Kurbagalidere Masterplan

ISTANBUL 2024
KUŞDİLİ TEPESİ - OLİMPİYAT PARKI
TASARIM REHBERİ
BOU02

2

BOU02
ARAŞTIRMA / TARİHÇE
S06 Kadıköy
S08 Kurbağalıdere
S10 Yarışma Alanı Gezisi, Sorunlar
S12 İstanbul Yaz Olimpiyatları Adaylık Serüveni 1996-2020
S13 East Village, Stratford / Londra, İngiltere
PLANLAMA
HARİTALAR
S16 Önemli Yapılar
S17 Merkez Noktaları
ÇEMBER PLAN
S18 Önerilen Çember Çapları
S19 Akslar ve Izgara Planlama
VAR OLAN KATMANLAR
S24 Ulaşım: Metrobüs
S26 Ulaşım: Yayalar
S28 Spor: Fenerbahçe Spor Kulübü
S30 Ticaret: Kuşdili Çayırı, Salı Pazarı
S31 Dinlenme, Toplanma: Yoğurtçu Parkı
S32 Devlet: Belediye, Adliye
ÇEMBER PLAN
S34 01 DEREAĞZI (SU SPORLARI)
S36 02 YOĞURTÇU PARKI (DİNLENME)
S38 03 STADYUM (FUTBOL, ATLETİZM)
S40 04 KUŞDİLİ TEPESİ (MERKEZ)
S42 05 SÖĞÜTLÜÇEŞME TREN İSTASYONU (ULAŞIM)
S44 06 EVLENDİRME DAİRESİ (BULUŞMA)
S48 07 PASAJ (TİCARET)
S52 07 KESİTLER
S54 08 BELEDİYE BİNASI (YÖNETİM)
S56 09 SÖĞÜTLÜÇEŞME (YERLEŞİM, KAPALI SPOR SALONU)
S58 10 ADLİYE (YÖNETİM)
S60 10 TİCARET BÖLGESİ (OFİS)
S62 11 UZUNÇAYIR (ULAŞIM, TİCARET)
3

4

5

KADIKÖY
Kadıköy, ülkemizin Marmara Bölgesinde, İstanbul ilinin ilçelerinden biridir. İstanbul’un Anadolu
yakasında, Boğaz’ın Marmara’ya açılmaya başladığı kıyılarda, kıyıların gerisindeki alçak tepeler
ve düzlükler üzerinde yer alır.
Kadıköy’deki yerleşmenin başlangıcını oluşturan tarihsel çekirdek, Haydarpaşa Koyu çevresi ile
Moda Burnu’nun oluşturduğu alan içinde yer almaktadır.Günümüzde bütünüyle kentsel alan
içinde kalan ve yapılaşmış bulunan Kadıköy, Bostancı’ya kadar uzanan semt ve mahalleleri
ile 19. yüzyılda iskan sahası haline gelmiştir. Bununla birlikte geçmişi İstanbul’dan çok daha
eskilere uzanmaktadır.
İstanbul çevresinin paleolitik çağın ardından iskan edildiği sanılmakla birlikte, bilinen en eski
bulguların buzul çağlarında ortaya çıkan paleolojik devrin çeşitli evrelerine ait olduğu görülür.
İstanbul ve çevresinin günümüzdeki doğal görünümü ve kıyı çizgisi M.Ö. 5500 yıllarında
tamamlanmıştır. Bu dönemde İstanbul çevresindeki vadi ağızlarında koylar meydana geldiği gibi
Kurbağalıdere’nin ağzından da Kalamış Koyu oluşmuştur. M.Ö. 3000 yıllarında ise deniz yüzeyi
bugünkünden 3 ila 5 m daha yükseğe ulaşır.
M.Ö. 5000- 3000 arasında İstanbul çevresinde ilk insan yerleşmelerinin ortaya çıktığı söylenebilir.
Anadolu yakasında yontma taş devrine ait ilk el baltaları İçerenköy’de bulunmuştur. Anadolu
yakasında ve belki tüm İstanbul çevresinde tarih öncesine ait en önemli yerleşme alanı Fikirtepe
kültürüdür. Fikirtepe İstanbul’un bilinen en eski çanak çömlekçi neolitik kültürüdür. Fikirtepe
kültürü muhtemelen I. Troya öncesine ve M.Ö. 4000’den 3000’e geçiş devresine ait olmalıdır.
M.Ö. 1000 yılları civarında Fenikeliler tarafından Fikirtepe’de çeşitli kaynaklarda Harhadon
adıyla anılan bir ticaret kolonisi oluşturulduğu bilinmektedir. Bu dönemde Kuşdili Deresi bir
haliç şeklindedir ve kıyı çizgisi de bugüne göre çok içeride, Fikirtepe- Hasanpaşa arasında
olmalıdır. Daha sonra bu ilk yerleşmenin karşısında Moda Burnu ile Yoğurtçu arasında Halkedon
(Bakır Ülkesi) adıyla ikinci bir yerleşme daha oluşur. Halkedon (Kalkedon) bu dönemde Apollon
Tapınağı ile ün salar. Haydarpaşa Çayırı ise Halkedonlular tarafından at yarışları için kullanılır.
M.Ö. 658’de Sarayburnu’na yerleşerek Bizans şehrinin nüvesini atan Bizans, yörenin güzelliğine
hayran kalır ve bu güzel yer dururken karşı tarafta (Kadıköy’de) yerleşen insanları körlükle
vasıflandırarak, Kadıköy’ü “Körler Diyarı” olarak adlandırır. Bu sebeple çeşitli kaynaklarda bu adla
da anılmıştır.
M.Ö. 133’te Bitinya ve Pontus Kralı şehri ele geçirir. Şehir kısa bir süre sonra Bergama Devleti’nin
ve M.Ö. 74’te Roma’nın hakimiyetine girer. Bizantion’un Konstantinapolis adıyla ünü artarken
Halkedon da yavaş yavaş bir çöküş sürecine girer. İmparator Valens şehir surlarını yıktırarak
taşlarıyla Saraçhane’deki Bozdoğan Kemeri’ni yaptırır.
Bizans yönetimindeki Halkedon, metropolitliğin kurulması ve Eufemia Kilisesi’nde büyük evrensel
(ekümenik) konsil toplantılarının yapılmasıyla önemli konuma gelir.
Halkedon bundan sonraki yüzyıllarda çeşitli kuşatmalar geçirir. 1352- 1353’te Halkedon
çevresi büyük ölçüde Osmanlı denetimine girer. İstanbul’un fethi sonrası Fatih Sultan Mehmet
Halkedon’u, meşhur Nasrettin Hoca’nın kızının torunu olan ilk İstanbul Kadısı Celalzade Hızır
Bey’e verir. Buna izafeten yerleşme adının da Kadıköy olarak değiştiği söylenir.
CUMHURİYET DÖNEMİ
Uzun süre Üsküdar’a bağlı olan Kadıköy, 23 Mart 1930’da ilçe olur. Bu tarihte Kadıköy’ün
Kızıltoprak ve Erenköy olmak üzere iki bucağı vardır. Cumhuriyet’in başlarında Kadıköy’ün
mekansal yapısında Osmanlı dönemine göre büyük farklılıklar görülmez. Cumhuriyet’le birlikte
Kadıköy bazı modern kentsel hizmetlerden de yararlanma imkanına kavuşmuştur. Bunlar
1928’de gelen elektrik ile 1927’de şirket olarak oluşturulup 1928’de Üsküdar-Kısıklı arasında
1929’da ilk seferlerine başlayan tramvaydır. Üsküdar-Haydarpaşa ve Bağlarbaşı-Haydarpaşa
arasında 1929’da açılan ilk hattı , daha sonra da 29 Ekim 1934’te Haydarpaşa-Altıyol-Kadıköy
(iskele) ve Kadıköy-Altıyol-Kızıltoprak-Ihlamur-Feneryolu-Suadiye-Bostancı hatları izler. Bu
işletmeyi, ülkemizin ilk girişimci işadamlarından olan ve Kadıköy’de adını taşıyan bir sinema,
İdealtepe’de son yıllarda doldurularak sahil yolu yapılan bir plaj ve ayrıca bir sanatoryum
yaptırmış olan Süreyya Paşa’nın öncülüğünde Üsküdar-Kadıköy ve Havalisi Halk Tramvayları
Türk Anonim Şirketi oluşturulur.Anadolu yakasında tramvaylar İstanbul yakasından daha geç
olarak 1967’ye kadar hizmette kalır.
1930’larda İstanbul’un imarı ile ilgili çalışmalarda Kadıköy için de bazı öneri ve projeler geliştirilir.
1936-1951 arasında İstanbul Nazım Planı’nı hazırlayıp yönlendiren Fransız H. Proust Kadıköy’de
bir stadyum, Fenerbahçe Yarımadası’nda da İçişleri Bakanlığı isteğiyle bir yat limanı düzenler.
1938’de Belediye İmar Bürosu müşavirlerinden Sabri Oran, Kadıköy ve yakın çevresi için bir
plan teklifi hazırlar. Plan genel olarak uygulanmamışsa bu plandaki kimi önerilerin zaman
içinde gerçekleştiği görülür. Haydarpaşa yönünde Rıhtım Caddesi’nin istimlak maliyetlerinden
kaçınmak için denizin doldurularak genişletilmesi, o zamanki Ankara Yolu olan Bağdat
Caddesi’nin genişletilmesi ve tanzimi, bu çalışmanın sonradan gerçekleşen önerilerindendir.
Bütün Türkiye’de durağan bir kentsel yapının hüküm sürdüğü 1940’larda, Kadıköy’de, özellikle
banliyölerde ahşap köşklerin yıkılarak yerlerine betonarme villaların yapıldığı bir süreç
belirginleşmeye başlar. 1938-1949 arasında Vali ve Belediye Başkanı Dr. Lütfi Kırdar’ın giriştiği
ve İstanbul’daki üçüncü imar operasyonlarını oluşturan dönemde, Kadıköy’de de projeler
gerçekleştirilir. Kadıköy-Üsküdar yolunun Haydapaşa’da demiryoluna rastlayan kesiminde bir
köprü yapılması, Bağdat Caddesi’nin Kartal’a kadar asfaltlanması, Kadıköy Halkevi’nin inşası bu
dönemin Kadıköy’deki en önemli imar operasyonları olur. Bunun yanı sıra, altyapı konusunda
Lütfi Kırdar’ın imar operasyonları sırasında bazı adımlar attığı görülür. 1887’de 99 yıllık işletme
imtiyazı almış olan Üsküdar-Kadıköy ve Havalisi Su Şirketi, 1937’de Sular İdarasi’ne devredilerek
, şebekede yenilemeler yapılır. Kozyatağı’nda bir su deposu inşa edilir. Hasanpaşa’da yer alan
Kadıköy Gazhanesi’ni de işletmekte olan Havagazı Şirketi, 1945’te İETT bünyesine katılırken,
toplu ulaşım alanında tramvayları desteklemek amacıyla 1947’den itibaren otobüs işletmesine
de başlanır.
1950’li yıllarda Kadıköy’de iki önemli gelişme olur. 1950-1952 arasında dar gelirlilerin konut
6

sahibi olmaları amacıyla Koşuyolu mevkiinde bahçeli müstakil evlerden oluşan bir mahalle
kurulur. Türkiye deneyimi içinde nitelikli ve iyi planlanmış bir konut çevresi yaratılır. 1950’lerdeki
ikinci gelişme ise Menderes’in başlattığı imar operasyonları olur. Bu dönemde Kadıköy’de
de bir dizi yeni yol çalışması ya da yol genişletilmesi türünden imar uygulamaları yapılır. Bu
dönemde, Kadıköy ve Bostancı’ya kadar olan sahada yapılan veya yapılması düşünülen yol
çalışmaları şunlardır: Üsküdar-Karacaahmet-Kurbağalıdere yolu, Bağdat Caddesi, Kadıköy-Altıyol,
Kadıköy-Duvardibi-Üsküdar yolu, Kadıköy-Moda sahil yolu, Moda-Kalamış-Fenerbahçe sahil yolu,
Fenerbahçe-Çiftehavuzlar-Caddebostan sahil yolu, Kızıltoprak-İçerenköy yolu, Merdivenköy-
Uzunçayır-Kısıklı-Beylerbeyi yolu, Çamlıca-Acıbadem-Kadıköy yolu, Kadıköy-Koşuyolu yolu,
Merdivenköy-Kısıklı yolu, Göztepe-Merdivenköy yolu, Suadiye-İçerenköy yolu, Merdivenköy-
Bostancı yolu, Bostancı-İçerenköy yolu, Caddebostan-Erenköy-Merdivenköy yolu.
Yapımı 1953’te başlayan Haydarpaşa Limanı ilave rıhtım ve depo inşaatları ile 1954’te başlayıp
1957-1958’de biten Haydarpaşa-Pendik çift şeritli yolu (eski E-5, yeni D-100), bu dönemde
Kadıköy’de gerçekleşen iki büyük ve önemli projedir. Özellikle Bağdat Caddesi yerine yerleşmenin
kuzeyinde inşa edilen yeni Ankara Yolu ile şehirler arası trafik yerleşme içinden çıkarken, yeni
yol güzergahıyla da bir anlamda yeni bir psikolojik sınır tanımlanmıştır. Ankara Yolu güzergahı
ile Bağdat Caddesi ve Kadıköy merkezini Merdivenköy, Göztepe, Erenköy, İçerenköy gibi iç
taraftaki yerleşmelere bağlayan yeni yollar sayesinde, yapılaşma deseni sayesinde, yapılaşma
deseni daha önceki kıyı, Bağdat Caddesi, demiryolu çizgisinden koparak sonraki on yıllarda
Ankara yolu çevresindeki boşluk ve çayırlara doğru kaymıştır. Böylece kıyıya paralel uzanan
ve demiryolundan fazla uzaklaşmayan yapılaşma deseni, karayolu tercihine bağlı olarak iç
bölgelerde ve Ankara Yolu çevresinde de yoğunlaşmıştır. Bununla birlikte 1950’li yıllar Kadıköy
çevresinde az yoğun, müstakil ve yer yer bahçeli yapılaşma türünün halen devam ettiği bir
dönemdir. Kadıköy’ün özgün karakterini oluşturan bu mekansal yapının dönüşümü ağırlıklı
olarak 1960’larda gerçekleşir.
Fenerbahçe’de yat limanı inşası (1985-1988), yapımı 1993’te tamamlanan İskele-Mühürdar
arasında deniz doldurularak meydanın büyütülmesi ve yeşil alanlar kazanılması sayılabilir. Bu
dolgu çalışmalarıyla denizden 900.000 metre kareden fazla alan kazanılır ve 5 km’den uzun bir
sahil yolu elde edilir. Kadıköy Meydanı da bu dönemde bazı önemli değişiklikler geçirir. Eski hal
binası kondervatuvara tahsis edilir ve iskele ile hal arasında kalan alan trafiğe kapatılarak yaya
kullanımına açılır. Haydarpaşa yönünde, dolgu alanda yeni durak yerleri oluşturulur. Çarşı içinde
de bazı sokaklarda yaya alanı uygulaması başlatılır. İskele yanındaki park yeniden düzenlenir.
1985-1986 arasında Bağdat Caddesi düzenlemesi gibi görsel-estetik düzenlemeler de bu
dönemin önemli imar operasyonları arasında sayılmalıdır.
1990’lı yıllarda II. Çevre Yolu’nun tamamlanarak Kozyatağı bağlantılarının hizmete girmesi,
Kozyatağı çevresi ve Söğütlüçeşme’de ofis kullanımlarının oluşturduğu alt merkezlerin belirmesi,
Bostancı’dan öteye sahil yolu dolgusu ve yolunun devam ettirilmesi, Moda Burnu’nda yeni bir
dolgu alanı oluşturulması ve Bahariye yaya yolu düzenlemesi (1993) bu dönemde Kadıköy
fizyolojisini etkileyen yada etkileyebilecek önemli kentsel projeler ve dinamikler olarak ortaya
çıkmıştır.
Kadıköy günümüzde, nüfus büyüklüğü, ekonomik faaliyet ve imar açısından İstanbul’un en
önemli ilçelerinden birisidir. 1.5 milyonluk nüfusuyla belki de Türkiye’nin en kalabalık ilçesidir.
Hafta sonları bu sayı 2 milyonu bulmaktadır. Kadıköy, % 117.8’lik nüfus artışıyla Bakırköy’den
sonra ikinci sıradadır.
Kaynak :
Kadıköy Kaymakamlığı (Zehra KARDEŞ, F.B.Lisesi, T.Dili ve Edb.Öğrt.)
1960 sonrası yeni düzenlemelere bağlı olarak Kadıköy ve çevresinde de bazı yeni
mahalleler kurulurken, 1965’te şehir içinde kalan bucakların lağvedilmesine paralel olarak
Kızıltoprak ve Erenköy bucakları da kaldırılarak yerlerine mahalleler oluşturulur. Aynı tarihte
gecekondulaşmayla oluşmuş bulunan Fikirtepe ayrı bir mahalle olarak Kızıltoprak’tan ayrılır.
1965 Kat Mülkiyeti Kanunu ile bütün Türkiye’de olduğu gibi az yoğunluklu bir yerleşme yerinin
yerini çok yoğun apartmanlara bırakacağı bir sürecin önü açılmış olur. Sonraki yıllarda
bölgeleme imar planının uygulanmasıyla Kızıltoprak-Bostancı arasında nüfus 10 yılda iki buçuk
kat artmıştır. Bu süreç içinde Kızıltoprak-Bostancı arasında yer alan eskinin Kadıköy banliyösü
büyüyüp yoğunlaşarak banliyö ve sayfiye özelliklerini yitirmişlerdir. 1960’lar sonrasında
Kadıköy’de ticaret ve hizmet sektörlerinin yoğunlaşma göstermesiyle, bu tarihlerden itibaren
Kadıköy, Sirkeci-Eminönü-Karaköy-Beyoğlu gibi birinci kademe merkezlerin ardından ikinci
kademedeki metropoliten alt merkeze dönüşmüş ve eski semt merkezi özelliklerini yitirmiştir.
1980’li yıllarda çeşitli düzenlemeler yapılır. Bu dönemde gerçekleştirilen çeşitli projeler arasında,
Haydarpaşa Koyu’nun doldurularak meydanın genişletilmesi, Dalyan-Bostancı arasında denizin
doldurularak kıyı düzenlemesi yapılması ve sahil yolu açılması (1984-1987), Kalamış Koyu ve
7

YARIŞMA ALANI, SORUNLAR
KURBAĞALIDERE
Yarışma alanı olarak tanımlanan Kurbağalıdere Vadisi,ulaşım
ve konut yoğunluğunun en yüksek seviyede olduğu,sosyal
ve ticaret alanlarını içinde barındıran,Bağdat caddesi ve
Kadıköy’ü birbirinden ayıran nitelikte karma bir alandır.
Alan içerisinde,tarihte yeşil alan olarak kullanılmış
Kuşdili çayırı,Kadıköy belediyesi,Kadıköy evlendırme
dairesi,fenerbahçe şükrü saraçoğlu stadı,asya kıtasında
ulaşımın kalbi olarak düşünülebilecek olan söğütlüçeşme
tren istasyonu ve kurbağalıdere bulunmaktadır.
Yarışma alanının önemli kısımlarından birini oluşturan
kurbağalıdere,çevredeki önemli arkeolojik bulgulara
göre,eski çağlarda Kalamış koyundan başlayıp alçak bir tepe
olan Fikirtepe eteklerine dek uzanmaktaydı.Antikçağdaki
ismi KALKHEDON olan Kurbağalıdere girişi hali hazırda
köprüye kadar güvenli bir tekne ve balıkçığı sığınağı olarak
kullanılmaktadır. Kurbağalıdere, İstanbul’un Anadolu
yakasında Kadıköy’e bağlı bir semttir. Fikirtepe, Kızıltoprak,
Feneryolu ve Bahariye semtlerinin arasında yer alır. Semte
adını veren dere, Kadıköy çevresinin en uzun deresidir
ve toplam uzunluğu 67 bin 680 m.dir. Küçük derelerin
aktığı büyük bir havzaya sahip olan Kurbağalıdere, Şerifali
Gecekondu Önleme Bölgesinden başlayarak, Moda’ya
kadar uzanan bir güzergahı takip eder ve Mühürdar Pompa
İstasyonu’na ulaşır.
Bu güzergahtaki, Sazlıdere Acısu Deresi, Çakmak I, Çakmak
II, Akdeniz Caddesi Deresi, Küçükbakkalköy, Ünalan, Ayvacık
Deresi (Esatpaşa) ve Kargadere gibi 10’un üzerinde küçük
dere Kurbağalıdere’ye bağlanır.
8

Söğütlüçeşme İstasyonu şu anda yarışma
alanının kuzey ile güneyi arasında bir duvar
görevi görüyor.
Geceleri ışıklandırma ile güvenli bir trenyolu
altı oluşturulmaya çalışılsa da tren yolunun
karşı tarafına geçiş genellikle ana cadde
üstünden, İstanbul’da pek çok başka yerde de
olduğu gibi arabaların yolu yayalar tarafından
izlenerek gerçekleştiriliyor.
Biz yeni istasyon önerisini “yönsüz” yaparak,
kuzey ve güney arasındaki geçişi tekrar eden
(ring) bir yol üzerinden bağlamayı iyi bir
seçenek olarak görüyoruz.
9

Evlendirme Dairesi ile Belediye binası
arasındaki alan şu anda açıkhava otoparkı
olarak işlev görüyor. Bu otoparkı daha büyük
bir sistem içerisinde tren yolunun karşı
tarafına, güneye taşıyarak, Belediye binası
ile Evlendirme dairesi arasına “Pasaj” olarak
isimlendirdiğimiz bir yeni Kadıköy Pasajı
öneriyoruz. Bu şekilde Alışveriş Merkezi
kalıbının biraz dışına çıkmak, güneyden
kuzeye geçişleri garantilemek istiyoruz. Bu
geçiş, ikinci aks olarak nitelendirdiğimiz
Kuşdili - Söğütlüçeşme arasındaki yürüyüşü
daha teşvik edici olacaktır. Pasaj, bu aks
üstünde bir kapı görevi görecek.
Kadıköy Evlendirme Dairesi pratik bir
çalışma şemasına sahip. Aynı anda birden
fazla nikaha ev sahipliği yapabildiği gibi, bir
şekilde kalabalıkları ve takı merasimlerini
kaldırabiliyor. Ancak Tuvalet kapılarından
geçerek takı takılan alanlara geçilen garip bir
işleyişe adaptasyon sağlamış durumda.
“Evlendirme Merkezi” yerine, var oluş amacı
olarak evlenenlerin kullanımına açık bir
sahne, şehre açık bir anfi düşlüyoruz. Bu
şekilde şehir bu mutlu anlara bir şekilde
şahit olabilir, bu yapı da içe dönük, kapalı
durumunu korumamış olur.
10

Kurbağalıdere dereağzında Kalamış ile
Yoğurtçu parkıa rasını bağlayabilecek yatay
bir anıtsal yapı önerisi olabilir. Bu yapı bir
ulaşılacak nokta olabilirdi.
Olimpiyat Köyünde biz burayı potansiyel bir
su sporları merkezi, olimpik havuz ve derenin
temizlenmesi durumunda bir yüzme alanı,
şehre açık plaj olarak düşündük.
Şükrü Saraçoğlu Stadyumu yoğun olarak
yerleşim bölgesi olan Kızıltoprak, Kalamış,
Fenerbahçe’yi etkisi altına alıyor.
Türkiye’de futbola olan ilgi ile bağlantılı
olarak Fenerbahçe ve Beşiktaş’ı Galatasaray
gibi şehrin dışına taşınmaya ikna etmek
neredeyse imkansız. Bu yüzden Burada
stadyumun varlığını kabul ederek, olası bir
yenilemeye hazır bir düzenleme kurmak
istiyoruz. Bunu da sadece stadyuma ailt olan
yeni bir katman yaratarak yapmak önerimiz.
11

İSTANBUL’UN OLİMPİYAT ADAYLIĞI 1996 - 2020
İstanbul 1996’dan beri yaz olimpiyatlarını kovalıyor. Bu 17 yıllık serüvenin İstanbul’a
kazandırdığı veya daha doğru bir ifadeyle kaybettirdiği tek şey dev bir hayalet olan,
Halkalı’daki Olimpiyat Stadyumu. 2002’de tamamlanan bu stadyum, taraftarı olmayan
İstanbul kulüpleri tarafından arada sırada kullanılıyor. Projesini Stade de France’ın
mimarları Michel Macary ve ekibinin yaptığı bu stadyumun, ulaşım bağlantıları bile ancak
son bir iki sene içerisinde tamamlayabildi.
2020 veya olası 2024 adaylığı için yeniden aynı hatayı yapmayı, boşuna bir Olimpiyat
Stadyumu, köyü inşa etmeyi göze alacak mıyız?
12

Londra 2012 Yaz Olimpiyatları, Stratford ve çevresinde
halkın ve kamuoyunun ciddi eleştileri ve denetimi gölgesinde
hazırlandı.
Londra Yaz Olimpiyatları mümkün olan en ekonomik şekilde,
Pekin gibi israfın ve gösterişin had saffada olduğu bir
olimpiyat adaylığından hemen ardından gerçekleştirildi.
Bizim İstanbul için yapacağımız yatırımda Brezilya 2016
için, 2013 Haziran ayında Taksim Gezi parkı için yapılan
halk protestoları ile karşılaşmamak için izleyebileceğimiz
yol, var olan altyapıyı geliştirecek, bunun yanında da yaz
olimpiyatlarına ev sahipliği yapabilecek bir proje geliştirmek
olacaktır.
İstanbul’un kuzeyine önerilecek yeni bir olimpiyat köyü
yerine Haydarpaşa fikri ile entegre olan bir Kuşdili
planlaması İstanbul ve Kadıköy için çok daha büyük
kazanımlar sağlayacak.
Marmaray’ın açılması ile artık kulllanılmayacak olan raylı
sistem bağlantısı ile Kuşdili (Söğütlüçeşme) - Haydarpaşa
arasında rahatlıkla tek durak mesafe ile güvenli bir ulaşım
sağlanabilir.
Londra olimpiyatları için Stratford Tren İstasyonu’nda
yapılan yenilemeler Söğütlüçeşme Tren İstasyonu için
de örnek alınabilir. Aynı şekilde Olimpiyat Stadyumunun
olimpiyatlar sonrasında West Ham futbol kulübüne
devredildiği düşünüldüğünde bu tarz bir devir ile Fenerbahçe
Spor Kulübü de bu Olimpiyatlardan faydalanarak çıkacaktır.
Kadıköy için de su sporları, kapalı spor salonu ve tenis
tesisleri oluşmuş olacak ve İstanbul için de Marmaray
üzerinden bu tesislere ulaşım rahatlıkla sağlanabilecek.
13

LONDRA 2012
Olimpiyat Köyü
PEKİN 2008
Olimpiyat Köyü
İSTANBUL
Kuşdili Olimpiyat Köyü
14

2020 Olimpiyat Köyü yer
önerilerinden: Haydarpaşa
Kuşdili Olimpiyat Köyü
2020 Olimpiyat Köyü
LONDRA 2012
Yaz Olimpiyatları Stadyumu için izlenen örnek yol:
Olimpiyat Stadyumu, atletizm oyunları yanında açılış ve
kapanış gösterilerine de sahne olacak. Populous ve Peter
Cook iş birliğinde tasarlanan stadyumun inşaatına Mayıs
2008’de başlandı ve Mart 2011’de tamamlandı.
80 bin kişi kapasiteli, belirlenenden 1 ay önce, 1.000
günde ve hesaplanandan 10 milyon Euro daha az bütçe
ile tamamlanan Londra 2012 Olimpiyat Stadyumu, alanda
en çok göze çarpan tasarımlardan biri. Malzeme miktarını
en azda tutmak üzerine kurgulanan stadyumda bu denli
ince, yoğun ve hafif bir şekilde tasarlanırken, kullanılan
malzeme miktarı ve içereceği enerji önemli ölçüde azaltılmış.
Geri dönüşüm sonucu elde edilmiş polimer bazlı yapıların
kullanıldığı bu malzemelerin birçoğunun oyunlardan sonra
farklı alanlarda tekrar kullanılabilecek olması ise projenin
sunduğu ekolojik çözümlerden biri.
Kısa süreli büyük spor organizasyonları için yer ve paradan
tasarruf etmek isteyen ülkelere örnek olması beklenen,
olimpiyatlardan sonra sökülecek olan Basketball Arena,
kısa bir süreliğine de olsa dünyanın en iyi takımlarının, en iyi
oyunlarına sahne olacağını söylemek mümkün.
Ekim 2009 yılında başlayan Basketball Arena’nın inşaat
Haziran 2011’de tamamlanarak Olimpiyat Parkı’nda en kısa
sürede tamamlanan bina oldu.
http://www.arkitera.com/haber/index/detay/londra-olimpiyat-sinavinivermeye-hazir/8831
http://www.arkitera.com/haber/index/detay/londraolimpiyat-sinavini-vermeye-hazir/8831
Olimpiyat parkının tamamlanan en büyük üçüncü yapısı
12.000 kişilik kapasiteli basketbol salonu. Wilkinson Eyre ve
KSS Design Group tarafından tasarlanan, 1.000 ton çelik ve
geri dönüşümlü beyaz kaplama kullanılan salonun, dünyada
yapılan en büyük ve etkileyici geçici yapı olduğu söylenebilir.
15

Halkalı Atatürk Olimpiyat Stadyumu’nun 2002 yılında bitirildiğinde elimizde ulaşım
bağlantıları tamamlanmamış boşlukta bir tesis vardı.
2020 Yaz Olimpiyatlarına aday olduğumuzda bundan adeta ders çıkarmamışçasına
şehirden daha da uzak bir yere, 3.havalimanının yanına bir olimpiyat köyü yapılması
gündemde.
Bir başka ortaya atılan ve biraz daha somut şekilde kamuoyunun dikkatine sunulan
proje ise Haydarpaşa Limanı’nın yerine yapılacak Boğaziçi Stadyumu ve çevresinde
oluşturulacak bir Olimpiyat Köyü. Bizler Kuşdili Çayırı ve çevresinin gelişimini Londra 2012
Yaz Olimpiyatları’nın Stratford ve çevresi için yarattığı etki gibi İstanbul ve Kadıköy için bir
fırsata çevirme fikrini destekliyoruz.
Zaten var olan altyapıyı: Söğütlüçeşme - Haydarpaşa Garı’nı değerlendirmek istiyoruz.
İstanbul’da TT Arena, İnönü Stadyumu yeniden inşa edilirken ve hali hazırda boş bir
Olimpiyat Stadyumumuz varken, sıfırdan bir Boğaziçi Stadyumu önerilmesindense, Şükrü
Saraçoğlu Stadyumu’nun yeniden inşa edilme ihtimalinin altını çiziyoruz.
16

İki İstanbul kulübü stadyumlarını yeniden inşa etmişken 2020-2024 yıllarına kadar
Fenerbahçe Spor Kulübünün de futbol stadyumunu yenileme konusunu yakın bir
gelecekte gündeme taşıyacağını tahmin etmek zor değil.
Bu stadyum şu anki kapasitesi ile bile Kadıköy için iki haftada bir ciddi bir yoğunluk
yaratıyor.
Kapasitesi arttırıldığında oluşacak kaosu ve Marmaray’ın açılışı ile Söğütlüçeşme
İstasyonu’nun da giderek yoğunlaşacak olmasını öngörerek farklı katmanlar hayal
ediyoruz.
Bu katmanlarda farklı yoğunluklar, farklı güvenlik önlemleri oluşturmak mümkün olacak.
Katmanlar bölgelerin çeperlerinde yoğunlaşarak birbirleriyle kesişecek. Böylece Londra
Barbican projesi tarzı bir beton ve yoğun katmanlar yerine daha ferah bir katman sistemi
oluşacak.
17

Olimpiyatlar yalnızca bir, paralimpik olimpiyatları ile birlikte iki ay boyunca bir şehir
üzerinde direk etkiye sahip oluyor. Sonrasında ise şehrin kullanımı, bu dev yatırımdan
faydalanması çok daha önem kazanıyor. Biz Olimpiyat Köyünü Kuşdili ve Haydarpaşa
üzerine yayarak Kadıköy ve İstanbul için kalıcı bir yatırım yapılmasını akıllıca buluyoruz.
Bizim için çok önemli olan bir konu tren yolunun neredeyse Anadolu yakasının tamamında
bir duvar gibi sahili şehrin kalanından ayırması. İhtiyacın altında sayıda var olan geçişler
Kadıköy için her zaman bir sorun oluyor.
Dev bir duvar gibi var olan bu tren yolunu yeni bir Tren İstasyonu ile yönsüz hale getirmek
istiyoruz. Yönü olmayan bir bina yapmak da ancak çember ile mümkün. Bu istasyonu tren
yolu üzerinde bir döner kapı gibi düşünebiliriz.
Bulunduğu yerde Kuşdili Çayırı - Fikirtepe - Evlendirme Dairesi ve Fenerbahçe
Stadyumları’nın tam ortasında diğer duraklara göre çok daha yoğun olması
beklenebilecek bir istasyon Söğütlüçeşme.
18

Bölge İstanbul’un kalanının aksine çok daha düz bir alan. Kuşdili Çayırı’nın yeşil kalması
ise şehrin ortak arzusu gibi gözüküyor ve hatta bu yarışmanın temelinde yatan tetikleyici
sebep olarak tanımlayabiliriz bu durumu.
Kuşdili Çayırını yeşil alan olarak korurken doğal bir tipoloji olan “tepe” karakterini
Kuşdili’ne kazandırmayı öneriyoruz. Bu şekilde Fikirtepe ve Dereağzı yönünde iki aks, iki
koridor açıp görsel bir bağlantı kuruyoruz.
Koridorların kuzeyde olanı üzerinde Pasaj isminde bir alışveriş koridoru oluşturuyor var
olan kapalı kutu alışveriş merkezi kabullenişine Kadıköy’e ait bir anlayışla, pasajla bir
alternatif sunuyoruz.
Bu bağlantı sayesinde Uzunçayır ve Dereağzı’nın yürünebilir mesafede olduğu anlaşılacak
Kadıköylü tarafından. Tepenin batı tarafından ahşap örtünün altına bir geçiş yaparak
ziyaretçileri su kenarı ile buluşturmayı hedefliyoruz.
19

8 KADIKÖY B
HAYDARPAŞA GARI
KUŞDİLİ TEPESİ 4
SÖĞÜTLÜÇEŞME TREN İSTASYONU 5
7 PASAJ
6 EV
3 ŞÜKRÜ SARAÇOĞLU STADYU
2 YOĞURTÇU PARKI
1 DEREAĞZI
20

UZUNÇAYIR METROBÜS 11
ELEDİYESİ
10 ADLİYE
9 SÖĞÜTLÜÇEŞME
LENDİRME DAİRESİ
MU
21

22

Projemizi bu bölgeyi sıfırdan - tabula rasa - yaratmak olarak görmüyoruz. Var olan altyapı
ve potansiyelleri kullanarak bir gelecek hayal ediyoruz.
Fikirtepe ve çevresinde Akasya, Ticaret Bölgesi (Tüm yükseklik kısıtlamalarının kaldırılmış
olması)ni bu bölge için de bir avantaj olarak görüyoruz. Doğu-Batı yönünde uzanan
aksımızın sonunu Ticaret Bölgesi’nin devamı olarak görüyoruz.
Var olan yerleşim yerleri, Olimpiyatlar için inşa edilecek spor tesisleri ve ticaret
merkezlerini masterplanımız içerisinde değişik katmanlar olarak birbirine bağlıyoruz.
23

KATMANLAR: KUŞDİLİ ÇAYIRI
Kuşdili Çayırı, veya papazın bağı olarak bilinen mevki ise,Kurbağalı
Dere’nin taşma alanı olması sebebiyle bataklık bir zeminde bulunmaktadır.
Adını ise kuşbazların saka, iskete, florya gibi kuşlarına, Kurbağalı Dere’nin
kurbağalarını dinleterek kanarya gibi ötmelerini sağlamalarından almıştır.
1900’lü yılların ilk yarısında burada Hamdi’nin Gazinosu, Fenerbahçe’nin
Kulüp Lokali, Sinema, Kayıkhane gibi tesisler bulunmaktaydı. Halk burada
eğlenir, gezinir, birbirlerini görür, piknik yapardı. Kadıköylüler Kuşdili
Çayırını piknik alanı olarak kullanılırdı.
MAHMUT BABA TÜRBESI
Yarışma alanında koruduğumuz alanlardan birisi olan Mahmut Baba
Türbesi, Kadıköy’de kaldırılan Salı Pazarı’nın hemen karşısındaki Kadıköy
İtfaiye Müdürlüğünün sokağında yer almaktadır.
Geçmişte Mahmut Baba Türbesi, çayırlık ve koruluk bir alan içinde yer
almaktaydı.Türbe yenilenmeden once,önünde mum yakmak için bir
niş bulunurdu ve bütün Hasanpaşalıların tek dilek kapısıydı.Türbenin
karşısında kömür deposu,daha geride ise eski yıllarda Kuşdili Sineması
olarak kullanılmış olan hangarda Tramvay Deposu yer alıyordu.Bu yapı
şimdilerde İtfaiye olarak kullanılmaktadır. Zamanla bu türbe de önemini
yitirdi. Günümüzdeki modern Söğütlüçeşme Tren İstasyonu yapılırken,
orada bulunan mezarlıkların büyük bölümü kaldırılmıştır.Geriye yalnızca
Mahmut Baba Türbesi’nin çevresindekiler kalmıştır.
24

KATMANLAR: YOĞURTÇU PARKI
İstanbul’un Anadolu yakasındaki ilçesi Kadıköy’de, Bahariye Mahallesi Fenerbahçe
Stadı arasında kalır. Kurbağalıdere’nin Marmara Denizi’ne döküldüğü
yerde, derenin hemen kenarındadır. Kadıköylüler’in yürüyüş, spor ve dinlenme
mekanıdır.
Toplam kullanım alanı 30 bin metrekare olan Yoğurtçu Parkı’nda 14 bin 600
metrekarelik yeşil alan bulunuyor. Parkın içinde 5 farklı bölgede bulunan çocuk
oyun alanları 400 metrekarelik bir alanı kaplıyor.
Antik Granit Küp Taşla döşenmiş 5 bin 300 metrelik yürüme alanı, doğal
malzemeler kullanılarak yapılan 1.280 metrekarelik koşu alanı da koşu yapmak
isteyenleri bekliyor.
İlk kez engelli vatandaşlar için iki farklı bölgede yapılan fitness alanları, basket
sahası, tenis kortu ve partner bulamadığınız zaman tek başınıza antrenman
yapma olanağı tanıyan duvar tenis sahası, süs havuzu, kır kahvesi, oturma
grupları ve kanatlı hayvanlar için kümes sergi alanının da yer aldığı parkın
tamamı otomatik sulama sistemi ile sulanacak şekilde yapıldı.
Hürriyet Gazetesi yazarı Doğan Hızlan, 17 Mayıs 2008 tarihli ve “Anadolu
yakasını geziyoruz” başlıklı köşe yazısında Ali Bilir’in “Çeşmibülbüle Gizlenmiş
Ábıhayat-Beykoz” kitabı ve Gönül Halıcı’nın iki ciltten oluşan “İstanbul Anadolu
Yakasında Tarihsel Bir Gezi” kitaplarını tanıtır ve Yoğurtçu Parkı ile ilgili şu
bilgileri aktarır;
YOĞURTÇU PARKI
Bugün Yoğurtçu Parkı olarak adlandırılan yerde, daha önceleri hiçbir ağaç yoktu.
Eski tarihlerde bulunan tahta köprüden başlayıp Kalamış Koyu’na kadar uzanan ve
Kurbağalıdere’yi içine alan dar bir çimenlikti. Sadece yazları çalışan bir kır kahvesi
vardı. Derenin suyu temiz ve berraktı. Balıkçılar serpme ağ ile iri kefaller, balıklar
yakalarlardı. Tahta köprünün başında, ağaçların altında dondurmacılar, kağıt
helvacıları, leblebiciler, şerbet ve su satıcıları bulunurdu. Derenin kenarında birkaç
bank bulunuyordu. Çayırın karşısında bir sıra ahşap evler de vardı.
İstanbul’un düşman kuvvetleri tarafından işgal edildiği yıllarda süvariler bu
çayırlarda at koşturuyorlardı. Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra kurulan “Hilál-i
Ahmer Kadıköy Şubesi”nin başkanı olan Süreyya İlmen, 1930 tarihlerinde, İstanbul
valisi olan Haydar Bey’in “Her şeyi hükümetten beklemeyelim, memleketin imar
işlerinde ahaliye birçok vazife düşüyor,” diye konuşmalarından ilham alarak,
bulunduğu teşkilatı harekete geçirmişti. Yoğurtçu Çayırı’nı kurutmayı ve bataklıktan
kurtararak büyük bir orman haline getirmeyi ileri sürdü. Aynı zamanda dere
kenarına bir rıhtım yapmayı ve bu rıhtımı Moda İskelesi’ne kadar götürmeyi önerdi.
O tarihteki Kadıköy Belediye Müdürü Kemal Bey’e bildirdi. Kemal Bey de bu fikri
Vali ve Şehremini Haydar Bey’e iletti ve izin aldı. Süreyya İlmen kendisi ve eşi için
100 lira, oğulları ve kızları adına 25’er lire katkıda bulunarak ilk bağışları toplamaya
adım atmıştı. Yoğurtçu köprübaşına çadır kurdurmuş ve iki kazık üzerine derenin
ileride alacağı manzarayı gösteren bir tablo asarak yapılacak yardımlara bir çağrı
hazırlamıştı. Burayı bir orman yapıp ortasına da bir müzika yeri yapılmasını ve
cuma günleri halka çalınmasını istemişti. Dereden çıkarılan toprakla rıhtımın arkası
doldurulmuş ve bataklık olan yerler drenajla kurutulmuştu. Çayıra, çam, çınar, ardıç
fidanları diktirilmiş, rıhtım boyunca kanepeler konulmuştu. Bugünkü Yoğurtçu
Parkı’nın temelleri böyle atılmıştı.”
25

KATMANLAR: ULAŞIM: SÖĞÜTLÜÇEŞME İSTASYONU
Her ne kadar durakları karmaşık, kullanımı konfordan uzak
da olsa Metrobüs bir şekilde İstanbul için geçici bir çözüm,
bugünün ulaşım aracı oldu.
Marmaray’ın varlığı ile yükü bir miktar azalıcak olsa da,
Söğütlüçeşme ve Uzunçayır durakları çevresinde daha çok
insanı beklememiz normal olacaktır.
Biz var olan metrobüs rotasını ilk / son durak dışında sorunlu
bulmuyoruz. İlk durakta minibüsler ve tren yoluyla daha
kolay ve net bir şekilde bağlantı kurmak bizim için önemli. Şu
anda var olan tellerle, duvarlarla birbirinden ayrılan biletli kişi
biletsiz kişi alanlarını daha kullanışlı ve estetik bir şekilde bir
arada çalışır hale getirmek istiyoruz.
Bunun için de tekrar eden bir dolaşım, bir döngü öneriyoruz
metrobüsün sürekli olarak Söğütlüçeşme İstasyonu
etrafında ring yaparak yolcu toplayacağı ve tekrar rotasına
gireceği bir döngü.
Bu döngü ile Marmaray istasyonu üstüste gelecek
Söğütlüçeşme İstasyonu’nda,. Aynı zamanda yayalar için
önerdiğimiz yollar da bir başka katmanda İstasyon’da
toplanacak. Böylece Söğütlüçeşme Tren durağı tam
anlamıyla organize bir merkez olacak Kuşdili çevresinde.
26

METROBÜS TRAFİĞİ
27

KATMANLAR: ULAŞIM: YAYALAR
Yayalar için Söğütlüçeme İstasyonu’ndan çıkıp Moda
yada Kalamış’a yürümek oldukça sıkıntılı bir senaryo.
Konuştuğumuz pek çok Kadıköy’lü buradan yürüdüğü zaman
kendini güvende hissetmediğini, Kurbağalıdere çevresindeki
kokudan yürüyüşü boyunca rahatsız olduğunu ifade etti.
Geceleri Söğütlüçeşme İstasyonu ve çevresinin fazlaadn
bir aydınlatma ile güvenli hale getirilmek zorunda olduğunu
bölgeye yaptığımız ziyaretler sırasında fark ettik.
Söğütlüçeşme Tren İstasyonu, bu bölgede adeta bir duvar
görevi görüyor Stadyum ve çevresi ile Belediye Binası,
Evlendirme Dairesi arasında. Bu da yayalar için hiç çekici
bir durum değil. Tren yolunu aşmak her ne kadar fiziksel
bir sıkıntı olmasa da, psikolojik bir sıkıntı olunca bir şekilde
kuzey ile güney arasında karşıya geçişi daha çok teşvik eden
bir sistem önerebiliriz.
Bu sistem, adeta bir döner kapı gibi kuzeyden geleni güneye,
güneyden geleni kuzeye adeta fark etmeden taşıyabilir.
Kuzeye, yani Fikirtepe çevresine yapılacak olan iş merkezleri
ile Marmaray İstasyonu arasını yaya olarak geçilebilir kılmak
bizim için çok önemli.
Burada Maslak’a benzer, sadece arabalara dayanan,
İstasyonlar arasında daracık var ile yok arası kaldırımlarla
yayalara imkan sunulmaması şehir hayatı açısından çok
değerli olur.
Hayalimizdeki yaya dolaşımı hızlı olarak Fikirtepe ve Kuşdili
- Kuşdili ve Dereağzı arasında iki düz akstan oluşur. Bu direkt
yürüyüşler çevresinde daha yavaş yürüyüşler platformlar
üzerinden daha kontrollü olabilir. Bu platformlardan bazıları
sadece maç günleri trafiğini kaldırmayı amaçlarken, bazıları
yalnızca bisikletlere yönelik olabilirdi.
28

SÖĞÜTLÜÇEŞME - KUŞDİLİ ÇAYIRI - DEREAĞZI - KALAMIŞ GEZİ YOLU
29

KATMANLAR: FENERBAHÇE SK
- FENERBAHÇE ŞÜKRÜ SARAÇOĞLU STADYUMU
- FENERBAHÇE DEREAĞZI FUTBOL TESİSLERİ
- FENERBAHÇE FARUK ILGAZ YÜZME HAVUZU
- FENERBAHÇE STADYUMU MİGROS
- FENERBAHÇE MAÇ CAFE
Stadyum ve çevresinde Fenerbahçe Kulübüne bağlı olarak
işleyen pek çok organ bulunmakta. Bunlar şehrin ve bölgenin
ayrılmaz parçaları.
40.000 kişinin ayda iki kez bir gününün neredeyse tamamını
bu çevrede geçiriyor oluşu, güvenlik önemlerinie aynı şekilde
ihtiyacın bu kullanıma orantılı olarak artıyor olması bizim için
önemli.
Bunun dışında Alex de Souza ve Lefter Küçükyanlis’in
Yoğurtçu Parkı içinde yer alan heykelleri gibi kulübün etkisini
hissedebileceğimiz pek çok parça da dağınık olarak bölgede
bulunuyor.
Maç günlerinde ve normal günlerde Fenerbahçe’nin bölge
için adeta bir yerli, yabancı turizm kaynağı olduğunu
rahatlıkla söyleyebiliriz.
Ayrıca futbol dışında da profesyonel ve profesyonele
yakın şekilde faliyetleri olan bir kulüp Fenerbahçe. Yüzme,
basketbol ve diğer sporlarda genelde hergün antreman
yapılacağını göz önünde bulundurursak bölge gerçek
anlamda bir spor merkezi olarak görülebilir.
Londra 2012’de olduğu gibi bir dere etrafında var olan
altyapıyı kullanarak bir olimpiyat parkı düşünmeliyiz. “Boş bir
sayfa” yani Tabula Rasa ile onlarca KM şehrin dışına yepyeni
bir yerleşim yeri ve yüksek maliyetli tesisler kurmamızı
mantıklı bulmamız çok zor.
Fenerbahçe Kulübünün varlığı bu bölgede işte bu yüzden
çok değerli. 2020 Yaz Olimpiyatlarını alamasak bile 2024
Yaz Olmpiyatları için yeni ve daha olgun bir şekilde konuya
yaklaşım sergilemiş olacağız eğer bu bölgede bir olimpiyat
parkı planlarsak. Var olan Marmaray İstasyonu, Metrobüs
bağlantısı ve hatta deniz yolu imkanları Kurbağalıdere ve
çevresini bu iş için bize göre ideal kılıyor.
Bu bölgede yapılacak bir inşaat, yoğun bir metropol hayatı
önerirse doğu (Kızıltoprak) ve batı (Kadıköy) arasında bir
boşluk görevi gören Kuşdili Çayırı ve çevresinin bize sunduğu
fırsat boşa gitmiş olur.
30

31

KATMANLAR: DEVLET
Kadıköy İstanbul’un anadolu yakası için yönetim anlamında
oldukça önemli bir rol üstlenmekte.
Adliyesi ve Belediyesi ile yakanın büyük bir nüfusunun
yolunun sürekli düştüğü bir merkez.
Marmaray ve yeni açılan metro hattı ile Ayrılıkçeşme gibi
bölgelerin de gelişmesi gündeme gelecek.
Yenilenmeden devlet dairelerinin de etkileceğini düşünerek
yeni bir çevre düzenlemesi ile belediyeyi geliştirmek, Adliye
için yeni bir sembolik yapı düşünmek masterplan içerisinde
gündeme alınabilir.
32

33

34
1
DEREAĞZI

Kadıköy ve hatta İstanbul için su sporlarının
ideal olarak yapılabildiği bir yer Kalamış,
Caddebostan ve Moda sahilleri - açıkları.
Dereağzında bir olimpik kapalı havuz,
Kızıltoprak - Moda - Kalamış’ı bağlayan bir
yürüyüş yolu öneriyoruz. Bölge içinde halka
açık bir kumsal derenin temizlenmesi sonrası
gündeme gelebilir.
seviyede devam ediyor. Turistler için bu yol
üzerinde yürümek, su üzerinde kalan bölüm
üzerinden tarihi İstanbul’u fotoğraflamak,
farklı bir İstanbul tecrübesi yaşamak, su
sporlarını yakından izlemek mümkün olabilir.
Yürüyüş yolu yerden 15m yükseklikten,
kuzeyden başlıyor ve deniz seviyesine
Kalamış’da iniyor. Bu yürüyüş yolu
Söğütlüçeşme İstasyonuna kadar 15m
35

36
2
KURBAĞALIDERE

Yoğurtçu Parkı Kuşdili Çayırı ile birlikte
proje için çok önemli bir bölge olma özelliği
taşıyor. Kadıköylülerin ve İstanbulluların
parklar konusunda son zamanlarda da
en üst seviyeye gelen bir hassasiyeti var.
Medenileşen ve ekonomik olarak güçlenen
bir ülkede yeşil alanların artması, buralarda
sosyalleşme beklentisine girilmesi çok doğal
karşılanmalı.
Biz de Yoğurtçu Parkı’nın karşı kıyıya geçerek
ikinci bölgemizde daha da büyütülmesini
öneriyoruz.
İkinci bölgenin sınırlarını belirleyen yürüyüş
yolu, çemberin batı yakasında var olan parkın
içerisinden geçerek, sadece ağaçlardan
oluşan bir sınır çiziyor.
Bu bölge su sporları ile Fenerbahçe Şükrü
Saraçoğlu Stadyumu arasında bir denge
kuran, yoğun olmayan bir boşluk olarak
düşünüldü. Balıkçılar ve diğer teknelerin aynı
şekilde derede varlığını devam ettirmesinin,
planımızın var olanı yıkmama, beyaz bir sayfa
açmamak prensibine paralel olarak daha
doğru buluyoruz.
37

3
ŞÜKRÜ
SARAÇOĞLU STADYUMU
38

Güneyden kuzeye doğru numaralandırıldığında üçüncü
merkez olarak isimlendirdiğimiz Şükrü Saraçoğlu
Stadyumu iki haftada bir 50.000 kişiye ev sahipliği yapan
bir spor kompleksi olma özelliğini taşıyor.
Masterplan fikrimizin merkezinde yer alan stadyuma,
halihazırda giriş ve çıkışların güvenli bir şekilde yapılması
oldukça zor.
Genellikle stadyum çevrelerinde olması beklenen güvenlik
çemberini Bağdat Caddesi’ni Kadıköy’e bağlayan yolun
varlığı sebebiyle oluşturmak yer seviyesinde imkansız.
E5 karayolunun vazgeçilemez varlığı ise Şükrü Saraçoğlu
Stadyumu ile Söğütlüçeşme Marmaray İstasyonu ve
Metrobüs durağı arasında fiziksel bir engel.
Bizim amacımız yaklaşık 500m’lik beton “etek” önerisi ile
stadyum ve Söğütlüçeşme arasına yayalar için yerden
yaklaşık 10m yükseklikte fiziksel bir bağ kurmak. Bu
şekilde E5 karayolu ve Bağdat Caddesi’nin devamını
aşarak doğrudan bir bağ kurduğumuzda stadyuma giriş ve
çıkışları kolaylaştırabileceğimize inanıyoruz.
Eteğin tamamen kapalı bir disk olarak inşa edilmesi yere
ulaşan günışığı için ciddi bir sorun yaratacağı için dış
çember ile stadyum arasına sadece köprülerle bir bağ
kurup, Kuzey-Güney aksımızı havada 2 kez daha tekrar
ediyoruz 75 derecelik bir dönüş ile.
39

KUZEY KATLI OTOPARK BİNALARI
GÜNEY KATLI OTOPARK BİNALARI
Kamuoyunun da sık sık gündemine gelen, Şükrü Saraçoğlu Stadyumu’nun güneyindeki Kenan Evren Lisesi’nin yerine katlı otopark öneriyoruz. Bu otoparklar ileride
yapılacak daha büyük bir stadyuma da sorunsuz şekilde izin verecek bir noktadan çemberin çeperlerine kadarlık bir alanda inşa edilecek.
2020 için buraya olimpiyat stadyumu yapıldığında Bağdat Caddesi’nin devamından otoparka direk girişler yapılarak, stadyum altında da inşa edilecek ek otopark ile
kapasite arttırılabilir.
40

Şükrü Saraçoğlu Stadyumu (Yenilenme 1999-2006) Olimpiyat Stadyumu 2020 (Londra Olimpiyat Stadyumu 2012)
Rakipleri Galatasaray ve Beşiktaş’ın stadyum kapasitelerini
yükseltmeleri ve hatta yeni stadyumlar inşa etmesi
sonrasında Fenerbahçe Spor Kulübünün de yeni bir stadyum
inşa etmek isteyeceğini tahmin etmek çok güç değil.
Türkiye’de futbol kulüplerinin stadyumlarının bulunduğu
yerlere duygusal bir bağlılığı var. Fikir aşamasında bile
yıkımdan, taşınmadan bahsedildiğinde toplumda büyük tepki
gözlenebiliyor.
Fenerbahçe’nin de biçimsiz bir şekilde şehir merkezinde
kalan stadyumunu bir şekilde şehre entegre etmemiz
gerekiyor.
Yeni bir olimpiyat stadyumu var olan kapasitenin üzerinde
bir trafiği buraya çekecektir.
Yükseltilmiş bir yer seviyesinde stadyuma ve stadyumdan
kaynaklanan insan akışını karşılamamız mümkün olabilir.
Bu seviyeye girişte güvenlik kontrolleri rahatlıkla yapılabilir,
santra noktasından 460m açılmış bir pergel gibi çizilen
bu “etek” üzerinde stadyumun yaya trafiğinin akması
beklenilecek.
Eteğin merkezinden geçen aks su sporları merkezi ile
Söğütlüçeşme arasına Şükrü Saraçoğlu veya yeni olimpiyat
stadyumunu alacak. Bu aks’ın yerden yaklaşık 10m’lik bir
yüksekliği olacağı için bu yürüyüş yolu üzerinde güvenlik
güçleri kontrol sahibi olabilecek. Yeni stadyum bu aks
üzerine hizalanmış olabilir, böylelikle Şükrü Saraçoğlu
Stadyumunun tekil varlığının aksine buradaki yeni
stadyumun komşu yapılar ile daha belirgin bir ilişkisi olabilir.
41

4
KUŞDİLİ
TEPESİ
42

Tepeler İstanbul’un karakterini veren önemli
unsurlardan biridir. Kadıköy, özellikle de
Dereağzı - Kuşdili - Fikirtepe aksı, 2.8km
boyunca İstanbul’dan beklenmeyecek kadar
düz bir alan. Bu alana daha önce önerilen
alışveriş merkezi büyük bir tepki aldı ve
kamuoyu Kuşdili Çayırı’nın alışveriş merkezi
olmaması için haklı bir tepki gösterdi. Bizler
Kuşdili’ni bir yeşil alan olarak düşlerken
buraya aynı zamanda bir tepe özelliği
kazandırmayı zekice buluyoruz. Böylece
hem otoyol kirliliği bu tepenin içerisinde
gözönünde olmayacak, hem de yükseğe
tırmanıldığında Fikirtepe ve Dereağzı arasında
görsel bir bağ kurulacak, bu mesafelerin
yürünebilirliği yayaların gözlemine sunulacak.
Tepe batı tarafında bir örtü gibi ahşaptan
olabilir, bu örtünün altına geçiş cam bir kutu
aracılığıyla olabilir. Böylece Kuşdili içerisinden
geçebilecek Kurbağalıdere temizlendiğinde
burada çok özel bir kıyı oluşturulabilir.
43

5
SÖĞÜTLÜÇEŞME
TREN İSTASYONU
44

Söğütlüçeşme Tren İstasyonu Marmaray’ın
gelişi ile çok daha yüksek kapasitede
çalışmaya başlayacak. Şu anda Doğu ile Batı
arasında yarışma bölgesinde bir duvar gibi yer
alıyor.
Biz bu duvar karakteristiğinden İstasyon’u
kurtarmak istiyoruz. Yönü olmayan bir formu,
çemberi kullanarak İstasyonu yer yöne açılan
bir bina olarak düşünüyoruz.
İstasyon aynı zamanda yaya, bisiklet yolları,
tren ve metrobüs’ün bir araya geldiği adeta bir
“kablo toplayan mandal” görevi görebilir.
Masterplanı oluşturan çemberleri takip
eden katmanlar, Söğütlüçeşme durağında
toplanarak katmanlar arası geçiş olanağı
sunacak.
45

6
EVLENDİRME
DAİRESİ / ANFİ
46

Evlendirme Dairesi şu anda kapalı bir kutu olarak
Kadıköy’ün girişinde bulunuyor. Günümüzde açık
hava - yarı açık düğünler çok fazla yapıldığı için
evlilik töreni ve başka toplantılar için de uygun
olabilecek bir anfi önerdik. Bu anfide zaten çok
kısa süren nikah törenlerinin bir cam arkasından
şehrin de şahitliğinde gerçekleştirilmesi mümkün
olabilir. Nikah sonrasında anfi etrafındaki parkta
bir araya gelinerek takı törenleri yapılabilirdi. Şu
anda evlendirme dairesinde tuvalet kapıları amacı
dışında geçişler için kullanılıyor ve gelin - damat
takı töreni süresince nikah salonu çevresinde kapalı
bir alanda uzun süre bekliyor. Bu merasimi daha
güzel bir çevrede, daha ferah bir şekilde yapmak
mümkün olmalı.
47

48
7
PASAJ

Pasajlar Kadıköy kültürünün bir parçasıdır.
İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin dayattığı
dev salı pazarı projesi, dev otopark ve alışveriş
merkezi projeleri ile Kadıköy halkının tepkisi
bir AVM karşıtlığı üzerinde yoğunlaştı. Ancak
bizim kuzey aksına insanları davet etmemizde
Pasaj elemanı değerli olacaktır. Yarı açık hava
olan bu bina, Paris La Defence’da Grande
Arch’ın üstlendiği görev gibi masterplanın
ikinci evresi olarak görülebilecek Fikirtepe
bağlantısını güçlendirecektir. Bu pasaj “yönsüz”
olarak tanımladığımız çemberlerden birine yön
kazandırma görevini üstleniyor. Stadyum ve su
sporları merkezinden gelen yükseltilmiş yürüme
yolu ile, ikinci aks (Kuşdili Tepesi - Uzunçayır) bu
bina içerisinde birbirine bağlanıyor.
49

50

51

KESİT 9
KESİT 5
52

KESİT 9 PASAJ, İSTASYON - DOĞU
KESİT 5 KUŞDİLİ TEPESİ, İSTASYON - KUZEY
53

8
BELEDİYE
BİNASI
54

Kadıköy’ün simge binası olarak görülebilecek
son zamanlarda ülkemizde “kötü” ilan edilen
modern mimarlığın günlük hayatımızda
hala kullanabildiğimiz sınırlı eserlerinden
Kadıköy Belediyesi binasını masterplanımız
çerçevesinde koruma altında tutuyoruz.
Belediye binasını sekizinci bölgede, 190m
çapında bir çember içerisinde koruyoruz.
Bu çember içerisinde seyrek ağaçlar ve
yürünebilecek, aktif olarak kullanılabilecek bir
çim alan bina tarafından adeta bir paravan
gibi doğal olarak üç farklı bölgeye ayrılacak.
190m’lik çapın çevresinde araç trafiği Kadıköy
yönüne ve minibüs caddesine doğru akmaya
devam edecek. Ancak minibüslerin belediye
binası çevresinde yolcu almasındansa alternatif
olarak Pasaj çemberi etrafında yolcu alması
düşünülebilir.
55

56
9
SÖĞÜTLÜÇEŞME

Söğütlüçeşme Olimpik masterplan
çerçevesinde ikinci aşama diyebileceğimiz
bölgede yer alıyor. Fikirtepe ile birlikte yerleşim
bölgesi olarak var olanla entregre olmuş bu
çember içerisinde kuzeyde kalan yarım dairede
yerleşim devam ediyor, güneyde ise yeni bir
kapalı spor salonu için yeterli alan mevcut.
Temsili olarak önerdiğimiz bu salon Londra
olimpiyatlarındaki kapalı spor salonunun
boyutları esas alınarak tıpkı birinci bölgede
yer alan su sporları merkezinde olduğu gibi
temsili olarak önerildi (temsili su sporları
merkezi boyutları Pekin 2008, temsili olimpiyat
stadyumu Londra 2012 olimpiyatları esas
alınarak önerilmiştir)
57

58
10
ADLİYE

Kadıköy’ün yeni adliye binasını Kuşdili - Uzunçayır
aksının merkezinde Kadıköy’ün yeni gelişmekte
olan bölgesi Fikirtepe’nin sembolü olarak
görebileceğimiz bir yapı olarak görüyoruz.
Kuşdili deresinin üzerinden dört yana uzanarak
oturtulacak bina toplumda adaletle sağlanılması
öngörülen dengeyi ve derenin üzerinde oturarak
doğa ile bu dengenin kurduğu ahengi temsil
edebilirdi.
Yeni adliye binasının içerisinden geçen aks
çevresinde derenin bir göle dönüşmesi de
düşünülebilirdi. Bu gölde yaratacağımız suni hareket
ile derenin temizlenmesine katkıda bulunabilecek
aranan harekete kaynak sağlanabilir.
59

10
FİKİRTEPE
TİCARET MERKEZİ
Fikirtepe ve çevresinde Akasya, Ticaret Bölgesi
(Tüm yükseklik kısıtlamalarının kaldırılmış
olması)ni bu bölge için de bir avantaj olarak
görüyoruz. Doğu-Batı yönünde uzanan
aksımızın sonunu Ticaret Bölgesi’nin devamı
olarak görüyoruz.
60

61

11
UZUNÇAYIR
/ METROBÜS / AKASYA AVM
62

Uzunçayır çevresinde şu anda gelecekte oluşacak yoğunluğa,
geleceğe karşı olan heyecanımıza yakışmayan bir planlama
sözkonusu. Popüler dilde Selçuklu Mimarisi olarak isimlendirilen
bu “tarz” ile Akasya alışveriş merkezinin karşısında yeni okul
binaları inşa ediliyor.
Yükseklik sınırının kaldırıldığı Fikirtepe’de, teknolojinin
bize sunduğu olanakları zorlayarak, gelecek nesillere
bırakabileceğimiz nitelikli eserleri inşa etmek mümkünken, bu
karikatür yapıların yeni bir stil olarak inşa ediliyor oluşu bizler
için kaçırılan bir fırsattır.
Uzunçayır çemberi E5’i merkezine alan bir bölge, burada
gerçek anlamda bir Ticaret Merkezi düşündüğümüzde, Batı
Ataşehir’den çok daha kolay ulaşımı ve altyapısı çoktan var olan
bir Ticaret Merkezi önermiş oluruz.
Ticaret Merkezi ile Söğütlüçeşme İstasyonu ve Derağzı Gezisi
uzun ofis saatlerinde çalışanların spor yapmaları, yürüyüşe
teşvik edilmeleri için çok özel bir olanak sunacaktır.
63

64

65