30.01.2013 Views

Makonde Bible - Genesis 1 - GospelGo

Makonde Bible - Genesis 1 - GospelGo

Makonde Bible - Genesis 1 - GospelGo

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Libuku lya<br />

Kutunduvanga<br />

Kukutunduvangila<br />

1 ^ Kunantandi Nniingu akandyeng^ kuwa na pai.<br />

^Napanelo, shilambo shapai hashivalalele na mushinu na<br />

shivele vila Shii shishinadimbya imanga na Imumu ya<br />

Nnui^* ishinalidingula pashanya medi.<br />

^ Napanelo Nnungu anditangola kushidoni: "Lipagwe<br />

lilangadyo!" Bai vyo, ngwe. ^ Kutwala Nnungu kwona<br />

lilangadyo lyo kuva shinu shambone. Kutwala ^o,<br />

Nnungu andy^ukaxiianga lilangadyo namu shii;<br />

6<br />

^ lilangadyo lyo, nae kushema mui, shii kushema shilo.<br />

Liduva lyo pii, kutwala kulangala wiku unji. Alyo»<br />

kuva liduva litandi.<br />

Napanelo Nnungu anditangola kusMdoni: "Upagwe n:q>aka<br />

pakatipakati medi; mpaka awo ulota kujavanianga medi<br />

lo pavili. " Nadoni, Nnungu andivika mpaka<br />

wakujavanianga medi; anji pashanya mpaka, anji<br />

mwina mpaka. Bai kutwala kuvalela momo. ^ Nnimgu<br />

mpaka awo, kushema niania. Liduva lyo pii, kutwala<br />

kulangala wiku unji. Alyo, kuva liduva lyambili.<br />

Napanelo Nnungu anditangola kushidoni: "Medi uti avele<br />

mwina niania t^agwe pashinu pamo kutwala upagwe<br />

ulongo wakujuma!** Bai kutwala kuvalela momo.<br />

^° Nnungu kwakujuma ko kushema mwangu na kumedi<br />

kushema imanga. Kutwala Nnimgu kwona kuva shinu<br />

shambone. ^^ Nnungu kavili kushidoni: "Kumwangu ko<br />

kumele maukutu, kumele vyakulya vyakuvanavo<br />

dimbeju na kula imbeju ivenavo likola lyake, namomo<br />

kumele milandi vyakupa vyqpo, nkati muvyepo mo<br />

dipagwe dimbeju na kula imbeju ivenavo likola lyake<br />

1:2 kwali: "imepo yadimongo (ishinaungaunga pashanya medi)"


^"^<br />

momo". Bai kutwaia kuvalela momo. ^'^Mwiu,<br />

kumwangu ko maukutu lo kumela, vyakulya, mwiu<br />

kumela, milazidi vyavyepo, motxio mwiu kumela, kanji<br />

kula likola lyashakulya na likola lyaimandi lindivanavo<br />

imbeju yalikola lyake. Kutwaia Nnungu kwona kuva<br />

shinu shambone. ^^ Liduva lyo pii, kutwaia kulangala<br />

wiku unji. Alyo, kuva liduva lyantatu.<br />

Napanelo Nnungu anditaogola kushidoni: "^Kuwa vipagwe<br />

vyakuvaia pakulota vipambulaniange mui na shilo.<br />

Vyovyo vyo, vive vimanyikilo vyakulodya maiko,<br />

maduva na vyaka. '^Nakavili, vyovyo vyo, vivale<br />

kuwa pakulota vimulikile mushilambo shapai." Bai<br />

kutwaia kuvalela momo. ^"^Nadoni Nnungu<br />

andikandyanga vinu vyakuvaia vivili vikumenc;<br />

shakuvala shikumene shakulangadya mui, shidikidiki<br />

shakulangadya shilo na andikandyanga dinondo.<br />

*^ Namomo Nnungu anditwala vinu avyo kuvika kuwa<br />

pakulota vimulikile mushilambo shapai, ^^ vilangadye<br />

mui, vilangadye i^lo na pakulota vy£^ukaniange<br />

lilangadyo namu shii. Kutwaia Nnungu kwona kuva<br />

shinu shambone. *^ Liduva lyo pii, kutwaia kulangala<br />

wiku unji. Alyo, kuva liduva lyansheshe.<br />

^^ Napanelo Nnungu anditangola kushidoni: *'Mmedi<br />

valumwe vanyama, namomo, vyuni vyuluke kuniania."<br />

^* Nadoni Nnungu mwimanga mo, andivakandyanga<br />

vanyama vakumene, vanyama uti vaumbalenge<br />

mwimanga, kula nyama na likola ly^e, namomo<br />

andikancfyanga vyuni uti, kula shimi na likola lyake.<br />

Kutwaia Nnungu kwona kuva shinu shambone.<br />

^^ Kutwaia apo, Nnungu andiv^a dinema ashidoni:<br />

''Ava na lutuba muvalakanange muumbalange<br />

mwimanga kutwaia vyuni, vivalakanange<br />

mushilambo." ^^ Liduva lyo pii, kutwaia kulangala<br />

wiku imji. Alyo, kuva liduva lyamwanu.<br />

^N^anelo Nnungu anditangola kushidoni: '^Mushilambo


vaiumwe vanyama, kula nyama na, likola lyake;<br />

vanyama vakuvalanga, vanyama vakulyuta, vanyama<br />

vakumwitu; kanji kula nyama na likola lyake." Bai<br />

kutwala kuvalela momo. ^^Mwiu, Nnungu<br />

andivakandyanga vanyama vakumwitu, vakuvalanga<br />

na vakuljoita. Vanyama ava uti andivakandyanga kanji<br />

kula nyama na likola lyake. Kutwala Nnungu kwona<br />

kuva shinu shambone.<br />

Kanji Nnungu kavili kushidoni: "Tunkandyange<br />

munu ave ing*ope yetu, tunnandaniange wetu tuvene<br />

pakulota atawale dyomba uti divele mwimanga, vyuni<br />

uti vyulukanga kuniania na vanyama uti vakuvalanga.<br />

Atawale shilambo uti na avatawale vanyama uti<br />

vawanawananga mushilambo mo."<br />

27 Nadoni Nnungu aninkandyanga munu<br />

ave ing'ope yake,<br />

mwaii^^ope yake jo mwene,<br />

Nnungu aninkandyanga munu.<br />

Nnungu ankandyenge nnume na nkongwe.<br />

^* Napanelo, Nnungu andivapa dinema kutwala<br />

kuvaulila kushidoni: "Ava na lutuba muvalakanange,<br />

mwinjipe mushilambo na mutawale. Namomo,<br />

mutawale dyomba dyamwimanga, mutawale vyuni<br />

vivele kuniania na muvatawale vanyama uti vapagwite<br />

mushilambo sh^ai." ^Nnungu kavili kushidoni:<br />

"Lola, ninkumwing'a vyakulya vipagwite mushilambo<br />

uti pamo na milandi vyakupa vyepo, vinu avi uti vivele<br />

na dimbeju, pakulota mulye. N^anelo, vinu uti<br />

vivele na shingumi, yani vanyama uti vamushilambo,<br />

vyuni uti vyakuniania, vanyama uti vakulyuta<br />

vamushilambo, ninkuv^a vinu vinji vimbii vive<br />

shakulya shavo," Kutwala kuvalela momo. ^* N^anelo<br />

Nnimgu andilola vinu uti vyakandyenge kutwala<br />

kwona kuva shinu shambone. Liduva lyo pii, kutwala<br />

kulangala wiku unji. Alyo, kuva liduva lyasita.


2 ^<br />

Don! kutwala kumalilika kukandyanga kuwa na pai na<br />

vinu uti vipagwite amo. ^ Napanelo palisMwika Uduva lyasaba<br />

Nnungu Walidile madengo ake uti, kutwala muliduva lyasaba<br />

lyo Nnungu andipumula madengo ake. ^ Liduva lyo lyasaba ali,<br />

Nnungu anditaa dinema na andflyapulila mwaa ni liduva tyolyo<br />

lyqnunulidile Nnungu madengo ake atandile pasbikandyanga<br />

kuwanapai.<br />

Maimyo annume ntandi pamo na nkongwe<br />

PaUteka lya Edeni<br />

"^Ala ni maimyo akuwa na pai, N^anelo^ muwakati<br />

wakandyenge UMU Nnungu kuwa na pai,<br />

^ mushiiambo<br />

hashimadile shinu shoeshoe mwaa UMU Nnungu avele<br />

hakanava kutanyela medi na yadavo hapagwite munu<br />

wakulima, ^kanji mushiiambo ulongo u^iinalovalovanga na<br />

medi akunyeka. Muwakati wowo UMU Nnungu ^idimumba<br />

nnume na ulongo, kutwala kummaedya imumu yashingumi<br />

mmula mwake, kutwala nnume kuvanavo shingumi.<br />

^Kutwala q)o, UMU Nnungu andivika liteka ku Edeni<br />

nkcmo wakwalyalakela liduva Popo po, animmika nnume jo<br />

wankandyenge. ^Napanelo, UMU Nnungu pt^ po,<br />

andimedya milandi vyakuvilingananga, vyakwalala namene na<br />

vyakupa vyepo vyakulya, Namomo andimectya xmandi<br />

wa^ngumi na nnandi walimanyilo lyakiq)ambula wambone<br />

na wakunyata shing*ati liteka. ^^Na po pa Edeni, lundipita<br />

lundi Iwakutaangila medi liteka na popo po lundilijavanianga<br />

kuvanavo makono nsheshe. ^^ Nkono utandi ni walzna Pishoni.<br />

Lundi alu ni ludingula shilambo sha Avila, diilambo shivenavo<br />

shaabu. '^Napanelo shaabu shashilambo asiK>, siundyalala<br />

namene; mushiiambo shosho sho, c^ati mauta akunung*ila<br />

namene alina bideliu, namomo, andipagwa majanga fflnali alina<br />

onekishi.<br />

^^ Nkono wambili ni walina Gioni. Lundi alwo,<br />

lunkudinguia shilambo uti sha Kushi. ^^ Nkono wantatu ni<br />

walina Tigeli. Lundi alwo, lunkupita nkono wakwalyalakela<br />

liduva shilambo sha A^iiliya. Kutwala nkono unji wan^eshe


kuva Ipalati.<br />

^^ Bai UMU Nnungu, anintwaia nnume jo launmika muliteka<br />

lya ku Edeni pakulota alimangile na ashunge. ^^ Kutwala UMU<br />

Nnungu kunnamulila nnume jo kushidoni: **Milandi uti<br />

vipagwite muliteka amu, vyepo vyake fyaa, haunajope! '^ Kanji<br />

nnandi walimanyilo lyakupambula wambone na wakunyata,<br />

vyepo vyake haunalye, mwaa muliduva lyaulota kulya vyepo<br />

vyake vyo, mwiu und^)ela.<br />

"<br />

^^ Kutwala a^, UMU Nnungu andikumbukila kushidoni:<br />

•^Hashinava shinu shambone nnume laq>agwa gweka. Nadoni,<br />

leka ninkandyangidye nkumpwashela wake ^mmaikidile.<br />

^^ Napanelo, UMV Nnungu andivatwala vanyama uti<br />

vavakandyenge pamo na vyuni uti vyakandyenge kuvaidanavo<br />

kwannume pakulota annole mena shani akavashamile nae. Bai<br />

mena e avashamile nnume vanyama avo ni lolo. ^^ Nadoni,<br />

nnume andivashema mena vanyama vakuvalanga uti, vyuni uti<br />

pamo na vanyama vakunundu. Kanji nnume hangwene<br />

nkupwashela ^immaikidile.<br />

^^ Bai UMU Nnungu anindiliya nnume. N£q>anelo nnume<br />

akadilike, UMU Nnungu andimwapula lumbau lumo kutwala<br />

pashinu ^o kudiva inyama. ^^N^anelo, kutunduvangila<br />

kulumbau Iwamw^wile UMU Nnungu nnume, Nnungu<br />

aninkandyanga nkongwe kutwala kumwing'a nnume.<br />

^ Kutwala nnume kushidoni: "Idavo! Napanelo ali ni<br />

ligwangwa lyamagwangwa angu na mmili wammili wan^.<br />

Nadoni anashamegwa nkongwe mwaa aumile mwannume ."<br />

^^ Napavedoni, nnume andalyumadyanga patatake na panyoke<br />

kutwala kuka ndalyunganianga na nkongwe, vanavo kuva<br />

mmili umo. ^^ Bai, nniune na nkongwe uti va^iiikalanga<br />

matakodavo, havashonanila dyoni.<br />

Lidambi litandi na kudumigwa<br />

3 ^<br />

Bai nyoka avele nkoko njanja namene kuvapunda<br />

*2:23 Mushibalaniya lilove '^nkongwe'* lindilinganananavo lilove<br />

"nnume".<br />

"


vakoko vanji vakunundu ve vavakandyenge UMU Nnungu.<br />

N^avedoni, jo nyoka jo, andimudya nkongwe kushidoni:<br />

"A^i Nnungu at6 da^, at& doni, 'Milandi uti vipagwite<br />

muliteka amu, vyepo vyake hamunalye?'" ^ Kutwala nkongwe<br />

kushidoni: "Mene, milandi uti vipagwite muliteka amu, vyepo<br />

vyake tunkuulula kulya» ^ kanji Nnungu at^ doni, *Nnandi uvele<br />

pakatipakati liteka, vyepo vyake vyo hamunalye na ata<br />

hamunadabunye kwambangidya hamun^)ete.*" "*<br />

Nyoka<br />

kutwala kumwaulila ku^doni; "Umm! Hamupela! ^ Iv^ doni,<br />

Nnimgu mwaa andimanya doni, muliduva lyamulota kulya,<br />

mwenu munang*amukanga kuva kenga jo mwene Nnungu,<br />

mimdamanya wambone na wakunyata" ^ Bai, nkongwe akone<br />

nnandi awo vyepo vyake kuva vyambone pakidota kulya, kuva<br />

vyakuvailanga na kuva vyakwing'a mang*amung'amu, nae<br />

anditwala kulya kutwala kumwing^a ntwagwe nanae, kulya.<br />

^ N^anelo vanavo vanding'amukanga kutwala kutimanya doni,<br />

vavel^ matakodavo. Nadoni, vanditwalanga mamba ankungu<br />

kulyavilidyanga.<br />

* Kutwala apo, vanavo vandimwigwa UMU Nnungu 25)ita<br />

awena mulitdca muwakati walyulo. Bai nnume pamo na<br />

nkongwe vandilipiya mumaukimi amuliteka vantila UMU<br />

Nnungu. ^ Kutwala UMU Nnungu kunshema nnume kumudya,<br />

"Da uveM pashi?" '^ Nnume kuj^doni: "Nangu ngwigwite Udi<br />

lyako ligwinika mo muliteka amu, nangu kutwala kujopa mwaa<br />

nguvel6 matakodavo. Nadoni, ndilipiya.** ^^ Kutwala Nnungu<br />

kumudya, "Da akwaulidile nyani doni uvd6 matakodavo? Da<br />

nnandi wandikulaidye kulya shepo shake wo, undilya?**<br />

^^ Nnume kushidoni: "Jo nkongwe waungupele pakulota<br />

^>agwe namu nangu aju, aningupa shepo sho, nangu kutwala<br />

^^ Kutwala UMU Nnungu kunnnudya nkongwe,<br />

kulya,"<br />

"Mwaa shani unditenda davo?" Nkcmgwe ku^doni:<br />

"Anguduweng6 nyoka jo, nangu ni pangulile."<br />

^^ Napanelo Nnungu andimwaulila nyoka kushidoni:<br />

"Kwodamwaa unditenda davo,<br />

bai ninkukutaa ilana yoe,<br />

pakati pavanyama uti.<br />

8


16<br />

vakuvalaaga na vakunundu,<br />

Kuwena kwako,<br />

kundava kwakulyuta na yanga^<br />

undashwalalanga litutunga*,<br />

mpaka kupela kwako.<br />

^^ Namomo,<br />

nammikila umongo pakati penu,<br />

wako namu nkongwe,<br />

na pakati paudukulu wako,<br />

na udukulu wankongwe.<br />

Muudukulu wankongwe,<br />

jumo andakulttvata muti,<br />

wako kumnuna shindendc shake*<br />

Kutwala kumwaulila nkongwe kusbidoni:<br />

"Ndakupa* mauvilo oe nkati mukuvaleka kwako,<br />

na unavavaldca vana na noauvilo.<br />

Undavanavo lilotelo lyakuntawala* ntwavo<br />

kanji nae, andakutawala."<br />

^^ Kutwala kumwaulila nnume kusbidoni: **Kwaniwaa<br />

wakumwigwilila ndyavo, kutwala kulya shq>o shannancfi<br />

wandikttlaidye ngushidoni, ^nandi au, shepo shake haunalye*,<br />

bai ulongo ulanike kwamwaa wako wako;<br />

undapata kulya muulongo na mauvilo<br />

mushingumi shako uti.<br />

^^ Ulongo undakumalela dimiva<br />

na wako undalya vinu vyakunundu.<br />

^^ Undaudukila poe pakulota upate shakulya<br />

mpaka kupela kuujila kulongo.<br />

*3:14 mushilbalanfya: "undagwila litutunga"<br />

*3:15 duvaUmganffdi shinji: *'Namomo, nammikila umongo pakati<br />

p^iu wako namu nkongwe na pakati paudukuhi wako na udukulo<br />

wankongwe. Vovo vo, vandakuluvata muti, wako kuvahima vindende<br />

vyavo.**<br />

*3:16a ilwa/i; *^dakujanjadyadyedya"<br />

*3:16b lola: Kutunduvanga 4;7; kwali: "Undavanavo lilotelo<br />

kwantwavo"


mwaa wako walakadile mo muulongo.<br />

Kwodamwaa wako td ulongo,<br />

bai undaujila kavili kuva ulongo/'<br />

^^ Bai Bnume aninshetna ndyagwe lina lya Eva (mana ake»<br />

**shingumi**) mwaa ni jujumunu wauti vavenavo shingumi.<br />

^^ N^anelo, UMU Nnungu aninkandyangidya nnume pamo na<br />

ndyagwe dikanju dyamagwogwe kutwala kuvagwadyanga<br />

^ Kutwala q[>o, UMU Nnungu anditangola kushidoni:<br />

"N^anelo, munu, avalalel^ mo mwatuvalalele wetu,<br />

pakumanya wambone na wakunyata ^a. N^avedoni, ^onde<br />

hananyalodyedye kavili nkono wake munnandi washingumi,<br />

kwepa shepo shake kulya, kutwala kunama vyaka<br />

vikamalilika," ^ Nadoni, UMU Nnungu anfnkumulai^ munu<br />

paliteka lya pa Edeni pakulota auke akatimbule mulongo<br />

mwalakalele. N^>anelo akamumye munu mulitdca lya Edeni<br />

amuli, nae andivavika vakushunga nkono wakwaJyalakela<br />

liduva paliteka Namomo andivika lyambila limo lyamoto<br />

lishidingukanga nanyenje pakulota Ushunge indila i^uka<br />

pannandi washingumi.


Libuku lya<br />

Kutunduvanga<br />

Kuvalangangila kwa LIMASHI<br />

Lipata lya Maandiko a Shimakonde<br />

Kukandyangigwa na SIL<br />

Sociedade Internacional de Lingufstica<br />

MwakalOOO

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!