1277

ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ
Θέματα
4 Νοεμβρίου 2022 19
> Κείμενα του Χαρ. Δ. Ασημακόπουλου για τα 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821
Κωστής Παλαμάς (1859 - 1943)
Με αφορμή τα 200 χρόνια από την έναρξη
της Επανάστασης του 1821,
ο «Σ.Ε» δημοσιεύει περιοδικά «κείμενα συμβολής
στην Εθνική αυτογνωσία» του συγγραφέα
Χαράλαμπου Δ. Ασημακόπουλου.
Στόχος τους η ευρύτερη γνώση
των πολιτικοστρατιωτικών γεγονότων
και προσώπων που συνέβαλαν στη δημιουργία του
νέου ελεύθερου ελληνικού κράτους.
αφιέρωμα
Ο Νικηφόρος Λύτρας γεννήθηκε
το 1832 στην Πάνορμο
Τήνου. Γιός λαϊκού μαρμαρογλύπτη
που του μετέδωσε τη
μεγάλη αγάπη προς την καλλιτεχνία
και ανέπτυξε μεγάλο ταλέντο
στη ζωγραφική.
Το 1850, σε ηλικία δεκαοκτώ
ετών, πήγε στην Αθήνα μαζί
με τον πατέρα του και γράφτηκε
στο Σχολείο των Τεχνών (η
μετέπειτα Ανωτάτη Καλών Τεχνών)
και σπούδασε ζωγραφική,
με δασκάλους τον Γερμανό
Λουδοβίκο Θείρσιο, τους αδελφούς
Μαργαρίτη και τον Ιταλό
Ο Κωστής Παλαμάς ο Εθνικός
μας ποιητής μετά το Σολωμό,
δημοσιογράφος, κριτικός λογοτεχνίας,
πεζογράφος και θεατρικός
συγγραφέας, υπήρξε
ο μεγαλύτερος ποιητής της Β΄
Αθηναϊκής Σχολής. Δέσποζε
στην πνευματική ζωή του τόπου
για πάνω από μισό αιώνα.
Στο ποιητικό του έργο κυριαρχεί
η Ελλάδα ως ιδανικό, η πορεία
του Ελληνικού Έθνους μέσα
στους αιώνες και το πνεύμα
της οικουμενικότητας του Ελληνικού
Πολιτισμού.
Ο Κωστής Παλαμάς αφιερωμένος
στην πνευματική δημιουργία
με την ποίηση, η ζωή του
ήταν ήρεμη, χωρίς περιπέτειες.
Ίσως περισσότερες να είναι οι
περιπλανήσεις από τα καθ’ αυτό
γεγονότα στο διάστημα της
μακρόχρονης ζωής του.
Γεννήθηκε στην Πάτρα στις 13
Ιανουαρίου 1859, πατέρας του
ήταν ο Μεσολογγίτης Μιχαήλ
Παλαμάς, που υπηρετούσε ως
δικαστής στην Πάτρα και μητέρα
του η Πηνελόπη Πεταλά.
Σε ηλικία επτά ετών έχασε και
τους δύο γονείς του πράγμα
που διαμόρφωσε και επηρέασε
τον παιδικό και κατοπινό του
ψυχικό κόσμο. Από τότε πήγε
στο Μεσολόγγι και έζησε με το
θείο του Δημήτριο Παλαμά. Στο
Μεσολόγγι, στην ιερή αυτή πόλη
του αγώνα του 1821, που τόσο
αγάπησε και τραγούδησε νοσταλγικά,
έζησε μέχρι το 1875,
οπότε έφυγε για την Αθήνα και
γράφτηκε στη Νομική Σχολή.
Δεν άργησε να καταλάβει πως
η πραγματική του κλίση ήταν η
ποίηση και εγκαταλείποντας τις
σπουδές του αφοσιώθηκε ολόψυχα
στην τέχνη του λόγου και
ιδιαίτερα του ποιητικού. Άλλωστε
από τα εννιά του χρόνια
έγραφε στίχους και διάβαζε Έλληνες
και ξένους ποιητές.
Έτσι παρασύρθηκε στη δημοσιογραφία.
Από το 1879 έγινε τακτικός
συντάκτης της σατιρικής
εφημερίδας «Ραμπαγάς» και
την επόμενη χρονιά τον βρίσκουμε
μόνιμο συνεργάτη του
Βλάση Γαβριηλίδη, πρώτα στο
«Μη Χάνεσαι» κι ύστερα στην
«Ακρόπολη».
Με την ποίησή του ύμνησε τους
αγώνες του 1821. Κατά την εισβολή
των Ιταλών στην Ελλάδα
από την Αλβανία και τη νικηφόρα
απόκρουσή τους, ενθάρρυνε
τους στρατευμένους:
«Αυτό το λόγο θα σας πώ
δεν έχω άλλο κανένα
Ραφφαέλο Τσέκκολι.
Το 1860, με υποτροφία του βασιλιά
Όθωνα, πήγε στο Μόναχο
για να σπουδάσει στη Βασιλική
Ακαδημία Καλών Τεχνών.
Εκεί δάσκαλός του ήταν και ο
Κάρλ φον Πιλότυ, ο βασικός
εκπρόσωπος της ιστορικής ρεαλιστικής
Ζωγραφικής στη Γερμανία.
Το 1862, με την έξωση
του Όθωνα, το Ελληνικό κράτος
διέκοψε την υποτροφία, αλλά ο
εύπορος βαρώνος Σίμων Σίνας,
πρέσβης της Ελλάδας στη
Μεθύστε με τ΄ αθάνατο κρασί
του Εικοσιένα»
Από το 1882, όταν έχει πάρει
ολοκληρωτικά την απόφαση
να εγκαταλείψει τις πανεπιστημιακές
σπουδές έρχεται να
εγκατασταθεί μόνιμα στην Αθήνα,
όπου αρχίζει τη πνευματική
δραστηριότητα. Γράφει ασταμάτητα,
διαβάζει παγκόσμια λογοτεχνία
και συνεργάζεται με όλα
τα έντυπα της εποχής του, ακόμα
και με ψευδώνυμα. Χρονογραφήματα,
λυρικά και σατυρικά
ποιήματα και πολιτικά
σχόλια. Το 1886 θα εκδώσει
την πρώτη του συλλογή «Τα τραγούδια
της Πατρίδος μου». Στο
βιβλίο αυτό όπως και στα άλλα
δύο που ακολούθησαν, «Ύμνος
στην Αθηνά» (1889) και «Τα
μάτια της ψυχής μου» (1892), ο
Παλαμάς φανερώνει τις πρώτες
του προσπάθειες, προικισμένος
με πλούσια ευγένεια κι ευαισθησία
και με τη δημοτική γλώσσα.
Το 1887 παντρεύτηκε τη Μαρία
Βάλβη, γόνο πολιτικής οικογένειας
του Μεσολογγίου και
απέκτησε τρία παιδιά, τον Λέανδρο,
τη Ναυσικά και τον Άλκη
που πέθανε 5 χρονών και
που στη μνήμη του αφιέρωσε
το θαυμάσιο ελεγειακό του ποίημα
«Ο τάφος».
Το 1897 διορίστηκε γραμματέας
του Πανεπιστημίου Αθηνών,
σε ένδειξη τιμής για το
ποιητικό του έργο. Και από τη
θέση αυτή η συνεισφορά του
Νικηφόρος Λύτρας (1832 - 1904)
Κάλαντα (1872)
Βιέννη, ανέλαβε τα έξοδα των
σπουδών του. Το καλοκαίρι
του 1865, λίγο πριν αναχωρήσει
για την Ελλάδα, συνάντησε
τον φίλο του Νικόλαο Γύζη στο
Μόναχο που και αυτός για να
σπουδάσει πήγε κοντά στον Πιλότυ.
Μαζί με τον Γύζη επισκέφτηκαν
Εκθέσεις και Μουσεία.
Με τη επιστροφή του στην
Αθήνα ο Λύτρας διορίστηκε
καθηγητής στο Σχολείο Καλών
Τεχνών, στην έδρα τη Ζωγραφικής,
την οποία κατείχε για 38
στα Ελληνικά γράμματα υπήρξε
τεράστια. Το 1926 έγινε μέλος
της Ακαδημίας Αθηνών και το
1930 Πρόεδρός της. Το 1934
ήταν υποψήφιος για Νόμπελ
Λογοτεχνίας, καθώς η φήμη
του, είχε ξεπεράσει τα σύνορα
του Ελληνικού Κράτους.
Δημιούργησε μια ολόκληρη
εποχή και έγινε δάσκαλος στις
νεώτερες γενιές. Δίκαια λοιπόν
θεωρείται, ύστερα από το Διονύσιο
Σολωμό δεύτερος Εθνικός
μας ποιητής.
Πέθανε στις 27 Φεβρουαρίου
του 1943. Το θλιβερό άγγελμα
διαδόθηκε αστραπιαία από
στόμα σε στόμα σε όλη τη Γερμανοκρατούμενη
πρωτεύουσα.
Την επομένη, στο Α΄ Νεκροταφείο
Αθηνών, η κηδεία εξελίχθηκε
σε αντικατοχικό συλλαλητήριο
και μια Λαοθάλασσα
έψαλλε με ρίγη Εθνικής συγκίνησης
τον Εθνικό Ύμνο.
Και τότε ακούστηκε η βροντώδης
και θαρραλέα φωνή του
Άγγελου Σικελιανού στον ύστατο
αποχαιρετισμό, που ήταν
ταυτόχρονα και μια δυναμική
αντιστασιακή πράξη μπροστά
στα μάτια των εμβρόντητων κατακτητών:
«Ηχήστε οι σάλπιγγες
Καμπάνες βροντερές
Δονήστε σύγκορμη τη χώρα
Πέρα ως Πέρα
Σ΄ αυτό το φέρετρο ακουμπάει
η Ελλάδα!».
Πήγες: Βικιπαίδεια
ολόκληρα χρόνια.
Παντρεύτηκε την Ειρήνη Κυριακίδη
από τη Σμύρνη και απέκτησαν
έξι παιδιά: Αντώνιος,
Νικόλαος, Όθων, Περικλής,
Λύσανδρος, Χαραυγή. Ο γιός
του Νικόλαος έγινε κι αυτός
ζωγράφος με πλούσιο και πολύ
σημαντικό έργο.
Ο Λύτρας εργάστηκε ευσυνείδητα
και ως ζωγράφος και ως
καθηγητής στη Σχολή Καλών
Τεχνών. Ασχολήθηκε με την
λεγόμενη «ιστορική ζωγραφική»
και με θέματα παρμένα
από την Ελληνική μυθολογία
και την Ελληνική ιστορία.
Τιμήθηκε σε πάρα πολλές εκθέσεις
και αξιώθηκε στη Ελλάδα
και το εξωτερικό. Πέθανε
σε ηλικία 72 ετών το καλοκαίρι
του 1904, μετά από σύντομη
ασθένεια που οφειλόταν μάλλον
σε δηλητηρίαση από χημικές
ουσίες των χρωμάτων που
χρησιμοποιούσε..
Πηγές: Βικιπαίδεια