AgroNews24_v05a

GAZETA INTERAKTYWNA NUMER 24/2016 

KUKURYDZA 

– ODMIANY I ZALECENIA 

26 KREDYT, 

LEASING, 

POŻYCZKA? 

24 NIEDOBORY 

WITAMINOWE 

W STADACH DROBIU 

MIĘSNEGO 

20 

POLSKI ROLNIK 

W CZOŁÓWCE 

EUROPEJSKIEJ 

STATYSTYKI! 

22 

PRZYSZŁOŚĆ KRUS 

PEWNA, WZROSNĄ 

EMERYTURY DLA 

ROLNIKÓW

SPIS TREŚCI 

TEMAT NUMERU 

MARTA 

NOWAK-WOŹNICA 

REDAKTOR 

PROWADZĄCA 

Szanowni Państwo, 

Jeszcze do niedawna wspieraniem rozwoju na 

wsi zajmowały się głównie banki spółdzielcze. 

Rośnie im obecnie mocna konkurencja. Na str. 

26 przedstawiamy propozycje innych banków 

i ich specjalistyczne produkty finansowe 

adresowane wyłącznie do rolników. 

Zima to czas myślenia o przyszłym sezonie. 

Czym zasilić glebę, jakie odmiany wysiać? 

Wszystko, co należy wiedzieć przed zasianiem 

kukurydzy opisaliśmy na str. 4. 

4 

KUKURYDZA – PODSTAWOWE 

ZASADY AGROTECHNIKI, NAWOŻENIE 

I ZWALCZANIE CHWASTÓW 

SPIS TREŚCI 

12 

KUKURYDZA – POLECANE ODMIANY 

Od nowego roku szykują się duże zmiany 

w KRUS. M.in.: od marca nastąpi waloryzacja 

emerytur, dzieci rolników zostaną objęte 

ubezpieczeniem od nieszczęśliwych 

wypadków. Na co jeszcze mogą liczyć rolnicy? 

Zapraszam na 22 stronę naszego pisma. 

20 

22 

POLSKI ROLNIK W CZOŁÓWCE 

EUROPEJSKIEJ STATYSTYKI! 

PRZYSZŁOŚĆ KRUS PEWNA, WZROSNĄ 

EMERYTURY DLA ROLNIKÓW 

PRZYJEMNEJ LEKTURY 

24 

NIEDOBORY WITAMINOWE W STADACH 

DROBIU MIĘSNEGO 

GAZETA INTERAKTYWNA 

ZESPÓŁ REDAKCYJNY AGRONEWS.COM.PL 

Redakcja: 

Gazeta AgroNews 

ul. Wiśniowa 40B, l.16, 

02-520 Warszawa 

tel. 22 646 81 45-46 

e-mail: redakcja@agronews.com.pl 

PROJEKT GRAFICZNY, DTP: 

NUMER 24 

Design Partners (www.designpartners.pl) 

26 

30 

KREDYT, LEASING, POŻYCZKA – 

JAK FINANSUJEMY INWESTYCJE 

W GOSPODARSTWIE? 

JESIENNA OCHRONA I REGULACJA 

RZEPAKU 

ZDJĘCIA: 

www.dreamstime.com, www.sxc.hu 

3

PRODUKCJA ROŚLINNA NUMER 24 

KUKURYDZA – 

PODSTAWOWE 

ZASADY 

AGROTECHNIKI, 

NAWOŻENIE 

I ZWALCZANIE 

CHWASTÓW 

Wysokie plony kukurydzy zarówno w uprawie na ziarno 

jak i na kiszonkę z całych roślin są możliwe do osiągnięcia 

w warunkach optymalnej uprawy, zbilansowanego nawożenia, 

doboru właściwej odmiany, siewu w terminie agrotechnicznym 

oraz skutecznej ochrony przed chwastami. 

Ubiegły sezon potwierdził jak ważne 

są również warunki pogodowe 

– opady i ich rozkład w okresie 

wegetacji, a także temperatury powietrza. 

W tradycyjnej uprawie gleby należy wykonać 

orkę jesienią. Także w przypadku stosowania 

obornika należy zastosować go jesienią, gdyż 

zastosowany wiosną wymaga do mineralizacji 

wody, która jest niezbędna dla wschodów 

i rozwoju kukurydzy. Bronowanie pola 

4

PRODUKCJA ROŚLINNA 

wiosną przerywa parowanie wody z gleby. 

Jest to zabieg, który powinien być wykonany 

możliwie jak najwcześniej. 

Siew kukurydzy powinien być wykonany 

w starannie uprawioną glebę, bez grud i brył, 

gdyż utrudniają one wschody roślin, powodują 

ich nierównomierność. Ponadto brak jest 

penetracji doglebowych herbicydów do nasion 

chwastów. Obecnie coraz powszechniej 

stosowane są uproszczone, bezorkowe uprawy 

gleby pod siew kukurydzy. Może to być siew 

bezpośredni w ściernisko, lub w naszych 

warunkach częściej stosowany siew w pas 

gleby uprawionej pod rzędy kukurydzy, 

podczas gdy międzyrzędzia pozostają 

nieuprawnione z pozostałościami resztek 

pożniwnych i pełnią funkcję mulczu (tzw. striptill, 

czyli uprawa pasowa). Jest to tzw. uprawa 

konserwująca, która ma na celu zatrzymanie 

5


wody i zapewnienie rozwoju organizmom 

glebowym (bakterie, dżdżownice i inne). 

Uprawa gleby powinna być na głębokość 

siewu (5-6cm na glebach cięższych i 6-8cm 

na glebach lżejszych), aby nasiona były 

ułożone na twardym, podsiąkającym 

podłożu. Prędkość siewu większa niż 6-7km 

ma negatywny wpływ na plonowanie, gdyż 

nasiona są rozmieszczone w nierównych 

odległościach w rzędach. Siew należy 

wykonać w terminie optymalnym, gdy gleba 

jest odpowiednio nagrzana (nie mniej niż 

8C na głębokości siewu). Wskaźnikami 

fenologicznymi terminu siewu jest kwitnienie 

mniszka lekarskiego, porzeczki, tarniny 

i czeremchy. Na przeważającym obszarze 

kraju jest to III dekada kwietnia, ale 

w rejonach Polski Południowo Zachodniej 

i częściowo Zachodniej jest to II dekada 

kwietnia. W rejonach północnych, 

szczególnie w Polsce Północno-Wschodniej 

termin siewu przypada na przełomie III 

dekady kwietnia i I dekady maja. 

Ważny jest dobór odmiany o odpowiedniej 

wczesności do rejonu uprawy, a także obsada 

roślin na hektar (około 80 tysięcy na ziarno 

i około 100 tysięcy na kiszonkę). Odmiany 

średniopóźne, FAO 260-290 są przydatne 

wyłącznie do stref najcieplejszych Polski 

Południowo-Zachodniej i Polski Południowo- 

Wschodniej (poza Roztoczem), a odmiany 

wczesne i średniowczesne, FAO do 210- 

220 na ziarno i 230-240 na kiszonkę, 

do rejonów Polski Północnej. Odmiany 

średniowczesne i średniopóźne, FAO 230- 

260, wykazują przydatność do uprawy 

w rejonie środkowym. W Krajowym 

Rejestrze jest obecnie zarejestrowanych 

prawie 180 odmian kukurydzy, w tym 27 

najnowszych odmian, które zarejestrowano 

w lutym 2016 roku. Na polskim rynku jest 

dostępnych co najmniej drugie tyle odmian 

zarejestrowanych w innych krajach UE, z tzw. 

katalogu europejskiego (CCA). 

Nawożenie 

Kukurydza w uprawie na ziarno i na kiszonkę 

wytwarza bardzo wysokie plony 

i należy do roślin o wyjątkowo wysokich 

wymaganiach pokarmowych. Koszty 

Siew kukurydzy 

powinien być 

wykonany 

w starannie 

uprawioną 

glebę, bez grud 

i brył, gdyż 

utrudniają one 

wschody roślin, 

powodują ich 

nierównomierność. 

nawożenia stanowią od 25-30% całkowitych 

kosztów produkcji kukurydzy. Do określenia 

dawek nawozów konieczna jest znajomość 

zasobności gleb. Bardzo ważnym czynnikiem 

jest określenie oczekiwanych plonów ziarna, 

lub suchej masy kiszonki. 

Do wytworzenia 1 tony ziarna kukurydzy 

z odpowiednią ilością słomy lub 2 ton suchej 

masy kiszonki potrzebne jest około: 23 kg N, 

11 kg P2O5, 28 kg K2O, 6 kg MgO, 4 kg SO3. 

Zapewnienie potrzeb pokarmowych kukurydzy, 

przy plonie ziarna 8 ton z hektara, lub plonie 

kiszonki 16 ton suchej masy z hektara, 

wymaga dostarczenia do gleby na 1 hektar 

pierwiastków w ilości: 185 kg N, 85 kg 

P2O5, 225 kg K2O i 55 kg MgO. W zależności 

od zasobności gleby w wymienione składniki 

pokarmowe (średnia lub wysoka), dokonuje 

się odpowiedniej korekty nawożenia. Dalsza 

korekta jest możliwa w przypadku stosowania 

nawozów organicznych, co jest zwykle 

praktykowane przy produkcji kukurydzy 

na kiszonkę, powiązanej z chowem bydła 

mlecznego lub mięsnego, a niekiedy 

również przy produkcji kukurydzy na ziarno. 

Wówczas nawożenie mineralne ma charakter 

uzupełniający i może być zredukowane. 

Obornik bydlęcy zawiera dużo potasu, 

a obornik od trzody chlewnej dużo fosforu. 

Słoma kukurydziana pozostała po zbiorach 

kukurydzy na ziarno ma około 40% wartości 

nawozowej obornika i zawiera duże ilości 

potasu. Nawozy organiczne są bogate również 

w mikroskładniki. 

Azot stosuje się najczęściej jednorazowo, 

przedsiewnie w formie nawozów 

wolnodziałających – mocznika czy siarczanu 

amonu. Azot pobierany jest przez kukurydzę 

przez cały okres wegetacji, przy czym 

najintensywniej w okresie od początku 

kwitnienia do dojrzałości mlecznej. 

Nawożenie nawozami azotowymi powinno 

być zastosowane na 10 dni przed siewem, 

gdyż azot zastosowany bezpośrednio przed 

siewem może działać toksycznie na kiełkujące 

nasiona kukurydzy. Stosowanie azotu 

pogłównie, w formie saletry amonowej lub 

saletry wapniowej powinno być wykonane 

w fazie 5-7 liści kukurydzy, aby nawozy nie 

gromadziły się w „lejkach” roślin, gdyż może 

nastąpić poparzenie roślin. Do nawożenia 

6


pogłównego można zastosować RSM, jeśli 

są dostępne urządzenia do rzędowego 

rozlewania tego nawozu. 

Fosfor i potas w formie superfosfatu i soli 

potasowej można stosować jesienią przed orką 

zimową. W nowoczesnej technologii uprawy 

kukurydzy, gdy potas jest stosowany jesienią, 

fosfor wysiewa się „pod korzeń”, równocześnie 

z siewem nasion. Można wówczas dawkę 

obniżyć o 1/3 w stosunku do tradycyjnej formy 

wysiewu. Stosuje się najczęściej fosforan 

amonu, amofoski, nitrofoski. W przypadku 

wysiewu fosforu i potasu stosuje się nawozy 

wieloskładnikowe. Bardzo dobre proporcje 

składników dla kukurydzy mają: polifoska „6” – 

NPK 6-20-30 lub YaraMila corn – NPK 7-20- 

28, lub inne nawozy o podobnym składzie. 

Warto zapoznać się z ofertami różnych firm 

nawozowych, gdyż dysponują one nawozami 

wieloskładnikowymi, o nowoczesnych 

formulacjach, lub nawozami startowymi 

dla kukurydzy i oferują kompleksowe 

programy nawożenia kukurydzy. Nawozy 

wieloskładnikowe są również przeznaczone 

do przedsiewnego (1-2 tygodni przed siewem), 

Poza fosforem i potasem zapewniają one 

dostępność łatwo przyswajalnego azotu, 

w początkowym okresie wegetacji, w ilościach 

niezbędnych do budowy części nadziemnej 

rośliny i systemu korzeniowego. W okresie 

chłodów wiosennych uwidacznia się 

na roślinach brak fosforu. Pomimo obecności 

fosforu w glebie nie jest on pobierany 

przez korzenie roślin, ze względu na zbyt 

niskie temperatury. „Głód fosforowy” roślin 

likwiduje się poprzez stosowanie nawozów 

dolistnych, które zawierają fosfor, oraz inne 

makroskładniki i mikroskładniki. Dostępna 

jest bogata oferta specjalistycznych nawozów 

dolistnych do kukurydzy, o zróżnicowanym 

składzie. Likwidują one niedobory 

konkretnych makro i mikroskładników. 

Uzupełniające nawożenie nawozami 

dolistnymi powinno być stałym elementem 

technologii uprawy kukurydzy, gdyż wpływają 

one nie tylko na kondycję roślin, ale także 

istotnie zwiększają plony ziarna i kiszonki. 

Spośród mikroskładników największe 

znaczenie dla kukurydzy mają cynk i bor, 

a na glebach zasadowych mangan. Brak 

cynku objawia się zmniejszeniem wzrostu 

roślin i występowaniem białych lub białożółtych 

pasków po obu stronach żyłki liścia, 

tzw. chlorozy cynkowej. Kukurydza jest bardzo 

wrażliwa na brak cynku. Cynk jest bardzo 

często deficytowym pierwiastkiem. Gleby 

w Polsce są również mało zasobne w bor. 

Brak boru negatywnie wpływa na proces 

wytwarzania organów generatywnych. 

Kwitnienie kukurydzy jest zaburzone, 

co odbija się na zawiązywaniu ziarniaków 

w kolbach. Na niektórych typach gleb może 

występować niedobór miedzi (Cu) – gleby 

torfowe, a także żelaza (Fe) lub siarki (SO3). 

Wapń (Ca) jest pierwiastkiem, który reguluje 

odczyn gleby. Najwłaściwszy dla uprawy 

kukurydzy jest obojętny odczyn gleby. 

Kukurydza jest jednak tolerancyjna w stosunku 

do odczynu gleby, w zakresie pH 5,5-7,5. 

Na glebach kwaśnych o pH poniżej 5 następuje 

spadek plonów. Do prawidłowego pobieranie 

makroskładników i większości mikroskładników 

konieczny jest obojętny odczyn gleby. 

Zwalczanie chwastów 

Wybór terminu stosowania herbicydów jest 

podyktowany względami organizacyjnymi, 

ekonomicznymi, a przede wszystkim 

względami środowiskowymi. Wyróżnia się 

dwie główne grupy herbicydów: do stosowania 

doglebowego (przed wschodami roślin) oraz 

wcześnie powschodowego i do stosowania 

nalistnego (po pełnych wschodach roślin). 

Uprawy kukurydzy powinny pozostawać wolne 

od chwastów już od momentu siewu. 

Wczesna regulacja zachwaszczenia 

to podstawa ochrony potencjału plonowania 

kukurydzy, co wykazały badania własne, 

wykonane w IHAR-PIB w Radzikowie. 

W badaniach tych porównano wpływ 

ochrony z zastosowaniem herbicydu 

doglebowego i herbicydu powschodowego 

(nalistnego) na plon ziarna i inne ważne 

cechy agrotechniczne 10. odmian kukurydzy. 

W korzystnych warunkach aplikacji herbicydu 

doglebowego, przy dobrym uwilgotnieniu 

gleby, uzyskano średni plon ziarna (10,2 t/ha), 

o około 1 tonę wyższy, oraz wyższą masę 

tysiąca ziaren, wyższą masę hektolitra 

i wyższą masę ziaren z kolby, w porównaniu 

do odchwaszczania powschodowego. 

7


Herbicydy doglebowe należy stosować 

w warunkach dobrego uwilgotnienia gleby, 

co umożliwia ich przeniknięcie do gleby. 

Bardzo ważna jest staranna uprawa gleby, 

gdyż w grudach znajdują się nasiona 

chwastów, które nie są zwalczane przez 

herbicydy, a w okresie dalszej wegetacji, 

pod wpływem wilgoci, są uwalniane 

i powodują zachwaszczenie. Herbicydy 

doglebowe działają na chwasty kiełkujące 

w glebie, a także na wykiełkowane chwasty. 

W warunkach suszy skuteczność ich 

działania jest ograniczona. W warunkach 

intensywnych opadów mogą być one 

wymyte zbyt głęboko, co ogranicza ich 

działanie, lub też może nastąpić zbyt duża 

koncentracja substancji aktywnej w rejonie 

korzeni kiełkujących nasion, co powoduje 

uszkodzenie kiełkujących roślin kukurydzy. 

W przypadku braku możliwości ich 

zastosowania (susza glebowa) lub braku 

skuteczności, zawsze istnieje możliwość 

zastosowania zabiegu nalistnego. 

Herbicydy doglebowe są stosowane 

do 3 dni po siewie, lub bezpośrednio 

po wschodach kukurydzy, najczęściej od l. 

lub 2., a w niektórych przypadkach do 3-4 

liścia. Przed wschodami kukurydzy można 

zastosować szereg herbicydów (Roundup 

i inne) zawierające substancję aktywną 

glifosat. Są to herbicydy zarejestrowane 

specjalnie do kukurydzy lub do stosowania 

w roślinach rolniczych. Herbicydy te niszczą 

wykiełkowane chwasty, jednak należy 

zachować ostrożność, aby nie uszkodzić 

kiełkujących roślin kukurydzy. 

Obecnie do stosowania doglebowego 

i wcześnie po wschodach kukurydzy pozostaje 

kilka substancji aktywnych, a ich liczba może 

jeszcze ulec zmniejszeniu. Szereg substancji 

aktywnych herbicydów doglebowych znajduje 

się na unijnej liście do wycofania: linuron, 

S-metolachlor, terbutyloazyna, pendimetalina, 

dimetenamid-P, a także glifosat. 

Wadą herbicydów doglebowych jest brak 

skuteczności w zwalczaniu chwastów 

jednoliściennych wieloletnich (perz) 

i dwuliściennych wieloletnich (powój, ostrożeń 

polny, mniszek lekarski). 

W nowoczesnej 

technologii 

uprawy 

kukurydzy, 

gdy potas jest 

stosowany 

jesienią, fosfor 

wysiewa się 

„pod korzeń”, 

równocześnie 

z siewem nasion. 

Herbicydy nalistne 

Paleta herbicydów do stosowania 

powschodowego (nalistnego) jest bardzo duża, 

obejmuje ponad 20 substancji aktywnych, 

które są stosowane pojedynczo lub po dwie, 

trzy w formie mieszanek fabrycznych lub 

mieszanek zbiornikowych. Substancje aktywne 

uzupełniają się w spektrum zwalczanych 

chwastów. Ich skuteczność, w zwalczaniu 

wielu gatunków odpornych chwastów, 

ulega kumulacji. Większość herbicydów 

nalistnych posiada substancje aktywne z grupy 

sulfonylomoczników (nikosulfuron, rimsulfuron, 

tifensulfuron metylowy, foramsulfuron, 

jodosulfuron metylosodowy, tritosulfuron, 

prosulfuron). Wśród nich są również herbicydy 

które zawierają substancje aktywne z grupy 

regulatorów wzrostu (dikamba, 2,4D). Przy 

stosowaniu poszczególnych substancji 

aktywnych z tej grupy, lub ich mieszanek, 

należy bezwzględnie przestrzegać fazy 

rozwojowej kukurydzy (do 5-6 liści kukurydzy). 

W przypadku herbicydów zawierających 

substancje aktywne z grupy regulatorów 

wzrostu, ale także sulfonylomocznikowych, 

ich stosowanie w fazach późniejszych niż 

zalecane, powoduje różne deformacje roślin 

kukurydzy, które na ogół są przejściowe i nie 

wpływają na wielkość plonu. Skuteczność 

działania herbicydów nalistnych spada, gdy 

chwasty są w zbyt zawansowanej fazie. 

Fazy rozwojowe kukurydzy są często określane 

według skali BBCH. Według tej skali, „10” 

oznacza powstawanie z koleoptyla pierwszego 

liści. 11 Do 19 to oznaczenia kolejno faz 

od 1 do 9 liścia. Herbicydy mają różny sposób 

działania; w większości systemiczny. Wnikają 

do roślin chwastów i powodują ich zamieranie. 

Wnikają również do roślin kukurydzy, gdzie 

ulegają dezaktywacji. Część 

herbicydów 

8


do zwalczania chwastów w kukurydzy 

wykazuje działanie kontaktowe. 

Herbicydy mają różne formulacje: WG i SG 

– granulki do rozpuszczania w wodzie, 

SC, SE, SL – koncentraty i zawiesiny 

do rozprowadzenia w wodzie. Nowoczesna 

formulacją OD oznacza zawiesinę 

olejową, która jest rodzajem adiuwanta 

(wspomagacza). Szereg herbicydów 

o formulacji WG i SG, (ale nie tylko), wymaga 

zastosowania adiuwanta, którego nazwa 

i stężenie są podane w etykiecie 

rejestrowej herbicydu. 

Dawki 

herbicydów są uzależnione od formulacji, 

rodzaju gleby (piaszczyste, ciężkie), 

od gatunku i fazy rozwojowej chwastów. 

W integrowanej ochronie roślin zaleca się 

stosowanie dawek herbicydów i innych 

pestycydów, w dolnej dawce wymienionej 

w etykiecie rejestrowej. Nie zawsze jest 

możliwe spełnienie tego wymagania, gdyż 

może to spowodować brak skuteczności 

danego herbicydu. Dotyczy to głównie 

zwalczania perzu i innych chwastów 

wieloletnich, gdzie muszą być zastosowane 

górne dawki zapisane w etykiecie rejestrowej. 

Należy przestrzegać 

rotacji 

9


stosowanych herbicydów ze względu 

na uodpornianie się chwastów. Szczególnie 

jest to ważne, gdy kukurydza jest uprawiana 

w monokulturze. W Polsce w monokulturze 

jest około 20% upraw kukurydzy. 

W przypadku niektórych herbicydów 

jest zalecane ich stosowanie w dawkach 

dzielonych, w odstępie 7-10 dni. Stosowanie 

herbicydów nalistnych daje możliwość 

doboru substancji aktywnych i ich dawek 

do poszczególnych gatunków chwatów 

i natężenia zachwaszczenia. Jest również 

możliwość stosowania łącznego herbicydów 

w postaci tzw. mieszanek zbiornikowych. 

Zalecenia dotyczące sporządzania takich 

mieszanek, do zwalczania chwastów 

w kukurydzy, są zamieszczone w aktualnych 

Programach Ochrony Roślin Rolniczych. 

Przed doborem odpowiedniego herbicydu lub 

ich mieszanek (fabrycznych i zbiornikowych) 

należy się zapoznać z etykietami rejestrowymi 

10


poszczególnych środków, dostępnymi 

na stronach internetowych Ministerstwa 

Rolnictwa i Rozwoju Wsi i Instytutu Ochrony 

Roślin. Należy stosować herbicydy (dawki 

i mieszanki), zgodnie z ich rejestracją oraz 

przestrzegać warunków ich stosowania 

(temperatury powietrza i warunki 

wilgotnościowe i inne), zasad bezpieczeństwa 

dla ludzi i środowiska. Należy prowadzić 

szczegółowe zapisy dotyczące stosowanych 

środków – nazwy, dawki, terminy, oraz 

nazwisko i uprawnienia operatora i dane 

dotyczące opryskiwacza, zwłaszcza terminu 

jego dopuszczenia do oprysków. 

DR INŻ. ROMAN WARZECHA 

INSTYTUT HODOWLI I AKLIMATYZACJI ROŚLIN 

-PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY 

RADZIKÓW 

11


KUKURYDZA – 

POLECANE ODMIANY 

Powierzchnia uprawy kukurydzy na świecie 

systematycznie rośnie. W Polsce zajmuje się nią ok. 200 

tys. gospodarstw na łącznej powierzchni ok. 670 ha. 

Uprawiana jest w dwóch zasadniczych 

kierunkach użytkowania: na kiszonkę 

z całych roślin oraz na ziarno. 

Opłacalność produkcji tej uprawy uzależniona 

jest od wielu czynników. Oprócz odpowiednich 

zabiegów agrotechnicznych oraz niezależnych 

od nas warunków klimatycznych bardzo 

ważnym jest prawidłowy dobór odmiany. 

Razem z wiodącymi firmami nasiennymi 

przygotowaliśmy propozycje najlepszych na 

nadchodzący sezon odmian kukurydzy: 

KWS Polska Sp. z o.o. 

AMBROSINI (KR 2010) – „Mistrz gleb 

mozaikowatych” - uniwersalny mieszaniec 

trójliniowy, wczesny (FAO 220). W PDOiR plon 

suchego ziarna wyniósł: 2014 r. – 114,6 dt/ha, 

a w 2013 r. – 104,8 dt/ha. Niska wilgotność 

ziarna (28% w 2014 r. i 25,5% 

w 2013 r.) pozwala uzyskać 

wysoki dochód brutto ze 

sprzedaży ziarna. 

W badaniach 

12


na kiszonkę niezawodnie plonuje od kilku lat 

( 56,1% udziału kolb i średni plon ogólny SM 

20,5 t/ha w dośw. PDO COBORU 2011-2014). 

Polecana na każde stanowisko, bardzo dobrze 

toleruje gleby słabsze i mozaikowate. 

KWINTUS (KR 2016) – „Zaskakuje stabilnym 

i wysokim plonem ziarna w grupie wczesnej”- 

od trzech sezonów jedna z najwyżej 

plonujących na suche ziarno odmian o FAO 

Z220/K220. Najwyższy plon suchego ziarna 

w grupie wczesnej w doświadczeniach 

rejestracyjnych COBORU w latach 2014- 

2015 – dała najwyższy plon suchego ziarna 

w grupie wczesnej: 95 dt/ha (14% wilgotności) 

i o wilgotności ziarna podczas zbioru – 

23,9%. W roku 2016 w doświadczeniach 

porejestrowych była odmianą wzorcową 

w grupie wczesnej na ziarno i dała plon 126,4 

dt/ha suchego ziarna i wilgotności podczas 

zbioru 23,9%. Przydatna do uprawy na ziarno 

w całej Polsce. Sprawdzona na okresowo 

suchych stanowiskach w Polsce. 

RICARDINIO (KR 2010) – „Rekordowe 

plony ziarna i najwyższa koncentracja energii 

w kiszonce” - mieszaniec pojedynczy, średnio 

wczesny (FAO 230). Najwyższe oceny pod 

względem zawartości skrobi w kiszonce 

w badaniach niemieckich. Rośliny średnio 

wysokie w typie stay green. Nadaje się dobrze 

do produkcji wysokojakościowej kiszonki 

dla najbardziej wydajnych grup zwierząt. 

W PDOiR plon ziarna wyniósł: 2014 r. – 118,7 

dt/ha (przy wilgotności 26,8%), a w 2013 r. – 

104,5 t/ha (25,1%). Bardzo sprawnie oddaje 

wodę z ziarna i ma doskonałą omłacalność. 

Wykorzystuje potencjał produkcyjny gleb 

urodzajnych. 

AGRO POLIS (KR 2016) – „Motor do 

produkcji mleka” – nowa odmiana na 

ziarno i wysokoenergetyczną kiszonkę 

z grupy średnio-wczesnej FAO Z230/K240. 

W doświadczeniach rejestracyjnych COBORU 

w latach 2014-2015 – dał 192,4 dt/ha plonu 

SM całych roślin i plonie kolb 105 dt/ha, 

a w porejestrowych PDO COBORU w 2016 

– 220 dt/ha SM całych roślin i 56% udziału 

kolb w plonie. Polecana na średniej jakości 

gleby, gdzie bije rekordy plonów ziarna – 

potwierdzone w praktycznych doświadczeniach 

łanowych KWS w całej Polsce w 2016 roku. 

WALTERINIO KWS (KR 2016) – „Nowy 

rekordzista plonu ogólnego i kolb w COBORU 

wśród wszystkich grup wczesności na 

kiszonkę” - nr 1 w Polsce w plonie suchej 

masy całych roślin (23,4 t/ha) w badaniach 

porejestrowych COBORU 2016 i udziale 

SM kolb ponad 55%. Potężne i bardzo 

wysokie rośliny, bogato ulistnione, z dobrze 

wypełnionymi i długimi kolbami. Bardzo 

wysoko plonuje zbierany na ziarno. Ziarno 

flint-dent bogate w skrobię by-pass. Rośliny 

długo zielone, również w suchych latach 

o bardzo silnym stay green. Najwyżej plonująca 

na kiszonkę i biogaz odmiana hodowli KWS 

w Polsce w trzech ostatnich trudnych sezonach 

na wszystkich stanowiskach. 

MAISADOUR 

Mas 15.T – nowy wczesny mieszaniec o FAO 

230. Odmiana wyróżnia się regularnymi, 

dobrze zaziarnonymi kolbami. Ziarno typu flindent, 

szybko oddaje wodę i zapewnia najlepszy 

stosunek plonu do wczesności. Dodatkowo 

Ma s15.T charakteryzuje się wysoką tolerancję 

na suszę. Odmiana koniecznie do wysiania na 

polach produkcyjnych. 

Mas 24.C to mieszaniec ziarnowy średnio 

wczesny o FAO 250. Cechuje się oryginalną 

genetyką, ziarno typu flint-dent-dent. Rośliny 

mają dobry wigor początkowy i mocne łodygi. 

Kolby są pękate, mają do 20 rzędów, są dobrze 

zaziarnione nawet w trudnych warunkach. 

Szczególnie polecana do uprawy w centralnej 

i południowej Polsce. 

Portfolio Maïsadour od zeszłego roku 

wzbogaciło się o odmianę Mas 26.B o FAO 

240-250. Odmiana ta charakteryzuje się 

dobrym wigorem początkowym, a w sezonie 

2015 wykazała się dużą odpornością na suche 

warunki. W tym sezonie potwierdziła dobrą 

wartość żywieniową, wysoką strawność 

i szybkie wypełnianie silosu. Jej wysoki stay 

green zapewnia przedłużony zbiór na kiszonkę. 

Odmiana DYNAMITE o FAO 250 to już 

pewniak dla wielu hodowców mleka. 

Dynamite zarejestrowany jest w Polsce w 2013 

r.i co roku potwierdza swój wysoki potencjał. 

Doskonale sprawdza się w każdym sezonie, 

nawet w suchym 2015 roku odmiana zajęła 

13


pierwsze miejsce w plonie suchej masy 

w doświadczeniach porejestrowych w Polsce. 

Dynamite zapewnia wysoki plon i energetyczną 

paszę dzięki wysokiemu udziałowi kolb 

w suchej masie. Odmiana ta dostosowuje się 

do wszystkich warunków glebowych. Dynamite 

to bombowa kiszonka, rozsadza silos. 

Procam Polska 

KANONIER FAO Z240 K240 - Wytoczył 

najcięższe działo 

• Bombowy plon ziarna 

• Szybki wigor siewek 

• Idealny na ziarno i CCM 

Mieszaniec z polskiej hodowli zarejestrowany 

w 2015 w kierunku użytkowania szczególnie na 

ziarno i CCM. Wyniki doświadczeń z Niemiec, 

Francji i krajów Beneluksu wskazują na jego 

bardzo dobre parametry, także w użytkowaniu 

na kiszonkę. W doświadczeniach rejestrowych 

w latach 2012-2013 odmiana uzyskała wynik 

104% wzorca plonu ziarna, co było najwyższą 

oceną wśród badanych odmian w klasie 

wczesności FAO 240. 

- mieszaniec trójliniowy (TC), 

- ziarno typu semi flint, 

- bardzo dobry wczesny wigor (w badaniach 

rejestrowych COBORU uzyskała bliską ideału 

najwyższą ze wszystkich badanych odmian 

ocenę wczesnego wigoru 8,7 w skali 9), 

- rośliny bardzo dobrze ulistnione, 

- wskazuje niską podatność na porażenie przez 

omacnicę prosowiankę, 

- wysoka tolerancja na grzyby fuzaryjne, 

- toleruje uprawę na słabszych stanowiskach 

glebowych. 

SY AMBITIUS FAO Z240 K250 - Wszystko 

dobrze się składa 

• Rasowe ziarno typu dent 

• Genialne oddawanie wody 

• Bardzo stabilne plonowanie 

Nowa odmiana zarejestrowana w Austrii 

w 2013. Charakteryzuje się przede wszystkim 

typowym ziarnem typu dent, co daje 

przewagę w procesie oddawania wody. 

Należy do grupy odmian z pogranicza średnio 

wczesnych i średnio późnych o wysokim 

potencjale plonowania. Wyróżnia się stabilnym 

plonowaniem w latach i wysoką odpornością 

14


na fuzarium kolb. Przydatna do uprawy na 

ziarno i kiszonkę na stanowiskach mocniejszych 

i normalnych, ale nie mokrych. Wysoka 

adaptacja do różnych warunków uprawy. 

- mieszaniec pojedynczy (SC), 

- ziarno typu dent, 

- rewelacyjne oddawanie wody z ziarna po 

uzyskaniu dojrzałości technologicznej, 

- bardzo dobra omłacalność, 

- niska podatność na fuzariozy kolb i łodyg, 

- najniższa w grupie skłonność do wylegania 

łodygowego, 

- na gleby mocniejsze i normalne, ale nie mokre. 

LINDSEY FAO Z250 K260 - Wszyscy jej pragną 

• Przeogromny potencjał plonowania na ziarno 

• Wzorzec COBORU w grupie odmian średnio 

późnych 

• Niezawodny w uprawie 

Odmiana będąca wzorcem w doświadczeniach 

COBORU w grupie odmian średnio późnych. 

Została zarejestrowana w 2012 roku jako 

czołowa odmiana ziarnowa. Ze względu na 

doskonałe cechy ziarna, jest bardzo pożądana 

przez przemysł młynarski do produkcji grysu. 

Niewątpliwą siłą tej odmiany jest niespotykany 

potencjał plonowania na ziarno, z dobrym 

indeksem oddawania wody. Dodatkowymi 

plusami są takie cechy agronomiczne jak 

niska skłonność do wylegania oraz doskonała 

zdrowotność liści. 


- rasowy mieszaniec ziarnowy, 

- wzorzec w doświadczeniach urzędowych, 

- bardzo dobry wigor w początkach wiosennej 

wegetacji, 

- silny stay green, 

- kolby typu flex o ziarnie typu flint. 

MORISAT FAO Z250 K260 - Zdrowie to 

podstawa 

• Bardzo wysoki plon ziarna 

• Bardzo zdrowa roślina 

• Niska podatność na fuzariozy 

Jedna z najwyżej notowanych odmian 

w Europie pod kątem zdrowotności 

roślin. Potwierdza tę cechę szczególnie na 

stanowiskach zagrożonych przez fusarium, 

gdzie liczy się wysoka jakość zbieranego plonu. 

Wysoki plon ziarna, ale też suchej masy z ha, 

predysponuje tę odmianę do wykorzystania 

w obydwu kierunkach użytkowania. W uprawie 

na ziarno gwarantuje wysoką jakość zebranego 

plonu dzięki bardzo dobrym cechom 

omłotowym. Mimo przynależności do grupy 

odmian średnio późnych, udaje się również na 

chłodniejszych stanowiskach. 


- ziarno wolne od mykotoksyn, 

- dynamiczny rozwój początkowy, 

- niska podatność na fuzariozy kolb, 

- wysoka i potwierdzona w praktyce stabilność 

plonowania, 

- ziarno o dobrych parametrach w kierunku 

przerobu na grys, 

- wysoki plon ogólny suchej masy, 

- wysoka koncentracja energii w zakiszanym 

materiale 

Syngenta Polska 

Odmiany na ziarno: 

SY Karthoun to odmiana przeznaczona na 

ziarno, ale również dobrze sprawdza się na 

kiszonkę. Jej cechą rozpoznawczą jest nisko 

osadzona kolba oraz wysoki plon ziarna - 

zdecydowanie powyżej średniej w grupie - przy 

jednoczesnym dobrym oddawaniu wody. 

Typ: mieszaniec pojedynczy 

Kierunek użytkowania: ziarno, kiszonka 

MTZ: 296 

• wysoki wczesny wigor roślin 

• wysokie rośliny z nisko osadzoną kolbą 

• wysoki plon ziarna - powyżej średniej w grupie 

• dobrze oddaje wodę 

• możliwość podwójnego użytkowania: 

• na ziarno i na kiszonkę 

SY Telias to „strzał w dziesiątkę” w ziarnie. Jest 

to odmiana o niezwykle wysokim potencjale 

plonowania na ziarno. Na najlepszych 

stanowiskach może być wysiana w niższej 

obsadzie (kolba typu flex). Charakteryzuje się 

wyjątkowo dużą i dobrze zaziarnioną kolbą. 


Kierunek użytkowania: ziarno 

• niezwykle wysoki potencjał plonowania na 

ziarno (grupa średnio wczesna) 

• dobra wymłacalność ziarna 

• na zasobnych stanowiskach dobrze reaguje 

na obniżoną obsadę roślin 

• wysoka zdrowotność roślin 

• wyjątkowo duża kolba, dobrze zaziarniona 

15


Odmiany na kiszonkę: 

SY Welas to najwyższe plony w kiszonce, 

których nie są w stanie zachwiać nawet 

trudne i stresowe warunki. Stabilność 

plonowania jest więc ważną cechą tej 

odmiany. Dzięki dużym zdolnościom 

adaptacyjnym zalecana jest do uprawy 

na wszystkich stanowiskach, nawet tych 

słabszych. 


Kierunek użytkowania: kiszonka, ziarno 

MTZ: 290 

• wysoki plon zielonej i suchej masy 

nawet w trudnych warunkach glebowych 

i klimatycznych 

• duże zdolności adaptacyjne do zmiennych 

warunków klimatu 

• stabilność w plonowaniu na przestrzeni lat 

• plon i zawartość suchej masy 

zdecydowanie powyżej średniej 

• duże, silnie ulistnione rośliny z mocnym 

„stay green” 

• duży udział kolb w plonie i bardzo dobry 

plon ziarna 

SY Altitude to odmiana z grupy POWERCELL 

o wysokiej strawności ścian komórkowych 

oraz wysokiej zawartości energii. Bujne, 

mocno ulistnione i zdrowe rośliny dają 

wysoki plon masy zielonej. Dzięki cechom 

POWERCELL odmiana długo zachowuje 

przydatność do zbioru na kiszonkę. 


Kierunek użytkowania: kiszonka, biogaz 

• odmiana z grupy Powercell o wysokiej 

strawności i zawartości energii 

• wysokie, silne, mocno ulistnione rośliny 

• wysoka zdrowotność roślin 

• mocny „stay green” 

• możliwość uprawy na biogaz 

SY Campona – odmiana mleczna. 

• wysoki plon suchej masy 

• duży wigor młodych roślin 

• dobrze ulistnione, wysokie rośliny (290 

cm) o wyjątkowej zdrowotności 

• wysoka strawność włókna 

• wysoki uzysk biogazu 

16


Pioneer 

Rekomendowane odmiany kiszonkowe: 

P7902 - Mieszaniec na kiszonkę 

FAO 250 

• mieszaniec wysoko plonujący w uprawie na 

kiszonkę 

• średniowczesny o bardzo wysokim potencjale 

• bardzo dobry wzrost początkowy 

• wysoka tolerancja na chłody, i głownię guzowatą 

• rośliny wysokie, o mocnych łodygach, 

wysoka zawartość skrobi 

• łodygi i liście bardzo zdrowe, 

• wysoka strawność ogólna 

• zalecana obsada roślin przy zbiorze w szt./ha: 

kiszonka: 70 – 75 – 95 

*Produkt z Katalogu Wspólnotowego CCA 

2013, w doświadczeniach firmy Pioneer 

w Polsce. 

• Polecany do uprawy w całej Polsce, 

na dobrych glebach, także wilgotnych 

i chłodnych w odpowiedniej obsadzie. 

Nadaje się do wcześniejszych siewów. 

P9027 - Mieszaniec typu dent na ziarno 

i kiszonkę 

FAO 260 

• mieszaniec o doskonałej kombinacji 

wysokich plonów i szybkiego dojrzewania 

oraz bardzo wysokiej zawartości skrobi 

• średnio późny o bardzo wysokim potencjale 

plonowania na ziarno 

• kolby nisko osadzone, szybko dojrzewają 

• bardzo dobry wzrost początkowy 

• rośliny średnio wysokie, o mocnych łodygach, 

• stabilny mieszaniec na ziarno i kiszonkę jak 

PR39F58 

• ziarno doskonale się suszy 

• ziarno wcześnie odkłada skrobię a rośliny 

długo zostają zielone, szerszy zakres 

terminu zbioru na kiszonkę o doskonałych 

parametrach jakościowych 


ziarno: 75 – 85 

kiszonka: 75 – 85 – 90 

*Produkt zarejestrowany w Polsce 2014. 

W doświadczeniach porejestrowych COBORU 

i firmy Pioneer w Polsce. 

• Polecany do uprawy rejonach cieplejszych, na 

dobrych i ciepłych glebach, w odpowiedniej 

obsadzie. 

Rekomendowane odmiany ziarnowe: 

P9074 

FAO 270 Z/K 

D/SC 

Nowy perspektywiczny mieszaniec typu dent 

na ziarno. 

• mieszaniec o doskonałej kombinacji wysokich 

plonów i szybkiego dojrzewania oraz bardzo 

wysokiej zawartości skrobi 

• średnio późny o bardzo wysokim potencjale 


• kolby średniowysoko osadzone, szybko 

dojrzewają 

• dobry wzrost początkowy 

• rośliny średnio wysokie, o mocnych 

łodygach, odpornych na wyleganie 

• stabilny mieszaniec na ziarno podobnie jak 

PR38N86, na kiszonkę jak PR38A79 

• ziarno szybko oddaje wodę i doskonale się 

suszy 


ziarno: 80 – 85 

kiszonka: 75 – 85 – 90 

*Produkt z Katalogu Wspólnotowego CCA 


w Polsce. 

• Polecany do uprawy rejonach cieplejszych, na 

dobrych i ciepłych glebach, w odpowiedniej 

obsadzie. 

P8816 

FAO 260/270 Z/K 

D/SC 

Mieszaniec o ziarnie dent na ziarno i kiszonkę. 

• mieszaniec o doskonałych właściwościach 

agronomicznych w uprawie na ziarno 

i kiszonkę 

• plonuje wysoko i stabilnie na ziarno 

• średniopóźny o bardzo wysokim potencjale 


• rośliny o bardzo wysokiej strawności 

• dobry wzrost początkowy, wymaga ciepłej gleby 

17


• kiszonka o wysokiej zawartości skrobi 

• rośliny średniowysokie, o mocnych łodygach, 

z nisko osadzoną kolbą 

• ziarno doskonale oddaje wodę 


ziarno: 75 – 80 – 85 

kiszonka: 80 – 85 - 90 

* Produkt z Katalogu Wspólnotowego CCA 


w Polsce. 

• Polecany do uprawy rejonach 

średniopóźnych, na dobrych i ciepłych 

glebach, także ciężkich, w odpowiedniej 

obsadzie. Przy częstych brakach opadów 

zaleca się redukcję obsady na ha. 

Limagrain 

LG 30.179 

To jedna z najwcześniejszych odmian 

w portfolio. Odmiana jest obecnie po drugim 

roku badań rejestrowych na ziarno. Ze względu 

na swoją wczesność oraz bardzo wysokie 

plonowanie odmiana rekomendowana jest do 

uprawy we wszystkich rejonach uprawy na 

ziarno a w szczególności w Północnej Polsce. 

FAO: 210 

Typ odmiany: mieszaniec pojedynczy 

Typ ziarna: flint/dent 

Rejestracja: UE 2014 

Stanowisko: odmiana w trakcie rejestracji 

w Polsce i EU 

Norma wysiewu: dobre stanowisko: 80000 - 

85000, słabsze stanowisko: 70000 - 75000 

• Bardzo duży potencjał plonowania na ziarno 

w grupie odmian wczesnych 

• Niskie koszty suszenia - wysoki plon ekonomiczny 

• Bardzo dobra odporność na wyleganie 

• Po zbiorze ziarna możliwość siewu zbóż ozimych. 

LG 31.233 

FAO: 240 

Typ odmiany: mieszaniec trójliniowy 



Stanowisko: stabilna w różnych warunkach 

glebowych 


95000, słabsze stanowisko: 80000 – 85000 

• Odmiana uniwersalna - rewelacyjny 

potencjał plonowania na kiszonkę i na ziarno 

• Bardzo wysoka strawność włókna 

• Odmiana polecana dla gospodarstw 

o wysokich wydajnościach produkcji mleka 

ZOEY – to nowość odmianowa w grupie 

odmian średnio-wczesnych sprawdzona 

i testowana na dwa kierunki użytkowania: 

ziarno i kiszonkę. Odmiana sprawdzona na 

słabszych stanowiskach glebowych. 

FAO: 240 - 250 

Typ odmiany: mieszaniec pojedynczy 



Stanowisko: od słabszych stanowisk w dobrej 

kulturze 


85000, słabsze stanowisko: 70000 - 75000 

• Wysoki potencja plonowania na ziarno i kiszonkę 

• Odmiana rekomendowana do uprawy na 

terenie całego kraju 

• Bardzo dobry efekt STAY GREEN 

• Wysoka odporność na wyleganie roślin 

IGP Polska 

CODIGIP 

W dwuleciu urzędowych, rejestrowych badań 

2014–2015 prowadzonych przez COBORU 

w Polsce odmiana CODIGP okazała się 

bezkonkurencyjna pod względem plonu ziarna. 

Została zarejestrowana w Polsce przez COBORU 

wiosną roku 2016. Należy zwrócić uwagę, że 

proces rejestracji odmiany CODIGIP przebiegał 

w latach skrajnie niekorzystnych dla uprawy 

kukurydzy w Polsce, co znakomicie potwierdza 

jej przydatność dla uprawy w trudnych 

warunkach siedliskowych. 

Wysokość roślin: 294 cm 

Wysokość os. kolb: 138 cm 

Ilość rzędów/kolba: 16 

Ilość ziaren/rząd: 32–36 

Ziarno typu pośredniego zbliżone do flint. 

VICTORES 

Charakteryzuje się bardzo dynamicznym 

rozwojem we wczesnej fazie wzrostu oraz 

jest przydatny do uprawy na wszystkich 

stanowiskach, także tych zimnych i suchych. 

Krótki okres wegetacji pozwala na wczesny 

18


zbiór lub wysiew w późnych terminach. 

Zapewnia również niskie koszty suszenia. 

W urzędowych badaniach rozpoznawczych 

PZPK 2015 VITORES uzyskał wynik plonu ziarna 

do 107,9 dt/ ha przy wilgotności aż o 7% 

niższej od wzorca. 



Ilość rzędów/kolba: 12–14 


Ziarno typu flint, idealne na grys. 

CODIVIEW 

To najnowszy mieszaniec pojedynczy (SC), 

zarejestrowany w 2015 r. w Holandii, kraju 

słynącym z najwyższej wydajności w produkcji 

mleka. CODIVIEW znajduje się również na liście 

odmian rekomendowanych dla uprawy na 

kiszonkę w Anglii w 2015 r. 

Te wspaniałe sukcesy w badaniach urzędowych 

potwierdzają znakomitą wydajność 

odmiany CODIVIEW oraz jej adaptację do 

zróżnicowanych warunków siedliskowych 

w uprawie na kiszonkę. 



Ilość rzędów/kolba: 14–16 


Ziarno typu pośredniego zbliżone do flint. 

Sumi Agro Poland 

Eurytmi (CS) – FAO 210-220. To odmiana 

trójliniowa, wczesna przeznaczona do 

uprawy na kiszonkę i ziarno. Ziarno typu 

flint-dent. Dobry wigor początkowy i wysoka 

zdrowotność roślin. Rośliny średnio wysokie 

mało podatne na wyleganie. Odmiana 

o doskonałych parametrach kiszonkarskich pod 

względem uzyskiwanego plonu świeżej i suchej 

masy. Wysoki udział ziarna oraz wysoka 

koncentracja skrobi w kiszonce w połączeniu 

z bardzo dobrą strawnością zapewniają 

bardzo dobrą jakość żywieniową. Odporność 

na głownie guzowatą kukurydzy duża. 

Odmiana mało podatna na patogeny, takie jak 

Helminthosporium sp., Fusarium sp. 

Zizou (ES) – FAO 220. To odmiana trójliniowa 

(TC) przeznaczona do użytkowana zarówno 

na ziarno (bardzo wczesny zbiór), jak i na 

kiszonkę. Typ ziarna flint-dent/flint. Wigor roślin 

w początkowych fazach średni. Rośliny dość 

wysokie o małej podatności na wyleganie. 

Dobra zdrowotność roślin. Wyraźny efekt „stay 

green”, a ziarno szybko dosycha. Odmianę 

cechuje mała podatność na fuzariozę łodyg 

oraz średnia na fuzariozę kolb. 

Delphine (ES) – 230-240. To odmiana 

trójliniowa (TC) przeznaczona do użytkowania 

na ziarno i kiszonkę. Typ ziarna flint-dent/ 

flint. Odmiana o bardzo wysokim plonie 

ziarna i kiszonki, którą cechuje szybki rozwój 

początkowy (dobry wczesny wigor). Ponadto 

jest to odmiana wysoka, długo zielona – „stay 

green”, o wysokim plonie zielonej masy 

i udziale kolb w zakiszanej masie. Delphine 

może być wykorzystywana do produkcji na 

biogaz i bioetanol. Odmiana ta jest mało 

podatna na wyleganie; mało podatna na 

patogeny, takie jak Helminthosporium sp., 

Fusarium sp. 

Codibag (CS) – FAO 240. Odmiana trójliniowa 

(TC) przeznaczona do uprawy na ziarno 

i kiszonkę. Typ ziarna flint-dent. Rośliny 

są wysokie, bogato ulistnione. Odmianę 

cechuje wysoki potencjał plonowania kiszonki 

i doskonała jakość kiszonki i jej bardzo dobra 

strawność (dobrze wypełniona kolba). Codibag 

to odmiana typu „stay green”, cechująca 

się szybkim początkowym wzrostem i niską 

podatnością na omacnicę prosowiankę. 

Makila (ES) – FAO 240. Odmiana pojedyncza 

przeznaczona do uprawy na ziarno. Typ 

ziarna flint. Odmiana należy do najnowszej 

generacji mieszańców. Rośliny średniej 

wysokości o małej podatności na wyleganie. 

Wigor w początkowej fazie wegetacji dobry. 

Cechuje ją wysoki potencjał plonowania na 

ziarno i regularność plonowania oraz dobry 

„stay green”. Ponadto Makila wykazuje 

doskonałą zdrowotność roślin i fitosanitarność 

ziarna – jest mało podatna na patogeny, 

takie jak Helminthosporium sp., Fusarium sp. 

W zróżnicowanych pogodowo latach wykazuje 

dużą stabilność plonowania. Doskonale nadaje 

się ba CCM i do przerobu na bioetanol. 

OPRAC. MARTA NOWAK-WOŹNICA 

19


POLSKI ROLNIK 

W CZOŁÓWCE 

EUROPEJSKIEJ 

STATYSTYKI! 

Ponad 60% polskich rolników zwraca 

dystrybutorom puste opakowania 

po środkach ochrony roślin, 

co świadczy o tym, że mamy jeden 

z najsprawniejszych w Europie 

systemów zbiórki tego rodzaju 

odpadów. Okazuje się też, 

że nie tylko obowiązek 

prawny w zakresie 

przechowania i ich utylizacji 

mobilizuje naszych rolników 

do dokonania zwrotu, ale 

przede wszystkim, jak sami 

deklarują, troska o zdrowie 

człowieka i środowisko naturalne. 

20


Identyfikacja odpadów niebezpiecznych 

w gospodarstwie rolnym 

Każdego roku do rąk dystrybutorów środków 

ochrony roślin trafia ogółem prawie 2000 

ton pustych opakowań. Liczba ta przybliża 

nieco skalę wielkości produkowanych przez 

gospodarstwa odpadów niebezpiecznych, a ich 

lista jest jeszcze długa. Znajdują się na niej 

między innymi przepracowane oleje, smary, 

filtry z maszyn rolniczych, popłuczyny rolnicze 

oraz zużyte akumulatory, świetlówki, czy 

baterie. Katalog ze szczegółową klasyfikacją 

odpadów określa Rozporządzenie Ministra 

Środowiska z dnia 9 

grudnia 2014 roku. 

Poszczególne przepisy 

prawne wskazują też 

sposób postępowania 

w przypadku 

przechowania i utylizacji 

konkretnej grupy 

odpadów, dlatego 

tak ważna jest 

ich identyfikacja 

w gospodarstwie 

rolnym. Pozwala ona 

usystematyzować 

generowane odpady 

i wypracować 

odpowiedni system 

zarządzania nimi. 

Jak postępować z odpadami 

niebezpiecznymi? 

Zgodnie z Ustawą o gospodarce opakowaniami 

i odpadami opakowaniowymi z dnia 1 

stycznia 2014 r., puste i czyste pojemniki 

po środkach ochrony roślin należy zwrócić ich 

dystrybutorowi. O tym, w jaki sposób je myć, 

przypominają cykliczne kampanie edukacyjne 

organizowane przez Polskie Stowarzyszenie 

Ochrony Roślin, zrzeszające producentów 

tych środków. Instrukcję mycia zawierają też 

etykiety zakupionych preparatów. Niemniej 

jednak przypominamy, że pojemniki należy 

trzykrotnie przepłukać wodą, a powstały 

w efekcie roztwór preparatu ponownie 

użyć do oprysku na uprzednio aplikowaną 

powierzchnię. Cieczy tej nie wylewamy 

Obowiązkiem 

rolnika do czasu 

ich przekazania 

jest właściwe 

przechowywanie 

odpadów oraz, 

podobnie jak 

w przypadku 

pustych 

opakowań po 

środkach ochrony 

roślin, ich 

ewidencjonowanie. 

do kratek ściekowych i nie rozprowadzamy 

jej w miejscach przypadkowych, a puste 

pojemniki przechowujemy w specjalnie 

przygotowanym do tego miejscu. Pamiętajmy 

o tym, że to substancje toksyczne, które 

nieodpowiednio użyte powodują skażenie 

środowiska naturalnego, a w następstwie, 

poważny uszczerbek na zdrowiu człowieka. 

Inną grupą odpadów niebezpiecznych, 

które produkują gospodarstwa rolne 

są przepracowane oleje i smary. Podlegają 

one utylizacji lub recyklingowi w celu 

dalszego zagospodarowania. Oba te procesy 

muszą jednak przebiegać w sposób 

kontrolowany, czyli taki, który nie zagraża 

człowiekowi i naturze. Dlatego odpady 

te odbierają wyspecjalizowane firmy. 

Obowiązkiem rolnika do czasu ich przekazania 

jest właściwe przechowywanie odpadów 

oraz, podobnie jak w przypadku pustych 

opakowań po środkach ochrony roślin, ich 

ewidencjonowanie. Zużyte oleje należy 

magazynować w dobrze zaizolowanych 

zbiornikach. Ważne też jest opracowanie 

procedur postępowania w przypadku 

niekontrolowanych wycieków z uwagi 

na toksyczność związków chemicznych 

wchodzących w skład odpadów olejowych. 

Listę odpadów niebezpiecznych uzupełniają 

zużyte akumulatory kwasowo-ołowiowe oraz 

baterie i świetlówki. One również są odbierane 

przez uprawnione do tego firmy. Pamiętajmy, 

że odpady te zawierają metale ciężkie między 

innymi takie, jak rtęć, ołów czy kadm. Łatwo 

przenikają one do środowiska naturalnego 

i stanowią ogromne zagrożenie dla życia ludzi 

i zwierząt. 

Identyfikując zagrożenia ze strony odpadów 

niebezpiecznych, zastanówmy się też, jakie 

rozwiązania możemy wprowadzić we własnym 

gospodarstwie rolnym, by w trosce o planetę 

i siebie samych, sukcesywnie generować ich 

coraz mniej. 

WIĘCEJ INFORMACJI: ROLNICTWOZROWNOWAZONE.PL 

POLSKIE STOWARZYSZENIE ROLNICTWA 

ZRÓWNOWAŻONEGO „ASAP”. 

21

EKOMONIA 

NUMER 24 

PRZYSZŁOŚĆ KRUS 

PEWNA, WZROSNĄ 

EMERYTURY DLA 

ROLNIKÓW 

KRUS nie zostanie zlikwidowany, a od marca najniższa emerytura 

rolnicza będzie wynosić 1000 zł – zapewniał wiceminister rolnictwa 

Rafał Romanowski na konferencji prasowej podsumowującej rok 

pracy Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. 

Wiceminister Romanowski powiedział, 

że nie ma planów włączenia 

rolników do powszechnego systemu 

ubezpieczeń. 

– Dla polskich rolników nadal będzie istniał 

odrębny system ubezpieczenia społecznego. 

Nie ma powodów, aby włączać te działania 

do powszechnego systemu. Rolnikom 

polskim należy się odrębne zabezpieczenie 

społeczne – mówił Romanowski. 

Ważną zmianą w systemie ubezpieczenia 

rolników jest waloryzacja emerytury. Od marca 

2017 roku wszystkie najniższe świadczenia 

zostaną podwyższone do kwoty 1000 zł (do tej 

pory było to 882 zł). 

Aktualnie KRUS wypłaca ok. 1,2 mln świadczeń 

emerytalno-rentowych, w tym ok. 400 tys. są 

to świadczenia poniżej 1000 zł - poinformował 

prezes KRUS Adam Sekściński. 

I dodał, że na podwyższeniu emerytury 

skorzysta ok. 400 tys. (34 proc.) emerytów 

22

EKOMONIA 

i rencistów, w tym 200 tys. (17 proc.) 

emerytów pobierających emerytury za 

przekazane gospodarstwa rolne Państwu lub 

następcy. 

– Pozostali świadczeniobiorcy otrzymają 

gwarantowaną podwyżkę na poziomie co 

najmniej 10 zł – wyjaśniał prezes. 

W tym roku nastąpiły również zmiany 

dotyczące wysokości zasiłku macierzyńskiego. 

Został on upodobniony do świadczenia 

rodzicielskiego w systemie powszechnym 

i wynosi 1000 zł na dziecko. Zasiłek ten 

przysługuje przez 12 miesięcy. Do tej pory 

KRUS w 2016 roku wypłaciła na ten cel 115 

mln zł. 

Kolejną ważną zmianą jest objęcie dzieci 

rolników dodatkowym ubezpieczeniem od 

następstw nieszczęśliwych wypadków. 

– Z myślą o zdrowiu i bezpieczeństwie Fundusz 

Składkowy zawarł umowę grupowego 

ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych 

wypadków. Polisą, która jest ważna od 14 

października br. do 13 października 2017 r., 

zostało objęte pół miliona dzieci do lat 16, 

których przynajmniej jeden 

z rodziców jest ubezpieczony w KRUS – 

poinformował Sekściński. 

Dzieci te są zwolnione z dodatkowych opłat na 

ubezpieczenie od NNW , realizowane np. przez 

szkoły. 

Dla wielu rolników istotną zmianą jest 

także stworzenie możliwości większego 

zarobkowania poza rolnictwem. Od 1 stycznia 

2017 r. rolnik, pracując na umowę zlecenie lub 

umowę agencyjną, będzie mógł zarobić do 

2000 zł. 

– Zwiększy to szanse na podjęcie dodatkowej 

pracy poza rolnictwem osobom 

ubezpieczonym w Kasie - powiedział prezes. 

W tym roku w KRUS tego rodzaju umowy 

wykonywało około 8 tys. osób. 

Jedną z najważniejszych kwestii dotyczących 

ubezpieczenia rolników jest zmiana wieku 

emerytalnego. 

– Sejm 16 listopada br. uchwalił zmianę ustawy 

i obniżył powszechny wiek emerytalny (do 

60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn) 

zarówno w systemie powszechnym, jak 

i rolniczym. W ten sposób powrócono do 

zasad obowiązujących w tym zakresie przed 

1 stycznia 2013 r. – podkreślił wiceminister. 

Wśród celów KRUS na następny rok 

wiceminister wymienił działania dotyczące 

polityki senioralnej. KRUS chce m.in. 

wprowadzić program dziennej rehabilitacji 

rolników. 

– Od następnego roku rozpoczynamy realizację 

programów pilotażowych dotyczących usług 

opiekuńczych dla osób starszych oraz usług 

rehabilitacyjnych skierowanych do osób 

ubezpieczonych w KRUS - poinformował 

Romanowski. 

Ubezpieczeniu społecznemu w KRUS podlega 

ponad 1,3 mln osób, z czego prawie milion to 

płatnicy składek. Emerytury z KRUS wynoszą 

średnio ok. 47 procent emerytur z Funduszu 

Ubezpieczeń Społecznych. 

KAMILA SZAŁAJ 

23

PRODUKCJA ZWIERZĘCA 

NUMER 24 

NIEDOBORY 

WITAMINOWE 

W STADACH DROBIU 

MIĘSNEGO 

Niedobory w stadach drobiu mięsnego można zauważyć nie tylko 

w gospodarstwach przygotowujących pasze we własnym zakresie, 

ale także w stadach wielkotowarowych, gdzie stosowane są zazwyczaj 

mieszanki pełnoporcjowe. 

Problemy niedoborów nie dotyczą 

wyłącznie podstawowych składników 

pokarmowych, ale również, witamin oraz 

makro- i mikroelementów. 

Zbilansowane mieszanki pełnoporcjowe, 

mają zaspokajać zarówno potrzeby bytowe, 

jak i produkcyjne poszczególnych gatunków 

ptaków użytkowych. Jednak w warunkach 

chowu intensywnego drób utrzymywany 

w dużym zagęszczeniu narażony jest na 

działanie szeregu czynników stresotwórczych 

zaburzających równowagę wewnątrz 

organizmu (homeostazę). 

W takich warunkach wchłanianie 

i wykorzystywanie składników pokarmowych 

przez organizm jest często mniejsze, co może 

prowadzić do sytuacji niedoborowych. 

Problemy zdrowotne i produkcyjne, takie jak: 

spadek odporności, zaburzenia układu 

kostnego oraz nerwowego mogą wynikać 

z niewystarczającego poziomu szeregu witamin 

w dawce. 

Na przykład witamina A odpowiada za 

wspomaganie układu odpornościowego, 

nerwowego oraz prawidłowe funkcjonowanie 

skóry i błon śluzowych. Warto także zwrócić 

uwagę, że nie tylko jakość ściółki, ale 

także prawidłowa 

suplementacja 

mają wpływ na 

częstotliwość 

występowania 

stanów zapalnych 

podeszw. Odpowiedni 

poziom witaminy 

A i biotyny zmniejsza ryzyko 

wystąpienia FPD. 

24

PRODUKCJA ZWIERZĘCA 

Na poprawę wskaźników produkcyjnych 

oraz jakość mięsa (poprzez zmniejszone 

otłuszczenie oraz zredukowany udział 

cholesterolu) ma wpływ odpowiedni 

poziom L-karnityny oraz witaminy C, która 

dodatkowo łagodzi skutki stresu. 

Niedobory witamin z grupy B skutkują 

spadkiem apetytu, zahamowaniem wzrostu 

oraz porażeniem mięśni nóg, skrzydeł i szyi. 

U kurcząt brojlerów (5-6 tydzień) słabe 

wykorzystanie paszy, słabe opierzenie, 

niedokrwistość oraz zwiększona śmiertelność 

może być spowodowana niedoborami 

witaminy B12. 

W przypadku stanów chorobowych, 

w trakcie których pobranie paszy 

spada, słabego wchłaniania witamin 

czy też niedoborów w paszy skuteczną 

metodą uzupełnienia 

może być suplementacja 

witaminowa w wodzie do picia. Na przykład 

w koncentracie witaminowym Betavit – 

zastosowano połączenie aż 11 witamin (A, 

D3, C, E, witamin z grupy B oraz L-karnityny) 

zapewniając w ten sposób możliwość 

szybkiego uzupełnienia ewentualnych 

niedoborów. Dodatkowo odpowiedni poziom 

witaminy A, B2 oraz biotyny wpływa na 

ograniczenie rozwoju stanów zapalnych 

podeszw. W produkcie zastosowano 

połączenie witaminy C z E, co skutkuje lepszym 

wykorzystaniem paszy, a tym samym wyższymi 

parametrami produkcyjnymi. Warto zaznaczyć, 

że nośnik preparatu jest bezpieczny dla linii 

pojenia, nie pozostawia zbędnego biofilmu, 

a także nie pogarsza smakowitości pobieranej 

wody, dowiodły tego testy przeprowadzone na 

fermach doświadczalnych. 

RED. 

Problemy zdrowotne i produkcyjne, takie 

jak: spadek odporności, zaburzenia układu 

kostnego oraz nerwowego mogą wynikać 

z niewystarczającego poziomu szeregu 

witamin w dawce. 

25

EKONOMIA 

NUMER 24 

KREDYT, LEASING, 

POŻYCZKA – JAK 

FINANSUJEMY 

INWESTYCJE 

W GOSPODARSTWIE? 

W rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich szczególne miejsce 

przypada działalności sektora finansowego. 

26

EKONOMIA 

Jeszcze do niedawna wspieraniem rozwoju 

na wsi zajmowały się głównie banki 

spółdzielcze. Rośnie im obecnie mocna 

konkurencja. Tak jak one otworzyły się na 

klientów spoza rolnictwa, tak inne banki coraz 

lepiej radzą sobie z pozyskiwaniem klientów 

osiągających dochody z rolnictwa i wszelkich 

branż okołorolniczych.Coraz więcej banków 

ma w swojej ofercie specjalistyczne produkty 

finansowe adresowane wyłącznie do rolników. 

Ze względu na rosnące potrzeby inwestycyjne 

i coraz większą świadomość rynku, rolnicy 

coraz częściej szukają takich produktów 

finansowych, które pozwolą na inwestowanie 

w gospodarstwa zgodnie z najnowszymi 

trendami rynkowymi. Statystki pokazują, 

że z roku na rok wzrasta popularność 

zewnętrznego finansowania w postaci 

pożyczek rolniczych, leasingu czy też 

finansowania fabrycznego. Rolnicy najchętniej 

finansują zakup maszyn i urządzeń rolniczych 

głównie dzięki pożyczce, a od września tego 

roku ponownie grunty rolne. Obserwujemy 

także, że rolnicy coraz częściej inwestują 

w dobra takie jak samochody osobowe, 

dostawcze i ciężarowe. Z badań wynika, że 

rolnicy finansując zakupy z zewnętrznych źródeł 

przeznaczają je na maszyny i urządzenia (17 

proc.), zakup nawozów i materiałów siewnych 

(12 proc.) oraz na grunty rolne (5 proc.). 

BZ WBK Leasing jest jednym z liderów 

finansowania rolnictwa w Polsce wśród 

polskich firm leasingowych. W ciągu ostatnich 

trzech kwartałów 2016 roku dzięki ofercie 

pożyczki rolniczej spółka pośredniczyła 

w zakupie środków trwałych w segmencie 

agro o wartości (netto) ponad 340 mln zł, co 

stanowiło prawie 90% udziału w finansowaniu 

tego segmentu. 

W przypadku umów leasingu dane wyglądają 

nieco inaczej – łącznie trzy kwartały br. 

dały wynik ponad 47 mln zł z udziałem 

nieco ponad 10%. 

Co istotne w odpowiedzi na ten trend 

jakim jest coraz większa rola programów 

finansowania fabrycznego, konsekwentnie od 

2015 roku BankBZ WBK Leasing wprowadza 

nowe produkty przygotowane na potrzeby 

sektora agro. Ogólnopolskie programy 

Rolnicy 

najchętniej 

finansują 

zakup maszyn 

i urządzeń 

rolniczych 

głównie dzięki 

pożyczce, a od 

września tego 

roku ponownie 

grunty rolne. 

powstały we współpracy z producentami 

ciągników, maszyn i urządzeń niezbędnych 

w każdym gospodarstwie rolnym. Możemy 

tutaj wymienić programy takie jak: Metal- 

Fach, Metal-Technik, Zasław, AKPIL, EXPOM, 

KRUKOWIAK, BAUER. Naszym flagowym 

programem finansowania ciągników jest 

KUBOTA FINANCE, który cieszy się dużym 

zainteresowaniem klientów. Każdy z tych 

programów został przygotowany w oparciu 

o doświadczenie naszych partnerów 

i potrzeby klientów. 

Poza ofertą promocyjną klienci mogą skorzystać 

z pożyczki standardowej, w której udział 

własny, okres finansowania oraz sposób spłaty 

rat może być dostosowany do specyfiki danego 

gospodarstwa i indywidualnych potrzeb 

rolnika. Zarówno przy ofercie promocyjnej, jak 

i standardowej wymagania dokumentowe są 

takie same, ograniczone do minimum. 

W ramach procedury uproszczonej, gdy 

mowa o maszynie gotowej do odbioru, 

wymagane są jedynie podstawowe 

dokumenty gospodarstwa, oświadczenia 

o skali prowadzonej działalności oraz 

uzyskiwanych dochodach. 

Bank Pekao SA w roku 2014 uruchomił 

projekt dedykowany rolnikom, odpowiadając 

na potrzeby rynku rolno – spożywczego. 

Jak podają przedstawiciele banku od 

2014 roku zauważamy systematyczny 

wzrost w sprzedaży produktów i usług 

dedykowanych dla tego sektora. 

Jak informuje Beata Górecka, Dyrektor ds. 

Agro, Bank Pekao SA, rolnicy najczęściej 

korzystają z kredytów obrotowych 

i inwestycyjnych. Wśród przesłanek 

korzystania z kredytów obrotowych można 

wymienić potrzebę utrzymania płynności 

gospodarstwa, szczególnie w okresach 

wzmożonych zakupów środków do produkcji 

rolnej, czy ograniczenie wpływu wahań 

sezonowych na prowadzoną działalność 

gospodarczą, co umożliwia intensyfikację 

produkcji i wzrost dochodów. Rolnicy często 

również wybierają kredyty inwestycyjne, 

które przeznaczają na modernizację 

gospodarstwa, wprowadzeniu nowej 

technologii, zwiększeniu obszaru użytków 

27


rolnych, zwiększeniu skali produkcji, 

odtworzeniu zużytych zasobów produkcyjnych 

czy dostosowaniu produkcji do standardów 

UE. Bank Pekao S.A. udostępnił dostosowany 

do potrzeb rolników produkt - Pożyczkę 

Ekspresową Agro. Pożyczka przeznaczona 

jest na dowolny cel związany z działalnością 

rolniczą i cieszy się dużym zainteresowaniem. 

Ponadto w ofercie Banku Pekao S.A. znajduje 

się szeroka paleta kart kredytowych, w tym 

karta Agrar powiązana z dedykowanym 

rolnikom programem rabatowym. 

Bank BGŻ BNP PARIBAS zapewnia 

kompleksową ofertę finansową dla rolnictwa. 

Jak wynika z danych Agencji Restrukturyzacji 

i Modernizacji Rolnictwa, Bank BGŻ BNP Paribas 

udzielił w ubiegłym roku najwięcej kredytów 

preferencyjnych dla rolników zarówno pod 

28


względem liczby, jak i ich wartości. 

W przypadku kredytów preferencyjnych, liczba 

umów w porównaniu do analogicznego okresu 

w ubiegłym roku, jest dwukrotnie wyższa i jest 

to spowodowane popularnością klęskowych 

kredytów obrotowych. Kwoty kredytów są 

bardzo podobne – podsumowuje rok Maciej 

Piskorski - dyrektor Departamentu Produktów 

Agro w Banku BGŻ BNP Paribas. 

Jak podkreślają rolnicy, najważniejszym 

aspektem jest dostępność doradców 

finansowych, tak by doradca do nich dojechał 

i przedstawił kompleksową ofertę finansowania, 

która będzie dostosowana do profilu ich 

działalności. Istotne są także uproszczone 

procedury, które przekładają się na szybkość 

działania. Rolnicy zwracają również uwagę na 

przejrzystość i bezpieczeństwo zapisów umów. 

OPRAC. MARTA NOWAK-WOŹNICA 

29


JESIENNA OCHRONA 

I REGULACJA 

RZEPAKU 

W zaleceniach dotyczących ochrony rzepaku przed sprawcami 

chorób w okresie jesiennym i wczesnowiosennym zarejestrowana 

jest liczna grupa fungicydów, których substancja czynna należy do 

grupy chemicznej triazole. 

30


Tymi substancjami mogą być 

np. tebukonazol, metkonazol, 

difenkonazol, paklobutrazol 

i protiokonazol. Zdecydowana większość 

fungicydów zalecanych do stosowania 

w rzepaku w okresie jesiennym czy 

wczesnowiosennym ma w swoim składzie 

tebukonazol lub są mieszaninami innych 

substancji czynnych z tebukonazolem. 

W doborze środków jest też fungicyd, który 

oprócz substancji grzybobójczej, posiada 

w swym składzie substancję o właściwościach 

typowego regulatora wzrostu, czyli chlorek 

mepikwatu. Duża dostępność środków z grupy 

chemicznej triazoli, w ochronie rzepaku, 

wynika z dwóch powodów. Zabieg wykonany 

przy użyciu fungicydów zawierających te s.cz. 

ogranicza szkodliwe grzyby, a jednocześnie 

niektóre z tych substancji mogą wpływać 

na wyraźną zmianę pokroju roślin. 

Pierwsza funkcja s. cz. z grupy triazoli wiąże 

się z działaniem wyniszczającym szeroki 

zakres patogenów. Wśród nich jest kilka 

ważnych gospodarczo sprawców chorób 

rzepaku, a są to między innymi Leptoshaeria 

spp., a także Alternaria spp. oraz Botrytis 

Jak 

najwcześniejsze, 

czyli najlepiej 

już jesienią, 

zahamowanie 

rozwoju grzybów 

i nowych infekcji, 

ogranicza ryzyko 

pojawienia 

się choroby 

w obrębie 

podstawy pędu. 

cinerea. Patogeny te występują przez cały okres 

wegetacji rzepaku, ale z biologii ich sprawców 

wynika, że należy je zwalczać w konkretnych 

fazach rozwojowych. Stanowią bowiem one 

wówczas największe zagrożenie powodując 

uszkodzenia w tkankach budujących liście, czy 

pędy roślin. Jesienią szczególnie niebezpieczne 

jest pojawienie się na plantacji suchej zgnilizny 

kapustnych (Leptosphaeria spp.). Objawy tej 

choroby jesienią i wczesną wiosną widoczne 

są głównie na liściach, ale stopniowo 

pojawiają się też na szyjkach korzeniowych 

i łodygach. Jak najwcześniejsze, czyli 

najlepiej już jesienią, zahamowanie 

rozwoju grzybów i nowych infekcji, 

ogranicza ryzyko pojawienia się 

choroby w obrębie podstawy 

pędu. W tym miejscu bowiem 

sprawcy suchej zgnilizny 

kapustnych niszcząc tkanki, 

31


Przykłady środków zarejestrowanych do zwalczania chorób w rzepaku o właściwościach regulujących pokrój roślin 

FUNGICYD 

Caryx 240 SL 

Toprex 375 SC 

SUBSTANCJA CZYNNA 

I JEJ ZAWARTOŚĆ 

chlorek mepikwatu - 210 g, 

metkonazol 30 g 

difenokonazol - 250 g, paklobutrazol 

- 125 g 

ZAKRES ZWALCZANYCH CHORÓB NP. 

czerń krzyżowych, szara pleśń, sucha zgnilizna kapustnych 

sucha zgnilizna kapustnych, czerń krzyżowych 

Caramba 60 SL metkonazol - 60 g czerń krzyżowych, szara pleśń, cylindrosporioza, sucha zgnilizna kapustnych 

Brasifun 250 EC 

Clayton Tabloid EW 

Darcos 250 EW 

Domnic 250 EW 

Erasmus 250 EW 

Furtado 250 EW 

Helicur 250 EW 

Horizon 250 EW 

Kosa 250 EW 

Mystic 250 EC 

Orius Extra 250 EW 

Riza 250 EW 

Sokolov 250 EW 

Sparta 250 EW 

Syrius 250 EW 

Tarcza Łan 250 EW 

Tebu 250 EW 

Tebusha 250 EW 

Toledo 250 EW 

Trion 250 EW 

Troja 250 EW 

Tyberius 250 EW 

Bounty 430 SC 

Spekfree 430 SC 

Starpro 430 SC 

Corinth 240 EC 

Tilmor 240 EC* 

tebukonazol - 250 g 

tebukonazol - 430 g 

tebukonazol - 160 g, protiokonazol 

80 g 

czerń krzyżowych, szara pleśń, sucha zgnilizna kapustnych, zgnilizna twardzikowa 

czerń krzyżowych, szara pleśń, sucha zgnilizna kapustnych, zgnilizna twardzikowa 

czerń krzyżowych, szara pleśń, sucha zgnilizna kapustnych, mączniak rzekomy; 

Magnello 350 EC 

tebukonazol - 250 g, difenokonazol 

Maxior 

- 100 g 

Przed użyciem środka należy zawsze zapoznać się z etykietą stosowania. 

sucha zgnilizna kapustnych, 

32


ograniczają prawidłowe funkcjonowanie 

łodygi, co negatywnie wpływa na wielkość 

uzyskiwanego plonu. Progiem szkodliwości dla 

tej choroby jesienią jest zaobserwowanie około 

10-20%, a wczesną wiosną 10-15%, roślin 

z objawami porażenia. Niższa wartość progu 

szkodliwości obowiązuje, w sytuacji gdy odmiana 

cechuje się mniejszą odpornością i panuje 

podwyższona wilgotność powietrza oraz gleby. 

Mechanizm działania omawianych 

substancji, o zdolnościach szybkiego 

wnikania do tkanek i przemieszania się 

w nich, polega na blokowaniu biosyntezy 

ergosterolu. Ergosterol odgrywa bardzo 

ważną rolę w budowaniu i funkcjonowaniu 

błon plazmatycznych w komórkach grzybów 

i jednocześnie jest wyjściową substancją 

do produkcji ważnych fitohormonów. 

W efekcie zastosowania triazoli dochodzi 

do zaburzeń w strukturze i funkcjonowaniu 

błon komórkowych grzybów, co prowadzi 

do śmierci ich komórek. Dzięki temu roślina ma, 

zdrowe liście, szyjki korzeniowe i łodygi, może 

więc bez zakłóceń asymilować oraz przewodzić 

substancje pokarmowe i wodę. 

Druga funkcja polega to na tym, 

że triazole zastosowane jesienią hamują 

wzrost części podliścieniowej, czyli szyjki 

korzeniowej, powodują też obniżenie pąka 

wierzchołkowego oraz skrócenie ogonków 

liściowych. Dzięki temu stożek wzrostu nie 

wynosi się nad powierzchnię gleby i mniej 

narażony jest na działanie niski temperatur, 

wiatru i mrozu. Zastosowanie wiosną 

fungicydów zbudowanych z s.cz. należących 

do triazoli daje możliwość, obok efektu 

grzybobójczego, zahamowania wzrostu 

łodygi i jej wzmocnienie. Zmniejsza się w ten 

sposób ryzyko wylegania, co może ułatwić 

w przyszłości zbiór. Mechanizm działania w tym 

aspekcie polega na tym, że triazol hamuje 

w pewnym stopniu biosyntezę giberelin 

Zastosowanie 

wiosną 

fungicydów 

zbudowanych 

z s.cz. należących 

do triazoli daje 

możliwość, 

obok efektu 

grzybobójczego, 

zahamowania 

wzrostu łodygi 

i jej wzmocnienie 

(hormonów wzrostu) u roślin, dzięki czemu 

okresowo ograniczony zostaje wzrost ich 

niektórych organów. 

Jednak stosując substancje czynne z grupy 

chemicznej triazoli trzeba spełnić kilka 

warunków. Środków tych nie można 

stosować jesienią, gdy rośliny są słabo 

rozwinięte i niewyrównane we wzroście. 

Należy wówczas poczekać, aby nastąpiło 

wyrównanie w fazach rozwojowych, tj aby 

przynajmniej 80% roślin było w fazie 3-4 liści 

właściwych i wtedy wykonać opryskiwanie. 

Zbyt wczesne stosowanie fungicydów 

z tej grupy powoduje zahamowanie wzrostu 

roślin, prowadzące niekiedy, w powiązaniu 

z niekorzystnymi warunkami pogodowymi, 

nawet do ich zamierania. Ważnym warunkiem 

uzyskania odpowiedniej skuteczności triazoli 

jest temperatura powietrza, która powinna 

być wyższa niż 10-12 0 C. Podczas stosowania 

tych fungicydów nie powinno się dopuścić 

do znoszenia cieczy użytkowej na sąsiednie pola 

oraz nakładania się zabiegu na stykach pasów 

zabiegowych i uwrociach. W takich miejscach 

dojść może do niebezpiecznego zahamowania 

wzrostu roślin lub ich zniszczenia. 

Pomimo tak wielu zalet omawianej grupy 

chemicznej, jaką są triazole i ich szeroka 

dostępność w wielu środkach, nie powinno się 

jej stosować podczas wegetacji zbyt często. 

Najlepiej raz, ewentualnie, jeśli zaistnieje 

taka potrzeba, dwa razy w sezonie, aby 

nie dopuścić do uodporniania się grzybów 

chorobotwórczych na tą substancję. Pojawienie 

się odpornych form wśród poszczególnych 

patogenów spowoduje istotne obniżenie 

skuteczności działania użytych do ich 

zwalczania fungicydów. 

EWA JAJOR 

IOR POZNAŃ 

33

AgroNews24_v05a

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?