You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
САРЫАРҚА САМАЛЫ<br />
ТҮЙТКІЛ <strong>14</strong> <strong>қыркүйек</strong>, <strong>бейсенбі</strong>, <strong>2017</strong> <strong>жыл</strong> 7<br />
«Балаларға<br />
алаңдаймыз!»<br />
Басы 1-бетте<br />
Мереке АМАНТАЙ<br />
Батыржан Жанайхан Дачный шағын<br />
ауданында тұрады. Ұлы Манас Усолка<br />
шағын ауданында орналасқан №25<br />
мектепте оқиды. Манас мектепке кемінде<br />
жарты сағат жүреді. Әкесінің айтуынша,<br />
қоғамдық көліктегі қарбалас оқушының<br />
қауіпсіздігіне кері әсер етеді. Иін тірескен<br />
жолаушылар арасындағы бітпейтін дау,<br />
екі ортада қысылып қалу қаупі тағы бар,<br />
дейді әке.<br />
- Қаламызда қоғамдық көліктер қызмет<br />
көрсеткенімен, кейбірінің сапасы сын<br />
көтермейді. Күнделікті бекітілген жоспарды<br />
орындау үшін жүргізушілер алды-артына<br />
қарамастан барынша жоғары <strong>жыл</strong>дамдықпен<br />
жүремін деп, көліктің ішінде отырған қаншама<br />
адамның өміріне жауапты екендіктерін естен<br />
шығарып алады. Сондықтан автобусқа<br />
отырған жұрт межелі жеріне жетемін<br />
дегенше жандарын шүберекке түйіп<br />
отыруға мәжбүр. Аты айтып тұрғандай,<br />
қоғамдық көлік көпшілік орын болып саналады.<br />
Ендеше мұнда әдеп пен тәртіптің<br />
сақталуы шарт. Автобустағы тізбектеле<br />
беретін «мәдениетті» көріністерді тұрғындар<br />
күнделікті көріп жүр. Көліктердің техникалық<br />
ақауларын былай қойғанда, жолаушылармен<br />
қарым-қатынаста да біршама<br />
«ақау» бар. Бұл - бір. Екіншіден, адамды<br />
аузы-мұрны шыққанша толтырып алатын<br />
қоғамдық көліктер аз емес. Текетірескен<br />
жұрт бір-бірімен жанжалдасып жатады.<br />
Осындай жайсыздықтардан кейін балаларымызды<br />
мектепке жіберерде алаңдап<br />
отырамыз. Белгілі бір аралықта таңертең,<br />
түсте, кешкі мезгілде арнайы жүретін<br />
мектеп автобусын шығарса дұрыс болар<br />
еді, - дейді Б.Жанайхан.<br />
Жоғарыда сөз етілген оқиға сыйымдылығы<br />
үлкен автобусқа қатысты. Ал қала көшелерінде<br />
шағын класты автобустар, яғни «маршуткалар»<br />
жиі қатынайды. Олардың тасымалына<br />
қатысты сын тіпті көп. Аталмыш мәселеге<br />
байланысты ата-ана Гүлнар Досымованың<br />
да өкпесі қара қазандай. Ол да баласын<br />
таңмен таласа мектепке апарады. Өзін<br />
жалғыз жіберуге тіпті жүрексінеді. Өйткені<br />
№3 бағытта жүретін шағын автобуста<br />
да мұндай келеңсіздіктердің үнемі орын<br />
алатынын айтады. Қыстырылып, қымтырылып<br />
мектепке әрең жетеміз, деп кейиді ана.<br />
- Таңнан ерте тұрып №3 шағын автобусқа<br />
отыруға асығамыз. Көп уақытымызды күтумен<br />
өткіземіз. Ал көлік ішіндегі жағымсыз жағдай<br />
күнде қайталанады. Көліктегі жолаушылардың<br />
көптігі соншалық, аяқ басар жер табылмай<br />
қалады. Олардың арасында өзімнің қызым<br />
сынды мектеп жасындағы балалар да бар.<br />
Ересек жүргіншілер көп адамның арасынан<br />
әйтеуір бастары көрінгендеріне, тыныс алуға<br />
мүмкіндігі барына шүкір айтады. Соның<br />
өзінде сөзге келіп жататындар жетерлік.<br />
Ине шаншар жер жоқ екенін білсе де, көлік<br />
жүргізушілер аялдамалардан адамдарды<br />
артығымен алудан аянбайды. Көліктің әр<br />
аялдамадан адамдарды «тиеуі» біраз уақыт<br />
алады. Бұл - жұмысқа немесе сабаққа<br />
асығып бара жатқан жолаушылардың<br />
ашуын туғызатыны рас. Балаларымыз<br />
мектепке түймелері үзіліп, киімі мыж-мыж<br />
болып, шалбардың балағына аяқтардың<br />
ізі басылып, мең-зең күйде әзер жетеді.<br />
Олар үшін алаңдаймыз. Адамдардың<br />
арасында қысылып қалады. Арқаларына<br />
таққан зілдей сөмкелері тағы бар. Ашуға<br />
мінген жолаушылар арасында балаларға<br />
зекитіндер де кездеседі. Оқушылар үшін<br />
мектеп автобустары неге қарастырылмайды?<br />
Тым болмаса таңғы сағат 7.00-8.00 шамасында<br />
жүретін қоғамдық көліктер қатарын<br />
көбейтсе болмай ма? - дейді ашынған ана.<br />
Баласының қауіпсіздігі үшін шырылдаған<br />
ата-аналардың уайымы бізді де бейжай<br />
қалдырмады. Ата-аналардың талап-тілегін<br />
жеткізу үшін Павлодар қалалық білім<br />
беру бөлімінің жалпы орта білім беру<br />
секторының меңгерушісі Людмила<br />
Казанцеваға хабарластық. Айтуынша,<br />
қалада тұратын оқушылар үшін мектеп<br />
,,<br />
...Оқушылар<br />
үшін мектеп автобустары неге<br />
қарастырылмайды? Тым болмаса таңғы сағат<br />
7.00-8.00 шамасында жүретін қоғамдық көліктер<br />
қатарын көбейтсе болмай ма? - дейді ашынған<br />
ана...<br />
автобусы қарастырылмайды. Автобус дәл<br />
қазіргі уақытта ауыл мектептерінде ғана<br />
бар. Оның өзінде мектептен 3 шақырым<br />
алыс қашықтықта орналасса ғана беріледі.<br />
Ал қалалықтар балаларын үйіне жақын<br />
мектепке берсін, дейді.<br />
Батыржан Жанайхан баласын үйінен<br />
алыс та болса №25 мектепте оқытқысы<br />
келетінін айтады. Өйткені ұлының тек таза<br />
қазақ мектебінде білім алғанын қалайды.<br />
- Мен ғана емес, көршілерімнің, тіпті<br />
кейбір қаланың арғы шетінде тұратын<br />
таныстарымның көбі балаларын №25<br />
мектепте оқытады. Біздің үйдің жанындағы<br />
№21 мектеп – аралас мектеп. Ал мен<br />
балаларымның тек таза қазақ тілінде білім<br />
беретін мекемеде оқығанын қалаймын, -<br />
дейді әке.<br />
Айта кетелік, биыл №25 мектепте «Алғашқы<br />
қоңырау» бір күнде 2 рет соғылған. Қалай<br />
дейсіз ғой, бұл - мектеп оқушыларының<br />
көптігінен. Мұның өзі - қаладағы қазақ<br />
мектептерінің жетіспейтіндігінің бір көрінісі.<br />
Бәлкім, Б.Жанайхан сынды ата-аналар<br />
үйлерінің жанында білім нәрімен сусындатар<br />
қазақ мектебі болғанда, алаңсыз<br />
отырар ма еді...<br />
Бүгінде қала бойынша күндізгі жалпы<br />
білім беретін 42 мектеп бар. Оның 7-уі<br />
таза қазақ мектебі болса, 12-і - орыс<br />
тілінде білім беретін мектеп. Аралас<br />
мектеп саны – 21. Ал, ағымдағы <strong>жыл</strong>ы<br />
2 аралас мектеп таза қазақ мектебіне<br />
көшпек. Дәл қазір қала бойынша<br />
оқушыларын мектепке дейін тасымалдайтын<br />
2 білім ордасы бар. Олар - №43<br />
және 30 орта білім беру мектептері. Бірі<br />
мектеп әкімшілігінің ұйымдастыруымен<br />
шықса, екіншісі жеке тасымалдау арқылы<br />
жүргізіледі. Осы тұста «екі мыңға жуық<br />
балаға білім беріп отырған №25 мектеп<br />
неге жеке өзінің автобусын шығармасқа?»,<br />
деген ата-аналар тілегімен №25 мектеп<br />
директорының міндетін атқарушы Гүлзат<br />
Ахметжановаға хабарласқан едік. Ол бұған<br />
оқу орны мемлекеттік мекеме болғандықтан,<br />
білім бөліміне хабарласып, басшылықтан<br />
сұрау керектігін айтып, қысқа қайырды. Ал<br />
құзырлы органның уәжі жоғарыда берілді.<br />
Бағамдасақ, ата-аналардың көбі<br />
балаларының тек қазақ тілді мектептерде<br />
білім алғанын қалайды. Оған<br />
қоса білім ордаларында берілетін білім<br />
сапасының жоғары болуын да ескереді.<br />
Ал таңдаудың қандай мектептерге көбірек<br />
түскенін алыстан қатынайтын оқушылардың<br />
көптігінен аңғаруға болады. Мәселен,<br />
№19 білім беру ордасын алайық. Мектеп<br />
директорының міндетін атқарушы Сәуле<br />
Мұхамеджанованың сөзінше, мұнда<br />
оқушылар 2-Павлодардан, Усолка шағын<br />
ауданынан, Ворушин көшелерінен келіп<br />
оқиды. Осы тектес жағдай академик Шөкин<br />
көшесінде орналасқан Бауыржан Момышұлы<br />
атындағы №22 мектепте де бар. Мектеп<br />
директоры Майра Мамбетованың айтуынша,<br />
жақын маңдағы №9, №13 мектептер<br />
орыс тілінде ғана білім беретіндіктен,<br />
алыс та болса ата-аналар балаларын<br />
осы мектепке әкеледі. Сонымен қатар,<br />
Абай атындағы №10 дарынды балаларға<br />
арналған мектеп-лицейдің биыл 1 ғана<br />
бірінші сынып қабылдағанын ескеру керек.<br />
Үлесі аз. Бұл да болса таза қазақ тілінде<br />
білім беретін мекемелердің аздығынан<br />
қазақ балалары қаланың бір шетінен<br />
екіншісіне қатынауға мәжбүр екендігіне<br />
тағы бір дәлел.<br />
Бүгінде қала бойынша жолаушыларға<br />
қызмет көрсететін 417 қоғамдық көлік<br />
бар. Оның 168-і автобус болса, 249-ы -<br />
шағын автобус. Бұл аз көрсеткіш емес.<br />
Сондықтан лажы болса, қала әкімшілігі<br />
кешенді жүйені қолға алса, дейді ата-аналар.<br />
Балалар мектепке қатынайтын уақытта<br />
таңертеңгі сағат 7-8, түскі 13-<strong>14</strong>, кешкі<br />
18-19 сағаттар арасында қала бойыншамектеп<br />
автобустары берілсе, дейді олар.<br />
Шет мемлекеттерде бұл үрдіс әлдеқайда<br />
дамыған. Мәселен, Жапонияның әр мектебінде<br />
оқушыларды тасымалдайтын жеке автобус<br />
бар. Иә, Жапония – өзіндік өмір сүру заңы<br />
өзгеге ұқсамайтын, ерекше қадамдардан<br />
қорықпайтын елдердің бірегейі. Олардың<br />
мектеп автобусы әлемнің ешбір еліне<br />
ұқсамайды. Сыртқы бейнесінің өзі ерекше.<br />
Онда әртүрлі мультфильм кейіпкерлері<br />
бейнеленген. Жапондық психологтар мұндай<br />
автобуспен жүрген балалар мектепке зор<br />
ынтамен барады дегенді айтады. Екінші<br />
жағынан бұл автобустың ішінде балалар<br />
отырғаны айқын білінеді. Бұл өз кезегінде<br />
жүргізушілер назарын аудартатыны да<br />
сөзсіз.<br />
Суреттер ғаламтордан алынды.<br />
P.S. Құзырлы мекемелердің құзіретіне сүйенсек, ата-аналардың<br />
талап-тілегі орындалмайтынға ұқсайды. Бірақ балалардың<br />
қауіпсіздігі тұрғысынан алып қарасақ, уақыт оздырмай қолға алуды<br />
қажет ететін қадам. Айта кетейік, еліміздің кейбір қалаларында<br />
School Bus жобасын енгізу жоспарланған болатын. Қоғамдық<br />
көлік саласындағы бұл жоба оқушыларды барлық талаптар мен<br />
стандарттарға сай арнайы автобустармен тасымалдаудың<br />
қауіпсіз және қолайлы жүйесін құруға бағытталған. Бүгінде<br />
мұндай қауіпсіз әрі қолайлы, әлемдік деңгейдегі мектеп автобусы<br />
біздің қалалық ата-аналардың да арманына айналды.
Change language