Χρονικό Διεθνοῦς Συνεδρίου γιά τόν W. Dörpfeld.

ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΛΕΥΚΑΔΙΩΝ
ΓΙΟΡΤΕΣ ΛΟΓΟΥ ΚΑΙ ΤΕΧΝΗΣ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ 2006
ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΑΦΙΕΡΩΜΕΝΟ
ΣΤΟΝ WILHELM DÖRPFELD
ΥΠΟ ΤΗΝ ΑΙΓΙΔΑ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ
ΜΙΑ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ
«ΕΙΣ ΑΝΑΜΝΗΣΙΝ»
Ὑπό Χαρᾶς Παπαδάτου - Γιαννοπούλου

ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΛΕΥΚΑΔΙΩΝ
ΓΙΟΡΤΕΣ ΛΟΓΟΥ ΚΑΙ ΤΕΧΝΗΣ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ 2006
ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΑΦΙΕΡΩΜΕΝΟ
ΣΤΟΝ WILHELM DÖRPFELD
ΥΠΟ ΤΗΝ ΑΙΓΙΔΑ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ
ΜΙΑ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ
«ΕΙΣ ΑΝΑΜΝΗΣΙΝ»
Ὑπό Χαρᾶς Παπαδάτου - Γιαννοπούλου

ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΑΦΙΕΡΩΜΕΝΟ
ΣΤΟΝ WILHELM DÖRPFELD
ΥΠΟ ΤΗΝ ΑΙΓΙΔΑ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ
Τὸ Πνευματικό Κέντρο τοῦ Δήμου Λευκαδίων ἀπεφάσισε νὰ ἀφιερώσει τὶς Γιορτές Λόγου καὶ
Τέχνης τοῦ Αὐγούστου τοῦ 2006 στὸν WILHELM DÖRPFELD, τὸν μεγάλο ἀρχιτέκτονα καὶ
ἀρχαιολόγο, ὁ ὁποῖος τόσα προσέφερε στὴν Ἑλλάδα, ἰδιαίτερα δέ στὴν Λευκάδα, ἡ ὁποῖα εἶχε τὴν
μεγάλη τιμή νὰ τὸν κρατήσει γιά πάντα στὴν γὴ της. Τό Συνέδριο ἔχει τεθεῖ ὑπό τὴν αἰγίδα τοῦ
ὑπουργείου Πολτιτισμοῦ
Ὁ W. DΟRPFELD, ὑπῆρξε ἕνα πρόσωπο μυθικό γιὰ τὴν ἐποχή του στὸν χῶρο τῆς ἀρχαιολογίας.
Γιὰ τὴν Ἑλλάδα ὑπῆρξε ὁ ἄνθρωπος ποὺ ἀνεκάλυψε τὶς μεγάλες πτυχές τοῦ ἱστορικοῦ της παρελθόντος.
Γιὰ τὴν Λευκάδα ἕνας ἔνθερμος ὑποστηρικτής τῆς προϊστορίας της, τόσο μὲ τὸ ἔργο του, ὅσο καὶ
μὲ τὸν θανατό του.
Ὁ Schliemann τὸν χαρακτήρισε σὰν τὸν πρῶτο σέ ὅλο «τὸν κόσμο εἰδικό γιὰ τὴν ἀρχαία ἀρχιτεκτονική»
3

Πεδιάδα Νυδρίου. Στενό. Ἀνασκαφές τοῦ Dörpfeld στούς κυκλικούς τάφους.
(Φωτ.: Ἀπό τό ἀρχεῖο τοῦ Γερμανικοῦ Ἀρχαιολογικοῦ Ἰνστιτούτου).
4

Τό λιμάνι τοῦ Βλυχοῦ. Θεμέλια τετράγωνου πύργου.Στό ἐσωτερικό διακρίνεται κυκλικό κτίσμα
προγενέστερης ἐποχῆς. (Φωτ.: ἀπό τό ἀρχεῖο τοῦ Γερμανικοῦ Ἀρχαιολογικοῦ Ἰνστιτούτου).
Λευκάδα . Κατοχώρι. Διακρίνεται ὁ Dörpfeld, στό μέσον, μέ τήν ὀμπρέλα.
(Φωτ.:ἀπό τό ἀρχεῖο τοῦ Γερμανικοῦ Ἀρχαιολογικοῦ Ἰνστιτούτου).
5

ΧΡΟΝΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ
Ἡ σκέψη γιὰ τὴ διοργάνωση τοῦ Συνεδρίου αὐτοῦ ἔγινε πρὸ τετραετίας περίπου, χρόνος ποὺ
βοήθησε ὥστε νὰ ὡριμάσει ἡ ἰδέα του.
Πρὶν ἀπὸ ἑνάμισι χρόνο ἄρχισε κανονικὰ ἡ προετοιμασία. Δὲν ἦταν ἁπλὴ ὑπόθεση, μία καὶ
ἐπρόκειτο γιὰ διεθνὲς καὶ ἐξειδικευμένο συνέδριο, μὲ ὅ,τι αὐτὸ συνεπάγεται.
Τὸ περασμένο καλοκαίρι, (2005) τὸ Συμβούλιο τοῦ Πνευματικοῦ Κέντρου μου ἀνέθεσε τὸν
συντονισμὸ τῆς διοργανώσεως, πάντα βέβαια σέ συνεργασία μαζί του. Συστήσαμε ἐπιστημονικὴ
ἐπιτροπὴ μὲ εἰδικοὺς περὶ τὸ θέμα καὶ τὴν Λευκάδα καὶ μία ὀργανωτικὴ ἐπιτροπὴ γιὰ τὴν
ὀργάνωση τοῦ Συνεδρίου.
Κατὰ κανέναν τρόπο δὲν θέλαμε νὰ γίνει ἄλλο ἕνα τουριστικὸ συνέδριο ἀπὸ τὰ πολλὰ ποὺ
γίνονται παντοῦ τὸ καλοκαίρι. Ἡ ἐπιθυμία μας ἦταν νὰ γίνει ὅσο καλύτερο γίνεται, ὥστε νὰ
μπορέσουμε νὰ διεκδικήσουμε ὅ,τι καλύτερο στὸν χῶρο τῶν ἀρχαιολογικῶν ἀνασκαφῶν, στὴ
Λευκάδα, καὶ στὴν ἔρευνα τοῦ ἱστορικοῦ της παρελθόντος.
Τὰ προβλήματα πολλὰ καὶ κυρίως ἡ ἐπίλυση τῶν οἰκονομικῶν προβλημάτων. Στὴν προσπάθεια
αὐτὴ βοήθησαν πολλοὶ καὶ ἐργάσθηκαν πολλοί. Καὶ πρῶτα τὸ Πνευματικὸ Κέντρο τοῦ Δήμου, μὲ
τὸ ὁποῖο εἴχαμε σχεδὸν καθημερινὴ ἐπαφὴ ὅλον αὐτὸ τὸ χρόνο γιὰ τὴν ἐπίλυση πολλῶν μικρῶν
καὶ μεγάλων προβλημάτων. Ἰδιαίτερες εὐχαριστίες ὀφείλουμε στόν κ. Μ. Πετρόπουλο, μέλος τῆς
ἐπιστιμονικῆς ἐπιτροπῆς γιά τίς πολύτιμες συμβουλές του.
Ὡς Λευκαδία θὰ ἤθελα νὰ εὐχαριστήσω ἰδιαίτερα τὰ μέλη τοῦ Πνευματικοῦ Κέντρου, ἰδίως τὸν
κ. Βασίλη Θερμό, τὴν ψυχὴ τῶν Γιορτῶν Λόγου καὶ Τέχνης, τὴν κ. Διδώ Βερυκίου, τὴν κ. Θεοδώρα
Γεωργάκη γιὰ τὴ μεγάλη τους προσφορὰ στὰ πολιτιστικὰ πράγματα τῆς Λευκάδας. Ἀλλὰ καὶ
πολλοὺς ἄλλους.
Μεγάλη βοήθεια εἴχαμε ἐπίσης ἀπὸ τὴ Νομαρχία Λευκάδας. Θερμὲς εὐχαριστίες στὸν Νομάρχη
κ. Χρ. Λάζαρη γιὰ τὴν οἰκονομικὴ ἐνίσχυση στὸ Συνέδριο. Καὶ ἀκόμη στὴν κ. Εὐαγγελία Σταύρακα
καὶ κ. Σπ. Ζαμπέλη μὲ τοὺς ὁποίους συνεργασθήκαμε μεγάλο χρονικὸ διάστημα γιὰ τμῆμα
τῆς ὀργανώσεως ποὺ εἶχαν ἀναλάβει.
Τὴν ἀποφασιστικὴ βοήθεια καὶ ὄχι μόνον οἰκονομική μας παρέσχε ὁ κ. Παν. Καββαδᾶς, Γενικός
Γραμματέας Περιφερείας Δυτικῆς Ἑλλάδας καὶ τὸ Περιφερειακὸ Ταμεῖο Ἀνάπτυξης τῆς Περιφέρειας,
διὰ τοῦ διευθυντοῦ της κ. Κ. Βαλληνδρᾶ. Ὄχι μόνον ὁ ἴδιος ὁ κ. Καβαδδᾶς ἀλλὰ καὶ ὅλη ἡ
Περιφέρεια ἦταν στὴ διάθεση τοῦ Συνεδρίου. Πραγματικὰ δὲν ξέρω πὼς νὰ τὸν εὐχαριστήσω.
Στὴν ὀργάνωση συμμετεῖχε καὶ ὁ Δῆμος Ἐλλομένου μὲ τὶς δικές του δυνάμεις καὶ ὁ «Σύλλογος
Φίλων τοῦ DÖRPFELD». Βοήθεια ἀκόμη παρασχέθηκε ἀπὸ τὴν Περιφέρεια Ἰονίων Νήσων.
Στὴν ὀργάνωση τοῦ Συνεδρίου συμμετεῖχε ὡς γνωστὸν καὶ τὸ Γερμανικὸ Ἀρχαιολογικὸ Ἰνστιτοῦτο
Ἀθηνῶν, μὲ τὴν ἔκθεση φωτογραφιῶν ἀπὸ τὸ ἀνασκαφικὸ ἔργο καὶ τὰ ταξίδια τοῦ W.
Dörpfeld . Ἡ ἑτοιμασία τῆς ἐκθέσεως σὲ συνδυασμὸ μὲ τὴν ἔκδοση τοῦ καταλόγου ὑπῆρξε ἡ πιὸ
δύσκολη, ὅπως ἀπεδείχθη, ἱστορία. Ἡ συνεργασία μὲ τὸν κ. Krumme, τὸν ἐπιμελητὴ τῆς Ἐκθέσεως,
τὴν κ. Keller, τὴν φωτογράφο, ἀλλὰ καὶ τὸν καθηγητὴ κ. Klaus Goebel, ἀπὸ τὸ Wuppertal,
ὅπου συμμετεῖχε μὲ κείμενό του στὸν κατάλογο, ὑπῆρξε ἄψογη.
Θὰ ἤθελα στὸ σημεῖο αὐτὸ νὰ εὐχαριστήσω δυὸ ἀφανεῖς ἐργάτες τῆς ἐπιτυχίας τῆς ἐκθέσεως:
Τὸν κ. Ἀντώνη Παπαντωνόπουλο ἀπό τήν Πάτρα, τὸν πραγματικὸ αὐτὸ καλλιτέχνη ποὺ ἀνέλαβε
τὴν ἔκδοση τοῦ καταλόγου τῆς ἐκθέσεως, μὲ τὴν γνωστή του ἐπαγγελματικότητα ἀλλὰ καὶ
τὴν καλλιτεχνική του διάθεση. Μᾶς τύπωσε ἐπίσης τὶς καλαίσθητες λεζάντες τῶν φωτογραφι-
ῶν καί τὴν γιγαντοαφίσα μὲ τὴν φωτογραφία τοῦ W. Dörpfeld καὶ τό μικρὸ ἔνθετο μὲ τὶς φωτογραφίες
ἀπὸ τὴν Ἁγ. Κυριακή. Ἀκόμη νὰ εὐχαριστήσω τὸν κ. Τ. Τζαμαρὸ (Πάτρα) γιὰ τὴν ὑπομονὴ
καὶ τὴν ταχύτητα στὴν κατάσκευὴ τῶν κορνιζῶν τῶν φωτογραφιῶν, ποὺ εἶχε καὶ αὐτὴ ἡ
ἐργασία τὶς δυσκολίες της.
6

*
Τὰ ἐγκαίνια τῆς φωτογραφικῆς ἐκθέσεως (5/8/2006) κήρυξε ὁ Γερμανὸς Πρέσβης κ. Schultheiss,
τὸν ὁποῖο προσκάλεσε ὁ κ. Θερμός. Ἦταν μία ἐξαιρετικὴ τιμή. Ἐδῶ θὰ πρέπει νὰ ποῦμε ὅτι ἡ
ἔκθεση εἶχε μεγάλη ἐπιτυχία. Προσήλκυσε δὲ συνολικὰ περίπου 1.700 καταγεγραμμένους ἐπισκέπτες.
Στὴν ἔκθεση συμμετεῖχε μὲ πίνακες ἀλλὰ καὶ μὲ βιβλία ἀπὸ τὴν προσωπικὴ βιβλιοθήκη τοῦ W.
Dörpfeld, ὁ «Σύλλογος Φίλων τοῦ DÖRPFELD» καὶ ὁ Δῆμος Ἐλλομένου. Θὰ ἤθελα στὸ σημεῖο
αὐτὸ νὰ ἀνακοινώσω ὅτι κατόπιν συνεννοήσεως μὲ τὸ Γερμανικὸ Ἀρχαιολογικὸ Ἰνστιτοῦτο, ἡ
ἔκθεση παραμένει στὸ Πνευματικὸ Κέντρο τοῦ Δήμου Λευκάδας.
Στιγμιότυπα ἀπὸ τὰ ἐγκαίνια τῆς ἐκθέσεως
Ὁ Γερμανὸς Πρέσβυς κ. Schultheiss
ἐγκαινιάζει τὴν ἔκθεση.
(Φωτ.:Γ. Φαλκώνης)
Ὁ Dr. M. Krumme ἐπιμελητὴς τῆς
ἐκθέσεως.
Ἡ Dr. Imma Kilian στὴν ἔκθεση.
Ὁ κ. Τάσος Γαζῆς καὶ ὁ κ. Gerhard
Kaufmann (Οἰκογένεια Dörpfeld).
(Φωτ.: Γ. Φαλκώνης)
Ὁ Γερμανός Πρέσβυς κ. Schultheiss,
καὶ ὁ Δήμαρχος κ. Γ. Γληγόρης.
(Φωτ.:Γ. Φαλκώνης)
Ἡ κ. Ἄννα Νικοδήμου κατὰ τὴν
προσφώνησή της καί ἡ κ . Χαρά
Παπαδάτου (μετάφραση).
(Φωτ.:Γ. Φαλκώνης)
Ἡ κ. Θεοδώρα Γεωργάκη καὶ ὁ κ. G.
Kaufmann στὴν ἔκθεση.
(Φωτ.:Γ. Φαλκώνης
Ὁ κ. Π. Καββαδᾶς, ὁ Γερμανός Πρέσβυς
κ. Schultheiss, ὁ κ. Χ. Λάζαρης, ὁ
κ. Γ. Γληγόρης καὶ ὁ κ. Β. Θερμὸς
(Φωτ.:Γ. Φαλκώνης)
Ἡ κ. Διδώ Βερυκίου, πού ἰδιαίτερα
ἐργάσθηκε γιά τό Συνέδριο
(Φωτ.:Γ. Φαλκώνης)
7

*
Στοὺς ἀνθρώπους ποὺ ἐργάσθηκαν θὰ πρέπει νὰ προσθέσουμε καὶ τὴν Δρ. Παρασκευὴ Κοψιδᾶ-
Βρεττού, ἡ ὁποία ἐξέδωσε τρία ἐνδιαφέροντα ἀφιερώματα, ἄμεση σχέση ἔχοντα μὲ τὸ Συνέδριο.
Ἀφιέρωμα στὸν Β. Φραγκούλη, στὴ Νίτσα Παπαδάκη καὶ στὴν οἰκογένεια Στεριώτη.
Ἡ Ἑταιρεία Λευκαδικῶν Μελετῶν μᾶς προμήθευσε ἀντίτυπα τῆς μεταφράσεως τῆς Θεωρίας τοῦ
W. DÖRPFELD. ἀπὸ τὸν Βασ. Φραγκούλη (Ἐπετηρὶς Β΄ 1972), ἡ ὁποία καὶ προσεφέρθη στοὺς ὁμιλητές
Τὰ παραπάνω ὅλα τὰ ἀναφέρω γιὰ νὰ τονίσω, τὸ πόσοι ἄνθρωποι ἐργάσθηκαν γιὰ τὴν ἐπιτυχία
τοῦ Συνεδρίου. Κυρίως ὅμως ἐργάσθηκαν οἱ φορεῖς τῆς Λευκάδας ὅλο τὸ χρόνο. Στὸ συνέδριο
ὑπῆρξαν, ὡς ἐπίσημοι προσκεκλημένοι, τὰ μέλη τῆς οἰκογενείας DÖRPFELD:
Ὁ κ. Gerhard Kaufmann καὶ ἡ κα Helga Kaufmann
Ὁ κ. Timothy Kaufmann καὶ ἡ κα Kerstin Sockel
Ἡ κ. Irmela Vonessen Kaufmann
Ο Dr. Phil. Peter Vonessen
Ἡ κα Ina Kerschberger καὶ ἡ δὶς Tara Vonessen
Ἡ κ. Angelika Behnke καὶ ἡ δὶς Charlotte Behnke
Τὰ ἐγκαίνια τοῦ Διεθνοῦς Συνεδρίου καὶ τῶν Γιορτῶν Λόγου καὶ Τέχνης εἴχαμε τὴν ἔξαιρετικὴ
τιμὴ νὰ κηρύξει ὁ Πρόεδρος τῆς Δημοκρατίας κ. Κ. Παπούλιας, ποὺ ἐπίσης προσκλήθηκε γιὰ τὸν
σκοπὸ αὐτὸ ἀπὸ τὸν κ. Θερμό.
Τὴν δὲ παρουσίαση τῆς ὅλης βραδιᾶς σφράγισε μὲ τὴν ἔγκυρη παρουσία τοῦ ὁ κ. Ἀλέξης Κωστάλας,
τὸν ὁποῖο καὶ εὐχαριστοῦμε ὁλόθερμα.
Τὴν ἐπίσημη ἔναρξη τοῦ συνεδρίου θέλαμε νὰ τιμήσουμε μὲ μία συναυλία κλασικῆς μουσικῆς.
Εἶχε καὶ αὐτὸ τὶς δυσκολίες του. Ἀλλὰ τελικὰ τὰ καταφέραμε καὶ μάλιστα μὲ λευκαδίτικη συμμετοχή:
Τὴν μαέστρο κ. Κωστάντια Γουρζῆ καὶ τὸν σολίστα στὸ βιολὶ κ. Παντελῆ Σταματέλο.
Ὑπῆρξε κατὰ γενικὴ ὁμολογία μία ἔξοχη βραδιά.
Ὁ πρόεδρος τῆς Δημοκρατίας κ. Κ.Παπούλιας κηρύσσων τὴν ἔναρξη τοῦ Διεθνοῦς Συνεδρίου
πρὸς τιμὴν τοῦ W. DÖRPFELD καὶ τῶν Γιορτῶν Λόγου καὶ Τέχνης 2006.
(Φωτ.: Γ. Φαλκώνης).
8

Στιγμιότυπα ἀπό τήν ἐπίσημη ἔναρξη στό Κηποθέατρο Σικελιανοῦ
Ἔναρξη γιορτῶν Λόγου καὶ Τέχνης: Ὁ κ. Ἀ. Κωστάλας ἐπὶ τὸ ἔργον.
(Φωτ.:Γ. Φαλκώνης)
Συναυλία: Ἡ μαέστρος κ. Κώνστ. Γουρζῆ καὶ ὁ σολίστ
κ. Παντελῆς Σταματέλος, (Φωτ.:Γ. Φαλκώνης).
Ἡ μαέστρος κ. Κωνστ. Γουρζῆ, (Φωτ.: Γ. Φαλκώνης).
*
Οἱ ἐργασίες τοῦ Συνεδρίου διεξήχθησαν κανονικά. Εἴχαμε τὴν τύχη νὰ ἔχουμε ἐκλεκτοὺς ἐπιστήμονες
μὲ σημαντικὲς ἐπιστημονικὲς ἀνακοινώσεις. Εἴχαμε πολλοὺς ξένους, ἀπὸ ὅλη τὴν Ἑλλάδα,
ἀρχαιολόγους καὶ φιλολόγους, οἱ ὁποῖοι ἦρθαν γιὰ νὰ παρακολουθήσουν τὸ συνέδριο. Καὶ αὐτὸ
μόνο συνιστᾶ μεγάλη ἐπιτυχία. Ἀκόμη τὸ γεγονὸς ὅτι νέοι ἐπιστήμονες, ἀρχαιολόγοι καὶ φιλόλογοι,
μᾶς ζήτησαν βεβαιώσεις ὅτι παρακολούθησαν τὸ συνέδριο, εἶναι ἐνδεικτικό της φήμης ποὺ
ἤδη ἀπέκτησε, ἀλλὰ καὶ τοῦ ἐπιπέδου του.
Αὐτὸ ὅμως πού μας συγκίνησε ἰδιαιτέρως εἶναι ὅτι ἤδη ἔχουμε ἐργασίες γιὰ τὸν W. Dörpfeld γιὰ
νὰ συμπεριληφθοῦν στὰ πρακτικὰ, σὲ ἰδιαίτερο κεφάλαιο, ἀπὸ ἐπιστήμονες ποὺ δὲν πῆραν μέρος
στὸ συνέδριο. Ὅπως ἀπὸ τόν κ. Κ. Νικολέντζο μὲ θέμα τὶς ἀνασκαφὲς τοῦ W. Dörpfeld στὸν
Κακόβατο Ἠλείας στὶς ἀρχὲς τοῦ 20ου αἰῶνα. Καὶ ἀκόμη ἀνέκδοτες ἀρχιτεκτονικὲς ἐργασίες τοῦ
W. Dörpfeld ἀπὸ τὴν Πέργαμο καὶ τὴν Κωνσταντινούπολη, ἀπὸ τὸν Dr.-Ing. Martin Bachmann,
μέλος τοῦ Γερμανικοῦ Ἀρχαιολογικοῦ Ἰνστιτούτου στὴν Κωνσταντινούπολη. Ἀκόμη μιά ενδιαφέρουσα
καὶ συγκινητική μαρτυρία γιά τὸν W. Dörpfeld στὴν Τεγέα ἀπό τὸν κ. Μ. Πετρόπουλο,
Προϊστάμενο τῆς ΛΘ΄ ΕΠΚΑ Τριπόλεως καὶ μέλους τῆς ἐπιστημονικῆς ἐπιτροπῆς τοῦ Συνεδρίου.
9

Κατὰ γενικὴ δὲ ὁμολογία ἐκ μέρους τῶν εἰσηγητῶν τὸ συνέδριο ἦταν ὑψηλοῦ ἐπιστημονικοῦ ἐπιπέδου.
Καθὼς ἐπίσης ἡ ὅλη ὀργάνωση ἀπέσπασε τὰ κολακευτικότερα σχόλια ἀπὸ τοὺς φιλοξενουμένους
μας.
Ἄκρως ἐνδιαφέρουσα ἡμέρα ἦταν ἡ Τρίτη 8/8/2006. Τὸ μεσημέρι παρατέθηκε τὸ γεῦμα στὴ βίλα
τῆς κας καὶ τοῦ κου Σπύρου Σταύρου στὸν Ἄη-Γιάννη. Δράττομαι τῆς εὐκαιρίας νὰ εὐχαριστήσω
θερμὰ τὸ ζεῦγος Σταύρου γιὰ τὴν ὑπέροχη φιλοξενία, σὲ μία μέρα ποὺ τὸ Ἰόνιο λαμπύριζε πρασινογάλαζο
στὸ φῶς.
Οἰκία κ. Σ. Σταύρου στὸν μαγευτικό Ἄη Γιάννη: Ἁπό δεξιά: Ἡ κ. Ἄννα Νικοδήμου, ὁ
κ. Σπῦρος Σταῦρος, ἡ κ. Χαρά Παπαδάτου, ἡ κ. Μ. Σταύρου καί ὁ κ. Dr . Manuel Fiedler
Τὸ ἀπόγευμα τῆς ἰδίας ἡμέρας ἐπισκεφθήκαμε τὸν ἀρχαιολογικὸ χῶρο στὸ Στενό. Ἕναν χῶρο
ἀπὸ τοὺς σημαντικότερούς τῆς ἐποχῆς του στὴν Ἑλλάδα. Ἐδῶ θὰ πρέπει νὰ ἀναφερθοῦμε στὴ
μεγάλη προσπάθεια τῆς οἰκείας Ἀρχαιολογικῆς Ὑπηρεσίας γιὰ τὸν καθαρισμὸ τοῦ χώρου. Δούλεψαν
καὶ ἐκεῖ πολλοὶ ἄνθρωποι. Καὶ κατάφεραν πολλά. Θερμότατα εὐχαριστοῦμε τὴν Προϊσταμένη
τῆς ΛΣΤ ΄ Ε.Π.Κ.Α. κ. Μ. Σταυροπούλου γιὰ τὴν προσφορά της.
Οἱ Σύνεδροι στὸν ἀρχαιολογικὸ χῶρο τοῦ Στενοῦ.
10

*
Ἡ ἑπόμενη στάση ἦταν στὴν προτομὴ τοῦ W. Dörpfeld στὸ Νυδρί, ὅπου ὁ κ. Kaufmann (οἰκογένεια
DÖRPFELD) κατέθεσε συγκινημένος στεφάνι. Ἡ προσφώνηση ἔγινε ἀπὸ τὸν κ. Τάσο Γαζή,
Ἀντιδήμαρχο Δ. Ἐλλομένου. Μίλησε μὲ συνοπτικὸ καὶ μεστὸ λόγο.
Ὁ κ. Kaufmann τὴν στιγμὴ ποὺ καταθέτει τὸ στεφάνι στὴν
προτομὴ τοῦ DÖRPFELD στὴν παραλία τοῦ Νυδρίου.
Μέ τήν τουριστική (πλέον ) τριήρη περάσαμε
ἀπέναντι στήν Ἁγία Κυριακή.
Μετὰ ἐπιβιβασθήκαμε στὴν ὄμορφη τριήρη τοῦ καπτάν - Γεράσιμου καὶ περάσαμε ἀπέναντι
στὴν Ἁγία Κυριακή. Ἀκολούθησε ἐπίσκεψη στὸ ἐκκλησάκι τῆς Ἁγίας Κυριακῆς, ὅπου μας ξενάγησε
ὁ κ. Γαζῆς καὶ περπατήσαμε πλάϊ στὴν θάλασσα μέχρι τὸν τάφο τοῦ W. Dörpfeld, ὅπου ἀπὸ
τὸν ἱερέα τοῦ Βλυχοῦ διαβάστηκε τρισάγιο στὴ μνήμη του.
Ἀπὸ τὸ σημεῖο αὐτό, τὸ ὁποῖο ἐπέλεξε ὁ ἴδιος ὁ W. Dörpfeld σὰν χῶρο γιὰ τὴν ταφή του, ἔχει
κανεὶς μία πανοραμικὴθέα τῆς Ἰθάκης του, ὅπως αὐτὸς τὴν εἶδε.
Ἡ οἰκογένια DÖRPFELD (Kaufmann) μπροστὰ στὸν τάφο τοῦ DÖRPFELD μαζὶ μὲ τὸν κ. Μῆτσο Στεργιώτη,
ἀκάματο ὑποστηρικτὴ τοῦ ἔργου τοῦ DÖRPFELD καί ἐξαιρετικό ξεναγό.
11

Τέλος, σιγά-σιγὰ ἀνηφορίσαμε τὸν λόφο τῆς Ἁγ. Κυριακῆς, καὶ ἀφοῦ ἐπισκεφθήκαμε τὸν τύμβο
τῶν Νυμφῶν, φθάσαμε στὴν οἰκία Φραγκούλη, στὸν χῶρο ποὺ παλιὰ ὑπῆρχε τὸ σπίτι τοῦ W.
Dörpfeld. Σὲ ἕνα περιβάλλον μαγευτικὸ ὅπως καὶ στὸν Ἁη-Γιάννη . Τὸ δεῖπνο παρατέθηκε ἀπὸ
τὴν Οἰκογένεια Φραγκούλη, τὴν ὁποία ἰδιαίτερα θέλω νὰ εὐχαριστήσω γιὰ τὴν προσφορά της,
στὸν χῶρο, ποὺ κατ’ ἐξοχὴν θὰ φτερουγίζει ἡ ψυχὴ τοῦ ἀειμνήστου W. Dörpfeld ἀλλὰ καὶ τοῦ
ἀείμνήστου Βασιλείου Φραγκούλη.
Ὡς γνωστὸν, ὁ ἀείμνηστος Β. Φραγκούλης, μέχρι σήμερα εἶναι ὁ μόνος ποὺ ἀσχολήθηκε μὲ τὴν
Θεωρία τοῦ W. Dörpfeld καὶ τὴν μετέφρασε στὰ ἑλληνικά, προσφέροντας μία μεγάλη ὑπηρεσία
στὴν ἀρχαιολογία, κυρίως ὅμως στὴν Λευκάδα..
Στὰ μάτια μας μπροστὰ ἀνοιγόταν ἡ ὁμηρικὴ κατὰ W. Dörpfeld γεωγραφία. Οἱ Σκάροι, τὸ Νήϊον
δέσποζαν τοῦ τοπίου καὶ τοῦ πνεύματος τοῦ Συνεδρίου.
Ἀλλὰ καὶ ἡ μαγευτικὴ θέα τῆς θάλασσας καὶ τῶν ἄλλων νησιῶν: τῆς Μαδουρῆς τοῦ Ἀριστοτέλη
Βαλαωρίτη, ὅπου γιὰ ἕνα διάστημα ἔμεινε ὁ W. Dörpfeld, τῆς Σπάρτης καὶ τοῦ Σκορπιοῦ ἀλλὰ καὶ
τοῦ Μεγανησιοῦ. Στὸ βάθος τῆς βουνὰ τῆς Ἀκαρνανίας.
.
Κυρ
Φωτ:
Θεόδωρ
ιακ
ος
Θέα ἀπό τήν οἰκία Φραγκούλη, ὅπου ἦταν καί ἡ οἰκία Dörpfeld . (Φωτ.: Θ. Γιαννόπουλος).
Γιαννόπ
ουλος
ὴ
Ὁ κ. Kaufmann στὸν τύμβο
τῶν νυμφῶν
Ἀνεβαίνοντας πρὸς τὴν οἰκία Φραγκούλη: Ὁ κ. Kaufmann μέ
ὁμάδα φοιτητῶν ἀπὸ τὴν Heidelberg, ποὺ ἦρθαν νὰ παρακολουθήσουν
τὸ συνέδριο.
12

Σύνεδροι: Ὁ κ. Ζάχος, ἡ κα Ντούζουγλη καὶ ὁ κ. Ἀνδρέου.
Μαζὶ τους ἡ κ. Χ. Παπαδάτου.
Στὴν οἰκία Φραγκούλη μὲ θέα τὴν Μαδουρὴ.
Ὁ κ. Βασίλης Θερμός.
Οἰκία Φραγκούλη.
Εἶχε νυχτώσει ὅταν πιὰ φύγαμε ἀπὸ τὴν οἰκία Φραγκούλη. Τὸ φεγγάρι εἶχε ἀρχίσει ἤδη νὰ ἀνεβαίνει
πάνω ἀπὸ τὰ νησάκια.
Στὸ λεωφορεῖο τῆς ἐπιστροφῆς ὁ καθηγητὴς κ. Goebel, ἦρθε καὶ μοῦ ἔδειξε τὴν τελευταία κατάγραφὴ
τοῦ W. Dörpfeld, στὸ αὐτοβιογραφικὸ σημειωματάριό του, τὸ ὁποῖο εἶναι στὴν κατοχή του
καὶ τὸ ὁποῖο θὰ ἐκδώσει τὸ Πνευματικὸ Κέντρο τοῦ Δήμου Λευκάδας, γιὰ πρώτη φορά:
27 Ὀκτωβρίου 1939: …«Ἄφιξη στὸ Νυδρὶ μὲ τὸ φῶς τοῦ φεγγαριοῦ». Λίγους μῆνες ἀργότερα πεθαίνει
.
Σίγουρα τὸ φεγγάρι ἦταν ἀκριβῶς τὸ ἴδιο ὅπως τὸ φωτογράφησε τὸ βράδυ αὐτὸ ὁ κ. Γ. Κανελλόπουλος.
13

*
Παρακάτω παραθέτουμε τὶς προσφωνήσεις ποὺ ἔγιναν κατὰ τὴν διάρκεια τοῦ Συνεδρίου κατὰ
χρονολογικὴ σειρά.
Σάββατο 5 Αὐγούστου 2006 - Πνευματικὸ Κέντρο Δήμου Λευκάδας.
Ἐγκαίνια τῆς φωτογραφικῆς ἐκθέσεως ἀπὸ τὸ ἀνασκαφικὸ ἔργο καὶ τὰ ταξίδια τοῦ W. Dörpfeld,
ἀπὸ τὸν Γερμανὸ Πρέσβυ κ. Schultheiss.
Προσφώνηση τῆς κ. Ἄννας Νικοδήμου, Ἐφόρου Τέχνης τοῦ Πνευματικοῦ Κέντρου Δήμου Λευκάδας
πρὸς τὸν Γερμανὸ Πρέσβυ κ. Schultheiss, στὰ ἐγκαίνια τῆς φωτογραφικῆς ἐκθέσεως:
Ἐξοχότατε κ. Πρέσβη,
Μεγάλη ἡ τιμὴ καὶ ἡ χαρά μας νὰ καλωσορίσουμε τὴν αὐτοῦ ἐξοχότητά σας σέ αὐτὴν ἐδῶ τὴν
ἐκδήλωση ποὺ πραγματοποιεῖται στὰ πλαίσια τῶν Γιορτῶν Λόγου καὶ Τέχνης στὴ Λευκάδα, ποὺ
ἤδη διανύουν τὴν 51η περίοδο καὶ ποὺ φέτος εἶναι ἀφιερωμένη στὸν μεγάλο πρωτοπόρο-ἐρευνητὴ
ἀρχαιολόγο W. Dörpfeld. Τὸ Γερμανικὸ Ἀρχαιολογικὸ Ἰνστιτοῦτο μας παρεχώρησε εὐγενῶς τὴ
συλλογὴ ἀπὸ τὸ ἀρχειακὸ ὑλικό του καὶ ποὺ ἀφορᾶ τὶς φωτογραφίες ἀπὸ τοὺς τόπους ὅπου ὁ W.
Dörpfeld ἔκανε τὶς ἔρευνές του, καθὼς ἐπίσης καὶ ὁ Δῆμος Ἐλλομένου Νυδρίου Λευκάδος μας παραχώρησε
τὸ φωτογραφικὸ ὑλικὸ ποὺ διαθέτει ἀπὸ τὴ συλλογὴ W. Dörpfeld.
Οἱ ἀσπρόμαυρες αὐτὲς φωτογραφίες, μὲ τὴν σοβαρότητα, τὴν πνευματικότητα καὶ τὴν εἰκαστικὴ
λιτότητα ποὺ διακρίνει τὸ ἄσπρο-μαῦρο εὔκολα μπορεῖ κανεὶς νὰ τὶς χαρακτηρίσει ὡς καλλιτεχνικὲς
φωτογραφίες. Βέβαια, ἡ πρόθεση τοῦ φωτογράφου στὴ συγκεκριμμένη περίπτωση ἦταν ἡ
ἀποτύπωση τῆς ἱστορικῆς στιγμῆς τῶν ἀνασκαφῶν ἢ τῶν τόπων τῶν χώρων αὐτῶν. Πρόκειται
γιὰ φωτογραφικὰ ντοκουμέντα μίας συγκεκριμένης ἐποχῆς, ποὺ εὐτύχησαν νὰ δημιουργηθοῦν,
εἶναι προφανές, ἀπὸ καλλιτέχνη φωτογράφο. Πέραν ὅμως τῆς ἱστορικῆς καὶ καλλιτεχνικῆς τους
ἀξίας γιὰ μᾶς τοὺς Λευκαδίτες, αὐτὲς ποὺ ἀφοροῦν βέβαια τὴν πατρίδα μας ἔχουν καὶ ἰδιαίτερη
συναισθηματικὴ ἀξία, γιατί μας μεταφέρουν σὲ μία ἄλλη ἐποχὴ πολὺ διαφορετικὴ ἀπὸ τὴ σημερινή,
ποὺ ὅλα ἔμοιαζαν γαλήνια καὶ εἰδυλλιακὰ σέ αὐτὸν τὸν τόπο.
Ἡ ἐπαναστατικὴ καὶ ἀνατρεπτικὴ θεωρία γιὰ τὴν ἀρχαία Ἰθάκη γοήτευσε καὶ γοητεύει ὅλους
μας, γιά αὐτὸ αὐτὴ ἡ Ἔκθεση ἔχει ἰδιαίτερη σημασία γιά μᾶς. Ἐκφράζουμε τὶς εὐχαριστίες μας
στὴν αὐτοῦ ἐξοχότητά σας, ὅπως ἐπίσης καὶ στὸ Γερμανικὸ Ἀρχαιολογικὸ Ἰνστιτοῦτο καὶ ἐκφράζουμε
τὴν εὐχὴ νὰ συνεχιστεῖ τὸ ἔργο τοῦ W. Dörpfeld σὲ συνεργασία μὲ τὴν Ἑλληνικὴ Ἀρχαιολογικὴ
Ὑπηρεσία.
Προσφώνηση τοῦ Γερμανοῦ Πρέσβεως κ. Dr. Schultheiss στὴν ἔναρξη τῆς Φωτογραφικῆς Ἐκθέσεως
ἀπὸ τὸ ἀνασκαφικὸ ἔργο καὶ τὰ ταξίδια τοῦ W. Dörpfeld, ποὺ κλήθηκε νὰ ἐγκαινιάσει, στὶς
05/08/2006 στὴ Λευκάδα.
Κυρίες καί Κύριοι
Εὐχαριστῶ γιὰ τὴν πρόσκλησή σας στὰ ἐγκαίνια τῆς ἐκθέσεως φωτογραφιῶν τοῦ W. Dörpfeld.
Γιὰ δυὸ κυρίως λόγους:
α) Ποιὸς δὲν εὐχήθηκε μία φορὰ στὴ νεότητά του, νὰ γίνει Ἀρχαιολόγος, παρακινούμενος ἀπὸ
«θεούς, τάφους καὶ διανοουμένους»; Εἶχα τὴν εὐκαιρία μέσω τῶν ἐπισκέψεών μου στὸ Καλοπόδι,
ὅπου κάνει ἀνασκαφὲς τὸ Γερμανικὸ Ἀρχαιολογικὸ Ἰνστιτοῦτο, καὶ μέσω τῆς ἐπισκέψεώς μου
ἐδῶ, νὰ πραγματοποιήσω ἔστω κάτι ἀπὸ τὰ ὄνειρα αὐτά.
β) Μὲ μεγάλη χαρὰ δέχτηκα νὰ ἔρθω στὴ Λευκάδα. Εἶμαι ἰδιαίτερα ἐντυπωσιασμένος ἀπὸ τὴν
ὀμορφιὰ τοῦ νησιοῦ, τὶς παραλίες του, τὰ κτήριά του.
14

Συγχαίρω τὸν Δῆμο Λευκάδας γιὰ τὴν πάνω ἀπὸ 50 χρόνια παράδοση τῶν «Γιορτῶν Λόγου καὶ
Τέχνης» της. Φυσικὰ χαίρομαι ἰδιαιτέρως, ποὺ τὴν χρονιὰ αὐτή, οἱ Γιορτὲς εἶναι ἀφιερωμένες
στὸν W. Dörpfeld, ὁ ὁποῖος ἔζησε καὶ ἔκανε ἔρευνες γιὰ πολλὰ χρόνια στὴ Λευκάδα καὶ ἀκόμη
πέθανε καὶ τάφηκε ἐδῶ. Τὶς ἑπόμενες ἡμέρες πολλοὶ εἰδικοὶ θὰ μιλήσουν γιὰ τὸν W. Dörpfeld.
Δὲν θὰ τολμοῦσα νὰ ἀντιπαρατεθῶ μαζί τους. Γιὰ μένα, ὡς Γερμανοῦ Πρέσβεως, καὶ ὡς ἀνθρώπου
ποὺ ἐνδιαφέρεται ἰδιαίτερα γιὰ τὶς Ἑλληνογερμανικὲς Σχέσεις, ὁ W. Dörpfeld εἶναι ἕνας μεγάλος
ἐπιστήμων, ὁ ὁποῖος μὲ σταθερὸ καὶ σημαντικὸ τρόπο συνδέει τοὺς λαούς μας, προώθησε
τὴν ἀρχαιολογικὴ ἔρευνα, ἔκανε ἀνασκαφὲς στὴν Ἑλλάδα, μὲ εὑρήματα τὰ ὁποῖα ἐκπροσωποῦν
τὴν περηφάνια καὶ τὴν πολιτιστικὴ κληρονομιὰ τῆς Ἑλλάδας καὶ τῆς Εὐρώπης.
Κυριακὴ Αὐγούστου 2006 Κηποθέατρο «Ἄγγελος Σικελιανός»
Ἐπίσημη ἔναρξη τῶν Γιορτῶν Λόγου καὶ Τέχνης καὶ τοῦ Διεθνοῦς Συνεδρίου πρὸς τιμὴν τοῦ W.
Dörpfeld.
Προσφώνηση τῆς κ. Χαρᾶς Παπαδάτου-Γιαννοπούλου, ὡς ἐκπροσώπου τοῦ Συνεδρίου.
Ἐξοχώτατε κύριε Πρόεδρε τῆς Δημοκρατίας,
Ἐρίτημε κα Παπούλια
Σᾶς καλωσορίζουμε στὴν ἐπίσημη ἔναρξη τοῦ Διεθνοῦς Συνεδρίου πρὸς τιμὴν τοῦ W.Dörpfeld.
Στὰ πλαίσια τῆς παλαιότερης στὴν μεταπολεμικὴ Ἑλλάδα καλοκαιρινῆς πολιτιστικῆς διοργανώσεως,
τῶν Γιορτῶν Λόγου καὶ Τέχνης στὴ Λευκάδα, τὸ πνευματικὸ κέντρο τοῦ Δήμου ἀποφάσισε
φέτος τὴν διοργάνωση τοῦ συνεδρίου αὐτοῦ.
Πρῶτον πρὸς τιμὴν τῆς γενικότερης ἐπιστημονικῆς προσφορᾶς τοῦ W. Dörpfeld, ὁ ὁποῖος συνέβαλε
τὰ μέγιστα στὴν ἔρευνα καὶ ἀνάδειξη τοῦ ἱστορικοῦ μας παρελθόντος. Διεξάγοντας ἀνασκαφὲς
ἀπὸ τὴν Μικρὰ Ἀσία καὶ τὴν κυρίως Ἑλλάδα ὡς τὴν Κάτω Ἰταλία ἔφερε στὸ φῶς ὁρισμένα
ἀπὸ τὰ σημαντικότερα κατάλοιπα τῆς προϊστορικῆς καὶ κλασσικῆς ἀρχαιότητας.
Δεύτερον γιατί προσέφερε στὴν Λευκάδα εἰδικότερα, ὄχι μόνο πολλὰ χρόνια ἀπὸ τὴν ζωή του καὶ
τὶς μελέτες του, ἀλλὰ καὶ μία μεγάλη παρακαταθήκη ὡς κληρονομιά. Τὴν θεωρία τοῦ περὶ τῆς
Alt Ithaka, τῆς ταυτήσεως δηλαδὴ τῆς Λευκάδας μὲ τὴν Ὁμηρικὴ Ἰθάκη. Ἔχουν πέρασει πολλὰ
χρόνια ἀπὸ τότε. Ἡ Λευκάδα μετὰ τὸν W.Dörpfeld δὲν ἔγινε ποτὲ στόχος συστηματικῶν ἀνασκαφῶν.
Γιὰ κάποιους λόγους τόσον ὁ ἴδιος ὁ W. Dörpfeld, ὅσον καὶ ἡ θεωρία τοῦ πέρασαν στὴν
σιωπή. Ὁ ἀρχαιολογικὸς χῶρος τοῦ Στενοῦ, στὸν ὁποῖον ὁ W. Dörpfeld ἔφερε στὸ φῶς ἴσως τὸ
σημαντικότερο ὡς σήμερα γνωστὸ νεκροταφεῖο τῆς πρώϊμης ἐποχῆς τοῦ χαλκοῦ στὸν ἑλληνικὸ
χῶρο, ἐγκαταλείφθηκε, ὥστε νὰ καλυφθεῖ ἀπὸ τὶς μεταγενέστερες προσχώσεις.
Ἡ μεγαλύτερη τιμὴ λοιπὸν γιὰ τὸν ἀείμνηστο W. Dörpfeld εἶναι νὰ ξαναρχίσει ἡ ἐπιστημονικὴ
ἔρευνα. Τὸ Συνέδριο λοιπὸν αὐτὸ δὲν εἶναι γιὰ μᾶς μόνον μία ἐπιστημονικὴ συνάντηση. Εὐελπιστοῦμε
νὰ ἀναζωπυρώσουμε τὸ ἐνδιαφέρον γιὰ τὴν ἀνάδειξη τοῦ ἀρχαιολογικοῦ χώρου τοῦ Στενοῦ,
καθὼς καὶ γιὰ συστηματικὲς ἀρχαιολογικὲς ἔρευνες στὴν Λευκάδα.
Εἶναι ἀξιοσημείωτο τὸ γεγονὸς ὅτι ὁ W.Dörpfeld σὲ ἡλικία 87 ἐτῶν μεσοῦντος τοῦ πολέμου ἐπιστρέφει
στὴ Λευκάδα, στὴν οὐσία γιὰ νὰ πεθάνει ἐδῶ. Ὁ ἴδιος, ἐπιλέγοντας σὰν χῶρο ταφῆς του
τὴν Ἁγία Κυριακὴ καὶ σὲ σημεῖο ποὺ ἀγναντεύει αἰώνια τὴν δική του Ἰθάκη καὶ τὸ ὁμηρικὸ ὅρος
Νήϊον, μᾶς μεταφέρει μὲ ἕναν τελευταῖο, μεταφυσικό τρόπο τὴν πίστη του στὴν θεωρία του. Καὶ
αὐτὴ ἡ πίστις ὀφείλει νὰ εἶναι γιὰ τὴν Λευκάδα ἡ κινητήριος δύναμις γιὰ νὰ προσπαθήσει μὲ
ὅλα της τὰ μέσα νὰ ξαναξεκινήσουν ὅλα καὶ πάλι.
Ὁ ὁμηρικὸς κύκλος τοῦ W. Dörpfeld, ἀπὸ τὴν Τροία στὴν Λευκάδα ἔκλεισε.
Στὸν W. Dörpfeld ἡ Ἰθάκη δὲν ἔδωσε μόνον τὸ ὡραῖο ταξείδι. Τοῦ ἔδωσε καὶ τὸν προορισμό.
15

Θὰ θέλαμε νὰ εὐχαριστήσουμε θερμὰ ὅλους ὅσους ἐβοήθησαν στὴν διοργάνωση τοῦ συνεδρίου:
Τὸ Γερμανικὸ Ἀρχαιολογικὸ Ἰνστιτοῦτο γιὰ τὴν συνεργασία του. Τὰ μέλη τῆς ἐπιστημονικῆς καὶ
ὀργανωτικῆς ἐπιτροπῆς. Τοὺς ἐκλεκτοὺς ἐπιστήμονες καὶ τὶς σημαντικὲς ἐπιστημονικὲς ἀνακοινώσεις.
Θερμὲς εὐχαριστίες στοὺς συνδιοργανωτές, τὴν Περιφέρεια Ἰονίων Νήσων, τὴν Νομαρχία
Λευκάδας γιὰ τὴν θέρμη καὶ τὸν ζῆλο της, τὸν Δῆμο Ἐλλομένου. Ἰδιαίτερες εὐχαριστίες ὀφείλουμε
στὸν κ. Παναγιώτη Καββαδά, Γενικὸ Γραμματέα Περιφέρειας Δυτικῆς Ἑλλάδας καὶ τὸ
Περιφερειακὸ Ταμεῖο γιὰ τὴν παντὶ τρόπω βοήθειά τους,
Τέλος χαιρετίζουμε τὰ μέλη τῆς οἰκογενείας DÖRPFELD πού μας τιμοῦν μὲ τὴν παρουσία τους.
Προσφώνηση τοῦ Δημάρχου Λευκάδας κ. Γεωργίου Γληγόρη
Ἐξοχώτατε Κύριε Πρόεδρε τῆς Ἑλληνικῆς Δημοκρατίας, κα Παπούλια
Ἀποτελεῖ μεγάλη καὶ ἰδιαίτερη τιμὴ γιὰ τὴν Λευκάδα, τὸν Δῆμο, τὸν θεσμὸ τῶν Γιορτῶν Λόγου
καὶ Τέχνης καὶ ἐμένα προσωπικὰ ποὺ ἀπόψε βρίσκεστε κοντά μας καὶ τιμῆς ἕνεκεν θὰ κηρύξετε
τὴν ἔναρξη τῆς 51ης περιόδου τῶν γιορτῶν Λόγου καὶ Τέχνης.
Τὸ Πνευματικὸ Κέντρο τοῦ Δήμου Λευκαδίων ἀποφάσισε νὰ ἀφιερώσει τὶς Γιορτὲς Λόγου τοῦ
Αὐγούστου τοῦ 2006 στὸν W.Dörpfeld, τὸν μεγάλο αὐτὸν ἀρχιτέκτονα καὶ ἀρχαιολόγο, ὁ ὁποῖος
τόσα προσέφερε στὴν Ἑλλάδα, ἰδιαιτέρως δὲ στὴν Λευκάδα, ἡ ὁποία εἶχε τὴν μεγάλη τιμὴ νὰ τὸν
κρατήσει γιὰ πάντα στὴν γῆ της.
Εἶναι προφανὲς ὅτι ἡ ὑψηλὴ παρουσία σας ἐξοχώτατε κύριε Πρόεδρε καὶ συνάμα ἡ ὑψηλοῦ ἐπιπέδου
πνευματικὲς καὶ καλλιτεχνικὲς ἐκδηλώσεις ἀποδεικνύουν τὴν διαχρονικὴ σημασία καὶ τὴν
δυναμική τοῦ θεσμοῦ τῶν Γιορτῶν Λόγου καὶ Τέχνης τῆς Λευκάδας.
Οἱ Γιορτὲς Λόγου καὶ Τέχνης ἀποτελοῦν ἕνα κορυφαῖο πολιτιστικὸ καὶ καλλιτεχνικὸ γεγονὸς γιὰ
τὴν Λευκάδα, ἔχουν ὅμως ἀνάγκη γιὰ νὰ ἀνταποκριθοῦν στὶς νέες ἀπαιτήσεις τῶν καιρῶν, ἀπὸ
τὴν στήριξη τῆς πολιτείας καὶ τὴν ἐνδυνάμωσή τους ἀπὸ τὴν συμμετοχὴ τοῦ Λευκαδίτικου Λαοῦ
καὶ εἰδικότερα τῆς νεολαίας.
Τελειώνοντας αἰσθάνομαι τὴν ὑποχρέωση, νὰ σᾶς εὐχαριστήσω θερμὰ κ. Πρόεδρε γιὰ τὴν ὑψηλὴ
παρουσία σας ποὺ προσδίδει κύρος καὶ λαμπρύνει τὸν θεσμὸ τῶν Γιορτῶν Λόγου καὶ Τέχνης.
Ἐπίσης εὐχαριστῶ ὅλους τους συνέδρους Ἕλληνες καὶ Ξένους του Διεθνοῦς Ἐπιστημονικοῦ
συνεδρίου, τὴν κα Χαρὰ Παπαδάτου- Γιαννοπούλου γιὰ τὴν ἰδέα καὶ τοὺς κόπους της γιὰ τὴν
διοργάνωσή του, τὸ Πνευματικὸ Κέντρο τοῦ Δήμου Λευκάδας καὶ ὅλους ἐσᾶς ποὺ εἶστε ἀπόψε
κοντά μας.
Σᾶς παρακαλῶ καὶ σᾶς καλῶ ὅλους νὰ στηρίξετε καὶ νὰ ἀγαπήσετε ἀκόμα περισσότερο τὸν θεσμὸ
τῶν Γιορτῶν Λόγου καὶ Τέχνης, γιατί ἀποτελεῖ ἕνα ἀνοιχτὸ παράθυρο στὸν κόσμο καὶ μία
πρόταση πολιτισμοῦ κι εἰρήνης στὴν πολυτάραχη ἐποχή μας.
Χαιρετισμὸς Νομάρχη Λευκάδας, κ. Χρήστου Λάζαρη
Ἐξοχότατε κ. Πρόεδρε τῆς Ἑλληνικῆς Δημοκρατίας
Ἐρίτιμη κα Παπούλια
Γιὰ τὸ νησί μας καὶ τοὺς κατοίκους του περιποιεῖ ὑψίστη ἐκ μέρους σας τιμὴ , ἡ παρουσία σας
ἀπόψε ἐδῶ, στὴν πανηγυρικὴ ἔναρξη τῶν γιορτῶν Λόγου καὶ Τέχνης, καθὼς καὶ ἡ ἐπιλογὴ τῆς
Λευκάδας, γιὰ δεύτερη συνεχῆ χρονιά, ὡς τόπου τῶν διακοπῶν σας. Σᾶς καλωσορίζουμε καὶ ὅλοι
μας σᾶς εὐχόμαστε καλὴ διαμονή.
16

Κυρίες καὶ κύριοι Καθηγητὲς, ἐκλεκτοὶ προσκεκλημένοι κυρίες καὶ κύριοι:
Ἡ ἔναρξη τοῦ σημερινοῦ Διεθνοῦς Συνεδρίου, ἀφιερωμένου στὸν μεγάλο ἀρχιτέκτονα καὶ ἀρχαιολόγο
W. Dörpfeld, ἀποτελεῖ ἰδιαίτερη τιμὴ γιὰ τὸν τόπο μας ἀλλὰ καὶ ἐγχείρημα σημαντικὸ γιὰ
τὸν ἐπιστημονικὸ κόσμο.
Ὡς Νομαρχιακὴ Αὐτοδιοίκηση ἀποδίδουμε ἰδιαίτερη ἀξία στὸ συγκεκριμένο Συνέδριο, τὸ ὁποῖο
ἔχει τεθεῖ ὑπὸ τὴν αἰγίδα τοῦ Ὑπουργείου Πολιτισμοῦ καὶ τὸ ὁποῖο γιὰ πρώτη φορά ὀργανώνεται
στὴ Λευκάδα, καθὼς ὁ τιμώμενος ἐρευνητὴς εἶναι ἄρρηκτα δεμένος μὲ τὸ νησί μας ,τὸ ὁποῖο ἔγινε
ὁ στίβος τῆς πιὸ μεγάλης ἐπιστημονικῆς του μάχης μὲ τὴν πολύκροτη θεωρία ὅτι ἡ Λευκάδα
εἶναι ἡ πατρίδα τοῦ ὁμηρικοῦ Ὀδυσσέα. Οἱ ἀνασκαφὲς τοῦ σχεδὸν σὲ ὅλο τὸ νησὶ καὶ ἰδιαίτερα
στὸν κάμπο τοῦ Νυδριοῦ, ὅπου ἀνακάλυψε τὴν προϊστορικὴ πόλη, τὴν ὁποία ταύτισε μὲ τὴν πόλη
τοῦ Ὁμηρικοῦ Ὀδυσσέα, ἀποτελοῦν σημαντικὴ συνεισφορὰ στὴν μελέτη τῆς προϊστορίας τοῦ
νησιοῦ μας καὶ γενικότερα στὴν Ἀρχαιολογικὴ ἐπιστήμη καὶ τὴν Ἑλλάδα ἀλλὰ καὶ σπουδαῖο
πνευματικὸ καὶ τουριστικὸ κεφάλαιο τοῦ τόπου μας.
Ὁ W. Dörpfeld ἀποτέλεσε μία φωτισμένη προσωπικότητα μὲ ἀκούραστη πνευματικὴ ἐνεργητικότητα
καὶ ἄφθαστη ἐπιτηδειότητα ὡς ἐρευνητὴς οἰκοδομημάτων, ὁ ὁποῖος σὲ συνεργασία μὲ τὸν
μεγάλο Ἀρχαιολόγο Schliemann καὶ ἄλλους σημαντικοὺς ἐπιστήμονες τῆς ἐποχῆς τοῦ συνει-σέφερε
τὰ πλεῖστα στὸν εἰρηνικὸ ἀγώνα τῶν Ἐθνῶν γιὰ τὶς ἀρχαιολογικὲς ἔρευνες . Σημαντικὰ
ἐπιστημονικὰ συγγράμματα τοῦ ἐν λόγῳ ἐρευνητὴ διαφώτισαν σημαντικὰ τὴν ἀρχαιολογικὴ
δράση στὸν ἑλληνικὸ χῶρο, κυρίως στὴν Τροία, τὴν Ὀλυμπία καὶ τὴν Τίρυνθα. Μὲ τὸ ἔργο του
κατέστησε τὴν Ἑλλάδα καὶ ἰδιαίτερα τὴ Λευκάδα γνωστὴ στὸ παγκόσμιο στερέωμα.
Θὰ ἤθελα νὰ ἀπευθύνω ἰδιαίτερους χαιρετισμοὺς στὴν οἰκογένεια DÖRPFELD, τὴν ὁποία ἰδιαίτερα
τιμοῦμε σὰν Λευκαδίτες καὶ μᾶς τιμᾶ μὲ τὴν παρουσία της .
Πράγματι μὲ χαροποιεῖ ἐξαιρετικὰ ἡ παρουσία στὴ Λευκάδα, στὸ νησὶ τῶν μεγάλων πνευματικῶν
μορφῶν πανελλήνιας ἡ παγκόσμιας ἀκτινοβολίας, τόσο σημαντικῶν καὶ καταξιωμένων
ὁμιλητῶν καὶ συνέ-δρων, ὅπου θὰ ἀναδείξουν τὴ θεματική του Συνεδρίου μὲ τὴν ἐπιστημοσύνη
τους καὶ τὸν ἀποτελεσματικό τους λόγο.
Ὅλοι ἐμεῖς θὰ ἔχουμε τὴν εὐκαιρία νὰ διευρύνουμε τὶς γνώσεις μας στὶς μεγάλες πτυχὲς τοῦ
ἱστορικοῦ παρελθόντος τοῦ τόπου μας καὶ νὰ ἔρθουμε σὲ στενότερη γνωριμία μὲ τὸν ἄνθρωπο
καὶ ἐπιστήμονα W.Dörpfeld.
Ἐκλεκτοὶ ἐπισκέπτες :
Σᾶς καλωσορίζουμε στὴ Λευκάδα καὶ σᾶς εὐχόμαστε ἐπιτυχῆ συνεργασία καὶ εὐχάριστη διαμονὴ
.Εὐελπιστοῦμε ὅτι ἡ Λευκάδα θὰ σᾶς κερδίσει γιατί μὲ τὴν ἐπίσκεψή σας αὐτὴ θὰ σᾶς δοθεῖ ἡ
εὐκαιρία νὰ θαυμάσετε τὴν ὀμορφιά της , νὰ νοιώσετε τὴν ἐγκαρδιότητα, τὴ ζεστασιὰ καὶ τὸ μεγαλεῖο
τῆς ψυχῆς τῶν ἀνθρώπων της καὶ νὰ γίνεται μόνιμοι πλέον ἐπισκέπτες της. Κλείνοντας,
θεωρῶ ὑποχρέωσή μου, ἐκ μέρους τῆς Νομαρχιακῆς Αὐτοδιοίκησης Λευκάδας νὰ συγχαρῶ ἀπὸ
καρδίας καὶ νὰ εὐχαριστήσω καθένα ξεχωριστὰ, ὅλους ὅσοι δούλεψαν καὶ κοπίασαν γιὰ νὰ χαιρόμαστε
σήμερα στὸ τόπο μας αὐτὴ τὴ σημαντικὴ ἐπιστημονικὴ ἐκδήλωση.
Εὐχαριστῶ ξεχωριστὰ τὴν κ. Χαρὰ Παπαδάτου-Γιαννοπούλου καὶ τὸ Πνευματικὸ Κέντρο Δήμου
Λευκάδας ποὺ πρωτοστάτησαν στὴ διοργάνωσή του, τὸ Γερμανικὸ Ἀρχαιολογικὸ Ἰνστιτοῦτο
Ἀθηνῶν γιὰ τὴν προσφορὰ καὶ συνεργασία του, τὸ ὁποῖο διοργανώνει τὴν ἔκθεση Φωτογραφιῶν
ἀπὸ τὸ ἀνασκαφικὸ ἔργο καὶ τὰ ταξίδια τοῦ W.Dörpfeld. Ἐπίσης τοὺς ὑπόλοιπους διοργανωτὲς
τοῦ Συνεδρίου, τὴν Περιφέρεια Ἰονίων Νήσων, τὴν Περιφέρεια Δυτικῆς Ἑλλάδας καὶ τὸ Δῆμο
Ἐλλομένου.
Εὔχομαι καλὴ ἐπιτυχία στὶς ἐργασίες τοῦ συνεδρίου καὶ οἱ παροῦσες ἐργασίες νὰ δώσουν τὸ
ἔναυσμα γιὰ τὴν πραγματοποίηση τῆς πολυπόθητης ἐπιθυμίας τοῦ W. Dörpfeld γιὰ συνέχιση
τοῦ ἀνασκαφικοῦ του ἔργου.
Σᾶς εὐχαριστῶ
17

Ἀκολούθησε προσφώνηση τοῦ Βουλευτοῦ Λευκάδος κ. Ξ. Βεργίνη.
Ἐξοχότατε κ. Πρόεδρε τῆς Ἑλληνικῆς Δημοκρατίας
Ἐρίτιμη κα Παπούλια
Ὁ λαὸς τῆς Λευκάδας, οἱ ἁπανταχοῦ Λευκαδίτισσες καὶ Λευκαδίτες σας εὐχαριστοῦμε γιατί μὲ
τὴν παρουσία σας λαμπρύνετε τὴν 51η περίοδο τῶν γιορτῶν ΛΟΓΟΥ καὶ ΤΕΧΝΗΣ, ἀλλὰ καὶ σᾶς
εὐγνωμονοῦμε γιατί μὲ τὴν παρουσία σας ἐπιβεβαιώνετε ἱστορικὰ καὶ πανηγυρικὰ τοὺς πρωτεργάτες
τῆς ἰδέας τοῦ Φεστιβὰλ Λευκάδας. Τὸ πρῶτο ἐν Ἑλλάδι πιλοτικὸ πρόγραμμα στὸ εἶδος του,
στὰ ἀποτελέσματα τοῦ ὁποίου στηρίχτηκε ἡ γέννηση καὶ καθιέρωση τοῦ Διεθνοῦς Φεστιβὰλ Ἀ-
θηνῶν.
Ὅμως, σᾶς βεβαιώνουμε, ὅτι ἡ ἱστορικὴ καὶ μόνο καθιέρωση τοῦ θεσμοῦ δὲν μᾶς ἐφησυχάζει.
Ἀντίθετά μας (ἐπιβάλλει καί) ὑπαγορεύει διαρκῆ προσπάθεια ἀναζήτησης νέων προσεγγίσεων
στὰ προβλήματα ποὺ ἀπασχολοῦν τὸ σύγχρονο κόσμο μὲ ἀφετηρία τὶς διαχρονικὲς ἀξίες καὶ
παραδόσεις μας. Ἐμεῖς οἱ Λευκαδίτες ὡς προοδευτικὸς λαὸς εἴμαστε τῶν ἀνοιχτῶν συνόρων καὶ
ὁριζόντων, ἀλλὰ ἀντιστεκόμαστε στὴν ἰσοπέδωση. Πιστεύουμε στὶς οἰκουμενικὲς ἀξίες, καὶ δὲν
ἀρνούμαστε τὶς παραδόσεις καὶ τὴν ἱστορία μας.
Ἡ ἱστορία αὐτοῦ τοῦ τόπου καὶ ἡ διαχρονικὴ ἀκτινοβολία τῆς πνευματικῆς κληρονομιᾶς καὶ παράδοσης
τῶν Λευκαδίων, ἔχουν ξεπεράσει τὰ τοπικὰ καὶ στενὰ ἐθνικὰ σύνορα καὶ ἔχουν ἀποσπάσει
τὴ προσοχὴ τῶν φορέων πολιτιστικῆς καὶ κοινωνικῆς δράσης. Υἱοθετοῦμε τὸ πνεῦμα τῆς
παγκοσμιοποίησης χωρὶς ὅμως νὰ ἀποδυναμώνεται τὸ αἴσθημα τῆς συνυπευθυνότητας καὶ ἀλληλεγγύης
γιὰ τὸ δημόσιο συμφέρον καὶ τὰ κοινά.
Λαμπρὸ παράδειγμα ὁ ἀρχαιολόγος, διεθνοῦς κύρους, W.Dörpfeld, ὁ ὁποῖος ὡς βαθὺς μελετητὴς
γνώστης καὶ στοχαστής τῶν κειμένων τοῦ Ὁμήρου ἔφθασε μετὰ ἀπὸ πολλὲς ἀνασκαφὲς ἐκτὸς
καὶ ἐντὸς Ἑλλάδας καὶ στὴ Λευκάδα γιὰ νὰ διατυπώσει μετὰ ἀπὸ ἔρευνες τεκμηριωμένο λόγο
ὑπὲρ τῆς Λευκάδας ὡς Ὁμηρικ[ς Ἰθάκης.
Οἱ Λευκαδίτες στεκόμαστε εὐγνώμονες ἀπέναντι στοὺς ἐρευνητὲς τῆς ἱστορίας καὶ τῶν παραδόσεων
τοῦ τόπου μας ὅπως στεκόμαστε εὐγνώμονες ἀπέναντι καὶ ἀπέναντι ἐκείνων πού μας
βοηθοῦν νὰ προστατέψουμε τὰ ἱστορικὰ ἀποθέματα καὶ νὰ διασώσουμε καὶ ἀναδείξουμε τὶς
ἰδιαίτερες κληρονομιὲς τοῦ τόπου μας.
Στὰ πλαίσια αὐτὰ θέλω νὰ εὐχαριστήσω δημοσίως τὸ Δ.Σ. τῆς Ἐθνικῆς Τράπεζας καὶ τὸν Πρόεδρό
της κ. Τάκη Ἀράπογλου μέσω τοῦ ἐκπροσώπου τοῦ κ. Ἀλεξάνδρου Σταύρου, ποὺ βρίσκεται
ἀπόψε ἀνάμεσά μας γιατί μὲ ἀπόφασή τους ἔδωσαν τὴ δυνατότητα στὸ Δῆμο Λευκάδας νὰ ἀγοράσει
καὶ ἐπισκευάσει τὴν κατοικία τοῦ μεγάλου Ἐθνικοῦ ποιητῆ Ἄγγελου Σικελιανοῦ καὶ νὰ τὴν
καταστήσει Μουσεῖο Πνευματικῆς κληρονομιᾶς καὶ φάρο τῆς Δελφικῆς Ἰδέας γιὰ Εἰρήνη, Ἀλληλεγγύη,
συνυπευθυνότητα καὶ συναδέλφωση τῶν λαῶν. Αὐτὸ εἶναι ἄλλωστε καὶ τὸ ξέχωρο μήνυμα
ποὺ ἔρχεται νὰ δώσει ἡ ἐπιλογὴ ὡς κεντρικοῦ θέματος τῶν Γιορτῶν Λόγου καὶ Τέχνης ἡ
ἱστορικότητα καὶ ἡ ἀξία τοῦ ἔργου τοῦ μεγάλου W. Dörpfeld, ποὺ εἶναι ἡ ἀναζήτηση τῆς ἀλήθειας
καὶ ὁ σεβασμὸς στὴ παράδοση καὶ ἱστορία.
Συγχαίρω τὸ Πνευματικὸ Κέντρο Δήμου Λευκάδας γιὰ τὴν ἐπιλογὴ τοῦ αὐτὴ καὶ μαζί τούς πρωτεργάτες
ἐπώνυμους καὶ ἀνώνυμους καθὼς καὶ ὅλους ἐκείνους ποὺ συνέβαλαν καὶ συμβάλλουν
στὴν συνέχιση τὸν Γιορτῶν Λόγου καὶ Τέχνης εὐχόμενος καλή ἐπιτυχία.
18

Στὴν συνέχεια μίλησε πῆρε τὸν λόγο ὁ. κ Πᾶν. Καββαδᾶς, Γενικὸς Γραμματέας Περιφέρειας Δυτικῆς
Ἑλλάδας.
Ἐξοχότατε κ. Πρόεδρε τῆς Ἑλληνικῆς Δημοκρατίας
Ἀξιότιμη κα. Παπούλια
Ἡ ἔναρξη τῶν Γιορτῶν Λόγου καὶ Τέχνης μου δίνει πάντα μία φόρτιση συναισθηματική. Γιατί
εἶμαι καὶ ἐγὼ ἀπὸ τοὺς παλιοὺς Λευκαδίτες ποὺ δουλέψαμε πολὺ σκληρὰ γιὰ τὴν ἐπιτυχία τῶν
Ἑορτῶν αὐτῶν. Καὶ πράγματι μὲ μοχλὸ τὸ κορυφαῖο αὐτὸ γεγονὸς ἡ Λευκάδα μας ἄλλαξε ὄψη.
Καὶ εἴμαστε ὅλοι ὑπερήφανοι, ἐξαιρετικὰ ὑπερήφανοι, γιατί ἐμεῖς οἱ ἔσχατοι τῆς μεταπολεμικῆς
περιόδου τῆς Ἑλλάδας βρεθήκαμε πρῶτοι, πρωτοπόροι καὶ ἀνοίξαμε τὸ δρόμο τῆς ἀνάπτυξης καὶ
τῆς προόδου, μέσα καὶ μόνον μέσα ἀπὸ καλλιτεχνικὲς καὶ πνευματικὲς ἐκδηλώσεις.
Γιορτὲς Λόγου καὶ Τέχνης: ἕνας θρύλος, μία ἱστορία, ἕνας θεσμός.
Ἀντώνης Τζεβελέκης, «Ὀρφέας». Καὶ μία πλειάδα ἁπλῶν ἀνθρώπων ποὺ εἶχαν μέσα τοὺς τὴν
λευκαδολατρεία, βοήθησαν στὴν πραγμάτωση αὐτοῦ τοῦ ὁράματος. Καὶ ἡ λευκαδίτικη ἱστορία
θὰ γράψει ἀνεξίτηλα γιὰ τὸ διάβα τοὺς αὐτό. Οἱ Γιορτὲς Λόγου καὶ Τέχνης ἀφιερώθηκαν πολλὲς
φορὲς καὶ ἀνέδειξαν πολλὰ θέματα. Θεωρῶ ὅτι αὐτὸ τὸ σημερινὸ. ποὺ ἀφιερώνεται στὸν W.
Dörpfeld ἀπὸ τὰ πιὸ σημαντικά. Γιατί παίρνει μία πτυχὴ τῆς λευκαδίτικης ἱστορίας ποὺ ἔμεινε
ξεχασμένη θὰ ἔλεγα, παρά τό ὅτι ἀναδείχτηκε ἀπὸ ἰσχυρὲς λευκαδίτικες προσωπικότητες ὅπως ὁ
Βασίλης Φραγκούλης. ὁ Τηλέμαχος Στεριώτης καὶ ἀργότερα ὁ Ἀριστόξενος Σκιαδάς, παρὰ ταῦτα
ἔμεινε στὸ περιθώρειο.
Λευκάδα ἡ Ἰθάκη τοῦ Ὁμήρου. Καὶ νὰ ποὺ ἔρχεται τώρα τὸ Πνευματικὸ Κέντρο τοῦ Δήμου Λευκαδίων,
ὁ Δῆμος Λευκάδας, ὁ Δήμαρχος ὁ Γεῶργος ὁ Γληγόρης, ὁ Βασίλης Θερμός, μία μορφὴ
πολλὴ σημαντικὴ γιὰ τὸν τόπο μας, ἡ Χαρὰ Παπαδάτου, ἡ μεγάλη ἐπιστήμων καὶ λογία, ἡ σύμβουλος
τῆς Περιφέρειας Δυτικῆς Ἑλλάδας, ἔρχονται νὰ μᾶς ἀναδείξουν τό κεφάλαιο αὐτό. Εἶναι
ἕνα βῆμα πρὸς τὰ μπρὸς; Εἶναι ἡ συνέχεια τῶν ὁραμάτων μας; Θὰ φανεῖ ἀπὸ τὰ συμπεράσματα
τοῦ συνεδρίου.
Ἡ παρουσία τοῦ ἐξοχοτάτου κ. Προέδρου τῆς Δημοκρατίας ὑποδηλώνει τὸ ἐνδιαφέρον τῆς ἑλληνικῆς
πολιτείας γιὰ τὰ τόσα σημαντικὰ πολιτιστικὰ καὶ πνευματικὰ δρώμενα ποὺ γίνονται σέ
αὐτὸ τὸ μικρὸ νησὶ τῆς Ἑλλάδας καὶ τὴν βούληση τῆς πολιτείας νὰ βοηθήσει. Ὑποδηλώνει καὶ
συμβολίζει τὸ προσωπικὸ ἐνδιαφέρον τοῦ Προέδρου τῆς Δημοκρατίας γιὰ τὴν Λευκάδα, γιατί
προέρχεται ἀπὸ εὐρύτερη περιοχὴ τῆς Δυτικῆς Ἑλλάδας καὶ ξέρει πόση ἀνάγκη ἔχει ἡ Δυτικὴ
Ἑλλάδα ἀπὸ τὴν βοήθεια καὶ προστασία του.
Κυρίες καὶ Κύριοι
Μαζευτήκαμε σὲ αὐτὸ τὸ ὑπέροχο κηποθέατρο γιὰ νὰ ὑπογραμμίσουμε τὴν πεποίθησή μας ὅτι
ἐμεῖς οἱ Λευκαδίτες μποροῦμε νὰ συνεχίσουμε νὰ ἔχουμε ὁράματα καὶ νὰ ἐπιδιώκουμε νὰ πάρουμε
αὐτὸ πού μας ἀνήκει καὶ μόνο αὐτὸ πού μας ἀνήκει.Καὶ ἡ παρουσία σας αὐτὴ δημιουργεῖ
τὴ ἐλπίδα ὅτι πράγματι θὰ πάρουμε αὐτὸ πού μας ἀνήκει.
19

Κήρυξη, ἀπὸ τὸν Πρόεδρο τῆς Δημοκρατίας κ. Παπούλια, τῆς ἐνάρξεως τῶν Γιορτῶν Λόγου
καὶ Τέχνης καὶ τοῦ Διεθνοῦς Συνεδρίου πρὸς τιμὴν τοῦ W.Dörpfeld.
Ἀξιότιμε κύριε Δήμαρχε,
Ἀγαπητοί μου Συμπολίτες,
Εἶναι ἰδιαίτερη ἡ χαρά μου ποὺ βρίσκομαι ἐδῶ στὴν ὄμορφη Λευκάδα, ἕνα νησὶ ποὺ μαγεύει ὅ-
σους τὸ ἐπισκέπτονται. Ἕνα νησὶ μὲ ἀστείρευτες καλλιτεχνικὲς δυνάμεις, γενέτειρα πολλῶν ἀπὸ
τοὺς σημαντικότερους δημιουργοὺς ποὺ συνέβαλαν στὴν ἀνάπτυξη τοῦ νεοελληνικοῦ πολιτισμοῦ.
Ἡ Λευκάδα τοῦ «ἐπικοῦ» Ἀριστοτέλη Βαλαωρίτη. Τοῦ μεγάλου λυρικοῦ μας ποιητῆ Ἄγγελου Σικελιανοῦ,
ἐμπνευστῆ τῆς Δελφικῆς Ἰδέας. Τῆς Κλεαρέτης Δίπλα-Μαλάμου, τοῦ Νίκου Σβoρώνου
καὶ τοῦ Θεόδωρου Στάμου. Ἀνθρώπων τῆς Τέχνης καὶ τοῦ Λόγου, ποὺ ἄντλησαν ἔμπνευση ἀπὸ
τὰ ἤθη καὶ τὰ ἔθιμα, τὴν πλούσια καὶ μεγάλη παράδοση τοῦ λευκαδίτικου λαοῦ, ποὺ στὶς περισσότερες
ἐκφάνσεις της, διατηρεῖται ζωντανὴ ὡς τὶς μέρες μας, συμβάλλοντας ἀνεκτίμητα στὴν
πνευματικὴ ἀνάταση τοῦ λαοῦ μας. Σημαντικὴ εἶναι ἡ συμβολὴ τῶν γιορτῶν Λόγου καὶ Τέχνης.
Ἑνός θεσμοῦ ποὺ ἐδῶ καὶ 51 χρόνια ἀποτελεῖ βάση δημιουργικῆς, καλλιτεχνικῆς καὶ πολιτιστικῆς
προσφορᾶς.
Ἀγαπητοί μου Συμπολίτες,
Μὲ ἰδιαίτερη χαρὰ πληροφορήθηκα, ὅτι φέτος, κεντρικὸ σημεῖο ἀναφορᾶς τῶν γιορτῶν Λόγου
καὶ Τέχνης, θὰ ἀποτελέσει ἡ προσωπικότητα, τὸ ἔργο καὶ ἡ πορεία, ἑνὸς σημαντικοῦ ἀρχαιολόγου,
ἑνὸς γνήσιου Φιλέλληνα, τοῦ W. Dörpfeld. Ποῦ ἔχοντας ὡς ἐφόδια τὴν φιλομάθεια, τὴν
ἔρευνα, τὴν ὑπευθυνότητα καὶ τὴν ἐργατικότητα, μὰ πάνω ἀπὸ ὅλα τὴν ἀγάπη του γιὰ τὸν ἀρχαιοελληνικὸ
πολιτισμὸ καὶ τὴν πατρίδα μας, ἀνέδειξε τὴν Ἱστορία τοῦ τόπου μας, κάτι ἰδιαίτερα
σημαντικὸ γιὰ τὴν Ἑλλάδα.
Στὸ σημεῖο αὐτὸ θὰ ἤθελα νὰ τονίσω, ὅτι μέσω τῆς ἀρχαιολογίας δὲν ἀναδεικνύεται μόνο τὸ
παρελθὸν ἀλλὰ διασφαλίζεται ἡ πορεία μας καὶ στὸ μέλλον, καθὼς προστατεύεται ἡ πολιτισμική
μας κληρονομιά.
Ἡ ἀρχαιολογία δὲν εἶναι μόνο μία ἀπὸ τὶς ἀνθρωπιστικὲς ἐπιστῆμες, εἶναι καὶ πάθος γιὰ ὅλους
ὅσους γοητεύονται ἀπὸ τὴν διαλεκτικὴ τῶν πολιτισμῶν.
Μὲ χαρὰ κηρύσσω τὴν ἔναρξη τῶν 51ων Γιορτῶν Λόγου καὶ Τέχνης καὶ τοῦ Διεθνοῦς Συνεδρίου
καὶ σᾶς εὔχομαι ἕνα γόνιμο καὶ δημιουργικὸ διάλογο.
Τρίτη 8 Αὐγούστου 2006, ἀπόγευμα.
Ἐπίσκεψη τῶν Συνέδρων στὸν Ἀρχαιολογικὸ χῶρο τοῦ Στενοῦ
Κατάθεση Στεφάνου στὴν προτομὴ τοῦ W.Dörpfeld, στὴν παραλία τοῦ Νυδρίου, ἀπὸ τὸν κ.
Gerhard Kaufmann ἐκ μέρους τῆς οἰκογενείας DÖRPFELD.
Ἐπίσκεψη στὴν ἐκκλησία τῆς Ἁγίας Κυριακῆς καὶ ἐν συνέχειᾳ στὸν Τάφο τοῦ W. Dörpfeld ὅπου
διαβάστηκε τρισάγιο.
Δεξίωση στὴν οἰκία Φραγκούλη, ἀπό τήν οἰκογένεια Φραγκούλη.
20

Προσφώνηση Ἀντιδημάρχου Δήμου Ἐλλομένου καὶ Προέδρου «Συλλόγου Φίλων Γουλιέλμου
Νταῖπφελτ» κ. Ἀναστασίου Ἰωάν. Γαζή, στὴν κατάθεση στεφάνου στὴν προτομὴ τοῦ W. Dörpfeld.
Ἀγαπητοὶ Σύνεδροι,
Ἀξιότιμη Οἰκογένεια Νταῖρπφελτ
Κύριε Ἀντιπρόεδρε τοῦ Πνευματικοῦ Κέντρου τοῦ Δήμου Λευκαδίων
Κυρίες καὶ Κύριοι,
Μὲ ἰδιαίτερη χαρὰ καὶ συγκίνησή σᾶς ὑποδεχόμαστε στὸ Νυδρί, πρωτεύουσα τῆς Ὁμηρικῆς Ἰθάκης
καὶ δεύτερη ἀγαπημένη πατρίδα τοῦ W.Dörpfeld.
Ἀπὸ τὶς 28 Μαρτίου 1900, ποὺ γιὰ πρώτη φορᾶ ἀνακοίνωσε τὴ θεωρία του περὶ Ὁμηρικῆς Ἰθάκης
μέχρι σήμερα, τὸ Νυδρὶ κυριαρχεῖται ἀπὸ τὴ μεγάλη αὐτὴ μορφὴ τοῦ W. Dörpfeld, ὁ ὁποῖος μὲ
πάθος, μὲ ἐπιστημονικὴ ἐπάρκεια, μὲ ἐπιμονή, μὲ ὑπομονὴ ἔναντι ἄδικων ἐπιθέσεων καὶ μὲ
ὁδηγὸ τὴν ἀγάπη του γιὰ τὸν τόπο καὶ τὴν ἱστορία του, ἐρεύνησε, ἀνέσκαψε, τεκμηρίωσε καὶ
ἄφησε στὶς ἐπερχόμενες γενεὲς πλούσιο ἀνασκαφικὸ καὶ ἐπιστημονικὸ ὑλικὸ γιὰ περαιτέρω
ἔρευνα καὶ ἀξιολόγηση.
Ὁ Νταῖρπφελτ ἀγάπησε τὴ δική του Ἰθάκη. Ἀγκάλιασε τὸν δικό του Ὁμηρικὸ μύθο, ἔπλασε τὸν
δικό του κοσμοπολίτη καὶ πολυμήχανο Ὀδυσσέα καὶ τὸν παρέδωσε σὲ ὅλους ἐμᾶς. Δὲν ὑπάρχει
Νυδριώτης, δὲν ὑπάρχει Λευκαδίτης ποὺ νὰ μὴν ἔχει πιστέψει στὴν Ἰθάκη τοῦ Νταῖρπφελτ. Μᾶς
ἀγάπησε καὶ τὸν ἀγαπήσαμε. Μᾶς τίμησε καὶ προσπαθοῦμε πάντοτε νὰ ἀποδώσουμε τὴν τιμὴ
ποὺ τοῦ ἀξίζει. Οἱ μαθητὲς τοῦ πολλοί.
Πλειάδα ἐκλεκτῶν ἐπιστημόνων Ἑλλήνων καὶ Ξένων. Ντόπιοι, ὅπως ὁ Δημοσθένης Κουνιάκης, ὁ
Ἀριστόξενος Σκιαδάς, ὁ Λάκης Μαμαλούκας, ὁ Ἀλέκος Φίλιππας κ.λπ. Ἀλλὰ καὶ ἁπλοὶ ἄνθρωποι,
ποὺ πίστεψαν σέ αὐτόν, ὅπως ὁ μπάρμπα Νίκος Στεριώτης, ὁ Μῆτσος Στεριώτης καὶ ὅλη ἡ
οἰκογένεια Στεριώτη.
Ἐπιτρέψτε μου ὅμως νὰ ἀναφερθῶ ἰδιαίτερα σὲ δυὸ φυσιογνωμίες τῆς περιοχῆς. Τὸν ἀείμνηστο
Καθηγητὴ καὶ Πρύτανη τοῦ ΕΜΠ Βασίλειο Φραγκούλη, ὁ ὁποῖος μαθήτευσε κοντὰ στὸν W.
Dörpfeld, μετέφρασε ἐπιτυχῶς τὸ ἔργο τοῦ Alt Ithaka καὶ ὁ ὁποῖος διοργάνωσε τὸν Αὔγουστο τοῦ
1972 τὴν πρώτη τιμητικὴ ἐκδήλωση γιὰ τὸν W. Dörpfeld, στὰ πλαίσια τῶν Γιορτῶν Λόγου καὶ
Τέχνης Λευκάδας. Ἀποτέλεσμα αὐτῆς τῆς πρωτοβουλίας εἶναι καὶ ἡ παροῦσα προτομή, ἡ ὁποία
ἀπὸ τὶς 17 Αὐγούστου 1972 κοσμεῖ τὸ Νυδρὶ καὶ διατρανώνει τὴν ἀκατάλυτη σχέση τῆς περιοχῆς
μας μὲ τὸν μεγάλο φιλέλληνα Ἀρχαιολόγο. Καὶ τὸν ἀναδεκτό του, φιλόλογο Καθηγητὴ Τηλέμαχο
Στεριώτη, ὁ ὁποῖος μὲ πάθος ἐργάστηκε γιὰ τὴν προβολὴ τῆς θεωρίας Νταῖρπφελτ μέσω τοῦ
Συλλόγου Φίλων Γουλιέλμου Νταῖρπφελτ, ποὺ ἵδρυσε τὸ 1972 καὶ διηύθυνε μέχρι τὸν πρόωρο
θάνατό του τὸ 1990.
Ὁ Δῆμος Ἐλλομένου καὶ ὁ Σύλλογος Φίλων Γουλιέλμου Νταῖρπφελτ, τοὺς ὁποίους ἔχω τὴν τιμὴ
νὰ ἐκπροσωπῶ, αἰσθάνονται εὐγνώμονες πρὸς τὸ Πνευματικὸ Κέντρο τοῦ Δήμου Λευκαδίων καὶ
τὴν Ὀργανωτικὴ Ἐπιτροπὴ γιὰ τὴν πρωτοβουλία τους νὰ ὀργανώσουν τὸ Α΄ Διεθνὲς Συνέδριο,
ἀφιερωμένο στὸν W. Dörpfeld. Πιστεύουμε ὅτι ἡ σιωπὴ ποὺ τόσα χρόνια κάλυψε τὸ ὄνομα τοῦ
πρωτοπόρου Ἀρχαιολόγου τερματίζεται. Τὸ ἔργο τοῦ μεγάλου τέκνου τῆς Λευκάδας ἀρχίζει νὰ
προβάλλεται διεθνῶς. Ὁ Τύμβος τῶν Νυμφῶν φωτοβολεῖ καὶ πάλιν καὶ στὸ «εἰνοσίφυλλον καὶ
ἀριπρεπές» Νήριτον ἀρχίζει νὰ κελαρύζει ἡ Μελάνυδρος κρήνη τῆς Ὁμηρικῆς Ἰθάκης. Καὶ ἀπέναντι,
ἀπὸ τὸ δυτικὸ ἄκρο τῆς Ἁγίας Κυριακῆς ὁ Νυδριολάτρης Γουλιέλμος μας ἀκούει εὐχάριστα,
βλέποντας τὸ πλοῖο τοῦ ἀγαπημένου τοῦ Ὀδυσσέα νὰ εἰσέρχεται σήμερα στὸν ἀπάνεμο
κόλπο τοῦ Ἐλλομένου.
28 Μαρτίου 1900 - 8 Αὐγούστου 2006. Ἡ ἱστορία τῆς Ὁμηρικῆς Ἰθάκης συνεχίζεται. Ἡ μορφὴ τοῦ
Ὁμηρολάτρη Νταῖρπφελτ θάλλει ἐνώπιόν μας καὶ στὸν χρυσὸ ἀργαλειὸ τῆς Πηνελόπης περιμένει
τὸ στημόνι γιὰ νὰ περάσετε ἐσεῖς, Ἀγαπητοὶ καὶ ἐκλεκτοὶ Σύνεδροι, τὸ ὑφάδι τῆς ἱστορίας
πού μας ἄφησε πολύτιμη παρακαταθήκη ὁ «Πάνσοφος Σοφός» της τοπικῆς προσλαλιᾶς, ὁ W.
Dörpfeld. Ἂς εἶναι αἰώνια τοῦ ἡ μνήμη.
Σᾶς εὐχαριστοῦμε.
Νυδρί, ἀπόγευμα, 8 Αὐγούστου 2006
21

Προσφώνηση κ.Gerhard Κaufmann ἐκ μέρους τῆς οἰκογενείας DÖRPFELD, κατὰ τὴν λήξη τῶν ἐργασιῶν
τοῦ Συνεδρίου (9-8-2006).
Ἀξιότιμε κύριε Δήμαρχε
Ἀξιότιμη ὁμήγυρις
Τὸ βιβλίο αὐτὸ ποὺ κρατῶ αὐτὴ τὴν στιγμὴ ἔχει βρεθεῖ πολλὲς φορὲς ἤδη στὴν Λευκάδα. Ἡ γιαγιά
μου, ἀδελφή τοῦ W. Dörpfeld, τὸ χάρισε στὸν ἀδελφό της τὸ 1877 ὅταν αὐτὸς ἔφευγε γιὰ τὴν
Ἑλλάδα. Δὲν εἶναι ἡ «Ἰλιάδα» τοῦ Ὁμήρου οὔτε ἡ «Ὀδύσσεια». Εἶναι ἡ «ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ».
Σὰν ἀναδεκτὸς τοῦ W. Dörpfeld, ὴν κληρονόμησα. Ἀπὸ τότε μὲ συνοδεύει πάντα καὶ σήμερα γιὰ
πρώτη φορᾶ ἐπιστρέφει στὸν τόπο ὅπου αὐτὸς πέθανε.
Πόσο ζωντανὸς εἶναι ἀκόμη ὁ θεῖος Wilchelm γιὰ τὴν οἰκογένεια φαίνεται ἀπὸ τὸ ὅτι 9 ἄτομα τῆς
οἰκογενείας παρίστανται στὸ Συνέδριο. Εἶναι σὰν νὰ κομίζουμε γλαύκας στὴν Ἀθήνα.
Ἕνας χαιρετισμὸς ἀπὸ τὴν Γερμανία καὶ ἕνα ἀντίτυπο τοῦ τεύχους «STAMMFOLGE DÖRPFELD »
(Οἰκογενειακὸ δένδρο οἰκογενείαDÖRPFELD), ποὺ συνέθεσε ὁ παρὼν στὸ συνέδριο καθηγητὴς κ.
Goebel, ἃς εἶναι ἕνα μικρὸ δεῖγμα τῆς εὐγνωμοσύνης μας.
Σᾶς εὐχαριστῶ πολὺ
Gerhard Kaufmann
Κλείνουμε μὲ τὸ γράμμα πού μᾶς ἀπέστειλλε ὁ κ Kaufmann ἀφοῦ γύρισε στὴν Γερμανία.
Πρὸς τὸν κ. Βάσ. Θερμό, ἀντιπρόεδρο τοῦ Πνευματικοῦ Κέντρο Λευκάδας
Ἀξιότιμε κ. Θερμὲ
Σᾶς εὐχαριστῶ πολὺ γιὰ τὸ Ἔ-μαὶλ ποὺ εἴχατε τὴν καλοσύνη νὰ μοῦ στείλετε. Μᾶς δώσατε μεγάλη
χαρά.Ἡ σύζυγός μου καὶ ἐγὼ φθάσαμε τὴν Παρασκευὴ τὸ βράδυ καλὰ στὸ σπίτι μας στὸ
Gummersbach.
Ἕνας γνωστός μας ταξιτζής μας περίμενε καὶ μᾶς μετέφερε ἀπὸ τὸ ἀεροδρόμιο στὴν Φρανκφούρτη
στὸ σπίτι μας γύρω στὶς 20.00 τὸ βράδυ.Τ ὸ ἴδιο βράδυ φωνάξαμε τὸ γιατρό μας, ὁ ὁποῖος ἐξήτασε
τὴν σύζυγό μου. Ἡ διάγνωσή του ἦταν αὐτὴ τῶν γιατρῶν τῆς Λευκάδας. Ἤδη αἰσθάνεται
καλλίτερα μέσα στὴν ἀτμόσφαιρα τοῦ σπιτιοῦ μας καὶ μὲ τὸν γνωστὸ οἰκογενειακό μας γιατρό.
Ἐλπίζουμε γρήγορα νὰ συνέλθει. Ἡ σύζυγός μου καὶ ἐγὼ ἀναπολοῦμε μὲ μεγάλη χαρὰ καὶ εὐγνωμοσύνη
τὶς ἡμέρες στὴν Λευκάδα. Μᾶς προσφέρατε ἕνα θαυμάσιο ξενοδοχεῖο τὸ Πόρτο Λυγιά,
ὅπου περάσαμε πολὺ καλά. Μὲ ἐξαίρετη περιποίηση.
Ἀξέχαστες θὰ μᾶς μείνουν οἱ ἐκδηλώσεις. Τὸ Σάββατο βράδυ μὲ τὰ ἐγκαίνια τῆς φωτογραφικῆς
ἐκθέσεως ἀπὸ τὸν Γερμανὸ Πρέσβυ ἤτανε γιὰ μᾶς μία ἐξαιρετικὴ ἐμπειρία. Ἡ ἐπίσημη ἔναρξη μὲ
τὸν Πρόεδρο τῆς Δημοκρατίας τῆς Ἑλλάδας καὶ τοὺς ἄλλους σημαντικοὺς πολιτικοὺς ποὺ ἔκλεισε
μὲ ἕνα θαυμάσιο κοντσέρτο.
Οἱ πολλὲς εἰσηγήσεις ἀπὸ ἐξαιρετικοὺς ἐπιστήμονες προκάλεσαν τὸ ἐνδιαφέρον ὅλων μας. Τῆς
νεότερης ἀδελφῆς μου τοῦ γιοῦ της καὶ τῆς συζύγου του, τῆς ἀνηψιᾶς μου καὶ τῆς κόρης της. Κορύφωση
τοῦ συνεδρίου ἦταν ἡ ἐπίσκεψη στοὺς κυκλικοὺς τάφους στὸ Νυδρὶ ποὺ ἀνέσκαψε ὁ W.
Dörpfeld, καὶ ὕστερα στὴν παραλία τοῦ Νυδρίου ὅπου μίλησε ὁ ἀντιδήμαρχος τοῦ Νυδρίου.
Συγκινήθηκα ἰδιαίτερα, ὅταν ἀνέλπιστα κατέθεσα τὸ δάφνινο στεφάνι στὴν προτομὴ τοῦ θείου
μου W. Dörpfeld. Ὅπως ἐπίσης συγκινήθηκα μὲ τὰ λουλούδια στὸ τάφο τοῦ θείου μου. Ἦταν
ὡραῖα ποὺ μπορέσαμε νὰ ἐπισκεφθοῦμε τὸ ἐκκλησάκι τῆς Ἄγ. Κυριακῆς. Θὰ θυμᾶμαι γιὰ πολὺ
τὴν ἐπίσκεψη στὸ σπίτι τῆς Οἰκογενείας Φραγκούλη καὶ τὸ γευστικότατο δεῖπνο στὴν βεράντα.
Στὶς εὐχάριστες ὧρες πρῶτα μὲ τὸ φῶς καὶ μετὰ κατὰ τὴν διάρκεια τῆς νύχτας ζήσαμε τὴν ὀμορφιὰ
τῆς νυχτερινῆς Ἰθάκης τὴν ὁποία ἔψαλλε ὁ ΄Ὅμηρος.
22

Ὅλα τὰ μέλη τῆς οἰκογενείας μας θεωροῦν ἰδιαίτερη τιμὴ ποὺ ἔλαβαν μέρος στὸ Συνέδριο αὐτὸ
καὶ γνώρισαν τὴν ἑλληνικὴ φιλοξενία. Θέλουμε, ἡ σύζυγός μου καὶ ἐγώ, νὰ εὐχαριστήσουμε
θερμὰ ὅλους ὅσους ἐργάστηκαν γιὰ τὴν ὀργάνωση τοῦ συνεδρίου αὐτοῦ.
Γιὰ τὴν βοήθειά σας στὸ Νοσοκομεῖο τῆς Λευκάδας τὰ μεσάνυχτα τῆς 7 πρὸς 8 Αὐγούστου, ὅπου
μας ἐξασφαλίσατε ἕνα δωμάτιο γιὰ τὴν γυναίκα μου καὶ γιὰ τὸ πρωὶ τῆς ἑπόμενης ὅπου τρέχατε
γιὰ τοὺς γιατρούς σας εὐχαριστοῦμε πολύ. Χωρὶς ἐσᾶς θὰ εἴμαστε χαμένοι. Ἐπίσης τὴν κ. Παπαδάτου
μὲ τὴν ὁποία ἀπὸ τὸν Ὀκτώβριο τοῦ 2005 βρισκόμαστε σὲ συνεχῆ φιλικὴ ἀλληλογραφία,
θέλουμε νὰ εὐχαριστήσουμε πολύ. Ὅλες οἱ ἐπιθυμίες μας ἐκπληρωθήκανε (καὶ δὲν ἦταν λίγες).
Ποῦ μπορεῖ νὰ βρεῖ αὐτὰ κανεὶς σέ αὐτὸ τὸν κόσμο ἐκτὸς ἀπὸ τὴν Ἑλλάδα;
Πολλοὺς χαιρετισμοὺς ἐπίσης στὴν κ. Παπαδάτου, στὸν κ. Νομάρχη Λευκάδας, στὸν κ. Δήμαρχο,
στὴν Οἰκογένεια Φραγκούλη, στοὺς ἰδιοκτῆτες τοῦ Πόρτο Λυγιὰ καὶ σὲ ὅλα τὰ μέλη τῆς ἐπιτροπῆς
ποὺ ἐργάσθηκαν γιὰ τὴν προετοιμασία τοῦ Συνεδρίου.
Μὲ τὶς θερμὲς εὐχαριστίες μας καὶ τοὺς χαιρετισμούς μας.
Gerhard Kaufmann
Gummersbach 16-8- 2006
23

Εἰκόνες ἀπό τό Συνέδριο
Prof. Dr. Klaus Goebel
Dr. Imma Kilian und Dr. Stefanie
Kennell
Dr. Michael Krumme
και ἡ
Ἡ
Dr. Joerg Rambach Dr. Tobias Muelenbruch Ἡ Δρ. Αγγελική Ντούζουγλη
Δρ. Κων/νος Ζᾶχος Dr. Bjørn Lovén Dr. Imma Kilian
Καθ. κ. Γεώργιος Στ.
Κορρές
Δρ. Γεωργία Κουρτέση -Φιλιππάκη
Ἡ Δρ. Γαρ. Μεταλληνοῦ καί
ὁ Δρ. Λάζαρος Κολώνας
Dr. Franziska Lang und
Dr. Bjørn Lovén
Ἡ κ. Μαρία Σταυροπούλου - Γάτση
Ὁ Δρ. Λάζαρος Κολώνας
24

Dr. Andreas Vött Δρ. Βαγγέλλης Πανταζής Prof. Dr. Ernst- Ludwig
Schwandner
Δρ. Χάρης Κουτελάκης καί ὁ
Δρ. Μιχ. Πετρόπουλος.
κ. Κώστας Δούκας κ. Κώστας Δούκας, ἡ κ. Ἅννα
Νικοδήμου καί ὁ καθ. κ. Γ. Κορρές
κ. Κ. Δούκας, κ. G. Kaufmann,
καί κ. Γ. Κανελλόπουλος
κ. Κ. Δούκας, ὁ κ G. Kaufmann,
καί κ. Γ. Φαλκώνης
Ὁ κ. G. Kaufmann , καί ὁ κ. Χρ.
Λάζαρης, Νομάρχης Λευκάδος
Κατά τήν διάρκεια τῶν ἐργασιῶν τοῦ συνεδρίου.
Κατά τήν διάρκεια τῶν ἐργασιῶν τοῦ συνεδρίου. Ὀ κ. Βασίλης Θερμός καί ἡ κ.
Χαρά Παπαδάτου.
25

26