You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
6<br />
NOBYEMBRE <strong>23</strong>, <strong>2017</strong><br />
Kaloka ang dami ng<br />
journalist na napapatay sa<br />
bayan ni ‘Juan’<br />
SA totoo lang, medyo alarming itong nangyayari<br />
sa ating mga friend sa media. I mean, ‘yung<br />
mga pag-atakeng ginagawa sa kanila, recently,<br />
na nauuwi sa kamatayan ay talagang hindi<br />
katanggap-tanggap.<br />
May 177 journalists na ang napapatay mula<br />
noong 1986, base na rin sa datos na mayroon<br />
ang National Union of Journalists in the Philippines<br />
(NUJP). At ngayon, sa ilalim ng<br />
administrasyon ni Pangulong Digong, sad to<br />
say, lima na ang napapatay.<br />
Huling nasa listahan ay si Christopher Ivan<br />
Lozada na pinatay noong Oktubre sa Bgy.<br />
Coleto, Bislig, Surigao del Sur. Ang iba pang<br />
Dear Doc. Shane,<br />
Ang aking itay ay<br />
may high blood at<br />
may katabaan. Kahit<br />
mataas ang presyon<br />
niya ay hindi siya<br />
takot kumain ng<br />
matataba at maaalat<br />
na pagkain kaya<br />
ngayon ay may sakit<br />
na siya sa bato. Bigla<br />
siyang namayat at<br />
minamanas din.<br />
Sinabihan siya ng<br />
doktor na baka magdialysis<br />
siya kapag<br />
tuluyan niyang pinabayaan<br />
ang kanyang<br />
katawan o baka ito<br />
ang maging dahilan<br />
ng pagkamatay niya<br />
pagdating ng araw.<br />
— Al<br />
Sagot<br />
Ang kidney o bato<br />
ang nagsasala ng iba’t<br />
ibang bagay na dumadaloy<br />
sa loob ng katawan<br />
tulad ng dugo,<br />
pagkain at tubig. Dahil<br />
dito, ang katawan ay<br />
nalilinisan at natatanggalan<br />
ng mga dumi o<br />
toxin. Kung hindi<br />
nagagampanan nang<br />
maayos ng bato ang<br />
tungkulin nito, ang<br />
tawag dito ay sakit sa<br />
bato o chronic kidney<br />
disease. Ang karamdamang<br />
ito ay maaaring<br />
magresulta sa<br />
pagbuo ng kidney<br />
stones at edema. Kapag<br />
hindi ito naagapan,<br />
mauuwi ito sa kidney<br />
failure, isang kondisyong<br />
nakamamatay.<br />
Ang chronic kidney<br />
disease ay may<br />
limang yugto:<br />
Stage I — normal<br />
ang takbo ng bato<br />
ngunit, ang ihi ay nagpapakita<br />
ng senyales<br />
ng sakit sa bato.<br />
Stage II — hindi pa<br />
gaanong naaantala ang<br />
takbo ng bato.<br />
Stage III — bahagyang<br />
tumitindi ang<br />
impeksiyon sa bato.<br />
Stage IV — lubhang<br />
apektado na ang function<br />
ng bato.<br />
Stage V — halos<br />
hindi na gumagana<br />
ang bato at maaaring<br />
tumuloy sa kidney failure.<br />
Mga sintomas ng<br />
kidney disease:<br />
Tandaan na maaaring<br />
walang maramdamang<br />
sintomas sa<br />
mga unang yugto ng<br />
sakit sa bato. Dahil dito,<br />
importante ang regular<br />
na pagpapatingin sa<br />
doktor upang maagapan<br />
ang sakit bago pa<br />
ito lumala.<br />
Kapag ang sakit<br />
ay nasa gitna o huling<br />
yugto na, ang mga<br />
ito ay maaaring maramdaman:<br />
• manas sa mga<br />
kamay at paa<br />
• mahirap na paghinga<br />
apat na napatay ay sina Larry Que, Joaquin<br />
Briones, Rudy Alicaway at Leodoro Diaz.<br />
May binuo si Pangulong Digong<br />
na Presidential Task Force on Media Security<br />
(PTFoMS) pero ano ba talaga ang ginagawa<br />
ng grupong ito? May ginagawa ba talaga o<br />
baka puro porma lang?<br />
Kung sinuman ang nagpapatakbo nito<br />
ngayon ay dapat paalalahanan sa kung ano<br />
ang tunay na mandato ng PTFoMS na bigyangproteksiyon<br />
ang buhay, kalayaan at seguridad<br />
ng mga mamamahayag.<br />
At kung walang silbi, aba, maganda pa<br />
sigurong humanap na si Manong Digong nang<br />
papalit na pinuno nitong PTFoMS na talagang<br />
aaksiyon para sa kapakanan ng mga<br />
journalist; hindi puro lip service lang.<br />
Matanong nga lang natin, ano kaya ang mga<br />
hakbang na ginagawa ng PTFoMS na<br />
makatutulong sa mga journalist para makaiwas<br />
sa mga pag-atake? Sana lang, hindi ito grupong<br />
“for the boys” na sama-sama ‘pag masaya,<br />
pero walang ambag na training para tunay na<br />
proteksiyunan ang sarili laban sa mga pagatake<br />
at karapatan bilang journalists.<br />
Namayat at minanas ang<br />
erpat dahil sa kahiligan sa<br />
pagkain ng maaalat<br />
• pagbaba ng timbang<br />
• pamumulikat<br />
• nag-iiba ang kulay<br />
ng ihi<br />
• madalas na pagihi<br />
• pangangati<br />
• erectile dysfunction<br />
o hirap sa pagpapatayo<br />
ng ari sa mga<br />
lalaki<br />
Bukod sa nasabing<br />
mga sintomas, mas<br />
mataas din ang tsansang<br />
magkaroon ng<br />
edema at kidney stones<br />
dahil sa limitadong<br />
abilidad ng bato na<br />
maglinis ng katawan.<br />
Ang pamumuhay nang<br />
masigla at pagkonsumo<br />
ng masusustansiyang<br />
pagkain ang sandata<br />
upang makaiwas sa<br />
sakit sa bato.<br />
Kahit mayroong<br />
sakit sa bato, makatutulong<br />
pa rin ang<br />
mga sumusunod:<br />
• Panatilihing mababa<br />
sa 130/80 ang presyon<br />
ng dugo.<br />
• Bawasan ang<br />
pagkonsumo ng maaalat<br />
at matatabang<br />
pagkain.<br />
• Panatilihing katamtaman<br />
ang timbang.<br />
• Panatilihing mababa<br />
ang blood sugar.<br />
• Umiwas sa bad<br />
cholesterol at damihan<br />
ang kain sa pagkaing<br />
may good cholesterol.<br />
• Tigilan o iwasan<br />
ang paninigarilyo.<br />
• Bawasan o ihinto<br />
ang pag-inom ng alak.<br />
• Ugaliin ang pageehersisyo,<br />
araw-araw.<br />
Kung nakararanas<br />
ng mga sintomas ng<br />
kidney disease, kumonsulta<br />
sa inyong<br />
doktor upang malaman<br />
ang tamang lunas sa<br />
inyong pakiramdam.<br />
Para sa inyong mga katanungan, maaari pong<br />
sumulat sa SABI NI DOC ni Shane Ludovice,<br />
<strong>BULGAR</strong> Bldg., 538 Quezon Ave., Quezon City<br />
o mag-email sa dok.bulgar@gmail.com<br />
OPINYON MO, I-TEXT MO!<br />
Send to 2786 for SUN subscribers,<br />
0922-9992-786 for other networks<br />
bulgar_opinyon_message<br />
Ano ang masasabi mo sa hirit ni<br />
Sen. Pacquiao na gusto na niyang<br />
mag-resign dahil dismayado siya<br />
sa mga pulitikong walang puso at<br />
mataas ang pinag-aralan, wala<br />
namang silbi?<br />
TAMA si Sen.<br />
Manny Pacquiao sa<br />
sinasabi niya. Hindi<br />
lang sa Senado may<br />
ganyang scenario at<br />
uri ng tao. ‘Wag sana<br />
siyang magbitiw. Hindi<br />
rin kasi mananalo ang<br />
mali sa tama. God<br />
bless, Sen. Manny! —<br />
Jenmjaji<br />
MASUWERTE ka<br />
pa rin, Sen. Pacquiao,<br />
dahil talagang pinaghihirapan<br />
mo ang lahat<br />
ng natamasa mo sa<br />
buhay, saka, kahit<br />
mababa lang ang<br />
tinapos mo, pilit mo pa<br />
ring itinataas ang<br />
dangal nang may<br />
pagmamahal sa Panginoon<br />
at sa kapwa.<br />
Marami mang magdiscourage<br />
sa kanya,<br />
‘yun ay dahil totoo<br />
siya. Ikumpara man<br />
siya sa ibang kasamahan<br />
niya sa Senado na<br />
matataas ang tinapos,<br />
mga BSIMC o Bachelor<br />
of Science Industrial<br />
Management Corruption.<br />
— 0977-<br />
7282***<br />
MAGRE-RE-<br />
SIGN si Sen. Pacquiao<br />
dahil sa mga pulitikong<br />
walang puso, mataas<br />
ang pinag-aralan pero<br />
walang silbi. Eh, paano<br />
ang mga taong naniniwala<br />
at bumoto sa<br />
kanya? Hahayaan na<br />
lang niya ‘yun? Gawin<br />
na lang niya nang maayos<br />
ang trabaho niya<br />
na pabor sa mahihirap<br />
at naaapi. May tsansa<br />
pa nga na manalo siya<br />
sa pagka-VP sa susunod<br />
na eleksiyon. —<br />
0909-3160***<br />
TOTOO ang sinasabi<br />
ni Sen. Manny<br />
Pacquiao, no question<br />
about it! Pera lang ang<br />
laman ng binurong<br />
utak ng mga pulitiko,<br />
obvious ba?! — 0933-<br />
5595***<br />
GOOD job, Mr.<br />
Senator! Totoo ‘yung<br />
sinabi mo na wala silang<br />
mga silbi. Masabi lang<br />
talaga na senador sila.<br />
0912-9305***<br />
TAMA ka, Sen. Pacquiao,<br />
saludo ako sa iyo!<br />
Kaya ang Pilipinas at<br />
mamamayan ay nagdurusa<br />
dahil sa nasabi<br />
ni Sen. Pacquiao dahil<br />
may self-interest ang<br />
mga pulitiko. Parang ang<br />
mga pulis, taga-Customs,<br />
BIR at iba pang<br />
mga ahensiya ng gobyerno.<br />
Kaya ang sitwasyon<br />
natin ngayon ay<br />
mahirap, lalong naghihirap<br />
at ang mayaman<br />
ay lalong yumayaman.<br />
Ang batas ay para lang<br />
sa mayaman, kaya<br />
lalong gumugulo ang<br />
Pilipinas! — 0939-<br />
5<strong>23</strong>8***<br />
BAKIT ngayon ka<br />
lang magre-resign?<br />
Dapat noon pa! Wala ka<br />
rin namang silbi. May<br />
nagawa ka na ba sa<br />
pagka-senador mo?<br />
Wala at nganga ka rin!<br />
Sa masama rin galing<br />
ang kayamanan mo!<br />
Basahin mo ‘yan sa<br />
Bible kung nakaiintindi<br />
ka, nasa Sampung Utos<br />
ng Diyos! — 0915-<br />
1737***<br />
MAY point si Sen.<br />
Manny. Maraming<br />
pulitikong mataas ang<br />
rank sa Senado at may<br />
pinag-aralan, pero<br />
ginamit sa kasamaan at<br />
hindi ginamit ang<br />
katalinuhan sa kabutihan.<br />
Mas mabuti pa nga<br />
ang simpleng tao, eh,<br />
dahil sila pa ‘yung may<br />
malasakit sa kapwa tao.<br />
— Maryz Jay Dagumbal<br />
Quimbo<br />
LABAN lang, Senator<br />
Pacquiao! Bakit ka<br />
magre-resign, eh, lalong<br />
naghari ang buwisit na<br />
mga pulitikong ‘yan?<br />
Fight them! At least,<br />
may isang pulitikong<br />
nananatiling may<br />
malinis na hangarin<br />
para sa bayan. We<br />
support you, Sir! —<br />
Lloyd<br />
AT first, ayaw ko<br />
kay Manny Pacquiao<br />
dahil feeling ko ay<br />
wala siyang magagawa<br />
sa politika. Feeling<br />
ko, pang-boxing lang<br />
talaga siya. Pero sa<br />
nakikita kong desire<br />
niya to do something<br />
for our country at<br />
makatulong sa taumbayan,<br />
okey na rin siya<br />
sa akin. As long as<br />
nakatutulong siya at<br />
hindi nangungurakot<br />
sa posisyon, go lang!<br />
Hindi niya kailangang<br />
mag-resign para sa<br />
mga trapo. Minsan na<br />
nga lang magkaroon<br />
ng matinong pulitiko,<br />
aalis pa? Dapat ang<br />
mga trapo ang magresign<br />
o patalsikin sa<br />
puwesto! — Marlon<br />
GO, mag-resign<br />
ka! Tulad nila, wala ka<br />
ring nagagawa at<br />
walang silbi. Hindi ka<br />
nga nangungurakot,<br />
pero wala kang ginagawa<br />
sa Senado. Wala<br />
ring kuwenta! —<br />
Ricky<br />
‘WAG kang magresign.<br />
Senator Manny!<br />
Pagsusuntukin mo<br />
na lang ang mga<br />
walang silbing pulitiko<br />
para matauhan at<br />
magising sa katotohanan,<br />
he-he-he! —<br />
Lydia<br />
DITO ko napatunayan<br />
na isang tunay na<br />
public-servant si Senator<br />
Pacquiao. Imagine,<br />
wala siyang pakialam<br />
kung mawala siya sa<br />
posisyon dahil sukangsuka<br />
na rin siya sa political<br />
system ng bansa?<br />
Eh, ‘yung iba nga<br />
riyan, walang pakialam<br />
sa bayan, basta may<br />
pera at kapangyarihan.<br />
Nakatutuwa lang<br />
ding isipin na hindi rin<br />
magawang iwan ni Sen.<br />
Pacquiao ang posisyon<br />
dahil sino pa ang<br />
kikilos para sa taumbayan<br />
kung aalis<br />
siya? Nice one, Sen.<br />
Pacquiao, napahanga<br />
mo ako at ang marami<br />
sa determinasyon mo!<br />
God bless you! —<br />
Edwin