20.01.2015 Views

(eye-tracking) en el estudio de la atención y percepción - UNED

(eye-tracking) en el estudio de la atención y percepción - UNED

(eye-tracking) en el estudio de la atención y percepción - UNED

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

ASIGNATURA DE MÁSTER:<br />

TÉCNICAS DE<br />

MOVIMIENTOS OCULARES<br />

(EYE-TRACKING) EN EL<br />

ESTUDIO DE LA ATENCIÓN<br />

Y PERCEPCIÓN<br />

Curso 2009/2010<br />

(Código:202101)<br />

1.PRESENTACIÓN<br />

La asignatura "Técnicas <strong>de</strong> movimi<strong>en</strong>tos ocu<strong>la</strong>res (<strong>eye</strong>-<strong>tracking</strong>) <strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>estudio</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> at<strong>en</strong>ción y <strong>la</strong> percepción" pret<strong>en</strong><strong>de</strong><br />

proporcionar al alumno un conocimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> lo que supone, <strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> <strong>la</strong>s teorías y mod<strong>el</strong>os actuales <strong>de</strong> <strong>la</strong> at<strong>en</strong>ción y<br />

percepción visual, registrar y analizar ci<strong>en</strong>tíficam<strong>en</strong>te los movimi<strong>en</strong>tos ocu<strong>la</strong>res que <strong>la</strong>s personas realizan cuando dirig<strong>en</strong> su<br />

at<strong>en</strong>ción abiertam<strong>en</strong>te a un lugar espacial <strong>de</strong>terminado o cuando observan una esc<strong>en</strong>a visual. Este registro y análisis se<br />

implem<strong>en</strong>tará utilizando técnicas <strong>de</strong> seguimi<strong>en</strong>to ocu<strong>la</strong>r (técnicas <strong>de</strong> "<strong>eye</strong>-<strong>tracking</strong>") basadas <strong>en</strong> vi<strong>de</strong>o oculografía por<br />

reflexión corneal infrarroja. El uso <strong>de</strong> sistemas <strong>de</strong> <strong>eye</strong>-<strong>tracking</strong> ha experim<strong>en</strong>tado un <strong>de</strong>sarrollo espectacu<strong>la</strong>r <strong>en</strong> <strong>la</strong> última<br />

década, con <strong>en</strong>orme pres<strong>en</strong>cia <strong>en</strong> <strong>la</strong> mayor parte <strong>de</strong> <strong>la</strong>boratorios cognitivos <strong>de</strong> at<strong>en</strong>ción y percepción.<br />

Esta asignatura que se <strong>en</strong>marca <strong>en</strong> <strong>el</strong> "Itinerario <strong>de</strong> At<strong>en</strong>ción y Percepción", y es <strong>de</strong> obligado cumplimi<strong>en</strong>to si se <strong>de</strong>sea<br />

cursar <strong>la</strong> línea <strong>de</strong> investigación/trabajo fin <strong>de</strong> máster títu<strong>la</strong>da "Investigación básica <strong>en</strong> at<strong>en</strong>ción y percepción mediante<br />

técnicas oculomotoras".<br />

T<strong>en</strong>ga <strong>en</strong> cu<strong>en</strong>ta que:<br />

1. Esta asignatura requiere dos o tres sesiones pres<strong>en</strong>ciales <strong>en</strong> los <strong>la</strong>boratorios d<strong>el</strong> Departam<strong>en</strong>to ubicados <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />

Facultad <strong>de</strong> Psicología <strong>en</strong> Madrid.<br />

2. Se consi<strong>de</strong>ra importante que <strong>el</strong> alumno curse simultáneam<strong>en</strong>te, o haya cursado <strong>la</strong> asignatura “Pupilometría como<br />

técnica <strong>de</strong> exploración d<strong>el</strong> procesami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong> información”, con <strong>la</strong> que nuestra materia guarda una estrecha<br />

r<strong>el</strong>ación. También es recom<strong>en</strong>dable, <strong>en</strong> m<strong>en</strong>or medida, <strong>la</strong> asignatura “Neuropsicología <strong>de</strong> <strong>la</strong> at<strong>en</strong>ción”.<br />

3. Lea <strong>de</strong>t<strong>en</strong>idam<strong>en</strong>te <strong>el</strong> apartado <strong>de</strong> "Conocimi<strong>en</strong>tos previos".<br />

2.CONTEXTUALIZACIÓN<br />

Esta asignatura se <strong>en</strong>marca d<strong>en</strong>tro d<strong>el</strong> itinerario <strong>de</strong> Psicología <strong>de</strong> <strong>la</strong> At<strong>en</strong>ción y Percepción, d<strong>el</strong> Máster <strong>en</strong> Investigación <strong>en</strong><br />

Psicología. Su objetivo es proporcionar al alumno un conocimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> lo que supone, <strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> <strong>la</strong>s teorías y<br />

mod<strong>el</strong>os actuales <strong>de</strong> <strong>la</strong> at<strong>en</strong>ción y percepción visual, registrar y analizar ci<strong>en</strong>tíficam<strong>en</strong>te los movimi<strong>en</strong>tos ocu<strong>la</strong>res que <strong>la</strong>s<br />

personas realizan cuando dirig<strong>en</strong> su at<strong>en</strong>ción abiertam<strong>en</strong>te a un lugar espacial <strong>de</strong>terminado o cuando observan una esc<strong>en</strong>a<br />

visual. Este registro y análisis se implem<strong>en</strong>tará utilizando técnicas <strong>de</strong> seguimi<strong>en</strong>to ocu<strong>la</strong>r (técnicas <strong>de</strong> <strong>eye</strong>-<strong>tracking</strong>) basadas<br />

<strong>en</strong> vi<strong>de</strong>o oculografía por reflexión corneal infrarroja.<br />

La asignatura ti<strong>en</strong>e un carácter tanto teórico como instrum<strong>en</strong>tal. Introducirá al alumno <strong>en</strong> los conceptos básicos para que, a<br />

partir <strong>de</strong> <strong>el</strong>los, pueda <strong>en</strong>t<strong>en</strong><strong>de</strong>r los fundam<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> <strong>la</strong>s técnicas <strong>de</strong> registro ocu<strong>la</strong>r y su aplicación <strong>en</strong> <strong>la</strong> investigación <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

at<strong>en</strong>ción y percepción. Por un <strong>la</strong>do, se ofrecerán fundam<strong>en</strong>tos básicos que fom<strong>en</strong>t<strong>en</strong> <strong>la</strong> adquisición <strong>de</strong> conocimi<strong>en</strong>tos


vincu<strong>la</strong>dos a <strong>la</strong>s r<strong>el</strong>aciones <strong>en</strong>tre at<strong>en</strong>ción, percepción y movimi<strong>en</strong>tos ocu<strong>la</strong>res. Por otro, se fom<strong>en</strong>tará <strong>la</strong> adquisición <strong>de</strong><br />

habilida<strong>de</strong>s y <strong>de</strong>strezas <strong>en</strong> <strong>el</strong> uso <strong>de</strong> mo<strong>de</strong>rnos sistemas <strong>de</strong> <strong>eye</strong>-<strong>tracking</strong> basados <strong>en</strong> reflexión corneal infrarroja, así como<br />

<strong>en</strong> <strong>la</strong> interpretación <strong>de</strong> registros oculográficos. La finalidad última es <strong>la</strong> <strong>de</strong> capacitar al alumno interesado para que, <strong>en</strong> una<br />

fase posterior, abor<strong>de</strong> satisfactoriam<strong>en</strong>te <strong>la</strong> investigación <strong>de</strong> <strong>la</strong>boratorio vincu<strong>la</strong>da con <strong>el</strong> ámbito <strong>de</strong> los procesos cognitivos<br />

(at<strong>en</strong>ción y percepción prioritariam<strong>en</strong>te) <strong>en</strong> <strong>la</strong> que se <strong>de</strong>man<strong>de</strong> <strong>la</strong> utilización <strong>de</strong> registros oculomotores.<br />

Esta asignatura ti<strong>en</strong>e una estrecha complem<strong>en</strong>tariedad con otras d<strong>el</strong> itinerario, especialm<strong>en</strong>te con <strong>la</strong> asignatura “Pupilometría<br />

como técnica <strong>de</strong> exploración d<strong>el</strong> procesami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong> información” (con <strong>la</strong> que comparte un <strong>en</strong>foque oculomotor al <strong>estudio</strong><br />

d<strong>el</strong> procesami<strong>en</strong>to perceptivo y at<strong>en</strong>cional). También sería interesante matricu<strong>la</strong>rse <strong>en</strong> <strong>la</strong> asignatura “Neuropsicología <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

at<strong>en</strong>ción” (que si<strong>en</strong>ta <strong>la</strong>s bases neuropsicológicas d<strong>el</strong> mecanismo at<strong>en</strong>cional).<br />

Para cursar <strong>la</strong> parte práctica <strong>de</strong> <strong>la</strong> asignatura se dispone <strong>de</strong> un <strong>la</strong>boratorio <strong>de</strong> Visión, Percepción y Movimi<strong>en</strong>tos Ocu<strong>la</strong>res, con<br />

exc<strong>el</strong><strong>en</strong>te equipami<strong>en</strong>to. A <strong>el</strong>lo unido, <strong>el</strong> alumno co<strong>la</strong>borará con un grupo <strong>de</strong> investigación reconocido oficialm<strong>en</strong>te, y con<br />

personal doc<strong>en</strong>te e investigador que g<strong>en</strong>erará un contexto apropiado para <strong>la</strong> parte técnica <strong>de</strong> trabajo <strong>de</strong> <strong>la</strong>boratorio.<br />

3.CONOCIMIENTOS PREVIOS RECOMENDABLES<br />

Esta asignatura requiere los sigui<strong>en</strong>tes conocimi<strong>en</strong>tos y requisitos previos:<br />

Predisposición hacia asignaturas <strong>de</strong> lic<strong>en</strong>ciatura/grado vincu<strong>la</strong>das al área <strong>de</strong> Procesos Psicológicos Básicos,<br />

especialm<strong>en</strong>te <strong>en</strong> materias d<strong>el</strong> ámbito <strong>de</strong> <strong>la</strong> at<strong>en</strong>ción, percepción, memoria, psicología cognitiva o neuroci<strong>en</strong>cia<br />

cognitiva.<br />

Cursar simultáneam<strong>en</strong>te o haber cursado <strong>la</strong> asignatura “Pupilometría como técnica <strong>de</strong> exploración d<strong>el</strong><br />

procesami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong> información” (también d<strong>en</strong>tro d<strong>el</strong> itinerario <strong>de</strong> at<strong>en</strong>ción y percepción), con <strong>la</strong> que nuestra<br />

materia guarda una estrecha r<strong>el</strong>ación. También es recom<strong>en</strong>dable, <strong>en</strong> m<strong>en</strong>or medida, <strong>la</strong> asignatura<br />

“Neuropsicología <strong>de</strong> <strong>la</strong> at<strong>en</strong>ción”.<br />

Niv<strong>el</strong> fluido <strong>de</strong> inglés (lectura) para manejar ágilm<strong>en</strong>te los artículos/libros ci<strong>en</strong>tíficos que se suministrarán.<br />

Familiaridad con <strong>el</strong> uso <strong>de</strong> ord<strong>en</strong>adores y herrami<strong>en</strong>tas ofimáticas (especialm<strong>en</strong>te Word y, <strong>en</strong> m<strong>en</strong>or<br />

medida, PowerPoint), así como exhibir <strong>de</strong>streza <strong>en</strong> <strong>el</strong> manejo <strong>de</strong> herrami<strong>en</strong>tas t<strong>el</strong>emáticas (Internet y correo<br />

<strong>el</strong>ectrónico).<br />

Conexión a Internet propia y actitud para seguir <strong>la</strong> actividad <strong>en</strong> los foros d<strong>el</strong> curso virtual.<br />

Movilidad y disponibilidad para tras<strong>la</strong>darse al <strong>la</strong>boratorio <strong>de</strong> Visión, Percepción y Movimi<strong>en</strong>tos Ocu<strong>la</strong>res d<strong>el</strong><br />

Departam<strong>en</strong>to, <strong>en</strong> don<strong>de</strong> t<strong>en</strong>drán lugar <strong>la</strong>s sesiones prácticas (se calcu<strong>la</strong>n un máximo <strong>de</strong> dos/tres sesiones).<br />

Para facilitar <strong>la</strong> tarea y <strong>de</strong>sp<strong>la</strong>zami<strong>en</strong>tos, se int<strong>en</strong>tará que estas sesiones coincidan con <strong>la</strong>s <strong>de</strong> <strong>la</strong> asignatura<br />

“Pupilometría como técnica <strong>de</strong> exploración d<strong>el</strong> procesami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong> información”.<br />

Se recuerda que nuestra asignatura es <strong>de</strong> obligatorio cumplimi<strong>en</strong>to para <strong>el</strong> alumno interesado <strong>en</strong> incorporarse a <strong>la</strong> línea <strong>de</strong><br />

“Investigación básica <strong>en</strong> at<strong>en</strong>ción y percepción mediante técnicas oculomotoras”.<br />

4.RESULTADOS DE APRENDIZAJE<br />

Los objetivos <strong>de</strong> apr<strong>en</strong>dizaje marcados se concretan <strong>en</strong> <strong>la</strong>s sigui<strong>en</strong>tes compet<strong>en</strong>cias, habilida<strong>de</strong>s, <strong>de</strong>strezas y actitu<strong>de</strong>s:<br />

COMPETENCIAS: se pret<strong>en</strong><strong>de</strong> que <strong>el</strong> alumno apr<strong>en</strong>da...:<br />

La importancia d<strong>el</strong> uso d<strong>el</strong> registro ocu<strong>la</strong>r <strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>estudio</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> at<strong>en</strong>ción y <strong>la</strong> percepción visual.<br />

Los fundam<strong>en</strong>tos básicos <strong>de</strong> <strong>la</strong> actividad oculomotora, y su vincu<strong>la</strong>ción con <strong>el</strong> procesami<strong>en</strong>to perceptivo y<br />

at<strong>en</strong>cional.<br />

Los fundam<strong>en</strong>tos básicos d<strong>el</strong> funcionami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> los sistemas <strong>de</strong> <strong>eye</strong>-<strong>tracking</strong>.<br />

Los principales variables ocu<strong>la</strong>res que se registran <strong>en</strong> <strong>la</strong>s investigaciones que recurr<strong>en</strong> al registro <strong>de</strong><br />

movimi<strong>en</strong>tos ocu<strong>la</strong>res <strong>en</strong> tareas cognitivas.<br />

HABILIDADES Y DESTREZAS: se pret<strong>en</strong><strong>de</strong> que <strong>el</strong> alumno sea capaz <strong>de</strong>...<br />

Manejar un sistema <strong>de</strong> <strong>eye</strong>-<strong>tracking</strong> acompañados <strong>de</strong> un experto.<br />

Interpretar los registros ocu<strong>la</strong>res obt<strong>en</strong>idos <strong>en</strong> <strong>la</strong>boratorio.<br />

Ent<strong>en</strong><strong>de</strong>r un trabajo experim<strong>en</strong>tal <strong>en</strong> <strong>el</strong> que se hayan registrado y analizado parámetros <strong>de</strong> movimi<strong>en</strong>tos<br />

ocu<strong>la</strong>res <strong>en</strong> tareas cognitivas.


Diseñar una s<strong>en</strong>cil<strong>la</strong> investigación sobre movimi<strong>en</strong>tos ocu<strong>la</strong>res <strong>en</strong> at<strong>en</strong>ción y/o percepción.<br />

ACTITUDES: se fom<strong>en</strong>tará <strong>en</strong> <strong>el</strong> alumno...<br />

La discusión crítica <strong>de</strong> los resultados obt<strong>en</strong>idos <strong>en</strong> <strong>la</strong>s investigaciones.<br />

La capacidad <strong>de</strong> trabajo colectivo <strong>en</strong> grupos <strong>de</strong> investigación.<br />

La aceptación <strong>de</strong> opiniones ci<strong>en</strong>tíficas contrarias a <strong>la</strong>s <strong>de</strong>f<strong>en</strong>didas, siempre que estén a<strong>de</strong>cuadam<strong>en</strong>te<br />

justificadas.<br />

Se espera que al final d<strong>el</strong> curso <strong>el</strong> alumno sea capaz <strong>de</strong> compr<strong>en</strong><strong>de</strong>r e interpretar los resultados <strong>de</strong> trabajos publicados <strong>en</strong><br />

revistas ci<strong>en</strong>tíficas <strong>en</strong> los que se han utilizado técnicas <strong>de</strong> <strong>eye</strong>-<strong>tracking</strong> <strong>en</strong> <strong>la</strong> investigación <strong>en</strong> at<strong>en</strong>ción y percepción, y<br />

compr<strong>en</strong>da <strong>la</strong> necesidad <strong>de</strong> emplear estas técnicas, junto con otras medidas conductuales y/o psicofisiológicas, que<br />

refuerc<strong>en</strong> <strong>la</strong> hipótesis puesta a prueba <strong>en</strong> <strong>la</strong> investigación. Asimismo, <strong>de</strong>berá ser capaz <strong>de</strong> diseñar por sí mismo una<br />

investigación <strong>en</strong> <strong>el</strong> ámbito <strong>de</strong> <strong>estudio</strong>.<br />

5.CONTENIDOS DE LA ASIGNATURA<br />

Los cont<strong>en</strong>idos <strong>de</strong> <strong>la</strong> asignatura se estructurarán <strong>en</strong> tres módulos, dispuestos a lo <strong>la</strong>rgo d<strong>el</strong> curso.<br />

MÓDULO I. MOVIMIENTOS OCULARES EN ATENCIÓN Y PERCEPCIÓN<br />

El objetivo básico <strong>de</strong> este módulo resi<strong>de</strong> <strong>en</strong> que <strong>el</strong> alumno <strong>en</strong>ti<strong>en</strong>da por qué <strong>la</strong> investigación ci<strong>en</strong>tífica ha recurrido al análisis<br />

<strong>de</strong> movimi<strong>en</strong>tos ocu<strong>la</strong>res <strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>estudio</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> at<strong>en</strong>ción y percepción. Se ilustrarán, así, <strong>la</strong>s r<strong>el</strong>aciones <strong>en</strong>tre estas medidas y <strong>el</strong><br />

procesami<strong>en</strong>to visual y at<strong>en</strong>cional.<br />

Conceptos básicos: Actividad sacádica y procesami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong> información (fundam<strong>en</strong>tos básicos d<strong>el</strong> control at<strong>en</strong>cional,<br />

mod<strong>el</strong>os <strong>de</strong> control compartido y control in<strong>de</strong>p<strong>en</strong>di<strong>en</strong>te, <strong>de</strong>s<strong>en</strong>ganche at<strong>en</strong>cional y sacádicos express). Fijaciones ocu<strong>la</strong>res y<br />

procesami<strong>en</strong>to cognitivo (ubicación <strong>de</strong> <strong>la</strong>s fijaciones y su <strong>de</strong>p<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> <strong>la</strong> información semántica o visual, duración <strong>de</strong> <strong>la</strong>s<br />

fijaciones: compon<strong>en</strong>tes motores y <strong>de</strong> procesami<strong>en</strong>to implicados); mod<strong>el</strong>os <strong>de</strong> procesami<strong>en</strong>to foveal y periférico <strong>en</strong> <strong>el</strong><br />

control sacádico; mod<strong>el</strong>os <strong>de</strong> mapas <strong>de</strong> sali<strong>en</strong>cias <strong>en</strong> <strong>el</strong> control sacádico.<br />

MÓDULO II. FUNDAMENTOS BÁSICOS DE LA ACTIVIDAD OCULAR Y REGISTRO.<br />

El objetivo básico <strong>de</strong> este módulo es analizar <strong>la</strong> actividad ocu<strong>la</strong>r y sus formas tradicionales <strong>de</strong> registro, para abordar <strong>en</strong> <strong>el</strong><br />

sigui<strong>en</strong>te módulo cuestiones más concretas <strong>de</strong> índole técnica.<br />

Conceptos básicos: fundam<strong>en</strong>tos básicos <strong>de</strong> anatomía ocu<strong>la</strong>r. Tipos funcionales <strong>de</strong> movimi<strong>en</strong>tos ocu<strong>la</strong>res: comp<strong>en</strong>satorios,<br />

<strong>de</strong> seguimi<strong>en</strong>to, verg<strong>en</strong>cia, nistagmos, micromovimi<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> fijación y sacádicos. Técnicas <strong>de</strong> registro <strong>de</strong> <strong>la</strong> actividad<br />

ocu<strong>la</strong>r: grabación directa, <strong>el</strong>ectrooculografía, scleral search coil y vi<strong>de</strong>o-oculografía con técnicas <strong>de</strong> <strong>eye</strong>-<strong>tracking</strong>.<br />

MÓDULO III. TÉCNICAS DE EYE-TRACKING<br />

Como continuación d<strong>el</strong> módulo anterior, <strong>el</strong> objetivo básico <strong>de</strong> este módulo resi<strong>de</strong> <strong>en</strong> analizar específicam<strong>en</strong>te los<br />

fundam<strong>en</strong>tos básicos <strong>de</strong> <strong>la</strong>s técnicas <strong>de</strong> <strong>eye</strong>-<strong>tracking</strong>. Estas técnicas vi<strong>de</strong>o-oculografía se basan para <strong>el</strong> cálculo <strong>de</strong> <strong>la</strong> línea <strong>de</strong><br />

mirada <strong>en</strong> <strong>de</strong>terminadas propieda<strong>de</strong>s optico-físicas d<strong>el</strong> ojo. Se analizarán, así, porm<strong>en</strong>ores técnicos (puntos fuertes y<br />

débiles) <strong>de</strong> especial importancia para asegurar <strong>el</strong> registro.<br />

Conceptos básicos: Condiciones <strong>de</strong> <strong>la</strong>boratorio, factores d<strong>el</strong> sujeto experim<strong>en</strong>tal, calibración d<strong>el</strong> sistema, v<strong>el</strong>ocidad <strong>de</strong> <strong>la</strong>s<br />

cámaras, análisis <strong>de</strong> los valores <strong>de</strong> precisión y resolución espacial d<strong>el</strong> sistema, así como los rangos visuales. Datos <strong>de</strong><br />

registros: valores brutos, cálculo <strong>de</strong> fijaciones ocu<strong>la</strong>res, <strong>de</strong>terminación <strong>de</strong> áreas <strong>de</strong> interés, cálculo <strong>de</strong> dw<strong>el</strong>ls (miradas),<br />

<strong>el</strong>aboración <strong>de</strong> scanpaths. Problemática inher<strong>en</strong>te a <strong>la</strong>s medidas utilizadas <strong>en</strong> <strong>la</strong> investigación.<br />

6.EQUIPO DOCENTE<br />

ANTONIO CRESPO LEON


7.METODOLOGÍA<br />

Esta asignatura ha sido diseñada según <strong>la</strong> modalidad semipres<strong>en</strong>cial. Aunque <strong>el</strong> mayor bloque formativo se pue<strong>de</strong> realizar a<br />

distancia por <strong>el</strong> alumno, fom<strong>en</strong>tando <strong>el</strong> trabajo autónomo y contando con <strong>el</strong> apoyo <strong>de</strong> los foros virtuales, <strong>la</strong> asignatura exige<br />

un número mínimo <strong>de</strong> horas pres<strong>en</strong>ciales <strong>en</strong> los <strong>la</strong>boratorios para <strong>en</strong>señar los fundam<strong>en</strong>tos básicos <strong>de</strong> <strong>la</strong>s técnicas <strong>de</strong> <strong>eye</strong><strong>tracking</strong>.<br />

Se estima un total <strong>de</strong> dos/tres sesiones pres<strong>en</strong>ciales <strong>en</strong> los <strong>la</strong>boratorios <strong>de</strong> investigación. Para facilitar <strong>la</strong> tarea y<br />

<strong>de</strong>sp<strong>la</strong>zami<strong>en</strong>tos, se int<strong>en</strong>tará que estas sesiones coincidan con <strong>la</strong>s <strong>de</strong> <strong>la</strong> asignatura “Pupilometría como técnica <strong>de</strong><br />

exploración d<strong>el</strong> procesami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong> información”.<br />

El <strong>estudio</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> asignatura se hará a partir <strong>de</strong> los textos básicos, bibliografía y artículos <strong>de</strong> apoyo que se <strong>en</strong>tregarán al<br />

alumno, así como con <strong>la</strong> actividad pres<strong>en</strong>cial <strong>de</strong> <strong>la</strong>boratorio. La p<strong>la</strong>taforma virtual es una estrategia básica para que <strong>el</strong><br />

estudiante participe <strong>en</strong> <strong>el</strong><strong>la</strong> exponi<strong>en</strong>do sus dudas y resolvi<strong>en</strong>do los problemas propuestos por <strong>el</strong> equipo doc<strong>en</strong>te. Esta<br />

p<strong>la</strong>taforma será <strong>el</strong> punto <strong>de</strong> canalización <strong>de</strong> <strong>la</strong>s activida<strong>de</strong>s que se propondrán realizar y <strong>el</strong> lugar idóneo <strong>de</strong> intercambio <strong>de</strong><br />

ficheros <strong>de</strong> trabajo.<br />

A título ori<strong>en</strong>tativo, se propone <strong>el</strong> sistema <strong>de</strong> distribución <strong>de</strong> trabajo <strong>de</strong> cada uno <strong>de</strong> los tres módulos.<br />

SEMANA 1-6 SEMANA 7-8 SEMANA 9-14<br />

MÓDULO I - -<br />

- MÓDULO II -<br />

- - MÓDULO III<br />

8.BIBLIOGRAFÍA BÁSICA<br />

ISBN(13): 9780262195416<br />

Título: METHODS IN MIND<br />

Autor/es: S<strong>en</strong>ior, C., Russ<strong>el</strong>, T., Y Gazzniga, M. S. ;<br />

Editorial: MIT Press, Cambridge, MA.<br />

Buscarlo <strong>en</strong> libreria virtual <strong>UNED</strong><br />

Buscarlo <strong>en</strong> bibliotecas <strong>UNED</strong><br />

Buscarlo <strong>en</strong> <strong>el</strong> MCU<br />

ISBN(13): 9788436251425<br />

Título: FUNDAMENTOS PSICOLÓGICOS DE LA ACTIVIDAD<br />

CARDIOVASCULAR Y OCULOMOTORA (1ª)<br />

Autor/es: Crespo León, Antonio ; Grzib Schlosky, Gabri<strong>el</strong>a ; Quirós<br />

Expósito, Pi<strong>la</strong>r ; Cabestrero Alonso, Raúl ; Con<strong>de</strong>-Guzón, Pablo A. ;<br />

Editorial: <strong>UNED</strong><br />

Buscarlo <strong>en</strong> libreria virtual <strong>UNED</strong><br />

Buscarlo <strong>en</strong> bibliotecas <strong>UNED</strong><br />

Buscarlo <strong>en</strong> <strong>el</strong> MCU<br />

ISBN(13): 9788480047777<br />

Título: COGNICIÓN HUMANA. MENTE, ORDENADORES Y NEURONAS<br />

(2ª)<br />

Autor/es: Crespo León, Antonio ;<br />

Editorial: CERA<br />

Buscarlo <strong>en</strong> libreria virtual <strong>UNED</strong><br />

Buscarlo <strong>en</strong> bibliotecas <strong>UNED</strong><br />

Buscarlo <strong>en</strong> <strong>el</strong> MCU<br />

Com<strong>en</strong>tarios y anexos:<br />

El texto "Fundam<strong>en</strong>tos Psicológicos <strong>de</strong> <strong>la</strong> Actividad Cardiovascu<strong>la</strong>r y Oculomotora" es <strong>el</strong> manual básico <strong>de</strong><br />

refer<strong>en</strong>cia <strong>en</strong> cast<strong>el</strong><strong>la</strong>no. Se exigirá <strong>la</strong> tercera y cuarta parte completas (cuatro capítulos <strong>en</strong> total), <strong>de</strong>dicadas a movimi<strong>en</strong>tos<br />

ocu<strong>la</strong>res, técnicas y aplicaciones <strong>en</strong> procesami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong> información.<br />

D<strong>el</strong> manual <strong>de</strong> S<strong>en</strong>ior, Russ<strong>el</strong>l y Gazzaniga se exigirá exclusivam<strong>en</strong>te <strong>el</strong> capítulo <strong>de</strong> H<strong>en</strong><strong>de</strong>rson (pp. 171-191), titu<strong>la</strong>do


"Eye movem<strong>en</strong>ts". Este capítulo constituye una reci<strong>en</strong>te revision d<strong>el</strong> uso <strong>de</strong> <strong>la</strong> metodología <strong>de</strong> los movimi<strong>en</strong>tos ocu<strong>la</strong>res <strong>en</strong><br />

Ci<strong>en</strong>cia Cognitiva. Este texto está disponible <strong>en</strong> <strong>la</strong> biblioteca <strong>de</strong> <strong>la</strong> Facultad. D<strong>el</strong> capítulo correspondi<strong>en</strong>te se suministrará una<br />

copia al alumno mediante Internet.<br />

D<strong>el</strong> texto <strong>de</strong> Crespo "Cognición Humana", se exigirá exclusivam<strong>en</strong>te <strong>el</strong> capítulo 6 correspondi<strong>en</strong>te a control d<strong>el</strong><br />

procesami<strong>en</strong>to.<br />

Al alumno se le dan por conocidos los fundam<strong>en</strong>tos básicos <strong>de</strong> <strong>la</strong> at<strong>en</strong>ción y <strong>la</strong> percepción, que ha estudiado <strong>en</strong> su<br />

lic<strong>en</strong>ciatrura/grado. No obstante, <strong>en</strong> <strong>el</strong> apartado <strong>de</strong> bibliografía complem<strong>en</strong>taria se recomi<strong>en</strong>dan manuales g<strong>en</strong>eralistas <strong>en</strong><br />

cast<strong>el</strong><strong>la</strong>no que pued<strong>en</strong> ayudar a recordar o fortalecer conceptos y cont<strong>en</strong>idos.<br />

9.BIBLIOGRAFÍA COMPLEMENTARIA<br />

Com<strong>en</strong>tarios y anexos:<br />

Manuales específicos que abordan <strong>el</strong> <strong>estudio</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> at<strong>en</strong>ción, percepción y procesami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong> información<br />

mediante <strong>la</strong> aplicación <strong>de</strong> <strong>la</strong> metodología d<strong>el</strong> <strong>eye</strong>-<strong>tracking</strong> y <strong>el</strong> análisis <strong>de</strong> movimi<strong>en</strong>tos ocu<strong>la</strong>res. Toda <strong>el</strong><strong>la</strong> está<br />

localizada <strong>en</strong> <strong>la</strong> Biblioteca <strong>de</strong> <strong>la</strong> Facultad <strong>de</strong> Psicología.<br />

van Gomp<strong>el</strong>, R. P. G.; Fischer, M. H.; Murray, W. S. (Eds) (2007). Eye movem<strong>en</strong>ts: A window on mind and brain.<br />

Amsterdam: Elsevier. Reci<strong>en</strong>te manual con <strong>la</strong> última investigación sobre movimi<strong>en</strong>tos ocu<strong>la</strong>res <strong>en</strong> <strong>el</strong> ámbito <strong>de</strong> <strong>la</strong> cognición.<br />

De especial importancia es <strong>la</strong> Parte 7ª, <strong>de</strong>dicada a <strong>la</strong> at<strong>en</strong>ción y percepción <strong>de</strong> esc<strong>en</strong>as.<br />

Irwin, D. E. (2004). Fixation duration and fixation location as indices of cognitive processing. En J. M. H<strong>en</strong><strong>de</strong>rson & F. Ferreira<br />

(Eds.), The interface of <strong>la</strong>nguage, vision, and action. Eye movem<strong>en</strong>ts and the visual world. New York: Psychology Press. Un<br />

exc<strong>el</strong><strong>en</strong>te capítulo que revisa y analiza <strong>la</strong> problemática d<strong>el</strong> uso <strong>de</strong> fijaciones ocu<strong>la</strong>res <strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>estudio</strong> d<strong>el</strong> procesami<strong>en</strong>to<br />

cognitivo.<br />

Duchowski, a. T. (2003). Eye <strong>tracking</strong> methodology. Theory and practice. Londres: Springer. Eficaz manual que aborda los<br />

fundam<strong>en</strong>tos d<strong>el</strong> sistema visual humano y <strong>el</strong> registro <strong>de</strong> movimi<strong>en</strong>tos ocu<strong>la</strong>res con técnicas <strong>de</strong> <strong>eye</strong> <strong>tracking</strong>. Partes I y II d<strong>el</strong><br />

texto.<br />

Manuales g<strong>en</strong>eralistas <strong>de</strong> apoyo directo <strong>en</strong> cast<strong>el</strong><strong>la</strong>no sobre at<strong>en</strong>ción y percepción:<br />

García -Sevil<strong>la</strong>, J. (1997). Manual <strong>de</strong> Psicología <strong>de</strong> <strong>la</strong> At<strong>en</strong>ción. Madrid: Síntesis. Aproximación inicial al <strong>estudio</strong> d<strong>el</strong><br />

mecanismo at<strong>en</strong>cional.<br />

Goldstein, E.B. (2006, 6ª edición). S<strong>en</strong>sación y percepción. Madrid: Thomson. Todo un clásico <strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>estudio</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> percepción.<br />

Luna, D., y Tud<strong>el</strong>a, P. (2006). Percepción visual. Madrid: Trotta. Reci<strong>en</strong>te y exc<strong>el</strong><strong>en</strong>te manual que estudia los principales<br />

p<strong>la</strong>nteami<strong>en</strong>tos teóricos exist<strong>en</strong>tes <strong>en</strong> <strong>el</strong> ámbito <strong>de</strong> <strong>la</strong> percepción visual y los procedimi<strong>en</strong>tos experim<strong>en</strong>tales que han<br />

proporcionado <strong>el</strong> corpus <strong>de</strong> resultados empíricos que sust<strong>en</strong>ta dichas teorías.<br />

Munar, E., Ros<strong>el</strong>ló, J. y Sánchez-Cabaco, A. S. (1999). At<strong>en</strong>ción y Percepción. Madrid: Alianza. Exc<strong>el</strong><strong>en</strong>te manual que recoge<br />

diversas perspectivas y aportaciones que abarcan <strong>de</strong> forma g<strong>en</strong>érica <strong>la</strong>s áreas <strong>de</strong> trabajo más habituales <strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>estudio</strong><br />

ci<strong>en</strong>tífico <strong>de</strong> <strong>la</strong> at<strong>en</strong>ción y percepción.<br />

Ros<strong>el</strong>ló i Mir, J. (1996). Psicología <strong>de</strong> <strong>la</strong> at<strong>en</strong>ción. Introducción al <strong>estudio</strong> d<strong>el</strong> mecanismo at<strong>en</strong>cional. Madrid: Pirámi<strong>de</strong>. Breve<br />

<strong>en</strong>sayo que aborda cuestiones <strong>de</strong> índole teórica y epistemológica sobre <strong>el</strong> <strong>estudio</strong> d<strong>el</strong> mecanismo at<strong>en</strong>cional.<br />

10.RECURSOS DE APOYO AL ESTUDIO<br />

Para <strong>el</strong> bu<strong>en</strong> <strong>de</strong>v<strong>en</strong>ir <strong>de</strong> <strong>la</strong> asignatura, se requier<strong>en</strong> otros recursos:<br />

Sistema <strong>de</strong> <strong>eye</strong>-<strong>tracking</strong> ASL 504 y software <strong>de</strong> apoyo (disponible <strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>la</strong>boratorio <strong>de</strong> Visión, Percepción y<br />

Movimi<strong>en</strong>tos ocu<strong>la</strong>res d<strong>el</strong> Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Psicología Básica II).<br />

El alumno <strong>de</strong>be disponer y manejar con soltura los compon<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> Office (Word y Powerpoint,


especialm<strong>en</strong>te), y t<strong>en</strong>er acceso a Internet <strong>de</strong> Banda Ancha para utilización <strong>de</strong> <strong>la</strong>s p<strong>la</strong>taformas virtuales <strong>de</strong><br />

apr<strong>en</strong>dizaje.<br />

11.TUTORIZACIÓN Y SEGUIMIENTO<br />

El profesor Antonio Crespo estará disponible para resolver cualquier duda o inquietud a través <strong>de</strong> los sigui<strong>en</strong>tes medios:<br />

T<strong>el</strong>efónicam<strong>en</strong>te: 91 398 6293.<br />

Pres<strong>en</strong>cialm<strong>en</strong>te: Despacho 2.36 Facultad <strong>de</strong> Psicología (fuera <strong>de</strong> seminarios y activida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> <strong>la</strong>boratorio<br />

pres<strong>en</strong>ciales, se sugiere contactar previam<strong>en</strong>te para concertar <strong>en</strong>trevista).<br />

E-mail: acrespo@psi.uned.es<br />

Doc<strong>en</strong>cia virtual: Se hará un seguimi<strong>en</strong>to continuo <strong>de</strong> los foros <strong>en</strong> <strong>la</strong> p<strong>la</strong>taforma aLF/.LRN<br />

12.EVALUACIÓN DE LOS APRENDIZAJES<br />

Se propone un sistema <strong>de</strong> evaluación múltiple y continua, <strong>en</strong> <strong>el</strong> que se pret<strong>en</strong><strong>de</strong> que <strong>el</strong> alumno <strong>de</strong>muestre <strong>la</strong> adquisición <strong>de</strong><br />

compet<strong>en</strong>cias <strong>en</strong> los diversos módulos que compon<strong>en</strong> <strong>el</strong> programa <strong>de</strong> <strong>la</strong> asignatura. La evaluación <strong>de</strong>p<strong>en</strong><strong>de</strong>rá <strong>de</strong> diversas<br />

activida<strong>de</strong>s. T<strong>en</strong>i<strong>en</strong>do <strong>en</strong> cu<strong>en</strong>ta que esta asignatura dispone <strong>de</strong> c<strong>la</strong>ros compon<strong>en</strong>tes instrum<strong>en</strong>tales <strong>de</strong> trabajo práctico<br />

(<strong>la</strong>boratorio/<strong>en</strong> línea) y, a<strong>de</strong>más, forma parte <strong>de</strong> un Máster <strong>en</strong> Investigación <strong>en</strong> Psicología, se propone <strong>el</strong> sigui<strong>en</strong>te mod<strong>el</strong>o<br />

<strong>de</strong> evaluación:<br />

Un 25% correspon<strong>de</strong>rá a <strong>la</strong> evaluación continua mediante pruebas <strong>de</strong> <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> temas que,<br />

progresivam<strong>en</strong>te, se irán solicitando al final <strong>de</strong> cada módulo; <strong>en</strong> <strong>el</strong><strong>la</strong>s se comprobará <strong>la</strong> adquisición <strong>de</strong><br />

conocimi<strong>en</strong>tos teóricos.<br />

El 75% restante correspon<strong>de</strong>rá a <strong>la</strong> realización <strong>de</strong> dos activida<strong>de</strong>s prácticas.<br />

Por un <strong>la</strong>do, se exigirá <strong>el</strong> com<strong>en</strong>tario crítico <strong>de</strong> un trabajo <strong>de</strong> investigación publicado <strong>en</strong> una revista<br />

ci<strong>en</strong>tífica internacional (<strong>el</strong> artículo estará <strong>en</strong> inglés), r<strong>el</strong>acionado con movimi<strong>en</strong>tos ocu<strong>la</strong>res, y según<br />

los criterios marcados por <strong>el</strong> profesor. Este com<strong>en</strong>tario crítico supondrá un 25% <strong>de</strong> <strong>la</strong> evaluación.<br />

Por otro <strong>la</strong>do, se propondrá al alumno <strong>el</strong> diseño <strong>de</strong> un hipotético experim<strong>en</strong>to <strong>en</strong> <strong>el</strong> que se utilice <strong>la</strong><br />

tecnología <strong>de</strong> "<strong>eye</strong>-<strong>tracking</strong>" aplicada al contexto <strong>de</strong> <strong>la</strong> at<strong>en</strong>ción y/o percepción visual (pue<strong>de</strong> <strong>el</strong>egir<br />

librem<strong>en</strong>te <strong>la</strong> temática). En este diseño se <strong>de</strong>berá especificar a<strong>de</strong>cuadam<strong>en</strong>te no sólo <strong>el</strong><br />

p<strong>la</strong>nteami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong>s hipótesis, sino todo <strong>el</strong> procedimi<strong>en</strong>to experim<strong>en</strong>tal, con especial at<strong>en</strong>ción a los<br />

parámetros oculomotores registrados que, posteriorm<strong>en</strong>te, se t<strong>en</strong>drían que analizar. La actividad <strong>de</strong><br />

diseño d<strong>el</strong> experim<strong>en</strong>to constituirá un 50% <strong>de</strong> <strong>la</strong> evaluación.<br />

La asignatura es un bloque unitario, y <strong>la</strong> superación <strong>de</strong> <strong>la</strong>s tres partes <strong>de</strong> <strong>la</strong> evaluación por separado (pruebas <strong>de</strong> <strong>de</strong>sarrollo,<br />

com<strong>en</strong>tario, diseño) es preceptiva para aprobar <strong>la</strong> asignatura.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!