Nội dung tại đây

C
h m g trtnh gih to vong me v& thong sd
sinh hlldng tdi &t myc ti& thih nidn kc
td phl duye @I
D/C: BG pim - PCT UBND t6h
k@m ?hhg BQL C h w trhh
"Gidin d vow me & sd sinh" tinh L& Cai.
giem 20% t$ Ifi 0 vong tr& sd sinh til mljrc hien Qi
vh giAm 25% sb td nhq &n (so vd mUc hien tai).
2006 - 2010 M Y
Chlldng tdnh dm trih khai tilnilm 2008 tqi
~u$t cqtnh s8 1 207mBM my 28P312M37, do tlnh LAO Cai. Tinh dB Wnh I@ Ban qudn 1y
Chfnh phd HA !an tAi trQ. ChWg trlnh d@c trib chlWng trlnh g h 6 M h Men, Ha dhg 03 c6n
khai t@ 1 0 trnh vhng pSlk B$C (Cao 8&ng, &c bij chu@n tdch (01 pt& vign, 01 trd It v% 01
C~I, TWn b g , Nqufln, Lgo Cai, L@ng kd toh cfi- trlnh), ~6 chk He th&o nAng cao
Wn, dc Gi, Di@n Bih, Lai ChAu, Sbn La) vh nhgn th& v& trih khA chUdng tdnh g&n tavong
4 ffnh T&y Nguyh QGfa tal, D&c ih, ~b NBng, me, to vong sd sinh Qi anh, BQL xay d@g kd
m" -1-
hog& then khai dc M t M g , TA chk dihu tra
Myc tieu chungda chu'dng blnh: ~ hnh& d I& tlnh Mnh t3 wng me, 3 vmg sd sinh vh dibu tra
nhh tbg &g kih thh hiQt yh, cd b&n cho the bang ch&n s6c r& khd sinh &n Mi dc Tram y t6 trong t&n thh, ti6p nhan Wt s6 thi&t bi
r
van phbng tS, BQL chlldng trlnh TW cho Ban qudn
Ig chddng trlnh tinh. ~ i&p nha trang thiht bi day
hw cho TW&g Trutq hqY t& lho Cai.
04 trang bj nhiibg k&n thtllc thidt y6u cho
ng&i phy nil, gia dnh vh ajng dbng vh cham s&
sli"c kh6e bA me vh tr& sd sinh, chttdng trlnh Ua
phbi h@ vdi Trung tAm ~ruyh thdng - GDSK tlnh
xgy dmg 05 bg dia VCD tiuyhn tbhg bhng 03 tho
tieng Kinh, MBng, Dao cb n@ dung phd bidn kith
th& vh &h c f ~ s& b td sd sinh, cMm s& phu
nil& thai vB chh sbc phv nQ sau &, dch ph4t
hien nhihg &u h@u bfinh d tr6 sd sinh vh tach
chm sk, phhg chhg 5 tai bi&n s&n khoa va
Ban qudn 19 C h q M tinh hqp vdi Trung cAc hhlnh Anh ~ ngh ngtl &a nga dAn t& U]a
tEcm IT-GDSK btin vd bgn phhp tr6n khai phWng phQ hd~ v& trtnh gS) &I trf vB nhen thUc
c6ng the tr&n th6ng 12 LMAT. cfia dhg Mo. ChWg tdnh dg phbi h d v8i ~ c8c
cd quan thhg tin chdng d t8 ct~~rc phht sbng
phy nu, gia dnh vZ1 @rtg &ng. ~hu~kn khfch, ha
c8c diaVCD tuy&n truybn
trd hq tham gia tich c@ trong cbg tac b6o ve M
My tsn O& PT-TH tinh ;
me v$t tr6 sd sinh, vl I@ ich twdc mat vA IAu dai
vh c&c 091 huygn, thbh ph8, c8c qm A, tfrbn
c5a phy n& trh em, gia dinh v% a h@. ThO hai 19
bAn trong diem t& '4a Mn tinh. ~dng $6 Ill#
x8y dmg mqng I116i WJ y t6 co khH n*g cung
chi& dTa vB phat shg nZim 2009: 170 I@. Ngm
d p djch VIJ thibt yh, &y dfi v6 cham s6c sllc 2010 chUdng trlnh tiep tuc phbi hqp vdi cAc cd
kh6s b$ me vh td em cho &t cB ck M rng vB trd quart DAi, Mo aa phLWng d16 ph&t .tc Bla tuy&n
sd sinh, va chi phi hm Iy v& khdng cdch cb the truyhn, dbng tha xAy dmg 01 chuydn muc tr&n
ti& can dqc, Chudng frinh s4 trien khai cAc hoqt 640 Lho Cai tuyh truy&n vb Urn me an t&nm vh
mng & phh diu cudi n&n 2010 Bat CTU* 3 chi xudt bin 01 Bhn tin 'S& khb bo Cai" s6 chuy6n
ti&: Gih 50% t$ Ie td vmg me to m& hien Mi; dh vb sOk kh& bh me VA tr& sd sinh.

BQL Chlldng trlnh cUng da chlj trgng cdng
t8c dho tqo cho c8n bQ y td, nhh Mng cao khi
ndng tiQp c4n vh kh& nhg chuy&n mdn vB djch vv
chim s6c sth kh6e bB me tr& em Mi c& cd sB y
t6, dec bigt 18 tuy$n y ti$ cd sd.Trong 2 n&n (2008,
2009) BQL chlldng trinh l!nh Cai Bg d tr&n
40 lm cftn bi$ tham gla d c k W
dAo tqo gihg
vl4n tu$ntt?nh vb cdp cUu dn khoa, d p sd
sinh, #Am qnh tfi vbng, giam sdl sau d8o tqo, Q
ning I& kd hag&, kv n&n truyAn tMng tw ti&p
do BQt chddtq tAnh TW t 8 chk. Cb c4n bQ n8y
sau khi d m dho fao I@ vb ham Qla t8 chm,
glgng day 1Up t@ huh cho c8n cd d. Nam
2008 BQL chumg trinh tlnh Bg t6 chllrc 4 Idp t&
hub (Idp dp cGu &I khoa g h 20 vlh, I@
chh s& tr& sd sinh g8m 15 hgc vih, ldp thim
djnh td vong g$m 18 hgc vlgn, Idp glh &I vh
dAnh gid djch vy CSSKSS g h 30 vibn) cho
c8c &n Trung th CSSKSS tJnh, c8c wnh
vien hu#n, TWT thhnh phb Lgo Cai, Rung tAm
YTW & huy& ...
NBm 2009 &Wng trlnh c0ng ph6i v&
TWg Trung Y td LBO Cai, tb chk 1 IBp dBo
ta;o kih thk va IBm me an t& cho 20 nhAn Mn
yt~U%nbHn,v~2~tAphuhddpcl~r&
khoez VA ch&n s& sd slnh cho 54 y 89 sh nhl, nD
h6 sinh tqi tuyh hum, a. Phbi hq@ vCli Bgnh viw
Phu & lW vk B@nh vi@ Nhi TW, th ch& CAC I@ bhg nhibu hlnh thk nh& Tuy4n truybn thbng qua
db fqo thqb hhh dp ah & khoa, th* hanh W ngii y & tMn Mn, truybn thhg a& khb ha8chh
s6c trh sd sinh cho tdn 30 I@# dn bQ dg lqi c$ng hg, td chk ck cu+ h+l thAo nhh
dm hgc I$ thuy& Qi tlnh n&n 2008, dhg thd h2j nag cao nh$n thh t: lm c 3 c8c ~ cb, gih
t@ kinh phf cho I? bAc @ tuy8n hum d Ihng ~ B hI&, g ngm c6 uy tfn trong mg dbng
chuydn khoa sd Sh, Nhl tqi m h viw phq &n v& cdng t8c chh s6e stb k M dnh &, x&y
TbSrvhTrUdng Bgl WY HANQLChlCdngtrlnhcClng d~&~w&duyt~I cdddtheodtii gidm Wthrpc hNn
th chk thhnh c6ng Hfi hi NU hO sinh gi& t@ h w dag~tr~~hh&~hh,th~&~,dglihl
Wt XAt vB Bb HA VCR 41 thl dnh tham gia K& quk duy trl hqt-g c h nhbm chu& tuyh d@ vb
thf sinh xdp lo@ glbi: 1 I (27%); khk 15 (37%). w g dbng, ti& tqc td em o8c Idp &u tqo, $g
8QL cang a ph& ,tg pfrang tdo-thi dua huh nhh nbg cao nHng I@ vd IBm an tab
chmn dfb "X&y dmg cd sd y th tuyh xil sqch, cho@i ngQ ednnhi, n[lhi$sfnhcdctuyth, t8
p~d. ~a a6 IM chOc Bho tqo cd dU th6n Mn, nR4n vih y td then
, Trqm y td xB, phtlYIng giao dde fham @a fhi Bua. bh kidn th& d IBm me an t& vB h& t@ kinh phi
Sau m@ tha glan th@ hiin BQL Chmng trlnh c0 c8n dl hgc chuyan khoa dn, nhi tqi cdc
t& chricc chh dik &nh gi6, c8ng nhw v& Men Benh vign W, phh d4u Udn cub n&n 2010 L b
thhg 14 Tram t6 dqi danh hi@ Trqm Y tb wch, Cal $4 hoan thAnh' &c chl UBu &a chLldng trlnh
gpn, qp, ti& bi I u lii c8c Trgn y t& x& Ta Chhl (B~C Quh gia vh 'Gih to vong me vB thong sd sinh'
HA), Quang Kim (EAt Xgt), Tlln men (B&oYBn), Sa nhumyc ti&u chlMng trlnh di db ra. ~bng thd! lib
H (Sa Pa), N@n ChAy (Mtllmg Wng) ... tyc huy d@g c8c nggnh, ch &, c8n y 16,
HiPu quh cfia Chlldng tdnh 'Gtbm to vong
cong &ng duy trl m,t quan t4m t6i s& khb phu
me vB tir vong sd sinh" 18 d% thg b116c cung cb nu, trh em mu khi dq An kdt thdcJ.
nhhg ki&n thk, hihu be'& tthiht y h v& ch8m s6c
s& khbe M me vh tr6 sd sinh cho phu nu, tr& em,
)PI, gm, depm t. WB twHn, m n
gia dlnh vA mg dbng, nhng cao nhen thh cda
cb chp Ihh ffao chlnh quy&n, dn H) quh 19 vA
c8c Bob thd quhn chdng vb ck vhn a&, pham vl
vB c& tdc @ng da to vong me vB trd sd sinh.
~8ng thlk' nang cao trlnh do chuy&n m0n vb
cham s6c sdc khb bB me vB tr& em c h
c8n bO y
t6 cia cdc cd d y td trong bnh.
Trong thbs gian td chlldng trlnh dl! kidn s6
tib Qc tridn khai cAc hoat d&ng tuyh tru$n

-c'"G TAC CHAM ';7 suc ~r'7 SO' SINH
L
A ddn vj phu trAch thu dung, di4u tri Mnh
nhdn Idn nhit trong tlnh, sau nhihu n8m
ffwc quan tam, d4u tU tU c8c chddng trlnh,
dl! 9, cia Chinh Phd, Y td vh cta Thh, cOng
vOi su nB Igc nAng cao trlnh d& chuyan m6n cf a
cAn CNVC, ddn nay Benh vien da khoa sb I d8
cd met he thhg trang thidt bj hi+n dai vi d&i ngii
cdn cd dd nwg I@, trlnh do, khai thAc tbi da
higu quH da c8c togi mdy m6c hien clqi phuc vl!
cho &ng tAc khdm vA dih tfl cho benh nhAn
trong vB ngohl tinh, trmg 86 cbng tdc chgm sSc
dqy cgtc khh tfip hub vb chuybn khoa Nhl, sb
dung chc trang thidt bj hien d@ ha dibu tr! tai
Bflnh vign, dbng Zhdi Bgrlh vign cong co nhih d@
C&I tham gia c& kMa t3p huh do dc B@h
vien TW 18 c ~ .
& khb cho td em,
'u& bigt 18 trh sd dnh
cSa mh vi@n d3 cd
nhmg b&k tidn ddng
ghi nw.
Nhb nhlfhg hqt dwg n8y ma hien nay Khoa
dZ c6 thb Ap dyng nhihg kq thuet hi& dai nhAt do vi& cAp clitr, dih trj cho Nnh nhan.
~hieu ca b+nh phk ta~ n h Vhg ~ da, c4p
c h ngbhg tu&n hhon sd sinh, phsu thuet thdt vj
ben sd sinh, ubn vdn sd sinh, ngat sau d& ... 8bu
BU* doh va dieu
tq tai wnh vign mh
htmg ph& chuyb Ian
tuydn tr&n nhll tnl6c.
~bi vdi nhhg ca
Khoa Nhi @nh sd sinh thih thAng non
vi?nc%khalchQalIquy ydu, ngoai phlldng
m& & glmg b$nh vCll
21 dn td, trong 86 06 2
thac @, 2 b8c sy
phdp "chu&t Mi' - da k&
da, Khoa cbn w phbng
cham sbc dGc biet v8i 5
chuyGn khoa chp I, I
b8c sp chmn khoa s4
t$j Nhl, 2 bAc sy &
khoa - cd th& W, day
chlnh Ih ddn v! tap tt-ung
ngubn nhAn ltlc cb trlnh
do chuy&n khoa Nhi ldn
nhht &a Nganh Y td Lbo tqi Khoa Nhi - 3 ~ ~ aI. s h
lhg dp v& diiy dir trang
thibt b[ cdp ch, gilZp trh
sd sinh non y&u cTU@
nudi ddng vh phAt
trih trong dhu kl n t6t
nhdt. Thhnh tlch n b ' bet
I4 cd$ &n be da Khoa
d% . nub1 dmng thhh
Cai. Tuy nhibn, nhmg
niim t&, vl chlfa cd trang thi&t bbj hien &i phyc
vy cho cBng t& Bib to n&n 06 nhibu ca bgnh
nang, ph& tap, Khoa khdng th& &p cihg ma ph&
chuy& Ibn tuydn trh, tinh trgng nky g&y rAt nbhiu
kh6 khan vB thigt thbi cho nga Nnh.
cBng tr6 sd slnh thidu
thdng dn nang chi 1.1 00g, dem I@ nihm vui vB
hanh phOc cho gia dlnh cba tr&.
Tuy nhin, trong 8ibu ki& tlnh hlnh b@h tei
phh tap vh nhu d u khh &Oa b@~h cda ngm
benh nghy chg cao, chl vef 45 giw b&~h vB 21
Thbl glan ghn dZy, v8i sq quan tam, d$u td c&n be, Khoa Nhi tong nhll CAC boa khdc trong
cfia tlnh vh cira c8c chudng trlnh, dq an, Khoa & Benh vign thuthg xu@n ph& I$m vi& trong dihu
dm dh tllthern nhihu loai rnAy m& hign dai nh& kien ap It& I& VA tinh tpng quh t& bmh nhAn
He thgng mAy thd ghm 04 m4y thd h6 trd, 04 mdy (trong 9 thhg ngm 2010 Khoa dB dihu tri cho
th6 dp I@ dddng (CPAT), 05 lbng hp, 04 bdm tiem 2.301 Id@ bgnh nhAn, bong 86 cd 64 ca sd sinh),
den, 06 BBn di&u tri vhng da, mfly truyhn djch, mdy vl th& mong mubn Idn nhht c6a d c y bit sv d dEiy
h15t djch ... D& khai thAc t8t nh& hi@ quH cia cAc I18 dd& giao t hh chl fi4u gidng bqnh vh dm
logi mAy m& n8y do cdng tAc di&u tri, cdn bQ d&u tU them trang thidt bi, nhAn 11& nhll vay % I&
Khoa ~ZI tq tlm tbi, hpc @p d& nhg cao hi& bibt cdng vi& sg gih di vA ch& lwng dibu tn SG dm
vh tay nghb, b&n cgnh d6 Bgnh vign vh Khoa cihg nAng cao h a n&, dem I@ nibm vui, nibm hqnh
d"a tranh thfi dc do tgng cddn c6a cb @ phoc cho mgi nga dAn ddn Benh vign.
chuyh khoa TW theo O& an 1 81 6 d \ ma ho gihg
Lan Anh - ThP ~ u$n

T
rong Mi s6ng xA hdi hien nay, vhn dB gldo
duc sUc kh6e sinh sfin vh chm s6c trh sd
sinh clang nghy chng dm quan am @c
bigt. Tuy nhldn do nhih nguy&n nhAn r d c8c n@
dung vb cham s6c sUc khb sinh sin VA chh sbc
tr6 sd sinh chlla trd th&h nhOhg kidn thilc ph&
cAp tren dign rong, d& biet IU vdi nhmg dja
phmg virng cao, vZlng sBu, vhng xa. Th* t6 nAy
88 khibn cha nhldu bB mq cbthai, trong, sau khi
slnh nB vh nhih td sd sinh kh&ng dU* cham s6c
ddng dch, tRw chI nhihu tdng hdp vl khhg 06
hieu bidt ddg gay ra nh h#u quA dhg ti&. W
vay viN cung d p c$c % kl th& cho cIQ ngo y tb
th8n bin - nhhg rtglWi tqb ndp, gh gOi vd4 nglidi
&in d nhmg vhg cbn nhidu khb kMn d6 tuy4n
truyb, v$n dgng, dng cao nh& th& bh me,
gia dlnh vB Nng dhg 18 v43 cOng quan tm.
Odgc su quan ttlm da C&G c6p chhh quybn
d4c bigt 18 sg h6 tql cfia BQL chwg trlnh 'Gih
thong me vB t8 vong sd slnW W, Lgo Cai 86 me
7 Idp t$p huh truybn thhg hay d6i hhh vl vB
lam me an toan vA cham s6c sd sinh cho U&I ngU
y td thi3n bin cira 3 hu@n Wt Xht, B ~ C Hh, Sa Pa.
G[bg vi4n cAc Idp nhy 18 nhhg ngcla cd kidn
thh vB kinh nghiem th* t6 trong cdng Mc truybn
thdng v$t chlim sbc SIIC khde b4 me, tr& em, t@
tlnh, dm BQL chlldng trinh "Gih t&mg me vB
to vong sd sfnRm tinh Lga Cai Iyb chon tU cAc ddn
vi nh~t Trung tlm Cham s6c s& khbe sinh sAn,
frung tarn IT-GDSK... CAc gihg vi&n nhy cling
da a& tham gia kh6a tap huh c7.o tqo giHng
vidn vh truy&n thong thay dB1 hanh vi va lim me
an tohn VA chgm s6c sd slnh do BQL chmng trlnh
TW t6 chli"c. Vi the hg dhu n4m rdt chic ch kidn
th&, kg ning, phmg ph4p giHng dqy vh t8m 13
hw vidn d& BUa ra nhUng hlnh thllc truyh dgt
hi& qu4, phO hdp nh&t V&I d6i tllmg.
KR6 khan Idn nh4t cca chc ldp top huh 1h
hw vi&n g8m nhih dAn t& kh4c nhau, trlnh do
hgc vAn khdng ~bng dhu, kt14 nhg glao tidp vh kv
ngng truyhn dat cbn kdm, khi bit dh hge Ua s6
hv vi4n dhu cbn rut rb, the0 kiim tra ddnh giB
ki&n thk d$u vAo thl hhu hh&t cAc hgc vien dbu
khhg dqt y8u chu nhuhg bhg sq nB I*, nhigt
tinh, cAc glHng vib & kien trl giHng giAi mot ckh
nghn gon da hih, tqo khdng khf thoHi m8i trong
16p hp, dhg thdl dp dyng c8c hlnh th& giHng
r
day tlch cqlc nhU thh lugn nhdm, d6ng vai th
hhnh, kh&n khBng khl IUp hqc dhn tr6 n8n sBi n i,
hqc vih ti& tham gia vAo dc hoqt dqng v&
h6ng hhi chla $4 nhmg kinh nghiem thqlc td trong
v1Qc v& BQng bh con th$ Rien cham s k s&
khb cho bB m+ cd thal, trQ sd sinh d dja phlldng
mlnh, ttf d6,dng nhau r& ra nhihg bid hpc kinh
nghlem bB Cch.
Khda t& huh dng dtPI trang b[ cho hgc vidn
i
nhhg kidn thOc vb cham s6c phu nU tnt& va
trow hi mang thai, c8c n6i dung cbn truybn
thdng cho bB me khi chudn dq, trong khi sinh vh
sau khi sinh, ki&n th& vb chh & sd sinh, kt
nag glao tidp, sll dyng tsj li& (tmh let, tranh
ghp, tb rdi...) ha trq cho c6ng tdc ttnrybn thbng.
Hgc vi6n cbn dm th* hhnh cdc hlnh thh
truyhn thbng thgm h& gia Blnh, tll v4n tiep vh
thio luan nh&n vBi nhmg chfi 8b ghn gQi, thibt
th* v ~ thqc i tb Mng vie B Nng c18ng.
Vdi nhUbg klhn thh vb lam me an tohn VA
cham sbc sd sinh, cbng vdi nhiihg ngng truyhn
thBng dUw trang bj tqi khba hw, c8c cdn b$ Y td
thBn bHn &a tinh Lgo Calsg cd nhUng ddng gbp
khdng nhb VAO &ng tk tuyh truybn, v@n @ng
ngdi d8n thay dhi VA thgc hien tdt nhDhg hAnh vi
v& lam me an toan vh cham s& sd sinh tqi qa
phlldng, gbp phkn nAng cao chAt lwng d8n s6
cira tlnh.
Lan Anh - Thm EIuyhn

T
it thhnh phh Lao Cal v8o huygn Bht XAt, trong c8c met c6ng tdc cfia Tram y t&l xd
theo con dlldng qu8c 10 156, qua du Quang Kim. NBm 2007 Trgm dwc xiy dwg
vbm Quang Kim khdng 2 km -E.B thhy mdi, c6 Ud cic phbng ph y c vu cho hoat dong
khudn vi&n sach &, , chuyQn m8n nhd phbng
r&ng rhi gbm ngBI khdm benh, phdng tiam,
nh8 2 thng khang phdng didu tr!, phdng
r
bet d&u cho bhng nh8 dh xe, vdn thudc
trang dm bao bgc
truydn thbng, phdng
bdi hang rho xi khdm phi! khoa, phirng
mang, c6ng sdt rQng d!ch vu KHHGO ... CBng
cbng vdi hang cay trlnh vQ slnh ngoiii trdi,
tdm, XA Cil dang dng, twng bao quanh,
r
phong trho xAy d@g bl phyc vu cho cdng t8c
mAt. 06 I& Tr&m y t6
nam, c4y xanR quanh
a Quang Kim, rnw Trqm ... tang ldn ltdQt dwc
ddn v! di dhu trong x4y dmg. Cbc trang thidt
Tram y tb sqch - gqn - dep c3a huyen B&t XAt. khdm chm benh, U ~ blgt G I& c8c thidt b! phuc
N3m 2008 chmg trinh "GiHm tir vong VL. ctro cdng tdc CSSKSS - KHHGD d8 UAm
me, glBm tQ vong sd sinh" cfia BQ Y td phdt b4o theo qul djnh vh hoat dong heu qu&.
dong phong trito Trqm y tb sqch - gon - dep, N&m 2010 Phbng Y td cUng d& trang b! cho
Tram y tb Quang Kim da ang k$ the hlgn. Tram bQ m8y vi tlnh, m8y In d& phuc vl! cho
OQ tqo dlbu kien cho Tram hohn than h cbng t8c k6 hoach, tBng hdp v& quhn cdc
muc ti0u dh ra, phbng Y tb Bdt XAt 88 tham ngubn thudc.
mlfu cho UBND huyen dAu tllxlty dmg cd sd Trong viec trien khal nhlem vu chuyhn
vat chdt, bb xung trang thlbt bl vA tgng c&ng m8n, vdi 6 cAn be g8m Bdc sp, y sg, y tA, n3
can be cho Tram. Trung tam Y t& v& Ben h vign hQ sinh, dUdc SF, tfong bd cd 1 c8n b6 phu
Ba khoa huygn ding dP1 tlch cqc trong vi&c trdch cBng tAc &n s6 - KHHGO, trong nhibu
nBng cao chuy&n m6n, nghigp vu cha can bQ nHm qua Tram y td Quang Kim dbu hoan
Trqm, ~ h by, p ch lnh quyen xB thmng xuygn thhnh xuht dc nhiem vy dwc glao. Cdng t8c
ph61 hep vdl nghnh y td huyen glAm sgt, chl gihm sBt djch b+nh dfwc the hlgn thmng
dao hoqt dong cda Tram. NhCmg thuan Id! xuydn, cdc mqc tieu chtfdng trlnb y tb dat cao:
nAy, cung vdi SIJ nd I@ cd ging cfia tap thb 1 00% ire trong d& tuAl d m ti&m chhg d&y
cdn be Tram dB tao bUdc chuy&n bi&n' Idn dfi, tr6 suy dinh dmn ngm 201 0 18 23,45%,
t8 I 100% tre trong 46 tu 8 i dwc tAy giun VA b8
xung Vltamin A. 100% hoc sinh tih hoc, mAm
non Uwc cham sbc vB b&o ve rang mleng.
C6ng t8c chgm sbc soc khhe sinh sHn dwc
the hien nghy chng tht hdn. Trmg n4m 2009
c6 trkn 95% ph LJ nU c6 thai dwc khdm, quhn
I* Udng qul d!nh, CBng tdc khdm chOa benh
dmc thqc hlen t6t, n&m 2009 c6 6.098 Iw
khdm benh Bat tren 1 00% kd hoach giao, dieu
trj tal Trgm cho 43 benh nhAn, 100% ngUiYi b!
benh tam thhn, d&ng klnh trdn aa bAn xa
dlldc quin Iy, cham sbc.
~ etdp i trang 9)

Ghi &p c h Minh Thu
G cd kd hoqch td thdn B& Pho xa a dong dm chi em dQn Trqm y t6 kh&n thai,
3p b& ThAo Thj Vf trong buBi tuydn di bO thdi ma c k nh8 d&u cb d d n nhau cb khi
Wyh v#)n mg chj em h$ hi@ sinh d& 61 d gib mdi den dm m@ nhA, nhllhg UJ v@n
GiAng Phln, hu@n Sa Pa, nga phu nQ d h t& dgt vbng ... b& kfhg ngqi chlt n8o mA hlnh
MBng d tu& gh 60 nhm chat gi~g cbn khd,
%n dp tin ~ dy thdt Muc.
BA k& cho EhlSng tbi nghe 'N&n 1999 bh
nhrl 'mlnh dng mdn bA con trong then bidt
mlnh BSI Ud dB d~@ di*... bidt ti- phong tuc
lag mlnh & ch! W lh Irh6ng di U& d Tmm
UAu v h 18 xh d, vita I& 'Ah nhd ra thAt
nghiw! Chl 15 nghy hpc thdi nhllhg mlnh can
nhdnhLlfrrKfi &cftrhlyd&'m$cdird~h~
dl nhmg vh ph& en @ng chj em & Tram
d&y chi tnY ho dau nhanh
di thl md dw IBm nhd,
trtrac khi Ih ph& a' tay Wt sqch Mng xB
phbng, kh dt dn; chi buQc rbn ph& lu& sbi
that kp t&n 20 ptrQt &r, chi vl lo ndn mlnh tlch
bang & fh* @ i*
c & ~ ~ n g ~ e m d i ~ t h a i ~ h d b d t c
U6 dg khhg, d dh khi chudn &$ du ho mB
c6 tlnh WI&lg 61 thl mlnh d8nh cho d nh8 (tmng
hQp dB d6) VA trong ~i cba mlnh Itic do tang c6
m@ thm nl lbng sqch, B de, b&ng rbn sqch
@P Wn mlnh mua % hi@ thudc Sa Pa dAy, tfnh ddn nay
L
b
I
\
I
I
1
I
?
!
mybnmngtAQyddiM*uiuB~memtodn dilc659~atdd~mlnhddnn6tUhungw
vci cAEm s& sd sinsl laufin Sa Pa.
n6 rbi, nhdu Ma d& IUn kh&~ Ih cuden dbi "
dm di h q IUp bh dd Mi Wnh vien huyen Sa Pa, me V I" mua kv d... chub h6t dBu mlnh cbn dm
nhmg ngAy &u, k& ngm I&n vl tohn n6l vA 9 chl &n t@~ wnh vien Sa Pa d6 nW.Tbi tb mb
nhln v h "ch8 4~ 1318 m& &I am phy nu qu4 b& h6i 1Bm sm chi W&t d& dtla ho &n thhg bgnh
chf cd mQt ng&i dm bidt, nhibu &I bB dil Cph vien ch! IgI cUUi 7r&1 d Bdc sp nh&rg ngml
~1dpu~vlnghTh~v&i~l~mglch~,mlnhI~
mlnhd&dlBngM khichhhayb~bm,ngWl
sao cd th& x& dl t&p qc mB baa ddi nay U& lei, thl thAp b&, ngm thl a bi mB rbr ... nhuhg van
nhlmg co ngh~a8n hlnh h h d& GMU gBi Ira dq, s@ nhht IP lh mlnh sd d y cBi chh cGa dh
dau bung quh quqi ~TGI & nhh rh d lhng dm bB ... b4c $9 xem nhmg ngmi &y phHt dBn thh .
kho& khhg CAW d Tyn th& r8r nd d4i vTnh vih Benh vign ch0 cbn khihg vbng lal T m thl kh 8
m&t di d& can trai d&u Ihg, Br3a con mB nd ho qu8 mA ... Mc sy di My gid mlnh kh6ng phll
mmgn~d9thhgtr&,~WmAchdbng 'chitbmbh~ch~~mBd~aicDnggd
R~,chff~,MygWnghTlaic&gl d€iuchdufdi ra mlnhgMpvi rn~nhIA~BB~~'&b&nrnh,vB
til hng me nd rbi ha cht r8n cho n6 &g mAn h mtnh COW khhg chl lh di bh d~ Mu, thAy mlnh
nOa kh8, vl dBm dy trPIi mu's to, gib IBn 16~1, hp chju I ~M g~p'd8n r h mlnh cbn && hn y t6 Mn khBng 61 lay ntTa ttWim, tdi ggng h8i the nOa nh, U& IBm ~UUC y & 'Wn mlnh kh6 dl
1 Wdi thl IIA bfi, ba CU& ... 'Ay hbl 86 thdi hu&'Ih c&$ m, 4 & x& mlnh di &, hgc
E ch~MygidIgmthbkhbng~dAu ...' Hlnhnhll bEBtm~1b&&g&u.&gtbt,b8ygiUvi~v@n
L th&y t&i cham chli nghe ndn bB c0 say su'a k& BQng n w d&n cho con em dl &I, d tiem chhng
'I
I nhw thhh tlch cira mlnh sau khi hoAn thhnh
16p bh m... 'UC &U 10 ~im,
h
kt16 khan em VI chi me* dp tratag 17)
8

khi man# thai v$ sau
bA tnp d th& xudt
hi& m#l! sd ddiu hi& bdt
ihm. N& bA m0 Wldn bidt
cach phhg tdnh nh$g d e" u hi&
ndy sd I h nguy hidm 8& tlnh
mgng&~vBcon.
mng 3 thiing dhu:
- Nghen n&g: n h nhihu,
gay met m6l, gn k8m nhdvey s4
h h hhg dbn sq phdt tden
cSa thai.
- Bau byng vB ra mdu,
(nguydn nhAn do: c@a dy thai,
chifa whi dq con, chifa ttrYhg),
n &i ra bA mq cd thai &n cd
bi vi4m h @o, 4m ho, bih
hign tA khI hU ra nhih, nga 3
&TI m, ilm dqo, U$i bu&, ddi ddt.
nmg 3 thbg gi*
- Oau bung c6 khi k&rn the0
ra mau hoac ra nu& (do dqa
xAy thai).
- Thai may gih hdn blnh
bdng (t& 18 thai It dap hdn
thlMn0 WAY)
Trong 3 thdng d l :
- Nhiern d& thai nghh;
bieu hien: Phh ch8n- fay, buBn
ndn hay nhrjrc &u
- Dau byng vh ra mAu Am
Bg.0 (a5 the b] rau tien Ugo hgc
6 mot fip y ti sgch ...
Tqi tong dhng, c8n b& Tram B5 thgc hien tbt
cbng tdc truybn thbng glgo dyc sOc khb cho
nhhn din, hmng d&n bh con so dyng nu& sqch,
tu@n truybn nhdn d4n xhy dw vh SO dy ng h6 xl
hdp ve sinh dlSng qui c~ch, B 8 n h4t nim 2009,
toan xB cb trbn 70% hi$ gia dlnh c6 h8 xl hgp ve
sinh, day 18 tg I& cao dbi vdi huygn c6 nhih xB
vung cao, khb khin nhll Bdt XAt. Quang Kim
ciing I& xB th* hien t6t cdng tic dAn sb: k&
hoqch hba gia dlnh, trong ngm 2009 xi khbng c6
c$p vd chbng sinh con tho 3,
rau bong non, doa dh non),
byng to IBn qud nhanh vB c6
thh cd kh6 thd do chh Bp
(thdng gap d bB mg bj ddi
thao dmng do Q nhihu nUdc
di, song thai h@c thai to.)
Nhu vgy, inlg vd mBi giai
dogn khi mang thai, bA me
d&u c6 th& gap cAc dhu hi u
bht th~dng nguy hi6m d ! n
tlnh mang. Trong 3 thang dhu
bB me c6 th& g@ hien twng
Nghdn narrg, Bau bung, ra
mdu, ho& viem Am dqo, Am
h&. Trong 3 tMng giUa cd the
gep hien tang dau bung kern
thm ra mdu, ra nllk ho$c
thai co @ng gihm hdn blnh
thw .d3th&ngcubI bhrnf,
c6 th T thAy bl phh, buubn nsn,
nhk dhu, dau bung VA ra
m8u Bm dqo ho& Nng to l&in
qud nhanh vB cd th& c6 khb
thd do ch&n 8p. Khi thhy xu%t
hi&n mot trong c8c du hi&
nhy, bB me dn ddn ngay cd
sB y-td dilcl~c M vAcb
hudng xB I$ WII 9: Mi dB CAC
bhmephsls dncdd?ytdd&
84, tr&h nhlPng h~u qua
Ra m&u bdt thltdng. ang ti& cb the xdy ra.
Be. ~guyin Thi Thanh
NBm 2007 xB Quang Kim dm UBND tlnh
cbng nhen I& XB Bat chub QU& gia vb y td. Qua
ddt chdm dhm BAnh gid the0 ti& chl phong t&o
sach - gpn - dqp n~m-2008, Trqm y td ~umg Kim
cing dat Ioai t6t.
Thai gian tdi Trqm sB ti& tyc duy ttl m6 hlnh
Tram y t& sach - gon -'dep, tham mUu cho c&p dy,
chinh quy&n xZ duy trl danh hi& xa Bat chuh
auk gia v& y t&. Trqm cUng dang tdn khai ci3ng
tAc quAn Iy silc khb tdi ten h& gia dnh d& khang
nghg ning cao chit IUgng c6ng tdc chgm s6c
bHo v@ va nang cao sUc khb nhgn d&n.
~rhl
Vh Tir
Trudng Phong y t6 huy& Bat Xht.

CHAM SOC BA ME . KHI CO THAI
K
hi cd thai. & ttdy c8c ddu ht&u nhp ~ & t
kinh, nghen (Wm &I b4t thmng, bubn
n6n h@c nh), bung to dan I&, v6 to I&,
quhng thh quanh vtl @m. Khi c6 thai c8c bB
~ b thhy u ngm m$t ma, dau bqng +hl ni3n n&rn
nghT. Vho nhhg thhg cut&, ngtldi mq dm
nghi ngdi d cb sk. Tuy nhibn cUng kMng n8n
ngh7 hoAn to& mB n& th GAC cdng u@c nhe
me &n th@ hien tdt c& dn & w:
nhhng n h dm ~ I&, dgc &ch, di Igl en dQng cha
1. Khdm thai d/nh kp: Trong tW glan mang mdu I& thdng v& tinh thh thdi mdi. Chn ngd
thai,dndi1chh~n~fr~31~n,lhl~o3~
mbi ngAy It nhh 8 gib, trong d6 &I ngd tru'a til
dhu, Ih 2 do 3 thing gim, Ih 3 v&o 3 M g 30 phdt d6n 60 phdt. Khhg thk khuya, @y &I.
cub), rB khh hi ti&m ghbg wh vdn, 4. ch6 dg @ rlnh thh th&: Khi cd thai, ch
d~hU6ngd&1v&cActtchh&s&kh-&dw t h &I, thay quhn do hang nghy. PhAi t6m trong
mevhcan,ti&ddgcthaingh&nc6bMWdng nh8 &TI kIn Bgo, tdnh gid laa. Khhg &n 6 sting,
kh hg... vhcl&l@chq~rd&ant&nl& d a&, nhdt fB khhg dm trong ao hb ntMc W
~ r a & ~ y r a ~ u d dpng. ~ Mha ~ la& , ~ &I ptra u n* h U& dm, vdi
Nng, dt, kh6 Ud, nh0c &, d, &&g mn sinh ac: dn I& ngay 2 h: &g vB t&,
m$t, md IT& phir, dl d$i It, th~ cAn m, W &d0nggdod8c@i tm&v&ihoasen d rhnb dqp &... &I phAi d W m tqay.
nh8ng. Chd 3: khdng &&k xjt nd& hay cho ngdn
Anh Gicing A ChAu - Y th&n Chu Xang {Cdn
Cdu, SiMuCai) tu$n tm9n cho phy nlZ c6 thai
dikhdmthaidringlph
2. chi 86 in u8ng: Trong 9 thdng mang
thai, ngdtfi me mng til9 dbn 12 kg, vl the b k
iin cda b& mft phii di 4 nhdm ?he phArn nhtt
Nhdm ch6t wt gbm: gao, mv, 1108, khoai, sfln,.,
Nh6m &t dam gh: Thit, cB, trUng, sun, tbm,
cua, dw, dB.. Nhdm At Mo gbm: dAu md, bd,
vhg, Iqc. ~ h i vitamin ~ n VA chAt kkhonng gbm: rau
xanh vh cAc loqi qui chfn.
Lu'u y: Mc thgc phHi dim bHo tlldi,
qch. Th& An ndu xong n8n $in ngay.
3. ~td tie tao dong: Khi c6 thal, b9 mg n3n
1Bm nhUq vi& nhq nhang ~a sQc cda mlnh.
Khbng Ihrn viec nm nhll mang vAc, trho cao.
r& VII hang ng&y bbg khih d mh, nbu nOm
vu' bj fut thl khv9 nClm vCI nhq nh8ng.Tmng kM
I h nh M y tyng oo aihg thl cKhg I@. Ow bigt
5. ~ hd& 6 sinh h&k Khi c6 thai &I Bu'#
shg trong mBI Whg thdng dRng, sm sB,
kh&ng co kh6i kp, nhht 18 khdi thubc l4, thuh
Iao, n&n mgc qub do rfmg @i, Wng d t vh
mZla h& vi~ h Ap v& mha d6ng. Khhg n4n sdi
Am bing Ib than tmng bu&g kin td t&h ngo
d@ k M than. T& nh& .tit n&n d dm &Q quqt
stt& den ho& khg tdI chmm nu% n6ng ct&k
bpc trong khn &. Vb qum hg ttnh dtp
dn phAl Wng tuy@ &, nhuhg c$n phdi n
nhatng v& I@ nhUng W lhd thkh h@ 3
trdnh Anh h&ng tdi thai nhi. Khi od thai b& me
n4n trAnh Bi xa. nhdt U v8o nhi7ng th@ c& c5a
thal kg. Ndu Gt h& pi13 di thi n&m chqn phmg
tien n8o an t&, h vg ft x& &nhtltU hay
B tB ... Cdc fhAmh vih tmg gia dlnh dn cd sg
quan tAm, diQu kii d ~ bB o me cd thai dUqk
sdng trong khhg khi vui &, thdi ma, trdnh lo
~Ang, dng thing.
6. Khl c6 &u hI@u c6a chuy6n dq d6 nRU!
Bau bung tGng m, ra chat nhhy m&u hhg d c b
mlnh, c h d h ngay cd sd y t& gAn nh&t ddd @
c8n y td gidp cho vie sinh & an t&n
B8.m
>

C
h h
--- CHAM
soc eii ME SBU DE
s6c bP me sau di tmng tudn diu w y tmng &c dh hi& trh, din b b ngay cho can bO y
ngh& dl quan Irpng & vdisikkhde &a t6ded~M~kh6rnvBdfhutrj.
me v~ con. MQC ~Vch IA giup ctm n g me ~ ~td in:
s&n phClc hbj sdc khde vA glrjp cho sg k n g s& h thUc an mhm gihu chht dinh dmng vB an
nhanh hdn.
nhieu hdn blnh thdng, Bn dfi 4 nhdm thk k nhG
Sau d6 trong vhi ngay dhu thdng g&~ &c &u Cdm, thit h0# cB, tdn , th; rau xanh...uhng
u nhll: Dau bung dud thg cdn do m h& con. nhibu nUdc khohng 1,5 B n 2 Ilt nuk m6i n@y, cd
dau nhq thl khbng & xa tri, n6u dau nhieu the udng them sUa vB nrlBc hoa qo&.~i& tuc u8n
vihn dt dBn hdt thdng dh sau de d tu@t
khdng dhng thuk khi chUa cd hllf)ng dh wa &n
bo y t6.
Khhg n8n &I udng ki&ng khem qua mk
nhuhg cGng & tr4nh CAC chAt kkh thldr nhtt WUu,
cB ph4 vB thu& Id ... Khdng n6n cho bA me a thk
&I qud kt16 vB men.
Thqk hl@n k6 hoqch ho8 gla dinh.
BA me cd the 06 thai ngay sau thdi kjr hau dn,
nbu cd thai sB gAy hgi cho s& kt106 cira c& me VA
wn. W vby bbB me sau d6 nen &n cd sd y td dd
hdng d&n dp dqng tic bi@n tdnh thai
thlch hd nhlt dirng bao cao su, uong thuk ho&
dy thuL tdnh thai, dat vbng ... N@i ra bB me n8n
~dnb4TZqrnytd~~t~dng~ihuy$n~c~t~&
@p nhIihg bsJ t& the dyc nhe nhhg d cd the
van chd 4 dinh duag ch phqr nr2 sau id
chiu dw) cAn chmm ndng VA cb
hcetamd (Uleo hlldng dh &a &I
chu. SAn dich mbu &, cd tha-thh
bhg v@ sinh h@c khb dhy. ~ h
nghy sau s6 Iclm s& It d h vh nhqt &n, sau d6 lh
vhng nhat, mdi tanh nbg vii M6ng hdi.
~ g
Cham sbc:
Thay ~16 vB d'a vhng sinh duc ng&i &g
nu& dun s&i U& ngua It nhht 3 3h @y, rh
hay quAn do hPng ngly bhg rr* h, &I ntlanh
d nd kh gi6. KMng ngam mlnh d be nMk hwlm
hb vl dg con lljc nhy cbn md n6n d( bj nhih hum.
dinh dudng me sou
- Cho con M sdm sau d& 30 phlrt, lau !3gct1
bhu vQ tnkk khi chu con bQ. NQU dau ttk @ ai hl
& ph& v&t hot sb ngay, phbng dG tia sm phuc hhi nhanh M dB dang td vh milt blnh mmng
&n ern tuyb sUa h@c bj dp xe vd. hdn. Cdc bBi t& than the lam cho tub h& m8u
- Sau & khohg 6 gid thi n&n lgi nhe nhhg h a gdp hen 1-i b6 chhg pht nh 15 cung co
SG gilip kfch thich nhu @ng ru6t, & dqi - ti& tien, nhanh hdn, ngc sb hdn vh Won mi&g hdn
o8n dich ma" ra v& con m hbi t8t hdn. Trong 6 dng fhd cfing cd 8% b/ m g khi
tub & (42 n&) sa~ d bang lao dong ngng ma" maiai. Nen bh dh tunhung @P nhe nhang.
(rnang vAc, lw th..) de phbng sa sinh dyc, Knhg ft mgt m6i rbi tang db them d lmgm dC, kh6
sinh Wt tinh dyc.
vPI tfnh chet phong phO cira b8i Qp, dn chu 9 tic
me dn 9 n&u hAY: sat cao; Dau b8i tap cd bung VA CAC vhng xung quanh. Wtlq d
bung i d ~ Ra ; ang db h@c &
thdng dau tidn, sin phu chi n8n t@ nhg nhh . nOn
cyc, chiy ra til& minh c6 mhi h6i, phb m&, B
chan tay nhl n md, co giijt; W suhg, db, dau, vdi dc dong Wnh-
dbi sau khi sinh 6 sang ma @P thk due m mq
diu vi nin nB; Khdng da, ia
-
dqc ... Khi th%y n@t
-
BS. Nl%
I
4- . - a * . .I . 11
- ly

Tai bidn sin khoa cd thd xiy ra trong th&j ng8 manh cling da d&n dbn va tQcung.
mang thal, khi chuydn da dl Mng th& Trl&u chmg cda vB dg: con:
hdu sin. N&# ngu'ai ph(r no khi cd thai khdng Dga va d~ con: Shn phu dau bung lien
dit* khdm fheo dSi KA & tgi cd sd y td ihl nguy tuc, d8n d+p dU do].
cd g(ip tai bidn sin khoa rdf cao cd thd &nh Vd dg con: SHn phu dang Bau bung lien
hu'dng ddn tlnh m+ng ca' me VA con. 5 tai bidn tuc, dbn d$p dU dQi tlf nhsn th&y dau nh6I, sau
thmng gdp id:
df6 thAy d3 dau vB xuht h@n dhu hieu choAng,
I. Chiy miu ssu U6 (Wing huy6t): B&ng benh nh&n met U, da xanh tdi, v4 mB hdi, chdn
huydt 18 khi d6 lwng m8u m4t .tit 500ml trd I&n, tay lqnh, mqch nhanh, huybf &p ha.
ChHy mdu sau d& cd the xAy ra B m ~i IUa tudl Khh bung: Thlttmg khdng c6 cdn co da
vA bAt I& mang thai n8o.
con, tim thai mh, nhn byng c6 the they c8c
Nguyen nhAn: Do dd ta cung, sdt mu sau phan thai nhi ngay dud1 da bung.
&, rau chi rang IU&, rach dmg sinh dyc, do d dg phbng vt9 dq con, ldli c6 thai c8c bB
rbi loqn Udng mPtu ...
me chn d&n cd d y tb gb nhht d ddng
~I&U CII~Q &in doan:
quAn I9 thai ngMn, tqi day c8c bB ma s4 dd$
- M ~u chAy nhlhu 8 c h minh mhu d6 tM c8n y td khh thai, phht h@n sdm vh xi, trl
h@c lh mhu cuc, ciing tA khi rndu ch4y ra & Mt thdng cha me vh em.
ngoa tit vl dong la1 % trong dq con. K h theo c&c 3. Sn gw: L$ mot bfh ohhg ch th& xAy
dAu hi@: Da xanh tB1, a mB h6i, than tay Iqnh, ra tr*, trong vB sau khi &. Bgnh dl& bih til
khAt nu&, khd thd, mach nhanh tr&n 90 nhe dbn neng nh dm @At hien sdm vB xo tri
ih/phut, hu#t Ap tut thhp hoac khhg do dm. kip thai thl c6 the phbng dm tai bibn nhy.
- Sd bung dMI thAy dg con d m nhao, co Met s6 trlgu chthg:
hbl khhg tdt. C6 the thQy c h mlnh cb dc vbt - S6n phu bj nhih d?)c thai nghdn: 81&u
rhh. ~iem tm bban rau c6 chb bi st34 h@c a5
Mnh rau phy.
Lrhr 3: Chhy mhu c6 the dy ra trong thdl
mang thai nhtt doq shy thai, s&y aha], chh
ngoai da con, rau t&n Uqq rau bong non ...
2. Vd dq con (49 cung): Lh mot trong
nhlihg tai bibn dl nguy hi& d y ra trong quA
trinh mang thai v4 khl U&, ndu kh6ng d q phAt
hien sdm vh xa trl kjp th6i thl cd the chet cii me
vh con.
Nguygn nhiin:
* V& phla me: Gap 6 nhibg ngu'tri d:
khung chgu hep, khung cheu Igch, vqo (d phy
I
nV gb, veo, dang dl Igch truc, thdp M); Ngmi c6 hien phu, protein ni@, huybt ~p cao. NQU CIseo
mB cU d da con; CBc khbi u tl&n c@o lPlm di&u tr! dm thl $3 khbng dan ddn tien sHn gi&.
cAn trd d&ng ra cira thai nhcl: u xd ta cung, u - H6i chhg tien sAn giet ng&i c8c trif)u
nang buhg trhg ... NgM db nhibu IA~ (3 lhn chtlhg cda nhh d@ thai nghdn cbn k&m theo
trd I&), nqo phA thai nhihu len.
nhUhg trieu chhg nh& nhW dh, hoa mgt,
' V$ phla mm: NgBi thai bAt thlltlng nhll: chdng mgt, nhln mtl, cb the ndn vh bau virng
NgBi vai, ngBi trdn, ngdi m8ng vh ng6l met; thai thuqng v! ... nbu khbng dcl* dibu tr! kip thdi s6
to; da thai.
dan ddn dn giet vdi cAc trieu chhg sau:
Ngdi cdc nguydn nhan trdn, sAn phu b!

Co cmg, co gig!, hdn md.
c&t r6n khbng v6 khuAn nhll: dung que naa,
Khi cb tKai nbu ggp bdt Q m&t trong c8c lib, dao, kdo bin d& cgt rBn cho tr6 ndn
trieu chhg trsn, cAn ddn ngay cd sd y tb ghn trgc khuh xAm nh4p qua vdt c&t rbn vAo cd
nhht d6 dwc khh, tdvh vB dihu trj k!p thdi. the gay benh ubn vdn rgn chc trA.
Phlrng wnh: Phbng b$nh RUu h@u nh6t Trleu chQng:
la ddn U&ng ky, quHn If thai vh dB tai cd sd y t6. Tr6 Bang bo tg nhien bb bd, tihg khdc
4. ~hlgrn khudn hgu sin: LA nhZ6m bB, mieng chlim chfm khdng h4 to dudc.
khuhn xuet phst tSr' bo ph4n slnh dyc xAy ra T3ng trlldng lqc cd, tr& don cong ra sau,
sau d&, sau nao, aau sAy thal ... C6 nhlbu 2 tay d m chfit, 2 than dual ra trMc.
hlnh thdi nhih khuh to nhe dQn neng n h ~ Co gidt toAn than, cdn glet k8o dAi v8i
nht&m khuin tAng sinh m6n, Am he, Am dqo, giAy hoec vP1 phdt, xAy ra tu nhihn hogc khi
cb to cung, nhih trhg dq con kau Ud, vi4m bj klch thfch nhul dnh sdng, tlhg dong, hoqc
phdc mac, nhiam khuan huybt ...
khi thhm khdm ...
NguyQn nhlin:
kdn tr6 thtfang rung sdm (3 den 4 ngAy
+ Do 66 d& vB IAm cdc thd thugt khi ad sau dd), ch thb .rbn Udt, bin, mSi Mi. Tr&
dB khdng UllQc v6 khuhn.
th Wng s&t cao 38- 3g°C.
+ Dung cl! da d6 vA Ihm th5 fhugt khdng , ' Chiim sbc vA huBl mng: Khl nghi ngd
sach (khdng dim bHo vb khuin)
tri b! uhn vhn r6n cAn C Y trd ~ den ngay cd sd
TrlQu thong:
y t6 gan nhdt d6 dmc khdm vA gleu trl kjp
+ SAn phu cb thd sat;
thdi. Trlldc khi chuy6n BI cb the IBm mUt $6
viQc sau:
Cho tr4 nam bubng ridng, [t dnh sdng vB
ybn tmh. Lau sqch ch, ben, ndch, vhng cd
nbp ghp. ROa r6n bang nmc s6i de nguol
hoac nu'8c mubi slnh 19. Htit ho$c lau sech
chdt dich d mlii hong. ~ $t sUa me cho tr& &n
bAng thla nhd. Thay ddi tu' the 3-4 l&n/ ngAy.
NQU trA s6t cao tu 38,5OC trd Idn th~ cho tr6
uBng thugc hq sBt ngay. '
Phdng btnh:
Khi bB rnq c6 thal phHi tiem phbng u6n
van 2 mOi, cdch nhau 1 thhng. MQi thtl2 tlhm
trMc IQc d& It nhAt mot thhng, Nbu trd d6 trong
+ Sgn djch cb mSrl h8i;
diQu klen khbng dHm bQo VB ~ uHn ma ngdi
+ Da con co them vA dau,
me chu'a dd#c tidm phbng u6n vdn trong lirc
D& phbng benh nhi6m khdn hgu sin, mang thai thi n&n tidm phhg ubn An vd1 SAT
khi c6 thai cdc b8 me phdi Uwc qu6n Iy thai 1.500 Udn v! tigm b&p 1 ltin sau be.
nghgn vB ~ h dB n tgi cd sd y t6.
- VB khdn khl ch%t rBn: NglHll do dd phal
' Trdng hdp khbng kip d6n cd sd y tb r3a tay bhng xB phbng dud1 vbl nllBc chHy
thl phii sodung g6i 84 sach vir cac bh dd 88 hay nltBc dun 661 dh.nguQi, sdt khuh tay
qua dho tao vh cTa dB chdm s6c.
b&ng cbn hay ngAm tay bhng dung d!ch s8t
5. ~ 6 van n r6n: la met b&nh nhlh trhng. KBo cht rbn, chl buoc bang rbn phAI
dwc hAp 120 do C trong 20 phdt, hoec dun
861 trong 2 gid. TrAnh ch@m tay vAo m6m cgt
cba r8n. Kh8ng sa dung que nGa hay dao
kdo bin df& c$t r6n cho tr6.
khuan, nhi6m cE)c do trqc khdn u6n v4n
gay nhn, bgnh c6 tq le tdvong cao. NQU mic
benh, BUdc phdt hien vB dieu tr! kip thdi thl
cSng d& dd la1 di chhg nhp dong kinh, kern
phat trien tinh thh vZI ven deng.
- Nguyln nhh: Tr4 bj u6n vdn rBn lA do
Bs. P@ ICim .Thoa
PGD Trung am &SXSS

v & ch&n sdc tr6 sd sinh tong nhmg thdng sach cho tr6. Nudo tim cho trd phL la nu& dun
diu 1d vd cirng quan trpng, nd iinh s6i dd nguoi khi nhi? do 1033 ddn 34% (cd the
ht&g khhg A ddn thh mgng v& sJl phAt dong khu@ tay ngt3dj Ion nhdng v8o chau n116c
tri& f&n di@n cija fr6 sau nAy Ti-; due bd sOa th6y Am la a*),
me&& &iudn~fd~cgii?Brn~fi sgh se'thl t& obi vdi tr4 chda rung hdt cuhg r8n thl phHi
sG Idn nhanh vB kh6e manh, it mic Mnh tdf. Grn tthg phAn cho tr4.
G~Q am cho t&:
f)&u tibn n3n g&i dh, lau kh6 t6c vh da dsu
Phixrg cia td phHi d5m bia th6ng thdng va rhi doi ma cho trk, sau db $a mst vh Grn nh
dfi dnh m. Nhigt do trong phong cira tr; sd sinh ngllai tr&n td&, sau 86 t$m nila ngddi ddi vSr
t8t nhht 119 tU26 - 28OC, t k I& khi ngllai Idn dm cudi dng I& da bQ phan sinh dyc cho trh. Khi r h
Udy hdi nhg b& thl dBi vdi tr& la vUa. Ndu sau phijn sinh dyc c6a tr4 n4n r h til d&ng tddc ra
& me khb thl me v2t ire n4n dm cirng nhau. dstq sau, trhnh nhi6m trirng ngd* til h@u man
VAo mha lqnh can phH[ dOi mU cho tr& len Mphan sinh ~IJC tr4.
thifang xuy4n. Cdc bA me cUng khdng nQn tn@c Tam cho trb sd sinh n4n tirn nhanh, chi
quh go qu8 nhihu hoec quAn trb qu8 chat s6 trong vbng tU 5 ddn n6u ~m qud I& trb
khien tr& kt14 cd cdc phHn xa tay chAn hay &c s6 bj nhigm lgnh. nu& h d&Gm cho
cil dm d sinh nhig?, thgm chl met nhihu quhn tr6 & bi! me tr@ ti& ntf& nong
$0 cbn khikn tr& bj ra m8 Mi, dB bj lgnh ngU#c tr8 vbo chiju nW dang tim, vl n& thh nhihu nu&
lqi vA gay vi&m OQ trhnh dbu nhy, bB me ndng qud cd thk sB dB gAy Gng da trh. NGn ma
dn thMng xuyen ki&m tra Iuhg cha Zrd d& xem n& Am ra mot chau kh& rbi do do cheu tim.
tr& cb bj ra d h6i khbng, n8u trA b/ ra mb h8i thi Ve stnh cho trk Trung blnh mot nghy trh cd
phii dong khan bfmg lau kh8.
th& Ui tieu hang chuc lhn, sau m8i 14n tr& di ti4u
N~U chdn tay trk lqnh, nhi@ do cd the dmi hay di ti& phai thay way t8 Ibt, da wch phan vB
36OC thi &n phii m8c them quhn go vB d&p nd& ti& cho td &ng nu& dm. chn da nhq
thQm than ...
nhhng, thnh chA a& rnanh IBm trgy xlldc ba cia
Viio nhag budi zdng mua Ubng, ndu trdi cd td. Sau khi r h xong &n thAm kh6 bang khan
ning, bB mf, n4n be tr6 ra ngdi hibn t&rn nhg, d m v& thao tAc nhe tay, c&c tc me n6n 6 sin
gilZ cd thd tr& hdp thy dG lwng vitamin D &n mot It t8 16t vho trong ngutri d& khi nZlo dn cd tha
thi g t dk chhg cbi xrWng, Thbng thdtfng kh&g lay don . Sau khi thay ta da sqch cho M can
mot tudn sau d4 la tr6 c6 th6 t$m n$ng, m8i ng&y qudn C1 1 rn vho Ibng ng&t mg.
n8n cho tr6 t h ngng tU 15 dbn 20 phQt vho trtldc Phbng ngtfa hgm cho tri:
9 gid sdng.
OQ phong ngUa ham gay kh6 chju cho td.
~Brn cho tr6 sd slnh:
~6t nhAt cAc bA ms n6n thmng xu@n da vA lau
Tim cho tr& sd sinh ckn chli y: t6m trong kh?~ cho trB sau khi tr& di ti& Ui ti&. C6 thh dong
phbng kln vB Am. huh bI 8gy d6 --.in go kM, thub ma ngUa ham b8i I6n vung quh tB sau
mbi Ihn !hay a. Nbu thAy trdn da cd nh&g n8t
r I shn lim tam d6 hogc c6 nhmg mqn nh6 r&i rac
d nhhg ndi Am IMt nhih nhll mng sinh dpc,
vung hau mh, tuhg, mdng thi chn da vdi ndc
am sach, thh kh8 bhng khan m&m vh Mi phh
r6m chbng Am hogc c8c I-i thuk ma ch6ng
Mm. NQU thgy cd mun mil thi &n dUa tr& d6n
b8c SF: nhi khoa d& due cha thuh b6i h@c
uhg, khbng n9n tt$q dtrng c8c lqi I& d& tim
h@c b6i thub vl benh sB khbng kh& ma co khi
dn lam cho tlnh trqng nhi6rn trhng da n$ng them
tht nguy hiem. Nhihg tr& d6 non thdng (sinh trlldc
tub thQ 37 hay tnl& 8 thang ), tr& cC, cAn nang
dmi 2,5 cAn, dn dddc chgm she t?li cd sd y t6J.
Curt bO Trqm y ri C~C My -Bhl Xdt hhtg
ddn bti mg i6m cho tr2 sd sinh tai nha.
Bo: ~~u~6vi Thi Thu

NU~I CON BANG $ 0~ Mf - NH~ING ~I€U CAN BI€T
N
udi con hhg s@a me 1.4 fit bi& phdp #
nhh, d ddu mong m h c6a dc bd mp
Mi nudi con &g chlnh dbng sl&
da mlnh, nhuhg nudi con bhg s& my nhu'thd
n b cho phir hop v& I& q& nu& con vB ding
khoa hw, chhg la bidt nhmg f&u sau:
~.~qf~criavf&nudmn&gsi&mp:
S& me I$ th& &I hoAn chlnh nhk, thlch
hdp nhht d8i vdi tr6, vl trmg sih me cd dfi nhg
ldgng vh chh dinh d m g dn thidt nhll dqm,
Bu8ngl m$, vitamin vB
mubi khozing v%4 tl @
thfch hdp cho sg hap
thy vh tibu hoA cba !A,
giljp tr& 16n nhanh,
Cho tr& bQ sUa me hohn tohn trong 6
thAng dhu. Khi tr4 6m (ti&u chhy) vgn tdp tuc
cho tr4 bh. Tt6 86 non y6u hbng mQt due vQ
me hogc truYlng hQp rn* b! 6m n#ng khbng cho
t& bQ dm, ckn v&t sGh cho tr6 gn bdng ck.
Cho tr6 bQ k8o dhi 18 - 24 thhng ho@c c6
the IAu hdn.
thbng minh, It mdc
b&h, P~W d* Q
dinh dllBng.
Cho tr6 blr sIYa
me rAt thuen Idi vl
Khi cai sUh cho tr6 chn chQ q:
- KhBng n8n cai sh cho trQ tra 12 thdng,
- Khdng n&n cai siia cho tr6 vho rntra hb
n6ng n*.
- KhBng cai sUa cho
tr6 khi tr6 b[ 6m.
Sau khi cai sUa, &n
& cdc ch6 66 &n thay th6
darn bHo do ch&t dinh
dmng cho tr6, nh$t 18 chkt
dam (thjt, cB, trOhg, BQu,
dB ...) chet Mo (dhu, ma)
vh dc loai rau quA.
khdng m& tian mua,
3.~;imthe"niod~
khdng phi! thu& vAo
drisa?chocfn?&i?
gid gikc, khang chn
MU& cb dir sUa cho
phhi dun nh, dung cu pha ch6. Khl ng&i me
Hn ubng dAy 86, tinh thkn tho& rn& tti s6 dfr
s h cho con bQ.
Nubi con &ng sCifa me cd ~ ibu kien g&n b6
me con, gi6p bB me cham 06 thai, gihm 11 le ung
con bd thi ngay trong thdi ci, thai, ngdi me
ch dm Bn udng d&y dii c8c ch&t dinh dmng,
c6 chd d& nghl ngdi, lao U&g hQp ly, tinh thhn
tho& m4i.
Khi nuBi con bli, ng&i me chn dm 6n dfi,
thUvCI vh ung thd bdng trhg.
uBng Bb, ngfi day gihc; tinh thhn thdl mhi.
2. Cdch &o con M:
Ng&i rn? n& 3n uhg vdi khau phhn 2in cao
BQ ngay sau khi sihh trong vbng nb gB hdn mOc binh thdng. Blh hhg nghy cAn
dhu sau 86. Bong f8c bCI a5 t8c dung co h8i @ co cdm, #hit, c4, hoqc tnhg, mQt it rau deu. NQn
cung vh c h m8u cho ngdi mg sau db. '~&n Sn them quA chin CIA cd dfi vitamin. Nan han
cho tr6 n h gAn me su6t nghy dB ngai me ti& ch& 5n c4c log1 gia vj nhd Bt, hhnh, tdi c6 the
cho con bQ.
bhi ti& qua sUa gay mirt kh6 ch!u, td d6 b6 bd;
Cho tr& ba theo nhu c&u cfia trh. 6 nhmg han chb dhng thubc vl mot s6 thuhc c6 the bhi
bB me It sUa, n6n cho tr6 bo nhih dfi kich thich ti& qua sUb g4y ngO d& cho tr6 vh IBm giim
biii ti& sUa t8t hdn.
tibt s&.
Khi cho tr4 bli, nglllli me d td th& thohi
mail cd the narn hogc nghi d& toan than tr& s8t
vho ngmi me: mieng tr6 ngam s ~ v~o u quAng
den baa quanh nlim vu d& dong t8c mOt dwc
t6t hm. ~ htr6 o ~IJ ddm hi tr6 no, bO xong m&t
bhn, ngu tr6 ch& dO no thl chuyh sang vQ
b4n kia.
Ng&i me cho con bd nen uBng nhihu
nlrBc nhdt 118 chdo, nth% quH, sUa,., {mBi nghy
khohn met Ilt ru8i dbn ha1 Ift).
O 1 tqo nhihu sW, ngllZIi me chn cho con
blS thmg xuyQn vh bh d6ng dch,l.
BS. N8ng Dinh Hhg GD Trung tdm CS-S

T
re' sd sinh ddQc tinh fQWc dd ra cho ddn
khi tre' diidc 4 ruin fu6i (28 ngdy]. DAy
Id giai-ffoan tre' bdt ddu Idm quen vdi
m6i trUt3ng b8n ngodi n4n d6 mic Mnh, $0 dd
&c bB, me pha'i quan sdt vd theo dt3i 84 ehdt
hien nhi?ng ddu hi&u btf t thllbng c6a 1r6 d& x$
tri kip thdi.
Tr4 sd sinh binh thlldn 18: d& ra c6 can
neng til2,8kg din 3,6 kg, n 4 u dtldi 2,s kg 121
trA bj nhe cAn. M&t h6, sgch, khbng cb ri,
khdng bi xllng db, da h8ng hho, chan tay cca
tr6 irn, than nhigt t8 36,5OC-37*C, tidng kh6c
to vA trong tree, hdi thd ern dju, khdng cd tidng
rdn, nhjp thb blnh thtlt!ng til 40- 50 lkn mot
phdt. NQU chqm. nhg v&o m6i, trd si mB
mieng, du dda dhu YO v8o rnidng, td sB M,
khbng n8n chd, bong hang chUdng.Trong
vbng 24 gid, trd di ngdi ph&n xu m8u xanh
s8m, nhUng l&n sau phgn- s8 cb mhu ang
hoec loang vdl cdc hat nh4 nhtl hqt cHi m8u
vhng, d&n dhn ph4n tr& sG khb hdn, cb th&
thAnh khuBn mdm. Mat nghy-td 61 dBi khohg
10 Ibn hoac hdn. Rdn cda tr6 kh&, swh, kMng
cd miii hbi, khdng bj xlmg 8&:'fh&ng IhuDng
cuang ran sQ khB, teo din vA yng trong vdng
hai tu&n dhu. Vang da k&m vdi nude ti6u vang
bdt d&u xuAt hi$n v8o nghy tho hai, tho ba sau
86 vA hien tllqng nay thddng m6t Ui sau ngay
tho bay. Trong 3 dbn 4 ngAy d&u.sau dd, tr6
giHm can so v6i lljc mdi dB sau dd sB thg c8n
lai, trong thAng d h be5 sB t h khoing 1-1,2
kg. Vdi t6t cA nhUng d4u higu k tr&n UUdc cd
18 binh thdng $ tr& sd sinh.
NhUng bIBu hien bit thUlYng (khbng
blnh thrlllng) d trg ad sinh
- ~ d Ildt, n mZli h&i, c6 djch hogc m8u
thdm Udt gac d cudng r6n, vong da xung
quanh r8n cb m8u Bb hoac subg tdy. ChPn
lay lanh (Ilic n8y chn fi 6m ngay cho tr6, fi
trong 18ng ngqc cJa me). sic da khdng hbng
hao, gan ban chan vB gan bAn tay vAng, da
xanh t8i ...
- Tr6 thd vdi nhjp dlldi 30lhnlphdt hoac
tr&n 60l&n/phdt (My 18 nht7ng dhu higu cho
th6y tr6 thd nhanh qud hogc chgm quA), trong
tidng thd cda tr6 c6 ti6ng ran.
- TrB t(m tGi, tlm quanh mdi, tlm dhu chi,
hoac tlm tohn thhn.
- TrG li bl, tr6 khsng tg dgy d6 &I mB bA
me phAi dAnh thgc hoac co giet (trung blnh 2
'Q
tihg d$n 3 tidng 18 phAi cho tr& an mot IAn,
ndu khbng cho an Bfi thl Illdng dtldng huydt
trong cd th& trd thgp cUng $4 g4y ra tlnh trang
trd li bl, co giat do ha dllang huyht.
- VAng da k4o dAi, mdt sllng d6 c6 nh0 ....
- Sau khi d4 met ngAy n6u tr4 khbng la
Yta thkbdinhr&tg&n b& me criJtph6t hi&
& & M u bdt th~hg
13 t6 86 sinh.
phln xu hoec khdng di dAi kBm theo chcldng
bung, n6n chd ...
Khi phdl hl#n tr& cd mQt trong d c ddu
hi@u,!rdn cdn cho t& khdm way tai cd sd y
f& dt# cd, hMng xQ Ig k!p thdi-
08) phdng ngh cdc ddu hleu bat
thddng clja tr6 sd slnh
Ngay tZI khi mang thai, c8c ba me cgn llnr
9: Gn uBng dd ch&t (boa an cd dd cdm, tau, thjt
hogc ca - trilng- tam- cue Igc - vhtg). Trdnh
khdng dg rnsc clc wnh nhih trQng, wnh lay
truyhn vb dU6ng tinh duc, ndu c6 thl phdi dlldc
phdt hien sdm vA dieu tr! trlldc khi mang thai.
Sau khi sinh, bB mg v4n c h phii 2n
udng Bir ch& vA ngh1 ngdi hdp Ig Cd cd d5 sUa
cho con bli, bdi sUa me 19 thffc bn t8t nhit,
phQ hdp nh6t vdi trQ khbng nhang cung ch
d&y dlZl ddang chht mB cdn cb c8c kheng th 1
gilSp bB chdng lai bgnh tet. Cho tr& tidm cdc
logi vacxin nhll: BCQ phhng Lao, vi&m gan B
va tiem vitamin K1 trong vong 24 id d&u sau
khi bd chao ddi ciing IA vigc c I n thiet
phong benh tgt cho tr6. Mgoai ra c8c bB mg
cQng n8n ham khHo sdch, b80, cdc tZii lieu
khac d4 c6 them ki6n thdc cham s6c vA nu61
dUang tre: nh%t 18 trong giai doan sd slnh. .
BS. Nguygn T I&~U

theo fmng 8)
bao ngW phy nO Wc, &ng lo toan oBng
djng~@h~&&kbbgch,&nvi&tuydn vi& trong gia dlnh, m c4i h& cUng tdng
truyenv~~rgLad8n~chln~s~i,t&qv@ thanh, hien cd con gBr NO HQ Sinh tqi
sinhgiadlntr,!hngbh,!tugomrkUbph&?gchhg Wng Y Lho Cai.
dm Mh, minh h hk..
Bh Igl W that dduy&n, mlnh IArn d the 19
d xa hi$ thbi nhuhg mlnh CI% &@c UBND flnh cung nha t~ giw a, mc bi+t %g' d ~ y
tang 2 6bg khen d d 2 GA khen cha SB Y td 8% iy chiu kh6 I &I, vB ctl d5lng vi4n mlnh "61 giDp
n& ... BgthdW mlnhdn bu d n h, vl hq khbng hg dI" k6 d nhw &m khqa ~TU rnm &t...
tg di khh thai dBu minh pMi dub hq me cbju di
.. .
mB mlnh thl ben qud, gia dinh n& ch0, nhih

PQB Sd Y ti - T rhg ban
~idm&27'~uy6nthhg-
~8[=g1.
NONG DM dm
Girfrn & TT C W S
~hh~idm&zr"asss
TIIUNG TAM TRUY~N ~ N C ;
1, ~ @dkdt t qu&b& d6u clia
C6ch ph6t hi& dc &u '
BS. N m Lgn - PGD Sd Y t4
- h & air h vy y d h#n chhg
G~AO DTJC KHOE ~o CAI Th&g~'rsm~dt&jt~hj~amkdtth
Dia chi: ~8 585 - iWhg H&g fin -
DIen thoai: M0.3821146

"k mg an tdn'+, &tzggMp v&
6di Jmdnh di~& dw
hi oon & Bdn X?amw, hay&
Sa Pa.
mrn phdng da v& cho phq nO
cdtiiai@i~~.gm~b#x&M&ng~i-
Bdt mt.