27.05.2013 Views

Relaciones entre la lectura y la escritura en el desarrollo de la ...

Relaciones entre la lectura y la escritura en el desarrollo de la ...

Relaciones entre la lectura y la escritura en el desarrollo de la ...

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

- Ambos procesos repres<strong>en</strong>tan <strong>la</strong> transformación simbólica <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

experi<strong>en</strong>cia. Eisner (1981) p<strong>la</strong>ntea que <strong>en</strong> <strong>la</strong> <strong>lectura</strong>, lo visual se transforma <strong>en</strong><br />

pa<strong>la</strong>bras; <strong>en</strong> <strong>la</strong> <strong>escritura</strong>, <strong>la</strong>s pa<strong>la</strong>bras son transformadas <strong>en</strong> <strong>el</strong>em<strong>en</strong>tos<br />

visuales.<br />

- Tanto <strong>la</strong> <strong>lectura</strong> como <strong>la</strong> <strong>escritura</strong> constituy<strong>en</strong> actos <strong>de</strong> <strong>de</strong>strezas y,<br />

como tales, su primer apr<strong>en</strong>dizaje implica g<strong>en</strong>eralm<strong>en</strong>te, una etapa <strong>la</strong>rga y<br />

fatigosa, d<strong>el</strong>iberada y consci<strong>en</strong>te. Una vez que los patrones informativos han<br />

sido progresivam<strong>en</strong>te almac<strong>en</strong>ados <strong>en</strong> <strong>la</strong> memoria <strong>de</strong> <strong>la</strong>rgo término, se llega a<br />

un niv<strong>el</strong> <strong>de</strong> habituación o automatización y su reconocimi<strong>en</strong>to (<strong>en</strong> <strong>el</strong> caso <strong>la</strong><br />

<strong>lectura</strong>) y su reproducción (<strong>en</strong> <strong>la</strong> <strong>escritura</strong>) llegan a transformarse <strong>en</strong> una<br />

operación cada vez más automática, con una realización continua y<br />

coordinada.<br />

- Por último, tanto <strong>la</strong> <strong>lectura</strong> como <strong>la</strong> <strong>escritura</strong> constituy<strong>en</strong> procesos <strong>de</strong><br />

gran complejidad, <strong>de</strong>bido a <strong>la</strong> orquestación <strong>de</strong> subprocesos compartidos, como<br />

memoria, cognición, l<strong>en</strong>guaje y percepción. Por lo tanto, ambas son frágiles y<br />

vulnerables fr<strong>en</strong>te a <strong>la</strong> interfer<strong>en</strong>cia y <strong>el</strong> trauma.<br />

2.2. Difer<strong>en</strong>cias <strong><strong>en</strong>tre</strong> <strong>la</strong> <strong>lectura</strong> y <strong>la</strong> <strong>escritura</strong><br />

Los procesos <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>lectura</strong> y <strong>la</strong> <strong>escritura</strong> pres<strong>en</strong>tan importantes difer<strong>en</strong>cias,<br />

algunas <strong>de</strong> <strong>la</strong>s cuales se <strong>de</strong>scrib<strong>en</strong> a continuación:<br />

- El compon<strong>en</strong>te neural-motor o práxico es mas activo <strong>en</strong> <strong>la</strong> <strong>escritura</strong><br />

que <strong>en</strong> <strong>la</strong> <strong>lectura</strong>, (Con<strong>de</strong>marín, Chadwick, 1984). En <strong>la</strong> <strong>escritura</strong>, ya sea<br />

manuscrita o dactilografiada, <strong>la</strong> producción <strong>de</strong> un texto es casi siempre una<br />

actividad física. Apr<strong>en</strong><strong>de</strong>r a escribir <strong>de</strong>s<strong>de</strong> un punto <strong>de</strong> vista <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>escritura</strong><br />

manuscrita, es apr<strong>en</strong><strong>de</strong>r a organizar ciertos movimi<strong>en</strong>tos con <strong>el</strong> fin <strong>de</strong><br />

reproducir un mod<strong>el</strong>o, constituy<strong>en</strong>do <strong>el</strong> efecto <strong>de</strong> una conjugación <strong><strong>en</strong>tre</strong> una<br />

actividad visual <strong>de</strong> id<strong>en</strong>tificación d<strong>el</strong> mod<strong>el</strong>o caligráfico y <strong>de</strong> una actividad<br />

motriz <strong>de</strong> realización d<strong>el</strong> mismo. Esto supone igualm<strong>en</strong>te <strong>el</strong> logro <strong>de</strong> un control<br />

psicomotor cuya manifestación es <strong>la</strong> guía d<strong>el</strong> movimi<strong>en</strong>to. Contro<strong>la</strong>r un acto,<br />

es dominar <strong>la</strong>s etapas <strong>de</strong> su <strong><strong>de</strong>sarrollo</strong>. Las posibilida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> coordinación y <strong>de</strong><br />

fr<strong>en</strong>o <strong>de</strong> los movimi<strong>en</strong>tos <strong>de</strong>b<strong>en</strong> sufici<strong>en</strong>tem<strong>en</strong>te <strong>de</strong>sarrol<strong>la</strong>das para respon<strong>de</strong>r<br />

a <strong>la</strong>s exig<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> precisión <strong>en</strong> <strong>la</strong> forma <strong>de</strong> <strong>la</strong>s letras y <strong>en</strong> <strong>la</strong> rapi<strong>de</strong>z <strong>de</strong><br />

ejecución. Estos compon<strong>en</strong>tes d<strong>el</strong> control son los resultados <strong>de</strong> interacciones<br />

kinestésicas y visuales. El fr<strong>en</strong>o y <strong>la</strong> interrupción parec<strong>en</strong> <strong>de</strong>p<strong>en</strong><strong>de</strong>r más <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

kinestesia. El mant<strong>en</strong>er o retomar <strong>la</strong> dirección <strong>de</strong>p<strong>en</strong>d<strong>en</strong> más <strong>de</strong> <strong>la</strong> visión.<br />

- Otro aspecto difer<strong>en</strong>cial está constituido por <strong>la</strong> mayor importancia d<strong>el</strong><br />

factor espacial <strong>en</strong> <strong>la</strong> <strong>escritura</strong> que influye <strong>en</strong> <strong>la</strong> reproducción correcta <strong>de</strong> <strong>la</strong>s<br />

formas <strong>de</strong> <strong>la</strong>s difer<strong>en</strong>tes letras, <strong>en</strong> <strong>la</strong>s regu<strong>la</strong>rida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> tamaño, dirección,<br />

proporción y posición <strong>de</strong> <strong>la</strong>s letras <strong>en</strong> re<strong>la</strong>ción con <strong>la</strong> línea <strong>de</strong> base, <strong>en</strong> <strong>la</strong>s<br />

formas <strong>de</strong> ligar <strong>la</strong>s letras <strong><strong>en</strong>tre</strong> sí y <strong>en</strong> <strong>la</strong> a<strong>de</strong>cuada diagramación.<br />

- Otra difer<strong>en</strong>cia está dada por <strong>la</strong> naturaleza d<strong>el</strong> texto que es distinta<br />

según si su re<strong>la</strong>ción es con <strong>el</strong> lector o con <strong>el</strong> escritor. Para <strong>el</strong> lector, un texto se<br />

va <strong>de</strong>sarrol<strong>la</strong>ndo o <strong>de</strong>s<strong>en</strong>volvi<strong>en</strong>do ante él. El escritor origina un texto que no<br />

ti<strong>en</strong>e exist<strong>en</strong>cia antes <strong>de</strong> que él le aporte forma y significado. El hecho <strong>de</strong>

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!