HOMO DŻIHADICUS

ma również fakt, iż Syria była dla kaukaskiej młodzieży jednym z najbardziej
popularnych kierunków wyjazdów na studia, co paradoksalnie wynikało z dobrych
relacji sowiecko-, a następnie rosyjsko-syryjskich (rządzona przez Asadów
Syria uważana była przez Moskwę za kraj, gdzie dominuje umiarkowany
islam, władze nie czyniły więc przeszkód chętnym do wyjazdu na studia).
Efektem wyjazdów było powstanie kilkutysięcznych współczesnych kaukaskich
diaspor w Syrii, głównie w Damaszku i Aleppo, z których największymi
były dagestańska i czeczeńska. Większość z tych wspólnot miała charakter
salaficki, dlatego pierwsi kaukascy ochotnicy biorący udział w dżihadzie wywodzili
się właśnie z nich. Mieszkańcy Kaukazu często zajmowali się również
w Syrii drobnym handlem i przemytem, m.in. podczas hadżu (autobusy z pielgrzymami,
głównie z Dagestanu, często jeździły do Arabii Saudyjskiej przez
Syrię, szczególnie po rozpoczęciu wojny w Iraku w 2003 roku).
Jedną z przyczyn tak dużej skali opisywanego zjawiska jest również z całą
pewnością bezprecedensowość i dynamika wydarzeń na Bliskim Wschodzie
w ostatnich latach. Zapoczątkowana rewolucją w Tunezji, śledzona z wielką
uwagą przez postsowieckich muzułmanów arabska wiosna postrzegana była
jako początek przebudzenia świata islamu, wyrwania się z wielowiekowego
zastoju i zależności od Zachodu. Przedłużająca się wojna w Syrii stała się
w percepcji znacznej części środowisk salafickich „prawdziwym”, „czystym”
dżihadem, który w miarę możliwości powinien wesprzeć każdy prawowierny
muzułmanin 60 .
Wyjazdom do Syrii sprzyjają też kwestie logistyczne. Dotarcie do tego kraju
mieszkańcom większości państw postsowieckich nie przysparza większego
problemu. Krajem tranzytowym jest stosująca liberalną politykę wjazdową,
nieutrudniająca przekraczania granicy syryjskiej i prowadząca co najmniej
dwuznaczną politykę wobec radykalnej islamskiej opozycji w Syrii Turcja,
z którą Kaukaz, Rosja i Azja Centralna są bardzo dobrze skomunikowane.
3. Propaganda dżihadystów
PRACE RAPORT OSW 09/2012 09/2015
Decyzje o wyjeździe podejmowane są najczęściej pod wpływem zalewającej Internet
(w tym rosyjskojęzyczne portale islamskie) propagandy dżihadystów,
którzy bardzo umiejętnie wykorzystują współczesne technologie (np. serwis
YouTube, portale społecznościowe, Twitter). Umieszczane tam materiały
60
O ile dżihad na Kaukazie nie był jednoznacznie oceniany przez autorytety religijne, to panuje
ogólna zgoda co do słuszności dżihadu w Syrii.
30