Makonde Bible - Genesis 1 - GospelGo
Makonde Bible - Genesis 1 - GospelGo
Makonde Bible - Genesis 1 - GospelGo
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Libuku lya<br />
Kutunduvanga<br />
Kukutunduvangila<br />
1 ^ Kunantandi Nniingu akandyeng^ kuwa na pai.<br />
^Napanelo, shilambo shapai hashivalalele na mushinu na<br />
shivele vila Shii shishinadimbya imanga na Imumu ya<br />
Nnui^* ishinalidingula pashanya medi.<br />
^ Napanelo Nnungu anditangola kushidoni: "Lipagwe<br />
lilangadyo!" Bai vyo, ngwe. ^ Kutwala Nnungu kwona<br />
lilangadyo lyo kuva shinu shambone. Kutwala ^o,<br />
Nnungu andy^ukaxiianga lilangadyo namu shii;<br />
6<br />
^ lilangadyo lyo, nae kushema mui, shii kushema shilo.<br />
Liduva lyo pii, kutwala kulangala wiku unji. Alyo»<br />
kuva liduva litandi.<br />
Napanelo Nnungu anditangola kusMdoni: "Upagwe n:q>aka<br />
pakatipakati medi; mpaka awo ulota kujavanianga medi<br />
lo pavili. " Nadoni, Nnungu andivika mpaka<br />
wakujavanianga medi; anji pashanya mpaka, anji<br />
mwina mpaka. Bai kutwala kuvalela momo. ^ Nnimgu<br />
mpaka awo, kushema niania. Liduva lyo pii, kutwala<br />
kulangala wiku unji. Alyo, kuva liduva lyambili.<br />
Napanelo Nnungu anditangola kushidoni: "Medi uti avele<br />
mwina niania t^agwe pashinu pamo kutwala upagwe<br />
ulongo wakujuma!** Bai kutwala kuvalela momo.<br />
^° Nnungu kwakujuma ko kushema mwangu na kumedi<br />
kushema imanga. Kutwala Nnimgu kwona kuva shinu<br />
shambone. ^^ Nnungu kavili kushidoni: "Kumwangu ko<br />
kumele maukutu, kumele vyakulya vyakuvanavo<br />
dimbeju na kula imbeju ivenavo likola lyake, namomo<br />
kumele milandi vyakupa vyqpo, nkati muvyepo mo<br />
dipagwe dimbeju na kula imbeju ivenavo likola lyake<br />
1:2 kwali: "imepo yadimongo (ishinaungaunga pashanya medi)"
^"^<br />
momo". Bai kutwaia kuvalela momo. ^'^Mwiu,<br />
kumwangu ko maukutu lo kumela, vyakulya, mwiu<br />
kumela, milazidi vyavyepo, motxio mwiu kumela, kanji<br />
kula likola lyashakulya na likola lyaimandi lindivanavo<br />
imbeju yalikola lyake. Kutwaia Nnungu kwona kuva<br />
shinu shambone. ^^ Liduva lyo pii, kutwaia kulangala<br />
wiku unji. Alyo, kuva liduva lyantatu.<br />
Napanelo Nnungu anditaogola kushidoni: "^Kuwa vipagwe<br />
vyakuvaia pakulota vipambulaniange mui na shilo.<br />
Vyovyo vyo, vive vimanyikilo vyakulodya maiko,<br />
maduva na vyaka. '^Nakavili, vyovyo vyo, vivale<br />
kuwa pakulota vimulikile mushilambo shapai." Bai<br />
kutwaia kuvalela momo. ^"^Nadoni Nnungu<br />
andikandyanga vinu vyakuvaia vivili vikumenc;<br />
shakuvala shikumene shakulangadya mui, shidikidiki<br />
shakulangadya shilo na andikandyanga dinondo.<br />
*^ Namomo Nnungu anditwala vinu avyo kuvika kuwa<br />
pakulota vimulikile mushilambo shapai, ^^ vilangadye<br />
mui, vilangadye i^lo na pakulota vy£^ukaniange<br />
lilangadyo namu shii. Kutwaia Nnungu kwona kuva<br />
shinu shambone. *^ Liduva lyo pii, kutwaia kulangala<br />
wiku unji. Alyo, kuva liduva lyansheshe.<br />
^^ Napanelo Nnungu anditangola kushidoni: *'Mmedi<br />
valumwe vanyama, namomo, vyuni vyuluke kuniania."<br />
^* Nadoni Nnungu mwimanga mo, andivakandyanga<br />
vanyama vakumene, vanyama uti vaumbalenge<br />
mwimanga, kula nyama na likola ly^e, namomo<br />
andikancfyanga vyuni uti, kula shimi na likola lyake.<br />
Kutwaia Nnungu kwona kuva shinu shambone.<br />
^^ Kutwaia apo, Nnungu andiv^a dinema ashidoni:<br />
''Ava na lutuba muvalakanange muumbalange<br />
mwimanga kutwaia vyuni, vivalakanange<br />
mushilambo." ^^ Liduva lyo pii, kutwaia kulangala<br />
wiku imji. Alyo, kuva liduva lyamwanu.<br />
^N^anelo Nnungu anditangola kushidoni: '^Mushilambo
vaiumwe vanyama, kula nyama na, likola lyake;<br />
vanyama vakuvalanga, vanyama vakulyuta, vanyama<br />
vakumwitu; kanji kula nyama na likola lyake." Bai<br />
kutwala kuvalela momo. ^^Mwiu, Nnungu<br />
andivakandyanga vanyama vakumwitu, vakuvalanga<br />
na vakuljoita. Vanyama ava uti andivakandyanga kanji<br />
kula nyama na likola lyake. Kutwala Nnungu kwona<br />
kuva shinu shambone.<br />
Kanji Nnungu kavili kushidoni: "Tunkandyange<br />
munu ave ing*ope yetu, tunnandaniange wetu tuvene<br />
pakulota atawale dyomba uti divele mwimanga, vyuni<br />
uti vyulukanga kuniania na vanyama uti vakuvalanga.<br />
Atawale shilambo uti na avatawale vanyama uti<br />
vawanawananga mushilambo mo."<br />
27 Nadoni Nnungu aninkandyanga munu<br />
ave ing'ope yake,<br />
mwaii^^ope yake jo mwene,<br />
Nnungu aninkandyanga munu.<br />
Nnungu ankandyenge nnume na nkongwe.<br />
^* Napanelo, Nnungu andivapa dinema kutwala<br />
kuvaulila kushidoni: "Ava na lutuba muvalakanange,<br />
mwinjipe mushilambo na mutawale. Namomo,<br />
mutawale dyomba dyamwimanga, mutawale vyuni<br />
vivele kuniania na muvatawale vanyama uti vapagwite<br />
mushilambo sh^ai." ^Nnungu kavili kushidoni:<br />
"Lola, ninkumwing'a vyakulya vipagwite mushilambo<br />
uti pamo na milandi vyakupa vyepo, vinu avi uti vivele<br />
na dimbeju, pakulota mulye. N^anelo, vinu uti<br />
vivele na shingumi, yani vanyama uti vamushilambo,<br />
vyuni uti vyakuniania, vanyama uti vakulyuta<br />
vamushilambo, ninkuv^a vinu vinji vimbii vive<br />
shakulya shavo," Kutwala kuvalela momo. ^* N^anelo<br />
Nnimgu andilola vinu uti vyakandyenge kutwala<br />
kwona kuva shinu shambone. Liduva lyo pii, kutwala<br />
kulangala wiku unji. Alyo, kuva liduva lyasita.
2 ^<br />
Don! kutwala kumalilika kukandyanga kuwa na pai na<br />
vinu uti vipagwite amo. ^ Napanelo palisMwika Uduva lyasaba<br />
Nnungu Walidile madengo ake uti, kutwala muliduva lyasaba<br />
lyo Nnungu andipumula madengo ake. ^ Liduva lyo lyasaba ali,<br />
Nnungu anditaa dinema na andflyapulila mwaa ni liduva tyolyo<br />
lyqnunulidile Nnungu madengo ake atandile pasbikandyanga<br />
kuwanapai.<br />
Maimyo annume ntandi pamo na nkongwe<br />
PaUteka lya Edeni<br />
"^Ala ni maimyo akuwa na pai, N^anelo^ muwakati<br />
wakandyenge UMU Nnungu kuwa na pai,<br />
^ mushiiambo<br />
hashimadile shinu shoeshoe mwaa UMU Nnungu avele<br />
hakanava kutanyela medi na yadavo hapagwite munu<br />
wakulima, ^kanji mushiiambo ulongo u^iinalovalovanga na<br />
medi akunyeka. Muwakati wowo UMU Nnungu ^idimumba<br />
nnume na ulongo, kutwala kummaedya imumu yashingumi<br />
mmula mwake, kutwala nnume kuvanavo shingumi.<br />
^Kutwala q)o, UMU Nnungu andivika liteka ku Edeni<br />
nkcmo wakwalyalakela liduva Popo po, animmika nnume jo<br />
wankandyenge. ^Napanelo, UMU Nnungu pt^ po,<br />
andimedya milandi vyakuvilingananga, vyakwalala namene na<br />
vyakupa vyepo vyakulya, Namomo andimectya xmandi<br />
wa^ngumi na nnandi walimanyilo lyakiq)ambula wambone<br />
na wakunyata shing*ati liteka. ^^Na po pa Edeni, lundipita<br />
lundi Iwakutaangila medi liteka na popo po lundilijavanianga<br />
kuvanavo makono nsheshe. ^^ Nkono utandi ni walzna Pishoni.<br />
Lundi alu ni ludingula shilambo sha Avila, diilambo shivenavo<br />
shaabu. '^Napanelo shaabu shashilambo asiK>, siundyalala<br />
namene; mushiiambo shosho sho, c^ati mauta akunung*ila<br />
namene alina bideliu, namomo, andipagwa majanga fflnali alina<br />
onekishi.<br />
^^ Nkono wambili ni walina Gioni. Lundi alwo,<br />
lunkudinguia shilambo uti sha Kushi. ^^ Nkono wantatu ni<br />
walina Tigeli. Lundi alwo, lunkupita nkono wakwalyalakela<br />
liduva shilambo sha A^iiliya. Kutwala nkono unji wan^eshe
kuva Ipalati.<br />
^^ Bai UMU Nnungu, anintwaia nnume jo launmika muliteka<br />
lya ku Edeni pakulota alimangile na ashunge. ^^ Kutwala UMU<br />
Nnungu kunnamulila nnume jo kushidoni: **Milandi uti<br />
vipagwite muliteka amu, vyepo vyake fyaa, haunajope! '^ Kanji<br />
nnandi walimanyilo lyakupambula wambone na wakunyata,<br />
vyepo vyake haunalye, mwaa muliduva lyaulota kulya vyepo<br />
vyake vyo, mwiu und^)ela.<br />
"<br />
^^ Kutwala a^, UMU Nnungu andikumbukila kushidoni:<br />
•^Hashinava shinu shambone nnume laq>agwa gweka. Nadoni,<br />
leka ninkandyangidye nkumpwashela wake ^mmaikidile.<br />
^^ Napanelo, UMV Nnungu andivatwala vanyama uti<br />
vavakandyenge pamo na vyuni uti vyakandyenge kuvaidanavo<br />
kwannume pakulota annole mena shani akavashamile nae. Bai<br />
mena e avashamile nnume vanyama avo ni lolo. ^^ Nadoni,<br />
nnume andivashema mena vanyama vakuvalanga uti, vyuni uti<br />
pamo na vanyama vakunundu. Kanji nnume hangwene<br />
nkupwashela ^immaikidile.<br />
^^ Bai UMU Nnungu anindiliya nnume. N£q>anelo nnume<br />
akadilike, UMU Nnungu andimwapula lumbau lumo kutwala<br />
pashinu ^o kudiva inyama. ^^N^anelo, kutunduvangila<br />
kulumbau Iwamw^wile UMU Nnungu nnume, Nnungu<br />
aninkandyanga nkongwe kutwala kumwing'a nnume.<br />
^ Kutwala nnume kushidoni: "Idavo! Napanelo ali ni<br />
ligwangwa lyamagwangwa angu na mmili wammili wan^.<br />
Nadoni anashamegwa nkongwe mwaa aumile mwannume ."<br />
^^ Napavedoni, nnume andalyumadyanga patatake na panyoke<br />
kutwala kuka ndalyunganianga na nkongwe, vanavo kuva<br />
mmili umo. ^^ Bai, nniune na nkongwe uti va^iiikalanga<br />
matakodavo, havashonanila dyoni.<br />
Lidambi litandi na kudumigwa<br />
3 ^<br />
Bai nyoka avele nkoko njanja namene kuvapunda<br />
*2:23 Mushibalaniya lilove '^nkongwe'* lindilinganananavo lilove<br />
"nnume".<br />
"
vakoko vanji vakunundu ve vavakandyenge UMU Nnungu.<br />
N^avedoni, jo nyoka jo, andimudya nkongwe kushidoni:<br />
"A^i Nnungu at6 da^, at& doni, 'Milandi uti vipagwite<br />
muliteka amu, vyepo vyake hamunalye?'" ^ Kutwala nkongwe<br />
kushidoni: "Mene, milandi uti vipagwite muliteka amu, vyepo<br />
vyake tunkuulula kulya» ^ kanji Nnungu at^ doni, *Nnandi uvele<br />
pakatipakati liteka, vyepo vyake vyo hamunalye na ata<br />
hamunadabunye kwambangidya hamun^)ete.*" "*<br />
Nyoka<br />
kutwala kumwaulila ku^doni; "Umm! Hamupela! ^ Iv^ doni,<br />
Nnimgu mwaa andimanya doni, muliduva lyamulota kulya,<br />
mwenu munang*amukanga kuva kenga jo mwene Nnungu,<br />
mimdamanya wambone na wakunyata" ^ Bai, nkongwe akone<br />
nnandi awo vyepo vyake kuva vyambone pakidota kulya, kuva<br />
vyakuvailanga na kuva vyakwing'a mang*amung'amu, nae<br />
anditwala kulya kutwala kumwing^a ntwagwe nanae, kulya.<br />
^ N^anelo vanavo vanding'amukanga kutwala kutimanya doni,<br />
vavel^ matakodavo. Nadoni, vanditwalanga mamba ankungu<br />
kulyavilidyanga.<br />
* Kutwala apo, vanavo vandimwigwa UMU Nnungu 25)ita<br />
awena mulitdca muwakati walyulo. Bai nnume pamo na<br />
nkongwe vandilipiya mumaukimi amuliteka vantila UMU<br />
Nnungu. ^ Kutwala UMU Nnungu kunshema nnume kumudya,<br />
"Da uveM pashi?" '^ Nnume kuj^doni: "Nangu ngwigwite Udi<br />
lyako ligwinika mo muliteka amu, nangu kutwala kujopa mwaa<br />
nguvel6 matakodavo. Nadoni, ndilipiya.** ^^ Kutwala Nnungu<br />
kumudya, "Da akwaulidile nyani doni uvd6 matakodavo? Da<br />
nnandi wandikulaidye kulya shepo shake wo, undilya?**<br />
^^ Nnume kushidoni: "Jo nkongwe waungupele pakulota<br />
^>agwe namu nangu aju, aningupa shepo sho, nangu kutwala<br />
^^ Kutwala UMU Nnungu kunnnudya nkongwe,<br />
kulya,"<br />
"Mwaa shani unditenda davo?" Nkcmgwe ku^doni:<br />
"Anguduweng6 nyoka jo, nangu ni pangulile."<br />
^^ Napanelo Nnungu andimwaulila nyoka kushidoni:<br />
"Kwodamwaa unditenda davo,<br />
bai ninkukutaa ilana yoe,<br />
pakati pavanyama uti.<br />
8
16<br />
vakuvalaaga na vakunundu,<br />
Kuwena kwako,<br />
kundava kwakulyuta na yanga^<br />
undashwalalanga litutunga*,<br />
mpaka kupela kwako.<br />
^^ Namomo,<br />
nammikila umongo pakati penu,<br />
wako namu nkongwe,<br />
na pakati paudukulu wako,<br />
na udukulu wankongwe.<br />
Muudukulu wankongwe,<br />
jumo andakulttvata muti,<br />
wako kumnuna shindendc shake*<br />
Kutwala kumwaulila nkongwe kusbidoni:<br />
"Ndakupa* mauvilo oe nkati mukuvaleka kwako,<br />
na unavavaldca vana na noauvilo.<br />
Undavanavo lilotelo lyakuntawala* ntwavo<br />
kanji nae, andakutawala."<br />
^^ Kutwala kumwaulila nnume kusbidoni: **Kwaniwaa<br />
wakumwigwilila ndyavo, kutwala kulya shq>o shannancfi<br />
wandikttlaidye ngushidoni, ^nandi au, shepo shake haunalye*,<br />
bai ulongo ulanike kwamwaa wako wako;<br />
undapata kulya muulongo na mauvilo<br />
mushingumi shako uti.<br />
^^ Ulongo undakumalela dimiva<br />
na wako undalya vinu vyakunundu.<br />
^^ Undaudukila poe pakulota upate shakulya<br />
mpaka kupela kuujila kulongo.<br />
*3:14 mushilbalanfya: "undagwila litutunga"<br />
*3:15 duvaUmganffdi shinji: *'Namomo, nammikila umongo pakati<br />
p^iu wako namu nkongwe na pakati paudukuhi wako na udukulo<br />
wankongwe. Vovo vo, vandakuluvata muti, wako kuvahima vindende<br />
vyavo.**<br />
*3:16a ilwa/i; *^dakujanjadyadyedya"<br />
*3:16b lola: Kutunduvanga 4;7; kwali: "Undavanavo lilotelo<br />
kwantwavo"
mwaa wako walakadile mo muulongo.<br />
Kwodamwaa wako td ulongo,<br />
bai undaujila kavili kuva ulongo/'<br />
^^ Bai Bnume aninshetna ndyagwe lina lya Eva (mana ake»<br />
**shingumi**) mwaa ni jujumunu wauti vavenavo shingumi.<br />
^^ N^anelo, UMU Nnungu aninkandyangidya nnume pamo na<br />
ndyagwe dikanju dyamagwogwe kutwala kuvagwadyanga<br />
^ Kutwala q[>o, UMU Nnungu anditangola kushidoni:<br />
"N^anelo, munu, avalalel^ mo mwatuvalalele wetu,<br />
pakumanya wambone na wakunyata ^a. N^avedoni, ^onde<br />
hananyalodyedye kavili nkono wake munnandi washingumi,<br />
kwepa shepo shake kulya, kutwala kunama vyaka<br />
vikamalilika," ^ Nadoni, UMU Nnungu anfnkumulai^ munu<br />
paliteka lya pa Edeni pakulota auke akatimbule mulongo<br />
mwalakalele. N^>anelo akamumye munu mulitdca lya Edeni<br />
amuli, nae andivavika vakushunga nkono wakwaJyalakela<br />
liduva paliteka Namomo andivika lyambila limo lyamoto<br />
lishidingukanga nanyenje pakulota Ushunge indila i^uka<br />
pannandi washingumi.
Libuku lya<br />
Kutunduvanga<br />
Kuvalangangila kwa LIMASHI<br />
Lipata lya Maandiko a Shimakonde<br />
Kukandyangigwa na SIL<br />
Sociedade Internacional de Lingufstica<br />
MwakalOOO