pa</strong>gabel.<br />

<strong>Plan</strong> <strong>Nashonal</strong> <strong>pa</strong> <strong>Maneho</strong> Salú <strong>di</strong> <strong>Peso</strong>.<br />

E plan aki ta <strong>pa</strong> promové, implementá i evaluá <strong>un</strong> programa <strong>di</strong> konsientisashon <strong>di</strong><br />

kom<strong>un</strong>idat <strong>pa</strong> ku e fenómeno <strong>di</strong> bou <strong>di</strong> peso, peso salú, sobrepeso, obeso, a<strong>di</strong>poso i<br />

a<strong>di</strong>poso ekstremo.<br />

E plan aki ta enserá 6 <strong>pa</strong>so:<br />

1. Pre<strong>pa</strong>rá <strong>pa</strong> kuminsá.<br />

2. Logra aporte <strong>di</strong> otro.<br />

3. Publisidat.<br />

4. Aktividatnan.<br />

5. Finansa.<br />

6. Mi<strong>di</strong> i evaluá logronan.<br />

E meta prinsi<strong>pa</strong>l <strong>di</strong> e 6 <strong>pa</strong>sonan aki ta <strong>pa</strong> yuda ekstendé e mensahenan <strong>di</strong> e <strong>Plan</strong><br />

<strong>Nashonal</strong> <strong>pa</strong> <strong>Maneho</strong> Salú <strong>di</strong> <strong>Peso</strong> <strong>pa</strong> henter kom<strong>un</strong>idat <strong>di</strong> Kòrsou. Tur esfuerso<br />

kombiná ta yuda e suidadano mantené <strong>un</strong> peso salú i prevení problemanan <strong>di</strong> salú<br />

relashoná ku peso <strong>di</strong> mas.<br />

Paso 1: Pre<strong>pa</strong>rá <strong>pa</strong> Kuminsá.<br />

E plan <strong>Nashonal</strong> <strong>pa</strong> <strong>Maneho</strong> Salú <strong>di</strong> <strong>Peso</strong> lo ta eksitoso si nos:<br />

• siña for <strong>di</strong> e <strong>pa</strong>rtisi<strong>pa</strong>ntenan selektá i nos kom<strong>un</strong>idat;<br />

• identifiká i usa rekursonan <strong>di</strong> kom<strong>un</strong>idat;<br />

• pone metanan kla.<br />

___________________________________________________________________________<br />

Proposishon <strong>Plan</strong> <strong>Nashonal</strong> <strong>pa</strong> <strong>Maneho</strong> Salú <strong>di</strong> <strong>Peso</strong>: yanüari 2007, Melly Bergland<br />

4


“ The Unforgettable Institute ”<br />

Instituto Di Teknologia Pa Transformashon Di E Ser Humano<br />

Menegrandeweg # 2 (p.o. Box 4479) tel.: 869-7733 / fax: 869-3275<br />

____________________________________________________________________________________________<br />

E promé kos ku mester sosodé ta <strong>pa</strong> buska informashon tokante nesesidatnan eksistente,<br />

rekursonan i oport<strong>un</strong>idatnan den nos kom<strong>un</strong>idat relashoná ku sobre peso. E promé aki ta<br />

lokual m’a realisá ku e estu<strong>di</strong>o <strong>di</strong> “Kon Gordo Kòrsou ta?” A keda establesé ku<br />

porsentahe kuantu persona tin <strong>di</strong>fikultat ku peso <strong>di</strong> mas.<br />

Rekapitulando, Kòrsou tin <strong>un</strong> re<strong>pa</strong>rtishon <strong>di</strong> peso <strong>di</strong> siguiente manera:<br />

2,9 % peso salú.<br />

27,3 % sobrepeso.<br />

31,7 % obeso.<br />

21,7 % a<strong>di</strong>poso.<br />

16,4 % a<strong>di</strong>poso ekstremo.<br />

Awor ku nos a identifiká e gruponan <strong>di</strong> akshon, esta <strong>di</strong> sobrepeso te a<strong>di</strong>poso ekstremo<br />

mester sa <strong>un</strong>da nan ta <strong>pa</strong>sa nan tempu, <strong>un</strong>da nan ta bishita, miembro <strong>di</strong> kua grupo o<br />

organisashon nan ta <strong>pa</strong> asina lokalisá, registrá i aktivánan. Pa hasi esaki posibel ta<br />

imperativo sigui e siguiente <strong>pa</strong>so.<br />

Paso 2: Logra aporte <strong>di</strong> otro.<br />

Durante <strong>pa</strong>so dos ta eksplorá e rekursonan i fuentenan <strong>pa</strong> d<strong>un</strong>a informashon tokante<br />

peso salú. Aki ta e momento <strong>pa</strong> organisá i implementá <strong>un</strong> Plataforma <strong>pa</strong> <strong>Maneho</strong> Salú<br />

<strong>di</strong> <strong>Peso</strong> ku lo mester konsistí <strong>di</strong> <strong>un</strong> koalishon konsistiendo <strong>di</strong> representantenan <strong>di</strong><br />

siensia, akademia, profeshonalnan den kuido, gobièrnu i su servisionan, komersio,<br />

organisashonnan etc.<br />

Miembronan <strong>di</strong> e koalishon:<br />

- Asosiashon <strong>di</strong> Empresa(rio)nan Chikí (Adeck).<br />

- Asosiashon <strong>di</strong> dentistanan.<br />

- Asosiashon <strong>di</strong> dòkternan <strong>di</strong> kas.<br />

- Asosiashon <strong>di</strong> me<strong>di</strong>onan <strong>di</strong> kom<strong>un</strong>ikashon.<br />

- Asosiashon <strong>di</strong> speshalistanan.<br />

- Asosiashon <strong>di</strong> Supermerkado (Suveco).<br />

- Ban Bario Bèk<br />

- Biblioteka Públiko.<br />

- Bos <strong>di</strong> Hubentut.<br />

- Bureau Maatschappelijk Consulent.<br />

- Bureau Ziektekostenvoorzieningen (BZV.)<br />

- Chata.<br />

- Curaçao Hart Stichting.<br />

- Curaçao Sport Federatie (CSF)<br />

___________________________________________________________________________<br />

Proposishon <strong>Plan</strong> <strong>Nashonal</strong> <strong>pa</strong> <strong>Maneho</strong> Salú <strong>di</strong> <strong>Peso</strong>: yanüari 2007, Melly Bergland<br />

5


“ The Unforgettable Institute ”<br />

Instituto Di Teknologia Pa Transformashon Di E Ser Humano<br />

Menegrandeweg # 2 (p.o. Box 4479) tel.: 869-7733 / fax: 869-3275<br />

____________________________________________________________________________________________<br />

Direktivanan <strong>di</strong>:<br />

-Skol Atventista.<br />

-Skol Humanista.<br />

-Skol Katóliko.<br />

-Skol Protestant.<br />

-Skol Públiko.<br />

- Fesebako.<br />

- Genees- en Gezondheids Dienst (GGD).<br />

- Gobièrnu <strong>di</strong> Antia.<br />

- Gobièrnu <strong>di</strong> Kòrsou.<br />

- Hòspital / Klínika. -Sint Elisabeth Hospital.<br />

-Advent Ziekenhuis<br />

-Taams Kliniek.<br />

- Instituto <strong>pa</strong> Formashon den Enfermeria (I.F.E.)<br />

- Kámara <strong>di</strong> Komersio.<br />

- Kom<strong>pa</strong>nianan <strong>di</strong> Seguro. -American Life Insurance Com<strong>pa</strong>ny (Alico)<br />

-Seguros Aska<br />

-Ennia<br />

-Fatum<br />

-British American<br />

-Citizens Insurance<br />

- Konseho Insular.<br />

- Leo Floridas.<br />

- Plataforma <strong>di</strong> Non Governmental Organisations (N.G.O.)<br />

- Organisashon <strong>di</strong> Dietista.<br />

- Organisashonnan <strong>di</strong> Bario.<br />

- Organisashonnan polítiko: -Partido <strong>Nashonal</strong> <strong>di</strong> Pueblo (PNP).<br />

-Partido Laboral Krusada Popular (PLKP)<br />

-Partido Antia Restrukturá (PAR).<br />

-Movementu Antia Nobo (MAN).<br />

-Frente Obrero Liberashon 30 Mei (FOL).<br />

-Lista Ni<strong>un</strong> Paso Atras (LPNA).<br />

-Movementu Patriótiko Kòrsou (MPK)<br />

-Forsa Kòrsou.<br />

-Movementu Sosial Laboral (M.S.L.)<br />

- Organisashonnan religioso. -Katóliko<br />

-Protestant<br />

-Atventista<br />

-Kristian<br />

-Testigu <strong>di</strong> Yehova.<br />

- Pèrspektiva i Sosten Integral (P.S.I.)<br />

- Sentral <strong>di</strong> Sin<strong>di</strong>katonan <strong>di</strong> Kòrsou.<br />

- Steering Committee<br />

___________________________________________________________________________<br />

Proposishon <strong>Plan</strong> <strong>Nashonal</strong> <strong>pa</strong> <strong>Maneho</strong> Salú <strong>di</strong> <strong>Peso</strong>: yanüari 2007, Melly Bergland<br />

6


“ The Unforgettable Institute ”<br />

Instituto Di Teknologia Pa Transformashon Di E Ser Humano<br />

Menegrandeweg # 2 (p.o. Box 4479) tel.: 869-7733 / fax: 869-3275<br />

____________________________________________________________________________________________<br />

- Sentronan <strong>di</strong> ehersisio (gym, s<strong>pa</strong>, fitness).<br />

- Service Clubs. -Quota Club.<br />

-Rotary.<br />

- Sociale Verzekerings Bank (SVB)<br />

- Soku<strong>di</strong><br />

- Universiteit van de Nederlandse Antillen (U.N.A.)<br />

- Vereniging Bedrijfsleven Curaçao (V.B.C.)<br />

- Vishon Kòrsou.<br />

- Otronan ku no ta menshoná ku tambe por d<strong>un</strong>a nan aporte.<br />

E intenshon ta <strong>pa</strong> forma <strong>un</strong> Plataforma <strong>pa</strong> <strong>Maneho</strong> Salú <strong>di</strong> <strong>Peso</strong> <strong>di</strong> tur organisashonnan<br />

menshoná. For <strong>di</strong> e plataforma por instituí <strong>un</strong> konseho ku lo guia implementashon <strong>di</strong> e<br />

<strong>Plan</strong> <strong>Nashonal</strong> <strong>pa</strong> <strong>Maneho</strong> Salú <strong>di</strong> <strong>Peso</strong>.<br />

Ophetivonan <strong>pa</strong> alkansá.<br />

E Plataforma <strong>pa</strong> <strong>Maneho</strong> Salú <strong>di</strong> <strong>Peso</strong> lo mester tin lo mínimo e siguiente ophetivonan<br />

<strong>pa</strong> alkansá:<br />

- Oumentá konsiensia <strong>di</strong> e benefisionan <strong>di</strong> Pensa salú, Kome salú i Move salú, <strong>pa</strong> logra<br />

oumento <strong>di</strong> aktividatnan físiko i kambio <strong>di</strong> komportashon.<br />

- Pa d<strong>un</strong>a suidadanonan informashon ku lo yuda nan Pensa salú, Kome salú i Move<br />

salú.<br />

- Pa sostené, fortifiká i promové programanan i rekursonan <strong>di</strong> aktividatnan <strong>di</strong> Pensa<br />

salú, <strong>di</strong> Kome salú i <strong>di</strong> Move salú.<br />

Prinsipionan:<br />

1. Siguiendo guianan saludabel <strong>di</strong> Pensa, Kome i Move ta importante <strong>pa</strong> maneho salú<br />

<strong>di</strong> peso.<br />

2. Obesidat ta <strong>un</strong> malesa króniko serio kual posiblemente ta redusí durashon <strong>di</strong> bida, ta<br />

oumentá desabilidat i ta kousante <strong>di</strong> vários malesa króniko inkluso <strong>di</strong>abétis, atake <strong>di</strong><br />

selebre i / òf kurason i kolèsteròl.<br />

3. Ekseso <strong>di</strong> peso ta kousá <strong>pa</strong> <strong>un</strong> interakshon <strong>di</strong> faktornan genétiko i sosial / kultural ku<br />

ta enserá komponentenan metabóliko (físiko i kímiko) i <strong>di</strong> komportashon (sikológiko<br />

i emoshonal). Debí na e kompleksidat <strong>di</strong> redusí, oumentá i mantené peso no ta<br />

korekto <strong>pa</strong> primintí <strong>un</strong> redukshon <strong>di</strong> peso lihé i sin esfuerso.<br />

4. Ta imperativo <strong>pa</strong> kambia e estilo <strong>di</strong> bida <strong>pa</strong> por mantené <strong>un</strong> proseso <strong>di</strong> redusí peso i<br />

prevení <strong>un</strong> subida <strong>di</strong> peso den futuro.<br />

5. Redusí peso ta rekerí kima mas kaloria ku e kur<strong>pa</strong> ta tuma aden dor <strong>di</strong> redusí<br />

konsumo <strong>di</strong> kaloria òf oumentá kimamentu <strong>di</strong> kaloria òf preferibel tur dos.<br />

6. Logrando i manteniendo <strong>un</strong> kantidat modesto <strong>di</strong> redukshon <strong>di</strong> peso por redusí e<br />

embergadura <strong>di</strong> malesanan asosiá ku obesidat.<br />

___________________________________________________________________________<br />

Proposishon <strong>Plan</strong> <strong>Nashonal</strong> <strong>pa</strong> <strong>Maneho</strong> Salú <strong>di</strong> <strong>Peso</strong>: yanüari 2007, Melly Bergland<br />

7


“ The Unforgettable Institute ”<br />

Instituto Di Teknologia Pa Transformashon Di E Ser Humano<br />

Menegrandeweg # 2 (p.o. Box 4479) tel.: 869-7733 / fax: 869-3275<br />

____________________________________________________________________________________________<br />

7. <strong>Maneho</strong> salú <strong>di</strong> peso ta inkluí tres komponente:<br />

a. mo<strong>di</strong>fikashon <strong>di</strong> komportashon kual ta <strong>un</strong> kompromiso <strong>di</strong> bida largu<br />

b. Kome salú konforme guianan <strong>di</strong> <strong>un</strong> <strong>di</strong>eta salú poniendo énfasis riba redukshon <strong>di</strong><br />

e total <strong>di</strong> kaloria, konsumo <strong>di</strong> ménos vèt, oumento <strong>di</strong> konsumo <strong>di</strong> berdura, fruta i<br />

grano.<br />

c. Oumento <strong>di</strong> moveshon salú <strong>di</strong> <strong>un</strong> forma frekuente i regular a lo ménos <strong>di</strong> <strong>un</strong><br />

forma moderá.<br />

8. Pa in<strong>di</strong>vidualnan ku kasonan severo <strong>di</strong> obesidat por konsiderá opshonnan mé<strong>di</strong>ko<br />

farmakológiko òf intervenshonnan kirúrgiko. E intervenshonnan aki komo último<br />

rekurso mester ta kom<strong>pa</strong>ña <strong>pa</strong> <strong>un</strong> plan <strong>di</strong> kambio <strong>di</strong> komportashon, kome salú i<br />

aktividatnan físiko.<br />

9. E konsumidó ta meresé <strong>di</strong> haña informashon korekto, konfiabel i sin <strong>di</strong>skriminashon<br />

tokante métodonan <strong>pa</strong> maneho salú <strong>di</strong> peso.<br />

10.E koalishon no ta promové <strong>un</strong> produkto òf programa spesífiko <strong>di</strong> redukshon <strong>di</strong><br />

peso òf maneho <strong>di</strong> peso.<br />

Rekomendashon <strong>pa</strong> <strong>pa</strong>rtisipá den e plataforma:<br />

- Tin akseso na personanan ku peso <strong>di</strong> mas.<br />

- Tin interes i ta komprometé ku yuda personanan ku peso <strong>di</strong> mas manehá nan peso<br />

saludabel.<br />

- Por d<strong>un</strong>a <strong>un</strong> kontribushon signifikante.<br />

- Ta <strong>di</strong>spuesto <strong>pa</strong> traha ku otro.<br />

Trahando den e konseho / plataforma lo por haña aporte, idea i feedback <strong>di</strong> kada<br />

miembro / organisashon. Asina envolví henter kom<strong>un</strong>idat den forma <strong>di</strong> miembro lo<br />

yuda enkurashá henter kom<strong>un</strong>idat <strong>pa</strong> <strong>pa</strong>rtisipá i envolví su mes, speshalmente e grupo<br />

<strong>di</strong> enfoke esta e personanan ku peso <strong>di</strong> mas. Den kada organisashon menshoná tin<br />

hende ku peso <strong>di</strong> mas ku por keda motivá <strong>pa</strong> <strong>pa</strong>rtisipá. E koalishon <strong>di</strong> organisashonnan<br />

lo krea e posibilidat <strong>pa</strong> alkansá mas persona ku peso <strong>di</strong> mas <strong>pa</strong> asina logra e meta i<br />

ophetivonan <strong>di</strong> e <strong>Plan</strong> <strong>Nashonal</strong> <strong>pa</strong> <strong>Maneho</strong> Salú <strong>di</strong> <strong>Peso</strong> dor <strong>di</strong> Pensa Salú, Kome Salú<br />

i Move Salú 2025.<br />

Paso 3: Publisidat<br />

Prensa.<br />

Tur hende sa ku hende ta keda influensha dor <strong>di</strong> mensahenan <strong>di</strong> me<strong>di</strong>a, <strong>pa</strong> e motibu aki<br />

me<strong>di</strong>a ta <strong>un</strong> miembro importante <strong>di</strong> e koalishon.<br />

Hasta mester konsiderá si no ta na su lugá <strong>pa</strong> nombra <strong>un</strong> pèrsonahe <strong>di</strong> me<strong>di</strong>a <strong>pa</strong> ta e<br />

bosero <strong>di</strong> e plataforma. Me<strong>di</strong>a por enfoká riba importansha <strong>di</strong> prevení ku hende lo bira<br />

gordo dor <strong>di</strong> splika kontinuamente e balor <strong>di</strong> Pensa salú, Kome salú i Move salú tantu<br />

serka mucha, mayornan i kom<strong>un</strong>idat den su totalidat.<br />

___________________________________________________________________________<br />

Proposishon <strong>Plan</strong> <strong>Nashonal</strong> <strong>pa</strong> <strong>Maneho</strong> Salú <strong>di</strong> <strong>Peso</strong>: yanüari 2007, Melly Bergland<br />

8


“ The Unforgettable Institute ”<br />

Instituto Di Teknologia Pa Transformashon Di E Ser Humano<br />

Menegrandeweg # 2 (p.o. Box 4479) tel.: 869-7733 / fax: 869-3275<br />

____________________________________________________________________________________________<br />

Publikashonnan relashoná ku Pensa salú, Kome salú i Move salú lo generá interes,<br />

oumentá konsiensia, krea identifikashon ku e problemátika <strong>di</strong> peso <strong>di</strong> mas i lo reforsá e<br />

mensahenan <strong>di</strong> e programa.<br />

Alg<strong>un</strong> akshon ku por skohe ta:<br />

• Splika e nesesidat ku tin <strong>pa</strong> logra yega i mantené <strong>un</strong> peso salú.<br />

• Oumentá konsiensia <strong>di</strong> kom<strong>un</strong>idat i d<strong>un</strong>a informashon tokante benefisionan <strong>di</strong><br />

Kome salú, Pensa salú i Move salú.<br />

• Re<strong>un</strong>ionnan i enkuentronan regular ku tur organisashon den e koalishon.<br />

• D<strong>un</strong>a informashon tokante <strong>di</strong> fitness, <strong>di</strong> kushinamentu, kon lesa etiketa i kon hinka <strong>un</strong><br />

menú salú den otro, malesanan relashoná ku gordura etc.<br />

E plataforma <strong>di</strong> e <strong>Plan</strong> <strong>Nashonal</strong> <strong>pa</strong> <strong>Maneho</strong> Salú <strong>di</strong> <strong>Peso</strong> lo mester implementá e<br />

siguiente ophetivonan <strong>pa</strong> asina logra nan vishon <strong>pa</strong> na aña 2025 nos kom<strong>un</strong>idat tin<br />

máksimo 25 % <strong>di</strong> siudadanonan ku peso <strong>di</strong> mas.<br />

Promoshon.<br />

Pa promové visibilidat <strong>di</strong> konsiensia <strong>pa</strong> Pensa salú, Kome salú i Move salú lo ta bon <strong>pa</strong><br />

<strong>di</strong>señá i <strong>di</strong>stribuí materialnan <strong>di</strong> promoshon manera entre otro:<br />

- Flyer<br />

- Foyeto.<br />

- Poster.<br />

- Banner.<br />

- Print riba bòter <strong>di</strong> awa.<br />

- T-shirt.<br />

- Opheto <strong>di</strong> promoshon.<br />

Korant mensual / Newsletter.<br />

Ta importante <strong>pa</strong> keda informá tur siudadano <strong>di</strong> e programanan, aktividatnan den i<br />

progreso den bahamentu <strong>di</strong> peso. Por uza e korant <strong>pa</strong> d<strong>un</strong>a informashon tokante<br />

ingre<strong>di</strong>entenan <strong>di</strong> kuminda, nivel <strong>di</strong> kolesteròl den vèt, resetanan etc. lo ta importante <strong>pa</strong><br />

splika mas tokante malesanan okashoná <strong>pa</strong> gordura i otro tópikonan relevante etc. E<br />

korant aki lo mester bai <strong>pa</strong> siudadanonan via <strong>di</strong> miembronan <strong>di</strong> e plataforma <strong>pa</strong> asina e<br />

informashon yega <strong>di</strong>rekto i si por hasta splikashon <strong>di</strong> <strong>pa</strong>rti <strong>di</strong> e miembro <strong>di</strong> plataforma<br />

ku lo mester ta na altura <strong>di</strong> e kontenido atraves <strong>di</strong> e Konseho. E korant lo yuda mantené<br />

e programa bibu i keda den kontakto ku kada siudadano <strong>pa</strong> keda yuda hasi e<br />

problemátika <strong>di</strong> peso <strong>di</strong> mas <strong>un</strong> echo permanente.<br />

___________________________________________________________________________<br />

Proposishon <strong>Plan</strong> <strong>Nashonal</strong> <strong>pa</strong> <strong>Maneho</strong> Salú <strong>di</strong> <strong>Peso</strong>: yanüari 2007, Melly Bergland<br />

9


“ The Unforgettable Institute ”<br />

Instituto Di Teknologia Pa Transformashon Di E Ser Humano<br />

Menegrandeweg # 2 (p.o. Box 4479) tel.: 869-7733 / fax: 869-3275<br />

____________________________________________________________________________________________<br />

Paso 4: Aktividatnan.<br />

Pa mantené tur suidadano envolví ta importante <strong>pa</strong> organisá eventonan públiko bou <strong>di</strong><br />

enkargo <strong>di</strong> e konseho. Kada evento ku keda organisá ta <strong>pa</strong> krea mas konsiensia <strong>di</strong> e<br />

programa <strong>di</strong> Pensa salú, Kome salú i Move salú 2025.<br />

· Lanta grupo <strong>di</strong> kana.<br />

Kada <strong>pa</strong>rtisi<strong>pa</strong>nte den e koalishon por stimulá su miembronan <strong>pa</strong> lanta gruponan <strong>di</strong><br />

kana. Pa hasi esaki (bon) por uza e konosementu <strong>di</strong> hopi aña <strong>di</strong> organisashonnan <strong>di</strong> kana<br />

manera Jolly Walkers i Go Fast. Kanamentu ta fásil, no ta rekerí invershon gran<strong>di</strong> i ta<br />

d<strong>un</strong>a resultado rápido. Pa hasi e proseso <strong>di</strong> lanta grupo <strong>di</strong> kana por introdusí <strong>un</strong> brochur<br />

<strong>di</strong> kanamentu kaminda ta menshoná aspektonan <strong>di</strong> siguridat, kalentá, <strong>pa</strong>ña i kèts, ruta,<br />

kon kana <strong>pa</strong> mas benefisioso i re<strong>pa</strong>rtí esakinan <strong>pa</strong> tur <strong>pa</strong>rtisi<strong>pa</strong>nte <strong>pa</strong> nan na nan turno<br />

entregá esaki na tur miembro <strong>di</strong> nan organisashon.<br />

· Eventonan <strong>di</strong> baile / aerobics.<br />

Organisashon <strong>di</strong> eventonan <strong>di</strong> e.o baile, aerobics i otro tipo <strong>di</strong> aktividatnan masal òf den<br />

grupo chikí ta yuda haña nos kom<strong>un</strong>idat moviendo. Leo Floridas tin eksperiensha ku<br />

esaki tempu ku e ta hasi algu similar den SDK.<br />

· Enkurashá komementu salú.<br />

Tambe ta bon <strong>pa</strong> organisá aktividatnan h<strong>un</strong>tu ku restorantnan <strong>pa</strong> ofresé menúnan i<br />

platonan salú. Komo ehèmpel por promové <strong>un</strong> siman <strong>di</strong> sòpi, salada òf berdura kombiná<br />

ku piska òf galiña, kuminda vegetariano, kuminda riku na fibra etc. Miembronan <strong>di</strong><br />

koalishon <strong>di</strong> komèrsio por d<strong>un</strong>a <strong>un</strong> aporte supstansial den e evento aki.<br />

· Demostrashon <strong>di</strong> kushinamentu.<br />

Tin vários importadó <strong>di</strong> komestibel ku tambe por organisá demostrashon <strong>di</strong> nan<br />

produktonan. Den e eventonan aki <strong>di</strong>etista i nutrishonista lo tin <strong>un</strong> ròl importante den<br />

kon por plania i pre<strong>pa</strong>rá kuminda salú lihé i fásil, ku ta abou na vèt i kaloria i ku ta<br />

smak bon. Por kombiná eventonan <strong>di</strong> kushinamentu ku fitness. Ora demostrá<br />

téknikanan <strong>pa</strong> kushiná salú ku no nesesariamente mester ta karu, lo d<strong>un</strong>a kom<strong>un</strong>idat<br />

mas abilidat <strong>pa</strong> kome mas mihó, barata i salú.<br />

· Desaroyá <strong>un</strong> kalènder <strong>di</strong> nutrishon i fitness <strong>pa</strong> pega na muraya.<br />

Un kalènder lo yuda siudadanonan plania nan menú fásil ku kosto mas abou posibel.<br />

Riba e kalènder por inkorporá resetanan salú i tep kon <strong>pa</strong> Pensa salú, Kome salú i Move<br />

salú. Un kalènder <strong>pa</strong> henter aña por d<strong>un</strong>a bon informashon i ta efektivo tokante reseta,<br />

pre<strong>pa</strong>rashon <strong>di</strong> e kuminda, sugerensha kon <strong>pa</strong> move mas.<br />

___________________________________________________________________________<br />

Proposishon <strong>Plan</strong> <strong>Nashonal</strong> <strong>pa</strong> <strong>Maneho</strong> Salú <strong>di</strong> <strong>Peso</strong>: yanüari 2007, Melly Bergland<br />

10


“ The Unforgettable Institute ”<br />

Instituto Di Teknologia Pa Transformashon Di E Ser Humano<br />

Menegrandeweg # 2 (p.o. Box 4479) tel.: 869-7733 / fax: 869-3275<br />

____________________________________________________________________________________________<br />

Riba e kalènder por hasta pone e sekuensha <strong>di</strong> komementu <strong>pa</strong> d<strong>un</strong>a mas konsiensia na e<br />

sistema “H” <strong>di</strong> kome atraves e kür <strong>di</strong> Neuro Fitness ku ta enserá bebe, kome, ehersisio i<br />

kambio den komportashon <strong>pa</strong> <strong>un</strong> mihó salú. Sra. Riedel <strong>di</strong> Bureau Maatschappelijk<br />

Consulent ya a yega <strong>di</strong> produsí <strong>un</strong> kalènder similar.<br />

· Oumentá konsiensia <strong>di</strong> resetanan salú.<br />

Pa logra e ophetivo aki por organisá kòntèst <strong>di</strong> traha reseta ku ta stimulá <strong>un</strong> <strong>di</strong>eta salú.<br />

Un kòntèst <strong>di</strong> reseta por ta agradabel i lo enkurashá siudadanonan <strong>pa</strong> ta envolví i<br />

promové e mensahe <strong>di</strong> kome salú. Kada hende lo bira mas konsiente <strong>di</strong> reseta i<br />

menúnan ku ta abou na vèt i kaloria. Un bes mas <strong>di</strong>etistanan i nutrishonistanan ta <strong>un</strong><br />

faktor importante <strong>pa</strong> husga e resetanan i skohe esnan ku ta mas salú i ku ta smak mihó.<br />

Un aporte positivo den esaki por ta Angelica’s Kitchen i e kòkinan <strong>di</strong> hotèlnan ku a i sa<br />

<strong>pa</strong>rtisipá na eventonan lokal i den eksterior tokante resetanan ku nan mes a hinka den<br />

otro.<br />

· Distribushon <strong>di</strong> resetanan.<br />

Den e koalishon <strong>di</strong> <strong>pa</strong>rtisi<strong>pa</strong>ntenan <strong>di</strong> e programa <strong>di</strong> e <strong>Plan</strong> <strong>Nashonal</strong> <strong>pa</strong> <strong>Maneho</strong> Salú <strong>di</strong><br />

<strong>Peso</strong> ta keda klaramente demostrá ku si tur organisashon d<strong>un</strong>a nan aporte Kòrsou lo<br />

<strong>pa</strong>sa den <strong>un</strong> evolushon <strong>di</strong> kambio aselerá <strong>di</strong> redukshon gordura i malesa. Si tur<br />

miembro <strong>di</strong> e koalishon <strong>di</strong>stribuí resetanan na nan establesimentu i en todo kaso na<br />

supermerkado, beauty-salon, sentronan <strong>di</strong> fitness, kantor <strong>di</strong> number, snèknan etc. nos lo<br />

oumentá den <strong>un</strong> tempu relativamente kòrtiku e konsiensia tokante Pensa salú, Kome<br />

salú i Move salú 2025.<br />

· Materia na skol.<br />

Mester konsiderá mo<strong>di</strong>fikashon <strong>di</strong> materianan na tur nivel <strong>di</strong> enseñansa <strong>pa</strong> d<strong>un</strong>a<br />

informashon tokante Pensa salú, Kome salú i Move salú. Ku esaki nos lo logra<br />

konsientisashon kontinuo <strong>di</strong> generashonnan nobo ku lo sa <strong>di</strong> Pensa salú, Kome salú i<br />

Move salú.<br />

Paso 5: Finansa.<br />

Ta klaramente konosí ku sin finansa no por ehekutá e <strong>Plan</strong> <strong>Nashonal</strong> <strong>pa</strong> <strong>Maneho</strong> Salú <strong>di</strong><br />

<strong>Peso</strong>. <strong>Salu</strong>bridat ta responsabilidat primario <strong>di</strong> Gobièrnu pues na promé lugá gobièrnu<br />

tin <strong>un</strong> ròl gran<strong>di</strong> den pone fondonan <strong>di</strong>sponibel atraves <strong>di</strong> e.o. GGD i / òf supsi<strong>di</strong>á e<br />

Plataforma <strong>pa</strong> <strong>Maneho</strong> Salú <strong>di</strong> <strong>Peso</strong>. Banda <strong>di</strong> gobièrnu i na <strong>di</strong> dos lugá e seguronan <strong>di</strong><br />

malesa e.o. BZV, SVB i Seguronan Privá lo tin benefisio <strong>di</strong>rekto for <strong>di</strong> <strong>un</strong> redukshon <strong>di</strong><br />

peso i malesa. Gastu <strong>di</strong> gobièrnu i <strong>di</strong> seguronan lo baha drástikamente ora nos tin <strong>un</strong><br />

kom<strong>un</strong>idat mas salú. Pues seguronan <strong>di</strong> malesa mester por d<strong>un</strong>a <strong>un</strong> aporte supstansial na<br />

e fondo <strong>di</strong> e Plataforma <strong>pa</strong> <strong>Maneho</strong> Salú <strong>di</strong> <strong>Peso</strong>. Na <strong>di</strong> tres lugá komersio por d<strong>un</strong>a su<br />

aporte finansiero den forma <strong>di</strong> <strong>pa</strong>go <strong>pa</strong> aviso, spòt i pro<strong>pa</strong>ganda den me<strong>di</strong>onan <strong>di</strong><br />

kom<strong>un</strong>ikashon.<br />

___________________________________________________________________________<br />

Proposishon <strong>Plan</strong> <strong>Nashonal</strong> <strong>pa</strong> <strong>Maneho</strong> Salú <strong>di</strong> <strong>Peso</strong>: yanüari 2007, Melly Bergland<br />

11


“ The Unforgettable Institute ”<br />

Instituto Di Teknologia Pa Transformashon Di E Ser Humano<br />

Menegrandeweg # 2 (p.o. Box 4479) tel.: 869-7733 / fax: 869-3275<br />

____________________________________________________________________________________________<br />

Por último i na <strong>di</strong> kuater lugá henter kom<strong>un</strong>idat por aportá ku <strong>pa</strong>ga simbólikamente <strong>pa</strong><br />

artíkulonan ku tin uso regular e.o. kalènder, agènda, place-mat etc. E Plataforma <strong>pa</strong><br />

<strong>Maneho</strong> Salú <strong>di</strong> <strong>Peso</strong> lo keda enkargá ku e presupuesto i ehekushon <strong>di</strong> e plan final.<br />

Paso 6: Mi<strong>di</strong> i evaluá logronan.<br />

E <strong>Plan</strong> <strong>Nashonal</strong> <strong>pa</strong> <strong>Maneho</strong> Salú <strong>di</strong> <strong>Peso</strong> mester keda someté na evaluashon kontinuo,<br />

en todo kaso anual <strong>pa</strong> sa su progreso.<br />

· Ahuste <strong>di</strong> e programa.<br />

E proseso <strong>di</strong> evaluashon ta pèrmití <strong>pa</strong> identifiká kualke <strong>di</strong>fikultat chikí i <strong>pa</strong> hasi ahuste<br />

promé ku <strong>di</strong>fikultatnan mayor presentá. Evaluashon ta pèrmití guia i kòntròl riba<br />

budget, <strong>pa</strong>rtisi<strong>pa</strong>nte, material etc. Por último evaluashon i mi<strong>di</strong>mentu <strong>di</strong> logronan ta<br />

pèrmití tur <strong>pa</strong>rtisi<strong>pa</strong>nte, miembro <strong>di</strong> koalishon i kom<strong>un</strong>idat kompleto wak, eksperenshá<br />

i realisá kiko e programa a logra kual ta imperativo <strong>pa</strong> e plan mayó aki keda mantené.<br />

· Opservando e metanan.<br />

Dor <strong>di</strong> keda opservá e ophetivonan ku nan ta alkansabel ketu bai lo yuda tene e<br />

programa <strong>di</strong> Pensa, Kome i Move Salú 2025 riba e pista determiná. Dor <strong>di</strong> keda opservá<br />

i haña feedback por resultá ku mester adaptá e programa <strong>pa</strong> kumpli ku e nesesidatnan <strong>di</strong><br />

kom<strong>un</strong>idat.<br />

· Rekapitulashon <strong>di</strong> e metanan.<br />

- Oumentá konsiensia <strong>di</strong> e benefisionan <strong>di</strong> Pensa salú, Kome salú i Move salú.<br />

- Suministrá kom<strong>un</strong>idat general i personanan ku peso <strong>di</strong> mas ku informashon ku lo<br />

yuda pensa, kome i move salú.<br />

- Sostené aktividatnan aselerá <strong>di</strong> pensa, kome i move salú dor <strong>di</strong> fortifiká programanan i<br />

- rekursonan eksistente.<br />

· Guia i kòntròl <strong>di</strong> <strong>pa</strong>rtisi<strong>pa</strong>ntenan.<br />

Sabiendo kuantu persona a registrá nan mes atraves <strong>di</strong> tur e miembronan <strong>di</strong> e<br />

Plataforma <strong>pa</strong> <strong>Maneho</strong> Salú <strong>di</strong> <strong>Peso</strong> por monitor e progreso <strong>di</strong> efektividat <strong>di</strong> e mensahe i<br />

guianan. Si e resultado, den registrashon i òf bahamentu <strong>di</strong> peso ta abou mester<br />

konsiderá kambia e aserkamentu. Si e asistensha i bahamentu <strong>di</strong> peso ta haltu por uza e<br />

éksito <strong>pa</strong> mehorá i apliká otro <strong>pa</strong>rtinan <strong>di</strong> e programa <strong>di</strong> <strong>Salu</strong>bridat ku gobièrnu a stipulá<br />

<strong>pa</strong> asina GGD ehekutá.<br />

Lokualnan mester keda evaluá ta e.o.:<br />

· Kuantu grupo <strong>di</strong> monitor a keda instalá.<br />

· Kuantu persona ku peso <strong>di</strong> mas ta <strong>pa</strong>rtisipá den e programa <strong>di</strong> redusí peso.<br />

· Kuantu siudadano a <strong>pa</strong>rtisipá den eventonan públiko ku a keda organisá.<br />

· Ku <strong>pa</strong>rtisi<strong>pa</strong>shon ta bahando òf subiendo <strong>di</strong> peso i kiko lo mester hasi lo siguiente.<br />

___________________________________________________________________________<br />

Proposishon <strong>Plan</strong> <strong>Nashonal</strong> <strong>pa</strong> <strong>Maneho</strong> Salú <strong>di</strong> <strong>Peso</strong>: yanüari 2007, Melly Bergland<br />

12


“ The Unforgettable Institute ”<br />

Instituto Di Teknologia Pa Transformashon Di E Ser Humano<br />

Menegrandeweg # 2 (p.o. Box 4479) tel.: 869-7733 / fax: 869-3275<br />

____________________________________________________________________________________________<br />

Resultado <strong>di</strong> e evaluashon por keda utilisá <strong>pa</strong>:<br />

· Buska mas forma efektivo <strong>pa</strong> publiká e aktividatnan.<br />

· Identifiká materialnan i rekursonan ku miembronan mester <strong>pa</strong> sirbi e kom<strong>un</strong>idat mihó.<br />

· Ripití aktividatnan ku tabata eksitoso i si ta nesesario eliminá o kambia aktividatnan<br />

ku no a d<strong>un</strong>a resultado.<br />

· Revisá e ophetivonan kaminda ta nesesario <strong>pa</strong> alkansá e nesesidatnan <strong>di</strong> nos<br />

kom<strong>un</strong>idat<br />

· Kom<strong>pa</strong>rtí resultadonan ku miembronan, <strong>pa</strong>rtisi<strong>pa</strong>ntenan i henter kom<strong>un</strong>idat i sigui<br />

promové mihó salubridat <strong>pa</strong> Kòrsou.<br />

Nifikashon <strong>di</strong> e slogan:<br />

Pensa salú;<br />

<strong>pa</strong> enkurashá hende/<strong>pa</strong>rtisi<strong>pa</strong>nte <strong>pa</strong> hasi kambionan chikí na<br />

nan estilo <strong>di</strong> biba dor <strong>di</strong> siña, komprondé i ehekutá konosementu<br />

nobo <strong>pa</strong> evitá malesa króniko, logra i mantené <strong>un</strong> peso salú <strong>pa</strong> asina<br />

hiba <strong>un</strong> bida mas plasentero i duradero.<br />

Kome salú;<br />

Move salú;<br />

<strong>pa</strong> enkurashá hende/<strong>pa</strong>rtisi<strong>pa</strong>nte <strong>pa</strong> kome produktonan<br />

saludabel ku ta kontribuí na nan salú i bienestar en general i<br />

<strong>di</strong>stinguí bon nutrishon for <strong>di</strong> mal nutrishon.<br />

<strong>pa</strong> enkurashá hende/<strong>pa</strong>rtisi<strong>pa</strong>nte <strong>pa</strong> kana, landa, subi seru,<br />

kore baiskel, bai gym (fitness), baila etc. ademas <strong>pa</strong><br />

mantené múskulo, joint i órgano flèksibel, saludabel i<br />

f<strong>un</strong>shonando optimal.<br />

Bo tambe ta <strong>di</strong>spuesto <strong>pa</strong> d<strong>un</strong>a <strong>un</strong> aporte?<br />

...............ami a tuma e promé <strong>pa</strong>so.<br />

Abo ta <strong>di</strong>spuesto <strong>pa</strong> sigui h<strong>un</strong>tu i bira miembro <strong>di</strong> e<br />

Koalishon Plataforma <strong>Maneho</strong> Salú <strong>di</strong> <strong>Peso</strong>?<br />

___________________________________________________________________________<br />

Proposishon <strong>Plan</strong> <strong>Nashonal</strong> <strong>pa</strong> <strong>Maneho</strong> Salú <strong>di</strong> <strong>Peso</strong>: yanüari 2007, Melly Bergland<br />

13

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!