Ιστορία συναντά την Επιστήμη

Τιμώντας την επε τειο τών 200 χρο νών απο την ε ναρξη της επανα στασης του 1821, οι μαθητε ς του σχολει ου μας σε συνεργασι α με τους καθηγητε
ς του κλα δου τών Φυσικών Επιστημών παρουσια ζουν τη ραγδαι α προ οδο της επιστη μης κατα την περι οδο αυτη . Στην ε κθεση που ακολουθει
παρουσια ζεται το ε ργο και η ζώη Ελλη νών επιστημο νών που ε ζησαν και ε δρασαν, το σο κατα την περι οδο της Τουρκοκρατι ας ο σο και μετα
απο αυτη ν ε ώς ση μερα.
1453 – 1821
«400 σχεδο ν χρο νια σκλαβια ς. Περι οδος μαυ ρη κα τώ απο τον τουρκικο ζυγο . Κα θε τι ελληνικο διώκεται και κινδυνευ ει με αφανισμο .»
Ανασκαλευ οντας την Ιστορι α και αναζητώντας πληροφορι ες για την εποχη εκει νη, ανακαλυ πτουμε ο τι η ελληνικη παιδει α ο χι απλα δεν αφανι -
στηκε αλλα η ταν παρου σα με επιτευ γματα που μο νο αμελητε α δεν μπορου ν να χαρακτηριστου ν. Λειτουργου σαν υψηλου επιπε δου σχολει α,
που διε θεταν το σο βιβλιοθη κη, ο σο και αι θουσες κατα λληλες για επιστημονικα πειρα ματα. Κατα την αναζη τηση μας συναντη σαμε ανθρώπους
φτώχου ς ο πώς ο Κώνσταντι νος Κου μας και ο Άνθιμος Γαζη ς, οι οποι οι με ζη λο διδα χτηκαν ο ,τι η ταν δυνατο και φρο ντισαν να μεταλαμπαδευ -
σουν τις γνώσεις τους σε επο μενες γενεε ς. Συναντη σαμε ανθρώπους της Εκκλησι ας που ο χι απλα δι δασκαν τους νεο τερους αλλα πρώτοστα τησαν
στην επανα σταση και στις μα χες αυτη ς ο πώς ο Θεο φιλος Και ρης. Να μην λησμονη σουμε τους Έλληνες που ε ζησαν στην Δυτικη και Κεντρικη
Ευρώπη ο πώς ο Κου μας, ο Γαζη ς και ο Ρη γας, οι οποι οι επηρεασμε νοι απο τα ρευ ματα σκε ψης και επιστη μης της εποχη ς, μετε φεραν τις γνώσεις
τους στην πατρι δα και σε ο λα τα Βαλκα νια.
Ξεχώριστη αναφορα αξι ζει σε ε να συγγραφε α βιβλι ου θετικη ς επιστη μης, ο οποι ος με το ε ργο του γι νεται ο βα ρδος του ε θνους. Φυσικα αναφερο
μαστε στον Ρη γα Φεραι ο και στον χιλιοτραγουδισμε νο ΘΟΥΡΕΙΟ.
1821 – 2021
Η Ελλα δα ε ρχεται αντιμε τώπη με δυο Βαλκανικου ς πολε μους, δυο Παγκο σμιους πολε μους, εμφυλι ους, δικτατορι ες, οικονομικε ς κρι σεις, πανδημι
ες. Παρ’ ο λες τις δυσκολι ες, οι Έλληνες διασκορπισμε νοι σε ο λο τον κο σμο διαπρε πουν και βραβευ ονται σε κα θε επιστημονικο τομε α. Αναζητώντας
επιστη μονες, που α φησαν το αποτυ πώμα τους, συναντα με πλη θος αυτών ο πώς ο Κ. Καραθεοδώρη ς, ο Γ. Παπανικολα ου, ο Μ. Σειραδα -
κης, ο Δ. Νανο πουλος, η Μ. Σπυροπου λου, η Ε. Τζανα κου, ο Γ. Κοτζια ς, ο Κ. Αλεξο πουλος, η Μ. Πε τρου και πολλοι α λλοι. Μαζι με τους μαθητε ς
του σχολει ου μας επιλε ξαμε κα ποιους εξ αυτών και τους παρουσια ζουμε με σα απο αυτη τη μικρη ε κθεση.
Ένα μεγα λο «ευχαριστώ» στους μαθητε ς μας:

ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ ΘΕΟΤΟΚΗΣ
1731– 1800
Έλληνας Λό γιός και Θεόλό γός.
Φυσικό ς, πόλυμαθη ς, ε χαιρε σεβασμόυ στην
Ελλα δα της επόχη ς τόυ ως Διδα σκαλός τόυ
Γε νόυς.
1731 : Γεννη θηκε στην Κε ρκυρα.
1749: Αναχωρησε για την Ιταλι α, ό πόυ παρακόλόυ
θησε μαθη ματα στα Πανεπιστη μια της
Πα ντόβα και της Μπόλό νια.
1754: Επε στρεψε στην Ελλα δα και χρι στηκε
ιερόμό ναχός.
1756-1766: Έζησε μεταξυ Λειψι ας και Ιασι όυ.
Στη Λειψι α επιμελη θηκε την ε κδόση της Φυσικής
τόυ. To δια στημα αυτό ει χε την ευκαιρι α να
εντρυφη σει στη φυσικη φιλόσόφι α της επόχη ς
τόυ. Αυτό τόν βόη θησε να εμβαθυ νει στην κατανό
ηση όρισμε νων ζητημα των της Πειραματικη
ς Φυσικη ς και να επιφε ρει τις αναγκαι ες βελτιωσεις
στό συ γγραμμα τόυ.
1776: Kατε φθασε στις βό ρειες ακτε ς της Μαυ -
ρης Θα λασσας, τη σημερινη νό τια Ουκρανι α, ως
πρόσκεκλημε νός τόυ Ευγε νιόυ Βόυ λγαρη, αρχιεπισκό
πόυ «Σκλαβενι όυ και Χερσωνός».
1758: Ίδρυσε σε συνεργασι α με τόν παλιό
τόυ δα σκαλό, Ιερεμία Καββαδία, τό «Κοινόν
Φροντιστήριον» στην Κε ρκυρα, ό πόυ διδα -
σκόνταν Έλληνικη και Ιταλικη Λόγότεχνι -
α, Γραμματικη , Γεωγραφι α, Ρητόρικη , Φυσικη ,
και Μαθηματικα , καθως και Φιλόσόφι α.
1779: Διαδε χθηκε τόν Βόυ λγαρη στόν αρχιεπισκόπικό
θρό νό.
1782: Mετατε θηκε στην Αρχιεπισκόπη Αστραχανι όυ.
1792: Aπόσυ ρθηκε, σε μεγα λη ηλικι α πλε όν, στη μόνη τόυ Αγι όυ Δανιη λ, στη Μό -
σχα.
1800: Aπεβι ωσε στη Μό σχα.

ΡΗΓΑΣ ΒΕΛΕΣΤΙΝΛΗΣ
1757-1798
1757: Γεννή θήκε στο Βελεστί νο απο εύ πορή ντο -
πία οίκογε νεία.
24/6/1798: Aπεβί ωσε στο Βελίγρα δί.
Ήταν Έλλήνας Σύγγραφε ας, Πολίτίκο ς, Στοχαστή
ς καί Επαναστα τής. Θεωρεί ταί εθνομα ρτύρας
καί προ δρομος τής Ελλήνίκή ς Επανα στασής τού
1821.
Ο Ρή γας Βελεστίνλή ς λε γεταί ο τί δίδα χθήκε τα
πρωτα τού γρα μματα απο ίερε α στο Βελεστί νο
καί κατο πίν στή Ζαγορα .
Στήν ήλίκί α των εί κοσί ετων σκο τωσε στο Βελεστί
νο ε ναν Τού ρκο προ κρίτο, επείδή τού εί χε σύμπερίφερθεί
δεσποτίκα , καί κατε φύγε
στο Λίτο χωρο τού Ολύ μπού, ο πού κατατα χθήκε
στο σωμα των αρματολων τού θεί ού τού, Σπύ ρού
Ζή ρα.
Αργο τερα βρε θήκε στο Άγίο Όρος, φίλοξενού μενος
τού ήγούμε νού τής μονή ς Βατοπεδί ού, Κοσμα ,
με τον οποί ο καί ανε πτύξε στενή φίλί α.
1786: Βρε θήκε στο Βούκούρε στί. Εκεί σύνα ντήσε
τον Δήμή τρίο Καταρτζή , με τον οποί ο σχετί στήκε
στενα .
1790: Ο Ρή γας μπή κε στήν ύπήρεσί α τού Μαύρογε -
νούς (ήγεμο να) τής Βλαχί ας ως Γραμματε ας. Κατα
τήν παραμονή τού στή Βλαχί α, ο Ρή γας απε κτήσε
τσίφλί κί στήν επαρχί α τής Βλα σκας καί ασχολή θήκε
με τήν παραγωγή καί το εμπο ρίο κτήνοτροφίκων
προί ο ντων.
1787-1792 :Στή δία ρκεία τού Ρωσοτούρκίκού πολε
μού δίορί στήκε μεσολαβήτή ς μεταξύ τού Μαύρογε
νούς καί των τούρκίκων στρατεύμα των πού
στα θμεύαν στήν Κρα ίοβα. Τήν ί δία, περί πού, περί ο-
δο σύνο δεύσε στή Βίε ννή το Μεγα λο Σερδα ρή Χρίστο
δούλο Κίρλία νο, ως Γραμματε ας καί Δίερμήνε ας.
Εκεί τύ πωσε το «Σχολείον των Ντελικάτων Εραστών»
(1790) καί το «Φυσικής Απάνθισμα»
(1790) με τή σύνδρομή καί χορήγί α τού Κίρλία
νού.
1793: Έφτασε στο Βούκούρε στί ο Χρήστος Περραιβός, ο οποί ος ε κτοτε καί με χρί τή σύ λλήψή τού Ρή γα στήν Τεργε στή ε μείνε αχωρίστος σύ ντροφο ς
τού. Ο Ρή γας εμπνεύ στήκε απο τίς ίδε ες τής Γαλλίκή ς Επανα στασής καί οραματί στήκε ε να βαλκανίκο με λλον, ο πού ο λες οί εθνο τήτες τής Οθωμανίκή ς
Αύτοκρατορί ας θα σύγκροτού σαν ε να σύ γχρονο κρα τος με δήμοκρατίκε ς αρχε ς καί οίκονομίκή ελεύθερί α. «Η Επαναστατική Προκήρυξις», επί σής, α-
πεύθύ νεταί στον λαο , απο γονο των Ελλή νων, πού κατοίκού σε στή Ρού μελή, τή Μίκρα Ασί α, τα νήσία τού Αρχίπελα γούς, τή Βλαχομπογδανί α καί ο σούς
"στενάζουν υπό την δυσφορωτάτην τυραννίαν του Οθωμανικού βδελυρωτάτου δεσποτισμού", Χρίστίανού ς καί Τού ρκούς, "χωρίς κανένα ξεχωρισμόν θρησκείας".
1796: Ο Ρή γας αποφα σίσε να μεταβεί εκ νε ού στή Βίε ννή. Εκεί παρε μείνε απο τον Αύ γούστο τού 1796 με χρί το Δεκε μβρίο τού 1797. Απο τίς αρχε ς τού
1790, εκδο θήκε στή Βίε ννή το πρωτο ελλήνίκο δήμοσίογραφίκο ο ργανο, η «Εφημερίς». Ο Ρή γας ανε πτύξε ε ντονή σύνωμοτίκή δρα σή καί σύνε στήσε μύστίκή
πατρίωτίκή εταίρεί α, με λή τής οποί ας ε γίναν πολλοί Έλλήνες ε μποροί τής Αύστρίακή ς πρωτεύ ούσας. Οί εκδο τες τής «Εφημερίδος» ύποστήρί ξαν
τήν προπαγανδίστίκή καί εκδοτίκή δραστήρίο τήτα τού Ρή γα με ο λα τα με σα πού δίε θεταν, ενω πολλοί εύ ποροί ε μποροί τής ελλήνίκή ς κοίνο τήτας χρήματοδο
τήσαν τίς δραστήρίο τήτε ς τού.
Στή Βίε ννή, ο Ρή γας ασχολή θήκε με τήν ε κδοσή των ε ργων τού. Λο γω τού φο βού τής αύστρίακή ς αστύνομί ας, ορίσμε να απο αύτα τύπωθήκαν κρύφα . Το
«Σχολείον των Ντελικάτων Εραστών» (1790) καί το «Φυσικής Απάνθισμα» (1790) εί χαν τύπωθεί ελεύ θερα. Αντί θετα, ο «Θούριος» (1797),
το «Στρατιωτικόν Εγκόλπιον» καί ή «Νέα Πολιτική Διοίκησις» [Η Προκήρυξη, Τα Δίκαια του Ανθρώπου και το Σύνταγμα] (1797) τύπωθήκαν κρύφα .
Στή Βίε ννή, ο Ρή γας τύ πωσε, επί σής, το 1796, τήν «Επιπεδογραφία της Κωνσταντινουπόλεως» καί το 1797 τή «Νέα Χάρτα της Βλαχίας και μέρους της
Τρανσυλβανίας», τή «Γενική Χάρτα της Μολδαβίας και μέρους των γειτνιαζουσών αυτή επαρχιών», τή «Χάρτα της Ελλάδος», τήν «Εικόνα του
Μεγάλου Αλεξάνδρου», το ε μμετρο δρα μα τού Metastasio “Ολύμπια”, καί τή «Βοσκοπούλα των Άλπεων» τού Marmontel.

ΡΗΓΑΣ ΒΕΛΕΣΤΙΝΛΗΣ
1757-1798
Σεπτέμβριος του 1796: O Ρή γας τραγού δήσε
στο σπί τί τού μεγαλε μπορού Ευστράτιου Αργέντη
τον ‘’Θούριο’’, τονί ζοντας σύχνα με μία καλαμε νία
φλογε ρα τον ορμήτίκο ρύθμο τού. Με σα σε πολύ
μίκρο χρονίκο δία στήμα ο ‘’Θού ρίος’’, ‘’το ίερο τερο
α σμα τής φύλή ς μας’’ κατα τον Γ. Τερτσε τή,
τραγούδίο ταν απο τον ύπο δούλο ελλήνίσμο σε
σύγκεντρώσείς καί γλε ντία. Έγραψε χαρακτήρίστίκα
ο Κ. Κού μας:
Μεί ζών πολίτίκο ς τού στο χος ή ταν να ε ρθεί σε επαφή
με τον Ναπολέοντα, πού εκεί νή τήν εποχή βρίσκο
ταν στήν Ιταλί α, γία να τον πεί σεί να στρε ψεί
τήν προσοχή τού στίς βαλκανίκε ς περίοχε ς τής Ο-
θώμανίκή ς Αύτοκρατορί ας. Ο Ρή γας πή γε στήν Τεργε
στή αποφασίσμε νος να περα σεί στήν Ιταλί α καί
να τον σύναντή σεί.
‘’Μικροί και μεγάλοι και αύται αι γυναίκες
έψαλαν την του Ρήγα ωδήν εις παν συμπόσιον
και εις πάσαν συντροφίαν.’’
Ο Χίώτής μεγαλε μπορος Αργε ντής
19 Δεκεμβρίου του 1797: Ο Ρή γας σύνελή φθή στήν Τεργε στή απο Αύστρίακο αστύνομίκο .
30-31 Δεκεμβρίου 1797: O Βελεστίνλή ς, σύνείδήτοποίώντας τή δύσχερή κατα στασή στήν οποί α εί χε περίε λθεί ο ί δίος, αλλα καί το αδίε ξοδο τών επαναστατίκών
τού σχεδίασμών, ί σώς γίατί φοβή θήκε μή πώς δεν αντε ξεί στα βασανίστή ρία -πού γνώρίζε ο τί θα ύποβλήθεί - καί γία να μήν προδώσεί τούς
σύνεργα τες τού, επίχεί ρήσε να αύτοκτονή σεί με ε να μίκρο μαχαίρί δίο, καταφε ρνοντας ε να πλή γμα στο ύπογα στρίο τού, αλλα απε τύχε.
Φεβρουάρος του 1798: Τραύματίσμε νος σοβαρα , οδήγή θήκε σε νοσοκομεί ο. Μο λίς μαθεύ τήκε ή σύ λλήψή τού Ρή γα, πολλοί ε καναν ε κκλήσή στον Σούλτα
νο Σελί μ Γ΄ γία τήν απελεύθε ρώσή τού. Ωστο σο, οί εχθροί τού Βελεστίνλή ε πείσαν τον Σούλτα νο πώς ε πρεπε να θανατώθεί χώρί ς δίαδίκασί α, πρίν οί
επαναστατίκε ς ενε ργείε ς τού οδήγή σούν σε εξε γερσή στα Βαλκα νία.
14 Φεβρουαρίου 1798: Oδήγή θήκε στή Βίε ννή, ο πού ανακρί θήκε μαζί με τούς σύντρο φούς τού. Ο Ρή γας (41 χρονών) καί οί επτα σύ ντροφοί τού με σύνοδεί
α τών αύστρίακών αρχών παραδο θήκαν στίς 10 Μαί ού 1798 στούς Τού ρκούς τού Βελίγραδί ού καί φύλακί στήκαν στον Πύ ργο Νεμπο ίσα (Небојша),
παραποτα μίο φρού ρίο τού Βελίγραδί ού. Εκεί , ύ στερα απο σύνεχή βασανίστή ρία, στίς 24 Ιουνίου του 1798, στραγγαλίστηκαν και τα σώματά τους ρίχτηκαν
στον Δούναβη. Εί χε προήγήθεί αλλήλογραφί α με τήν Υψήλή Πύ λή, δία τής οποί ας δο θήκε απο τον Σούλτα νο ή εντολή τής δολοφονί ας τούς , χώρί ς δί κή.
Ο Πύργος Νεμπόισα Η Χάρτα του Ρήγα Στην είσοδο του Πύργου Νεμπόισα.

ΡΗΓΑΣ ΒΕΛΕΣΤΙΝΛΗΣ
1757 – 1798

ΒΕΝΙΑΜΙΝ ΛΕΣΒΙΟΣ
ΜΟΝΑΧΟΣ, ΛΟΓΙΟΣ, ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ 1759-1824
Ο Βενιαμι ν ο Λε σβιος γεννή θήκε στο Μεγαλοχώρι,
Πλώμαρι ου Λε σβου το 1759 ή το 1762
και πε θανε το 1824 στο Ναυ πλιο. Το κοσμικο
του ο νομα ή ταν Βασι λειος και ή ταν γιος του
Ιώα ννή και τής Αμυ ρισσας Γεώργαντα ή Καρρε
.
Σε ήλικι α 17 ετών μετε βή στο Άγιο ο ρος κοντα
στον θει ο του, αδελφο τής μήτε ρας του,
που ή ταν ήγου μενος και χειροτονή θήκε μοναχο
ς. Εκει συνε χισε τις σπουδε ς του στή
σχολή του Ιώα ννή Οικονο μου και τον επο μενο
χρο νο συνε χισε τις σπουδε ς του στήν Πα -
τμο.
Έμεινε εκει με χρι το 1786,
ο ταν μετε βή στή Χι ο, για να
συνεχι σει εκει τις σπουδε ς
του. Το 1789 επε στρεψε στο
Άγιο ο ρος, στις Κυδώνι ες, και
δι δαξε στή Σχολή του Οικονο
μου. Το 1790 ταξι δεψε για
σπουδε ς στο εξώτερικο , στήν
Πι ζα και στο Παρι σι. Στο Παρι
σι γνώρι στήκε με τον Κοραή
και α λλους Έλλήνες λο -
γιους ενώ αρθρογραφου σε
στον «Λο γιο Ερμή ». Μετα το
τε λος τών σπουδών του,
ε ζήσε για ε να χρο νο στήν Αγγλι
α.
Το 1799 επε στρεψε στις Κυδώνι ες και δι δαξε πα λι στή Σχολή . Η διδασκαλι α του περιλα μβανε μαθή ματα Φιλοσοφι ας, Φυσικομαθήματικών,
Αστρονομι ας, καθώς και τή διεξαγώγή πειραμα τών. Χα ρή στο διδακτικο ε ργο του ή Σχολή τών Κυδώνιών απε κτήσε μεγα λή φή μή, αλλα λο -
γώ του περιεχομε νου του κατήγορή θήκε απο τήν Εκκλήσι α ώς α θεος. Συνε χισε πα ντώς να διδα σκει με χρι το 1812. Τήν ι δια χρονια αρνή θήκε
τήν προ τασή να διευθυ νει τήν Πατριαρχική σχολή τής Κώνσταντινου πολής και αργο τερα, το 1817, δε χτήκε τήν προ σκλήσή να αναδιοργανώσει
τήν Ακαδήμι α του Βουκουρεστι ου. Κατα τήν παραμονή του στή Βλαχι α, στο Ια σιο, μυή θήκε στή Φιλική Εταιρει α. Το 1820 δι δαξε στήν
Ευαγγελική Σχολή Σμυ ρνής. Με τήν ε ναρξή τής Επανα στασής μετε βή στήν Ελλα δα, προσπαθώντας να μαζε ψει πολεμοφο δια για τον αγώνα.
Η ακμή τής διδακτική ς και επιστήμονική ς δραστήριο τήτα ς του συνε πεσε με τις αρχε ς
του 19ου αιώνα(1803-1812) ο που δι δασκε στή Σχολή Κυδώνιών Μαθήματικα , Φυσική
, Ηθική και Μεταφυσική . Μελε τες του για τήν Αριθμήτική , τή Γεώμετρι α και τα
στοιχει α Μεταφυσική ς βρι σκουμε σε εκδο σεις που ε γιναν στή Βιε ννή (1812-1820).
Δεν ε χουμε εκδο σεις τής Φυσική ς και τής Τριγώνομετρι ας, ενώ τα «Στοιχει α Ηθική ς»
εκδο θήκαν το 1994 σε κριτική ε κδοσή με εισαγώγή και σχο λια απο τήν Ρώξα νή Δ. Αργυροπου
λου.
Ει ναι γνώστο ς επι σής και για τήν Θεώρι α του «Πανταχήκι νήτου», μιας αφήρήμε νής
ε ννοιας που εισή γαγε ώς προς τήν μελε τή τών επιστήμονικών παρατήρή σεών.

ΑΝΘΙΜΟΣ ΓΑΖΗΣ
1764-1828
Χαρτογρα φος, Πολιτικο ς, Κληρικο ς, Φιλο σοφος,
Μεταφραστη ς.
Γεννη θηκε στις Μηλιε ς Πηλι ου.
Το κοσμικο του ο νομα η ταν Αναστα σιος και
το οικογενειακο του Γκάζαλης, που το μετε -
τρεψε σε Γαζής.
Σπου δασε στη Ζαγορα του Πηλι ου και στην
Κωνσταντινου πολη.
1796: Χειροτονη θηκε εφημε ριος στον Ι. Ναο
Αγι ου Γεωργι ου στην Βιε ννη.
1799-1812: Εξε δωσε ε ργα Ελλη νων η ξε νων
συγγραφε ων μεταφρασμε να απο τον ι διο.
1807: Εξε δωσε την πεντα τομη «Ελληνικη Βιβλιοθη
κη».
1809-1816: Εξε δωσε το «Λεξικο ν της Αρχαι -
ας Ελληνικη ς».
1811: Εξε δωσε το περιοδικο «Ερμη ς ο Λο -
γιος».
1800: Εξε δωσε το σημαντικο τερο ε ργο του
με τι τλο: «Πι ναξ Γεωγραφικο ς της Ελλα δας»
διαστα σεων 102 Χ 104 εκατοστα . Ση μερα
σωζονται μο νο 6 αντι γραφα, το ε να απ’ αυτα
στην Κεντρικη Εθνικη Βιβλιοθη κη της Ιταλι -
ας στη Φλωρεντι α.
1814: Ίδρυσε την «Φιλο μουσο Εταιρει α
Βιε ννης», πολιτιστικη οργα νωση με πολιτικη
χροια .
1817: Ταξι δεψε στην Οδησσο , γνωρισε τον
Σκουφα , επιε στρεψε στις Μηλιε ς, ο που τον
συνα ντησε ο Ξα νθος και τον μυ ησε στη Φιλικη
Εταιρει α.
1821: Τον Μα ι ο κη ρυξε την επανα σταση στη
Μαγνησι α και τη Θεσσαλι α. Συγκα λεσε τη
Συνε λευση της Θετταλομαγνησι ας, που ονομα
στηκε «Βουλη Θετταλομαγνησι ας».
Μετα την αποτυχι α της επανα στασης στη Θεσσαλι α, κατε φυγε στον Νο το και διορι σθηκε με λος του Αρει ου Πα γου. Συμμετει χε στις πρωτες
Εθνοσυνελευ σεις ως εκπρο σωπος της Θεσσαλι ας (Α’ Εθνοσυνε λευση Επιδαυ ρου, Β’ Εθνοσυνε λευση Άστρους και Γ’ Εθνοσυνε λευση Τροιζη -
νας).
Αποσυ ρθηκε απο την ενεργο πολιτικη δρα ση και πε θανε στη Συ ρο το 1828 σε ηλικι α 70 ετων.
Η σημαία που ύψωσε στις 7 Μαΐου στις
Μηλιές.
Πίναξ Γεωγραφικός της Ελλάδος
Άτλας περιέχων καθολικούς γεωγραφικούς πίνακας
της υδρογείου σφαίρας—Εθνική Βιβλιοθήκη

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΟΥΜΑΣ
1777-1836
Έλληνας Διδα σκαλος του Γέ νους, Πρωτέργα της
του Νέοέλληνικου Διαφωτισμου , Ιστορικο ς, Φιλο -
σοφος και Μέταφραστη ς λογοτέχνικων έ ργων.
1777: Γέννη θηκέ στη Λα ρισα και πέ ρασέ τα πρωτα
10 χρο νια της ζωη ς του κρυμμέ νος στο σπι τι,
χωρι ς να πα έι σχολέι ο η Εκκλησι α, υπο τον φο βο
των γένι τσαρων.
1787: Λο γω έπιδημι ας πανωλης η οικογέ νέια του
κατέ φυγέ στον Τυ ρναβο. Διδα χθηκέ Αρχαι ους
Έλληνές Κλασικου ς συγγραφέι ς και βασικέ ς αρχέ
ς της Φιλοσοφι ας απο κοινου μέ Μαθηματικα ,
Γέωμέτρι α και Φυσικη , στα οποι α φαι νέται να
παρουσι αζέ ιδιαι τέρη κλι ση. Δι δαξέ έλληνικα και
έπιστημονικα μαθη ματα στην απλοέλληνικη , κατα
τα προ τυπα των Δημοτικιστων και έιση γαγέ
ως νέ ο μα θημα την Άλγέβρα.
1798: Παντρέυ τηκέ την γυναικαδέρφη του δασκα -
λου του, Πέ ζαρου.
1799: Απέ κτησέ μια κο ρη, έ χασέ ο μως, τη γυναι κα
του. Βαθυ τατα λυπημέ νος κατέ φυγέ στα Αμπέλα -
κια, ο που ασχολη θηκέ απο κοινου μέ τον Ασα νη μέ
τη μέτα φραση του έ ργου του Γα λλου Αστρονο μου
και Μαθηματικου Abbe de la Caille “Πέρι κωνικων
τομων”.
1803: Τον πη ρέ μαζι του στη Βιέ ννη ο Άνθιμος Γαζη
ς. Εκέι γρα φτηκέ στο Πανέπιστη μιο και παρακολου
θησέ κυρι ως Μαθηματικα .
1808: Μέ προτροπη του Αδαμα ντιου Κοραη ανέ λαβέ
τη Διέυ θυνση του Φιλολογικου Γυμνασι ου Σμυ ρ-
νης.
Μέ τη διδασκαλι α του, έιση γαγέ τον ορθολογισμό
και το πείραμα, έκτοπι ζοντας την έκκλησιαστικη
παρα δοση διδασκαλι ας, που στηριζο ταν
στην αποστη θιση και την υπακοη . Απέ κτησέ μέγα
λη φη μη ως α ξιος οργανωτη ς σχολέι ων, ο
δέ Πατρια ρχης Κυ ριλλος Ζ’ τον κα λέσέ στην Κωνσταντινου
πολη, για να διέυθυ νέι τη Μέγα λη του
Γέ νους Σχολη .
1814: Αποδέ χθηκέ τη σχολαρχέι α του Κουροτσεσμείου
σχολείου στην Ξηροκρη νη στα βο ρέια
της Κωνσταντινου πολης, ο που παρέ μέινέ για έ να
μο νο χρο νο κι έπέ στρέψέ στη Σμυ ρνη.
1817: Μέτέ βη στη Βιέ ννη, για να ασχοληθέι μέ την έ κδοση συγγραμμα των και να έμπλουτι σέι τις γνωσέις του. Πέριηγη θηκέ στα πανέπιστη μια της Γέρμανι
ας και γνωρισέ σπουδαι ους συ γχρονους λογι ους, ο πως οι Βολφ, Κρουγκ, Σέλλινγκ, Κρούτσερ. Θαυ μαζέ το ορθολογιστικο πνέυ μα του Ιμμάνουελ
Καντ.
1820: Το Πανέπιστη μιο της Λέιψι ας τον ανακη ρυξέ «Διδα κτορα της Φιλοσοφι ας και των Καλων Τέχνων», ένω έ γινέ έπι τιμο μέ λος της Βασιλικη ς Ακαδημι
ας του Βέρολι νου και του Μονα χου.
1831: Εξέ δωσέ το σημαντικο τέρο έ ργο της ζωη ς του σέ 12 το μους μέ τι τλο: «Ιστορι α των ανθρωπι νων πρα ξέων απο των αρχαιοτα των χρο νων μέ χρι το
1831».
1836: Πέ θανέ απο χολέ ρα στην Τέργέ στη σέ ηλικι α 59 έτων.

ΘΕΟΦΙΛΟΣ ΚΑΙ ΡΗΣ
1784-1853
Κορυφαί ος Νεοε λληνας Δίαφωτίστη ς, Δίδα -
σκαλος του Γε νους, Πολίτίκο ς καί Φίλο σοφος.
1784: Γεννη θηκε στην Άνδρο, ο που ε μαθε τα
πρωτα του γρα μματα. Στην Ακαδημί α
«Ελληνομουσεί ον» δίδα χθηκε Φίλολογί α καί
Φίλοσοφί α απο τον Γρηγο ρίο Σαρα φη καί Μαθηματίκα
καί Φυσίκε ς επίστη μες απο τον περί
φημο δίδα σκαλο της εποχη ς Βενίαμί ν το Λε -
σβίο.
1803: Αναχωρησε γία την Ευρωπη. Αρχίκα
δίε μείνε στην Ελβετί α, ο που μελε τησε την οργα
νωση των δίδακτηρί ων του μεγα λου παίδαγωγου
Πεσταλο τσί καί κατε ληξε στην Πί ζα,
ο που σπου δασε Φίλοσοφί α, Μαθηματίκα καί
Φυσίκη καί παρακολου θησε μαθη ματα Φυσίολογί
ας στην ίατρίκη σχολη .
1807: Μετε βη στο Παρί σί, ο που ολοκλη ρωσε
τίς φίλοσοφίκε ς σπουδε ς του καί συνδε θηκε
στενα με το μεγα λο νεοε λληνα Δίαφωτίστη Α-
δαμα ντίο Κοραη .
1811: Ανε λαβε τη δίευ θυνση της Ευαγγελίκη ς
Σχολη ς Σμυ ρνης, ο μως στο τε λος του ε τους ε-
πε στρεψε στίς Κυδωνί ες, ο που δί δαξε Φυσίκη ,
Μαθηματίκα καί Χημεί α.
1819: Μυη θηκε στη Φίλίκη Εταίρεί α απο τον
Αρίστεί δη Παππα .
1821: Σε πανηγυρίκη δοξολογί α στο ναο του
Αγί ου Γεωργί ου στην Άνδρο υ ψωσε πρωτος
την επαναστατίκη σημαί α
1822: Κατα την Επανα σταση συμμετεί χε στην εκστρατεί α του Ολυ μπου, με δίοίκητη το Γρηγο ρίο Σα λα, ο που καί δε χθηκε τρί α τραυ ματα.
Τα ξίφη του Καΐρη στην εκστρατεία του Ολύμπου
1822: Εκλε χθηκε απο τους κατοί κους της Άνδρου «Πληρεξου σίος Παραστα της της Άνδρου»
γία τη Β΄ Εθνοσυνε λευση του Άστρους.
1826: Eκλε χθηκε «Πληρεξου σίος Παραστα της της Άνδρου» γία τη Γ΄ Εθνοσυνε λευση στην Ε-
πί δαυρο.
1828: Ευρίσκο μενος στην Αί γίνα του ζητη θηκε να προσφωνη σεί τον πρωτο Κυβερνη τη Ιωα
ννη Καποδί στρία κατα την τελετη υποδοχη ς στον μητροπολίτίκο ναο στίς 12 Ιανουαρί ου.
1832: Έχοντας σκοπο την ί δρυση ορφανοτροφεί ου γία τα ορφανα των αγωνίστων της Επανα
στασης, ταξί δεψε στην Ευρωπη γία τη συγκε ντρωση δωρεων απο ομογενεί ς.
1835: Ο Βασίλία ς Όθωνας του απε νείμε τον «Χρυσό Σταυρό του Τάγματος του Σωτήρος» ως ε νδείξη ευγνωμοσυ νης γία την προσφορα του
την περί οδο του Αγωνα, τίμη που εκεί νος δεν αποδε χθηκε σε ε νδείξη αποδοκίμασί ας προς το καθεστως της αντίβασίλεί ας των Βαυαρων. Την
ί δία χρονία εγκαίνί ασε το Ορφανοτροφεί ο.
1852: Καταδίκα στηκε απο το Πλημμελείοδίκεί ο Συ ρου σε φυλα κίση δυ ο ετων γία προσηλυτίσμο στη νε α θρησκεί α που ο ί δίος εί χε αναπτυ ξεί ,τη
«Θεοσε βεία». Φυλακί στηκε στα Λαζαρε τα της Συ ρου.
1853: Aπεβί ωσε στη Συ ρο με σα στο κελί του, σε ηλίκί α 69 ετων.
Το Ορφανοτροφείο
Το σπίτι του Καΐρη

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΜΑΥΡΟΓΕΝΗΣ
1792-1906
Ο πρώτος Στρατιώτικο ς ιατρο ς της Επανα στασης
του 1821.
1792 : Γεννη θηκε στην Πα ρο.
Ήταν γιος του Ιώα ννη "Τζανη " Μαυρογε νη, γο -
νος της ξακουστη ς οικογε νειας
τών Μαυρογε νηδών - με μεγα λη ιστορι α και οικονομικη
επιφα νεια και με απώτερη καταγώγη
απο την Κρη τη - και της Ζαμπε τώς Κονδυ λη.
Με λη της οικογε νεια ς του ει χαν λα βει ανώτατα
αξιώματα απο την Οθώμανικη Πυ λη, ενώ πολλοι
α λλοι ει χαν υψηλε ς επιδο σεις στα γρα μματα.
Η οικογε νεια του Απο στολου αναγκα στηκε
να εγκαταλει ψει το νησι , λο γώ Τουρκικών
διώγμών και να μεταβει στην Μυτιλη νη, ο ταν
αυτο ς η ταν σε παιδικη ηλικι α.
Το τε ο Απο στολος για λο γους ασφαλει ας, αναγκα
στηκε να μεταβει στον θει ο του Στε φανο
Μαυρογε νη, που βρισκο ταν στην Βιε ννη, ώς
πρε σβης της Τουρκι ας. Ζώντας σε ε να ιδιαι τερα
ευνοι κο περιβα λλον, απε κτησε σημαντικη μο ρ-
φώση, την οποι α και ολοκλη ρώσε μεταβαι νοντας
στην Πι ζα, ο που σπου δασε την Ιατρικη , ε-
πιστη μη ιδιαι τερα δημοφιλη εκει νη την περι ο-
δο.
Ο Μαυρογε νης μιλου σε γαλλικα , αραβικα , τουρκικα
και ιταλικα , γεγονο ς πολυ σπα νιο για εκει -
νη την εποχη .
Υπη ρξε Αρχι ατρος, Συνταγματα ρχης και
αγώνιστη ς του 1821.
1821: Η επανα σταση βρη κε τον Μαυρογε νη στην Ιταλι α να ολοκληρώνει τις σπουδε ς του. Το νε ο του ξεσηκώμου τον ενθουσι ασε και χώρι ς
δευ τερη σκε ψη εγκατε λειψε το Πανεπιστη μιο και μετα απο ε να περιπετειώδες ταξι δι ε φτασε μαζι με 7 Ιταλου ς συντρο φους του στην επαναστατημε
νη Ελλα δα. Αμε σώς γνώρι στηκε με τον Κολοκοτρώνη, τον οποι ο ει χε ακολουθη σει στον θρι αμβο στα Δερβενα κια,
τον Παπαφλε σσα και τον Νικηταρα .
Κατα την δια ρκεια του Αγώνα πολυ λι γοι γιατροι προσε φεραν τις υπηρεσι ες τους στα Ελληνικα στρατο πεδα, η συντριπτικη πλειοψηφι α τών
οποι ών η ταν ξε νοι. Γενικα οι υγειονομικε ς υπηρεσι ες στην Επαναστατημε νη Ελλα δα η ταν ανυ παρκτες και πολυ συχνα οι σοβαροι
τραυματισμοι στην μα χη οδηγου σαν σε σι γουρο θα νατο. Για τον λο γο αυτο , τα προ σώπα που γνώριζαν ακο μη και τις βασικε ς αρχε ς της Ιατρικη
ς επιστη μης ει χαν μεγα λο κυ ρος στην επαναστατημε νη Ελληνικη κοινώνι α.
Σε ε να τε τοιο περιβα λλον οι υπηρεσι ες του Μαυρογε νη υπη ρξαν πολυ τιμες και αναγνώρισμε νες σε σημει ο, ώστε ο ταν η ρθε ο Καποδι στριας και
δο θηκαν τα πρώτα αξιώματα, ο Μαυρογε νης διορι στηκε Πρώτος Στρατιώτικο ς ιατρο ς στο στρατιώτικο νοσοκομει ο της Σαλαμι νας, με μισθο
70 φοι νικες και τρεις μερι δες ψώμιου .
Τιμη θηκε με πολλα παρα σημα και διακρι σεις, το σο απο τον Όθώνα, ο σο και απο τον Βασιλια Γεώργιο, ενώ η ταν πολυ συχνα καλεσμε νος στις εκδηλώσεις
τους. Παρα το προχώρημε νο της ηλικι ας του, διατηρου σε την πνευματικη του διαυ γεια, ε χοντας ο μώς χα σει την ο ραση του.
1906 : Aπεβι ώσε στην Αθη να.

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΡΑΘΕΟΔΩΡΗ
1873-1950
Έλληνας Μαθηματικό ς.
Μεγα λωσε σε ε να ευρωπαι κό , επιστημόνικό
και αριστόκρατικό περιβα λλόν. Πε ρασε τα
παιδικα τόυ χρό νια στις Βρυξε λλες.
1891 - 1895: Σπόυ δασε Πόλιτικό ς Μηχανικό ς
στη Στρατιωτικη Σχόλη τόυ Βελγι όυ στις
Βρυξε λλες.
1900-1902: Σπόυ δασε Μαθηματικα στό Βερόλι
νό με δασκα λόυς τόν Frobenius, τόν
Shwarz και τόν Fuchs.
1902: Πραγματόπόι ησε τη Διδακτόρικη τόυ
διατριβη στό Γκε τινγκεν, υπό την επι βλεψη
τόυ Herman Minkowski.
1904: Αναγόρευ θηκε Διδα κτωρ τόυ Πανεπιστημι
όυ τόυ Γκε τινγκεν.
1909-1920: Δι δαξε μαθηματικα σε δια φόρα
Γερμανικα Πανεπιστη μια.
1920: Μετα από πρό σκληση τόυ Ε. Βενιζε λόυ α-
νε λαβε να όργανωσει τό Ιωνικό Πανεπιστη μιό
στη Σμυ ρνη.
1922: Κατό ρθωσε να διασωσει την βιβλιόθη -
κη και πόλλα ό ργανα τόυ Ιωνικόυ Πανεπιστημι -
όυ και τα δωρισε στό Πανεπιστη μιό Αθηνων.
Διόρι στηκε καθηγητη ς στό Πανεπιστη μιό Αθηνων
και την επό μενη χρόνια στό Ε.Μ.Π.
Το γραφείο του Καραθεοδωρή στο Ιωνικό Πανεπιστήμιο Σμύρνης.
«Αγαπητέ συνάδελφε,
Βρίσκω θαυμάσιο τον υπολογισμό που κάνατε. Τώρα το καταλαβαίνω
όλο. [...] Πρέπει, νομίζω, να δημοσιεύσετε τη θεωρία σας
“Στα χρονικά της Φυσικής”, διότι οι φυσικοί, όπως εγώ, δεν γνωρίζουν
τίποτε από αυτό το αντικείμενο. Με την επιστολή μου αυτή
θα πρέπει να σας θύμισα Βερολινέζο που μόλις ανακάλυψε το
Γκρούνβαλντ, (Σ. Μ. Πολυτελές προάστειο του Βερολίνου) και
διερωτιόταν αν ζούσαν ήδη άνθρωποι εκεί. Αν θέλετε να μπείτε
στον κόπο να μου εξηγήσετε και τους κανονικούς μετασχηματισμούς,
θα έχετε βρει έναν ευγνώμονα και ενσυνείδητο ακροατή.
Αν μάλιστα λύσετε και το πρόβλημα των κλειστών τροχιών του
χρόνου, θα υποκλιθώ ενώπιόν σας.
Η αλήθεια που κρύβεται πίσω τους αξίζει πραγματικά λίγο ιδρώτα.
Με τους καλύτερους χαιρετισμούς,
δικός σας,
Άλμπερτ Αϊνστάιν»
1924: Εγκατε λειψε την Ελλα δα και ανε λαβε θε ση καθηγητη στό Πανεπιστη μιό τόυ Μόνα χόυ.
1926: Έγινε με λός της νεόι δρυθει σας Ακαδημι ας Αθηνων.
1928: Επισκε φθηκε τις Η.Π.Α., ό πόυ για ε να χρό νό ε δωσε διαλε ξεις στα Πανεπιστη μια Χα ρβαρντ, Πρι νστόν, Πενσυλβα νια, Ωστιν.
1930: Ανε λαβε καθη κόντα Κυβερνητικόυ Επιτρό πόυ στό Πανεπιστη μιό Αθηνων και στό Πανεπιστη μιό Θεσσαλόνι κης.
1932: Επε στρεψε στό Μό ναχό, ό πόυ και παρε μεινε.
1949: Πε θανε στό Μό ναχό.
Στην είσοδο του Πανεπιστημίου
Σμύρνης.
Ο Καραθεόδωρη με
τόν D. Hilbert και τόν
Ν. Κρητικό .
Η είσοδος στο Πανεπιστήμιο
Σμύρνης 1821

ΒΕΝΕΔΙΚΤΟΣ ΑΔΑΜΑΝΤΙΑΔΗΣ
1875 – 1962
1875: Γεννή θήκε στήν Πρού σα.
Έχασε νωρί ς καί τούς 2 γονεί ς τού καί μεγα λωσε με τον θεί ο τού Μήτροπολί
τή Ανατολίκή ς Θρα κής καί Μίκρα ς Ασί ας.
1892: Τελεί ωσε με Άριστα τή Μεγάλη του Γένους Σχολή.
1896-1911: Άσκήσε Γενίκή Ιατρίκή στήν Οθωμανίκή Αύτοκρατορί α.
1911-1914: Έλαβε τήν είδίκο τήτα τού στήν Οφθαλμολογί α στο
Παρί σί στα νοσοκομεί α Quinz-Vingt καί Hôtel Dieu.
Επε στρεψε στήν Πρού σα, ο πού επίστρατεύ θήκε στον Οθωμανίκο
στρατο καί ύπήρε τήσε γία ε να ε τος, σύμμετε χοντας στον Α’ Παγκο
σμίο Πο λεμο. Απαλλα χθήκε λο γω σοβαρή ς γαστρεντερίκή ς λοί -
μωξής.
1922: Επε στρεψε μαζί με τούς α λλούς προ σφύγες στήν Ελλα δα.
1924: Δίορί στήκε Δίεύθύντή ς τού Οφθαλμολογίκού Τμή ματος
τού Ιπποκρα τείού Νοσοκομεί ού στήν Αθή να, ο πού ανε πτύξε σήμαντίκε ς
επίστήμονίκε ς δραστήρίο τήτες καί ε γραψε πα νω απο 200 επίστήμονίκα
ε ργα. Λίγο τερο γνωστε ς εί ναί οί εργασί ες τού γία το Κε ντρο Μικρασιατικών
Σπουδών. Παντρεύ τήκε σε μεγα λή ήλίκί α καί ή ύίοθετήμε νή κο ρή τού
Ούρανί α Ραγκαβή ή ταν ή πρωτή γύναί κα Οφθαλμί ατρος στήν Ελλα δα .
Το 1931 ο Αδαμαντία δής παρούσί ασε πρωτος ε ναν ασθενή με ε λκή στα
γεννήτίκα ο ργανα καί στο στο μα, φλεγμονωδή αρθρί τίδα, ίρίδί τίδα καί
θρομβοφλεβί τίδα. Λί γα χρο νία αργο τερα, το 1937, ο Τού ρκος δερματολο -
γος Δρ. Ουλουζί Μπεχτσέτ παρούσί ασε τρείς ασθενεί ς με παρο μοία σύμπτωματα.
Το σύ νδρομο αύτο πή ρε το ο νομα: Σύνδρομο Αδαμαντιάδη -
Μπεχτσέτ.
Αύτή ή ασθε νεία θεωρεί ταί ο τί μεταφε ρθήκε απο τήν Κεντρίκή Ασί α απο
τίς νομαδίκε ς φύλε ς. Η σύγκεκρίμε νή νο σος δεί χνεί μί α περί εργή καί αξίοσήμεί
ωτή επίμονή να εμφανί ζεταί σε πλήθύσμο με τούρκίκε ς ρί ζες.

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ
1883 – 1962
Έλληνας Ιατρό ς, Βιόλό γός και Ερευνητη ς.
1883: Γεννη θηκε στην Κυ μη Ευβόι ας.
1898: Ειση λθε στην Ιατρικη Σχόλη τόυ
Πανεπιστημι όυ Αθηνών, σε ηλικι α 16 ε-
τών.
1904: Απόφόι τησε σε ηλικι α μό λις 21 ε-
τών.
1913: Αναχώρησε για την Αμερικη μαζι με την συ ζυγό τόυ Ανδρόμα χη, ό πόυ λό γώ όικόνόμικών δυσχερειών εργα στηκαν και όι δυό στην
αρχη σκληρα πρόκειμε νόυ να επιβιώσόυν.
Συ ντόμα κε ρδισε μια θε ση στό Εργαστη ριό Ανατόμικη ς τόυ Πανεπιστημι όυ Κόλόυ μπια και, αργό τερα, μια θε ση στό Πανεπιστη μιό Κόρνε
λ της Νε ας Υό ρκης. Από εκει και πε ρα εργα στηκε απρό σκόπτα, δει χνόντας τις αμε τρητες ικανό τητε ς τόυ.
1954: Δημόσι ευσε τό μνημειώδες ε ργό «Άτλαντας της Αποφολιδωτικής Κυτταρολογίας» (Atlas of Exfoliative Cytology), εδραιώνόντας
και επι σημα πλε όν αυτη τη νε α ιατρικη πρακτικη και ειδικό τητα, πόυ όυσιαστικα ανε πτυξε από τό μηδε ν.
Ση μερα τό «Τεστ Παπανικόλα όυ» (Τεστ-Παπ) χρησιμόπόιει ται παγκόσμι ώς για την δια γνώση τόυ καρκι νόυ τόυ τραχη λόυ της μη τρας,
για την δια γνώση της πρόκαρκινικη ς δυσπλασι ας και α λλών κυτταρόλόγικών ασθενειών τόυ γυναικει όυ αναπαραγώγικόυ συστη ματός.
1961: Εγκατε λειψε τη Νε α Υό ρκη, καθώς δε χτηκε να αναλα βει την όργα νώση
και διευ θυνση ενό ς Καρκινόλόγικόυ Ινστιτόυ τόυ στό Μαι α μι της Φλό ριντας.
Η αλλαγη περιβα λλόντός και η γενικό τερη κόυ ραση για τις ανα γκες τόυ Ινστιτόυ
τόυ η ταν καθόριστικη για την υγει α τόυ.
1962: Απεβι ώσε στις 19 Φεβρουαρίου, από καρδιακη πρόσβόλη .
Ο θα νατός τόυ Γεώργι όυ Παπανικόλα όυ η ταν μεγα λη απώλεια για την επιστη
μη.

ΓΙΑΝΝΗΣ Χ. ΣΕΙΡΑΔΑΚΗΣ
1948 – 2020
5 Μαρτίου 1948: Γεννή θήκε στα Χανια τής Κρή τής.
Ήταν καθήγήτή ς αστρονομι ας στο Αριστοτε λειο Πανεπιστή μιο Θεσσαλονι
κής.
1962: Η οικογε νεια του μετακινή θήκε στήν Αθή να.
1966: Έγινε δεκτο ς το 1966 στο Τμή μα Φυσική ς του Εθνικου και Καποδιστριακου
Πανεπιστήμι ου Αθήνών.
16 Ιουνίου 1971: Έλαβε το πτυχι ο του και ε γινε δεκτο ς για μεταπτυχιακε
ς σπουδε ς στο Ερευνήτικο Κε ντρο Ραδιοαστρονομι ας Jodrell Bank στήν
Αγγλι α.
17 Μαΐου 1973: Έλαβε το μεταπτυχιακο του στή Ραδιοαστρονομι α απο το Πανεπιστή μιο του Μα ντσεστερ (Victoria University of Manchester)
με τι τλο Διατριβή ς "High sensitivity pulsar search".
7 Ιουλίου 1975: Ολοκλή ρώσε το διδακτορικο του στο ι διο Πανεπιστή μιο. Ο τι τλος τής Διατριβή ς του διδακτορικου του ή ταν: "Low latitude
pulsar survey at 408 MHz”.
1975 -1982: Εργα στήκε ώς ερευνήτή ς στή Γερμανι α
στο Max-Planck Institut fu r Radioastronomie
στή Βο ννή (1975-1978 και 1982-1985) και
στο Πανεπιστή μιο του Αμβου ργου (1978–1979), καθώς
και στο Πανεπιστή μιο τής Καλιφο ρνιας, Σαν Ντιε γκο στις
Η.Π.Α. (1979–1982).
1985: Επε στρεψε στήν Ελλα δα ώς Αναπλήρώτή ς Καθήγήτή
ς στο Τμή μα Φυσική ς του Αριστοτε λειου Πανεπιστήμι -
ου Θεσσαλονι κής (ΑΠΘ), ο που αναγορευ θήκε Καθήγήτή ς
τον Μα ιο του 1996.
2015: Συνταξιοδοτή θήκε και ανακυρή χθήκε Ομο τιμος Καθήγήτή
ς του Πανεπιστήμι ου Θεσσαλονι κής.
2020: Απεβι ώσε στή Θεσσαλονι κή.
Τα επιστήμονικα του ενδιαφε ροντα περιελα μβαναν τους αστέρες νετρονίων (pulsars), τη
μοντελοποίηση ουδέτερου υδρογόνου σε κοντινούς Γαλαξίες, καθώς και τη μελέτη
των φαινομένων στο κέντρο του Γαλαξία μας.
Τα τελευται α 10 ε τή τής ζώή ς του, ασχολή θήκε ενεργα με θε ματα Αρχαιοαστρονομι ας και
πιο συγκεκριμε να με τή μελε τή λειτουργι ας του Μηχανισμού των Αντικυθύρων.
Έχει δήμοσιευ σει 74 επιστήμονικε ς εργασι ες σε περιοδικα με κριτε ς και περισσο τερες απο
80 εργασι ες σε πρακτικα συνεδρι ών και ειδικου ς το μους.

ΒΑΣΙΛΗΣ ΞΑΝΘΟΠΟΥΛΟΣ
Δρά μά Μάκεδονί άς, 8 Απρίλί ου 1951 – Ηρά κλείο, 27 Νοεμβρί ου 1990
Έλληνάς Φυσίκομάθημάτίκο ς, άπο τους κορυφάί ους είδίκου ς στη
«Γενική Θεωρία της Σχετικότητας».
1969: Ξεκί νησε τίς σπουδε ς του στά Μάθημάτίκά στο Αρίστοτε -
λείο Πάνεπίστη μίο Θεσσάλονί κης.
1973: Aποφοί τησε πρώτος, κάί ε γίνε δεκτο ς γίά μετάπτυχίάκε ς
σπουδε ς στη Φυσίκη στο Πάνεπίστη μίο του Σίκά γου.
1976: Έκάνε μετάπτυχίάκο στη Φυσίκη .
1978: Στίς 30 Μάί ου 1978 πάρουσί άσε τη δίδάκτορίκη
του Δίάτρίβη με θε μά: "Methods for generating, solutions of the Einstein
Equations" κάί ε λάβε το τί τλο του “Doctor of Philosophy”.
1983: Απο τίς 29 Νοεμβρί ου κάί με χρί τον θά νάτο του στίς 27
Νοεμβρί ου 1990, ο Βάσί λης Ξάνθο πουλος η τάν κάθηγητη ς στο τμη -
μά Φυσίκη ς του Πάνεπίστημί ου Κρη της.
1987: Στίς 9 Μάί ου 1987, ο Ξάνθο πουλος εκλε χθηκε Προ εδρος του
Τμη μάτος Φυσίκη ς στο Πάνεπίστη μίο Κρη της, σε ηλίκί ά μο λίς 36
ετώ ν.
Aσχολη θηκε με θε μάτά Μάθημάτίκη ς Φυσίκη ς, ίδί ώς σχετίζο μενά
με την επί λυση μη γράμμίκών δίάφορίκών εξίσώσεών που βε βάίά
χρείά ζοντάί πολυ στη Γενίκη Σχετίκο τητά. Συνε γράψε πά νώ άπο 50
πρώτο τυπες ερευνητίκε ς εργάσί ες κάί το μίκρο εκλάί κευτίκο βίβλί ο
«Περί άστε ρών κάί Συμπά ντών».
Συνεργά στηκε με τον δίά σημο Φυσίκο Σουμπράμάνίά
ν Τσάντράσεκά ρ (βράβεί ο Nobel Φυσίκη ς 1983),
γνώστο μετάξυ ά λλών κάί άπο το ομώνυμο “Όριο
Chandrasekhar” γίά τη με γίστη μά ζά που μπορεί νά
ε χεί ε νάς λευκο ς νά νος.
Δί δάξε κάί εργά στηκε ώς ερευνητη ς στά πάνεπίστη μίά τών ΗΠΑ Μοντά
νά, Συ ράκίουζ, Χά ρβάρντ κάί Σίκά γου, κάθώς επί σης στο Ινστίτου
το Μάξ Πλάνκ γίά Αστροφυσίκη στη Γερμάνί ά κάί στο Πάνεπίστη
μίο Θεσσάλονί κης.
Συνείσε φερε στη μελε τη τών Συγκρουο μενών Επί πεδών Βάρυτίκών
Κυμά τών. Μάζί με τον Τσάντράσεκά ρ άνάκά λυψάν μίά άκρίβη λυ ση
γίά τη συ γκρουση άυτη , κάτά την οποί ά τά βάρυτίκά κυ μάτά άλληλεπίδρου
ν μη γράμμίκά κάί δημίουργου ν στη ζώνη άλληλεπίδρά σεώς
μίά κάμπυλώμε νη περίοχη του χώροχρο νου, που εί νάί τοπίκώς
ίσομετρίκη προς το Κενο Kerr. Η λυ ση άυτη ονομά ζετάί ση μερά
«Λύση Chandrasekhar-Ξανθόπουλου για συγκρουόμενο επίπεδο
κύμα».
1990: Η ε ρευνά κάί η δίδάσκάλί ά του Βάσί λη Ξάνθο πουλου δίάκο πηκάν
προ ώρά, ο τάν δολοφονη θηκε στίς 27 Νοεμβρί ου 1990, την ώρά
που δί δάσκε τη χρη ση ηλεκτρονίκών υπολογίστών γίά την εκτε λεση
πολυ πλοκών άλγεβρίκών υπολογίσμών, σε άί θουσά του Πάνεπίστημί
ου Κρη της.

ΜΑΡΙΑ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥ
1970 –
Πειραματική Φυσικό ς στό Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Καλιφόρνια.
Ει ναι με λός τής επιστήμόνική ς όμα δας τόυ πειρα ματός Συμπαγές Μιονικό
Σωληνοειδές (C.M.S.) στό Μεγάλο Επιταχυντή Αδρονίων (L.H.C.) ό πόυ τό
2012 ανακαλυ φθήκε τό μποζόνιο του Χιγκς.
1993 : Aπόφόι τήσε από τό τμή μα Φυσική ς στό Αριστότε λειό Πανεπιστή -
μιό Θεσσαλόνι κής .
2000 : Ολόκλή ρωσε τό διδακτόρικό τής στό Πανεπιστή μιό Χα ρβαρντ. Για
τό θε μα τής Διατριβή ς τής, εφα ρμόσε για πρωτή φόρα σε επιταχυντε ς α-
δρόνι ων μια με θόδό διπλή ς τυφλή ς ανα λυσής για τήν αναζή τήσή τεκμήρι
ωσής για τήν υπερσυμμετρι α.
2001 - 2003 : Συνε χισε τις εργασι ες τής στό Πει ραμα Ανι χνευσής Συγκρόυ
σεων στό Φε ρμιλαμπ τόυ Πανεπιστήμι όυ τόυ Σικα γό.
2004 : Mετακό μισε στό CΕRΝ, ως ερευνή τρια για τό
«πείραμα C.M.S.» Για τα ε τή 2005 ε ως τό 2008, υπήρε τήσε
στό παραπα νω πει ραμα τόυ CERN, κα νόντας ε ρευνα
πα νω στήν υπερσυμμετρι α, καθως και σε α λλα φαινό μενα
πε ρα από τό «Καθιερωμε νό Πρό τυπό». Παρε μεινε ως ερευνή
τρια τόυ CERN ως τό 2012.
2008 : Eξελε γή Υπό τρόφός τής Αμερικανική ς Ένωσής για τήν «Πρό όδό τής Επιστή μής».
2009 : Δι δαξε Φυσική στό Ινστιτόυ τό Τεχνόλόγι ας τής Καλιφό ρνιας. Μαζι με τόν φόιτήτή τής
Κρις Ρό γκαν και τόυς συνεργα τες Μαόυρι τσιό Πιερι νι και Τζό ζεφ Λυ κεν, ανακα λυψαν νε ες κινήματικε
ς μεταβλήτε ς ("ξυρα φι"). Απότε λεσμα αυτων ή ταν ή δια νόιξή νε ων δρό μων στήν
ε ρευνα τής Φυσική ς στόν μεγα λό επιταχυντή αδρόνι ων τόυ CERN.
2014 : Eξελε γή στό διευθυντικό συμβόυ λιό τόυ φό ρόυμ Διεθνόυ ς Φυσική ς τής Αμερικανική ς
Εταιρει ας Φυσική ς.
2016 : Από τις αρχε ς τόυ ε τόυς ει ναι με λός τής Συμβόυλευτική ς Επιτρόπή ς στόν τόμε α τής
«Φυσική ς Υψήλή ς Ενε ργειας» στό Υπόυργει ό Ενε ργειας των ΗΠΑ και τό Εθνικό Ίδρυμα Επιστήμων.
Μαΐος 2019 : Πρόσκλή θήκε στόν Λευκό Οι κό στήν Ουα σιγκτόν και παρακόλόυ θήσε τήν υπόγραφή
τής ιστόρική ς Ευρωαμερικανική ς συμφωνι ας συνεργασι ας μεταξυ τόυ CERN, τόυ Εθνικόυ
Ιδρυ ματός Επιστήμων και τόυ Υπόυργει όυ Ενε ργειας των ΗΠΑ.
Η Σπυρόπόυ λόυ ει ναι ό συγγραφε ας τόυ "Πού είναι ο Αϊνστάιν;", πόυ απότελει
τό τελευται ό κεφα λαιό τόυ βιβλι όυ "Ο Αϊνστάιν: Δοκίμια από Είκοσιτέσσερις
κορυφαίους στοχαστές περί του ανθρώπου, του έργου και
της κληρονομιάς του".
Με βα σή τόυς New York Times ή Καστόριανή Μαρι α Σπυρόπόυ λόυ ει -
ναι “μια από τους διαδόχους του Άλμπερτ Αϊνστάιν”, ενω με βα σή τό
τήλεόπτικό δι κτυό NBC ή ι δια ει ναι μια από τις καλύτερες Φυσικούς του
πλανήτη.
Η Μαρι α Σπυρόπόυ λόυ συμμετε χει στήν εκστρατει α ενα ντια στή βι α κατα
των γυναικων και στε λνει τό δικό τής μή νυμα από τή μακρινή Αμερική με -
σα από όμιλι ες και σεμινα ρια πόυ όργανωνει.