PODSTAWY ZARZĄDZANIA
pobierz - dr Andrzej MarjaÅski
pobierz - dr Andrzej MarjaÅski
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Aby chronić prywatność użytkownika, program PowerPoint uniemożliwił automatyczne pobranie tego zewnętrznego obrazu. Aby pobrać i wyświetlić ten obraz, kliknij przycisk Opcje na pasku komunikatów, a następnie kliknij opcję Włącz zawartość zewnętrzną.<br />
Andrzej Marjański<br />
<strong>PODSTAWY</strong><br />
<strong>ZARZĄDZANIA</strong><br />
PLANOWANIE<br />
i<br />
ORGANIZOWANIE<br />
Andrzej Marjański<br />
Zakład Przedsiębiorczości i Firm Rodzinnych<br />
R e f l e k s y j n i e<br />
„Wiedza daje pokorę wielkiemu, dziwi przeciętnego,<br />
nadyma małego."<br />
Lew Tołstoj 1828 – 1910<br />
1
Andrzej Marjański<br />
Andrzej Marjański (60)<br />
Główne funkcje zarządzania<br />
3<br />
PLANOWANIE<br />
PODEJMOWANIE DECYZJI.<br />
CELE NASZEJ<br />
ORGANIZACJI<br />
ORGANIZOWANIE<br />
PRZYWÓDZTWO<br />
KONTROLOWANIE<br />
Planowanie<br />
Zdolność do<br />
planowania uznawana<br />
jest za najważniejszą<br />
umiejętność człowieka<br />
Obejmuje ustalanie celów oraz formułowanie<br />
planów.<br />
Pozwala zatem odpowiedzieć na dwa<br />
podstawowe pytania:<br />
co należy robić?<br />
jak to robić?<br />
2
Andrzej Marjański<br />
Andrzej Marjański (60)<br />
Planowanie<br />
Planowanie jest działalnością uniwersalną,<br />
uprawianą przez wszystkie organizacje.<br />
Żadna z organizacji nie planuje w identyczny<br />
sposób<br />
5<br />
Działalność - Działać mogą tylko ludzie – ponieważ<br />
tylko człowiek posiada zdolność wyobrażania sobie z góry<br />
celu własnego działania<br />
Funkcjonowanie - Działania instynktowne,<br />
wykonywane pod przymusem lub bez udziału świadomości<br />
Andrzej Marjański (60)<br />
Planowanie<br />
6<br />
Planowanie umożliwia:<br />
przewidywanie przyszłych trendów<br />
określanie najlepszej strategii i taktyki<br />
umożliwiających osiągnięcie celów<br />
organizacji.<br />
określa cele (co ma być zrobione)<br />
określa środki (jak ma być zrobione). *<br />
3
Andrzej Marjański<br />
Andrzej Marjański (60)<br />
Planowanie<br />
7<br />
Odpowiada na trzy fundamentalne dla przedsiębiorstwa<br />
pytania.<br />
1. Jak przedstawia się obecna sytuacja? Jaki jest<br />
stan gospodarki? Jakie są możliwości<br />
zaspokojenia zapotrzebowania ludzi? Jak wielka<br />
jest konkurencja?<br />
2. Dokąd zmierzamy?<br />
3. Jak zamierzamy osiągnąć cel? – Główna część<br />
planowania *<br />
Andrzej Marjański (60)<br />
Cele organizacji<br />
Działanie dokonywane jest ze względu na określony,<br />
uświadomiony sobie cel przez podejmującego działanie<br />
8<br />
4
Andrzej Marjański<br />
Andrzej Marjański (60)<br />
Cele organizacji<br />
Cel – jest to coś co zamierzamy osiągnąć w<br />
przyszłości, na tyle cenne (pożądane) dla<br />
działającego, że dla jego spowodowania lub<br />
utrzymania jest on gotów podjąć działanie.<br />
9<br />
Andrzej Marjański (60)<br />
Funkcje celów w organizacji<br />
Stanowią wskazówkę i nadają jednolity kierunek<br />
działaniom ludzi pracujących w organizacji.<br />
Pozwalają zrozumieć dokąd organizacja zmierza i<br />
dlaczego jest ważne osiągnięcie stanu docelowego.<br />
Praktyka ustalania celów wpływa na planowanie. Dobre<br />
wytyczanie celów sprzyja dobremu planowaniu, a ono<br />
ułatwia ustalanie celów w przyszłości.<br />
Cele mogą być źródłem motywacji dla pracowników<br />
organizacji. Sformułowane konkretnie, o umiarkowanym<br />
stopniu trudności, mogą motywować ludzi do cięższej pracy,<br />
zwłaszcza jeżeli osiągnięcie celu może zostać nagrodzone.<br />
Cele dają skuteczny mechanizm oceny i kontroli. Przyszłe<br />
wyniki będzie można oceniać na podstawie stopnia realizacji<br />
wytyczonych dziś celów *<br />
10<br />
5
Andrzej Marjański<br />
11<br />
Klasyfikacja celów<br />
Klasyfikacja celów może być dokonywane ze<br />
względu na różne kryteria np.:<br />
udatność działania<br />
spontaniczność wyboru<br />
hierarchię<br />
zakres<br />
stopień zgodności<br />
stopniowalność<br />
czas realizacji<br />
Andrzej Marjański (60)<br />
Klasyfikacje te są użyteczne, ponieważ zwracają uwagę na<br />
zależności między celami i potencjalne problemy w<br />
realizacji *<br />
Andrzej Marjański (60)<br />
12<br />
Klasyfikacja celów<br />
Udatność działania<br />
Główne – dla których osiągnięcia działanie jest podejmowane<br />
Uboczne – których realizacja zwiększa wynik użyteczny<br />
działania, dla nich samych działanie nie zostałoby podjęte.<br />
6
Andrzej Marjański<br />
Klasyfikacja celów<br />
Spontaniczność wyboru<br />
Własne – spontaniczne<br />
Andrzej Marjański (60)<br />
Zadane – przeważające. Znaczenie ma identyfikowanie się<br />
działającego z celem sformułowanym przez kogoś innego.<br />
13<br />
Andrzej Marjański (60)<br />
14<br />
Klasyfikacja celów<br />
Hierarchia<br />
Końcowe – efekt końcowy działania<br />
Pośrednie – są tylko środkami, których osiągnięcie, stanowi<br />
warunek osiągnięcia celu końcowego.<br />
7
Andrzej Marjański<br />
Andrzej Marjański (60)<br />
15<br />
Klasyfikacja celów<br />
Zakres<br />
Indywidualne – poszczególnych członków danej<br />
organizacji<br />
Partykularne – podzielane przez członków danej grupy<br />
społecznej zarówno formalnej jak i nieformalnej.<br />
Instytucjonalne – wspólne dla członków organizacji.<br />
Andrzej Marjański (60)<br />
16<br />
Klasyfikacja celów<br />
Zgodność<br />
Współrzędne – co najmniej niesprzeczne<br />
Konkurencyjne – ich realizacja wymaga zużywania<br />
tych samych ograniczonych zasobów.<br />
Alternatywne – realizacja jednego celu wyklucza<br />
realizację pozostałych<br />
8
Andrzej Marjański<br />
Andrzej Marjański (60)<br />
Klasyfikacja celów<br />
Stopniowalność<br />
Stopniowalne – możliwe do osiągnięcia w rożnym stopniu<br />
Niestopniowalne – osiąga się je całkowicie, albo w ogóle<br />
się nie osiąga. *<br />
17<br />
Andrzej Marjański (60) 18<br />
Klasyfikacja celów<br />
Czasookres<br />
Długookresowe – strategiczne (kilka lat)<br />
Średniookresowe – taktyczne (co najmniej 1 rok)<br />
Krótkookresowe – operacyjne (do 1 roku)<br />
Zachodzi konieczność zapewnienia zgodności<br />
między celami realizowanymi w różnych<br />
okresach *<br />
9
Andrzej Marjański<br />
Andrzej Marjański (60) 19<br />
Wizja organizacji<br />
„Kto nie wie do jakiego portu chce przybyć, dla tego<br />
żaden wiatr nie będzie dobry” .<br />
(Seneka)<br />
Wizja organizacji<br />
Jest opisem wizerunku przedsiębiorstwa w<br />
odległej przyszłości, przy założeniu wystąpienia<br />
korzystnych uwarunkowań.<br />
Jest to koncepcja pewnego modelu organizacji w<br />
przyszłości.<br />
Andrzej Marjański (60)<br />
Planowanie odbywa się w kontekście określonego<br />
otoczenia<br />
Zrozumienie i poznanie otoczenia jest pierwszym<br />
krokiem w planowaniu i ma podstawowe znaczenie<br />
Zrozumienie otoczenia jest niezbędne do ustalenia<br />
ogólnego posłannictwa organizacji czyli MISJI<br />
Misja organizacji wyznacza cel organizacji,<br />
założenia, wartości i kierunki<br />
Z misji wypływają równoległe strumienie celów i<br />
planów *<br />
20<br />
Proces planowania<br />
10
Andrzej Marjański<br />
Andrzej Marjański (60)<br />
21<br />
Proces planowania<br />
Otoczenie<br />
Misja organizacji<br />
Cele Przesłanki Wartości Kierunki<br />
Cele strategiczne<br />
Plany strategiczne<br />
Cele taktyczne<br />
Plany taktyczne<br />
Cele operacyjne<br />
Plany operacyjne<br />
Źródło: R.W. Griffin, Podstawy zarządzania organizacjami, s. 200<br />
Andrzej Marjański (60)<br />
22<br />
Misja organizacji<br />
Planowanie celów musi rozpoczynać się od<br />
określenia celu najbardziej ogólnego –<br />
syntetyzującego całość działań organizacji.<br />
Ten cel określa się mianem misji.<br />
Misja nie jest:<br />
celem głównym, których może być kilka<br />
celem końcowym, których jest zawsze bardzo wiele<br />
11
Andrzej Marjański<br />
Andrzej Marjański (60)<br />
23<br />
Misja organizacji<br />
Planowanie celów musi rozpoczynać się od określenia celu<br />
najbardziej ogólnego – syntetyzującego całość działań<br />
organizacji. Ten cel określa się mianem misji.<br />
Misja – określa podstawowy cel organizacji - jest<br />
precyzyjnym wyrażeniem –w języku zrozumiałym dla<br />
pracowników i otoczenia organizacji – dalekosiężnych<br />
zamierzeń i aspiracji organizacji.<br />
Czyli stanowi ogólny cel organizacji, syntetyzujący całość<br />
działań organizacji.<br />
Misja może być tylko jedna.<br />
Misja stanowi sformułowanie wizji firmy na<br />
użytek strategii<br />
Andrzej Marjański (60)<br />
Wymiar strategiczny misji organizacji<br />
24<br />
Misja nabiera strategicznego znaczenia gdy<br />
spełnia trzy wymogi:<br />
1. wyznacza kierunek i dotyczy przyszłości<br />
2. wyraża marzenia i wyzwania, które stają się udziałem<br />
pracowników<br />
3. proces jej realizacji jest wiarygodny.<br />
(K. Obłój)<br />
12
Andrzej Marjański<br />
Andrzej Marjański (60)<br />
Misja a warunki otoczenia<br />
25<br />
P. Drucker wskazuje na konieczność brania pod uwagę<br />
trzech kompleksów spraw:<br />
okazji, jakie stwarza otoczenie, a więc ujawniające się<br />
potrzeby, które organizacja ma zaspokajać<br />
kompetencji, czyli zasobów i stopnia, w jakim organizacja<br />
może te potrzeby zaspokajać, biorąc pod uwagę stan jej<br />
zasobów ludzkich, technicznych i finansowych<br />
zaangażowanie wynikające ze stopnia zgodności z<br />
potrzebami i wzorami kulturowych członków organizacji, a<br />
istotą jej działalności<br />
Andrzej Marjański (60)<br />
Metody planowania, warunki pewności,<br />
niepewności, ryzyka<br />
Planowanie celów ukierunkowane jest na przyszłość,<br />
która jest trudna do przewidzenia.<br />
Trudność wzrasta wraz z im bardziej zmienne jest<br />
otoczenie organizacji<br />
Zmienność otoczenia nie stanowi problemu jeżeli zmiany<br />
mają charakter regularnych procesów<br />
Gdy otoczenie zmienia się żywiołowo sytuacja planisty<br />
ulega znacznemu pogorszeniu<br />
Im dłuższy jest horyzont planowania, ty, zmienność i słaba<br />
przewidywalność otoczenia mają większe znaczenie<br />
Metody planowania zależą od sytuacji planowania<br />
26<br />
13
Andrzej Marjański<br />
Andrzej Marjański (60)<br />
Typy sytuacji, w których planujemy<br />
27<br />
Pewność – funkcyjna zależność pomiędzy zmiennymi<br />
niezależnymi i zależnymi branymi pod uwagę w procesie<br />
planowania. Przyszłość jest w pełni przewidywalna.<br />
Andrzej Marjański (60)<br />
Typy sytuacji, w których planujemy<br />
28<br />
Ryzyko – dla poszczególnych lub wszystkich danych istnieją<br />
tylko obiektywne rozkłady prawdopodobieństwa.<br />
Rozkłady prawdopodobieństwa można określić na podstawie<br />
przeszłości.<br />
Wariant alternatywny w zanadrzu.<br />
14
Andrzej Marjański<br />
Andrzej Marjański (60)<br />
Typy sytuacji, w których planujemy<br />
29<br />
Niepewność – brak jest jakichkolwiek informacji o<br />
prawdopodobieństwie wystąpienia przyszłych zjawisk.<br />
Planowanie wielowariantowe – różne sekwencje<br />
celów pośrednich, spośród których można dokonywać<br />
wyborów w miarę rozwoju sytuacji.<br />
Planowanie otwarte – cele długofalowe i bieżące<br />
zadania operacyjne dla ich realizacji, które nie przesądzają<br />
o celach średnioterminowych, a więc sekwencji działań i<br />
celów. *<br />
Projektowanie struktury celów<br />
Dekompozycja misji<br />
Andrzej Marjański (60)<br />
Aby zaprojektować system organizacyjny niezbędne jest<br />
dokonanie klasyfikacji celów z punktu widzenia stosunku<br />
części do całości.<br />
Powstaje w ten sposób całościowa struktura organizacji. *<br />
30<br />
15
Andrzej Marjański<br />
Andrzej Marjański (60)<br />
Projektowanie struktury celów<br />
Cel nierozerwalnie związany jest z wyznaczonym<br />
działaniem<br />
Klasyfikacja celów ze względu na stosunek części do<br />
całości jest zarazem hierarchicznym układem działań.<br />
Struktury celów nie wolno utożsamiać ze strukturą<br />
organizacyjną<br />
Zadaniem projektantów sytemu organizacyjnego po<br />
sformułowaniu misji organizacji jest wyodrębnienie z niej<br />
celów cząstkowych, których realizacja zapewnia jej<br />
spełnienie *<br />
31<br />
Andrzej Marjański (60)<br />
32<br />
Technika drzewa celów<br />
Technika drzewa celów – stosowana do dekompozycji<br />
misji projektowanej organizacji i prezentacji struktury<br />
celów.Opiera się na zasadach logiki dedukcyjnej i posługuje<br />
się zapisem wziętym z teorii grafów – drzewem.<br />
Drzewo celów – jest graficznym przedstawieniem<br />
struktury hierarchicznej celów, uzupełnionym opisem<br />
elementów tej struktury. *<br />
16
Andrzej Marjański<br />
Andrzej Marjański (60)<br />
Drzewo celów<br />
33<br />
- Źródło grafu (cel ogólny),węzeł<br />
Cel cząstkowy,<br />
węzeł<br />
Łuk grafu<br />
Zadanie główne , węzeł<br />
Zadanie cząstkowe, węzeł<br />
Gałęzie drzewa celów<br />
Elementy drzewa<br />
celów<br />
Czynność, węzeł, koniec grafu<br />
Andrzej Marjański (60)<br />
Drzewo celów<br />
34<br />
Elementy grafu w technice drzewa celów:<br />
węzły grafu – przedstawiają misję, cele cząstkowe,<br />
zadania i czynności<br />
źródło grafu – węzeł oznaczający misję<br />
końce grafu – cele dalej niepodzielne<br />
łuki grafu – linie łączące węzły na różnych stopniach<br />
podziału<br />
Elementy drzewa celów na jednym poziomie związane z<br />
jednym elementem wyższego poziomu tworzą grupę<br />
elementów.<br />
Elementy drzewa z różnych poziomów tworzą gałąź celów<br />
17
Andrzej Marjański<br />
Andrzej Marjański (60)<br />
Proces formułowania celu<br />
Problemy decyzyjne związane z przyjęciem celów<br />
organizacji znajdują odzwierciedlenie w wyborze i<br />
sformułowaniu strategii organizacji<br />
35<br />
ROLA STRATEGII W ZARZĄDZANIU<br />
Strategia organizacji – długofalowy program działań w<br />
zakresie stosunków z otoczeniem, w wyniku których<br />
realizowane są cele i aspiracje.<br />
Podstawową sprawą w formułowaniu strategii jest<br />
umiejętność realistycznej oceny i przewidywania zjawisk<br />
zachodzących w otoczeniu. *<br />
Andrzej Marjański (60)<br />
36<br />
Trzy typy otoczenia<br />
Stałe<br />
prawie nie ma nagłych lub nieoczekiwanych zmian.<br />
zmiany wyrobów lub usług następują rzadko a ich<br />
modyfikacje można zaplanować z wyprzedzeniem.<br />
stały zbiór klientów i konkurentów.<br />
popyt stały z niewielkimi wahaniami.<br />
niestety, trudno znaleźć takie otoczenie. *<br />
18
Andrzej Marjański<br />
Andrzej Marjański (60)<br />
37<br />
Trzy typy otoczenia<br />
Zmienne<br />
zmiany mogą występować w każdej lub we wszystkich<br />
dziedzinach.<br />
na szczęście, mają charakter ewolucyjny a nie<br />
rewolucyjny *<br />
Burzliwe<br />
ciągle zmieniający się układ konkurentów<br />
wypuszczających na rynek nowe nieoczekiwane wyroby,<br />
innowacje techniczne,<br />
Andrzej Marjański (60)<br />
nie dające się przewidzieć działania władz państwowych,<br />
dotyczące tworzenia ram i warunków dla działania różnych<br />
organizacji,<br />
gwałtowne zmiany z potrzebach i zachowaniach grup<br />
obywateli. *<br />
38<br />
Trzy typy otoczenia<br />
19
Andrzej Marjański<br />
Andrzej Marjański (60)<br />
Rodzaje strategii w procesie planowania<br />
Rynkowa – stosowana w warunkach silnej konkurencji.<br />
Organizacja ma stosunek do otoczenia polegający na<br />
gotowości jej reagowania na zmiany w nim zachodzące.<br />
39<br />
Produkcyjna – typowa dla systemu produkcji masowej w<br />
organizacji mającej pozycję monopolistyczną .<br />
Technokratyczna – typowy dla organizacji nie<br />
nastawionych na zysk (non-profit).<br />
Biurokratyczna – spotykana najczęściej w administracji<br />
Andrzej Marjański (60)<br />
Zasady planowania (H. Koontz i C. O’Donnell)<br />
Zasada konkretności – jasne i precyzyjne<br />
formułowanie celów<br />
Zasada terminowości – wyznaczanie terminu<br />
wykonania każdego zadania<br />
Zasada elastyczności – możliwość korygowania<br />
planów pod wpływem zmiany warunków ich<br />
realizacji<br />
Zasada optymalnego horyzontu czasowego –<br />
konieczność zawarcia kompromisu pomiędzy<br />
nieokreślonością a zbytnią krótkowzrocznością *<br />
40<br />
20
Andrzej Marjański<br />
Andrzej Marjański (60)<br />
41<br />
Organizowanie<br />
Druga funkcja zarządzania<br />
Andrzej Marjański (60)<br />
Organizowanie – jako funkcja zarządzania<br />
Organizowanie – (łac. organizare – porządkować coś)<br />
czynność polegająca na urządzaniu czegoś, wprowadzaniu<br />
określonego ładu, uznanego przez nas za pożądany.<br />
J. Machaczka, Podstawy Zarządzania, AE w Krakowie, Kraków 2001, s. 42<br />
Organizowanie - decydowanie o najlepszym grupowaniu<br />
działań i zasobów organizacji.<br />
R.W. Griffin, Podstawy Zarządzania Organizacjami, PWN, Warszawa 2004, s. 343<br />
Organizowanie - proces wyznaczania zadań,<br />
przydzielania zasobów oraz koordynowania czynności<br />
poszczególnych osób i grup zmierzający do wykonania<br />
planów. Dzięki organizowaniu kierownicy przekształcają plany<br />
w działania poprzez definiowanie zadań, przydzielanie ich<br />
pracownikom i wspomaganie za pomocą technologii i innych<br />
zasobów.<br />
J.R. Schemerhorn J.r., Zarządzanie , PWE, Warszawa 2008, s. 30<br />
42<br />
21
Andrzej Marjański<br />
Zagwarantowanie równowagi pomiędzy potrzebami<br />
stabilizacji i koniecznością wprowadzania zmian w<br />
przedsiębiorstwie<br />
Stworzenie struktury, która:<br />
Andrzej Marjański (60)<br />
Zadania procesu organizowania<br />
zapewnia trwałość i spolegliwość działania jej członków<br />
prowadzącego do realizacji celów organizacji<br />
umożliwia dokonywanie zmian ułatwiających<br />
dostosowanie się do zmian lub ich powodowanie lub<br />
wywoływanie oporu przeciw zmianom *<br />
43<br />
Andrzej Marjański (60)<br />
Organizowanie a inne funkcje zarządzania<br />
Organizowanie – aby<br />
stworzyć struktury<br />
• Podziel pracę<br />
• Zapewnij zasoby<br />
• Koordynuj czynności<br />
44<br />
Planowanie – aby<br />
wyznaczyć kierunek<br />
Kontrolowanie- aby zapewnić<br />
osiąganie wyników<br />
Przewodzenie – aby<br />
inspirować działania<br />
J.R. Schemerhorn J.r., Zarządzanie, PWE, Warszawa 2008, s. 176<br />
22
Andrzej Marjański<br />
Po opracowaniu planów, kierownik musi spowodować, aby<br />
nastąpiła ich realizacja.<br />
Po określeniu misji i podstawowych wartości oraz celów i<br />
strategii rozpoczyna się proces organizowanie<br />
Ustala się w nim:<br />
kto co powinien robić<br />
kto kogo nadzoruje<br />
Andrzej Marjański (60)<br />
Organizowanie w procesie zarządzania<br />
jak wyglądają wzajemne relacje pomiędzy<br />
poszczególnymi ludźmi i częściami organizacji<br />
Wyzwanie w organizowaniu polega na znalezieniu<br />
najlepszego rozwiązania, odpowiadającego wymaganiom<br />
danej sytuacji *<br />
45<br />
Andrzej Marjański (60)<br />
Organizowanie jako proces wieloetapowy<br />
Szczegółowe ustalenie całej pracy, którą należy wykonać<br />
dla osiągnięcia celów organizacji<br />
Podział całej pracy na czynności, logicznie możliwe do<br />
dogodnego zrealizowania przez jednego człowieka lub<br />
grupę ludzi<br />
Łączenie w logiczny i sprawny sposób pracy członków<br />
organizacji<br />
Ustalenie mechanizmu koordynacji pracy członków<br />
organizacji tak, aby stanowiła jednolitą harmonijną całość<br />
Sprawdzanie skuteczności organizacji i wprowadzanie<br />
poprawek w celu utrzymania lub zwiększenia jej<br />
skuteczności<br />
46<br />
J. Stoner, Ch. Wankel, Kierowanie, PWE, Warszawa 1994, s. 199<br />
23
Andrzej Marjański<br />
Andrzej Marjański (60)<br />
47<br />
Proces organizacyjny<br />
Szczegółowe określenie pracy<br />
Podział pracy<br />
Łączenie pracy<br />
Koordynacja pracy<br />
Sprawdzanie i reorganizacja<br />
J. Stoner, Ch. Wankel, Kierowanie, PWE, Warszawa 1994, s. 199<br />
Andrzej Marjański (60)<br />
Szczegółowe określenie całej pracy<br />
Każdą organizację tworzy się określonym zamiarze<br />
Przedsiębiorstwo aby sprzedawało dobra i usługi<br />
Szpital aby leczył chorych<br />
Drużyna piłkarska aby ...<br />
Aby osiągnąć cele organizacji, trzeba wyznaczyć jej zadania<br />
jako całości *<br />
48<br />
24
Andrzej Marjański<br />
Andrzej Marjański (60)<br />
Podział pracy na czynności<br />
Organizacje tworzy się dlatego ponieważ pojedynczy<br />
człowiek nie jest w stanie sam wykonać przeznaczonej<br />
pracy<br />
Praca musi zostać odpowiednio podzielona pomiędzy<br />
członków organizacji<br />
Podział pracy musi uwzględniać :<br />
kwalifikacje do wykonania zadań<br />
właściwe obciążenie pracą *<br />
49<br />
Andrzej Marjański (60)<br />
Łączenie pracy członków organizacji<br />
Organizacje często rozrastają się i zatrudniają coraz więcej<br />
osób, które wykonują różne czynności.<br />
Konieczne staje się grupowanie osób, których zadania są<br />
powiązane ze sobą<br />
Np. w przedsiębiorstwach produkcyjnych są to działy:<br />
sprzedaży, zasobów ludzkich, produkcji,marketingu, ....<br />
W dziale zatrudniani są pracownicy o różnym poziomie<br />
umiejętności i specjalizacji<br />
Współdziałanie opiera się na ustalonych zasadach<br />
postępowania<br />
Tego rodzaju agregacja nosi najczęściej nazwę<br />
departamentalizacji *<br />
50<br />
25
Andrzej Marjański<br />
Andrzej Marjański (60)<br />
Koordynacja pracy członków organizacji<br />
Polega na ustaleniu mechanizmu koordynacji pracy<br />
członków organizacji w jednolitą harmonijną całość<br />
W miarę pogłębiania się specjalizacji czynności<br />
wykonywanych przez osoby jak i działy występuje<br />
możliwość zapomnienia o celach głównych organizacji<br />
Możliwe jest także wystąpienie konfliktów pomiędzy<br />
członkami organizacji<br />
Mechanizmy koordynacji umożliwiają zachowanie przez<br />
członków organizacji świadomości jej celów<br />
Mechanizmy koordynacji wpływają na ograniczenie<br />
niesprawności działania organizacji oraz zmniejszenie pola<br />
konfliktów *<br />
51<br />
Andrzej Marjański (60)<br />
Sprawdzanie i reorganizacja organizacji<br />
W celu utrzymania lub zwiększenia skuteczności organizacji<br />
dokonuje się sprawdzenia jej skuteczności i wprowadza<br />
poprawki w jej funkcjonowaniu<br />
Organizowanie jest procesem ciągłym, co powoduje<br />
konieczność sprawdzania okresowego wszystkich czterech<br />
etapów organizowania<br />
Zwiększanie się organizacji i zmiany zachodzące w jej<br />
funkcjonowaniu powodują konieczność ponownej oceny jej<br />
struktury<br />
Działanie to ma zapewnić organizacji skuteczne i sprawne<br />
funkcjonowanie adekwatnie do aktualnych potrzeb. *<br />
52<br />
26
Andrzej Marjański<br />
Andrzej Marjański (60)<br />
53<br />
Specjalizacja pracy<br />
Powierzanie poszczególnym osobom<br />
wykonywania odrębnych fragmentów danego<br />
zadania zamiast całości<br />
Wykonywanie zadań w podziale na odrębne etapy, które są<br />
realizowane przez inną osobę<br />
Efekt specjalizacji – poszczególne osoby specjalizują się w<br />
w wykonywaniu części danego zadania, a nie całości<br />
Umożliwia sprawne wykorzystanie różnorodnych<br />
umiejętności pracowników<br />
Możliwość wykorzystania pracowników o różnym poziomie<br />
kwalifikacji zawodowych *<br />
Andrzej Marjański (60)<br />
Specjalizacja pracy - ujęcie historyczne<br />
A. Smith, w Bogactwie Narodów (1776, Polska 1954) ukazał<br />
potrzebę wprowadzania specjalizacji pracy<br />
W krajach uprzemysłowionych specjalizacja była stosowana<br />
od stuleci<br />
Zwolennicy specjalizacji uważali początkowo, że<br />
zwiększanie wydajności można prowadzić w<br />
nieskończoność (na przełomie XIX i XX wieku było to<br />
szczególnie zasadne)<br />
Lata 60. XX w. – zauważono powszechnie, że przesadzanie<br />
ze specjalizacją prowadzi do wystąpienia niepożądanych<br />
objawów.<br />
Nowa koncepcja –poszerzanie zakresu czynności<br />
roboczych, łączenie pracowników w zespoły *<br />
54<br />
27
Aby chronić prywatność użytkownika, program PowerPoint uniemożliwił automatyczne pobranie tego zewnętrznego obrazu. Aby pobrać i wyświetlić ten obraz, kliknij przycisk Opcje na pasku komunikatów, a następnie kliknij opcję Włącz zawartość zewnętrzną.<br />
Andrzej Marjański<br />
Andrzej Marjański (60)<br />
Produkcja szpilek wg A. Smitha<br />
Jeden człowiek przeciąga drut,<br />
drugi go prostuje,<br />
trzeci tnie,<br />
55<br />
czwarty nadaje mu ostrze,<br />
Piąty szlifuje prze nałożeniem główki.<br />
10 ludzi dziennie produkowało<br />
w ten sposób 48.000 szpilek<br />
Adam Smith<br />
(1723-1790)<br />
Samodzielna produkcja szpilek<br />
przez jednego człowieka<br />
20 sztuk dziennie<br />
Andrzej Marjański (60)<br />
Korzyści ze specjalizacji pracy<br />
Żaden człowiek nie ma fizycznych możliwości wykonania<br />
wszystkich operacji z jakich składa się złożone zadanie<br />
Nie jest w stanie nabyć wszystkich umiejętności<br />
potrzebnych do realizowania zadań stanowiących elementy<br />
złożonych operacji<br />
Wyspecjalizowany podział pracy umożliwia zdobycie<br />
umiejętności i nabranie biegłości w poszczególnych<br />
wykonywanych indywidualnie operacjach roboczych<br />
Zadań do wykonania można nauczyć się w krótkim czasie<br />
Występowanie zróżnicowanych zadań umożliwia ludziom<br />
pracę na stanowiskach, które odpowiadają ich kwalifikacjom<br />
i predyspozycjom *<br />
56<br />
28
Andrzej Marjański<br />
Andrzej Marjański (60)<br />
Wady ze specjalizacji pracy<br />
Występują w przypadku przekroczenia punktu, w<br />
którym występują ujemne skutki specjalizacji<br />
pracy, a ich wpływ przeważa nad korzyściami<br />
ekonomicznymi :<br />
Nuda<br />
Zmęczenie<br />
Stres<br />
Obniżenie wydajności<br />
Pogorszenie jakości wyrobów<br />
Absencja w pracy<br />
Duża fluktuacja pracowników *<br />
57<br />
Andrzej Marjański (60)<br />
Dzisiejsze czasy (Modern Times) 1936 r.<br />
58<br />
Wprowadzenie taśmy montażowej – symbol<br />
dehumanizacji pracy i alienacji jednostki od<br />
stanowiska pracy<br />
29
Andrzej Marjański<br />
Andrzej Marjański (60)<br />
Oszczędności i ujemne strony specjalizacji<br />
pracy<br />
59<br />
Niska Wydajność pracy Wysoka<br />
Wpływ<br />
oszczędności<br />
wynikających<br />
ze<br />
specjalizacji<br />
Wpływ ujemnych<br />
ludzkich stron<br />
specjalizacji<br />
Niska<br />
Specjalizacja pracy<br />
Wysoka<br />
Andrzej Marjański (60)<br />
Zagadnienia do dyskusji<br />
Omów pojęcie i znaczenie funkcji zarządzania – planowania<br />
i organizowania<br />
Omów zadania planowania<br />
Wskaż zadania organizowania<br />
Pojęcie i charakterystyka celów organizacji<br />
Scharakteryzuj pojęcie misji organizacji<br />
Opisz dobre i złe strony specjalizacji pracy<br />
60<br />
30
Aby chronić prywatność użytkownika, program PowerPoint uniemożliwił automatyczne pobranie tego zewnętrznego obrazu. Aby pobrać i wyświetlić ten obraz, kliknij przycisk Opcje na pasku komunikatów, a następnie kliknij opcję Włącz zawartość zewnętrzną.<br />
Andrzej Marjański<br />
Andrzej Marjański (60)<br />
Polecana literatura<br />
61<br />
R.W. Griffin, Podstawy zarządzania organizacjami, PWN,r.6,9<br />
B. Kaczmarek, Cz. Sikorski, Podstawy zarządzania, Absolwent, r.<br />
2 p.1 i 2<br />
J. Stoner, Ch. Wankel, Kierowanie, PWE, Warszawa 1994<br />
J.R. Schemerhorn J.r., Zarządzanie, PWE, Warszawa 2008,<br />
S. R. Robbins, D.A. DeCenzo, Podstawy zarządzania, PWE,<br />
Warszawa 2002<br />
P y t a n i a ?<br />
„Jeśli masz wątpliwości, mów prawdę.”<br />
Mark Twain<br />
www.amarjanski.san.edu.pl<br />
31