14.05.2013 Views

El arco de medio punto en la arquitectura islámica occidental.

El arco de medio punto en la arquitectura islámica occidental.

El arco de medio punto en la arquitectura islámica occidental.

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

adarve <strong>de</strong> <strong>la</strong> torre <strong>de</strong> Porvera, Jerez <strong>de</strong> <strong>la</strong> Frontera; 10, <strong>de</strong> adarve a <strong>la</strong> altura <strong>de</strong> <strong>la</strong> Torre<br />

<strong>de</strong> Comares, Alhambra; 11, pasadizo <strong>de</strong> ingreso a través <strong>de</strong> puertas <strong>en</strong> torres, castillo <strong>de</strong><br />

P<strong>la</strong>nes (Alicante), p<strong>la</strong>nta <strong>de</strong> M<strong>en</strong>én<strong>de</strong>z Fueyo (68); A, <strong>arco</strong> <strong>de</strong> postigo <strong>de</strong>l mismo<br />

castillo, según B. Pavón (69).<br />

66. PAVÓN MALDONADO, Jerez <strong>de</strong> <strong>la</strong> Frontera. Ciudad medieval, A. E. O, Madrid, 1981; y tratado,<br />

II.<br />

67. Casi siempre estas ata<strong>la</strong>yas, <strong>la</strong>s cuadradas y <strong>la</strong>s redondas, perdieron <strong>la</strong> puerta <strong>de</strong> <strong>en</strong>trada, tal es el caso<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong> torre situada <strong>en</strong>tre La Toba y Membrillera, <strong>en</strong> <strong>la</strong> provincia <strong>de</strong> Guada<strong>la</strong>jara, que <strong>en</strong> <strong>la</strong> página 115 <strong>de</strong><br />

nuestro libro Guada<strong>la</strong>jara medieval. Arte y arqueología árabe y mudéjar (Madrid, 1984) dábamos <strong>de</strong>ntro<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong> limitación <strong>de</strong> La Toba, cuando <strong>en</strong> realidad es <strong>de</strong>l término jurisdiccional <strong>de</strong> Membrilera, según<br />

informe <strong>de</strong> D. Antonio Gil.<br />

68. MENENDEZ FUEYO, J. L., “La puerta <strong>de</strong>l castillo <strong>de</strong> P<strong>la</strong>nes (Alicante), Bol. <strong>de</strong> Arqueología<br />

Medieval, 9, 1975, pp. 153-177.<br />

69. Este castillo fue tratado con anterioridad por nosotros, “Datos para una cronología <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>arquitectura</strong><br />

militar <strong>de</strong> Sharq al-Andalus: <strong>la</strong>s puertas <strong>de</strong> <strong>la</strong> alcazaba <strong>de</strong> D<strong>en</strong>ia y sus paralelos, y <strong>la</strong> fortaleza <strong>de</strong> Chera<br />

(Val<strong>en</strong>cia)”, Sharq al-Andalus. Estudios Árabes, 10-11, 1993-1994, pp. 547-574; incluíamos <strong>en</strong> este<br />

trabajo dibujo el dibujo A, <strong>de</strong> puerta <strong>de</strong> <strong>la</strong> barbacana <strong>de</strong>l castillo, <strong>de</strong> <strong>la</strong> fig. 37 (<strong>en</strong> fotografía 7 <strong>de</strong> <strong>la</strong> Fig.<br />

32) cuyas trazas <strong>de</strong> impronta árabe nos llevó a fechar<strong>la</strong> <strong>de</strong>ntro <strong>de</strong>l siglo XII, si bi<strong>en</strong> MENENDEZ<br />

FUEYO <strong>en</strong> su artículo citado <strong>la</strong> estima <strong>de</strong> época cristiana.<br />

Figura 37. Fortalezas. 1, Torre <strong>de</strong>l<br />

Trobador, Aljafería <strong>de</strong> Zaragoza; 2,<br />

camino <strong>de</strong> ronda, Alcalá <strong>de</strong><br />

H<strong>en</strong>ares; 3, <strong>de</strong> torre albarrana <strong>de</strong><br />

Écija; 4, torre <strong>de</strong>l castillo <strong>de</strong><br />

Novelda (Alicante); 5, p<strong>la</strong>nta Torre<br />

Hom<strong>en</strong>aje <strong>de</strong> <strong>la</strong> alcazaba <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

Alhambra; 6, 7, ata<strong>la</strong>yas<br />

castel<strong>la</strong>nas; 8, torres <strong>de</strong> Lago,<br />

Portugal; 9, torre <strong>de</strong> <strong>la</strong> calle Porvera,<br />

Jerez <strong>de</strong> <strong>la</strong> Frontera; 10, <strong>de</strong>l camino<br />

<strong>de</strong> ronda, a <strong>la</strong> altura <strong>de</strong> Comares, <strong>de</strong><br />

<strong>la</strong> Alhambra; 11, pasillo <strong>de</strong> <strong>en</strong>trada<br />

<strong>en</strong>tre dos torres al castillo <strong>de</strong> P<strong>la</strong>nes<br />

(Alicante); <strong>la</strong> puerta A, seña<strong>la</strong>da <strong>en</strong><br />

<strong>la</strong> p<strong>la</strong>nta 11 con una flecha, que<br />

<strong>de</strong>bió actuar <strong>de</strong> postigo<br />

<strong>El</strong> caso <strong>de</strong> <strong>la</strong>s puertas <strong>de</strong> <strong>la</strong> alcazaba <strong>de</strong> Má<strong>la</strong>ga. Como fortaleza que era hasta<br />

llegar al corazón <strong>de</strong> <strong>la</strong> misma había que pasar por <strong>la</strong> Puerta Primitiva o <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

Bóveda (ver Fig. 24, 5). En esta imag<strong>en</strong> (1) <strong>arco</strong> exterior (reconstruido, aunque<br />

sin saberse a ci<strong>en</strong>cia cierta si era <strong>de</strong> herradura) y el interior (2) con el <strong>medio</strong><br />

<strong>punto</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> bóveda <strong>de</strong> <strong>medio</strong> cañón <strong>de</strong> salida. Tras pasar por otras dos puertas<br />

s<strong>en</strong>cil<strong>la</strong>s se alcanzaba <strong>la</strong> Puerta <strong>de</strong>l Cristo, cuyo <strong>arco</strong> exterior extrañam<strong>en</strong>te sería<br />

<strong>de</strong> <strong>medio</strong> <strong>punto</strong> (A), sustituido <strong>en</strong> nuestro dibujo (A-1) por <strong>arco</strong> <strong>de</strong> herradura. Por<br />

último <strong>la</strong> puerta <strong>de</strong> Granada que da ingreso al recinto interior pa<strong>la</strong>tino (3, según<br />

litografía <strong>de</strong> 1839, publicada por Gómez-Mor<strong>en</strong>o y Torres Balbás): <strong>arco</strong> <strong>de</strong><br />

herradura con el <strong>medio</strong> <strong>punto</strong> <strong>en</strong>cima; el <strong>arco</strong> interior <strong>de</strong> acceso a los pa<strong>la</strong>cios<br />

reformado

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!