Dedykacje dla Bartoszewskich_220x220_17.indd - Mariusz Kubik

Dedykacje 

dla Władysława i Zofii Bartoszewskich

Dedykacje 

dla Władysława i Zofii Bartoszewskich 

WYBÓR z KOLEKCJI KSIĄŻEK 

w opracowaniu Jarosława Maliniaka 

ZAKŁAD NARODOWY im. OSSOLIŃSKICH 

Wrocław 2007

Wstęp 

Niniejszy wybór dedykacji dla Władysława Bartoszewskiego, 

Zofii Bartoszewskiej lub dla nich obojga wpisuje się 

do stosunkowo nielicznej grupy publikacji tego rodzaju1 . 

Dedykacje te stanowią świadectwo niezwykle rozległych 

kontaktów, przyjaźni oraz szacunku, jakimi ich Adresaci 

byli i są obdarzani. 

Wybór dokonany został z ponad tysiąca stu książek z dedykacjami 

przekazanych przez Zofię i Władysława 

Bartoszewskich Zakładowi Narodowemu im. Ossolińskich, 

udostępnianych w Gabinecie Władysława i Zofii 

Bartoszewskich2 . 

Dedykacje mają charakter osobisty lub oficjalny, zależnie 

od okazji, a zwłaszcza stopnia znajomości z Adresatami. 

Jedne z nich mogą skłonić czytelnika do głębszej refleksji, 

inne zaś wywołać uśmiech i wprawić w dobry nastrój. 

Pewna część treści niektórych dedykacji zawiera duży 

ładunek emocjonalny oraz w szczególny sposób charakteryzuje 

ich autorów. 

Gabinet Władysława i Zofii Bartoszewskich jest w trakcie 

tworzenia, a jego zbiory sukcesywnie uzupełniają 

państwo Bartoszewscy. 

Dedykacje zamieszczone są według autorów w układzie 

alfabetycznym. Opis dedykacji składa się z następujących 

części: 

– nazwisko i imię autora dedykacji wraz z notką o charakterze 

biograficznym, która identyfikuje osobę; jeżeli 

wpis jest dziełem dwu lub więcej osób, zostało to odpowiednio 

odnotowane, 

– treść dedykacji; w razie większej liczby wpisów starano 

się zachować układ chronologiczny; wpisy obcojęzyczne 

zaopatrzono w tłumaczenie w języku polskim, 

– proweniencja dedykacji (opis bibliograficzny druku, 

w którym znajduje się dedykacja), 

– sygnatura Gabinetu W. Z. Bartoszewskich ZNiO. 

Za pomoc w przygotowaniu tej książki serdecznie dziękuję 

autorom przekładów dedykacji obcojęzycznych: Annie Frett, 

Grażynie Wójcik, Dorocie Mączce i Yeshe Sangpo Losarowi. 

Szczególnie gorąco pragnę podziękować Polskiemu Stowarzyszeniu 

Przyjaciół Tybetu, a zwłaszcza p. Piotrowi 

Cykowskiemu, za sprawną i szybką pomoc przy tłumaczeniu 

dedykacji autorstwa dalajlamy. 

Podziękowania składam także paniom Emilii Słomianowskiej 

i Annie Zawadzkiej z Gabinetu Dokumentów 

Życia Społecznego Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie, 

panu Grzegorzowi Polakowi z Działu Dokumentów 

Życia Społecznego Zakładu Narodowego im. Ossolińskich 

oraz panu Mariuszowi Kubikowi z Warszawy za uzyskaną 

pomoc w trakcie opracowywania publikacji. 

Jarosław Maliniak

Wpisy dedykacyjne

Otwarcie Gabinetu Władysława i Zofii Bartoszewskich w budynku Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu 

przy ul. Sołtysowickiej 24, 5 czerwca 2006 r. 

Od lewej: Władysław Bartoszewski, Zofia Bartoszewska, dyrektor Zakładu Narodowego im. Ossolińskich Adolf Juzwenko 

ABRAMOWICZ MIECZYSŁAW 

(1952-, autor sztuk teatralnych i słuchowisk radiowych, historyk teatru i Gdańska) 

Panu Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu, Mistrzowi i Nau czycielowi, z wdzięcznością 

za całą Jego mądrość i nadzieją na wyrozumiałość dla autora tej książki. 

M. Abramowicz (w latach 1971-76 student KUL) 

Gdańsk, 28 XI 2005 

Abramowicz Mieczysław, Każdy przyniósł, co miał najlepszego, Gdańsk: Słowo/obraz terytoria, 2005 

I-1040 

AJNENKIEL ANDRZEJ 

(1931-, historyk prawa, historyk, profesor Instytutu Historii PAN, w latach 1988-1991 prezes Polskiego Towarzystwa 

Historycznego, dyrektor Wojskowego Instytutu Historycznego) 

Drogiemu i Szanownemu Panu Władysławowi z okazji Jego Jubileuszu ofiarowuje wraz z wyrazami 

prawdziwego szacunku i sympatii 

Andrzej Ajnenkiel 

16 lutego 2002 roku 

Ajnenkiel Andrzej, Konstytucje Polski w rozwoju dziejowym 1791-1997, Warszawa: Rytm, 2001 

I-66 

AKAVIA MIRIAM 

(1927-, pisarka izraelska, urodzona w Krakowie) 

Drogim Państwu Bartoszewskim. Jeszcze jedna pamiątka z pobytu w Izraelu z wyrazami głębokiego 

uznania i szacunku – pozdrawia 

Miriam Akavia 

Tel-Awiw, 1.10.1996 

Akavia Miriam, Jesień młodości, wyd. 2 rozsz., Oświęcim: Państwowe Muzeum w Oświęcimiu, 1996 

I-719 

11

ALBUS MICHAEL 

(1942-, dziennikarz, publicysta, z wykształcenia teolog, wykładowca uniwersytecki, redaktor Fundacji „Renovabis”, 

od 1976 r. w telewizji ZDF jako redaktor problematyki katolickiej i kościelnej) 

ER stellte ein Kind in Ihre Mitte... 

für Prof. W. Bartoszewski von Michael Albus 

Warschau, 24.8.1990 

[I postawił dziecko przed nimi... 

Profesorowi Bartoszewskiemu Michael Albus 

Warszawa, 24.8.1990] 

Albus Michael, Kolumbianisches Tagebuch: die Reise zu den Kindern, München: Don Bosco Verlag, 1989 

I-775 

„Alle Wege sind offen. Im Atlas fehlen die Grenzen...” 

(120) 

für Herrn Prof. W. Bartoszewski von 

Michael Albus 

Warschau, 24. 8. 1990 

[Wszystkie drogi stoją otworem. W atlasie nie ma granic...” 

(120) 

Panu Profesorowi W. Bartoszewskiemu Michael Albus 

Warszawa, 24.8.1990] 

Feuer in der Nacht: ein Lesebuch zur Zukunft von Glaube und Kirche, hrsg. Michael Albus, 2. Aufl., Düsseldorf: 

Patmos Verlag, 1989 

I-587 

Die mit Tränem säen, 

werden mit Jubel ernten 

Ps. 126 / s. 53 

für Prof. W. Bartoszewski herzlich verbunden 

Michael Albus 

Warschau, 27.8.1990 

[Ci, którzy we łzach sieją, żąć będą w radości 

Psalm 126 / s. 53 

Profesorowi W. Bartoszewskliemu pozostający w serdecznym zobowiązaniu 

Michael Albus 

Warszawa, 27.8.1990] 

Worte wie Brot: ein Text, der meinem Leben Mitte gibt, hrsg. Michael Albus, München: Don Bosco Verlag, 1987 

I-606 

ALEKSANDROWICZ JULIAN 

(1908-1988, lekarz internista, profesor medycyny, hematolog, pionier i inspirator wielu kierunków badawczych; 

od 1950 r. kierownik III Kliniki Chorób Wewnętrznych Akademii Medycznej w Krakowie, a następnie 

Kliniki Hematologicznej; współorganizator Polskiego Towarzystwa Hematologicznego, wiceprezes World 

Academy of Art and Science; autor podręczników, licznych prac naukowych i popularnonaukowych; uznany 

został za krakowianina XX wieku w dziedzinie nauki) 

Towarzyszowi Idei i Armii 

Kochanemu Władkowi Bartoszewskiemu z wyrazami serdecznej przyjaźni 

Julian Aleksandrowicz [podpis] 

10.IV 67 

Aleksandrowicz Julian, Kartki z dziennika doktora Twardego, wyd. 2, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1967 

I-1127 

ARAZI DORON 

(1960-, historyk i dziennikarz izraelski, publicysta, ekspert w dziedzinie tajnych służb) 

Für Professor Bartoszewski, in Erinnerung an unsere Begegnung in Freiburg, und mit den besten 

Grüssen, Schalom! 

Doron Arazi 

Tel Aviv / Freiburg, den 10. Juni 1997 

[Profesorowi Bartoszewskiemu na pamiątkę wspólnego spotkania we Freiburgu oraz z najlepszymi 

życzeniami, Schalom! 

Doron Arazi 

Tel Aviv / Freiburg, 10 czerwca 1997] 

Arazi Doron, Itzhak Rabin – Held von Krieg und Frieden: Biographie, 3. Aufl., Freiburg-Basel-Wien: Herder,1996 

I-244 

12 13

AUDERSKA HALINA 

(1904-2000, prozaik, autorka sztuk scenicznych i scenariuszy filmowych; żołnierz ZWZ-AK, uczestniczka 

Powstania Warszawskiego, w latach 1980-1989 posłanka na Sejm) 

14 

Panu Władysławowi Bartoszewskiemu wielkiemu znawcy spraw okupacyjnych, z wyrazami 

szacunku 

Halina Auderska 

19.V.71. 

Auderska Halina, Jabłko granatu, Łódź: Wydawnictwo Łódzkie, 1971 

I-328 

Panu Władysławowi Bartoszewskiemu z szacunkiem i bardzo serdecznie – 

Halina Auderska 

12 II. 1975. 

Auderska Halina, Babie lato, Warszawa: KiW, 1974 

I-546 

BARTELSKI LESŁAW MARIAN 

(1920-2006, krytyk literacki, prozaik, publicysta, poeta, varsavianista) 

Władysławowi Bartoszewskiemu – Przyjacielowi moich Przyjaciół z pięknego, lecz trudnego 

okresu z wyrazami gorącej sympatii 

Lesław Bartelski 

Warszawa, 23. XII. 58 r. 

Bartelski Lesław M., Pejzaż dwukrotny, Warszawa: Czytelnik, 1958 

I-630 

Drogiemu Władysławowi Bartoszewskiemu z prośbą o przyjęcie drobiażdżka 

L. Bartelski [podpis] 

Boże Narodzenie 1959 

Bartelski Lesław M., Droga na Glockner, Warszawa: MON, 1959 

I-815 

Władysław Bartoszewski i prezydent Wrocławia Rafał Dutkiewicz przed katedrą wrocławską po uroczystości 

przyznania tytułu „Civitate Wratislaviensi Donatus” („Honorowego Obywatela Wrocławia”), 

24 czerwca 2004 r.

Panu Władysławowi Bartoszewskiemu książkę o sprawach, które zna doskonale z serdecznością 

ofiarowuje 

Lesław Bartelski [podpis] 

2.I.1969 r. 

Bartelski Lesław M., Walcząca Warszawa, Warszawa: KiW, 1968 

I-251 

Drogiemu Panu Władysławowi Bartoszewskiemu, wybitnemu znaw cy zagadnień Warszawy, 

z którego rad i pomocy tak często korzystałem 

Wdzięczny 

L Bartelski [podpis] 

Warszawa, 27.VI.1971 r. 

Bartelski Lesław M., Na Mokotowie 1939-1945, Warszawa: KiW, 1971 

I-242 

Panu Władysławowi Bartoszewskiemu z przyjaźnią i podziękowaniem za piękne prace 

[podpis] 

21.V.1972 r. 

Bartelski Lesław M., Mokotów 1944, wyd. 2, Warszawa: MON, 1972 

I-597 

BARTOSZEWSKI WŁADYSŁAW TEOFIL 

(1955-, syn Władysława Bartoszewskiego, współzałożyciel i jeden z dyrektorów Institute for Polish-Jewish 

Studies w Oksfordzie, jeden z redaktorów czasopisma „Polin. A Journal of Polish-Jewish Studies”; uzyskał 

doktorat z antropologii społecznej, obecnie bankier inwestycyjny) 

Tacie i Zosi, ten pierwszy (częściowo) własny produkt, z uściskami, 

W. 

Oksford, 8.VI 1989 r. 

Willenberg Samuel, Surviving Treblinka, ed. Władysław T. Bartoszewski, Oxford-New York: Basil Blackwell, Polish-Jewish 

Studies, 1989 

I-68 

BATOWSKI HENRYK 

(1907-1999, historyk i slawista) 

Wielce Szanowny pan Minister Prof. Dr Władysław Bartoszewski zechce łaskawie przyjąć – 

Henryk Batowski [podpis] 

18.III.95 

17 września 1939: materiały z Ogólnopolskiej Konferencji Historyków, Kraków, 25-26 października 1993, red. 

Henryk Batowski, Kraków: PAU, 1994 

I-70 

BAUMINGER ARIEH LEON 

(1913-, m. in. były dyrektor Instytutu Yad-Vashem w Jerozolimie, autor książek o Holocauście) 

Profesorowi Wladysławowi Bartoszewskiemu z szacunkiem 

Arieh-Leon Bauminger 

22, II. 88 

Bauminger Arieh L., The Fighters of the Cracow Ghetto, Jerusalem: Keter Press Enterprises, 1986 

I-579 

BERGIER JEAN-FRANÇOIS 

(1931-, historyk szwajcarski, był przewodniczącym Niezależnej Komisji Ekspertów Szwajcaria - Druga Wojna 

Światowa - Komisja Bergiera) 

Für meinen Freund Władisław Bartoszewski, Mit Dankbarkeit und Verbundenheit zu feinem polnischen 

Vaterland, 

Jean-Francois Bergier [podpis] 

Spiez, September 98 

[Mojemu przyjacielowi Władysławowi Bartoszewskiemu łącząc swe podziękowania oraz przywiązanie 

do wspaniałej polskiej ojczyzny, 

Jean-Francois Bergier 

Spiez, wrzesień 98] 

Bergier Jean-François, Die Schweiz in Europa: Zeitgemässe Gedanken eines Historikers, Zürich-München: Pendo 

Verlag, 1998 

I-122 

16 17

BIELECKI CZESŁAW 

(1948-, publicysta, polityk, architekt; członek konspiracyjnej grupy „Polska Walcząca”, Polskiego Porozumienia 

Niepodległościowego, działacz podziemia, dwukrotnie aresztowany; doradca w rządzie Jana 

Olszewskiego, członek rad prezydenckich: ds. samorządu oraz stosunków polsko-żydowskich, były poseł na 

Sejm i przewodniczący Komisji Spraw Zagranicznych) 

Panu Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu z życzeniami (a jakże) 120 lat życia – 

oddany 

Cz. Bielecki [podpis] 

Warszawa 19.02.97 

Bielecki Czesław, Gra w miasto, Warszawa: Fundacja Dom Dostępny, 1996 

I-488 

BIEŃKOWSKI ZBIGNIEW 

(1913-1994, poeta, ceniony krytyk i eseista literacki, tłumacz; przed II wojną światową przebywał dłuższy 

czas w Paryżu, był wicedyrektorem Muzeum Narodowego Polskiego w Rapperswilu, redaktorem paryskiego 

pisma „Polska i Świat”, członkiem zespołów redakcyjnych, m.in. „Twórczości”, „Poezji” i „Kultury”) 

Kochanemu Władkowi z serdecznym uściskiem 

Zbyszek 

Kraków 31.XII.1945 

Bieńkowski Zbigniew, Sprawa wyobraźni, Kraków: Związek Zawodowy Literatów Polskich, 1945 

I-27 

BIZAN MARIAN 

(1927-, pisarz, wydawca, historyk litratury, kierownik Redakcji Literatury Oświecenia i Romantyzmu 

w Państwowym Instytucie Wydawniczym w latach 1964-1990, jeden z PIW-owskich filarów zespołu redaktorskiego; 

były radca ambasady RP w Wiedniu i szef Instytutu Polskiego w Wiedniu) 

Zosi z przyjaźnią i wdzięcznością 

Marian 

30.VI. 67 

[powyżej dedykacja P. Hertza zob. Hertz Paweł] 

Słowacki Juliusz, Kordian. Bizan Marian, Hertz Paweł, Glosy do „Kordiana”, Warszawa: PIW, 1967 

I-163 

Zosi życząc siły ciała i mocy ducha 

Marian 

29 V 78 

Słowacki Juliusz, Ja Orfeusz: liryki i fragmenty z lat 1836-1849, wybrał i posłowiem opatrzył Marian Bizan, wyd. 2 

powiększone, Warszawa: PIW, 1978 

I-669 

BŁASZCZYK EWA 

(1955-, aktorka, absolwentka PWST w Warszawie, od 1994 r. związana z warszawskim Teatrem Studio) 

p. Władysławowi Bartoszewskiemu 

że jest 

Ewa Błaszczyk 

2005. 

Błaszczyk Ewa, Strączek Krystyna, Wejść tam nie można, Kraków: Znak, 2005 

I-1023 

BOCHEŃSKI JACEK 

(1926-, pisarz, w latach 1997-1999 prezes Polskiego PEN Clubu, współzałożyciel i redaktor naczelny kwartalnika 

„Zapis”, wydawanego poza cenzurą 

Pani Zofii i Władkowi Bartoszewskim po bardzo miłym pobycie w Ich augsburskim domu taki, 

niestety, trochę smutny gościniec zostawiam – z wielką serdecznością 

Jacek Bocheński 

14. 8. 88. 

Augsburg 

Bocheński Jacek, Stan po zapaści, Warszawa: Niezależna Oficyna Wydawnicza, 1987 

I-1049 

18 19

fot. Mariusz Kubik 

85-lecie Władysława Bartoszewskiego, Warszawa, 19.02.2007 r., Zamek Królewski (Sala Wielka). 

Od lewej: Władysław Bartoszewski, Jacek Bocheński 

BOGUSŁAWSKI ANDRZEJ 

(1919-2007, żołnierz kampanii wrześniowej i AK, po wojnie szykanowany za akowską przeszłość, długoletni 

pracownik radiowy w Lublinie i Warszawie, od 1982 r. we Francji; współpracował z „Kontaktem”, londyńskim 

„Dziennikiem Polskim” i nowojorskim „Nowym Dziennikiem”) 

Zosi – po zeszłomiesięcznych imieninach, Władkowi przed jutrzej = szym świętem – moje 

wspomnienia z bardzo dziwnego okresu życia w fascynującym kraju, gdy się ukrywałem pod 

fałszywym nazwiskiem Antoniego Kuczuna (żeby było zabawniej) książkę literatury faktu (odtworzonego 

na podstawie źródeł i świadectw) ofiarowuje 

Autor 

27/VI 1998 

Bogusławski Andrzej, Pod Gwiazdą Polarną: Polacy w Finlandii 1939-1941, Warszawa-Paryż: Typografika, 1997 

I-48 

BOLECKI WŁODZIMIERZ 

(1952-, teoretyk i historyk literatury, krytyk literacki, edytor) 

Panu Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu z podziwem i szacunkiem 

Włodzimierz Bolecki 

25 maja 1997 r. 

[pod wpisem dedykacja G. Herlinga-Grudzińskiego, zob. Herling-Grudziński Gustaw] 

Herling-Grudziński Gustaw, Bolecki Włodzimierz, Rozmowy w Dragonei: rozmowy przeprowadził, opracował 

i przygotował do druku Włodzimierz Bolecki, Warszawa: Szpak, 1997 

I-69 

Państwu Zofii i Władysławowi Bartoszewskim na pamiątkę ostatniego spotkania z Gustawem 

Herlingiem-Grudzińskim, z podziwem i najgłębszym szacunkiem 


20.07.2000 

Herling-Grudziński Gustaw, Bolecki Włodzimierz, Rozmowy w Neapolu: rozmowy przeprowadził, opracował 

i przygotował do druku Włodzimierz Bolecki, Warszawa: Szpak, 2000 

I-67 

21

Państwu Zofii i Władysławowi Bartoszewskim na pamiątkę ostatniego spotkania z Gustawem 

Herlingiem-Grudzińskim w Warszawie, w maju 2000 r. Serdecznie 


30 XI 2001 r. 

Herling-Grudziński Gustaw, Skrzydła ołtarza. Lekcja literatury z Włodzimierzem Boleckim, Kraków: Wydawnictwo 

Literackie, 2001 

I-684 

Państwu Zofii i Władysławowi Bartoszewskim na pamiątkę spotkań z Gustawem Herlingiem- 

-Grudzińskim, z serdecznymi słowami 


Kwiecień, 2005 r. 

Bolecki Włodzimierz, Ciemna miłość: szkice do portretu Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, Kraków: Wydawnictwo 


I-996 

Państwu Zofii i Władysławowi Bartoszewskim ze słowami podziwu 


6. 06. ’06 

Bolecki Włodzimierz, Inna krytyka, Kraków: Universitas, 2006 

I-1096 

BRANDYS KAZIMIERZ 

(1916-2000, prozaik, eseista, autor scenariuszy filmowych) 

Drogiemu Władysławowi Bartoszewskiemu bardzo serdecznie – 

K. Brandys 

25.10.1980 

Brandys Kazimierz, Miesiące, Warszawa: Niezależna Oficyna Wydawnicza, 1980 

I-913 

BRANDYS MARIAN 

(1912-1998, prozaik, reportażysta) 

Drogi Panie Władku, fakt, że lekarstwa pochodzą od Pana z pewnością wzmocni jeszcze ich skuteczność. 

Generał Arbuz w moim imieniu najserdeczniej dziękuje i kłania się obojgu Państwu. 

Oby rozpoczynający się rok 1989 był ... itd.... itd. 

Marian Brandys 

Warszawa, grudzień 1988 

Brandys Marian, Generał Arbuz, Warszawa: Iskry, 1988 

I-708 

BRONIEWSKI STANISŁAW /„Stefan Orsza”/ 

(1915-2000, w czasie II wojny światowej naczelnik harcerskiej konspiracji, uczestnik Powstania Warszawskiego, 

podporucznik AK, ekonomista; w 1989 r. współzałożyciel Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej) 

Drogiemu Panu Władkowi Bartoszewskiemu, wraz z mocnym uściskiem dłoni 

St. Broniewski „Orsza” 

Warszawa, dn. 3 maraca 1983 r. 

Broniewski Stanisław („Stefan Orsza”), Całym życiem: Szare Szeregi w relacji naczelnika, Warszawa: PWN, 

1983 

I-602 

BUDREWICZ OLGIERD 

(1923-, dziennikarz, pisarz, varsavianista, podróżnik) 

Państwu Zofii i Władysławowi Bartoszewskim z serdecznościami 

Olgierd Budrewicz 

18.02.91 

Budrewicz Olgierd, Ludzie trudnego pogranicza, Warszawa: Interpress, 1990 

I-267 

22 23

BUJAK ADAM 

(1942-, artysta fotografik) 

SOSNOWSKI LESZEK 

(1948-, wydawca, redaktor, dziennikarz, fotografik i działacz kultury) 

Dla Drogiego Pana Prof. Władysława Bartoszewskiego zawsze z wyrazami serdeczności 

Adam Bujak 

L. Sosnowski 

Kraków 13. 10. 2005 r. 

Jan Paweł II, Benedykt XVI (teksty), Bujak Adam, Mari Arturo (fotografie), Pokolenie J.P. II, Kraków: Biały Kruk, 2005 

I-991 

24 

Dla Drogiego Pana Prof. Władysława Bartoszewskiego z serdecznymi pozdrowieniami 

L. Sosnowski 

Kraków, 1.06.2006 

Sosnowski Leszek, Kraina Benedykta XVI, Kraków: Biały Kruk, 2006 

I-1127 

Dla Drogiego Pana Prof. Władysława Bartoszewskiego zawsze z serdecznościami 

Adam Bujak 

Kraków 13.06.2006 

Benedykt XVI (słowo), Bujak Adam, Bujak Marcin, Mari Arturo (fot.), Z serca błogosławię, Kraków: Biały Kruk, 2006 

I-1120 

Dla Drogiego Pana Prof. Władysława Bartoszewskiego 

Adam Bujak 

L. Sosnowski 

Kraków 28.07.2006 

Bujak Adam (fot.), Ostrowski Jan K. (tekst), Wawel, Kraków: Biały Kruk, 2006 

I-1122 

Dla Drogiego Pana Prof. Władysława Bartoszewskiego zawsze z wyrazami serdeczności 

Adam Bujak 

L. Sosnowski 

Kraków 28.07.2006 

Bujak Adam, Bujak Marcin, Kraków nocą, Kraków: Biały Kruk, 2006 

I-1123 

Promocja „Stolicy niezłomnej” 

na Wawelu, 28 lipca2005r. 

Od lewej: 

Władysław Bartoszewski, 

Adam Bujak 

fot. Ryszard Rzepecki

BUSZKO JÓZEF 

(1925-2003, historyk) 

Panu Ambasadorowi Prof. drowi Władysławowi Bartoszewskiemu z wyrazami głębokiego szacunku 

J. Buszko 

15.09./91. 

Buszko Józef, Jóżef Piłsudski w Krakowie 1896-1935, Kraków: KAW, 1990 

I-635 

CHAŁKO ZBIGNIEW TADEUSZ 

(1921-1994, żołnierz AK, w Powstaniu Warszawskim zastępca dowódcy plutonu w batalionie „Bończa”, 

dziennikarz „Dziennika Chicagowskiego” i tygodnika „Polonia”) 

Towarzyszowi wielkiej akowsko-powstańczej Przygody, koledze Władysławowi Bartoszewskiemu 

z serdecznościami i prośbą o dobrą pamięć 

Zbigniew Chałko 

kwiecień 1984 

Chałko Zbigniew, Strofy staromiejskie i wiersze inne, New York: A. Poray Book Publishing, 1977 

I-289 

CIECHANOWSKI JAN MIECZYSŁAW 

(1930-, historyk emigracyjny, od 1946 r. w Anglii) 

Wielce Szanownemu Panu Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu na pamiątkę spotkania 

w Oxfordzie. 

Jan Ciechanowski [podpis] 

Oxford 21/9/84 

Ciechanowski Jan, O genezie i upadku II Rzeczypospolitej, Londyn: Odnowa, 1981 

I-191 

CIOŁKOSZ LIDIA 

(1902-2002, działaczka socjalistyczna, publicystka, historyk, żona Adama Ciołkosza) 

i CIOŁKOSZ ADAM 

(1901-1978, instruktor harcerski, żołnierz, publicysta, jeden z przywódców Polskiej Partii Socjalistycznej 

w kraju i na emigracji, poseł na Sejm II RP) 

P. Władysławowi Bartoszewskiemu z serdecznym uściskiem dłoni 

Lidia i Adam Ciołkoszowie 

Ciołkosz Adam, Ciołkosz Lidia, Zarys dziejów socjalizmu polskiego. T. 1-2, Londyn: Gryf , 1966/1972 

I-131; I-132 

CSOKLICH FRITZ 

(1929-, publicysta i dziennikarz austriacki, studiował historię i germanistykę, w latach 1959-1994 redaktor 

naczelny „Kleine Zeitung”, czołowego pisma austriackiej Styrii) 

Zu Deinem 80. Geburtstag wünsche ich Dir, Lieber Freund Wladyslaw Bartoszewski, in Dankbarkeit 

für Dein Vorbild Gottes reichsten Segen, die Gesundheit des Liebes und der Seele sowie 

weiterhin die Fröhlichkeit Deines Herzens. Dein Vaterland Polen soll auch in Zukunft auf Dich 

zählen können. 

Dein Fritz Csoklich 

Warschau, 16.2.02. 

[Z okazji Twoich 80. urodzin życzę Ci, ukochany przyjacielu Władysławie Bartoszewski, w podziękowaniu 

za przykład, jaki dajesz, wszelkiego bogactwa bożego błogosławieństwa, zdrowia 

na ciele i duszy oraz dalszej radości Twego serca. Aby Twoja ojczyzna Polska mogła również 

w przyszłości na Tobie polegać. 

Twój Fritz Csoklich, 

Warszawa, 16.2.02.] 

Stepan Karl Maria, Briefe des steirischen Landeshauptmannes aus Gefängnis und KZ, hg. Fritz Csoklich, Matthias 

Opis, Graz-Wien-Köln: Verlag Styria, 2001 

I-286 

26 27

CZAPLIŃSKI WŁADYSŁAW 

(1905-1981, historyk, profesor Uniwersytetu Wrocławskiego) 

Panu Władysławowi Bartoszewskiemu z serdecznymi wyrazami ofiaruje 

wydawca 

15 X 76 

Ossoliński Jerzy, Pamiętnik, oprac. i wstępem poprzedził Władysław Czapliński, Warszawa: PIW, 1976 

I-285 

DALAJLAMA 

(właśc. Tenzin Gyatso, 1935-, w wieku pięciu lat intronizowany jako XIV Dalaj Lama Tybetu, duchowy i polityczny 

przywódca Tybetu, w 1989 r. laureat pokojowej nagrody Nobla) 

[Na pamiątkę wielkiemu uczonemu Władysławowi Bartoszewskiemu 

z intencją niesienia pomocy innym. Od mnicha podążającego 

za Buddą, 

Dalajlama] 

[Bonn, 29.04.1994] 

Dalai Lama, Mitgefühl und Weisheit: ein grosser Mensch im Gespräch mit Felizitas von Schönborn, 

Freiburg-Basel-Wien: Herder, 1994 

I-410 

DAN EWA 

(1940-, pisarka emigracyjna, współpracuje m. in. z czasopismem „Polonika”) 

Ambasadorowi Rzeczypospolitej w Austrii Prof. Władysławowi Bartoszewskiemu z wyrazami 

podziwu i uznania za konsekwencję w dokonywaniu zmiany klimatu, jaki przez lata towarzyszył 

polskiej placówce dyplomatycznej w Wiedniu. 

Ewa Dan 

Wiedeń, 11.09.1992. 

Dan Ewa, Scena złudzeń, Warszawa-Wiedeń: Interlibro, 1992 

I-570 

DAUZENROTH ERICH 

(1931-2004, doktor filozofii, profesor nauk pedagogicznych w Uniwersytecie Justusa Liebiga w Giessen; 

współzałożyciel Niemieckiego Towarzystwa J. Korczaka) 

Władisław Bartoszewski in Dankbarkeit, zum 19. II. in München überreicht! 

Pr. E. Dauzenroth [podpis] 

[Władysławowi Bartoszewskiemu z wyrazami wdzięczności za 19 lutego w Monachium, 

Pr. E. Dauzenroth] 

Korczak Janusz, Die Kinder der Bibel, mit einem Nachwort von Erich Dauzenroth und Adolf Hampel, 2. Aufl., 

Gütersloh: Gütersloher Verlagshaus Gerd Mohn, 1986 

I-416 

DEDECIUS KARL 

(1921-, niemiecki tłumacz i popularyzator literatury polskiej; publikuje w prasie i wykłada na uczelniach 

wyższych) 

godziny, tygodnie, miesiące dedykuje 

Karl Dedecius 

swoim najbliższym w tym gronie Zofii i Władysławowi Bartoszewskim serdecznie! Przy okazji 

Wesołych Świąt i Pogodnego Nowego Roku 

Szymborska Wisława, Der Augenblick / Chwila: Gedichte Polnisch und deutsch, übertr. und hrsg. von Karl Dedecius, 

Frankfurt am Main: Suhrkamp, 2005 

I-1090 

28 29

ardzo serdecznie dla Pani Zofii i Pana Władysława Bartoszewskich 

Karl Dedecius 

(do czytania w duecie jednym harmonijnym głosem) 

Szymborska Wisława, Liebesgedichte, ausgewählt und übertr. von Karl Dedecius, Frankfurt am Main-Leipzig: Insel 

Verlag, 2005 

I-974 

DEGLER JANUSZ 

(1938-, historyk i teoretyk teatru, wydawca, profesor Uniwersytetu Wrocławskiego; były przewodniczący 

Rady Kuratorów Zakładu Narodowego im. Ossolińskich) 

Pani Zofii Bartoszewskiej z prośbą o łaskawe przyjęcie i słowami głębokiego szacunku 

Janusz Degler 

Wrocław, 3 lipca 1979 r. 

Degler Janusz (oprac. i red.), Spotkanie z Witkacym: materiały sesji poświęconej twórczości Stanisława Ignacego 

Witkiewicza (Jelenia Góra, 2-5 marca 1978), Jelenia Góra: Teatr im. C. K. Norwida, 1979 

I-35 

DEMBOWSKI BRONISŁAW BP 

(1927-, biskup ordynariusz diecezji włocławskiej w latach 1992-2003; w czasie stanu wojennego był opiekunem 

Prymasowskiego Komitetu Pomocy Osobom Pozbawionym Wolności) 

Drogiemu Panu Władysławowi Bartoszewskiemu z życzeniami Bożego błogosławieństwa serdecznie 

+ Bronisław Dembowski 

czyli ks. Bronek 

Warszawa, u św. Marcina 16-II-1997 

Dembowski Bronisław bp, W prawdzie i miłości: rekolekcje, Włocławek: Włocławskie Wydawnictwo Diecezjalne, 

1996 

I-552 

DESELAERS MANFRED KS. 

(1955-, niemiecki ksiądz katolicki, od 1989 r. w Polsce; poświęca się w pracy nad pojednaniem niemiecko-polskim 

i chrześcijańsko-żydowskim; pracuje w Centrum Dialogu i Modlitwy w Oświęcimiu oraz w Papieskiej 

Akademii Teologicznej w Krakowie) 

Panu Profesorowi Bartoszewskiemu wdzięczny z najlepszymi życzeniami 

Ks. Deselaers [podpis] 

Oświęcim, 1.10.2003 

Dialog u progu Auschwitz. T. 1, red. ks. M. Deselaers, Kraków: Wydawnictwo Unum; Centrum Dialogu i Modlitwy 

w Oświęcimiu, 2003 

I-714 

DOBROSZYCKI LUCJAN 

(1925-1995, historyk, nauczyciel akademicki) 

Zosi i Władkowi z serdeczną pamięcią 

Lucjan 

London, 18 września 1984 

Dobroszycki Lucjan (ed.), The Chronicle of the Łódź Ghetto 1941-1944, New Haven-London: 

Yale University Press, 1984 

I-24 

DÖNHOFF MARION GRÄFIN 

(1909-2002, w czasie II wojny światowej działaczka opozycji antyhitlerowskiej i współuczestniczka nieudanego 

zamachu na Hitlera; dziennikarka niemiecka, współwydawca tygodnika „Die Zeit”, autorka ponad 

20 książek, działała na rzecz pojednania Niemiec z krajami Europy Wschodniej) 

Von Marion Dönhoff für W. Bartoszewski mit sehr herzlichen Grüssen 

20/VI 2000 

[W. Bartoszewskiemu z serdecznymi pozdrowieniami Marion Dönhoff 

20/VI 2000] 

Dönhoff Marion Gräfin, Zivilisiert den Kapitalismus: Grenzen der Freiheit, München: Knaur, 

1999 

I-773 

30 31

DOWGIAŁLO JAN 

(1932-, hydrogeolog, ambasador RP w Izraelu w latach 1990-1994, założyciel i prezes fundacji „Polska Katedra 

w Uniwersytecie Jerozolimskim”) 

Wielce Szanownemu Panu Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu z prośbą o przyjęcie 

na pamiątkę izraelskich spotkań 

Jan Dowgiałło [podpis] 


Dowgiallo Jan, Sarner Harvey, From science to diplomacy: a Pole’s experience in Israel, Cathedral City, CA.: 

Brunswick Press, 1995 

I-73 

DREWNOWSKI TADEUSZ 

(1926-, krytyk i historyk literatury, edytor, publicysta, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, związany m.in. 

z „Polityką”; więzień Pawiaka, żołnierz AK) 

Zosi (przyjaciółce od lat najmłodszych) i Panu Władysławowi – tę książkę, która dla mnie była 

wielką przygodą ofiarowuje 

Tadeusz Drewnowski 

21. maja 1972 

Drewnowski Tadeusz, Ucieczka z kamiennego świata: (o Tadeuszu Borowskim), Warszawa: PIW, 1972 

I-405 

DUNIN-WĄSOWICZ KRZYSZTOF 

(1923-, podchorąży AK, były więzień obozu koncentracyjnego Stutthof; m. in. działacz Klubu Krzywego 

Koła, historyk, profesor Instytutu Historii PAN, odznaczony medalem „Sprawiedliwy wśród narodów świata” 

przez Instytut Yad Vashem w Jerozolimie) 

Władkowi z wyrazami niezmiernej przyjaźni 

Krzysztof 

23 XII 1963 

Dunin-Wąsowicz Krzysztof, Mózg i serce czerwonych, Warszawa: Iskry, 1963 

I-260 

Władkowi z wyrazami niezmiernej przyjaźni 

autor 

24 VIII 1966 

Dunin-Wąsowicz Krzysztof, Obóz koncentracyjny Stutthof, Gdynia: Wydawnictwo Morskie, 1966 

I-167 

Władkowi z wyrazami przyjaźni i z prośbą o przyjęcie 

Krzysztof 

16 II 1979 

Dunin-Wąsowicz Krzysztof, Ruch oporu w hitlerowskich obozach koncentracyjnych 1933-1945, Warszawa: PWN, 1979 

I-12 

Kochanemu Władkowi książkę o Żoliborzu pełną osobistych wspomnień z naszej młodości niezapomnianej 

Krzysztof 

4 XII 84 

Dunin-Wąsowicz Krzysztof, Na Żoliborzu 1939-1945, Warszawa: KiW, 1984 

I-799 

DYLĄGOWA HANNA 

(1928-, historyk, profesor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego) 

Władkowi Bartoszewskiemu z wyrazami pamięci 

H. Dylągowa 

Warszawa, 29.11.1981 r. 

Dylągowa Hanna, Duchowieństwo katolickie wobec sprawy narodowej (1764-1864), Lublin: Towarzystwo Naukowe 

KUL, 1981 

I-36 

Czcigodnemu i Drogiemu Jubilatowi Profesorowi, Ambasadorowi i Ministrowi Władysławowi 

Bartoszewskiemu – Koledze i Przyjacielowi 

Hanna Dylągowa 

Warszawa, 19.2.1997 r. 

Dylągowa Hanna, Dzieje Unii Brzeskiej (1596-1918), Warszawa-Olsztyn: Interlibro; Warmińskie Wydawnictwo 

Diecezjalne, 1996 

I-337 

32 33

DZIKOWSKI STANISŁAW 

(1884-1951, pisarz, publicysta, dziennikarz, felietonista i recenzent literacki; w czasie Powstania Warszawskiego 

brał udział w powstańczych nasłuchach radiowych; w latach 1945-1947 zastępca kierownika działu 

literackiego w „Gazecie Ludowej”) 

34 

Kochanemu Władysławowi Bartoszewskiemu na pamiątkę wspólnej sprawy, d. 14 VIII 48 

St. Dzikowski [podpis] 

Dzikowski Stanisław, Klechdy polskie: podania, legendy, baśnie, bajki, opowieści i facecje na podstawie materiałów ludowych 

opracował, wstępem, przypisami i posłowiem opatrzył...: seria pierwsza, Warszawa: Wyd. Józefa Kubickiego, 1948 

I-2 

ESTREICHER KAROL 

(1906-1984, historyk sztuki, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, w latach 1951-1976 dyrektor Muzeum 

Uniwersytetu Jagiellońskiego; w czasie II wojny światowej kierował Biurem Rewindykacji Strat Kulturalnych 

i jako sekretarz premiera Władysława Sikorskiego zaangażował się w opracowywanie strat kultury 

polskiej pod okupacją niemiecką; kontynuator Bibliografii polskiej autorstwa swego dziadka i ojca) 

Władysławowi Bartoszewskiemu najserdeczniej 

Karol Estreicher 

4.IV.79 

Estreicher Karol, Historia sztuki w zarysie, wyd. 3, Warszawa-Kraków: PWN, 1979 

I-713 

FERRERO-WALDNER BENITA 

(1948-, austriacka działaczka polityczna i dyplomatka, w latach 2000-2004 minister spraw zagranicznych 

Austrii, obecnie komisarz Unii Europejskiej ds. Europejskiej Polityki Sąsiedztwa) 

Für Wladyslaw Bartoszewski mit meinen besten Grüssen, herzlichst, 

Deine Benita Ferrero-Waldner 

[Władysławowi Bartoszewskiemu z najlepszymi pozdrowieniami serdeczne życzenia, 

Twoja Benita Ferrero-Waldner] 

Ferrero-Waldner Benita, Kurs setzen in einer veränderten Welt, 2. Aufl., Wien: Holzhausen Verlag, 

2002 

I-26 

Państwo Bartoszewscy na stoisku paryskiego „Éditions Spotkania” na targach książki we Frankfurcie n. Menem, 

październik 1986 r.

FICOWSKI JERZY 

(1924-2006, poeta, prozaik, tłumacz; żołnierz AK, uczestnik Powstania Warszawskiego, znawca folkloru żydowskiego 

i cygańskiego oraz twórczości Brunona Schulza) 

Panu Władysławowi Bartoszewskiemu z podziękowaniem za księgę „Ten jest z ojczyzny mojej” 

i z wyrazami prawdziwego szacunku i uznania-podziwu 

Jerzy Ficowski 

10.II.1970 

Warszawa 

Ficowski Jerzy, Regiony wielkiej herezji: szkice o życiu i twórczości Brunona Schulza, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 

1967 

I-747 

Drogiemu Panu Władysławowi Bartoszewskiemu, ogarniającemu swoją niezwykłą wiedzą tak 

ogromne obszary naszej historii najnowszej – tę małą grządkę – kretowisko mojego wieloletniego 

szperactwa w zakresie „archeo logii najnowszej” najserdeczniej ofiarowuje schulzoszperacz 


Warszawa 

23.IV 1975 r. 

Schulz Bruno, Księga listów, zebrał, oprac., wstępem, przypisami i aneksem opatrzył Jerzy Ficowski, Kraków: Wydawnictwo 


I-149 

Władysławowi Bartoszewskiemu z wyrazami serdecznej przyjaźni 


17.X 1994 

Warszawa 

Ficowski Jerzy, Odczytanie popiołów / A Reading of Ashes, Łowicz: Wydawnictwo Browarna, 1993 

I-492 

FRAJLICH ANNA 

(1942-, poetka, mieszka w USA, jest wykładowcą języka i literatury na Uniwersytecie Columbia) 

Panu Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu z wielkim podziwem i żalem, że nie miałam 

okazji słuchać tych wykładów w Polsce 

Anna Frajlich-Zając 

Nowy Jork 9.XII.1977 

Frajlich Anna, Aby wiatr namalować, Londyn: Oficyna Stanisław Gliwa, 1976 

I-905 

Panu Ministrowi z gratulacjami z serdecznością do kolekcji swoją pierwszą w kraju wydaną 

książkę 

Anna Frajlich Zając 

Nowy Jork wrzesień 95. 

Frajlich Anna, Ogrodem i ogrodzeniem, Warszawa: Czytelnik, 1993 

I-428 

Panu Ministrowi z gorącymi uczuciami niezmiennego podziwu i wdzięczności 

Anna Frajlich 

Nowy Jork 26 lutego 2002. 

Frajlich Anna, Znów szuka mnie wiatr, Warszawa: Czytelnik, 2001 

I-439 

Drogiemu Panu Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu z wyrazami wielkiej serdeczności 

Anna Frajlich 

17 marca 2003. 

Frajlich Anna, Le vent, à nouveau me cherche / Znów szuka mnie wiatr, Soisy-Sur-Seine: Èdition Èdinter, 2003 

I-151 

36 37

FRIEDLÄNDER SAUL 

(1932-, historyk izraelski, profesor Uniwersytetu w Tel-Avivie i University of California w Los Angeles) 

For Wladyslaw Bartoszewski, the colleague, the friend, and the man of courage and compassion in 

the most terrible times, with sincere admiration and all warm wishes, 

Saul Friedländer 

Spiez, 17.9.1998 

[Władysławowi Bartoszewskiemu, koledze, przyjacielowi oraz człowiekowi pełnemu odwagi i współczucia 

w tych najstraszniejszych czasach, ze szczerym podziwem oraz najlepszymi życzeniami, 

Saul Friedländer 

Spiez, 17.9.1998] 

Friedländer Saul, Das Dritte Reich und die Juden. Bd. 1: Die Jahre der Verfolgung: 1933-1939, München: Verlag 

C. H. Beck, 1998 

I-95 

GARLIŃSKI JÓZEF 

(1913-2005, pisarz, historyk, działacz emigracyjny; w czasie II wojny światowej był kierownikiem Wydziału 

Bezpieczeństwa Komendy Głównej AK, były więzień obozu Auschwitz-Birkenau) 

Panu Władysławowi Bartoszewskiemu z serdecznymi wyrazami przyjaźni 

J. Garliński 

Londyn, 1966 

Garliński Józef, Między Londynem i Warszawą, Londyn: Gryf, 1966 

I-726 

Panu Władysławowi Bartoszewskiemu z wyrazami przyjaźni 

J. Garliński 

Londyn, 1966 

Garliński Józef, Ziemia, Londyn: Gryf, 1964 

I-982 

Drogiemu Władkowi z serdecznymi wyrazami przyjaźni i pamięci 

Józek 

Londyn, 12.12.77. 

Garliński Józef, Ostatnia broń Hitlera: V-1 – V-2, Londyn: Odnowa, 1977 

I-980 

Zosi i Władkowi z serdecznymi wyrazami przyjaźni i pamięci 

Józek 

31. 3. 80. 

Garliński Józef, Enigma: tajemnica drugiej wojny światowej, Londyn: Odnowa, 1980 

I-978 

Zosi i Władkowi z serdecznymi wyrazami pamięci 

Józek 

Londyn, 29.4.1981. 

Garliński J., Deutschland’s letzte Waffen im 2. Weltkrieg: der Untergrundkrieg gegen die V 1 und die V 2, Stuttgart: 

Motorbuch Verlag, 1981 

I-60 

Zosi i Władkowi z serdecznymi wyrazami przyjaźni i najlepszymi życzeniami 

Józek 

Londyn. 9.3.1983. 

Garliński Józef, Polska w Drugiej Wojnie Światowej, Londyn: Odnowa, 1982 

I-1006 

Drogiemu Władkowi na pamiątkę naszych niezapomnianych lat młodości i nadzieji 

Józek 

Londyn, 6.10.87 

Garliński Józef, Niezapomniane lata: dzieje Wywiadu Więziennego i Wydziału Bezpieczeństwa Komendy Głównej 

Armii Krajowej, Londyn: Odnowa, 1987 

I-1034 

Zosi i Władkowi w nadziei, że im ta książka będzie się podobać. 

Józek 

Londyn, 6.10.87 

Garliński Józef, Szwajcarski korytarz, Paris: Editions Spotkania, 1987 

I-979 

38 39

GEREMEK BRONISŁAW 

(1932-, polityk, historyk, mediewista; jedna z czołowych postaci opozycji demokratycznej w latach 70. i 80. 

XX w., więziony i internowany; w latach 1978-1981 współzałożyciel i wykładowca Towarzystwa Kursów Naukowych; 

w latach 1997-2000 minister spraw zagranicznych, obecnie poseł do Parlamentu Europejskiego) 

Zosi i Władkowi – przyjaciołom serdecznym 

Bronek 

Warszawa 16 kwietnia 1993 

Geremek Bronislaw, Histoire social: exclusions et solidarité, Paris: Collège de France, 1993 

I-1112 

GIEROWSKI JÓZEF 

(1922-2006, historyk, w latach II wojny światowej żołnierz AK, w latach 1981-1987 rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego 

w Krakowie) 

Ekscelencji Panu Prof. Dr Władysławowi Bartoszewskiemu z wyrazami głębokiego szacunku 

Józef Gierowski [podpis] 

Kraków, 10 III 94 

The Jews in Poland. Vol. 1, ed. Andrzej K. Paluch, Cracow: Research Center on Jewish History and Culture in Poland, 

1992 [dedykowana prof. Józefowi Gierowskiemu w siedemdziesiątą rocznicę urodzin] 

I-64 

GIESE ARNO 

(1941-, publicysta i fotoreporter, autor książek, korespondent polskojęzycznych czasopism w Niemczech, 

USA i innych krajach, dokumentalista historii Polonii niemieckiej) 

Wielkiemu Polakowi, współuczestnikowi opisanych wydarzeń, Panu Ministrowi Władysławowi 

Bartoszewskiemu 

Arno Giese 

Kolonia 13/02.2001 r. 

Giese Arno, Na ołtarzu Ojczyzny, Pelplin: Bernardinum, 2001 

I-816 

GŁÓDŹ SŁAWOJ LESZEK ABP 

(1945-, arcybiskup, generał dywizji, w latach 1991-2004 biskup polowy Wojska Polskiego, następnie biskup 

ordynariusz diecezji warszawsko-praskiej) 

Panu Porucznikowi Armii Krajowej – Drogiemu i Zacnemu – Panu Profesorowi Władysławowi 

Bartoszewskiemu, z wdzięczną pamięcią – 

+ Sławoj L. Głódź 

Warszawa, 31.10. 2005 

Gałązka Grzegorz (fotogr.), oprac. tekstów Anna i Klementyna Ludwig, Krystyna Bujak, Przybywam z darem pokoju: 

papież Jan Paweł II z Wojskiem Polski i świata, Bydgoszcz: Margrafsen, [2003] 

I-1065 

GOETEL ELŻBIETA I GOETEL ROMAN 

(córka i syn Ferdynanda Goetla, 1890-1960, prozaika, dramatopisarza, publicysty i działacza politycznego, 

prezesa Polskiego PEN Clubu w II RP) 

Panu Władysławowi Bartoszewskiemu z wdzięcznością i szacunkiem córka i syn autora 

Elżbieta Goetel 

Roman Goetel 

Sopot 25 XII 2003 

Goetel Ferdynand, Patrząc wstecz: wspomnienia, Kraków: Arcana, [1998] 

I-130 

GOLISZEWSKI MAREK 

(1952-, przedsiębiorca, założyciel i prezes Business Centre Club) 

Panu Ministrowi Władysławowi Bartoszewskiemu z wyrazami uznania i sympatii 

Autor 

Goliszewski Marek, Stąd do przyszłości, Warszawa: Studio Emka, 2005 

I-952 

40 41

GOMULICKI JULIUSZ WIKTOR 

(1909-2006, edytor, eseista, varsavianista, bibliofil; w czasie II wojny światowej działacz konspiracyjny, żołnierz 

AK, uczestnik Powstania Warszawskiego; po wojnie pełnił liczne funkcje) 

Drogim „Teofilom” z najlepszymi życzeniami od Julka 

25 XI. 49 

W dzień „słynnego artykułu”. 

Gomulicki Juliusz W., Pieśń o Warszawie: 1939-1949: antologia świetlicowa, Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza 

Sztuka, 1949 

I-150 

Kochanemu Teofilkowi z serdecznym uściskiem 

JWG 

Nocy 1003ej 

[1951] 

Norwid Cyprian Kamil, Poezje wybrane, oprac. Mieczysław Jastrun, przejrzał, tekst i chronologię ustalił Juliusz 

W. Gomulicki, Warszawa: Książka i Wiedza, 1951 

I-198 

Teofilowi z serdecznym uściskiem 

JWG 1954 

Petöfi Sandor, Wybór poezji, wybór, oprac., wstęp Juliusz W. Gomulicki, Warszawa: Czytelnik, 1951 

I-639 

Kochanemu Władkowi Bartoszewskiemu z pozdrowieniami detektywno-filologicznymi 

JWG 

Warszawa, 10.II.56 

Tuwim Julian, Wiersz nieznanego poety: gawęda literacko-obyczajowa, wstęp, rekonstrukcję zakończenia oraz posłowie 

oprac. J. W. Gomulicki, Warszawa: Czytelnik, 1955 

I-569 

Kochanemu Władkowi Bartoszewskiemu jeszcze raz serdecznie dziękując Mu za „iter Cracoviense” 

(dla Norwida) 

JWGomulicki [podpis] 

25.V.56 

Norwid Cyprian, Okruchy poetyckie i dramatyczne, zebrał i oprac. Juliusz W. Gomulicki, Warszawa: PIW, 1956 

I-184 

Władkowi Bartoszewskiemu (coś nie z Jego parafii) z uściskiem ręki 

JWG 

1957 I 

Węgierski Tomasz Kajetan, Organy: poema heroi-komiczne w sześciu pieśniach przez Tomasza Kajetana Węgierskiego, 

oprac. Juliusz W. Gomulicki, Warszawa: PIW, 1956 

I-737 

Władkowi (Teofilowi) Bartoszewskiemu z mocnym uściskiem ofiaruje 

Julek 

W, 29.III.59 r. 

Gomulicki Juliusz W. (wybór i oprac.), Iskry z popiołów: 25 zapomnianych opowiadań polskich XIX wieku, Warszawa: 

Nasza Księgarnia, 1959 

I-117 

Kochanemu Władkowi wypróbowanemu towarzyszowi i przyjacielowi jak najserdeczniej ofiaruje 

JWG 

Warszawa, I 1961 r. 

Gomulicki Wiktor, Opowiadania o Starej Warszawie, oprac., wstęp i komentarz Juliusz W. Gomulicki, Warszawa: 

PIW, 1960 

I-690 

W Twoje ręce, Władeczku! 

JWG 

24.I.1961 r. 

Gomulicki Juliusz W. (wybór i oprac.), Iskry z popiołów: zapomniane opowiadania polskie XIX wieku. Seria II, 

Warszawa: Nasza Księgarnia, 1960 

I-700 

Kochanemu Władkowi dla „Teofila” z uściskiem od 

JWG 

W. 1 I 1962 r. 

Gomulicki Wiktor, Warszawa wczorajsza, zebrał i oprac. Juliusz W. Gomulicki, Warszawa: Czytelnik, 1961 

I-156 

42 43

[egzemplarz recenzyjny]* 

Kochanemu Władkowi Bartoszewskiemu, serdecznie ubolewając, że dostał taki okropny egzemplarz 

– po starej i wiernej przyjaźni 

JWG [podpis] 

9 64 

*Brr! 

Norwid Cyprian, Do Pani na Korczewie: wiersze, listy, małe utwory prozą, wydał z autografu, oprac. i wstępem poprzedził 

Juliusz W. Gomulicki, Warszawa: Pax, 1963 

I-83 

Szanownej Pani red. Zofii Bachurzewskiej 3 – jeden z moich ‘marginesów norwidowskich’ – 

z podziękowaniem za życzliwą opiekę nad edycją C.K.N. 

JWG 

5 XII 1964 r. 

Szymanowski Wacław, Niewiarowski Aleksander, Wspomnienia o Cyganerii warszawskiej, zebrał i oprac. Juliusz 

Wiktor Gomulicki, Warszawa: Czytelnik, 1964 

I-583 

Motto idiotto 

Mój kochany Teofilu, 

Ach, nareszcie, ach nareszcie, 

Zobaczyłem Cię z profilu... 

Kochanemu Władkowi Bartoszewskiemu, ten pierwszy i jedyny (jaskółczy) egzemplarz „Dwóch 

poematów” przekazuję z przyjacielskim uściskiem 

JWG [podpis] 

1 I 1967 r. 

Norwid Cyprian, Dwa poematy miłosne, oprac. i wstępem opatrzył Juliusz W. Gomulicki, Warszawa: PIW, 1966 

I-139 

Kochanemu Teofilkowi w przyjacielskim upominku z gorącymi 

pozdrowieniami 

Jul 

16.II.1977 w Antykwariacie u Farbisza 4 

Sto dedykacji dla Juliusza Wiktora Gomulickiego, Warszawa: Towarzystwo Przyjaciół Książki, 1976 

I-977 

Władkowi Bartoszewskiemu 

Szczęśliwszyś od Popiela, Drogi Teofilu, 

Chociaż bowiem gryziony przez bęcwałów tylu 

J przez złośliwe myszy szarpany na ćwierci, 

Wyrwałeś się z ich zębów – i uszedłeś śmierci 

Twój stary przyjaciel 

Juliusz W. Gomulicki 

[1977] 

Gomulicki Juliusz W., Wiedza o książce: bibliografia, encyklopedie, słowniki, varia: przegląd praktyczny za rok 

1974, Warszawa 1977 

I-1082 

Władkowi Bartoszewskiemu 

O, jaka to miła chwila 

, 

Że TEOFIL coś dostaje... 

Od drugiego TEOFILA!... 

Ściskamy Cię serdecznie 

Twoi Teofil i Juliusz5 

[1978?] 

Gomulicki Wiktor, Poezje wybrane, wybór, wstęp i posłowie Teofil Jaroszewski, Warszawa: Ludowa Spółdzielnia 

Wydawnicza, 1978 

I-823 

Staremu Przyjacielowi Władysławowi Bartoszewskiemu od serca 

JWG 

Kochany Teofilku – aż trzykrotnie pisałeś o konspiracyjnej edycji tej książeczki, przyjmij teraz 

jej wydanie „normalne” (choć nie takie, o jakim myślałem w 1944 roku*), a razem z nim 

zapewnienie o zawsze żywej przyjaźni, jaką mam dla Ciebie, i szacunku, jaki żywię dla twej 

działalności i twórczości 

Juliusz W. Gomulicki [podpis] 

W maju 1980 r. 

*Jakie to piękne czasy (mimo wszystko!) 

Gomulicki Wiktor, Pod znakiem syreny: poezje warszawskie 1872-1918, zestaw utwórów, oprac. tekstu, wstępy 

i objaśnienia Juliusz W. Gomulicki, Warszawa: Czytelnik, 1980 

I-199 

44 45

46 

Kochanemu Władkowi („Ludwikowi”, „Teofilowi”) Bartoszewskiemu, który potrafi właściwie 

odczytać zadedykowany sobie szkic historyczny (zob. s. 382 nn.), wraz z przyjacielskim uściskiem – 

Juliusz W. Gomulicki 

7 maja 1981 r. 

Gomulicki Juliusz Wiktor, Zygzakiem: szkice, wspomnienia, przekłady, Warszawa: PIW, 1981 

I-576 

Kochanemu Władkowi (Teofilkowi) Bartoszewskiemu do księgozbioru – z wieloma serdecz - 

nościami – 

Juliusz W. Gomulicki [podpis] 

27 czerwca 1981 r. 

Kurzman Dan, Der Aufstand: die letzten Tage des Warschauer Ghettos, München: C. Bertelsmann Verlag, 1979 

I-288 

GOT JERZY 

(1923-2002, teatrolog, edytor, twórca krakowskiej teatrologii, od 1978 r. mieszkał na stałe w Wiedniu) 

Szanownym i drogim Państwu Zofii i Władysławowi Bartoszewskim z bardzo serdecznymi wyrazami 

oddaje 

Jerzy Got [podpis] 

Wiedeń, 27.5.1994 

Wartością tej książeczki jest piękny tekst Zbyszka 6 – wtedy już ciężko chorego – pożegnanie 

Got Jerzy, Teatr i teatrologia, Kraków: Universitas, 1994 

I-514 

GÓRALCZYK BOGDAN 

(politolog, sinolog, w latach 1991-1998 attaché prasowy ambasady RP w Budapeszcie, były ambasador RP 

w Tajlandii, obecnie publicysta i wykładowca Centrum Europejskiego Uniwersytetu Warszawskiego) 

Panu Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu z wielkim szacunkiem ta szczypta węgierskiej 

papryki 

Bogdan Góralczyk 

W Warszawie, styczeń 2001 roku 

Góralczyk Bogdan, Węgierski pakiet, Warszawa: Familia, 2000 

I-52 

Władysław Bartoszewski na 9. Targach Książki w Krakowie (27 X 2005)

GÓRALSKI WOJCIECH KS. 

(1939-, pracownik naukowo-dydaktyczny wielu uczelni katolickich, w 1993 r. był jednym z negocjatorów 

konkordatu ze strony delegacji Stolicy Apostolskiej) 

W. Szanownemu Panu Prof. Władysławowi Bartoszewskiemu, Senatorowi RP, oddanemu idei 

konkordatu b. Ministrowi Spraw Zagranicznych, z gorącym podziękowaniem za łaskawe zaszczycenie 

w dniu 3 marca 1998 r. prezentacji tej pracy oraz z uprzejmą prośbą o jej przyjęcie 

– 

ks. W. Góralski 

Płock, 8 III 1998 r. 

Góralski Wojciech, Konkordat Polski 1993: od podpisania do ratyfikacji, Warszawa: Wydawnictwo Akademii Teologii 

Katolickiej, 1998 

I-171 

GROT-KWAŚNIEWSKI JERZY HIERONIM 

(1920-, dziennikarz, działacz polityczny; w czasie II wojny światowej dziennikarz polskiej prasy podziemnej; 

od 1945 r. na emigracji w Niemczech, następnie w Australii; w latach 1977-1991 redaktor australijskiego 

„Tygodnika Polskiego” wydawanego w Melbourne) 

Panu Ambasadorowi, Prof. Władysławowi Bartoszewskiemu wybitnemu publicyście, historykowi 

naszych czasów, wielce zasłużonemu działaczowi Polski Podziemnej, któremu nic co ludzkie 

i polskie nie jest obce 

na pamiątkę wizyty w Australii i w celu przybliżenia obrazu australijskiej Polonii ofiaruje z wyrazami 

wielkiego uznania i szacunku 

Jerzy Grot-Kwaśniewski 

„sprawca” książki a w czasie wojny działający w ramach Biura Informacji i Propagandy A.K. 

Melbourne, 20 marca 1993 

Czterdzieści lat Polonii australijskiej na łamach Tygodnika Polskiego, red. Zdzisław Drzymulski, Jerzy Grot-Kwaśniewski, 

Lech Paszkowski, Melbourne: Contal Co., 1991 

I-463 

GUTMAN YISRAEL 

(1923-, urodzony w Warszawie, historyk; w getcie warszawskim aktywny członek żydowskiej organizacji młodzieżowej 

Haszomer-Hacair i Żydowskiej Organizacji Bojowej; więzień obozów w Majdanku, Oświęcimiu 

i Mauthausen; profesor Uniwersytetu Jerozolimskiego i Yad Vashem; wiceprzewodniczący Międzynarodowej 

Rady Oświęcimskiej) 

Władkowi – z wyrazami głębokiego uznania i przyjaźni 

J. Gutman 

Washington, 21.11.1996 

Anatomy of the Auschwitz Death Camp, editors Y. Gutman, M. Berenbaum, Washington- 

Bloomington-Indianapolis: United States Holocaust Memorial Museum, Indiana University 

Press, 1994 

I-55 

HAGENAU GERDA 

(1918-2006, poetka i pisarka niemiecka, urodzona w Łodzi; jest łącznikiem pomiędzy kulturą polską i niemiecką) 

Für Władysław Bartoszewski herzlichst 

Gerda Hagenau 

Wien 9.X.89 

[Władysławowi Bartoszewskiemu z najlepszymi życzeniami 

Gerda Hagenau 

Wiedeń 9.X.89] 

Hagenau Gerda, Der Himmel brennt: Gedichte, Wien: Edition Atelier, 1989 

I-678 

48 49

HAJNICZ ARTUR 

(1920-, pseud. Justyn, dziennikarz, publicysta, specjalista ds. stosunków polsko-niemieckich; studiował matematykę, 

socjologię i dziennikarstwo; w latach 1955-1973 redaktor „Życia Warszawy”, od lat 50. XX w. 

związany ze środowiskami opozycyjnymi, m. in. członek Klubu Krzywego Koła; w 1981 r. był sekretarzem 

redakcji „Tygodnika Solidarność”, w czasie stanu wojennego współpracował m. in. z „Krytyką”; w 1989 r. 

organizator i dyrektor Ośrodka Studiów Międzynarodowych /organ doradczy przy Senacie RP/, przeniesionego 

do Polskiej Fundacji im. Roberta Schumana; od 1995 r. koordynator programu badawczego „Kompleks 

wypędzenia”) 

Drogiemu Panu Profesorowi Bartoszewskiemu z wyrazami szacunku i serdecznej życzliwości 

Artur Hajnicz 

10 lipiec 1996 

Hajnicz Artur, Ze sobą czy przeciw sobie: Polska - Niemcy 1989-1992, Warszawa: Presspublica, 1996 

I-1125 

HAMPEL JOHANNES 

(1925-, historyk niemiecki, profesor, były przewodniczący Bukowina Institut w Augsburgu) 

Herrn Bartoszewski mit Dank für vielfache Inspiration und Ermutigung im gemeinsamen Dienst 

für Die Versöhnung zwischen Polen und Deutschen in herzlicher Verbundenheit Ihr Johannes 

Hampel (zur Zeit im Kuraufenthalt) 

Augsburg, 3.3.1996 

[Panu Bartoszewskiemu za wielokrotną inspirację oraz zachętę do wspólnej służby ku porozumieniu 

między Polakami i Niemcami, z najserdeczniejszymi wyrazami przywiązania, 

Pański Johannes Hampel (podczas pobytu w sanatorium) 

Augsburg, 3.3.1996] 

Hampel Johannes, Von Troppau bis Czernowitz: Vermächtnisse eines Mitteleuropäers im 20. Jahrhundert; Festschrift 

zum 70. Geburtstag, Augsburg: Bukowina-Institut, 1995 

I-51 

HÁRS GÁBOR 

(1942-, polonista, publicysta, tłumacz, dyplomata; były ambasador Węgier w Polsce; obecnie deputowany 

do węgierskiego Parlamentu) 

Szanownemu Panu Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu, ministrowi spraw zagranicznych 

RP z wielkim szacunkiem 

Gabor Hars [podpis] 

W-wa, listopad 2000 r. 

Hárs Gábor, Moja galeria portretów polskich: (z notatnika ambasadora), Warszawa: Projekt, 2000 

I-950 

HARTWIG JULIA 

(1921-, poetka, eseistka, tłumaczka; żona Artura Międzyrzeckiego) 

Kochanym, Zosi i Władkowi z wierną przyjaźnią 

Julia 

czerwiec 2000 

Hartwig Julia, Zawsze od nowa: 100 wierszy, Warszawa: Twój Styl, 1999 

I-1084 

Kochanej Zosi z wierną pamięcią 

Julia 

wrzesień 2004 

Hartwig Julia, Nie ma odpowiedzi, Warszawa: Sic!, 2001 

I-536 

HAUSER PRZEMYSŁAW KAZIMIERZ 

(1942-, historyk, profesor Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu) 

Szanownym Państwu Zofii i Władysławowi Bartoszewskim z wyrazami szacunku i najlepszymi 

życzeniami 

Przemysław Hauser 

Poznań, 16 grudnia 1996 r. 

Hauser Przemysław, Potyczki przy zielonym stoliku: rzecz o brydżu i brydżystach w II Rzeczypospolitej, wyd. 2 

poszerzone i uzup., Poznań: Wydawnictwo UAM, 1996 

I-380 

50 51

HEN JÓZEF 

(1923-, pisarz, publicysta, dramaturg, scenarzysta) 

Władysławowi Bartoszewskiemu z mocnym, solidarnym uściskiem dłoni 

Józef Hen 

23.XI.1978 

Hen Józef, Ja, Michał z Montaigne..., Warszawa: Czytelnik, 1978 

I-688 

HENNELOWA JÓZEFA MARIA 

(1925-, publicystka, dziennikarka, polityk, magister filozofii, od 1948 r. w redakcji „Tygodnika Powszechnego”, 

związana z Klubami Inteligencji Katolickiej i duszpasterstwami akademickimi oraz robotniczymi; 

posłanka na Sejm RP w latach 1989-1993; żołnierz Szarych Szeregów) 

Państwu Zofii i Władysławowi Bartoszewskim czyli kochanym Władkom o których myślę czule 

i z podziwem wielkim 

Józefa H. 

Kolonia, 12 września 88 

Rydet Zofia, Hennelowa Józefa, Obecność, Kalwaria Zebrzydowska: Calvarianum, 1988 

I-524 

HERLING-GRUDZIŃSKI GUSTAW 

(1919-2000, pisarz, eseista, krytyk literacki, dziennikarz; uczestnik walk o Monte Cassino, za co otrzymał 

order Virtuti Militari, od 1945 r. emigrant polityczny; współtworzył i redagował paryską „Kulturę”, był 

członkiem Instytutu Literackiego, współpracował także z Radiem „Wolna Europa”) 

Dla Władysława i Zofii Bartoszewskich, z bardzo przyjaznymi myślami 

Gustaw Herling-Grudziński 

24.3.1997 

Herling-Grudziński Gustaw, Błogosławiona, święta, Lublin: UMCS, 1996 

I-430 

Dla Zofii i Władysława Bartoszewskich z przyjacielskimi myślami 


[25.05.1997.] 

Herling-Grudziński Gustaw, Bolecki Włodzimierz, Rozmowy w Dragonei: rozmowy przeprowadził, 

opracował i przygotował do druku Włodzimierz Bolecki, Warszawa: Szpak, 1997 

I-69 

Dla Władysława Bartoszewskiego, z wdzięcznością że przyjechał do Rzymu (tak bardzo pragnąłem 

Pana obecności!) i dla Zofii Bartoszewskiej od oddanego szczerze przyjaciela Gustawa 

Herlinga-Grudzińskiego 

15. 6. 1998 

Herling-Grudziński Gustaw, Wyjścia z milczenia: szkice, Warszawa: Czytelnik, 1998 

I-984 

Dla Władysława i Zofii Bartoszewskich, z bardzo przyjaznymi myślami, z najserdeczniejszymi 

Życzeniami Świątecznymi i Noworocznymi 


Neapol, 12 grudnia 1998 

Herling-Grudziński Gustaw, Cud. Dżuma w Neapolu, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1998 

I-681 

Drogi Panie Władysławie, proszę przyjąć na pamiątkę tę miłą i ładną broszurkę lubelską 


Neapol, 12 grudnia 1998 

Gustaw Herling Grudziński: doktor honoris causa Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, red. H. Kosienkowska, 

Lublin: UMCS, 1997 

I-507 

52 53

Dla Władysława i Zofii Bartoszewskich, w dowód ciągłej, serdecznej pamięci 


Neapol, czerwiec 1999 

Herling-Grudziński Gustaw, Podróż do Burmy: dziennik, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1999 

I-349 

Dla Zofii i Władysława Bartoszewskich, najserdeczniej 


Warszawa 20 maja 2000 

Herling-Grudziński Gustaw, Najkrótszy przewodnik po sobie samym, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2000 

I-445 

Dla Władysława Bartoszewskiego, mojego uporczywego kandydata na Prezydenta R. P., z przyjaźnią 

i oddaniem 


Warszawa, 20 maja 2000 

Herling-Grudziński Gustaw, Inny świat. Zapiski sowieckie, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2000 

I-679 

HERTZ PAWEŁ 

(1918-2002, poeta, prozaik, eseista, literaturoznawca, tłumacz i wydawca, w latach 1951-1952 kierownik 

Redakcji Rosyjskiej i Radzieckiej w Państwowym Instytucie Wydawniczym i jego wieloletni współpracownik; 

współpracował także z „Kuźnicą” i „Tygodnikiem Powszechnym”) 

Drogiemu Panu Władysławowi Bartoszewskiemu z najserdeczniejszą przyjaźnią 

Paweł Hertz [podpis] 

Warszawa, 24.VII.64 

Hertz Paweł, Ład i nieład, Warszawa: PIW, 1964 

I-183 

Władkowi i Zosi serdecznie 

P. Hertz [podpis] 

[1967] 

[pod wpisem dedykacja M. Bizana zob. Bizan Marian] 

Słowacki Juliusz, Kordian. Bizan Marian, Hertz Paweł, Glosy do „Kordiana”, Warszawa: PIW, 1967 

I-163 

Zosi i Władkowi zawsze z przyjaźnią najserdeczniejszą, w złym i dobrym oddany zawsze 

Paweł 

8.I.71. 

Słowacki Juliusz, Balladyna. Bizan Marian, Hertz Paweł, Glosy do „Balladyny”, Warszawa: PIW, 1970 

I-338 

Zosi i Władkowi te rzeczy błahe z nieodmienną przyjaźnią ofiaruje 

P Hertz [podpis] 

19.3.1974 

Hertz Paweł, Wieczory warszawskie, wyd. 2, Warszawa: Czytelnik, 1974 

I-240 

HESKA-KWAŚNIEWICZ KRYSTYNA 

(1940-, profesor literaturoznawstwa na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach; harcmistrzyni, m. in. współzałożycielka 

Komitetu Ochrony Pamięci Powstańców i Harcerzy Śląskich – Obrońców Katowic we wrześniu 1939) 

Panu profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu – z wdzięcznością 

autorka 

Katowice, 19 listopada 2000 

Heska-Kwaśniewicz Krystyna, „Wyznanie narodowe Śląska”: teksty literackie i paraliterackie w drukach okresu 

powstań i plebiscytu na Górnym Śląsku, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 1999 

I-81 

HILLENGASS EUGEN SJ 

(1930-, z wykształcenia filozof, teolog i ekonom produkcji, w latach 1967-1971 doradca i zastępca prowincjała 

południowoniemieckiej prowincji jezuitów; w latach 1993-2002 jeden z założycieli i szef Fundacji 

„Renovabis”, tj. „Akcji Solidarnościowej Katolików Niemieckich z Braćmi i Siostrami z Europy Środkowej 

i Wschodniej”, powołanej w 1993 r. przez Episkopat Niemiec) oraz 

ALBERT GERHARD 

(także związany z Fundacją „Renovabis”, współredaktor poniższej publikacji) 

Herrn Professor Dr. Wladyslaw Bartoszewski von Renovabis in Dankbarheit und Freundschaft. 

Freising-München, 12. März 2002 

Eugen Hillengass, Gerhard Albert 

54 55

56 

[Panu Profesorowi Dr. Władysławowi Bartoszewskiemu od Renovabis z wyrazami wdzięczności 

i przyjaźni 

Freising-Monachium, 12 marca 2002 

Eugen Hillengass, Gerhard Albert] 

Renovabis faciem terrae: Kirchliches Leben in Mittel- und Osteuropa an der Jahrtausendwende, hrsg. Gerhard Albert, 

Johannes Oeldemann, Trier: Paulinus Verlag, 2000 [poświęcona 70. rocznicy urodzin o. Eugena Hillengassa] 

I-109 

HOLZER JERZY 

(1930-, historyk, profesor, pracownik Collegium Civitas i Instytutu Studiów Politycznych) 

Zosi i Władkowi jak zawsze z najczulszymi uściskami w chwilach nadziemia – czy stałego? 

Jerzy 

27.3.1990 

Holzer Jerzy, Leski Krzysztof, Solidarność w podziemiu, Łódź: Wydawnictwo Łódzkie, 1990 

I-407 

HUELLE PAWEŁ 

(1957-, prozaik, poeta, publicysta i redaktor, wykładowca uniwersytecki) 

Panu Władysławowi Bartoszewskiemu z wyrazami głębokiego szacunku 

Paweł Huelle 

Warszawa. 1.XII.2005 

Huelle Paweł, Castorp, Gdańsk: Słowo/obraz/terytoria, 2004 

I-983 

JAGIELSKI KRZYSZTOF PAWEŁ MICHAŁ 

(1936-, prozaik, członek Związku Pisarzy Polskich za Granicą) 

Z najwyższymi wyrazami czci i uznania, również za „63 dni” (jako dziecko przeżyłem Powstanie) 

K. Jagielski [podpis] 

Szczecin 8.12.2000 

Jagielski Krzysztof, Za burtą legendy, Szczecin: Punkt, 1992 

I-42 

fot. Ryszard Rzepecki 

Władysław Bartoszewski podpisuje egzemplarze „Stolicy niezłomnej”, Wawel, 28 lipca 2005 r.

JAGIEŁŁO MICHAŁ 

(1941-, taternik i alpinista, przewodnik tatrzański, publicysta i pisarz; były wiceminister kultury, dyrektor 

Biblioteki Narodowej w okresie 1998 do marca 2007 r. i przewodniczący Krajowej Rady Bibliotecznej) 

Szanownemu Panu Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu, Ministrowi Spraw Zagra - 

nicznych, oraz Szanownej Pani Zofii Bartoszewskiej – z wyrazami poważania i sympatii – 

autor 

Michał Jagiełło 

Warszawa, 7 czerwca ’95. 

Jagiełło Michał, Partnerstwo dla przyszłości: szkice o polityce wschodniej i mniejszościach narodowych, Warszawa: 

Bellona, 1995 

I-174 

JANION MARIA 

(1926-, historyk literatury, krytyk literacki, profesor Instytutu Badań Literackich PAN) 

Zosiu, przyjmij ten „dokumencik” z pokorną prośbą o przebaczenie wszystkich świństw 

Miśka 

28 XII 54 

Janion Maria, Jeszcze jedno nieporozumienie wokół liberalizmu: z powodu nowej publikacji prof. Chałasińskiego, 

Wrocław 1954 [osobne odbicie z „Pamiętnika Literackiego”, R. XLV, 1954, z. 3] 

I-830 

JANKOWSKI STANISŁAW „AGATON” 

(1911-2002, żołnierz kampanii wrześniowej, „cichociemny”, kierownik Wydziału Legalizacji i Techniki Wywiadu 

AK, uczestnik Powstania Warszawskiego jako dowódca plutonu „Agaton”; po wojnie jako architekt 

m. in. współautor trasy W-Z i MDM) 

Pani Zofii Bartoszewskiej zcy Naczelnego Redaktora PIW odwadze i życzliwości której, zawdzięczam 

ukazanie się tej książki z wdzięcznością i szacunkiem 

Jankowski 

kpt. „Agaton” 

7.10.1981. 

Jankowski Stanisław „Agaton”, Z fałszywym ausweisem w prawdziwej Warszawie: wspomnienia 1939-1946. T. 1, 

Warszawa: PIW, 1980 

I-1004 

Panu prof. Władysławowi Bartoszewskiemu bohaterskiemu żołnierzowi AK, historykowi – publicyście, 

który nigdy nie bał się pisać prawdy – z podziwem i szacunkiem 

Jankowski 

„Agaton” 

8.12.1981. 



I-202 

Państwu Zofii i Władysławowi Bartoszewskim którym zawdzięczam tę książkę oraz poczucie 

dumy że jesteśmy Polakami 

Jankowski 

(kiedyś, dawno temu) cichociemny – „Agaton” 

Warszawa, 1989.24.III 


wyd. 3 uzup., Warszawa: PIW, 1988 

I-1003 

JAROCKI ROBERT 

(1932-, historyk, pisarz, eseista, publicysta „Rzeczypospolitej”) 

Ekscelencjom Zofii i Władysławowi Bartoszewskim – do archiwum. 

Warszawa, 2.VI. 1997 

RJ. 

PS. tekst pełen błędów korektorskich, rzekomo zawinionych przez komputer. Inne wytłumaczenie: 

redaktorka książki się rozwodziła i przeprowadzała. 

Jarocki Robert, Gajewski Stanisław, Pięć minut ambasadora: rozmowy ze Stanisławem Gajewskim, Warszawa: 

PWN, 1993 

I-540 

Drogim Państwu Zofii i Władysławowi Bartoszewskim – z prośbą o przyjęcie tych moich wariacji 

o Gieysztorze, który już przeszedł do historii. Z wierną przyjaźnią – 

Robert Jarocki 

Warszawa 13 luty 2001 r. 

Jarocki Robert, Opowieść o Aleksandrze Gieysztorze, Warszawa: Fundacja Bankowa im. Leopolda Kronenberga, 

Rzeczpospolita, 2001 

I-506 

58 59

JARZĘBSKI JERZY 

(1947-, historyk literatury, badacz i krytyk współczesnej literatury polskiej, eseista, profesor Uniwersytetu 

Jagiellońskiego, znawca twórczości Gombrowicza) 

Panu Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu, którego nigdy nie przestanę podziwiać. 

Z najlepszymi życzeniami na Jubileusz 

Jerzy Jarzębski 

Kraków, 12 lutego 2007 

Jarzębski Jerzy, Natura i teatr: 16 tekstów o Gombrowiczu, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2007 

I-1125 

JASIENICA PAWEŁ 

(właść. Leon Lech Beynar, 1909-1970, pisarz historyczny, eseista i publicysta „Tygodnika Powszechnego”; 

oficer AK, więziony i prześladowany przez UB, ostatni prezes Klubu Krzywego Koła; w ostatnim czasie głośna 

stała się sprawa jego związku z Zofią O’Bretenny, tajną współpracowniczką SB, który to fakt ujawniono 

w 2002 r.; dopiero w końcu 2006 r. zapadł wyrok sądowy w sprawie praw spadkowych, w tym autorskich, po 

spuściźnie pisarza, korzystny dla jego córki Ewy Beynar-Czeczott) 

Władysławowi Bartoszewskiemu na pamiątkę wspólnej wyprawy w gniazdowy 

Kraj Piastowski – a mówiąc skromniej do Jarocina 

Paweł Jasienica 

Jasienica Paweł, Polska Piastów, Wrocław-Warszawa: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – 

Wydawnictwo, 1960 

I-298 

Władysławowi Bartoszewskiemu rzecz o protektorce Jego rodzinnego miasta 

– z przyjaźnią 


19.IV.1967 

Jasienica Paweł, Ostatnia z rodu, Warszawa: Czytelnik, 1965 

I-565 

Władysławowi Bartoszewskiemu te wspominki o epoce tolerancji – z najgłebszym uznaniem dla 

Jego całej postawy 


19. IV. 1967 

Jasienica Paweł, Polska Jagiellonów, Warszawa: PIW, 1963 

I-575 

JELICZ ANTONINA 

(1923-2004, historyk, mediewistka, kierowniczka Redakcji Literatury Staropolskiej i Historii Kultury w Państwowym 

Instytucie Wydawniczym w latach 1951-1983) 

Zosi z wyrazami tego wszystkiego, co bardzo trudno wyrazić 

autorka 

19 I 1967 

Jelicz Antonina, Życie codzienne w średniowiecznym Krakowie: (wiek XIII-XV), Warszawa: PIW, 1966 

I-9 

JERSCHOWA MARION 

(1943-, slawistka, tłumaczka, prozaik, liryk) 

Dem sehr geehrten Herrn Botschafter Władysław Bartoszewski von einer PEN – Kollegin! 

Marion Jerschowa 

[Wielce szanownemu Panu ambasadorowi Władysławowi Bartoszewskiemu od koleżanki 

z PEN-u! 

Marion Jerschowa] 

Jerschowa Marion, Luftschlösser und Eispaläste: literarische Reiseberichte, Graz-Wien-Köln: Verlag Styria, 1995 

I-413 

JEŻ IGNACY BP 

(1914-, duchowny katolicki, biskup pomocniczy gorzowski, następnie ordynariusz diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej 

w latach 1972-1992, obecnie biskup senior) 

Panu W. Bartoszewskiemu z błogosławieństwem 

+ Ignacy Jeż, bp 

6.V.1991 r. 

Jeż Ignacy bp, Listy pasterskie oraz komunikaty do kapłanów i wiernych diecezji w latach 1972-1989, Szczecin: 

Wydawnictwo Kurii Biskupiej w Koszalinie, 1990 [na k. tyt. 1989] 

I-623 

60 61

fot. Olga M. Garstecka 

Władysław Bartoszewski w czasie promocji książki „Warto być przyzwoitym”, Księgarnia „Odeon” w Warszawie, 

20 września 2005 r. 

JONCA KAROL 

(1930-, prawnik, profesor Uniwersytetu Wrocławskiego) 

Wielce Szanownemu Panu Ambasadorowi Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu z wyrazami 

serdecznego szacunku 

Karol Jonca [podpis] 

17 XI 92. 

Jonca Karol, „Noc Kryształowa” i casus Herschela Grynszpana, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 

1992 

I-513 

JUZWENKO ADOLF 

(1939-, historyk; przewodniczący dolnośląskiej delegacji NSZZ „Solidarność” na I Krajowy Zjazd związku 

oraz przewodniczący Wrocławskiego Komitetu Obywatelskiego; od 1990 r. dyrektor Zakładu Narodowego 

im. Ossolińskich) 

Panu Redaktorowi Władysławowi Bartoszewskiemu na pamiątkę interesujących 

spotkań wrocławskich, pozostający z wyrazami prawdziwego szacunku 

Autor 

Wrocław, 5.IV.1974 r. 

Juzwenko Adolf, Polska a „biała” Rosja: (od listopada 1918 do kwietnia 1920 r.), Wrocław- 

-Warszawa-Kraków-Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo PAN, 

1973 

I-71 

KACZYŃSKA DANUTA 

(1924-2001, harcerka, uczestniczka akcji małego sabotażu i walk z okupantem, później dziennikarka i autorka 

książek) 

Władkowi – który wprowadza mnie w straszne kompleksy, bo nigdy nie potrafię pisać tak potrzebnych, 

tak ważnych dla historii naszego narodu książek – nieśmiało ofiarowuję tę książeczkę, 

próbę pokazania przeżyć okupacyjnych i powstańczych harcerki-sanitariuszki i jej kolegów 

Danuta 

27.II.1968 

Kaczyńska Danuta, Rozstanie po raz drugi, Warszawa: MON, 1967 

I-767 

63

KALLAS MARIAN 

(1938-, prawnik, profesor Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu) 

Szanownemu Panu Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu na pamiątkę wspólnego pobytu 

w Jaworzu 

Autor 

Warszawa, 23.08.90 

Kallas Marian, Sejmy na Zamku w czasach Księstwa Warszawskiego: (1809, 1811, 1812), Warszawa: Zamek Królewski 

w Warszawie, 1987 

I-314 

Wielce Szanownemu Panu Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu w rok Jego wyboru do 

składu Senatu RP 

Toruń, 12.10.1997 r 

Autor 

Kallas Marian, Historia ustroju Polski X-XX w., wyd. 2 rozsz., Warszawa: PWN, 1997 

I-601 

KAMIŃSKI ALEKSANDER 

(1903-1978, ps. Kamyk, Juliusz Górecki, Hubert i in.; pedagog, twórca metody zuchowej, instruktor harcerski, 

harcmistrz, żołnierz AK, jeden z ideowych przywódców „Szarych Szeregów”; w konspiracji inicjator, 

organizator i redaktor „Biuletynu Informacyjnego”, jednego z najważniejszych pism konspiracyjnych 

w okupowanej Polsce; założyciel i komendant Organizacji Małego Sabotażu „Wawer”; autor głośnych książek 

czasów okupacji oraz wielu prac i artykułów; po wojnie profesor na Uniwersytecie Łódzkim; odznaczony 

m. in. Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami oraz pośmiertnie medalem „Sprawiedliwy wśród narodów świata”; 

2003 rok uchwałą Sejmu ogłoszono rokiem Aleksandra Kamińskiego) 

Władysławowi Bartoszewskiemu – „Teofilowi” – wskrzesicielowi faktów 

męki i chwały lat okupacyjnych i dni powstańczych, wyrazy podziwu śle 

Autor 

5.XII.56 

Kamiński Aleksander (Juliusz Górecki), Kamienie na szaniec, wyd. 4, Stalinogród: „Śląsk”, 

1956 

I-302 

KAMIŃSKI ANDRZEJ JÓZEF 

(1921-1985, historyk, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, wykładowca uniwersytetów zagranicznych) 

Nie było nas – były campos i camps 

Byliśmy – i był Oświęcim i Gross-Rosen i różne takie inne... Może chociaż, kiedy nas nie będzie, 

niczego takiego już ludzie nie będą drutami kolczastymi oplatali... 

Czego już nie Tobie, nie sobie, ale ludziom życzy 

Autor 

Andrzej J. Kamiński 

Monachium, jesienią 1983 r. 

Kamiński Andrzej J., Konzentrationslager 1896 bis heute: eine Analyse, Stuttgart-Berlin-Köln -Mainz: W. Kohlhammer, 1982 

I-316 

KANOWICZ GRIGORIJ 

(1929-, wieloletni prezes Towarzystwa Żydów na Litwie, od 1993 r. mieszka w Izraelu; autor książek, scenariuszy 

filmowych, dramatów i wierszy) 

Drogiemu p. Bartoszewskiemu z Miloscią 

G. Kanovich 

17 XII 2001 

Warszawa 

Kanowicz Grigorij, Nie odwracaj twarzy od śmierci, Sejny: Pogranicze, 2001 

I-207 

KARSKI JAN 

(właść. Jan Kozielewski, 1914-2000, legendarny kurier w czasie II wojny światowej, 

świadek Holocaustu, autor „Raportu Karskiego” oraz znaczących książek; odznaczony 

m. in. medalem „Sprawiedliwy wśród narodów świata”, honorowym obywatelstwem 

państwa Izrael, orderem Orła Białego; amerykański „Newsweek” uznał Karskiego za 

jedną z najwybitniejszych postaci XX wieku) 

Władysławowi i Zofii Bartoszewskim, których życie i działalność każą wierzyć 

w ludzkość – tę smutną książkę ofiaruje 

Jan Karski 

Washington DC 1986 r. 

Karski Jan, The Great Powers and Poland 1919-1945: from Versailles to Yalta, Lanham-New 

York-London: University Press of America, 1985 

I-62 

64 65

KASZUBA JAN 

(w latach 1967-1969 prezes Zarządu Głównego Polskiego Związku Byłych Więźniów Politycznych w Kanadzie, 

wieloletni członek Zarządu Głównego Kongresu Polonii Kanadyjskiej) 

Panu Ministrowi Bartoszewskiemu z wyrazami szacunku i życzeniami dalszej owocnej pracy. 

Jestem w Polsce z okazji zjazdu Wschód–Zachód w Lublinie. Dedykuję tę książkę koledze z Kacetu 

jako świadectwo naszej pracy dla Polski na terenie Kanady. Łączę serdeczne pozdrowienia 

Jan Kaszuba 

Stutthof 1942-44 19380 

Mauthausen 1944-45 69258 

Lublin 18.9.1995 

Aby przynajmniej imię po nas zostało: Polski Związek Byłych Więźniów Politycznych Niemieckich Obozów Koncentracyjnych 

1953-1993: Kanada, wybór dokumentów Józef Połubiński, oprac. Krystyna Kozłowska, komitet 

redakcyjny Adam Brandt, Jan Kaszuba i in., [Toronto]: Polski Związek Byłych Więźniów Politycznych w Kanadzie, 

[1993] 

I-294 

KIJOWSKI ANDRZEJ 

(1928-1985, krytyk, eseista, prozaik, scenarzysta; w latach 1955-1958 redaktor w Państwowym Instytucie 

Wydawniczym; od 1995 r. z inicjatywy Kazimiery Kijowskiej i przy współudziale Zakładu Narodowego 

im. Ossolińskich w nowej formule przyznawana jest Nagroda im. Andrzeja Kijowskiego, której fundatorem 

jest Ossolineum) 

Dobremu i Niezłomnemu Władkowi na przywitanie 

Andrzej 

Warszawa, 1. XI. 1984 

Kijowski Andrzej, O dobrym Naczelniku i niezłomnym Rycerzu, Kraków-Wrocław: Wydawnictwo Literackie, 

1984 

I-772 

KISIELEWSKI STEFAN 

(1911-1991, publicysta, pisarz, kompozytor; żólnierz, uczestnik konspiracyjnego życia kulturalnego i Powstania 

Warszawskiego; po wojnie związany z „Tygodnikiem Powszechnym”, autor powieści politycznych 

opisujących rzeczywistość PRL publikowanych na Zachodzie) 

Władysławowi Bartoszewskiemu z serdecznym pozdrowieniem 

Kisiel (ten warszawski) 

Kraków 29.XII.59. 

Kisielewski Stefan, Opowiadania i podróże, Kraków: Znak, 1959 

I-249 

Władkowi Bartoszewskiemu w podzięce za udane powstanie 

Kisiel. 

W-wa. 5.XII.65. 

Kisielewski Stefan, An dieser Stelle Europas: ein Pole über Ost und West – und andere Fragen von heute, München: 

R. Piper & Co Verlag, 1964 

I-142 

Władkowi Bartoszewskiemu w którego przyjaźń mocno wierzę i bardzo sobie 

cenię 

z serdecznością 

Kisiel. 

Warszawa 14.VII.72. 

Kisielewski Stefan, 100 razy głową w ściany, Paris: Éditions du Dialogue, 1972 

I-372 

Władkowi Bartoszewskiemu życząc wielu grubych dzieł (ale nie protokołów) 

Kisiel. 

27.I.73. 

Kisielewski Stefan, Polityka i sztuka, Warszawa-Kraków: Wydawnictwo Eugeniusza Kuthana, 1949 

I-323 

66 67

Władkowi Bartoszowi (aby nie tracił nadziei, w myśl znanej piosenki „Bartoszu, Bartoszu”!) 

z serdecznością 

Kisiel. 

Warszawa 12.IX.73 

Kisielewski Stefan, Materii pomieszanie, Londyn: Odnowa, 1973 

I-729 

Władkowi Bartoszewskiemu licząc, że obłęd mu wreszcie przejdzie, z socjalistycznym pozdrowieniem 

Kisiel. 

Warszawa 16.VIII.1976 

Kisielewski Stefan, Materii pomieszanie, Londyn: Odnowa, 1973 

I-728 

Władkowi Bartoszewskiemu do Jego tajnej biblioteki z serdecznością 

Stefan. 

Warszawa, 12.III.79. 

Kisielewski Stefan, Polen – oder die Herrschaft der Dilettanten: Sozialismus und Wirtschaftspraxis, Zürich-Osnabrück: 

Edition Interfrom AG, Verlag A. Fromm, 1978 

I-185 

Władysławowi Bartoszewskiemu świadkowi i kronikarzowi epoki ten mały, puaczowy 7 przyczynek 

z serdecznością ofiarowuje 

Stefan. 

Warszawa 17.IV.1979. 

Kisielewski Stefan (Kisiel), Moje dzwony trzydziestolecia, Chicago: „Polonia” Book Store and Publishers Co., 

1978 

I-287 

Drogi Władku przyjmij książkę o Świecie Zaginionym, w który uwierzyłem 

Stefan. 

Warszawa 22.I.1980. 

Kisielewski Stefan, Z literackiego lamusa, Kraków: Znak, 1979 

I-671 

Władkowi Bartoszewskiemu z przymrużeniem oka i serdecznością 

Kisiel 

Warszawa 21.VI.1980. 

Kisielewski Stefan, Walka o świat: I. Czy istnieje walka o świat?. II. Jak objawi się walka o świat?, Warszawa: Wydawnictwo 

im. Konstytucji 3 Maja, 1980, cz. 1 przedruk: Odnowa 

I-180 

Zosi i Władkowi z warszawskim pozdrowieniem 

Stefan. 

Monachium 30.X.88. 

Kisielewski Stefan, Bez cenzury, wyd. 2 poszerzone, Paris: Éditions Spotkania, 1987 

I-315 

Zosi i Władkowi ze starą miłością 

Kisiel. 

31.X.88. 

Kisielewski Stefan, Wszystko inaczej: powieść, London: Puls, 1986 

I-691 

KŁOCZOWSKI JERZY 

(1924-, historyk, profesor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego; w czasie II wojny światowej żołnierz AK 

i uczestnik Powstania Warszawskiego; po wojnie był senatorem i sędzią Trybunału Stanu; od 1991 r. dyrektor 

Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej w Lublinie) 

Drogim Państwu Zofii i Władkowi Bartoszewskim z wyrazami wielkiej podzięki (dla Pani Zofii 

wyrażonej też specjalnie we wstępie) i serdecznej przyjaźni 

Jerzy Kłoczowski [podpis] 

Lublin, w grudniu 1984 

Kłoczowski Jerzy, Europa słowiańska w XIV-XV wieku, Warszawa: PIW, 1984 

I-509 

68 69

Władkowi Bartoszewskiemu z serdecznym uściskiem dłoni i wyrazami przyjaźni i podzięki 

Jerzy Kłoczowski 

26 II 1998 

Kłoczowski Jerzy, Rozmowy o Europie, Lublin: Wydawnictwo Radia Lublin, 1998 

I-683 

Władysławowi Bartoszewskiemu z bardzo serdecznymi wyrazami przyjaźni 

Jerzy Kłoczowski [podpis] 

Lublin 5 I 2001 

Kłoczowski Jerzy, Historia Polski: od czasów najdawniejszych do końca XV wieku, Lublin: Instytut Europy Środkowo-Wschodniej, 

2000 

I-195 

Władysławowi Bartoszewskiemu z najbardziej serdecznymi wyrazami przyjaźni 

Jerzy Kłoczowski 

Grudzień 2002 

Kłoczowski Jerzy, Polska–Europa: od Gniezna 1000 roku do Polski w Unii Europejskiej, Gdańsk: Novus Orbis, 

2002 

I-920 

KNOBLER YEHUDA LEJB 

(1923-, były więzień niemieckich obozów koncentracyjnych, emerytowany profesor Uniwersytetu Hebrajskiego 

w Jerozolimie; był członkiem przedstawicielstwa związków ocalałych Żydów w Izraelu; autor tomików 

poezji) 

Szanownemu Panu Władysławowi Bartoszewskiemu, Sprawiedliwemu Spomiędzy Narodów, 

W głębokim uznaniu 

Yehuda Knobler 

Jerozolima, 2. 12. 1999 

Knobler Yehuda, Z nowym rokiem w sądne dni z lat zagłady, Kraków: Miniatura, 1999 

I-792 

KOBYLIŃSKI ANATOL 

(1918-2006, uczestnik kampanii wrześniowej, podporucznik AK, współorganizator podziemnych studiów na 

wydziale dyplomatyczno-konsularnym Akademii Nauk Politycznych, uczestnik Powstania Warszawskiego; po 

wojnie wicedyrektor Teatru „Syrena” w Warszawie i dyrektor Teatru „Satyryków” w Łodzi, następnie dyrektor 

Biura Zarządu Głównego SPATIF-ZASP; od 1982 r. na emigracji w RFN, gdzie aż do 1994 r. pracował jako 

redaktor Radia „Wolna Europa”; także autor licznych artykułów w prasie polonijnej) 

Panu Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu z filatelistycznym pozdrowieniem – na pamiątkę 

pierwszej wystawy znaczków Podziemnej Poczty w Eichstätt w 1986 roku. 

Anatol Kobyliński 

Monachium, 14.10.95. 

Kobyliński Anatol, Sześć lat podziemnej poczty w Polsce (1982-1988) = Sechs Jahre polnische Untergrund-Post, 

Rapperswil: Muzeum Polskie, cop. 1989 

I-1126 

KOHL HELMUT 

(1930-, polityk niemiecki, działacz Unii Chrześcijańsko-Demokratycznej /CDU/, w latach 1969-76 premier 

rządu Nadrenii-Palatynatu, w latach 1982-1998 kanclerz Republiki Federalnej Niemiec) 

Für Wladyslaw Bartoszewski mit allen guten Wünschen! 

Helmut Kohl [podpis] 

30. I. 1996 

[Władysławowi Bartoszewskiemu z najlepszymi życzeniami! 

Helmut Kohl 

30. I. 1996] 

Kulinarische Reise durch deutsche Lande, hrsg. Hannelore Kohl, mit Texten von Helmut Kohl, München: Zabert 

Sandmann, 1996 

I-1071 

70 71

Władysław Bartoszewski z kanclerzem Niemiec Helmutem Kohlem, 2 lipca 1997 r. (fot. Schambeck, Presse- 

und Informationsamt der Bundesregierung) 

Für Wladyslaw Bartoszewski mit herzlichen Dank! 

Helmut Kohl [podpis] 

7. XI. 2005 

[Władysławowi Bartoszewskiemu z serdecznymi podziękowaniami! 

Helmut Kohl 

7. XI. 2005] 

Kohl Helmut, Erinnerungen: 1982-1990, München: Droemer, 2005 

I-960 

KOLENDA-ZALESKA KATARZYNA 

(od 1993 r. dziennikarka w TVP, gdzie relacjonowała m. in. wydarzenia w parlamencie i pielgrzymki Jana 

Pawła II; od 2003 r. reporterka TVN i TVN24, prowadzi także wywiady w Radiu TOK FM oraz publikuje na 

łamach „Tygodnika Powszechnego”) 

Panu Profesorowi z wielką sympatią i podziękowaniem za wszystkie mądre słowa. 

Kasia Kolenda-Zaleska 

07.06.2006 Warszawa 

Kolenda-Zaleska Katarzyna, Bonowicz Wojciech, Benedykt XVI – pielgrzymka do Polski 2006, Kraków: Znak, 

2006 

I-1103 

KOŁODKO GRZEGORZ WITOLD 

(1949-, ekonomista, wicepremier i minister finansów w latach 1994-1997 i 2002-2003, konsultant Międzynarodowego 

Funduszu Walutowego, Banku Światowego, ONZ i OECD; autor książek i artykułów z dziedziny 

ekonomii, wykładowca akademicki) 

Panu Ministrowi Bartoszewskiemu – z wielkim szacunkiem, podziękowaniem za pomoc i najlepszymi 

życzeniami 

Kołodko [podpis] 

Kołodko Grzegorz W., Rok w polityce, Warszawa-Kraków: Real Press, 1995 

I-172 

73

Władysław Bartoszewski 

przy katalogu druków zwartych 

Zakładu Narodowego 

im. Ossolińskich 

KOŁODZIEJ MARIAN 

(1921-, artysta plastyk, scenograf; były więzień obozu koncentracjnego w Oświęcimiu, mieszka w Gdańsku) 

Prof. Władysław Bartoszewski 

Ten album posyła numer NUMEROWI z nadzieją, że te w nim narysowane kaleką ręką słowa 

sprawią, że mnie chorego odwiedzisz w Harmężach i w ciszy podziemi klasztoru wspólnie raz 

jeszcze zastanowimy się nad tym przeraźliwym światem w jakim przyszło nam żyć. Z ogromnym 

szacunkiem i serdecznymi pozdrowieniami 

M. Kołodziej nr 432 

Marian Kołodziej – The Labirynths / Labirynty Mariana Kołodzieja / Labyrinthe von Marian Kołodziej, Pelplin- 

-Oświęcim: Bernardinum, Zakon oo. Franciszkanów, Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau, 2003 

I-1063 

KOMAR MICHAŁ 

(1946-, scenarzysta i krytyk filmowy, autor książek i sztuk teatralnych; wydawca, publicysta i wykładowca; 

wraz z W. Bartoszewskim współautor książki „Władysław Bartoszewski - Skąd pan jest?: wywiad rzeka”, 

Warszawa: Świat Książki, 2006) 

Panu Komendantowi Władysławowi Bartoszewskiemu serdecznie 

Michał Komar 

Komar Michał, Trzy, Warszawa: W.A.B., 2000 

I-668 

KOMOROWSKI BRONISŁAW 

(1952-, polityk, poseł na Sejm RP I-V kadencji, minister obrony narodowej w latach 2000-2001, wicemarszałek 

Sejmu V kadencji; z wykształcenia historyk, w okresie PRL-u działał w opozycji demokratycznej, był 

internowany w okresie stanu wojennego) 

Władkowi Bartoszewskiemu z wdzięcznością za przykład i zachętę do drogi prawą 

stroną życia. 

B. Komorowski 

14.09.2005 

Komorowski Bronisław, Wągrowska Maria, Prawą stroną: życie, polityka, anegdota: z Bronisławem 

Komorowskim rozmawiała Maria Wągrowska, Warszawa: Rytm, 2005 

I-976 

75

KÖNIG FRANZ KARD. 

(1905-2004, austriacki duchowny katolicki, arcybiskup Wiednia w latach 1956-1985, kardynał; m. in. współkształtował 

Sobór Watykański II, w latach 1965-1980 był Prezydentem Sekretariatu ds. Niewierzących; był 

jednym z twórców watykańskiej polityki otwarcia na Europę Wschodnią) 

76 

f. Botschafter W. Bartoszewski als Zeichen meiner Wertschätzung 

card. König 

3.V.1993 

[Ambasadorowi W. Bartoszewskiemu na znak szacunku 

kard. König 

3. V. 1993] 

Jaki światopogląd odpowiada rzeczywistości?: agnostycy w drodze do poznania stwórcy: księga ku czci Franza 

Kardynała Königa, red. Jerzy J. Knappik, Katowice: Księgarnia św. Jacka, 1993 

I-383 

KORBOŃSKI STEFAN 

(1901-1989, działacz ruchu ludowego, uczestnik walk o Lwów, wojny polsko-bolszewickiej oraz III powstania 

śląskiego; w czasie II wojny światowej pełnił funkcje kierownicze w konspiracji, m. in. stał na czele 

Kierownictwa Walki Podziemnej przy Delegaturze Rządu na Kraj, był szefem Oporu Społecznego w Kierownictwie 

Walki Cywilnej, Delegatem Rządu RP na Kraj; uczestnik Powstania Warszawskiego; po wojnie 

działacz PSL, poseł, w 1947 r. wyemigrował na Zachód, autor wielu książek poświęconych okresowi II wojny 

światowej; odznaczony m. in. medalem „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata” przez Instytut Yad Vashem, 

Krzyżem Virtuti Militari oraz pośmiertnie Orderem Orła Białego) 

Władysławowi Bartoszewskiemu, któremu niniejsza opowieść wyznacza pewną 

rolę, z wyrazami przyjaźni 

Stefan Korboński 

Waszyngton, list. 1983 

Korboński Stefan, Za murami Kremla: opowieść fantastyczna, New York: Bicentennial Publishing 

Corporation, 1983 

I-972 

Władysław Bartoszewski z kard. Franzem Königiem

KORPAŁA JÓZEF 

(1905-1989, historyk literatury, bibliolog, bibliotekarz, działacz społeczno-oświatowy, związany z Krakowem) 

Koledze Redaktorowi Władysławowi Bartoszewskiemu, znakomitemu publicyście i historykowi 

– dokumentaliście walczącej Warszawy, którego inicjatywie i życzliwej opiece książka ta ma 

wiele do zawdzięczenia – z serdecznym i gorącym podziękowaniem za trud włożony w tę publikację 

ofiarowuje 

Autor 

Kraków 14.VII.1969 r. 

Korpała Józef, Dzieje bibliografii w Polsce, Warszawa: SBP, 1969 

I-34 

KOWALCZYK AUGUST 

(1921-, aktor teatralny i filmowy, reżyser i dyrektor Teatru Polskiego w Warszawie i Teatru im. A. Mickiewicza 

w Częstochowie; przebywał w obozie koncentracyjnym w Oświęcimiu, z którego udało mu się uciec) 

To był nasz wspólny los. – proszę przyjąć tę książkę 

August Kowalczyk 

6804 – 

W-wa 21.IV.1998- 

Kowalczyk August, Refren kolczastego drutu: trylogia prawdziwa, Cieszyn: druk Cieszyńska Drukarnia Wydawnicza, 

[1995?] 

I-119 

KOZYRIEW ANDRIEJ 

(1951-, dyplomata i publicysta, w latach 1990-1996 minister spraw zagranicznych 

Rosji) 

Uvažaemomu kollege Bartoševskomu na dobruû pamât’ i v znak družby 

A. Kozyrev 

[Szanownemu Panu Bartoszewskiemu, zachowując dobre wspomnienia 

i na znak przyjaźni] 

Kozyriew Andriej, Demokratyczna transformacja, Warszawa: Ad Novum, 1995 

I-615 

KOŹNIEWSKI KAZIMIERZ 

(1919-, pisarz, publicysta, dziennikarz, działacz podziemia niepodległościowego w czasie II wojny światowej; 

dziennikarz m.in. „Przekroju”, „Polityki”, „Res Humana”) 

Drogiemu Panu Władkowi Bartoszewskiemu z wyrazami prawdziwej przyjaźni 

Kazimierz Koźniewski 

3.X.46. 

Koźniewski Kazimierz, Szczotka do butów: powieść-reportaż, Katowice: Wydawnictwo AWiR, 1946 

I-235 

Kochanym Państwu Bartoszewskim z najlepszymi życzeniami Gwiazdki 1948 

Kazimierz Koźniewski 

24.XII.48 

Koźniewski Kazimierz, Żywioły: rzecz o ziemiach zachodnich Rzeczypospolitej, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 

1948 

I-116 

KRAUS WOLFGANG 

(1924-1998, korespondent, krytyk i eseista austriacki, autor wielu książek; założyciel „Österreichische Gesselschaft 

für Literatur”) 

Wladislaw Bartoszewski, dem Kenner aller diesen Probleme mit herzlichstem 

Gruss, 

Ihr Wolfgang Kraus [podpis] 

Wien, 14.X.68 

[Władysławowi Bartoszewskiemu, znawcy wszystkich tych problemów, z serdecznymi 

pozdrowieniami, 

Pański Wolfgang Kraus 

Wiedeń, 14. X. 68] 

Kraus Wolfgang, Der fünfte Stand: Aufbruch der Intellektuellen in West und Ost, 3. Aufl., 

Bern-München-Wien: Scherz Verlag, 1967 

I-309 

78 79

Für meinen lieben Freund Wladislaw Bartoszewski in Erinnerung an viele Begegnungen mit 

allen guten Wünschen für Gesundheit, für die neue prominente Aufgabe – und noch manche 

Bücher – 


Wien, 9. März 1991 

[Mojemu ukochanemu przyjacielowi Władysławowi Bartoszewskiemu na pamiątkę wielu spotkań 

z najlepszymi życzeniami zdrowia, nowych znakomitych zadań oraz wielu kolejnych 

książek - 

Pański Wolfgang Kraus 

Wiedeń, 9 marca 1991] 

Kraus Wolfgang, Der fünfte Stand: Aufbruch der Intellektuellen in West und Ost, Frankfurt am Main: Fischer Taschenbuch 

Verlag, 1990 

I-212 

Für Wladislaw Bartoszewski mit freundlichem Dank für viele Gespräche, gemeinsame Unterhaltungen 

seit drei Jahrzehnten – einige Spuren befinden sich in diesem Buch. Sehr herzlich 


Wien, (...), 

20 Juli 1993 

[Władysławowi Bartoszewskiemu w podziękowaniu za wiele wspólnych rozmów i dyskusji 

prowadzonych od trzech dekad, których ślady znajdują się w niniejszej książce. Serdeczne życzenia 

Pański Wolfgang Kraus, 

Wiedeń, 20 lipca 1993] 

Kraus Wolfgang, Zukunft Europa: Aufbruch durch Vereinigung, Frankfurt am Main: Fischer Taschenbuch Verlag, 

1993 

I-722 

KRZECZKOWSKI HENRYK 

(1921-1985, krytyk literacki, pisarz, publicysta, eseista, tłumacz) 

Zosi i Władkowi z prośbą o życzliwe przyjęcie 

Henryk 

Zakopane, styczeń 1977 

Krzeczkowski Henryk, Po namyśle, Kraków: Znak, 1977 

I-215 

KRZYŻANOWSKI JULIAN 

(1892-1976, historyk literatury, profesor, folklorysta; w 1940 r. współzałożyciel tajnego uniwersytetu nauk 

historycznych i polonistyki w Warszawie) 

Uroczej Pani Zofii w hołdzie 

J. Krzyżanowski 

26.IX 68 

Tetmajer Kazimierz, Poezje wybrane, oprac. i wstęp Julian Krzyżanowski, wyd. 2 zmien., Wrocław-Warszawa-Kraków: 

Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, 1968 

I-780 

Drogiej i miłej Pani Zofii Bartoszewskiej z wyrazami szczerej wdzięczności za bardzo życzliwy 

stosunek do tej książki 

12. lutego 1970. Autor 

Krzyżanowski Julian, Twórczość Henryka Sienkiewicza, Warszawa: PIW, 1970 

I-581 

Drogim państwu Z. i W. Bartoszewskim z pięknym pozdrowieniem 

Autor wstępu. 

[20.04.1970] 

Rej Mikołaj, Figliki, wstęp Julian Krzyżanowski, oprac. Maria Bokszczanin, Warszawa: PIW, 1970 

I-596 

Drogiej Pani Zofii wdzięczny za tyloletnią pomoc Autor prosi o życzliwe przyjęcie. 

24.VII.1972. 

Krzyżanowski Julian, Henryk Sienkiewicz, Warszawa: PWN, 1972 

I-258 

80 81

82 

Drogiej Pani Zofii z wyrazami wdzięczności i serdecznym pozdrowieniem 

J. Krzyżanowski 

7. III 73. 

Krzyżanowski Julian, Sztuka słowa: rzecz o zjawiskach literackich, Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 

1972 

I-933 

Drogiej Pani Zosi Bartoszewskiej z prośbą o przyjęcie tego drobiazgu, którego pomysł powstał 

przy kominku w jej obecności na Bukowinie. 

Warszawa 18.I.1976 

J. Krzyżanowski [podpis] 

Krzyżanowski Julian, Sienkiewicz a Warszawa, Warszawa: PIW, 1975 

I-256 

KUBIAK ZYGMUNT 

(1929-2004, pisarz, eseista, tłumacz, propagator kultury antycznej, profesor Uniwersytetu Warszawskiego) 

Pani Zofii Bartoszewskiej z pamięcią o naszych pracach i dniach i z nadzieją ich dalszego ciągu 

dedykuje bardzo serdecznie 

Zygmunt Kubiak 

17 VII 1985, Warszawa 

Kubiak Zygmunt, Jak w zwierciadle, Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej, 1985 

I-353 

Drogim Przyjaciołom Zofii i Władkowi na wieczorną lekturę serdecznie ofiaruje 

Zygmunt 

9 marca 1996, Warszawa 

Plato, Platona poezja i mądrość, wybór, przekład i komentarz Zygmunt Kubiak, Warszawa: Ludowa Spółdzielnia 

Wydawnicza, 1996 

I-809 

Władysław Bartoszewski 

podpisuje 

egzemplarz ksiązki 

„Warto być przyzwoitym”, 

20 września 2005 r.

KULMOWA JOANNA 

(1928-, poetka, prozaik, autorka utworów scenicznych oraz książek dla dzieci i młodzieży, reżyser) 

Wspaniałemu Panu Władysławowi 

Joanna Kulmowa 

Warszawa, 4.III.2002 

Kulmowa Joanna, Topografia myślenia, Warszawa: Iskry, 2001 

I-981 

KUMANIECKI JERZY KAZIMIERZ 

(1938-1992, historyk) 

Panu Ambasadorowi, profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu z prośbą o życzliwe przyjęcie 

tegoż wyboru, którego zarówno siła, jak i słabość mieszczą się w haśle „wybór” 

Jerzy Kumaniecki 

Wiedeń 15 IV 1991 r. 

Kumaniecki Jerzy (oprac. i wybór), Stosunki Rzeczypospolitej Polskiej z państwem radzieckim: 1918-1943: wybór 

dokumentów, Warszawa: PWN, 1991 

I-357 

KUMANIECKI KAZIMIERZ 

(1905-1977, filolog klasyczny, profesor Uniwersytetu Warszawskiego) 

Drogiemu Panu Władysławowi Teofilowi z wyrazami prawdziwej przyjaźni 

6/V 55 

Kumaniecki [podpis] 

Kumaniecki Kazimierz, Historia kultury starożytnej Grecji i Rzymu, Warszawa: PWN, 1955 

I-21 

KUNERT ANDRZEJ KRZYSZTOF 

(1952-, historyk, członek Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa) 

W. Sz. P. Zofii i Władysławowi Bartoszewskim z wdzięcznością za wszystko, z przeogromną 

sympatią i – jeśli to nie jest z mojej strony zbytnią śmiałością – z przyjaźnią 

Andrzej Kunert 

W-wa, 14.XI.1984 

Chmielarz Andrzej, Kunert Andrzej Krzysztof, Spiska 14: aresztowanie generała „Grota” – Stefana Roweckiego, 


I-213 

W. Państwu Zofii i Władysławowi Bartoszewskim z niezmiennymi uczuciami 

Andrzej Kunert [podpis] 

W-wa, dn. 15.07.88 

Rowecki Stefan, Wspomnienia i notatki autobiograficzne (1906-1939), wybór tekstów Andrzej K. Kunert, Józef 

Szyrmer, Warszawa: Czytelnik, 1988 

I-618 

Panu Prof. Władysławowi Bartoszewskiemu z przyjaźnią maleńkie dzieło ucznia 

Andrzej Kunert [podpis] 

W-wa 31.08.1993. 

Kunert Andrzej Krzysztof, Wrzesień 1939, Warszawa: Polczek, 1993 

I-472 

KUPFERMAN MOSHE 

(1926-2003, artysta malarz izraelski, urodzony w Polsce) 

Drogim Gościom, Pani i Prof.’ Bartoszewskim od 

Moshe Kupfermana 

Kibuc Lochamej Haghetaot, 30.9.1996 

Moshe Kupferman. Prace na papierze / Works on paper, Malarstwo / Painting, Łódź-Warszawa: Muzeum Sztuki, 

Centrum Sztuki Współczesnej, 1993 

I-526 

84 85

KUREK EWA 

(1951-, doktor historii, absolwentka Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, autorka książek oraz scenarzystka 

i reżyser filmów dokumentalnych) 

Memu Mistrzowi, Prof. Władysławowi Bartoszewskiemu z wyrazami pamięci oraz prośbą 

o przyjęcie – 

Ewa Kurek 

Lublin 5 lipca 1992 

Kurek Ewa, Żydzi, Polacy, czy po prostu ludzie..., Lublin: Takt, 1992 

I-173 

Panu Prof. Władysławowi Bartoszewskiemu z pamięcią i prośbą o przyjęcie – Ewa Kurek 

Lublin 17.V.93 

Kurek-Lesik Ewa, Gdy klasztor znaczył życie: udział żeńskich zgromadzeń zakonnych w akcji ratowania dzieci żydowskich 

w Polsce w latach 1939-1945, Kraków: Znak, 1992 

I-333 

Panu Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu, memu Mistrzowi z czasów studiów w KUL, 

którego przyzwoitość była i jest dla mnie życiowym drogowskazem, z prośbą o przyjęcie i rozważenie 

możliwości napisania przedmowy do mojej następnej książki 

Ewa Kurek 

Lublin 25 października 2005 

Kurek Ewa, Your life is worth mine: how Polish nuns saved hundreds of Jewish children in German-occupied Poland, 

1939-1945, New York: Hippocrene Books, 1997 

I-989 

Panu Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu, memu Mistrzowi w sprawach zawodowych 

i moralnej przyzwoitości z prośbą o przyjęcie i rozważenie możliwości napisania przedmowy do 

mojej następnej książki o Polakach i Żydach 

Ewa Kurek 

Lublin 25 października 2005 

Kurek Ewa, Dzieci żydowskie w klasztorach: udział żeńskich zgromadzeń zakonnych w akcji ratowania dzieci żydowskich 

w Polsce w latach 1939-1945, wyd. 2, Lublin: Gaudium, [ca 2004] 

I-1046 

LAMM HANS 

(1913-1985, monachijski dziennikarz żydowskiego pochodzenia, wieloletni szef Israelitischen Kultusgemeinde 

München und Oberbayern) 

Herrn Professor Bartoszewski – Zur freundlichen Erinnerung an den Abend im Jugend- und Kulturzentrum 

München, den 4 März 1987 

Lamm [podpis] 

[Panu profesorowi Bartoszewskiemu – na miłą pamiątkę wieczoru w Jugend- und Kulturzentrum 

Monachium, 4 marca 1987] 

Vergangene Tage: jüdische Kultur in München, hrsg. Hans Lamm, München-Wien: Langen Müller, 1982 

I-3 

LARSSON ZENIA 

(1922-, urodzona w Polsce Żydówka, przeżyła łódzkie getto, obozy w Auschwitz, Hamburgu i Bergen-Belsen, 

po wojnie osiadła w Szwecji) 

Dla Profesora Władysława Bartoszewskiego – dla jasnej i wielkiej duszy naszej najciemniejszej 

epoki – z wdzięcznością i szacunkiem od jednej z tego narodu, dla którego Pan własne życie ryzykował! 

I że Pan nigdy walkę o prawa ludzkie nie opuścił! I dalej walczy... 

Sztokholm 21 maja 1981 r. 

Zenia Larsson 

Larsson Zenia, Skuggorna vid träbron, Stockholm: Litteraturfrämjandet, 1978 

I-776 

LAUB GABRIEL 

(1928-1998, dziennikarz, satyryk, czołowy aforysta niemiecki; urodzony w Polsce) 

Władysławowi Bartoszewskiemu serdecznie 

Gabriel Laub 

19.5.94 

Laub Gabriel, Myślenie psuje charakter: aforyzmy, Wrocław: Studio Plastyczne Eugeniusz Józefowski, 1993 

I-995 

86 87

88 

Panu Władysławowi serdecznie 

Gabriel Laub [podpis] 

11.9.96 

Laub Gabriel, Man kann’s auch positiv sehen, München: Langen Müller, 1996 

I-253 

LAUDER RONALD S. 

(1944-, amerykański działacz polityczny, ambasador w Wiedniu w latach 1986-1987; w 1987 r. założył fundację 

wspomagającą społeczność żydowską w Europie Środkowej i Wschodniej; od 1997 r. przewodniczący 

Żydowskiego Funduszu Narodowego, skarbnik Światowego Kongresu Żydowskiego) 

Dear Profesor Bartoszewski: 

This history of Jerusalem encompasses the tumultuous days of post-1947, and was originally 

published in a limited edition in 1954 to honor the presence of the holiest of cities in the newly 

formed Jewish state. I thought it was such a historically interesting and uniquely beautiful volume 

that I have had it reprinted in an edition of 500. I hope you will enjoy it. 

Jo Carole and I send it with our warmest wishes for a happy holiday season and a peaceful New 

Year, more important and timely now than ever before. 

Sincerely, 

Ronald S. Lauder [i podpis] 

[December 2002] 

[Drogi Profesorze Bartoszewski: ta historia Jerozolimy obejmuje zgiełk dni po 1947 i została 

wydana w limitowanym nakładzie w 1954 r. w celu uczczenia istnienia najświętszego miasta 

w nowo powstałym Państwie Żydowskim. Ponieważ uważam tę księgę za bardzo interesującą 

z historycznego punktu widzenia oraz wyjątkowo piękną, zleciłem dodatkowe wznowienie druku 

500 egzemplarzy. Mam nadzieję, że Ci się spodoba. 

Razem z Jo Carole przesyłamy Ci ciepłe życzenia na nadchodzący okres wakacji oraz życzymy 

Ci spokojnego Nowego Roku, co jest ważniejsze i bardziej aktualne w dzisiejszych czasach niż 

kiedykolwiek. 

Z poważaniem 

Ronald S. Lauder 

Grudzień 2002] 

Jerusalem: the saga of the Holy City, Woodstock, NY: Overlook Press, 2002 

I-447 

Wiedeń, 2. poł. lat 80. XX w. Od lewej: Stanisław Lem, Władysław Bartoszewski

LEM STANISŁAW 

(1921-2006, pisarz, filozof, futurolog, eseista, satyryk; znany głównie z utworów science-fiction) 

Władkowi i Zosi z okropnym opóźnieniem i z niesłychaną serdecznością: 

Staszek 

We Wiedniu 1987 

Lem Stanisław, Prowokacja, Kraków-Wrocław: Wydawnictwo Literackie, 1984 

I-246 

Władkowi i Zosi 

Staszek 

in saecula saeculorum! 

Wiedeń, marzec 1988 

Bereś Stanisław, Lem Stanisław, Rozmowy ze Stanisławem Lemem, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1987 

I-614 

Ladislav Varsoviensi octagesimo 

Stanislaus Leopoliensis 

18/02/2002 

Lem Stanisław, Fiałkowski Tomasz, Świat na krawędzi: ze Stanisławem Lemem rozmawia Tomasz Fiałkowski, 

Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2001 

I-394 

LENDVAI PAUL 

(1929-, urodzony w Budapeszcie, austriacki dziennikarz radiowy i telewizyjny, były korespondent „Financial 

Times”, znawca stosunków Europy Wschodniej i Południowo-Wschodniej) 

Für den grossen Patrioten, dem Freund, dem Retter, dem Vorbild in Dankbarkeit gewidmet 

Paul Lendvai 

Wien 

[Wielkiemu patriocie, przyjacielowi, wybawcy oraz wzorowi do naśladowania z wyrazami 

wdzięczności 

Paul Lendvai, 

Wiedeń] 

Lendvai Paul, Auf schwarzen Listen: Erlebnisse eines Mitteleuropäers, Hamburg: Hoffmann und Campe Verlag, 1996 

I-114 

LERSKI JERZY JAN 

(1917-1992, profesor historii, prawnik i działacz emigracyjny; w czasie okupacji kurier rządu na emigracji, 

emisariusz AK; po wojnie na emigracji w Anglii i następnie USA) i 

LERSKA HALINA (żona Jerzego Lerskiego) 

Kochanemu Koledze Władysławowi Bartoszewskiemu i Jego Miłej Małżonce p. Zosi ten skromny 

przyczynek we wspólnej Służbie Dziejowej Prawdzie 

Jerzy i Halina Lerscy 

San Francisco, październik 1986 r. 

Lerski George J., Lerski Halina T., Jewish-Polish Coexistence, 1772-1939: a topical bibliography, New York-Westport, 

Connect.-London: Greenwood Press, 1986 

I-32 

LEWINÓWNA ZOFIA 

(1921-1994, polonistka, kierowniczka Redakcji Literatury Oświecenia i Romantyzmu w Państwowym Instytucie 

Wydawniczym w latach 1954-1964, później redaktor encyklopedii PWN; wychowawczyni wielu 

roczników redaktorskich, ekspertka w edytorstwie naukowym; razem z W. Bartoszewskim współautorka 

opracowania „Ten jest z ojczyzny mojej: Polacy z pomocą Żydom 1939-1943”) 

Władkowi – miłych chwil z uroczą Anetką najserdeczniej życzy 

Zośka 

Warszawa 18 XII 65 

Potocka-Wąsowiczowa Anna z Tyszkiewiczów, Wspomnienia naocznego świadka, przekład przejrzała i uzup. Zofia 

Lewinówna, Warszawa: PIW, 1965 

I-644 

Zochnie na dwudziestolecie (nie PIWu i nie PRL) 

Zośka 

W lipcu 1965 

Grzegorzewska Sabina, Pamiętnik o Maryi Wesslównie Królewiczowej Konstantowej Sobieskiej spisany ze wspomnień 

rodzinnych przez Sabinę z Gostkowskich Grzegorzewską, wstęp i oprac. Zofia Lewinówna, Warszawa: 

Czytelnik, 1965 

I-429 

90 91

LILIAN BIANKA 

(członkini komitetu poniższej księgi pamiątkowej) 

i LILIAN HENRYK 

(członek Stowarzyszenia Byłych Mieszkańców Miasta Brody i Okolic) 

Czcigodnemu Panu Profesorowi Bartoszewskiemu ofiarujemy tę książkę jako znikomy symbol 

ogromnej naszej wdzięczności za ofiarność i pomoc okazaną nam w okresie czarnych dni zagłady 

faszystowskiej 

Bianka i Henryk Lilian, Jerozolima 11.IV.1997. 

An Eternal Light Brody in memoriam: a memorial volume to Brody and its Vicinity, [Jerusalem]: Organization of 

Former Brody Residents in Israel, 1994 (tekst w jęz. hebr., ang., pol.) 

I-4 

LIPSKA EWA 

(1945-, poetka, prozaik, dramaturg; od 1991 r. przez dziesięć lat pracowała w ambasadzie RP w Wiedniu) 

Drogim Zosi i Władysławowi Bartoszewskim – z najlepszymi myślami – bardzo serdecznie 

E. Lipska [podpis] 

Wiedeń, 25.08.1993 

Lipska Ewa, Wakacje mizantropa: utwory wybrane, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1993 

I-611 

Drogim: Zofii i Władysławowi Bartoszewskim serdecznie – 


Wiedeń, 16.11.94 

Lipska Ewa, Stypendyści czasu, Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 1994 

I-415 

Drogim: Zosi i Władkowi z serdecznościami z Gdzie indziej... 


22. lutego 2005, Kraków-Warszawa 

Lipska Ewa, Gdzie indziej, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2005 

I-914 

LIPSKI JAN JÓZEF 

(1926-1991, krytyk i historyk literatury, publicysta, eseista, w latach 1952-1959 kierownik Redakcji Literatury 

Pozytywizmu w Państwowym Instytucie Wydawniczym; socjalistyczny działacz polityczny, mason; 

żołnież AK i uczestnik Powstania Warszawskiego, prezes Klubu Krzywego Koła, współzałożyciel Komitetu 

Obrony Robotników, działacz podziemnej „Solidarności”, senator RP) 

Zosi i Władkowi z coraz gorętszą przyjaźnią 

Jan Józef 

styczeń 68 

Lipski Jan Józef, Twórczość Jana Kasprowicza w latach 1878-1891, Warszawa: PIW, 1967 

I-113 

LORENTZ STANISŁAW 

(1899-1991, historyk sztuki i muzeolog, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, wieloletni dyrektor Muzeum 

Narodowego w Warszawie) 

Drogiej Pani Zofii z osobistymi czarownymi wspomnieniami oraz Panu Władysławowi Bartoszewskim 

z serdecznościami 

Stanisław Lorentz 

9 maja 1971 r. 

Lorentz Stanisław, Przewodnik po muzeach i zbiorach w Polsce, Warszawa: Interpress, 1971 

I-279 

LUSTIGER ARNO 

(1924-, historyk stosunków niemiecko-żydowskich, pisarz; urodzony w Polsce) 

Panu profesorowi Bartoszewskiemu z najlepszymi życzeniami 

Arno Lustiger 

19 października 2002 

Lustiger Arno, „Wir werden nicht untergehen”: zur jüdischen Geschichte, Berlin-München: Ullstein Verlag, 2002 

I-108 

92 93

LUSTIGER JEAN-MARIE KARD. 

(1926-, pochodzi z rodziny będzińskich Żydów, którzy wyemigrowali do Francji; francuski duchowny 

katolicki, arcybiskup Paryża w latach 1981-2005, kardynał; jego rodzice zostali wywiezieni do obozu koncentracyjnego; 

jego matka zmarła w Auschwitz) 

Au Professeur Wladislaw Bartoszewski 

frères dans la Passion du Christ 

et l’espérance que nous donne l’Esprit Saint 

+ Jean-Marie card Lustiger 

18 Nov 1989 

[Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu 

bracia w Pasji Chrystusa 

i w nadziei, którą daje nam Duch Święty 

+ Jean-Marie kard. Lustiger 

18 listopada 1989] 

Auschwitz Birkenau: „Eine Erinnerung, die brennt, aber sich niemals verzehrt”, Adam Bujak (Fot.), Wladyslaw 

Bartoszewski [et. al.] (Texte), Freiburg-Basel-Wien: Herder, 1989 

I-464 

A Monsieur et Madame 

Bartoszewski 

en signe de reconnaissante 

amitié dans le Christ. 

+ Jean-Marie card. Lustiger 

Paris, le 10 Avril 1992 

[Państwu 

Bartoszewskim 

na znak wdzięcznej 

przyjaźni w Chrystusie 

+ Jean-Marie kard. Lustiger 

Paryż, 10 kwietnia 1992] 

Lustiger Jean-Marie, Missika Jean-Louis, Wolton Dominique, Wybór Boga: z Kardynałem rozmawiają Jean-Louis 

Missika i Dominique Wolton, Kraków: Znak, 1992 

I-563 

ŁAGIEWSKI MACIEJ 

(1955-, prawnik, muzealnik, od 1991 r. dyrektor wrocławskiego Muzeum Historycznego, od 2000 r. dyrektor 

Muzeum Miejskiego we Wrocławiu) 

Panu Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu doktorowi honoris causa Uniwersytetu 

Wrocławskiego z wielką przyjaźnią – 

Maciej Łagiewski 

Wrocław, 11 grudnia 1996 

Łagiewski Maciej, Macewy mówią, Wrocław-Warszawa-Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, 

1991 

I-385 

MACIEJEWSKI JANUSZ 

(1930-, profesor, krytyk i historyk literatury, publicysta; redaktor naczelny m. in. „Tygodnika Literackiego” 

i „Przeglądu Literackiego”) 

Władkowi i pani Zofii Bartoszewskim – z przyjaźnią 

Janusz Maciejewski 

Wiedeń 24 września 1992 r 

Maciejewski Janusz, Cyprian Norwid, Warszawa: Wydawnictwo PEN, Wydawnictwo KOS, 1992 

I-170 

Władkowi Bartoszewskiemu z braterskim uściskiem dłoni 

Janusz Maciejewski 

W-wa 9 X 1995 

Maciejewski Janusz, Dylematy wolności: zmierzch sarmatyzmu i początki Oświecenia w Polsce, Warszawa: Latona, 

1994 

I-269 

94 95

MALEWSKA HANNA 

(1911-1983, pisarka, żołnierz AK – kierowała Biurem Szyfrów Zagranicznych w Oddz. V Komendy Głównej 

AK, uczestniczka Powstania Warszawskiego; po wojnie związana ze środowiskami katolickimi, redaktorka 

„Tygodnika Powszechnego” i redaktor naczelna miesięcznika „Znak”) 

Panu Władysławowi Bartoszewskiemu na pamiątkę odwiecznej znajomości 

Autorka 

Kraków 4.IV 1957 

Malewska Hanna, Żelazna korona, T. 1-2, wyd. 2, Warszawa: Pax, 1956 

I-396, 397 

MANTEUFFEL CHRISTIAN MEDARDUS 

(1938-, pochodzi z polsko-niemieckiej rodziny, poeta, prozaik, przebywa w Niemczech) 

...Panu Władysławowi Bartoszewskiemu, prezesowi Polskiego PEN-Clubu, z najwyższym szacunkiem 

C. M. Manteuffel 

„na szwabskich rozdrożach” - luty, 2006 

Manteuffel Christian Medardus, Gedichte aus den Scheidewegen, Köln: Wort und Mensch, 2005 

I-1122 

MARK BERNARD BER 

(1908-1966, historyk żydowski, od 1949 r. aż do śmierci dyrektor Żydowskiego Instytutu Historycznego 

w Warszawie) 

Wł. Bartoszewskiemu z przyjaznym uściskiem dłoni 

[podpis] 

Perec Icchok Lejb, Wybór opowiadań, wstęp Bernard Mark, Wrocław-Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich 

– Wydawnictwo, 1958 

I-781 

Naszemu drogiemu przyjacielowi Władysławowi Bartoszewskiemu tę książkę składa 

Ber Mark [podpis] 

4/ III 59 

Mark Bernard, Walka i zagłada warszawskiego getta, Warszawa: MON, 1959 

I-1124 

MATUSZEWSKI RYSZARD 

(1914-, historyk literatury, krytyk literacki, publicysta, poeta, prawnik; uczestnik kampanii wrześniowej, 

działacz konpiracyjny; uczestniczył w akcji pomocy Żydom; w latach 1960-1977 kierownik działu polskiej 

literatury współczesnej w Spółdzielni Wydawniczej „Czytelnik”) 

Pani Zosi – inspiratorce szkicu o Leśmianie i Panu Władkowi – dziś Dostojnemu Ministrowi 

zawsze – najmilszemu Koledze i wspaniałemu człowiekowi pozwala sobie zadedykować tę książeczkę 

Ryszard Matuszewski 

Warszawa, 10 VI 1995 

Matuszewski Ryszard, Olśnienia i świadectwa: od Leśmiana do Barańczaka, Warszawa: Graf-Punkt, 1995 

I-520 

MATYWIECKI PIOTR 

(1943-, poeta, eseista, krytyk literacki; wieloletni pracownik Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie; 

w latach 1980-1989 uczestnik wielu drugoobiegowych przedsięwzięć wydawniczych; wykładowca na Uniwersytecie 

Warszawskim, od 1990 r. stały współpracownik programów Polskiego Radia) 

Drogiemu Władysławowi z wdzięcznością za nauki człowieczeństwa z tamtych strasznych dni 

Piotr 

17 X 94 r. 

Matywiecki Piotr, Kamień graniczny, Warszawa: Latona, 1994 

I-616 

MAZOWIECKI TADEUSZ 

(1927-, publicysta, działacz społeczny i polityk, pierwszy premier III RP w latach 1989-1991, poseł na Sejm 

PRL /”Znak”/, poseł na Sejm RP; współzałożyciel warszawskiego Klubu Inteligencji Katolickiej, założyciel 

i redaktor naczelny miesięcznika „Więź”, od lat 70. XX w. ściśle związany z ruchem opozycyjnym, redaktor 

naczelny tygodnika „Solidarność”, internowany w okresie stanu wojennego; jeden z głównych architektów 

porozumień „Okrągłego Stołu”; w latach 1992-1995 był specjalnym wysłannikiem ONZ w Bośni i Hercegowinie) 

Władysławowi Bartoszewskiemu który coś nie coś w tej historii odegrał z serdecznością 

Tadeusz M. 

Mazowiecki Tadeusz, Internowanie, [Ursus]: Biblioteka Wolnego Głosu Ursusa, [1982] 

I-975 

96 97

Pani Zosi i Władkowi Bartoszewskim z niezmierną przyjaźnią i wielką serdecznością 

Tad. Mazowiecki 

Mazowiecki Tadeusz, Druga twarz Europy, Warszawa: Biblioteka „Więzi”, 1990 

I-917 

MAZUR GRZEGORZ 

(1952-, historyk, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie) 

Wielce Szanownemu Panu Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu z wyrazami wdzięczności 

Grzegorz Mazur 

Kraków, 28.II.1988 r. 

Mazur Grzegorz, Biuro Informacji i Propagandy SZP-ZWZ-AK 1939-1945, Warszawa: Pax, 1987 

I-13 

MCCABE BERNARD J. 

(pułkownik armii amerykańskiej, w której służył przez 30 lat, m. in. jako artylerzysta i dowódca; od 1996 r. 

na emeryturze, jest wykładowcą historii wojskowości w Francis Marion University w Południowej Karolinie, 

zajmował stanowiska konsultanta ds. bezpieczeństwa i menedżera w korporacjach naftowych, 

lotniczych i morskich; przedstawiciel USA w Sandline International - międzynarodowej firmie zajmującej 

się doradztwem w zakresie wojskowości i bezpieczeństwa, współpracującej z rządami państw i organizacjami 

międzynarodowymi) 

To Minister of Foreign Affairs with respect and admiration 

J. B. McCabe [podpis] Col. U.S. Army 

Aug 1995 

[Ministrowi spraw zagranicznych z wyrazami szacunku oraz podziwu 

J. B. McCabe pułkownik armii amerykańskiej 

Humphries George (photogr.), North Carolina, Englewood: Westcliffe Publishers, [c. 1993] 

I-456 

MEIRTCHAK BENJAMIN [Majerczak Benjamin] 

(1917-, żołnierz Wojska Polskiego w 1939 r., obrońca Warszawy, jeniec sowiecki; mieszka w Izraelu, gdzie 

pełni lub pełnił liczne funkcje, m. in. sekretarza generalnego Związku Żydów Polskich, przewodniczącego 

Związku Weteranów Wojsk Polskich i prezesa Zarządu Głównego Weteranów Walk z Nazizmem; autor licznych 

publikacji) 

Drogiemu, szlachetnemu Władysławowi 

Benjamin 

10/2003 

[dodatkowo wklejony list B. Majerczaka do W. Bartoszewskiego] 

Jews-Officers and Enlisted Men in the Polish Army, Prisoners of War in German Captivity: 1939-1945, Tel-Aviv: 

Association of Jewish War Veterans of Polish Armies in Israel, 2003 

I-33 

MELLER STEFAN 

(1942-, dyplomata, historyk, publicysta, polityk, minister spraw zagranicznych RP w okresie 2005 - 2006 r. 

oraz przewodniczący Komitetu Integracji Europejskiej; od 1995 r. zatrudniony w MSZ, w latach 1996-2001 

ambasador RP we Francji, w latach 2002-2005 ambasador RP w Rosji) 

Drogiemu Panu Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu oraz Pani Zofii Bartoszewskiej 

przed chwilowym Pana Ministra pożegnaniem z MSZ-tem. 

Stefan Meller 

7 grudnia 1995 r. 

Meller Stefan, Pożegnanie z rewolucją, Chotomów: Verba, 1991 

I-444 

MICHNIK ADAM 

(1946-, jeden z czołowych organizatorów opozycji demokratycznej w latach 1968-1989, historyk, eseista, publicysta, 

poseł na Sejm RP; redaktor naczelny „Gazety Wyborczej”) 

Zosi i Władkowi Bartoszewskim z pozdrowieniem 

Adam Michnik 

17 XII 2005 

Warszawa 

Michnik Adam, Wściekłość i wstyd, Warszawa: Fundacja Zeszytów Literackich, 2005 

I-1086 

98 99


85-lecie Władysława Bartoszewskiego, Warszawa, 19.02.2007 r., Zamek Królewski (Sala Wielka). 

Od lewej: Stefan Meller, Władysław Bartoszewski 

MIĘDZYRZECKI ARTUR 

(1922-1996, poeta, tłumacz literatury francuskiej i anglosaskiej, działacz społeczny i polityczny; brał udział 

w walkach o Monte Cassino; były prezes polskiego PEN Clubu i wiceprezes światowego PEN; mąż Julii 

Hartwig) 

Panu Władysławowi Bartoszewskiemu łącząc serdeczne pozdrowienia, 

Artur Międzyrzecki 

Warszawa, 1959. 

Międzyrzecki Artur, Warszawa Prusa i Gierymskiego: szkice z dawnej Warszawy, Warszawa: Arkady, 1957 

I-504 

Drogim Zosi i Władkowi Bartoszewskim, z przyjaźnią i uściskiem, 

Artur Międzyrzecki 

Międzyrzecki Artur, Poezje wybrane, Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1979 

I-930 

Kochanej Zosi, Kochanemu Władkowi, bardzo podziwianym, z ucałowaniem, 

Artur 

17 XI 92. 

Międzyrzecki Artur, To samo miasto, ta sama miłość: opowiadania i fragmenty dzienników, 

Warszawa: Czytelnik, 1992 

I-155 

Zosi i Władkowi z wierną przyjaźnią, 

Artur 

17 XI 92. 

Międzyrzecki Artur, Wiersze dawne i nowe, Warszawa: Fundacja Nowej, 1992 

I-537 

Drogim Zosi i Władkowi Bartoszewskim, z wierną przyjaźnią, 

Artur 

Wiedeń, 17 maja 1994. 

Międzyrzecki Artur, I nie ma ciebie dawnego, Przemyśl: Wydawnictwo Gdzie Indziej, 1993 

I-348 

101

Drogim Zosi i Władkowi Bartoszewskim, w Wiedniu, który był arcydziełem Ich przyjaźni i gościnności, 

oddany, 

Artur 

22 V 94 

Międzyrzecki Artur, Między nami mówiąc, Warszawa: PIW, 1992 [ukazała się w 1993] 

I-801 

MIKULSKI TADEUSZ 

(1909-1958, historyk literatury, profesor; żołnierz kampanii wrześniowej, uczestnik tajnego nauczania i Powstania 

Warszawskiego; od 1945 r. związany z Wrocławiem) 

Pani Zofii Bachurzewskiej z warsztatu wrocławskiego przesyła uprzejmie 

autor 

Wrocław 28 III 1954 

Mikulski Tadeusz, Z historii i źródeł Kitowicza, Wrocław 1954 [osobne odbicie z „Pamiętnika Literackiego”, 

R. XLIV, 1953, z. 3-4] 

I-829 

MIREWICZ JERZY KS. 

(właść. Bronisław Wójcik, 1909-1996, ksiądz katolicki, pisarz, myśliciel; w czasie II wojny światowej pracował 

w Biurze Informacji i Propagandy AK; od 1963 r. na emigracji w Wielkiej Brytanii, wykładowca historii 

kultury i filozofii chrześcijańskiej, profesor Polskiego Uniwersytetu na Obczyźnie /PUNO/) 

Drogiemu Panu Władysławowi Bartoszewskiemu z wyrazami wdzięczności i przyjaźni 

Ks. J. Mirewicz, T.J. 

[1983] 

Mirewicz Jerzy ks., Obrońcy Europy, Londyn: Księża Jezuici, 1983 

I-609 

MOSTWIN DANUTA 

(1921-, powieściopisarka, nowelistka, publicystka, socjolog; żołnierz AK i uczestniczka Powstania Warszawskiego 

jako sanitariuszka; od 1951 r. na emigracji w USA; profesor i wykładowca na uczelniach 

amerykańskich) 

Panu Władysławowi Bartoszewskiemu na pamiątkę spotkania na odczycie w Waszyngtonie 

z sympatią i szacunkiem od autorki 

Bask Lane, luty 1978 

Mostwin Danuta, Odchodzą moi synowie, Londyn: Polska Fundacja Kulturalna, 1977 

I-923 

Drogiemu Panu Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu dedykuję specjalnie za 1859 Dni 

Warszawy i z prośbą o przyjęcie Tajemnicy Zwyciężonych 

Danuta Mostwin 

Bask Lane, 22 marzec 1994 

Mostwin Danuta, Tajemnica zwyciężonych, Londyn: Polska Fundacja Kulturalna, 1992 

I-134 

Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu z prośbą o przyjęcie od 

Autorki 

Bask Lane, 13 sierpień, 1996 

Mostwin Danuta, Trzecia wartość: wykorzenienie i tożsamość, Lublin: KUL, 1995 

I-339 

Prof. W. Bartoszewskiemu w uznaniu Jego pięknej pracy, z życzeniami długich lat działalności 

z osobistą sympatią i ciepłym pozdrowieniem i prośbą, aby usłyszał jak śpiewa Ameryka 

Autorka 

Mostwin Danuta, Słyszę, jak śpiewa Ameryka, Londyn: Polska Fundacja Kulturalna, 1998 

I-280 

102 103

NARBUTT JERZY 

(1925-, prozaik, eseista, poeta, publicysta; współpracownik prasy katolickiej; w okresie PRL prześladowany 

za działalność opozycyjną; autor hymnu „Solidarności”) 

Drogiemu Panu Władysławowi Bartoszewskiemu z którym tyle poglądów niezmiennie mnie 

łączy egzemplarz ten ofiarował – 

Autor 

1.8.1972 

Narbutt Jerzy, Znowu zakwitnie listopad, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1972 

I-739 

Drogiemu Panu Władysławowi Bartoszewskiemu – temu samemu dziś, co przed laty – egzemplarz 

ten z serdecznym uściskiem dłoni ofiarował – autor 

14.5.73 

Narbutt Jerzy, W mieście wesele, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1973 

I-768 

Drogiemu Panu Władysławowi Bartoszewskiemu z nadzieją, że może i w tej książeczce znajdzie 

coś dla siebie 

- autor 

10.3.75 

Narbutt Jerzy, List nie wysłany pocztą, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1975 

I-205 

Władkowi Bartoszewskiemu na pamiątkę tej „opozycji wewnętrznej” jaką uprawialiśmy kiedyś 

w „Tygodniku Powszechnym” – 

J Narbutt 

30 września 99 roku 

Narbutt Jerzy, Uciec z Wieży Babel, Kraków: Arcana, 1999 

I-558 

Władkowi Bartoszewskiemu z żalem, że nasze drogi polityczne tak bardzo się rozeszły – Jerzy 

Narbutt 

W czerwcu 2000 roku 

Narbutt Jerzy, Awantury polemiczne, Katowice: Unia, 2000 

I-229 

Władkowi Bartoszewskiemu tym razem książkę sprofilowaną głównie literacko (lecz z pewnymi 

odskokami w dziedziny pokrewne) przesyła 

J Narbutt 

we wrześniu 2000 r. 

Narbutt Jerzy, Od Kraszewskiego do Parnickiego: główne etapy rozwoju polskiej powieści historycznej i inne szkice, 

Katowice: Unia, 2000 

I-367 

Władkowi Bartoszewskiemu z wielką prośbą, aby przepędził tych typów z placówek zagranicznych, 

którzy obojętnie, bądź nawet wrogo ustosunkowują się do organizacji polonijnych 

– 

Jerzy Narbutt 

30 stycznia 2001 roku 

Na tej fotografii sprzed 10 lat mam tylko (!) 65 i pół roku. 

Narbutt Jerzy, Spory o słowa, spory o rzeczy, Katowice: Unia, 2001 

I-631 

Władkowi Bartoszewskiemu tę powieść o bolesnych sprawach polskich i bolesnych sprawach 

ludzkich ofiarowuję z niewielkimi już nadziejami na powrót Polski – 

Jerzy Narbutt 

24 I 2003 

Narbutt Jerzy, Ostatnia twarz portretu: powieść, Katowice: Unia, 2002 

I-250 

Władkowi Bartoszewskiemu egzemplarz tej książki ofiarowuję z prośbą aby zechciał ją całą 

przeczytać – 

Jerzy Narbutt 

Warszawa, 1 X 2003 r. 

Narbutt Jerzy, Dwa bunty, Katowice: Unia, 2003 

I-228 

104 105

Władkowi Bartoszewskiemu, któremu ta książka – wydana na 80-te urodziny autora – zawdzięcza 

swe ukazanie się 

Jerzy Narbutt 

jesienią 2004 roku 

Warszawa 

Narbutt Jerzy, Benefis: nowele, proza poetycka, dramat, Katowice: Unia, 2004 

I-918 

Władkowi Bartoszewskiemu tę zbieraninę wspomnień wymuszoną na mnie przez prof. 

Szawłowskiego ofiarowuję na dzień Jego imienin – 

Jerzy Narbutt 

w czerwcu 2005 roku 

Narbutt Jerzy, Wyrzucony na brzeg życia: wspomnienia, Katowice: Unia, 2005 

I-1022 

NEGWER GEORG 

(1926-, w latach 1979-1983 ambasador RFN w Polsce) 

Für Władisław Bartoszewski in dankbarer Erinnerung an unsere Beziehung in den Schicksalsjahren 

1979-1983 

Georg Negwer [podpis] 

Berlin, im Juli 2001 

[Władysławowi Bartoszewskiemu na pamiątkę i w podzięce za wspólne lata 1979-1983, podczas 

których los nas zetknął ze sobą 

Georg Negwer 

Berlin, w czerwcu 2001] 

Negwer Georg, Ost-westliche Wanderjahre: Mitteilungen aus einem Leben, [Berlin]: G. Negwer, [2001] 

I-523 

NIEWĘGŁOWSKI WIESŁAW ALEKSANDER KS. 

(1941-, duchowny katolicki, autor licznych książek i artykułów; twórca Tygodni Kultury Chrześcijańskiej 

w Polsce; twórca Duszpasterstw Środowisk Twórczych w Polsce i ich krajowy duszpasterz; wykładowca wielu 

uczelni katolickich i świeckich) 

Państwu Zofii i Władysławowi Bartoszewskim, dziękując za okazywaną życzliwość 

ks. Wiesław Niewęgłowski 

10.V.99 r. 

Niewęgłowski Wiesław Al. ks., Nowe Przymierze Kościoła i środowisk twórczych w Polsce w latach 1964-1996: 

(doświadczenia warszawskie), Warszawa: PWN, 1997 

I-577 

NIR YEHUDA 

(1930-, profesor psychiatrii Uniwersytetu Cornell w USA, renomowany nowojorski lekarz psychoterapeuta, 

uczestnik Powstania Warszawskiego i plutonowy AK; autor unikatowych wspomnień w piśmiennictwie 

„dzieci Holocaustu”) 

Dla Władysława Bartoszewskiego Genialnego znajomego 

Yehuda Nir 

Listopad 2005 

Nir Yehuda, Utracone dzieciństwo, Warszawa: Nowy Świat, 2005 

I-1018 

NOWAK-JEZIORAŃSKI JAN 

(właść. Zdzisław Antoni Jeziorański, 1914-2005, polityk, politolog, działacz społeczny, pisarz, dziennikarz, 

wielki polski patriota; uczestnik kampanii wrześniowej 1939 r., żołnierz AK, jako emisariusz zyskał przydomek 

„Kurier z Warszawy”; w czasie okupacji używał nazwiska „Jan Nowak”; po wojnie pozostał na 

emigracji, mieszkając w Wielkiej Brytanii, RFN i USA; w latach 1952-1976 kierował polską sekcją Radia 

„Wolna Europa”, następnie działał w Kongresie Polonii Amerykańskiej, był konsultantem Narodowej Rady 

Bezpieczeństwa USA, odegrał bardzo ważną rolę w staraniach o przyjęcie Polski do NATO; w 2002 powrócił 

na stałe do kraju i zamieszkał w Warszawie; był żonaty z Jadwigą „Gretą” Wolską-Jeziorańską; był założycielem 

Kolegium Europy Wschodniej we Wrocławiu i kuratorem Zakładu Narodowego im. Ossolińskich) 

106 107

108 

Kochanym Władkom na pamiątkę wiernej i wieloletniej przyjaźni – nad którą – z naszej strony 

– nie uniosły się nigdy żadne znaki zapytania! 

Jan Zdzisław I 

Rapperswil, 11. 6. 88. 

Nowak Jan (Jeziorański Zdzisław), Polska z oddali: wojna w eterze – wspomnienia. T. 2: 1956-1976, Londyn: Odnowa, 

1988 

I-966 

Zosi i Władkowi Bartoszewskim, wiernym przyjaciołom, którym ta książka tak wiele zawdzięcza 

serdecznie oddany 

Jan Nowak (Zdzisław Jeziorański) 

Karolinki – Warszawa – 14 sierpnia 1990 

Nowak Jan (Jeziorański Zdzisław), Kurier z Warszawy, Londyn: Odnowa, 1978 

I-963 

Wiernym Przyjaciołom: Zosi i Władkowi Bartoszewskim z myślą o niezapomnianych chwilach 

wspólnie spędzonych w naszej „daczy” alpejskiej i ze słowami podzięki za akuszerską pomoc 

przy narodzinach tej książki, Zosi – za cenne poprawki, Władkowi za szczere, czasem burzliwe 

dyskusje, które pomogły i wywarły wpływ na epilog. W imieniu własnym i Grety 

„Janek” 

24. 3. 1994. 

Nowak Jan (Jeziorański Zdzisław), Kurier z Warszawy, Londyn: Odnowa, 1978 

I-964 

Zosi i Władkowi z podzięką za skarb wiernej przyjaźni 

Jan Nowak-Jeziorański 

8.6.95 

Nowak-Jeziorański Jan, Rozmowy o Polsce, Warszawa: Czytelnik, 1995 

I-999 

Kochanej Zosi i Władkowi – Przyjaciołom, którym ta książka wiele zawdzięcza 

„Janek” 

30. 9. 97. 

Nowak-Jeziorański Jan, Kurier z Warszawy, wyd. 3, Kraków: Znak, 1997 

I-962 

Jedna z dedykacji 

Jana Nowaka-Jeziorańskiego 

dla państwa Bartoszewskich

Kochanym Władkom na pamiątkę naszej serdecznej przyjaźni 

Janek 

12.V.99 

Nowak-Jeziorański Jan, Polska wczoraj, dziś i jutro, Warszawa: Czytelnik, 1999 

I-1002 

Zosi i Władkowi Bartoszewskim kochanym przyjaciołom – wdzięczny za pomoc przy pisaniu 

tej książki 

Jan Nowak-Jeziorański 

Nowak-Jeziorański Jan, Kurier z Warszawy, wyd. 4, Kraków: Znak, 2000 

I-961 

Kochanym Władkom ze słowami serdecznej przyjaźni 

Janek 

16.11.01. 

Nowak-Jeziorański Jan, Fakty, wydarzenia, opinie, Warszawa: Czytelnik, 2001 

I-1001 

Kochanym Władkom na pamiątkę wiernej przyjaźni 

„Janek” 

2001 

Nowak-Jeziorański Jan, Giedroyc Jerzy, wybór, oprac. i wstęp Dobrosława Platt, Jan Nowak-Jeziorański – Jerzy 

Giedroyc. Listy: 1952-1998, Wrocław: Towarzystwo Przyjaciół Ossolineum, 2001 

I-965 

Kochanym Władkom wdzięczny za wierną przyjaźń 

Jan 

/Jan Z. Nowak-Jeziorański/ 

Nowak-Jeziorański Jan, Polska z bliska, Kraków: Znak, 2003 

I-967 

NOWAKOWSKI ANDRZEJ 

(1952-, polonista, pracownik naukowy Uniwersytetu Jagiellońskiego, dyrektor wydawnictwa Universitas, 

były prezes Polskiej Izby Książki, dyrektor Instytutu Książki w Krakowie) 

Kraków 20.10.2006 

Panu Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu Jego przyszły wydawca z prośbą o przyjęcie 

tej książki, która powstała z szacunku dla „zapomnianej” przeszłości 

Andrzej Nowakowski 

Nowakowski Andrzej (fotografie wykonał, całość ułożył i cytatami opatrzył), Powiększenie: Nowy Cmentarz Żydowski 

w Krakowie = Blowup: the New Jewish Cemetery in Kraków, Kraków: Universitas, 2006 

I-1131 


Panu Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu z wielkim podziękowaniem za poświęcony 

mi czas i nadzieją, że ta książeczka znajdzie swoje miejsce w Jego bibliotece 

Andrzej Nowakowski 

Nowakowski Andrzej (fotogr., układ i wybór cytatów), Sławomir Mrożek, Kraków-Warszawa: Universitas, Noir 

sur Blanc, 2005 

I-1130 

NOWEK ZBIGNIEW 

(1959-, generał brygady, prawnik, działacz opozycji w PRL-u, szef Urzędu Ochrony Państwa w latach 1998- 

-2001, od 2005 r. szef Agencji Wywiadu) 

Wielce Szanownemu Panu Ministrowi Władysławowi Bartoszewskiemu, który od wielu lat jest 

wzorem i autorytetem dla młodego pokolenia Polaków. 

Zb. Nowek 

Warszawa 15.02.2001 r. 

Urząd Ochrony Państwa 1990-2000, Warszawa: UOP, [2000] 

I-465 

110 111

Wieczór autorski 

Władysława Bartoszewskiego 

w księgarni w Augsburgu, 

19 lipca 1989 r. 

ODOJEWSKI WŁODZIMIERZ 

(1930-, pisarz, publicysta, od 1971 r. na emigracji; był szefem działu kulturalno-literackiego Radia „Wolna 

Europa”) 

Państwu Zofii i Władysławowi Bartoszewskim z serdecznymi pozdrowieniami, 

Włodzimierz Odojewski 

Monachium 10.II 91. 

Odojewski Włodzimierz, Zasypie wszystko, zawieje..., Warszawa: Czytelnik, 1990 

I-176 

ODROWĄŻ-PIENIĄŻEK JANUSZ 

(1931-, historyk literatury i muzeolog, od 1972 r. dyrektor Muzeum Literatury im. A. Mickiewicza w Warszawie) 

Panu Władysławowi Bartoszewskiemu z bibliofilskim pozdrowieniem 

J.O Pieniążek 

Warszawa, 7 lipca 1963 

Odrowąż-Pieniążek Janusz, Opowiadania paryskie, Warszawa: Czytelnik, 1963 

I-730 

Szanownym Państwu Zofii i Władysławowi Bartoszewskim z prośbą o przyjęcie tych opowiadań 

o wojażach odbytych i wyimaginowanych i wyrazami poważania 

Janusz Odrowąż Pieniążek 

Warszawa, 3 listopada 1974. 

Odrowąż-Pieniążek Janusz, Party na calle Guatemala, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1974 

I-745 

Wielce Szanownym Państwu Zofii i Władysławowi Bartoszewskim z prośbą o przyjęcie tych 

utworów sprzed pół wieku (lub prawie) wyciągniętych z szuflady serdecznie dedykuje 

Janusz Odrowąż Pieniążek 

Warszawa, 15 stycznia 2003 r. 

Odrowąż-Pieniążek Janusz, Głos z szuflady, Warszawa: Kajman, 2002 

I-931 

113

OLĘDZKA-FRYBESOWA ALEKSANDRA 

(1923-, eseistka, poetka, tłumaczka; była związana z Państwowym Instytutem Wydawniczym) 

Jedni latają między kontynentami inni wędrują drogami średniowiecza. Z życzeniem, abyśmy 

się spotkali 

Zosi i Władysławowi Bartoszewskim bardzo serdecznie 

Oleńka Frybesowa 

Warszawa, 1997 

Olędzka-Frybesowa Aleksandra, Drogami średniowiecznej Europy, Kraków: Znak, 1997 

I-390 

ONYSZKIEWICZ JANUSZ 

(1937-, polityk, matematyk, działacz polityczny, alpinista i speleolog; działacz opozycyjny w PRL-u i członek 

NSZZ „Solidar ność”, m. in. rzecznik związku, internowany w okresie stanu wojennego; w latach 1992-1993 

oraz 1997-2000 minister obrony narodowej, poseł na Sejm RP, obecnie poseł do Parlamentu Europejskiego) 

p. senatorowi Bartoszewskiemu z wyrazami ogromnej sympatii i admiracji, 

a także z zapewnieniem, że jego maksymę, że warto być przyzwoitym starałem 

się (choć nie wiem z jakim skutkiem) zawsze mieć jako swój drogowskaz 

Janusz Onyszkiewicz [podpis] 

Onyszkiewicz Janusz, Bereś Witold, Burnetko Krzysztof, Ze szczytów do NATO: z ministrem 

obrony narodowej Januszem Onyszkiewiczem rozmawiają Witold Bereś i Krzysztof Burnetko, 

Warszawa: Bellona, 1999 

I-53 

ORŁOWSKI HUBERT 

(1937-, germanista, historyk literatury, eseista, tłumacz i wydawca, znawca problemów literatury niemieckiej, 

badacz wielorakich związków polsko-niemieckich; profesor Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu) 

Panu Władysławowi Bartoszewskiemu z szacunkiem i (szczerym) poważaniem 

Hubert Orłowski 

Poznań, styczeń 1980 

Orłowski Hubert, Literatura w III Rzeszy, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1979 

I-387 

OSTOJA-OSTASZEWSKI ADAM JERZY 

(1949-, matematyk, wykładowca uniwersytecki, działacz społeczny; członek Polskiego Ośrodka Społeczno- 

-Kulturalnego /POSK/) 

Wielce Szanownemu Panu Ministrowi na pamiątkę pierwszej oficjalnej wizyty w POSK’u w dniu 

7 maja ’95 r w imieniu Rady POSKu 

Adam Ostoja-Ostaszewski 

Cud nad Tamizą: 25 lat Polskiego Ośrodka Społeczno-Kulturalnego w Wielkiej Brytanii, Londyn: Polish Cultural 

Centre, 1989 

I-118 

PAŁUBICKI JANUSZ 

(1948-, polityk, historyk sztuki; były przewodniczący zarządu wielkopolskiej „Solidarności”, internowany 

w okresie stanu wojennego; w okresie 1997-2001 r. pełnił funkcję ministra-koordynatora służb specjalnych; 

były poseł na Sejm RP) 

Zofii i Władysławowi Bartoszewskim dla ożywienia pamięci 

Janusz Pałubicki 

Dekada: czas nadziei i oporu: Poznań 1980-1989, red. Krystyna Laskowicz, Poznań: Wielkopolskie Archiwum Solidarności. 

Fundacja, 2005 

I-1070 

PANKOWSKI MARIAN 

(1919-, poeta, prozaik, dramaturg, krytyk literacki i tłumacz; żołnierz kampanii wrześniowej, należał do 

Związku Walki Zbrojnej, więzień obozów koncentracyjnych w Oświęcimiu, Gross-Rosen i Bergen-Belsen; po 

wojnie osiadł w Belgii; w latach 50. XX w. współpracował z paryską „Kulturą”) 

Pani Zofii Bachurzewskiej, śląc w Jej stronę szczery ukłon, nowe, ale nie ostatnie żakostwa, ofiarowuje 

Autor 

Bruksela, 29-go września 1962 

Pankowski Marian, Bukenocie, Londyn: Oficyna Poetów i Malarzy, 1962 

I-533 

114 115

PARANDOWSKI JAN 

(1895-1978, pisarz, eseista, tłumacz; w czasie II wojny światowej uczestnik konspiracyjnego życia kulturalnego; 

wieloletni prezes polskiego PEN Clubu) 

Panu Władysławowi Bartoszewskiemu z wielką serdecznością 

Jan Parandowski 

Parandowski Jan, Godzina śródziemnomorska, wyd. 3, Warszawa: PIW, 1970 

I-197 

PAWŁOWICZ TADEUSZ ALEKSANDER 

(1918-, uczestnik kampanii wrześniowej 1939 r., działacz konspiracyjny; od 1948 r. na emigracji w USA; 

w latach 1978-1983 prezes Instytutu Józefa Piłsudskiego w Nowym Jorku) 

Drogiej Zosi i Władkowi Bartoszewskim których przyjaźń oboje z Krystyną ogromnie sobie cenię 

Autor 

Wrzesień 13, 1999 

Pawłowicz Tadeusz, Obraz pokolenia, Kraków: UJ, 1999 

I-99 

PAZYRA STANISŁAW 

(1904-1971, historyk, wydawca, bibliotekarz, działacz społeczno-kulturalny; uczestnik kampanii wrześniowej, 

pełnomocnik wydawnictwa Ossolineum, dyrektor Państwowych Zakładów Wydawnictw Szkolnych, 

współorganizator i wicedyrektor PWN) 

WPani Mgr Zofii Bartoszewskiej Z-pcy Naczelnego Redaktora PIW z wyrazami szacunku i podzięki 

za pomoc w wydaniu 

St. Pazyra 

Warszawa, 24.VI.1970 r. 

Pazyra Stanisław, Z dziejów książki polskiej w czasie drugiej wojny światowej, Warszawa: PIW, 1970 

I-321 

PESZKOWSKI ZDZISŁAW J. KS. 

(1918-, ksiądz prałat, profesor, kapelan „Rodzin Katyńskich” i pomordowanych na Wschodzie; uczestnik 

kampanii wrześniowej, dostał się do niewoli sowieckiej, z której udało mu się ocalić; w 2006 r. Sejm RP poparł 

jego kandydaturę do pokojowej Nagrody Nobla) 

Drogiemu Panu Profesorowi Władysławowi, który tak wiele uczynił aby prawda ucieszyła – 

i umacniała 

Z modlitwą i podziwem 

ks. Zdzisław Peszkowski [i podpis] 

Orchard Lake 1984 

Peszkowski Zdzisław J. ks., Diariusz drugiej pielgrzymki Jana Pawła II do Polski, Rzym: Dom Polski Jana Pawła 

II, 1983 

I-41 

Szczęść Boże! Dostojnemu i drogiemu sercu Panu Władysławowi Bartoszewskiemu z modlitwą 

Autor [w nagłówku także podpis] 

4.VI 1995 

Warszawa Katyń 

Peszkowski Zdzisław J. ks., Pamięć Golgoty Wschodu, Warszawa: „Soli Deo”, 1995 

I-234 

Dostojnemu Panu Ministrowi Spraw Zagranicznych Władysławowi Bartoszewskiemu z serca 

i modlitwą 

Autor 

17.IX.2001, Warszawa 

Peszkowski Zdzisław J. ks., ...i ujrzałem doły śmierci: Charków-Miednoje-Katyń, Śrem: Scriptorium, 1993 

I-20 

116 117

PETROZOLIN-SKOWROŃSKA BARBARA 

(1937-, historyk, redaktor, wydawca, publicystka, autorka słuchowisk dokumentalnych) 

Warszawa 16 II 2002 

Panu Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu w Dniu Jubileuszu z najlepszymi życzeniami 

zdrowia, sił i humoru na długie lata z miłym wspomnieniem współpracy sprzed laty 

z sympatią i szacunkiem 

Barbara Petrozolin-Skowrońska 

(P.S. To moje najlepsze – obok Krzysztofa Skowrońskiego – dzieło...) 

Petrozolin Barbara, Przed tą nocą, wyd. II uzup., Warszawa: PWN, 1997 

I-652 

PIETRAS RYSZARD 

(1924-, żołnierz AK, za przynależność i działalność w Ruchu Oporu Armii Krajowej skazany w 1947 r. na 

karę śmierci zamienioną na dożywocie, wyszedł na wolność w 1955 r., absolwent Politechniki Warszawskiej, 

członek Związku Więźniów Politycznych Skazanych na Karę Śmierci w okresie Reżimu Komunistycznego) 

Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu współwięźniowi z celi 46 na Mokotowie jako dowód 

pamięci i szacunku poświęcam tę książkę 

[podpis] 

Grójec 1 maja 2004 r. 

Pietras Ryszard, Nie po białym! Nie po czarnym!, Grójec: Związek Więźniów Politycznych Skazanych na Karę 

Śmierci w okresie Reżimu Komunistycznego, 2004 

I-1020 

PIKUS TADEUSZ BP 

(1949-, duchowny katolicki, biskup pomocniczy warszawski, wikariusz generalny archidiecezji warszawskiej; 

obecnie jest wykładowcą Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego) 

28.08.2003 

Szanowny Panie Ministrze, uprzejmie proszę o przyjęcie książki „Katolik w Rosji” Wspominałem 

o niej przy okazji święta Warszawy. Z należnym szacunkiem 

+ Tadeusz Pikus 

Pikus Tadeusz bp, Katolik w Rosji, Warszawa: Wydawnictwo Archidiecezji Warszawskiej, 2003 

I-682 

PIŁSUDSKA-JARACZEWSKA JADWIGA 

(1920-) 

i PIŁSUDSKA WANDA 

(1918-2001) - córki marszałka Józefa Piłsudskiego i Aleksandry Szczerbińskiej-Piłsudskiej 

Pani Zofii Bartoszewskiej z wyrazami przyjaźni 

Jadwiga Piłsudska-Jaraczewska 

Wanda Piłsudska 

Warszawa, 15 sierpnia 1995 

Bitwa Warszawska 13-28 VIII 1920: dokumenty operacyjne. Cz. I: (13-17 VIII), red. M. Tarczyński, Warszawa: 

Rytm, 1995 

I-15 

POLAK EDMUND 

(1915-, były więzień obozów koncentracyjnych, dziennikarz i pisarz) 

Z wyrazami wielkiego szacunku dla kochanego „wariata” od spraw okupacyjnych w dowód 

uznania dla tak potrzebnej pracy 

Edmund Polak 

Warszawa, dn. 24 maja 1969 r. 

Polak Edmund, Morituri, Warszawa: Czytelnik, 1968 

I-395 

POMIANOWSKI JERZY 

(1921-, prozaik, eseista, krytyk teatralny, scenarzysta filmowy, specjalista ds. historii Europy Wschodniej; 

obecnie redaktor naczelny miesięcznika „Nowaja Polsza”) 

Władysławowi Bartoszewskiemu z serdecznością 

autor 

Warszawa, 18.IX.95 

Pomianowski Jerzy, Biegun magnetyczny: wybór wrażeń, Warszawa: Krąg, 1995 

I-303 

118 119


85-lecie WŁADYSŁAWA BARTOSZEWSKIEGO, Warszawa, 19.02.2007 r., Zamek Królewski (Sala Wielka) 

Od lewej: Bogdan Borusewicz, Zofia Bartoszewska, Władysław Bartoszewski 

PRIMOR AVRAHAM „AVI” 

(1935-, izraelski dyplomata i publicysta; m.in. w latach 1993-1999 ambasador Izraela w Niemczech) 

14.6.98 

Hoch verehrtem, lieben Herrn Senator Wladyslaw Bartoszewski mit Bewunderung Herzlichst 

A. Primor 

[14.6.98 

Wielce poważanemu, drogiemu Panu Senatorowi Władysławowi Bartoszewskiemu pełen podziwu 

z całego serca 

A. Primor] 

Primor Avi, „...mit Ausnahme Deutschlands”: als Botschafter Israels in Bonn, Berlin: Ullstein, 1997 

I-295 

PRONOBIS WITOLD 

(1947-, historyk, od 1982 r. na emigracji w RFN) 

Państwu Zofii i Władysławowi Bartoszewskim z wyrazami szacunku i wdzięcz ności za liczne 

dowody życzliwości i sympatii dla autora tej książki 

Witold Pronobis 

Wiedeń, 30.01.1991 

Pronobis Witold, Polska i świat w XX wieku, Warszawa: Editions Spotkania, 1990 

I-225 

PROROK LESZEK 

(1919-1984, prozaik, eseista, dramaturg; w czasie okupacji niemieckiej żołnierz AK, uczestnik Powstania 

Warszawskiego) 

Szanownemu Panu Władysławowi Bartoszewskiemu z prośbą o przyjęcie tego studium prawniczo-literackiego 

na temat nieprawości wszystkich odurzonych władzą – simplex servus 

societatis 

Leszek Prorok 

Prorok Leszek, Krzyżówka, Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1971 

I-763 

121

Panu Władysławowi Bartoszewskiemu ze słowami szacunku i serdecznym pozdrowieniem 

Leszek Prorok 

Warszawa 7.VI.72 

Prorok Leszek, Czas stworzenia: powieść, Warszawa: Czytelnik, 1970 

I-744 

Państwu Zofii i Władysławowi Bartoszewskim – z dobrym autorskim pozdrowieniem 

Leszek Prorok 

Warszawa 4 XII 72 

Prorok Leszek, Wielki zgiełk, Warszawa: Czytelnik, 1972 

I-733 

Szanownym państwu Zofii i Władysławowi Bartoszewskim – z podziękowaniem za przyjazne 

zainteresowanie dla moich książek. 

Leszek Prorok 

Warszawa, 12 IX 1976 r. 

Prorok Leszek, Czas stworzenia: powieść, wyd. 2, Warszawa: Czytelnik, 1974 

I-940 

Szanownemu Panu Władysławowi Bartoszewskiemu w nadziei, że go zaciekawi ta książeczka 

Leszek Prorok 

Warszawa 20 XII. 77 

Prorok Leszek, Freja – zimna bogini miłości. Mały Teatr, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk: Zakład Narodowy 

im. Ossolińskich – Wydawnictwo, 1977 

I-436 

Drogim Państwu Zofii i Władysławowi Bartoszewskim – z serdecznym pozdrowieniem 

Leszek Prorok 

Wwa 18 X 78 

Prorok Leszek, Nasze czujne spojrzenia: opowiadania, Warszawa: Czytelnik, 1978 

I-731 

Drogiemu Władkowi Bartoszewskiemu z wdzięcznością za zachętę do poszerzenia tej książki – 

co w obecnym wydaniu częściowo nastąpiło 

Leszek Prorok 

Warszawa 27 IV 81 

Prorok Leszek, Kepi wojska francuskiego, wyd. 2, Warszawa: PIW, 1980 

I-404 

PRZEDPEŁSKA-TRZECIAKOWSKA ANNA 

(1927-, tłumaczka literatury amerykańskiej i angielskiej, autorka biografii rodziny Brontë) 

Zosi i Władkowi – przyjaciołom spolegliwym najczulej – 

Hanka Trzeciakowska 

Wiedeń, listopad 1991 

Przedpełska-Trzeciakowska Anna, Na plebanii w Haworth: dzieje rodziny Brontë, Warszawa: 

Czytelnik, 1990 

I-665 

PRZEŹDZIECKI JERZY 

(1927-, prozaik, dramatopisarz, scenarzysta filmowy, wykładowca) 

Państwu Zofii i Władysławowi Bartoszewskim – Panu Profesorowi w Podzięce za odczyt, bardzo 

serdecznie – 

Jerzy Przeździecki 

Zakopane, wrzesień 1985 

Przeździecki Jerzy, Rów: sztuka w trzech aktach, Warszawa: Czytelnik, 1981 

I-88 

RACZYŃSKI EDWARD 

(1891-1993, dyplomata, polityk i pisarz; od 1934 r. ambasador RP w Londynie, w latach 1941-1943 minister 

spraw zagranicznych RP, prezydent RP na Uchodźstwie w latach 1979-1986) 

Kochanym Państwu Zosi i Władkowi Bartoszewskim ofiarowuję – 

E. Raczyński 

27 kwietnia 1987 

Raczyński Edward, Od Narcyza Kulikowskiego do Winstona Churchilla, Londyn: Polska Fundacja Kulturalna, 1976 

I-724 

122 123

RADZYNER JOANNA 

(1954-, urodzona w Warszawie, jest obywatelką Austrii; dziennikarka i historyk) 

Panu Profesorowi Bartoszewskiemu – in der Hoffnung, auch weiterhin im Kontakt mit Ihnen 

bleiben zu können 

Joanna 

Wien, 14.9.83. 

[Panu Profesorowi Bartoszewskiemu - z nadzieją, że również w przyszłości będę mogła pozostać 

z Panem w kontakcie 

Joanna 

Wiedeń, 14.9.83] 

Radzyner Joanna, Stanisław Madeyski 1841-1910: ein austro-polnischer Staatsmann im Spannungsfeld der Nationalitätenfrage 

in der Habsburgermonarchie, Wien: Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaft, 1983 

I-78 

REICH-RANICKI MARCEL 

(1920-, niemiecki publicysta i krytyk literacki polsko-żydowskiego pochodzenia; w końcu lat 50. XX w. opuścił 

Polskę) 

Für Władysław Bartoszewski sehr herzlich 

Reich Ranicki [podpis] 

Frankfurt, den 15.9.86 

[Władysławowi Bartoszewskiemu bardzo serdecznie 

Marcel Reich Ranicki 

Frankfurt, 15.9.86] 

Mehr als ein Dichter: über Heinrich Böll, Köln: Verlag Kiepenheuer & Witsch, 1986 

I-262 

Dla Władysława Bartoszewskiego z szacunkiem i podziwem 

Reich Ranicki [podpis] 

Frankfurt, 15-go wrz. 86 

Über Marcel Reich-Ranicki Aufsätze und Kommentare, hrsg. Jens Jessen, München: Deutscher 

Taschenbuch Verlag, 1985 

I-754 

REIFF KLAUS 

(1941-, dziennikarz, w latach 1980-1983 attaché prasowy ambasady RFN w Warszawie, rzecznik prasowy 

Fundacji Friedricha Eberta w Bonn) 

Herrn Professor Dr. Władysław Bartoszewski mit den besten Wünschen vom Autor 

Klaus Reiff 

Budapest, 14.5.1995 

[Panu Profesorowi Dr. Władysławowi Bartoszewskiemu z najlepszymi życzeniami od autora 

Klaus Reiff 

Budapeszt, 14.5.1995] 

Reiff Klaus, Polen: als deutscher Diplomat an der Weichsel, Bonn: J. H. W. Dietz Nachf., 1990 

I-1129 

REK TADEUSZ 

(1906-1968, adwokat, publicysta, działacz ruchu ludowego, poseł na Sejm, wiceminister sprawiedliwości, 

sędzia Sądu Najwyższego; więzień obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu i Neuengamme k/Hamburga; 

w czasie II wojny światowej działacz konspiracyjny; wiceprezes Ogólnopolskiej Rady Pomocy Żydom przy 

Pełnomocniku na Kraj /Żegota/ i członek Komisji Rewizyjnej) 

Kol. Władysławowi Bartoszewskiemu 

29/IV-46 r. 

T Rek 

Rek Tadeusz, Jedność ruchu ludowego, Warszawa: Wydawnictwo Wydziału Prasy i Propagandy P. S. L., 1946 

I-632 

Kol. Wł. Bartoszewskiemu dawnemu sąsiadowi w Oświęcimiu z uściskiem dłoni 

30.III.49 

T Rek 

Rek Tadeusz, Echa oświęcimskie, Warszawa: Wydawnictwo Ludowe, 1949 

I-591 

124 125


Debata „Być Polakiem, być Europejczykiem”. 

Od lewej: Wiesław Chrzanowski, abp Józef Życiński, Władysław Bartoszewski, Kraków, 12 lutego 2007 r. 

RURARZ JAN 

(1922-, autor wspomnień z przymusowych robót w Niemczech w latach 1940-1945) 

Kochanemu przez nas wszystkich Apostołowi Kultury i Patriotyzmu naszych czasów: 

Panu Władysławowi Bartoszewskiemu 

swój pamiętnik z przymusowych robót w Niemczech w latach 1940-1945 ofiaruje: 

Jan Rurarz ur. 5.01.1922 na Kielecczyźnie 

Rurarz Jan, Mein Tagebuch 1940-1945: als polnischer Zwangsarbeiter in Freiburg, fünf Jahre auf Kehdinger Höfen, 

Stade: Kreissparkasse Stade, 2005 

I-1121 

RYBIŃSKI MACIEJ 

(1945-, dziennikarz, publicysta, felietonista, komentator polityczny i społeczny, satyryk, scenarzysta, pisarz) 

Panu Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu, memu Mistrzowi w stoickim rozumieniu 

tego pojęcia, ku któremu zgodnie z radą Marka Aureliusza zawsze spoglądam, gdy chcę się 

upewnić, czy postępuję właściwie z miłością i szacunkiem 

Maciej Rybiński 

Warszawa, październik 05 

Rybiński Maciej, Jestem, więc piszę: 2003-2005, Lublin: UMCS, 2005 

I-1047 

RYCHLEWSKI JANUSZ 

(1915-1987, literat i dziennikarz; uczestnik kampanii wrześniowej, wielokrotnie aresztowany, żołnierz AK, 

uczestnik Powstania Warszawskiego) 

Koledze Władkowi Bartoszewskiemu z tego samego co ja A K., z wyrazami najgłębszego zrozumienia, 

czym mogło być dla Niego siedmioletnie więzienie, więzienie za najwspanialsze 

najbardziej patryotyczne zrywy lat okupacji 

Janusz Rychlewski 

W-wa 19.II.57. 

Rychlewski Janusz, Człowiek z gutaperki, Warszawa: Gebethner i Wolff, 1949 

I-306 

127

Władysława Bartoszewskiego znałem jako skrupulatnego zbieracza dowodów rzeczowych z „lat 

pogardy”. Sądzę też, że Jego pamięć sięga nie tylko do tamtych czasów... 

Władek Bartoszewski błysnął jako mówca (rocznik 63) i nowych zjednał zwolenników. Panie 

Władysławie – Wierzę w Pańskie pióro i pamięć 

Janusz Rychlewski 

W-wa 27.II 63. 

Rychlewski Janusz, Sombrero, Warszawa: Pax, 1962 

I-543 

RZEPECKI JAN 

(1899-1983, pułkownik dyplomowany Wojska Polskiego, historyk; przed II wojną światową instruktor i wykładowca 

w szkołach wojskowych; uczestnik kampanii wrześniowej, od X 1939 r. w konspiracji - był szefem 

Biura Informacji i Propagandy Komendy Głównej ZWZ-AK; w 1945 r. pełnił funkcję p.o. komendanta organizacji 

„Nie”, następnie stał na czele Delegatury Sił Zbrojnych oraz był prezesem Głównego Komitetu 

Wykonawczego Zrzeszenia „WiN”; do 1955 r. dwukrotnie więziony, później pracownik naukowy Instytutu 

Historii PAN) 

Książka ta zawiera prawdziwy obraz bólów w jakich w 1914 r. rodziły się Legiony. Nie poznały 

ich nigdy rzesze legionistów, których już nie ma. Podobnie mogłoby się zdarzyć z pokoleniem 

żołnierzy podziemia w II wojnie światowej, gdyby nie intensywna działalność takich jak „Teofil” 

– Władysław Bartoszewski, który niech przyjmie tę książkę od Autora z wyrazami gorącego 

uznania i wielkiej sympatii 

Jan Rzepecki [podpis] 25.XI 66. 

Rzepecki Jan, Sprawa Legionu Wschodniego 1914 roku, Warszawa: PWN, 1966 

I-50 

SAKOWSKA RUTA 

(historyk, pracuje w Żydowskim Instytucie Historycznym w Warszawie) 

Pani Redaktor Bartoszewskiej – Panu Redaktorowi Władysławowi Bartoszewskiemu z wyrazami 

najgłębszego szacunku i uznania dla wspaniałych książek – 

autorka 

Warszawa 26 stycznia 1976. 

Sakowska Ruta, Ludzie z ulicy zamkniętej: Żydzi w Warszawie w okresie hitlerowskiej okupacji: październik 1939 

– marzec 1943, Warszawa: PWN, 1975 

I-208 

Panu Profesorowi Panu Ambasadorowi Władysławowi Bartoszewskiemu – z wyrazami podziwu 

i nieśmiałej przyjaźni 

Ruta 

Warszawa 17 października 1994 

Sakowska Ruta, Die zweite Etappe ist der Tod: NS-Ausrottungspolitik gegen die polnischen Juden, gesehen mit den 

Augen der Opfer: ein historischer Essey und ausgewählte Dokumente aus dem Ringelblum-Archiv 1941-1943, Berin: 

Hentrich, 1993 

I-1026 

Panu Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu ze słowami najgłębszego szacunku, z prośbą 

o przyjęcie tej książki 

Ruta Sakowska 


Sakowska Ruta (oprac.), Archiwum Ringelbluma: konspiracyjne Archiwum Getta Warszawy. T. 1: Listy o Zagładzie, 

Warszawa: PWN, 1997 

I-505 

SAWICKI JACEK ZYGMUNT 

(1957-, historyk, pracownik Instytutu Pamięci Narodowej) 

Panu Władysławowi Bartoszewskiemu z podziękowaniem za wyrozumiałość i pomoc w realizacji 

telewizyjnego „Albumu Powstania W-wskiego” z podziękowaniem za książki które były 

drogowskazem i niedoścignionym wzorem 

Jacek Z. Sawicki 

Sawicki Jacek Zygmunt, VII Obwód Okręgu Warszawskiego Armii Krajowej „Obroża”, Warszawa: PWN, 1990 

I-308 

SCHOLZ FRANZ 

(1909-1998, urodzony we Wrocławiu, gdzie się doktoryzował; ksiądz profesor uniwersytetów niemieckich, 

teolog) 

Dedykowano od świadka i autora 

Ks. dr. Franz Scholz 

25 listopada 1982 

Scholz Franz, Görlitzer Tagebuch 1945/46, Würzburg: Verlag Johann Wilhelm Naumann, 1976 

I-590 

128 129

SCHRAMM GODEHARD 

(1943-, niemiecki pisarz niezależny, eseista, redaktor radiowy) 

Für Herrn Prof. Dr. Władysław Bartoszewski ten liryczny pomost do Polski serdecznie 

Godehard Schramm 

29. IV. 2005 

Schramm Godehard, Murato: Kościół przystanią niezachwianej nadziei: liryczny pomost do Polski, Neidhardswinden, 

b.w., 2001 

I-954 

SCHUCHARDT ERIKA 

(1940-, profesor Uniwersytetu Hanowerskiego, polityk niemiecki, członkini Bundestagu) 

13.II.99 

Meinem Freund Wladyslaw Bartoszewski mit Dank für unsere Begegnung und die „Sternstunde 

im Deutschen Bundestag”. Auf baldiges Wiedersehen 

Herzlich Erika Schuchardt 

[13.II.99 

Mojemu przyjacielowi Władysławowi Bartoszewskiemu w podziekowaniu za nasze spotkanie 

oraz za „Sternstunde im Deutschen Bundestag”. Do rychłego zobaczenia 

Z najlepszymi życzeniami Erika Schuchardt] 

Schuchardt Erika, Warum gerade ich...?: Leben lernen in Krisen – Leiden und Glaube, Schritte mit Betroffenen und 

Begleitenden, 10. Aufl., Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht, 1999 

I-574 

SCHÜSSEL WOLFGANG 

(1945-, polityk austriacki, związany z Austriacką Partią Ludową /ÖVP/, w okresie od 2000 do 11 stycznia 

2007 r. kanclerz federalny Austrii; w latach 1995-1997 minister spraw zagranicznych Austrii) 

Minister Bartoszewski herzlichst gewidmet 

Wolfgang Schüssel 

30.11.2000 

[Ministrowi Bartoszewskiemu serdecznie dedykuje 

Wolfgang Schüssel 

30.10.2000] 

Schüssel Wolfgang, Komarek Alfred, Das rotweissrote Weltkugelbuch, Wien: Ueberreuter, 1998 

I-501 

SCHWARZER BERND 

(1954-, artysta malarz niemiecki; był zaangażowany w zjednoczenie Niemiec oraz polityczne rozmowy o pozycji 

Niemiec w Europie) 

Lieber Herr Wladyslaw Bartoszewski in Hochachtung 

Ihr B. Schwarzer 

29.8.2004 Koln 

[Drogiemu Władysławowi Bartoszewskiemu z wyrazami szacunku 

Pański B. Schwarzer 

29.8.2004 Kolonia] 

Bernd Schwarzer - Europa, [hrsg. Kiblitsky Joseph], [Bad Breisig]: Palace Editions Europe, 2003 

I-455 

SCHWINGENSTEIN SIEGLINDE 

(druga żona i wdowa po Alfredzie Schwingensteinie, 1927-1997, współudziałowcu Süddeutsche Verlag 

i współwydawcy „Süddeutsche Zeitung”, uważanego za współtwórcę wolnej prasy w Bawarii) 

In Erinnerung an viele Begegnungen mit den Katholischen Publizisten Österreichs! Alles Gute 

Sieglinde Schwingenstein 

St. Gilgen, August 2001 

[Na pamiątkę wielu spotkań z katolickimi publicystami austriackimi, wszystkiego dobrego, 

Sieglinde Schwingenstein 

St. Gilgen, August 2001] 

Richardi Hans-Günter, Am Anfang war das Ende: das Wirken von August und Alfred Schwingenstein beim Wiederaufbau 

der freien Presse in Bayern, München: Akademischer Verlag, 2001 

I-572 

130 131

SHINAR LEA 

(pisarka izraelska, urodzona w Krakowie, lata wojny przeżyła w getcie i trzech obozach koncentracyjnych; po 

wyzwoleniu wyemigrowała do Izraela, gdzie pracowała jako nauczycielka, później poświęcając się literaturze) 

Profesorowi Bartoszewskiemu z wyrazami uznania 

Lea Shinar 

15.X.1998 

Shinar Lea, Maurycy – uczeń Matejki: powieść oparta na życiu i miłości Maurycego Gottlieba i Laury Rosenfeld, 

Łódź: Oficyna Bibliofilów, 1998 

I-363 

SIEGMUND HEINRICH 

(1928-, urodzony na Górnym Śląsku, od końca lat 60. XX w. przebywa w Niemczech, tłumacz, publicysta, 

autor książek) 

Herrn Władysław Bartoszewski einem unermüdlichen Kämpfer für Menschenrechte und Freiheit 

widmet 

Heinrich Siegmund 

Insel Fehmarn, den 5.10.1986 

[Panu Władysławowi Bartoszewskiemu, niestrudzonemu wojownikowi o prawa człowieka 

i wolność 

Heinrich Siegmund 

Insel Fehmarn, den 5.10.1986] 

Siegmund Heinrich, „Die Berfeier”: ein dokumentarischer Roman, Hornburg: Hagenberg-Verlag, 1985 

I-301 

SIERADZKA DE RUIG WANDA ROMANA 

(1923-, poetka, dziennikarka, tłumaczka, autorka scenariuszy telewizyjnych i piosenek; w latach 1960-1988 

redaktorka programów rozrywkowych TVP; w czasie II wojny światowej łączniczka AK; od 1986 r. mieszka 

w Holandii) 

Władysławowi Bartoszewskiemu – szlachetnemu chłopcu z mojego pokolenia który jest 

z Ojczyzny mojej – urzeczona Jego osobowością – 

Wanda Sieradzka de Ruig 

Holandia, latem 2001 roku 

Sieradzka de Ruig Wanda, Wiersze i piosenki, Warszawa: Oficyna Wydawnicza Ziemia, ZG ZTPP, 1995 

I-365 

SIEROTWIŃSKI STANISŁAW 

(1909-1975, historyk literatury, bibliotekarz, bibliolog; w latach 1945-1947 delegat ministra oświaty do zabezpieczenia 

księgozbiorów opuszczonych i porzuconych na Ziemiach Odzyskanych) 

Drogiemu i Kochanemu Panu Redaktorowi Władysławowi Bartoszewskiemu gorącemu znawcy 

i entuzjaście literatury konspiracyjnej z wyrazami przyjaźni i serdecznej wdzięczności za wielką 

uczynność i niezawodność w świadczeniach pomocy, rady itp. 

St. Sierotwiński 

Kraków 7 VIII 66. 

Sierotwiński Stanisław, Słownik terminów literackich: teoria i nauki pomocnicze literatury, wyd. 2 przerobione 

i rozsz., Wrocław-Warszawa-Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich Wydawnictwo PAN, 1966 

I-693 

SKIERSKI KAZIMIERZ ZENON 

(1908-1961, prozaik; w czasie II wojny światowej w składzie konspiracyjnego zespołu radiowców, w Powstaniu 

Warszawskim brał udział jako reporter i lektor Polskiego Radia nadającego przez radiostację 

„Błyskawica”; publikował m. in. w „Tygodniku Powszechnym”, „Dziś i jutro”) 

Panu Władysławowi Bartoszewskiemu ściskam łapę 

K. Z. Skierski 

Kraków 

9.7.48. 

Skierski Kazimierz Zenon, Głodne żywioły, Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza Wiedza, 1948 

I-165 

132 133

SKOWRONEK JERZY 

(1937-1996, historyk, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, w latach 1993-1996 naczelny dyrektor archiwów 

państwowych) 

134 

Wielce Szanownemu Panu Ambasadorowi Władysławowi Bartoszewskiemu z najgłębszą 

wdzięcznością i podziwem ofiaruje 

Jerzy Skowronek 

Wiedeń 16.04.93 

Czartoryski Adam Jerzy, „Polityką kieruje nie tylko interes, ale i moralność”: wybór myśli politycznych i społecznych, 

wybrał i wstępem opatrzył Jerzy Skowronek, Warszawa: Neriton, 1992 

I-426 

SKRZYNECKI PIOTR 

(1930-1997, współzałożyciel i konferansjer słynnej krakowskiej „Piwnicy pod Baranami”, twórca, kierownik 

artystyczny, reżyser, scenarzysta, publicysta i krytyk) 

Szanownemu Panu Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu i Jego żonie 

Zofii z wielką sympatią 

Piotr Skrzynecki 

27 V 1994 r. 

Olczak-Ronikier Joanna, Piwnica pod Baranami: czyli koncert ambitnych samouków, Warszawa: 

Tenten, [1994] 

I-461 

SKWARNICKI MAREK 

(1930-, poeta, publicysta, prozaik, felietonista, tłumacz; były więzień obozu koncentracyjnego w Mauthausen, 

długoletni redaktor „Tygodnika Powszechnego”) 

Drogiemu Władkowi spotkanemu niespodziewanie a przyjemnie w tych zawiłych czasach, z wyrazami 

przyjaźni 

Marek 

20.11.61 Warszawa 

Skwarnicki Marek, Papierowy dzwon, Kraków: Znak, 1961 

I-790 


10. Targi Książki w Krakowie, 21 października 2006 r., Władysław Bartoszewski z Markiem Skwarnickim, 

w tle Michał Komar

Drogiemu Władkowi z podziękowaniem za wszystko co zrobił dla Polski i co jest nadzieją 

ludzi 

z przyjaźnią 

Marek 

Kraków 15.I.1975 

Skwarnicki Marek, Wiersze wybrane, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1974 

I-628 

Bardzo drogim przyjaciołom Zosi i Władkowi 

Marek 

30. XI. 2003 

Skwarnicki Marek, Niezapomniane lata 1978-2003, Lublin: Gaudium, 2003 

I-1097 

Kochanym Zosi i Władkowi 

Marek 

Adam Bujak 

Kraków 10. III. 2006 

Skwarnicki Marek, Wygnani z raju: poezje zebrane 1956-2006, fotografie Adam Bujak, Kraków: Biały Kruk, 

2006 

I-1069 

SŁONIMSKI ANTONI 

(1895-1976, poeta, felietonista, publicysta, dramatopisarz, satyryk, krytyk teatralny, działacz społeczny; 

współtwórca przedwojennej grupy poetyckiej Skamander; do 1951 r. na emigracji, w latach 1956-1959 prezes 

Związku Literatów Polskich, jeden z założycieli Klubu Krzywego Koła) 

Władysławowi Bartoszewskimu z przyjaźnią 

A Słonimski [podpis] 

[1956] 

Słonimski Antoni, Kroniki tygodniowe: 1927-1939, Warszawa: PIW, 1956 

I-239 

Władysławowi Bartoszewskiemu z przyjaźnią 

A.Słonimski [podpis] 

Słonimski Antoni, Wspomnienia warszawskie, Warszawa: Czytelnik, 1957 

I-750 

Władysławowi Bartoszewskiemu towarzyszowi walk na pograniczu jawy i mrzonki 

Autor 

11 II 68 

Słonimski Antoni, Jawa i mrzonka: Spowiedź emigranta. Jak to było naprawdę, Warszawa: PIW, 1966 

I-736 

Panu Władysławowi Bartoszewskiemu w dowód szacunku i żywiołowej sympatii 


19 II 1968 

Słonimski Antoni, Wiek klęski: wiersze z lat 1939-1945, Warszawa-Kraków: Wydawnictwo J. Mortkowicza, 1945 

I-970 

Władysławowi Bartoszewskiemu z przyjaźnią, sympatią i czułością kolega najda[wniejszy?] 


Listopad 1970 

Słonimski Antoni, Poezje zebrane, wyd. 2, Warszawa: PIW, 1970 

I-689 

...Temu, który jest z ojczyzny mojej – Władysławowi Bartoszewskiemu z szacunkiem, przyjaźnią 

i serdecznością 

A. Słonimski [podpis] 

Maj 19.1971. 

Słonimski Antoni, Jedna strona medalu: niektóre felietony, artykuły, recenzje, utwory poważne i niepoważne publikowane 

w latach 1918-1968, Warszawa: Czytelnik, 1971 

I-193 

136 137

Władysławowi Bartoszewskiemu tę 50 lat temu zbudowaną wieżę tak samo niemądry autor 

serdecznie 


Marzec 1972 

Słonimski Antoni, Wieża Babel: dramat w trzech aktach wierszem, Warszawa: PIW, 1972 

I-740 

Władkowi z całą serdecznością 

Antoni 

[1973] 

Słonimski Antoni, Obecność: felietony 1971-1972, Warszawa: Czytelnik, 1973 

I-741 

Władysławowi Bartoszewskiemu z poważaniem, szacunkiem i serdeczną przyjaźnią 

Antoni Słonimski 

Luty 1975 

Słonimski Antoni, Wiersze, Warszawa: PIW, 1974 

I-751 

Bartoszewskim z wysoką lokatą w Alfabecie Przyjaźni i Poważania 


Luty 1976 

Słonimski Antoni, Alfabet wspomnień, Warszawa: PIW, 1975 

I-685 

SOKOŁOWSKA JADWIGA 

(1925-1991, historyk literatury, edytor; redaktor w Państwowym Instytucie Wydawniczym w latach 1952- 

-1968, późniejsza profesor literatury Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego) 

Kochanej Zosi, najmilszemu szefowi z serdecznym podziękowaniem za wszystko – 

Jadwiga 

W-wa, 26 I 65 r. 

Sokołowska Jadwiga, Spór o barok [nadbitka z „Przeglądu Humanistycznego” 6, 1964] 

I-846 

STEFANIUK FRANCISZEK JERZY 

(1944-, nieprzerwanie od 1989 r. poseł na Sejm RP, w latach 1997-2001 wicemarszałek Sejmu; członek Polskiego 

Stronnictwa Ludowego) 

Panu Ambasadorowi Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu z wyrazami szacunku autor 

F. Jerzy Stefaniuk 

Wiedeń 17 maja 1993 r. 

Stefaniuk Franciszek Jerzy, Chlebie niechciany, Warszawa: Spółdzielnia Wydawnictwo Ludowe, 1991 

I-942 

STEFANOWSKA ZOFIA 

(1926-, historyk literatury, edytor; w czasie II wojny światowej działaczka konspiracyjna, łączniczka i sanitariuszka 

AK, uczestniczka Powstania Warszawskiego, profesor uniwersytecki) 

Zosi, która tę książkę i jej autorkę z tylu ratowała opresji 

Z. Stefanowska [podpis] 

9.XI.62 

Stefanowska Zofia, Historia i profecja: studium o ‘Księgach narodu i pielgrzymstwa polskiego’ Adama Mickiewicza, 


I-694 

STERNBERG SIGMUND SIR 

(1921-, brytyjski biznesmen i filantrop pochodzenia żydowskiego, urodzony w Budapeszcie) 

With best wishes to Mr. Wladyslaw Bartoszewski Foreign Minister from 

Sir Sigmund Sternberg 

7.5.95 London 

[Władysławowi Bartoszewskiemu, ministrowi spraw zagranicznych, z najlepszymi życzeniami 

Sir Sigmund Sternberg 

7.5.95 Londyn] 

Forms of Prayer for Jewish Worship. I: daily, sabbath, and occasional prayers, seventh edition, London: The Reform 

Synagogues of Great Britain, 1993 

I-284 

138 139

STĘPNIEWSKA-HOLZER BARBARA 

(1941-, historyk, profesor Uniwersytetu Warszawskiego - Filia w Białymstoku) 

Zosi i Władkowi pracę o trudach modernizacji 

Barbara 

Wiedeń lipiec 1992 

Stępniewska-Holzer Barbara, Bariery modernizacji: studium z dziejów Egiptu w pierwszej połowie XIX wieku, 

Warszawa: Wydział Neofilologii UW, 1990 

I-342 

STOLZ EINZI 

(właść. Yvonne Louise Ulrich, zwana „Einzi”, wdowa po Robercie Stolzu, 1880-1975, austriackim kompozytorze 

i dyrygencie) 

Seiner Exzellenz Herrn Botschafter Prof. Dr. Wladyslaw Bartoszewski mit den besten Wünschen 

in tiefer Bewunderung und Verehrung allerherzlichst 

Einzi Stolz 

Wien, Feb. 1992. 

[Jego Ekscelencji Panu ambasadorowi Prof. Dr. Władysławowi Bartoszewskiemu z najlepszymi 

życzeniami, pozostająca w wielkim podziwie i szacunku, z całego serca 

Einzi Stolz 

Wiedeń, luty 1992.] 

Stolz Robert, Stolz Einzi, Servus Du: Robert Stolz und sein Jahrhundert, München: Blanvalet Verlag, 1980 

I-534 

STOMMA LUDWIK 

(1950-, antropolog kultury, wykładowca uniwersytetów polskich i paryskiej Sorbony; od 1981 r. na emigracji 

we Francji) 

Władku, Polska czeka na osobę opatrznościową. Ostatnią jesteś szansą! Daj głos – proszę! 

Ludwik 

Stomma Ludwik, Wzloty i upadki królów Francji: sposobem antropologicznym wyłożone, Łódź: Wydawnictwo 

Łódzkie, 1991 

I-214 

STOMMA STANISŁAW 

(1908-2005, profesor prawa karnego, działacz polityczny, publicysta; współzałożyciel i redaktor naczelny 

miesięcznika „Znak”, członek redakcji „Tygodnika Powszechnego”, współzałożyciel i wieloletni działacz 

warszawskiego Klubu Inteligencji Katolickiej, poseł koła „Znak” w Sejmie w latach 1957-1976; był jednym z architektów 

polsko-niemieckiego porozumienia i pojednania; w latach 1981-1984 przewodniczył Prymasowskiej 

Radzie Społecznej; w 1989 r. jako marszałek senior przewodniczył inauguracyjnemu posiedzeniu Senatu) 

i STOMMA ELWIRA 

(1924-2006, żona Stanisława Stommy) 

Władkowi Bartoszewskiemu z przypomnieniem lat dawnych, gdy intelektualiści katoliccy 

z dobrą wolą szukali wyjścia „z krzywej na prostą”, beznadziejnie gubiąc się na bezdrożach antysemityzmu, 

dedukując zbyt prosto. 

Nam ludziom dzisiejszym ku przestrodze i ku pocieszeniu, że możemy być mądrzejsi. 

Elwira i Stanisław Stommowie 

16 lutego 1997 

Doboszyński Adam, Gospodarka narodowa, wyd. 3 z portretem autora, Piotrków Trybunalski: T. Dobrzański, 1937 

I-325 

STRZELECKI JAN 

(1919-1988, socjolog i publicysta, redaktor okupacyjnych „Płomieni”) 

Władkowi z serdeczną przyjaźnią 

J. 

maj 72. 

Strzelecki Jan, Próby świadectwa, Warszawa: Czytelnik, 1971 

I-1099 

SURDYKOWSKI JERZY 

(1939-, pisarz, dziennikarz, publicysta, obieżyświat; był konsulem generalnym w Nowym Jorku i ambasadorem 

RP w Tajlandii) 

Panu Ministrowi Władysławowi Bartoszewskiemu z wielkim szacunkiem i uznaniem 

J. Surdykowski [podpis] 

Surdykowski Jerzy, Dokąd zmierza Ameryka?: czyli drugie czytanie Tocqueville’a, Warszawa: Bertelsmann Media 

– Politeja, 2001 

I-16 

140 141

SZAROTA TOMASZ 

(1940-, historyk, profesor Instytutu Historii PAN w Warszawie) 

Panu Władysławowi Bartoszewskiemu z wyrazami najgłębszego szacunku i podziękowaniem za 

cenne uwagi ofiarowuje autor 

T. Szarota 

Warszawa, dn. 30 XI 1973 

Szarota Tomasz, Okupowanej Warszawy dzień powszedni: studium historyczne, Warszawa: Czytelnik, 1973 

I-157 

SZATKOWSKA-ROSSET-BUGNON ANNA 

(1928-, córka pisarki Zofii Kossak-Szatkowskiej; jako sanitariuszka uczestniczyła w Powstaniu Warszawskim, 

od 1945 r. na emigracji; obecnie mieszka w Szwajcarii, gdzie działa w Fundacji Zofii Kossak) 

Władkowi, z wdzięcznością za przypomnienie naszych wspólnie przeżywanych chwil 

Anna Szatkowska 

5.10.2006 

Szatkowska Anna, Był dom...: wspomnienia, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2006 

I-1117 

SZCZEPAŃSKI JAN JÓZEF 

(1919-2003, pisarz, reporter, eseista, scenarzysta filmowy, tłumacz, podróżnik; był prezesem Związku Literatów 

Polskich i Stowarzyszenia Pisarzy Polskich; uczestnik kampanii wrześniowej, żołnierz AK; członek 

redakcji „Tygodnika Powszechnego”) 

Panu Władysławowi – nie tylko z wielką sympatią, ale z nieustającym podziwem 

Szczepański [podpis] 

Listopad 1976 

Szczepański Jan Józef, Przed nieznanym trybunałem, Warszawa: Czytelnik, 1975 

I-762 

Drogiemu Panu Władysławowi Bartoszewskiemu z podziwem, szacunkiem i sympatią 


Szczepański Jan Józef, Rafa, Warszawa: Czytelnik, 1974 

I-420 

Władysławowi Bartoszewskiemu (który wszystko to wie lepiej ode mnie) bardzo serdecznie 


Czerwiec 1990 

Szczepański Jan Józef, Maleńka encyklopedia totalizmu, Kraków: Znak, 1990 

I-800 

Drogim Państwu Zofii i Władysławowi Bartoszewskim bardzo serdecznie 

J. J. Szczepański [podpis] 

Wiedeń 26/ IV 92 

Szczepański Jan Józef, Kadencja, Paris: Libella, 1988 

I-529 

Drogiemu Ekscelencji Panu Władysławowi Bartoszewskiemu – ku pamięci czasów mniej wspaniałych 

serdecznie 


26/IV 92 

Szczepański J. J., Kapitan, Paris: Libella, 1986 

I-766 

SZCZUBLEWSKI JÓZEF 

(1919-, teatrolog, w okresie 1963-1973 kierownik Redakcji Teatraliów w Państwowym Instytucie Wydawniczym; 

w latach 1964-1981 dyrektor Muzeum Teatralnego w Warszawie) 

Pani Zofii Bartoszewskiej imieninowo 1970 do dźwigania i odkurzania przekazuje szeryf Muzeum 

Teatralnego 

Józef Szczublewski 

Klein Rudolf, Die Wiener Staatsoper: ein Führer durch das Haus und seine hundertjährige Geschichte, 2. erweiterte 

Aufl., Wien: Verlag Elisabeth Lafite, 1967 

I-493 

Panią nadredaktor Zofię Bartoszewską 26 I 1976 o godzinie 10 38 całując w same usta w Jej władczym 

pokoju autor tej książki prosi już na ty: Zosiu, bądź mi wierną do końca naszych żywotów 

Szczublewski Józef, Żywot Modrzejewskiej, Warszawa: PIW, 1975 

I-133 

142 143


Debata „Być Polakiem, być Europejczykiem”. Jak zawsze oblegany Władysław Bartoszewski, 

Kraków, 12 lutego 2007 r. 

SZCZYPIORSKI ANDRZEJ 

(1928-2000, pisarz, publicysta i działacz polityczny; uczestnik Powstania Warszawskiego, więzień obozu 

koncentracyjnego w Sachsenhausen; internowany w stanie wojennym; senator w latach 1989-1991) 

Zosi i Władkowi – z przyjaźnią 

Andrzej Szczypiorski 

29.12.80 roku 

Szczypiorski Andrzej, Trzej ludzie w bardzo długiej podróży, Warszawa: Czytelnik, 1980 

I-748 

Władkowi – z przyjaźnią i podziwem 

Andrzej Szczypiorski [podpis] 

W-wa, 3 czerwca 1990 roku 

Szczypiorski Andrzej, Msza za miasto Arras, Poznań: Kantor Wydawniczy SAWW, 1989 

I-346 

SZENIC STANISŁAW 

(1904-1987, pisarz, varsavianista, prawnik, historyk; w latach 1945-1948 członek Polskiej Misji Wojskowej 

w Berlinie; w okresie 1955-1962 był kierownikiem Redakcji Literatury Germańskiej w Państwowym Instytucie 

Wydawniczym) 

Drogiemu Panu Redaktorowi Władysławowi Bartoszewskiemu do kolekcji warsawianów z miłymi 

wyrazami i bibliofilskim pozdrowieniem 

Stanisław Szenic 

Warszawa, 14.X.1960 r. 

Szenic Stanisław, Larum na traktach Warszawy, Warszawa: MON, 1960 

I-307 

145

SZMYDTOWA ZOFIA 

(1893-1977, historyk literatury polskiej; profesor Uniwersytetu Warszawskiego, redaktorka „Rocznika Literackiego”) 

Uroczej Pani Zofii Bartoszewskiej 

Opiekunce twórców i badaczy poezji z wyrazami serdecznej wdzięczności 

Zofia Szmydtowa 

22 III 1976 r. 

Szmydtowa Zofia, O Erazmie i Reju, Warszawa: PWN, 1972 

I-425 

SZUMAŃSKA EWA 

(1921-, publicystka, dziennikarka radiowa, pisarka) 

Wrocław, 20/X-74 

Panu Władysławowi Bartoszewskiemu z wyrazami prawdziwej sympatii 

Ewa Szumańska 

Szumańska Ewa, Inny rytm, Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1974 

I-821 

Wrocław 19 czerwca 1994 

Panu Władysławowi Bartoszewskiemu, z trwającym pół wieku podziwem, szacunkiem, a także 

ze zwykłą, ludzką, gorącą sympatią – 

Ewa Szumańska 

Szumańska Ewa, Obecność, Kraków: Znak, 1992 

I-438 

SZYMAŃSKI WIESŁAW PAWEŁ 

(1932-, krytyk i historyk literatury, prozaik) 

Drogiemu Panu Władysławowi Bartoszewskiemu z wieloletnią przyjaźnią, prawdziwym 

szacunkiem i nadzieją, że nadal będziemy się spotykać na zebraniach PEN- 

[podpis] 

1 VII 1982 

Szymański Wiesław Paweł, Rozmowy z pisarzami, Kraków: Znak, 1981 

I-401 

SZYMBORSKA WISŁAWA 

(1923-, poetka, eseistka, krytyk literacki, tłumaczka literatury francuskiej; laureatka Nagrody Nobla w dziedzinie 

literatury w 1996 r.) 

Panu Władysławowi Bartoszewskiemu z szacunkiem, sympatią i wdzięcznością (że jest taki, 

jaki jest) 

Visława Szymborska 

1978 

PS. To nie jest żaden „rewanż” za książkę o Warszawie, bo za to nie potrafię się 

zrewanżować... 

V. S. 

SZYPOWSKA MARIA 

(1929-, pisarka, poetka, publicystka) 

Szymborska Wisława, Wielka liczba, wyd. 2, Warszawa: Czytelnik, 1977 

I-973 

Zofii i Władysławowi Bartoszewskim – z zielonym listkiem – 

Visława 

1993 

Szymborska Wisława, Koniec i początek, Poznań: a5, 1993 (seria: Z zielonym listkiem) 

I-231 

Panu Władysławowi Bartoszewskiemu „długie nocne rodaków rozmowy” i krótkie wiersze 

z przyjaźnią ofiarowuje 

Maria Szypowska 

Warszawa 23 VII 58. 

Szypowska Maria, Próba spojrzenia, Warszawa: Czytelnik, 1958 

I-359 

Panu Władysławowi Bartoszewskiemu zawsze wdzięczna za życzliwą pomoc u początków drogi 

dziennikarskiej, która zaczęła się w ‘Stolicy’ i prowadzi nas teraz po całej Polsce 


22 IV 1962 

Szypowska Maria (tekst), Szypowski Andrzej (fot.), Gniezno, Warszawa: Sport i Turystyka, 1961 

I-65 

146 147

Panu Władysławowi Bartoszewskiemu z zawsze najlepszymi myślami 


20 X 1966 

Szypowska Maria, Wiadro pełne nieba, Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1966 

I-760 

ŚWIDERKÓWNA ANNA 

(1925-, historyk literatury, papirolog, biblistka, tłumaczka, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, popularyzatorka 

wiedzy o antyku i Biblii; jako sanitariuszka brała udział w Powstaniu Warszawskim) 

Kochanej Zosi ze wspomnieniem tego bardzo odległego w czasie pierwszego roku polonistyki 

autorka 

29.IV.1978 

Świderkówna Anna, Siedem Kleopatr, Warszawa: Wiedza Powszechna, 1978 

I-350 

TABORSKI ROMAN JAN 

(1931-, historyk literatury polskiej i teatru; w latach 1952-1953 redaktor w Państwowym Instytucie Wydawniczym; 

profesor Uniwersytetu Warszawskiego, dyrektor Stacji Naukowej PAN w Wiedniu w latach 

1993-1997) 

Drogim Państwu Zosi i Władysławowi Bartoszewskim z miłym wspomnieniem ówczesnego pobytu 

w Wiedniu 

R. Taborski 

W-wa, kwiecień 2001 

Taborski Roman, Polacy w Wiedniu, wyd. 2, zmien. i powiększone, Kraków: Universitas, 2001 

I-633 

TAYLOR-TERLECKI NINA 

(wdowa po Tymonie Terleckim, 1905-2000, nestorze polskiej literatury emigracyjnej, krytyku literackim i teatralnym, 

eseiście) 

Drogiemu Panu Władysławowi Bartoszewskiemu, z wyrazami wielkiej sympatii 

Nina Taylor-Terlecka 

Dn. 26. IX.2003 r. 

W PEN-Clubie 

Terlecki Tymon, Emigracja naszego czasu, red. Nina Taylor-Terlecki, Jerzy Święch, Lublin: UMCS, 2003 

I-503 

TUROWICZ JERZY 

(1912-1999, dziennikarz i publicysta, założyciel i redaktor naczelny „Tygodnika Powszechnego” w latach 

1945-1953 i 1956-1999; w latach 1960-1990 prezes Społecznego Instytutu Wydawniczego Znak; działacz ruchu 

soborowego, aktywnie wspierający środowiska katolickie) 

Władysławowi Bartoszewskiemu z wielką serdecznością 

Jerzy Turowicz 

Kraków, 21. I. 64 

Turowicz Jerzy, Chrześcijanin w dzisiejszym świecie, Kraków: Znak, 1963 

I-1116 

Drogiemu Władkowi z wielką serdecznością 

Jerzy 

17. XI. 90 

Turowicz Jerzy, Kościół nie jest łodzią podwodną: (wybór publicystyki z lat 1964-1987), Kraków: 

Znak, 1990 

I-1115 

148 149

TUSZYŃSKA AGATA 

(1957-, historyk literatury i teatru, poetka, prozaik, reportażystka) 

Warszawa w maju 2003 

Panu Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu singerowskie pejzaże, które sam pamięta 

dedykuję z podziwem i serdecznością 

Agata Tuszyńska 

Tuszyńska Agata, Singer: pejzaże pamięci, wyd. nowe uzup., Warszawa: Muza, 2002 

I-103 

UBYSZ MIECZYSŁAW 

(1915-1970, poeta, spiker powstańczej radiostacji „Błyskawica”; uczestnik kampanii wrześniowej, żołnierz 

AK, dowódca patrolu megafonowego Biura Informacji i Propagandy AK) 

Drogiemu Przyjacielowi Którego podziwiam nie tylko z uwagi na Jego pracowitość, ale że jak 

mrówka zbierając ułamki przeszłości umie całkowicie nie oszczędzać siebie 

Władysławowi Bartoszewskiemu 

Mietek Ubysz 

Warszawa 28 XII 1965 r. 

Ubysz Mieczyslaw, Czas wirujący, Northeim: Nakladem Wladyslawa Helnarskiego, 1945 

I-310 

UJAZDOWSKI KAZIMIERZ MICHAŁ 

(1964-, polityk, doktor nauk prawnych; wicemarszałek Sejmu IV kadencji, minister kultury i dziedzictwa narodowego 

w latach 2000-2001 oraz obecnie od 2005 r.; działacz opozycji demokratycznej w latach 80. XX w.) 

Warszawa 12 X 2006. 

Panu Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu, z wielkim szacunkiem i podziękowaniem za 

wsparcie działań upamiętniających Adolfa Bocheńskiego 

Kazimierz M. Ujazdowski 

Bocheński Adolf Maria, Zanim powstała Kultura: antologia tekstów Adolfa Marii Bocheńskiego poświęconych polskiej 

polityce wschodniej, oprac. i wstęp Kazimierz Michał Ujazdowski, Lublin: UMCS, 2006 

I-1114 

URBAN WINCENTY BP 

(1911-1983, ksiądz profesor, uczony, historyk Kościoła i sztuki sakralnej, archiwista; od 1967 r. biskup archidiecezji 

wrocławskiej, w latach 1946-1983 dyrektor Archiwum, Biblioteki i Muzeum Archidiecezjalnego we 

Wroclawiu; w latach 1974-1976 zarządzał archidiecezją wrocławską w charakterze wikariusza kapitulnego) 

Wielmożnemu Panu Profesorowi Dr Władysławowi Bartoszewskiemu w dowód pamięci i oddania 

składa 

autor 

Wrocław 23 X 1978 r. 

Urban Wincenty bp, Ostatni etap dziejów Kościoła w Polsce przed nowym tysiącleciem: (1815-1965), [Romae]: 

Edizioni Hosianum, 1966 

I-511 

URBANEK MARIUSZ 

(1960-, publicysta, pisarz, reporter i felietonista; pracował w „Przeglądzie Tygodniowym”, „Wprost”, „Polityce”; 

obecnie we wrocławskiej „Odrze”) 

Panu ambasadorowi Władysławowi Bartoszewskiemu tę opowieść o ambasadorze RP przy Kwirynale 

dedykuję z sympatią 

Mariusz Urbanek 

Wrocław, 10 lipca 1994 r. 

Urbanek Mariusz, Wieniawa: szwoleżer na pegazie, Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 1991 

I-661 

VAN BEEK URSULA 

(1949-, doktor nauk humanistycznych, historyk, absolwentka Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, 

od 1972 r. na emigracji, mieszka w Republice Południowej Afryki) 

Prof. Władysław Bartoszewski 

Szanownemu Panu Profesorowi, Ministrowi Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej, 

na pamiątkę wizyty w Republice Południowej Afryki z wyrazami szacunku i najlepszymi życzeniami, 

Urszula van Beek 

Kapsztad, wrzesień 1995 

South Africa and Poland in transition: a comparative perspective, editor Ursula van Beek, Pretoria: HSRC Publishers, 1995 

I-366 

150 151

VÁŠÁRYOVÁ MAGDA 

(1948-, słowacka aktorka, pisarka i dyplomatka; w latach 2000-2005 ambasador Słowacji w Polsce) 

Mojej drogiej Zosi 

Magda 

25.7.2000 

Vášáryová Magda, Diskrétni průvodce: co možná nevíte o společenském chování, Praha: Pragma, 1999 

I-935 

Drogiej Zosi od Magdy 

27.7.2000 

Vášáryová Magda (tekst), Hal’ama Slavo (ilustr.), Krátke listy jednému mestu, vyd. 2, Levice: Vydavatel’stvo 

L. C. A., 1999 

I-290 

VENULET JAN 

(1921-, profesor farmakologii, twórca programu Międzynarodowego Monitorowania Leków w Światowej 

Organizacji Zdrowia /WHO/, działacz społeczny na rzecz Polonii i interesów Polski; mieszka w Szwajcarii) 

Panu Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu z wyrazami najgłębszego szacunku 

Jan Venulet 

27.X.2004 

Venulet Jan, Garść wspomnień i kilka refleksji, Genewa-Otwock: Inwestprojekt-System, 2004 

I-75 

WACHOWICZ BARBARA 

(1937-, pisarka, fotografik, scenarzystka; autorka biografii wielkich Polaków oraz opowieści o wybitnych 

postaciach polskiego harcerstwa) 

Warszawa, 11 listopada 1997 

Szanownemu i polskim sercom tak drogiemu Panu Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu 

– wiernemu i bezcennemu sojusznikowi druha Aleksandra Kamińskiego – w walce o ideał 

Polski Godnej Szacunku – ów promyk pierwszych ognisk harcerskich – z wdzięcznością wierna 

jak rzeka Polskiego Losu – ofiarowuję – 

Barbara Wachowicz 

Wachowicz Barbara, Wierna rzeka harcerstwa. T. 1: Druhno Oleńko! Druhu Andrzeju!: gawęda o twórcach Harcerstwa 

Polskiego Oldze i Andrzeju Małkowskich, Warszawa: Rytm, 1995 

I-692 

WAGNER MEIR 

(1934-, urodzony w Rumunii, wyemigrował do Izraela, związany ze Szwajcarią, nazywany „nieoficjalnym 

ambasadorem” tego kraju) 

30.8.2001 

This book is presented to the Polish Minister of foreign affairs the honorable Wladyslaw Bartoszewski 

with great respect and friendship. It is a great honor for me to present this book to such 

a world great personality in every aspect, 

Meir Wagner 

Author 

[30.8.2001 

Niniejsza książka jest podarunkiem dla ministra spraw zagranicznych, wielce szanownego Władysława 

Bartoszewskiego, z wyrazami głębokiego szacunku i przyjaźni. To dla mnie wielki 

zaszczyt, móc podarować tę książkę tak wielkiej w każdym aspekcie osobistości, 

Meir Wagner 

Autor] 

Wagner Meir, The righteous of Switzerland: heroes of the Holocaust, Hoboken, NJ: Ktav Publishing House, 2000 

I-58 

WALEWANDER EDWARD KS. 

(1947-, profesor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, dyrektor Instytutu Badań nad Polonią i Duszpasterstwem 

Polonijnym KUL) 

+ Lublin 15/16 maja 1995 r. 

„Jako naród szczególnie doświadczony wojną poznaliśmy tragedię przymusowych wysiedleń 

oraz związanych z nimi gwałtów i zbrodni” – z przemówienia Pana Ministra na sesji połączonych 

izb niemieckiego parlamentu. 

Wielce Szanownemu Panu Ministrowi Prof. Władysławowi Bartoszewskiemu – z najwyższym 

uznaniem dla Jego wybitnych osiągnięć 

Ks. Edward Walewander 

Walewander Edward ks. (wybór i wstęp), Polacy w Mołdowie mówią o sobie, Lublin: Wspólnota Polska – Oddz. 

Lubelski, 1995 

I-710 

152 153

WALKIEWICZ WIESŁAW 

(1949-, politolog i historyk, profesor Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, gdzie kieruje 

Zakładem Historii i Międzynarodowych Stosunków Politycznych; w latach 1990-1997 w służbie dyplomatycznej: 

konsul generalny, radca-minister pełnomocny, ambasador RP w Chorwacji) 

Panu Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu z prośbą o przyjęcie 

Walkiewicz 

29.06.2000. 

Walkiewicz Wiesław, Rzeczpospolita podług myśli międzywojennej: wybór problematyki, Čakovec: Zrinski, 1997 

I-595 

WAŃKOWICZ MELCHIOR 

(1892-1974, pseud. Jerzy Łużyc, prozaik, dziennikarz, publicysta i reportażysta; m. in. uczestnik walk w wojnie 

polsko-bolszewickiej w 1920 r. i później o Monte Cassino; założyciel i współwłaściciel wydawnictwa 

„Rój”; w latach 1939-1958 na emigracji, od 1959 r. zamieszkał w kraju) 

dr. Władysławowi Bartoszewskiemu ten drobiażdżek pamiętnikarski dedykuję 

M. Wańkowicz [podpis] 

8.IV.72 

Wańkowicz Melchior, Szczenięce lata, wyd. 2, Warszawa: Czytelnik, 1972 

I-738 

WARNEŃSKA MONIKA 

(1922-, pisarka, dziennikarka, reportażystka) 

Panu Władysławowi Bartoszewskiemu sąsiadowi z przed wielu lat powieść, której chyba Pan 

nie zna – przekazuję z serdecznym pozdrowieniem – 

Monika Warneńska 

Warszawa 15.VI.2005 

Warneńska Monika, Drzewo sprawiedliwości, Lublin: Wydawnictwo Lubelskie, 1991 

I-1014 

WASIUTYŃSKI WOJCIECH 

(1910-1994, publicysta; założyciel pisma „Myśl Polska”, wieloletni szef Instytutu Romana Dmowskiego 

w USA; współpracował z Radiem „Wolna Europa”, „Głosem Ameryki” i BBC) 

Panu Władysławowi Bartoszewskiemu z wyrazami prawdziwego szacunku 

W. Wasiutyński [podpis] 

N. Jork, grudzień 1977 

Wasiutyński Wojciech, Źródła niepodległości, Londyn: Instytut Romana Dmowskiego, 1977 

I-557 

WEISS SHEVAH 

(1935-, izraelski polityk, profesor nauk politycznych, ambasador Izraela w Polsce w latach 2000-2003; poseł 

do Knessetu, w latach 1988-1996 wiceprzewodniczący i przewodniczący Knessetu, od 2000 r. przewodniczący 

Rady Instytutu Pamięci Yad Vashem, autor kilkudziesięciu książek) 

i SZWEDOWSKA JOANNA 

(dziennikarka Programu II Polskiego Radia) 

Kochanemu profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu 

S. Weiss 

Joanna Szwedowska 

Weiss Szewach, Szwedowska Joanna, Ziemia i chmury: z Szewachem Weissem rozmawia Joanna Szwedowska, 

Sejny: Pogranicze, 2002 

I-968 

WIESENTHAL SIMON 

(1908-2005, działacz żydowski, pisarz i dziennikarz, inżynier architekt, współzałożyciel 

Żydowskiego Centrum Dokumentacji zajmującego się dokumentowaniem 

zbrodni i tropieniem zbrodniarzy hitlerowskich; jego imieniem nazwano Simon 

Wiesenthal Center zajmujące się przechowywaniem pamięci o Holocauście i obroną 

praw człowieka) 

Kochanemu Prof. Bartoszewskiemu z uściskiem dłoni 

S. Wiesenthal [podpis] 

16.9.83 

Wiesenthal Simon, Max und Helen: ein Tatsachenroman, Berlin-Frankfurt/M.-Wien: Ullstein, 1981 

I-640 

154 155

Władysław Bartoszewski i Szymon Wiesenthal, 1995 r. 

Panu Prof. W. Bartoszewskiemu z serdecznym uściskiem dłoni 


22 X 86 

Wiesenthal Simon, Krystyna: die Tragödie des polnischen Widerstands, München: Nymphenburger, 1986 

I-360 

Herrn Prof. Und Frau Bartoszewski sehr herzlich 


18.3.89 

[Panu Profesorowi Bartoszewskiemu oraz jego żonie z najlepszymi życzeniami 

S. Wiesenthal 

18.3.89] 

Wiesenthal Simon, Flucht vor dem Schicksal: Roman, München: Nymphenburger Verlagshandlung, 1988 

I-589 

Zur Erinnerung an Ihre „Wiener Zeit” mit herzlichem Gruss 

Simon Wiesenthal [podpis] 

Wien, Oktober 2000 

[Na pamiątkę Pańskiego „okresu wiedeńskiego” serdecznie pozdrawiam 

Simon Wiesenthal 

Wiedeń, październik 2000] 

Projekt: Judenplatz Wien: zur Konstruktion von Erinnerung, hrsg. Simon Wiesenthal, Wien: Paul Zsolnay Verlag, 2000 

I-361 

WINCZAKIEWICZ JAN 

(1921-, poeta, prozaik i eseista emigracyjny, malarz, tłumacz literatury hiszpańskiej; uczestnik kampanii 

wrześniowej, żołnierz Dywizji Pancernej gen. S. Maczka; mieszka we Francji) 

Drogiemu Władysławowi Bartoszewskiemu ten drobiazg przesyła z zażenowaniem, licząc na 

braterską wyrozumiałość 

J Winczakiewicz 

Paryż, lipiec 1988 

Winczakiewicz Jan, Opera dwudziestego wieku, Londyn: Oficyna Poetów i Malarzy, 1988 

I-281 

157

Władysławowi Bartoszewskiemu te a wszczególności wiersz „Katedra” na str. 68 przesyła z braterskim 

pozdrowieniem 

Jan Winczakiewicz 

Paryż, 1992 

Winczakiewicz Jan, Wiersze przesiane, Kalisz: Wydawnictwo ZK, 1992 

I-994 

Bardzo Drogiemu Władysławowi Bartoszewskiemu dla którego „Warto być przyzwoitym” to 

nie tylko tytuł książki, ale przede wszystkim zasada całego jego pięknego życia 


Paryż, lipiec 1995 

Sonety hiszpańskie, spolszczył Jan Winczakiewicz, Londyn: Oficyna Poetów i Malarzy, 1965 

I-277 

Drogiemu Władysławowi Bartoszewskiemu z wdzięcznością za prezent ze strony 11 8 


1998 

Winczakiewicz Jan, Wojenko, wojenko...: wspomnienia 1939-1945, Warszawa: Ars Print, 1998 

I-441 

Kochanemu Władkowi Bartoszewskiemu z nieustającym podziwem i przyjaźnią 


Blois, luty 1999 

Winczakiewicz Jan, Co by było, gdyby, Warszawa: Klio, 1998 

I-585 

WITTBRODT EDMUND 

(1947-, polityk, profesor Politechniki Gdańskiej, w latach 1990-1996 jej rektor, w okresie 1997-2001 członek 

Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy, w latach 2000-2001 minister edukacji narodowej; od 

1997 r. senator RP) 

Wielce Szanownemu Panu Władysławowi Bartoszewskiemu z wyrazami najwyższego szacunku 

i uznania 

Edmund Wittbrodt 

Gdańsk, 28 listopada 2005 

Wittbrodt Edmund, Konwent Europejski: moje doświadczenia, Gdańsk: Instytut Kaszubski, 2005 

I-1029 

WOROSZYLSKI WIKTOR 

(1927-1996, poeta, prozaik, publicysta; redaktor m. in. „Po prostu”, „Nowej Kultury” i „Zapisu”; w latach 

70. XX w. związany z opozycją demokratyczną, internowany w okresie stanu wojennego) 

Drogim Zosi i Władkowi Bartoszewskim na powitanie po długim niewidzeniu, bardzo serdecznie 

– 

Wiktor Woroszylski 

Grudzień 1984 

Woroszylski Wiktor, Na kurczącym się skrawku i inne zapiski z kwartalnym opóźnieniem, London: Polonia Book, 

1984 

I-375 

Zosi i Władkowi Bartoszewskim z uściskami i z prośbą o przyjęcie tej książeczki po raz pierwszy 

legalnie w Polsce wydanej – 

Wiktor Woroszylski 

Warszawa, 6 września 1990 

Woroszylski Wiktor, Dziennik węgierski 1956, Warszawa: Biblioteka „Więzi”, 1990 

I-388 

158 159

WOŹNIAKOWSKI JACEK 

(1920-, historyk sztuki, pisarz, eseista, publicysta, dziennikarz, edytor, wydawca, tłumacz; uczestnik kampanii 

wrześniowej, żołnierz AK, profesor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego; związany z „Tygodnikiem 

Powszechnym”, redaktor naczelny miesięcznika „Znak”, w latach 1959-1990 założyciel i redaktor naczelny 

Wydawnictwa Znak; członek „Solidarności”, prezydent Krakowa w latach 1990-1991; współzałożyciel 

Fundacji Judaica) 

Panie Władku Drogi, ufam, że kiedyś wydamy laika w Jerozolimie – a tymczasem dłoń serdecznie 

ściskam 

Jacek Woźniakowski 

Woźniakowski Jacek, Laik w Rzymie i Bombaju, Kraków: Znak, 1965 

I-675 

WÓJCIK ZBIGNIEW 

(1922-, historyk, profesor Instytutu Historii PAN; żołnierz AK) 

Drogim Państwu Zofii i Władysławowi Bartoszewskim tę pamiątkę po sobie ofiaruje i prosi o łaskawe 

przyjęcie 

Jubilat 

Warszawa, 27 maja 1994 r. 

Między Wschodem a Zachodem. Rzeczpospolita XVI-XVIII w.: studia ofiarowane Zbigniewowi Wójcikowi w siedemdziesiątą 

rocznicę urodzin, red. T. Chynczewska-Hennel [et al.], Warszawa: Wydawnictwa Fundacji „Historia 

pro Futuro”, 1993 

I-49 

WRÓBLEWSKI BOHDAN 

(1931-, ilustrator, grafik książkowy i reklamowy, współpracownik wielu czasopism; pracownik dydaktyczny 

w Muzeum Niepodległości w Warszawie) 

Wielkiemu Polakowi, Szanownemu Panu Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu w dowód 

Wielkiego Szacunku i Uznania 

autor 

B.Wróblewski 

Warszawa 

Wróblewski Bohdan, Jaki znak twój?: orzeł biały, Warszawa: Z. P. Poligrafia, 2006 

I-1120 

WRZESIŃSKI WOJCIECH 

(1934-, historyk, profesor Uniwersytetu Wrocławskiego, rektor tej uczelni w latach 1990-1995, prezes Polskiego 

Towarzystwa Historycznego w latach 1997-2003) 

Panu Ambasadorowi Władysławowi Bartoszewskiemu, mile wspominając dawne dyskusje, 

z najlepszymi życzeniami powodzenia w trudnej pracy i wyrazami głębokiego szacunku oraz 

prośbą o przyjęcie 

autor 

Wiedeń, 21 marca 1992 r. 

Wrzesiński Wojciech, Sąsiad czy wróg?: ze studiów nad kształtowaniem obrazu Niemca w Polsce w latach 1795- 

-1939, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 1992 

I-515 

WYGODZKI STANISŁAW 

(1907-1992, prozaik, poeta, krytyk literacki, tłumacz literatury niemieckiej i żydowskiej; był więźniem obozów 

koncentracyjnych; od 1968 r. na emigracji w Izraelu) 

Państwu Bartoszewskim – w przeddzień wyjazdu z prośbą o pamięć 

St. Wygodzki [podpis] 

17/I 1968 

Wygodzki Stanisław, O świcie, Warszawa: PIW, 1959 

I-241 

Państwu Bartoszewskim z wyrazami szacunku 


17/ I 1968 

Wygodzki Stanisław, Basy, Warszawa: PIW, 1965 

I-238 

Państwu Bartoszewskim – uczciwym i szlachetnym 


17/ I 1968 r. 

Wygodzki Stanisław, Koncert życzeń, Warszawa: PIW, 1961 

I-568 

160 161

WYKA KAZIMIERZ 

(1910-1975, historyk literatury, eseista, krytyk, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, wieloletni dyrektor 

Instytutu Badań Literackich, autor wielu dzieł z zakresu historii literatury polskiej) 

Dla Zofii i Władysława Bartoszewskich swoją pierwszą publikację czasu powojennego, w dzień 

pierwszej bytności w Ich pięknym domu, za opóźnienie przeszło ćwierćwiekowe winiąc tylko historię, 

podpisuje z wielką serdecznością 

Kazimierz Wyka 

28. III. 1972. 

Wyka Kazimierz (ułożył i wstępem zaopatrzył), Z lat wojny: poezja polska 1939-1945, Kraków 1945 

I-990 

ZARAŃSKI JÓZEF M. 

(1903-1972, przedwojenny dyplomata, w latach 50. XX w. kierownik Polskiej Sekcji BBC) 

Panu Władysławowi Bartoszewskiemu z serdecznym podziękowaniem za miłą rozmowę i z najlepszymi 

życzeniami; nie dajmy się frustracji! 

Józef Zarański 

w grudniu 1969. 

Zarański Józef M., Świadek Wydarzeń: od „Anschluss’u” do Jałty, Londyn: Oficyna Poetów i Malarzy, 1968 

I-598 

ZAWIEYSKI JERZY 

(właść. Jerzy Nowicki, 1902-1969, dramatopisarz, prozaik, działacz polityczny; związany z „Tygodnikiem 

Powszechnym”, prezes warszawskiego Klubu Inteligencji Katolickiej; poseł na Sejm, w latach 1957-1968 

członek Rady Państwa; po wydarzeniach marca 1968 r. zrezygnował z funkcji w Radzie Państwa i od tej 

pory był zwalczany przez władze PRL) 

Kochanemu Władysławowi Bartoszewskiemu – z podziwem, szacunkiem i wyrazami najlepszych 

uczuć – 

Autor 

19.V.63. 

Zawieyski Jerzy, Romans z Ojczyzną, Warszawa: Czytelnik, 1963 

I-336 

ZGÓRNIAK MARIAN 

(1924-, historyk, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego; w czasie II wojny światowej żołnierz AK i więzień 

obozów koncentracyjnych) 

Kraków, 13.II.2007 

Panu Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu z prośbą o przyjęcie w dniu pięknego Jubileuszu 

Marian Zgórniak 

Wielka historia świata, t. 11: Wielkie wojny XX wieku (1914-1945), pod red. nauk. Mariana Zgórniaka, Kraków- 

-Warszawa: Fogra, Świat Książki, 2006 

I-1128 

ZIELIŃSKI ADAM 

(1929-, pisarz, działacz gospodarczy i społeczny; od 1957 r. na emigracji w Wiedniu) 

Mojemu IDEAŁOWI, niedoścignionemu Przykładowi Panu Ambasadorowi Bartoszewskiemu 

Autor 

W marcu 1991 

Zielinski Adam, Die bucklige Welt: eine Reportage aus dem XX. Jahrhundert, Frankfurt a. Main: R. G. Fischer Verlag, 

1990 

I-129 

ZIELIŃSKI JAN 

(1952-, eseista, krytyk literacki, krytyk sztuki, tłumacz, edytor, dyplomata, wykładowca uniwersytecki; w latach 

1991-1997 radca ambasady RP w Bernie ds. kultury i prasy; od 1991 r. mieszka w Szwajcarii) 

Panu Senatorowi Władysławowi Bartoszewskiemu z najlepszymi myślami 

Jan Zieliński 

Warszawa, 31.10.97 

Zieliński Jan, Józef Czapski: krótki przewodnik po długim życiu, Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN, 

1997 

I-393 

162 163

Drogiemu i Szanownemu Panu Senatorowi Bartoszewskiemu z najlepszymi myślami 

Jan Zieliński 

Berno, 26.07.99 

Zieliński Jan, Nasza Szwajcaria: przewodnik śladami Polaków, Warszawa: Rytm, Muzeum Polskie w Rapperswilu, 1999 

I-166 

ZIELIŃSKI TADEUSZ 

(1926-2003, polityk i prawnik, specjalista prawa pracy, prawa związkowego i ubezpieczeń społecznych, profesor 

Uniwersytetu Śląskiego i Jagiellońskiego; ekspert „Solidarności”, członek Komitetu Helsińskiego 

w Polsce, w latach 1989-1991 senator RP, w okresie 1992-1996 Rzecznik Praw Obywatelskich; w 1997 r. minister 

pracy i polityki socjalnej) 

W. Szanownemu Panu Ambasadorowi Prof. Władysławowi Bartoszewskiemu i Jego Małżonce 

Rzecznik 

Wiedeń, 17.10.92 

Zieliński Tadeusz, Rozważania prof. Tadeusza Zielińskiego Rzecznika Praw Obywatelskich, Warszawa: Biuro 

Rzecznika Praw Obywatelskich, 1992 

I-653 

ZIEMNY ALEKSANDER 

(1924-, poeta, prozaik, dziennikarz, tłumacz; redaktor „Przekroju” i tygodnika „Świat”, stały współpracownik 

miesięcznika „Midrasz”) 

Panu Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu na pamiątkę spotkania po wielu latach 

w warszawskim PEN-Clubie – ukłony, dobre życzenia i najlepsze pozdrowienia 

Aleksander Ziemny 

Warszawa, 27.X.1994. 

Ziemny Aleksander, Problem osobisty: wiersze z pięćdziesięciu lat, Warszawa: Verba, 1994 

I-219 

Panu Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu z najgłębszym szacunkiem, serdecznymi 

uczuciami, podziwem i życzeniami jak najlepszego zdrowia (ale bez czołobitności, w której na 

pewno On nie gustuje...) 



Ziemny Aleksander, Co się z nami dzieje, Warszawa: CiS, 1995 

I-370 

Panu Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu – z niezmienną pamięcią i życzeniami jak 

najlepszego zdrowia – 


Warszawa, marzec 2000 

Ziemny Aleksander, W ostrych przeciągach: szkice na zmianę pogody, Warszawa: Magazyn Literacki, 2000 

I-987 

Wielce Szanownemu Panu Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu – Z niskim ukłonem 

i życzeniami dobrego, jak najlepszego! zdrowia – 



Ziemny Aleksander, Późne sonety II: 1998-2005, Warszawa: Nowy Świat, 2006 

I-1101 

Panu Profesorowi Władysławowi Bartoszewskiemu przesyłam słowa czci i serdecznej pamięci – 


Warszawa, grudzień 2006 

Ziemny Aleksander, Nie ma sądnego dnia, Kraków: Austeria, 2007 

I-1123 

ZIĘBA MACIEJ 

(1954-, dominikanin, działacz społeczny i katolicki, fizyk, teolog, filozof, publicysta, wykładowca uczelni polskich 

i zagranicznych; w latach 1974-1980 członek zarządu wrocławskiego Klubu Inteligencji Katolickiej, 

współorganizator pierwszego Tygodnia Kultury Chrześcijańskiej we Wrocławiu; w latach 80. XX w. doradca 

„Solidarności” i redaktor tygodnika „Solidarność”, redaktor naczelny „Solidarności Dolnośląskiej”; 

w 1981 r. wstąpił do zakonu dominikanów; założyciel i dyrektor Instytutu Tertio Millennio w Krakowie; 

w latach 1998-2006 prowincjał polskiej prowincji dominikanów) 

Panu Władysławowi Bartoszewskiemu, dziękując za wiele lat Świadectwa oraz z wdzięcznością 

za serdeczność i życzliwość 

Maciej Zięba OP 

Eichstätt, 31.X.1988 

Zięba Maciej OP, Biało-czarne zapiski, Poznań: „W drodze”, 1987 

I-435 

164 165

166 

Państwu Profesorostwu, Ambasadorostwu, Senatorowstwu etc. etc. Dziękując za wiele (dziesiąt) 

lat przyjaźni i życząc Bożego błogosławieństwa 

M Zięba OP 

10.X.97 

Zięba Maciej OP, Pawłowicz Adam, Niezwykły pontyfikat: z ojcem Maciejem Ziębą rozmawia Adam Pawłowicz, 

Kraków: Znak, 1997 

I-209 

Państwu Zofii i Władysławowi Bartoszewskim z ogromną serdecznością, wdzięcznością i przyjaźnią 

Maciej Zięba OP 

10.X.97 

Zięba Maciej OP, Demokracja i antyewangelizacja: komentując nauczanie Jana Pawła II, Poznań: „W drodze”, 

1997 

I-257 

Państwu Zofii i Władysławowi Bartoszewskim z ogromną wdzięcznością takąż 

serdecznością i stałą pamięcią w modlitwie 

Maciej Zięba 

Wrocław 18. IV. 2005 

Zięba Maciej, Wiścicki Tomasz, Biel z dodatkiem czerni: rozmawia Tomasz Wiścicki, Warszawa: 

Biblioteka „Więzi”, 2005 

I-969 

Władysławowi Bartoszewskiemu z podziwem i wdzięcznością z przyjaźnią i modlitwą 

Maciej Zięba 

Kolokwium Tertio Millennio 

A.D. 2007.02.24 

Codex Aureus Gnesnensis: commentarii, napisał Tadeusz Dobrzeniecki [+ Facsimile kodeksu, całość w pudełku], 

Warszawa: Arkady, 1988 

I-1132 

Promocja książki „Warto być przyzwoitym”, 20 września 2005 r. Od lewej: prof. Andrzej Friszke, o. Maciej 

Zięba, Władysław Bartoszewski

ZIMMERMANN HENRYK ZVI 

(1913-, dyplomata izraelski, działacz Instytutu Yad Vashem w Jerozolimie; absolwent prawa na Uniwersytecie 

Jagiellońskim, członek ruchu oporu w czasie II wojny światowej; burmistrz Haify, poseł do Knessetu 

i jego wiceprzewodniczący, ambasador Izraela w Nowej Zelandii w latach 1978-1983; autor książek i licznych 

artykułów) 

Ministrowi Władysławowi Bartoszewskiemu sławnym i uznanym Sprawiedliwym Między Narodom 

Świata z życzeniami sukcesu na nowym stanowisku senatora niezrównanemu w ofiarności 

dla człowieka z serdecznością i poważaniem 

Z Zimmermann [podpis] 

W-wa 20/11/97 

Zimmermann Henryk Zvi, Przeżyłem, pamiętam, świadczę, Kraków: Baran i Suszczyński, 1997 

I-90 

ŻAKI ANDRZEJ 

(1923-, archeolog) 

Szanownym i drogim Państwu Zofii i Władysławowi Bartoszewskim z dobrymi wspomnieniami 

z lat ich pobytu nad Limmatem i nad Jeziorem Czterech Kantonów tom ten przesyła 

Andrzej Żaki 

Zurych, 8 marca 2001. 

Święty Wojciech i jego czasy: materiały III Sympozjum Historyczno-Archeologicznego Polskiego Uniwersytetu na 

Obczyźnie, Saint-Maurice, 12-13 kwietnia 1997 roku, red. Andrzej Żaki, Kraków: PAU, 2000 

I-105 

ŻENCZYKOWSKI TADEUSZ 

(ps. Zawadzki, 1907-1997, prawnik, działacz polityczny, publicysta; w czasie II wojny światowej obrońca 

Warszawy, organizator i przewodniczący Związku Odbudowy Rzeczypospolitej, od 1940 r. w Biurze 

Informacji i Propagandy Komendy Głównej AK, uczestnik Powstania Warszawskiego jako szef Wydziału 

Propagandy AK; od 1945 r. na emigracji, w latach 1954-1975 redaktor oraz zastępca dyrektora Radia „Wolna 

Europa”; autor wielu prac historycznych) 

Kochanym Zosi i Władkowi ze wspomnieniem chmurnych lecz górnych, niezapomnianych dni 

walki o idee którym zawsze pozostaniemy wierni 

Tadeusz 

Żenczykowski Tadeusz, Samotny bój Warszawy, Paris: Édition Spotkania, 1985 

I-986 

Kochanemu Władkowi, niezawodnemu od lat Przyjacielowi z serdecznymi uściśnieniami 

Tadeusz 

8.XII.1987 r. 

Żenczykowski Tadeusz, Polska Lubelska 1944, Paris: Éditions Spotkania, 1987 

I-136 

ŻYCIŃSKI JÓZEF ABP 

(1948-, duchowny katolicki, filozof, teolog, publicysta; w latach 1990-1997 biskup tarnowski, od 1997 r. arcybiskup 

metropolita lubelski, wielki kanclerz Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego) 

Sen. W. Bartoszewskiemu z serdeczną więzią i życzeniem Bożej mocy na szlaku odejścia od 

„domu niewoli” 

+ Józef Życiński 

Lublin, 15 XI 1997 r 

Życiński Józef abp, Na zachód od domu niewoli, Poznań: „W drodze”, 1997 

I-217 

P. Sen. Władysławowi Bartoszewskiemu – zawsze bliski w przestrzeniach wartości ducha i w zatroskaniu 

o skomplikowane polskie sprawy 


Lublin, 23 XII 1997 

Życiński Józef, Die Zeichen der Hoffnung entdecken: (Sokratische Betrachtungen), Wien: Janineum, 1997 

I-371 

168 169

170 

P. Ambasadorowi Wł. Bartoszewskiemu z wyrazami wdzięczności i szacunku 

oraz z serdeczną więzią in veritate Christi 


Lublin, 1 IV 1998 r. 

Życiński Józef, Zańko Dorota, Gowin Jarosław, Niewidzialne światło: z abp. Józefem Życińskim 

rozmawiają Dorota Zańko i Jarosław Gowin, Kraków: Znak, 1998 

I-161 

Sen. Wład. Bartoszewskiemu z serdeczną wdzięcznością za czytelność świadectwa 

polskich dramatów 


Lublin, 12 I 1999 r 

Życiński Józef abp, Bruderszaft z Kainem, Poznań: „W drodze”, 1999 

I-1126 

Z wyrazami głębokiej wdzięczności za współpracę z Centrum Dialogu Katolicko-Żydowskiego 


Lublin, 28 VII 1999 r. 

W duchu i prawdzie: katechizm Kościoła katolickiego w refleksji i życiu, Tarnów: Biblos, 1997 

I-951 

Panu Sen. Władysławowi Bartoszewskiemu z serdeczną wdzięcznością za czytelność świadectwa 

Prawdy 


Lublin, 20 IX 1999 r 

Herling-Grudziński Gustaw, Życiński Józef abp, Pięć dialogów, Warszawa: Biblioteka „Więzi”, 1999 

I-347 

P. Ministrowi Władysławowi Bartoszewskiemu z serdeczną wdzięcznością za świadectwo Prawdy 

– duchowo bliski 


Lublin, 4 X 2000 r. 

Życiński Jóżef abp, Kuszenie Pana Cogito, Lublin: UMCS, 2000 

I-502 Władysław Bartoszewski, 1986 r. 

fot. KNA - Bild Frankfurt a. Main

Państwu Zofii i Władysławowi Bartoszewskim z wdzięcznością za czas i serce dla Lublina 


11 XII 2001 r 

Życiński Józef abp, Pan Cogito czy Mister Tarzan, Lublin: UMCS, 2001 

I-1124 

Z serdecznym wspomnieniem lubelskich wykładów 


Lublin, 31 II 2003 

Mondadori Leonardo, Messori Vittorio, Nawrócenie: historia pewnego człowieka, Lublin: Gaudium, 2003 

I-734 

P. Władysławowi z serdeczną wdzięcznością za świadectwo Prawdy 


16 III 2006 r 

Życiński Józef, Okruchy słowa, Lublin: Gaudium, 2005 

I-1094 

Przypisy 

1 W ostatnim czasie drukiem ukazały się przykładowo: 

A. Malejka, S. Sidoruk, M. Wiśniewska (oprac. informatora), 

Książki emigrantów: ze zbiorów londyńskich Juliusza 

L. Englerta i przyjaciół 1939-1995: informator wystawy, 

Szczecin, maj - czerwiec 1995 r., Szczecin: Naczelna Dyrekcja 

Archiwów Państwowych w Warszawie [et al.], 1995; 

Julian Tuwim: 90 dedykacji, wybór i oprac. T. Januszewski, 

Warszawa: Muzeum Literatury im. A. Mickiewicza, 1999; 

150 dedykacji Ryszarda Rokickiego, [Warszawa: Stowarzyszenie 

Autorów ZAiKS, 1999]; Dedykacje dla Janiny 

& Konrada Zawadzkich, wstęp Juliusz W. Gomulicki, do 

druku przygot. R. Nowoszewski, Warszawa: nakł. własnym 

K.Z., Kajman, 2002. 

2 Publikacja nie obejmuje dedykacji znajdujących się 

na innego rodzaju materiałach, np. fotografiach i obiektach 

muzealnych. Na temat zbiorów Gabinetu Władysława i Zofii 

Bartoszewskich zob. więcej: J. Maliniak, Władysław 

Bartoszewski - Ossolińczyk z warszawskiego Mokotowa, 

Nowe Książki, 9/2005, s. 78-81. 

3 Poprzednie nazwisko Zofii Bartoszewskiej. 

4 Chodzi prawdopodobnie o antykwariat Zdzisława Farbiszewskiego, 

mieszczący sie w latach 70. XX w. przy ul. 

Świętokrzyskiej 14 w Warszawie (Warszawski Antykwariat 

Naukowy p.p. Dom Książki). 

5 Juliusz Wiktor Gomulicki przewrotnie występuje tu w 

dwóch osobach. Teofil Jaroszewski to pseudonim, pod jakim 

ukrywa się redaktor „Poezji wybranych” swojego ojca. 

6 Chodzi o Zbigniewa Raszewskiego (1925-1992), polskiego 

historyka teatru, profesora Instytutu Sztuki PAN, 

wykładowcę w PWST w Warszawie, wychowawcę kilku 

pokoleń historyków i krytyków teatru. 30 listopada 2006 

r. odbyło się otwarcie Instytutu Teatralnego im. Zbigniewa 

Raszewskiego, mieszczącego się przy Alejach Ujazdowskich 

6 w Warszawie. 

7 Inicjatorem wydania tej książki był Edward Puacz 

(1905-1985), dziennikarz pochodzący z Warszawy, absolwent 

paryskiej École des Sciences Politiques, twórca 

polskiej księgarni „Polonia Bookstore” założonej w Chicago 

w 1969 r. Księgarnia ta należy do najważniejszych 

dostawców pozycji anglojęzycznych dotyczących spraw 

polskich na terenie Stanów Zjednoczonych oraz stanowi 

centrum propagujące kulturę polską. 

8 Winczakiewicz opisuje to w następujący sposób: 

„Gdy Władysław Bartoszewski zaczął w 1985 roku wykładać 

na uniwersytecie katolickim w Eichstädt, napisałem 

do niego, że w tym miasteczku bawarskim przebywałem 

w latach 1939-1940 w Oflagu 7B. Pojawienie się prawie 

dwóch tysięcy oficerów polskich stanowiło dla tej mieściny 

niemałą sensację i znalazł się młody człowiek, który 

ją uwiecznił serią fotografii, a po latach ogłosił ilustrowany 

artykuł w lokalnym piśmie. Bartoszewski odnalazł tego 

fotografa, wydobył od niego zdjęcia i łaskawie przysłał 

mi je do Paryża” (J. Winczakiewicz, Wojenko, wojenko...: 

wspomnienia 1939-1945, Warszawa 1998, s. 11). 

173

Abramowicz Mieczysław 

Ajnenkiel Andrzej 

Akavia Miriam 

Albert Gerhard 

Albus Michael 

Aleksandrowicz Julian 

Arazi Doron 

Auderska Halina 

Bartelski Lesław Marian 

Bartoszewski Władysław Teofil 

Batowski Henryk 

Bauminger Arieh Leon 

Bergier Jean-François 

Bielecki Czesław 

Bieńkowski Zbigniew 

Bizan Marian 

Błaszczyk Ewa 

Bocheński Jacek 

Bogusławski Andrzej 

Bolecki Włodzimierz 

Brandys Kazimierz 

Brandys Marian 

Broniewski Stanisław 

Budrewicz Olgierd 

Bujak Adam 

Buszko Józef 

Chałko Zbigniew Tadeusz 

Ciechanowski Jan Mieczysław 

Ciołkosz Adam 

Ciołkosz Lidia 

Csoklich Fritz 

Indeks autorów dedykacji 

Czapliński Władysław 

Dalajlama 

Dan Ewa 

Dauzenroth Erich 

Dedecius Karl 

Degler Janusz 

Dembowski Bronisław 

Deselaers Manfred 

Dobroszycki Lucjan 

Dönhoff Marion Gräfin 

Dowgiałło Jan 

Drewnowski Tadeusz 

Dunin-Wąsowicz Krzysztof 

Dylągowa Hanna 

Dzikowski Stanisław 

Estreicher Karol 

Ferrero-Waldner Benita 

Ficowski Jerzy 

Frajlich Anna 

Friedländer Saul 

Garliński Józef 

Geremek Bronisław 

Gierowski Józef 

Giese Arno 

Głódź Sławoj Leszek 

Goetel Elżbieta 

Goetel Roman 

Goliszewski Marek 

Gomulicki Juliusz Wiktor 

Got Jerzy 

Góralczyk Bogdan 

175

Góralski Wojciech 

Grot-Kwaśniewski Jerzy Hieronim 

Gutman Yisrael 

Hagenau Gerda 

Hajnicz Artur 

Hampel Johannes 

Hárs Gábor 

Hartwig Julia 

Hauser Przemysław Kazimierz 

Hen Józef 

Hennelowa Józefa Maria 

Herling-Grudziński Gustaw 

Hertz Paweł 

Heska-Kwaśniewicz Krystyna 

Hillengass Eugen 

Holzer Jerzy 

Huelle Paweł 

Jagielski Krzysztof Paweł Michał 

Jagiełło Michał 

Janion Maria 

Jankowski Stanisław 

Jarocki Robert 

Jarzębski Jerzy 

Jasienica Paweł 

Jelicz Antonina 

Jerschowa Marion 

Jeż Ignacy 

Jonca Karol 

Juzwenko Adolf 

Kaczyńska Danuta 

Kallas Marian 

Kamiński Aleksander 

Kamiński Andrzej Józef 

Kanowicz Grigorij 

Karski Jan 

Kaszuba Jan 

Kijowski Andrzej 

Kisielewski Stefan 

Kłoczowski Jerzy 

Knobler Yehuda Lejb 

Kobyliński Anatol 

Kohl Helmut 

Kolenda-Zaleska Katarzyna 

Kołodko Grzegorz Witold 

Kołodziej Marian 

Komar Michał 

Komorowski Bronisław 

König Franz 

Korboński Stefan 

Korpała Józef 

Kowalczyk August 

Kozyriew Andriej 

Koźniewski Kazimierz 

Kraus Wolfgang 

Krzeczkowski Henryk 

Krzyżanowski Julian 

Kubiak Zygmunt 

Kulmowa Joanna 

Kumaniecki Jerzy Kazimierz 

Kumaniecki Kazimierz 

Kunert Andrzej Krzysztof 

Kupferman Moshe 

Kurek Ewa 

Lamm Hans 

Larsson Zenia 

Laub Gabriel 

Lauder Ronald S. 

Lem Stanisław 

Lendvai Paul 

Lerska Halina 

Lerski Jerzy Jan 

Lewinówna Zofia 

Lilian Bianka 

Lilian Henryk 

Lipska Ewa 

Lipski Jan Józef 

Lorentz Stanisław 

Lustiger Arno 

Lustiger Jean-Marie 

Łagiewski Maciej 

Maciejewski Janusz 

Malewska Hanna 

Manteuffel Christian Medardus 

Mark Bernard Ber 

Matuszewski Ryszard 

Matywiecki Piotr 

Mazowiecki Tadeusz 

Mazur Grzegorz 

McCabe Bernard J. 

Meirtchak Benjamin 

Meller Stefan 

Michnik Adam 

Międzyrzecki Artur 

Mikulski Tadeusz 

Mirewicz Jerzy 

Mostwin Danuta 

Narbutt Jerzy 

Negwer Georg 

Niewęgłowski Wiesław Aleksander 

Nir Yehuda 

Nowak-Jeziorański Jan 

Nowakowski Andrzej 

Nowek Zbigniew 

Odojewski Włodzimierz 

Odrowąż-Pieniążek Janusz 

Olędzka-Frybesowa Aleksandra 

Onyszkiewicz Janusz 

Orłowski Hubert 

Ostoja-Ostaszewski Adam Jerzy 

Pałubicki Janusz 

Pankowski Marian 

Parandowski Jan 

Pawłowicz Tadeusz Aleksander 

Pazyra Stanisław 

Peszkowski Zdzisław J. 

Petrozolin-Skowrońska Barbara 

Pietras Ryszard 

Pikus Tadeusz 

Piłsudska Wanda 

Piłsudska-Jaraczewska Jadwiga 

Polak Edmund 

Pomianowski Jerzy 

Primor Avraham 

Pronobis Witold 

Prorok Leszek 

Przedpełska-Trzeciakowska Anna 

Przeździecki Jerzy 

Raczyński Edward 

Radzyner Joanna 

Reich-Ranicki Marcel 

Reiff Klaus 

Rek Tadeusz 

Rurarz Jan 

Rybiński Maciej 

Rychlewski Janusz 

Rzepecki Jan 

176 177

Sakowska Ruta 

Sawicki Jacek Zygmunt 

Scholz Franz 

Schramm Godehard 

Schuchardt Erika 

Schüssel Wolfgang 

Schwarzer Bernd 

Schwingenstein Sieglinde 

Shinar Lea 

Siegmund Heinrich 

Sieradzka de Ruig Wanda Romana 

Sierotwiński Stanisław 

Skierski Kazimierz Zenon 

Skowronek Jerzy 

Skrzynecki Piotr 

Skwarnicki Marek 

Słonimski Antoni 

Sokołowska Jadwiga 

Sosnowski Leszek 

Stefaniuk Franciszek Jerzy 

Stefanowska Zofia 

Sternberg Sigmund 

Stępniewska-Holzer Barbara 

Stolz Einzi 

Stomma Elwira 

Stomma Ludwik 

Stomma Stanisław 

Strzelecki Jan 

Surdykowski Jerzy 

Szarota Tomasz 

Szatkowska-Rosset-Bugnon Anna 

Szczepański Jan Józef 

Szczublewski Józef 

Szczypiorski Andrzej 

Szenic Stanisław 

Szmydtowa Zofia 

Szumańska Ewa 

Szwedowska Joanna 

Szymański Wiesław Paweł 

Szymborska Wisława 

Szypowska Maria 

Świderkówna Anna 

Taborski Roman Jan 

Taylor-Terlecki Nina 

Turowicz Jerzy 

Tuszyńska Agata 

Ubysz Mieczysław 

Ujazdowski Kazimierz Michał 

Urban Wincenty 

Urbanek Mariusz 

Van Beek Ursula 

Vášáryová Magda 

Venulet Jan 

Wachowicz Barbara 

Wagner Meir 

Walewander Edward 

Walkiewicz Wiesław 

Wańkowicz Melchior 

Warneńska Monika 

Wasiutyński Wojciech 

Weiss Shevah 

Wiesenthal Simon 

Winczakiewicz Jan 

Wittbrodt Edmund 

Woroszylski Wiktor 

Woźniakowski Jacek 

Wójcik Zbigniew 

Wróblewski Bohdan 

Wrzesiński Wojciech 

Wygodzki Stanisław 

Wyka Kazimierz 

Zarański Józef M. 

Zawieyski Jerzy 

Zgórniak Marian 

Zieliński Adam 

Zieliński Jan 

Zieliński Tadeusz 

Ziemny Aleksander 

Zięba Maciej 

Zimmermann Henryk Zvi 

Żaki Andrzej 

Żenczykowski Tadeusz 

Życiński Józef 

178 179

Wybór fotografii 

Jarosław Maliniak 

Wszystkie fotografie pochodzą ze zbiorów 

Gabinetu W. i Z. Bartoszewskich w Zakładzie Narodowym im. Ossolińskich 

oraz ze strony internetowej http://wladyslawbartoszewski.blox.pl 

Tłumaczenia 

Anna Frett 

Dorota Mączka 

Grażyna Wójcik 

Yeshe Sangpo Losar 

© Copyright by Zakład Narodowy im. Ossolińskich 

Wrocław 2007 

na obwolucie: 

przednia: Zofia i Władysław Bartoszewscy na targach książki we Frankfurcie nad Menem, 1986 r. 

(fot. KNA - Bild Frankfurt a. Main) 

tylna: Władysław Bartoszewski, rys. Artur Gołębiowski 

ISBN 83-922793-4-4 

Projekt, opracowanie graficzne, redakcja techniczna, druk: 

JAKS, Wrocław, ul. Bogedaina 8

Dedykacje dla Bartoszewskich_220x220_17.indd - Mariusz Kubik

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?