DOW - Styrofoam: rozwiązania dla budownictwa

Rozwiązania dla budownictwa 

STYROFOAM XPS - Izolacja Termiczna 

INSTA-STIK - klej poliuretanowy do izolacji 

termicznych 

GREAT STUFF - profesjonalna uszczelniająca 

piana montażowa

Spis treści 

The Dow Chemical Company ..............................................3 

Dow Building Solutions.............................................................................4 

Krótka historia STYROFOAM....................................................................6 

Rozwiązania STYROFOAM.........................................................................7 

32 lata funkcjonowania dachu odwróconego 

w świetle badań.............................................................................................8 

STYROFOAM w Europie...........................................................................10 

STYROFOAM w Polsce..............................................................................11 

Dane techniczne produktów STYROFOAM..................................12 

Deklarowany CE..........................................................................................14 

Uwagi................................................................................................................15 

Izolacja dachów płaskich w systemie 

odwróconym.........................................................................................17 

Wstęp................................................................................................................18 

1. Dach w systemie odwróconym.....................................................19 

2. Dach w systemie odwróconym z dociążającą warstwą 

żwirową............................................................................................................24 

3. Dach zielony w systemie odwróconym...................................25 

4. Taras w systemie dachu odwróconego....................................28 

5. Parkingi dachowe.................................................................................31 

6. Renowacja dachów płaskich...........................................................34 

7. Literatura....................................................................................................38 

Izolacja dachów stromych......................................................39 

1. Izolacja dachów stromych................................................................40 

2. Izolacja dachów stromych o konstrukcji drewnianej 

płytami ROOFMATE i ROOFMATE TG-A.........................................41 

3. Izolacja dachów stromych wykonanych z żelbetu.............45 

Izolacja ścian piwnic, Izolacja podłóg......................47 

Wstęp................................................................................................................48 

1. Izolacja części budynku położonych poniżej poziomu 

gruntu...............................................................................................................49 

2. Izolacja ścian piwnic w warunkach normalnej 

wilgotności gruntu....................................................................................51 

3. Izolacja ścian piwnic z zintegrowanym drenażem...........53 

4. Izolacja ścian piwnic w warunkach występowania wody 

gruntowej pod ciśnieniem...................................................................55 

5. Izolacja pod płytą podłogową......................................................56 

6. Izolacja termiczna dróg i szlaków kolejowych.....................60 

7. Izolacja cokołów...................................................................................61 

8. Izolacja nad płytą podłogową........................................................62 

9. Izolacja podłóg chłodni..................................................................63 

10. Literatura...............................................................................................64 

Izolacja mostków termicznych, 

cokołów i ścian.................................................................................65 

Wstęp..............................................................................................................66 

1. Izolacja termiczna – znaczenie i korzyści.............................67 

2. Izolacja mostków termicznych...................................................68 

3. Izolacja termiczna cokołów..........................................................73 

4. Wewnętrzna izolacja termiczna nowych budynków 

i modernizacja starych budynków.................................................74 

5. Izolacja termiczna chłodni.............................................................76 

Izolacja budynków rolniczych..........................................77 

1. Klimat w budynkach inwentarskich i magazynach 

płodów rolnych.........................................................................................78 

2. Izolacja budynków rolniczych.....................................................79 

3. Czyszczenie, dezynfekcja.................................................................85 

4. Odporność na uszkodzenie przez szkodniki........................85 

INSTA-STIK, GREAT STUFF, 

FROTH-PAK........................................................................................87 

INSTA-STIK - klej poliuretanowy...................................................88 

GREAT STUFF - uszczelniająca piana montażowa..............89 

FROTH-PAK - poliuretanowa izolacja termiczna 

w pianie.........................................................................................................89 

Opakowanie................................................................................................90 

Kontakt......................................................................................................91

il. 01 

The Dow Chemical Company 

The Dow Chemical Company – jedna z czołowych firm 

chemicznych na świecie – opracowuje i wytwarza 

szeroki wachlarz produktów chemicznych, tworzyw 

sztucznych, produktów do zastosowań w rolnictwie oraz 

świadczy usługi dla klientów w ponad 175 krajach. 

Firma Dow wytwarza ponad 3500 produktów w 165 

zakładach produkcyjnych w 37 krajach. Działalność firmy 

obejmuje 4 globalne biznesy zatrudniające około 

46 000 osób. 

W 1997 r. firma Dow obchodziła setną rocznicę swojego 

założenia. 

W 2006 r. firma Dow uzyskała obroty o wartości 54 mld 

dolarów. 

Dow w Polsce 

Firma Dow rozpoczęła swoją działalność handlową na 

te re nie Polski na początku lat 70. W roku 1973 zostało 

ot war te przedstawicielstwo handlowe firmy w Warszawie. 

W roku 1996 został zmieniony status prawny 

przedstawiciel stwa i od tego czasu firma działa 

jako Dow Polska Sp. z o.o. 

Firma Dow jest obecnie jednym z największych 

zagranicznych dostawców tworzyw sztucznych 

i produktów chemicznych na rynku polskim. 

››› 110 lat 

››› 175 krajów 

››› 46 000 osób 

››› 54 mld $ obrotu 

Troska o środowisko i zdrowie 

Od wielu lat firma Dow traktuje zarządzanie zasobami 

środowiska i związane z tym regulacje prawne zarówno 

jako wyzwanie do produkowania lepszych i bardziej 

przyjaznych dla środowiska wyrobów jak i szansę dla 

firmy, szczególnie w zakresie rozwoju coraz bardziej 

ekologicznych technologii. 

3

Dow Building Solutions 

Firma Dow Building Solutions (do lutego 2007 roku 

działająca pod nazwą „Dow Building & Construction”) od 

60 lat zaopatruje rynek w innowacyjne i zaawansowane 

technologicznie materiały budowlane. Dzięki odporności 

na działanie wilgoci i energooszczędności produkty 

Dow Building Solutions podnoszą komfort użytkowania 

budynków. Dow Building Solutions zatrudnia około 1.400 

pracowników w ponad 30 centrach produkcyjnych na 

całym świecie. 

60 lat doświadczeń 

Firma Dow zaangażowana jest w sektor budowlany 

od momentu wynalezienia i wdrożenia STYROFOAM – 

polistyrenu ekstrudowanego (XPS), czyli już od ponad 

60 lat. Obecnie Dow zajmuje pozycję lidera zarówno 

na rynkach europejskich jak i światowych. Niebieskie 

płyty STYROFOAM cieszą się daleko idącym uznaniem 

ze względu na trwałą ochronę przeciw wilgociową i 

termoizolacyjną w konstrukcjach takich jak: dachy, dachy 

odwrócone, ściany, fundamenty czy piwnice. Produkty 

te zostały tak zaprojektowane, by spełniać najostrzejsze 

wymogi techniczne w kwestii odporności na wilgoć oraz 

mrozoodporności. 

il. 02 

4 

Aktualnie, Dow Building Solutions dostarcza na rynki 

światowe nowoczesne i uniwersalne rozwiązania 

izolacyjne, a także membrany, geowłókniny, kleje i pianki 

uszczelniające na bazie poliuretanu, których głównymi 

odbiorcami są architekci, wykonawcy, inwestorzy, 

dystrybutorzy i właściciele nieruchomości. 

STYRFOAM – XPS od światowego lidera 

W 1941 roku firma Dow Chemical stworzyła odporny 

na wilgoć, wytrzymały mechanicznie i lekki polistyren 

ekstrudowany XPS. Początkowo polistyren XPS był 

wykorzystywany w marynarce. Na początku lat 50-tych, 

z uwagi jego doskonałe parametry użytkowe polistyren 

XPS zaczęto powszechnie stosować w budownictwie jako 

materiał izolacyjny.


il. 03 

STYROFOAM jest produkowany przy zastosowaniu 

technologii ekstrudowania. W procesie ekstrudowania 

polistyrenu powstaje materiał o jednorodnej strukturze 

złożonej z małych, zamkniętych komórek i gładkiej 

powierzchni. 

Świetnie nadaje się do szerokiego zakresu wymagających 

zastosowań termoizolacyjnych dzięki następującym 

cechom: 

››› doskonałe i niezmienne właściwości izolacyjne; 

››› odporność na działanie wilgoci i zerowa kapilarność; 

››› mrozoodporność; 

››› duża i długotrwała wytrzymałość na ściskanie; 

››› duża wartość modułu sprężystości; 

››› duża odporność na dyfuzję pary wodnej. 

Izolacyjność termiczna płyt i odporność na działanie 

wilgoci nie ulegają pogorszeniu podczas instalacji i 

eksploatacji. 

Początkowa postać pianki STYROFOAM XPS to granulat 

polistyrenowy z żywicą, który umieszcza się w wytłaczarce, 

gdzie zostaje on stopiony a dodatki modyfikujące 

zostają mieszają się z lepką cieczą powstałą w wyniku 

tego procesu. Jakość i właściwości produktu, jak również 

trwałość STYROFOAM podlegają monitoringowi i są 

testowane zarówno w laboratoriach wewnętrznych firmy, 

jak i w niezależnych instytutach. 

il. 04 

Dbałość o środowisko naturalne 

Sektor budowlany pochłania około 40% światowych 

zasobów energetycznych i w znacznym stopniu 

odpowiada za wzrost światowego efektu cieplarnianego. 

Aby zatrzymać lub spowolnić ten proces, nieodzowna jest 

reforma przemysłu budowlanego. Globalne ocieplenie 

jest tylko kwestią czasu, dlatego też, celem uniknięcia 

jego konsekwencji, należy podjąć w tym kierunku 

natychmiastowe działania. 

Produkty STYROFOAM są szeroko stsosowane i kładą 

nacisk na minimalizację zużycia energii w budownictwie 

europejskim, dzięki czemu Europa bliska jest osiągnięcia 

celów Protokołu z Kyoto dotyczących redukcji emisji CO2. 

Produkty STYROFOAM firmy Dow mają szereg 

długoterminowych zalet, w tym: 

››› Oszczędność energii 

››› Mniejsze zużycie paliwa 

››› Ochrona przed stratami ciepła 

››› Redukcja emisji 

››› Wielokrotna używalność 

Zubożenie warstwy ozonowej w stratosferze przyczyniło 

się do zawarcia międzynarodowych umów mających 

na celu regulację kwestii eliminacji bądź ograniczenia 

stosowania i sprzedaży substancji chemicznych 

zubożających warstwę ozonową. Produkty STYROFOAM 

nie zawierają wodorochlorofluorowęglowodorów 

(HCFC) i spełniają wymogi zarówno Rozporządzenia (WE) 

NR 2037/2000 Parlamentu Europejskiego I Rady (z dnia 

Rozwiązania STYROFOAM 

5


1 października 2000 r.) w sprawie substancji zubożających 

warstwę ozonową, jak i Dyrektywy 2002/91/CE dotyczącej 

sprawności energetycznej budynków. 

W dobie wysokich wymagań towarzyszących 

współczesnym przedsięwzięciom inżynieryjnym 

i budowlanym, niebieskie płyty STYROFOAM z 

ekstrudowanego polistyrenu gwarantują ich spełnienie 

dzięki swym właściwościom użytkowym i wytrzymałości 

przez cały okres eksploatacji konstrukcji. 

il. 05 

Recykling 

Pianka polistyrenowa STYROFOAM jest materiałem w 

100% możliwym do poddania procesowi recyklingu. Z 

uwagi na to, iż materiał ten nie ulega degradacji, możliwy 

jest jego recykling bądź wielokrotna używalność. Produkty 

STYROFOAM doskonale sprawdzają się jako materiał do 

recyklingu, jak również jako długoterminowa inwestycja 

budowlana pozostająca w zgodzie z naturą. 

il. 06 

6 

Krótka historia STYROFOAM 

1941 – Firma The Dow Chemical Company rozpoczęła 

produkcję ekstrudowanego polistyrenu, przeznaczonego 

do produkcji tratew, na zlecenie Ministerstwa Obrony USA. 

1944 – Na amerykańskim rynku materiałów budowlanych 

zwrócono uwagę na doskonałe właściwości 

termoizolacyjne niebieskich płyt z ekstrudowanego 

polistyrenu. Firma Dow wprowadziła na rynek nowy 

materiał termoizolacyjny w Stanach Zjednoczonych. 

Produktowi nadano nazwę handlową STYROFOAM. 

1963 – Płyty termoizolacyjne STYROFOAM / ROOFMATE 

importowane ze Stanów Zjednoczonych wprowadzono 

do obrotu w Europie. 

1964 – W Terneuzen (w Holandii) uruchomiono pierwszy 

w Europie zakład produkujący płyty STYROFOAM. 

1964–1997 – Firma Dow stopniowo uruchomiła 

12 zakładów produkujących STYROFOAM w Europie i na 

Bliskim Wschodzie. 

1981 – Wprowadzono na rynek „STYROFOAM PLAN” – 

grupę produktów obejmującą duży asortyment 

produktów termoizolacyjnych. 

W początkowych etapach asortyment obejmował 7 

produktów o różnych właściwościach spełniających 

wymagania charakterystyczne dla różnych zastosowań. 

1989–1992 – Firma Dow zaprzestała stosowania freonów, 

jako środków porotwórczych w produkcji płyt 

STYROFOAM we wszystkich swoich zakładach, na 3 lata 

przed wprowadzeniem zakazu stosowania freonu (1995). 

1991 – W Balatonfűzfő (Węgry) rozpoczęto produkcję płyt 

STYROFOAM z ekstrudowanego polistyrenu z 

przeznaczeniem dla krajów Europy Środkowo-Wschodniej. 

1994 – Firma Dow wprowadziła unikatową, przyjazną dla 

środowiska technologię produkcji wykorzystującą CO2 jako środek porotwórczy zamiast dotychczasowego HCFC. 

1995–2001 – Europejskie zakłady produkujące 

STYROFOAM zostały przestawione na technologię 

pozbawioną HCFC.

il. 07 

il. 08 


W obliczu wysokich wymagań, towarzyszących współ czes - 

nym przedsięwzięciom inżynieryjnym i budowlanym, 

niebieskie płyty STYROFOAM z ekstrudowanego polistyrenu 

gwarantują wymagane właściwości użytkowe i wy trzy małość 

przez cały okres eksploatacji konstrukcji. Jako światowej 

klasy producent materiałów termoizolacyjnych firma Dow 

może udzie lić wszelkiej pomocy, rad i informacji 

po tr zebnych do uzyskania pożądanych rozwiązań. Firma 

Dow opracowała szereg wytycznych dotyczących stosowania 

płyt STYROFOAM dla uzyskania maksymalnego efektu w 

szerokim zakresie typo wych obszarów zastosowań. Każde 

rozwiązanie STYROFOAM zostało szcze gó łowo opisane 

w specjalnych broszurach: 

››› Izolacja dachów płaskich w systemie odwróconym 

››› Izolacja ścian piwnic. Izolacja podłóg 

››› Izolacja mostków termicznych, cokołów i ścian 

››› Izolacja dachów stromych 

››› Izolacja budynków rolniczych. 

Asortyment produktów STYROFOAM opisany jest w tabeli, 

w której podano również warianty zastosowań. Przedstawione 

tam produkty nie zawierają HCFC. Wypełnione 

po wietrzem produkty STYROFOAM-A produkowane są przy 

wykorzystaniu CO jako środka porotwórczego. Produkty 

2 

STYROFOAM-X wykazują najlepsze właściwości termiczne 

spośród materiałów termoizolacyjnych z ekstrudowanego 

polistyrenu, nie zawierających HCFC. Właściwości te są 

równoważne właściwościom produktów spienianych HCFC. 

Podstawowe produkty w asortymencie płyt 

STYROFOAM są następujące: 

››› ROOFMATE 

››› FLOORMATE 

››› PERIMATE 

››› STYROFOAM. 

Angielski przedrostek nazwy produktu wskazuje tradycyjnie 

jego główne zastosowanie, co oznacza, że właściwości 

tech niczne określonego produktu są najbardziej od pow iednie 

do wskazanego zastosowania. Jednakże każdy produkt 

może być także użyty w innym zastosowaniu termoizolacyjnym, 

jeśli jego parametry spełniają wymagania 

charakterystyczne dla tego zastosowania (np. płyty 

ROOFMATE SL nadają się nie tylko do izolacji termicznej 

dachów, ale także ścian piwnic i stropów). W tabelach 

podano możliwe zastosowania produktów. 


7

32 lata funkcjonowania dachu odwróconego w świetle badań 

Dane badanego obiektu: 

››› Obiekt budowlany: Budynek administracji 

Hamburg-Mannheimer 22297 Hamburg 

››› Wykorzystanie pomieszczeń: Pomieszczenia 

biurowe, temperatura 20°C/22°C 

››› Zakres budowy: Stropodach płaski budynku 

biurowego 

››› System budowy: żwirowany stropodach odwrócony z 

płytami izolacyjnymi XPS, produkt „ROOFMATE” 

››› Montaż: Rok budowy 1972 

››› Wiek przy pobraniu: 32 lata 

Ocena stanu na obiekcie 

Dach odwrócony jest po 32 latach w bardzo dobrym 

stanie ogólnym. Nie stwierdzono żadnych istotnych 

uszkodzeń. Płyty izolacyjne leżały dokładnie na swoim 

miejscu, spoiny szczelne. Na krawędziach załamania płyt 

ROOFMATE w miejscu pobrania nie występują żadne 

przebarwienia spowodowane wilgocią. Kontrola wizualna 

i dotykowa wykazała, że są one praktycznie suche. 

Ten wynik oględzin w zakresie wilgotności ma szczególne 

znaczenie, gdyż świadomie zarządzono kontrolę w 

najniższych punktach dachu płaskiego. W miejscach 

tych często i na długo gromadziła się woda. Pomiary w 

laboratorium FIW wykazały, że płyty izolacyjne XPS były 

w doskonałym stanie, biorąc pod uwagę skrajne warunki, 

w jakich się przez długi czas się znajdowały. Stwierdzono 

wartą podkreślenia stabilność właściwości mechanicznych 

i termicznych produktu w długim okresie użytkowania. 

Interpretacja wyników pomiarów 

Badania laboratoryjne przeprowadzono w 

Forschungsinstitut für Wärmeschutz e.V. (Instytut 

Badawczy Izolacji Cieplnej] w Monachium). Ze 

sprawozdań kontroli wynika, że naprężenie ściskające 

oraz przewodnictwo cieplne wykazują po 32 latach 

zastosowania w dachu płaskim jeszcze lepsze wartości 

niż wymagane przez nadzór budowlany w stosunku do 

nowego materiału. Tym samym laboratoryjno-techniczne 

dane pomiarowe stanowią potwierdzenie wyników 

oględzin praktycznych dachu. 

8 

il. 09 

Optymalna funkcja ochrony 

Skuteczna, długotrwała ochrona konstrukcji budynku jest 

dla inwestora budowlanego ważną cechą. Efekt ten został 

jednoznacznie potwierdzony w niniejszym przypadku 

przez zarząd budynku Hamburg-Mannheimer. Naprawy 

dachu nie były do tej pory konieczne. Z punktu widzenia 

rzeczoznawcy należy podkreślić, że obecna powierzchnia 

dachu – zgodnie z dzisiejszymi normami – wykazuje 

całkowicie niewystarczającą jakość uszczelnienia. Składa 

się ono z membran dachowych z włókniny szklanej i 

bitumicznej, które zgodnie z „Wytycznymi dotyczącymi 

stropodachu płaskiego” są już od dawna niedopuszczalne 

jako jedyny rodzaj uszczelnienia. Zastosowanie powłoki 

XPS na tyle chroniło jednak powierzchnię dachu przed 

działaniem warunków atmosferycznych, że nawet te 

stosunkowo niskiej jakości membrany dachowe V13 

przetrwały zadziwiająco długo. 

Ilustracja 10 pokazuje w obszarze podziałki segment 

powierzchni dachu, który zachował swój gładki stan 

początkowy. Chodzi tu o warstwę bitumiczną z B85/25 

il. 10

32 lata funkcjonowania dachu odwróconego w świetle badań 

kładzioną na gorąco. Powierzchnia ta jest po 32 latach 

niezabrudzona i niepopękana. Bez płyt izolacyjnych 

dachu odwróconego już po krótkim czasie w warstwie 

bitumicznej powstałyby pęknięcia spowodowane 

procesem starzenia. 

Jak „ząb czasu” nadgryzł inne, niezabezpieczone 

elementy budowlane, pokazuje ilustracja 11. Po lewej 

stronie, obok kontrolowanego obszaru HM-HH/2 

znajduje się powleczone tworzywem sztucznym 

urządzenie do wyłapywania liści, stanowiące element 

kanału odpływowego dachu. Powierzchnia tworzywa 

sztucznego jest już zwietrzała, a metalowy korpus nosi 

silne ślady korozji. Ten proces rozkładu stanowi ciekawy 

kontrast z nienaruszonym i niezmienionym stanem 

bitumu chroniącego dach odwrócony, widocznym w 

bezpośrednim sąsiedztwie. 

il. 11 

il. 12 

il. 13 

Ocena ogólna 

Ocena wytrzymałości dachu związana z pierwszym 

badaniem wykonanym po 14 latach od dnia instalacji 

została teraz – po 32 latach – potwierdzona oraz 

udokumentowana ekspertyzą oraz badaniami 

technicznymi. Opinie ekspertów potwierdził wynik badań 

przeprowadzonych na obiekcie budynku administracji 

Hamburg-Mannheimer Versicherung i obowiązują one 

jako ostateczne wyniki badań. 

Dachowe płyty izolacyjne ROOFMATE podczas długiego 

stosowania nie wykazują żadnych istotnych zmian 

właściwości izolacyjnych. Funkcja izolacji cieplnej i 

przeciw-wilgociowej zostaje na długi czas zachowana. 

System dachu odwróconego znacznie przedłuża 

żywotność stropodachu płaskiego. Ochrona uszczelnienia 

dachu jest optymalna i trwała. Żywotność jest dłuższa, 

a ryzyko uszkodzenia mniejsze, niż przy zwykłych 

stropodachach płaskich z podobnymi produktami 

uszczelniającymi. Dachy odwrócone spełniają swoją 

funkcję przez długi czas. 

Heinz Götze, 

Rzeczoznawca ds. techniki dachowej, materiałów 

izolacyjnych i uszczelnień 


9

STYROFOAM w Europie 

Firma Dow wprowadziła STYROFOAM na europejski rynek 

budowlany w latach sześćdziesiątych. Obecnie możemy 

pochwalić się szeregiem prestiżowych realizacji na terenie 

Europy i Polski, w których wykorzystane zostały produkty 

Fot. 01 ›› Dzielnica La Défense w Paryżu/ Francja 

Fot. 03 ›› Kościół San Lorenzo w Turynie/ Włochy 

Fot. 05 ›› Muzeum Luwr w Paryżu/ Francja 

10 

STYROFOAM firmy Dow. Znajdują się wśród nich budynki 

komercyjne, mieszkalne i użyteczności publicznej, zarówno 

nowo budowane, jak i restaurowane. Obszerniejszą 

listę projektów referencyjnych możemy przedstawić na 

Fot. 02 ›› Kompleks biurowy Twin Tower w Neapolu/ Włochy 

Fot. 04 ›› Muzeum Guggenheim w Bilbao/ Hiszpania 

Fot. 06 ›› Budynek parlamentu w Wiedniu/ Austria

STYROFOAM w Polsce 

życzenie. Opisy niektórych realizacji znajdują się na naszej 

stronie internetowej pod adresem www.styrofoam.pl oraz 

stronach internetowych przedstawicielstw firmy DOW w 

poszczególnych krajach europejskich. 

Fot. 07 ›› Zespół kamienic na Wyspie Spichrzów w Gdańsku 

(B. Makowski) 

Fot. 09 ›› Biblioteka Uniwersytetu Warszawskiego przy ulicy Dobrej w 

Warszawie (W. Kryński) 

Fot. 11 ›› Budynek Collegium Pollonicum w Słubicach 

(W. Kryński) 

Fot. 08 ›› Budynek Sądu Najwyższego na placu Krasińskich 

w Warszawie (W. Kryński) 

Fot. 10 ›› Port Lotniczy Balice w Krakowie 

(W. Kryński) 

Fot. 12 ›› Budynek biurowy Gdańska przy ulicy Gdańskiej w Warszawie 

(W. Kryński) 


11

Dane techniczne produktów STYROFOAM 

Właściwości1) Właściwości Norma Jednostka Roofmate Roofmate 

Sl-a Sl-X 

1) Norma Jednostka Roofmate Roofmate 

Sl-a Sl-X 

Gęstość EN 1602 kg/m3 Gęstość EN 1602 kg/m 33 33 

3 33 33 

Deklarowany współczynnik przewodzenia ciepła2) Deklarowany współczynnik przewodzenia ciepła – λD λ R λ R λ R D D D D D D 

2) – λD λ R λ R λ R D D D D D D 

Deklarowany opór cieplny3) Deklarowany opór cieplny – RD 3) – RD d = 20mm EN 13164 W/(m.K) / (m N 2.K)/W – – – – 

d = 30mm EN 13164 W/(m.K) / (m N 2.K)/W 0,035 0,85 – – 

d = 40mm EN 13164 W/(m.K) / (m N 2.K)/W 0,035 1,15 – – 

d = 50mm EN 13164 W/(m.K) / (m N 2.K)/W 0,035 1,40 – – 

d = 60mm EN 13164 W/(m.K) / (m N 2.K)/W 0,035 1,70 – – 

d = 70mm EN 13164 W/(m.K) / (m N 2.K)/W 0,035 2,00 – – 

d = 80mm EN 13164 W/(m.K) / (m N 2.K)/W 0,035 2,30 – – 

d = 100mm EN 13164 W/(m.K) / (m N 2.K)/W 0,036 2,80 – – 

d = 120mm EN 13164 W/(m.K) / (m N 2.K)/W 0,036 3,35 0,029 4,15 

d = 140mm EN 13164 W/(m.K) / (m N 2.K)/W 0,038 3,75 0,031 4,50 

d = 160mm EN 13164 W/(m.K) / (m N 2.K)/W 0,038 4,25 0,031 5,15 

d = 180mm EN 13164 W/(m.K) / (m N 2.K)/W 0,038 4,75 0,031 5,80 

d = 200mm EN 13164 W/(m.K) / (m N 2.K)/W 

d = 20mm EN 13164 W/(m.K) / (m N 

– 5,30 0,031 6,45 

2.K)/W – – – – 

d = 30mm EN 13164 W/(m.K) / (m N 2.K)/W 0,035 0,85 – – 

d = 40mm EN 13164 W/(m.K) / (m N 2.K)/W 0,035 1,15 – – 

d = 50mm EN 13164 W/(m.K) / (m N 2.K)/W 0,035 1,40 – – 

d = 60mm EN 13164 W/(m.K) / (m N 2.K)/W 0,035 1,70 – – 

d = 70mm EN 13164 W/(m.K) / (m N 2.K)/W 0,035 2,00 – – 

d = 80mm EN 13164 W/(m.K) / (m N 2.K)/W 0,035 2,30 – – 

d = 100mm EN 13164 W/(m.K) / (m N 2.K)/W 0,036 2,80 – – 

d = 120mm EN 13164 W/(m.K) / (m N 2.K)/W 0,036 3,35 0,029 4,15 

d = 140mm EN 13164 W/(m.K) / (m N 2.K)/W 0,038 3,75 0,031 4,50 

d = 160mm EN 13164 W/(m.K) / (m N 2.K)/W 0,038 4,25 0,031 5,15 

d = 180mm EN 13164 W/(m.K) / (m N 2.K)/W 0,038 4,75 0,031 5,80 

d = 200mm EN 13164 W/(m.K) / (m N 2.K)/W – 5,30 0,031 6,45 

Naprężenia ściskające przy 10% odkształceniu lub 

wytrzymałość na ściskanie, oznaczenie EN: CS(10\Y)x EN 13164 Poziom CS(10\Y)300 CS(10\Y)300 

σ lub σ : 10 m EN 826 kPa ≥ 300 ≥ 300 

Moduł sprężystości – E EN 826 kPa 30-50mm – 12000 

60-200mm – 20000 

12000 

Pełzanie przy ściskaniu, oznaczenie EN: CC(i1/i2/y)σc σc(i1=2% odkształcenie,i2=1,5% pełzanie, y=50 lat) 

EN 13164 Poziom CC(2/1,5/50)130 CC(2/1,5/50)110 

5) : EN 1606 kPa 130 110 

Odporność na przenikanie pary wodnej – µ EN 12086 – 80-200 80-160 

Nasiąkliwość poprzez długotrwałe zanurzenie w wodzie EN 13164 Poziom WL(T)0,7 WL(T)0,7 

oznaczenie EN: WL(T)i EN 12087 Vol.-% ≤ 0,5 ≤ 0,5 

Nasiąkliwość poprzez długotrwałą dyfuzję 

oznaczenie EN: WD(V)i EN 13164 Poziom WD(V)3 WD(V)3 

d = 50mm N 6) EN 12088 Vol.-% ≤ 3 ≤ 3 

d = 100mm N 6) EN 12088 Vol.-% ≤ 1,5 ≤ 1,5 

d = 200mm N 6) EN 12088 Vol.-% ≤ 0,5 ≤ 0,5 

Odporność na cykle zamrażania i rozmrażania 

oznaczenie EN: FTi EN 13164 Poziom FT2 FT2 

nasiąkliwość: EN 12091 Vol.-% ≤ 1 ≤ 1 

Kapilarność – 0 0 

Współczynnik rozszerzalności liniowej mm/(m.K) 0,07 0,07 

Stabilność wymiarowa oraz odkszałcenie 

w określonej temperaturze i wilgotności oznaczenie EN: DS(TH) EN 13164 Poziom DS(TH) DS(TH) 

∆εmax(48h, 23°C i 90% wilgotność wzgl.): 

pod określonym obciążeniem i w określonej temperaturze 

EN 1604 % ≤ 2 ≤ 2 

oznaczenie EN: DLT(i)5 EN 13164 Poziom DLT(2)5 DLT(2)5 

∆εmax(40 kPa, 70°C, 168 h): EN 1605 ≤ 5 ≤ 5 

Klasyfikacja ogniowa EN 13501-1 Euroklasa E E 

Wymiary – Długość x Szerokość EN 822 mm 1250 x 600 1250 x 600 

– Grubość7) – dn EN 823 mm 30, 40, 50, 60, 80 (120), (140), (160) 

100, 120, 140 (180), (200) 

160, (180), (200) 

Tolerancja wymiarowa grubości8) Naprężenia ściskające przy 10% odkształceniu lub 

wytrzymałość na ściskanie, oznaczenie EN: CS(10\Y)x EN 13164 Poziom CS(10\Y)300 CS(10\Y)300 

σ lub σ : 10 m EN 826 kPa ≥ 300 ≥ 300 

Moduł sprężystości – E EN 826 kPa 30-50mm – 12000 

60-200mm – 20000 

12000 

Pełzanie przy ściskaniu, oznaczenie EN: CC(i1/i2/y)σc σc(i1=2% odkształcenie,i2=1,5% pełzanie, y=50 lat) 

EN 13164 Poziom CC(2/1,5/50)130 CC(2/1,5/50)110 

, oznaczenie EN: Ti EN 13164 Klasa T1 T1 

Powierzchnia Gładka Gładka 

Ukształtowanie krawędzi Schodkowe Schodkowe 

5) : EN 1606 kPa 130 110 

Wytrzymałość na rozciąganie prostopadłe do powierzchni płyty 

oznaczenie EN: TRσmt EN 13164 Poziom – – 

σ : mt EN 1607 kPa – – 

Odporność na przenikanie pary wodnej – µ EN 12086 – 80-200 80-160 

Nasiąkliwość poprzez długotrwałe zanurzenie w wodzie EN 13164 Poziom WL(T)0,7 WL(T)0,7 

oznaczenie EN: WL(T)i EN 12087 Vol.-% ≤ 0,5 ≤ 0,5 

Nasiąkliwość poprzez długotrwałą dyfuzję 

oznaczenie EN: WD(V)i EN 13164 Poziom WD(V)3 WD(V)3 

d = 50mm N 6) EN 12088 Vol.-% ≤ 3 ≤ 3 

d = 100mm N 6) EN 12088 Vol.-% ≤ 1,5 ≤ 1,5 

d = 200mm N 6) EN 12088 Vol.-% ≤ 0,5 ≤ 0,5 

Odporność na cykle zamrażania i rozmrażania 

oznaczenie EN: FTi EN 13164 Poziom FT2 FT2 

nasiąkliwość: EN 12091 Vol.-% ≤ 1 ≤ 1 

Kapilarność – 0 0 

Współczynnik rozszerzalności liniowej 

Stabilność wymiarowa oraz odkszałcenie 

mm/(m.K) 0,07 0,07 

w określonej temperaturze i wilgotności oznaczenie EN: DS(TH) EN 13164 Poziom DS(TH) DS(TH) 

∆εmax(48h, 23°C i 90% wilgotność wzgl.): EN 1604 % ≤ 2 ≤ 2 

pod określonym obciążeniem i w określonej temperaturze 

oznaczenie EN: DLT(i)5 EN 13164 Poziom DLT(2)5 DLT(2)5 

∆εmax(40 kPa, 70°C, 168 h): EN 1605 ≤ 5 ≤ 5 

Klasyfikacja ogniowa EN 13501-1 Euroklasa E E 

Wymiary – Długość x Szerokość EN 822 mm 1250 x 600 1250 x 600 

– Grubość7) – dn EN 823 mm 30, 40, 50, 60, 80 (120), (140), (160) 

100, 120, 140 

160, (180), (200) 

(180), (200) 

Tolerancja wymiarowa grubości8) , oznaczenie EN: Ti 

Powierzchnia 

EN 13164 Klasa T1 

Gładka 

T1 

Gładka 

Ukształtowanie krawędzi Schodkowe Schodkowe 

1) wartości średnie, jeśli nie zdefiniowano inaczej 

2) wartość obliczeniowa powinna być określana zgodnie z normą EN ISO 10456 

3) zgodnie z obliczeniow ymi regułami podanymi w normach EN 13164 oraz EN ISO 10456, wartości RD nie są bezpośrednio oparte na wartościach λD 4) Wartość obliczeniowa dla długotrwałych, stałych obciążeń użytkowych 

5) do głębokości 8m nie ma konieczności wykonywania dodatkowych obliczeń 

6) wartości dla grubości pośrednich należy interpolować 

7) grubości w nawiasach () są dostępne na specjalne zamówienie 

8) 

dN < 50 mm: -/+ 2 mm; 50 mm < d < 120 mm: -2/+3 mm; d > 120 mm: -2/+8 mm 

N N 

12

Roofmate PeRImate flooRmate flooRmate StYRofoam Roofmate 

lG-X DI-a 500-a 700-a IB-a tG-a 

33 33 38 42 32 32 

λ R λ R λ R λ R λ R λ R DD DD DD DD DD DD DD DD DD DD DD DD 

– – – – – – – – 0,035 0,55 – – 

– – – – – – – – 0,035 0,85 – – 

– – 0,035 1,15 0,036 1,10 0,036 1,10 0,035 1,15 0,035 1,15 

0,029 1,75 0,035 1,40 0,036 1,35 0,036 1,35 0,035 1,40 0,035 1,40 

0,029 2,10 0,035 1,70 0,036 1,65 0,036 1,65 0,035 1,70 0,035 1,70 

– – – – – – – – – – – – 

0,029 2,75 0,035 2,30 0,038 2,10 0,038 2,10 0,035 2,30 0,035 2,30 

0,029 3,45 0,036 2,80 0,038 2,60 0,038 2,60 0,036 2,80 0,036 2,80 

0,029 4,15 0,036 3,35 0,038 3,15 0,038 3,15 0,036 3,35 0,036 3,35 

– – – – 0,038 3,65 – – – – – – 

– – – – 0,038 4,20 – – – – – – 

– – – – – – – – – – – – 

– – – – – – – – – – – – 

CS(10\Y)300 CS(10\Y)300 CS(10\Y)500 CS(10\Y)700 CS(10\Y)250 CS(10\Y)250 

≥ 300 ≥ 300 ≥ 500 ≥ 700 ≥ 250 ≥ 250 

12000 30-50mm – 12000 

60-200mm – 20000 

25000 30000 10000 10000 

– – CC(2/1,5/50)180 CC(2/1,5/50)250 – – 

110 1105) CS(10\Y)300 CS(10\Y)300 CS(10\Y)500 CS(10\Y)700 CS(10\Y)250 CS(10\Y)250 

≥ 300 ≥ 300 ≥ 500 ≥ 700 ≥ 250 ≥ 250 

12000 30-50mm – 12000 

60-200mm – 20000 

25000 30000 10000 10000 

– – CC(2/1,5/50)180 CC(2/1,5/50)250 – – 

110 110 180 250 80 90 

100-200 100-200 150-200 150-200 100 80-200 

WL(T)0,7 WL(T)0,7 WL(T)0,7 WL(T)0,7 – – 

≤ 0,5 ≤ 0,5 ≤ 0,5 ≤ 0,5 ≤ 1,5 ≤ 0,5 

WD(V)3 WD(V)3 WD(V)3 WD(V)3 – – 

≤ 3 ≤ 3 ≤ 3 ≤ 3 – – 

≤ 1,5 ≤ 1,5 ≤ 1,5 ≤ 1,5 – – 

≤ 0,5 ≤ 0,5 ≤ 0,5 ≤ 0,5 – – 

FT2 FT1 FT2 FT2 – – 

≤ 1 ≤ 2 ≤ 1 ≤ 1 – – 

0 0 0 0 0 0 

0,07 0,07 0,07 0,07 0,07 0,07 

DS(TH) DS(TH) DS(TH) DS(TH) DS(TH) DS(TH) 

≤ 2 ≤ 2 ≤ 2 ≤ 2 ≤ 2 ≤ 2 

5) 180 250 80 90 

– – – – TR100 – 

– – – – ≥ 100 – 

100-200 100-200 150-200 150-200 100 80-200 

WL(T)0,7 WL(T)0,7 WL(T)0,7 WL(T)0,7 – – 

≤ 0,5 ≤ 0,5 ≤ 0,5 ≤ 0,5 ≤ 1,5 ≤ 0,5 

WD(V)3 WD(V)3 WD(V)3 WD(V)3 – – 

≤ 3 ≤ 3 ≤ 3 ≤ 3 – – 

≤ 1,5 ≤ 1,5 ≤ 1,5 ≤ 1,5 – – 

≤ 0,5 ≤ 0,5 ≤ 0,5 ≤ 0,5 – – 

FT2 FT1 FT2 FT2 – – 

≤ 1 ≤ 2 ≤ 1 ≤ 1 – – 

0 0 0 0 0 0 

0,07 0,07 0,07 0,07 0,07 0,07 

DLT(2)5 DS(TH) DS(TH) – DLT(2)5 DS(TH) DLT(2)5 DS(TH) DS(TH) – DS(TH) – 

≤ 5 2 ≤ – 2 ≤ 5 2 ≤ 5 2 ≤ – 2 ≤ – 2 

E E E E E E 

1200 DLT(2)5 x 600 1250 – x 600 1250 DLT(2)5 x 600 1250 DLT(2)5 x 600 1250 – x 600 2400/2500 – x 600 

(50+10), ≤ 5 (60+10) 40, 50, – 60 40, 50, ≤ 5 60 40, 50, ≤ 5 60 20, 30, – 40, 50 40, 50, – 60 

(80+10), E (100+10) 80, 100, E (120) 80, 100, E (120) 80, 100, E (120) 60, 80, 100, E (120) 80, E100 

1200 (120+10) x 600 1250 x 600 (140), 1250 x (160) 600 1250 x 600 1250 x 600 2400/2500 x 600 

(50+10), T1 (60+10) 40, T1 50, 60 40, T1 50, 60 40, T1 50, 60 20, 30, T1 40, 50 40, T1 50, 60 

Gładka (80+10), + jednostronnie (100+10) Gładka, 80, z 100, jednej (120) strony 80, Gładka 100, 120 80, Gładka 100, 120 60, 80, Szorstka 100, 120, (140) 80, Gładka 100, (120) 

(120+10) 

zaprawa 

T1 

Na dłuższej krawędzi 

Gładka + jednostronnie 

pióro i wpust 

zaprawa 

rowkowana + geowłóknina 

T1 

Schodkowe 

Gładka, z jednej strony 

rowkowana + geowłóknina 

(140), (160) 

T1 

Schodkowe 

Gładka 

T1 

Schodkowe 

Gładka 

T1 

Proste 

Szorstka 

T1 

Pióro i wpust 

Gładka 

Na dłuższej krawędzi 

pióro i wpust 

Schodkowe Schodkowe Schodkowe Proste Pióro i wpust 

Deklarowany Poziom lub ROOFMATE SL-A T1 - CS(10\Y)300 - CC(2/1,5/50)130 - WL(T)0,7 - WD(V)3 - FT2 - DS(TH) - DLT(2)5 

klasa wg EN 13164 ROOFMATE SL-X T1 - CS(10\Y)300 - CC(2/1,5/50)110 - WL(T)0,7 - WD(V)3 - FT2 - DS(TH) - DLT(2)5 

ROOFMATE LG-X T1 - CS(10\Y)300 - WL(T)0,7 - WD(V)3 - FT2 - DS(TH) - DLT(2)5 

XPS – EN 13164 PERIMATE DI-A T1 - CS(10\Y)300 - WL(T)0,7 - WD(V)3 - FT1 - DS(TH) 

FLOORMATE 500-A T1 - CS(10\Y)500 - CC(2/1,5/50)180 - WL(T)0,7 - WD(V)3 - FT2 - DS(TH) - DLT(2)5 

FLOORMATE 700-A T1 - CS(10\Y)700 - CC(2/1,5/50)250 - WL(T)0,7 - WD(V)3 - FT2 - DS(TH) - DLT(2)5 

STYROFOAM IB-A T1 - CS(10\Y)250 - DS(TH) - TR100 

ROOFMATE TG-A T1 - CS(10\Y)250 - DS(TH) 

Rozwiązania STYROFOAM 13

Deklarowany CE 

Deklarowany Poziom lub klasa wg EN 13164 

XPS – EN 13164 

ROOFMATE SL-A 

T1 - CS(10\Y)300 - CC(2/1,5/50)130 - WL(T)0,7 - WD(V)3 - 

FT2 - DS(TH) - DLT(2)5 

ROOFMATE SL-X 

T1 - CS(10\Y)300 - CC(2/1,5/50)110 - WL(T)0,7 - WD(V)3 - 

FT2 - DS(TH) - DLT(2)5 

ROOFMATE LG-X 

T1 - CS(10\Y)300 - WL(T)0,7 - WD(V)3 - FT2 - DS(TH) - 

DLT(2)5 

PERIMATE DI-A 

T1 - CS(10\Y)300 - WL(T)0,7 - WD(V)3 - FT1 - DS(TH) 

FLOORMATE 500-A 

T1 - CS(10\Y)500 - CC(2/1,5/50)180 - WL(T)0,7 - WD(V)3 - 

FT2 - DS(TH) - DLT(2)5 

FLOORMATE 700-A 

T1 - CS(10\Y)700 - CC(2/1,5/50)250 - WL(T)0,7 - WD(V)3 - 

FT2 - DS(TH) - DLT(2)5 

STYROFOAM IB-A 

T1 - CS(10\Y)250 - DS(TH) - TR100 

ROOFMATE TG-A 

T1 - CS(10\Y)250 - DS(TH) 

14

Uwagi 

Pro si my o zwróce nie uwa gi na wy tycz ne użyt ko we 

wy da ne przez fir mę Dow. Pły ty STY RO FO AM, RO OF MA TE, 

ROOFMATE TG-A to pią się w wy so kiej tem pe ra tu rze. 

Za le ca na mak sy mal na, cią gła tem pe ra tu ra eks plo ata cji 

wy no si 75°C. Je śli pły ty ze tkną się z ma te ria ła mi 

za wie ra ją cy mi lot ne roz pusz czal ni ki, mo że na stą pić 

znisz cze nie płyt. 

Wy bie ra jąc klej, na le ży zwrócić uwa gę na za le ce nia 

pro du cen ta do ty czą ce przy dat no ści kle ju do kle je nia 

pia nek po li sty re no wych. 

W ce lu ochro ny przed sta rze niem się po wierzch ni płyt 

w wa run kach at mos fe rycz nych, pły ty na le ży za bez pie czyć 

przed bez po śred nim dzia ła niem słoń ca, je śli 

prze cho wy wa ne są na ze wnątrz przez dłuż szy okres. 

Do te go ce lu na da ją się ja sne ko lo ro we fo lie z two rzyw 

sztucz nych. 

Na to miast nie na le ży sto so wać fo lii w ciem nych ko lo rach 

lub ar ku szy prze zro czy stych, gdyż mo gą po wo do wać 

du ży przy rost cie pła.Pły ty STY RO FO AM, RO OF MA TE, 

ROOFMATE TG-A po win ny być skła do wa ne na czy stej, 

po zio mej po wierzch ni bez ma te ria łów ła two pal nych 

w po bli żu. Pły ty STY RO FO AM, RO OF MA TE, 

ROOFMATE TG-A za wie ra ją śro dek zmniej sza ją cy pal ność, 

który po wi nien za po biec przy pad ko we mu za pa le niu się 

od nie wiel kie go źródła ognia. 

Jed nak że pły ty są pal ne i je śli zo sta ną ob ję te 

in ten syw nym pło mie niem, mo gą się gwał tow nie za pa lić. 

Dla te go w cza sie prze cho wy wa nia, in sta la cji i użyt ko wa nia 

płyt nie do zwo lo ne jest zbli ża nie się do nich z otwar tym 

ogniem lub in nym źródłem cie pła. Wszyst kie kla sy fi ka cje 

ognio we opar te są na próbach la bo ra to ryj nych i nie 

od zwier cie dla ją bez wa run ko wo re ak cji ma te ria łu 

w wa run kach rze czy wi ste go po ża ru. In for ma cje i da ne 

za war te w ni niej szym opra co wa niu po da ne są zgod nie 

z na szą naj lep szą wie dzą i do świad cze niem. Wszyst kie 

ry sun ki ilu stru ją tyl ko moż li we za sto so wa nia i nie mo gą 

być trak to wa ne ja ko do ku men ta cja pro jek to wa. Po stro nie 

klien ta le ży od po wie dzial ność za de cy zję, czy pro duk ty 

fir my Dow od po wia da ją po trze bom klien ta oraz czy 

miej sce ich wy ko rzy sta nia u klien ta i prak ty ki uty li za cyj ne 

są w zgo dzie z obo wią zu ją cym pra wem i ure gu lo wa nia mi. 

To sa mo do ty czy od po wied nich prze pi sów pra wa 

bu dow la ne go. 

Nie bie rze my na sie bie żad nej od po wie dzial no ści ani nie 

udzie la my gwa ran cji czy rę koj mi na sys te my lub za sto so- 

wa nia, w których wy ko rzy sty wa ne są na sze pro duk ty. 

Ni niej sze opra co wa nie nie sta no wi pod sta wy 

do zwol nie nia od za strze żeń pa ten to wych ani żad nych 

in nych praw wła sno ści prze my sło wej i in te lek tu al nej. 



Izolacja dachów płaskich 

w systemie odwróconym 

17

il. 15 

Uwaga: 

Aktualne informacje i dane, jak również 

rysunki CAD znajdują się na naszej stronie 

internetowej pod adresem: 

www.styrofoam.pl 

Tabela z danymi technicznymi 

produktów znajduje się w niniejszej publikacji 

w rozdziale Dane Techniczne na str. 12-13 

18 

il. 14 

Wstęp 

System dachu odwróconego – opracowany na początku 

lat pięćdziesiątych w USA przez firmę Dow – jest 

z powodzeniem stosowany od ponad 35 lat na całym 

świecie. Na dachach w systemie odwróconym zostało 

do chwili obecnej ułożonych w całej Europie ponad 

45 milionów m2 płyt ROOFMATE. W niniejszym rozdziale 

opisano metodę izolacji termicznej dachów płaskich 

w systemie odwróconym z zastosowaniem płyt 

izolacyjnych z niebieskiego ekstrudowanego polistyrenu 

STYROFOAM firmy Dow.

1. Dach w systemie odwróconym 

il. 16 

1.1 Zasada pracy dachu w systemie 

odwróconym 

Własności użytkowe i trwałość dachów płaskich zależą 

od wielu czynników, w tym od umiejscowienia warstw 

izolacji przeciwwodnej i cieplnej. Na dachach płaskich, 

o tradycyjnej konstrukcji, izolacja termiczna położona 

jest pod warstwą izolacji przeciwwodnej i nad dachową 

płytą konstrukcyjną, co sprawia, że warstwa izolacji 

przeciwwodnej jest odizolowana cieplnie od reszty 

konstrukcji dachu i narażona jest na duże wahania 

temperatury, co w konsekwencji zwiększa ryzyko 

przedwczesnego zniszczenia. Ponadto pomiędzy płytą 

konstrukcyjną i warstwą izolacji cieplnej wymagane 

a b c 

jest zastosowanie warstwy paroszczelnej, aby uniknąć 

kondensacji pary wodnej i tworzenia się pęcherzy pod 

warstwą izolacji przeciwwodnej. Koncepcja dachu 

w systemie odwróconym rozwiązuje powyższe problemy. 

Umieszczenie warstwy izolacji termi cznej ponad 

warstwą izolacji przeciwwodnej powoduje, iż izolacja 

przeciwwodna pracuje w stałej temperaturze, zbliżonej 

do temperatury wnętrza i jest zabezpieczona przed 

uszkodzeniami. Wszystko to wywiera pozytywny 

wpływ na przewidywaną trwałość dachu. 

Warstwa izolacji termicznej chroni warstwę izolacji 

przeciwwodnej przed: 

››› dużymi zmianami temperatury; porównanie różnych 

systemów pokazuje, jak niewielkie naprężenia 

cieplne występują w warstwie izolacji przeciwwodnej 

w dachach w systemie odwróconym, 

››› pogorszeniem właściwości na skutek wpływu 

warunków atmosferycznych, 

››› niszczącym działaniem promieniowania UV, 

››› uszkodzeniami mechanicznymi podczas budowy, 

eksploatacji i konserwacji, 

››› tworzeniem się pęcherzy pod warstwą izolacji 

przeciwwodnej (hydroizolacja działa jako bariera 

paroszczelna, która znajduje się po ciepłej stronie 

izolacji termicznej; sprawia to, że jej temperatura 

utrzymywana jest powyżej temperatury punktu rosy, 

co eliminuje ryzyko kondensacji). 

Średnie miesięczne maksymalne 

i minimalne temperatury 

na powierzchni dachu 

a = tradycyjny płaski dach bez 

warstwy dociążającej 

b = tradycyjny płaski dach 

z warstwą dociążającą 

c = dach w systemie 

odwróconym 

il. 17 



Koncepcja dachu w systemie odwróconym wykazuje 

szereg dalszych zalet: 

››› zależność instalacji od warunków atmosferycznych 

jest znacznie zmniejszona: po położeniu warstwy 

izolacji przeciwwodnej płyty izolacyjne ROOFMATE 

i kolejne warstwy można kłaść przy złej pogodzie, 

przez co zmniejsza się ryzyko opóźnienia terminu 

ukończenia prac, 

››› płyty izolacyjne zapewniają lepszą ochronę 

mechaniczną dla warstwy izolacji przeciwwodnej 

na płaskich dachach użytkowych (tarasy, parkingi 

dachowe, dachy z ogrodami) zarówno w czasie 

budowy jak i użytkowania, 

››› ponieważ płyty izolacyjne są zwykle układane 

bez połączenia (klejenia), można je łatwo podnosić 

i wymieniać lub używać ponownie w przypadku 

zmiany funkcji powierzchni dachu lub remontu 

czy też rozbiórki budynku. 

1.1.1 Trwałość 

Koncepcja dachu w systemie odwróconym jest uznaną 

i sprawdzoną metodą budowy dachu płaskiego. 

Właściwości systemu, jak również jego długa przewidywana 

trwałość (także w przypadku dachów użytkowych), zostały 

zbadane wielokrotnie przez niezależne instytuty 

i specjalistów budowlanych. Poniżej zamieszczona jest 

dla przykładu ocena inżyniera budowlanego BDB Heinza 

Götze pochodząca z jego sprawozdania: 

„Dachy w systemie odwróconym zachowują swoje 

właściwości użytkowe przez długi czas. Okres użytkowania 

jest dłuższy, a ryzyko uszkodzenia mniejsze niż w przypadku 

tradycyjnych dachów płaskich. Zabezpieczenie warstwy 

izolacji przeciwwodnej jest skuteczne i trwałe. Nie 

przewiduje się pogorszenia lub zmiany właściwości 

termoizolacyjnych przy prawidłowym stosowaniu 

i układaniu warstw wierzchnich otwartych na dyfuzję 

pary”. 

W sprawozdaniu z 1997 r. Instytutu Budowlanego Bern 

zawarta jest ogólna ocena wydana po zbadaniu dachów 

w systemie odwróconym użytkowanych od 17 do 25 lat: 

20 

il. 18 

„Z punktu widzenia systemowo-analitycznego 

prognozowana trwałość prawidłowo za pro jektowanych 

i zainstalowanych dachów płaskich w systemie 

odwróconym, z wykorzystaniem płyt ROOFMATE, 

wynosi 45–50 lat. Biorąc pod uwagę naturalną trwałość 

płyt ROOFMATE w dachach w systemie od wró conym, 

trwałość dachu można oszacować powyżej 50 lat”. 

Właściwości użytkowe warstwy izolacji termicznej 

w dachach w systemie odwróconym z warstwą 

dociążającą można określić i sprawdzić w długim 

okresie na podstawie dostępnych wyników badań. 

1.2 Zagadnienia projektowe 

1.2.1 Konstrukcja dachów w systemie 

odwróconym 

W systemie dachu odwróconego izolacja termiczna 

ukła dana jest nad warstwą izolacji przeciwwodnej 

i odpowie d nio dociążana, co ogranicza możliwość jej 

prze su wa nia i poderwania przez wiatr oraz stanowi 

ochronę przed uszkodzeniami. Konstrukcje dachów 

w systemie odwróco nym można podzielić na dachy 

ciężkie i lekkie w zależności od konstrukcji rozważanego 

budynku. Jeśli poziomą konstruk cję nośną dachu stanowi 

płyta żelbetowa, powinna być ona w stanie przenieść 

obciążenia od warstwy żwiru o grubości 5–8 cm lub 

od kolejnych warstw i pokryć tara sów, dachów zielonych, 

parkingów dachowych.


Firma Dow oferuje także alternatywne rozwiązanie dachu 

w systemie odwróconym odpowiednie dla dachów 

o lekkiej konstrukcji (np: o dużej rozpiętości), które mogą 

przenieść jedynie minimalne nominalne obciążenie 

wy nos zące 25 kg/m2 . W lekkim dachu w systemie 

odwróconym stoso wane są płyty Styrofoam wykończone 

na wierzchu warstwą zaprawy i o wyprofilowanym na 

dłuższej krawędzi specjalnym zamku, które nie wymagają 

stosowania dodatkowej warstwy dociążającej. Powyższa, 

lekka konstrukcja umożliwia wykorzystanie zalet dachu 

w systemie odwróconym w szerszym zakresie. 

Standardowa konstrukcja dachu w systemie odwróconym 

z warstwą dociążającą obejmuje następujące warstwy: 

››› betonową płytę dachową z odpowiednim spadkiem, 

››› warstwę izolacji przeciwwodnej, 

››› jednowarstwową izolację z płyt ROOFMATE SL, 

układaną luźno na wzór cegieł, 

››› dyfuzyjną warstwę rozdzielającą z geowłókniny, 

››› żwirową warstwę dociążającą o min. grubości 5 cm. 

1 żwir 16/32 mm, min. 

grubość 50 mm 

2 dyfuzyjna, odporna na UV i 

gnicie warstwa geowłókniny 

polipropylenowej, 110–140 

g/m2, układana luzem, z 200 

mm zakładem 

il. 19 

3 ROOFMATE SL, układane 

luzem, krawędzie na styk 

4 polimerowo-bitumiczna 

izolacja przeciwwilgociowa 

5 płyta konstrukcyjna 

1.2.2 Fizyka budowli dachów w systemie 

odwróconym 

W konstrukcjach dachów w systemie odwróconym ryzyko 

kondensacji jest znacznie zmniejszone dzięki temu, iż 

temperatura konstrukcji i warstwy izolacji przeciwwodnej 

utrzymywana jest powyżej temperatury punktu rosy. 

Ponieważ warstwa izolacji przeciwwodnej jest umieszczona 

po ciepłej stronie warstwy izolacji termicznej, pełni ona 

1 

2 

3 

4 

5 

także rolę bariery paroszczelnej. Jeśli przewiduje się, 

że w budynku będzie utrzymywała się duża wilgotność 

(baseny pływackie, kuchnie zbiorowego żywienia, pralnie 

itd.), oceny ryzyka kondensacji powinien dokonać 

specjalista. Dachy o dużej pojemności cieplnej – takie jak 

dachy betonowe o masie jednostkowej przekraczającej 

150–200 kg/m2 – nie ochładzają się gwałtownie podczas 

odpływu zimnej wody deszczowej pod warstwą izolacji 

termicznej. Natomiast dachy o konstrukcji metalowej 

mogą się ochładzać w czasie długotrwałych opadów 

zimnego deszczu. Może to wywoływać kondensację 

na spodniej stronie warstwy metalowej, czego można 

uniknąć zapewniając minimalną wartość oporu cieplnego 

wynoszącą 0,15 m2K/W (taką jaką gwarantuje 

zastosowanie sklejki o grubości 20 mm). 

W ogrodach dachowych, tarasach z płytami chodnikowymi 

i parkingach dachowych zaleca się stosowanie 

warstwy dyfuzyjnej (np. 3–5 cm grysu lub łamanego 

żwiru) pomiędzy izolacją termiczną a ziemią, płytami 

chodnikowymi lub płytą betonową. Ma to zapobiec 

tworzeniu się warstewki wody na górnej stronie płyt 

izolacyjnych, która mogłaby działać jako warstwa 

paroszczelna znajdująca się bezpośrednio na izolacji XPS, 

powodując kondensację. 

Ze względu na to, że w dachach w systemie odwróconym 

część wody deszczowej spływa pod płytami izolacyjnymi, 

może ona odprowadzać ciepło z płyty dachowej. 

W zależności od klimatu i średniej ilości opadów 

w czasie sezonu grzewczego, tę nieciągłą stratę ciepła 

można pominąć lub skompensować zwiększając 

nieznacznie grubość izolacji, np. o 10 mm. Może to 

być przedmiotem rozważań dla dachów w systemie 

odwróconym z „otwartymi” przykryciami typu: żwirowa 

warstwa dociążająca lub płyty kamienne na przekładkach 

dystansowych, lecz nie dotyczy dachów, w których 

większość wody deszczowej spływa po powierzchni i/lub 

nie dociera do warstwy izolacji przeciwwodnej (tarasy, 

parkingi dachowe, ogrody dachowe). 



1.2.3 Odwodnienie, izolacja przeciwwodna 

Dobre odwodnienie ma zasadnicze znaczenie dla 

długiego okresu użytkowania dachu płaskiego. Minimalny 

spadek zależy głównie od typu warstwy przeciwwodnej 

i musi być zgodny z zaleceniami krajowych norm 

budowlanych dotyczących konstrukcji dachowych. 

Odwodnienie dachu musi być zaprojektowane w taki 

sposób, aby uniknąć długotrwałego zanurzenia płyt 

izolacyjnych w wodzie. Krótkotrwałe 

zanurzenie, np. podczas intensywnego opadu deszczu, 

nie stanowi problemu. Na dachach w systemie 

odwróconym nie zaleca się stosowania zerowego 

spadku. Minimalny zalecany spadek powinien wynosić 

1,5–2%. Dach w systemie odwróconym można 

uważać za płaski, jeśli spadek nie przekracza 5%. 

Wskazówki odnośnie do wydajności i umiejscowienia 

rynien i odpływów podane są w wytycznych na temat 

pokryć dachowych. Należy zapewnić odpowiedniej 

wielkości odpływy wody deszczowej, które będą odbierać 

wodę spływającą zarówno z wierzchu izolacji termicznej 

jak i z powierzchni izolacji przeciwwodnej. 

Na dachy w systemie odwróconym można stosować 

szeroki zakres materiałów izolacji przeciwwodnej, 

włączając w to modyfikowane polimerami pokrycia 

bitumiczne na bazie tkaniny z włókien szklanych lub 

z poliestru (rdzeń z włókna organicznego lub papieru 

jest nieodpowiedni), jednowarstwowe folie polimerowe 

(PCW) i z kauczuku etylenowo-propylenowego (EPDM), 

masy asfaltowe. 

Jeśli warstwa izolacji przeciwwodnej wykonana jest 

z dwóch warstw bitumicznych pap modyfikowanych, 

klejonych na całej powierzchni, poziomy przepływ wody 

pomiędzy płytą betonową i warstwą izolacji przeciwwodnej 

powstały na skutek przebicia izolacji przeciwwodnej jest 

praktycznie wyeliminowany. Ewentualne, późniejsze 

punktowe przecieki dachu można łatwo zlokalizować 

i dzięki temu naprawić szybko i tanim kosztem. Odgrywa 

to szczególnie ważną rolę w przypadku wykorzystywania 

powierzchni dachu na ogrody, tarasy lub parkingi. 

Jednakże główne zalety dachów w systemie odwróconym 

odnoszą się także do innych materiałów przeciwwodnych. 

22 

il. 20 

1.2.4 Warstwy rozdzielające 

Zalecenia dotyczące stosowania warstw rozdzielających 

w konstrukcjach dachów w systemie odwróconym są 

następujące: 

››› pomiędzy dachową płytą betonową 

i warstwą izolacji przeciwwodnej wykonanej 

z jednowarstwowych folii polimerowych – 

zastosowanie ekstrudowanej pianki polietylenowej 

Ethafoam* 222 o grubości 3 lub 5 mm minimalizuje 

ryzyko uszkodzenia folii przez szorstką powierzchnię 

płyty betonowej, 

››› pomiędzy warstwą izolacji przeciwwodnej 

i warstwą izolacji termicznej 

– w przypadku pokryć bitumicznych 

– zwykle warstwa rozdzielająca nie jest wymagana, 

– w przypadku jednowarstwowych folii 

polimerowych PCW 

– zwykle zalecana jest luźno układana tkanina 

z włókien szklanych lub poliestrowych 

zapobiegająca przenikaniu plastyfikatorów 

pomiędzy miękką folią z PCW i pianką 

polistyrenową (należy zasięgnąć porady 

producenta folii), 

– w przypadku mas asfaltowych 

– wymagana jest luźno ułożona geowłóknina 

z włókien szklanych lub poliestrowych, 

*Znak towarowy – The Dow Chemical Company


››› pomiędzy warstwą izolacji cieplnej i warstwą 

dociążającą 

– zastosowanie pojedynczej warstwy, luźno ułożonej, 

otwartej na dyfuzję pary wodnej polipropylenowej 

geowłókniny o gramaturze ok. 110–140 g/cm2 (np. Typar) z zakładkami o szerokości min. 200 mm 

spełnia wieloraką rolę: 

– zapobiega wymywaniu drobnoziarnistego 

kruszywa pod izolację cieplną, gdzie mogłoby 

uszkodzić warstwę izolacji przeciwwodnej, 

– pozwala na zastosowanie warstwy dociążającej 

ze żwiru o średnicy 16/32 mm, wymaganej 

w celu przeciwdziałania poderwaniu przez wiatr 

i przesu waniu się płyt, o grubości 50 mm, bez 

względu na grubość izolacji, poprzez stworzenie 

spójności pomiędzy płytami izolacji. 

Płyty izolacji nie mogą być przykrywane bezpośrednio 

warstwami paroszczelnymi (np. folia polietylenowa) 

lub filcem o dużej zdolności zatrzymywania wody! 

1.2.5 Rozwiązania STYROFOAM – izolacja 

z płyt ROOFMATE i FLOORMATE 

W dachach wykonanych w systemie odwróconym izolacja 

termiczna narażona jest na działanie surowych warunków 

atmosferycznych i czynników mechanicznych. Z tego 

wzglę du materiał izolacyjny musi wykazywać stałą 

i sprawd zoną odporność na działanie powyższych 

czynników. Izola cja stosowana na dachy w systemie 

odwróconym musi: 

››› być odporna na absorpcję wody, 

››› być odporna na cykle zamarzania – rozmarzania, 

››› przenieść obciążenia od ruchu na powierzchni, 

››› zabezpieczać warstwę izolacji przeciwwodnej przez 

długi czas. 

Płyty ROOFMATE i FLOORMATE, wykonane 

z ekstrudowanej pianki polistyrenowej STYROFOAM, 

spełniają wszystkie wymagania stawiane skutecznej 

izolacji termicznej 

w dachach w systemie odwróconym dzięki korzystnym 

właściwościom produktu, takim jak: 

››› zamknięta, jednorodna struktura komórkowa, 

››› niezmiennie wysoka izolacyjność termiczna, 

››› pomijalnie niska nasiąkliwość, 

››› odporność na cykle zamarzania – rozmarzania, 

››› duża wytrzymałość na ściskanie, 

››› odporność na gnicie. 

Powyższe właściwości są charakterystyczne dla płyt 

ROOFMATE i FLOORMATE. Na dachy w systemie odwróconym 

stosowane są następujące wyroby STYROFOAM: 

Dachy w systemie odwróconym z dociążającą warstwą 

żwirową, tarasy i dachy zielone: 

››› ROOFMATE SL 

Dachy w systemie odwróconym z lekką warstwą 

dociążającą: 

››› ROOFMATE LG 

Dachy w systemie odwróconym poddane działaniu 

dużych obciążeń i obciążeń od ruchu pojazdów: 

››› FLOORMATE 500 


1.2.6 Attyka 

il. 21 



Stosując płyty ROOFMATE LG także do ścian attykowych 

i pionowych elementów można wzorować się 

na rozwią zaniu dachu w systemie odwróconym. 

Z tego względu zabezpieczona jest także pionowa 

powierzchnia warstwy przeciwwodnej. Ta łatwa do 

układania płyta izolacyjna jest szczególnie tanim 

sposobem izolowania ścian attykowych. Płyty muszą być 

zabezpieczone przez odpowiednie systemy mocujące. 

> Bliższe informacje podane są także w punkcie 6.3.1 

„Instalacja płyt ROOFMATE LG”. 

2. Dach w systemie odwróconym z dociążającą warstwą żwirową 


Standardowym rozwiązaniem dachu w systemie 

odwróconym jest układ warstw wykończony dociążającą 

wars twą żwirową. Generalnie warstwa dociążająca 

z płu kanego żwiru o nominalnej wielkości ziaren 16/32 

mm musi mieć minimum 50 mm grubości. Warstwa 

do cią żająca w strefach brzegowych na dachach 

budynków szczególnie narażonych na działanie 

zwiększonych sił odrywających, wywołanych przez wiatr, 

musi być zabezpieczona dodatkowym dociążeniem 

w postaci płyt chodnikowych lub elementów blokujących. 

Pomiędzy płytami izolacji ułożonymi w jednej warstwie 

na wzór cegieł i żwi rową warstwą dociążającą należy ułożyć 

dyfuzyjną wars twę rozdzielającą z geowłókniny 

polipropylenowej o małej nasiąkliwości, z zakładką 

200 mm. Warstwa ta wraz z wars twą dociążającą zapewni 

wystarczające przyleganie po wier zchni płyt uniemożliwiając 

ich poderwanie przez wiatr lub podnoszenie przez 

nagromadzoną wodę opadową. 

24 

1 ROOFMATE LG 

2 płyta chodnikowa 

3 warstwa żwiru 

4 dyfuzyjna, odporna na 


polipropy lenowej, 

110–140 g/m 2, układana 

luzem, z 200 mm zakładem 

il. 22 

2.2 Układ warstw 

1 żwir 16/32 mm, min. grubość 

50 mm 

2 dyfuzyjna, odporna na 


polipropylenowej, 

110–140 g/m2, układana 

luzem, z 200 mm zakładem 

il. 23 

5 ROOFMATE SL 




1 ¿ 

2 

¿ 

3 ¿ 

5 ¿ 

3 ROOFMATE SL, układane 





4 

1 

2 ¿ 

3 

¿ 

4 

5 

¿ 

6 

7

3. Dach zielony w systemie odwróconym 

il. 24 

Często jednym z głównych priorytetów architektury, 

uwzględniającej aspekty przyszłości i ekologii, jest 

„odzyskiwanie”, w miarę możliwości, terenów zielonych 

zajętych przez budynki poprzez wykonywanie ogrodów 

na dach ach. Ogrody dachowe, zwłaszcza na obszarach 

miejskich, spełniają dwie ważne funkcje. Zapewniają 

powiększenie terenów zielonych i przyczyniają się 

w dużym stopniu, dzięki zatrzymywaniu wody, 

do odciążenia systemu kanalizacji deszczowej. 

Ekstensywnie lub intensywnie uprawiany dach w systemie 

odwróconym jest prostą dobrze sprawdzoną konstrukcją 

dachu płaskiego o dużej trwałości. Płyty izolacyjne na 

dachach zielonych spełniają szczególnie ważną funkcję 

ochronną dla warstwy izolacji przeciwwodnej. 

3.1 Długotrwałe badania 

Praktyczne badania dachów w systemie odwróconym, 

użytkowanych w okresie do 18 lat, wykazały ich 

długotrwałą funkcjonalność. Właściwości termoizolacyjne 

badanych płyt ROOFMATE, wykonanych ze STYROFOAM, 

zmieniły się bardzo nieznacznie podczas długiego okresu 

ich eksploatacji. 


3.2.1 Warstwa izolacji przeciwwodnej 

Warstwa izolacji przeciwwodnej dachów zielonych musi 

być odporna na korzenie roślin, w przeciwnym razie 

należy zainstalować oddzielną warstwę zabezpieczającą 

przed korzeniami roślin. Dalsze zabezpieczenie warstwy 

izolacji przeciwwodnej stanowią płyty ROOFMATE. 

Spadki dachu i otwory odprowadzające wodę muszą być 

zaprojektowane w taki sposób, aby uniknąć długotrwa łego 

zanurzenia w wodzie płyt izolacyjnych ROOFMATE, jak 

również stałego gromadzenia się wody w warstwie 

od wad niającej intensywnie uprawianych dachów 

zielo nych. > Bliższe informacje na temat zapewnienia 

wo dood por no ści podane są także w punkcie 

1.2.3 „Od wodnienie, izolacja przeciwwodna”. 

3.2.2 Rozwiązania STYROFOAM – 

izolacja z płyt ROOFMATE 

Odporność na wilgoć i duża wytrzymałość na ściskanie 

płyt ROOFMATE SL sprawia, że świetnie nadają się one 

na izolację dachów zielonych w systemie odwróconym. 

Na dachach zielonych poddanych działaniu dużych 

obciążeń można stosować płyty FLOORMATE. 

> Bliższe informacje podane są w punkcie 1.2.5. 

3.2.3 Warstwa rozdzielająca 

Dyfuzyjna warstwa rozdzielająca zapobiega przedostawaniu 

się drobnego materiału z warstwy odwadniającej do 

połączeń pomiędzy płytami. Jednocześnie zapewnia ona 

płytom izolacyjnym ochronę mechaniczną. Zwykle do 

il. 25 



tego celu stosowana jest dyfuzyjna, odporna na gnicie 

tkanina z włókna z tworzyw sztucznych (np. polipropylenu) 

o gramaturze około 110–140 g/m 2 i o małej nasiąkliwości. 

3.2.4 Warstwa odwadniająca i filtrująca 

Na ogół warstwy odwadniające wykonywane są z płukanego 

okrągłego żwiru lub drobnego kruszywa (30–40 mm), 

keramzytu lub różnych rodzajów wyrobów odwadniają cy ch 

(maty odwadniające, wytłaczane płyty odwad nia jące itd.) 

Keramzyt, oprócz pełnienia roli warstwy wege tacyjnej, 

pomaga także w odwodnieniu pozwalając na szybkie 

odprowadzenie nadmiaru wody deszczowej. Z drugiej 

strony wilgoć może łatwo dyfundować przez ot wartą 

strukturę materiału. Można stosować także systemy 

odwadniające spełniające jednocześnie funkcje warstwy 

rozdzielającej, odwadniającej i filtracyjnej (jak np. Secudrän), 

które zapewniają uzyskanie prostej, lekkiej struktury 

zielonego dachu o uprawie ekstensywnej. Geowłóknina, 

położ ona nad warstwą odwadniającą, zapobiega wymywaniu 

drobnych cząstek organicznych z warstwy wegetacyjnej, 

co mogłoby powodować zatrzymywanie odpływu wody. 

Do tego celu stosowana jest dyfuzyjna, odporna na gnicie 

tkanina z włókna sztucznego (np. z polipropylenu) 

o gramaturze około 110–140 g/m2 . 

3.2.5 Warstwa wegetacyjna, rośliny 

Dachy o ekstensywnej uprawie 

Zalecane jest stosowanie warstw wegetacyjnych 

o mieszanym podłożu, wykazujących pewną zdolność 

do zatrzymywania wody. Warstwy wegetacyjne na bazie 

keramzytu lub gliny łupkowatej pełnią jednocześnie rolę 

odwodnienia. Dzięki temu można pominąć warstwę 

odwadniającą. Korzystna jest minimalna grubość tej 

warstwy w granicach 8 do 10 cm. Korzenie roślin 

w warstwie wegetacyjnej mają działanie stabilizujące, 

zapobiegają poderwaniu płyt przez wiatr. Wzdłuż 

krawędzi i na obszarach łączenia zaleca się 

stosowanie dociążenia. 

Dachy o intensywnej uprawie 

Warstwa wegetacyjna dachów zielonych o intensywnej 

uprawie, w zależności od wymagań, może składać się 

z jednego lub kilku typów podłoża zgodnie 

z zaleceniami projektanta. 

3.3 Układy warstw 

3.3.1 Dach zielony o uprawie ekstensywnej z oddzielną warstwą odwadniającą 

26 

1 

¿ 

2 

¿ 

3 

¿ 

4 

5 

¿ 

6 

7 

8 

¿ 

1 roślinność ekstensywna 

2 warstwa wegetacyjna, 80–100 mm 

3 geowłóknina filtrująca 

4 warstwa drenażowa (lub mata drenująca 

z geowłókniną) 

5 warstwa oddzielająca (np. geowłóknina 

polipropylenowa), 110–140 g/m2 6 ROOFMATE SL 

7 polimerowo-bitumiczna izolacja przeciwwilgociowa 

odporna na korzenie 


il. 26


3.3.2 Dach zielony o uprawie ekstensywnej z połączoną warstwą odwadniającą i wegetacyjną 

3.3.3 Dach zielony o uprawie intensywnej 

1 

¿ 

2 

¿ 

3 

¿ 

4 

5 

¿ 

6 

1 

¿ 

2 

¿ 

3 

¿ 

4 

5 

¿ 

6 

7 

8 

¿ 

1 roślinność ekstensywna (rozchodniki, trawy, mchy) 

2 warstwa wegetacyjno-drenażowa, 80–100 mm 

3 warstwa drenażowa (np. geowłóknina 



odporna na korzenie 


il. 27 

1 roślinność 

2 warstwa ziemi (grubość użytkowa z reguły 

> 200 mm) 


4 warstwa drenująca (żwir lub mata drenująca) 

5 warstwa filtrująca (np. geowłóknina 


7 polimerowo-bitumiczna izolacja 

przeciwwilgociowa odporna na korzenie 


il. 28 


4. Taras w systemie dachu odwróconego 


Betonowe płyty chodnikowe, na warstwie tłucznia 

kamiennego (4/8 mm o grubości 3–5 cm), układane są 

nad płytami ROOFMATE SL. 

Warstwa dyfuzyjna, odporna na gnicie, wykonana 

z tworzyw sztucznych (np. polipropylenu), układana 

pomiędzy kruszywem i płytami izolacyjnymi, pełni rolę 

warstwy rozdzielającej i ochronnej. W celu płaskiego 

ułożenia płyt ROOFMATE należy wyrównać wszelkie 

nierówności warstwy przeciwwodnej. 

Rozwiązaniem alternatywnym jest ułożenie betonowych 

płyt chodnikowych na specjalnych podkładkach 

dystansowych, umieszczonych na warstwie izolacji 

termicznej. Jeśli górną warstwę tarasu stanowią płytki 

ceramiczne, powinny one być przyklejane do płyty 

żelbetowej o minimalnej grubości 6 cm położonej na 

warstwie kruszywa o średnicy ziaren 4/8 mm i minimalnej 

grubości 3 cm z dyfuzyjną warstwą rozdzielającą z 

geowłókniny pomiędzy kruszywem i płytą żelbetową. 

4.2 Układy warstw tarasów 

4.2.1 Taras z płytami chodnikowymi na podłożu żwirowym 

28 

il. 29 

1 

2 

3 

4 

5 

6 

1 płyty chodnikowe 

2 żwir 

3 geowłóknina 

4 ROOFMATE SL układane luzem, krawędzie na styk 


6 płyta żelbetowa 

il. 30

4. Taras w systemie dachu odwróconego 

4.2.2 Taras z płytami chodnikowymi na podkładkach dystansowych 

4.2.3 Taras z nawierzchnią z płytek ceramicznych 

1 

2 

3 

4 

5 

6 

1 

2 

3 

4 

3 

5 

6 

7 

1 płyty chodnikowe 

2 przekładki dystansowe 





il. 31 

1 płytki ceramiczne 

2 beton 


4 żwir 




il. 32 


5. Parkingi dachowe 

W dachach płaskich, obciążonych ruchem pojazdów, 

takich jak parkingi dachowe, wykorzystywane są główne 

zalety koncepcji dachu w systemie odwróconym, 

tj. ochrona warstwy izolacji przeciwwodnej, możliwość 

instalacji warstwy izolacji przeciwwodnej bezpośrednio 

na płycie konstrukcyjnej z łączeniem na całej powierzchni 

oraz duża wytrzymałość w trakcie budowy i eksploatacji. 

Duża wytrzymałość na ściskanie i duża sztywność płyt 

FLOORMATE 500 i FLOORMATE 700 umożliwiają łatwą 

i ekonomiczną eksploatację parkingów dachowych 

przez długi czas. 


5.1.1 Płyta żelbetowa 

Żelbetowa płyta dachowa oraz warstwa spadkowa muszą 

być zaprojektowane zgodnie z wytycznymi projektowania 

dachów, przy czym minimalny zalecany spadek musi 

wynosić 2–2,5%. 

Warstwa izolacji przeciwwodnej musi być położona w taki 

sposób, aby płyty izolacyjne przylegały płasko do podłoża 

(zwłaszcza w przypadku nawierzchni z betonowej kostki 

brukowej wymagane jest odpowiednie wyrównanie). 

Również w przypadku dachów w systemie odwróconym, 

obciążonych ruchem pojazdów, zaleca się, żeby warstwa 

izolacji przeciwwodnej przylegała na całej powierzchni 

do płyty betonowej, gdyż łatwo jest wtedy zlokalizować 

ewentualne przecieki. 

> Bliższe informacje podane są w rozdziale na temat 

izolacji przeciwwodnej. 

5.1.3 Rozwiązania STYROFOAM – 

izolacja z płyt FLOORMATE 

W zależności od typu konstrukcji, nasilenia ruchu i wielkości 

obciążeń od pojazdów jako izolację cieplną zaleca się 

stosować płyty FLOORMATE 500 i FLOORMATE 700. 

5.2 Parking dachowy wykończony 

prefabrykowaną kostką brukową 

Opisana poniżej konstrukcja parkingu dachowego może 

być stosowana tylko w przypadku obciążenia ruchem 

pojazdów o masie całkowitej nie przekraczającej 4 ton. 

5.2.1 Izolacja termiczna 

il. 33 il. 34 il. 35 

30 

››› Płyty izolacyjne FLOORMATE 500 stosowane są na 

parkingi o umiarkowanym ruchu, przeznaczone dla 

samochodów osobowych. 

››› Płyty izolacyjne FLOORMATE 700 stosowane są 

na parkingi o dużym nasileniu ruchu 

(np. super markety, centra handlowe).



Pomiędzy warstwą płyt izolacyjnych i warstwą 

nawierzchniową powinna być stosowana dyfuzyjna 

warstwa z geowłókniny polipropylenowej o gramaturze 

około 110–140 g/m2 . 

5.2.3 Układanie nawierzchni 

Betonowa kostka brukowa o grubości min. 100 mm musi 

być położona na równomiernie ubitej warstwie podkładu 

z ostroziarnistego żwiru lub piasku o średnicy ziaren 

2/5–4/8 mm i o grubości 5 cm. Szczeliny pomiędzy 

elementami powinny być nie mniejsze niż 3 mm i nie 

większe niż 5 mm. Szczeliny należy wypełnić drobnym 

piaskiem, o średnicy ziaren 0/2 mm i po upływie pół roku 

użytkowania uzupełnić wypełnienie.Poziome przesunięcia 

nawierzchni należy wyeliminować lub ograniczyć stosując 

żelbetową ramę na krawędziach oraz przedzielając 

betonowymi belkami większe ciągłe obszary parkingu. 

Odprowadzenia wody i inne pionowe części budowlane 

wystające z nawierzchni należy także osłonić żelbetowymi 

ramami. 

Parkingi dachowe o nawierzchni z kostki brukowej 

wymagają regularnych, okresowych przeglądów 

i odpowiedniej konserwacji. 

il. 36 

5.3 Parking dachowy wykończony wylewaną 

na miejscu płytą żelbetową 

Ten typ konstrukcji parkingów dachowych można 

stosować we wszystkich przypadkach obciążeń 

w zależności od grubości i rodzaju zbrojenia płyty 

rozkładającej obciążenia. 


››› Generalnie jako izolacja termiczna stosowane 

są płyty FLOORMATE 500. 

››› Płyty izolacyjne FLOORMATE 700 stosowane są 

w przypadkach dodatkowych dużych obciążeń 

lub w przypadkach ograniczonej zdolności płyty 

żelbetowej do przenoszenia obciążeń. 


W przypadku parkingów dachowych z wykonywaną 

na miejscu płytą żelbetową na warstwę rozdzielającą, 

układaną na płyty FLOORMATE jak również pomiędzy 

podkład żwirowy i nośną płytę żelbetową, zaleca się 

geowłókninę umożliwiającą dyfuzję (np. geowłóknina 

polipropylenowa) o gramaturze około 140 g/m2 . 



5.3.3 Płyta żelbetowa 

Rozkładająca obciążenia płyta żelbetowa musi być 

ułożona na równomiernie rozłożonej warstwie podkładu 

ze żwiru łamanego o średnicy ziaren 4/8 mm i o grubości 

3–4 cm. Grubość i rodzaj zbrojenia płyty oraz złącza 

dylatacyjne i połączenia pomiędzy sekcjami płyt powinny 

być dobrane na podstawie obliczeń przeprowadzonych 

przez konstruktora. 

5.4 Parking dachowy wykończony 

prefabrykowanymi płytami betonowymi 

Ta konstrukcja parkingu dachowego stosowana jest tylko 

w przypadku ruchu samochodów osobowych. 

il. 37 il. 38 

32 


Należy stosować wyłącznie płyty izolacyjne 

FLOORMATE 700 z powodu dużych obciążeń skupionych. 

5.4.2 Nawierzchnia 

Prefabrykowane płyty żelbetowe o wymiarach 60/60, 

90/90 lub 100/100 cm układane są na specjalnych 

podporach dystansowych o dużej średnicy, 

zgodnie z zaleceniami projektanta systemu 

(np. system Zoontjens).


5.5 Układy warstw i instalacja 

5.5.1 Parking dachowy wykończony prefabrykowaną kostką brukową 

1 fuga piaskowa 0/2 mm 

2 kostka brukowa, 100 mm 

3 podłoże piaskowo/grysowe 2/8 mm, 50 mm 

(w stanie zagęszczonym) 

5.5.2 Parking dachowy wykończony płytą żelbetową wylewaną na miejscu 

4 dyfuzyjna, odporna na gnicie warstwa geowłókniny 

polipropylenowej, 110–140 g/m2, układana luzem, 

z 200 mm zakładem 

5 (FLOORMATE 500) lub FLOORMATE 700 układane 




5.5.3 Parking dachowy wykończony prefabrykowanymi płytami betonowymi 

1 

¿ 

2 

¿ 

3 

¿ 

4 

5 

¿ 

6 

7 

1 

¿ 

2 

¿ 

3 

¿ 

4 

5 

¿ 

6 

7 

1 

¿ 

2 

¿ 

3 

¿ 

4 

il. 39 

1 płyta żelbetowa (jezdna) 

2 warstwa oddzielająca 

3 warstwa grysu 4/8 mm, 30–40 mm 


polipropylenowej, 110–140 g/m2, układana luzem, z 

200 mm zakładem 

5 FLOORMATE 500 lub FLOORMATE 700 układane 




il. 40 

1 płyty żelbetowe na podkładkach dystansowych 

(np.: Zoontjens) 

2 FLOORMATE 700 układane luzem, krawędzie na styk 



il. 41 


6. Renowacja dachów płaskich 

Często w przypadku starych płaskich dachów 

wymagających odnowienia, powstaje kwestia 

ponownego 

wykorzystania istniejącej konstrukcji. System dachu 

odwróconego oferuje możliwość pozostawienia 

istniejącej konstrukcji, a zatem wykorzystania dostępnych 

materiałów oraz oszczędzenia na wysokich kosztach 

usunięcia i utylizacji starych materiałów. Dach typu 

„Plusdach” z płytami ROOFMATE umieszczonymi nad 

warstwą izolacji przeciwwodnej jest ekonomicznym 

rozwiązaniem w przypadku przeprowadzania renowacji. 

Konstrukcja ta pozwala na przekształcenie, niewielkim 

kosztem, istniejących dachów tak, aby zużycie energii 

w budynkach spadło do niskiego poziomu. 

6.2 Układ warstw i instalacja 

6.2.1 Dach typu „Plusdach” ze żwirową warstwą dociążającą 

W 1977 r. nagroda w konkursie Wspólnoty Europejskiej 

na najbardziej ekonomiczne rozwiązanie w zakresie 

renowacji termicznej budynków została przyznana 

rozwiązaniu „Plusdach”. 


Po profesjonalnym przygotowaniu starych warstw izolacji 

dachowej do odnowienia, tj. usunięciu pęcherzy, wgnieceń 

i fałd, najpierw układana jest nowa warstwa izolacji 

przeciwwodnej, np. z modyfikowanej papy bitumicznej, 

zgodnie z zaleceniami producenta w miarę możliwości 

na całej powierzchni starej warstwy. Następnie 

na odnowionej warstwie izolacji przeciwwodnej można 

zainstalować dowolny typ dachu w systemie odwróconym. 

1 

¿ 

2 

¿ 

3 

¿ 

5 

¿ 

1 warstwa żwiru 16/32 mm, min. 50 mm 





nowa/naprawiona izolacja przeciwwilgociowa np. 

polimerowo-bitumiczna 

4 istniejąca konstrukcja dachu 

6.2.2 Dach typu „Plusdach” jako jednowarstwowy dach zielony o uprawie ekstensywnej 

34 

4 

1 

¿ 

2 

¿ 

3 

¿ 

4 

5 

¿ 

6 

il. 42 

1 roślinność (rozchodniki, trawy, mchy) 

2 warstwa wegetacyjno-drenażowa, 80–100 mm 




4 ROOFMATE SL układane luzem, 

krawędzie na styk 

5 nowa/naprawiona izolacja przeciw wilgociowa np. 

polimerowo-bitumiczna, odporna na korzenie 


il. 43


6.2.3 Dach typu „Plusdach” jako dach zielony o uprawie ekstensywnej z oddzielną warstwą 

drenażową 

6.3 Lekki dach typu „Plusdach” z płytami 

ROOFMATE LG 

Na wielu płaskich dachach wymagających renowacji 

nie można umieścić dodatkowego dociążenia w postaci 

żwiru ze względu na ograniczoną nośność. Dla tego 

typu płaskich dachów opracowano płyty ROOFMATE LG. 

Masa właściwa płyt ROOFMATE LG wynosi zaledwie 25 

kg/m2 . Płyta składa się z warstwy izolacyjnej i warstwy 

nawierzchniowej wykonanej z zaprawy modyfikowanej 

tworzywem sztucznym, o grubości około 10 mm. Warstwa 

zaprawy zabezpiecza płyty przed promieniowaniem 

ultrafioletowym, uszkodzeniami mechanicznymi 

oraz rozprzestrzenianiem się ognia. 

il. 45 

1 

¿ 

2 

¿ 

3 

¿ 

4 

5 

¿ 

6 

7 

8 

¿ 

1 roślinność (rozchodniki, trawy, mchy) 

2 warstwa wegetacyjna, 80–100 mm 


4 warstwa drenażowa 




6 ROOFMATE SLukładane luzem, 


7 nowa/naprawiona izolacja przeciw wilgociowa np. 

polimerowo-bitumiczna, odporna na korzenie 


il. 44 

Odporność na poderwanie przez wiatr 

Odporność płyt ROOFMATE LG na poderwanie przez wiatr 

na dachu w systemie odwróconym została sprawdzona 

w próbach w tunelu aerodynamicznym. Na obrzeżach 

dachu oraz w narożach płyty ROOFMATE LG należy 

dodatkowo zabezpieczyć przed poderwaniem przez wiatr. 

Patrz także 6.3.1. Zastosowanie płyt ROOFMATE LG daje, 

oprócz zalet wynikających z zastosowania „tradycyjnego 

dachu odwróconego”, również następujące korzyści: 

››› Płyty izolacyjnej, ze względu na jej mały ciężar, 

można użyć, jeśli konstrukcja dachu płaskiego 

do pu szcza jedynie minimalne dodatkowe obciążenie. 

››› Izolacja termiczna i zabezpieczenie powierzchni 

są wykonywane w jednej operacji, co pozwala 

oszczędzić czas i pieniądze. 

››› Podczas prac konserwacyjnych można chodzić 

po płytach ROOFMATE LG. 

››› Dachy w systemie odwróconym z płytami 

ROOFMATE LG są łatwe w konserwacji i czyszczeniu. 

››› Renowacja dachu stanowi minimalną uciążliwość dla 

mieszkańców budynku. 

W wierzchniej warstwie zaprawy płyt ROOFMATE LG mogą 

wystąpić rysy włoskowate, które są charakte rystyczne 



dla zapraw, zwłaszcza przy tak minimalnej grubości 

wynoszącej 10 mm. Pęknięcia te nie mają 

niszczącego wpływu na całą płytę i należy je traktować 

jako nieznaczące. 

Nie powodują one również zniszczenia wierzchniej 

warstwy zaprawy w następujących kolejno cyklach 

zamarzania – rozmarzania. 

6.3.1 Zastosowanie płyt ROOFMATE LG 

Płyty ROOFMATE LG łatwo ciąć i obrabiać. Płyty muszą 

być układane na wzór cegieł, przy czym trzeba utrzymywać 

co najmniej 20-centymetrowe zakłady. Odcinków 

płyt krótszych niż pół długości płyty nie wolno kłaść na 

obrzeżach dachu. Płyty ROOFMATE LG na obrzeżach 

dachu muszą być układane bez zachodzenia na krawędź, 

tak aby można je było solidnie zamocować, a widoczna 

na krawędziach pianka polistyrenowa musi być 

zabezpieczona przed promieniowaniem UV (np. poprzez 

mocowanie mechaniczne i zabezpieczenie za pomocą 

profilu aluminiowego Joba). Ponadto instalowane na 

pionowych powierzchniach płyty ROOFMATE LG muszą 

mieć zakryte krawędzie i muszą być zamocowane 

odpowiednimi elementami mocującymi. W narożach 

i wzdłuż obrzeży należy stosować płyty chodnikowe lub 

betonowe elementy nawierzchniowe jako dodatkowe 

dociążenie zapobiegające przesunięciom płyt 

izolacyjnych. 

6.3.2 Układ warstw dachu dodatkowego typu „Plusdach” z płytami ROOFMATE LG 

36 

il. 46 

il. 47 

1 

¿ 

2 

¿ 

3 

¿ 

4 

5 

¿ 

1 ROOFMATE LG 

2 płyta chodnikowa 

3 ROOFMATE LG 

4 polimerowo-bitumiczna izolacja 

przeciwwilgociowa 

5 istniejąca konstrukcja dachu


6.3.3 Renowacja dachów płaskich 

ze spadkiem w kierunku obrzeża 

W przypadku lekkich dachów płaskich zabezpieczenie 

powierzchni ciężkim żwirem jest często niemożliwe 

z powodu ich niewystarczającej nośności, natomiast 

w przypadku dachów nachylonych, gdzie woda 

odprowadzana jest do rynny na okapie, dociążenie 

il. 48 

żwirem jest niemożliwe ze względu na spadek. Także 

tutaj można wykorzystać zalety płyt ROOFMATE LG. 

Na kalenicy, okapie, w miejscach obróbki blacharskiej 

specjalne sprawdzone konstrukcje i profile (np. 

profile aluminiowe Joba) zapewniają przyleganie płyt 

zabezpieczając je przed poderwaniem przez wiatr 

i przesuwaniem się. 

1 

¿ 

2 

¿ 

3 

¿ 

4 

1 ROOFMATE LG, układana 

luzem z przylegającymi 

krawędziami 




4 profil mocujący kalenicowy 

(np. Joba) 


7. Literatura 

››› Opinia biegłego z Instytutu Budowlanego Bern 

„Dachy w systemie odwróconym: praktyczna 

trwałość w budownictwie” 

››› Specjalne wydanie na temat praktycznych badań 

szwajcarskiego PTT/J.D. Vital, Szwajcaria: „Wybór 

systemu dachu płaskiego” 

››› Opinia Heinza Gütze „Ocena konstrukcyjna 

długotrwałych własności użytkowych 

ekstrudowanego polistyrenu” 

››› Opinia biegłego „Długotrwałe własności użytkowe 

parkingów dachowych z izolacją termiczną 

FLOORMATE w systemie dachu odwróconego” – 

prof. dr Ing. R. Oswald 

38 

››› Publikacja specjalna: „Długotrwałe właściwości 

użytkowe ekstrudowanego polistyrenu”, dr Holger 

Merkel, Elmar Boy – Komitet Techniczny FPX 

››› ‘Ocena stabilności ruchowej systemu płyt 

FLOORMATE LG w przypadku oddziaływania wiatru’, 

WSP, prof. H.J. Gerhardt 

››› Joba: mechaniczne elementy mocujące do płyt 

ROOFMATE LG 

››› Świadectwo prób MPA w Dortmundzie ‘Odporność 

płyt ROOFMATE LG na rozprzestrzenianie się ognia’ 

››› Specjalne wydanie gazety budowlanej: Dach typu 

‘Plusdach’, dr H. Merkel


Izolacja dachów stromych 

39

1. Izolacja dachów stromych 

Dach stro my jest naj bar dziej roz po wszech nio nym ty pem 

da chu sto so wa nym w bu dyn kach miesz kal nych. Po zwa la 

on na uzy ska nie spe cjal nej at mos fe ry wnę trza. Po wsta łe 

na pod da szu po miesz cze nia miesz kal ne moż na wy po sa- 

żyć i wy ko rzy stać w do wol nej chwi li. Głów nym 

wy ma ga niem dla stwo rze nia prze strze ni ży cio wej 

o od po wied niej ja ko ści jest spraw nie dzia ła ją ca, efek tyw- 

na przez ca ły czas izo la cja ter micz na, która mi ni ma li zu je 

stra ty cie pła przez kon struk cję da chu, za pew nia 

miesz kań com wy star cza ją cy kom fort i za po bie ga 

kon den sa cji pa ry wod nej. 


Pla no wa ną lub za pro jek to wa ną efek tyw ność izo la cji 

ter micz nej moż na uzy skać tyl ko w przy pad ku 

wy eli mi no wa nia most ków ter micz nych. Ca ła izo la cja 

ter micz na po win na zo stać uło żo na nad kro kwia mi lub 

de sko wa niem al bo przy naj mniej część izo la cji po win na 

zo stać umiesz czo na na wierz chu lub od spodu kro kwi 

w po sta ci ciągłej war stwy nie prze ry wa nej żad nym 

ele men tem kon struk cyj nym, co mi ni ma li zu je od działy wa- 

nie zim nych most ków, któ re sta no wią kro kwie. Ob ciąże nia 

od działu ją ce na izo la cję ter micz ną w prak ty ce – ta kie jak 

ob ciąże nie śnie giem, wia trem, jak rów nież 

ciężar wła sny po kry cia dacho we go – spra wia ją, 

że od ma te riału ter mo izo lacyjnego ukła da ne go 

na wierz chu kro kwi wy ma ga się dużej wytrzymałości. 

Po za mon to wa niu i po kry ciu da chów ką kon struk cja 

da cho wa, war stwa izo la cji ter micz nej i po kry cie da cho we 

two rzą jed ną całość, któ ra spełnia obo wią zu ją ce 

wy ma ga nia fi zy ki bu dow li, tech nicz ne i zwią za ne 

z ochro ną przed wa run ka mi at mos fe ry cz ny mi. 

40 

il. 49 

1.2 Rozwiązania STYROFOAM 

– izolacja z płyt ROOFMATE i ROOFMATE 

TG-A 

Funk cję izo la cji ter micznej ukła da nej na wierz chu kro kwi 

może peł nić ma teriał ter mo izo la cyj ny, któ ry jest od por ny 

me cha nicz nie i speł nia wy ma ga nia odnośnie 

do właściwości materiałowych i obróbki. 

Spośród rozwiązań na bazie STYROFOAM do izolacji 

termicznej dachów stromych zalecane są płyty 

ROOFMATE SL i ROOFMATE TG-A . 

Ten niebieski ekstrudowany polistyren o zamkniętej 

strukturze komórkowej charakteryzuje się następującymi 

właściwościami: 

››› niezmiennie niską przewodnością cieplną, 

››› niewrażliwością na działanie wilgoci, 

››› odpornością na zamarzanie i rozmarzanie, 

››› dużą wytrzymałością na ściskanie i zginanie, 

››› małą przepuszczalnością pary wodnej, 

››› stabilnością wymiarową, 

››› małym ciężarem, 

››› łatwością i szybkością obróbki. 

Płyty można układać w prawie każdych warunkach 

atmosferycznych.


płytami ROOFMATE i ROOFMATE TG-A 

2.1 Izolacja na wierzchu krokwi 

W ce lu wy eli mi no wa nia most ków ter micz nych war stwa 

ter mo izo la cyj na po win na być cią gła. Moż na to uzy skać 

ukła da jąc izo la cję ter micz ną na wierz chu kro kwi. Do te go 

za sto so wa nia wy ma ga ny jest ma te riał ter mo izo la cyj ny 

sztyw ny i o du żej wy trzy ma ło ści, zdol ny do prze nie sie nia 

ob cią żeń ta kich jak cię żar po kry cia da cho we go, śnie gu itd. 

Ko rzy ści wy ni ka ją ce ze sto so wa nia płyt z eks tru do wa ne go 

po li sty re nu RO OF MA TE lub ROOFMATE TG-A do izo la cji 

da chów stro mych są na stę pu ją ce: 

››› zam ki na ca łym ob wo dzie pły ty za pew nia ją cią głość 

war stwy ter mo izo la cyj nej, po zba wio nej most ków 

ciepl nych, 

››› pły ty są nie wraż li we na dzia ła nie wil go ci, a za tem nie 

wy ma ga ją za bez pie cze nia od desz czu lub śnie gu, 

››› pły ty ma ją wy star cza ją cą wy trzy ma łość, aby wy trzy- 

mać ob cią że nia od po kry cia da cho we go prze no szo- 

ne przez kontr ła ty, 

››› ca ła kon struk cja da chu jest izo lo wa na ter micz nie, 

za bez pie czo na przed na prę że nia mi wy wo ły wa ny mi 

przez du że róż ni ce tem pe ra tu ry, 

››› cią gła po wierzch nia po łą czo nych ze so bą, sztyw nych 

płyt ter mo izo la cyj nych zwięk sza sta tecz ność da chu 

przy ob cią że niach po zio mych, 

››› mon taż jest ła twy i nie za leż ny od po go dy; pro sty 

układ warstw. 

2.1.1 Da chy z wi docz ny mi kro kwia mi 

Izo la cja ter micz na da chu na wierz chu kro kwi da je 

moż li wość za pro jek to wa nia pod da sza w ta ki spo sób, 

aże by drew nia na kon struk cja (kro kwie) by ła wi docz na 

7 

il. 51 

il. 50 

7 8 9 10 

1 pokrycie dachowe 

2 łata 

3 kontrłata 

4 ROOFMATE TG-A/ ROOFMATE SL 

5 izolacja bitumiczna 

6 deskowanie 

7 obróbka 

8 podbitka 

9 dyl drewniany 

10 szczelina 

od we wnątrz. W ta kim przy pad ku na kro kwiach 

umiesz cza ne jest de sko wa nie peł nią ce tak że ro lę 

we wnętrz ne go wy koń cze nia. 

Izolacja przeciwwilgociowa, izolacja paroszczelna 

Polimerowo-bitumiczna papa ułożona na deskowaniu 

pod izolacją termiczną, po jej ciepłej stronie, pełni 

rolę izolacji przeciwwilgociowej, jak również rolę 

izolacji paroszczelnej. Innym wariantem jest położenie 

umożliwiającej dyfuzję warstwy wodoodpornej 

bezpośrednio na wierzchu izolacji termicznej. 

4 

1 

2 

3 

5 

6 

8 

9 

10 

1 pokrycie dachowe 

2 łata 

3 kontrłata 

4 szczelina wentylacyjna 

5 warstwa paroprzepuszczalna 

6 płyta izolacyjna 

ROOFMATE TG-A / ROOFMATE SL 


8 bariera paroszczelna (opcjonalna) 

9 deskowanie 

10 krokiew 

Rozwiązania STYROFOAM 41 

1 

2 

3 

4 

5 

6



Cho ciaż we dług ob li czeń ry zy ka kon den sa cji nie jest to 

ogól nie wy ma ga ne, to do dat ko wą war stwę pa rosz czel ną 

moż na wów czas po ło żyć pod izo la cją ter micz ną, 

co po pra wia jesz cze bar dziej szczel ność. 

Izo la cja ter micz na 

Ukła da nie płyt ter mo izo la cyj nych RO OF MA TE lub 

ROOFMATE TG-A roz po czy na się od oka pu, gdzie przy bi ja 

się ła tę usta la ją cą o wy so ko ści rów nej gru bo ści płyt. Pły ty 

na le ży ukła dać na wzór ce gieł, z prze su nię ciem miejsc 

po łą czeń w ko lej nych rzę dach, ści śle do pa so wu jąc 

po łą cze nia, które wza jem nie za zę bia jąc się eli mi nu ją 

po wsta wa nie most ków ter micz nych. Szcze li ny po mię dzy 

pły ta mi ter mo izo la cyj ny mi i przy le ga ją cy mi ele men ta mi 

po win ny zo stać wy peł nio ne wtry ski wa ną pian ką 

po li ure ta no wą. 

Pły ty ter mo izo la cyj ne mo co wa ne są do kro kwi po przez 

kontr ła ty i de sko wa nie za po mo cą spe cjal nych gwoź dzi 

lub wkrę tów mo cu ją cych. Kontr ła ty na le ży wstęp nie 

prze wier cić, aby za po biec ich pę ka niu lub roz łu py wa niu 

przez ele men ty mo cu ją ce. Ele men ty mo co wa nia płyt 

ter mo izo la cyj nych i kontr łat po wi nien zwy mia ro wać 

in ży nier spe cja li sta, zwłasz cza w przy pad ku izo la cji 

ter micz nej o du żej gru bo ści. 

Wentylacja, pokrycie dachu 

Zaleca się, aby minimalna grubość kontrłat wynosiła 40 

mm, w celu zapewnienia dostatecznej wentylacji pod 

pokryciem dachowym, jak również zapewnienia solidnej 

podstawy do mocowania łat lub desek utrzymujących 

wykończenie dachu. 

10 

11 

il. 52 

42 

2.1.2 Dachy z ukrytymi krokwiami 

Izo la cja ter micz na 

Roz po czy na jąc od oka pu, gdzie przy bi ja się ła tę usta la ją cą 

o wy so ko ści rów nej gru bo ści płyt, pły ty ter mo izo la cyj ne 

ROOFMATE TG-A mo cu je się bez po śred nio na wierz chu 

kro kwi we dług tej sa mej za sa dy, co opi sa na w czę ści 2.1.1. 

Izo la cja prze ciw wil go cio wa, wen ty la cja, 

wy koń cze nie da chu 

Pa ro prze pusz czal ną, wo do od por ną war stwę na le ży 

po ło żyć bez po śred nio na wierz chu izo la cji ter micz nej pod 

kontr ła ty. Za le cana mi ni mal na gru bość kontr łat wy no si 

40 mm, w ce lu za pew nie nia do sta tecz nej wen ty la cji pod 

po kry ciem da cho wym, jak rów nież za pew nie nia so lid nej 

pod sta wy do mo co wa nia łat lub de sek utrzy mu ją cych 

wy koń cze nie da chu. 

Wy koń cze nie we wnętrz ne 

Ja ko wy kła dzi nę we wnętrz ną moż na za mo co wać od 

spodu kro kwi de ski, pły ty gip so wo - kar to no we itd. 

Cho ciaż we dług ob li czeń ry zy ka kon den sa cji nie jest to 

ogól nie wy ma ga ne, to do dat ko wą war stwę pa rosz czel ną 

moż na po ło żyć po mię dzy wy koń cze niem we wnętrz nym 

i kro kwia mi, co jesz cze bar dziej po pra wia szczel ność. 

2.2 Płyty ROOFMATE TG-A w połączeniu 

z izolacją termiczną pomiędzy krokwiami 

2.2.1 Zalety kombinowanej izolacji termicznej 

Cho ciaż wy da je się, że pu sta prze strzeń po mię dzy kro kwia- 

mi, prze waż nie o wy so ko ści 12–15 cm, jest wy star cza ją ca 

do sto so wa nia włók ni stych ma te ria łów izo la cyj nych 

4 

1 

2 

3 

5 

6 

7 

8 

9 

1 pokrycie dachu 

2 łata 

3 kontrłata 



6 płyty izolacyjne 

7 krokiew 

8 bariera paroszczelna (opcjonalna) 

9 podsufitka drewniana 

10 listwy drewniane 

11 płyta gipsowo-kartonowa



(np. weł na mi ne ral na, weł na szkla na), to w roz wią za niu 

tra dy cyj nym zwy kle nie uzy sku je się wstęp nie ob li czo nych 

pa ra me trów ter mo izo la cyj nych z po wo du most ków 

zim nych wy stę pu ją cych przy kro kwiach oraz szcze lin, 

po mię dzy izo la cją i kro kwia mi, po wsta łych na sku tek 

nie do kład ne go mon ta żu. Rów nież czę sto nie moż na 

speł nić za ostrzo nych wy ma gań od no śnie do izo la cji, 

izo lu jąc tyl ko prze strze nie po mię dzy kro kwia mi. 

Spraw ność i pa ra me try sys te mu ter mo izo la cyj ne go 

da chu stro me go, za wie ra ją ce go np. włók ni ste ma te ria ły 

ter mo izo la cyj ne po mię dzy kro kwia mi, moż na zna czą co 

zwięk szyć in sta lu jąc do dat ko wą war stwę izo la cji 

na wierz chu lub od spodu kro kwi. 

2.2.2 Do dat ko wa izo la cja ter micz na z płyt 

ROOF MA TE TG-A na wierz chu kro kwi 

Po łą cze nie włók ni stych ma te ria łów ter mo izo la cyj nych, 

ukła da nych po mię dzy kro kwia mi, ze sztyw ny mi pły ta mi 

ter mo izo la cyj ny mi, in sta lo wa ny mi na wierz chu kro kwi, 

za pew nia opty mal ne roz wią za nie, w którym uzy sku je się 

du żą war tość ter mo izo la cyj ną w spo sób efek tyw ny 

kosz to wo: włók ni sta izo la cja ter micz na o gru bo ści 

100–150 mm wy peł nia pu stą prze strzeń po mię dzy 

kro kwia mi, eks tru do wa ny po li sty ren o gru bo ści 40–60 mm 

po ło żo ny na wierz chu kro kwi gwa ran tu je wszyst kie 

za le ty me to dy izo la cyj nej, opi sa nej w czę ści 2.1. 

Pły ty ROOF MA TE TG-A – izo la cja ter micz na nad 

kro kwia mi 

5 

6 

7 

10 

12 

il. 53 

Pły ty ROOF MA TE TG-A o ma łej gru bo ści (40–60 mm) 

po ło żo ne na kro kwiach peł nią tak że ro lę mi ni mal nej 

izo la cji (k= 0,5-0,75 W/m 2 K) w okre sie przed roz po czę ciem 

użyt ko wa nia pod da sza. Cią gła war stwa ter mo izo la cyj na 

mi ni ma li zu je most ki ter micz ne przy kro kwiach, jak 

rów nież za bez pie cza kon struk cję drew nia ną przed du ży mi 

róż ni ca mi tem pe ra tur oraz przy czy nia się do zwięk sze nia 

sta tecz no ści da chu pod dzia ła niem ob cią żeń po zio mych. 

Pły ty ROOF MA TE TG-A na le ży ukła dać bez po śred nio na 

wierz chu kro kwi, jak opi sa no w czę ści 2.1.1. Pły ty 

ter mo izo la cyj ne o ma łej gru bo ści (40–60 mm) nie 

po win ny być uży wa ne w cha rak te rze plat for my ro bo czej! 

Izo la cja prze ciw wil go cio wa, 

wen ty la cja, wy koń cze nie da chu 

Pa ro prze pusz czal ną, wo do od por ną war stwę na le ży 

po ło żyć bez po śred nio na wierz chu izo la cji ter micz nej 

pod kontr ła ty o mi ni mal nej gru bo ści 40 mm i ła ty lub 

de sko wa nie, na których uło żo ne jest po kry cie da cho we. 

Izo la cja ter micz na po mię dzy kro kwia mi, 

izo la cja pa rosz czel na, wy koń cze nie we wnętrz ne 

Po ukoń cze niu da chu izo la cję ter micz ną po mię dzy 

kro kwia mi, izo la cję pa rosz czel ną i wy koń cze nie we wnętrz ne 

moż na in sta lo wać póź niej, w do wol nej chwi li. W ce lu 

uzy ska nia mak sy mal nej izo la cyj no ści ter micz nej, przy 

sto sun ko wo ma łych kosz tach do dat ko wej in we sty cji, 

za le ca ne jest wy peł nie nie ca łej gru bo ści pu stej prze strze ni 

po mię dzy kro kwia mi izo la cją ter micz ną (np. włók ni sty mi 

4 

1 

2 

3 

5 

8 

9 

10 

11 

12 


2 łata 

3 kontrłata 



7 płyty izolacyjne ROOFMATE TG-A 

8 szczelina (nie wentylowana) 

9 krokiew 

10 izolacja pomiędzy krokwiami 

11 bariera paroszczelna 


13 wykończenie wewnętrzne 




ma te ria ła mi ter mo izo la cyj ny mi). Za sto so wa nie war stwy 

izo la cji pa rosz czel nej (np. fo lia po li ety le no wa 0,2 mm) 

po we wnętrz nej, cie płej stro nie izo la cji ter micz nej wy ni ka 

z ko niecz no ści za po bie że nia kon den sa cji mię dzy war stwo wej. 

Ja ko wy koń cze nie we wnętrz ne do spodu kro kwi moż na 

za mo co wać de ski, pły ty gip so wo - kar to no we na ła tach itd. 

Izo la cja ter micz na na wierz chu kro kwi in sta lo wa na 

pod czas re mon tu da chu stro me go 

Opi sa ne po wy żej roz wią za nie łą cze nia dwóch izo la cji 

ter micz nych moż na sto so wać tak że do mo der ni za cji 

izo la cji ter micz nej da chów stro mych od stro ny ze wnętrz nej 

rów no le gle z re mon tem po kry cia da cho we go. Prak tycz ną 

ko rzy ścią ta kie go roz wią za nia jest brak po trze by usu wa- 

nia ist nie ją ce go wy koń cze nia we wnętrz ne go oraz brak 

za kłóceń i utrud nień dla miesz kań ców w bu dyn ku. W tym 

przy pad ku mon taż prze bie ga w kie run ku od we wnątrz 

do ze wnątrz: naj pierw pod izo la cję z włókien mi ne ral- 

nych ukła da na jest izo la cja pa rosz czel na po mię dzy kro- 

kwia mi i wy wi ja na na bocz ne po wierzch nie kro kwi. Pły ty 

ROOFMATE TG-A o gru bo ści 40–60 mm in sta lu je się na 

wierz chu kro kwi i przy kry wa war stwą pa ro prze pusz czal nej 

fo lii, a na stęp nie przy bi ja kontr ła ty o gru bo ści mi ni mum 

40 mm. 

2.2.3 Dodatkowa izolacja termiczna z płyt 

ROOFMATE TG-A od spodu krokwi 

Jeśli dach został wykonany bez izolacji termicznej 

6 

7 

8 

10 

11 

12 

13 

il. 54 

44 


2 łata 

instalowanej na wierzchu krokwi, to najbardziej 

ekonomicznym sposobem uzyskania rozwiązania bez 

mostków termicznych jest położenie dodatkowej warstwy 

izolacji termicznej od spodu krokwi w połączeniu 

z izolacją termiczną w przestrzeniach pomiędzy 

krokwiami. Rozwiązanie to można stosować zarówno 

do nowych konstrukcji jak i w przypadku renowacji. 

Izolacja termiczna pomiędzy krokwiami, izolacja 

przeciwwilgociowa, wentylacja 

Warstwa izolacji przeciwwilgociowej powinna być 

zainstalowana na wierzchu krokwi podczas wykonywania 

konstrukcji dachu i zamocowana za pomocą kontrłat 

o minimalnej grubości 40 mm, aby zapewnić 

wystarczającą wentylację pomiędzy warstwą izolacji 

przeciwwilgociowej i pokryciem dachowym. Jako warstwę 

izolacji przeciwwilgociowej zaleca się stosowanie folii 

paroprzepuszczalnej. W tym przypadku nie ma potrzeby 

zapewniania wentylacji pomiędzy izolacją termiczną 

i folią paroprzepuszczalną, tak więc puste przestrzenie 

pomiędzy krokwiami można wypełnić do pełnej grubości 

izolacją termiczną z włókien mineralnych. Jeśli warstwa 

izolacji przeciwwilgociowej nie umożliwia dyfuzji (np. 

tradycyjna folia zbrojona z PCW), wtedy potrzebne 

jest zostawienie powietrznej szczeliny wentylacyjnej 

o grubości minimum 3–4 cm pomiędzy folią a izolacją 

termiczną. Z tego względu warstwa izolacji termicznej 

z wełny szklanej lub mineralnej powinna być o 3–4 cm 

3 kontrłata 


4 

1 

2 

3 

5 

8 

9 

10 

14 

15 

16 


6 tradycyjna warstwa 

hydroizolacyjna 

7 szczelina (wentylowana) 

8 izolacja pomiędzy krokwiami 

9 krokiew 

10 izolacja z płyt 

11 izolacja paroszczelna 

12 kontrłaty 


14 listwy/profile mocujące 

15 płyta gipsowo-kartonowa 

16 płyta STYROFOAM laminowana 

płytami gipsowokartonowymi



cieńsza od grubości krokwi. Również wnikające zimne 

powietrze może zmniejszyć sprawność izolacji termicznej 

w przypadku niewłaściwego doboru materiałów 

i montażu. 

Izolacja termiczna pod krokwiami, izolacja 

paroszczelna pod krokwiami, wykończenie 

wewnętrzne 

Ja ko do dat ko wą izo la cję ter micz ną mo cu je się od spodu 

kro kwi pły ty ROOFMATE TG-A o gru bo ści 40–60 mm 

uży wa jąc gwoź dzi z okrą głym łbem lub wkrę tów. War stwę 

izo la cji pa rosz czel nej moż na po ło żyć al bo po mię dzy 

kro kwia mi i izo la cją ter micz ną z płyt ROOFMATE TG-A, 

al bo bez po śred nio pod wy koń cze niem we wnętrz nym, 

3. Izolacja dachów stromych wykonanych z żelbetu 

Przy izo lo wa niu da chów stro mych wy ko na nych z żel be tu 

pły ta mi RO OF MA TE lub ROOFMATE TG-A moż na 

wy eli mi no wać kon struk cję drew nia ną, sto so wa ną zwy kle, 

gdy te go ty pu da chy izo lu je się ciepl nie pły ta mi izo la cyj ny- 

mi z włókien mi ne ral nych. Sztyw ne pły ty izo la cyj ne 

z eks tru do wa nej pian ki po li sty re no wej cha rak te ry zu ją ce się 

du żą wy trzy ma ło ścią na ści ska nie nie od kształ ca ją się pod 

cię ża rem po kry cia da cho we go i in nych ob cią żeń 

wy stę pu ją cych na da chu. Kon struk cja be to no wych da chów 

stro mych opie ra się na po dob nych za sa dach i wy ka zu je 

po dob ne za le ty, co da chy pła skie w sys te mie od wróco nym: 

bez po śred nio na pły cie be to no wej, a pod izo la cją 

ter micz ną za le ca się po ło że nie bi tu micz nej war stwy 

prze ciw wil go cio wej. Wte dy izo la cję ter micz ną i ko lej ne 

war stwy moż na ukła dać nie za leż nie od wa run ków 

po go do wych. 

7 

il. 55 

w za leż no ści od sto sun ku gru bo ści warstw izo la cyj nych. 

Je śli war stwa fo lii na wierz chu kro kwi jest 

pa ro prze pusz czal na, war stwa izo la cji pa rosz czel nej nie 

jest na ogół wy ma ga na, ze wzglę du na du żą od por ność 

dy fu zyj ną płyt ROOFMA TE TG-A od stro ny we wnętrz nej. 

W tym przy pad ku szcze gól ną uwa gę na le ży zwrócić 

na szczel ność warstw. Wy koń cze nie we wnętrz ne mo że 

sta no wić de sko wa nie mo co wa ne do kontr łat, pły ty 

gip so wo - kar to no we mo co wa ne do łat lub też war stwę 

izo la cji ter micz nej i wy kań cza ją cą mo gą sta no wić pły ty 

war- stwo we pre fa bry ko wa ne skła da ją ce się z pły ty 

STY RO FO AM wy koń czo nej la mi na tem 

gip so wo - kar to no wym. 

3.1 Izo la cja ter micz na jed no war stwo wa 

Ukła da nie płyt ter mo izo la cyj nych RO OF MA TE lub 

ROOFMATE TG-A roz po czy na się od oka pu. Po łą cze nia 

po win ny być ści śle do pa so wa ne. Kra wę dzie, które 

wza jem nie się za zę bia ją, eli mi nu ją po wsta wa nie most ków 

ter micz nych. Pły ty ukła da się na pły cie be to no wej 

za izo lo wa nej po li me ro wo - bi tu micz ną izo la cją 

prze ciw wil go cio wą, na wzór ce gieł, z prze su nię ciem 

miejsc po łą czeń w ko lej nych rzę dach. Pły ty 

ter mo izo la cyj ne mo co wa ne są do kon struk cji be to no wej 

za po mo cą spe cjal nych koł ków po przez kontr ła ty. Licz bę 

i usy tu owa nie punk tów mo co wa nia po wi nien wy zna czyć 

in ży nier spe cja li sta zgod nie z wy ma ga nia mi 

kon struk cyj ny mi. Naj pierw w pły cie be to no wej na le ży 

wy wier cić otwo ry na koł ki przez kontr ła ty i izo la cję 

4 

1 

2 

3 

5 

6 

8 


2 łata 

3 kontrłata 



6 izolacja z płyt ROOFMATE 




3. Izolacja dachów stromych wykonanych z żelbetu 

ter micz ną. Na stęp nie do pły ty żel be to wej mo cu je się 

kontr ła ty za po mo cą wkrę tów. Ła ty lub de sko wa nie pod 

po kry cie da cho we mo co wa ne jest do kontr łat, których 

za le ca na mi ni mal na gru bość wy no si 40 mm. 

3.2 Izo la cja ter micz na dwu war stwo wa 

W przy pad ku izo la cji ter micz nej o du żej gru bo ści (≥120 mm) 

trud no ści mo że spra wiać zdo by cie spe cjal nych dłu gich 

ele men tów mo cu ją cych oraz mon taż do be to no wej 

kon struk cji po przez gru bą war stwę izo la cji ter micz nej 

i kontr ła ty. Ze wzglę du na du że si ły zgi na ją ce, spo- 

wo do wa ne gru bo ścią izo la cji ter micz nej, na le ży tak- 

że znacz nie zwięk szyć licz bę punk tów mo co wa nia. 

W tym przy pad ku moż na roz wa żyć po ło że nie izo la cji 

ter micz nej w dwóch war stwach. Roz wią za nie to moż- 

na rów nież za sto so wać, je śli po wierzch nia pły ty be to- 

no wej jest nie rów na i mu si być wy rów na na. Naj pierw 

na po li me ro wo - bi tu micz nej izo la cji prze ciw wil go cio- 

wej mo cu je się do pły ty be to no wej ła ty o prze kro ju 

po przecz nym 50 x 75 lub 60 x 80 mm, rów no le gle do 

spadku dachu. Pierwszą warstwę precyzyjnie przyciętych 

płyt termoizolacyjnych ROOFMATE lub ROOFMATE 

TG-A o grubości 50 lub 60 mm kładzie się pomiędzy 

łatami i przykleja do izolacji przeciw-wilgociowej 

bezrozpuszczalnikowym klejem bitumicznym na zimno. 

Szersze szczeliny należy wypełnić, np. wtryskiwaną pianką 

9 

il. 56 

46 

il. 57 

poliuretanową. Pierwszy rząd płyt termoizolacyjnych przy 

okapie powinien zostać zamocowany mechanicznie do 

płyty betonowej, aby zapobiec obsuwaniu się płyt, w 

przypadku wykorzystania ich jako platformy roboczej do 

dalszego montażu. Następnie mocuje się drugą warstwę 

płyt izolacji termicznej poprzez kontrłaty do wstępnie 

zamocowanych łat, postępując tak samo jak w przypadku 

drewnianej więźby dachowej zgodnie z punktem 2.1.1 dla 

drewnianych dachów stromych. 

Metoda montażowa stanowi wygodne rozwiązanie, 

nawet w przypadku układania izolacji termicznej o łącznej 

grubości 180–200 mm na płyty żelbetowe. 

4 

1 

2 

3 

5 

6 

7 

8 

10 


2 łata 

3 kontrłata 



6 izolacja z płyt ROOFMATE 

7 płyty ROOFMATE 

pomiędzy łatami ustalającymi 

8 łaty ustalające (50/75 lub 60/80 mm) 


10 płyta żelbetowa


Izolacja ścian piwnic 

Izolacja podłóg 

47

Wstęp 

il. 58 

W niniejszej broszurze opisano rozwiązania na bazie płyt 

STYROFOAM, przeznaczone do izolacji poziomych 

i pionowych przegród budynku stykających się 

z gruntem oraz metody izolacji podłóg 

(z izolacją instalowaną pod i nad płytą podłogową). 

Uwaga: 

Aktualne informacje i dane, 

jak również rysunki CAD 

znajdują się na naszej stronie 






48 

il. 59

1. Izolacja części budynku położonych poniżej poziomu gruntu 

1.1 Informacje ogólne 

Termin „izolacja obwodowa” odnosi się do izolacji 

termicznej otaczającej od zewnątrz powierzchnie 

przegród (ścian i podłóg) stykających się bezpośrednio 

z gruntem. Coraz częściej wykorzystuje się do celów 

użytkowych przestrzenie budynku ograniczone 

przegrodami stykającymi się bezpośrednio z gruntem. 

Rosnące koszty budowy oraz koszty terenu zmuszają 

inwestorów budowlanych, a także architektów do 

projektowania obiektów, których pomieszczenia stykające 

się bezpośrednio z gruntem stanowią cenną i przydatną 

powierzchnię użytkową i/lub mieszkalną. W celu 

uzyskania przyjemnej atmosfery w pomieszczeniach, 

ograniczenia zużycia energii i zapobieżenia kondensacji, 

np. na skutek występowania wód gruntowych, 

pomieszczenia takie muszą być izolowane termicznie. 

Obwodowa izolacja termiczna ścian piwnic układana na 

zewnątrz warstwy izolacji przeciwwodnej stanowi ciągłą, 

wolną od mostków termicznych, warstwę otaczającą 

bryłę budowli i dodatkowo chroni warstwę izolacji 

przeciwwodnej przed uszkodzeniami mechanicznymi. 

Również w przypadku stykających się z gruntem ścian 

pomieszczeń nieogrzewanych izolacja termiczna 

spełnia pożyteczną rolę. W przypadku przyszłej zmiany 

funkcji takiego pomieszczenia można uzyskać komfort 

i sprawność energetyczną bez konieczności wykonania 

dodatkowych prac izolacyjnych. 

il. 60 ›› W wolno stojącym budynku jednorodzinnym przegrody 

ogrzewanych piwnic, stykające się z gruntem, odpowiadają 

za około 20% całkowitych strat ciepła. 

Dłu go let nie do świad cze nie 

Izo la cja ob wo do wa z płyt z eks tru do wa ne go po li sty re nu 

(XPS) wy ko ny wa na jest w Eu ro pie od po nad 20 lat. Pły ty 

izo la cji ter micz nej STY RO FO AM sto so wa ne są od po nad 

30 lat rów nież w cha rak te rze izo la cji w skraj nie trud nych 

wa run kach, ta kich jak bar dzo ni skie tem pe ra tu ry i du że 

na prę że nia ści ska ją ce, do bu do wy dróg i szla ków 

ko le jo wych w Ame ry ce Pół noc nej i Skan dy na wii 

W ta kich wa run kach pły ty szcze gól nie na ra żo ne 

są na dzia ła nie wil go ci, a jed no cze śnie pod da ne 

są dzia ła niu du żych dy na micz nych 

na prę żeń ści ska ją cych i na prze mien nych 

cy kli za ma rza nia i roz ma rza nia. 


Izolacja zgodna z przepisami 

Minimalne wymagania dotyczące izolacji termicznej 

budynków mieszkalnych i przemysłowych podane są 

w normach dotyczących izolacji cieplnych. Decyzja 

odnośnie do grubości izolacji jest wynikiem wymagań 

normy, ale zależy również od właściciela budynku i/lub od 

projektanta, który musi wziąć po uwagę funkcję i system 

ogrzewania pomieszczeń stykających się z gruntem. 

1.2.1 Izolacja przeciwwodna 

Przez ściany i podłogi piwnic nie powinna przenikać woda 

ani wilgoć. W zależności od rozwiązania konstrukcyjnego 

budynku, stanu zawilgocenia gruntu (występowania 

wody gruntowej) stosuje się jedną lub kilka warstw 

izolacji przeciwwodnej lub wykonuje ściany i podłogi 

piwnic z wodoszczelnego betonu, zgodnie z wytycznymi 

dotyczącymi izolacji przeciwwodnej 

ścian i podłóg piwnic. 


z płyt PERIMATE, FLOORMATE i ROOFMATE 

Płyty termoizolacyjne, stosowane na powierzchniach 

bezpośrednio stykających się z gruntem, muszą 

wykazywać się specjalnymi właściwościami, ponieważ 

izolacja jest przez cały czas poddana działaniu 

szkodliwego wpływu wilgoci oraz parcia gruntu i wód 

gruntowych. Dzięki zamkniętej, jednorodnej strukturze 


1. Izolacja części budynku położonych poniżej poziomu gruntu 

komórkowej, uzyskiwanej w procesie ekstrudowania, 

płyty termoizolacyjne STYROFOAM przez cały czas 

zachowują swoje właściwości termoizolacyjne, ilekroć 

zostaną poddane działaniu wilgoci (wilgotne płyty 

podłogowe, woda przeciekowa, woda geologiczna, woda 

gruntowa) i intensywnym obciążeniom mechanicznym. 

Właściwości płyt ROOFMATE, PERIMATE i FLOORMATE 

z ekstrudowanego polistyrenu są następujące: 

››› dobra i niezmienna izolacyjność termiczna, 

››› niewrażliwość na działanie wilgoci, 

››› duża odporność na przenikanie pary wodnej 


››› duża wartość modułu sprężystości, 

››› odporność na gnicie, 

››› odporność na zamarzanie – odmarzanie, 

››› odporność na kwasy humusowe, 

››› stabilność wymiarowa, 

››› łatwość i szybkość obróbki, możliwość instalacji 

w prawie każdych warunkach pogodowych. 

W celu zachowania długotrwałych właściwości 

użytkowych materiał izolacyjny stykający się na stałe 

z gruntem musi spełniać niżej wymienione minimalne 

wymagania zgodne z niemieckim atestem budowlanym 

(Zulassung): 

››› wytrzymałość na ściskanie (wartość nominalna): 

≥ 0,30 N/mm2 (300 kN/m2 ) 

››› wytrzymałość na ściskanie dla długotrwałych 

obciążeń: ≥ 0,11 N/mm2 (110 kN/m2 ) 

››› nasiąkliwość wodą przy długotrwałym 

zanurzeniu (28 dni): ≤ 0,5% objętościowo 

››› nasiąkliwość wodą przy długotrwałej dyfuzji (28 dni): 

≤ 0,3% objętościowo 

››› odporność na zamarzanie – rozmarzanie: 

››› nasiąkliwość wodą po 300 cyklach zamarzania – 

rozmarzania: ≤ 1% objętościowo 

››› zmniejszenie wytrzymałości na ściskanie 

po 300 cyklach zamarzania – rozmarzania: ≤ 10% 

Korzystne własności produktu zapewniają szereg dalszych 

korzyści przy stosowaniu niebieskich płyt STYROFOAM na 

obwodową izolację termiczną, tj. 

››› ochronę warstwy izolacji przeciwwodnej podczas 

prac budowlanych i zasypywaniu wykopów, 

50 

››› eliminację konieczności stosowania dodatkowych 

warstw ochronnych dla płyt izolacyjnych, 

››› możliwość stosowania w warunkach występowania 

wody gruntowej i pod konstrukcyjną płytą 

fundamentową, 

››› szybkość i łatwość instalacji, 

››› możliwość zasypywania wykopów i ubijania gleby 

przy użyciu ciężkiego sprzętu, 

››› długotrwałe, sprawdzone właściwości użytkowe 

udokumentowane ekspertyzami, 

››› brak zanieczyszczenia wód gruntowych. 

Do izolacji obwodowej stosowane są następujące płyty 

STYROFOAM: 

Izolacja i ochrona ścian piwnic lub izolacja pod płytą 

fundamentową: 




Izolacja, ochrona i drenaż ścian piwnic: 

››› PERIMATE DI 

Maksymalna głębokość instalacji zależy od obciążeń 

mechanicznych: naprężenia ściskające nie powinny 

przekroczyć wytrzymałości mechanicznej na ściskanie 

płyt izolacyjnych pod obciążeniem długotrwałym. 

Płyty PERIMATE DI zapewniają wystarczającą wydajność 

odwadniania do głębokości 8 m. 

il. 61

2. Izolacja ścian piwnic w warunkach normalnej wilgotności gruntu 


W ogólnym przypadku płyty ROOFMATE SL zalecane 

są na izolację ścian piwnic lub ścian fundamentowych 

i na izolację pod płyty fundamentowe. Jeśli w przypadku 

większych obciążeń (większe głębokości i mocno 

obciążone płyty podłogowe) zachodzi potrzeba 

stosowania płyt izolacyjnych o większej wytrzymałości, 

odpowiednim rozwiązaniem są wtedy płyty izolacyjne 

FLOORMATE 500 i FLOORMATE 700. 

Bliższe informacje na temat właściwości użytkowych 

produktów podane są w tabeli z danymi technicznymi na 

str. 12-13. 

2.2 Instalacja 

Krawędź płyt ROOFMATE SL, FLOORMATE 500 

i FLOORMATE 700 na całym obwodzie ukształtowana 

jest w taki sposób, że płyty zachodzą na siebie, tak 

więc unika się powstawania mostków termicznych. 

Instalując płyty na ścianie piwnicy układa się je pionowo 

lub poziomo – na wzór cegieł. Złącza płyt są ściśle 

dopasowane. Niebieskie płyty izolacyjne zaleca się 

przykleić do zabezpieczonej hyrdoizolacją zewnętrznej 

ściany piwnicy klejem INSTA-STIK PM. Klej nakłada się 

w postaci pionowych pasków rozmieszczony co około 

il. 63 ›› Ściana piwnicy 

1 

2 

1 

2 

il. 62 

25cm, minimalnie 3 paski na płytę. Spoina stanowi tylko 

tymczasowe zamocowanie, gdyż płyty izolacyjne są 

przyciskane do ściany przez parcie gruntu po zasypaniu 

wykopu. Po przyklejeniu płyt izolacyjnych wykopy są 

zasypywane, a warstwy ziemi zagęszczane. 

Płyty ROOFMATE SL muszą opierać się na mocnej 

podstawie (na przykład na odsadzce fundamentu), która 

będzie zabezpieczać płyty przed obsuwaniem się w dół 

podczas ubijania zasypki. Płyty izolacyjne można ciąć 

4 

1 

3 

1 ROOFMATE SL 

2 izolacja 


3 podłoże 

4 folia polietylenowa 


2. Izolacja ścian piwnic w warunkach normalnej wilgotności gruntu 

standardowymi narzędziami budowlanymi (piły ręczne, 

piły elektryczne lub urządzenia do cięcia gorącym drutem). 

W przypadku wykonywania wykopów na terenach 

„w środku miasta“ wykopy są często zabezpieczane 

ścianami szczelinowymi. W takim przypadku na tradycyjną 

instalację płyt izolacji obwodowej jest mało miejsca. 

Użyte wówczas płyty ROOFMATE SL lub w przypadku 

większych głębokości FLOORMATE 500 lub FLOORMATE 

700 mocowane są mechanicznie do ścianki szczelinowej. 

Na ściankę szczelinową powinno się uprzednio nanieść 

(natrysnąć) zaprawę cementową po to, żeby płyty izolacji 

obwodowej można było dopasować nie pozostawiając 

żadnych szczelin pod spodem. Niebieskie płyty stanowić 

będą trwały element konstrukcji. Następnie montowane 

jest pionowe zbrojenie i wewnętrzne deskowanie. 

Szczelina pomiędzy płytami i deskowaniem jest następnie 

wypełniana betonem. Płyty z ekstrudowanego polistyrenu 

pełnią rolę zewnętrznego deskowania. 

Opisane rozwiązanie jest wygodne zwłaszcza 

il. 65 ›› Ściana fundamentowa i cokół w budynku niepodpiwniczonym 

52 

1 

2 

il. 64 

w przypadku projektów, gdzie stosowany jest szczelny 

beton zamiast tradycyjnej izolacji przeciwwodnej. 

6 

5 

3 

4 

1 STYROFOAM IB, 

z warstwą tynku 

2 izolacja 


3 ROOFMATE SL 

4 podłoże 


6 ETHAFOAM* 222E 

*Znak towarowy – The Dow Chemical Company

3. Izolacja ścian piwnic z zintegrowanym drenażem 

3.1 Zagadnienia projektowe dotyczące 

stosowania płyt izolacyjno-drenażowych 

PERIMATE 

W budynkach, którym oprócz izolacji cieplnej należy 

zapewnić odprowadzanie wody ze względu na panujące 

warunki gruntowe, należy stosować płyty PERIMATE DI. 

Płyty te spełniają trzy funkcje jednocześnie: 

››› chronią izolację przeciwwodną, 

››› izolują termicznie, 

››› odprowadzają wodę. 

Stosowanie płyt wielofunkcyjnych przynosi znaczne 

oszczędności kosztów robocizny i materiałów. 

Płyty PERIMATE DI na jednej z powierzchni mają 

wyżłobione pionowe rowki, pełniące rolę warstwy 

odwadniającej oraz geowłókninę przyklejoną do 

rowkowanej strony, która pełni rolę filtru. Geowłóknina 

tworzy zakładkę na jednym długim i na jednym krótkim 

boku. Rowki umożliwiają odprowadzanie pionowo 

spływającej wody do poziomej rury drenażowej. 

Poziomy rowek poprzeczny na złączach płyt rozprowadza 

wodę do rowków wzdłużnych leżących poniżej. 

il. 68 ›› Izolacja termiczna i drenaż ściany piwnicy. 

1 

2 

il. 66 

il. 67 ›› Perimate DI – płyty izolacyjno-drenażowe 

3 

4 

5 

1 PERIMATE DI – płyta izolacyjnodrenażowa 

z rowkami 

drenażowymi i geowłókniną 

naklejoną fabrycznie 

2 izolacja przeciwwilgociowa 


4 ROOFMATE SL 

5 podłoże 


4. Izolacja ścian piwnic z zintegrowanym drenażem 


Krawędź płyt PERIMATE DI na całym obwodzie 

ukształtowana jest w taki sposób, że płyty zachodzą 

na siebie, tak więc unika się tworzenia się mostków 

termicznych. Płyty należy układać na styk tak, żeby 

geowłóknina zachodziła na boczną i dolną płytę. Rowki 

odwadniające muszą być ustawione pionowo i zwrócone 

w stronę gruntu, żeby odprowadzały wodę do dołu, do 

rury drenażowej. Pionowa strzałka na geowłókninie musi 

być skierowana do góry, gdyż wtedy położenie płyty jest 

prawidłowe. Płyty PERIMATE DI zleca się przyklejać do 

wykonanej na zewnętrznej ścianie piwnicy izolacji 

przeciwodnej za pomocą kleju INSTA-STIK PM. 

Klej nakłada się w postaci pionowych pasków 

rozmieszczony co około 25cm, minimalnie 3 paski na 

płytę. Spoina stanowi tylko tymczasowe zamocowanie, 

gdyż płyty izolacyjne są przyciskane do ściany przez 

parcie gruntu po zasypaniu wykopu. Po przyklejeniu płyt 

izolacyjnych wykopy są zasypywane, a ziemia ubijana 

warstwami. 

Płyty PERIMATE DI muszą opierać się na mocnej 

podstawie (na przykład na odsadzce fundamentu), która 

będzie zabezpieczać płyty przed obsuwaniem się w dół 

podczas ubijania zasypki.Płyty izolacyjne można ciąć 

standardowymi narzędziami (piły ręczne, piły elektryczne 

lub urządzenia do cięcia gorącym drutem). 

3.4 Drenaż ścian piwnic izolowanych 

płytami PERIMATE DI 

il. 69 ›› Nakładanie kleju INSTA-STIK PM bezpośrednio na ścianę fundamentu. 

54 

Płyty PERIMATE DI stanowią bardzo skuteczny element 

drenujący, odprowadzający zebraną wodę pod normalnym 

ciśnieniem do poziomej rury drenażowej. 

Parametry płyt PERIMATE DI spełniają, a nawet przewyższają, 

wymagania normy DIN 4095 „Odwadnianie w celu 

ochrony budynków” dotyczącej odprowadzania wody 

na powierzchni czołowej ścian. Zgodnie z normą DIN 

4095 natężenie przepływu dla pionowego elementu 

odwadniającego powinno wynosić 0,3 l/sm. Jest to 

natężenie przepływu określone dla normalnych przypadków 

(np. dla 3-metrowej głębokości fundamentu). 

Wydajność odwadniania płyt PERIMATE DI spełnia z dużym 

nadmiarem powyższe wymaganie. 

Na głębokości 3,0 m natężenie przepływu dla płyty 

PERIMATE DI wynosi ponad 1,0 l/sm. Zostało to 

udowodnione w badaniach, przeprowadzonych w ośrodku 

doświadczalnym konstrukcji wodnych w FH Karlsruhe (patrz 

ekspertyza „Badania płyt PERIMATE DI i DS wykonanych 

z polistyrenu ekstrudowanego XPS”). 

Jeśli wymagania będą większe niż w normalnym przypadku, 

stosunek natężenia przepływu do głębokości można 

obliczyć na podstawie nomogramu zamieszczonego na 

rysunku poniżej. 

Głębokość montażu (m) 

8 

7 

6 

5 

4 

3 

2 

1 

0 

PERIMATE DI/DS firmy Dow 

Nomogram 

0,0 0,5 1,0 1,5 2,0 2,5 3,0 

Odprowadzenie wody l/(s*m) 

Badania ośrodka doświadczalnego 

konstrukcji wodnych FH Karslruhe: 

„Badania płyt Perimate DI i DS wykonanych 

z ekstrudowanego polistyrenu” 

il. 70 ›› Perimate DI – płyty izolacyjno-drenażowe

4. Izolacja ścian piwnic w warunkach występowania 

wody gruntowej pod ciśnieniem 


Budynki posadowione w warunkach występowania 

wody gruntowej (woda gruntowa i woda przeciekowa 

pod ciśnieniem) zawsze wymagają specjalnego 

projektu. Warstwa izolacji przeciwwodnej lub płyta 

podłogowa wykonana z betonu szczelnego muszą być 

zaprojektowane i wykonane tak, żeby wytrzymywały 

naprężenia wywołane ciśnieniem wody. 

Użycie płyt z ekstrudowanej pianki polistyrenowej jest 

szczególnie wygodne dla przegród położonych poniżej 

poziomu terenu wykonanych ze szczelnego betonu. Płyty 

izolacji termicznej używane są jako szalunek tracony dla 

płyty fundamentowej i ścian piwnic lub instalowane są na 

przegrodach pionowych po ich wykonaniu. To ostatnie 

rozwiązanie stosuje się w przypadku, gdy tylko płyta 

fundamentowa wykonywana jest ze szczelnego betonu, 

a na ścianach umieszczana jest izolacja przeciwwodna 

zabezpieczająca przed wodą pod ciśnieniem. Jeżeli 

wymaga tego funkcja pomieszczenia, na wewnętrznej 

stronie ściany żelbetowej ze szczelnego betonu powinna 

być zainstalowana bariera paroszczelna. 


z płyt PERIMATE, ROOFMATE, FLOORMATE 

Do izolacji obwodowej w miejscach występowania wody 

gruntowej mają zastosowanie następujące produkty: 




Płyty izolacyjne można stosować w miejscach 

występowania wody gruntowej do izolowania ścian 

i stropów do głębokości 3,5 m, przy czym należy je 

przykleić na całej powierzchni i zabezpieczyć przed 

przesuwaniem się do momentu zasypania wykopu. 

W Niemczech na stosowanie płyt izolacyjnych 

z niebieskiego ekstrudowanego polistyrenu w warunkach 

występowania wód gruntowych pod ciśnieniem wydany 

został atest budowlany (Zulassung). 


1 ROOFMATE SL, przyklejane 

na całej powierzchni 

2 izolacja przeciwwodna 

chroniąca przed wodą 

pod ciśnieniem 

3 żelbetowa ściana piwniczna 

4 szczelna, żelbetowa ściana 

piwniczna 

il. 71 


5 folia PE 

6 bariera paroszczelna 

7 Floormate 500 /Floormate 700 

8 zagęszczone podłoże 

gruntowe 

Zachodzące na siebie na całym obwodzie krawędzie płyt 

ROOFMATE SL lub FLOORMATE 500 i FLOORMATE 700 

eliminują możliwość powstania mostków termicznych. 

Płyty termoizolacyjne muszą zostać przyklejone na 

całej powierzchni do ściany piwnicy, żeby uniemożliwić 

przedostawanie się wody gruntowej pomiędzy 

ścianę i płytę. Bezrozpuszczalnikowy klej bitumiczny 

na zimno należy nakładać ząbkowaną szpachlą na 

bitumiczną warstwę izolacji przeciwwodnej oraz na 

płyty termoizolacyjne. Następnie klej należy wygładzić 

przeciągając po nim gładką kielnią. Na koniec płytę 

izolacyjną dociska się do ściany piwnicy „na mokro”. 

Płyty izolacji obwodowej muszą opierać się na mocnej 

podstawie (na przykład na odsadzce fundamentu). 

Ponadto należy uważać, żeby nie uszkodzić warstwy 

izolacji przeciwwodnej podczas instalacji płyt izolacyjnych. 


5 

1 

2 

3 

6 

7 

4 

8

5. Izolacja pod płytą podłogową 

il. 72 ›› Lotnisko w Monachium – izolacja posadzki hangaru 

Oszczędność energii, wygoda i zabezpieczenie budynku 

wymagają także stosowania długotrwałej niezawodnej 

izolacji termicznej płyt podłogowych. Warstwę izolacji 

termicznej można układać w zależności od konstrukcji 

budynku, sytuacji i jego przeznaczenia na lub pod płytą 

podłogową. W niniejszej części opisane są konstrukcje 

podłóg, w których izolacja umieszczona jest pod płytą 

podłogową jako pozioma izolacja obwodowa. 

Izolacja termiczna musi w sposób ciągły wytrzymywać 

duże naprężenia wywołane, między innymi, przez: 

››› obciążenia eksploatacyjne (samochody ciężarowe, 

wysokie regały, wózki widłowe, maszyny, samoloty), 

››› obciążenia statyczne (naprężenia pochodzące od 

ciężaru własnego budynku), 

››› obciążenia dynamiczne (operacje ruszania 

i zatrzymywania), 

››› obciążenia mechaniczne na etapie budowy 

budynku. 

Izolacja cieplna z płyt ROOFMATE i FLOORMATE, układana 

pod płyty podłogowe, stosowana jest w następujących 

miejscach: 

››› płyty podłogowe pomiędzy stopami 

fundamentowymi lub ławami 

››› fundamentowymi, 

››› nośne płyty fundamentowe, 

››› stropy przemysłowe obciążone wysokimi regałami, 

wózkami widłowymi i ruchem samochodów 

ciężarowych, 

››› hangary lotnicze, 

››› budynki mieszkalne i biurowe. 

56 



z płyt FLOORMATE, ROOFMATE 

W przypadku stosowania niebieskich płyt 

termoizolacyjnych STYROFOAM pod płytą podłogową 

ich wytrzymałość wykorzystywana jest do przenoszenia 

obciążeń oraz wykorzystane są ich następujące korzystne 

własności: 

››› dobra i niezmienna izolacyjność termiczna, 


››› duża odporność na przenikanie pary wodnej, 


››› duża wartość modułu sprężystości, 


››› odporność na cykle zamarzania – rozmarzania, 

››› odporność na kwasy humusowe, 


››› łatwość i szybkość obróbki, możliwość układania 

w prawie każdych warunkach pogodowych. 

Kolejną zaletą ekstrudowanego polistyrenu jest duża 

sprężystość. Sprężystość oznacza, że: 

››› Izolacja może dostosować się w pewnym stopniu do 

nieregularności podłoża, 

››› Rozerwanie płyt izolacyjnych podczas montażu 

zbrojenia płyty jest praktycznie wyeliminowane. 

W zależności od określonego przypadku obciążeń 

i przeznaczenia zaleca się stosowanie następujących 

produktów do izolowania płyt podłogowych: 




il. 73


5.1.2 Zasady obliczeń statycznych podczas 

projektowania płyty podłogowej 

Przyjmowanie praktycznych wartości obliczeniowych 

wytrzymałości na ściskanie i modułu Younga E zgodnie 

z normą EN 826, umożliwia zaprojektowanie mocno 

obciążonych konstrukcji z wykorzystaniem izolacji z płyt 

FLOORMATE i ROOFMATE. 

Wartości wytrzymałości na ściskanie lub naprężenia 

ściskające przy 10% odkształceniu, podane w tabeli 

danych technicznych, obrazują wytrzymałość na ściskanie 

płyt FLOORMATE i ROOFMATE przy obciążeniach 

krótkotrwałych, takich jakie występują w badaniach 

laboratoryjnych. W przypadku izolacji piankowych 

z tworzyw sztucznych wartości ich wytrzymałości pod 

obciążeniem krótkotrwałym nie można stosować do 

obliczeń statycznych, natomiast są one przydatne do 

porównywania i klasyfikowania różnych materiałów 

izolacyjnych. 

Do określenia nośności konstrukcji podłogowej 

zawierającej warstwę izolacyjną w warunkach działania 

obciążeń statycznych i zmiennych należy przyjąć 

wartość wytrzymałości na ściskanie pod obciążeniem 

długotrwałym. W tabeli z danymi technicznymi podane 

są także wartości obliczeniowe wytrzymałości na 

ściskanie przy długotrwałych obciążeniach, działających 

przez 50 lat i długotrwałe odkształcenie 2%, zgodnie 

z normą EN 1606. Oznacza to, że przyjmując do obliczeń 

wartość obliczeniową długotrwałej wytrzymałości 

na ściskanie, przewidywane odkształcenie izolacji 

STYROFOAM wyniesie około 2% po 50 latach eksploatacji, 

tak więc stałe duże obciążenie nie doprowadzi 

do żadnej poważnej deformacji, która wywarłaby 

niekorzystny wpływ na konstrukcję, np. na mocno 

obciążoną podłogę przemysłową. Duża wytrzymałość 

płyt izolacyjnych STYROFOAM, a także sprawdzone 

długotrwałe właściwości użytkowe umożliwiają ich 

stosowanie w charakterze izolacji pod nośnymi płytami 

fundamentowymi budynków wielokondygnacyjnych, 

zgodnie z niemieckim atestem budowlanym (Zulassung) 

il. 74 

nr Z-23.34-1273. 

Zaleca się przyjmowanie wartości długotrwałej 

wytrzymałości na ściskanie także w obliczeniach płyt 

stropowych przenoszących obciążenia od ruchu 

pojazdów. Statyczne obliczanie zbrojenia płyty stropowej 

przenoszącej obciążenia na warstwę izolacyjną jest zwykle 

oparte na teorii płyty sprężystej, gdzie przenosząca 

obciążenia płyta żelbetowa jest sprężyście osadzona na 

odkształcalnym podłożu. 

Płytę żelbetową powinien zwymiarować inżynier 

specjalista. W tabeli na str. 58 podano wskazówki 

dotyczące zbrojenia płyty podłogowej według 

niemieckich wytycznych do obliczeń. 



5.1.3 Określenie wymaganego zbrojenia dla płyt podłogowych 

na elastycznym podłożu, obciążonych ruchem pojazdów 

Izolacja termiczna płyt podłogowych 

Zbrojenie niezbędne pod względem statycznym bez uwzględnienia momentów rysujących i skręcających 

1 Obciążenia skupione dla pojazdów według DIN 1072 oraz DIN 1055, część 3 (sprawdzenie bez współczynnika 

dynamicznego – powolna jazda – bez kontroli drgań zbrojenia) 

2 C = 20 MN/m 3 (współczynnik podatności podłoża) 

3 Otulenie zbrojenia cnorm = 3,0 cm 

4 Płyty fundamentowe wewnątrz budynku, tzn. brak obciążeń termicznych DT = To – Tu 

5 Beton: B 25 

Stal zbrojeniowa do betonu: BSt 500 M (S) 

6 Dane o zbrojeniu 

Warstwa górna: kolumna 5–12 

Warstwa dolna: kolumna 13 

7 PKW = samochód osobowy 

LKW = samochód ciężarowy 

SLW = samochód ciężarowy o dużym tonażu 

Poziom 

obciążenia P (KN) 

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 

Typ materiału izolacyjnego: FLOORMATE 500-A FLOORMATE 700-A 

Moduł sprężystości E mat. izolacyjnego: 20 N/mm 2 25 N/mm 2 

Grubość materiału izolacyjnego w cm: 5,0 6,0 8,0 10,0 5,0 6,0 8,0 10,0 

PKW/LKW/SLW 

PKW+LKW 3 

LKW 6 

LKW 9 

LKW 12 

SLW 24 

Wózki podnośne 

widłowe 

Dane o zbrojeniu podane w tabeli odnoszą się do obszaru płyty odległego od jej krawędzi o nie mniej niż sześciokrotną grubość płyty. 

Nie zastępują one indywidualnej kontroli. Zbrojenie wymagane w celu ograniczenia otwarcia rys poprzecznych lub 

do przeniesienia momentów rysujących należy ustalać indywidualnie dla konkretnego przypadku. 

58 

10 

20 

30 

40 

50 

75 

100 

LKW 16 

SLW 30 

SLW 45 

SLW 60 

– 

2,5 t 

3,5 t 

– 

7 t 

– 

13 t 

Grubość 

płyty w cm 

12 

14 

16 

12 

14 

16 

12 

14 

16 

12 

14 

16 

14 

16 

16 

18 

18 

20 

Q 131 

Q 131 

Q 131 

Q 188 

Q 131 

Q 131 

Q 221 

Q 188 

Q 188 

Q 295 

Q 295 

Q 221 

Q 295 

Q 295 

Q 378 

Q 378 

Q 443 

Q 443 

Q 131 

Q 131 

Q 131 

Q 188 

Q 131 

Q 131 

Q 221 

Q 188 

Q 188 

Q 295 

Q 295 

Q 221 

Q 295 

Q 295 

Q 378 

Q 378 

Q 443 

Q 443 

Maty Q 

Q 131 

Q 131 

Q 131 

Q 188 

Q 131 

Q 131 

Q 221 

Q 188 

Q 188 

Q 295 

Q 295 

Q 221 

Q 295 

Q 295 

Q 378 

Q 378 

Q 443 

Q 443 

Q 131 

Q 131 

Q 131 

Q 188 

Q 131 

Q 131 

Q 221 

Q 188 

Q 188 

Q 295 

Q 295 

Q 221 

Q 295 

Q 295 

Q 378 

Q 378 

Q 443 

Q 443 

Q 131 

Q 131 

Q 131 

Q 188 

Q 131 

Q 131 

Q 221 

Q 188 

Q 188 

Q 295 

Q 295 

Q 221 

Q 295 

Q 295 

Q 378 

Q 378 

Q 443 

Q 443 

Q 131 

Q 131 

Q 131 

Q 188 

Q 131 

Q 131 

Q 221 

Q 188 

Q 188 

Q 295 

Q 295 

Q 221 

Q 295 

Q 295 

Q 378 

Q 378 

Q 443 

Q 443 

Maty Q Maty Q 

Q 131 

Q 131 

Q 131 

Q 188 

Q 131 

Q 131 

Q 221 

Q 188 

Q 188 

Q 295 

Q 295 

Q 221 

Q 295 

Q 295 

Q 378 

Q 378 

Q 443 

Q 443 

Q 131 

Q 131 

Q 131 

Q 188 

Q 131 

Q 131 

Q 221 

Q 188 

Q 188 

Q 295 

Q 295 

Q 221 

Q 295 

Q 295 

Q 378 

Q 378 

Q 443 

Q 443 

Q 131 

Q 131 

Q 131 

Q 131 

Q 131 

Q 131 

Q 131 

Q 131 

Q 131 

Q 131 

Q 131 

Q 131 

Q 131 

Q 131 

Q 188 

Q 188 

Q 188 

Q 188



il. 75 


Płyty FLOORMATE układane są luźno na wzór cegieł, 

bezpośrednio na podłożu (ubity żwir lub cienka warstwa 

betonu), w razie potrzeby wyrównanym piaskiem. 

Płyty można układać w prawie każdych warunkach 

atmosferycznych stosownie do postępu prac 

budowlanych. 

Płyty FLOORMATE można ciąć standardową piłą 

maszynową lub ręczną, w przypadku konieczności 

ich dokładnego dopasowania na krawędziach, we 

wnękach lub otworach. 

Dzięki większej wytrzymałości płyt izolacyjnych 

dwuwymiarowe i liniowe podkładki dystansowe zbrojenia 

nie wciskają się w materiał izolacyjny. Dlatego nie jest 

potrzebna oddzielna warstwa chroniąca płyty izolacyjne 

i zapewnione jest wymagane przykrycie betonem 

elementów ze stali zbrojeniowej. 

W przypadku stosowania płyt izolacyjnych nad warstwą 

izolacji przeciwwodnej spełniają one także rolę 

wymaganej warstwy ochronnej. Zwłaszcza podczas 

układania zbrojenia płyty izolacyjne FLOORMATE 

zapewniają skuteczną mechaniczną ochronę dla warstwy 

izolacji przeciwwodnej. 

płyta żelbetowa 

warstwa poślizgowa, folia polietylenowa 

FLOORMATE 500 lub FLOORMATE 700 

chudy beton lub podsypka piaskowa 

jako wartwa wyrównująca 

podłoże gruntowe 

Płyty FLOORMATE są odporne na naprężenia ściskające 

i zginające, którym mogą być poddane w czasie 

transportu na miejsce budowy. Dlatego ryzyko uszkodzeń 

jest znacznie zmniejszone. Mała masa w połączeniu 

z większymi wymiarami płyt izolacyjnych ułatwia ich 

ekonomiczny transport i obsługę. 

il. 76 ›› Płyty termoizolacyjne FLOORMATE układane luzem, 



6. Izolacja termiczna dróg i szlaków kolejowych 

Płyty izolacyjne STYROFOAM z ekstrudowanego 

polistyrenu stosowane są z powodzeniem od 

dziesięcioleci także do izolowania dróg, szlaków 

kolejowych, pasów startowych na lotniskach, lodowisk, jak 

również konstrukcji poniżej poziomu gruntu zagrożonych 

działaniem mrozu. 

W ciągu ostatnich 30 lat wiele z wymienionych obiektów 

w różnych krajach (głównie w Kanadzie, Skandynawii 

i Rosji) zostało zaizolowanych płytami STYROFOAM. 

W powyższych zastosowaniach zostały wykorzystane 

zwłaszcza takie właściwości płyt STYROFOAM 

jak sprężystość, duża wytrzymałość na ściskanie, 

niewrażliwość na działanie wilgoci oraz odporność 

na zamarzanie i odmarzanie. 

Do izolowania dróg i szlaków kolejowych stosowane 

są następujące produkty STYROFOAM: 


il. 77 

60

7. Izolacja cokołów 

Wykonanie pozbawionej mostków termicznych izolacji 

cokołów, łączącej się z izolacją ścian piwnic, wymaga 

odpornej na wilgoć płyty izolacyjnej o dużej odporności 

na uderzenia, nadającej się także do tynkowania. 


Produktem STYROFOAM przeznaczonym do izolowania 

cokołów jest płyta STYROFOAM IB o szorstkiej powierzchni 

po obu stronach, co zapewnia dobrą przyczepność przy 

nakładaniu tynku lub zapraw klejowych. Ze względu 

na odporność na działanie wilgoci płyty STYROFOAM 

IB szczególnie nadają się do stosowania w strefie 

fundamentów. Należy tutaj wziąć pod uwagę większą 

ekspozycję na wilgoć gruntową 

i rozbryzgi wody opadowej, jak również oddziaływania 

mechaniczne. Płyty STYROFOAM IB charakteryzują się 

dużą wytrzymałością mechaniczną oraz niewrażliwością 

na wilgoć. Szczegółowe informacje na temat izolowania 

cokołów zamieszczono także w opracowaniu pt. „Izolacja 

mostków termicznych, cokołów i ścian”. 

il. 78 

¿ 

¿ 

1 

2 

3 


Układanie płyt izolacyjnych na cokole należy zacząć 5 –10 

cm poniżej poziomu gruntu kontynuując izolację ściany 

piwnicy. Płyty mocowane są bezrozpuszczalnikowym 

klejem bitumicznym lub cementową zaprawą klejową. 

Dodatkowo, zwłaszcza na większej powierzchni, zaleca się 

stosowanie łączników mechanicznych (4 sztuki na płytę). 

Krawędzie płyt STYROFOAM IB są łączone na styk (brak 

jest profilu krawędziowego). 

Są one ściśle dopasowywane i na dużych powierzchniach 

układane na wzór cegieł. 

Przy tynkowaniu płyt STYROFOAM IB należy przestrzegać 

ogólnych zasad dla prac wykończeniowych powierzchni 

izolacyjnych płyt styropianowych. 

W zależności od rodzaju i grubości tynku należy zawsze 

stosować siatkę wzmacniającą z drutu ocynkowanego 

lub warstwę wzmacniającą z tkaniny szklanej. 

1 STYROFOAM IB, z warstwą tynku 


3 ROOFMATE SL 

4 FLOORMATE 200 

5 ETHAFOAM 222 


5 

4

8. Izolacja nad płytą podłogową 


W pewnych przypadkach zaleca się układanie warstwy 

izolacji termicznej nad płytą podłogową. 

Są to następujące sytuacje: 

››› w przypadku ogrzewania podłogowego w celu 

ograniczenia strat ciepła w stronę podłoża, 

››› kiedy pomieszczenia używane są czasowo, aby 

zapobiec kosztownemu ogrzewaniu mas 

o dużej pojemności cieplnej, 

››› w celu rozdzielenia ogrzewanych i nieogrzewanych 

pomieszczeń w budynku, 

››› do renowacji podłóg. 

8.1.1 Rozwiązania na bazie STYROFOAM 

– izolacja z płyt FLOORMATE i ROOFMATE 

Dzięki jednorodnej, zamkniętej strukturze komórkowej 

płyty izolacyjne FLOORMATE 200 są szczególnie odporne 

na ściskanie, a zatem przenoszą obciążenia także na 

etapie budowy. Minimalne odkształcenie przy ściskaniu 

sprężystych płyt izolacyjnych FLOORMATE, także pod 

działaniem dużych obciążeń, umożliwia ekonomiczne 

i wiarygodne zwymiarowanie leżącej powyżej warstwy 

posadzki. Dobre własności mechaniczne płyt FLOORMATE 

sprawiają, że szczególnie dobrze trzymają się na nich 

uchwyty do mocowania rurek ogrzewania podłogowego. 

W zależności od rodzaju i wielkości obciążeń zaleca się 

stosowanie następujących produktów: 

w budynkach biurowych i mieszkalnych: 



w budynkach przemysłowych: 




62 


il. 79 

1 jastrych 

2 warstwa poślizgowa, 

folia polietylenowa 

3 FLOORMATE 200, układane luzem, krawędzie na styk 

4 płyta denna 


Mały ciężar płyt FLOORMATE oraz niewielkie rozmiary 

umożliwiają szybkie, łatwe i ekonomiczne układanie. 

Płyty układane są luźno na podłożu, przy czym krawędzie 

przylegają do siebie ściśle na styk. Mniejsze nierówności 

płyty stropowej zostają skompensowane przez sprężyste 

płyty izolacyjne bez konieczności kładzenia dodatkowej 

warstwy wyrównującej. 

il. 80 ›› Płyty izolacyjne FLOORMATE 200 układane luzem, 


1 

2 

3 

4

9. Izolacja podłóg chłodni 


Trwałe, dobre właściwości izolacyjności termicznej są 

podstawowym wymogiem także w przypadku podłóg 

chłodni nie tylko z punktu widzenia oszczędności energii, 

ale także utrzymania temperatury roboczej. Ze względu 

na bardzo dużą wymaganą grubość warstwy izolacji, 

która może dochodzić do 200 mm, szczególnie ważne 

jest stosowanie materiału termoizolacyjnego o dużej 

wytrzymałości na ściskanie. Stosowanie płyt FLOORMATE 

o niezmiennej, wysokiej izolacyjności termicznej 

umożliwia ekonomiczne zwymiarowanie płyty betonowej 

rozkładającej obciążenia. Wymagana grubość warstwy 

izolacji termicznej zależy od żądanej temperatury 

w chłodni, jak również od dopuszczalnego przepływu 

ciepła, określonego przez projektanta z uwzględnieniem 

ekonomicznej pracy urządzenia chłodniczego. 

Na podstawie maksymalnej wartości dopuszczalnego 

przepływu ciepła można obliczyć dla konstrukcji wartość 

współczynnika przenikania ciepła k, która daje informację 

odnośnie do grubości warstwy izolacji termicznej. 


il. 82 ›› Przykład przekroju 

il. 81 

1 

2 

3 

4 

5 

6 

7 


2 warstwa poślizgowa, 

folia polietylenowa 

3 FLOORMATE 500 

lub FLOORMATE 700 


(paroizolacja) 

5 płyta żelbetowa z kablami 

grzewczymi 

6 żwir 

7 grunt 


10. Literatura 

››› Dr inż. Norbert Krollmann „Długotrwała reakcja 

ekstrudowanego polistyrenu pod działaniem stałych 

i okresowo zmiennych naprężeń ściskających” 

››› Ośrodek doświadczalny konstrukcji wodnych, 

Uniwersytet w Karlsruhe „Badania płyt 

odwadniających PERIMATE DI i DS 

z ekstrudowanego polistyrenu” 

64


Izolacja mostków termicznych, 

cokołów i ścian 

65

Wstęp 

il. 83 

Niniejszy rozdział zawiera informacje 

na temat izolacji mostków termicznych, 

cokołów i ścian płytami izolacji termicznej 

STYROFOAM z ekstrudowanego polistyrenu. 

Uwaga: 

Aktualne informacje i dane, 

jak również rysunki CAD 

znajdują się na naszej stronie 






66 

il. 84

1. Izolacja termiczna – znaczenie i korzyści 

Dobra izolacja termiczna budynków ma kluczowe 

znaczenie dla zmniejszenia zużycia energii potrzebnej 

na ogrzewanie, a tym samym wpływa na ograniczenie 

emisji gazów, sadzy i pyłów, przynosząc przez to 

bezpośrednie korzyści środowisku naturalnemu. 

Temperatury na powierzchni ścian, podłóg i sufitów 

mają decydujący wpływ na komfort przebywania 

w pomieszczeniu, jak również na stan konstrukcji 

budynku. Dostateczna izolacja termiczna zapewnia 

dobre warunki mieszkalne i pomaga w utrzymaniu 

konstrukcji budynku. Zapewnienie zdrowych 

i komfortowych warunków życiowych możliwe jest tylko 

w pomieszczeniach, w których utrzymuje się odpowiednią 

temperaturę i wilgotność. Stosując prawidłowo dobraną 

izolację termiczną można skutecznie zapobiegać 

kondensacji, tworzeniu się plam wilgoci, rozwojowi pleśni 

w mostkach termicznych i pęknięciom. 

Izolując termicznie budynek, oprócz zwrócenia uwagi 

na przegrody o dużych powierzchniach, poprzez które 

następuje wychładzanie (ściany, dachy, podłogi), należy 

zwrócić także odpowiednią uwagę na potencjalne 

mostki termiczne (cokoły, wieńce, nadproża, obudowy 

grzejników, żelbetowe słupy, podokienniki zewnętrzne, 

filary pomiędzy oknami, naroża, połączenia ścian). 

Zaniedbanie znaczenia zimnych mostków przyczynia 

się nie tylko do znacznych strat ciepła, lecz także do 

występowania kondensacji wilgoci, rozwoju pleśni, 

pęknięć w tych częściach budynku, które nie są należycie 

izolowane termicznie. Jeśli przeprowadzi się porównanie 

kosztów z korzyściami, okaże się, że izolacja termiczna 

jest inwestycją ekologiczną i przynoszącą korzyści 

ekonomiczne. Jednakże istotne jest przestrzeganie 

fizycznych i technicznych zasad projektowania, jak 

również stosowanie wysokiej jakości odpowiednich 

materiałów termoizolacyjnych. 

1.1 Rozwiązania izolacji termicznej 

na bazie STYROFOAM 

Dla zapewnienia skutecznej izolacji cieplnej 

››› mostków termicznych 

››› cokołów 

››› ścian elewacyjnych (zarówno od strony zewnętrznej 

jak i wewnętrznej) 

oraz pod wszelkiego typu wykończenia tynkowe 

i przyklejane (np. płytki ceramiczne itp.) należy stosować 

produkty STYROFOAM o szorstkiej powierzchni: 

››› STYROFOAM IB 

Niebieskich płyt z ekstrudowanego polistyrenu można 

używać w szerokim zakresie zastosowań, dzięki ich 

doskonałym właściwościom wynikającym z jednorodnej, 

zamkniętej struktury komórkowej. 

Ich właściwości są następujące: 

››› niska, niezmienna w czasie 

››› przewodność cieplna, 


››› mała przepuszczalność pary wodnej, 

››› duża wytrzymałość na ściskanie i sztywność, 

››› duża sprężystość i odporność mechaniczna, 



››› mały ciężar, 

››› łatwość i szybkość obróbki, czystość. 

Powierzchnia płyt termoizolacyjnych STYROFOAM 

IB jest szorstka na skutek mechanicznej obróbki lub 

specjalnie kształtowana, co pozwala na uzyskanie dobrej 

przyczepności pomiędzy płytami a betonem, tynkiem, 

zaprawami i klejami bezrozpuszczalnikowymi. 

Kolejne zalety wynikające ze stosowania produktów 

STYROFOAM IB, zapewniające efektywne i trwałe 

rozwiązania, są następujące: 

››› płyty nie są wrażliwe na wilgoć i są odporne na mróz 

– zachowują wartość termoizolacyjną i właściwości 

wytrzymałościowe w trakcie budowy i po jej 

zakończeniu, 

››› korzystne właściwości z punktu widzenia fizyki 

budowli – normalnie przegroda paroszczelna nie 

jest potrzebna, np. w przypadku wewnętrznej izolacji 

ścian elewacyjnych, 

››› duża odporność na uderzenia, 

››› dobra przyczepność do zapraw i betonu – według 

raportu MPA w Darmstadt wytrzymałość na 

rozwarstwianie płyt STYROFOAM IB i betonu 

wykonywanego na miejscu budowy wynosi: 


1. Izolacja termiczna – znaczenie i korzyści 

– dla płyt zainstalowanych poziomo: 0,32 N/mm 2 

– dla płyt zainstalowanych pionowo: 0,39 N/mm 2 , 

co dużo przekracza minimalną wymaganą wartość 

wynoszącą 0,2 N/mm2 . 

W przypadku, gdy wykończenie powierzchni stanowi 

mechanicznie mocowana okładzina lub płyty 

termoizolacyjne umieszczane są w szczelinie pomiędzy 

warstwami ścian, jako efektywne rozwiązanie może służyć 

szeroki asortyment płyt STYROFOAM o charakterystycznej 

„skórce” na powierzchni oraz profilami krawędziowym 

w postaci schodkowych zamków lub zamków na „pióro 

i wpust” (np. ROOFMATE SL, ROOFMATE TG-A, itd.). 

1.2 Grubość izolacji 

Przy obliczaniu właściwej grubości materiału 

termoizolacyjnego niezbędne jest przestrzeganie 

przepisów, określających wymagane wartości 

2. Izolacja mostków termicznych 

Mostki termiczne, czyli innymi słowy „przerwy w warstwie 

izolacji cieplnej”, powstają, jeśli łączone są ze sobą 

materiały budowlane o różnej przewodności cieplnej, 

jeśli nieizolowane elementy usytuowane są w obszarach 

izolowanych termicznie lub jeśli obszary ścian są 

zwymiarowane konstrukcyjnie, a zatem mają gorsze 

własności cieplne. 

Prawidłową izolację mostków termicznych należy 

rozważyć nie tylko ze względu na straty energii cieplnej. 

W miejscach, gdzie występują nieizolowane mostki 

zimne, obniżona temperatura powierzchni wewnętrznej 

negatywnie wpływa na komfort w pomieszczeniu i może 

spowodować kolejne problemy, takie jak kondensację 

pary wodnej, wilgoć, rozwój pleśni, pęknięcia itd. Dlatego 

prawidłowa konstrukcja i właściwa izolacja potencjalnych 

mostków termicznych niesie ze sobą szereg korzyści: 

››› zapobieganie problemom budowlanym, takim jak 

kondensacja powierzchniowa, kwestie 

››› estetyczne, tworzenie się pęknięć, 

››› unikanie rozwoju pleśni, 

68 

współczynnika przenikania ciepła. Minimalne 

wymagania dla izolacji cieplnej budynków mieszkalnych 

i przemysłowych są przedstawione w normie dotyczącej 

izolacji cieplnej. Ponadto muszą również zostać 

spełnione wymagania dotyczące komfortu cieplnego 

i unikania problemów strukturalnych (np. kondensacji 

powierzchniowej i wewnątrz przegrody). 

Zaleca się, żeby wartości parametrów izolacyjności 

termicznej mostków cieplnych i cokołów przewyższały 

te, którymi charakteryzują się sąsiadujące ściany, dach 

lub płyta stropowa, ze względu na większy przepływ 

ciepła poprzez te elementy spowodowany ich specjalną 

geometrią. 

Ogólnie zaleca się również stosowanie izolacji cieplnej 

o lepszych parametrach niż wymagane w normie, gdyż 

będzie ona mogła spełnić przyszłe wymagania, jak 

również pozwoli oszczędzić koszty energii i ogrzewania 

poprzez minimalną dodatkową inwestycję. 

››› zmniejszenie strat cieplnych – oszczędność energii 

(straty cieplne można zmniejszyć o około 10%), 

››› poprawa komfortu. 

2.1. Zagadnienia projektowe 

Mostki termiczne można łatwo i niezawodnie izolować 

płytami STYROFOAM IB. 

Płyty można ciąć i dopasowywać bardzo precyzyjnie, a ich 

szorstka powierzchnia gwarantuje wysoką przyczepność 

warstw tynku, betonu lub zaprawy. Ze względu na 

dużą odporność płyt STYROFOAM na przenikanie pary 

wodnej, normalnie niepotrzebna jest warstwa izolacji 

paroszczelnej, w przypadku gdy izolacja jest umieszczona 

po stronie wewnętrznej. W celu uniknięcia mostków 

termicznych decydujące znaczenie ma dokładne 

zaprojektowanie szczegółów konstrukcyjnych. Rysunki 

na str. 6 pomogą zilustrować różnicę pomiędzy 

konstrukcjami nieizolowanymi, nieprawidłowo 

izolowanymi i prawidłowo izolowanymi.


il. 85 

Istniejące, nieizolowane nadproże okienne 

1 cegła 310 mm, obustronnie tynk 

2 wylewka cementowa 

3 izolacja akustyczna 

4 strop betonowy 

5 płyta izolacyjna 

6 cegła 180 mm, obustronnie tynk 

7 nadproże 

Nadproże okienne z izolacją zewnętrzną 

Nadproże okienne 

1 izolacja zewnętrzna 

2 STYROFOAM IB – izolacja ościeży 

1 

2 

3 

4 

5 

6 

7 

1 

2 

14,0 °C 

10,1 °C kondensacja 

5,5 °C } zagrzybienie 

Izotermy dla istniejącego nadproża 

okiennego nieizolowanego: 

niebezpieczeństwo kondensacji 

i zagrzybienia 

17,2 °C 

15,3 °C 

7,8 °C 

kondensacja 

zagrzybienie 

Izotermy dla istniejącego nadproża 

okiennego z izolacją zewnętrzną: 

niebezpieczeństwo kondensacji i zagrzybienia 

18,0 °C 

16,5 °C 

13,0 °C 

Izotermy nadproża okiennego z izolacją wnęki 

okiennej ościeży: wolne od kondensacji, 

nie występuje zagrzybienie 



2.2 Przykłady zastosowań 

Krawędzie płaskich dachów i „zwieńczenia ścian” 

w przypadku płaskich dachów są często nieizolowane lub 

tylko niedostatecznie izolowane. Niewłaściwie izolowane 

krawędzie dachu, w zależności od ich udziału w łącznej 

powierzchni dachu, mogą powodować około 10% 

strat ciepła. Płyty STYROFOAM IB nadają się szczególnie 

do izolowania zwieńczeń dachów betonowych oraz 

do zapobiegania tworzeniu się mostków cieplnych 

wzdłuż zewnętrznych ścian, nadproży okiennych, belek 

betonowych, słupów itd. 

il. 87 ›› Wieniec 

Figure 0301 W rmebr ckend mmung - Geschossdecke 

70 

il. 86 ›› Nadproże okienne 

Figure 0303 W rmebr ckend mmung - Fenstersturz 

Scale 1:5 

il. 88 ›› Narożnik 

Figure 0302 W rmebr ckend mmung - Beton - Aussenst tze 

Scale 1:5 

Scale 1


2.3 Instalacja i tynkowanie/wykańczanie 

2.3.1 Instalacja w deskowaniu 

il. 89 

Przed robotami betoniarskimi dokładnie przycięte kawałki 

płyt STYROFOAM IB muszą być umieszczone lub ułożone 

na obszarze mostka termicznego w deskowaniu. Jeśli ma 

być izolowana duża powierzchnia (np. żelbetowa ściana), 

płyty termoizolacyjne powinny zostać tymczasowo 

przymocowane do deskowania w celu zachowania 

wymaganego położenia. Elementy dystansowe stalowego 

zbrojenia nie wciskają się w odporny na naciski materiał 

termoizolacyjny – tak więc uzyskane jest niezbędne 

pokrycie zbrojenia betonem. Szorstka lub specjalnie 

ukształtowana powierzchnia płyt izolacyjnych zapewnia 

dobrą przyczepność do betonu. 

Chociaż dzięki dużej sile adhezji pomiędzy betonem 

i płytami termoizolacyjnymi nie wymagane jest 

dodatkowe mocowanie mechaniczne płyt, to jednak 

zaleca się stosowanie plastykowych gwoździ lub kołków 

w celu zminimalizowania ryzyka rozwarstwienia podczas 

utwardzania betonu w przypadku wystąpienia oddziaływań 

mechanicznych, które mogłyby spowodować oddzielenie 

się płyt. Stosowanie kołków zalecane jest zwłaszcza wokół 

otworów okiennych, przy narożach ścian itd. Długość 

kołków powinna wystarczyć do zakotwienia w betonie 

na głębokość co najmniej 50 mm. 

2.3.2 Instalacja na istniejących konstrukcjach 

Jeśli płyt STYROFOAM IB nie umieszcza się w deskowaniu, 

lecz instaluje na istniejącej konstrukcji (chodzi o nowy 

lub odnawiany budynek), należy je przykleić, zwłaszcza 

na dużych powierzchniach, lub jeśli powierzchnia 

tynkowanych ścian jest złej jakości, należy je dodatkowo 

przymocować mechanicznie kołkami. W celu przyklejenia 

płyt do cegieł, betonu i tynkowanych powierzchni należy 

stosować klejące, mrozoodporne zaprawy cementowe. 

Zaprawę klejącą należy nakładać w postaci ciągłego paska 

pomiędzy krawędziami oraz 2–3 porcje należy nałożyć 

wzdłuż długości płyty. 

W przypadku ściany o gładkiej powierzchni zaprawę 

klejącą należy nakładać ząbkowaną szpachlą na całą 

powierzchnię płyty termoizolacyjnej. 

Na większych powierzchniach płyty termoizolacyjne 

należy kłaść na ścianę stosując układ wzorowany na 

układzie cegieł, ściśle je dopasowując oraz zwracając 

uwagę na zachowanie płaskości powierzchni. 

Łączniki mechaniczne (kołki) powinny być wyposażone 

w talerzyk dociskający o średnicy min. 50–60 mm, a ich 

długość powinna zapewniać skuteczne zakotwienie: 

min. 40 mm w betonie, 50 mm w pełnej cegle, 70 

mm w pustakach i gazobetonie. (Podczas odnawiania 

starych ścian należy uwzględnić grubość tynków o małej 

wytrzymałości!) Ekonomiczne rozmieszczenie punktów 

mocowania mechanicznego pokazano na rysunku 

poniżej. Na jedną płytę przypadają 4 kołki, a liczba 

punktów mocujących na płycie wynosi 8. 

il. 90 

1/4 1/2 1/4 

1/4 

1 1 

1/2 1/4 

1250 


600


2.3.3 Tynkowanie lub wykańczanie 

izolowanych termicznie powierzchni 

Szorstka powierzchnia płyt STYROFOAM IB zapewnia 

bardzo dużą przyczepność zapraw tynkowych do płyt. 

Można stosować zarówno cienkie tynki, zawierające 

wzmocnienie z tkaniny szklanej, jak i grubsze tynki, 

tradycyjnego typu, ze wzmocnieniem z siatki stalowej. 

Właściwe stosowanie warstw tynku ma decydujące 

znaczenie dla zminimalizowania ryzyka pękania tynku. 

W obu przypadkach powierzchnia płyt termoizolacyjnych 

musi być czysta. Należy usunąć warstwę kurzu oraz 

odbarwioną i skruszałą, na skutek promieniowania 

UV, warstwę zewnętrzną. Należy starannie sprawdzić 

mocowanie lub przyleganie płyt do ściany lub sufitu 

i w razie potrzeby dodatkowo zamocować mechanicznie. 

Większe szczeliny pomiędzy płytami należy wypełnić 

paskami STYROFOAM lub wtryskiwaną pianką 

poliuretanową. Jeśli nakładana jest cienka warstwa 

tynku, nierówności na powierzchni płyt należy wyrównać 

poprzez szlifowanie połączeń płyt i na całą powierzchnię 

nałożyć zaprawę klejącą i pokryć nią całkowicie warstwę 

tkaniny szklanej o minimalnej wytrzymałości na 

rozciąganie 1500 N/5 cm. Tkanina wzmacniająca musi 

zachodzić co najmniej 10 cm na siebie na łączeniach oraz 

na sąsiednie elementy budowlane. W narożach ścian 

najlepiej jest zastosować metalowe profile do tynkowania 

lub podwójną warstwę tkaniny wzmacniającej (zakładka). 

W narożach okien, otworach drzwiowych należy położyć 

drugą warstwę tkaniny po przekątnej. Zastosowanie 

mocniejszego wzmocnienia może jeszcze bardziej 

zmniejszyć ryzyko powstawania pęknięć. Kolejne warstwy 

tynku należy nakładać przestrzegając wytycznych 

producenta lub dostawcy systemu tynkowania. 

W przypadku nakładania tradycyjnej, grubszej warstwy 

tynku należy stosować, zgrzewaną punktowo, 

siatkę z drutu stalowego, ocynkowanego, o min. 

grubości 0,8–1,0 mm. Siatka wzmacniająca wymaga 

mechanicznego zamocowania do podłoża poprzez płyty 

termoizolacyjne, jak również stosowania co najmniej 

10-centymetrowych zakładek zachodzących także 

na sąsiednie elementy budowlane. 

72 

W narożach otworów okiennych, drzwiowych itp. 

należy nałożyć pasek wzmocnienia po przekątnej. 

W narożach ścian, złączach dylatacyjnych itp. należy 

zastosować metalowe profile do tynkowania. Podkład 

stanowi zaprawa cementowa o grubości 6–8 mm 

(najlepiej fabryczna mieszanka sucha), tworząca 

„pomost łączący” pomiędzy płytami termoizolacyjnymi 

i następnymi warstwami tynku, które należy nakładać 

zgodnie z zasadami tynkowania. Szczególnie zaleca 

się stosowanie fabrycznych suchych mieszanek 

i przestrzeganie wytycznych producenta lub dostawcy 

systemu tynkowania, dot. m.in. okresu utwardzania tynku. 

Jeśli wykończenie stanowi warstwa wykańczająca 

(płytki klinkierowe itp.), należy także stosować albo 

tkaninę szklaną, albo metalową siatkę wzmacniającą, 

jak opisano powyżej. Następnie do równej powierzchni, 

zawierającej wzmocnienie, można przykleić płytki lub inne 

wykończenie mrozoodporną zaprawą cementową lub 

bezrozpuszczalnikowym klejem, w zależności od rodzaju 

wykończenia. 

il. 91

3. Izolacja termiczna cokołów 


Ze względu na to, że warstwa izolacji termicznej 

w obszarze cokołu jest szczególnie narażona na działanie 

wilgoci gruntowej, deszczu i ochlapywanie wodą oraz 

naciski i uderzenia mechaniczne, kwasy humusowe 

itd., wymagany jest specjalny materiał termoizolacyjny, 

który zapewni trwałe i skuteczne rozwiązanie. Płyty 

termoizolacyjne STYROFOAM IB stanowią bardzo dobre 

rozwiązanie, gdyż praktyka stosowania produktów 

STYROFOAM w okresie wielu lat dowiodła ich 

przydatności w tym newralgicznym zastosowaniu, dzięki 

ich korzystnym, następującym właściwościom: 

››› zamkniętej strukturze komórkowej, niewrażliwej 

na wilgoć, 

››› strukturze materiałowej o dużej wytrzymałości 

i sprężystości, odpornej na działanie czynników 

mechanicznych, 

››› szorstkiej lub specjalnie ukształtowanej powierzchni, 

zapewniającej dobrą przyczepność dla zapraw, 

tynku, klejów bezrozpuszczalnikowych. 

Izolacja termiczna cokołu stanowi zwykle część obszernej 

koncepcji izolacji cieplnej. Dlatego opracowano praktyczne 

rozwiązania, których celem jest połączenie izolacji termicznej 

cokołu z izolacją obwodową (izolacja termiczna ścian piwnic 

mających kontakt z gruntem) i izolacją ścian szczelinowych. 


1 STYROFOAM IB 

2 ROOFMATE SL 

il. 92 Studzienka okienka piwnicznego 

1 

1 

2 

il. 93 


Warstwa izolacji termicznej cokołu z płyt STYROFOAM 

IB powinna sięgać co najmniej na około 30 cm powyżej 

poziomu gruntu. Przejście w izolację termiczną 

elewacyjnej ściany z cegły lub tynkowaną zewnętrzną 

izolację termiczną i izolację obwodową musi być 

wykonane starannie, a płyty ściśle łączone na styk. 

Płyty można instalować metodą traconego deskowania 

lub przyklejać do podłoża, na przykład klejącą zaprawą 

cementową lub bezrozpuszczalnikowym klejem 

bitumicznym na zimno. 

W razie stosowania kleju bitumicznego, zachowującego 

przez cały czas elastyczność, płyty STYROFOAM 

muszą być podparte (np. na izolacji obwodowej) lub 

dodatkowo zamocowane mechanicznie. Jeśli izolowane 

są większe powierzchnie (więcej niż jeden rząd płyt 

termoizolacyjnych), wymagane jest mechaniczne 

mocowanie kołkami, opisane w punkcie 2.3.2 dotyczącym 

mostków termicznych. Tynkowanie lub wykańczanie 

powierzchni cokołu należy przeprowadzić zgodnie 

z zaleceniami dotyczącymi mostków termicznych (patrz 

2.3.3), stosując specjalny tynk do cokołów lub płytki 

mrozoodporne o małej nasiąkliwości. 

W ścianach szczelinowych płyty STYROFOAM powinny być 

przyklejane przynajmniej jako najniższy rząd płyt izolacji 

cieplnej na ewentualną warstwę izolacji przeciwwodnej 

wewnętrznej ściany muru. Jeśli ma być zastosowana 

izolacja obwodowa, powinna ona stanowić kontynuację 

izolacji cieplnej ściany szczelinowej lub zachodzić na 

zewnętrzną ścianę muru, aby uniknąć powstania mostka 

termicznego. Praktyczne rozwiązanie zależy od sposobu 

skonstruowania podparcia zewnętrznej ściany muru. 


4. Wewnętrzna izolacja termiczna nowych 

budynków i modernizacja starych budynków 

W pewnych przypadkach niemożliwe jest zastosowanie 

zewnętrznej warstwy izolacji termicznej lub 

w szczególnych przypadkach wewnętrzna warstwa izolacji 

cieplnej oferuje więcej korzyści. Podczas modernizacji 

starych budynków nie zawsze jest możliwe położenie 

izolacji termicznej od strony zewnętrznej, zwłaszcza jeśli 

musi zostać zachowany zewnętrzny 

wygląd elewacji. 

W przypadku starych ścian, stykających się z gruntem, 

położenie wewnętrznej izolacji termicznej jest często 

jedyną drogą poprawienia izolacyjności termicznej 

budynku. Wewnętrzna izolacja termiczna zapewnia znaczne 

ko rzy ści w po miesz cze niach uży wa nych cza so wo i nieogrze 

wa nych w spo sób cią gły: ta kie po miesz cze nia mo gą 

być ogrze wa ne przy mi ni mal nym zu ży ciu ener gii. 

Płyty termoizolacyjne STYROFOAM IB zapewniają 

długotrwałą i skuteczną izolację. Ich szorstka lub 

specjalnie ukształtowana powierzchnia stanowi doskonałą 

podstawę dla wykończeń w postaci tynku lub elementów 

przyklejanych (płyty gipsowe, płytki ceramiczne). 


Prawidłowe zaprojektowanie fasady izolowanej od strony 

wewnętrznej zawsze wymaga dokładnych informacji 

il. 94 

74 

odnośnie do konstrukcji istniejącej ściany. Ponieważ 

izolacja termiczna umieszczana jest od wewnętrznej, 

ciepłej strony, konstrukcja ściany będzie narażona na 

jeszcze większe zmiany temperatury. Ściana ceglana, 

kamienna lub betonowa powinna być mrozoodporna na 

całej grubości, gdyż wewnętrzna izolacja cieplna obniża 

temperaturę konstrukcji ściany i potencjalnie zwiększa 

zagrożenie podczas cykli zamarzania i rozmarzania. 

Szczególną uwagę należy poświęcić mostkom 

termicznym w wewnętrznej izolacji termicznej. 

Izolowanie sąsiadujących konstrukcji (ściany, płyty 

stropowe prostopadłe do ścian elewacyjnych) 

może pomóc złagodzić negatywne skutki. 

Ze względu na stosunkowo dużą odporność na 

przenikanie pary przez izolację z płyt STYROFOAM, 

kondensacja na połączeniu warstwy izolacji cieplnej 

z murem zwykle nie osiąga krytycznych rozmiarów. 

Obliczenia, przeprowadzane dla normalnych warunków 

wewnętrznych (temperatura 20įC i wilgotność względna 

50–60%), zwykle wykazują niewielkie ilości skroplin 

wysychających w lecie. Jeśli mur pod warstwą izolacji 

cieplnej wykonany jest z cegieł o stosunkowo dobrych 

własnościach izolacyjnych, w konstrukcji zwykle nie 

występuje kondensacja. W pomieszczeniach o dużej 

wilgotności względnej (baseny pływackie, pralnie itd.) na 

wewnętrznej stronie warstwy izolacji termicznej należy 

zainstalować warstwę izolacji paroszczelnej. Użytkowanie 

pomieszczeń z wewnętrzną izolacją termiczną 

wymaga zwrócenia uwagi na regularne wentylowanie, 

w celu zapewnienia minimalnej wymiany powietrza, 

wystarczającej do utrzymania wymaganej wilgotności 

względnej powietrza. 

Ponieważ płyty STYROFOAM nie są wrażliwe na wilgoć, 

mogą one stanowić trwałe podłoże dla warstwy 

wykończeniowej (np. płytek ceramicznych) w środowisku 

mokrym lub wilgotnym występującym w łazienkach, 

kuchniach, umywalniach itp., nawet jeśli w tych 

przypadkach właściwości termoizolacyjne produktów 

nie są wymagane i wykorzystywane.

4. Wewnętrzna izolacja termiczna nowych 

budynków i modernizacja starych budynków 


Instalacja płyt STYROFOAM IB 

W zależności od stanu podłoża płyty termoizolacyjne 

można mocować na całej powierzchni lub przyklejać 

punktowo oraz na krawędziach do ściany wewnętrznej. 

Przyklejanie na całej powierzchni zalecane jest w przypadku 

równego podłoża. W takim przypadku klejącą zaprawę 

cementową nakłada się na odwrotną stronę płyty 

termoizolacyjnej i rozprowadza ząbkowaną szpachlą. 

Przyklejanie punktowo-krawędziowe stosuje się 

w przypadku nierównego podłoża. Kleje muszą spełniać 

następujące, podstawowe wymagania: 

››› Klej nie może wykazywać własności paroszczelnych. 

››› Do płyt STYROFOAM należy stosować tylko kleje 

bezrozpuszczalnikowe przeznaczone do tego celu. 

il. 95 

Jeśli powierzchnia ściany nie nadaje się do klejenia, płyty 

powinny zostać dodatkowo zamocowane mechanicznie. 

Mocowania mechanicznego wymaga się zawsze przy 

instalowaniu na powierzchniach poziomych (sufity). 

W przypadku ścian wylewanych na budowie płyty 

STYROFOAM IB można także umieszczać w deskowaniu 

(jak opisano w części dotyczącej mostków termicznych) 

i dlatego późniejsze przyklejanie nie jest już potrzebne. 

Tynkowanie, wykańczanie płytkami ceramicznymi 

Płyt STYROFOAM nie powinno się nigdy zostawiać 

jako powierzchni odkrytej w budynkach mieszkalnych, 

użyteczności publicznej lub handlowych. Dlatego zaleca 

się pokrycie ich tynkiem, okładziną tynkową, płytkami 

ceramicznymi itd. 

Chociaż płyty termoizolacyjne nie są poddane działaniu 

dużych zmian temperatur, które mogłyby spowodować 

znaczne odkształcenia termiczne, zaleca się przynajmniej 

wzmocnienie połączeń paskiem tkaniny szklanej 

o szerokości 15–20 cm. 

Szorstka powierzchnia płyt STYROFOAM IB umożliwia 

bardzo dobrą przyczepność tynków i klejów. Nakładając 

warstwę zaprawy cementowej lub tynku gipsowego 

należy postępować zgodnie z zasadami tynkowania 

powierzchni nienasiąkliwej i przestrzegać zaleceń 

producenta. W przypadku wykończenia płytkami 

ceramicznymi zaleca się również wzmocnienie 

(siatkowanie) połączeń płyt wbudowane w cienką 

warstwę zaprawy klejącej, położonej na całej powierzchni, 

stanowiącej „pomost łączący” na nienasiąkliwej 

powierzchni płyt STYROFOAM. Następnie, po 1–2 dniach 

utwardzania, można przyklejać płytki ceramiczne na 

zaprawę klejącą. Siłę przyczepności można jeszcze 

poprawić stosując specjalne dodatki lub płynne masy 

podkładowe. 

il. 96 


5. Izolacja termiczna chłodni 


Wymagania techniczne i higieniczne dotyczące chłodni 

są bardzo ostre. Przez ponad 30 lat płyty STYROFOAM 

sprawdziły się w Europie w zastosowaniach związanych 

z konstrukcją komór chłodniczych i chłodni. 

Duża wytrzymałość mechaniczna 

Materiał termoizolacyjny stanowi zabezpieczenie przed 

uszkodzeniami mechanicznymi i zapewnia stabilne 

podłoże dla higienicznych wykładzin ceramicznych lub 

innych materiałów wykończeniowych. 

Mały ciężar, trwałość wymiarowa 

Płyty można łatwo ciąć i precyzyjnie dopasowywać. 

Duża wartość termoizolacyjna 

Przy prawidłowej grubości warstwy izolacji cieplnej 

niebieskie płyty z ekstrudowanego polistyrenu 

zapewniają trwałość i niezawodność oraz minimalne 

zużycie energii. 

Duża odporność na przenikanie pary wodnej 

Prawidłowe użycie warstw izolacji paroszczelnej oraz 

materiałów o dużej paroszczelności w chłodniach 

– ze względu na dużą różnicę temperatury zewnętrznej 

i wewnętrznej – jest kwestią o bardzo dużym znaczeniu. 

Dzięki zastosowaniu płyt termoizolacyjnych STYROFOAM 

można zmniejszyć ilość warstw izolacji paroszczelnej. 

76 


il. 97 

10 

10 


4 

1 

1 łączniki izolowane, 4 szt./m2 

2 paroizolacja 

3 płyty izolacyjne STYROFOAM IB 

4 tynk 

5 cokół betonowy 

6 wylewka betonowa 

7 folia oddzielająca 

8 płyty ROOFMATE SL 



9 hydroizolacja 

10 uszczelnienie z poliuretanu 

Wykonanie izolacji termicznej chłodni wymaga wiedzy 

specjalistycznej i dlatego należy je powierzać tylko 

firmom mającym odpowiednie doświadczenie. Poniższe 

wskazówki na temat instalacji płyt podano jako przykłady: 

››› Dwie warstwy płyt termoizolacyjnych instalowane są 

w układzie przesuniętym. 

››› W celu zapewnienia lepszej stateczności drugiej 

warstwy można zastosować np. kołki drewniane. 

››› Podłoże powinno być dostatecznie równe i czyste. 

››› Płyty STYROFOAM IB można przyklejać np. 

odpowiednimi bezrozpuszczalnikowymi klejami 

bitumicznymi lub klejami poliuretanowymi. Często 

płyty są mocowane mechanicznie, np. za pomocą 

kołków. 

2 

5 6 7 8 8 9 

3 

3


Izolacja budynków rolniczych 

77

1. Klimat w budynkach inwentarskich i magazynach płodów rolnych 

Nowoczesne metody gospodarki rolnej wymagają 

wydajnych pod względem zużycia energii budynków, 

w których można dokładnie kontrolować temperaturę 

i wilgotność powietrza. Skuteczna izolacja jest jednym 

z kluczowych elementów, które należy uwzględnić przy 

projektowaniu i wznoszeniu budynków, które mają: 

››› zapewnić ekonomiczne przechowywanie płodów 

rolnych, 

››› wydłużyć efektywny okres przechowywania płodów 

rolnych, 

››› zapewnić optymalne środowisko dla zdrowego 

rozwoju żywego inwentarza, 

››› zmniejszyć ryzyko narażania inwentarza żywego na 

duże zmiany temperatury minimalizując przyrosty 

ciepła w lecie i straty ciepła zimą. 

1.1 Wilgotność powietrza 

Wpływ wilgotności na zdrowie zwierząt inwentarskich 

jest udowodniony. Utrzymywanie optymalnej wilgotności 

powietrza pozwala uniknąć wilgotnych stropów, silnego 

zabrudzenia zwierząt i uszkadzania konstrukcji budynku 

oraz przyczynia się do znacznej poprawy warunków 

pracy. Zbyt mała wilgotność powietrza może powodować 

niekorzystne gromadzenie się kurzu, który może utrudniać 

oddychanie zwierzętom i personelowi. 

Duża wilgotność wymagana w magazynach płodów 

rolnych w celu zminimalizowania ubytków wody z przechowywanych 

płodów rolnych, a także ciepło i wilgoć 

wydzielana przez zwierzęta stwarzają znaczne ryzyko 

kondensacji pary wodnej w budynkach rolniczych. 

Kondensacji pary wodnej na powierzchniach wewnętrznych, 

która mogłaby zniszczyć magazynowane płody rolne, 

można zapobiec stosując odpowiednią izolację termiczną. 

Zalecane wartości współczynnika przenikania ciepła i grubości izolacji dla dachów budynków inwentarskich 

1.2 Wentylacja 

Prawidłowa wentylacja zapewnia niezbędną wymianę 

powietrza wewnątrz budynków inwentarskich 

i magazynów płodów rolnych, mającą na celu 

dostarczanie wystarczającej ilości świeżego powietrza. 

Ze względu na to, że wentylacja zawsze powoduje straty 

cieplne lub przyrost ciepła, jej szybkość musi być dobrana 

stosownie do różnorodnych warunków klimatycznych, 

aby zapobiec niekorzystnym zmianom temperatury. 

1.3 Izolacja termiczna 

Dla utrzymania temperatury wewnętrznej na wymaganym 

poziomie wymagana jest prawidłowa izolacja termiczna 

całego budynku. Rodzaj i grubość izolacji zależy nie tylko 

od zewnętrznych warunków klimatycznych, lecz także 

od funkcji i konstrukcji budynku. Prawidłowo położona 

izolacja termiczna: 

››› zmniejsza straty cieplne, przez co przynosi 

oszczędności na kosztach ogrzewania, 

››› przyczynia się do zachowania zdrowia inwentarza, 

››› zabezpiecza konstrukcję budynku, 

››› poprawia produktywność i rentowność. 

Nadrzędnym zadaniem jest zapewnienie efektywnej 

izolacji dachów i stropów, które odpowiadają za około 

60% strat ciepła. Oprócz dachów należy także zwrócić 

uwagę na izolację ścian i – zwłaszcza w chlewniach – 

izolację podłóg. W magazynach płodów rolnych, 

owoców i warzyw najwięcej uwagi należy poświęcić 

izolacji obwodowej (cokół fundamentowy i krawędź 

podłogi), aby uniknąć zamarzania produktów 

przechowywanych w pobliżu mostków termicznych 

na połączeniu strop – cokół. 

Bydło hodowlane 

Krowy mleczne Byki Cielęta 

Zalecany współczynnik U W/(m2K) 0,6–0,8 0,6–0,8 0,6–0,8 

Zalecana grubość ocieplenia mm 40–50 40–50 80 

Trzoda chlewna 

Tuczniki Lochy Prosięta 

Zalecany współczynnik U W/(m2K) 0,5 0,4–0,5 0,3–0,4 

Zalecana grubość ocieplenia mm 60 

60–80 80–100 

Koguty Drób hodowlany Pisklęta 

Zalecany współczynnik U W/(m2K) 0,5 0,4–0,5 0,3–0,4 

Zalecana grubość ocieplenia mm 60 60–80 80–100 

78 

Drób

2. Izolacja budynków rolniczych 

il. 98 

2.1 Rozwiązania STYROFOAM – izolacja z płyt 

ROOFMATE TG-A 

Izolacja termiczna budynków rolniczych musi być 

odporna na: 

››› dużą wilgotność, 

››› uderzenia, 

››› regularne mycie i czyszczenie (w tym mycie wodą 

pod ciśnieniem), 

››› dezynfekcje, 

››› agresywne ciecze itp. 

Rozwiązaniem na bazie STYROFOAM, 

stosowanym w budynkach rolniczych do 

izolowania dachów, konstrukcji stropów i ścian, 

bez wykończenia lub z mechanicznie mocowaną 

okładziną są płyty: 

››› ROOFMATE TG-A 

Z asortymentu produktów STYROFOAM zaleca 

się stosowanie: płyt STYROFOAM IB – do ścian, 

cokołów i mostków termicznych – z możliwością 

wykończenia tynkiem lub przyklejoną okładziną, 

płyt ROOFMATE LG wykończonych fabrycznie 

warstwą zaprawy – do ścian i cokołów oraz płyt 

FLOORMATE 200, ROOFMATE SL i FLOORMATE 

500 do podłóg i ścian fundamentowych. 

Niebieskie płyty z ekstrudowanego polistyrenu 

można stosować w różnych budynkach rolniczych 

dzięki doskonałym właściwościom płyt wynikającym 

z jednorodnej, zamkniętokomórkowej struktury. 

Ich właściwości są następujące: 

››› niezmiennie niska przewodność cieplna, 


››› mała przepuszczalność pary wodnej, 

››› wysoka wytrzymałość na ściskanie i sztywność, 


››› mały ciężar, 

››› łatwość, czystość i szybkość obróbki, 


››› odporność na większość agresywnych materiałów 

obecnych w budynkach inwentarskich, jak np. 

amoniak. 

Płyty ROOFMATE TG-A są zaprojektowane z myślą 

o uzyskaniu maksymalnych korzyści w budynkach 

rolniczych: 

››› płyty o wymiarach 2400 x 600 mm z profilem 

krawędziowym w kształcie pióra i wpustu na 

wszystkich czterech krawędziach zapewniają 

jednorodną, pozbawioną mostków termicznych 

powierzchnię izolującą, 

››› są dostatecznie sztywne, aby mocować je do płatwi, 

bez dodatkowego podparcia, 

››› są niewrażliwe na działanie wilgoci, 

››› płyty wytrzymują mycie wodą pod ciśnieniem lub 

parą wodną. 

Ze względu na gładkość powierzchni i dużą wytrzymałość 

płyt, jak również odporność na działanie wilgoci i 

czyszczenie na mokro płyty 

ROOFMATE TG-A zazwyczaj nie wymagają dodatkowej 

warstwy ochronnej, jeśli stosowane są jako wykładzina 

wewnętrzna dachów i ścian w budynkach rolniczych. 

2.2 Izolacja dachów 

2.2.1 Zagadnienia projektowe 

Stosowanie izolacji termicznej ROOFMATE TG-A 

w płaszczyźnie dachu umożliwia maksymalne 

wykorzystanie przestrzeni ograniczonej konstrukcją. 

Pomiędzy pokryciem dachowym i izolacją termiczną 

wymagana jest wentylacja, aby zapobiec gromadzeniu 

się wilgoci i kondensacji pary. Jeśli systemy wentylacyjne 

wymagają płaskich stropów, nie przerywanych przez 



elementy konstrukcyjne, płyty termoizolacyjne powinny 

być mocowane od spodu belek stropowych. 

Płyty ROOFMATE TG-A mogą być instalowane: 

bezpośrednio na krokwiach lub płatwiach lub na 

kratownicach; pomiędzy krokwiami lub pomiędzy 

kratownicami od spodu płatwi lub łat; jak również pod 

krokwiami lub kratownicami i mocowane bezpośrednio 

do nich albo do płatwi lub łat. W pierwszym wariancie 

izolacja termiczna powinna być instalowana podczas 

wykonywania więźby dachowej i pokrycia dachu. Jeśli 

izolacja jest układana po ukończeniu dachu, pozostają 

do wyboru tylko dwa pozostałe warianty. Płyty 

ROOFMATE TG-A powinny być układane na wzór cegieł, 

z przesunięciem miejsc styku w kolejnych rzędach, 

przy czym w miejscach połączeń powinny być ściśle 

dopasowane. Odległości pomiędzy punktami mocowania 

płyt ROOFMATE TG-A są następujące: 

››› maks. 1,00 m przy grubości płyt 30–50 mm, 

››› maks. 1,25 m przy grubości płyt 60–120 mm. 

Na długości płyty wymagane są co najmniej dwa punkty 

mocowania. 

2.2.2 Izolacja nad krokwiami lub kratownicami 

il. 99 

W przypadku więźby dachowej z krokwiami o rozstawie 

0,60–1,20 m płyty termoizolacyjne można przybijać 

bezpośrednio do górnej powierzchni krokwi, a na płyty 

przybijać łaty, do których mocowane jest pokrycie 

dachowe. W budynkach wykonanych z metalowych 

lub drewnianych kratownic o rozstawie 3–6 metrów 

80 

il. 100 

płyty izolacyjne umieszczane są na górnej powierzchni 

metalowych lub drewnianych płatwi, prostopadle do 

kratownic i tymczasowo mocowane. Do płatwi poprzez 

izolację termiczną mocowane jest pokrycie dachowe 

z cementowych płyt falistych lub z blachy falistej, które 

stanowi jednocześnie ostateczne zamocowanie płyt 

ROOFMATE TG-A. 

Pomiędzy warstwą izolacji termicznej a pokryciem 

dachowym zaleca się umieszczenie łat drewnianych, 

które stanowią przekładkę dystansową uniemożliwiającą 

stykanie się blachy pokrycia z płytami izolacyjnymi. 

Zapobiega to topieniu lub deformowaniu płyt 

izolacyjnych podczas intensywnego nagrzewania się 

dachu w lecie. 

Falisty kształt płyt cementowych lub blachy umożliwia 

wentylację pomiędzy warstwą izolacji termicznej 

i pokryciem dachowym. Wentylację można jeszcze 

poprawić stosując przekładki dystansowe pomiędzy 

warstwą izolacji i płatwiami. 

2.2.3 Izolacja pomiędzy kratownicami 

il. 101


il.102 

W budynkach wykonanych z metalowych lub 

drewnianych kratownic izolacja termiczna dachu 

może być umieszczona także poniżej metalowych 

płatwi lub łat drewnianych podtrzymujących pokrycie 

dachowe. Płyty ROOFMATE TG-A można mocować za 

pomocą ocynkowanych wkrętów o okrągłych, płaskich 

łbach, gwoździ, wkrętów z plastykowymi kołnierzami 

(np. gwoździe HARDO) lub specjalnymi metalowymi 

elementami mocującymi krawędzie, niewidocznymi po 

zamocowaniu sztywnych płyt termoizolacyjnych (np. 

elementy HARDO lub BIERBACH). 

Falisty kształt płyt cementowych lub blachy umożliwia 

wentylację pomiędzy warstwą izolacji termicznej 

i pokryciem dachowym. Wentylację można jeszcze 

poprawić stosując przekładki dystansowe pomiędzy 

warstwą izolacji i płatwiami. 

2.2.4 Izolacja pod krokwiami, kratownicami 

lub poziomymi stropami 

il. 103 

Jeśli odległość pomiędzy krokwiami lub kratownicami 

nie przekracza minimalnej odległości wymaganej do 

podpierania płyt ROOFMATE TG-A, to można je mocować 

bezpośrednio do dolnej powierzchni krokwi / kratownic. 

W przypadku większej odległości pomiędzy dźwigarami 

kratowymi należy do kratownic przymocować drewniane 

łaty i mocować płyty bezpośrednio do łat 

za pomocą widocznych lub ukrytych elementów 

mocujących. 

il. 104 

il. 105 



2.2.5 Mocowanie płyt R OOFMATE TG-A 

82 

il. 106, 107 ›› Połączenie ściana – sufit 

zasłonięte listwą 

il. 108, 109 ›› Mocowanie widoczne 

za pomocą kołków 

il. 110, 111 ›› Mocowanie niewidoczne 

za pomocą specjalnych elementów 

(„klamer”)


2.3 Izolacja ścian 

2.3.1 Zagadnienia projektowe 

Izolacja z płyt ROOFMATE TG-A może być stosowana: 

››› na zewnątrz ścian, gdzie musi być zabezpieczona 

materiałem okładzinowym, 

››› od strony wewnętrznej, gdzie może być 

zabezpieczona wykładziną drewnianą lub blaszaną 

od uszkodzeń w wyniku uderzeń i wydziobywania. 

Płyty należy układać na wzór cegieł, przy czym dłuższe 

krawędzie powinny być usytuowane poziomo. Pomiędzy 

zewnętrzną okładziną i izolacją termiczną musi być 

zapewniona wentylacja, aby zapobiec kondensacji pary 

wodnej. 

2.3.2 Mocowanie do ramy drewnianej 

Płyty ROOFMATE TG-A można przybijać gwoździami 

bezpośrednio do belek drewnianych zarówno przy 

układaniu płyt od wewnętrznej jak i od zewnętrznej 

strony ramy. 

il. 112 

2.3.3 Mocowanie do betonu lub ramy stalowej 

Jeśli płyty ROOFMATE TG-A umieszczane są na zewnątrz 

konstrukcji, powinny być mocowane do ramiaków 

poziomych płytowania za pomocą mocowań, które 

utrzymują okładzinę. Jeśli płyty ROOFMATE TG-A 

umieszczane są od strony wewnętrznej ramy, do ramy 

należy zamocować drewniane łaty, a płyty przybić 

gwoździami bezpośrednio do łat. 

il. 113 

il. 114 



2.3.4 Mocowanie do ścian murowanych 

Płyty należy mocować mechanicznie albo wewnątrz, albo 

na zewnątrz ściany. Następnie można 

je zabezpieczyć materiałem okładzinowym. 

Dalsze szczegóły odnośnie do izolacji ścian produktami 

STYROFOAM można znaleźć w broszurze „Rozwiązania 

STYROFOAM – Izolacja mostków termicznych, cokołów 

i ścian”. 

il. 115 

il. 116 

84 

2.4 Izolacja podłóg i izolacja obwodowa 

Produkty STYROFOAM mogą być szeroko stosowane 

do izolacji podłóg i ścian fundamentowych również 

w budynkach rolniczych. Dalsze informacje odnośnie do 

tych zastosowań można znaleźć w broszurze „Rozwiązania 

Styrofoam – Izolacja ścian piwnic. Izolacja podłóg”. 

il. 117

3. Czyszczenie, dezynfekcja 4. Odporność na uszkodzenie 

przez szkodniki 

W celu zapewnienia długiego okresu użytkowania 

i efektywnej izolacji ważne jest przestrzeganie zasad 

higieny, zwłaszcza w budynkach inwentarskich 

i magazynach płodów rolnych. Regularne czyszczenie 

i dezynfekcja są ważne również ze względu na 

ograniczenie tworzenia korzystnego środowiska dla życia 

owadów i innych szkodników, które mogą uszkadzać płyty 

termoizolacyjne. Ze względu na odporność płyt na 

wilgoć normalne mycie wodą nie powoduje jakichkolwiek 

uszkodzeń ani nie zmniejsza wartości izolacyjnej. 

3.1 Mycie wodą pod ciśnieniem 

Dysze należy skierować na płyty i utrzymywać 

w odległości minimum 0,8–1,2 m. Do mycia płyt 

ROOFMATE TG-A stosuje się normalne parametry 

stosowane w tej metodzie. Jednakże w przypadku izolacji 

cieplnej o małej grubości (30–50 mm), należy sprawdzić 

stateczność powierzchni. 

3.2 Czyszczenie parą 

W tej metodzie nie są wymagane żadne specjalne 

środki ostrożności, jednakże płyty mogą się nieznacznie 

wyginać; jest to zjawisko normalne i płyty prostują się po 

wystygnięciu. 

3.3 Dezynfekcja 

Podczas stosowania środków dezynfekujących 

stykających się z płytami należy zawsze przestrzegać 

receptury rozcieńczenia i metod stosowania podanych 

przez producenta środka. Należy używać środków 

dezynfekujących nadających się do stosowania 

(nie reagujących chemicznie) z ekstrudowanym 

polistyrenem. 

4.1 Gryzonie 

Chociaż ekstrudowany polistyren nie stanowi wartości 

pokarmowej dla gryzoni (np. myszy), mogą one 

powodować uszkodzenia płyt termoizolacyjnych. 

Ewentualne zniszczenia powodowane przez te zwierzęta 

można zminimalizować poprzez odpowiednie działania 

zapobiegawcze. W razie potrzeby należy zastosować 

zabezpieczenia mechaniczne lub bariery mechaniczne. 

4.2 Owady 

Chociaż ekstrudowany polistyren nie stanowi wartości 

pokarmowej także dla owadów, mogą one wykorzystywać 

płyty termoizolacyjne jako miejsce do życia i rozmnażania 

się i powodować uszkodzenia płyt termoizolacyjnych. 

Newralgicznymi miejscami są głównie odkryte szczeliny 

w połączeniach ze ścianami, nieoświetlone, ciemne 

naroża, zakurzone połączenia pomiędzy płytami 

itd. Regularne czyszczenie i dezynfekcja jak również 

sprawdzanie paszy dla zwierząt gospodarskich są bardzo 

ważne dla zapobiegania pojawianiu się chrząszczy, 

gdyż mogą powodować one pewne uszkodzenia. 

Dla większości z nich sprzyjającym środowiskiem do życia 

są ciepłe, wilgotne i ciemne miejsca, gdzie powierzchnie, 

szczeliny i połączenia pokryte są mieszaniną kurzu i paszy 

dla zwierząt. 


Produkty PU dla budownictwa 

INSTA-STIK - klej poliuretanowy do 

izolacji termicznych 

GREAT STUFF - profesjonalna 

uszczelniająca piana montażowa 

FROTH-PAK - poliuretanowa izolacja 

termiczna w pianie 

87

88 

Budowlane systemy poliuretanowe 

firmy Dow 

The Dow Chemical Company – jedna z czołowych firm 

chemicznych na świecie – opracowuje i wytwarza szeroki 

wachlarz produktów chemicznych, tworzyw sztucznych, 

produktów do zastosowań w rolnictwie oraz świadczy 

usługi dla klientów w ponad 175 krajach. 

Firma Dow rozpoczęła swoją działalność handlową 

na terenie Polski na początku lat 70. Jest obecnie jednym 

z największych zagranicznych dostawców tworzyw 

sztucznych i produktów chemicznych na naszym rynku, 

wytwarzanych z troską o środowisko z wykorzystaniem coraz 

bardziej ekologicznych technologii. 

Firma Dow oferuje między innymi szeroką gamę pian 

izolacyjnych, klejów i szczeliw przeznaczonych do różnego 

rodzaju zastosowań w tym do montażu, wypełniania, 

uszczelniania i termoizolacji. 

Jest światowym liderem w produkcji pian poliuretanowych 

w puszkach. 

INSTA-STIK - klej poliuretanowy 

Jednoskładnikowy, szybko wiążący klej poliuretanowy, 

wiążący pod wpływem wilgoci z powietrza, opracowany 

specjalnie z myślą o klejeniu: 

EPS - Styropianu, 

››› XPS - Polistyrenu ekstrudowanego, 

››› PIR - płyt poliuretanowych, 

››› wełny, 

››› płyt gipsowo-kartonowych, 

do powierzchni w płaszczyźnie pionowej i poziomej. 

Właściwości: 

››› charakteryzuje się doskonałą przyczepnością do 

takich podłoży jak: beton, kamień, tynk, gips, 

drewno, metal oraz różnego rodzaju podłoży 

bitumicznych, 

››› nie wymaga podgrzewania ani mieszania, 

jest natychmiast gotowy do użycia, 

››› czysty, szybki i nieskomplikowany w użyciu, 

››› łatwy w transporcie, 

››› dostępny w przenośnych, jednorazowych pojemni 

kach pod ciśnieniem, nie wymagających użycia 

dodatkowych narzędzi do nakładania.

GREAT STUFF - uszczelniająca piana 

montażowa 

Jednoskładnikowa, utwardzana pod wpływem wilgoci 

piana poliuretanowa do wypełniania, montażu i izolacji. 

Wypełnia, uszczelnia i izoluje szczeliny i pęknięcia. 

Właściwości: 

››› sprzyja oszczędzaniu energii, można ją stosować o każdej 

porze roku, 

››› wytrzymała na działanie temperatur od -40 o C do + 100 o C, 

››› doskonała przyczepność do betonu, muru ceglanego, 

tynku, kamienia, drewna, metalu i do większości tworzyw 

sztucznych, 

››› umożliwa dokładny i łatwy sposób nakładania daje 

się łatwo ciąć, 

››› jest dostępna w formie standardowej pianki wężykowej, 

do nakładania w dowolnym położeniu oraz piany 

pistoletowej. 

FROTH-PAK - poliuretanowa izolacja 

termiczna w pianie 

System spieniania dwuskładnikowej piany 

poliuretanowej w aerozolu z rozpylaczem, w formie 

uniwersalnego,przenośnego zestawu do nakładania na 

miejscu. 

Odpowiedni do wszelkich zastosowań, gdzie wymagane 

jest dobre uszczelnienie i izolacja termiczna: 

››› izolacja przemysłowa (np. uszczelnianie i naprawa 

izolacji rur), 

››› chłodnia (np. uszczelnianie połączeń pomiędzy 

sufitem i panelami), 

››› aplikacje wewnętrzne (np. uszczelnianie i naprawa 

szczelin wokół okien), 

››› przemysł samochodowy (np. uszczelnianie i 

naprawa szczelin w chłodniach samochodowych). 


UWAGA: 

Uwaga: należy przestrzegać instrukcji użycia dołączonej do każdego 

opakowania INSTA-STIK, GREAT STUFF PRO oraz FROTH-PAK. 

Opakowanie 


››› puszka 750 ml, 12 puszek w kartonie 

56 kartonów na palecie = 672 puszki 

GREAT STUFF PRO - uszczelniająca 

pianka montażowa 

››› pianka wężykowa, do nakładania 

w dowolnym położeniu oraz 

››› pianka pistoletowa 

puszka 750 ml, 12 puszek w kartonie. 

56 kartonów na palecie = 672 puszki 

››› cleaner 

puszka 500 ml, 12 puszek w kartonie 

65 kartonów/paleta = 780 puszek 


››› pojemnik ciśnieniowy 10.4 kg, 40 pojemników 

na palecie. Akcesoria dostępne oddzielnie 

(wąż/dysza dozująca). 

FROTH-PAK - system spieniania poliuretanu 

dostępny w następujących zestawach 

››› Froth-Pak 180 = 390-420 l = 26 zestawów na palecie 

››› Froth-Pak 600 = 1250-1400 l = 12 zestawów na palecie 

Pistolet aplikacyjny wraz z wężem dozującym są dostępne w 

dwóch rozmiarach w zależności od rodzaju opakowania: 

››› GHA 9 = wąż długości 2.6 m + 10 dysz 

››› GHA 15 = wąż długości 4.6 m + 10 dysz 

W zależności od zastosowania dostępne są 4 rodzaje 

dysz. (pakowane są po 25 szt.) 

Informacje i dane zawarte w niniejszym dokumencie nie są przeznaczone do przygotowania specyfikacji. Właściwości produktu mogą ulec zmianie. 

Informacje zawarte w niniejszym dokumencie zostały przedstawione w dobrej wierze, jakkolwiek nie skutkują odpowiedzialnością ani udzieleniem 

gwarancji czy rękojmi dotyczącej jakości produktu. Po stronie klienta leży odpowiedzialność za decyzję, czy produkty firmy Dow odpowiadają 

potrzebom klienta oraz czy miejsce ich wykorzystania u klienta i praktyki utylizacyjne są zgodne z obowiązującym prawem i uregulowaniami. Niniejsze 

opracowanie nie stanowi podstawy do zwolnienia od zastrzeżeń patentowych ani żadnych innych praw własności przemysłowej i intelektualnej. 

W przypadku zakupu produktów Dow zalecane jest dokładne przestrzeganie wskazówek i zaleceń. 

® TM Zastrzeżony znak handlowy firmy Dow Chemical Company (”Dow“) lub filii firmy Dow 291-10638-0508 

90

Kontakt 

DOW Polska - producent 

DOW Polska Sp. z o.o. 

ul. Domaniewska 50A 

02-672 Warszawa 

tel. 022 833 2222 

fax 022 833 2119 


Dystrybutor produków: 

››› STYROFOAM; izolacja termiczna z polistyrenu esktrudowanego XPS 

››› QUASH EF; Izolacja akustyczna XPE 

››› INSTA-STIK PM; klej do obwodowych izolacji termicznych PU 

Ravago RE Sp. z o.o. 

ul.Ostrobramska 95 


tel. 022 441 6000 

fax 022 441 6001 

Skontaktuj się telefonicznie z nami: 

Warszawa; tel. 022 872 3010, fax. 022 872 3011 

Kraków; tel. 012 296 4621, fax 012 296 4660 

Katowice; tel. / fax 032 200 9080 

Poznań; tel. / fax 061 835 3861 

www.ravago.pl 

Dystrybutor produktów: 

››› GREAT-STUFF PRO – pianka montażowa PU 

››› INSTA-STIK/MP - klej do izolacji termicznych PU 

››› FROTH-PAK – izolacja termiczna w pianie PU 

Proventuss Polska Sp. z o.o. 

ul. Gizow 6 


tel. 022 314 4432-36 

fax 022 314 4434 

e-mail office.polska@proventuss.com 

www.proventuss.com 

91

Dystrybucja: 

® Znak towarowy – The Dow Chemical Company (”DOW”) i przedsiębiorstw stowarzyszonych. 

Dow Polska Sp. z o.o. 

ul. Domaniewska 50 A 


www.styrofoam.pl

DOW - Styrofoam: rozwiązania dla budownictwa

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?