20.06.2013 Views

Investigación experimental sobre la influencia de la voluta en el ...

Investigación experimental sobre la influencia de la voluta en el ...

Investigación experimental sobre la influencia de la voluta en el ...

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Proyecto Fin <strong>de</strong> Carrera<br />

Ing<strong>en</strong>iería Industrial<br />

<strong>Investigación</strong> <strong>experim<strong>en</strong>tal</strong> <strong>sobre</strong> <strong>la</strong><br />

<strong>influ<strong>en</strong>cia</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>voluta</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong><br />

comportami<strong>en</strong>to y r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l<br />

v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor tipo “Sirocco”<br />

www.htw-berlin.<strong>de</strong> www.unizar.es eina.unizar.es www.unizar.es/amf<br />

Director Autor Pon<strong>en</strong>te<br />

Prof. Dr.-Ing. Stefan Frank D. Ricard Terés Duaso Dr. Guillermo Hauke Bernardos<br />

Area of Mechanical <strong>en</strong>gineering NIA: 571339 Área <strong>de</strong> Mecánica <strong>de</strong> fluidos<br />

HTW Berlin Universidad <strong>de</strong> Zaragoza Universidad <strong>de</strong> Zaragoza<br />

Stefan.Frank@htw-berlin.<strong>de</strong> 571339@c<strong>el</strong>es.unizar.es ghauke@unizar.es<br />

Área <strong>de</strong> Mecánica <strong>de</strong> Fluidos<br />

Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Ci<strong>en</strong>cia y Tecnología <strong>de</strong> Materiales y Fluidos<br />

Julio <strong>de</strong> 2011


<strong>Investigación</strong> <strong>experim<strong>en</strong>tal</strong> <strong>sobre</strong> <strong>la</strong> <strong>influ<strong>en</strong>cia</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>voluta</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong><br />

comportami<strong>en</strong>to y r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor tipo “Sirocco”<br />

Resum<strong>en</strong><br />

El objetivo <strong>de</strong> este proyecto ha sido investigar, mediante mo<strong>de</strong>los diseñados,<br />

construidos y evaluados, <strong>la</strong> <strong>influ<strong>en</strong>cia</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>voluta</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong> r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor tipo<br />

Sirocco (v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dores c<strong>en</strong>trífugos con rotor <strong>de</strong> á<strong>la</strong>bes curvados hacia a<strong>de</strong><strong>la</strong>nte). Ha sido<br />

<strong>de</strong>sarrol<strong>la</strong>do bajo <strong>el</strong> marco <strong>de</strong> investigación "Cálculos Numéricos y Diseño <strong>de</strong><br />

V<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dores tipo Sirocco" <strong>en</strong> alemán "Numerische Berechnung und von Auslegung<br />

Tromm<strong>el</strong>läufer-V<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>tor<strong>en</strong>" (NUBAT) <strong>en</strong> <strong>la</strong> Universidad <strong>de</strong> Ci<strong>en</strong>cias Aplicadas <strong>de</strong><br />

Berlín (HTW Berlín).<br />

Más concretam<strong>en</strong>te, <strong>el</strong> objetivo principal <strong>de</strong> este trabajo fue evaluar <strong>el</strong><br />

comportami<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor tipo Sirocco según difer<strong>en</strong>tes configuraciones<br />

correspondi<strong>en</strong>tes <strong>en</strong> variaciones <strong>de</strong> los parámetros <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>voluta</strong> y <strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>de</strong>sp<strong>la</strong>zami<strong>en</strong>to<br />

re<strong>la</strong>tivo <strong>de</strong>l rotor <strong>en</strong> su interior. Se esperaba <strong>en</strong>contrar un mejor funcionami<strong>en</strong>to y lograr<br />

un mayor r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to estático. Los v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dores comunes tipo Sirocco están <strong>en</strong>tre 30-<br />

55%.<br />

Para lograr este objetivo, fueron necesarias tres tareas principales. La primera fue<br />

<strong>el</strong> <strong>de</strong>sarrollo y fabricación <strong>de</strong> mo<strong>de</strong>los <strong>de</strong> prueba apropiados. La segunda fue <strong>el</strong> diseño,<br />

organización e implem<strong>en</strong>tación <strong>de</strong> una campaña <strong>de</strong> medición utilizando un banco <strong>de</strong><br />

pruebas exist<strong>en</strong>te. La última tarea fue <strong>la</strong> recopi<strong>la</strong>ción y evaluación <strong>de</strong> los resultados.<br />

Tras una profunda revisión <strong>de</strong> <strong>la</strong> literatura y t<strong>en</strong>i<strong>en</strong>do <strong>en</strong> cu<strong>en</strong>ta los consejos <strong>de</strong> los<br />

miembros <strong>de</strong>l equipo, seis nuevos mo<strong>de</strong>los <strong>de</strong>l v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor fueron diseñados usando<br />

software <strong>de</strong> diseño 3D a<strong>de</strong>cuado. Los ficheros con los bocetos <strong>de</strong> estos diseños fueron<br />

<strong>en</strong>viados a un taller externo a fin <strong>de</strong> ser fabricados. Tras recibir <strong>la</strong>s nuevas piezas, estas<br />

fueron pulidas y preparadas para <strong>la</strong> sigui<strong>en</strong>te fase.<br />

Se organizó una campaña <strong>de</strong> medición con <strong>el</strong> fin <strong>de</strong> evaluar los mo<strong>de</strong>los. La<br />

matriz <strong>de</strong> medición consi<strong>de</strong>raba <strong>la</strong> suma <strong>de</strong> 144 difer<strong>en</strong>tes variaciones <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />

configuración <strong>de</strong>l v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor. Las mediciones fueron registradas mediante <strong>el</strong> uso <strong>de</strong><br />

equipos <strong>de</strong> tecnología avanzada como una cámara <strong>de</strong> medición <strong>de</strong> alta precisión, un<br />

s<strong>en</strong>sor <strong>de</strong> par “contactless” y un banco <strong>de</strong> pruebas multifuncional para v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dores.<br />

Todos los datos fueron recopi<strong>la</strong>dos y evaluados. Las mediciones fueron<br />

convertidas <strong>en</strong> gráficos para apreciar más fácilm<strong>en</strong>te <strong>el</strong> comportami<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor.<br />

Se obtuvieron <strong>la</strong>s curvas características para salto <strong>de</strong> presión estática, par <strong>en</strong> <strong>el</strong> eje y<br />

r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to estático. Se <strong>de</strong>sarrolló un amplio estudio para <strong>en</strong>contrar <strong>la</strong> configuración<br />

con <strong>el</strong> mejor r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to estático. Las <strong>influ<strong>en</strong>cia</strong>s <strong>de</strong> los parámetros <strong>de</strong> diseño fueron<br />

evaluadas.<br />

Realizando este proyecto, se ha <strong>en</strong>contrado interesante información <strong>sobre</strong> <strong>el</strong><br />

comportami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> los nuevos mo<strong>de</strong>los <strong>de</strong> v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor tipo Sirocco diseñados. El mejor<br />

r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to estático registrado se <strong>el</strong>eva a 69% para una v<strong>el</strong>ocidad <strong>de</strong> rotación <strong>de</strong> 1000<br />

rpm. Por otra parte, se han apreciado ciertas <strong>influ<strong>en</strong>cia</strong>s y t<strong>en</strong><strong>de</strong>ncias al evaluar <strong>la</strong>s<br />

curvas características que han sido incluidas <strong>en</strong> este trabajo.


Agra<strong>de</strong>cimi<strong>en</strong>tos<br />

Me gustaría expresar mi más sincero agra<strong>de</strong>cimi<strong>en</strong>to al<br />

Prof. Dr.-Ing. Stepan Frank qui<strong>en</strong> me dio <strong>la</strong> oportunidad<br />

<strong>de</strong> <strong>de</strong>sarrol<strong>la</strong>r este proyecto fin <strong>de</strong> carrera <strong>en</strong> <strong>el</strong> equipo <strong>de</strong><br />

investigación <strong>de</strong> ing<strong>en</strong>iería mecánica <strong>en</strong> <strong>la</strong> HTW Berlín.<br />

Agra<strong>de</strong>zco especialm<strong>en</strong>te su apoyo y ori<strong>en</strong>tación durante<br />

todo <strong>el</strong> <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> mi trabajo allí.<br />

Estoy muy agra<strong>de</strong>cido a Adam Stuchlik por sus consejos<br />

y constante asist<strong>en</strong>cia, a todos los miembros <strong>de</strong>l equipo<br />

por su ayuda <strong>en</strong> mom<strong>en</strong>tos complicados y a mi tutor <strong>en</strong><br />

España, <strong>el</strong> Dr. Guillermo Hauke.<br />

Estoy agra<strong>de</strong>cido también a mi familia que <strong>en</strong> <strong>la</strong> distancia<br />

siempre me ha expresado <strong>el</strong> amor y <strong>el</strong> apoyo que necesitaba.<br />

A todos vosotros, gracias<br />

Ricard Terés Duaso<br />

Berlín, Junio <strong>de</strong> 2011


Memoria


Cont<strong>en</strong>ido<br />

1 Introducción<br />

1.1 Descripción <strong>de</strong>l problema .............................................................................. 1<br />

1.2 Objetivos <strong>de</strong> este proyecto ............................................................................. 2<br />

1.3 Proyectos previos ........................................................................................... 3<br />

1.4 Estructura <strong>de</strong>l proyecto .................................................................................. 4<br />

2 Piezas diseñadas para <strong>el</strong> <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> este proyecto<br />

2.1 Parámetros <strong>de</strong> diseño <strong>en</strong> <strong>el</strong> v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor tipo Sirocco ....................................... 5<br />

2.1.1 Parámetros fijos para <strong>la</strong> geometría <strong>de</strong>l rotor ....................................... 6<br />

2.1.2 Parámetros variables para <strong>la</strong> geometría <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>voluta</strong> ........................... 6<br />

2.2 Piezas <strong>de</strong> posicionami<strong>en</strong>to ............................................................................. 8<br />

2.3 Compon<strong>en</strong>tes necesarios para <strong>la</strong> pre calibración <strong>de</strong>l s<strong>en</strong>sor <strong>de</strong> par ............... 9<br />

2.4 Fabricación <strong>de</strong> los mo<strong>de</strong>los ......................................................................... 10<br />

3 Campaña <strong>de</strong> medición<br />

3.1 Matriz <strong>de</strong> medición ...................................................................................... 13<br />

3.2 Procedimi<strong>en</strong>to previo a <strong>la</strong> medición ............................................................ 15<br />

3.3 Ejecución <strong>de</strong> <strong>la</strong> medición ............................................................................. 17<br />

4 Datos obt<strong>en</strong>idos<br />

4.1 Datos más r<strong>el</strong>evantes or<strong>de</strong>nados según familias <strong>de</strong> αs ................................ 24<br />

4.1.1 Voluta con ángulo <strong>de</strong> crecimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> espiral logarítmica αs = 4,0° . 24<br />

5 Evaluación <strong>de</strong> los resultados<br />

5.1 R<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>tos máximos <strong>en</strong>contrados ........................................................... 27<br />

5.1.1 Máximo r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to estático <strong>de</strong> toda <strong>la</strong> campaña <strong>de</strong> medición ....... 27<br />

5.1.2 Máximos r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>tos estáticos para cada punto <strong>de</strong> caudal ............. 28<br />

5.2 Resum<strong>en</strong> <strong>de</strong> <strong>influ<strong>en</strong>cia</strong>s y t<strong>en</strong><strong>de</strong>ncias <strong>en</strong>contradas ...................................... 30<br />

5.2.1 Influ<strong>en</strong>cia <strong>de</strong>l ángulo <strong>de</strong> crecimi<strong>en</strong>to ................................................ 30<br />

5.2.2 Influ<strong>en</strong>cia <strong>de</strong>l ancho <strong>de</strong> <strong>voluta</strong> .......................................................... 32<br />

5.2.3 Influ<strong>en</strong>cia <strong>de</strong>l <strong>de</strong>sc<strong>en</strong>trami<strong>en</strong>to <strong>el</strong> rotor ............................................. 33<br />

6 Comparación <strong>de</strong> los resultados<br />

6.1 Comparación con simu<strong>la</strong>ción CFD .............................................................. 37<br />

6.2 Comparación con los datos <strong>experim<strong>en</strong>tal</strong>es obt<strong>en</strong>idos por Roth ................. 39<br />

7 Conclusiones .................................................................................................. 43


Cont<strong>en</strong>ido<br />

8 Bibliografía ...................................................................................................... 45<br />

9 Nom<strong>en</strong>c<strong>la</strong>tura .................................................................................................. 47<br />

Anexo. Proyecto fin <strong>de</strong> carrera completo <strong>en</strong> inglés...............………….…….…49<br />

.<br />

ii


1.1 Descripción <strong>de</strong>l problema<br />

1 Introducción<br />

El tipo Sirocco es un v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor c<strong>en</strong>trífugo también l<strong>la</strong>mado "<strong>de</strong> jau<strong>la</strong> <strong>de</strong> ardil<strong>la</strong>" y<br />

<strong>en</strong> l<strong>en</strong>gua inglesa “Blower” o “Drum runner”. Está formado principalm<strong>en</strong>te por dos<br />

partes. La primera es un compon<strong>en</strong>te móvil, <strong>el</strong> rotor, que es básicam<strong>en</strong>te un disco<br />

c<strong>en</strong>tral <strong>en</strong> <strong>el</strong> que están distribuidos una serie <strong>de</strong> á<strong>la</strong>bes curvados hacia a<strong>de</strong><strong>la</strong>nte. La<br />

segunda es una <strong>voluta</strong> responsable <strong>de</strong> reunir <strong>el</strong> flujo <strong>de</strong> aire proce<strong>de</strong>nte <strong>de</strong> los á<strong>la</strong>bes y<br />

<strong>de</strong> crear un único que abandona <strong>la</strong> unidad. En <strong>el</strong> v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor <strong>de</strong> tipo Sirocco, <strong>el</strong> principio<br />

<strong>de</strong> funcionami<strong>en</strong>to es una combinación <strong>de</strong> dos efectos: <strong>la</strong> fuerza c<strong>en</strong>trífuga y <strong>la</strong><br />

<strong>de</strong>flexión <strong>de</strong>l flujo <strong>de</strong> aire <strong>de</strong>bida a <strong>la</strong> curvatura <strong>de</strong> los á<strong>la</strong>bes. Ver bibliografía [1, 2, 3,<br />

4, 5]. Una imag<strong>en</strong> actual <strong>de</strong>l v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor, se muestra <strong>en</strong> <strong>la</strong> Figura 1-1.<br />

Figura 1-1: Ejemplo actual <strong>de</strong> v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor tipo Sirocco (fu<strong>en</strong>te: www.jouning-blower.com)<br />

El v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor tipo Sirocco se utiliza hoy <strong>en</strong> día <strong>en</strong> una amplia gama <strong>de</strong> productos<br />

comerciales y domésticos. Computadoras, secadoras <strong>de</strong> ropa, proyectores, coches y<br />

sistemas <strong>de</strong> refrigeración son algunos ejemplos. Ver refer<strong>en</strong>cias [11, 12, 13, 14, 15]. Las<br />

fortalezas <strong>de</strong> este tipo <strong>de</strong> v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor son <strong>el</strong> niv<strong>el</strong> bajo niv<strong>el</strong> <strong>de</strong> ruido <strong>en</strong> funcionami<strong>en</strong>to y<br />

los bajos costes <strong>de</strong> fabricación. Pero no todo es favorable <strong>en</strong> <strong>el</strong> v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor. Este pres<strong>en</strong>ta<br />

un r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to estático muy pobre. Cuando al r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to total proporcionado por <strong>el</strong><br />

v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor, se le resta <strong>la</strong> aportación <strong>de</strong> <strong>la</strong> presión dinámica, <strong>el</strong> r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to estático más<br />

alto fluctúa alre<strong>de</strong>dor <strong>de</strong>l 30-55%. Esto significa que <strong>la</strong> <strong>en</strong>ergía <strong>el</strong>éctrica o mecánica<br />

necesaria para su funcionami<strong>en</strong>to es <strong>de</strong>masiado alta <strong>en</strong> comparación con <strong>la</strong> pot<strong>en</strong>cia útil<br />

<strong>en</strong> <strong>la</strong> salida. Este es un factor importante a consi<strong>de</strong>rar <strong>en</strong> <strong>el</strong> contexto actual don<strong>de</strong> son<br />

solicitadas, cada vez más, regu<strong>la</strong>ciones <strong>sobre</strong> alto r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to.


1.2 Objetivos <strong>de</strong> este proyecto<br />

La principal razón <strong>de</strong> su bajo r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to se <strong>de</strong>be al flujo altam<strong>en</strong>te turbul<strong>en</strong>to y<br />

tridim<strong>en</strong>sional que normalm<strong>en</strong>te pres<strong>en</strong>ta <strong>en</strong> su funcionami<strong>en</strong>to. Según simu<strong>la</strong>ciones <strong>de</strong><br />

fluidos CFD (Computational Fluid Dynamics), <strong>el</strong> flujo <strong>de</strong> aire sale <strong>de</strong> los á<strong>la</strong>bes<br />

prematuram<strong>en</strong>te y <strong>de</strong>ja <strong>de</strong> ser guiado. El resultado es una gran cantidad <strong>de</strong> turbul<strong>en</strong>cias<br />

que produc<strong>en</strong> gran<strong>de</strong>s pérdidas <strong>de</strong> <strong>en</strong>ergía. Los á<strong>la</strong>bes impactan contra una masa <strong>de</strong> aire<br />

que se mueve <strong>en</strong> todas direcciones. Ver bibliografía [10].<br />

El comportami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> este tipo v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dores no se pue<strong>de</strong> <strong>de</strong>ducir directam<strong>en</strong>te <strong>de</strong><br />

<strong>la</strong> ecuación <strong>de</strong> Euler. Esta es una <strong>de</strong> <strong>la</strong>s razones <strong>de</strong> <strong>la</strong> falta <strong>de</strong> estudio <strong>en</strong> <strong>el</strong> v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor <strong>de</strong><br />

tipo Sirocco. La investigación <strong>experim<strong>en</strong>tal</strong> es necesaria <strong>en</strong> esta área <strong>de</strong>l conocimi<strong>en</strong>to<br />

para obt<strong>en</strong>er mejoras <strong>en</strong> su funcionami<strong>en</strong>to.<br />

El grupo <strong>de</strong> investigación <strong>de</strong> "Cálculos Numéricos y Diseño <strong>de</strong> V<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dores tipo<br />

Sirocco" <strong>en</strong> alemán "Numerische Berechnung und von Auslegung Tromm<strong>el</strong>läufer-<br />

V<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>tor<strong>en</strong>" (NUBAT) <strong>de</strong> <strong>la</strong> Universidad <strong>de</strong> Ci<strong>en</strong>cias Aplicadas <strong>de</strong> Berlín (HTW) ha<br />

estado trabajando durante tres años con este tipo <strong>de</strong> v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor. El propósito <strong>de</strong> esta<br />

investigación es optimizar su r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to mediante <strong>el</strong> uso <strong>de</strong> simu<strong>la</strong>ciones CFD y <strong>de</strong><br />

investigaciones <strong>experim<strong>en</strong>tal</strong>es.<br />

1.2 Objetivos <strong>de</strong> este proyecto<br />

Como estudiante co<strong>la</strong>borador <strong>en</strong> este ambicioso proyecto, voy a contribuir<br />

mediante una parte <strong>de</strong> él. Mi tarea consiste <strong>en</strong> investigar <strong>experim<strong>en</strong>tal</strong>m<strong>en</strong>te <strong>la</strong><br />

<strong>influ<strong>en</strong>cia</strong> <strong>de</strong> <strong>voluta</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong> funcionami<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor <strong>de</strong> tipo Sirocco con <strong>el</strong> fin<br />

conseguir increm<strong>en</strong>tar su bajo r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to.<br />

Para lograr este objetivo son necesarias varias tareas. En primer lugar me sumerjo<br />

<strong>en</strong> <strong>la</strong> literatura exist<strong>en</strong>te para t<strong>en</strong>er una visión a<strong>de</strong>cuada <strong>sobre</strong> <strong>el</strong> tema. Con <strong>el</strong><br />

conocimi<strong>en</strong>to proporcionado por estos libros y con los consejos <strong>de</strong>l director y <strong>de</strong> los<br />

miembros <strong>de</strong>l equipo <strong>de</strong>l proyecto, estoy <strong>en</strong> condiciones <strong>de</strong> com<strong>en</strong>zar este trabajo. Si es<br />

posible aum<strong>en</strong>tar <strong>el</strong> r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to estático <strong>de</strong>l v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor mediante <strong>la</strong> optimización <strong>de</strong> los<br />

parámetros <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>voluta</strong>, sé <strong>de</strong> qué forma podría ser posible. En segundo lugar, es<br />

necesario s<strong>el</strong>eccionar los parámetros <strong>de</strong> diseño para <strong>la</strong> <strong>voluta</strong> para <strong>el</strong> estudio. A<br />

continuación, una campaña con 144 configuraciones está lista para <strong>de</strong>sarrol<strong>la</strong>rse.<br />

Algunas piezas mecánicas nuevas <strong>de</strong>b<strong>en</strong> ser diseñadas mediante software 3D con <strong>el</strong> fin<br />

<strong>de</strong> ser <strong>en</strong>viadas a <strong>la</strong> empresa exterior para ser fabricadas. Mediante <strong>el</strong> uso <strong>de</strong> <strong>la</strong>s<br />

insta<strong>la</strong>ciones avanzadas <strong>de</strong>l <strong>la</strong>boratorio <strong>de</strong> dinámica <strong>de</strong> fluidos <strong>de</strong> <strong>la</strong> HTW Berlín, los<br />

nuevos mo<strong>de</strong>los son evaluados <strong>de</strong>ntro <strong>de</strong> una campaña <strong>de</strong> medición. Posteriorm<strong>en</strong>te<br />

todos los datos son recopi<strong>la</strong>dos y evaluados para comprobar <strong>la</strong>s expectativas <strong>de</strong><br />

increm<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong> r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to estático. Por último vamos a ser capaces <strong>de</strong> <strong>de</strong>cir si <strong>el</strong><br />

objetivo <strong>de</strong> este trabajo ti<strong>en</strong>e un final exitoso. A<strong>de</strong>más, <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> este estudio es<br />

posible concretar algunas t<strong>en</strong><strong>de</strong>ncias favorables para obt<strong>en</strong>er un mejor r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to <strong>en</strong> <strong>el</strong><br />

v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor <strong>de</strong> tipo Sirocco.<br />

Como resum<strong>en</strong>, <strong>en</strong>umeramos a continuación los objetivos <strong>de</strong> este trabajo:<br />

1. Diseño <strong>de</strong> nuevas <strong>voluta</strong>s adaptadas a un banco <strong>de</strong> pruebas multifuncional para<br />

v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dores utilizando herrami<strong>en</strong>tas <strong>de</strong> análisis y software 3D a<strong>de</strong>cuado.<br />

2


1.3 Proyectos previos<br />

2. Obt<strong>en</strong>ción <strong>de</strong> los bocetos y otros datos necesarios para <strong>la</strong> fabricación <strong>de</strong> <strong>la</strong>s<br />

piezas <strong>en</strong> una empresa externa o <strong>en</strong> <strong>el</strong> taller <strong>de</strong> HTW Berlín.<br />

3. Montaje y verificación <strong>de</strong> <strong>la</strong>s piezas fabricadas.<br />

4. Diseño, organización y <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> una campaña <strong>de</strong> medición <strong>de</strong> acuerdo con<br />

<strong>el</strong> equipo <strong>de</strong>l <strong>la</strong>boratorio <strong>de</strong> dinámica <strong>de</strong> fluidos <strong>en</strong> HTW Berlín.<br />

5. Compi<strong>la</strong>ción y evaluación <strong>de</strong> los datos registrados con los nuevos diseños con<br />

respeto a funcionami<strong>en</strong>to y r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to.<br />

1.3 Proyectos previos<br />

Como se ha m<strong>en</strong>cionado antes, este proyecto es parte <strong>de</strong> una investigación mayor<br />

<strong>sobre</strong> <strong>el</strong> v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor <strong>de</strong>l tipo Sirocco. Algunos estudiantes han contribuido con los<br />

sigui<strong>en</strong>tes trabajos:<br />

Monteiro Sot<strong>el</strong>o, Iago. Analysis of the air flow in a tumble dryer by means of<br />

<strong>la</strong>ser Doppler and hotwire anemometry. Master thesis, Berlín: 2008. Ing<strong>en</strong>iero<br />

Industrial por <strong>la</strong> Universidad <strong>de</strong> Vigo. En este trabajo, <strong>el</strong> autor registró los datos <strong>de</strong><br />

v<strong>el</strong>ocidad y turbul<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> un v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor Sirocco tipo comercial. Esta información fue<br />

utilizada como dato <strong>de</strong> partida para simu<strong>la</strong>ciones mediante <strong>el</strong>em<strong>en</strong>tos finitos.<br />

López Martínez, José Ramón. Analysis and <strong>de</strong>sign of Sirocco fans using<br />

differ<strong>en</strong>t philosophies. Master thesis, Berlín: 2009. Ing<strong>en</strong>iero Industrial por <strong>la</strong><br />

Universidad <strong>de</strong> Vigo. En su trabajo, <strong>el</strong> autor diseñó tres v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dores difer<strong>en</strong>tes tipo<br />

Sirocco sigui<strong>en</strong>do los criterios <strong>de</strong> tres autores difer<strong>en</strong>tes. El objetivo final fue<br />

comprobar <strong>la</strong>s difer<strong>en</strong>cias <strong>en</strong> <strong>el</strong> diseño y <strong>el</strong> r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> estos tres tipos.<br />

Lückemann, Andreas. Laseroptische Strömungsmessung<strong>en</strong> an<br />

Tromm<strong>el</strong>läufern. Master thesis, Berlín: 2009. En este trabajo, <strong>el</strong> autor diseñó y<br />

construyó una <strong>voluta</strong> <strong>de</strong> metacri<strong>la</strong>to y otros compon<strong>en</strong>tes para llevar a cabo una<br />

campaña <strong>de</strong> mediciones utilizando tecnología PIV y una cámara <strong>de</strong> medición <strong>de</strong> alta<br />

precisión.<br />

Salinas Cortés, David. Caracterización <strong>de</strong> <strong>la</strong> v<strong>el</strong>ocidad y turbul<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> flujo<br />

<strong>de</strong> salida <strong>de</strong> un v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor <strong>de</strong> tipo Sirocco con un anemómetro <strong>la</strong>ser-doppler.<br />

Proyecto fin <strong>de</strong> carrera, Zaragoza 2010. Ing<strong>en</strong>iero Industrial por <strong>la</strong> Universidad <strong>de</strong><br />

Zaragoza. En su trabajo, <strong>el</strong> autor realizó una campaña <strong>de</strong> mediciones <strong>en</strong> <strong>la</strong> <strong>voluta</strong> <strong>de</strong> un<br />

v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor <strong>de</strong>l tipo Sirocco mediante <strong>el</strong> uso <strong>de</strong> un anemómetro láser Doppler.<br />

Posteriorm<strong>en</strong>te, <strong>el</strong> autor comparó <strong>la</strong> verosimilitud <strong>de</strong> los datos <strong>experim<strong>en</strong>tal</strong>es<br />

registrados con <strong>la</strong>s simu<strong>la</strong>ciones CFD.<br />

Darvish, Manoochehr. Numerical Investigations on the Performance<br />

Characteristic of Radial Fans with Froward curved b<strong>la</strong><strong>de</strong>s by means of CFD.<br />

Master thesis, Berlín: 2010. El autor realizó un estudio mediante <strong>el</strong> uso <strong>de</strong> CFD <strong>en</strong> <strong>el</strong><br />

v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor <strong>de</strong> tipo Sirocco. El objetivo principal era pre<strong>de</strong>cir <strong>la</strong>s curvas <strong>de</strong> r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to<br />

<strong>de</strong> este tipo <strong>de</strong> v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dores y comparar<strong>la</strong>s con los resultados <strong>experim<strong>en</strong>tal</strong>es. El autor<br />

utiliza para <strong>el</strong>lo difer<strong>en</strong>tes mo<strong>de</strong>los <strong>de</strong> turbul<strong>en</strong>cia y difer<strong>en</strong>tes mal<strong>la</strong>dos.<br />

3


1.4 Estructura <strong>de</strong>l proyecto<br />

1.4 Estructura <strong>de</strong>l proyecto<br />

El pres<strong>en</strong>te proyecto ha sido realizado durante mi estancia como estudiante <strong>de</strong><br />

intercambio <strong>en</strong> Berlín, fruto <strong>de</strong>l acuerdo <strong>de</strong> estudios internacional <strong>en</strong>tre <strong>la</strong> Universidad<br />

<strong>de</strong> Zaragoza y <strong>la</strong> Escue<strong>la</strong> superior <strong>de</strong> Tecnología y Economía <strong>de</strong> Berlín (HTW Berlín).<br />

El proyecto final <strong>de</strong> carrera es <strong>la</strong> única asignatura que no admite <strong>el</strong><br />

reconocimi<strong>en</strong>to automático <strong>de</strong> créditos <strong>en</strong> <strong>la</strong> Universidad <strong>de</strong> Zaragoza durante <strong>el</strong><br />

intercambio. De esta forma y sigui<strong>en</strong>do <strong>la</strong> normativa vig<strong>en</strong>te <strong>sobre</strong> proyectos <strong>la</strong><br />

memoria ha sido redactada <strong>en</strong> l<strong>en</strong>gua españo<strong>la</strong>.<br />

La pres<strong>en</strong>te memoria <strong>en</strong> cast<strong>el</strong><strong>la</strong>no refleja <strong>en</strong> aproximadam<strong>en</strong>te 10000 pa<strong>la</strong>bras <strong>el</strong><br />

trabajo realizado durante <strong>el</strong> <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong>l proyecto, como <strong>la</strong> normativa recomi<strong>en</strong>da.<br />

Está estructurada <strong>de</strong> forma lógica sigui<strong>en</strong>do <strong>la</strong> progresión natural <strong>de</strong> <strong>la</strong>s tareas<br />

necesarias para <strong>el</strong> <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong>l proyecto.<br />

El primer capítulo es una introducción que sirve para <strong>de</strong>scribir c<strong>la</strong>ram<strong>en</strong>te <strong>el</strong><br />

objetivo y alcance <strong>de</strong>l proyecto, <strong>el</strong> trabajo previo <strong>en</strong> que se apoya y <strong>el</strong> contexto <strong>en</strong> que<br />

se realiza.<br />

El segundo capítulo <strong>de</strong>scribe como se han ing<strong>en</strong>iado y diseñado <strong>la</strong>s piezas<br />

necesarias para llevar a cabo <strong>el</strong> proyecto, dando explicaciones técnicas pero<br />

sufici<strong>en</strong>tem<strong>en</strong>te c<strong>la</strong>ras como para compr<strong>en</strong><strong>de</strong>r<strong>la</strong>s.<br />

En <strong>el</strong> capítulo tercero se expone c<strong>la</strong>ram<strong>en</strong>te como se estructura <strong>la</strong> campaña <strong>de</strong><br />

medición que será aplicada a <strong>la</strong>s piezas <strong>de</strong>scritas <strong>en</strong> <strong>el</strong> capítulo anterior.<br />

Los capítulos cuarto, quinto y sexto son <strong>el</strong> reflejo <strong>de</strong> los datos obt<strong>en</strong>idos <strong>en</strong> <strong>la</strong>s<br />

mediciones, su posterior evaluación y contraste con otras fu<strong>en</strong>te para i<strong>de</strong>ntificar su<br />

veracidad.<br />

Finalm<strong>en</strong>te se redacta un capítulo <strong>de</strong> conclusiones, <strong>el</strong> séptimo, don<strong>de</strong> aparec<strong>en</strong> los<br />

puntos más importantes que se <strong>de</strong>spr<strong>en</strong><strong>de</strong>n <strong>de</strong> <strong>la</strong> investigación llevada a cabo con <strong>el</strong><br />

pres<strong>en</strong>te proyecto.<br />

Se aña<strong>de</strong>n dos capítulos más refer<strong>en</strong>tes a <strong>la</strong> bibliografía más importante necesaria<br />

para <strong>de</strong>sarrol<strong>la</strong>r este proyecto y una recopi<strong>la</strong>ción <strong>de</strong> los símbolos utilizados con su<br />

<strong>de</strong>scripción y unida<strong>de</strong>s correspondi<strong>en</strong>tes.<br />

Por último se adjunta un único Anexo que conti<strong>en</strong>e <strong>el</strong> proyecto fin <strong>de</strong> carrera<br />

completo <strong>en</strong> l<strong>en</strong>gua inglesa. Este ha sido pres<strong>en</strong>tado y evaluado positivam<strong>en</strong>te <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />

universidad <strong>de</strong> acogida. Se hac<strong>en</strong> continuas refer<strong>en</strong>cias a él <strong>en</strong> esta memoria <strong>de</strong>seando<br />

que <strong>el</strong> hecho que esté redactado <strong>en</strong> inglés no suponga ningún obstáculo para qui<strong>en</strong> lo<br />

consulte. Fue redactado con <strong>la</strong> categoría <strong>de</strong> “Master thesis” ya que <strong>la</strong> estructuración <strong>de</strong><br />

estudios <strong>en</strong> Alemania no coinci<strong>de</strong> exactam<strong>en</strong>te <strong>en</strong> sus nom<strong>en</strong>c<strong>la</strong>tura con <strong>la</strong> españo<strong>la</strong>,<br />

aunque su cont<strong>en</strong>ido es prácticam<strong>en</strong>te <strong>el</strong> mismo.<br />

4


2 Piezas diseñadas para <strong>el</strong><br />

<strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> este proyecto<br />

Para lograr los objetivos <strong>de</strong> este trabajo, se <strong>de</strong>b<strong>en</strong> diseñar nuevas piezas<br />

mecánicas. Necesitamos seis nuevas <strong>voluta</strong>s, sus correspondi<strong>en</strong>tes piezas <strong>de</strong><br />

posicionami<strong>en</strong>to, y algunas piezas auxiliares para calibrar <strong>el</strong> s<strong>en</strong>sor <strong>de</strong> par. En este<br />

capítulo se pue<strong>de</strong>n <strong>en</strong>contrar todos los <strong>de</strong>talles <strong>de</strong> estas nuevas piezas.<br />

2.1 Parámetros <strong>de</strong> diseño <strong>en</strong> <strong>el</strong> v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor tipo Sirocco<br />

Recogi<strong>en</strong>do <strong>la</strong> her<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> Werner Roth, <strong>en</strong> su estudio integral <strong>de</strong>l v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor tipo<br />

Sirocco, ver bibliografía [1], po<strong>de</strong>mos utilizar <strong>la</strong> <strong>de</strong>scripción <strong>de</strong> <strong>la</strong>s variables que<br />

intervi<strong>en</strong><strong>en</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong> diseño <strong>de</strong> este tipo <strong>de</strong> v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dores (ver Figura 2-1)<br />

Geometría <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>voluta</strong>:<br />

αs: Ángulo <strong>de</strong> crecimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

espiral logarítmica<br />

αt: Ángulo <strong>de</strong> posicionami<strong>en</strong>to<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong> l<strong>en</strong>gua<br />

Se: distancia mínima <strong>en</strong>tre rotor<br />

y <strong>voluta</strong><br />

Rt: Radio <strong>de</strong> <strong>la</strong> l<strong>en</strong>gua<br />

B: Anchura <strong>de</strong> <strong>voluta</strong><br />

Geometría <strong>de</strong>l rotor:<br />

D1: Diámetro interior<br />

D2: Diámetro exterior<br />

b: Anchura <strong>de</strong> rotor<br />

Rb: Radio <strong>de</strong> á<strong>la</strong>be<br />

βs1: Ángulo <strong>de</strong> <strong>en</strong>trada <strong>de</strong>l á<strong>la</strong>be<br />

βs2: Ángulo <strong>de</strong> salida <strong>de</strong>l á<strong>la</strong>be<br />

Figura 2-1: Parámetros <strong>de</strong> diseño <strong>de</strong>l v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor según Roth


2.1 Parámetros <strong>de</strong> diseño <strong>en</strong> <strong>el</strong> v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor tipo Sirocco<br />

Como esta investigación se c<strong>en</strong>tra <strong>en</strong> <strong>la</strong> <strong>influ<strong>en</strong>cia</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>voluta</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong><br />

funcionami<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor, los parámetros <strong>de</strong>l rotor permanec<strong>en</strong> invariables.<br />

Comprobamos <strong>la</strong> <strong>influ<strong>en</strong>cia</strong> <strong>de</strong> los parámetros <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>voluta</strong>. A<strong>de</strong>más, se evalúa <strong>el</strong> efecto<br />

<strong>de</strong> <strong>de</strong>sc<strong>en</strong>trar ligeram<strong>en</strong>te <strong>la</strong> posición original <strong>de</strong>l rotor <strong>en</strong> <strong>el</strong> funcionami<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l<br />

v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor. En resum<strong>en</strong>:<br />

• Parámetros fijos para <strong>la</strong> geometría <strong>de</strong>l rotor<br />

• Parámetros variables para <strong>la</strong> geometría <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>voluta</strong><br />

• Una vez fabricadas <strong>la</strong>s <strong>voluta</strong>s, mediante <strong>la</strong> aplicación <strong>de</strong> <strong>de</strong>sc<strong>en</strong>trami<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l<br />

rotor, ver <strong>la</strong> <strong>influ<strong>en</strong>cia</strong> <strong>sobre</strong> <strong>el</strong> r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor.<br />

2.1.1 Parámetros fijos para <strong>la</strong> geometría <strong>de</strong>l rotor<br />

El rotor utilizado para este trabajo provi<strong>en</strong>e <strong>de</strong> <strong>la</strong> empresa alemana Punker 1 .<br />

Trabajamos con este rotor, porque se asume que ya cu<strong>en</strong>ta con un diseño optimizado y<br />

porque este trabajo se c<strong>en</strong>tra <strong>en</strong> <strong>la</strong> <strong>influ<strong>en</strong>cia</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>voluta</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong> funcionami<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l<br />

v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor <strong>de</strong> tipo Sirocco. Ver Figura 2-2.<br />

El mo<strong>de</strong>lo utilizado para <strong>la</strong> investigación ti<strong>en</strong>e <strong>la</strong>s sigui<strong>en</strong>tes propieda<strong>de</strong>s:<br />

Geometría <strong>de</strong>l rotor:<br />

D1 = 130 mm<br />

D2 = 160 mm<br />

b = 62 mm<br />

Rb = 15 mm<br />

βs1 = 77,3 º<br />

βs2 = 165,4º<br />

Estos parámetros no va a cambiar durante <strong>la</strong> campaña <strong>de</strong> medición por lo tanto no<br />

hay necesidad <strong>de</strong> diseño para <strong>el</strong> rotor.<br />

2.1.2 Parámetros variables para <strong>la</strong> geometría <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>voluta</strong><br />

Esta sección es uno <strong>de</strong> los puntos más importantes <strong>en</strong> <strong>el</strong> diseño <strong>de</strong> <strong>la</strong>s nuevas<br />

piezas. Para llevar a cabo estos diseños utilizamos para un <strong>la</strong>do, una vez más <strong>la</strong>s<br />

1 Punker: Blower whe<strong>el</strong>s and Fan Technology (www.punker.<strong>de</strong>)<br />

6<br />

Figura 2-2: Parámetros <strong>de</strong> diseño para <strong>el</strong> rotor


2.1 Parámetros <strong>de</strong> diseño <strong>en</strong> <strong>el</strong> v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor tipo Sirocco<br />

refer<strong>en</strong>cias proporcionadas por Roth <strong>en</strong> su estudio, y por otro <strong>la</strong>do, <strong>el</strong> conocimi<strong>en</strong>to<br />

proporcionado por un trabajo previo <strong>de</strong> un miembro <strong>de</strong>l equipo (Lückemann, [7]).<br />

Roth experim<strong>en</strong>tó con <strong>el</strong> v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor tipo siroco y llegó a <strong>la</strong> conclusión <strong>de</strong> que para<br />

<strong>el</strong> mejor funcionami<strong>en</strong>to, estas re<strong>la</strong>ciones son necesarias:<br />

αs = 5º<br />

B/b = 1,08<br />

Se/D2 = 0,08<br />

Rt/D2 = 0,05<br />

αt = 65º<br />

Lückemann experim<strong>en</strong>tó con <strong>el</strong> mismo tipo <strong>de</strong> v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor <strong>en</strong> su trabajo con bu<strong>en</strong>os<br />

resultados sigui<strong>en</strong>do los criterios sigui<strong>en</strong>tes:<br />

αs = 7º<br />

B/b = 1,08<br />

Se/D2 = 0,075<br />

Rt/D2 = 0,05<br />

αt = 67º<br />

Como vemos <strong>la</strong>s re<strong>la</strong>ciones para <strong>la</strong> obt<strong>en</strong>ción <strong>de</strong> altos r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>tos son<br />

prácticam<strong>en</strong>te <strong>la</strong>s mismas. La difer<strong>en</strong>cia principal radica <strong>en</strong> αs.<br />

El interés <strong>de</strong> este trabajo nace <strong>en</strong> <strong>el</strong> hecho que Roth experim<strong>en</strong>tó exhaustivam<strong>en</strong>te<br />

<strong>en</strong> muchos aspectos <strong>de</strong>l v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor tipo Sirocco: rotor, á<strong>la</strong>bes, <strong>voluta</strong>, tobera, l<strong>en</strong>gua, etc,<br />

pero con esa cantidad <strong>de</strong> experim<strong>en</strong>tación no se podía incurrir con tanto <strong>de</strong>talle como<br />

para llegar a conclusiones <strong>de</strong>finitivas. Él expresa este hecho <strong>en</strong> sus propias pa<strong>la</strong>bras,<br />

a<strong>de</strong>más <strong>de</strong> aludir a <strong>la</strong> falta <strong>de</strong> experim<strong>en</strong>tación <strong>en</strong> este tipo <strong>de</strong> v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dores.<br />

Por ejemplo, cuando comprueba <strong>la</strong> <strong>influ<strong>en</strong>cia</strong> <strong>de</strong>l ángulo <strong>de</strong> crecimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

espiral logarítmica (αs), utiliza difer<strong>en</strong>tes valores. Estos ángulos son αs = 3º, 5º, 7º, 9º y<br />

11º, es <strong>de</strong>cir, cada 2 grados. El ángulo <strong>de</strong> crecimi<strong>en</strong>to que da <strong>el</strong> mejor r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to para<br />

él es <strong>de</strong> 5º. Pero podría suce<strong>de</strong>r que <strong>el</strong> máximo real fuera otro, por ejemplo, <strong>en</strong> 4,5º o<br />

5,5º. Por esta razón <strong>en</strong> este trabajo se experim<strong>en</strong>ta con divisiones más cortas <strong>en</strong> torno a<br />

ese máximo.<br />

Para <strong>la</strong> nueva investigación se hac<strong>en</strong> divisiones cada 0,5 grados <strong>sobre</strong> <strong>la</strong> esca<strong>la</strong> <strong>de</strong><br />

3,0º a 5,5º. Más concretam<strong>en</strong>te los ángulos <strong>de</strong> crecimi<strong>en</strong>to incluidos <strong>en</strong> <strong>el</strong> estudio son<br />

αs: 3,0º, 3,5º, 4,0º, 4,5º, 5,0º, 5,5º.<br />

Comprobamos también, dos valores para <strong>el</strong> ancho <strong>de</strong> <strong>voluta</strong> que son 67 mm y 87<br />

mm. Utilizando <strong>el</strong> parámetro adim<strong>en</strong>sional <strong>de</strong> anchura <strong>de</strong> <strong>voluta</strong> queda B/b = 67/62,<br />

87/62 = 1,08, 1,4. Según Roth, <strong>la</strong> re<strong>la</strong>ción B/b = 1,08 <strong>de</strong>be ser mejor, pero queremos<br />

repetir <strong>el</strong> experim<strong>en</strong>to y ver este resultado por nosotros mismos.<br />

7


2.2 Piezas <strong>de</strong> posicionami<strong>en</strong>to<br />

Sobre <strong>el</strong> parámetro <strong>de</strong> <strong>la</strong> mínima separación <strong>en</strong>tre <strong>el</strong> rotor y <strong>voluta</strong>, utilizamos <strong>el</strong><br />

criterio <strong>de</strong> Se/D2 = 0,075. Si <strong>el</strong> diámetro exterior <strong>de</strong>l rotor es fijo D2 = 160 mm,<br />

<strong>en</strong>tonces esta distancia <strong>de</strong>be ser Se = 0,075 · 160 = 12 mm.<br />

El radio <strong>de</strong> <strong>la</strong> l<strong>en</strong>gua se fija <strong>en</strong> función <strong>de</strong> <strong>la</strong> re<strong>la</strong>ción Rt/D2 = 0,05. Conoci<strong>en</strong>do <strong>el</strong><br />

valor <strong>de</strong> D2, <strong>el</strong> valor <strong>de</strong> este radio queda Rt = 0,05 · 160 = 8 mm<br />

Para <strong>el</strong> ángulo <strong>de</strong> posición <strong>de</strong> <strong>la</strong> l<strong>en</strong>gua utilizamos <strong>el</strong> criterio <strong>de</strong> αt = 67 º<br />

Como resum<strong>en</strong> <strong>de</strong>l diseño <strong>de</strong> <strong>la</strong>s nuevas <strong>voluta</strong>s, se muestra un esquema final <strong>en</strong><br />

<strong>la</strong> Figura 2.3:<br />

8<br />

Geometría <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>voluta</strong>:<br />

Constante Variable<br />

αt: 67º αs: 3,0º; 3,5º; 4,0º; 4,5º; 5,0º; 5,5º<br />

Se: 12 mm B: 67; 87 mm<br />

Rt: 8 mm<br />

Figura 2-3: Parámetros <strong>de</strong> diseño <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>voluta</strong><br />

Para obt<strong>en</strong>er los puntos <strong>de</strong>l contorno sigui<strong>en</strong>do una espiral logarítmica con los<br />

difer<strong>en</strong>tes valores <strong>de</strong> αs, hemos creado una herrami<strong>en</strong>ta que permite exportar estos<br />

puntos directam<strong>en</strong>te a software <strong>de</strong> diseño 3D. Para más <strong>de</strong>talles, consultar <strong>en</strong> <strong>el</strong> Anexo:<br />

App<strong>en</strong>dix A. Tool for obtaining the points of the spiral curve.<br />

2.2 Piezas <strong>de</strong> posicionami<strong>en</strong>to<br />

Esta pieza se utiliza para alinear <strong>la</strong> <strong>voluta</strong> <strong>en</strong> <strong>la</strong> posición <strong>de</strong> orig<strong>en</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong> tablero <strong>de</strong>l<br />

banco <strong>de</strong> pruebas <strong>de</strong>l v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor con <strong>el</strong> fin <strong>de</strong> proce<strong>de</strong>r a <strong>la</strong> medición.


2.3 Compon<strong>en</strong>tes necesarios para <strong>la</strong> pre calibración <strong>de</strong>l s<strong>en</strong>sor <strong>de</strong> par<br />

Como hemos construido seis <strong>voluta</strong>s, necesitamos seis piezas <strong>de</strong> posicionami<strong>en</strong>to.<br />

El diseño <strong>de</strong> esta pieza es fácil <strong>de</strong> obt<strong>en</strong>er, <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> t<strong>en</strong>er <strong>el</strong> diseño <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

correspondi<strong>en</strong>te <strong>voluta</strong>. Esta pieza <strong>de</strong> c<strong>en</strong>trado ti<strong>en</strong>e que po<strong>de</strong>r insertarse <strong>en</strong> <strong>el</strong> interior<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>voluta</strong>. A<strong>de</strong>más, se necesita un agujero <strong>en</strong> <strong>el</strong> punto c<strong>en</strong>tral <strong>de</strong> valor igual al<br />

diámetro <strong>de</strong>l eje <strong>de</strong>l rotor que es <strong>de</strong> 10 mm.<br />

Figura 2-4: Pieza <strong>de</strong> posicionami<strong>en</strong>to para <strong>la</strong> <strong>voluta</strong> <strong>de</strong> 5º<br />

Se muestra un ejemplo <strong>de</strong> una pieza <strong>de</strong> posicionami<strong>en</strong>to para <strong>la</strong> <strong>voluta</strong> <strong>de</strong> 5 grados<br />

<strong>en</strong> <strong>la</strong> Figura 2-4.<br />

2.3 Compon<strong>en</strong>tes necesarios para <strong>la</strong> pre calibración <strong>de</strong>l s<strong>en</strong>sor <strong>de</strong><br />

par<br />

El s<strong>en</strong>sor <strong>de</strong> par permite conocer <strong>el</strong> par pres<strong>en</strong>te <strong>en</strong> <strong>el</strong> eje <strong>de</strong>l v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor necesario<br />

para calcu<strong>la</strong>r <strong>el</strong> r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l conjunto.<br />

Antes <strong>de</strong> montar <strong>el</strong> s<strong>en</strong>sor <strong>de</strong> par <strong>en</strong> <strong>el</strong> banco <strong>de</strong> pruebas <strong>de</strong> v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor, llevamos a<br />

cabo una verificación manual <strong>de</strong> los valores otorgados por este s<strong>en</strong>sor aún t<strong>en</strong>i<strong>en</strong>do un<br />

certificado <strong>de</strong> <strong>la</strong> calibración <strong>de</strong>l mismo.<br />

Para <strong>el</strong>lo, necesitamos una nueva pieza. Esta ti<strong>en</strong>e que fijar o <strong>de</strong>jar libre <strong>el</strong> eje con<br />

<strong>el</strong> fin <strong>de</strong> po<strong>de</strong>r registrar <strong>el</strong> mom<strong>en</strong>to estático creado cuando una masa está colgada <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />

barra. Ver Figura 2-5.<br />

9


2.4 Fabricación <strong>de</strong> los mo<strong>de</strong>los<br />

2.4 Fabricación <strong>de</strong> los mo<strong>de</strong>los<br />

10<br />

Figura 2-5: Set <strong>de</strong> pre calibración <strong>de</strong>l s<strong>en</strong>sor <strong>de</strong> par<br />

La pieza para calibrar <strong>el</strong> s<strong>en</strong>sor <strong>de</strong> par se ha fabricado <strong>en</strong> <strong>el</strong> taller <strong>de</strong> <strong>la</strong> HTW<br />

Berlín. Para <strong>la</strong> fabricación <strong>de</strong> esta pieza, que se utiliza <strong>en</strong> <strong>la</strong> pre calibración <strong>de</strong>l s<strong>en</strong>sor<br />

<strong>de</strong> par, hemos creado un boceto <strong>en</strong> 2-D a mano. Luego se r<strong>el</strong>l<strong>en</strong>ó <strong>la</strong> hoja regu<strong>la</strong>toria<br />

para <strong>en</strong>viar al taller <strong>de</strong> <strong>la</strong> universidad.<br />

Para fabricar <strong>la</strong>s <strong>voluta</strong>s, estas fueron <strong>en</strong>viadas a un taller externo. Decidimos<br />

cortar <strong>la</strong>s piezas <strong>en</strong> una empresa externa especializada <strong>en</strong> ma<strong>de</strong>ra. Con <strong>el</strong> fin <strong>de</strong> cortar<br />

<strong>la</strong>s <strong>voluta</strong>s se tuvo que <strong>en</strong>viar un archivo con los ficheros <strong>de</strong> los bocetos dibujados con<br />

software <strong>de</strong> diseño para su inserción <strong>en</strong> una máquina <strong>de</strong> corte por CNC. En total son<br />

seis bocetos: para <strong>la</strong>s <strong>voluta</strong>s <strong>de</strong> 3,0º, 3,5º, 4,0º, 4,5º, 5,0º y 5,5º. A<strong>de</strong>más otros seis<br />

ficheros para <strong>la</strong> fabricación <strong>de</strong> <strong>la</strong>s piezas <strong>de</strong> posicionami<strong>en</strong>to.<br />

Las restricciones para <strong>el</strong> diseño <strong>de</strong> <strong>la</strong>s <strong>voluta</strong>s eran cortar <strong>la</strong>s piezas <strong>en</strong> un bloque<br />

<strong>de</strong> ma<strong>de</strong>ra MDF (tablero <strong>de</strong> ma<strong>de</strong>ra <strong>de</strong> <strong>de</strong>nsidad media) <strong>de</strong> 300 x 300 mm. Todos los<br />

diseños se adaptaron a esta geometría. A modo <strong>de</strong> ejemplo, se pue<strong>de</strong> apreciar <strong>el</strong> boceto<br />

para <strong>la</strong> <strong>voluta</strong> <strong>de</strong> 5 grados <strong>en</strong> <strong>la</strong> Figura 2-6.


Figura 2-6: Esquema <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>voluta</strong> <strong>de</strong> 5º<br />

2.4 Fabricación <strong>de</strong> los mo<strong>de</strong>los<br />

Para más <strong>de</strong>talles <strong>sobre</strong> <strong>la</strong> geometría final <strong>de</strong> <strong>la</strong>s <strong>voluta</strong>s y <strong>de</strong> <strong>la</strong>s piezas<br />

posicionami<strong>en</strong>to por favor consultar <strong>en</strong> <strong>el</strong> Anexo: App<strong>en</strong>dix G. Specifications of the<br />

compon<strong>en</strong>ts.<br />

La Figura 2.8 muestra <strong>el</strong> <strong>de</strong>talle <strong>de</strong> <strong>la</strong> difer<strong>en</strong>cia <strong>en</strong> <strong>el</strong> ángulo <strong>de</strong> crecimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

espiral logarítmica <strong>sobre</strong> <strong>la</strong>s <strong>voluta</strong>s fabricadas.<br />

Figura 2-7: Detalle <strong>de</strong> <strong>la</strong> difer<strong>en</strong>cia producida por <strong>el</strong> increm<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l ángulo <strong>de</strong> crecimi<strong>en</strong>to<br />

<strong>en</strong> <strong>la</strong>s <strong>voluta</strong>s.<br />

Para concluir este capítulo, po<strong>de</strong>mos apreciar una imag<strong>en</strong> conjunta <strong>de</strong> todas <strong>la</strong>s<br />

piezas fabricadas para este proyecto.<br />

11


2.4 Fabricación <strong>de</strong> los mo<strong>de</strong>los<br />

En <strong>la</strong> Figura 2-8 se pue<strong>de</strong> apreciar todo <strong>el</strong> conjunto <strong>de</strong> piezas necesarias para este<br />

proyecto. En primer p<strong>la</strong>no se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tran <strong>la</strong>s piezas <strong>de</strong> posicionami<strong>en</strong>to. En mitad <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

imag<strong>en</strong>, están <strong>la</strong>s piezas complem<strong>en</strong>tarias <strong>de</strong> <strong>la</strong>s <strong>voluta</strong>s que sirv<strong>en</strong> para aum<strong>en</strong>tar <strong>la</strong><br />

anchura <strong>de</strong> estas a 87 mm. Finalm<strong>en</strong>te, <strong>en</strong> <strong>el</strong> fondo <strong>de</strong> <strong>la</strong> imag<strong>en</strong>, <strong>la</strong>s seis <strong>voluta</strong>s <strong>de</strong> 67<br />

milímetros <strong>de</strong> ancho.<br />

12<br />

Figura 2-8: Set completo <strong>de</strong> piezas diseñadas para <strong>el</strong> proyecto


3 Campaña <strong>de</strong> medición<br />

El objetivo <strong>de</strong> <strong>la</strong> campaña <strong>de</strong> medición es registrar <strong>el</strong> comportami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> los<br />

nuevos mo<strong>de</strong>los diseñados. Esta campaña se <strong>de</strong>sarrol<strong>la</strong> utilizando equipos <strong>de</strong> tecnología<br />

avanzada tales como una cámara <strong>de</strong> medición <strong>de</strong> alta precisión, un s<strong>en</strong>sor <strong>de</strong> par<br />

“contacless” y un banco <strong>de</strong> pruebas multifuncional para v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dores. Este equipami<strong>en</strong>to<br />

está ubicado <strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>la</strong>boratorio <strong>de</strong> fluido dinámica <strong>de</strong> <strong>la</strong> HTW. Para ver una <strong>de</strong>scripción<br />

<strong>de</strong>l mismo, por favor consultar <strong>en</strong> <strong>el</strong> Anexo <strong>el</strong> apartado Chapter 3 Test Rig.<br />

3.1 Matriz <strong>de</strong> medición<br />

Esta campaña <strong>de</strong> medición concierne por un <strong>la</strong>do <strong>la</strong> evaluación <strong>de</strong> <strong>la</strong>s nuevas<br />

<strong>voluta</strong>s y por otro <strong>la</strong>do, <strong>la</strong> evaluación <strong>de</strong> los efectos <strong>sobre</strong> <strong>el</strong> r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor<br />

cuando <strong>el</strong> rotor es ligeram<strong>en</strong>te <strong>de</strong>sp<strong>la</strong>zado <strong>de</strong> <strong>la</strong> posición <strong>de</strong> diseño original. Todas estas<br />

variaciones son contemp<strong>la</strong>das <strong>en</strong> esta campaña <strong>de</strong> medición. Detal<strong>la</strong>mos a continuación<br />

sus partes.<br />

T<strong>en</strong>emos seis <strong>voluta</strong>s <strong>de</strong> acuerdo a los valores <strong>de</strong>l ángulo <strong>de</strong> crecimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

espiral logarítmica que queremos estudiar.<br />

Tab<strong>la</strong> 3-1: Valores evaluados para ángulo <strong>de</strong> crecimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong> espiral logarítmica<br />

αs: Ángulo <strong>de</strong> crecimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong> espiral logarítmica<br />

3,0º 3,5º 4,0º 4,5º 5,0º 5,5º<br />

T<strong>en</strong>emos seis partes complem<strong>en</strong>tarias <strong>de</strong> <strong>la</strong>s <strong>voluta</strong>s para aum<strong>en</strong>tar su ancho <strong>de</strong> 67<br />

mm a 87 mm que es lo mismo que <strong>el</strong> aum<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l parámetro adim<strong>en</strong>sional B/b <strong>de</strong> 1,08 a<br />

1,4.<br />

Tab<strong>la</strong> 3-2: Valores evaluados para <strong>el</strong> parámetro adim<strong>en</strong>sional <strong>de</strong> ancho <strong>de</strong> <strong>voluta</strong><br />

B/b: Parámetro adim<strong>en</strong>sional <strong>de</strong> ancho <strong>de</strong> <strong>voluta</strong><br />

1,08 1,4<br />

Para <strong>de</strong>sc<strong>en</strong>trar <strong>el</strong> rotor <strong>de</strong> <strong>la</strong> posición original, usamos como refer<strong>en</strong>cia <strong>la</strong><br />

separación mínima <strong>en</strong>tre <strong>el</strong> rotor y <strong>voluta</strong> (Se). El diseño original es <strong>de</strong> acuerdo con <strong>la</strong><br />

re<strong>la</strong>ción Se/D2 = 0,075. Queremos <strong>de</strong>sc<strong>en</strong>trar <strong>el</strong> rotor a <strong>la</strong>s posiciones Se/D2 = 0,025;


3.1 Matriz <strong>de</strong> medición<br />

0,050, 0,10 y 0,15. Esto es lo mismo que mover <strong>el</strong> rotor para t<strong>en</strong>er una separación<br />

mínima <strong>de</strong> Se = 4, 8, 16 y 20 mm.<br />

Tab<strong>la</strong> 3-3: Valores evaluados para <strong>el</strong> parámetro adim<strong>en</strong>sional <strong>de</strong> separación mínima rotor-<strong>voluta</strong><br />

14<br />

Se/D2: Parámetro adim<strong>en</strong>sional <strong>de</strong> separación mínima rotor-<strong>voluta</strong><br />

0,025 0,050 0,075 0,100 0,150<br />

Adicionalm<strong>en</strong>te queremos situar estas cinco posiciones <strong>de</strong> separación mínima <strong>en</strong><br />

dos ángulos adicionales. A parte <strong>de</strong> <strong>la</strong> posición original (23º), se <strong>de</strong>sea establecer <strong>la</strong><br />

separación mínima <strong>en</strong> 0º y -23º <strong>de</strong> acuerdo con los ángulos g<strong>en</strong>erales. Con <strong>el</strong> fin <strong>de</strong> no<br />

confundirlo con <strong>el</strong> ángulo <strong>de</strong> <strong>la</strong> posición <strong>de</strong> <strong>la</strong> l<strong>en</strong>gua (αt), vamos a crear una nueva<br />

variable <strong>de</strong>nominada αe (ángulo <strong>de</strong> exc<strong>en</strong>tricidad) para <strong>de</strong>finir <strong>la</strong> posición <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

separación mínima <strong>en</strong>tre <strong>el</strong> rotor y <strong>la</strong> <strong>voluta</strong> (Se). En <strong>la</strong> Figura 6.1 se pue<strong>de</strong> apreciar con<br />

más c<strong>la</strong>ridad <strong>de</strong> qué manera queremos <strong>de</strong>sc<strong>en</strong>trar <strong>la</strong> posición <strong>de</strong>l rotor.<br />

Figura 3-1: Desc<strong>en</strong>trado <strong>de</strong>l rotor según los parámetros Se y αe<br />

Aunque esta forma <strong>de</strong> <strong>de</strong>sc<strong>en</strong>trar <strong>el</strong> rotor ti<strong>en</strong>e una <strong>de</strong>finición po<strong>la</strong>r <strong>de</strong><br />

coor<strong>de</strong>nadas (Se, αe = 4 mm, 0º, por ejemplo), t<strong>en</strong>emos que establecer <strong>la</strong>s posiciones <strong>en</strong><br />

coor<strong>de</strong>nadas cartesianas respeto los ejes X-Y, porque es <strong>la</strong> forma <strong>en</strong> que opera <strong>el</strong><br />

servomecanismo. Se pue<strong>de</strong>n <strong>en</strong>contrar todos los valores utilizados para <strong>el</strong> <strong>de</strong>sc<strong>en</strong>trado<br />

<strong>de</strong>l rotor <strong>en</strong> <strong>el</strong> Anexo como App<strong>en</strong>dix B. Values for <strong>de</strong>c<strong>en</strong>tering the rotor.<br />

Tab<strong>la</strong> 3-4: Valores evaluados para <strong>el</strong> ángulo <strong>de</strong> exc<strong>en</strong>tricidad<br />

αe: Ángulo <strong>de</strong> exc<strong>en</strong>tricidad para <strong>la</strong> separación mínima rotor-<strong>voluta</strong><br />

23º 0º -23º


3.2 Procedimi<strong>en</strong>to previo a <strong>la</strong> medición<br />

Agrupando estos parámetros, po<strong>de</strong>mos resumir toda <strong>la</strong> campaña <strong>de</strong> medición,<br />

como sigue. Las configuraciones <strong>de</strong>l v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor tipo sirocco que se van a medir son:<br />

1) αs= 3,0º; 3,5º; 4,0º; 4,5º; 5,0º; 5,5º 6 configuraciones<br />

2) B/b = 1,08; 1,4 2 configuraciones<br />

3) Se/D2 = 0,025; 0,050; 0,075; 0,100; 0,150 5 configuraciones<br />

4) αe = 23º; 0º; -23º 3 configuraciones<br />

Total 144 configuraciones<br />

En resum<strong>en</strong>, t<strong>en</strong>emos 144 configuraciones difer<strong>en</strong>tes para evaluar.<br />

3.2 Procedimi<strong>en</strong>to previo a <strong>la</strong> medición<br />

Todas <strong>la</strong>s configuraciones <strong>de</strong>l v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor tipo Sirocco son evaluadas a una<br />

v<strong>el</strong>ocidad <strong>de</strong> rotación <strong>de</strong> 1000 rpm. El procedimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> medición se explica a<br />

continuación:<br />

En primer lugar es necesario un cal<strong>en</strong>tami<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l banco <strong>de</strong> <strong>en</strong>sayos <strong>de</strong>l<br />

v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor.<br />

Lo primero que se <strong>de</strong>be hacer es cal<strong>en</strong>tar <strong>el</strong> motor. La v<strong>el</strong>ocidad <strong>de</strong> rotación<br />

nominal es <strong>de</strong> 1000 rpm, como se ha m<strong>en</strong>cionado arriba. El criterio utilizado para<br />

cal<strong>en</strong>tar este dispositivo es conectar <strong>el</strong> motor a una v<strong>el</strong>ocidad <strong>de</strong> rotación <strong>de</strong>l 20% <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

nominal, es <strong>de</strong>cir, a 200 rpm durante 20 minutos.<br />

Este cal<strong>en</strong>tami<strong>en</strong>to es requerido para proporcionar a todas <strong>la</strong>s partes <strong>de</strong>l conjunto<br />

una temperatura a<strong>de</strong>cuada antes <strong>de</strong> iniciar <strong>la</strong>s mediciones. Las partes involucradas <strong>en</strong><br />

este proceso son <strong>el</strong> propio motor, <strong>el</strong> <strong>en</strong>granaje <strong>de</strong> ángulo recto, <strong>el</strong> eje, <strong>el</strong> s<strong>en</strong>sor <strong>de</strong> par,<br />

acop<strong>la</strong>mi<strong>en</strong>tos y cojinetes.<br />

La cámara <strong>de</strong> medición ti<strong>en</strong>e un proceso <strong>de</strong> cal<strong>en</strong>tami<strong>en</strong>to al mismo tiempo. De<br />

nuevo utilizando <strong>el</strong> mismo criterio <strong>de</strong>l 20%, <strong>el</strong> caudal se fija a 100 m 3 /h durante 20<br />

minutos.<br />

Esto es necesario para <strong>el</strong>evar <strong>la</strong> temperatura <strong>de</strong> <strong>la</strong>s partes internas <strong>de</strong> <strong>la</strong> cámara,<br />

como <strong>el</strong> v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor auxiliar, conductos internos a través <strong>de</strong> los cuales fluye <strong>la</strong> corri<strong>en</strong>te<br />

<strong>de</strong> aire, etc. Para apreciar <strong>en</strong> <strong>de</strong>talle los compon<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> <strong>la</strong> cámara <strong>de</strong> medición, por<br />

favor consultar <strong>en</strong> <strong>el</strong> Anexo <strong>el</strong> apartado Chapter 1 Introduction / state-of-the-art /<br />

Chamber test rig.<br />

Una vez que <strong>el</strong> sistema llega a <strong>la</strong> temperatura <strong>de</strong> operación, <strong>el</strong> sigui<strong>en</strong>te paso es<br />

acop<strong>la</strong>r <strong>la</strong> <strong>voluta</strong> al banco <strong>de</strong> pruebas <strong>de</strong>l v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor. Cuando <strong>la</strong> <strong>voluta</strong> se monta <strong>en</strong> los<br />

servo brazos, es necesario situar<strong>la</strong> <strong>en</strong> <strong>la</strong> posición <strong>de</strong> orig<strong>en</strong>. El servomecanismo es<br />

contro<strong>la</strong>do digitalm<strong>en</strong>te mediante un software l<strong>la</strong>mado RSterm 2 y utiliza dos servo<br />

2 RSterm: Serial terminal software v1.0<br />

15


3.2 Procedimi<strong>en</strong>to previo a <strong>la</strong> medición<br />

brazos para mover <strong>la</strong> <strong>voluta</strong> según los ejes X-Y. Sin embargo, <strong>la</strong> posición inicial <strong>de</strong>be<br />

ser ajustada manualm<strong>en</strong>te.<br />

Para <strong>el</strong>lo, se utilizan <strong>la</strong>s piezas <strong>de</strong> posicionami<strong>en</strong>to. En primer lugar, esta pieza se<br />

introduce <strong>en</strong> <strong>la</strong> <strong>voluta</strong>, que <strong>de</strong>be coincidir con <strong>el</strong> ángulo <strong>de</strong> crecimi<strong>en</strong>to correspondi<strong>en</strong>te,<br />

como se aprecia <strong>en</strong> <strong>la</strong> Figura 3-2.<br />

16<br />

Figura 3-2: Situando <strong>la</strong> <strong>voluta</strong> <strong>en</strong> <strong>la</strong> posición inicial mediante <strong>la</strong>s piezas <strong>de</strong> c<strong>en</strong>trado<br />

Posteriorm<strong>en</strong>te, actuamos <strong>de</strong> forma manual los brazos <strong>de</strong> servo para <strong>en</strong>contrar <strong>el</strong><br />

orig<strong>en</strong>. Po<strong>de</strong>mos ajustar <strong>el</strong> servomecanismo utilizando los botones correspondi<strong>en</strong>tes<br />

situados <strong>en</strong> s<strong>en</strong>dos extremos <strong>de</strong> los servobrazos. El eje <strong>de</strong>l v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor <strong>de</strong>be estar<br />

alineado con <strong>el</strong> agujero <strong>de</strong> <strong>la</strong> pieza <strong>de</strong> posicionami<strong>en</strong>to. T<strong>en</strong>emos que guardar esta<br />

posición. Una vez se ha grabado, se pue<strong>de</strong> <strong>en</strong>viar <strong>la</strong> or<strong>de</strong>n <strong>de</strong> <strong>de</strong>sp<strong>la</strong>zar <strong>la</strong> <strong>voluta</strong> a <strong>la</strong><br />

posición que se <strong>de</strong>sea evaluar.<br />

A continuación se <strong>de</strong>be alojar <strong>el</strong> rotor <strong>en</strong> <strong>el</strong> extremo <strong>de</strong>l eje, <strong>en</strong> su posición <strong>de</strong><br />

funcionami<strong>en</strong>to. Después po<strong>de</strong>mos mover <strong>la</strong> unidad <strong>de</strong>l v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor hasta su posición<br />

final <strong>de</strong>slizando <strong>la</strong> parte móvil hacia <strong>la</strong> cámara <strong>de</strong> medición. Finalm<strong>en</strong>te se fija <strong>en</strong> su<br />

posición final con <strong>la</strong> ayuda <strong>de</strong> seis tornillos.<br />

En este mom<strong>en</strong>to, todo <strong>el</strong> sistema está listo para <strong>la</strong> medición. Una acción<br />

importante a realizar, es resetear los s<strong>en</strong>sores <strong>de</strong> presión. Posteriorm<strong>en</strong>te, po<strong>de</strong>mos<br />

conectar <strong>el</strong> motor y proce<strong>de</strong>r con <strong>la</strong>s mediciones.<br />

La medición se realiza <strong>de</strong> forma manual mediante <strong>el</strong> software <strong>de</strong> control <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

cámara <strong>de</strong> medición. El criterio para registrar cada punto <strong>de</strong> funcionami<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l<br />

v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor es esperar <strong>en</strong> <strong>el</strong> punto hasta llegar a estado estacionario y luego grabar los<br />

valores tras diez segundos <strong>de</strong> espera. El software toma los valores promedio <strong>de</strong> diez<br />

segundos.<br />

El paso utilizado para registrar los sucesivos puntos <strong>de</strong> <strong>la</strong>s curvas características<br />

es un increm<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l caudal <strong>de</strong> 25 m 3 /h <strong>en</strong>tre punto y punto. Esto significa avanzar<br />

según caudales <strong>de</strong> 0, 25, 50, 100, 150, m 3 /h ... etc.


3.3 Ejecución <strong>de</strong> <strong>la</strong> medición<br />

3.3 Ejecución <strong>de</strong> <strong>la</strong> medición<br />

Para contro<strong>la</strong>r <strong>la</strong> cámara <strong>de</strong> medición y proce<strong>de</strong>r al registro <strong>de</strong> <strong>la</strong>s curvas<br />

características utilizamos <strong>el</strong> software proporcionado por <strong>la</strong> misma empresa que ha<br />

fabricado <strong>la</strong> cámara <strong>de</strong> medición (ILK Dres<strong>de</strong>n).<br />

Figura 3-3: Pan<strong>el</strong> <strong>de</strong> control <strong>de</strong> <strong>la</strong> cámara <strong>de</strong> medición<br />

En <strong>la</strong> Figura 3-3 t<strong>en</strong>emos una visión g<strong>en</strong>eral <strong>de</strong>l software. La pantal<strong>la</strong> se pue<strong>de</strong><br />

dividir <strong>en</strong> cinco partes que se <strong>de</strong>scrib<strong>en</strong> a continuación.<br />

La primera, <strong>en</strong> <strong>la</strong> parte superior izquierda, es <strong>el</strong> pan<strong>el</strong> <strong>de</strong> control.<br />

Figura 3-4: Pan<strong>el</strong> <strong>de</strong> control manual<br />

Como se aprecia <strong>en</strong> <strong>la</strong> Figura 3-4, t<strong>en</strong>emos difer<strong>en</strong>tes opciones para regu<strong>la</strong>r <strong>el</strong><br />

caudal que queremos establecer <strong>en</strong> <strong>la</strong> cámara <strong>de</strong> medición. Nosotros usamos <strong>la</strong> opción<br />

17


3.3 Ejecución <strong>de</strong> <strong>la</strong> medición<br />

manual (Handsteuerung) para registrar <strong>la</strong>s curvas características, ya que con esta opción<br />

se ti<strong>en</strong>e un control total <strong>sobre</strong> <strong>el</strong> caudal.<br />

Los controles más importantes <strong>en</strong> <strong>el</strong> pan<strong>el</strong> manual son <strong>el</strong> que regu<strong>la</strong> <strong>la</strong> apertura <strong>de</strong><br />

<strong>la</strong> compuerta <strong>de</strong> <strong>en</strong>trada <strong>de</strong> flujo (Dross<strong>el</strong>k<strong>la</strong>ppe) y <strong>el</strong> que regu<strong>la</strong> <strong>el</strong> régim<strong>en</strong> <strong>de</strong>l<br />

v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor auxiliar (Stützv<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>tor).<br />

El primer punto que se <strong>de</strong>be registrar para cualquier configuración <strong>de</strong>l v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor<br />

es para caudal nulo. Para conseguirlo, tanto <strong>la</strong> compuerta <strong>de</strong> <strong>en</strong>trada como <strong>el</strong> v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor<br />

auxiliar <strong>de</strong>b<strong>en</strong> ser ajustados a cero. Esto significa que <strong>la</strong> compuerta está completam<strong>en</strong>te<br />

cerrada y <strong>el</strong> v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor auxiliar está <strong>de</strong>sconectado.<br />

Cuando se quiere avanzar <strong>sobre</strong> <strong>la</strong> curva característica <strong>de</strong>l v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor, se ti<strong>en</strong>e que<br />

aum<strong>en</strong>tar <strong>el</strong> caudal proporcionado por <strong>la</strong> cámara <strong>de</strong> medición hacia <strong>el</strong> sigui<strong>en</strong>te punto <strong>de</strong><br />

caudal que es <strong>de</strong> 25 m 3 /h. Para lograr este caudal lo primero es proce<strong>de</strong>r a <strong>la</strong> apertura <strong>de</strong><br />

<strong>la</strong> compuerta <strong>de</strong> <strong>en</strong>trada <strong>de</strong> flujo. Si esto no es sufici<strong>en</strong>te, po<strong>de</strong>mos usar <strong>el</strong> v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor<br />

auxiliar.<br />

18<br />

Figura 3-5: Pan<strong>el</strong> <strong>de</strong> estado <strong>de</strong>l sistema<br />

Si queremos ir más allá <strong>sobre</strong> los valores <strong>de</strong> caudal, <strong>el</strong> pan<strong>el</strong> que se muestra <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />

Figura 3-5 <strong>de</strong>be ser consi<strong>de</strong>rado.<br />

La cámara <strong>de</strong> medición ti<strong>en</strong>e tres esca<strong>la</strong>s <strong>de</strong> medida. Para caudales <strong>de</strong>s<strong>de</strong> 12 hasta<br />

120 m 3 /h se utiliza <strong>el</strong> primer conducto <strong>de</strong> medición. De 70 a 680 m 3 /h se utiliza <strong>el</strong><br />

segundo conducto <strong>de</strong> medición. Por último, <strong>de</strong> 150 a 2000 m 3 /h se utiliza <strong>el</strong> tercer<br />

conducto <strong>de</strong> medición. Se pue<strong>de</strong> cambiar <strong>en</strong>tre estos difer<strong>en</strong>tes conductos actuando<br />

<strong>sobre</strong> este pan<strong>el</strong>, clicando <strong>en</strong> <strong>la</strong> flecha <strong>de</strong> <strong>la</strong> parte superior <strong>de</strong>recha.<br />

En <strong>la</strong> esquina superior <strong>de</strong>recha se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tra <strong>el</strong> pan<strong>el</strong> <strong>de</strong> valores instantáneos. En él<br />

po<strong>de</strong>mos comprobar <strong>el</strong> estado <strong>de</strong> los valores instantáneos implicados <strong>en</strong> <strong>la</strong> medición. En<br />

<strong>la</strong> Figura 3-6 t<strong>en</strong>emos una vista <strong>de</strong> este.


Figura 3-6: Pan<strong>el</strong> <strong>de</strong> valores instantaneous <strong>de</strong>l sistema<br />

3.3 Ejecución <strong>de</strong> <strong>la</strong> medición<br />

En <strong>la</strong> parte superior <strong>de</strong>l pan<strong>el</strong>, se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tran los indicadores <strong>de</strong>l estado <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

compuerta <strong>de</strong> apertura <strong>de</strong> flujo (Dross<strong>el</strong>k<strong>la</strong>ppe), <strong>de</strong>l régim<strong>en</strong> <strong>de</strong>l v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor auxiliar<br />

(Stützv<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>tor) y <strong>de</strong>l salto <strong>de</strong> presión (Prüfdruck) registrado <strong>en</strong> <strong>la</strong> cámara. Se muestran<br />

<strong>en</strong> valores porc<strong>en</strong>tuales. Es evi<strong>de</strong>nte que cuando una magnitud indica 100% significa<br />

que es <strong>el</strong> máximo que pue<strong>de</strong> asumir <strong>la</strong> cámara <strong>de</strong> medición.<br />

Justo <strong>de</strong>bajo, a <strong>la</strong> izquierda hay algunos indicadores repres<strong>en</strong>tados por círculos<br />

iluminados. Entre <strong>el</strong>los, los indicadores más importantes son: conexión <strong>en</strong>tre <strong>la</strong> cámara<br />

y <strong>el</strong> PC (Netzwerkverbindung), estado <strong>de</strong> los s<strong>en</strong>sores <strong>de</strong> <strong>la</strong> cámara <strong>de</strong> medición<br />

(S<strong>en</strong>sor<strong>en</strong>) y estado <strong>de</strong> conexión <strong>de</strong> <strong>la</strong> cámara <strong>de</strong> medición (Licht).<br />

A <strong>la</strong> <strong>de</strong>recha, están repres<strong>en</strong>tados los valores instantáneos que los s<strong>en</strong>sores están<br />

proporcionando a <strong>la</strong> cámara. Los más importantes son: salto <strong>de</strong> presión (Pruefdruck),<br />

caudal (Volum<strong>en</strong>strom), v<strong>el</strong>ocidad <strong>de</strong> rotación (Drezhal) y par <strong>en</strong> <strong>el</strong> eje (Drehmom<strong>en</strong>t).<br />

Al hacer clic junto al nombre <strong>de</strong>l valor que se pue<strong>de</strong> agregar al pan<strong>el</strong> gráfico.<br />

El pan<strong>el</strong> <strong>de</strong> gráficos se muestra <strong>en</strong> <strong>la</strong> Figura 3-7, aquí se pue<strong>de</strong>n repres<strong>en</strong>tar los<br />

valores s<strong>el</strong>eccionados según difer<strong>en</strong>tes ejes X: tiempo (Zeit) o caudal (Volum<strong>en</strong>strom).<br />

Este pan<strong>el</strong> es muy útil para t<strong>en</strong>er una visión global <strong>de</strong> toda <strong>la</strong> medición.<br />

19


3.3 Ejecución <strong>de</strong> <strong>la</strong> medición<br />

20<br />

Figura 3-7: Pan<strong>el</strong> <strong>de</strong> gráficos<br />

En <strong>el</strong> ejemplo <strong>de</strong> <strong>la</strong> Figura 3-7 se muestran los sigui<strong>en</strong>tes parámetros <strong>en</strong> <strong>el</strong> tiempo<br />

(eje X):<br />

• Salto <strong>de</strong> presión estática <strong>en</strong> Pa (línea negra)<br />

• Caudal <strong>en</strong> m 3 /h (línea roja)<br />

• Par <strong>en</strong> <strong>el</strong> eje <strong>en</strong> Nm (línea ver<strong>de</strong>)<br />

• V<strong>el</strong>ocidad <strong>de</strong> rotación <strong>en</strong> rpm (línea azul)<br />

Po<strong>de</strong>mos ver los caudales utilizados <strong>en</strong> <strong>la</strong>s consecutivas mediciones (línea roja)<br />

que se increm<strong>en</strong>tan <strong>en</strong> pasos <strong>de</strong> 25 m 3 /h. Hay una caída <strong>de</strong>l caudal cuando se llega a 100<br />

m 3 /h. La razón es que <strong>el</strong> rango <strong>de</strong> medición <strong>de</strong>l primer conducto está muy cerca <strong>de</strong> su<br />

máximo. Si queremos continuar a<strong>de</strong><strong>la</strong>nte para valores más altos <strong>de</strong> caudal, t<strong>en</strong>emos que<br />

cambiar al sigui<strong>en</strong>te conducto. Cuando queremos intercambiar conductos <strong>de</strong> medición,<br />

es necesario regresar a caudal nulo. De lo contrario <strong>la</strong> cámara <strong>de</strong> medición podría<br />

resultar dañada.<br />

La última parte es <strong>el</strong> pan<strong>el</strong> <strong>de</strong> datos registrados manualm<strong>en</strong>te. Lo po<strong>de</strong>mos<br />

apreciar <strong>en</strong> <strong>la</strong> Figura 3-8, don<strong>de</strong> se muestran los valores registrados para esta concreta<br />

configuración. Se registran <strong>en</strong> pasos <strong>de</strong> 25 m 3 /h. Para cada punto <strong>el</strong> software nos <strong>en</strong>trega<br />

<strong>la</strong> sigui<strong>en</strong>te información:<br />

• Tiempo <strong>de</strong> medición <strong>en</strong> s<br />

• Caudal <strong>en</strong> m 3 /h<br />

• Salto <strong>de</strong> presión estática <strong>en</strong> Pa<br />

• D<strong>en</strong>sidad <strong>de</strong>l aire <strong>en</strong> <strong>la</strong> cámara <strong>en</strong> Kg/m 3<br />

• Temperatura <strong>en</strong> <strong>la</strong> cámara <strong>en</strong> ºC<br />

• Caudal másico <strong>en</strong> kg/h<br />

• Humedad <strong>de</strong>l aire <strong>en</strong> <strong>la</strong> cámara <strong>en</strong> g/Kg<br />

• Temperatura <strong>en</strong> <strong>la</strong> sa<strong>la</strong> <strong>en</strong> ºC<br />

• V<strong>el</strong>ocidad <strong>de</strong> rotación <strong>en</strong> 1/min<br />

• Par <strong>en</strong> <strong>el</strong> eje <strong>en</strong> Nm


Figura 3-8: Pan<strong>el</strong> <strong>de</strong> datos registrados manualm<strong>en</strong>te<br />

3.3 Ejecución <strong>de</strong> <strong>la</strong> medición<br />

Estos datos se pue<strong>de</strong>n exportar como hoja <strong>de</strong> datos para un tratami<strong>en</strong>to más<br />

a<strong>de</strong>cuado. Para obt<strong>en</strong>er información más <strong>de</strong>tal<strong>la</strong>da acerca <strong>de</strong> los datos y <strong>el</strong> formato <strong>de</strong><br />

esta exportación, por favor consulte <strong>en</strong> <strong>el</strong> Anexo: App<strong>en</strong>dix C. Data provi<strong>de</strong>d by the<br />

chamber test rig.<br />

.<br />

21


4 Datos obt<strong>en</strong>idos<br />

Este capítulo es una recopi<strong>la</strong>ción <strong>de</strong> los datos adquiridos <strong>en</strong> <strong>la</strong> campaña <strong>de</strong><br />

medición.<br />

Los datos están or<strong>de</strong>nados según familias correspondi<strong>en</strong>tes al ángulo <strong>de</strong><br />

crecimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> espiral logarítmica (αs) y se muestran mediante <strong>el</strong> uso <strong>de</strong> gráficos<br />

autocont<strong>en</strong>idos. Todos los <strong>de</strong>talles <strong>de</strong> cada gráfico se pue<strong>de</strong> <strong>en</strong>contrar <strong>en</strong> <strong>la</strong> información<br />

que los acompaña así como <strong>en</strong> <strong>la</strong>s correspondi<strong>en</strong>tes ley<strong>en</strong>das. Para cada sección se<br />

muestran, <strong>la</strong>s sigui<strong>en</strong>tes curvas características <strong>de</strong>l v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor:<br />

• Salto <strong>de</strong> presión estática <strong>en</strong> función <strong>de</strong>l caudal<br />

• Par <strong>en</strong> <strong>el</strong> eje <strong>en</strong> función <strong>de</strong>l caudal<br />

• R<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to estático <strong>en</strong> función <strong>de</strong>l caudal<br />

A<strong>de</strong>más, al final <strong>de</strong> cada sección se adjunta información adicional para ac<strong>la</strong>rar los<br />

<strong>de</strong>talles <strong>de</strong> cada configuración evaluada. Esto se muestra mediante un gráfico <strong>en</strong> 3-D<br />

con <strong>la</strong>s configuraciones <strong>de</strong>l rotor medidas.<br />

En este capítulo sólo se muestran los datos más r<strong>el</strong>evantes <strong>de</strong> <strong>la</strong> campaña <strong>de</strong><br />

medición. Cuando 144 configuraciones implican una gran cantidad <strong>de</strong> datos, sólo los<br />

más interesantes <strong>de</strong> acuerdo a r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to y comportami<strong>en</strong>to son mostrados.<br />

A título <strong>de</strong> ejemplo solo se muestran <strong>la</strong>s curvas características para αs = 4,0º. Para<br />

consultar los datos que completan este apartado por favor consultar <strong>en</strong> <strong>el</strong> Anexo <strong>el</strong><br />

apartado Chapter 7 Collected data.


4.1 Datos más r<strong>el</strong>evantes or<strong>de</strong>nados según familias <strong>de</strong> αs<br />

4.1 Datos más r<strong>el</strong>evantes or<strong>de</strong>nados según familias <strong>de</strong> αs<br />

4.1.1 Voluta con ángulo <strong>de</strong> crecimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> espiral logarítmica αs = 4,0°<br />

Increase of static pressure in Pa<br />

Torque on shaft in Nm<br />

120<br />

100<br />

80<br />

60<br />

40<br />

20<br />

0<br />

0,25<br />

0,2<br />

0,15<br />

0,1<br />

0,05<br />

0<br />

0 50 100 150 200 250 300 350 400 450<br />

Flow rate in m3 /h<br />

24<br />

Q-∆p characteristic curves<br />

160x62 mm Rotor ; Refer<strong>en</strong>ce air <strong>de</strong>nsity ρ=1,2 Kg/m3<br />

Housing: αs=4°; B/b=variable, Rotor position: Se/D 2=variable; αe=variable<br />

Manual measurem<strong>en</strong>t: steps of 25 m 3 /h; Rotational speed: 1000 rpm<br />

B/b=1,08; Se/D2=0,075; αe=23°<br />

B/b=1,08; Se/D2=0,025; αe=0°<br />

B/b=1,4; Se/D2=0,075; αe=23°<br />

B/b=1,4; Se/D2=0,025; αe=0°<br />

Figura 4-1: Salto <strong>de</strong> presión estática <strong>en</strong> función <strong>de</strong>l caudal <strong>de</strong>l v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor tipo Sirocco<br />

D160x62mm a 1000rpm, <strong>voluta</strong> con ángulo <strong>de</strong> crecimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> 4º<br />

Q-M characteristic curves<br />

160x62 mm Rotor ; Refer<strong>en</strong>ce air <strong>de</strong>nsity ρ=1,2 Kg/m3<br />

Housing: αs=4°; B/b=variable, Rotor position: Se/D 2=variable; αe=variable<br />

Manual measurem<strong>en</strong>t: steps of 25 m 3 /h; Rotational speed: 1000 rpm<br />

B/b=1,08; Se/D2=0,075; αe=23°<br />

B/b=1,08; Se/D2=0,025; αe=0°<br />

B/b=1,4; Se/D2=0,075; αe=23°<br />

B/b=1,4; Se/D2=0,025; αe=0°<br />

0 50 100 150 200 250 300 350 400 450<br />

Flow rate in m3 /h<br />

Figura 4-2: Par <strong>en</strong> <strong>el</strong> eje <strong>en</strong> función <strong>de</strong>l caudal <strong>de</strong>l v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor tipo Sirocco D160x62mm a<br />

1000rpm, <strong>voluta</strong> con ángulo <strong>de</strong> crecimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> 4º


Static effici<strong>en</strong>cy in %<br />

80<br />

70<br />

60<br />

50<br />

40<br />

30<br />

20<br />

10<br />

0<br />

4.1 Datos más r<strong>el</strong>evantes or<strong>de</strong>nados según familias <strong>de</strong> αs<br />

0 50 100 150 200 250 300 350 400 450<br />

Flow rate in m3 /h<br />

Figura 4-3: R<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to estático <strong>en</strong> función <strong>de</strong>l caudal <strong>de</strong>l v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor tipo Sirocco<br />

D160x62mm a 1000rpm, <strong>voluta</strong> con ángulo <strong>de</strong> crecimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> 4º<br />

Ángulo <strong>de</strong> crecimi<strong>en</strong>to: αs = 4°<br />

B/b = 1,08<br />

B/b = 1,4<br />

Se/D2 = 0,075; αe = 23°<br />

Se/D2 = 0,025; αe = 0°<br />

Q-η characteristic curves<br />

160x62 mm Rotor ; Refer<strong>en</strong>ce air <strong>de</strong>nsity ρ=1,2 Kg/m3<br />

Housing: αs=4°; B/b=variable, Rotor position: Se/D 2=variable; αe=variable<br />

Manual measurem<strong>en</strong>t: steps of 25 m 3 /h; Rotational speed: 1000 rpm<br />

B/b=1,08; Se/D2=0,075; αe=23°<br />

B/b=1,08; Se/D2=0,025; αe=0°<br />

B/b=1,4; Se/D2=0,075; αe=23°<br />

B/b=1,4; Se/D2=0,025; αe=0°<br />

25


5 Evaluación <strong>de</strong> los resultados<br />

En este capítulo, se analizan todas <strong>la</strong>s curvas registradas <strong>en</strong> <strong>la</strong> campaña <strong>de</strong><br />

medición <strong>en</strong> busca <strong>de</strong> los mejores comportami<strong>en</strong>tos <strong>de</strong>l v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor <strong>de</strong> tipo Sirocco.<br />

El dato más interesante para nosotros, <strong>en</strong> esta investigación, es <strong>el</strong> r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to<br />

estático. Es uno <strong>de</strong> los objetivos <strong>de</strong> este trabajo. Por lo tanto, se lleva a cabo un análisis<br />

<strong>de</strong>tal<strong>la</strong>do <strong>en</strong> busca <strong>de</strong> los valores más altos. Un aspecto importante es también, observar<br />

para que valores <strong>de</strong> los parámetros <strong>de</strong> diseño se obti<strong>en</strong><strong>en</strong> estos máximos. Tratamos <strong>de</strong><br />

<strong>en</strong>contrar <strong>la</strong> combinación más favorable <strong>de</strong> los parámetros <strong>de</strong> diseño para alcanzar <strong>el</strong><br />

r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to estático máximo.<br />

En esta sección se muestran los resultados más importantes <strong>de</strong>l estudio. Para<br />

consultarlo completo por favor ver <strong>en</strong> <strong>el</strong> Anexo <strong>el</strong> apartado Chapter 8 Evaluation of the<br />

results.<br />

Para concluir <strong>el</strong> capítulo, <strong>en</strong> <strong>la</strong> última parte se reve<strong>la</strong>n algunas <strong>influ<strong>en</strong>cia</strong>s y<br />

t<strong>en</strong><strong>de</strong>ncias <strong>en</strong>contradas <strong>sobre</strong> los parámetros <strong>de</strong> diseño <strong>de</strong> v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor tipo Sirocco.<br />

5.1 R<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>tos máximos <strong>en</strong>contrados<br />

5.1.1 Máximo r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to estático <strong>de</strong> toda <strong>la</strong> campaña <strong>de</strong> medición<br />

De acuerdo con los datos <strong>experim<strong>en</strong>tal</strong>es, <strong>el</strong> mayor r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to estático es 69,1%.<br />

La configuración que ofrece este máximo se <strong>de</strong>tal<strong>la</strong> <strong>en</strong> <strong>la</strong> Tab<strong>la</strong> 5-1:<br />

Tab<strong>la</strong> 5-1: Máximo r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to estático <strong>de</strong> toda <strong>la</strong> campaña <strong>de</strong> medición<br />

ηmax Configuración<br />

αs ηmax B/b Se/D2 αe fichero<br />

° % - - ° -<br />

5 69,1 1,08 0,075 -23 110126_67_5_160x62_-23_12_1000


5.1 R<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>tos máximos <strong>en</strong>contrados<br />

Increase of static pressure in Pa<br />

Static effici<strong>en</strong>cy in %<br />

120<br />

100<br />

80<br />

60<br />

40<br />

20<br />

0<br />

28<br />

Q-∆P-M-η characteristic curves<br />

Configuration with highest effici<strong>en</strong>cy point ηmax=69,1%<br />

160x62 mm Rotor ; Refer<strong>en</strong>ce air <strong>de</strong>nsity ρ=1,2 Kg/m3<br />

Housing: αs=5°; B/b=1,08, Rotor position: Se/D 2=0,075 αe=-23°<br />

Manual measurem<strong>en</strong>t: steps of 25 m 3 /h; Rotational speed: 1000 rpm<br />

ηmax=69,1%<br />

0 50 100 150 200 250 300 350 400 450<br />

Flow rate in m3 /h<br />

Figura 5-1: Curvas características <strong>de</strong>l v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor tipo Sirocco D160x62mm para <strong>la</strong><br />

configuración con <strong>el</strong> máximo r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to estático<br />

En <strong>la</strong> Figura 5-1 po<strong>de</strong>mos apreciar <strong>el</strong> comportami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong> configuración <strong>de</strong>l<br />

v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor tipo Sirocco con <strong>el</strong> mayor r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to estático <strong>de</strong> <strong>la</strong> campaña <strong>de</strong> medición.<br />

En <strong>la</strong> gráfica, po<strong>de</strong>mos ver tres curvas que reflejan: <strong>el</strong> salto <strong>de</strong> presión estática, <strong>el</strong> par <strong>en</strong><br />

<strong>el</strong> eje y, por último, <strong>el</strong> r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to estático.<br />

Tanto <strong>la</strong> curva <strong>de</strong> salto <strong>de</strong> presión estática como <strong>la</strong> <strong>de</strong> par <strong>en</strong> <strong>el</strong> eje ti<strong>en</strong><strong>en</strong> un<br />

comportami<strong>en</strong>to suave. La curva <strong>de</strong> r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to estático ti<strong>en</strong>e un comportami<strong>en</strong>to<br />

suavem<strong>en</strong>te <strong>de</strong>ntado que pres<strong>en</strong>ta su máximo <strong>en</strong> <strong>el</strong> punto <strong>de</strong> caudal 75 m 3 /h.<br />

Este valor <strong>de</strong> 69,1% repres<strong>en</strong>ta un paso a<strong>de</strong><strong>la</strong>nte <strong>en</strong> <strong>el</strong> estudio <strong>de</strong>l v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor tipo<br />

Sirocco <strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>de</strong>partam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> dinámica <strong>de</strong> fluidos <strong>en</strong> <strong>la</strong> HTW Berlín. Como refer<strong>en</strong>cia,<br />

<strong>el</strong> último valor máximo <strong>en</strong>contrado para <strong>el</strong> mismo tipo <strong>de</strong> v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor a 1000 rpm fue <strong>de</strong><br />

50%. Este fue registrado por un estudiante <strong>de</strong>l <strong>de</strong>partam<strong>en</strong>to un año atrás. Consultar [7].<br />

Esto significa que se ha conseguido aum<strong>en</strong>tar <strong>el</strong> último r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to estático <strong>en</strong> un<br />

38,2%, se ha pasado pues, <strong>de</strong>l 50% al 69,1% <strong>de</strong> acuerdo con <strong>la</strong>s mediciones realizadas.<br />

Para obt<strong>en</strong>er información más <strong>de</strong>tal<strong>la</strong>da <strong>sobre</strong> <strong>el</strong> funcionami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> esta<br />

configuración por favor consultar <strong>en</strong> <strong>el</strong> Anexo: App<strong>en</strong>dix E. Details of the configuration<br />

with highest static effici<strong>en</strong>cy.<br />

5.1.2 Máximos r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>tos estáticos para cada punto <strong>de</strong> caudal<br />

En <strong>la</strong> sección anterior, se han analizado <strong>la</strong>s curvas <strong>de</strong> r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to estático<br />

mediante <strong>el</strong> uso <strong>de</strong>l sigui<strong>en</strong>te criterio: Búsqueda <strong>de</strong>l punto <strong>de</strong> máximo r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

curva. Pero po<strong>de</strong>mos p<strong>en</strong>sar que un dispositivo como un v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor pue<strong>de</strong> trabajar <strong>en</strong><br />

distintos puntos <strong>de</strong> funcionami<strong>en</strong>to. Dep<strong>en</strong><strong>de</strong> <strong>de</strong> cómo interactú<strong>en</strong> <strong>la</strong> curva característica<br />

0,25<br />

0,20<br />

0,15<br />

0,10<br />

0,05<br />

0,00<br />

Torque on shaft in Nm


5.1 R<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>tos máximos <strong>en</strong>contrados<br />

v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor y <strong>la</strong> curva <strong>de</strong> resist<strong>en</strong>cia <strong>de</strong>l sistema. De acuerdo con esa posibilidad, <strong>la</strong><br />

variación <strong>de</strong>l punto <strong>de</strong> operación <strong>de</strong>l v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor pue<strong>de</strong> producir una variación <strong>en</strong> <strong>el</strong><br />

r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to que <strong>en</strong>trega. Por lo tanto, podría ser interesante <strong>en</strong>contrar <strong>la</strong> configuración<br />

que manti<strong>en</strong>e <strong>el</strong> mejor r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to a lo <strong>la</strong>rgo <strong>de</strong> su curva característica.<br />

Para <strong>en</strong>contrar esta configuración, se han evaluado para cada punto <strong>de</strong> caudal,<br />

todas <strong>la</strong>s curvas características <strong>de</strong>l v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor <strong>en</strong> busca <strong>de</strong>l máximo r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to estático<br />

<strong>en</strong> <strong>el</strong> intervalo <strong>de</strong> 0 a 450 m 3 /h. Como <strong>la</strong> medición se ha realizado sigui<strong>en</strong>do pasos <strong>de</strong> 25<br />

m 3 /h se ti<strong>en</strong><strong>en</strong> que evaluar 18 puntos.<br />

Tab<strong>la</strong> 5-2: Máximos r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>tos estáticos para cada punto <strong>de</strong> caudal<br />

ηmax <strong>en</strong> cada punto <strong>de</strong> caudal Configuración<br />

Max<br />

Caudal r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to B/b Se/D2 αe fichero<br />

m3/h % - - °<br />

0 0,0 -<br />

25 48,7 1,08 0,125 -23 110126_67_5_160x62_-23_20_1000<br />

50 62,6 1,08 0,125 23 110126_67_5_160x62_23_20_1000<br />

75 69,1 1,08 0,075 -23 110126_67_5_160x62_-23_12_1000<br />

100 65,4 1,08 0,075 0 110126_67_5_160x62_0_12_1000<br />

125 65,4 1,08 0,075 23 110125_67_45_160x62_23_12_1000<br />

150 63,3 1,08 0,075 23 110126_67_5_160x62_23_12_1000<br />

175 59,3 1,4 0,075 23 110127_87_45_160x62_23_12_1000<br />

200 59,8 1,4 0,075 23 110128_87_55_160x62_23_12_1000<br />

225 57,3 1,4 0,075 23 110128_87_55_160x62_23_12_1000<br />

250 55,3 1,4 0,075 23 110128_87_55_160x62_23_12_1000<br />

275 52,7 1,4 0,075 23 110128_87_55_160x62_23_12_1000<br />

300 46,0 1,4 0,075 23 110128_87_55_160x62_23_12_1000<br />

325 40,6 1,4 0,075 23 110128_87_55_160x62_23_12_1000<br />

350 34,9 1,4 0,075 23 110128_87_55_160x62_23_12_1000<br />

375 20,3 1,4 0,05 0 110128_87_5_160x62_0_8_1000<br />

400 14,9 1,4 0,05 0 110128_87_5_160x62_0_8_1000<br />

425 6,9 1,4 0,05 0 110128_87_5_160x62_0_8_1000<br />

450 0,7 1,4 0,05 0 110128_87_5_160x62_0_8_1000<br />

En <strong>la</strong> Tab<strong>la</strong> 5-2 po<strong>de</strong>mos ver <strong>la</strong> configuración con <strong>el</strong> mayor r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to estático<br />

para cada punto <strong>de</strong> caudal. Los mejores r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>tos se hal<strong>la</strong>n <strong>en</strong> <strong>la</strong> primera parte <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

tab<strong>la</strong>, es <strong>de</strong>cir, para caudales pequeños. En <strong>el</strong> apartado anterior, todos los valores<br />

correspon<strong>de</strong>n a esta parte <strong>de</strong>l caudal.<br />

En <strong>la</strong> tab<strong>la</strong> se pue<strong>de</strong> observar esta t<strong>en</strong><strong>de</strong>ncia: los mayores r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>tos provi<strong>en</strong><strong>en</strong><br />

<strong>de</strong> pequeños caudales para <strong>la</strong>s <strong>voluta</strong>s con <strong>la</strong> re<strong>la</strong>ción B/b = 1,08. Para una mejor<br />

r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to a caudales gran<strong>de</strong>s, se necesitan <strong>voluta</strong>s con re<strong>la</strong>ción <strong>de</strong> anchura B/b = 1,4.<br />

La tab<strong>la</strong> completa <strong>de</strong> este estudio <strong>de</strong> r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tra <strong>en</strong> <strong>el</strong> Anexo:<br />

App<strong>en</strong>dix D. Study of maximal static effici<strong>en</strong>cies.<br />

29


5.2 Resum<strong>en</strong> <strong>de</strong> <strong>influ<strong>en</strong>cia</strong>s y t<strong>en</strong><strong>de</strong>ncias <strong>en</strong>contradas<br />

5.2 Resum<strong>en</strong> <strong>de</strong> <strong>influ<strong>en</strong>cia</strong>s y t<strong>en</strong><strong>de</strong>ncias <strong>en</strong>contradas<br />

Después <strong>de</strong> evaluar todas <strong>la</strong>s curvas y los datos registrados <strong>en</strong> <strong>la</strong>s mediciones, se<br />

han hal<strong>la</strong>do algunas t<strong>en</strong><strong>de</strong>ncias c<strong>la</strong>ras e <strong>influ<strong>en</strong>cia</strong>s <strong>de</strong> los parámetros <strong>de</strong> diseño. Estas se<br />

expon<strong>en</strong> <strong>en</strong> esta sección.<br />

5.2.1 Influ<strong>en</strong>cia <strong>de</strong>l ángulo <strong>de</strong> crecimi<strong>en</strong>to<br />

En cuanto al ángulo <strong>de</strong> crecimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> espiral logarítmica (αs), po<strong>de</strong>mos anunciar<br />

dos puntos principales. El primero está re<strong>la</strong>cionado con <strong>el</strong> caudal máximo alcanzado y<br />

<strong>el</strong> segundo <strong>sobre</strong> <strong>la</strong> ubicación <strong>de</strong> los puntos <strong>de</strong> mayor r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to <strong>en</strong> <strong>la</strong>s curvas <strong>de</strong><br />

r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor tipo Siroco.<br />

Increase of static pressure in Pa<br />

Static effici<strong>en</strong>cy in %<br />

100<br />

80<br />

60<br />

40<br />

20<br />

0<br />

30<br />

Q-ΔP-η characteristic curves (influ<strong>en</strong>ce of op<strong>en</strong>ing angle)<br />

160x62 mm Rotor ; Refer<strong>en</strong>ce air <strong>de</strong>nsity ρ=1,2 Kg/m3<br />

Rotor position: D2/Sz=0,075;αe=23º Housing: B/b=1,08; αs variable<br />

Manual measurem<strong>en</strong>t: steps of 25 m3 160x62 mm Rotor ; Refer<strong>en</strong>ce air <strong>de</strong>nsity ρ=1,2 Kg/m3<br />

Housing: αs=variable; B/b=1,08 , Rotor position: Se/D<br />

/h; Rotational 2=0,075; αe=23°<br />

speed: 1000 rpm<br />

Interpo<strong>la</strong>ted curves from <strong>experim<strong>en</strong>tal</strong> data; Rotational speed: 1000 rpm<br />

3,5º Housing<br />

4,5º Housing<br />

5,5º Housing<br />

system charact. curve<br />

0 50 100 150 200 250 300 350 400 450<br />

Flow rate in m 3 /h<br />

Figura 5-2: Influ<strong>en</strong>cia <strong>de</strong>l ángulo <strong>de</strong> crecimi<strong>en</strong>to <strong>en</strong> <strong>el</strong> v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor tipo Sirocco<br />

1) Como mayor es <strong>el</strong> ángulo <strong>de</strong> crecimi<strong>en</strong>to, mayor es <strong>el</strong> caudal proporcionado<br />

por <strong>el</strong> v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor. Un increm<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l valor <strong>de</strong> ángulo <strong>de</strong> crecimi<strong>en</strong>to concreto<br />

produce un increm<strong>en</strong>to proporcional ∆ <strong>en</strong> <strong>la</strong> curva <strong>de</strong> salto <strong>de</strong> presión estática.<br />

En <strong>la</strong> Figura 5-2 esta <strong>influ<strong>en</strong>cia</strong> se manifiesta c<strong>la</strong>ram<strong>en</strong>te gracias a <strong>la</strong> puesta <strong>en</strong><br />

común <strong>de</strong> tres curvas <strong>de</strong> salto <strong>de</strong> presión estática para tres ángulos consecutivos. En este<br />

ejemplo, <strong>el</strong> aum<strong>en</strong>to <strong>de</strong> 0,5 grados <strong>en</strong> <strong>el</strong> ángulo <strong>de</strong> crecimi<strong>en</strong>to produce un aum<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l<br />

salto <strong>de</strong> presión <strong>de</strong> unos 60 m 3 /h. Las curvas características son intersectadas por una<br />

curva <strong>de</strong> resist<strong>en</strong>cia <strong>de</strong>l sistema aleatoria para mostrar los puntos <strong>de</strong> operación <strong>en</strong> cada<br />

caso y <strong>el</strong> increm<strong>en</strong>to ∆ producido.<br />

Esta <strong>influ<strong>en</strong>cia</strong> <strong>de</strong>l ángulo <strong>de</strong> crecimi<strong>en</strong>to significa que po<strong>de</strong>mos esperar mayores<br />

caudales, si diseñamos con ángulos mayores <strong>en</strong> <strong>el</strong> v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor tipo Siroco. El punto <strong>de</strong><br />

vista alternativo <strong>de</strong> esta <strong>influ<strong>en</strong>cia</strong> se re<strong>la</strong>ciona con <strong>el</strong> punto máximo <strong>de</strong> r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to<br />

estático. Como vemos <strong>en</strong> <strong>la</strong> misma figura, <strong>el</strong> aum<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l valor <strong>de</strong> ángulo <strong>de</strong><br />

∆<br />


5.2 Resum<strong>en</strong> <strong>de</strong> <strong>influ<strong>en</strong>cia</strong>s y t<strong>en</strong><strong>de</strong>ncias <strong>en</strong>contradas<br />

crecimi<strong>en</strong>to no respon<strong>de</strong> siempre a un aum<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to estático. De hecho, <strong>la</strong><br />

ubicación <strong>de</strong> estos puntos sigue una t<strong>en</strong><strong>de</strong>ncia parabólica. Eso significa que hay un valor<br />

máximo <strong>de</strong> r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to estático <strong>en</strong> función <strong>de</strong>l ángulo <strong>de</strong> crecimi<strong>en</strong>to. Este hecho se<br />

explica más c<strong>la</strong>ram<strong>en</strong>te <strong>en</strong> <strong>el</strong> sigui<strong>en</strong>te punto.<br />

Static effici<strong>en</strong>cy in %<br />

70<br />

60<br />

50<br />

40<br />

30<br />

Q-η characteristic curves (influ<strong>en</strong>ce of op<strong>en</strong>ing angle, 2)<br />

160x62 mm Rotor ; Refer<strong>en</strong>ce air <strong>de</strong>nsity ρ=1,2 Kg/m3<br />

Housing: αs=variable; B/b=1,08 , Rotor position: Se/D 2=0,075; αe=23°<br />

Interpo<strong>la</strong>ted curves from <strong>experim<strong>en</strong>tal</strong> data; Rotational speed: 1000 rpm<br />

Figura 5-3: Localización <strong>de</strong> los puntos <strong>de</strong> máximo r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to estático<br />

3º Housing<br />

3,5º Housing<br />

4º Housing<br />

4,5º Housing<br />

5º Housing<br />

5,5º Housing<br />

0 50 100 150 200 250 300 350<br />

Flow rate in m3/h<br />

2) Los puntos con mayor r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to estático <strong>en</strong> función <strong>de</strong>l ángulo <strong>de</strong><br />

crecimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> espiral logarítmica pres<strong>en</strong>tan una distribución<br />

aproximadam<strong>en</strong>te parabólica, con un máximo alre<strong>de</strong>dor <strong>de</strong> 5º.<br />

En <strong>la</strong> Figura 5-3 po<strong>de</strong>mos apreciar <strong>la</strong>s curvas <strong>de</strong> r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to estático para todos<br />

los valores <strong>de</strong> ángulo <strong>de</strong> crecimi<strong>en</strong>to evaluados <strong>en</strong> <strong>la</strong>s mediciones (3,0º-5,5º). El punto<br />

<strong>de</strong> mejor r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to se remarca con un círculo <strong>de</strong>l mismo color. Se ha dibujado una<br />

línea <strong>de</strong> t<strong>en</strong><strong>de</strong>ncia que recoge estos seis puntos.<br />

El r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to estático máximo va aum<strong>en</strong>tando <strong>de</strong>s<strong>de</strong> <strong>el</strong> ángulo inicial <strong>de</strong> 3,0º<br />

hasta alcanzar un máximo. Este máximo es para 5,0º. Posteriorm<strong>en</strong>te, se produce una<br />

caída, como vemos para <strong>el</strong> ángulo <strong>de</strong> 5,5º. El caudal correspondi<strong>en</strong>te a cada uno <strong>de</strong> los<br />

máximos va aum<strong>en</strong>tando hacia <strong>la</strong> <strong>de</strong>recha <strong>de</strong> acuerdo con <strong>la</strong> <strong>influ<strong>en</strong>cia</strong> que se explica <strong>en</strong><br />

<strong>el</strong> punto anterior.<br />

Esta t<strong>en</strong><strong>de</strong>ncia significa que existe un máximo según <strong>el</strong> ángulo <strong>de</strong> crecimi<strong>en</strong>to. En<br />

nuestras mediciones <strong>el</strong> valor mayor <strong>de</strong> este parámetro es para 5,0º. Pero <strong>de</strong> acuerdo con<br />

<strong>la</strong> línea <strong>de</strong> t<strong>en</strong><strong>de</strong>ncia dibujada <strong>en</strong> <strong>la</strong> figura, es probable que <strong>el</strong> máximo real se sitúe <strong>en</strong>tre<br />

4,5º y 5,0º.<br />

31


5.2 Resum<strong>en</strong> <strong>de</strong> <strong>influ<strong>en</strong>cia</strong>s y t<strong>en</strong><strong>de</strong>ncias <strong>en</strong>contradas<br />

5.2.2 Influ<strong>en</strong>cia <strong>de</strong>l ancho <strong>de</strong> <strong>voluta</strong><br />

Hemos observado una c<strong>la</strong>ra <strong>influ<strong>en</strong>cia</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> anchura <strong>de</strong> <strong>voluta</strong> (B/b) <strong>en</strong> <strong>el</strong><br />

comportami<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor que se explica a continuación.<br />

Increase of static pressure in Pa<br />

Static effici<strong>en</strong>cy in %<br />

120<br />

100<br />

80<br />

60<br />

40<br />

20<br />

0<br />

Figura 5-4: Influ<strong>en</strong>cia <strong>de</strong>l ancho <strong>de</strong> <strong>voluta</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong> comportami<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor tipo Sirocco<br />

3) Sólo se pue<strong>de</strong>n esperar r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>tos estáticos máximos <strong>en</strong> <strong>el</strong> v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor tipo<br />

Sirocco cuando se diseña <strong>la</strong> <strong>voluta</strong> lo más <strong>de</strong>lgada posible <strong>en</strong> re<strong>la</strong>ción a <strong>la</strong><br />

anchura <strong>de</strong>l rotor.<br />

El efecto positivo <strong>de</strong> aum<strong>en</strong>tar <strong>el</strong> ancho <strong>de</strong> <strong>voluta</strong> es <strong>el</strong> aum<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l caudal<br />

máximo conseguido y un aum<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l salto <strong>de</strong> presión estática proporcionada por <strong>el</strong><br />

v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor, como se ve <strong>en</strong> <strong>la</strong> Figura 5-4. Por otro <strong>la</strong>do, este hecho produce una<br />

disminución <strong>de</strong>l r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to estático máximo para caudales más pequeños don<strong>de</strong> se<br />

<strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tra normalm<strong>en</strong>te <strong>el</strong> máximo.<br />

El aum<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l caudal máximo aportado por <strong>el</strong> v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor <strong>de</strong>sp<strong>la</strong>za <strong>el</strong> punto <strong>de</strong><br />

mayor r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to hacia <strong>la</strong> <strong>de</strong>recha como ocurre cuando se aum<strong>en</strong>ta <strong>el</strong> valor <strong>de</strong>l ángulo<br />

<strong>de</strong> crecimi<strong>en</strong>to.<br />

Cuando se requiere, por necesida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> diseño, una <strong>voluta</strong> mucho más ancha que<br />

<strong>el</strong> rotor, <strong>el</strong> mejor r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to se logra mediante <strong>el</strong> emp<strong>la</strong>zami<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l rotor lo más cerca<br />

posible <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>en</strong>trada <strong>de</strong>l v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor. De esta manera, <strong>la</strong> distribución <strong>de</strong> <strong>la</strong> corri<strong>en</strong>te <strong>de</strong><br />

aire es <strong>la</strong> más homogénea <strong>de</strong> acuerdo con <strong>la</strong>s mediciones.<br />

32<br />

Q-ΔP-η characteristic curves (influ<strong>en</strong>ce of housing width)<br />

160x62 mm Rotor ; Refer<strong>en</strong>ce air <strong>de</strong>nsity ρ=1,2 Kg/m3<br />

Housing: αs=4,5°; B/b=variable, Rotor position: Se/D2=variable; αe=variable<br />

Manual measurem<strong>en</strong>t: steps of 25 m3 160x62 mm Rotor ; Refer<strong>en</strong>ce air <strong>de</strong>nsity ρ=1,2 Kg/m3<br />

Housing: αs=4,5°; B/b=variable, Rotor position: Se/D2=0,025; αe=0°<br />

Interpo<strong>la</strong>ted curves from <strong>experim<strong>en</strong>tal</strong> /h; data; Rotational speed: speed: 1000 1000 rpm rpm<br />

B/b=1,08<br />

B/b=1,4<br />

0 50 100 150 200 250 300 350 400 450<br />

Flow rate in m3 /h


5.2.3 Influ<strong>en</strong>cia <strong>de</strong>l <strong>de</strong>sc<strong>en</strong>trami<strong>en</strong>to <strong>el</strong> rotor<br />

5.2 Resum<strong>en</strong> <strong>de</strong> <strong>influ<strong>en</strong>cia</strong>s y t<strong>en</strong><strong>de</strong>ncias <strong>en</strong>contradas<br />

El <strong>de</strong>sc<strong>en</strong>trami<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l rotor <strong>de</strong> <strong>la</strong> posición original fue una <strong>de</strong> <strong>la</strong>s opciones<br />

contemp<strong>la</strong>das <strong>en</strong> <strong>la</strong> matriz <strong>de</strong> medición. Ha t<strong>en</strong>ido una importante <strong>influ<strong>en</strong>cia</strong> <strong>en</strong> los<br />

resultados, por ejemplo, <strong>de</strong>bido a que <strong>el</strong> r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to estático máxima se <strong>de</strong>rivó <strong>de</strong> este<br />

procedimi<strong>en</strong>to. Aparte <strong>de</strong> este hecho, hemos observado algunas <strong>influ<strong>en</strong>cia</strong>s <strong>en</strong> <strong>el</strong><br />

comportami<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor que se explican a continuación.<br />

Increase of static pressure in Pa<br />

Static effici<strong>en</strong>cy in %<br />

120<br />

100<br />

80<br />

60<br />

40<br />

20<br />

0<br />

Q-ΔP-η characteristic curves (influ<strong>en</strong>ce of gap rotor-housing)<br />

160x62 mm Rotor ; Refer<strong>en</strong>ce air <strong>de</strong>nsity ρ=1,2 Kg/m3<br />

Housing: αs=5°; B/b=1,08 , Rotor position: Se/D 2=variable; αe=0°<br />

Interpo<strong>la</strong>ted curves from measurem<strong>en</strong>ts; Rotational speed: 1000 rpm<br />

Se/D2=0,025<br />

Se/D2=0,075<br />

Se/D2=0,125<br />

0 50 100 150 200<br />

Flow rate in m<br />

250 300 350 400<br />

3 /h<br />

Figura 5-5: Influ<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> <strong>la</strong> separación mínima rotor-<strong>voluta</strong> <strong>en</strong> <strong>la</strong> curva <strong>de</strong> salto <strong>de</strong> presión<br />

estática <strong>de</strong>l v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor tipo Sirocco<br />

4) Como más pequeña es <strong>la</strong> separación mínima <strong>en</strong>tre rotor y <strong>voluta</strong> mayor es <strong>el</strong><br />

salto <strong>de</strong> presión estática inicial.<br />

En <strong>la</strong> Figura 5-5 se pue<strong>de</strong> ver <strong>la</strong>s curvas características <strong>de</strong> salto <strong>de</strong> presión estática<br />

y <strong>de</strong> r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to estático para tres configuraciones don<strong>de</strong> <strong>el</strong> único cambio <strong>en</strong>tre <strong>el</strong><strong>la</strong>s es<br />

<strong>el</strong> valor <strong>de</strong> esta separación mínima. El valor inicial <strong>de</strong>l salto <strong>de</strong> presión estática aum<strong>en</strong>ta<br />

cuando <strong>la</strong> separación mínima se reduce <strong>de</strong> 0,125 (curva ver<strong>de</strong>) a 0,025 (curva roja) <strong>en</strong><br />

alre<strong>de</strong>dor <strong>de</strong> 35 Pa. Esto repres<strong>en</strong>ta un aum<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l 35%.<br />

33


5.2 Resum<strong>en</strong> <strong>de</strong> <strong>influ<strong>en</strong>cia</strong>s y t<strong>en</strong><strong>de</strong>ncias <strong>en</strong>contradas<br />

Increase of static pressure in Pa<br />

Static effici<strong>en</strong>cy in %<br />

120<br />

100<br />

80<br />

60<br />

40<br />

20<br />

0<br />

Figura 5-6: Influ<strong>en</strong>cia <strong>de</strong>l ángulo <strong>de</strong> exc<strong>en</strong>tricidad <strong>en</strong> <strong>el</strong> comportami<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor tipo<br />

Sirocco<br />

5) El parámetro <strong>de</strong> ángulo <strong>de</strong> exc<strong>en</strong>tricidad αe, se pue<strong>de</strong> utilizar para corregir<br />

<strong>la</strong>s osci<strong>la</strong>ciones <strong>de</strong> presión que aparec<strong>en</strong> para caudales <strong>en</strong> torno a 75 m 3 /h <strong>en</strong><br />

algunas configuraciones <strong>de</strong> v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor <strong>de</strong> tipo Sirocco.<br />

De acuerdo con <strong>la</strong>s mediciones, algunas configuraciones <strong>de</strong> v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor tipo<br />

Sirocco pres<strong>en</strong>tes gran<strong>de</strong>s osci<strong>la</strong>ciones <strong>en</strong> <strong>la</strong>s curvas <strong>de</strong> salto <strong>de</strong> presión estática para un<br />

caudal aproximado <strong>de</strong> 75 m 3 /h, como se pue<strong>de</strong> apreciar <strong>en</strong> <strong>la</strong> Figura. En particu<strong>la</strong>r, <strong>en</strong><br />

<strong>la</strong>s configuraciones que manti<strong>en</strong><strong>en</strong> <strong>la</strong>s sigui<strong>en</strong>tes re<strong>la</strong>ciones: Se/D2 = 0,075 y αe = 23º.<br />

Mediante <strong>el</strong> <strong>de</strong>sc<strong>en</strong>trami<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l rotor a un m<strong>en</strong>or ángulo <strong>de</strong> exc<strong>en</strong>tricidad para<br />

<strong>la</strong>s osci<strong>la</strong>ciones se pue<strong>de</strong>n corregir y se obti<strong>en</strong><strong>en</strong> curvas suaves, como se aprecia <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />

figura anterior.<br />

La última t<strong>en</strong><strong>de</strong>ncia observada durante <strong>la</strong>s mediciones se explica a continuación.<br />

34<br />

Q-∆P-η characteristic curves (influ<strong>en</strong>ce of angle of ecc<strong>en</strong>tricity)<br />

160x62 mm Rotor ; Refer<strong>en</strong>ce air <strong>de</strong>nsity ρ=1,2 Kg/m3<br />

Housing: αs=5°; B/b=1,08 , Rotor position: Se/D 2=0,075; αe=variable<br />

Manual measurem<strong>en</strong>t: steps of 25 m 3 /h; Rotational speed: 1000 rpm<br />

Se/D2=0,075; αe=23°<br />

Se/D2=0,075; αe=0°<br />

Se/D2=0,075; αe=23°<br />

Se/D2=0,075; αe=0°<br />

0 50 100 150 200<br />

Flow rate in m<br />

250 300 350 400<br />

3 /h


Increase of static pressure in Pa<br />

120<br />

100<br />

80<br />

60<br />

40<br />

20<br />

0<br />

5.2 Resum<strong>en</strong> <strong>de</strong> <strong>influ<strong>en</strong>cia</strong>s y t<strong>en</strong><strong>de</strong>ncias <strong>en</strong>contradas<br />

Q-ΔP characteristic curves (influ<strong>en</strong>ce of <strong>de</strong>c<strong>en</strong>tering the rotor)<br />

160x62 mm Rotor ; Refer<strong>en</strong>ce air <strong>de</strong>nsity ρ=1,2 Kg/m3<br />

Housing: αs=5°; B/b=1,08 , Rotor position: Se/D 2=variable; αe=variable<br />

Manual measurem<strong>en</strong>t: steps of 25 m 3 /h; Rotational speed: 1000 rpm<br />

Se/D2=0,025; αe=23° Se/D2=0,1; αe=0°<br />

Se/D2=0,05; αe=23° Se/D2=0,125; αe=0°<br />

Se/D2=0,075; αe=23° Se/D2=0,025; αe=-23°<br />

Se/D2=0,1; αe=23° Se/D2=0,05; αe=-23°<br />

Se/D2=0,125; αe=23° Se/D2=0,075; αe=-23°<br />

Se/D2=0,025; αe=0° Se/D2=0,1; αe=-23°<br />

Se/D2=0,05; αe=0° Se/D2=0,125; αe=-23°<br />

Se/D2=0,075; αe=0°<br />

0 50 100 150 200<br />

Flow rate in m<br />

250 300 350 400<br />

3 /h<br />

Figura 5-7: Punto común <strong>en</strong> <strong>la</strong>s curvas <strong>de</strong> salto <strong>de</strong> presión <strong>de</strong> una misma familia <strong>en</strong> <strong>el</strong><br />

v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor tipo Sirocco<br />

6) Todas <strong>la</strong>s configuraciones <strong>de</strong>l v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor con ángulo <strong>de</strong> crecimi<strong>en</strong>to común y<br />

mismo ancho <strong>de</strong> <strong>voluta</strong> ti<strong>en</strong><strong>en</strong> un punto común <strong>en</strong> sus curvas <strong>de</strong> salto <strong>de</strong><br />

presión estática.<br />

En <strong>la</strong> Figura 5-7 se pue<strong>de</strong> apreciar que todas <strong>la</strong>s curvas <strong>de</strong> salto <strong>de</strong> presión ti<strong>en</strong><strong>en</strong><br />

un punto <strong>en</strong> común. Se han dibujado <strong>la</strong>s curvas características correspondi<strong>en</strong>tes a<br />

ángulo <strong>de</strong> crecimi<strong>en</strong>to αs = 5º y <strong>el</strong> ancho <strong>de</strong> <strong>voluta</strong> B/b = 1,08.<br />

Este hecho podría significar que <strong>el</strong> <strong>de</strong>sc<strong>en</strong>trami<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l rotor ti<strong>en</strong>e algunos efectos<br />

<strong>sobre</strong> <strong>el</strong> comportami<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor re<strong>la</strong>cionado con <strong>el</strong> aum<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l salto <strong>de</strong>presión<br />

estática inicial, como se explica anteriorm<strong>en</strong>te, pero no es <strong>de</strong> tanta trasc<strong>en</strong><strong>de</strong>ncia como<br />

por ejemplo cambiar un parámetro principal <strong>de</strong> diseño como <strong>el</strong> ángulo <strong>de</strong> crecimi<strong>en</strong>to o<br />

<strong>el</strong> ancho <strong>de</strong> <strong>voluta</strong>. En cambio mediante <strong>el</strong> <strong>de</strong>sc<strong>en</strong>trami<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l rotor se consigue un<br />

refinami<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l comportami<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor que permite obt<strong>en</strong>er máximos<br />

r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>tos.<br />

35


6 Comparación <strong>de</strong> los<br />

resultados<br />

Hemos registrado <strong>la</strong>s mediciones <strong>de</strong> <strong>la</strong>s difer<strong>en</strong>tes configuraciones <strong>de</strong>l v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor<br />

usando una cámara <strong>de</strong> medición <strong>de</strong> alta precisión. Las incertidumbres <strong>de</strong> esta cámara<br />

son conocidas y precisas (véase <strong>en</strong> <strong>el</strong> Anexo <strong>el</strong> aparado Chapter 5 Uncertainty of<br />

measurem<strong>en</strong>t), <strong>de</strong> forma que po<strong>de</strong>mos contrastar nuestros resultados con otras fu<strong>en</strong>tes<br />

<strong>de</strong> información.<br />

T<strong>en</strong>emos principalm<strong>en</strong>te dos refer<strong>en</strong>cias para comparar nuestros resultados. La<br />

primera es comparar con los resultados <strong>de</strong> <strong>la</strong>s simu<strong>la</strong>ciones CDF proporcionada por un<br />

miembro <strong>de</strong>l equipo. La otra es comparar con los resultados <strong>experim<strong>en</strong>tal</strong>es que Roth<br />

obtuvo <strong>en</strong> su estudio <strong>de</strong> los v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dores tipo Sirocco (Roth, [1]).<br />

6.1 Comparación con simu<strong>la</strong>ción CFD<br />

La dinámica <strong>de</strong> fluidos computacional (<strong>en</strong> inglés CFD: Computational fluid<br />

dynamics) es una rama <strong>de</strong> <strong>la</strong> mecánica <strong>de</strong> fluidos que utiliza métodos numéricos y<br />

algoritmos para resolver y analizar problemas que involucran un flujo <strong>de</strong> fluido. Los<br />

or<strong>de</strong>nadores se usan para realizar los cálculos necesarios para po<strong>de</strong>r simu<strong>la</strong>r <strong>la</strong><br />

interacción <strong>de</strong> líquidos y gases con superficies <strong>de</strong>finidas por <strong>la</strong>s condiciones <strong>de</strong><br />

contorno.<br />

Los experim<strong>en</strong>tos se utilizan, <strong>en</strong> g<strong>en</strong>eral, con <strong>el</strong> fin <strong>de</strong> validar los cálculos CFD y<br />

para proporcionar valores iniciales y condiciones <strong>de</strong> contorno. A<strong>de</strong>más, <strong>el</strong> CFD permite<br />

obt<strong>en</strong>er <strong>de</strong>talles <strong>de</strong> todo <strong>el</strong> campo <strong>de</strong>l flujo: líneas <strong>de</strong> corri<strong>en</strong>te, t<strong>en</strong>sión <strong>de</strong> corte,<br />

distribuciones <strong>de</strong> presión y v<strong>el</strong>ocidad, trayectorias <strong>de</strong> partícu<strong>la</strong>s, etc.<br />

Figura 6-1: Ejemplo <strong>de</strong> distribución <strong>de</strong> v<strong>el</strong>ocida<strong>de</strong>s <strong>en</strong> un v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor tipo Sirocco con αs = 7º<br />

(fu<strong>en</strong>te: Darvish, 2010)


6.1 Comparación con simu<strong>la</strong>ción CFD<br />

En <strong>la</strong> Figura 6-1 se muestra un ejemplo <strong>de</strong> simu<strong>la</strong>ción CFD aplicada a un<br />

v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor tipo Sirocco don<strong>de</strong> se aprecia <strong>la</strong> distribución <strong>de</strong> v<strong>el</strong>ocida<strong>de</strong>s <strong>en</strong> m/s.<br />

Se pue<strong>de</strong> establecer una comparación con <strong>la</strong>s simu<strong>la</strong>ciones CFS obt<strong>en</strong>i<strong>en</strong>do <strong>la</strong><br />

información a<strong>de</strong>cuada. Un compañero <strong>de</strong> equipo ha aplicado CFD a una <strong>de</strong> <strong>la</strong>s<br />

configuraciones <strong>de</strong>l v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor tipo Sirocco evaluada <strong>en</strong> <strong>la</strong> campaña <strong>de</strong> medición:<br />

38<br />

αs = 5º ; B/b = 1,08 ; Se/D2 = 0,075 ; αe = 23º<br />

Los resultados se muestran <strong>en</strong> <strong>la</strong> Figura 9.2 mediante <strong>el</strong> uso <strong>de</strong> gráficos. En este<br />

gráfico se pres<strong>en</strong>tan <strong>la</strong>s curvas características habituales <strong>de</strong> salto <strong>de</strong> presión, par <strong>en</strong> <strong>el</strong><br />

eje y <strong>el</strong> r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to estático <strong>en</strong> función <strong>de</strong>l caudal. En color rojo t<strong>en</strong>emos <strong>la</strong>s curvas <strong>de</strong><br />

nuestros datos <strong>experim<strong>en</strong>tal</strong>es y <strong>de</strong> color azul t<strong>en</strong>emos <strong>la</strong>s curvas proporcionadas por <strong>la</strong><br />

simu<strong>la</strong>ción CFD.<br />

Increase of static pressure in Pa<br />

Static effici<strong>en</strong>cy in %<br />

90<br />

80<br />

70<br />

60<br />

50<br />

40<br />

30<br />

20<br />

10<br />

0<br />

Comparison CFD-Experim<strong>en</strong>t<br />

CFD simu<strong>la</strong>tion<br />

Experim<strong>en</strong>tal data<br />

0 50 100 150 200 250 300 350 400<br />

Flow rate in m3/h<br />

Figura 6-2: Comparación <strong>en</strong>tre los datos <strong>experim<strong>en</strong>tal</strong>es <strong>de</strong> este proyecto y <strong>la</strong>s simu<strong>la</strong>ciones<br />

CFD para <strong>la</strong> volute <strong>de</strong> αs = 5º<br />

Los datos están cualitativa y cuantitativam<strong>en</strong>te <strong>en</strong> acuerdo. La <strong>de</strong>sviación <strong>de</strong> los<br />

datos se sitúa <strong>en</strong>tre 5% y 10%.<br />

La curva <strong>de</strong> salto <strong>de</strong> presión concuerda con alta precisión <strong>en</strong> <strong>el</strong> rango <strong>de</strong> caudal<br />

<strong>de</strong>s<strong>de</strong> 175 hasta 275 m 3 /h. Para valores mayores <strong>de</strong> caudal, <strong>la</strong>s difer<strong>en</strong>cias aum<strong>en</strong>tan, así<br />

como para <strong>el</strong> punto inicial. La <strong>de</strong>sviación media <strong>en</strong> <strong>el</strong> salto <strong>de</strong> presión es <strong>de</strong>l 4%.<br />

El par <strong>en</strong> <strong>el</strong> eje es <strong>la</strong> curva con <strong>la</strong> mayor afinidad. En <strong>el</strong> punto inicial <strong>la</strong> <strong>de</strong>sviación<br />

es <strong>de</strong> 1,5%, aum<strong>en</strong>ta ligeram<strong>en</strong>te con <strong>el</strong> caudal hasta llegar al 5%. El par <strong>en</strong> <strong>el</strong> eje<br />

<strong>experim<strong>en</strong>tal</strong> es siempre ligeram<strong>en</strong>te m<strong>en</strong>or que <strong>el</strong> simu<strong>la</strong>do. La <strong>de</strong>sviación media<br />

t<strong>en</strong>i<strong>en</strong>do <strong>en</strong> cu<strong>en</strong>ta todo <strong>el</strong> rango es <strong>de</strong> 3,4%.<br />

0,4<br />

0,35<br />

0,3<br />

0,25<br />

0,2<br />

0,15<br />

0,1<br />

0,05<br />

0<br />

Torque on shaft in Nm


6.2 Comparación con los datos <strong>experim<strong>en</strong>tal</strong>es obt<strong>en</strong>idos por Roth<br />

El r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to estático ti<strong>en</strong>e <strong>la</strong> mayor <strong>de</strong>sviación <strong>de</strong> <strong>la</strong>s tres curvas características.<br />

Esto pue<strong>de</strong> ser asumido consi<strong>de</strong>rando que hay <strong>de</strong>sviaciones <strong>en</strong> <strong>el</strong> salto <strong>de</strong> presión y <strong>en</strong> <strong>el</strong><br />

par <strong>en</strong> eje. De hecho, <strong>el</strong> r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to estático se calcu<strong>la</strong> utilizando estos dos valores. Las<br />

difer<strong>en</strong>cias <strong>en</strong> estos dos repercut<strong>en</strong> finalm<strong>en</strong>te <strong>en</strong> <strong>el</strong> cálculo <strong>de</strong>l r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to estático.<br />

Para obt<strong>en</strong>er los <strong>de</strong>talles <strong>de</strong> <strong>la</strong>s fórmu<strong>la</strong>s y cálculos utilizados, por favor consultar <strong>en</strong> <strong>el</strong><br />

Anexo <strong>el</strong> apartado Chapter 4 Mathematical foundations.<br />

La <strong>de</strong>sviación <strong>de</strong>l r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to estático <strong>en</strong> <strong>el</strong> rango <strong>de</strong> caudal <strong>de</strong>s<strong>de</strong> 175 hasta 275<br />

m 3 /h se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tra <strong>en</strong> torno al 6%. Esta aum<strong>en</strong>ta para caudal mayores así como <strong>el</strong> primer<br />

punto, don<strong>de</strong> <strong>la</strong>s difer<strong>en</strong>cias son superiores al 15%. T<strong>en</strong>i<strong>en</strong>do <strong>en</strong> cu<strong>en</strong>ta todo <strong>el</strong> rango, <strong>el</strong><br />

promedio <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>de</strong>sviación <strong>de</strong>l r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to estático es 8,7%.<br />

Para información más <strong>de</strong>tal<strong>la</strong>da acerca <strong>de</strong> <strong>la</strong>s <strong>de</strong>sviaciones <strong>en</strong> cada punto,<br />

consultar <strong>la</strong> Tab<strong>la</strong> 6-1:<br />

Tab<strong>la</strong> 6-1: Desviación <strong>en</strong>tre los datos <strong>experim<strong>en</strong>tal</strong>es y <strong>la</strong> simu<strong>la</strong>ción CFD para <strong>la</strong> <strong>voluta</strong> <strong>de</strong> αs = 5º<br />

Para terminar esta comparación <strong>en</strong>tre los resultados <strong>experim<strong>en</strong>tal</strong>es y los datos<br />

obt<strong>en</strong>idos <strong>de</strong> <strong>la</strong> simu<strong>la</strong>ción CFD, se concluye que <strong>la</strong> concordancia <strong>en</strong>tre <strong>el</strong>los es muy<br />

bu<strong>en</strong>a, tanto cualitativa como cuantitativam<strong>en</strong>te.<br />

6.2 Comparación con los datos <strong>experim<strong>en</strong>tal</strong>es obt<strong>en</strong>idos por Roth<br />

Roth obtuvo, <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> su amplio estudio <strong>sobre</strong> los v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dores tipo Sirocco,<br />

una gran cantidad <strong>de</strong> tab<strong>la</strong>s don<strong>de</strong> se refleja <strong>la</strong> <strong>influ<strong>en</strong>cia</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong>s difer<strong>en</strong>tes variables <strong>de</strong>l<br />

v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor. La más interesante para nosotros, <strong>en</strong> nuestro estudio, se muestra <strong>en</strong> <strong>la</strong> Figura<br />

6-3.<br />

39


6.2 Comparación con los datos <strong>experim<strong>en</strong>tal</strong>es obt<strong>en</strong>idos por Roth<br />

40<br />

Figura 6-3: Gráficos obt<strong>en</strong>idos <strong>experim<strong>en</strong>tal</strong>m<strong>en</strong>te por Roth<br />

En estos dos gráficos po<strong>de</strong>mos apreciar <strong>la</strong>s curvas características <strong>de</strong>l v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor <strong>de</strong><br />

tipo Sirocco para ángulos <strong>de</strong> crecimi<strong>en</strong>to difer<strong>en</strong>tes (3º, 5º, 7º, 9º, 11º), todos <strong>el</strong>los <strong>de</strong><br />

acuerdo a <strong>la</strong> re<strong>la</strong>ción <strong>de</strong> anchura <strong>de</strong> <strong>voluta</strong> B/b = 1,08.<br />

La curva característica que podríamos utilizar para <strong>la</strong> comparación es <strong>la</strong> <strong>de</strong> 5º.<br />

Debido a <strong>la</strong> dificultad que pres<strong>en</strong>ta comparar ambos resultados proce<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong><br />

difer<strong>en</strong>tes gráficos, se ha <strong>de</strong>cidido unirlos todos <strong>en</strong> uno solo gráfico. Para lograr este<br />

objetivo, los puntos <strong>de</strong> <strong>la</strong>s curvas <strong>de</strong> Roth han sido leídos cuidadosam<strong>en</strong>te a mano y se<br />

ha creado una tab<strong>la</strong>. Para los <strong>de</strong>talles <strong>de</strong> esta tab<strong>la</strong> por favor, consulte <strong>en</strong> <strong>el</strong> Anexo:<br />

App<strong>en</strong>dix F. Data collected from Roth’s graphs.<br />

Seguidam<strong>en</strong>te esta lista <strong>de</strong> puntos se ha insertado <strong>en</strong> una hoja <strong>de</strong> cálculo para<br />

fusionar todas <strong>la</strong>s curvas <strong>en</strong> un mismo gráfico.<br />

Hemos comparado los datos utilizando una configuración registrada <strong>en</strong> nuestra<br />

campaña <strong>de</strong> medición correspondi<strong>en</strong>te a:<br />

αs = 5º ; B/b = 1,08 ; Se/D2 = 0,075 ; αe = 23º


ψf<br />

3<br />

2,5<br />

2<br />

1,5<br />

1<br />

0,5<br />

0<br />

6.2 Comparación con los datos <strong>experim<strong>en</strong>tal</strong>es obt<strong>en</strong>idos por Roth<br />

Experim<strong>en</strong>tal vs. Roth's characteristic curves<br />

5° Experim<strong>en</strong>t: Housing: αs=5°; B/b=1,08 , Rotor position: Se/D 2=0,075; αe=23°<br />

5° Roth<br />

5° Experim<strong>en</strong>t<br />

0 0,05 0,1 0,15 0,2 0,25 0,3 0,35 0,4<br />

Figura 6-4: Comparación <strong>en</strong>tre los datos <strong>experim<strong>en</strong>tal</strong>es <strong>de</strong>l pres<strong>en</strong>te proyecto y los datos<br />

obt<strong>en</strong>idos por Roth<br />

En <strong>la</strong> Figura 6-4, po<strong>de</strong>mos apreciar ambas curvas <strong>de</strong> salto <strong>de</strong> presión estática<br />

juntas <strong>en</strong> <strong>el</strong> mismo gráfico. Los valores para dibujar <strong>la</strong>s curvas características están <strong>de</strong><br />

acuerdo fr (número adim<strong>en</strong>sional <strong>de</strong> caudal) y ψf (número adim<strong>en</strong>sional <strong>de</strong> salto <strong>de</strong><br />

presión). Nosotros usamos los mismos parámetros que Roth utiliza para mostrar sus<br />

curvas. Para más <strong>de</strong>talles <strong>sobre</strong> estos parámetros, consulte <strong>en</strong> <strong>el</strong> Anexo <strong>el</strong> apartado<br />

Chapter 4 Mathematical foundations.<br />

Estas dos curvas se ajustan bi<strong>en</strong> cualitativam<strong>en</strong>te. La curva medida <strong>en</strong> este<br />

proyecto pres<strong>en</strong>ta <strong>la</strong> misma t<strong>en</strong><strong>de</strong>ncia que <strong>la</strong> obt<strong>en</strong>ida por Roth, a<strong>de</strong>más <strong>de</strong> un mejor<br />

comportami<strong>en</strong>to <strong>de</strong>bido al hecho que consigue un mayor caudal máximo.<br />

Para t<strong>en</strong>er una comparación más precisa hemos construido <strong>la</strong> sigui<strong>en</strong>te tab<strong>la</strong> que<br />

conti<strong>en</strong>e <strong>la</strong> <strong>de</strong>sviación <strong>en</strong>tre cada uno <strong>de</strong> los puntos medidos.<br />

fr<br />

41


6.2 Comparación con los datos <strong>experim<strong>en</strong>tal</strong>es obt<strong>en</strong>idos por Roth<br />

42<br />

Tab<strong>la</strong> 6-2: Desviación <strong>en</strong>tre los datos <strong>experim<strong>en</strong>tal</strong>es <strong>de</strong>l pres<strong>en</strong>te proyecto y los obt<strong>en</strong>idos<br />

por Roth<br />

Como se pue<strong>de</strong> apreciar <strong>en</strong> <strong>la</strong> Tab<strong>la</strong> 6-2, <strong>la</strong> <strong>de</strong>sviación media <strong>en</strong>tre los resultados<br />

<strong>experim<strong>en</strong>tal</strong>es y los datos <strong>de</strong> Roth es sustancial para <strong>el</strong> punto inicial y los puntos<br />

finales. La <strong>de</strong>sviación media <strong>de</strong> estos puntos es <strong>de</strong> 25%. La <strong>de</strong>sviación <strong>sobre</strong> <strong>el</strong> rango<br />

completo es <strong>de</strong>l 15,1%<br />

De <strong>la</strong> curva <strong>de</strong> Roth para ángulo <strong>de</strong> crecimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> 5º, sabemos exactam<strong>en</strong>te los<br />

valores <strong>de</strong> dos parámetros que utilizó para <strong>la</strong> obt<strong>en</strong>ción <strong>de</strong> esta curva. El ángulo <strong>de</strong><br />

crecimi<strong>en</strong>to es αs = 5 º y <strong>la</strong> re<strong>la</strong>ción <strong>de</strong> anchura <strong>de</strong> <strong>voluta</strong> es B/b = 1,08. Pero no están<br />

<strong>de</strong>scritos <strong>el</strong> resto <strong>de</strong> <strong>de</strong>talles, <strong>en</strong>tre <strong>el</strong>los, uno <strong>de</strong> los más importantes es <strong>el</strong> valor <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

longitud <strong>de</strong> <strong>la</strong> salida. (Ver Figura 2.1)<br />

Por otro <strong>la</strong>do, <strong>la</strong> afinidad <strong>de</strong> <strong>la</strong> curva <strong>experim<strong>en</strong>tal</strong> registrada para este proyecto<br />

para <strong>el</strong> ángulo <strong>de</strong> crecimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> αs = 5º está <strong>en</strong> bu<strong>en</strong>a concordancia con los puntos<br />

medios, (fr) <strong>de</strong> 0,1 a 0,2. La <strong>de</strong>sviación media <strong>de</strong> estos puntos es <strong>de</strong> aproximadam<strong>en</strong>te<br />

<strong>el</strong> 6%.<br />

Como conclusión <strong>de</strong> este capítulo, po<strong>de</strong>mos <strong>de</strong>cir, <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> comparar <strong>la</strong>s<br />

<strong>de</strong>sviaciones con simu<strong>la</strong>ciones CFD y datos <strong>de</strong> Roth, que t<strong>en</strong>emos:<br />

-Bu<strong>en</strong>a concordancia con los experim<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> CFD<br />

-Bu<strong>en</strong>a concordancia con los datos obt<strong>en</strong>idos por Roth <strong>en</strong> los puntos intermedios<br />

<strong>de</strong> su curva característica.


7 Conclusiones<br />

La <strong>voluta</strong> <strong>de</strong>l v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor tipo Sirocco es altam<strong>en</strong>te responsable <strong>de</strong> lograr <strong>el</strong> mejor<br />

r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to <strong>en</strong> este tipo <strong>de</strong> v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor. Suponi<strong>en</strong>do que <strong>el</strong> diseño <strong>de</strong>l rotor está hoy <strong>en</strong><br />

día fuertem<strong>en</strong>te optimizado, <strong>la</strong> <strong>influ<strong>en</strong>cia</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong> diseño <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>voluta</strong> juega <strong>el</strong> pap<strong>el</strong><br />

<strong>de</strong>finitivo para permitir que <strong>la</strong> unidad alcance un alto niv<strong>el</strong> <strong>de</strong> r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to. En tal <strong>voluta</strong><br />

alre<strong>de</strong>dor <strong>de</strong>l 75% <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>en</strong>ergía dinámica producida por <strong>el</strong> rotor se convierte <strong>en</strong> presión<br />

estática.<br />

Después <strong>de</strong> <strong>la</strong>s mediciones aplicadas a <strong>la</strong>s nuevas <strong>voluta</strong>s diseñadas <strong>en</strong> este<br />

proyecto y <strong>de</strong> acuerdo con los resultados obt<strong>en</strong>idos, se ha logrado un r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to<br />

estático máximo <strong>de</strong>l 69% para una v<strong>el</strong>ocidad <strong>de</strong> rotación <strong>de</strong> 1000 rpm. Esto pue<strong>de</strong><br />

repres<strong>en</strong>tar un increm<strong>en</strong>to notable <strong>en</strong> comparación con los v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dores tipo Sirocco<br />

comunes.<br />

El mejor r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to se logra mediante <strong>el</strong> diseño <strong>de</strong>l contorno <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>voluta</strong> según<br />

una curva espiral logarítmica i<strong>de</strong>al. Los ángulos <strong>de</strong> crecimi<strong>en</strong>to más apropiados para<br />

construir <strong>la</strong> curva fueron 4,5º y 5,0º, según los resultados <strong>de</strong> esta investigación. Hubo<br />

una disminución significativa <strong>en</strong> <strong>el</strong> r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to para <strong>la</strong> <strong>voluta</strong> <strong>de</strong> ángulo <strong>de</strong> crecimi<strong>en</strong>to<br />

<strong>de</strong> 5,5º, así como para los más pequeños. Incluso mediante <strong>el</strong> diseño <strong>de</strong>l contorno <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

<strong>voluta</strong> <strong>en</strong> pasos <strong>de</strong> 0,5º, es <strong>de</strong>cir <strong>de</strong> 3,0º a 5,5º, no es posible concluir que para 5,0º se<br />

produce <strong>la</strong> cumbre <strong>de</strong>l r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to. Podría ser conv<strong>en</strong>i<strong>en</strong>te <strong>el</strong> <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> diseños más<br />

precisos para comprobar dón<strong>de</strong> está exactam<strong>en</strong>te <strong>el</strong> valor óptimo, <strong>de</strong>p<strong>en</strong>di<strong>en</strong>do este<br />

parámetro <strong>de</strong> diseño. Por ejemplo, diseñando para contornos <strong>de</strong> αs 4,5º a 5,5º <strong>en</strong> pasos<br />

más pequeños.<br />

El ángulo <strong>de</strong> crecimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> espiral logarítmica ti<strong>en</strong>e una <strong>influ<strong>en</strong>cia</strong> evi<strong>de</strong>nte <strong>en</strong> <strong>el</strong><br />

caudal máximo <strong>en</strong>tregado por <strong>el</strong> v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor. Como mayor es <strong>el</strong> ángulo <strong>de</strong> crecimi<strong>en</strong>to<br />

más gran<strong>de</strong> es <strong>el</strong> caudal alcanzado. Los resultados <strong>de</strong> este estudio muestran que un<br />

increm<strong>en</strong>to ∆α <strong>en</strong> <strong>el</strong> ángulo <strong>de</strong> crecimi<strong>en</strong>to se correspon<strong>de</strong> con un increm<strong>en</strong>to <strong>de</strong> ∆Q<br />

para <strong>el</strong> caudal máximo.<br />

Un r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to alto solo pue<strong>de</strong> ser esperado si <strong>el</strong> ancho <strong>de</strong> <strong>voluta</strong> no es mucho<br />

mayor que <strong>el</strong> <strong>de</strong>l rotor. Por ejemplo, mediante <strong>el</strong> diseño <strong>de</strong> acuerdo a <strong>la</strong> re<strong>la</strong>ción <strong>de</strong><br />

dim<strong>en</strong>siones <strong>de</strong> <strong>la</strong> anchura según B/b < 1,1. Cuando por requisitos <strong>de</strong> diseño no se<br />

pue<strong>de</strong> satisfacer este requisito, <strong>el</strong> mejor r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to se logra colocando <strong>el</strong> rotor lo más<br />

cercano posible a <strong>la</strong> <strong>en</strong>trada <strong>de</strong>l v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor.<br />

El <strong>de</strong>sc<strong>en</strong>trami<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l rotor <strong>de</strong> <strong>la</strong> posición <strong>de</strong> diseño tuvo efectos positivos <strong>en</strong> <strong>el</strong><br />

r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor. La posición <strong>de</strong>l rotor más apropiada fue Se/D2 = 0,075 y αe<br />

= -23 º. Como se m<strong>en</strong>cionó anteriorm<strong>en</strong>te, podría ser interesante realizar un estudio más


Conclusiones<br />

<strong>de</strong>tal<strong>la</strong>do <strong>en</strong> este parámetro. Por ejemplo, realizando divisiones más pequeñas <strong>de</strong>ntro <strong>de</strong>l<br />

rango Se/D2 = 0,05 a 0,1.<br />

La distancia mínima <strong>en</strong>tre <strong>el</strong> rotor y <strong>la</strong> <strong>voluta</strong> ti<strong>en</strong>e una c<strong>la</strong>ra <strong>influ<strong>en</strong>cia</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong> salto<br />

<strong>de</strong> presión para caudales bajos. Cuanto m<strong>en</strong>or es <strong>la</strong> separación mínima, mayor es <strong>el</strong><br />

salto <strong>de</strong> presión inicial.<br />

Algunas <strong>de</strong> <strong>la</strong>s configuraciones <strong>de</strong>l v<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>dor pres<strong>en</strong>taron osci<strong>la</strong>ciones <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />

presión cuando se operaba <strong>en</strong> <strong>el</strong> rango <strong>de</strong> 50 a 125 m 3 /h. Sucedió principalm<strong>en</strong>te para<br />

los parámetros Se/D2 = 0,075 y αe = 23 º. El ángulo <strong>de</strong> exc<strong>en</strong>tricidad <strong>de</strong>l rotor (αe)<br />

pue<strong>de</strong> ser utilizado para evitar estas osci<strong>la</strong>ciones <strong>de</strong> presión.<br />

44


8 Bibliografía<br />

[1] ROTH, H.W.: Improvem<strong>en</strong>t of sirocco fan (in German: Optimierung von<br />

Tromm<strong>el</strong>läufer V<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>tor<strong>en</strong>). Ph.D. Thesis, TH Karlsruhe, 1980.<br />

[2] BLEIER, FRANK P.: Fan handbook: S<strong>el</strong>ection, application and <strong>de</strong>sign.<br />

McGraw-hill, 1997.<br />

[3] CAROLUS, T.: Fans (in German: V<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>tor<strong>en</strong>). Teubner Ver<strong>la</strong>g, 2003.<br />

[4] STUCHLIK, A. FRANK, S. and THAMSEN, P.: Performance investigations<br />

of sirocco fans by means of computational fluid dynamics. Isromac, 2010.<br />

[5] FRANK, S. STUCHLIK, A.: Numerical analysis and <strong>de</strong>sign of sirocco fans<br />

with i<strong>de</strong>al and disturbed inflow and outflow. (in German: Numerische<br />

Berechnung und Auslegung von Tromm<strong>el</strong>läufer-V<strong>en</strong>ti<strong>la</strong>tor<strong>en</strong> bei i<strong>de</strong>aler und<br />

gestörter Zu- und Abströmung). Final Report, 2011.<br />

[6] WHITE, FRANK M.: Fluid mechanics, 4 th edition. McGraw-hill, 1998.<br />

[7] LÜCKEMANN, A.: Laser optical flow measurem<strong>en</strong>ts of sirocco fans (in<br />

German: Laseroptische Strömungsmessung<strong>en</strong> an Tromm<strong>el</strong>läufern). Masterthesis,<br />

HTW Berlin, 2009.<br />

[8] LÓPEZ MARTÍNEZ, J.R.: Analysis and <strong>de</strong>sign of Sirocco fans using differ<strong>en</strong>t<br />

philosophies. Master-thesis, HTW Berlin, 2009.<br />

[9] SALINAS CORTÉS, D.: Measurem<strong>en</strong>t of V<strong>el</strong>ocity and Turbul<strong>en</strong>ce in the<br />

Scroll housing of a Sirocco type fan by means of Laser Doppler V<strong>el</strong>ocimetry.<br />

Master-thesis, HTW Berlin, 2010.<br />

[10] DARVISH, M.: Numerical Investigations on the Performance Characteristic<br />

of Radial Fans with Froward curved b<strong>la</strong><strong>de</strong>s by means of CFD. Master-thesis,<br />

HTW Berlin, 2010.<br />

[11] www.jouning-blower.com<br />

[12] www.htfanner.com<br />

[13] www.p<strong>la</strong>stecv<strong>en</strong>t.net<br />

[14] www.allegrosafety.com<br />

[15] www.grainger.com<br />

[16] www.punker.<strong>de</strong><br />

[17] www.kistler.com


6.2 Comparación con los datos <strong>experim<strong>en</strong>tal</strong>es obt<strong>en</strong>idos por Roth<br />

[18] www.sew-eurodrive.com<br />

[19] www.tramec.it<br />

[20] www.rw-america.com<br />

[21] www.snr-bearings.com<br />

46


9 Nom<strong>en</strong>c<strong>la</strong>tura<br />

Símbolo Significado Unidad<br />

D1 Diámetro interior <strong>de</strong>l rotor m<br />

D2 Diámetro exterior <strong>de</strong>l rotor m<br />

b Anchura <strong>de</strong>l rotor m<br />

Rb Radio <strong>de</strong> á<strong>la</strong>be <strong>de</strong> rotor m<br />

B Anchura <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>voluta</strong> m<br />

Rt Radio <strong>de</strong> <strong>la</strong> l<strong>en</strong>gua m<br />

Se Separación mínima <strong>en</strong>tre rotor-<strong>voluta</strong> m<br />

βs1 Ángulo <strong>de</strong> <strong>en</strong>trada <strong>de</strong>l á<strong>la</strong>be º<br />

βs2 Ángulo <strong>de</strong> salida <strong>de</strong>l á<strong>la</strong>be º<br />

αs Ángulo <strong>de</strong> crecimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> espiral logarítmica º<br />

αt Ángulo <strong>de</strong> posición <strong>de</strong> <strong>la</strong> l<strong>en</strong>gua º<br />

αe Caudal m 3 /s<br />

∆Pst Salto <strong>de</strong> presión estática Pa<br />

M Par <strong>en</strong> eje Nm<br />

f Número adim<strong>en</strong>sional <strong>de</strong> caudal -<br />

ψ Número adim<strong>en</strong>sional <strong>de</strong> salto <strong>de</strong> presión -<br />

σ Número adim<strong>en</strong>sional <strong>de</strong> v<strong>el</strong>ocidad -<br />

δ Número adim<strong>en</strong>sional <strong>de</strong> geometría -<br />

ηst R<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to estático %<br />

ρ D<strong>en</strong>sidad <strong>de</strong> fluido Kg/m 3<br />

n V<strong>el</strong>ocidad <strong>de</strong> rotación u/s<br />

Pmec Pot<strong>en</strong>cia mecánica W<br />

Phyd Pot<strong>en</strong>cia hidráulica W

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!