04.06.2013 Views

Prevención de violencia en el comercio nocturno - Subsecretaría de ...

Prevención de violencia en el comercio nocturno - Subsecretaría de ...

Prevención de violencia en el comercio nocturno - Subsecretaría de ...

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

<strong>Prev<strong>en</strong>ción</strong> <strong>de</strong> <strong>viol<strong>en</strong>cia</strong><br />

<strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>comercio</strong> <strong>nocturno</strong><br />

Recopilación y adaptación <strong>de</strong> bu<strong>en</strong>as prácticas<br />

e investigaciones internacionales


<strong>Prev<strong>en</strong>ción</strong> <strong>de</strong> <strong>viol<strong>en</strong>cia</strong><br />

<strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>comercio</strong> <strong>nocturno</strong><br />

Recopilación y adaptación <strong>de</strong> bu<strong>en</strong>as prácticas<br />

e investigaciones internacionales


<strong>Subsecretaría</strong> <strong>de</strong> <strong>Prev<strong>en</strong>ción</strong> <strong>de</strong>l D<strong>el</strong>ito<br />

Ministerio <strong>de</strong>l Interior y Seguridad Pública<br />

Recopilación y adaptación:<br />

Alfredo Contreras A.<br />

Revisión <strong>de</strong> cont<strong>en</strong>idos:<br />

Alejandra Casanova H.<br />

Catalina Mertz K.<br />

Rodrigo Pantoja V.<br />

Revisión <strong>de</strong> textos:<br />

Alejandra Casanova H.<br />

Diseño y diagramación:<br />

Gustavo Jara<br />

Ilustraciones:<br />

Andrés V<strong>el</strong>ásquez V.<br />

Fotografías:<br />

Patricio Cortés B.<br />

Impresión: M<strong>en</strong>ssage Producciones<br />

Registro <strong>de</strong> propiedad int<strong>el</strong>ectual N°223.882<br />

1° edición, Diciembre 2012, 3.000 ejemplares.


Índice<br />

Introducción<br />

Capítulo 1:<br />

Viol<strong>en</strong>cia al interior <strong>de</strong> locales <strong>nocturno</strong>s<br />

1. Diseño<br />

1.1. Niv<strong>el</strong> <strong>de</strong> hacinami<strong>en</strong>to<br />

1.2. Flujos peatonales<br />

1.3. Control <strong>de</strong> accesos<br />

1.4. Puertas <strong>de</strong> salida<br />

1.5. Control <strong>en</strong> servicios higiénicos<br />

1.6. Diseño <strong>de</strong>l bar<br />

1.7. Ornam<strong>en</strong>tación y mobiliario<br />

1.8. Ocultami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> especies<br />

2. Gestión<br />

2.1. Consumo <strong>de</strong> alcohol<br />

2.2. Resolución <strong>de</strong> conflictos<br />

2.3. Objetos riesgosos<br />

2.4. Niv<strong>el</strong> <strong>de</strong> temperatura y aseo<br />

2.5. Hora <strong>de</strong> cierre<br />

2.6. Señalética <strong>de</strong> seguridad<br />

pág 11<br />

pág 16<br />

pág 18<br />

pág 22<br />

pág 24<br />

pág 26<br />

pág 28<br />

pág 31<br />

pág 33<br />

pág 38<br />

pág 40<br />

pág 44<br />

pág 47<br />

pág 49<br />

pág 51


Capítulo 2:<br />

Viol<strong>en</strong>cia <strong>en</strong> barrios <strong>de</strong> <strong>en</strong>tret<strong>en</strong>ción nocturna<br />

1. Entorno <strong>de</strong> los barrios<br />

1.1. Cierre <strong>de</strong> los locales<br />

1.2. Transporte público<br />

1.3. Estacionami<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> vehículos<br />

1.4. Articulación y coordinación <strong>de</strong> actores locales<br />

pág 56<br />

pág 58<br />

pág 60<br />

pág 64<br />

Anexo 1: Pauta <strong>de</strong> chequeo para evaluar la seguridad <strong>de</strong> su local


Introducción<br />

El crecimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> las ciuda<strong>de</strong>s y la necesidad <strong>de</strong> planificar<br />

su <strong>de</strong>sarrollo urbano ha permitido que distintos sectores<br />

<strong>de</strong> la ciudad se <strong>de</strong>finan a partir <strong>de</strong>l niv<strong>el</strong> <strong>de</strong> especialización,<br />

usos y <strong>de</strong>stinos según los servicios que prestan al habitante.<br />

Así por ejemplo, exist<strong>en</strong> barrios que conc<strong>en</strong>tran gran parte<br />

<strong>de</strong> las activida<strong>de</strong>s financieras, mi<strong>en</strong>tras otros se abocan<br />

principalm<strong>en</strong>te a labores industriales o comerciales.<br />

D<strong>en</strong>tro <strong>de</strong> sectores <strong>de</strong>finidos por una vocación, los barrios<br />

“bohemios” o <strong>de</strong> <strong>en</strong>tret<strong>en</strong>ción nocturna, son fácilm<strong>en</strong>te<br />

reconocibles al conc<strong>en</strong>trar <strong>en</strong> una zona reducida una gran<br />

cantidad <strong>de</strong> locales como bares, restaurantes y discotecas,<br />

que ofrec<strong>en</strong> alternativas para <strong>el</strong> goce <strong>de</strong>l tiempo libre.<br />

Des<strong>de</strong> <strong>el</strong> punto <strong>de</strong> vista <strong>de</strong> la seguridad pública, un f<strong>en</strong>óm<strong>en</strong>o<br />

recurr<strong>en</strong>te <strong>en</strong> estos barrios <strong>nocturno</strong>s ti<strong>en</strong>e que ver con la<br />

ocurr<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> hechos <strong>de</strong> <strong>viol<strong>en</strong>cia</strong> y <strong>de</strong>litos tanto al interior<br />

<strong>de</strong> los locales, como también <strong>en</strong> <strong>el</strong> espacio público que<br />

los ro<strong>de</strong>a. Lo anterior, es producto <strong>en</strong> gran medida <strong>de</strong> la<br />

ingesta excesiva <strong>de</strong> alcohol por parte <strong>de</strong> qui<strong>en</strong>es frecu<strong>en</strong>tan<br />

estos sectores, así como también <strong>de</strong> ciertas condiciones<br />

ambi<strong>en</strong>tales que facilitan la <strong>viol<strong>en</strong>cia</strong>.<br />

Esta guía es una recopilación <strong>de</strong> estudios, experi<strong>en</strong>cias y<br />

bu<strong>en</strong>as prácticas internacionales, realizadas <strong>en</strong> distintos países<br />

europeos y norteamericanos, como también <strong>en</strong> ciuda<strong>de</strong>s<br />

australianas, <strong>de</strong> los cuales hemos adaptado conceptos y<br />

recom<strong>en</strong>daciones al contexto <strong>de</strong> nuestro país.<br />

De esta manera, <strong>el</strong> docum<strong>en</strong>to se c<strong>en</strong>tra <strong>en</strong> <strong>el</strong> abordaje <strong>de</strong> la<br />

problemática <strong>de</strong> seguridad, los principales factores <strong>de</strong> riesgo<br />

ambi<strong>en</strong>tales y la gestión urbana, <strong>en</strong>tregando recom<strong>en</strong>daciones<br />

para la prev<strong>en</strong>ción <strong>de</strong> la <strong>viol<strong>en</strong>cia</strong> y <strong>el</strong> <strong>de</strong>lito.<br />

En <strong>el</strong> primer capítulo, se analizan características <strong>de</strong> diseño<br />

<strong>de</strong> la infraestructura, así como <strong>de</strong> la gestión asociada a la<br />

administración o usos <strong>de</strong> los recintos, mi<strong>en</strong>tras que <strong>en</strong> <strong>el</strong><br />

segundo, se revisan factores <strong>de</strong>l <strong>en</strong>torno urbano que facilitan<br />

la <strong>viol<strong>en</strong>cia</strong>. Ambos <strong>en</strong>tregan las principales recom<strong>en</strong>daciones<br />

<strong>de</strong> seguridad asociada a cada problemática. Finalm<strong>en</strong>te,<br />

<strong>el</strong> tercer capítulo ofrece herrami<strong>en</strong>tas para la gestión y<br />

evaluación <strong>de</strong> locales y barrios <strong>nocturno</strong>s más seguros.<br />

Establecer alianzas con los diversos actores, tanto<br />

institucionales como <strong>de</strong> la sociedad civil es uno <strong>de</strong> los<br />

caminos más efectivos para prev<strong>en</strong>ir la <strong>viol<strong>en</strong>cia</strong> y <strong>el</strong> <strong>de</strong>lito.<br />

Los ciudadanos pue<strong>de</strong>n contribuir adoptando medidas<br />

simples, que se traducirán <strong>en</strong> mayor seguridad y calidad<br />

<strong>de</strong> vida para todos.<br />

11


Capítulo 1<br />

Viol<strong>en</strong>cia al interior <strong>de</strong><br />

locales <strong>nocturno</strong>s<br />

En las últimas décadas, estudios y experi<strong>en</strong>cias internacionales<br />

han logrado establecer una clara r<strong>el</strong>ación <strong>en</strong>tre las<br />

características físicas <strong>de</strong> los locales <strong>nocturno</strong>s y hechos<br />

<strong>de</strong> <strong>viol<strong>en</strong>cia</strong> al interior <strong>de</strong> <strong>el</strong>los, especialm<strong>en</strong>te <strong>en</strong> bares<br />

y discotecas. Aún cuando posean una infraestructura <strong>de</strong><br />

dim<strong>en</strong>siones consi<strong>de</strong>rables, estos lugares, que conc<strong>en</strong>tran<br />

gran cantidad <strong>de</strong> personas <strong>en</strong> <strong>el</strong> interior, registran agresiones<br />

que podrían <strong>de</strong>rivar incluso <strong>en</strong> hechos <strong>de</strong> <strong>viol<strong>en</strong>cia</strong><br />

<strong>en</strong> las afueras o cercanías <strong>de</strong>l local.<br />

En r<strong>el</strong>ación a lo anterior, <strong>el</strong> diseño <strong>de</strong> arquitectura <strong>de</strong> los<br />

espacios interiores <strong>de</strong> estos establecimi<strong>en</strong>tos pue<strong>de</strong> ser<br />

optimizado a fin <strong>de</strong> disminuir al mínimo los factores <strong>de</strong><br />

riesgo <strong>de</strong> <strong>viol<strong>en</strong>cia</strong>.


1. Diseño<br />

Las condiciones físicas <strong>de</strong> un local <strong>nocturno</strong> son un<br />

factor importante que pue<strong>de</strong> favorecer o disminuir las<br />

posibilida<strong>de</strong>s para g<strong>en</strong>erar <strong>viol<strong>en</strong>cia</strong> y oportunida<strong>de</strong>s<br />

para <strong>el</strong> <strong>de</strong>lito.<br />

En este s<strong>en</strong>tido, la optimización <strong>de</strong>l diseño <strong>de</strong> sus espacios<br />

interiores <strong>de</strong>be ori<strong>en</strong>tarse a disminuir al mínimo los factores<br />

<strong>de</strong> riesgo que favorezcan situaciones <strong>de</strong> <strong>viol<strong>en</strong>cia</strong>.<br />

A continuación se abordarán las problemáticas más<br />

frecu<strong>en</strong>tes <strong>de</strong>tectadas <strong>en</strong> los locales <strong>nocturno</strong>s y se<br />

<strong>en</strong>tregarán recom<strong>en</strong>daciones <strong>de</strong> diseño que permitirán<br />

reducir las oportunida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> <strong>viol<strong>en</strong>cia</strong> y <strong>de</strong>lito <strong>en</strong> su interior.


16<br />

capítulo 1 / <strong>viol<strong>en</strong>cia</strong> al interior <strong>de</strong> los locales <strong>nocturno</strong>s<br />

Problema<br />

1.1 Alto niv<strong>el</strong> <strong>de</strong> hacinami<strong>en</strong>to<br />

Estudios realizados <strong>en</strong> bares y discotecas ubicadas <strong>en</strong><br />

barrios <strong>de</strong> <strong>en</strong>tret<strong>en</strong>ción nocturna <strong>de</strong> ciuda<strong>de</strong>s turísticas <strong>de</strong><br />

Inglaterra y Australia, han logrado establecer que una alta<br />

<strong>de</strong>nsidad <strong>de</strong> personas y <strong>el</strong>evados niv<strong>el</strong>es <strong>de</strong> hacinami<strong>en</strong>to<br />

<strong>en</strong> sus espacios interiores conduce directam<strong>en</strong>te a un<br />

aum<strong>en</strong>to <strong>en</strong> las agresiones, <strong>de</strong>bido a la falta <strong>de</strong> espacio<br />

para transitar, <strong>de</strong>scansar o conversar.<br />

Los efectos <strong>de</strong>l hacinami<strong>en</strong>to <strong>en</strong> términos <strong>de</strong> <strong>viol<strong>en</strong>cia</strong>,<br />

pue<strong>de</strong>n ir <strong>de</strong>s<strong>de</strong> empujones y golpes no int<strong>en</strong>cionales<br />

que podrían causar <strong>de</strong>rramami<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> bebidas o caídas,<br />

hasta riñas.<br />

Aún cuando los recintos pue<strong>de</strong>n ser amplios, éstos recib<strong>en</strong> una<br />

gran cantidad <strong>de</strong> personas, lo que sumado al ambi<strong>en</strong>te <strong>de</strong> calor, baja<br />

iluminación, humedad y humo pue<strong>de</strong> g<strong>en</strong>erar malestar. Esto facilita<br />

una reacción viol<strong>en</strong>ta contra otros individuos o contra la propiedad.


Recom<strong>en</strong>daciones<br />

Consi<strong>de</strong>rar una <strong>de</strong>nsidad superior a 0,9 m 2 por persona,<br />

acor<strong>de</strong> a estándares internacionales. Esto indicaría<br />

que establecimi<strong>en</strong>tos que estén bajo este valor sean<br />

consi<strong>de</strong>rados <strong>de</strong> alto riesgo. Actualm<strong>en</strong>te <strong>en</strong> Chile ,<br />

la Or<strong>de</strong>nanza G<strong>en</strong>eral <strong>de</strong> Urbanismo y Construcción<br />

(OGUC) 1 establece un estándar <strong>de</strong> 0.5 m2 por persona<br />

<strong>en</strong> discotecas, mi<strong>en</strong>tras que <strong>el</strong> Ministerio <strong>de</strong> Salud 2<br />

ha propuesto un mínimo 0.25 m2. Ambos casos están<br />

por <strong>de</strong>bajo <strong>de</strong> los estándares m<strong>en</strong>cionados como<br />

recom<strong>en</strong>dables.<br />

Fiscalizar <strong>el</strong> cumplimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> la cantidad <strong>de</strong> cli<strong>en</strong>tes<br />

que ingresa al local según <strong>el</strong> máximo permitido,<br />

principalm<strong>en</strong>te <strong>en</strong> las horas <strong>de</strong> mayor concurr<strong>en</strong>cia<br />

y <strong>en</strong> los locales que se sabe son <strong>de</strong> alto riesgo.<br />

Reforzar la fiscalización principalm<strong>en</strong>te <strong>en</strong> períodos <strong>de</strong><br />

vacaciones, feriados y <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> los “días <strong>de</strong> pago”.<br />

Incorporar un letrero que indique claram<strong>en</strong>te <strong>el</strong> número<br />

máximo <strong>de</strong> personas permitidas al interior <strong>de</strong>l local.<br />

Baja cantidad <strong>de</strong> personas disminuye los niv<strong>el</strong>es <strong>de</strong><br />

hacinami<strong>en</strong>to y mejora las posibilida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> circulación expedita.<br />

1“Or<strong>de</strong>nanza G<strong>en</strong>eral <strong>de</strong> Urbanismo y<br />

Construcciones”, Título 4: <strong>de</strong> la Arquitectura; Art.<br />

4.2.4. Tabla Carga <strong>de</strong> Ocupación.<br />

2 “Reglam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> condiciones sanitarias,<br />

ambi<strong>en</strong>tales y <strong>de</strong> seguridad básicas <strong>en</strong> locales<br />

<strong>de</strong> uso público”, Ministerio <strong>de</strong> Salud, 2009.<br />

17


18<br />

capítulo 1 / <strong>viol<strong>en</strong>cia</strong> al interior <strong>de</strong> los locales <strong>nocturno</strong>s<br />

Espacios que interceptan varios flujos peatonales, como acceso<br />

al baño, salir <strong>de</strong> la zona <strong>de</strong> bar y <strong>en</strong>trar al área <strong>de</strong> mesas, pue<strong>de</strong><br />

g<strong>en</strong>erar molestia <strong>en</strong> <strong>el</strong> público que asiste al lugar.<br />

Problema<br />

1.2 Cruce <strong>de</strong> flujos peatonales<br />

La falta <strong>de</strong> planificación <strong>en</strong> <strong>el</strong> or<strong>de</strong>n <strong>de</strong> los recintos<br />

interiores, espacios sin <strong>de</strong>limitaciones claras, así como un<br />

ambi<strong>en</strong>te <strong>de</strong> exaltación, facilita la ocurr<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> episodios<br />

<strong>de</strong> <strong>viol<strong>en</strong>cia</strong>.<br />

El <strong>de</strong>splazami<strong>en</strong>to y cruce <strong>de</strong> flujos peatonales <strong>de</strong>ntro<br />

<strong>de</strong> un recinto pue<strong>de</strong> ocasionar que los cli<strong>en</strong>tes choqu<strong>en</strong><br />

o se tropiec<strong>en</strong>, produci<strong>en</strong>do aglomeración, <strong>de</strong>sor<strong>de</strong>n y<br />

reacciones viol<strong>en</strong>tas.


Recom<strong>en</strong>daciones<br />

Verificar que <strong>el</strong> local no cu<strong>en</strong>te con más <strong>de</strong> 3 gran<strong>de</strong>s<br />

flujos peatonales cruzados, ya que al existir 4 o más<br />

cruces, se pue<strong>de</strong> hablar <strong>de</strong> un local <strong>de</strong> alto riesgo.<br />

Habilitar flujos peatonales expeditos para <strong>el</strong><br />

<strong>de</strong>splazami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> los cli<strong>en</strong>tes al interior <strong>de</strong>l local,<br />

por ejemplo <strong>de</strong>s<strong>de</strong> <strong>el</strong> acceso a la pista <strong>de</strong> baile, o <strong>de</strong>s<strong>de</strong><br />

ésta a la barra o los baños. Lo anterior principalm<strong>en</strong>te<br />

cuidando las dim<strong>en</strong>siones <strong>en</strong> <strong>el</strong> ancho <strong>de</strong> pasillos y<br />

escaleras, <strong>de</strong>limitando zonas y flujos directos <strong>en</strong>tre<br />

<strong>el</strong>las, así como tambi<strong>en</strong> <strong>el</strong>imando barreras fisicas <strong>en</strong><br />

las áreas <strong>de</strong> flujo o alto tráfico, como asi<strong>en</strong>tos y mesas.<br />

Zona <strong>de</strong><br />

conversación<br />

y <strong>de</strong>scanso<br />

Bar<br />

Acceso<br />

Bar<br />

Pista <strong>de</strong> baile<br />

Baños<br />

Contar con puertas <strong>de</strong> acceso amplias y que conect<strong>en</strong><br />

directam<strong>en</strong>te al espacio más abierto <strong>de</strong>l local y que<br />

g<strong>en</strong>eralm<strong>en</strong>te correspon<strong>de</strong> a la pista <strong>de</strong> baile.<br />

El cruce <strong>de</strong> flujos peatonales para ir <strong>de</strong> un<br />

punto a otro, pue<strong>de</strong> ocasionar choques,<br />

tropiezos aglomeración y <strong>de</strong>sor<strong>de</strong>n,<br />

aum<strong>en</strong>tando la predisposición a situaciones<br />

<strong>de</strong> agresión al interior <strong>de</strong>l local <strong>nocturno</strong>.<br />

19


20<br />

capítulo 1 / <strong>viol<strong>en</strong>cia</strong> al interior <strong>de</strong> los locales <strong>nocturno</strong>s<br />

La zona <strong>de</strong> bar (al fondo) está separada <strong>de</strong>l área <strong>de</strong><br />

conversación, a<strong>de</strong>más <strong>de</strong> contar con un espacio <strong>de</strong><br />

circulación expedito para caminar por <strong>el</strong> local.<br />

En este caso existe una amplia zona <strong>de</strong><br />

<strong>de</strong>scanso separada <strong>de</strong> la pista <strong>de</strong> baile, <strong>en</strong><br />

don<strong>de</strong> se asegura que <strong>el</strong> servicio <strong>de</strong> bar sea<br />

tranquilo y or<strong>de</strong>nado.


Zona <strong>de</strong> bar separada y con flujo directo<br />

a la pista <strong>de</strong> baile y baños.<br />

Zona <strong>de</strong> conversación y <strong>de</strong>scanso<br />

separada y con flujo directo a los baños.<br />

Circulación directa <strong>de</strong>s<strong>de</strong> <strong>el</strong> acceso<br />

a la pista <strong>de</strong> baile.<br />

21


22<br />

capítulo 1 / <strong>viol<strong>en</strong>cia</strong> al interior <strong>de</strong> los locales <strong>nocturno</strong>s<br />

Problema<br />

1.3 Falta <strong>de</strong> control <strong>en</strong> accesos<br />

Accesos que no cu<strong>en</strong>tan con un diseño a<strong>de</strong>cuado para<br />

<strong>el</strong> <strong>de</strong>splazami<strong>en</strong>to, o <strong>de</strong>fici<strong>en</strong>tes medidas <strong>de</strong> control y<br />

or<strong>de</strong>n para facilitar <strong>el</strong> ingreso <strong>de</strong> las personas, aum<strong>en</strong>ta<br />

las posibilida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> aglomeración y <strong>de</strong>sor<strong>de</strong>n, lo que a su<br />

vez contribuye a provocar situaciones <strong>de</strong> <strong>viol<strong>en</strong>cia</strong> <strong>en</strong>tre<br />

los cli<strong>en</strong>tes, tanto <strong>de</strong>ntro como fuera <strong>de</strong>l recinto.


Recom<strong>en</strong>daciones<br />

Despejar <strong>el</strong> acceso <strong>en</strong> su parte exterior, <strong>de</strong>jándolo<br />

a la vista <strong>de</strong> los transeúntes, con tal <strong>de</strong> ser vigilado<br />

fácilm<strong>en</strong>te por los peatones.<br />

Contar con una puerta <strong>de</strong> acceso que regule la <strong>en</strong>trada<br />

individual <strong>de</strong> cada cli<strong>en</strong>te.<br />

Utilizar la puerta <strong>de</strong> acceso sólo para <strong>el</strong> ingreso <strong>de</strong><br />

personas, evitando usarla como salida o vía <strong>de</strong> escape<br />

para <strong>de</strong>salojar <strong>el</strong> local. En caso <strong>de</strong> usar la misma puerta<br />

para <strong>en</strong>trada y salida, se <strong>de</strong>be regular los flujos con tal<br />

<strong>de</strong> evitar <strong>el</strong> cruce y aglomeración <strong>de</strong> cli<strong>en</strong>tes.<br />

Vigilar naturalm<strong>en</strong>te <strong>el</strong> acceso <strong>de</strong>s<strong>de</strong> <strong>de</strong>terminadas<br />

zonas interiores <strong>de</strong>l local, como boletería o guardarropía,<br />

o con otros medios como sistemas <strong>de</strong> t<strong>el</strong>evigilancia.<br />

Este último ayuda <strong>en</strong> la i<strong>de</strong>ntificación <strong>de</strong> problemas,<br />

investigación <strong>de</strong> <strong>de</strong>litos y ti<strong>en</strong>e un efecto disuasivo.<br />

Iluminar a<strong>de</strong>cuadam<strong>en</strong>te <strong>el</strong> acceso, tanto <strong>en</strong> su interior<br />

como exterior, a fin <strong>de</strong> facilitar la i<strong>de</strong>ntificación <strong>de</strong><br />

qui<strong>en</strong>es ingresan al local.<br />

La barra <strong>de</strong>l bar dispuesta fr<strong>en</strong>te a la <strong>en</strong>trada <strong>de</strong>l local permite vigilar<br />

naturalm<strong>en</strong>te <strong>el</strong> acceso y <strong>el</strong> <strong>en</strong>torno más cercano <strong>de</strong>l establecimi<strong>en</strong>to<br />

comercial, disuadi<strong>en</strong>do y previni<strong>en</strong>do malas prácticas <strong>en</strong> <strong>el</strong> exterior.<br />

Un doble control <strong>en</strong> <strong>el</strong> acceso otorga mayor regulacion y<br />

fiscalizacion al ingreso <strong>de</strong> los cli<strong>en</strong>tes.<br />

23


24<br />

capítulo 1 / <strong>viol<strong>en</strong>cia</strong> al interior <strong>de</strong> los locales <strong>nocturno</strong>s<br />

Problema<br />

1.4 Estrechez <strong>en</strong> puertas <strong>de</strong> salida<br />

Puertas <strong>de</strong> salida estrechas provocan aglomeraciones,<br />

forcejeos y empujones al int<strong>en</strong>tar salir <strong>en</strong>tre la multitud<br />

al cierre. Que <strong>el</strong> acceso y la vía <strong>de</strong> evacuación sean las<br />

mismas, <strong>en</strong>torpece los flujos peatonales.<br />

La salida <strong>de</strong>s<strong>de</strong> <strong>el</strong> interior <strong>de</strong>l local <strong>de</strong>be permitir una rápida y<br />

fácil evacuación al final <strong>de</strong> la jornada, ya que es <strong>el</strong> mom<strong>en</strong>to<br />

<strong>en</strong> que una gran cantidad <strong>de</strong> cli<strong>en</strong>tes se aglomera <strong>en</strong> la<br />

puerta para <strong>de</strong>jar <strong>el</strong> establecimi<strong>en</strong>to.


Recom<strong>en</strong>daciones<br />

Contar con una salida amplia y <strong>de</strong> fácil abertura, que<br />

permita una rápida y expedita evacuación <strong>de</strong> los<br />

cli<strong>en</strong>tes.<br />

Despejar la salida, con tal que sea claram<strong>en</strong>te visible<br />

para los transeúntes y puedan ejercer un control visual<br />

sobre qui<strong>en</strong>es se retiran <strong>de</strong>l local.<br />

Apoyar <strong>el</strong> control y vigilancia <strong>en</strong> puertas <strong>de</strong> salida,<br />

haciéndolas visibles <strong>de</strong>s<strong>de</strong> otros recintos interiores,<br />

como guardarropía o caseta <strong>de</strong> guardia.<br />

Instalar señaletica indicativa que muestre claram<strong>en</strong>te<br />

la salida.<br />

Iluminar a<strong>de</strong>cuadam<strong>en</strong>te <strong>el</strong> interior y exterior <strong>de</strong> la<br />

salida, a fin <strong>de</strong> facilitar la i<strong>de</strong>ntificación <strong>de</strong> qui<strong>en</strong>es<br />

<strong>de</strong>jan <strong>el</strong> local luego <strong>de</strong>l ev<strong>en</strong>to.<br />

Un acceso que regule <strong>el</strong> ingreso individual <strong>de</strong> los<br />

cli<strong>en</strong>tes, con una salida separada, señalizada y<br />

resguardada por personal <strong>de</strong> seguridad o empleados,<br />

contribuye a disminuir hechos <strong>de</strong> <strong>viol<strong>en</strong>cia</strong>.<br />

25


26<br />

capítulo 1 / <strong>viol<strong>en</strong>cia</strong> al interior <strong>de</strong> los locales <strong>nocturno</strong>s<br />

Problema<br />

1.5 Falta <strong>de</strong> control <strong>en</strong> baños<br />

La falta <strong>de</strong> supervisión y control <strong>en</strong> recintos sanitarios<br />

favorece que sean utilizados negativam<strong>en</strong>te por los cli<strong>en</strong>tes,<br />

ya que pue<strong>de</strong>n originar conductas antisociales como<br />

consumo <strong>de</strong> drogas, rayado <strong>de</strong> muros o <strong>de</strong>strozos.<br />

Cañerías a la vista pue<strong>de</strong>n ser usadas para<br />

posibles hechos <strong>de</strong> vandalismo.<br />

Un recinto <strong>de</strong> baños cerrados y con falta <strong>de</strong><br />

supervisión <strong>en</strong> su interior facilita su uso negativo.


Recom<strong>en</strong>daciones<br />

Contar con instalaciones <strong>de</strong> baños amplias, para facilitar<br />

<strong>el</strong> <strong>de</strong>splazami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> personas <strong>en</strong> su interior.<br />

Evitar contar con lugares <strong>de</strong> ocultami<strong>en</strong>to <strong>en</strong> <strong>el</strong> interior<br />

<strong>de</strong> los módulos <strong>de</strong> WC, como cañerías a la vista o<br />

piezas <strong>de</strong>l sistema <strong>de</strong> extracción <strong>de</strong> aire. Se recomi<strong>en</strong>da<br />

embutir ductos, cañerías y piezas <strong>en</strong> muros, como<br />

también empotrar los estanques <strong>de</strong> agua, evitando<br />

<strong>de</strong>jarlos a la vista.<br />

Rebajar <strong>en</strong> 30 cms. la parte superior e inferior <strong>de</strong> las<br />

puertas <strong>de</strong> acceso a la zona <strong>de</strong> baños, como también<br />

las puertas <strong>de</strong> las cabinas <strong>de</strong> WC, permiti<strong>en</strong>do observar<br />

lo que suce<strong>de</strong> <strong>en</strong> su interior.<br />

Dejar la <strong>en</strong>trada a los baños a la vista <strong>de</strong> los empleados,<br />

para que <strong>el</strong>los ejerzan una vigilancia natural perman<strong>en</strong>te.<br />

Contar con personal <strong>de</strong> aseo perman<strong>en</strong>te <strong>en</strong> los baños,<br />

que provoque un efecto disuasivo sobre qui<strong>en</strong>es quieran<br />

hacer un uso inapropiado <strong>de</strong>l lugar.<br />

Iluminar a<strong>de</strong>cuadam<strong>en</strong>te los baños para permitir que<br />

se i<strong>de</strong>ntifique fácilm<strong>en</strong>te a qui<strong>en</strong>es están <strong>en</strong> su interior.<br />

Reducir al máximo los espejos, evitando los <strong>de</strong> colgar.<br />

Estos <strong>de</strong>b<strong>en</strong> ser pegados a la pared y con una ubicación<br />

que impida su fácil retiro o manipulación.<br />

Evitar que las v<strong>en</strong>tanas <strong>de</strong> v<strong>en</strong>tilación que<strong>de</strong>n al alcance<br />

<strong>de</strong> los cli<strong>en</strong>tes, a fin <strong>de</strong> impedir que sus cristales sean<br />

utilizados para agredir a otras personas.<br />

Un bu<strong>en</strong> diseño <strong>de</strong>l baño consi<strong>de</strong>ra superficies<br />

<strong>de</strong> fácil limpieza por rayados, estanque <strong>de</strong><br />

agua oculto <strong>en</strong> la pared y espacios inferiores<br />

abiertos para la observación.<br />

27


28<br />

capítulo 1 / <strong>viol<strong>en</strong>cia</strong> al interior <strong>de</strong> los locales <strong>nocturno</strong>s<br />

Problema<br />

1.6 Inapropiado diseño <strong>de</strong> bar<br />

El consumo <strong>de</strong>smedido <strong>de</strong> alcohol se ve facilitado por<br />

la perman<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> personas <strong>en</strong> <strong>el</strong> bar, aum<strong>en</strong>tando la<br />

cantidad <strong>de</strong> cli<strong>en</strong>tes <strong>en</strong> estado <strong>de</strong> ebriedad.<br />

Se <strong>de</strong>be evitar <strong>el</strong> consumo constante <strong>de</strong> alcohol <strong>en</strong> la barra, principalm<strong>en</strong>te<br />

<strong>en</strong> locales como discotecas que no cu<strong>en</strong>tan con servicio <strong>de</strong> comestibles.


Recom<strong>en</strong>daciones<br />

Una barra libre <strong>de</strong> asi<strong>en</strong>tos <strong>de</strong>sinc<strong>en</strong>tiva la<br />

perman<strong>en</strong>cia y por tanto episodios <strong>de</strong> embriaguez.<br />

Aum<strong>en</strong>tar <strong>el</strong> área <strong>de</strong>l bar o dividirla <strong>en</strong> dos o tres unida<strong>de</strong>s<br />

más pequeñas, para evitar la congestión, <strong>de</strong>sanimar <strong>el</strong><br />

beber <strong>de</strong> pie y ayudar a controlar la ingesta excesiva<br />

o <strong>de</strong>rramami<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> alcohol sobre otros.<br />

Instalar espejos <strong>de</strong>trás <strong>de</strong> la barra que ayu<strong>de</strong>n al<br />

personal a estar al tanto <strong>de</strong> lo que ocurre <strong>de</strong>trás <strong>de</strong><br />

<strong>el</strong>los mi<strong>en</strong>tras están sirvi<strong>en</strong>do.<br />

Aum<strong>en</strong>tar la altura <strong>de</strong>l área interna <strong>de</strong>l bar, con tal <strong>de</strong><br />

mejorar la visión para supervisar a los cli<strong>en</strong>tes.<br />

Aum<strong>en</strong>tar <strong>el</strong> ancho y la altura <strong>de</strong>l bar, para que impida<br />

a los cli<strong>en</strong>tes <strong>en</strong>trar abalanzándose sobre <strong>el</strong> mesón.<br />

Mant<strong>en</strong>er sufici<strong>en</strong>te personal <strong>en</strong> la barra con tal <strong>de</strong><br />

garantizar que los cli<strong>en</strong>tes no se mant<strong>en</strong>drán a la espera<br />

por un período <strong>de</strong> tiempo excesivo.<br />

Espejos tras la barra facilitan una mejor<br />

supervisión <strong>de</strong> los cli<strong>en</strong>tes por parte <strong>de</strong>l barman<br />

cuando éste <strong>de</strong>ba dar la espalda al público.<br />

29


30<br />

capítulo 1 / <strong>viol<strong>en</strong>cia</strong> al interior <strong>de</strong> los locales <strong>nocturno</strong>s<br />

Mayor altura <strong>de</strong>l piso para los barman favorece <strong>el</strong><br />

control visual por sobre los cli<strong>en</strong>tes apostados <strong>en</strong><br />

la barra, pudi<strong>en</strong>do supervisar efectivam<strong>en</strong>te lo que<br />

suce<strong>de</strong> alre<strong>de</strong>dor <strong>de</strong>l bar.


Problema<br />

1.7 Ornam<strong>en</strong>tación y mobiliario riesgoso<br />

La falta <strong>de</strong> precaución <strong>en</strong> la disposición <strong>de</strong> <strong>el</strong>em<strong>en</strong>tos<br />

ornam<strong>en</strong>tales o <strong>el</strong> tipo <strong>de</strong> mobiliario utilizado pue<strong>de</strong>n<br />

facilitar su uso para acciones <strong>de</strong> <strong>viol<strong>en</strong>cia</strong>. A<strong>de</strong>más, una<br />

iluminación <strong>en</strong>candiladora o ambi<strong>en</strong>tación sobrecargada,<br />

causa una s<strong>en</strong>sación <strong>de</strong> malestar <strong>en</strong> los cli<strong>en</strong>tes, incitandolos<br />

a actuar agresivam<strong>en</strong>te.<br />

Una iluminación extrema claram<strong>en</strong>te fuerte<br />

para la visión, pue<strong>de</strong> causar molestias <strong>en</strong>tre<br />

algúnos cli<strong>en</strong>tes, predisponi<strong>en</strong>dolos a actuar<br />

agresivam<strong>en</strong>te ante una situación <strong>de</strong> conflicto.<br />

Muebles con ángulos redon<strong>de</strong>ados evita <strong>el</strong> riesgo <strong>de</strong><br />

posibles lesiones producto <strong>de</strong> alguna riña o agresión.<br />

31


32<br />

capítulo 1 / <strong>viol<strong>en</strong>cia</strong> al interior <strong>de</strong> los locales <strong>nocturno</strong>s<br />

Recom<strong>en</strong>daciones<br />

Eliminar o fijar objetos <strong>de</strong> ornam<strong>en</strong>tación que puedan<br />

ser utilizados como proyectiles, como c<strong>en</strong>iceros, floreros<br />

u otros.<br />

Incorporar muebles acolchados y esquinas redon<strong>de</strong>adas<br />

<strong>en</strong> mesas, sillones y barras, que reduzcan <strong>el</strong> riesgo<br />

<strong>de</strong> lesiones graves.<br />

Implem<strong>en</strong>tar iluminación a<strong>de</strong>cuada <strong>en</strong> baños, accesos<br />

y barra que permita a los cli<strong>en</strong>tes distinguir claram<strong>en</strong>te<br />

qui<strong>en</strong> está <strong>en</strong> <strong>el</strong> lugar.<br />

Evitar <strong>el</strong> uso <strong>de</strong> colores rojos, espacios <strong>de</strong> alta complejidad<br />

visual, y superficies reflectantes, ya que <strong>el</strong> exceso <strong>de</strong><br />

estimulación pue<strong>de</strong> <strong>de</strong>rivar <strong>en</strong> respuestas agresivas<br />

a situaciones <strong>de</strong> conflicto.<br />

Óptimo diseño <strong>de</strong> muebles reduce la<br />

oportunidad para agredir a otros cli<strong>en</strong>tes.<br />

Espacios <strong>de</strong> circulación que cu<strong>en</strong>t<strong>en</strong><br />

con iluminación que permita reconocer<br />

físicam<strong>en</strong>te a qui<strong>en</strong>es transitan por <strong>el</strong> recinto.


Problema<br />

1.8 Facilitar <strong>el</strong> ocultami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> especies<br />

El local pue<strong>de</strong> pres<strong>en</strong>tar <strong>en</strong> su interior rincones y/o r<strong>en</strong>dijas <strong>en</strong><br />

las cuales sea fácil <strong>el</strong> ocultami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> especies o droga. Esto lo<br />

expone a ser un lugar frecu<strong>en</strong>te para <strong>el</strong> intercambio y consumo <strong>de</strong><br />

droga, aum<strong>en</strong>tando la probabilidad <strong>de</strong> escon<strong>de</strong>rlas.<br />

33


34<br />

capítulo 1 / <strong>viol<strong>en</strong>cia</strong> al interior <strong>de</strong> los locales <strong>nocturno</strong>s<br />

Recom<strong>en</strong>daciones<br />

Eliminar los espacios y huecos que puedan ser utilizados<br />

como lugar <strong>de</strong> ocultami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> drogas u otros <strong>el</strong>em<strong>en</strong>tos;<br />

especialm<strong>en</strong>te accesorios <strong>de</strong> Iluminación, ductos <strong>de</strong><br />

v<strong>en</strong>tilación, evacuación <strong>de</strong> agua, maceteros u otros. En<br />

caso <strong>de</strong> utilizar mesas y sillas <strong>de</strong> perfiles <strong>de</strong> aluminio,<br />

éstos <strong>de</strong>b<strong>en</strong> estar s<strong>el</strong>lados <strong>en</strong> sus extremos evitando<br />

que su tubo interior sea utilizado.<br />

Incorporar iluminación embutida <strong>en</strong> ci<strong>el</strong>o, evitando<br />

lámparas <strong>de</strong> apliqué <strong>en</strong> muros o colgantes a una altura<br />

<strong>de</strong> fácil acceso para los cli<strong>en</strong>tes.<br />

Incorporar líneas <strong>de</strong> construcción simples, a niv<strong>el</strong> <strong>de</strong><br />

superficie y rectas, evitando recovecos y junturas.


2. Gestión<br />

A<strong>de</strong>más <strong>de</strong> la incorporación <strong>de</strong> medidas <strong>de</strong> or<strong>de</strong>n físico y<br />

<strong>de</strong> diseño interior <strong>de</strong>l local señaladas <strong>en</strong> la sección anterior,<br />

exist<strong>en</strong> acciones y gestiones <strong>en</strong> <strong>el</strong> servicio ofrecido por los<br />

locatarios que son posibles <strong>de</strong> implem<strong>en</strong>tar para prev<strong>en</strong>ir<br />

situaciones <strong>de</strong> <strong>viol<strong>en</strong>cia</strong>.<br />

Estas medidas <strong>de</strong> gestión ti<strong>en</strong><strong>de</strong>n a brindar mejores<br />

condiciones <strong>de</strong> confort para los cli<strong>en</strong>tes como por ejemplo,<br />

mant<strong>en</strong>er <strong>en</strong> or<strong>de</strong>n ciertas especies que podrían ser<br />

utilizadas contra terceros, controlar la ingesta <strong>de</strong>smedida<br />

<strong>de</strong> alcohol y contar con un personal capacitado para resolver<br />

pacíficam<strong>en</strong>te los conflictos que se pres<strong>en</strong>t<strong>en</strong>, <strong>en</strong>tre otros.


38<br />

capítulo 1 / <strong>viol<strong>en</strong>cia</strong> al interior <strong>de</strong> los locales <strong>nocturno</strong>s<br />

Problema<br />

2.1 Falta <strong>de</strong> control <strong>en</strong> <strong>el</strong><br />

consumo <strong>de</strong> alcohol<br />

La falta <strong>de</strong> una alim<strong>en</strong>tación que complem<strong>en</strong>te la ingesta<br />

<strong>de</strong> alcohol, aum<strong>en</strong>ta la exist<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> cli<strong>en</strong>tes <strong>en</strong> estado<br />

<strong>de</strong> ebriedad, lo que pue<strong>de</strong> aum<strong>en</strong>tar <strong>el</strong> riesgo <strong>de</strong> acciones<br />

viol<strong>en</strong>tas o la exposición a <strong>de</strong>litos <strong>de</strong>rivadas <strong>de</strong> la embriaguez.<br />

Reingreso restringido a una hora cercana al final <strong>de</strong> la<br />

jornada evita ir <strong>de</strong> un local a otro. En algunos casos, algunos<br />

cli<strong>en</strong>tes sólo buscan nuevos lugares don<strong>de</strong> continuar<br />

bebi<strong>en</strong>do luego <strong>de</strong> haber sido expulsados <strong>de</strong> otro local.


Recom<strong>en</strong>daciones<br />

Incorporar servicios <strong>de</strong> comida junto a la v<strong>en</strong>ta <strong>de</strong><br />

alcohol, que disminuya o retar<strong>de</strong> llegar a un estado<br />

<strong>de</strong> ebriedad.<br />

Restringir <strong>el</strong> reingreso <strong>de</strong> los cli<strong>en</strong>tes que <strong>de</strong>jan<br />

<strong>el</strong> local, pues <strong>en</strong> muchos casos éstos se retiran<br />

mom<strong>en</strong>táneam<strong>en</strong>te para consumir alcohol <strong>en</strong> la vía<br />

pública y volver al recinto.<br />

Evitar las promociones <strong>de</strong> “última hora”, happy hours<br />

<strong>de</strong> 5 minutos o concursos y juegos <strong>de</strong> beber; esto<br />

ali<strong>en</strong>ta al cli<strong>en</strong>te a beber rápidam<strong>en</strong>te, sobre todo<br />

cercano a la hora <strong>de</strong> cierre, aum<strong>en</strong>tando la embriaguez<br />

y exponiéndolo a la acción <strong>de</strong> terceros. La <strong>el</strong>iminación<br />

<strong>de</strong> estas prácticas retarda la embriaguez.<br />

Incorporar un stock <strong>de</strong> bebidas con bajo grado alcohólico<br />

o sin alcohol; con esta alternativa, los cli<strong>en</strong>tes no están<br />

obligados a consumir alcohol <strong>de</strong> alta graduación.<br />

Promociones <strong>de</strong> última hora inc<strong>en</strong>tivan un consumo<br />

<strong>de</strong> alcohol excesivo, propiciando <strong>el</strong> estado <strong>de</strong><br />

ebriedad al término <strong>de</strong> la jornada exponi<strong>en</strong>do a<br />

situaciones <strong>de</strong> riesgo a las personas.<br />

El t<strong>en</strong>er acceso a confites o comida rápida, <strong>de</strong>ntro o cerca <strong>de</strong>l local<br />

<strong>nocturno</strong>, ayuda a reducir los efectos negativos <strong>de</strong>l alcohol.<br />

39


40<br />

capítulo 1 / <strong>viol<strong>en</strong>cia</strong> al interior <strong>de</strong> los locales <strong>nocturno</strong>s<br />

Personal <strong>de</strong> seguridad sufici<strong>en</strong>te y capacitado<br />

para resolver situaciones <strong>de</strong> conflicto, tanto<br />

<strong>de</strong>ntro como fuera <strong>de</strong>l local.<br />

Problema<br />

2.2 Personal sin <strong>en</strong>tr<strong>en</strong>ami<strong>en</strong>to para<br />

resolver conflictos<br />

En muchos casos, los empleados <strong>en</strong>cargados <strong>de</strong> la<br />

seguridad carec<strong>en</strong> <strong>de</strong> las habilida<strong>de</strong>s para calmar hechos<br />

<strong>de</strong> <strong>viol<strong>en</strong>cia</strong>. Esta situacion pue<strong>de</strong> al<strong>en</strong>tar <strong>el</strong> <strong>en</strong>fr<strong>en</strong>tami<strong>en</strong>to<br />

con algunos cli<strong>en</strong>tes.<br />

Importantes estudios dan como resultado que <strong>el</strong> personal<br />

<strong>de</strong> seguridad contribuye <strong>en</strong> gran medida a los inci<strong>de</strong>ntes<br />

viol<strong>en</strong>tos, ya sea por una excesiva utilización <strong>de</strong> fuerza<br />

física o por <strong>el</strong> traslado <strong>de</strong> problemas a la calle.<br />

Por tanto, mi<strong>en</strong>tras más agresiva es la respuesta <strong>de</strong> los<br />

<strong>en</strong>cargados <strong>de</strong> seguridad <strong>de</strong>l local, más agresiva será<br />

también la respuesta <strong>de</strong> los cli<strong>en</strong>tes, g<strong>en</strong>erando situaciones<br />

<strong>de</strong> mayor <strong>viol<strong>en</strong>cia</strong>.


Recom<strong>en</strong>daciones<br />

Capacitar a los guardias para que t<strong>en</strong>gan una actitud<br />

cordial al cli<strong>en</strong>te, adoptando, ante situaciones <strong>de</strong><br />

conflicto, una postura que <strong>de</strong>muestre calma y control<br />

<strong>de</strong> la ansiedad y estrés, tanto <strong>en</strong> sus expresiones faciales<br />

como señas vocales, aum<strong>en</strong>tando la distancia con <strong>el</strong><br />

agresor y evitando <strong>el</strong> contacto visual directo.<br />

Entregar formación al personal <strong>en</strong> habilida<strong>de</strong>s <strong>de</strong><br />

negociación y manejo sin <strong>viol<strong>en</strong>cia</strong> <strong>de</strong> los conflictos,<br />

con tal que protejan efectivam<strong>en</strong>te la seguridad.<br />

Entregar formación a los <strong>en</strong>cargados <strong>de</strong> la seguridad<br />

para reconocer signos <strong>de</strong> embriaguez, negar <strong>el</strong> servicio<br />

<strong>de</strong> alcohol y calmar las agresiones.<br />

Mant<strong>en</strong>er una cantidad <strong>de</strong> personal que permita cubrir<br />

satisfactoriam<strong>en</strong>te las necesida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> los cli<strong>en</strong>tes; un<br />

servicio poco efectivo pue<strong>de</strong>, por una parte, causar<br />

<strong>de</strong>sagrado <strong>en</strong> <strong>el</strong> cli<strong>en</strong>te y, por otra, impedir <strong>el</strong> control<br />

<strong>de</strong> posibles agresiones.<br />

Instruir a sus empleados sobre mecanismos <strong>de</strong> auxilio,<br />

<strong>en</strong> caso <strong>de</strong> ser necesario, estableci<strong>en</strong>do algún sistema<br />

<strong>de</strong> comunicación con Carabineros <strong>de</strong> su cuadrante,<br />

inspectores municipales o bi<strong>en</strong> una red <strong>de</strong> apoyo con<br />

los locatarios más cercanos.<br />

Retirar <strong>de</strong>l lugar a qui<strong>en</strong>es puedan estar observando <strong>el</strong> conflicto<br />

(curiosos), <strong>el</strong>iminado <strong>el</strong> llamado “efecto audi<strong>en</strong>cia” que aum<strong>en</strong>te<br />

<strong>el</strong> niv<strong>el</strong> <strong>de</strong> at<strong>en</strong>ción y t<strong>en</strong>sión sobre <strong>el</strong> hecho.<br />

I<strong>de</strong>ntificar a qui<strong>en</strong> li<strong>de</strong>ra la acción viol<strong>en</strong>ta y tratar <strong>en</strong><br />

forma individual con él, a fin que su comportami<strong>en</strong>to<br />

pueda influir sobre <strong>el</strong> resto <strong>de</strong> las personas implicadas<br />

<strong>en</strong> <strong>el</strong> problema.<br />

Instruir a los <strong>en</strong>cargados <strong>de</strong> la seguridad o guardias, <strong>en</strong><br />

habilida<strong>de</strong>s como: <strong>de</strong>jar hablar al agresor y expresar<br />

su ira y usar un l<strong>en</strong>guaje apropiado no viol<strong>en</strong>to. En<br />

este s<strong>en</strong>tido se <strong>de</strong>b<strong>en</strong> evitar com<strong>en</strong>tarios hostiles y<br />

respon<strong>de</strong>r indirectam<strong>en</strong>te a preguntas o acusaciones<br />

agresivas, como también expresar compr<strong>en</strong>sión por <strong>el</strong><br />

estado <strong>de</strong> ánimo <strong>de</strong>l agresor.<br />

41


42<br />

capítulo 1 / <strong>viol<strong>en</strong>cia</strong> al interior <strong>de</strong> los locales <strong>nocturno</strong>s<br />

Ante situaciones <strong>de</strong> conflicto que puedan <strong>de</strong>rivar <strong>en</strong> riñas o<br />

algún tipo <strong>de</strong> <strong>de</strong>lito, los locatarios pue<strong>de</strong>n establecer una<br />

coordinación constante con Carabineros <strong>de</strong> su cuadrante, que<br />

acudan <strong>en</strong> caso <strong>de</strong> inci<strong>de</strong>ntes al recinto.


Personal sufici<strong>en</strong>te para la at<strong>en</strong>ción <strong>de</strong> los<br />

cli<strong>en</strong>tes disminuye la posibilidad <strong>de</strong> molestia por<br />

un largo tiempo <strong>de</strong> espera.<br />

43


44<br />

capítulo 1 / <strong>viol<strong>en</strong>cia</strong> al interior <strong>de</strong> los locales <strong>nocturno</strong>s<br />

Problema<br />

2.3 Fácil alcance <strong>de</strong> objetos <strong>de</strong> vidrio<br />

En algunos casos los locales dispon<strong>en</strong> <strong>el</strong>em<strong>en</strong>tos cortantes<br />

<strong>en</strong> lugares que son <strong>de</strong> fácil acceso para los cli<strong>en</strong>tes, como<br />

bot<strong>el</strong>las o vasos. Tales objetos pue<strong>de</strong>n ser utilizados como<br />

armas contra otros cli<strong>en</strong>tes <strong>en</strong> caso <strong>de</strong> riñas o agresiones,<br />

causando lesiones a personas <strong>de</strong>ntro o fuera <strong>de</strong>l local.<br />

La disponibilidad <strong>de</strong> objetos <strong>de</strong> vidrio como vasos o<br />

bot<strong>el</strong>las, principalm<strong>en</strong>te <strong>en</strong> espacios públicos, pue<strong>de</strong> ser<br />

utilizado para lesionar a otras personas.


Recom<strong>en</strong>daciones<br />

Evitar <strong>el</strong> uso <strong>de</strong> vasos y bot<strong>el</strong>las <strong>de</strong> vidrio que sirvan<br />

como objetos para dañar a otras personas. En su lugar<br />

preferir <strong>en</strong>vases plásticos o cambiar por unida<strong>de</strong>s <strong>de</strong><br />

latas <strong>de</strong> aluminio.<br />

Evitar la v<strong>en</strong>ta <strong>de</strong> alcohol <strong>en</strong> <strong>en</strong>vases <strong>de</strong> vidrio,<br />

principalm<strong>en</strong>te <strong>en</strong> mesas instaladas <strong>en</strong> lugares abiertos<br />

y/o espacios públicos que puedan ser utilizados como<br />

armas <strong>en</strong> p<strong>el</strong>eas callejeras.<br />

Recoger constantem<strong>en</strong>te vasos y bot<strong>el</strong>las vacías al<br />

interior <strong>de</strong>l local y no <strong>de</strong>jar bot<strong>el</strong>las vacías fuera <strong>de</strong><br />

él o <strong>en</strong> lugares <strong>de</strong> fácil acceso.<br />

Envases <strong>de</strong> vidrio dispuestos fuera <strong>de</strong>l alcance <strong>de</strong> los cli<strong>en</strong>tes y a<br />

resguardo <strong>de</strong> los empleados.<br />

45


46<br />

capítulo 1 / <strong>viol<strong>en</strong>cia</strong> al interior <strong>de</strong> los locales <strong>nocturno</strong>s<br />

Reemplazo <strong>en</strong> la pres<strong>en</strong>tación <strong>de</strong> bebidas y cervezas <strong>en</strong><br />

bot<strong>el</strong>las <strong>de</strong> vidrio por <strong>en</strong>vases <strong>de</strong> plástico o latas <strong>de</strong> aluminio.


Problema<br />

2.4 Alta temperatura y falta <strong>de</strong> aseo<br />

Los locales <strong>nocturno</strong>s expon<strong>en</strong> perman<strong>en</strong>tem<strong>en</strong>te a los<br />

cli<strong>en</strong>tes a un ambi<strong>en</strong>te con altos niv<strong>el</strong>es <strong>de</strong> estrés, como<br />

música <strong>de</strong> alto volum<strong>en</strong>, ruido, humedad, calor, humo <strong>de</strong><br />

tabaco e iluminación <strong>en</strong>candiladora, lo que sumado a una<br />

alta temperatura y falta <strong>de</strong> aseo, pue<strong>de</strong> hacer <strong>de</strong>l lugar<br />

un espacio poco confortable.<br />

Esta situación pue<strong>de</strong> g<strong>en</strong>erar rechazo y <strong>de</strong>sagrado <strong>en</strong><br />

los cli<strong>en</strong>tes una vez a<strong>de</strong>ntro, incitándolos a reaccionar<br />

viol<strong>en</strong>tam<strong>en</strong>te ante inci<strong>de</strong>ntes, incluso m<strong>en</strong>ores.<br />

El humo <strong>de</strong> cigarrillo y <strong>el</strong> calor g<strong>en</strong>erado <strong>en</strong> <strong>el</strong> local <strong>nocturno</strong>, es un factor <strong>de</strong> estrés que<br />

pue<strong>de</strong> disponer al individuo a actuar viol<strong>en</strong>tam<strong>en</strong>te ante situaciones <strong>de</strong> conflicto.<br />

47


48<br />

capítulo 1 / <strong>viol<strong>en</strong>cia</strong> al interior <strong>de</strong> los locales <strong>nocturno</strong>s<br />

Recom<strong>en</strong>daciones<br />

Mant<strong>en</strong>er la temperatura <strong>de</strong>l local a un niv<strong>el</strong> razonable,<br />

no tan caluroso, que evite la s<strong>en</strong>sación <strong>de</strong> <strong>de</strong>sagrado.<br />

En este s<strong>en</strong>tido la temperatura recom<strong>en</strong>dable es <strong>en</strong>tre<br />

20°C y 24°C 3.<br />

Habilitar un sistema <strong>de</strong> extracción <strong>de</strong> aire o v<strong>en</strong>tilación<br />

que permita <strong>el</strong>iminar <strong>el</strong> exceso <strong>de</strong> humo <strong>de</strong> cigarrillo<br />

y otros olores molestos.<br />

Mant<strong>en</strong>er la higi<strong>en</strong>e y aseo <strong>de</strong>l local para otorgar<br />

una s<strong>en</strong>sación <strong>de</strong> or<strong>de</strong>n y cuidado <strong>de</strong> los espacios,<br />

situación que influye positivam<strong>en</strong>te <strong>en</strong> la percepción<br />

y comportami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> los cli<strong>en</strong>tes.<br />

La exist<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> gran cantidad <strong>de</strong> personas humo<br />

<strong>de</strong> tabaco y diversos <strong>el</strong>em<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> iluminación,<br />

increm<strong>en</strong>tan la s<strong>en</strong>sación <strong>de</strong> <strong>de</strong>sagrado <strong>en</strong> los cli<strong>en</strong>tes<br />

y los hace prop<strong>en</strong>sos a reacciones viol<strong>en</strong>tas.<br />

Espacios simples, con mobiliario <strong>de</strong> rápida limpieza y<br />

fácil mant<strong>en</strong>ción, <strong>de</strong>nota preocupación por <strong>el</strong> aseo y<br />

brinda mayor confort a los cli<strong>en</strong>tes, increm<strong>en</strong>tando la<br />

percepción <strong>de</strong> or<strong>de</strong>n social.<br />

3 An<strong>de</strong>rson, CA (1987).”Temperature and<br />

Aggression: Effects on Quarterly, and Yearly, City Rates of<br />

Viol<strong>en</strong>t and Nonviol<strong>en</strong>t Crime.” Journal of Personality and Social<br />

Psychology. Respecto <strong>de</strong>l calor, estudios han comprobado la<br />

r<strong>el</strong>acionan <strong>en</strong>tre temperatura y <strong>viol<strong>en</strong>cia</strong>, constatando que a<br />

mayor temperatura existe un mayor riesgo <strong>de</strong> <strong>viol<strong>en</strong>cia</strong>; <strong>en</strong> <strong>el</strong>los<br />

se distingu<strong>en</strong> rangos que van <strong>en</strong>tre 32°C y 37°C para ambi<strong>en</strong>tes<br />

cali<strong>en</strong>tes, y <strong>en</strong>tre 20°C y 24°C para ambi<strong>en</strong>tes cómodos


Problema<br />

2.5 Conflictos a la hora <strong>de</strong> cierre<br />

La hora <strong>de</strong> cierre es <strong>el</strong> mom<strong>en</strong>to <strong>en</strong> que los cli<strong>en</strong>tes<br />

<strong>de</strong>b<strong>en</strong> abandonar <strong>el</strong> local, y pue<strong>de</strong> que algunos <strong>de</strong> <strong>el</strong>los<br />

se resistan a hacerlo, reaccionando viol<strong>en</strong>tam<strong>en</strong>te. D<strong>el</strong><br />

mismo modo, cuando los cli<strong>en</strong>tes son <strong>de</strong>salojados a toda prisa<br />

y con agresividad, hay una mayor probabilidad <strong>de</strong> disturbios.<br />

El uso <strong>de</strong> la fuerza por salidas no planificadas y<br />

rutinas poco claras <strong>el</strong>eva la posibilidad <strong>de</strong> roces<br />

por <strong>en</strong><strong>de</strong>, agresiones y disturbios.<br />

49


50<br />

capítulo 1 / <strong>viol<strong>en</strong>cia</strong> al interior <strong>de</strong> los locales <strong>nocturno</strong>s<br />

Recom<strong>en</strong>daciones<br />

Establecer rutinas claras que anunci<strong>en</strong> <strong>el</strong> final <strong>de</strong> la<br />

jornada <strong>de</strong> fiestas.<br />

Instruir al personal para com<strong>en</strong>zar a limpiar y mover<br />

las mesas y sillas a la hora <strong>de</strong> cierre.<br />

Aum<strong>en</strong>tar la iluminación <strong>de</strong>l local y apagar los sistemas<br />

<strong>de</strong> sonido y música.<br />

Cambiar <strong>el</strong> tipo <strong>de</strong> música que se toca durante la última<br />

hora, poni<strong>en</strong>do un ritmo más l<strong>en</strong>to que promueva la<br />

calma.<br />

Invitar a hacer <strong>de</strong>salojo <strong>de</strong>l local pacíficam<strong>en</strong>te,<br />

inc<strong>en</strong>tivando a retirarse <strong>de</strong> manera l<strong>en</strong>ta y tranquila,<br />

controlando la salida para evitar altercados <strong>en</strong> <strong>el</strong> exterior.<br />

El retiro <strong>de</strong> los cli<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> manera pacífica y controlada<br />

previ<strong>en</strong>e los altercados afuera <strong>de</strong>l recinto.


Problema<br />

2.6 Falta señalética indicativa<br />

<strong>de</strong> seguridad<br />

Locales con situaciones <strong>de</strong> <strong>viol<strong>en</strong>cia</strong> reiteradas o inseguros<br />

para los cli<strong>en</strong>tes, es una información mínima y r<strong>el</strong>evante<br />

con que se <strong>de</strong>be contar al mom<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>de</strong>cidir <strong>en</strong> qué lugar<br />

<strong>en</strong>trar. Ello inc<strong>en</strong>tiva al propietario a mejorar las condiciones<br />

<strong>de</strong> seguridad <strong>de</strong> su establecimi<strong>en</strong>to y permite al cli<strong>en</strong>te<br />

“premiar” con su concurr<strong>en</strong>cia a qui<strong>en</strong>es incorpor<strong>en</strong> estas<br />

medidas, que pue<strong>de</strong>n ser coordinadas <strong>en</strong> conjunto con <strong>el</strong><br />

municipio respectivo.<br />

51


52<br />

capítulo 1 / <strong>viol<strong>en</strong>cia</strong> al interior <strong>de</strong> los locales <strong>nocturno</strong>s<br />

Recom<strong>en</strong>daciones<br />

Incorporar un letrero <strong>en</strong> <strong>el</strong> exterior <strong>de</strong> cada local, que<br />

indique los días corridos <strong>en</strong> que no se han registrado<br />

inci<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong>ntro <strong>de</strong>l local o, <strong>en</strong> caso contrario, la<br />

cantidad <strong>de</strong> inci<strong>de</strong>ntes registrados durante <strong>el</strong> último<br />

tiempo.<br />

Incorporar un s<strong>el</strong>lo <strong>de</strong> “Local Seguro” para aqu<strong>el</strong>los<br />

que hayan implem<strong>en</strong>tado medidas <strong>de</strong> prev<strong>en</strong>ción <strong>en</strong> su<br />

interior. Para <strong>el</strong>lo, al final <strong>de</strong> esta guía se anexa una “Lista<br />

<strong>de</strong> Chequeo” para ayudar <strong>en</strong> una fácil evaluación.<br />

Informar a los asist<strong>en</strong>tes que <strong>en</strong> <strong>el</strong> local se respeta la<br />

ocupación máxima <strong>de</strong>l recinto, es una bu<strong>en</strong>a práctica<br />

que permite al cli<strong>en</strong>te <strong>de</strong>cidir sobre qué local le <strong>en</strong>trega<br />

una mayor seguridad.<br />

Cli<strong>en</strong>tes informados <strong>de</strong> las condiciones <strong>de</strong> seguridad premian<br />

con su concurr<strong>en</strong>cia a un <strong>de</strong>terminado local.


Capítulo 2<br />

Viol<strong>en</strong>cia <strong>en</strong> barrios <strong>de</strong><br />

<strong>en</strong>tret<strong>en</strong>ción nocturna<br />

1. Entorno <strong>de</strong> los barrios<br />

Los espacios públicos que ro<strong>de</strong>an los locales <strong>nocturno</strong>s,<br />

como plazas, calles y av<strong>en</strong>idas, y <strong>el</strong> <strong>en</strong>torno urbano <strong>en</strong><br />

que se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tran ubicados, ya sean zonas resi<strong>de</strong>nciales,<br />

comerciales o c<strong>en</strong>tros urbanos, pue<strong>de</strong>n contar también<br />

con ciertos factores <strong>de</strong> riesgo ambi<strong>en</strong>tales que facilitan<br />

hechos <strong>de</strong> <strong>viol<strong>en</strong>cia</strong> y/o se constituye <strong>en</strong> oportunida<strong>de</strong>s<br />

para <strong>el</strong> <strong>de</strong>lito.<br />

Así, los conflictos que se g<strong>en</strong>eran <strong>en</strong>tre dos o más personas<br />

<strong>de</strong>ntro <strong>de</strong> los establecimi<strong>en</strong>tos <strong>nocturno</strong>s, pue<strong>de</strong>n<br />

continuar y trasladarse a la calle, como a su <strong>en</strong>torno más<br />

próximo, <strong>de</strong>rivando <strong>en</strong> p<strong>el</strong>eas <strong>de</strong> difícil control.<br />

Junto a <strong>el</strong>lo, la dinámica propia que g<strong>en</strong>eran estos barrios,<br />

como un alto número <strong>de</strong> personas <strong>de</strong>ambulando por las<br />

calles a altas horas <strong>de</strong> la noche y que muchas <strong>de</strong> <strong>el</strong>las<br />

estén <strong>en</strong> algún niv<strong>el</strong> <strong>de</strong> intemperancia, expone a qui<strong>en</strong>es<br />

transitan por <strong>el</strong> lugar a situaciones <strong>de</strong> riesgo o a ser víctima<br />

<strong>de</strong> <strong>de</strong>lito o <strong>viol<strong>en</strong>cia</strong> por parte <strong>de</strong> qui<strong>en</strong>es buscan<br />

provocar inci<strong>de</strong>ntes. Especial m<strong>en</strong>ción merece un f<strong>en</strong>óm<strong>en</strong>o<br />

<strong>de</strong>tectado <strong>en</strong> varios países referido a la <strong>viol<strong>en</strong>cia</strong><br />

<strong>en</strong> para<strong>de</strong>ros y medios <strong>de</strong> locomoción pública una vez<br />

que ha terminado la jornada <strong>de</strong> diversión.<br />

Otro aspecto a consi<strong>de</strong>rar para la implem<strong>en</strong>tación <strong>de</strong><br />

cualquier iniciativa <strong>de</strong> prev<strong>en</strong>ción, es la participación<br />

<strong>de</strong> los actores locales, como locatarios y resi<strong>de</strong>ntes. En<br />

este capítulo se abordarán ciertos factores <strong>de</strong> riesgo ambi<strong>en</strong>tales<br />

propios <strong>de</strong> los barrios <strong>de</strong> <strong>en</strong>tret<strong>en</strong>ción nocturna,<br />

recom<strong>en</strong>daciones para prev<strong>en</strong>ir estas situaciones y medidas<br />

<strong>de</strong> fiscalización que sean perman<strong>en</strong>tes.


56<br />

capítulo 2 / <strong>viol<strong>en</strong>cia</strong> <strong>en</strong> barrios <strong>de</strong> <strong>en</strong>tret<strong>en</strong>ción nocturna<br />

La pres<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> un alto número <strong>de</strong> personas a altas horas <strong>de</strong> la noche<br />

por lugares sin vigilancia natural, pue<strong>de</strong> convertirse <strong>en</strong> un factor <strong>de</strong><br />

riesgo al <strong>de</strong>jar expuesto al peatón a posibles hechos <strong>de</strong> <strong>viol<strong>en</strong>cia</strong>.<br />

Problema<br />

1.1 Cierre <strong>de</strong> los locales<br />

Una primera medida que norma <strong>el</strong> funcionami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> los<br />

barrios <strong>nocturno</strong>s su<strong>el</strong>e ser la reglam<strong>en</strong>tación <strong>de</strong>l horario<br />

<strong>de</strong> cierre <strong>de</strong> los locales.<br />

Es importante consi<strong>de</strong>rar que es justam<strong>en</strong>te <strong>el</strong> mom<strong>en</strong>to<br />

más crítico <strong>de</strong> la jornada, ya que coinci<strong>de</strong>n horarios <strong>de</strong><br />

cierre y un gran número <strong>de</strong> personas <strong>de</strong>jan los locales y<br />

sal<strong>en</strong> a la calle, trasladando pot<strong>en</strong>ciales conflictos <strong>de</strong>s<strong>de</strong><br />

<strong>el</strong> interior <strong>de</strong> los establecimi<strong>en</strong>tos al exterior. Si a eso<br />

sumamos lo señalado <strong>en</strong> <strong>el</strong> capítulo anterior, <strong>en</strong> r<strong>el</strong>ación a<br />

ac<strong>el</strong>erar la embriaguez antes <strong>de</strong>l cierre y a una evacuación<br />

agresiva o por la fuerza, las posibilida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> <strong>viol<strong>en</strong>cia</strong> <strong>en</strong><br />

<strong>el</strong> espacio público, aum<strong>en</strong>tan consi<strong>de</strong>rablem<strong>en</strong>te.<br />

El <strong>de</strong>splazami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> peatones, es <strong>en</strong> su mayoría para llegar<br />

a sus vehículos, acce<strong>de</strong>r a transporte público o conseguir<br />

algún servicio <strong>de</strong> comida, como carritos o restaurantes<br />

<strong>nocturno</strong>s. La espera y compet<strong>en</strong>cia por estos servicios,<br />

pue<strong>de</strong> <strong>de</strong>s<strong>en</strong>ca<strong>de</strong>nar conflictos o agresiones, y también<br />

las personas pue<strong>de</strong>n ser <strong>de</strong> fácil abordaje y convertirse<br />

<strong>en</strong> un blanco atractivo a ser víctima <strong>de</strong> un <strong>de</strong>lito, ya<br />

sea por condiciones <strong>de</strong> embriaguez o <strong>de</strong> características<br />

ambi<strong>en</strong>tales que estén otorgando la oportunidad.


Recom<strong>en</strong>daciones<br />

Establecer <strong>el</strong> cese <strong>de</strong> la v<strong>en</strong>ta <strong>de</strong> alcohol una hora<br />

antes <strong>de</strong>l cierre <strong>de</strong>l local, para que los cli<strong>en</strong>tes puedan<br />

reponerse <strong>en</strong> caso <strong>de</strong> embriaguez, antes <strong>de</strong> salir a la<br />

calle. En este s<strong>en</strong>tido, sería importante acordar <strong>en</strong>tre<br />

locatarios, ampliar <strong>el</strong> horario <strong>de</strong> cierre (<strong>en</strong> una hora<br />

por ejemplo), con tal que puedan restringir la v<strong>en</strong>ta<br />

<strong>de</strong> alcohol durante esa hora final.<br />

Consi<strong>de</strong>rar <strong>el</strong> cierre difer<strong>en</strong>ciado o escalonado <strong>de</strong><br />

bares y clubes <strong>nocturno</strong>s, t<strong>en</strong>i<strong>en</strong>do como precaución <strong>el</strong><br />

f<strong>en</strong>óm<strong>en</strong>o “barhopping” o ir <strong>de</strong> bar <strong>en</strong> bar <strong>de</strong>ambulando<br />

por las calles <strong>en</strong> busca <strong>de</strong> locales abiertos. Para evitarlo,<br />

se recomi<strong>en</strong>da no permitir <strong>el</strong> ingreso <strong>de</strong> personas<br />

<strong>de</strong>spués <strong>de</strong> <strong>de</strong>terminada hora, por ejemplo, pasadas<br />

las tres <strong>de</strong> la mañana.<br />

Cualquiera sea la medida a implem<strong>en</strong>tar <strong>en</strong> este tema,<br />

se <strong>de</strong>be t<strong>en</strong>er pres<strong>en</strong>te que <strong>de</strong>be ir acompañada <strong>de</strong><br />

una estrategia integral, que regule la administración y<br />

funcionami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> los locales <strong>de</strong> <strong>comercio</strong> <strong>nocturno</strong>.<br />

57


58<br />

capítulo 2 / <strong>viol<strong>en</strong>cia</strong> <strong>en</strong> barrios <strong>de</strong> <strong>en</strong>tret<strong>en</strong>ción nocturna<br />

En algunos casos se <strong>de</strong>be recorrer varias cuadras para<br />

acce<strong>de</strong>r a locomoción pública a altas horas <strong>de</strong> la noche y por<br />

lugares solitarios y sin pres<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> personas.<br />

Problema<br />

1.2 Tiempo <strong>de</strong> espera por<br />

transporte público<br />

La falta <strong>de</strong> un servicio <strong>de</strong> transporte público oportuno,<br />

que trasla<strong>de</strong> rápida y expeditam<strong>en</strong>te a qui<strong>en</strong>es acu<strong>de</strong>n<br />

a <strong>en</strong>tret<strong>en</strong>erse, o la espera por <strong>el</strong> servicio, pue<strong>de</strong> g<strong>en</strong>erar<br />

malestar y una reacción viol<strong>en</strong>ta por parte <strong>de</strong> los usuarios.<br />

Asimismo, <strong>el</strong> colapso <strong>de</strong> un medio <strong>de</strong> transporte que no da<br />

abasto para movilizar gran<strong>de</strong>s multitu<strong>de</strong>s <strong>en</strong> horas <strong>de</strong> la<br />

madrugada, pue<strong>de</strong> provocar empujones y aglomeraciones<br />

que <strong>de</strong>riv<strong>en</strong> <strong>en</strong> hechos <strong>de</strong> <strong>viol<strong>en</strong>cia</strong>.


Recom<strong>en</strong>daciones<br />

Implem<strong>en</strong>tar <strong>en</strong> coordinacion con los operadores <strong>de</strong>l<br />

transporte, servicios <strong>de</strong> transporte <strong>nocturno</strong>, ya sea<br />

buses, taxis o colectivos, que cubran las distintas zonas<br />

<strong>de</strong> <strong>de</strong>stino <strong>de</strong> los cli<strong>en</strong>tes.<br />

Organizar con los operadores <strong>de</strong>l transporte público,<br />

capacitación a taxistas y choferes <strong>de</strong> buses <strong>nocturno</strong>s<br />

para prev<strong>en</strong>ir y actuar a<strong>de</strong>cuadam<strong>en</strong>te ante situaciones<br />

<strong>de</strong> <strong>viol<strong>en</strong>cia</strong> o agresión.<br />

Ubicar personal policial <strong>en</strong> las paradas y puntos más<br />

conflictivos.<br />

Separar las paradas <strong>de</strong> taxis, colectivos y buses para<br />

reducir <strong>el</strong> tamaño <strong>de</strong> los grupos congregados <strong>en</strong> las<br />

aceras.<br />

Ubicar filas exclusivas para paradas <strong>de</strong> taxis y colectivos,<br />

inmediatam<strong>en</strong>te fuera <strong>de</strong> discotecas o lo más cerca<br />

posible <strong>de</strong> <strong>el</strong>las, a fin <strong>de</strong> reducir <strong>el</strong> número <strong>de</strong> cli<strong>en</strong>tes<br />

circulantes por la calle.<br />

La implem<strong>en</strong>tación <strong>de</strong> vías exclusivas o rápidas para <strong>el</strong><br />

transporte público ayuda a trasladar ágilm<strong>en</strong>te a los<br />

cli<strong>en</strong>tes y evita <strong>de</strong>jarlos expuestos <strong>en</strong> la calle.<br />

Es importante consi<strong>de</strong>rar para<strong>de</strong>ros cercanos o inmediatos<br />

a los locales <strong>nocturno</strong>s ya que evita que los cli<strong>en</strong>tes <strong>de</strong>ban<br />

<strong>de</strong>ambular por <strong>el</strong> sector <strong>en</strong> busca <strong>de</strong> locomoción.<br />

59


60<br />

capítulo 2 / <strong>viol<strong>en</strong>cia</strong> <strong>en</strong> barrios <strong>de</strong> <strong>en</strong>tret<strong>en</strong>ción nocturna<br />

En caso <strong>de</strong> no contar con parquímetros, los municipios están<br />

facultados para empadronar a cuidadores informales <strong>en</strong> <strong>el</strong> sector.<br />

Problema<br />

1.3 Automóviles expuestos <strong>en</strong> la<br />

vía pública<br />

Hay barrios que cu<strong>en</strong>tan con cuidadores no autorizados<br />

que ofrec<strong>en</strong> sus servicios sin ningún tipo <strong>de</strong> control ni<br />

garantías para <strong>el</strong> público que visita <strong>el</strong> sector, quedando<br />

<strong>el</strong> vehículo sin cuidado y expuesto a la acción <strong>de</strong> terceros.<br />

El robo <strong>de</strong> vehículos y <strong>de</strong> sus accesorios exteriores como lo<br />

dispuesto al interior <strong>de</strong> <strong>el</strong>los, provocará un daño patrimonial<br />

importante a la víctima, haci<strong>en</strong>do que ésta estigmatice<br />

<strong>el</strong> barrio y evite volver a él.


Recom<strong>en</strong>daciones<br />

Implem<strong>en</strong>tar un sistema <strong>de</strong> empadronami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> los<br />

cuidadores o aparcadores <strong>de</strong> autos. Los estudios indican<br />

que <strong>el</strong> factor prev<strong>en</strong>tivo más importante es la pres<strong>en</strong>cia<br />

<strong>de</strong> cuidadores perman<strong>en</strong>tes.<br />

Implem<strong>en</strong>tar un sistema <strong>de</strong> parquímetros regulados,<br />

que actúe como factor protector <strong>de</strong>l vehículo.<br />

Promover playas <strong>de</strong> estacionami<strong>en</strong>tos <strong>en</strong> sitios eriazos o<br />

lotes sin construcción, otorgando mayores condiciones<br />

<strong>de</strong> seguridad a los vehículos que llegan al barrio.<br />

Apoyar la iluminación pública <strong>de</strong> la calle instalando<br />

focos o reflectores <strong>en</strong> <strong>el</strong> exterior <strong>de</strong> su local.<br />

Controlar la vegetación que está fr<strong>en</strong>te a su local que<br />

pueda estar obstaculizando la iluminación pública.<br />

61


62<br />

capítulo 2 / <strong>viol<strong>en</strong>cia</strong> <strong>en</strong> barrios <strong>de</strong> <strong>en</strong>tret<strong>en</strong>ción nocturna<br />

Sitios eriazos o lotes sin construcción habilitados<br />

como playas <strong>de</strong> estacionami<strong>en</strong>to controladas <strong>en</strong>tregan<br />

mayores condiciones <strong>de</strong> seguridad a los vehículos.<br />

Un sistema <strong>de</strong> parquímetros con personal perman<strong>en</strong>te <strong>en</strong> <strong>el</strong> barrio<br />

contribuye a la vigilancia <strong>de</strong> los vehículos estacionados <strong>en</strong> la calle,<br />

y previ<strong>en</strong>e acciones <strong>de</strong> or<strong>de</strong>n <strong>de</strong>lictual.


Los locales <strong>nocturno</strong>s contribuy<strong>en</strong> a la iluminación exterior mediante<br />

la instalación <strong>de</strong> luminarias <strong>en</strong> sus fachadas.<br />

63


64<br />

capítulo 2 / <strong>viol<strong>en</strong>cia</strong> <strong>en</strong> barrios <strong>de</strong> <strong>en</strong>tret<strong>en</strong>ción nocturna<br />

Problema<br />

1.4 Comunidad sin participación <strong>en</strong><br />

resolución <strong>de</strong> problemas<br />

La falta <strong>de</strong> involucrami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> locatarios <strong>de</strong><br />

establecimi<strong>en</strong>tos <strong>nocturno</strong>s <strong>en</strong> la gestión <strong>de</strong>l territorio<br />

pue<strong>de</strong> ser un obstáculo para la implem<strong>en</strong>tación <strong>de</strong><br />

medidas <strong>de</strong> prev<strong>en</strong>ción <strong>en</strong> estos barrios. Procesos <strong>de</strong><br />

prev<strong>en</strong>ción sin la participación <strong>de</strong> la comunidad, hac<strong>en</strong><br />

poco sust<strong>en</strong>table la mant<strong>en</strong>ción <strong>en</strong> <strong>el</strong> tiempo <strong>de</strong> las<br />

medidas implem<strong>en</strong>tadas.<br />

El uso <strong>de</strong>l espacio público don<strong>de</strong> se privilegia <strong>el</strong> tránsito expedito<br />

<strong>de</strong> las personas, pue<strong>de</strong> ser uno <strong>de</strong> los acuerdos a promover por los<br />

locatarios organizados para prev<strong>en</strong>ir hechos <strong>de</strong> <strong>viol<strong>en</strong>cia</strong>.


Recom<strong>en</strong>daciones<br />

Promover la articulación y coordinación <strong>en</strong>tre<br />

dueños <strong>de</strong> locales para que, <strong>en</strong> conjunto, abor<strong>de</strong>n<br />

problemáticas.<br />

Promover acuerdos voluntarios <strong>en</strong>tre los locatarios para<br />

la gestión responsable <strong>de</strong> los locales, por ejemplo, <strong>en</strong><br />

r<strong>el</strong>ación al mant<strong>en</strong>imi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> las fachadas.<br />

Establecer protocolos y códigos <strong>de</strong> bu<strong>en</strong>as prácticas,<br />

así como la forma <strong>de</strong> implem<strong>en</strong>tación <strong>de</strong> las medidas<br />

acordadas.<br />

Inc<strong>en</strong>tivar que los locatarios se reúnan regularm<strong>en</strong>te<br />

para discutir los inci<strong>de</strong>ntes que han ocurrido <strong>en</strong> <strong>el</strong><br />

sector y proponer soluciones.<br />

Inc<strong>en</strong>tivar la g<strong>en</strong>eración <strong>de</strong> or<strong>de</strong>nanzas que regul<strong>en</strong><br />

<strong>el</strong> uso y ocupación <strong>de</strong>l espacio público.<br />

65


66<br />

capítulo 2 / <strong>viol<strong>en</strong>cia</strong> <strong>en</strong> barrios <strong>de</strong> <strong>en</strong>tret<strong>en</strong>ción nocturna<br />

Uso <strong>de</strong>l espacio público <strong>en</strong> don<strong>de</strong> no se obstaculice<br />

<strong>el</strong> tránsito peatonal, pue<strong>de</strong> ser uno <strong>de</strong> los acuerdos a<br />

promover por los locatarios.


El acceso a servicios <strong>de</strong> emerg<strong>en</strong>cia <strong>en</strong> <strong>el</strong> barrio mejora la<br />

percepción <strong>de</strong> seguridad <strong>de</strong> los cli<strong>en</strong>tes.<br />

Fachadas <strong>de</strong> los locales mant<strong>en</strong>idas ayuda a mejorar<br />

la percepción <strong>de</strong> seguridad <strong>de</strong> los cli<strong>en</strong>tes y <strong>de</strong><br />

qui<strong>en</strong>es visitan <strong>el</strong> sector.<br />

67


Anexo 1: Pauta <strong>de</strong><br />

chequeo para evaluar la<br />

seguridad <strong>de</strong> su local


70<br />

capítulo 3 / Anexo 1: Pauta <strong>de</strong> chequeo para evaluar la seguridad <strong>de</strong> su local<br />

Pauta <strong>de</strong> chequeo para evaluar la<br />

seguridad <strong>de</strong> su local<br />

Esta pauta <strong>de</strong> chequeo le ayudará a evaluar fácil y<br />

rápidam<strong>en</strong>te algunos factores que podrían poner <strong>en</strong><br />

riesgo o facilitar la ocurr<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> <strong>de</strong>terminados <strong>de</strong>litos<br />

<strong>en</strong> su local <strong>nocturno</strong>. Para <strong>el</strong>lo, la pauta se divi<strong>de</strong> <strong>en</strong> dos<br />

módulos: diseño <strong>de</strong>l local y gestión <strong>de</strong>l local, que <strong>en</strong> total<br />

consi<strong>de</strong>ran diez áreas <strong>de</strong> evaluación, las cuales se <strong>de</strong>tallan<br />

a continuación.


Módulo 1: Diseño <strong>de</strong>l local<br />

R<strong>el</strong>acionado a características físicas y <strong>de</strong> diseño interior interior <strong>de</strong>l<br />

local que podrían facilitar la <strong>viol<strong>en</strong>cia</strong>, como una <strong>de</strong>fici<strong>en</strong>te<br />

distribución <strong>de</strong> los recintos interiores, problemas <strong>en</strong> las<br />

puertas <strong>de</strong> acceso y salida, e inapropiado diseño <strong>de</strong>l bar<br />

y baños, <strong>en</strong>tre otros.<br />

Módulo 2: Gestión <strong>de</strong>l local<br />

Asociado al uso cotidiano y las rutinas <strong>de</strong> trabajo al interior<br />

<strong>de</strong>l local que podrían facilitar hechos <strong>de</strong> <strong>viol<strong>en</strong>cia</strong> como<br />

pres<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> <strong>de</strong> objetos <strong>de</strong> vidrio, <strong>de</strong> vidrio, falta <strong>de</strong> falta control <strong>de</strong> control <strong>en</strong> <strong>el</strong> consumo <strong>en</strong> <strong>el</strong><br />

<strong>de</strong> consumo alcohol <strong>de</strong> y alcohol <strong>de</strong>fici<strong>en</strong>te y <strong>de</strong>fici<strong>en</strong>te capacitación capacitación <strong>de</strong>l personal, <strong>de</strong>l personal, <strong>en</strong>tre<br />

otras. <strong>en</strong>tre otras.<br />

En total la pauta cu<strong>en</strong>ta con 56 ítems a evaluar,<br />

a los que usted <strong>de</strong>berá respon<strong>de</strong>r “SÍ”, “NO” o “NO APLICA”<br />

En según total sea la pauta <strong>el</strong> caso. cu<strong>en</strong>ta En aqu<strong>el</strong>los con 56 ítems <strong>en</strong> que a evaluar, la respuesta a los que sea<br />

usted “NO”, <strong>de</strong>berá le recom<strong>en</strong>damos respon<strong>de</strong>r “SÍ”, “NO” tomar o “NO las APLICA” medidas según necesarias sea <strong>el</strong> caso.<br />

En para aqu<strong>el</strong>los su modificación <strong>en</strong> que la respuesta y mejorami<strong>en</strong>to. sea “NO”, le recom<strong>en</strong>damos<br />

tomar las medidas necesarias para su modificación y<br />

mejorami<strong>en</strong>to.<br />

Esperamos que esta pauta sea <strong>de</strong> utilidad para prev<strong>en</strong>ir<br />

<strong>viol<strong>en</strong>cia</strong> y <strong>de</strong>litos <strong>en</strong> su local, mejorando las condiciones<br />

Esperamos <strong>de</strong> seguridad que <strong>de</strong> esta sus cli<strong>en</strong>tes pauta sea y empleados, <strong>de</strong> utilidad aportando para prev<strong>en</strong>ir así<br />

<strong>viol<strong>en</strong>cia</strong> a que juntos y <strong>de</strong>litos construyamos <strong>en</strong> su local, un Chile mejorando más seguro las condiciones para todos.<br />

<strong>de</strong> seguridad <strong>de</strong> sus cli<strong>en</strong>tes y empleados , aportando así<br />

a que juntos construyamos un Chile más seguro para todos.<br />

71


72<br />

capítulo 3 / Anexo 1: Pauta <strong>de</strong> chequeo para evaluar la seguridad <strong>de</strong> su local<br />

A. Distribución <strong>de</strong> los recintos interiores<br />

1. La pista <strong>de</strong> baile se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tra claram<strong>en</strong>te separada y <strong>de</strong>limitada.<br />

B. Puerta <strong>de</strong> acceso<br />

C. Puerta <strong>de</strong> salida<br />

Diseño <strong>de</strong>l local Sí No No aplica<br />

2. El área <strong>de</strong> <strong>de</strong>scanso se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tra claram<strong>en</strong>te separada y <strong>de</strong>limitada.<br />

3. Se cu<strong>en</strong>ta con tres o m<strong>en</strong>os flujos cruzados¹ <strong>en</strong>tre los recintos. 2<br />

4. No exist<strong>en</strong> barreras físicas 3 <strong>en</strong> los flujos <strong>en</strong>tre un lugar y otro.<br />

5. La puerta <strong>de</strong> acceso conecta directam<strong>en</strong>te a la pista <strong>de</strong> baile.<br />

6. El acceso cu<strong>en</strong>ta con iluminación exterior para i<strong>de</strong>ntificar<br />

claram<strong>en</strong>te a qui<strong>en</strong>es ingresan al local.<br />

7. El acceso se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tra a la vista <strong>de</strong> los transeúntes.<br />

8. El acceso cu<strong>en</strong>ta con al m<strong>en</strong>os un punto <strong>de</strong> observación directo<br />

<strong>de</strong>s<strong>de</strong> otro reci<strong>en</strong>to al interior <strong>de</strong>l local.<br />

9. El acceso permite regular la <strong>en</strong>trada individual <strong>de</strong> cada cli<strong>en</strong>te.<br />

10. La vía <strong>de</strong> acceso es distinta a la <strong>de</strong> salida <strong>de</strong>l local durante y al<br />

final <strong>de</strong> la jornada.<br />

11. El acceso no pres<strong>en</strong>ta obstáculos fisicos <strong>en</strong> su trayecto.<br />

12. Se cu<strong>en</strong>ta con una salida amplia y <strong>de</strong> fácil abertura, que permita<br />

una rápida y expedita evacuación.<br />

13. La salida conecta directam<strong>en</strong>te a la calle.<br />

14. La salida cu<strong>en</strong>ta con iluminación que permita i<strong>de</strong>ntificar claram<strong>en</strong>te<br />

a qui<strong>en</strong> <strong>de</strong>ja <strong>el</strong> local.


15. La salida cu<strong>en</strong>ta con al m<strong>en</strong>os un punto <strong>de</strong> observación directo<br />

<strong>de</strong>s<strong>de</strong> otro recinto al interior <strong>de</strong>l local.<br />

16. La salida está claram<strong>en</strong>te señalizada, tanto <strong>en</strong> <strong>el</strong> interior como<br />

<strong>en</strong> <strong>el</strong> exterior <strong>de</strong>l local.<br />

17. La salida no pres<strong>en</strong>ta obstáculos físicos <strong>en</strong> su trayecto.<br />

D. Baños<br />

18. Cañerías, ductos y equipos <strong>de</strong> iluminación están embutidos<br />

24. El baño cu<strong>en</strong>ta con iluminación que permite i<strong>de</strong>ntificar fácilm<strong>en</strong>te<br />

4<br />

19. Los estanques <strong>de</strong> agua están adheridos a la pared<br />

20. Las puertas cu<strong>en</strong>tan con un rebaje <strong>de</strong> 30 cms. <strong>en</strong> su parte<br />

21. Las puertas no son vidriadas o no conti<strong>en</strong><strong>en</strong> piezas <strong>de</strong> vidrio.<br />

22. El acceso al baño cu<strong>en</strong>ta con al m<strong>en</strong>os un punto <strong>de</strong><br />

23. El baño cu<strong>en</strong>ta con un acceso directo <strong>de</strong>s<strong>de</strong> un espacio mayor,<br />

5 D. Baños<br />

18. Cañerías, ductos y equipos <strong>de</strong> iluminación están embutidos<br />

<strong>en</strong> los muros y <strong>el</strong> ci<strong>el</strong>o.<br />

o <strong>de</strong> otra forma.<br />

inferior y superior.<br />

directo <strong>de</strong>s<strong>de</strong> otro recinto al interior <strong>de</strong>l<br />

pasillos o escaleras que lo antecedan.<br />

24. El baño cu<strong>en</strong>ta con iluminación que permite i<strong>de</strong>ntificar fácilm<strong>en</strong>te<br />

qui<strong>en</strong> está <strong>en</strong> su inteior.<br />

4<br />

19. Los estanques <strong>de</strong> agua están adheridos a la pared<br />

20. Las puertas cu<strong>en</strong>tan con un rebaje <strong>de</strong> 30 cms. <strong>en</strong> su parte<br />

21. Las puertas no son vidriadas o no conti<strong>en</strong><strong>en</strong> piezas <strong>de</strong> vidrio.<br />

22. El acceso al baño cu<strong>en</strong>ta con al m<strong>en</strong>os un punto <strong>de</strong> observación<br />

23. El baño cu<strong>en</strong>ta con un acceso directo <strong>de</strong>s<strong>de</strong> un espacio mayor, sin<br />

5 <strong>en</strong> los muros y <strong>el</strong> ci<strong>el</strong>o.<br />

o <strong>de</strong> otra forma.<br />

inferior y superior.<br />

directa <strong>de</strong>s<strong>de</strong> otro recinto al interior <strong>de</strong>l local<br />

pasillos o escaleras que lo antecedan.<br />

qui<strong>en</strong> está <strong>en</strong> su inteior.<br />

25. Los espejos exist<strong>en</strong>tes son murales (pegados) y no <strong>de</strong> colgar.<br />

26. Las v<strong>en</strong>tanas exist<strong>en</strong>tes están fuera <strong>de</strong>l alcance <strong>de</strong> los cli<strong>en</strong>tes.<br />

E. Bar<br />

27. Cu<strong>en</strong>ta con más <strong>de</strong> un bar.<br />

28. Cu<strong>en</strong>ta con un espejo <strong>de</strong>trás <strong>de</strong> la barra <strong>de</strong> carasterísticas<br />

inastillables o con film especial <strong>de</strong> protección.<br />

29. El su<strong>el</strong>o está a una altura <strong>de</strong> 30 cms. por sobre <strong>el</strong> niv<strong>el</strong> <strong>de</strong>l su<strong>el</strong>o<br />

<strong>en</strong> que se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tra.<br />

30. No cu<strong>en</strong>ta con asi<strong>en</strong>tos <strong>en</strong> su perímetro.<br />

73


74<br />

capítulo 3 / Anexo 1: Pauta <strong>de</strong> chequeo para evaluar la seguridad <strong>de</strong> su local<br />

F. Ornam<strong>en</strong>tación<br />

31. No cu<strong>en</strong>ta con ornam<strong>en</strong>tación para <strong>el</strong> <strong>de</strong>pósito <strong>de</strong> sustancias<br />

ilícitas como maceteros, flores u otros.<br />

32. Mesas y sillas <strong>de</strong> perfiles huecos o tubulares están s<strong>el</strong>lados <strong>en</strong><br />

sus extremos.<br />

33. Estan fijados los objetos que puedan ser usados como proyectiles.<br />

34. Los muebles son mayoritariam<strong>en</strong>te acolchados y <strong>de</strong> esquinas<br />

redon<strong>de</strong>adas.<br />

35. Se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tran embutidos o empotrados los ductos <strong>de</strong><br />

v<strong>en</strong>talición, evacuación <strong>de</strong> agua o cañerias.<br />

36. Lámparas e instalaciones <strong>el</strong>éctricas son embutidas.<br />

37. Líneas <strong>de</strong> construcción son a ras <strong>de</strong> superficie y rectas, sin<br />

junturas, zócalos o molduras.<br />

38. Existe iluminación a<strong>de</strong>cuada <strong>en</strong> baños, accesos y barra que<br />

distingue claram<strong>en</strong>te qui<strong>en</strong> está <strong>en</strong> <strong>el</strong> lugar.<br />

G. Objetos <strong>de</strong> vidrio<br />

Gestión <strong>de</strong>l local<br />

39. Se cu<strong>en</strong>ta con bebidas <strong>en</strong> pres<strong>en</strong>tación individual <strong>en</strong><br />

<strong>de</strong> aluminio o plástico.<br />

40. Se cu<strong>en</strong>ta con un lugar que está fuera <strong>de</strong>l alcance <strong>de</strong> los cli<strong>en</strong>tes<br />

para la t<strong>en</strong><strong>en</strong>cia <strong>de</strong> bebidas <strong>en</strong> bot<strong>el</strong>las <strong>de</strong> vidrio.<br />

41. Se cu<strong>en</strong>ta con un lugar cerrado para <strong>el</strong> <strong>de</strong>pósito <strong>de</strong> bot<strong>el</strong>las<br />

<strong>de</strong> vidrio vacías.<br />

H. Control <strong>de</strong>l consumo <strong>de</strong> alcohol<br />

42. Se exp<strong>en</strong><strong>de</strong> algún tipo <strong>de</strong> comestible <strong>en</strong>vasado como confites, pro-<br />

ductos salados u otros artículos empaquetados <strong>de</strong> consumo rápido.<br />

Sí No No aplica


43. Se exp<strong>en</strong><strong>de</strong> algún tipo <strong>de</strong> comestible <strong>en</strong>vasado como confites,<br />

productos salados u otros artículos empaquetados.<br />

43. Se exp<strong>en</strong><strong>de</strong> algún tipo <strong>de</strong> comestible <strong>en</strong>vasado como confites,<br />

44. Se cu<strong>en</strong>ta productos con salados un stock u otros <strong>de</strong> bebidas artículos <strong>de</strong> empaquetados.<br />

bajo cont<strong>en</strong>ido alcohólico<br />

44. Se cu<strong>en</strong>ta con un stock <strong>de</strong> bebidas <strong>de</strong> bajo cont<strong>en</strong>ido alcohólico<br />

45. Se cesan promociones <strong>de</strong> alcohol, concursos o juegos <strong>de</strong> beber<br />

durante la última hora <strong>de</strong> funcionami<strong>en</strong>to.<br />

45. Se cesan promociones <strong>de</strong> alcohol, concursos o juegos <strong>de</strong> beber<br />

durante la última hora <strong>de</strong> funcionami<strong>en</strong>to.<br />

46. Se finaliza la v<strong>en</strong>ta <strong>de</strong> alcohol una hora antes <strong>de</strong>l cierre <strong>de</strong>l local.<br />

46. Se finaliza la v<strong>en</strong>ta <strong>de</strong> alcohol una hora antes <strong>de</strong>l cierre <strong>de</strong>l local.<br />

I. Personal<br />

I. Personal<br />

47. Se cu<strong>en</strong>ta con un auxiliar <strong>de</strong> aseo perman<strong>en</strong>te <strong>en</strong> la zona <strong>de</strong> baños<br />

47. Se cu<strong>en</strong>ta con un auxiliar <strong>de</strong> aseo perman<strong>en</strong>te <strong>en</strong> la zona <strong>de</strong> baños<br />

48. Se cu<strong>en</strong>ta con personal sufici<strong>en</strong>te <strong>en</strong> <strong>el</strong> bar que evite un alto tiempo<br />

48. Se cu<strong>en</strong>ta con personal sufici<strong>en</strong>te <strong>en</strong> <strong>el</strong> bar que evite un alto tiempo<br />

<strong>de</strong> espera<br />

<strong>de</strong> espera<br />

y perman<strong>en</strong>cia<br />

y perman<strong>en</strong>cia<br />

<strong>de</strong><br />

<strong>de</strong><br />

los<br />

los<br />

cli<strong>en</strong>tes<br />

cli<strong>en</strong>tes<br />

<strong>en</strong><br />

<strong>en</strong><br />

la<br />

la barra.<br />

barra.<br />

49. Se 49. cu<strong>en</strong>ta Se cu<strong>en</strong>ta con con personal personal <strong>de</strong> <strong>de</strong> apoyo apoyo <strong>en</strong> <strong>en</strong> los los accesos que controla y y<br />

or<strong>de</strong>na or<strong>de</strong>na <strong>el</strong> ingreso. <strong>el</strong> ingreso.<br />

J. J. Señalética<br />

50. Se 50. cu<strong>en</strong>ta Se cu<strong>en</strong>ta con con letreros letreros <strong>en</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>el</strong> exterior <strong>de</strong>l <strong>de</strong>l local, don<strong>de</strong> se se indica indica la la<br />

cantidad <strong>de</strong> inci<strong>de</strong>ntes registrados <strong>en</strong> él durante <strong>el</strong> último mes.<br />

cantidad <strong>de</strong> inci<strong>de</strong>ntes registrados <strong>en</strong> él durante <strong>el</strong> último mes.<br />

51. Se cu<strong>en</strong>ta con un letrero exterior que indica <strong>el</strong> número máximo <strong>de</strong><br />

51. Se cu<strong>en</strong>ta con un letrero exterior que indica <strong>el</strong> número máximo <strong>de</strong><br />

personas permitidas <strong>de</strong>l local.<br />

personas permitidas <strong>de</strong>l local.<br />

1 Un flujo cruzado se refiere a la intersección <strong>en</strong> <strong>el</strong> tránsito <strong>en</strong>tre un lugar y otro.<br />

2 Se <strong>en</strong>t<strong>en</strong><strong>de</strong>rá por recintos las pistas <strong>de</strong> baile, bar, baños, áreas <strong>de</strong> <strong>de</strong>scanso y vestíbulos, <strong>en</strong>tre otros.<br />

3 Se <strong>en</strong>t<strong>en</strong><strong>de</strong>rá por barreras físicas todo aqu<strong>el</strong>lo que pueda <strong>en</strong>torpecer <strong>el</strong> <strong>de</strong>splazami<strong>en</strong>to <strong>en</strong> un flujo peatonal, como por ejemplo mesas, sillas, parlantes, etc.<br />

4 Se <strong>en</strong>t<strong>en</strong><strong>de</strong>rá por embutidas, cuando las instalaciones estén canalizadas por <strong>el</strong> interior <strong>de</strong> los muros, tabiquerías o ci<strong>el</strong>os.<br />

5 Se <strong>en</strong>t<strong>en</strong><strong>de</strong>rá por empotrados, 1 Un flujo cuando cruzado los se artefactos refiere a estén la intersección puestos <strong>de</strong>ntro <strong>en</strong> <strong>de</strong> <strong>el</strong> tránsito muros o tabiquerías. <strong>en</strong>tre un lugar y otro.<br />

2 Se <strong>en</strong>t<strong>en</strong><strong>de</strong>rá por recintos las pistas <strong>de</strong> baile, bar, baños, áreas <strong>de</strong> <strong>de</strong>scanso y vestíbulos, <strong>en</strong>tre otros.<br />

3 Se <strong>en</strong>t<strong>en</strong><strong>de</strong>rá por barreras físicas todo aqu<strong>el</strong>lo que pueda <strong>en</strong>torpecer <strong>el</strong> <strong>de</strong>splazami<strong>en</strong>to <strong>en</strong> un flujo peatonal, como por ejemplo mesas, sillas, parlantes, etc.<br />

4 Se <strong>en</strong>t<strong>en</strong><strong>de</strong>rá por embutidas, cuando las instalaciones estén canalizadas por <strong>el</strong> interior <strong>de</strong> los muros, tabiquerías o ci<strong>el</strong>os.<br />

5 Se <strong>en</strong>t<strong>en</strong><strong>de</strong>rá por empotrados, cuando los artefactos estén puestos <strong>de</strong>ntro <strong>de</strong> muros o tabiquerías.


Agra<strong>de</strong>cimi<strong>en</strong>tos<br />

En la <strong>el</strong>aboración <strong>de</strong> esta guía agra<strong>de</strong>cemos la colaboración <strong>de</strong>:<br />

Bar “Constitución”<br />

Pub “Dublín”


Bibliografía<br />

“Alcohol and Lic<strong>en</strong>sed Premises: Best Practice in Policing,<br />

A Monograph for Police and Policy Makers”. Samantha J<br />

Doherty and Ann M Roche, Abril, 2003.<br />

“Assaults in and Around Bars”, 2nd Edition by Micha<strong>el</strong> S.<br />

Scott and K<strong>el</strong>ly De<strong>de</strong>l, U.S. Departm<strong>en</strong>t of Justice, Office of<br />

Community Ori<strong>en</strong>ted Policing Services. Agosto, 2006.<br />

“Danger on the dance floor: A study of interior <strong>de</strong>sign,<br />

crowding and aggression in Night Clubs”. Stuart Macintyre<br />

(Victoria Police) and Roos Hom<strong>el</strong> (Griffith University).<br />

“Managing and Designing Out Crime and Disor<strong>de</strong>r at<br />

Lic<strong>en</strong>sed Premises: A Gui<strong>de</strong> for Lic<strong>en</strong>sees”. Portishead<br />

(England): Avon and Somerset Constabulary; 2005.<br />

“Or<strong>de</strong>nanza G<strong>en</strong>eral <strong>de</strong> Urbanismo y Construcciones”,<br />

Ministerio <strong>de</strong> Vivi<strong>en</strong>da y Urbanismo. DS47 año 1992<br />

“Project C<strong>en</strong>turion: Reducing Crime and Disor<strong>de</strong>r on Douglas<br />

Prom<strong>en</strong>a<strong>de</strong>.” Submission to the Herman Goldstein<br />

Award for Exc<strong>el</strong>l<strong>en</strong>ce in Problem-Ori<strong>en</strong>ted Policing. Isle of<br />

Man Constabulary; 2005.<br />

“Reglam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> condiciones sanitarias, ambi<strong>en</strong>tales y <strong>de</strong><br />

seguridad básicas <strong>en</strong> locales <strong>de</strong> uso público”, Ministerio<br />

<strong>de</strong> Salud, 2009.<br />

“Regulation of the lic<strong>en</strong>sed Drinking <strong>en</strong>vironm<strong>en</strong>t: a major<br />

Opportunity for crime Prev<strong>en</strong>tion” Tim Stockw<strong>el</strong>l, Curtin<br />

University.<br />

Temperature and Aggression: Effects on Quarterly, and<br />

Yearly, City Rates of Viol<strong>en</strong>t and Nonviol<strong>en</strong>t Crime.” Journal<br />

of Personality and Social Psychology. An<strong>de</strong>rson, CA; 1987.


www.seguridadpublica.gob.cl

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!