Autopercepción física y modalidades de actividades físicas en la edad adulta
Autopercepción física y modalidades de actividades físicas en la edad adulta
Autopercepción física y modalidades de actividades físicas en la edad adulta
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
ACTIVIDAD FÍSICA Y SALUD<br />
24<br />
Infante, G., Axpe, I., Revuelta, L., y Ros, I.<br />
importante el hecho <strong>de</strong> agrupar<strong>la</strong>s <strong>de</strong> una manera que<br />
permita acce<strong>de</strong>r a <strong>la</strong> información acerca <strong>de</strong> qué tipo <strong>de</strong><br />
<strong>modalida<strong>de</strong>s</strong> <strong>de</strong> activida<strong>de</strong>s físico-<strong>de</strong>portivas son <strong>la</strong>s que<br />
se asocian con autopercepciones <strong>física</strong>s superiores <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />
<strong>edad</strong> <strong>adulta</strong>. Ante <strong>la</strong>s numerosas c<strong>la</strong>sificaciones <strong>de</strong> activida<strong>de</strong>s<br />
físico-<strong>de</strong>portivas exist<strong>en</strong>tes (Knapp, 1984;<br />
Matveiev, 1977; Parlebas, 1981), <strong>en</strong> este estudio se ha<br />
<strong>de</strong>cidido tomar como refer<strong>en</strong>cia <strong>la</strong> agrupación <strong>de</strong> activida<strong>de</strong>s<br />
físico-<strong>de</strong>portivas diversas <strong>de</strong> Devís (2000) que <strong>la</strong>s dividió<br />
<strong>en</strong> los sigui<strong>en</strong>te grupos: activida<strong>de</strong>s aeróbicas o<br />
cíclicas, activida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> baile y danza, activida<strong>de</strong>s <strong>de</strong>portivas,<br />
activida<strong>de</strong>s <strong>en</strong> <strong>la</strong> naturaleza, activida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> fitness y<br />
activida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> introspección. Hay que <strong>de</strong>stacar que <strong>la</strong> modalidad<br />
<strong>de</strong> <strong>de</strong>portes ha sido estudiada <strong>de</strong>s<strong>de</strong> un punto <strong>de</strong><br />
vista sociomotor ya que <strong>la</strong>s activida<strong>de</strong>s incluidas <strong>en</strong> esta<br />
modalidad son activida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> equipo y <strong>de</strong> duelo.<br />
Una <strong>de</strong> <strong>la</strong>s aportaciones <strong>de</strong> este estudio es que el autoconcepto<br />
físico y sus dim<strong>en</strong>siones asociadas varían <strong>en</strong><br />
función <strong>de</strong> <strong>la</strong> práctica <strong>de</strong> actividad físico-<strong>de</strong>portiva. Así,<br />
los adultos que no son activos muestran autopercepciones<br />
<strong>física</strong>s inferiores a qui<strong>en</strong>es son activos <strong>física</strong>m<strong>en</strong>te, especialm<strong>en</strong>te<br />
<strong>en</strong> <strong>la</strong>s subdim<strong>en</strong>siones <strong>de</strong> habilidad y condición<br />
<strong>física</strong> <strong>de</strong>l autoconcepto físico y el propio autoconcepto<br />
físico (An<strong>de</strong>rson, Murphy, Murtagh, & Nevill, 2006;<br />
Dionigi & Cannon, 2009; Fox, 2000b; Rans<strong>de</strong>ll, Detling,<br />
Taylor, Reel, & Shultz, 2004; Taylor y Fox, 2005).<br />
La nov<strong>edad</strong> <strong>de</strong> este estudio provi<strong>en</strong>e <strong>de</strong>l int<strong>en</strong>to <strong>de</strong><br />
examinar si distintas <strong>modalida<strong>de</strong>s</strong> <strong>de</strong> actividad físico-<strong>de</strong>portiva<br />
se asocian con distintos niveles <strong>de</strong> autoconcepto<br />
físico. Los resultados reve<strong>la</strong>n que qui<strong>en</strong>es practican <strong>la</strong><br />
modalidad <strong>de</strong> <strong>de</strong>portes obti<strong>en</strong><strong>en</strong> mejores autopercepciones<br />
<strong>de</strong> habilidad y condición <strong>física</strong> que qui<strong>en</strong>es practican<br />
otro tipo <strong>de</strong> <strong>modalida<strong>de</strong>s</strong> como activida<strong>de</strong>s aeróbicas,<br />
bailes, fitness o activida<strong>de</strong>s <strong>en</strong> <strong>la</strong> naturaleza. La razón <strong>de</strong><br />
estas difer<strong>en</strong>cias pue<strong>de</strong> v<strong>en</strong>ir <strong>de</strong>rivada <strong>de</strong> <strong>la</strong> importancia<br />
que se le otorga a los <strong>de</strong>portes <strong>en</strong> nuestra soci<strong>edad</strong>, consi<strong>de</strong>rando<br />
el <strong>de</strong>porte como un <strong>de</strong>recho <strong>de</strong>l ciudadano y un<br />
servicio público (García Ferrando & Lagar<strong>de</strong>ra, 1998).<br />
Es preciso t<strong>en</strong>er <strong>en</strong> cu<strong>en</strong>ta que <strong>la</strong>s motivaciones e intereses<br />
hacia <strong>la</strong> práctica evolucionan y son difer<strong>en</strong>tes <strong>en</strong><br />
función <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>edad</strong> y el género (Horn & Harris, 1996).<br />
Las investigaciones c<strong>en</strong>tradas <strong>en</strong> <strong>la</strong> motivación hacia <strong>la</strong><br />
práctica físico-<strong>de</strong>portiva <strong>en</strong> niños, jóv<strong>en</strong>es y adultos, así<br />
como <strong>en</strong> varones y mujeres, reve<strong>la</strong>n que mi<strong>en</strong>tras los<br />
niños y jóv<strong>en</strong>es buscan diversión, el p<strong>la</strong>cer <strong>de</strong> jugar, el<br />
perfeccionami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> sus aptitu<strong>de</strong>s y <strong>la</strong> competición, los<br />
adultos son más proclives a realizar ejercicio por razones<br />
<strong>de</strong> salud (Duda & Tappe, 1989; Ryckman & Hamel,<br />
1992). Así, otro <strong>de</strong> los resultados concretados por este es-<br />
Apunts. Educación Física y Deportes. 2012, n.º 110. 4.º trimestre (octubre-diciembre), pp. 19-25. ISSN-1577-4015<br />
tudio provi<strong>en</strong>e <strong>de</strong>l análisis conjunto <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>edad</strong> y <strong>la</strong>s <strong>modalida<strong>de</strong>s</strong><br />
físico-<strong>de</strong>portivas sobre el autoconcepto. Se observa<br />
un <strong>de</strong>sc<strong>en</strong>so <strong>de</strong> autoconcepto g<strong>en</strong>eral a medida que<br />
aum<strong>en</strong>ta <strong>la</strong> <strong>edad</strong> <strong>en</strong> <strong>la</strong>s personas se<strong>de</strong>ntarias que no pres<strong>en</strong>tan<br />
estilos <strong>de</strong> vida activos (Infante et al., 2011) y, sorpr<strong>en</strong><strong>de</strong>ntem<strong>en</strong>te,<br />
<strong>en</strong> aquellos que practican <strong>la</strong> modalidad<br />
<strong>de</strong> <strong>de</strong>porte. Sería interesante ampliar este resultado con<br />
algún estudio que pueda confirmar y extraer posibles causas<br />
<strong>de</strong> este <strong>de</strong>sc<strong>en</strong>so <strong>en</strong> <strong>la</strong> autopercepción <strong>de</strong> uno mismo.<br />
T<strong>en</strong>i<strong>en</strong>do <strong>en</strong> cu<strong>en</strong>ta que <strong>en</strong> este estudio se ha priorizado<br />
<strong>la</strong> significación fr<strong>en</strong>te a <strong>la</strong> g<strong>en</strong>eralización una <strong>de</strong> <strong>la</strong>s<br />
limitaciones <strong>de</strong> este estudio pue<strong>de</strong> situarse <strong>en</strong> el muestreo<br />
realizado, el cual al no haber sido <strong>de</strong> naturaleza estratificada<br />
no permite <strong>la</strong> g<strong>en</strong>eralización <strong>de</strong> los resultados. A<strong>de</strong>más<br />
este tipo <strong>de</strong> muestreo hubiera permitido que todas <strong>la</strong>s<br />
<strong>modalida<strong>de</strong>s</strong> <strong>de</strong> actividad físico-<strong>de</strong>portiva estuvieran equilibradas.<br />
De otra parte, <strong>la</strong> posibilidad <strong>de</strong> haber dado <strong>la</strong><br />
opción a elegir <strong>la</strong> modalidad <strong>en</strong> función <strong>de</strong>l tiempo que<br />
emplean <strong>en</strong> el<strong>la</strong> y no <strong>la</strong> importancia que le conce<strong>de</strong>n pue<strong>de</strong><br />
que haga variar los resultados obt<strong>en</strong>idos.<br />
De otra parte, sería interesante que ya que exist<strong>en</strong><br />
estudios que resaltan que pue<strong>de</strong>n ser más importantes<br />
los s<strong>en</strong>timi<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> pert<strong>en</strong><strong>en</strong>cia, cohesión y cooperación<br />
que <strong>la</strong>s propias mejoras fisiológicas (Van <strong>de</strong> Vliet et al.,<br />
2002) sería interesante dirigir el foco <strong>de</strong> at<strong>en</strong>ción a estas<br />
variables que puedan explicar los distintos contextos<br />
sociales <strong>en</strong> los que se realizan <strong>la</strong>s activida<strong>de</strong>s físico-<strong>de</strong>portivas.<br />
Refer<strong>en</strong>cias<br />
An<strong>de</strong>rson, A. G., Murphy, M. H., Murtagh, E., & Nevill, A. (2006).<br />
An 8-week randomized controlled trial on the effects of brisk walking,<br />
and brisk walking with abdominal electrical muscle stimu<strong>la</strong>tion<br />
on anthropometric, body composition, and self-perception measures<br />
in se<strong>de</strong>ntary adult wom<strong>en</strong>. Psychology of Sport and Exercise, 7(5),<br />
437-451. doi:10.1016/j.psychsport.2006.04.003<br />
B<strong>la</strong>sco, T., Cap<strong>de</strong>vi<strong>la</strong>, L. L., & Cruz, J. (1994). Re<strong>la</strong>ciones <strong>en</strong>tre acti- actividad<br />
<strong>física</strong> y salud. Anuario <strong>de</strong> Psicología 61(2), 19-24<br />
Cairney, J., Faught, B. E., Hay, J., Wa<strong>de</strong>, T. J. & Corna, L. M.<br />
(2005). Physical activity and <strong>de</strong>pressive symptoms in ol<strong>de</strong>r adults.<br />
Journal of Physical Activity and Health, 2, 98-114.<br />
Campos, J., Huertas, F., Co<strong>la</strong>do, J. C., López, A. L., Pablos, A., &<br />
Pablos, C. (2003). Efectos <strong>de</strong> un programa <strong>de</strong> ejercicio físico sobre<br />
el bi<strong>en</strong>estar psicológico <strong>de</strong> mujeres mayores <strong>de</strong> 55 años. Revista <strong>de</strong><br />
Psicología <strong>de</strong>l Deporte, 12(1), 7-26.<br />
Caruso, C. M., & Gill, D. L. (1992). Str<strong>en</strong>gth<strong>en</strong>ing physical self-per- self-perceptions<br />
through exercise. Journal of Sport Medicine and Physical<br />
Fitness, 32(4), 416-427.<br />
Cassidy, K., Kotynia-English, R., Acres, J., Flicker, L., Laut<strong>en</strong>sch<strong>la</strong>ger,<br />
N. T., & Almeida, O. P. (2004). Association betwe<strong>en</strong> lifestyle<br />
factors and m<strong>en</strong>tal health measures among community-dwelling<br />
ol<strong>de</strong>r wom<strong>en</strong>. Australian and New Zea<strong>la</strong>nd Journal of Psychiatry,<br />
38(11-12), 940–947. doi:10.1080/j.1440-1614.2004.01485.x