PASAPORTA-final-1

DIASPORA SHQIPTARE
Diaspora shqiptare ka dhënë ndër vite një kontribut
të çmuar, si për mbrojtjen e të drejtave individuale e
shoqërore, ruajtjen e gjuhës dhe identitetit,
mbrojtjen dhe avancimin e interesave mbarëkombëtarë,
ashtu edhe për zhvillimin ekonomik e
shoqëror në Atdhe. Komuniteti shqiptar në Shtetet e
Bashkuara, por edhe në Evropë e gjetkë, ka pasur një
rol kyç për çështjen kombëtare në tërësi, si dhe për
krijimin e shtetit të Kosovës, në veçanti.
www.diaspora.gov.al

T’a dish dhe të jesh i sigurtë, se fatbardhësia dhe
lumtunija jote gjindet në Shqipëri e cila t’ep nder dhe
të fal emrin shqiptar.
Ruaje mirë karakterin komtar dhe kryenaltësinë
shqiptare: bindju ligjevet dhe urdhanvet të vendit
kudo që të jesh.
Çdo shqiptar është vllau Yt: nderoje kurdoherë dhe
ndihmoje kur të ketë nevojë.
Mos e përbuz gjuhën e nanës s’ate tue folë në gjuhë të
huej kur nuk asht nevoja.
Ndero flamurin e atdheut tand: kush nuk e nderon
shejën e komsisë shnderon vehten e vet.
Dashunija për atdhe ndihet ma tepër në mërgim,
prandaj këtë dashuni ruaje edhe kur të kthehesh në
vendin t’and.

PASAPORTA E DIASPORËS
Emri:
Mbiemri:
Datëlindja
Vendlindja:
Gjinia:
Data e lëshimit:
Nr. i pasaportës

DIASPORA E HERSHME
Diaspora e hershme është formuar prej popullsisë që emigroi prej viseve
të ndryshme shqiptare për të ndërtuar një jetë më të mirë në vendet ku u
vendosën, për t’i shpëtuar shtypjes prej pushtuesve dhe më vonë shtypjes
prej regjimit komunist. Diaspora e hershme përbëhet prej tre grupimeve
kryesore, të cilat emigruan në tri kohë të ndryshme: migrimet e vjetra që
ndodhën përgjatë periudhës prej Mesjetës deri në mes të shekullit XIX;
migrimet më të reja prej gjysmës së dytë të shekullit XIX deri në fund të
Luftës së Dytë Botërore; migrimet gjatë viteve të regjimit komunist.
Shumica e diasporës së hershme është vendosur në Amerikën Veriore:
Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe Kanada, në Amerikën Latine:
Argjentinë dhe disa vende të tjera të këtij kontinenti, në Australi, në disa
vende të Europës Perëndimore, në disa vende të Europës Lindore, si
Kroaci, Rumani, Bullgari, Rusi, Ukrainë, Slloveni, Bosnje-Hercegovinë, si
edhe në Turqi, Egjypt, Liban, Siri etj.
DIASPORA E RE
Diaspora e re shqiptare përfaqësohet nga bashkëatdhetarët tanë që kanë
emigruar pas rënies së regjimit komunist. Grupet më të mëdha të
diasporës së re janë vendosur në Itali, Greqi, ShBA, Kanada, Gjermani,
Zvicër, Mbretërinë e Bashkuar, Belgjikë, Austri, Francë, vendet
skandinave etj. Një pjesë e diasporës së re shqiptare është vendosur në
vendet ku ndodhet edhe diaspora e hershme.
6

DIASPORA
NË ITALI
Arbëreshët u vendosën në ltali në shekujt XIV-XV dhe emigruan kryesisht
për shkak të zhvillimeve politike e luftarake në Shqipëri. Komuniteti
arbëresh ka ruajtur origjinën, gjuhën, kulturën e traditat shqiptare.
Arbëreshët kanë dhënë e po japin një kontribut të shquar në historinë,
kulturën dhe jetën shoqërore të Italisë. Nga arbëreshët kanë dalë mjaft
personalitete të shoqërisë e kulturës italiane dhe shqiptare. Arbëreshët
përbëjnë një nga pakicat etno-gjuhësore më të mëdha në Itali. Prej vitit
1999, gjuha “arbëreshe” njihet nga qeveria italiane si gjuha e “pakicës
etnike dhe gjuhësore.”
Në fillim të viteve 1990 shqiptarët emigruan masivisht drejt Italisë, duke
formuar për nga numri komunitetin e dytë më të madh të emigrantëve në
këtë vend. Përgjatë tre dekadave të fundit emigrantët shqiptarë në Itali
janë integruar në tregun e punës dhe në shoqërinë italiane, një pjesë edhe
janë natyralizuar. Në komunitetin e shqiptarëve në Itali bëjnë pjesë edhe
mjaft personalitete të artit, kulturës dhe sportit në këtë vend. Shqiptarët në
Itali zhvillojnë një jetë aktive komunitare dhe mbajnë lidhje të fuqishme me
Shqipërinë. Veprimtaritë e shumta të organizuara nga shoqatat e
shqiptarëve në Itali manifestojnë traditat, muzikën, kostumet kombëtare,
vlerat dhe kuzhinën shqiptare.
7

DIASPORA
NË BULLGARI
Diaspora në Bullgari nisi të formohej prej shekullit XV, nga migrimi i
popullatës kryesisht nga Korça, Elbasani, Çermenika, Golloborda, Dibra,
Mati etj. Këto flukse ndodhën për shkak të përndjekjeve prej Perandorisë
Osmane, por edhe duke migruar si punonjës stinorë, zejtarë, tregëtarë,
mjeshtra ndërtues apo argatë në bujqësi. Më vonë një pjesë e tyre u
vendosën në Ukrainë, ndërsa një grup tjetër në Trakinë jugore. Një valë
tjetër migrimi ndodhi gjatë shekujve XIX-XX, të cilët u vendosën në Sofie
dhe qytetet e mëdha. Shqiptarët që u vendosën në Mandricë u përfshinë
në marrëveshjen dypalëshe për mbrojtjen e pakicave. Ndër shoqatat
kryesore të shqiptarëve në Bullgari ishte “Dëshira”, themeluar në 1884, e
cila u shtri në shumicën e qyteteve të Bullgarisë. Me veprimtarinë e saj
dhe të shtypshkronjës “Mbrothësia”, dha një kontribut të shquar për
ruajtjen e gjuhës, kulturës, traditave dhe vlerave shoqërore e kombëtare
shqiptare në Bullgari.
8

DIASPORA
NË TURQI
Në Turqi ndodhet diaspora më e madhe shqiptare. Shqiptarët në Turqi
kanë emigruar në të gjitha kohrat, duke filluar prej shekullit XVI, kur viset
shqiptare ishin pjesë e Perandorisë Osmane. Shumica e tyre u
shpërngulën në periudhën e Rilindjes dhe u vendosën në Stamboll dhe në
disa qytete të Turqisë Aziatike, si Izmir, Bursë dhe Ankara. Ata ishin
punëtorë në industri e ndërtim, ndërsa një pjesë ndoqën edhe karriera
ushtarake e politike. Ndër personalitetet e rëndësishme shqiptare, mund
të përmendim Pashko Vasën, Sami, Abdyl dhe Naim Frashërin, Ismail
Qemalin dhe mjaft personalitete të tjera. Migrimi masiv nga Kosova dhe
viset e tjera shqiptare drejt Turqisë ndodhi në katër periudha. Vala e parë
ndodhi pas Traktatit të Lozanës në vitin 1923, vala e dytë pas
marrëveshjes Ataturk-Stojadinović në vitin 1938, ndërsa vala e tretë pas
marrëveshjes së fshehtë Tito-Kyprili të vitit 1953. Një valë e katërt ndodhi
në fillim të viteve 1970. Si rezultat i marrëveshjeve të mësipërme,
qindra-mijra shqiptarë u detyruan të shpërngulen nga vendet e tyre dhe u
vendosën në Turqi.
9

DIASPORA
NË RUMANI
Dispora në Rumani është ndër më të shquarat për nga kontributi për
pavarësinë e Shqipërisë. Ajo ishte një ndër vatrat më të fuqishme të
Rilindjes Kombëtare. Hymni Kombëtar ka ardhur nga diaspora shqiptare
në këtë vend. “Shqipëria e Re”, botuar gjatë viteve 1919-1935, ishte
gazeta më jetëgjatë e shqiptarëve të Rumanisë. Në faqet e saj janë botuar
krijime të Naimit, Asdrenit, Lasgushit, Kutelit, Eftimiut etj. Migrimi i
shqiptarëve drejt Rumanisë ndodhi përgjatë shekujve XVII-XX. Familjet e
njohura që u vendosën të parat në këtë vend, tërhoqën edhe mjaft
mërgimtarë të tjerë, krysisht nga Shqipëria e Jugut. Migrimi u nxit nga
nevojat e zhvillimit ekonomik dhe industrial pas shpalljes së pavarësisë së
Rumanisë: ndërtimi i qyteteve, rrugëve, hekurudhave, porteve etj.
Shumica e shqiptarëve në Rumani jetojnë në Bukuresht dhe në qendra të
tjera të mëdha urbane. Shqiptarët e Rumanisë janë një komunitet mjaft i
organizuar, të njohur si një minoritet etnik dhe kanë një deputet të
rezervuar në Dhomën e Deputetëve.
10

DIASPORA
NË KROACI
Diaspora në Kroaci është diaspora e fundit që ruajti emërtimin arbënesh
ose arbanë. Diasporat pas vitit 1731 u quajtën diaspora shqiptare.
Arbanët/arbëneshët u shpërngulën në Kroaci, kryesisht nga Kelmendi dhe
Kraja, dhe u vendosën në Zarë (Zadar). Shpërngulja ndodhi për shkak të
shtypjes otomane dhe kujdesit të Papa Klementit XI për të ndihmuar këtë
popullsi të rrezikuar. Shqiptarët që migruan në fillim të viteve 1750 u
vendosën në Hrtkovc dhe Nikinc. Një grup tjetër shqiptarësh të Kosovës
dhe viseve të tjera shqiptare u vendosën në Kroaci gjatë viteve të ish
Jugosllavisë, për arsye pune, studimesh ose politike. Diaspora shqiptare
në Kroaci ka nxjerrë nga gjiri i vet personalitete të shquar të kulturës. Në
Universitetin e Zarës studjohet gjuha shqipe. Në Kroaci, shqiptarët janë të
njohur si pakicë etnike dhe, sëbashku me katër pakica të tjera, zgjedhin
një anëtar të parlamentit.
11

DIASPORA
NË EGJIPT
Diaspora e Egjiptit përbëhet nga dy shtresa kryesore: shqiptarët që
migruan në fillim të shekullit XVIII, pas vendosjes së Mehmet Ali Pashës si
vali i Egjiptit, të cilët u vendosën kryesisht në Kairo, dhe diaspora
kulturore-patriotike që migroi në gjysmën e dytë të shekullit XIX dhe u
vendos në Aleksandri (Misir). Dinastia shqiptare e Mehmet Ali Pashës e
sundoi vendin e faraonëve nga viti 1805 deri më 1952 dhe shumica e
shqiptarëve të vendosur në Egjipt në kohën e saj ndoqën karriera
ushtarake. Ndërsa diaspora e Misirit ndikoi në zhvillimin dhe përhapjen e
kulturës shqiptare dhe mbajti lidhje të fuqishme me Shqipërinë. Në Egjipt
jetuan dhe krijuan shkrimtarët tanë të mëdhenj Andon Zako Çajupi, Filip
Shiroka, Sotir Kolea, Jani Vruho, Mihal Turtulli, Aleksandër Xhuvani etj.
12

DIASPORA
NË UKRAINË
Shqiptarët filluan të emigrojnë drejt Ukrainës në fillim të shekullit XVIII, por
valët më të mëdha migruese drejt këtij vendi ndodhën në fillim të shekullit
XIX, për tu shpëtuar trazirave e rreziqeve të luftrave ruso-turke. Aktualisht
në Ukrainë banojnë mbi katër mijë persona me origjinë shqiptare, shumica
e të cilëve janë përqëndruar në tre katunde të Kara-Kurtit, në rajonin e
Odesës.
13

DIASPORA
NË LIBAN
Familjet e para prej viseve shqiptare mbrritën në Liban në shekullin XVIII,
në kohën e Mehmet Ali Pashës, valiut shqiptar të Egjyptit. Rrënjët e
Disporës shqiptare të Libanit janë edhe familjet e emigruara në kohën e
Vaso Pashës, Guvernatorit shqiptar të Libanit, autorit të vargut të
famshëm “Feja e shqyptarit asht shqyptaria!” dhe të rilindasit të madh
shkodran Filip Shirokës. Përfaqësues të Diasporës shqiptare të Libanit
kanë mbajtur poste të larta drejtuese në këtë vend si edhe në vende të
tjera të rajonit. Diaspora e Libanit dallohet për një jetë aktive kulturore e
patriotike. Në Liban është hapur Muzeu i kulturës Arnaute-Shqiptare dhe
organizohen kongreset e shqiptarëve që jetojnë në këtë vend, të cilat u
kushtohen figurave të rëndësishme të historisë së shqiptarëve në rajon.
14

DIASPORA
NË SLLOVENI DHE
BOSNJE-HERCEGOVINË
Valët migratore të shqiptarëve drejt Sllovenisë dhe Bosnje-Hercegovinës
kanë ndodhur krysisht prej viseve të Shqipërisë Veriore, Kosovës,
shqiptarëve të Maqedonisë dhe Malit të Zi. Shqiptarët u vendosën në këto
vende fillimisht në kohën e sundimit osman, për arsye ekonomike, si
mjeshtra, fermerë, blektorë dhe veprimtari të tjera punuese. Një pjesë
tjetër u vendosën pas luftrave ballkanike, për tu shpëtuar rreziqeve prej
trazirave. Numri i shqiptarëve u shtua gjatë dekadave të para të shekullit
XX. Pas Luftës së Dytë Botërore shqiptarët e Kosovës u vendosën në
Slloveni dhe Bosnje-Hercegovinë në kontekstin e lëvizjes brenda ish
Jugosllavisë, kryesisht për arsye pune, studimesh ose arsye politike.
Veprimtaritë kryesore ekonomike të tyre kanë qenë shërbimet dhe tregëtia
ambulante ushqimore. Sot midis shqiptarëve që jetojnë në këto vende, ka
mjaft sipërmarrës të suksesshëm si edhe personalitete të spikatura të
veprimtarive artistike, kulturore e sportive.
15

DIASPORA
NË SHBA
Shtresa më e hershme e diasporës shqiptare në ShBA janë arbëreshët
dhe pas tyre emigrantët ekonomikë që migruan në ShBA në periudhën
midis Luftës së Parë dhe Luftës së Dytë Botërore. Shtresa e tretë
përbëhet nga emigrantët politikë që emigruan pas Luftës së Dytë Botërore
dhe vendosjes në Shqipëri të regjimit komunist. Shtresa e katërt përbëhet
nga emigrantët kosovarë dhe nga viset e tjera të ish Jugosllavisë, të cilët
migruan pas vitit 1971. Shtresa e pestë përbëhet nga shqiptarët që u
vendosën në ShBA pas vitit 1990, nëpërmjet Lotarisë Amerikane dhe
bashkimit familjar. Ndër figurat me kontribut politik-atdhetar dhe kulturor
janë Fan S. Noli, Faik Konica etj. Shoqatat shqiptare në ShBA si “Vatra”,
ndihmuan bashkimin e emigrantëve shqiptarë, ruajtjen e ndjenjës
kombëtare, hapjen e shkollave, botimin e librave shqip, mbështetën luftën
për liri e pavarësi, kundërshtuan ndërkombëtarisht copëtimin e
Shqipërisë, dhe kontribuan në Autoqefalinë e Kishës Ortodokse në
Shqipëri. Diaspora shqiptare mori zemër pas Konferencës së Versajës, në
1919, kur qeveria e ShBA-së u shpreh hapur për të drejtën e popujve të
vegjël për vetëvendosje. Pas këtij viti filloi kontributi i veçantë i ShBA për
mbrojtjen e të drejtave të shqiptarëve, kontribut i cili erdhi duke u rritur deri
në ditët e sotme. Në dekadat e para të shekullit XX, diaspora shqiptare e
ShBA-së ishte një diasporë e përfaqësuar. Fan S. Noli ishte deputeti i saj
në parlamentin e Shqipërisë. Aktualisht diaspora shqiptare në ShBA është
një lobiste e fuqishme pranë qeverisë dhe institucioneve amerikane në
mbështetje të zhvillimit dhe demokratizimit të Shqipërisë, Kosovës dhe
çështjeve të tjera të shqiptarëve në rajon. Diaspora shqiptare në ShBA
ruan dhe zhvillon traditat kulturore kombëtare dhe konkurron denjësisht
në veprimtaritë artistike kombëtare në Shqipëri.
16

DIASPORA
NË ARGJENTINË
Diaspora shqiptare në Argjentinë është formuar prej diasporës arbëreshe.
Fluksi më i madh drejt Argjentinës ndodhi në fillim të shekullit XX dhe
shumica e tyre u vendosën në kryeqytetin Buenos Aires. Në Argjentinë ka
jetuar për disa vite edhe poeti i njohur arbëresh Zef Serembe. Ndër
personalitetet më të njohur të shqiptarëve të Argjentinës janë shkrimtari
Ernesto Sabato dhe Kryepeshkopi Aleksandër. Në Buenos Aires ndodhet
selia e Kishës Ortodokse të shqiptarëve të diasporës në Amerikën Latine.
Shoqata “Skënderbeu” është përfaqësuesja kryesore e komunitetit
shqiptar në Argjentinë.
17

DIASPORA
NË SIRI
Shqiptarët migruan në Siri në dekadat e fundit të Perandorisë Osmane,
gjatë fundit të shekullit XIX dhe fillimit të shekullit XX, në kohën kur po
rriteshin përpjekjet për pavarësinë e Shqipërisë. Një valë tjetër ndodhi
gjatë viteve 1912–1913, kur shqiptarët migruan në këtë vend për t’i
shpëtuar represionit serb. Shqiptarët e Sirisë janë vendosur kryesisht në
Damask dhe në disa qytete të tjera të mëdha të këtij vendi. Në Siri kanë
ushtruar veprimtarinë e tyre disa dijetarë shqiptarë të njohur për
krijimtarinë e tyre në kulturë, letërsi, ekonomi, politikë, ushtri, fenë islame
etj. Ndër më të shquarit prej tyre është poeti Abdyl Latif Arnaut.
18

DIASPORA
NË RUSI
Shqiptarët filluan të migrojnë në Rusi rreth fundit të shekullit XIX, në
mënyrë të tërthortë, nëpërmjet viseve të tjera të ish Perandorisë Osmane,
si Stambolli, Selaniku apo Bullgarisë. Këto valë migrimesh ndodhën për
shkak të nevojave të mëdha për fuqi punëtore në sektorët e industrisë,
ndërtimeve, hekurudhave etj. Shqiptarët në Rusi u vendosën kryesisht në
Kaukaz, por arritën deri në Irkutsk e Vladivostok. Gjatë viteve 1920-1930
në ish Bashkimin Sovjetik u vendosën mjaft emigrantë politikë shqiptarë,
të cilët zhvillonin veprimtari politike në kuadrin e Kominternit. Pjesë e
diasporës shqiptare në Rusi janë edhe familjet e krijuara nga martesat e
përziera të shqiptarëve që studjonin e punonin në ish Bashkimin Sovjetik
dhe që u larguan nga Shqipëria pas prishjes së marrëdhënieve midis dy
vendeve.
19

DIASPORA
NË AUSTRALI
Valët e para migratore të shqiptarëve drejt Australisë filluan në fund të
shekullit XIX dhe u zgjeruan në dekadat e para të shekullit XX, pas
shpalljes së pavarësisë së Shqipërisë. Shqiptarët në Australi janë
integruar me sukses në institucionet vendase si edhe në jetën ekonomike,
shoqërore, kulturore e sportive. Ata zhvillojnë një jetë komunitare aktive
në mjaft qytete të vendit. Shqiptarët e Australisë kanë dhënë një kontribut
të veçantë në mbështetje të lirisë dhe pavarësisë së Kosovës.
20

DIASPORA
NË GREQI
Në Greqi ndodhet komuniteti më i madh i emigrantëve shqiptarë, të cilët u
vendosën në këtë vend pas vitit 1990-të. Emigrantët shqiptarë janë një
vlerë e shtuar për ekonominë dhe shoqërinë në Greqi. Ata janë integruar
me sukses në tregun e punës dhe në shoqërinë vendase. Mjaft
personalitete të artit, kulturës dhe sporteve shqiptare që jetojnë e krijojnë
aktualisht në Greqi nderojnë jo vetëm këtë vend, por edhe atdheun e tyre,
Shqipërinë. Emigrantët shqiptarë në Greqi zhvillojnë një jetë aktive
komunitare dhe ndjekin e kontribojnë në zhvillimin ekonomik, shoqëror
dhe politik të Shqipërisë.
21

DIASPORA
NË ZVICËR
Diaspora shqiptare në Zvicër përbëhet nga dy grupime: shqiptarët nga
Kosova dhe viset e tjera shqiptare të ish Jugosllavisë, që emigruan në
Gjermani pas vitit 1971, me heqjen e vizave dalëse nga ky vend, dhe
shqiptarët nga Shqipëria që migruan pas vitit 1990. Grupi i parë i
diasporës shqiptare u shndërruan gradualisht nga emigrantë ekonomikë
në një komunitet emigrantësh politikë dhe mbështeten fuqimisht luftën për
pavarësinë e Kosovës. Shqiptarët përbëjnë aktualisht popullatën e katërt
më të madhe në Zvicër. Ky vend është një nga qendrat më të rëndësishme
të diasporës shqiptare, e cila ka pasur gjithmonë veprimtarë të spikatur të
nismave dhe projekteve të rëndësishme në të mirë të kombit.
22

DIASPORA
NË GJERMANI
Shqiptarët nga Kosova dhe viset e tjera shqiptare emigruan në Gjermani
pas vitit 1971, me heqjen e vizave dalëse nga ish Jugosllavia. Me
intensifikimin e përpjekjeve për pavarësinë e Kosovës, emigrantët
ekonomikë u shndërruan në një komunitet emigrantësh politikë, të cilët
mbështeten fuqimisht luftën për pavarësinë e Kosovës. Pas vitit 1990,
drejt Gjermanisë migruan dhjetra mijra shqiptarë nga Shqipëria.
Shqiptarët në Gjermani, edhe pse të mirëintegruar në shoqërinë vendase,
zhvillojnë një jetë të larmishme komunitare, për të ruajtur kulturën dhe
gjuhën shqipe, promovuar bashkëpunimin ekonomik si edhe shkëmbimet
kulturore e arsimore midis Gjermanisë dhe Shqipërisë.
23

DIASPORA
NË MBRETËRINË
E BASHKUAR
Prej fillimit të shekullit XX në Mbretërinë e Bashkuar kishin migruan disa
intelektualë shqiptarë. Pas vendosjes së regjimit komunist në Shqipëri, në
Londër ishin vendosur një grup i vogël ish krerësh të organizatave
antikomuniste, por pa ndikim në jetën e vendit pritës dhe të Shqipërisë.
Diaspora shqiptare në Mbretërinë e Bashkuar filloi të formohet pas vitit
1990, prej shqiptarëve emigrantë ekonomikë nga Shqipëria si edhe prej
disa grupimeve azil-kërkuesish nga Kosova dhe viset e tjera shqiptare në
rajon. Prezenca e shqiptarëve u rrit pas krizës së Kosovës në vitin 1999,
kur dhjetra mijra shqiptarë, kryesisht nga Kosova dhe Shqipëria, u
vendosën në këtë vend. Pjesë e diasporës shqiptare në Mbretërinë e
Bashkuar janë sipërmarrës, artistë dhe sportistë të shquar. Vitet e fundit
jeta komunitare e diasporës shqiptare në Mbretërinë e Bashkuar ka
ardhur duke u gjallëruar.
24

DIASPORA
NË KANADA
Shqiptarët filluan të migrojnë në Kanada pas vitit 1990, duke përfituar
kryesisht nga mundësitë që ofron programi i imigrimit në këtë vend të
specialistëve të kualifikuar. Në Kanada kanë migruar mjaft profesionistë
shqiptarë të talentuar, të cilët janë integruar me sukses në tregun e punës
dhe në shoqërinë vendase. Për nga cilësia dhe potencialet e saj, diaspora
në Kanada po shndërrohet në një pikë të rëndësishme referimi për
diasporën shqiptare.
25

DIASPORA
NË BELGJIKË
Diaspora shqiptare në Belgjikë u formua kryesisht pas mbarimit të Luftës
së Dytë Botërore dhe vendosjes në Shqipëri të regjimit komunist. Një
pjesë e përfaqësuesve të organizatave antikomuniste, shumica me prirje
monarkiste, u vendosën në këtë vend për tu organizuar e siguruar
mbështetje për përmbysjen e regjimit komunist. Pas vitit 1971, me heqjen
e vizave dalëse nga ish Jugosllavia, shqiptarë nga Kosova dhe republikat
e tjera të ish Jugosllavisë, u vendosën në këtë vend si emigrantë
ekonomikë. Fluksi i emigrantëve kosovarë u shtua gjatë viteve 1990, si
pasojë e rritjes së represionit serb. Pas vitit 1990 në Belgjikë migruan
edhe mjaft shqiptarë nga Shqipëria. Në Belgjikë, kryesisht në Bruksel,
jetojnë mjaft personalitete shqiptarë të kulturës dhe sipërmarrjes si edhe
ushtrojnë veprimtarinë e tyre mjaft shoqata kulturore shqiptare.
26

DIASPORA
NË VENDET SKANDINAVE
Diaspora shqiptare në vendet skandinave (Danimarkë, Norvegji, Suedi)
përbëhet nga tre grupime kryesore: shqiptarët e Kosovës, Malit të Zi dhe
Maqedonisë, të cilët migruan në këto vende gjatë viteve 1971-1990 si
emigrantë ekonomikë; shqiptarët që migruan nga Shqipëria pas vitit 1990
si emigrantë ekonomikë; shqiptarët që migruan nga Kosova pas vitit 1990
për t’i shpëtuar ashpërsimit të represionit serb. Shqiptarët në vendet
skandinave janë integruar në jetën ekonomike e shoqërore të vendeve
pritëse. Ata zhvillojnë një jetë komunitare aktive, kanë themeluar shoqata
kulturore, artistike, rinore e studentore, kanë hapur qendra kulturore,
kanale radiofonikë e televizivë, botojnë revista kulturore dhe zhvillojnë
veprimtari të shumta për të nxitur lidhjet dhe bashkëpunimin midis tyre dhe
me vendet e origjinës.
27

DIASPORA
NË AUSTRI
Austria ka qenë një destinacion i preferuar i shqiptarëve në të gjitha
kohrat. Megjithatë, komuniteti më i madh i emigrantëve ekonomikë
shqiptarë u vendos në këtë vend pas vitit 1990. Në Austri kanë studjuar,
krijuar e jetuar mjaft personalitete të kulturës dhe shkencës shqiptare, të
cilët kanë bashkëpunuar ngushtë me institucionet universitare dhe
akademike vendase. Komuniteti shqiptar në Austri zhvillon një jetë aktive.
Disa shoqata kulturore, artistike e sportive janë krijuar dhe gjallërojnë
jetën e diasporës shqiptare në mjaft qytete të Austrisë.
28

DIASPORA
NË FRANCË
Shqiptarët filluan të migrojnë në Francë pas vitit 1990. Ndërkohë, pas
vendosjes së regjimit komunist në Shqipëri, kishin migruar në Francë një
grup i vogël ish krerësh të organizatave antikomuniste. Në Francë jetojnë
e krijojnë mjaft personalitetete të shquara të kulturës shqiptare. Shqiptarët
në Francë janë integruar në jetën ekonomike e shoqërore të vendit.
29

SAMITI I PARË
I DIASPORËS
TIRANË 2016
Synimi i organizimit të Samitit të parë të Diasporës ishte krijimi i një ure
bashkëpunimi, komunikimi e ndërveprimi, në të mire të ruajtjes dhe
forcimit të lidhjeve mes Diasporës dhe Atdheut. Gjithashtu, Samiti kishte si
qëllim vlerësimin e kontributit të çmuar që Diaspora shqiptare ka dhënë
ndër vite, si për mbrojtjen e të drejtave individuale e shoqërore, ruajtjen e
gjuhës dhe identitetit, mbrojtjen dhe avancimin e interesave
mbarëkombëtarë, ashtu edhe për zhvillimin ekonomik e shoqëror të
Shqipërisë.
30