La conciencia fonológica silábica y el aprendizaje de la lengua ...
La conciencia fonológica silábica y el aprendizaje de la lengua ...
La conciencia fonológica silábica y el aprendizaje de la lengua ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
A modo <strong>de</strong> conclusión<br />
En síntesis, todo lo expresado nos permite precisar <strong>la</strong>s siguientes<br />
conclusiones:<br />
En primer lugar, hemos sugerido que <strong>el</strong> <strong>aprendizaje</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>lengua</strong> escrita<br />
se hace efectivo a través <strong>de</strong> varios mecanismos implícitos en <strong>el</strong> <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong><br />
<strong>la</strong> <strong>lengua</strong> oral.<br />
Segundo, <strong>el</strong> <strong>de</strong>sarrollo d<strong>el</strong> individuo, se lleva a cabo <strong>de</strong> una manera<br />
integral: mediante <strong>la</strong> <strong>el</strong>aboración <strong>de</strong> hipótesis y verificaciones, <strong>el</strong> niño va<br />
conformando sus esquemas cognoscitivos acerca d<strong>el</strong> mundo y <strong>de</strong> <strong>la</strong> realidad<br />
representada.<br />
Tercero, partiendo <strong>de</strong> consi<strong>de</strong>raciones teóricas <strong>de</strong> naturaleza<br />
psicolingüística, y <strong>de</strong>ntro <strong>de</strong> una teoría integral para explicar <strong>el</strong> <strong>aprendizaje</strong> <strong>de</strong><br />
<strong>la</strong> <strong>lengua</strong> escrita, se concibe <strong>la</strong> sí<strong>la</strong>ba como un universal fonológico, como una<br />
unidad <strong>de</strong>ntro d<strong>el</strong> <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> <strong>la</strong> fonología infantil y a<strong>de</strong>más como noción<br />
fundamental <strong>de</strong>ntro <strong>de</strong> los procesos <strong>de</strong> si<strong>la</strong>beo y garabateo.<br />
Cuarto, <strong>de</strong>ntro <strong>de</strong> una concepción evolutiva y natural d<strong>el</strong> <strong>de</strong>sarrollo<br />
lingüístico, se propone que para <strong>el</strong> logro efectivo d<strong>el</strong> <strong>aprendizaje</strong> <strong>de</strong> los<br />
códigos oral y escrito se consi<strong>de</strong>re <strong>la</strong> sí<strong>la</strong>ba como noción fundamental <strong>de</strong>ntro<br />
<strong>de</strong> este <strong>aprendizaje</strong>. A<strong>de</strong>más, <strong>el</strong> entrenamiento en <strong>el</strong> <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> una<br />
<strong>conciencia</strong> <strong>silábica</strong> y <strong>la</strong> manipu<strong>la</strong>ción <strong>de</strong> procesos silábicos <strong>de</strong> una manera<br />
consciente por parte d<strong>el</strong> niño (metalingüística), facilitaría <strong>el</strong> <strong>aprendizaje</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
<strong>lengua</strong> escrita en sus etapas iniciales y aumentaría su efectividad. Esto no<br />
quiere <strong>de</strong>cir que se asuma <strong>el</strong> método silábico para <strong>la</strong> enseñanza <strong>de</strong> <strong>la</strong> lectura y<br />
<strong>la</strong> escritura.<br />
Finalmente, es obvio que <strong>la</strong> <strong>de</strong>mostración rigurosa <strong>de</strong> <strong>la</strong> hipótesis que<br />
aquí hemos esbozado, amerita <strong>el</strong> diseño <strong>de</strong> algunas pruebas experimentales<br />
<strong>de</strong> concientización <strong>fonológica</strong>. Implica también <strong>la</strong> ejecución <strong>de</strong> una serie <strong>de</strong><br />
estrategias <strong>de</strong> entrenamiento y manipu<strong>la</strong>ción <strong>de</strong> variables <strong>fonológica</strong>s, que<br />
faciliten luego <strong>la</strong> <strong>el</strong>aboración <strong>de</strong> programas <strong>de</strong> seguimiento en <strong>el</strong> <strong>aprendizaje</strong><br />
<strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>lengua</strong> escrita a los sujetos que han formado parte <strong>de</strong> tales<br />
entrenamientos. Estos aspectos han sido abordados en Fraca, 1994; Fraca y<br />
Pérez, 1995 y en Fraca, 1997, a partir <strong>de</strong> una propuesta didáctica integradora<br />
para <strong>la</strong> enseñanza y <strong>aprendizaje</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>lengua</strong> escrita.<br />
Referencias bibliográficas<br />
Antonini, M. (1987) “R<strong>el</strong>ación <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>conciencia</strong> fonémica con <strong>el</strong> <strong>aprendizaje</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
lectura.” En Investigación y Postgrado 2, 11-17.<br />
Barrera, L. y L. Fraca <strong>de</strong> Barrera (1991) Psicolingüística y <strong>de</strong>sarrollo d<strong>el</strong> español.<br />
Caracas, Monte Ávi<strong>la</strong>.<br />
Borzone <strong>de</strong> Manrique, A. (1990) Lectura y escritura: nuevas propuestas <strong>de</strong>s<strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
investigación y <strong>la</strong> práctica. Buenos Aires, Kap<strong>el</strong>usz.<br />
Caneschi, G. (1984) “El proceso espontáneo <strong>de</strong> construcción <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>lengua</strong> escrita”<br />
(mimeografiado).<br />
Diamond, A. S. (1974) Historia y orígenes d<strong>el</strong> <strong>lengua</strong>je. Madrid, Francisco B<strong>el</strong>trán.