VERSTANDIG VLAANDEREN EEN ZELFSTANDIG VLAANDEREN

Is de nieuwe vrijwilligerswet een vergiftigd geschenk?
SOCIAAL BEWEGEN
IS de nieuwe wet van 3 juli 2005 ter bescherming van vrijwilligers, die
normaal gezien op 1 februari 2006 van kracht moest worden, al dan niet
een vergiftigd geschenk voor tal van kleine feitelijke verenigingen en de vele
buurt- en wijkcomités?
Het in werking treden van de wet is ondertussen
uitgesteld tot 1 augustus
2006. De wet moet het statuut voor de
vrijwilligers regelen. Met de nieuwe
wet wordt onder meer een duidelijke
omschrijving gegeven van wat onder
een vrijwilliger wordt verstaan. Een
vrijwilliger is namelijk iemand die onbezoldigd
en onverplicht, in georganiseerd
verband, een activiteit verricht
ten behoeve van derden.
Volgens de Vereniging van Steden en
Gemeenten (VVSG) is het doel van de
wet nobel, maar door de bijkomende
administratieve plichten voor de bedoelde
kleine verenigingen, dreigt ze
wel haar doel voorbij te schieten.
“Het probleem is dat de nieuwe wet
een pak meer administratieve verplichten
oplegt voor organisaties
die met vrijwilligers
werken”, legt Hilde
Plas van de VVSG uit.
“Voor grote organisaties
en de lokale besturen zelf
verandert er op zich heel
weinig. Men maakt gewoon
officieel wat nu meestal al in de
praktijk gebeurt. Dat merken we ook
tijdens onze vormingssessies over de
materie. Gemeenten en OCMW’s willen
vooral weten of ze nu al in orde
zijn met de wet, wat meestal wel het
geval is. Gemeentebesturen maken
zich daarentegen wel ernstige zorgen
over wat met de kleinere organisaties
gaat gebeuren. We mogen niet vergeten
dat de administratieve druk al behoorlijk
groot is: na de billijke vergoeding,
de nieuwe vzw-wet en de fiscale
attesten legt die wet nu nog eens verplichte
verzekeringspolissen en het
opstellen van organisatienota’s op.”
(De Morgen 6.1.2006)
Concreet bevat de wet een viertal belangrijke
punten:
De organisatienota
Voordat de vrijwilliger kan starten
moet de organisatie hem of haar een
zogenaamde “organisatienota” bezorgen
waarin onder meer de rechten en
plichten van de vrijwilliger staan.
De aansprakelijkheid
en de verzekering
De wet verplicht de organisaties om
een verzekering af te sluiten voor hun
vrijwilligers.
De vergoedingen
Het uitgangspunt is dat vrijwilligerswerk
op zich niet wordt vergoed, maar
de wet regelt wel de terugbetalingen
van onkosten gemaakt door de vrijwilliger.
Vrijwilligerswerk voor mensen met
een uitkering (zieken,
gepensioneerden,…)
De wet regelt ook de rechten en plichten
van deze groep van vrijwilligers.
Zoals de wet er nu uitziet zal het hen geld en werk
kosten, terwijl het voor verenigingen zo al moeilijk
genoeg is om in de huidige maatschappij
het hoofd boven water te houden.
Volgens Greet van Gool en Magda De
Meyer (SP.a) werd het in werking treden
van de wet van 3 juli 2005 uitgesteld
tot 1 augustus 2006 omdat nog
niet alle verenigingen op de hoogte
zijn, maar vooral omdat de verzekeringssector
nog niet klaar is. Verder is
de sp.a ervan overtuigd dat de nieuwe
wet vrijwilligers niet zal afschrikken en
verenigingen de das niet zal omdoen.
Wel zal men over een aantal zaken
moeten nadenken en duidelijke afspraken
maken.
Voor Bart De Wever (N-VA) heeft het
niet van kracht kunnen worden van de
wet op 1 februari alles te maken met
het gebrek aan enthousiasme bij de bevoegde
federale excellenties. Zij namen
geen of onvoldoende initiatief om
tijdig te zorgen voor de nodige uitvoeringsbesluiten.
Evenmin namen zij het
initiatief om de vele vrijwilligersorganisaties
op de hoogte te brengen van wat
de nieuwe wet precies zou betekenen.
Gevolg: grote onduidelijkheid bij de
vele vrijwilligersorganisaties.
Een statuut voor de vrijwilliger is misschien
inderdaad een nobel doel. De
vraag is echter of dit doel haalbaar is
voor kleine verenigingen en organisaties.
Zoals de wet er nu uitziet zal het
hen geld en werk kosten, terwijl het
voor verenigingen zo al moeilijk genoeg
is om in de huidige maatschappij
het hoofd boven water te houden.
Bovendien is het ook zo dat de wet de
verantwoordelijkheid van de vrijwilligers
verschuift naar de organisatie
waarvoor ze optreden. Bij kleine organisaties
betekent dat in de praktijk dat
die verantwoordelijkheid gewoon bij
andere vrijwilligers komt te liggen.
Voor de ene vrijwilliger is de wet dus
een zegen, voor de ander een vloek.
Ondertussen hebben vooral de jeugdverenigingen
al actie gevoerd tegen de
nieuwe wet.
Vrijwilligerswerk levert een bijzonder
waardevolle bijdrage aan de opbouw
van een maatschappij, maar het moet
wel voor iedereen de moeite waard
blijven. Afwachten dus of
vrijwillig engagement
door deze wet opgewaardeerd
of afgeremd zal
worden.
Het Vlaams Steunpunt
Vrijwilligerswerk vzw
(VSVW) volgt de verdere
ontwikkelingen op de voet. Het steunpunt
heeft als hoofddoel het vrijwilligerswerk
te promoten en te ondersteunen.
Op hun webstek www.vrijwilligersweb.be
kan men terecht voor verdere
informatie.
Micheline Baetens
8 Spoorslag jaargang 36, nummer 2 - 2006