Morfina taldea - Euskara

Jakintza-arloa: Medikuntza 

Gizakia eta arratoiaren garuneko 

peptidasak: opiazeoekiko 

menpekotasunaren eragina 

neuropeptidoen anderakuntzan 

Egilea: GORKA LARRINAGA ENBEITA 

Urtea: 2002 

Zuzendariak: JON IRAZUSTA ASTIAZARAN, JAVIER GIL GOIKURIA 

Unibertsitatea: UPV-EHU 

ISBN: 978-84-8438-354-3

Hitzaurrea 

Nire ikerketaren ibilbidea EHUko Medikuntza Fakultateko Fisiologia Sailean 

hasi zen, Fisiologia Zelularreko Laborategian hain zuzen. Talde honek zelula 

komunikazioan eragina duten sistema peptidikoen ikerketan 25 urte dirau. 

Peptido bioaktiboak eta hauek eraldatzen dituzten entzimak (peptidasak) eragin 

zuzena dute hainbat prozesu fisiologikotan eta, ondorioz, sistema hauen 

desorekek hainbat patologiatan eragiten dute. Euren artean droga 

psikoaktiboek sortutako menpekotasun prozesuetan. 

Opiazeoekiko menpekotasuna, droga-menpekotasunen artean gizartean galera 

handienak sortu dituena izan da. Morfina eta heroinak menpekotasun psikikoa 

(droga hartzeko premia kontrolagaitza) eta menpekotasun fisikoa edo 

abstinentzia eragiteko duten gaitasuna ezaguna da, baina gertaera hauen 

oinarri neurokimiko eta molekularrei dagokionez oraindik hutsune ugari daude. 

Interes honek bultzatuta, “Gizakia eta arratoiaren garuneko peptidasak. 

Opiazeoekiko menpekotasunaren eragina neuropeptidoen anderakuntzan” 

izenburua duen Tesia egin nuen. Lan honetan opiazeoak hartzeak 

menpekotasunarekin zerikusia duten garun ataletan peptidasa ezberdinei nola 

eragiten dion aztertu nuen. 

Tesia 2003ko uztailaren 16an defendatu nuen. Lanak bere hedapena izan 

zuen, nazioarteko aldizkarietan 5 artikulu argitaratu zirelarik. Hau dela eta, Tesi 

honek EHU-k banatzen duen Aparteko Saria jaso zuen 2005ean, Osasun 

Zientzien atalean. 

Honen ostean, taldeak izan duen ikerketa azpilerroetariko batekin erlazionatuta 

(sistema peptidikoak eta zelula garapen prozesuak), gai berriarekin hasi 

nintzen: sistema peptidikoen erregulazioa gaixotasun neoplasikoetan. Hau da 

gaur egun nire ikerketa lerroa, eta honekin batera EHUko Medikuntza 

Fakultatean fisiologia ikasgaiko irakasle lana betetzen dut. 

Gorka Larrrinaga 

2011

Gizakia eta arratoiaren garuneko peptidasak. Opiazeoekiko 

menpekotasunaren eragina neuropeptidoen anderakuntzan. 

Doktore-tesia: 

Gorka Larrinaga Enbeita 

Fisiologia Saila 

Medikuntza eta Odontologia Fakultatea

Aurkibidea

Aurkibidea 

I. Sarrera 

1. Opiazeoak eta barne sistema opioidea 1 

1.1. Sarrera historikoa 1 

1.2. Opioaren konposaketa 2 

1.3. Hartzaile opioideak 3 

1.3.1. Deskribapen historikoa eta klasifikazioa 3 

1.3.2. Ezaugarri molekularrak 4 

1.3.3. Hartzaile opioideen kokapena nerbio sisteman 

1.3.4. Hartzaile opioideen aktibazioa. Ezaugarri 

6 

molekularrak eta efektu fisiologikoak 7 

1.4. Barneko peptido opioideak 11 

1.4.1. Neuropeptidoak. Orokortasunak 11 

1.4.2. Deskribapen historikoa 13 

1.4.3. Klasifikazioa, ezaugarri molekularrak, eta kokapena 14 

2. Neuropeptidoen anderakuntza 18 

2.1. Entzima proteolitikoak 18 

2.2. Peptidasak. Deskribapen orokorra 19 

2.2.1. Entzefalinen anderakuntza. Aminopeptidasak 

eta endopeptidasa neutroa 24.11 

2.2.2. Beste neuropeptido ezberdinen 

22 

anderakuntzan eragiten duten peptidasak 26 

3. Opiazeoekiko menpekotasuna 32 

3.1. Kontzeptuak 32 

3.2. Menpekotasun psikikoa 33 

Doktore-tesia

Doktore-tesia 

Aurkibidea 

3.3. Menpekotasun fisikoa 36 

3.4. Menpekotasuna eta barne sistema opioidea 43 

3.5. Menpekotasuna eta BPO-en anderakuntza 49 

3.6. Menpekotasuna, beste neuropeptidoak 

eta hauen anderakuntza 52 

II. Helburuak 55 

III. Materiala eta metodoak 

1. Materiala 59 

1.1. Esperimentazio animaliak eta talde esperimentalak 59 

1.2. Gizaki garun laginak, postmortem 60 

1.3. Ekipamendua 61 

1.4. Produktu kimikoak 62 

1.5. Soluzioak 63 

1.5.1. Soluzio indargetzaileak 63 

1.5.2. Entseiu entzimatikoentzako substratu soluzioak 64 

1.5.3. Beste soluzio batzuk 67 

2. Metodoak 69 

2.1. Tratamenduak 69 

2.1.1. Morfinarekin egindako tratamendua 69 

2.1.2. Abstinentzia sindromearen gogortasunaren 

neurria arratoietan. Esperimentu konduktualak 70 

2.2. Teknika kirurgikoak 70 

2.3. Zatiki azpizelularren lorpena 71

Aurkibidea 

2.4. Zatiki azpizelularren purutasunaren froga 75 

2.4.1. Entzima markatzaileak 75 

2.4.2. Zatiki nuklearra 75 

2.4.3. Zatiki sinaptosomala 76 

2.5. Peptidasen aktibitatearen determinazio fluorimetrikoa 76 

2.6. Proteinen neurketa 78 

2.7. Metodo estatistikoa 78 

IV. Emaitzak 

1. Gizaki eta arratoiaren garun kortexeko 

peptidasa ezberdinen banaketa azpizelularra 81 

2. Gizaki eta arratoiaren NSZ-ko peptidasa 

ezberdinen banaketa erregionala 111 

3. Heroinaren efektua giza garunaren kortex 

prefrontaleko eta nukleo kaudatuko peptidasa 

ezberdinen gain 137 

4. Morfinarekiko tolerantzia eta abstinentzi 

sindromearen efektua arratoiaren NSZ-ko 

gune ezberdinetako peptidasen gain 163 

V. Eztabaida 

1. Peptidasen banaketa azpizelularra 

gizaki eta arratoiaren garun kortexean 213 

Doktore-tesia

Doktore-tesia 

Aurkibidea 

1.1. Peptidasa solugarriak 215 

1.2. Mintzari lotutako peptidasak 217 

2. Peptidasa aktibitateak gizakiaren 

eta arratoiaren garuneko atal ezberdinetan 222 

2.1. Prolil endopeptidasa 223 

2.2. Puromizinarekiko sentikorra 

den aminopeptidasa (PSA) 225 

2.3. Arginil aminopeptidasa edo APB 225 

2.4. Beste peptidasak 226 

3. Garuneko peptidasa aktibitateak 

opiazeoekiko menpekotasunean 228 

3.1. Opiazeoekiko menpekotasuna 

eta BPO-en katabolismoa 229 

3.2. Opiazeoekiko menpekotasuna eta 

beste peptido batzuen anderakuntza 234 

VI. Konklusioak 237 

VII. Bibliografia 239

I. Sarrera

Sarrera 

1. Opiazeoak eta barne sistema 

1.1. Sarrera historikoa: 

opioidea. 

Opioa, bere eragin psikoaktiboak direla eta, beste edozein narkotiko baino gehiago 

erabili izan da historian zehar, alkohola alde batera utzita. Izan ere, opioak beti izan du toki 

gailena medikuntzan, gutxienez azken 4000 urteotan terapeutikan ugari erabili da eta 

(Snyder eta lank., 1993). 

Baina bere erabilpena, baita helburu hedonistikoekin, XIX. Mendearen hasieran 

asko zabaldu zen Europa osoan zehar, Britaniar Inperioaren zabalkuntzak Europa eta lobelarra 

ekoiztu eta erabiltzen zuten Ekialdeko herrialdeen arteko merkatal harremanak 

hobetzea ekarri baitzuen. 

Opiazeoen eragin kimikoak zientifikoki ulertzen, ordea, opioaren osagai aktiboak 

isolatutakoan hasi ziren. 1805ean Friedrich Sertürner izeneko kimikari alemaniar batek lobelarretik 

morfina hutsa lortu zuen eta substantzia hau morphium izenaz bataiatu zuen, 

Morfeo edo loaren jainko Grekoaren oroimenez. Morfinaren isolamenduak beste sendagai 

askoren osagai puruak aurkitzera bultzatu zituen kimikari asko eta horrela joan ziren 

agertzen kinina (paludismoaren tratamenduan aitzindaria), kokaina (lehenengo anestesiko 

lokala), e.a. Normalean kimikoki puruak diren substantziak erabiltzeak abantaila izaten du 

landare-estraktuen aldean, ur-disoluzioetan disolbatu eta zuzenean odol-zirkulaziora injekta 

daitezke eta. 

1853. urtetik aurrera, Alexander Woodek xiringa hipodermikoa asmatu eta gero, 

morfina injektatzea posible bihurtu zen. Bide parenteralez morfinak duen ahalmen 

analgesikoa azkarrago eta intentsitate handiagoz lortzen zen eta horregatik kontsumo-mota 

hau asko zabaldu zen mende honetan zehar. Adibidez, ezaguna da Iparramerikako guda 

1 

Doktore-tesia

2 

Doktore-Tesia 

Sarrera 

zibilak eta guda Franko-Prusiarrak hainbat soldadu bidali zituela etxera morfinarekiko 

izugarrizko menpekotasunarekin, “soldaduaren gaitza“ bezala ezagutua garai haietan. 

XX. Mendean opiazeoekiko menpekotasuna izurrite bat izan dela esan genezake 

baina arduradun nagusia heroina izan da eta ez morfina. Deribatu erdisintetiko hau 1875-an 

sortu zen eta Bayer farmazi enpresak eztulkontrako botika bezala merkaturatu zuen 

1898an. Ia 25 urtetan ez zen neurririk hartu heroina erabiltzearen aurka, beharbada ahotik 

hartzen zen eztulkontrako botikak efektu psikoaktiborik sortzea espero ez zutelako. 

60.hamarkadan Estatu Batuetan eta 70. hamarkadan Europan heroinaren erabilpena 

asko hedatu zen. Garai haietan emandako drogekiko jarrera aldaketak eta hasiera bateko 

heroinaren prezio baxuak heroinazale kopurua nabarmen handitzea ekarri zuen (%1000) 

(Escohotado, 1999). Azkenengo hamarkadan heroinaren erabilpena asko jaitsi da. EAEan 

adibidez, 1986an 15-24 urteko gazteen artean %2.8ak noizbait heroina probatu zuen, 

1996an ordea, %0.6ak (Elzo eta lank., 2000). 

Hala ere, hasi berria den XXI. mende honetan opiazeoekiko menpekotasunak 

gizartearentzat arazo larri bat izaten jarraitzen du. 

1.2. Opioaren konposaketa: 

Opioa lo-belarraren (Papaver Somniferum) fruituetatik ateratako erretxina da eta bere 

ondorioen arduradun nagusia, morfina (Lorenzo eta lank., 1999). Merkaturatze bide legalek 

daramaten opio kantitatea munduko ekoizpenaren erdira baino ez da iristen. Asiaren 

hegoekialdean dauden eta “Urrezko Triangelua“ izenaz ezagutzen ditugun lurraldeak 

(Laos, Tailandiaren iparraldea eta Birmaniaren iparmendebaldea) dira legez kanpoko 

opioaren ekoizle nagusiak. 

Oro har lo-belar landare batek eman dezakeen opio gordineko kantitatea 5-10 

gramokoa da. Opioaren % 75-80-a substantzi inaktiboak dira eta beste % 20-25a substantzi 

aktiboek osatzen dute. Garrantzitsuenak morfina (% 10), narkotina (% 6), papaverina (% 

1) eta kodeina (% 0.5) dira.

Sarrera 

Heroina, morfinari talde azetilo bi gehituz lorturiko eratorri erdisintetikoa da eta 

talde horiei esker lipodisolbagarritasun handia du. Horren ondorioz garuneko ehunetara 

errazago heltzen da eta sortutako efektuak morfinak sortutakoak baino biziagoak dira. 

1.3. Hartzaile opioideak: 

1.3.1. Deskribapen historikoa eta klasifikazioa: 

Barne sistema opioideoa guztiz ezezaguna izan da 70. hamarkadaren hasiera arte. 

Morfina, heroina eta bere antzekoek sortutako antinozizepzioa eta menpekotasuna beste 

neurotransmisore sistemen arteko elkarrekintza kontestupean ikasi ohi ziren, adibidez 

sistema monoaminergikoa eta kolinergikoa (Akil eta lank., 1998). 50. hamarkadan, 

ikertzaile batzuk bazegoela opiazeoekiko espezifikoa den hartzaile bat hipotetizatu zuten 

(Beckett eta Casy, 1954) baina ezin izan zuten frogatu barneko “opiazeo antzeko” sistema 

honen existentzia. Honela, 1973. urtean aldi berean hiru laborategi ezberdinetan ugaztunen 

nerbio sisteman erradiaktiboki markatuta zeuden opiazeoak hartzaile batzuei espezifikoki 

lotzen zitzaizkiela aurkitu zuten (Pert eta Snyder, 1973; Simon eta lank., 1973; Terenius, 

1973). Aurkikuntza honek barneko substantzia opioideak egon behar zutenaren susmopean 

jarri zituen ikertzaileak. 5 urteko epean barneko ligando ugari aurkitu zirenez (entzefalinak, 

endorfinak eta dinorfinak), ez zen harrigarria hartzaile berriak ere deskribatzea. 

Txakurretan eginiko in vivo ikerketa farmakologikoetan oinarrituz 1976an hiru 

hartzaile opioide mota daudela postulatu zuten (Martín eta lank., 1976): µ (morfinarekin 

espezifikoki lotzen zena), κ (ketoziklazozinarekin) eta σ hartzailea (SKF-10,047arekin). 

Gero, saguaren hodi deferentean eta burmuinean entzefalineei afinitate handiz lotzen zen 

δ hartzailea isolatu zen (Lord eta lank., 1977; Chang eta Cuatrecasas, 1979). 

Gaur egun σ hartzailea ez da hartzaile opioide bezela onartzen eta beste hirurentzat 

proposaturiko barne ligandoak β-endorfina (µ), dinorfina (κ) eta entzefalinak (δ) dira. 

Gainera, irizpide fisiologiko eta farmakologikoetan oinarrituz, hartzaile hauen azpimotak 

ere deskribatu dira: µ 1, µ 2, κ 1, κ 2, κ 3, δ 1 eta δ 2 (Dhawan eta lank., 1996). Lehenengo biei 

3 

Doktore-tesia

4 

Doktore-Tesia 

Sarrera 

dagokienez, µ 1 hartzaileak morfina eta entzefalinak afinitate handiz ezagutzen ditu eta µ 2-a 

morfinarekiko selektiboa da (Nishimura eta lank., 1984; Pasternak, 1986). 

90. hamarkadan saguan, arratoian eta gizakian δ, κ eta µ hartzaileak klonatzea lortu 

da (Dhawan eta lank., 1996). Gainera ORL-1 izena daraman beste hartzaile opioide bat ere 

klonatu da (Fukuda eta lank., 1994) eta baita bere barne ligandoak aurkitu ere; orfanina-FQ 

(Meunier eta lank., 1995) edo nozizeptina (Reinscheid eta lank., 1995). 

Farmakologiako nazioarteko batasunak (Unión internacional de farmacología) beste 

terminologia bat proposatu du hartzaile opioideak bereizteko; OP1 (δ), OP2 (κ) eta OP3 

(µ) izenak erabiliz hain zuzen (Dhawan eta lank., 1996). 

1.3.2. Ezaugarri molekularrak: 

Hartzaile (µ, δ eta κ) opioideak G proteinari akoplatutako eta mintz zelularran 7 

alfa helize tartekatuta dituzten proteinen superfamilian kokatzen dira. Heuren artean 

aminoazido sekuentzi homologia %61-ekoa da (Akil eta lank., 1998). 

Agonista opioide batek sortutako hartzaile/G proteina sistemaren kitzikapena, 

adenilil-ziklasarengain (AZ) eta Ca 2+ eta K + erreten mota batzuengain eraginez (efektore 

sistema deituak), zelula barnera bidalitako seinale batean bihurtzen da (Harrison eta lank., 

1998). 

Hartzaile opioideen eta G proteina hauen akoplamendua eta adenilil-ziklasarekiko 

ekintza mekanismoak ulertzeko NG108-15 hazkuntza zelulak oso baliagarriak izan dira 

ikertzaileentzako (Childers, 1991), zelula hauek hartzaile opioideetan oso aberatsak baitira, 

δ hartzaileetan hain zuzen ere (Chang eta lank., 1978). Zelula hauetan opioideek AZ-aren 

inhibizioa eta, honen ondorioz, AMP ziklikoaren mailak jaistea eragiten zuten (Sharma eta 

lank., 1975). Hain zuzen ere sustantzia opioideak prostaglandina E1, adenosina eta toxina 

kolerikoak sortutako AZ-ren estimulazioa inhibitzeko gai direla ikusi zen (Propst eta lank., 

1981). Lerro zelular hau pertusis toxinarekin inkubatuz gero, opioideek sortutako AZ-ren

Sarrera 

inhibizioa deuseztu egiten zen. Beraz, inhibizio hau hartzaile opioideen Gi edo G0 proteinekiko akoplamenduaren ondorioa da (Hsia eta lank., 1984). Urte batzuk beranduago 

eragin berbera konprobatu zen arratoien burmuinean (Duman eta lank., 1988). 

Beste alde batetik, µ, δ eta κ hartzaile opioideek G i/G 0 proteina hauekiko 

elkarrekintzaren ondorioz Ca 2+ -ren zelula barnerako konduktantzia jaitsi eta K + -ren zelula 

kanporako fluxua handitu dezakete (Grudt eta lank., 1993). 

ORL-1 hartzailea ere Gi/G0 proteinekin lotzen da eta AZ eta Ca 2+ edo K + 

erretenengain eragiten du (Calo eta lank., 2000). 

80. hamarkadan hartzaile opioideak G proteina inhibitzaileekin (Gi/G0) lotzen 

direla argi gelditu bazen ere, hurrengo urteetan Gs proteina aktibatzaileekin lotu 

daitezkeelaren susmoa handituz joan zen (Harrison eta lank., 1998). Adibidez, Crain eta 

lankideek opiazeo kontzentrazio oso txikiak erabiliz (nM) atzeko adarreko gongoiletako 

hazkuntza neuronetan eintza potentziala luzatu egiten zela ikusi zuten; ekintza kitzikatzaile 

bat (1990). Talde berberak, F-11 zelula hibridoetan (hazkuntza neurona berberetan eta 

neuroblastoma zelulekin sortuak), hartzaile opioideak bai Gi eta bai Gs proteinekin lotuta 

zeudela ikusi zuen (Cruciani eta lank., 1993). 

1.3.3. Hartzaile opioideen kokapena nerbio sisteman: 

Hartzaile opioideen klonazioa aurrerapausu handia izan da hauen kokapena nerbio 

sistema zentralean (NSZ) zehar hobeto ezagutzeko. Izan ere, biologia molekularrezko 

teknikek, adibidez in situ hibridazioa eta inmunozitokimika, ordura arte hartzaileen 

kokapena ezagutzeko gehien erabili den autorradiografiak baino bereizmen hobea 

aurkezten dute. Gainera teknika hauen xehetasuna maila zelularreraino heltzen da, posible 

bihurtuz hartzaileak neuronaren zein partetan kokatuta dauden jakitea (Harrison eta lank., 

1998). 

µ-hartzaileen lotura-guneen eta mRNA-ren kokapenaren artean elkarrekikotasun 

(korrespondentzia) handia dago (Mansour eta lank., 1994 1 ). 

5 

Doktore-tesia

6 

Doktore-Tesia 

Sarrera 

Arratoietan eginiko autorradiografi ikerketetan, hartzaile hauen dentsitate handiena 

kaudatu-putamenean agertzen da. Halaber, kortexean, talamoan, accumbens nukleoan, 

hipokanpoan, amigdalan, locus coeruleus-ean, orno-muineko atzeko adarrean, e.a ere ikus 

daitezke. Kortexaren kasuan, µ-hartzaileen dentsitatea handia bada ere, mRNA-ren 

espresioa txikia da eta gainera banaketa laminar ezberdina du (Delfs eta lank., 1994). 

Ezberdintasun hau hipokanpoan, nukleo koklearrean, usaimen bulboan, e.a. ikusi izan da 

eta baliteke hartzaile hauek amaiera presinaptikora garraiatzearen ondorioa izatea (Mansour 

eta lank., 1994 2 ). 

µ-hartzaileak nerbio sistema periferikoan ere deskribatu dira; adibidez, arratoiaren 

heste-meheko neurona mienterikoetan (Hutchinson eta lank., 1975) eta hodi deferentean 

(Lemaire eta lank., 1978). 

Giza garunean, µ-hartzaileen dentsitate nagusienak talamoan, amigdalan, kortex 

frontalean (lamina I eta IV) eta kaudatu-putamenean daude (Frost eta lank., 1985; Pilapil 

eta lank., 1987). µ-hartzaileen mRNA estriatuan, talamoan, hipotalamoan, kortexean, 

zerebeloan eta orno-muinean markatu da (Peckys eta Landwehrmeyer, 1999). 

δ-hartzaileen eta µ-hartzaileen mRNA banaketa nahiko antzekoa den arren, badira 

ezberdintasunak. Adibidez kortexean δ-mRNA mailak handiak diren bitartean, µ-mRNA 

nahiko eskasa da (klase bietako hartzaileak ugariak izan arren). Talamoan eta hipotalamoan 

berriz, δ-mRNA gutxi (baita δ-hartzaileak ere) eta µ-mRNA ugari agertzen da. Estriatuan 

(kaudatu-putamen) eta accumbens nukleoan, mRNA eta hartzaile mota biak azaltzen diren 

arren, δ-mRNA lausotuago banatzen da (Mansour eta lank., 1994 1-2 ). 

Gizakiaren garunean, δ-hartzaileen dentsitate handia ikus daiteke kortexean (lamina 

I-II) eta kaudatu-putamenean (Pilapil eta lank., 1987). δ-mRNA, kortexean, kaudatu- 

putamenean, hipokanpoan eta amigdalan banatzen da (Simonin eta lank., 1994).

Sarrera 

Karraskarietan, κ-hartzaile opioidea eta bere mRNA hipotalamoan, talamoan, 

amigdalan, klaustroan, atzeko hipofisian eta mesenzefaloko hainbat nukleotan agertzen dira 

(Arvidsson eta lank., 1995). 

Gizakian κ-hartzaile opioideak kortexean (V eta VI. laminetan), amigdalan eta 

klaustroan ikus daitezke (Pilapil eta lank., 1987). κ-mRNAren banaketa µ-mRNA-ren 

antzekoa da (Peckys eta Landwehrmeyer, 1999). 

Elde eta lankideek hartzaile hauek neuronaren zein alderditan kokatuta dauden 

ikertu ondoren zera ikusi zuten: Alderdi batetik, δ-hartzaileak batez ere axoietan kokatzen 

zirela, beraz, seguraski gune presinaptikoan funtzionatzen dute gehienetan. Bestetik, µ eta 

κ- hartzaileak dendritetan eta gorputz zelularrean kokatzen dira gehienbat, seguruenik 

postsinaptikoki funtzionatuz (Elde eta lank., 1995). 

1.3.4. Hartzaile opioideen aktibazioa. Ezaugarri molekularrak eta 

efektu fisiologikoak. 

Orokorrean, esan daiteke opiazeo bat bere hartzailearekin lotzen denean neuronan 

sortutako eragin akutua hau dela: zelularen aktibitate bioelektrikoaren inhibizioa eta 

neurotransmisorearen askatzearen inhibizioa edo gutxitzea. 

Lehen aipatu bezela, hartzaile opioideak gehienbat G proteina inhibitzaileei (Gi/G0) lotuta daude. Hartzaile/G proteina sistema honen kitzikapenak adenilil ziklasa eta ioi 

erretenez osatuta dagoen efektore sistema bat martxan jartzen du, eta honek zelularengan 

aipatutako efektua sortuko du. 

Alde batetik, jakina da opiazeoen eraginez boltai menpekoak diren Ca 2+ erretenen 

inaktibazioa ematen dela (North, 1993), hazkuntza zelula lerro ezberdinetan ikusi den 

bezala (Suprenant eta lank., 1990; Seward eta lank., 1991; Schroeder eta lank., 1991; Chieng 

eta Bekkers, 1999). Gainera kaltzioak morfinaren efektu analgesikoa gutxitu edo agonista 

opioideek burmuineko Ca 2+ edukina murriztu dezaketela ere ikusi da. Horrez gain ioi 

7 

Doktore-tesia

8 

Doktore-Tesia 

Sarrera 

honen kelanteek (EGTA) edota Ca 2+ erretenen antagonistak diren farmako batzuk 

(nimodipino, e.a) morfinaren ekintza analgesikoa indartu dezaketela deskribatu da, 

arratoietan (Bongianni eta lank., 1986) eta gizakian (Santillán eta lank., 1998). Erreten hauen 

inaktibazioaren eta ioi honen zelula barnerako fluxua jaistearen ondorioz mintzaren 

potentzialean aldaketak eta neurotransmisore askapenaren inhibizioa ematen da (Lorenzo 

eta lank., 1999). 

Beste aldetik, ezaguna da µ eta κ-hartzaileen aktibazioak NSZ-ko gune 

ezberdinetan K + konduktantzia handitzen duela (North eta lank., 1987; Wimpey eta 

Chavkin, 1991; Grudt eta Williams, 1993). K + erretenen zabalkuntzak eta ioiaren irteerak 

mintzaren hiperpolarizazioa eta neuronaren inhibizio bioelektrikoa sortarazten du. 

Azkenik, eta lehen azaldu bezela, opiazeoen akzio akutuaren ezaugarria den adenill 

ziklasaren inhibizioa eta AMPz mailaren jaitsierak neurona barneko eta baita nukleoko 

proteina askoren fosforilazio egoeran eragingo du. Ondorioz, transkripzio prozesu askoren 

aldaketak gerta daitezke, epe batean opiazeoekiko tolerantzia edota abstinentzia sindrome 

prozesuen errudun bihurtuz (Lorenzo eta lank., 1999). 

Hartzaile opioideak aktibitate fisiologiko askoren modulazioarekin erlazionatu dira. 

Orokorrean peptido opioideak edo morfina bezelako alkaloide opiazeoak NSZ edo NSP-an 

ematean sortutako ekintza espektrua antzekoa da. Hala ere, eragin horien intentsitatea 

ezberdina izango da eratorri opioide mota eta lotutako hartzailearen arabera. 

Morfinak afinitate eta indar handiz aktibaturiko µ-hartzaileak oso ezaguna den 

efektu analgesikoaren arduradunak dira. Antinozizepzio hau batez ere bai orno-muinean, 

muingaineko eta SNP-an kokatutako µ-hartzaileen bitartez sortua da (Chaillet eta lank., 

1984; Stein, 1993). Arnas depresioa, opiazeoen sobredosiak sortutako heriotz-kausa 

nagusia, µ eta δ-hartzaileen eraginez ematen da. Beheranzko aurkako akzio farmakologikoa 

batez ere µ eta zertxobait δ-hartzaileen bitartez ematen da (Foz-Threlkel eta lank., 1994). 

Menpekotasun eta tolerantzian hartzaile opioide mota guztiek dute erantzunkizuna (Civelli 

eta lank., 1987). µ-hartzaileari dagokionez, µ 1 azpimota opiazeoen akzio analgesikoaren

Sarrera 

arduraduna den bitartean, µ 2-a opiazeoekiko menpekotasuna, abstinentzi sindromearen eta 

arnas depresioaren arduraduna dela proposatu zuten Ling eta lankideek (1983; 1984; 1985). 

Opioaren eratorriek (naturalek, sintetikoek eta barneko peptido opioideek) sor 

ditzaketen efektuak eta parte hartzen duten hartzaileak 1. taulan deskribatzen dira. Gainera 

tesiaren gaiarekin bat doalako morfina edo heroinak eragindako toxikapen akutuaren 

sintomak 2.taulan aipatzen dira. 

Opiazoen ekintzak eta hartzaileak 

Ekintza Hartzaileak 

Minaren inhibizioa µ, δ, κ 

Arnas depresioa µ, δ 

Menpekotasun psikikoa µ > κ 

Menpekotasun fisikoa µ > κ; δ? 

Tolerantzia µ, δ, κ 

Euforia eta sedazioa µ 

Disforia κ 

Miosia µ, κ 

Gihar zurruntasuna µ 

Mugikortasun gastrointestinala µ, δ? 

Puxikaren mugikortasuna µ 

Diuresia 

Inhibizioa µ 

Aktibazioa κ 

Bradikardia µ > δ = κ 

Hipotentsioa δ = κ > µ 

Akzio endokrinologikoak 

Prolaktina askapena µ 

GH askapena δ > µ 

ACTH askapena µ, κ 

ADH inhibizioa κ 

LH inhibizioa µ, δ 

1. Taula. Opiazeoen ekintzak eta hartzaileak. (Flórez, 1998). 

9 

Doktore-tesia

10 

Doktore-Tesia 

Opiazeoek sortutako toxikapen akutua 

Sintoma neurologikoak 

Logalea 

Konbultsioak 

Koma (dosi altuekin) 

Miosi simetrikoa 

Midriasia (anoxia egoeran) 

Arnas sintomak 

Arnas depresioa eta hipoxia 

Birikietako edema akutua 

Sintoma kardiobaskularrak 

Hipotentsioa 

Bradikardia 

Gutxiegitasun kardiakoa eta shock-a 

Heroinazaleetan substantzia aizuntzaileak eragindakoak 

Arritmiak (kinina) 

Gihar-uzkurdura larriak (estriknina) 

2. Taula. Opiazeoek sortutako toxikapen akutua. (Lorenzo eta lank., 1999). 

Sarrera 

Bai terapeutikan eta jolas-kontsumoan erabilitako opiazeo gehienak hiru hartzaile 

opioide motekin batu daitezkeen arren, batez ere µ-hartzaileen bitartez gauzatzen dira 

eragin gehienak. Lehen aipatu den bezala, heroinak eta bere metabolito aktiboak (6monoazetil-morfina), 

gero morfinan hidrolizatzen dena, heuren egitura liposolugarriagoari 

esker efektu analgesiko, euforia eta menpekotasun-sortzaile biziagoak eragiten dituzte. Bada 

menpekotasuna sortzeko eragin bizi hau dela eta, heroina ez da terapeutikan erabiltzen eta 

munduko farmakopea gehienetatik desagertu da. Bakarrik interes toxikologikoa aurkezten 

du (Lorenzo eta lank., 1999).

Sarrera 

1.4. Barneko peptido opioideak: 

1.4.1. Neuropeptidoak. Orokortasunak: 

Orain 32 urte transmisio sinaptikoa neurotransmisore sistema klasiko bezela 

ezagutzen diren molekula ez-peptidiko batzuen bitartez bakarrik ematen zela uste zen. 

Adibidez azetil kolina, noradrenalina, serotonina, e.a. 

70. hamarkadan zehar eginiko ikerketa askori esker peptidikoak ziren eta NSZ-ko 

transmisore edo moduladore bezela jokatzen zuten sustantzien existentzia onartu zen. 

Hauek neuropeptido izena hartu zuten eta hauek sintetizatu eta askatu zitzaketen neuronei 

edo neurona taldeari neurona edo sistema peptidergikoa. Ornodunetan neurona peptidergikoak 

hipotalamoan aurkitu ziren lehenengoz (Scharrer, 1978). Neurona talde honek bere 

hormona peptidiko edukina neurohipofisian (basopresina, oxitozina) edo erdiko 

eminentzian (TRH, LHRH eta somatostatina) askatzen zuen. 

Orokorrean, neuropeptidoak, beste neurotransmisoreekin konparatuz, kokagune 

espezifikoagoa dute, kontzentrazio askoz txikiagoekin aktuatzen dute, neuromodulatzaile 

bezela joka dezakete eta sintesi-degradazio mekanismo ezberdinak dituzte. 

Ezagutzen diren peptido guztiak (karnosina dipeptidoa eta glutation tripeptidoa 

izan ezik) gorputz neuronaleko erribosometan (erretikulu endoplasmiko bikortsuan) 

molekula aitzindari peptidiko handi edo pre-pro-proteina bezela sintetisatzen dira (Siegel eta 

lank., 1993). Metalo-endopeptidasa batek hidrolizatu ondoren proproteina bezela garraiatzen 

dira Golgi aparatura eta handik axoian zehar granulu batzuetan amaiera presinaptikoraino. 

Bitartean, hidrolisi eta aldaketa berri batzuk jasaten dituzte metabolito peptidiko aktibo 

bihurtu arte. Neurotransmisore klasikoekin deskribatu bezela (Douglas, 1973) neurona 

peptidergikoa kitzikatzean, kaltzio-menpeko prozesua jartzen da martxan (Thorn eta lank., 

1978). Mintz presinaptikoaren despolarizazioak boltaiaren menpeko Ca 2+ -kanaleak zabaldu 

eta ioi honen kontzentrazio zelularra igotzen da, neuropeptidoz beterik dauden bixikulak 

exositozi bitartez gune sinaptikora askatuz. 

11 

Doktore-tesia

12 

Doktore-Tesia 

Sarrera 

Neuropeptidoen inaktibazioa batez ere degradazio metabolikoaren bitartez egiten 

da, peptidasa izeneko entzimen bitartez hain zuzen, biologikoki aktiboak diren peptidoak 

zatiki inaktibo bihurtuz (Iversen, 1987). 

Peptido opioideak 

Proopiomelanokortina (POMC) 

β-Endorfina (1-31), (1-27) 

N-azetil-β-endorfina (1-31, 1- 

27) 

Proentzefalina 

Met-entzefalina 

Leu-entzefalina 

Metorfamida 

Oktapeptidoa 

Heptapeptidoa 

Prodinorfina 

α-Neoendorfina 

β-Neoendorfina 

Dinorfina A (1-8), (1-17) 

Dinorfina B 

Leumorfina (Dinorfina B, 1-29) 

Hipofisiko peptidoak 

ACTH (POMC-tik) 

α-MSH (POMC-tik) 

Hipotalamoko peptidoak 

TRH 

LHRH (Gn-RH) 

Somatostatina 

Kortikoliberina (CRH) 

Basopresina (ADH) 

Oxitozina 

Neurofisina(k) 

Peptido gastrointestinalak 

P substantzia 

Hesteko polipeptido basoaktiboa (VIP) 

Kolezistokinina (CCK-8) 

Gastrina 

Neurotensina 

Neuropeptido Y 

Bombesina 

Insulina 

Glukagoia 

Beste batzuk 

Angiotensina II 

Bradizinina 

3. Taula. Nerbio sistema zentralean isolatutako neuropeptido nagusiak. (Florez, 1998)

Sarrera 

1.4.2. Barneko peptido opioideak (BPO). Deskribapen historikoa: 

Lehen azaldu bezela, 1973an lehenengoz hartzaile opioideak aurkitu ondoren 

barneko sustantzi opioideak egon behar zutenaren susmopean jarri zituen ikertzaileak. Izan 

ere, urte bat lehenago, Akil eta lankideek (1972,1976) garuneko gune batzuetan elektrikoki 

kitzikatuz lorturiko analgesia naloxonaren bitartez lehengoratu zitekeela ikusi zuten. 

Terenius eta Whalström (1974) eta Kosterlitz eta Waterfield-ek (1975) ere garun-estraktuez 

osatutako prestakin batzuk opiazeoen antzeko aktibitatea zutela egiaztatu zuten. 1975an 

Hughes eta lankideek txerriaren burmuinean opiazeoek bezela jokatzen zuten neuropeptido 

bi isolatu zituzten, entzefalina izenaz bataiatuak: Metionina entzefalina (met-entzefalina) eta 

leuzina entzefalina (leu-entzefalina). 

Hurrengo urteetan endorfinak (Li eta lank., 1976) eta dinorfinak (Goldstein eta 

lank.,1979;1981) aurkitu ziren. 

Barne peptido hauen arteko erlazio molekularra beren prekurtsore molekularrak 

klonatu zirenean argitu zen. Lehenengoz karakterizatu zena, proopiomelanokortina (POMC), β- 

endorfina eta ACTH aren prekurtsorea, izan zen (Nakanishi eta lank., 1979). Gero 

entzefalinen prekurtsorea, proentzefalina, eta dinorfinena (prodinorfina) klonatu ziren (Comb 

eta lank., 1982; Kakidani eta lank., 1982). 

Beraz, hamar urte barruan opiazeo-antzeko barne sistema bat egon zitekeela 

susmatzetik hartzaile opioideak, beren barneko ligandoak eta hauen prekurtsoreak direnen 

hiru geneak identifikatzera pasatu zen. 

1997an, endomorfina bezala ezagutzen diren peptido berri bi aurkitu ziren (Zadina eta 

lank., 1997). 

13 

Doktore-tesia

14 

Doktore-Tesia 

Sarrera 

1.4.3. BPOen klasifikazioa, ezaugarri molekularrak, eta kokapena: 

Gaur egun 20 peptido opioide ezagutzen dira. Guztien ezaugarria amino-muturretik 

karboxi-muturrera errepikatutako aminoazido sekuentzia da: 

Tyr-Gly-Gly-Phe-Met 

edo 

Tyr-Gly-Gly-Phe-Leu (met/leu entzefalinen egitura) 

Era honetara, BPO-en familia 5-tik 32 aminoazidorainoko (β-endorfina) luzera 

izan dezaketen peptidoz osatzen da, guztiek dutelarik gutxienez met edo leu-entzefalina 

sekuentzi bat heuren barnean. 

Peptido hauek lehen aipatutako hiru prekurtsoreen apurketaren ondorioz 

sintetisatzen dira, opioide aktibitatezko molekula bihurtuz. 

Met-entzefalina: Tyr-Gly-Gly-Phe-Met 

Leu-entzefalina: Tyr-Gly-Gly-Phe-Leu 

β-endorfina: Tyr-Gly-Gly-Phe-Met-Thr-Ser-Gly-Lys-Ser-Gln-Thr-Pro-Leu-Val- 

Thr-Leu--Phe-Lys-Asn-Ala-Ile-Ile-Lys-Asn-Ala-Tyr-Lys-Lys-Gly-Glu 

Dinorfina A (1-17): Tyr-Gly-Gly-Phe-Leu-Arg-Arg-Ile-Arg-Pro-Lys-Leu-Lys-Trp-Asp- 

-Asn-Gln 

Dinorfina B(1-13): Tyr-Gly-Gly-Phe-Leu-Arg-Arg-Gln-Phe-Lys-Val-Val-Thr 

α-Neoendorfina: Tyr-Gly-Gly-Phe-Leu-Arg-Lys-Tyr-Pro-Lys 

Nozizeptina: Phe-Gly-Gly-Phe-Thr-Gly-Ala-Arg-Lys-Ser-Ala-Arg-Lys-Leu-Ala- 

Asn-Gln 

Endomorfinak: Tyr-Pro-Trp-Phe-NH2 4. Taula. Ugaztunen neuropeptido naturalak. (Florez, 1998)

Sarrera 

Proentzefalina (PE) NSZ-ean eta muin adrenalean sintetisatzen da. Tripsina, 

endopeptidasa eta N-karboxipeptidasa motatako entzimen eraginez 243 aminoazidotako 

proteina honetatik 7 peptido opioide ezberdin sor daitezke. Garrantzitsuenak entzefalinak 

(met edo leu entzefalina) dira. Burmuinean isolatutako entzefalina konbertasa izeneko 

karboxipeptidasa bat da pentapeptido hauen sintesiaren arduraduna (Hughes, 1983). PE-ak 

met-E-ren lau kopia ditu (Akil eta lank., 1998). 

Entzefalinez gain heptadekapeptido (Met-E-Arg 6 -Phe 7 ) bat eta oktapeptido bat 

(Met-E-Arg 6 -Gly 7 -Leu 8 ) azpimarratu behar dira. 

PE eta honen eratorriak NSZ-ko gune askotako neuronek sintetisatzen dituzte. 

Gehienak estriatuan, garun kortexean, usainmen tuberkuluan, hipokanpoan, septumean, 

talamoan, sustantzia periakueduktal grisean (PAG) eta orno-muineko atzeko adarrean 

kokatzen dira. Entzefalinak baita SNPko zuntzetan (neurona aferenteak gehienbat) ere ikus 

daitezke (Roques, 1999). 

Prodinorfinak (PD) dinorfina A (1-8) (1-17), B (1-13), β-neo-endorfina, e.a. peptido 

gordetzen ditu. Proteina hau PE bezain hedatua dago NSZ-ean zehar (Roques, 1999). 

Proopiomelanokortina (POMC) opioide aitzindarien artean barne opioideak ez diren 

peptidoak gordetzen dituen bakarra da. Izan ere, β-endorfina peptido opioideaz gain, 

hormona adenokortikotropoa (ACTH), α eta β-lipotropina (LPH), α eta β-melanotropina 

(MSH), e.a. peptidoren prekurtsorea da. Kasu honetan ere molekula hauek sintetisatzen 

dituen entzima ezagutzen da, POMC entzima bihurtzailea hain zuzen (Turner eta lank., 

1987). Batez ere neurona hipotalamikoek sintetisatzen duten arren, NSZ-eko hainbat 

gunetara proiektatzen dituzte bere axoiak, adibidez nozizepzioarekin erlazionatutako gune 

batzuetara (talamoa, formazio erretikularra eta PAG). Aurreko hipofisian ere (oinarrizko 

guruin hormonala) POMC kantitate haundiak daudela azpimarratu behar da. 

Entzefalinak, dinorfinak eta endorfinak nahiko espezifizitate baxuz lotzen zaizkie 

hiru hartzaile opioideei. Entzefalinak δ-hartzailearen lotugai naturalak bezela ezagutzen 

dira, baina µ-hartzaileei ere lotzen zaizkie. Dinorfinak κ-hartzaileari lotzen zaizkio eta β- 

15 

Doktore-tesia

16 

Doktore-Tesia 

Sarrera 

endorfinak µ-hartzailea eta baita δ-hartzailea ia afinitate berez ezagutu ditzake (Roques, 

1999). 

Gaur egun, bost aminoazidoko egitura amankomun gabeko eta opioide aktibitatea 

duten peptido berriak ere ezagutzen dira. 

Nozizeptina edo orfanina FQ (OFQ), ORL-1 hartzaile opioidearen lotugai naturala, 

17 aminoazidoz osatutako peptidoa da. Bere amino muturreko lehen eta bostgarren 

aminoazidoak tirosina eta leu/met izan beharrean, fenilalanina eta threonina dira (Phe-Gly- 

Gly-Phe-Thr) (Meunier eta lank., 1995; Reinscheid eta lank., 1995). OFQ-aren prekurtsorea 

pronozizeptina edo proorfanina FQ da. Gizakien eta karraskarien NSZ estraktuetan 

(Reinscheid eta lank., 2000) eta baita gaizkatan ere klonatu izan da. Arrain espezie honetan 

klonatu izanak opioide klase honen eta besteen arteko erlazio ebolutiboa ulertzeko 

aurrerapausu bat izan liteke (Danielson eta lank., 2001). 

Prekurtsore honen mRNA maila altuak sistema linbikoan deskribatu dira, 

nozizeptinak duen estres-aurkako aktibitatea azpimarratuz; gero knock-out arratoietan ikusi 

den bezela (Reinscheid eta lank., 2000). 

Pronozizeptinak OFQ-z gain peptido biologikoki aktibo bi gorde ditzake. OFQ2-a 

adibidez ahalmen analgesiko handia duela deskribatu da (Amodeo eta lank., 2000). 

OFQ edo nozizeptina, azkenengo urteetan ikertzaile ezberdinek deskribatutako 

opioideen aurkako familia barnean kokatzen dute (Harrison eta lank., 1998). 

Endomorfina 1 eta 2 (EM 1 edo 2) µ-hartzaileari afinitate handiz lotzen zaizkion 

arren, tetrapeptido hauen aminoazido sekuentziak Tyr-Pro-Trp-Phe edo Tyr-Pro-Phe-Phe 

dira (Zadina eta lank., 1997). EM-1 NSZ gune askotan kokatzen da eta EM-2 orno- 

muineko atzeko adarrean agertzen da gehienbat. Biak deskribatu izan dira µ-hartzaile 

dentsitate handiko guneetan eta NSZ-ren funtzio askotan partaide direla ikusi da (Zadina 

eta lank., 1999). Oraindik ez da bere aitzindaria klonatu.

Sarrera 

Lehen azaldu den bezela, bai barne peptido opioideak eta beste neuropeptido 

motak peptidasa batzuen bitartez inaktibatzen dira. Hurrengo atalean, entzima hauen 

deskribapen sakona egingo da tesiaren gaiarekin bat doalako. 

17 

Doktore-tesia

18 

Doktore-Tesia 

Sarrera 

2. Neuropeptidoen anderakuntza. 

2.1. Entzima proteolitikoak: 

Sistema biologikoetan ematen diren ia erreakzio guztiak entzimak deritzen 

makromolekula espezifiko batzuen bitartez katalizatzen dira. Entzimen ezaugarririk 

garrantzitsuenak bere ahalmen katalitikoa (gizakiak sorturiko katalizatzaileak baino askoz 

boteretsuagoa) eta espezifizitatea dira. 

Entzima proteolitikoak, lotura peptidikoen apurketa hidrolitikoaren katalizatzen 

dutenak dira. Hauek sailkatzerakoan bi talde bereiz daitezke: 

Proteinasak, bere ekintza proteinen gain egiten duten entzimak dira (ehun baino 

aminoazido gehiagoz osatutako egituren gain). Hauek exoproteinasak edo endoproteinasak 

(ugarienak) izango dira proteina katearen kanpokaldean edo erdian egiten badute bere 

ekintza katalitikoa. Zelula kanpoan (tripsina, errenina, e.a.) edo barnean (katepsinak, 

kalpaina,…) kokatuta egon daitezke. 

Peptidasak, peptidoen (ehun unitate baino gutxiagoko katea) apurketa 

hidrolitikoaren katalizatzaileak dira eta hauek ere exo eta endopeptidasetan sailkatzen dira. 

Exopeptidasen barruan aminopeptidasak eta karboxipeptidasak aurkitzen dira. Lehenengoek 

amino muturrean (karga positiboduna) eta besteek karboxilo muturrean (karga 

negatiboduna) egiten dituzte bere ekintzak. Endopeptidasek peptido erdian ekiten dute, 

adibidez; angiotensina eraldatzen duen entzima (AEE), kalpainak eta endopeptidasa 

neutroa 24.11. 

Entzima proteolitikoak neuropeptido ezberdinen sintesi eta anderakuntzarako 

proposatuak izan dira. Sintesiari dagokionez, BPO-en deskribapena egiterakoan azaldu den 

bezela, prekurtsore proteiko baten apurketaren ondorioz peptido aktiboak sortzen dira.

Sarrera 

Peptido aktibo hauen inaktibazioa berriz, peptidasen ekintzaren ondorioz ematen da, zati 

inaktibo txikiagoak edo aminoazidoak askatuz (endo edo exopeptidasak diren arauera). 

2.2. Peptidasak. Deskribapen orokorra. 

70. hamarkadaren bukaeran, Ondetti eta lankideek AEE-ren inhibizioak 

hipertentsio-kontrako efektua eragiten zuela ikusi zutenean (Ondetti eta lank., 1977) 

peptidasekiko interesa asko suspertu zen. Hiru urte beranduago zink metalopeptidasa 

konkretu baten inhibizioak analgesia sor zezakeela ikusi zuten. Entzima hori endopeptidasa 

24.11 edo entzefalinasa izenaz bataiatu zuten (Roques eta lag., 1980). 

Peptidoen anderatzaileak diren entzimei buruzko ikerketak aurrera joan ahala, 

biomolekula hauek (baita beren sustratuak ere) gorputz osoan oso hedatuak daudela argi 

gelditu zen. Gainera kontzeptu hau, “peptidasa bat, sustratu bat”, alde batera utzi zen 

(Schwartz, 1983; Kenny, 1986). Gaur egun onartuta dago nerbio ehunetan zein besteetan 

peptidoak sustratuarekiko espezifizitate nahiko zabala duten entzima kopuru mugatu batek 

hidrolizatzen dituela. 

Peptidasa hauen artean batzuk mintz zelularrean integratzen dira, bere gune aktiboa 

alde extrazelularrean kokatuta dute (ektoentzimak), eta talde prostetikoan zinka daukaten 

metaloproteinak dira (Turner eta lank., 1987; Maroux, 1987). Hala ere, badaude 

zitosolikoak diren peptidasak (Wagner eta lank., 1981; Hersh, 1982) eta baita gune aktiboa 

zelula barnera begira duten peptidasa integralak ere (Dyer eta lank., 1991). 

Nerbio ehunetan ia ez da ezagutzen peptido neuroaktiboak birkaptatzeko 

mekanismo espezifikorik. Amina biogenikoak edo neurotransmisore aminoazidoak bai 

birkaptazioz eta bai anderakuntza azkar baten bitartez inaktibatzen diren bitartean, 

neuropeptidoak batez ere peptidasen bitartez anderatzen direla esan daiteke (Iversen, 1987). 

80. hamarkadan eginiko ikerketa askotan bai neuronen eta bai zelula glialen mintzetan 

peptidasa ugari aurkitu dira, neuropeptidoen inaktibazioaren arduradun nagusiak direla 

proposatuz (Turner eta lag., 1985; McKelvy eta Blumberg, 1986; Lynch eta Snyder, 1986; 

Turner, 1986). 

19 

Doktore-tesia

20 

Doktore-Tesia 

Sarrera 

Aminopeptidasak peptido ezberdinen N-muturreko aminoazidoen lotura 

peptidikoa hidrolisatzen dute. Egitura kimikoa argi egon ez arren gehienak talde prostetiko 

bezala Zn 2+ -a daramaten metaloproteinak (Vallee eta Galdes, 1984) edo tiol proteinak 

(O’Cuinn eta lank., 1990) direla dakigu. Peptidasa hauen tamaina oso aldakorra da, 25-300 

kDa tartekoa (Taylor, 1993). 

Orain arte eginiko ikerketa ezberdinek neuropeptido bakoitzarekiko espezifikoak 

diren peptidasarik ez dagoela diote. Dirudienez, probableagoa da espektru zabaleko 

peptidasa gutxi batzuk neuropeptido askoren anderakuntzaren arduradunak izatea. Hala 

ere, oraindik beharrezkoak dira ikerketa gehiago ikuspuntu hau ziurtatzeko. 

Sustratuekiko espezifizitate gutxi dutenez eta orokorrean ikertutako izaki bizidun 

eta ehun mota gehienetan aminopeptidasa aktibitatea ikus daitekenez entzima hauen 

sailkapen zehatza egitea ez da erraza (Taylor, 1993). 

Gaur egun peptidasen sailkapena egiteko Enzyme Commission (EC) delakoaren 

irizpideak dira onartuenak. Jarraian azaldutako taulan tesi honetarako aztertu diren 

peptidasa ezberdinen EC sailkapena azaltzen da:

Sarrera 

Peptidasak Izen murriztua EC sailkapena 

Alanil Aminopeptidasa (S) PSA 3.4.11.14 

Alanil aminopeptidasa (M) AP MII (baita PSA ere) 3.4.11.14 

Alanil aminopeptidasa N APN edo APM 3.4.11.2 

Arginil aminopeptidasa APB 3.4.11.6 

Leuzil aminopeptidasa LAP 3.4.11.1 

Aspartil aminopeptidasa (S) APA 3.4.11.21 

Aspartil aminopeptidasa (M) APA 3.4.11.21 

Prolil endopeptidasa (S) PEP 3.4.21.26 

Prolil endopeptidasa (S) PEP 3.4.21.26 

Piroglutamil peptidasa I (S) PG I 3.4.19.3 

Piroglutamil peptidasa I (M) PG I 3.4.19.3 

5. Taula. (S) zatiki solugarria, (M) mintzari lotutakoa. 

21 

Doktore-tesia

22 

Doktore-Tesia 

Sarrera 

2.2.1 Entzefalinen anderakuntza. Aminopeptidasak eta 

endopeptidasa neutroa 24.11: 

Entzefalinen anderakuntzan parte hartzen duten entzimak aminopeptidasak, 

endopeptidasa neutroa 24.11, karboxipeptidasak, katepsina C eta angiotentsina eraldatzen 

duen entzima (AEE) dira, n. irudian ikus daitekeen bezala. 

Katepsina C AEE 

Tyr – Gly – Gly – Phe – met / Leu 

Karboxipeptidasak 

Aminopeptidasak Endopeptidasa neutroa 24.11 

1. Irudia. Entzefalinen entzima anderatzaileak. 

Hala ere azkeneko 30 urteetan egindako lan askok NSZ-ko entzefalinen 

anderakuntzaren arduradun nagusiak aminopeptidasak eta endopeptidasa neutroa 24.11 

(entzefalinasa) direla azpimarratzen dute. 

70. hamarkadan eginiko lan batzuk entzefalinen erdibizitza nahiko laburra zela bai 

“in vivo” zein “in vitro” egoeran adierazi zuten, animaliei pentapeptido hauen dosi 

altuekin tratatu eta analgesia ahula eta laburra azaltzen zela ikusi ondoren (Belluzi eta lank., 

1976 ). Gainera tyr–gly edo gly–phe lotura peptidikoak hidrolisiarengandik babestuta zuten 

entzefalina sintetikoak eman ondoren analogo hauen botere analgesikoa handiagoa zela 

frogatu zen (Pert eta lank., 1976; Fournié-Zaluski eta lank., 1979). Beraz zelulen mintzan 

peptidasa aktibitatea zuten ektoentzimak egon behar zirenaren susmoa egiaztatzen hasi zen. 

Honela, arratoiaren NSZ-ko estriatuko mintzetan tyr–gly–gly tripeptidoa askatzen zuen 

entzima aurkitu zen (Malfroy eta lank, 1978). Entzefalinasa izena hartutako entzima honen 

ekintza fisiologikoa frogatuta gelditu zen bere lehenengo inhibitzaile sintetikoa (tiorfana)

Sarrera 

erabili zenan, honek naloxonarekin itzulgarria zen propietate nozizeptiboa baitzuen 

(Roques eta lank., 1980). 1983-an Zn 2+ -metalopeptidasa hau endopeptidasa neutroa 24.11 

bezala deskribatu zen (NEP edo EC 3.4.24.11) (Relton eta lank., 1983). 

Bestalde, entzefalinen tyr–gly lotura peptidikoaren apurketa fisiologikoaren 

arduraduna aminopeptidasa N zela frogatu zen bere inhibitzailea den kelatorfanak 

sortutako analgesiaren ondorioz (Waksman eta lank., 1985). Era berean, Hui eta lankideek 

(1983) puromizina antibiotikoarekiko sentikorra zen beste aminopeptidasa bat (puromycinsensitive 

aminopeptidase edo PSA) deskribatu zuten, zeinek entzefalinak hidrolisatu eta tirosina 

aminoazidoa askatzen zuen. 

Gaur egun aminopeptidasa N eta entzefalinasaren inhibitzaile sintetiko berriak (RB 

101) eta kelatorfana bera, animalietan lortutako nozizepzioaren aurkako efektuak direla eta, 

etorkizunean opiazeoen alternatiba edo laguntzaile moduan erabil zitezkeen analgesiko 

berri bezala proposatu dira (Ortega-Alvaro eta lank., 1998; Noble eta lank., 1999). Izan ere, 

inhibitzaile hauen eragin analgesikoa arnas-depresio arrisku gabeko efektua dela frogatu da, 

opiazeoekin gertatzen ez den bezala (Boudinot eta lank., 2001). 

Tesi honetan entzefalinak anderatzen dituzten aminopeptidasen deskribapen zabala 

egin denez, hauen adierazpen berezia egingo dugu: 

2.2.1.1. Puromizinarekiko sentikorra den alanina aminopeptidasa (PSA edo 

EC 3.4.11.14): 

Puromizina hazkuntza bakterianoetan isolaturiko antibiotikoa da (Porter eta lank., 

1952). Espektru antibakteriano zabaleko molekula hau entzefalinen anderakuntzaren 

inhibitzailea zela ikusi zen orain dela 20 urte, nahiz eta lortutako eragina beste inhibitzaile 

batzuena (bestatina adibidez) baino askoz eskasagoa izan (Chaillet, 1983). Urte gutxi 

beranduago definituta gelditu ziren garun mintzetan entzefalinak anderatzen dituzten 

aminopeptidasa mota bi. Bata, puromizinarekiko sentikorra zena (PSA) (Hui eta lank., 

1983; Hersh eta lank., 1985), eta bestea, ez zena antibiotiko honekin inhibitzen (alanina 

minopeptidasa N edo M, APN) (Gros eta lank., 1985; Matsas eta lank., 1985). Hori dela eta 

23 

Doktore-tesia

24 

Doktore-Tesia 

Sarrera 

bestatinak, entzima bien inhibitzailea, puromizinak baino nozizepzio aurkako aktibitate 

hobea aurkezten zuen. 

Entzefalinak anderatzen dituen PSA-k isoforma bi ditu; hau da, egitura berbera 

aurkezten duten entzima solugarri bat (alanil aminopeptidasa solugarria) eta mintzari 

lotutako beste bat (alanil aminopeptidasa MII edo AP MII). Azken hau ez da mintzan 

kokatutako proteina integral bat ez baitu aurkezten mintzari lotzeko domeinu berezirik, 

proteina anfitropikoen taldean sartu dutelarik ikertzaile batzuk. Dirudienez, AP MII-ak 

mintzean kokatzeko beste proteina integral batzuekin elkarrekiten du (Dyer eta lank., 1990). 

PSA garunean azaltzen den aminopeptidasa ugariena da, APN-a baino 50-100 bider 

ugariagoa (Hersh eta lank., 1987); aktibitatearen %80-a entzima solugarriari eta %20-a 

mintzari lotutakoari dagozkielarik (McLellan eta lank., 1988). Orain dela 6 urte Tobler eta 

lankideek (1997) giza PSA klonatu eta neuronetan (ezta glian, ezta garun basoetako 

endotelioan) azaltzen zela agertu zuten. Izan ere, AP MII-a garunean espezifikoki agertzen 

dela deskribatu den bitartean, forma solugarria oso hedatua dago ehun ezberdinetan, 

(bihotza, gihar eskeletikoa, giltzurruna, gibela, e.a.) (McLellan eta lank., 1988). 

PSA-k eta APN-ak oligopeptido eta proteina askoren N-muturreko alanina, 

tirosina, fenilalanina eta metionina aminoazidoak hidrolisatzen dituzte. Fisiologikoki, 

entzefalinez gain, beste oligopeptido batzuen anderakuntzan parte hartzen dutela 

deskribatu da (Taylor A, 1993). Adibidez, barne peptido opioideen artean prodinorfinaren 

eratorriak diren dinorfina antzeko peptidoak hidrolisatzen dituzte; beti, 13 aminoazido 

baino gutxiago dituzten peptidoak direnean. Izan ere, 1989-an Gibson eta lankideak 

(beranduago Safavi eta lankideak (1995)), dinorfina A (1-17) -k Leu-entzefalinaren hidrolisia 

inhibitzen zuela ikustean, tamaina honetako peptidoak eta handiagoak zitosoleko alanina 

aminopeptidasa aktibitatearen erregulatzaileak izan zitezkeela proposatu zuten. Beharbada 

ordura arte animali ereduekin egindako garunbideko BPO tratamenduen efektuak zuzenak 

eta ez-zuzenak izan litezke. Hau da, efektu ez-zuzena BPO-en anderatzaileak diren 

aminopeptidasen inhibizioaren ondorioz gerta liteke. 

Azkeneko emaitza hauek aminopeptidasa solugarrien papera nora arte heltzen 

denaren eztabaidaren parte dira. Egia esan, gune sinaptikora askatutako BPO-en

Sarrera 

anderakuntzan gune aktiboa bertarantz zuzendurik duten mintzari lotutako peptidasek 

parte hartzen dutela esaten da (Turner AJ, 1986; Tobler AR, 1997). Hala ere, posible 

litzateke entzima solugarriek neuropeptidoen anderakuntzan parte hartzea hauek bere 

hartzailearekin konplexu bat bezela zelulan barneratu ondoren edo baita entzima bera gune 

sinaptikora askatu ondoren (Gibson eta lank., 1989). 

PSA-ri dagokionez, Yamamoto eta lankideek (2002) orain duela gutxi entzima hau 

nerbio bukaerara garraiatu eta bertan edo gune sinaptikoan bere aktibitatea ematen dela 

ziurtatu dute. Baina oraindik ez dago batere argi hain aktiboa den AAP solugarriaren 

funtzio fisiologikoa mintzari lotutakoaren berbera edo beste bat denentz. 

2.2.1.2 Alanina aminopeptidasa N edo M (puromizinarekiko ez-sentikorra) 

(APN edo EC 3.4.11.2): 

Entzima hau 1985-an arratoi garun mintzetan isolatu eta entzefalinak anderatzen 

dituen entzima dela frogatu zenetik (Gros eta lank., 1985; Waksman eta lank., 1985) 

gorputzeko beste organo edo ehunetan ere deskribatu da (giltzurruna, gibela, hesteak, e.a) 

(Hersh eta lank., 1987). Azkeneko urteetan, linfozitoen CD13 markatzailea dela ikusi 

ondoren, inmunitatearekin erlazionaturiko ikerketa asko egiten ari dira entzima honi buruz 

(Shimizu eta lank., 2002). 

APN-aren inhibitzaile naturalei dagokionez, PSA eta dinorfina “luzeekin” gertatzen 

den bezala, P substantziak eta bradikininak entzima hori inhibitzen duela deskribatu da (Xu 

eta lank., 1995). 

Giros-en taldeak (1985) APN-ak entzefalinen anderakuntzan PSA-k baino eragin 

gehiago duela proposatu zuen eta, ideia honi jarraituz, gaur egun prestatzen ari diren 

katabolismo honen inhibitzaile berriak APN-a eta entzefalinasaren inhibitzaileak dira 

(Roques BP, 1999). Hala ere, NSZ-an APN-ak bere ekintza nola eta non egiten duen ez 

dago argiegi. Egia esan, duela gutxi arte entzima honek bere ekintzaren zati handiena 

garuneko endotelio baskularrean egiten duela uste izan da (Solhonne eta lank., 1987). Baina 

entzima honen inhibitzaile markatuak erabiliz, APN-a NSZ-ko gune ezberdinetan azaltzen 

dela ikusi da (Noble eta lank., 2001). 

25 

Doktore-tesia

26 

Doktore-Tesia 

Sarrera 

Beste peptido ezagunen artean APN-ak angiotensina III-a inaktibatu dezakeela ikusi 

da (Reaux eta lank., 1999). 

Beraz, tesi honen helburuetariko baterantz bideratuz, barne peptidoen 

anderakuntzan benetako eragina duten aminopeptidasa bi ezagutzen dira: 

Puromizinarekiko Sentikorra den Aminopeptidasa (PSA): Isoforma bi 

ditu: Alanina aminopeptidasa solugarria eta AP MII (EC 3.4.11.14). 

Alanina aminopeptidasa N: puromizinarekiko ez-sentikorra. (APN, APM 

edo EC 3.4.11.2). 

2.2.2 Beste neuropeptido ezberdinen anderakuntzan eragiten 

duten peptidasak: 

2.2.2.1. Prolil endopeptidasa (EC 3.4.21.26): 

Prolina biologikoki aktiboak diren peptido askoren aminoazido sekuentzian 

kokatzen da, hauen egitura molekularrean eta peptidasa ezberdinekiko erresistentzian 

garrantzitsua delarik (Turner AJ, 1986). Lehenengoz 1971an deskribatutako prolil 

endopeptidasak (PEP), askorentzako prolil oligopeptidasa, peptido hauek prolina 

aminoazidoaren karboxil muturretik hidrolisatzen ditu (Walter eta lank., 1971). 

Entzima hau gizaki edo arratoiaren garunaz gain (Kato eta lank., 1980; Wilk S, 

1983; Kalwant eta lank., 1991) beste ehun eta organu ezberdinetan maila altuetan 

deskribatu da (giltzurruna, testikuluak, gihar eskeletikoa, linfozitoak, fibroblastoak, e.a.) 

(Kato eta lank., 1980; Goossens eta lank., 1996). 

Hasiera baten bakarrik zitosolean aurkitzen den entzima dela pentsatu izan bada ere 

(Dresdner eta lank., 1982) gaur egun mintzari lotutako isoforma bat dagoela dakigu,

Sarrera 

neuronen kasuan sinaptosoma mailan aurkitu daitekeena hain zuzen (O’Leary eta lank., 

1995 eta 1996). 

Ekintza fisiologikoei dagokionez in vitro esperimentuetan P substantzia, 

neurotensina, basopresina, angiotensina I eta II, TRH-a, bradikinina e.a peptido anderatu 

ditzakeela ikusi da (Welches eta lank., 1993). Ekintza kataboliko honez gain, β-endorfinen 

prekurtsorearen prozesamenduan eragiten duela aipatu izan da (Wilk, 1983). 

Azkeneko hamarkadan prolil endopeptidasari buruzko ikerketa ugari argitaratu dira, 

gaixotasun ezberdinen fisiopatologiarekin erlazionatuta baitago. NSZ-ren kasuan, 

Alzheimer, Parkinsona, Huntington, e.a. endekapenezko gaixotasun neurologikoetan 

entzima honen aktibitate aldaketak ikusi dira (Mantle eta lank., 1996). Izan ere, entzima 

honek oroimenarekin zerikusia duela eta, gaur egun PEP-ren inhibitzaileekin azterketa 

preklinikoak egiten hasi dira karraskari, tximino eta gizakian (Schneider eta lank., 2002; 

Morain eta lank., 2002) emaitza onak agertu direlarik. 

Maila periferikoan entzima hau espermatozoideen mugikortasunarekin (Kimura eta 

lank., 2002), glomerulonefritisarekin (Naghetinni eta lank., 2001), sprue edo gaixotasun 

zeliakoarekin (Shan eta lank., 2002), e.a erlazionatu da. 

Ikus daitekeenez PEP-ren ikerketan hainbat lerro ezberdin zabaldu dira eta, NSZ-ri 

dagokionez, entzima honen benetako funtzioa (maila zelular edo azpizelularrean) zein den 

ezagutzeko esperimentu asko behar izango direla argi dago. 

2.2.2.2. Piroglutamil peptidasa I (EC 3.4.19.3): 

Badira neuropeptido asko bere amino muturrean piroglutamiko aminoazidoa 

dutenak; adibidez hipotalamoko hormona jariaerazle (liberina) asko: TRH-a, LHRH-a, 

Bombesina, Neurotensina, e.a. N-muturreko aminoazido ziklatu honi esker peptido hauen 

erdibizitza tamaina berbereko beste peptidoena baino handiagoa da, peptidasa gehienak 

mutur honen hidrolisia egiteko gai ez direlako (Gandarias eta lank., 2000). Hala ere, badira 

lotura peptidiko hori anderatzen duten entzima bi: 

27 

Doktore-tesia

28 

Doktore-Tesia 

Sarrera 

Piroglutamil peptidasa I-ek, espektru zabaleko aminopeptidasa, piroglutamiko 

hondarra duten peptido gehienak anderatu ditzake (Browne eta lank., 1983). Entzima hau, 

gizakiaren eta arratoiaren garun kortexean eta beste organo batzuetan isolatu da; baita 

ugaztunak ez diren beste animalietan eta bakterioetan ere (Cummins eta lank., 1998). Oso 

hurbileko ikerlan batean gizakiaren PG I klonatu da (Dando eta lank., 2003). 

Autore gehienak soilik zitosolean aurki daitekeela dioten bitartean (Cummins eta 

lank., 1998) badira mintzean entzima hau neurtu izan dutenak eta, beraz, isoforma biko 

entzima dela (Alba eta lank., 1995). 

Bere paper fisiologikoa neuropeptidoen metabolismoan ez dago oso argi, entzima 

solugarri gehienekin gertatzen den bezala. Posible da minduta edo zahartuta dauden 

bixikuletatik zelula barnera askatutako edo gehiegi ekoiztutako neuropeptidoen 

katabolismoan parte hartzea (O’Cuinn eta lank., 1990; Bauer K, 1987) edota beste entzima 

batzuekin ikusi den bezala hauek gune extrazelularrera askatzea eta bertan egitea beren 

funtzioa (Vincent eta lank., 1996; Cummins eta lank., 1998). 

Gure tesian entzima honen deskribapena egitea aukeratu genuenez beste 

piroglutamil peptidasaren aipamena baino ez dugu eginen. 

Piroglutamil peptidasa II-a, mintzari lotutako entzima, TRH hormonarekiko edo 

antzeko tripeptidoekiko espezifikoa dela onartu da (O’Connor eta lank., 1985). Arratoi 

garunean aspalditik isolatua izan den bitartean, lehenengoz 1999an klonatu eta deskribatu 

da gizakian (Schomburg eta lank., 1999). Dirudienez, sueroan isolatutako isoforma seriko 

bat ere badu (serum tiroliberinasa) eta forma biek dute jatorri genetiko berbera (Cumming eta 

lank., 1998; Schmitmeier eta lank., 2002). 

2.2.2.3. Aspartil aminopeptidasa (EC 3.4.11.21): 

Kelly eta lankideek orain 1983an saguaren garun homogenatuen zitosolean Nmuturrean 

aminoazido azidoak dituzten peptidoak hidrolisatzeko gai zen entzima purifikatu 

zuten. 445 kD inguruko entzima honek glutamikoarekiko baino aspartikoarekiko afinitate 

gehiago zuenez aspartil aminopeptidasa (APA) izena hartu zuen (Kelly eta lank., 1983). Duela

Sarrera 

5 urte metalopeptidasa honen DNA sekuentzia ezagutu eta berriro purifikatu zen untxiaren 

garun zitosolean, entzima berbera zela ikusiz. Gaur egun bere gune aktiboak ere ezagutzen 

dira (Wilk eta lank., 1998 eta 2002). Banaketari dagokionez, gorputzeko ehun ezberdinetan 

hedatzen dela diote autore guztiek. Maila zelularrean berriz, entzima zitosoliko bezala 

deskribatu izan bada ere mintzari lotutako aspartil aminopeptidasa aktibitatea ere aurkitu da 

(Ramírez-Exposito eta lank., 2000). 

Badago aminoazido hondar berdinak anderatzen dituen beste peptidasa bat, glutamil 

aminopeptidasa (EC 3.4.11.7) hain zuzen. Entzima hau beste metalopeptidasa bat da eta 

organo edo ehun ezberdinetako (heste meharra, giltzurruna, garuna, endotelioa, timoa, e.a.) 

zelulen mintzan kokatzen dela dakigu (Mentzel eta lank., 1996). 

Gaur egun, autore batzuk aminopeptidasa A aktibitateari buruz hitzegitean; alegia, 

aminoazido azidoak anderatzen dituen aktibitatea aipatzean, entzima bi hauei buruz 

hitzegiten dute (Mayas eta lank., 2002). Izan ere, entzima biek dute aktibitate fisiologiko 

antzekoa, anderatutako peptidoen artean angiotensina II-a delarik aipagarriena. Peptido 

honen hidrolisiaren ondorioz angiotensina III sortzen da, dirudienez garun mailan tentsio 

arterialaren igoerarekin zerikusi handia duena. Gainera, azkeneko urteetan aminopeptidasa 

A aktibitatearen inhibitzaileekin egindako frogak emandako emaitza itxaropentsuei esker, 

molekula hauek (EC33-a adibidez) hipertentsioaren aurkako agente bezala proposatu dira 

(Reaux eta lank., 1999). 

2.2.2.4. Arginil aminopeptidasa (EC 3.4.11.6): 

Orain 30 urte gutxi gora behera arratoiaren hainbat ehunetan sustrato bezala 

aminoazido basikoak (arginina eta lisina) zituen exopeptidasa aktibitatea identifikatu zen. 

Propietate hau dela eta aminopeptidasa B (APB) izena eman zioten (Hopsu eta lank., 1964 eta 

1966). Gaur egun zink 2+ metalopeptidasa honen kokapen kromosomikoa eta egitura 

gizakiaren zeluletan ezagutzen da (Piesse eta lank., 2002). 

Bere kokapena zitosolikoa dela esan den arren orain 5 urte Balogh eta lankideak 

(1998) arratoiaren feokromozitoma zelula mota berezi batean (PC12 zelulak) entzima hau 

jariatu eta mintzaren kanpo alderdian kokatu daitekeela frogatu zuten. Aminopeptidasa 

29 

Doktore-tesia

30 

Doktore-Tesia 

Sarrera 

honen aktibitate egokia pH pixkat azidoan ematen da (pH 6.5-6.8) (O’Cuinn, 1997). Honek 

konpartimentu azpizelularretara egokitzeko gaitasuna ematen dio, bertan gertaera 

fisiologiko ezberdinetan parte har lezakeelarik (Foulon eta lank., 1999). 

Lan ezberdinetan leukotrieno hidrolasarekin (LTA4-ren anderatzailea) egitura eta 

funtzio erlazioa duela azaldu da, eta gainera Lys-bradikininatik (kalidina) bradikinina 

eratzeko gai denez, aminopeptidasa B-ak hantura prozesuetan funtzioren bat joka lezakeela 

proposatu da. Gainera beste propeptido edo prekurtsore ezberdinen prozesamenduan 

(proentzefalina, prokolezistokinina, e.a) eragiten duela ere deskribatu da (Yasothornsrikul 

eta lank., 1998; Foulon eta lank., 1999). 

2.2.2.5. Leuzil aminopeptidasa (EC 3.4.11.1): 

Espezifizitate zabaleko aminopeptidasa honek oligopeptido ezberdin asko hidrolisa 

ditzake, N-muturrean ez direnean alanina, zisteina edo gly-gly sekuentzia azaltzen edota 

azken aurreko aminoazidoa prolina ez denean (O’Cuinn, 1997). 

1986an Kohno eta lankideak gizaki gibelaren zitosolean isolatu zuten, Mg 2+ edo 

Mn 2+ -arekin aktibatu eta, aminopeptidasa gehienak bezala, bestatinarekin inhibitu daitekeen 

metaloentzima dela adieraziz. Kasu honetan LAP-ren pH egokia nahiko basikoa da, 9.5 - 

10.5-ekoa hain zuzen. Autore batzuk prolil aminopeptidasa eta LAP entzima berbera dela 

iradokitzen dute (Turzynski eta lank., 1990). 

1991an Gibson eta lankideek giza garuneko LAP purifikatu eta neuropeptido 

ezberdinen gain nola eragiten duen ikertu zuten. Guztien artean leu-entzefalina zen gehien 

anderatzen zuena, baina hala ere peptido opioide honekiko espezifizitatea PSA-rena baino 

8 bider txikiagoa da. Entzima solugarri honen benetako papera oraindik ez dago oso argi 

baina, alanina aminopeptidasa solugarria bezala, ehun askotan hedatua dagoenez zelula 

barneko proteinen bioeraldaketa edo turnoverrean erantzunkizun handia izan dezakela 

proposatzen du talde honek.

Sarrera 

31 

Doktore-tesia

32 

Doktore-Tesia 

Sarrera 

3. Opiazeoekiko menpekotasuna. 

3.1. Kontzeptuak: 

Opiazeoekiko menpekotasuna kausa eta ondorio psikologiko eta sozial 

garrantzitsuko fenomeno konplexua da. Bertan substratu biologiko batek (garuna), 

denboran zehar agente biologiko baten (opiazeoa) exposiziopean egotearen eraginez, 

aldaketa fisiologiko edo biologikoak jasaten ditu. Beraz, menpekotasuna prozesu biologiko 

bat dela onartu behar dugu (Nestler eta Aghajanian, 1997). 

Droga, menpekotasuna sortzen duen edozein substantzia natural edo sintetikoari 

deitzen zaio. Psikiatrek menpekotasun hau diagnostikatzeko Sistema bi onartzen dituzte. 

Bata, Osasunerako Mundu–Erakundeak (OME) eratutako CIE-10; eta bestea, Psikiatria 

Amerikarreko Batzordeak egindako DSM-IV-a (Diagnostic and Statistical Manual of Mental 

Disorders). Azken honek, droga-menpekotasuna narriadura nabaria sortarazten duten 

substantzia psikoaktiboekiko kontsumo-jokabide moldagabeari deritzo (American 

Psychiatric Association, 2000). 

Gainera bien artean menpekotasun diagnostikoaren irizpide nagusiak ezarri ziren. 

ICD-10 (1992) eta DSM-IV-ean (1994) ikus daitezke 7 irizpide hauek: 

1. Tolerantziaren sorrera. 

2. Abstinentzia sindromearen agerpena. 

3. Opiazeoaren erabilpena hasieran nahi izandakoa baino kopuru handiagoan 

edo denboraldi luzeagoan. 

4. Opiazeo kontsumoa kontrolatu ezina edo kontsumitzeko premia 

kontrolagaitza. 

5. Opiazeoa lortzeko edo bere efektuak lortzeko denbora asko erabili. 

6. Opiazeoaren kontsumoaren ondorioz lan, gizarte edo solas aktibitateen 

murrizketa.

Sarrera 

7. Opiazeo kontsumoaren jarraipena bere efektu kaltegarrien kontzientzia izan 

arren. 

Irizpide hauetatik hiru edo gehiago agertu badira 12 hilabete jarraian 

menpekotasuna bezala katalogatu daiteke. Gainera, lehenengo eta/edo bigarren irizpideak 

azaltzean, asaldura horri osagai fisikodun menpekotasun bezala dei diezaiokegu. 

Beraz, drogazalea gaixo bezala eta menpekotasuna entitate nosologiko konkretu 

bezala onartu eta aztertu behar dira (Leshner, 1997). 

Sortzen duten menpekotasun mailari jarraituz OME-ak drogak klasifikatzen ditu 

taldeka. 

1. Taldea Opioa eta eratorriak 

2. Taldea Barbiturikoak eta alkohola 

3. Taldea Psikoestimulagarriak (kokaina, anfetaminak), extasia, fenciclidina, e.a. 

4. Taldea Kannabis-a eta eratorriak, meskalina, LSD, nikotina. 

6. Taula. Menpekotasun graduaren arabera eginiko drogen sailkapena (OME). 

Menpekotasunaren esanahia ulertzeko beharrezkoa da prozesu biologiko konplexu 

hau osatzen duten gertaera bi bereiztea. Menpekotasun psikikoa eta menpekotasun fisikoa. 

3.2. Menpekotasun psikikoa: 

Drogazaletasuna ondoen definitzen duen ezaugarria menpekotasun psikikoa da. 

Morfina eta heroina substantzia menpekotasun sortzaileen adibide klasikoak dira, 

garrantzitsuenak OME-ren sailkapena ikusiz gero. Beren eragin akutu edo kronikoen 

ondorioz periodikoki edo era jarraian substantzia hartzeko beharrizan konpultsiboa sortzen 

dute. Bada jokabide edo premia kontrolagaitz honi (ingeleses craving bezala ezagutua) 

33 

Doktore-tesia

34 

Doktore-Tesia 

Sarrera 

menpekotasun psikikoa deritzogu. Egoera patologiko hau ezarri ahala opiazeoaren 

kontsumoa erregularra izatera pasatzen da, drogazalearen saiaketak droga kontsumoa 

gutxitu edo gelditzeko ezerezean geratzen direlarik; eta nahiz eta efektu onuragarriak 

bakoitzean gutxiago izan eta kontrako efektuak ugariagoak, opiazeoa hartzeko jokabide 

konpultsibo horrek jarraitu egiten du. 

Eskala ebolutiboan zehar garunak gizakiaren edo espeziearen biziraupenerako 

beharrezkoak diren mekanismoak garatu ditu; garuneko sari-zirkuituak hain zuzen ere. 

Zirkuitu hauek jokaera erabilgarriak sendotu eta mingarriak direnak ezabatzen dituzte; 

honela, bide neuronal hauek plazerrak eta minak, asetze emozionala edo sexualak, goseak, 

egarriak eta asetasunak aktibatzen dituzte. Aktibazio honek estimulazio edo asebetetze 

egoera mantentzeko premia eragiten du. 

Nahiz eta molekularki oso ezberdinak diren droga adiktibo asko egon eta 

hauentzako espezifikoak diren hartzaile barietate handia izan arren, guztiek dute ezaugarri 

fisiopatologiko amankomun bat, bide mesolinbiko dopaminergikoaren aktibazioa; hau da, sarizirkuituen 

aktibazioa (Nestler, 2001). Sexua, janaria eta edaria era naturalean sari-sistema 

honen errefortzatzaileak diren bezala, drogak berdin jokatzen dute baina era patologikoan 

(Fernández-Espejo, 2002). 

Sari-sistema edo zirkuitu honen osagai nagusiak mesenzefaloko barneko gune 

tegmentela (ventral tegmental area edo VTA) eta prosenzefaloko (forebrain) accumbens nukleoa 

(estriatuko barnekaldea edo NAC), garun kortex frontala edo prefrontala (PF) eta amigdala 

dira (Koob eta Nestler, 1997). VTA-an neurona dopaminergikoen somak aurkitzen dira eta 

hemendik NAC-era doaz bere axoiak. Era berean, NAC-etik PF-ra eta amigdalara doaz 

bere projekzio gehienak. Gainera, sari-sistema honek beste konexio neuronal asko ditu bai 

hipokanpoa, estriatua eta mesenzefaloko edo kortexeko beste gune batzuekin (Fernández- 

Espejo, 2000). Sistema konplexu eta integratu honetan neurotransmisore nagusia dopamina 

izan arren, beste neurotransmisore erregulatzaile askok parte hartzen dutela deskribatu da 

laborategiko ikerketa ezberdinetan (Koob eta lank., 1998; Wickelgren, 1998). Honela, 

sistema mesolimbikoan neurona glutamatergikoak, GABAergikoak, serotoninergikoak, 

noradrenergikoak eta opioidergikoak aurki daitezke. Azkeneko hauen artean zirkuitu 

entzefalinergikoak dira ugarienak eta orokorrean laburrak izaten dira. Hala ere, badaude

Sarrera 

abstinentzia sindromearen egoera higuingarriarekin (NAC–VTA) edota minaren 

erregulazioan zerikusia duten guneekin (hipotalamo laterala–periacueductal grey edo PGA) 

loturak dituzten neurona dinorfinikoak eta endorfinikoak hurrenez hurren, 

entzefalinergikoak baino zirkuitu luzeagoak osatzen dituztenak (Nestler, 2001). 

Lehen esan bezala, menpekotasuna bide mesolinbikoan drogak sortutako asaldura 

da eta bertan helburu bezala droga-kontsumoa duen aztura patologikoa ezartzen da. Bide 

dopaminergiko honen aktibazioak, VTA-n hasi eta NAC-en bitartez PF-arekin lotzen dena, 

garun kortexeko atal honetan hiperaktibitate dopaminergikoa eragiten du. Gertaera honen 

esanahia ez dago oso argi baina droga-kontsumoaren ikaste eta garapenarekin erlazioa duela 

uste da (Fernández-Espejo, 2002). Izan ere, orain 1980an Mogenson eta lankideek 

accumbens nukleoa motibazioa eta ekintza motorearen integrazioarekin erlazionatzen dela 

deskribatu zutenetik gaur egunera arte gauza bera frogatu eta osatzen duten ikerketa ugari 

egin dira droga ezberdinak erabiliz. Hauen artean animaliekin egindako ikerketa 

konduktualak (droga autohornikuntza, lekuarekiko lehentasun baldintzatuaren froga, 

autokitzikapen intrakraneala, e.a.) oso erabilgarriak izan dira abusu drogekiko 

menpekotasunaren oinarri neurobiologikoak ulertzeko (Wise, 1996). 

Ikerketa tresna hauek erabiliz opiazeoek eta beste abusu-drogek sistema 

mesolinbiko dopaminergikoa non eta zein eratan aktibatzen duten ezagutu da. Oraindik gai 

honetan hainbat hutsune gelditu arren, nahiko ondo definitzen ari da morfina edo heroinak 

nola eragiten dioten sari-sistema honi bai drogaren erabilpenaren hastapenetan (akutuki) eta 

baita epe luzean (kronikoki). 

Shippenberg eta lankideek (1992) opiazeoak VTA-ko neurona dopaminergikoak era 

ez zuzenean aktibatzen zituztela proposatu zuten. Izan ere, gune horretan badira neurona 

hauek modulatzen dituzten beste neurona gabaergiko inhibitzaileak eta hauen µ 

hartzaileekin lotuz opiazeoek azkenengoen inhibizioa eragiten dute. Beraz, morfina edo 

heroinak, neurona inhibitzaileen inhibizio honi esker, VTA-ko zelula dopaminergikoen 

aktibitatea handitzen dute. 

Beste atal batean aipatuko den bezala, drogaren erabilpen kronikoaren ondorioz 

neuroegokitze bat gertatzen da. Sari-sistema mailan egokitze hau opiazeoen efektu 

35 

Doktore-tesia

36 

Doktore-Tesia 

Sarrera 

higuingarriaren eragilea bihurtzen da, drogazaleak substantzia hartzeko premia azaltzen 

duelarik. NAC-etik VTA-ra doazen zuntz gabaergikoak, neuroegokitze hori dela eta, 

dinorfinak expresatzen dituzte eta BPO hauen eraginez VTA-ko zelula dopaminergikoen 

inhibizioa gertatzen da, abstinentzia sindromearen sentsazio higuingarriaren kausa bihurtuz, 

behintzat bere sindromearen lehenengo egunetan (Nestler, 2001). Drogazaleak egoera 

motibazional hau ekiditzeko beraz, droga hartzen jarraitu beharko du. 

Heroina menpekotasun animali ereduak erabiliz Chang eta lankideek (1998) NACaren 

erdian (core deritzon gunean) eta PF-an elektrodoak jarriz animaliak droga hartzeko 

duen jokabide motorea eta gune hauen aktibitate neuronalaren arteko harreman hestua 

dagoela frogatu zuten. Dirudienez droga hartzeko mugimendu sekuentzia NAC-ean eta PFan 

prozesatzen dira. Ez da ahaztu behar NAC-ak sistema extrapiramidalarekin duen 

erlazioa eta PF-ak kortex premotorearekin konexioak dituela (Fernández-Espejo, 2000). 

Beraz menpekotasun psikikoa, eta menpekotasun fisikoaren alderdi emozionalaren 

substratu neuronalak sistema mesolinbiko dopaminergikoan kokatzen dira. 

3.3. Menpekotasun fisikoa: 

Opiazeoak etengabe edo kronikoki hartzeak bai gizaki edo animalia ereduetan 

neuroegokitze fenomeno bat eragiten du, non beharrezkoa bihurtzen den organismoan 

droga maila determinatuak mantentzea, organismo eta drogaren artean lokarri bat sortuz 

(Lorenzo eta lank., 1999). Neuroegokitze egoera honen osagai nagusiak tolerantzia eta 

menpekotasun fisikoa definitzen duen abstinentzia sindromea dira: 

3.3.1. Tolerantzia opiazeo dosi berdinekin efektu txikiagoa sortzea edo, beste 

era batera esanda, hasierako efektu berberak lortzeko dosiak igo beharrari deritzogu 

(Harrison eta lank., 1998). Morfina edo heroinaren kasuan, hauek era jarraian erabiltzean 

azaldutako tolerantzia ez da gradu berberean gertatzen opiazeoek sortutako efektu 

guztietan. Adibidez analgesia, euforia, loa eta arnas depresioarekiko tolerantzia nahiko azkar 

azaltzen da. Berriz, idorreria eta miosia bezalako efektuekiko tolerantzia agertzea askoz 

zailagoa da.

Sarrera 

Substantzia opiazeo batekiko tolerantzia dagoenean, hartzaile berdinarekin lotzen 

diren beste opiazeoekin gauza bera gertatzen da (tolerantzia gurutzatua), horregatik 

fenomeno honen oinarria farmakodinamikoa dela esan daiteke; hau da, tolerantziak 

hartzailea bera, efektore sistema edo azken erantzunarekin zerikusia izan beharko du 

(Pineda-Ortiz, 2001). Zentzu honetan ikerketa ugari egin dira neuroegokitze honen 

mekanismo molekularrak eta zelularrak azaltzeko eta proposaturiko fenomeno ezagunenak 

hauek izan direlarik: hartzaile opioideen desentikortzea (hartzaile eta G proteinen arteko 

banantzea), hartzaile opioideen beherantzako erregulazioa edo down-regulation delakoa 

(hartzailearen barneratze edo bahiketarengatik edo kopuruaren txikitzearengatik) eta 

hartzaile-osteko fenomenoak (adibidez sistema efektoreko entzima ezberdinen gorantzkoerregulazioa) 

(Nestler, 1992; Nestler eta Aghajanian, 1997). 

Hartzaileen desentikortzea eta bahiketa dira onartuenak azkar azaltzen den 

tolerantzia fenomenoari dagokionez (ordu gutxitan hasitakoa) (Palczewski eta Benovic, 

1991). Hartzaile opioideen kopuru txikitzeak edo dentsitate galtzearen argumentuak 

(Dingledine eta lank., 1983; Tempel eta lank., 1988) gero eta indar gutxiago dauka ez baita 

argi ikusten in vivo egoeran eta ez dituelako tolerantziaren ezaugarri klabeak azaltzen 

(Harrison eta lank., 1998). Azken urteotan gizaki heroinazaleetan (postmortem) kortex 

frontalean ikusitako µ eta δ-hartzaile opioideen dentsitate galtze ezak susmo hori berresten 

du (Schmidt eta lank., 2000 eta 2001). 

G proteina eta hartzaile opioidearen arteko banantzea azaltzen duten mekanismo 

ezberdinak daude. Hartzaile hauen desentikortzea ikertzeko proteinkinasa ezberdinez 

fosforilatzen diren hartzaile β-adrenergikoak erabili dira eredu bezala: AMP Z-ren menpeko 

kinasak (PKA) eta β-hartzaileen kinasak (G proteinei lotutako hartzaileen kinasak edo GRK). 

Bada GRK-k egoera aktiboan dagoen hartzailea fosforilatzean β-arrestina izeneko proteina 

baten lotura eragiten da, eta ondorioz hartzaile eta G proteina arteko elkarrekintza 

deusezten da, hurrengo fase batean hartzaile fosforilatuaren bahiketa eta barneratzea 

eraginez (Freedman eta Lefkowitz, 1996). Kovoor eta lankideek µ-hartzaileen eta G 

proteinen banantzea GRK ezberdinen bitartez gertatzen dela deskribatu zuten orain 5 urte 

(1998). Hurrengo urtean Appleyard eta lankideak (1999) κ-hartzaile opioideen 

37 

Doktore-tesia

38 

Doktore-Tesia 

Sarrera 

desentikortzea kinasa berdinen bitartez gertatzen zela frogatu zuten. Era berean Terwilliger 

eta lankideak (1994) opiazeoekin eginiko tratamendu kronikoen ondorioz, GRK eta β- 

arrestina mailak NSZ-ko gune ezberdinetan igotzen direla deskribatu zuten. Gizaki 

heroinazaleen kortex frontalean mintzari lotutako kinasa hauen maila altuagoak deskribatu 

dira ere (Ozaita eta lank., 1998). Baita ere β-arrestina 2-arekiko knock out saguetan 

morfinaren efektu analgesikoa luzatu egiten dela frogatu izan da (Bohn eta lank., 1999). 

Duela oso gutxi, lehenengoz arratoietan morfinak β-arrestinen mRNA mailak erregulatzen 

dituela ikusi da NSZ-ko atal batzuetan, proteina hauen 1 eta 2 isoformen erregulazio 

ezberdina ikusi delarik, opiazeoekiko tolerantzia prozesuan funtzio ezberdina joka 

lezaketela proposatuz (Fan eta lank., 2003). 

µ-hartzaileen eta bere G proteinaren banantzea azaltzen duen beste mekanismo bat, 

G proteina hauen azpiunitateen maila aldaketa litzateke. Honi lotuta opiazeoen tratamendu 

kronikoak α i/0 azpiunitateen edota β azpiunitateen gutxitzea eragiten duela deskribatu da 

(Terwilliger eta lank., 1991; Ventayol eta lank., 1997). 

Era berean G proteinen funtzionamenduari eragiten dioten beste proteina batzuk, 

fosducina (βγ azpiunitateak α-rekin lotzeko gaitasuna modulatzen duena) edo RGS proteinak 

(α azpiunitatearen GTPasa aktibitateari eragiten diotenak) adibidez, tolerantzia mekanismo 

honen atzean egon daitezke. 2001ean RGS-2 edo 3 proteinen (ia 20 isoforma ezagutzen 

dira) sintesia blokeatuz morfinak edo β-endorfinek sortutako analgesia eskasagoa dela ikusi 

zuten Garzón eta lankideek. Bishop eta lankideek (2002) berriz, abstinentzia 

sindromearekin erlazio zuzena duen locus coeruleusean RGS-4 proteinen RNAm-ren 

modulazio bifasikoa ikusi zuten. Alegia, morfina akutuki ematean RNAm-ren maila 

gutxitzea, eta erabilpen kronikoan maila handitzea. Fosduzina edo antzekoei dagozkionez, 

proteina hauek antigorputzekin blokeatuz opiazeoen nozizepzio aurkako boterea gutxitzen 

dela ikusi da (Garzon eta lank., 2002). 

Hartzaileen bahiketa prozesuari dagokionez agonista opiodeak akutuki erabiliz 

hartzaile opioideen barneratzea (endozitosia) gertatzen dela deskribatu da (Sternini eta 

lank., 1996). Autore batzuk bahitze honek agonistaren eraginkortasun farmakologikoarekin 

zerikusia ez duela azpimarratzen dute (Alvarez eta lank., 2002).

Sarrera 

Kronikoki morfinarekin tratatutako animalien locus coeruleuseko neurona 

noradrenergikoen aktibitate elektrikoa neurtuz, potasio korronteen errazte efektuarekiko 

µ-hartzailearen desentikortzea gertatzen dela aspaldi frogatu zen (Christie eta lank., 1987). 

Efektu honen ondorioz opiazeoak sortutako aktibitate biolektrikoaren inhibizioa eskasagoa 

da (tolerantzia). In vitro entseiuetan agonista opioideak akutuki baina kontzentrazio altuetan 

jarriz gero µ-hartzaile bitartezko potasio konduktantziaren gutxitzea ikusi zen (Harris eta 

Williams, 1991). Opiazeo agonistek sortutako tolerantzia azkarra G proteinei lotutako 

potasio erretenen asaldurekin ere erlaziona dagoela uste da (Kovoor eta lank., 1995). 

Hartzaile osteko fenomenoei dagokionez, opiazeoak kronikoki ematean zirkuitu 

neuronal ezberdinetan maila molekularrean azaldutako aldaketa konpensatzaile ezagunena 

AMPz bidearen aktibazioa (up-regulation edo hipertrofia) da. Sharma eta lankideak 

neuroblastoma eta glia lerro zelularretan morfina akutuki eta kronikoki erabiltzean AMPzren 

maila aldaketak aurkitu zituztenetik (1975) hainbat ikerketa egin dira prozesu hau 

baieztatuz. Opiazeoak akutuki ematean AMPz-ren bidea (efektore sistema nagusia) 

inhibitzen da, baina droga emate hau kronifikatzean bide honen errebote bat gertatzen da 

neuroegokitze prozesu berezi baten bitartez (Nestler eta Aghajanian, 1997). Mekanismo 

hau menpekotasun fisikoa definitzen duen abstinentzia sindromearen lokarri 

nagusienetarikoa da eta sakonki ikertu da sindrome honetan eragina duen NSZ-ko nukleo 

noradrenergiko nagusian, locus coeruleusa. 

Beraz tolerantzia fenomenoaren mekanismo molekular nagusiak hartzaileen 

desentikortzea, bahiketa eta hartzaile-osteko fenomenoak dira. 

3.3.2. Abstinentzia sindromea opiazeoa kronikoki hartzeari uztean edo 

naloxona bezalako antagonista opioidea hartzean azaldutako seinu eta sintoma taldeari 

deritzogu (Lorenzo eta lank., 1999). Hauek, opiazeoak akutuki sortutako efektuen 

alderantzizkoak dira, eta heroina edo morfina nahiko azkar iraizten direnez, abstinentzia 

sindromea agerpen azkarrekoa, intentsitate handikoa eta luzapen txikikoa izaten da. Hala 

ere, efektuen epeei dagokionez, badira ezberdintasunak sindromea antagonista bat 

ematearen ondorioz edo berezkoa denean. Lehenengo kasuan, abstinentzia sindromea 

antagonista hartu eta zuzenean hasten da, efektuen gailurra ordu batetan azalduz. Berriz, 

39 

Doktore-tesia

40 

Doktore-Tesia 

Sarrera 

berezkoa denean, morfina eta heroinaren kasuan, efektuak 12. orduan azalduz doaz, 24-48 

ordutan gailurra, eta ia 5 egun iraun ditzake. 

Gizakian, seinu eta sintomei dagokionez, lehenengo fase bat dago rinorrea, 

aharrausiak, antsietatea eta negar-jarioarekin. Fase gailurrean ile-tentetzea, midriasia, izerdia, 

takikardia, urduritasuna, antsietatea, dardarak, insomnioa, min artikularra eta mialgiak 

azaltzen dira. Azken fasean sukarra, tripalak, beherako eta gorakoak, berezko eiakulazioa 

eta pisu galtzea dira ugarienak. 

Animalietan suminkortasuna, urduritasuna, hiperalgesia, jauziak, gorputz-astintzea, 

pisu-galtzea, beherakoak, berezko eiakulazioa, garrasiak, agresibitatea, e.a seinu ikus 

daitezke (Pineda-Ortiz, 2001). 

Sintomatologia zentral eta begetatibo honetan locus coreuleus (LC) izeneko gune 

mesentzefalikoaren erantzunkizuna handia zela deskribatu zenetik (Aghajanian, 1978) 

badira 25 urte. Abstinentzia sindromean gune noradrenergiko honetako hiperaktibitatea 

gertatzen dela frogatzeko α 2-hartzaile adrenergikoen agonista den klonidina erabili zuten, 

errebotezko efektu hoiek baretu egiten zirela deskribatuz. 

NSZ-ko neurona noradrenergikoen ia erdia dituen gune honetan µ-hartzaileen 

dentsitatea nahiko altua da (Foote eta lank., 1983). Bertan, sarrera honen 1.3.4 atalean 

azaldu bezala, opiazeoak neurona mailan akutuki neuronen aktibitate bioelektrikoa eta 

neurotransmisore askapenaren inhibizioa eragiten dute. Efektu hau Gi/G0 proteinei 

lotutako µ-hartzaileen bitartez sortzen da, G proteina hoiekin erlazionatutako potasio 

erretenak zabaldu (North eta lank., 1987) eta AMPz menpeko sodio erretenak ixten baitira 

(Alreja eta Aghajanian, 1993). Opiazeoak akutuki ematean adenilil ziklasaren (AC) 

inhibizioa eragiten da (Beitner eta lank., 1987) proteina askoren AMPz-aren menpeko 

fosforilazioa gutxitz (Guitart eta Nestler, 1989), eta ondorioz expresio genikoa bezalako 

hainbat funtzio zelularri eraginez. Zentzu honetan, CREB (cAMP response element binding) 

edo c-Fos bezalako transkripzio faktoreen fosforilazioa gutxitzen dela deskribatu da 

(Guitart eta lank., 1992; Hayward eta lank., 1990). Opiazeoekiko menpekotasunean 

azaldutako egokitze molekularrak gene espezifikoen transkripzio aldaketen ondorioz izan 

litezke.

Sarrera 

Opiazeoaren tratamendu kronikoaren eraginez AMPz bidearen up-regulation delakoa 

gertatzen da, opiazeoek zelulan sortutako inhibizio konstantearekiko mekanismo 

konpentsatzaile bezala. Bide honen “hipertrofiak”, kanale kationiko ez-selektiboen 

aktibazioa dela medio, neurona noradrenergikoen aktibitate intrinsekoa handitzea eragiten 

du (Alreja eta Aghajanian, 1993). Barneko aktibitate hau opiazeoa hartzen jarraituz gero 

“baretuta” agertzen da, baina bakoitzean dosi handiagoak behar dira hiperaktibitate hori 

ekiditzeko (tolerantzia); eta opiazeoa uztean edo antagonista opioide bat hartzean 

abstinentzia sindromea agerian jartzen da. 

Goranzko erregulazio fenomeno honetan adenilil ziklasa, protein kinasa A, tirosina 

hidroxilasa, G iα eta CREB transkripzio faktorearen expresioa handituta azaltzen dira 

(Duman eta lank., 1988; Nestler eta Tallman, 1988; Guitart eta lank., 1992). Protein kinasa 

A inhibitzen duten farmakoak zuzenean LC-an jartzean opiazeoekiko abstinentzia 

sindromea leundu eta aktibatzaileekin okerragotu egiten dela ikusi da (Punch eta lank., 

1997). Hildo berberean, AC VIII azpimota eta tirosina hidroxilasaren kontzentrazio igotzea 

– eta ez PKArena – CREB-aren igotzearekin zuzenean erlazionatuta dagoela frogatu zuten 

Lane-Ladd eta lankideek (1997). Urte bat lehenago CREB-a kodifikatzen duen genea ez 

zeukaten animalietan abstinentzia sindromearen gogortasuna asko murrizten zela 

deskribatu zen (Maldonado eta lank., 1996). Emaitza hauek eta beste batzuk up-regulation 

honetan CREB-aren papera funtzezkoa dela adierazten digute (Nestler, 2001). Dirudienez 

opiazeoa akutuki hartzean emandako CREB-aren fosforilazio gutxitzeak autoerregulazio 

geniko bitartez transkripzio proteina honen sintesia haunditzea dakar (Coven eta lank., 

1998). Hala ere, CREB-aren indukzio honek zein eratan eragiten duen hiperaktibitate 

noradrenergikoan zerikusia duten beste entzima edo proteinen transkripzioan ez dago 

batere argi. Baliteke fosforilatuta egon ez arren transkripzioa posible izatea edota mailaka 

igotzen dagoen PKA-k fosforilatzea (Nestler, 2001). 

Menpekotasun psikikoaren mekanismo molekularrak azaltzean esan den bezala, 

CREB-aren indukzio hau NAC-eko neuronetan ere agertzen da (Nestler eta Aghajanian, 

1997). Transkripzio faktore honen gehitzea NAC-eko neurona talde batean (eta estriatuko 

beste atal batzutan) azaldutako dinorfina expresioarekin erlazionatzen da (Shippenberg eta 

Rea, 1997). Neurona talde honek VTA-ko neurona dopaminergikoen inhibizioa eragiten du 

41 

Doktore-tesia

42 

Doktore-Tesia 

Sarrera 

(κ-hartzaile bitarteko ekintza) eta feed-back mekanismo honen ondorio nagusia 

abstinentzia sindromearen sentsazio higuingarria da. Orain urte bi Kish eta lankideek 

(2001) heroinazaleen estriatuan eginiko postmortem analisietan dopamina, bere metabolitoa 

den azido homobalinikoa, eta tirosina hidroxilasa mailak neurtu zituzten. Kasu guztietan 

maila hauek kontrol taldeenak baino heren bat txikiagoak ziren (27-33%). Datu hauek 

heroina kronikoki hartzean animali ereduetan gertatutako prozesu berbera adieraztera 

ematen digute, heroinazaleetan motibazio egoeraren eta droga beharrizanaren joerari eragin 

diezaiokeela proposatuz. 

Abstinentzia sindromean LC-a kontrolatzen duen kanpoko osagai garrantzitsu bat 

ere badago. Gune honetara entzefalo-enborreko nukleo paragigantozelularretik (PGi) neurona 

talde biren aferentziak heltzen dira. Hauek abstinentzia egoeran hiperaktibitatea azaltzen 

dute eta molekula ezberdin biren bitartez LC-aren kanpoko eragileak dira egoera 

patologiko honetan. 

Alde batetik, neurona glutamatergikoak LC-an glutamatoa, aminoazido kitzikatzaile 

nagusia, askatzen dute. Hau frogatzen duten lan asko daude: kronikoki morfinarekin 

tratatutako animalietan naloxona eman ondoren glutamato mailaren igoerak (Aghajanian 

eta lank., 1994), PGi-aren lesioak edo neurotransmisore honen antagonistak (azido 

kinurenikoa) sortutako LC-aren hiperaktibitate leuntzea (Rasmussen eta Aghajanian, 1989), 

e.a. 

Bestetik, beste neurona taldeak oxido nitrikoa askatzen du LC-an gune hau 

kitzikatuz. Hildo honetan eginiko ikerketak ere oso ugariak dira: Oxido nitriko sintetasaren 

(NOS) inhibitzaile inespezifikoak erabiliz abstinentzia sindromearen intentsitatea leuntzen 

dela ikusi da (Kimes eta lank., 1993) baina bere inespezifikotasuna dela eta sortutako 

hipertentsioak abstinentziaren tratamendurako deusezten ditu molekula hauek. Vaupel eta 

lankideak 1-2 (1995) NSZ-ko espezifikoa den NOSnc-arekiko inhibitzaile selektiboak (7nitroindazola) 

abstinentzia era berberean gutxitzeko gai direla eta presio arterialean eraginik 

ez dutela ikusi ondoren, terapeutikarako interesgarriak direla proposatu zuten. 

Beraz menpekotasun fisikoan emandako aldaketa fisiopatologikoak kanpoko eta 

barneko osagai birengatik gertatzen dira: Kanpokoari dagokionez, glutamatoa eta NO-a

Sarrera 

LC-an askatzen duten neuronen hiperaktibitatea litzateke. Barnekoa berriz AMPz bidean 

gertatutako up-regulation delakoa eta CREB-aren indukzioa da. Gainera osagai hau bide 

mesolinbikoan abstinentzian azaldutako emozio-egoera negatiboaren arduraduna da 

(Nestler, 2001). 

3.4. Menpekotasuna eta barne sistema opioidea: 

70. hamarkadan gure NSZ-an hartzailez eta hauenganako afinitatea duten peptido 

endogenoz osotzen zen barne sistema opioide bat geneukala aurkitu zenetik hona, 

opiazeoekiko menpekotasunaren zergatiak ulertzeko egindako ikerketak oso ugariak izan 

dira eta fenomeno hau ezagutzeko egindako aurrerapausuak etengabekoak. Gaur egun 

menpekotasun psikikoan eta fisikoan eragin nagusia duten NSZ-ko atalak definituta daude 

eta ikertzaile gehienen eritziz droga psikoaktibo guztiek era batera edo bestera gune 

berdinetan eragiten dute. 

Ikusi denez menpekotasun psikikoan sistema mesolinbikoaren aktibazioa da abusu 

drogen ekintza nagusia. Sistema honen neurotransmisore garrantzitsuena dopamina den 

arren, zirkuitu mesolinbiko hau bere modulazioan eragina duten zuntz opioidergiko anitzez 

osatuta dago. Gehienak neurona laburrak dira, entzefalinak edo dinorfinak askatzen 

dituztenak, eta zuntz luzeren bat ere badago (dinorfina eta endorfinak) (Nestler, 2001). 

Droga kontsumoa kronikoa egin denean lehen azaldutako neuroegokitze prozesua 

dela eta drogazaleak droga horren beharrizana azalduko du (craving), bakoitzean dosi 

handiagoetan (tolerantzia) bere egoera higuingarri kronikoa gainditzeko. Egoera horren 

neurotransmisore arduradun ez-zuzena barne peptido opioide bat dugu (dinorfina). Era 

berean, beste NSZ-ko atal batzuetan eta hazkuntza zeluletan deskribatu den bezala, 

menpekotasun fisikoa azaltzen duten hartzaile-osteko fenomeno ezberdinen ondorioz 

proteina askoren (entzimak, transkripzio faktoreak, erretenak, e.a.) espresioa handitu egiten 

dela nahiko argi dago. 

Tesi honen helburuetariko bat morfina edo heroinak barne peptido opioideen 

metabolismoan zein eratan eragiten duen ezagutzea da. Menpekotasunari buruz hitzegitean 

ikusi bezala, opiazeoak hartzean hartzaileen dentsitatea aldatu daitekeen teoriak kontrako 

43 

Doktore-tesia

44 

Doktore-Tesia 

Sarrera 

eritzi asko ditu (Harrison eta lank., 1998) eta azken urteotan gizaki heroinazaleen garun 

laginetan eginiko ikerketak hartzaileen dentsitate galtzerik ez dagoela frogatu dute (Schmidt 

eta lank., 2000 eta 2001). Beraz menpekotasun fisikoaren mekanismo molekular nagusiak 

hartzaile-osteko proteinen eraginez gertatzen direnaren bidea da gaur egun jarraituena. 

Bide honetan murgilduta morfina edo heroinak barne peptido opioideen sintesian 

zein eratan eragiten duten ezagutzeko lan mordoa aurkeztu dira. Edozein pertsona edo 

animaliak opiazeoak era jarraian hartzean bere opioide endogenoen ekoizpenean (edo 

askapenean) erregulazioren bat egon behar lukeela nahiko logikoa da (Bergstrom eta 

Terenius, 1979). Are gehiago, zeluletan substantzia arrotz bat hartzearen ondorioz 

sortutako oreka patologiko honetan (tolerantzia eta abstinentziaren lokarria) opioide 

endogenoen askapena edo sintesia murriztuta egotea litzateke ulergarriena; gainera egoera 

honek droga dosi altuagoak hartu behar hori ulertzen lagunduko liguke (barneko opioidea 

jaitsiz gero, kanpotik gehiago hartu behar) (Trujillo eta Akil, 1991). Barne opioideen 

erregulazio honetan hauen katabolismoan zerbait gertatzea ere ez litzateke harrigarria 

izango. 

Baina azkeneko 25 urteotan hari honi oratuz egindako ikerketek, ikusiko den bezala, 

emaitz kontrajarri ugari azaldu dituzte: 

Morfinarekiko menpekotasuna zuten animalietan entzefalina mailen neurketak 

lehenengoz 1976. urtean deskribatu ziren. Lehenengo datu hauetan morfinamenpekotasuna 

zuten arratoietan entzefalina maila altuak deskribatu ziren (Simantov eta 

Snyder, 1976). Hala ere, ikerlari berdinek (Childers-ekin batera), radioinmunoentseiuz 

eginiko esperimentuetan ez zuten entzefalina maila aldaketarik nabaritu morfinamenpekotasuna 

zuten arratoietan (Childers eta lank., 1979). 1977an Fratta eta lankideek 

NSZ-ko atal ezberdinetan met-entzefalina mailak egonkor mantentzen zirela adierazi zuten. 

Shani eta lankideek (1979) Fratta eta bere taldearen lana zerbait zehazten zuten emaitzak 

izan zituzten. Ikerlan honetan 72 ordutan zehar morfinazko pelletak ezarrita zeramatzaten 

arratoietan leu eta met-entzefalina mailak nabarmenki jaisten zirela ikusi zuten, 

menpekotasun fisikoaren hastapenetan entzefalina kontzentrazioaren erregulazioren bat 

egon behar zuela eta epe erdi-luzean mailak baldintza normaletara bueltatzen zirela 

proposatuz. Urte berberean, µ-hartzaileen deskribapena lehenengoz egin zuen taldeetariko

Sarrera 

batek arratoia espontaneoki abstinentzia egoeran sartzen denean estriatuko entzefalina 

mailen gutxitzea ematen dela argitaratu zuen (Bergstrom eta Terenius, 1979). Datu hau 

kontrajarriz, Wüster-en taldeak (1980) naloxonarekin eraginiko abstinentzian estriatuko 

met-entzefalina mailak igo egiten direla argitaratu zuen. 

β-Endorfinei dagokionez, BPO hauen mailak morfina tratamendu kronikoekin ez 

direla aldatzen adierazi zuten Höllt eta lankideek (1978) hipotalamo, hipofisi eta plasman 

egindako jarraipenetan. Hurrengo urtean Przewlockiren taldeak (1979) morfina tratamendu 

luzeetan arratoi burmuinean eta hipofisian endorfina mailak murrizten direla argitaratu 

zuten. Dinorfinei dagokionez, burmuinean eta hipofisian morfina-menpekotasunean 

peptido hauen mailak egonkor mantentzen direla deskribatu zen (Ho eta lank., 1982). 

Heroinarekin egindako ikerketak eskasagoak dira. 1987an azaldutako lan batean, 

animalietan 72 ordutarako heroinazko pelletak ezarri ondoren menpekotasuna zuten 

arratoien NSZ-ko atal ezberdinetan entzefalina eta dinorfinen maila igotze handiak ikusi 

ziren (Weissman eta Zamir, 1987). Ikus daitekenez, lan honen emaitzak ez datoz bat Shani 

eta lankideak (1979) morfina pelletekin lortutako emaitzekin. 1999an egindako ikerlan 

batean, Cappendijk eta lankideek heroinaz tratatutako animalien (autohornikuntza 

esperimentuak) estriatuan dinorfina eta entzefalina mailak altuak direla ikusi zuten. Ikerketa 

berberean kokaina animalia taldeak ere bazituzten eta ez zituzten aldaketa berdinak ikusi, 

BPO-en erregulazioa hartzaile opioideen bitartezko ekintza izan behar duela proposatuz 

(Cappendijk eta lank., 1999). 

Gai berdinean sakondu nahian baina planteamendua aldatuz, beharbada ikuspegi 

terapeutiko batekin, barne peptido ezberdinez eginiko tratamenduak morfina edo heroinak 

eragindako abstinentzia sindromea leundu zezakeen ala ez jakiteko frogak egin dira. 1976an 

animalia ikerketetan β-endorfinak abstinentzia murriztu dezakela deskribatu zuten Tseng 

eta lankideek; eta ez zen efektu berbera ikusi entzefalina eta dinorfinekin, beharbada 

peptido hauen in vivo inaktibazio azkarrarengatik. Gizakiarekin egindako ikerketetan, 

adibidez entzefalinen analogo sintetikoa den FK 33-824-rekin eginiko froga klinikotetan 

konposatu honek heroinazaleen abstinentzia sintomak murriztu zitzakeela ikusi zen. Hala 

ere, murrizketa hau morfinak sortutakoa baino txikiagoa zen (Holmstrand eta Gune, 1980). 

Hiru urte beranduago abstinentziadun heroinazaleetan β-endorfina, entzefalina edo 

45 

Doktore-tesia

46 

Doktore-Tesia 

Sarrera 

dinorfina prestakinak benabidetik eman eta gero sindrome honetako sintomen murrizketa 

gertatzen dela deskribatu zen (Wen eta lank., 1983). Clement-Jones-en taldeak (1979) 

ikerlan interesgarri bat egin zuen gizaki heroinazaleekin, akupunturazko terapiak 

abstinentzia sintomak murriztu zitzakeela frogatuz. Elektroakupunturak likido 

zefalorrakideoko barne peptido hauen maila igotzeak eragiten zituela ikusi ondoren, efektu 

terapeutiko honen azpian met-entzefalinaren askapena zegoela proposatu zuten. 

Entzefalinen aurkikuntzaren (Hughes eta lankideak 1975an) hurrengo hamar 

urteetan opiazeoekiko menpekotasuna eta barne peptido opioide mailak zuzenean 

erlazionatzeko eginiko ikerketetan gauzak argiegi ez ziren gelditu. Gai honetan sakonduz 

80. hamarkadaren bigarren erdian hasita, menpekotasun egoeran peptido opioideen 

bioeraldaketan edo turn-overrean gertatutakoak ulertu nahian, peptido hauen proteina 

aitzindarietan eta hauek kodifikatzen dituzten geneetan oinarritzen diren hainbat ikerlan 

aurkeztu dira. 

Lehenengo datuek, arratoietan morfina kronikoki ematean hipotalamoko 

proopiomelanokortina (POMC: endorfinen aitzindaria) sistemaren gutxitzea edo downregulation 

delakoa eragiten dela diote, aitzindari hau kodifikatzen duen RNA mezulariaren 

maila txikiagotzeak ikusi ondoren (Mocchetti eta Costa, 1986). Talde berberak hipotesi hau 

ziurtatzeko hipotalamoko POMC-aren edukina eta baita aitzindari honen eratorriak diren 

peptido batzuena ere jaitsi egiten dela deskribatu zuten; hala ere, β-endorfina mailetan ez 

zuten aldaketarik adierazi (Mocchetti eta lank., 1989). Urte berberean Bronstein eta 

lankideek (1989), arratoietan egindako 7 eguneko morfina tratamendu ostean, antzeko 

emaitzak ikusi zituzten, baina aldaketa txiki batekin: tratamenduaren 3.egunean β-endorfina 

immunoerreaktibotasuna kontrolena baino handiago zen, hurrengo egunetan maila hauek 

berriro egoera normalera jaitsiz. Talde honen ustez, neurona endorfinergiko hauetan 

morfinaren eraginez peptido honen askapenaren inhibizioa gertatzen denez lehenengo 

egunetan β-endorfina maila intrazelularrak handiagoak dira. Baina hurrengo egunetako 

BPO honen mailen egonkortzea POMC RNAm-ren sintesi erregulazioaren ondorioz 

gertatzen da (Bronstein eta lank., 1989). 

Entzefalinen aitzindari edo hauen RNAm-ari dagokionez, lehenengo emaitzak 

hipotalamoan azaldu ziren. Lightman-en taldeak (1987) estresak zein eratan eragiten dion

Sarrera 

entzefalinen aitzindarien RNAm-ari deskribatu zuen. Estres estimuluetariko bat 

opiazeoekiko abstinentzia sindromea izan zen eta egoera honetan proentzefalinaren RNAren 

maila igotzeak ikusi ziren. Hurrengo urtean estriatuan egindako ikerketetan, tolerantzia 

eta abstinentzia sindromean alderantzizko emaitzak azaldu ziren, estriatuan 

preproentzefalina (PPE) RNAm maila jaisteak alegia (Uhl eta lank., 1988). 1992an Childersen 

taldeak agonista opioideak sortutako adenilil ziklasaren beheranzko erregulazioaren 

ondorioetariko bat PPE RNAm mailen gutxitzea zela adierazi zuen. Urte bete beranduago 

Basheer eta Tempel-ek (1993) morfina tratamendu kronikoaren ondorioz emaitza 

ezberdinak jaso zituzten NSZ-ko atalen arabera. Estriatuan eta kortex frontalean PPE-ren 

RNAm mailak jaitsi egin ziren. Ordea, hipokanpoan gorakada nabarmena jasan zuten. 

1995an Trujillo eta lankideak estriatuko atal ezberdinetan egindako frogetan morfina 

tratamenduak PPEren mailak ez dituela aldatzen azpimarratu zuten. 

Dinorfinen sistemari dagokionez, morfinazko tratamendu kronikoak 

prodinorfinen mailen igotzea eragiten duela estriatuan (Trujilo eta Akil, 1990), eta bere 

RNAm-ak beherantzko erregulazioa jasaten duela estriatuan eta hipokanpoan ( 1 Romualdi 

eta lank., 1990) edota hipotalamoan (Basheer eta Tempel, 1993) deskribatu da. 

Ikus daitekeenez, orain arte deskribatutakoarekin ez da erraza opiazeo 

menpekotasuna eta BPO-en erregulazioaren arteko erlazioaren eskema orokor bat egitea. 

Urteetan agertutako emaitzak eta proposaturiko hipotesiak ez datoz guztiak bat. Baina 

behintzat zerbait argi gelditu bada zera da: hastapenetan uste zena zehaztuz, zuzenean 

neuropeptido aktiboei baino bere metabolismoari eragiten diola opiazeoen tratamendu 

kronikoak. 

Egile askoren eritziz opiazeoak jarraian hartzean, droga hauen feed-back negatiboaren 

ondorioz, peptido hauek kodifikatzen dituzten RNAm-aren sintesia murrizten da. 

Biosintesiaren inhibizio hau aitzindari edo BPO aktiboen mailari ez eragiteak paradoxikoa 

dirudien arren feed-back-aren hipotesiak nahiko errez azaltzen duela diote ikerlari hauek. 

Izan ere, morfinak sorturiko inhibizioak BPO-ak dituzten neuronetan peptido hauen 

askapena modulatzen du, eta horregatik nahiz eta biosintesia inhibitzen hasia egon, BPO 

edo aitzindarien mailak altu edo egonkor diraute. Egoera hau nahiko ixila mantentzen da 

morfinaren eraginpean, baina droga exogenoa hartzeari uztean (abstinentzia) neurona 

47 

Doktore-tesia

48 

Doktore-Tesia 

Sarrera 

opioidergikoen hiperaktibitate egoerak BPO-en biltegiak azkar agortu ditzake, biosintesia 

inhibituta baitago. Biosintesia normalizatu ahala ordu edo egun batzutan egoera baldintza 

fisiologikoetara bueltatuko litzateke (Trujillo eta Akil, 1991). 

Atal honekin bukatzeko, komenigarria da tolerantzia edo abstinentzia 

fenomenoarekin eta barne opioide sistemarekin erlazioa duen gai bati buruzko aipamen 

berezia egitea: Peptido “antiopioideak” (AOP): 

Opiazeoen eraginez sortutako neuroegokitze mekanismoen artean orain arte 

azaldutako fenomeno nagusiak hartzaile mailan eta hartzaile-ostekoak izan dira; azken 

hauen artean, BPO-en biosintesiaren beheranzko erregulazioaren hipotesia. Baina azpiatal 

honetan kokatuta, ikerlari askoren ustez, ekintza antiopioidea duten peptido batzuk morfina 

tolerantzia edo abstinentzia fenomenoan eragina izan dezakete. 

Baldintza fisiologikoetan jakina da BPO-ek dituzten ekintza nagusien artean 

nozizepzioaren kontrola dagoela. Urteetan zehar aurkeztutako lan ezberdinek gure NSZ-an 

BPO “klasikoen” eta opiazeo exogenoen ekintzak modulatzen dituzten peptidoak 

sintetisatzen direla frogatu dute. Hala ere peptido ezberdin hauen artean batzuk propietate 

opioide eta antiopioideak dituztela frogatu denez, “antiopioide” hitza nahiko zalantzazkoa 

da eta “opioiden modulatzaile” bezala deitzea komenigarriagoa litzateke (Cesselin F, 1995). 

Propietate “antiopioideak” edo “opioide modulatzaileak” dituzten peptidoen 

adibideak hauek dira (Rothman RB, 1992; Harrison eta lank., 1998): Neuropeptido FF, 

Orfanina FQ edo nozizeptina, Tyr-MIF peptidoak, CCK-8, TRH-a, α-MSH eta baita BPO 

batzuk ere (dinorfina 1-13, dinorfina 1-17, β-endorfina 1-27, e.a). Hauen artean batzuk 

morfinaren antinozizepzioa leuntzen dute (Tyr-MIF, CCK-8 edo NPFF-ak), morfinarekiko 

tolerantzia murriztu dezakete (α-MSH, TRH), abstinentzia prezipitatu dezakete (NPFF), 

e.a. 

Gai hau oraindik sakontzeko dagoen arren, morfinarekiko tolerantzia eta 

abstinentzia prozesuetan peptido hauek eraginen bat izan dezaketela argitzen ari da. Izan 

ere, animali ereduetan nabaria zen zenbat eta tolerantzia sakonagoa izan hainbat eta 

naloxona dosi txikiagoa behar izana abstinentzia sindromea eragiteko. Orokorki azalduz,

Sarrera 

AOP batzuk morfina eman ahala gehiago sintetisatu edo askatzen dira, tolerantzia 

fenomenoa azkartuz. Era berean, morfina emateari uztean, AOP-en askapen ez-arrunt hori 

abstinentziaren efektuen arduradunetariko bat izan daiteke (Rothman, 1992). Hipotesi 

honen adibide bezala, NPFF-ak abstinentzia prezipitatu dezakeela edota bere aurkako 

antigorputzekin naloxonak eraginiko abstinentzia leundu dezakeela deskribatu da (Harrison 

eta lank., 1998). Murphy eta lankideek (1996) arratoien sistema mesolinbikoko atal 

konkretu batean orfanina FQ jartzeak NAC-ean dopamina askapen gutxitzea eragiten duela 

deskribatu zuten. Hari berean, duela gutxiko ikerlan batek morfina tratamendu kronikoak 

bide mesolinbikoan proorfanina FQ/nozizeptinaren gene aktibazioa eragiten duela 

deskribatu zuen (Romualdi eta lank., 2002). Urte berean, Pommierren taldeak (2002) CCK- 

2 hartzailearekiko knock-out saguen neuronetan BPO sistemaren goranzko erregulazioa 

gertatzen dela adierazi zuten. 

Ikus daitekenez, AOP-en sistemak nozizepzioa, menpekotasun psikikoa, tolerantzia 

edo abstinentziaren mekanismo molekularrekin zerikusia duenaren teoriak gero eta indar 

gehiago dauka eta fenomeno konplexu hauek ulertzeko bide berri bat izan daiteke, baita 

terapeutikaren ikuspegitik ere. 

3.5. Menpekotasuna eta BPO-en anderakuntza: 

Lehengo atalean azaldu bezala, BPO-ak opiazeoekiko menpekotasunean duten 

funtzioari buruzko ikerlan ugari zaldu dira azkeneko 25 urteetan. Emaitza nahiko 

ezberdinak deskribatu diren arren, ideia amankomun bat dago opiazoen tratamendu 

kronikoak BPO-en biosintesian beheranzko erregulazioa eragiten duela dioena; hau da, 

peptido hauen sintesiaren hastapenetan feed-back negatiboa gertatzen dela (Trujillo eta 

Akil, 1991; Trujillo eta lankideak 1995). 

Baina morfina edo heroinarekiko menpekotasunean BPO-en katabolismoan 

gertatzen denari buruz ezer gutxi idatzi da. Orain arte peptido hauek hidrolisatzeko gai 

diren entzimei eta opiazeoen ekintzari buruzko ikerlan gehienak entzima hauen inhibitzaile 

sintetikoen aurkikuntza eta nozizepzioarekin erlazionatutakoak izan dira. Zentzu honetan, 

49 

Doktore-tesia

50 

Doktore-Tesia 

Sarrera 

Roques-en taldeak lan mordoa aurkeztu ditu, endopeptidasa neutroa 24.11 (entzefalinasa) 

edo aminopeptidasa N-an eta hauen inhibitzaileetan oinarritutako esperimentuak azalduz. 

BPO-en anderakuntza azaltzen den atalean ikusi bezala, entzefalinasa eta 

aminopeptidasa N, PSA-rekin batera, peptido hauen anderatzaile nagusiak dira. Tiorfana, 

entzefalinasa eta APN-aren inhibitzailea, morfinarekiko abstinentzia sindromea leuntzeko 

gai dela ikusi eta erabilpen honetarako medikamendu bezala proposatu da (Maldonado eta 

lank., 1992; Roques eta Noble, 1995). Tiorfana, kelatorfana eta RB101 (entzefalinasa eta 

APN inhibitzaileak ere) nozizepzio aurkako ahalmena dutela deskribatu da (Roques eta 

lank., 1999). RB101-ak hain zuzen, morfinaren analgesia erabat potentziatzen du eta 

zertxobait ere ibuprofenoa eta az.azetil salizilikoarena (hanturaurkako ez-esteroideoak) 

(Nieto eta lank., 2001). Ahobidetik eman daitekeen RB120-ak ere min mota ezberdinak 

murrizteko gaitasuna duela ere frogatu zen (Noble eta lank., 1997). Hau dela eta, 

inhibitzaile hauek analgesiko berri bezala edota analgesian opiazeoen laguntzaile bezala 

proposatu dira, morfinaren kontrako efektuak gutxituko lituzketelako (Roques eta lank., 

1999; Ortega-Alvaro eta lank., 1998; Noble F eta lank., 1999, Boudinot eta lank., 2001). 

Egia esan inhibitzaile hauek tetrahidrokannabinolak sortutako antinozizepzioa 

potentziatzen duela ere frogatu da, sistema opioidea eta kannabinoideak mina erregulatzeko 

dituzten bideak erlazionatuta daudela adieraziz (Reche eta lank., 1998). Urte batzuk 

lehenago Maldonado eta lankideek (1993) RB101-a CCK-B hartzailearen antagonista 

batekin batera ematean nozizepzio aurkako efektu boteretsua lortzen dela deskribatu zuten. 

Datu bezala, orain urte bi Noble eta lankideak (2001) beste inhibitzaile bat, RB129 

(iodo erradioaktiboz markatua), APN-aren NSZ-ko banaketa hobeto ezagutzeko erabili 

zuten. 

Analgesiarekin erlazionatuz, endopeptidasa neutroaren genea ezabatuta duten 

saguetan plaka beroaren frogan estimulu mingarri honekiko erresistentzia handiagoa 

azaltzen zuten knock-out saguek (Saria eta lank., 1997). Talde berberak, 

drogamenpekotasunen gaian sartuaz, sagu mutante hauetan kontroletan baino etanol 

kontsumo handiagoa ikusi zituen (Siems eta lank., 2000). Emaitza hau 4 urte lehenagoko 

beste ikerlan batekin ez dator bat. Izan ere, Szczepanska eta lankideek (1996)

Sarrera 

aminopeptidasa N-ren inhibitzailea den bestatinak, alkohol kontsumoa murrizten duela 

deskribatu zuten. 

Morfinak BPO-en katabolismoan duen eraginari buruzko lanak oso eskasak dira. 

Malfroy eta lankideak morfina tratamenduak entzefalinen anderakuntza handitzen zuela 

deskribatu zuten 1978an. Hiru urte beranduago Hui eta lankideak (1981) morfina kronikoki 

ematean naloxonarekin itzulezina zen entzefalinen anderakuntzaren handitzea ikusi zuten. 

Hala ere, esperimentu berbera in vitro egitean naloxonak anderakuntza hau inhibitzen duela 

adierazi zuten. 1987an entzefalinasa eta APN aktibitatearen inhibitzaileak diren felorfana 

eta tiorfanarekin animali ereduetan egindako ikerketa interesgarri bat argitaratu zen. 

Farmako hauek naloxona bitartez eraginiko abstinentzia sindromearen sintoma batzuk 

murrizten zituztela ikusirik, abstinentziaren tratamendurako proposatu zituzten (Hahhmans 

eta lank., 1987). 1998an urte Fukunaga eta lankideek beste peptidasen inhibitzaile batzuk 

substantzia gris periakueduktalean mikroinjektatuz naloxona bitarteko abstinentziaren 

leuntzea deskribatu zuten. Gainera entzefalinen analogoa den [D-Ala 2 , Met 5 ]entzefalinamida 

injektatzeak ere abstinentziaren sintoma batzuk gutxitu zituenez, autore 

hauen ustez PAG-an entzefalinen maila igotzeak abstinentzia sindromea leundu litzakeela 

proposatu zuten. 

Endo-oligopeptidasa (EC 3.4.22.9), entzefalina edukina duten peptidoak anderatuz 

entzefalinak ekoizteko gai den entzima, naloxona bitarteko abstinentziadun arratoien NSZan 

maila altuetan agertzen dela ikusi da (Paik eta lank., 1994). 

Lan berberean maila periferikoan, gongoil linfatiko eta timoan, entzima honen 

mailak abstinentzian igo egiten direla adierazi zuten Paik eta lankideak (1994). Urte batzuk 

lehenago Korányi eta lankideek (1989) T linfozitoetako dipeptidil-peptidasa IV entziman 

morfinak naloxonarekin itzulgarria den dosi-menpeko aktibazioa eragiten duela deskribatu 

zuten. Giza granulozitoetan ere morfinak endopeptidasa neutroaren aktibazioa, 

naloxonarekin itzulgarria dena, eragiten duela deskribatu da (Stefano eta lank., 1994). Maila 

periferikoan ere, aortako zelula endotelialetan hain zuzen, morfinak Leu-entzefalinaren 

anderakuntza aktibatzen duela deskribatu zen. Ekintza hau APN-a edo entzefalinasa baino, 

angiotentsinaren entzima bihurtzailearen (AEB) aktibazioak eragina dela adierazi zuten 

Melzig eta lankideak (1998). 

51 

Doktore-tesia

52 

Doktore-Tesia 

Sarrera 

Ikus daitekeenez NSZ-an edo maila periferikoan opiazeoak zuzenean BPO-en 

entzima anderatzaileengain duten eraginari buruzko ikerlanak nahiko eskasak dira. 

Dirudienez, neurtutako entzimetan morfina tratamendu kronikoak hauen aktibazioa 

eragiten du, kasu batzutan naloxonarekin itzultzen den efektua. Baina oraindik gai honetan 

hutsune asko daude, eta are gehiago heroinarekin eginiko lanetan. Horregatik, tesi honen 

helburuetariko bat BPO sistemaren katabolismoan opiazeoekiko tolerantzia edo 

abstinentzia sindromean agertu litezkeen aldaketen deskribapen sakona egitea izan da; bai 

gizaki zein animalietan. 

3.6. Menpekotasuna, beste neuropeptidoak eta 

hauen anderakuntza: 

Tesi honetan aztertuko diren peptidasak BPO-ak ez diren beste peptido batzuen 

inaktibazioaren arduradunak dira; hauen artean ezagunenak TRH-a, basopresina, hormona 

sexualen askatzaileak, angiotentsina II eta III, bradikininak, P substantzia, e.a. direlarik. 

TRH-a eta opiazeoak erlazionatzen dituzten lanak ez dira gutxi izan. TRH-ak 

morfina abstinentzia sindromean agertutako hipotermia itzultzen duela frogatu da 

(Bhargava HN, 1980). Morfina tratamenduak sortzen duen analgesiarekiko tolerantzia 

TRH-ak murriztu egin dezakeela ere deskribatu da (Ramarao eta Bhargava, 1990). Morfina 

abstinentzia sindromean PAG-an TRH-aren aitzindariak eta beren RNAm mailak 

handitzen direla deskribatu da, sindromearen modulatzaile papera izan lezaketela 

proposatuz (Ghan eta Sevarino, 1996; Legradi eta lank., 1996). 2002an, hipotalamo 

lateralean TRH mailak abstinentzia sindromean handitu egiten direla ikusi da (Nillni eta 

lank., 2002). Hormona honen anderakuntzan zerikusia duten entzima bi, prolilendopeptidasa 

eta dipeptidil-peptidasa IV, abstinentzia sindromean hipotalamoan aktibitate 

handiagoa azaltzen dutela deskribatu da (Idänpään-Heikkilä eta lank., 1995).

Sarrera 

Opiazeoen beste ekintza batzuen artean ezaguna da drogazaleetan morfinak eta 

heroinak sistema endokrinoan sortutako asaldurak. Adibidez, ACTH-a edo hipotalamoko 

faktore askatzaileen (GnRH-ak) ekoizpen inhibizioa eta basopresina eta prolaktina sintesi 

aktibazioa (Lorenzo eta lank., 1999). 

Bradikinina eta P substantzia hantura eta minarekin erlazionaturiko bitartekari 

zelularrak dira. Lehenengoak sortutako nozizepzioa morfinarekin itzul daiteke. Efektu hau 

protein kinasa C-aren bitarteko ekintza bezala deskribatu zen duela gutxi (Inoue eta Ueda, 

2000). P substantziari dagokionez, morfinarekiko abstinentzian NSZ-ko atal ezberdinetan 

bere anderakuntza igo egiten dela deskribatu zuten Zhou eta lankideek (2001). 

Angiotensina II peptido basopresoreari dagokionez, egile batzuk substantzia 

antiopioideen artean kokatzen dute. Izan ere, morfinak arratoietan eraginiko analgesia 

itzultzeko gai dela deskribatu da (Han eta lank., 2000). Melzig eta lankideek (1998) aortako 

zelula endotelialetan morfinak AEE-aren aktibitatea handitzen duela ikusi zuten. 

Nahiko argi ikus daitekeenez, opiazeoekiko tolerantzia edo abstinentzia prozesuetan 

peptido askoren anderakuntzari buruzko ikerlanak oso eskasak dira. Tesi honen beste 

helburuetariko bat opiazeoekiko menpekotasunak peptido ezberdinen entzima 

anderatzaileen aktibitatean eraginik duen ala ez deskribatzea izan da, bai gizaki zein animalia 

ereduetan. 

53 

Doktore-tesia

II. Helburuak

Helburuak 

Peptidasak, peptido ezberdinen apurketa hidrolitikoaren katalisatzaileak dira. 

Angiotensina eraldatzen duen entzima edo peptidasaren inhibitzaileak hipertentsiokontrako 

boterea dutela ikusi zenetik (Ondetti eta lank., 1977) entzima hauekiko interesa 

asko suspertu zen. Aspalditik onartuta dago neuropeptidoen inaktibazioa batez ere 

peptidasen bitartez egiten dela (Iversen, 1987), eta ildo honetan neuropeptidoen 

anderatzaileak diren peptidasa ugari deskribatu dira hainbat espezieren NSZ-an eta beste 

ehun ezberdinetan, bai zelulen mintzan eta bai zitosolean (Turner, 1987; Hersh, 1982; 

Mantle, 1992; Taylor, 1993; O’Cuinn, 1997). 

Lan honetan 7 peptidasa ezberdinen aktibitateak aztertu ditugu gizaki eta 

arratoiaren garunean: Puromizinarekiko sentikorra den aminopeptidasa, APN, prolilendopeptidasa, 

arginil-AP, leuzil-AP, piroglutamil-peptidasa eta aspartil-AP. Sarreran 

azaldu bezala, entzima hauek neuropeptido ugariren hidrolisian parte hartzen dute; euren 

artean, barne peptido opioideak, TRH-a eta angiotentsina II eta III. Nurotransmisore edo 

hormona funtzioa duten peptido hauen erregulazioaren ezagutzan zerbait laguntzeko 

asmoz egindako azterketa deskriptibo hau baldintza fisiologikoetan eta egoera patologiko 

konkretu batean egin da, helburu hauei jarraituz: 

1. Gizakiaren eta arratoiaren garun kortexean peptidasen banaketa 

azpizelularra ezagutu: 

Garuneko neuropeptidoen metabolismoari dagokionez, nahiko ezarrita dago mintz 

plasmatikoari lotutako peptidasen funtzioa neuropeptidoen – neurotransmisore edo 

hormona ezberdinen – metabolismoan (Turner, 1986). Baina ezer gutxi dakigu peptidasa 

askoren kokapen intrazelularrari buruz, eta are gutxiago zatiki solugarrian dauden 

peptidasen funtzioari buruz (Mantle, 1992). 

Peptidasen banaketa azpizelularraren ikerketak neuropeptidoen aktibitatearen 

erregulazioa zelula mailan ulertzen lagun diezaguke. Hori dela eta, peptidasa solugarrien eta 

mintzari lotutakoen aktibitateak nukleo, mitokondria, mikrosoma (lisosomak eta erretikulu 

endoplasmikoa), zitosol eta sinaptosometan neurtu dira gizaki eta arratoiaren garun 

kortexean. 

55 

Doktore-tesia

56 

Doktore-tesia 

Helburuak 

2. Peptidasa aktibitateak gizakiaren eta arratoiaren garuneko atal 

ezberdinetan ezagutu, espezie arteko ezberdintasunak azpimarratuz. 

Peptidasak mikroorganismo, landare eta animalia mota edo espezie ugaritan eta 

ehun ezberdinetan isolatu dira (Taylor, 1993). Gainera, onartuta dago entzima hauek 

neuropeptido edo beste peptidoen anderakuntzan ez dutela espezifikotasun osoz ekiten; 

hau da, peptidasek sustratu bat baino gehiagoren gain eragin dezaketela (Kenny, 1986). 

Tesi honetarako aukeratutako peptidasak zenbait neuropeptidoren anderakuntzan 

parte hartzen dutela ikusirik, beren aktibitateak garuneko atal ezberdinetan nolakoak diren 

ezagutzeak entzima hauen funtzio fisiologikoa ulertzen zerbait lagun diezaguke. Era berean, 

gizakia eta arratoiaren garunean ikerketa egiteak, ebolutiboki NSZ-ren garapen maila 

ezberdina duten espezien arteko peptidasa eta neuropeptidoen aktibitate ezberdintasunik 

dagoenentz argituko liguke. Tesi honetarako aztergai izan diren garuneko atalak hurrengo 

hauek izan dira: Garun kortexa, amigdala, hipokanpoa, hipotalamoa eta estriatua 

(kaudatua). 

3. Opiazeoekiko menpekotasunean gizaki eta arratoi garuneko peptidasen 

aktibitateak aldaketarik jasaten duen ezagutu. 

Morfina eta heroina menpekotasuna sortzen duten substantzien adibide 

garrantzitsuenak dira, drogarekiko premia edo beharrizan bortitza (menpekotasun 

psikikoa), tolerantzia azkarra eta abstinentzia sindrome bizia (menpekotasun fisikoa) 

sortzeko gai baitira. 

Menpekotasun psikikoaren substratu neuronala garuneko sari-zirkuitu bezala 

ezagututako bide mesolinbiko dopaminergikoan kokatzen da. Opiazeoek bide honen 

errefortzu edo aktibazio patologikoa eragiten dute, drogazaleetan craving delako premia hori 

eraginez (Koob eta Nestler, 1997). Sari-sistema honen oinarrizko guneak barneko gune 

tegmentala, accumbens nukleoa, kortex prefrontala eta amigdala dira eta beste atal 

askorekin dituzte konexioak. Adibidez, kaudatu-putamena (estriatua), hipotalamoa, 

hipokanpoa, substantzia gris periakueduktala, e.a. Gainera, sistema konplexu honetan 

neurona dopaminergikoez gain beste askok ere parte hartzen dute; adibidez, neurona

Helburuak 

entzefalinergikoak edota dinorfina azaltzen dutenak (Koob eta Nestler, 1997; Nestler, 

2001). 

Tolerantzia eta abstinentzia, opiazeoen kontsumo errepikatuak eragindako 

neuroegokitzearen ondorioz gertatzen dira. Maila zelularrean ezarritako oreka patologiko 

honen lokarrietariko bat hartzaile osteko fenomenoak dira eta bertan proteina ezberdinen 

metabolismoaren aldaketa ugari deskribatu dira (Nestler eta Aghajanian, 1997). Hauen 

artean, barne peptido opioideen (BPO) erregulazioari dagozkion ikerlanak nahiko 

kontrajarriak izan dira eta hutsune ugari daude. Hala ere, zerbait gertatzen dela argi dago, 

behintzat biosintesi prozesuari dagokionez (Trujillo eta Akil, 1991; Trujillo eta lank., 1995). 

Katabolismoari dagokionez, APN edo endopeptidasa neutroaren inhibitzaileekin egindako 

ikerlanak izan dira ugarienak. Tiorfana, kelatorfana, RB-101, e.a. inhibitzaileren botere 

analgesikoa eta abstinentzia sintoma aurkakoa frogatzen dituztenak, alegia (Maldonado eta 

lank., 1992; Roques eta Noble, 1995; Roques eta lank., 1999). 

Hutsune hauek betetzen joateko helburuarekin, gizaki heroinazaleen eta tolerantzia 

edo abstinentzia duten animalia ereduen garuneko peptidasa ezberdinen modulaziorik 

gertatzen denentz deskribatzea proposatu da. Gizakiaren kasuan garun kortex prefrontala 

eta nukleo kaudatua izan dira aztergai. Arratoietan berriz, garun kortexa (prefrontala 

adibidez), amigdala, hipotalamoa, hipokanpoa eta kaudatua. 

Sistema opioidearen erregulazioak opiazeoekiko menpekotasunean duen eragina 

hobeto ulertzeko, ikerlan honetan BPO-en anderakuntzan garrantzitsuenak diren 

aminopeptidasa biak (PSA eta APN-a) aztertu dira. 

Bestalde, opiazeoen kontsumo errepikatuak beste neuropeptido askoren 

katabolismoan sortutako eraginari buruzko ikerlanak oraindik eskasagoak direnez; TRH-a, 

angiotentsina, bradikinina, basopresina, e.a. neuropeptidoren aderatzaileak diren entzimen 

aktibitateak neurtu dira. 

57 

Doktore-tesia

III. Materiala 

eta 

Metodoak

Materiala 

Doktoretza-tesi honen alderdi esperimental guztia Medikuntza eta Odontologia 

Fakultateko Fisiologia Sailari esleitutako Neurokimika Laborategietan egin da (UPV/EHU), 

Jon Irazusta Astiazaran Saileko Katedradunaren zuzendaritzapean. 

1. Materiala 

1.1. Esperimentazio animaliak eta talde esperimentalak: 

Animaliak: 

Erabilitako animaliak Sprague Dawley anduiko eta barietate albinoko arratoi harrak izan 

ziren, 225-300 gramo eta 6 – 9 asteko adinekoak hain zuzen ere. 

Talde guztiak plastiko polikarbonatuzko kaioletan eduki ziren Euskal Herriko 

Unibertsitateko abeltegian argitasun / iluntasun (12h / 12h), hezetasun (50%) eta 

tenperatura (24ºC) baldintza arruntetan. Animaliak ad libitum elikatu ziren ura eta UAR 104 

motako dieta estandarrarekin (Panlab ® ). Edukina: gluzidoak (%58), proteinak (%17), 

lipidoak (%3), zelulosa (%5), mineralak (%5) eta hezetasuna (%12). 

Taldeak: 

I. Lan honetan, helburuan azaldu bezala, lehenengo fase batean animalia tratatugabeetan 

peptidasa ezberdinen deskribapen orokorra egin zen garuneko zati ezberdinetan eta garun 

kortexeko zatiki azpizelularretan. Azken honen purutasuna zehazteko frogak ere egin ziren. 

Hau guztirako ondoren adierazten diren animalia erabili ziren: 

Nerbio sistema zentraleko atal ezberdinetan (n= 12). 

Garuneko kortexaren zatiki azpizelularretan (n= 12). 

Zatiki azpizelularren purotasun frogak (n = 8). 

59 

Doktore-tesia

60 

Doktore-tesia 

Materiala 

II. Bigarren fasean berriz, morfinarekiko menpekotasuna eta abstinentzi sindromea zuten 

arratoiak erabili ziren: 

Morfina taldea (n=20): tolerantzia aurkezten zuten arratoien taldea. 

Morfina – kontrol taldea (n= 20): morfinaren ordez suero fisiologikoa zeramatenak. 

Abstinentzia taldea (n=20): abstinentzi sindromea eragiten zitzaien arratoi taldea. 

Abstinentzia – kontrol taldea (n= 20): suero fisiologikoa + naloxona zeramatenak. 

1.2. Gizaki garun laginak, postmortem: 

Gizaki laginak Bilboko Auzitegi Mediku Instituto Anatomikoan eginiko autopsia 

judizialetan lortu ziren. 

Lagin guztiak bat-bateko heriotza izan zuten pertsonetan dute jatorria auzitegi medikuek 

istripu, erailketa eta opiazeo gaindosi bezala definituak. 

Kasu honetan ere bereizi egin behar dira ikerketaren fase biak: 

I. Peptidasen deskribapen orokorra gizaki arruntetan: Kasu honetan historia medikoan 

gaixotasun nerbiosorik azaltzen ez zituztenen garun laginak erabili ziren. Bai gizon eta bai 

emakumeek osatzen zuten taldea eta adina eta hil ondorengo atzerapenaren (postmortem delay 

delakoa) bataz besteak 34 + 2.5 urte eta 30.6 + 2 ordukoak ziren hurrenez hurren. 

Banaketa erregionala (n= 12) 

Banaketa azpizelularra (n= 12) 

Banaketa azpizelularraren purutasun frogak (n=12) 

II. Peptidasak opiazeoekiko menpekotasuna azaltzen zuten gizaki eta hauen kontroletan: 

Menpekotasun taldea (n= 8) heroina edo morfinarekiko menpekotasun historia 

zuten gizabanakoek osatua. Beraiekin eginiko ikerketa mediko legalak beste

Materiala 

psikofarmakoren baten eraginpean ez zeudela frogatu zuen. Guztiak ziren 

gizonezkoak eta adina eta PM delay-a XXX urte eta XX ordukoa izan zen. 

Kontrol taldea (n= 8) gizaki osasuntsuek osatua. Lehenengo taldeko gizaki 

bakoitzarekin adina, sexua eta hil ondorengo atzerapenarentzat parekatuak daude 

(XXX urte eta XX ordu). 

1.3. Ekipamendua: 

Tefloizko enbolodun homogeneizagailua, Heidolph. 

Abiadura handiko zentrifugagailu errefrigeragarria Sorvall RC 28S. 

Angelu finkozko Sorvall-en SM-24 errotorea, polietilenozko hodiekin. 

CPS-240A zelula-kokagailu termokontrolagarria. 

FL500 espektrofluorofotometroa. 

Shimadzu UV-2401 PC espektofotometroa. 

Kontron-en CENTRIKON T2070 ultrazentrifugagailua. 

Angelu finkoko KONTRON-en TFT 45.6 errotorea polietilenozko hodi 

eta titaniozko tapoiekin. 

Selecta-ren Hotcod S, 0–60ºC bitarteko inkubagailua. 

JEOL 100SX mikroskopio elektronikoa. 

Sartorius-en zehaztasunezko R180D pisua. 

Mettler LV-2 dosifikadore elektrikoa. 

Tefloizko enbolodun, Heidolph PZR 50 homogeneizagailua. 

Selectaren Reax 2000 hodien eskuzko irabiagailua. 

Termoegonkortutako irabiagailu magnetikoa, Agimatic. 

Micro – pH 2001 eta 2002, Crison pH – metroak. 

Bolumen aldakorreko mikropipeta kapilarrak. 

Bolumen aldakorreko pipeta automatiokak, Nichiryo eta Brand. 

1 – 5 ml-ko dispentsadoreak, Eppendorf Multipipette 4870. 

Espektrofluorometriarako Fluoronunc plastikozko plakak. 

Espektrofotometriarako plastikozko kubetak (3ml), IZASA. 

Homogeneizatzeko beirazko ontziak. 

3ml-ko plastikozko saiodiak, Eurotubo. 

61 

Doktore-tesia

62 

Doktore-tesia 

Bolumen ezberdinetako pipeta – puntak, Beortek. 

Gradilak, Beortek. 

Material kirurgikoa. 

Beirazko materiala (ontziak, probetak, matrazak, e.a). 

1.4. Produktu kimikoak: 

Materiala 

Azetato sodikoa, Merck. 

Azido Klorhidrikoa, Probus S.A. 

Azido azetiko glaziala, Probus S. A. 

Azido ortofosforikoa %85ean, Merck. 

Behi – seroalbumina, Sigma Chemical Co. 

Coomasie G-250 urdin distiratsua, Sigma Chemical Co. 

Manganeso kloruroa, Merck. 

Sodio kloruroa, Merck. 

DAG (N-Dansyl-D-Ala-Gly), Sigma Chemical Co. 

DAGNPG (N-Dansyl-D-Ala-Gly-p-nitroPhe-Gly), Sigma Chemical Co. 

Dimetil sulfoxidoa (DMSO), Sigma Chemical Co. 

DL – Ditrioteitola (DTT), Sigma Chemical Co. 

EDTA, Merck. 

Etanol absolutua, Probus S.A. 

Ficolla. 

Fosfato sodiko monobasikoa, Merck. 

Fosfato sodiko dibasikoa, Merck. 

Kloral hidratoa, Merck. 

Magnesio sulfatoa, Merck. 

Manitola, Merck. 

Sodio zitratoa, Merck. 

β-Naftilamina, Sigma Chemical Co. 

Alanil – β-Naftilamida, Sigma Chemical Co. 

Arginil– β-Naftilamida, Sigma Chemical Co.

Materiala 

1.5. Soluzioak: 

Aspartil– β-Naftilamida, Sigma Chemical Co. 

Leucil– β-Naftilamida, Sigma Chemical Co. 

Piroglutamil – β-Naftilamida, Sigma Chemical Co. 

Z-Glizil-Prolil-– β-Naftilamida, Sigma Chemical Co. 

Propilen – glikola, Panreac. 

Puromizina, Sigma Chemical Co. 

Rotenonea, Sigma chemical co. 

NADPH, Sigma chemical co. 

C zitokromoa, Sigma chemical co. 

Hoeschst 33258 erreaktiboa, Sigma chemical co. 

Zekorraren timoko DNA. Sigma chemical co. 

DCIP. Sigma chemical co. 

Azida sodikoa. Sigma chemical co. 

Sukzinatoa. Sigma chemical co. 

1.5.1. Soluzio indargetzaileak: 

Tris HCl 0.2 M indargetzailea (pH = 7.4): 

1000 ml egiteko, 24.22 gr Trizma base hartzen dira eta ur distilatua gehitzen zaio 

bolumenera heldu arte. pH-a HCl-arekin egokitzen da. 

Tris – Sakarosa HCl 0.25 M (pH= 7.4): 

100 ml prestatzeko 8.435gr sacarosa eta 0.0606gr Trizma base ur destilatuan disolbatu, pHa 

doitu eta azken bolumena lortu arte ur destilatuarekin berdintzen da. 

63 

Doktore-tesia

64 

Fosfato 0.2 M indargetzailea (pH = 7.4): 

Doktore-tesia 

Materiala 

A soluzioa: fosfato sodiko monobasikoaren (0.2 M) 27.6gr, 1l ur destilatuan 

disolbatu. 

B soluzioa: fosfato sodiko dibasikoaren (0.2 M) 28.6gr, 1l ur destilatuan disolbatu. 

Fosfato 0.2 M indargetzailearen litro bat egin nahi bada A soluzioaren 190 ml, B 

soluzioaren 810 ml-rekin nahastukoa dira. 

Azetato indargetzailea 0.1 M, (pH = 4.2): 

A soluzioa (azido azetikoa 0.2 M): 11.55 ml azido azetiko hartu eta ur destilatua 

gehituz 1l-ra daramagu. 

B soluzioa (azetato sodikoa 0.2 M): 27.6 gr azetato sodiko 1l ur destilatuan 

disolbatzen da. 

Litro bat azetato indargetzailea 0.1 M prestatzeko A soluzioaren 368 ml eta B soluzioaren 

132 ml nahastuko dira, azken bolumenera ur destilatuarekin eramanez. 

1.5.2. Entseiu entzimatikoentzako substratu soluzioak: 

Alanina aminopeptidasa aktibitatea neurtzeko substratu soluzioa (pH 7.4): 

Alanina–β–naftilamida 0.125 mM. 

DTT 0.65 mM. 

Behi albumina 10mg/100ml. 

Fosfato indargetzailea 50mM.

Materiala 

Puromizinarekiko sentikorra ez den alanil aminopeptidasa aktibitatea (APN) 

neurtzeko substratu soluzioa (pH 7.4): 

Puromizina 20 µM. 

Alanina–β–naftilamida 0.125 mM. 

DTT 0.65 mM. 

Behi albumina 10mg/100ml. 

Fosfato indargetzailea 50mM. 

Prolil endopeptidasa aktibitatea neurtzeko substratu soluzioa (pH 7.4): 

Z- Gly – Pro-β–naftilamida 0.125 mM. 

DTT 2 mM. 

Behi albumina 10mg/100 ml. 

Fosfato indargetzailea 50 mM. 

Piroglutamil peptidasa aktibitatea neurtzeko substratu soluzioa (pH 7.4): 

pGlu –β–naftilamida 0.125 mM. 

DTT 5 mM. 

EDTA 2 mM. 



Aspartil aminopeptidasa aktibitatea neurtzeko substratu soluzioa (pH 7.4): 

Aspartil–β–naftilamida 0.125 mM. 

MnCl2 1 mM. 



65 

Doktore-tesia

66 

Arginil aminopeptidasa aktibitatea neurtzeko substratu soluzioa (pH 6.5): 

Arginil–β–naftilamida 0.125 mM. 


NaCl 0.15 M. 



Leuzil aminopeptidasa aktibitatea neurtzeko substratu soluzioa (pH 9.5): 

Leuzil–β–naftilamida 2 mM. 


MnCl2 0.5 mM. 

Glizina 375 mg / 100ml 



Sukzinato deshidrogenasa aktibitatea: 

Manitola 0.3 M 

KCl 0.01 M 

MgCl2 0.005 M 

KH2PO4 0.002 M 

Azida sodikoa 0.26 gr/100ml 

DCIP 0.014 gr/100ml 

Sukzinatoa 5.4 gr/100ml 

Zitokromo C erreduktasa aktibitatea: 

Fosfato potasiko indargetzailea 40 nM 

NaCN 0.45 mM 

C Zitokromoa 0.1 mM 

Doktore-tesia 

Materiala

Materiala 

Rotenone 13 µM 

β-NADPH 0.13 mM 

DNA-ren neurketa: 

Hoeschst erreaktiboa 1.5 µM 

Sodio (III) Zitratoa 0.441 gr/100ml 

NaCl 0.9 gr/100ml 

DNA (Calf thymus DNA) 1mg/ml 

2’-3’- nuleotido zikliko fosfodiesterasa aktibitatea. 

2’-3’- nuleotido zikliko fosfodiesterasa 

Bromotimol urdina 

Imidazol-HCL 

Laktato deshidrogenasa aktibitatea: 

NADH 

Pirubatoa 

1.5.3. Beste soluzio batzuk: 

Bradford-en erreaktiboa: 

Coomasie urdin disdiratsua 0.117 mM. 

Etanola %5-ean. 

Azido ortofosforikoa %15-ean. 

Prestaketa: 1l Bradford erreaktiboa prestatzeko 100 mg Coomasie urdina 50 ml etanoletan 

disolbatu eta 100 ml azido ortofosforiko gehitzen zaizkio, azken bolumenera ur 

distilatuarekin eraman arte. Ordu 2-tan zehar irabiatu eta birritan iragazi beharko da. 

67 

Doktore-tesia

Metodoak 

2.1. Tratamenduak: 

2. Metodoak 

2.1.1. Morfinarekin egindako tratamendua: 

Heroinarekiko menpekotasuna duten gizakiekin eginiko ikerketa osatzeko 

helburuarekin, animalia ereduetan morfinak peptidasen gain zein eragin izan zezakeen 

ikustea proposatu genuen. 

Morfinarekin egindako 5 eguneko tratamendu kronikoa Busquets eta lankideen (1995) 

protokoloa jarraituz egin zen. Arratoiak opiazeo honekin egunean 3 bider ziztatuak 

(peritoneo-barnetikoa) izan ziren dosiak honela handituz zihoazelarik: 

1. eguna: 10, 10 eta 10 mg/kg. 

2. eguna: 10, 10 eta 20 mg/kg. 

3. eguna: 20, 20 eta 40 mg/kg. 

4. eguna: 40, 40 eta 80 mg/kg. 

5. eguna: 80, 80 eta 100 mg/kg. 

Protokolo hau jarraituz morfinarekiko menpekotasuna zeukaten arratoiak lortu ziren. 

Taldearen erdia, morfina taldea, morfina maila altuak odolean zeuzkatela, hurrengo eguneko 

goizean sakrifikatu ziren. Besteari, abstinentzia taldeari, naloxona antagonista opioidea eman 

zitzaion (5 mg/kg p.b) eta abstinentzia sindromea agertu zela baloratu ondoren 

sakrifikatuak izan ziren. 

Era berean talde bakoitzak bere kontrol taldea izan zuen. 5 egunetan zehar ordutegi 

berbera jarraituz suero fisiologikoa ziztatu zitzaien (p.b) eta 6. egunean morfina taldearen 

kontrolak zuzenean sakrifikatuak izan ziren einean abstinentzia taldearen kontrolak 

naloxona hartu eta gero hil ziren. 

69 

Doktore-tesia

70 

Doktore-tesia 

Metodoak 

2.1.2. Abstinentzia sindromearen gogortasunaren neurria arratoietan. 

Esperimentu konduktualak: 

Abstinentzia taldeko arratoiei 5 mg/kg naloxonarekin (p.b) abstinentzi sindromea eragin 

eta 5 minutu ondoren sindrome hori definitzen duten seinu ezberdinen behaketari ekin 

genion Ulibarri eta lankideek (1987) deskribatutako eskala jarraituz. Tratamenduaren 

banaketa ezagutzen ez zuen pertsona batek animalia bakoitza 10 minututan zehar 

metakrilatozko kaiola garden batean behatu zuen, “itsu bikoitza” diseinua jarraituz. Era 

berean, protokolo berdina jarraitu zen kontrol taldearekin. 

Arratoi bakoitzean zera izan zen kontutan puntuaketa egiteko: 

Zeinu zenbatuak edo gertakariak zenbat bider azaltzen ziren: Esplorazioa, 

jauziak, astinaldiak, hortz-haginen karraska eta mastekapena. 

Zeinu presenteak. Hau da, beste seinu konkretu batzuk bazeuden ala ez: 

Rinorrea, negarra, begi injektatuak, irrintziak, maneiatzean areriotasuna, 

erekzioa, eiakulazioa, beheranzkoa, ile–zutitzea, jarrera anormalak eta belarri 

zurixkak. Seinu bakoitza agertuz gero puntu bat ematen zitzaion eta ez balego 0 

puntu. 

Azkenean zeinu zenbatu eta presenteen batuketa egin eta hori izan zen animali bakoitzaren 

puntuaketa orokorra. Gero puntuaketa orokorrak batu eta abstinentzia taldea eta kontrol 

taldearen arteko konparaketa egin zen (emaitzen atalean aipatuko dena). 

2.2. Teknika kirurgikoak: 

Aktibitate entzimatikoen deskribapena burutzeko animalien hilketa eta garunaren 

erauzketa ezinbestekoa zen. 

Animalien abeltegiko egonaldi, erabilketa eta hilketa prozesuetan Europear 

Komunitatearen aginduak (1986ko Martxoaren 24-eko EEE-ko kontseiluaren; 609 agindua

Metodoak 

– 86/609/CEE agindua) eta Espainiako aginduak (1988-ko Martxoaren 14eko 223 erret 

dekretua – R.D 223/88), animalien eskubideei dagokionez, bete izan dira. 

Lan honen kasuan, talde mota guztiak, hau da, baldintza normaletako arratoiak, 

menpekotasun eta abstinentzia ereduak eta hauen kontrolak dekapitazio teknikaren bitartez 

sakrifikatuak izan ziren. Ondoren garezurra agerian utzi eta, garuna era egokian erauzteko, 

kalota kontu handiz zabaltzen zen kako batzuen bitartez. Jarraian garuna izozgailura 

eramaten zen (-70 ºC), ebaketarako prest geldituz. 

Ebaketa egiteko entzefaloa milimetro bateko lodierako ebakidura koronaletan zatitzen 

zen. Aukeratutako garun atalak Köening eta Klippel-en (1970) atlas estereoataxikoa 

jarraituz lortu ziren. 

I. Banaketa azpizelularrerako kortex laginak hartu ziren. 

II. Banaketa erregionalerako aukeratutako atalak hauek izan ziren: 

Garun kortexa: prefrontala, parietala eta okzipitala. 

Amigdala. 

Hipotalamoa. 

Hipokampoa. 

Kaudatua 

III. Giza garunen kasuan ere banaketa azpizelularrerako garun kortex laginak erabili ziren 

eta garun zati ezberdinen ikerketarako goian aipaturiko atal berberak aukeratu ziren, 

Nieuwenhuys eta lankideak (1988) eta Haines-en teknikari (1995) jarraituz. 

2.3. Zatiki azpizelularren lorpena: 

Antolamendu zelularra maila molekularrean ulertzeko teknika erabilgarrienetariko bat 

banaketa azpizelularra da. Teknika honen bidez ehun gehienetako zelulak ingurune 

71 

Doktore-tesia

72 

Doktore-tesia 

Metodoak 

isoosmotiko batean homogeneizazio batzuen bitartez banatu egiten dira eta zentrifugazio 

diferentzialen bitartez nahiko ondo banatzen dira zelula barneko atalak (nukleoak, 

mitokondriak, zitoplasma, erretikulu endoplasmikoa,…). 

Garunaren kasuan, zatiki mitokondrialean mitokondriaz gain mielina eta nerbio 

bukaerak azaltzen dira. Garun ehuna banatzean neuronen axoia nerbio bukaeratik hurbil 

apurtu eta itxi egiten da, sinaptosoma izeneko egitura sortuz. Nerbio bukaera hauek 

morfologia ezberdineko neuronenak dira. Era berean, beste zatiki zelularrek jatorri 

neuronalaz gain gliala ere izan dezakete. Baina arazo hauek aintzat hartu arren, teknika 

honek zatiki zelularretan aktibitate entzimatikoaren banaketa zein den nahiko ondo 

ezagutarazten digu (Whitaker eta lank., 1969). 

Tesi honen helburuetariko bat gizaki eta arratoien garun kortexeko aminopeptidasa 

aktibitate ezberdinak zatiki azpizelularretan zeintzuk diren ikertzea izan da. Horretarako 

Gray eta Whittakerren metodoa (1962), Krueger eta lankideen aldaketekin (1977), jarraitu 

da: 

Garun kortexaren 0.3gr 2ml sakarosa disoluzioan homogeneizatu (sakarosa 0.32M eta 

Tris-HCl 4mM, pH 7.4 eta 4ºC-tan) 450 rpm-tan eta 30 seg-tan. Lortutako 

homogenatutik 100µl geroko tratamendurako bereizi eta beste zatiari 1ml sakarosa 

disoluzioa erantsi ondoren 1000 g-tan zentrifugatzen zen 10 minututan zehar. 

Sobrenadantea beste hodi batzuetan bereizi eta pellet-a edo hauspeakina 1ml sakarosa 

soluzioan homogeneizatuz gero beste 10 minutu zentrifugatzen zen 1000 g-tan. Lortutako 

hauspeakina zatiki nuklearrari zegokion eta geroko tratamendurako uzten zen. 

Lehengo sobrenadantea eta azkenengoa nahastu eta berriro zentrifugatzen ziren 1000 gtan 

10 minututan zehar. Kasu honetan hauspeakina bota eta sobrenadantea 15 minutu 

12.500 g-tan zentrifugatzen zen. 

Oraingoan sobrenadantea bereizi eta pellet-a 2ml sakarosa soluzioan homogeneizatzen 

zen, berriro beste 15 min 12.500 g-tan zentrifugatuz. Lortutako hauspeakinari zatiki 

sinaptosomal gordina deritzogu eta bertan mitokondriak, mielina eta sinaptosomak daude.

Metodoak 

Sobrenadantea aurreko etapakoarekin nahasten zen eta ultrazentrifugako hodietan jarri 

ondoren 120 minututan zehar 100.000 g-tan zentrifugatuz gero zatiki mikrosomala 

(hauspeakina) eta zatiki zitosolikoa (sobrenadantea) lortzen zen. Orokorrean zatiki 

mikrosomala erretikulu endoplasmiko mota biak eta Golgi aparatuaren zatikiz eraturiko 

materiale hetereogeneoa dela esan dezakegu. 

Zatiki sinaptosomal gordina 0.5 ml sakarosa soluzioan eseki eta 1.5ml ficoll %19 

gehitzen zitzaion (sakarosa soluzioarekin nahastean %14-era gutxitzen zen). 2 ml hoietatik 

0.5 ml bota eta beste 1.5ml-ak ultrazentrifugako hodira eramaten ziren, bertan dentsitatezko 

gradiente ez jarrai bat sortzeko. Horretarako 1.5 ml hoien gainean 1ml ficoll (%7.5-ean) ezarri 

eta honen gainean 0.5 ml sakarosa soluzio jartzen ziren, guztia 120 min-tan zehar eta 

100.000 g-tan zentrifugatuz. Sakarosa – ficoll %7.5 tartean zegoen materiala zatiki 

mielinikoari zegokion; ficoll %14 eta %7.5 interfasean agertutakoa zatiki 

sinaptosomalari eta hauspeatutakoa zatiki mitokondrialari. 

Purutasun handiagoa lortzeko zatiki sinaptosomala eta mielinikoak banandu ondoren, 

bakoitza 2ml sakarosa disoluzioan berreseki 60min eta 100.000 g-ko zentrifugazioa egiten 

zen, azkenean zatiki hauek haupeatzen zirelarik. 

Azaldutako prozesua eskematikoki ikus daiteke 1. irudian. 

73 

Doktore-tesia

74 

Doktore-tesia 

Garun kortexa 

Homogenizatu 

Metodoak 

Sobrenadantea Hauspeakina (Pellet-a) 

Sobrenadantea Hauspeakina Sobrenadantea Pellet-a 

Pellet-a Sobrenadantea Berresekitu Bota Zatiki Nuklearra 

Zatiki Mikrosomala Zitosola Ficoll gradientea 

Pellet-a Banda Banda 

Zatiki Mitokondriala Pellet-a Pellet-a 

Zatiki Sinaptosomala Zatiki Mielinikoa 

1. Irudia. Banaketa azpizelularraren teknikaren eskema.

Metodoak 

2.4. Zatiki azpizelularren purutasunaren froga: 

Zatiki zelular ezberdinen purutasuna frogatzeko asmoz esperimentu ezberdinak egin 

ziren bai gizaki zein arratoi garun kortexean. Sinaptosomen purutasunaren frogaren kasuan 

izan ezik beste esperimentu guztietan zatikiak bata bestearekin konparatuz frogatu ziren 

hauen purutasunak, emaitzen atalean ikusiko den bezala. 

2.4.1. Entzima markatzaileak: 

Zatiki zitosolikoaren purutasuna. Laktato deshidrogenasa aktibitatea (Berguemeyer 

eta Brent, 1972) NADH-a eta pirubatoarekin laginak inkubatu ondoren 

determinatu zen. Lagin bakoitzarentzako erreakzio denbora aldakor baten 

ostean, NADH galpena espektrofotometroan neurtu zen 340nm-tan. 

Zatiki mitokondrialaren purutasuna. Sukzinato deshidrogenasa aktibitatea neurtzeko 

(Reddy eta Weber, 1986) sukzinatoa eta zianatoa zeraman disoluzio batekin 

inkubatu ziren laginak. Entzima horren eraginez dikloroindofenolaren agerpenak 

sortutako kolorazioa espektrofotometroaren neurtu zen 600 nm-tan. 

Zatiki mikrosomalaren purutasuna. NADPH C zitokromo oxidasa aktibitatea 

(Graham eta Ford, 1984) rotenonearen presentzian entzima horren erredukzioa 

aztertuz egin zen neurketa, espektrofotometroaren bidez (550 nm). 

Zatiki mielinikoaren purutasuna. 2’-3’ nukleotido zikliko fosfodiesterasa aktibitatea 

(Nishizawa eta lank., 1980) lagina bromotimol urdina eta imidazol-HCL 

indargetzailearekin inkubatu ondoren neurtu zen espektrofotometrikoki. 

2.4.2. Zatiki nuklearra. 

DNA edukina (Cesarone eta lank., 1979) lagina ilunpean 33258 Hoechst-arekin inkubatu 

ondoren neurtu zen fluorimetrikoki. 

75 

Doktore-tesia

76 

2.4.3. Zatiki sinaptosomala. 

Doktore-tesia 

Metodoak 

Hauspeakin sinaptosomalak lortu eta tratatu ondoren mikroskopio elektronikoa erabili zen 

hauek konfirmatzeko. 

2.5. Peptidasen aktibitatearen determinazio fluorimetrikoa. 

Fluoreszentzia molekula askok duten ezaugarri fisikoa da. Zenbait molekulak behar 

baino energia gehiago jasotzean (egitura elektronikoa kitzikatzean) ohiko egoera 

energetikora berriz bilakatzeko argia igortzen dute. Ahalmen honi fluoreszentzia deritzogu 

eta ezaugarri honek molekula hoiek oso erabilgarriak bihurtzen ditu ikerkuntzarako. 

Peptidasen ikerketarako sustrato artifizialen artean erabilienak β–naftilaminaren eratorri 

aminoazidikoak dira, non aminoazidoa amida lotura batez lotzen zaion sustrato artifizialari. 

Aminoazil-β–naftilamida molekula honen gain aminopeptidasa jakin batek eragitean, 

askatutako β–naftilamina ziklatu egiten da ahalmen fluoreszentea bereganatuz. 

Gure esperimentuetan erreakzio entzimatikoa ikertzeko, agertzen zen β–naftilamina 

(produktu fluoreszentea) 345 nm-ko uhin luzera duen argi igorpen batez kitzikatu eta, 

412nm-ko uhin luzeran β–naftilamina honek, egonkortzeko, igortzen duen fluoreszentzia 

neurtzen genuen. Lortutako fluoreszentziaren balio numerikoak, β–naftilamina 

kontzentrazio jakinez egindako fluoreszentzia patroi-zuzen batean interpolatzen genituen, 

erreakzioan zehar sortu den β–naftilamina kantitatea kalkulatzeko (Greenberg, 1962) (Alba 

eta lank., 1989). 

Neurtu beharreko laginari sustratoa gehitu eta 37º C-tan (giza tenperatura fisiologikoan) 

30 minututan zehar inkubatzen uzten da. Laginean dauden aminopeptidasek sustratoa 

(aminoazil-β–naftilamida) anderatuko dute eta askatutako fluoreszentzia plakazko 

fluorimetroaren bitartez neurtuko zen.

Metodoak 

Plaketako ontzitxoetan jarri beharreko lagin eta sustratu kantitateak eta aminoazil-β– 

naftilamida motak ezberdinak ziren neurtu nahi zen aminopeptidasaren arabera: 

Alanil aminopeptidasa, APN (edo APM) eta AP MII aktibitateak neurtzeko: 10 

µl lagin eta 290 µl sustrato (alanil-β–naftilamida). 

Prolil endopeptidasa aktibitatea neurtzeko: 30 µl lagin eta 270 µl sustrato (prolil- 

β–naftilamida). 

Arginil aminopeptidasa aktibitatea neurtzeko: 10 µl lagin eta 290 µl sustrato 

(arginil-β–naftilamida). 

Leuzil aminopeptidasa aktibitatea neurtzeko: 30 µl lagin eta 270 µl sustrato 

(leuzil-β–naftilamida). 

Piroglutamil peptidasa aktibitatea neurtzeko: 60 µl lagin eta 240 µl sustrato 

(piroglutamil-β–naftilamida). 

Aspartatil aminopeptidasa aktibitatea neurtzeko: 60 µl lagin eta 240 µl sustrato 

(aspartil-β–naftilamida). 

Entzima batzuen aktibitateak izatez txikiagoak direnez, sortutako fluoreszentzia 

neurgarria izan zedin, lagin kantitate handiagoak erabili behar izan genituen. Gainera aldez 

aurretik kalkulatuta izan genuen kantitate eta denbora hauekin aktibitatea kurbaren zati 

linealean zegoela. 

Aminopeptidasen aktibitatearen balioak Peptidasa Aktibitate – Unitateetan (PAU) 

ematen dira. Unitate hauek sustrato fluorogenikoaren pikomol bat minutuko hidrolisatzen 

duen entzima kantitatea adierazten dute. Azkenengo emaitza aktibitate espezifiko bezala 

ematen da; hau da, PAU mg proteina bakoitzeko (PAU/mg proteina). 

77 

Doktore-tesia

78 

2.6. Proteinen neurketa: 

Doktore-tesia 

Metodoak 

Laginetan dagoen proteina kontzentrazioa kalkulatzeko metodoa Coomasie urdin 

disdiratsu izeneko koloranteak polipeptidoekiko duen afinitatean oinarritzen da (Bradford, 

1976). Teknika kolorimetrikoa da, hau da, zenbait konposatu kimikok argia zurgatzeko 

duten gaitasunean oinarritzen da. 

Kolorantea proteinekin lotu eta gai kimiko horren zurgapenaren uhin luzeran aldaketa 

bat gertatzen da, 465 nm-tik 595 nm-tara pasaz. Zurgapen gehikuntza, kolorantea 

saturantea izanik, proteina kontzentrazioarekiko zuzenki proportzionala da. Honela, 

absortzioaren gehikuntza espektrofotometro edo kolorimetro batean neurtuz proteina 

kantitate ezagunekin egindako zurgapen patroi-zuzen batean interpola daiteke. 

Gure esperimentuetan 10 ml lagin 2 ml Bradford erreaktiborekin inkubatu (5 min) eta 

sahodi bakoitzeren edukinaren absorbantzia fotometroan neurtzen genuen, absortzioaren 

uhin-luzera kontrolatzen duen monomarkadorea 595 nm-tan finkatuz. 

Patroi-zuzena egiteko, behi-seroalbuminaz prestatutako kontzentrazio jakineko 

alikuotaren µl ezberdinak jarri eta bakoitza Bradford erreaktiboaren 2ml-rekin inkubatzen 

genituen. Lortutako absorbantziaren emaitzak, kontzentrazioarekiko proportzionaltasun 

zuzena azaltzen duen Y= aX + b funtzio zuzen batera doitzen direla ikusi eta zuzen 

horretan gure laginekin lortutako absorbantzia balioak interpolatzen genituen. 

2.7. Metodo estatistikoa 

Tesi honetan, egindako neurketa eta planteatutako talde moten arabera metodo 

estatistiko ezberdinak erabili dira konparaketen esangarritasuna jakiteko:

Metodoak 

Zatiki azpizelularren aktibitate peptidasikoek emandako datuak eta baita 

purotasunaren frogaren datuak bide bateko bariantzaren analisiaren (ANOVA) 

bitartez tratatu ziren. 

NSZ-aren atal ezberdinetako peptidasa aktibitateak (gizaki eta arratoi garunean) 

bide bateko bariantzaren analisiaren (ANOVA) bitartez tratatu ziren. Espezie arteko 

konparaketa berriz, parekatu gabeko T Student test-aren bitartez egin zen. 

Gizaki heroinazaleen garunaren peptidasa aktibitateak beraien kontrolekin 

konparatu ziren neurri errepikatutako bariantza analisiaren (ANOVA) bitartez. 

Opiazeoekin tratatutako animalien aktibitate entzimatikoak (morfina eta 

naloxona taldeak) beraien kontrolekin konparatu ziren parekatutako T Student testaren 

bidez. 

Erabilitako programa estatistikoak SPSS 11.0, Instat eta Kyplot 2..0 izan dira. 

79 

Doktore-tesia

IV. Emaitzak

Emaitzak 

1. Gizaki eta arratoiaren garun kortexeko peptidasa 

ezberdinen banaketa azpizelularra: 

Hurrengo 11 tauletan eta dagozkien 22 irudietan gizaki eta arratoi tratatugabeen garun 

kortexeko zatiki azpizelularretako aktibitate peptidasikoak azaltzen dira. Aukeratutako 

zatikiak sinaptosomak (Sp), mitokondriak (Mt), mikrosomak (Mr), nukleoa (N), zitosola 

(Zit) eta zatiki mielinikoa (Miel) izan dira. 

Aktibitateen baloreak mg proteinako peptidasa aktibitate unitateetan eman dira 

(PAU/mg proteina), batazbestekoak eta estandart erroreak (S.E) azaltzen direlarik. 

Datuen konparaketa bide bateko bariantzaren analisiaren (ANOVA) bitartez egin da. 

Lortutako probabilitateak honela adierazi dira: P< 0.05, P< 0.01 edo P< 0.005 datu 

esangarrientzako, eta (e.e.) batekin ez esangarriak zirenean. 

Datuen irakurketa errazteko, lehenengo atal batean zatiki solugarriko peptidasen 

aktibitateak azaltzen dira eta bigarren atalean mintzari lotutako entzimen aktibitateak. 

Hirugarren zatian zatiki azpizelularren purotasuna frogatzeko egindako entseiuen 

emaitzak aurkezten dira. Laugarrenean hil-osteko atzerapena edo postmortem delay-ak eta 

laginen izozte denborak aktibitate entzimatikoaren gain eragiten duen jakiteko egindako 

korrelazio ikerketaren datuak agertzen dira. 

1.1. Peptidasa solugarriak: 

1.1 Taulan eta 1.1 eta 2.2 irudietan PSA solugarriak (EC 3.4.11.14) zatiki azpizelular 

ezberdinetan emandako baloreak azaltzen dira. Banaketa bai gizakian eta bai arratoian 

nahiko homogeneoa eta antzekoa izan arren balore altuenak sinaptosoma eta zitosol mailan 

ikusi dira. Aktibitate txikiena mikrosometan eman da (ANOVA: P< 0.05, gizakian; 

P

82 

Doktore-tesia 

Emaitzak 

arteko antzekotasuna dago banaketari dagokionez. Zitosolean azaldu dira aktibitate 

nagusiak eta zatiki mikrosomalean txikienak (ANOVA: P< 0.05, gizakian; P< 0.05 

arratoian). 

1.3. Taulan eta 1.5-6. irudietan arginil aminopeptidasaren edo APB-aren (EC 3.4.11.6) 

banaketa azpizelularrak aurkezten dira gizaki eta arratoi garun kortexean. Espezie bietan 

banaketa patroi antzekoa ikusi dugu; aktibitate nagusiak sinaptosoma eta mitokondrietan 

eta baxuenak mikrosometan neurtu dira (ANOVA: P< 0.01, gizakian; P

Emaitzak 

Gizakiaren kasuan zatiki mikrosomalean ikusi dira balore altuenak eta mitokondriatan 

txikienak (ANOVA: P 

0.05). 

1.8. Taulan eta 1.15-16. irudietan puromizinarekiko erresistentea den alanil 

aminopeptidasa N-ren (EC 3.4.11.2) banaketa azpizelularra deskribatzen da. Oraingo honetan 

banaketa nahiko homogeneoa eta antzekoa espezie artean gertatu da. Nukleoetan eman dira 

aktibitate handienak eta mitokondrietan txikienak (ANOVA: P< 0.01, gizakian; P< 0.05 

arratoian). 

1.9. Taulan eta 1.17-18. irudietan mintzari lotutako prolil endopeptidasa (EC 3.4.21.26) 

aktibitateak deskribatzen dira. Bai gizaki zein arratoian aktibitate handienak zatiki 

sinaptosomala eta mielinikoan agertu dira, beste zatikietakoa baino %10-15 handiagoa 

delarik (ANOVA: P0.05 gizakian eta arratoian). 

Laburbilduz, mintzari lotutako peptidasen banaketa entzima motaren arabera 

ezberdintsuagoa izan da eta konparaketa ez esangarri gehiago azaldu dira, nahiz eta hemen 

ere espezie arteko antzekotasuna gutxi gora behera mantendu izan. 

83 

Doktore-tesia

84 

Zatiki 

azpizelularra 

Sinaptosomak 

Mitokondriak 

Mikrosomak 

Nukleoa 

Zitosola 

Doktore-tesia 

PSA solugarria 

(Banaketa azpizelularra) 

Gizakia Arratoiak 

Batezbestekoa S.E (+) Batezbestekoa S.E (+) 

49287 9902 43034 6441 

37233 4965 29820 2458 

31943 2718 21782 1854 

34145 2289 30892 1679 

45250 3008 40165 3806 

ANOVA P

Emaitzak 

1.1. Irudia 

1.2. Irudia 

N 

17% 

Zit 

23% 

Zit 

24% 

N 

19% 



Gizakia 

Mr 

16% 

Arratoia 

Mr 

13% 

Sp 

25% 

Sp 

26% 

Mt 

19% 

Mt 

18% 

1.1–1.2 Irudiak. Zatiki solugarriko PSA aktibitateari dagozkion emaitzen irudiak. 

Abszisa ardatzean ikertutako garun kortexeko zatiki azpizelularrak azaltzen dira: 

Sinaptosomak (Sp), Mitokondriak (Mt), Mikrosomak (Mr), Nukleoa (N) eta Zitosola (Zit). 

85 

Doktore-tesia

86 

Zatiki 

azpizelularra 

Sinaptosomak 

Mitokondriak 

Mikrosomak 

Nukleoa 

Zitosola 

Doktore-tesia 

Prolil endopeptidasa solugarria 




21755 8340 8340 1217 

23035 8870 8870 1221 

16124 6019 6019 1307 

21500 6430 6430 292 

27642 10002 10002 1382 

ANOVA P

Emaitzak 

1.3. Irudia 

1.4. Irudia 

Zit 

24% 

N 

20% 

Zit 

26% 

N 

16% 



Gizakia 

Mr 

15% 

Arratoia 

Mr 

15% 

Sp 

20% 

Sp 

21% 

Mt 

22% 

Mt 

21% 

1.3–1.4 Irudiak. Zatiki solugarriko prolil endopeptidasa aktibitateari dagozkion emaitzen 

irudiak. Abszisa ardatzean ikertutako garun kortexeko zatiki azpizelularrak azaltzen dira: 


87 

Doktore-tesia

88 

Zatiki 

azpizelularra 

Sinaptosomak 

Mitokondriak 

Mikrosomak 

Nukleoa 

Zitosola 

Doktore-tesia 

Arginil aminopeptidasa 




23648 3199 43569 6052 

21673 3677 36024 7506 

3470 1001 6599 1830 

9432 1277 25433 2881 

14370 2330 33004 5468 

ANOVA P

Emaitzak 

1.5. Irudia 

1.6. Irudia 

N 

13% 

Mr 

5% 

N 

18% 

Zit 

20% 

Zit 

23% 



Gizakia 

Mt 

30% 

Arratoia 

Mr 

5% 

Mt 

25% 

Sp 

29% 

Sp 

32% 

1.5–1.6 Irudiak. Zatiki solugarriko arginil aminopeptidasa aktibitateari dagozkion emaitzen 



89 

Doktore-tesia

90 

Zatiki 

azpizelularra 

Sinaptosomak 

Mitokondriak 

Mikrosomak 

Nukleoa 

Zitosola 

Doktore-tesia 

Leuzil aminopeptidasa 




1139 260 1526 320 

480 137 721 120 

416 62 533 90 

378 72 406 94 

405 50 504 93 

ANOVA P

Emaitzak 

1.7. Irudia 

1.8. Irudia 

N 

13% 

Mr 

15% 

N 

11% 

Mr 

14% 

Zit 

14% 

Zit 

14% 



Gizakia 

Mt 

17% 

Arratoia 

Mt 

20% 

Sp 

41% 

Sp 

41% 

1.7–1.8 Irudiak. Zatiki solugarriko leuzil aminopeptidasa aktibitateari dagozkion emaitzen 



91 

Doktore-tesia

92 

Zatiki 

azpizelularra 

Sinaptosomak 

Mitokondriak 

Mikrosomak 

Nukleoa 

Zitosola 

Doktore-tesia 

Piroglutamil peptidasa I solugarria 




2956 648 3203 868 

1597 332 1170 274 

1184 438 757 155 

602 109 533 113 

653 138 720 123 

ANOVA P

Emaitzak 

1.9. Irudia 

1.10. Irudia 

Mr 

17% 

Mr 

12% 


N 

9% 

N 

8% 

Mt 

18% 


Gizakia 

Zit 

9% 

Mt 

23% 

Arratoia 

Zit 

11% 

Sp 

42% 

Sp 

51% 

1.9–1.10 Irudiak. Zatiki solugarriko piroglutamil peptidasa I aktibitateari dagozkion 

emaitzen irudiak. Abszisa ardatzean ikertutako garun kortexeko zatiki azpizelularrak 

azaltzen dira: Sinaptosomak (Sp), Mitokondriak (Mt), Mikrosomak (Mr), Nukleoa (N) eta 

Zitosola (Zit). 

93 

Doktore-tesia

94 

Zatiki 

azpizelularra 

Sinaptosomak 

Mitokondriak 

Mikrosomak 

Nukleoa 

Zitosola 

Doktore-tesia 

Aspartil aminopeptidasa solugarria 




1241 142 1425 286 

490 87 505 80 

297 44 337 39 

179 18 146 15 

188 32 165 24 

ANOVA P

Emaitzak 

1.11. Irudia 

1.12. Irudia 

Mr 

12% 


N 

7% 

Mt 

20% 

Mr 

13% 

Mt 

20% 

N 

6% 


Gizakia 

Zit 

8% 

Arratoia 

Zit 

6% 

Sp 

55% 

Sp 

53% 

1.11–1.12 Irudiak. Zatiki solugarriko aspartil aminopeptidasa aktibitateari dagozkion 


azaltzen dira: Sinaptosomak (Sp), Mitokondriak (Mt), Mikrosomak (Mr), Nukleoa (N) eta 

Zitosola (Zit). 

95 

Doktore-tesia

96 

Zatiki 

azpizelularra 

Mielina 

Sinaptosomak 

Mitokondriak 

Mikrosomak 

Nukleoa 

Doktore-tesia 

Mintzari lotutako PSA (AP MII) 




14211 1855 12083 1467 

13568 2524 9182 1303 

8471 1516 7436 1086 

15789 2386 8500 970 

8769 1483 8061 1439 

ANOVA P

Emaitzak 

1.13. Irudia 

1.14. Irudia 

N 

14% 

Miel 

23% 

Miel 

27% 

N 

18% 



Gizakia 

Mr 

27% 

Arratoia 

Mr 

19% 

Sp 

22% 

Sp 

20% 

Mt 

14% 

Mt 

16% 

1.13–1.14 Irudiak. Mintzari lotutako PSA (AP MII) aktibitateari dagozkion emaitzen 


Mielina (Miel), Sinaptosomak (Sp), Mitokondriak (Mt), Mikrosomak (Mr) eta Nukleoa (N). 

97 

Doktore-tesia

98 

Zatiki 

azpizelularra 

Mielina 

Sinaptosomak 

Mitokondriak 

Mikrosomak 

Nukleoa 

Doktore-tesia 

Alanil aminopeptidasa N (APN) 




2486 229 1979 224 

2662 340 2068 402 

1958 282 1850 322 

3146 398 1973 298 

4622 847 3617 751 

ANOVA P

Emaitzak 

1.15. Irudia 

1.16. Irudia 

N 

31% 

N 

32% 


Miel 

17% 

Miel 

17% 


Gizakia 

Arratoia 

Sp 

18% 

Mr 

21% 

Sp 

18% 

Mr 

17% 

Mt 

13% 

Mt 

16% 

1.15–1.16 Irudiak. Mintzari lotutako alanil aminopeptidasa N (APN) aktibitateari 

dagozkion emaitzen irudiak. Abszisa ardatzean ikertutako garun kortexeko zatiki 

azpizelularrak azaltzen dira: Mielina (Miel), Sinaptosomak (Sp), Mitokondriak (Mt), 

Mikrosomak (Mr) eta Nukleoa (N). 

99 

Doktore-tesia

100 

Doktore-tesia 

Mintzari lotutako prolil endopeptidasa aktibitatea 

Zatiki 

azpizelularra 

Mielina 

Sinaptosomak 

Mitokondriak 

Mikrosomak 

Nukleoa 




4826 319 2483 249 

5181 631 2156 241 

3059 436 1127 79 

3902 562 1140 172 

2636 380 1185 261 

ANOVA P

Emaitzak 

1.17. Irudia 

1.18. Irudia 

Mintzari lotutako prolil endopeptidasa aktibitatea 

N 

13% 

Miel 

25% 

Miel 

30% 

N 

15% 


Gizakia 

Mr 

20% 

Arratoia 

Mr 

14% 

Sp 

26% 

Mt 

16% 

Sp 

27% 

Mt 

14% 

1.17–1.18 Irudiak. Mintzari lotutako prolil endopeptidasa aktibitateari dagozkion emaitzen 


Mielina (Miel), Sinaptosomak (Sp), Mitokondriak (Mt), Mikrosomak (Mr) eta Nukleoa (N). 

101 

Doktore-tesia

102 

Zatiki 

azpizelularra 

Mielina 

Sinaptosomak 

Mitokondriak 

Mikrosomak 

Nukleoa 

Doktore-tesia 

Mintzari lotutako piroglutamil peptidasa I 




527 83 399 65 

396 85 358 47 

239 29 198 25 

229 35 209 33 

245 39 224 30 

ANOVA P

Emaitzak 

1.19. Irudia 

1.20. Irudia 


Miel 

32% 

Miel 

29% 

N 

15% 

N 

16% 


Gizakia 

Mr 

14% 

Arratoia 

Mt 

15% 

Sp 

24% 

Sp 

26% 

Mt 

15% 

Mt 

14% 

1.19–1.20 Irudiak. Mintzari lotutako piroglutamil peptidasa I aktibitateari dagozkion 


azaltzen dira: Mielina (Miel), Sinaptosomak (Sp), Mitokondriak (Mt), Mikrosomak (Mr) eta 

Nukleoa (N). 

103 

Doktore-tesia

104 

Doktore-tesia 

Mintzari lotutako aspartil aminopeptidasa 

Zatiki 

azpizelularra 

Mielina 

Sinaptosomak 

Mitokondriak 

Mikrosomak 

Nukleoa 




342 70 334 87 

334 68 341 96 

255 78 258 51 

253 50 256 32 

232 46 269 43 

ANOVA e.e ANOVA e.e 

Emaitzak 

1.11. Taula. Taula honetan hurrengo irudiei dagozkien mintzari lotutako aspartil 

aminopeptidasaren aktibitate balioak aurkezten dira, aztertutako gizaki edo arratoien garun 

kortxeko zatiki azpizelularretan. Aktibitatearen unitateak PAU / proteina mg-tan eman 

dira. Azaltzen diren baloreak batazbestekoak eta beraien estandar erroreak (S.E) dira. 

Emaitzen konparaketa bariantzaren analisiaren (ANOVA) bitartez egin da eta hau 

esangarria edo ez esangarria (e.e) izan daiteke. Lehenengo kasuan p

Emaitzak 

1.21. Irudia 

1.22. Irudia 


N 

16% 

Miel 

24% 

N 

18% 

Miel 

23% 


Gizakia 

Mr 

18% 

Arratoia 

Mr 

18% 

Sp 

24% 

Sp 

23% 

Mt 

18% 

Mt 

18% 

1.20–1.22 Irudiak. Mintzari lotutako aspartil aminopeptidasa aktibitateari dagozkion 


azaltzen dira: Mielina (Miel), Sinaptosomak (Sp), Mitokondriak (Mt), Mikrosomak (Mr) eta 

Nukleoa (N). 

105 

Doktore-tesia

106 

1.3. Markatzaile azpizelularrak: 

Doktore-tesia 

Emaitzak 

Aztertutako zatiki azpizelularren purotasuna ezagutzeko zatiki bakoitzarekiko 

espezifikoak diren entzimen aktibitateak neurtu dira. 

1.12. Taulan gizaki eta arratoian entzima hauen banaketa azpizelularra azaltzen da. Kasu 

honetan garun kortexaren homogenatuak emandako balorea %100-tzat hartuz beste 

zatikietako aktibitate baloreak homogenatu honekiko portzentaietan eman dira. 

Konparaketak bide bateko bariantzaren analisiarekin (ANOVA) egin dira. 

Zatiki sinaptosomalaren purotasuna azaltzeko mikroskopio elektronikoz eginiko 

argazkia aurkezten da (1. Argazkia). 

1.4. Aktibitate entzimatikoa, hil-osteko atzerapena eta izozte denbora: 

Gizakiaren garunen kasuan, organu hau atera baino lehen pasatutako hil-osteko 

atzerapenak eta izozkailuan pasatutako denborak aktibitate entzimatikoaren gain eragiten 

duenentz ziurtatzeko korrelazio ikerketa estatistiko bat egin da. PSA solugarria eta APB-a 

entzima aktibitateak lagintzat hartuz, baldintza fisiko hauek aktibitate entzimatikoan 

eraginik ez dutela ikus daiteke 1.13-1.14 eta 1.15-1.16 tauletan. (PSA: R= 0.115, P= 0.505 

pm delay-aren kasuan eta R= 0.034, P= 0.851 izozte denboraren kasuan. APB: R= 0.016, P= 

0.934 eta R= 0.045, P= 0.823).

107 

Emaitzak 

Sukzinato 

C Zitokromo Laktato 2’-3’ Zikliko 

DNA 

deshidrogenasa 

erreduktasa deshidrogenasa nuklotidasa 

Gizakia Arratoia Gizakia Arratoia Gizakia Arratoia Gizakia Arratoia Gizakia Arratoia 

Homogenatua 

%100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 

(S/M) 

S 74 68 25 18 58 80 261 244 - - 

Sinaptosomak 

M 108 120 30 24 64 77 - - 140 134 

S 71 76 45 45 29 28 119 108 - - 

Mitokondriak 

M 174 200 14 32 39 44 - - 35 57 

S 19 25 40 30 55 60 55 60 - - 

Mikrosomak 

M 28 34 19 32 223 248 - - 110 107 

S 32 28 19 24 32 35 32 35 - - 

Nukleoa 

M 84 84 260 176 26 33 - - 100 71 

Zitosola 60 44 11 12 45 43 250 167 - - 

Mielina 70 48 60 63 40 54 - - 300 429 

ANOVA: P < < 0.005 < 0.005 < 0.005 < 0.005 < 0.005 < 0.005 < 0.005 < 0.005 < 0.005 < 0.005 

1.12. Taula 

Doktore-tesia

108 

Doktore-tesia 

Emaitzak 

1. Argazkia. Arratoiaren garuneko prestakin baten zatiki sinaptosomalen argazkia. 

Mintzez inguraturiko egitura gehienak (%70) sinaptosomak dira (bixikula sinaptikoak edo 

SV). Ikus daitezkeen beste egiturak lotura sinaptikoak dira (SJ). Eskala: 1mm. Handipena: 

x10.000.

Emaitzak 

PAU/mg proteina 


100000 

75000 

50000 

25000 

0 

100000 

75000 

50000 

25000 

0 


0 10 20 30 40 50 60 

Hil-osteko atzerapena (orduak) 


0 5 10 15 20 25 30 

Izozte denbora (hilabeteak) 

1.13-1.14 Taulak 

109 

Doktore-tesia

110 



25000 

20000 

15000 

10000 

5000 

0 

25000 

20000 

15000 

10000 

5000 

0 

Doktore-tesia 

APB 

1.15-1.16 Taulak 

Emaitzak 

0 10 20 30 40 50 60 

Hil-osteko atzerapena (orduak) 

APB 

0 10 20 30 40 50 60 

Izozte denbora (hilabeteak)

Emaitzak 

2. Gizaki eta arratoiaren NSZ-ko peptidasa ezberdinen 

banaketa erregionala. 

Hurrengo 11 tauletan eta dagozkien grafikatan gizaki eta arratoi tratatugabeen NSZ-ko 

atal ezberdinetako aktibitate peptidasikoak azaltzen dira. Aukeratutako garun guneak 7 izan 

ziren, amigdala (A), hipotalamoa (Ht), hipokanpoa (Hc), kaudatua (K), kortex prefrontala 

(PF), okzipitala (O) eta parietala (P) hain zuzen. 



Taula eta grafiketan adierazten diren konparaketak gizakia eta arratoiaren arteko 

aktibitate peptidasikoena da. Konparaketa horretarako parekatu gabeko T Student-a erabili 

dugu tresna estatistiko bezala. Lortutako probabilitateak honela adierazi dira: P< 0.05 (*), 

P< 0.01 (**) edo P< 0.005 (***) datu esangarrientzako, eta (e.e.) batekin ez esangarriak 

zirenean. 

Banaketa erregionalean aldakuntza esangarriak gertatu diren kasuetan (guneetako 

aktibitateak ANOVA bitartez konparatuz), hauek tauletan adierazten dira. Banaketa 

homogeneoa edo berezitasun esangarririk egon ez den kasuetan ez da ezer adierazi tauletan. 

Datuen irakurketa errazteko, lehenengo atal batean zatiki solugarriko peptidasen 

aktibitateak azaltzen dira eta bigarren atalean mintzari lotutako entzimen aktibitateak. 

2.1. Peptidasa solugarriak: 

2.1 Taulan eta 2.1 grafikan PSA solugarriak (EC 3.4.11.14) NSZ-ko atal ezberdinetan 

emandako baloreak azaltzen dira. Aktibitatea bai gizakian eta bai arratoiaren garuneko atal 

guztietan ikusi den arren, gizakiaren kasuan kortexean agertutako baloreak beste 

guneetakoa baino txikiagoak izan dira (ANOVA: P < 0.05). 

Alderantziz, aktibitate espezifikoa gizakiaren kasuan arratoiarena baino handiagoa dela 

atal guztietan ikusi dugu; hipotalamoaren kasuan adibidez, ia %46 handiagoa. 

111 

Doktore-tesia

112 

Doktore-tesia 

Emaitzak 

2.2 Taulan eta 2.2 grafikan prolil endopeptidasa solugarriaren (EC 3.4.21.26) banaketa 

erregionala deskribatzen da. Kasu honetan, giza garuneko kortexean PEP aktibitatea 

aztertutako beste ataletan baino askoz handiagoa da (ANOVA: P< 0.005). Arratoi 

garunean berriz, banaketa nahiko homogeneoa ikusi dugu. 

Bestalde gizakiaren prolil endopeptidasa aktibitatea arratoiarenaren hirukoitza edo 

laukoitza dela ikus daiteke (T student: P

Emaitzak 

2.2. Mintzari lotutako peptidasak: 

2.7 Taulan eta dagokion grafikan mintzari lotutako PSA (AP MII, PSA edo EC 

3.4.11.14) aktibitateak aurkezten dira. Banaketari dagokionez kortexeko aktibitatea beste 

atal batzuetan (amigdala, hipotalamoa eta hipokanpoa) baino pixkat txikiagoak izan dira 

(ANOVA: P

114 

NSZ-ko 

gunea 

Amigdala 

Hipotalamoa 

Hipokanpoa 

Kaudatua 

Prefrontala 

Okzipitala 

Parietala 

Doktore-tesia 


(NSZ-ko gune ezberdinetan) 


Emaitzak 

Batezbestekoa S.E (+) Batezbestekoa S.E (+) Probabilitatea 

63676 4811 46798 3608 P

Emaitzak 

APU/proteina mg 

80000 

70000 

60000 

50000 

40000 

30000 

20000 

10000 

0 

* 

*** 



*** 

*** 

*** ** * 

A Ht Hc K PF O P 

Gizakia 

Arratoia 

2.1.Grafika. PSA solugarriari dagozkion emaitzen grafika. Abszisa ardatzean 

ikertutako nerbio sistema zentraleko guneak azaltzen dira: Amigdala (A), hipotalamoa (Ht), 

hipokanpoa (Hc), kaudatua (K) eta garun kortex prefrontala (PF), okzipitala (O) eta 

parietala (P). T Student test-aren probabilitatea: P

116 

NSZ-ko 

gunea 

Amigdala 

Hipotalamoa 

Hipokanpoa 

Kaudatua 

Prefrontala 

Okzipitala 

Parietala 

Doktore-tesia 




Emaitzak 


8004 1200 3116 440 P< 0.005 

7118 856 2230 220 P< 0.005 

6650 660 3061 400 P< 0.005 

7999 880 3110 422 P< 0.005 

12888 1130 3111 419 P< 0.005 

14001 1133 2889 411 P< 0.005 

13536 1688 2996 200 P< 0.005 

ANOVA (P< 0.005) 

2.2 Taula. Taula honetan hurrengo grafikari dagozkion prolil endopeptidasa solugarriaren 

aktibitate balioak aurkezten dira, aztertutako gizaki edo arratoien NSZ-ko gune 

ezberdinetan. Aktibitatearen unitateak PAU / proteina mg-tan eman dira. Azaltzen diren 

baloreak batazbestekoak eta beraien estandar erroreak (S.E) dira. Emaitzen konparaketa T 

student test-aren bitartez egin da eta hau esangarria edo ez esangarria (e.e) izan daiteke. 

Lehenengo kasuan p

Emaitzak 


16000 

14000 

12000 

10000 

8000 

6000 

4000 

2000 

0 

*** 


*** 


*** 

*** 

*** 

*** *** 

A Ht Hc E PF O P 

** 

* 

Gizakia 

Arratoia 

2.2.Grafika. Prolil endopeptidasa solugarriari dagozkion emaitzen grafika. Abszisa 

ardatzean ikertutako nerbio sistema zentraleko guneak azaltzen dira: Amigdala (A), 

hipotalamoa (Ht), hipokanpoa (Hc), kaudatua (K) eta garun kortex prefrontala (PF), 

okzipitala (O) eta parietala (P). T Student test-aren probabilitatea: P

118 

NSZ-ko 

gunea 

Amigdala 

Hipotalamoa 

Hipokanpoa 

Kaudatua 

Prefrontala 

Okzipitala 

Parietala 

Doktore-tesia 




Emaitzak 


20951 2765 34671 2042 P

Emaitzak 

PAU/proteina mg 

40000 

35000 

30000 

25000 

20000 

15000 

10000 

5000 

0 

Arginil aminopeptidasa solugarria 

*** 


*** 

* 

*** 

*** 

*** *** 


Gizakia 

Arratoia 

2.3.Grafika. Arginil aminopeptidasari dagozkion emaitzen grafika. Abszisa ardatzean 




120 

NSZ-ko 

gunea 

Amigdala 

Hipotalamoa 

Hipokanpoa 

Kaudatua 

Prefrontala 

Okzipitala 

Parietala 

Doktore-tesia 




Emaitzak 


503 35 457 42 e.e 

477 87 386 39 e.e 

346 49 478 77 e.e 

447 90 450 65 e.e 

442 44 350 45 e.e 

523 71 349 34 e.e 

481 60 323 36 P

Emaitzak 


700 

600 

500 

400 

300 

200 

100 

0 




* 

Gizakia 

Arratoia 

2.4.Grafika. Leuzil aminopeptidasa solugarriari dagozkion emaitzen grafika. Abszisa 




122 

NSZ-ko 

gunea 

Amigdala 

Hipotalamoa 

Hipokanpoa 

Kaudatua 

Prefrontala 

Okzipitala 

Parietala 

Doktore-tesia 




Emaitzak 


500 51 448 49 e.e 

496 56 504 77 e.e 

542 77 483 74 e.e 

411 80 482 65 e.e 

306 50 438 79 e.e 

464 67 415 49 e.e 

381 37 378 42 e.e 

2.5 Taula. Taula honetan hurrengo grafikari dagozkion piroglutamil peptidasa I 

solugarriaren aktibitate balioak aurkezten dira, aztertutako gizaki edo arratoien NSZ-ko 

gune ezberdinetan. Aktibitatearen unitateak PAU / proteina mg-tan eman dira. Azaltzen 

diren baloreak batazbestekoak eta beraien estandar erroreak (S.E) dira. Emaitzen 

konparaketa T student test-aren bitartez egin da eta hau esangarria edo ez esangarria (e.e) 

izan daiteke. Lehenengo kasuan p

Emaitzak 


700 

600 

500 

400 

300 

200 

100 

0 




Gizakia 

Arratoia 

2.5.Grafika. Piroglutamil peptidasa I solugarriari dagozkion emaitzen grafika. Abszisa 




124 

NSZ-ko 

gunea 

Amigdala 

Hipotalamoa 

Hipokanpoa 

Kaudatua 

Prefrontala 

Okzipitala 

Parietala 

Doktore-tesia 




Emaitzak 


213 51 210 30 e.e 

200 30 185 25 e.e 

167 24 174 19 e.e 

205 25 197 23 e.e 

172 30 164 21 e.e 

185 26 164 22 e.e 

154 30 181 21 e.e 

2.6. Taula. Taula honetan hurrengo grafikari dagozkion aspartil aminopeptidasa 

solugarriaren aktibitate balioak aurkezten dira, aztertutako gizaki edo arratoien NSZ-ko 





Emaitzak 


300 

250 

200 

150 

100 

50 

0 




Gizakia 

Arratoia 

2.6.Grafika. Aspartil aminopeptidasa solugarriari dagozkion emaitzen grafika. Abszisa 




126 

NSZ-ko 

gunea 

Amigdala 

Hipotalamoa 

Hipokanpoa 

Kaudatua 

Prefrontala 

Okzipitala 

Parietala 

Doktore-tesia 




Emaitzak 


17974 1088 13540 2722 e.e 

12158 1240 6731 832 P

Emaitzak 


25000 

20000 

15000 

10000 

5000 

0 


** 


** 


* 

Gizakia 

Arratoia 

2.7 Grafika. Mintzari lotutako PSA-ri (AP MII) dagozkion emaitzen grafika. Abszisa 




128 

NSZ-ko 

gunea 

Amigdala 

Hipotalamoa 

Hipokanpoa 

Kaudatua 

Prefrontala 

Okzipitala 

Parietala 

Doktore-tesia 




Emaitzak 


2878 615 3318 364 e.e 

2352 260 2706 368 e.e 

2476 356 3905 839 e.e 

2159 210 2776 424 e.e 

2931 707 2690 398 e.e 

2948 729 2776 478 e.e 

2468 480 2929 785 e.e 

2.8. Taula. Taula honetan hurrengo grafikari dagozkion APNaren aktibitate balioak 

aurkezten dira, aztertutako gizaki edo arratoien NSZ-ko gune ezberdinetan. Aktibitatearen 

unitateak PAU / proteina mg-tan eman dira. Azaltzen diren baloreak batazbestekoak eta 

beraien estandar erroreak (S.E) dira. Emaitzen konparaketa T student test-aren bitartez egin 

da eta hau esangarria edo ez esangarria (e.e) izan daiteke. Lehenengo kasuan p

Emaitzak 


5000 

4500 

4000 

3500 

3000 

2500 

2000 

1500 

1000 

500 

0 

Alanina aminopeptidasa N (APN) 



Gizakia 

Arratoia 

2.8 Grafika. Mintzari lotutako APN-ari dagozkion emaitzen grafika. Abszisa ardatzean 




130 

NSZ-ko 

gunea 

Amigdala 

Hipotalamoa 

Hipokanpoa 

Kaudatua 

Prefrontala 

Okzipitala 

Parietala 

Doktore-tesia 

Mintzari lotutako prolil endopeptidasa 



Emaitzak 


1155 182 800 164 P< 0.01 

955 102 400 67 P< 0.005 

800 124 488 94 P< 0.005 

1044 136 444 93 P< 0.005 

1600 156 467 80 P< 0.005 

1622 209 464 93 P< 0.005 

1533 173 412 44 P< 0.005 

ANOVA (P

Emaitzak 


2000 

1800 

1600 

1400 

1200 

1000 

800 

600 

400 

200 

0 


** 

*** 


*** 

*** 

*** 

*** 

*** 


Gizakia 

Arratoia 

2.9.Grafika. Mintzari lotutako prolil endopeptidasari dagozkion emaitzen grafika. 

Abszisa ardatzean ikertutako nerbio sistema zentraleko guneak azaltzen dira: Amigdala (A), 



132 

NSZ-ko 

gunea 

Amigdala 

Hipotalamoa 

Hipokanpoa 

Kaudatua 

Prefrontala 

Okzipitala 

Parietala 

Doktore-tesia 




Emaitzak 


345 41 436 88 e.e 

440 62 458 59 e.e 

482 101 517 81 e.e 

417 75 496 82 e.e 

465 84 414 47 e.e 

388 57 343 51 e.e 

388 39 417 43 e.e 

2.10. Taula. Taula honetan hurrengo grafikari dagozkion mintzari lotutako piroglutamil 

peptidasa I-ren aktibitate balioak aurkezten dira, aztertutako gizaki edo arratoien NSZ-ko 





Emaitzak 


700 

600 

500 

400 

300 

200 

100 

0 




Gizakia 

Arratoia 

2.10 Grafika. Mintzari lotutako piroglutamil peptidasa I-ari dagozkion emaitzen grafika. 




134 

NSZ-ko 

gunea 

Amigdala 

Hipotalamoa 

Hipokanpoa 

Kaudatua 

Prefrontala 

Okzipitala 

Parietala 

Doktore-tesia 




Emaitzak 


256 58 327 61 e.e 

266 49 323 47 e.e 

210 40 296 42 e.e 

225 34 300 42 e.e 

228 28 267 36 e.e 

221 39 291 56 e.e 

226 27 276 35 e.e 

2.11. Taula. Taula honetan hurrengo grafikari dagozkion mintzari lotutako aspartil 

aminopeptidasaren aktibitate balioak aurkezten dira, aztertutako gizaki edo arratoien NSZko 





Emaitzak 


450 

400 

350 

300 

250 

200 

150 

100 

50 

0 




Gizakia 

Arratoia 

2.11 Grafika. Mintzari lotutako aspartil aminopeptidasari dagozkion emaitzen grafika. 




136 

Doktore-tesia 

Emaitzak

Emaitzak 

3. Heroinaren efektua giza garunaren kortex prefrontaleko 

eta nukleo kaudatuko peptidasa ezberdinen gain. 

Hurrengo 11 taula eta dagozkien grafiketan heroinazale eta beraien kontrolen garunen 

aktibitate peptidasiko ezberdinak deskribatzen dira. Aztertutako atalak kortex prefrontala 

eta nukleo kaudatua izan dira eta heroinak entzima hauen gain eraginik duenentz jakiteko 

heroina taldea eta kontrolen arteko konparaketa egin da. 

Kasuen kopurua nahiko txikia zenez (n= 8 kortexarentzako eta n= 5 kaudatuentzako), 

BPO-ak anderatzen dituzten entzimen azterketarako, kasu bakoitzarekin esperimentu bat 

baino gehiago egin da eta datu guztien tratamendurako Neurri Errepikatuko Bariantzaren 

Analisia (ANOVA) erabili dugu. Kasu kopuruaren muga horri lagin kantitatearen eskasia 

gehitu behar zitzaion; hori dela eta beste peptidasa talde hetereogenoaren artean guretzat 

aipagarrienak direnekin ere (prolil endopeptidasa eta arginina aminopeptidasa) entseiuak 

errepikatu ditugu eta tratamendu estatistiko berbera egin diegu. Besteekin berriz (Leu-AP, 

ASP-AP eta Piroglutamil-P), n bakoitzeko esperimentu bakarra egin da eta heroina taldea 

eta kontrolen arteko konparaketa egiteko parekatu gabeko T Student-a aplikatu dugu. 


(PAU/mg proteina), batazbestekoak eta estandart erroreak (S.E) azaltzen direlarik. Bai 

ANOVA eta T Student-aren probabilitateak honela adierazi dira: P< 0.05 (* batekin 

grafikan), P< 0.01 (**) edo P< 0.005 (***) datu esangarrientzako, eta (e.e.) batekin ez 

esangarriak zirenean. 

Datuen irakurketa errazteko, lehenengo atalean BPO-ak anderatzen dituzten 

aminopeptidasa aktibitateak jarri ditugu eta bigarrenean beste peptidasa talde heterogeneoa 

azaltzen dira. 

3.1. BPO-ak anderatzen dituzten aminopeptidasak: 

3.1. Taula eta 3.1. grafikan PSA (EC 3.4.11.2) solugarriaren aktibitatea azaltzen da. Bai 

kortex prefrontalean bai kaudatuan heroina taldeko aktibitate entzimatikoa kontrolena 

137 

Doktore-tesia

138 

Doktore-tesia 

Emaitzak 

baino handiagoa dela ikusi dugu. Kortex prefrontalean %20 handiagoa da (ANOVA: 

P0.05). 

3.10 – 3.11 Taula eta grafiketan aspartil aminopeptidasa (EC 3.4.11.7) solugarria eta 

mintzari lotutakoa azaltzen dira. Kasu honetan ere ez da ezberdintasun esangarririk 

agertzen (T student: P>0.05). 

Guztiak laburtuz, datu esangarrienak PSA solugarrian eta prolil endopeptidasa entzimetan 

azaldu dira. Lehenengoaren kasuan heroinazaleek aktibitate altuagoak azaldu dituzte

Emaitzak 

(P

140 

NSZ-ko 

gunea 

Doktore-tesia 


(Heroinazaleen NSZ-a) 

Heroina Kontrolak 

Batazbestekoa 

S.E 

(+) 

Batazbestekoa 

Emaitzak 

3.1. Taula. Taula honetan PSA solugarriaren aktibitateak heroinazaleen eta hauen 

kontrolen kortex prefrontalean eta kaudatuan azaltzen dira. Batazbestekoak eta estandar 

erroreak (S.E) PAU/ proteina mg–tan eman dira. Peptidasa Unitatea (PAU) minutuko 

hidrolizatutako sustrato pikomolei deritzogu. Erabilitako metodo estatistikoa neurri 

errepikatutako ANOVA izan da. Klabeak: Emaitza esangarrietan P

Emaitzak 


70000 

60000 

50000 

40000 

30000 

20000 

10000 

0 

* 



Kortexa Kaudatua 

Heroina 

Kontrola 

3.1. Grafika. Grafika honetan PSA solugarriaren aktibitateak heroinazaleen eta hauen 

kontrolen kortex prefrontalean eta kaudatuan ikus daitezke. Batazbestekoak eta estandar 

erroreak PAU/ proteina mg–tan azaltzen dira. ANOVA klabeak: Emaitza esangarrietan 

P

142 

NSZ-ko 

gunea 

Doktore-tesia 

Mintzari lotutako PSA 



Batazbestekoa S.E 

(+) 

Batazbestekoa 

Emaitzak 

3.2. Taula. Taula honetan mintzari lotutako PSA-aren aktibitateak heroinazaleen eta hauen 





Emaitzak 


12000 

10000 

8000 

6000 

4000 

2000 

0 

Mintzari lotutako PSA 



Heroina 

Kontrola 

3.2. Grafika. Grafika honetan mintzari lotutako PSA (AP MII) aktibitateak heroinazaleen 

eta hauen kontrolen kortex prefrontalean eta kaudatuan ikus daitezke. Batazbestekoak eta 

estandar erroreak PAU/ proteina mg–tan azaltzen dira. ANOVA klabeak: Emaitza 

esangarrietan P

144 

Mintzari lotutako alanina aminopeptidasa N (APN) 

NSZ-ko 

gunea 

Doktore-tesia 




(+) 


(+) 

Probabilitatea 

Kortexa 1333 103 1199 82 e.e 

Kaudatua 1099 86 1114 106 e.e 

Emaitzak 

3.3. Taula. Taula honetan mintzari lotutako APN aktibitateak heroinazaleen eta hauen 





Emaitzak 


Mintzari lotutako alanil aminopeptidasa N (APN) 

1600 

1400 

1200 

1000 

800 

600 

400 

200 

0 



Heroina 

Kontrola 

3.3. Grafika. Grafika honetan mintzari lotutako alanil aminopeptidasa N-ren (APN) 

aktibitateak heroinazaleen eta hauen kontrolen kortex prefrontalean eta kaudatuan ikus 

daitezke. Batazbestekoak eta estandar erroreak PAU/ proteina mg–tan azaltzen dira. 

ANOVA klabeak: Emaitza esangarrietan P

146 

NSZ-ko 

gunea 

Doktore-tesia 




Batazbestekoa 

S.E 

(+) 


(+) 


Kortexa 17624 1073 16606 753 e.e 

Kaudatua 8813 570 10405 631 P

Emaitzak 


20000 

18000 

16000 

14000 

12000 

10000 

8000 

6000 

4000 

2000 

0 




* 

Heroina 

Kontrola 

3.4. Grafika. Grafika honetan prolil endopeptidasa solugarriaren aktibitateak heroinazaleen 

eta hauen kontrolen kortex prefrontalean eta kaudatuan ikus daitezke. Batazbestekoak eta 

estandar erroreak PAU/ proteina mg–tan azaltzen dira. ANOVA klabeak: Emaitza 

esangarrietan P

148 

NSZ-ko 

gunea 

Doktore-tesia 





(+) 


(+) 


Kortexa 926 94 1250 148 P

Emaitzak 


2500 

2000 

1500 

1000 

500 

0 



* 


Heroina 

Kontrola 

3.5. Grafika. Grafika honetan mintzari lotutako prolil endopeptidasa aktibitateak 

heroinazaleen eta hauen kontrolen kortex prefrontalean eta kaudatuan ikus daitezke. 

Batazbestekoak eta estandar erroreak PAU/ proteina mg–tan azaltzen dira. ANOVA 

klabeak: Emaitza esangarrietan P

150 

NSZ-ko 

gunea 

Doktore-tesia 




Batazbestekoa 

S.E 

(+) 

Batazbestekoa 

Emaitzak 

3.6. Taula. Taula honetan arginil aminopeptidasa solugarriaren aktibitateak heroinazaleen 

eta hauen kontrolen kortex prefrontalean eta kaudatuan azaltzen dira. Batazbestekoak eta 

estandar erroreak (S.E) PAU/ proteina mg–tan eman dira. Peptidasa Unitatea (PAU) 

minutuko hidrolizatutako sustrato pikomolei deritzogu. Erabilitako metodo estatistikoa 

neurri errepikatutako ANOVA izan da. Klabeak: Emaitza esangarrietan P

Emaitzak 


30000 

25000 

20000 

15000 

10000 

5000 

0 




Heroina 

Kontrola 

3.6. Grafika. Grafika honetan arginil aminopeptidasa aktibitateak heroinazaleen eta hauen 



P

152 

NSZ-ko 

gunea 

Doktore-tesia 





(+) 


(+) 


Kortexa 554 38 451 32 e.e 

Kaudatua 392 88 390 91 e.e 

Emaitzak 

3.7. Taula. Taula honetan leuzil aminopeptidasa solugarriaren aktibitateak heroinazaleen 





Emaitzak 


700 

600 

500 

400 

300 

200 

100 

0 




Heroina 

Kontrola 

3.7. Grafika. Grafika honetan leuzil aminopeptidasa aktibitateak heroinazaleen eta hauen 



P

154 

NSZ-ko 

gunea 

Doktore-tesia 





(+) 


(+) 


Kortexa 132 20 112 9 e.e 

Kaudatua 69 3 67 8 e.e 

Emaitzak 

3.8. Taula. Taula honetan piroglutamil peptidasa I solugarriaren aktibitateak heroinazaleen 





Emaitzak 


160 

140 

120 

100 

80 

60 

40 

20 

0 




Heroina 

Kontrola 

3.8. Grafika. Grafika honetan priroglutamil peptidasa I solugarriaren aktibitateak 




156 

NSZ-ko 

gunea 

Doktore-tesia 





(+) 


(+) 


Kortexa 184 14 183 11 e.e 

Kaudatua 131 11 137 7 e.e 

Emaitzak 

3.9. Taula. Taula honetan mintzari lotutako piroglutamil peptidasa I-ren aktibitateak 

heroinazaleen eta hauen kontrolen kortex prefrontalean eta kaudatuan azaltzen dira. 

Batazbestekoak eta estandar erroreak (S.E) PAU/ proteina mg–tan eman dira. Peptidasa 

Unitatea (PAU) minutuko hidrolizatutako sustrato pikomolei deritzogu. Erabilitako 

metodo estatistikoa neurri errepikatutako ANOVA izan da. Klabeak: Emaitza esangarrietan 

P

Emaitzak 


250 

200 

150 

100 

50 

0 




Heroina 

Kontrola 

3.9. Grafika. Grafika honetan mintzari lotutako priroglutamil peptidasa I-en aktibitateak 




158 

Doktore-tesia 

Aspartil aminopeptidasa solugarria (EC 3.4.11.7) 

NSZ-ko 

gunea 




(+) 


(+) 


Kortexa 145 22 119 18 e.e 

Kaudatua 95 17 90 10 e.e 

Emaitzak 

3.10. Taula. Taula honetan aspartil aminopeptidasa solugarriaren aktibitateak 





P

Emaitzak 


180 

160 

140 

120 

100 

80 

60 

40 

20 

0 




Heroina 

Kontrola 

3.10. Grafika. Grafika honetan aspartil aminopeptidasa solugarriaren aktibitateak 




160 

NSZ-ko 

gunea 

Doktore-tesia 





(+) 


(+) 


Kortexa 316 27 318 20 e.e 

Kaudatua 188 13 232 24 e.e 

Emaitzak 

3.11. Taula. Taula honetan mintzari lotutako aspartil aminopeptidasaren aktibitateak 





P

Emaitzak 


400 

350 

300 

250 

200 

150 

100 

50 

0 




Heroina 

Kontrola 

3.11. Grafika. Grafika honetan mintzari lotutako aspartil aminopeptidasaren aktibitateak 




162 

Doktore-tesia 

Emaitzak

Emaitzak 

4. Morfinarekiko tolerantzia eta abstinentzi sindromearen 

efektua arratoiaren NSZ-ko gune ezberdinetako peptidasen 

gain. 

Atal honetan morfinarekin eta morfina eta naloxonarekin tratatutako arratoien eta 

beraien kontrolen NSZ-ko 7 gune ezberdinetako peptidasa aktibitateak deskribatuko dira. 

Aukeratutako garuneko atalak amigdala (A), hipotalamoa (Ht), hipokanpoa (Hc), kaudatua 

(K), kortex prefrontala (PF), okzipitala (O) eta parietala (P) izan dira. 



Konparatutako datuak morfina edo abstinentzia taldearenak eta beraien kontrolenak 

izan dira eta horretarako parekatutako T Student test-a erabili dugu, talde bikote bakoitzaren 

tratamenduak eta neurketa entzimatikoak baldintza eta momentu bereberean egin baitziren. 

T Student-aren probabilitateak honela adierazi dira: P< 0.05 (* batekin grafikan), P< 

0.01 (**) edo P< 0.005 (***) datu esangarrientzako, eta (e.e.) batekin ez esangarriak 

zirenean. 

Datuen irakurketa errazteko, lehenengo puntuan BPO-ak anderatzen dituzten 

aminopeptidasa aktibitateak deskribatuko ditugu eta bigarrenean beste peptidasa talde 

heterogeneoa aurkeztuko da. 

Azkenengo puntuan abstinentzia taldea eta beraien kontrolekin abstinentzia 

sindromearen gogortasuna neurtzeko eginiko esperimentu konduktualetan, bakoitzak 

izandako puntuaketa orokorraren konparaketa aurkeztuko da. T student test-a erabil dugu 

horretarako. 

4.1. BPO-ak anderatzen dituzten aminopeptidasak: 

4.1 – 4.2 Tauletan eta dagozkien grafiketan morfina taldean eta abstinentzia taldean 

neurtutako PSA (EC 3.4.11.14) solugarriaren aktibitateak deskribatzen dira hurrenez 

hurren. Morfinarekin tratatutako arratoien garunean kontroletan baino aktibitate 

163 

Doktore-tesia

164 

Doktore-tesia 

Emaitzak 

handiagoak neurtu dira, esangarriak kortex prefrontalaren kasuan (T Student: P< 0.005). 

Berriz, abstinentzia sindromea jasan duten arratoietan joera aldatu eta kontrolen garunean 

baino aktibitate txikiagoa agertu dira (T Student: P< 0.05 estriatuan eta kortex guztietan). 

4.3 – 4.4 Taula eta grafiketan mintzari lotutako PSA-ren (AP MII edo EC 3.4.11.14) 

aktibitateak ikus daitezke. Kasu honetan entzima honen forma solugarriak duen joera argia 

ez da ikusi (T student: P>0.05, atal guztietan). 

4.5 – 4.6 Taula eta grafiketan APN-aren (EC 3.4.11.2) aktibitateak aurkezten dira. 

Entzima honen neurketan berriro ikusi da morfina taldearen aktibitate handiagoa 

kontrolekiko (T student: P

Emaitzak 

165 

Doktore-tesia

166 

NSZ-ko 

gunea 

Amigdala 

Hipotalamoa 

Hipokanpoa 

Estriatua 

Prefrontala 

Okzipitala 

Parietala 

Doktore-tesia 


Morfina taldea. 

Morfina Kontrolak 

Emaitzak 


32270 2574 29802 1692 e.e 

30660 2117 28711 1575 e.e 

37042 2086 35974 1651 e.e 

38975 1986 37793 1505 e.e 

34638 1423 30263 1580 P

Emaitzak 


45000 

40000 

35000 

30000 

25000 

20000 

15000 

10000 

5000 

0 


Morfina taldea 

*** 


Morfina 

Kontrola 

4.1. Grafika. PSA solugarriari dagozkion emaitzen grafika (morfina taldea eta 

kontrolak). Abszisa ardatzean ikertutako nerbio sistema zentraleko guneak azaltzen dira: 

Amigdala (A), hipotalamoa (Ht), hipokanpoa (Hc), kaudatua (K) eta garun kortex 

prefrontala (PF), okzipitala (O) eta parietala (P). T Student test-aren probabilitatea: P

168 

NSZ-ko 

gunea 

Amigdala 

Hipotalamoa 

Hipokanpoa 

Kaudatua 

Prefrontala 

Okzipitala 

Parietala 

Doktore-tesia 


Abstinentzia taldea 

Abstinentzia Kontrolak 

Emaitzak 


28047 1716 27873 2116 e.e 

25979 1767 26410 2108 e.e 

33419 2332 33843 2161 e.e 

35025 1850 38036 1997 P

Emaitzak 


45000 

40000 

35000 

30000 

25000 

20000 

15000 

10000 

5000 

0 




* 

* 

* 

* 

Abstinentzia 

Kontrola 

4.2. Grafika. PSA solugarriari dagozkion emaitzen grafika (abstinentzia taldea eta 

kontrolak). Abszisa ardatzean ikertutako nerbio sistema zentraleko guneak azaltzen dira: 



170 

NSZ-ko 

gunea 

Amigdala 

Hipotalamoa 

Hipokanpoa 

Kaudatua 

Prefrontala 

Okzipitala 

Parietala 

Doktore-tesia 




Emaitzak 


7118 1492 6812 1339 e.e 

5704 762 6890 1067 e.e 

7280 1082 7003 897 e.e 

7092 1049 6921 766 e.e 

7327 822 6883 679 e.e 

8026 986 7901 808 e.e 

7790 943 6932 720 e.e 

4.3. Taula. Taula honetan morfinarekiko tolerantzia aurkezten duten arratoiak eta euren 

kontrolek azaldutako AP MII-aren aktibitateak aurkezten dira aztertutako NSZ-ko gune 




Lehenengo kasuan p

Emaitzak 


10000 

9000 

8000 

7000 

6000 

5000 

4000 

3000 

2000 

1000 

0 





Kontrola 

4.3. Grafika. Mintzari lotutako PSA-ri dagozkion emaitzen grafika (morfina taldea 

eta kontrolak). Abszisa ardatzean ikertutako nerbio sistema zentraleko guneak azaltzen dira: 



172 

NSZ-ko 

gunea 

Amigdala 

Hipotalamoa 

Hipokanpoa 

Kaudatua 

Prefrontala 

Okzipitala 

Parietala 

Doktore-tesia 




Emaitzak 


5589 1034 5854 1015 e.e 

5541 985 5937 906 e.e 

5483 818 5757 888 e.e 

6780 1025 6747 907 e.e 

5362 476 6474 911 e.e 

6916 750 5984 580 e.e 

6061 648 6087 996 e.e 

4.4. Taula. Taula honetan abstinentzia sindromea aurkezten duten arratoiak eta euren 

kontrolek azaldutako AP MII-aren aktibitateak aurkezten dira aztertutako NSZ-ko gune 




Lehenengo kasuan p

Emaitzak 


9000 

8000 

7000 

6000 

5000 

4000 

3000 

2000 

1000 

0 




Abstinentzia 

Kontrola 

4.4. Grafika. Mintzari lotutako PSA-ri dagozkion emaitzen grafika (abstinentzia 

taldea eta kontrolak). Abszisa ardatzean ikertutako nerbio sistema zentraleko guneak 

azaltzen dira: Amigdala (A), hipotalamoa (Ht), hipokanpoa (Hc), kaudatua (K) eta garun 

kortex prefrontala (PF), okzipitala (O) eta parietala (P). T Student test-aren probabilitatea: 

P

174 

NSZ-ko 

gunea 

Amigdala 

Hipotalamoa 

Hipokanpoa 

Kaudatua 

Prefrontala 

Okzipitala 

Parietala 

Doktore-tesia 

Mintzari lotutako alanil aminopeptidasa N (APN) 



Emaitzak 


1684 214 1286 247 P

Emaitzak 


2500 

2000 

1500 

1000 

500 

0 

** 

* 

APN 


** 



Kontrola 

4.5. Grafika. Mintzari lotutako alanil aminopeptidasa N-ri dagozkion emaitzen 

grafika (morfina taldea eta kontrolak). Abszisa ardatzean ikertutako nerbio sistema 

zentraleko guneak azaltzen dira: Amigdala (A), hipotalamoa (Ht), hipokanpoa (Hc), 

kaudatua (K) eta garun kortex prefrontala (PF), okzipitala (O) eta parietala (P). T Student 

test-aren probabilitatea: P

176 

NSZ-ko 

gunea 

Amigdala 

Hipotalamoa 

Hipokanpoa 

Kaudatua 

Prefrontala 

Okzipitala 

Parietala 

Doktore-tesia 

APN 



Emaitzak 


1680 219 1927 230 e.e 

1439 164 1649 258 P

Emaitzak 


2500 

2000 

1500 

1000 

500 

0 

APN 


** 


Abstinentzia 

Kontrola 

4.6. Grafika. Mintzari lotutako alanina aminopeptidasa N-ri dagozkion emaitzen 

grafika (abstinentzia taldea eta kontrolak). Abszisa ardatzean ikertutako nerbio sistema 




178 

Doktore-tesia 

Emaitzak

Emaitzak 

4.2. Beste peptidasak: 

4.7 – 4.8. Tauletan eta dagozkien grafiketan prolil endopeptidasa (EC 3.4.21.26) solugarriak 

emandako baloreak azaltzen dira. Orokorrean, bai morfina taldean eta bai abstinentzia 

taldean, kontrolek aktibitate entzimatiko handiagoa azaldu dute (T Student: P0.05, atal guztietan). 

4.11 – 4.12. Taula eta grafiketan arginil aminopeptidasa (EC 3.4.11.6) aktibitateak 

deskribatzen dira. Hemen, aipagarriena garun kortexean gertatutako joera aldaketa izan 

liteke, morfina taldean pixkat handiagoa den aktibitateak abstinentzia taldean buelta ematen 

baitu (T student: P 0.05, atal guztietan) 

nahiz eta joera aldaketaren bat ikusi garun kortex mailan. 

4.15 – 4.18 tauletan eta dagozkien grafiketan piroglutamil peptidasa (EC 3.4.19.3) 

aktibitateak azaltzen dira (solugarriak eta mintzari lotutakoak). Ez dira morfina taldean ezta 

abstinentzia taldean aldaketa esangarririk gertatu (T Student: P>0.05, talde eta atal 

guztietan). 

4.19 – 4.22 taula eta grafiketan aspartil aminopeptidasa (EC 3.4.11.7) aktibitateak aurkezten 

dira (solugarria eta mintzari lotutakoak). Kasu honetan ere neurtutako aktibitateak ez dira 

oso ezberdinak izan talde bakoitzean (beraien kontrolekiko) (T Student: P>0.05, talde eta 

atal guztietan). 

179 

Doktore-tesia

180 

NSZ-ko 

gunea 

Amigdala 

Hipotalamoa 

Hipokanpoa 

Kaudatua 

Prefrontala 

Okzipitala 

Parietala 

Doktore-tesia 




Emaitzak 


2936 413 3180 378 e.e 

2230 326 2479 334 e.e 

3214 412 3564 470 e.e 

3210 450 3568 516 e.e 

3356 531 3456 611 e.e 

3798 605 3901 582 e.e 

3880 501 4184 619 e.e 


kontrolek azaldutako prolil endopeptidasa solugarriaren aktibitateak aurkezten dira 

aztertutako NSZ-ko gune ezberdinetan. Aktibitatearen unitateak PAU / proteina mg-tan 

eman dira. Azaltzen diren baloreak batazbestekoak eta beraien estandar erroreak (S.E) dira. 

Emaitzen konparaketa T student test-aren bitartez egin da eta hau esangarria edo ez 

esangarria (e.e) izan daiteke. Lehenengo kasuan p

Emaitzak 


6000 

5000 

4000 

3000 

2000 

1000 

0 





Kontrola 

4.7. Grafika. Prolil endopeptidasa solugarriari dagozkion emaitzen grafika (morfina 




P

182 

NSZ-ko 

gunea 

Amigdala 

Hipotalamoa 

Hipokanpoa 

Kaudatua 

Prefrontala 

Okzipitala 

Parietala 

Doktore-tesia 




Emaitzak 


3043 316 3241 290 e.e 

2232 210 2427 214 e.e 

3186 269 3452 340 e.e 

3208 245 3520 295 e.e 

3485 267 3843 338 e.e 

3684 299 4026 319 e.e 

3501 310 4085 416 P

Emaitzak 


6000 

5000 

4000 

3000 

2000 

1000 

0 




* 

Abstinentzia 

Kontrola 

4.8.Grafika. Prolil endopeptidasa solugarriari dagozkion emaitzen grafika 

(abstinentzia taldea eta kontrolak). Abszisa ardatzean ikertutako nerbio sistema zentraleko 

guneak azaltzen dira: Amigdala (A), hipotalamoa (Ht), hipokanpoa (Hc), kaudatua (K) eta 

garun kortex prefrontala (PF), okzipitala (O) eta parietala (P). T Student test-aren 

probabilitatea: P

184 

NSZ-ko 

gunea 

Amigdala 

Hipotalamoa 

Hipokanpoa 

Kaudatua 

Prefrontala 

Okzipitala 

Parietala 

Doktore-tesia 




Emaitzak 


504 100 468 70 e.e 

407 78 384 45 e.e 

419 62 439 46 e.e 

420 42 395 35 e.e 

424 40 445 37 e.e 

456 50 456 38 e.e 

406 43 434 56 e.e 

4.9 Taula. Taula honetan morfinarekiko tolerantzia aurkezten duten arratoiak eta euren 

kontrolek azaldutako prolil endopeptidasaren aktibitateak (mintzari lotutakoa) aurkezten 

dira aztertutako NSZ-ko gune ezberdinetan. Aktibitatearen unitateak PAU / proteina mgtan 

eman dira. Azaltzen diren baloreak batazbestekoak eta beraien estandar erroreak (S.E) 

dira. Emaitzen konparaketa T student test-aren bitartez egin da eta hau esangarria edo ez 


Emaitzak 


700 

600 

500 

400 

300 

200 

100 

0 





Kontrola 

4.9. Grafika. Mintzari lotutako prolil endopeptidasari dagozkion emaitzen grafika 

(morfina taldea eta kontrolak). Abszisa ardatzean ikertutako nerbio sistema zentraleko 



probabilitatea: P

186 

NSZ-ko 

gunea 

Amigdala 

Hipotalamoa 

Hipokanpoa 

Kaudatua 

Prefrontala 

Okzipitala 

Parietala 

Doktore-tesia 



Naloxona Kontrolak 

Emaitzak 


456 96 626 134 e.e 

409 55 470 59 e.e 

400 57 422 55 e.e 

366 46 437 57 e.e 

393 46 464 52 e.e 

461 55 472 60 e.e 

455 59 495 74 e.e 


kontrolek azaldutako prolil endopeptidasaren aktibitateak (mintzari lotutakoa) aurkezten 





Emaitzak 


800 

700 

600 

500 

400 

300 

200 

100 

0 




Abstinentzia 

Kontrola 

4.10. Grafika. Mintzari lotutako prolil endopeptidasari dagozkion emaitzen grafika 


guneak azaltzen dira: Amigdala (A), hipotalamoa (Ht), hipokanpoa (Hc), kaudatua (F) eta 


probabilitatea: P

188 

NSZ-ko 

gunea 

Amigdala 

Hipotalamoa 

Hipokanpoa 

Kaudatua 

Prefrontala 

Okzipitala 

Parietala 

Doktore-tesia 




Emaitzak 


35070 2894 32288 2438 e.e 

29865 2961 29193 2298 e.e 

33958 2589 33421 2659 e.e 

33933 2630 32649 2359 e.e 

33403 2495 31293 2638 e.e 

36988 3601 36494 3273 e.e 

34130 2097 33551 3343 e.e 


kontrolek azaldutako arginil aminopeptidasa aktibitateak aurkezten dira aztertutako NSZko 





Emaitzak 


45000 

40000 

35000 

30000 

25000 

20000 

15000 

10000 

5000 

0 





Kontrola 

4.11. Grafika. Arginil aminopeptidasari dagozkion emaitzen grafika (morfina taldea 


Amigdala (A), hipotalamoa (Ht), hipokanpoa (Hc), kaudatua (F) eta garun kortex 


190 

NSZ-ko 

gunea 

Amigdala 

Hipotalamoa 

Hipokanpoa 

Kaudatua 

Prefrontala 

Okzipitala 

Parietala 

Doktore-tesia 




Emaitzak 


31100 2995 31342 3160 e.e 

27267 2746 25691 299 e.e 

31566 3182 31364 3523 e.e 

31583 2278 34010 3443 e.e 

28817 1965 32556 3218 e.e 

32833 2529 34648 3395 e.e 

28092 2097 31837 3343 P

Emaitzak 


45000 

40000 

35000 

30000 

25000 

20000 

15000 

10000 

5000 

0 



A Ht Hc K FP O P 

* 

Abstinentzia 

Kontrola 

4.12. Grafika. Arginil aminopeptidasari dagozkion emaitzen grafika (abstinentzia 


azaltzen dira: Amigdala (A), hipotalamoa (Ht), hipokanpoa (Hc), kaudatua (F) eta garun 


P

192 

NSZ-ko 

gunea 

Amigdala 

Hipotalamoa 

Hipokanpoa 

Kaudatua 

Prefrontala 

Okzipitala 

Parietala 

Doktore-tesia 




Emaitzak 


415 43 357 46 e.e 

456 51 387 42 e.e 

411 48 411 45 e.e 

475 43 482 42 e.e 

371 48 384 52 e.e 

438 55 382 55 e.e 

423 45 411 50 e.e 


kontrolek azaldutako leuzil aminopeptidasa aktibitateak aurkezten dira aztertutako NSZ-ko 





Emaitzak 


600 

500 

400 

300 

200 

100 

0 





Kontrola 

4.13. Grafika. Leuzina aminopeptidasari dagozkion emaitzen grafika (morfina taldea 




194 

NSZ-ko 

gunea 

Amigdala 

Hipotalamoa 

Hipokanpoa 

Kaudatua 

Prefrontala 

Okzipitala 

Parietala 

Doktore-tesia 



Naloxona Kontrolak 

Emaitzak 


441 63 461 89 e.e 

341 54 414 83 e.e 

405 46 405 65 e.e 

443 42 487 72 e.e 

355 52 397 72 e.e 

365 62 358 76 e.e 

378 41 506 92 e.e 


kontrolek azaldutako leuzil aminopeptidasaren aktibitateak aurkezten dira aztertutako NSZko 





Emaitzak 


700 

600 

500 

400 

300 

200 

100 

0 




Abstinentzia 

Kontrola 

4.14. Grafika. Leuzil aminopeptidasari dagozkion emaitzen grafika (abstinentzia 




P

196 

NSZ-ko 

gunea 

Amigdala 

Hipotalamoa 

Hipokanpoa 

Kaudatua 

Prefrontala 

Okzipitala 

Parietala 

Doktore-tesia 




Emaitzak 


85 21 76 23 e.e 

78 36 76 20 e.e 

59 11 61 9 e.e 

59 10 68 18 e.e 

65 16 60 14 e.e 

65 9 71 18 e.e 

95 18 85 16 e.e 


kontrolek azaldutako piroglutamil peptidasa I solugarriaren aktibitateak aurkezten dira 





Emaitzak 


120 

100 

80 

60 

40 

20 

0 





Kontrola 

4.15. Grafika. Piroglutamil peptidasa I solugarriari dagozkion emaitzen grafika 




probabilitatea: P

198 

NSZ-ko 

gunea 

Amigdala 

Hipotalamoa 

Hipokanpoa 

Kaudatua 

Prefrontala 

Okzipitala 

Parietala 

Doktore-tesia 




Emaitzak 


64 18 56 16 e.e 

54 5 60 11 e.e 

69 11 74 5 e.e 

68 23 54 14 e.e 

81 12 93 7 e.e 

68 3 72 4 e.e 

121 6 133 7 e.e 


kontrolek azaldutako piroglutamil peptidasa I solugarriaren aktibitateak aurkezten dira 





Emaitzak 


140 

120 

100 

80 

60 

40 

20 

0 




Naloxona 

Kontrola 

4.16. Grafika. Piroglutamil peptidasa I solugarriari dagozkion emaitzen grafika 




probabilitatea: P

200 

NSZ-ko 

gunea 

Amigdala 

Hipotalamoa 

Hipokanpoa 

Kaudatua 

Prefrontala 

Okzipitala 

Parietala 

Doktore-tesia 

Mintzari lotutako piroglutamil peptidasa 



Emaitzak 


89 29 86 21 e.e 

94 29 145 28 e.e 

127 30 117 31 e.e 

87 16 78 19 e.e 

85 19 83 18 e.e 

86 18 90 20 e.e 

127 36 147 26 e.e 


kontrolek azaldutako piroglutamil peptidasaren aktibitateak (mintzari lotutakoa) aurkezten 





Emaitzak 


200 

180 

160 

140 

120 

100 

80 

60 

40 

20 

0 





Kontrola 

4.17. Grafika. Mintzari lotutako piroglutamil peptidasa I-i dagozkion emaitzen 





202 

NSZ-ko 

gunea 

Amigdala 

Hipotalamoa 

Hipokanpoa 

Kaudatua 

Prefrontala 

Okzipitala 

Parietala 

Doktore-tesia 

Mintzari lotutako piroglutamil peptidasa 



Emaitzak 


175 43 205 46 e.e 

151 39 159 36 e.e 

221 46 223 36 e.e 

173 34 180 30 e.e 

200 60 205 21 e.e 

211 41 237 33 e.e 

277 34 361 26 e.e 


kontrolek azaldutako piroglutamil peptidasa I aktibitateak (mintzari lotutakoa) aurkezten 





Emaitzak 


350 

300 

250 

200 

150 

100 

50 

0 




Abstinentzia 

Kontrola 

4.18. Grafika. Mintzari lotutako piroglutamil peptidasa I-i dagozkion emaitzen 





204 

NSZ-ko 

gunea 

Amigdala 

Hipotalamoa 

Hipokanpoa 

Kaudatua 

Prefrontala 

Okzipitala 

Parietala 

Doktore-tesia 




Emaitzak 


93 24 82 16 e.e 

69 11 94 16 e.e 

70 15 79 20 e.e 

100 16 100 16 e.e 

95 14 84 14 e.e 

80 17 83 15 e.e 

125 13 130 5 e.e 


kontrolek azaldutako aspartil aminopeptidasa solugarriaren aktibitateak aurkezten dira 





Emaitzak 


160 

140 

120 

100 

80 

60 

40 

20 

0 





Kontrola 

4.19. Grafika. Aspartil aminopeptidasa solugarriari dagozkion emaitzen grafika 




probabilitatea: P

206 

NSZ-ko 

gunea 

Amigdala 

Hipotalamoa 

Hipokanpoa 

Kaudatua 

Prefrontala 

Okzipitala 

Parietala 

Doktore-tesia 




Emaitzak 


120 33 114 33 e.e 

74 22 97 14 e.e 

88 17 94 22 e.e 

107 19 104 11 e.e 

124 20 131 5 e.e 

92 20 110 4 e.e 

137 13 156 5 e.e 


kontrolek azaldutako aspartil aminopeptidasa solugarriaren aktibitateak aurkezten dira 





Emaitzak 


160 

140 

120 

100 

80 

60 

40 

20 

0 




Abstinentzia 

Kontrola 

4.20. Grafika. Aspartil aminopeptidasa solugarriari dagozkion emaitzen grafika 




probabilitatea: P

208 

NSZ-ko 

gunea 

Amigdala 

Hipotalamoa 

Hipokanpoa 

Kaudatua 

Prefrontala 

Okzipitala 

Parietala 

Doktore-tesia 




Emaitzak 


140 24 101 24 e.e 

131 10 135 53 e.e 

134 13 130 19 e.e 

145 20 125 14 e.e 

153 18 132 12 e.e 

132 14 155 21 e.e 

171 21 187 20 e.e 


kontrolek azaldutako aspartil aminopeptidasaren aktibitateak (mintzari lotutakoan) 

aurkezten dira aztertutako NSZ-ko gune ezberdinetan. Aktibitatearen unitateak PAU / 

proteina mg-tan eman dira. Azaltzen diren baloreak batazbestekoak eta beraien estandar 

erroreak (S.E) dira. Emaitzen konparaketa T student test-aren bitartez egin da eta hau 

esangarria edo ez esangarria (e.e) izan daiteke. Lehenengo kasuan p

Emaitzak 


250 

200 

150 

100 

50 

0 





Kontrola 

4.21. Grafika. Mintzari lotutako aspartil aminopeptidasari dagozkion emaitzen 





210 

NSZ-ko 

gunea 

Amigdala 

Hipotalamoa 

Hipokanpoa 

Kaudatua 

Prefrontala 

Okzipitala 

Parietala 

Doktore-tesia 




Emaitzak 


184 34 190 53 e.e 

125 29 179 20 e.e 

188 30 189 28 e.e 

180 21 195 26 e.e 

202 19 188 19 e.e 

158 19 204 37 e.e 

239 28 271 32 e.e 


kontrolek azaldutako aspartil aminopeptidasa aktibitateak (mintzari lotutakoa) aurkezten 





Emaitzak 


350 

300 

250 

200 

150 

100 

50 

0 




Abstinentzia 

Kontrola 

4.22. Grafika. Mintzari lotutako aspartil aminopeptidasari dagozkion emaitzen 





212 

Doktore-tesia 

Emaitzak 

4.3. Abstinentzia sindromearen gogortasuna neurtzeko esperimentu 

konduktualen puntuaketa orokorrak: 

4.23 grafikan abstinentzia taldea eta kontrol taldeko arratoien puntuaketa orokorren 

(zeinu zenbatu eta presenteak) arteko konparaketa ikus daiteke. Abstinentzia taldean, hau 

da, morfina eta naloxona zeramaten arratoietan abstinentzia sindromea argia azaldu zen 

bitartean sueroa eta naloxona zeramatenetan (kontrol taldea) ez zen sindrome honen zeinu 

esangarririk agertu. Beraz jarraitutako tratamendu protokoloa egokia izan zela konfirmatu 

genezake (T Student: P

V. Eztabaida

Eztabaida 

Tesi honetan neuropeptido ezberdinak anderatzen dituzten peptidasen 

deskribapena egin da gizaki eta arratoiaren garunetan lagin bezala hartuz. Deskribapena 

ahalik eta zabalena izan zedin, lehenengoz maila azpizelularrean entzima hauen banaketa 

aztertu da. Hurrengo pausuan, baldintza normaletan garuneko atal ezberdinetan entzima 

hauen aktibitate banaketa zein den ikusi da, espezie arteko berezitasunak azpimarratuz. 

Azkenengo etapan opiazeoekiko menpekotasun fenomenoan gizaki eta arratoien garuneko 

atal konkretuetan aktibitate peptidasikoen modulaziorik gertatzen den analizatu da. 

Ikerlanean jasotako emaitzak hurrengo hiru puntu hauetan eztabaidatuko dira: 

1. Peptidasen banaketa azpizelularra gizaki 

eta arratoiaren garun kortexean. 

Ugaztun zeluletan peptidoen anderakuntza proteinen katabolismoaren azkenengo 

faseetan kokatzen da. Proteina sintesia mintzei lotutako edo aske dauden erribosometan 

egiten den bitartean, proteina edo peptidoen anderakuntza maila azpizelularreko gune 

ezberdinetan ematen da, mekanismo ezberdinen bidez gertatuz. Edozein organismo 

eukariotako zeluletan bezala, garuneko zelulak proteinen bioeraldaketa edo turn-over delakoa 

eragiteko mekanismoak dituzte. Hauek proteina anormal edo minduak, egitura proteinak, 

proteina erregulatzaileak edo entzimatikoak eraldatzeko beharrezkoak dira eta gune 

azpizelular ezberdinetan deskribatu dira (O’Cuinn, 1997). 

Neuropeptidoen inaktibazioa nagusiki peptidasen anderakuntzaren ondorioz 

gertatzen dela ezarrita dago (Iversen, 1987). Peptidasen zelula kokapenari dagokionez, 

mintzekoak edo zitosolikoak daudela dakigu. Lehenengoak ezagunagoak dira eta zentru 

aktiboa gune extrazelularrerantz (gune sinaptikorantz) edo barnerantz dutenak bereiz 

daitezke (Turner eta lank., 1987; Maroux, 1987; Dyer eta lank., 1991). Peptidasa solugarriak 

gutxiago ezagutzen dira baina aktibitate altua azaltzen dutenez ekintza fisiologiko 

ezberdinetan funtzio garrantzitsuak izan ditzaketela deskribatu da (Mantle, 1992; O’Cuinn, 

1997). 

213 

Doktore-tesia

214 

Doktore-tesia 

Eztabaida 

Lan honetarako aukeratutako peptidasen zelula-barneko aktibitateak ezagutzeko 

aspaldi deskribatutako banaketa zelularraren teknika erabili dugu. Teknika honen bitartez 

lortutako zatiki azpizelularrak sinaptosomak, mielina, mitokondriak, mikrosomak, nukleoa 

eta zitosola izan dira. Euren artean aipagarria da sinaptosoma bezala ezagututako egituren 

lorpena. Hauek neuronen bukaera sinaptikoz sortutako egiturak dira. Bixikula hauen 

edukinaren zati handi bat zitosolikoa da –zitosol edukin guztiarengandik bananduta 

geratzen dena –, bertan aurkitutako LDH aktibitate altuak adierazten duten bezala (Gray 

eta Whitaker, 1962). 

Tesi honetan teknika horren bitartez lortutako zatiki azpizelularren purotasun 

frogak egin ziren. Gure datuak Gray eta Whitakerrek sinaptosoma mailan 

deskribatutakoarekin bat datoz. Bai gizakia zein arratoi kortex laginekin egindako banaketa 

azpizelularraren ondorioz lortutako zatiki sinaptosomalean eta zitosolean LDH maila altuak 

daude; beste zatikiekin konparatuz, bikoitza baino gehiago. 

Bestalde, sinapsietatik eratorriko egitura hauek morfologikoki zein funtzionalki 

nahiko egonkorrak direla dakigu. 70. hamarkadaren bukaeran egindako ikerlan batean, 

gizaki eta arratoi garun kortex laginak hozkailuan biltegiratu ondoren, lagin freskoekin 

konparatuz antzeko propietateak mantentzen dituztela ikusi zen. Propietate hauen artean, 

kaltzio-bitarteko kinadak erabiliz sinaptosometatik neuropeptidoen askapena eragin 

zitekeela aipatu zuten Dodd eta lankideek (1979). 

Ildo honekin jarraituz, peptidasa aktibitateen gain hil ondorengo atzerapenak 

(postmortem delay) edo laginen izozte denborak eraginik duenentz jakiteko korrelazio ikerketa 

egin da tesi honetan. PSA solugarria eta arginil aminopeptidasa (APB-a) adibide bezala 

hartuz, ez zen erlazio esanguratsurik ikusi baldintza fisiko hoiek eta aktibitate peptidasikoen 

artean. 

Era berean, beste zatikien isolamenduari dagokionez, hau egokia izan zela 

adierazten diguten emaitzak jaso genituen (emaitzen atalean 12. taulan adierazitakoak).

Eztabaida 

Neuropeptidoen zelula berneko erregulazio mekanismoen ezagutzak oraindik 

hutsune asko ditu. Peptidoen aktibitatearen kontrol fisiologikoa egiten duten peptidasak 

mintz sinaptikoan lotutako ektopeptidasak izan behar dutela proposatu da (Schwartz eta 

lank., 1981). Egia esan, mintzari lotutako aminopeptidasak neurotransmisore peptidikoen 

kontrolean eragina dutela aspaldidanik deskribatu da (Turner, 1986). Hala ere, gizaki eta 

animalien ehun ezberdinen zelulen zatiki solugarrian peptidasa aktibitatea oso ugaria dela 

ikusi da, entzima hauen funtzioa zein den oraindik oso argi egon ez arren. 

Tesi honetarako eginiko esperimentuetan aktibitate peptidasikoa zatiki azpizelular 

guztietan aurkitu da eta banaketa patroia oso antzekoa izan da gizakia zein arratoiaren 

garunen kortexean. Gainera, entzima solugarrien aktibitatea mintzari lotutakoena bezain 

bestekoa edo handiagoa dela ikusi da. 

1.1. Peptidasa solugarriei dagokionez, prolil endopeptidasa izan ezik 

beste guztien aktibitate handiena zatiki sinaptosomalean aurkitu dugu bai gizaki zein 

arratoiaren garun kortexean. 

Aipatzekoa da piroglutamil peptidasa I (PG I) eta aspartil aminopeptidasa (APA) 

aktibitate espezifikoen zati handi bat amaiera sinaptikoan azaldu izana. 

Lehenengoari dagokionez, gure taldeak duela gutxi adin ezberdineko arratoien 

zerebeloan nerbio sistema zentrala (NSZ) heldu ahala sinaptosometako PG I aktibitatea 

bikoiztu egiten dela deskribatu zuen. Arratoi helduetan, zatiki azpizelularrak konparatuz 

gero, aktibitate nagusia maila sinaptomalean agertu zen bai PG I solugarrian zein mintzari 

lotutakoan. Gainera, zatiki zitosolikoaren PG I aktibitateak arratoiak heldu ahala 

ikusgarrizko beherakada jasaten duela ikusi zen (Gandarias eta lank., 2000). Tesi honetan 

banaketa azpizelularrerako gizaki eta arratoi helduen garun kortex laginak erabili ditugu eta 

PG I entzimaren banaketa azpizelular berdina agertu da; hau da, maila sinaptosomal altuak 

eta zitosoliko baxuak. Beraz, entzima honen forma solugarriaren ekintza azpizelular nagusia 

maila sinaptikoan gertatzen dela esan genezake. 

APA-ren kasuan ere aktibitate nagusia sinaptosometan azaltzen da gizaki eta 

arratoiaren garun kortexean. Portzentai txikiagoan baina hala ere nagusiki, leuzil 

215 

Doktore-tesia

216 

Doktore-tesia 

Eztabaida 

aminopeptidasaren aktibitate handienak zatiki azpizelular honetan aurkitzen dira. Era 

berean, PSA solugarriaren eta arginil aminopeptidasaren (APB) banaketa homogeneoagoa 

izan arren, zatiki sinaptosomalean aktibitate altuak ikus daitezke gizaki eta arratoiaren garun 

kortexean. 

Kokapen nagusi honen zergatia ulertzea ez da errazegia gaur arte ditugun datuekin 

behintzat. 1987an Hersh eta lankideak peptidasa batzuk bere funtzioa sinapsi inguruan izan 

dezaketela deskribatu zuten; neuropeptidoen zelula barneko katabolismoak sinapsietatik 

hurbil peptido hauen kontzentrazio gradientea mantentzen lagundu lezaketela proposatuz. 

Autore batzuen eritziz, entzima hauen kokapena nahiz eta zelula-barnekoa izan 

neuropeptidoen anderakuntzan era bitan parte hartu lezakete: neuropeptidoak bere 

hartzailearekin konplexu bat sortu eta zelulan barneratu ondoren, edota peptidasak gune 

sinaptikora askatuz gero (Gibson eta lank., 1989). Ideia honi lagunduz, duela gutxi PSA-ren 

sinapsirainoko garraio axonala frogatzen duen lan bat aurkeztu da, entzima honen 

neuropeptido anderatzaile funtzioa bukaera edo gune sinaptikoan gertatzen dela 

proposatuz (Yamamoto eta lank., 2002). APB-aren kasuan ere, arratoiaren guruin 

adrenaleko feokromozitoma zeluletan entzima honen jariaketa deskribatu da (Balogh eta 

lank., 1998). Beraz, entzima solugarri hauen aktibitate nagusia zelula barnean gertatzen dela 

argi egon arren, sinapsi inguruan proportzio handietan azaltzeak zergatia bat baino gehiago 

izatea posible litzateke, ezin daitekelarik entzimen askapenaren hipotesia baztertu. 

Bestalde, zelula arteko komunikazioan eragina duten peptidoak kontuan hartu gabe, 

proteina ezberdinen apurketaren ondorioz eratutako peptidoen anderakuntza nagusiki 

zelula barnean gertatzen dela onartuta dago; zitosolean batipat (O’Cuinn, 1997). 

Tesi honetan deskribatutako entzima solugarri guztietan zatiki sinaptosomalean eta 

zitosolikoan azaldutako aktibitateak batera aztertuko bagenitu – azken finean 

sinaptosometako edukina zitosola baita – aktibitate espezifiko guztiaren erdia edo gehiago 

zelularen zitosolean ematen dela adierazi genezake. Aktibitate hauen artean PSA solugarria, 

APB-a eta prolil endopeptidasa solugarriarenak (gizakian) beste entzimenak baino askoz 

handiagoak izan dira. PSA-ren kasuan adibidez, aminopeptidasa hau garunean aurkitzen 

den ugariena dela eta bere aktibitatearen %80-a zatiki solugarrian ematen dela dakigu 

(McLellan eta Lank., 1988). Beraz deskribatutako aktibitate zitosoliko handia kontuan

Eztabaida 

hartuz, zitosolean gertatutako peptido ezberdinen anderakuntzan entzima hauek funtzioren 

bat izan behar dutela pentsatzera eramaten gaitu. Izan ere, puntu honen bukaeran azalduko 

den bezala, peptidasa solugarri hauek aktibitate intrakrinoa duten neuropeptidoen 

anderakuntzan eragin lezakete. 

Peptidasa aktibitatea nahiko kantitate esanguratsuan aurkitu dugun beste zatiki bat, 

mitokondriak izan dira. Batez ere PSA, APB eta PEP solugarria portzentai garrantzitsuetan 

azaldu dira organulu azpizelular hauetan. Zatiki honetan entzima hauek izan lezaketen 

funtzioa argiegi ez dagoen arren, badira beste ehun batzuetako zeluletan eginiko ikerlanak 

non mitokondrietan peptidasa aktibitateak isolatu diren (Serizawa eta lank., 1995). Duela 

gutxiko lan batetan mitokondriako proteina eta aitzindari polipeptidiko askoren 

proteolisian eragiten duten hiru peptidasa isolatu dira. Hauek eboluzio maila ezberdineko 

espezietan (gizakia barne) egitura eta funtzioa mantendu dutela diote ikerlariek (Gakh eta 

lank., 2002). 1992an azaldutako artikulu batean, arratoiaren giltzurruneko zelula 

tubularretako mikrosoma eta mitokondrietan PSA dagoela deskribatu zuten Kettmann eta 

lankideek. Zentzu honetan, guk garun kortexean egindako esperimentuetan 

mitokondrietako PSA aktibitatea nahiko altua dela ikusi dugu. Era berean, mikrosometakoa 

ez da bestea baino askoz txikiagoa izan. 

Beraz, peptidasa solugarrien banaketa azpizelularrean zerbait azpimarratzekotan, 

entzima hauen zelula barneko aktibitatea handia dela eta zatiki sinaptosomaleko edo 

zitosoleko (bere osotasunean) peptidasa mailak altuenak direla esan behar da. 

1.2. Mintzari lotutako peptidasei dagokionez, hauek ere zatiki 

azpizelular guztietan aurkitu daitezke, bai arratoi zein gizakiaren garun kortexean. 

Mintzari lotutako entzimen analisian banaketa azpizelularraren teknikari esker zatiki 

mielinikoa isolatu da. Bertan peptidasa aktibitateak altuak aurkitu ditugu. PG I eta PEParen 

kasuan aktibitate mielinikoa guztiaren %30-ekoa da. Gainera, beste peptidasena ere 

%17-27-koa dela ikusirik (nahiz eta beste zatikiekiko ezberdintasunak esanguratsuak ez 

diren), maila honetan peptidasek funtzioren bat izan behar dutela susmagarria da. 

217 

Doktore-tesia

218 

Doktore-tesia 

Eztabaida 

Zentzu honetan ez dira ikerlan ugariegi agertu, baina badago baten bat. Adibidez, 

1970an Frey eta lankideek akuriaren (guinea-pig) garunean mielinizazio garaian peptidasa 

aktibitatea deskribatu zuten. 21 urte beranduago Kioussi eta Matsasek (1991) NSZ-eko 

neuronen axoiak eztaltzen dituen mielina ekoizten duten Schwann zeluletan endopeptidasa 

24.11 entzima (entzefalinasa) isolatu zuten. Kokapen honek nerbioen garapenean edo 

birsorkuntzarekin zerikusiren bat izan behar duela proposatu zuten. Hildu honetan nerbio 

sistema periferikoko neuronen endekapen mota berezi batean entzefalinasa, APN eta 

angiotentsina eraldatzen duen entzima (AEE) bezalako peptidasa ezberdinen aktibitate 

aldaketak deskribatu dira (Kenny eta Bourne, 1991). 

Beraz, gaur egun arte deskribatutakoaren arabera, zatiki mielinikoan kokatutako 

peptidasen zeregina nerbioen garapen edo endekapenarekin erlazionatuta egotea posible 

litzateke. Egia esan, gure taldeak garunaren garapenean peptidasek izan lezaketen funtzioari 

buruzko ikerketa lerro tinko bat zabaldu du eta horretan dirau (Gandarias eta lank., 1992; 

1994; 1997; 1998; Irazusta eta lank., 1999; 2000; Agirregoitia eta lank., 2003). 

Zatiki sinaptosomalean esangarriki handiagoak izan diren aktibitateen artean 

mintzari lotutako PG I eta PEP aktibitatea ditugu: 

PG I-ari dagokionez, bere aktibitatea nagusiki solugarria dela deskribatu den arren 

(Cummings eta lank., 1998), mintzari lotutako aktibitatea ere azaltzen dela deskribatu da 

(Alba eta lank., 1995); eta lan honetan aurkitutakoaren arabera, gune sinaptikoan funtzioren 

bat izan behar duela esan genezake. Sarreran azaltzen den bezala, PG I-a espektru zabaleko 

entzima da eta piroglutamiko hondarra duten peptido gehienak anderatu ditzake (Browne 

eta lank., 1983); Euren artean TRH-a, LHRH-a, bonbesina, neurotensina, e.a. 

Bai gizakia eta bai arratoiaren garun kortexeko sinaptosometan PEP-aren aktibitate 

esangarriak aurkitu ditugu. Emaitza hauek O’Leary-ren taldeak (1995; 1996) behi-garunean 

deskribatutakoarekin bat datoz. Ikerlari hauek mintzari lotutako PEP aktibitatea 

sinaptosometan isolatu zuten. Maila honetan entzima honek izan lezaken funtzioa TRH-a, 

ADH-a, P substantzia, e.a peptidoren hidrolisia egitea izan daiteke (Welches eta lank., 

1993).

Eztabaida 

Mintzari lotutako beste hiru entzimen (AP MII, APN eta APA) aktibitate 

sinaptosomala ere kontuan hartzekoa izan da, nahiz eta beste zatikiekiko ezberdintasuna 

esangarria ez izan. Lehengo biek barne peptido opioideen anderakuntzan duten funtzioa eta 

APA-k angiotentsina II-aren eraldaketan duena zelularen maila honetan gertatu behar duela 

pentsatzea da bidezkoena. 

Beste datu aipagarrien artean zatiki nuklearrean azaldutako peptidasa aktibitateak 

izan dira, esangarriki altuak APN-aren kasuan. Aminopeptidasa honen ekintza ezagunena 

entzefalinen anderakuntza da (Giros eta lank., 1985) eta neuropeptido hauek 

neurotransmisore/neuromodulatzaile funtzioa dutela jakinik, APN-aren kokapen 

nuklearraren esanahia ulertzea ez da erraza. 

Entzefalinak neurona eta beste zelulen hazkuntza eta bereizketan eragina dutela 

aspaldidanik deskribatu da (Zagon eta lank., 1987). Egia esan, met-entzefalinari hazkuntzafaktore 

opioide bezala ezagutzen zaio (opioid growth factor edo OGF) eta zelulen garapenean, 

birsorkuntzan, zaurien orbaintzetan, angiogenesian eta minbizian peptido modulatzailea 

dela deskribatu da. Ekintza hau hartzaile baten bitartez egiten duela deskribatu da, mintz 

nuklearran kokatzen den OGFr hartzailearen bitartez alegia (Zagon eta lank., 2002). Gure 

ikerlanean ikusitako APN-aren kokapenaren herena nukleoan agertu izanak (bai gizakia 

zein arratoiaren garun kortexean) OGF-aren zelula-barneko ekintza posible horrekin 

zerikusia izan lezake. 

Era berean, baina maila txikiago batetan, entzefalinen anderakuntza egiten duten 

PSA solugarria eta mintzari lotutakoak kokapen nuklearra dutela ikusi dugu tesi honetan 

(aktibitate azpizelularraren %14 – 19). Constam eta lankideak (1995) ere PSA aktibitate 

nuklearra dagoela ikusi zuten, zelula hazkuntza prozesuetan gertatutako proteolisi 

fenomenoetan parte hartzen duela proposatuz. 

Duela urte batzuk beste ikerlari talde batek PEP aktibitate nuklearra dagoela 

deskribatu zuten, entzima honek ugaztunen DNA sintesian funtzioren bat izan dezakela 

proposatuz (Ishino eta lank., 1998). Tesi honetan PEP solugarriaren aktibitate nuklearra ia 

sinaptosometakoa bezain bestekoa dela ikusi dugu. Beraz, gure esperimentuetan ikusitakoa 

Ishinoren taldeak deskribatutakoarekin bat datorrela esan genezake. 

219 

Doktore-tesia

220 

Doktore-tesia 

Eztabaida 

Orokorrean mintzari lotutako peptidasen banaketa azpizelularra gizakian eta 

arratoian antzekoa izan den arren, aipagarria da giza garun kortexean AP MII aktibitate 

handiena zatiki mikrosomalean aurkitu izana. Gizakian entzima honen isoforma 

solugarriaren zelula-barneko kokapenari buruz lan batzuk badauden arren, ezer gutxi esan 

daiteke mintzari lotutakoari buruz. Grdisa eta Vitalek (1991) gizakiaren odoleko zelula zuri 

ezberdinen mikrosometan espezifizitate zabaleko aminopeptidasa aktibitateak isolatu 

zituzten, zatiki honetan funtzio bereziren bat izan behar luketela adieraziz. Urte batzuk 

lehenago ere gizakiaren karenako mikrosometan aminopeptidasa aktibitatea duen entzima 

bat purifikatu zen (Kurauchi eta lank., 1986). 

Zatiki mikrosomalean aurkitzen diren organulu nagusiak erretikulu endoplasmikoa 

eta Golgi aparatua dira. Toki hauetan proteinen eta peptidoen ekoizpenean garrantzitsuak 

diren prozesuak gertatzen direla aspaldidanik dakigu. Hauen artean, Golgi aparatuan 

neuropeptidoen aitzindariak diren peptido handiagoen prozesamendua gertatzen da 

(O’Cuinn, 1997). Beharbada, zatiki mikrosomalean proportzio ezberdinetan organulu 

hauetan aurkitzen diren peptidasa hauek neuropeptidoen prozesamenduan funtzioren bat 

izan lezakete. 

Laburbilduz, mintzari lotutako peptidasa aktibitateen banaketa azpizelularrari 

dagokionez, entzima hauek maila zelularrean organulu eta toki ezberdinetan azaltzen direla 

esan behar da. Kokapenak oso ezberdinak izan diren arren, aipatzekoa da mielina eta 

sinaptosometako aktibitate altua PG I eta PEP-aren kasuan, eta nukleoan azaldutako APN 

aktibitate handia. 

Mintzari lotutako garuneko peptidasen funtzioa jariatutako molekula 

erregulatzaileen (hormona edo neurotransmisoreak adib.) metabolismoan nahiko ondo 

ezarrita dagoen arren (Turner, 1987), peptidasa solugarrien zeregina zelula barnean ez dago 

batere argi (Mantle, 1992). Arrazoi honegatik normalean mintzari lotutako eta zatiki 

solugarriko entzimen funtzioa bata bestearengandik bananduta azaltzen dira. Baina ikerlan 

askotan eta tesi honetan ikusitakoaren arabera, azpimarratzekoa da bai aktibitate solugarriak 

zein mintzari lotutako aktibitate gehienak (sinaptosometakoa kontuan hartu gabe), 

zelularen peptidasa aktibitate osoaren zati handiena direla eta maila azpizelularrean

Eztabaida 

gertatzen dela. Azken finean, aztertutako peptidasa ezberdinek neuropeptido edo beste 

peptido askoren anderakuntzan parte hartzen dutela deskribatu da hainbat ikerlanetan; 

baina peptidasa hauen zati handiena zelula barnean kokatzen dela jakinik, entzima hauen 

ekintza mekanismoari buruzko hutsune zabal bat dagoela ikus dezakegu. 

Peptidasa zitosolikoen eztabaidan entzima hauek Euren funtzio ezberdinak zelulatik 

kanpora jariatu ondoren edo beren substratua diren peptidoak zelulan barneratu ondoren 

egin litzaketela proposatu da (Gibson eta lank., 1989). Proposamen hau gune aktiboa zelula 

barnera begira duten mintzari lotutako entzimentzako baliagarria da, AP MII-a adibidez 

(Dyer eta lank., 1990). 

Azkenengo urteotan hormona peptidiko edo hazkuntza faktore batzuk zelula 

barnean ekintza intrakrino bat izan dezaketenaren hipotesia jarri da agerian. Peptido hauek 

zelula kanpotik barneratu ondoren edo barnean atxikita gelditu ondoren zelularen aktibitate 

ezberdinak modulatu ditzaketela proposatu da (geneen transkripzioa edo zelula bereizketa 

adibidez) (Re, 2002; 2003). Hildu honetan hipofisiko hormona peptidiko batzuk edo 

angiotentsina II-ak aktibitate intrakrinoa izan dezaketela deskribatu da (Houben eta Denef, 

1994; De Mello eta Danser, 2000; Schuijt eta Danser, 2002). 

Tesi honen helburuetariko bat NSZ-an peptido ezberdinen anderatzaileak diren 

peptidasen aktibitate azpizelularra deskribatzea izan da. Ikus dezakegunez, entzima hauek 

aztertutako zatiki azpizelular guztietan agertzen dira eta zelula barnean aktibitate handia 

daukate. Emaitza hauek hipotesi intrakrino hau osotzen lagundu gaitzakete; azken finean, 

ekintza intrakrinoa duten peptidoen erregulazioan peptidasek funtzioren bat izatea posible 

baita. 

Peptidasen banaketa azpizelularraz gain, entzima hauek NSZ-eko atal ezberdinetan 

zein eratan banatzen diren ezagutzeak beraien funtzioari buruzko datu gehiago biltzen 

lagun ziezagukeenez, tesiaren bigarren fasean gizaki eta arratoi arrunten (baldintza 

normaletan daudenak) garuneko gune ezberdinetan 7 peptidasa hoien aktibitateak neurtu 

genituen: 

221 

Doktore-tesia

222 

Doktore-tesia 

Eztabaida 

2. Peptidasa aktibitateak gizakiaren eta 

arratoiaren garuneko atal ezberdinetan. 

Peptidasak mikroorganismo, landare eta animalia mota edo espezie ugaritan eta 

ehun ezberdinetan isolatu dira (Taylor, 1993). Organo periferikoen artean, gibela, 

giltzurrunak, birikak, odol zelulak, gihar eskeletikoa, e.a. organo edo ehunetan peptidasa 

aktibitatea azaltzen dela deskribatu da (Mantle, 1992; Goossens eta lank., 1996; Irazusta eta 

lank., 2001; Fernández eta lank., 2002). 

Lan honetarako aukeratutako entzima guztiak gizakia edo animalien NSZ-ko atalen 

batean isolatu izan dira (Kato eta lank., 1980; Kelly eta lank., 1983; Hersh eta lank., 1985; 

Gros eta lank., 1985; Matsas eta lank., 1985;…). 

Ikerketa deskriptibo honetan lan hauek osatzeko asmoz garuneko 7 atal ezberdin 

aukeratu dira beste hainbeste peptidasen aktibitateak gune guztietan hedatzen direnentz eta 

nola egiten duten jakiteko. Aukeratutako guneak amigdala, hipotalamoa, hipokanpoa, 

estriatuaren nukleo kaudatua eta garun kortexa (prefrontala, parietala eta okzipitala) izan 

dira. Aukeraketa honek zergatia bat baino gehiago izan ditu: 

I. Alde batetik, atal ezberdin bat baino gehiagotan neurtu nahi izan da, ikerketa 

deskriptiboa izanik, peptidasen aktibitateak entzefaloaren hedaduran zehar analizatzea 

zentzuzkoena baita. Gainera atal hauen artean, garapen ebolutiboari dagokionez garun 

kortexaren kasuan garapen hau ez da berdina izan gizakiaren edo arratoiaren kasuan. 

II. Bestetik, gune hauetan peptidasek hidrolisatutako neuropeptidoak azaltzen 

direla, proportzio ezberdinetan, deskribatu da (begiratu sarreran). 

III. Esperimentuetarako erabilitako teknikak eskatzen dituen lagin kantitateak 

mugak jartzen dizkigunez (batez ere arratoi laginekin) aipatutako 7 garun gune hoiek 

aukeratu ditugu.

Eztabaida 

IV. Gainera, gune hauek menpekotasunari dagokion punturako egokiak iruditu 

zitzaizkigunez, egoera fisiologikoetan neurtutako garun atalak eta hurrengo fasean egoera 

patologikoan aztertutakoak berdinak izatea pentsatu dugu. 

Orokorrean, ikertutako peptidasa aktibitateen banaketa erregionala bai gizaki zein 

arratoiaren garunean nahiko homogenoa izan da, PEP, PSA solugarria eta APB-an 

agertutako ezberdintasun esangarriak kontuan hartu gabe. Zazpi entzimen aktibitateak 

espezie bietan aztertutako garun gune guztietan ikusi dira. 

Gainera, aztertutako 3 peptidasen aktibitateetan (PEP, PSA eta APB-a) espezie 

arteko ezberdintasun esangarriak azaldu dira. Beste aktibitateetan joera adierazgarri batzuk 

ikusi arren, ezberdintasunak ez dira esangarriak izan. 

223 

2.1. Prolil endopeptidasa peptido ezberdinen (adibidez TRH-a eta 

ADH-a) anderakuntza eragin dezakeen entzima bezala deskribatu da (Welches eta lank., 

1993). Sinapsi mailan neuropeptido ezberdinen inaktibazioa hauen prolil aminoazidoak 

hidrolisatuz eragiten duela dakigu (Walter eta lank., 1971; O’Leary eta lank., 1996). Bere 

kokapena arratoi eta gizakiaren NSZ-ean ezaguna da (Kato eta lank., 1980; Wilk, 1983; 

Kalwant eta lank., 1991) eta gure esperimentuetan horrela dela baieztatu dugu. 

Baina PEP-aren aktibitatean, bai solugarrian zein mintzari lotutakoan, adierazgarriak 

iruditu zaizkigun emaitza bi azpimarratu behar dira: 

2.1.1. Arratoiaren garunean PEP-aren banaketa nahiko homogeneoa dela azaldu 

den bitartean (amigdalan ikusitako joera salbu), giza garun kortexean beste guneetan baino 

aktibitate esangarriki handiagoak azaltzen dira. Emaitza hauek Kato eta lankideak (1980) 

giza garun homogenatuetan ikusitako PEP solugarriaren emaitzekin bat dator. 

Griffiths eta lankideek (1985) TRH-aren anderakuntza mailak kortexean beste 

ataletan baino nabariagoak direla deskribatu zuten. Gure lanean azaldutako kortexeko 3 atal 

ezberdineko (PF, O eta P) PEP isoforma bien maila altuak lan horretan azaldutakoa 

sostengatzen dute, PEP-a TRH-aren inaktibazioan zerikusia duela deskribatu baita 

(Welches eta lank., 1993). Hipotalamoko hormona peptidiko honek, TSH-a edo hormona 

Doktore-tesia

224 

Doktore-tesia 

Eztabaida 

tiroideen askapenean duen eraginaz gain, eragin trofiko zuzenak dituela deskribatu da 

(Banda eta lank., 1985 eta 1987; Bauer, 1987). Beraz, PEP aktibitatea NSZ-an filogenetikoki 

eboluzionatuago dauden guneetan azaltzeak oraindik hain ezezaguna den ehun honen 

garapenean entzima honek funtzioren bat izan behar duen susmopean jartzen gaitu. Egia 

esan, emaitza interesgarri hauek, espezie gehiagoren filogenesian PEP-aren funtzioa zein 

izan daitekeen ulertzeko asmoz, ikerketa lerro berri bat zabaldu dute gure taldean 

(Agirregoitia eta lank., 2003). 

Hildu honetan, ikerlan anitzetan PEP-a oroimena, ezagutza eta ikaskuntza 

funtzioarekin erlazionatu da (Shishido eta lank., 1998); garun kortexarekin erlazio zuzena 

duten funtzioekin alegia (Coyle eta lank., 1983; Araujo eta lank., 1988). Are gehiago, 

azkeneko hamarkadan Alzheimer, Parkinsona, Huntington, e.a. endekapenezko gaixotasun 

neurologikoetan entzima honen aktibitate aldaketak ikusi dira. Alzheimerraren kasuan PEP 

garun kortexean soilik agertzen dela eragindua deskribatu da (Ichai eta lank., 1994; Mantle 

eta lank., 1996). Gainera, entzima honek oroimenarekin zerikusia duela eta, gaur egun PEPren 

inhibitzaileekin azterketa preklinikoak egiten hasi dira karraskari, tximino eta gizakian 

(Schneider eta lank., 2002; Morain eta lank., 2002) emaitza onak agertu direlarik. 

Inhibitzaile hauek garun kortexean eragin gehiago dutela ere deskribatu da (Toide eta lank., 

1995). 

Beraz datu hauek ikusita eta argitaratuko ikerlanak kontuan hartuz, gizakiaren garun 

kortexaren fisiologian PEP-ak funtzioren bat izan dezakela proposatu daiteke. 

2.1.2. Peptidasa honen analisian ikusitako beste berezitasun bat espezie arteko 

aktibitate maila hain ezberdinak izan dira. Izan ere, giza garuneko PEP aktibitatea 

arratoiarena baino handiagoa dela aurkitu dugu aztertutako garuneko atal guztietan eta 

entzimaren isoforma bietan. Baina espezie bien kortexeko PEP mailak konparatuz, gizakian 

entzima honen aktibitatea arratoian baino 3-4 bider handiagoa dela ikusi dugu. 

Beharbada, emaitza hau goian eztabaidatutakoaren Hildu berberean kokatu 

genezake. Garun kortexaren garapenarekin eta gune honekin zerikusia duten funtzio 

bereziekin erlazionatu den entzima hau gizakiaren kortexean arratoian baino maila askoz 

altuagoetan agertzeak badu bere logika.

Eztabaida 

225 

2.2. Puromizinarekiko sentikorra den aminopeptidasa 

(PSA) garunean azaltzen den aminopeptidasa ugariena dela deskribatu da (Hersh eta 

lank., 1987). Entzima honek mintzari lotutako eta solugarria den isoforma bi dituela 

deskribatu da, bigarrenaren aktibitatea askoz handiagoa delarik (McLellan eta lank., 1988). 

Mintzari lotutako entzefalina anderatzaileen artean AP MII-a APN-a baino aktiboagoa dela 

deskribatu da (Giros, 1985). Gainera mintzari lotutako PSA edo AP MII garunarekiko 

espezifikoa den bitartean, isoforma solugarria eta APN-a beste ehun askotan isolatu dira 

(Solhonne eta lank., 1987; Mantle, 1992; Yamamoto eta lank., 1998, Shimizu eta lank., 

2002). 1997an Tobler-en taldeak gizakiaren neuronetako PSA klonatu zuen. 

Gure esperimentuetan, PSA espezie bietan azaldu da. Gainera, aminopeptidasa 

honen aktibitatea ikertutako peptidasa guztien artean handiena dela ikusi dugu. Era berean, 

mintzari lotutako peptidasa aktibitateen artean AP MII-arena izan da nagusia. Beraz 

emaitza hauek beste argitarapenek diotenarekin bat datoz. 

Banaketa erregionalari dagokionez, proentzefalina eta prodinorfina eta hauen 

eratorriak NSZ eta periferikoko gune askotan isolatu dira, adibidez estriatua, hipokanpoa, 

kortexa, hipotalamoa, e.a. (Roques, 1999). BPO batzuen hidrolisia sor dezakeen PSA garun 

atal hoietan maila altuetan azaldu da. Hala ere, giza garun kortexean ikusitako PSA 

solugarriaren aktibitatea beste ataletakoa baino eskasagoa izan da. Arratoi garunean ez da 

berezitasun hau nabaritu. 

Espezie arteko konparaketari dagokionez, giza garunean PSA-ren aktibitatea 

arratoiarenean baino esangarriki handiagoa dela ikusi dugu. PSA solugarrian aztertutako atal 

guztietan, eta AP MII-aren kasuan atal gehienetan azaldu dira emaitza hauek. Gainera, 

hurrengo puntuan ikusiko dugun bezala APB aktibitatearen alderantzizko emaitzak izan 

dira. 

2.3. Arginil aminopeptidasa edo APB gizakia eta animalietan 

isolatutako eta substratu bezala N-muturrean arginina edo lisina duten peptidoak 

Doktore-tesia

226 

Doktore-tesia 

Eztabaida 

anderatzen dituen entzima da (Hopsu eta lank., 1966; Piesse eta lank., 2002). Entzima 

solugarri bezala ezagutzen den peptidasa honek bere aktibitate egokia pH pixkat azidoan 

daukanez (Mantle, 1992; O’Cuinn, 1997) barrunbe azpizelularretara hobeto egokitzen dela 

eta bertan fenomeno fisiologiko ezberdinetan partaide dela deskribatu da (Foulon eta lank., 

1999). 

Lan honetan garun atal ezberdinetako homogenatuen zatiki solugarrian aztertutako 

APB-ak espezie bietan aktibitate handia duela ikusi dugu. PSA solugarriaren ostean 

handiena. Gainera, arratoi garuneko APB aktibitatea era esangarrian gizakian baino 

handiagoa dela ikusi dugu. Aktibitate garai hau zelula barnean gertatzeak APB-aren funtzioa 

zein izan daitekeen jakitea zailagotu egiten digu. Bere ekintzen artean, hantura prozesuetan 

sortutako bitartekari peptidikoen edota propeptido batzuen prozesamendua dagoela 

proposatu da (Yasothornsikul eta lank., 1998; Foulon eta lank., 1999). Prozesu hauetan eta 

beste batzuetan APB-ak nola eta non eragiten duen ezagutzan oraindik hutsune asko daude 

eta ikerketa gehiago beharrezkoak izango dira. 

Bestalde, APB eta baita PSA-ren balioak gizakiaren garun kortexean beste ataletan 

baino txikiagoak izan dira. Emaitza hauek PEP-rekin ikusitakoaren alderantzizkoak izan 

dira, atal arteko balore ezberdintasunak askoz txikiagoak diren arren. Zentzu honetan 

azaldutako argitarapen eskasiak datu hauen esanahia zein izan daitekeen jakitea zailago 

egiten duen arren, garunaren filogenesiarekin erlazioren bat izan dezakela susmatzera 

eramaten gaitu. 

Laburtuz, banaketa erregionalean azaldutako emaitza adierazgarrienak PEP, PSA 

eta APB-ak jaurtitakoak izan dira. 

2.4. Beste peptidasen banaketari dagokionez, nahiko homogeneoki 

gertatzen da atal guztietan; eta espezie bietan ikusi ditugu peptidasa aktibitateak. Kasu 

batzuetan joeraren bat ikusi den arren, ez da ezberdintasun esangarririk agertu garuneko 

atalen artean. 

APN-ak hurrengo puntuan zeresana duenez, bere banaketari buruzko azalpen txikia 

egitea komeni da. Izan ere, entzima hau NSZ-an nagusiki bertako hodien endotelioan

Eztabaida 

kokatzen dela deskribatu da (Solhonne eta lank., 1987), baina duela gutxi Noble eta 

lankideak (2001) egindako ikerlan batean aminopeptidasa hau NSZ-ko gune neuronal 

askotan azaltzen dela deskribatu zuten. Entzima honen inhibitzailea den RB129 tritiatua 

erabiliz, hipotalamoan, talamoan, hipokanpoan, estriatuan, kortexean, e.a. ataletan APN-a 

neurrizko edo kantitate altuetan aurkitu du talde honek. Gure esperimentuetan ikusitakoa 

datu hoiekin bat dator. Zerbait gehitzekotan, gure esperimentuetan amigdalan ere APN 

aktibitatea agertzen dela esan behar. 

Beste emaitza aipagarri bat, leuzil aminopeptidasaren aktibitate espezifikoa 

kortexean arratoiarena baino handiagoa dela izan dugu (esangarria kortex parietalean). 

Entzima solugarri honen funtzioa zein den oso ondo ez dakigun arren (BPO-ekiko ekintza 

txiki bat omen du), ehun askotan hedatuta dagoenez proteinen bioeraldaketan 

erantzunkizun nabaria izan lezakeela proposatu da (Gibson eta lank., 1991). Gure lan 

honetan giza kortexean ikusitako berezitasun hori aipatzea adierazgarria iruditzen zaigu. 

Laburbilduz, ikertutako peptidasa guztiak garunean zehar hedatzen direla esan 

daiteke. Gainera, aktibitate altuena PSA solugarriak eta APB-ak daukate. Bestalde, PSA eta 

PEP aktibitatea gizakian arratoietan baino handiagoa den bitartean, arratoi garunean APB-a 

gizakiarena baino altuagoa da. Era berean, PEP, PSA solugarria eta APB-aren aktibitatea 

giza garunean ez da homogeneoki banatzen (emaitza bereziki adierazgarria PEP-aren 

kasuan). 

227 

Doktore-tesia

228 

Doktore-tesia 

Eztabaida 

3. Garuneko peptidasa aktibitateak 

opiazeoekiko menpekotasunean. 

Orain arte azaldutako guztia baldintza normaletan zeuden gizaki edo arratoien 

garunetan eginiko ikerketak izan dira. Tesiaren azken puntuan neuropeptidoen 

anderakuntzan opiazeoekiko menpekotasunak eraginik izan dezakeen aztertzen da. 

Horretarako heroinarekiko tolerantzia zuten giza garunak eta morfinarekiko tolerantzia eta 

abstinentziadun animali ereduen garunak izan ditugu aztergai. 

Ikerketa fase honen helburu nagusia barne peptidoen anderakuntzan opiazeoen 

erabilpen kronikoak aldaketarik sortzen duen jakitea izan da. Azken finean, morfina edo 

heroinarekiko tolerantzia edo abstinentzia fenomenoak BPO sisteman izan lezakeen 

eraginari buruzko ikerlan ugari azaldu dira, baina ezer gutxi dakigu peptido opioide hauen 

katabolismoan zer gertatzen den egoera patologiko ezagun honetan. Zentzu honetan, BPOen 

anderakuntzan eragiten duten aminopeptidasa nagusiak (APN eta PSA) (Gros, 1985; 

McLellan eta lank., 1988) ikertu ditugu. 

Bestalde, beste peptidasen azterketak neuropeptido gehiagoren metabolismoan 

opiazeoek duten eragina ezagutzen lagundu diezagukenez, PEP, APB, LAP, APA eta PGI 

entzimak ere aztertu ditugu. 

Gizaki heroinazaleen (eta hauen kontrolen) kasuan, lortu ahal izan den garun lagin 

kantitatea eta barietatea mugatua izan da. Aztertutako atalak kortex prefrontala eta 

estriatuko nukleo kaudatua izan dira. Morfinarekin tratatutako animalien kasuan berriz, 

garun gune hoiez gain, amigdala, hipotalamoa, hipokanpoa, kortex parietala eta okzipitala 

izan dira aukeratutakoak. Honen zergatia bigarren puntuan azaldutakoaz gain, opiazeoek 

sortutako efektuak eta neuroegokitzeak aukeratutako garun gune gehienetan eragin berezia 

duelako izan da. Adibidez, menpekotasun psikikoaren substratu neurala den sari-zirkuitu 

edo sistema mesolinbikoak kortex prefrontalarekin, amigdala, hipokanpo, hipotalamo eta 

estriatuarekin konexioak ditu (Koobs eta Nestler, 1997). Era berean, abstinentziaren 

sintomen eragile garrantzitsuena mesentzefaloko locus coeruleus-a den arren, menpekotasun

Eztabaida 

fisikoan agertutako neuroegokitze fenomenoak aipatutako sari sistemako neuronetan eta 

beste zelula askotan deskribatu dira (Nestler eta Aghajanian, 1997; Nestler, 2001). 

229 

3.1. Opiazeoekiko menpekotasuna eta BPO-en 

katabolismoa: 

Sarreran azaldu den bezala, gure nerbio sistema zentralean barne sistema opioidea 

dagoela ezagutzean opiazeoen kontsumo kronikoak sistema honen alderdi ezberdinetan 

nola eragiten duen ezagutzeko ikerketak gelditu gabeak izan dira. Morfina edo heroinaren 

erabilpenak NSZ-ko gune ezberdinetan oreka patologiko berri bat ezartzen du. 

Neuroegokitze prozesu honen lokarrietariko bat hartzaile-osteko fenomenoak direnaren 

teoria tinko bat dago, non proteina ezberdinen metabolismoaren aldaketa ugari deskribatu 

diren (Nestler eta Aghajanian; 1997). 

Zentzu honetan aztertutako puntuetariko bat peptido opioideen erregulazioarena 

izan da. Agertutako emaitzak eta proposamenak (batez ere peptido aktiboei dagokionez) 

askotan kontrajarriak izan diren arren, neuropeptido hauen biosintesian beheranzko 

erregulazio bat dagoela uste da (Trujillo eta Akil, 1991; Trujillo eta lank., 1995). Berriz, 

BPO-en katabolismoaren erregulazioari buruz hutsune nabarmena daukagu. 

Tesiaren puntu honetarako aztertutako aminopeptidasen artean APN-a izan da 

entzefelina anderatzaile “in vivo” bezala onartutena (Gros, 1985). Hala ere, puromizinak 

naloxona-bitartez itzulgarria den analgesia sor dezakela ikusi da (Herman eta lank., 1985) 

eta esperimentu zuzenetan PSA-k entzefalinak anderaten dituela baieztatu da (McLellan eta 

lank., 1988; Gibson eta lank., 1989; Mantle, 1992; e.a.). Gainera, aminopeptidasa biak beste 

BPO edo hauen zati txikien hidrolisia (dinorfina antzeko peptido txikiak adibidez) egiten 

duela deskribatu da (Taylor, 1993). 

Gure ikerlanetan opiazeoek bai APN eta bai PSA aktibitatearen gain eragina dutela 

ikusi dugu: 

Doktore-tesia

230 

Doktore-tesia 

Eztabaida 

3.1.1. Alanina aminopeptidasa N-ari (APN) dagokionez, aurkitutako aldaketa 

esangarriak opiazeoekiko menpekotasun animalia ereduetan azaldu dira, bai tolerantzia 

taldean (morfina soilik) zein abstinentzia taldean (morfina + naloxona). 

Lehenengo eta behin, aipatzekoa da tolerantzian dauden arratoien garuneko atal 

guztietan APN aktibitatea arratoi-kontrolena baino handiagoa izan dela eta abstinentzia 

agertu duten animalietan kontrako joera ikusi dela. Emaitza hauek atal batzuetan 

esangarriak izan dira. 

I. Morfinarekiko tolerantzia taldeko arratoien amigdalan, hipotalamoan eta 

kaudatuan APN-aren aktibitatea kontroletakoa baino esangarriki altuagoa izan da. Datu 

hauek Malfroy eta lankideak (1978) eta Hui eta lankideak (1981) deskribatutakoarekin bat 

datoz, autore hauek morfinazko tratamendu kronikoak entzefalinen anderakuntza 

handitzen duela adierazi baitzuten. Gure esperimentuetan APN aktibitate aldaketak izan 

dituzten gune hoiek era batera edo bestera opiazeoekiko menpekotasunaren substratu 

neuronalarekin erlazionatu dira (Koob eta Nestler, 1997). 

Gune hauetan APN aktibitate altuak entzefalina mailetan eraginen bat izatea 

esperogarria litzateke. Zentzu honetan 2 Gudehithlu eta lankideak (1991) hipotalamoan, 

hipofisian, amigdalan, e.a. gunetan endorfina eta entzefalina maila jaisteak deskribatu 

zituzten tolerantziadun arratoietan. BPO-en beherapenak agertzen dituzten lan gehiago ere 

azaldu dira (Shani eta lank., 1979; e.a) baina aldaketarik gertatzen ez dela edo mailak igo 

egiten direla dioten beste lan asko ere badira (Simantov eta Snyder, 1976; Fratta eta lank., 

1977; Childers eta lank., 1979; e.a.). Beraz, gure esperimentuetan jasotako emaitzen 

esanahia ulertzea nahiko zaila dela esan genezake. 

Kaudatuan aurkitutako APN aktibitate igotzeak aipamen berezia merezi du. Izan 

ere, estriatuan proentzefalina edo prodinorfinadun neuronen dentsitatea nahiko altua dela 

deskribatu da eta BPO-ek ekintza motibazionaletan eragina dutela idatzi da (Trujillo eta 

lank., 1995). Gainera, gune honek sistema dopaminergikoetatik (substantzia beltza edo sarizirkuituak 

adibidez) projekzio ugari jasotzen ditu ( 1 Gudehithlu eta lank., 1991; Koob eta 

Nestler, 1997; Nestler, 2001). Neurona hauek estriatuko met-entzefalinen metabolismoa 

modulatzen dutela deskribatu da, dopamina-antagonista den haloperidolak edo dopamina

Eztabaida 

biltegien agortzea eragiten duen MPTP-ak met-entzefalina edo “antzeko” peptido txikien 

mailak igoarazten dituztela ikusi baita (Houdi eta Van Loon, 1990; 1 Gudehithlu eta lank., 

1991). Ideia honi helduz, Konkoy eta Waters-en taldeek (biek 1996an) haloperidolak 

estriatuan eta garun kortexean APN-aren aktibitatea gutxitzen duela ikusi zuten, farmako 

honek estriatuan sortutako met-entzefalinen maila igotzeak entzima hau inhibituz gertatu 

litezkeela proposatuz. Argitaratu berria den ikerlan batean, gizakiaren plasman eginiko “in 

vitro” esperimentuetan fenotiazina ezberdinek (dopamina antagonistak) leu-entzefalinen 

anderakuntza inhibitu dezaketela ikusi dute (Mosnaim eta lank., 2003). 

Opiazeoek eta beste droga menpekotasun sortzaileek ezaugarri fisiopatologiko 

amankomun bat dute; bide mesolinbiko dopaminergikoaren (sari-zirkuituen) aktibazioa 

(Nestler, 2001; Fernández-Espejo; 2002). Beharbada, gure esperimentuetan morfinarekin 

kronikoki tratatutako arratoien estriatuan azaldutako APN aktibitate altua dopamina 

hiperaktibitatearen efektu ez-zuzena izan liteke. Hala ere, hipotesi hau baieztatzeko beste 

ikerketa espezifikoagoak egitea beharrezkoa dela iruditzen zaigu. 

II. Naloxonarekin eragindako abstinentziadun arratoietan APN-aren aktibitateak 

tolerantzian zeudenen kontrako joera agertu du. Kasu honetan esangarria izan da 

hipokanpoan agertutako APN aktibitatearen gutxitzea. 

APN-ak entzefalinen anderakuntzan duen funtzio kontutan hartuz, entzima honen 

aktibitate gutxitzeak gune honetako peptido opioideen erabilgarritasuna handitzea eragin 

beharko luke abstinentzia sindromean. Zentzu honetan, BPO-en katabolismoaren 

inhibitzaileekin egindako ikerketetan konposatu hauek naloxonaz eragindako abstinentzia 

sintomak leundu ditzaketela deskribatu da (Maldonado eta lank., 1992; Roques eta Noble, 

1995). Bestalde, entzefalinen ekoizpenean eragina duen endo-oligopeptidasa aktibitatea 

handituta azaldu zen naloxonaz eragindako abstinentziadun arratoien hipokanpoan (Paik 

eta lank., 1994). 

Datu hoiek kontuan hartuz, posible litzateke abstinentzian agertutako APN maila 

gutxitzeak erregulazio mekanismo bat izatea abstinentzia sintomen murrizketa eragiteko. 

Hala ere, emaitza honen irakurketa ez da batere erraza, opiazeoekiko abstinentzia 

231 

Doktore-tesia

232 

Doktore-tesia 

Eztabaida 

sindromea eta entzefalina mailak erlazionatzen dituzten ikerlanetan ez dagoelako 

adostasunik (Wüster eta lank., 1980; Bergstrom eta Terenius, 1979; Uhl eta lank., 1988). 

3.1.2. Puromizinarekiko sentikorra den aminopeptidasari (PSA) dagokionez, 

aurkitutako aldaketa esangarriak heroinazaleetan eta opiazeoekiko menpekotasun animalia 

ereduetan (tolerantzia eta abstinentzia taldeetan) azaldu dira; baina soilik PSA solugarrian. 

Kasu honetan ere animalietan APN-arekin ikusitako joera azaldu da. Tolerantzian 

zeuden arratoietan PSA-ren aktibitatea kontrolena baino handiagoa izan den bitartean, 

abstinentziadunetan kontrako joera aurkitu dugu. Aktibitate mailen arteko ezberdintasunak 

handiegiak ez diren arren, bai gizakia eta arratoiaren garuneko atal konkretu batzuetan 

esangarriak izan dira. 

I. Opiazeoekiko tolerantzia egoeran bai gizakia heroinazale eta bai arratoi 

“morfinazaleen” garun kortex prefrontalean PSA solugarriaren aktibitatea altuagoa dela 

ikusi da. Emaitza hau espezie bietan eta garun gune konkretu honetan gutxituta aurkitu 

izanak bere garrantzia izan lezake; kortex prefrontala menpekotasunaren gune 

garrantzitsuenetarikoa baita, bertara sistema mesolinbiko dopaminergikoko neurona ugari 

heltzen direlako (Nestler eta Aghajanian, 1997; Nestler, 2001). 

Heroina eta BPO-a erlazionatzen dituzten ikerlanak eskasagoak dira; are gutxiago 

gizakietan egindakoak. Gure esperimentuetan heroinazaleetan aurkitutako aktibitate 

handitzeak Weissman eta Zamir-ek (1987) eta Cappendijk eta lankideak (1999) 

adierazitakoarekin kontrajartzen direla esan daiteke. Ikerlari hauek diotenez heroina 

tratamendu kronikoak entzefalina eta dinorfina mailak igotzea eragiten du. Hala ere, 

emaitza hauek animalia ereduetan eta NSZ-ko beste gune batzuetan aurkitu ziren. 

II. Abstinentzia sindromeari dagokionez arratoien garunean PSA solugarriaren 

aktibitatea kontrolena baino txikiagoa dela ikusten da; kortexean eta estriatuan datuak 

esangarriak direlarik.

Eztabaida 

Zentzu honetan, entzefalina, dinorfina edo endorfinak zuzenki edo era ez-zuzenean 

abstinentzian dauden heroinazaleei edo animaliei ematean sindrome horren sintomatologia 

murriztu egiten dela deskribatu da (Tseng eta lank., 1976; Clement-Jones eta lank., 1979; 

Wen eta lank., 1983). Beharbada PSA-ren murrizketak zentzuren bat izan lezake 

abstinentzia prozesuan. 

Dena den, PSA-k BPO-en anderakuntzan eta (ondorioz) menpekotasunaren 

fisiopatologian zein eratan eta non eragin dezakeen asmatzea nahiko zaila da, gehienbat 

entzima zitosolikoa baita. Puromizinak entzefalinen anderakuntza inhibitu dezakeela eta 

PSA-k BPO ezberdinak anderatzen dituela ezarrita dago (Chailet, 1983; Taylor, 1993) baina 

bere funtzio fisiologikoa oraindik oso eztabaidatua da. 

Sarreran, emaitzetan eta eztabaida honetan ikusi den bezala opiazeoekiko 

menpekotasunak BPO-en anderatzaileak diren aminopeptidasa nagusienetan eraginen bat 

badu. Baina BPO-en katabolismoaren aldaketa hauei ez dizkiete zuzenean peptido hoien 

maila gutxitze (tolerantzian) edo handitzeak (abstinentzian) jarraitzen; edo behintzat zentzu 

honetan datuak kontrajarriak dira (Trujillo eta Akil, 1991; Trujillo eta lank., 1995). Baina 

honek ez du esan nahi neurona opioidergikoetan erregulazioren bat gertatzen ez denik. 

Azken finean, neurona hauen barneko peptido edukina prozesu ezberdinen menpe baitago. 

Alegia, biosintesia, askapena eta anderakuntzaren menpe. Adibidez, Saria eta lankideak 

(1997) neutral endopeptidasa 24.11-ren genea ezabatuta zeukaten saguetan leu eta metentzefalina 

mailak igo beharrean jaitsita daudela ikusi zuten. Emaitza hau paradoxikoa 

dirudien arren, sagu hauetan entzefalinen biosintesiaren feed-back negatiboa gertatzearen 

ondorioz peptido hauen mailak jaisten direla adierazi zuten. 

Antzeko arrazonamenduarekin Trujillo eta Akilek (1991) morfinaren eraginpean 

BPO-en biosintesiaren feed-back negatiboa gertatzen dela adierazi zuten. Biosintesiaren 

beherakada hau nahiko ixila mantentzen da morfinaren efektupean (tolerantzia), opiazeoen 

efektuetariko bat neuronengain neurotransmisoreen askapen inhibizioa baita (Lorenzo eta 

lank., 1999). Abstinentzian neurona opioidergikoen hiperaktibitate egoerak BPO biltegiak 

azkar agortu litzake, biosintesia inhibituta egon baita. 

233 

Doktore-tesia

234 

Doktore-tesia 

Eztabaida 

PSA solugarrian ikusitako aldaketek BPO-en biosintesiaren beheranzko 

erregulazioaren hipotesian izan dezaketen kokapena asmatzea ez da erraza. Cummins eta 

O’Connor-ek (1998) entzima solugarrien funtzioetariko bat zelula barnean neuropeptidoen 

edukina gehiegizkoa denean hauek anderatzea izan daitekeela proposatu zuten. Beharbada 

morfinak edo heroinak neurona opioidergikoetan eragindako neuropeptidoen askapenaren 

inhibizioaren ondorioz zelula barnean pilatutako BPO edo “antzeko” peptido txikien gain 

PSA solugarriak eraginen bat izan dezake. 

Laburbilduz, tesi honen azken helburu nagusia opiazeoekiko tolerantzia eta 

abstinentzia egoerak BPO-ak anderatzen dituzten aminopeptidasetan eraginik duenentz 

jakitea izan da. Bai APN-a eta PSA solugarriaren kasuan aktibitate entzimatiko hauek 

garuneko gune ezberdinetan aldaketak jasaten dituztela aurkitu dugu; beraz fenomeno 

patologiko hauetan zerikusiren bat izan lezaketela proposatzen dugu. Hala ere, oraindik gai 

honetan dauden hutsuneak oso nabariak dira eta hauek betetzeko beste ikerlan gehiago eta 

sakonagoak beharrezkoak izango dira. 

3.2. Opiazeoekiko menpekotasuna eta beste peptido 

batzuen anderakuntza: 

Tesiaren azkenengo etapan heroinak edo morfinak 1. eta 2. puntuetan azaldutako 

beste peptidasengain (PEP, APB, LAP, APA eta PG I) efekturik izan dezakeen ikustea izan 

da, opiazeoen kontsumoak hainbat neuropeptido ezberdinen biosintesia edo askapenaren 

gain eragina duela deskribatu baita (Lorenzo eta lank., 1999). 

Hildu honetan peptidasa hauek eta beste batzuei buruz azaldutako ikerlanak oso 

eskasak izan dira. Morfinarekin egindako tratamenduei dagokionez, ehun ezberdinetan 

PEP, dipeptidil-peptidasa IV, angiotensina eraldatzen duen entzima, e.a. peptidasen 

aktibazioa deskribatu da (Idänpään-Heikkilä eta lank., 1995; Korányi eta lank., 1989; Melzig 

eta lank; 1998). Beste droga psikoaktibo batzuen artean, etanolak garunean guk aztertutako 

peptidasen gain aldaketak eragiten dituela adierazi dute Mayas eta lankideek (2001 eta 

2002).

Eztabaida 

Gure esperimentuetan jasotako emaitza gehienetan ez dugu peptidasen aktibitatean 

aldaketa esangarririk aurkitu ezta gizakia ezta arratoiaren garunean. Hala ere, gizakiaren 

garunean PEP-aren aldaketak azaldu dira eta arratoiaren garun kortexean PEP eta APBaren 

aktibitate aldaketaren bat aurkitu dugu. 

I. Lehenengoaren kasuan gizakian eta arratoiaren garunean azaldutako emaitzak 

pixkat paradoxikoak iruditu zaizkigu. Gizakiek tolerantzia egoeran daudela PEP-aren 

aktibitate txikiagoa azaltzen baitute eta emaitza berdina abstinentziadun arratoien garun 

kortexean (parietala) agertu baita. Emaitza hauen kokapena opiazeoek eragindako 

prozesuetan ez dirudi errezegia, egoera patologiko honetan entzima honi buruzko ikerlanik 

ia ez baitago. PEP-ak TRH-aren eta beste peptido batzuen anderakuntza eragiten duela 

ezarrita dago (Welches eta lank., 1993). TRH-ak opiazeoekiko abstinentzia sindromearen 

modulazio funtzioren bat izan lezakeen ikerlan ugari agertu dira, egoera honetan bere 

sintesia igo egiten dela deskribatu baita (Ghan eta Sevarino, 1996; Legradi eta lank., 1996; 

Nillni eta lank., 2002). Gure esperimentuetan ikusitakoa PEP-aren aktibitate aldaketak 

erregulazio bide honetan kokatuta egon litezke. 

II. APB-ari dagokionez, tolerantzia egoeran ez da inolako aldaketarik azaldu, baina 

abstinentziadun arratoietan garun kortexean aktibitate txikiagoak aurkitu ditugu. Zelula 

barneko aktibitate altua duen entzima honek proentzefalina, prokolezistokinina e.a. 

propeptido edo aitzindariren prozesamenduan eraginen bat izan lezakeela proposatu da 

(Yasothornsrikul eta lank., 1998; Foulon eta lank., 1999). Zentzu honetan, posible litzateke 

APB-ak erregulazioren bat jasatea abstinentzia egoeran gertatutako fenomenoen barnean. 

III. Beste peptidasei dagokionez (LAP, APA eta PG I), morfinaren efektupean 

hauen substratua diren neuropeptido batzuen erregulazioak gertatzen direla ezaguna den 

arren (Lorenzo eta lank., 1999), gure esperimentuetan ez dugu emaitza azpimarragarririk 

ikusi. 

235 

Doktore-tesia

236 

Doktore-tesia 

Eztabaida

VI. Ondorioak

Ondorioak 

I. Ikertutako peptidasa aktibitateak (PSA, APN, PEP, APB, LAP, APA eta PG I) 

gizakia eta arratoiaren garunean aztertutako atal eta zatiki azpizelular guztietan aurkitzen 

dira. Gainera, peptidasa aktibitate solugarria mintzari lotutakoa baino handiagoa izan da, eta 

handiena PSA solugarriak eta APB-ak izan dute.. 

II. Peptidasa solugarrien banaketa azpizelularra gehienbat zitosolikoa da, baina zati 

handi bat bukaera sinaptikoan (sinaptosometan) ematen da. Aktibitate maila altua denez, 

zatiki hauetan peptidoen erregulazioan funtzio garrantzitsuren bat daukatela esan behar da. 

III. Mintzari lotutako peptidasa aktibitate nagusiak (APN-a izan ezik) zatiki 

mielinikoan eta sinaptosomalean agertu dira. Kokapen mielinikoak nerbioen garapen edo 

endekapen prozesuekin erlazioa izan lezake. Era berean, kokapen sinaptosomalak, gune 

sinaptikoan neuropeptido aktiboen anderakuntzarekin erlazioa dauka. 

IV. APN aktibitate azpizelular nagusia nukleoan azaldu da. Aktibitate hau metentzefalinak 

(opioid growth factor edo OGF bezala ezagutua) zelulen garapenean duen 

funtzioarekin erlazionatuta egon daiteke. 

V. Giza garuneko PEP eta PSA-ren aktibitateak arratoiarenak baino esangarriki 

handiagoak dira; berriz, APB aktibitate gehiago dago arratoi garunean. 

VI. PEP aktibitatea gizakiaren kortexean ebolutiboki atzeratuagoak dauden 

guneetan baino askoz altuagoa da. Alderantziz, PSA solugarria eta APB-aren kortexeko 

aktibitateak eskasagoak dira (maila txikiago batean). Peptidasa hauek, batez ere PEP-ak, 

garun kortexaren garapenean eta fisiologian ekintza bereziren bat izan dezaketela 

proposatzen dugu. 

VII. Barne peptido opioideak (nagusiki entzefalinak) anderatzen dituzten 

aminopeptidasen artean aktibitate altuenak PSA solugarriak eta txikienak APN-ak azaltzen 

dituzte bai gizakia zein arratoiaren garunean. 

237 

Doktore-tesia

238 

Doktore-tesia 

Ondorioak 

VIII. APN aktibitatea tolerantziadun arratoien garunean igo egiten den bitartean 

(esangarriki amigdala, hipotalamoa eta kaudatuan), abstinentzian jaitsi egiten da 

(hipokanpoan esangarria). 

IX. PSA solugarriaren aktibitatea tolerantziadun gizakia eta arratoietan igo egiten 

den bitartean (esangarria bien garunaren kortex prefrontalean) abstinentziadun arratoietan 

jaitsi egiten da (kortexean eta estriatuan esangarria). Opiazeoen efektupean bai APN eta 

PSA-ren aktibitate aldaketa hauek menpekotasunean gertatuko fenomeno ezberdinetan 

eraginen bat izan dezakete. 

X. Opiazeoekiko tolerantzia edo abstinentzian PEP aktibitate aldaketak aurki 

daitezke gizakiaren garun kortexean, eta PEP-a eta APB-arenak arratoiaren garun 

kortexean. Beharbada, opiazeoek opioideak ez diren neuropeptidoen erregulazioan ere 

eragina izan lezakete.

VII. Bibliografia

Bibliografia 

Alreja M, Aghajanian GK. Opiates supress a resting sodium-dependent inward current and 

activate an outward potassium current in locus coeruleus neurons. J Neurosci. 13: 3525-3532. 

1993. 

Aghajanian GK. Tolerance of locus coeruleus neurones to morphine and supression of withdrawal 

response by clonidine. Nature. 276: 186-188. 1978. 

Aghajanian GK, Kogan JH, Moghaddam B. Opiate withdrawal increases glutamate and 

aspartate efflux in the locus coeruleus: an in vivo microdialysis study. Brain Res. 636: 126-130. 

1994. 

Agirregoitia N, Irazusta A, Ruiz F, Irazusta J, Gil J. Ontogeny of soluble and particulate 

prolyl endopeptidase activity in several areas of the rat brain in the pituitary gland. Dev. Neurosci. 

(onartua). 

Akil H, Mayer DJ, Liebeskind JC, Fessard MA. Comparison chez le rat entre l’analgesie 

induite par stimulation de la substance gris peri-aqueductale et l’analgesie morphinique. Acad. Sci. 

Paris Ser.D 274: 3603-3605. 1972. 

Akil H, Mayer DJ, Liebeskind JC. Antagonism of stimulation-produced analgesia by 

naloxone, a narcotic antagonist. Science. 191: 961-962. 1976. 

Akil-H, Owens-K, Gutstein-H, Taylor-L, Curran-E, Watson-S. Endogenous opioids: 

overview and current issues. Drug and alcohol dependence. 51: 127-140. 1998. 

Alba F, Arenas JC, Lopez MA. A fluorimetric method for the determination of brain 

aminopeptidases. Arch. Neurobiol., 52: 169-173. 1989. 

Alba F, Arenas JC, Lopez MA. Comparison of soluble and membrane-bound pyroglutamyl 

peptidase I activities in rat brain tissues in the presence of detergents. Neuropeptides. 29: 103-107. 

1995. 

239 

Doktore-tesia

240 

Doktore-tesia 

Bibliografia 

Alvarez VA, Arttamangkul S, Dang V, Salem A, Whistler JL, Von Zastrow M, 

Grandy DK, Williams JT. Mu-opioid receptors: Ligand-dependent activation of potassium 

conductance, desensitization and internalization. J Neurosci. 22: 5769-5776. 2002. 

American Psychiatric Association. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders 

(DSM-IV). Fourth edition. Washington, D.C.: American Psychiatric Press. 1994. 

American Psychiatric Association. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders 

DSM-IV-TR (Text Revision). Fourth edition. 2000. 

Amodeo P, Lopez Mendez B, Guerrini R, Salvadori S, Temussi PA, Tancredi T. 

Pain peptides. Solution structure of orphanin FQ2. FEBS Lett. 473(2): 157-160. 2000. 

Appleyard SM, Celver J, Pineda V, Kovoor A, Wayman GA, Chavkin C. Agonist 

dependent desensitization of the kappa opioid receptor by G protein receptor kinase and beta-arrestin. J 

Biol. Chem. 274: 23802-7. 1999. 

Araujo DM, Lapchak PA, Robitale Y, Gautheir S, Quirion R. Differential alteration of 

various cholinergic markers in cortical ans subcortical regions of human brain Alzheimer’s disease. 

Neurochemis. Neurochem. 50: 1914-1923. 1988. 

Arvidsson U, Riedl M, Chakrabarti S, Vulchanova L, Lee JH, Nakano AH, Lin X, 

Loh HH, Law PY, Wessendorf MW. The kappa-opioid receptor is primarily postsynaptic: 

combined inmunohistochemical localization of the receptor and endogenous opioids. Proc. Natl. Acad. 

Sci. USA. 92(11): 5062-5056. 1995. 

Banda RW, Means M, Fitzgerald M, Scherch H. Trophic effect of thyrotropin releasing 

hormone on neuronal process in culture. Neurology. 37: 285-295. 1987. 

Banda RW, Means M, Samaha F. Trophic effect of thyrotropin releasing hormone on murine 

ventral horn neurons in culture. Ann. Neurol. 35: 93-97. 1985.

Bibliografia 

Balogh A, Cadel S, Foulon T, Picart R, Der garabedian A, Rousselet A, Tougard C, 

Cohen P. Aminopeptidase B: a processing enzyme secreted and associated with the plasma membrane 

of rat pheochromocytoma (PC12) cells. J. Cell. Sci. 111: 161-169. 1998. 

Basheer R, Tempel A. Morphine-induced reciprocal alterations in Gαs and opioid peptide 

mRNA levels in discrete brain regions. J Neurosci Res. 36: 551-557. 1993. 

Bauer K. Adenohypophyseal degradation of thyrotropin releasing hormone regulated by thyroid 

hormones. Nature. 330: 375-377. 1987. 

Bauer K. Integrative neuroendocrinology: Molecular, cellular and clinical aspects. McCann and 

weiner (Eds.). pp 102-114. 1987. 

Beckett AH, Casy AF. Stereochemestry of certain analgesics. Nature. 173: 1231-1232. 1954. 

Beitner D, Duman RS, Nestler EJ. A novel action of morphine in the rat locus coeruleus: 

persistent decrease in adenilate cyclase. Mol. Pharmacol. 35: 559-564. 1989. 

Belluzi JD, Grant N, Garsky V, Sarantakis D, Wise CD, Stein D. Analgesia induced in 

vivo by central administration of enkephalin in rat. Nature. 260: 625-626. 1976. 

Bergström L, Terenius L. Enkephalin levels decrease in rat striatum during morphine 

abstinence. Eur J Pharmacol. 60: 349-352. 1979. 

Berguemeyer HU, Brent E. UV assay with piruvate and NADH. Methods in enzymatic 

analysis. Academic press, London. 2: 574-577. 1972. 

Bhargava HN. The effects of thyrotropin-releasing hormone on the central nervous system 

responses to chronic morphine administration. Psychopharmacology (Berl). 68: 185-189. 1980. 

Bishop GB, Cullinan WE, Curran E, Gutstein HB. Abused drugs modulate RSG4 

mRNA levels between acute drug treatmen and drug chalenge after chronic treatment. Neurobiol 

Dis. 10: 334-343. 2002. 

241 

Doktore-tesia

242 

Doktore-tesia 

Bibliografia 

Bohn LM, Lefkowitz RJ, Gainetdinov KP, Caron MG, Lin FT. Enhanced morphine 

analgesia in mice laking –arrestin 2. Science. 286: 2405-2498. 2405-2498. 1999. 

Bongianni F, Carla V, Moroni F, Pellegrini Giampietro DE. Calcium channel inhibitors 

supress the morphin-withdrawal syndrome in rats. Br.J.Pharmacol. 88: 561-567. 1986. 

Boudinot E, Morin-Surun M, Foutz AS, Fournié-Zaluski M, Roques BP, Denavit- 

Saubié M. Effect of the potent analgesic enkephalin-catabolizing enzyme inhibitors RB101 and 

kelatorphan on respiration. Pain. 90: 7-13. 2001. 

Bradford HF. A rapid and sensitive method for the quantification of microgram of protein 

utilizing the principle of the protein-dye binding. Anal Biochem. 72: 248-254. 1976. 

Bronstein DM, Przewlocki R, Akil H. Effects of morphine treatment on pro-opiomelanocortin 

systems in rat brain. Brain Res. 519: 102-111. 1990. 

Browne P, O’Cuinn G. An evaluation of the role of a pyroglutamyl peptidase, a post-proline 

cleaving enzyme and a postproline dipetidyl aminopeptidase, each purified from the soluble fraction of 

guinea-pig brain, in the degradationof thyroliberin in vitro. Eur. J. Biochem. 137: 75-87. 1983. 

Busquets X, Escriba PV, Sastre M, Garcia-Sevilla JA. Loss of protein kinase C-alpha beta 

in brain of heroin addicts and morphine – dependent rats. J Neurochem. 64: 247-252. 1995. 

Calo G, Guerrini R, Salvadori S, Regoli D. Pharmacology of nociceptin and its 

receptor: a novel terapeutic agent. Br. J. Pharmacol. 129(7): 1261-1283. 2000. 

Cappendijk SLT, Hurd YL, Nylander I, van Ree JM, Terenius L. A heroin-, but not 

cocaine-expecting, self administration state preferentially alters endogenous brain peptides. Eur. J 

Pharmacol. 365: 175-182. 1999. 

Cesarone CF, Bolognesi C, Santi L. Improved microfluorometric DNA determination in 

biological material using 33258 Hoechst. Anal.Biochem. 100: 188-197. 1979.

Bibliografia 

Cesselin F. Opioid and anti-opioid peptides. Fundam Clin. Pharmacol. 9: 409-433. 1995. 

Chaillet P, Coulaud A, Zajac JM, Fournie-Zaluski MC, Costentin J, Roques BP. The 

µ rather than de δ subtype of opioid receptors appears to be involved in the enkephalin induced 

analgesia. Eur. J. Pharmacol. 101: 83-90. 1984. 

Chaillet P, Marcais-Collado H, Costentin J, Yi CC, De la Baume S, Schwartz JC. 

Inhibition of enkephalin metabolism and antinociceptive activity of bestatin, an aminopeptidase 

inhibitor. Eur. J. Pharmacol., 86: 329-336. 1983. 

Chang JY, Janak PH, Woodward DJ. Comparison of mesocorticolimbic neuronal responses 

during cocaine and heroin self-administration in freely moving rats. J. Neurosci. 18: 3098-3115. 

1998. 

Chang KJ, Cuatrecasas P. Multiple opiate receptors: enkephalins and morphine bind to 

receptors of diferent specificity. J. Biol. Chem. 254: 2610-2618. 1979. 

Chang KJ, Miller RJ, Cuatrecasas M. Interaction of enkephalin with opiate receptors in intact 

cultured cells. Mol. Pharmacol. 14: 961-970. 1978. 

Chieng B, Bekkers JM. GABA B, opioid and α 2 receptor inhibition of calcium channels in 

acutely-dissociated locus coeruleus neurones. Br.J.Pharmacol. 127: 1533-1538. 1999. 

Childers SR. Opioid receptor-coupled second messenger systems. Life Sciences. 48: 1991-2003. 

1991. 

Childers SR, Fleming L, Konkoy C, Marckel D, Pacheco M, Sexton T, Ward S. 

Opioid and cannabinoid receptor inhibition of adenylyl cyclase in brain. Ann Y Acad. Sci. 654: 33- 

51. 1992. 

Childers SR, Simantov R, Snyder SH. Enkephalin: radioinminoassay and radioreceptor 

assay in morphine dependents rats. Eur J Pharmacol. 46: 289-293. (1979). 

243 

Doktore-tesia

244 

Doktore-tesia 

Bibliografia 

Christie MJ, Williams JT, North RA. Cellular mechanism of opioid tolerance: studies in single 

brain neurons. Mol. Pharmacol. 32: 633-638. 1987. 

Civelli O, Machida C, Bunzow J, Alber P, Hanneman E, Salon J, Bidlack J, Grandy 

D. The next frontier molecular biology of the opioid system. The opioid receptors. Mol. Neurobiol. 

1: 373-391. 1987. 

Clement-Jones V, McLoughlin L, Lowry PJ, Besser GM, Rees LH, Wen HL. 

Accupunture in heroin addicts; changes in met-enkephalin and beta-endorphin in blood and 

cerebrospinal fluid. Lancet. 2: 380-383. 1979. 

Comb M, Seeburg PH, Adelman J, Eiden L, Herbert E. Primary structure of the human 

Met- and Leu-enkephalin precursor and its mRNA. Nature 295, 663-666. 1982. 

Constam DB, Tobler AR, Resinghel A, Kemler Y, Hersh LB, Fontana A. Puromycin 

sensitive aminopeptidase: sequence and analysis, expression and functional characterization. J Biol 

Chem. 270: 26931-26939. 1995. 

Coven E, Ni Y, Winell KL, Chen J, Walker WH, Habener JF, Nestler EJ. Cell typespecific 

regulation of CREB gene expression: mutational analisis of CREB promoter activity. J 

Neurochem. 71: 1865-1874. 1998. 

Coyle JT, Donald LP, Delong MR. Alzheimer’s disease; a disorder of cortical cholinergic 

innervation. Science. 219: 1184-1189. 1983. 

Cruciani RA, Dvorkin B, Morris SA, Crain SM, Makman MH. Direct coupling of opioide 

receptors to both stimulatory and inhibitory guanine nucleotide-binding proteins in F-11 

neuroblastoma-sensory neuron hybrid cells. Proc. Natl. acad. Sci. USA. 90(7): 3019-3023. 1993. 

Cummins PM, O’Connor B. Pyroglutamyl peptidase: an overview of the three known 

enzymatic forms. Bichim. Biophys. Acta 1429: 1-17. 1998.

Bibliografia 

Dando PM, Fortunato M, Strand GB, Sith TS, Barrett AJ. Pyroglutamyl-peptidase I: 

cloning, sequencing, and characterisation of the recombinant human enzyme. Prot. Expr. and Purif. 

28: 111-119. 2003. 

Danielson PB, Hoversten MT, Fitzpatrick M, Schreck C, Akil H, Dores RM. Sturgeon 

orphanin: A molecular "Fossil" that bridges the gap between the opioids and orphanin FQ/N. J. 

Biol. Chem. 276:25. 22114-22119. 2001. 

De Mello WC, Danser AH. Angiotensin II and the heart: on the intracrine renin-angiotensin 

system. Hypertension. 35: 1183-1188. 2000. 

Dhawan, BN, Cesselin F, Raghubir R, Reisine T, Bradley PB, Portoghese PS and 

Hamon M.. International Union of Pharmacology. XII. Classification of Opioid Receptors. 

Pharmacol. Rev. 48, 567 - 592. 1996. 

Dresdner K, Burker LA, Orlowski M, Wilk S. Subcellular distribution of prolyl 

endopeptidase and cation-sensitive neutral endopeptidase in rabbit brain. J. Neurochem. 36: 1151- 

1156. 1982. 

Dodd PR, Hardy JA, Bradford HF, Benett GW, Edwardson JA, Harding BN. 

Metabolic and secretory processes in nerve-endings isolated from post-mortem brain. Neuroscience 

Letters. 11: 87-92. 1979. 

Duman RS, Tallman JF, Nestler EJ. Acute and chronic opiate regulation of adenilate cyclase 

in rat brain: specific effects in locus coeruleus. J. Pharmacol. Exp. Ther. 246: 1033-1039. 1988. 

Delfs JM, Kong H, Mestek A, Chen Y, Yu L, Reisine T, Chesselet MF. Expression of 

mu opioid receptor mRNA in rat brain: an in situ hybridisation study at the single cell level. J. 

Comp. Neurol. 345: 46-68. 1994. 

245 

Doktore-tesia

246 

Doktore-tesia 

Bibliografia 

Dingledine R, Velentino RJ, Bostock E, King ME, Chang KJ. Downregulation of delta 

but not mu opioid receptors in the hippocampal slice associated with loss of physiological response. Life 

Sci. 33: 333-336. 1983. 

Douglas WW. How do neurones secret peptides? Exocitosis and its consequences, including 

synaptic vesicle formation, in the hypothalamo – neurohypophysial system. Prog. Brain Res. 39: 21- 

39. 1973. 

Duman RS, Tallman JF, Nestler EJ. Acute and chronic opiate-regulation of adenilate cyclase 

in brain: specific effects in locus coeruleus. J Pharmacol. Exp. Ther. 246: 1033-1039. 1988. 

Dyer SH, Slaughter CA, Orth K, Moomaw CR, Hersh LB. Comparison of the soluble 

and membrane-bound forms of the puromycin-sensitive enkephalin aminopeptidases from rat. J 

Neurochem. 54: 547-554. 1990. 

Elde R, Arvidsson U, Riedl M, Vulchanova L, Lee JH, Dado R, Nakano A, 

Chakrabarti S, Zhang X, Loh HH. Distribution of neuropeptide receptors. New views of 

peptidergic neurotransmission made possible by antibodies to opioid receptors. Ann. N. Y. Acad. Sci. 

757:390-404. 1995. 

Elzo J, Comas D, Laespada MT, Salazar L, Vielva I. La cultura de las drogas en los 

jóvenes: Ritos y fiestas. Servicio Central de Publicaciones del Gobierno Vasco. 2000. 

Escohotado A. Historia general de las drogas. Editorial Espasa. 1999. 

Fan XL, Zhang JS, Zhang XQ, Yue W, Ma L. Differential regulation of beta-arrestin 1 and 

beta-arrestin 2 gene expression in rat by morphine. Neuroscience 117: 383-389. 2003. 

Fernández D, Valdivia A, Irazusta J, Ochoa C, Casis L. Peptidase activities in human 

semen. Peptides. 23: 461-468. 2002. 

Fernández-Espejo E. ¿Cómo funciona el nucleus accumbens?. Rev Neurol. 30: 845-849. 

2000.

Bibliografia 

Fernández-Espejo E. Bases neurobiológicas de la drogadicción. Rev. Neurol. 34: 659-654. 

2002. 

Florez J. Farmacología humana. Ed. Masson (3ª ed). Barcelona (1998). 

Foote SL, Bloom FE, Aston-Jones G. Nucleus locus coeruleus: new evidece of anatomical 

and physiological specificity. Physiol. Rev. 63: 844-914. 1983. 

Foulon T, Cadel S, Cohen P. Aminopeptidase B (EC 3.4.11.6). Int. J. Biochem. And 

Cell. Biol. 31: 747-750. 1998. 

Fournié-Zaluski MC, Perdrisot R, Gacel G, Swerts JP, Roques BP, Schwartz JC. 

Inhibitory potency of various peptides on enkephalinase activity from mouse estriatum. Biochem. 

Biophys. Res. Comm. 91: 130-135. 1979. 

Fox-Threlkeld J.A.E.T, Daniel EE, Christnick, F, Hruby VJ, Cipris S, Woskowska 

Z. Identification of mechanisms and sites of action of mu and delta receptor activation in the canine 

intestine. J.Pharmacol. Exp. Ther. 268:689-700. 1994. 

Fratta W, Yang HY, Hong J, Costa E. Stability of Met-enkephalin content in brain 

structures of morphine-dependent or foot shock-stressed rats. Nature. 268: 452-453. 1977. 

Freedman NJ, Lefkowitz RJ. Desensitization of G-protein coupled receptors. Recent. Prog. 

Horm . Res. 51: 319-353. 1996. 

Frey HJ, Riekkinen PJ, Rinne Uk, Arstila AU. Peptidase activity of myelin during the 

myelination period in guinea-pig brain. Brain Res. 22: 243-248. 1970. 

Frost JJ, Wagner H.N.J., Dannals RF, Ravert HT, Links JM, Wilson AA, Burns HD, 

Wong DF, McPherson RW, Rosenbaum AE, Kuhar MJ, Snyder SH. Imaging opiate 

receptors in the human brain by positron tomography. J. Comput. Asist. Tomo. 9: 231-236. 

1985. 

247 

Doktore-tesia

248 

Doktore-tesia 

Bibliografia 

Fukuda K, Kato S, Mori K, Nishi M, Takeshima H, Iwabe N, Myiata T, Houtani T, 

Sugimoto T. cDNA cloning and regional distribution of a novel member of the opioid receptor 

family. FEBS lett. 343: 42-46. 1994. 

Fukunaga Y, Inoue N, Miyamoto M, Kishioka S, Yamamoto H. Effects of peptidase 

inhibitors, [D-Ala2. Met5]-enkephalinamide and antiserum to methionine-enkephalin microinjected 

into the caudal periacueductal gray on morphine withdrawal in rats. Jpn J Pharmacol. 78: 455- 

461. 1998. 

Gakh O, Cavadini P, Isaya O. Mitochondrial processing peptidases. Biochim 

Biophys Acta. 1592: 63-77. 2002. 

Gandarias JM, Casis O, Echevarria E, Irazusta J, Casis L. Pyroglutamyl peptidase I 

activity in the cortex of the cat brain during development. Int J Dev Biol. 36: 355-337. 1992. 

Gandarias JM, Gil J, Valdivia A, Larrinaga G, Artola D, Casis L. Subcellular distribution 

of pyroglutamyl-peptidase activity in the developing rat cerebellum. Dev. Neurosci. 22: 264-27. 

2000. 

Gandarias JM, Irazusta J, Fernández D, Varona A, Casis L. Developmental changes of 

pyroglutamyl-peptidase I activity in several regions of the female and male rat brain. Int J Neurosci. 

77: 53-60. 1994. 

Gandarias JM, Irazusta J, Gil J, Gallego M, Casis O, Casis L. Subcellular analysis of tyraminopeptidase 

activities in the developing rat cerebellum. Dev Brain Res. 99: 66-71. 1997. 

Gandarias JM, Irazusta J, Silio M, Saitua N, Gil J, Casis L. Soluble and membrane-bound 

pyroglutamyl-peptidase I activity in developing cerebellum and brain cortex. Int J Dev Biol. 42: 103- 

106. 1998. 

García-Sevilla JA. Monografías de neurociencias: Raceptores para neurotransmisores. 

Ediciones en Neurociencias. Barcelona. 1996.

Bibliografia 

Garzón J, Rodriguez-Diaz M, López-Fando A, Sánchez-Blázquez P. RSG9 proteins 

facilitate acute tolerance to mu-opioid effects. Eur J Neurosci. 13: 801-811. 2001. 

Garzón J, Rodriguez-Diaz M, López-Fando A, García-España A, Sánchez-Blázquez 

P. Glucosilated phosducin-like protein long regulates opioid receptor function in mouse brain. 

Neuropharmacology. 42:813-828. 2002. 

Ghan LG, Sevarino KA. Prepothyrotropin-releasing hormone mRNA in the rat central grey is 

strongly and presistenly induced during morphine withdrawal. Neuropeptides. 30: 207-212. 1996. 

Gibson AM, McDermott JR, Lauffart B, Mantle D. Specificity of action of human brain 

alanyl aminopeptidase on leu-enkephalin and dynorphin-related peptides. Neuropeptides. 13: 259- 

262. 1989. 

Gibson AM, Biggins JA, Lauffart B, Mantle D, McDermott JR. Human brain leucyl 

aminopeptidase: Isolation, characterization and specificity against some neuropeptides. 

Neuropeptides. 19: 163-168. 1991. 

Giros B, Gros C, Solhonne B, Schwartz JC. Characterization of aminopeptidases 

responsible for inactivating endogenous met-enkephalin in brain slices using peptidase inhibitors and 

anti-aminopeptidase M antibodies. Mol. Pharmacol. 29: 281-287. 1985. 

Goldstein A, Tachibana S, Lowney LI, Hunkapiller M, Hood L. Dynorphin (1-13), an 

extraordinary potent opioid peptide. Proc. Natl. Acad. Sci. USA. 76: 6666-6670. 1979. 

Goldstein A, Fischli W, Lowney LI, Hunkapiller M, Hood I. Porcine pituitary 

dynorphin: Complete amino acid secuence of the biologically active heptadecapeptide. Proc. Natl. 

Acad. Sci. USA. 78: 7219-7223. 1981. 

Goossens F, De Meester I, vanhoof G, Scharpé S. Distribution of prolyl oligopeptidase in 

human peripheral tissues and body fluids. Eur. J. Clin. Chem. Clin. Biochem. 34: 17-22. 1996. 

249 

Doktore-tesia

250 

Doktore-tesia 

Bibliografia 

Graham J, Ford TC. Marker enzymes and chemical assays for the analysis of subcelular 

fractions. In: Rickwood, D. Ed., Centrifugation: A practical aproach. 2nd Edition. IRL 

Press, Washimgton DC, pp. 307- 333. 1984. 

Gray EG, Whittaker VP. The isolation of nerve endings from rat brain. J. Anat., 96: 79-88. 

1962. 

Greenberg LJ. Fluorimetric measurement of alkaline phosphatase and aminopeptidase activities 

in the order of 10 -14 mole. Biochem Biophys. Res. Commun., 9: 430-435. 1962. 

Griffiths EC, Baris C, Visser TJ, Klootwijk W. Tyrotroping-releasing hormone inactivation 

by human postmortem in brain. Reg. Pept. 10: 145-155. 1985. 

Gros C, Giros B, Schwartz JC. Identification of aminopeptidase M as an enkephalindegrading 

enzyme in rat cerebral membranes. Biochemestry. 24: 2179-2185. 1985. 

1 

Gudehithlu KP, Duchemin AM, Tejwani GA, Neff NH, Hadjiconstantinou M. 

Preproenkephalin and methionine-enkephalin increase in mouse striatum after 1-methyl-4-phenyl- 

1,2,3,6-tetrahydropyridine treatment. J Neurochem. 56: 1043-1048. 1991. 

2 

Gudehithlu KP, Tejwani GA, Bhargava HN. Beta-endorphin and methionine-enkephalin 

levels in discrete brain regions, spinal cord, pituitary gland and plasma of morphine tolerant-dependent 

and abstinent rats. Brain Res. 553: 284-290. 1991. 

Grdisa M, Vitale L. Types and localization of aminopeptidases in different human blood cells. 

Int J Biochem. 23: 339-345. 1991. 

Grudt TJ, Williams JT. Kappa-opioid receptors also increase potassium conductance. Proc. 

Natl. acad. Sci. USA. 90(23): 11429-32. 1993. 

Guitart X, Nestler EJ. Identification of morphine and cyclic AMP-regulated phosphoproteins 

(MARPPs) in the locus coeruleus and other regions of the rat brain: regulation by acute and chronic 

morphine. J Neurosci. 9: 4371-4387. 1989.

Bibliografia 

Guitart X, Thompson MA, Mirante GK, Greenberg NE, Nestler EJ. Regulation of 

cyclic AMP response element-binding protein (CREB) phosphorylation by acute and chronic morphine 

in the rat locus coeruleus. J Neurochem. 58: 1168-1171. 1992. 

Haffmans J, Walsum MV, van Amsterdam JC, Dzoljic MR. Phelorphan, an inhibitor of 

enzymes involved in the biodegradation of enkephalins, affected the withdrawal symtoms in chronic 

morphine-dependent rats. Neuroscience. 22: 233-266. 1987. 

Haines DH. Neuroanatomy: an atlas of structures, sections and systems. Williams and 

Wilkins, Baltimore. 1995. 

Han NL, Bian ZP, Han JS. Synergistic effect of cholecystokinin octapeptide and angiotensin II 

in reversal of morphine induced analgesia in rats. Pain. 85: 465-469. 2000. 

Harris GC, Williams JT. Transient homologous mu-opioid receptor desensibilization in rat locus 

coeruleus neurons. J Neurosci. 11: 2574-2581. 1991. 

Harrison LM, Kastin AJ, Zadina JA. Opiate tolerance and dependence: Receptors, G-Proteins 

and Antipopiates. Peptides. 19(9): 1603-1630. 1998. 

Hayward MD, Duman RS, Nestler EJ. Induction of the c-fos protooncogene during opiate 

withdrawal in the locus coeruleus and other regions of rat brain. Brain. Res. 525: 256-266. 1990. 

Hersh LB. Characterization of membrane-bound aminopeptidases from rat brain: identificationof 

the enkephalin-degrading aminopeptidase. J. Neurochem. 44: 1427-1435. 1985. 

Hersh LB. Degradation of enkephalins. The search for a enkephalinase. Moll Cell. Biochem. 

47: 35-43. 1982. 

Hersh LB, Aboukhair N, Watson S. Inmunohistochemical localization of aminopeptidase M 

in rat brain and perphery: relationship of enzyme localization and enkephalin metabolism. Peptides. 

8: 523-532. 1987. 

251 

Doktore-tesia

252 

Doktore-tesia 

Bibliografia 

Ho WKK, Wan CC, Chan WY, Cheung WK, Kwok KY, Wen HL. Morphine addiction 

does not alter brain or pituitary unmunoreactive dynorphin level. Pharmacol Res Comm.14: 861- 

866. 1982. 

Höllt V, Przewlocki R, Herz A. β-endorphin-like inmunoreactivity in plasma, pituitaries and 

hypothalamus of rats following treatment with opiates. Life Sci. 23: 1057-1066. 1978. 

Holmstrand J, Gunne LM. Application of a synthetic enkephalin analogue durin heroin 

withdrawal. Pharmakopsychiatr. Neuropsychopharmakol. 13: 68-71. 1980. 

Hopsu VK, Kantonen UM, Glenner GG. A peptidase from rat tissues selectively 

hydrolysing N-terminal arginine and lysine residues. Life Sci 3: 1449-1453. 1964. 

Hopsu VK, Mäkinen KK, Glenner GG. Characterization of aminopeptidase B: substrate 

especificity and effector studies. Arch. Biochem. Biophys. 144: 567-575. 1966. 

Houben H, Denef C. Bioactive peptides in anterior pituitary cells. Peptides. 15: 547-582. 

1994. 

Houdi AA, Van Loon GR. Haloperidol-induced increase in striatal concentration of the 

tripeptide, tyr-gly-gly, provides an index of increased enkephalin release in vivo. J Neurochem. 54: 

1360-1365. 1990. 

Hughes J, Smith TW, Kosterlitz HW, Fothergill LA, Morgan BA, Morris HR. 

Identification of two related pentapeptides from the brain with potent opiate agonist activity. Nature. 

258: 541-546. 1975. 

Hughes J. Opioid peptides: Introduction. Br. Med. Bull. 39: 17-24. 1983. 

Hui KS, Wang YJ, Lajtha A. Purification and characterization of an enkephalin 

aminopeptidase from rat brain membranes. Biochemestry. 22: 1062-1067. 1983.

Bibliografia 

Hui KS, Wang YJ, Tsai H, Wong KH, Lajtha A. The effect of naloxone on enkephalin 

catabolism. Peptides. 1: 89-94. 1981. 

Hsia J, Moss J, Hewlett EL, Vaughan M. Requirement for both choleragen and pertussis 

toxin to obtain maximal activation of adenylate cyclase in cultured cells. J. Biol. Chem. 229: 1086- 

1090. 1984. 

Idänpään-Heikkila JJ, Rauhala P, Tuominen RK, Tuomainen P, Nikolai Zotolov, 

Männistö PT. Morphine withdrawal alters pituitary hormone secretion, brain endopeptidase activity 

and brain monoamine metabolism in the rat. Pharmacology and toxicology. 78: 129-135. 

1996. 

Inoue M, Ueda H. Protein kinase C-mediated acute tolerance to peripheral mu-oppioid in the 

bradykinin-nociception test in mice. J Pharmacol. Exp. Ther. 293: 662-669. 2000. 

Irazusta J, Silveira PF, Gil J, Varona A, Casis L. Effects of hydrosaline treatments on prolyl 

endopeptidase activity in rat tissues. Regul. Pept. 101: 141-147. 2001. 

Ishino T, Ohtsuki S, Homma K, Katori S. cDNA cloning of mouse prolyl endopeptidase 

and its involvement in DNA synthesis by swiss 3T3 cells. J Biochem. 123: 540-545. 1998. 

Iversen LL. Overview: peptides in the nervous system. “Neuropeptides and their 

peptidases”-en. AJ Turner Ed. Ellis Horwood Ltd., Chichester, U.K. 1987. 

Kakidani H, Furutani Y, Takahashi H, Noda M, Morimoto Y, Hirose T, Asai M, 

Inayama S, Nakanishi S, Numa S. Cloning and sequence analysis of cDNA for porcine beta-neoendorphin/dynorphin 

precursor. Nature 298, 245-249. 1982. 

Kalwant S, Porter AG. Purification and characterization of human brain prolyl endopeptidase. 

Biochem. J. 276: 237-244. 1991. 

Kato T, Okada M, Nagatsu T. Distribution of post-proline cleaving enzyme in human brain 

and the peripheral tissues. Moll. Cell. Biochem. 32: 117-121. 1980. 

253 

Doktore-tesia

254 

Doktore-tesia 

Bibliografia 

Kelly JA, Neidle EL, Neidle A. An aminopeptidase from mouse brain cytosol that cleaves Nterminal 

acidic aminoacid residues. J. Neurochem. 40: 1727-1734. 1983. 

Kenny AJ. Cell surface peptidases are neither peptide nor organ specific. Trends Biochem. Sci., 

11: 40-42. 1986. 

Kenny AJ, Bourne A. Cellular reorganisation of membrane peptidases in Wallerian 

degeneration of pig peripheral nerve. J Neurocytol. 20: 875-885. 1991. 

Kettmann U, Humbel B, Holzhausen HJ, Bahn H, Aurich H. Inmunoelectron 

microscopion localization of microsomal alanine aminopeptidase. Acta Histochem. 93: 333-340. 

1992. 

Kimes AS, Vaupel DB, London ED. Attenuation of some signs of opioid withdrawal by 

inhibitors of nitric oxide synthase. Psychpharmacology. 112: 521-524. 1993. 

Kimura A, Matsui H, Takahashi T. Expression and localization of prolyl oligopeptidase in 

mouse testis and its posible involvement in sperm motility. Zoolog. Sci. 19: 93-102. 2002. 

Kioussi C, Matsas R. Endopeptidase-24.11, a cell-surface peptidase of central nervous system 

neurons, is expressed by Schwann cells in the pig peripheral nervous system. J Neurochem. 57: 431- 

440. 1991. 

Kish SJ, Kalasinsky KS, Derkatch P, Schmunk GA, Guttman M, Ang L, Adams V, 

Furukawa Y, JW Haycock. Striatal dopaminergic and serotoninergic markers in human 

heroin users. Neuropsychopharmacology. 24: 561-567. (2001). 

Köening JFR, Klippel RA. The rat brain: a stereoataxic atlas of the forebrain and lower parts 

of the brainstem. Robert E. Grieger Ed. 1970. 

Kohno H, Kanda S, Kanno T. Immunoaffinity purification and characterization of leucine 

aminopeptidase from human liver. J. Biol. Chem. 261: 10744-10748. 1986.

Bibliografia 

Konkoy CS, Waters SM, Davis TP. Subchronic haloperidol administration decreases 

aminopeptidase N activity and [Met5] enkephalin metabolism in rat striatum and cortex. Eur J 

Pharmacol. 297: 47-51. 1996. 

Koob GF, Nestler EJ. The neurobiology of drug addiction. J Neuropsychiatry and Clinical 

Neurosciences. 9: 482-497. 1997. 

Koob GF, Sanna PP, Bloom FE. Neuroscience of addiction. Neuron. 21: 467-476. 1998. 

Korányi L, Walentin S, Hepp J, Endröczi E. Changes of dipeptidyl peptidase (DP IV) 

activity in the T lymphocites of rats following administration of ACTH, dexametasone and opiates. 

Exp. Clin. Endocrinol. 93: 61-68. 1989. 

Kosterlitz HW, Waterfield AA. In vitro models in the study of structure-activity relationships 

of narcotic analgesics. Annu. Rev. Pharmacol. 15:29-47. 1975. 

Kovoor A, Celver JP, Wu A, Chavkin C. Agonist induced homologous desensitization of muopioid 

receptors mediated by G-protein-coupled receptor kinases is dependent on agonis efficacy. Mol. 

Pharmacol. 54: 704-711. 1998. 

Kovoor A, Douglas JH, Chavkin C. Agonist-induced desensitization of the mu-opioid 

receptor coupled potassium channel (GRK1). J. Biol. Chem. 270: 589-595. 1995. 

Krueger BK, Forn J, Greengard P. Despolarization-induced phosphorilation of specific 

proteins mediated by calcium ion influx, in rat brain synaptosomes. J. Biol. Chem., 252 (8): 2764- 

2773. 1979. 

Kurauchi O, Mizutani S, Okano K, Narita O, Tomoda Y. Purification and 

characterization of human placental microsomal aminopeptidase: immunological difference between 

placental microsomal aminopeptidase and pregnancy serum cystyl-aminopeptidase. Enzyme. 35: 197- 

205. 1986. 

255 

Doktore-tesia

256 

Doktore-tesia 

Bibliografia 

Lane-Ladd SB, Pineda J, Boundy VA, Pfeuffer T, Krupinski J, Aghajanian GK, 

Nestler EJ (1997). CREB (cAMP response element binding protein) in the locus coeruleus: 

biochemical, physiological and behavioral evidence for a role in opiate dependence. J Neurosci. 17: 

7890-7901. 1997. 

Legradi G, Rand WM, Hiltz S, Nillni EA, Jackson IM, Lechan RM. Opiate withdrawal 

increases proTRH gene expression in the ventrolateral column of the midbrain periacueductal grey. 

Brain Res. 729: 10-19. 1996. 

Lemaire S, Magnan J, Regoli D. Rat vas deferens: A specific bioassay for endogenous opioid 

peptides. Br. J. Pharmacol. 64: 327-329. 1978. 

Leshner AI. Drug abuse and addiction treatment research. Archives of General Psychiatry. 

54: 691-694. 1997. 

Li CH, Chung D. Isolation and structure of an untriakontapeptide with opiate activity from 

camel pituitary glands. Proc. Natl. Acad. Sci. USA. 73: 1145-1148. 1976. 

Lightman SL, Young WS. Changes in hypothalamic preproenkephalin A mRNA following 

stress and opiate withdrawal. Nature. 328: 643-645. 1987. 

Ling GSF, Mc Leod JM, Lee S, Lochart SH, Pasternak GW. Separation of morphine 

analgesia from physical dependence. Science. 226: 462-464. 1984. 

Ling GSF, Spiegel K, Lochart SH, Pasternak GW. Separation of morphine’s analgesic and 

respiratory depression: evidence for different receptor mechanisms. J. Pharmacol. Exp. Ther. 232: 

149-155. 1985. 

Ling GSF, Spiegel K, Nishimura SL, Pasternak GW. Dissociation of morphine’s analgesic 

and respiratory depressant actions. Eur. J. Pharmacol. 86: 487-488. 1983.

Bibliografia 

Lord J, Waterfield A, Hughes J, Kosterlitz H, 1977. Endogenous opioid peptides: Multiple 

agonists and receptors. Nature. 267: 495-499. 1977. 

Lorenzo P, Ladero JM, Leza JC, Lizasoain I. Drogodependencias. Editorial 

Panamericana. 1999. 

Lynch DR, Snyder SH. Neuropeptides: multiple molecular forms, metabolic pathways and 

receptors. Annu. Rev. Biochem. 55: 773-779. 1986. 

Maldonado R, Blendy JA, Tzavara E, Gass P, Roques BP, Hanoune J, Schültz G. 

Reduction of morphine abstinence in mice with a mutation in the gene encoding CREB. Science. 

273: 657-659. 1996. 

Maldonado R, Derrien M, Noble F, Roques BP. Association of the peptidase inhibitor RB 

101 and a CCK-B antagonist strongly enhances antinociceptive responses. Neuroreport 4: 947- 

950. 1993. 

Maldonado R, Fournié-Zaluski MC, Roques BP. Attenuation of the morphine withdrawal 

syndrome by inhibition of catabolism of endogenous enkephalins in the periacueductal gray matter. 

Naunyn Schmiedebergs Arch Pharmacol. 345: 466-472. 1992. 

Malfroy B, Swerts JP, Guyon A, Roques BP, Schwartz JC. High-affinity enkephalindegrading 

peptidase in mouse brain and its enhanced activity following morphine. Nature. 276: 523- 

526. 1978. 

Mansour A 1 , Fox CA, Burke S, Meng F, Thompson RC, Akil H, Watson SJ. Mu, 

delta, and kappa opioid receptor mRNA expression in the rat CNS: an in situ hybridisation study. 

J. Comp. Neurol. 350(3): 412-438. 1994. 

Mansour A 2 , Fox CA, Burke S, Meng F, Thompson RC, Akil H, Watson SJ. Muopioid 

receptor mRNA expression in the rat CNS: comparison to mu-receptor binding. Brain Res. 

643: 245-265. 1994. 

257 

Doktore-tesia

258 

Doktore-tesia 

Bibliografia 

Mantle D, Falkous G, Ishiura S, Blanchard PJ, Perry EK. Comparison of proline 

endopeptidase activity, in brain tissue from normal cases and cases with Alzheimer’s disease, Lewy 

body dementia, Parkinson’s disease anh Hungtinton’s disease. Clin. Chim. Acta. 249: 129-139. 

1996. 

Maroux S. Structural and topological aspects. “Mammalian Ectoenzymes”. 15-45. Kenny 

AJ eta Turner AJ eds. Elsevier Science publisher, Amsterdam, The Netherlands. 1987. 

Martin WR, Eades C, Thompson J, Huppler R, Gilbert P. The effects of morphine and 

nalorphine-like drugs in nondependent and morphine-dependent chronic spinal dog. J. Pharmacol. 

Exp. Ther. 197: 517-532. 1976. 

Matsas R, Stephenson SL, Hryszko J, Kenny AJ, Turner AJ. The metabolism of 

neuropeptides: phase separation of synaptic membrane preparations with Triton X-114 reveals the 

presence of aminopeptidase N. Biochem. J. 231: 445-449. 1985. 

Mayas MD, Ramírez-Expósito MJ, García MJ, Ramírez M, Martínez-Martos JM. 

Ethanol modifies differently aspartyl- and glutamyl-aminopeptidase activities in mouse frontal cortex 

synaptosomes. Brain. Res. Bull. 57: 195-203. 2002. 

Mayas MD, Ramírez-Expósito MJ, García MJ, Ramírez M, Martínez-Martos JM. 

Influence of alcohol on brain aminopeptidases. An in vitro study. Rev. Neurol. 32: 1031-1041. 

2001. 

McLellan S, Dyer SH, Rodriguez G, Hersh LB. Studies on the tissue distribution of the 

puromycin-sensitive enkephalin-degrading aminopeptidases. J. Neurochem. 51: 1552-1559. 1988. 

Melzig MF, Heder H, Siems EW, Zipper J. Stimulation of endothelial angiotensin-converting 

enzyme by morphine via non-opioid receptor mediated processes. Pharmazie. 53: 634-637. 1998. 

Mentzel S, Dijkman HB, Van Son JP, Koene RA, Assmann KJ. Organ distribution of 

aminopeptidase A and dipeptidyl peptidase IV in normal mice. J. Histochem. Cytochem. 44: 

445-461. 1996.

Bibliografia 

Meunier JC, Mollereau C. Toll L. Isolation and structure of the endogenous agonist of opioid 

receptor-like ORL-1 receptor. Nature. 377: 532-535. 1995. 

Mocchetti I, Costa E. Down regulation of hypothalamic proopiomelanocortin system during 

morphine tolerance. Clin Neuropharmacol. 4: 125-127. 1986. 

Mocchetti I, Ritter A, Costa E. Down-regulation of proopiomelanocortin synthesis and betaendorphin 

utilization in hypothalamus of morphine-tolerant rats. J Mol Neurosci. 1: 33-38. 1989. 

Mogenson GJ, Jones DL, Jim CY. From motivation to action: functional interface between the 

limbic system and the motor system. Prog. Psychobiol. 14: 607-697. 1980. 

Morain P, Lastage P, De Nanteuil G, Jochemsen R, Robin JL, Guez D, Boyer PA. S 

17092: a prolyl endopeptidase inhibitor as potential therapeutic drug for memory imparment. 

Preclinical and clinical studies. CNC Drug Rev. 8: 31-52. 2002. 

Mosnaim AD, Puente J, Saavedra R, Diamond S, Wolf ME. In vitro human plasma 

leucine(5)-enkephalin degradation is inhibited by a select number of drugs with the phenotiazine 

molecule in their chemical structure. Pharmacology. 67: 6-13. 2003. 

Murphy NP, Ly HT, Maidment NT. Intracerebroventricular orphanin FQ/nociceptin 

supresses dopamine release in the nucleus accumbens of anaesthetized rats. Neuroscience 75: 1-4. 

1996. 

Naghettini AV, Nogueira pC, Juliano M, Bueno AA, Casarini DE, de Abreu 

Carvalhaes JT. Tubular urinary enzymes in acute post-infectous glomerulonephritis. Pediatr. 

Nephrol. 16: 719-722. 2001. 

Nakanishi N, Inoue A, Kita T. Nucleotide sequence of clones cDNA for bovine corticotropinbeta-lipotropin 

precursor. Nature 278. 1979. 

Nestler EJ. Molecular mechanisms of drug addiction. J. Neurosci. 12: 2439-2450. 1992. 

259 

Doktore-tesia

260 

Doktore-tesia 

Bibliografia 

Nestler EJ. Molecular basis of long-term plasticity underlying addiction. Nature Reviews 

Neuroscience. 2: 119-128. 2001. 

Nestler EJ, Aghajanian GK. Molecular and cellular basis of addiction. Science. 278: 58-63. 

1997. 

Nestler EJ, Tallman JF. Chronic morphine treatment increases cyclic AMP-dependent protein 

kinase activity in the rat locus coeruleus. Mol. Pharmacol. 33: 127-132. 1988. 

Nieto MM, Wilson J, Walker J, Benavides J, Fournié-Zaluski MC, Roques BP, 

Noble F. Facilitation of enkephalins catabolism inhibitor-induced antinociception by drugs classically 

used in pain management. Neuropharmacology. 41: 496-506. 2001. 

Nieuwenhuys R, Voogd J, van Huijzen C. The human nervous system: a sinopsis atlas. 

Springer. Berlin. 1988. 

Nillni EA, Lee A, Legradi G, Lechan RM. Effect of precipitated morphine withdrawal on 

post-translational processing of prothyrotropin releasing hormone (proTRH) in the ventrolateral column 

of the midbrain periacueductal grey. J Neurochem. 80: 874-884. 2002. 

Nishimura SL, Recht LD, Pasternak GW. Biochemical characterization of high-affinity 3 H- 

opioid binding. Further evidence for µ 1 sites. Mol. Pharmacol. 25: 29-37. 1984. 

Nishizawa Y, Kurihara T, Takahasi Y. Spectrophotometric assay, solubilization and 

purification of brain 2’-3’-cyclic nucleotide-3’-phosphodiesterase. Biochem J. 191: 71-82. 1980. 

Noble F, Banisadr G, Jardinaud F, Popovici T, Lai-Kuen R, Chen H, Bischoff L, 

Parsadaniantz SM, Fournié-Zaluski MC, Roques BP. First discrete autoradiographic 

distribution of aminopeptidase N in various structures of rat brain and spinal cord using the selective 

iodinated inhibitor [125 I ] RB 129. Neuroscience. 105: 479-488. 2001.

Bibliografia 

Noble F, Fournié-Zaluski MC, Roques BP. Enkephalin catabolism inhibitors and antalgics 

of the future: from preclinical research to clinical trials. Therapie. 54: 121-133. 1999. 

Noble F, Smadja C, Valverde O, Maldonado R, Coric C, Turcaud S, Fournié-Zaluski 

MC, Roques BP. Pain-supressive effects on various nociceptive stimuli (thermal, chemical, electrical 

and inflamatory) of the first orally active enkephalin-metabolizing enzyme inhibitor RB120. Pain. 73: 

383-391. 1997. 

North RA. Opioid receptor types and membrane ion channels. Trends in Neurosci. 9: 114- 

117. 1993. 

North RA, Williams JT, Suprenant A, Christie MJ. Mu and delta receptors belong to a 

family of receptors that are coupled to potassium chanels. Proc. Natl. Acad. Sci. USA. 84: 5487- 

5491. 1987. 

O’Connor B, O’Cuinn G. Purification and kinetic studies on a narrow specificity synaptosomal 

membrane pGlu-aminopeptidase from guinea-pig brain. 144: 271-278. 1985. 

O’Cuinn G, O’Connor B, Elmore M. Degradation of thyrotropin-releasing hormone and 

luteinizing hormone by enzymes of brain tissue. J Neurochem. 54: 1-13. 1990. 

O’Leary RM, O’Connor B. Identification and localisation of a synaptosomal membrane prolyl 

endopeptidase from bovine brain. Eur. J. Biochem. 227: 277-283. 1995. 

O’Leary RM, Gallagher SP, O’Connor B. Purification and characterizaton of a novel 

membrane-bound form of prolyl endopeptidase from bovine brain. Int. J. Biochem. Cell. Biol. 28: 

441-449. 1996. 

Ondetti MA, Rubin B, Cushman DW. Design of specific inhibitors of angiotensine-converting 

enzyme: New class of orally active antihypertensive agents. Science, 196: 441 – 444. 1977. 

261 

Doktore-tesia

262 

Doktore-tesia 

Bibliografia 

Ortega-Alvaro A, Chover-González AJ, Lai-Kuen R, Mico JA, Giber-Rahola J, 

Fournié-Zaluski MC, Roques BP, Maldonado R. Antinociception produced by the peptidase 

inhibitor, RB101, in rats with adrenal medullary transplant into the spinal cord. Eur J Pharmacol. 

356: 139-148. 1998. 

Ozaita A, Escribá PV, Vebtanyol P, Murga C, Mayor F, García-Sevilla JA. Regulation 

of G-protein coupled receptor kinase 2 in brains of opiate-treated rats and human opiate addicts. 70: 

1249-1257. 1998. 

Paik SH, Camarao GC, Bauer JA, Leite PE, Oliveira ES, Camargo AC, Farges RC. 

Effects of morphine withdrawal syndrome on endo-oligopeptidase (EC 3.4.22.19) activity. Eur J 

Pharmacol. 253: 101-106. 1994. 

Palczewski K, Benovic JL. G-protein coupled receptor kinases. Rends Biochem Sci. 16: 387- 

391. 1991. 

Pasternak GW. Múltiple morphine and enkephalin receptors: Biochemical and pharmacological 

aspects. Ann. NY. Acad. Sci. 467: 130-139. 

Peckys D, Landwehrmeyer GB. Expression of mu, kappa, and delta opioid receptor 

messenger RNA in the human CNS: a 33P in situ hybridization study. Neuroscience. 88(4): 

1093-1135. 1999. 

Pert C, Pert A, Chang JK, Fong BTW. [D-Ala2-] – Met-enkephalinamide: A potent, longlasting 

synthetic pentapeptide analgesic. Science. 194: 330332. 1976. 

Pert C, Snyder S. Opiate receptor; demonstration in nervous tissue. Science. 179: 1011-1014. 

1973. 

Pilapil C, Welner, Magnan J, Gauthier S, Quirino R. Autoradigraphic distribution of 

multiple classes of opioid receptor binding sites in human forebrain. Brain. Res. Bull. 19: 611-615. 

1987.

Bibliografia 

Pineda-Ortiz Joseba. Bases neurobiológicas y clínicas de la dependencia a opiáceos. Cuadernos 

de Ciencias Médicas, Osasunaz-4, Eusko Ikaskuntza. 159-176. 2001. 

Pommier B, Beslot F, Simon A, Pophillat M, Matsui T, Dauge V, Roques BP, Noble 

F. Deletion of CCK2 receptor in mice results in an upregulation of the endogenous opioid system. J 

Neurosci. 22: 2005-2011. 2002. 

Porter JN, Hewitt RI, Hesseltine CW, Krupka G, Lowery JA, Wallace WS, Bohonos 

N, Williams JH. Antibiot. and Chemotherapy. 2: 409. 1952. 

Propst F, Hamprecht B. Opioids, noradrenaline and GTP analogs inhibit cholera toxin 

activated adenylate cyclase in neuroblastoma x glioma hybrid cells. J. Neurochem. 36: 580-588. 

1981. 

Przewlocki R, Höllt V, Duka T, Kleber G, Gramsch C, Haarmann I, Herz A. Longterm 

morphine treatmen decreases endorphin levels in rat brain and pituitary. Brain Res. 174: 357- 

361. 1979. 

Punch LJ, Self DW, Nestler EJ, Taylor JR. Opposite modulation of opiate withdrawal 

behaviors on microinfusion of a protein kinase A inhibitor versus activator into the locus coeruleus or 

periacueductal grey. J Neurosci. 17: 8520-8527. 1997. 

Ramarao P, Bhargava HN. Effect of tyrotropin releasing hormone in the development of 

tolerance to the analgesic and hyperthermic actions of morphine in rat. Neuropeptides. 15: 213- 

217. 1990. 

Ramírez-Expósito Mj, Martínez JM, Prieto I, Alba F, Ramírez M. Comparative 

distribution of glutamyl and aspartyl aminopeptidase activities in mouse organs. Horm. Metab. Res. 

32: 161-163. 2000. 

Rasmussen K, Aghajanian GK. Withdrawal-induced activation of locus coeruleus neurons in 

opiate-dependent rats: attenuation by lesions of the nucleus paragigantocellularis. Brain Res. 505: 

346-350. 1989. 

263 

Doktore-tesia

264 

Re RN. The origins of intracrine hormone action. Am J Med Sci. 323: 43-48. 2002. 

Doktore-tesia 

Bibliografia 

Re RN. The intracrine hypothesis and intracellular peptide hormone action. Bioessays. 25: 401- 

409. 2003. 

Reaux A, Fournie-Zaluski MC, David C, Zini S, Roques BP, Corvol P, Llorens- 

Cortes C. Aminopeptidase A inhibitors as potential central antihypertensive agents. Proc. Natl. 

Acad. Sci. USA. 96: 13415-13420. 1999. 

Reche I, Ruiz-Gayo M, Fuentes JA. Inhibition of opioid-degrading enzymes potentiates 

delta9-tetrahydrocannabinol-induced antinociception in mice. Neuropharmacology. 37: 215-222. 

1998. 

Reddy TL, Weber MM. Solubilization, purification and characterization of succinate 

dehidrogenase from membranes of mycobacterium phlei. J. Bacteriol. 167: 1-6. 1986. 

Reinscheid RK, Nothacker HP, Bourson A. Orphanin FQ: a neuropeptide that activates 

an opioid-like G-potein-coupled receptor. Science. 270: 792-794. 1995. 

Reinscheid RK, Nothacker H, Civelli O. The orphaninFQ/nociceptin gene: structure, tissue 

distribution of expression and functional implications obtained from knockout mice. Peptides 2000. 

21(7): 901-906. 2000. 

Relton JM, Gee NS, Matsas R, Turner AJ, Kenny AJ. Purification of endopeptidase 24.11 

(enkephalinase) from pig brain by inmunoadsorbent chromatography. Biochem. J. 215: 519-523. 

1983. 

Romualdi P, Landuzzi D, D’addario C, Candeletti S. Modulation of proorphanin FQ/N 

gene in the rat of mesocorticolimbic system. Neuroreport. 13: 645-648. 2002. 

Romualdi P, Lesa G, Ferri S. Chronic opiate agonists down-regulate prodynorphin gene 

expression in rat brain. Brain Res. 563: 132-136. 1991.

Bibliografia 

Roques BP, Fournie-Zaluski, Soroca E, Lecomte JM, Malfroy B, Llorens C, 

Schwartz JC (1980). The enkephalinase inhibitor tiorphan shows antinociceptive activity in mice. 

Nature, 288: 286-288. 1980. 

Roques BP, Noble F. Dual inhibitors of enkephalin-degrading enzymes (neutral endopeptidase 

24.11 and aminopeptidase N) as potential medications in the management of pain and opioid 

addiction. NIDA Res Monogr. 147: 104-145. 1995. 

Roques BP, Noble F, Fournie-Zaluski MC. Endogenous opioid peptides and analgesia. In 

“Opioids in pain control. Basic and clinical aspects”. Ed. Stein C. Cambridge University 

Press, 1999. 

Rothman RB. A review of the role of anti-opioid peptides in morphine tolerance and dependence. 

Synapse. 12: 129-138. 1992. 

Safavi A, Hersh LB. Degradation of dynorphin-related peptides by the puromycinsensitive 

aminopeptidase and aminopeptidase M. J. Neurochem. 65: 389-395. 1995. 

Santillán R, Hurle MA, Armijo JA, De los mozos R, Florez J. Nimodipine-enhanced 

opiate analgesia in cancer patients requiring morphine dose escalation: a double-blind, placebocontrolled 

study. Pain. 76: 17-26. 1998. 

Saria A, Hauser KF, Traurig HH, Turbek CS, Hersh L, Gerard C. Opioid-related 

changes in nociceptive threshold and in tissue levels of enkephalins after target disruption of the gene for 

neutral endopeptidase (EC 3.4.24.11) in mice. Neuroscience Letters. 234: 27-30. 1997. 

Sharma SK, Niremberg M, Klee WA. Morphine receptors as regulators of adenylate cyclase 

activity. Proc. Natl. Acad. Sci. USA. 72: 590-594. 

Scharrer B. Facts and trends. Gen. Comp. Endocrinol. 34:50-62. 1978. 

265 

Doktore-tesia

266 

Doktore-tesia 

Bibliografia 

Schmidt P, Schmolke C, Musshoff F, Menzen M, Prohaska C, Madea B. Numerical 

density of delta-opioid expressing neurons in the frontal cortex of drug related fatalities. Forensic Sci 

Int. 113: 423-433. 2000. 

Schmidt P, Schmolke C, Musshoff F, Menzen M, Prohaska C, Madea B. Numerical 

density of mu-opioid expressing neurons in the frontal cortex of drug related fatalities. Forensic Sci 

Int. 115: 219-229. 2001. 

Schmitmeier S, Thole H, Bader A, Bauer K. Purification and characterization of the 

tyrotropin-releasing hormone (TRH)-degrading serum enzyme and its identification as a product of 

liver origin. Eur. J. Biochem. 269: 1278-1286. 2002. 

Schneider JS, Giardiniere M, Morain P. Effects of the prolyl endopeptidase inhibitor S17092 

on cognitive deficits in chronic low dose MPTP-treated monkeys. Neuropsychofarmacology. 26: 

176-182. 2002. 

Schomburg L, Turwitt S, Prescher G, Lohmann D, Horthemke B, Bauer K. Human 

TRH-degrading ectoenzyme cDNA cloning, functional expression, genomic structure and chromosomal 

assignment. Eur. J. biochem. 265: 415-422. 1999. 

Schroeder JE, Fischbach PS, Zheng D, McCleskey EW. Activation of mu opioid receptors 

inhibits trasient high and slow threshold C 2+ currents, but spares a sustained current. Neuron 6: 13- 

20. 1991. 

Schujit MP, Danser AH. Cardiac angiotensin II: an intracrine hormone?. Am J Hypertens. 

15: 1109-1116. 2002. 

Schwartz JC,. Metabolism of enkephalin and the inactivating neuropeptide concept. Trends 

Neurosci., 6: 45-48. 1983. 

Schwartz JC, Malfroy B, De la Baume S. Biological inactivation of enkephalins and the role 

of enkephalin dipeptdyl-carboxipeptidase as neuropeptidase. Life Sci. 29: 1715-1740. 1981.

Bibliografia 

Seward E, Hammond C, Henderson G. Mu-opioid receptor-mediated inhibition of the Ntype 

calcium chanel current. Proc. Roy. Soc. London B 244: 129-135. 1991. 

Serizawa A, Dando PM, Barrett AJ. Characterization of a mitochondrial metallopeptidase 

reveals neurolysin as a homologue of thimet oligopeptidase. J Biol Chem. 270: 2092-2098. 1995. 

Shan L, Molberg O, Parrot I, Hausch F, Filiz F, Gray GM, Sollid LM, Khosla C. 

Structural basis for gluten intolerance in celiac sprue. Science. 297: 2275-2279. 2002. 

Shani J, Azov R, Weissman BA. Enkephalin levels in rat brain after various regimens of 

morphine administration. Neurosci Lett. 12: 319-322. 1979. 

Sharma SK, Nirenberg M, Klee WA. Morphine receptors as regulators of adenylate cyclase 

activity. Proc. Natl. Acad. Sci. USA. 72: 590-594. 1975. 

Shimizu T, Tani K, Ogawa H, Huang L, Shinomiya F, Sone S. CD13 / aminopeptidase 

N-induced lymphocyte involvement in inflamed joints of patients with rheumathoid arthritis. Arthritis 

Reum. 46: 2330-2338. 2002. 

Shippenberg TS, Herz A, Spanagel R, Bals-Kubik R, Stein C. Condioting of opioid 

reinforcement: neuroanatomical neurochemical substrates. Ann. N. Y. Acad Sci. 654: 347-356. 

1992. 

Shippenberg TS, Rea W. Sensitization to the behavioral effects of cocaine: modulation by 

dynorphin and kappa-opiod receptor agonists. Pharmacol. Biochem. Behav. 57: 449-455. 1997. 

Shishido Y, Furushiro M, Tanabe S, Taniguchi A, Hashimoto S, Yokokura T, 

Shibata S, Yamamoto T, Watanabe S. Effect of ZTTZ, a prolyl endopeptidase inhibitor, on 

memory impairment in a passive avoidance test of rats with basal forebrain lesions. Pharm Res. 15: 

1907- 1910. 1998. 

Siegel GJ, Agranoff BW, Albers RW, Molinoff PB. Basic neurochemestry. 331-368. 

Raven press, New York. 1993. 

267 

Doktore-tesia

268 

Doktore-tesia 

Bibliografia 

Siems W, Maul B, Krause W, Gerard C, Hauser KF, Hersh LB, Fischer HS, Zerning 

G, Saria A. Neutral endopeptidase and alcohol consumption, experiments in neutral endopeptidasedeficien 

mice. Eur J Pharmacol. 397: 327-334. 2000. 

Simantov R, Snyder SH. Elevated levels of enkephalin in morphine-dependent rats. Nature. 

262: 505-507. 1976. 

Simon E, Hiller J, Edelman I. Stereospecific binding of the potent narcotic analgesic 3 Hetorphine 

to rat brain homogenate. Proc.Natl.Acad.Sci. U.S.A. 70: 1947-1949. 1973. 

Simonin F, Befort K, Gavériaux-Ruff C, Matthens H, Nappey V, Lannes B, 

Micheletti G, Kieffer B. The human delta-opioid receptor: Genomic organization, cDNA cloning, 

functional expression, and distribution in human brain. Mol. Pharmacol. 46(6): 1015-21. 1994. 

Snyder SH. Drogas y cerebro. Biblioteca Scientific American.1993. 

Solhonne B, Gros C, Pollard H, Schwartz JC. Major localization of aminopeptidase M in 

rat brain microvessels. Neuroscience. 22: 225-232. 1987. 

Stefano GB, Kushnerik V, Rodríguez M, Bilfinger TV. Inhibitory effect of morphine on 

granulocyte stimulation by tumor necrosis factor and substance P. Int J Inmunopharmacol. 16: 

329-334. 1994. 

Stein C. Peripheral mechanisms of opioid analgesia. Anesth. Analg. 76:182-191. 1993. 

Sternini C, Spann M, Anton B, Keith DEJ, Bunnett NW, Von Zastrow M, Evans C, 

Brecha NC. Agonist-selective endocytosis of mu opioid receptor by neurons in vivo. Proc. Natl. 

Acad. Sci. 93: 9241-9246. 1996. 

Suprenant KM, Chien CC, Whalestedt C, Brown GP, Pasternak GW. Inhibition of 

calcium currents by noradrenaline, somatostatin and opioids in guinea-pig submucosal neurons. J. 

Physiol. 431:585-608. 1990.

Bibliografia 

Szczepanska R, Harding S, Grupp LA. Characterization of the decline in alcohol 

consumption by aminopeptidase inhibition. Drug Alcohol Depend. 43: 133-141. 1996. 

Taylor A. Aminopeptidases: towards a mechanism of action. Trends Bichem. Sci. 18: 167- 

171. 1993. 

Tempel A, Habas J, Paredes W, Barr GA. Morphine-induced downregulation of mu-opioid 

receptors in neonatal rat brain. Brain Res. 469: 129-133. 1988. 

Terenius L. Stereospecific interaction between narcotic analgesics and a presynaptic plasma 

membrane fraction of rat brain cortex. Acta Pharmacol. Toxicol. (Copenh.). 32:317-320. 

1973. 

Terenius L, Wahlström A. Inhibitors of narcotic receptor binding in brain extracts and 

cerebrospinal fluid. Acta Pharmacol. 35 (suppl 1): 15. 1974. 

Terwilliger RZ, Beitner-Johnson D, Sevarino KA, Crain SM, Nestler EJ. A general 

role for adaptations in G-proteinsand the cyclic AMP system mediating the chronic actions of porphine 

and cocaine on neuronal function. Brain Res. 548: 100-110. 1991. 

Terwilliger RZ, Ortiz J, Guitart X, Nestler EJ. Chronic morphine administration increases 

β-adrenergic receptor kinase (βARK) levels in the rat locus coeruleus. J. Neurochem. 63: 1983- 

1986. 1994. 

Thorn NA, Russell JT, Torp-Pedersen C, Treiman M. Calcium and neurosecretion. Ann. 

N. Y. Acad. Sci. 307: 618-639. 1978. 

Tobler AR, Constam DB, Schmitt-Gräff A, Malipiero U, Schlapbach R, Fontana A. 

Cloning of the human puromycin-sensitive aminopeptidase and evidence for expression in neurons. J. 

Neurochem. 68: 889-897. 1997. 

269 

Doktore-tesia

270 

Doktore-tesia 

Bibliografia 

Toide K, Iwamoto Y, Fujiwara T, Abe H. JTP-4819: a novel prolyl endopeptidase inhibitor 

with potential as cognitive enhancer. J Pharmacol. Exp. Therapeutics. 274: 1370-1378. 1995. 

Trujillo KA, Akil H. Pharmacological regulation of striatal prodynorphin peptides. Prog. Clin. 

Biol. Res. 328: 223-226. 1990. 

Trujillo KA, Akil H. Opiate tolerance and dependence: recent findings and synthesis. Th e New 

Biologist. 10: 915-923. 1991. 

Trujillo KA, Bronstein DM, Sánchez IO, Akil H. Effects of chronic opiate and opioid 

antagonist treatment on striatal opioid peptides. Brain Res. 698: 69-78. 1995. 

Tseng LF, Loh HH, Li CH. β-Endorphin: cross tolerance to and cross physical 

dependence on morphine. Proc. Natl. Acad. Sci. 73: 4187-4189. 1976. 

Turner AJ, Matsas R, Kenny AJ. Are there neuropeptide specific peptidases? Biochem. 

Pharmacol. 34: 1347-1356. 1985. 

Turner AJ. Processing and metabolism of neuropeptides. Essays Biochem. 22: 69-119. 1986. 

Turner AJ. Endopeptidase-24.11 and neuropeptide metabolism. “Neuropeptides and their 

peptidases”. Turner AJ, Ellis Horwood Ltd., Chichester, U.K. 1987. 

Turzynski A, Mentlein R. Prolyil aminopeptidase from rat brain and kidney. Action on 

peptides and identification as leucyl aminopeptidase. Eur. J. Biochem. 190: 509-515. 1990. 

Uhl GR, Ryan JP, Schwartz JP. Morphine alters preproenkephalin gene expression. Brain 

Res. 459: 391-397. 1988. 

Ulibarri I, García-Sevilla JA, Ugedo L. Modulation of brain α 2– adrenoceptor and µ– opioid 

receptor densities during morphine dependence and spontaneus withdrawal in rats. Naunyn – 

Schmied. Arch. Pharmacol. 336: 530-537. 1987.

Bibliografia 

Vallee BL, Galdes A. The metallobiochemestry of zinc enzymes. Adv. Enzimol. 56: 283- 

430. 1984. 

1 

Vaupel DB, Kimes AS, London ED. Comparison of 7-nitroindazole with other nitric oxide 

synthase inhibitors as attenuators of opioid withdrawal. Psychopharmacology. 118: 361-368. 

1995. 

2 

Vaupel DB, Kimes AS, London ED. Nitric oxide synthase inhibitors. Preclinical studies of 

potential use for treatment of opioid withdrawal. Neuropsychopharmacology. 13: 315-322. 

1995. 

Ventanyol P, Busquets X, García-Sevilla JA. Modulation of unmunoreactive protein kinase 

C-alpha and beta isoforms and G proteins by acute and chronic treatments with morphine and other 

opiate drugs in rat brain. Naunyn-Schmied. Arch. Pharmacol. 355: 491-500. 1997. 

Vincent B, Beaudet A, Dauch P, Vincent JP, Checler JF. Distinct properties of neuronal 

and astrocytic endopeptidase 3.4.24.16: a study on differentiation, subcellular distribution, and 

secretion processes. J. Neurosci. 16: 5049-5059. 1996. 

Wagner GW, Tavianini MA, Herrmann Km, Dixon JE. Purification and characterization 

of an ekephalin aminopeptidase from brain. Biochemestry, 20: 3884-3890. 1981. 

Walter R, Shlank H, Glass JD, Schwartz YL, Kerenyi TD. Leucylglycinamide released 

from oxytocin by human enzyme. Science. 173: 827-829. 1971. 

Waksman G, Boboutou R, Devin J, Bourgoin S, Cesselin F, Hamon M, Fournié- 

Zaluski MC, Roques BP. In vivo and in vitro effects of kelatorphan on enkephalin metabolism in 

rodent bbrain. Eur. J. Pharmacol. 117: 233-243. 1985. 

Waksman G, Hamel E, Fournié-Zaluski MC, Roques BP. Autoradiographic comparison 

of the neutral endopeptidase “enkephalinase” and of mu and delta opioid receptors in rat brain. Proc. 

Natl.Acad. Sci. U.S.A. 83: 1523-1527. 1986. 

271 

Doktore-tesia

272 

Doktore-tesia 

Bibliografia 

Waters SM, Konkoy CS, Davis TP. Haloperidol and apomorphine differentialy affect 

neuropeptidase activity. J Pharmacol Exp Ther. 277: 113-120. 1996. 

Weissman BA, Zamir N. Differential effects of heroin on opioid levels in the rat brain. Eur J 

Pharmacol. 139: 121-123. 1987. 

Welche WR, Brosniham KB, Ferrario CM,. A comparison of the properties and enzymatic 

activities of three angiotensin processing enzymes: angiotensin converting enzyme, prolyl endopeptidase 

and neutral endopeptidase 24.11. Life Sci. 52: 1461-1480. 1993. 

Wen HL, Ho WK, Wen PY. Comparison of the effectiveness of diferent opioid peptides in 

supressing heroin withdrawal. Eur J Pharmacol. 100: 155-162. 1984. 

Whittaker VP. Structure and function of neurones tissue. B.H. Bourne ed. 3: 1-24. 1969. 

Wickelgren I. Teaching the brain to take drugs. Science. 280: 2045-2046. 1997. 

Wilk S. Prolyl endopeptidase. Life Sci. 33: 2149-2157. 1983. 

Wilk S, Wilk E, Magnusson RP. Purification, characterization and cloning of a cytosolic 

aspartyl aminopeptidase. J. Biol. Chem. 273: 15961-15970. 1998. 

Wilk S, Wilk E, Magnusson RP. Identification of histidine residues important in the catalysis 

and structure of aspartyl aminopeptidase. Arch. Biochem. Biophys. 407: 176-183. 2002. 

Wise RA. Addictive drugs and brain stimulation reward. Annu. Rev. Neurosci. 19: 319- 

340. 1990. 

Wimpey TL, Chavkin C. Opioids activate both and inward rectifier a novel voltage-gated 

potassium conductance in the hippocampal formation. Neuron. 6: 281-289.1991. 

Wüster M, Schultz R, Herz A. Inquiry into endorphinergic feedback mechanism during the 

development of opiate tolerance/dependence. Brain Res. 189: 403-11. 1980.

Bibliografia 

Xu Y, Wellner D, Scheinberg DA. Substance P and bradykinin are natural inhibitors of 

CD13 / aminopeptidase N. Biochem. Biophys. Res. Commun. 208: 664-674. 1995. 

Yamamoto M, Chikuma T, Yajima R, Hirano H, Yamamoto Y, Nishi K, Ohkubo I, 

Kato T. Axonal transport of puromycin-sensitive aminopeptidase in rat sciatic nerves. Neurosci. 

Res. 42: 133-140. 2002. 

Yasothornsrikul S, Toneff T, Hwang SR, Hook VY. Arginine and lysine aminopeptidase 

activities in chromaffin granules of bovine adrenal medulla: relevance to prohormone processing. J. 

Neurochem. 70: 153-163. 1998. 

Zadina JE, Hackler L, Ge LJ, Kastin AJ. A potent and selective endogenous agonist for the 

µ-opiate receptor. Nature. 386: 499-502. 1997. 

Zadina JE, Martin-Schild S, Gerall AA, Kastin AJ, Hackler L, Ge LJ, Zhang X. 

Endomorphins: novel endogenous mu-opiate receptor agonists in regions of high mu-opiate receptor 

density. Ann. Y. Acad. Sci. 897: 136-144. 1999. 

Zagon IS, McLaughlin PJ. Endogenous opioid systemsregulate cell proliferation in the 

developing rat brain. Brain Res. 412: 68-72. 1987. 

Zagon IS, Verderame MF, McLaughlin PJ. The biology of the opioid growth factor receptor 

(OGFr). Brain Res Rev. 38: 351-376. 2002. 

Zhou Q, Karlsson K, Liu Z, Johansson P, Le Greves M, Kiuru A, Nyberg F. 

Substance P endopeptidase-like activity is altered in various regions of the rat central nervous system 

during morphine tolerance and withdrawal. Neuropharmacology. 41: 246-253. 2001. 

273 

Doktore-tesia

Morfina taldea - Euskara

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?