04.11.2017 Views

NOVEMBER 3, 2017 BULGAR: BOSES NG PINOY, MATA NG BAYAN

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

NOBYEMBRE 3, <strong>2017</strong> 5<br />

Pagbangon ng Marawi<br />

start na<br />

ngailangang ito para<br />

maging komportable<br />

ang ating mga mag-aaral<br />

habang hinihintay<br />

nating maibalik sa normal<br />

ang supply ng<br />

kuryente sa nasabing<br />

lugar.<br />

Inuulit natin ang<br />

DAHIL sa labanan sa Marawi,<br />

mahigit animnapung paaralan ang<br />

hindi nagbukas noong Hunyo.<br />

Naudlot ang pag-aaral ng napakaraming<br />

kabataan dahil sa kaguluhan.<br />

Noong Lunes, isang magandang<br />

hudyat ng pagsisimula ang naganap<br />

nang muling magbukas ang 15 pang<br />

eskuwelahan. Nauna rito, nagpasukan<br />

muli ang mga mag-aaral sa 11<br />

paaralang elementarya sa nasabing<br />

siyudad.<br />

Bago muling buksan ang mga<br />

paaralan, ininspeksiyon muna ito ng<br />

mga eksperto sa seguridad upang tiyaking<br />

ligtas ang mga ito. Kailangang<br />

tiyaking wala nang bomba at iba pang<br />

pampasabog sa mga paaralan na<br />

maaaring magpahamak sa ating mga<br />

mag-aaral. Sa kasalukuyan, patuloy na<br />

sinusuyod ng kinauukulan ang iba<br />

pang mga paaralan bago bigyan ang<br />

mga ito ng go-signal na magbukas<br />

muli.<br />

Napakahalagang makabalik ang<br />

mga bata sa paaralan lalo na pagkatapos<br />

ng pangyayari sa Marawi.<br />

Isang hudyat ito sa mga bata na<br />

bumabalik na sa normal ang lahat.<br />

Bagama’t, hindi pa gawa ang<br />

kanilang mga tahanan, pooksambahan<br />

at iba pang mahahalagang<br />

lugar sa kanilang lokalidad, ang<br />

pagbubukas muli ng mga paaralan ay<br />

hudyat na pabalik na sa normal ang<br />

lahat. Magbibigay ng lubag o gaan<br />

sa loob na bumabalik na ang dating<br />

kaayusang nakasanayan bago<br />

pumutok ang labanan. Makatutulong<br />

ito sa pagpapagaling ng mga<br />

sugat na sikolohikal ng mga batang<br />

dumanas ng matinding trauma dahil<br />

sa nangyari sa kanilang siyudad.<br />

Ayon sa mga ulat, nagpadala na ng<br />

mga kagamitan ang Department of<br />

Education (DepEd) para sa<br />

pagsisimula ng klase. Ang nakatutuwa,<br />

ang mga supply na ito ay nagmula sa<br />

division offices ng nasabing kagawaran<br />

mula sa iba’t ibang bahagi ng ating<br />

bansa. Isa itong halimbawa ng pagsuporta<br />

para sa pagbangon ng mga<br />

kababayan nating lubhang naapektuhan<br />

ng nagtagal na labanan sa<br />

Marawi.<br />

Sa kasalukuyan, mayroon nang 17<br />

generators ang naipadala ng DepEd<br />

sa Marawi. Ang kaso, kulang na<br />

kulang pa ito. Marami sa mga paaralan<br />

ay nakaasa sa generators para sa<br />

kanilang supply ng kuryente. Sana ay<br />

matugunan kaagad ang panga-<br />

ating panawagan at<br />

tagubilin sa DepEd sa pakikipagtulungan<br />

ng Department of Social<br />

Welfare and Development tungkol sa<br />

pangangailangan ng tulong-sikolohikal<br />

ng mga batang Maranao.<br />

Kailangan ang epektibong pagproseso<br />

sa karahasang dinanas ng mga<br />

musmos ng nasabing lugar. Kung<br />

hindi ito matutugunan, delikadong<br />

madala ng ating mga bata ang trauma<br />

sa kanilang paglaki at makaapekto sa<br />

kanilang pag-unlad bilang mga<br />

indibidwal at mamamayan.<br />

Sa laki ng naging pinsala sa Marawi,<br />

mahaba-haba ang proseso ng rehabilitasyon<br />

at konstruksiyon dito. Ang<br />

muling pagbubukas ng mga paaralan<br />

ay isang positibo at aktibong hakbang<br />

tungo sa muling pagbangon ng isang<br />

Marawi na ligtas at matatag sa kabila<br />

ng lahat ng hamon ng panahon.<br />

May katanungan ka ba, reklamo o<br />

nais ihingi ng tulong? Sumulat sa<br />

POEsible ni Grace Poe, <strong>BULGAR</strong><br />

Bldg., 538 Quezon Ave., Quezon<br />

City o mag-email sa<br />

poesible.bulgar91@gmail.com<br />

Dear Doc. Shane,<br />

Mayroon akong parang<br />

maitim na butlig sa aking<br />

talampakan na parang may<br />

mga ngipin. Sinubukan kong<br />

gupitin ng nailcutter subalit,<br />

muling bumabalik. Sabi ng<br />

kaibigan ko, kulugo raw ito.<br />

Masakit ito lalo na sa pagtapak<br />

ng paa ko. Ano ba ang<br />

puwedeng ipahid para hindi na<br />

ito bumalik ? — Gina S.<br />

Sagot<br />

Ang kulugo o wart sa Ingles<br />

at verruca sa pangalang<br />

medikal ay maliit at magaspang<br />

na bukol o tumor na kalimitang<br />

makikita sa mga kamay at paa<br />

ngunit, maaari ring matagpuan<br />

sa iba pang bahagi ng katawan.<br />

Kung minsan, ang mga kulugo<br />

ay maaaring mayroong maiitim<br />

na mga tulduk-tuldok. Ito ay<br />

sanhi ng virus na tinatawag<br />

na human papillomavirus<br />

(HPV). Nakahahawa ito sa<br />

pamamagitan ng pagdikit<br />

sa balat na kinaroroonan ng<br />

kulugo ng may sakit o kaya ay<br />

sa paggamit ng mga gamit ng<br />

taong may kulugo. Mayroong<br />

Worried dahil may maitim<br />

na butlig na parang may<br />

mga ngipin sa paa<br />

mga taong madaling mahawahan ng kulugo.<br />

Kalimitang nawawala ang mga kulugo<br />

makalipas ang ilang buwan, ngunit, maaari<br />

itong tumagal nang ilang taon at maaaring<br />

umulit. Anumang bahagi ng katawan ay<br />

maaaring tubuan o sibulan ng kulugo.<br />

Mayroong apat na pangunahing uri ng<br />

kulugo: Ang verruca vulgaris, verruca<br />

plantaris, verruca plana at verruca<br />

acuminata.<br />

Ang verruca vulgaris (common hand wart)<br />

ay ang kulugong nasa mga kamay.<br />

Ang verruca plantaris (foot wart) ay ang<br />

mahapding kulugong nasa mga paa.<br />

Ang verruca plana (flat wart) ay ang<br />

maraming mga kulugong lumilitaw sa mukha,<br />

leeg, kamay at tuhod na may katangiang<br />

maliliit at patag ang anyo. Ang verruca<br />

acuminata (genital wart) ay ang kulugo na<br />

isang uri ng mga sakit na nakukuha sa<br />

pakikipagtalik na lumilitaw sa mga ari o<br />

organong seksuwal ng kalalakihan at<br />

kababaihan. Ang kulugong ito ay napatunayang<br />

may kinalaman sa pagkakaroon<br />

ng cancer ng tao.<br />

Ang kulugo ay dahil sa virus. Ang tao ay<br />

maaaring magkaroon ng kulugo dahil sa<br />

pagkakahawak o pagkakadikit ng kanyang<br />

balat sa bahagi ng katawang may kulugo ng<br />

taong may ganitong sakit. Maaari ring<br />

mahawa sa pamamagitan ng pakikipagtalik,<br />

partikular na ang kulugo sa ari, sa taong may<br />

sakit na kulugo sa ari.<br />

Kabilang sa mga lunas sa kulugo ang<br />

pagpapatingin sa manggagamot. Ang<br />

manggagamot ay maaaring magmungkahi na<br />

tunawin ang kulugo sa pamamagitan<br />

ng asidong salisiliko (salycilic acid); ng<br />

pagsasagawa ng kriyosiruhiya (cryosurgery<br />

na paglalagay ng kulugo sa pridyider upang<br />

matanggal ang kulugo); ng paggamit ng laser<br />

(paggamit ng matinding liwanag, laser treatment)<br />

upang alisin ang kulugo; ng electrocautery<br />

na pagsunog at pagtanggal sa kulugo<br />

sa pamamagitan ng kuryente at ng iba pang<br />

mga pamamaraan ng paggamot o pagtanggal<br />

ng kulugo.<br />

Para sa inyong mga katanungan, maaari pong<br />

sumulat sa SABI NI DOC ni Shane Ludovice,<br />

<strong>BULGAR</strong> Bldg., 538 Quezon Ave., Quezon City<br />

o mag-email sa dok.bulgar@gmail.com

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!