16.12.2015 Views

PODSTAWY ZARZĄDZANIA

pobierz - dr Andrzej Marjański

pobierz - dr Andrzej Marjański

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Aby chronić prywatność użytkownika, program PowerPoint uniemożliwił automatyczne pobranie tego zewnętrznego obrazu. Aby pobrać i wyświetlić ten obraz, kliknij przycisk Opcje na pasku komunikatów, a następnie kliknij opcję Włącz zawartość zewnętrzną.<br />

Andrzej Marjański<br />

<strong>PODSTAWY</strong><br />

<strong>ZARZĄDZANIA</strong><br />

PLANOWANIE<br />

i<br />

ORGANIZOWANIE<br />

Andrzej Marjański<br />

Zakład Przedsiębiorczości i Firm Rodzinnych<br />

R e f l e k s y j n i e<br />

„Wiedza daje pokorę wielkiemu, dziwi przeciętnego,<br />

nadyma małego."<br />

Lew Tołstoj 1828 – 1910<br />

1


Andrzej Marjański<br />

Andrzej Marjański (60)<br />

Główne funkcje zarządzania<br />

3<br />

PLANOWANIE<br />

PODEJMOWANIE DECYZJI.<br />

CELE NASZEJ<br />

ORGANIZACJI<br />

ORGANIZOWANIE<br />

PRZYWÓDZTWO<br />

KONTROLOWANIE<br />

Planowanie<br />

Zdolność do<br />

planowania uznawana<br />

jest za najważniejszą<br />

umiejętność człowieka<br />

Obejmuje ustalanie celów oraz formułowanie<br />

planów.<br />

Pozwala zatem odpowiedzieć na dwa<br />

podstawowe pytania:<br />

co należy robić?<br />

jak to robić?<br />

2


Andrzej Marjański<br />

Andrzej Marjański (60)<br />

Planowanie<br />

Planowanie jest działalnością uniwersalną,<br />

uprawianą przez wszystkie organizacje.<br />

Żadna z organizacji nie planuje w identyczny<br />

sposób<br />

5<br />

Działalność - Działać mogą tylko ludzie – ponieważ<br />

tylko człowiek posiada zdolność wyobrażania sobie z góry<br />

celu własnego działania<br />

Funkcjonowanie - Działania instynktowne,<br />

wykonywane pod przymusem lub bez udziału świadomości<br />

Andrzej Marjański (60)<br />

Planowanie<br />

6<br />

Planowanie umożliwia:<br />

przewidywanie przyszłych trendów<br />

określanie najlepszej strategii i taktyki<br />

umożliwiających osiągnięcie celów<br />

organizacji.<br />

określa cele (co ma być zrobione)<br />

określa środki (jak ma być zrobione). *<br />

3


Andrzej Marjański<br />

Andrzej Marjański (60)<br />

Planowanie<br />

7<br />

Odpowiada na trzy fundamentalne dla przedsiębiorstwa<br />

pytania.<br />

1. Jak przedstawia się obecna sytuacja? Jaki jest<br />

stan gospodarki? Jakie są możliwości<br />

zaspokojenia zapotrzebowania ludzi? Jak wielka<br />

jest konkurencja?<br />

2. Dokąd zmierzamy?<br />

3. Jak zamierzamy osiągnąć cel? – Główna część<br />

planowania *<br />

Andrzej Marjański (60)<br />

Cele organizacji<br />

Działanie dokonywane jest ze względu na określony,<br />

uświadomiony sobie cel przez podejmującego działanie<br />

8<br />

4


Andrzej Marjański<br />

Andrzej Marjański (60)<br />

Cele organizacji<br />

Cel – jest to coś co zamierzamy osiągnąć w<br />

przyszłości, na tyle cenne (pożądane) dla<br />

działającego, że dla jego spowodowania lub<br />

utrzymania jest on gotów podjąć działanie.<br />

9<br />

Andrzej Marjański (60)<br />

Funkcje celów w organizacji<br />

Stanowią wskazówkę i nadają jednolity kierunek<br />

działaniom ludzi pracujących w organizacji.<br />

Pozwalają zrozumieć dokąd organizacja zmierza i<br />

dlaczego jest ważne osiągnięcie stanu docelowego.<br />

Praktyka ustalania celów wpływa na planowanie. Dobre<br />

wytyczanie celów sprzyja dobremu planowaniu, a ono<br />

ułatwia ustalanie celów w przyszłości.<br />

Cele mogą być źródłem motywacji dla pracowników<br />

organizacji. Sformułowane konkretnie, o umiarkowanym<br />

stopniu trudności, mogą motywować ludzi do cięższej pracy,<br />

zwłaszcza jeżeli osiągnięcie celu może zostać nagrodzone.<br />

Cele dają skuteczny mechanizm oceny i kontroli. Przyszłe<br />

wyniki będzie można oceniać na podstawie stopnia realizacji<br />

wytyczonych dziś celów *<br />

10<br />

5


Andrzej Marjański<br />

11<br />

Klasyfikacja celów<br />

Klasyfikacja celów może być dokonywane ze<br />

względu na różne kryteria np.:<br />

udatność działania<br />

spontaniczność wyboru<br />

hierarchię<br />

zakres<br />

stopień zgodności<br />

stopniowalność<br />

czas realizacji<br />

Andrzej Marjański (60)<br />

Klasyfikacje te są użyteczne, ponieważ zwracają uwagę na<br />

zależności między celami i potencjalne problemy w<br />

realizacji *<br />

Andrzej Marjański (60)<br />

12<br />

Klasyfikacja celów<br />

Udatność działania<br />

Główne – dla których osiągnięcia działanie jest podejmowane<br />

Uboczne – których realizacja zwiększa wynik użyteczny<br />

działania, dla nich samych działanie nie zostałoby podjęte.<br />

6


Andrzej Marjański<br />

Klasyfikacja celów<br />

Spontaniczność wyboru<br />

Własne – spontaniczne<br />

Andrzej Marjański (60)<br />

Zadane – przeważające. Znaczenie ma identyfikowanie się<br />

działającego z celem sformułowanym przez kogoś innego.<br />

13<br />

Andrzej Marjański (60)<br />

14<br />

Klasyfikacja celów<br />

Hierarchia<br />

Końcowe – efekt końcowy działania<br />

Pośrednie – są tylko środkami, których osiągnięcie, stanowi<br />

warunek osiągnięcia celu końcowego.<br />

7


Andrzej Marjański<br />

Andrzej Marjański (60)<br />

15<br />

Klasyfikacja celów<br />

Zakres<br />

Indywidualne – poszczególnych członków danej<br />

organizacji<br />

Partykularne – podzielane przez członków danej grupy<br />

społecznej zarówno formalnej jak i nieformalnej.<br />

Instytucjonalne – wspólne dla członków organizacji.<br />

Andrzej Marjański (60)<br />

16<br />

Klasyfikacja celów<br />

Zgodność<br />

Współrzędne – co najmniej niesprzeczne<br />

Konkurencyjne – ich realizacja wymaga zużywania<br />

tych samych ograniczonych zasobów.<br />

Alternatywne – realizacja jednego celu wyklucza<br />

realizację pozostałych<br />

8


Andrzej Marjański<br />

Andrzej Marjański (60)<br />

Klasyfikacja celów<br />

Stopniowalność<br />

Stopniowalne – możliwe do osiągnięcia w rożnym stopniu<br />

Niestopniowalne – osiąga się je całkowicie, albo w ogóle<br />

się nie osiąga. *<br />

17<br />

Andrzej Marjański (60) 18<br />

Klasyfikacja celów<br />

Czasookres<br />

Długookresowe – strategiczne (kilka lat)<br />

Średniookresowe – taktyczne (co najmniej 1 rok)<br />

Krótkookresowe – operacyjne (do 1 roku)<br />

Zachodzi konieczność zapewnienia zgodności<br />

między celami realizowanymi w różnych<br />

okresach *<br />

9


Andrzej Marjański<br />

Andrzej Marjański (60) 19<br />

Wizja organizacji<br />

„Kto nie wie do jakiego portu chce przybyć, dla tego<br />

żaden wiatr nie będzie dobry” .<br />

(Seneka)<br />

Wizja organizacji<br />

Jest opisem wizerunku przedsiębiorstwa w<br />

odległej przyszłości, przy założeniu wystąpienia<br />

korzystnych uwarunkowań.<br />

Jest to koncepcja pewnego modelu organizacji w<br />

przyszłości.<br />

Andrzej Marjański (60)<br />

Planowanie odbywa się w kontekście określonego<br />

otoczenia<br />

Zrozumienie i poznanie otoczenia jest pierwszym<br />

krokiem w planowaniu i ma podstawowe znaczenie<br />

Zrozumienie otoczenia jest niezbędne do ustalenia<br />

ogólnego posłannictwa organizacji czyli MISJI<br />

Misja organizacji wyznacza cel organizacji,<br />

założenia, wartości i kierunki<br />

Z misji wypływają równoległe strumienie celów i<br />

planów *<br />

20<br />

Proces planowania<br />

10


Andrzej Marjański<br />

Andrzej Marjański (60)<br />

21<br />

Proces planowania<br />

Otoczenie<br />

Misja organizacji<br />

Cele Przesłanki Wartości Kierunki<br />

Cele strategiczne<br />

Plany strategiczne<br />

Cele taktyczne<br />

Plany taktyczne<br />

Cele operacyjne<br />

Plany operacyjne<br />

Źródło: R.W. Griffin, Podstawy zarządzania organizacjami, s. 200<br />

Andrzej Marjański (60)<br />

22<br />

Misja organizacji<br />

Planowanie celów musi rozpoczynać się od<br />

określenia celu najbardziej ogólnego –<br />

syntetyzującego całość działań organizacji.<br />

Ten cel określa się mianem misji.<br />

Misja nie jest:<br />

celem głównym, których może być kilka<br />

celem końcowym, których jest zawsze bardzo wiele<br />

11


Andrzej Marjański<br />

Andrzej Marjański (60)<br />

23<br />

Misja organizacji<br />

Planowanie celów musi rozpoczynać się od określenia celu<br />

najbardziej ogólnego – syntetyzującego całość działań<br />

organizacji. Ten cel określa się mianem misji.<br />

Misja – określa podstawowy cel organizacji - jest<br />

precyzyjnym wyrażeniem –w języku zrozumiałym dla<br />

pracowników i otoczenia organizacji – dalekosiężnych<br />

zamierzeń i aspiracji organizacji.<br />

Czyli stanowi ogólny cel organizacji, syntetyzujący całość<br />

działań organizacji.<br />

Misja może być tylko jedna.<br />

Misja stanowi sformułowanie wizji firmy na<br />

użytek strategii<br />

Andrzej Marjański (60)<br />

Wymiar strategiczny misji organizacji<br />

24<br />

Misja nabiera strategicznego znaczenia gdy<br />

spełnia trzy wymogi:<br />

1. wyznacza kierunek i dotyczy przyszłości<br />

2. wyraża marzenia i wyzwania, które stają się udziałem<br />

pracowników<br />

3. proces jej realizacji jest wiarygodny.<br />

(K. Obłój)<br />

12


Andrzej Marjański<br />

Andrzej Marjański (60)<br />

Misja a warunki otoczenia<br />

25<br />

P. Drucker wskazuje na konieczność brania pod uwagę<br />

trzech kompleksów spraw:<br />

okazji, jakie stwarza otoczenie, a więc ujawniające się<br />

potrzeby, które organizacja ma zaspokajać<br />

kompetencji, czyli zasobów i stopnia, w jakim organizacja<br />

może te potrzeby zaspokajać, biorąc pod uwagę stan jej<br />

zasobów ludzkich, technicznych i finansowych<br />

zaangażowanie wynikające ze stopnia zgodności z<br />

potrzebami i wzorami kulturowych członków organizacji, a<br />

istotą jej działalności<br />

Andrzej Marjański (60)<br />

Metody planowania, warunki pewności,<br />

niepewności, ryzyka<br />

Planowanie celów ukierunkowane jest na przyszłość,<br />

która jest trudna do przewidzenia.<br />

Trudność wzrasta wraz z im bardziej zmienne jest<br />

otoczenie organizacji<br />

Zmienność otoczenia nie stanowi problemu jeżeli zmiany<br />

mają charakter regularnych procesów<br />

Gdy otoczenie zmienia się żywiołowo sytuacja planisty<br />

ulega znacznemu pogorszeniu<br />

Im dłuższy jest horyzont planowania, ty, zmienność i słaba<br />

przewidywalność otoczenia mają większe znaczenie<br />

Metody planowania zależą od sytuacji planowania<br />

26<br />

13


Andrzej Marjański<br />

Andrzej Marjański (60)<br />

Typy sytuacji, w których planujemy<br />

27<br />

Pewność – funkcyjna zależność pomiędzy zmiennymi<br />

niezależnymi i zależnymi branymi pod uwagę w procesie<br />

planowania. Przyszłość jest w pełni przewidywalna.<br />

Andrzej Marjański (60)<br />

Typy sytuacji, w których planujemy<br />

28<br />

Ryzyko – dla poszczególnych lub wszystkich danych istnieją<br />

tylko obiektywne rozkłady prawdopodobieństwa.<br />

Rozkłady prawdopodobieństwa można określić na podstawie<br />

przeszłości.<br />

Wariant alternatywny w zanadrzu.<br />

14


Andrzej Marjański<br />

Andrzej Marjański (60)<br />

Typy sytuacji, w których planujemy<br />

29<br />

Niepewność – brak jest jakichkolwiek informacji o<br />

prawdopodobieństwie wystąpienia przyszłych zjawisk.<br />

Planowanie wielowariantowe – różne sekwencje<br />

celów pośrednich, spośród których można dokonywać<br />

wyborów w miarę rozwoju sytuacji.<br />

Planowanie otwarte – cele długofalowe i bieżące<br />

zadania operacyjne dla ich realizacji, które nie przesądzają<br />

o celach średnioterminowych, a więc sekwencji działań i<br />

celów. *<br />

Projektowanie struktury celów<br />

Dekompozycja misji<br />

Andrzej Marjański (60)<br />

Aby zaprojektować system organizacyjny niezbędne jest<br />

dokonanie klasyfikacji celów z punktu widzenia stosunku<br />

części do całości.<br />

Powstaje w ten sposób całościowa struktura organizacji. *<br />

30<br />

15


Andrzej Marjański<br />

Andrzej Marjański (60)<br />

Projektowanie struktury celów<br />

Cel nierozerwalnie związany jest z wyznaczonym<br />

działaniem<br />

Klasyfikacja celów ze względu na stosunek części do<br />

całości jest zarazem hierarchicznym układem działań.<br />

Struktury celów nie wolno utożsamiać ze strukturą<br />

organizacyjną<br />

Zadaniem projektantów sytemu organizacyjnego po<br />

sformułowaniu misji organizacji jest wyodrębnienie z niej<br />

celów cząstkowych, których realizacja zapewnia jej<br />

spełnienie *<br />

31<br />

Andrzej Marjański (60)<br />

32<br />

Technika drzewa celów<br />

Technika drzewa celów – stosowana do dekompozycji<br />

misji projektowanej organizacji i prezentacji struktury<br />

celów.Opiera się na zasadach logiki dedukcyjnej i posługuje<br />

się zapisem wziętym z teorii grafów – drzewem.<br />

Drzewo celów – jest graficznym przedstawieniem<br />

struktury hierarchicznej celów, uzupełnionym opisem<br />

elementów tej struktury. *<br />

16


Andrzej Marjański<br />

Andrzej Marjański (60)<br />

Drzewo celów<br />

33<br />

- Źródło grafu (cel ogólny),węzeł<br />

Cel cząstkowy,<br />

węzeł<br />

Łuk grafu<br />

Zadanie główne , węzeł<br />

Zadanie cząstkowe, węzeł<br />

Gałęzie drzewa celów<br />

Elementy drzewa<br />

celów<br />

Czynność, węzeł, koniec grafu<br />

Andrzej Marjański (60)<br />

Drzewo celów<br />

34<br />

Elementy grafu w technice drzewa celów:<br />

węzły grafu – przedstawiają misję, cele cząstkowe,<br />

zadania i czynności<br />

źródło grafu – węzeł oznaczający misję<br />

końce grafu – cele dalej niepodzielne<br />

łuki grafu – linie łączące węzły na różnych stopniach<br />

podziału<br />

Elementy drzewa celów na jednym poziomie związane z<br />

jednym elementem wyższego poziomu tworzą grupę<br />

elementów.<br />

Elementy drzewa z różnych poziomów tworzą gałąź celów<br />

17


Andrzej Marjański<br />

Andrzej Marjański (60)<br />

Proces formułowania celu<br />

Problemy decyzyjne związane z przyjęciem celów<br />

organizacji znajdują odzwierciedlenie w wyborze i<br />

sformułowaniu strategii organizacji<br />

35<br />

ROLA STRATEGII W ZARZĄDZANIU<br />

Strategia organizacji – długofalowy program działań w<br />

zakresie stosunków z otoczeniem, w wyniku których<br />

realizowane są cele i aspiracje.<br />

Podstawową sprawą w formułowaniu strategii jest<br />

umiejętność realistycznej oceny i przewidywania zjawisk<br />

zachodzących w otoczeniu. *<br />

Andrzej Marjański (60)<br />

36<br />

Trzy typy otoczenia<br />

Stałe<br />

prawie nie ma nagłych lub nieoczekiwanych zmian.<br />

zmiany wyrobów lub usług następują rzadko a ich<br />

modyfikacje można zaplanować z wyprzedzeniem.<br />

stały zbiór klientów i konkurentów.<br />

popyt stały z niewielkimi wahaniami.<br />

niestety, trudno znaleźć takie otoczenie. *<br />

18


Andrzej Marjański<br />

Andrzej Marjański (60)<br />

37<br />

Trzy typy otoczenia<br />

Zmienne<br />

zmiany mogą występować w każdej lub we wszystkich<br />

dziedzinach.<br />

na szczęście, mają charakter ewolucyjny a nie<br />

rewolucyjny *<br />

Burzliwe<br />

ciągle zmieniający się układ konkurentów<br />

wypuszczających na rynek nowe nieoczekiwane wyroby,<br />

innowacje techniczne,<br />

Andrzej Marjański (60)<br />

nie dające się przewidzieć działania władz państwowych,<br />

dotyczące tworzenia ram i warunków dla działania różnych<br />

organizacji,<br />

gwałtowne zmiany z potrzebach i zachowaniach grup<br />

obywateli. *<br />

38<br />

Trzy typy otoczenia<br />

19


Andrzej Marjański<br />

Andrzej Marjański (60)<br />

Rodzaje strategii w procesie planowania<br />

Rynkowa – stosowana w warunkach silnej konkurencji.<br />

Organizacja ma stosunek do otoczenia polegający na<br />

gotowości jej reagowania na zmiany w nim zachodzące.<br />

39<br />

Produkcyjna – typowa dla systemu produkcji masowej w<br />

organizacji mającej pozycję monopolistyczną .<br />

Technokratyczna – typowy dla organizacji nie<br />

nastawionych na zysk (non-profit).<br />

Biurokratyczna – spotykana najczęściej w administracji<br />

Andrzej Marjański (60)<br />

Zasady planowania (H. Koontz i C. O’Donnell)<br />

Zasada konkretności – jasne i precyzyjne<br />

formułowanie celów<br />

Zasada terminowości – wyznaczanie terminu<br />

wykonania każdego zadania<br />

Zasada elastyczności – możliwość korygowania<br />

planów pod wpływem zmiany warunków ich<br />

realizacji<br />

Zasada optymalnego horyzontu czasowego –<br />

konieczność zawarcia kompromisu pomiędzy<br />

nieokreślonością a zbytnią krótkowzrocznością *<br />

40<br />

20


Andrzej Marjański<br />

Andrzej Marjański (60)<br />

41<br />

Organizowanie<br />

Druga funkcja zarządzania<br />

Andrzej Marjański (60)<br />

Organizowanie – jako funkcja zarządzania<br />

Organizowanie – (łac. organizare – porządkować coś)<br />

czynność polegająca na urządzaniu czegoś, wprowadzaniu<br />

określonego ładu, uznanego przez nas za pożądany.<br />

J. Machaczka, Podstawy Zarządzania, AE w Krakowie, Kraków 2001, s. 42<br />

Organizowanie - decydowanie o najlepszym grupowaniu<br />

działań i zasobów organizacji.<br />

R.W. Griffin, Podstawy Zarządzania Organizacjami, PWN, Warszawa 2004, s. 343<br />

Organizowanie - proces wyznaczania zadań,<br />

przydzielania zasobów oraz koordynowania czynności<br />

poszczególnych osób i grup zmierzający do wykonania<br />

planów. Dzięki organizowaniu kierownicy przekształcają plany<br />

w działania poprzez definiowanie zadań, przydzielanie ich<br />

pracownikom i wspomaganie za pomocą technologii i innych<br />

zasobów.<br />

J.R. Schemerhorn J.r., Zarządzanie , PWE, Warszawa 2008, s. 30<br />

42<br />

21


Andrzej Marjański<br />

Zagwarantowanie równowagi pomiędzy potrzebami<br />

stabilizacji i koniecznością wprowadzania zmian w<br />

przedsiębiorstwie<br />

Stworzenie struktury, która:<br />

Andrzej Marjański (60)<br />

Zadania procesu organizowania<br />

zapewnia trwałość i spolegliwość działania jej członków<br />

prowadzącego do realizacji celów organizacji<br />

umożliwia dokonywanie zmian ułatwiających<br />

dostosowanie się do zmian lub ich powodowanie lub<br />

wywoływanie oporu przeciw zmianom *<br />

43<br />

Andrzej Marjański (60)<br />

Organizowanie a inne funkcje zarządzania<br />

Organizowanie – aby<br />

stworzyć struktury<br />

• Podziel pracę<br />

• Zapewnij zasoby<br />

• Koordynuj czynności<br />

44<br />

Planowanie – aby<br />

wyznaczyć kierunek<br />

Kontrolowanie- aby zapewnić<br />

osiąganie wyników<br />

Przewodzenie – aby<br />

inspirować działania<br />

J.R. Schemerhorn J.r., Zarządzanie, PWE, Warszawa 2008, s. 176<br />

22


Andrzej Marjański<br />

Po opracowaniu planów, kierownik musi spowodować, aby<br />

nastąpiła ich realizacja.<br />

Po określeniu misji i podstawowych wartości oraz celów i<br />

strategii rozpoczyna się proces organizowanie<br />

Ustala się w nim:<br />

kto co powinien robić<br />

kto kogo nadzoruje<br />

Andrzej Marjański (60)<br />

Organizowanie w procesie zarządzania<br />

jak wyglądają wzajemne relacje pomiędzy<br />

poszczególnymi ludźmi i częściami organizacji<br />

Wyzwanie w organizowaniu polega na znalezieniu<br />

najlepszego rozwiązania, odpowiadającego wymaganiom<br />

danej sytuacji *<br />

45<br />

Andrzej Marjański (60)<br />

Organizowanie jako proces wieloetapowy<br />

Szczegółowe ustalenie całej pracy, którą należy wykonać<br />

dla osiągnięcia celów organizacji<br />

Podział całej pracy na czynności, logicznie możliwe do<br />

dogodnego zrealizowania przez jednego człowieka lub<br />

grupę ludzi<br />

Łączenie w logiczny i sprawny sposób pracy członków<br />

organizacji<br />

Ustalenie mechanizmu koordynacji pracy członków<br />

organizacji tak, aby stanowiła jednolitą harmonijną całość<br />

Sprawdzanie skuteczności organizacji i wprowadzanie<br />

poprawek w celu utrzymania lub zwiększenia jej<br />

skuteczności<br />

46<br />

J. Stoner, Ch. Wankel, Kierowanie, PWE, Warszawa 1994, s. 199<br />

23


Andrzej Marjański<br />

Andrzej Marjański (60)<br />

47<br />

Proces organizacyjny<br />

Szczegółowe określenie pracy<br />

Podział pracy<br />

Łączenie pracy<br />

Koordynacja pracy<br />

Sprawdzanie i reorganizacja<br />

J. Stoner, Ch. Wankel, Kierowanie, PWE, Warszawa 1994, s. 199<br />

Andrzej Marjański (60)<br />

Szczegółowe określenie całej pracy<br />

Każdą organizację tworzy się określonym zamiarze<br />

Przedsiębiorstwo aby sprzedawało dobra i usługi<br />

Szpital aby leczył chorych<br />

Drużyna piłkarska aby ...<br />

Aby osiągnąć cele organizacji, trzeba wyznaczyć jej zadania<br />

jako całości *<br />

48<br />

24


Andrzej Marjański<br />

Andrzej Marjański (60)<br />

Podział pracy na czynności<br />

Organizacje tworzy się dlatego ponieważ pojedynczy<br />

człowiek nie jest w stanie sam wykonać przeznaczonej<br />

pracy<br />

Praca musi zostać odpowiednio podzielona pomiędzy<br />

członków organizacji<br />

Podział pracy musi uwzględniać :<br />

kwalifikacje do wykonania zadań<br />

właściwe obciążenie pracą *<br />

49<br />

Andrzej Marjański (60)<br />

Łączenie pracy członków organizacji<br />

Organizacje często rozrastają się i zatrudniają coraz więcej<br />

osób, które wykonują różne czynności.<br />

Konieczne staje się grupowanie osób, których zadania są<br />

powiązane ze sobą<br />

Np. w przedsiębiorstwach produkcyjnych są to działy:<br />

sprzedaży, zasobów ludzkich, produkcji,marketingu, ....<br />

W dziale zatrudniani są pracownicy o różnym poziomie<br />

umiejętności i specjalizacji<br />

Współdziałanie opiera się na ustalonych zasadach<br />

postępowania<br />

Tego rodzaju agregacja nosi najczęściej nazwę<br />

departamentalizacji *<br />

50<br />

25


Andrzej Marjański<br />

Andrzej Marjański (60)<br />

Koordynacja pracy członków organizacji<br />

Polega na ustaleniu mechanizmu koordynacji pracy<br />

członków organizacji w jednolitą harmonijną całość<br />

W miarę pogłębiania się specjalizacji czynności<br />

wykonywanych przez osoby jak i działy występuje<br />

możliwość zapomnienia o celach głównych organizacji<br />

Możliwe jest także wystąpienie konfliktów pomiędzy<br />

członkami organizacji<br />

Mechanizmy koordynacji umożliwiają zachowanie przez<br />

członków organizacji świadomości jej celów<br />

Mechanizmy koordynacji wpływają na ograniczenie<br />

niesprawności działania organizacji oraz zmniejszenie pola<br />

konfliktów *<br />

51<br />

Andrzej Marjański (60)<br />

Sprawdzanie i reorganizacja organizacji<br />

W celu utrzymania lub zwiększenia skuteczności organizacji<br />

dokonuje się sprawdzenia jej skuteczności i wprowadza<br />

poprawki w jej funkcjonowaniu<br />

Organizowanie jest procesem ciągłym, co powoduje<br />

konieczność sprawdzania okresowego wszystkich czterech<br />

etapów organizowania<br />

Zwiększanie się organizacji i zmiany zachodzące w jej<br />

funkcjonowaniu powodują konieczność ponownej oceny jej<br />

struktury<br />

Działanie to ma zapewnić organizacji skuteczne i sprawne<br />

funkcjonowanie adekwatnie do aktualnych potrzeb. *<br />

52<br />

26


Andrzej Marjański<br />

Andrzej Marjański (60)<br />

53<br />

Specjalizacja pracy<br />

Powierzanie poszczególnym osobom<br />

wykonywania odrębnych fragmentów danego<br />

zadania zamiast całości<br />

Wykonywanie zadań w podziale na odrębne etapy, które są<br />

realizowane przez inną osobę<br />

Efekt specjalizacji – poszczególne osoby specjalizują się w<br />

w wykonywaniu części danego zadania, a nie całości<br />

Umożliwia sprawne wykorzystanie różnorodnych<br />

umiejętności pracowników<br />

Możliwość wykorzystania pracowników o różnym poziomie<br />

kwalifikacji zawodowych *<br />

Andrzej Marjański (60)<br />

Specjalizacja pracy - ujęcie historyczne<br />

A. Smith, w Bogactwie Narodów (1776, Polska 1954) ukazał<br />

potrzebę wprowadzania specjalizacji pracy<br />

W krajach uprzemysłowionych specjalizacja była stosowana<br />

od stuleci<br />

Zwolennicy specjalizacji uważali początkowo, że<br />

zwiększanie wydajności można prowadzić w<br />

nieskończoność (na przełomie XIX i XX wieku było to<br />

szczególnie zasadne)<br />

Lata 60. XX w. – zauważono powszechnie, że przesadzanie<br />

ze specjalizacją prowadzi do wystąpienia niepożądanych<br />

objawów.<br />

Nowa koncepcja –poszerzanie zakresu czynności<br />

roboczych, łączenie pracowników w zespoły *<br />

54<br />

27


Aby chronić prywatność użytkownika, program PowerPoint uniemożliwił automatyczne pobranie tego zewnętrznego obrazu. Aby pobrać i wyświetlić ten obraz, kliknij przycisk Opcje na pasku komunikatów, a następnie kliknij opcję Włącz zawartość zewnętrzną.<br />

Andrzej Marjański<br />

Andrzej Marjański (60)<br />

Produkcja szpilek wg A. Smitha<br />

Jeden człowiek przeciąga drut,<br />

drugi go prostuje,<br />

trzeci tnie,<br />

55<br />

czwarty nadaje mu ostrze,<br />

Piąty szlifuje prze nałożeniem główki.<br />

10 ludzi dziennie produkowało<br />

w ten sposób 48.000 szpilek<br />

Adam Smith<br />

(1723-1790)<br />

Samodzielna produkcja szpilek<br />

przez jednego człowieka<br />

20 sztuk dziennie<br />

Andrzej Marjański (60)<br />

Korzyści ze specjalizacji pracy<br />

Żaden człowiek nie ma fizycznych możliwości wykonania<br />

wszystkich operacji z jakich składa się złożone zadanie<br />

Nie jest w stanie nabyć wszystkich umiejętności<br />

potrzebnych do realizowania zadań stanowiących elementy<br />

złożonych operacji<br />

Wyspecjalizowany podział pracy umożliwia zdobycie<br />

umiejętności i nabranie biegłości w poszczególnych<br />

wykonywanych indywidualnie operacjach roboczych<br />

Zadań do wykonania można nauczyć się w krótkim czasie<br />

Występowanie zróżnicowanych zadań umożliwia ludziom<br />

pracę na stanowiskach, które odpowiadają ich kwalifikacjom<br />

i predyspozycjom *<br />

56<br />

28


Andrzej Marjański<br />

Andrzej Marjański (60)<br />

Wady ze specjalizacji pracy<br />

Występują w przypadku przekroczenia punktu, w<br />

którym występują ujemne skutki specjalizacji<br />

pracy, a ich wpływ przeważa nad korzyściami<br />

ekonomicznymi :<br />

Nuda<br />

Zmęczenie<br />

Stres<br />

Obniżenie wydajności<br />

Pogorszenie jakości wyrobów<br />

Absencja w pracy<br />

Duża fluktuacja pracowników *<br />

57<br />

Andrzej Marjański (60)<br />

Dzisiejsze czasy (Modern Times) 1936 r.<br />

58<br />

Wprowadzenie taśmy montażowej – symbol<br />

dehumanizacji pracy i alienacji jednostki od<br />

stanowiska pracy<br />

29


Andrzej Marjański<br />

Andrzej Marjański (60)<br />

Oszczędności i ujemne strony specjalizacji<br />

pracy<br />

59<br />

Niska Wydajność pracy Wysoka<br />

Wpływ<br />

oszczędności<br />

wynikających<br />

ze<br />

specjalizacji<br />

Wpływ ujemnych<br />

ludzkich stron<br />

specjalizacji<br />

Niska<br />

Specjalizacja pracy<br />

Wysoka<br />

Andrzej Marjański (60)<br />

Zagadnienia do dyskusji<br />

Omów pojęcie i znaczenie funkcji zarządzania – planowania<br />

i organizowania<br />

Omów zadania planowania<br />

Wskaż zadania organizowania<br />

Pojęcie i charakterystyka celów organizacji<br />

Scharakteryzuj pojęcie misji organizacji<br />

Opisz dobre i złe strony specjalizacji pracy<br />

60<br />

30


Aby chronić prywatność użytkownika, program PowerPoint uniemożliwił automatyczne pobranie tego zewnętrznego obrazu. Aby pobrać i wyświetlić ten obraz, kliknij przycisk Opcje na pasku komunikatów, a następnie kliknij opcję Włącz zawartość zewnętrzną.<br />

Andrzej Marjański<br />

Andrzej Marjański (60)<br />

Polecana literatura<br />

61<br />

R.W. Griffin, Podstawy zarządzania organizacjami, PWN,r.6,9<br />

B. Kaczmarek, Cz. Sikorski, Podstawy zarządzania, Absolwent, r.<br />

2 p.1 i 2<br />

J. Stoner, Ch. Wankel, Kierowanie, PWE, Warszawa 1994<br />

J.R. Schemerhorn J.r., Zarządzanie, PWE, Warszawa 2008,<br />

S. R. Robbins, D.A. DeCenzo, Podstawy zarządzania, PWE,<br />

Warszawa 2002<br />

P y t a n i a ?<br />

„Jeśli masz wątpliwości, mów prawdę.”<br />

Mark Twain<br />

www.amarjanski.san.edu.pl<br />

31

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!