„Loteria mikołajkowa” w bibliotece szkolnej - TNBSP Bielsko-Biała

Spis treści:
NR 6/2004
Biuletyn informacyjny
Towarzystwa Nauczycieli Bibliotekarzy
Szkół Polskich Oddział w Bielsku-Białej
nr 6/2004
„W żłóbku na sianku Jezusek mały
a nad nim Anioł chyli się biały
i Matka Boska w jasnej sukience
nad swym dzieciątkiem wyciąga ręce
idą dziateczki do stajenki
niosą podarki niosą piosneczki
Mały Jezusek cicho się modli
Całemu światu dziś błogosławi.” 1
Towarzystwo Nauczycieli Bibliotekarzy Szkół Polskich
Rada Oddziału w Bielsku-Białej
ul. Bohaterów Warszawy 20
43-300 Bielsko-Biała
� Wigilia w autobusie – scenariusz przedstawienia 2-7
� Boże Narodzenie – wybór piśmiennictwa 8-13
� Wystawa w Gimnazjum nr 11 w B-B 8-15
� Loteria mikołajkowa – SP 29 w B-B 16
Najserdeczniejsze życzenia świąteczne składa
1 Kiereś M.: Od Adwentu do Ostatków na Śląsku Cieszyńskim. Wystawa w Muzeum w Cieszynie
Zarząd Oddziału TNBSP w Bielsku-Białej
Str. 1/16

SCENARIUSZ
Osoby:
Narrator (N)
Jurek (J)
Kolega Jurka (KJ)
Pani w futrze (PF)
Pani z koszem (PK)
Dziewczyna z walizkami (DW)
Dziewczyna z paczkami (DP)
Starzec (S)
Kierowca (K)
Ojciec (O)
Kolęda: Jest taki dzień...
motyw muzyczny (...)
NR 6/2004
W i g i l i a w a u t o b u s i e
Bądźmy dla siebie mili, spróbować warto jednak...
Scena I
N: Nie wiadomo dokładnie, w którym to było mieście. Było już późne popołudnie. Na przystanku
ludzie ze zniecierpliwieniem wsiadali do spóźnionego już autobusu.
(Trzech – czterech aktorów wychodzi z widowni, np. Jurek, kolega Jurka, dziewczyna z walizkami,
dziewczyna z paczkami... Przepychają się)
J: Przepraszam, przepraszam! Autobus nam odjeżdża!
KJ: Proszę nas przepuścić!
DW: (proponuje widzowi) Pomóż mi to zanieść! Ciężkie te walizki!
DP: Przepraszam, przepraszam! Mnie się spieszy!
PK: Też coś! Każdemu się spieszy!
K: (stojąc w drzwiach autobusu) Proszę się nie pchać! Każdy wsiądzie.
S: (już w autobusie) Niech no się kawaler posunie!
PF: A panienka mogłaby swoje paki jakoś poukładać! Przecież się ruszać nie można…
KJ: (siadając obok Jurka) Ale tu ciasno! Straszny tłok.
(Jurek nie reaguje, patrzy w okno.)
Str. 2/16

NR 6/2004
PK: (oburzona) Nie ma gdzie nóg poukładać. Czy wszyscy muszą tak dużo ze sobą wozić?!
DW: Proszę otworzyć okno. Strasznie tu duszno!
S: Nie! Broń Boże! Nie otwierać! Nie chcę chorować przez święta.
J: (do kolegi) Popatrz, tacy są ludzie, tylko się kłócą…
KJ: Jakby innych problemów nie mieli…
J: No właśnie…
KJ: A ciebie co męczy. Wyglądasz jakbyś miał jakiś problem.
J: Nie wiem jak ojciec zareaguje na moje oceny.
KJ: Aż tak kiepsko?
J: Tak, ojciec jest surowy i wymagający, a moje świadectwo na semestr nie będzie przedstawiać
się najlepiej. Do tego ta ocena z zachowania… lepiej nie mówić. Nie, ojciec mi tego nie przepuści.
Święta będą kiepskie.
KJ: Może nie będzie aż tak źle.
Scena II
motyw muzyczny (...)
N: Nie wiadomo dokładnie, na którym to się stało kilometrze, bo już zmrok zapadł, gdy nagle
autobus stanął, po prostu zarył się kołami w wielką górę śniegu, która wyrosła przed nim niespodziewanie
na jakimś zakręcie. Raz jeszcze zadygotał z wysiłku, raz jeszcze spróbował ruszyć i …
zastygł.
DW: Co się stało?
K: (z rezygnacją) Autobus wpadł w zaspę.
PK: Która godzina?
KJ: Dochodzi piąta po południu.
PK: (ze zgrozą załamuje ręce) O jak już późno!
J: (z energią) Może coś zróbmy! Zadzwońmy po pomoc. czy ktoś z państwa ma telefon? (pytanie
może być skierowane też do widowni)
KJ: Ja mam. (wyciąga telefon, wybiera numer) Przykro mi, ale nie ma zasięgu!
Str. 3/16

J: To może spróbujmy przepchnąć autobus przez tę zaspę.
NR 6/2004
(wszyscy wychodzą, niektórzy szukają desek pod koła itp., kierowca kręci kierownicą, potem
wchodzi pod autobus, podnosi maskę silnika, stuka, coś wykręca, wkręca. Dialogi spontaniczne w
zależności od wytworzonej przez aktorów sytuacji.)
K: Chyba nic się nie da zrobić. Sami sobie nie poradzimy. Biegnę po pomoc do najbliższej wsi.
(szybko wychodzi)
PF: Ale czy dziś, w wigilijny wieczór znajdą się ludzie, którzy odejdą od stołu i wyruszą na pomoc
uwięzionym w śniegu podróżnym?
PK: Kto wie gdzie znajduje się najbliższa wieś?
DP: Może nawet o 10 kilometrów stąd.
PK: Która godzina?
KJ: Dochodzi siódma wieczorem.
PK: Tak późno?! Nie zdążymy na wigilię!
S: Na mnie czekają wnuki.
DW: Moi rodzice będą się niepokoić.
DP: Jak znam mamę, pewnie ciągle wybiega na ulicę lub patrzy w okno.
PF: Trochę szkoda. Taka nerwówka w taki dzień, ale co zrobić. Do tego tak zimno. (wzdycha)
(podczas tej sceny niektórzy wchodzą do autobusu. Jest im zimno.)
motyw muzyczny (...)
N: Od dawna panował zmrok. W ciemności śnieg bielał najpiękniej na świecie… drzewa unosiły
bezlistne gałęzie w górę… wiatr ucichł… rozpłynęły się kłębiaste chmury… na niebie roziskrzyły się
gwiazdy…
(Wraca kierowca, jest zmęczony marszem)
K: Pomoc przyjdzie nie wcześniej niż późnym wieczorem. Posłali ze wsi do miasteczka. Ale
zimno...
(wchodzi do autobusu, jest mu zimno)
PK: Jakże to tak? Właśnie dziś?!
PF: Więc jak to ma być? W taki dzień?!
motyw muzyczny cd. (...)
Str. 4/16

NR 6/2004
PK: Musimy przesiedzieć calutki wieczór wigilijny o chłodzie i głodzie? W zupełnym milczeniu, na
tej samotnej szosie?
PF: (z zadumą) Wigilijny wieczór…
(zaduma wszystkich)
Kolęda: Pierwsza gwiazdka…
Scena III
K: (wstaje, do Jurka) Hej, chłopcze! Daj tę walizkę.
J: Walizkę, dlaczego?
K: Podaj, podaj szybko. Jest potrzebna.
J: Ale nie moja…
DW: Można zabrać, oczywiście.
(Jurek podaje a Kierowca bierze walizkę i wychodzi przed autobus)
K: Będzie z niej stół, ale siana nie mamy… (ze smutkiem)
S: Jak nie ma, to trudno!
PK: A ja wiozę chałkę dla syna i synowej, bo mówili, że jak mama upiecze to całkiem inaczej
smakuje. Ale już na wigilię nie zdążę, więc zjedzmy choćby tutaj.
DW: A naszym stołem będą walizy! (Wesoło, wyciągając walizki i paczki.)
PF: Ja wiozę makowiec! (woła)
S: A ja bakalie i jabłka. Dla wnuków miały być.
DP: (z żalem) A ja mam tylko zabawki na choinkę. Właśnie w tych paczkach, które na kolanach
trzymałam, bo bałam się, że je pogniotę. A do jedzenia nic z sobą nie wzięłam.
J: (z radością) Zabawki na choinkę! Świetnie!
KJ: Przecież mamy drzewko! Zaraz je ubierzemy, prawda panie kierowco?
K: A pewnie! Bierzcie się chłopcy do pracy, dziewczyny też pomogą. Miałem to drzewko swojej
Basi zawieźć, ale już nie zdążę.
(młodsi ubierają choinkę, starsi przygotowują stół)
PF: (rozkłada serwetę) Wiozę ją dla córki. Taki mały prezent pod choinkę. Kto by przypuszczał,
że przyda się wcześniej i sprawi taką radość.
Str. 5/16

NR 6/2004
S: No to znaczy, że i my nie takie wielkie sieroty jesteśmy. Choć w autobusie i na tej szosie, a
wigilijną wieczerzę razem spożyjemy.
PK: Już tyle godzin. Wierzyć się po prostu nie chce, jak ten czas szybko minął.
S: Siadajmy proszę państwa! Siadajmy!
DW: Co? I opłatek też?
PK: (opłatek, który wyciągnęła z kosza, podaje staruszkowi) Dla syna wiozłam, ale nim się
do niego dostanę, będzie już po wieczerzy. Tutaj się podzielimy, prawda?
Kolęda: Bóg się rodzi... lub inna
(aktorzy dzielą się opłatkiem i dołączają do śpiewu)
Scena IV
motyw muzyczny (...)
(starsi siedzą)
S: I nie myślcie moi państwo, że to wszystko co tej nocy przeżywamy, zdarzyło się ot tak tylko.
Nie, nie. Stary jestem i wiem co mówię.
PK: Jak wsiedliśmy w mieście na dworcu, to jeden na drugiego wilkiem patrzył. A potem w drodze
– sami wiecie…
DP: Wydawałoby się, że ludzie nie kochają się wzajemnie, że każdy tylko za swoją korzyścią
goni. A tak przecież nie jest…Przecież warto być dla siebie miłym...
PF: Bo pomyślcie: w biedzie, w niebezpieczeństwie, w takiej przykrej jak dzisiejsza przygodzie –
od razu się ludzie jednoczą, od razu zbliżają się do siebie. Każdy, każdemu brat.
S: Długo na świecie żyję. Wiem jak to jest, jaka jest ta najprawdziwsza prawda o człowieku:
ludzie są dobrzy.
Kolęda: Dzisiaj w Betlejem lub inna
(podczas tej kolędy aktorzy wsiadają do autobusu)
N: Noc już była ciemna, kiedy autobus dojechał do celu.
(Jurek wyskakuje z autobusu. Na dworcu czeka ojciec.)
O: Ach synu, synu! Jakiż ja byłem o ciebie niespokojny. Tyle godzin oczekiwania…
Str. 6/16

(Jurek wita się z ojcem)
NR 6/2004
J: Tato! Poprawię się. Nie będę już taki leniwy i nieposłuszny ... A te oceny w szkole... Już takich
nie będzie…
O: Jakie oceny? O czym ty mówisz, synu? Porozmawiamy w domu, ludzie są przecież dobrzy,
synu!
J: Tak, ludzie są dobrzy.
(wszyscy po kolei wysiadają z autobusu mówiąc „Wesołych Świąt!”)
DW: Wesołych Świąt!
Bez zmartwień,
Z barszczem, z grzybami, z karpiem.
Z gościem, co niesie szczęście!
Czeka nań przecież miejsce.
DP: Wesołych Świąt!
Niech snuje się kolęda.
I gałązki świerkowe
Niech Wam pachną na zdrowie.
KJ: Wesołych Świąt!
A z Gwiazdką!
Pod świeczek łuną jasną
Życzcie sobie – najwięcej
Zwykłego ludzkiego szczęścia.
N: Bądźmy dla siebie mili, spróbować warto jednak... A teraz prosimy przedstawicieli klas o odebranie
opłatków. Podzielcie się nimi w klasach.
(Przedstawiciele klas odbierają opłatki, które rozdaje narrator. Po przedstawieniu uczniowie mają
spotkania wigilijne z wychowawcami.)
Kolęda: Wśród nocnej ciszy lub inna
opracowanie: mgr Katarzyna Pikoń
Gimnazjum nr 1
Andrychów
Str. 7/16

NR 6/2004
WYBÓR PIŚMIENNICTWA
NA TEMAT ŚWIĄT BOŻEGO NARODZENIA
WYDAWNICTWA ZWARTE:
100 zabawek na choinkę / Halina Kowalczyk. Bydgoszcz : 1991.
91 kazań na okres Bożego Narodzenia / Raniero Cantalamessa, Gianfranco
Ravasi, Kapistran Martzall. Wrocław : 2002.
A za łoknym kolynda : Chorzów : [1999].
Adwent / Silvano Sorboni. Kraków : 2001.
Adwent, Boże Narodzenie, Uroczystość Objawienia Pańskiego / Mario Masini ; [tł. Patrycja Mikulska].
Kraków : [2003].
Adwent i Boże Narodzenie w regionie opoczyńskim / Zdzisław Kupisiński. Warszawa : 1997.
Adwent i Boże Narodzenie w regionie tomaszowskim / Józef Nowak. Lublin : cop. 2003.
Anioł pasterzom mówił : Anna Zipserowa. Wrocław : 1996.
Antologia poezji wigilijnej / [wybór i oprac. merytoryczne] Jerzy Fryckowski. Warszawa : cop.
1995.
Baśń o szopce / Artur Oppman [nazwa] (Or-Ot) [pseud. ; oprac. graf. Katarzyna Juras]. [Warszawa]
: [2000].
Betlejem / Mario Masini ; [przekł. z wł. Konrad Czuba]. Kielce : 2002.
Betlejem krakowskie / tekst Anna Kozieł ; fot. Jacek Kubiena. Kraków : 2003.
Betlejemska dobranocka / Jan Paszulewicz ; rys. Regina Krzemińska. [Ruszkowo : 2000].
Boże Narodzenie / Thomas Berger ; [tł z niem. Michał Waśniewski]. Gdynia : 1995.
Boże Narodzenie / Helena Zmorzyńska ; [grafika Andrzej Niedzielski]. Kielce : 1997.
Boże Narodzenie w naszym domu : Gertrud Teusen, Cornelia Netolitkzy ; [przekł. z niem. Aniela
Maria Konopacka]. Warszawa : 1993.
Boże Narodzenie w poezji polskiej / [wybór tekstów i il. Izabela Pawlak.]. Poznań : cop. 1998.
Boże Narodzenie w poezji wybitnych poetów polskich / wybór Bożena Grabowska. Włocławek :
2001.
Boże Narodzenie w polskiej kulturze / Maria Borejszo. Poznań : 1997.
Boże Narodzenie w tradycji polskiej / Barbara Ogrodowska. Warszawa : 2000.
Bożonarodzeniowe ozdoby z papieru / Ursula Ritter ; [tł. Renata Galos]. Kielce : cop. 2003.
Bóg się rodzi / [wybór i oprac. Anna Skoczek]. Bochnia : 1999.
Bronowskie inscenizacje ludowe / Józef Szendzielorz. Czechowice-Dziedzice ; Bronów : 2002.
Chrystus przychodzi / Tomasz M. Dąbek. Kraków : 2002.
Cud tej nocy / [oprac.] Willi Hoffsümmer ; [przekł. z jęz. niem. Magdalena Jałowiec]. Kielce : Freiburg
im Breisgau : 2003.
Czas mój jest bliski / Krzysztof Kóska. Kraków : 1998.
Dania i przysmaki świąteczne / Alina Stradecka. Warszawa : 2003.
Dekoracje na święta Bożego Narodzenia / Ursula Ritter ; [tł. Renata Galos]. Kielce : cop. 2003.
Duch matki / Kazimiera Wiśniewska ; wybór, oprac. i wstęp Donat Niewiadomski. Lublin : 1994.
Gdzie skarb twój, tam serce twoje / Józef Augustyn. Katowice : 2003.
Hej kolęda, kolęda / Danuta Janiczek. Kraków : 2001.
Herody / zebrała i do dr. podała Marta Brzuskowska. Zamość : 2000.
Str. 8/16

NR 6/2004
Inscenizacje na Boże Narodzenie i Wielkanoc / pod red. Aleksandry Bałoniak. Poznań : 2001.
Jadownickie Jasełka / Władysław Okas ; Towarzystwo Miłośników Ziemi Jadownickiej. Jadowniki :
2003.
Jasełka / Wanda Chotomska ; muzyka Teresa Niewiarowska ; il. Teresa Wilbik. Poznań : 1999.
Jasełka / Józefa Róg. Gliwice : 1998.
Jasełka / Ewa Stadmüller ; [oprac. graf. Joanna Kowalska-Wolszczak]. Lublin : cop. 2002.
Jasełka / Józef Zięba ; red. odpowiedzialny Władysław Zakrzewski. Lublin : 1999.
Jasełka i scenki na Boże Narodzenie. / [red. E. Marciniak]. Włocławek : 2001.
Jasełka polskie / wybór i oprac. Maksymilian Adamski. Ząbki : 2001.
Jest już pośród nas / [wybór tekstów Anna Matera ; rys. Anna Kawecka]. Częstochowa : cop.
2002.
Jezus malusieńki / Zbigniew Trzaskowski. Kielce : 1995.
Kantyczki / słowa pieśni zebrał Jan Kaszycki ; muzykę przejrzał Feliks Nowowiejski. Poznań : 1999.
Każde dziecko to potrafi / Sigrid Wetzel-Maesmanns ; [oprac. graf. Wilfried Sindt ; z niem. tł. Barbara
Kocowska]. Warszawa : [1995].
Kolędnicy na Ponidziu / Henryk Obcowski. Kielce : 1998.
Kolędy / Wanda Chotomska ; muzyka Teresa Niewiarowska ; il. Teresa Wilbik. Poznań : 1999.
Kolędy / il. Jan Marcin Szancer ; w łatwym układzie na fort. oprac. Piotr Robert Thor. Poznań :
[1999].
Kolędy / [konsultacja tekstów Stefan Stuligrosz]. Poznań : 1996.
Kolędy / oprac. Piotr Robert Thor. Warszawa : 1999.
Kolędy polskie / [oprac. red. Stanisław Kania]. Kraków : 2001.
Kolędy polskie / wstęp Wiesław Al. Niewęgłowski. ; [oprac. graf. Michał Piekarski]. Warszawa :
2000.
Kolędy w łatwym układzie na fortepian, keyboard / wybór i oprac. Wojciech Pukowiec. Rybnik :
1994.
Kolędy w rodzinie. Wrocław : 2001.
Księga Bożego Narodzenia / koncepcja i tekst Émilie Beaumont, il. Colette David, Yvette Barbetti ;
tł. [z fr.] Violetta Bisztyga. Lublin : cop. 1997.
Księga Bożonarodzeniowa. Wrocław : 1993.
Lulajże Jezuniu na polskiej ziemi / opowiada Tadeusz Szewera. Łódź ; Tarnobrzeg : 1997.
Miłość na co dzień / Stefan Wyszyński. Warszawa : 1984.
Moje Boże Narodzenie / [red. Agnieszka Oleszczuk]. Lublin : 2001.
Na progu Wielkiego Jubileuszu 2000. Kraków : [2000].
Najpiękniejsze kolędy. Warszawa : [1999].
Najpiękniejsze kolędy i pastorałki / wybór i oprac. Włodzimierz Jakubas. Warszawa : 1999.
Narodziło nam się Dziecię / [oprac.] Christine Willers-Vellguth ; [tł. Rita Malcher]. Kielce : 2001.
Nasze kolędy / wybór i oprac. Włodzimierz Jakubas. Warszawa : 1999.
Nasze ulubione kolędy. Toruń : 2000.
Nie tylko od święta / [wybór tekstów niem. i bibl. Ewa Glińska ; tł. tekstów niem. Karolina Grzegorek].
Częstochowa : cop. 1999.
Nie zawsze musi być karp / [wybór i red. Aleksandra Chomicz]. Warszawa : 1996.
O Bożym Narodzeniu / Ojciec Święty Jan Paweł II. Kraków : 2001.
O szopce / Ryszard Wierzbowski ; wybór i oprac. Marek Waszkiel. Łódź : 1990.
Str. 9/16

Oblicza świąt / Józef Smosarski. Warszawa : 1990.
Od Starego Testamentu ku Nowemu. Edmund Karuk. Gniezno : 1998.
Oni naśladowali Chrystusa / pod red. Ryszarda Hajduka. Kraków : 2003.
Opłatek poetycki. Nowy Tomyśl : 1993.
Opowieści wigilijne / pod red. Jolanty Brzozowskiej-Ciury. Rędziny : 2002.
NR 6/2004
Pastorałki czyli Pieśni na Boże Narodzenie które były od 1845 wydawane i śpiewane na Górnym
Śląsku i w Galicji a szczególnie w Piekarach / [zebrał. i przygot. do dr. E. Antoni Potempa]. Piekary
Śląskie : 1997.
Pieśni misterium modlitwy / Tytus Czyżewski, Franciszek Karpiński ; oprac. graf. i il. Anna Nowak.
Warszawa : 1991.
Po kolędzie . Bogusław Mastej. Jasło : 2000.
Podnieś rękę Boże Dziecię błogosław Ojczyznę miłą / [wybór kolęd, poezji i reprodukcji Aleksander
Markowski ; red. Halina Żwirska] ; Wojewódzki Ośrodek Metodyczny w Częstochowie. Częstochowa
: 2001.
Poezja wigilijna. Skawina : 2003.
Poezja wigilijnej nocy / Jan Malicki. Katowice : 1998.
Polska Wigilia / Hanna Szymanderska. Warszawa : 2000.
Polskie kolędy / [il. Marek Szal]. Kraków : [1997].
Polskie wigilie wojenne 1939-1945 / oprac. Andrzej Krzysztof Kunert. Warszawa : 2003.
Potrawy na Boże Narodzenie / Maciej Kuroń ; [współpr. autorska Stanisław Pelczar]. Wrocław :
1999.
Potrawy na Wigilię i Boże Narodzenie / [aut. przepisów Tadeusz Barowicz et al. ; wybór i adaptacja
tekstów Anna Janikowska]. Warszawa : 2003.
Potrawy wigilijne / Wacława Lizakowska. Bratoszewice : [1993].
Potrawy wigilijne / Barbara Różańska. Lubań : 1989.
Potrawy wigilijne / Zofia Zawistowska. Warszawa : [1994].
Potrawy wigilijne / [oprac. Elżbieta Hinc]. Strzelino : 1986.
Potrawy wigilijne czyli Wigilia polska / Zofia Błażyńska. Zielona Góra : 1990 .
Potrzebne światło / [oprac. Teodor Suchoń, Marcin Jakimowicz]. Rybnik : Katowice : 2002.
Pójdźmy do Betlejem / oprac. Małgorzata Dagiel. Olsztyn : 1988.
Praktyczne materiały na Adwent i Boże Narodzenie / oprac. Georg Schwikart
; [przekł. z niem. Magdalena Jałowiec]. Kielce : 2002.
Przepisy czytelników / [wybór i adaptacja tekstów Maria Grzymska]. Warszawa
: 1996.
Przybieżeli do Betlejem pasterze / Christiane Müller ; [tł. Rita Malcher].
Kielce : cop. 2003.
Radość tajemnicy Bożego Narodzenia / Alfons Nossol. Opole : 1999.
Roraty / Ewa Hanter ; [il. Maja Bołożuk]. Ząbki : 1996.
Rozmowy z Bogiem / Francisco Fernandez Carvajal ; [tł. Jan Jarco]. Ząbki : 1997.
Słowo na drogę / [red. Robert Biel]. Tarnów : cop. 2003.
Szopka do składania i kolędy / [oprac. graf. Joanna Ciombor]. Bielsko-Biała : 1997.
Szopki / Ignacy Ryndzionek. [Kraków] : [1997].
Szopki krakowskie / tekst Anna Szałapak ; fot. Jacek Kubiena ; design Władysław Pluta. Olszanica
: cop. 2002.
Ścieżką w krajobrazie kolędy... / Krzysztof Winicjusz Jezierski. Olsztyn : [1999].
Śpiewnik kolęd. Koszalin : 2001.
Święta Bożego Narodzenia / [wybór tekstów Aldona Różanek]. Częstochowa : cop. 1997 .
Str. 10/16

NR 6/2004
Święta Bożego Narodzenia po polsku / [oprac. Janusz Klimenko]. Zielona Góra : 1997.
Teatr uczy, bawi i wychowuje / [Izabela Gryń]. Nowa Ruda : [2003].
Tradycyjne potrawy wigilijne / oprac. Anna Bieńkowska. Modliszewice : 1985].
Uwierz i wzrastaj / Ewa Wypych. Kraków : 2001.
W kolebce czasów / oprac. i wybór tekstów Tadeusz Śmiech ; [rys. Halina Wójtowicz]. Paryż : Kielce
: 1999.
"We żłobeczku na sianeczku" / scenariusz, słowa i muzyka Józef Gałecki ; [fot. i przygot. do dr.
Adam Gałecki]. Łódź : 1997.
Weź księgę Pisma Świętego... / Ryszard Kempiak. Wrocław : 2003.
Wieczerza wigilijna / Stanisław Szczepaniec. Kraków : 1993.
Wieczór wigilijny / Stanisław Szczepaniec. Kraków : 1993.
Wigilia / Hanna Szymanderska. Warszawa : 2001.
Wigilia i święta / [wybór, adaptacja i red. tekstów Maria Grzymska, Janina Nicewicz-Kosińska ;
oprac. graf. Zbigniew Karaszewski]. Warszawa : cop. 1999.
Wigilia polska / Zofia Błażyńska. Zielona Góra : 1993.
Wigilia polska / [oprac. tekst - Artur Marian Lisiecki ; znaki muzyczne Jacek Surowiecki]. Warszawa
: 1993.
Wigilijna noc / [wybór i] oprac. Sławomir Sznurkowski, Elżbieta Grochal ; il. Artur Nowicki. Częstochowa
: cop. 1996.
Wilia lwowska / [redaguje zespół Danuta Janowska et al.]. Wrocław : [1989]
"Wytrwajcie w miłości mojej" / Cherubin Pająk. Kalwaria Zebrzydowska : 2000.
Za Gwiazdą Betlejemską / oprac. tekstu i rys. Małgorzata Stolarska]. Częstochowa : cop. 2002.
Zaczarowane Boże Narodzenie / wybór Edyta Wygonik ; il. Aleksandra Michalska-Szwagierczak.
Kraków : cop. 2003.
Zima w obrzędach ludu polskiego / [tekst Jan Oleksy]. Wałcz : [1988]
Zwyczaje, obrzędy i wierzenia okresu Adwentu i Bożego Narodzenia w regionie nadbużańskim /
Tadeusz Syczewski. Drohiczyn : 2002.
ARTYKUŁY Z CZASOPISM:
Bańki na choinkę i nie tylko... / Sebastian Calik .-Tekst również w jęz. ang. //Wiad. Konserw. Woj.
Krak .-[T.] 3 .-(1995) s. 47-50
Boże Narodzenie, u źródeł kolęd / Grzegorz Kubies .-Streszcz. w jęz. fr. //Prz. Powsz .-2003 nr 1 s.
29-49
Boże Narodzenie w Lambaréné / Halina Petrykowska //Akant .-2002 nr 6 s. 12
Boże Narodzenie w obrzędach, wróżbach i zwyczajach / Konrad Mientus //Wczoraj Dzis. Jutro .-
1999 nr 3/4 s. 89-91
Boże Narodzenie w polskiej kulturze / Maria Borejszo .-Pozn. , 1996 .-Rec. Małgorzata Rutkiewicz
//Polonistyka .-1997 nr 10 s. 620-622
Choinka pełna ozdób / Marta Paterak //Spotk. z Zabyt .-2002 nr 12 s. 32-33
Dostojewski i sens Bożego Narodzenia / oprac. z wł. Maciej Grzelak .-Streszcz. w jęz. fr. //Prz. Powsz
.-2002 nr 12 s. 367-372
Gwiazda betlejemska : jasełka dla szkół gimnazjalnych / Maria Mojzesowicz //Wychowawca .-2003
nr 12 s. 22-24
Str. 11/16

NR 6/2004
Hej, kolęda, kolęda... / Sławomir Gostański //Prz. Artyst.-Lit .-1996 nr 12 s. 16-18
Herody szlacheckie!? / Patrycja Prześlakiewicz //Kult. Lud. Maz .-T. 5 .-(2002) s. 117-131
I nadszedł czas Bożego Narodzenia / Mark P. Shea ; tł. Jan J. Franczak .-Streszcz. w jęz. fr. //Prz.
Powsz .-2003 nr 12 s. 477-484
Jak w Betlejem, jak w Chochołowskiej / Wacław Oszajca //Kwart. Artyst .-1995 nr 4 s. 74-77
Jasełka dla przedszkolaków / Jolanta Ratajczak //Katecheta .-2003 nr 11 s. 42-44
Jezus może narodzić się w twoim domu / Maria Michalska //Katecheta .-2003 nr 11 s. 48-50
"Jasełka" : klasa IV-VI szkoły podstawowej / Dorota Trela //Zesz. Form. Katech .-2003 nr 4 s. 128-
132
Jasełka - scenariusz inscenizacji pt. "Maleńka dziecina wśród bajkowych postaci" : (do wykorzystania
m.in. w specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym) / Izabela Sokołowska, Marta Radłowska
//Wychow. na co Dzień .-2001 nr 12 dod. s. V-VII
Jeszcze w sprawie okresu Bożego Narodzenia / Ireneusz Pawlak //Liturg. Sac .-1997 nr 2 s. 149-
156
Kolęda domowa / Grażyna Lewandowicz //Guliwer .-2000 nr 4 s. 5-10
Magowie i gwiazda czy pasterze i anioł? / Marek Baraniak .-Streszcz. w jęz. fr. //Prz. Powsz .-2001
nr 1 s. 11-24
Najlepsze Życzenia? / Jerzy Morgulec //Filokartysta .-1998 nr 3/4 s. 22-24
Niech zalśni Jego blask : rekolekcje adwentowe / Tomasz Węcławski //W Drodze .-2003 nr 12 s.
80-98
Noc wigilijna jako polska metafora narodowa [ref. ] / Jerzy Mikułowski Pomorski .-Streszcz. w jęz.
ang. //Prz. Pol .-2003 z. 3 s. 69-95
O zwyczajach świątecznych : (na podstawie wspomnień mieszkanców wsi Prusinowice k. Nysy) /
Władysław Sochor //Wczoraj Dzis. Jutro .-1997 nr 1/4 s. 43-45
Opis Bożego Narodzenia : (dwie karty ze starej kroniki) / Mariusz Kazańczuk //Teksty Drugie .-
1996 nr 6 s. 169-172
Otwórz oczy, zobacz więcej! / Tamara Jabłońska //Katecheta .-2003 nr 11 s. 45-47
Ozdoby choinkowe Sławomira Chwycia / Małgorzata Podlewska-Bem //Zesz. Muz .-T. 4 .-(1996) s.
69-71
Pasterka / Tomasz Włodek //W Drodze .-1996 nr 12 s. 85-91
Po co nam Wigilia? / Wojciech Wencel //Nowe Państ .-2003 nr 12 s. 54-55
Postać Żyda w teatrze obrzędowym okresu Bożego Narodzenia / Olga Goldberg-Mulkiewicz .-
Streszcz. w jęz. ang. //Zesz. Nauk. UJ, Pr. Etnogr .-Z. 34 .-(1996) s. 111-125
Projekcja nowego ładu w obrzędowości bożonarodzeniowej / Beata Walęciuk-Dejneka .-Streszcz.
w jęz. ang. //Lit. Lud .-1999 nr 3 s. 27-38
Radosne oczekiwanie na Zbawiciela / Andrzej Dańczak //Katecheta .-2003 nr 12 s. 49-52
Spotkanie Szymona z Jezusem : jasełka dla dzieci przedszkolnych / Bernadeta Bażak //Katecheta .-
2003 nr 11 s. 41-42
Staropolski dialog o Bożym Narodzeniu / Józef Smosarski .-Streszcz. w jęz. fr. //Prz. Powsz .-1996
nr 12 s. 301-313
Str. 12/16

NR 6/2004
Szopka betlejemska refleksją nad współczesną rodziną / Bożena Sobierajska //Zesz. Nauk. WSHE
(Włoc.) .-T. 8 .-(2000) s. 37-44
Szopka w XIX wieku / Mirosław Paciuszkiewicz .-Streszcz. w jęz. fr. //Prz. Powsz .-1996 nr 12 s.
314-325
Szopki krakowskie / Barbara Ogrodowska //Plast. i Wychow .-1996 nr 1 s. 8-14
Śpiewajcie, aniołowie / Zbigniew Baran //Guliwer .-1996 nr 6 s. 4-6
Święta i obrzędy doroczne cyklu bożonarodzeniowego w gwarach Białostocczyzny / Nina Androsiuk
//Białost. Prz. Kres .-T. 7 .-(1999) s. 5-25
Tradycja szopki / Małgorzata Kempa //Spotk. z Zabyt .-2000 nr 12 s. 35-36
Uroczystość i oktawa Bożego Narodzenia w modlitwach Mszału Pawła VI / Jan Miazek //Liturg. Sac
.-1998 nr 2 s. 205-216
W kręgu słownictwa bożonarodzeniowego / Maria Borejszo //Por. Jęz .-1996 z. 1 s. 1-11
Wigilia Bożego Narodzenia w obrzędach i wierzeniach ludowych na tomaszowskim pograniczu polsko-ukraińskim
/ Józef Nowak //Biul. Ukr .-[Nr] 7 .-(2001) s. 100-123
"Wigilia" - scenariusz wieczornicy / Ewa Czarosław-Kochanowicz, Hanna Szyszło //Wychow. na co
Dzień .-2001 nr 12 dod. s. I-V
Wobec Tajemnicy Bożego Narodzenia / Sylwester Jaśkiewicz //Zesz. Form. Katech .-2001 nr 4 s.
23-26
Znaczenie zachowań i przedmiotów symbolicznych w wigilii Bożego Narodzenia w świadomości
młodych rodzin Białegostoku / Dorota Konopka //Pogranicze .-T. 7 .-(1998) s. 87-105
Zwyczaje bożonarodzeniowe / Jerzy Stefański //Liturg. Sac .-1995 nr 3/4 s. 21-32
Zwyczaje, obrzędy i wierzenia okresu Adwentu i Bożego Narodzenia w regionie krośnieńskim / Wacław
Socha .-Krosno , 1998 .-Rec. Jerzy Józef Kopeć //Rocz. Teol. (Lub.) .-1999 z. 8 s. 248-250
Zwyczaje, obrzędy i wierzenia okresu Adwentu i Bożego Narodzenia wsi okolic Lubaczowa / Tadeusz
Burzyński //Rocz. Lubacz .-T. 5 .-(1994) s. 113-158
Zwyczaje, obrzędy oraz wierzenia adwentowe i bożonarodzeniowe na terenie parafii Bieżuń na Mazowszu
(Diecezja Płocka) / Edyta Kowalczyk //Bieżuń. Zesz. Hist .-Nr 13 .-(1998) s. 3-60
CO ROBIMY?
na podstawie bazy danych Biblioteki Narodowej w Warszawie
opracowała Katarzyna Urbaniec
WYSTAWA W BIBLIOTECE
JAKO WIZUALNA FORMA PRACY Z CZYTELNIKIEM
(wystawa „Stare księgi w reprintach i faksymiliach” w Gimnazjum nr 11)
Od dłuższego już czasu można zauważyć tendencje odejścia od czytania książek za-
równo przez dzieci jak dorosłych. Współczesne media zalewające nas informacjami
i w nachalny sposób wdzierające się do naszego życia, kuszą zwłaszcza młodzież no-
Str. 13/16

NR 6/2004
wymi ofertami, często mało wartościowymi i sprawiają, że obraz jest dla nich atrak-
cyjniejszy niż słowo pisane. Skutkiem tego młodzież postrzega książki jako „zło ko-
nieczne”, nie dostrzegając jej wartości w procesie uczenia i poznawania dóbr kultury.
Zarówno przed bibliotekarzami szkolnymi jak i polonistami stoi więc problem - jak zachęcić
młodzież do zainteresowania literaturą i wyrobić w nich nawyk codziennego czytania, stałego kontaktu
z książką, odnajdywania przyjemności w obcowaniu z literaturą, wreszcie nabycia umiejętności
sprawnego korzystania z książki jako źródła informacji.
Formy wizualne należą do sprawdzonych środków upowszechniania literatury, sztuki czy wiedzy.
Wystawione na widok publiczny książki, obrazy, ilustracje, fotografie i inne eksponaty pełnią
funkcję zarówno informacyjną, kształcącą jak i reklamową.
Chcąc zrealizować tę formę prezentacji nawiązałam współpracę z Działem Zbiorów
Specjalnych Książnicy Beskidzkiej i po dokładnej zapoznaniu się z istniejącymi tam
zbiorami, wybrałam do ekspozycji w mojej szkole najciekawsze woluminy faksymiliów
i reprintów literatury polskiej.
Już sam tytuł wystawy „Stare księgi w reprintach i faksymiliach” był dla uczniów intrygujący,
gdyż terminy w nim użyte były im nieznane. Na lekcjach, które odbywały się w bibliotece
uczniowie poznawali znaczenie nowych słów. Mieli okazję dowiedzieć się, że faksymile to wierne
podobizny pierwotnego dokumentu rękopiśmiennego lub drukowanego, sporządzone ręcznie, mechanicznie
lub fotograficznie. Pierwsze faksymile powstały już w 1626 roku, a w XIX wieku w Europie
wykonywano wiele kopii rzadkich i dawnych druków. W latach powojennych XX wieku, dzięki
rozwojowi techniki fotooffsetowej, drukowanie faksymiliów stało się systematycznie rozwijanym
działem produkcji wydawniczej dla zaspokojenia stale rosnących potrzeb naukowych. Natomiast
reprinty to kopie pojedynczych lub niewielkiej ilości egzemplarzy dokumentów (tekstów, rysunków,
planów) sporządzone za pomocą technik fotooptycznych jak np. światłodruk, fotokopia, kserokopia
czy fotooffset. Reprografia rozwinęła się i rozpowszechniła w latach sześćdziesiątych XX wieku w
związku z rosnącym zapotrzebowaniem na różnego rodzaju dokumenty w działalności naukowej
czy technicznej, a nawet gospodarczej.
Na wystawie znalazło się ponad 30 kopii niezwykłych wydawnictw
zarówno rękopiśmiennych jak i drukowanych, w których zwiedzający
podziwiać mogli różnego rodzaju miniatury; inicjałowe czyli
łączone z pierwszą literą rozpoczynającą tekst, winietowe – zamieszczone
na bordiurach kart, oraz całostronicowe figuralne kompozycje
malarskie. Poznali pierwowzór metryki wydania książki tak zwany
kolofon, który był umieszczany najczęściej pod tekstem, a wyróżniał
się nie tylko inną barwą lecz także ciekawą formą graficzną, gdzie
oprócz tytułu książki zamieszczano słowo „explicit”. Uczniowie mieli
okazję podziwiać także barwne iluminacje stosowane
w średniowiecznych książkach rękopiśmiennych oraz inkunabułach.
Pod każdą z prezentowanych książek została umieszczona karteczka
z informacjami na temat danego wydawnictwa. Dodatkowym elementem dekoracyjnym,
wprowadzającym w przeszłe lata, były zdjęcia starych ksiąg i plansze przedstawiające
historię pisma, a w szczególności krojów pisma gotyckiego, jak tekstura, bastrada,
rotunda czy antykwa, najczęściej używanego do druku literatury klasycznej.
Str. 14/16

NR 6/2004
Wśród wielu prezentowanych na wystawie ksiąg na szczególną uwagę zasługiwały:
CHRONIKA POLONORUM czyli Kronika Polski - reprint nr 330 spośród 1200 kopii oryginału
Macieja Miechowity. Chronika Polonorum, pisana po łacinie, pochodzi z 1519 r. i
należy do pierwszych egzemplarzy kronik drukowanych. Obecnie kronika ta znajduje
się w Bibliotece Jagiellońskiej w Krakowie
BIBLIOTEKA CORVINIA - zbiór renesansowych rękopisów zgromadzonych przez króla węgierskiego
Macieja Korwina, słynnego bibliofila i mecenasa sztuki.
„TRENY” JANA KOCHANOWSKIEGO - wydanie z 1980 roku z okazji 400 lecia pierwszego wydania
„Trenów” oraz 450-lecia urodzin poety. Wydawnictwo to ma układ paralelny, gdyż zawiera fotokopię
II wydania „Trenów” z roku 1583 oraz współczesną transkrypcję tekstu.
„ODPRAWA POSŁÓW GRECKICH” JANA KOCHANOWSKIEGO - reprint wydany w
1974 r. przez Spółdzielnię Wydawniczą „Czytelnik” z okazji 30 lecia istnienia wydawnictwa
oraz 500-lecia drukarstwa polskiego. Wydanie liczy ok. 3000 egzemplarzy
w tym 600 numerowanych i zawiera pierwodruk „Odprawy...”, którą Jan
Kochanowski napisał na zamówienie Jana Zamoyskiego. Wystawienie tragedii
miało uświetnić uroczystość zaślubin podkanclerza koronnego Jana Zamoyskiego
z córką Mikołaja Radziwiłła – Krystyną, w grudniu 1577 r. Niedługo potem, w
1578 r. Zamoyski zlecił druk tragedii w jednej ze swoich oficyn - filii drukarni
krakowskiej Mikołaja Szarfenberga.
KONSTYTUCJA 3 MAJA 1791r. - to oryginalne wydawnictwo zawiera opis okoliczności
powstawania Konstytucji, kopie pierwszej strony oraz wybranych fragmentów rękopisu
Ustawy Rządowej, informacje o pierwszych wydaniach drukiem, zdjęcia kart tytułowych,
a także tekst Konstytucji 3 Maja w oryginalnym brzmieniu.
ZBIÓR DRZEWORYTÓW z Biblioteki Uniwersytetu Jagiellońskiego.
To reprint nr 597 z 1200 wydanych kopii księgi z 1849 r., będącej zbiorem odcisków drzeworytów
pochodzących z XVI i XVII wieku. Drzeworyt był pierwszą techniką artystycznego druku wypukłego,
choć znany już w starożytności (obrazy odbijano stemplem na skórze), to w Europie stosowany
dopiero od XVI wieku. Zebrane w tym wydawnictwie drzeworyty pochodzą z różnych źródeł tzn.
znajdowały się one w różnych księgach np. jako ilustracje biblii, herby rycerskie, wzory fałszywych
monet, wzory kaligraficzne, obrazy z kronik dziejów polskich.
„DZIADY cz. III” - reprint rękopisu znaleziony przez hr. Władysława Zamoyskiego w jego zamku
w Kórniku, a podarowany został przez poetę Klaudii Potockiej. W 1925 r. Polska Akademia Umiejętności
w Krakowie sfinansowała wydanie fotokopii tych cennych rękopisów dla – jak to napisano
w przedmowie do I wydania -„ zaszanowania samego oryginału”.
Wystawa miała na celu zaznajomienie uczniów z historią książki i drukarstwa, pokazanie
różnic między książką drukowaną przed laty i obecnie, a przede wszystkim
wyrobienie w uczniach potrzeby poszanowania starych ksiąg, które są cenną pamiątką
i niejednokrotnie mają dużą wartość materialną. Dla większości z nich spotkanie z tak
pięknymi wydawnictwami było wyprawą w nieznaną dotąd przeszłość i dało możliwość
poznania choć małej części naszych dóbr kultury narodowej.
Opracowała: Iwona Kancler
Gimnazjum nr 11
Str. 15/16

CO ROBIMY?
NR 6/2004
„Loteria mikołajkowa” w bibliotece szkolnej
O tym jak trudna jest sytuacja finansowa w szkołach, a co za tym idzie również
w bibliotekach, nikogo nie trzeba przekonywać. Głównie pomysłowość i inicjatywa bibliotekarzy
przyczynia się w większości bibliotek szkolnych do wzbogacenia i powiększenia zbiorów.
W bieżącym roku szkolnym udało nam się uzupełnić księgozbiór dzięki różnym akcjom, m. in.:
„Zostaw lekturę dla młodszego kolegi”, „Jedna firma – jedno wydawnictwo”( w ramach akcji „Cała
Polska czyta dzieciom”).
W grudniu 2004 r. po raz trzeci zorganizowałyśmy „Loterię mikołajkową”. W przeprowadzeniu
tej akcji pomagają nam uczniowie naszej szkoły, którzy przynoszą fanty, np.: maskotki,
przybory szkolne, drobiazgi okolicznościowe. O pomoc prosimy również instytucje i zakłady
pracy. W tym roku dostałyśmy słodycze, gadżety reklamowe (kubki, maskotki, breloczki) oraz
„półprodukty” w postaci koralików, z których własnoręcznie wykonywałyśmy bransoletki i korale.
Tym sposobem udało się nam przygotować przeszło czterysta losów w cenie 1 zł. Nie było pustych
losów. Nagroda główna w postaci kasety wideo (w tym roku z filmem „Shrek 2”) została kupiona
za pieniądze ze sprzedaży ciast przez nas upieczonych.
Książki zakupione za pieniądze z loterii po wprowadzeniu do księgozbioru otrzymują dodatkowo
specjalną naklejkę. Loteria jest nie tylko formą dofinansowania biblioteki, ale także doskonałą
zabawą dla uczniów. Polecamy!
Danuta Bochenek, Liliana Bodek, Elżbieta Gucwa
Szkoła Podstawowa nr 29 w Bielsku-Białej
ODWIEDŹ NAS W INTERNECIE www.tnbspbb.webpark.pl
KONTAKT Z ODDZIAŁEM BIELSKIM TNBSP
e-mail: botnbsp@wp.pl
Jeżeli masz jakieś pytania odnośnie naszych działań, terminów spotkań,
naszej działalności – PYTAJ!
Jeżeli robisz coś ciekawego, masz interesujące pomysły, napisz o tym i wyślij nam swój
tekst. Być może wydrukujemy go w naszym Biuletynie!
CZEKAMY NA KONTAKT i zapraszamy do współpracy!
TOWARZYSTWO NAUCZYCIELI BI-
BLIOTEKARZY SZKÓŁ POLSKICH -
RADA GŁÓWNA
Szkoła Podstawowa Nr 211
ul. Nowy Świat 21 A
00 - 029 WARSZAWA
Tel./fax: (0-22) 826-47-85 e-mail:
TNBSP@acn.waw.pl
Zarząd Oddziału TNBSP w Bielsku-Białej
Skład, oprac. i korekta
E.Gucwa SP 29 B-B
Str. 16/16