Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
مختصری<br />
از<br />
مناسک و راهنمای حج<br />
نوشتهی:<br />
إسحاق دبیری/
نای<br />
یها<br />
عنوان کتاب:<br />
نویسنده:<br />
موضوع:<br />
نوبت انتشار:<br />
تاریخ انتشار:<br />
منبع:<br />
مختصری<br />
إسحاق دبیری<br />
از مناسک و راهنمای حج<br />
احکام عبادات (نماز، روزه، زکات و حج)<br />
اول (دیجیتال)<br />
دی (جدی) ۱۳۹۴شمسی، ربیع الأول ۱۴۳۷ هجری<br />
کتابخانه عقیده www.aqeedeh.com<br />
کتاب از سایت کتابخانۀ عقیده دانلود شده<br />
است.<br />
www.aqeedeh.com<br />
book@aqeedeh.com<br />
ایمیل:<br />
سایت<br />
مجموعۀ موحدین<br />
www.aqeedeh.com<br />
www.islamtxt.com<br />
www.shabnam.cc<br />
www.sadaislam.com<br />
www.mowahedin.com<br />
www.videofarsi.com<br />
www.zekr.tv<br />
www.mowahed.com<br />
contact@mowahedin.com
مقدمه<br />
م االله ا ن ا م<br />
فهرست مطالب<br />
١ ............................ ................................ ................................<br />
شروط وجوب حج پنج<br />
وجوب<br />
است................................ ............................. ٦<br />
ادای عمره ................................ ................................ ٧...........<br />
بعضی از آدابی که بایستی در باره حج گفته شود................................ ٧<br />
میقاتگاه<br />
یعنی چه؟................................ ................................ .......... ٩<br />
کدامیک از نسکھای سه گانه بھتر و افضلتر<br />
صفت حج<br />
ارکان<br />
است؟............................ ١٢<br />
١٣ .................... ................................ ................................<br />
حج................................ ................................ ١٦......................<br />
واجبات حج ھفت چیز<br />
ارکان<br />
عمره سه چیز<br />
واجبات عمره دو چیز<br />
محظورات<br />
تحلل اول<br />
است ................................ .......................... ١٧<br />
است ................................ .............................. ١٨<br />
است................................ ............................ ١٨<br />
احرام ................................ ................................ ........... ١٨<br />
یعنی چه؟................................ ................................ .......٢١<br />
شروط طواف چیست؟ ................................ ................................ ... ٢٢<br />
شروط سعی بین صفا و<br />
فرق بین حج مفرِ د و<br />
مروه ................................ .......................... ٢٢<br />
قارِ ن................................ .............................. ٢٣
ب<br />
مختصری از مناسک و راهنمای حج<br />
اگر زن عادت ماه ھانه بر او آمد چه<br />
المحص ِّ ر<br />
میکند؟................................ ....٢٣<br />
یعنی چه؟................................ ................................ ......... ٢٤<br />
مستحبات قبل از<br />
احرام ................................ ................................ ٢٥<br />
مراجع ................................ ................................ ......................... ٢٧
مقدمه<br />
الحمد الله رب العالمين وصلى االله على نبينا وقدوتنا وحبيبنا محمد بن عبداالله<br />
وعلى آله وصحبه ومن سار على نهجه إلى يوم الدين<br />
أما بعد:<br />
سپاس پروردگار و درود بی پایان بر روان پاک خاتم الأنبیاء محمد و آل و<br />
یارانش را از باری تعالی خواستارم.<br />
برادران و حجاج محترم از اینکه زیارت خانه خدا و حج بیت الله الحرام<br />
یکی از ارکان و بنیان اساس اسلام بشمار میرود پس باید مطابق سنت و<br />
گفتار رسول اکرم ج باشد چنانکه فرمودند:<br />
ّ لا<br />
»<br />
تلأخذوا مناسكم فإ<br />
أدري لع لا أحج بعد حيج هذه». [مسلم]. از من بیاموزید مناسک و<br />
راھنمای حج خود را (یعنی از اموری که من آن را انجام میدھم در حج<br />
خود از اقوال وافعال و کردار و چگونگی آن پس آنرا از من بگیرید و آنرا<br />
حفظ کنید و به آن عمل کنید و آنرا به مردم بیاموزید) ممکن است که بعد<br />
از این سال حج دیگری انجام ندھم (قصد رسول الله ج آن بود که ممکن<br />
است دنیا را وداع گفته و بعد از این سال حج دیگری انجام ندھم).<br />
و این حدیث اصل عظیم و بزرگی در مناسک و راھنمای حج است<br />
چنانکه امام نووی در شرح صحیح مسلم آنرا ذکر کرده است.<br />
پس این مختصر مناسک و راھنمای حج را به برادران فارسی زبان جھان<br />
تقدیم میداریم و از خداوند عز وجل خواستاریم آنرا ً خالصا برای رضا و<br />
خشنودی خود قرار داده ما را اجر و پاداش نیک در دنیا و آخرت عطا<br />
فرماید.
مختصری از مناسک و راهنمای حج<br />
٢<br />
ناگفته نماند که ھیچ اوراد و اذکاری در طواف دور کعبه و سعی بین صفا<br />
و مروه از رسول اکرم ج وارد نشده تا ما آنرا در اینجا ذکر کنیم، فقط وردی<br />
ٗ که از آن حضرت در طواف دور کعبه از زاویه رکن الیمانی تا زاویه حجر<br />
َِ ٱخِرَةِ<br />
َة و<br />
َا حَسن<br />
ٱ<br />
الأسود ثابت است که چنان فرمودند: ﴿رَ َسَ نَةٗ وَقِنَا عَذَابَ<br />
ٱَّارِ ٢٠١﴾ [البقرة: ٢٠١].<br />
ح<br />
ُّ ۡ ي<br />
َّنَا ٓ ءَاتِنَا ِ <br />
[بار الھی! ما را در دنیا و آخرت اعمال و کردار نیک و حسنه عطا فرما و<br />
ما را از آتش و عذاب ّ جھنم به خود پناه برده دور فرما].<br />
و به اینخاطر ما در این کتاب ھیچ اوراد و اذکاری نیاورده ایم تا اینکه<br />
حاجی ھر دعائی که خواسته از خیر دنیا و آخرت را از خداوند بخواھد.<br />
سبب دیگر اینکه ممکن است ما اورادی و اذکاری آورده ولی حاج معنای<br />
آنرا نداد پس بھتر اینکه حاج با زبان مادری خود ھر چه خواست دعا کرده تا<br />
خداوند به او عطا فرماید.<br />
دھیم:<br />
و قبل از اینکه مقدمه را به پایان برسانیم باید به چند امور مھم تذکر<br />
حاج بعد از طواف دور کعبه دو رکعت نماز سنت طواف را اگر میسّ ر<br />
َا ٱ ل ۡ َٰفِرُو ن<br />
ُّه<br />
شود یشت مقام إبراھیم÷ میخواند در رکعت أول: ﴿ قُ ل<br />
َدٌ<br />
و در رکعت دوم: ﴿ قُ ل هُ َو ٱ أَح<br />
َ<br />
َ<br />
َ<br />
ٰٓ <br />
ۡ<br />
.﴾١<br />
ُ َّ<br />
<br />
ۡ<br />
﴾١<br />
ولی اگر ازدحام و شلوغ زیاد بود در ھر جا از حرم جائز است که آنرا<br />
بخواند.<br />
سنت<br />
و نباید مسلمانان به ھمدیگر اذیت و آزار برسانند و نباید بخاطر انجام<br />
مرتکب حرام شوند، زیرا اذیت و آزار مسلمان حرام، و ادای دو رکعت<br />
پشت مقام إبراھیم÷ سنت است.
٣<br />
مقدمه<br />
<br />
است.<br />
<br />
<br />
بوسیدن حجر الأسود سنت و ازدحام مسلمانان و اذیت آنان حرام<br />
مسح کردن رکن الیمانی سنت است، و اگر ممکن نشد رسیدن به آن<br />
و مسح کردن لازم نیست بطرف آن اشاره کردن و گفتن الله اکبر زیرا چنین<br />
وارد نشده بلکه وارد آن است که اگر به آن رسیدی با دست راست خود<br />
یکبار به آن مسح میکنی، پس برای انجام سنت نباید مرتکب حرام شد.<br />
از نشستن اطراف کعبه در حال طواف مسلمانان شدیدا<br />
زیرا باعث ازدحام و اذیت مردم خواھد شد.<br />
ً خودداری<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
از نماز خواندن کنار و پشت سر زنان شدیدا<br />
از نشستن و خوابیدن در راه روھا و دروازه ھا شدیدا<br />
ً خودداری کنید.<br />
ً خودداری<br />
<br />
از داخل کردن چمدان و کیف به داخل حرم خودداری کنید.<br />
کنید<br />
کنید.<br />
در ھر قسمتی از حرم جایگاه مخصوصی برای خواھران تھیه شده<br />
پس زنان را به مکان مخصوص برده از اختلاط با مردان نامحرم و بیگانه<br />
شدی ً دا اجتناب ورزید.<br />
بدانید که مسلمانان فقط برای ادای فریضه حج و عبادت خدای یکتا<br />
به مشاعر مقدسه آمده اند پس نباید حج را به غرض سیاسی و برای<br />
اشخاصی محدود و دعوت به آئین و مذھی معین بوده مزاحم حجاج دیگران<br />
شد، و باید از رخنه کردن شیطان در بین آنان بوسیله عصبیت و قومیت و<br />
نژاد پرستی شدی ً دا بر حذر بود، زیرا باعث فتنه خواھد بود و در اسلام چیزی<br />
بنام تظاھرات وجود ندارد و چنین اعمالی باعث میشود حکمت اصلی حج<br />
تبدیل به صحنه انقلاب ضد حکومتھا شود که حجاج فقط برای عبادت به<br />
مشاعر مقدسه آمدهاند نه به صحنه تظاھرات ضد حکومتھا.
مختصری از مناسک و راهنمای حج<br />
٤<br />
<br />
باید دانست که آنچه من برای خود دوست دارم، برای برادر مسلمان<br />
خود نیز دوست بدارم چنانکه رسول الله ج<br />
فرمودند:<br />
«لا يؤمن أحدم<br />
حىت ب لأخيه ما ب نلفسه» [متفق علیه].<br />
ایمان ھیچیک<br />
از شما کامل نخواھد شد تا اینکه دوست بدارد برای برادر<br />
مسلمان خود آنچه دوست میدارد برای خود.<br />
<br />
پس نباید عملی انجام دھیم که باعث ناراحتی و خشم دیگران شود.<br />
اگر در مسائل دینی و حج و عمره اشکالی پیدا کردید در سؤال کردن<br />
آن از علمای اسلام و مرشدان دینی و طلبه ھای علم تردید نکنید.<br />
در پایان از بردران عزیز خواستاریم اگر در کتاب سھو و یا خطائی یافتند<br />
ما را معذور دانسته نادیده بگیرند.<br />
وصلى االله وسلم على نبينا محمد وعلى آله وصحبه أجمعين.<br />
إسحاق دبیری<br />
مکه مکرمه ١٤١٢/١١/٢٩ھ
ۡ<br />
ۚ<br />
ٗ<br />
بعمر<br />
الحمد الله رب العالمين والصلاة والسلام على نبينا محمد وعلى آله وصحبه<br />
أجمعين أما بعد:<br />
یکی از بزرگترین ارکان اسلام و از بھترین قربات و طاعات نزد خداوند حج<br />
و زیارت خانه اوست که ادای آن بر وجه صحیح و بدون معصیت باعث<br />
میشود حاجی به بھشت وارد شود.<br />
خداوند میفرماید:<br />
﴿وََِِّ<br />
َ َ<br />
ٱَّا ِس <br />
ُّ<br />
ٱ حِج<br />
ستَط مَنِ ِت َيۡ<br />
َ ۡ هِ ٱ ۡ<br />
إِ<br />
َ اعَ<br />
سَ بِي﴾ [آل عمران ٩٧]. [خداوند حج خانه خود را بر تمام مردم واجب کرده،<br />
برای کسانیکه استطاعت آنرا داشته باشند].<br />
استطاعت شامل استطاعت مالی و بدنی و ایمنی راه رسیدن به مشاعر<br />
مقدسه میباشد.<br />
عبدالله بن<br />
» فرمودند:<br />
از رسول اکرم ج<br />
روایت میکند<br />
ب الاسلام ىلع مخس شهادة أن لا إلاَّ االله وأن<br />
که آن حضرت<br />
َّ مدا ً عبده<br />
ورسوهل، وقام الصلاة، ويتاء الزة، وصوم رمضان، وحج ابليت من استطاع<br />
ً<br />
سبيلا» [متفق علیه].<br />
اساس و بنیان اسلام پنج است: گواھی دادن<br />
که خدائی<br />
بر حق مگر<br />
خدای یکتا نیست، گواھی دادن که محمد ج بنده و فرستاده خداست، و<br />
اقامت نماز کردن، و زکات مال دادن، و روزه ماه مبارک رمضان گرفتن، و<br />
حج خانه خدا رفتن برای کسی که استطاعت آنرا داشته باشد.<br />
و ھمچنان در حدیث دیگر میفرماید:<br />
«أيها انلاس إنَّ االله فرض عليم<br />
احلج فحجوا» [مسلم]. ای مردم خداوند بر شما حج و زیارت خانه خود را<br />
فرض نموده پس به حج بروید.
مختصری از مناسک و راهنمای حج<br />
٦<br />
و در حدیث میفرماید: «من حج هذا ابليت فلم يرفث ولم يفسق خرج<br />
من ذنوه كيوم ودلته أمه» [متفق علیه].<br />
کسی که زیارت و حج این خانه یعنی کعبه را کرده، و در آن زیارت با زن<br />
خود نزدیکی نکند و مرتکب معصیت نشود پاک میشود از گناھانش مانند<br />
(١)<br />
روزیکه از مادرش تولد شده .<br />
حج فقط یکبار در عمر واجب میباشد چنانکه رسول الله ج فرمودند:<br />
«احلج مرة واحدة فمن زاد فهو تطوع»<br />
[أحمد والدارمی].<br />
حج فقط<br />
واجب است و کسیکه بیشتر از یکبار به حج برود حج او سنت میباشد.<br />
یکبار<br />
-١<br />
-٢<br />
-٣<br />
-٤<br />
-٥<br />
مسلمان بودن.<br />
بالغ بودن.<br />
عاقل بودن.<br />
شروط وجوب حج پنج است<br />
آزاد بودن یعنی اینکه برده نباشد.<br />
استطاعت مالی و بدنی و ایمن بودن راه رسیدن به مشاعر مقدسه.<br />
و زن شرط ششم بر او اضافه میشود و آنھم وجود محرم با او حال<br />
اینکه آن محرم شوھر او باشد و<br />
یا<br />
یکی از افراد خانواده<br />
که بر او محرم<br />
میباشند و نمیتوانند با از ازدواج کنند چه از طریق نسب و چه از طریق<br />
سبب مباح مانند:<br />
-١<br />
مقصود از عدم جماع و نزدیکی با زن خود در وقت ادای مناسک در روزھای عرفه و<br />
مزدلفه و منی میباشد.
لشه<br />
٧<br />
مختصری از مناسک و راهنمای حج<br />
»<br />
پدر، برادر، عمو، خالوا(دایی)، شوھر مادر، شوھر دختر، پسر، پسر برادر،<br />
پسر خواھر، ھمه اینھا چه اینکه از شیرخواری باشند و یا از نسب.<br />
وجوب ادای عمره<br />
احادیث زیادی در واجب بودن عمره وارد شده که از جمله این احادیث<br />
حدیث جبریل÷ که رسول الله ج در جواب سؤال او چنین فرمودند:<br />
الإسلام أن شهد أن لا إلاَّ االله َّ وأن مدا ً رسول االله وتقيم الصلاة<br />
وتؤ الزة وحتج ابليت وتعتمر وتغتسل من اجلنابة وتتم الوضوء وتصوم<br />
رمضان». [ابن خزیمة والدارقطنی]. اسلام این است که شھادت دھی که<br />
خدائی بر حق نیست بجز خدای یکتا، و محمد ج فرستاده خداست، و بجا<br />
آوردن نماز و زکات مال دادن و حج خانه خدا رفتن و عمره کردن و غسل از<br />
جنابت کردن و با تمام و کمال وضوء گرفتن به طوری که اعضای وضوء به<br />
آن آب برسد و روزه ماه مبارک رمضان را گرفتن.<br />
امام مسلم در صحیح خود از عای<br />
روایت میکند<br />
«يا که گفت:<br />
رسول االله هل ىلع النساء جهاد؟ قال: عليهن جهاد لا قتال فيه: احلج<br />
والعمرة» [مسلم]. ای رسول خدا آیا بر زنان جھادی ھست؟ فرموند: جھادی<br />
واجب است که در آن کشت و کشتاری نیست و آنھم حج و عمره میباشد.<br />
دھد:<br />
بعضی از آدابی که بایستی در باره حج گفته شود<br />
اگر مسلمان عزم کرد برای زیارت خانه خدا بایستی این اعمال را انجام
مختصری از مناسک و راهنمای حج<br />
٨<br />
-١<br />
توبه: توبه و استغفار کند از تمامی گناھان و اینکه توبه او خالصانه و<br />
نصوح بوده شروط توبه کامل شود.<br />
و شروط توبه عبارتند از:<br />
<br />
<br />
کتر<br />
معصیت و دوری از آن.<br />
پشیمان بودن از آنچه گذشته و عزم و اراده کردن که به چنین عمل<br />
ناشایسته باز نگردد، و اگر چیزی باشد<br />
اصحابش برگرداند و یا اینکه از آنان بخشش بطلبد.<br />
<br />
-٢<br />
که متعلق به مردم دارد آنرا به<br />
باید توبه وقتی باشد که نزد خداوند مورد قبول قرار گیرد و آنھم قبل<br />
از مردن و دنیا را وداع گفتن و قبل از اینکه آفتاب از مغرب طلوع کند.<br />
نیتی<br />
-٣<br />
اخلاص در اعمال و<br />
کردار: قصد زیارت خانه خدا بایستی خالصاً برای<br />
رضا و خشنودی باری تعالی باشد و در آن ریاء و شھرت و مخفرت<br />
بکار برده نشود، و برای اینکه به او بگویند (حاجی) نباشد بلکه<br />
چنانکه گفتیم خالصانه برای رضای خدا و پاداش روز رستاخیز باشد،<br />
زیرا تمامی اعمال و<br />
کردار انسان بستگی به نیت او دارد و ھر نیتی<br />
کرد ھمان خواھد بود، چنانکه قبلاً ذکر<br />
فرمودند:<br />
علیه].<br />
کردیم رسول الله<br />
«إنَّما الأعمال بانليّات ونَّما للك امرئ ما نوى»<br />
ج<br />
[متفق<br />
ھمانا که تمامی اعمال بستگی به نیت انسان دارد و ھمانا ھر کسی ھر<br />
کرد ھمان نیت منعقد خواھد شد.<br />
اگر بین او و بین یدر و مادر خود سوء تفاھم بود از آنھا بخشش و<br />
معذرت بخواھد و برای آنھا دعاء کرده و از ایشان رضایت بطلبد، و<br />
اگر با قومان و خویشان خود قطع رابطه دارد ھر چه زودتر با آنان<br />
صلح<br />
کند، رسول الله<br />
فرمودند: ج<br />
«لا يدخل اجلنّة قاطع رحم»
ّ<br />
٩<br />
مختصری از مناسک و راهنمای حج<br />
[متفق علیه]. کسی که صله رحم خود را قطع کرده به بھشت داخل<br />
نمیشود.<br />
و اینکه با ھمسایگان خود رفت و آمد داشته به آنان خوبی کند، چنانکه<br />
رسول اکرم ج فرمودند:<br />
-٤<br />
-٥<br />
-٦<br />
«لا يدخل اجلنّة من لا يأمن جاره بوائقه». [مسلم].<br />
به بھشت داخل نمیشود کسی که ھمسایه او از دست او در امان نباشد.<br />
حتی الامکان قضای دین را کرده امانتھا را به صاحبانش برگرداند،<br />
و اگر نتوانست این کار را انجام دھد از اصحاب دین و امانتھا اجازه<br />
حج رفتن بخواھد.<br />
برای حج خود بھترین نفقه از مال و پاکترین آنھا ذخیره و اختیار<br />
کند که در آن شبھه رباخواری و حرام نباشد، زیرا خداوند پاک است<br />
و قبول نمیکند مگر مال پاک را، و ھمچنین وصیت خود را قبل از<br />
رفتن بحج نوشته و بر آن شاھد قرار دھد.<br />
برای خود دوستان و ھمراھان خوب و باتقوی و نیکوکار اختیار کرده<br />
تا او را در اعمال و مناسک حج کمک و راھنمائی و یاری کنند.<br />
میقاتگاه یعنی چه؟<br />
میقات جائی است که حاج از آنجا به حج و یا عمره احرام میبندد و در<br />
آنجا نیت میکند.<br />
-١<br />
مواقیت عبارتند از:<br />
(١)<br />
ذوالحلیفة: که آنرا (أبیار علی) مینامند و آن ھم در مدینه منوّ ره<br />
میباشد، و برای کسانی که از مدینه به حج میروند میباشد و با<br />
-١<br />
أبیار و یا آبار علی: درهای است در اطراف دره عقیق در مدینه بر دست راست کسی<br />
که از مدینه به مکه میرود از راه و جاده ھجرت، یعنی چاهھای علی، و این نام از قصه
مختصری از مناسک و راهنمای حج<br />
١٠<br />
مکه (٤٥٠)<br />
-٢<br />
-٣<br />
-٤<br />
-٥<br />
کیلومتر فاصله دارد، و فاصله آن با مدینه (٣) کیلومتر<br />
است.<br />
الجحفة: و آنھم برای کسانی که از کشورھای شام (یعنی سوریه و<br />
أردن و لبنان و فلسطین) و یا کشور مصر به حج میروند تعین شده<br />
که نزدیکی شھر رابغ قرار دارد و با شھر رابغ (١٧) کیلومتر فاصله<br />
دارد و با شھر مکه مکرمه (١٨٧) کیلومتر فاصله دارد و در حال<br />
حاضر بیشتر مردم از خود شھر رابغ به حج و یا عمره احرام<br />
میبندند.<br />
قرن المخارج:<br />
که آنرا سیل الکبری مینامند و در نزدیکی شھر<br />
طائف قرار دارد و فاصله آن با شھر مکه مکرمه (٩٤) کیلومتر است،<br />
و آنھم برای کسانیکه از نجد (شھر ریاض و شھر قصیم و شھرھای<br />
دیگر آن) به حج و عمره میروند میباشد.<br />
یلملم: که در نزدیکی شھر مکه میباشد و برای کسانی که از کشور<br />
یمن به حج و یا عمره میروند تعین شده و در جنوب شھر مکه واقع<br />
است و فاصله آن با مکه (٩٤) کیلومتر است.<br />
ذات عرق: برای کسانی که از کشور عراق به حج و یا عمره میروند<br />
معین شده که در شمال شرقی شھر مکه واقع میباشد و فاصله آن با<br />
شھر مکه (٩٤) کیلومتر است.<br />
در میقاتگاه حاجی احرام بسته و به یکی از نسکھای سه گانه نیت<br />
میکند.<br />
دروغین و ساخته شده از بعضی از فرقهھای گمراه گرفته شده که علیس با جن در آنجا<br />
مقاتله و کشتار کرد، و نبایستی ما این نام را استعمال کنیم، بلکه باید نامی که حضرت<br />
رسول الله ج به آن نامیده استعمال شود. (راجع شود به کتاب: معجم المناھي اللفظیه<br />
ص ٦٤ چاپ جدید نوشته د. بکر بن عبدالله أبوزید).
١١<br />
مختصری از مناسک و راهنمای حج<br />
و نسکھای سه گانه عبارتند از:<br />
١ التمتع، ٢ القِ ران، ٣ الإفراد.<br />
-١<br />
صفت حج تمتع: حاج فقط برای عمره در یکی از ماه ھای حج احرام<br />
میبندد، و ماه ھای حج: شوال، و ذی قعده، و ده روز از ماه ذی حجه<br />
میباشد.<br />
پس نیت و قصد کرده آنرا بر زبان میآورد و میگوید: لبیک عمره، و یا<br />
اللھم لبیک عمره، و یا با زبان فارسی میگوید: واجب کردم بر خود عمره، و<br />
یا بار الھی من قصد عمره کردم.<br />
حاجی در میقاتگاه نیت میکند و وقتی به مکه رسید ھفت بار دور خانه<br />
کعبه طواف میکند، و ھفت بار سعی میکند بین کوه صفا و کوه مروه.<br />
ھفت بار طواف دور<br />
میدھد و این یک<br />
یک این را<br />
شوط و<br />
کعبه از حجر الأسود شروع<br />
یا یک<br />
دور مینامند.<br />
کرده و به آن پایان<br />
و ھفت بار سعی که از کوه صفا شروع کرده تا اینکه به کوه مروه برسد و<br />
بپایان برسد.<br />
دور میگویند، به<br />
طوریکه بار ھفتم بایستی در مروه سعی او<br />
بعد از سعی موی سر خود را تراشیده و یا کوتاه میکند، و در اینجا از<br />
لباس احرام بیرون میآید و حلال میشود از آنچه قبلاً بر او حرام بوده.<br />
سپس روز ھشتم ذوالحجة از خانه خود در مکه احرام بسته و اعمال حج<br />
را انجام میدھد.<br />
-٢<br />
صفت حج قِران: حاجی به عمره و حج با ھم نیت<br />
کرده احرام<br />
میبندد و یا به عمره فقط، سپس حج را در عمره داخل میکند قبل<br />
ً<br />
از اینکه به طواف عمره شروع کند، و میگوید: بليك عمرة وحجا و<br />
ً<br />
یا ا بليك عمرة وحجا و با زبان فارسی: واجب کردم بر خود<br />
عمره و حج و یا بار إلھی من میخواھم عمره و حج بکنم و ھمه
مختصری از مناسک و راهنمای حج<br />
١٢<br />
اینھا نیت با قلب کرده و آنرا بر زبان میآورد در حالی که در میقات<br />
میباشد، و وقتی به مکه رسید طواف قدوم کرده و سعی بین کوه<br />
صفا و<br />
کوه مروه میکند ولی موی سر خود را تراشیده و<br />
کوتاه یا<br />
نمیکند، و در احرام خود باقی مانده تا اینکه روز عید یعنی روز دھم<br />
ذوالحجه بعد از اعمال حج از احرام بیرون آید.<br />
و اگر خواست سعی بین کوه صفا و کوه مروه را به تأخیر انداخته و آنرا<br />
بعد از طواف افاضه یعنی طواف زیارت انجام دھد جایز است.<br />
-٣<br />
صفت حج ِافراد: حاجی فقط به حج احرام میبندد و میگوید: لبیک<br />
ً حجا و یا اللھم لبیک ً حجا و با زبان فارسی: واجب کردم بر خود حج،<br />
و ھمه اینھا را با قلب نیت کرده آنرا بر زبان میآورد در حالی که در<br />
میقات است.<br />
و وقتی به مکه رسید طواف قدوم کرده و سعی بین کوه صفا و مروه را به<br />
بعد از طواف قدوم تقدیم میدارد، ولی موی سر خود را تراشیده و یا کوتاه<br />
نمیکند بلکه در احرام باقی میماند مانند کسیکه حج قِران میرود تا اینکه<br />
روز دھم ذوالحجه یعنی روز عید قربان تحلل کرده و از احرام بیرون آید.<br />
و اگر خواست سعی حج را به تأخیر انداخته تا اینکه بعد از طواف افاضه<br />
یعنی طواف زیارت انجام دھد جایز است و بر او ھیچ کفارهای واجب نیست<br />
به خلاف حج تمتع.<br />
کدامیك از نسکهای سه گانه بهتر و افضلتر است؟<br />
بیشتر علماء و دانشمندان اسلام بر آن ھستند که حج قِران بھتر است<br />
برای کسانیکه با خود قربانی ھمراه دارند اقتداء و تأسی به رسول الله ج،<br />
زیرا ثابت است که حج آن حضرت ج حج قارن بوده و با خود قربانی ھمراه
١٣<br />
مختصری از مناسک و راهنمای حج<br />
داشته، و علمای اسلام اضافه میکنند<br />
که حج تمتع بھتر است برای<br />
کسانیکه با خود قربانی ھمراه ندارند، چون رسول الله ج امر فرمودند به<br />
صحابه و یارانی که ھمراه او به حج میرفتند و با خود قربانی ھمراه نداشتند<br />
تا حج خود را به حج تمتع تبدیل کنند.<br />
صفت حج<br />
روز ھشتم ذیحجه که آنرا روز ترویه مینامند حاجی از خانه خود در مکه<br />
احرام میبندد، و کسانی که خارج مکه ھستند از میقاتگاه و اگر بین مکه و<br />
میقات بودند از ھمانجا که ھستند.<br />
و معلوم است کسانیکه قبل از روز ھشتم به مکه آمده بودند و نیت حج<br />
قِران و یا إفراد کرده بودند در احرام خود باقی ھستند سپس قبل و یا بعد از<br />
زوال آفتاب به<br />
سوی منی میروند و ھر<br />
کسی برای خود لبیک<br />
میگوید:<br />
«بليك ا بليك، بليك لا رشك لك بليك، إنَّ احلمد وانلَّعمة لك وامللك<br />
لا رشك لك».<br />
باید ذکر کنیم که: گفتن لبیک با ھم و به طور دسته جمعی یک نوع از<br />
بدعت بشمار میرود، زیرا ثابت است که رسول اکرم ج و یاران او ھر کسی<br />
برای خود لبیک میگفتند، نه اینکه با یک صدا و با ھم لبیک میگفتند، پس<br />
ما باید به رسول اکرم ج اقتداء و تأسی کنیم.<br />
و در منی نماز پنج گانه ظھر و عصر و مغرب و عشاء و فجر روز نھم ھر<br />
کدام در وقت خود اداء میکند.<br />
و بعد از طلوع آفتاب روز نھم<br />
که روز عرفه میباشد بسوی عرفه براه<br />
میأفتد و اگر میسّ ر شد در درّ ه نمره که خارج از عرفات میباشد تا قبل از<br />
زوال آفتاب مکث کرده و بعد از زوال داخل زمین عرفات میشود، و در آنجا
١٤<br />
نماز ظھر و عصر را قصرا ً و جمعا ً با جماعت و با<br />
مختصری از مناسک و راهنمای حج<br />
یک اذان و دو اقامه اداء<br />
میکند، و در عرفات تا غروب آفتات میماند و به ذکر خدا و دعاء کردن برای<br />
خود و غیر از خود از خیرات دنیا و آخرت، و قراءت قرآن و حمد و ستایش<br />
باری<br />
تعالی و لبیک<br />
گفتن مشغول میشود، و بعد از غروب آفتاب بسوی<br />
مزدلفه حرکت میکند و وقتی به مزدلفه رسید آنجا نماز مغرب و عشاء را<br />
ً قصرا و ً جمعا با یک اذان و دو اقامه اداء میکند معلوم است که رسیدن به<br />
مزدلفه ممکن است در نزدیکی نیمه شب باشد با اینحال نماز مغرب را در<br />
مزدلفه أداء میکند نه در عرفات بجز اینکه بترسد وقت نماز عشاء فوت<br />
گردد و شب را در مزدلفه میماند حال اگر از جمله پیره زنان و پیره مردان<br />
باشد میتواند بعد از نیمه شب به منی برود ولی اگر از جمله آنان نبود<br />
واجب است که شب را در مزدلفه صبح کند و نماز صبح روز دھم یعنی روز<br />
عید را در مزدلفه اداء کند و بعد از نماز صبح اگر میسّ ر شد به کوه مشعر<br />
الحرام رفته و نزد آن به دعاء و خشوع و خضوع و حمد و ستایش خدا و توبه<br />
و استغفار مشغول شود، و اگر میسّ ر نشد در ھر کجا از مزدلفه بود اینکار را<br />
انجام میدھد.<br />
و وقتی ھوا خوب روشن شد و قبل از طلوع آفتاب به سوی منی رفته<br />
و جمره العقبه که مردم آنرا شیطان بزرگ مینامند با ھفت سنگریزه که به<br />
اندازه نخود بزرگی باشد پرتاب و رجم میکند.<br />
سنگریزه ھا را از ھر کجا جمع کرد جایز است چه از مزدلفه و چه از<br />
منی، آنھم فقط برای روز عید، ولی برای روزھای بعدی یعنی سه روز آینده<br />
از منی جمع میکند.<br />
و بعد از رجم قربانی میکند برای کسانی که قربانی بر آنان واجب است.<br />
سپس به طواف افاضه یعنی طواف حج و زیارت رفته ھفت بار دور کعبه<br />
طواف میکند، و اگر حاجی حج متمتع بود بایستی سعی بین کوه صفا و
١٥<br />
مختصری از مناسک و راهنمای حج<br />
مروه را انجام دھد، و ھمچنین حاج که حج مفرد و یا حج قارن است ولی<br />
سعی بین کوه صفا و مروه را به تقدیم نأنداخته بایستی آن را انجام دھد و<br />
بعد از آن موی سر خود را تراشیده و یا کوتاه کند.<br />
اگر حاجی یکی از اعمال گذشته را بر دیگری تقدیم دارد ھیج مانعی<br />
ندارد.<br />
مثلاً: رجم کرد، و سپس موی سر خود را تراشید، و یا رجم کرد، سپس<br />
قربانی کرد، و یا رجم کرد سپس طواف کرد ھیچ مانعی ندارد و جایز است.<br />
و بعد از طواف افاضه بایستی حاجی شب به منی برگردد و بیشتر وقت<br />
شب را در منی بگذراند، ھمچنین شبھای یازدھم و دوازدھم را بایستی در<br />
منی صبح کند، و روزھای یازدھم و دوازدھم بعد از زوال آفتاب جمرهھای<br />
سهگانه را ھرکدام به ترتیب صغری و وسطی و کبری با ھفت سنگریزه رجم<br />
کند، ناگفته نماند که: امتداد وقت رجم و پرتاب جمره العقبه روز عید از<br />
طلوع آفتاب تا غروب آن میباشد.<br />
و روزھای (١١،١٢،١٣) از زوال آفتاب تا نیمه شب میباشد.<br />
و بعد از اینکه روز (١٢) جمرهھا را رجم کرد میتواند منی را به سوی<br />
مکه ترک گفته اعمال حج را به پایان برساند و اگر خواست شب (١٣) را در<br />
منی بماند سنت است نه واجب، ولی اگر حاجی روز (١٢) قبل از غروب<br />
آفتاب منی را بسوی مکه ترک نکند بر او واجب میشود شب (١٣) را در<br />
منی بماند تا بعد از زوال آفتاب روز سیزدھم جمرهھا را رجم کرده بسوی<br />
مکه برود، فقط از اعمال حج طواف وداع باقی است و حاج ھرگاه بخواھد<br />
مکه را به سوی وطن و اھل خود ترک کند طواف وداع بر او واجب میشود.
مختصری از مناسک و راهنمای حج<br />
١٦<br />
و آنھم ارکانی است<br />
جبران آن نمیشود.<br />
-١<br />
نیت و قصد کردن به حج.<br />
ارکان حج<br />
که حج بدون آن صحیح نمیباشد و فدیه قربانی<br />
بلکه ھیچ عملی بدون نیت منعقد نشده و صحیح نمیباشد، چنانکه<br />
رسول اکرم ج فرمودند: «إنَّما الأعمال بانليات» [متفق علیه]. تمامی اعمال<br />
و کردار بایستی با نیت منعقد شود.<br />
-٢<br />
وقوف به عرفه در روز عرفات.<br />
رسول الله ج فرمودند: «احلج عرفة فمن جاء قبل صلاة الفجر يللة مجع<br />
فقد تم حجه»<br />
[أبوداود والترمذی<br />
والنسائی<br />
والدارمی<br />
وأحمد وغیره]. حج<br />
ھمان روز عرفات میباشد پس کسیکه قبل از نماز صبح شب جمع یعنی<br />
شب مزدلفه به عرفات رسید حج او صحیح میباشد.<br />
-٣<br />
-٤<br />
طواف الإفاضه، یعنی طواف زیارت که روز عید و یا بعد از آن خواھد<br />
بود.<br />
سعی بین کوه صفا و مروه.<br />
این رکنی است که در باره آن علمای اسلام بر دو فرقه تقسیم شده اند:<br />
فرقه ای آنرا رکن دانسته، و فرقه دیگر میگویند،<br />
نمیباشد.<br />
بلکه از جزو ارکان<br />
قول صحیح از جزو ارکان میباشد زیرا رسول الله ج فرمودند: «اسعوا<br />
َّ<br />
فإن االله كتب عليم السيع» [أحمد والدارقطنی والبیھقی والحاکم]. بین<br />
کوه صفا و مروه سعی کنید زیرا خداوند سعی را بر شما واجب کرده است.
ُ<br />
َ<br />
َ<br />
ّ<br />
َ<br />
ِ<br />
ۡ<br />
ۡ<br />
َ<br />
ِ<br />
ۡ<br />
١٧<br />
مختصری از مناسک و راهنمای حج<br />
-١<br />
-٢<br />
-٣<br />
-٤<br />
-٥<br />
احرام بستن از میقاتگاه.<br />
واجبات حج هفت چیز است<br />
وقوف در عرفات تا غروب آفتاب برای کسانی که در روز میایستند.<br />
ماندن شب در مزدلفه تا نیمه شب.<br />
ماندن شب (١١) و (١٢) در منی.<br />
رمی جمرهھا در روز عید و دو<br />
روز (١١) و (١٢).<br />
-٦<br />
-٧<br />
تراشیدن و یا کوتاه کردن موی سر.<br />
طواف وداع یعنی خداحافظی.<br />
پس کسی که یکی از این واجبات را ترک کند با دادن قربانی یعنی فدیه<br />
آن واجب جبران خواھد شد.<br />
<br />
﴿<br />
و اگر نتوانست قربانی دھد واجب است سه روز از روزھای حج<br />
یعنی<br />
(١١) و (١٢) و (١٣) و ھفت روز وقتی به نزد خانواده اش باز گشت روزه<br />
بگیرد که جمعاً ده روز میشود، و خداوند فرمودند:<br />
لع ۡ ُمرَةَ ۡ ن أُ ۡ ح ِۡ ۡ ُم ا َم ٱ<br />
وٱ ۡ<br />
ٱ َجَّ<br />
َأَتِمُّواْ<br />
َِِّۚفَإِ<br />
و<br />
َم<br />
َّهُ<br />
لُِقو اْرُءُو سَ ۡ ُم حَ ۡ ََّٰب لُغ ٱ ل ۡ هَد ِل ۥۚ<br />
َۡ<br />
فَفِديَة ٞ م ِن صِ يَاٍ صَ دَقَةٍأَو<br />
ِن رَّأ ۡ سِهِۦ ۡ<br />
ٗى مّ<br />
أَذ<br />
َا ٱ مِن ٱ<br />
َم<br />
ل ۡ عُمرَةِ إِ ٱ َجّ<br />
ٱبِ ۡ<br />
و َسَ ۡ ب عَةٍ إِذَا ۡ رَجَع ۡ تُمۗ تِل ۡ كَ<br />
ٱ َجّ<br />
َ<br />
وَ<br />
َ<br />
مِن<br />
ۡ ُي <br />
أَو<br />
ۡ<br />
َ<br />
ٱل ۡ ۡ هَد يِ<br />
َو بِهِۦٓ<br />
ُم م ً َّرِضا أ ۡ<br />
َمَتَّع<br />
َ<br />
َّاٖ ِ<br />
َ<br />
س تَي ۡ ََ <br />
<br />
أَِمن ۡ تُم ن َم<br />
ِد فَصِ ي َامُ ثََ َي<br />
ۡ<br />
لِمَن ۡ لَّم ي ۡ ُن أ ۡ َهلُهۥ<br />
ٰثَةِ <br />
َ<br />
ََ<br />
س ۡ تَي<br />
َ<br />
َن َ َ ن مِن<br />
ُ سُ كٖفَإِذَا ٓ<br />
ۡ<br />
َمَن ۡ لَّم َ<br />
ل ۡ ۡ هَد يِ <br />
َ ٰلِكَ<br />
ۗ<br />
َ ٞ َ مِلَةٞ<br />
عَ َة<br />
<br />
حَاِ ِي<br />
ٱل [البقرة: ١٩٦]. ۡ ۡ مَسجِ ِد﴾<br />
[ھمه اعمال حج و عمره را برای خداوند به پایان رسانید پس ھر کس<br />
که از عمره تمتع به حج باز آید به آنچه که مقدور اوست قربانی کند و ھر<br />
کس به قربانی استطاعت نداشت سه روز در حج و ھفت روز ھنگام مراجعت
مختصری از مناسک و راهنمای حج<br />
١٨<br />
به خانواده<br />
که جمعاً ده روز میشود روزه بگیرد این عمل برای آن کسی<br />
است که از اھل مکه و مقیم آن نباشد].<br />
ارکان عمره سه چیز است<br />
نیت و قصد کردن.<br />
طواف دور کعبه.<br />
سعی بین کوه صفا و مروه.<br />
-١<br />
-٢<br />
-٣<br />
واجبات عمره دو چیز است<br />
بستن إحرام از میقاتگاه.<br />
تراشیدن و یا کوتاه کردن موی سر.<br />
-١<br />
-٢<br />
محظورات احرام<br />
وقتی حاجی داخل احرام شد و نیت کرد به یکی از نسکھای سه گانه<br />
بعضی از چیزھا بر او حرام میشود که عبارتند از:<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
کندن و از بین بردن موھای بدن بطور عمدی.<br />
گرفتن و کوتاهکردن ناخنھای دست و پا.<br />
استعمال عطر و بوی خوش در بدن و یا لباس و یا حتی در<br />
خوردنیھا و نوشیدنیھا.<br />
شک ار نمودن حیوانات وحشی صحرائی، پرنده و یا غیر پرنده.<br />
عقد ازدواج نمودن.
١٩<br />
مختصری از مناسک و راهنمای حج<br />
<br />
نزدیکی کردن با زن و ھمسر و ھمچنین بازی کردن با او با شھوت و<br />
ھر گونه لذتھای جنسی.<br />
<br />
فضیل.<br />
<br />
نگاه به نامحرم و ناموس مردم ھمیشه و بخصوص در این وقت<br />
پوشیدن دستکش برای زنان.<br />
و این محظورات برای مردان و زنان بطور مساوی است و بر مردان دو<br />
چیز اضافه میشود:<br />
<br />
<br />
پوشیدن لباس دوختنی.<br />
پوشیدن سر بوسیله کلاه و یا احرامی، اما اگر بوسیله سقف ماشین<br />
و یا چتر برای جلوگیری از آفتاب باشد مانعی ندارد.<br />
و بر مردان حرام است: پوشیدن موزه و جوراب برای کسانیکه نعال دارند<br />
ولی اگر نعال و کفش پیدا نکردند جایز است آنرا بپوشند.<br />
و ھمچنین برای زنان جایز نیست که چیزی بر صورت خود بپوشانند،<br />
بجز اینکه در بین مردم نامحرم و بیگانه باشد.<br />
اگر حاجی که در احرام میباشد موی بدن خود را از بین برد، و یا ناخن<br />
خود را کوتاه کرد، و یا عطر و بوی خوش استعمال نمود، و یا مرد لباس<br />
دوختنی پوشید، و یا سر خود را پوشانید، و یا با شھوت با زن و ھمسر خود<br />
بازی کرد، و یا زن صورت خود را با نقاب پوشانید در حالی که مردم نامحرم<br />
و بیگانه نزد او نیستند، و یا دستکش بدست کرد، و در تمامی اینھا جاھل<br />
بود، و یا بطور فراموشی انجام داد، بر او ھیچ چیز واجب نمیشود و حج او<br />
صحیح است، چنانکه رسول اکرم ج فرمودند:<br />
والنسيان وما استكرهوا عليه» [ابن ماجه].<br />
» إنَّ االله جتاوز عن أميت اخلطأ
ن ککی<br />
نکی<br />
مختصری از مناسک و راهنمای حج<br />
٢٠<br />
از امت من خطا و فراموشی و آنچه بر آنھا بطور اکراه تزریق شود و بر<br />
آن اجبار شوند آنھا مورد بازخواست نخواھند شد.<br />
ولی اگر ً عمدا این چیزھا را انجام دھد بر او فدیه خون واجب شده گناه<br />
کار میشود، و اگر حاجت ضروری او را وادار کرد که انجام دھد بر او گناھی<br />
نیست ولی فدیه واجب است.<br />
و فدیه: برای ھر کدام از اعمال بالا یک گوسفند قربانی میباشد، و اگر<br />
استطاعت آنرا نداشت باید شش مسکین خوراک دھد، و اگر استطاعت آنرا<br />
نداشت بایستی سه روز روزه بگیرد.<br />
<br />
<br />
اگر حاجی که در احرام است و نیت به یکی از نسکھا کرده شکار کند<br />
و شکار او ھمانند داشت، مانند کبوتر که فدیه آن یک گوسفند است مخیر<br />
است بین اینکه گوسفند را قربانی کرده و آنرا بین فقرای اھل مکه تقسیم<br />
کند، و بین اینکه گوسفند را قیمت کرده با آن خوراک بخرد و بر فقرای اھل<br />
(١)<br />
مکه تقسیم کند، برای ھر مسکین نصفی از صاع .<br />
و اگر این شکار ھمانند نداشت مانند ملخ آنرا قیمت کرده و مقابل<br />
قیمت خوراک خریده و بین فقرای اھل مکه تقسیم کند، برای ھر مس<br />
نصفی از صاع و یا اینکه مقابل ھر مس<br />
<br />
ی<br />
روز روزه بگیرد.<br />
اگر حاجی که در احرام است با ھمسر خود نزدیکی و جماع کند قبل<br />
از تحلل اول حج او فاسد میشود و باید آن حج را کامل کرده و سال دیگر<br />
حج را قضا<br />
کند و بر او فدیه واجب میشود، و اگر فدیه پیدا نکرد و<br />
استطاعت آنرا نداشت بایستی ده روز روزه بگیرد.<br />
<br />
یا<br />
و اگر فقط با ھمسر خود قبل از تحلل اول با شھوت بازی کرد و آب<br />
منی از او خارج شد بر او یک گوسفند فدیه واجب میشود و حج او صحیح<br />
١- یک صاع: (٢) کیلو گرم و (٧٥٠) گرم میباشد .
٢١<br />
مختصری از مناسک و راهنمای حج<br />
<br />
<br />
<br />
است، و اگر آب منی از او خارج نشد نیز بر او یک گوسفند فدیه واجب<br />
میشود.<br />
ولی اگر بعد از تحلل اول بود که با ھمسر خود بازی کرد و از او آب<br />
منی خارج شد بر او یک گوسفند فدیه واجب میکردد، ولی اگر منی از او<br />
خارج نشد بر او ھیچ چیز واجب نمیشود.<br />
و اگر کسی که عمره میکند با ھمسر خود نزدیکی کند قبل از اینکه<br />
سعی بین کوه صفا و مروه را به اتمام برساند عمره او فاسد شده بایستی آن<br />
عمره را تمام کرده بر او فدیه واجب میگردد و بر او قضا واجب است.<br />
ولی اگر بعد از تمام کردن سعی بین کوه صفا و مروه بود و قبل از<br />
تراشیدن و یا کوتاه کردن موی سر عمره او صحیح است ولی بر او یک<br />
گوسفند فدیه واجب میگردد و بایستی توبه و استغفار کرده از عمل و<br />
کردار خود پشیمان باشد و عزم و اراده کند که در آینده به چنین عملی بر<br />
نگردد.<br />
تحلل اول یعنی چه؟<br />
تحلل اول با انجام دادن دو چیز از اعمال زیر حاصل میشود:<br />
-١<br />
-٢<br />
-٣<br />
رمی جمرة العقبه یعنی شیطان بزرگ در روز عید دھم ذوالحجه.<br />
تراشیدن و یا کوتاهکردن موی سر بعد از رجم جمرة العقبه روز<br />
عید.<br />
طواف الإفاضه یعنی طواف زیارت، و سعی بین کوه صفا و مروه برای<br />
کسانیکه سعی بر آنھا واجب است و یا باقی مانده است.<br />
و تحلل دوم با انجام سه اعمال بالا حاصل میشود.
مختصری از مناسک و راهنمای حج<br />
٢٢<br />
و بعد از تحلل اول ھمه چیز بر حاجی حلال میشود بجز نزدیکی کردن<br />
با زن و ھمسر خود.<br />
و بعد از تحلل دوم ھمه چیز بر حاجی حلال میشود حتی نزدیکی با<br />
زن و ھمسر خود.<br />
-١<br />
-٢<br />
-٣<br />
-٤<br />
-٥<br />
-٦<br />
-٧<br />
-٨<br />
-٩<br />
نیت و قصد کردن.<br />
ستر و پوشیدن عورت.<br />
شروط طواف چیست؟<br />
طھارت از جنابت و داشتن وضوء.<br />
اینکه ھفت بار طواف کند.<br />
پی در پی بودن طواف و اگر کمی بین طوافھا فاصله داشت مانند<br />
ادای نماز فریضه و<br />
ندارد.<br />
یا نماز جنازه و<br />
یا تجدید وضوءکردن اشکالی<br />
اینکه وقت طواف خانه کعبه را از دست چپ خود قرار دھد.<br />
در چیزی از خانه کعبه مانند حجر إسماعیل طواف نکند.<br />
در وقت طواف از مسجد الحرام خارج نشود.<br />
طواف را از حجر الأسود شروع<br />
کرده و به آن پایان<br />
یابد.<br />
١٠- در ابتدای ھر شوط و یا دور حد الإمکان با تمامی بدن خود مقابل<br />
حجر الأسود باشد.<br />
شروط سعی بین صفا و مروه<br />
١- نیت و قصد کردن.
٢٣<br />
مختصری از مناسک و راهنمای حج<br />
پی در پی بودن سعی و فاصله کم مانعی ندارد.<br />
اینکه سعی بعد از طواف باشد اگر ھم سعی او سنت بود.<br />
ابتدای سعی باید از کوه صفا شروع شود و به<br />
اینکه سعی بین کوه صفا و مروه ھفت مرتبه باشد.<br />
کوه مروه پایان<br />
یابد.<br />
-٢<br />
-٣<br />
-٤<br />
-٥<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
حج مفرِ د: نیت یک<br />
ِ قارن<br />
فرق بین حج د و<br />
مفرِ<br />
نسک میکند.<br />
حج قارِن: نیت دو نسک میکند.<br />
حج مفرِ د: فدیه بر او واجب نیست.<br />
حج قارِن: فدیه بر او واجب است.<br />
اگر زن عادت ماه هانه بر او آمد چه میکند؟<br />
تمامی اعمال حج را انجام میدھد بجز طواف به دور خانه کعبه تا اینکه<br />
از عادت ماه ھانه (قاعدگی) خود پاک شود.<br />
و اگر خواست عمره<br />
کند و طواف نکرده بود و ترسید وقت حج بر او<br />
بگذرد نیت حج میکند و آن نیت را در عمره داخل میکند و اینجاست که<br />
نسک او قارِن میشود و وقتی از عادت ماه ھانه (قاعدگی) خود پاک شد فقط<br />
یک طواف و<br />
عمره او کافی است.<br />
<br />
یک سعی انجام میدھد و این یک<br />
طواف و یک سعی برای حج و<br />
و اگر عادت ماهھانه (قاعدگی) او بعد از طواف الإفاضه بود و خواست<br />
به دیار و کشور خود سفر کند قبل از اینکه از عادت خود پاک گردد طواف<br />
وداع از او ساقط میشود.
مختصری از مناسک و راهنمای حج<br />
٢٤<br />
المحص ِّ ر یعنی چه؟<br />
محصّ ر کسی است که مانعی او را از ادای حج باز دارد مانند دشمن و یا<br />
مرض و یا کم کردن راه و یا چیز دیگر.<br />
پس اگر شخص ِّ محصر در حال نیت کردن به نسک شرط کرده بود که<br />
اگر مانعی او را از حج باز داشت حلال شود از احرام بیرون آمده بر او چیزی<br />
از فدیه واجب نمیشود.<br />
ولی اگر شرط نکرده بود بایستی یک گوسفند را قربانی کرده سپس از<br />
احرام بیرون آید.<br />
و اگر گوسفند پیدا نکرد و یا استطاعت خرید آنرا نداشت بایستی ده روز<br />
روزه گرفته سپس از احرام بیرون آید، و میگوید: «فإن حبس حاس<br />
ّ فمح حيث حبست ». [این جزوی از حدیث بضاعة دختر زبیر میباشد].<br />
ھمانجا<br />
اگر بر من مشکلی بروز<br />
که بر من این مشکل بروز کرده است.<br />
کرد پس تحلل و از احرام بیرون آمدن من<br />
چنانکه بضاعه دختر الزبیر به رسول اکرم ج گفت من قصد حج دارم<br />
ولی بیم آن دارم که نتوانم آنرا به اتمام برسانم، در اینجا رسول اکرم ج<br />
فرمود:<br />
<br />
«حيج واشرتيط أنَّ حيث حبست» [متفق علیه]. حج کن و<br />
شرط کن که در صورت وقوع حادثه و مشکلی ھمانجا از احرام بیرون بیائی.<br />
و کسی که حج از او بگذرد و آنھم با طلوع آفتاب روز دھم ذوالحجه<br />
یعنی روز عید و نتواند قبل از صبح به عرفات برسد حج او به عمره تبدیل<br />
میگردد، پس طواف کرده و بعد از طواف سعی میکند و موی سر خود را<br />
تراشیده و یا کوتاه میکند و از احرام بیرون میآید و از عمره واجب کافی<br />
نخواھد بود، بلکه بر او قضای حج است، و اگر ھم حج او سنت باشد و بر او
٢٥<br />
مختصری از مناسک و راهنمای حج<br />
نیز یک گوسفند فدیه واجب میباشد و آنھم اگر وقت نیت کردن به نسک<br />
شرط نکرده بود، ولی اگر شرط کرده بود بر او ھیچ واجب نمیشود نه فدیه<br />
و نه قضای حج.<br />
<br />
مستحبات قبل از احرام<br />
مستحب است بر حاج قبل از پوشیدن احرام: کوتاهکردن سبیل و<br />
ناخنھای دست و پای خود تا اینکه بعد از پوشیدن احرام و نیتکردن<br />
مجبور نشود این اعمال را انجام دھد زیرا بر او حرام میشود.<br />
<br />
ھمچنین مستحب است غ<br />
ُ سل<br />
کردن و استعمال عطر و بوی خوش، و<br />
اینکه احرام او سفید رنگ باشد و بستن احرام بعد از یکی از نمازھای فرض<br />
و یا سنت.<br />
نیک<br />
<br />
بایستی حاجی با اخلاق بوده با برادران دینی خود رفتار و<br />
کردار<br />
داشته باشد و به آنان کمک کند و آنان را از کارھای ناشایسته بر حذر<br />
دارد، امر به معروف و نھی از منکر کند و آنان را با موعظه حسنه و حکمت<br />
به سوی تمسک به اسلام دعوت کند و خوبی و احسان به فقراء کرده صدقه<br />
در راه خدای تعالی بدھد و باری تعالی را حمد و ثناء و شکر و سپاسگذاری و<br />
ستایش کرده قرآن را تلاوت کند و لبیک بگوید.<br />
<br />
و بایستی از دشنام دادن و اذیت مسلمانان با قول و عمل و جدال به<br />
باطل و دعوا و غیبت مردم و دوجابگوئی و مسخره و استھزاء و شھادت به<br />
زور و غیر از اینھا از محرمات بر حذر باشد ھمیشه و بخصوص در این<br />
روزھای فضیل و مبارک.
مختصری از مناسک و راهنمای حج<br />
٢٦<br />
و در پایان از خداوند بزرگ خواستاریم که این مختصر آداب و راھنمای<br />
حج و احکام آن مورد استفاده برادران قرار گرفته از خداوند خواھانیم آنرا<br />
خالصاً برای رضا و خشنودی خود قرار دھد.<br />
وصلى االله وسلم و بارك على نبينا محمد وعلى آله وأصحابه ومن تبعهم بإحسان إلى<br />
يوم الدين.<br />
والحمد الله الذي بنعمته تتم الصالحات.
مراجع<br />
القرآن الكريم، صحيح البخاري، صحيح مسلم، مسند الإمام أحمد، الجامع<br />
الصحيح للترمذي، سنن أبي داود، سنن النسائي، سنن ابن ماجه، صحيح ابن<br />
خزيمة، سنن الدارمي، سنن الكبر للبيهقي، سنن الدارقطني، مستدرك الحاكم،<br />
المقنع والشرح الكبير والإنصاف، التحقيق والإيضاح، دليل الحاج والمعتمر،<br />
معجم المناهي اللفظية.
Change language